Lærarstudent Med Interessant Hefte Om Hornindal Kyrkje

Nr. 3 - 2014 Kyrkjeblad for Hornindal, Innvik og Stryn prestegjeld 78. årgang Lærarstudent med interessant hefte om Hornindal kyrkje

Emilie Hofseth frå Hornindal USA som finansierte det det eldre personar med histo - er student ved Høgskulen i første orgelet i 1906. Vi les riske interesser som tek opp Bergen, avd. Lærarutdanning. om kyrkjegarden og om pres - slike emne. Er dette eit teikn I vår avslutta ho si forprøve teselet på Kirhornsetra og om på at vi får ein ungskog som i RLE-faget. Som emne valde kateketstillinga og samarbei - supplerer tuntrea når det ho å skrive om Hornindal det kyrkje-skule. Forfattaren gjeld histria om kyrkjeleg liv kyrkje. har nytta både skriftlege og og arbeid i bygdene våre? I det vesle heftet - som no munnlege kjelder, m. a. kate - Heftet vil i første omgang er tilgjengeleg for interesserte ket Beate Nes og mangeårig vere å finne på Hornindal - møter vi eit breitt register av soknerådsleiar Halfdan Løde - Bibliotek, Kyrkjekontoret på emne omtala i kortform. Her mel. SMIA og i Hornindal kyrkje. er tema som arkitektur, in- Emilie Hofseth har laga eit Takk for flott arbeid, Emilie! ventar, fargar i kyrkja. Her les oversiktleg hefte i tiltalande Jon Ytrehorn vi om eldre og nyare kyrkje - form med rike opplysningar kunst og kyrkjetekstilar og og lettlesen tekst, illustrert Andre delen av artikkelen til symbolikken i desse. med fargefoto. Det har alle - Emilie Hofseth heier Korleis Vidare er det omtale av reie blitt brukt av skuleklas - er samarbeidet mellom den m.a. Teiknebrettprosjektet, ser. Det er positivt og lovande lokale grunnskulen og kyrkja? Lysbrua, Prosesjonskrossen, at det er ein ungdom som står Og den vil kome i neste num - og om utflytta honndøler i bak eit slikt arbeid. Oftast er mer av Kyrkjeklokka . Emilie Hofseth.

Eit bronserelieff ved Naustmessa ved Lillehammer kyrkje Bergsetnausta 2014 For eit par år sidan la Svein Bløminga var over for i år, men engblomane sto flott rundt Sindre med undring merke den elles rydda og nyslegne Skreddarplassen. Dei gamle til at på innsida av den skjeggete apaljane står der med lysegrøne blad. I år var det nordlege kyrkjegardsmuren sommaren som viste seg frå si gode side, den 17. naust - står ei avstøyping av ein messa på rad. Side 5 sentral del av altertavla i hans heimlege Hornindal kyrkje. Då kom sjølvsagt spørsmålet: Korleis kom ei bronseavstøyping til Lille - hammer? Side 2 og 3 2 KYRKJEKLOKKA Altertavla i Hornindal, som også vart gravminne på Lillehammer

Av Svein Sindre vart altså ikkje meir enn om lag 37 år Oslo der Lunde er representert både med gammal. Altertavla i Hornindal er laga av portrettbyster og teikningar. For dei som For eit par år sidan la eg med undring Dagfin Werenskiold (1892 – 1977). Også ønskjer å vite meir om han, tilrår eg ar - merke til at på innsida av den nordlege han allsidig kunstnar. Om lag jamgamle tiklar på nettet eller eit besøk på Lille - kyrkjegardsmuren ved Lillehammer kirke og studiekameratar frå inn- og utland må hammer bibliotek. Serleg ei bok i serien står eit bronserelieff som er ei avstøyping vi rekne med at desse to var gode vener. «Kunst og kultur» av Dyre Vaa. av ein sentral del av altertavla i mi heim - I ein artikkel på nettet har eg funne at det lege Hornindal kyrkje. Då kom sjølvsagt var Werenskiold som rådde Lunde til å Så til altertavla spørsmålet: Korleis kom ei bronseav - satse meir på skulptur enn på måleri. Det Sokneprest Jon Johnson (1900 - 1965) støyping hit til Lillehammer? kan Lillehammer vere glad for. hadde sitt første soknekall i Hornindal frå Dette førde meg inn i interessant his - På Lilletorget tronar bygrunnleggaren 1924 saman med kona Alhed. Begge torisk stoff der to markerte kunstnarar er Claus Wiese høgt på sin sokkel. Ein staue ivra for meir utsmykking av kyrkja som involverte. Bronserelieffet er eit grav - som er rekna for å vere ein av dei fremste m.a. mangla altertavle. Alhed skipa i minne over Rolf Lunde og tre andre fa - «frakkemenn» innan skulpturkunsten her 1929 eit Jentelag til kyrkja sin prydnad. miliemedlemer. Namna står på ei i landet. Den berrføtte «Tårn-Petter» står Jon var interessert i treskjering og tok liggande steinplate framfor relieffet. traust på fortauet i krysset Kirkegata – kontakt med venen Dagfin Werenskiold Rolf Lunde (1891 – 1928) var bilet - Langes gate. I 1960 kom også «Tårn-Pet - som alt var kjend gjennom fleire større ut - kunstnar, teiknar, målar og skulptør. Han ter» på plass utanfor Nasjonalgalleriet i smykkingsoppdrag. Han hadde nett då KYRKJEKLOKKA 3 ferdig «Det blomstrende kors», eit deko - rert trerelieff som måtte reknast som uoppnåeleg å skaffe pengar til i Hornin - dal. Johnson fekk låne det for å kopiere til altertavle. Året etter var Johnson fer - dig med utskjeringa, men kjende seg ikkje god nok til å stå for målinga, og inviterte difor Werenskiold til Hornindal for å ta seg av det. Han kom til Hornindal og vart så begeistra for kopien at han generøst tilbaud originalen gratis til Hornindal kyr - kje mot at han fekk med seg kopien. Den vart seinare dekorert og sett opp i Sørke - dalen kapell. Werenskiold si tavle vart vigsla i Hornindal kyrkje 10. april 1932. Bygdekunstnaren Rasmus R. Kirkhorn (1886 – 1965) har skore ut ramma og innskrifta under tavla: Ver tru alt til døden så vil eg gjeva deg livsens kruna. (Openb. 2,10)

Støypeform til bronserelieff Dermed hadde Werenskiold ein umåla kopi av den rektangulære delen av tavla. Så langt har eg ikkje kome i kontakt med personar som kan stadfeste teorien min som er slik: Kopien er brukt til å lage støypeform av, og dermed kunne bronserelieffet støypast. Om det er Werenskiold åleine, eller Altertavla i Hornindal kyrkje. saman med kunstnarvener og/eller fa - milien til Rolf Lunde som har teke initia - tivet til, og kostnaden med få dette på oss lett i augo, to og to knelande på kvar Ei mektig altertavle som ved betrakt - plass som gravminne, veit eg ikkje. Hel - side av korsfoten, ein i kvart av dei av dei ning og ettertanke utgjer ei heil Gudste - ler ikkje når dette skjedde, men det må nedre hjørna og ein oppe til venstre. neste åleine. Eit kunstverk så stort og ha vore ein gong etter 1932. Det er eit Sjutalet er eit viktig tal i Bibelen, 3 + 4, kostbart at det vel er langt mellom dei verdig og vakkert gravminne, diskret tretalet for den tre-einige Gud og fire er landsens kyrkjer som har noko slikt å vise plassert opp mot kyrkjegardsmuren slik verda med fire verdshjørne. 7-talet er til. Tavla gjer seg godt mot den trekvite at det ikkje skil seg negativt ut i høve til symbol for fellesskapet mellom Gud og austveggen i kyrkja. Vel verdt eit besøk kyrkjegarden elles. Sommarstid legg ein alle menneske og himmel og jord. Ut frå om du fer forbi. frodig eføy seg som ei naturleg ramme enden av korsarmane er det spirande Jon Johnson drog frå Hornindal til Sør- over toppen og på sidene av tavla som er grøne blad der vi finn fem femblada Odal som kapellan i 1933, seinare vart 250 cm brei og 130 cm høg. raude roser. Eit klassisk symbol på Kristi han kapellan i Ullern menighet og til slutt fem sårmerke. Fem duer flyg også mel - sokneprest i Uranienborg kirke. Alter tav - Ei symbol- og fargerik altertavle lom blad og blomster. Det kan vere freds - lekopien han hadde skore ut vart deko - Dagfinn Werenskiold si altertavle er duer, og ei av dei kan vere den som kom rert av Dagfin Werenskiold og seinare svært symbol- og fargerik. Sentralt er attende til Noa med eit blad i nebbet (1 plassert i Sørkedalen kapell. Kristi kors, her tolka som det nye livstreet Mos 8. 8 – 11). (1 Mos 2,9. Openb. 2,7). Difor namnet I øvre delen av den ståande korsdelen Om det finst lesarar som sit inne med ut - Krossen i bløming. Midt i korset finn vi er ei forgylt tolvtakka stjerne på raud fyllande opplysningar eller spørsmål, er lammet med sigersfane. Bilete på Kristus botn. Tolvalet går også att i Bibelen, dei eg interessert i det. som offerlam, og fana som teikn på at han tolv Jakob-sønene, opphavet til dei tolv jø - sigra over døden. Nedst på den vertikale diske stammane, og ikkje minst dei tolv Tlf. 480 53 569 korsarmen er eit tre med åtte frukter. Det apostlane. Over den rektangulære delen E-post: [email protected] skal vise til Matt 5, 3 – 10, der Jesus pri - av tavla i ein halvsirkelforma topp står Lillehammer, august 2014 sar læresveinane sæle i åtte lovnadsord. den Kristus i soloppgangen med løfta Åttetalet er også eit heilagt tal som m.a. hender. Den høgre lyser velsigning, den viser til den åttande dagen, då Jesus stod venstre held han som ei innbyding: Kom opp frå dei døde. Sju forgylte englar fell til meg. 4 KYRKJEKLOKKA

Gjenbruk – Glede!

Av Asbjørn Gjengedal

Gjenbruksbutikken på Nordfjordeid er godt i gang. Etter ei festleg opning 12.juni har folk og varer funne vegen inn i det romslege lokalet. Og glade kjøparar med all slags nyttige ting, frå små krystallskåler til store møblar, har reist heim - og kome att. Varene er gåver og arbeidet er uløna; slikt blir det pengar av! Det Norske Mi - sjonsselskap ser til at pengane blir brukte på beste måte, og Gud velsignar innsatsen. Vi som hittil har halde dette i gang, gle - der oss over å vere med. Men vi treng fleire medarbeidarar! Oppgåvene er høveleg pris på kvar vare. Sal av brukte nom gjenbruksbutikken. Og når inntekta mange og ulike i denne verksemda. Kvar møblar gjev naturleg nok dei største ein - av salet går til misjonen, blir det dobbelt dag i opningstida er to personar i butikken skildbeløpa i kassen. Men nokon må hente meiningsfullt å drive med dette. Innsatsen og tar vel imot kundane. Til det trengst det inn møblane, og det kan bli tunge løft. Her kjem både skaparverket og frelseverket til enno fleire som likar slik teneste. Dei blir trengs det karar som kan ta eit tak når det gode. I fjor gav dei vel førti gjenbruks - sette på ei turnusliste som går nokre må - trengst. butikkane til NMS ei inntekt på nesten 17 nader fram i tida. Så treng vi fleire som kan Gjenbruk er in for tida over heile verda. millionar kroner. I år vil vi i Nordfjord vere arbeide på lageret med å ordne og vaske Og godt er det. Vi må bort frå overforbruk med å auke inntekta endå meir! og gjere varene klare til prising. Ei eiga og bruk og kast. Bruksverdien av tusen Eit interimsstyre leier denne verksemda nemnd har den krevjande oppgåva å setje ting kan formidlast til nye brukarar gjen - i vårt område. Karin Helen Nordvik er sty - releiar. Ho tar gjerne imot fleire som mel - der seg til denne tenesta, svarar på spørsmål og plasserer folk i høvelege ar - beidsgrupper. Telefonnummeret hennar er 906 56 466 og Gjenbruk Nordfjord har nummer 970 75 065. Om ein ikkje vil binde seg til ei turnus - liste, er alle som kan gjere ein dugnads - innsats, velkomne som medarbeidarar. Og så gjeld det å gjere dette tiltaket kjent om - kring i bygdene. Folk må få kjenne gleda ved å gje frå seg verdfulle ting, og kundar blir glade når dei finn nett det dei er ute etter. Kom og sjå, og sit gjerne ned og slå av ein prat. Det følgjer mykje glede med gjenbruk!

Gerd Bakke, Karin Helen Nordvik, Marit Myklebust og Kjersti Ness opna kaka på opningsfesten - og så er dei og vel tretti andre i gang med arbeidet! KYRKJEKLOKKA 5

Kyrkjeklokka Bladet blir sendt til alle husstandar i Stryn og Hornindal kommunar.

Web: www.kyrkjeklokka.no Redaktør for dette nummeret er: Olav R. Faleide, [email protected]

Forretningsførar/abonnement/adresseendring: John Selmer Skiftesvik, 6788 Olden, tlf. 99 02 80 76 [email protected]

Bankgiro 0538 18 51054 Bankgiro 3795 30 05108 Kontingenten er frivilleg. Vi takkar for betaling og støtte.

Kontortider, telefon, epost F.v. Marita Sjåstad Bødal, Inge Asbjørn Haugen, Knut Gjengedal, Harald Runde og Olav Sigurd Gundersen. Framme ved orgelet Oddvar Bergset. Måndag er sokneprestane sin fridag. Naustmessa ved Bergsetnausta 2014 INNVIK prestekontor Tlf. 57 87 41 23 Mobil 911 84 241 Av Knut Sigurd Gald dei som hadde teke turen gjennom Kvivs - Sokneprest Harald Runde vegtunnelen. Kontortid: Rundt 200 med stort og smått hadde Framhald side 12 Tysdag, torsdag og fredag kl. 10-12 funne vegen til Sølvbergsnausta og Berg - Privat 57 87 41 15 [email protected] setnausta, som ligg idyllisk side om side nede ved sjøen på Fjelli. Ein del kom med STRYN prestekontor båt, andre gjekk ”Berje”, dei som er spreke Tlf. 57 87 48 12 kan gå/springe strekka på rundt 20 mi - Mobil 948 32 875 nutt. Rekord-deltakinga vart eg fortald er Sokneprest Knut Gjengedal [email protected] 387, så sånn sett var det eit stykke igjen for å nå så stor deltaking, det var plass til HORNINDAL prestekontor mange fleire. Og oppfordringa går til dei Tlf. 57 87 98 33 som ikkje var der, ta turen neste år. Naust - Mobil 908 83 948 messa er for alle tre prestegjelda i Indre Sokneprest Mari Saltkjel [email protected] Nordfjord i tillegg til alle dei andre som har lyst å delta. Og som tidlegare kom dei frå Gloppen, i år òg frå Jølster, det var også Olav Sigurd Gundersen held preika.

KYRKJEVERJER Stryn kommune Lise Katrin Hetle Tlf. 57 87 48 11 Mobil 913 27 882 [email protected]

Hornindal kommune Anne Lødemel Honningsvåg Tlf. 57 87 98 34 Mobil 970 84 120 Måndag og torsdag 9-13 [email protected]

Marita Sjåstad Bødal framfører ”Å Store Gud” med tonefølgje av Oddvar Bergset. 6 KYRKJEKLOKKA

Av Jon Ytrehorn Tankar langs vegen ...

Søndagen – er vi i ferd med å misse den? Denne hausten skal Stortinget ha ein brei høgare prisar. Og for det tredje: Det vil DET GÅR INGEN VEG tilbake til det gjennomgang av lova om helgedagsfred. forsterke ei utvikling der søndagen blir gamle bondesamfunnet med søndags - Frå fleire hald har det kome krav om en - meir og meir lik dei andre vekedagane kvile for trøytte kroppar. Vårt teknolo - dringar. Nokre kommunar ynskjer å få og misser preget av ein annleis dag. giske samfunn med krav til effektivitet status som turistkommunar slik at dei også har gjort at vi blir slitne, ikkje av fysisk er sikra retten til søndagsopne butikkar. arbeid, men av stresset og presset vi opp - Innan handelsstanden er det irritasjon over lever. Nokre møter veggen og får ein at visse typar forretningar som blomster- Kvile i Bibelen er ikkje langvarig knekk. Det hektiske livet gjer og hage butikkar kan selje hageutstyr og passivitet. Kvile er fornying at vi forsømer å ta vare på oss sjølve og reiskapar på søndag medan butikkar med av oss som heile menneske på fellesskapet rundt oss. Vi får ikkje tid jernvareavdeling som tilbyr dei same va - med kropp og sjel og ånd. til det som er viktig fordi vi først må ta rene ikkje har lov å ha søndagsope. Pres - ” det som hastar! set for ei liberalisering av søndags- regelverket er sterkt mot politikarar både VÅR TRAVLE KVARDAG hindrar oss sentralt og lokalt. ”IKKJE GJER som vi har gjort her i frå å gje stillheita rom. Det blir lite rom Amerika” sa nokre slektningar i Minne - for ettertanke og kjensleliv. Kjeldene INGEN LIKAR å bli diskriminerte. Det sota til oss då vi besøkte dei for nokre år Gud har gitt oss til vekst i truslivet opp - er forståeleg at handelsstanden i nabo - sidan . Dei viste oss ein bydel der nær levest fjerne. Våre møte med andre men - kommunar til Lom og Voss gjerne vil ha halvparten av butikkane stod tome fordi neske blir lett overflatemøte med lite rett til dei same opningstidene som så - kundane no strøymde til eit kjempestort rom for innleving, omtanke og omsorg. kalla turistkommunar har. Det er fort - handelssenter like ved hovudvegen. Her Dette ber i seg ein snikande fare: At vi ståeleg at butikkar kjenner det urett- var det ope både dag og natt året igjen - taper vår sjel! Meisteren sa: ”Kva gagnar ferdig at dei må halde stengt når nabo - nom, også julenatt og påskedag! ”Vi har det eit menneske om det vinn heile butikken med same vareutvalet får lov misst søndagen, den har blitt like hektisk verda men taper si sjel?” (Matteus å ha søndagsope. Så er det ikkje like som dei andre dagane i veka. Og det far - 16,26.) greitt å berre endre lova slik at søndags - gerike mangfaldet i bydelen her er handel blir fritt fram for alle som ynskjer borte,” la dei til. ER VI I FERD med å misse søndagen? der? Eg opplever vi står ved eit vegval: Vil vi FOR FLEIRE av oss har studiet av Bi - følgje røysta frå dei som krev stadig meir DET ER FLEIRE GRUNNAR til å belen si tale om kvila og kviledagen – av personleg fridom for raskt å tilfreds - bremse utviklinga mot eit stadig fritt det vi kallar Sabbatsteologien - blitt både stille sine behov? Eller er vi villige til å fram for fleire søndagsopne butikkar. Bu - tankevekkjande og inspirerande. Kvile i forsake og avstå frå eit slikt livsmønster tikkpersonalet sine fagorganisasjonar har Bibelen er ikkje passivitet. Kvile er for - for å gje sjel og sinn ro til ettertanke og motsett seg dette, dei tilsette treng søn - nying av oss som heile menneske med modning? Slik at vi kan styre våre liv dagen som fridag saman med familie og ånd og kropp og sjel. mot rikare fellesskap både med Gud og vener. Vidare viser fleire kalkyler at Kvila og kviledagen er også fornying menneske? ekstrakostnadene ved utviding av søn - av dei relasjonar vi står i, det gjeld heim dagsopne blir svære. Det er forbruka - og familie, vener og fellesskap. Kvila og Tida er komen til å verne om - og fornye rane som må betale dette i form av kviledagen er Guds gode handtrykk til søndagen. Den tåler ikkje meir utarming! oss. Vi er skapte til å leve i den gode vekslinga mellom arbeid og kvile, mel - Sabbaten vart til for mennesket lom aktivitet og vekst i indre liv.Seks og ikkje mennesket for sabbaten. I framtida vil menneska vise si stor - dagar i veka skal vi arbeide på Skapa - Jesu svar til farisearane etter at han heit - ikkje gjennom alt nytt vi er på ein sabbat let læresveinane ete rens jord. Den 7. dagen skal vi la Skapa - i stand til å utvikle, men gjennom seg mette på aks ute på ein åker ren arbeide med oss! Men då må vi setje kva vi er villige til å forsake! av tid og rom og finne fellesskap der dei gjekk forbi. Mark 2,27 Tysk filosof dette kan skje. KYRKJEKLOKKA 7

Mari er komen heim Av Brynhild Lund Notøy men Mari understrekar at for å få til utvikling, er ho avhengig av til - Kva vil du eg skal gjere for deg? bakemeldingar. Soknepresten vår - Mari Saltkjel - har Det er viktig at kyrkja følgjer kome tilbake til Hornindal saman med fa - med tida. Uformelle samtale- og/ milien sin. Ho seier det er heilt nydeleg. eller temakveldar i tillegg til guds - Ho har i grunnen lengta tilbake lenge. Så tenestene kan vere med å gjere har ho kome og fått ein draumesommar. arbeidet i kyrkjelyden variert og Dei har vore mykje ute og det har gått i meir spennande. Ved å ha fleire leik og kos. Borna har fått oppleve som - arenaer, kan ein dekkje behovet for maren på landet slik ho gjorde då ho var fleire. Livet er ei livslang læring og lita. Alle har funne seg fort til rette og alle sanking av erfaringar. Vi har ulike trivst. Mari kjenner at ho høyrer heime her. behov i ulike fasar, og når ho spør: Så har ho kome heim til ei heilt ny bygd. Kva kan eg gjere for deg, så gjer ho Under planlegginga av Kvivsvegen var ho det for å kunne ha omsorg for den litt skeptisk, men det er heilt fantastisk. Det enkelte. har vorte eit flott anlegg, og å kome til Då Mari var her sist var ho med bygda no, er ei heilt anna verd enn då ho 17. mai 2014. Sverre Saltkjel (3), Mari Saltkjel, Andreas å starte kvinnenettverket i kyrkja. I reiste. Carlborg, Oddny Saltkjel (1). tillegg var ho med i tillitsmanns - Mari føler seg godt motteken som prest. arbeidet. No lyt kvinnenettverk og Ho har forandra seg desse åra ho har vore å vere balansert og truverdig, og det må tillitsmannsarbeid klare seg sjølve. borte. Det gjer at ho vil prioritere annleis vere lov å drøfte alle typar spørsmål. For Mari er det viktig å vere til stades i ar - enn då ho var her sist. Arbeidet i kyrkje - beidet i kyrkjelydane. Ho trur det er ei lydane er viktigast. Kyrkja er i ein utfor - Jesus spør: Kva vil du meining med at ho skulle kome tilbake og drande prosess no når det ikkje er ei eg skal gjere for deg? ho kjenner ein fysisk konkret fred. Men statskyrkje lenger. Då må vi spørje: Kven Mari har eit mål om å få folk til å lese meir fred er ikkje noko statisk. Fred er ein livs - er vi, kva ønskjer vi å vere, korleis skal i Bibelen. Det er ei fantastisk bok der ein lang prosess. Livet skifter heile tida og Mari kyrkja vår vere? kan sanke mykje kunnskap. Kunnskap er vil gjerne hjelpe om nokon treng det. Det tek tid å forankre nye målsetjingar, grunnleggande for å kunne danne seg Vi ønskjer Mari og familien velkomne og og det er viktig at kyrkjelydane er med i eigne meiningar. Bibelen kan utfordre tan - lukke til med arbeidet. det arbeidet. I tider med nedskjeringar er kane våre, og den er ein intellektuell og ån - det ikkje så lett å motivere og engasjere. deleg stimulans. Mari er glad for at kyrkja Solidaritetstanken må vere å sjå det store har lagt så stor vekt på trusopplæring for ansvaret som ein ressurs. I vår velstand må born og unge. Både dei og vi vaksne treng vi ikkje tenkje kortsiktig. Den kollektive å verte nysgjerrige på Bibelen og gjere oss Kulturgudstenesta ånda har vi eller våre medmenneske kans - opp eigne meiningar. Andre kan tolke Bi - kje ikkje bruk for i dag - men vi må ikkje belen for oss, men eigne tankar om bod - 3. august gløyme at på eit eller anna tidspunkt kan vi skapen kan vere like viktig. For Mari er det ved Svor-museet få bruk for den. viktig å ha respekt for folk sine opplevin - var fyrste gudstenesta Mari Saltkjel Då er det viktig at vi har vore med å ut - gar, og då kan ho òg spørje: Kva vil du eg hadde etter at ho kom tilbake som so - vikle kyrkja så ho kan dekkje dei behova vi skal gjere for deg? Mari sin refleksjon er at kneprest i Hornindal. har. I Sverige har dei vore gjennom denne det er ikkje alt ho kan hjelpe med, men ho Gudstenesta skulle vore ute i mu - prosessen, og det kan vere lurt å lære av kan lytte og støtte. Det er viktig at kvar en - seumsparken, men på grunn av regn - deira erfaringar. Alle reformer har ein dju - kelt tek ansvar for handlingane sine både vêr vart ho flytta inn i museet. Dette pare klang, og det berande må vere ær - på godt og vondt. Det er lov å gjere feil, og vart ei god løysing, med godt oppmøte legdom og sanning. då er det befriande å kunne vere ærleg og av både bygdefolk og tilreisande. Mari har fått med seg noko av den kyr - bli møtt med respekt og ei felles forståing Musikalsk hadde vi med oss Kristine kjedebatten vi har hatt. Kyrkja skal ta stil - av det som har hendt. Dette gjeld for både Lødemel på fele og organist Anitha ling til vanskelege spørsmål, og då trengst medlemar og ikkje-medlemar i kyrkja. Kvamme. God lyd sytte Nils Petter Lil - det gode prosessar. Demokrati er viktig, Mari har tre kyrkjelydar som er for - lestøl for. men av og til må ein spørje seg sjølve kor skjellige. Ho er bevisst på at ho skal vere Etter gudstenesta vert det kyrkjekaffi lenge er det teneleg å halde ein debatt gå - prest for alle. Ho må lære å kjenne det med frukt og forfriskingar. Dei som ande? Stundom er det vanskeleg å tenkje særmerkte med kvar kyrkjelyd og ta det ville, kunne vere med på ei orientering høgt, og media, som er ein viktig del av med i prosessen for å få til eit godt felles - og omvising i museet, leia av Jon Ytre - kvardagen vår, har ikkje alltid dei vinklin - skap. No har ho god kjennskap til kyrkje - horn. gane som ein ønskjer når ein prøver å for - lydane og veit mykje om kva som fungerar, midle tankane sine. For kyrkja er det viktig 8 KYRKJEKLOKKA

Korleis Hornindal kyrkje er utforma

Av Emilie Hofseth pefonten og offerfonten har grøn hovudfarge med innslag av Hornindal er ei lita bygd i Nord - gult raudt og grønt. (Ytrehorn fjord i Sogn og Fjordane, med 19.01.14, (personleg korrespon - 1200 innbyggjarar. Hornindal er danse)) eit eige sokn, som høyrer til Nordfjord prosti, og igjen Bjørg - I 2006 skulle kyrkja pussast opp vin bispedøme. Kyrkja som står i i samband med 150-årsjubileu - Hornindal no, vart bygd i 1856. met. Forskjellige slitasjar som Ho står på Kirkhorn, og før flakna måling, slitne benkar og denne kyrkja har det truleg stått trong om oppfrisking av fargar tre eller fire kyrkjer før ho. Sku - skulle gjerast noko med. Då mål - len ligg rett ved kyrkja, og det er arane skrapa vekk nyare mål - difor gode moglegheiter til å ingslag kom det fram noko nytte seg av ho i rle-undervis - spennande. Langs alle dei fire ninga. veggane fann ein flotte rosede - korasjonar i taket. Taklistene Hornindal kyrkje er ei langkyr - hadde i tillegg sjablongmåling kje i tre. Ho har 400 sitjeplassar, under den eksisterande målinga. men rommar opp til 500 men - Ein visste at dekorasjonane var neske. (Ytrehorn 19.01.14, (per - der, men trudde dei hadde gått sonleg korrespondanse)) Kyrkja tapt i tidlegare målingsstrøk. vart bygd på dugnad, og alle i Altertavla ”Krossen i bløming” av Dagfinn Werenskjold. Dersom ein skulle ha avdekka bygda måtte hjelpe til enten med heile frisa ville det kravd ekstra arbeidskraft eller økonomisk bidrag. Tre - rundt toppstykke, med motivet frå då lang tid og alt for stive prisar. Difor vart verket kyrkja er bygd av er lafta tømmer Jesus heldt Bergpreika. I nedste del av dekorasjonane måla over, men på ein slik frå skogane i bygda, og tømmerstokkane tavla er orda i Johannes openberring; ”Ver måte at dei går an å gjere synleg igjen. Ein er saga og høvla for hand. Som dei fleste tru alt til døden, so vil eg gjeva deg livs - liten del av frisa er likevel gjort synleg. andre kyrkjer vender korpartiet i Hornin - ens kruna” utskore. Det er laga ein kopi (Lødemel, Halvdan. 2006:19,59) dal kyrkje seg også mot aust. Galleriet har av denne altertavla, som i dag står i Sør - U-form. Kyrkjetårnet står midt over kyr - kedalen kyrkje i Oslo. Den er skoren ut av Då lesepulten kom på midten av 1990- kja, over midtskipet. Spiren på tårnet er i sokneprest Jon Johnson, prest i Hornindal talet, vart det med bakgrunn i lokalt ini - kopar, medam den nedste delen er åtte - frå 1925-1933. (Ytrehorn 19.01.14, (per - tiativ med motivskisser laga tre sett med kanta og er bygd i tre. Heilt sidan byg - sonleg korrespondanse)) kyrkjetekstilar i fargane kvitt(symboliserar gjeåret i 1856 har kyrkja vore kvitmåla, fest, høgtid og reinleik), lilla(bot og føre - og ho skal vere ei av dei mest stilreine kyr - I førstninga, då kyrkja vart bygd, var dei buing) og grønt(vekst i tru og liv). (Løde - kjene på vestlandet. (Ytrehorn 19.01.14, innvendige veggane trekvite. Men slik som mel, Halvdan. 2006, 89) Kyrkja hadde (personleg korrespondanse)) dei utvendige veggane, var taket, galleriet, berre raud messehakel frå før. Dei tre nye stoldørene og preikestolen kvitmåla. tekstilsetta inneheldt tre delar: messehakel Inne i kyrkja finn vi mykje fint inventar. Rutene i stoldørene og preikestolen skilte til presten, klede til preikestolen og klede Altertavla er nokså spesiell, og er det mest seg frå resten ved at dei hadde ein til lesepulten. (Ytrehorn 19.01.14, (person - verdifulle interiøret i kyrkja. Den har ein raudprikket farge. På denne tida var ikkje leg korrespondanse)) forsikringssum på over ein million kroner, fargen uvanleg på gamle dører og skap i og er kyrkja sitt største klenodium. Det er bygda. I åra før århundreskiftet vart trek - Først i 1906 fekk Hornindal kyrkje orgel. kunstnaren Dagfinn Werenskjold som har vitt sett på som fattigmanns farge. I frykt Mange ungdommar hadde tidlegare ut - laga ho. Motivet og tittelen på altertavla er for å framstå som fattig, vart alle veggane vandra til Amerika. Honndølene i Ame - ”Krossen i bløming”, og er henta frå det måla i orkelgul farge, og alle søylene vart rika hadde ikkje gløymd heimbygda si, og som i bibelen blir kalla Livsens tre(1. Mos måla i mørk burgunderfarge. I 1956 tok initiativ til ei pengeinnsamling. I 1906 2,9 og Openb. 2,7). Bodskapen i ”krossen hadde kyrkja 100-årsjubileum, og riksan - sende dei utvandra honndølene 1518,42 i bløming” er at krossen, ved Jesu død og tikvaren bad om å få fjerna all vegg- og kroner, og seinare 167,28. Resten klarte oppstode, vart totalforandra ved å gå frå søylemåling. Kyrkja har sidan hatt den bygdefolket sjølv å samle inn. Orgelet er eit Dødens tre til å bli eit Livsens tre. Dette trekvite fargen på innvendige veggar. Elles frå Olsen og Jørgensen pianofabrikk, og treet ber bod om håp og frelse til men - er benkar og gallerifront måla lyst blågrått, hadde seks stemmer. Det kosta til saman neska. Øvste delen av tavla er eit halv - preikestolen, alterringen, lesepulten, døy - 2350 kroner. I 1968 vart orgelet ombygd KYRKJEKLOKKA 9

Eit anna nytt inventar i kyrkja er lysglo - ben, som kom i 2006. Lysgloben kan ein tenne lys i, anten før gudstjenesta, i sam - band med ofring eller nattverd. Hornindal sokneråd ønskte ei lysglobe helst med lo - kalt motiv. Difor vart det i samband med 150-årsjubileet i 2006 vedtatt å søkje Bjørgvin biskop om løyve til å laga ein lysglobe i lokalt motiv. Motivet ein ønskte var Hornindalsrokken og den gamle Honndøla bru. (Lødemel, Halvdan. 2006:63) Biskopen bad om grunngjeving for motivvalet før han kunne gi si god - kjenning. Det vart vist til at fjellet (Hor - Til venstre: Krigsminnemerke, og minnemerke nindalsrokken) er eit sentralt bibelsk motiv over Anders Svor. for Gud nærvær og Guds openberring: Fjellet linkar både til Sinaifjellet, der på atelieret sitt 6. mai 1929 ved sidan av Moses mottok lovtavlene, til Tabor-fjellet, ein gipsfigur han arbeidde med. Legen der Jesus openberra sin herlegdom for kunne fastslå at dødsårsaka var hjerneslag, Skulpturane ”Mot morgon -røden” og ”Bøn” av sine tre nærmaste læresveinar og til fjellet og at han døydde fire dagar tidlegare. På Anders Svor. (Foto: Bjarne Gulbrandsen) i Galilea, der Jesus gav dåps- og misjons - gravstøtta hans på Hornindal kyrkjegard bodet. Brua har også sentrale bibelske er det plassert eit bronserelieff. Vest for motiv. Julenatt vart brua mellom Gud og hovudinngangen står det ein bautastein. og utvida til to manualar med 12 stemmer menneska opna i Jesus Kristus. Brua er Han er til minne om dei tre honndølene i tillegg til ny spelepult. (Lødemel, Halv - også symbol på vilje til kontakt og felles - som fall under andre verdskrig. Desse tre dan. 2006:19) skap mellom menneska. ”Lysbrua” som ho var Pål Ytrehorn, Olav Sætren og Martin vert kalla, er dermed ikkje berre eit motiv Melheim. Det var kun Pål Ytrehorn som Hornindal er stolte av å kunne seie at bi - av det vakre landskapet i Hornindal, men vart gravlagt på Hornindal kyrkjegard, og lethoggaren Anders Svor er frå vår bygd. er eit motiv fylt med sentrale bibelske på grava hans står det ein bautastein med I høve tusenårsskiftet ønskte soknerådet å bodskapar. (Ytrehorn 19.01.14, (personleg bronserelieff. (Ytrehorn 19.01.14, (person - få til ei gåve frå kyrkjelyden, og gåveøns - korrespondanse)) leg korrespondanse)) ket var to bronseskulpturar av Svor. Ved 2000-årsjubileet kom det inn gåver nok I 2011 fekk Hornindal kyrkje prosjesjons - Ikkje mange metarane frå kyrkja finn ein til å kjøpe bronseavstøypinga til Anders kross med det keltiske motivet ”solkros - prestebustaden. Han vart reist i 1972, Svor; om lag 50 000 kroner. Dei to skulp - sen”. Prosjesjonskrossen er laga av bjørk, etter at den gamle prestebustaden med turane og utskoren av treskjeraren Rolf Taraldset, sveitsisk byggjestil brann langfredag kveld som også er frå Hornindal. Krossen vert 1970. Inne i prestebustaden låg der vik - heiter ”Bøn” og ”Mot morgenrøden”. nytta ved prosesjonar til dåps, konfirma - tige kyrkjebøker, som heldigvis berre vart Begge skulpturane framstiller ei naken sjons- og andre høgtidsgudstenester. Han lettare skadd. Ingen personar vart skada. kvinne i bøn og lovprising til Herren, og står plassert i koret saman med dei to Innsida av bustaden var så skada at det begge handlar om bøn, som er viktig for bronseskulpturane. (Ytrehorn 19.01.14, ikkje vart tilrådd å bu der. Tømmerstok - både kyrkja og den einskilde kristne. (personleg korrespondanse)) kane vart tekne ned ein for ein, og ein finn Skulpturane har stått i kyrkja sidan nyt - dei i dag på Nordfjord folkemuseum. Det tårsdag 2000. (Lødemel, Halvdan. I eit relativt stort område både nord og sør er ønske om å sette opp at den gamle pres - 2006:60) for kyrkja ligg kyrkjegarden. Gravene er tebustaden dersom økonomien ein gong plassert slik at dei ligg i aust-vest-retning, tillet det. På kirkhornssætra, ca 30 min der kista vender mot aust. Dette kjem av gåtur frå prestebustaden, ligg også Preste - den gamle symbolikken at den døde skal selet som høyrer til prestebustaden. liggje med andletet vendt mot aust, sol - oppgangen si himmelretning. (Ytrehorn 19.01.14, (personleg korrespondanse)) Kristus blir i Bibelen beskrive slik: ”lyset frå det høge gjesta oss som ein soloppgang Red. merknad: og skina for dei som bur i mørker og dø - Når vi har teke med kjeldetilvisingane i dens skugge”. (Luk 1, 78-79) denne artikkelen, er det ikkje berre fordi det er eit krav i dei fleste akademiske opp - På kyrkjegarden ligg grava til tidlegare gåver, men også fordi vi trur lesarane finn nemnt Anders Svor(1864-1929). Ein er det interessant å vite kvar opplysningane Tenning av Lysbrua i Hornindal kyrkje under ikkje heilt sikre på dødsdatoen til Svor, kjem frå. jubileumsgudstenesta 24. september 2006. men den er sett til 2.mai. Svor var ugift og Foto: Anne-Mari Tomasgard, Sunnmørsposten. budde aleine i Oslo. Han vart funnen død 10 KYRKJEKLOKKA

Den nye salmeboka vår

Av nytt sangmateriale vert teke i bruk i kyrkje - Anita Kvamme Ann Kristin lydane våre. Nye salmar vert stadig til og Vi har ikke tatt den nye salmeboka i bruk Langeland då er det heilt naturleg at også salmeboka enda i Hornindal, så jeg kan ikke uttale meg vert fornya. Kyrkjeklokka har spurt ulike om den nå. Den norske kyr - personar om deira kjennskap til den nye sal - kja har nyleg meboka: Bodvar Sølvberg teke i bruk si 1. Ja, men berre etter gjennomsyn, og etter nye salmebok. I 1. Har du hatt høve til å bli kjend dei salmane som har vore brukte ved guds - tillegg til mykje med den nye salmeboka? tenester i år. kjent, kjært og 2. Kva er hovudinntrykket ditt 2. Her er mengder av gode salmar, gamle gamalt stoff, inneheld boka 240 nye salmar, av den nye salmeboka? og nye. Her er mykje å finne, til oppbygging, det vil seie salmar som aldri har stått i ei of - 3. Treng vi ei ny salmebok? glede og trøyst. Dei som synest dagane blir fisiell salmebok før. Mange av desse son - 4. Korleis bør vi arbeide for å gjere lange, bør skaffe seg den nye salmeboka gane er ukjende for dei fleste. Dei er av ulik salmeboka kjend i kyrkjelydane våre? .Bruk gjerne bøneboka frå side 1135. Har opphav, alder, sjanger og nasjonalitet, og dei enno ikkje vunne på å sakne utelatne sal - representera eit språkeleg mangfald vi aldri Henny Koppen mar. Fint at det er med alternative melodiar før har sett i ei norsk salmebok. Her er 1. Ja, det har eg hatt godt høve til, både i til mange salmar. stemmer frå den vide verda, frå norske mi - prosessen med å lage den og etter at ho var 3. Eg var i tvil om det, men ser at det gjer noritetar, frå middelalderen og frå norske ferdig. Kjøpte den med ein gong ho kom ut. vi. Her er mange nye gode tekstar, og samtidskunstnarar. 2. Variert og fin samling av nye og eldre sal - mange med fleire målføre på same side. Ei direktesending «minutt for minutt» på to - mar. Trur utvalet er bra, men her er kanskje 4. Det enklaste, synest eg, er å bruke Kyr - talt 60 timar er under planlegging. Då skal litt mange salmar, så boka er blitt stor. kjeklokka, som når flest. Oppmode folk til å alle dei 899 salmane syngast vers for vers. 3. Ja, vi treng å bruke nye salmar som har bruke Norsk Salmebok til julegåve/fødsels - Frå fredag 28. november sender NRK TV kome til frå innland og utland dei siste åra. dagsgåve. Hugs på NRK sitt Salmebok pro - direkte heilt til dei er ferdige ein gong i løpet Vi kunne kanskje klart oss med alle salmane gram, der heile boka skal syngjast (i av søndag 30. november. på nett, men då fell notane ofte bort. november). Då må boka ligge klar ved Mange spør seg om ein treng ei ny sal - 4. Salmekveldar, oppsynging før kvar guds - gyngestolen. mebok. Svaret på det er like mangfaldig teneste, og sjølvsagt ved å bruke både nytt som boka sjølv. Men tida står ikkje stille, og og gammalt stoff på alle samlingar. .

Nøden står for våre dører Av Tone Sæle Det skjedde for ingsløst å av - Sindre Skeie en dag slutte kvelden Den nye norske salmeboken ble offisielt i Bergen i 2011. Han med en «kose - tatt i bruk 1. desember 2013 og innehol - var med på å plan - lig» kveldssalme. der blant annet 240 nye salmer. En av legge et arrange - Han fant derfor disse er salme nr 366 Nøden står for våre ment som skulle frem en tidligere dører , av Sindre Skeie og Gisle Skeie, søn - foregå i Johanneskir - tekst, som bro - ner av den kjente presten, forfatteren og ken. Og her var det ren Gisle hadde salmedikteren Eyvind Skeie. meningen at en av satt melodi til i Gisle Skeie. Her blir den nærmere presentert av hans salmer skulle 2007, og bear - Estrid Hessellund og Sindre Eide, forlags - Sindre Skeie. avslutte kvelden. beidet den. Slik kom nå det første verset konsulenter i Eide forlag, med Norsk sal - Han hadde funnet til å lyde: mebok 2013 som særlig arbeidsområde en passende avslutningssalme, en han selv karakteriserer som en koselig kveldssalme. Nøden står ved våre dører, Nøden står for våre dører (N13 366) Men like før arrangementet skulle holdes, banker på og vil bli sett. T: Sindre Skeie 2007, 2011 søkte 15 asylsøkere tilflukt i kirken. Me - Hvem tør åpne opp for Kristus M: Gisle Skeie 2007 nighetsrådet bestemte at ingen arrange - når en selv er trygg og mett? menter skulle foregå der så lenge de Noen ganger skjer det at nøden blir så ak - oppholdt seg i kirken. Den opprinnelige versjonen av denne tuell og nærværende at til og med en sal - Arrangementet ble flyttet til et annet lo - salmen var allerede kommet med blant medikter må forandre en av sine tekster. kale og Sindre Skeie opplevde det nå men - Framhald neste side KYRKJEKLOKKA 11 Oddny under open himmel Nær eller langt borte

Vi har opplevd ein sommar som vi berre ytterste anspennelser kan nå frem til han spør: kunne drøyme om når det gjeld veret. nederste kanten av hans kappeflik”. Neste “Kvifor har Solskin dag etter dag, ja, veke etter veke. spørsmål var: “Hvor nær er Gud?” og du forlate Bær og frukt er solvirka, og sola har svaret hans var: “Så nær at du aldri med meg?” bruna nordmennene si bleike hud. Veret dine villeste krefter kan flykte fra ham. Du og eg med våre kjensler og tankar er har lagt til rette for turar i fjell eller fjøre. Gud er så nær at han under alle forhold variable. Livet er som bølgjer eller fjell og Andre har valt verandaen som arena. Vi vet å komme sine barn til hjelp og dalar. Nokre gonger kjenner vi oss på veit at når hausten kjem, så vert det redning.“ toppen. Alt er lyst og lett. Andre tider er mindre sol og varme, så fineveret ville vi Eg har leita og lese om dette emnet i vi i dalen i skugge, og vi ser vanskar, og nyte. Det har også ført til mange nymåla Bibelen i sommar. Eg las om personar då spør vi: Kvar er du Gud? Vi vil så hus som huseigarane er stolte av. som fekk oppleve han nær og fekk høyre gjerne vere nær når vi treng hjelp. Skulle Korleis du har hatt det denne solfylte hans røyst. Og nærmast menneska kom vi ikkje også søkje han når vi har det sommaren, veit eg lite om, men eg veit at han då han sende sonen sin til jorda for å aller best. Jakob skreiv: “Hald dykk nær nokre har streva med sjukdom og smer - brøyte ein frelsesveg. På jorda omgjekk til Gud, så vil han halde seg nær til ter. Slik er det alltid. Jesus menneska ansikt til ansikt. Filip dykk.” Jak. 4,7.’Eg har erfart at til meir eg Tidleg i sommar kom eg over eit av - skreiv det kort: Herren er nær. Gjer dykk søkjer han, til nærmare er han. Lina San - snitt i ei lærebok i truslære skriven av Per inga sut for noko! Men legg alt de har å dell avslutta sin song slik: “Nærmere til Lønning. Dette har gjeve meg mange be om fram for Gud i bøn og påkalling deg, til deg, til deg!” Det er fleire som har tankar. Han stilte spørsmålet: “Hvor langt med takkseiing.” Fil. 4,5. ‘David skreiv dette ønsket. borte er Gud?” Og han gav dette svaret: ofte: “Min Gud ver ikkje langt borte frå “Så langt borte at du ikke med dine meg”, men han var også i situasjon der Utvik i juli 2014.

Nøden står en gang til! Å herre, om din for våre dører nåde tigger vi. Det er oss som Framhald frå side 10 har behov for å tigge. Tigge Konfirmantjubileum 2014 salmene som skulle inn i Norsk om tilgivelse (Kyrie eleison), salmebok 2013. Skeie hen - tigge om hjelp og nåde, tigge Gjennom ei årrekkje har det På soknerådsmøtet den 12. juni i vendte seg til prosjektleder for om å få troens glød tilbake. vore tradisjon med konfirmant- år, vart det bestemt at vi heretter salmeboken og ba om at sal - jubileum i mange kyrkjer. sender ut personleg invitasjon men nå måtte endres. Heldig - Melodien understreker teksten berre til dei som vart konfirmerte vis ble dette godtatt. Den står på forunderlig vis. Spill eller I Oppstryn hadde desse jubilea si for 50 år sidan. Alle dei andre på nr. 366 og er blitt en av de syng de første tonene, og du glanstid då Olav Jakob Tveit var jubilantane er sjølvsagt velkomne mange nye diakonale salmer hører klart en ambulanse eller sokneprest. 50-, 60- 70- og 80- til kyrkje, men får ikkje brev i som er på vei inn i menighets - sirene. Og Kyrie eleison- års konfirmantane vart då invi - posten! sangen. Den kan synges i sam - omkvedet blir som et sunget terte til Oppstryn kyrkje og etter menheng med alle fire utropstegn etter hvert vers. guds - tenesta vidare til Hjelle Som alle veit, har prestane eit diakonale søyler: nestekjærlig - Hotel. Der vart det servert røm - stort arbeidspress. Det er derfor het, inkluderende fellesskap, Hør Sindre Skeie selv fortelle megraut, kaffi og kaker. Presten rimeleg at konfirmantane sjølve vern om skaperverket og historien om da salmen ble hadde ansvaret for heile oppleg - er ansvarlege for den sosiale kamp for rettferdighet. Den ut - endret get, med god hjelp frå Marie Jo - delen av jubileet. fordrer oss: «Hvem tør åpne https://www.youtube.com/wat hanne Folven, som då var opp for Kristus når en selv er ch?v=pbhyTbOw0gw klokkar. Konfirmantjubileet er eit fint trygg og mett?» Og vi ser oss høve til å møte igjen “lesarkame - selv i speilet som presten og le - Se mer informasjon om Norsk Oppstryn sokneråd har halde på ratane”, treffe gamle kjende og vitten som skyndte seg forbi salmebok og last ned illustra - tradisjonen med å be inn “alle minnast dagane for lenge sidan! da en stakkars mann ble skam - sjonsbilde på årsklassane” til jubileum, men slått. http://www.norsksalmebok.no naturleg nok har det møtt fram Oppstryn sokneråd /Presse flest 50- års konfirmantar. Skeies bønn i vers 2 vender om på tiggerbegrepet: Prøv oss 12 KYRKJEKLOKKA

Til neste nummer av Kyrkjeklokka inviterer eg Rådgjevar i Kirkens SOS, Lene Hopland Bergset, til å Salmen skrive om sin salme. min Blå salme Ann Kristin Langeland. Jeg synger meg en blå, blå salme når dagen svinger hatten til farvel Takk til Ragnhild Lødøen for utfordringa. men tenkjer både på den blå musikken - og ror med sakte åretak mot strender Eg vel meg «Blå salme» av Erik Bye. bluesen med sitt vemod og håp, det triste dit alle dager ror når det blir kveld. Erik Bye, ein av våre fyrste rikskjendi - og det glade-, og eg tenkjer på den blå Da søker jeg min hvile, ved treets trygge rot sar, journalist, visesongar og talsmann for timen med tid og rom for ettertanke og ro. mens sankthansormer gløder grønt, dei svake. Mykje av det han etterlet seg av Denne salmen fører tankane mine vidare i gresset ved min fot. dikt og viser er prega av levd liv, ei jord - over til lyrikken, og eg nyttar høvet til å Da synger jeg min salme. nær haldning men med ein høg himmel dele dette vakre diktet av Pär Lagerkvist over. Erik Bye har fått plass i den nye sal - Jeg synger meg en blå, blå salme meboka med sin «Blå salme», ein salme og takker for all grøde som ble min. som allereie er mykje nytta både i guds- Det är vackrast när det skymmer For lyse døgn, for barneskritt i tunet tenester og i gravferder. Salmen er prega Det är vackrast när det skymmer. og dine gode kjærtegn mot mitt kinn. av takk for alt det gode, men den er også All den kärlek himlen rymmer Men òg for våkenetter som aldri unte ro ei takk for at livet gjev oss utfordringar ligger samlad i ett dunkelt ljus men gav min dag et dunkelt drag som gjev perspektiv i livet. över jorden, över markens hus. jeg aldri helt forsto. Salmen er metta med vakre setningar Allt är ömhet, allt är smekt av händer. Nå synger jeg min salme. som visualiserer tankar kring både liv og Herren själv utplånar fjärran stränder. død: «livet ror med sakte åretak mot stren - Allt är nära, allt är långt ifrån. Jeg synger meg en blå, blå salme der dit alle dager ror når det blir kveld» og Allt är givet människan som lån. til deg, du Hånd som sanker og som sår «Jeg synger meg en blå, blå salme når Allt är mitt, och allt skall tagas från mig, og senker deg med signing over jorden dagen svinger hatten til farvel». Samstun - Inte något får jag bringa med mig med legedom for alle våre sår. des peikar salmen framover og gjev håp: Träden, molnen, marken där jag går. Som byr oss rette ryggen stå opp og gå i strid «Med løftet hode skal hver sjel gå inn i Jag skall vandra – ensam, utan spår. med løftet hode skal hver sjel Herrens tid». gå inn i Herrens tid. Men kvifor «Blå salme»? Eg veit ikkje, Så synger vi vår salme.

Naustmessa tonefølgje av Oddvar Bergset. Ho starta med Vidare sa han det var ei oppleving for han Framhald frå side 5 ”Å Store Gud” melodien som Elvis fram - å være prest på Naustmessa og han var Og oppfordringa er alvorleg meint frå re - førde på konsertane sine på 1970 talet svært glad for å verte spurd. Dette sette han porteren si side, for han er sikker på at alle under tittelen ”How Great Thou Art” og inn i samanhengen då han meinte at det som var der storkosa seg, både grunna det som er basert på eit dikt frå 1885 av største trussamfunn i Norge er Julevennene, fine naustmiljøet, flotte sommarvèret og dei svenske Carl Gustav Boberg og tonen er ein dei fyller kyrkjene spesielt på Julafta, sjølv blømande sommarblomstane, men også svensk folkemelodi. Marita framførde to son - vedkjenne han seg til Påskevennene, men grunna sjølve gudstenesta. Den var allsidig gar til. overveier no å bli pinsevenn ved Bergset - med tre engasjerte prestar, to musikarar og Inge Asbjørn Haugen på saksofon og nausta!. Og då er han i godt lag, for mange ein solist som alle gjorde ein flott innsats. Og Oddvar Bergset på orgel/piano spela under av dei som var der har delteke på alle Naust - så må vi ikkje gløyme dei yngste frå Stryn salmane. I år fekk vi på plass eit aggregat messene. KFUK-KFUM speidarane som deltok både som ga straum til høgtalarar og orgel/piano. Etter avslutta gudsteneste song Gunder - med ein flott song og engasjement under Det stod å surra inne i eit kratt nedom berg - sen med rungande stemme ei hyllestvise til gudstenesta. Etter speidarleir og ei overnat - knausen, utan å forstyrre oss på Skreddar - dei som levde og overlevde på slike plassar ting på Fjellvarden, gjekk dei ”Berje” saman plassen. som Skreddarplassen. Og den fargerike med speidarleiarane og enkelte foreldre for Prestane Harald Runde og Knut Gjenge - karen var ikkje verre enn at han drog til med å delta. Og når Nordfjord Fritidssenter ser - dal var medliturgar og tekstlesarar og Olav ”Dar kjem Dampen”då han stod på brygga verer grillmat, har ein sikra matkosen og ein Sigurd Gundersen held ei engasjerande for å ta båten tilbake til Innvik, songen som god prat i fjæresteinane. preike, humoristisk og alvorleg om sann - Ivar Medaas slo gjennom med på 1960- Marita Sjåstad Bødal, frå Selje framførde heita, som ein absolutt skal verte fortalde av talet. Her fekk han alle, både ungar og vakker solosong i løpet av gudstenesta med andre, eller bruken av ”kvite små løgner”. vaksne, til å syngje med. KYRKJEKLOKKA 13

Slekt Den nye skal følgje slekters rådmannen gang har sagt ja til å vere leiar av ein redaksjonskomité for Kyrkje - klokka i Hornindal sokn! Oppstryn Ho heiter Ann Kristin Lange- Vigde: land bur på Hellesylt og dagpend - 24/5 Linnea Jeanette Nordvi Sørdal 28/7 Rakel Lunde f. 1917 lar dei 20 km til Hornindal. Ho og Tero Einari Salin 3/8 Ola Lunde f. 1939 har verdifull erfaring frå kyrkjeleg 15/8 Åslaug Olga Gjelsnes og Reidar arbeid og administrasjon, m. a. Greidung Loen som ass. Kyrkjeverje i Bergen og Døde: Vigde: konsulent på Bjørgvin Bispe- 1/7 Ivar Dårflot f. 1910 30/5 Karina Noe Brogaard dømekontor. Bygd og kyrkjelyd 25/7 Marta I Guddal f. 1919 og Olav Skogen har blitt skikkeleg glad i henne! 29/7 Borgny Julia Nesje f. 1918 5/7 Mona Ervik og Bjørnar André Bilde av henne på side 12. Årvik Komiteen er nedsett av sokne - Nedstryn 12/7 Hilde Andrine Eikenæs Døypte: og Rasmus Gausemel rådet og består av fem personar. 8/6 Theodor Kvamme Syversen. 18/7 Hilde Hageland Kalvatn Dei møtest ein månad før fristen For. Iselin Iversen Kvamme og Aleksander Håheim Eidem for stoff til Kyrkjeklokka går ut. og Geir Inge Muri Syversen 26/7 Marte Bergum og Thor André Under møtet utvekslar vi tips til 8/6 Molly Joyce Bergem Bø. Fjellkårstad stoff frå Hornindal, og fordeler For. Emilie Clarie Bergem oppfølging. og Endre Bø Døde: Leiaren samlar inn stoffet og 8/6 Nikoline Skodjevåg. 29/7 Oddvar Loen f. 1933 sender det samla til redaktøren i For. Linda Hatlestad og Sigurd god tid før fristen går ut. Skodjevåg Hornindal Dette er eit godt og nødvendig 8/6 Lucas Lindset Riise. Døypte: tiltak for å få fleire til å kjenne an - For. Mari-Anne Lindset 8/6 Isabella Rand Fagerheim. svar for stoff til kyrkjelydsbladet og Ingemar Risse For. Maja Fagerheim og Glenn vårt. 29/6 Elina Aabrekk Lie. Rand Modellen kan truleg anbefalast For. Ann Elin Aabrekk Lie 13/7 Maria Muthoni Ngare Lødøen. for andre sokn/sokneråd der det og Kenneth Lie For. Britt Karin Lødøen går tregt å få inn stoff til redaktø - 13/7 Filip Andreas Sneesby. og Elias Ngare Kabiru ren! For. Cecilie Bakken og Richard Park Sneesby Vigde: 13/7 Tuva Frøholm Sagbakken. 31/5 Randi Birgitte Rørvik For. Siri Frøholm og Trond og Frode Lillestøl Sagbakken 27/7 Kasper Egge Bø. Døde: For. Kathrine Hool Egge 10/7 Olav Gunnar Kongsvik, f. 1920 og Karl Olav Bø 28/7 Odd Løvlid, f. 1947 27/7 Jonas Bjørnnes Skaare. For. Siri Anita Bjørnnes Randabygd og Arve Skaare Døypte: 10/8 Matheo Jevnehagen Otterdal. 26/7 Elisabeth Normann Hellevang. For. Jorunn Marit Jevnehagen For. Kristin Normann og Paul Otterdal og Rolf Magne Aaland Hellevang 10/8 Magnus Hayden Guddal. For. Lene Hayden Taraldsen Vigde: og Are Hjelle Guddal 12/7 Anna Kirsten Hellevang og Arve Helge Halstenslid Vigde: 26/7 Kristin Normann og Rolf 12/7 Hilde Andrine Eikenæs og Magne Aaland Hellevang Rasmus Gausemel Døde: Døde: 20/7 Aagot Ingrid Hatledal f. 1918 18/7 Bjarne Brendehaug f. 1935 28/7 Borghild Brendsdal f. 1932 14 KYRKJEKLOKKA

Sommar- vikaren

Gjennom programmet Vegen til presteteneste får mange studentar det første møtet sitt med korleis det er å arbeide i kyrkja. Bispedømmekontora spelar en viktig rolle i å motivere, førebu og rekruttere studentane til presteteneste i Den norske Kyrkja. I ferietida kvar sommar har vi i mange år hatt gleda av å bli kjende med fleire av desse.

Det var Lars Ljosland som var vikar for prestane i Indre Nord - fjord i sommar.

Lars Ljosland kjem frå Grimstad. I Lars Ljosland oppveksten var han aktiv i Kristen Idrettskontakt (KRIK). Han spela vol - perspektiv. noko dei kan bidra med - stort eller leyball, turna og dreiv med freerun - Lars Ljosland har vore i Nordfjord før. lite - alt er like viktig! Og så er det så ning. Frirunning er løp, triks og turn Han var ungdomsprest på Eid i 2 år viktig å heie på kvarandre og rose der han nyttar elementa i byen. Han og likte seg godt i Nordfjord. Då fekk kvarandre. Ein får alltid noko att når vurderte difor ei utdanning innan han tid til å nyte den herlege naturen ein brukar den ekstra kapasiteten ein idrett, men han vart meir og meir vi har. Han er kjærast med ei som går har på andre, og han legg vekt på at interessert i ungdom, kultur og tru og på same kullet som han. Om høvet vi må ta med born og unge i guds - han valde difor å verte prest. No går byr seg så er han ikkje framand for tenestearbeidet. Med den nye kyrkje - han på Menighetsfakultetet og er tanken om å kome tilbake til Nord - ordninga er det viktig at dei lærer ferdig utdanna prest om 2 år. Han tek fjord. kyrkje å kjenne og får ei eigedoms - oppdrag som prest ved sidan av kjensle til kyrkja. Han ønskjer oss all studia, og han gjer teneste i Storsalen No når vikartida er omme, vil han lukke i det arbeidet. i Oslo. Om sommaren er det fint å ta først og fremst takke for måten han ferievikariat. Å vere prest handlar om har vorte motteken på. Han ser at det Vi vil takke Lars Ljosland for tenesta å møte menneske, for det er fint å få vert gjort mykje godt frivillig arbeid i han har gjort i Indre Nordfjord i som - prøve seg i det verkelege livet når ein kyrkja og han vil be om at vi held mar. studerer. Når ein har møtt menneske fram med det. Det er så viktig å både i glede og sorg, så er det nyttige bruke alle i kyrkja sitt arbeid. Alle har Brynhild Lund Notøy erfaringar som gjev studia eit nyttig KYRKJEKLOKKA 15

Søndag er kyrkjedag Gudstenester i Indre Nordfjord

Om det ikkje er gudsteneste i di kyrkje er du velkomen i nabokyrkja

6. september; Laurdag og Bibel. Kyrkjekaffi. Ljosheim 90 år. Ved Harald Runde -Loen 16:00 Katolsk messe -Loen 16:00 Katolsk messe -Nordsida 16:00 Lysmesse for Randa - bygd og Nordsida. Ved Mari Saltkjel 7. september; 13. s i treeiningstida – 5. oktober; 17. s i treeiningstida -Utvik 16:00 Gudsteneste. Matt 25, 14-30 – Joh 11, 17-29 og 30-46 Ved Harald Runde -Nedstryn 11:00 Gudsteneste. -Olden 11:00 Hausttakkefest. -Hornindal 20:00 Lysmesse. Ved Knut Gjengedal. Presentasjon Ved Harald Runde. Ved Mari Saltkjel av konfirmantane -Nordsida 11:00 Hausttakkefest. -Innvik 11:00 Gudsteneste. Ved Harald Ved Mari Saltkjel. Utdeling av 4 og 6 9. november; 22. s i treeiningstida – Runde. Presentasjon av konfirmantane årsbok Matt 12, 33-37 -Randabygd 11:00 Gudsteneste. Ved -Nedstryn 17:00 Gudsteneste. Ved -Loen 11:00 Gudsteneste. Mari Saltkjel. Presentasjon av konfir - Mari Saltkjel Ved Knut Gjengedal mantane 12. oktober; 18. s i treeiningstida 16. november; 23. s i treeiningstida – 14. september; 14. s i treeiningstida – – Matt 8, 14-17 Mark 10, 28-31 Matt 20, 1-16 -Oppstryn 11:00 Hausttakkefest. -Oppstryn 11:00 Lys Vaken. -Oppstryn 11:00 Gudsteneste. Ved Jon Ved Knut Gjengedal. Utdeling av Ved Knut Gjengedal Ytrehorn. Presentasjon av konfirman - 6 årsbok -Olden 11:00 Gudsteneste. tane -Hornindal 11:00 Gudsteneste. Ved Harald Runde -Olden 11:00 Gudsteneste. Ved kate - Ved Mari Saltkjel ket Beate Nes. Presentasjon av konfir - -Ljosheim, Oldedalen 16:00 Haust - 22. november; laurdag mantane takkefest. Ved Harald Runde Nordsida 13:00 Julebasar -Nordsida 11:00 Gudsteneste. Ved Mari Saltkjel. Presentasjon av konfir - 19. oktober; 19. s i treeiningstida 23. november; Domssøndagen / mantane – Matt 5, 20-26 Kristi kongedag – Matt 25, 31-46 -Loen 16:00 Katolsk messe -Nedstryn 11:00 Hausttakkefest. -Nedstryn 11:00 Gudsteneste. Ved Knut Gjengedal. Utdeling av Ved Harald Runde 20. september; Laurdag 6 årsbok -Hornindal 11:00 Lys Vaken. -Loen 16:00 Katolsk messe -Utvik 11:00 Hausttakkefest. Ved Mari Saltkjel Ved Harald Runde 21. september; 15. s i treeiningstida -Randabygd 11:00 Hausttakkefest. 30. november; 1. s i advent – Matt 7, 38-3 7 Ved Mari Saltkjel. Utdeling av 4 – Luk 4, 16-22a -Nedstryn 11:00 Misjonsgudsteneste. og 6 årsbok. -Nedstryn 11:00 Lys Vaken. Ved Knut Gjengedal og Ingvald Ved Knut Gjengedal Frøyen. Kyrkjekaffi 26. oktober; Bots- og bededag -Innvik 11:00 Adventsgudsteneste. -Utvik 11:00 Gudsteneste. Ved Harald – Luk 13, 22-30 Ved Harald Runde Runde -Loen 11:00 Gudsteneste. -Nordsida 11:00 Gudsteneste. -Hornindal 11:00 Hausttakkefest. Ved Ved Knut Gjengedal Ved Mari Saltkjel Mari Saltkjel. Utdeling av 4 og 6 års - -Innvik 11:00 Gudsteneste. -Olden 15:00 Gudsteneste. bok Ved Harald Runde Ved Harald Runde. Tårnagentane -Olden 16:00 Gudsteneste. deltek 28. september; 16. s i treeiningstida Ved Harald Runde – Mark 7, 31-37 -Loen 11:00 Hausttakkefest. Ved Knut 2. november; Helgemessesøndag – Gjengedal. Presentasjon av konfirman - Matt 5, 1-12 tane. Utdeling av 6 årsbok -Nedstryn 11:00 Gudsteneste. -Innvik 11:00 Hausttakkefest. Ved Ved Knut Gjengedal Harald Runde. Utdeling av 4 årsbok -Ljosheim 11:00 Jubileumsgudsteneste. Fulldistribusjon B Misjonsselskapet med haustmesse Dette er ei 31. oktober og 1. november 2014 13: Bibeltime v/Ingvald Frøyen på Betania, Nordfjordeid, begge dagar 16: Messedørene stengjer påminning om kl. 11 – 16. Frivilligprisen 2014 og Kyrkjedagen 18.10. Laurdag 1. november: 2014, og vi minner om dei to fristane: NMS si misjonsmesse i Betania på Eid er Kl. 11: Messa opnar ei årviss tilstelling i månadsskiftet okto - 12: Bibeltime v/Kirsti Sørnes FRIVILLIGPRISEN ber/november. Her er det muleg å få 15: Misjonsfest med song- Frist for å fremje kandidatar til Frivillig- kjøpt heimelaga matvarer og handar - og musikkinnslag, prisen 2014 er 15.09.14. beid, ta lodd på fine gevinstar og kose m.a. Nordsida barnegospel. Bruk helst e-postadressa: seg med ein kopp kaffi og god mat. Og Festtale v/Toril Lange. [email protected] , ikkje minst kan du lytte til gode forkyn - Bevertning. eller post - adressa: narar på bibeltimane begge dagar. Nordfjord prostiråd Misjonsfesten laurdag etter middag er Velkomne til trivelege dagar der du v/ sekr. Sigurd Vengen, høgdepunktet. støttar misjonen! Breimsvegen 13, 6823 Sandane. Fredag 31. oktober: Arr: Nordfjord område av KYRKJEDAGEN Kl. 11: Messa opnar Det Norske Misjonsselskap (NMS) Frist for påmelding til Kyrkjedagen er 13.10.14 kl. 12.00 til kvart kyrkjekontor. Det betyr at det skal gå samla melding frå kvart kyrkje - kontor til Eid kyrkjekontor den ()*+,,-,.+,'/0'!12345123+-30' same dagen og før vanleg kontortid er over. 6)47'89:'9;':<;' Ver med å motivere for å fremje kandi - "=+'412'>?)'1.'*166?@'?A'A?2+2'' datar, og til å delta på Kyrkjedagen! *B,3?.0'6C>3?.0'1,>3?.'1.' Venleg helsing 42+3?.'@)7//D/;0' seniorprest Sigurd Vengen 612>3?.'@)7//D/<7E:0' - med Gud og godt humør -

!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! )?F23?.'@)7//D/G7::' Adr: Breimsvegen 13, 6823 Sandane ! !"#$%&"#$! Tlf. 480 96 093 ' ' ' ' ' ' ' ' '

' ' ' ' ' ' Neste nummer vert distribuert i posten 20. november. Redaktør for det er Knut Sigurd Gald. S'toff kan sendast på e-post til [email protected] innan 24. oktober.

' Solglimt Trykkeri AS - Sandane