Ramón Gernika
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
ramón carreraren gernika ramón carreraren gernika Euskal Herria Museoa - 19-4-11 / 19-6-11 Allendesalazar, 5 48300 Gernika-Lumo (Bizkaia) Tfno. 94 625 54 51 [email protected] www.bizkaia.net/euskalherriamuseoa © Komisariotza: Xabier Sáenz de Gorbea © Diseinu eta argazkiak: Sonia Rueda Itzulpenak: ASAP Traducciones ISBN: 978-84-7752-481-5 D.L.: BI-883-2011 Esker onak: Gernika-Lumoko Udala, Gernika-Lumoko Turismo Bulegoa, Juan María Marsal, Roque Tabares, Windsor Kulturgintza, Carlos de la Fuente, Mikel Hurtado, Pablo Aramendia. r a m ó n c a r r e r a r e n g e r n i k a Ramón Carreraren jardunbide Sobre la trayectoria artística y Just some brief notes to help us artistiko eta pertsonalaz ohar labur personal de Ramón Carrera, sólo situate the artistic and personal batzuk baino ez ditut idatziko, artista unas breves notas que nos ayuden trajectory of Ramon Carrera. Born kokatzen laguntzeko. Madrilen jaio a situarlo. Nacido en Madrid, con 8 in Madrid, he came to the Basque zen eta 8 urte zituela Euskal Herrira años vendrá al País Vasco y toda Country at the age of eight and etorri zen. Berton garatu zen, beraz, su trayectoria profesional y vital his whole professional and life bere lanbide- eta bizi-jardunbidea, se centra aquí, tanto como artista, experience had its centre here, artista moduan nahiz Arte Ederren y como docente en la Facultad de both as an artist, and in his teaching Fakultateko irakasle moduan. Bellas Artes. career at the Faculty of Fine Arts. Zer-nolako eremutan mugitzen zen Para hacernos a la idea de en As an overview of the different jakiteko, hortxe adibide bat: “Emen” qué medios se mueve, participa contexts in which he was involved; he taldean sinatzaile moduan parte en el grupo Emen como firmante participated in the work team Emen hartu zuen, ikerketa-talde batekin dentro del grupo de jóvenes as a signatory within a collective bat zetozen eta garaiko joera artistas identificados con un grupo of young artists identified with a artistiko berrietan kokatzeko gogo de investigación y con ansias de research group and eager to join bizia zuten artista gazte batzuen enmarcarse en las nuevas tendencias in with the new artistic tendencies taldearen barruan. Estatuko eta artísticas del momento. Participa of the time. He took part in various nazioarteko erakusketa garrantzitsu en varias muestras de relevancia significant national and international batzuetan parte hartu zuen, arte nacionales e internacionales, exhibitions, promoted new hybrid eta sozializazioko espazio hibrido promueve nuevos espacios híbridos spaces for art and socialisation and berriak sustatu zituen eta bere obra de arte y socialización y su obra his public work can be seen on the publikoa Bilboko, Barakaldoko edo pública la podemos ver en las calles streets of Bilbao, Barakaldo and Getxoko kaleetan dago ikusgai. de Bilbao, Barakaldo o Getxo. Getxo. “Gernika” gaiari egin zion ekarpena Su contribución al tema “Gernika” During his long professional career, hainbat eskulturatan eta collagetan se plasma en varias esculturas y his contribution to the theme of gauzatu zen. Lan horiek, erakusketa collages que provienen tanto de “Gernika” materialises in various honen xede direnak, bilduma colecciones particulares como de sculptures and collages from pribatuetatik nahiz bere bildumetatik su propiedad y que se distribuyen both private and his own personal datozkigu eta bere lanbide-karrera salpicados en el tiempo de su larga collections, covering a spread of luzean zehar sakabanatuta banatzen carrera profesional, siendo objeto many years, and they are the subject dira. Erakusketa ikusten guk hori de esta muestra. Esperamos que of this show. We hope you will enjoy it prestatzen gozatu dugun bezainbat la disfruten tanto como nosotros as much as we did in its preparation. goza dezazuela espero dugu. preparándola. M. Josune Ariztondo M. Josune Ariztondo Miren Josune Ariztondo Kulturako foru diputatua diputada foral de Cultura Culture Regional deputy 2 3 Gernika h.1970 Brontzea / Bronce Aurten ere, laugarren urtez jarraian, Gernikako bonbardaketarekin loturiko erakusketa aurkeztu du Euskal Herria Museoak. Bonbardaketarekin loturikoa baino, bonbardaketaren emaitza dela esan genezake, zeren eta gai horren gaineko lanak garatu dituzten euskal artisten ekoizpena eta zerrenda luzea baitira. Noiz edo noiz, Museoaren kokaleku den lurralde- eta ikur-inguruneaz ari izan gara, baita Museoak bonbardaketa gertakari historikoaren, hiriaren eta ezbeharraren ondorio artistiko oparoaren artean loturak sortu eta mantentzeko duen erantzukizunaz ere. Oraingo honetan, Ramón Carrera, beste eskultore bat, aukeratu dugu. Arrazoiz beteta, Carrera euskal eskulturako bestea dela dio Xabier Sáenz de Gorbea erakusketa-komisarioak liburu honetan. Izan ere, Mendiburu, Oteiza eta Basterretxea eskultore ospetsuekin alderatuz, Carrera ilunduta geratu omen da, baina eskultore horren bidez ere, erakusketa honen eta dagokion katalogoaren bitartez, Euskal Herria Museoak helburu nagusienetako bat lortzen laguntzen du: ikertzea, aldez aurretik gizartean hain ospetsuak ez diren artistak ezagutaraztea edo horien gainean argi berria ematea, zeren eta hain entzutetsuak izan ez badira ere, horien lana ez baita joeretatik at egon eta ez baita, beren ahotsa ez izateagatik, isilduta egon. Azken finean batzuek eta besteek gai berari buruz dituzten begiraden aniztasuna eta oparotasuna ezagutaraztea. Ahalegin ikertzaile hau, ikusgai egiteko asmoa duena, konta ezin ahala pertsonen beharrezko lankidetzarik gabe ezinezkoa izango zatekeen: beren lanetan buru-belarri ari diren pertsonak, Museoarekin elkarlanean ari diren ohiko laguntzaileak eta proiektu honetan elkarlanean aritu izan direnak. Horiei guztiei, banan-banan aipatzen ez baditugu ere, gure esker ona. Felícitas A. Lorenzo Villamor Euskal Herria Museoko zuzendaria 4 S. T. h.1970 Brontzea / Bronce 5 S. T. h.1970 Brontzea / Bronce Ramón Carrera, materiaren asaldura Xabier Sáenz de Gorbea Euskal eskulturako bestea da. Horrela izan omen da beti. Gizarteak ez du larregi ezagutzen bere lana; hala eta guztiz ere, artearen munduarentzat buru-argitasunaren eta lilurapenaren garrantzizko erreferentea da aldi berean. Euskal eskulturak eskultore gailen ugari ditu, baina Jorge Oteiza (1908-2003) eta Eduardo Chillida (1924-2002) izen gorenek ez dute Néstor Basterretxea (1924), Remigio Mendiburu (1931-1990) edo Ramón Carrera (1935) egileen oihartzuna edo kemena moteldu. Carrerak, gerraosteko lehenengo abangoardisten lekuko izan zenak, gainerakoen ikuspegiekin bat egiten du eta ahots zorrotza eta pertsonala duen lana garatzeko bere imaginarioaren erronkari aurre egiten badaki. Euskal testuinguruan garatzen du berariaz bere jardunbidea. Madrilen jaio zen eta 1943an Bilbora iritsi zen; Arteak eta Lanbideak ikasi zituen bertan. 1959an Parisa joan zen, ikasten jarraitzeko asmoz, hiri hori garaiko hiriburu artistikoa baitzen, eta han beste egile bizkaitar batzuekin topo egin zuen. Han zegoela, lan egin behar izan zuen eta Alicia Peñalba (1913-1982) eskultorearen laguntzailea izan zen, zenbait proiektu burutzen. Sortzaile argentinar horrek garaiko azken joera artistikoetan murgilarazi zuen eta abstrakzio edo adierazpen informalista kontzeptuetan kokatu zuen. Ondoren, 1961ean, Londresen kokatu zen, eta Saint Martin´s School of Arts eskola entzutetsuan ikasi zuen. 1962an, ezkondu zen eta bigarren aldiz Parisen denboralditxoa eman ondoren, lehenengo ekarpen abstraktuak egin zituen. 1964an, Bilbora itzuli zen eta lanari ekin zion, eta “Estampa Popular”eko (1962an sortutako joera) egile batzuekin izan zituen harremanak. Ez zen joera horretako kide izan, baina 6 giza eta gizarte-izaeradun hainbat marrazki, grabatu eta eskultura egin zituen. Ondoren, Euskal Eskolaren mugimenduaren garaiak etorri ziren, eta “Emen” (1966) eratzeko adierazpenaren sinatzaileetako bat izan zen Carrera. “Gaur” taldearen inguruan bildutako sortzaile gipuzkoarrek sustatu zuten estrategiaren barruko lantaldea izan zen “Emen”. 70eko hamarkadan, jardunbidea finkatu zuen. Ingurune hurbilean antolatu ziren erakusketa- ekitaldi garrantzitsuetan parte hartu zuen, hala nola, Barakaldoko “Muestra Indiscriminada” erakustaldian (1971) edo Iruñeko Nazioarteko Elkarraldietako Euskal Artearen talde- erakusketan (1972), eta, aldi berean, eskultura publikoko enkargu garrantzitsuak egin zituen, esaterako, Bilbo (1973), Barakaldo (1974) eta Getxorako (1975). Bilboko Arte Ederren Museoak ere eskuratu zuen bere lan bat 1972an. Ramón Carreraren lanak, Bilbo Handiko itsasadarrean zehar garatzen den mundu siderometalurgikoaren eragina nabaritzen du. Formen eta espazioaren arteko elkarlotura edo hutsuneak solidoarekin duen eztabaida ez ezik, materiak arrasto prozesualak eta denboraren iraganaren arrastoak izatea ere ardura zaizkio, eta horretarako, hozkadak eta ehundura- aldaketak erakusten ditu. Andeakuntzaren eta zahartzearen zantzuak agerian uztean halako hauskortasun baten kontzientzia diren formak eta bolumenak. Halaber, dinamikoaren ideia sartzeaz arduratzen da, mugimenduaren birtualtasuna nahiz hori geratzeko benetako aukera proposatzen duelarik. Burdina, pisutsua bada ere, ez eragozpen ez ahalegin handirik gabe mugitu eta irristatzen da. Prozesu horrek ikuslearekiko elkarrekintza sustatzen du, eta ikusleak lanaren zehaztapen iragankorrean parte har dezake. Modu aldakorrean, egiturek itxiturak eta irekidurak ahalbidetzen dituzte eta era askotako behaketak proposatzen ditu, baita horiei begirada bakar batez ekiterik ez dagoelako ideia ere. Artista bizkaitarra, erreferente informal, gorabeheratsu eta espresionista