Trillende Lucht: Anna Korsun & Gilius Van Bergeijk Ensemble Modelo62
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Trillende Lucht: Anna Korsun & Gilius van Bergeijk Ensemble Modelo62 o.l.v. Ezequiel Menalled Dinsdag 5 november 19.00-22.00 uur Grote Kerk en Willem Twee Toonzaal Programma: Grote Kerk 19.00 – 20.00 uur Anna Korsun -Tollers Zelle -Ucht -Signals -Pulsar Willem Twee Toonzaal 20.30 – 20.40 uur Annemiek Rijckenberg (voorzitter Stichting Trillende Lucht) 20.45 – 21.45 uur Gilius van Bergeijk -Rêve -Symphonie Joyeuse -Over de Dood en de Tijd Eigenzinnigheid is een belangrijke karaktertrek voor iedere componist. Een motor voor de creativiteit en een strategie voor een lange, gevarieerde carrière. De Stichting Trillende Lucht uit Amsterdam kent iedere twee jaar de Open Oor prijs toe aan toondichters die een heel eigen klankwereld creëren. Een stimuleringsprijs voor ervaren en beginnende componisten die het risico niet uit de weg gaan. Dit jaar werd de prijs uitgereikt aan de Oekraïense/Nederlandse componiste Anna Korsun (1986) die in 2014 nog de Gaudeamus Muziekprijs in de wacht sleepte. In 2017 won Gilius van Bergeijk (1946) – nestor van de uitdagende, experimentele muziek in Nederland – als eerste componist het Open Oor. Twee componisten die vastgeroeste conventies binnen de muziekpraktijk met veel gevoel voor theater en klankexperiment weten te omzeilen. Tijdens November Music wordt er werk van Korsun en Van Bergeijk gespeeld tijdens een speciaal concertprogramma. Van Anna Korsun klinken vier werken. Ze studeerde compositie en muziektheorie in Kiev, en vervolgde haar opleiding bij Moritz Eggert aan de Hochschule für Musik und Theater in München. Anna is niet alleen als componist actief, maar voert als vocalist, pianist, organist en dirigent zelf ook eigentijdse muziek uit. Met minimale middelen en magnifiek getimede instrumentale vondsten creëert Korsun een magische klankwereld die zijn gelijke niet kent. Anna Korsun presenteert samen met Ensemble Modelo62 een dwarsdoorsnede van haar oeuvre. Muziek waarin verwachtingsvolle stiltes en ongehoorde klanken sublieme spanningsbogen beschrijven. Eigentijdse muziek die de lucht letterlijk laat trillen. Op het programma staan Tollers Zelle voor elektrisch gitaar en sopraan, Ucht voor ensemble, Signals voor veertien stemmen met megafoons en Pulsar voor orgel en sopraan waarbij Anna Korsun zelf als uitvoerende optreedt. Verbeeldingsrijke muziek die de componiste vooral voor zichzelf wil laten spreken. Gilius van Bergeijk is een van de belangrijkste Nederlandse beoefenaars van de 'conceptuele muziek'. Zijn gedachtegoed is van wezenlijke invloed op veel componisten van de Haagse School, onder wie zijn collega's Louis Andriessen en Martijn Padding, en op leerlingen Michel van der Aa, Richard Ayres en Huba de Graaff. Tot halverwege jaren tachtig is Van Bergeijk actief in verschillende avontuurlijke ensembles, waaronder het Willem Breuker Collectief, de Instant Composers Pool en Orkest de Volharding. “Bij deze Hagenaar is iets nooit wat het lijkt”, schrijft Trouw. In het werk van Van Bergeijk is 'deconstructie' een sleutelbegrip, en een groot deel van zijn oeuvre is dan ook op te vatten als commentaar op voorbeelden of verschijnselen uit de muziekgeschiedenis. In samenwerking met Ensemble Modelo62 brengt Van Bergeijk enkele sleutelwerken uit zijn oeuvre. Achtereenvolgens klinken Rêve, Symphonie Joyeuse en Over de Dood en de Tijd. Rêve is een gloednieuw stuk van Van Bergeijk. Het is geschreven voor tapes, live elektronica en beeld. De grafisch ontwerper Ben Faydherbe zorgt voor de geprojecteerde beelden, en uitvoering is in handen van Jan-Willem Troost en Gilius van Bergeijk (live elektronica). Symphonie Joyeuse (1988-1992) is geen symfonie in de negentiende-eeuwse zin van het woord, maar een stuk in vijf scènes waarin op vijf verschillende manieren polyfonie aan de orde wordt gesteld, aldus de componist. Oorspronkelijk is het werk geschreven voor het Maarten Altena Ensemble, maar het wordt nu gespeeld door Modelo62. De NRC omschreef dit bijzondere werk ooit als volgt: “Zo klinkt zijn Symphonie Joyeuse in twee lang uitgesponnen adagio's verre van joyeus afgezien van de geëxalteerde overgangen in barokstijl. Die adagio's hebben veel weg van een karig uitgebeende kerstpotpourri met het klokkenspel in de hoofdrol. Adagio's als lelies die omgeknakt te lang in de vaas zijn blijven staan. Zo laveert Van Bergeijk tussen ernst en campachtige ironie.” Ten slotte klinkt een van Van Bergeijks bekendste werken, Over de Dood en de Tijd uit 1980. Van Bergeijk omschrijft het werk als een ode aan Franz Schubert. Met tijd als gereedschap wordt diens lied ‘Der Tod und das Mädchen’ onder handen genomen. Het is een tapestuk dat de componist zelf handmatig uitstuurt. Voor deze compositie ontving Gilius van Bergeijk in 1983 de Willem Pijper Prijs van de Gemeente Den Haag en de Johan Wagenaar Stichting. Uitgangspunt is het lied Der Tod und das Mädchen van Franz Schubert. Hierin wordt in een uiterst kort tijdsbestek het aloude thema behandeld van de Dood die een jong meisje verleidt. In Over De Dood En De Tijd zijn de tegenstellingen in het oorspronkelijke lied uitvergroot. Zo is in deel 1 (Het Leven) gebruik gemaakt van uitsluitend elektronische klanken die volgens de wetmatigheden van de tonaliteit zijn gegroepeerd, hoewel de elektronische muziek historisch gezien toch het product is van de atonaliteit. Alle klanken werden elektronisch gemonteerd: menselijk handelen (Leven) is hier elektronisch handelen (Dood). In deel 2 (de overgang van Leven naar Dood) worden musique concrète-technieken gebruikt: de overgang van elektronische muziek naar levende muziek. In deel 3 (de Dood) doet de levende muziek haar intrede: orgel en live-elektronica, waarbij de elektronica wordt gestuurd door de orgelklanken (de organist ‘bespeelt’ de elektronische apparatuur door orgel te spelen). Het twaalfkoppige Modelo62 is opgericht in 2003 aan het Koninklijk Conservatorium Den Haag. Onder leiding van de Argentijnse componist en dirigent Ezequiel Menalled is het ensemble een bezield advocaat van de nieuwste, experimentele muziek uit binnen- en buitenland. Werken worden vaak in opdracht geschreven voor Modelo62. De werken die Modelo62 uitvoert zijn in hoofdzaak experimenteel van karakter, muziek waarbij grenzen worden opgezocht. Ensemble Modelo62 bestaat uit: Ezequiel Menalled – dirigent; Gemma Tripiana Muñoz – fluiten; Jorge López García – klarinetten; Enric Sans I Morera - klarinetten; Justin Christensen – trompet; Santiago Lascurain – gitaar; Teodora Stepancić – piano; Klara Andrlova – slagwerk; Rebecca Huber – viool; Jan Willem Troost – cello, Elliot Simpson - gitaren en Vasilis Stefanopoulos – contrabas. In samenwerking met Stichting Trillende Lucht .