PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI PORADZ, (Gm
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Załącznik do Uchwały Nr Rady Miejskiej w Łobzie z dnia 2010 r. PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI PORADZ, (gm. ŁOBEZ) na lata 2010 - 2017 WRAZ Z OPISEM ZADAŃ PLANOWANYCH DO REALIZACJI Łobez, kwiecień 2010 PPlllaann ooddnnoowwyy mmiiieejjjsssccoowwoośśścciii PPoorrraaddzzz (((GGmm... ŁŁoobbeezzz nnaa lllaatttaa 22001100 –– 22001177 1 wwrrraazzz zzz ooppiiissseemm zzzaaddaańń pplllaannoowwaannyycchh ddoo rrreeaallliiizzzaaccjjjiii Spis treści I. CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI 1. KRÓTKA CHARAKTERYSTYKA WSI 2. INWENTARYZACJA ISTNIEJĄCYCH ZASOBÓW 2.1 Zabytki i obiekty chronione 2.2 Przyroda i warunki ochrony przyrodniczej 2.3 Infrastruktura 2.4 Ludność 2.5 Gospodarka 2.6 Rolnictwo 2.7 Zatrudnienie i bezrobocie 2.8 Opieka społeczna 2.9 Oświata 2.10 Kultura 2.11 Sport i rekreacja 2.12 Turystyka 3. OCENA MOCNYCH I SŁABYCH STRON MIEJSCOWOŚCI II. PLANOWANE KIERUNKI ROZWOJU WSI III. OPIS PLANOWANYCH PRZEDSIĘWZIĘĆ 1. ZAPLANOWANE DZIAŁANIA 2. PLANOWANE REZULTATY I DŁUGOFALOWE ODDZIAŁYWANIE 3. ZGODNOŚĆ ZE STRATEGIĄ ROZWOJU GMINY I PLANEM ROZWOJU LOKALNEGO 4. HARMONOGRAM PLANOWANYCH PRZEDSIĘWZIĘĆ PPlllaann ooddnnoowwyy mmiiieejjjsssccoowwoośśścciii PPoorrraaddzzz (((GGmm... ŁŁoobbeezzz nnaa lllaatttaa 22001100 –– 22001177 2 wwrrraazzz zzz ooppiiissseemm zzzaaddaańń pplllaannoowwaannyycchh ddoo rrreeaallliiizzzaaccjjjiii I. CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI 1. KRÓTKA CHARAKTERYSTYKA WSI PORADZ Wieś leży w województwie zachodniopomorskim, w powiecie łobeskim Rys. 1 Rys. 2 Miejsce realizacji projektu – Poradz w gminie Łobez PPlllaann ooddnnoowwyy mmiiieejjjsssccoowwoośśścciii PPoorrraaddzzz (((GGmm... ŁŁoobbeezzz nnaa lllaatttaa 22001100 –– 22001177 3 wwrrraazzz zzz ooppiiissseemm zzzaaddaańń pplllaannoowwaannyycchh ddoo rrreeaallliiizzzaaccjjjiii PORADZ Poradz jest to niewielka miejscowość, leżąca przy trasie drogi krajowej 148 – prowadzącej z Łobza na północ do Reska, Wieś Poradz położona jest w odległości 7 km od Łobza, w kierunku północnym. Pierwsze ślady osadnictwa sięgają neolitu. Ta średniej wielkości wieś o metryce średniowiecznej, ma zachowany układ owalnicowy, charakterystyczny dla słowiańskiego osadnictwa przedlokacyjnego. Ten typ słowiańskiej wsi, budowanej wokół owalnego lub okrągłego placu zwanego nawsiem (charakterystyczna „wysepka”), gdzie zwarte zabudowania tworzą zamknięty pierścień z jednym lub dwoma wejściami do wsi, był popularny na Pomorzu. Obecnie ta forma nielicznie już jest zachowana na całym Pomorzu Zachodnim. Dowodem na to są znaleziska, jakie odkryto w pobliżu wsi, podczas budowy drogi w 1855 r. Odsłonięty został wtedy cmentarz z kurhanami kamienno-ziemnymi. Dzięki opisom i szkicom Ammana znany jest ich kształt jak i zawartość. Z ziemi zostało wydobytych, co najmniej 5 naczyń o formach kubkowych i misowatych. Prócz tego wykopano: górną część trójkątnego sztyletu z brązu, brązowy naramiennik, o zwężających się końcach, złoty pierścionek o zwoju powrotnym, siekierę z brązu z lekko podniesionymi brzegami, krzemienny sztylet typu Płonia. Fakt, iż w tym miejscu wydobyto tak różnorodny materiał, świadczy przede wszystkim o tym, że istniało tu długotrwałe osadnictwo. W średniowieczu Poradz był lennem rodziny Borków, z kolei w 1865 przeszedł na własność Edwarda Dumstrey’a, ale już w 1875 r. folwarkiem zarządzała Anna Brasch. Jednak i ona długo nie dysponowała własnością Poradza, bo w 1901 r. majątkiem zarządzał już Otto Deter, który z kolei w 1913 roku odsprzedał go Hansowi Quandt. W 1929 roku do wsi należało 778,5 ha, w tym 365 ha, jako dobra folwarczne. W centrum wsi właściciele wybudowali pałac. Rezydencja jednak została zniszczona po II wojnie światowej, dziś pozostały po niej jedynie fundamenty. PPlllaann ooddnnoowwyy mmiiieejjjsssccoowwoośśścciii PPoorrraaddzzz (((GGmm... ŁŁoobbeezzz nnaa lllaatttaa 22001100 –– 22001177 4 wwrrraazzz zzz ooppiiissseemm zzzaaddaańń pplllaannoowwaannyycchh ddoo rrreeaallliiizzzaaccjjjiii Obecnie jest to jedna z licznych wsi popegeerowskich, której stan jest zły, a część budynków zostało całkowicie zdewastowanych. Poradz został zdobyty 4 marca 1945 r. przez I Front Białoruski. Po wojnie na te tereny przybyli przesiedleńcy z Syberii oraz z Karpat w ramach Akcji Wisła. Pierwszymi mieszkańcami, którzy przybyli do Poradza byli: Stanisław Marczak, Feliks Wodniak, Piotr Nowaszczuk, Mieczysław Juchimiuk, Szpyruk, Grzesik, Gołąbek. W 1946 r. z zesłania z Syberii przyjechali: Adam Imperowicz z rodziną, Władysław Rudzki, Stefan Ostropolski, Mikołaj Paprocki. Wtedy też u jednego z rolników zebrała się komisja, nadająca nazwy okolicznym wsiom. W stosunku do Poradza nikt nie miał pomysłu, toteż o poradę poproszono gospodarza domu. Jemu też trudno było cokolwiek wymyślić, jednak po czasie stwierdził, iż wieś nazywa się Poradź. Taka też nazwa obowiązywała przez pewien czas, by po uproszczeniu funkcjonować już jako Poradz. 2. INWENTARYZACJA ISTNIEJĄCYCH ZASOBÓW 2.1 Zabytki i obiekty chronione [3] Elementy krajobrazu kulturowego Wartości krajobrazu kulturowego gminy Łobez reprezentują: zabytkowe parki dworskie w 20 wsiach; zabytkowe cmentarze (w liczbie 26) w 19 wsiach.; wsie o najwyższych walorach krajobrazowych: Zajezierze, Wysiedle, Poradz, Worowo, Bonin, Rynowo. W Poradzu znajduje się tylko jeden obiekt wpisany do rejestru Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Szczecinie: 1. Wiatrak holenderski z XIX w. wpisany do rejestru 26.09.1979 r. Dec. KI.I.53/42/79 Nr rej. 876 dn. 26.09.1979 r. PPlllaann ooddnnoowwyy mmiiieejjjsssccoowwoośśścciii PPoorrraaddzzz (((GGmm... ŁŁoobbeezzz nnaa lllaatttaa 22001100 –– 22001177 5 wwrrraazzz zzz ooppiiissseemm zzzaaddaańń pplllaannoowwaannyycchh ddoo rrreeaallliiizzzaaccjjjiii 1. Wiatrak z XIX w. Ponadto w Gminnej Ewidencji Zabytków [5] znajdują się następujące obiekty: 2. Budynek mieszkalny nr 33 4. Budynek mieszkalny nr 16 5. Budynek mieszkalny nr 9 PPlllaann ooddnnoowwyy mmiiieejjjsssccoowwoośśścciii PPoorrraaddzzz (((GGmm... ŁŁoobbeezzz nnaa lllaatttaa 22001100 –– 22001177 6 wwrrraazzz zzz ooppiiissseemm zzzaaddaańń pplllaannoowwaannyycchh ddoo rrreeaallliiizzzaaccjjjiii 6. Budynek mieszkalno – magazynowy nr 28 7. Budynek mieszkalny nr 17 8. Budynek mieszkalny nr 13 9. Budynek mieszkalny nr 5 Rys. 3 Zdjęcia obiektów ujętych w Gminnej Ewidencji Zabytków [5] PPlllaann ooddnnoowwyy mmiiieejjjsssccoowwoośśścciii PPoorrraaddzzz (((GGmm... ŁŁoobbeezzz nnaa lllaatttaa 22001100 –– 22001177 7 wwrrraazzz zzz ooppiiissseemm zzzaaddaańń pplllaannoowwaannyycchh ddoo rrreeaallliiizzzaaccjjjiii [2] W gminie Łobez szereg obiektów i obszarów objętych jest Ochroną Konserwatorską w formie wyznaczonych stref ochrony konserwatorskiej lub obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Województwa Szczecińskiego. B - strefa pośredniej ochrony konserwatorskiej - objęto nią cenne uległe pewnym przekształceniom zespoły urbanistyczne w 5 wsiach: 1. Zajezierze - układ przestrzenny wsi; 2. Wysiedlę - układ przestrzenny wsi; 3. Poradz - układ przestrzenny wsi 4. Worowo - układ przestrzenny wsi; 5. Bonin - układ przestrzenny wsi. K - strefa ochrony krajobrazu - objęto nią zespoły zieleni zabytkowej, cmentarze i aleje w 21 wsiach: 1. Byszewo - park podworski, cmentarz; 2. Dalno - zespół parkowo-dworski; 3. Grabowo - zespół dworsko-parkowy, cmentarz przykościelny; 4. Rynowo - cmentarz-przykościelny; 5. Suliszewice - zespół parkowo-dworski, cmentarz; 6. Tarnowo - środowisko młyna wodnego, cmentarz; 7. Dobieszewo - park krajobrazowy; 8. Unimie - zespół parkowo-dworski, cmentarz przykościelny, cmentarz; 9. Zachełmie - zespół parkowo-dworski; 10. Zajezierze - cmentarz przykościelny z kościołem; 11. Bonin - zespół dworsko-parkowy, cmentarz; 12. Rożnowo Łobeskie - zespół dworsko-parkowy, cmentarz komunalny, cmentarz żołnierzy polskich z 1945 r.; 13. Wysiedle - park podworski, cmentarz; 14. Zagórzyce - park podworski, cmentarz przykościelny; 15. Karwowo - cmentarz; 16. Bełczna - zespół pałacowo-parkowy, cmentarz przykościelny, cmentarz komunalny; 17. Klępnica - cmentarz; 16. Poradz - park podworski, cmentarz; 17. Prusinowo - cmentarz; 18. Przyborze - park krajobrazowy, cmentarz; 19. Worowo - aleja do Prusinowa. PPlllaann ooddnnoowwyy mmiiieejjjsssccoowwoośśścciii PPoorrraaddzzz (((GGmm... ŁŁoobbeezzz nnaa lllaatttaa 22001100 –– 22001177 8 wwrrraazzz zzz ooppiiissseemm zzzaaddaańń pplllaannoowwaannyycchh ddoo rrreeaallliiizzzaaccjjjiii Ogólnie na terenie Poradza zaewidencjonowano 18 stanowisk archeologicznych od epoki kamienia do średniowiecza (dane na okres: lipiec 2010). Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łobez [1] oraz „Warunki ochrony konserwatorskiej gminy Łobez – woj. Szczecińskie wydane przez Państwową Służbę Ochrony Zabytków – Oddział Wojewódzki w Szczecinie” [2] podają następujące informacje dotyczące zabytków i obiektów chronionych w Poradzu i okolicach: Obiekty architektoniczne objęte ochroną konserwatorską, ujęte w ewidencji PSOZ: 21.1. Ochronie podlega: 21.1.1. Strefa „W.I.” – pełna ochrona archeologiczno-konserwatorska, wykluczająca wszelką działalność inwestycyjną i inną. 21.1.2. Strefa „W.II.” – częściowa ochrona konserwatorska, dopuszcza się inwestowanie pod określonymi warunkami. 21.1.3. Strefa „W.III.” – przed rozpoczęciem inwestycji należy uzyskać zgodę stosownego zezwolenia od służby ochrony zabytków. Wykaz stanowisk archeologicznych objętych granicami strefy „W.I.” (m.in.): 1. Poradz. Stan. 1 (AZP: 25-15/48) – cmentarzysko kurhanowe ze starożytności. Wykaz stanowisk archeologicznych objętych granicami strefy „W.II.”: 1. Poradz, stan. 2 (AZP:24-16/156); 2. Poradz, stan. 3 (AZP: 24-16/157); 3. Poradz, stan. 5 (AZP: 25-15/50); 4. Poradz, stan. 6 (AZP: 25-15/51); 5.