Łobez, maj 2017 roku

1

Spis tre ści

Rozdział I. Wprowadzenie ...... 3 Rozdział II. Mechanizmy wł ączenia mieszka ńców, przedsi ębiorców i innych podmiotów oraz grup aktywnych na terenie gminy w proces rewitalizacji ...... 6 Rozdział III. Diagnoza obszaru zdegradowanego, obszaru rewitalizacji i opis ludno ści ...... 18 Rozdział IV. Wizja obszaru po przeprowadzeniu rewitalizacji...... 121 Rozdział V. Cele rewitalizacji oraz odpowiadaj ące zidentyfikowanym potrzebom rewitalizacyjnym kierunki działa ń maj ących na celu eliminacj ę lub ograniczenie negatywnych zjawisk ...... 123 Rozdział VI. Opis powi ąza ń programu z dokumentami strategicznymi i planistycznymi Gminy ..... 124 Rozdział VII. Projekty i przedsi ęwzi ęcia rewitalizacyjne ...... 129 Rozdział VIII. Mechanizmy integrowania działa ń słu żą cych realizacji celów rewitalizacji oraz odpowiadaj ące im kierunki działa ń słu żą cych eliminacji lub ograniczeniu negatywnych zjawisk oraz przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych ...... 171 Rozdział IX. System realizacji (wdra żania) programu rewitalizacji ...... 178 Rozdział X. Ramy finansowe i czasowe realizacji Programu ...... 178 Rozdział XI. System monitoringu i oceny skuteczno ści działa ń i system wprowadzania modyfikacji w reakcji na zmiany w otoczeniu programu ...... 192 Rozdział XII. Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko ...... 195 Spis ilustracji ...... 196

2

Rozdział I. Wprowadzenie

Niniejszy rozdział opisuje wprowadzenie do Lokalnego Programu Rewitalizacji wyjaśniając pojęcie rewitalizacji, obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji, pokazując poszczególne etapy formalne pracy nad Programem. Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Łobez do roku 2023 (dalej „Program”, „LPR”) stanowi wieloletni program działa ń o charakterze gospodarczym lub społecznym, dotycz ący gospodarki przestrzennej i urz ądze ń technicznych, zmierzaj ący do wyprowadzenia danego obszaru zdegradowanego z sytuacji kryzysowej oraz stworzenia warunków do jego dalszego rozwoju zgodnie z okre ślonym harmonogramem czasowym. Realizowany jest przez ró żne podmioty i finansowany z ró żnych źródeł, za ś opracowany, przyj ęty i koordynowany przez Gmin ę. Program został przygotowany zgodnie z Zasadami realizacji przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego 2014- 2020. Podstaw ą przyj ęcia Programu był art. 18 ust. 2 pkt 6 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorz ądzie gminnym zgodny z Wytycznymi w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020 . Wa żnymi elementami źródłowymi, b ędącymi podstaw ą opracowa ń Programu, była analiza celów zawartych w dokumentach strategicznych, które okre ślaj ą kierunki rozwoju Gminy oraz w dokumentach strategicznych na poziomie regionalnym i krajowym. W 2013 roku przyj ęty został Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Łobez obowi ązuj ący na okres programowania w latach 2007-2013. W programie dokonano podziału miasta Łobez na sze ść obszarów wsparcia mieszkalnictwa. Opracowanie programu było konieczności ą z uwagi na ubieganie si ę o wsparcie w ramach instrumentów Inicjatywy JESSICA. Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007-2013 stwarzał mo żliwo ść pozyskiwania wsparcia dla działa ń z zakresu mieszkalnictwa na obszarach dotkni ętych lub zagro żonych degradacj ą fizyczn ą lub wykluczeniem społecznym. W ramach prac analitycznych dokonano oceny adekwatno ści celów Programu z dokumentami Strategii rozwoju Gminy Łobez na lata 2013 - 2020 oraz Studium Uwarunkowa ń i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Łobez. W toku pracy nad Programem zapewniono spójno ść planowanych działa ń rewitalizacyjnych ze Strategii Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego do roku 2020, która stanowi najwa żniejszy dokument samorz ądu województwa, okre ślaj ący kierunki rozwoju regionalnego i wskazuj ący obszary szczególnej interwencji. Program jest tak że zgodny z wcze śniej opracowanymi dokumentami strategicznymi na poziomie powiatu łobeskiego tj. Strategi ą Rozwoju Powiatu Łobeskiego na lata 2004-2015. Na potrzeby pracy nad Programem Burmistrz powołał Zespół ds. Rewitalizacji. W ramach spotka ń zespołu realizowane były szkolenia maj ące na celu przekazanie wiedzy odnosz ącej si ę do prowadzonych prac zwi ązanych z opracowaniem dokumentu strategicznego. Ponadto Zespół ds. Rewitalizacji konsultował przedsi ęwzi ęcia rewitalizacyjne, które opracowywane s ą przez wykonawc ę Programu rewitalizacji we współpracy z mieszka ńcami. prowadziła działania z pomoc ą ekspertów zewn ętrznych w formule partycypacyjno-eksperckiej. W ramach prac analitycznych wykorzystano liczne narz ędzia i techniki badawcze aktywizuj ące mieszka ńców Gminy tj. analiza statystyczna obejmuj ąca wska źniki dla poszczególnych obszarów problemowych, wizualizacja danych na podkładzie i opracowanie map, wywiady PAPI z mieszka ńcami, spacery studyjne, konsultacje społeczne, badanie internetowe CAWI,

3

warsztaty rewitalizacyjne oraz działania informacyjno-promocyjne dotycz ące Programu. W Programie okre ślono propozycj ę systemu wdra żania i monitorowania z uwzgl ędnianiem mechanizmów wł ączenia interesariuszy na etapie realizacji procesu rewitalizacji. Program charakteryzuje si ę koncentracj ą interwencji i hierarchizacj ą potrzeb mieszka ńców. Zidentyfikowane podobszary rewitalizacji zajmuj ą powierzchni ę 296,3 ha, czyli 1,3% łącznej powierzchni gminy oraz zamieszkiwany jest przez 1464 mieszka ńców. Zidentyfikowany obszar rewitalizacji spełnia wymogi Wytycznych dot. rewitalizacji. Poni żej prezentowany jest wykaz poszczególnych podobszarów rewitalizacji w gminie Łobez:

 I podobszar składaj ący si ę z obszaru miejscowo ści Bełczna;  II podobszar składaj ący si ę z obszaru miejscowo ści Tarnowo;  III podobszar zło żony z północnej cz ęś ci miejscowo ści Łobez;  IV podobszar zło żony z południowej cz ęś ci miejscowo ści Łobez;  V podobszar składaj ący si ę z miejscowo ści Poradz;  VI, na który składa si ę miejscowo ść Przyborze;  VII podobszar zlokalizowany na terenie miejscowo ści Ro żnowo Łobeskie;  VIII podobszar zło żony z miejscowo ści ;  IX podobszar, który zło żony jest z miejscowo ści Zachełmie;  X podobszar, na który składa si ę miejscowo ść Zagórzyce;  XI podobszar składaj ący si ę z miejscowo ści Zajezierze;  XII podobszar składaj ący si ę z miejscowo ści Rynowo. Obecny Program stanowi ć b ędzie kontynuacj ę wcze śniejszych projektów realizowanych przez Gmin ę oraz podmioty publiczne działaj ące na terenie Gminy. Umo żliwi on równie ż efektywne pozyskiwanie środków zewn ętrznych na zidentyfikowane projekty i przedsi ęwzi ęcia rewitalizacyjne. Ze wzgl ędu na mo żliwo ść ubiegania si ę o finansowanie ze środków unijnych, szczególny nacisk poło żony został na inwestycje realizowane w perspektywie finansowej 2014- 2020. W ramach Programu zidentyfikowano osiem przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych: 1) Centrum aktywno ści lokalnej gminy Łobez 2) Przywrócenie lokalnych tradycji w stadzie ogierów Świ ętoborzec 3) Zwi ększenie potencjału miejsc atrakcyjnych dla mieszka ńców gminy 4) Lokalne parki twórczo ści społecznej miejscem aktywizacji społeczno ści 5) Gruszkowa Wioska wa żną atrakcj ą turystyczn ą gminy 6) Odnowa miejscowo ści zagro żonych degradacj ą przestrzenn ą 7) Rozwój sektora ekonomii społecznej na obszarach wiejskich 8) Rozwój sektora ekonomii społecznej obszaru poprzemysłowego

4

Działania rewitalizacyjne będą miały na celu popraw ę jako ści życia mieszka ńców oraz ożywienie gospodarcze i społeczne danego obszaru, przyczyniaj ące si ę do ograniczenia ryzyka ubóstwa i wykluczenia społecznego na tych terenach. Ł ączna warto ść projektów rewitalizacyjnych zaplanowanych do realizacji w ramach Programu wynosi ponad 11 mln zł. Przedsi ęwzi ęcia i projekty rewitalizacyjne b ędą realizowane w ramach trzech celów szczegółowych Programu rewitalizacji składaj ących si ę na cel główny programu:  Cel 1. Odnowa zdegradowanej powierzchni z przeznaczeniem na cele społeczne i gospodarcze.

 Cel 3. Zwi ększenie miejsc atrakcyjnych dla społeczno ści lokalnej wraz z ich potencjałem animacyjnym.

 Cel 2. Aktywizacja społeczna oraz zawodowa mieszkańców szans ą na przywrócenie obszarów zmarginalizowanych. Program ujmuje działania w sposób kompleksowy (z uwzgl ędnieniem projektów rewitalizacyjnych współfinansowanych ze środków EFRR, EFS, FS, EFRROW oraz innych) łącz ąc aspekty społeczne oraz ekonomiczne, przestrzenne, techniczne, środowiskowe lub kulturowe, zwi ązane zarówno z danym obszarem, jak i jego otoczeniem, stosownie do lokalnych uwarunkowa ń. Głównym źródłem finansowania działa ń rewitalizacyjnych b ędą środki RPO WZ 2014-2020 z działania 9.3 Wspieranie rewitalizacji w sferze fizycznej, gospodarczej i społecznej ubogich społeczno ści oraz obszarów miejskich i wiejskich oraz RPO WZ 2014-2020 działanie 7.1 Wzmocnienie potencjału społeczno ści lokalnych na obszarach rewitalizowanych. Zaplanowane projekty b ędą rozszerzeniem, a tak że uzupełnieniem działa ń o charakterze społecznym, realizowanych w ramach wsparcia EFS dost ępnego w ramach RPO WZ 2014- 2020. Program, z uwagi na swój ogólny charakter, nie wyznacza jednocze śnie ram dla pó źniejszej realizacji przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko oraz nie spowoduje znacznego oddziaływania na środowisko, a co za tym idzie nie jest dokumentem wymagaj ącym przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Program nie spełnia bowiem przesłanek okre ślonych w art. 46 ust. 2 ustawy z dnia 3 pa ździernika 2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Przygotowanie Programu zrealizowane zostało w ramach projektu pn. Opracowanie Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Łobez na lata 2017-2023. Projekt dofinansowany jest w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014-2020 z Funduszu Spójno ści w ramach celu „Inwestycje na rzecz wzrostu i zatrudniania”.

5

Rozdział II. Mechanizmy wł ączenia mieszka ńców, przedsi ębiorców i innych podmiotów oraz grup aktywnych na terenie gminy w proces rewitalizacji

Niniejszy rozdział opisuje mechanizmy włączenia mieszkańców, przedsiębiorców i innych podmiotów i grup aktywnych na terenie gminy w proces rewitalizacji i konsultacje społeczne. Kanon Lokalnych Konsultacji Społecznych 1, wyznaczył standardy realizacji konsultacji społecznych, poniewa ż jest to otwarty proces dialogu władz z mieszka ńcami. Ma on na celu podj ęcie przez władze najlepszych oraz adekwatnych decyzji w sprawach publicznych. Prowadzone działania partycypacyjne, a tym samym wyniki przeprowadzonych bada ń i analiz przeło żyły si ę na wprowadzone działania rewitalizacyjne. Dzi ęki narz ędziom partycypacyjnym mo żliwe było pełne wł ączenie mieszka ńców w proces przygotowania programu rewitalizacji. Konsultacje społeczne przeprowadzano metod ą bada ń w działaniu ( action research) , które maj ą na celu popraw ę jako ści działa ń dokonywanych na obszarze badanej społeczno ści oraz akcentuj ą kompetencje członków danej społeczno ści, jako ekspertów w procesie rozumienia własnej społeczno ści. Dlatego te ż podej ście to przekłada si ę na wzrost aktywizacji i zaanga żowania interesariuszy rewitalizacji na dwóch priorytetowych etapach: Wykres 1 Etapy konsultacji społecznych w ramach pracy nad programem rewitalizacji

Źródło: Opracowanie własne Wyszczególnione powy żej etapy wpisuj ą si ę w proces EMPOWERMENT, czyli wzmacniania. Jest to proces unikaj ący bezsilno ści, dzi ęki któremu jednostki, grupy, organizacje i społeczno ści zwi ększaj ą oraz osi ągaj ą panowanie i kontrol ę nad własnym życiem. Efektem tego procesu jest fakt, że jednostki staj ą si ę aktywnymi uczestnikami życia społecznego, ponadto działaj ą w kierunku poprawy zarówno swojej sytuacji, jak i sytuacji społeczno ści, w której funkcjonuj ą. Empowerment rozumiany jest jako ułatwienie, umo żliwienie działania wraz z promowaniem zdolno ści do optymalnego oraz kompetentnego funkcjonowania. Proces ten oznacza równie ż uzyskanie siły, która sprawia, że osoby, grupy, instytucje lub społeczno ści mog ą stara ć si ę o wzmocnienie.

1 Zobacz wi ęcej na temat Kanonu Lokalnych Konsultacji Społecznych na stro3nie www.kanonkonsultacji.pl 6

Badania kwestionariuszowe z mieszka ńcami PAPI (Paper & Pen Personal Interview) Wywiady z mieszka ńcami przeprowadzono metod ą PAPI (skrót z j. ang. Paper & Pen Personal Interview). Odpowiedzi na kart ę wywiadu nanoszone były przez ankietera po uprzednim odczytaniu pyta ń i udzieleniu odpowiedzi przez respondentów. Przebadano 100 mieszka ńców gminy Łobez (teren miejski i wiejski). Wielko ść próby pozwoliła na prze śledzenie zjawisk w danej populacji dla ka żdej z jednostek. Bł ąd pomiaru oszacowano na 10%, a zatem niewielki odsetek przy zało żonych celach i potrzebach badawczych, których celem było przede wszystkim wychwycenie trendów i przewa żaj ących opinii w danej próbie badawczej. Wskazywany poziom bł ędu optymalizował liczebno ść próby, ekonomizował koszt badania oraz minimalizował czas jego realizacji. Zebrane z badania dane ilo ściowe zostały zagregowane i opracowane w statystycznym programie SPSS oraz Excel. W ten sposób utworzyły baz ę danych, a ich wyniki zostały przedstawione w formie zestawie ń, tabel, wykresów. Zdj ęcie 1 Badania kwestionariuszowe mieszka ńców

Źródło: Opracowanie własne Posiedzenia Zespołu ds. rewitalizacji i szkolenia dla członków zespołu Spotkania Zespołu ds. rewitalizacji stanowiły podstawow ą metod ę pracy nad programem rewitalizacji. Zespół składał si ę z przedstawicieli społeczno ści lokalnej, ze szczególnym uwzgl ędnieniem przedstawicieli Urz ędu, O środka Pomocy Społecznej, organizacji pozarz ądowych oraz osób zaanga żowanych na rzecz społeczno ści lokalnej. Spotkania zespołu prowadzili eksperci delegowani przez wykonawc ę Programu rewitalizacji, a w trakcie prowadzenia prac partycypacyjnych zorganizowano pi ęć posiedze ń zespołu ds. rewitalizacji, które były poł ączone ze szkoleniami zespołu. Szkolenia dotyczyły bezpo średnio:

• Wyznaczania obszaru rewitalizacji na podstawie bada ń i analiz, • Zasad prowadzenia konsultacji społecznych z mieszka ńcami, • Finansowania projektów rewitalizacyjnych ze środków unijnych, • Monitoringu i ewaluacji programu rewitalizacji, • Systemu wdro żenia programu rewitalizacji.

7

Posiedzenia Zespołu ds. rewitalizacji wraz ze szkoleniami członków zespołu Pierwsze spotkanie Zespołu ds. Rewitalizacji miało miejsce w sali konferencyjnej Urz ędu Miejskiego w Łobzie. W wyniku przeprowadzonej dyskusji podczas spotkania zostały opracowane podstawowe zało żenia rewitalizacji. Została skonstruowana lista realizowanych przedsięwzi ęć rewitalizacyjnych z obszaru wymagaj ącego szczególnej interwencji. Ponadto wytyczono potencjały Gminy dla rozwoju obszaru rewitalizacji. Ustalono tak że, że pó źniejszy proces opracowywania koncepcji Lokalnego Programu Rewitalizacji b ędzie si ę opiera ć na dokładnym opisaniu przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych, aby obejmowały swoim wsparciem obszar społeczny, gospodarczy, przestrzenno-funkcjonalny oraz techniczny. Zdj ęcie 2 Spotkanie zespołu ds. rewitalizacji wraz ze szkoleniem członków zespołu

Źródło: Opracowanie własne Podczas kolejnego spotkania członkowie zespołu wzi ęli udział w szkoleniu po świ ęconym tematyce dotycz ącej przedsi ęwzi ęć oraz wymogów zwi ązanych z ich opisem w Lokalnych Programach Rewitalizacji. Członkowie zespołu brali udział we wst ępnym wyznaczeniu przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych, a w ramach prowadzonych prac okre ślono działania niezb ędne do podj ęcia w obszarach: przestrzennym, technicznym, społecznym i ekonomicznym.

8

Zdj ęcie 3 Spotkanie zespołu ds. rewitalizacji wraz ze szkoleniem członków zespołu

Źródło: Opracowanie własne Kolejne spotkanie zaowocowało zakwalifikowaniem do realizacji konkretnych przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych, które zostały zgłoszone podczas wcze śniejszych warsztatów rewitalizacyjnych i w trakcie spotka ń Zespołu ds. rewitalizacji. Spotkanie podzielono na dwa etapy: Pierwszy etap: Głosowanie nad poszczególnymi projektami rewitalizacyjnymi, a tak że konkretnymi obszarami rewitalizacji, których odnowa zwi ększy efektywno ść organizowanych działa ń w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji. Głosowanie odbywało si ę w obszarach:

 Efektywno ść – analizowana pod k ątem stosunku kosztów i nakładów poniesionych przez wnioskodawc ę Projektu rewitalizacyjnego realizowanego na konkretnym obszarze rewitalizacji.  Otoczenie instytucjonalne – opinia instytucji zaanga żowanych we wdra żanie działa ń rewitalizacyjnych (Urz ąd Miasta, OPS, O środek Kultury).  Otoczenie regulacyjne – czynniki wpływaj ące na wdra żanie wynikaj ące z legislacji.  Współpraca – pomi ędzy głównymi podmiotami zaanga żowanymi w proces realizacji działania rewitalizacyjnego.  Dystrybucja środków pomocowych – analiza czynników zachodz ących na etapie dystrybucji i mo żliwo ści wykorzystana dost ępnych funduszy własnych, środków unijnych, środków bud żetowych, pracy wolontariuszy i partnerów działa ń rewitalizacyjnych na danym obszarze rewitalizacji. Drugi etap: Wybór projektów, których realizacja jest najbardziej zasadna z punktu widzenia efektywno ści działa ń rewitalizacyjnych.

9

Zdj ęcie 4 Spotkanie zespołu ds. rewitalizacji wraz ze szkoleniem członków zespołu

Źródło: Opracowanie własne Podsumowuj ąc prace Zespołu ds. Rewitalizacji nale ży podkre śli ć, i ż członkowie zespołu stanowili ciało eksperckie odpowiedzialne za opracowywanie zało żeń programu rewitalizacji, ze szczególnym uwzgl ędnieniem przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych. Podejmowali oni decyzje w zakresie wskazania zasadno ści realizacji projektu na podstawie danych uzyskanych w trakcie procesu partycypacji społecznej realizowanej w śród mieszka ńców. Nale ży podkre śli ć, i ż członkami Zespołu ds. Rewitalizacji były osoby pełni ące wa żne funkcje społeczne, reprezentuj ące instytucje oraz organizacje wa żne z punktu widzenia prowadzonych działa ń i maj ące wpływ na proces realizacji działa ń rewitalizacyjnych w przyszło ści. Zespół został powołany zarz ądzeniem Burmistrza Łobza o numerze 619a/2017 z dnia 8 lutego 2017 roku. W skład zespołu weszły nast ępuj ące osoby:

• Zast ępca Burmistrza Łobza – Pan Krzysztof Czerwi ński; • Kierownik Wydziału Inwestycji i Rozwoju Lokalnego Urz ędu Miejskiego w Łobzie – Pan Witold Mazur; • Kierownik Wydziału Infrastruktury Komunalnej i Ochrony Środowiska Urz ędu Miejskiego w Łobzie – Pani Ewa Ciecha ńska;

• Kierownik Wydziału Edukacji, Kultury i Zdrowia Urzędu Miejskiego w Łobzie – Pan Piotr Blumensztajn;

• Kierownik Wydziału Rolnictwa i Gospodarki Nieruchomo ściami Urz ędu Miejskiego w Łobzie – Pan Ireneusz Kabat;

• Reprezentant Wydziału Inwestycji i Rozwoju Lokalnego Urz ędu Miejskiego w Łobzie – Pan Andrzej Zi ęba; 10

• Dyrektor Miejsko-Gminnego O środka Pomocy Społecznej w Łobzie – Pani El żbieta Grali ńska. Na mocy przyj ętego zarz ądzeniem Burmistrza Łobza Regulaminu Zespołu ds. Rewitalizacji, do współpracy podczas posiedze ń Zespołu zapraszani byli przedstawiciele: Rady Miejskiej w Łobzie, jednostek organizacyjnych gminy, instytucji kultury, instytucji edukacyjnych, instytucji opieki społecznej, organizacji skupiaj ących przedsi ębiorców, przedsi ębiorców, organizacji pozarz ądowych i mieszka ńców oraz wła ścicieli nieruchomo ści. W pracach zespołu brali udział wskazani powy żej przedstawiciele i na podstawie ich zaanga żowania zostały doprecyzowane przedsi ęwzi ęcia rewitalizacyjne, w taki sposób, aby umo żliwi ć ich realizacj ę równie ż podmiotom niezale żnym od gminy. Odzwierciedlenie zaanga żowania niniejszych podmiotów mo żna dostrzec w opisie przedsi ęwzi ęć , w których wskazane konkretne podmioty odpowiedzialne za ich realizacj ą. W trakcie prac zespołu aktywni byli przedstawiciele mieszka ńców, organizacji pozarz ądowych oraz przedsi ębiorców, ale szczególn ą aktywno ści ą wykazywali si ę przedstawiciele Lokalnej Grupy Działania, co dodatkowo wzmocniło warto ść partycypacyjn ą programu rewitalizacji oraz jako ści wypracowanych rozwi ąza ń zawartych w dokumencie. Warsztaty rewitalizacyjne W ramach pracy nad LPR zostały przeprowadzone warsztaty rewitalizacyjne, które bazowały na metodach aktywizuj ących (metoda kruszenia), analizie SWOT i burzy mózgów. Warsztaty były prowadzone przez ekspertów ds. konsultacji społecznych. Dodatkowo odbyły si ę równie ż spacery badawcze dla ka żdego z obszarów wyznaczonych do rewitalizacji, które to żsame były z interaktywn ą, terenow ą metod ą pytania mieszka ńców o ich opinie. Obyły si ę cztery warsztaty rewitalizacyjne. W trakcie warsztatów z mieszka ńcami wykorzystano ró żnorodne i efektywne metody pracy tj. mini wykłady na temat procesu rewitalizacji, ćwiczenia, dyskusje, prace w grupach zadaniowych, burze mózgów, mapy my ślowe. Warsztaty miały na celu przedstawienie mieszka ńcom koncepcji realizowanych przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych. Nast ępnie odbyła si ę warsztatowa praca w grupach, która pozwoliła na okre ślenie: • potrzeb społeczno ści lokalnej; • deficytów obszaru; • uszczegółowienia przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych; • konkretnych projektów, które powinny zosta ć zrealizowane na terenie obj ętym rewitalizacj ą. Propozycje mieszka ńców zostały podzielone na projekty i wł ączono je do przedsi ęwzi ęć zaplanowanych do realizacji. Mieszka ńcy wskazali tak że potrzeby z terenów miejscowo ści, które zostały wdro żone w ramach przedsi ęwzi ęć . Wszystkie pomysły zgłoszone przez mieszka ńców zostały przedstawione Zespołowi ds. Rewitalizacji i poddane pod głosowanie. Warsztaty zako ńczyły si ę spacerem studyjnym , którego efektem było precyzyjne zdiagnozowanie miejsc wskazywanych przez mieszka ńców oraz ich udokumentowanie fotograficzne.

11

Zdj ęcie 5 Uczestnicy Warsztatu rewitalizacyjnego

Źródło: Opracowanie własne Zdj ęcie 6 Uczestnicy Warsztatu rewitalizacyjnego

Źródło: Opracowanie własne

12

Zdj ęcie 7 Uczestnicy Warsztatu rewitalizacyjnego

Źródło: Opracowanie własne Spacery studyjne Podczas konsultacji z mieszka ńcami zrealizowano spacery studyjne. Spacer badawczy (studyjny) to interaktywna, terenowa metoda pytania mieszka ńców o ich opinie w danej kwestii – wykorzystuje si ę j ą przede wszystkim do badania przestrzeni. Korzystanie z tej metody jest szczególnie cenne je żeli chcemy dokona ć oceny przestrzeni oczami jej u żytkowników (np. pod kątem dostosowania do potrzeb osób starszych lub niepełnosprawnych, ogólnej oceny konkretnych rozwi ąza ń architektonicznych czy infrastrukturalnych) lub w celu zebrania pomysłów na nowe rozwi ązania w sposobie zagospodarowania przestrzeni (np. nowe lokalizacje ławek, przystanków). Spacery, które odbyły si ę w dniach 16, 17 i 21 marca 2017 roku pozwoliły na zaproszenie użytkowników do krytycznego „audytu przestrzeni” i umo żliwił poddanie ró żnych rozwi ąza ń przestrzennych ocenie w realnej sytuacji ich u życia. Dzi ęki spacerom studyjnym mo żliwe było zaanga żowanie mieszka ńców w mo żliwo ść aktywnego uczestnictwa w diagnozie obszaru rewitalizacji, gdy ż w ka żdym spacerze brało udział około 8 osób. Spacerom towarzyszyło sporz ądzanie dokumentacji fotograficznej, która została wykorzystana do przygotowania Program.

13

Zdj ęcie 8 Spacer studyjny I z dnia 16 marca 2017 roku

Źródło: Opracowanie własne Zdj ęcie 9 Spacer studyjny II z dnia 17 marca 2017 roku

Źródło: Opracowanie własne

14

Zdj ęcie 10 Spacer studyjny III z dnia 21 marca 2017 roku

Źródło: Opracowanie własne Badania CAWI oraz wywiady pogł ębione Kompleksowo ść procesu partycypacji społecznej, który był realizowany w ramach opracowywania Lokalnego Programu Rewitalizacji, została dodatkowo podkre ślona poprzez przeprowadzenie bada ń internetowych, które były skierowane do mieszka ńców. Informacja o badaniach została zamieszczona na stronie internetowej Urz ędu oraz promowana w śród mieszka ńców. W badaniu wzi ęły udział 22 osoby, które wskazały, i ż w wi ększo ści s ą zadowolone z zamieszkiwania na obszarze Gminy. Jednak że około 1/3 respondentów wskazywała na wi ększy stopie ń niezadowolenia. Analizuj ąc problemy społeczne wyst ępuj ące na terenie Gminy, podkre ślono, i ż najbardziej negatywnym czynnikiem społecznym są migracje osób młodych i wykształconych, a tak że niemo żno ść znalezienia pracy w śród mieszka ńców. Odczucia mieszka ńców potwierdzone zostały w procesie diagnozy obszaru rewitalizacji, w trakcie którego wskazano, i ż obszar nara żony jest na znaczne procesy migracyjne, a dodatkowo podkre ślono deficyty w obszarze miejsc pracy, co jest bezpo średnio zwi ązane z upadkiem pa ństwowych gospodarstw rolnych i brakiem pojawienia si ę na ich miejscu du żych przedsi ębiorstw. Obecnie podejmowane przez Urz ąd Miejski działania maj ą doprowadzi ć do wzrostu zatrudnienia w śród mieszka ńców, jednak że procesy przyci ągania nowych inwestorów wymagaj ą czasu.

15

16

Mieszka ńcy bior ący udział w badaniach internetowych oraz wywiadach pogł ębionych wskazywali działania, które powinny zosta ć podj ęte w ramach realizowanego procesu rewitalizacji. Do niniejszych działa ń były zaliczane przede wszystkim projekty koncentruj ące si ę na poprawie infrastruktury drogowej, turystycznej oraz wszelkich pracach maj ących na celu odnow ę terenów zielonych wraz z popraw ą ich estetyki. Wa żnym obszarem dla respondentów było zwi ększenie aktywno ści społecznej mieszka ńców jako czynnika zwi ększaj ącego potencjał Gminy. Działania informacyjne i promocyjne Zostały równie ż opracowane materiały informacyjne i promocyjne (plakaty) na potrzeby prowadzonych konsultacji społecznych. Wykorzystano równie ż ró żnorodne środki komunikacji, przekazywania informacji, które zwi ększyły by maksymalnie uczestnictwo i aktywno ść mieszka ńców: ulotki, ogłoszenia, informacje o post ępach prac publikowane na stronie www Urz ędu Miejskiego. Na plakatach informacyjnych zostały umieszczone informacje o realizacji projektu ze środków unijnych i daty najwa żniejszych spotka ń z interesariuszami rewitalizacji. Na stronie internetowej gminy www.lobez.pl zamieszczano aktualne informacje o realizowanych działaniach w ramach pracy nad LPR. W ramach prowadzonych działa ń informacyjnych i promocyjnych informowano o źródle finansowania prac nad programem rewitalizacji, który został dofinansowany z Funduszy Europejskich. Zgodnie z wytycznymi Urz ędu Marszałkowskiego plakaty informacyjne zawierały znaki graficzne Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna 2014-2020. Zdj ęcie 11 Plakaty informacyjne zapraszaj ące na warsztaty rewitalizacyjne mieszka ńców Łobza

Źródło: Opracowanie własne

17

Rozdział III. Diagnoza obszaru zdegradowanego, obszaru rewitalizacji i opis ludno ści

Niniejszy rozdział opisuje diagnoz ę czynników i zjawisk kryzysowych oraz skal ę i charakter potrzeb rewitalizacyjnych oraz zasi ęgi przestrzenne obszaru/obszarów rewitalizacji, tj. okre ślenie, w oparciu o inne dokumenty strategiczne Gminy lub diagnoz ę i identyfikacj ę potrzeb rewitalizacyjnych, terytorium/terytoriów najbardziej wymagaj ących wsparcia oraz lokalne potencjały wyst ępuj ące na terenie wyznaczonego obszaru rewitalizacji. Wprowadzenie Niniejsza diagnoza obszaru przedstawia najwa żniejsze kwestie, na które mo że mie ć wpływ realizacja Programu. Wskazuje tak że najwa żniejsze problemy i potrzeby, ale tak że zasoby i potencjał obszaru. Uzasadnia dobór kluczowych grup docelowych i obszarów interwencji. Diagnoza podkre śla wewn ętrzn ą spójno ść obszaru nie tylko pod wzgl ędem administracyjnym, ale przede wszystkim historycznym i kulturowym. Opis diagnozy został podzielony na uwarunkowania gospodarcze, środowiskowe, przestrzenno-funkcjonalne oraz techniczne. Inferencj ę opracowano na podstawie stanu istniej ącego obszaru zdegradowanego i obszaru koniecznego do rewitalizacji z wykorzystaniem danych dost ępnych w bazach GUS, Regionalnego Biuletynu Informacji Publicznej oraz danych z OPS, PUP, Policji. Skorzystano tak że z dokumentacji strategicznych na poziomie Gminy, w tym Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Tak przygotowana diagnoza obszaru została poddana konsultacjom z mieszka ńcami obszaru rewitalizacji w ka żdym z podobszarów. Podczas wyznaczania obszaru rewitalizacji, obliczono syntetyczny wska źnik „społeczny” dla poszczególnych jednostek urbanistycznych , bowiem podział Gminy na ulice, jest metod ą zalecan ą w badaniach społecznych. Taki pomiar daje mo żliwo ść jednoznacznego zbadania cech, a okre ślona struktura wewn ętrzna, podkre śla cało ściowy charakter. Dan ą referencyjn ą była średnia dla Gminy. Dla badanych jednostek urbanistycznych dokonano analizy pi ęciu wska źników odnosz ących si ę do problemów społeczno-gospodarczych, wskazuj ących na wyst ępowanie kryzysu w sferze społecznej tj.: poziom bezrobocia, poziom ubóstwa, przest ępczo ść , poziom edukacji, frekwencja w wyborach. Jednostki urbanistyczne, dla których wska źnik syntetyczny byłby gorszy ni ż średnia dla Gminy, zostały potencjalnie uznane za zdegradowane. Na podstawie danych o problemach społeczno-gospodarczych Gminy opracowano Index of Multiple Deprivation, czyli syntetyczny wska źnik degradacji. Kolejno dokonano analizy wyst ępowania dodatkowych problemów i wska źników kryzysowych odnosz ących si ę do co najmniej jednej z nast ępuj ących sfer: gospodarczej, środowiskowej, przestrzenno-funkcjonalnej oraz technicznej. Analiza obejmowała wyst ępowanie minimum jednego problemów (tj. poziomu wska źników odbiegaj ących od średniej gminy), co pozwoliło na wskazanie obszaru rewitalizacji. Ostatnim elementem w wyznaczaniu obszaru rewitalizacji była istotno ść znaczenia dla rozwoju lokalnego Gminy. Finalnie, dokonano analizy spełnienia warunków wskazanych w Wytycznych dot. rewitalizacji oraz ustawie o rewitalizacji warunkuj ących wyznaczenie obszaru rewitalizacji, który nie mo że obejmowa ć ł ącznie terenów o powierzchni wi ększej ni ż 20% powierzchni gminy oraz zamieszkałych przez wi ęcej ni ż 30% mieszka ńców gminy. W wyznaczaniu obszaru rewitalizacji uwzgl ędniono badania społeczne mieszka ńców Gminy.

18

Informacje wprowadzaj ące Gmina Łobez jest gmin ą miejsko-wiejsk ą, poło żona jest w środkowej cz ęś ci Pomorza Zachodniego w powiecie łobeskim nad rzek ą Reg ą. Odległo ść do Morza Bałtyckiego wynosi st ąd około 70 kilometrów. Krzy żuj ą si ę tutaj wa żne szlaki komunikacyjne: linia kolejowa – Gda ńsk oraz trasa samochodowa Gorzów Wielkopolski – Kołobrzeg. Niewielkie odległo ści: do Bałtyku (70 km do Kołobrzegu), do granicy zachodniej (80 km do Szczecina i 90 km do Kołbaskowa) oraz do mi ędzynarodowego lotniska w Goleniowie (60 km), sprzyjaj ą kontaktom gospodarczym i turystycznym. Na koniec 2016 rok Gmina zajmowała obszar 22 800 ha zamieszkany przez 13 564 mieszka ńców, z czego 9885 w mie ście. Silnie wspieraj ącą form ą działa ń gminnych s ą organizacje pozarz ądowe, które przyczyniaj ą si ę do aktywno ści obywateli i których działalno ść mo żna wł ączy ć w działania rewitalizacyjne. Jest to szczególne wa żne ze wzgl ędu na podejmowanie potencjalnych działa ń rewitalizacyjnych w gminie, poniewa ż organizacje pozarz ądowe przyczyniaj ą si ę do wzmacniania to żsamo ści lokalnej, definiowania problemów społecznych, a co najwa żniejsze do redukowania problemów społecznych w kontek ście relacji społecznych. Ponadto ich działania sprawiaj ą, że zaniedbane społecznie wymiary odzyskuj ą swoj ą wa żno ść w świadomo ści mieszka ńców gminy. Do takich wymiarów mo żna zaliczy ć aktywizacj ę mieszka ńców pod k ątem form sp ędzania wolnego czasu, dbania o własne zdrowie, tak że aktywizacj ę młodzie ży poprzez działania pozaszkolne, aktywizacj ę seniorów poprzez wł ączanie ich w działania lokalne. Do najintensywniej działaj ących organizacji mo żna zaliczy ć m.in. Lokaln ą Grup ę Działania Centrum Inicjatyw Wiejskich. Powstała ona w celu efektywnego pozyskiwania i zarz ądzania środkami Osi 4 LEADER PROW 2007-2013 i powołali j ą przedstawiciele sektora publicznego, społecznego i gospodarczego z pi ęciu gmin powiatu łobeskiego tj. Łobez, Resko, Radowo Małe, W ęgorzyno, Dobra. Inne działaj ące w ramach wymienionego obszaru to Łobeski Klub Biegacza „TRUCHT, Mi ędzyszkolny Klub Sportowy „ Olimp”, Okr ęg Polskiego Zwi ązku W ędkarskiego Koło „Kara ś” Nr 29, Polskie Stowarzyszenie Diabetyków; Stowarzyszenie Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej „BŁYSKAWICA”, Uczniowski Klub Sportowy „BADMINTON” przy Szkole Podstawowej w Bełcznie, Uczniowski Klub Sportowy „Promyk”; Zachodniopomorski Oddział Okr ęgowy Polskiego Czerwonego Krzy ża w Szczecinie - Klub Honorowych Dawców Krwi PCK w Łobzie. Na rzecz bezpiecze ństwa działa Stowarzyszenie „Bezpieczny Łobeski”. Dodatkowo nale ży wskaza ć na organizacje, które wspieraj ą kultur ę, o świat ę, to żsamo ść lokaln ą, a tak że działaj ą na rzecz osób potencjalnie wykluczonych tj. Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju O światy, Kultury i Sportu Wsi Bełczna i Okolic „Dzieci Nasza Przyszło ść ”, Stowarzyszenie Przyjaciół Karwowa oraz Stowarzyszenie „Współistnienie” Centrum Integracji Społecznej „Od Nowa” w Łobzie. Powstawanie i działania organizacji pozarz ądowych s ą ogromnym potencjałem, który nale ży wykorzystywa ć w rozwi ązaniu problemów przede wszystkim społecznych. Jednocze śnie ich obecno ść jest wska źnikiem istnienia problemów, których rozwi ązanie wydawało si ę by ć niedostateczne za pomoc ą istniej ących wcze śniej instrumentów, co wskazuje jednocze śnie na zdiagnozowanie tych problemów i poddanie ich procesowi rewitalizacji. W przypadku diagnozowanej Gminy, nale ży podkre śli ć fakt istnienia na jej terenach obszarów popegeerowskich. Nale ży wi ęc przygotowuj ąc działania rewitalizacyjne wzi ąć pod uwag ę ich 19

charakterystyk ę i specyfik ę. Jeszcze w latach 90-tych w woj. zachodniopomorskim były przede wszystkim tereny, na których dominowało rolnictwo pa ństwowe. Po likwidacji PGR-ów ujawniło si ę wiele problemów natury gospodarczej i społecznej. Ju ż w latach 90-tych zauwa żono wysoki wska źnik bezrobocia, który był charakterystyczny dla byłych osiedli popegeerowskich. Do innych negatywnych skutków mo żna zaliczy ć zniszczenie popegeerowskiej infrastruktury ekonomicznej, socjalno-bytowej oraz o światowo–kulturalnej. W wyniku wymienionych zmian tereny po byłych PGR-ach uznano za istotnie problemowe, co z kolei doprowadziło do ogromnych ró żnic mi ędzy tymi terenami, a pozostałymi pod wzgl ędem rozwoju ekonomicznego, społecznego i gospodarczego. 2 W zwi ązku z tym istnieje potrzeba stałego diagnozowania takich terenów i definiowania oraz monitorowania tych problemów. Mimo upływu lat i inwestycji zasilaj ących popraw ę ogólnych warunków technicznych w funkcjonowaniu mieszka ńców, nale ży pami ęta ć, że pewne postawy osób zamieszkuj ących Gmin ę s ą przekazywane z pokolenia na pokolenie. W zwi ązku z tym analiza uwarunkowa ń społecznych i poprawienie warunków życia mieszka ńców, stwarzanie im stale mo żliwo ści rozwoju i partycypacji społecznej mo że by ć gwarantem stopniowej, ale jednak długotrwałej zmiany jako ści życia. Kompleksowo opracowana diagnoza, obejmuj ąca jak najbardziej szczegółowe uwarunkowania, pozyskane z analizy danych zastanych oraz bada ń ankietowych, wyst ępuj ących na terenie gminy Łobez, została poddana konsultacjom z mieszkańcami odno śnie obszaru rewitalizacji, podczas zorganizowanych spotka ń, a tak że warsztatów rewitalizacyjnych. Ponadto wszystkie działania oraz opracowania były konsultowane przez Zespół ds. rewitalizacji. Na obszarze rewitalizacji wyst ępuj ą specyficzne zale żno ści społeczne, przestrzenne, gospodarcze oraz przyrodnicze, które maj ą znaczny wpływ na obecny oraz przyszły kształt działa ń podejmowanych na tym terenie. Czynniki te b ędą miały zdecydowany wpływ na rozwój obszaru i wyprowadzanie go ze stanu zmarginalizowania. Ponadto, b ędą miały du że znaczenie dla efektywno ści Programu oraz mo żliwo ści zrealizowania zaplanowanych przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych. Kluczowe b ędzie w tym przypadku skoncentrowanie uwagi na grupach osób wykluczonych oraz zagro żonych ubóstwem, a tak że dysfunkcjami społecznymi, których koncentracja na obszarze rewitalizacji jest znacz ąca. Uwarunkowania społeczne Jedn ą z najwa żniejszych kwestii s ą uwarunkowania społeczne, poniewa ż pomagaj ą w okre ślaniu obszaru zdegradowanego oraz obszaru rewitalizacji, dlatego w diagnozie skoncentrowana została uwaga na ró żnych wska źnikach, które pozwol ą na precyzyjne wskazanie terenu wymagaj ącego obj ęcia działaniami rewitalizacyjnymi. Analizie poddane zostan ą dane odzwierciedlaj ące sytuacj ę demograficzn ą gminy, ale równie ż stan bezrobocia, korzystanie z pomocy społecznej, system edukacji oraz procesy migracyjne. Ponadto wyznaczone zostan ą wska źniki precyzyjnie obrazuj ące sytuacj ę istniej ącą w poszczególnych cz ęś ciach gminy. Analiza struktury demograficznej mieszka ńców wskazuje na je zmiany na przestrzeni lat. Mo żna zauwa żyć, że od 2010 roku znacznie wzrosła liczba osób w wieku

2 http://br.wszia.edu.pl/zeszyty/pdfs/br25_04jasiulewicz.pdf 20

poprodukcyjnym, zmalała natomiast liczba osób w wieku przedprodukcyjnym i produkcyjnym. Co istotne, liczba osób w wieku poprodukcyjnym systematycznie co roku ro śnie w granicach 0,5 – 0,9 %, a to z kolei oznacza bardzo szybki proces zwi ększania si ę liczby osób, które przestaj ą by ć aktywne zawodowo. Nale ży równie ż zwróci ć uwag ę na to, że liczba mieszka ńców Gminy z roku na rok maleje i na przestrzeni lat zmniejszyła si ę o ok. 3%. Ze wzgl ędu na cykliczny spadek liczby osób w wieku produkcyjnym prowadz ący do wzrostu liczby osób w wieku poprodukcyjnym, istotne b ędzie zapewnienie osobom starszym odpowiedniej opieki. Tabela 1 Struktura demograficzna mieszka ńców Lata Liczba Liczba osób w wieku Liczba osób w wieku Liczba osób w wieku mieszka ńców przedprodukcyjnym produkcyjnym poprodukcyjnym ogółem

% Liczba % Liczba % Liczba

2010 14 540 15,37 2 236 69,14 10 053 15,48 2 251

2011 14 514 15,15 2 200 68,57 9 953 16,26 2 361

2012 14 455 15 2 169 68,22 9 862 16,77 2 424

2013 14 356 14,77 2 121 67,68 9 717 17,64 2 518

2014 14 283 14,64 2 091 66,77 9 537 18,58 2 655

2015 14 291 14,46 2 067 66,23 9 466 19,3 2 758

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS Dane w tabeli poni żej pokazuj ą wyra źnie, że na całym analizowany obszarze zmniejsza si ę liczba osób młodych (w wieku przedprodukcyjnym). Wyra źnie jest widoczna zmniejszaj ąca si ę liczba osób w wieku przedprodukcyjnym w Gminie Łobez. Wskazuje to, że w kolejnych latach struktura demograficzna systematycznie pogarsza si ę. Nale ży uwzgl ędni ć te zmiany w kontek ście procesów rewitalizacyjnych, poniewa ż mniejsza liczba osób w wieku przedprodukcyjnym generuje problemy na rynku pracy. Tabela 2 Struktura demograficzna mieszka ńców – gmina Łobez na tle gmin w powiecie

Ludno ść w wieku przedprodukcyjnym w ludno ści ogółem w latach Zmiana w Gmina 2007-2014 latach 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2007-2014

Dobra 21,9% 21,5% 20,8% 20,3% 19,9% 19,2% 18,3% 18,8% -3,1%

Łobez 20,0% 19,5% 19,3% 19,1% 18,8% 18,4% 18,3% 17,9% -2,1%

Radowo Małe 22,6% 21,8% 20,7% 20,4% 19,9% 19,5% 18,9% 19,0% -3,6%

Resko 21,0% 20,8% 20,5% 20,2% 20,1% 19,5% 19,1% 18,9% -2,1%

Węgorzyno 21,6% 21,3% 21,1% 20,6% 20,5% 19,5% 19,2% 19,0% -2,6%

ŚREDNIA 21,4% 21,0% 20,5% 20,1% 19,8% 19,2% 18,8% 18,7% -2,7%

woj. zachodniopomorskie 19,5 % 19,1 % 18,8 % 18,5 % 18,2 % 17,9 % 17,7 % 17,5 % -2,0 %

POLSKA 19,6 % 19,3 % 18,9 % 18,8 % 18,5% 18,3 % 18,2 % 18,0 % -1,6 %

Źródło: Lokalna Strategia Rozwoju Centrum Inicjatyw Wiejskich na lata 2014-2020, s. 15

21

Zmniejszaj ąca si ę liczba osób w wieku produkcyjnym oraz rosn ący popyt na pracowników sprawiaj ą, że od 2012 spada liczba osób bezrobotnych. Obecnie problem bezrobocia dotyczy mniejszej liczby osób, poniewa ż tylko 850 osób w 2015 roku było zarejestrowanych jako osoby bezrobotne. Jest to pozytywna zmiana, bior ąc pod uwag ę fakt, że mi ędzy 2010 a 2013 rokiem liczba osób bezrobotnych utrzymywała si ę na poziomie powy żej 1000. Spadek ten jednak mo że by ć zwi ązany równie ż ze spadkiem liczby osób w wieku produkcyjnym. Warte uwagi jest to, że przy rosn ącej liczbie osób w wieku poprodukcyjnym i malej ącej liczbie osób w wieku produkcyjnym istnieje du że zagro żenie wyst ąpienia braku wystarczaj ącej liczby osób, które mog ą świadczy ć prac ę. Wykres 2 Liczba osób bezrobotnych

1500 1133 1209 1181 1000 1046 934 850 500

0 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS Kiedy analizujemy wska źniki zwi ązane ze zjawiskiem bezrobocia zauwa żamy, i ż obecnie brak zatrudnienia dotyczy w takim samym stopniu kobiet, jak i m ęż czyzn. Pomimo spadku bezrobocia, wska źnik ilo ści osób pracuj ących na 1000 mieszka ńców utrzymuje si ę na stabilnym poziomie, oscyluj ącym w granicach średnich 141 – 157 osób pracuj ących na 1000 ludno ści. Wykres 3 Bezrobotni w stosunku do liczby mieszka ńców

2015 850 454 396 157

2014 934 494 440 152 Ogółem bezrobotni

2013 1046 557 489 150 Bezrobotne kobiety Bezrobotni mężczyźni

2012 1181 620 561 141 Pracujący na 1000 ludności

2011 1209 652 557 144

2010 1133 586 547 157

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS Omawiaj ąc struktur ę bezrobocia, nale ży zwróci ć uwag ę na wska źnik osób bezrobotnych w liczbie ludno ści w wieku produkcyjnym, który w ostatnich latach spada i obecnie wynosi około

22

9%. Oznacza to, i ż ponad 90% mieszka ńców, którzy znajduj ą si ę w wieku aktywno ści zawodowej posiada zaj ęcie zarobkowe, albo niezarobkowe, by ć mo że wzbogacaj ą szar ą stref ę, st ąd te ż nie rejestruj ą si ę oni w urz ędzie pracy jako osoby bezrobotne. Spadek warto ści tego wska źnika przede wszystkim wynika ze zmniejszania si ę populacji osób w wieku produkcyjnym. W niedalekiej przyszło ści dalsze wyst ępowanie tej tendencji mo że mie ć negatywny wpływ na rozwój rynku pracy. Wykres 4 Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludno ści w wieku produkcyjnym

15 12,8 12,6 11,9 11,4 10,3 10 9,4

5

0 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS Warto w tym miejscu wskaza ć miejsce Gminy Łobez na tle innych gmin, które zostało przedstawione w Lokalnej Strategii Rozwoju Centrum Inicjatyw Wiejskich na lata 2014 – 2020. Dane wskazuj ą, że na koniec 2013 r. na obszarze LGD CIW 3.270 osób, to osoby bezrobotne (zarejestrowane). Osoby bezrobotne stanowiły najwi ększy odsetek osób w wieku produkcyjnym w gminie Resko (a ż 16,1%). Najmniejsza skala problemu wyst ępuje za ś na terenie Gminy Łobez (11,4%). Równie wa żnym problemem jest udział kobiet w liczbie osób bezrobotnych. Jest to tendencja, która dotyczy ka żdej z wymienionych gmin. Jednak że ró żnica mi ędzy kobietami i m ęż czyznami w gminie Łobez stanowi ok. 3 % i nale ży zwróci ć szczególn ą uwag ę na liczb ę bezrobotnych kobiet w działaniach rewitalizacyjnych. Brak pracy w śród kobiet w wieku produkcyjnym mo że bezpo średnio si ę przekłada ć na utrat ę poczucia bezpiecze ństwa społecznego i finansowego. Istnieje prawdopodobie ństwo, że brak poczucia bezpiecze ństwa zawodowego b ędzie wpływa ć na plany dotycz ące zakładania, bądź te ż powi ększania rodziny, tym samym na zmniejszanie si ę liczby urodze ń w gminie. Tabela 3 Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludno ści w wieku produkcyjnym dla gmin (koniec 2013r.)

Liczba Udział osób bezrobotnych w liczbie ludno ści w wieku produkcyjnym Gmina bezrobotnych razem męż czy źni kobiety

Dobra 425 14,5% 12,5% 16,9%

Łobez 1.046 11,4% 9,9% 13,0%

Radowo Małe 323 13,4% 12,2% 14,8%

Resko 840 16,1% 15,2% 17,2%

Węgorzyno 636 13,9% 10,4% 18,3%

Źródło: Lokalna Strategia Rozwoju Centrum Inicjatyw Wiejskich na lata 2014-2020, s. 18

23

Dane dotycz ące udziału kobiet w szeregach osób bezrobotnych i potencjalne skutki tego zjawiska mo żna jednocze śnie zestawi ć z danymi dotycz ącymi przyrostu naturalnego. Charakterystyczny dla całej Polski w strukturze demograficznej jest ujemny przyrost naturalny. Analizuj ąc dane dotycz ące przyrostu naturalnego dla gminy wida ć wyra źny spadek do warto ści ujemnej ju ż w 2011 roku, ta tendencja utrzymuje się a ż do roku 2015. W 2010 roku przyrost naturalny był dodatni, nast ępne lata pokazały znaczny spadek, a amplituda zmian, które zaszły na przestrzeni lat wyniosła 50 osób. Utrzymuj ący si ę przez wiele lat ujemny przyrost naturalny wydaje si ę by ć niepokoj ący, poniewa ż w przyszło ści mo że to determinowa ć zmniejszenie si ę liczby osób aktywnych zawodowo, a tym samym wpłyn ąć negatywnie na rozwój gospodarczy obszaru gminy. Wykres 5 Saldo ruchu naturalnego (przyrost naturalny)

40 30 29 20 10 0 -10 2010 2011 2012 -11 2013 2014 2015 -15 -12 -20 -21 -21 -30

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS Wyra źny spadek wska źnika dotycz ącego przyrostu naturalnego nale ży m.in. upatrywa ć w procesie migracji, szczególnie w okresie 2011 – 2013, kiedy na przestrzeni lat osi ągn ął najni ższ ą liczb ę. S ą to migracje wewn ętrzne. Stopniowo od 2013 roku zauwa żamy spadek migracji. Jednak że spadek liczby osób o wysokim potencjale zawodowym oraz mog ących w przyszło ści posiada ć dzieci wpływa w znacznym stopniu na perspektywy przyrostu naturalnego. Mimo zmniejszenia si ę liczby migracji nadal utrzymuje si ę niski przyrost naturalny w Gminie. Wykres 6 Saldo migracji

0 0 -11 -20 2010 2011 2012 2013 2014 2015 -40 -60 -55 -55 -69 -80 -100 -101 -120

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS

24

Analizuj ąc dane dotycz ące beneficjentów otrzymuj ących zasiłki rodzinne zauwa żamy, że znacznie spadła liczba rodzin korzystaj ących z tego typu świadcze ń (na przestrzeni lat o ok. 50%) i co za tym idzie równie ż spada liczba dzieci, na które rodzice otrzymuj ą zasiłek rodzinny. Tabela 4 liczba rodzin i osób korzystaj ących z zasiłków rodzinnych Lata Rodziny otrzymuj ące zasiłki rodzinne na dzieci Dzieci, na które rodzice otrzymuj ą zasiłek rodzinny

Liczba rodzin Liczba dzieci

2010 861 1544

2011 778 1404

2012 693 1272

2013 635 1171

2014 561 1039

2015 470 923

Źródło: Opracowanie własne na podstawie BDL GUS Bior ąc pod uwag ę liczb ę rodzin korzystaj ących z pomocy społecznej mo żna s ądzi ć, że spadek tej liczby na przestrzeni lat mo że by ć spowodowany powrotem członków niektórych rodzin na rynek pracy. Wydatki na pomoc społeczn ą utrzymuj ą si ę na stałym poziomie od 2013 roku na poziomie ok. 2 milionów 400-500 tysi ęcy złotych. Dostrzegalna jest tendencja zwy żkowa je żeli chodzi o wydatki na pomoc społeczn ą. Wykres 7 Wydatki na pomoc społeczn ą (w PLN)

3000000 2500000 2445309 2380508 2471451 2394844 2000000 2068733 2104340 1837995 1500000 1000000 500000 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych MOPS Łobez Równie ż w przypadku analizy zasi ęgu korzystania z pomocy społecznej warto zwróci ć uwag ę na miejsce, jakie pod tym wzgl ędem zajmuje Gmina Łobez na tle innych gmin w powiecie. Jednym z głównych problemów obszaru LGD CIW jest stosunkowo wysoki odsetek osób wykluczonych społecznie. Świadcz ą o tym dane dotycz ące poziomu bezrobocia w śród mieszka ńców oraz znaczny odsetek mieszka ńców korzystaj ących z pomocy społecznej. Na analizowanym obszarze w 2013 r. ze świadcze ń pomocy społecznej korzystało 5.890 osób (a ż 15,5% mieszka ńców). Na przestrzeni lat 2009-2013 liczba osób korzystaj ących z rozmaitych zasiłków zmniejszyła si ę na całym obszarze LGD o prawie 650 osób. W liczbach bezwzgl ędnych najwi ększy spadek odnotowały gminy Radowo Małe (-268 osób, tj. -6,9%), z kolei w gminie Dobra liczba osób korzystaj ących ze wsparcia pomocy społecznej uległa 25

zwi ększeniu (o 74 osoby, tj. +1,3%). Niemniej jednak mimo spadku liczby osób korzystaj ących z pomocy społecznej w gminie Łobez trzeba to zjawisko równie ż mie ć na uwadze w przygotowaniu procesów rewitalizacyjnych, które mają na celu sukcesywne działania obni żaj ące liczb ę osób, które korzystaj ą z tego typu świadcze ń. Towarzyszy temu oczywi ście aktywizacja osób bezrobotnych, zapewnienie bezpiecznego zatrudniania, a tym samym rozwój sfery gospodarczej w gminie, który z czasem zaspokoi równie ż potrzeby społeczne mieszka ńców gminy. Tabela 5 Zasi ęg korzystania z pomocy społecznej - gmina Łobez na tle gmin w powiecie, województwa i polski

Zasi ęg korzystania z pomocy społecznej Zmiana w latach 2009- Gmina 2013 2009 2010 2011 2012 2013

Dobra 14,3% 17,9% 15,9% 16,0% 15,6% 1,3%

Łobez 13,6% 12,8% 11,9% 11,9% 12,4% -1,2%

Radowo Małe 34,5% 20,9% 23,4% 22,1% 27,6% -6,9%

Resko 16,0% 14,7% 14,1% 14,8% 14,7% -1,3%

Węgorzyno 18,0% 18,5% 17,8% 16,9% 16,2% -1,8% pow. łobeski 17,1% 15,7% 15,1% 15,0% 15,5% -1,6% woj. 10,8% 10,4% 9,7% 9,7% 9,7% -1,1% zachodniopomorskie

Polska 9,1% 8,7% 8,1% 8,1% 8,3% -0,8%

Źródło: Lokalna Strategia Rozwoju Centrum Inicjatyw Wiejskich na lata 2014-2020, s. 24 Ze wzgl ędu na wzrastaj ącą liczb ę osób w wieku poprodukcyjnym oraz tendencj ę do zapadania na choroby cywilizacyjne nale ży przeanalizowa ć dane dotycz ące podstawowej opieki zdrowotnej. W gminie Łobez znajduj ą si ę 4 poradnie Podstawowej Opieki Zdrowotnej. Ponadto gmina oferuje usługi piel ęgniarki i poło żnej w ramach Podstawowej Opieki Zdrowotnej. Dost ępna jest równie ż piel ęgniarka szkolna, pod opiek ą której znajduj ą si ę dzieci i młodzie ż do 19 roku życia obj ęte ustawowym obowi ązkiem szkolnym. 3 W Gminie mo żna równie ż skorzysta ć z poradni specjalistycznych, które s ą dost ępne w Przychodni w Łobzie, do których mo żna zaliczy ć m.in.: pulmonologiczn ą, neurologiczn ą, dermatologiczn ą, diabetologiczn ą, reumatologiczn ą, zdrowia psychicznego oraz poradni ę odwykow ą. Analizuj ąc ilo ść porad udzielanych dziennie, nale ży wzi ąć pod uwag ę, i ż średnia liczba dni roboczych w miesi ącu wynosi 22, co oznacza, i ż przychodnia otwarta jest 264 dni w roku. W tym czasie dziennie udzielanych jest około 352 porad, jednak że bior ąc pod uwag ę okresy letnie i zimowe, liczba przyj ętych pacjentów znacznie si ę zmienia. W okresach zimowych ilo ść osób korzystaj ących z pomocy przychodni zdecydowanie przekracza 352 dziennie, co oznacza konieczno ść udzielenia wszystkim potrzebuj ącym pomocy, ze wzgl ędu na brak dost ępu do

3 http://www.lobez.pl/147-podstawowa-opieka.html 26

specjalistów. W 2010 roku liczba porad stanowiła 85% porad udzielanych w 2015 roku. Mo żna wi ęc zauwa żyć znaczny wzrost porad udzielanych w poradni zdrowia. Przyczyn ą takiego stanu mo że by ć m.in. zwi ększaj ąca si ę liczba osób w wieku poprodukcyjnym w gminie. Powy ższa kwestia jest wa żna w kontek ście uwarunkowa ń społecznych procesu rewitalizacji, głównie w kontek ście aktywizacji osób starszych, ale nie tylko, w zakresie działa ń na rzecz swojego zdrowia oraz form sp ędzania wolnego czasu i przestrzeni ku temu przeznaczonych, które równie ż z dbaniem o zdrowie mog ą by ć zwi ązane. Wykres 8 Liczba porad udzielonych w ramach podstawowej opieki zdrowotnej

95000 93004 90000 89822 86100 85000 85437 83974 80000 79701 75000 70000 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS W ramach uwarunkowa ń społecznych procesu rewitalizacji, warto równie ż zwróci ć uwag ę na stopie ń korzystania przez mieszka ńców gminy z oferty biblioteki jako punktu dost ępu do kultury, a tak że miejsca edukacji. W gminie Łobez funkcjonuje Miejska Biblioteka Publiczna, która posiada równie ż swoj ą stron ę internetow ą pod adresem www.biblioteka-lobez.pl . Strona internetowa umo żliwia czytelnikom korzystanie z katalogów elektronicznych, co jest standardem w usługach bibliotecznych, poniewa ż wpisuje si ę to w m.in. rozwój społecze ństwa informacyjnego. Taka usługa znacznie ułatwia poruszanie si ę czytelnikom po zbiorach bibliotecznych oraz oszcz ędza czas. Zauwa żalny jest znaczny spadek wypo życze ń na jednego czytelnika w gminie oraz ogólnej liczba czytelników. W tym samym czasie zmniejszeniu uległ ksi ęgozbiór biblioteki. Dostrzegalna jest tendencja spadku korzystania z usług Biblioteki Publicznej w Gminie, która wynika równie ż z zachodz ących trendów ogólnopolskich i łatwego dost ępu do informacji przekazywanej przez media, za po średnictwem smartfonów, telewizorów. Spadek liczby czytelników mo że by ć wynikiem trudno ści w dost ępie do biblioteki, a konkretnie złej komunikacji, złego stanu dróg, co w znacznym stopniu mo że uniemo żliwia ć planowane wyj ście do biblioteki. Mimo, i ż współcze śnie informacje i wiedza mog ą by ć dost ępne dzi ęki urz ądzeniom elektronicznym z dost ępem do Internetu, to nale ży jednak zwróci ć uwag ę na fakt, że osoby w starszym wieku, które potencjalnie miałyby czas na czytanie, to z takich urz ądze ń by ć mo że korzystaj ą rzadziej. Brak dost ępu do informacji i kultury wynika ć mo że na przykład z trudno ści w dotarciu do miejsca kultury czy te ż biblioteki. Zjawisko to mo że prowadzi ć do wykluczenia społecznego. Działania rewitalizacyjne miałyby wtedy za zadanie stworzy ć miejsca, w których ka żdy, bez wzgl ędu na miejsce zamieszkania i stan dróg mógłby korzysta ć z baz wiedzy, informacji i życia kulturalnego.

27

Tabela 6 Liczba czytelników oraz wielko ść zbiorów biblioteki w gminie Łobez Lata Liczba wypo życze ń na Liczba czytelników na Ksi ęgozbiór biblioteki 1 czytelnika 1000 mieszka ńców na 1000 mieszka ńców

2010 39,5 182 6 641,0

2011 37,8 167 6 626,5

2012 35,1 161 6 565,3

2013 35,5 158 6 499,7

2014 31,8 145 6 508,4

2015 33,2 132 6 580,4

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS Kolejnym w ątkiem, który nale ży uwzgl ędni ć w uwarunkowaniach społecznych diagnozy jest analiza sytuacji edukacyjnej w gminie. W mie ście Łobez istniej ą 2 publiczne szkoły podstawowe, Zespół Szkół Gimnazjalnych, Zespół Szkół w ramach których funkcjonuje Liceum Ogólnokształc ące i Liceum Profilowane oraz Zasadnicza Szkoła Zawodowa. Obok placówek publicznych s ą jeszcze: Prywatne Liceum Ogólnokształc ące dla Dorosłych, Prywatne Policealne Studium Zawodowe, Prywatna Zasadnicza Szkoła Zawodowa i Prywatne Technikum Zawodowe. Funkcjonuje równie ż Przedszkole Miejskie oraz Niepubliczny Żłobek. Analizuj ąc uwarunkowania społeczne w kontek ście liczby dzieci korzystaj ących z wychowania przedszkolnego w placówkach, dostrzegalny jest systematyczny wzrost. W roku 2010 około 65% dzieci w wieku 3–5 lat korzystało z wychowania przedszkolnego, a w roku 2014 ten współczynnik wyniósł około 79 %, wi ęc wzrost jest znacz ący. Nagły spadek miał jedynie miejsce w roku 2012, jednak że pocz ąwszy od 2013 roku, nast ąpił znaczny wzrost. Liczba dzieci przebywaj ących w przedszkolu ma wpływ na pó źniejsze wyniki egzaminacyjne, a dodatkowo wpływa na lepsz ą socjalizacj ę dzieci, dlatego wy ższy współczynnik oznacza lepsze uwarunkowania społeczne w procesie wychowania dzieci. Wykres 9 Liczba dzieci w wieku 3-5 lat w placówkach wychowania przedszkolnego na 1 tysi ąc dzieci

800 726 734 660 600 594 641 540 400

200

0 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS Analiza danych dotycz ących warto ści liczbowych obrazuj ących liczby bezwzgl ędne dzieci ucz ęszczaj ących do przedszkola wskazuje, i ż liczba dzieci w wieku 3–6 lat spadła w 2014 roku, pomimo wzrostu współczynnika obj ęcia wychowaniem przedszkolnym. Jest to efekt spowodowany ni żem demograficznym, który b ędzie odgrywał znaczącą rol ę w procesie

28

rozwoju miasta w przyszło ści. Nale ży wi ęc szczególnie wzi ąć pod uwag ę mo żliwo ść tworzenia miejsc dla dzieci w wieku przedszkolnym oraz zach ęca ć rodziny do edukacji przedszkolnej. Mo żna taki stan osi ągn ąć poprzez aktywizacj ę zawodow ą młodych matek, zapewnienie im miejsc pracy, ulg w opłatach przedszkolnych, a tak że mo żliwo ść rozwoju zarówno edukacyjnego jak i zawodowego. Tabela 7 Liczba dzieci korzystaj ących z wychowania przedszkolnego Lata Dzieci w wieku 3-6 Dzieci obj ęte wychowaniem Odsetek dzieci obj ętych ogółem przedszkolnym w wieku 3-6 wychowaniem przedszkolnym

2010 563 366 65

2011 626 415 66,29

2012 675 395 58,51

2013 652 460 70,55

2014 516 407 78,87

2015 560 - -

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS Poni żej zostało przedstawione zestawienie liczbowe danych dotycz ących problemów społecznych dla gminnych miejscowo ści oraz dla miasta Łobez. Szczegółowe informacje dotycz ą takich problemów jak: zasiłki stałe, zasiłki okresowe, zasiłki celowe, interwencje Stra ży Miejskiej, uzale żnienie od alkoholu, bezrobocie, a tak że liczba osób w wieku produkcyjnym i poprodukcyjnym. Analiza ludno ści w wieku przedprodukcyjnym i poprodukcyjnym jest istotna przede wszystkim ze wzgl ędu na u świadomienie sobie procesów zwi ązanych w wielko ści ą populacji, które determinuj ą zasoby na rynku pracy. Im mniej osób w wieku przedprodukcyjnym oraz im bardziej na przestrzeni lat ta liczba spada, tym wi ększe prawdopodobie ństwo braku osób do pracy w przyszło ści. Liczba osób w wieku poprodukcyjnym sygnalizuje m.in. informacje dotycz ącą zaspokojenia potrzeb osób starszych, zarówno pod wzgl ędem potencjalnych zasiłków, ale równie ż pod wzgl ędem problemu marginalizacji osób starszych, braku mo żliwo ści zagospodarowania ich czasu wolnego i braku wykorzystania ich potencjału społecznego . Podsumowaniem uwarunkowa ń społecznych wskazanych w procesie diagnozy b ędzie przedstawienie kompleksowych danych obrazuj ących wyst ępowanie kryzysowych zjawisk społecznych na obszarze wiejskim oraz miejskim. Wskazane dane liczbowe oraz wyliczenia dotycz ące wska źnika obrazuj ącego wyst ępowanie problemów społecznych zostały odniesione do jednostek analitycznych, których podstaw ą s ą miejscowo ści wiejskie oraz ulice na obszarze miasta. Analiz ą obj ęto obszary zamieszkałe, wł ączaj ąc przysiółki oraz osady do miejscowo ści gminnych tak aby utworzy ć spójne terytorialnie jednostki analityczne. Oddalenie terytorialne miejscowo ści wpływało na konieczno ść obj ęcia analiz ą odr ębnych miejscowo ści, ze wzgl ędu na niemo żno ść poł ączenia ich z innymi jednostkami. Kompleksowa analiza przeprowadzona w odniesieniu do powy ższych jednostek analitycznych miała na celu precyzyjne wskazanie kryzysowych zjawisk społecznych wyst ępuj ących na obszarze gminy, tak aby mo żliwe było podj ęcie działa ń maj ących na celu rozwi ązanie zidentyfikowanych problemów.

29

Tabela 8 Zestawienie danych z analizy problemów społecznych dla gminnych miejscowo ści

Wska źnik

Interwencje Liczba Zasiłki Zasiłki Zasiłki Uzale żnienie Wiek Wiek Lp. Miejscowo ść Stra ży Bezrobocie ludno ści stałe okresowe celowe od alkoholu przedprodukcyjny poprodukcyjny Miejskiej

Wielko ść koncentracji problemów

1 BEŁCZNA 335 0 31 6 1 3 68 63 16

2 BONIN 121 0 0 0 1 3 20 17 3

3 34 0 2 2 1 0 6 11 5

4 BYSZEWO 32 1 5 2 3 1 7 6 4

5 446 0 24 0 5 23 105 68 24

6 DOBIESZEWO 135 1 14 9 0 3 21 30 18

7 GRABOWO 220 3 10 25 2 24 50 27 17

8 KARWOWO 162 3 41 17 4 9 35 19 22

30

9 KL ĘPNICA 83 2 12 0 0 8 19 12 9

10 KOŁDR ĄB 25 0 0 0 0 0 4 6 0

11 ŁOB ŻANY 72 1 0 0 1 2 11 13 0

12 59 0 4 1 0 3 11 12 2

13 97 0 3 0 1 3 13 23 3

14 POLAKOWO 4 0 2 0 0 1 0 0 1

15 PORADZ 172 4 21 5 4 15 35 30 23

16 PRUSINOWO 157 1 15 5 10 10 38 22 16

17 PRZYBORZE 44 1 5 3 3 6 8 9 6

RO ŻNOWO 18 138 1 32 7 1 14 28 26 17 ŁOBESKIE

19 RYNOWO 127 4 13 10 2 15 23 24 0

20 SULISZEWICE 222 0 20 0 9 16 41 27 0

31

21 TARNOWO 36 0 0 0 2 1 4 4 4

22 46 0 3 0 2 4 16 2 3

23 UNIMIE 120 1 24 0 3 6 30 22 9

24 211 2 62 33 1 11 44 31 28

25 155 0 2 1 2 8 26 22 13

26 ZACHEŁMIE 76 0 17 7 4 2 24 6 11

27 ZAGÓRZYCE 141 2 10 10 0 2 22 29 11

28 ZAJEZIERZE 193 1 13 8 12 12 27 38 15

29 ZAKRZYCE 12 0 1 1 0 0 1 3 2

30 ZDZISŁAWICE 4 0 0 0 0 0 0 0 0

RAZEM 3679 28 373 152 74 205 737 602 282

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Łobez

32

Tabela 9 Zestawienie danych z analizy problemów społecznych dla gminnych miejscowo ści – wska źnik IMD

Wska źnik

Interwencje Liczba Zasiłki Zasiłki Zasiłki Uzale żnienie Wiek Wiek Lp. Miejscowo ść Stra ży Bezrobocie IMD ludno ści stałe okresowe celowe od alkoholu przedprodukcyjny poprodukcyjny Miejskiej

Wielko ść koncentracji problemów

1 BEŁCZNA 335 0 9,3 1,79 0,28 0,9 20,30 18,8 4,8 12

2 BONIN 121 0 0 0 0,82 2,5 16,53 14,1 2,5 10

3 BUDZISZCZE 34 0 5,9 5,9 2,94 0 17,65 32,4 14,7 23

4 BYSZEWO 32 3,1 15,6 6,2 9,37 3,1 21,87 18,8 12,5 28

5 DALNO 446 0 5,9 0 1,12 5,2 23,54 15,2 5,4 10

6 DOBIESZEWO 135 0,7 10,4 6,7 0 2,2 15,7 22,2 13,3 20

7 GRABOWO 220 1,4 4,5 11,4 0,91 10,9 22,73 12,3 7,7 19

8 KARWOWO 162 1,9 25,3 27,4 2,47 5,56 21,65 11,7 13,6 23

33

9 KL ĘPNICA 83 2,5 14,5 0 0 9,6 22,9 14,5 10,8 23

10 KOŁDR ĄB 25 0 0 0 0 0 16 24 0 11

11 ŁOB ŻANY 72 1,4 0 0 1,4 2,8 15,4 18,0 0 11

12 MESZNE 59 0 6,8 1,7 0 5,1 18,6 20,3 3,9 12

13 NIEGRZEBIA 97 0 3,1 0 1,03 3,1 13,4 23,7 3,1 14

14 POLAKOWO 4 0 50,0 0 0 25 0 0 25,0 22

15 PORADZ 172 2,3 12,2 2,9 2,32 8,7 20,4 17,4 13,4 21

16 PRUSINOWO 157 0,6 9,6 3,2 6,37 6,4 24,2 14,0 10,3 16

17 PRZYBORZE 44 2,2 11,4 6,8 6,81 13,6 18,2 20,5 13,6 37

RO ŻNOWO 18 138 0,7 23,2 5,1 0,72 10,1 20,3 18,8 12,3 25 ŁOBESKIE

19 RYNOWO 127 3,1 10,2 7,9 1,57 11,0 18,1 18,9 0 25

20 SULISZEWICE 222 0 9,0 0 4,05 7,2 18,5 12,2 0 14

34

21 TARNOWO 36 0 0 0 5,56 2,8 11,1 11,1 11,1 17

22 TRZESZCZYNA 46 0 6,5 0 0,12 8,7 34,8 4,4 6,5 10

23 UNIMIE 120 0,8 20,0 0 2,5 5 25,0 18,3 7,5 15

24 WOROWO 211 0,9 29,4 15,6 0,47 5,2 20,8 14,7 13,8 21

25 WYSIEDLE 155 0 1,3 0,64 1,29 5,2 16,8 14,2 8,4 12

26 ZACHEŁMIE 76 0 22,4 9,2 5,26 2,6 31,6 7,9 14,5 22

27 ZAGÓRZYCE 141 1,4 7,1 7,1 0 1,4 15,6 20,6 7,8 19

28 ZAJEZIERZE 193 0,5 6,7 4,1 6,21 6,2 14,0 19,7 7,8 23

29 ZAKRZYCE 12 0 8,3 8,3 0 0 8,3 25,0 16,7 22

30 ZDZISŁAWICE 4 0 0 0 0 0 0 0 0 10

RAZEM 3679

Średnia 0,78 10,8 4,4 2,12 5,67 18,12 16,12 8,67

35

WIELKO ŚĆ KONCENTRACJI PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH

ŚREDNIA W %

Warto ść stała 0,78 10,8 4,4 2,12 5,67 18,12 16,12 8,67

Przedział warto ści 0,6-1,0 9,1-12,4 3-5,8 1,4-2,8 4,8-7,0 15,4-20,8 13,7-18,5 7,3-10,3

Poni żej średniej

Średnia

Powy żej średniej

36

Tabela 10 Zestawienie danych z analizy problemów społecznych – miasto Łobez - ulice

Wska źnik

Interwencje Miejscowo ść Liczba Zasiłki Zasiłki Zasiłki Uzale żnienie Wiek Wiek Lp. Stra ży Bezrobocie Łobza ludno ści stałe okresowe celowe od alkoholu przedprodukcyjny poprodukcyjny Miejskiej

Wielko ść koncentracji problemów

1 Anny Jagielonki 30 0 0 0 0 0 5 0 3

2 Armii Krajowej 105 1 2 0 4 7 21 16 5

3 Bema 283 2 3 0 14 9 32 113 10

4 Boczna 50 0 0 0 4 0 9 13 2

Bolesława 5 90 0 0 0 0 0 11 15 3 Chrobrego

Bolesława 6 91 1 1 1 0 0 18 15 5 Krzywoustego

7 Borków 19 0 0 0 0 0 8 2 0

8 Browarna 141 1 17 6 0 14 25 26 17

37

9 Budowlana 280 0 24 0 3 12 44 70 16

10 Chopina 78 0 1 1 1 3 7 27 0

11 Cicha 39 0 0 0 0 2 6 13 0

12 Czcibora 74 0 3 3 1 0 18 1 1

13 Drawska 49 0 0 0 1 3 6 11 1

14 Dubois 97 0 3 0 0 3 10 24 4

15 Głowackiego 133 0 0 0 1 3 17 40 4

16 Jagiellonów 27 0 0 0 0 0 10 0 1

17 Kamienna 49 0 2 2 4 4 5 10 4

18 Kili ńskiego 98 0 1 0 1 1 11 28 5

19 Kolejowa 78 1 10 10 4 10 16 20 7

Komuny 20 460 2 31 11 10 21 78 147 23 Paryskiej

38

21 Konopnickiej 152 0 3 2 1 4 19 39 7

22 Kopernika 36 0 0 0 0 2 4 9 1

23 Ko ścielna 79 0 10 1 1 9 13 24 7

24 Ko ściuszki 310 1 13 4 8 20 46 110 18

25 Krasickiego 80 1 2 3 1 7 18 10 7

26 Kraszewskiego 211 1 24 18 10 28 32 43 20

Ksi ęcia 27 28 0 0 0 0 2 9 1 5 Bogusława

28 Ksi ęcia Racibora 29 0 4 4 3 0 7 3 2

Ksi ęcia 29 15 0 0 0 0 0 4 2 0 Warcisława

30 Kwiatowa 25 0 0 0 0 0 1 7 0

31 Łąkowa 23 0 0 0 0 0 4 4 3

32 Łobzówek 30 0 0 0 0 1 11 4 1

39

33 Magazynowa 3 0 0 1 1 0 0 1 0

34 Mickiewicza 183 0 11 0 9 11 31 62 4

35 Mieszka I 114 0 0 0 0 2 19 6 6

36 Miodowa 21 0 0 0 1 0 6 1 1

37 Moniuszki 17 0 0 0 0 0 6 2 1

38 Murarska 302 2 3 1 3 0 37 100 16

39 Niepodległo ści 599 2 31 18 38 0 111 136 39

40 Nowe Osiedle 107 0 2 2 1 1 12 33 1

Obro ńców 41 167 0 2 4 6 0 29 51 9 Stalingradu

Odnoga 42 52 0 2 2 0 0 6 10 2 Węgorzy ńska

43 Ogrodowa 317 1 14 2 1 16 49 73 23

44 Okopowa 303 1 12 9 3 12 44 92 13

40

45 Orzeszkowej 767 0 3 0 9 26 134 149 32

46 Piastów 49 0 0 0 1 0 16 2 2

47 Plac 3 Marca 94 0 3 0 2 6 16 32 3

48 Podgórna 137 2 13 7 2 11 28 22 10

49 Pomorska 49 1 0 0 2 2 6 10 3

50 Przechodnia 91 0 16 1 0 1 23 20 1

51 Przedmiejska 61 1 1 1 0 3 12 9 3

52 Przemysłowa 76 0 2 2 3 5 5 35 2

53 Przyrzeczna 61 1 6 5 0 6 19 5 4

54 Rapackiego 111 3 23 12 2 8 23 24 16

55 Rolna 87 0 0 0 0 4 11 17 6

56 Rzeczna 16 0 0 0 2 0 1 6 1

41

57 Sawickiej 860 1 34 17 6 45 123 164 46

58 Segala 45 0 0 0 1 0 7 11 1

59 Sienkiewicza 35 0 0 0 0 0 8 4 0

60 Siewna 50 1 10 3 3 0 7 6 3

61 Sikorskiego 37 0 0 0 0 0 1 8 0

62 Słoneczna 40 0 0 0 0 3 5 12 3

63 Słowackiego 255 3 6 6 3 17 35 41 20

64 Spokojna 41 0 0 0 3 1 6 5 2

65 Strumykowa 108 0 0 0 0 0 18 30 8

66 Szkolna 247 1 0 7 10 0 35 59 16

Szosa 67 68 0 0 0 0 2 10 12 6 Świdwi ńska

68 Szymanowskiego 50 0 0 0 0 0 9 8 1

42

69 Świ ętoborzec 304 1 21 5 5 19 67 36 20

70 Wary ńskiego 69 0 0 0 0 2 9 20 2

71 Węgorzy ńska 180 1 17 7 2 8 38 30 12

Władysława 72 33 0 0 0 0 1 10 2 1 Łokietka

73 Wojcielska 74 0 1 0 0 0 10 21 5

74 Wojska Polskiego 89 0 4 1 6 4 14 22 6

75 Wybickiego 67 0 3 0 2 0 13 5 2

76 XXX - lecia PRL 91 0 0 0 0 3 14 26 2

77 Zielona 69 0 4 4 0 0 12 13 9

Razem 9885 33 398 183 199 384 1620 2280 545

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Łobez

43

Tabela 11 Zestawienie danych z analizy problemów społecznych – miasto Łobez – ulice – wska źnik IMD

Wska źnik

Liczba Interwencje Lp. Miejscowo ść Łobza Zasiłki Zasiłki Zasiłki Uzale żnienie Wiek Wiek ludno ści Stra ży Bezrobocie IMD stałe okresowe celowe od alkoholu przedprodukcyjny poprodukcyjny Miejskiej

Wielko ść koncentracji problemów

1 Anny Jagiellonki 30 0 0 0 0 0 16,7 0 10,0 11

2 Armii Krajowej 105 0,9 1,9 0 3,8 6,7 20 15,2 4,8 19

3 Bema 283 0,7 1,1 0 4,9 3,2 11,3 39,9 3,5 23

4 Boczna 50 0 0 0 8,0 0 18,0 26,0 4,0 15

5 Bolesława Chrobrego 90 0 0 0 0 0 12,2 16,7 3,3 13

6 Bolesława Krzywoustego 91 1,1 1,1 1,1 0 0 19,8 16,5 5,5 12

7 Borków 19 0 0 0 0 0 42,1 10,5 0 8

8 Browarna 141 0,7 12,0 4,3 0 9,9 17,7 18,4 12,1 30

44

9 Budowlana 280 0 8,6 0 1,1 4,3 15,7 25,0 5,7 19

10 Chopina 78 0 1,3 1,3 1,3 3,8 9,0 34,6 0 14

11 Cicha 39 0 0 0 0 5,1 15,4 33,3 0 14

12 Czcibora 74 0 4,0 4,1 1,4 0 24,3 1,4 1,4 11

13 Drawska 49 0 0 0 2,0 6,1 12,2 22,4 2,0 16

14 Dubois 97 0 3,1 0 0 3,1 10,3 24,7 4,1 16

15 Głowackiego 133 0 0 0 0,8 2,2 12,8 30,1 3 13

16 Jagiellonów 27 0 0 0 0 0 37,0 0 3,7 8

17 Kamienna 49 0 4,1 4,1 8,2 8,2 10,2 20,4 8,2 30

18 Kili ńskiego 98 0 1,0 0 1,0 1,0 11,2 28,6 5,1 14

19 Kolejowa 78 1,3 12,8 12,8 5,1 12,8 20,5 25,6 9,0 43

20 Komuny Paryskiej 460 0,4 6,7 2,4 2,0 4,6 16,9 31,9 5,0 22

45

21 Konopnickiej 152 0 2,0 1,3 0,6 2,6 12,5 25,7 4,6 15

22 Kopernika 36 0 0 0 0 5,6 11,1 25,0 2,8 17

23 Ko ścielna 79 0 12,7 1,3 1,3 11,4 16,5 30,4 8,9 23

24 Ko ściuszki 310 0,3 4,2 1,3 2,6 6,4 14,8 35,5 5,8 21

25 Krasickiego 80 1,3 2,5 3,8 1,2 8,7 22,5 12,5 8,8 23

26 Kraszewskiego 211 0,5 11,4 8,5 4,7 13,3 15,2 20,4 9,5 37

27 Ksi ęcia Bogusława 28 0 0 0 0 7,1 32,1 3,6 17,9 13

28 Ksi ęcia Racibora 29 0 13,8 13,8 10,3 0 24,1 10,3 6,9 22

29 Ksi ęcia Warcisława 15 0 0 0 0 0 26,7 13,3 0 8

30 Kwiatowa 25 0 0 0 0 0 4,0 28,0 0 13

31 Łąkowa 23 0 0 0 0 0 17,4 17,4 13,0 12

32 Łobzówek 30 0 0 0 0 3,3 36,7 13,3 3,3 9

46

33 Magazynowa 3 0 0 33,3 33,3 0 0 33,3 0 22

34 Mickiewicza 183 0 6,0 0 4,9 6,0 16,9 33,9 2,2 23

35 Mieszka I 114 0 0 0 0 1,7 16,7 5,3 5,3 10

36 Miodowa 21 0 0 0 4,8 0 28,6 4,8 4,8 11

37 Moniuszki 17 0 0 0 0 0 35,3 11,8 5,9 9

38 Murarska 302 0,7 1,0 0,33 1,0 0 12,3 33,1 5,3 18

39 Niepodległo ści 599 0,3 5,2 3,0 6,3 0 18,5 22,7 6,5 25

40 Nowe Osiedle 107 0 1,87 1,87 0,93 0,9 11,2 30,5 0,9 14

41 Obro ńców Stalingradu 167 0 1,19 2,39 3,6 0 17,4 30,5 5,4 16

42 Odnoga W ęgorzy ńska 52 0 3,8 3,8 0 0 11,5 19,2 3,8 15

43 Ogrodowa 317 0,3 4,3 0,63 0,3 5,0 15,4 23,0 7,3 17

44 Okopowa 303 0,3 4,0 3,0 1,0 4,0 14,5 30,4 4,3 20

47

45 Orzeszkowej 767 0 0,39 0 1,2 3,4 17,5 19,4 4,2 12

46 Piastów 49 0 0 0 2,0 0 32,7 4,1 4,1 10

47 Plac 3 Marca 94 0 3,2 0 2,1 6,4 17,0 34,0 3,2 15

48 Podgórna 137 1,5 9,5 5,1 1,5 8,0 20,4 16,1 7,3 30

49 Pomorska 49 2,0 0 0 4,1 4,1 12,2 20,4 6,1 20

50 Przechodnia 91 0 17,6 1,09 0 1,1 25,3 2,2 1,1 11

51 Przedmiejska 61 1,6 1,64 1,64 0 4,9 19,7 14,8 4,9 16

52 Przemysłowa 76 0 2,6 2,6 3,9 6,6 6,6 46,1 2,6 29

53 Przyrzeczna 61 1,6 9,8 8,2 0 9,8 31,1 8,2 6,6 28

54 Rapackiego 111 2,7 20,7 10,8 1,8 7,2 20,7 21,6 14,4 30

55 Rolna 87 0 0 0 0 4,6 12,6 19,5 6,9 18

56 Rzeczna 16 0 0 0 12,5 0 6,2 37,5 6,3 18

48

57 Sawickiej 860 0,1 4,0 2,0 0,7 5,0 14,3 19,1 5,3 17

58 Segala 45 0 0 0 2,2 0 15,6 24,4 2,2 11

59 Sienkiewicza 35 0 0 0 0 0 22,9 11,4 0 8

60 Siewna 50 2,0 20,0 6 6 0 14,0 12,0 6,0 23

61 Sikorskiego 37 0 0 0 0 0 2,7 21,6 0 11

62 Słoneczna 40 0 0 0 0 7,5 12,5 30,0 7,5 22

63 Słowackiego 255 1,2 2,4 2,4 1,2 6,7 13,7 16,1 7,8 24

64 Spokojna 41 0 0 0 7,3 2,4 14,6 12,2 4,9 15

65 Strumykowa 108 0 0 0 0 0 16,7 27,8 7,4 14

66 Szkolna 247 0,4 0 2,8 4,0 0 14,2 23,9 6,5 20

67 Szosa Świdwi ńska 68 0 0 0 0 2,9 14,7 17,6 8,8 15

68 Szymanowskiego 50 0 0 0 0 0 18,0 16,0 2,0 9

49

69 Świ ętoborzec 304 0,3 6,9 1,6 1,6 6,3 22,0 11,8 6,6 20

70 Wary ńskiego 69 0 0 0 0 2,9 13,0 29,0 2,9 14

71 Węgorzy ńska 180 0,6 9,4 3,9 1,1 4,4 21,1 16,7 6,7 29

72 Władysława Łokietka 33 0 0 0 0 3,0 30,3 6,1 3,0 9

73 Wojcielska 74 0 1,4 0 0 0 13,5 28,4 6,7 19

74 Wojska Polskiego 89 0 4,5 1,1 6,7 4,5 15,7 24,7 6,7 29

75 Wybickiego 67 0 4,5 0 3,0 0 19,4 7,5 3,0 12

76 XXX - lecia PRL 91 0 0 0 0 3,3 15,4 28,6 2,2 12

77 Zielona 69 0 5,8 5,8 0 0 17,4 18,8 13,0 19

Razem 9885

średnia 0,33 3,32 2,12 2,33 3,27 17,52 20,55 5,19

50

WIELKO ŚĆ KONCENTRACJI PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH

ŚREDNIA W %

Warto ść stała 0,29 3,32 2,12 2,33 3,27 17,52 20,55 5,19

Przedział warto ści średniej 0,2-0,4 2,3- 4,3 1,4-2,8 1,5-3,1 2,3-4,2 14,9-20,2 16,5 - 24,6 4,0 - 6,4

Poni żej średniej

Średnia

Powy żej średniej

Metodologia liczenia Index of Multiple Deprivation: 3 punkty (kolor czerwony), a za ka żdy kolejny obszar oznaczony na czerwono, do warto ści ogólnej punktów przyznawanych za kolor czerwony, powinien zosta ć dopisany dodatkowo jeden punkt. Uzyskana warto ść sumaryczna staje si ę podstaw ą do dopisania kolejnego punktu w przypadku wykrycia trzeciego obszaru oznaczonego na czerwono w danej jednostce analityczne, czyli odpowiednio: 1 obszar (3 punkty), 2 obszary (3 punkty + 1), 3 obszary (3 punkty + 1 + 1). Niniejszy proces sumowania warto ści powinien zosta ć powtórzony w odniesieniu do kolejnych obszarów oznaczonych na czerwono. Obszary oznaczone na inne kolory uzyskuj ą odpowiednio: 2 punkty (kolor żółty), 1 punkt (kolor zielony). W ramach wyznaczania warto ści średniej koncentracji problemów na danych obszarze przyj ęto wska źnik o odpowiednim odchyleniu punktowym (w przedziale 30-35% punktów liczonych od warto ści stałej – warto ść punktowa stałej od 0,1 do 5, bior ąc pod uwag ę wska źnik najni ższy oraz najwy ższy warto ści średniej). W przypadku warto ści stałych powy żej 5 punktów przyj ęto odchylenie na poziomie 15% - 25%, ze wzgl ędu na w ęż sze spektrum oddziaływania zjawisk. Niniejsza analiza pozwala na przyznanie okre ślenie warto ści liczbowych obowi ązywania poszczególnych kolorów (zielonego, żółtego, czerwonego), jako stopnia nat ęż enia problemów społecznych. Nale ży podkre śli ć, i ż przyj ęty sposób oblicze ń zakłada nakładanie si ę problemów społecznych, które w przypadku wielokrotnego wyst ąpienia na danym obszarze sprawiaj ą, i ż staje si ę on obszarem o wysokiej liczbie deficytów utrudniających mo żliwo ść prowadzenia aktywizacji społecznej mieszka ńców. I wyprowadzania obszaru z sytuacji kryzysowej.

51

Podsumowuj ąc w ątek dotycz ący uwarunkowa ń społecznych nale ży dla działa ń rewitalizacyjnych przede wszystkim podkre śli ć takie problemy jak: liczba osób bezrobotnych, zwłaszcza bezrobotnych kobiet. Niestabilna sytuacja zawodowa kobiet przyczyniająca si ę do odkładania przez nich decyzji o zało żeniu, bądź te ż powi ększeniu rodziny. Ponadto wa żne jest, żeby aktywizowa ć osoby bezrobotne, poniewa ż mo że to wpłyn ąć na sukcesywne zmniejszanie si ę liczby osób korzystaj ących ze świadcze ń pomocy społecznej. Długotrwałe korzystanie z pomocy finansowej pa ństwa prowadzi cz ęsto do bezradno ści wyuczonej, której efektem jest niech ęć do powrotu na rynek pracy, niech ęć do podejmowania działa ń na rzecz własnego rozwoju, a tak że niech ęć do aktywno ści społecznej, co mo że bezpo średnio przekłada ć si ę na rozwój społeczno ści lokalnej pod wzgl ędem społecznym. Wśród mieszka ńców gminy Łobez zostało przeprowadzone badanie ankietowe. Przedstawione poni żej zestawienia odpowiedzi na interesuj ące pod wzgl ędem społecznym tematy stanowi ą wa żne uzupełnienie diagnozy społecznej dla obszaru gminy. To wła śnie postawy mieszka ńców determinuj ą ich pó źniejsze działania, motywacje do przeprowadzania i wdra żania zmian w życie swoje i w życie społeczno ści lokalnej. Zapytano mieszka ńców gminy o stopie ń ich zadowolenia z zamieszkiwania terenu gminy. Zdecydowana wi ększo ść mieszka ńców (81,8%) wskazała, że jest zadowolona z jako ści życia w gminie. Osób niezadowolonych jest tylko ok. 7% natomiast osób zdecydowanie niezadowolonych jest 11,1%. Poni ższy rozkład odpowiedzi pozwala przypuszcza ć, że niezadowolenie mo że prowadzi ć do zaniechania podejmowania działa ń na rzecz rozwoju społeczno ści lokalnej. Warto wykorzysta ć w działaniach rewitalizacyjnych wiedz ę na temat do ść wysokiego zadowolenia mieszka ńców gminy z zamieszkiwania jej terenów. Mo że to wynika ć z tego, że obszary gminy posiadaj ą w sobie potencjał głównie turystyczny i gospodarczy, który by ć mo że zauwa żaj ą sami ankietowani. Poza tym tereny gminy s ą atrakcyjne pod wzgl ędem krajobrazu i umiejscowienia w pasie nadmorskim. Wykres 9 Ocena zadowolenia miesza ńców z życia w Gminie Łobez (%)

Źródło: Opracowanie własne na podstawie analizy badań ankietowych mieszka ńców, N=100 Badani zostali równie ż poproszeni o wyra żenie swojego zdania na temat problemów społecznych w swojej gminie. W opinii mieszka ńców najwi ększymi problemami w gminie jest to, że wielu mieszka ńców nie ma pracy (65% odpowiedzi). Ponadto równie wa żnym

52

wskazanym przez badanych problemem są migracje osób młodych i wykształconych (62%), a tak że ubóstwo mieszka ńców (40%). Odpowiedzi mieszka ńców w pewien sposób potwierdzaj ą problemy wynikaj ące z analizy danych przedstawionych w ramach opisu uwarunkowa ń społecznych. Konfiguracja tych trzech najcz ęś ciej wskazywanych problemów może w przyszło ści determinowa ć coraz wi ększe problemy społeczne. Brak pracy mo że wpływa ć na wyjazdy osób młodych i wykształconych w poszukiwaniu pracy w innych miejscach, a jednocze śnie na wzrost ubóstwa w śród mieszka ńców gminy. Dane z Głównego Urz ędu Statystycznego pokazuj ą, że liczba osób bezrobotnych mo że spada ć, jednak że istotne dla diagnozy gminy jest podkre ślenie, że mimo obiektywnie nieco lepszej sytuacji w tym zakresie mieszka ńcy nadal uznaj ą brak pracy za najpowa żniejszy problem i najbardziej odczuwalny dla dobrej jako ści ich życia. Nale ży zatem inicjowa ć takie działania w ramach procesu rewitalizacji, które z czasem przekształc ą opinie mieszka ńców na temat rynku pracy w gminie. Wskazywanie pozytywnych efektów takich inicjatyw by ć mo że wpłynie pozytywnie na decyzje o pozostawaniu młodych i wykształconych mieszka ńców w gminie i zach ęci ich samych do podejmowania własnych działa ń na rzecz gminy. Wykres 10 Problemy społeczne w Gminie Łobez według mieszka ńców

Źródło Opracowanie własne na podstawie analizy bada ń ankietowych mieszka ńców, N=100 Dodatkowo pytano mieszka ńców o działania, które powinny by ć podejmowane w ramach procesu rewitalizacji gminy. Badani w ramach uwarunkowa ń społecznych za najwa żniejsze uznali działania na rzecz osób starszych (aktywizacj ę seniorów) (49%) oraz pobudzenie aktywno ści społecznej mieszka ńców (42%). Jak mo żna zauwa żyć mieszka ńcy wyra żaj ą w swoich opiniach zaniepokojenie jako ści ą życia seniorów. Dane wskazuj ą wyra źnie na wzrost liczby osób w wieku poprodukcyjnym i ten wzrost b ędzie sukcesywny, jest to poza tym tendencja ogólnopolska. Brak pracy dla osób w wieku produkcyjnym uniemo żliwia równie ż

53

bycie aktywnym zawodowo osobom starszym. Ponadto ważną rol ę dla osób starszych odgrywaj ą instytucje kultury i pomocy społecznej. Tutaj tak że mo żna zauwa żyć, że działania na rzecz aktywizacji osób starszych poprzez umo żliwienie im dost ępu do instytucji kultury – równie ż poprzez dogodn ą infrastruktur ę – poprawi ą znacznie ich jako ść życia, ale równie ż wizerunek gminy w oczach jej mieszka ńców oraz podmiotów zewn ętrznych. Starzej ące si ę społecze ństwo stawia nowe wyzwania, a umiej ętno ść sprostania im na poziomie gminy, świadczy ć mo że o dobrym zarz ądzaniu kapitałem społecznym. Mieszka ńcy zostali równie ż poproszeni o przyporz ądkowanie obszarów poszczególnym problemom społecznym. Rozkład odpowiedzi przestawiony jest na wykresie poni żej. Wykres 11 Problemy społeczne w Gminie Łobez według mieszka ńców - obszary

Źródło Opracowanie własne na podstawie analizy bada ń ankietowych mieszka ńców, N=100 Według opinii mieszka ńców najwi ęcej problemów koncentruje si ę w Obszarze 3 Gminy Łobez, do którego zaliczono miasto Łobez. W mie ście istnieje wiele zagro żeń, mi ędzy innymi wykluczenie społeczne z powodu braku pracy oraz ilości pobieranych zasiłków. Istnieje potrzeba podejmowania działa ń rewitalizacyjnych, szczególnie w miejscowo ści Łobez, ze wzgl ędu na mo żliwo ść wykorzystania potencjału, jakim miasto mo że dysponowa ć. Kolejnym obszarem znacz ącym pod wzgl ędem koncentracji problemów społecznych w opinii badanych jest Obszar 2, w ramach którego znajduj ą si ę takie miejscowo ści jak: Unimie, Zachełmie, Poradz, Przyborze i Dalno. Nale ży zauwa żyć, że jest to teren przyległy bezpo średnio do analizowanego Obszaru 3, w którym to według mieszkańców nast ępuje najwi ększa koncentracja tych problemów. Na pozostałych obszarach koncentracja problemów społecznych według mieszka ńców jest mniejsza. Najmniejsza na obszarze 1 – okolice miejscowo ści Karwowo i Dobieszewo, a tak że na obszarze 5 (Pokr ęt, Lasocin), chocia ż nale ży zauwa żyć, i ż wśród mieszka ńców wskazuj ących wyst ępowanie problemów przewa żała ich lokalizacja na terenie miejscowo ści Rynowo oraz Tarnowo, które równie ż nale żą do obszaru 5. Obszar 4 to według 18% badanych koncentracja obszarów deficytowych w zakresie spraw społecznych, czyli obejmuje miejscowo ści Worowo, Grabowo, Suliszewice i Wysiedle. Analiza uwarunkowa ń społecznych pokazuje z jednej strony na podstawie danych statystycznych i urz ędowych znacz ące problemy, z drugiej strony problemy te s ą równie ż widoczne w opinii samych mieszka ńców gminy Łobez. Jest to o tyle wa żne, o ile istnieje świadomo ść inicjowania działa ń rewitalizacyjnych w śród mieszka ńców nie tylko dla poprawy ich jako ści życia, ale równie ż dla poprawy wizerunku gminy w ich opiniach.

54

Uwarunkowania gospodarcze Gmina Łobez jest usytuowana na terenach nadmorskich, jednak nie bezpo średnio w pasie nadmorskim, w którym usytuowanie generuje ogromne mo żliwo ści pod k ątem gospodarczym. W zwi ązku z tym w mniejszym stopniu czerpie korzy ści płyn ące z bycia gmin ą nadmorsk ą. Istnieje wysokie prawdopodobie ństwo, że trudno ść w wykorzystaniu swojego poło żenia mo że przyczynia ć si ę do wykluczenia społecznego mieszka ńców gminy. Im mniej atrakcyjny wydaje si ę by ć teren gminy dla potencjalnych inwestorów, tym bardziej na wykluczenie społeczne s ą nara żeni mieszka ńcy gminy, poniewa ż nie maj ą dost ępu do wi ększej ilo ści miejsc pracy. Na terenie gminy Łobez funkcjonuje Kostrzy ńsko-Słubicka Specjalna Strefa Ekonomiczna, na której osiedliła si ę tylko jedna firma. Mimo osadzenia jej w strefie, nie realizuje ona działa ń zwi ązanych ze swoim rozwojem. Nale ży podkre śli ć fakt, i ż strefa ta jest przygotowana dla ok. 20 firm. Pojawienie si ę tylko jednej zainteresowanej stref ą firmy, która nie jest aktywna ekonomicznie oraz to, że mimo uwarunkowa ń przestrzennych nie pojawiła si ę żadna inna firma mo że nasuwa ć przypuszczenie, że istniej ą pewne ograniczenia b ądź tez bariery rozwojowe, które uniemo żliwiaj ą współprac ę firm z gmin ą w strefie. Dotychczasowe diagnozy pokazały stan rozwoju gospodarczego w mie ście Łobez, b ądź ukazały gmin ę na tle innych gmin w powiecie. Wa żnym dokumentem, który nale ży uwzgl ędni ć w diagnozie gminy Łobez jest Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Łobez powstały w styczniu 2013 roku. Analiza danych w wymienionej diagnozie uwzgl ędniła równie ż uwarunkowania gospodarcze. Na podstawie analizy dokumentów nale ży wskaza ć na dominacj ę małych firm nieposiadaj ących kapitału, za ś dominuj ący udział podmiotów świadcz ących usługi proste oraz rozwój szarej strefy. Mo żna dostrzec znaczn ą liczb ę działalno ści gospodarczych wyst ępuj ących na terenie gminy Łobez, w obszarze handlu i budownictwa. Jednak że działalno ść gospodarcza prowadzona w innych obszarach jest rzadsza. Mo że to by ć informacja o potencjalnych obszarach, w ramach których mo żna by było wykorzysta ć specjaln ą stref ę ekonomiczna i dostosowa ć do tych mo żliwo ści ofert ę gminy oraz zapewni ć w tym zakresie odpowiedni ą infrastruktur ę administracyjn ą. Do takich obszarów nale żeć mogłaby działalno ść zwi ązana z kultur ą, rozrywk ą i rekreacj ą. Wspieranie takiej działalno ści mogłoby wpisa ć si ę w działania rewitalizacyjne na terenie gminy, na przykład tworzenie miejsc kultury, z której mog ą korzysta ć zarówno seniorzy, jak i młodzie ż. W diagnozie zostały przedstawione dane dotycz ące liczby zarejestrowanych podmiotów gospodarczych na terenie gminy Łobez, uwzgl ędniaj ąc osobno tereny wiejskie gminy oraz miasta Łobez z podziałem na ulice. Dzi ęki temu mo żliwe jest ukazanie szczegółowo terenów, gdzie poziom aktywno ści gospodarczej jest niski. Poni ższe zestawienie przedstawiaj ą dane z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalno ści Gospodarczej (CEIDG).

55

Tabela 9 Poziom aktywno ści gospodarczej – liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych – tereny wiejskie gminy

Poni żej Liczba Liczba Współczynnik Lp. Miejscowo ść średniej ludno ści podmiotów przedsi ębiorczo ści (3,37)

1 BEŁCZNA 335 11 3,28 tak

2 BONIN 121 3 2,48 tak

3 BUDZISZCZE 34 4 11,76 nie

4 BYSZEWO 32 0 0,00 tak

5 DALNO 446 9 2,01 tak

6 DOBIESZEWO 135 4 2,96 tak

7 GRABOWO 220 11 5,00 nie

8 KARWOWO 162 2 1,23 tak

9 KL ĘPNICA 83 6 7,22 nie

10 KOŁDR ĄB 25 2 8,00 nie

11 ŁOB ŻANY 72 6 8,33 nie

12 MESZNE 59 1 1,69 tak

13 NIEGRZEBIA 97 6 6,18 nie

14 POLAKOWO 4 0 0,00 tak

15 PORADZ 172 4 2,32 tak

16 PRUSINOWO 157 7 4,45 nie

56

17 PRZYBORZE 44 1 2,27 tak

18 RO ŻNOWO ŁOBESKIE 138 2 1,44 tak

19 RYNOWO 127 4 3,14 tak

20 SULISZEWICE 222 3 1,35 tak

21 TARNOWO 36 2 5,55 nie

22 TRZESZCZYNA 46 0 0 tak

23 UNIMIE 120 0 0 tak

24 WOROWO 211 15 7,11 nie

25 WYSIEDLE 155 9 5,8 nie

26 ZACHEŁMIE 76 1 1,31 tak

27 ZAGÓRZYCE 141 5 3,54 nie

28 ZAJEZIERZE 193 6 3,1 tak

29 ZAKRZYCE 12 0 0 nie

30 ZDZISŁAWICE 4 0 0 nie

Razem 3679 124

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z CEIDG Analiza liczby podmiotów gospodarczych ukazuje, że tereny, na których odnotowano liczb ę podmiotów okre ślonych poni żej średniej to: Bełczna, Bonin, Byszewo, Dalno, Dobieszewo, Karwowo, Meszne, Polakowo, Poradz, Przybo że, Ro żnowo Łobeskie, Rynowo, Suliszewice, Trzeszczyna, Unimie, Zachełmie oraz Zajezierze .

57

Tabela 10 Poziom aktywno ści gospodarczej – liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych – miasto Łobez

Poni żej Liczba Liczba Współczynnik Lp. Miejscowo ść Łobza średniej ludno ści podmiotów przedsi ębiorczo ści (6,78)

1 Anny Jagiellonki 30 1 3,33 tak

2 Armii Krajowej 105 6 5,71 tak

3 Bema 283 20 7,06 nie

4 Boczna 50 17 34 nie

5 Bolesława Chrobrego 90 12 13,33 nie

6 Bolesława Krzywoustego 91 6 6,59 tak

7 Borków 19 0 0 tak

8 Browarna 141 13 2,12 tak

9 Budowlana 280 7 2,5 tak

10 Chopina 78 7 8,97 nie

11 Cicha 39 2 5,12 tak

12 Czcibora 74 8 10,81 nie

13 Drawska 49 12 24,48 nie

14 Dubois 97 7 7,21 nie

15 Głowackiego 133 5 3,76 tak

16 Jagiellonów 27 1 3,7 tak

17 Kamienna 49 3 6,12 tak

58

18 Kili ńskiego 98 9 9,18 nie

19 Kolejowa 78 1 1,28 tak

20 Komuny Paryskiej 460 15 3,26 tak

21 Konopnickiej 152 6 3,94 tak

22 Kopernika 36 2 5,56 tak

23 Ko ścielna 79 16 20,25 nie

24 Ko ściuszki 310 16 5,16 tak

25 Krasickiego 80 1 1,25 tak

26 Kraszewskiego 211 12 5,68 tak

27 Ksi ęcia Bogusława 28 3 10,71 nie

28 Ksi ęcia Racibora 29 3 10,34 nie

29 Ksi ęcia Warcisława 15 1 6,67 tak

30 Kwiatowa 25 8 32 nie

31 Łąkowa 23 0 0 tak

32 Łobzówek 30 0 0 tak

33 Magazynowa 3 4 133,33 nie

34 Mickiewicza 183 8 4,37 tak

35 Mieszka I 114 6 5,26 tak

36 Miodowa 21 5 23,81 nie

59

37 Moniuszki 17 2 11,76 nie

38 Murarska 302 9 2,98 tak

39 Niepodległo ści 599 76 12,68 nie

40 Nowe Osiedle 107 9 8,41 tak

41 Obro ńców Stalingradu 167 22 13,17 nie

42 Odnoga W ęgorzy ńska 52 5 9,61 nie

43 Ogrodowa 317 14 4,41 tak

44 Okopowa 303 11 3,63 tak

45 Orzeszkowej 767 50 6,51 tak

46 Piastów 49 3 6,51 tak

47 Plac 3 Marca 94 1 1,06 tak

48 Podgórna 137 12 8,75 nie

49 Pomorska 49 2 4,08 tak

50 Przechodnia 91 3 3,29 tak

51 Przedmiejska 61 5 8,19 nie

52 Przemysłowa 76 9 11,84 nie

53 Przyrzeczna 61 3 4,91 tak

54 Rapackiego 111 13 11,71 nie

55 Rolna 87 11 12,64 nie

60

56 Rzeczna 16 0 0 tak

57 Sawickiej 860 37 4,3 tak

58 Segala 45 8 17,78 nie

59 Sienkiewicza 35 1 2,85 tak

60 Siewna 50 2 4 tak

61 Sikorskiego 37 6 16,21 nie

62 Słoneczna 40 2 5 tak

63 Słowackiego 255 13 5,09 tak

64 Spokojna 41 10 2,43 tak

65 Strumykowa 108 6 5,56 tak

66 Szkolna 247 8 3,23 tak

67 Szosa Świdwi ńska 68 2 2,94 tak

68 Szymanowskiego 50 8 16 nie

69 Świ ętoborzec 304 6 1,97 tak

70 Wary ńskiego 69 13 18,84 nie

71 Węgorzy ńska 180 12 6,67 tak

72 Władysława Łokietka 33 4 12,12 nie

73 Wojcielska 74 0 0 tak

74 Wojska Polskiego 89 9 10,11 nie

61

75 Wybickiego 67 12 17,91 nie

76 XXX - lecia PRL 91 6 6,59 tak

77 Zielona 69 2 2,89 tak

Razem 9885 670 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z CEIDG Analiza danych dotycz ących gminy Łobez wskazuje na niewielk ą liczb ę prowadzonych działalno ści gospodarczych. Jest to o tyle wa żne, o ile istniej ą mo żliwo ści ze strony gminy dla zakładania działalno ści gospodarczej i jej prowadzenia w specjalnej strefie gospodarczej. W kontek ście działa ń rewitalizacyjnych istotne jest, aby aktywizowa ć mieszka ńców równie ż pod kątem ekonomicznym, co automatycznie przekładałoby się na powstawanie nowych miejsc pracy, a tym samym na zmniejszanie si ę problemu bezrobocia, równie ż w śród kobiet, ludzi młodych i wykształconych, którzy zdecydowaliby si ę zosta ć w gminie, aby prowadzili działalno ść i sami zasilali rynek pracy. Wa żne byłoby równie ż wykorzystanie potencjałów lokalnej to żsamo ści kulturowej obszarów wiejskich, które mogłyby by ć podstaw ą działa ń aktywizacyjnych mieszka ńców oraz rozwoju turystyki. Uwarunkowania środowiskowe Rozpatruj ąc uwarunkowania środowiskowe nale ży wzi ąć pod uwag ę kwestie zwi ązane z gospodarowaniem odpadami komunalnymi w Gminie Łobez oraz st ęż eniem średniorocznym pyłu PM10. Aspekt środowiskowy w obszarze zanieczyszczenia powietrza jest kluczowy ze wzgl ędu na bezpo średnie oddziaływanie na zdrowie oraz jako ść życia mieszka ńców, dlatego w celu wykazania determinant uwarunkowa ń środowiskowych, wykorzystano dane pozyskane z Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Szczecinie 4. Niniejsze dane zostały skorelowane ze wska źnikiem okre ślaj ącym stopie ń wytwarzania odpadów na danym obszarze, który finalnie pozwolił na wskazanie śladu środowiskowego. Bior ąc pod uwag ę zasady przetwarzania odpadów, nale ży podkre śli ć, i ż ustala je odpowiednia ustawa, która jasno okre śla przyporz ądkowanie miejsc do przetwarzania odpadów. Zgodnie z Planem Gospodarki Odpadami dla Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2012-2017 z uwzgl ędnieniem perspektyw na lata 2018-2023 obszar województwa zachodniopomorskiego podzielono na cztery regiony gospodarki odpadami: szczeci ński, CZG R XXI, koszali ński i szczecinecki. Gmina Łobez przynale ży do Regionu szczecineckiego, obejmuj ącego swoim obszarem gminy: Barwice, Biały Bór, Bierzwnik, Borne Sulinowo, Brojce, Czaplinek, Człopa, Drawno, Grzmi ąca, Kalisz Pomorski, Łobez, Mirosławiec, Połczyn-Zdrój, R ąbino, Ryma ń, Sławoborze, Szczecinek (M), Szczecinek (G), Świdwin (M), Świdwin (G), Tuczno, Wałcz (M), Wałcz (G). Dla Regionu szczecineckiego okre ślono nast ępuj ące instalacje do przetwarzania odpadów: składowisko odpadów innych ni ż niebezpieczne i oboj ętne w Mirowie, Rymaniu oraz Szczecinie, a tak że instalacja mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów komunalnych w Mirowie.

4 Roczna ocena jakości powietrza w województwie zachodniopomorskim za rok 2016 wraz z załącznikami, www.wios.szczecin.pl 62

Wa żnym problemem jest kwestia odoru wyst ępuj ącego w mie ście, która wynika z działalno ści jednej z firm. Niniejszy odór jest intensywnie wyczuwalny, a w zwi ązku z pracami i podejmowan ą aktywno ści ą prawn ą (ustawa odorowa) istnieje domniemanie, że zakład w bardzo negatywny sposób wpływa na środowisko, a tym samym na jako ść życia mieszka ńców. Na podstawie analizy danych dotycz ących ilo ści zmieszanych odpadów zebranych w ci ągu roku mo żna zauwa żyć, że tona ż odpadów ju ż od 2013 roku zmniejsza si ę sukcesywnie, a ż do 2015 roku, kiedy to nieznacznie ro śnie. W 2013 zanotowano najwi ększ ą liczb ę odpadów na przestrzeni analizowanych lat. Podobn ą tendencj ę zauwa żamy analizuj ąc dane dotycz ące ilo ści odpadów na 1 mieszka ńca gminy. Natomiast je żeli chodzi o zmieszane odpady z gospodarstw domowych na jednego mieszka ńca dane pokazuj ą, że od 2013 roku sukcesywnie spada liczba ich kilogramów. W kontek ście działa ń rewitalizacyjnych nale ży zwróci ć na te kwestie szczególn ą uwag ę, poniewa ż funkcjonowanie w środowisku za śmieconym sprawia, że mo że obni żać si ę motywacja do aktywizacji mieszka ńców w zakresie działa ń na rzecz gminy. Istnieje wysokie prawdopodobie ństwo, że mieszka ńcy ch ętniej dbają o środowisko, które jest ju ż w jakim ś stopniu zadbane, co daje poczucie sprawstwa. Tabela 11 Zmieszane odpady w ci ągu roku (ogółem) Zmieszane odpady zebrane wci ągu roku Lata Ogółem Na 1 mieszka ńca Z gospodarstw domowych w tonach w kilogramach Na 1 mieszka ńca w kilogramach

2010 3 730,88 256,5 227,5 2011 5 075,75 349,5 253,6 2012 4 175,30 288,1 225,5 2013 4 013,38 278,9 220,2 2014 2 520,56 176,0 161,9 2015 2 784,04 195,3 156,2

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS Okre ślaj ąc ślad środowiskowy posłu żono si ę dwoma wska źnikami, które maj ą bezpo średnie przeło żenie na jako ść środowiska w gminie oraz wpływaj ą na jako ść życia mieszka ńców. Bior ąc pod uwag ę destymulanty, którymi s ą liczba odpadów oraz st ęż enie pyłu PM 10 nale ży podkre śli ć, i ż obszar gminy w wi ększo ści znajduje si ę w strefie niskiego st ęż enia pyłu, które wynosi poni żej 18ug/m3. W tabelach podczas obliczania śladu środowiskowego zapisano warto ść st ęż enia pyłu dla ka żdego obszaru. Nast ępnie niniejsza warto ść została zsumowana z warto ści ą okre ślaj ącą liczb ą odpadów, tworz ąc średni ą warto ść śladu środowiskowego dla danego obszaru. Warto ść uzyskan ą przez ka żdy obszar odniesiono do średniej warto ści śladu środowiskowego dla miejscowo ści wiejskich oraz obszarów miejskich i wskazano obszary, na których ślad środowiskowy wynosi powy żej średniej (oznaczone na czerwono) oraz obszary, na których ślad środowiskowy wynosi poni żej średniej (oznaczone na zielono). Nale ży podkre śli ć, i ż mniejsza warto ść śladu środowiskowego na analizowanym obszarze oznacza korzystniejsze warunki życia dla mieszka ńców danego obszaru w ramach uwarunkowa ń środowiskowych.

63

Tabela 12 Ślad środowiskowy - miejscowo ści gminne

Średnia Liczba St ęż enie warto ść Poni żej odpadów - pyłu śladu Liczba średniej Lp. Miejscowo ść (średnia w środ. ludno ści PM 10 tonach (52,2) 2013)

1 BEŁCZNA 335 93,4 18 111,4 nie

33,7 2 BONIN 121 18 51,7 tak

9,5 3 BUDZISZCZE 34 18 27,5 tak

8,9 4 BYSZEWO 32 18 26,9 tak

124,4 5 DALNO 446 18 142,4 nie

37,7 6 DOBIESZEWO 135 18 55,7 nie

61,4 7 GRABOWO 220 18 79,4 nie

45,2 8 KARWOWO 162 18 63,2 nie

23,1 9 KL ĘPNICA 83 18 41,1 tak

7,0 10 KOŁDR ĄB 25 18 25,0 tak

20,1 11 ŁOB ŻANY 72 18 38,1 tak

16,5 12 MESZNE 59 18 34,5 tak

27,1 13 NIEGRZEBIA 97 18 45,1 tak

1,1 14 POLAKOWO 4 18 19,1 tak

48,0 15 PORADZ 172 12 60,0 nie

43,8 16 PRUSINOWO 157 12 55,8 nie

64

17 PRZYBORZE 44 12,3 12 24,3 tak

38,5 18 18 RO ŻNOWO ŁOBESKIE 138 56,5 nie

35,4 18 19 RYNOWO 127 53,4 nie

20 SULISZEWICE 222 61,9 18 79,9 nie

34,4 18 21 TARNOWO 36 52,4 nie

12,8 18 22 TRZESZCZYNA 46 30,8 tak

23 UNIMIE 120 33,5 18 51,5 tak

58,8 24 WOROWO 211 12 70,8 nie

43,2 25 WYSIEDLE 155 18 61,2 nie

26 ZACHEŁMIE 76 21,2 18 39,2 tak

39,3 18 27 ZAGÓRZYCE 141 57,3 nie

53,8 18 28 ZAJEZIERZE 193 71,8 nie

29 ZAKRZYCE 12 3,3 18 21,3 tak

1,1 18 30 ZDZISŁAWICE 4 19,1 tak

3679 52,2

Tabela 13 Ślad środowiskowy – ulice miasta Łobez

Liczba St ęż enie Poni żej Liczba odpadów - Średnia Lp. Miejscowo ść pyłu średniej ludno ści (średnia w warto ść tonach 2013) PM 10 śladu środ. (55,1)

65

1 Anny Jagiellonki 30 8,4 18 26,4 tak

29,3 47,3 2 Armii Krajowej 105 18 tak

78,9 18 96,9 3 Bema 283 nie

13,9 18 31,9 4 Boczna 50 tak

25,1 18 43,1 5 Bolesława Chrobrego 90 tak

25,4 18 43,4 6 Bolesława Krzywoustego 91 tak

5,3 18 23,3 7 Borków 19 tak

39,3 18 57,3 8 Browarna 141 nie

78,1 18 96,1 9 Budowlana 280 nie

21,8 18 39,8 10 Chopina 78 tak

10,9 18 28,9 11 Cicha 39 tak

20,6 18 38,6 12 Czcibora 74 tak

13,7 18 31,7 13 Drawska 49 tak

27,1 18 45,1 14 Dubois 97 tak

37,1 18 55,1 15 Głowackiego 133 tak

7,5 18 25,5 16 Jagiellonów 27 tak

13,7 18 31,7 17 Kamienna 49 tak

27,3 18 45,3 18 Kili ńskiego 98 tak

21,8 18 39,8 19 Kolejowa 78 tak

66

128,3 18 146,3 20 Komuny Paryskiej 460 nie

42,4 18 60,4 21 Konopnickiej 152 nie

10,0 18 28,0 22 Kopernika 36 tak

22,0 18 40,0 23 Ko ścielna 79 tak

86,5 18 104,5 24 Ko ściuszki 310 nie

22,3 18 40,3 25 Krasickiego 80 tak

58,8 18 76,8 26 Kraszewskiego 211 nie

7,8 18 25,8 27 Ksi ęcia Bogusława 28 tak

8,1 18 26,1 28 Ksi ęcia Racibora 29 tak

4,2 18 22,2 29 Ksi ęcia Warcisława 15 tak

7,0 18 25,0 30 Kwiatowa 25 tak

6,4 18 24,4 31 Łąkowa 23 tak

8,4 18 26,4 32 Łobzówek 30 tak

0,8 18 18,8 33 Magazynowa 3 tak

51,0 18 69,0 34 Mickiewicza 183 nie

31,8 18 49,8 35 Mieszka I 114 tak

5,9 18 23,9 36 Miodowa 21 tak

4,7 18 22,7 37 Moniuszki 17 tak

84,2 18 102,2 38 Murarska 302 nie

67

167,1 185,1 39 Niepodległo ści 599 18 nie

29,8 18 47,8 40 Nowe Osiedle 107 tak

46,6 18 64,6 41 Obro ńców Stalingradu 167 nie

14,5 18 32,5 42 Odnoga W ęgorzy ńska 52 tak

88,4 18 106,4 43 Ogrodowa 317 nie

84,5 18 102,5 44 Okopowa 303 nie

213,9 18 231,9 45 Orzeszkowej 767 nie

13,7 18 31,7 46 Piastów 49 tak

26,2 18 44,2 47 Plac 3 Marca 94 tak

38,2 18 56,2 48 Podgórna 137 nie

13,7 18 31,7 49 Pomorska 49 tak

25,4 18 43,4 50 Przechodnia 91 tak

17,0 18 35,0 51 Przedmiejska 61 tak

21,2 18 39,2 52 Przemysłowa 76 tak

17,0 18 35,0 53 Przyrzeczna 61 tak

31,0 18 49,0 54 Rapackiego 111 tak

24,3 18 42,3 55 Rolna 87 tak

4,5 18 22,5 56 Rzeczna 16 tak

239,9 18 257,9 57 Sawickiej 860 nie

68

12,6 18 30,6 58 Segala 45 tak

9,8 18 27,8 59 Sienkiewicza 35 tak

13,9 18 31,9 60 Siewna 50 tak

10,3 18 28,3 61 Sikorskiego 37 tak

111,6 18 129,6 62 Słoneczna 40 nie

71,1 18 89,1 63 Słowackiego 255 nie

11,4 18 29,4 64 Spokojna 41 tak

30,1 18 48,1 65 Strumykowa 108 tak

68,9 18 86,9 66 Szkolna 247 nie

19,0 18 37,0 67 Szosa Świdwi ńska 68 tak

13,9 18 31,9 68 Szymanowskiego 50 tak

84,8 18 102,8 69 Świ ętoborzec 304 nie

19,2 18 37,2 70 Wary ńskiego 69 tak

50,2 18 68,2 71 Węgorzy ńska 180 nie

9,2 18 27,2 72 Władysława Łokietka 33 tak

20,6 18 38,6 73 Wojcielska 74 tak

24,8 18 42,8 74 Wojska Polskiego 89 tak

18,7 18 36,7 75 Wybickiego 67 tak

25,4 18 43,4 76 XXX - lecia PRL 91 tak

69

19,2 37,2 77 Zielona 69 18 tak

55,1

Przeprowadzone na terenie gminy badania ankietowe dotyczyły równie ż poznania opinii mieszka ńców na temat niektórych uwarunkowa ń środowiskowych. Badani zostali poproszeni o ocen ę wyst ępowania na terenie gminy okre ślonych problemów. Wskazali na wyst ępowanie problemu jakim jest nieodpowiednia liczba terenów zielonych i spacerowych (53,5% - suma odpowiedzi zdecydowanie tak i raczej tak) oraz du że zanieczyszczenie powietrza (23,4% - suma odpowiedzi zdecydowanie tak i raczej tak). Pierwsza kwestia dotyczy mo żliwo ści korzystania z dobrodziejstw natury, jakimi gmina mo że si ę pochwali ć z jednej strony, z drugiej strony mo że to wskazywa ć na nieuporz ądkowanie tej przestrzeni, a w zwi ązku tym niemo żno ści korzystania z niej. Kolejny wskazany przez badanych problem to zanieczyszczenie powietrza, które jak mo żna przypuszcza ć, rozumiane jest przez mieszka ńców głównie ze wzgl ędu na odczuwaln ą w mie ście wo ń. Mieszka ńcy zostali równie ż poproszeni o wyra żenie opinii w kwestii działa ń jakie powinny by ć podejmowane w ramach działa ń rewitalizacyjnych. W kwestii uwarunkowa ń środowiskowych nale ży wskaza ć, że dla 30% ankietowanych wa żna jest poprawa gospodarki odpadami i ściekami. Mieszka ńcy gminy w swoich wypowiedziach na temat problemów społecznych w 30% wskazali na to, że wielu mieszka ńców pali śmieciami w piecach, co stanowi ogromny problem równie ż w skali kraju. Informacja o takim podej ściu do środowiska naturalnego jest pewnego rodzaju problemem społecznym. Jest to wa żne przy planowaniu działa ń rewitalizacyjnych na terenie gminy, poniewa ż mo że to wprowadzi ć działania maj ące na celu wi ększ ą odpowiedzialno ść za środowisko, w którym na co dzie ń mieszka ńcy funkcjonuj ą. Tabela 14 Miejsca o znacznej koncentracji zanieczyszczenia środowiska w Gminie Łobez według mieszka ńców - obszary

Źródło: Opracowanie własne na podstawie analizy badań ankietowych Według opinii mieszka ńców, miejsca o znacznej koncentracji zanieczyszczenia środowiska znajduj ą si ę w Obszarze 3 gminy Łobez, do którego zaliczono miasto Łobez. We wskazaniach jednoznacznie mo żna zauwa żyć zaznaczanie tego obszaru. Miasto terytorialnie i ludno ściowo jest najwi ększe, w zwi ązku z tym mo żna przypuszcza ć, że b ędzie generowało najwi ęcej

70

problemów zwi ązanych z ochron ą środowiska. Tym bardziej nale ży uwarunkowania środowiska bra ć pod uwag ę aran żuj ąc działania rewitalizacyjne, poniewa ż dbaj ąc o kapitał społeczny nie mo żna zapomina ć o środowisku fizycznym, w którym ten kapitał funkcjonuje. Poza tym edukacja ekologiczna ma na celu nie tylko dbanie o środowisko samo w sobie, ale równie ż o tworzenie relacji, sieci społecznych, które w tym kierunku wywołaj ą wspóln ą inicjatyw ę. Uwarunkowania przestrzenno- funkcjonalne Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Łobez powstały w styczniu 2013 roku uwzgl ędniał analiz ę strefy konserwatorskiej miasta, uwarunkowa ń ochrony środowiska, własno ści gruntów i budynków, infrastruktury technicznej, na podstawie której zidentyfikowano nast ępuj ące problemy: brak studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz planów zagospodarowania przestrzennego, zdegradowana tkanka miejska, niezagospodarowane tereny po byłych PGR-ach oraz niszczej ące zabytkowe budynki po stadninie ogierów z wieloletnimi tradycjami. Przedstawiaj ąc analiz ę przestrzenno-funkcjonaln ą nale ży przede wszystkim podkre śli ć znaczenie budynków zabytkowych na terenie gminy. Do najwa żniejszych zabytków istniej ących na terenie obszaru miasta Łobez zaliczaj ą si ę: - ko ściół par. p.w. Naj świ ętszego Serca Pana Jezusa, XV, 2 poł. XVII, po 1976, nr rej.: 521 z 22.12.1965 - ko ściół ewangelicki, ob. rzym.-kat. par. p.w. Nawiedzenia NMP, 1844-1845, nr rej.: A-150 z 17.12.2003 - dom, ul. Bema 7, szach., poł. XIX, nr rej.: 520 z 22.12.1965 - dom, ul. Budowlana 37, szach., poł. XIX, nr rej.: 216 z 25.02.1957 - dom, ul. Niepodległo ści 7, szach., pocz. XIX, nr rej.: A-1394 z 3.12.1998 - 2 wille, ob. dom mieszkalny, ul. Niepodległo ści 66a-68, pocz. XX, 1920, nr rej.: A-390 z 20.04.2009 - poczta, ul. Rapackiego 12, XIX/XX, nr rej.: A-1246 z 30.11.1992 - zespół stadniny koni, ul. Świ ętoborzec 2, 3, 3a, 13, 14, nr rej.: A-213 z 22.04.2005: - dom dyrektora (nr 1), 1876 - stajnia wyjazdowa (nr 5), 1876 - ku źnia - szorownia (nr 6), 1876 - stajnia (nr 10), 1884 - stajnia (nr 14, 16), 1876 - budynek administracyjny (nr 17), 1886 - ambulans weterynaryjny (nr 18), 1876 - uje żdżalnia (nr 21), 1876 - park i ziele ńce, 3 ćw. XIX 5

5 Dokument: Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Łobez, ss 21-22. 71

Na terenie gminy znajduje si ę równie ż stare budownictwo, jak i pomniki, do których odpowiednio zaliczamy: Stare budownictwo w gminie Łobez

• domy ryglowe z XVIII i XIX w. (fragmenty przedwojennej zabudowy) - najciekawsze przy ul. Niepodległo ści 7 i Bema 9,13

• budynek poczty - ul. Obro ńców Stalingradu 12, pełni ący te same funkcje od ko ńca XIX w.,]

• budynek Nadle śnictwa - ul. Bema 15

• inne ciekawe budynki mieszkalne - m.in. ul. Obro ńców Stalingradu 17, Niepodległo ści 66, Konopnickiej, Kili ńskiego, Sawickiej

• zabudowa ul. Przechodniej

• wie ża ci śnie ń oraz lokomotywownia przy ul. Kolejowej

• resztki murów obronnych miasta przy Szkole Podstawowej nr 1, obok wzgórza zamkowego. Pomniki w gminie Łobez

• Pomnik Wdzi ęczno ści „Byli śmy, Jeste śmy, B ędziemy”, zlokalizowany w parku miejskim im. T. Ko ściuszki, który jest po świ ęcony żołnierzom poległym w walkach o wyzwolenie Ziemi Łobeskiej

• pomnik w Świ ętoborcu, po świ ęcony poległym żołnierzom 43 Pułku Artylerii Lekkiej walcz ącym z oddziałami niemieckimi przedzieraj ącymi si ę z okr ążenia w tzw. „kotle świdwi ńskim”

• cmentarz komunalny:

• trzy krzy że: 1) w hołdzie zmarłym i pomordowanym na Syberii, ofiarom stalinizmu, 2) żołnierzom walcz ącym o Polsk ę w latach 1939-1945 na wszystkich frontach i 3) pami ęci Polek i Polaków deportowanych do prac niewolniczych w III Rzeszy w latach 1939-1945

• groby polskich żołnierzy poległych w marcu 1945 r.

• istnieje równie ż obelisk upami ętniaj ący niemieckich mieszka ńców Łobza

• mo żna wskaza ć równie ż na głaz po świ ęcony pami ęci prof. Otto Puchsteina (1856-1911), ur. i pochowanemu w Łobzie; archeolog Uniwersytetu Freiburskiego i Berli ńskiego; badacz Pergamonu i Baalbek,

• pomniki niemieckie,

• Wzgórze Rolanda - na zboczu doliny za cmentarzem stał dawniej pomnik po świ ęcony żołnierzom poległym na frontach I wojny światowej. Przedstawiał średniowiecznego rycerza stoj ącego z pochylon ą głow ą, wspartego na mieczu. Obecnie przetrwały jedynie fragmenty pomnika,

• głaz Jahna - znajduje si ę obok polany o tej samej nazwie, na której rozpoczynaj ą si ę ście żki rowerowe. Głaz ustawiono w 1928 r. dla uczczenia niemieckiego teoretyka 72

i twórcy nowo żytnego systemu w gimnastyce. Pomnik był cz ęś ci ą przedwojennego parku sportu i rozrywki. 6 Poni ższe tabele przedstawiaj ą rozmieszczenie zabytkowych budynków na terenie gminy z podziałem na miejscowo ści gminne i na miasto Łobez. Tabela 15 Rozmieszczenie zabytkowych budynków – gmina Łobez

Powy żej Ogólna liczba Liczba Lp. Miejscowo ść budynków Średniej ludno ści zabytkowych (1,23)

1 BEŁCZNA 335 2 tak

2 BONIN 121 8 tak

3 BUDZISZCZE 34 0 nie

4 BYSZEWO 32 1 nie

5 DALNO 446 1 nie

6 DOBIESZEWO 135 2 tak

7 GRABOWO 220 1 nie

8 KARWOWO 162 5 tak

9 KL ĘPNICA 83 2 tak

10 KOŁDR ĄB 25 0 nie

11 ŁOB ŻANY 72 0 nie

12 MESZNE 59 0 nie

13 NIEGRZEBIA 97 0 nie

14 POLAKOWO 4 0 nie

6 Ibidem, ss.22-23 73

15 PORADZ 172 1 nie

16 PRUSINOWO 157 0 nie

17 PRZYBORZE 44 1 nie

18 RO ŻNOWO ŁOBESKIE 138 2 tak

19 RYNOWO 127 2 tak

20 SULISZEWICE 222 0 nie

21 TARNOWO 36 2 tak

22 TRZESZCZYNA 46 1 nie

23 UNIMIE 120 3 tak

24 WOROWO 211 1 nie

25 WYSIEDLE 155 1 nie

26 ZACHEŁMIE 76 1 nie

27 ZAGÓRZYCE 141 0 nie

28 ZAJEZIERZE 193 3 tak

29 ZAKRZYCE 12 0 nie

30 ZDZISŁAWICE 4 0 nie

3679 1,23

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych LPR 2013 Tabela 16 Rozmieszczenie zabytkowych budynków – miasto Łobez

Ogólna liczba Powy żej Liczba Lp. Miejscowo ść budynków średniej ludno ści zabytkowych (0,1)

74

1 Anny Jagiellonki 30 0 nie

2 Armii Krajowej 105 0 nie

3 Bema 283 1 tak

4 Boczna 50 0 nie

5 Bolesława Chrobrego 90 0 nie

6 Bolesława Krzywoustego 91 0 nie

7 Borków 19 0 nie

8 Browarna 141 0 nie

9 Budowlana 280 1 tak

10 Chopina 78 0 nie

11 Cicha 39 0 nie

12 Czcibora 74 0 nie

13 Drawska 49 0 nie

14 Dubois 97 0 nie

15 Głowackiego 133 0 nie

16 Jagiellonów 27 0 nie

17 Kamienna 49 0 nie

18 Kili ńskiego 98 0 nie

75

19 Kolejowa 78 0 nie

20 Komuny Paryskiej 460 0 nie

21 Konopnickiej 152 0 nie

22 Kopernika 36 0 nie

23 Ko ścielna 79 0 nie

24 Ko ściuszki 310 0 nie

25 Krasickiego 80 0 nie

26 Kraszewskiego 211 0 nie

27 Ksi ęcia Bogusława 28 0 nie

28 Ksi ęcia Racibora 29 0 nie

29 Ksi ęcia Warcisława 15 0 nie

30 Kwiatowa 25 0 nie

31 Łąkowa 23 0 nie

32 Łobzówek 30 0 nie

33 Magazynowa 3 1 tak

34 Mickiewicza 183 0 nie

35 Mieszka I 114 0 nie

36 Miodowa 21 0 nie

37 Moniuszki 17 0 nie

76

38 Murarska 302 0 nie

39 Niepodległo ści 599 3 tak

40 Nowe Osiedle 107 0 nie

41 Obro ńców Stalingradu 167 0 nie

42 Odnoga W ęgorzy ńska 52 0 nie

43 Ogrodowa 317 0 nie

44 Okopowa 303 0 nie

45 Orzeszkowej 767 0 nie

46 Piastów 49 0 nie

47 Plac 3 Marca 94 0 nie

48 Podgórna 137 0 nie

49 Pomorska 49 0 nie

50 Przechodnia 91 0 nie

51 Przedmiejska 61 0 nie

52 Przemysłowa 76 0 nie

53 Przyrzeczna 61 0 nie

54 Rapackiego 111 1 tak

55 Rolna 87 0 nie

56 Rzeczna 16 0 nie

77

57 Sawickiej 860 0 nie

58 Segala 45 0 nie

59 Sienkiewicza 35 0 nie

60 Siewna 50 0 nie

61 Sikorskiego 37 0 nie

62 Słoneczna 40 0 nie

63 Słowackiego 255 0 nie

64 Spokojna 41 0 nie

65 Strumykowa 108 0 nie

66 Szkolna 247 0 nie

67 Szosa Świdwi ńska 68 0 nie

68 Szymanowskiego 50 0 nie

69 Świ ętoborzec 304 9 tak

70 Wary ńskiego 69 0 nie

71 Węgorzy ńska 180 0 nie

72 Władysława Łokietka 33 0 nie

73 Wojcielska 74 0 nie

74 Wojska Polskiego 89 0 nie

75 Wybickiego 67 0 nie

78

76 XXX -lecia PRL 91 0 nie

77 Zielona 69 0 nie

9885 0,1

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych LPR 2013 Gmina posiada du żą koncentracj ę budynków starych. Mo żna przypuszcza ć, że im wi ęcej starych budynków, tym wi ększa potrzeba inwestowania środków, aby te budynki doprowadzi ć do stanu swojej świetno ści. W innym przypadku staj ą si ę one miejscem, które jeszcze bardziej jest degradowane. Mieszka ńcy poproszeni o ocen ę stopnia wyst ępowania na terenie gminy okre ślonych problemów w kontek ście uwarunkowa ń przestrzennych wskazali w 46,5% (suma odpowiedzi zdecydowanie tak i raczej tak) na zniszczone fasady domów i mieszka ń. Nale ży pami ęta ć, że działania na rzecz rewitalizacji przestrzeni funkcjonalnej mog ą by ć efektem przede wszystkim działa ń rewitalizacyjnych inicjowanych w ramach poprawy uwarunkowa ń społecznych. Poprzez aktywizacj ę zarówno młodzie ży, seniorów, osób nieaktywnych zawodowo, czyli tych kategorii, którym grozi wykluczenie społeczne, mo żna poprawi ć jako ść budynków, jako ść życia w kr ęgach s ąsiedzkich budynków, za czym kolejno przychodzi motywacja do dbania o wspóln ą przestrze ń do życia. Uwarunkowania techniczne Analiza uwarunkowa ń technicznych w gminie Łobez oparta b ędzie na dost ępno ści mieszka ńców do wybranych instalacji techniczno-sanitarnych oraz stanu dróg gminnych. Niniejsze aspekty w znacznym stopniu wpływaj ą na jako ść życia mieszka ńców. Analiza odsetka mieszka ńców korzystaj ących z wybranych instalacji techniczno-sanitarnych na terenie gminy ukazuje, że od 2014 roku wzrósł odsetek osób korzystaj ących z wodoci ągów. Mi ędzy 2014 i 2015 rokiem wzrastał z kolei odsetek mieszka ńców korzystaj ących z kanalizacji. Procent osób korzystaj ących z gazu na przestrzeni lat utrzymuje si ę na stałym poziomie. Mo żna przypuszcza ć, ż niski odsetek osób korzystaj ących z wybranych instalacji techniczno– sanitarnych jest wynikiem problemu społecznego, jakim jest ubóstwo, zauwa żane we wskazaniach mieszka ńców, którzy wzi ęli udział w badaniu ankietowym. Tabela 17 Odsetek mieszka ńców korzystaj ących z wybranych instalacji techniczno- sanitarnych w gminie 2010 2011 2012 2013 2014 2015

Dane w %

Wodoci ąg 89,8 89,8 89,6 89,6 98,8 98,9

Kanalizacja 67,3 67,6 68,2 68,9 69,6 74

Gaz 52,2 51,9 52,6 51,7 51,6 51,7

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych BDL GUS

79

Stan dróg gminnych i w mie ście Łobez mo żna uzna ć za dobry, poniewa ż nie wymagaj ą one znacznych remontów. Wi ększo ść dróg jest utwardzona, jedynie niektóre ulice miasta i niektóre drogi w miejscowo ściach gminnych wymagaj ą remontu. Wska źnik stanu drogi został opracowany na podstawie danych z Urz ędu Gminy w Łobzie, który wskazywał na typ powierzchni i ogólny stan drogi. Na tej podstawie przygotowana został legenda do wykorzystania tego wska źnika, która opiera si ę na przyznaniu odpowiedniej warto ści punktów do poszczególnych nawierzchni b ędących podstaw ą sieci drogowej w gminie. W zwi ązku z tym na podstawie danych dotycz ących remontów w gminie uzyskano informacj ę, i ż ze wzgl ędu na lata remontów najwy ższ ą warto ść nale żałoby przyzna ć materiałowi jakim jest polbruk, gdy ż niniejszy materiał był wykorzystywany do remontów w ostatnich latach. Nast ępnym materiałem pod wzgl ędem jako ści jest asfalt, w zwi ązku z tym przyznano mu mniejsz ą warto ść punktow ą. Najmniejsza warto ść w uj ęciu dobrego stanu drogi opieraj ącej si ę na konkretnym materiale została przyznana drodze gruntowej oraz tłuczniowej. Nast ępnie stan drogi pomniejszał warto ść punktow ą przyznan ą danej nawierzchni. Powy ższe zało żenia były podstaw ą konstrukcji wska źniku stany drogi. Tabela 18 Legenda definiuj ąca wska źnik stanu dróg gminy Łobez

DOBRY ŚREDNI ZŁY

POLBRUK 9 6 3

ASFALT 8 5 2

GRUNT/TRELINKA/

7 4 1

TŁUCZE Ń/BRUK

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Łobez

Tabela 19 Drogi na obszarze wiejskim gminy Łobez Poni żej średniej Lp. Miejscowo ść Wska źnik stanu drogi (na podstawie legendy)

1 BEŁCZNA 2 tak

2 BONIN 5 nie

3 BUDZISZCZE 2 tak

4 BYSZEWO 5 nie

80

5 DALNO 1 tak

6 DOBIESZEWO 1 tak

7 GRABOWO 5 nie

8 KARWOWO 2 tak

9 KL ĘPNICA 1 tak

10 KOŁDR ĄB 2 tak

11 ŁOB ŻANY 1 nie

12 MESZNE 1 tak

13 NIEGRZEBIA 1 tak

14 POLAKOWO 5 nie

15 PORADZ 1 tak

16 PRUSINOWO 1 tak

17 PRZYBORZE 1 tak

18 RO ŻNOWO ŁOBESKIE 1 tak

19 RYNOWO 5 nie

20 SULISZEWICE 5 nie

21 TARNOWO 1 tak

22 TRZESZCZYNA 5 tak

23 UNIMIE 1 tak

81

24 WOROWO 5 nie

25 WYSIEDLE 5 nie

26 ZACHEŁMIE 1 tak

27 ZAGÓRZYCE 1 tak

28 ZAJEZIERZE 8 nie

29 ZAKRZYCE 5 tak

30 ZDZISŁAWICE 5 tak

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urz ędu Gminy Łobez Tabela 20 Drogi na terenie miejskim gminy Łobez i ich stan

Poni żej średniej Wska źnik stanu Lp. Miejscowo ść drogi (na podstawie legendy)

1 Anny Jagiellonki 9 nie

2 Armii Krajowej 8 nie

3 Bema 8 nie

4 Boczna 2 tak

5 Bolesława Chrobrego 9 nie

6 Bolesława Krzywoustego 9 nie

7 Borków 9 nie

8 Browarna 9 nie

9 Budowlana 2 tak

82

10 Chopina 8 nie

11 Cicha 9 nie

12 Czcibora 9 nie

13 Drawska 2 tak

14 Dubois 9 nie

15 Głowackiego 8 nie

16 Jagiellonów 9 tak

17 Kamienna 8 nie

18 Kili ńskiego 9 nie

19 Kolejowa 8 nie

20 Komuny Paryskiej 2 tak

21 Konopnickiej 5 tak

22 Kopernika 5 tak

23 Ko ścielna 2 tak

24 Ko ściuszki 8 nie

25 Krasickiego 9 nie

26 Kraszewskiego 8 nie

27 Ksi ęcia Bogusława 3 nie

28 Ksi ęcia Racibora 9 nie

83

29 Ksi ęcia Warcisława 9 nie

30 Kwiatowa 3 tak

31 Łąkowa 9 nie

32 Łobzówek 2 tak

33 Magazynowa 2 tak

34 Mickiewicza 5 tak

35 Mieszka I 9 nie

36 Miodowa 8 tak

37 Moniuszki 9 nie

38 Murarska 5 tak

39 Niepodległo ści 2 tak

40 Nowe Osiedle 9 nie

41 Obro ńców Stalingradu 8 nie

42 Odnoga W ęgorzy ńska 9 nie

43 Ogrodowa 2 tak

44 Okopowa 2 tak

45 Orzeszkowej 9 nie

46 Piastów 1 nie

47 Plac 3 Marca 3 tak

84

48 Podgórna 3 tak

49 Pomorska 8 nie

50 Przechodnia 8 nie

51 Przedmiejska 2 tak

52 Przemysłowa 2 tak

53 Przyrzeczna 8 nie

54 Rapackiego 8 tak

55 Rolna 2 tak

56 Rzeczna 5 tak

57 Sawickiej 8 nie

58 Segala 8 nie

59 Sienkiewicza 8 nie

60 Siewna 2 tak

61 Sikorskiego 8 nie

62 Słoneczna 9 nie

63 Słowackiego 2 tak

64 Spokojna 2 nie

65 Strumykowa 8 nie

66 Szkolna 5 tak

85

67 Szosa Świdwi ńska 5 tak

68 Szymanowskiego 9 nie

69 Świ ętoborzec 9 nie

70 Wary ńskiego 5 tak

71 Węgorzy ńska 8 nie

72 Władysława Łokietka 9 nie

73 Wojcielska 1 tak

74 Wojska Polskiego 5 tak

75 Wybickiego 5 nie

76 XXX - lecia PRL 9 nie

77 Zielona 9 nie

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urz ędu Gminy Łobez

86

Wykres 10 Ocena stopnia wyst ępowania problemów na terenie gminy Łobez według mieszka ńców

Źródło: Opracowanie własne na podstawie analizy badań ankietowych mieszka ńców, N=100 Mimo tego, że stan dróg mo że wydawa ć si ę zadowalaj ący, to w odczuciu mieszka ńców ich jako ść i odległo ść pomi ędzy wa żnymi punktami w gminie oraz w powiecie jest problematyczna. Mo żemy mówi ć o du żej liczbie dróg powiatowych, jednocze śnie dostrzegalne mo że by ć wykluczenie mieszka ńców gmin zwi ązane z infrastruktur ą i komunikacj ę. Wi ększa odległo ść do centrum i złe drogi mog ą powodowa ć wykluczenie, poczucie gorszej jako ści życia. Mieszka ńcy poproszeni o wskazanie nat ęż enia problemów w gminie w kontek ście uwarunkowa ń technicznych wskazali przede wszystkim na niesprawn ą kanalizacj ę lub brak kanalizacji (56,7%). Ocenionym najwy żej na skali problemem jest tak że niedo świetlenie ulic i chodników (27,3%) oraz brak lub zbyt mała ilo ść poł ącze ń komunikacji publicznej (18,2%). Zwrócenie uwagi przez mieszka ńców na problemy zwi ązane z kanalizacj ą jest o tyle istotne, o ile wpływa to znacz ąco na jako ść codziennego funkcjonowania mieszka ńców. Sprawna kanalizacja nie zabiera gospodarstwom domowym czasu, który w przypadku wadliwej kanalizacji b ądź jej braku musiały by gospodarstwa po świ ęci ć, aby zaspokaja ć swoje podstawowe potrzeby. Tym samym mo żna przypuszcza ć, że dobre uwarunkowania techniczne sprzyjaj ą zaspokajaniu potrzeb wy ższego rz ędu – aktywno ści indywidualnej i społecznej.

87

Mieszka ńcy, wśród których przeprowadzono badanie ankietowe w działaniach, które powinny by ć przede wszystkim podj ęte w ramach procesu rewitalizacji gminy, w kontek ście uwarunkowa ń technicznych, wskazali na popraw ę infrastruktury drogowej (70%). Mo żna zauwa żyć, że mieszka ńcy dostrzegaj ą problem zwi ązany ze złym stanem dróg, poniewa ż mo że to bezpo średnio wpływa ć na ich komunikacj ę z wi ększymi miejscowo ściami, z o środkami kultury i edukacji a tak że z trudno ści ą w dost ępie do runku pracy poza terenem gminy. Ponadto mieszka ńcy zostali w ankiecie poproszeni o wskazanie miejsc o znacznej koncentracji zdegradowanej infrastruktury drogowej. Wykres 11 Miejsca o znacznej koncentracji degradacji infrastruktury drogowej w Gminie Łobez według mieszka ńców - obszary

Źródło: Opracowanie własne na podstawie analizy badań ankietowych Wskazania dotycz ą Obszaru 3, czyli miasta Łobez. Drugim obszarem, na które wskazali mieszkańcy w swoich odpowiedziach to Obszar 5, do którego zaliczono Rynowo, Tarnowo i Zajezierze. Drugi wskazany obszar znajduje si ę na granicy gminy, powinien by ć terenem dobrze przygotowanym pod wzgl ędem dróg, dzi ęki czemu mo żna łatwo porusza ć si ę pomi ędzy gminami. Analiza uwarunkowa ń technicznych prowadzi przede wszystkim do przypuszcze ń, że zły stan dróg, niezadowolenie mieszka ńców gminy z tego tytułu, brak sprawnej kanalizacji mog ą prowadzi ć do małej aktywno ści społecznej mieszka ńców gminy oraz do ich wykluczenia. Podsumowanie Diagnoza gminy Łobez została przeprowadzona w oparciu o uwarunkowania społeczne, gospodarcze, środowiskowe, przestrzenno–funkcjonalne oraz techniczne. W analizie wykorzystano dane z Głównego Urz ędu Statystycznego, dane z Urzędu Gminy Łobez, tak że z dokumentów: Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Łobez oraz Lokalnego Programu Rozwoju. W diagnozie wykorzystano równie ż analiz ę wyników bada ń ankietowych przeprowadzonych w śród 100 mieszka ńców gminy Łobez w marcu 2017 roku. Przy konstrukcji syntetycznego miernika rozwoju Gminy wa żnym etapem było okre ślenie charakteru wybranych cech. Je żeli wi ększe warto ści danej cechy pozwalaj ą zakwalifikowa ć obiekt jako lepszy, zgodnie z przyj ętym kryterium ogólnym, to cech ę tak ą nazywamy stymulanta. Natomiast gdy wi ększe warto ści cechy implikuj ą gorsz ą ocenę obiektu, w świetle

88

kryterium ogólnego, to mówimy o destymulancie. Dobór wska źników obejmował wyznaczenie stymulantów i destymulantów rozwoju Gminy. W celu oceny nat ęż enia wyst ępowania negatywnych zjawisk w sferze społecznej dokonano oceny nast ępuj ących wska źników z tego zakresu:

 DESTYMULANTA: Zasiłki stałe / Liczba ludno ści  DESTYMULANTA: Zasiłki okresowe / Liczba ludno ści  DESTYMULANTA: Zasiłki celowe / Liczba ludno ści  DESTYMULANTA: Interwencje Stra ży Miejskiej / Liczba ludno ści  DESTYMULANTA: Uzale żnienie od alkoholu / Liczba ludno ści  STYMULANTA: Wiek przedprodukcyjny / Liczba ludno ści  DESTYMULANTA: Wiek poprodukcyjny / Liczba ludno ści  DESTYMULANTA: Bezrobocie / Liczba ludno ści Analiza danych statystycznych pozwoliła na okre ślenie wska źnika pozwalaj ącego oceni ć nat ęż enie negatywnych zjawisk w sferze gospodarczej:

 STYMULANTA: Współczynnik przedsi ębiorczo ści (Liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w odniesieniu do liczby ludno ści danego obszaru) W celu oceny nat ęż enia wyst ępowania negatywnych zjawisk w sferze środowiskowej dokonano oceny nast ępuj ących wska źników z tego zakresu:  DESTYMULANTA: Zmieszane odpady w ci ągu roku (ogółem)  DESTYMULANTA: Ślad środowiskowy obliczany st ęż enia średniorocznego Pyłu PM 10 oraz masy odebranych odpadów W celu oceny nat ęż enia wyst ępowania negatywnych zjawisk w sferze przestrzenno- funkcjonalnej dokonano oceny wska źnika:  DESTYMULANTA: Rozmieszczenie zabytkowych budynków W celu oceny nat ęż enia wyst ępowania negatywnych zjawisk w sferze technicznej dokonano oceny wska źnika  STYMULANTA: Odsetek mieszka ńców korzystaj ących z wybranych instalacji techniczno- sanitarnych w gminie  STYMULANTA: Stan dróg na terenie gminy

Po zestawieniu wszystkich wska źników obliczono ogólne IMD dla ulic miasta Łobez oraz dla miejscowo ści gminnych. Poni ższa tabela przedstawia obszary, które wymagaj ą działa ń rewitalizacyjnych. W przypadku gminy Łobez b ędą to obszary, w których IMD wynosi 30 i powy żej . Podsumowuj ąc wska źniki, które zostały wzi ęte pod uwag ę w przeprowadzonej analizie nale ży zwróci ć uwag ę na najwa żniejszy aspekt jaki dotyczy procesu rewitalizacji, a mianowicie

89

konieczno ść kompleksowego przeprowadzenia analizy obszaru z wykorzystaniem narz ędzi partycypacji społecznej oraz narz ędzi analitycznych. W ramach wyznaczenia stopnia degradacji w oparciu o uwarunkowania społeczne, przeprowadzono analiz ę wska źników ilo ści osób korzystaj ących z zasiłków. Niniejsze działanie ma na celu udokumentowanie stopnia wykluczenia społecznego, ze wzgl ędu na to, i ż zasiłki odnosiły si ę do liczebno ści osób długotrwale wykluczonych (zasiłki stałe), osób posiadaj ących okre ślone trudno ści życiowe skoncentrowane w pewnym czasie (zasiłki okresowe) oraz osób korzystaj ących z zasiłków celowych. Niemo żno ść podj ęcia pracy i konieczno ść korzystania z pomocy społecznej stanowi potencjał do uznania, i ż wyst ępuje konieczno ść podj ęcia działa ń rewitalizacyjnych. Bior ąc pod uwag ę interwencje stra ży miejskiej oraz uzale żnienie od alkoholu i bezrobocie, nale ży stwierdzi ć, i ż niniejsze wska źniki obrazuj ą stan społeczny, poniewa ż mo żna zało żyć współwyst ępowanie niniejszych problemów. Bezrobocie generuje poczucie wykluczenia oraz mo żliwo ść uzale żnienia si ę od alkoholu ze wzgl ędu na ch ęć ucieczki od problemów. Wpływa to jednocze śnie na zwi ększenie stopnia łamania prawa oraz nasilenie konieczno ści podejmowania interwencji przez stra ż miejsk ą. Wska źnikiem uzupełniaj ącym analizy w zakresie wyznaczania obszaru zdegradowanego był wiek przedprodukcyjny jako zmienna determinuj ąca potencjały obszaru (wy ższa liczba rodz ących si ę dzieci) lub deficyty (spadek ilo ści urodze ń) w najbli ższej przyszło ści, ze wzgl ędu na stopie ń obci ąż enia demograficznego obszaru, na którym podejmowane b ędą działania rewitalizacyjne. Wa żnymi wska źnikami, które nale ży traktowa ć jako uzupełnienie prowadzonych analiz są dane w obszarze gospodarczym analizowane na podstawie współczynnika przedsi ębiorczo ści jako liczby podmiotów gospodarczych przypadaj ących w odniesieniu do liczby ludno ści. Niniejszy wska źnik świadczy o mo żliwo ści samodzielnego działania przez mieszka ńców i podejmowania aktywno ści nakierowanej na rozwi ązywanie problemów we własnym zakresie. Niski wska źnik świadczy na obszarze o szczególnym nasileniu problemów społecznych o znacznej bierno ści mieszka ńców, którzy nie wykazuj ą determinacji, aby samodzielnie rozwi ąza ć problemy. W ramach uwarunkowania środowiskowego pod uwag ę zostały wzi ęte ilo ści odpadów przypadaj ące na mieszka ńca na poszczególnym ulicach. Wybór niniejszego wskaźnika jest podyktowany ch ęci ą ukazania stopnia oddziaływania człowieka na środowiska, który jest mierzony liczb ą odpadów – ślad środowiskowy. Z analiz dotycz ących wytwarzanych śmieci wyłania si ę obraz wzrostu ilo ści śmieci produkowanych w przeliczeniu na jedn ą osob ę, a tak że nasilenie problemu nielegalnie utylizowanych odpadów. W zwi ązku z tym zało żono, i ż niniejszy wska źnik spełnia wymogi zwi ązane z badaniem procesu degradacji obszaru. Analizuj ąc ilo ść zabytkowych budynków, która została wzi ęta pod uwag ę nale ży zwróci ć uwag ę, i ż gmina nie posiada precyzyjnej ewidencji wskazuj ącej ewidencj ę budynków w złym stanie technicznym, która byłaby prowadzona dla wszystkich obiektów, równie ż prywatnych. W zwi ązku z tym podj ęto zało żenie, i ż analiza zostanie przeprowadzona na podstawie stanu budynków zabytkowych jako wska źnika zachodz ącego procesu degradacji, wymagaj ącego podj ęcia działa ń, które doprowadziłyby do przywrócenia ich odpowiedniego stanu, aby nie wpływały na narastanie procesu negatywnych zjawisk społecznych (spo żywania alkoholu) w zdegradowanych budynkach. Odnosz ąc si ę do stanu dróg, który równie ż stanowi jeden ze wska źników, nale ży wskaza ć, i ż jest to wska źnik kluczowy, gdy ż drogi stanowi ą obiekty budowlane, które wpływaj ą 90

zdecydowanie na mo żliwo ść wykluczenia mieszka ńców, je żeli ich stan jest zły. Wynika to z wymaganej na rynku pracy mobilno ści oraz konieczno ści dojazdów do pracy, co jest utrudnione na drogach o niskiej jako ści i mo że powodowa ć trwałe wykluczenie mieszka ńców obszarów. Nale ży równie ż pami ęta ć, i ż obszar całej gminy został zaliczony do terenu o wysokim stopniu wykluczenia mieszka ńców ze wzgl ędu na czynniki popegeerowskie, które wpłyn ęły na poczucie bierno ści mieszka ńców. Obszar gminy posiada charakterystyk ę rolnicz ą, co determinuje konieczno ść przemieszczania si ę do miejsc koncentracji przemysłu lub usługowych miejsc pracy. Niski stan dróg wpływa w zwi ązku z tym na trwałe wykluczenie mieszka ńców, którzy nie mog ą w odpowiednim stopniu przemie ści ć si ę do innych obszarów gminy w celu podj ęcia zatrudnienia. Wpływa on równie ż na trwałe zdegradowanie obszarów, które ze wzgl ędu na stan dróg nie stanowi ą potencjału inwestycyjnego, a rozwój podmiotów gospodarczych mógłby by ć równie ż podstaw ą przeciwdziałania problemom społecznym, jednak że ze wzgl ędu na uwarunkowania techniczne jest bardzo utrudniony. Zdj ęcie 12 Stan drogi lokalnej

Źródło: google.pl/maps

91

Tabela 21 Analiza wska źnika IMD– miejscowo ści Gminy Łobez

Wska źniki

Liczba Lp . Miejscowo ść IMD ł ącznie ludno ści Uwarunkowania Uwarunkowania Uwarunkowania Uwarunkowania IMD społeczne przestrzenno- gospodarcze środowiskowe techniczne funkcjonalne

1 BEŁCZNA 335 12 30

2 BONIN 121 10 19

3 BUDZISZCZE 34 23 29

4 BYSZEWO 32 28 34

5 DALNO 446 10 23

6 DOBIESZEWO 135 20 38

7 GRABOWO 220 19 25

8 KARWOWO 162 23 41

92

9 KL ĘPNICA 83 23 32

10 KOŁDR ĄB 25 11 17

11 ŁOB ŻANY 72 11 15

12 MESZNE 59 12 21

13 NIEGRZEBIA 97 14 20

14 POLAKOWO 4 22 28

15 PORADZ 172 21 34

16 PRUSINOWO 157 16 25

17 PRZYBORZE 44 37 46

18 RO ŻNOWO ŁOBESKIE 138 25 43

19 RYNOWO 127 25 38

20 SULISZEWICE 222 14 23

93

21 TARNOWO 36 17 30

22 TRZESZCZYNA 46 10 19

23 UNIMIE 120 15 28

24 WOROWO 211 21 27

25 WYSIEDLE 155 12 18

26 ZACHEŁMIE 76 22 31

27 ZAGÓRZYCE 141 19 28

28 ZAJEZIERZE 193 22 35

29 ZAKRZYCE 12 22 28

30 ZDZISŁAWICE 4 10 16

Razem 3679

Źródło: Opracowanie własne

94

Tabela 22 Analiza wska źnika IMD – ulice miasta Łobez

Wska źniki

Liczba Lp. Miejscowo ść Łobza IMD łącznie ludno ści Uwarunkowania Uwarunkowania Uwarunkowania Uwarunkowania IMD społeczne przestrzenno- gospodarcze środowiskowe techniczne funkcjonalne

1 Anny Jagiellonki 30 11 17

2 Armii Krajowej 105 19 25

3 Bema 283 23 32

4 Boczna 50 15 21

5 Bolesława Chrobrego 90 13 17

6 Bolesława Krzywoustego 91 12 18

7 Borków 19 8 14

8 Browarna 141 30 39

95

9 Budowlana 280 19 37

10 Chopina 78 14 18

11 Cicha 39 14 20

12 Czcibora 74 11 15

13 Drawska 49 16 22

14 Dubois 97 16 20

15 Głowackiego 133 13 19

16 Jagiellonów 27 8 17

17 Kamienna 49 30 36

18 Kili ńskiego 98 14 18

19 Kolejowa 78 43 49

20 Komuny Paryskiej 460 22 35

96

21 Konopnickiej 152 15 28

22 Kopernika 36 17 26

23 Ko ścielna 79 23 29

24 Ko ściuszki 310 21 30

25 Krasickiego 80 23 29

26 Kraszewskiego 211 37 46

27 Ksi ęcia Bogusława 28 13 17

28 Ksi ęcia Racibora 29 22 26

29 Ksi ęcia Warcisława 15 8 14

30 Kwiatowa 25 13 19

31 Łąkowa 23 12 18

32 Łobzówek 30 9 18

97

33 Magazynowa 3 22 31

34 Mickiewicza 183 23 36

35 Mieszka I 114 10 16

36 Miodowa 21 11 17

37 Moniuszki 17 9 13

38 Murarska 302 18 31

39 Niepodległo ści 599 25 38

40 Nowe Osiedle 107 14 20

41 Obro ńców Stalingradu 167 16 22

42 Odnoga W ęgorzy ńska 52 15 19

43 Ogrodowa 317 17 30

44 Okopowa 303 20 33

98

45 Orzeszkowej 767 12 21

46 Piastów 49 10 16

47 Plac 3 Marca 94 15 24

48 Podgórna 137 30 39

49 Pomorska 49 20 26

50 Przechodnia 91 11 17

51 Przedmiejska 61 16 22

52 Przemysłowa 76 29 35

53 Przyrzeczna 61 28 34

54 Rapackiego 111 30 39

55 Rolna 87 18 24

56 Rzeczna 16 18 27

99

57 Sawickiej 860 17 26

58 Segala 45 11 15

59 Sienkiewicza 35 8 14

60 Siewna 50 23 32

61 Sikorskiego 37 11 15

62 Słoneczna 40 22 31

63 Słowackiego 255 24 37

64 Spokojna 41 15 21

65 Strumykowa 108 14 20

66 Szkolna 247 20 33

67 Szosa Świdwi ńska 68 15 24

68 Szymanowskiego 50 9 13

100

69 Świ ętoborzec 304 20 33

70 Wary ńskiego 69 14 20

71 Węgorzy ńska 180 29 38

72 Władysława Łokietka 33 9 13

73 Wojcielska 74 19 28

74 Wojska Polskiego 89 29 35

75 Wybickiego 67 12 16

76 XXX - lecia PRL 91 12 18

77 Zielona 69 19 25

Razem 9885

Źródło: Opracowanie własne

Metodologia liczenia Index of Multiple Deprivation: 3 punkty (kolor czerwony), a za ka żdy kolejny obszar oznaczony na czerwono dodatkowy jeden punkt, czyli odpowiednio: 1 obszar (3 punkty), 2 obszary (3 punkty + 4), 3 obszary (3 punkty + 4 + 5). Obszary oznaczone na inne kolory odpowiednio: 2 punkty (kolor żółty), 1 punkt (kolor zielony). Obszary posiadaj ące minimum 30 punktów zostan ą zaliczone do obszaru rewitalizacji.

101

Analiza obszarów Gminy Łobez poprzez kompleksowe odniesienie stopnia degradacji społecznej wyst ępuj ącego w obszarze uwarunkowa ń społecznych, gospodarczych, środowiskowych, przestrzenno- funkcjonalnych i technicznych, opisanego za po średnictwem warto ści liczbowej pozwala na wskazanie obszarów wymagaj ących podj ęcia działa ń rewitalizacyjnych. Nale ży podkre śli ć, i ż przeprowadzona analiza miała na celu zapewnienie kompleksowo ść podej ścia do diagnozy problemów wyst ępuj ących w poszczególnych miejscowo ściach i obszarach miejskich. W zwi ązku z tym, w celu zapewnienia transparentno ści prowadzonych działa ń analitycznych, podj ęto decyzj ę o skoncentrowaniu wyznaczenia obszaru na podstawie warto ści liczbowych. Zało żono jednocze śnie, i ż najwi ększy udział procentowy w działaniach analitycznych maj ących na celu wskazanie obszaru rewitalizacji zajmie wskaźnik dotycz ący uwarunkowa ń społecznych, w ramach którego pod uwag ę zostanie wzi ęta jego warto ść ko ńcowa. Odniesiona zostanie ona ponadto do warto ści ogólnych wska źnika pozostałych uwarunkowa ń. Niniejsze zró żnicowanie podej ścia do warto ści przypisanych poszczególnym uwarunkowaniom wynika z konieczno ści zapewnienia dominuj ącego znaczenia uwarunkowaniom społecznym, które w znacz ącym stopniu znajduj ą odzwierciedlenie w programie rewitalizacji, maj ącym na celu rozwi ązanie problemów w tym obszarze. Pozostałe uwarunkowania stanowi ą uzupełnienie, zapewniaj ące komplementarno ść procesu wyznaczania obszaru, który ma by ć obj ęty wsparciem, jednak że wysokie warto ści uzyskiwane w tych uwarunkowaniach mog ą wpłyn ąć finalnie na wskazanie obszaru, który zostanie obj ęty działaniem. W zwi ązku z powy ższym obszar rewitalizacji obejmuj ący tereny wiejskie Gminy to: Byszewo, Dobieszewo, Karwowo, Kl ępnica, Poradz, Przybo że, Ro żnowo Łobeskie, Rynowo, Tarnowo, Unimie, Zachełmie, Zagórzyce i Zajezierze. Z kolei obszar rewitalizacji obejmuj ący tereny miejskie Gminy został wyznaczany w obr ębie ulic: Bema, Browarna, Budowlana, Kamienna, Kolejowa, Komuny Paryskiej, Ko ścielna, Ko ściuszki, Krasickiego, Kraszewskiego, Magazynowa, Mickiewicza, Murarska, Niepodległo ści, Ogrodowa, Okopowa, Podgórna, Przemysłowa, Przyrzeczna, Rapackiego, Siewna, Słoneczna, Słowackiego, Szkolna, Świ ętoborzec, W ęgorzy ńska, Wojska Polskiego . Na powy ższych obszarach zdiagnozowano problemy, które wymagaj ą realizacji działa ń rewitalizacyjnych, w szczególno ści odnosz ących si ę do działa ń infrastrukturalnych. Zdj ęcie 13 Zdj ęcia terenów zdegradowanych

Źródło: Opracowanie własne Spacery studyjne.

102

Nale ży podkre śli ć, i ż ze wzgl ędu na uwarunkowania strategiczne rozwoju gminy, do obszaru rewitalizacji wł ączone zostały dwie miejscowo ści – Zagórzyce oraz Unimie, a na obszarze miejskim ulica Krasickiego i Ko ścielna. Niniejsze obszary uzyskały sum ę liczbow ą punktów zbli żon ą do 30 jednostek, która stanowiła warto ść graniczn ą, jednak że ze wzgl ędu na kompleksowo ść procesu rewitalizacji oraz uzyskane w trakcie partycypacji informacje, podj ęto decyzj ę o wł ączeniu wskazanych powy żej obszarów do obszaru rewitalizacji. Niniejsza decyzja została podj ęta przez Zespół ds. Rewitalizacji w odniesieniu do planowanych działa ń strategicznych. Do grup , które potrzebuj ą wsparcia nale żą osoby bezrobotne oraz osoby w wieku poprodukcyjnym – seniorzy . Zarówno analizy danych statystycznych, urz ędowych, jak i opinie mieszka ńców gminy wskazuj ą, że s ą to kategorie osób, na które nale ży zwróci ć uwag ę w pracach rewitalizacyjnych. Ponadto szczególn ą uwag ę nale ży zwróci ć na bezrobotne kobiety, poniewa ż ich długa nieobecno ść na rynku pracy mo że w przyszło ści wpływa ć negatywnie na zdrowie fizyczne i psychiczne, na brak mo żliwo ści rozwoju ich nabytych kompetencji, na dewaluacj ę ju ż zdobytych umiej ętno ści oraz na zabezpieczenie społeczne. Ponadto zapewnienie zatrudniania kobietom mo że w przyszło ści ograniczy ć korzystanie z instrumentów pomocy społecznej – w tym korzystanie ze świadcze ń i zasiłków. Dodatkowo nale ży pami ęta ć, że zapewnienie kobietom w wieku produkcyjnym zatrudnienia w dobrych warunkach fizycznych i finansowych mo że przeło żyć si ę bezpo średnio na ich poczucie bezpiecze ństwa w miejscu pracy, a tym samym na pozytywny wizerunek firmy w opinii pracownika. Równie ż istnieje wysokie prawdopodobie ństwo zwi ązane z planowaniem rodziny. Ostatnia wspomniana kwestia jest na tyle wa żna, poniewa ż w gminie równie ż mo żemy mówi ć o niskim wska źniku osób w wieku przedprodukcyjnym. Działania rewitalizacyjne powinny równie ż uwzgl ędni ć mo żliwo ści ekonomicznie i gospodarcze gminy, poniewa ż ułatwi to aktywizacj ę zawodow ą i społeczn ą wy żej wymienionych grup. Ponadto może ograniczy ć liczb ę zasiłków i świadcze ń, z których obecnie korzystaj ą mieszka ńcy gminy. Nale ży równie ż pami ęta ć, że wymienione grupy warto zaktywizowa ć pod k ątem społeczno- kulturowym , aby nie dopu ści ć do ich wykluczenia społecznego. Poprawienie infrastruktury drogowej, infrastruktury techniczno–sanitarnej pozwoli na cz ęstsze korzystanie z zasobów kulturalnych gminy, działalno ści wolontariackiej w ramach gminnych organizacji pozarz ądowych oraz korzystanie z ró żnych proponowanych w gminie form sp ędzania wolnego czasu. Nale ży pami ęta ć o tym, że mieszka ńcy gminy wyra żaj ą ogólne zadowolenie z zamieszkiwania terenów gminy Łobez. Wskazywanie w badaniu ankietowym takich problemów jak bezrobocie, zły stan kanalizacji czy te ż brak aktywizacji seniorów świadczy ć przede wszystkim mo że o tym, że mieszka ńcy s ą uwa żnymi obserwatorami życia społecznego z jednej strony, z drugiej strony do świadczaj ą tych deficytów albo osobi ście, albo do świadczaj ą tego ich rodziny. Nale ży równie ż pami ęta ć, że na terenie gminy s ą dawne tereny popegeerowskie, które wymaj ą szczególnej uwagi, przede wszystkim ze wzgl ędu na uwarunkowania społeczne. Działania te powinny by ć jednak długotrwałe. Wyznaczenie obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji Program charakteryzuje si ę koncentracj ą interwencji i hierarchizacj ą potrzeb mieszka ńców. W ramach wyznaczania obszaru zdegradowanego oraz obszaru rewitalizacji wyznaczono nast ępuj ące podobszary rewitalizacji zawarte na prezentowanych mapach.

103

 I podobszar składaj ący si ę z obszaru miejscowo ści Bełczna;  II podobszar składaj ący si ę z obszaru miejscowo ści Tarnowo;  III podobszar zło żony z północnej cz ęś ci miejscowo ści Łobez;  IV podobszar zło żony z południowej cz ęś ci miejscowo ści Łobez;  V podobszar składaj ący si ę z miejscowości Poradz;  VI, na który składa si ę miejscowo ść Przyborze;  VII podobszar zlokalizowany na terenie miejscowo ści Ro żnowo Łobeskie;  VIII podobszar zło żony z miejscowo ści Unimie;  IX podobszar, który zło żony jest z miejscowo ści Zachełmie;  X podobszar, na który składa si ę miejscowo ść Zagórzyce;  XI podobszar składaj ący si ę z miejscowo ści Zajezierze;  XII podobszar składaj ący si ę z miejscowo ści Rynowo. Powy ższe podobszary zostały wskazane jako wymagaj ące podj ęcia działa ń rewitalizacyjnych przede wszystkim ze wzgl ędu na znaczne wyst ępowanie problemów społecznych, ale równie ż w zakresie pozostałych uwarunkowa ń, co zostało wyznaczone na podstawie przeprowadzonej analizy danych liczbowych. Wyznaczone w taki sposób obszary zostały poddane opiniowaniu Zespołu ds. Rewitalizacji, który przeanalizował strategiczne uwarunkowania działa ń podejmowanych w zakresie aktywizacji mieszka ńców przez jednostki samorz ądowe. Doprowadziło to do uszczegółowienia działa ń mo żliwych do podj ęcia na podobszarach rewitalizacyjnych, a obszary, które uzyskały mniej punktów w zakresie uwarunkowa ń społecznych ni ż pozostałe, ale posiadaj ące strategiczne znaczenie dla działa ń gminy oraz lokalizacj ę na obszarze koncentracji problemów popegeerowskich równie ż zostały wł ączone do obszarów rewitalizacji, na których konieczne jest podj ęcie działa ń umo żliwiaj ących przeciwdziałanie wyst ępuj ącym deficytom. Strategiczne działania jednostek gminnych oraz rozpoznanie środowiska lokalnego, a tak że mo żliwo ści podj ęcia działa ń rewitalizacyjnych na wskazanych obszarach, były bezpo średni ą, jako ściow ą przyczyn ą obj ęcia działaniami rewitalizacyjnymi powy ższych obszarów. Odnosz ąc przeanalizowane problemy na poszczególnych obszarach do kwestii popegeerowskiej historii obszaru gminy nale ży zwróci ć uwag ę na bardzo wysoki odsetek mieszka ńców problemowych miejscowo ści popegeerowskich w liczbie ludno ści wiejskiej ogółem, który na terenie gminy wynosi powy żej 40%. Przejawem problemów obszarów popegeerowskich jest wysoka stopa bezrobocia, która obserwowana jest w prawie wszystkich miejscowo ściach zaliczonych do obszaru rewitalizacji (wyró żnia si ę miejscowo ści Bełczna, w której wska źnik bezrobocia jest niski, ale wskazano jej wysokie znaczenie strategiczne ze wzgl ędu na realizowane działania aktywizacyjne przez podmioty lokalne). Wysoki stopie ń korzystania ze świadcze ń pomocy społecznej oraz niska dost ępno ść do obiektów kulturalnych i działa ń edukacyjnych to równie ż charakterystyka popegeerowskich obszarów wiejskich, która przejawia si ę w miejscowo ściach wiejskich oraz na obszarach miejskich zaliczonych do obszaru rewitalizacji. Podsumowuj ąc uwarunkowania obszarów popegeerowskich na terenie Gminy Łobez nale ży podkre śli ć, i ż obci ąż enie gminy problemowymi obszarami popegeerowskimi zostało 104

ocenione jako bardzo wysokie. W zwi ązku z tym konieczne było kompleksowe wskazanie obszarów wymagaj ących wsparcia, które zostało dokonane na podstawie analizy ilo ściowej i jako ściowej 7. Podsumowuj ąc nale ży podkre śli ć, i ż wyró żnione podobszary rewitalizacji zajmuj ą powierzchni ę 296,3 ha oraz zamieszkuje je 1464 osób. Bior ąc pod uwag ę powierzchni ę gminy, która wynosi 22644,6 ha oraz liczb ę mieszka ńców na poziomie 13 564 osób, obszar rewitalizacji spełnia wymogi Wytycznych dot. rewitalizacji. Wyznaczona powierzchnia stanowi 1,3% obszaru gminy, a liczba ludno ści zamieszkuj ącej obszar wynosi 10,79% mieszka ńców gminy. Mapa 1 Podobszar rewitalizacji Łobez - północna część

Podobszar północnej cz ęś ci miasta charakteryzuje rozbudowan ą funkcj ą mieszkaniow ą wraz z infrastruktur ą spełniaj ącą funkcje rekreacyjne. Niniejszy podobszar pełni funkcj ę wa żnego centrum usług gminnych oraz mo że by ć obszarem, który w wi ększym stopniu b ędzie wpływał na popraw ę jako ści życia mieszka ńców. Powierzchnia obszaru rewitalizacji północnej cz ęś ci miasta Łobez wynosi 60 ha oraz zamieszkiwany jest przez 260 osób. Na mapie północnej cz ęś ci podobszaru rewitalizacji Łobza został okre ślony obszar zdegradowany, wyznaczony na podstawie wska źników okre ślaj ących stopie ń wyst ępowanie problemów społecznych. Jednak że pogł ębiona analiza planowanych przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych oraz problemów społecznych, dokonana przez członków Zespołu ds. Rewitalizacji, pozwoliła na wskazanie obszaru, który posiada najwi ększy potencjał realizacji działa ń rewitalizacyjnych, ze wzgl ędu na planowane projekty oraz posiadane na tym obszarze

7 Diagnoza środowisk popegeerowskich, Biuletyn Obserwatorium Integracji Społecznej nr 2(8)/13, Szczecin 2013 105

potencjały i obiekty. Nale ży równie ż podkre śli ć, i ż realizowane działania rewitalizacyjne b ędą oddziaływały po średnio na cały obszar zdegradowany, jednak że najwi ększa koncentracja działa ń prowadz ących do eliminacji deficytów realizowana b ędzie na obszarze rewitalizacji. Podobszar południowej cz ęś ci miasta charakteryzuje si ę funkcj ą mieszkaniow ą oraz wysokim potencjałem wykorzystania zdegradowanej przestrzeni rekreacyjnej, która mo że by ć przeznaczona na potrzeby mieszka ńców. Niniejszy podobszar charakteryzuje si ę wysokimi walorami u żytkowymi i mo żliwo ści ą zapewnienia dost ępu mieszka ńców do mo żliwo ści atrakcyjnego sp ędzania czasu wolnego, ze wzgl ędu na znajduj ący si ę na tym obszarze park. Powierzchnia obszaru rewitalizacji południowej cz ęś ci miasta Łobez wynosi 112,9 ha oraz zamieszkiwany jest przez 260 osób. Niniejszy obszar został równie ż wskazany na podstawie analizy deficytów obszaru oraz mo żliwo ści realizacji działa ń strategicznych w oparciu o strategiczne uwarunkowania oraz plany gminy.

Mapa 2 Podobszar rewitalizacji Łobez – południowa cz ęść

106

Mapa 3 Podobszar rewitalizacji Tarnowo

Podobszar Tarnowa pełni funkcj ą mieszkaniow ą i uznawany jest za obszar popegeerowski, na którym zamieszkuje znaczna ilo ść osób biernych zawodowo. Wiele osób nie zostało zaktywizowanych zawodowo, dlatego istnieje konieczno ść obj ęcia niniejszego obszaru szczególnym wsparciem. Powierzchnia obszaru rewitalizacji miejscowo ści Tarnowo wynosi 5,4 ha oraz zamieszkiwany jest przez 28 osób. Ze wzgl ędu na charakter mieszkaniowy obszaru oraz wyst ępowanie zjawisk kryzysowych w obszarze znacznej ilo ści interwencji stra ży miejskiej, zwi ązanych z zakłócaniem spokoju, wykroczeniami, a tak że wysokim bezrobociem, które jest powi ązane ze stwierdzonymi interwencjami oraz deficytami w obszarze gospodarczych, przestrzenno-funkcjonalnym i technicznym, niniejszy podobszar został zaliczony do wymagaj ącego podj ęcia interwencji. Nale ży pami ęta ć, i ż dostrzegany jest proces wykluczenia mieszka ńców na niniejszym podobszarze ze wzgl ędu na stopie ń oddalenia od centrum gminy oraz utrudnion ą komunikacj ę spowodowan ą niskim stanem technicznym drogi. Ponadto na niniejszym podobszarze dostrze żono osoby bezdomne oraz osoby, które opu ściły zakład karny i znajduj ą si ę w utrudnionym poło żeniu społecznym, ze wzgl ędu na niemo żno ść dostosowania si ę do społeczno ści lokalnej. Powy ższe aspekty sprawiają, i ż obszar marginalizuje si ę, co mo że doprowadzi ć do nasilania zjawisk kryzysowych i wymaga podj ęcia działa ń maj ących na celu wstrzymanie procesu degradacji.

107

Mapa 4 Podobszar rewitalizacji Bełczna

Podobszar miejscowo ści Bełczna charakteryzuje si ę potencjałem opartym na przebiegu drogi wojewódzkiej numer 148 oraz historycznym zespole parkowo-pałacowym z XIX wieku. Posiada równie ż wysoki potencjał w zakresie realizacji przedsi ęwzi ęć atrakcyjnych społecznie, ze wzgl ędu na dobrze rozwini ęty potencjał organizacji pozarz ądowych. Powierzchnia obszaru rewitalizacji miejscowo ści Bełczna wynosi 14,8 ha oraz zamieszkiwany jest przez 50 osób. Koncentracja obszaru rewitalizacji w niniejszej miejscowo ści została wskazana na obszarze, który stanowi najwi ększy potencjał miejscowo ści, ze wzgl ędu na przedsi ęwzi ęcie zaplanowane do realizacji, gdy ż w celu aktywizacji społeczno ści lokalnej wykorzystuje ono atrybuty infrastrukturalne obszaru oraz potencjał środowiskowy. Bior ąc pod uwag ę specyfik ę koncentracji problemów na podobszarze miejscowo ści nale ży wskaza ć, i ż wyst ępuje wysoka koncentracja kryzysowych zjawisk w uwarunkowaniach gospodarczych, technicznych, przestrzenno- funkcjonalnych, czyli nakładanie si ę na siebie trudno ści, które wpływaj ą na wykluczenie obszaru. W ramach stwierdzonych zjawisk kryzysowych w obszarze społecznym stwierdzono wyst ępowanie wy ższej ilo ści zasiłków ni ż średnia oraz osób w wieku poprodukcyjnym. Realizacja procesu partycypacji społecznej pozwoliła na wskazanie konieczno ści obj ęcia niniejszego obszaru rewitalizacj ą, ze wzgl ędu na ukryty poziom wykluczenia mieszka ńców, którzy nie rejestruj ą si ę w urz ędach pracy oraz nie korzystaj ą z pomocy społecznej, gdy ż podejmuj ą si ę „na czarno” aktywno ści zawodowych opartych na uprawach rolnych gruszki.

108

Mapa 5 Podobszar rewitalizacji Poradz

Podobszar miejscowo ści Poradz charakteryzuje si ę wykluczeniem zawodowym mieszka ńców wynikaj ącym z degradacji funkcji społecznej pełnionej przez Pa ństwowe Gospodarstwa Rolne. Powierzchnia obszaru rewitalizacji miejscowo ści wynosi 12,3 ha oraz zamieszkiwany jest przez 172 osoby. 109

Analiza uwarunkowa ń w miejscowo ści Poradz pozwala na wskazanie wyst ępowania znacznej degradacji społecznej w obszarze osób długotrwale wykluczonych, które wymagaj ą działa ń maj ących na celu ich aktywizacj ę. Stopie ń pobierania zasiłków na podobszarze przekracza średni ą dla gminy, co przy korelacji z wysokim bezrobociem wskazuje na konieczno ść podj ęcia działa ń rewitalizacyjnych skoncentrowanych na aktywizacji społecznej oraz zawodowej. Przyczynami niekorzystnych zjawisk społecznych na niniejszym podobszarze jest ubóstwo mieszka ńców oraz bezradno ść , która wynika z popegeerowskiego charakteru miejscowo ści. Bezradno ść mieszka ńców przejawia si ę w trudno ściach opieki nad dzie ćmi, co wpływa na konieczno ść obj ęcia rodzin wsparciem asystenckim. Jest to równie ż dostrzegalne w aspekcie zawodowym i zdania si ę przez mieszka ńców na pomoc społeczn ą. Ze wzgl ędu na wysoki stopie ń degradacji w obszarze uwarunkowa ń technicznych oraz gospodarczych istnieje konieczność zaplanowania efektywnych działa ń na obszarze miejscowo ści albo wł ączenia mieszka ńców w aktywizacj ę prowadzon ą przy wykorzystaniu potencjałów wł ączenia istniej ących na innych podobszarach.

Mapa 6 Podobszar rewitalizacji Przyborze

Podobszar miejscowo ści Przyborze pełni głównie funkcj ę mieszkaniow ą, jednak że zaliczany jest do obszarów popegeerowskich, co wpływa na wysoki współczynnik długotrwałego 110

wykluczenia mieszka ńców oraz trudno ści w ich aktywizacji. Znaczna cz ęść mieszka ńców korzysta ze wsparcia o środka pomocy społecznej ze wzgl ędu na ubóstwo oraz brak pracy. Powierzchnia obszaru rewitalizacji miejscowo ści Przyborze wynosi 14,8 ha oraz zamieszkiwany jest przez 50 osób. Podobszar Przyborza nale ży zaliczy ć do posiadaj ącego znaczne nasilenie problemów społecznych w obszarze ilo ści pobieranych zasiłków, wysokiej koncentracji bezrobocia, interwencji stra ży miejskiej, które s ą spowodowane równie ż uzale żnieniem mieszka ńców od alkoholu i wynikaj ących z tego problemów społecznych, a tak że niekorzystnymi zjawiskami demograficznymi. W zwi ązku z tym wymagane jest podj ęcie działa ń maj ących na celu odnow ę społeczn ą mieszka ńców, ze szczególnym uwzgl ędnieniem wykorzystania aktywizacji poprzez ekonomi ę społeczn ą i skorelowanie niniejszych działa ń z pozostałymi przedsi ęwzi ęciami realizowanymi na podobszarach rewitalizacji.

Mapa 7 Podobszar rewitalizacji Ró żnowo Łobeskie

Podobszar wsi Ro żnowo Łobeskie jest obszarem o wysoki stopniu degradacji społecznej, gospodarczej, środowiskowej, przestrzenno- funkcjonalnej i technicznej, w zwi ązku z tym

111

wymaga podj ęcia działa ń rewitalizacyjnych. Powierzchnia obszaru rewitalizacji Ro żnowa Łobeskiego wynosi 16,2 ha oraz zamieszkiwany jest przez 138 osób. Kolejnym podobszarem rewitalizacji jest miejscowo ść Unimie charakteryzuj ąca si ę średnim nat ęż eniem problemów społecznych, jednak że wysokim wpływem negatywnych uwarunkowa ń gospodarczych, przestrzenno- funkcjonalnych oraz technicznych. Powierzchnia obszaru rewitalizacji Unimia wynosi 22,9 ha oraz wie ś zamieszkiwana jest przez 120 osób. Powy ższe podobszary posiadaj ą potencjały w zakresie odpowiednich uwarunkowa ń przyrodniczych, w postaci parków, które szczególnie w Ro żnowie Łobeskim b ędą mogły zosta ć wykorzystane do podj ęcia działa ń aktywizacyjnych lokalnej społeczno ści, ze szczególnym uwzgl ędnieniem osób wykluczonych. Na terenie Unimia istnieje mo żliwo ść prowadzenia działa ń aktywizacyjnych społeczno ści lokalnej oraz wykorzystanie potencjału ekonomii społecznej, której działalno ść mo że uzupełnia ć zakres usług świadczonych na terenie Ro żnowa Łobeskiego. Obszar Ro żnowa Łobeskiego jest szczególnie nara żony na oddziaływanie procesów wykluczenia społecznego, ze wzgl ędu na stopie ń korzystania przez mieszka ńców z alkoholu oraz wyst ępowanie długotrwałego bezrobocia. Niniejsze zjawiska przekładaj ą si ę na wysoki stopie ń korzystania przez mieszka ńców z zasiłków i uzale żnienie od niniejszej formy wsparcia, co wpływa na długotrwałe wykluczenie cz ęś ci mieszka ńców. Niniejszy proces został zaobserwowany przez mieszka ńców i wskazany w trakcie procesu partycypacyjnego. W powi ązaniu z wysokim stopniem stwierdzonych deficytów w pozostałych uwarunkowaniach, sprawia to, i ż podobszar rewitalizacji jest szczególnie nara żony na trudno ści w zakresie realizacji działa ń rewitalizacyjnych. Przyczyn ą wielu problemów społecznych oraz problemów w pozostałych uwarunkowaniach, stwierdzonych na tym podobszarze, jest bierno ść mieszka ńców, co wynika z ich poczucia braku wpływu na rzeczywisto ść społeczn ą i zawodow ą. Jest to pochodna procesów zwi ązanych z popegeerowskim wykluczeniem mieszka ńców i poczuciem bezradno ści. Stwierdzona sytuacja wymaga podj ęcia kompleksowych procesów wykorzystuj ących lokalnej potencjały oraz zało żenia ekonomii społecznej.

112

Mapa 8 Podobszar rewitalizacji Unimie

113

Mapa 9 Podobszar rewitalizacji Zachełmie

Podobszar rewitalizacji Zachełmia mo żna scharakteryzowa ć jako poło żoną na terenach popegeerowskich, zlokalizowanych z dala od centralnej miejscowo ści gminy, czyli Łobza. Na terenie miejscowo ści wyst ępuje nat ęż enie problemów społecznych, ze szczególnym uwzgl ędnieniem długotrwałego wykluczenia mieszka ńców. Znacznym problemem w aktywizacji zawodowej mieszka ńców jest brak odpowiedniej ilo ści poł ącze ń komunikacji publicznej oraz pewne oddalenie od drogi wojewódzkiej. Powierzchnia obszaru rewitalizacji Zachełmia wynosi 3,7 ha i miejscowo ść zamieszkiwana jest przez 76 osób. Koncentracja negatywnych zjawisk społecznych, która przejawia si ę poprzez pobieranie przez mieszka ńców zasiłków oraz interwencje stra ży miejskiej i wyst ępuj ące bezrobocie, a tak że negatywne uwarunkowania gospodarcze i techniczne stanowi podstaw ę do zakwalifikowania niniejszego obszaru jako wymagaj ącego podj ęcia działa ń rewitalizacyjnych. Nale ży podkre śli ć, i ż stwierdzone deficyty wynikaj ą z charakteru popegeerowskiego gminy Łobez oraz wysokiego stopnia nasilenia bierno ści zawodowej, szczególnie skoncentrowanej na obszarach wiejskich. Uzale żnienie mieszka ńców od publicznych środków finansowych jest wysokie i nie wpływa na ch ęć podj ęcia działa ń maj ących na celu ich aktywizacj ę. W zwi ązku z tym niezb ędne b ędzie zaanga żowanie mieszka ńców za po średnictwem asystenta rodziny do wł ączenia si ę w działania warsztatowe i szkoleniowe bazuj ące na zwi ększeniu ich zaanga żowania zawodowego.

114

Mapa 10 Podobszar rewitalizacji Zagórzyce

Podobszar rewitalizacji Zagórzyc charakteryzuje si ę wyst ępowaniem problemów społecznych, gospodarczych, środowiskowych i technicznych. Miejscowo ść zamieszkiwana jest przez osoby skupiaj ące swoj ą aktywno ść w ramach funkcjonuj ącego w latach 80 Pa ństwowego Gospodarstwa Rolnego, którego likwidacja przyczyniła si ę do ich wykluczenia zawodowego. Znacznym problemem w aktywizacji zawodowej mieszka ńców jest brak odpowiedniej ilo ści poł ącze ń komunikacji publicznej oraz pewne oddalenie od drogi wojewódzkiej. Powierzchnia obszaru rewitalizacji Zagórzyc wynosi 13,3 ha i miejscowo ść zamieszkiwana jest przez 141 osób. Podobna sytuacja w zakresie wyst ępowania problemów maj ących wpływ na degradacj ę obszaru oraz wykluczenie społeczne mieszka ńców wyst ępuje na obszarze rewitalizacji skoncentrowanym w miejscowo ści Zajezierze , której powierzchnia obszaru rewitalizacji wynosi 22,2 ha oraz zamieszkiwany jest przez 193 osoby. Mo żliwo ść podj ęcia działa ń maj ących na celu wyprowadzenie obszaru poprzez przeorientowanie zawodowe mieszka ńców i skoncentrowanie ich aktywno ści na obszarze parku jako lokalnego potencjału jest niezb ędne do przeciwdziałania marginalizacji obszaru i pogł ębiania stopnia wykluczenia mieszka ńców. Wpłynie to na obni żenie stopnia uzale żnienia od alkoholu, zasiłków, co b ędzie mo żliwe ze wzgl ędu na aktywizacj ę zawodow ą i społeczn ą osób wykluczonych.

115

Mapa 11 Podobszar rewitalizacji Zajezierze

116

Mapa 12 Podobszar rewitalizacji Rynowo

Podobszar rewitalizacji Rynowo mo żna scharakteryzowa ć jako poło żony na terenach popegeerowskich, zlokalizowanych z dala od centralnej miejscowo ści gminy, czyli Łobza. Na terenie miejscowo ści wyst ępuje nat ęż enie problemów społecznych, ze szczególnym uwzgl ędnieniem długotrwałego wykluczenia mieszka ńców. Znacznym problemem w aktywizacji zawodowej mieszka ńców jest brak odpowiedniej ilo ści poł ącze ń komunikacji publicznej oraz długotrwałe wykluczenie społeczne mieszka ńców. Przyczyn ą długotrwałych problemów osób wykluczonych jest stwierdzona na tym obszarze bezdomno ść 5 osób oraz alkoholizmu, który dotyka osoby długotrwale wykluczone. Obci ąż eniem w zakresie mo żliwo ści podj ęcia aktywno ści zawodowej przez mieszka ńców jest wielodzietno ść , która determinuje na obszarach oddalonych komunikacyjnie od centrum gminy, trwałe wykluczenie osób. W toku prowadzonego procesu partycypacyjnego stwierdzono wyst ępowanie na podobszarze rewitalizacji zjawisk kryzysowych w kilku obszarach, ze szczególnym uwzgl ędnieniem społecznego, gospodarczego i przestrzenno- funkcjonalnego. Ze wzgl ędu na trudno ści w zakresie poł ącze ń komunikacji publicznej oraz mały potencjał w zakresie mo żliwo ści zapewnienia infrastruktury niezb ędnej do realizacji procesu wł ączenia mieszka ńców w działania rewitalizacyjne, konieczne b ędzie ich aktywizowanie za pomoc ą przedsi ęwzi ęć realizowanych na innych podobszarach. Powierzchnia obszaru rewitalizacji Rynowa wynosi 9,7 ha i obszar rewitalizacji zamieszkiwany jest przez 110 osób. 117

Podsumowuj ąc podobszary rewitalizacji, nale ży równie ż zwróci ć uwag ę na potencjały poszczególnych podobszarów rewitalizacji , które b ędą podstaw ą realizowanych przedsi ęwzi ęć :

 Potencjały miejscowo ści Bełczna: o Bogata historia lokalna oparta o przetwórstwo produktu; o To żsamo ść lokalna mieszka ńców; o Wysoki stopie ń zaanga żowania społeczno ści lokalnej.  Potencjały miejscowo ści Tarnowo: o Prowadz ące aktywn ą działalno ść organizacje pozarz ądowe; o Zlokalizowanie elektrowni wodnej; o Wysoki potencjał obszaru w zakresie mo żliwo ści prowadzenia działalno ści leczniczej.  Potencjały północnej cz ęś ci miejscowo ści Łobez: o Atrakcyjna przestrze ń miejscowo ści mog ąca pełni ć funkcje społeczne; o Zlokalizowanie wysepki oraz przepustu kajakowego; o Zaanga żowani w organizacjach pozarz ądowych mieszka ńcy.  Potencjały południowej cz ęś ci miejscowo ści Łobez: o Umiejscowienie atrakcyjnych przestrzeni parkowych; o Umiejscowienie obiektu o bogatej tradycji hodowlanej; o Znaczna ilo ść prowadzonych działa ń aktywizacyjnych dla mieszka ńców; o Zaanga żowane społecznie organizacje pozarz ądowe; o Funkcjonuj ący obiekt hotelowy o wysokim potencjale rozwojowym.  Potencjały miejscowo ści Poradz: o Aktywne osoby w nieformalnych organizacjach społecznych; o Potencjał infrastrukturalny w zakresie mo żliwo ści prowadzenia działa ń animacyjnych;  Potencjały miejscowo ści Przyborze: o Aktywne osoby w nieformalnych organizacjach społecznych; o Potencjał infrastrukturalny w zakresie mo żliwo ści prowadzenia działa ń animacyjnych;  Potencjały miejscowo ści Ro żnowo Łobeskie: o Aktywne lokalnie organizacje pozarz ądowe; o Atrakcyjne obszary parkowe; o Społeczno ść podejmuj ąca oddolne inicjatywy. 118

 Potencjały miejscowo ści Unimie: o Zlokalizowanie posiadło ści ziemia ńskiej; o Zlokalizowanie Góry Chełm w miejscowo ści.  Potencjały miejscowo ści Zachełmie: o Wyst ępowanie parku podworskiego; o Aktywna społeczno ść lokalna.  Potencjały miejscowo ści Zagórzyce: o Aktywne lokalnie organizacje pozarz ądowe; o Atrakcyjne obszary parkowe; o Społeczno ść podejmuj ąca oddolne inicjatywy.  Potencjały miejscowo ści Zajezierze: o Aktywne lokalnie organizacje pozarz ądowe; o Atrakcyjne obszary parkowe; o Społeczno ść podejmuj ąca oddolne inicjatywy.  Potencjały miejscowo ści Rynowo: o Zlokalizowanie folwarku; o Wyst ępowanie zespołu parkowego.

119

Mapa 13 Wyznaczenie obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji - mapa pogl ądowa

120

Rozdział IV. Wizja obszaru po przeprowadzeniu rewitalizacji

Niniejszy rozdział opisuje wizj ę stanu obszaru po przeprowadzeniu rewitalizacji (planowany efekt rewitalizacji). Zadaniem realizacji działa ń rewitalizacyjnych b ędzie zapobieganie rozprzestrzenianiu si ę zjawisk kryzysowych, zidentyfikowanych podczas konsultacji społecznych, nadanie przestrzeniom publicznym waloru przyjaznego otoczenia i uzbrojenie kapitału ludzkiego w narz ędzia, w szczególno ści infrastruktur ę pozwalaj ącą na realizacj ę inicjatyw oddolnych w celu utrwalenia efektu rewitalizacji. Potencjały obszarów zdegradowanych przeznaczonych do rewitalizacji s ą rezultatem diagnozy sytuacji kryzysowych zidentyfikowanych w obszarze społeczno- gospodarczym, spacerów studyjnych zrealizowanych na terenie Gminy i obszaru rewitalizacji. W celu wskazania wizji obszaru rewitalizacji dokonano analizy SWOT dla obszaru rewitalizacji ; analiza SWOT 8 jest przegl ądem uwarunkowa ń wewn ętrznych i zewn ętrznych oraz stanowi wa żny element procesu planowania. Tabela 23 Analiza SWOT obszaru rewitalizacji Gminy Łobez MOCNE STRONY SŁABE STRONY

Wysoki potencjał aktywno ści na obszarach Zdegradowana infrastruktura stadniny koni wiejskich, opartej na to żsamo ści lokalnej i mog ącej wpłyn ąć na rozwój turystyki

Dobre skomunikowanie obszaru z drogami Nieatrakcyjne przestrzenie parkowe, które nie krajowymi spełniaj ą funkcji społecznych i rekreacyjnych

Aktywne organizacje pozarz ądowe na obszarach Zniszczone przestrzenie rekreacyjne, nie wiejskich umo żliwiaj ące prowadzenia atrakcyjnych wydarze ń rozrywkowych

Wysoki potencjał miejsc atrakcyjnych turystycznie Zakłady przemysłowe zmniejszaj ące jako ść oraz mog ących stanowi ć miejsca rekreacyjne dla życia mieszka ńców poprzez emitowane odory mieszka ńców zwi ązane z procesem wytwórczym

Spadaj ący poziom bezrobocia na przestrzeni lat Bierna społeczno ść popegeerowska, wymagaj ąca aktywizacji zawodowej

Aktywna działalno ść Centrum Integracji Społecznej Zmniejszaj ąca si ę liczba ludno ści gminy, na rzecz organizacji działa ń prowadz ących do spowodowana ni żem demograficznym oraz reintegracji mieszka ńców migracjami

Pozyskanie środków unijnych oraz realizacja Niewielka ilo ść przedsi ęwzi ęć rozrywkowych projektów zwi ązanych z edukacj ą, aktywizacj ą oraz aktywizacyjnych, które byłyby skierowane mieszka ńców i reintegracj ą do mieszka ńców

SZANSE ZAGRO ŻENIA

Tradycje w hodowli koni wymagaj ące podj ęcia Utrudniona promocja organizowanych działa ń rewitalizacyjnych, które mog ą doprowadzi ć przedsi ęwzi ęć , ze wzgl ędu na wi ększ ą do odnowy potencjału zwi ązanego z je ździectwem atrakcyjno ść gmin nadmorskich

Podejmowanie działa ń w obszarze aktywizacji Niewystarczaj ące środki własne gminy na społecznej mieszka ńców realizacj ę projektów infrastrukturalnych oraz

8 Nazwa SWOT pochodzi od pierwszych liter angielskich słów: strengths (mocne strony), weaknesses (słabe strony), opportunities (szanse), threats (zagro żenia). 121

projektów społecznych

Aktywno ść Lokalnej Grupy Działania, która Wzrost ilo ści seniorów, którzy b ędą wymagali zaanga żowana jest na rzecz społeczno ści lokalnej skoncentrowanych działa ń opieku ńczych oraz aktywnego sp ędzania czasu wolnego

Odnowa miejsc znajduj ących si ę na obszarze Brak mo żliwo ści pozyskania zewn ętrznych mieszkalnym i zwi ększenie ich potencjału środków finansowych na działalno ść społeczn ą społecznego oraz odnow ę infrastrukturaln ą

Pozyskiwanie środków ze źródeł krajowych oraz Trudno ść aktywizacji osób długotrwale środków unijnych (Regionalny Program wykluczonych, szczególnie zamieszkuj ących Operacyjny oraz programy krajowe) tereny popegeerowskie

Źródło: Opracowanie własne Wizja stanu obszaru po przeprowadzeniu rewitalizacji zrealizowana zostanie poprzez cele ogólne, szczegółowe oraz przedsi ęwzi ęcia Programu. Warunkiem realizacji Programu b ędzie wł ączenie elementu społecznego w działania infrastrukturalne na obszarze rewitalizowanym. Tak uporz ądkowana analiza stanowi podstaw ę sformułowania celów i przedsi ęwzi ęć , które z kolei powinny by ć zinstrumentalizowane w postaci wi ązki celów ogólnych Programu. Wizja obszaru po rewitalizacji

Źródło: Opracowanie własne

Celem realizacji działa ń rewitalizacyjnych b ędzie zapobie żenie rozprzestrzenianiu si ę zjawisk kryzysowych zidentyfikowanych podczas konsultacji społecznych z interesariuszami rewitalizacji (patrz. Rozdział II. Mechanizmy wł ączenia mieszka ńców, przedsi ębiorców i innych podmiotów i grup aktywnych na terenie gminy w proces rewitalizacji)

122

Rozdział V. Cele rewitalizacji oraz odpowiadaj ące zidentyfikowanym potrzebom rewitalizacyjnym kierunki działa ń maj ących na celu eliminacj ę lub ograniczenie negatywnych zjawisk

Niniejszy rozdział opisuje cele rewitalizacji oraz odpowiadaj ące zidentyfikowanym potrzebom rewitalizacyjnym kierunki działa ń maj ących na celu eliminacj ę lub ograniczenie negatywnych zjawisk Wyznaczone cele okre ślaj ą rezultaty o najwa żniejszym znaczeniu w długiej perspektywie, a jednocze śnie wyznaczaj ą kierunki działa ń co do przedsi ęwzi ęć wła ściwych dla koncepcji realizacji celu ogólnego rewitalizacji, za ś przedsi ęwzi ęcia zaplanowane do realizacji ich konkretyzacj ę mo żliw ą do podj ęcia interwencji w danym obszarze. Poni żej wskazano cel główny i cele szczegółowe w Programie, które powinny by ć postrzegane równorz ędnie. Cel główny: Poprawa jako ści życia mieszka ńców z uwzgl ędnieniem ich potrzeb społecznych, gospodarczych oraz turystycznych Cele odnosz ą si ę wprost do diagnozy obszaru i wizji obszaru rewitalizacji:

Cel szczegółowy 1. Odnowa zdegradowanej powierzchni z przeznaczeniem na cele społeczne i gospodarcze

Cel szczegółowy 2. Zwi ększenie miejsc atrakcyjnych dla społeczno ści lokalnej wraz z ich potencjałem animacyjnym

Cel szczegółowy 3. Aktywizacja społeczna oraz zawodowa mieszka ńców szans ą na przywrócenie obszarów zmarginalizowanych

Realizacja Programu przyczyni si ę do urzeczywistnienia misji okre ślonej w Studium Uwarunkowa ń i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Łobez poprzez działania maj ące na celu wzrostu efektywno ści gospodarowania zasobami i walorami przestrzeni geograficznej gminy, zasilenie kapitałowe procesów rozwoju gospodarki nieruchomo ściami wspólnoty samorz ądowej oraz powstawanie procesów rozwoju nowych warto ści w kulturowym i bytowym wymiarze. Dodatkowym efektem b ędzie poło żenie nacisku na jako ściowy wymiar procesów rozwojowych oraz zbudowanie trwałych podstaw do zwi ększania wykorzystania potencjału gminy. Program rewitalizacji ma sta ć si ę narz ędziem redukcji barier, ożywienia terenów zdegradowanych poprzez popraw ę ich dost ępno ści, redukcj ę uci ąż liwo ści ekologicznych, popraw ę bezpiecze ństwa publicznego. Słu żyć b ędzie wzmacnianiu lokalnych, endogenicznych potencjałów ekonomicznych i społecznych obszarów, które zostan ą obj ęte interwencj ą oraz terenów zurbanizowanych i terenów je otaczaj ących. Ten wymiar mo że odbywa ć si ę poprzez wspieranie rozwoju lokalnych, małych i średnich przedsi ębiorstw, popraw ę jako ści oferty edukacyjnej i kulturalnej skierowanej do środowisk zagro żonych wykluczeniem, czy wreszcie popraw ę standardów mieszkaniowych w istniej ących zasobach.

123

Rozdział VI. Opis powi ąza ń programu z dokumentami strategicznymi i planistycznymi Gminy

Niniejszy rozdział zawiera opis powi ąza ń Programu z dokumentami strategicznymi i planistycznymi gminy, w tym strategi ą rozwoju gminy, studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz strategi ą rozwi ązywania problemów społecznych a tak że opis powi ąza ń z dokumentami strategicznymi wy ższego rz ędu. W poni ższym rozdziale uzasadniono odniesienie do dokumentów strategicznych i planistycznych Gminy, potrzeb ę i zaznaczenie działa ń rewitalizacyjnych na danym obszarze Gminy. W opracowaniu Programu dokonano analizy aktualnych dokumentów strategicznych Gminy Łobez z wcze śniej opracowanymi dokumentami planistycznymi na poziomie lokalnym, powiatowym i regionalnym. Elementem okre ślaj ącym cele gospodarki przestrzennej, a zarazem polityk ę Gminy jest Studium Uwarunkowa ń i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Łobez. W dokumencie tym wskazano kierunki rozwoju gminy, które b ędą spójne z celami Programu rewitalizacji. Jednym z celów studium jest tworzenie warunków sprzyjaj ących aktywno ści, co znalazło swoje odzwierciedlenie w aktywizacji mieszka ńców gminy poprzez działania podejmowane w ramach ekonomii społecznej oraz organizowanych działa ń szkoleniowych i warsztatowych. Mo żliwo ść wł ączenia mieszka ńców wymaga stworzenia odpowiednich warunków do efektywnego wykorzystania zasobów i walorów istniej ących na terenie gminy, na czym bazowały zało żenia działa ń zaplanowanych w programie rewitalizacji. Wa żnym aspektem jest równie ż wykorzystanie to żsamo ści lokalnej, na podstawie której podj ęto si ę opracowania koncepcji projektów i przedsi ęwzi ęć . W ramach analizy uwarunkowa ń zewn ętrznych inferencji poddano Strategi ę Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego 2020 oraz Strategia rozwoju powiatu łobeskiego na lata 2004-2015 . Kolejnym elementem analizy spójno ści Programu było zbadanie celów kluczowych dokumentów strategicznych odnosz ących si ę do rewitalizacji na poziomie krajowym, co ukazuj ą zamieszczone poni żej tabele. Analizuj ąc wskazane dokumenty strategiczne oraz odnosz ąc je do tre ści poruszonych w programie rewitalizacji, ze szczególnym uwzgl ędnieniem zaplanowanych do realizacji przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych, nale ży stwierdzi ć, i ż w wi ększo ści s ą one skoncentrowane na aktywizacji społecznej mieszka ńców obszarów zdegradowanych, na których istnieje szczególna koncentracja problemów wymagaj ących podj ęcia w celu wł ączenia wykluczonej społeczno ści i zintegrowanie ze społeczno ści ą lokaln ą. Przedsi ęwzi ęcia realizowane na obszarze miejskim oraz wiejskim gminy maj ą na celu aktywizacj ę zawodow ą oraz społeczn ą, a tak że za po średnictwem podejmowanych działa ń , prowadzenie profilaktyki nakierowanej na przeciwdziałanie rozwojowi społecznych zjawisk niepo żą danych, takich jak problem uzale żnienia od substancji psychoaktywnych, co jest zgodne z zało żeniami Powiatowego Programu Zapobiegania Przest ępczo ści na lata 2016 – 2019. W ramach niniejszych działań nale ży wskaza ć równie ż projekty infrastrukturalne, poniewa ż zdegradowane obszary wpływaj ą na wzrost społecznych zachowa ń niepo żą danych, a odnowa infrastruktury przeciwdziała spo żywaniu alkoholu w miejscach publicznych. Przestrze ń staje si ę równie ż atrakcyjna dla mieszka ńców, którzy zaczynaj ą na danych obszarach sp ędza ć czas, co powoduje ich wł ączenie do społeczno ści lokalnej. Odnosz ąc podejmowane w programie rewitalizacji działania do zapisów Strategii Rozwoju Gminy Łobez nale ży wskaza ć, i ż w strategii zało żono rozwój gospodarczy gminy, który powinien by ć 124

oparty o wykorzystanie unikalnych walorów przyrodniczych, których podstaw ą w gminie s ą obszary parkowe, b ędące potencjałem jednego z realizowanych przedsi ęwzi ęć w ramach programu rewitalizacji. Wa żnym priorytetem zawartym w Strategii Rozwoju Gminy oraz Programie przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy w Powiecie łobeskim na lata 2013 – 2020, jest równie ż podejmowanie działalno ści na rzecz rozwoju rynku pracy, co znalazło swoje odzwierciedlenie w programie rewitalizacji, obejmuj ąc działania maj ące na celu rozwój przedsi ębiorczo ści społecznej oraz wykorzystanie potencjału gospodarczego obszarów wiejskich w oparciu o lokalne tradycje. Zaplanowane działania na obszarze wiejskim wynikaj ą z działa ń partycypacyjnych, które stanowiły bardzo wa żny aspekt w zakresie opracowywania zało żeń programu rewitalizacji. Wypracowane przez mieszka ńców pomysły maj ą na celu aktywizacj ę zawodow ą osób wykluczonych i wpisuj ą si ę w zało żenia wskazanych strategii. Wa żnym obszarem s ą działania podejmowane na rzecz wł ączenia osób do społeczno ści lokalnej oraz podniesienia jako ści życia mieszka ńców, co w sposób obejmuj ący w szczególno ści osoby wykluczone społecznie zostało zapisane w programie rewitalizacji. Najwa żniejszym zało żeniem działa ń b ędących podstaw ą dokumentu jest szerokie wł ączenie społeczno ści lokalnej na obszarze wiejskim oraz miejskim, co znajduje odzwierciedlenie w zaplanowanych przedsi ęwzi ęciach rewitalizacyjnych. Odnosz ąc zapisy programu rewitalizacji do Lokalnej Strategii Rozwoju Centrum Inicjatyw Wiejskich nale ży zwróci ć uwag ę, i ż zapisy dokumentu odnosz ą si ę do celów strategii, poniewa ż odpowiadaj ą na potrzeby zwi ązane z konieczno ści ą wzmocnienia atrakcyjno ści obszaru obj ętego wsparciem przez Lokaln ą Grup ę Działania. Wzrost atrakcyjno ści b ędzie mo żliwy poprzez podj ęcie działa ń maj ących na celu aktywizacj ę osób wymagaj ących wsparcia,. Konieczne do podj ęcia b ędą równie ż działania skoncentrowane na wzro ście rozwoju gospodarczego i konkurencyjno ści, co b ędzie sprzyjało wyprowadzeniu obszaru rewitalizacji z sytuacji kryzysowej. Niniejsze założenia znajduj ą bezpo średnie odzwierciedlenie w przedsi ęwzi ęciach zaplanowanych do realizacji w ramach programu rewitalizacji. Analizuj ąc dokumenty ponadlokalne nale ży zwróci ć szczególn ą uwag ę na zapisy strategii rozwoju województwa oraz strategii rozwoju powiatu łobeskiego, które precyzuj ą, i ż wa żne do podj ęcia s ą działania maj ące na celu wzrost atrakcyjno ści gospodarczej regionu, co mo żliwe b ędzie poprzez realizacj ę zada ń wyprowadzaj ących obszar deficytowy z kryzysu w Gminie Łobez. Działania maj ące na celu odnow ę infrastruktury technicznej skoncentrowane s ą na wykorzystywaniu potencjału aspektu społecznego, co jest zgodne z dokumentami strategicznymi o zasi ęgu wojewódzkim oraz powiatowym. Podejmowane działania s ą zgodne ze Strategi ą Rozwi ązywania Problemów Społecznych w Powiecie Łobeskim na lata 2012 – 2020, w której zało żono konieczno ść stwarzania odpowiednich warunków do aktywizowania społeczno ści lokalnej, ze szczególnym uwzgl ędnieniem wł ączenia w działania organizacji pozarz ądowych i jednostek samorz ądowych, które poprzez spójne realizowanie działa ń b ędą mogły wpłyn ąć na wzrost świadomo ści społecznej oraz wyprowadzenie obszaru z sytuacji kryzysowej. Podsumowuj ąc nale ży podkre śli ć, i ż zało żeniem głównym dokumentów na poziomie lokalnym oraz krajowym jest przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu, poprzez rozwój działalno ści gospodarczych, mo żliwo ść aktywizacji społecznej osób opartej o wykorzystywane potencjały. Niniejsze zapisy znalazły odzwierciedlenie w programie rewitalizacji, który zakłada działania skoncentrowane na rzecz przeciwdziałania wyst ępuj ącym zjawiskom kryzysowym na obszarze rewitalizacji poprzez prowadzenie aktywnego wł ączenia mieszka ńców wymagaj ących wsparcia.

125

Tabela 24 Zgodno ść celów Programu z lokalnymi dokumentami strategicznymi Gminy Łobez CELE LOKALNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI GMINY ŁOBEZ DO ROKU 2023 Dokumenty strategiczne Gminy Cel 1. Odnowa zdegradowanej Cel 2. Aktywizacja społeczna oraz zawodowa Cel 3. Zwi ększenie miejsc atrakcyjnych dla Łobez powierzchni z przeznaczeniem na cele mieszka ńców szans ą na przywrócenie społeczno ści lokalnej wraz z ich społeczne i gospodarcze obszarów zmarginalizowanych potencjałem animacyjnym

Priorytet 1. Zrównowa żony Priorytet 4. Podniesienie jako ści życia Priorytet 4. Podniesienie jako ści rozwój gospodarczy gminy mieszka ńców Gminy Łobez w aspekcie życia mieszka ńców gminy Łobez Łobez oparty o unikalne walory społecznym. w aspekcie społecznym. Strategia Rozwoju Gminy przyrodnicze Łobez na lata 2013 - 2020 Priorytet 3. Rozwój rynku pracy oraz ograniczanie zjawiska bezrobocia

Studium Uwarunkowa ń i Cel strategiczny w sferze Cel strategiczny w sferze społecznej - Cel strategiczny w sferze Kierunków gospodarczej - zapewnienie tworzenie podstaw do post ępu przestrzennej - tworzenie Zagospodarowania wzrostu dochodów samorz ądu cywilizacyjnego w kulturowym wymiarze z warunków do efektywnego Przestrzennego Gminy zachowaniem własnej to żsamo ści wykorzystania zasobów i walorów Kierunek działa ń – tworzenie Łobez w obszarze gminy w realizacji warunków sprzyjaj ących uprzednio wymienionych celów aktywno ści

Lokalna Strategia Rozwoju Wsparcie rozwoju Aktywizacja mieszka ńców obszaru LSR i Wzmocnienie atrakcyjno ści Centrum Inicjatyw Wiejskich gospodarczego i budowanie kapitału społecznego do 2023 r. obszaru LSR do 2023 r. na lata 2014 - 2020 konkurencyjno ści obszaru LSR do 2023 r

Źródło: Opracowanie własne

126

-

Tabela 25 Zgodno ść celów Programu z dokumentami strategicznymi regionalnymi CELE LOKALNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI GMINY ŁOBEZ DO ROKU 2023 Dokumenty strategiczne o znaczeniu ponadlokalnym Cel 1. Odnowa zdegradowanej Cel 2. Aktywizacja społeczna oraz Cel 3. Zwi ększenie miejsc atrakcyjnych powierzchni z przeznaczeniem na zawodowa mieszka ńców szans ą na dla społeczno ści lokalnej wraz z ich cele społeczne i gospodarcze przywrócenie obszarów potencjałem animacyjnym zmarginalizowanych

Strategia Rozwoju Cel strategiczny nr 1 „Wzrost Cel strategiczny nr 5 „Budowanie otwartej i Cel strategiczny nr 6 „Wzrost to żsamo ści i Województwa innowacyjno ści i efektywno ści konkurencyjnej społeczno ści” spójno ści społecznej regionu” Zachodniopomorskiego do gospodarowania” roku 2020 Cel strategiczny nr 2 „Wzmocnienie atrakcyjno ści inwestycyjnej regionu”

Strategia rozwoju powiatu Cel cz ąstkowy (operacyjny) Rozwini ęta Cel cz ąstkowy (operacyjny) Dobrze Cel cz ąstkowy (operacyjny) Dobry stan łobeskiego na lata 2004- baza turystyczna funkcjonuj ąca infrastruktura społeczna infrastruktury technicznej 2015 Cel cz ąstkowy (operacyjny) Nowoczesna gospodarka rolna i le śna, działania proekologiczne, ochrona środowiska

Powiatowy Program Przeciwdziałanie patologiom Przeciwdziałanie patologiom społecznym tj. Utrzymanie pozytywnej oceny stanu Zapobiegania społecznym tj. alkoholizmowi, alkoholizmowi, narkomanii i przemocy bezpiecze ństwa w powiecie łobeskim oraz Przest ępczo ści na lata 2016 narkomanii i przemocy domowej domowej uzyskanie poczucia bezpiecze ństwa - 2019 wśród mieszka ńców powiatu

Program przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji Wspieranie samozatrudnienia i Wspieranie samozatrudnienia i tworzenie Wspieranie samozatrudnienia i tworzenie lokalnego rynku pracy w tworzenie nowych miejsc pracy nowych miejsc pracy nowych miejsc pracy Powiecie łobeskim na lata 2013 - 2020

127

-

Strategia Rozwi ązywania CEL SZCZEGÓŁOWY 4.1 CEL SZCZEGÓŁOWY 1.3 CEL SZCZEGÓŁOWY 3.1 Problemów Społecznych w Tworzenie wła ściwej Podj ąć działania na rzecz szerokiej Tworzy ć warunki dla szerszej Powiecie Łobeskim na lata 2012 - 2020 i o wysokim standardzie bazy edukacji społecze ństwa na temat współpracy sektora publicznego dla realizacji zada ń społecznych zagro żeń społecznych i instrumentów i pozarz ądowego pomocy w zakresie przeciwdziałania tym zagro żeniom Źródło: Opracowanie własne

128

Rozdział VII. Projekty i przedsi ęwzi ęcia rewitalizacyjne

Niniejszy rozdział opisuje listę planowanych, podstawowych projektów i przedsięwzięć rewitalizacyjnych wraz z ich opisami zawierającymi, w odniesieniu do każdego projektu/przedsięwzięcia rewitalizacyjnego, co najmniej: nazwę i wskazanie podmiotów go realizujących, zakres realizowanych zadań, lokalizację (miejsce przeprowadzenia danego projektu), szacowaną wartość, prognozowane rezultaty wraz ze sposobem ich oceny i zmierzenia w odniesieniu do celów rewitalizacji oraz charakterystykę pozostałych rodzajów przedsięwzięć rewitalizacyjnych realizujących kierunki działań, mających na celu eliminację lub ograniczenie negatywnych zjawisk powodujących sytuację kryzysową. Zgodnie z Wytycznymi dot. rewitalizacji w Programie opisano główne i pozostałe projekty rewitalizacyjne składaj ące si ę na poni ższe przedsi ęwzi ęcia rewitalizacyjne. Pozostałe projekty rewitalizacyjne s ą dodatkowymi przedsi ęwzi ęciami w rozumieniu Wytycznych w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020, które wydano przez Ministra Rozwoju. Obejmuj ą one zarówno projekty społeczne, jak i projekty „miękkie”, które finansowane będą ze środków zewn ętrznych oraz środków własnych gminy lub innych beneficjentów. Wymienione przedsi ęwzi ęcia rewitalizacyjne zostały poddane analizie pod wzgl ędem oddziaływania oraz potencjału integracji z projektami społecznymi. Program rewitalizacji zło żony z wielu ró żnorodnych projektów jest konstrukcj ą warunkuj ącą osi ągni ęcie kompleksowo ści interwencji. Oczekuje si ę wzajemnego powi ązania oraz synergii projektów rewitalizacyjnych. Nie oznacza to obowi ązku w ka żdym przypadku jednoczesnej realizacji projektów, lecz synchronizacj ę efektów ich oddziaływania na sytuacj ę kryzysow ą. Rysunek 1 Przedsi ęwzi ęcia rewitalizacyjne Gminy Łobez

Źródło: Opracowanie własne Podejmowane w ramach projektu rewitalizacyjnego przedsi ęwzi ęcia stanowi ą odpowied ź na konkretne problemy zidentyfikowane na etapie diagnozy obszaru zdegradowanego przedstawionej w programie rewitalizacji. W poni ższych opisach wykazano logik ę powi ąza ń pomi ędzy poszczególnymi projektami podejmowanymi w ramach kompleksowej interwencji: Analiza wyników konsultacji społecznych przedstawiona w Rozdziale III. Diagnoza obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji warunkowała wybór projektów rewitalizacyjnych

129

zaszeregowanych do grupy projektów głównych i pozostałych przedsi ęwzięć rewitalizacyjnych. Inne projekty rewitalizacyjne s ą dodatkowymi przedsi ęwzi ęciami w rozumieniu Wytycznych w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020. Projekty te wpłyn ą na realizacj ę celów rewitalizacji poprzez szeroki wachlarz zaplanowanych działa ń. Przyczyni ą si ą do eliminacji lub ograniczenia negatywnych zjawisk wyst ępuj ących na obszarze rewitalizacji, powoduj ąc wzmocnienie wzajemnych efektów i ich maksymalizacj ę tzw. efekt synergii. Pozostałe projekty rewitalizacyjne wpłyn ą pozytywnie w szczególno ści na aktywizacj ę i integracj ę społeczna mieszka ńców obszarów rewitalizowanych, tworzenie miejsc integracji społecznej mieszka ńców obszarów rewitalizowanych, o żywienie gospodarcze obszarów rewitalizowanych oraz o żywienie kulturalne i edukacyjne obszarów rewitalizowanych. Pojawiaj ący si ę dzi ęki komplementarno ści realizowanych projektów rewitalizacyjnych efekt synergii przyczyni si ę do szybszego i bardziej efektywnego uzyskania oczekiwanych rezultatów Programu rewitalizacji. Realizacja głównych projektów rewitalizacyjnych przeło ży si ę bezpo średnio do osi ągniecia zakładanych celów Programu (zob. Rozdział VII. Cele rewitalizacji oraz odpowiadaj ące zidentyfikowanym potrzebom rewitalizacyjnym kierunki działa ń maj ących na celu eliminacj ę lub ograniczenie negatywnych zjawisk). Działania o charakterze społecznym polega ć b ędą zatem na umocnieniu postaw aktywnych w sferze społecznej i indywidualnej, tworzeniu systemu wsparcia, poradnictwa m.in. prawnego, pedagogicznego, terapi ę, wyspecjalizowan ą prac ę socjaln ą poł ączon ą ze stymulowaniem postaw przedsi ębiorczych i prospołecznych w śród lokalnej społeczno ści.

130

Nazwa przedsi ęwzi ęcia 1. CENTRUM AKTYWNO ŚCI LOKALNEJ GMINY ŁOBEZ rewitalizacyjnego Nazwa wnioskodawcy Gmina Łobez Lokalna Grupa Działania Centrum Inicjatyw Wiejskich Nazwa Lokalna Organizacja Turystyczna Powiatu Łobeskiego podmiotu/podmiotów Centrum Integracji Społecznej „Od Nowa” w Łobzie współpracuj ących Miejsce realizacji danego Podobszar rewitalizacji III projektu na obszarze Łobez, ulica Bema rewitalizacji Odziaływanie Sfera społeczna przedsi ęwzi ęcia Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna Cel (cele) projektu Przywrócenie obszarowi nowych funkcji społecznych, ze szczególnym uwzgl ędnieniem mo żliwo ści zwi ększenia potencjału aktywizacji społecznej oraz koncentracji realizacji form integracji osób wykluczonych. Organizacja wydarze ń animacyjnych dla dzieci i młodzie ży na terenie gminy. Zapewnienie atrakcyjnych form sp ędzania czasu przez młodzie ż oraz osoby dorosłe, maj ących na celu ich reintegracj ę społeczn ą oraz zawodow ą. Cele programu rewitalizacji Cel 3. Zwi ększenie miejsc atrakcyjnych dla społeczno ści lokalnej wraz z ich potencjałem animacyjnym

Główne projekty 1.1. Budowa budynku przystosowanego do prowadzenia zaj ęć aktywizuj ących i integruj ących społeczno ść rewitalizacyjne lokaln ą (z zało żeniem umiejscowienia w nim siedziby wnioskodawcy) wraz z kompleksowym wyposa żeniem pomieszcze ń w sprz ęt słu żą cy do prowadzenia zaj ęć animacyjnych. Nazwa wnioskodawcy Opis problemu Cel projektu Zadania Gmina Łobez Deficyt miejsca pełni ącego Zapewnienie dost ępu osobom 1. Oczyszczenie terenu LGD Centrum Inicjatyw funkcj ę społeczn ą w zakresie wykluczonym społecznie oraz 2. Budowa budynku Wiejskich aktywizacji mieszka ńców, a mieszka ńcom dost ępu do 3. Wyko ńczenie zewn ętrzne oraz tak że rozwoju wolontariatu i mo żliwo ści aktywnego wewn ętrzne budynku. wspierania osób wykluczonych. sp ędzenia czasu wolnego. 4. Przystosowanie sal do prowadzenia działa ń aktywizacyjny ch. 5. Zakup wyposa żenia Miejsce realizacji Szacunkowa warto ść Produkty i rezultaty Sposób pomiaru Podobszar rewitalizacji III 500 000 Liczba osób korzystaj ących z Dane własne Urz ędu Miejskiego w (Łobez, ulica Bema) nowej infrastruktury społeczno -Łobzie rekreacyjnej – 3000

131

Liczba nowych obiek tów infrastruktury społeczno - rekreacyjnej – 1 Liczba zakupionej infrastruktury zwi ększaj ącej aktywno ść społeczn ą mieszka ńców – 30 Powierzchnia obszarów obj ętych rewitalizacj ą - 2

1.2. Organizacja cyklicznych działa ń dla mieszka ńców, maj ących na celu rozwi ązywanie ró żnego rodzaju problemów społecznych oraz aktywizowanie społeczno ści. Nazwa wnioskodawcy Opis problemu Cel projektu Zadania Gmina Łobez Brak odpowiedniej ilo ści Zwi ększenie aktywno ści 1. Zatrudnienie animatorów LGD Centrum Inicjatyw działa ń akt ywizuj ących, społecznej mieszka ńców oraz 2. Organizowanie cyklicznych działa ń Wiejskich skierowanych do mieszka ńców. reintegracja zawodowa osób dla mieszka ńców zapewniaj ących Deficyt w zakresie działa ń wykluczonych. aktywne sp ędzanie czasu wolnego. podejmowanych przez 3. Organizowanie cyklicznych działa ń podmioty w ramach reintegracji dla osób wykluczonych, maj ących na społecznej osób wykluczonych. celu ich reintegracj ę zawodow ą. Miejsce realizacji Szacunkowa warto ść Produkty i rezultaty Sposób pomiaru Podobszar rewitalizacji 80 000 Liczba wydarze ń społecznych Dane własne Urz ędu Miejski ego w III (Łobez, ulica Bema) organizowanych na Łobzie zdegradowanym obszarze – 15 Liczba osób bior ących udział w wydarzeniach animacyjnych - 400

1.3. Organizacja działa ń na rzecz wolontariatu, nawi ązywania partnerstw, integracji i rozwoju organizacji pozarz ądowych, aktywno ści społecznej, rozwoju przedsi ębiorczo ści społecznej (w tym tworzenia podmiotów ekonomii społecznej), kultywowania tradycji lokalnych oraz na działa ń rzecz dzieci, młodzie ży, seniorów i polityki senioralnej. Nazwa wnioskodawcy Opis problemu Cel projektu Zadania Gmina Łobez Niski poziom współpracy Zwi ększenie zaanga żowania 1. Organizowanie warsztatów. LGD Centrum Inicjatyw organizacji pozarz ądowych mieszka ńców na rzecz 2. Organizowanie szkole ń. Wiejskich oraz zaang ażowania działalno ści wolontarystycznej 3. Wspieranie w pro cesie zakładania wolontarystycznego oraz organizacji podmiotów społecznych, mieszka ńców. pozarz ądowych działaj ących na 4. Podejmowanie działa ń terenie gminy. aktywizacyjnych mieszka ńców. Miejsce realizacji Szacunkowa warto ść Produkty i rezultaty Sposób pomiaru Podobszar rewitalizacji III 60 000 Liczba wydarze ń społecznych Dane własne Urz ędu Miejskiego w (Łobez, ulica Bema) orga nizowanych na Łobzie zdegradowanym obszarze – 20

132

Liczba osób bior ących udział w wydarzeniach animacyjnych - 1600

1.4. Zagospodarowanie przestrzeni wyspy zlokalizowanej przy CAL poprzez adaptacj ę na potrzeby rekreacyjne dla mieszka ńców oraz postawienie małej infrastruktury. Nazwa wnioskodawcy Opis problemu Cel projektu Zadania Gmina Łobez Zdegradowana przestrze ń Zwi ększenie atrakcyjno ści 1. Uporz ądkowanie oraz oczyszczenie LGD Centrum Inicjatyw miejska, która nie zapewnia obszaru miejskiego wraz z terenu wyspy . Wiejskich mieszka ńcom mo żliwo ści nadaniem mu nowych funkcji 2. Zagospodarowanie zieleni. atrakcyjnego sp ędzania czasu oraz zatrzymaniem p rocesu 3. Zakupienie elementów małej wolnego, a tak że nie pozwala degradacji przestrzennej i infrastruktury . na wykorzystanie potencjału organizacji działa ń 4. Stworzenie miejsc integracji obszaru do prowadzenia zaj ęć podejmowanych przez Centrum przestrzennej. (m.in. gry przestrzenne). aktywizuj ących oraz Aktywno ści Lokalnej na rzecz 5. Organizacja warsztatów integruj ących mieszka ńców, co przeciwdziałania wykluczeniu integracyjnych dla społeczno ści lokalnej. jest celem stworzenia Centrum społecznemu. Aktywno ści Lokalnej. Miejsce realizacji Szacunkowa warto ść Produkty i rezultaty Sposób pomiaru Podobszar rewitalizacji III 150 000 Powierzchnia obszarów Dane własne Urz ędu Miejskiego w (Łobez, ulica Bema) obj ętych rewitalizacj ą – 4 Łobzie Liczba mieszka ńców oceniaj ących swoje miejsce zamieszkania jako atrakcyjne - 250

1.5. Utworzenie Centrum Wolontariatu promuj ącego działalno ść społeczn ą. Nazwa wnioskodawcy Opis problemu Cel projektu Zadania Gmina Łobez Brak podmiotu kreuj ącego Zwi ększenie zaanga żowania 1. Przystosowanie pomieszcze ń do LGD Centrum Inicjatyw współprac ę sektorow ą mieszka ńców na rzecz pełnienia sali spotka ń oraz sali Wiejskich organizacji pozarz ądowych działalno ści wolontarystycznej szkoleniowej. oraz koordynuj ącego oraz organizacji 2. Zapewnienie wsparcia doradczego. aktywno ść społeczn ą osób. pozarz ądowych działaj ących na 3.Organizowanie cyklicznych zaj ęć terenie gminy. Miejsce realizacji Szacunkowa warto ść Produkty i rezultaty Sposób pomiaru Podobszar rewitalizacji III 120 000 Liczba wydarze ń społecznych Dane własne Urz ędu Miejskiego w (Łobez, ulica Bema) organizowanych na Łobzie zdegradowanym obszarze – 5 Liczba osób bior ących udział w wydarzeniach animacyjnych - 200

133

Pozostałe projekty 1.6. Modernizacja miejsca postojowego dla kajakarzy poprzez budow ę pochylni umo żliwiaj ącej przesiadk ę, ze rewitalizacyjne wzgl ędu na wyst ępuj ący stopie ń wodny. (Budowa pochylni przyczyni si ę do zwi ększenia atrakcyjno ści miejsca oraz mo żliwo ści prowadzenia aktywizacji zawodowej mieszka ńców, którzy zostan ą przyuczeni podczas działa ń do podj ęcia aktywno ści zawodowej. Obecnie niniejsze miejsce nie spełnia wymaga ń umo żliwiaj ących bezpieczn ą mo żliwo ść kontynuowania podró ży przez kajakarzy, dlatego realizacja inwestycji przyczyni si ę do zwi ększenia poczucia bezpiecze ństwa ). 1.7. Zagospodarowanie cz ęś ci przestrzeni wyspy na pole biwakowe. (Zało żeniem niniejszego projektu jest udost ępnienie miejsca odpowiedniego do atrakcyjnego sp ędzania czasu wolnego, co wpłynie na podniesienie atrakcyjno ści wyspy, a jednocze śnie umo żliwia prowadzenie działa ń aktywizacji zawodowej osób wykluczonych korzystaj ących ze wsparcia centrum, gdy ż b ędą oni mogli aktywnie działa ć na rzecz społeczno ści lokalnej. Niniejszy obszar b ędzie mógł stanowi ć potencjał do zatrudnienia osób aktywizowanych, które b ędą prowadziły nadzór nad polem biwakowym). 1.8. Utworzenie placu zabaw oraz siłowni zewn ętrznej na wyspie. (Uatrakcyjnienie obszaru to cel pośredni realizowanego działania, jednak że podj ęte działania maj ą przede wszystkim na celu mo żliwo ść prowadzenia aktywnej integracji społeczno ści lokalnej oraz wł ączenia w niniejszy proces osób wykluczonych społecznie. Zwi ększenie atrakcyjno ści obszaru doprowadzi do mo żliwo ści wł ączenia aktywizowanych osób wykluczonych w działania maj ące na celu świadczenie pracy na rzecz mieszka ńców, co b ędzie celem programu integracji osób). Krótki opis problemu jaki Zrealizowanie przedsi ęwzi ęcia doprowadzi do zapewnienia mieszka ńcom mo żliwo ści aktywnego sp ędzania ma rozwi ąza ć realizacja czasu wolnego poprzez branie udziału w zaj ęciach realizowanych na nowoczesnej infrastrukturze. Projekt projektu przyczyni si ę do zmniejszenia dysproporcji społecznych oraz zmniejszenia kosztów ekonomicznych i społecznych (alkoholizm, narkomania, działalno ść przest ępcza) poprzez prowadzenie działa ń aktywizacyjnych. Ponadto przyczyni si ę do zmniejszenia liczby zachowa ń ryzykownych w śród młodzie ży i dorosłych. Centrum Aktywno ści Lokalnej doprowadzi do skoncentrowania działalności organizacji pozarz ądowych w jednym miejscu oraz mo żliwo ści animowania ich działa ń, w celu pozyskania środków finansowych z zewn ętrznych źródeł. Obecnie organizacje pozarz ądowe nie mog ą korzysta ć ze wsparcia animatorów, w zwi ązku z tym nie osi ągaj ą sukcesów w zakresie pozyskiwania środków zewn ętrznych. Wpływa to na ograniczenie ich działalno ści oraz niemo żno ść wykorzystania posiadanego potencjału. Celem Centrum b ędzie zwi ększenie zaanga żowania mieszka ńców w działalno ść społeczn ą oraz umo żliwienie organizacjom zwi ększenia własnego zakresu działalno ści. Odnowa przestrzeni, na której le ży obiekt sprawi, i ż zostanie ona przywrócona społeczno ści lokalnej, ze wzgl ędu na znaczny stopie ń degradacji przestrzennej istniej ący w obecnej chwili. Budowa obiektu jest jedyn ą mo żliwo ści ą odnowy niniejszych terenów oraz prowadzenia skoncentrowanych działa ń aktywizacyjnych dla mieszka ńców, ze wzgl ędu na brak posiadania innych budynków, które gmina mogłaby przeznaczy ć do celów społecznych. Takie rozwi ązanie doprowadzi do zmniejszenia wykluczenia społecznego mieszka ńców i zwi ększenia aktywno ści społecznej, poprzez skoncentrowanie działa ń w jednym miejscu . Odbywaj ące si ę cykli czne warsztaty oraz udost ępnienie pomieszcze ń dla celów aktywno ści

134

organizacji pozarz ądowych spowoduje zwi ększenie si ę stopnia integracji społecznej. Prognozowane produkty i rezultaty wraz ze sposobem Wska źniki rezultatu ich oceny i zmierzenia w warto ść Źródło Jednostka odniesieniu do celów nazwa pocz ątkowa 2017 ko ńcowa 2023 danych/sposób miary rewitalizacji rok rok pomiaru Sprawozdania Liczba osób korzystaj ących z nowej osoby 0 3000 ko ńcowe infrastruktury społeczno-rekreacyjnej beneficjentów

Sprawozdania Liczba mieszka ńców oceniaj ących swoje % 0 20 ko ńcowe miejsce zamieszkania jako atrakcyjne beneficjentów

Sprawozdania Liczba wydarze ń społecznych organizowanych szt. 0 40 ko ńcowe na zdegradowanym obszarze beneficjentów

Sprawozdania Liczba osób bior ących udział w wydarzeniach osoby 0 2200 ko ńcowe animacyjnych beneficjentów Wska źniki produktu Warto ść Źródło Jednostka nazwa pocz ątkowa 2017 ko ńcowa 2023 danych/sposób miary rok rok pomiaru

Sprawozdania Liczba nowych obiektów infrastruktury szt. 0 1 ko ńcowe społeczno-rekreacyjnej beneficjentów

Sprawozdania Liczba zakupionej infrastruktury zwi ększaj ącej szt. 0 30 ko ńcowe aktywno ść społeczn ą mieszka ńców beneficjentów

Sprawozdania Powierzchnia obszarów obj ętych rewitalizacj ą ha 0 6 ko ńcowe beneficjentów

Planowany okres realizacji 2017-2023

135

Szacowana (orientacyjna) 1 260 000,00 zł warto ść projektu Przewidywane  RPO WZ 2014-2020, działanie 9.3 Wspieranie rewitalizacji w sferze fizycznej, gospodarczej i społecznej źródła finansowania ubogich społeczno ści i obszarów miejskich i wiejskich  PROW 2014-2020, LSR operacje rozwój ogólnodost ępnej i niekomercyjnej infrastruktury turystycznej, rekreacyjnej lub kulturalnej  PROW 2014-2020, LSR, Operacje w zakresie rozwoju kapitału społecznego, w tym przez podnoszenie wiedzy społeczno ści lokalnej w zakresie ochrony środowiska i zmian klimatycznych, tak że z wykorzystaniem rozwi ąza ń innowacyjnych  RPO WZ 2014-2020, działanie 7.1 Wzmocnienie potencjału społeczno ści lokalnych na obszarach rewitalizowanych  NFO ŚiGW, Program „Wzmocnienie działa ń społeczno ści lokalnych dla zrównowa żonego rozwoju"  Program Wieloletni „Senior+” na lata 2015-2020  Bud żet Miasta

Nazwa przedsi ęwzi ęcia 2. PRZYWRÓCENIE LOKALNYCH TRADYCJI W STADZIE OGIERÓW ŚWI ĘTOBORZEC rewitalizacyjnego Nazwa wnioskodawcy Gmina Łobez Wła ściciel obiektów stada ogierów Nazwa LKS “Hubal” podmiotu/podmiotów Lokalna Organizacja Turystyczna Powiatu Łobeskiego współpracuj ących Miejsce realizacji danego Podobszar rewitalizacji IV projektu na obszarze Łobez, Świ ętoborzec 3 rewitalizacji Odziaływanie Sfera społeczna przedsi ęwzi ęcia Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna Cel (cele) projektu Przywrócenie potencjału historycznego oraz rekreacyjnego zdegradowanego terenu oraz obiektów pełni ących w przeszło ści funkcj ę stadniny ogierów. Realizacja zaj ęć opartych na przekazywaniu wiedzy o koniach oraz

136

kultywowaniu tradycji historycznych miejsca wraz z organizacj ą zaj ęć dla osób niepełnosprawnych. Aktywizacja społeczna mieszka ńców w ramach historycznego i wa żnego w gminie obiektu. Cele programu rewitalizacji Cel 1. Odnowa zdegradowanej powierzchni z przeznaczeniem na cele społeczne i gospodarcze

Główne projekty 2.1 Remont zabytkowego strychu stajni, z przekształceniem na pokoje szkoleniowe oraz noclegowe oraz rewitalizacyjne wyodr ębnienie cz ęś ci pełni ącej funkcje społeczne w ramach realizowanego przedsi ęwzi ęcia aktywizuj ącego mieszka ńców oraz turystów – „Akademia Świ ętoborzec”. Nazwa wnioskodawcy Opis problemu Cel projektu Zadania Gmina Łobez Zdegradowane budynki Zmiana funkcji obiektów 1. Remont elewacji zewn ętrznej Wła ściciel obiektów stada stadniny ogierów pełni ącej w zlokalizowanych na terenie budynków. ogierów przeszło ści funkcj ę stadniny poprzez ich odnow ę 2. Wymiana dachu oraz pozostałej reprez entacyjne gminy. oraz zapewnienie mo żliwo ści infrastruktury. Niszczej ące budynki wpływaj ą wykorzystani a na cele 3. Remont wn ętrza obiektu wraz z na zmniejszanie atrakcyjno ści społeczne skoncentrowane na dostosowaniem do mo żliwo ści obszaru gminy oraz stanowi ą aktywizacji osób wymagaj ących użytkowych. zagro żenie dla mieszka ńców. wsparcia na obszarze 4. Zakupienie wyposa żenia Degradacja budynków jest rewitalizacji. niezb ędnego do realizowania funkcji równie ż przykładem degradacji szkoleniowej oraz noclegowej obiektu. oraz utraty funkcji obszaru zwi ązanego z to żsamo ści ą lokaln ą gminy. Miejsce realizacji Szacunkowa warto ść Produkty i rezultaty Sposób pomiaru Podobszar rewitalizacji IV 2 500 000 Liczba osób korzystaj ących z Dane własne Urz ędu Miejskiego w (Łobez, ul. Świ ętoborzec 3) nowej infrastruktury Łobzie edukacyjno -rekreacyjnej -2000 Liczba mieszka ńców oceniaj ących swoje miejsce zamieszkania jako atrakcyjne - 30 0 Liczba nowych obiektów infrastruktury edukacyjno - rekreacyjnej – 4 Powierzchnia obszarów obj ętych re witalizacj ą - 6

2.2. Adaptacja pomieszcze ń na potrzeby realizowanego przedsi ęwzi ęcia edukacyjnego, w zakresie wyposa żenia niezb ędnego do realizacji szkole ń oraz prowadzenia warsztatów praktycznych umiej ętno ści zwi ązanych z powo żeniem i hippik ą. Nazwa wnioskodawcy Opis problemu Cel projektu Zadania Gmina Łobez Degradacja funkcji społecznych Zapewnienie mo żliwo ści 1. Wyposa żenie pomieszcze ń w sprz ęt Wła ściciel obiektów stada pełnionych przez obiekty organizacji przedsi ęwzi ęć multimedialny.

137

ogierów stadniny koni oraz niemo żno ść edukacyjnych oraz 2. Zakup wyposa żenia umo żliwiaj ącego wykorzystania potencj ałów terapeutycznych na terenie organizowanie warsztatów konnych. obiektów na cele społeczne, zrewitalizowanych obiektów 3. Organizowanie zaj ęć edukacyjnych. prowadz ące do budowania stadniny koni. wi ęzi pomi ędzy osobami posiadaj ącymi problemy społeczne oraz pozostałymi mieszka ńcami. Miejsce realizacji Szacunkowa warto ść Produkty i rezultaty Sposób pomiaru Podobszar rewitalizacji IV 300 000 Liczba nowych obiektów Dan e własne Urz ędu Miejskiego w (Łobez, ul. Świ ętoborzec 3) infrastruktury edukacyjno -Łobzie rekreacyjnej – 2 Liczba zakupionej infrastruktury słu żą cej do realizacji przedsi ęwzi ęć edukacyjnych – 100 Powierzchnia obszarów obj ętych rewitalizacj ą - 6

2.3. Uporz ądkowanie oraz zagospodarowanie przestrzeni wokół obiektów wraz z utworzeniem ście żki historycznej wyposa żonej w tablice interaktywne prezentuj ące histori ę obiektu oraz tradycje zwi ązane z hodowl ą koni. Nazwa wnioskodawcy Opis problemu Cel projektu Zadania Gmina Łobez Post ępuj ąca degradacja Zapewnienie dost ępu 1. Oczyszczenie terenu Wła ściciel obiektów stada przestrzeni przylegaj ących do mieszka ńcom do atrakcyjnej 2. Ponowne zagospodarowanie obszaru ogierów obiektów oraz brak mo żliwo ści przestrzeni, która stanowi wraz z aran żacj ą przestrzeni atrakcyjneg o wykorzystania tej podstaw ę do podejmowania 3. Stworzenie ście żki historycznej przestrzeni, a tak że działa ń prowadz ących do 4. Zakup tablic interaktywnych. post ępuj ąca marginalizac ja odnowy w śród mieszka ńców symbolu stanowi ącego obszaru rewitalizacji podstaw ę to żsamo ści lokalnej. identyfikacji regionalnej. Miejsce realizacji Szacunkowa warto ść Produkty i rezultaty Sposób pomiaru Podobszar rewitalizacji IV 100 000 Liczba osób korzystaj ących z Dane własne Urz ędu Miejskiego w (Łobez, ul. Świ ętoborzec 3) nowej infrastruktury Łobzie edukacyjno -rekreacyjnej – 2000 Liczba mieszka ńców oceniaj ących swoje miejsce zamieszkania jako atrakcyjne - 30 0

2.4. Prowadzenie cyklicznych zaj ęć „Akademii Świ ętoborzec” maj ących na celu nauk ę je ździectwa. Nazwa wnioskodawcy Opis problemu Cel projektu Zadania

138

Gmina Łobez Niewykorzystywanie Nadanie nowych funkcji 1. Organizowanie cyklicznych szkole ń. Wła ściciel obiektów stada infrastruktury stadniny oraz zdegradowanemu obszarowi 2. Organizowanie cyklicznych ogierów post ępuj ąca jej degradacja. wraz z wykorzystaniem jego warsztatów. Bra k realizacji działa ń w pote ncjału na cele aktywizacji 3. Realizacja projektów edukacyjnych. zakresie rozwoju potencjału dz ieci i młodzie ży, szczególnie organizacji działa ń maj ących żyj ących w rodzinach na celu aktywizowanie dzieci dysfunkcyjnych. oraz młodzie ż z rodzin dysfunkcyjnych. Miejsce realizacji Szacunkowa warto ść Produkty i rezultaty Sposób pomiaru Podobszar rewitalizacji IV 60 000 Liczba wydarze ń społecznych Dane własne Urz ędu Miejskiego w (Łobez, ul. Świ ętoborzec 3) organizowanych na Łobzie zdegradowanym obszarze – 15 Liczba osób bior ących ud ział w wydarzeniach społeczno - edukacyjnych - 1000

2.5. Stworzenie lokalnego symbolu „Konia Kłusaka”, poprzez przygotowanie materiałów promuj ących atrakcyjno ść turystyczn ą gminy. Nazwa wnioskodawcy Opis problemu Cel projektu Zadania Gmina Łobez Brak podejmowania działa ń Zwi ększenie rozpoznawalno ści 1. Zaprojektowanie lokalnego symbolu. Wła ściciel obiektów stada promocyjnych obiektów gminy oraz przywrócenie 2. Stworzenie materiałów promocyjnych. ogierów stanowi ących potencjał gmin y, symbolu zwi ązanego z 3. Prowadzenie działa ń promocyjnych. które mog ą wpłyn ąć na historyczn ą to żsamo ści ą ugruntowanie poczucia lokaln ą społeczno ści. to żsamo ści lokalnej w śród mieszka ńców, ale równie ż osób przyjezdnych. Miejsce realizacji Szacunkowa warto ść Produkty i rezultaty Sposób pomiaru Podobszar rewitalizacji IV 50 000 Liczba wydarze ń społecznych Dane własne Urz ędu Miejskiego w (Łobez, ul. Świ ętoborzec 3) organizowanych na Łobzie zdegradowanym obszarze – 5 Stworzenie atrakcyjnego produktu lokalnego - 1

Pozostałe projekty 2.6. Wyposa żenie pomieszcze ń pełni ących funkcje hotelarskie w sprz ęt niezb ędny do organizacji noclegów. rewitalizacyjne (Działanie jest niezb ędne do uruchomienia działalno ści obiektu, jednak że cel rewitalizacyjny jest realizowany w sposób po średni, a mianowicie poprzez podejmowanie działa ń zmierzaj ących do zagospodarowania obiektu. Wyposa żenie obiektu w sprz ęt podstawowy zwi ązany z funkcj ą organizacji noclegów umo żliwia podejmowanie działa ń aktywizacyjnych). Krótki opis problemu jaki Wyst ępuj ąca degradacja wa żnego obiektu historycznego, pełni ącego funkcj ę stadniny ogierów. Post ępuje ma rozwi ąza ć realizacja degradacja budynków u żytkowych oraz przestrzeni wokół budynków. Ze wzgl ędu na powierzchni ę obiektu,

139

projektu dochodzi do nat ęż enia negatywnych zjawisk społecznych, takich jak nielegalne picie alkoholu oraz chuliga ństwo. Brak podj ęcia działa ń rewitalizacyjnych doprowadzi do pełnego zaniedbania wskazanej przestrzeni publicznej o wysokim potencjale społecznym. Obecnie obiekt nie pełni żadnych funkcji społecznych, a w zrewitalizowanym obiekcie mogłyby by ć realizowane programy aktywno ści społecznej, skoncentrowane na nauce jazdy konnej oraz zaj ęcia maj ące na celu popraw ę stanu zdrowia osób niepełnosprawnych. W realizacj ę niniejszych działa ń zaanga żowane zostałyby osoby długotrwale wykluczone oraz osoby, które posiadaj ą problemy społeczne. W zwi ązku z tym niniejsze działanie stałoby si ę form ą aktywizacji zawodowej mieszka ńców oraz przeciwdziałania problemom społecznym stwierdzonym na obszarze rewitalizacji. Ponadto odbywaj ące si ę aktywno ści byłyby atrakcyjne równie ż dla osób spoza gminy, co wpływałoby na rozwój przedsi ębiorczo ści na terenach obszarów popegeerowskich. Niniejsze działania zwi ększałyby zaanga żowanie gospodarcze mieszka ńców, prowadz ąc do spadku osób pozostaj ących bez pracy oraz zwi ększaj ąc mo żliwo ść aktywizacji osób bezrobotnych. To przedsi ęwzi ęcie wpływałoby na rozwi ązanie problemów wyst ępuj ących przede wszystkim w sferze społecznej, ale równie ż gospodarczej, przestrzennej i technicznej. Prognozowane produkty i rezultaty wraz ze sposobem Wska źniki rezultatu ich oceny i zmierzenia w warto ść Źródło Jednostka odniesieniu do celów nazwa pocz ątkowa 2017 ko ńcowa 2023 danych/sposób miary rewitalizacji rok rok pomiaru

Liczba osób korzystaj ących z nowej Dane własne Urz ędu osoby 0 2000 infrastruktury edukacyjno-rekreacyjnej Miejskiego w Łobzie

Liczba mieszka ńców oceniaj ących swoje Dane własne Urz ędu % 0 30 miejsce zamieszkania jako atrakcyjne Miejskiego w Łobzie

Liczba wydarze ń społecznych organizowanych Dane własne Urz ędu szt. 0 20 na zdegradowanym obszarze Miejskiego w Łobzie

Liczba osób bior ących udział w wydarzeniach Dane własne Urz ędu osoby 0 1000 społeczno- edukacyjnych Miejskiego w Łobzie

Wska źniki produktu warto ść Źródło Jednostka nazwa pocz ątkowa 2017 ko ńcowa 2023 danych/sposób miary rok rok pomiaru

140

Liczba nowych obiektów infrastruktury Dane własne Urz ędu szt. 0 6 edukacyjno-rekreacyjnej Miejskiego w Łobzie

Liczba zakupionej infrastruktury słu żą cej do Dane własne Urz ędu szt. 0 100 realizacji przedsi ęwzi ęć edukacyjnych Miejskiego w Łobzie

Dane własne Urz ędu Powierzchnia obszarów obj ętych rewitalizacj ą ha 0 8 Miejskiego w Łobzie

Dane własne Urz ędu Stworzenie atrakcyjnego produktu lokalnego szt. 0 1 Miejskiego w Łobzie

Planowany okres realizacji 2017-2022

Szacowana (orientacyjna) 3 135 000,00 zł warto ść projektu Przewidywane  RPO WZ 2014-2020, działanie 9.3 Wspieranie rewitalizacji w sferze fizycznej, gospodarczej i społecznej źródła finansowania ubogich społeczno ści i obszarów miejskich i wiejskich  PROW 2014-2020, LSR, Operacje w zakresie zachowania dziedzictwa kulturowego  PROW 2014-2020, LSR, Operacje w zakresie wzmocnienia kapitału społecznego, w tym przez podnoszenie wiedzy społeczno ści lokalnej w zakresie ochrony środowiska i zmian klimatycznych, tak że z wykorzystaniem rozwi ąza ń innowacyjnych  Bud żet Miasta

Nazwa przedsi ęwzi ęcia 3. ZWI ĘKSZENIE POTENCJAŁU MIEJSC ATRAKCYJNYCH DLA MIESZKA ŃCÓW GMINY rewitalizacyjnego Nazwa wnioskodawcy Gmina Łobez Nazwa Łobeska Fundacja Archeologiczna podmiotu/podmiotów Centrum Integracji Społecznej w Łobzie współpracuj ących Miejsce realizacji danego Podobszar rewitalizacji IV projektu na obszarze Łobez, ulica Niepodległo ści, Słowackiego, Wojska Polskiego

141

rewitalizacji Odziaływanie Sfera społeczna przedsi ęwzi ęcia Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna Cel (cele) projektu Zwi ększenie aktywno ści mieszka ńców gminy poprzez adaptacj ę terenów zielonych. Przywrócenie atrakcyjno ści obszarom zdegradowanym, na których istnieje infrastruktura techniczna umo żliwiaj ąca organizowanie wydarze ń rozrywkowych. Zwi ększenie zainteresowania mieszka ńców wydarzeniami kulturalnymi i rozrywkowymi organizowanymi na terenie gminy. Cele programu rewitalizacji Cel 2. Aktywizacja społeczna oraz zawodowa mieszka ńców szans ą na przywrócenie obszarów zmarginalizowanych Główne projekty 3.1. Zagospodarowanie rekreacyjne le śnej polany w parku poprzez utworzenie tematycznych punktów edukacji rewitalizacyjne ekologicznej oraz postawienie obiektów małej architektury. Nazwa wnioskodawcy Opis problemu Cel projektu Zadania Gmina Łobez Degradacja przestrzenna Zwi ększenie dost ępu 1. Oczyszczenie terenu obiektów parkowych wraz z mieszka ńców do atrakcyjnych 2. Zagospodarowanie obszaru na cele niemo żno ści ą realizacji miejsc rekreacyj nych na terenie rekreacyjne. dostosowanej do potrzeb gminy wraz z zatrzymaniem 3. Zakup infrastruktury rekreacyjnej. mieszka ńców funkcji procesu degradacji prz estrzeni 4. Stworzenie punktó w edukacji rekreacyjnej. miejskiej i nadaniem obszarowi ekologicznej. funkcji edukacyjnych. 5. Prowadzenie działa ń z zakresu edukacji ekologicznej b ędących form ą aktywizacji osób wykluczonych społecznie. 6. Wykonanie prac przy odnowie obszaru przez osoby wykluczone. Miejsce realizacji Szacunkowa warto ść Produkty i rezultaty Sposób pomiaru Podobszar rewitalizacji IV 300 000 Liczba wspartych obiektów Dane własne Urz ędu Miejskiego w (Łobez, Niepodległo ści, infrastruktury zlokalizowanych Łobzie Słowackiego, Wojska na rewitalizowanym obszarze – Polskiego) 3 Liczba osób niepełnosprawnych korzystaj ących ze zrewital izowanego obszaru – 150 Powierzchnia obszarów obj ętych rewitalizacj ą - 15

142

3.2. Przywrócenie warto ści historyczno-społeczno-kulturalnej „Wzgórza Rolanda” poprzez rewaloryzacj ę historycznego zało żenia oraz wyposa żenie w tablice historyczne. Nazwa wnioskodawcy Opis problemu Cel projektu Zadania Gmina Łobez Degradacja przestrzenna Zwi ększenie dost ępu 1. Oczyszczenie terenu. obiektów parkowych wraz z mieszka ńców d o atrakcyjnych 2. Adaptacja przestrzeni wzgórza do niemo żno ści ą realizacji miejsc rekreacyjnych na terenie potrzeb mieszka ńców. dostosowanej do potrzeb gminy wraz z zatrzymaniem 3. Wyznaczenie pu nktów rekreacyjnych mieszka ńców funkcji procesu degradacji przestrzeni oraz adaptacja ich przestrzeni. rekreacyjnej. miejskiej i nadaniem obszarowi 4. Stworzenie ci ągów pieszych. funkcji historycznych. 5. Postawienie tablic historycznych. 6. Zaanga żowanie osób wykluczonych w prace interwencyjne maj ące na celu opiek ę nad odnowionym obszarem. Miejsce realizacji Szacunkowa warto ść Produkty i rezultaty Sposób pomiaru Podobszar rewitalizacji IV 650 000 Liczba wspartych obiektów Dane własne Urz ędu Miejskiego w (Łobez, Niepodległo ści, infrastruktury zlokalizowanych Łobzie Słowackiego, Wojska na rewitalizowanym obszarze – Polskiego) 3 Realizacja przedsi ęwzi ęć edukacyj nych w obszarze historii oraz kultury - 10

3.3. Wymiana nawierzchni dojazdowej do patelni wraz z postawieniem małej architektury na potrzeby organizacji festynów. Nazwa wnioskodawcy Opis problemu Cel projektu Zadania Gmina Łobez Degradacja przestrzenna Zwi ększenie dost ępu 1. Wymiana nawierzchni dojazdowej. obiektów parkowych wraz z mieszka ńców do atrakcyjnych 2. Zakupienie małej architektury. niemo żno ści ą realizacji miejsc rekreacyjnych na terenie 3. Odnowa powierzchni obiektu dostosowanej do potrzeb gminy wraz z zatrzymaniem infrastrukturalnego - „patelni”. mieszka ńców funkcji pr ocesu degradacji przestrzeni 4. Organizowanie warsztatów rekreacyjnej. miejskiej i nadaniem obszarowi aktywizacyjnyc h osób wymagaj ących funkcji rekreacyjnej. wsparcia. 5. Zaanga żowanie interwencyjne osób wykluczonych w prac ę przy organizacji festynów. Miejsce realizacji Szacunkowa warto ść Produkty i rezultaty Sposób pomiaru Podobszar rewitalizacji IV 200 000 Liczba programów Dane własne Urz ędu Miejskiego w (Łobez, Niepodległo ści, zrealizowanych w okre ślonych Łobzie Słowackiego, Wojska grupach społecznych – 4 Polskiego) Powierzchnia obszarów obj ętych rewitalizacj ą - 5

143

3.4. Stworzenie miejsca festiwalowego w obszarze „starego boiska” poprzez odnow ę nawierzchni oraz zagospodarowanie przestrzeni zielonej. Nazwa wnioskodawcy Opis problemu Cel projektu Zadania Gmina Łobez Degradacja przestrzenna Zwi ększenie dost ępu 1. Odnowa nawierzchni obiektu. zapewniaj ących mo żliwo ść mieszka ńców do atrakcyjnych 2. Zagosp odarowanie przestrzeni organizowania wydarze ń miejsc rekreacyjnych na terenie zielonej wraz ze stworzeniem skwerów. rozrywkowych i kulturalnych gminy wraz z zatrzymaniem 3. Stworzenie trybun. wraz z niemo żno ści ą r ealizacji procesu degradacji przestrzeni 4. Stworzenie miejsc pełni ących funkcj ę dostosowanych do potrzeb miejskiej i nadaniem obszarowi gastronomiczn ą. mieszka ńców funkcji. funkcji rekreacyjnej. 5. Zaanga żowanie interwencyjne osób wykluczonych w wykonywanie prac w trakcie organizow anych wydarze ń. Miejsce realizacji Szacunkowa warto ść Produkty i rezultaty Sposób pomiaru Podobszar rewitalizacji IV 300 000 Liczba osób korzystaj ących z Dane własne Urz ędu Miejskiego w (Łobez, Niepodległo ści, nowej lub zmodernizowanej Łobzie Słowackiego, Wojska infrastruktury społ eczno- Polskiego) rekreacyjnej – 4200 Liczba zorganizowanych przedsi ęwzi ęć rozrywkowych atrakcyjnych społecznie, maj ących na celu aktywizacj ę obszaru - 20

3.5. Modernizacja placu rekreacyjnego przy ulicy Niepodległo ści słu żą cego do organizacji imprez, festiwali i animacji dla mieszka ńców wraz z przebudow ą sceny słu żą cej do organizacji wydarze ń artystycznych i festiwali. Nazwa wnioskodawcy Opis problemu Cel projektu Zadania Gmina Łobez Degradacja przestrzeni Zwi ększenie dost ępu 1. Odnowa nawierzchni obiektu. publicznej wraz z ni emo żno ści ą mieszka ńców do atrakcyjnych 2. Zapewnienie dost ępu do lokali realizacji dostosowanej do miejsc rekreacyjnych na terenie gastronomicznych. potrzeb mieszka ńców funkcji gminy wraz z zatrzymaniem 3. Stworzenie trybun. rekreacyjnej. procesu degradacji przestrzeni 4. Org anizowanie cyklicznych wydarze ń miejskiej i nadaniem obszarowi maj ących na celu integracj ę osób funkcji rekreacyjnej. wykluczonych z mieszka ńcami jako potencjał do wł ączenia ich w społe czno ść lokaln ą. Miejsce realizacji Szacunkowa warto ść Produkty i rezultaty Sposób pomiaru Podobszar rewitalizacji IV 1 300 000 Liczba osób korzystaj ących z Dane własne Urz ędu Miejskiego w (Łobez, Niepodległo ści, nowej lub zmodernizowanej Łobzie Słowackiego, Wojska infrastruktury sp ołeczno- Polskiego) rekreacyjnej - 800

144

Pozostałe projekty 3.6. Stworzenie toru rowerowego na potrzeby mieszkańców (w okresie letnim) oraz toru saneczkowego (w rewitalizacyjne okresie zimowym). (Niniejszy projekt ma wpłyn ąć na podniesienie atrakcyjno ści obszaru oraz umo żliwi ć prowadzenie aktywnych działa ń maj ących na celu aktywizowanie osób wymagaj ących wsparcia mi ędzy innymi poprzez umo żliwienie podejmowania aktywno ści zawodowej opartej na obsłudze toru rowerowego oraz jego bie żą cego utrzymania. Niniejsze działanie b ędzie stanowiło uzupełnienie pozostałych projektów i powinno by ć traktowane jako efekt synergii wzgl ędem projektów głównych). 3.7. Stworzenie atrakcyjnych placów zabaw dla dzieci w formie ogródków jordanowskich. (Aktywizacja dzieci oraz zapewnienie im mo żliwo ści aktywnego sp ędzenia czasu jest równie ż jednym z celów prowadzonych działa ń rewitalizacyjnych. W odniesieniu do niniejszego przedsi ęwzi ęcia stanowi form ę uzupełnienia podejmowanych działa ń poprzez zapewnienie możliwo ści prowadzenia aktywnej działalno ści zawodowej skoncentrowanej na utrzymaniu zaadaptowanych obiektów). 3.8. Zagospodarowanie przestrzeni parku oraz stworzenie mini skansenu archeologicznego jako przykładu obiektów archeologicznych istniej ących na terenie gminy. (Niniejsze przedsi ęwzi ęcie jest wa żnym zadaniem dla przedstawicieli organizacji pozarządowej zaanga żowanej w projekt, która b ędzie chciała prowadzi ć działania aktywizacyjne dla dzieci oraz seniorów w ramach wskazanych potencjałów obszaru. Projekt ma charakter uzupełniaj ący, poniewa ż b ędzie wpływał na uatrakcyjnienie obszaru, ale równie ż b ędzie pełnił wa żna rol ę społeczn ą). Krótki opis problemu jaki Obiekty maj ące pełni ć funkcj ę rozrywkow ą, a tak że parki, które powinny zapewnia ć mieszka ńcom mo żliwo ść ma rozwi ąza ć realizacja rekreacji stanowi ą obszary zdegradowane. Przestrze ń nie jest atrakcyjna i nie stanowi miejsca, które projektu spełniałoby wymogi obszaru skierowanego na aktywizacj ę osób zamieszkuj ących gmin ę. Ponadto niniejsza przestrze ń nie jest dostosowana do potrzeb osób niepełnosprawnych, przez co nie maj ą oni mo żliwo ść korzystania z atrakcyjnych miejsc na terenie gminy. Degradacja obszaru zwi ększa ponadto skal ę społecznych zjawisk niepo żą danych, takich jak spo żywanie alkoholu, zanieczyszczanie obszaru i traktowanie parku jako miejsca składowania śmieci. Przywrócenie funkcji parku oraz nadanie nowego wizerunku infrastrukturze technicznej maj ącej na celu organizacj ę wydarze ń rozrywkowych spowoduje zwi ększenie zainteresowania mieszka ńców aktywnymi formami sp ędzania czasu wolnego. Nale ży pami ęta ć, i ż bierno ść osób wykluczonych jest jedn ą z przyczyn nawarstwiania si ę dotykaj ących ich problemów społecznych. Zintensyfikowanie działa ń prowadz ących do zaktywizowania osób żyj ących w trudniejszej sytuacji społecznej, powinno opiera ć si ę przede wszystkim na doprowadzeniu do ich integracji ze społeczno ści ą lokaln ą, a to b ędzie jednym z celów realizowanych projektów. Odbywaj ąca si ę integracja mo że wpłyn ąć na odzyskanie poczucia własnej warto ści przez osoby wykluczone i zwi ększy ć ich determinacj ę do zmiany własnej sytuacji życiowej. Jest to bardzo wa żne w kontek ście społeczno ści popegeerowskiej, która w wi ększym stopniu posiada deficyty w zakresie budowania wspólnoty lokalnej. Prognozowane produkty i rezultaty wraz ze sposobem Wska źniki rezultatu

145

ich oceny i zmierzenia w warto ść Źródło Jednostka odniesieniu do celów nazwa pocz ątkowa 2017 ko ńcowa 2023 danych/sposób miary rewitalizacji rok rok pomiaru Liczba zorganizowanych przedsi ęwzi ęć Dane własne Urz ędu rozrywkowych atrakcyjnych społecznie, szt. 0 20 Miejskiego w Łobzie maj ących na celu aktywizacj ę obszaru

Liczba wspartych obiektów infrastruktury szt. 0 6 Dane własne Urz ędu zlokalizowanych na rewitalizowanym obszarze Miejskiego w Łobzie

Realizacja przedsi ęwzi ęć edukacyjnych w Dane własne Urz ędu szt. 0 10 obszarze historii oraz kultury Miejskiego w Łobzie

Wska źniki produktu warto ść Źródło Jednostka nazwa pocz ątkowa 2017 ko ńcowa 2023 danych/sposób miary rok rok pomiaru

Liczba osób niepełnosprawnych korzystaj ących Dane własne Urz ędu osoby 0 150 ze zrewitalizowanego obszaru Miejskiego w Łobzie

Liczba programów zrealizowanych w Dane własne Urz ędu szt. 0 4 okre ślonych grupach społecznych Miejskiego w Łobzie

Dane własne Urz ędu Powierzchnia obszarów obj ętych rewitalizacj ą ha 0 20 Miejskiego w Łobzie

Planowany okres realizacji 2018-2022

Szacowana (orientacyjna) 3 250 000,00 zł warto ść projektu Przewidywane  PROW 2014-2020, LSR, Operacje w zakresie budowy lub przebudowy ogólnodost ępnej i źródła finansowania niekomercyjnej infrastruktury turystycznej lub rekreacyjnej, lub kulturalnej  RPO WZ 2014-2020, działanie 9.3 Wspieranie rewitalizacji w sferze fizycznej, gospodarczej i społecznej ubogich społeczno ści i obszarów miejskich i wiejskich

146

 PROW 2014-2020, LSR, promowania obszaru obj ętego LSR, w tym produktów lub usług lokalnych  PROW 2014-2020, LSR, Operacje w zakresie zachowania dziedzictwa kulturowego  Bud żet Miasta

Nazwa przedsi ęwzi ęcia 4. LOKALNE PARKI TWÓRCZO ŚCI SPOŁECZNEJ MIEJSCEM AKTYWIZACJI SPOŁECZNO ŚCI rewitalizacyjnego Nazwa wnioskodawcy Gmina Łobez Nazwa Rady Sołeckie wsi podmiotu/podmiotów Ochotnicza Stra ż Po żarna współpracuj ących Koła Gospody ń Wiejskich Stowarzyszenie “Tradycja” Lokalna Grupa Działania Centrum Inicjatyw Wiejskich w Łobzie

Miejsce realizacji danego Podobszar rewitalizacji VII - Ro żnowo Łobeskie projektu na obszarze Podobszar rewitalizacji X - Zagórzyce rewitalizacji Podobszar rewitalizacji XI - Zajezierze Odziaływanie Sfera społeczna przedsi ęwzi ęcia Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna Cel (cele) projektu Zwi ększenie wykorzystania potencjału społeczno ści lokalnej w zakresie umiej ętno ści kulinarnych. Aktywizacja mieszka ńców w ramach realizacji wspólnych działa ń maj ących wpływ na odnow ę obszarów zdegradowanych. Wykorzystanie lokalnych tradycji wraz z prowadzeniem działa ń animacyjnych. Cele programu rewitalizacji Cel 2. Aktywizacja społeczna oraz zawodowa mieszka ńców szans ą na przywrócenie obszarów zmarginalizowanych Główne projekty 4.1. Adaptacja terenów parkowych na potrzeby utworzenia miejsc rekreacji oraz przestrzeni umo żliwiaj ących rewitalizacyjne prowadzenie zaj ęć aktywizuj ących mieszka ńców. Nazwa wnioskodawcy Opis problemu Cel projektu Zadania Gmina Łobez Post ępuj ąca degradacja Zapewnienie mo żliwo ści 1. Oczyszczenie terenów parkowych. przestrzeni parkowych oraz wykorzystania przestrzeni 2. Wyznaczenie nowych funkcji na niewykorzystywanie ich na cele parkowych na potrzeby terenach parkowych. społeczne, ze szczególnym realizacji przedsi ęwzi ęć 3. Adaptacja przestrzeni publicznej na

147

uwzgl ędnieniem aktywizacji sp ołecznych. cele społeczne. mieszka ńców. Miejsce realizacji Szacunkowa warto ść Produkty i rezultaty Sposób pomiaru Podobszar rewitalizacji VII 300 000 Liczba osób korzystaj ących ze Dane własne Urz ędu Miejskiego w (Ro żnowo Łobeskie) zmodernizowanej infrastruktury Łobzie Podobszar rewitalizacji X społecznej, rekreacyjnej i (Zagórzyce) kulturalnej - 400 Podobszar rewitalizacji XI Liczba utworzonych lokalnych (Zajezierze) punktów akty wno ści społecznej – 2 Liczba zorganizowanych akcji społecznych i imprez kulturalnych - 8

4.2. Rewitalizacja zespołu parkowo-pałacowego w celu utworzenia nowych miejsc pracy dla lokalnej społeczno ści. Nazwa wnioskodawcy Opis problemu Cel projektu Zadania Gmina Łobez Post ępuj ąca degradacja Zapewnienie mo żliwo ści 1. Oczyszczenie terenów parkowych. przestrzeni parkowych oraz wykorzystania przestrzeni 2. Wyznaczenie nowych funkcji na niewykorzystywanie ich na cele parkowych na potrzeby terenach parkowych. reintegracji zawodowej osób reintegra cji zawodowej osób 3. Adaptacja przestrze ni publicznej na wykluczonych. wykluczonych. cele reintegracji zawodowej. Miejsce realizacji Szacunkowa warto ść Produkty i rezultaty Sposób pomiaru Podobszar rewitalizacji VII 600 000 Liczba osób zagro żonych Dane własne Ur zędu Miejskiego w (Ro żnowo Łobeskie) ubóstwem lub wykluczeniem Łobzie Podobszar rewitalizacji X społecznym, które (Zagórzyce) zaanga żowały si ę zawodowo – Podobszar rewitalizacji XI 5 (Zajezierze)

4.3. Modernizacja świetlic wiejskich wraz z dostosowaniem na potrzeby utworzenia lokalnych punktów kulinarnych wraz z adaptacj ą przestrzeni wokół świetlic na cele rekreacyjne. Nazwa wnioskodawcy Opis problemu Cel projektu Zadania Gmina Łobez Niski stopie ń podejmowania Zapewnienie mieszka ńcom 1. Odnowa wyposa żenia świetlic wraz z aktywno ści zawodowej przez mo żliwo ści podejmowania zakupem wyposa żenia zapewniaj ącego mieszka ńców obszarów aktywno ści zawodowej oraz mo żliwo ść aktywizacji mieszka ńców. wiejskich. rekreacyjnej w swojej 2. Zakup stacjonarnego sprz ętu miejscowo ści. sportowego do świetlic. 3. Zakup sprz ętu multimedialnego. 4. Modernizacja wydzielonej przestrzeni na potrzeby utworzenia miejsca do przyrz ądzania potraw.

148

5. Zaadap towanie przestrzeni wokół świetlicy na potrzeby aktywizacji społecznej mieszka ńców. Miejsce realizacji Szacunkowa warto ść Produkty i rezultaty Sposób pomiaru Podobszar rewitalizacji VII 800 000 Liczba osób korzystaj ących ze Dane własne Urz ędu Miejskiego w (Ro żnowo Łobeskie) zmodernizowanej infrastruktury Łobzie Podobszar rewitalizacji X społecznej, rekreacyjnej i (Zagórzyce) kulturalnej - 200 Podobszar rewitalizacji XI Liczba utworzonych lokalnych (Zajezierze) punktów aktywno ści społecznej – 1 Liczba zorganizowanych akcji społecznych i impre z kulturalnych – 10 Liczba nowych obiektów infrastruktury kulturalnej - 5

4.4. Organizacja wydarzenia „Lokalne ogródki” jako miejsca prezentacji hodowanych ró ż, które s ą specjalno ści ą regionu. Nazwa wnioskodawcy Opis problemu Cel projektu Zadania Gmina Łobez Brak wykorzystania Zwi ększenie aktywno ści 1. Zaadaptowanie przestrzeni na potencjałów obszarów gminy. mieszka ńców poprzez potrzeby organizowanego wykorzystanie potencjałów przedsi ęwzi ęcia. istniej ących na obszarze gminy. 2. Zakupienie infrastruktury niezb ędnej do organizacji wydarzenia. 3. Organizacja wydarzenia lokalnego. Miejsce realizacji Szacunkowa warto ść Produkty i rezultaty Sposób pomiaru Podobszar rewitalizacji VII 50 000 Liczba osób korzystaj ących ze Dane własne Urz ędu Miejskiego w (Ro żnowo Łobeskie) zmodernizowanej infrastruktury Łobzie Podobszar rewitalizacji X społecznej, rekreacyjnej i (Zagórzyce) kulturalnej - 200 Podobszar rewitalizacji XI Liczba zorganizowanych akcji (Zajezierze) społecznych i imprez kulturalnych - 2

4.5. Utworzenie spółdzielni socjalnej skupiaj ącej mieszka ńców wykluczonych społecznie. Nazwa wnioskodawcy Opis problemu Cel projektu Zadania Gmina Łobez Niski współczynnik aktywno ści Zwi ększenie aktywno ści 1. Podejmowanie działa ń zawodowej na terenach zawodowej osób wykluczonych aktywizuj ących osoby wykluczone popegeerowskich oraz oraz zapobie żenie ich dalszej społecznie. wyk luczenie społeczne marginalizacji społecznej. 2. Zało żenie spół dzielni socjalnej. mieszka ńców pozostaj ących

149

bez zatrudnienia. Miejsce realizacji Szacunkowa warto ść Produkty i rezultaty Sposób pomiaru Podobszar rewitalizacji VII 120 000 Liczba utworzonych spółdzie lni Dane własne Urz ędu Miejskiego w (Ro żnowo Łobeskie) socjalnych - 1 Łobzie Podobszar rewitalizacji X (Zagórzyce) Podobszar rewitalizacji XI (Zajezierze)

Pozostałe projekty 4.6. Organizacja Dni G ęsiny w Zagórzycach oraz Dni Kiszonej Kapusty w Zajezierzu jako lokalnych atrakcji dla rewitalizacyjne mieszka ńców gminy. (Projekt ma na celu wykorzystanie lokalnych tradycji oraz budow ę to żsamo ści lokalnej opartej o zasoby, które wyst ępuj ą na obszarze rewitalizacji. Organizacja lokalnych atrakcji ma na celu ugruntowanie lokalnej tradycji oraz budow ę wi ęzi lokalnych oraz identyfikacji to żsamo ściowej mieszkańców, co b ędzie stanowiło podstaw ę do wdra żania projektów w wi ększym stopniu nakierowanych na aktywizacj ę. Niniejszy projekt ma charakter uzupełniaj ący i wpłynie na zwi ększenie efektu realizowanych projektów zwi ązanych z odnow ą obszaru). Krótki opis problemu jaki Problemem obszaru jest wysoki stopie ń degradacji przestrzennej, ale przede wszystkim małe zaanga żowanie ma rozwi ąza ć realizacja społeczno ści lokalnej. Szczególnym problemem jest wysoki stopie ń wykluczenia zawodowego mieszka ńców i projektu brak podejmowania przez nich legalnej pracy zarobkowej. Uwarunkowaniem wpływaj ącym na nisk ą aktywno ść społeczn ą i zawodow ą jest przede wszystkim wychowanie mieszka ńców zwi ązane z życiem na terenach popegeerowskich. W okresie przedtransformacyjnym mieszka ńcy mieli zaspokojone wszystkie swoje potrzeby, a z chwil ą upadku zakładu pozbawieni zostali opieki, przez co brakuje im motywacji do podejmowania aktywno ści. Niniejszy problem mo że zosta ć rozwi ązany poprzez realizacj ę przedsi ęwzi ęcia skoncentrowanego na wykorzystaniu potencjału mieszka ńców w zakresie posiadanych przez nich kompetencji kulinarnych, w poł ączeniu z działaniami maj ącymi na celu odnow ę obszarów zdegradowanych. Mieszka ńcy b ędą zdeterminowani do wykorzystania lokalnych tradycji na cele zwi ązane z rozwojem działalno ści gospodarczej, opartej na kompetencjach kulinarnych, które mog ą równie ż wpłyn ąć na zwi ększenie atrakcyjno ści obszaru rewitalizacji i jego odnow ę w kontek ście działa ń turystycznych. Jednak że nale ży pami ęta ć, i ż rozwój turystyki mo że w tym przypadku by ć pochodn ą realizowanych działa ń maj ących na celu przeciwdziałanie stwierdzonym problemom społecznym. Ponadto brak zaanga żowania mieszka ńców zostanie rozwi ązany poprzez działalno ść spółdzielni socjalnej, która b ędzie prowadziła działalno ść w obszarze gastronomicznej obsługi punktu dla podró żnych i sprzeda ży kwiatów. Niniejsze przedsi ęwzi ęcie doprowadzi do kompleksowej aktywizacji mieszka ńców oraz przywracania aktywno ści w śród osób zamieszkuj ących tereny popegeerowskie, poniewa ż spółdzielnia w ramach celów statutowych b ędzie miała na celu aktywizowanie społeczno ści lokalne, która mo że równie ż zamieszkiwa ć inne obszary gminy zaliczane do terenów popegeerowskich. Rozwój działalno ści kulinarnej opartej na to żsamo ści lokalnej wpłynie na mo żliwo ść realizacj i działalno ści gospodarczej podczas

150

wydarze ń organizowanych na innych obszarach i jednocze śnie realizacj ę celów społecznych podmiotu ekonomii społecznej. Prognozowane produkty i rezultaty wraz ze sposobem Wska źniki rezultatu ich oceny i zmierzenia w warto ść Źródło Jednostka odniesieniu do celów nazwa pocz ątkowa 2017 ko ńcowa 2023 danych/sposób miary rewitalizacji rok rok pomiaru Liczba osób korzystaj ących ze Dane własne Urz ędu zmodernizowanej infrastruktury społecznej, osoby 0 800 Miejskiego w Łobzie rekreacyjnej i kulturalnej

Liczba osób zagro żonych ubóstwem lub Dane własne Urz ędu wykluczeniem społecznym, które osoby 0 5 Miejskiego w Łobzie zaanga żowały si ę zawodowo

Liczba mieszka ńców oceniaj ących swoje Badania ankietowe % 20 50 miejsce zamieszkania jako atrakcyjne wśród mieszka ńców

Wska źniki produktu warto ść Źródło Jednostka nazwa pocz ątkowa 2017 ko ńcowa 2023 danych/sposób miary rok rok pomiaru

Liczba utworzonych lokalnych punktów Dane własne Urz ędu szt. 0 3 aktywno ści społecznej Miejskiego w Łobzie

Dane własne Urz ędu Liczba utworzonych spółdzielni socjalnych szt. 0 1 Miejskiego w Łobzie

Liczba zorganizowanych akcji społecznych i Dane własne Urz ędu szt. 0 20 imprez kulturalnych Miejskiego w Łobzie

Liczba nowych obiektów infrastruktury Dane własne Urz ędu szt. 0 5 kulturalnej Miejskiego w Łobzie

151

Planowany okres realizacji 2017-2020

Szacowana (orientacyjna) 1 920 000,00 zł warto ść projektu Przewidywane  RPO WZ 2014-2020, działanie 9.3 Wspieranie rewitalizacji w sferze fizycznej, gospodarczej i społecznej źródła finansowania ubogich społeczno ści i obszarów miejskich i wiejskich  PROW 2014-2020, LSR, promowania obszaru obj ętego LSR, w tym produktów lub usług lokalnych  PROW 2014-2020, LSR, Operacje w zakresie wzmocnienia kapitału społecznego, w tym przez podnoszenie wiedzy społeczno ści lokalnej w zakresie ochrony środowiska i zmian klimatycznych, tak że z wykorzystaniem rozwi ąza ń innowacyjnych  RPO WZ 2014-2020, działanie 7.4 Tworzenie miejsc pracy w sektorze ekonomii społecznej mm.in poprzez wsparcie na tworzenie przedsi ębiorstw społecznych (w szczególno ści spółdzielni socjalnych)  Bud żet Miasta

Nazwa przedsi ęwzi ęcia 5. GRUSZKOWA WIOSKA WA ŻNĄ ATRAKCJ Ą TURYSTYCZN Ą GMINY rewitalizacyjnego Nazwa wnioskodawcy Gmina Łobez Stowarzyszenie „Tradycja” Nazwa Rady Sołeckie wsi podmiotu/podmiotów Ochotnicza Stra ż Po żarna współpracuj ących Koło Gospody ń Wiejskich Stowarzyszenie „Tradycja” Miejsce realizacji danego Podobszar rewitalizacji I – Bełczna projektu na obszarze Podobszar rewitalizacji V – Poradz rewitalizacji Podobszar rewitalizacji VI – Przyborze Odziaływanie Sfera społeczna przedsi ęwzi ęcia Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna

152

Cel (cele) projektu Wykorzystanie dziedzictwa kulturowego wsi zlokalizowanych w bezpo średnim s ąsiedztwie. Adaptacja zdegradowanej przestrzeni na cele społecznie u żyteczne, umo żlwiaj ące zaanga żowanie mieszka ńców do realizacji celów społecznych oraz wspólnej aktywno ści na rzecz lokalnej społeczno ści. Stworzenie atrakcyjnego lokalnego produktu turystycznego, który mo że sta ć si ę potencjałem obszaru i bardzo silnym wyró żnieniem obszaru. Cele programu rewitalizacji Cel 1. Odnowa zdegradowanej powierzchni z przeznaczeniem na cele społeczne i gospodarcze

Główne projekty 5.1. Zagospodarowanie zdegradowanej przestrzeni na potrzeby placu biesiadnego wraz z adaptacj ą rewitalizacyjne powierzchni u żytkowej oraz wyposa żeniem w mał ą infrastruktur ę rekreacyjn ą. Nazwa wnioskodawcy Opis problemu Cel projektu Zadania Gmina Łobez Post ępuj ąca degradacja Przystosowanie przestrzeni 1. Oczyszczenie terenu Stowarzyszenie „Tradycja” przestrzeni publicznej, która nie publicznej do mo żliwo ści 2. Zakup urz ądze ń architektury jest wykorzystywana na cele zapewnienia procesu zewn ętrznej aktywizacji mieszka ńców. aktywizacji mieszka ńców. 3. Zakup małej infrastruktury rekreacyjnej. 4. Zagospodarowanie przestrzeni na potrzeby organizacji przedsi ęwzi ęć rozrywkowych. Miejsce realizacji Szacunkowa warto ść Produkty i rezultaty Sposób pomiaru Podobszar rewitalizacji I 80 000 Liczba osób korzystaj ących z Sprawozdania ko ńcowe beneficjentów (Bełczna) nowej infrastruktury społeczno - rekreacyjnej - 3500

5.2. Adaptacja przestrzeni poprzez przebudow ę drogi na potrzeby skomunikowania zabudowa ń mieszka ńców ze świetlic ą, w której b ędą odbywały si ę warsztaty kulinarne. Nazwa wnioskodawcy Opis problemu Cel projektu Zadania Gmina Łobez Brak mo żliwo ści wykorzystania Skomunikowanie obszarów 1. Zagospodarowanie oraz wymiana Stowarzyszenie „Tradycja” zdegradowanego potencjału pełni ących funkcje nawierzchni drogi. obszaru, ze wzgl ędu na mieszkaniowe z terenami 2. Wyposa żenie świetlicy w urz ądzenia nieodpowiednie jeg o pełni ącymi funkcje rekreacyjne. niezb ędne do realizacji warsztatów skomunikowanie z przestrzeni ą kulinarnych. pełni ącą funkcje społeczne. Miejsce realizacji Szacunkowa warto ść Produkty i rezultaty Sposób pomiaru Podobszar rewitalizacji I 600 000 Długo ść obszaru poddanego Sprawozdania ko ńcowe beneficjentów (Bełczna) działaniom rewitalizacyjnym – 1 km

5.3. Adaptacja Alei Gruszkowej wraz z jej oczyszczeniem na potrzeby utworzenia zewn ętrznej „Galerii Gruszki”. Nazwa wnioskodawcy Opis problemu Cel projektu Zadania

153

Gmina Łobez Zdegradowana przestrze ń Odnowa przestrzeni publicznej 1. Zagospodarowanie przestrzeni alei. Stowarzyszenie „Tradycja” posiadaj ąca warto ściowe na cele społeczne. 2. Przyci ęcie drzew. obiekty przyrodnicze, która nie 3. Ponowna adaptacja zieleni. jest wykorzystywana na cele 4. Stworzenie miejsc, w których społeczne. prezentowane był yby prace w ramach „Galerii Gruszki”. Miejsce realizacji Szacunkowa warto ść Produkty i rezultaty Sposób pomiaru Podobszar rewitalizacji I 100 000 Liczba osób korzystaj ących z Sprawozdania ko ńcowe beneficjentów (Bełczna) nowej infrastruktury społeczno - rekreacyjnej - 500

5.4. Stworzenie produktu lokalnego „Gruszka Pastorówka”, poprzez prowadzenie działa ń promocyjnych oraz wydanie poradników turystycznych. Nazwa wnioskodawcy Opis problemu Cel projektu Zadania Gmina Łobez Brak ch arakterystycznego Stworzenie produktu lokalnego 1. Stworzenie koncepcji „Gruszki Stowarzyszenie „Tradycja” produktu lokalnego na maj ącego na celu promocj ę Pastorówki”. obszarze rewitalizacji. regionu oraz podnoszenie jego 2. Stworzenie poradników walorów w świadomo ści turystycznych. społecznej. 3. Realizacja działa ń promocyjnych na obszarze rewitalizacji. Miejsce realizacji Szacunkowa warto ść Produkty i rezultaty Sposób pomiaru Podobszar rewitalizacji I 50 000 Liczba zorganizowanych akcji Sprawozdania ko ńcowe beneficjentów (Bełczna) społecznych i imprez kulturalny ch – 10 Liczba utworzonych produktów lokalnych - 1

5.5. Prowadzenie cyklicznych działa ń animacyjnych przeznaczonych dla mieszka ńców oraz turystów. Nazwa wnioskodawcy Opis problemu Cel projektu Zadania Gmina Łobez Brak wystarczaj ących działa ń Zapewnienie mieszka ńcom 1. Zakupienie sprz ętu niezb ędnego do Stowarzyszenie „Tradycja” aktywizacyjnych na obszarze dost ępu do cyklicznych działa ń prowadzenia działa ń animacyjnych. rewitalizacji, które byłyby animacyjnych maj ących na celu 2. Organizacja c yklicznych działa ń skierowane do mieszka ńców. ich aktywizacj ę. animacyjnych: warsztatów rze źbienia w gruszce, warsztatów suszenia gruszki oraz jej przerobu, warsztatów tworzenia ozdób gruszkowych. Miejsce realizacji Szacunkowa wartość Produkty i rezultaty Sposób pomiaru Podobszar rewitalizacji I 80 000 Liczba wydarze ń społecznych Sprawozdania ko ńcowe beneficjentów (Bełczna) organizowanych na Podobszar rewitalizacji V zdegradowanym obszarze – 40 (Poradz) Liczba osób bior ących u dział w Podobszar rewitalizacji VI wydarzeniach animacyjnych –

154

(Przyborze) 2000 Liczba zorganizowanych akcji społecznych i imprez kulturalnych - 30

5.6. Stworzenie spółdzielni socjalnej, której celem b ędzie prowadzenie działa ń aktywizuj ących poprzez organizowanie wydarze ń dla mieszka ńców. Nazwa wnioskodawcy Opis problemu Cel projektu Zadania Gmina Łobez Utrzymuj ąca si ę na wysokim Aktywizacja zawodowa osób 1. Podejmowanie działa ń Stowarzyszenie „Tradycja” poziomie licz ba osób wykluczonych społecznie na aktywizuj ących osoby wykluczone wykluczonych społecznie, terenach popegeerowskich. społecznie. pozostaj ących bez zatrudnienia 2. Zało żenie spółdzielni socjalnej. i posiadaj ących niedopasow ane do wymaga ń rynku pracy kwalifikacje zawodowe. Miejsce realizacji Szacunkowa warto ść Produkty i rezultaty Sposób pomiaru Podobszar rewitalizacji I 120 000 Liczba utworzonych spółdzielni Sprawozdania ko ńcowe beneficjentów (Bełczna) socjalnych - 1 Podobszar rewitalizacji V (Poradz) Podobszar rewitalizacji VI (Przyborze)

5.7. Utworzenie w „Dworku Tradycja” sali wystawowej, w której prezentowane byłyby wyroby z gruszek jako miejsca lokalnej informacji turystycznej. Nazwa wnioskodawcy Opis problemu Cel projektu Zadania Gmina Łobez Brak wystarczaj ący ch działa ń Zapewnienie mieszka ńcom 1. Adaptacja przestrzeni dworku na cele Stowarzyszenie „Tradycja” aktywizacyjnych na obszarze dost ępu do cyklicznych działa ń tworzonej galerii. rewitalizacji, które byłyby animacyjnych maj ących na celu skierowane do mieszka ńców. uch aktywizacj ę. 2. Zakup niezb ędnego wyposa żenia w ramach organizacji galerii. 3. Organizowanie cyklicznych wydarze ń wystawowych. Miejsce realizacji Szacunkowa warto ść Produkty i rezultaty Sposób pomiaru Podobszar rewitalizacji I 80 000 Liczba osób korzystaj ący ch z Sprawozdania ko ńcowe beneficjentów (Bełczna) nowej infrastruktury społeczno - rekreacyjnej - 500

155

Pozostałe projekty 5.8. Stworzenie „Omnibusu politechnicznego” czyli miejsca w którym za po średnictwem narz ędzi rewitalizacyjne multimedialnych mieszka ńcy b ędą mogli w wirtualnej rzeczywisto ści odnawia ć obszar, na którym mieszkaj ą. (Zakup narz ędzi multimedialnych w postaci komputerów oraz interaktywnych narz ędzi uzupełniaj ących, które pozwol ą na kreowanie odnowionej przestrzeni gminy oraz mo żliwo ść jej ponownej adaptacji w przestrzeni wirtualnej. Oprogramowanie b ędzie wyposa żone w mapy obszaru oraz wizualizacje zdj ęciowe, pozwalaj ące na wł ączenie społeczno ści do realizowanych działa ń odnowy obszaru). 5.9. Adaptacja świetlicy wiejskiej na potrzeby realizacji wydarze ń promocyjnych oraz utworzenie miejsca, w którym b ędą odbywały si ę spotkania w okresie zimowym. (Zapewnienie całorocznego efektu realizowanych działa ń poprzez adaptacj ę świetlicy, czyli odnow ę wn ętrz oraz wyposa żenie w infrastruktur ę niezb ędn ą do realizacji działa ń aktywizacyjnych. Realizacja odnowy świetlicy wpłynie na mo żliwo ść utrzymania efektów projektu w okresie całego roku oraz b ędzie zwi ększało efektywno ść podejmowanych działa ń). 5.10. Stworzenie oraz wydanie „Bajki o gruszce” jako materiału promocyjnego. (Zwi ększenie efektu prowadzonych działa ń aktywizacyjnych poprzez wykorzystanie efektu synergii działa ń i podj ęcie aktywno ści w obszarze wydania publikacji ksi ąż kowej opartej na to żsamo ści kulturowej obszaru. Niniejsze działanie wpłynie na mo żliwo ść prowadzenia wszechstronnej promocji realizowanych działa ń oraz identyfikacji to żsamo ściowej, co przyczyni si ę do eliminacji negatywnych zjawisk społecznych i eliminacji stwierdzonych deficytów). 5.11 Stworzenie miejsc rekreacji dla młodych mieszka ńców, poprzez budow ę hu śtawek, miejsc umo żliwiaj ących uprawienie zaj ęć sportowych. (Wyposa żenie obiektów w mał ą architektur ę umo żliwiaj ącą bardziej efektywne prowadzenie działa ń aktywizacyjnych, ze szczególnym uwzgl ędnieniem działa ń skoncentrowanych w obszarze aktywności sportowej, które b ędą wa żne w kontek ście aktywno ści lokalnej i wykorzystania to żsamo ści miejsca). 5.12. Budowa o świetlenia. (Niniejszy projekt ma charakter dodatkowy oraz uzupełniaj ący wzgl ędem podejmowanych działa ń, poniewa ż jego celem jest budowa o świetlenia umo żliwiaj ąca zapewnienie mieszka ńcom wy ższego poziomu bezpiecze ństwa). Krótki opis problemu jaki Problemem jest wyst ępowanie znacznej ilo ści osób wykluczonych społecznie oraz brak mo żliwo ści ma rozwi ąza ć realizacja prowadzenia atrakcyjnych działa ń aktywizacyjnych ze wzgl ędu na brak potencjału w poszczególnych projektu miejscowo ściach. Ze wzgl ędu na upadek Pa ństwowych Gospodarstw Rolnych bardzo wielu mieszka ńców jest trwale wykluczonych zawodowo oraz żyje w warunkach ubóstwa. Na obszarze rewitalizacji nie istnieje potencjał do rozwoju działalno ści gospodarczej, co wpływa na brak mo żliwo ści podj ęcia działa ń prowadz ących do zaktywizowania wykluczonych osób. Miejscowo ść Bełczna, która jest zlokalizowana w pobli żu miejscowo ści o wysokim stopniu degradacji stanowi potencjał do realizacji działa ń rewitalizacyjnych, gdy ż posiada bogat ą, ale niewykorzystan ą w odpowiednim stopniu tradycj ę zwi ązan ą z histori ą gruszek. W chwili obecnej na niniejszym obszarze nie jest wykorzystywany

156

ten potencjał oraz brakuje działa ń animacyjnych maj ących słu żyć lokalnej społeczno ści. Poprzez utworzenie spółdzielni socjalnej na obszarze Bełcznej mo żliwe b ędzie aktywizowanie osób wykluczonych społecznie i mieszkaj ących na terenach popegeerowskich miejscowo ści: Przyborze, Poradz, gdy ż na terenie niniejszych miejscowo ści równie ż zdiagnozowano koncentracj ę problemów społecznych, a s ą one odpowiednio poł ączone komunikacyjnie pomi ędzy sob ą. Spółdzielnia socjalna b ędzie organizowała wydarzenia na terenie niniejszych miejscowo ści, których celem b ędzie zwi ększenie potencjału działa ń realizowanych w Bełcznie. Rozwini ęta współpraca sołtysów doprowadzi do mo żliwo ści poł ączenia wydarze ń społecznych odbywaj ących si ę cyklicznie na terenie gminy i wł ączenia w niniejsze działania spółdzielni socjalnej. Ponadto aktywno ści organizowane w ramach przedsi ęwzi ęcia b ędą miały wpływ na wi ększ ą aktywizacj ę mieszka ńców całej gminy, co wpłynie na rozwi ązanie problemów zwi ązanych z brakiem odpowiednich miejsc rekreacyjnych oraz niewystarczaj ącą ilo ści ą przedsi ęwzi ęć rozrywkowych. Nale ży podkre śli ć, i ż b ędzie to zwi ązane bezpo średnio z brakiem wyrazistego symbolu gminy, do którego b ędzie mogła zosta ć zaliczona „gruszka pastorówka”, dlatego skala oddziaływania niniejszego przedsi ęwzi ęcia mo że wykroczy ć poza obszar rewitalizacji, ale przynie ść bezpo średnie korzy ści zwi ązane z odnow ą obszaru rewitalizacji. Prognozowane produkty i rezultaty wraz ze sposobem Wska źniki rezultatu ich oceny i zmierzenia w wartość Źródło Jednostka odniesieniu do celów nazwa pocz ątkowa 2017 ko ńcowa 2023 danych/sposób miary rewitalizacji rok rok pomiaru Sprawozdania Liczba osób korzystaj ących z nowej osoby 0 4000 ko ńcowe infrastruktury społeczno-rekreacyjnej beneficjentów Sprawozdania Liczba mieszka ńców oceniaj ących swoje ko ńcowe % 0 40 miejsce zamieszkania jako atrakcyjne beneficjentów/ badania ewaluacyjne Sprawozdania Liczba wydarze ń społecznych organizowanych szt. 0 40 ko ńcowe na zdegradowanym obszarze beneficjentów

Sprawozdania Liczba osób bior ących udział w wydarzeniach osoby 0 2000 ko ńcowe animacyjnych beneficjentów Wska źniki produktu warto ść Źródło Jednostka nazwa pocz ątkowa 2017 ko ńcowa 2023 danych/sposób miary rok rok pomiaru

157

Sprawozdania Liczba utworzonych spółdzielni socjalnych szt. 0 1 ko ńcowe beneficjentów

Sprawozdania Liczba zorganizowanych akcji społecznych i szt. 0 40 ko ńcowe imprez kulturalnych beneficjentów

Sprawozdania Liczba utworzonych produktów lokalnych szt. 0 1 ko ńcowe beneficjentów

Planowany okres realizacji 2017-2020

Szacowana (orientacyjna) 1 545 000,00 zł warto ść projektu Przewidywane  RPO WZ 2014-2020, działanie 9.3 Wspieranie rewitalizacji w sferze fizycznej, gospodarczej i społecznej źródła finansowania ubogich społeczno ści i obszarów miejskich i wiejskich  PROW 2014-2020, LSR, Operacje w zakresie promowania obszaru obj ętego LSR, w tym produktów lub usług lokalnych  PROW 2014-2020, LSR, Operacje w zakresie rozwoju kapitału społecznego, w tym przez podnoszenie wiedzy społeczno ści lokalnej w zakresie ochrony środowiska i zmian klimatycznych, tak że z wykorzystaniem rozwi ąza ń innowacyjnych  RPO WZ 2014-2020, działanie 7.4 Tworzenie miejsc pracy w sektorze ekonomii społecznej mm.in poprzez wsparcie na tworzenie przedsi ębiorstw społecznych (w szczególno ści spółdzielni socjalnych)  PROW 2014-2020, LSR, Operacje w zakresie budowy lub przebudowy ogólnodost ępnej i niekomercyjnej infrastruktury turystycznej lub rekreacyjnej, lub kulturalnej  Bud żet Miasta

Nazwa przedsi ęwzi ęcia 6. ODNOWA MIEJSCOWO ŚCI ZAGRO ŻONYCH DEGRADACJ Ą PRZESTRZENN Ą rewitalizacyjnego Nazwa wnioskodawcy Gmina Łobez Nazwa Rady Sołeckie wsi podmiotu/podmiotów Ochotnicza Stra ż Po żarna współpracuj ących Koło Gospody ń Wiejskich

158

Lokalna Organizacja Turystyczna Powiatu Łobeskiego Miejsce realizacji danego Podobszar rewitalizacji VIII – Unimie projektu na obszarze Podobszar rewitalizacji IX – Zachełmie rewit alizacji Odziaływanie Sfera społeczna przedsi ęwzi ęcia Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna Cel (cele) projektu Zaanga żowanie mieszka ńców obszarów w działania społeczne na rzecz miejscowo ści. Promocja zdrowego trybu życia, w szczególno ści w oparciu o aktywno ść fizyczn ą. Aktywizacja społeczna osób pozostaj ących bez pracy poprzez organizowanie cyklicznych warsztatów oraz funkcj onowanie klubów mieszka ńca. Cele programu rewitalizacji Cel 2. Aktywizacja społeczna oraz zawodowa mieszka ńców szans ą na przywrócenie funkcjonalno ści obszarów zmarginalizowanych Główne projekty 6.1. Wyposa żenie świetlic wiejskich w sprz ęt niezb ędny do funkcjonowania klubów mieszka ńca. rewitalizacyjne Nazwa wnioskodawcy Opis problemu Cel projektu Zadania Gmina Łobez Post ępuj ąca degradacja Zwi ększenie zaanga żowania 1. Zakupienie sprz ętu multimedialnego. społeczna mieszka ńców mieszka ńców na rzecz 2. Zakupienie sprz ętu umo żliwiaj ącego obszarów wiejskich wraz z społeczno ści lokalnej wraz z atrakcyjne sp ędzanie czasu wolnego. utrzymuj ącym si ę odsetkiem mo żliwo ści ą zwi ększenia swojej 3. Organizowanie cyklicznych spotka ń w osób pozostaj ących bez aktywno ści zawodowej. ramach klubów mieszka ńca. zatrudnienia. Miejsce realizacji Szacunkowa warto ść Produkty i rezultaty Sposób pomiaru Podobszar rewitalizacji VIII 150 000 Liczba wybudowanych lub Dane własne Urz ędu Miejskiego w (Unimie) przebudowanych obiektó w Łobzie Podobszar rewitalizacji IX infrastruktury społecznej, (Zachełmie) rekreacyjnej lub kulturalnej – 2 Liczba zakupionego wyposa żenia umo żliwiaj ącego aktywizacj ę mieszka ńców - 10

6.2. Organizowanie warsztatów aktywno ści fizycznej oraz warsztatów zawodowych i kulinarnych. Nazwa wnioskodawcy Opis problemu Cel projektu Zadania Gmina Łobez Post ępuj ąca degradacja Zwi ększenie zaanga żowania 1. Organizowanie warsztatów społeczna mieszka ńców mieszka ńców na rzecz zwi ększaj ących aktywno ść fizyczn ą obszarów wiejskich wraz z społeczno ści lokalnej wraz z mieszka ńców. utrzymuj ącym si ę odsetkiem mo żliwo ści ą zwi ększenia swojej 2. Organizowanie warsztatów osób pozostaj ących bez aktywno ści zawodowej. zwi ększaj ącą zaanga żowanie

159

zatrudnienia. zawodowe. 3. Nauka sztuki gotowania dla mieszka ńców. Miejsce realizacji Szacunkowa warto ść Produkty i rezultaty Sposób pomiaru Podobszar rewitalizacji VIII 100 000 Osoby uczestnicz ące w Dane własne Urz ędu Miejskiego w (Unimie) działaniach społecznych Łobzie Podobszar rewitalizacji IX prowadzonych w (Zachełmie) wyposa żonych bu dynkach – 800 Liczba zorganizowanych warsztatów - 10

6.3. Stworzenie spółdzielni socjalnej anga żuj ącej zawodowo wykluczonych mieszka ńców. Nazwa wnioskodawcy Opis problemu Cel projektu Zadania Gmina Łobez Post ępuj ąca degradacja Zwi ększenie zaanga żowania 1. Podejmowanie działa ń społeczna mieszka ńców mieszka ńców na rzecz aktywizuj ących osoby wykluczone obszarów wiejskich wraz z społeczno ści lokalnej wraz z społecznie. utrzymuj ącym si ę odsetkiem mo żliwo ści ą zwi ększenia swojej 2. Zało żenie spółdzielni socjalnej. osób pozostaj ących bez aktywno ści zawodowej. zatrudnienia. Miejsce realizacji Szacunkowa warto ść Produkty i rezultaty Sposób pomiaru Podobszar rewitalizacji VIII 80 000 Liczba zaktywizowanych osób Dane własne Urz ędu Miejskiego w (Unimie) wykluczonych społecznie – 10 Łobzie Podobszar rewitalizacji IX Liczba utworzonych spółdzielni (Zachełmie) socjalnych - 1

6.4. Odnowa zdegradowanej przestrzeni parkowej wraz z dostosowaniem jej do celów rekreacyjnych. Nazwa wnioskodawcy Opis problemu Cel projektu Zadania Gmina Łobez Wyst ępowanie zdegradowanej Zwi ększenie aktywno ści 1. Oczyszczenie terenów parkowych. przestrzeni nie zapewniaj ącej mieszka ńców poprzez 2. Wyznaczenie nowych funkcji na mieszka ńcom mo żliwo ści przywrócenie atrakcyjno ść terenach parkowych. atrakcyjnego sp ędzania czasu przestrzeni parkowej. 3. Adaptacja przestrzeni publicznej na wolnego. cele społeczne. Miejsce realizacji Szacunkowa warto ść Produkty i rezultaty Sposób pomiaru Podobszar rewitalizacji VIII 200 000 Liczba zakupionego Dane własne Urz ędu Miejskiego w (Unimie) wyposa żenia umo żliwiaj ącego Łobzie Podobszar rewitalizacji IX aktywizacj ę mieszka ńców – 5 (Zachełmie) Liczba zorganizowanych warsztatów - 5

160

Pozostałe projekty 6.5. Stworzenie siłowni zewn ętrznych rewitalizacyjne (Zapewnienie dost ępu do mo żliwo ści aktywizacji sportowej osób korzystaj ących ze wsparcia o środka jest głównym celem realizowanego projektu uzupełniaj ącego. Wpłynie na zwi ększenie efektywno ści podejmowanych działa ń oraz zapewni mo żliwo ść prowadzenia efektywniejszych działa ń aktywizacyjnych). 6.6. Budowa nowych chodników (Działanie ma na celu zapewnienie łatwiejszego dostępu osób do odnowionych przestrzeni i jest działaniem o charakterze uzupełniaj ącym wzgl ędem podejmowanych działa ń aktywizacyjnych. Jego realizacja doprowadzi do zwi ększenia efektu podejmowanych działa ń). Krótki opis problemu jaki Głównym problemem jest brak działa ń aktywizacyjnych organizowanych na terenach wiejskich, co wpływa na ma rozwi ąza ć realizacja wi ększ ą skal ę wyst ępowania dysfunkcji społecznych, objawiaj ących si ę nadmiernym spo żywaniem alkoholu projektu oraz działalno ści ą chuliga ńsk ą. Projekt poprzez stworzenie klubów dla mieszka ńców przyczyni si ę do integracji i aktywizacji osób zamieszkuj ących obszar wiejski. Realizacja projektu pozwoli na stworzenie spółdzielni socjalnej skoncentrowanej na aktywno ści kulinarnej, która poprzez wykonywanie pracy socjalnej, skierowanej w szczególno ści na pomoc osobom i rodzinom, przyczyni si ę do wzmacniania lub odzyskania zdolno ści funkcjonowania w społecze ństwie oraz tworzenia warunków sprzyjaj ących temu celowi. Spółdzielnia b ędzie miała na celu wł ączenie w swoje działania osób szczególnie odczuwaj ących skutki długotrwałego wykluczenia, dlatego kluczowa b ędzie praca warsztatowa animatorów maj ąca na celu przysposobienie osób wykluczonych do podj ęcia odpowiedzialno ści za podejmowane działania, ze szczególnym uwzgl ędnieniem spółdzielczo ści socjalnej. Jest to szczególnie wa żne na terenach, na których zlokalizowane były PGR-y, ze wzgl ędu na wysoki stopie ń wycofania osób z aktywno ści zawodowej oraz wyst ępuj ącego poczucia bezradno ści. W miejscowo ściach b ędą prowadzone działania prewencyjne, maj ące na celu wsparcie dla osób uzale żnionych. Projekt przyczyni si ę do zmniejszenia dysproporcji społecznych oraz zmniejszenia kosztów ekonomicznych i społecznych wynikaj ących z likwidacji Pa ństwowych Gospodarstw Rolnych. Prognozowane produkty i rezultaty wraz ze sposobem Wska źni ki rezultatu ich oceny i zmierzenia w warto ść Źródło Jednostka odniesieniu do celów nazwa pocz ątkowa 2017 ko ńcowa 2023 danych/sposób miary rewitalizacji rok rok pomiaru Osoby uczestnicz ące w działaniach społecznych prowadzonych w wyposa żonych osoby 0 800 Dane własne Urz ędu budynkach Miejskiego w Łobzie

Liczba zaktywizowanych osób wykluczonych Dane własne Urz ędu osoby 0 10 społecznie Miejskiego w Łobzie

Wska źniki produktu

161

warto ść Źródło Jednostka nazwa pocz ątkowa 2017 ko ńcowa 2023 danych/sposób miary rok rok pomiaru

Dane własne Urz ędu Liczba utworzonych spółdzielni socjalnych szt. 0 1 Miejskiego w Łobzie

Liczba wybudowanych lub przebudowanych Dane własne Urz ędu obiektów infrastruktury społecznej, rekreacyjnej szt. 0 2 Miejskiego w Łobzie lub kulturalnej

Liczba zakupionego wyposa żenia Dane własne Urz ędu szt. 0 15 umo żliwiaj ącego aktywizacj ę mieszka ńców Miejskiego w Łobzie

Dane własne Urz ędu Liczba zorganizowanych warsztatów szt. 0 15 Miejskiego w Łobzie

Planowany okres realizacji 2017-2020

Szacowana (orientacyjna) 720 000,00 zł warto ść projektu Przewidywane  RPO WZ 2014-2020, działanie 9.3 Wspieranie rewitalizacji w sferze fizycznej, gospodarczej i społecznej źródła finansowania ubogich społeczno ści i obszarów miejskich i wiejskich  RPO WZ 2014-2020, działanie 7.4 Tworzenie miejsc pracy w sektorze ekonomii społecznej m.in. poprzez wsparcie na tworzenie przedsi ębiorstw społecznych (w szczególno ści spółdzielni socjalnych)  NFO ŚiGW, Program „Wzmocnienie działa ń społeczno ści lokalnych dla zrównowa żonego rozwoju"  Bud żet Miasta

Nazwa przedsi ęwzi ęcia 7. ROZWÓJ SEKTORA EKONOMII SPOŁECZNEJ NA OBSZARACH WIEJSKICH rewitalizacyjnego Nazwa wnioskodawcy Fundacja „Pasja” Centrum Integracji Społecznej

162

Nazwa Rady Sołeckie wsi podmiotu/podmiotów Ochotnicza Stra ż Po żarna współpracuj ących Koło Gospody ń Wiejskich Lokalna Organizacja Turystyczna Powiatu Łobeskiego Miejsce realizacji danego Podobszar rewitalizacji II – Tarnowo projektu na obszarze Podobszar rewitalizacji XII - Rynowo rewitalizacji Odziaływanie Sfera społeczna przedsi ęwzi ęcia Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna Cel (cele) projektu Zwi ększenie potencjału gospodarczego obszarów wiejskich wraz z adaptacj ą zdegradowanych przestrzeni na potrzeby stworzenia miejsc aktywno ści gospodarczej. Zapewnienie mieszka ńcom dost ępu do specjalistycznych usług zdrowotnych. Zmniejszenie wykluczenia zawodowego mieszka ńców obszarów popegeerowskich. Cele programu rewitalizacji Cel 2. Aktywizacja społeczna oraz zawodowa mieszka ńców szans ą na przywrócenie funkcjonalno ści obszarów zmarginalizowanych Główne projekty 7.1. Adaptacja oraz budowa budynków na cele prowadzenia działalno ści leczniczej, rehabilitacyjnej i rewitalizacyjne fizjoterapeutycznej. Nazwa wnioskodawcy Opis problemu Cel projektu Zadania Fundacja „Pasja” Brak odpowiedniej Zapewnienie dost ępu 1. Budowa budynków Centrum Integracji infrastruktury zdrowotnej na mieszka ńców do infrastruktury wykorzystywanych na funkcje Społecznej obszarze rewitalizacji, zdrowotnej oraz mo żliwo ści zdrowotne. zapewniaj ącej mieszka ńcom skorzystania z usług 2. Adaptacja przestrzeni wokół dost ęp do wykwalifikowanych rehabilitacyjnych. budynków na cele rekreacyjne. usług zdrowotnych. 3. Kompleksowe wyko ńczenie zewn ętrzne oraz wewn ętrzne budynków. Miejsce realizacji Szacunkowa warto ść Produkty i rezultaty Sposób pomiaru Podobszar rewitalizacji II 3 000 000 Liczba wybudowanych lub Sprawozdania ko ńcowe beneficjentów (Tarnowo) przebudowanych obiektów infrastruktury społecznej, rekreacyjnej i zdrowotnej – 12 Powierzchnia obszarów obj ętych rewitalizacj ą - 2

7.2. Budowa budynków pełni ących funkcje noclegowe i społeczne, słu żą ce reintegracji mieszka ńców terenów popegeerowskich.

163

Nazwa wnioskodawcy Opis problemu Cel projektu Zadania Fundacja „Pasja” Br ak odpowiedniej Reintegracja zawodowa 1. Budowa budynków Centrum Integracji infrastruktury słu żą cej do celów mieszka ńców terenów wykorzystywanych na funkcje Społecznej społecznych i zapewniaj ącej popegeerowskich poprzez zdrowotne. mieszka ńcom dost ęp do stworzenie miejsc 2. Adaptacja przestrzeni wokół przedsi ęwzi ęć zapewniaj ących zatrudnienie, budynków na cele rekreacyjne. reintegracyjnych. gdy ż osoby w ykluczone b ędą 3. Kompleksowe wyk ończenie miały mo żliwo ść znalezienia zewn ętrzne oraz wewn ętrzne budynków. zatrudnienia w tworzonych 4. Organizowanie warsztatów obiektach po odbyciu reintegracyjnych maj ących na celu warsztatów reintegracyjnych. przygotowanie osób wykluczonych do pracy oraz ich pó źniejsze zatrudnienie. Miejsce realizacji Szacunkowa warto ść Produkty i rezultaty Sposób pomiaru Podobszar rewitalizacji II 1 000 000 Liczba zaktywizowanych osób Sprawozdania ko ńcowe beneficjentów (Tarnowo) wykluczonych społecznie - 30

7.3. Wyposa żenie pomieszcze ń w sprz ęt umo żliwiaj ący realizacj ę działa ń rehabilitacyjnych oraz reintegruj ących mieszka ńców. Nazwa wnioskodawcy Opis problemu Cel projektu Zadania Fundacja „Pasja” Brak odpowiedniej Zapewnienie dost ępu 1. Zakup sprz ętu niezb ędnego do Centrum Integracji infrastruktury zdrowotnej na mieszka ńców do infrastruktury realizacji działa ń rehabilitacyjnych. Społecznej obszarze rewitalizacji, zdrowotnej oraz mo żliwo ści 2. Zakup sprz ętu niezb ędnego do zapewniaj ącej mieszka ńcom skorzystania z usług zapewnienia noclegów. dost ęp do wykwalifikowanych rehabilitacyjnych. 3. Adaptacja pomieszcze ń pod k ątem usług zdrowotnych . zapewnienia funkcji zdrowotnych oraz reintegracyjnych. 4. Wyposa żenie pomieszcze ń w sprz ęt niezb ędny do realizacji działa ń reintegracyjnych. Miejsce realizacji Szacunkowa warto ść Produkty i rezultaty Sposób pomiaru Podobszar rewitalizacji II 1 200 000 Liczba zakupionego Sprawozdania ko ńcowe beneficjentów (Tarnowo) wyposa żenia umo żliwiaj ącego aktywizacj ę mieszka ńców - 100

7.4. Organizacja cyklicznych „Dni Zdrowia” dla mieszka ńców oraz warsztatów reintegracyjnych. Nazwa wnioskodawcy Opis problemu Cel projektu Zadania Fundacja „Pasja” Brak wydarze ń z zakresu Organizowanie cyklicznych 1. Organizacja cyklicznych Centrum Integracji poprawy zdrowia mieszka ńców wydarze ń z zakresu promocji przedsi ęwzi ęć zdrowotnych. Społecznej oraz reintegracji zawodowej na zdrowia mi eszka ńców oraz 2. Organizacja cyklicznych obszarze rewitalizacji. reintegracji zawodowej. przedsi ęwzi ęć reintegracyjnych. Miejsce realizacji Szacunkowa warto ść Produkty i rezultaty Sposób pomiaru Podobszar rewitalizacji II 100 000 Osoby uczestnicz ące w Sprawozdania ko ńcowe beneficjentów

164

(Tarnowo) działaniach społecznych Podobszar rewitalizacji XII prowadzonych w (Rynowo) wyposa żonych budynkach – 500 Liczba osób niepełnosprawnych uczestnicz ących w prowadzonych zaj ęciach - 100

Pozostałe projekty 7.5. Adaptacja przestrzeni wokół budynków na potrzeby wytyczenia ci ągów pieszych. rewitalizacyjne (Działanie uzupełniaj ące, niezwi ązane bezpo średnio z działalno ści ą rewitalizacyjn ą, jednak że kluczowe w zakresie udost ępnienia budynków społeczno ści lokalnej oraz osób aktywizowanych w ramach niniejszego przedsi ęwzi ęcia. Wyznaczone zostan ą ci ągi piesze, umo żliwiaj ące mieszka ńcom przemieszanie si ę po obszarze zagospodarowanym w ramach projektu ). Krótki opis problemu jaki Post ępuj ąca degradacja obszarów wiejskich wraz z brakiem wykorzystania potencjału istniej ącego na terenach ma rozwi ąza ć realizacja o wysokich walorach zapewniaj ących mo żliwo ść prowadzenia działa ń zdrowotnych. Ponadto na obszarach projektu wiejskich wyst ępuje szczególna koncentracja problemów społecznych, ze szczególnym uwzgl ędnieniem wykluczenia zawodowego mieszka ńców. Niniejszy problem wynika z procesów wyst ępuj ących na obszarach popegeerowskich, a mianowicie wysoki stopie ń bierno ści zawodowej mieszka ńców oraz braku ich aktywno ści zawodowej po upadku Pa ństwowych Gospodarstw Rolnych. Ponadto proces ten jest utrzymywany ze wzgl ędu na brak mo żliwo ści aktywizacji zawodowej na obszarach wiejskich. Stworzenie miejsca zapewniaj ącego dost ęp do usług medycznych umo żliwi zaktywizowanie społeczno ści wiejskich oraz zagwarantowanie nowych miejsc pracy, a tak że prowadzenie procesów reintegracji społecznej i zawodowej mieszka ńców. Ponadto mieszka ńcom gminy zostanie zapewniony dost ęp do specjalistycznych usług zdrowotnych, co podniesienie jako ści życia mieszka ńców. Prognozowane produkty i rezultaty wraz ze sposobem Wska źniki rezultatu ich oceny i zmierzenia w warto ść Źródło Jednostka odniesieniu do celów nazwa pocz ątkowa 2017 ko ńcowa 2023 danych/sposób miary rewitalizacji rok rok pomiaru Osoby uczestnicz ące w działaniach Sprawozdania społecznych prowadzonych w wyposa żonych osoby 0 500 ko ńcowe budynkach beneficjentów Sprawozdania Liczba zaktywizowanych osób wykluczonych osoby 0 30 ko ńcowe społecznie beneficjentów

165

Sprawozdania Liczba osób niepełnosprawnych osoby 0 100 ko ńcowe uczestnicz ących w prowadzonych zaj ęciach beneficjentów Wska źniki produktu Warto ść Źródło Jednostka nazwa pocz ątkowa 2017 ko ńcowa 2023 danych/sposób miary rok rok pomiaru

Liczba wybudowanych lub przebudowanych Sprawozdania obiektów infrastruktury społecznej, rekreacyjnej szt. 0 12 ko ńcowe i zdrowotnej beneficjentów

Sprawozdania Liczba zakupionego wyposa żenia szt. 0 100 ko ńcowe umo żliwiaj ącego aktywizacj ę mieszka ńców beneficjentów

Sprawozdania Powierzchnia obszarów obj ętych rewitalizacj ą ha 0 2 ko ńcowe beneficjentów

Planowany okres realizacji 2017-2020

Szacowana (orientacyjna) 5 600 000,00 zł warto ść projektu Przewidywane  RPO WZ 2014-2020, działanie 9.3 Wspieranie rewitalizacji w sferze fizycznej, gospodarczej i społecznej źródła finansowania ubogich społeczno ści i obszarów miejskich i wiejskich  Środki własne wnioskodawcy

Nazwa przedsi ęwzi ęcia 8. ROZWÓJ SEKTORA EKONOMII SPOŁECZNEJ NA OBSZARACH POPRZEMYSŁOWYCH rewitalizacyjnego Nazwa wnioskodawcy Fundacja „Pasja” Centrum Integracji Społecznej Nazwa Grzegorz Kotwicki podmiotu/podmiotów współpracuj ących Miejsce realizacji danego Podobszar rewitalizacji III

166

projektu na obszarze Łobez, ulica Magazynowa 1 rewitalizacji Odziaływanie Sfera społeczna przedsi ęwzi ęcia Sfera gospodarcza Sfera przestrzenno-funkcjonalna Sfera środowiskowa Sfera techniczna Cel (cele) projektu Rewitalizacja zdegradowanego obszaru poprzemysłowego poprzez rozbudow ę infrastruktury wykorzystywanej przez Centrum Integracji Społecznej „Pasja” w Łobzie, przeznaczonej na stworzenie miejsc aktywizacji zawodowej osób zagro żonych wykluczeniem społecznym , zwłaszcza osób niepełnosprawnych. Cele programu rewitalizacji Cel 2. Aktywizacja społeczna oraz zawodowa mieszka ńców szans ą na przywrócenie funkcjonalno ści obszarów zmarginalizowanych Główne projekty 8.1. Modernizacja zdegradowanych obiektów poprzemysłowych na potrzeby utworzenia Centrum Integracji rewitalizacyjne Społecznej Pasja. Nazwa wnioskodawcy Opis problemu Cel projektu Zadania Fundacja „Pasja” Brak odpowiedniej Stworzenie infrastruktury 1. Budowa budynków Centrum Integracji infrastruktury słu żą cej do celów zapewniaj ącej dost ęp wykorzystywanych na funkcje Społecznej społecznych i zapewniaj ącej mieszka ńcom do działa ń społeczne. mieszka ńcom dost ęp do reintegracyjnych, ze 2. Adaptacja przestrzeni wokół przedsi ęwzi ęć szczególnym uwzgl ędnieniem budynków na cele aktywizacji reintegracyjnych. osób wykluczonych zawodowo. społecznej. 3. Kompleksowe wyko ńczenie zewn ętr zne oraz wewn ętrzne budynków. 4. Przygotowanie pomieszcze ń na cele tworzonego CIS. Miejsce realizacji Szacunkowa warto ść Produkty i rezultaty Sposób pomiaru Podobszar rewitalizacji III 1 800 000 Liczba wybudowanych lub Sprawozdania ko ńcowe beneficjentów (Łobez, ulica Magazynowa przebud owanych obiektów 1) infrastruktury społecznej, rekreacyjnej lub kulturalnej – 7 Powierzchnia obszarów obj ętych rewitalizacj ą - 2

8.2. Wyposa żenie w niezb ędny sprz ęt zrewitalizowanych budynków maj ących pełni ć funkcj ę pralni, szwalni oraz obsługi ruchu turystycznego. Nazwa wnioskodawcy Opis problemu Cel projektu Zadania Fundacja „Pasja” Brak odpowiedniej Zapewnienie infrastruktury 1. Zakup sprz ętu niezb ędnego do Centrum Integracji infrastruktury słu żą cej do celów umo żliwiaj ącej prowadzenie realizacji działa ń reintegracji zawodowej.

167

Społecznej społecznych i zapewniaj ącej zaj ęć w obszarze reintegracji 2. Adaptacja pomieszcze ń p od k ątem mieszka ńcom dost ęp do zawodowej mieszka ńców zapewnienia mo żliwo ści organizacji przedsi ęwzi ęć wykluczonych społecznie. warsztatów zawodowych. reintegracyjnych. 3. Wyposa żenie pomieszcze ń w sprz ęt niezb ędny do realizacji działa ń reintegracyjnych. Miejsce realizacji Szacunkowa warto ść Produkty i rezultaty Sposób pomiaru Podobszar rewitalizacji III 1 000 000 Liczba zakupionego Sprawozdania ko ńcowe beneficjentów (Łobez, ulica Magazynowa wyposa żenia umo żliwiaj ącego 1) aktywizacj ę mieszka ńców - 80

8.3. Prowadzenie stałych warsztatów reintegracji społecznej i zawodowej dla wykluczonych mieszka ńców terenów popegeerowskich. Nazwa wnioskodawcy Opis problemu Cel projektu Zadania Fundacja „Pasja” Brak cyklicznych wydarze ń Zapewnienie dost ępu 1. Zakup wyposa żenia niezb ędnego do Centrum Integracji zapewniaj ących mo żliwo ść mieszka ńców do cyklicznych prowadzenia warsztatów reintegracji Społecznej prowadzenia działa ń wydarze ń reintegracyjnych, społecznej i zawodowej. reintegracji zawodowej wpływaj ących na zwi ększenie 2. Organizacja wyd arze ń maj ących na mieszka ńców terenów aktywno ści zawodowej osób celu reintegracj ę zawodow ą oraz popegeerowskich. wykluczonych. społeczn ą mieszka ńców. Miejsce realizacji Szacunkowa warto ść Produkty i rezultaty Sposób pomiaru Podobszar rewitalizacji III 100 000 Liczba osób Sprawozdania ko ńcowe beneficjentów (Łobez, ulica Magazynowa niepełnosprawnych 1) uczestnicz ący ch w prowadzonych zaj ęciach – 1500 Liczba zaktywizowanych osób wykluczonych społecznie - 10

8.4. Przystosowanie obiektów do potrzeb osób niepełnosprawnych. Nazwa wnioskodawcy Opis problemu Cel projektu Zadania Fundacja „Pasja” Utrudniony dost ęp osób Zapewnienie dost ępno ści 1. Przystosowanie infrastruktury Centrum Integracji niepełnosprawnych do modernizowanych obiektów do budynków do potrzeb osób Społecznej obiektów pełni ących funkcje potrzeb osób niepełnosprawnych poprzez budow ę zdrowotne oraz prowadz ących niep ełnosprawnych. odpowiednich podjazdów. działalno ść w zakresie 2. Monta ż barierek umo żliwiaj ących reintegracji zawodowej. poruszanie si ę osobom niepełnosprawnym. Miejsce realizacji Szacunkowa warto ść Produkty i rezultaty Sposób pomiaru Podobszar rewitalizacji III 300 000 Liczba osób Sprawozdania ko ńcowe beneficjentów (Łobez, ulica Magazynowa niepełnosprawnych 1) uczestnicz ących w

168

prowadzonych zaj ęciach - 200

Pozostałe projekty 8.5. Stworzenie miejsc rekreacji dla uczestników warsztatów reintegracji społecznej i zawodowej. rewitalizacyjne (Konieczno ść prowadzenia aktywno ści dla osób wykluczonych społecznie wpływa na konieczno ść zapewnienia dost ępu osób aktywizowanych do mo żliwo ści rekreacji, dlatego niniejszy projekt ma zapewni ć mo żliwo ść prowadzenia działa ń maj ących na celu rekreacj ę uczestników warsztatów reintegracji społecznej i zawodowej poprzez stworzenie przestrzeni rekreacyjnej oraz strefy ciszy ). Krótki opis problemu jaki Wykluczenie społeczne mieszka ńców obszarów popegeerowskich wpływa na brak mo żliwo ści aktywizacji ma rozwi ąza ć realizacja zawodowej wielu mieszka ńców, którzy nie potrafi ą odnale źć si ę na rynku pracy. Na terenie gminy brakuje projektu miejsc zapewniaj ących mo żliwo ść reintegracji zawodowej poprzez wykonywanie pracy pod nadzorem osób posiadaj ących kwalifikacje w zakresie pomocy osobom wykluczonym w powrocie na rynek pracy. Ponadto na niniejszym obszarze wyst ępuje wysoki stopie ń degradacji przestrzennej, co wpływa na pogorszenie jako ści życia mieszka ńców. Stworzenie miejsca świadcz ącego okre ślone usługi, które mog ą by ć wykonywane przez osoby nieposiadaj ące wysokich kwalifikacji zawodowych przyczyni si ę do wdra żania procesu wychodzenia z wykluczenia. Niniejsze osoby otrzymaj ą odpowiedni ą pomoc w zakresie przysposobienia do aktywno ści zawodowej oraz wsparcia w świadczeniu pracy. W celu przywrócenia osób na rynek pracy konieczne jest podj ęcie działa ń zarówno w sferze zawodowej ale równie ż zapewnienie odpowiedniego wsparcia psychicznego osobom wykluczonym, co jest niezb ędne w celu pełnej ich integracji i zostanie zapewnione w ramach niniejszego przedsi ęwzi ęcia. Prognozowane produkty i rezultaty wraz ze sposobem Wska źniki rezultatu ich oceny i zmierzenia w warto ść Źródło Jednostka odniesieniu do celów nazwa pocz ątkowa 2017 ko ńcowa 2023 danych/sposób miary rewitalizacji rok rok pomiaru Osoby uczestnicz ące w działaniach Sprawozdania społecznych prowadzonych w wyposa żonych osoby 0 1500 ko ńcowe budynkach beneficjentów Sprawozdania Liczba zaktywizowanych osób wykluczonych osoby 0 10 ko ńcowe społecznie beneficjentów

Sprawozdania Liczba osób niepełnosprawnych osoby 0 200 ko ńcowe uczestnicz ących w prowadzonych zaj ęciach beneficjentów Wska źniki produktu

169

Warto ść Źródło Jednostka nazwa pocz ątkowa 2017 ko ńcowa 2023 danych/sposób miary rok rok pomiaru

Liczba wybudowanych lub przebudowanych Sprawozdania obiektów infrastruktury społecznej, rekreacyjnej szt. 0 7 ko ńcowe lub kulturalnej beneficjentów

Sprawozdania Liczba zakupionego wyposa żenia szt. 0 80 ko ńcowe umo żliwiaj ącego aktywizacj ę mieszka ńców beneficjentów

Sprawozdania Powierzchnia obszarów obj ętych rewitalizacj ą ha 0 2 ko ńcowe beneficjentów

Planowany okres realizacji 2017-2020

Szacowana (orientacyjna) 3 400 000,00 zł warto ść projektu Przewidywane  RPO WZ 2014-2020, działanie 9.3 Wspieranie rewitalizacji w sferze fizycznej, gospodarczej i społecznej źródła finansowania ubogich społeczno ści i obszarów miejskich i wiejskich  Środki własne wnioskodawcy

170

Rozdział VIII. Mechanizmy integrowania działa ń słu żą cych realizacji celów rewitalizacji oraz odpowiadaj ące im kierunki działa ń słu żą cych eliminacji lub ograniczeniu negatywnych zjawisk oraz przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych

Niniejszy rozdział opisuje mechanizmy zapewnienia komplementarności między poszczególnymi projektami/przedsięwzięciami rewitalizacyjnymi oraz pomiędzy działaniami różnych podmiotów i funduszy na obszarze objętym programem rewitalizacji. W Programie zintegrowano ró żne działania słu żą ce realizacji celów rewitalizacji, w zwi ązku z czym zachowana została komplementarno ść dokumentu w aspektach odnosz ących si ę do zaplanowanych przedsi ęwzi ęć i projektów rewitalizacyjnych. Kompleksowe rozwi ązanie problemów jest nadrz ędnym celem realizowanych przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych, wyst ępuj ących na obszarze zdegradowanym. Poni żej zaprezentowano mechanizmy zachowania komplementarno ści działa ń (projektów i przedsi ęwzi ęć ) na poziomie programu w uj ęciu przestrzennym, problemowym, instytucjonalno-proceduralnym, mi ędzyokresowym oraz ze wzgl ędu na źródła finansowania.

MECHANIZMY ZACHOWANIA KOMPLEMENTARNO ŚCI DZIAŁA Ń W UJ ĘCIU PRZESTRZENNYM

Diagnoza obszaru pozwoliła na wskazanie poszczególnych sołectw, w których istnieje najwi ększa koncentracja negatywnych zjawisk , takich jak: bezrobocie, ubóstwo analizowane na podstawie wykorzystania zasiłków, a tak że problemów środowiskowych, technicznych, przestrzenno-funkcjonalnych i gospodarczych. Planowane do wykonania projekty rewitalizacyjne skupiaj ą si ę na tym obszarze i s ą z nim ści śle powi ązane. Efektem projektów b ędzie mo żliwo ść korzystania z nowej infrastruktury oraz realizacja przedsi ęwzi ęć przez mieszka ńców obszaru rewitalizacji oraz osoby zamieszkuj ące pozostałe obszary i turystów odwiedzaj ących Gmin ę. Poszczególne projekty dopełniaj ą si ę wzajemnie w uj ęciu przestrzennym, a tak że zostały skonstruowane w oparciu o cel, którym jest zniwelowanie problemów społecznych, w zwi ązku z czym działania podejmowane s ą kompatybilne wzgl ędem siebie.

MECHANIZMY ZACHOWANIA KOMPLEMENTARNO ŚCI DZIAŁA Ń W UJĘCIU PROBLEMOWYM

Analiza problemów wyst ępuj ących na obszarze rewitalizacji oraz terenie całej Gminy pozwoliła na wskazanie przedsi ęwzi ęć , które w najwi ększym stopniu sprawi ą, i ż problemy zostan ą zniwelowane. Ponadto pod uwag ę zostały wzi ęte rozwi ązania sygnalizowane przez mieszka ńców w trakcie spotka ń oraz warsztatów rewitalizacyjnych. Planowane przedsi ęwzi ęcia zostały stworzone po dokładnym zapoznaniu si ę z danymi pozyskanymi w trakcie wykonywania diagnozy oraz na podstawie działa ń partycypacyjnych, które były realizowane w trakcie przygotowywania Programu. Wynikaj ą one równie ż z potencjału rozwoju obszaru rewitalizacji, a tak że odpowiadaj ą na potrzeby sygnalizowane w obszarach: społecznym, przestrzenno- funkcjonalnym, technicznym oraz środowiskowym. Wdra żane przedsi ęwzi ęcia oddziałuj ą w znacznym stopniu na eliminacj ę negatywnych zjawisk, które zostały okre ślone w diagnozie potrzeb i potencjału rozwoju obszaru

171

rewitalizacji. Wynika to z dokładnego przeanalizowania komplementarno ści wyników diagnozy, na którą odpowiada realizacja konkretnych przedsi ęwzi ęć oraz poszczególnych działa ń. Ponadto przeprowadzono analiz ę wska źników i prognozowanych rezultatów. Zadania przewidziane do realizacji w ramach procesu rewitalizacji realizuj ą ró żne cele Programu. Opis przyporz ądkowania przedsi ęwzi ęć i projektów rewitalizacyjnych do poszczególnych celów rewitalizacji znajduje si ę w Rozdziale V. Cele rewitalizacji oraz odpowiadaj ące zidentyfikowanym potrzebom rewitalizacyjnym kierunki działa ń maj ących na celu eliminacj ę lub ograniczenie negatywnych zjawisk. Uczestnicy procesu partycypacyjnego wskazywali poszczególne działania, które powinny stanowi ć cz ęś ci składowe przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych, a tak że obrazowały oddziaływanie konkretnych działa ń na zdiagnozowane problemy. Najwa żniejsze projekty b ędą wpływały na rozwi ązywanie problemów w obszarze społecznym oraz rozwój gospodarczy. B ędzie to mo żliwe poprzez rozwój infrastruktury oraz organizowanie nowych wydarze ń kulturalnych, które doprowadz ą do wzrostu atrakcyjno ści obszaru rewitalizacji oraz terenów przyległych. Zdegradowane budynki oraz tereny b ędą pełniły nowe funkcje, bardziej potrzebne pod wzgl ędem przyszłego rozwoju gminy. Nadanie miejscom publicznym nowych funkcji doprowadzi do zwi ększenia uczestnictwa mieszka ńców w realizowanych działaniach, których atrakcyjność wzro śnie. W poni ższej tabeli zaprezentowany został stopie ń kompatybilno ści pod wzgl ędem problemowym poszczególnych działa ń wzgl ędem siebie, który ukazuje poziom, na jakim ł ączna realizacja planowanych działa ń doprowadzi do marginalizacji problemów wyst ępuj ących na obszarze rewitalizacji (zgodnie z poni ższ ą legend ą).

+2 - bardzo silne powi ązanie +1 - silne powi ązanie 0 - neutralne powi ązanie

Jak wida ć w poni ższej tabeli przedsi ęwzi ęcia rewitalizacyjne bardzo silnie i silnie s ą ze sob ą powi ązane . Nie zidentyfikowano przedsi ęwzi ęć neutralnie powi ązanych i oddziaływuj ących

na siebie.

172

Nazwa przedsi ęwzi ęcia 1. CENTRUM 2. PRZYWRÓCENIE 3. ZWI ĘKSZENIE 4. LOKALNE PARKI 5. GRUSZKOWA 6. ODNOWA 7. ROZWÓJ 8. ROZWÓJ rewitalizacyjnego AKTYWNO ŚCI LOKALNYCH POTENCJAŁU TWÓRCZO ŚCI WIOSKA WA ŻNĄ MIEJSCOWO ŚCI SEKTORA SEKTORA LOKALNEJ TRADYCJI W MIEJSC SPOŁECZNEJ ATRAKCJ Ą ZAGRO ŻONYCH EKONOMII EKONOMII GMINY ŁOBEZ STADNINIE ATRAKCYJNYCH MIEJSCEM TURYSTYCZN Ą DEGRADACJ Ą SPOŁECZNEJ NA SPOŁECZNEJ NA ŚWI ĘTOBORZEC DLA MIESZKA ŃCÓW AKTYWIZACJI GMINY PRZESTRZENN Ą OBSZARACH OBSZARACH GMINY SPOŁECZNO ŚCI WIEJSKICH POPRZEMYSŁO WYCH 1. CENTRUM AKTYWNO ŚCI LOKALNEJ GMINY ŁOBEZ 2. PRZYWRÓCENIE LOKALNYCH TRADYCJI W STADNINIE ŚWI ĘTOBORZEC 3. ZWI ĘKSZENIE POTENCJAŁU MIEJSC ATRAKCYJNYCH DLA MIESZKA ŃCÓW GMINY 4. LOKALNE PARKI TWÓRCZO ŚCI SPOŁECZNEJ MIEJSCEM AKTYWIZACJI SPOŁECZNO ŚCI 5. GRUSZKOWA WIOSKA WA ŻNĄ ATRAKCJ Ą TURYSTYCZN Ą GMINY 6. ODNOWA MIEJSCOWO ŚCI ZAGRO ŻONYCH DEGRADACJ Ą PRZESTRZENN Ą 7. ROZWÓJ SEKTORA EKONOMII SPOŁECZNEJ NA OBSZARACH WIEJSKICH 8. ROZWÓJ SEKTORA EKONOMII SPOŁECZNEJ NA OBSZARACH POPRZEMYSŁOWYCH

173

MECHANIZMY ZACHOWANIA KOMPLEMENTARNO ŚCI DZIAŁA Ń W UJ ĘCIU INSTYTUCJONALNO-PROCEDURALNYM

W celu zachowania komplementarno ści działa ń na poziomie Programu rewitalizacji zaplanowano działania przypisane dla Zespołu ds. rewitalizacji oraz dla Urz ędu Miasta. Za zadania społeczne i wdro żenie projektów rewitalizacyjnych odpowiedzialny b ędzie Urz ąd Miasta oraz OPS w Łobzie. Dla zapewnienia skuteczno ści procesu dane będą prezentowane za po średnictwem Zespołu ds. rewitalizacji, którego zadaniem b ędzie ocena stopnia mo żliwo ści zrozumienia dost ępnych danych przez interesariuszy rewitalizacji i potrzeba ich przetworzenia (np. w formie grafów, broszur, diagramów). Docelowo serwis udost ępniony na stronie internetowej Urz ędu Gminy mo że słu żyć jako kanał dwustronnej komunikacji na linii władza–obywatele (interesariusze rewitalizacji). Planuje si ę zawarcie szczegółowych porozumie ń reguluj ących zakres i cz ęstotliwo ść zbieranych danych sprawozdawczych. Celem takiego podej ścia jest udost ępnienie danych i informacji dotycz ących stopnia rozwi ązania konkretnego problemu zidentyfikowanego na obszarze zdegradowanym i obszarze rewitalizacji dla interesariuszy rewitalizacji. Dost ęp do danych ma pozwoli ć interesariuszom monitorowa ć skuteczno ść zmian społeczno-gospodarczych. Współdziałanie na jego rzecz ró żnych instytucji oraz wzajemne uzupełnianie się i spójno ść procedur zostanie zapewniona na etapie programowania oraz na etapie wdra żania Programu (tabela). Tabela 26 Mechanizmy integruj ące na etapie programowania oraz wdra żania programu rewitalizacji MECHANIZMY INTEGRUJ ĄCE - ETAP PROGRAMOWANIA PROGRAMU

• Identyfikacja wspólnych obszarów interwencji pomi ędzy RPO a innymi programami pomocowymi

• Zaanga żowanie w prace Zespołu ds. rewitalizacji podmiotów reprezentuj ących ró żne sektory społeczny, gospodarczy i publiczny

• Identyfikacja kategorii beneficjentów mog ących wspólnie aplikowa ć o wsparcie lub współpracowa ć przy wdro żeniu

MECHANIZMY INTEGRUJ ĄCE - ETAP WDRA ŻANIA PROGRAMU

• Skoordynowanie terminów składania wniosków i wyboru projektów w ramach powi ązanych ze sob ą działa ń w poszczególnych przedsi ęwzi ęciach rewitalizacyjnych

• Współpraca UM z jednostkami samorz ądowymi (OPS, O środek Kultury, szkoły)

• Monitorowane wdro żenia przez Zespół ds. rewitalizacji, który b ędzie pełnił funkcj ę centrum ł ączno ści pomiędzy przedstawicielami Urz ędu Miasta, jednostek organizacyjnych, przedsi ębiorcami oraz NGO’s.

• Uruchomienie „banku projektów” mog ących by ć uzupełnieniem projektów rewitalizacyjnych wpisanych do Programu

• Wprowadzenie wymogu uzyskania opinii Zespołu ds. rewitalizacji zał ączanej do wniosku aplikacyjnego za świadczaj ącego o komplementarno ści operacji z innymi projektami z Programu

• Nawi ązanie ponadlokalnej współpracy z s ąsiednimi gminami wdra żaj ącymi Program w celu wymiany do świadcze ń i dobrych praktyk we wdro żeniu Programu

• Ci ągła analiza przez UM nast ępstw podejmowanych decyzji dla polityki przestrzennej gminy

• Stałe monitorowanie przez UM warunków pozyskania dodatkowych środków wsparcia zewn ętrznego (EFRR, EFS, FS, EFRROW, inne publiczne środki krajowe) w celu tworzenia warunków ł ącznia środków prywatnych w finansowanie procesów rewitalizacji

174

Źródło: Opracowanie własne

MECHANIZMY ZACHOWANIA KOMPLEMENTARNO ŚCI DZIAŁA Ń W UJ ĘCIU ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA

Podstawowym źródłem finansowania projektów rewitalizacyjnych b ędzie działanie 9.3 RPO WZ Wspieranie rewitalizacji fizycznej, gospodarczej i społecznej ubogich społeczno ści i obszarów miejskich i wiejskich. Zakłada si ę, że działania inwestycyjne finansowane z EFRR oraz podejmowane działania 9.3 RPO WZ b ędą rozszerzeniem – uzupełnieniem działa ń o charakterze społecznym, prowadzonych w ramach PI 9i (aktywne włączenie). Natomiast w ramach RPO WZ 2014-2020, działanie 7.1 Wzmocnienie potencjału społeczno ści lokalnych na obszarach rewitalizowanych, zaplanowano działania aktywizacyjne maj ące na celu zaanga żowanie społeczno ści lokalnej. Planuje si ę komplementarne wykorzystanie innych funduszy unijnych tj. PROW 2014-2020, LSR operacje rozwój ogólnodost ępnej i niekomercyjnej infrastruktury turystycznej, rekreacyjnej lub kulturalnej, PROW 2014-2020, LSR operacje rozwój przedsi ębiorczo ści na obszarze wiejskim obj ętym LSR poprzez podejmowanie działalno ści gospodarczej. Zaplanowano równie ż pozyskanie środków na projekty środowiskowe dost ępne w ramach wsparcia NFO ŚiGW, Program „Wzmocnienie działa ń społeczno ści lokalnych dla zrównowa żonego rozwoju".

MECHANIZMY ZACHOWANIA KOMPLEMENTARNO ŚCI DZIAŁA Ń W UJ ĘCIU MI ĘDZYOKRESOWYM

Narz ędziem słu żą cym trwałemu zintegrowaniu działa ń w uj ęciu mi ędzyokresowym b ędzie ewaluacja Programu:

 Ewaluacja ex ante (przed rozpocz ęciem działa ń Programu, celem ustalenia, czy i w jakim stopniu podejmowane działania b ędą zgodne z przyj ętymi zało żeniami oraz czy mo żliwe jest osi ągni ęcie długotrwałych efektów w tym kontek ście);

 Ewaluacja w połowie obowi ązywania Programu (umo żliwia zbadanie stopnia efektywno ści podejmowanych działa ń oraz ich zgodno ści z zało żeniami, ale tak że na ile aktywno ści s ą zgodne z harmonogramem, a poziom wykorzystania zasobów odpowiada opisowi w projekcie);

 Ewaluacja bie żą ca – monitoring przynajmniej raz na rok (dokonywana przez cały czas trwania Programu, zwi ązana z ocen ą poziomu wykonywania zada ń i działa ń w poszczególnych podobszarach rewitalizacyjnych);

 Ewaluacja ko ńcowa (dokonywana pod koniec realizacji projektu, wiąż e si ę z analiz ą zgodno ści podejmowanych działa ń wynikaj ących z harmonogramu oraz z rozliczeniem poziomu wykorzystania zasobów);

 Ewaluacja ex post (dokonywana po zako ńczeniu przedsi ęwzi ęcia, a zatem w okresie, w którym mo żliwe jest zweryfikowanie poziomu osi ągni ęcia zakładanych celów projekt). O efektywnym poł ączeniu i skoordynowaniu zada ń w uj ęciu mi ędzyokresowym stanowi ć b ędzie kontynuacja podj ętych w poprzednim okresie działa ń, ale tak że istotna jest świadomo ść strategicznego wzmacniania ich w kolejnych okresach. Przedsi ęwzi ęcia rewitalizacyjne bazuj ą na poprzednich do świadczeniach Gminy, zdobytych podczas realizacji projektów inwestycyjnych finansowanych ze środków RPO, PROW oraz środków bud żetowych.

175

Nale ży wykaza ć powi ązania zaplanowanych do realizacji projektów rewitalizacyjnych z projektami "mi ękkimi", dotycz ącymi rozwoju kapitału społecznego, które były finansowane z EFS, w szczególno ści w zakresie edukacji ogólnej i zawodowej oraz wsparcia przedsi ębiorczo ści mieszka ńców. Realizowane one były w poprzednim okresie programowania na lata 2007-2013 oraz b ędą kontynuowane w latach 2014-2020. Poni żej prezentowane jest zestawienie projektów POKL zrealizowanych przez MOPS oraz placówki o światowe Miasta Łobez. Tabela 27 Zestawienie zada ń wg zawartych umów, realizowanych lub zako ńczonych przez podmioty publiczne realizuj ące działania ze środków EFS POKL

Warto ść Podmiot realizuj ący Okres Warto ść Lp. Fundusz UE Nazwa projektu dofinansowa projekt realizacji projektu (zł) nia (zł)

Miejsko - Gminny Pomó ż sobie Od bierno ści 1. POKL 2007-2013 Ośrodek Pomocy VI-XII 2008 137 188,00 123 487,00 do aktywno ści Społecznej Łobez

Miejsko - Gminny Pomó ż sobie Od bierno ści 2. POKL 2007-2013 Ośrodek Pomocy I-XII 2009 133 392,00 120 052,00 do aktywno ści Społecznej Łobez

Miejsko - Gminny Pomó ż sobie Od bierno ści 3. POKL 2007-2013 Ośrodek Pomocy I-XII 2010 208 372,00 187 535,00 do aktywno ści Społecznej Łobez

Miejsko - Gminny Pomó ż sobie Od bierno ści 4. POKL 2007-2013 Ośrodek Pomocy I-XII 2011 226 015,00 203 414,00 do aktywno ści Społecznej Łobez

Miejsko - Gminny Pomó ż sobie Od bierno ści 5. POKL 2007-2013 Ośrodek Pomocy I-XII 2012 219 588,00 197 629,00 do aktywno ści Społecznej Łobez

Miejsko - Gminny Pomó ż sobie Od bierno ści 6. POKL 2007-2013 Ośrodek Pomocy I - XII 2013 236 448,00 212 803,00 do aktywno ści Społecznej Łobez

Szkoła Podstawowa nr 1 IX 2007 - II 7. POKL 2007-2013 im. Marii Skłodowskiej – Bli żej, lepiej, wi ęcej 98 126,27 98 126,27 2008 Curie w Łobzie

Szkoła Podstawowa nr 1 Nasza szkoła nasza VII 2008 - 8. POKL 2007-2013 im. Marii Skłodowskiej – 274 680,65 274 680,65 szans ą VIII 2009 Curie w Łobzie Szkoła Podstawowa nr 1 W drodze do wiedzy i IX 2007 - II 1 007 9. POKL 2007-2013 im. Marii Skłodowskiej – 1 007 043,25 sukcesu 2008 043,25 Curie w Łobzie

Szkoła Podstawowa nr 2 Uśmiech w oczach VII 2008 - 1 478 10. POKL 2007-2013 im. Mikołaja Kopernika w 1 478 339,55 dziecka VI 2012 312,46 Łobzie

Szkoła Podstawowa nr 2 Dzieci ęca Akademia VI 2012 - 1 658 11. POKL 2007-2013 im. Mikołaja Kopernika w 1 755 113,54 Rozwoju VII 2015 538,96 Łobzie

176

Przedszkole Miejskie Nr Niech si ę dzieci śmiej ą, IX 2008 - VI 12. POKL 2007-2013 1 im. Krasnala Hałabały 225 650,9 225650,9 niech b ędą radosne 2009 w Łobzie

Wyrównanie szans edukacyjnych i zapewnienie wysokiej Zespół Szkół jako ści usług Gimnazjalnych im. edukacyjnych V 2008 - 13. POKL 2007-2013 362 612,32 362 612,32 Adama Mickiewicza w świadczonych w systemie XII 2009 Łobzie oświaty "Nie wolno godzi ć si ę na pełzanie, gdy czujemy, że mo żemy wzbi ć si ę wysoko" Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urz ędu Miasta Projekty inwestycyjne zaplanowane w ramach projektów rewitalizacyjnych b ędą stanowiły kontynuacj ę wcze śniej realizowanych projektów Miejskich z okresu programowania 2007-2013. Tabela 28 Zestawienie zada ń wg zawartych umów, realizowanych lub zako ńczonych przez Miasto Łobez realizuj ące działania ze środków EFRR, FS, EFRROW oraz środków bud żetowych w okresie programowania 2007-2013 Warto ść Lp. Nazwa programu Nazwa zadania Dotacja (zł) całkowita (zł)

Narodowy Program Budowa obwodnicy Łobza - Etap I - Przebudowy Dróg Przebudowa skrzy żowania ulic: Podgórna, 1 Lokalnych – Etap II 760 025,82 380 012,00 Strumykowa, W ęgorzy ńska, Magazynowa w Bezpiecze ństwo – Łobzie na skrzy żowanie z ruchem okr ęż nym Dost ępno ść – Rozwój

Modernizacja i rozbudowa oczyszczalni 2 POIi Ś 2007-2013 13 190 677,54 6 771 536,87 ścieków w Łobzie

Termomodernizacja obiektów u żyteczno ści 3 POIi Ś 2007-2013 4 841 895,92 3 625 428,51 publicznej w gminach powiatu łobeskiego

Przygotowanie dokumentacji dla realizacji 4 POIi Ś 2007-2014 174 168,00 107 508,85 inwestycji kanalizacyjnych w aglomeracji Łobez

Modernizacja i rozbudowa oczyszczalni 5 WFO ŚiGW 118 622,82 96 441,32 ścieków w Łobzie

6 POIi Ś 2007-2013 Plan Gospodarki Niskoemisyjnej Gminy Łobez 44 500,00 37 825,00

Zwi ększenie atrakcyjno ści terenów inwestycyjnych gminy Łobez poprzez 7 POIG 2007 - 2013 101 475,00 86 253,75 wykonanie działa ń studyjno - koncepcyjnych oraz promocj ę. Uzupełnienie gospodarki wodno- ściekowej w 8 POIi Ś 204 - 2020 16 624 083,07 8 110 572,58 aglomeracji Łobez Program Rozwoju Budowa obwodnicy Łobza ł ącz ącej drogi Gminnej i Powiatowej 9 wojewódzkie nr 151 i 148 - Etap II - budowa 1 280 084,32 640 042,16 Infrastruktury Drogowej drogi w ulicy W ęgorzy ńskiej na lata 2016-2019 Wilczy apetyt” - prezentacja dziedzictwa kulinarnego wsi Pomorza Zachodniego oraz 10 PROW 2014-2020 35 000,00 20 000,00 promocja inicjatyw w zakresie rozwoju obszarów wiejskich w gminie Łobez Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urz ędu Miasta

177

Rozdział IX. System realizacji (wdra żania) programu rewitalizacji

Niniejszy rozdział opisuje strukturę zarządzania realizacją programu rewitalizacji

Za wdro żenie Programu odpowiedzialny b ędzie Burmistrz Miasta, który corocznie przedkłada ć będzie Radzie Miasta raport monitoringowy z wdra żania Programu. Podległy Burmistrzowi Miasta Zespół ds. rewitalizacji stanowi ć b ędzie forum współpracy i dialogu interesariuszy rewitalizacji z organami gminy w sprawach dotycz ących przygotowania, prowadzenia i oceny rewitalizacji oraz pełnił b ędzie funkcj ę opiniodawczo-doradcz ą Burmistrza. Zadaniem Zespołu ds. rewitalizacji, którego spotkania b ędą si ę odbywały co najmniej raz na pół roku, będzie równie ż pomoc techniczna dla beneficjentów Programu przy aplikowaniu o środki zewn ętrzne (doradztwo, szkolenia, seminaria, warsztaty). Zespół uczestniczy ć b ędzie w pracach monitoringu i ewaluacji (ex ante, mid term, ex post) realizacji zada ń obj ętych programem rewitalizacji. W czasie realizacji Programu Zespół ds. Rewitalizacji, z inicjatywy własnej lub na wniosek podmiotu realizuj ącego przedsi ęwzi ęcie b ędzie mógł przeprowadzi ć spotkanie, w celu omówienia problemów. Zespół ds. rewitalizacji uprawniony b ędzie do wyra żania opinii oraz podejmowania inicjatyw i rozwi ąza ń odnosz ących si ę do rewitalizacji Gminy. Zespół ds. rewitalizacji bazowa ć b ędzie na osobach pracuj ących nad przygotowaniem Programu w ramach Zespołu, który powołany został zarz ądzeniem Burmistrza na potrzeby opracowania Programu. Pracami Zespołu ds. rewitalizacji kierowa ć b ędzie przedstawiciel Urz ędu Miasta - Sekretarz Gminy. Promocja dokumentu i efektów wdro żenia w śród beneficjentów projektów rewitalizacyjnych i interesariuszy rewitalizacji jest wa żnym elementem realizacji Programu. Celem głównym działa ń promocyjnych i komunikacyjnych b ędzie zach ęcenie interesariuszy do aktywnego udziału we wdro żeniu i realizacji Programu. Grupami docelowymi działa ń promocyjnych i komunikacyjnych będą: społeczno ść lokalna, organizacje pozarz ądowe, przedsi ębiorcy oraz lokalne media.

Rozdział X. Ramy finansowe i czasowe realizacji Programu

Niniejszy rozdział opisuje indykatywne ramy finansowe i czasowe w odniesieniu do przedsięwzięć rewitalizacyjnych z indykatywnymi wielkościami środków finansowych z różnych źródeł (także spoza funduszy polityki spójności na lata 2014-2020 – publiczne i prywatne środki krajowe w celu realizacji zasady dodatkowości środków UE. Program rewitalizacji ujmuje działania w sposób kompleksowy, z uwzgl ędnieniem projektów rewitalizacyjnych współfinansowanych ze środków EFRR, EFS, FS, EFRROW oraz innych publicznych lub prywatnych. Szczegółowe zestawienie zaplanowanych źródeł finansowania opisano w tabelach poszczególnych przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych w Rozdziale VII. Projekty i przedsi ęwzi ęcia rewitalizacyjne. Dodatkowy opis mechanizmów zachowania komplementarno ści działa ń w uj ęciu źródeł finansowania okre ślony został w Rozdziale VIII. Mechanizmy integrowania działa ń słu żą cych realizacji celów rewitalizacji oraz odpowiadaj ące im kierunki działa ń słu żą cych eliminacji lub ograniczeniu negatywnych zjawisk oraz przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych. Indykatywne ramy finansowe w odniesieniu do przedsi ęwzi ęć zostały zaprezentowane w poni ższej tabeli. Łączny bud żet Programu rewitalizacji stanowi kwot ę 26 430 000 zł, zgodnie z tabel ą 29.

178

Tabela 29 Bud żet działa ń rewitalizacyjnych Gminy Łobez na lata 2017-2023

Szacunkowe nakłady finansowe w zł Źródło finansowania

PROJEKTY Warto ść środków UE Szacunkowe nakłady Warto ść krajowych Warto ść środków Warto ść środków (EFRR /EFS /FS/ finansowe środków publicznych prywatnych z innych źródeł EFMiR/ EFRROW)

1. CENTRUM AKTYWNO ŚCI 1 260 000,00 200 000,00 0,00 1 060 000,00 0,00 LOKALNEJ GMINY ŁOBEZ

1.1. Budowa budynku przystosowanego do prowadzenia zaj ęć aktywizuj ących i integruj ących RPO WZ 2014-2020, działanie społeczno ść lokaln ą (z zało żeniem 9.3 Wspieranie rewitalizacji w umiejscowienia w nim siedziby 500 000,00 0,00 0,00 500 000,00 0,00 sferze fizycznej, gospodarczej i wnioskodawcy) wraz z społecznej ubogich społeczno ści kompleksowym wyposa żeniem i obszarów miejskich i wiejskich pomieszcze ń w sprz ęt słu żą cy do prowadzenia zaj ęć animacyjnych.

1.2. Organizacja cyklicznych działa ń PROW 2014-2020, LSR operacje dla mieszka ńców, maj ących na celu rozwój ogólnodost ępnej i rozwi ązywanie ró żnego rodzaju 80 000,00 0,00 0,00 80 000,00 0,00 niekomercyjnej infrastruktury problemów społecznych oraz turystycznej, rekreacyjnej lub aktywizowanie społeczno ści. kulturalnej / Bud żet Miasta

179

RPO WZ 2014-2020, działanie 7.1 Wzmocnienie potencjału 1.3. Organizacja działa ń na rzecz społeczno ści lokalnych na wolontariatu, nawi ązywania obszarach rewitalizowanych / partnerstw, integracji i rozwoju PROW 2014-2020, LSR, organizacji pozarz ądowych, Operacje w zakresie rozwoju aktywno ści społecznej, rozwoju kapitału społecznego, w tym przedsi ębiorczo ści społecznej (w tym 60 000,00 0,00 0,00 60 000,00 0,00 przez podnoszenie wiedzy tworzenia podmiotów ekonomii społeczno ści lokalnej w zakresie społecznej), kultywowania tradycji ochrony środowiska i zmian lokalnych oraz na działa ń rzecz klimatycznych, tak że z dzieci, młodzie ży, seniorów i polityki wykorzystaniem rozwi ąza ń senioralnej. innowacyjnych / Program Wieloletni „Senior+” na lata 2015- 2020 RPO WZ 2014-2020, działanie 7.1 Wzmocnienie potencjału społeczno ści lokalnych na obszarach rewitalizowanych / 1.4. Zagospodarowanie przestrzeni PROW 2014-2020, LSR, wyspy zlokalizowanej przy CAL Operacje w zakresie rozwoju poprzez adaptacj ę na potrzeby 150 000,00 0,00 0,00 150 000,00 0,00 kapitału społecznego, w tym rekreacyjne dla mieszka ńców oraz przez podnoszenie wiedzy postawienie małej infrastruktury. społeczno ści lokalnej w zakresie ochrony środowiska i zmian klimatycznych, tak że z wykorzystaniem rozwi ąza ń innowacyjnych

RPO WZ 2014-2020, działanie 1.5. Utworzenie Centrum 9.3 Wspieranie rewitalizacji w Wolontariatu promuj ącego 120 000,00 0,00 0,00 120 000,00 0,00 sferze fizycznej, gospodarczej i działalno ść społeczn ą. społecznej ubogich społeczno ści i obszarów miejskich i wiejskich

1.6. Modernizacja miejsca NFO ŚiGW, Program postojowego dla kajakarzy poprzez „Wzmocnienie działa ń budow ę pochylni umo żliwiaj ącej 150 000,00 0,00 0,00 150 000,00 0,00 społeczno ści lokalnych dla przesiadk ę, ze wzgl ędu na zrównowa żonego rozwoju" wyst ępuj ący stopie ń wodny.

180

1.9. Zagospodarowanie cz ęś ci 150 000,00 150 000,00 0,00 0,00 0,00 Bud żet Miasta przestrzeni wyspy na pole biwakowe.

1.10. Utworzenie placu oraz siłowni 50 000,00 50 000,00 0,00 0,00 0,00 Bud żet Miasta zewn ętrznej na wyspie.

2. PRZYWRÓCENIE LOKALNYCH TRADYCJI W STADZIE OGIERÓW 3 135 000,00 0,00 435 000,00 2 700 000,00 0,00 ŚWI ĘTOBORZEC

2.1 Remont zabytkowego strychu stajni, z przekształceniem na pokoje RPO WZ 2014-2020, działanie szkoleniowe oraz noclegowe oraz 9.3 Wspieranie rewitalizacji w wyodr ębnienie cz ęś ci pełni ącej 2 500 000,00 0,00 375 000,00 2 125 000,00 0,00 sferze fizycznej, gospodarczej i funkcje społeczne w ramach społecznej ubogich społeczno ści realizowanego przedsi ęwzi ęcia i obszarów miejskich i wiejskich aktywizuj ącego mieszka ńców oraz turystów – „Akademia Świ ętoborzec”. 2.2. Adaptacja pomieszcze ń na potrzeby realizowanego RPO WZ 2014-2020, działanie przedsi ęwzi ęcia edukacyjnego, w 9.3 Wspieranie rewitalizacji w zakresie wyposa żenia niezb ędnego 300 000,00 0,00 45 000,00 255 000,00 0,00 sferze fizycznej, gospodarczej i do realizacji szkole ń oraz społecznej ubogich społeczno ści prowadzenia warsztatów i obszarów miejskich i wiejskich praktycznych umiej ętno ści zwi ązanych z powo żeniem i hippik ą. 2.3. Uporz ądkowanie oraz zagospodarowanie przestrzeni wokół RPO WZ 2014-2020, działanie obiektów wraz z utworzeniem ście żki 9.3 Wspieranie rewitalizacji w historycznej wyposa żonej w tablice 100 000,00 0,00 15 000,00 85 000,00 0,00 sferze fizycznej, gospodarczej i interaktywne prezentuj ące histori ę społecznej ubogich społeczno ści obiektu oraz tradycje zwi ązane z i obszarów miejskich i wiejskich hodowl ą koni.

2.4. Prowadzenie cyklicznych zaj ęć PROW 2014-2020, LSR, „Akademii Świ ętoborzec” maj ących 60 000,00 0,00 0,00 60 000,00 0,00 Operacje w zakresie zachowania na celu nauk ę je ździectwa. dziedzictwa kulturowego

181

PROW 2014-2020, LSR, Operacje w zakresie wzmocnienia kapitału 2.5. Stworzenie lokalnego symbolu społecznego, w tym przez „Konia Kłusaka”, poprzez podnoszenie wiedzy przygotowanie materiałów 50 000,00 0,00 0,00 50 000,00 0,00 społeczno ści lokalnej w zakresie promuj ących atrakcyjno ść ochrony środowiska i zmian turystyczn ą gminy. klimatycznych, tak że z wykorzystaniem rozwi ąza ń innowacyjnych PROW 2014-2020, LSR, Operacje w zakresie wzmocnienia kapitału 2.6. Wyposa żenie pomieszcze ń społecznego, w tym przez pełni ących funkcje hotelarskie w podnoszenie wiedzy 125 000,00 0,00 0,00 125 000,00 0,00 sprz ęt niezb ędny do organizacji społeczno ści lokalnej w zakresie noclegów. ochrony środowiska i zmian klimatycznych, tak że z wykorzystaniem rozwi ąza ń innowacyjnych

3. ZWI ĘKSZENIE POTENCJAŁU MIEJSC ATRAKCYJNYCH DLA 3 250 000,00 350 000,00 0,00 2 900 000,00 0,00 MIESZKA ŃCÓW GMINY

3.1. Zagospodarowanie rekreacyjne PROW 2014-2020, LSR, le śnej polany w parku poprzez Operacje w zakresie budowy lub utworzenie tematycznych punktów przebudowy ogólnodost ępnej i 300 000,00 0,00 0,00 300 000,00 0,00 edukacji ekologicznej oraz niekomercyjnej infrastruktury postawienie obiektów małej turystycznej lub rekreacyjnej, lub architektury. kulturalnej 3.2. Przywrócenie warto ści PROW 2014-2020, LSR, historyczno-społeczno-kulturalnej Operacje w zakresie budowy lub „Wzgórza Rolanda” poprzez przebudowy ogólnodost ępnej i 650 000,00 0,00 0,00 650 000,00 0,00 rewaloryzacj ę historycznego niekomercyjnej infrastruktury zało żenia oraz wyposa żenie w turystycznej lub rekreacyjnej, lub tablice historyczne. kulturalnej RPO WZ 2014-2020, działanie 3.3. Wymiana nawierzchni 9.3 Wspieranie rewitalizacji w dojazdowej do patelni wraz z 200 000,00 0,00 0,00 200 000,00 0,00 sferze fizycznej, gospodarczej i postawieniem małej architektury na społecznej ubogich społeczno ści potrzeby organizacji festynów. i obszarów miejskich i wiejskich

182

3.4. Stworzenie miejsca RPO WZ 2014-2020, działanie festiwalowego w obszarze „starego 9.3 Wspieranie rewitalizacji w boiska” poprzez odnow ę nawierzchni 300 000,00 0,00 0,00 300 000,00 0,00 sferze fizycznej, gospodarczej i oraz zagospodarowanie przestrzeni społecznej ubogich społeczno ści zielonej. i obszarów miejskich i wiejskich 3.5. Modernizacja placu rekreacyjnego przy ulicy Niepodległo ści słu żą cego do PROW 2014-2020, LSR, organizacji imprez, festiwali i promowania obszaru obj ętego 1 300 000,00 0,00 0,00 1 300 000,00 0,00 animacji dla mieszka ńców wraz z LSR, w tym produktów lub usług przebudow ą sceny słu żą cej do lokalnych organizacji wydarze ń artystycznych i festiwali. 3.6. Stworzenie toru rowerowego na PROW 2014-2020, LSR, potrzeby mieszka ńców (w okresie promowania obszaru obj ętego 150 000,00 0,00 0,00 150 000,00 0,00 letnim) oraz toru saneczkowego (w LSR, w tym produktów lub usług okresie zimowym). lokalnych

3.7. Stworzenie atrakcyjnych placów zabaw dla dzieci w formie ogródków 50 000,00 50 000,00 0,00 0,00 0,00 Bud żet Miasta jordanowskich.

3.8. Zagospodarowanie przestrzeni parku oraz stworzenie mini skansenu archeologicznego jako przykładu 300 000,00 300 000,00 0,00 0,00 0,00 Bud żet Miasta obiektów archeologicznych istniej ących na terenie gminy.

4. LOKALNE PARKI TWÓRCZO ŚCI SPOŁECZNEJ MIEJSCEM 1 920 000,00 50 000,00 0,00 1 870 000,00 0,00 AKTYWIZACJI SPOŁECZNO ŚCI

4.1. Adaptacja terenów parkowych RPO WZ 2014-2020, działanie na potrzeby utworzenia miejsc 9.3 Wspieranie rewitalizacji w rekreacji oraz przestrzeni 300 000,00 0,00 0,00 300 000,00 0,00 sferze fizycznej, gospodarczej i umo żliwiaj ących prowadzenie zaj ęć społecznej ubogich społeczno ści aktywizuj ących mieszka ńców. i obszarów miejskich i wiejskich RPO WZ 2014-2020, działanie 4.2. Rewitalizacja zespołu parkowo- 9.3 Wspieranie rewitalizacji w pałacowego w celu utworzenia 600 000,00 0,00 0,00 600 000,00 0,00 sferze fizycznej, gospodarczej i nowych miejsc pracy dla lokalnej społecznej ubogich społeczno ści społeczno ści. i obszarów miejskich i wiejskich

183

4.3. Modernizacja świetlic wiejskich RPO WZ 2014-2020, działanie wraz z dostosowaniem na potrzeby 9.3 Wspieranie rewitalizacji w utworzenia lokalnych punktów 800 000,00 0,00 0,00 800 000,00 0,00 sferze fizycznej, gospodarczej i kulinarnych wraz z adaptacj ą społecznej ubogich społeczno ści przestrzeni wokół świetlic na cele i obszarów miejskich i wiejskich rekreacyjne. 4.4. Organizacja wydarzenia „Lokalne ogródki” jako miejsca 50 000,00 50 000,00 0,00 0,00 0,00 Bud żet Miasta prezentacji hodowanych ró ż, które s ą specjalno ści ą regionu. RPO WZ 2014-2020, działanie 7.4 Tworzenie miejsc pracy w 4.5. Utworzenie spółdzielni socjalnej sektorze ekonomii społecznej skupiaj ącej mieszkańców 120 000,00 0,00 0,00 120 000,00 0,00 m.in. poprzez wsparcie na wykluczonych społecznie. tworzenie przedsi ębiorstw społecznych (w szczególno ści spółdzielni socjalnych) PROW 2014-2020, LSR, Operacje w zakresie wzmocnienia kapitału 4.6. Organizacja Dni G ęsiny w społecznego, w tym przez Zagórzycach oraz Dni Kiszonej podnoszenie wiedzy 50 000,00 0,00 0,00 50 000,00 0,00 Kapusty w Zajezierzu jako lokalnych społeczno ści lokalnej w zakresie atrakcji dla mieszka ńców gminy. ochrony środowiska i zmian klimatycznych, tak że z wykorzystaniem rozwi ąza ń innowacyjnych

5. GRUSZKOWA WIOSKA WA ŻNĄ ATRAKCJ Ą TURYSTYCZN Ą 1 545 000,00 55 000,00 0,00 1 490 000,00 0,00 GMINY

5.1. Zagospodarowanie RPO WZ 2014-2020, działanie zdegradowanej przestrzeni na 9.3 Wspieranie rewitalizacji w potrzeby placu biesiadnego wraz z 80 000,00 0,00 0,00 80 000,00 0,00 sferze fizycznej, gospodarczej i adaptacj ą powierzchni u żytkowej społecznej ubogich społeczno ści oraz wyposa żeniem w mał ą i obszarów miejskich i wiejskich infrastruktur ę rekreacyjn ą. 5.2. Adaptacja przestrzeni poprzez RPO WZ 2014-2020, działanie przebudow ę drogi na potrzeby 9.3 Wspieranie rewitalizacji w skomunikowania zabudowa ń 600 000,00 0,00 0,00 600 000,00 0,00 sferze fizycznej, gospodarczej i mieszka ńców ze świetlic ą, w której społecznej ubogich społeczno ści będą odbywały si ę warsztaty i obszarów miejskich i wiejskich kulinarne.

184

RPO WZ 2014-2020, działanie 5.3. Adaptacja Alei Gruszkowej wraz 9.3 Wspieranie rewitalizacji w z jej oczyszczeniem na potrzeby 100 000,00 0,00 0,00 100 000,00 0,00 sferze fizycznej, gospodarczej i utworzenia zewn ętrznej „Galerii społecznej ubogich społeczno ści Gruszki”. i obszarów miejskich i wiejskich 5.4. Stworzenie produktu lokalnego PROW 2014-2020, LSR, „Gruszka Pastorówka”, poprzez Operacje w zakresie promowania prowadzenie działa ń promocyjnych 50 000,00 0,00 0,00 50 000,00 0,00 obszaru obj ętego LSR, w tym oraz wydanie poradników produktów lub usług lokalnych turystycznych. PROW 2014-2020, LSR, Operacje w zakresie rozwoju kapitału społecznego, w tym 5.5. Prowadzenie cyklicznych działa ń przez podnoszenie wiedzy animacyjnych przeznaczonych dla 80 000,00 0,00 0,00 80 000,00 0,00 społeczno ści lokalnej w zakresie mieszka ńców oraz turystów. ochrony środowiska i zmian klimatycznych, tak że z wykorzystaniem rozwi ąza ń innowacyjnych 5.6. Stworzenie spółdzielni socjalnej, PROW 2014-2020, LSR, której celem b ędzie prowadzenie Operacje w zakresie promowania działa ń aktywizuj ących poprzez 120 000,00 0,00 0,00 120 000,00 0,00 obszaru obj ętego LSR, w tym organizowanie wydarze ń dla produktów lub usług lokalnych mieszka ńców. RPO WZ 2014-2020, działanie 5.7. Utworzenie w „Dworku Tradycja” 7.4 Tworzenie miejsc pracy w sali wystawowej, w której sektorze ekonomii społecznej prezentowane byłyby wyroby z 80 000,00 0,00 0,00 80 000,00 0,00 m.in. poprzez wsparcie na gruszek jako miejsca lokalnej tworzenie przedsi ębiorstw informacji turystycznej. społecznych (w szczególno ści spółdzielni socjalnych) 5.8. Stworzenie „Omnibusu politechnicznego” czyli miejsca w RPO WZ 2014-2020, działanie którym za po średnictwem narz ędzi 9.3 Wspieranie rewitalizacji w multimedialnych mieszka ńcy b ędą 80 000,00 0,00 0,00 80 000,00 0,00 sferze fizycznej, gospodarczej i mogli w wirtualnej rzeczywisto ści społecznej ubogich społeczno ści odnawia ć obszar, na którym i obszarów miejskich i wiejskich mieszkaj ą. PROW 2014-2020, LSR, 5.9. Adaptacja świetlicy wiejskiej na Operacje w zakresie budowy lub potrzeby realizacji wydarze ń przebudowy ogólnodost ępnej i promocyjnych oraz utworzenie 250 000,00 0,00 0,00 250 000,00 0,00 niekomercyjnej infrastruktury miejsca, w którym b ędą odbywały si ę turystycznej lub rekreacyjnej, lub spotkania w okresie zimowym. kulturalnej

185

5.10. Stworzenie oraz wydanie „Bajki o gruszce” jako materiału 15 000,00 15 000,00 0,00 0,00 0,00 Bud żet Miasta promocyjnego.

5.11. Stworzenie miejsc rekreacji dla PROW 2014-2020, LSR, młodych mieszka ńców, poprzez Operacje w zakresie promowania budow ę hu śtawek, miejsc 50 000,00 0,00 0,00 50 000,00 0,00 obszaru obj ętego LSR, w tym umo żliwiaj ących uprawienie zaj ęć produktów lub usług lokalnych sportowych.

5.12. Budowa o świetlenia. 40 000,00 40 000,00 0,00 0,00 0,00 Bud żet Miasta

6. ODNOWA MIEJSCOWO ŚCI ZAGRO ŻONYCH DEGRADACJ Ą 6 320 000,00 190 000,00 925 000,00 5 205 000,00 0,00 PRZESTRZENN Ą

PROW 2014-2020, LSR, 6.1. Wyposa żenie świetlic wiejskich Operacje w zakresie promowania w sprz ęt niezb ędny do 150 000,00 0,00 0,00 150 000,00 0,00 obszaru obj ętego LSR, w tym funkcjonowania klubów mieszka ńca. produktów lub usług lokalnych RPO WZ 2014-2020, działanie 6.2. Organizowanie warsztatów 9.3 Wspieranie rewitalizacji w aktywno ści fizycznej oraz warsztatów 100 000,00 0,00 0,00 100 000,00 0,00 sferze fizycznej, gospodarczej i zawodowych i kulinarnych. społecznej ubogich społeczno ści i obszarów miejskich i wiejskich RPO WZ 2014-2020, działanie 7.4 Tworzenie miejsc pracy w 6.3. Stworzenie spółdzielni socjalnej sektorze ekonomii społecznej anga żuj ącej zawodowo 80 000,00 0,00 0,00 80 000,00 0,00 m.in. poprzez wsparcie na wykluczonych mieszka ńców. tworzenie przedsi ębiorstw społecznych (w szczególno ści spółdzielni socjalnych) RPO WZ 2014-2020, działanie 6.4. Odnowa zdegradowanej 9.3 Wspieranie rewitalizacji w przestrzeni parkowej wraz z 200 000,00 0,00 0,00 200 000,00 0,00 sferze fizycznej, gospodarczej i dostosowaniem jej do celów społecznej ubogich społeczno ści rekreacyjnych. i obszarów miejskich i wiejskich

186

6.5. Stworzenie siłowni 40 000,00 40 000,00 0,00 0,00 0,00 Bud żet Miasta zewn ętrznych

6.6. Budowa nowych chodników 150 000,00 150 000,00 0,00 0,00 0,00 Bud żet Miasta

7. ROZWÓJ SEKTORA EKONOMII SPOŁECZNEJ NA OBSZARACH 5 600 000,00 0,00 925 000,00 4 675 000,00 0,00 WIEJSKICH

RPO WZ 2014-2020, działanie 7.1. Adaptacja oraz budowa 9.3 Wspieranie rewitalizacji w budynków na cele prowadzenia 3 000 000,00 0,00 450 000,00 2 550 000,00 0,00 sferze fizycznej, gospodarczej i działalno ści leczniczej, społecznej ubogich społeczno ści rehabilitacyjnej i fizjoterapeutycznej. i obszarów miejskich i wiejskich RPO WZ 2014-2020, działanie 7.2. Budowa budynków pełni ących 9.3 Wspieranie rewitalizacji w funkcje noclegowe i społeczne, 1 000 000,00 0,00 150 000,00 850 000,00 0,00 sferze fizycznej, gospodarczej i słu żą ce reintegracji mieszka ńców społecznej ubogich społeczno ści terenów popegeerowskich. i obszarów miejskich i wiejskich RPO WZ 2014-2020, działanie 7.3. Wyposa żenie pomieszcze ń w 9.3 Wspieranie rewitalizacji w sprz ęt umo żliwiaj ący realizacj ę 1 200 000,00 0,00 180 000,00 1 020 000,00 0,00 sferze fizycznej, gospodarczej i działa ń rehabilitacyjnych oraz społecznej ubogich społeczno ści reintegruj ących mieszka ńców. i obszarów miejskich i wiejskich

7.4. Organizacja cyklicznych „Dni Zdrowia” dla mieszka ńców oraz 100 000,00 0,00 100 000,00 0,00 0,00 Wnioskodawca warsztatów reintegracyjnych.

RPO WZ 2014-2020, działanie 7.5. Adaptacja przestrzeni wokół 9.3 Wspieranie rewitalizacji w budynków na potrzeby wytyczenia 300 000,00 0,00 45 000,00 255 000,00 0,00 sferze fizycznej, gospodarczej i ci ągów pieszych. społecznej ubogich społeczno ści i obszarów miejskich i wiejskich

8. ROZWÓJ SEKTORA EKONOMII SPOŁECZNEJ OBSZARU 3 400 000,00 0,00 595 000,00 2 805 000,00 0,00 POPRZEMYSŁOWEGO

187

RPO WZ 2014-2020, działanie 8.1. Modernizacja zdegradowanych 9.3 Wspieranie rewitalizacji w obiektów poprzemysłowych na 1 800 000,00 0,00 270 000,00 1 530 000,00 0,00 sferze fizycznej, gospodarczej i potrzeby utworzenia Centrum społecznej ubogich społeczno ści Integracji Społecznej Pasja. i obszarów miejskich i wiejskich 8.2. Wyposa żenie w niezb ędny RPO WZ 2014-2020, działanie sprz ęt zrewitalizowanych budynków 9.3 Wspieranie rewitalizacji w maj ących pełni ć funkcj ę pralni, 1 000 000,00 0,00 150 000,00 850 000,00 0,00 sferze fizycznej, gospodarczej i szwalni oraz obsługi ruchu społecznej ubogich społeczno ści turystycznego. i obszarów miejskich i wiejskich 8.3. Prowadzenie stałych warsztatów reintegracji społecznej i zawodowej 100 000,00 0,00 100 000,00 0,00 0,00 Wnioskodawca dla wykluczonych mieszka ńców terenów popegeerowskich RPO WZ 2014-2020, działanie 9.3 Wspieranie rewitalizacji w 8.4. Przystosowanie obiektów do 300 000,00 0,00 45 000,00 255 000,00 0,00 sferze fizycznej, gospodarczej i potrzeb osób niepełnosprawnych społecznej ubogich społeczno ści i obszarów miejskich i wiejskich RPO WZ 2014-2020, działanie 8.5. Stworzenie miejsc rekreacji dla 9.3 Wspieranie rewitalizacji w uczestników warsztatów reintegracji 200 000,00 0,00 30 000,00 170 000,00 0,00 sferze fizycznej, gospodarczej i społecznej i zawodowej. społecznej ubogich społeczno ści i obszarów miejskich i wiejskich

RAZEM 26 430 000,00 845 000,00 2 880 000,00 22 705 000,00 0,00

Źródło: Opracowanie własne

188

Harmonogram realizacji działa ń rewitalizacyjnych obejmuje lata 2017-2023, zgodnie z poni ższym szczegółowym zestawieniem.

Tabela 30 Harmonogram realizacji przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych Gminy Łobez

PRZEDZI ĘWZI ĘCIA REWITALIZACYJNE LATA REALIZACJI PROGRAMU

2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023

1. CENTRUM AKTYWNO ŚCI LOKALNEJ

GMINY ŁOBEZ

2. PRZYWRÓCENIE LOKALNYCH TRADYCJI W STADZIE OGIERÓW ŚWI ĘTOBORZEC

3. ZWI ĘKSZENIE POTENCJAŁU MIEJSC ATRAKCYJNYCH DLA MIESZKA ŃCÓW GMINY

4. LOKALNE PARKI TWÓRCZO ŚCI SPOŁECZNEJ MIEJSCEM AKTYWIZACJI SPOŁECZNO ŚCI

5. GRUSZKOWA WIOSKA WA ŻNĄ

ATRAKCJ Ą TURYSTYCZN Ą GMINY

6. ODNOWA MIEJSCOWO ŚCI ZAGRO ŻONYCH DEGRADACJ Ą PRZESTRZENN Ą

7. ROZWÓJ SEKTORA EKONOMII

SPOŁECZNEJ NA OBSZARACH WIEJSKICH

8. ROZWÓJ SEKTORA EKONOMII SPOŁECZNEJ NA OBSZARACH POPRZEMYSŁOWYCH

Źródło: Opracowanie własne

Tabela 31 Uszczegółowienie harmonogramu projektów 1. CENTRUM AKTYWNO ŚCI LOKALNEJ GMINY ŁOBEZ 2017 - 2023 1.1. Budowa budynku przystosowanego do prowadzenia zaj ęć aktywizuj ących i integruj ących 2018 społeczno ść lokaln ą (z zało żeniem umiejscowienia w nim siedziby wnioskodawcy) wraz z kompleksowym wyposa żeniem pomieszcze ń w sprz ęt słu żą cy do prowadzenia zaj ęć animacyjnych. 1.2. Organizacja cyklicznych działa ń dla mieszka ńców, maj ących na celu rozwi ązywanie 2019 – 2023 ró żnego rodzaju problemów społecznych oraz aktywizowanie społeczno ści. 1.3. Organizacja działa ń na rzecz wolontariatu, nawi ązywania partnerstw, integracji i rozwoju 2019 - 2023 organizacji pozarz ądowych, aktywno ści społecznej, rozwoju przedsi ębiorczo ści społecznej (w tym tworzenia podmiotów ekonomii społecznej), kultywowania tradycji lokalnych oraz na działa ń rzecz dzieci, młodzie ży, seniorów i polityki senioralnej. 1.4. Zagospodarowanie przestrzeni wyspy zlokalizowanej przy CAL poprzez adaptacj ę na 2018 – 2019 potrzeby rekreacyjne dla mieszka ńców oraz postawienie małej infrastruktury. 1.5. Utworzenie Centrum Wolontariatu promuj ącego działalno ść społeczn ą. 2019 1.6. Modernizacja miejsca postojowego dla kajakarzy poprzez budow ę pochylni umo żliwiaj ącej 2018 – 2019 przesiadk ę, ze wzgl ędu na wyst ępuj ący stopie ń wodny. 1.9. Zagospodarowanie cz ęś ci przestrzeni wyspy na pole biwakowe. 2018 – 2019 1.10. Utworzenie placu oraz siłowni zewn ętrznej na wyspie. 2018 – 2019 2. PRZYWRÓCENIE LOKALNYCH TRADYCJI W STADZIE OGIERÓW ŚWI ĘTOBORZEC 2017 – 2022 2.1 Remont zabytkowego strychu stajni, z przekształceniem na pokoje szkoleniowe oraz 2017 – 2019 noclegowe oraz wyodr ębnienie cz ęś ci pełni ącej funkcje społeczne w ramach realizowanego

189

przedsi ęwzi ęcia aktywizuj ącego mieszka ńców oraz turystów – „Akademia Świ ętoborzec”. 2.2. Adaptacja pomieszcze ń na potrzeby realizowanego przedsi ęwzi ęcia edukacyjnego, w 2017 – 2019 zakresie wyposa żenia niezb ędnego do realizacji szkole ń oraz prowadzenia warsztatów praktycznych umiej ętno ści zwi ązanych z powo żeniem i hippik ą. 2.3. Uporz ądkowanie oraz zagospodarowanie przestrzeni wokół obiektów wraz z utworzeniem 2019 – 2021 ście żki historycznej wyposa żonej w tablice interaktywne prezentuj ące histori ę obiektu oraz tradycje zwi ązane z hodowl ą koni. 2.4. Prowadzenie cyklicznych zaj ęć „Akademii Świ ętoborzec” maj ących na celu nauk ę 2019 – 2022 je ździectwa. 2.5. Stworzenie lokalnego symbolu „Konia Kłusaka”, poprzez przygotowanie materiałów 2019 – 2022 promuj ących atrakcyjno ść turystyczn ą gminy. 2.6. Wyposa żenie pomieszcze ń pełni ących funkcje hotelarskie w sprz ęt niezb ędny do 2019 – 2022 organizacji noclegów. 3. ZWI ĘKSZENIE POTENCJAŁU MIEJSC ATRAKCYJNYCH DLA MIESZKA ŃCÓW GM INY 2018 - 2022 3.1. Zagospodarowanie rekreacyjne le śnej polany w parku poprzez utworzenie tematycznych 2019 – 2022 punktów edukacji ekologicznej oraz postawienie obiektów małej architektury. 3.2. Przywrócenie warto ści historyczno-społeczno-kulturalnej „Wzgórza Rolanda” poprzez 2019 – 2022 rewaloryzacj ę historycznego zało żenia oraz wyposa żenie w tablice historyczne. 3.3. Wymiana nawierzchni dojazdowej do patelni wraz z postawieniem małej architektury na 2019 – 2022 potrzeby organizacji festynów. 3.4. Stworzenie miejsca festiwalowego w obszarze „starego boiska” poprzez odnow ę 2019 – 2022 nawierzchni oraz zagospodarowanie przestrzeni zielonej. 3.5. Modernizacja placu rekreacyjnego przy ulicy Niepodległo ści słu żą cego do organizacji 2019 – 2022 imprez, festiwali i animacji dla mieszka ńców wraz z przebudow ą sceny słu żą cej do organizacji wydarze ń artystycznych i festiwali. 3.6. Stworzenie toru rowerowego na potrzeby mieszka ńców (w okresie letnim) oraz toru 2019 – 2022 saneczkowego (w okresie zimowym). 3.7. Stworzenie atrakcyjnych placów zabaw dla dzieci w formie ogródków jordanowskich. 2019 – 2022 3.8. Zagospodarowanie przestrzeni parku oraz stworzenie mini skansenu archeologicznego jako 2019 – 2022 przykładu obiektów archeologicznych istniej ących na terenie gminy. 4. LOKALNE PARKI TWÓRCZO ŚCI SPOŁECZNEJ MIEJSCEM AKTYWIZACJI 2017 - 2020 SPOŁECZNO ŚCI 4.1. Adaptacja terenów parkowych na potrzeby utworzenia miejsc rekreacji oraz przestrzeni 2018 – 2019 umo żliwiaj ących prowadzenie zaj ęć aktywizuj ących mieszka ńców. 4.2. Rewitalizacja zespołu parkowo-pałacowego w celu utworzenia nowych miejsc pracy dla 2018 – 2019 lokalnej społeczno ści. 4.3. Modernizacja świetlic wiejskich wraz z dostosowaniem na potrzeby utworzenia lokalnych 2018 – 2019 punktów kulinarnych wraz z adaptacj ą przestrzeni wokół świetlic na cele rekreacyjne. 4.4. Organizacja wydarzenia „Lokalne ogródki” jako miejsca prezentacji hodowanych ró ż, które 2020 są specjalno ści ą regionu. 4.5. Utworzenie spółdzielni socjalnej skupiaj ącej mieszka ńców wykluczonych społecznie. 2019 – 2020 4.6. Organizacja Dni G ęsiny w Zagórzycach oraz Dni Kiszonej Kapusty w Zajezierzu jako 2019 – 2020 lokalnych atrakcji dla mieszka ńców gminy. 5. GRUSZKOWA WIOSKA WA ŻNĄ ATRAKCJ Ą TURYSTYCZN Ą GMINY 2017 - 2020 5.1. Zagospodarowanie zdegradowanej przestrzeni na potrzeby placu biesiadnego wraz z 2017 – 2019 adaptacj ą powierzchni u żytkowej oraz wyposa żeniem w mał ą infrastruktur ę rekreacyjn ą. 5.2. Adaptacja przestrzeni poprzez przebudow ę drogi na potrzeby skomunikowania zabudowa ń 2017 – 2019 mieszka ńców ze świetlic ą, w której b ędą odbywały si ę warsztaty kulinarne. 5.3. Adaptacja Alei Gruszkowej wraz z jej oczyszczeniem na potrzeby utworzenia zewn ętrznej 2017 – 2019 „Galerii Gruszki”. 5.4. Stworzenie produktu lokalnego „Gruszka Pastorówka”, poprzez prowadzenie działa ń 2017 – 2019 promocyjnych oraz wydanie poradników turystycznych. 5.5. Prowadzenie cyklicznych działa ń animacyjnych przeznaczonych dla mieszka ńców oraz 2020 turystów. 5.6. Stworzenie spółdzielni socjalnej, której celem b ędzie prowadzenie działa ń aktywizuj ących 2019 – 2020 poprzez organizowanie wydarze ń dla mieszka ńców. 5.7. Utworzenie w „Dworku Tradycja” sali wystawowej, w której prezentowane byłyby wyroby z 2019 – 2020 gruszek jako miejsca lokalnej informacji turystycznej. 5.8. Stworzenie „Omnibusu politechnicznego” czyli miejsca w którym za po średnictwem narz ędzi 2018 – 2019 multimedialnych mieszka ńcy b ędą mogli w wirtualnej rzeczywisto ści odnawia ć obszar, na którym mieszkaj ą. 5.9. Adaptacja świetlicy wiejskiej na potrzeby realizacji wydarze ń promocyjnych oraz utworzenie 2018 – 2019 miejsca, w którym b ędą odbywały si ę spotkania w okresie zimowym. 5.10. Stworzenie oraz wydanie „Bajki o gruszce” jako materiału promocyjnego. 2018 – 2019

190

5.11. Stworzenie miejsc rekreacji dla młodych mieszka ńców, poprzez budow ę hu śtawek, miejsc 2018 – 2019 umo żliwiaj ących uprawienie zaj ęć sportowych. 5.12. Budowa o świetlenia. 2018 – 2019 6. ODNOWA MIEJSCOWO ŚCI ZAGRO ŻONYCH DEGRADACJ Ą PRZESTRZENN Ą 2017 - 2020 2017 - 2019 6.1. Wyposa żenie świetlic wiejskich w sprz ęt niezb ędny do funkcjonowania klubów mieszka ńca. 2020 6.2. Organizowanie warsztatów aktywno ści fizycznej oraz warsztatów zawodowych i kulinarnych. 2017 - 2019 6.3. Stworzenie spółdzielni socjalnej anga żuj ącej zawodowo wykluczonych mieszka ńców. 6.4. Odnowa zdegradowanej przestrzeni parkowej wraz z dostosowaniem jej do celów 2017 - 2019 rekreacyjnych. 2017 - 2019 6.5. Stworzenie siłowni zewn ętrznych 2017 - 2019 6.6. Budowa nowych chodników 7. ROZWÓJ SEKTORA EKONOMII S POŁECZNEJ NA OBSZARACH WIEJSKICH 2017 - 2020 7.1. Adaptacja oraz budowa budynków na cele prowadzenia działalno ści leczniczej, 2017 - 2019 rehabilitacyjnej i fizjoterapeutycznej. 7.2. Budowa budynków pełni ących funkcje noclegowe i społeczne, słu żą ce reintegracji 2017 - 2019 mieszka ńców terenów popegeerowskich. 7.3. Wyposa żenie pomieszcze ń w sprz ęt umo żliwiaj ący realizacj ę działa ń rehabilitacyjnych oraz 2017 - 2019 reintegruj ących mieszka ńców. 2020 7.4. Organizacja cyklicznych „Dni Zdrowia” dla mieszka ńców oraz warsztatów reintegracyjnych. 2017 – 2019 7.5. Adaptacja przestrzeni wokół budynków na potrzeby wytyczenia ci ągów pieszych. 8. ROZWÓJ SEKTORA EKONOMII SPOŁECZNEJ OBSZARU POPRZEMYSŁOWEGO 2017 - 2020 8.1. Modernizacja zdegradowanych obiektów poprzemysłowych na potrzeby utworzenia 2017 - 2019 Centrum Integracji Społecznej Pasja. 8.2. Wyposa żenie w niezb ędny sprz ęt zrewitalizowanych budynków maj ących pełni ć funkcj ę 2017 - 2019 pralni, szwalni oraz obsługi ruchu turystycznego. 8.3. Prowadzenie stałych warsztatów reintegracji społecznej i zawodowej dla wykluczonych 2020 mieszka ńców terenów popegeerowskich 2017 - 2019 8.4. Przystosowanie obiektów do potrzeb osób niepełnosprawnych 2017 - 2019 8.5. Stworzenie miejsc rekreacji dla uczestników warsztatów reintegracji społecznej i zawodowej.

191

Rozdział XI. System monitoringu i oceny skuteczno ści działa ń i system wprowadzania modyfikacji w reakcji na zmiany w otoczeniu programu

Poniższy rozdział opisuje system monitoringu i oceny skuteczności działań i system wprowadzania modyfikacji w reakcji na zmiany w otoczeniu programu. Opisano tutaj metody oraz narzędzia badania i analizowania zmian zachodzących na obszarze zdegradowanym będące wynikiem procesu rewitalizacji oraz system oceny wpływu i skuteczności prowadzonych działań na zdiagnozowane problemy; ponadto określono instytucje/podmioty i ich zadania w systemie monitorowania; przewidziano możliwość wprowadzania w planie działań modyfikacji na podstawie rekomendacji wynikających z ewaluacji programu rewitalizacji.

System monitorowania i oceny programu rewitalizacji dotyczy ć b ędzie kilku kluczowych płaszczyzn, w tym w szczególno ści:

 monitorowania podstawowych parametrów Programu na etapie przyj ęcia programu oraz pó źniejszych jego aktualizacji (m.in. ludno ść , powierzchnia oraz przestrzenny obraz obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji, lista projektów i przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych zapisanych w programie wraz z podaniem szacowanych kosztów oraz przewidywanych rezultatów, ramy finansowe Programu wraz z prognozowanym monta żem finansowym),

 monitorowania stopnia realizacji celów okre ślonych w Programie

 monitorowania skutków realizacji Programu, poprzez analiz ę poziomu wska źników wykorzystywanych na etapie delimitacji obszaru rewitalizacji – wska źniki stanu kryzysowego (na poziomie całej gminy oraz na poziomie ni ższym, tj. obszar zdegradowany i obszar rewitalizacji), dokonywanego cyklicznie, co najmniej raz na dwa lata od momentu przyj ęcia dokumentu do ko ńca okresu obowi ązywania, w odniesieniu do warto ści analogicznych wska źników (wyj ściowych) obliczonych na etapie wyznaczania w/w obszarów (analiza efektywno ści podejmowanych działa ń rewitalizacyjnych),

 bie żą cego monitorowania poziomu wdra żania Programu – aktualizowana na bie żą co lista przyj ętych w programie przedsi ęwzi ęć podstawowych i uzupełniaj ących ze statusem: „zakładane do realizacji”, „w trakcie realizacji” lub „zrealizowane”, w zale żno ści od aktualnego post ępu rzeczowego, wraz z podaniem poniesionych kosztów, stworzonego monta żu finansowego, a tak że ewentualnych rezultatów ich wdro żenia – efekty rzeczowe.

Dane monitoringowe po przygotowaniu sprawozda ń b ędą prezentowane Zespołowi ds. rewitalizacji, Burmistrzowi i Radzie Miejskiej . Jednostki, które zgłosiły działania do Programu zobowi ązane s ą do rocznego informowania Urz ędu Miasta o post ępie prac obj ętych programem zgodnie z zaleceniami dotycz ącymi monitorowania. Monitorowanie efektów rzeczowych obejmowa ć b ędzie wska źniki produktu, rezultatu i oddziaływania. Raport monitoruj ący b ędzie przedstawiany równie ż Zespołowi ds. rewitalizacji w celu zaopiniowania. Zakres przedmiotowy raportów okresowych przedkładanych przez Burmistrza winien obejmowa ć, co najmniej Informacj ę o post ępach finansowych, źródłach finansowania zada ń, Informacj ę o post ępach rzeczowych, zgodno ść z przyj ętym harmonogramem, odchyle ń od harmonogramu, Przebieg wdra żania poszczególnych projektów oraz Sposoby komunikacji ze wspólnot ą lokaln ą w zakresie wdra żania Programu. W systemie monitorowania dokonano wyboru poni ższych wska źników, pozwalających obserwowa ć efekt długofalowy całego Programu. Wska źniki dotycz ącego całego Programu nale ży odró żni ć od wska źników monitoruj ących poszczególne przedsi ęwzi ęcia rewitalizacyjne. Wska źniki oddziaływania mierz ą zmiany zachodz ące w wyniku wdra żania Programu i poszczególnych przedsi ęwzi ęć oraz projektów rewitalizacyjnych. Poni żej zaprezentowano wska źniki dotycz ąc całego obszaru zidentyfikowanego jako obszar rewitalizacji, na którym realizowane b ędą działania rewitalizacyjne (tabela).

192

Tabela 32 Wska źniki monitorowania Programu– stan istniej ący i planowany Cel szczegółowy 1. Odnowa zdegradowanej powierzchni z przeznaczeniem na cele społeczne i gospodarcze

Stan Źródło Jednostka Wska źniki rezultatu pocz ątkowy Plan 2023 rok danych/sposób miary 2017 rok pomiaru Liczba nowych lub zmodernizowanych Dane obiektów u żyteczno ści publicznej w wyniku szt. 0 30 sprawozdawcze realizacji projektów rewitalizacyjnych Urz ędu Miasta

Liczba przedsi ębiorstw ulokowanych na Dane zrewitalizowanych obszarach szt 0 10 sprawozdawcze Urz ędu Miasta

Powierzchnia obszarów obj ętych Dane rewitalizacj ą ha 0 162,3 sprawozdawcze Urz ędu Miasta

Długo ść zmodernizowanych dróg i Dane chodników w obszarach obj ętych km 0 2 sprawozdawcze rewitalizacj ą Urz ędu Miasta

Cel szczegółowy 2. Zwi ększenie miejsc atrakcyjnych dla społeczno ści lokalnej wraz z ich potencjałem animacyjnym

Stan Źródło Jednostka Wska źniki rezultatu pocz ątkowy Plan 2023 rok danych/sposób miary 2017 rok pomiaru Liczba zorganizowanych przedsi ęwzi ęć Dane rozrywkowych atrakcyjnych społecznie, szt. 0 20 sprawozdawcze maj ących na celu aktywizacj ę obszaru Urz ędu Miasta

Liczba wspartych obiektów infrastruktury Dane zlokalizowanych na rewitalizowanym szt. 0 6 sprawozdawcze obszarze Urz ędu Miasta

Cel szczegółowy 3. Aktywizacja społeczna oraz zawodowa mieszka ńców szans ą na przywrócenie obszarów zmarginalizowanych

Stan Źródło Jednostka Wska źniki rezultatu pocz ątkowy Plan 2023 rok danych/sposób miary 2017 rok pomiaru Udział bezrobotnych zarejestrowanych w GUS BDL/ Badanie % 8,1 8,0 liczbie ludno ści w wieku produkcyjnym ewaluacyjne

Liczba wydarze ń społ. organizowanych na Dane szt. 0 40 zdegradowanym obszarze Beneficjentówsw3 Planuje si ę zbieranie danych dotycz ących post ępu w realizacji projektów rewitalizacyjnych na podstawie specjalnych fiszek monitoringowych.

193

Ewaluacja wykonania Programu dokonywana b ędzie w trakcie (ewaluacje bie żą ce – on-going, mid-term), ale równie ż po jej formalnym zako ńczeniu (ex-post). Celami szczegółowymi planowanej ewaluacji on-going b ędą: Ocena wyników Programu (tj. produktów i rezultatów) oraz identyfikacja czynników sukcesu lub ryzyka osiągni ęcia skwantyfikowanych celów; Ocena systemu zarz ądzania i wdra żania Programu – tzn. sprawno ści przepływu informacji, dokumentów, środków finansowych i realizacji zada ń oraz identyfikacja barier prawnych i administracyjnych wdra żania Programu; Ocena, czy warunki zewn ętrzne wdra żania Programu si ę zmieniły (np. aktualno ść Programu wzgl ędem zmieniaj ącej si ę sytuacji społeczno- gospodarczej, kontekstu prawnego, diagnozy potrzeb itp.) oraz czy w tym kontek ście cele rewitalizacji pozostaj ą aktualne; Ocena wpływu i u żyteczno ści zako ńczonych projektów rewitalizacyjnych, tj. ocena zada ń zako ńczonych w ewaluowanym okresie w ramach poszczególnych celów do 2023 roku. Niezale żnie od mo żliwo ści aktualizacji Programu na podstawie rocznego raportu z wdro żenia Programu, procedura aktualizacji realizowana b ędzie w przypadku: sytuacji wyj ątkowych oraz szczególnych zmian wpływaj ących na realizacj ę wdra żanego dokumentu, w tym m.in., gdy wyst ąpi znaczna zmiana warunków finansowania zewn ętrznego do zaplanowanych projektów rewitalizacyjnych; istotna zmiana w sferze społecznej, gospodarczej, przestrzennej, wpływaj ąca na sytuacj ę sytuacji finansowej Gminy i konieczno ść dostosowania zapisów Programu do zmienionych wymogów formalno-prawnych; aktualizacja danych dotycz ących obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji, b ądź wdro żenie wniosków i rekomendacji z raportów ewaluacyjnych. Podstawowym narz ędziem zapewnienia wł ączenia interesariuszy rewitalizacji w proces wdro żenia programu rewitalizacji b ędzie stale aktualizowana zakładka tematyczna „Rewitalizacja” http://www.lobez.pl/ dotycz ąca wdro żenia programu rewitalizacji. Wykres 12 Mechanizmy wł ączenia interesariuszy rewitalizacji i społeczno ści lokalnej Łobza na etapie wdro żenia Programu

Źródło: Opracowanie własne

194

Na stronie internetowej planuje si ę zamieszczanie interaktywnych ankiet oraz formularzy pozwalaj ących na proste, czytelne i intuicyjne zbieranie najwa żniejszych opinii na temat realizacji Programu oraz oceny jako ściowej działa ń rewitalizacyjnych. Gmina planuje równie ż partycypacyjny udział mieszka ńców w ewaluacji wdra żania Programu poprzez organizacj ę okresowych spotka ń z interesariuszami rewitalizacji i współprac ę z organizacjami pozarz ądowymi działaj ącymi na obszarze rewitalizacji - w ramach corocznie przyjmowanego Programu współpracy z organizacjami pozarz ądowymi oraz innymi podmiotami prowadz ącymi działalno ść po żytku publicznego .

Rozdział XII. Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko

Niniejszy rozdział opisuje informacj ę o przeprowadzeniu analizy jej zapisów pod k ątem spełnienia kryteriów kwalifikuj ą do oceny oddziaływania na środowisko i jej wynikach oraz wynik SOO Ś w przypadku obowi ązku jej przeprowadzenia.

Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Łobez na lata 2017 - 2023 z uwagi na swój ogólny charakter nie wyznacza jednocze śnie ram dla pó źniejszej realizacji przedsi ęwzi ęć mogących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko. W zwi ązku z powy ższym wyst ąpiono do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Szczecinie z wnioskiem o mo żliwo ść odst ąpienia od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. W dniu 16 maja 2017 roku Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Szczecinie stwierdził, i ż Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Łobez na lata 2017 - 2023 nie spełnia przesłanek okre ślonych w art. 46 ust. 2 ustawy z dnia 3 pa ździernika 2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, a co za tym idzie nie jest dokumentem wymagaj ącym przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko . Maj ąc na uwadze powy ższe, Burmistrz Łobza w dniu 18 maja 2017 roku wydał obwieszczenie o odst ąpieniu od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko dla Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Łobez na lata 2017 – 2023.

195

Spis ilustracji

Spis tabel Tabela 1 Struktura demograficzna mieszka ńców ...... 21 Tabela 2 Struktura demograficzna mieszka ńców – gmina Łobez na tle gmin w powiecie ...... 21 Tabela 3 Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludno ści w wieku produkcyjnym dla gmin (koniec 2013r.) ...... 23 Tabela 4 liczba rodzin i osób korzystaj ących z zasiłków rodzinnych ...... 25 Tabela 5 Zasi ęg korzystania z pomocy społecznej - gmina Łobez na tle gmin w powiecie, województwa i polski ...... 26 Tabela 6 Liczba czytelników oraz wielko ść zbiorów biblioteki w gminie Łobez ...... 28 Tabela 7 Liczba dzieci korzystaj ących z wychowania przedszkolnego ...... 29 Tabela 8 Zestawienie danych z analizy problemów społecznych dla gminnych miejscowo ści ...... 30 Tabela 9 Poziom aktywno ści gospodarczej – liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych – tereny wiejskie gminy ...... 56 Tabela 10 Poziom aktywno ści gospodarczej – liczba zarejestrowanych podmiotów gospodarczych – miasto Łobez ...... 58 Tabela 11 Zmieszane odpady w ci ągu roku (ogółem)...... 63 Tabela 12 Ślad środowiskowy - miejscowo ści gminne...... 64 Tabela 13 Ślad środowiskowy – ulice miasta Łobez ...... 65 Tabela 14 Miejsca o znacznej koncentracji zanieczyszczenia środowiska w Gminie Łobez według mieszka ńców - obszary ...... 70 Tabela 15 Rozmieszczenie zabytkowych budynków – gmina Łobez ...... 73 Tabela 16 Rozmieszczenie zabytkowych budynków – miasto Łobez ...... 74 Tabela 17 Odsetek mieszka ńców korzystaj ących z wybranych instalacji techniczno- sanitarnych w gminie ...... 79 Tabela 18 Legenda definiuj ąca wska źnik stanu dróg gminy Łobez ...... 80 Tabela 19 Drogi na obszarze wiejskim gminy Łobez ...... 80 Tabela 20 Drogi na terenie miejskim gminy Łobez i ich stan ...... 82 Tabela 21 Analiza wska źnika IMD– miejscowo ści Gminy Łobez ...... 92 Tabela 22 Analiza wska źnika IMD – ulice miasta Łobez ...... 95 Tabela 23 Analiza SWOT obszaru rewitalizacji Gminy Łobez ...... 121 Tabela 24 Zgodno ść celów Programu z lokalnymi dokumentami strategicznymi Gminy Łobez...... 126 Tabela 25 Zgodno ść celów Programu z dokumentami strategicznymi regionalnymi ...... 127 Tabela 26 Mechanizmy integruj ące na etapie programowania oraz wdra żania programu rewitalizacji . 174 Tabela 27 Zestawienie zada ń wg zawartych umów, realizowanych lub zako ńczonych przez podmioty publiczne realizuj ące działania ze środków EFS POKL ...... 176 Tabela 28 Zestawienie zada ń wg zawartych umów, realizowanych lub zako ńczonych przez Miasto Łobez realizuj ące działania ze środków EFRR, FS, EFRROW oraz środków bud żetowych w okresie programowania 2007-2013 ...... 177

196

Tabela 29 Bud żet działa ń rewitalizacyjnych Gminy Łobez na lata 2017-2023 ...... 179 Tabela 30 Harmonogram realizacji przedsi ęwzi ęć rewitalizacyjnych Gminy Łobez ...... 189 Tabela 31 Uszczegółowienie harmonogramu projektów ...... 189 Tabela 32 Wska źniki monitorowania Programu– stan istniej ący i planowany ...... 193

Spis map Mapa 1 Podobszar rewitalizacji Łobez - północna część ...... 105 Mapa 2 Podobszar rewitalizacji Łobez – południowa cz ęść ...... 106 Mapa 3 Podobszar rewitalizacji Tarnowo ...... 107 Mapa 4 Podobszar rewitalizacji Bełczna ...... 108 Mapa 5 Podobszar rewitalizacji Poradz ...... 109 Mapa 6 Podobszar rewitalizacji Przyborze ...... 110 Mapa 7 Podobszar rewitalizacji Ró żnowo Łobeskie ...... 111 Mapa 8 Podobszar rewitalizacji Unimie ...... 113 Mapa 9 Podobszar rewitalizacji Zachełmie ...... 114 Mapa 10 Podobszar rewitalizacji Zagórzyce ...... 115 Mapa 11 Podobszar rewitalizacji Zajezierze ...... 116 Mapa 12 Podobszar rewitalizacji Rynowo ...... 117 Mapa 13 Wyznaczenie obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji - mapa pogl ądowa ...... 120

Spis wykresów Wykres 1 Etapy konsultacji społecznych w ramach pracy nad programem rewitalizacji ...... 6 Wykres 2 Liczba osób bezrobotnych ...... 22 Wykres 3 Bezrobotni w stosunku do liczby mieszka ńców ...... 22 Wykres 4 Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludno ści w wieku produkcyjnym...... 23 Wykres 5 Saldo ruchu naturalnego (przyrost naturalny) ...... 24 Wykres 6 Saldo migracji ...... 24 Wykres 7 Wydatki na pomoc społeczn ą (w PLN) ...... 25 Wykres 8 Liczba porad udzielonych w ramach podstawowej opieki zdrowotnej ...... 27 Wykres 9 Liczba dzieci w wieku 3-5 lat w placówkach wychowania przedszkolnego na 1 tysi ąc dzieci . 28 Wykres 10 Ocena stopnia wyst ępowania problemów na terenie gminy Łobez według mieszka ńców .... 87 Wykres 11 Miejsca o znacznej koncentracji zanieczyszczenia środowiska w Gminie Łobez według mieszka ńców - obszary ...... 88 Wykres 13 Mechanizmy wł ączenia interesariuszy rewitalizacji i społeczno ści lokalnej Łobza na etapie wdro żenia Programu ...... 194

197