Publiekshal ▪ Het Rond 1, Zeist www.zeist.nl ▪ www.twittter.com/gemeentezeist

Postbus 513, 3700 AM, Zeist www.facebook.com/gemeentezeist

Telefoon 14 030 ▪ [email protected]

Aan de gemeenteraad

Ontv. Griffie 15-04-2020/RIB20.079

Datum 15 april 2020 Ons kenmerk 361462

Burgerservicenummer Uw kenmerk

Bijlage(n) 1 Behandeld door Michiel Beek Regionale Onderwerp Portefeuillehouder Wouter Catsburg grondstoffenvisie

Geachte leden van de raad,

In deze raadsinformatiebrief informeren wij u over de Regionale Grondstoffenvisie, waaraan op dit moment gewerkt wordt door de 6 deelnemende gemeenten aan het Reinigingsbedrijf Midden Nederland (RMN). Deze nieuwe regionale visie borduurt voort op het huidige regionale afvalplan en zal, naar verwachting, in kwartaal 3 aan uw raad ter besluitvorming worden voorgelegd.

Sinds een aantal jaar wordt veel aandacht besteed aan het verminderen van restafval en het scheiden van grondstoffen bij inwoners. De Rijksoverheid heeft met het programma Van Afval Naar Grondstof (VANG) een belangrijke stap gezet richting de circulaire economie. Het programma bevat stevige ambities. Zo wordt van gemeenten gevraagd in 2020 nog slechts 100 kilo restafval per persoon per jaar te produceren en 75% afvalscheiding te realiseren. De doelstelling voor 2025 is om nog maar 30 kilo restafval per inwoner over te houden en 95% afvalscheiding te behalen. Het streven is in 2050 geen restafval meer te hebben.

Via RMN werken zes gemeenten samen om een efficiënte invulling te geven aan de inzameling van huishoudelijke afvalstoffen. Het door deze gemeenten gezamenlijk ontwikkelde Regionaal Afvalbeleidsplan 2014 - 2018 (RABP) en dienstverleningsovereenkomsten (DVO’s) zijn de grondslag waarop inzameling plaats vindt en geven beleidshandvatten voor het realiseren van de doelstellingen.

De huidige resultaten per gemeente (zie bijlage) laten echter zien dat geen van de gemeenten de doelstelling in 2020 gaat behalen. Het bestaande afvalplan wordt als niet meer up to date beschouwd en er is behoefte aan nieuwe handvatten. Het Algemeen Bestuur van RMN heeft dan ook aan de secretaris-directeur gevraagd met de deelnemende gemeenten een bestuurlijke visie op grondstoffenmanagement op te stellen. Een gezamenlijk gedragen visie door de gemeenten die leidt tot harmonisatie van grondstoffenmanagement, een verdere vermindering van restafval van inwoners en een efficiënte, eenduidige aansturing van RMN waardoor kosten meer beheerst kunnen worden.

Austerlitz ▪ Bosch en Duin ▪ Den Dolder ▪ Huis ter Heide ▪ Zeist 2

Toelichting De gemeenten Baarn, IJsselstein, Nieuwegein, Zeist, Bunnik, Soest hebben samen met RMN een aantal stappen gezet richting de vermindering van restafval. Op basis van het RABP is in de meeste gemeenten gekozen om omgekeerd in te zamelen. Dit houdt kortweg in het verlenen van een hogere service voor groente-, fruit-, tuinafval (gft), plastic, metalen en drankenkartons (pmd) en oud papier en karton (opk) en een lagere service voor restafval (verzamelcontainer in de buurt, of minder vaak legen van restafvalcontainer aan huis). In de bijlage is een overzicht opgenomen van de huidige ambities en resultaten per gemeente.

Gemeenschappelijk belang Door verschillende autonome ontwikkelingen, zoals marktwerking en nieuwe landelijke tarieven, stijgen de kosten voor inzameling en verwerking van afval. De opbrengsten dalen, waardoor het beheersbaar houden van de afvalstoffenheffing moeilijk wordt. Zowel het niet halen van doelstellingen als de kostenstijging, geven een gezamenlijk belang om met een herijkte basis stappen te gaan zetten richting minder restafval en grondstoffenmanagement. We willen dus enerzijds de sterke kostenstijging beperken waar dat mogelijk is. Anderzijds willen we ook onze duurzaamheidsdoelstellingen behalen. Dat lukt alleen als we beter samenwerken en op sommige onderdelen ons beleid harmoniseren.

Rekenkameronderzoek In september 2019 hebben de rekenkamercommissies van de gemeenten Soest, Nieuwegein, IJsselstein, Baarn en Bunnik gezamenlijk het rapport “Functioneren en presteren van Reinigingsdienst Midden Nederland” aan de betreffende gemeenteraden aangeboden. In dit rapport worden acht aanbevelingen geformuleerd. Een van de aanbevelingen uit het onderzoek heeft betrekking op de ontwikkeling van nieuw beleid omtrent grondstoffenmanagement; “aanbeveling 4: nieuw regionaal afvalplan met KPI’s”. Er is behoefte aan een basis die regionaal gedragen wordt en op basis waarvan RMN eenduidiger aangestuurd wordt en kan opereren.

Regionale bestuurlijk visie op grondstoffenmanagement De invoering van het afvalplan heeft bij sommige gemeenten op zich laten wachten. Eén van de conclusies uit het rekenkameronderzoek over RMN is dat er daardoor minder efficiënt en niet overal eenduidig gewerkt wordt. Alle gemeenten en RMN vinden dat onwenselijk. Uit eerdere regionale gesprekken met het Algemeen Bestuur van RMN en gezien de bestuurlijke reacties op het rekenkameronderzoek komt naar voren dat men een regionaal gevormde visie en strategie kan waarderen en dragen, maar het behoud van autonomie in (beleids)uitvoering zeer van belang vindt.

Het algemeen bestuur van RMN heeft dan ook aan de secretaris-directeur van RMN gevraagd om een regionale bestuurlijke visie te ontwikkelen met een strategie die uit bouwstenen bestaat. Bouwstenen zijn onder andere mogelijkheden die RMN biedt voor beleidsuitvoering, waaruit gemeenten kunnen kiezen. Het uitgangspunt en fundament van de visie is wel dat iedere gemeente zich committeert aan deze visie. Een visie die leidt tot vermindering van restafval, en als basis dient voor ontwikkeling van lokaal beleid en uitvoering daarvan. Door middel van een gedragen visie kan er recht gedaan worden aan de aansturing van RMN door een efficiënte bedrijfsvoering en beheersing van kosten.

Financiële consequenties Voor de ontwikkeling van de visie, bouwstenen en besluitvorming is een werkbudget vanuit het Dagelijks Bestuur van RMN vrijgemaakt voor de inhuur van een externe adviseur.

Aanpak/ Uitvoering Het projectteam bestaat uit gemeentelijke beleidsmedewerkers, een vertegenwoordiger van RMN, aangevuld met een externe projectleider en secretariële ondersteuning. Voor het opstellen van de visie wordt gebruik gemaakt van landelijke kennis en ervaring, die wordt vertaald naar de regionale en lokale

Austerlitz ▪ Bosch en Duin ▪ Den Dolder ▪ Huis ter Heide ▪ Zeist 3

situatie. In het 1e en 2e kwartaal van 2020 ontwikkelt het projectteam een concept visie met mogelijkheden voor grondstoffenmanagement. In april of mei vindt een inhoudelijke sessie plaats met het Algemeen Bestuur, raadsrapporteurs, andere belanghebbenden en het projectteam over deze concept visie.

We verwachten een breed vertegenwoordigde en gedragen visie te kunnen opstellen en willen graag met u, als raad, na de zomer in gesprek gaan over het belang en de noodzaak van deze gezamenlijke regionale visie. In juni is het concept klaar voor besluitvorming in het algemeen bestuur van RMN. In het derde kwartaal wordt besluitvorming door alle raden gevraagd.

Hoogachtend, burgemeester en wethouders van Zeist, de gemeentesecretaris, de burgemeester,

dr. H.S. Grotens drs. J.J.L.M. Janssen

Austerlitz ▪ Bosch en Duin ▪ Den Dolder ▪ Huis ter Heide ▪ Zeist 4

Bijlage

Austerlitz ▪ Bosch en Duin ▪ Den Dolder ▪ Huis ter Heide ▪ Zeist