DZIENNIK URZ ĘDOWY WOJEWÓDZTWA WARMI ŃSKO-MAZURSKIEGO

Olsztyn, dnia 7 kwietnia 2005 r. Nr 36

TRE ŚĆ : Poz.:

UCHWAŁA RADY GMINY GRODZICZNO:

531 - Nr XIX/163/04 z dnia 26 listopada 2004 r. w sprawie uchwalenia programu ochrony środowiska oraz planu gospodarki odpadami...... 2077

531 UCHWAŁA Nr XIX/163/04 Rady Gminy Grodziczno z dnia 26 listopada 2004 r.

w sprawie uchwalenia programu ochrony środowiska oraz planu gospodarki odpadami.

Na podstawie art. 18 ust. 1, art. 84 ustawy z dnia 27 § 1. Uchwala si ę: kwietnia 2001 r. Prawo ochrony Środowiska (Dz. U. Nr 62, 1) Program ochrony środowiska Gminy Grodziczno na Nr 115, poz. 1229, z 2002 r. Nr 74, poz. 676, Nr 113, poz. lata 2004-2007 z perspektyw ą na lata 2008-2011 w 984, Nr 223, poz. 1957. z 2003 r. Nr 46, poz. 392, Nr 80, brzmieniu zał ącznika nr 1 do niniejszej uchwały; poz. 221, Nr 80, poz. 717, Nr 153, poz. 1271, Nr 175, poz. 2) Plan gospodarki odpadami dla Gminy Grodziczno na 1693, Nr 162, poz. 1568, Nr 190, poz. 1865, Nr 217, poz. lata 2004-2007 z perspektyw ą na lata 2008-2011 w 2124 z 2004 r. Nr 19, poz. 177, Nr 49, poz. 464, Nr 70, brzmieniu zał ącznika nr 2 do niniejszej uchwały. poz. 631, Nr 92, poz. 80, Nr 96, poz. 959, Nr 121, poz. 1263) oraz art. 14 ust. 6 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. § 2. Wykonanie uchwały powierza si ę Wójtowi Gminy. o odpadach (Dz. U. z 2002 r. Nr 62, poz. 628 z 2002 r. Nr 41. poz. 365. Nr 113 , poz. 984, Nr 199, poz. 1671, z 2003 § 3. Uchwała wchodzi w Ŝycie po upływie 14 dni od r. Nr 7, poz. 78, z 2004. Nr 96, poz. 959, Nr 116, poz. dnia ogłoszenia w Dzienniku Urz ędowym Województwa 1208, Nr 191, poz. 1956) Rada Gminy Grodziczno Warmi ńsko-Mazurskiego. uchwala, co nast ępuje; Przewodnicz ący Rady Gminy Alojzy Grondzewski

Dziennik Urz ędowy - 2078 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531

PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA GMINY GRODZICZNO na lata 2004 - 2007 z perspektyw ą na lata 2008 - 2011

maj 2004 r.

Spis tre ści:

1. Wprowadzenie. 2. Charakterystyka gminy. 3. Poło Ŝenie geograficzne. 4. Warunki geomorfologiczne. 5. Zasoby i stan przyrody. 6. Zabytki kultury. 7. Lasy. 8. Zasoby wodne. 8.1. Wody powierzchniowe. 8.2. Wody podziemne. 8.3. Gospodarka wodno-ściekowa.

9. Powierzchnia ziemi. 9.1. Morfologia i budowa geologiczna. 9.2. Kopaliny. 9.3. Wykorzystanie powierzchni ziemi (gleby).

10. Powietrze atmosferyczne i przeciwdziałanie nadmiernej emisji. 11. Hałas i klimat akustyczny.

12. Promieniowanie jonizuj ące i niejonizuj ące. 12.1. Promieniowanie jonizuj ące. 12.2. Promieniowanie niejonizuj ące.

13. Powa Ŝne awarie. 14. Edukacja ekologiczna. 15. Harmonogram działa ń słu Ŝą cych realizacji gminnego programu ochrony środowiska. 16. Szacunkowe koszty realizacji harmonogramu. 17. Kontrola realizacji programu. 18. Źródła finansowania programu. 19. Narz ędzia i instrumenty słu Ŝą ce realizacji programu ochrony środowiska. 20. Streszczenie.

1. Wprowadzenie. Z zapisów art. 17 i 18 Prawa ochrony środowiska Ustawa z 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony wynika, Ŝe w celu realizacji polityki ekologicznej pa ństwa środowiska w art. 13 stanowi, Ŝe polityka ekologiczna na poszczególnych szczeblach zarz ądzania pa ństwa ma na celu stworzenie warunków niezb ędnych administracyjnego zarz ądy województw i powiatów oraz do realizacji ochrony środowiska. co oznacza, Ŝe powinna rady gmin sporz ądzaj ą odpowiednio wojewódzkie, słu Ŝyć zrównowa Ŝonemu rozwojowi kraju poprzez powiatowe i gminne programy ochrony środowiska z harmonizowanie celów gospodarczych i społecznych z planami gospodarki odpadami, uchwalane nast ępnie celami ochrony środowiska. przez sejmiki wojewódzkie, rady powiatów i rady gmin. Programy ochrony środowiska, w my śl Prawa ochrony Podstaw ę polityki ekologicznej pa ństwa na lata do środowiska i stosownie do przyj ętej polityki ekologicznej 2011 roku stanowi ą nast ępuj ące dokumenty: pa ństwa zasadniczo okre ślaj ą: - cele i priorytety ekologiczne 1) II Polityka Ekologiczna Pa ństwa, uchwalona przez - rodzaj i harmonogram działa ń oraz środki i źródła Sejm RP w sierpniu 2001 r. finansowania potrzebne do realizacji ustalonych celów. 2) Program wykonawczy do II Polityki Ekologicznej Pa ństwa na lata 2002-2010, przyj ęty przez rade W obecnie sporz ądzanych programach ustala si ę cele Ministrów 10 grudnia 2002 r. średniookresowe do 2011 roku oraz zadania na lata 2004 - 2007. Cele i zadania okre ślane s ą w obszarach 3) Polityka Ekologiczna Pa ństwa na lata 2003-2006 z dotycz ących: uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2007-2010, - ochrony krajobrazowej i racjonalnego u Ŝytkowania uchwalona przez Sejm RP 8 maja 2003. zasobów przyrodniczych, Dziennik Urz ędowy - 2079 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531

- zrównowa Ŝonego wykorzystania surowców, wody i - poprawy jako ści powietrza, energii, - podnoszenia poziomu edukacji ekologicznej lokalnej - poprawy jako ści środowiska. społeczno ści.

Istotnym elementem programów jest wskazanie 2. Charakterystyka gminy. sposobu monitorowania ich realizacji, jak równie Ŝ wskazanie źródeł finansowania zaplanowanych Grodziczno poło Ŝona jest w południowo- przedsi ęwzi ęć. zachodniej cz ęś ci województwa warmi ńsko-mazurskiego Programy ochrony środowiska z planami gospodarki na terenie powiatu nowomiejskiego. Od południa graniczy odpadami sporz ądzane s ą na okres 4 lat, z perspektyw ą z województwem kujawsko-pomorskim, od wschodu z działa ń na nast ępne 4 lata, natomiast co 2 lata sejmikom gminami Lidzbark i Rybno w powiecie działdowskim, od województw, radom powiatów i gmin przedstawiane s ą północy - z gmin ą Lubawa w powiecie iławskim i od raporty z wykonania programów i sprawozdania z zachodu graniczy z gminami oraz realizacji planów gospodarki odpadami. Kurz ętnik w powiecie nowomiejskim. Program ochrony środowiska dla Gminy Grodziczno W skład gminy wchodzi 17 sołectw: , pozostaje w relacji do „Programu Ochrony Środowiska Boleszyn, Kowaliki, , , Grodziczno, Nowe Powiatu Nowomiejskiego” oraz „Programu Ochrony Grodziczno, , Świniarc, , , Środowiska Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego na Ostaszewo, Rynek, , Linowiec, Kuligi, Zaj ączkowo. lata 2003-2006 z uwzgl ędnieniem perspektyw na lata Najwi ększ ą miejscowo ści ą jest Mroczno (powy Ŝej 1000 2007-2010” uchwalonego przez Sejmik Województwa w mieszka ńców). 2003r. z uwzgl ędnieniem priorytetowych dla województwa Ogólna powierzchnia gminy wynosi 154,13 km 2 i jest przedsi ęwzi ęć , dotycz ących: zamieszkała przez 6 261 osób. Ilo ść mieszka ńców na 1 - ochrony wód podziemnych i poprawy jako ści wód km 2 wynosi 41 tj. o 18 mniej ni Ŝ w województwie (RS powierzchniowych, 2003r). - ochrony bioró Ŝnorodno ści i walorów przyrodniczo- Ruch naturalny i migracyjny ludno ści, który obrazuje krajobrazowych, tabela poni Ŝej, wskazuje, Ŝe przyrost naturalny jest - zwi ększenia lesisto ści regionu, korzystny dla gminy, ale odpływ ludno ści przewy Ŝsza - zmniejszenia uci ąŜ liwo ści hałasu, napływ, st ąd te Ŝ saldo migracji jest ujemne i wynosi: - 46.

Tab.1. Ruch naturalny i migracyjny w gminie Grodziczno (RS 2002);

Urodzenia Zgony Przyrost naturalny Napływ Odpływ Saldo migracji 95 65 30 40 86 - 46

UŜytki rolne zajmuj ą w gminie 12 603 ha tj. ok. 80% małe i średnie. Poza tym zarejestrowanych jest 134 powierzchni. W śród nich zdecydowanie dominuj ą grunty podmiotów gospodarczych oraz 7 zakładów orne. Natomiast lesisto ść gminy jest bardzo niska i wynosi produkcyjnych działaj ących na terenie gminy. S ą to 14,5%. głównie niedu Ŝe firmy. Gmina ma charakter zdecydowanie rolniczy. Na jej obszarze znajduj ą si ę 943 gospodarstwa rolne, głównie

Tab. 2. Najwi ększe zakłady na terenie Gminy Grodziczno.

Lp. Firma Miejscowo ść Rodzaj działalno ści 1. Wytwórnia w ędlin Kami ńscy Mroczno przetwórstwo mi ęsne 2. Piekarnia - cukiernia - Ma ński Mroczno przetwórstwo Ŝywno ści 3. PHU P. Kriks Mroczno produkcja prefabrykatów budowlanych 4. SKR Mroczno wydobywanie kredy pojeziernej 5. Ubojnia Grodziczno przetwórstwo Ŝywno ści 6. DPS Grodziczno usługi opieku ńcze 7. „Oristo” Montowo meble łazienkowe 8. Młyn Rynek przetwórstwo Ŝywno ści 9. Elektrownia wodna Lorki, Trzcin pozyskiwanie energii 10. Tartak i młyn Lorki przerób drewna Dane: Urz ąd Gminy Grodziczno maj 2004 rok.

Wa Ŝnym elementem rozwoju gminy staje si ę turystyka i rekreacja, która nabiera coraz wi ększego znaczenia.

3. Poło Ŝenie gminy.

Według podziału na regiony fizyczno-geograficzne 4. Warunki geomorfologiczne. Polski (J. Kondracki,1998) obszar gminy le Ŝy w granicach makroregionu Pojezierze Chełmi ńsko-Dobrzy ńskie, w Teren gminy, podobnie jak cały makroregion, południowo-zachodniej cze ść mezoregionu Garb ukształtowany został w okresie ostatniego zlodowacenia. Lubawski. Obszar jest pagórkowaty, o podło Ŝu gliniastym, Procesy glacjalne zwi ązane z kolejnymi fazami postoju i nachylony w kierunku południowo-zachodnim od recesji l ądolodu spowodowały, Ŝe obszar ten został wysoko ści 175 m n.p.m. do około 100 m n.p.m. Od mocno urze źbiony i charakteryzuje si ę znacznym zachodu podci ęty rynn ą rzeki Wel. zró Ŝnicowaniem hipsometrycznym. Wyst ępuje tu Dziennik Urz ędowy - 2080 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531 wyj ątkowo du Ŝe nagromadzenie polodowcowych form środowiska, na ró Ŝnych etapach planowania, jednostek rze źby terenu takich jak m.in. moreny denne, pagórki samorz ądu terytorialnego w miejscowych planach wzgórza morenowe, rynny subglacjalne, płaty sandru, zagospodarowania przestrzennego. zagł ębienia wytopiskowe. Najni Ŝej poło Ŝonym obszarem Skuteczna ochrona przyrody wymaga okre ślonych jest dolina rzeki Wel (poni Ŝej 100 m n.p.m.), gł ęboko form, które w szczególno ści maj ą zapewni ć mo Ŝliwo ść wci ęta w tereny wysoczyznowe (140 -170 m n.p.m.). W zwi ększonej ingerencji pa ństwa w obszary obj ęte ochron ą kierunku północno-wschodnim teren wznosi si ę i w rejonie i mo Ŝliwo ść zastosowania instrumentów administracyjnych na wschód od miejscowo ści Zwiniarz osi ąga najwi ększ ą i prawnych. wysoko ść 200,8 m n.p.m. Ustawa o ochronie przyrody wymienia okre ślone formy Teren gminy Grodziczno pod wzgl ędem ochrony przyrody, do których zalicza si ę: geomorfologicznym mo Ŝna podzieli ć na trzy cz ęś ci: - tworzenie parków narodowych, - wysoczyzn ę morenow ą, - uznawanie okre ślonych obszarów za rezerwaty, - dolin ę rzeki Wel i rynn ę jeziora Kiełpi ńskiego, - tworzenie parków krajobrazowych, - fragment sandru Skrwy. - wyznaczanie obszarów chronionego krajobrazu, - obszarów Natura 2000, Przewa Ŝaj ąca cz ęść obszaru gminy to wysoczyzna - wprowadzanie gatunkowej ochrony ro ślin, zwierz ąt i morenowa zbudowana z glin ci ęŜ kich i piasków gliniastych grzybów, mocnych. Wysoczyzna jest urozmaicona licznymi - wprowadzanie ochrony w drodze uznania za pomnik zagł ębieniami ,dolinkami a tak Ŝe pagórkami i wzgórzami przyrody; stanowisko dokumentacyjne; u Ŝytek morenowymi, których wysoko ść wzgl ędna dochodzi do ekologiczny; zespół przyrodniczo-krajobrazowy. 10-15 m. Na zachód od Mroczna i na wschód od Grodziczna wyst ępuj ą te Ŝ równinne fragmenty moreny Du Ŝe zró Ŝnicowanie środowiska geograficznego, mało dennej płaskiej o rz ędnej 140-150 m n.p.m. Środkow ą zmienione odcinki dolin rzecznych, torfowiska, źródliska i cz ęść gminy przecina z południowego wschodu na miejsca o silnie zró Ŝnicowanej rze źbie przyczyniły si ę do północny zachód dolina rzeki Wel. W południowej cz ęś ci wielkiej ró Ŝnorodno ści urozmaicenia szaty ro ślinnej. gminy, na południe od m. Rynek, a tak Ŝe na pozostałym Wła śnie zró Ŝnicowanie i urozmaicenie jest jednym z terenie gminy wyst ępuj ą równiny sandrowe pokryte z mierników walorów przyrodniczych i krajobrazowych. reguły lasami. Teren buduj ą utwory piaszczyste. Rze źba terenu jest bardzo urozmaicona. Znaczny obszar gminy jest obj ęty ró Ŝnymi formami Klimat gminy Grodziczno podobnie jak i całego ochrony przyrody. S ą to: park krajobrazowy, rezerwat, powiatu nowomiejskiego charakteryzuje si ę du Ŝą obszary chronionego krajobrazu (2), pomniki przyrody (3), zmienno ści ą warunków termicznych, opadowych, parki wiejskie (5): kierunków i pr ędko ści wiatrów, parowania i in. Wynika to z faktu ścierania si ę mas powietrza oceanicznego i Welski Park Krajobrazowy - znajduje si ę w kontynentalnego, przemieszczaniem si ę frontów południowej częś ci gminy obejmuj ąc jej znaczn ą cz ęść . atmosferycznych i cz ęst ą zmienno ści ą mas powietrza. Ogólna powierzchnia parku wynosi - 4180 ha. Park został Średnia roczna temperatura powietrza - 7,1 0C, długo ść utworzony w 1995 roku i rozszerzony w 1996r. okresu wegetacyjnego ok.165 dni, przeci ętne wieloletnie rozporz ądzeniem Wojewody Toru ńskiego 24/96 z dnia 8 sumy opadów wynosz ą 598 mm. sierpnia 1996r. Rozporz ądzenie niniejsze znajduje si ę w obwieszczeniu Wojewody Warmi ńsko-Mazurskiego z dnia 5. Zasoby i stan przyrody. 30 marca 1999r. w sprawie wykazu obowi ązuj ących aktów prawa miejscowego wydanych przed dniem 1 stycznia Problematyka ochrony przyrody regulowana jest w 1999r. przez b. Wojewódzkie Rady narodowe oraz ustawie z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. wojewodów m.in. olszty ńskiego i toru ńskiego. St ąd jest Nr 92, poz. 880). W my śl art. 2 tej ustawy ochrona nadal obowi ązuj ące. Utworzono go przede wszystkim w przyrody polega na zachowaniu, zrównowa Ŝonym celu ochrony rzeki Wel i jej doliny oraz jezior, przez które uŜytkowaniu oraz odnawianiu zasobów, tworów i jej przepływa. Posiada wysokie walory przyrodniczo- składników, a zwłaszcza: krajoznawcze, wyra Ŝaj ące si ę przebiegiem przez ten - dziko wyst ępuj ących ro ślin lub zwierz ąt i grzybów, obszar granic przyrodniczych, florystycznych, - ro ślin, zwierz ąt i grzybów obj ętych ochron ą klimatycznych, geologicznych, hydrograficznych i gatunkow ą, geograficznych. Osobliwo ści ą jest szata ro ślinna, głównie - zwierz ąt prowadz ących w ędrowny tryb Ŝycia, gr ądy zboczowe, a tak Ŝe unikatowa w skali kraju reofilna - siedlisk przyrodniczych, ichtiofauna Welu. Ogromnym walorem przyrodniczym są - siedlisk zagro Ŝonych wygini ęciem, rzadkich i du Ŝe powierzchnie obszarów torfowiskowo-bagiennych. chronionych gatunków ro ślin, zwierz ąt i grzybów, Siedziba Parku znajduje si ę w Jeleniu (pow. działdowski). - tworów przyrody Ŝywej i nieo Ŝywionej oraz W południowej cz ęś ci gminy znajduje si ę rezerwat kopalnych szcz ątków przyrody nieo Ŝywione oraz le śny Piekiełko nad rzek ą Wel - Zajmuje on kopalnych szcz ątków ro ślin i zwierz ąt, powierzchni ę 26,19 ha. Utworzony został - krajobrazu, rozporz ądzeniem nr 319 Wojewody Warmi ńsko- - zieleni w miastach i wsiach, Mazurskiego z dnia 21 listopada 2001roku w celu - zadrzewie ń. zachowania ze wzgl ędów krajobrazowych, dydaktycznych i naukowych górskiego, przełomowego odcinka rzeki Wel Celem ochrony przyrody jest m.in. utrzymanie z otaczaj ącym j ą gr ądem zboczowym. Rezerwat ma procesów ekologicznych i stabilno ści ekosystemów, bardzo du Ŝe znaczenie z botanicznego punktu widzenia. zapewnienie ci ągło ści istnienia gatunków ro ślin, zwierz ąt i Wyst ępuje tu naturalna ro ślinno ść le śna - gr ądy grzybów wraz z ich siedliskami, zachowanie zboczowe, a tak Ŝe dzi ęki niedost ępno ści i du Ŝemu bioró Ŝnorodno ści, ochrona walorów krajobrazowych, zró Ŝnicowaniu siedliskowemu, wiele chronionych i zieleni w miastach i wsiach oraz edukacja ekologiczna. rzadkich gatunków ro ślin. Na kamieniach w nurcie rzeki Cele te s ą realizowane poprzez uwzgl ędnianie mo Ŝna zaobserwowa ć rzadki krasnorost Hildenbrandia wymaga ń ochrony m.in. w programach ochrony rivularis. Wiele rzadkich ro ślin, w tym obj ęte ochron ą, Dziennik Urz ędowy - 2081 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531 m.in. kopytnik pospolity, marzanna wonna, konwalia morfometrycznej, genetycznej i krajobrazowej rze źba majowa, kruszyna pospolita oraz ochron ą ścisł ą: polodowcowa. S ą to tereny torfowiskowo-bagienne pluskwica europejska, wawrzynek wilczełyko, kruszczyk z ciekaw ą faun ą i flor ą. Osi ą całego obszaru jest rzeka szerokolistny, bluszcz pospolity, gnie źnik le śny, skrzyp Wel z kilkoma odcinkami przełomowymi o górskim olbrzymi. Jest to fragment rzeki o najwi ększej koncentracji charakterze. Z tego wzgl ędu rzeka jest niezwykle fauny reofilnej. Zespół ryb odpowiada tzw. krainie pstr ąga. atrakcyjnym szlakiem wodnym. Teren stanowi bardzo Spotykane s ą te Ŝ ptaki typowe dla takich siedlisk m.in. wa Ŝny korytarz ekologiczny. pluszcz i zimorodek Rzeka ma tu charakter szumi ącego potoku górskiego, cechuje si ę znacznym spadkiem, nieco Buchnowski Obszar Chronionego Krajobrazu kr ętym biegiem i kamienistym dnem. Na terenie rezerwatu („Buchnowski OChK”) znajduje si ę we wschodniej obowi ązuje m.in. zakaz zmiany stosunków wodnych, cz ęś ci gminy. Zajmuje powierzchni ę 196,5 ha. Stanowi regulacji rzek i potoków, je Ŝeli słu Ŝą one innym celom ni Ŝ kompleks le śny wraz z cz ęś ci ą obrze Ŝa jeziora Gr ądy ochrona przyrody, zakaz wykonywania prac ziemnych nale Ŝą cego ju Ŝ do gminy Rybno (powiat działdowski). trwale zniekształcaj ących rze źbę terenu, ruchu pieszego, Na obszarach chronionego krajobrazu wprowadzone rowerowego, jazdy konnej wierzchem poza miejscami zostały m.in. zakazy lokalizowania nowych przedsi ęwzi ęć wyznaczonymi, chwytania dziko Ŝyj ących zwierz ąt, mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko z płoszenia i ich zabijania, niszczenia. wyj ątkiem inwestycji realizuj ących cele publiczne, dokonywania zmian stosunków wodnych, je Ŝeli słu Ŝą Zgodnie z rozporz ądzeniem 21 Wojewody Warmi ńsko- innym celom ni Ŝ ochrona przyrody i zrównowa Ŝone Mazurskiego z dnia 14.04.2003 r. w sprawie wykorzystanie u Ŝytków rolnych i le śnych oraz gospodarki wprowadzenia obszarów chronionego krajobrazu na rybackiej, likwidowania małych zbiorników wodnych, terenie gminy Grodziczno znajduj ą si ę dwa takie obszary: starorzeczy oraz obszarów wodno-błotnych, wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcaj ących rze źbę terenu z Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Rzeki Wel wyj ątkiem obiektów zwi ązanych zabezpieczeniem („OchK Doliny Rzeki Wel”) poło Ŝony cz ęś ciowo na przeciwpowodziowym, zakaz organizowania rajdów terenie gminy Grodziczno (w jej północno-zachodniej samochodowych i motorowych. cz ęś ci) i cz ęś ciowo - gminy Nowe Miasto Lubawskie. Na terenie gminy znajduj ą si ę 3 obiekty uznane przez Wyst ępuje tu charakterystyczna, o du Ŝej zmienno ści Wojewod ę za pomniki przyrody . S ą to:

Tab.3.Wykaz pomników przyrody w gminie.

Rok uznania za Lp. Rodzaj pomnika Obwód drzewa w cm Wysoko ść drzewa w m Okre ślenie poło Ŝenia pomnik 1. skupienie 2 d ębów 319 28 Park w Nowym 1988 445 25 Grodzicznie 2. Skupienie 2 drzew: Park w Katlewie 1988 - lipa drobnolistna 373 25 - d ąb szypułkowy 445 26 3. skupienie 6 drzew Park w Nowym 1994 - klon 276 28 Grodzicznie - jawor 254 24 - d ąb szypułkowy 290 31 - 2 graby 191 20 192 22 -modrzew europejski 270 30

UŜytków ekologicznych na terenie gminy nie ustalono. okre ślonych w dwóch aktach prawnych, Jednocze śnie zwraca si ę uwag ę, Ŝe Program Ochrony ustanowionych w 1979 i 1992 roku przez Komisj ę Środowiska Powiatu Nowomiejskiego z listopada 2003 r. Europejsk ą, mianowicie w Dyrektywie Ptasiej i proponuje uwzgl ędni ć szczególne walory okolic Piekełka Dyrektywie Siedliskowej. nad Welem i w przyszło ści obj ęcia ich prawn ą ochron ą. Głównym zało Ŝeniem funkcjonowania systemu Wyst ępuje tu szczególnie cenna szata ro ślinna m.in.: NATURA 2000 jest „ ochrona przez zachowanie form gr ądy zboczowe z licznymi gatunkami chronionymi i uŜytkowania ziemi sprzyjaj ącym chronionym rzadkimi. Rzadkie i chronione gatunki zwierz ąt np.: bocian warto ściom”. czarny, orlik krzykliwy, głowacz pr ęgopłetwy, minóg Dyrektywa Ptasia - 79/409/EEC („Dyrektywa o strumieniowy, piekielnica, koza itp. W rzece Wel cenna ochronie dziko Ŝyj ących ptaków”) ma zapewni ć fauna reofilna z pstr ągiem potokowym, lipieniem, troci ą zachowanie wszystkich populacji ptaków, wyst ępuj ących wędrown ą. Wskazane jest gospodarowanie w stanie dzikim w Europie. Dokument ten reguluje równie Ŝ dopuszczaj ące połowy w ędkarskie, ale z ograniczeniami zasady handlu i pozyskiwania ptaków łownych oraz takimi jak: limitowana liczba w ędkuj ących, ewidencja przeciwdziała niedopuszczalnym metodom ich zabijania. połowów oraz wzmo Ŝona kontrola. Wg. tej Dyrektywy kraje członkowskie Unii musz ą wyznaczy ć na l ądzie i morzu ostoje ptaków okre ślane jako Obecne uwarunkowania, okre ślaj ące działania Obszary Specjalnej Ochrony (OSO - Special Protection ochronne wobec zagro Ŝeń ró Ŝnorodno ści przyrodniczej i Areas, SPAs), zgodnie z kryteriami mi ędzynarodowej krajobrazowej wynikaj ą z aktualnego ustawodawstwa w organizacji ochrony ptaków Bird Life International. tym zakresie, uwzgl ędniaj ącego prawo Unii Europejskiej, Dyrektywa Siedliskowa - 92/43/EEC („Dyrektywa w w tym zasady tworzenia Europejskiej Sieci Ekologicznej sprawie ochrony naturalnych siedlisk oraz dzikiej NATURA 2000. fauny i flory”) okre śla zasady zachowania Natura 2000 to sie ć obszarów chronionych, najcenniejszych i zagro Ŝonych elementów ró Ŝnorodno ści wyznaczonych na terenie pa ństw Unii Europejskiej. biologicznej na terytorium pa ństw członkowskich UE. Obszary te utworzono według wspólnych zasad, Dziennik Urz ędowy - 2082 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531

Na podstawie listy siedlisk przyrodniczych znajduj ącej Spo śród okre ślonych ju Ŝ obszarów ESE NATURA si ę w Zał ączniku I Dyrektywy oraz listy gatunków ro ślin i 2000 dwa z nich obejmuj ą cz ęść gminy Grodziczno. zwierz ąt w Zał ączniku II wyznaczane s ą tzw. Specjalne Przewiduje si ę utworzy ć specjalne obszary ochrony na Obszary Ochrony (SOO - Special Areas of Conservation, podstawie Dyrektywy Siedliskowej Rady Europy nr SACs), które wraz z obszarami wyznaczonymi wg 92/43/EWG z 21.05.1992r.: Dyrektywy Ptasiej tworz ą sie ć Natura 2000. Obszar NATURA 2000 mo Ŝe obejmowa ć obszar /lub - Fragment południowej cz ęś ci gminy pozostaje w jego cz ęść / obj ęty ro Ŝnymi formami ochrony przyrody, zasi ęgu ostoi przyrody „Zakole Rzeki Wel” PLH czyli np. park narodowy, rezerwat czy park krajobrazowy. 280013) . S ą to tereny poło Ŝone w rejonie doliny Mo Ŝe jednak obejmowa ć równie Ŝ obszar nie obj ęty Ŝadna rzeki Wel i rynny jez. Kiełpi ńskiego oraz rynny jez. z tych form. St ąd projekt nowej ustawy o ochronie Gr ądy. Główne warto ści przyrodnicze to dolina przyrody wprowadza now ą form ę ochrony przyrody - rzeczna o naturalnym charakterze, stosunkowo obszar NATURA 2000. Rozwi ązanie to wynika z faktu, i Ŝ dobrze zachowana szata ro ślinna, obecno ść na obszarze NATURA 2000 ochronie b ędą podlega ć zagro Ŝonych zbiorowisk i gatunków ro ślin; bogata siedliska przyrodnicze, siedliska gatunków zwierz ąt, w tym flora naczyniowa (ok. 660 gat.) i ornitofauna z ptaków, a tak Ŝe gatunków ro ślin (wymienione w wieloma gatunkami zagro Ŝonymi i rzadkimi. Główne zał ącznikach do wspomnianych dyrektyw) a nie zagro Ŝenia to zanieczyszczenia i eutrofizacja wód, wszystkie składniki przyrody, jak to ma miejsce na osuszanie terenu. przykład w rezerwacie. - Rzek ę Wel z Bałwank ą i jez. Tylickie (Fabryczne) oraz pasy terenu wzdłu Ŝ ich brzegów o szeroko ści 5 Obszar NATURA 2000 zostanie okre ślony w drodze m s ą cz ęś ci ą ostoi przyrody „Rzeka Drw ęca” rozporz ądzenia ministra środowiska. Minister środowiska (PHL280001 ). Ostoj ę przewiduje si ę utworzy ć okre śli równie Ŝ rozporz ądzeniem rodzaje siedlisk głównie w celu ochrony ryb i ich siedlisk. Działania przyrodniczych oraz gatunki ro ślin i zwierz ąt, wymagaj ące ochronne maja polega ć głównie na zachowaniu rzeki ochrony w formie wyznaczenia obszaru NATURA 2000, i jej doliny w wysokim stopniu naturalno ści, powierzchni ę oraz sposoby ochrony. zaniechaniu regulacji koryta, utrzymaniu naturalnej Wg zapisów ustawy o ochronie przyrody zabronione struktury ro ślinno ści nadbrze Ŝnej, wysp, urwistych będzie podejmowanie działa ń mog ących pogorszy ć stan brzegów, rozległych płatów szuwaru, ekstensywnym siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk ro ślin i zwierz ąt, dla zagospodarowaniu ł ąkowo-pastwiskowym, ochronie ochrony których wyznaczono obszar NATURA 2000. wędrownych i zimowiskowych koncentracji ptaków, Nale Ŝy jednak podkre śli ć, Ŝe na obszarach NATURA 2000 nie przegradzaniu rzek, udra Ŝnianiu poprzez nie b ędzie podlega ć ograniczeniom działalno ść rolnicza, utrzymywanie przepławek. le śna, łowiecka i rybacka oraz amatorski połów ryb, o ile nie b ędą zagra Ŝać zachowaniu siedlisk oraz gatunkom Praktyczna ochrona obszaru Natura 2000 wg ro ślin i zwierz ąt, dla których wyznaczono dany obszar. europejskiego prawa polega na skuteczno ści Je Ŝeli natomiast gospodarka le śna, rolna czy łowiecka podejmowanych działa ń i regulacji ochronnych, a nie na wymaga ć b ędzie dostosowania do wymogów tworzeniu rozwi ąza ń formalnych. Ochrona nie oznacza przewidzianych dla danego obszaru, działania ograniczania mo Ŝliwo ści gospodarowania czy pogorszenia dostosowawcze b ędą wspierane finansowo na mocy jej ekonomicznej efektywno ści- ochrona obszaru NATURA programów wsparcia przewidzianych dla NATURY 2000 2000 jest zintegrowanym zarz ądzaniem obszarem w umowy lub na mocy umowy wła ściciela z wojewod ą. sposób uwzgl ędniaj ący tak Ŝe potrzeby przyrody. Zgodnie z koncepcj ą krajowej sieci ekologicznej Dla zapewnienia takiego u Ŝytkowania maj ą by ć ECONET- POLSKA południowo-wschodni fragment zastosowane ró Ŝne regulacje prawne i finansowe - obszaru gminy poło Ŝony jest w obr ębie korytarza zakłada si ę, Ŝe podstawowym mechanizmem ochrony ekologicznego o znaczeniu krajowym. walorów przyrodniczych przestrzeni rolniczej b ędą Cały teren powiatu nowomiejskiego a wi ęc i tym kontrakty - „programy rolno środowiskowe”, przewiduj ące samym znajduje si ę w granicach płacenie rolnikom za stosowanie okre ślonych sposobów obszaru funkcjonalnego Zielone Płuca Polski . Celem uŜytkowania gruntów czy dopuszczaj ące rozwój istnienia ZPP jest promowanie rozwoju proekologicznego, łagodnych dla przyrody form gospodarki, np. ekoturystyki. utrzymanie zrównowa Ŝonych struktur przestrzennych dla zapewnienia wysokiego standardu środowiska Wśród wielu istniej ących mo Ŝliwo ści finansowania przyrodniczego. realizacji Europejskiej Sieci Ekologicznej NATURA 2000 najwi ększe znaczenie ma fundusz LIFE-Natura, który 6. Zabytki kultury - parki wiejskie. stanowi podstawowy instrument finansowy, utworzony z my ślą o realizacji tej Sieci. Wśród zasobów przyrodniczych gminy Grodziczno na uwag ę zasługuj ą liczne wiejskie parki podworskie, Ze środków funduszu LIFE mog ą korzysta ć realizatorzy stanowi ące pozostało ści po XIX-wiecznych zabytkowych projektów zwi ązanych z: zało Ŝeniach ogrodowych. Idea upi ększania krajobrazu na - Siedliskami i gatunkami priorytetowymi Dyrektyw terenie ówczesnego Pa ństwa Pruskiego rozpowszechniła Siedliskowej i Ptasiej, si ę pod koniec XVIII w. Propagowano wtedy zakładanie - Obszarami ju Ŝ wł ączonymi do Sieci NATURA 2000, alei śródpolnych, alei ł ącz ących folwarki, sadzenie - Obszarami strategicznymi dla wspólnoty chocia Ŝ o szpalerów granicznych czy obsadzanie wzgórz drzewami. walorach nie zaliczanych do priorytetowych. Zało Ŝenia ogrodowe były trwałym elementem układu przestrzenno-funkcjonalnego zarówno wielu maj ątków Obecnie okre ślono ju Ŝ obszary kraju, maj ące wchodzi ć w ziemskich jak i niewielkich gospodarstw, stanowi ących ich skład ESE NATURA 2000.Krajowa lista zawiera 420 integraln ą cz ęść . Parki stanowiły rodzaj dzieł sztuki. W obszarów o całkowitej powierzchni 6 564 481 ha, z czego wi ększo ści projekty zało Ŝeń parkowych dostosowywane 5 623 780 ha jest poło Ŝonych na l ądzie. były do ukształtowania terenu, w stylu krajobrazowym z wykorzystaniem jego ró Ŝnorodno ści. Cecha Dziennik Urz ędowy - 2083 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531 charakterystyczna było otwarcie widokowe, wybiegaj ące na wa Ŝne dziedzictwo kultury wskazanym jest obj ąć je daleko w krajobraz. Obecnie wi ększo ść parków, cho ć opiek ą i nadzorem. zaniedbana i cz ęsto zniszczona posiada du Ŝe znaczenie Lokalizacj ę parków podworskich na terenie gminy ze wzgl ędu na ochron ę przyrody - drzewa, które przedstawia poni Ŝsze zestawienie: przetrwały stanowi ą dzi ś pomniki przyrody, st ąd z uwagi

Tab. 4.Wykaz zabytkowych parków na terenie gminy.

Lp. Nazwa miejscowo ści Charakterystyka parku Powierzchnia w ha 1. Grodziczno park dworski 1,60 2 Jakubkowo ocalałe fragmenty parku dworskiego 4,65 3 Katlewo park dworski 4 Linowiec park dworski 5 Montowo park dworski obj ęty stref ą ochrony konserwatora 2,30 zabytków

Wymienione w tabeli parki podworskie zało Ŝone - Powi ększania zasobów le śnych. zostały w XIX w., w wi ększo ści posiadaj ą dokumentacj ę ewidencyjn ą konserwatorsk ą. Ochrona tych parków Wła ściciele lasów, dla zapewnienia ich powszechnej polega m.in. na niezb ędnej piel ęgnacji ro ślinno ści i ochrony obowi ązani s ą do: urz ądze ń parkowych, zakazie dokonywania wszelkich - kształtowania równowagi w ekosystemach le śnych, zmian naruszaj ących układ przestrzenny parku, zakazie podnoszenia naturalnej odporno ści drzewostanów, a wznoszenia budowli i wykonywania robót szkodliwych dla zwłaszcza do wykonywania zabiegów parku. Wi ększo ść parków wiejskich jest zaniedbana i profilaktycznych zapobiegaj ących zagro Ŝeniom wymaga fachowej piel ęgnacji i rekonstrukcji. Parki maj ą po Ŝarami, warto ść historyczn ą, ale te Ŝ cz ęsto s ą jedynymi - tak Ŝe do wykrywania i zwalczania szkodliwych enklawami zieleni na obszarach bezle śnych. organizmów, W gminie znajduj ą si ę równie Ŝ zabytkowe cmentarze z - oraz ochrony gleby i wód le śnych. warto ściowym starodrzewiem, którego nie mo Ŝna usuwa ć (Mroczno, Boleszyn, Grodziczno, Kuligi, Linowiec, Rynek). Naturalne funkcje lasu podzieli ć mo Ŝna na trzy grupy, mianowicie: 7. Lasy. - biotyczne, tworz ące potencjał biotyczny w przestrzeni, Wa Ŝnym elementem środowiska przyrodniczego s ą - ochronne - w odniesieniu do walorów przyrody w lasy. Zgodnie z ustaw ą Prawo ochrony środowiska z 27 lesie i poza nim, kwietnia 2001 r. szczególne zasady ochrony lasów okre śla - produkcyjne i reprodukcyjne, zapewniaj ące ustawa o lasach z 28 wrze śnia 1991 (Dz. U. Nr 56 z 2000 odnawialno ść lasu i jego trwało ść jako ekosystemu. r., poz. 679 ze zm.). Powierzchnia gruntów le śnych zajmuje w gminie Gospodarka le śna prowadzona jest w oparciu o Grodziczno 2 272,2 ha, w tym lasy stanowi ą 2 239,9 ha. zasady: Lesisto ść gminy jest niska i wynosi 14,5%. Jest to - Powszechnej ochrony lasów, wska źnik dwukrotnie ni Ŝszy ni Ŝ w województwie - Trwało ści utrzymania lasów, warmi ńsko-mazurskim i najni Ŝszy spo śród gmin wiejskich - Ci ągło ści i zrównowa Ŝonego wykorzystania w powiecie nowomiejskim (R.S. stan na 31.12.02r.). wszystkich funkcji lasów,

Tab. 5. Powierzchnia gruntów le śnych i lesisto ść .

Powierzchnia gruntów le śnych Grunty publiczne własno ść Grunty Ogółem W tym lasy własno ść Lesisto ść razem Skarbu prywatne w ha w ha gminna % w ha Pa ństwa w ha w ha w ha 2272,2 2239,9 1719,2 1713,2 6,0 553,0 14,5

Na terenie gminy lasy wyst ępuj ą głównie w dolinie na 1.01.1997 r. i dla nadle śnictwa Lidzbark Welski - wg rzeki Wel, na południowy zachód od jez. Kiełpi ńskiego, na stanu na 1.01.1999 r. Nadzór nad lasami nie północ od miejscowo ści Rynek, w rejonie jez. Gr ądy oraz stanowi ącymi własno ści Skarbu Pa ństwa sprawuj ą mi ędzy jeziorami Katlewskim i Hartowiec. W śród nadle śnictwa w oparciu o porozumienie ze Starost ą gatunków lasotwórczych dominuje sosna, z drzew Nowomiejskim. li ściastych najwi ększy udział ma brzoza, d ąb i olsza. Według map przegl ądowych siedlisk na obszarze Tereny le śne gminy Grodziczno podlegaj ą pod 3 gminy dominuj ą dwa typy siedliskowe lasów tj. las nadle śnictwa. Gospodarka le śna jest prowadzona według mieszany oraz bór świe Ŝy. Siedliska lasowe przewa Ŝaj ą w operatów urz ądzeniowo-le śnych przyj ętych w latach dolinie Welu i w kompleksie na północ od miejscowo ści dziewi ęć dziesi ątych tj. dla nadle śnictwa Brodnica - wg Rynek. Natomiast siedliska borowe dominuj ą w stanu na 1.01.1996 r., dla nadle śnictwa Iława - wg stanu kompleksie le Ŝą cym w rejonie jez. Gr ądy oraz mi ędzy Dziennik Urz ędowy - 2084 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531 jeziorami Katlewskim i Hartowieckim. W lasach na Program powiatowy przewidział zalesienie do 2005 r. południowy-zachód od jez. Kiełpi ńskiego wyst ępuj ą powierzchni 652,03 ha, a w latach 2006 -2010 a Ŝ 1308,10 obydwa rodzaje siedlisk. ha. W 2010 r. wska źnik lesisto ści powinien wynosi ć W obr ębie tych kompleksów le śnych du Ŝy udział maj ą 22%.Działania te b ędą miały wpływ na środowisko lasy gr ądowe, czyli wielogatunkowe lasy li ściaste typowe przyrodnicze całego powiatu. W śród gruntów dla Ŝyznych i wilgotnych siedlisk. Naturalny drzewostan przewidzianych do zalesie ń dominuj ą grunty prywatne. tworz ą tu lipa drobnolistna, grab zwyczajny, d ąb Realizacja programu zale Ŝy od wielko ści środków szypułkowy i bezszypułkowy, lecz w najwy Ŝszej warstwie przyznawanych na ten cel z Wojewódzkiego Funduszu panuje sztucznie wprowadzona sosna. Ochrony Środowiska i Agencji Restrukturyzacji i Szczególnie naturalny charakter maj ą lasy gr ądowe na Modernizacji Rolnictwa. zboczach doliny rzeki Wel na terenie rezerwatu „Piekiełko”, w uroczysku Janowo oraz pomi ędzy Welem i 8. Zasoby wodne i gospodarka wodno-ściekowa. jez. Kiełpi ńskim. 8.1 Wody powierzchniowe. Znacznie mniejsze powierzchnie zajmuj ą bory mieszane, typowe dla siedlisk ubo Ŝszych, piaszczystych. Obszar gminy w cało ści poło Ŝony w dorzeczu rzeki W miejscach wilgotnych i Ŝyznych wyst ępuj ą licznie Drw ęcy. Wody z terenów gminy odprowadzane s ą przez łęgi jesionowo-olszowe ze znacznym udziałem ro ślinno ści lewostronne dopływy Drw ęcy, głównie przez rzek ę Wel. W szuwarowej i wodnej. Cz ęste s ą torfowiska jak np. jez. zlewni rzeki Wel i jej dopływów pozostaje wi ększo ść Okuminek z charakterystyczn ą, cenn ą ro ślinno ści ą. terenów gminy. Tylko zachodni fragment obszaru gminy w Znaczna cz ęść torfowisk niskich ju Ŝ zanikła, poniewa Ŝ rejonie Boleszyna, Mroczna i Mroczenka odprowadza została odwodniona i zamieniona na u Ŝytki zielone. wody do Drw ęcy poprzez jej mniejsze dopływy, a głównie Cz ęść lasów obj ęta jest statusem ochronnym z tytułu przez Grabnic ę (Groblic ę). lasów wodochronnych oraz glebochronnych . Lasy glebochronne wyst ępuj ą w dolinie rzeki Wel, w Najwi ększ ą rzek ą przepływaj ąca przez teren gminy południowej cz ęś ci gminy i wokół jeziora Kiełpi ńskiego. jest Wel. Jest to jej środkowy i dolny odcinek rzeki. Rzeka Lasy wodochronne wyst ępuj ą w okolicy jez. Zwiniarz i charakteryzuje si ę stosunkowo stabilnym przepływem. w rejonie Boleszyna. Wylewy rzeki dotycz ą tylko przybrze Ŝnych terenów Ze struktury własno ściowej lasów wynika, Ŝe 553 ha to bagiennych i cz ęś ci ł ąk w jej dolinie. Na wysoko ści lasy prywatne. Stan tych lasów jest gorszy ni Ŝ lasów miejscowo ści Lorek-Wenecji rzeka bifurkuje. Wi ększo ść pa ństwowych. Sytuacja taka wyst ępuje w wi ększo ści gmin jej wód kierowana jest do sztucznego kanału Bałwanka powiatu i województwa. Wynika to zarówno z du Ŝego zasilaj ącego jezioro Tylickie (Fabryczne), z którego rozdrobnienia powierzchni lasów jak i braku środków odpływ ł ączy si ę z pierwotnym nurtem rzeki. finansowych ich wła ścicieli. St ąd w pierwszej kolejno ści Hydrotechniczna zabudowa środkowego biegu rzeki tj. nale Ŝy d ąŜ yć do scalania tych lasów. Nast ępne działania MEW w Kaczku, Kurojadach i Trzcine (gm. Grodziczno) powinny polega ć na zintensyfikowaniu nadzoru nad oraz młyn w miejscowo ści Lorki (gm. Grodziczno) prawidłowo ści ą prowadzonych upraw le śnych. stanowi ą ogromne zagro Ŝenie dla Ŝycia i rozrodu Podstawowymi dokumentami do prowadzenia gospodarki ichtiofauny. Energetyczne wykorzystanie rzeki utrudnia le śnej w lasach prywatnych s ą uproszczone plany migracj ę ryb, skutkuje zwi ększonymi wahaniami urz ądzenia lasu. Dla gminy Grodziczno plany te nie przepływów, zwi ększon ą sedymentacja w obr ębie zostały opracowane. Sporz ądzenie w/w planów umo Ŝliwi zbiornika zaporowego, eutrofizacj ą wody, podwy Ŝszeniem prowadzenie prawidłowej gospodarki le śnej oraz ułatwi jej temperatury. Wahania poziomu wody w okresie tarła egzekwowanie usuni ęcia nieprawidłowo ści. spowodowały spadek liczebno ści głowacza, a eutrofizacja Ze wzgl ędu na niski wska źnik lesisto ści gminy, i ocieplenie wód znacznie ograniczyły liczebno ść mi ętusa. podstawowym problemem staje si ę konieczno ść MEW w Trzcinie zlokalizowana jest w miejscu jednego z zwi ększenia aerału lasów. Wskazane jest zalesienie tych głównych obszarów tarliskowych ryb łososiowatch na obszarów, które wykazuj ą niską przydatno ść dla rolnictwa Welu. Przyczyniła si ę do zniszczenia ok. 2 km tarlisk. W „Wojewódzki Program Zwi ększania Lesisto ści na lata celu ograniczenia szkodliwego wpływu na ryby migrujące, 2001-2010” oraz „Powiatowy Program Zwi ększania stosuje si ę urz ądzenia udra Ŝniaj ące, głównie przepławki Lesisto ści” powstały jako skutek wdra Ŝania Ustawy z dnia ró Ŝnego typu. Ich skuteczno ść jest jednak 8 czerwca 2001 r. o przeznaczeniu gruntów rolnych do niezadowalaj ąca. Na terenie gminy Grodziczno brak jest zalesie ń. Programy te okre ślaj ą cele priorytetowe i przepławki dla ryb w miejscowo ści Lorki, natomiast szczegółowe oraz kierunki działa ń, zintegrowane z znajduje si ę przepławka w miejscowo ści Trzcin. aktywizacj ą gospodarcz ą terenów, podnoszeniem Skomplikowana sytuacja formalno-prawna dotycz ąca atrakcyjno ści turystycznej rejonów le śnych w warunkach cieku Bałwanka, jez. Fabrycznego i odławianie z nich ryb ochrony walorów środowiskowych, czyli w warunkach powoduje ogromne zagro Ŝenie dla populacji troci zrównowa Ŝonego rozwoju. wędrownej i łososia w rzece Wel. Problem ten wymaga pilnego rozwi ązania. Zalesieniu powinny podlega ć grunty rolne je Ŝeli spełniaj ą co najmniej jeden z warunków: Pozostałe cieki przepływaj ące przez teren gminy - są klasy VI lub V, charakteryzuj ą si ę znacznie mniejszymi przepływami. - poło Ŝone s ą na stoku o średnim nachyleniu powy Ŝej Najwi ększe z nich s ą lewostronnymi dopływami rzeki Wel. 15% (np. zbocza rzek), Są to: - są okresowo zalewane, - Wulka (w górnym biegu zwana Pr ątnic ą) ze Strug ą, - oraz grunty zdegradowane w rozumieniu Ustawy z zasilana wodami jeziora Zwiniarz, dnia 3 lutego 1995r. o ochronie gruntów rolnych i - Katlewska Struga (Katlewka) wypływaj ąca z jeziora le śnych. Katlewskiego i zasilana przez jezioro Hartowieckie, - ciek zwany Rynkówk ą wypływaj ący z jeziora Warunki takie spełniaj ą i powinny by ć zalesiane w Kiełpi ńskiego. pierwszej kolejno ści grunty w okolicy miejscowo ści Lorki i Trzcin. Dziennik Urz ędowy - 2085 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531

Na wi ększo ści terenu gminy wody powierzchniowe one normom z uwagi na miano coli. W roku uchodz ą do pobliskich jezior. W zlewni pojeziernej hydrologicznym 1994/1995 w przekroju w Lorkach rzeka znajduje si ę południowa i zachodnia cz ęść gminy oraz jej prowadziła wody III klasy, a w Kuligach i Bratianie fragmenty wschodnie. Poza zlewni ą całkowit ą jezior pozaklasowe. pozostaje północna cz ęść gminy z Grodzicznem. W 2002 r. badania zanieczyszcze ń WIO Ś w Olsztynie wykazały, Ŝe substancje organiczne, wyra Ŝone Badania czysto ści rzek na terenie województwa wska źnikiem BZT5 i ChZT kwalifikowały rzek ę Wel do I warmi ńsko-mazurskiego prowadzone s ą przez lub II klasy czysto ści, a ChZT do II. Zwi ązki azotu tj. azot Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska. amonowy, azotanowy i ogólny spełniały normy I klasy. Są one prowadzone w ramach: Natomiast azotyny w Tuczkach odpowiadały I klasie, w - monitoringu krajowego, polegaj ącego na Lidzbarku - III, a w pozostałych przekrojach - II klasie. W kontrolowaniu w dwóch punktach granicznych wód punkcie pomiarowym powy Ŝej Lidzbarka - II klasa. Łyny (Stopki) i W ęgorapy (Mieduniszki) oraz wód Zasobno ść w zwi ązki fosforu była umiarkowana i Pasł ęki w punkcie w Nowej Pasł ęce; wskazywała na II klas ę. Stan hydrobiologiczny wyra Ŝony - monitoringu regionalnego, w punktach ustalonych na indeksem saprobowo ści sestonu na całej kontrolowanej terenie województwa. długo ści rzeki utrzymywał si ę na poziomie II klasy czysto ści. Stan sanitarny, wyra Ŝony jako miano coli, Badania rzeki Wel prowadzone były w latach 1994 i spełniał normy II klasy w Szuplinach i Ciborzu a ju Ŝ w 1998 przez WIO Ś w Ciechanowie oraz w roku Lidzbarku nie odpowiadał normom. Rzeka Wel nara Ŝona hydrologicznym 1994/1995 prze WIO Ś w Toruniu. W 1998 jest na zanieczyszczanie ze źródeł punktowych ściekami roku Wel była badana w 7 przekrojach pomiarowo- komunalnymi oraz zanieczyszczeniami obszarowymi. kontrolnych, zlokalizowanych na odcinku od Szuplin do Zarysowuje si ę tendencja do poprawy jako ści wód rzeki, Chełst. Wówczas rzeka prawie na całej długo ści co jest niew ątpliwie skutkiem porz ądkowania gospodarki prowadziła wody III klasy czysto ści, z wyj ątkiem przekroju wodno-ściekowej w cz ęś ci jej zlewni. poni Ŝej Lidzbarka Welskiego, w którym nie odpowiadały

Tab.6.Ocena jako ści wód rzeki Wel badanej w 2002r. (WIO Ś).

Ocena Wska źniki decyd. o ocenie Ocena Saprobowo ść Ogólna Lokalizacja przekroju km fizyko-chem. fizykochemicznej sanitarna sestonu ocena pow. Lidzbarka, Cibórz 43,9 II O2,BZT5,ChZT,NO2,PO4,Pog II II II BZT5,ChZT,Zn,NO2,PO4, pon. Lidzbarka, Chełsty 24,9 II III II III Pog BZT5,ChZT,Zn,NO2,PO4, Kuligi 10,3 II III II III Pog pow. uj ścia do Drw ęcy, ChZT,Zn,NO2,PO4, 0,5 II III II III Bratian Pog

Istotnym elementem sieci hydrograficznej gminy s ą dwóch jezior le Ŝą cych na terenie gminy Rybno tj.: Gr ądy i jeziora. Najwi ększym z nich jest jezioro Kiełpi ńskie. Hartowieckiego. Fragment północny tego jeziora le Ŝy w Ponadto na terenie gminy znajduj ą si ę jeziora: gminie Grodziczno. Do zachodniej granicy gminy przylega Jakubkowo (Jakubowskie), Linowiec, Kotlewo, jezioro Fabryczne (poło Ŝone w gminie Nowe Miasto Mrocznowskie, a tak Ŝe mniejsze oczka wodne Lubawskie). Wi ększo ść jezior jest pochodzenia wyst ępuj ące w znacznym nagromadzeniu w rejonie rynnowego. Trzcina, Mroczna, Mroczenka. Tabela poni Ŝej podaje wykaz wi ększych zbiorników Do wschodnich granic gminy przylegaj ą brzegi jeziora wodnych na terenie gminy: Zwiniarz (poło Ŝonego w gminie Lubawa) oraz brzegi

Tab. 7.Wykaz jezior gminy Grodziczno.

Powierzchnia Gł ęboko ść Gł ęboko ść Obr ęb Lp. Nazwa jeziora jeziora maksymalna średnia Wła ściciel

w ha w m w m 1. Borawiec (s.) Mroczenko 2,47 - - własno ść prywatna 2. Jakubkowo (pł.) Zaj ączkowo 12,01 2,0 - Skarb Pa ństwa 3. Katlewo (pł.) Montowo 9,74 2,8 - Skarb Pa ństwa Kiełpi ńskie 4. Rynek 80,00 11,0 6,1 Skarb Pa ństwa Rynek (pł.) 5. Kuligi (-) Kuligi,Tylice 3,67 Skarb Pa ństwa 6. Linowiec (pł.) Linowiec 11,48 - - Skarb Pa ństwa 7. bez nazwy Mroczno 5,49 - - Skarb Pa ństwa 8. Okoniszek Rynek 3,23 - - Skarb Pa ństwa 9. Olga (s.) 10,27 własno ść prywatna 10. Wólka (pł.) Kuligi 2,35 - - Skarb Pa ństwa 11. Bez nazwy Mroczenko 3,34 - - własno ść prywatna

Spo śród wymienionych jezior badaniami WIO Ś dotycz ącymi zanieczyszczenia wód obj ęte było jedynie jez. Kiełpi ńskie, którego wody sklasyfikowano w II klasie czysto ści. Stan jako ści wód tego jeziora wg bada ń z 1993 r. przedstawia tabela poni Ŝej: Dziennik Urz ędowy - 2086 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531

Tab. 8.Ocena jako ści wód jez. Kiełpi ńskiego badanego w 1993r.r. (WIO Ś).

Nazwa Pow. Gł ęboko ść max. Obj ęto ść (tys. Klasa Kategoria Dorzecze Rok bada ń jeziora (ha) ( m) m3) czysto ści podatno ści Kiełpi ńskie Wel - Drw ęca 60,8 11,0 33706,4 1993 II II

8.2. Wody podziemne. wody gruntowe s ą nara Ŝone na zanieczyszczenia powierzchniowe. W studniach przy zlewniach mleka w Zgodnie z podziałem regionalnym wg B. Paczy ńskiego Mroczenku, Boleszynie, Rynku i Zaj ączkowie stwierdzano (Atlas hydrogeologiczny Polski, 1995 r.), wynikaj ącym z przekraczaj ące dopuszczalne normy zanieczyszczenia układu hydrodynamicznego wód podziemnych na bakteriologicznego. W studni w osadzie Białoboty obszarze województwa warmi ńsko-mazurskiego wyró Ŝnia stwierdzono wyst ępowanie ponadnormatywnej zawarto ści si ę 4 regiony hydrogeologiczne: azotanów. Wynika st ąd, Ŝe istotne jest obj ęcie ich gminnym systemem wodoci ągów. Bardzo powa Ŝnym I - mazowiecki, zagro Ŝeniem dla uj ęć wód podziemnych jest budowa II - mazursko-podlaski, wodoci ągów bez jednoczesnego rozwi ązania gospodarki III - mazurski, ściekowej. Szczególnie dramatycznie problem ten IV - gda ński. wygl ąda w obr ębie zlewni pojeziernych, bowiem wszelkie nieszczelne szamba stanowi ą potencjalne źródła trwałych Najwi ększy obszar województwa znajduje si ę w zanieczyszcze ń u Ŝytkowych warstw wodono śnych. regionie mazurskim. Czwartorz ędowe pi ętro wodono śne Jednocze śnie, by unikn ąć zanieczyszczania wód składa si ę z kilku poziomów wodono śnych, które podziemnych nale Ŝy ogranicza ć stosowanie nawozów wyst ępuj ą na gł ęboko ści od kilkunastu do ponad 200 m sztucznych na gruntach przepuszczalnych i w s ąsiedztwie (północna cz ęść województwa). Pi ętro to charakteryzuje uj ęć wody, zaniecha ć stosowania niektórych rodzajów si ę brakiem rozdzielaj ących warstw nieprzepuszczalnych pestycydów w strefach ochrony bezpo średniej i po średniej o szerszym, regionalnym zasi ęgu, natomiast cz ęste s ą uj ęć , uwzgl ędnia ć wymagane strefy ochrony studni w przewarstwienia utworów spoistych, które napinaj ą przypadku lokalizowania nowych inwestycji, wła ściwie zwierciadło wód podziemnych. Urozmaicona rze źba eksploatowa ć studnie i chroni ć uj ęcia nieeksploatowane. podło Ŝa i współczesnej powierzchni terenu powoduje du Ŝe zró Ŝnicowanie wyst ępowania wód podziemnych, zwi ązane 8.3. Gospodarka wodno-ściekowa. z takimi strukturami geologicznymi jak doliny rzeczne, wysoczyzny i równiny morenowe. Na terenie gminy Grodziczno w 88,5% mieszkania Struktury wodono śne na obszarach wysoczyzn i równin wyposa Ŝone s ą w wodoci ąg, ale z sieci wodoci ągowej morenowych to przewa Ŝnie poziomy mi ędzymorenowe zbiorowej korzysta tylko ok. 60% ludno ści. Długo ść sieci zlodowacenia bałtyckiego, wyst ępuj ące do gł ęboko ści ok. wodoci ągowej w całej gminie wynosi 124,1 km .W cz ęś ci 60 m. Poni Ŝej wyst ępuj ą poziomy mi ędzymorenowe i centralnej, południowej i południowo-wschodniej gminy w interglacjalne z okresu starszych zlodowace ń; s ą to wi ększo ści ludno ść zaopatrywana jest w wod ę z naporowe poziomy wodono śne, które w obr ębie dolin indywidualnych źródeł - studni wierconych. Miejscowo ść rzecznych charakteryzuj ą si ę samowypływami. Mi ąŜ szo ści Grodziczno jest zwodoci ągowana w 100% sieci ą utworów wodono śnych w tych strukturach oraz wydajno ści wodoci ągow ą rozdzielcz ą z uj ęcia w Grodzicznie. Z uj ęcia uj ęć s ą bardzo zró Ŝnicowane. tego zaopatrywane s ą te Ŝ miejscowo ści: Grodziczno, Podstawowym u Ŝytkowym pi ętrem wodono śnym na Nowe Grodziczno, Stare Grodziczno, Rynek, Ostaszewo, terenie gminy jest pi ętro czwartorz ędowe zwi ązane z Katlewo, Montowo, Kuligi, Zaj ączkowo, Świnarc, Zwiniarz, plejstoce ńskimi piaskami i Ŝwirami. Warstwy wodono śne Krakus, Janowo, Kielerowo, Piecki, Buchnowo, Linowiec- poło Ŝone s ą na ró Ŝnych gł ęboko ściach. W północno- Wieś, Jakubkowo, Białoboty. Równie Ŝ zwodoci ągowana w wschodniej cz ęś ci gminy, w rejonie Zwiniarza warstwa 100% jest miejscowo ść Mroczno. Osiedle PGR i wodono śna ujmowana jest na gł ęboko ści zaledwie zabudowania byłego PGR maj ą sie ć rozdzielcz ą z uj ęcia kilkunastu metrów. Jednak na wi ększo ści obszarów w Linowcu. Wie ś zaopatrywana jest w wod ę z wodoci ągu warstwy te zalegaj ą na gł ęboko ściach 30 -100 m, z Grodziczna. natomiast w rejonie Grodziczna i Montowa wyst ępuj ą Istniej ą te Ŝ uj ęcia wody zakładowe w PGR Katlewo i gł ębiej - ponad 100 m. Uzyskiwane wydajno ści PGR Linowiec. Obecnie z uj ęcia PGR Katlewo nie jest pojedynczych otworów studziennych s ą najwi ększe z zaopatrywana ani wie ś, ani te Ŝ były PGR. Uj ęcie jednak gł ębszych warstw wodono śnych uj ętych studniami w nie zostało zlikwidowane. Brak jest danych o produkcji i Mrocznie i Grodzicznie, gdzie przekraczaj ą 70 m 3/godz. sprzeda Ŝy wody. Do PGR Linowiec - osiedle PGR i Wydajno ści z płytszych warstw s ą mniejsze i nie zabudowania byłego PGR woda doprowadzona jest sieci ą przekraczaj ą kilkunastu m 3/godz. Jak np. w rozdzielcz ą z uj ęcia w Linowcu. Wie ś zaopatrywana jest w miejscowo ściach Mroczenko, Ostaszewo. Ogólnie ocenia wod ę z wodoci ągu w Grodzicznie. si ę zasoby dyspozycyjne wód podziemnych na 6,9 tys. Ponadto w miejscowo ści Boleszyn znajduje si ę m3/dob ę, a ich pobór wynosi szacunkowo 0,5 tys. zmechanizowany punkt czerpalny wody. Na terenie m3/dob ę, co stanowi około 7% tych zasobów. Wody pozostałych miejscowo ści zaopatrzenie w wod ę odbywa wgł ębne wg informacji Powiatowej Stacji Sanitarno- się z uj ęć indywidualnych studni wierconych bez Epidemiologicznej w Nowym Mie ście Lubawskim s ą zbiorczych sieci wodoci ągowych. dobrej lub średniej jako ści, wymagaj ące prostego W gminie nie ma w ogóle sieci kanalizacyjnej. Brak uzdatnienia. Według regionalnych opracowa ń jest zorganizowanej gospodarki ściekowej. Wszystkie hydrogeologicznych wody wgł ębne na terenie gminy s ą ścieki zbierane s ą w zbiornikach bezodpływowych o izolowane w sposób naturalny od powierzchni terenu, a ró Ŝnym stopniu szczelno ści. Kanalizacj ę posiada nieco ich stopie ń zagro Ŝenia okre śla si ę jako niski. Natomiast ponad 80% mieszka ń, wszystkie maj ą odprowadzenia do Dziennik Urz ędowy - 2087 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531 urz ądze ń lokalnych. Ze wzgl ędu na fakt, Ŝe jedynie kilka gospodarstw mieszkalnych posiada podpisane umowy na Zło Ŝe „Lorki” rozpoznano w 2001 r., lecz nie wywóz ścieków na punkt zlewny w oczyszczalni w Nowym ustanowiono obszaru górniczego i do tej pory nie obj ęto Mie ście Lubawskim nale Ŝy przypuszcza ć, Ŝe ścieki koncesj ą na wydobycie kopaliny. przedostaj ą si ę do gruntu w sposób niekontrolowany lub wywo Ŝone s ą na nielegalne wylewiska. Z uwagi na Kred ę jeziorn ą na obszarze gminy udokumentowano atrakcyjno ść terenu nie mo Ŝna dopuszcza ć do w zło Ŝu „Wenecja” oraz „Rynek”. powstawania lokalnych wylewisk ścieków. W gminie brak jest pełnego wykazu szamb oraz przeprowadzanych Zło Ŝe „Wenecja ” rozpoznane zostało w 1987 r. kontroli ich szczelno ści. Problem gospodarki ściekowej w Składa si ę z dwóch pól „A” i „B”. Zło Ŝe „A” jest niewielkie, gminie powinien by ć traktowany priorytetowo. Z uwagi na poło Ŝone na terenie Welskiego Parku Krajobrazowego i poło Ŝenie du Ŝego obszaru gminy na terenie zlewni nie jest obj ęte koncesj ą wydobywcz ą. Pole „B” jest obj ęte pojeziernej, na obszarach obj ętych ró Ŝnymi formami obszarem górniczym, koncesj ą na wydobycie kopaliny i ochrony przyrody, z zasobami wód powierzchniowych - w jest eksploatowane. Jego zasoby bilansowe wynosz ą 352 miejscowo ściach o zwartej zabudowie i pozbawionych tys. t (przemysłowe 26). infrastruktury technicznej nale Ŝy przyst ąpi ć jak najszybciej do realizacji zbiorowej kanalizacji sanitarnej z utylizacj ą Zło Ŝe „Rynek ” składa si ę z trzech pól I, II, III. Zasoby ścieków w oczyszczalni. geologiczne bilansowe kopaliny 528 tys. t. Na zło Ŝu nie ustanowiono obszaru górniczego i do tej pory nie obj ęto 9. Powierzchnia ziemi. koncesj ą na wydobycie kopaliny.

9.1. Morfologia i budowa geologiczna. Zinwentaryzowane zasoby torfu w gminie okre śla si ę na 682 ha i 10,7 mln m 3. Gmina w wi ększo ści poło Ŝona jest w obr ębie jednostki fizyczno-geograficznej nazwanej Garbem Lubawskim. 9.3. Wykorzystanie powierzchni ziemi (gleby). Rze źba terenu została ukształtowana w czasie ostatniego zlodowacenia, a nast ępnie zmodyfikowana przez procesy Na terenie gminy wyst ępuj ą nast ępuj ące typy gleb: zachodz ące w holocenie. Jednostk ą geomorfologiczn ą gleby brunatne, bielicowe, czarne ziemie (zdegradowane), dominuj ącą przestrzennie jest wysoczyzna morenowa o glejowe oraz gleby organiczne. falistej rze źbie. Powierzchnia jej góruje nad s ąsiednimi Średni punktowy wska źnik jako ści i rolniczej terenami. Poło Ŝona jest na wysoko ściach rz ędu 140-200 przydatno ści gleb w gminie wynosi ok.43,7 i jest ni Ŝszy od m n.p.m. Wysoczyzn ę buduj ą głównie utwory zwałowe średniej wojewódzkiej wynosz ącej 59,1. Warto ść osadzone w czasie zlodowacenia bałtyckiego. S ą to punktow ą przestrzeni produkcyjnej okre śla si ę na głównie gliny zwałowe, piaski, Ŝwiry .Tereny te odznaczaj ą poziomie 55-60 punktu podczas gdy średnia wojewódzka si ę szczególnie dynamiczna rze źbą (rejon Lorek i kształtuje si ę na poziomie 65,5 punktu. Trzcian). W rejonie Rynku i Buchnowa przewa Ŝaj ą osady W klasyfikacji bonitacyjnej nie wyst ępuj ą grunty orne sandru. Obszar gminy przecina dolina rzeki Wel. Dolina zaliczane do klas I i II, w klasie III jest ok. 4% gruntów jest rynn ą subglacjaln ą. Jest gł ęboko wci ęta w ornych. Grunty rolne III klasy podlegaj ą szczególnej wysoczyzn ę, na ok.30 m. Jej szeroko ść wynosi ok.300 - prawnej ochronie z mocy ustawy o ochronie gruntów 400 m. Strefa kraw ędziowa doliny podlega procesom rolnych i le śnych. Zmiana ich u Ŝytkowania w areale erozji, w tym erozji w ąwozowej. Liczne obni Ŝenia terenu powy Ŝej 0,5 ha wymaga zgody Ministra. wypełniaj ą osady holoce ńskie. S ą to głównie torfy, namuły Najwi ększe znaczenie dla produkcji rolniczej maj ą i gytie. Zalegaj ą głównie w dolinie rzeki Wel , w pobli Ŝu grunty orne klasy IV, które zajmuj ą ok. 55% gruntów jez. Kiełpi ńskiego oraz na północ od Kowalik. Mi ąŜ szo ść ornych. Grunty rolne tej klasy s ą równie Ŝ chronione, a utworów czwartorz ędowych si ęga od 60 m do 250 m koło zmiana u Ŝytkowania w areale powy Ŝej 1 ha wymaga Mroczna. Powierzchni ę podczwartorz ędow ą stanowi ą zgody Wojewody. Grunty zaliczane do V klasy stanowi ą osady trzeciorz ędu. 28% gruntów ornych. Grunty VI klasy bonitacyjnej stanowi ą ok. 11% gruntów ornych gminy. 9.2. Kopaliny. Grunty orne IV - VI klasy wyst ępuj ą płatami na terenie całej gminy. Obszar gminy Grodziczno jest do ść zasobny w zło Ŝa Z mocy ustawy ochronie podlegaj ą równie Ŝ gleby kopalin. Wyst ępuj ą tu zarówno zło Ŝa kruszywa pochodzenia organicznego, maj ące na terenie gminy du Ŝy naturalnego jak i kredy jeziornej o znaczeniu udział w śród trwałych u Ŝytków zielonych. Wyst ępuj ą ponadlokalnym. głównie w dolinie rzeki Wel. Zmiana ich u Ŝytkowania w Udokumentowane zło Ŝa kruszywa naturalnego to: areale powy Ŝej 1 ha wymaga zgody Wojewody. „Grodziczno I”, ”Nowe Grodziczno II” i „Lorki”. Na terenach rolnych silnie skonfigurowanych wyst ępuje zagro Ŝenie erozj ą wodn ą. Dotyczy to gruntów w Zło Ŝe „Grodziczno I” zostało rozpoznane w 1995 r. rejonie Lorek i Trzcina oraz strefy kraw ędziowej doliny Na zło Ŝu ustanowiono obszar górniczy. Jest ono rzeki Wel w rejonie Kowalik i Mroczna. Grunty te eksploatowane, zasoby geologiczne bilansowe okre śla si ę wymagaj ą zabiegów przeciwerozyjnych, w tym na 97 tys. t a wydobycie - 4 tys. t. Zło Ŝe obj ęte jest ograniczania upraw płu Ŝnych. Wyst ępuj ą te Ŝ tereny z koncesj ą na wydobycie kopaliny do 2006r. zagro Ŝeniem osuwiskowym (rejony Linowca, na północ od Grodziczna i na wschód od Mroczna). Na tych terenach Zło Ŝe „Nowe Grodziczno II” rozpoznane w 1995 r. powinno si ę unika ć zabudowy. Najbardziej sprzyjaj ąca jest obecnie eksploatowane, zasoby geologiczne stabilizacji zboczy jest trwała ro ślinno ść gł ęboko si ę bilansowe 231 tys. t, wydobyte 10 tys. t. Zło Ŝe obj ęte jest ukorzeniaj ąca. koncesja wa Ŝną do 2006 r. Powy Ŝsze zło Ŝa zostały uj ęte w Bilansie Zasobów Kopalin i Wód Podziemnych w Polsce wg stanu na 31 grudnia \ 2002 r. Dziennik Urz ędowy - 2088 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531

10. Powietrze atmosferyczne i przeciwdziałanie nadmiernej emisji. 3) wskazanie prawdopodobnych przyczyn wyst ępowania ponadnormatywnych st ęŜ eń zanieczyszcze ń w Zanieczyszczeniem atmosfery jest ka Ŝda substancja i okre ślonych rejonach; działanie, które powoduj ą odchylenie od stanu 4) wskazanie potrzeb w zakresie wzmocnienia naturalnego powietrza. istniej ącego systemu monitoringu i oceny. Dane dotycz ące stanu sanitarnego powietrza uzupełniła pierwsza i druga ocena roczna jako ści Ocena i wynikaj ące z niej działania odnoszone s ą do powietrza w województwie warmi ńsko-mazurskim, obszarów nazywanych strefami. Zgodnie z ustaw ą - P.O. Ś wykonana w oparciu o nowe przepisy, wprowadzone w stref ę stanowi: Ŝycie ustaw ą Prawo ochrony środowiska, wydan ą w - aglomeracja o liczbie mieszka ńców powy Ŝej 250 kwietniu 2002 r. Celem corocznej oceny jako ści powietrza tysi ęcy, jest uzyskanie informacji o st ęŜ eniach zanieczyszcze ń na - obszar powiatu nie wchodz ący w skład aglomeracji. obszarze stref, w tym aglomeracji, w zakresie umo Ŝliwiaj ącym: Badaniem monitoringowym został obj ęty tak Ŝe powiat nowomiejski. 1) dokonanie klasyfikacji stref w oparciu o przyjęte Oceny dokonuje si ę z uwzgl ędnieniem dwóch grup kryteria; kryteriów: 2) uzyskanie informacji o przestrzennych rozkładach - ustanowionych ze wzgl ędu na ochron ę zdrowia st ęŜ eń zanieczyszcze ń na obszarze aglomeracji lub ludzi, innej strefy, w zakresie umo Ŝliwiaj ącym wskazanie - ustanowionych ze wzgl ędu na ochron ę ro ślin. obszarów przekrocze ń warto ści kryterialnych oraz okre ślenie poziomów st ęŜ eń wyst ępuj ących na tych obszarach;

Tab.9. Klasyfikacja strefy powiatu nowomiejskiego ze wzgl ędu na ochron ę zdrowia. Przeliczone Maks. st ęŜ enie Maks. st ęŜenie Maks. średnioroczne Klasa Klasa Klasa st ęŜ enie 8- Klasa godzinowe godzinowe st ęŜ enie 3 strefy 3 strefy 3 strefy godzinne strefy pył [g/m ] SO 2 [g/m ] NO 2 [g/m ] CO [g/m 3] 87 I 58 II 11 III b 2,336 III b

Przy czym klasa I - powietrze najbardziej jako ści. Jedynie ze wzgl ędu na st ęŜ enia pyłu zaliczony zanieczyszczone, klasa II to średnia klasa czysto ści i jest do I klasy, ale taka sytuacja dotyczy całego klasa III - powietrze najczystsze. Z zał ączonej tabeli województwa i znacznych obszarów w Polsce - a Ŝ 84-ch wynika cały powiat nowomiejski, w tym gmina Grodziczno, stref. Klasyfikacja strefy powiatu nowomiejskiego ze jest sklasyfikowany jako posiadaj ący powietrze wysokiej wzgl ędu na ochron ę ro ślin wypadła równie pomy ślnie.

Tab.10. Klasyfikacja strefy powiatu nowomiejskiego ze wzgl ędu na ochron ę ro ślin.

Maksymalne ze średniorocznych Maksymalne ze średniorocznych zidentyfikowane st ęŜ enie w strefie dwutlenek zidentyfikowane st ęŜ enie w strefie dwutlenek Klasa strefy Klasa strefy siarki azotu [g/m 3] [g/m 3] 4,38 III b 3,3 III b

W 2001 r. wykonano pomiary zanieczyszcze ń zakłady przemysłowe emituj ące szkodliwe zwi ązki w ęgla, powietrza ambulansem pomiarowym emisji na terenie tych siarki czy pył. powiatów, dla których brak było danych o stopniu Na terenie gminy Grodziczno centralne ogrzewanie zanieczyszczenia powietrza. W przypadku powiatu posiada niewiele ponad 60% lokali i Ŝaden nie jest nowomiejskiego punkt pomiarowy wytypowano w Nowym podł ączony do kotłowni zbiorczej. Wyst ępuje tu znaczna Mie ście Lubawskim. Wyniki były poni Ŝej dopuszczalnych ilo ści palenisk domowych, oraz kotłowni w ęglowych, norm. wyeksploatowanych, opalanych w ęglem gorszej jako ści i Dobra ocena ogólna jako ści powietrza w gminie to one stanowi ą tzw. emisję nisk ą. wynika z faktu, Ŝe na jej terenie nie wyst ępuj ą wi ększe

Tab.11.Struktura zu Ŝycia paliw (wg UG).

Liczba gospodarstw Paliwa stosowane w paleniskach domowych indywidualnych drewno węgiel olej opałowy gaz 2082 2039 34 9

Dziennik Urz ędowy - 2089 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531

Zauwa Ŝalne jest, Ŝe na terenie gminy utrzymuje si ę - wykorzystanie słomy jako biomasy w du Ŝych niekorzystna struktura zuŜycia paliw, polegaj ąca na gospodarstwach rolnych; zdominowaniu energetyki cieplnej przez w ęgiel kamienny. - uwzgl ędnienie spalania osadów ściekowych Istnieje konieczno ść przeprowadzenia zasadniczych wytworzonych na terenie projektowanej oczyszczalni zmian zmierzaj ących w kierunku stopniowego ścieków. odchodzenia od paliw tradycyjnych, na rzecz coraz szerszego wykorzystywania biomasy jako odnawialnego, Nale Ŝy te Ŝ poczyni ć kroki ku nowym mo Ŝliwo ściom perspektywicznego paliwa przeznaczonego do spalania technicznym zwi ązanym z pełnym wykorzystaniem energetycznego w instalacjach grzewczych. nowoczesnych środków technicznych oraz proekologicznych paliw konwencjonalnych, a wi ęc gazu Węgiel kamienny, który jest najbardziej popularnym ziemnego i lekkiego oleju opałowego. Działania paliwem przeznaczonym do spalania energetycznego na poczynione w tym kierunku powinny da ć znaczne terenie gminy, niestety powoduje teŜ najwi ększ ą emisj ę ograniczenie emisji ze wzgl ędu na zmian ę stosowanego substancji spo śród wszystkich paliw przeznaczonych do paliwa. spalania energetycznego. Co gorsza, w ęgiel zu Ŝywany w kotłowniach gminy jest niskokaloryczny, z du Ŝą 11. Hałas i klimat akustyczny. zawarto ści ą siarki i popiołu. Daje to w efekcie dodatkow ą ilo ść substancji emitowanych do powietrza w trakcie Hałasem okre ślamy d źwi ęki o cz ęstotliwo ściach i prowadzonych procesów energetycznego spalania tego nat ęŜ eniach stwarzaj ących uci ąŜ liwo ść dla ludzi i paliwa. Wielko ść emisji uzale Ŝniona jest tak Ŝe od rodzaju środowiska. Podstawowym technicznym wska źnikiem instalacji, prowadzonej technologii spalania oraz oceny poziomu hałasu w środowisku lub ogólnej oceny prawidłowego eksploatowania urz ądze ń przeznaczonych stanu klimatu akustycznego jest równowa Ŝny poziom do redukcji emitowanych substancji. dźwi ęku A wyra Ŝany w decybelach (dB). Zanieczyszczenie powietrza powoduj ą równie Ŝ Hałas pochodzenia antropogenicznego, wyst ępuj ący w samochody poruszaj ące si ę po drogach gminy. Ma tu środowisku, mo Ŝna podzieli ć na dwie podstawowe miejsce głównie emisja tlenków azotu i metali ci ęŜ kich. kategorie: hałas komunikacyjny (przede wszystkim Badania prowadzone w 1996 r. wykazały, Ŝe nasze drogowy) oraz hałas przemysłowy. pojazdy rzadko mieszcz ą si ę w obowi ązuj ących normach Rozwój komunikacji i transportu sprawia, Ŝe problem (3,5% CO). Udział zanieczyszcze ń komunikacyjnych to uci ąŜ liwo ści hałasu dotyczy obecnie nie tylko du Ŝych ok. 25% tlenków azotu i w ęgla oraz metali ci ęŜ kich. Na miast, ale równie Ŝ miast średniej wielko ści, a tak Ŝe terenach zabudowanych znaczenie ma równie Ŝ emisja mniejszych miejscowo ści znajduj ących si ę przy ruchliwych wtórna z powierzchni dróg, utwardzonych placów. Wpływ trasach komunikacyjnych. na wielko ść tej emisji maja warunki meteorologiczne. Rolniczy charakter gminy sprawia, Ŝe podstawowym W przypadku emisji zorganizowanej z wi ększych źródłem hałasu, decyduj ącym o klimacie akustycznym instalacji wymagane jest uzyskanie pozwolenia tego terenu jest komunikacja drogowa. Hałas drogowy administracyjnego na wprowadzanie gazów i pyłów do wywiera dominuj ący wpływ na klimat akustyczny powietrza. Wydanie pozwolenia jest mo Ŝliwe, gdy nie środowiska zarówno ze wzgl ędu na powszechno ść zostan ą przekroczone standardy jako ści powietrza. wyst ępowania, jak i długi czas jego oddziaływania. Jedn ą Pozwolenia administracyjne tego rodzaju s ą z głównych przyczyn zagro Ŝenia hałasem instrumentem, który pozwala na kształtowanie jako ści komunikacyjnym w ostatnich latach jest intensyfikacja atmosfery. ruchu drogowego. Uci ąŜ liwo ść tras komunikacyjnych Aby przeciwdziała ć nadmiernej emisji substancji zale Ŝy głównie od nast ępuj ących czynników: nat ęŜ enia wprowadzanych do atmosfery w efekcie energetycznego ruchu, struktury strumienia pojazdów oraz ich pr ędko ści, spalania paliw, nale Ŝy przedsi ęwzi ąć szereg ró Ŝnych rodzaju i stanu technicznego nawierzchni oraz odległo ści działa ń, które b ędą d ąŜ yły do jednego celu, jakim jest zabudowy mieszkaniowej od drogi stanowi ącej źródło stałe ograniczanie ilo ści substancji emitowanych do hałasu. Bardzo wa Ŝnym czynnikiem jest równie Ŝ stan powietrza atmosferycznego w tym: techniczny pojazdów. Niew ątpliwie podstawowym - ograniczanie wprowadzania na teren gminy „emisji czynnikiem mającym wpływ na emisj ę hałasu wysokiej”; komunikacyjnego jest ranga, a tak Ŝe ł ączna długo ść - podj ęcie intensywnych, kompleksowych działa ń wszystkich dróg poło Ŝonych na terenie gminy. Z tego termomodernizacyjnych na terenie gminy wzgl ędu bardzo istotna staje si ę ogólna charakterystyka polegaj ących m.in. na termomodernizacji budynków i znajduj ących si ę tu dróg. stosowaniu instalacji wysokosprawnych; Gmina Grodziczno le Ŝy na uboczu głównych - wprowadzanie odnawialnych źródeł energii, głównie drogowych poł ącze ń transportowych. Brak dróg rangi biomasy i energii wiatrowej, w przypadku mi ędzynarodowej i krajowej. Przez obszar gminy hydroenergetyki wymagane s ą kompleksowe bardzo przebiegaj ą dwie drogi wojewódzkie o ł ącznej długo ści na wnikliwe badania i analizy, celem unikni ęcia terenie gminy 22,26 km. S ą to: niekorzystnych zmiany w środowisku; - droga nr 538 Łasin - Nowe Miasto Lubawskie - - identyfikacja terenów nadaj ących si ę pod uprawy Uzdowo - Rozdro Ŝe. Długo ść drogi na obszarze biomasy i instalowanie wiatraków, gminy wynosi 11,77 km, - zało Ŝenie upraw energetycznych na wyznaczonych - droga nr 541 Lubawa - Lidzbark. Długo ść drogi na terenach; terenie gminy wynosi 10,48 km. - stopniowa wymiana kotłów w ęglowych wraz ze starymi instalacjami na nowoczesne kotły Ponadto 8 dróg powiatowych o ł ącznej długo ści na przeznaczone do spalania biomasy; terenie gminy Grodziczno - 46,30 km, w tym o nawierzchni - przeprowadzenie działa ń maj ących na celu gruntowej 2,44 km. Długo ść dróg gminnych wynosi 90,79 racjonalizacj ę zu Ŝycia energii w mie ście zarówno w km, z czego tylko 27,03 km dróg posiada nawierzchnię sektorze publicznym, jak i prywatnym; bitumiczn ą. a pozostałe to drogi Ŝwirowe i gruntowe. - instalowanie kolektorów słonecznych na dachach budynków; Dziennik Urz ędowy - 2090 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531

Sie ć drogow ą gminy stanowi ą drogi o ogólnej długo ści Wst ępuj ące w gminie promieniowanie jonizuj ące 159,35 km w tym dróg utwardzonych 93,42 km. oparte jest przede wszystkim na poziomie radiacji ze Hałas komunikacyjny powodowany jest głównie przez źródeł naturalnych, zwi ązanych z rozpadem pierwiastków ruch na drodze 541 Lubawa-Lidzbark i ma charakter promieniotwórczych naturalnie wyst ępuj ących w liniowy. Dotyczy głównie odcinków drogi w zbli Ŝeniu z przyrodzie. zabudow ą mieszkaniow ą. Z uwagi na brak pomierzonych Z tego wzgl ędu zagro Ŝenia w dziedzinie promieniowania warto ści hałasu drogowego na terenie gminy trudno jest jonizuj ącego na terenie gminy mog ą stwarza ć wył ącznie wymiernie oceni ć, w jakim stopniu emitowany hałas naturalne źródła promieniowania. komunikacyjny rzutuje na ogólny stan klimatu Poza naturalnymi źródłami promieniowania znajduj ącymi akustycznego w pobli Ŝu drogi. Natomiast nie ma si ę w glebie, wodzie i w powietrzu, na terenie gminy wi ększego wpływu na mieszka ńców bardziej oddalonych wyst ępuj ą tak Ŝe sztuczne źródła promieniowania, które od omawianej drogi. Mo Ŝna jednak oceni ć, Ŝe jego zasi ęg mo Ŝemy podzieli ć na trzy grupy: nie przekracza 50 m, a poziom d źwi ęku szacuje si ę jako - zamkni ęte źródła promieniowania o małej średnio uci ąŜ liwy. aktywno ści, znajduj ące si ę w szczelnej obudowie, W zwi ązku jednak z nasilaj ącym si ę z ka Ŝdym rokiem uŜywane w pracach diagnostycznych; ruchem samochodowym powoduj ącym pogorszenie - aparatura rentgenowska; klimatu akustycznego, nale Ŝy prowadzi ć systematyczne - otwarte źródła promieniowania, które znajduj ą si ę w badania monitoringowe hałasu komunikacyjnego w zakładach posiadających materiały izotopowe najbardziej nara Ŝonych miejscach. uŜywane do prac naukowych, w pracowniach Przez teren gminy przebiega linia kolejowa o medycznych. znaczeniu pa ństwowym Warszawa Wsch.-Działdowo - ława - Gda ńsk. Jest to linia magistralna, dwutorowa, Funkcjonowanie sztucznych źródeł promieniowania zelektryfikowana. Trasa kolejowa nie jest powa Ŝnym jonizuj ącego nie stwarza zagro Ŝenia dla mieszka ńców. źródłem hałasu uci ąŜ liwego. Ewentualne awarie mog ą mie ć charakter wył ącznie W przypadku zagro Ŝenia hałasem przemysłowym, lokalny i nie zagra Ŝaj ą terenom s ąsiednim. nale Ŝy zauwa Ŝyć, Ŝe zwi ązane jest ono głównie z niewła ściw ą lokalizacj ą obiektów przemysłowych w 12.2. Promieniowanie niejonizuj ące. stosunku do zabudowy mieszkaniowej. Niektóre źródła hałasu, nawet gdy nie powoduj ą przekrocze ń Promieniowanie niejonizuj ące zwi ązane jest z dopuszczalnych norm, s ą odczuwalne przez mieszka ńców wyst ępowaniem pól elektromagnetycznych. Główne źródła jako dokuczliwe zwłaszcza w porze nocnej. Obowi ązuj ące powstawania pól elektromagnetycznych to: w Polsce procedury prawne wynikaj ące z ustawy Prawo - linie elektroenergetyczne i stacje transformatorowe, ochrony środowiska, zwi ązane z lokalizacj ą - obiekty radiokomunikacyjne, w tym: stacje nadawcze nowopowstaj ących obiektów przemysłowych i radiowe i telewizyjne, stacje bazowe telefonii usługowych, pozwalaj ą na skuteczne egzekwowanie od komórkowej, inwestorów wymogów ochrony środowiska przed - stacje radiolokacyjne. ponadnormatywnym hałasem. Równie Ŝ zakłady przemysłowe na terenie gminy nie s ą istotnym źródłem Istotny wpływ na środowisko maj ą linie i stacje tego typu zanieczyszcze ń środowiska. Zakładów elektroenergetyczne o napi ęciach znamionowych równych przemysłowych emituj ących hałas przekraczaj ący co najmniej 110 kV i wy Ŝszych. Przez teren gminy dopuszczalne normy tj. 50 db w dzie ń i 40 db noc ą jest przebiega jedna linia przesyłowa wysokiego napi ęcia 220 niewiele w powiecie a tym samym w gminie. W raportach kV Włocławek Azoty - . Ma to miejsce WIO Ś o stanie środowiska województwa warmi ńsko- w południowo-wschodnim fragmencie gminy w mazurskiego w latach 1999-2001 nie wykazał zakładów z miejscowo ściach Boleszyn, Kowaliki. Najmniejsza terenu gminy przekraczaj ących dopuszczalne normy odległo ść mi ędzy przewodem linii a budowl ą, w której emisji hałasu do środowiska na terenie gminy. przewidywane jest przebywanie ludzi, nie powinna być Popraw ę klimatu akustycznego mo Ŝna uzyska ć mniejsza ni Ŝ 26 m. poprzez: Na obszarze nale Ŝą cym do gminy obiektami - dąŜ enie do zmniejszenia hałasu komunikacyjnego radiokomunikacyjnymi, które mog ą mie ć pewien wpływ na poprzez budow ę obwodnic, środowisko s ą tak Ŝe stacje bazowe telefonii komórkowej. - modernizacj ę i remonty dróg oraz obiektów Pola elektromagnetyczne, które s ą emitowane przy in Ŝynierskich z nimi zwi ązanych, antenach telefonii komórkowej, mocowanych na - zwi ększenie płynno ści ruchu pojazdów na drogach w kratownicowych masztach, oddziaływuj ą na przestrzeni miejscach zabudowanych, kilkunastu metrów, przede wszystkim na poziomie - budowanie ekranów akustycznych „technicznych” i zawieszenia anteny. Normy techniczne i przepisy tworzenie ekranów akustycznych z zieleni, aktualnie stosowane w Polsce, dotycz ące umieszczania - odpowiednie lokalizowanie obiektów uci ąŜ liwych, anten stacji, zabezpieczaj ą wymagane odległo ści z dala - stosowanie regulacji prawnych - decyzje o od miejsc przebywania ludzi. dopuszczalnym poziomie hałasu emitowanego do środowiska, 13. Powa Ŝne awarie przemysłowe. - zachowanie odpowiednich relacji pomi ędzy powierzchni ą terenów o intensywnej zabudowie i Poprzez wyra Ŝenie ,,powa Ŝne awarie" rozumie si ę terenów otwartych, nagłe zdarzenia, w szczególno ści emisje, po Ŝary lub - zachowanie wymaganych stref ciszy . eksplozje powstałe w trakcie prowadzenia procesów przemysłowych, a tak Ŝe magazynowania lub transportu z 12. Promieniowanie jonizuj ące i niejonizuj ące. udziałem substancji, b ądź preparatów niebezpiecznych. W wyniku takich zdarze ń mo Ŝe powsta ć zagro Ŝenie Ŝycia 12.1. Promieniowanie jonizuj ące. lub zdrowia ludzi, lub te Ŝ ska Ŝenie środowiska. Ustawa Prawo ochrony środowiska uwzgl ędnia na wypadek zagro Ŝenia wyst ąpieniem powa Ŝnych awarii Dziennik Urz ędowy - 2091 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531 przepisy dyrektywy Unii Europejskiej SEVESO 11 lub kierunki działa ń, szczegółowe - zadania w obr ębie COMAH. kierunku. W zale Ŝno ści od czasu realizacji mog ą to by ć Nawi ązuj ące do ustawy rozporz ądzenie Ministra cele: krótkookresowe (do 1 roku), średniookresowe (od 1 Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002 ustala rodzaj i ilo ść do 4 lat), długoterminowe (powy Ŝej 4 lat). substancji niebezpiecznych, których przechowywanie w Cele i kierunki działania s ą podstaw ą PO Ś dla gminy danym zakładzie decyduje o zaliczeniu takiego na lata 2004-2011. Na podstawie celów oraz kierunków przedsi ębiorstwa do zakładu o du Ŝym ryzyku wyst ąpienia wyznaczane s ą zadania szczegółowe do realizacji w powa Ŝnej awarii przemysłowej lub do zakładu o latach 2004 -2007. zwi ększonym ryzyku wyst ąpienia powa Ŝnej awarii Celem strategicznym, czyli misj ą powiatu przemysłowej. nowomiejskiego, a wi ęc i gmin wchodz ących w jego skład, W rejestrze „potencjalnych sprawców nadzwyczajnych jest: zagro Ŝeń środowiska" prowadzonych przez Wojewódzki „Proekologiczny rozwój powiatu - działanie w kierunku Inspektorat Ochrony Środowiska, nie figuruje ani jeden osi ągni ęcia wysokiej świadomo ści ekologicznej zakład, który nale Ŝałby do grupy zakładów o du Ŝym społecze ństwa, zachowania walorów środowiskowych, ryzyku wyst ąpienia powa Ŝnej awarii przemysłowej, ani te Ŝ krajobrazowych i przyrodniczych oraz pełna kontrola nie jest tam wpisany Ŝaden zakład pochodz ący z gminy, przestrzegania przepisów w zakresie ochrony środowiska który nale Ŝy do grupy zakładów o zwi ększonym ryzyku i przyrody, zmierzaj ące do osi ągni ęcia pozycji lidera w wyst ąpienia powa Ŝnej awarii przemysłowej. województwie w zakresie czynnej ochrony środowiska”. Trzeci ą grup ę ryzyka stanowi ą zakłady posiadaj ące Zadania przedstawione w harmonogramie wynikaj ą substancje lub preparaty niebezpieczne. Kwalifikuj ą si ę tu bezpo średnio z zapisów Programu Ochrony Środowiska mi ędzy innymi zakłady posiadaj ące od 300 kg do 40 Mg Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego na lata 2003-2006 ciekłego amoniaku u Ŝywanego do celów przetwórstwa z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2007-2010, spo Ŝywczego. Takie ilo ści amoniaku mog ą posiada ć Programu Ochrony Środowiska Powiatu Nowomiejskiego, zakłady posiadaj ące urz ądzenia chłodnicze np. du Ŝe a tak Ŝe diagnozy stanu środowiska w gminie Grodziczno: ubojnie zwierz ąt. Cele główne to: 14. Edukacja ekologiczna. 1. Wzrost świadomo ści ekologicznej. 2. Zagospodarowanie przestrzenne uwzgl ędniaj ące Zgodnie z Narodow ą Strategi ą Edukacji Ekologicznej wymogi ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu. podstawowymi celami w edukacji ekologicznej s ą: 3. Ochrona ekosystemów wodnych. - upowszechnianie idei zrównowa Ŝonego rozwoju we 4. Ochrona jako ści wód. wszystkich sferach Ŝycia oraz objecie stal ą edukacj ą 5. Rozwój turystyki nie zagra Ŝaj ący stanowi środowiska. ekologiczn ą wszystkich mieszka ńców, 6. Dobry stan atmosfery. - wdro Ŝenie edukacji ekologicznej w formie 7. Ochrona przyrody, bioró Ŝnorodno ści i puli genowych. interdyscyplinarnej na wszystkich stopniach 8. Ochrona gleb przed degradacj ą. nauczania formalnego oraz nieformalnego. 9. Optymalna lesisto ść . 10. Racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych, St ąd te Ŝ Gmina Grodziczno powinna opracowa ć program materiałów i energii. edukacji ekologicznej adresowany do okre ślonych grup społecze ństwa (rolników, przedsi ębiorców, turystów), Zadania realizowane s ą w nast ępuj ących obszarach: dostosowuj ąc odpowiednio do poszczególnych grup wiekowych - dorosłych mieszka ńców, dzieci i młodzie Ŝy. Obszar I - realizacja zada ń gmin, gdzie organy maj ą Obecny poziom świadomo ści ekologicznej w naszym uprawnienia władcze (np. uchwalanie i kraju, w gminie jest niezadawalaj ący. egzekwowanie ustale ń miejscowych planów Świadomo ść ekologiczna kształtuje proekologiczne zagospodarowania przestrzennego), a tak Ŝe sposób my ślenia w wykonywanej pracy, zachowania realizuj ą zadania własne samoistne lub w konsumenckie, co przekłada si ę na ograniczenia zu Ŝycia ramach porozumie ń komunalnych i mog ą mediów w gospodarstwie domowym, w zakładzie pracy. samodzielnie okre śla ć tre ść i sposób Najlepszym sposobem podnoszenia świadomo ści realizacji podejmowanych decyzji, ekologicznej w śród dorosłych jest zaanga Ŝowanie uwzgl ędniaj ąc wymogi i normy prawne. mieszka ńców w procesy podejmowania decyzji przez Obszar II - działania jednostek zale Ŝnych od organów władze samorz ądowe, czemu słu Ŝą przepisy dotycz ące samorz ądowych, w stosunku do których dost ępu do informacji o środowisku oraz udziału organy gminy maja uprawnienia nadzorcze społecznego, b ędące nowym narz ędziem słu Ŝą cym (zakłady gminne, podmioty u Ŝyteczno ści aktywizacji lokalnej społeczno ści w działaniach na rzecz publicznej, podmioty gospodarcze środowiska. Wskazane jest wł ączenie w proces edukacji wykonuj ące zadania na zlecenie gminy). ekologicznej organizacji pozarz ądowych, szkół i placówek Obszar III - działania i zachowania samodzielnych oświatowych, firm, grup obywatelskich itp. podmiotów gospodarczych i poszczególnych obywateli, gdzie organy gminy mog ą 15. Harmonogram działa ń słu Ŝą cych realizacji oddziaływa ć w ograniczonym zakresie w programu. ramach ogólnego nadzoru nad przestrzeganiem prawa, wzgl ędnie poprzez Zadania uj ęte w harmonogramie PO Ś gminy system zach ęt, rozwijanie świadomo ści przyporz ądkowane s ą do okre ślonej grupy celów. W ekologicznej itp. zale Ŝno ści od ich rangi i pilno ści realizacji zastosowano podział na :cele strategiczne (misja), cele główne -

Dziennik Urz ędowy - 2092 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531

Tab. 12. Harmonogram działa ń słu Ŝą cych realizacji programu. I. Cel główny: Wzrost świadomo ści ekologicznej mieszka ńców gminy Termin Środki/ Obszar Zadania Sposób realizacji osi ągni ęcia finansowanie realizacji celu 1.1. opracowanie programu przyj ęcie programu przez rad ę WFO Ś, PFO Ś, 2006 I edukacji ekologicznej gminy gminy GFO Ś 1.2. organizacja warsztatów WFO Ś, PFO Ś, 1 warsztaty rocznie zadanie ci ągłe I ekologicznych GFO Ś, CEE 1.3. organizacja i wspieranie konkursów, olimpiad, turniejów 5 imprez rocznie zadanie ci ągłe Urz ąd Gminy I ekologicznych 1.4. festyny i imprezy po świ ęcone WFO Ś, PFO Ś, 2 imprezy rocznie zadanie ci ągłe I ochronie środowiska GFO Ś, CEE 1.5. popularyzacja ochrony stałe rubryki ekologiczne na WFO Ś, PFO Ś, środowiska i przyrody (w środkach stronie internetowej Urz ędu zadanie ci ągłe GFO Ś, CEE I masowego przekazu oraz Gminy Grodziczno Urząd Gminy działalno ść wydawnicza) 1.6. wspieranie szkolnych kółek kółko ekologiczne /biologiczne w WFO Ś, PFO Ś GFO Ś, zadanie ci ągłe I, II ekologicznych ka Ŝdej szkole CEE szkoły 1.7. utworzenie nagrody za okre ślenie zasad przyznawania działalno ść na rzecz ochrony 2005 r. Urz ąd Gminy PFO Ś, nagród i ustanowienie nagrody I, II środowiska, krajobrazu, przyrody w zadanie ci ągłe GFO Ś (np. Wójta Gminy) gminie co najmniej 1 przewodnik w 1.8. szkolenia na przewodników 2005 WFO Ś, PFO Ś, gminie do 2005r., kontynuacja I, II ekoturystyki zadanie ci ągłe GFO Ś, CEE zadania wg potrzeb 1.9. prowadzenie w gminie edukacji WFO Ś, PFO Ś, 2 szkolenia rocznie zadanie ci ągłe I, III ekologicznej dorosłych GFO Ś, CEE 1.10. szkolenia urz ędników UG i co najmniej 2 szkolenia rocznie, Urz ąd Gminy, jednostek podległych, akcje urz ędnicy gminy przygotowani 2005 WFO Ś, PFO Ś, I informacyjne dla radnych z zakresu merytorycznie z zakresu zadanie ci ągłe GFO Ś, CEE ochrony środowiska i przyrody ochrony środowiska osoba odpowiedzialna za 1.11. podniesienie znaczenia 2005 edukacj ę ekologiczn ą w Urz ąd Gminy PFO Ś, edukacji ekologicznej w całej zadanie ci ągłe I Urz ędzie Gminy oraz w GFO Ś działalno ści gminy jednostkach podległych UG 1.12. budowa ście Ŝek dydaktycznych, rowerowych, 2 dobrze oznakowane ście Ŝki w WFO Ś, PFO Ś, zadanie ci ągłe I, II pieszych, kajakowych, punktów gminie GFO Ś, CEE widokowych II. Cel główny : Zagospodarowanie przestrzenne uwzgl ędniaj ące wymogi ochrony środowiska , przyrody i krajobrazu 2.1. aktualizacja planów plany zagospodarowania 2005 zagospodarowania przestrzennego przestrzennego zgodnie z tj. zgodny z PO Ś Urz ąd Gminy I pod k ątem wymaga ń ochrony prawem miejscowym i powiatu środowiska, przyrody i krajobrazu wymogami ochrony przyrody zapisy w planach zagospodarowania 2.2. niedopuszczanie do trwałych przestrzennego zmian rze źby terenu na du Ŝych zadanie ci ągłe Urz ąd Gminy I niedopuszczaj ące do powierzchniach radykalnych przekształce ń terenu zapisy w planach zagospodarowania 2.3. ochrona terenów biologicznie przestrzennego zakazuj ące zadanie ci ągłe Urz ąd Gminy I aktywnych likwidacji starorzeczy, oczek wodnych, torfowisk, itp. 2.4. lokalizowanie wysokich budowli zakaz lokalizowania budowli ( np. maszty telefoniczne) i wysokich na obszarach prowadzenie inwestycji liniowych w zadanie ci ągłe Urz ąd Gminy I krajobrazowo cennych sposób najmniej koliduj ący z (szczególnie w WPK) krajobrazem zapis w planach z.p. o 2.5. dąŜ enie do harmonii zabudowy obowi ązku utrzymania nowych zadanie ci ągłe Urz ąd Gminy I z krajobrazem budowli w stylu harmonizuj ącym z krajobrazem 2.6. .powstrzymanie degradacji dbało ść o zabytki kultury -parki Urz ąd Gminy, zadanie ci ągłe I, II, III krajobrazu kulturowego wiejskie wła ściciele III. Cel główny: Ochrona ekosystemów wodnych wła ścicieli wód 3.1. .ochrona linii brzegowych brak miernika zadanie ci ągłe NFO Ś, WFO Ś, I, III zbiorników wodnych PFO Ś 3.2 .dostosowanie obci ąŜ enia akwenów ładunkiem I zakaz wprowadzania ścieków do zanieczyszcze ń do mo Ŝliwo ści ich zadanie ci ągłe we współ-pracy wód maksymalnie obci ąŜ onych samooczyszczania si ę i wra Ŝliwo ści ze Starostwem ich ekosystemu Dziennik Urz ędowy - 2093 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531

3.3. zapobieganie stwarzaniu wprowadzenie zakazu zabudowy I 2005 kolejnych barier ekologicznych, hydrotechnicznej pi ętrz ącej na Urz ąd Gminy we współ-pracy zadanie ci ągłe pi ętrze ń wód rzece Wel ze Starostwem I, III we 3.4. .uregulowanie stosunków wła ściciele i współ pracy ze wodnych – wyja śnienie sprawy 2005 sytuacja bezkonfliktowa uŜytkownicy wód, Starostwem kwalifikacji cieku Bałwanka i jeziora Urz ąd Gminy, WKP, Fabrycznego Ministerstwem I, III doprowadzenie ekosystemów wła ściciele wód, 3.5. rekultywacja zdegradowanych we współ- zdegradowanych do stabilnego zadanie ci ągłe WFO Ś, PFO Ś, ekosystemów wodnych pracy ze Ŝycia biologicznego GFO Ś, Starostwem IV. Cel główny: Ochrona jako ści wód systematyczna kontrola 4.1. skuteczne zabezpieczanie wła ściciele wód, akwenów i uj ęć wody zadanie ci ągłe I, III przed zatruciem wód Urz ąd Gminy podziemnej rozpocz ęcie działa ń dotycz ących budowy sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej 4.2. budowa sieci kanalizacyjnej w (koncepcja, dokumentacja 2006 Urz ąd Gminy I gminie Grodziczno projektowa, realizacja) miernik: % ludno ści obsługiwanej przez oczyszczalni ę (Urz ąd Statyst.) 4.3. wspólne działania gmin w celu usprawnienia i unowocze śnienia brak miernika zadanie ci ągłe Urz ąd Gminy I gospodarki wodno-ściekowej rozpocz ęcie działa ń dotycz ących budowy oczyszczalni ścieków zgodnie z wymogami ochrony środowiska 2006 tj. zgodnie 4.4. budowa oczyszczalni ścieków Urz ąd Gminy I miernik: zmniejszenie ładunku z PO Ś powiatu zanieczyszcze ń wprowadzanych do wód powierzchniowych Mg/rok (Urz ąd Marszałkowski) 4.5. propagowanie budowy w warunkach uzasadnionych przydomowych oczyszczalni zadanie ci ągłe Urz ąd Gminy I technicznie i środowiskowo ścieków 4.6. tworzenie stref ochronnych wokół zbiorników wodnych zapisy w planach Urz ąd Gminy, (stosownie do potrzeb ich ochrony) zagospodarowania 2006 wła ściciele gruntów I, III zagospodarowanych trwał ą zieleni ą przestrzennego RZGW i niezabudowanych 4.7. ochrona stref litoralowych wła ściciele akwenów, brak miernika zadanie ci ągłe I, III zbiorników wodnych 4.8. zmniejszanie spływów obszarowych z terenów wiejskich upowszechnianie zasad KDPR WFO Ś, PFO Ś, zadanie ci ągłe I, III przyległych do wód przy współpracy ODR GFO Ś powierzchniowych 4.9. stosowanie instrumentów brak miernika zadanie ci ągłe I prawno-ekonomicznych (kontrole), 4.10. prawidłowe zabezpieczanie/ likwidacja nieczynnych uj ęć wody brak miernika zadanie ci ągłe wła ściciele uj ęć III zlokalizowanych na terenie gminy

4.11. uŜytkowanie gruntów i korzystanie z wody stosownie do brak miernika zadanie ci ągłe wła ściciele uj ęć I, III ustale ń RZGW w stosunku do stref ochronnych uj ęć wody miernik: wodochłonno ść produkcji w przeliczeniu na PKB, 4.12. dąŜ enie do racjonalizacji jednostk ę produkcji, warto ść zadanie ci ągłe wła ściciele uj ęć I, III zu Ŝycia wody produkcji lub warto ść sprzedan ą w przemy śle V. Cel główny: Rozwój turystyki nie zagra Ŝaj ący środowisku 5.1. planowanie przeznaczania 2005 terenów pod rekreacj ę bez tereny rekreacyjne nie koliduj ące tj. zgodny z PO Ś Urz ąd Gminy I naruszania walorów środowiska i ze środowiskiem, krajobrazem powiatu krajobrazu 5.2. tereny przeznaczone pod 2010 w tym niezb ędne uzbrojenie turystyk ę i rekreacj ę wyposa Ŝone w tj. zgodny z POŚ Urz ąd Gminy I ośrodków wypoczynkowych niezb ędn ą infrastruktur ę powiatu 5.3. dostosowanie nasilenia presji 2005 turystycznej i penetracji terenu do brak miernika tj. zgodny z PO Ś Urz ąd Gminy I jego odporno ści powiatu 5.4. kontrola turystyki i miejsc brak miernika zadanie ci ągłe Urz ąd Gminy I wypoczynku pod k ątem ochrony Dziennik Urz ędowy - 2094 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531

środowiska i przyrody 5.5. ruch turystyczny w rezerwacie I, UG dopuszczony tylko po 2005 współpraca z wyznaczonych szlakach i w brak miernika tj. zgodny z PO Ś Urz ąd Gminy Woj. obecno ści przewodnika powiatu Konserwatorem Przyrody 5.6. odpowiednie oznakowanie 2005 Urz ąd Gminy PFO Ś, wła ściwe oznakowanie szlaków turystycznych tj. zgodny z PO Ś GFO Ś I wszystkich szlaków powiatu 5.7. odpowiedzialno ść organizatorów za imprezy masowe brak miernika zadanie ci ągłe organizatorzy imprez III na wolnym powietrzu VI. Cel główny: Dobry stan atmosfery 6.1. .promowanie stosowania WFO Ś, PFO Ś, brak miernika zadanie ci ągłe I lepszej jako ści paliw GFO Ś własne wła ścicieli, 6.3. .stosowanie instalacji brak miernika zadanie ci ągłe WFO Ś, PFOŚ, III wysokosprawnych GFO Ś własne wła ścicieli, 6.2. termomodernizacja budynków brak miernika zadanie ci ągłe WFO Ś, PFO Ś, III GFO Ś własne wła ścicieli, 6.3. budowa nowych urz ądze ń brak miernika zadanie ci ągłe WFO Ś, PFO Ś, III ograniczaj ących emisj ę GFO Ś własne wła ścicieli, 6.4. wprowadzanie odnawialnych 5% energii uzyskanej ze źródeł 2007 WFO Ś, PFO Ś, III źródeł energii odnawianych GFO Ś Urz ąd Gminy we I 6.5. egzekwowanie instrumentów brak miernika zadanie ci ągłe współpracy ze we współpracy prawno-ekonomicznych Starostwem ze Starostwem Urz ąd Gminy WFO Ś, utrzymanie stałej czysto ści na 6.6. ograniczanie emisji wtórnej zadanie ci ągłe PFO Ś, I, III placach, drogach GFO Ś Urz ąd Gminy WFO Ś, 6.7. prowadzenie działa ń brak miernika zadanie ci ągłe PFO Ś, I, III monitoringowych GFO Ś 6.7. lokalizacja zakładów zakaz lokalizacji gło śnych 2005 emituj ących hałas poza terenami zakładów na terenach tj. zgodny z PO Ś Urz ąd Gminy I zabudowanymi zabudowanych powiatu VII. Cel główny: Ochrona przyrody, bioró Ŝnorodno ści i puli genowych zadanie powi ązane z Urz ąd Gminy WFO Ś, 7.1. popularyzacja ochrony gminnym programem edukacji zadanie ci ągłe PFO Ś, I przyrody ekologicznej GFO Ś współdziałanie z Ministerstwem Urz ąd Gminy NFO Ś, 7.2. wdra Ŝanie nowych form (Natura 2000), Wojewod ą/Woj. zadanie ci ągłe WFO Ś, I ochrony przyrody Konserwa-torem Przyrody PFO Ś, GFO Ś współdziałanie przy wdra Ŝaniu Urz ąd Gminy, 7.3. wdra Ŝanie polityki rolno- zasad Kodeksu Dobrej Praktyki zadanie ci ągłe WFO Ś, PFO Ś, I, III środowiskowej Rolniczej GFO Ś uj ęcie siedlisk i miejsc rozrodu 7.4. zachowanie siedlisk oraz Urz ąd Gminy WO Ś, gatunków chronionych i rzadkich miejsc rozrodu gatunków zadanie ci ągłe PO Ś, I w planach zagospodarowania chronionych i rzadkich GFO Ś przestrzennego wszystkie pi ętrzenia administrator rzeki, 7.5. udro Ŝnienie rzeki Wel dla wyposa Ŝone w sprawnie 2007 uŜytkownik rybacki I, III migracji ryb w ędrownych działaj ące przepławki ,brak NFO Ś, WFO Ś, nowych barier I, UG, współpr. Urz ąd Gminy WFO Ś, Starostwo i 7.6. wspieranie programu restytucji PFO Ś, brak miernika zadanie ci ągłe Woj. łososia, certy i jesiotra GFO Ś Konserwator

Przyrody 7.7. zahamowanie inwazyjnego WFO Ś, PFO Ś, rozprzestrzeniania si ę gatunków brak miernika zadanie ci ągłe I,III GFO Ś obcych 7.8. preferowanie zarybie ń WFO Ś, PFO Ś, materiałem z tego samego brak miernika zadanie ci ągłe III GFO Ś dorzecza WFO Ś, PFO Ś, 7.9. podj ęcie próby odtworzenia przeprowadzanie akcji GFO Ś, administr. 2005 III strzebli potokowej w dorzeczu wsiedlania strzebli potokowej rzeki, u Ŝytkownik rybacki rzeki, WKP działania organizacyjno- 7.10. promocja gospodarstw administracyjne słu Ŝą ce agroturystycznych, ekologicznych i WFO Ś, PFO Ś, dostarczaniu informacji i pomocy zadanie ci ągłe I le śnych w miejsce niedochodowych GFO Ś dla rozwoju małej gospodarstw rolnych przedsi ębiorczo ści Dziennik Urz ędowy - 2095 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531

VIII. Cel główny: Ochrona gleb przed degradacj ą 8.1. rekultywacja gruntów brak miernika zadanie ci ągłe FOGR I, III zdegradowanych 2005 zakaz wydobywania kopalin na 8.2. ograniczanie degradacji gleb zgodny z obrze Ŝach krajobrazowo Urz ąd Gminy I poprzez górnictwo programem cennych w p.z.p powiatowym propagowanie ochrony przed erozj ą wietrzn ą i wodn ą gleb, współpraca Urz ędu 8.3. utworzenie rejestru informacji o scalanie gruntów pod k ątem zadanie ci ągłe Gminy ze I, II, III terenach zdegradowanych wła ściwej gospodarki upraw Starostwem rolnych 8.4. wła ściwe u Ŝytkowanie rolnicze wdra Ŝanie zasad Kodeksu zadanie ci ągłe własne wła ścicieli III gleb Dobrej Praktyki Rolniczej 8.5. zapobieganie WFO Ś, PFO Ś, zanieczyszczaniem metalami brak miernika zadanie ci ągłe I, III GFO Ś ci ęŜ kimi 8.6. stosowanie fitomelioracji, WFFO Ś, PFO Ś zalesie ń gruntów nieprzydatnych brak miernika zadanie ci ągłe I, III GFO Ś rolniczo wdra Ŝanie zasad Kodeksu Dobrej praktyki Rolniczej miernik: udział gleb kwa śnych i 8.7. zachowywanie odpowiedniego WFO Ś, PFO Ś, bardzo kwa śnych - % zadanie ci ągłe I, III odczynu gleb GFO Ś powierzchni u Ŝytków rolnych (Okr ęg Stacja Chemiczno- Rolnicza) dobrze zorganizowana 8.8. zapobieganie nielegalnemu gospodarka odpadami w gminie zadanie ci ągłe Urz ąd Gminy, WFO Ś I składowaniu odpadów oraz kontrole 8.9. poprawianie warto ści u Ŝytkowej wdra Ŝanie zasad Kodeksu własne wła ścicieli, ci ągły III gleb Dobrej praktyki Rolniczej FOGR 2005 8.10. zachowanie torfowisk, oczek wprowadzenie zapisów do zgodny z wodnych jako naturalnych planów zagospodarowania Urz ąd Gminy I programem zbiorników wodnych przestrzennego powiatowym IX. Cel główny: Optymalna lesisto ść 9.1. przeprowadzenie działa ń 2005 formalno-prawnych pod potrzeby naniesienie granic w planach tj. zgodny z zalesie ń w tym okre ślenie granic Urz ąd Gminy I zagosp. przestrzennego programem polno-le śnych w planach powiatowym przestrzennego zagospodarowania 9.2. utrzymanie odpowiedniej brak miernika zadanie ci ągłe własne wła ścicieli, I kondycji lasów 9.3. propagowanie powi ększania areału lasów, szczególnie na brak miernika zadanie ci ągłe Urz ąd Gminy I gruntach marginalnych X. Cel główny: Racjonalne wykorzystanie zasobów naturalnych, materiałów i energii 2007 Urz ąd Gminy WFO Ś, 10.1. wzrost wykorzystywania 5% energii uzyskanej ze źródeł tj. zgodnie PFO Ś, I energii ze źródeł odnawialnych odnawianych z PO Ś powiatu GFO Ś 10.2. .eliminowanie przypadków zabezpieczanie hydrantów przed zadanie ci ągłe Urz ąd Gminy I, II, III marnotrawstwa wody nielegalnym poborem 10.3. .preferowanie rozwi ąza ń Urz ąd Gminy, PFO Ś, zakładaj ących stosowanie wody brak miernika zadanie ci ągłe GFO Ś, własne I, II, III gorszej jako ści zamiast wody pitnej zakładów 10.4. propagowanie stosowania Urz ąd Gminy, PFO Ś, obiegów zamkni ętych oraz brak miernika zadanie ci ągłe GFO Ś, własne I, II, III wtórnego wykorzystania ścieków zakładów mniej zanieczyszczonych 10.5. opracowanie i wdro Ŝenie Urz ąd Gminy, WFO Ś, zasad oszcz ędno ści wody, energii i PFO Ś, brak miernika zadanie ci ągłe I materiałów w UG i jednostkach GFO Ś, własne podległych UG zakładów WFO Ś, PFO Ś, 10.6. termomodernizacja budynków brak miernika zadanie ci ągłe GFO Ś, własne I, II, III inwestorów WFO Ś, PFO Ś, 10.7. propagowanie stosowania brak miernika zadanie ci ągłe GFO Ś, własne I, III instalacji wysokosprawnych inwestorów

Zgodnie z informacj ą zawart ą w PO Ś województwa dotycz ące uci ąŜ liwo ści hałasu, zu Ŝycia wody, materiałów, warmi ńsko-mazurskiego na lata 2003-2006 z energii na jednostk ę produkcji, warto ść produkcji lub PKB, uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2007-2010, na dzie ń świadomo ści ekologicznej mieszka ńców i in. dzisiejszy niektóre wska źniki wa Ŝne dla oceny programu są dla naszego regionu niedost ępne jak np. wska źniki Dziennik Urz ędowy - 2096 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531

16. Szacunkowe koszty realizacji poszczególnych Cz ęść danych jest trudna do ustalenia na obecnym etapie działa ń oraz sposoby finansowania realizacji uogólnienia. Koszty realizacji b ędą wi ęc uzupełniane oraz zamierzonych celów. uści ślane w miar ę posiadania przez gmin ę danych faktycznych i bardziej szczegółowych. W tabeli poni Ŝej przedstawione zostały szacunkowe Ponadto wiele z zada ń przedstawionych w tabeli koszty realizacji Harmonogramu programu ochrony zostanie wykonana w ramach obowi ązków słu Ŝbowych środowiska gminy. Dane te s ą szacunkowe i niepełne. przez pracowników Urz ędu Gminy.

Tab. 12A Szacunkowe koszty realizacji poszczególnych działa ń oraz sposoby finansowania.

ogólny bud Ŝet zadania cel główny cele szczegółowe - zadania źródła finansowania [zł] 1 2 3 4 opracowanie gminnego programu edukacji WFO Ś, PFO Ś GFO Ś, 2 000 ekologicznej Urz ąd Gminy WFO Ś, PFO Ś, GFO Ś, organizacja warsztatów ekologicznych 1 000 CEE, Urz ąd Gminy organizacja i wspieranie konkursów, WFO Ś, PFO Ś, GFO Ś, 2 000 olimpiad, turniejów ekologicznych CEE festyny i imprezy po święcone ochronie WFO Ś, PFO Ś, GFO Ś, 1 000 środowiska CEE popularyzacja ochrony środowiska i Urz ąd Gminy, WFO Ś, przyrody (w środkach masowego przekazu 1 000 PFO Ś, GFO Ś, CEE oraz działalno ść wydawnicza) WFO Ś, PFO Ś, GFO Ś, wspieranie kółek ekologicznych 1 000 wzrost świadomo ści CEE, szkoły ekologicznej utworzenie nagród za działalno ść na rzecz Urz ąd Gminy, PFO Ś, 2 000 mieszka ńców gminy ochrony środowiska gminy Grodziczno GFO Ś WFO Ś, PFO Ś, GFO Ś, szkolenia na przewodników ekoturystyki 2 000 CEE budowa ście Ŝek dydaktycznych, WFO Ś, PFO Ś, GFO Ś, rowerowych, pieszych, kajakowych, b.d. CEE punktów widokowych WFO Ś, PFO Ś, GFO Ś, prowadzenie edukacji dorosłych 1 000 CEE szkolenia urz ędników UG i jednostek WFO Ś, PFO Ś, GFO Ś, podległych, akcje informacyjne dla radnych 2 500 CEE z zakresu ochrony środowiska podniesienie znaczenia edukacji Urz ąd Gminy, PFO Ś, - ekologicznej w działalno ści samorz ądów GFO Ś aktualizacja planów zagospodarowania przestrzennego pod k ątem wymaga ń Urz ąd Gminy b.d. ochrony środowiska, przyrody oraz ochrony krajobrazu zagospodarowanie niedopuszczanie do trwałych zmian rze źby Urz ąd Gminy - przestrzenne terenu na du Ŝych powierzchniach uwzgl ędniaj ące ochrona terenów biologicznie aktywnych Urz ąd Gminy - wymogi ochrony lokalizowanie wysokich budowli i środowiska, przyrody prowadzenie inwestycji liniowych Urz ąd Gminy - i krajobrazu w sposób najmniej koliduj ący z krajobrazem dąŜ enie do harmonii zabudowy z Urz ąd Gminy - krajobrazem powstrzymanie degradacji krajobrazu Urz ąd Gminy, własne b.d. kulturowego (parki wiejskie) wła ścicieli ochrona linii brzegowych zbiorników własne wła ścicieli wód, 8 000 wodnych NFO Ś, WFO Ś, PFO Ś dostosowanie obci ąŜ ania akwenów ładunkiem zanieczyszcze ń do mo Ŝliwo ści własne wła ścicieli wód, - ich samooczyszczania si ę i wra Ŝliwo ści ich NFO Ś, WFO Ś, PFO Ś ekosystemu ochrona ekosystemów zapobieganie powstawaniu barier wodnych Urz ąd Gminy, Starostwo 50 000 ekologicznych pi ętrze ń wód (rz. Wel) uregulowanie stosunków wodnych – własne wła ścicieli i wyja śnienie sprawy kwalifikacji cieku uŜytkowników wód, 50 000 Bałwanka i jeziora Fabrycznego Urz ąd Gminy, Starostwo rekultywacja zdegradowanych ekosystemów wła ścicieli wód b.d. wodnych skuteczne zabezpieczenie przed zatruciem własne wła ścicieli uj ęć , ochrona jako ści wód b.d. wód Urz ąd Gminy, Urz ąd Gminy, fundusze budowa sieci kanalizacyjnej 170 000 strukturalne UE wspólne działania gmin w celu usprawnienia i unowocze śnienia gospodarki wodno- Urz ąd Gminy - ściekowej Dziennik Urz ędowy - 2097 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531

Urz ąd Gminy, fundusze budowa oczyszczalni ścieków 70 000 strukturalne UE propagowanie budowy przydomowych Urz ąd Gminy - oczyszczalni tworzenie stref ochronnych wokół zbiorników wodnych – stosownie do Urz ąd Gminy, wła ściciele - potrzeby ich ochrony - zagospodarowanych gruntów trwał ą zieleni ą, niezabudowanych ochrona stref litoralnych zbiorników wła ściciele - wodnych zmniejszanie spływów obszarowych z NFO Ś, WFO Ś, PFO Ś, b.d. obszarów wiejskich GFO Ś stosowanie instrumentów prawno- UG - ekonomicznych (kontrole) uŜytkowanie gruntów i korzystanie z wody stosownie do ustale ń RZGW w stosunku do WFO Ś, PFO Ś, GFO Ś - stref ochronnych uj ęć wody prawidłowe zabezpieczanie/ likwidacja wła ściciele uj ęć 10 000 nieczynnych uj ęć wody dąŜ enie do racjonalizacji zu Ŝycia wody WFO Ś, PFO Ś, GFO Ś 10 000 planowanie przeznaczania terenów pod rekreacj ę bez naruszania walorów Urz ąd Gminy - środowiska i krajobrazu Urz ąd Gminy, wła ściciele tereny przeznaczone pod turystyk ę gruntów, administratorzy b.d. wyposa Ŝone w niezb ędn ą infrastruktur ę ośrodków wypoczynkowych dostosowanie nasilenia presji turystycznej rozwój turystyki nie Urz ąd Gminy - do odporno ści terenu zagra Ŝaj ący stanowi kontrola turystyki i miejsc wypoczynku Urz ąd Gminy - środowiska ruch turystyczny w rezerwacie dopuszczony tylko po wyznaczonych szlakach i w Urz ąd Gminy, WFO Ś - obecno ści przewodnika odpowiednie oznakowanie szlaków Urz ąd Gminy, WFO Ś, 5 000 turystycznych PFO Ś, GFO Ś odpowiedzialno ść organizatorów za imprezy masowe na wolnym powietrzu (w aspekcie organizatorów imprez - ochrony przyrody) promowanie stosowania lepszej jako ści Urz ąd Gminy, PFO Ś, - paliw GFO Ś własne wła ścicieli, WFO Ś, stosowanie instalacji wysokosprawnych b.d. PFO Ś, GFO Ś własne wła ścicieli, WFO Ś, termomodernizacja budynków 140 000 PFO Ś, GFO Ś budowa nowych urz ądze ń ograniczaj ących własne wła ścicieli, WFOŚ, b.d. emisj ę PFO Ś, GFO Ś własne inwestorów, dobry stan atmosfery wprowadzanie odnawialnych źródeł energii b.d. WFO Ś, PFO Ś, GFO Ś egzekwowanie instrumentów prawno- Starostwo, Urz ąd Gminy - ekonomicznych Urz ąd Gminy, WFO Ś, ograniczanie emisji wtórnej 10 000 PFO Ś, GFO Ś Urz ąd Gminy WFO Ś, prowadzenie działa ń monitoringowych 10 000 PFO Ś, GFO Ś lokalizacja zakładów emituj ących hałas Urz ąd Gminy - poza terenami zabudowanymi Urz ąd Gminy, WFO Ś, popularyzacja ochrony przyrody 4 000 PFO Ś, GFO Ś Urz ąd Gminy, WFO Ś, wdra Ŝanie polityki rolno-środowiskowej - PFO Ś, GFO Ś zachowanie siedlisk oraz miejsc rozrodu Urz ąd Gminy, WFO Ś, gatunków chronionych 10 000 PFO Ś, GFO Ś i rzadkich udro Ŝnienie rzeki Wel dla migracji ryb 200 000 wędrownych ochrona przyrody, wspieranie programu restytucji łososia, certy Urz ąd Gminy, Starostwo, bioró Ŝnorodno ści i puli 50 000 i jesiotra WFO Ś, PFO Ś, GFO Ś genowych zahamowanie inwazyjnego WFO Ś, PFO Ś, GFO Ś 10 000 rozprzestrzeniania si ę gatunków obcych preferowanie prowadzenia zarybie ń WFO Ś, PFO Ś, GFO Ś - materiałem z tego samego dorzecza podjecie próby odtworzenia populacji WFO Ś, PFO Ś, GFO Ś 10 000 strzebli potokowej promocja gospodarstw agroturystycznych , ekologicznych, le śnych w miejsce WFO Ś, PFO Ś, GFO Ś - niedochodowych gospodarstw rolnych Dziennik Urz ędowy - 2098 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531

rekultywacja gruntów zdegradowanych FOGR 20 000 ograniczanie degradacji gleb przez UG - górnictwo utworzenie rejestru informacji o terenach UG - zdegradowanych wła ściwe u Ŝytkowanie rolnicze gleb własne wła ścicieli 5 000 zapobieganie zanieczyszczania metalami WFO Ś, PFO Ś, GFO Ś 4 000 ci ęŜ kimi ochrona gleb przed stosowanie fitomelioracji, zalesie ń gruntów degradacj ą WFO Ś, PFO Ś, GFO Ś 70 000 nieprzydatnych rolniczo zachowywanie odpowiedniego odczynu gleb WFO Ś, PFO Ś, GFO Ś 12 500 zapobieganie nielegalnemu składowaniu Urz ąd Gminy, WFO Ś, 4000 odpadów PFO Ś, GFO Ś poprawianie warto ści u Ŝytkowej gleb własne wła ścicieli, FOGR 25 000 własne wła ścicieli zachowanie torfowisk, oczek wodnych gruntów, WFO Ś, PFO Ś, - GFO Ś przeprowadzenie działa ń formalno- prawnych pod potrzeby zalesie ń - w tym okre ślenie granic polno-le śnych w Urz ąd Gminy - miejscowych planach zagospodarowania optymalna lesisto ść przestrzennego utrzymywanie odpowiedniej kondycji lasów własne właścicieli 8 000 powi ększanie areału lasów, szczególnie na Starostwo, WFO Ś 70 000 gruntach marginalnych wzrost wykorzystywania energii ze źródeł WFO Ś, PFO Ś, GFO Ś, b.d. odnawialnych własne inwestorów eliminowanie przypadków marnotrawstwa Urz ąd Gminy ,WFO Ś, wody PFO Ś, GFO Ś, własne 1 000 zakładów preferowanie rozwi ąza ń zakładaj ących Urz ąd Gminy ,WFO Ś, racjonalne stosowanie wody gorszej jako ści zamiast PFO Ś, GFO Ś, własne - wykorzystanie wody pitnej zakładów zasobów naturalnych, Urz ąd Gminy ,WFO Ś, materiałów i energii propagowanie obiegów zamkni ętych - PFO Ś, GFO Ś, opracowanie i wdro Ŝenie zasad oszcz ędno ści wody, energii i materiałów w Urz ąd Gminy - UG i jednostkach podległych UG popieranie stosowania instalacji WFO Ś, PFO Ś, GFO Ś, - wysokosprawnych własne inwestorów

17. Kontrola realizacji programu. zwi ększania zakresu danych. Zweryfikowana wersja programu musi by ć poddana procedurze uchwalania. Zapisy art. 18 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska wprowadzaj ą obowi ązek sporz ądzania co 18. Źródła finansowania gminnego programu dwa lata raportów z wykonania programów ochrony ochrony środowiska. środowiska i przedstawiania go radzie gminy. W zwi ązku z tym, w Urz ędzie Gminy Grodziczno powinna Podstawow ą form ą finansowania ochrony środowiska zosta ć wyznaczona osoba, która będzie pełniła funkcj ę w kraju s ą fundusze celowe, działaj ące na czterech koordynatora ds. realizacji PO Ś. Koordynator gminny szczeblach administracji, banki oraz fundacja Ekofundusz. będzie zbierał informacje dotycz ące realizacji programu, które posłu Ŝą do sporz ądzenia w/w raportu, informował Fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej zarz ąd gminy o przebiegu realizacji programu oraz b ędzie przeznaczaj ą środki zgromadzone z opłat za korzystanie współpracował z koordynatorem powiatowym d/s realizacji ze środowiska na dofinansowanie przedsi ęwzi ęć poza- i programu ochrony środowiska. W harmonogramie inwestycyjnych z zakresu ochrony środowiska w formach realizacji celów wskazano sposób ich realizacji i mierniki. preferencyjnych po Ŝyczek i dotacji. W celu monitorowania realizacji niezb ędne b ędą równie Ŝ informacje o wska źnikach obrazuj ących stan środowiska, Polskie banki, pa ństwowe czy w postaci spółek które uzyska ć b ędzie mo Ŝna w Urz ędzie Wojewódzkim, akcyjnych oferuj ą ró Ŝnorodne kredyty na proekologiczne Urz ędzie Statystycznym, Urz ędzie Marszałkowskim, przedsi ęwzi ęcia. Szczególn ą rol ę w tym sektorze odgrywa Okr ęgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej, WIO Ś. Na dzie ń Bank Ochrony Środowiska, proponuj ący na tak ą dzisiejszy niektóre wska źniki wa Ŝne dla oceny programu działalno ść prywatnym i samorz ądowym inwestorom są dla naszego regionu niedost ępne jak np. wskaźniki zró Ŝnicowane oferty w postaci preferencyjnych kredytów. dotycz ące uci ąŜ liwo ści hałasu, zu Ŝycia wody, materiałów, energii na jednostk ę produkcji, warto ść produkcji lub PKB, Fundacja Ekofundusz dysponuje środkami świadomo ści ekologicznej mieszka ńców i in. pochodz ącymi z ekokonwersji polskiego zadłu Ŝenia Z zapisów ustawy Prawo ochrony środowiska wynika, zagranicznego na projekty proekologiczne udzielaj ąc Ŝe program powinien zosta ć zaktualizowany na lata 2008- pomocy finansowej w postaci preferencyjnych po Ŝyczek 2011. oraz dotacji (gdy inwestorem jest samorz ąd - dotacja Niezale Ŝnie od powy Ŝszego program gminny b ędzie mo Ŝe dochodzi ć do 50% kosztów przedsi ęwzi ęcia). mógł by ć weryfikowany i korygowany w miar ę u ści ślania i Dziennik Urz ędowy - 2099 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531

Wst ąpienie Polski do Unii Europejskiej tworzy mo Ŝliwo ści uzyskania finansowego wsparcia ze środków Cel 1 - wspieranie rozwoju i dostosowania strukturalnego funduszy strukturalnych i Funduszu Spójno ści - regionów słabiej rozwini ętych, europejskich środków „pomocowych”, jako Ŝe cały kraj, Cel 2 - wspieranie gospodarczego i społecznego wszystkie województwa/regiony, z uwagi na du Ŝo ni Ŝszy przekształcania obszarów z trudno ściami poziom rozwoju ekonomicznego (PKB znacznie poni Ŝej strukturalnymi, średniej unijnej) b ędzie kwalifikowa ć si ę do pomocy w Cel 3 - wspieranie przyj ęcia i modernizacji polityk i ramach wspierania rozwoju i dostosowania strukturalnego systemów edukacji, kształcenia zawodowego i regionów słabiej rozwini ętych. zatrudnienia.

Fundusz Spójno ści mo Ŝe by ć źródłem pomocy Po przyst ąpieniu Polski do UE wszystkie finansowej przeznaczonej dla samorz ądów (gmin lub regiony/wszystkie województwa zostan ą zakwalifikowane zwi ązków gmin), które planowa ć b ędą du Ŝe inwestycje w do Celu 1; temu celowi polityki strukturalnej Unii podlegaj ą publiczn ą infrastruktur ę z zakresu gospodarki wodno- regiony, w których PKB na jednego mieszka ńca wynosi ściekowej, gospodarki odpadami, ochrony powietrza, poni Ŝej 75% średniego dochodu UE. działa ń przeciwpowodziowych oraz rekultywacji terenów zdegradowanych. Minimalna warto ść projektu, który mo Ŝe Fundusze strukturalne wdra Ŝane b ędą wył ącznie na by ć dofinansowany z tego źródła powinna wynosi ć 10 mln poziomie krajowym. Działania typowo inwestycyjne w €; wysoko ść wsparcia ze strony FS mo Ŝe by ć rz ędu 85% ochronie środowiska, które mog ą by ć wspierane z kosztów. funduszy strukturalnych, s ą zapisane w dwóch Zasadniczym źródłem finansowania inwestycji w programach operacyjnych: sektorze ochrony środowiska dla jednostek samorz ądu 1) Zintegrowanym Programie Operacyjnym Rozwoju terytorialnego (JST) mo Ŝe by ć jeden z czterech funduszy Regionalnego (ZPORR), strukturalnych - Europejski Fundusz Rozwoju którego beneficjentami mog ą by ć samorz ądy, Regionalnego (ang. ERDF); pozostałe z nich to: 2) Sektorowym Programie Operacyjnym „Wzrost - Europejski Fundusz Socjalny (ang. ESF), konkurencyjno ści przedsi ębiorstw”, adresowanym do - Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnych przedsi ębiorstw (z wył ączeniem przedsi ębiorstw (ang. EAGGF), komunalnych). - Instrument Finansowy Wspierania Rybołówstwa (ang. FIFG). Projekty z zakresu ochrony środowiska b ędą miały szans ę uzyska ć dofinansowanie w ramach trzech działa ń Środki finansowe z funduszy strukturalnych s ą zawartych w dwóch priorytetach ZPORR. rozdysponowane w ramach trzech celów pomi ędzy cztery fundusze, zarz ądzane przez wła ściwe Dyrekcje Generalne Komisji Europejskiej:

Tab.13. Priorytety i działania w ZPORR zwi ązane z inwestycjami w ochron ę środowiska.

Priorytet Działania Rozbudowa i modernizacja infrastruktury słu Ŝą cej (1.2) Infrastruktura ochrony środowiska wzmocnieniu konkurencyjno ści regionów Rozwój lokalny (3.1) Rozwój obszarów wiejskich (3.2) Rewitalizacja obszarów zdegradowanych

Środki w ramach ZPORR s ą przyznawane na Działanie „Infrastruktura ochrony środowiska” jest podstawie konkursu projektów ogłaszanego przez zbie Ŝne z działaniem „Rozwój obszarów wiejskich” - Marszałka Województwa. By uzyska ć środki gmina musi ró Ŝnica polega na obszarze działania i wielko ści zło Ŝyć wniosek i doł ączy ć odpowiedni ą dokumentacj ę wspieranych inwestycji. (projekty techniczne, studium wykonalno ści projektu, Plan Rozwoju Lokalnego).Informacje na ten temat W ramach działania „Infrastruktura ochrony zamieszczane s ą na stronach internetowych Ministerstwa środowiska” prowadzone b ędą wi ększe inwestycje Gospodarki, Pracy i polityki Społecznej: infrastrukturalne o znaczeniu regionalnym, słu Ŝą ce www.fundusze strukturalne.gov.pl i na stronie wzmacnianiu konkurencyjno ści regionów. informacyjnej regionu: www.warmia.mazury.pl .

Tab.14. Szczegółowe rodzaje inwestycji w działaniu „Infrastruktura ochrony środowiska”. Działanie Poddziałanie Rodzaje kwalifikuj ących si ę projektów Infrastruktura ochrony Zaopatrzenie w wod ę i - Budowa/przebudowa sieci wodoci ągowych środowiska oczyszczanie ścieków - Budowa/przebudowa sieci kanalizacyjnych - Budowa/przebudowa stacji uzdatniania wody - Budowa/przebudowa oczyszczalni ścieków - Budowa zbiorników umo Ŝliwiaj ących pozyskanie wody pitnej Zagospodarowanie - Organizacja i wdra Ŝanie systemów selektywnej zbiórki odpadów i odpadów recyklingu - Wdra Ŝanie systemowej gospodarki odpadami komunalnymi/budowa sortowni, kompostowni, budowa nowych i rekultywacja starych składowisk, Poprawa jako ści powietrza - Przebudowa/rozbudowa systemów ciepłowniczych-wyposa Ŝanie w instalacje ograniczaj ące emisje zanieczyszcze ń pyłowych i gazowych do powietrza - Przekształcenie istniej ących systemów ogrzewania /obiektów Dziennik Urz ędowy - 2100 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531

publicznych/ w systemy bardziej przyjazne dla środowiska - ograniczenie niskiej emisji Zapobieganie powodziom - Regulacja cieków wodnych - Tworzenie polderów - Budowa/przebudowa wałów przeciwpowodziowych wraz z dojazdem - Budowa/przebudowa małych zbiorników retencyjnych i stopni wodnych Wsparcie zarz ądzania - Opracowanie baz danych dotycz ących lasów, jako ści gleb, wód, ochron ą środowiska powietrza - Tworzenie systemów pomiaru zanieczyszcze ń powietrza w miastach oraz systemów informowania o poziomie zanieczyszczeń - Utworzenie sieci stacji kontrolnych i ostrzegawczych w zakresie jako ści wód - Tworzenie map terenów zalewowych Wykorzystanie - Budowa/przebudowa infrastruktury słu Ŝą cej do produkcji i przesyłu odnawialnych źródeł energii energii odnawialnej/energia wiatrowa, wodna, ogniwa słoneczne, biomasa

Omawiane działanie ma na celu ograniczenie ilo ści przeliczeniu na mieszka ńca poni Ŝej 60% średniej zanieczyszcze ń kierowanych do powietrza, wód i gleb, wojewódzkiej oraz o stopie bezrobocia przekraczaj ącej popraw ę stanu bezpiecze ństwa przeciwpowodziowego, 150% średniej województwa. zwi ększenie wykorzystania energii pochodz ącej ze źródeł Projekty kwalifikuj ące si ę do otrzymania wsparcia odnawialnych, tak Ŝe popraw ę zarz ądzania środowiskiem. musz ą mie ć wpływ na zwi ększenie atrakcyjno ści Na dofinansowanie mog ą liczy ć wnioskodawcy projektów, gospodarczej i inwestycyjnej gminy/gmin oraz stworzenie które b ędą polegały na budowie/przebudowie warunków do wzrostu zatrudnienia. Projekty te powinny infrastruktury środowiska; inicjatywy, zmierzaj ące do by ć spójne z innymi działaniami realizowanymi na poprawy zarz ądzania środowiskiem i usprawnienia obszarze gmin.Za najlepsze uznane zostan ą takie, które dost ępu do informacji o środowisku. najbardziej ekonomicznie b ędą wykorzystywa ć dost ępne W ramach działania „Rozwój obszarów wiejskich ” fundusze, przy u Ŝyciu najnowszych technologii wspierane b ędą małe inwestycje z zakresu ochrony przyjaznych dla środowiska, a tym samym pozwol ą na środowiska, o oddziaływaniu lokalnym, realizowane na zredukowanie kosztów operacyjnych i podniesienie terenach wiejskich oraz w małych miastach (do 25 tys. sprawno ści funkcjonowania urz ądze ń infrastruktury mieszka ńców). technicznej. Poni Ŝej zestawiono rodzaje projektów Jako priorytetowe uznane zostan ą projekty powstaj ące w ramach omawianego działania, kwalifikuj ących si ę do w gminach i powiatach o niskich dochodach na uzyskania finansowego wsparcia ramach ZPORR. mieszka ńca i wysokiej stopie bezrobocia/o dochodach w

Tab.15. Szczegółowe rodzaje inwestycji w działaniu „Rozwój obszarów wiejskich”. Działanie Poddziałanie Rodzaje kwalifikuj ących si ę projektów Rozwój obszarów Budowa lub modernizacja urz ądze ń do - Sieci kanalizacyjne, w tym podł ączenie do sieci wiejskich odprowadzania i oczyszczania ścieków indywidualnych u Ŝytkowników - Oczyszczalnie ścieków - Inne urz ądzenia do oczyszczania, gromadzenia, odprowadzania i przesyłania ścieków Budowa lub modernizacja urz ądze ń - Sieci wodoci ągowe zaopatrzenia w wod ę - Uj ęcia wody z ochron ą uj ęć i źródeł wody pitnej - Urz ądzenia słu Ŝą ce do gromadzenia, przechowywania i uzdatniania wody Budowa lub modernizacja urz ądze ń - Urz ądzenia zaopatrzenia w energi ę zaopatrzenia w energi ę - Lokalne systemy pozyskiwania energii z alternatywnych źródeł - Gminne systemy o świetlenia ulic Gospodarka odpadami stałymi - Budowa, modernizacja i rekultywacja składowisk odpadów stałych - Budowa lub modernizacja miejsc utylizacji opakowań i nieu Ŝytych środków ochrony ro ślin - Likwidacja dzikich wysypisk - Kompleksowe systemy zagospodarowania odpadów na poziomie lokalnym, obejmuj ące odbiór posegregowanych odpadów od mieszka ńców, odzyskiwanie surowców wtórnych, recykling, kompostowanie odpadów organicznych.

Ogólnym celem powy Ŝszego działania jest do wzrostu ilo ści gospodarstw domowych obj ętych przeciwdziałanie społecznej i ekonomicznej stagnacji systemem selektywnej zbiórki odpadów, wzrostu obszarów wiejskich. Mo Ŝliwo ść otrzymania wykorzystania odnawialnych źródeł energii, zwi ększenia dofinansowania ze środków ERDF mo Ŝe mie ć poziomu zwodoci ągowania i skanalizowania obszarów. W bezpo średni wpływ na zwi ększenie poziomu inwestycji, a rezultacie działania te powinny podnie ść atrakcyjno ść po średnio stworzy ć warunki do rozwoju działalno ści inwestycyjna obszarów poprzez kompleksowe uzbrojenie gospodarczej oraz prawic warunki Ŝycia na obszarach o terenów przewidzianych pod inwestycje oraz polepszenie mniejszych perspektywach rozwojowych. jako ści podstawowej infrastruktury społecznej. Inwestycje w zakresie ochrony środowiska, realizowane w ramach tego działania, maj ą doprowadzi ć Dziennik Urz ędowy - 2101 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531

Procedura składania i oceny wniosków. (Schemat rozpatrywania wniosków do Europejskiego Funduszu Rozwoju regionalnego w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego).

1. Urz ąd Marszałkowski - przyjmowanie wniosków, ich - odpowiedzialno ść karn ą - dotycz ącą osób formalna ocena. fizycznych, maj ącą zastosowanie do najci ęŜ szych 2. Panel ekspertów - merytoryczna ocena wniosków. narusze ń porz ądku prawnego, w ści śle okre ślonych 3. Regionalny Komitet Steruj ący - rekomendacja sytuacjach; wyboru projektów. - odpowiedzialno ść cywiln ą, której podstawowym 4. Zarz ąd Województwa - wybór projektów. celem jest zapobie Ŝenie szkodzie lub jej 5. Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej - zlikwidowanie; zasady odpowiedzialno ści cywilnej ocena zgodno ści projektów z celami ZPORR. reguluj ą przepisy kodeksu cywilnego, bowiem 6. Wojewoda - podpisanie umowy z beneficjentem. artykuł PO Ś dotycz ący odpowiedzialno ści cywilnej nie stanowi samodzielnej podstawy prawnej. 19. Narz ędzia i instrumenty słu Ŝą ce realizacji gminnego programu ochrony środowiska. Instrumenty finansowe słu Ŝą ce monitorowaniu stosowania zasad i realizacji zada ń słu Ŝą cych ochronie Realizacja celów Polityki Ekologicznej Pa ństwa w środowiska to: zakresie ochrony środowiska, stosownie do kompetencji - opłaty za korzystanie ze środowiska, dokonywana jest poprzez działania zapisane w - administracyjne kary pieni ęŜ ne, programach ochrony środowiska na poszczególnych - fundusze celowe (ochrony środowiska i gospodarki szczeblach zarz ądzania z wykorzystaniem instrumentów wodnej; ochrony gruntów rolnych i le śnych), prawnych, finansowych i społecznych. - opłaty produktowe i depozytowe, - europejskie fundusze „pomocowe” - Fundusz Instrumenty prawne z zakresu ochrony środowiska Spójno ści i fundusze strukturalne. (o charakterze władczym i nakazowym), to standardy środowiskowe, pozwolenia i odpowiedzialno ść . Instrumenty społeczne , istotne dla skutecznej realizacji planowanych zada ń uj ętych w gminnym PO Ś to: Standardy środowiskowe posiadaj ą charakter - gwarantowany obywatelom w Konstytucji RP dost ęp jako ściowych (jako ści środowiska; standardy emisyjne). do informacji o środowisku, - szeroko adresowana, zintegrowana edukacja Standardy jako ściowe ustalaj ą minimalny proekologiczna, realizowana przez lokalne władze, z dopuszczalny poziom jako ści środowiska poprzez informacjami o planowanych przedsi ęwzi ęciach okre ślenie dopuszczalnych st ęŜ eń substancji inwestycyjnych, wszelkich trudnych tematach, zanieczyszczaj ących w środowisku. dotycz ących np. budowy czy lokalizacji obiektów słu Ŝą cych ochronie środowiska, ale cz ęsto Standardy emisyjne okre ślaj ą ile i jakich powoduj ących lokalne konflikty, zanieczyszcze ń mo Ŝna wprowadzi ć do środowiska z - komunikacja społeczna realizowana głownie jako konkretnego źródła. współpraca władz lokalnych z organizacjami pozarz ądowymi - dla wzajemnego informowania si ę, Standardy emisyjne ustalane s ą w sposób wymiany pogl ądów i uzgadniania stanowisk w indywidualny w pozwoleniach tak, aby zapewniały istotnych dla lokalnych społeczno ści gminy/gmin utrzymanie w środowisku st ęŜ eń zanieczyszcze ń przedsi ęwzi ęciach. okre ślonych przez standardy jako ściowe. Realizacja funkcji kontrolnych prawa ochrony Realizacja zaplanowanych przedsi ęwzi ęć na rzecz środowiska wymaga korzystania z instrumentów ochrony środowiska, zapisanych w postaci wieloletnich nakazowych – decyzji administracyjnych. Najwa Ŝniejsze z planów, nadzorowana jest równie Ŝ - oprócz u Ŝywania nich to ró Ŝnie nazywane tzw. pozwolenia - decyzje, wymienionych wy Ŝej instrumentów poprzez prowadzenie uzgodnienia, zezwolenia, pozwolenia. Ustawa PO Ś w art. monitoringu i kontroli środowiska. 180 wprowadza zapis dotycz ący pozwole ń na wprowadzanie pyłów lub gazów do powietrza, ścieków do Monitoring środowiska jest systemem pomiarów, ocen i wód lub do ziemi, wytwarzania odpadów, emitowania prognoz jego stanu, realizowanym przez organa hałasu, promieniowania elektromagnetycznego lub administracji rz ądowej (WIOS) i samorz ądowej w ramach pozwole ń zintegrowanych, czyli dotycz ących emitowania wykonywania decyzji, pozwole ń, zezwole ń, stosownie do jednocze śnie wi ęcej ni Ŝ jednego rodzaju zanieczyszcze ń posiadanych kompetencji. do środowiska, niezale Ŝnie od tego, czy wymagane byłyby, zgodnie z ustawą, pozwolenia na poszczególne Monitoring środowiska koordynowany jest przez organy rodzaje emisji. Inspekcji Ochrony Środowiska, a sie ć pomiarowa stanu środowiska prowadzona jest przez IO Ś i Inspekcj ę Ró Ŝne formy i rodzaje odpowiedzialno ści wynikaj ące z Sanitarn ą. zapisów prawa ochrony środowiska dla potrzeb jego funkcjonowania (prawa) i ochrony ( środowiska) obejmuj ą: Ustawa - Prawo ochrony środowiska okre śla zasady - odpowiedzialno ść administracyjn ą, która jako współpracy pomi ędzy organami administracji rz ądowej i regulacja prawno-administracyjna jest podstawowym samorz ądowej dotycz ące wymiany informacji o stanie narz ędziem organów samorz ądu w nadzorowaniu i środowiska na podstawie wykonywanych pomiarów i egzekwowaniu zasad ochrony środowiska; ta forma analiz oraz danych uzyskiwanych z pomiarów poziomu odpowiedzialno ści mo Ŝe by ć orzeczona m.in. w substancji lub energii, prowadzonych przez podmioty postaci kary pieni ęŜ nej za przekraczanie standardów korzystaj ące ze środowiska. emisyjnych; Dziennik Urz ędowy - 2102 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531

Monitoring realizacji ustale ń planów ochrony środowiska w kategorii koordynowanych, lecz przewidziane do nie ma jeszcze istotnych do świadcze ń; dotychczas ewentualnego dofinansowania z bud Ŝetu gminy. stosowane narz ędzia to wynikaj ące z ustawy o Program ochrony środowiska dla gminy nie jest zagospodarowaniu przestrzennym monitorowanie dokumentem prawa miejscowego. realizacji planów zagospodarowania przestrzennego czy Jest to opracowaniem o charakterze operacyjnym te Ŝ – rozpatrywanie przez sejmik sprawozda ń zarz ądu przeznaczonym do okresowej weryfikacji i województwa z wykonania programów wojewódzkich. aktualizacji, nie rzadziej, ni Ŝ co 2 lata.

Dopiero ustawa - Prawo ochrony środowiska wprowadziła Wykorzystane materiały, informacje i literatura: obowi ązek sporz ądzania co dwa lata raportów z wykonania programów ochrony środowiska i 1. Raport o stanie środowiska województwa warmi ńsko- przedstawiania radzie gminy. mazurskiego w latach 1999-2000. cz ęść I rok 1999; 2. Raport o stanie środowiska województwa warmi ńsko- 20. Streszczenie w j ęzyku niespecjalistycznym. mazurskiego w latach 1999-2000. cz ęść II rok 1999; 3. Raport o stanie środowiska województwa warmi ńsko- Konieczno ść sporz ądzenia programu ochrony mazurskiego w roku 2001; środowiska dla gmin wynika z zapisów ustawy Prawo 4. Raport o stanie środowiska województwa warmi ńsko- Ochrony Środowiska. Program Ochrony Środowiska mazurskiego w roku 2002; Gminy Grodziczno został sporz ądzony w sposób zgodny z 5. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania zaleceniami II Polityki Ekologicznej Pa ństwa, zapisami przestrzennego gminy Grodziczno 2003 r.; ustawy Prawo Ochrony Środowiska, Programem Ochrony 6. Gmina Grodziczno woj. warm.-maz. Studium Ochrony Środowiska dla Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego, Warto ści Kulturowych 2003 r.; Programem Ochrony Środowiska Powiatu 7. Sprawozdanie z realizacji ,,Programu modernizacji dróg Nowomiejskiego oraz wytycznymi rz ądowymi dotycz ącymi w województwie warmi ńsko-mazurskim na lata 2002- zawarto ści programów ochrony środowiska. 2005" Departament Infrastruktury i Geodezji Urz ędu Program składa si ę z opisu stanu środowiska w gminie Marszałkowskiego w Olsztynie - 2003 rok; tzw. diagnozy stanu środowiska oraz okre śla cele 8. Wytyczne sporz ądzania programów ochrony ekologicznych przewidziane do osi ągni ęcia w środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym, perspektywie 8-letniej, priorytetowe kierunki działa ń dla Ministerstwo Środowiska, Warszawa, grudzie ń 2002 r., okresu 4-letniego i 8-letniego a tak Ŝe szczegółowe 9. Polityka ekologiczna pa ństwa na lata 2003-2006 z zestawienia zada ń do realizacji w perspektywie 4-letniej. uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2007-2010 Uwzgl ędniono tu całokształt zagadnie ń ochrony opracowana przez Rad ę Ministrów i przyj ęta uchwał ą środowiska i zrównowa Ŝonego u Ŝytkowania jego Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 8 maja 2003 r. zasobów. Zwrócono uwag ę na najistotniejsze zadania do (Monitor Polski Nr 33, poz. 433); rozwi ązania w najbli Ŝszych latach dotycz ących m.in.: 10. Program wykonawczy do II Polityki Ekologicznej podniesienia poziomu świadomo ści ekologicznej Pa ństwa na lata 2002-2010, Rada Ministrów, mieszka ńców gminy, rozwi ązania problemów gospodarki Warszawa, listopad 2002 r., ściekowej, zapewnienia bezpiecze ństwa ekologicznego 11. Narodowa strategia ochrony środowiska na lata 2000- ale tak Ŝe wdra Ŝania nowych form ochrony środowiska 2006, Ministerstwo Środowiska, 2000; przyrodniczego m.in. wdra Ŝaniu systemu Natura 2000. 12. Krajowa strategia ochrony i umiarkowanego Program wskazuje zakres zada ń przewidzianych do uŜytkowania ró Ŝnorodno ści biologicznej, projekt, realizacji przez gmin ę, które nadaj ą si ę do Ministerstwo Środowiska 2000; finansowania ze środków zewn ętrznych. Zakres celów, 13. Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej, Warszawa, priorytetów i zada ń dobrano w taki sposób, by z jednej 1999 r., strony były one zbie Ŝne z zapisami przyj ętymi w 14. Kodeks dobrej praktyki rolniczej, Ministerstwo programie wojewódzkim, z drugiej jednak strony – Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwo Środowiska, umo Ŝliwiały asymilacj ę zewn ętrznych środków Warszawa, 2002; finansowych w zakresie szerszym ni Ŝ wynikaj ące z 15. Kleczkowski A.S., 1990, Mapa obszarów głównych aktualnych mo Ŝliwo ści bud Ŝetowych gminy. Uwzgl ędniono zbiorników wód podziemnych (GZWP) w Polsce szeroki zakres zada ń zwi ązanych z ochron ą środowiska, wymagaj ących szczególnej ochrony, Instytut za realizacj ę których odpowiedzialne s ą władze gminy, a Hydrologii i Geologii In Ŝ. AGH Kraków; tak Ŝe wiele konkretnych zada ń dla podmiotów innych, 16. Kondracki J., Geografia fizyczna Polski, PWN mimo, Ŝe realizacja tych zada ń nie wchodzi w zakres Warszawa 1980; obowi ązków samorz ądu gminnego i nie s ą finansowane 17. Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce przez gmin ę (zadania koordynowane). Trzeci ą grup ę wg stanu na 31 XII 2001 r. PIG, Wa-wa 2002 r. stanowi ą zadania wspierane, tzn. zadania mieszcz ące si ę

Dziennik Urz ędowy - 2103 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531

Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Grodziczno na lata 2004 – 2007 z uwzgl ędnieniem lat 2008 – 2011

maj 2004

Spis tre ści.

I. Wprowadzenie II. Charakterystyka obszaru obj ętego planowaniem. 1. Poło Ŝenie geograficzne. 2. Struktura demograficzna i sytuacja gospodarcza.

III. Aktualny stan gospodarki odpadami. 1. Rodzaje i ilo ści wytwarzanych odpadów. 1.1.Odpady sektora komunalnego. 1.2.Odpady sektora gospodarczego. 1.3. Odpady niebezpieczne. 2. Procesy odzysku i unieszkodliwiania odpadów. 3. Systemy zbierania odpadów. 4. Sposoby unieszkodliwiania odpadów komunalnych. 5. Podsumowanie i wnioski.

IV. Prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami w Gm. Grodziczno.

V. Działania zmierzaj ące do poprawy stanu gospodarki odpadami. 1. Zapobieganie powstawaniu odpadów. 2. Ograniczanie ilo ści i negatywnego oddziaływania odpadów na środowisko. 3. Post ępowanie z odpadami w zakresie odbioru, odzysku i unieszkodliwiania. 4. Redukcja odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji.

VI. Projektowany system gospodarki odpadami w Gminie.

VII. Harmonogram realizacji planowanych przedsi ęwzi ęć . 1. Harmonogram działa ń do 2011 roku. 2. Harmonogram realizacji przedsi ęwzi ęć w okresie 2004-2007.

VIII. Sposoby i źródła finansowania. IX. Analiza oddziaływania Planu Gospodarki Odpadami na środowisko. X. System monitoringu realizacji celów Planu Gospodarki Odpadami. XI. Materiały źródłowe. XII. Streszczenie w j ęzyku niespecjalistycznym.

I. Wprowadzenie. Z zapisów art. 17 i 18 ustawy - Prawo ochrony Ustawa z 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska wynika, Ŝe w celu realizacji polityki środowiska w art. 13 stanowi, i Ŝ Polityka ekologiczna ekologicznej pa ństwa na poszczególnych szczeblach pa ństwa ma na celu stworzenie warunków niezb ędnych zarz ądzania administracyjnego zarz ądy województw i do realizacji ochrony środowiska, co oznacza, Ŝe powinna powiatów oraz gmin sporz ądzaj ą odpowiednio słu Ŝyć zrównowa Ŝonemu rozwojowi kraju poprzez wojewódzkie, powiatowe i gminne programy ochrony harmonizowanie celów gospodarczych i społecznych z środowiska z planami gospodarki odpadami, celami ochrony środowiska. uchwalane nast ępnie przez sejmiki wojewódzkie, rady powiatów i rady gmin. Podstaw ę Polityki ekologicznej pa ństwa na lata do 2011 roku stanowi ą nast ępuj ące dokumenty: Wojewódzkie, powiatowe i gminne programy ochrony - II Polityka Ekologiczna Pa ństwa, uchwalona przez środowiska wraz z planami gospodarki odpadami Sejm RP w sierpniu 2001 r., sporz ądzane s ą na okres 4 lat, z perspektyw ą działa ń na - Program wykonawczy do II Polityki Ekologicznej nast ępne 4 lata, natomiast, co 2 lata sejmikom Pa ństwa na lata 2002-2011, przyj ęty przez Rad ę województw, radom powiatów i gmin przedstawiane s ą Ministrów 10 grudnia 2002 r., raporty z wykonania programów i sprawozdania z - Polityka Ekologiczna Pa ństwa na lata 2003-2006 z realizacji planów gospodarki odpadami. uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2007-2010, uchwalona przez Sejm RP 8 maja 2003. Dziennik Urz ędowy - 2104 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531

Podstawowym dokumentem dla potrzeb planowania odpady opakowaniowe, odpady wielkogabarytowe, przedsi ęwzięć z zakresu gospodarowania odpadami odpady budowlane i odpady niebezpieczne, pochodz ące z jest Krajowy Plan Gospodarki Odpadami, przyj ęty do gospodarstw domowych. realizacji uchwał ą Rady Ministrów z 29 pa ździernika 2002 r., wyznaczaj ący strategi ę działa ń na lata do 2011 Gmina jest jednostk ą odpowiedzialn ą za tworzenie roku, która powinna znale źć odzwierciedlenie w warunków dla zorganizowania prawidłowej gospodarki planach wojewódzkich, powiatowych i gminnych. odpadami komunalnymi organizacja systemu zbiórki odpadów, w tym zbiórki selektywnej nale Ŝy do jej zada ń Plan gospodarki odpadami dla Gminy Grodziczno, własnych, natomiast systemy odzysku i unieszkodliwiania sporz ądzony zgodnie z wymienionymi wy Ŝej odpadów powinny by ć koordynowane przez władze dokumentami, uwzgl ędnia równie Ŝ zapisy „Planu powiatu oraz planowane i realizowane z uwzgl ędnieniem Gospodarki Odpadami dla województwa warmi ńsko- ekonomicznego i ekologicznego efektu, jako rozwi ązania mazurskiego na lata 2003-2006 z uwzgl ędnieniem wspólnego dla wi ększej ilo ści/wszystkich jednostek perspektywy na lata 2007-2010”, uchwalonego przez administracyjnych w powiecie. Sejmik Województwa 13 listopada 2003 r. oraz ustalenia „Planu Gospodarki Odpadami Powiatu Nowomiejskiego Maj ąc na wzgl ędzie ustalenia planów wy Ŝszych na lata 2004-2007 z uwzgl ędnieniem lat 2008-2011”. szczebli plan gospodarki odpadami dla Gminy Grodziczno okre śla zadania, słu Ŝą ce zintegrowaniu w gminie działa ń Głównym celem przyszłej gospodarki odpadami w w tym zakresie w sposób zgodny z zasadami ochrony województwie warmi ńsko-mazurskim jest środowiska, z równoczesnym uwzgl ędnieniem obecnych i minimalizacja zagro Ŝeń środowiska powodowanych przyszłych, technicznych i ekonomicznych uwarunkowań, przez odpady. tj. przedstawienie: - aktualnego stanu gospodarki odpadami w gminie, Przyj ęte w Planie Wojewódzkim cele strategiczne to: - prognozy zmian w gospodarowaniu odpadami w krótko- i długookresowym terminie działania, - likwidacja i rekultywacja nielegalnych „dzikich” - planowanych przedsi ęwzi ęć , zmierzaj ących do składowisk odpadów, poprawy sytuacji w zakresie gospodarowania - minimalizacja ilo ści powstaj ących odpadów i odpadami, zmniejszanie ich toksyczno ści, - źródeł finansowania planowanych zada ń - konsekwentna i skuteczna egzekucja przepisów organizacyjnych i inwestycyjnych, prawa, - sposobów monitorowania i oceny realizacji planu. - optymalne zagospodarowanie odpadów. Zgodnie z art. 14 ustawy o odpadach projekt W Planie Gospodarki Odpadami Powiatu gminnego planu gospodarki odpadami opracowany przez Nowomiejskiego przyj ęto jako cel strategiczny: zarz ąd gminy podlega zaopiniowaniu przez zarz ąd województwa oraz zarz ąd powiatu. „Sprawnie działaj ący, optymalny ekonomicznie, Sprawozdanie z realizacji gminnego planu gospodarki bezpieczny dla środowiska i w pełni kontrolowany odpadami składane jest co 2 lata radzie gminy, natomiast system gospodarki odpadami, stawiaj ący powiat aktualizacj ę planu przeprowadza si ę co 4 lata. nowomiejski na pozycji lidera w województwie w zakresie nowoczesnych rozwi ąza ń w gospodarce II. Charakterystyka obszaru obj ętego odpadami” planowaniem. 1. Poło Ŝenie geograficzne. Cele główne ustalone w Powiatowym Planie Gospodarki Odpadami to: Gmina Grodziczno poło Ŝona jest w południowo- - wzrost świadomo ści ekologicznej zachodniej cz ęś ci województwa warmi ńsko-mazurskiego. społecze ństwa, Gmina wchodzi w skład powiatu nowomiejskiego wraz z - segregacja i selektywna zbiórka odpadów, miejsk ą gmin ą Nowe Miasto Lubawskie oraz gminami - minimalizacja ilo ści wytwarzanych odpadów, wiejskimi: Biskupiec, Kurz ętnik i Nowe Miasto Lubawskie. - ograniczenie szkodliwego wpływu odpadów na W Gminie o powierzchni 154 km 2 mieszka 6 690 środowisko. mieszka ńców. Poni Ŝej w tabeli zestawiono dane o podziale Stosownie do zapisów ustawy o odpadach gminny administracyjnym i ludno ści powiatu nowomiejskiego plan gospodarki odpadami obejmuje wszystkie rodzaje (materiały UG, Rocznik Statystyczny 2003). odpadów powstaj ących na jej terenie, a zwłaszcza odpady komunalne z uwzgl ędnieniem ulegaj ących biodegradacji;

Tab.1. Podział administracyjny i ludno ść powiatu nowomiejskiego.

Miasto, gminy Powierzchnia w km 2 Liczba sołectw Miejscowo ści wiejskie Ludno ść ogółem M. Nowe Miasto Lubawskie 12 - - 11 369 Gm. Nowe Miasto Lubawskie 138 16 20 8 000 Gm. Biskupiec 241 25 36 10 300 Gm. Grodziczno 154 17 17 6 699 Gm. Kurz ętnik 150 19 21 8 940 Razem powiat 695 77 94 45 308

Dziennik Urz ędowy - 2105 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531

Krajobraz rejonu Gminy w znacznym stopniu eksploatowanych złó Ŝ kruszywa naturalnego (Grodziczno ukształtowany został pobytem ostatniego zlodowacenia. I i II) oraz zinwentaryzowane zło Ŝa kredy (m. Rynek). Rze źba terenu jest bardzo urozmaicona - obni Ŝenia od Najstarszym zabytkiem znajduj ącym si ę w Gminie jest wschodu i zachodu ku dolinie rzeki Wel, przepływaj ącej w ko ściół parafialny. Pierwsze udokumentowane wzmianki o kierunku północno-zachodnim, przeplataj ą si ę z parafii pochodz ą z XIV w. I zwi ązane s ą z budow ą wysoczyznami; w zach. cz ęś ci Gminy wysoko ść gotyckiego ko ścioła p.w. św. Piotra i Pawła. Parafia w bezwzgl ędna dochodzi do 168 m npm (okolice Mroczna). Grodzicznie była prawdopodobnie pierwsz ą ustanowion ą Znaczne obszary Gminy zajmuje Welski Park przez Zakon Krzy Ŝacki w tej cz ęś ci Ziemi Lubawskiej. Narodowy, utworzony w 1995 r. dla ochrony rzeki Wel (najwi ększego lewobrze Ŝnego dopływu Drw ęcy), jej doliny 2. Struktura demograficzna i sytuacja oraz jezior, przez które przepływa. Ró Ŝne formy prawnej gospodarcza. ochrony przyrody obejmuj ą ł ącznie ponad 37% terytorium Gminy - s ą to obszary chronionego krajobrazu, rezerwat W Gminie, podobnie jak w powiecie w ci ągu ostatnich „Piekło”, wiejskie parki podworskie oraz skupiny drzew- pi ęciu lat mo Ŝna było zauwa Ŝyć niewielki spadek ludno ści pomników przyrody. powodowany niskim saldem ruchu naturalnego i ujemnym Na terytorium Gm. Grodziczno wyst ępuje wiele saldem ruchu migracyjnego, co obrazuje poni Ŝsza tabela. zbiorników wodnych - małych oczek i jezior, zajmuj ących Jedn ą z przyczyn znacznego ruchu migracyjnego, 1,8% jej powierzchni. Gmina charakteryzuje si ę niewielk ą zarówno w powiecie jak i w gminie jest utrzymuj ąca si ę od lesisto ści ą - w lasach zajmuj ących 14,2% jej terytorium dłu Ŝszego czasu trudna sytuacja na rynku pracy, dominuje sosna, d ąb, olsza i brzoza. Na terenie Gminy powodowana stosunkowo wysokim bezrobociem w znajduj ą si ę bilansowe zasoby geologiczne województwie warmi ńsko-mazurskim.

Tab.2. Ruch naturalny i migracyjny ludno ści w powiecie w 2002 r. (Rocznik Statystyczny 2003).

Urodzenia Saldo Miasto, gminy Zgony Przyrost naturalny Napływ Odpływ Ŝywa migracji M. Nowe Miasto Lubawskie 107 98 9 144 139 5 Gm. Biskupiec 120 90 30 97 108 - 11 Gm. Grodziczno 95 65 30 40 86 - 46 Gm. Kurz ętniku 113 89 24 77 123 - 46 Gm. Nowe Miasto Lubawskie 92 82 10 146 112 34 Razem powiat 527 424 103 504 568 - 64

Gmina Grodziczno jest gmin ą rolnicz ą – w jej W ramach stref I i III wyodr ębniono obszary granicach znajduj ą si ę 943 gospodarstwa rolne. Obok funkcjonalne, maj ąc na wzgl ędzie ich predyspozycje do rolnictwa wa Ŝnym elementem rozwoju Gminy staje si ę pełnienia okre ślonych funkcji. turystyka i rekreacja. Przyj ęte zasady zagospodarowania przestrzeni Gminy W Gminie Grodziczno ustalone zostały dla potrzeb stanowi ą istotny element rozwoju typowo rolniczej gminy, zagospodarowania przestrzennego cztery „strefy polityki która szanse rozwoju posiada głównie w turystyce przestrzennej”: krajobrazowej (strefa I i II), agroturystyce i rekreacji. Z I. parkowo-krajobrazowa, uwagi na zasoby surowców naturalnych w postaci II. krajobrazowa, kruszywa i kredy pojeziernej w Gminie mo Ŝliwy jest rozwój III. aktywizacji gospodarczej, przedsi ębiorczo ści zwi ązanej z wydobyciem i IV. rolniczo-osadnicza. przetwórstwem posiadanych zasobów, co wymaga jednak środków finansowych spoza gminnych źródeł Jako podstawowe kryterium wydzielania stref przyj ęto finansowania. walory przyrodniczo-krajobrazowe i wra Ŝliwo ść Poni Ŝej w tabelach przedstawiono podstawowe dane o środowiska na działalno ść człowieka z uwzgl ędnieniem podmiotach gospodarczych i u Ŝytkowaniu gruntów w Gm. ekofizjografii, prawnych form ochrony przyrody oraz Grodziczno. tendencji rozwojowych rejonu.

Tab.3. Podmioty gospodarki narodowej według sektorów i wybranych form prawno-organizacyjnych w gminach powiatu nowomiejskiego (wg Rocznika Statystycznego 2003).

Sektor - w tym Jednostka Ogółem Przeds. Osoby administracyjna Publiczny Prywatny Spółki Spółdzielnie pa ństw. fizyczne M. Nowe Miasto 897 62 835 - 51 7 751 Lubawskie Gm. Biskupiec 474 21 453 - 17 5 405 Gm. Grodziczno 203 14 189 - 13 2 156 Gm. Kurz ętnik 478 15 463 1 30 2 403 Gm. N. M. Lubawskie 370 20 350 1 15 1 295 Powiat 2 422 132 2 290 2 126 17 2 10

Dziennik Urz ędowy - 2106 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531

Tab.4. U Ŝytkowanie gruntów w gospodarstwach rolnych Gminy Grodziczno. (Rocznik Statystyczny 2003)

- w tym Pow. gruntów Grunty Pozostałe ogółem, ha Łąki Pastwiska Sady Lasy i grunty le śne orne grunty Gm.- 12603 10 326 716 443 15 530 573 Powiat-51580 41 828 3 091 1 736 75 1 962 2 888

Tab.5. Powierzchnia gruntów le śnych i lesisto ść w Gm. Grodziczno (Rocznik Statystyczny 2003).

Powierzchnia gruntów le śnych w ha Jednostka Grunty publiczne Lesisto ść w Grunty administracyjna Ogółem Lasy Własno ść % Własno ść SP prywatne gminy Gm. Grodziczno 2272,2 2239,9 1713,2 6,0 553,0 26,4 Powiat nowomiejski 13837,4 13526,5 11692,7 90,7 2054,0 19,5

III. Aktualny stan gospodarki odpadami. Odpady komunalne s ą zró Ŝnicowan ą mas ą 1. Rodzaje i ilo ści wytwarzanych odpadów. odpadów, zarówno pod wzgl ędem ich składu jak i wła ściwo ści. Wytwarzane ilo ści tych odpadów zale Ŝą m.in. Jak dotychczas zarówno na szczeblu centralnym jak i od: wojewódzkim nie prowadzono ewidencji wytwarzanych - rodzaju zabudowy i specyfiki terenów gminy, tak Ŝe odpadów komunalnych. Wprawdzie Główny Urz ąd stopnia nasycenia obiektami u Ŝyteczno ści Statystyczny gromadzi dane ilo ściowe dostarczane przez publicznej, handlowymi, usługowymi, przewo źników odpadów, jednak dane te nie s ą - wyposa Ŝenia budynków w urz ądzenia techniczno- jednoznaczne z ilo ściami rzeczywi ście powstaj ących sanitarne, zwłaszcza grzewcze, odpadów. - poziomu zamo Ŝno ści i konsumpcji mieszka ńców, Tworzone obecnie wojewódzkie bazy danych w - posiadania przydomowych ogródków, działek itp. Urz ędach Marszałkowskich otrzymuj ą natomiast informacje od zarz ądzaj ących składowiskami i instalacjami Wła ściwo ści odpadów komunalnych odzysku i/lub unieszkodliwiania, czyli dotycz ące przede charakteryzowane s ą za pomoc ą ró Ŝnych wska źników, wszystkim odpadów zdeponowanych. np.: Ocena aktualnego stanu gospodarowania odpadami - okre ślaj ącego nagromadzenie odpadów - w powstaj ącymi w Gm. Grodziczno, dokonana w niniejszym jednostkach obj ęto ściowych (m 3 /Ma, rok); w opracowaniu oparta jest na bilansie wytwarzanych jednostkach wagowych (kg/Ma, rok), odpadów, uwzgl ędniaj ącym wska źniki nagromadzenia - fizycznych - jak ci ęŜ ar obj ęto ściowy (g ęsto ść kg/m 3); odpadów, okre ślone w Krajowym Planie Gospodarki podział frakcyjny czy skład morfologiczny (%), Odpadami oraz na analizie sposobu ich odbioru, odzysku i - okre ślaj ących wła ściwo ści paliwowe (wilgotno ść ; unieszkodliwiania w istniej ących uwarunkowaniach udział cz ęś ci nie- i palnych; cz ęś ci lotnych; ciepło ekonomicznych i społecznych w Gminie. spalania i warto ść opałow ą); składniki agresywne (dwutlenek siarki, chlorowodór, pi ęciotlenek azotu w Maj ąc na wzgl ędzie miejsca wytwarzania generalnie mg/kg s.m.), odpady powstaj ące w gminie mo Ŝna podzieli ć na: - okre ślaj ących wła ściwo ści nawozowe, tj. w ęgiel i azot organiczny; fosfor, potas, substancje 1) odpady sektora komunalnego, organiczne; metale ci ęŜ kie (kadm chrom, mied ź, 2) odpady sektora gospodarczego. nikiel, ołów, cynk).

1.1. Odpady sektora komunalnego. Miejscem powstawania odpadów komunalnych na terenie Gminy s ą: Odpady komunalne to odpady powstaj ące w - gospodarstwa domowe, gospodarstwach domowych, a tak Ŝe odpady nie - obiekty u Ŝyteczno ści publicznej, zawieraj ące odpadów niebezpiecznych, pochodz ące - zakłady i firmy produkcyjne, od innych wytwórców odpadów, które ze wzgl ędu na - przychodnia lekarska i lecznica weterynaryjna, swój charakter lub skład s ą podobne do odpadów - fermy hodowli zwierz ąt, gospodarstwa rolno- powstaj ących w gospodarstwach domowych. produkcyjne.

Odpady te mo Ŝna nast ępuj ąco pogrupowa ć, tj. jako: Jak uprzednio wspomniano dla potrzeb niniejszego - odpady z gospodarstw domowych, Planu oszacowano ilo ści odpadów komunalnych, - odpady z obiektów infrastruktury, powstaj ące w roku na terenie Gminy w oparciu o - odpady wielkogabarytowe, wska źniki nagromadzenia odpadów, ró Ŝne dla terenów - odpady budowlane, z demonta Ŝu, po remontach, miast i wsi, jakie dla potrzeb bilansowania odpadów - odpady z ogrodów, parków, przyj ęto w Krajowym i Wojewódzkim Planie Gospodarki - odpady niebezpieczne wytwarzane w grupie Odpadami. odpadów komunalnych.

Dziennik Urz ędowy - 2107 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531

Tab.6. Wska źniki nagromadzenia odpadów komunalnych wkg/Ma, rok (KPGO).

Przyj ęty wska źnik nagromadzenia odpadów Źródła powstawania odpadów Miasto Wie ś odpady z gospodarstw domowych 224 116 odpady z obiektów infrastrukturalnych 110 45 odpady wielkogabarytowe 20 15 odpady z budowy, remontów i demonta Ŝu obiektów 40 40 odpady z ogrodów i parków 12 5 odpady z czyszczenia ulic 15 - odpady niebezpieczne, pochodz ące z odpadów domowych 3 2 Razem 424 223

Wytworzone w Gminie ilo ści odpadów, zale Ŝnie od źródła ich powstawania, wyliczono w oparciu o wska źniki nagromadzenia dla terenów wiejskich, co przedstawiono poni Ŝej.

Tab.7. Ilo ści odpadów komunalnych wytworzonych w Gm. Grodziczno w 2003 r. (wg KPGO).

Lp. Źródło powstawania odpadów Ilo ści, Mg 1. Odpady z gospodarstw domowych 777,1 2. Odpady z obiektów u Ŝyteczno ści publicznej 301,5 3. Odpady wielkogabarytowe 100,5 4. Odpady budowlane, poremontowe, z demonta Ŝu 267,9 5. Odpady z ogrodów, parków 33,5 6. Odpady z czyszczenia ulic - 7. Odpady niebezpieczne, pochodz ące z odpadów domowych 13,4 Razem 1 493,9

Dla potrzeb sporz ądzenia bilansu odpadów powstaj ących w Gminie, uwzgl ędniaj ącego zarówno źródło „pochodzenia” odpadów jak i ich rodzaje, w oparciu o składy morfologiczne (wg KPGO) wyliczono ilo ści poszczególnych strumieni odpadów - jako „składowych” całkowitego bilansu.

Tab.8. Skład morfologiczny w % odpadów domowych oraz ich ilo ści wytworzone w Gm. Grodziczno w 2003 r.

Lp. Strumie ń odpadów Udział , % Ilo ść , Mg 1. Odpady organiczne ro ślinne 13 101,0 2. Odpady organiczne zwierz ęce 1 7,9 3. Odpady organiczne inne 2 15,8 4. Odpady papieru i tektury 13 101,0 5. Odpady tworzyw sztucznych 13 101,0 6. Odpady materiałów tekstylnych 3 23,3 7. Odpady szkła 8 62,2 8. Odpady metali 4 31,1 9. Odpady mineralne 10 77,1 10. Frakcja mineralna < 10 mm 33 256,4 Razem 100 777,1

Tab.9. Skład morfologiczny w % odpadów komunalnych pochodz ących z innych źródeł wytwarzania.

Odpady z Odpady z Odpady z obiektów Odpady Odpady Lp. Strumie ń odpadów ogrodów i czyszczenia uŜyteczno ści wielkogabarytowe budowlane parków ulic publicznej 1. Odpady organiczne 10 - - 80 - (ro ślinne +inne) 2. Odpady papieru i tektury 30 - - - - 3. Odpady tworzyw sztucznych 30 10 1 - - 4. Odpady materiałów tekstylnych 3 - - - - 5. Odpady szkła 10 - - - 6. Odpady metali 5 30 5 - - 7. Odpady mineralne +drobna frakcja 12 - - 20 100 8. Odpady drewna - 60 7 - - 9. Odpady cegły, betonu, - - 69 - - nawierzchni dróg 10. Piasek i inne - - 18 - - Razem 100 100 100 100 100

Dziennik Urz ędowy - 2108 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531

Tab.10. Ilo ści odpadów komunalnych pochodz ących z innych źródeł - wytworzone w Gm. Grodziczno w 2003 r., Mg.

Odpady Odpady z obiektów Odpady z Odpady budowlane, Lp. Strumie ń odpadów uŜyteczno ści ogrodów, wielkogabarytowe poremontowe, publicznej parków z demonta Ŝu 1. Odp. organiczne 30,2 - - 26,8 (ro ślinne +zwierz ęce +inne) 2. Odp. papieru i tektury 90,5 - - - 3. Odp. tworzyw sztucznych 90,5 10,1 2,7 - 4. Odp. materiałów tekstyln. 9,0 - - - 5. Odpady szkła 30,2 - - - 6. Odpady metali 15,o 30,3 13,4 - 7. Odp. mineralne + frakcja 36,2 - - 6,7 < 10 mm 8. Odpady drewna - 60,1 18,8 - 9. Odpady cegły, betonu, piasek, inne - - 233,1 - Razem 301,8 100,5 268,0 33,5

Tab.11. Bilans odpadów komunalnych wytworzonych w Gm. Grodziczno w 2003 r., Mg.

Odpady z Odpady z Odpady Odpady Odpady z obiektów Lp. Strumie ń odpadów gospodarstw wielko- budowlane ogrodów, Razem uŜyteczn. domowych gabarytowe poremontowe parków publicznej 1. Odp. organiczne (razem) 124,7 30,2 - - 26,8 181,7 2. Odpady papieru i tektury 101,0 90,5 - - - 191,5 Odpady tworzyw 3. 101,0 90,5 - 2,7 - 204,3 sztucznych Odp. materiałów 4. 23,3 9,0 10,1 - - 32,3 tekstylnych 5. Odpady szkła 62,2 30,2 - - - 92,4 6. Odpady metali 31,1 15,0 - 13,4 - 89,8 Odpady mineralne + 7. frakcja 333,5 36,2 30,3 - 6,7 376,4 < 10 mm 8. Odpady drewna - - - 18,8 - 78,9 Odpady cegły, betonu, 9. - - 60,1 233,1 - 233,1 piasek, inne Odpady niebezpieczne, 10. pochodz ące z odpadów 13,4 - - - - 13,4 1domowych* Razem 790,5 301,5 100,5 267,9 33,5 1 494,1 * - odpady niebezpieczne, wchodz ące w strumie ń odpadów domowych, nie maj ą opracowanego składu morfologicznego, st ąd uwzgl ędniane s ą jedynie w całkowitym bilansie odpadów.

1.2. Odpady sektora gospodarczego.

Źródłem odpadów sektora gospodarczego jest działalność przemysłowa, produkcyjna, przetwórstwo surowców naturalnych, rolno-spo Ŝywcza, handel, transport, ró Ŝnego rodzaju usługi itp. Na terenie Gm. Grodziczno funkcjonuje stosunkowo niewiele podmiotów gospodarczych, b ędących miejscem wytwarzania odpadów gospodarczych. Do najwi ększych zakładów nale Ŝą :

Lp. Firma Rodzaj działalno ści Miejscowo ść 1. Wytwórnia W ędlin Kami ńscy Przetwórstwo mi ęsne Mroczno 2. Piekarnia -Cukiernia, Ma ński Przetwórstwo Ŝywno ści Mroczno 3. PHUP Kriks Produkcja prefabrykatów budowlanych Mroczno 4. SKR Wydobycie kredy pojeziernej Mroczno 5. Ubojnia Przetwórstwo Ŝywno ści Grodziczno 6. Dom Pomocy Społecznej Usługi opieku ńcze Grodziczno 7. ORISTO Produkcja mebli łazienkowych Montowo 8. Młyn Przetwórstwo Ŝywno ści Rynek 9. MEW Pozyskiwanie energii ze źródeł odnawialnych Lorki, trzcin 10. Tartak i młyn Przetwórstwo drewna Lorki 11. Ośrodek Zdrowia Opieka zdrowotna Grodziczno Przedsi ębiorstwo Produkcyjno-Handlowo- 12. Działalno ść w zakresie zbierania odpadów Grodziczno Usługowe ”Sokół” Działalno ść w zakresie odzysku i unieszkodliwiania 13. „PORCUS” sp. z o.o. Kotlewo odpadów

Dziennik Urz ędowy - 2109 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531

Odpady sektora gospodarczego s ą zagospodarowane - oleje i tłuszcze inne ni Ŝ jadalne, w miejscu ich powstawania b ądź przekazywane do - farby, tusze, kleje, lepiszcze i Ŝywice zawieraj ące unieszkodliwiania lub przetwarzania specjalistycznym substancje niebezpieczne, firmom, posiadaj ącym pozwolenia na prowadzenie tego - detergenty zawieraj ące substancje niebezpieczne, rodzaju działalno ści. - leki cytotoksyczne i cytostatyczne, - zu Ŝyte urz ądzenia elektryczne i elektroniczne, Wśród odpadów sektora gospodarczego, zgodnie z zawieraj ące niebezpieczne składniki, klasyfikacj ą odpadów mo Ŝna wyodr ębni ć: - drewno zawieraj ące niebezpieczne substancje. - odpady niebezpieczne, - odpady inne ni Ŝ niebezpieczne, Brak w gminie systemu odr ębnego gromadzenia - odpady komunalne i podobne do komunalnych, odpadów niebezpiecznych, wchodz ących w strumie ń pochodz ące z zaplecza administracyjno-socjalnych odpadów domowych/z gospodarstw wiejskich zakładów, firm; odpady te w ogólnym bilansie sprawia, Ŝe odpady te kierowane s ą do deponowania zasilaj ą odpady komunalne. razem z pozostałymi zmieszanymi odpadami komunalnymi na składowisko odpadów 1.3. Odpady niebezpieczne. komunalnych, stwarzaj ąc tym samym zagro Ŝenie dla środowiska. Źródłem powstawania odpadów niebezpiecznych s ą procesy przemysłowe, rolnictwo a tak Ŝe cz ęść odpadów Działaj ące w Gminie zakłady i firmy bran Ŝy drzewnej, komunalnych. Oznacza to, Ŝe znacz ąca cz ęść źródeł tych przetwórstwa rolno-spo Ŝywczego, przetwórstwa surowców odpadów ma charakter rozproszony, co stwarza okre ślone mineralnych oraz ró Ŝnorodne placówki usługowe generuj ą trudno ści przy sporz ądzaniu bilansu poszczególnych okre ślone strumienie odpadów niebezpiecznych. strumieni odpadów. Obowi ązki wytwórców i posiadaczy w zakresie Do strumienia odpadów komunalnych trafia wiele post ępowania z odpadami niebezpiecznymi okre ślaj ą materiałów zwi ązanych z działalno ści ą bytow ą ludzi, które przepisy ustawy z 27 kwietnia 2001 r. o odpadach oraz zaliczane s ą do odpadów niebezpiecznych. Zgodnie z wydane na jej podstawie rozporz ądzenia. Poni Ŝej obowi ązuj ącym katalogiem odpadów (grupa 20) nale Ŝą tu: zestawiono firmy, posiadaj ące aktualne decyzje Starosty - rozpuszczalniki; kwasy; alkalia; Nowomiejskiego, zatwierdzaj ące programy gospodarki - odczynniki fotograficzne, odpadami niebezpiecznymi, w których okre ślono ilo ści - środki ochrony ro ślin, odpadów wytwarzanych w skali roku oraz sposoby - lampy fluorescencyjne i inne odpady zawieraj ące post ępowania z tymi odpadami. rt ęć , - urz ądzenia zawieraj ące freony,

Lp. Nazwa firmy Kod odpadu Ilo ść , Mg 1. „EKOBUD” Arkadiusz Plitt, Tylice – Nowe Miasto Lubawskie 17 01 06 100 17 01 01 100 17 06 05 100 2. Przedsi ębiorstwo Robót Termoizolacyjnych i Antykorozyjnych „Termoexport”, 17 01 06 500 Warszawa 17 06 01 500 17 06 05 500 3. AWAS – Serwis, Warszawa 13 05 01 1 000 13 05 02 600 13 05 03 800 13 05 06 200 13 05 07 800 13 05 08 1 200 13 08 99 400 19 08 10 200

Powstaj ące w Gminie odpady niebezpieczne - medyczne i weterynaryjne, pochodz ące z przychodni Form ą odzysku odpadów jest recykling, który polega lekarskich, domów opieki społecznej, z lecznictwa na powtórnym przetwarzaniu substancji lub materiałów weterynaryjnego podlegaj ą regulacjom prawnym, zawartych w odpadach w procesie produkcyjnym w celu wynikaj ącym z dwóch rozporz ądze ń ministra zdrowia z 23 uzyskania substancji lub materiału o przeznaczeniu grudnia 2002 r. w sprawie rodzajów odpadów medycznych pierwotnym lub innym. Recykling nie obejmuje jednak i weterynaryjnych, których poddawanie odzyskowi jest odzysku energii. zakazane oraz w sprawie dopuszczalnych sposobów i warunków unieszkodliwiania odpadów medycznych i Potencjalne mo Ŝliwo ści odzysku s ą uzale Ŝnione od weterynaryjnych. wielu czynników, zwłaszcza od: - ilo ści i rodzaju odpadów, 2. Procesy odzysku i unieszkodliwiania odpadów. - mo Ŝliwo ści lokalizacyjnych dla obiektów zwi ązanych z zagospodarowaniem odpadów, Procesy odzysku odpadów to wszelkie działania - warunków ekonomicznych, polegaj ące na wykorzystaniu odpadów w cało ści lub w - warunków zbytu na produkty powstałe w procesach cz ęś ci, lub te Ŝ - prowadz ące do odzyskania z odpadów odzysku, substancji, materiałów, równie Ŝ energii i ich - akceptacji społecznej. wykorzystania. Działania te zostały okre ślone w zał ączniku nr 5 do ustawy o odpadach (R1-R14). Dziennik Urz ędowy - 2110 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531

Unieszkodliwianie odpadów to poddawanie ich Wysegregowane odpady odbierane s ą przez firm ę MAJA procesom przekształce ń biologicznych, fizycznych lub z Nowego Miasta Lubawskiego. chemicznych w celu doprowadzenia ich do stanu, który nie stwarza zagro Ŝenia dla środowiska oraz zdrowia i 3. Systemy zbierania odpadów. Ŝycia ludzi, uj ętych w zał ączniku nr 6 do ustawy (D1 - D15). Takie post ępowanie jest sposobem ostatecznym w Zbieranie odpadów jest działaniem, maj ącym sytuacji, gdy nie udało si ę podda ć odpadów procesom przygotowa ć odpady do transportu do miejsca ich odzysku odzysku. lub unieszkodliwiania. Zbieranie polega w szczególno ści Unieszkodliwianie odpadów mo Ŝe odbywa ć si ę tylko w na umieszczaniu odpadów w pojemnikach, ich miejscu wyznaczonym w trybie przepisów o segregowaniu i magazynowaniu. zagospodarowaniu przestrzennym w instalacjach lub urz ądzeniach, spełniaj ących okre ślone wymagania i Zbieranie i transport odpadów komunalnych w Gminie zgodnie z zasadami ochrony środowiska. reguluje uchwała nr XXXI/8/1998 z 29 kwietnia 1998 Rady Gminy Grodziczno w sprawie ustalenia szczegółowych Wybór technologii unieszkodliwiania, podobnie jak zasad utrzymania czysto ści i porządku na terenie Gm. mo Ŝliwo ści odzysku odpadów uzale Ŝniony jest od: Grodziczno. Uchwała nało Ŝyła na wła ścicieli posesji - czynnika ekonomicznego i logistycznego, obowi ązki gromadzenia odpadów w pojemnikach do tego - dost ępno ści technologii, przeznaczonych oraz przekazywania odpadów firmom - akceptacji lokalnej społeczno ści dla wybranego posiadaj ącym stosowne zezwolenia na odbiór i transport rozwi ązania. odpadów do miejsca unieszkodliwiania. Mieszka ńcy Gm. Grodziczno obj ęci s ą Stosownie do zapisów ustawy o odpadach - odpady zorganizowanym system odbioru odpadów komunalnych. powinny by ć w pierwszej kolejno ści poddawane Z uwagi na zawarte w Powiatowym Planie dane dotycz ące odzyskowi lub unieszkodliwianiu w miejscu ich jedynie ilo ści składowanych odpadów mo Ŝna zało Ŝyć, Ŝe powstawania; te, których nie mo Ŝna podda ć w/w ilo ści odpadów wytwarzanych s ą wi ększe, tym samym - procesom w miejscu wytworzenia - powinny by ć zorganizowany system odbioru nie obejmuje wszystkich przekazywane do najbli Ŝej poło Ŝonych miejsc mieszka ńców wiejskiej gminy. odzysku/unieszkodliwiania. Zmieszane odpady komunalne powstaj ące na terenie Zmieszane odpady komunalne powstaj ące w Gm. Gminy odbierane s ą transportem firm: Grodziczno i zbierane zorganizowanym transportem, unieszkodliwiane s ą poprzez deponowanie na 1. Przedsi ębiorstwo Usług Komunalnych Sp. z o.o., składowisku w m. Lipowiec, gm. Kurz ętnik oraz w m. Ostróda. Ciechanówko gm. Lidzbark Welski. 2. Gospodarstwo Pomocnicze przy Urz ędzie Gminy N. Gmina Grodziczno nie posiada własnego składowiska; M. Lubawskie, Mszanowo. w Gminie nie ma te Ŝ innych instalacji do unieszkodliwiania 3. Lubawska Spółka Komunalna Sp. z o., Lubawa. odpadów jak np. kompostownia czy zakład mechaniczno- 4. Stanisław Sokołowski, Nowe Grodziczno. biologicznego przetwarzania odpadów. 4. Sposoby unieszkodliwiania odpadów. W dniu 12 maja 2004 r. pomi ędzy Wójtem Gm. Kurz ętnik, Burmistrzem Nowego Miasta Lubawskiego oraz Zarówno w kraju jak i w województwie, podstawowym Wójtami Gmin Grodziczno i Nowe Miasto Lubawskie z/s w procesem unieszkodliwiania stałych odpadów Mszanowie zawarte zostało Porozumienie, obejmuj ące komunalnych, powstaj ących w miastach, tak Ŝe na równie Ŝ Gmin ę Grodziczno, którego celem jest wspólne - terenach wiejskich jest ich zbieranie w zorganizowanym czterech Gmin - działanie na rzecz modernizacji, systemie odbioru i deponowanie na składowiskach, utrzymania i eksploatacji wspólnego składowiska nale Ŝą cych do kategorii składowisk innych ni Ŝ odpadów w Lipowcu. niebezpieczne i oboj ętne. Jak wy Ŝej wspomniano odpady sektora komunalnego W tre ści Porozumienia strony ustaliły, i Ŝ przedmiotem powstaj ące na terenie Gm. Grodziczno składowane s ą na wspólnych działa ń b ędzie: składowisku w Lipowcu, gm. Kurz ętnik i w Ciechanówku w - opracowanie dokumentacji – projektu modernizacji gm. Lidzbark Welski. Wysegregowane z odpadów składowiska, surowce wtórne odbierane s ą przez firm ę MAJA; odpady - etapowa realizacja modernizacji składowiska, niebezpieczne wytwarzane w sektorze gospodarczym - okre ślenie zasad eksploatacji wspólnego zbierane s ą i transportowane do unieszkodliwiania przez składowiska. specjalistyczne firmy posiadaj ące pozwolenia na prowadzenie działalno ści w tym zakresie. W Porozumieniu zawarto równie Ŝ zobowi ązanie stron do pokrywania kosztów realizacji wymienionych uprzednio 5. Podsumowanie i wnioski. zada ń, stosownie do ustalonych udziałów. Zdecydowano równie Ŝ o prowadzeniu procesu inwestycyjnego przez W trakcie prac nad Planem Gospodarki Odpadami dla Gmin ę Kurz ętnik. Gm. Grodziczno oszacowano, i Ŝ w gminie w skali roku powstaje ok. 1500 Mg odpadów sektora komunalnego, W wi ększych miejscowo ściach Gminy - Mroczno, odbieranych w zorganizowanym systemie, nie Grodziczno - prowadzona jest selektywna zbiórka obejmuj ącym wszystkich mieszka ńców Gminy. surowców wtórnych, wyodr ębnianych z odpadów W Gminie prowadzona jest selektywna zbiórka komunalnych, tj. odpadów tworzyw sztucznych i szkła. surowców wtórnych, wyodr ębnianych z odpadów Selektywne gromadzenie surowców wtórnych realizowane powstaj ących w gospodarstwach domowych, jednak tylko jest w systemie punktów gromadzenia, do których w dwóch wi ększych miejscowo ściach, tj. w Mrocznie i mieszka ńcy donosz ą wysegregowane odpady. Grodzicznie. Dziennik Urz ędowy - 2111 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531

Odpady powstaj ące w sektorze gospodarczym kierowane s ą do unieszkodliwiania odpowiednio do IV. Prognozowane zmiany w zakresie gospodarki sposobów dalszego z nimi post ępowania, zgodnie z odpadami w Gm. Grodziczno. zapisami ustawy o odpadach, okre ślaj ących obowi ązki wytwórcy i posiadacza odpadów w tym zakresie. Całkowita masa odpadów wytwarzanych w Gminie Odbiór i transport odpadów niebezpiecznych sektora zale Ŝna jest od liczby jej mieszka ńców oraz od zmian gospodarczego wykonywany jest przez specjalistyczne wska źnika gromadzenia poszczególnych rodzajów firmy, posiadaj ące aktualne zezwolenia na ich zbieranie, odpadów. transport i unieszkodliwianie. Prognoza liczby mieszka ńców Gminy oraz prognoza Reasumuj ąc - z oceny aktualnego stanu zmian wspomnianych wska źników to dane wyj ściowe do gospodarki odpadami w Gm. Grodziczno wynika, i Ŝ: sporz ądzenia prognozy ogólnej ilo ści odpadów - system odbioru stałych odpadów komunalnych nie komunalnych, wytwarzanych na obszarze i w okresie obejmuje wszystkich mieszka ńców Gminy; obj ętym planowaniem. - aktualny, niewystarczaj ący zakres odbioru odpadów Dla potrzeb 4-letniego planu gospodarki odpadami z wskazywa ć mo Ŝe na ich zagospodarowywanie przez uwzgl ędnieniem lat 2008-2011 przyj ęto prognoz ę ludno ści mieszka ńców we własnym zakresie i tym samym uwzgl ędnion ą w materiałach statystycznych Urz ędu stwarzanie zagro Ŝenia dla środowiska; Statystycznego oraz wska źniki gromadzenia odpadów, - w dwóch miejscowo ściach Gminy prowadzona jest okre ślone w Krajowym Planie Gospodarki Odpadami. selektywna zbiórka odpadów; - w Gminie nie ma systemu selektywnego Poni Ŝej w tabelach zestawiono prognozowane liczby gromadzenia odpadów niebezpiecznych, mieszka ńców Gm. Grodziczno w latach obj ętych wyodr ębnianych z odpadów domowych; planowaniem oraz wska źniki nagromadzenia - w Gminie nie ma instalacji do unieszkodliwiania poszczególnych strumieni odpadów (wg KPGO). odpadów - powstaj ące na terenie Gminy odpady komunalne s ą deponowane na składowiskach w sąsiednich gminach: Kurz ętnik i Lidzbark Welski.

Tab.12. Prognoza liczby mieszka ńców Gm. Grodziczno.

Rok Liczba mieszka ńców 2004 6 688 2005 6 679 2006 6 668 2007 6 659 2008 6 652 2009 6 645 2010 6 638 2011 6 631

Maj ąc na wzgl ędzie podział odpadów komunalnych z Krajowym i Wojewódzkim PGO podział, polegaj ący na uwagi na miejsce ich powstawania, konieczno ść wyodr ębnieniu 18-20 strumieni odpadów. wyró Ŝnienia odpadów opakowaniowych oraz bli Ŝsz ą W Planie Krajowym dla wyodr ębnionych strumieni charakterystyk ę odpadów komunalnych ulegaj ących odpadów ustalone zostały wska źniki ich jako ściowej biodegradacji - dla potrzeb sporz ądzenia niniejszego charakterystyki, uwzgl ędniaj ące ró Ŝnice pomi ędzy planu oraz prognozy wytwarzania wybranych rodzajów odpadami wytwarzanymi na terenach miejskiej i wiejskiej odpadów w okresie do 2011 r. przyj ęto analogicznie jak w zabudowy.

Tab.13.Wska źniki nagromadzenia odpadów komunalnych dla terenów wiejskich w kg (KPGO).

Lp. Strumie ń odpadów komunalnych x Teren wiejski, kg 1. Domowe odpady organiczne, w tym: 1.1.odpady organiczne ro ślinne 18,8 1.2.odpady organiczne zwierz ęce 1,1 1.3.odpady organiczne inne 2,2 2. Odpady zielone 4,16 3. Odpady papieru nieopakowaniowego 10,6 4. Odpady papieru opakowaniowego 15,4 5. Odp. opakowa ń wielomateriałowych 1,7 6. Odp.tworzyw szt. nieopakowaniowych 21,0 7. Odp.tworzyw szt. opakowaniowych 6,7 8. Odpady tekstylne 4,6 9. Odpady szkła nieopakowaniowego 1,0 10. Odpady szkła opakowaniowego 18,9 11. Odpady metali 4,6 12. Odpady z blachy stalowej 1,6 13. Odpady z aluminium 0,5 14. Odpady mineralne 13,2 15. Drobna frakcja popiołowa 40,2 16. Odpady wielkogabarytowe 15,0 Dziennik Urz ędowy - 2112 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531

17. Odpady budowlane 40,0 18. Odpady niebezpieczne, wyodr ębniane ze strumienia odpadów domowych 2,0 Razem 223,6 x- w tabeli wyodr ębniono 18 strumieni odpadów; zale Ŝnie od potrzeb mo Ŝna równie Ŝ odpady podzieli ć na 20 strumieni, dziel ąc domowe odpady organiczne na: organiczne ro ślinne; organiczne zwierz ęce; organiczne inne.

W stosunku do niektórych rodzajów odpadów biodegradowalnych), których konieczno ść odzysku i znajduj ących si ę w strumieniu odpadów komunalnych, w recyklingu, stosownie do poziomów ustalonych w Krajowym Planie zostały okre ślone procentowe poziomy Krajowym Planie Gospodarki Odpadami jest ich odzysku i unieszkodliwiania poza składowiskiem. S ą podstawowym przedsi ęwzi ęciem we współczesnej to: gospodarce odpadami. - odpady komunalne ulegaj ące biodegradacji, - odpady opakowaniowe, Odpady komunalne ulegaj ące biodegradacji to: - odpady wielkogabarytowe, - domowe odpady organiczne, - odpady budowlane, - odpady zielone, - odpady niebezpieczne, wchodz ące w strumie ń - odpady opakowaniowe papieru, odpadów domowych. - odpady papieru nieopakowaniowego.

Podział odpadów komunalnych na zró Ŝnicowane W opracowaniu zało Ŝono poziomy odzysku odpadów strumienie jest istotny z uwagi na potrzeb ę bli Ŝszego biodegradowalnych zgodnie z KPGO, który opiera si ę w scharakteryzowania odpadów komunalnych tym zakresie na zapisach Dyrektywy Rady 1999/31/EC w ulegaj ących biodegradacji (odpadów sprawie składowania odpadów.

Tab.14. Zakładane w % ilo ści odpadów ulegaj ących biodegradacji kierowanych do składowania (w stosunku do 1995 r.), wg KPGO.

Rok % masy odpadów ulegaj ących biodegradacji, kierowanych do składowania 2010 75 2013 50 2020 35

W Dyrektywie Rady 1999/31/EC w sprawie odpadów komunalnych ulegających biodegradacji składowania odpadów zostały okre ślone poziomy, do przewidziane s ą do osi ągni ęcia w terminach podanych których nale Ŝy sukcesywnie redukowa ć odpady wy Ŝej; w Dyrektywie s ą to odpowiednio lata 2006, 2009 i komunalne ulegaj ące biodegradacji kierowane na 2016. składowiska, tj.: - w roku 2010 do 75% tych odpadów, wytworzonych w Celem ograniczania i eliminowania odpadów 1995 r., komunalnych ulegaj ących biodegradacji ze strumienia - w roku 2015 do 50% tych odpadów, wytworzonych w odpadów kierowanych na składowisko jest 1995 r., zapobieganie i /lub zmniejszanie mo Ŝliwych ujemnych - w roku 2020 do 35% tych odpadów, wytworzonych w wpływów takiego obiektu na środowisko w postaci 1995 r. emisji metanu do powietrza oraz zanieczyszcze ń chemicznych do wód i gleby. Dyrektywa Rady 199/31/EC dopu ściła przesuni ęcie uzyskania w/w poziomów o 4 lata w przypadku pa ństw W Krajowym i Wojewódzkim Planie Gospodarki członkowskich UE, w których w 1995 roku składowano Odpadami okre ślono poziomy odzysku i unieszkodliwiania ponad 80% wytwarzanych wtedy odpadów komunalnych. dla wybranych rodzajów odpadów wskazuj ąc Poniewa Ŝ taka sytuacja miała miejsce równie Ŝ w Polsce - jednocze śnie przedział czasu, w którym nale Ŝy je ustalone w KPGO poziomy odzysku i unieszkodliwiania osi ągn ąć .

Tab.15. Poziomy odzysku i unieszkodliwiania w % wybranych rodzajów odpadów (KPGO).

Lp. Strumie ń odpadów 2006 2010 1. Odpady zielone 35 50 2. Odpady papieru opakowaniowe 45 55 3. Odpady szkła opakowaniowe 35 60 4. Odpady tworzyw sztucznych opak. 22 30 5. Odpady wielkogabarytowe 20 50 6. Odpady budowlane 15 40 7. Odpady niebezpieczne, pochodz ące z odpadów domowych 15 50

Z uwagi na szybki przyrost masy odpadów Rozporz ądzenie wydane na podstawie ustawy z 11 opakowaniowych - konieczno ść recyklingu tych odpadów maja 2001 r. o obowi ązkach przedsi ębiorców w zakresie w ustalonych ilo ściach i terminach została uregulowana gospodarowania niektórymi odpadami (Dz. U. rozporz ądzeniem ministra środowiska z 29 maja 2003 w 03.104.982), adresowane do producentów, dystrybutorów sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu i handlowców szczegółowo okre śla procentowe poziomy odpadów opakowaniowych i pou Ŝytkowych (do 31 grudnia recyklingu odpadów opakowaniowych i pou Ŝytkowych, a 2007). wi ęc ponownego skierowania do przetwarzania tych odpadów w okresie 2004-2007:

Dziennik Urz ędowy - 2113 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531

2004 2005 2006 2007 Lp. Rodzaj opakowania % poziom recyklingu 1. - z papieru i tektury 39 42 45 48 2. - z tworzyw sztucznych 14 18 22 25 3. - ze szkła gospodarczego 22 29 35 40 4. - z aluminium 25 30 35 40

Dla potrzeb niniejszego Planu oraz w celu okre ślenia 11) odpady szkła nieopakowaniowego, systemów odzysku i unieszkodliwiania wybranych 12) odpady szkła opakowaniowego, rodzajów odpadów, stosownie do ustalonych w Krajowym 13) odpady metali, i Wojewódzkim Planie poziomów - poni Ŝej w tabelach 14) odpady z blachy stalowej, podano prognozowane do wytworzenia w Gm. 15) odpady z aluminium, Grodziczno ilo ści odpadów, w rozbiciu na 16) odpady mineralne, poszczególne strumienie - w okresie do 2011 r. 17) drobna frakcja popiołowa, 18) odpady wielkogabarytowe, Prognozy sporz ądzono dla poszczególnych strumieni 19) odpady budowlane, odpadów (SO) oznaczonych nast ępuj ąco: 20) odpady niebezpieczne, wchodz ące w strumie ń 1) odpady organiczne ro ślinne, odpadów domowych. 2) odpady organiczne zwierz ęce, 3) odpady organiczne inne; odpady 1-3 to domowe W prognozie uwzgl ędniono wska źniki nagromadzenia odpady organiczne, (kg/Ma, rok) dla okre ślonych rodzajów odpadów, z 4) odpady zielone, przewidywan ą ich zmienno ści ą, zale Ŝnie od 5) odpady papieru nieopakowaniowego; ł ącznie odpady „odpadogennych” lub proekologicznych postaw 1-5 to odpady komunalne ulegaj ące biodegradacji, mieszka ńców w okresie do 2011 r. 6) odpady papieru opakowaniowego, Zmieniaj ące si ę na przestrzeni lat wska źniki 7) odpady opakowa ń wielomateriałowych, nagromadzenia odpadów uj ęto w kolumnach oznaczonych 8) odpady tworzyw sztucznych nieopakowaniowych, „a”, natomiast prognozowane ilo ści wytwarzanych 9) odpady tworzyw sztucznych opakowaniowych, odpadów w Gminie zestawiono w kolumnach 10) odpady tekstylne, oznaczonych „b”.

Tab. 16. Prognoza wytwarzania odpadów komunalnych w gm. Grodziczno w latach 2004-2011.

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 6688 6679 6668 6659 6652 6645 6638 6631 SO a a b a b a b a b a b a b a b a b 1. 18,8 18,99 127,0 19,18 128,1 19,18 127,9 19,18 127,7 19,18 127,6 19,18 127,4 19,18 127,3 19,18 127,2 2. 1,1 1,10 7,4 1,10 7,3 1,09 7,3 1,08 7,2 1,07 7,1 1,06 7,0 1,05 6,9 1,04 6,9 3. 2,2 2,24 15,0 2,29 15,3 2,33 15,6 2,38 15,9 2,43 16,2 2,48 16,5 2,53 16,8 2,55 16,9 4. 4,1 4,18 28,0 4,27 28,5 4,35 29,0 4,44 29,6 4,53 30,1 4,62 30,7 4,71 31,3 4,76 31,5 5. 10,6 10,81 72,3 11,03 73,7 11,14 74,3 11,25 74,9 11,36 75,6 11,48 76,3 11,59 76,9 11,59 76,9 6. 15,4 15,71 105,1 16,02 107,0 16,18 107,9 16,34 108,8 16,51 109,8 16,67 110,8 16,84 111,8 16,84 111,7 7. 1,7 1,73 11,6 1,77 11,8 1,79 11,9 1,80 12,0 1,82 12,1 1,84 12,2 1,86 12,3 1,86 12,3 8. 21,0 21,21 141,9 21,42 143,1 21,42 142,8 21,42 142,6 21,42 142,5 21,42 142,3 21,42 142,2 20,99 139,2 9. 6,7 6,77 45,3 6,83 45,6 6,83 45,6 6,83 45,5 6,83 45,5 6,83 45,4 6,83 45,4 6,70 44,4 10. 4,6 4,69 31,4 4,79 32,0 4,83 32,2 4,88 32,5 4,93 32,8 4,98 33,1 5,03 33,4 5,08 33,7 11. 1,0 1,02 6,8 1,04 6,9 1,06 7,1 1,08 7,2 1,10 7,3 1,13 7,5 1,15 7,6 1,16 7,7 12. 18,8 19,18 128,2 19,56 130,6 19,95 133,0 20,35 135,5 20,76 138,1 21,17 140,7 21,60 143,3 21,81 144,6 13. 4,5 4,55 30,4 4,59 30,7 4,59 30,6 4,59 30,6 4,59 30,5 4,59 30,5 4,59 30,5 4,59 30,4 14. 1,6 1,62 10,8 1,63 10,9 1,63 10,9 1,63 10,9 1,63 10,9 1,63 10,8 1,63 10,8 1,63 10,8 15. 0,4 0,40 2,7 0,41 2,7 0,41 2,7 0,41 2,7 0,41 2,7 0,41 2,7 0,41 2,7 0,41 2,7 16. 13,2 13,20 88,3 13,20 88,2 13,33 88,9 13,47 89,7 13,60 90,5 13,74 91,3 13,87 92,1 14,01 92,9 17. 40,2 39,40 263,5 38,61 257,9 37,45 249,7 36,33 241,9 35,24 234,4 34,18 227,1 33,15 220,1 32,16 213,2 18. 15,0 15,89 106,3 16,83 112,4 16,83 112,2 16,83 112,1 16,83 111,9 16,83 111,8 16,83 111,7 16,83 111,6 19. 40,0 43,38 290,1 47,05 314,2 49,83 332,3 52,78 351,5 55,91 371,9 59,21 393,5 62,72 416,3 66,85 443,3 20. 2,0 2,00 13,4 2,00 13,4 2,00 13,3 2,00 13,3 2,00 13,3 2,00 13,3 2,00 13,3 2,00 13,3

Suma 1525,3 1560,3 1575,2 1592,0 1610,7 1631,0 1652,8 1671,2

Dla potrzeb niniejszego Planu sporz ądzono równie Ŝ prognozy odzysku wybranych rodzajów odpadów, stosownie do poziomów ustalonych w KPGO.

Dziennik Urz ędowy - 2114 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531

Tab.17.Prognozowane dla Gm. Grodziczno ilo ści odpadów, dla których w KPGO ustalono poziomy odzysku.

2006, 2010, Lp. Strumie ń odpadów Mg Mg 1. Odpady komunalne ulegaj ące biodegradacji, w tym: 254,1 259,2 1.1.odpady organiczne domowe : 1.1.1.odpady organiczne ro ślinne 150,8 151,0 1.1.2. odpady organiczne zwierz ęce 127,9 127,3 1.1.3. odpady organiczne inne 7,3 6,9 1.2. odpady zielone 15,6 16,8 1.3. odp. papieru nieopakowaniowego 29,0 31,3 74,3 76,9 2. Odpady papieru opakowaniowego 107,9 111,8 3. Odpady szkła opakowaniowego 133,0 143,3 4. Odpady tworzyw opakowaniowych 45,6 45,4 5. Odpady wielkogabarytowe 112,2 111,7 6. Odpady budowlane 332,3 416,3 7. Odpady niebezpieczne pochodz ące z odpadów domowych 13,3 13,3

Tab.18. Prognoza odzysku wybranych rodzajów odpadów w Gm. Grodziczno, stosownie do ustalonych w KPGO poziomów, Mg.

2006 2010 Lp. Strumie ń odpadów Ilo ści Ilo ści Planowany odzysk Planowany odzysk wytworzone wytworzone 1. Odpady zielone 29,0 10,2 31,3 15,7 1. Odpady papieru opakowaniowego 107,9 48,6 111,8 61,5 2. Odpady szkła opakowaniowego 133,0 46,6 143,3 85,9 3. Odpady tworzyw opakowaniowych 45,6 10,0 45,4 13,6 4. Odpady wielkogabarytowe 112,2 22,4 111,7 55,9 5. Odpady budowlane 332,3 49,8 416,3 166,5 6. Odpady niebezpieczne pochodz ące z 13,3 2,0 13,3 6,7 odpadów domowych

Pomimo malej ącej stopniowo liczby mieszka ńców Gminy oraz zmieniaj ących si ę wska źników nagromadzenia odpadów - w okresie obj ętym planowaniem nast ępuje powolny wzrost ogólnej masy wytwarzanych w Gminie odpadów komunalnych.

V. Działania zmierzaj ące do poprawy stanu Edukacja ekologiczna w szkołach winna by ć gospodarki odpadami. wspierana przez lokalne media cyklicznymi tematycznymi audycjami i materiałami o współczesnej gospodarce 1. Zapobieganie powstawaniu odpadów. odpadami, o dobrych i złych przykładach post ępowania z odpadami w najbli Ŝszym otoczeniu, a nie sporadycznie, z Post ępowanie w celu zapobiegania i minimalizowania okazji Dnia Ziemi czy kampanii Sprz ątania Świata. ilo ści powstaj ących odpadów jest priorytetowym przedsi ęwzi ęciem we współczesnej gospodarce odpadami Działania informacyjne i edukacyjne nale Ŝy i dotyczy wszystkich uczestnicz ących w wytwarzaniu i wspiera ć przedsi ęwzi ęciami organizacyjnymi we dystrybucji produktów; konsumentów tych produktów jak wszystkich środowiskach i tworzy ć warunki m.in. do: równie Ŝ władz lokalnych, zobowi ązanych do tworzenia na - selektywnego gromadzenia odpadów papieru w administrowanym terenie warunków do racjonalnej urz ędach, szkołach, palcówkach handlowych, gospodarki odpadami. usługowych, Działania zapobiegawcze to wszelkie przedsi ęwzi ęcia - zbierania i recyklingu tonerów, informacyjne i edukacyjne, adresowane do - selektywnego gromadzenia odpadów budowlanych i mieszka ńców/konsumentów i zmierzaj ące do mas ziemnych (pochodz ących z budów) do kształtowania okre ślonych zachowa ń, polegaj ących na: ponownego wykorzystania, - kupowaniu produktów w niezb ędnych - kompostowania odpadów zielonych, np. w obr ębie opakowaniach, ogródków działkowych, w obr ębie rozproszonej - nabywaniu produktów wykonanych z materiałów z zabudowy mieszkaniowej, zwłaszcza na terenach recyklingu, wiejskich. - ograniczania zakupów wyrobów jednorazowego uŜytku, Proponowanym działaniom powinno towarzyszy ć - popularyzacji nabywania artykułów o wysokiej tworzenie lokalnego prawa miejscowego, czyli jako ści. przepisów o utrzymaniu czysto ści i porz ądku na terenie gminy, preferuj ących: Działania edukacyjne , o podstawowym znaczeniu dla - selektywne gromadzenie surowców wtórnych kwestii minimalizacji wytwarzanych odpadów musz ą by ć poprzez korzystanie z okre ślonych typów kierowane do całego społecze ństwa. Zagadnienia ochrony pojemników, środowiska przed odpadami powinny by ć uwzgl ędniane w - korzystanie z usług firm odbieraj ących odpady programach zaj ęć przedszkolnych, w programach komunalne, nauczania w szkołach podstawowych, gimnazjalnych i - przydomowe kompostowanie odpadów zielonych. średnich.

Dziennik Urz ędowy - 2115 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531

Władze lokalne w ramach przepisów prawa domowych z gospodarstw wiejskich oraz odzysk miejscowego mog ą korzysta ć z instrumentów finansowych odpadów budowlanych i wielkogabarytowych to okre ślaj ąc zró Ŝnicowane opłaty za odbiór odpadów zadania gminy, uj ęte w gminnym planie gospodarki zmieszanych i selektywnie zgromadzonych. odpadami.

2. Ograniczanie ilo ści i negatywnego Zorganizowanie takiego systemu w Gm. Grodziczno oddziaływania odpadów na środowisko. wymaga działa ń organizacyjno-technicznych oraz nakładów finansowych, obejmuj ących: Zgodnie z zapisami ustawy o odpadach, uwzgl ędniaj ącej postanowienia Dyrektywy Rady I. ustalenie sposobu zbierania odpadów 75/442/EEC w sprawie odpadów, tzw. „ ramowej” - niebezpiecznych, wyodr ębnianych z odpadów gospodarowanie odpadami musi odbywa ć si ę w domowych; sposób bezpieczny dla środowiska i zdrowia ludzi. ze wzgl ędu na specyfik ę terenów wiejskich, tj. rozproszon ą zabudow ę i znaczne odległo ści - Dla potrzeb takiego post ępowania sporz ądza si ę plany mieszka ńców tych terenów nale Ŝy zach ęca ć do gospodarki odpadami, okre ślaj ące niezb ędn ą gromadzenia odpadów niebezpiecznych w domach, w infrastruktur ę, umo Ŝliwiaj ącą bezpieczne zbieranie, odpowiednich pojemnikach/workach, które b ędą sortowanie, transport, recykling, odzyskiwanie materiałów odbierane przez firm ę komunaln ą posiadaj ąca (tak Ŝe energii) z odpadów oraz ich unieszkodliwianie. zezwolenie na odbiór i transport takich odpadów w ustalonych terminach („kalendarz usług”); Poniewa Ŝ składowanie jest jednym z elementów II. wszechstronne informowanie mieszka ńców o kompleksowego systemu gospodarki odpadami, musi ustalonych sposobach gromadzenia i odbioru w/w by ć prowadzone w ustalonych warunkach odpadów; technicznych i eksploatacyjnych i dotyczy ć - opracowanie „kalendarza usług” z terminarzem deponowania tych odpadów, których nie mo Ŝna było odbioru odpadów niebezpiecznych z unieszkodliwi ć przed składowaniem ze wzgl ędów poszczególnych miejscowo ści w gminie; technologicznych czy ekonomicznych. - zakup specjalnych pojemników/worków oraz ustalenie zasad finansowania usługi odbioru W Krajowym Planie Gospodarki Odpadami okre ślono odpadów niebezpiecznych przez specjalistyczne do działania zwi ązane z tworzeniem warunków dla odzysku i dalszego unieszkodliwiania. recyklingu oraz unieszkodliwiania okre ślonych rodzajów odpadów, których dalsze składowanie stwarza ć mo Ŝe Ustalenie i propagowanie sposobu zbierania, zagro Ŝenie dla środowiska oraz zdrowia ludzi. Takie gromadzenia i odbioru odpadów niebezpiecznych działania uwzgl ędnia si ę równie Ŝ w planach gospodarki pochodz ących z odpadów domowych z terenów odpadami ni Ŝszych szczebli, stosownie do obszaru wiejskich gminy ma istotne znaczenie dla stanu obj ętego planowaniem. sanitarnego tych terenów oraz jako ści wiejskiego środowiska. Do odpadów wskazanych do odzysku i unieszkodliwiania nale Ŝą : Z uwagi na praktykowane, zwłaszcza na terenach - odpady komunalne ulegaj ące biodegradacji, wiejskich, wykorzystywanie okre ślonych rodzajów - odpady opakowaniowe, odpadów, powstaj ących w wiejskich gospodarstwach - odpady wielkogabarytowe, domowych dla własnych potrzeb, np. w celach - odpady budowlane, grzewczych nale Ŝy wskaza ć, i Ŝ tak ą działalno ść reguluje - odpady niebezpieczne, wyodr ębniane ze strumienia rozporz ądzenie ministra gospodarki, pracy i polityki odpadów domowych. społecznej z 10 lutego 2004 r. zmieniaj ące rozporz ądzenie w sprawie rodzajów odpadów innych ni Ŝ Zorganizowanie i wdro Ŝenie systemu selektywnej niebezpieczne oraz rodzajów instalacji i urz ądze ń, w zbiorki wybranych rodzajów odpadów w gminach jest których dopuszcza si ę ich termiczne przekształcanie (Dz. jednym z zało Ŝeń Planu Gospodarki Odpadami Powiatu U. 04.25.221). Poni Ŝej w tabeli podano rodzaje odpadów, Nowomiejskiego. które mo Ŝna spala ć w domowych instalacjach i urz ądzeniach centralnego ogrzewania, kuchniach i Stworzenie, wdro Ŝenie i eksploatacja systemów piecach: selektywnego gromadzenia surowców wtórnych i odpadów niebezpiecznych, pochodz ących z odpadów

Kod odpadu Grupy, podgrupy, rodzaje odpadów 02 01 07 Odpady z gospodarki le śnej 03 01 01 Odpady kory i korka 03 01 05 Trociny, wióry, ścinki, drewno, płyta wiórowa i fornir inne ni Ŝ wymienione w 03 01 04 03 03 01 Odpady z kory i drewna 03 03 07 Mechanicznie wydzielone odrzuty z przeróbki makulatury i tektury 15 01 01 Opakowania z papieru i tektury 15 01 03 Opakowania z drewna 17 02 01 Drewno 19 12 01 Papier i tektura 19 12 07 Drewno inne ni Ŝ wymienione w 19 12 06

Dziennik Urz ędowy - 2116 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531

Znane s ą przypadki, iŜ mieszka ńcy terenów wiejskich, zajmuj ący si ę gospodark ą roln ą, we własnym zakresie Podstaw ą prawidłowego post ępowania z odpadami „zagospodarowuj ą” - poprzez spalanie - opakowania po jest ustalenie zasad, okre ślaj ących sposób i miejsca ich nawozach sztucznych i środkach ochrony ro ślin, nale Ŝą ce gromadzenia, odbiór i transport do miejsc odzysku (np. do odpadów niebezpiecznych (kod 15 01 10 x) - pomimo sortownia surowców wtórnych) lub unieszkodliwiania posiadanej wiedzy o potrzebie zwrotu takich opakowań (kompostownia, składowisko). dystrybutorom. Zasady post ępowania z odpadami na terenie gminy Poniewa Ŝ spalanie odpadów niebezpiecznych poza okre ślaj ą przepisy porz ądkowe, uj ęte w „Regulaminie instalacjami do tego przeznaczonymi jest niedozwolone utrzymania czysto ści i porz ądku na terenie gminy” i konieczno ść obj ęcia terenów wiejskich zorganizowanym uchwalane przez Rad ę Gminy, aktualizowane stosownie systemem gromadzenia i odbioru odpadów do zmian, wprowadzanych do ustawy o utrzymaniu niebezpiecznych, pochodz ących z gospodarstw czysto ści i porz ądku w gminach. domowych wiejskich jest priorytetowym przedsi ęwzi ęciem gminnego planu gospodarki. Gromadzenie odpadów w miejscu ich wytwarzania jest pierwszym, podstawowym elementem System gromadzenia i odbioru odpadów zorganizowanego systemu ich odbierania i niebezpiecznych z terenów wiejskich powinien unieszkodliwiania. Sposób przechowywania odpadów zorganizowany w sposób uwzgl ędniaj ący w nim udział na posesji i usuwania decyduje o stanie sanitarnym i firm, posiadaj ących stosowne zezwolenia na prowadzenie jako ści Ŝycia mieszka ńców na danym terenie. działalno ści w zakresie zbierania, transportu i unieszkodliwiania tych odpadów. Techniki zbierania materiałów przeznaczonych do Okresowy odbiór odpadów zorganizowa ć mo Ŝna w odzysku to: oparciu o „kalendarz usług”, odpowiednio wcze śniej - zbiórka u źródła, dostarczony mieszka ńcom gminy, okre ślaj ący terminy - przydomowy system odnoszenia (punkt odbioru odpadów z poszczególnych miejscowo ści. gromadzenia), W takim kalendarzu mog ą by ć równie Ŝ podane terminy - składnica dostarczanych przez mieszka ńców/ odbioru innych odpadów zbieranych selektywnie, np. dowo Ŝonych wysegregowanych odpadów. odpadów tworzyw sztucznych, odpadów wielkogabarytowych czy zb ędnego sprz ętu AGD itp. na W technikach zbierania do gromadzenia stosuje si ę terenach wiejskich (punkt gromadzenia odpadów). ró Ŝne pojemniki i worki. Techniki zbierania oraz ró Ŝne pojemniki wspólnie tworz ą ró Ŝne technologie zbierania, 3. Post ępowanie z odpadami w zakresie odbioru, posiadaj ące zarówno zalety jak te Ŝ wady. Poni Ŝej odzysku i unieszkodliwiania. omówiono najcz ęś ciej stosowane technologie zbierania.

Tab.19. Technologie selektywnego zbierania odpadów.

Lp. Technologia zbierania Zalety ☺☺☺ Wady Zbieranie „ u źródła” 1. Pojemniki jednokomorowe na - wymagaj ą rzadszego opró Ŝniania - dodanie kolejnego pojemnika kółkach 110-220 litrów - do odbioru odpadów mo Ŝna wykorzysta ć wymaga dodatkowych kosztów transport odbieraj ący odpady zmieszane - ocena zebranych odpadów przez obsług ę pojazdu jest utrudniona 2. Pojemniki dwukomorowe na kółkach - - jeden taki pojemnik jest ta ńszy od dwóch - strumie ń odpadów mo Ŝe by ć poj. 240 l; wewn ątrz mog ą by ć 1.no-komorowych zanieczyszczony w przypadku podzielone poziomo lub pionowo - pojemnik mo Ŝe by ć wyposa Ŝony w „pomylenia” komór regulowan ą przegrod ę, co umo Ŝliwia - mo Ŝliwo ść gromadzenia tylko dostosowanie pojemno ści do ilo ści dwóch strumieni odpadów zbieranych odpadów 3. Worki wielokrotnego u Ŝytku - zajmuj ą mniej miejsca ni Ŝ pojemniki - po opró Ŝnieniu nie mog ą zosta ć w - mog ą by ć odzyskiwane miejscu odbioru-mog ą by ć - s ą jednorazowym wydatkiem dla „zwiewane” domu/władz lokalnych - dostarczone do punktu zbiorki musz ą by ć odbierane 4. Worki jednorazowe - mog ą by ć zabierane przez pojazdy - worki powinny by ć odzyskiwane jednokomorowe do przerobu - odbiór z posesji jest prosty i szybki – - konieczno ść bie Ŝą cego obni Ŝa koszty odbioru kupowania worków - kolory worków ułatwiaj ą sortowanie na - worki podatne na rozerwanie i ró Ŝne rodzaje odpadów rozsypanie odpadów - opró Ŝnianie worków r ęczne lub mechaniczne, co zwi ększa koszty. System odnoszenia – punkty gromadzenia 1. Małe pojemniki jednokomorowe o - pojemnik opró Ŝnia jeden pracownik - mieszka ńcy musz ą donosi ć systemie hakowym – typowe pojemniki prowadz ący pojazd odpady do pojemnika; pozorne w kształcie dzwonu, sze ścianu, z - lokalizacja pojemnika łatwa do zmiany niewygody z tym zwi ązane mog ą otworami; podnoszone mechanicznie i - pojemniki s ą estetyczne mie ć negatywny wpływ na efekty wyładowywane wprost do pojazdu - system mo Ŝe by ć ł ączony z innymi zbiórki zbieraj ącego sposobami zbierania - pojazdy z podno śnikami hydraulicznymi nie mog ą obsługiwa ć innych pojemników 2. Małe i średnie kontenery - dokładniejsza segregacja materiałów - osobne komory, mniejsze ni Ŝ wielokomorowe o systemie hakowym - oszcz ędno ści wynikaj ące z mo Ŝliwo ści pojedynczy pojemnik, co wymaga Dziennik Urz ędowy - 2117 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531

– podzielone na kilka komór; kolejno ść zast ąpienia kilku pojemników jednym cz ęstszego opró Ŝniania rozładowywania jedna z komór mo Ŝe zapełnia ć si ę szybciej i trzeba opró Ŝnia ć cały kontener - wielokomorowe kontenery wymagaj ą wielokomorowego pojazdu zbieraj ącego, który jest dro Ŝszy 3. Małe i średnie pojemniki - stosunkowo niska cena - mo Ŝliwo ść zanieczyszczania jednokomorowe na kółkach – - do odbioru odpadów mo Ŝna stosowa ć innymi odpadami z uwagi na standardowe 750-2200 l, wykonane ze standardowe śmieciarki podobny wygl ąd do pojemnika stali lub tworzyw sztucznych, z kołami -pojemniki mo Ŝna umieszcza ć we wn ękach i słu Ŝą cego do zbierania odpadów lub prowadnicami do podno śników wytacza ć do opró Ŝnienia zmieszanych- widłowych - wymagany jest odr ębny pojemnik na ka Ŝdy z rodzajów zbieranych odpadów, chyba Ŝe zbierane s ą np. opakowania, sortowane pó źniej na poszczególne rodzaje Składnica donoszonych / dowo Ŝonych odpadów 1. Średnie i du Ŝe kontenery - kontenery o du Ŝej pojemno ści, co obni Ŝa - wymagaj ą wi ęcej miejsca jednokomorowe – otwarte z góry lub z koszty zbiórki - wysoki koszt boku - mog ą słu Ŝyć do zbierania odpadów - gdy punkt gromadzenia zbyt sektora gospodarczego odległy system staje si ę mniej wygodny 2. Średnie i du Ŝe kontenery - du Ŝe rozmiary umo Ŝliwiaj ą mniejsz ą - po wypełnieniu jednej komory wielokomorowe – przydatne dla cz ęstotliwo ść opró Ŝniania trzeba usun ąć do rozładunku cały terenów wiejskich, gdzie istotna jest - mo Ŝliwo ść jednoczesnego gromadzenia kontener, nawet je śli pozostałe cz ęstotliwo ść opró Ŝniania ró Ŝnych odpadów komory nie s ą zapełnione - operacja posadowienia i załadunku wymaga miejsca, wi ęc nie s ą odpowiednie dla zwartej zabudowy mieszkaniowej

Sposób gromadzenia odpadów w ramach selektywnej odpadów lub w celu ponownego ich u Ŝycia (np. zbiórki jest zale Ŝny od mo Ŝliwo ści stałego odbioru segregacja w zakładach produkcyjnych) jak równie Ŝ dla zebranych surowców wtórnych, poniewa Ŝ sortowanie zmniejszenia strumienia odpadów komunalnych, odpadów ma na celu dostosowanie jako ści zebranych kierowanych do składowania (segregacja w odpadów do wymaga ń odbiorców. Praktycznie w ka Ŝdym gospodarstwach domowych). przypadku niezb ędne jest doczyszczenie surowców, Procesy sortowania podzieli ć mo Ŝna zale Ŝnie od polegaj ące na usuni ęciu materiałów obcych lub odpadów, przyj ętych kryteriów : nie spełniaj ących wymaganych cech jako ściowych. Sortowanie odpadów jest jednym z działa ń, pozwalaj ących na zmniejszenie ilo ści powstaj ących

KRYTERIUM PRZEDMIOT/RODZAJ SORTOWANIA Sposób zbierania odpadów 1. odpady pochodz ące z selektywnej zbiorki, 2. odpady mieszane Rodzaj sortowanych 1. odpady o charakterze surowców wtórnych (makulatura, opakowania szklane, z tworzyw odpadów sztucznych itp.), 2. odpady wielkogabarytowe (sprz ęt i urz ądzenia z gospodarstw domowych; wraki samochodowe), 3. odpady niebezpieczne pochodz ące z gospodarstw domowych(baterie, lekarstwa, świetlówki, chemikalia itp.), 4. odpady organiczne, 5.. odpady budowlane, z rozbiórek, przebudowy dróg Sposób sortowania na 1. sortowanie pozytywne, polegaj ące na wybieraniu frakcji przewidzianych do odzysku, urz ądzeniach sortowniczych 2. sortowanie negatywne, polegaj ące na wybieraniu zanieczyszcze ń i balastu

Technologia sortowania uzale Ŝniona jest od morfologii Odpady wielkogabarytowe, zwane cz ęsto odpadów, okre ślonej dla danego terenu (miasta lub „przestrzennymi”, stanowi ą znaczny udział w ogólnej obszary wiejskie) oraz systemu zbierania (odpady masie stałych odpadów komunalnych, poniewa Ŝ wst ępnie posegregowane lub odpady zmieszane), wytwarzane s ą nie tylko w gospodarstwach domowych. natomiast wielko ść zakładu sortownia powinna Odpady takie powstawa ć mog ą w ro Ŝnych odpowiada ć obecnym i przewidywanym ilo ściom okoliczno ściach, np. wskutek uszkodze ń mieszka ń czy odpadów, wynikaj ącym z planowanego systemu budynków z powodu po Ŝaru; zalania lub katastrofy zagospodarowania odpadów; sortownia powinna by ć budowlanej; działa ń dewastacyjnych człowieka czy elementem takiego systemu. wreszcie ekonomicznej nieopłacalno ści naprawy przedmiotu (remontu obiektu) wobec ni Ŝszej ceny nowego Kompleksowy system gromadzenia i odbioru produktu czy budowy. wyselekcjonowanych odpadów musi uwzgl ędnia ć Jak dotychczas odpady wielkogabarytowe nie odzysk odpadów wielkogabarytowych, powstaj ących posiadaj ą ujednoliconych zasad specyfikacji; ich w wi ększych ilo ściach w miejskiej zabudowie. charakterystyka jest zró Ŝnicowana pod wzgl ędem rodzajowym, wymiarów i wagi jak te Ŝ organizacji i kosztów ich usuwania. Dziennik Urz ędowy - 2118 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531

Obj ęcie terenu gminy systemem selektywnej zbiorki 4. Redukcja odpadów komunalnych ulegaj ących odpadów wymaga okre ślenia sposobu ich biodegradacji. gromadzenia i odbioru, uwzgl ędniaj ącego specyfik ę terenów wiejskich, odległo ści, a zwłaszcza Najwa Ŝniejszym zało Ŝeniem Krajowego Planu przyzwyczajenia i zachowania mieszka ńców. Gospodarki Odpadami, uwzgl ędnionym równie Ŝ w planach ni Ŝszych szczebli jest sukcesywna redukcja i Na terenach wiejskich, gdzie selektywna zbiórka jest odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji niezbyt popularna, nale Ŝy j ą systematycznie propagowa ć i kierowanych do składowania - do poziomów okre ślonych równocze śnie tworzy ć zach ęty oraz warunki dla jej Dyrektyw ą Rady 1999/31/EC w sprawie składowania realizacji poprzez: odpadów, tj: - propozycj ę dostarczania kolorowych worków i ich odbiór w systemie zbiórki obwo źnej wg „kalendarza - w roku 2010 do 75 % tych odpadów wytworzonych w usług”; 1995 r., - tworzenie stałych punktów gromadzenia - w roku 2013 do 50% tych odpadów, wytworzonych w wyselekcjonowanych z odpadów surowców 1995 r., wtórnych, w postaci średniego lub du Ŝego kontenera - w roku 2020 do 35 % tych odpadów, wytworzonych wielokomorowego, ustawionego w utwardzonym w 1995 r. miejscu, z du Ŝym dost ępem dla pojazdów (wymienny system kontenerów), do którego Procentowe poziomy redukcji odpadów mieszka ńcy okresowo donosi ć b ędą wybrane biodegradowalnych odnosz ą si ę do ilo ści tych odpadów, odpady: wytworzonych w UE w 1995 r. w pa ństwach - Średni lub du Ŝy kontener umo Ŝliwia mniejsz ą członkowskich. Dla potrzeb Planu Krajowego i planów cz ęstotliwo ść obsługi, równocze śnie zbiórk ę wojewódzkich, przyj ęto ogólne ilo ści odpadów wytworzone ro Ŝnych materiałów; w kraju w 1995 r. - Wskazanym jest, aby kontener był odpowiednio Poniewa Ŝ z Planu Wojewódzkiego nie wynika, jakie oznakowany, tj. zaopatrzony był w widoczne i ilo ści tych odpadów wytwarzano w poszczególnych czytelne listy odpadów, dla których przeznaczone gminach w 1995 roku - zdaniem autorów niniejszego są jego komory; opracowania wyliczenia te nale Ŝy traktowa ć jako ogólne, - Zbieranie odpadów wielkogabarytowych na tym bardziej, Ŝe przyj ęte w Krajowym Planie zało Ŝenia terenach wiejskich mo Ŝna zorganizowa ć poprzez będą weryfikowane w trakcie prowadzonych bada ń przygotowanego miejsca, np. przy punkcie morfologii i wła ściwo ści odpadów, kierowanych na gromadzenia odpadów/przy kontenerze/ na składowiska w okresie obj ętym pierwszym Krajowym donoszone przez mieszka ńców odpady Planem. „przestrzenne” - w rejonie dogodnym, dost ępnym dla pojazdów odbieraj ących odpady (PUK). W Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami zało Ŝono, Ŝe odpady organiczne z wiejskich gospodarstw Zach ętą dla mieszka ńców do selektywnego domowych b ędą stosownie do potrzeb gromadzenia i donoszenia odpadów do stałego punktu zagospodarowywane we własnym zakresie i nie b ędą (centrum zbiorki) mo Ŝe by ć ni Ŝsza oplata za odbiór z obj ęte zorganizowanym systemem ich gromadzenia i posesji pozostałych odpadów zmieszanych. odbioru. Cz ęstotliwo ść wymiany kontenerów tworz ących stały punkt gromadzenia b ędzie zale Ŝeć od szybko ści ich Natomiast w wi ększych miejscowo ściach Gminy, w wypełnienia odpadami, donoszonymi przez mieszka ńców. rejonach o rozproszonej zabudowie, w sytuacji zainteresowania mieszka ńców takimi działaniami, System zorganizowanego odbioru odpadów z wskazane jest tworzenie warunków do kompostowania ustalonych miejsc wymaga wprowadzenia zasady ro ślinnych odpadów domowych i zielonych/ogrodowych wcze śniejszego informowania mieszka ńców gminy: we własnym zakresie, w przydomowych kompostowniach, - mo Ŝliwo ści donoszenia okre ślonych przedmiotów, np. przez uwzgl ędnienie takich działa ń w „Regulaminie tzw. „odpadów przestrzennych”, utrzymania czysto ści i porz ądku na terenie Gm. - warunkach, jakie musz ą spełnia ć przedmioty Grodziczno ”. przeznaczone do odbioru, - terminach, w jakich odpady przestrzenne b ędą Poni Ŝej w tabeli zestawiono niektóre opcje odbierane, zagospodarowania odpadów komunalnych ulegaj ących - zasadach finansowych, na jakich odpady b ędą biodegradacji poza składowaniem. odbierane.

Tab.20. Opcje zagospodarowania odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji poza składowaniem. Opcje zagospodarowania odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji Odpady komunalne Mechaniczno-biologiczne Fermentacja ulegaj ące biodegradacji Kompostowanie Recykling przekształcanie odp. zmieszanych beztlenowa Odpady + + zmieszane Odpady kuchenne ulegaj ące + + biodegradacji Odpady zielone + + Odpady kuchenne + zielone + + Papier + + + Odpady tekstylne + Drewno + Dziennik Urz ędowy - 2119 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531

Rola kompostowania w systemie gospodarki - czy ma produkowa ć wysokowarto ściowy produkt, odpadami. który mo Ŝna b ędzie stosowa ć do nawo Ŝenia gruntów uprawnych i ogrodów. Kompostowanie jest jedn ą z metod unieszkodliwiania odpadów komunalnych, w rezultacie stosowania której Wa Ŝnym aspektem wła ściwego wyboru drogi nast ępuje przemiana surowców biologicznych w produkt o realizacji takich przedsi ęwzi ęć inwestycyjnych jest odmiennej strukturze oraz całkowite unieszkodliwienie prawidłowa kolejno ść zamierze ń, mianowicie: frakcji biologicznej odpadów z równoczesnym 1) wdro Ŝenie selektywnej zbiórki odpadów wytworzeniem warto ściowego nawozu organicznego, tj. niebezpiecznych, kompostu. 2) wdro Ŝenie zbiórki odpadów organicznych, 3) okre ślenie składu odpadów - okre ślenie zawarto ści Kompostowanie odpadów ma na celu: frakcji odpadów nadaj ącej si ę do kompostowania, 1) unieszkodliwienie odpadów pod wzgl ędem sanitarnym 4) przeprowadzenie prób kompostowania. przez zniszczenie mikroorganizmów chorobotwórczych zawartych w masie odpadów i Wybór kierunku przetwarzania odpadów z stabilizacj ę czynnej substancji organicznej, uwzgl ędnieniem lokalnych uwarunkowa ń nale Ŝy do gminy 2) zmniejszenie do minimum pozostało ści, która musi by ć jako organizatora systemu. składowana, Dla obszarów średniej wielko ści obj ętych selektywnym 3) otrzymanie nawozu organicznego przydatnego do gromadzeniem odpadów organicznych zalecana jest m.in. wykorzystania w nawo Ŝeniu gleb. metoda kompostowania w pryzmach, napowietrzanych lub przerzucanych; w przypadku średniej wielko ści zakładów Obni Ŝenie stopnia uci ąŜ liwo ści, a zwłaszcza unieszkodliwiania odpadów, jak np. sugerowane w higienizacja masy odpadów kierowanych na wojewódzkim planie „Rejony Gospodarki Odpadami” składowisko oraz znaczne zmniejszenie ich obj ęto ści wskazuje si ę zakłady mechaniczno-biologicznego jest najwi ększ ą zalet ą techniki kompostowania. Inn ą przekształcania odpadów zmieszanych jako efektywn ą zalet ą kompostowania jest pozyskiwanie opcj ę unieszkodliwiania odpadów celem redukcji ich materiału/surowca do gospodarczego wykorzystania. obj ęto ści i bezpiecznego dla środowiska składowania pozostało ści. Zastosowanie techniki kompostowania pozwala obni Ŝyć koszty transportu odpadów na odległe VI. Projektowany system gospodarki odpadami w składowisko wówczas gdy istnieje mo Ŝliwo ść Gminie. zlokalizowania zakładu kompostowania w bli Ŝszej odległo ści od centrum gromadzenia. Zgodno ść post ępowania z odpadami wobec prawa wymaga, aby gminny plan gospodarki odpadami był Istnieje wiele systemów kompostowania, spo śród spójny z planami wy Ŝszych szczebli, tj. aby był których wydzieli ć mo Ŝna dwa podstawowe: dostosowany do proponowanych dla powiatu rozwi ąza ń 1) kompostowanie w warunkach naturalnych (w organizacyjnych i techniczno-technologicznych. pryzmach na otwartym powietrzu oraz w Plan Gospodarki Odpadami Powiatu Nowomiejskiego przydomowych kompostowniach), zakłada osi ągni ęcie nast ępuj ących celów: 2) kompostowanie w warunkach sztucznych (w - popraw ę świadomo ści ekologicznej mieszka ńców, komorach, na płytach fermentacyjnych). - program selektywnej zbiórki odpadów, - minimalizacj ę/ograniczenie/ wytwarzania odpadów, Metody kompostowania mo Ŝna zró Ŝnicowa ć ze - zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko. wzgl ędu na u Ŝyty surowiec, tj: - kompostowanie odpadów zmieszanych, Maj ąc na wzgl ędzie aktualny stan gospodarki - kompostowanie wydzielonej frakcji odpadów odpadami w gminie oraz ustalon ą w planie organicznych. nadrz ędnym hierarchi ę działa ń w zakresie ochrony środowiska przed odpadami – planowany do Kompostowanie mo Ŝe wyst ępowa ć samodzielnie jako wprowadzenia system zagospodarowania odpadów technika ograniczaj ąca mas ę odpadów składowanych lub na lata 2004-2007 z uwzgl ędnieniem perspektywy do jako jeden z elementów kompleksowego zakładu 2011 r. powinien obejmowa ć: unieszkodliwiania odpadów. - wszelkie działania zwi ązane z ograniczaniem i Ze wzgl ędu na jako ść produktu otrzymanego z zapobieganiem powstawaniu odpadów, kompostowania nale Ŝy rozgraniczy ć kompostowanie - rozszerzenie zorganizowanego systemu odbioru odpadów zmieszanych od kompostowania odpadów odpadów komunalnych na teren całej gminy, organicznych, uzyskanych z selektywnej zbiorki(obecnie - zorganizowanie systemu zbierania odpadów brak jest normy/standardów jako ści dla kompostu z niebezpiecznych i odpadów opakowaniowych z bioodpadów; istniej ąca norma dotyczy wył ącznie gospodarstw domowych na terenach wiejskich, z kompostu z odpadów komunalnych). obiektów u Ŝyteczno ści publicznej i handlowych, dostosowanego do specyfiki terenów gminy, Przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych niezb ędne - zorganizowanie systemu zbierania odpadów jest okre ślenie celu, jaki spełnia ć ma kompostownia, wielkogabarytowych, stosownie do potrzeb mianowicie: mieszka ńców terenów wiejskich, - czy ma produkowa ć produkt o ograniczonym zbycie, - aktualizacj ę przepisów lokalnych w postaci np. do rekultywacji zdegradowanych terenów, ze „Regulaminu utrzymania czysto ści i porz ądku”, wzgl ędu na zanieczyszczenia szkłem, resztkami folii, stanowi ących podstaw ę prawn ą planowanego do zawarto ść metali ci ęŜ kich, wprowadzenia systemu zagospodarowania odpadów, Dziennik Urz ędowy - 2120 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531

- informowanie lokalnej społeczno ści o planach, pojemniki/kontenery, a powierzchnia składowa działaniach i inwestycjach zwi ązanych z planowan ą posiada przegrody betonowe dla zabezpieczenia gospodarka odpadami w gminie. przed ewentualnym przedostaniem si ę Scenariusz działa ń gminnych w ramach przyj ętego zanieczyszcze ń do gruntu i do środowiska. planu gospodarki odpadami powinien obejmowa ć: - tworzenie punktów gromadzenia odpadów, System zbierania odpadów niebezpiecznych - systemy zbierania wybranych rodzajów odpadów. pochodz ących z gospodarstw domowych z terenów wiejskich: Punkty gromadzenia odpadów na terenach - zbieranie odpadów w ustalonych terminach - w wiejskich; okre ślonych dniach po ustalonej trasie je ździ - miejsce gromadzenia donoszonych przez specjalistyczny transport, zatrzymuj ąc si ę w mieszka ńców odpadów opakowaniowych, ustalonym miejscu w poszczególnych wielkogabarytowych, miejscowo ściach – w tych dniach mieszka ńcy mog ą - usytuowane stosownie do potrzeb mieszka ńców przynosi ć swoje odpady do pojazdu; organizacja miejscowo ści/wsi tak, aby jak najwi ęcej osób miało takiego systemu wymaga przeprowadzenia do niego łatwy dost ęp, odpowiedniej kampanii promocyjnej i edukacyjnej, - koszty utrzymania i obsługi punktu zawarte s ą w - dostarczanie odpadów niebezpiecznych do punktu ogólnej opłacie za wywóz i zagospodarowanie zbiórki (proponowany dla miejscowo ści, gdzie odpadów na terenie obj ętym zorganizowanym istnieje mo Ŝliwo ść zorganizowania takiego punktu odbiorem. pod stałym nadzorem) - mieszka ńcy przynosz ąc odpady opakowaniowe czy przywo Ŝą c odpady Najcz ęś ciej spotykane rozwi ązania punktu zbiórki wielkogabarytowe jednocze śnie mog ą dostarcza ć odpadów to miejsce, gdzie ustawione s ą ró Ŝnej tak Ŝe niebezpieczne. wielko ści odpowiednio oznakowane szczelne

VII. Harmonogram realizacji planowanych przedsi ęwzi ęć .

1. Harmonogram działa ń do 2011 roku.

Lp. Planowane przedsi ęwzi ęcia 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 1. Działania informacyjno-edukacyjne z x x x x x x x x zakresu prowadzonej przez władze lokalne gospodarki odpadami 2. Aktualizacja przepisów porz ądkowych - x x „Regulaminu utrzymania czysto ści i porz ądku w gminie” 3. Organizacja i wdra Ŝanie systemów x x x x selektywnego gromadzenia wybranych rodzajów odpadów: *surowców wtórnych, *niebezpiecznych, pochodz ących z odpadów domowych, *wielkogabarytowych.

2. Harmonogram realizacji przedsi ęwzi ęć w okresie 2004-2007.

Poni Ŝej w tabeli zestawiono planowane działania organizacyjne, techniczne i inwestycyjne słu Ŝą ce realizacji gminnego planu gospodarki odpadami w okresie 2004-2007 w Gm. Grodziczno.

Jednostki odpowiedzialne/ Lp. Planowane przedsi ęwzi ęcia Okres realizacji uczestnicz ące w realizacji 1. Działania informacyjne i edukacyjne, zwi ązane z planowan ą i prowadzon ą w 2004-2007; U G, szkoły, organizacje Gminie gospodark ą odpadami praca ci ągła pozarz ądowe, lokalne media 2. Wprowadzenie/aktualizacja „Regulaminu utrzymania porz ądku i czysto ści w 2004-2005 Urząd Gminy, Gm. Grodziczno” jako podstawy prawnej planowanych działa ń z zakresu wła ściciele gospodarki odpadami nieruchomo ści, sołectwa 3. Obj ęcie terenów wiejskich systemem selektywnego gromadzenia surowców 2005-2006 U G, firmy komunalne, wtórnych(tworzyw sztucznych, szkła) sołectwa, wła ściciele nieruchomo ści 4. Zorganizowanie systemu zbierania odpadów niebezpiecznych, 2005-2006 U G, sołectwa, wła ściciele pochodz ących z gospodarstw domowych z terenów wiejskich – opartego o nieruchomo ści, firmy obwo źny system odbioru odpadów niebezpiecznych z posesji/gospodarstw komunalne, (kalendarz usług) posiadaj ące odpowiednie zezwolenia 5. Osi ągni ęcie ustalonych poziomów odzysku i skierowania do 2006-2007 Firmy komunalne unieszkodliwiania n/w odpadów: placówki a) odpady niebezpieczne - 15 % usługowe, b) odpady wielkogabarytowe - 20% z-dy produkcyjne c) odpady budowlane - 15 % Dziennik Urz ędowy - 2121 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531

VIII. Sposoby i źródła finansowania. 4) Finansowy Instrument Wspierania Rybołówstwa.

Maj ąc świadomo ść znaczenia planowanych inwestycji Pomoc ze środków funduszy strukturalnych kierowana w gospodarce odpadami nale Ŝy stwierdzi ć, Ŝe wielko ść i jest do wybranych regionów, w których poziom PKB na koszty przyszłych zamierze ń znacznie wykraczaj ą poza jednego mieszka ńca jest ni Ŝszy ni Ŝ 75 % średniej unijnej; mo Ŝliwo ści gminnego bud Ŝetu, st ąd ich realizacja b ędzie poniewa Ŝ w Polsce wszystkie regiony spełniaj ą to mo Ŝliwa wył ącznie przy wsparciu ze źródeł zewn ętrznych. kryterium kwalifikowania, st ąd władze wszystkich regionów mog ą stara ć si ę o dofinansowanie z tego źródła. Dla gminy dost ępnymi źródłami finansowania Przedsi ęwzi ęcia w dziedzinie ochrony środowiska w inwestycji z zakresu gospodarki odpadami czyli inwestycji nadchodz ących latach b ędą współfinansowane z ekologicznych s ą nast ępuj ące grupy środków: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i - publiczne, tj. pochodz ące z bud Ŝetu pa ństwa lub realizowane w ramach dwóch programów operacyjnych, pozabud Ŝetowych instytucji publicznych, przygotowanych przez rz ąd na podstawie „Narodowego - prywatne, np. z banków komercyjnych, Planu Rozwoju na lata 2004-2006”; - prywatno-publiczne. - Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Finansowanie inwestycji zwi ązanych z gospodark ą Regionalnego(ZPORR), odpadami najcz ęś ciej mo Ŝe mie ć form ę: - Sektorowego Programu Operacyjnego „Wzrost - po Ŝyczek, dotacji i dopłat, udzielanych do Konkurencyjno ści Przedsi ębiorstw”. oprocentowania preferencyjnych kredytów, udzielanych przez Narodowy i Wojewódzki FO Ś i Beneficjentami pomocy w ramach ZPORR b ędą: GW, - jednostki samorz ądu terytorialnego (gminy, powiaty i - preferencyjnych kredytów udzielanych przez Bank województwa lub działaj ące w ich imieniu jednostki Ochrony Środowiska SA, organizacyjne), - dotacji udzielanych przez Fundacj ę EkoFundusz, - zwi ązki, porozumienia i stowarzyszenia jednostek - środków własnych inwestorów, samorz ądu terytorialnego, - kredytów i po Ŝyczek udzielanych przez banki - inne jednostki publiczne. komercyjne. Przy inwestycjach zwi ązanych z ochron ą środowiska Polska jako członek Unii Europejskiej ma prawo maksymalny udział środków Europejskiego Funduszu dost ępu do finansowania inwestycji z zakresu ochrony Rozwoju Regionalnego w kosztach kwalifikowanych środowiska, w tym zwi ązanych z gospodark ą odpadami wynosi 75 %; w przypadku inwestycji infrastrukturalnych ze środków Funduszu Spójno ści - w odniesieniu do generuj ących znaczny zysk netto udział wyniesie 50%. inwestycji o charakterze regionalnym, o warto ści ponad 10 Kategorie wydatków kwalifikuj ących si ę do mln € - oraz z funduszy strukturalnych, w tym z finansowania przy inwestycjach infrastrukturalnych to: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, w - przygotowanie dokumentacji technicznej, przypadku inwestycji mniejszych. - wykup gruntów, - uzbrojenie terenów, W ramach wspólnotowej polityki strukturalnej - prace budowlano-monta Ŝowe, funkcjonuj ą cztery fundusze strukturalne: - prace wyko ńczeniowe, 1) Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, - zakup wyposa Ŝenia, 2) Europejski Fundusz Społeczny, - nadzór in Ŝynierski. 3) Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej,

Procedura składania i oceny wniosków.

(schemat rozpatrywania wniosków do Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego).

1. Urz ąd Marszałkowski - przyjmowanie wniosków, ich Powstaj ące odpady b ędą zagospodarowane poprzez formalna ocena. selektywne gromadzenie wybranych rodzajów oraz 2. Panel ekspertów - merytoryczna ocena wniosków. kierowanie do odzysku i unieszkodliwiania, stosownie do 3. Regionalny Komitet Steruj ący - rekomendacja ustalonych poziomów. wyboru projektów. Realizacja Planu skutkowa ć b ędzie dla środowiska 4. Zarz ąd Województwa - wybór projektów. gminy zasadnicz ą redukcj ą zagro Ŝeń, powodowanych 5. Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej - nieprawidłowym zagospodarowywaniem odpadów we ocena zgodno ści projektów z celami ZPORR. własnym zakresie. 6. Wojewoda - podpisanie umowy z beneficjentem. Stopniowe i konsekwentne wdra Ŝanie segregacji i odzysku odpadów, poł ączone z działaniami edukacyjno- IX. Analiza oddziaływania Planu Gospodarki informacyjnymi przyczyni si ę do oszcz ędniejszego Odpadami na środowisko. gospodarowania zasobami środowiska. Wyodr ębnianie i unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych, Projekt Planu Gospodarki Odpadami dla Gm. pochodz ących z odpadów domowych; odzysk odpadów Grodziczno zakłada unieszkodliwianie odpadów wielkogabarytowych; zagospodarowanie odpadów powstaj ących w gminie, stosownie do ustale ń planów : budowlanych przyczyni si ę do ochrony powierzchni ziemi. wojewódzkiego i powiatowego. Dziennik Urz ędowy - 2122 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531

Wdro Ŝenie Planu Gospodarki Odpadami, zmiany presji na środowisko, a tak Ŝe na wska źnikach uwzgl ędniaj ącego odzysk i unieszkodliwianie odpadów świadomo ści społecznej. Poni Ŝej przedstawiono niebezpiecznych, prowadzi ć b ędzie w rezultacie do propozycj ę niektórych wska źników - ich lista stosownie do zmniejszenia zagro Ŝenia zanieczyszczania gleb i wód potrzeb mo Ŝe by ć modyfikowana. (powierzchniowych i podziemnych); tym samym realizacja planu nie przyczyni si ę do powstawania nowych zagro Ŝeń I. Wska źniki stanu gospodarki odpadami i zmiany presji lub uci ąŜ liwo ści dla środowiska gminy. na środowisko:

X. System monitoringu realizacji celów Planu 1) ilo ść odpadów komunalnych wytwarzanych na Gospodarki Odpadami. mieszka ńca/rok, 2) procent ludno ści Gminy, obj ętej zorganizowan ą Ustawa o odpadach stanowi, Ŝe plan gospodarki zbiórk ą odpadów, odpadami powinien zawiera ć opis systemu monitoringu i 3) udział odpadów sektora komunalnego oceny wdra Ŝania zaplanowanych przedsi ęwzi ęć . składowanych na składowisku, %, Podstaw ę systemu monitorowania i nadzorowania 4) udział odpadów sektora gospodarczego realizacji elementów planu gospodarowania odpadami składowanych na składowisku, %, stanowi ą: 5) wielko ść selektywnej zbiorki odpadów - bazy danych o odpadach, tworzone przez Urz ąd niebezpiecznych, pochodz ących z odpadów Marszałkowski, domowych, - bazy danych o pozwoleniach/zezwoleniach w 6) wielko ść selektywnej zbiorki odpadów zakresie prowadzonej działalno ści gospodarczej wielkogabarytowych, budowlanych w Gminie, zwi ązanej z gospodark ą odpadami, wydawanych 7) ilo ść zebranych w Gminie materiałów odzyskanych podmiotom przez organy administracji rz ądowej i i poddanych recyklingowi, %. samorz ądowej, - obowi ązuj ące normy i przepisy prawne. II. Wska źniki świadomo ści społecznej:

Główne zadania zwi ązane z monitoringiem, kontrol ą i 1) udział społecze ństwa Gminy w działaniach na rzecz egzekwowaniem przepisów to: poprawy gospodarki odpadami, %, 1) monitorowanie i kontrola instalacj gospodarki 2) ilo ść i jako ść interwencji/wniosków, zgłaszanych przez odpadami, mieszka ńców; ich liczba, opis, 2) monitoring i kontrola przewo źników i po średników 3) liczba, jako ść i skuteczno ść kampanii edukacyjno- (posiadaczy odpadów), informacyjnych; ich liczba, opis. 3) monitoring i kontrola instalacji gospodarki odpadami, nie wymagaj ących zezwole ń, Monitoring i ocena wdra Ŝania planu b ędą oparte na 4) kontrola przemieszczania pewnych rodzajów konkretnych miernikach ilo ści odpadów odzyskanych, odpadów, wywiezionych i unieszkodliwionych oraz miernikach 5) identyfikacja nielegalnych instalacji lub działa ń, zawartych w dokumentach powiatowych i wojewódzkich 6) egzekwowanie przepisów w zwi ązku z (wska źniki, normy, standardy jako ści itp.). Cele niedotrzymywaniem warunków posiadania pozwole ń, krótkoterminowe w gospodarce odpadami b ędą przekraczaniem obowi ązuj ących przepisów i norm. weryfikowane co 2 lata, natomiast długoterminowe – co 4 lata. Zadania zwi ązane z monitoringiem i kontrol ą realizacji planu przypisane s ą stosownie do posiadanych XI. Materiały źródłowe. kompetencji organom ochrony środowiska ró Ŝnych szczebli: - II Polityka Ekologiczna Pa ństwa; - w zakresie wydanych decyzji, przestrzegania - Polityka Ekologiczna Pa ństwa na lata 2003-2006 z przepisów prawa miejscowego - Urz ędy Miast i uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2007-2010; Gmin, - Program wykonawczy do II Polityki Ekologicznej - w zakresie kontroli prawidłowo ści działania instalacji Pa ństwa na lata 2002-2010; gospodarki odpadami - WIO Ś, Pa ństwowa Inspekcja - Krajowy Plan Gospodarki Odpadami; Sanitarna, Powiatowy Inspektorat Nadzoru - Plan Gospodarki Odpadami dla województwa Budowlanego, Pa ństwowa Inspekcja Pracy. warmi ńsko-mazurskiego na lata 2003-2006 z uwzgl ędnieniem perspektywy na lata 2007-2010; Planowany system monitoringu i kontroli przewiduje - Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony okresowe/rutynowe kontrole posiadaczy odpadów i środowiska z pó źn. Zmianami; prowadz ących instalacje, zwi ązane z recyklingiem i - Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach z unieszkodliwianiem odpadów, przeprowadzane przez pó źn. Zmianami; przedstawicieli kompetentnych władz dla sprawdzenia: - Ustawa z dnia 13 wrze śnia 1996 r. o utrzymaniu - prawidłowo ści prowadzonej ewidencji zwi ązanej z czysto ści i porz ądku w gminach z pó źn. zmianami; obrotem odpadami, - Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu - prawidłowo ści funkcjonowania instalacji, ustawy – Prawo ochrony środowiska, ustawy o - prawidłowo ści prowadzonego monitoringu instalacji odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw z pó źn. dla oceny jej oddziaływania na zmianami; środowisko/otoczenie, - Ustawa z dnia 19 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy - ceny działalno ści instalacji jako elementu planu o odpadach oraz niektórych innych ustaw; gospodarowania odpadami. - Rozporz ądzenie ministra środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporz ądzania planów Generalnie podstaw ą wła ściwego systemu oceny gospodarki odpadami; realizacji Planu jest dobry system sprawozdawczo ści, - Dyrektywa Rady 1999/31/EC w sprawie składowania oparty na wska źnikach/miernikach stanu środowiska i odpadów; Dziennik Urz ędowy - 2123 - Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego Nr 36 Poz. 531

- Rocznik Urz ędu Statystycznego 2003; malej ącej liczby mieszka ńców, b ędzie mo Ŝna obserwowa ć - Raporty Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony powolny wzrost ogólnej ilo ści odpadów wytwarzanych w Środowiska 2001, 2002, 2003; gminie - z okresowymi zmianami dotycz ącymi niektórych - Materiały udost ępnione oraz opracowane przez rodzajów (m.in. odpady biodegradowalne, odpady Urz ąd GM. Grodziczno (ankiety); budowlane, odpady tworzyw sztucznych) oraz zmianami, - Materiały udost ępnione przez Urz ąd Marszałkowski; wynikaj ącymi ze spodziewanej koniunktury gospodarczej - Informacje ogólnodost ępne z Internetu (witryny kraju/województwa/powiatu i postaw konsumenckich powiatu i gmin); mieszka ńców. - Materiały własne autorów opracowania. Proponowany docelowy system gospodarki odpadami w Gminie polega na zorganizowanym odbiorze XII. Streszczenie w j ęzyku niespecjalistycznym. wytwarzanych odpadów w celu odzysku i/lub unieszkodliwiania wybranych rodzajów, dla których w Plan Gospodarki Odpadami dla Gm. Grodziczno został Planie Krajowym ustalono okre ślone poziomy. sporz ądzony w sposób zgodny z Polityk ą ekologiczn ą Ograniczanie negatywnego oddziaływania odpadów pa ństwa oraz wymaganiami okre ślonymi w ustawie o na środowisko jest jednym z najwa Ŝniejszych zada ń odpadach i rozporz ądzeniu ministra środowiska w sprawie własnych miast/gmin w zakresie gospodarki odpadami. sporz ądzania planów gospodarki odpadami. Plan Dla potrzeb realizacji tego zadania w Planie okre ślono gospodarki odpadami uwzgl ędnia równie Ŝ ustalenia harmonogramy działa ń krótko- i długoterminowych ze Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami dla wskazaniem źródeł finansowania planowanych województwa warmi ńsko-mazurskiego oraz Planu przedsi ęwzi ęć . Gospodarki Odpadami Powiatu Nowomiejskiego. Analiza oddziaływania planu na środowisko wskazuje, Omawiany Plan Gospodarki Odpadami stanowi integraln ą Ŝe realizacja planu nie przyczyni si ę do powstawania cz ęść Programu Ochrony Środowiska Powiatu nowych zagro Ŝeń lub uci ąŜ liwo ści dla środowiska Gminy, Nowomiejskiego. wpłynie natomiast na zmniejszenie zagro Ŝeń oraz ochron ę Plan zawiera analiz ę stanu gospodarki odpadami, z powierzchni ziemi. której wynika, i Ŝ zbyt mała liczba mieszka ńców gminy Monitoring i ocena realizacji ustale ń planu b ędzie obj ęta jest zorganizowanym odbiorem odpadów oparta na analizie ilo ści zebranych, odzyskanych, komunalnych, kierowanych do unieszkodliwiania. unieszkodliwionych i składowanych odpadów w Funkcjonuj ący w Gminie system selektywnego odniesieniu do wska źników wojewódzkich i krajowych. gromadzenia wybranych rodzajów nie obejmuje - jak Cele krótkoterminowe weryfikowane b ędą co 2 lata, dotychczas - odpadów niebezpiecznych, pochodz ących z natomiast długoterminowe - co 4 lata. odpadów domowych. Opracowana prognoza zmian w gospodarce odpadami wskazuje, Ŝe w nadchodz ących latach, pomimo stopniowo