Prijspeiling biologische producten

Het verhaal achter de prijs

Booming bio Van de uitgaven aan voeding in Nederland gaat zo’n 4% naar biolo­ gische producten. In het eerste kwartaal van 2016 schakelden 108 boeren over op bio; meer dan in heel 2015. Bijna alle grote ­supermarkten breiden hun assortiment voortdurend uit. en hebben samen binnen de supermarkten 60% marktaandeel. Nederland loopt Supermarkt met die 4% niet op kop. In 2014 was dit nog 3% en in Denemarken al verslaat 8%, gevolgd door Zwitserland met 7% en Oostenrijk met ongeveer 6%. ekowinkel In Duitsland had biologisch een marktaandeel van 3 à 4% en bij onze zuiderburen 2%.

84 consumentengids juli/augustus 2016 tekst Henk Verhagen, Ferry Ploeg

Biologische voeding is beter voor milieu en dier, maar niet voor de portemonnee. Waarom kosten ­­ We vergeleken bio-producten zo veel meer dan reguliere? 2800 prijzen van En waar ben je het voordeligst uit? 150 verschillende producten” De tijd dat natuurvoeding het imago Super of ekowinkel? had van geitenwollen sokken en Half april peilden wij de prijzen van wormstekige appeltjes is voorbij. biologische producten bij natuur- Prijspeiling Biologisch is trendy en salonfähig. voedingswinkels en 11 supermarkt­ biologische producten Boerenmarkten schieten als pad- ketens. Uiteindelijk bleken er ruim denstoelen uit de grond en bij spe- 150 producten voldoende verkrijg- 14% ciaalzaken lonken de schappen met baar te zijn om met elkaar te kunnen duizenden biologische producten. vergelijken. De natuurvoedingswin- Dirk Ook grootgrutters als Albert Heijn kels zijn Ekoplaza, Marqt (deels bio- 12% en Jumbo breiden hun biologische logisch), Estafette en Natuur­winkel. Deka Hoogvliet assortiment gestaag uit. En de supermarkten: AH, Jumbo, Jumbo , , Plus, Dirk, Emté, , 10% Taboe , Hoogvliet en Deka. Uiteindelijk AH Binnen de biologische landbouw zijn vielen Aldi, Lidl en Coop af, omdat Plus kunstmest en genetisch gemodifi- hun assortiment nog te beperkt is. 8% ceerde ingrediënten taboe en aan In totaal vergeleken we ruim 2800 het gebruik van bestrijdingsmidde- prijzen. Het resultaat daarvan staat len en kunstmatige geur-, kleur- en in de grafiek rechts. Dirk is voor 2% smaakstoffen zijn strikte, wettelijke bio-producten over de hele linie Emté voorschriften verbonden. Ook het nipt het goedkoopst, op de voet GOEDKOPER dierenwelzijn krijgt extra aandacht. gevolgd door Deka, Hoogvliet en GEMIDDELDE 0 Varkens, schapen, koeien en kippen Jumbo. ­Estafette is het duurst: het DUURDER hebben meer (buiten)ruimte, mogen prijspeil ligt er 20-22% boven het 2% hun snavel of krulstaartje houden, gemiddelde. leven langer en krijgen niet bij Uiteraard zijn de natuurwinkels, Spar voorbaat antibiotica en hormonen waar alle – of de meeste – producten 4% toegediend. biologisch zijn, qua formule, assorti- Biologische producten (ook wel ment en beleving niet te vergelijken Marqt ‘eco’, ‘eko’ of ‘organic’ genoemd) met de biologische schappen in een 6% zijn EU-breed te herkennen aan het supermarkt. Estafette zegt in een Europese keurmerk – het groene reactie dan ook dat je verder moet Ekoplaza

blaadje – en in Nederland ook wel kijken dan de prijs. Kwaliteit, smaak, 8% aan het zwart-witte EKO-keurmerk. manier van produceren, een eerlijke beloning voor de boer en winst investeren in toekomstgerichte, 12% duurzame ontwikkelingen zijn ook belangrijk. Natuurwinkel Volgens Ekoplaza is zijn biologi- 14% sche aanbod niet te vergelijken met Een biolo­ dat uit de supermarkt, omdat veel gische kip groeit producten een andere samenstelling 20% hebben, zoals fruitbeleg met 60% Estafee op in 85 dagen fruit en vlees waaraan geen water is in plaats van in toegevoegd. Ekoplaza wijst ook op 22% het brede assortiment. ‘Anders dan - Prijzen van april 2016 circa 30” sommige concurrenten streven >>

consumentenbond.nl consumentengids juli/augustus 2016 85 Prijspeiling biologische producten

wij ernaar om ons assortiment 300 à 350 artikelen. Bij de overige In het eerste maximaal biologisch aan te bieden supermarkten (1100 tot 1400 artike- kwartaal van 2016 in plaats van slechts de producten len) en vooral bij de natuurvoedings- te kiezen met hoge omloopsnelheid, winkels zijn de keuzemogelijkheden schakelden 108 zodat daar gedrukt kan worden veel ruimer. Ekoplaza heeft duizen- boeren over op op prijs.’ den artikelen in de winkel. Dirk is het goedkoopst, maar heeft bio; meer dan in Schaarste dus wel een zeer beperkt assor- Wat maakt biologische voeding timent. Voor velen is het brede heel 2015” duurder? Directeur Bavo van den assortiment juist een reden om naar ­Idsert van koepelorganisatie Bio- een natuurvoedingswinkel te gaan. next: ‘De productie in de biologische Daar kun je vaak ook terecht voor landbouw ligt gemiddeld 20% lager. biologisch-dynamische producten, Dat komt doordat dieren meer ruim- met het Demeter-keurmerk. Die zijn te en een langer en beter leven zijn uiteraard biologisch, maar daarnaast gegund. Een biologische vleeskip gelden er extra strenge eisen op het groeit op in 85 dagen in plaats van gebied van dierenwelzijn, gesloten in circa 30. De opbrengsten per kringlopen en ecologie. Omdat de hectare zijn minder, omdat er geen prijs daardoor meestal hoger is, heb- kunstmest en chemische bestrij- ben we deze producten niet meege- dingsmiddelen worden gebruikt en nomen in deze prijsvergelijking. door de wisselteelt. Eens in de zes jaar krijgt de bodem rust.’ Zelfde mandje Hoewel vraag en aanbod toenemen, Een identiek boodschappenmandje zijn bio-producten niet goedkoper met alledaagse biologische artikelen geworden de afgelopen twee jaar. kost bij Dirk €26,60 en bij Estafette Van den Idsert: ‘Ondanks de stijging €38,40, zo blijkt uit onze prijspeiling is het aanbod nog altijd beperkt (zie de kassabonnetjes op pagina en omdat er schaarste is, dalen de 87). Dat is bijna de helft meer, maar prijzen niet. We zien graag meer bio- niet voor alle producten afzonder- logische boeren komen, maar voor- lijk zijn de verschillen zo groot. Een dat die een product als biologisch pond biologische kipfilet kostte bij mogen verkopen, moeten ze twee Albert Heijn €12,74 en bij Estafette jaar lang biologisch produceren. €15,44, maar een liter halfvolle bio- Dat is een forse drempel. Op korte melk bij beide winkels €1,05. Prijzen termijn valt nog wel winst te behalen vergelijken is dus de boodschap, ook in de relatief hoge kosten van opslag bij biologische producten. en vervoer en in het verkorten van Ook het prijsverschil tussen wel of de keten door direct bij de boer te niet biologisch varieert per pro- kopen.’ ductsoort. Biologische kipfilet kost al snel driemaal zo veel als niet-bio- Cijferfeitjes Assortiment logische. Bij melk zijn de prijsver- De prijs van voedingsmiddelen is schillen veel kleiner. Van den Idsert belangrijk, maar niet zaligmakend. van Bionext verklaart dit vanuit de • Ongeveer 70% van de biologische Keuzemogelijkheid en kwaliteit prijsstrategie van coöperaties en ­voedingsmiddelen wordt in super- spelen ook een rol. We hebben niet supermarkten. ‘Vanaf de boerderij markten gekocht. onderzocht in hoeverre er kwaliteits- is de prijs van biologische melk het verschillen zijn tussen de producten dubbele (€0,48) van gangbare melk • Er zijn 1500 biologische boeren; van natuurwinkels en die uit het (€0,25). In het schap van de super- dat is minstens 500 te weinig om te biologische schap van de super- markt is daar nog maar weinig van voldoen aan de stijgende vraag naar markt. Verschillen in assortiment zijn over. De handel verdient dus meer bio-producten. er in elk geval wel. De keuze bij Dirk, aan gewone melk en neemt genoe- Deka, Emte en Spar is beperkt tot gen met minder marge op bio om

86 consumentengids juli/augustus 2016 Prijspeiling ************************** ************************** ************************** ************************** biologische producten Rundergehakt bak 500 gr (*** beter leven) € 4,35 Rundergehakt bak 500 gr (*** beter leven) € 4,99 FerryRundergehakt Ploeg bak 500 gr (*** beter leven) € 5,75 Rundergehakt bak 500 gr (*** beter leven) € 6,74 Kip let bak 500 gr (*** beter leven) € 12,49 Kip let bak 500 gr (*** beter leven) € 12,74 expKip letert bak 500prijzen gr (*** beter leven) € 13,48 Kip let bak 500 gr (*** beter leven) € 15,44 14% Halfvolle melk pak 1000 ml € 0,85 Halfvolle melk pak 1000 ml € 1,05 Halfvolle melk pak 1000 ml € 0,99 Halfvolle melk pak 1000 ml € 1,05 Magere yoghurt pak 1000 ml € 0,85 Magere yoghurt pak 1000 ml € 1,07 Magere yoghurt pak 1000 ml € 1,39 Magere yoghurt pak 1000 ml € 1,59 Dirk Roomboter pakje 250 gr (ongezouten) € 1,49 Roomboter pakje 250 gr (ongezouten) € 1,59 Roomboter pakje 250 gr (ongezouten)Het wachten is€ 2,09 op Roomboter pakje 250 gr (ongezouten) € 2,49 12% Beschuit rol 125 gr (volkoren) € 0,89 Beschuit rol 125 gr (volkoren) € 0,99 Beschuit rol 125 gr (volkoren)meer supermark€ 1,29- Beschuit rol 125 gr (volkoren) € 1,60 Deka Koe pak 250 gr (snel lter) € 2,35 Koe pak 250 gr (snel lter) € 2,59 Koe pak 250 gr (snel lter)ten met een (uitge€ 2,99 - Koe pak 250 gr (snel lter) € 3,99 Hoogvliet Jumbo Appelsap pak 1000 ml (ongekoeld) € 1,35 Appelsap pak 1000 ml (ongekoeld) € 1,44 Appelsap pak 1000 ml (ongekoeld)breid) biologisch€ 1,99 Appelsap pak 1000 ml (ongekoeld) € 1,69 10% Rozijnen zak 250 gr (sultana) € 1,09 Rozijnen zak 250 gr (sultana) € 2,18 Rozijnen zak 250 gr (sultana)huismerk. Ik had€ 2,39 Rozijnen zak 250 gr (sultana) € 2,45 AH Spaghetti zak 500 gr (wit) € 0,89 Spaghetti zak 500 gr (wit) € 1,04 Spaghetti zak 500 gr (wit) niet gedacht dat€ 1,09 er Spaghetti zak 500 gr (wit) € 1,36 Plus één als goedkoop- 8% Datum: 14/15 april 2016 Datum: 14/15 april 2016 Datum: 14/15 april 2016 Datum: 14/15 april 2016 ste uit het onder- TOTAAL € 26,60 TOTAAL € 29,68 TOTAAL € 33,45 TOTAAL € 38,40 ‘Steeds meer zoek zou komen. biologische Supermarkten 2% huismerken’ houden elkaar heel Emté goed in de gaten, GOEDKOPER GEMIDDELDE 0 maar toch heeft DUURDER Dirk aan de aan-

‘Wat mij opvalt is dacht van de con- 2% het grote en nog currentiePrijspeiling weten te ************************** ************************** ************************** ************************** groeiende aanbod ontsnappenbiologische en is producten Spar Rundergehakt bak 500 gr (*** beter leven) € 4,35 Rundergehakt bak 500 gr (*** beter leven) € 4,99 Rundergehakt bak 500 gr (*** beter leven) € 5,75 Rundergehakt bak 500 gr (*** beter leven) € 6,74 van relatief voor- net iets goedkoper. 4% Kip let bak 500 gr (*** beter leven) € 12,49 Kip let bak 500 gr (*** beter leven) € 12,74 Kip let bak 500 gr (*** beter leven) € 13,48 Kip let bak 500 gr (*** beter leven) € 15,44 delige biologische Een tip: voor met14% Halfvolle melk pak 1000 ml € 0,85 Halfvolle melk pak 1000 ml € 1,05 Halfvolle melk pak 1000 ml € 0,99 Halfvolle melk pak 1000 ml € 1,05 Marqt Magere yoghurt pak 1000 ml € 0,85 Magere yoghurt pak 1000 ml € 1,07 Magere yoghurt pak 1000 ml € 1,39 Magere yoghurt pak 1000 ml € 1,59 huismerken in de name biologische Dirk 6% Roomboter pakje 250 gr (ongezouten) € 1,49 Roomboter pakje 250 gr (ongezouten) € 1,59 Roomboter pakje 250 gr (ongezouten) € 2,09 Roomboter pakje 250 gr (ongezouten) € 2,49 supermarkten. AH houdbare produc- 12% Beschuit rol 125 gr (volkoren) € 0,89 Beschuit rol 125 gr (volkoren) € 0,99 Beschuit rol 125 gr (volkoren) € 1,29 Beschuit rol 125 gr (volkoren) € 1,60 en Jumbo hebben ten en zuivel is Deka EkoPlaza al een groot biolo­- regelmatig een bio- Hoogvliet Koe pak 250 gr (snel lter) € 2,35 Koe pak 250 gr (snel lter) € 2,59 Koe pak 250 gr (snel lter) € 2,99 Koe pak 250 gr (snel lter) € 3,99 8% gisch huismerk-as- logisch huismerk Jumbo Appelsap pak 1000 ml (ongekoeld) € 1,35 Appelsap pak 1000 ml (ongekoeld) € 1,44 Appelsap pak 1000 ml (ongekoeld) € 1,99 Appelsap pak 1000 ml (ongekoeld) € 1,69 10% Rozijnen zak 250 gr (sultana) € 1,09 Rozijnen zak 250 gr (sultana) € 2,18 Rozijnen zak 250 gr (sultana) € 2,39 Rozijnen zak 250 gr (sultana) € 2,45 sortiment en spe­- goedkoper dan AH Spaghetti zak 500 gr (wit) € 0,89 Spaghetti zak 500 gr (wit) € 1,04 Spaghetti zak 500 gr (wit) € 1,09 Spaghetti zak 500 gr (wit) € 1,36 ­len daarmee in op een niet-biologisch Plus 12% de stijgende vraag. A-merk.’ 8% Datum: 14/15 april 2016 Datum: 14/15 april 2016 Datum: 14/15 april 2016 Datum: 14/15 april 2016 Natuurwinkel

TOTAAL € 26,60 TOTAAL € 29,68 TOTAAL € 33,45 TOTAAL € 38,40 14% 2%

Emté GOEDKOPER 20% GEMIDDELDE 0 de “biologische” consument binnen tenbond komt geen eenduidig beeld met biologische producten minder Estafee DUURDER te halen.’ naar voren. Smaak en kwaliteit van resten van synthetische bestrijdings- 22% biologische producten kunnen afwij- middelen en minder toevoegingen,2% Discussie ken van hun niet-biologische variant zoals conserveermiddelen en kleur­- - Prijzen van april 2016 Ruim een derde van de onder- omdat er minder mee geknutseld stoffen, binnenkrijgt. Maar dat maakt Spar vraagden uit ons panelonderzoek wordt of omdat er minder ingrediën- ze niet per definitie veiliger of ge- 4% van enkele jaren geleden was van ten in zitten. zonder, want deze stoffen blijven in Marqt mening dat biologische producten Ook de vraag of biologische produc- voedingsmiddelen uit de gangbare beter smaken dan niet-biologische. ten gezonder zijn, leidt tot een pit- landbouw ook bijna altijd binnen de6% Ongeveer een kwart vond juist het tige discussie. Al is menigeen ervan veilige norm. EkoPlaza omgekeerde. Dit bewijst maar weer overtuigd, het is wetenschappelijk Wie kiest voor biologisch, kiest in elk 8% dat over smaak valt te twisten. nooit aangetoond dat biologische geval voor dierenwelzijn en milieu en Uit de voedingsonderzoeken voeding volwaardiger of gezonder vindt dat dit een prijs mag hebben of

(smaaktests) van de Consumen­ is dan niet-biologische. Feit is dat je neemt die prijs op de koop toe. <<12%

Natuurwinkel consumentenbond.nl consumentengids juli/augustus 2016 87 14%

20%

Estafee

22%

- Prijzen van april 2016