10 SABA, Sicut Dicit Glosa Isaie Xiiii B
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
666 SABA - SABATH Siccaque, fertur in hiis gradus illi tertius esse. Utilis est sepe stomacho, si sepe bibatur 10 Expellit partum potu veneremque coercet, Tussim si bibitur compescit, menstrua purgat. Si coquis hanc in aqua, cui vinum iunxeris acre, Compescit talis decoctio tormina ventris, Pulmones iuvat et pectus, morboque medetur Costarum, quem pleuresim vocat Attica lingua; 275 Lumbricos oleo decocta et pota repellit. 282 Cruda comesta recens oculos caligine curat. 285 Naribus expressus si succus funditur eius 292 Sistet manantem bene desiccando cruorem. 293 20 Obstat pota nimis vel cruda comesta venenis, etc. 3°4 s SABA, sicut dicit glosa Isaie xiiii b (3), «civitas est in Anibus Ethiopie sita x. Secundum Papiam Saba est Arabie regio in qua nunc Sabei habitant, dicta a Alio Chus, qui nuncupatus est Saba. Alii dicunt quod Saba est Auvius a qua tota regio 5 nuncupatur. SABAOTH unum est de decem nominibus quibus deus nomi natur apud Hebreos, que ponuntur supra ubi exponitur alleluia. Et interpretatur Sabaoth exercituum sive virtutum. Unde in Psalmo (23,10), «Dominus virtutum ipse est rex 5 gloriex. SABATH dicitur Februarius, non Ianuarius, ut scribitur in 8 illi om. D 12 aquam ABD 14 pulmonem B 15 attrita AC; marg. ai? A7777c ueTwm aiM. C: grecismus atticus eolicus doricus ionicusque boetus / grecorum vere tibi sunt idiomata quinque (vm, 1-2) 16 et pota] potata B 17 recens] cecos B 20 pota] cocta B; etc om. B SABA 1 isaie xiiii b 0777. B ; xliiii b C ; in Anibus] insibus C 2 arabia A C D 3 sabei populus quidam B; dicta autem a D 4 Auvius] Aumims B SABAOTH 1 decem 0777. B 3 dominus exercituum A ; sive] vel A 4 un de .. virtutum 0777. B SABBATI ITER - SABBATO SECUNDO PRIMO 667 Papia; sed forte vitio scriptorum sic erratum est sicut et hodie multi errant legentes Sabbato pro Sabath Zacharie i (7) ubi vera littera est hec, «In die xx et iiii undecimi mensis 5 Sabath", ubi dicit glosa, «Sabath interpretatur virga". Item per aliam glosam patet quod sit Februarius, ubi dicitur « Merito hoc mense videntur Iudaico populo que sequuntur, quia, sicut Februarius est acerrimus in frigore hiemis et sicut xxiiii die mensis, luna deficiente in tenebras, obscuriorem 10 habet noctem, sic populus, cui hec nuntiabantur, ex maiore sui parte in Medis et Chaldeis et Assiriis exulabat, quasi ceco et perpetuo noctis et frigoris horrore depressus". Illud idem probatur per textum, qui dicit «undecimi mensis", Sabath enim, id est Februarius, undecimus est apud Hebreos, sicut 15 ostensum est supra ubi exponitur Adar, ubi ponuntur no mina et ordo mensium apud Hebreos. SABBATI ITER dicitur mille passus ultra quos non licebat Iudeis ire in die Sabbati Actuum i (12). SABBATO SECUNDO PRIMO Luce vi a (1) sic exponitur in Historiis (1572), «'In secundo sabbato primo cum Iesus transiret per sata' etc. vel in secundo sabbato a primo, de quo precessit sermo. Vel est una dictio, quam dicit Lucas 5 deuteron proton, nos 'secundo primum'. Hoc est autem sab batum quod discipuli non observabant. Ideo secundum vo cavit ut significaret spirituale sabbatum iam inchoari et le galia cessatura. Est enim sabbatum secundo primum spi rituale, id est superius inferiori legali, scilicet quod factum 10 est de secundo primum. Quod enim prius fuit tempore factum est secundum munere gratie, et quasi caput versum SABATH 2 scriptorum non intelligentium sic B; sicut] sic AD 4 hec ow. C 6 glosam ieronomi patet C 8 frebuarius D 13 sabaoth B 15 ponuntur] exponuntur D SABBATO SECUNDO PRIMO 5 protheron BC; est 0777. B C ; autem 0777. A 5-6 sabbato B 6 secundum] sic D 8 secundum D 9 scilicet] secundum B; quod] quo AD 10 de 0777. B; in tempore C 11 factum est 0777. D 668 SABBATISMUS est in caudam. Unde, si quis Christum appellare velit Adam secundo primum, non errabit. Vel sunt due dictiones et di cuntur secundum et primum tempore, quia et ante legem ig sancti patres spiritualiter sabbatizaverunt et post, legali sab bata interposito". Glosa Luce vi (i) sic exponit, «Diem quo sabbati littera solvi cepit deuteron proton, id est secundo primum, sabbatum vocat per hoc innuens observantiam le galis sabbati cessaturam et naturalis sabbati libertatem, que 20 usque ad Moysi tempora ceterorum dierum similis erat, resti tuendam, qua credentes per gratiam septiformis spiritus a malis operibus vacant. Sabbatum ergo gratie, ad distinctio nem legalis sabbati, dicitur secundo primum, id est pri mum secundo prelatum, id est superius et dignius inferiori 2g sabbato legali, vel ordine temporis quia et ante legem hoc sabbatum ita a patribus agebatur sicut et nunc agitur a nobis. Vel secundum primum potest dici ut unum idemque Novi Testamenti sabbatum sit et secundum, quia post legale a nobis observatur, et primum, qui ante decreta legis a iustis 30 observabatur antiquis ". Et dicit Interlinearis quod secundo- primum potest esse una dictio vel due ". SABBATISMUS dicitur sabbati observantia vel feriatio sive requies. Unde ad Hebreos iiii g (9), «relinquitur sabbatismus populo dei", glosa «relinquitur", id est reservatur, «populo dei sabbitismus". «Id est plene quietis feriatio, iocunditas g significata per sabbatum quo requievit dominus, et in lege observabatur. Tunc enim perfecte vacabimus, gratia maiore refecti et deo pleni. Et sciemus perfecte quia ipse est deus, ibi vacabimus et videbimus et laudabimus et amabimus ". 12 unde et si quis C 13 erravit B ig post] primo C 16 Glosa se<?K:'tMr Bedam, BB 92, 392. 17 soivit C ; protheron B ; id est] a B 20-21 restituenda B 22 ergo] quoque A 24 proiatum B C ; in feriori] inferius A, inferiora C 27 novique B 29 nobis] vobis C 30 observabatur et antiquis C SABBATISMUS i sabatissimus BCD 2 g] igitur D, c C 2-3 relinqui tur . dei o?n. C 3 giosa] igitur C 6 gratia] gloria A D 7 deo] ideo C ; est ow. C ; deus] dominus A 8 et videbimus cm. B SABBATIZARE - SACRASANCTA 669 SABBATIZARE dicitur requiescere vei sabbatum observare. SABBATUM expositum est ubi exponitur neomenia cum aliis festis legalibus. Et, sicut dicit Huguitio (r. v. Sabeth), sab batum dicitur «a sabbe, quod est vii secundum Hebreos, vel a sebo, quod lingua Syrorum dicitur vii«. Et nota quod 5 « septima dies septimane et ipsa septimana dicitur sabbatum. Unde«, Luce xviii c (12), «'Ieiuno bis in sabbato', id est in septimana«. Unde Iudei solebant ita computare dies: prima sabbati, id est prima dies septimane, secunda sabbati, tertia sabbati et sic usque ad sabbatum, cuius nomen non mutatur 10 sed dicitur sabbatum simpliciter. Vel dicitur sabbatum sabba torum per excellentiam aliorum dierum qui sabbata appel lantur. Unde in Compoto (De tewip. iv) ubi agitur de nomi nationibus dierum dicitur, « Silvester ferias et Hebreus sab bata dicit«. Unde Matthei xxvii (28,1), «Vespere sabbati 15 que lucescit in prima sabbati« quod exponitur in loco suo. SACRASANCTA et sancta sanctorum ita distinguntur ab Ysi- doro in xv (4,1-2) Ethimologiarum ubi agit de edihciis sa cris, «Sacra sunt loca divinis cultibus instituta, utpote ea in quibus altaria litantibus de more pontificibus consecran- 5 tur. Sancta iuxta veteres exteriora templi sunt. Sancta au tem sanctorum locus templi secretior ad quem nulli erat accessus nisi tantum sacerdoti. Dicta autem sancta sancto rum quia exteriori oraculo sanctiora sunt, vel quia sancto rum comparatione sanctiora sunt, sicut Cantica Canticorum 10 quia cantica universa precellunt, sanctum autem a sanguine SABBATUM 3 a e m . C ; e s t 0777. A 4 quod est lingua B ; s ir io r u m CD 5 septima] septem B; d i e D 7 s o le n t B C ; it a 0777. C ; d ie m A 8-9 tertia sabbati 0777. C 11 excellentiam respectu aliorum BC; q u e C 14 vespere autem sabbati B 15 lu c e s s i t B D ; e x p o n e t u r B; i n 0777. B SACRASANCTA 1 sancta 0777. B 1-2 isid eth b xv c iiii in principio C 2-3 ubi . sacris 0777. C 4 Posi litantibus add. C: id est sacrificantibus 4-5 Post consecrantur add. A: litantibus id est sacrificantibus 5 ex teriora] interiora A 5-6 autem 0777. D 7 sancta 0777. D 8 quia p 7*777772777] quod C io precellant C SACRAMENTUM - SACRIFICIUM hostie nuncupatum; nichil enim sanctum apud veteres di cebatur nisi quod sanguine hostie esset consecratum aut con spersum. Item sanctum quod extat esse sancitum. Sancire autem est confirmare et irrogatione pene ab iniuria defen- 15 dere; sic et leges sancte et mores sancti dicuntur". Verba sunt Ysidori. Papias dicit quod sacra dicuntur sacrificia, sollem- pnia, sancta, religiones, cerimonie, are, foci, delubra, tem pla. SACRAMENTUM est invisibilis gratie visibilis forma, ita ut eius similitudinem gerat et causa existat. Quod autem dicitur sacramentum quasi sacre rei signum vel sacrum secretum ethimologia est. Ob hoc autem sacramentum dicitur quod 5 sub visibili specie virtus sacramenti invisibiliter percipitur. Unde et grece misterium dicitur quod secretam et recondi tam habeat dispensationem. Item, sicut ait Papias, sacra mentum est pignus sponsionis, vocatum sacramentum quia violare quod quisque promittit perAdie est, sicut quando 10 quis venit contra Adem vel prestitum iuramentum. SACRIFICIUM «dicitur quasi sacrum factum quia prece mi- stica consecratur pro nobis in memoriam dominice passio nis". Ita dicit Ysidorus Ethimologiarum vi (19,38) ubi agit de oAiciis, sed hoc pertinet ad corpus Christi. Generalius 5 autem sumit sacriAcium pauio ante (19,28) dicens, «Duo sunt que oAeruntur: donum et sacriAcium. Donum dicitur quicquid auro vel argento aut qualibet alia specie eAicitur. SacriAcium autem est victima et quecumque in ara creman tur seu ponuntur ". 12 hostie om. C; esset] fuerat B 12-13 conspersum] asperum C 13 sanctum est C ; extat] constat B, om.