Studia Sociologica VIII (2016) Vol
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
216 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Sociologica VIII (2016) vol. 2 Criminology and Social Disorganization in the Globalised World. Theoretical and Practical Aspects Kryminologia i dezorganizacja w globalnym świecie. Aspekty teoretyczne i praktyczne edited by / redakcja Krzysztof Czekaj Recenzenci/Reviewers Dr hab. Jacek Haman (Uniwersytet Warszawski) Dr. Guillermina Jasso, Professor of Sociology (New York University) Dr.Prof. Piotr dr hab. Swistak, Zbigniew Associate Nęcki Professor (Uniwersytet (University Jagielloński) of Maryland) Dr hab. Marian Niezgoda (Uniwersytet Jagielloński) Prof. dr hab. Aleksandra Tokarz (Uniwersytet Jagielloński) Prof. dr hab. Tadeusz Tyszka (Akademia Leona Koźmińskiego) RedaktorDr hab. Eligiusz naczelny/Editor-in-chief Wronka (Uniwersytet Jagielloński) Janusz A. Majcherek Sekretarz redakcji/Assistant editor Aldona Guzik Redaktor prowadzący/Executive editor Krzysztof Czekaj Redaktorzy językowi/Language editors RedaktorMagdalena statystyczny/Statistical Petryna, Piotr Radzięda editor KolegiumTadeusz Sozański redakcyjne/Editorial Board Krzysztof Czekaj, Sławomir Kapralski, Maria Paula Malinowski Rubio, Jadwiga Mazur, RadaAnna Rębowska-Sowa,naukowa/Advisory Halina board Sekuła-Kwaśniewicz, Piotr Stawiński Michael Daxner (University of Oldenburg, Freie Universität Berlin) Stefan Garsztecki (Technische Universität Chemnitz) Stina Jeffner (Dalarna University, Falun) Hieronim Kubiak JudithAgamali Narrowe K. Mamiedow (Uniwersytet im. Łomonosowa, Moskwa) JanHalina Pakulski Mielicka-Pawłowska (University of Tasmania) (Uniwersytet Jana Kochanowskiego, Kielce) Anna Peck (University of North Carolina) Steven Saxonberg (Masaryk University, Brno) Beata Szluz (Uniwersytet Rzeszowski) Nina Witoszek (University of Oslo) Mirosław J. Szymański (Uniwersytet Pedagogiczny, Kraków) Viktor Yelenski (Ukraiński Uniwersytet Katolicki, Narodowy Uniwersytet Pedagogiczny im. Dragomanowa) Strona internetowa czasopisma/Journal website: www.ifis.up.krakow.pl/studia_sociologica © Copyright by Wydawnictwo Naukowe UP, Kraków 2016 ISSN 2081–6642 Wydawca Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego Zapraszamy na stronę internetową: http://www.wydawnictwoup.pl druk i oprawa Zespół Poligraficzny WN UP Spis treści/Contents WSTĘP/EDITOR’S INTRODUCTION Krzysztof Czekaj Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie CriminologyKryminologia and i dezorganizacja Social Disorganization w globalnym in the świecie. Globalised World. Aspekty teoretyczne i praktyczne ARTYKUŁY/ARTICLESTheoretical and Practical Aspects 6 Colin Sumner University College Cork, Ireland The Rule of Law and Civil Rights in Contemporary Marxist Theory Niamh Hourigan University College Cork, Ireland Reguła prawa i prawa obywatelskie we współczesnej teorii marksistowskiej 16 of Irish Criminal Gangs Rule-breaking, Inequality and Globalization: the Trans-nationalization Złamanie zasad, nierówność i globalizacja: Transnacjonalizacja irlandzkich Błażej Kaucz University College Cork, Ireland gangów kryminalnych 41 Legal professions Adediran Daniel Ikuomola Adekunle Ajasin University, Nigeria Zawody prawnicze 56 Rashidi Akanji Okunola University of Ibadan, Nigeria Facilities in Nigeria Urban Space and the Proliferation of Illegal and Substandard Crèche Andrzej Bałandynowicz Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach Przestrzeń miejska i rozprzestrzenianie się nielegalnych żłobków w Nigerii 67 Epistemologiczno-fenomenologiczny obraz zjawiska zabójstwa typu podstawowego Epistemological-Phenomenological View of the Murder Phenomenon Ewa Czerwińska-Jakimiuk Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie with Basic Type 80 Czynniki sytuacyjne w etiologii zbrodni zabójstwa Anna Kieszkowska Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach Situational Factors in the Etiology of the Homicide 90 Możliwości życiowe osób będących w konflikcie z prawem Life Chances of People in Conflict with the Law 114 Wojciech Dadak Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie „Przestępstwa bez ofiar” – zapomniana koncepcja czy aktualny problem kryminalnopolityczny? ‘Victimless Crimes’ – a Forgotten Concept or the Current Problem Jadwiga Mazur Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie of Criminal Policy? 130 Hazard – droga wejścia do przestępstwa. Próba analizy zjawiska Gambling – the Entrance Road to Crime. An Attempt to Analyze Eugeniusz Moczuk, Arkadiusz Leśniak-Moczuk Uniwersytet Rzeszowski the Phenomenon … 143 Postawy osób mieszkających w zintegrowanych społecznościach lokalnych wobec przestępczości (na przykładzie Podkarpacia) Attitudes of People Living in Integrated Communities Towards Crime Barbara Nowak Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie (Example of Podkarpacie) … 155 na obszarach Krakowa w XIX wieku Sytuacja służących kobiet w kontekście winy, kary i działań pomocowych Situation of Women-Maidservants in the Context of Guilt, Punishment Łukasz Cywiński Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach and Supporting Operations in Cracow in 19th Century 177 Resocjalizacja z udziałem społeczeństwa oraz pomoc społeczna. Działania kuratora oraz pracownika socjalnego w środowisku lokalnym Resocialization through Social Participation and Social Work. Agnieszka Mucha Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie Actions of Probation Officers and Social Workers in a Local Community 193 Diagnoza przestępczości osądzonej dla Krakowa Krowodrzy na podstawie analizy akt sądowych Diagnosis of Crime for the Region of Kraków Krowodrza RECENZJE/REVIEWSon the Basis of Court Records 202 Anna Fiń Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie Sudhir Venkatesh, Floating City. A Rogue Sociologist Lost and Foundin New York’s Underground Economy, Penguin Books Mirosław Boruta Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie DawnNew York L. Rothe 2014 i David O. Friedrichs, Crimes of Globalization. 218 New Directions in Critical Criminology, Routlegde, Tatiana Majcherkiewicz Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie HillaryLondon Potter, – New Intersectionality York 2015 and Criminology. Disrupting 223 and Revolutionizing Studies of Crime , Routledge, London 2015 225 Ewa Czerwińska-Jakimiuk Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie Psychologia Penitencjarna, Mieczysław Ciosek, Beata Pastwa-Wojciechowska, SPRAWOZDANIAWydawnictwo/ NaukoweREPORTS PWN, Warszawa 2016 230 Teresa Zbyrad Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie Sprawozdanie z XVI Ogólnopolskiego Zjazdu Socjologicznego „Solidarność w czasach nieufności”, 14–17 września 2016, Gdańsk 235 Autorzy/Authors 238 FolIA 216 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Sociologica VIII (2016), vol. 2, p. 6–15 ISSN 2081–6642 WSTĘP/ediTor’S inTroducTion Krzysztof Czekaj Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie Kryminologia i dezorganizacja w globalnym świecie. Aspekty teoretyczne i praktyczne W dzisiejszym zglobalizowanym świecie także przestępczość ma znamiona global- ne, choć niejednokrotnie i najczęściej doświadczanyCzłowieka jest jej zbrodniarza wymiar lokalny. w stosunku Stanowi do onaantropologii, istotny element jurysprudencji dezorganizacji i dyscypliny społecznej. więziennej, Jakże inaczej wyobrażał sobie krymi- nologię w 1876 roku Cesare Lombroso, pisząc której polski przekład ukazał się po raz pierwszy w Warszawie w 1891 roku. Już wtedy przestępca miał swoją płeć i klasyk pisał nie tylko o mężczyznach, ale także o kobietach zbrodniarkach (1893), sama jednak przestępczość postrzegana była jako działanie jednostki, a nie grupy (choć mafia włoska już wtedy popełniała swe zbrodnie). Wówczas posiadający wła- dzę polityczną, gospodarczą czy jakąkolwiek inną postrzegani byli jako moralnieKapitale wwolni XXI odwieku cech przestępczych.Ekonomii Deprawacja nierówności władzy to już uboczny efekt kapitalizmu, o czym pisałInequality. sam twórca What can marksizmu, be done? a współcześnie Thomas Piketty w (2015) czy w (2015) oraz Anthony B. Atkinson w pracy (2015). Globalizacja wniosła swoje dodatkowe, negatywne aspekty do procesu stwarza- nia pokus dla osób i grup posiadających władzę, czy to polityczną czy to gospodar- czą, o czym świadczą współczesne przykłady z Włoch, Francji czy Grecji – mówiąc o państwach UE – oraz Rosji, spoza tego układu.Globalizacja Na kryminogenne czynniki płynące z globalizacji dla wszelkiego typu elit zwracał uwagę laureat nagrody Nobla z 2001 roku Joseph E. Stiglitz choćby w swojej pracy (2004), gdzie wyraźnie odnosi się do „nieuczciwych praw uczciwegoThe handlu”Routledge oraz International koegzystencji Handbook z Rosją. of the CrimesWspółczesna of the Powerful kryminologia i dezorganizacja społeczna zatoczyły symbolicz- ny krąg, kiedy w 2015 roku ukazał się , pod redakcją profesora kryminologii i Criminal Justice Gregga Baraka. Ten obszerny, bo liczący sobie ponad 500 stron, podręcznik już bar- dzo wyraźnie wyznacza dziedziny zainteresowań przestępczością ludzi i elit władzy ekonomicznej, politycznej, wskazując nie tylko takie czynniki jak kultura czy ide- ologia, ale właśnie globalizacja i jej wpływ, w szczególności na kraje intensywnie się rozwijające, jak np. Nigeria (The Handbook... 2015: 89–104) oraz przestępczość Kryminologia i dezorganizacja w globalnym świecie. Aspekty teoretyczne i praktyczne [7] korporacji, finansową przestępczość, państwową przestępczość, korporacyjno-pań- stwową przestępczość oraz przestępczość w odniesieniu do niszczenia środowiska naturalnego i jego zasobów. Ten nowy rodzaj podręcznika odnoszącegoCriminology się do prze-, stępczości ludzi i elit władzy uzupełnił szereg funkcjonujących jużThe wcześniej Sociology wy- of Deviance,dawnictw Antego Obituary