Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą na lata 2017 - 2020

Listopad, 2013 r.

Zamawiaj ący : Powiat Złotowski Starostwo Powiatowe w Złotowie ul. Aleja Piasta 32

77-400 Złotów

Wykonawca: Green Key Joanna Masiota ul. Nowy Świat 10a/15 60-583 Pozna ń www.greenkey.pl

Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektywą na lata 2017 - 2020

Kierownik projektu: mgr Joanna Masiota

Autorzy opracowania: mgr Joanna Masiota mgr in ż. Sylwia Turowska mgr Joanna Walkowiak Listopad, 2013 r.

Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

SPIS TRE ŚCI

I. WST ĘP ...... 5

1.1. PRZEDMIOT I ZAKRES OPRACOWANIA ...... 5 1.2. POTRZEBA I CEL OPRACOWANIA ...... 5 1.3. METODA OPRACOWYWANIA PROGRAMU ...... 7

II. CHARAKTERYSTYKA POWIATU...... 7

2.1. DANE ADMINISTRACYJNE ...... 7 2.2. POŁO ŻENIE GEOGRAFICZNE ...... 9 2.3. SPOŁECZE ŃSTWO ...... 10 2.3.1. LICZBA LUDNO ŚCI I JEJ ROZMIESZCZENIE ...... 10 2.3.2. PRZYROST NATURALNY ...... 12 2.3.3. STRUKTURA EKONOMICZNA ...... 12 2.4. UŻYTKOWANIE TERENU ...... 13 2.5. DZIAŁALNO ŚĆ GOSPODARCZA ...... 15 2.6. ROLNICTWO...... 19 2.7. TURYSTYKA I REKREACJA ...... 23

III. INFRASTRUKTURA POWIATU...... 25

3.1. GOSPODARKA WODNO – ŚCIEKOWA ...... 25 3.1.1. ZAOPATRZENIE W WOD Ę ...... 25 3.1.1.1. SIE Ć WODOCI ĄGOWA ...... 40 3.1.2. GOSPODARKA ŚCIEKOWA ...... 43 3.1.2.1. SIE Ć KANALIZACYJNA ...... 43 3.1.2.2. ODPROWADZANIE WÓD OPADOWYCH I ROZTOPOWYCH ...... 48 3.1.2.3. ODPROWADZANIE ŚCIEKÓW PRZEMYSŁOWYCH ...... 57 3.1.2.4. SYSTEMY INDYWIDUALNE GOSPODARKI ŚCIEKOWEJ ...... 60 3.1.2.4.1. ZBIORNIKI BEZODPŁYWOWE ...... 60 3.1.2.4.2. PRZYDOMOWE OCZYSZCZALNIE ŚCIEKÓW ...... 61 3.1.3. ODPROWADZANIE I OCZYSZCZANIE ŚCIEKÓW ...... 62 3.1.3.1. OCZYSZCZALNIE ŚCIEKÓW ...... 62 3.2. ELEKTROENERGETYKA ...... 66 3.2.1. ŹRÓDŁA ENERGII ODNAWIALNEJ ...... 67 3.3. INSTALACJE EMITUJ ĄCE POLA ELEKTROMAGNETYCZNE ...... 70 3.4. GAZOWNICTWO ...... 72 3.5. CIEPŁOWNICTWO ...... 78 3.6. KOMUNIKACJA ...... 79 3.6.1. DROGI ...... 79 3.6.2. KOLEJ ...... 83 3.7. GOSPODARKA ODPADAMI W POWIECIE ...... 83 3.7.1. POWIAT ZŁOTOWSKI W I REGIONIE GOSPODARKI ODPADAMI ...... 88 3.7.2. INSTALACJE DO ODZYSKU I UNIESZKODLIWIANIA ODPADÓW ...... 89

IV. OCENA I ANALIZA STANU ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO ...... 90

4.1. POWIERZCHNIA ZIEMI ...... 90 4.1.1. ZAGRO ŻENIA POWIERZCHNI ZIEMI ...... 91 4.1.2. SUROWCE MINERALNE ...... 92 4.2. GLEBY ...... 99 4.2.1. TYPY GENETYCZNE GLEB ...... 99 4.2.2. FIZYCZNA I CHEMICZNA DEGRADACJA GLEB ...... 99 4.3. WODY PODZIEMNE ...... 103 4.3.1. JAKO ŚĆ WÓD PODZIEMNYCH ...... 104 4.3.1.1. JAKO ŚĆ WÓD UJMOWANYCH I PRZEZNACZONYCH DO ZAOPATRZENIA MIESZKA ŃCÓW DO CELÓW BYTOWYCH ...... 111 4.3.2. ŹRÓDŁA PRZEOBRA ŻEŃ WÓD PODZIEMNYCH ...... 119 4.3.2.1. MIEJSCA POBORU WÓD PODZIEMNYCH JAKO ŹRÓDŁA PRZEOBRA ŻEŃ.. 119

3 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

4.4. WODY POWIERZCHNIOWE ...... 120 4.4.1. CIEKI I ZBIORNIKI WODNE ...... 120 4.4.2. SYSTEMY MELIORACYJNE I URZ ĄDZENIA WODNE ...... 122 4.4.3. ZAGRO ŻENIE POWODZI Ą ...... 124 4.4.4. MONITORING WÓD POWIERZCHNIOWYCH ...... 124 4.5. KLIMAT ...... 131 4.5.1. ZAGRO ŻENIA KLIMATU ...... 132 4.5.2. POWIETRZE ATMOSFERYCZNE ...... 133 4.5.2.1. STAN CZYSTO ŚCI POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO ...... 133 4.5.2.2. ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZE Ń POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO...... 134 4.5.3. KLIMAT AKUSTYCZNY ...... 135 4.5.4. PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE ...... 140 4.5.5. POWA ŻNE AWARIE PRZEMYSŁOWE (ORAZ ZAGRO ŻENIA INNE) ...... 141 4.6. ZASOBY PRZYRODNICZE (FLORA I FAUNA) ...... 142 4.6.1. ZIELE Ń URZ ĄDZONA ...... 146 4.6.3. PRZYRODA CHRONIONA I JEJ ZASOBY ...... 147 4.6.3.1. REZERWAT PRZYRODY ...... 147 4.6.3.3. OBSZAR CHRONIONEGO KRAJOBRAZU ...... 149 4.6.3.2. POMNIKI PRZYRODY ...... 150 4.6.3.3. UŻYTKI EKOLOGICZNE ...... 150 4.6.3.4. NATURA 2000 ...... 151 4.6.2. ZAGRO ŻENIA ZASOBÓW PRZYRODNICZYCH ...... 157

V. ZAŁO ŻENIA PROGRAMOWE ...... 160

5.1. WPROWADZENIE ...... 160 5.2. STRATEGIA OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU ZŁOTOWSKIEGO ...... 183 5.3. REALIZACJA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA W ODNIESIENIU DO REALIZACJI POZIOMÓW CELI DŁUGOTERMINOWYCH ...... 185

VI. HARMONOGRAM REALIZACYJNY PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA ...... 189

VII. KONCEPCJA EDUKACJI EKOLOGICZNEJ ...... 196

7.1. ZAŁO ŻENIA OGÓLNE ...... 196 7.2. POTRZEBA EDUKACJI EKOLOGICZNEJ ...... 196 7.3. DZIAŁANIA W ZAKRESIE EDUKACJI EKOLOGICZNEJ NA TERENIE POWIATU ZŁOTOWSKIEGO ...... 197

VIII. SYSTEM FINANSOWANIA INWESTYCJI ...... 200

IX. STRATEGIA I MONITORING REALIZACJI PROGRAMU ...... 204

9.1. ZARZ ĄDZANIE PROGRAMEM OCHRONY ŚRODOWISKA ...... 204 9.1.1. INSTRUMENTY PRAWNE ...... 205 9.1.2. INSTRUMENTY FINANSOWE ...... 206 9.1.3. INSTRUMENTY SPOŁECZNE ...... 206 9.1.4. INSTRUMENTY STRUKTURALNE ...... 207 9.2. MONITOROWANIE PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA ...... 208 9.2.1. ZASADY MONITORINGU ...... 208 9.2.2. MONITOROWANIE ZAŁO ŻONYCH EFEKTÓW EKOLOGICZNYCH ...... 209

WYKORZYSTANE MATERIAŁY I OPRACOWANIA ...... 213

SPIS TABEL ...... 216

SPIS RYCIN ...... 217

SPIS WYKRESÓW ...... 218

4 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

I. WST ĘP

1.1. PRZEDMIOT I ZAKRES OPRACOWANIA

Przedmiotem opracowania jest kolejna aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego, który został opracowany w roku 2003 i przyj ęty uchwał ą Nr XV/71/2003 Rady Powiatu Złotowskiego z dnia 30.12.2003 r. w sprawie Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotowskiego na lata 2004 – 2011. Pierwsza aktualizacja Programu Ochrony Środowiska została uchwalona w 2009 r. przez Rad ę Powiatu Złotowskiego, która podj ęła uchwał ę Nr XXX/136/2009 z dnia 29.04.2009 r. w sprawie przyj ęcia aktualizacji „Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotowskiego”. Zgodnie z art.17 ust.1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, Powiaty, w celu realizacji polityki ekologicznej państwa, sporz ądzaj ą powiatowe programy ochrony środowiska (zwane dalej PO Ś lub Programem) uwzgl ędniaj ąc wymagania polityki ekologicznej pa ństwa, okre ślaj ąc cele ekologiczne, priorytety ekologiczne, rodzaj i harmonogram działa ń proekologicznych, środki niezb ędne do osi ągni ęcia celów, w tym mechanizmy prawno - ekonomiczne i środki finansowe. Aktualizacja Programu pozwala na przeanalizowanie zmian, jakie zaszły w środowisku przyrodniczym w porównaniu z poprzednimi latami oraz uzupełnienie zada ń, których realizacja przyczyni si ę do ochrony środowiska Powiatu i poszczególnych Gmin. Niniejsze opracowanie prezentuje szeroko rozumian ą problematyk ę ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego powiatu złotowskiego, położonego w województwie wielkopolskim. Obejmuje ono zagadnienia zwi ązane z: − charakterystyk ą obszaru Powiatu, − analiz ą sytuacji demograficznej i gospodarczej, − analiz ą obecnego stanu środowiska przyrodniczego z uwzgl ędnieniem realizacji PO Ś z 2009 r. oraz analiz ą infrastruktury, − prognozowaniem zmian zachodz ących w środowisku przyrodniczym analizowanego obszaru, − wytyczeniem celów w zakresie ochrony środowiska, − okre śleniem działa ń zmierzaj ących do poprawy stanu środowiska przyrodniczego Powiatu, − wytyczeniem konkretnych przedsi ęwzi ęć zwi ązanych z ochron ą środowiska i popraw ą jego stanu, a tak że okre ślenie harmonogramu ich realizacji, − okre śleniem mo żliwych sposobów finansowania, zało żonych celów i zada ń, − okre śleniem sposobów monitoringu pozwalaj ącego na ocen ę realizacji zało żonego Programu Ochrony Środowiska.

1.2. POTRZEBA I CEL OPRACOWANIA

Powszechne zainteresowanie problematyk ą ochrony środowiska w ka żdej dziedzinie życia człowieka wymaga opracowywania syntetycznych dokumentów, które zbieraj ą informacje o stanie środowiska przyrodniczego człowieka oraz wyznaczaj ą konkretne kierunki działa ń, które prowadz ą w konsekwencji do zrównowa żonego rozwoju obszaru.

5 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Wa żne jest równie ż, aby prowadzi ć ci ągł ą aktualizacj ę zamierzonych celów, dostosowywa ć je do aktualnej sytuacji i mierzy ć ich stopie ń wykonania. Przeprowadzanie analiz czasowych pozwala okre śli ć obszary, które faktycznie si ę rozwijaj ą, oczywi ście w kierunku ekologicznego rozwoju, a nad którymi trzeba nadal pracowa ć. Słu żą temu raporty z realizacji programów ochrony środowiska, które nale ży sporz ądza ć co dwa lata i przedstawia ć je Zarz ądowi Powiatu. Na stan środowiska przyrodniczego maj ą nie tylko wpływ zakłady przemysłowe, czy rozwój komunikacji i urbanizacji. Wpływ na ten jak że dynamiczny i wra żliwy system ma ka żda działalno ść i aktywno ść człowieka, dlatego wa żne jest, aby przeanalizowa ć funkcjonowanie człowieka w środowisku na ró żnych płaszczyznach. Program ochrony środowiska jest wła śnie takim dokumentem, który analizuj ąc stan aktualny środowiska życia człowieka, proponuje w konsekwencji zasady zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska, wskazuje kierunki i hierarchi ę działa ń zmierzaj ących do ich wprowadzenia na terenie Powiatu. Celem aktualizacji Programu jest przedstawienie wytycznych do racjonalnych działa ń programowych na dalsze lata i poprawa stanu środowiska przyrodniczego powiatu złotowskiego. Zawarte w nim rozwi ązania organizacyjne oraz logistyczno – techniczne przyczyni ą si ę do wła ściwego, zgodnego z zasad ą zrównowa żonego rozwoju gospodarowania zasobami przyrodniczymi. Jest to ju ż kolejna aktualizacja Programu. Pierwsza została wykonana w roku 2009, w stosunku do pierwszego Programu Ochrony Środowiska wykonanego jeszcze w roku 2003. Władze Powiatu powa żnie podchodz ą do obowi ązków jednostki w zakresie aktualizacji strategicznych dokumentów powiatowych, co pozwala im na bie żą co kontrolowa ć stan środowiska oraz planowa ć na tej podstawie działania słu żą ce ochronie środowiska. Najpilniejszymi do rozwi ązania kwestiami w zakresie racjonalnego gospodarowania w środowisku przyrodniczym s ą problemy gospodarki wodno - ściekowej, stanu czysto ści wód powierzchniowych, rekultywacji powierzchni ziemi. Ponadto na skutek rozwoju powiatu, w zakresie urbanizacji, komunikacji, gospodarki, pojawiaj ą si ę lub raczej intensyfikuj ą problemy, które dotychczas nie oddziaływały w sposób znacz ący na środowisko i mieszka ńców. Takimi problemami s ą np. zanieczyszczenie hałasem lub uszczuplanie terenów otwartych kosztem powstawania nowych osiedli. Powy ższe przesłanki, daj ą podstaw ę do zdefiniowania ekologicznych celów strategicznych powiatu złotowskiego. Natomiast realizacja poszczególnych celów strategicznych w powi ązaniu z aktywnie wdra żanym programem edukacji ekologicznej społecze ństwa powinna zapewni ć tej jednostce zrównowa żony rozwój. Przyj ęcie Programu Ochrony Środowiska jest form ą podejmowania strategicznej decyzji umo żliwiaj ącej realizacj ę kierunków rozwoju tego zakresu działalno ści w okre ślonej perspektywie czasowej. Wynikiem procesu planowania jest dokument zawieraj ący wizj ę rozwoju systemu zarz ądzania ochron ą środowiska, okre ślaj ący opcje i warunki rozwi ąza ń. Jest on tak że wa żnym środkiem informacji, narz ędziem kontroli i materiałem wykorzystywanym do rozwoju systemu w przyszło ści. Wła ściwy system zarz ądzania ochron ą środowiska musi opiera ć si ę na strategicznych wnioskach, które w tym przypadku są przedstawione w postaci dokumentów programowych.

6 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

1.3. METODA OPRACOWYWANIA PROGRAMU

Analiza istniej ącego stanu środowiska przyrodniczego, ma na celu identyfikacj ę problemów, które dotycz ą powiatu złotowskiego i okre ślenia jaka jest presja człowieka na to środowisko w aspekcie wykorzystywania zasobów przyrodniczych lub rozwijania działalno ści, która oddziałuje na środowisko. Niniejszy Program stanowi szczegółow ą diagnoz ę stanu środowiska przyrodniczego okre ślaj ąc szanse i zagro żenia, przedstawia konkretne działania zmierzaj ące do poprawy jego stanu, ustala harmonogram ich realizacji oraz przedstawia prognoz ę dalszych zmian w środowisku przyrodniczym powiatu złotowskiego w odniesieniu do regionu i kraju. Przy opracowywaniu Programu korzystano tak że z zapisów zawartych w ni żej wymienionych dokumentach: − Polityce Ekologicznej Państwa w latach 2009 – 2012, z perspektyw ą do roku 2016, − Programie Ochrony Środowiska Województwa Wielkopolskiego na lata 2012 – 2015 (2012 r.), − Programie ochrony środowiska dla powiatu złotowskiego – aktualizacja (2009 r.). Niniejszy Program opiera si ę na dostępnej bazie danych GUS, WIO Ś w Poznaniu, Urz ędu Marszałkowskiego w Poznaniu, RZGW w Poznaniu, Starostwa Powiatowego w Złotowie, Urz ędu Gminy i Miasta Jastrowie, Urz ędu Gminy i Miasta Krajenka, Urz ędu Gminy w Lipce, Urz ędu Gminy w Tarnówce, Urz ędu Gminy w Zakrzewie, Urz ędu Gminy Złotów, Urz ędu Miejskiego w Okonku oraz Urz ędu Miasta w Złotowie. Przy opracowaniu Programu wykorzystano materiały i informacje uzyskane tak że od jednostek działaj ących na omawianym terenie oraz na obszarze województwa wielkopolskiego (zarz ądców dróg, eksploatatorów sieci infrastruktury, przedsi ębiorstw wodociągowo – kanalizacyjnych, zarz ądców instalacji). Dokumentami nadrz ędnymi wobec zaktualizowanego Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego powinny by ć, zaktualizowany dokument wy ższego szczebla tj. Wojewódzki Program Ochrony Środowiska oraz Polityka Ekologiczna Pa ństwa. Dokument wojewódzki został zaktualizowany i uchwalono go w listopadzie 2012 roku, uchwał ą nr XXVIII/510/12 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 26 listopada 2012 roku.

II. CHARAKTERYSTYKA POWIATU

2.1. DANE ADMINISTRACYJNE

Powiat Złotowski poło żony jest w północnej cz ęś ci województwa wielkopolskiego, jest to najdalej na północ wysuni ęty obszar. Jednostka zajmuje obszar o powierzchni 1 660,17 km 2 (w tym poszczególne gminy zajmuj ą powierzchni ę: gmina miejsko – wiejska Jastrowie – 353,12 km 2, gmina miejsko - wiejska Krajenka – 191,18 km 2, gmina miejsko – wiejska Okonek – 325,99 km 2, gmina wiejska Lipka - 191,18 km 2, gmina wiejska Tarnówka – 132,45 km 2, gmina wiejska Zakrzewo – 162,39 km 2, gmina wiejska Złotów – 292,28 km 2 oraz gmina miejska Złotów – 11,58 km 2). Terytorialnie s ąsiaduje: a) na południu – z powiatem złotowskim z województwa wielkopolskiego, w tym z gminami: Szydłowo, Kaczory, Wysoka, Łob żenica oraz miastem Piła,

7 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

b) na zachodzie z:  powiatem wałeckim z województwa zachodniopomorskiego, w tym z gmin ą Wałcz,  powiatem drawskim z województwa zachodniopomorskiego, w tym z gmin ą Czaplinek, c) na północy z:  powiatem szczecineckim z województwa zachodniopomorskiego, w tym z gminami: Borne Sulinowo i Szczecinek,  powiatem człuchowskim z województwa pomorskiego, w tym z gminami: Czarne i Debrzno, d) na wschodzie z powiatem s ępole ńskim z województwa kujawsko-pomorskiego, w tym z gminami: Wi ęcbork i S ępólno Kraje ńskie. Sie ć osadnicz ą tworzy w sumie 137 miejscowo ści, w ramach 111 sołectw. Najwi ększ ą gmin ą pod wzgl ędem powierzchni jest gmina Jastrowie oraz Okonek, najmniejsza jest gmina Tarnówka.

Ryc. 1. Poło żenie powiatu złotowskiego na tle s ąsiaduj ących jednostek Źródło: opracowanie własne, podkład wikimedia.org

Poszczególne gminy powiatu działaj ą w ró żnych zwi ązkach mi ędzygminnych. Miasto Złotów, gmina Złotów, gmina Lipka, gmina Tarnówka oraz gmina Zakrzewo nale żą do Zwi ązku Gmin Krajny (nale ży do niego równie ż gmina Łob żenica) z siedzib ą w Złotowie. W ramach Zwi ązku gminy współdziałaj ą na rzecz: ochrony środowiska, kultury i turystyki, ochrony przeciwpo żarowej, zaopatrzenia wsi w wod ę, ochrony zdrowia i promocji gospodarczej. Ponadto od roku 2013 Zwi ązek Gmin Krajny zajmuje si ę systemowym rozwi ązaniem kwestii gospodarki odpadami komunalnymi. Ponadto gmina Jastrowie nale ży do Zwi ązku Gmin „Pojezierze”. Gmina Lipka z kolei do Zwi ązku Gmin „Debrzynka”, której celem jest m.in. ochrona środowiska, rozwój o światy i kultury, turystyki oraz promocja gospodarcza gmin.

8 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

W zakresie gospodarki odpadami, niektóre z gmin powiatu nale żą do Zwi ązku Międzygminnego Pilski Region Gospodarki Odpadami i s ą to gmina Krajenka, gmina Jastrowie oraz gmina Okonek.

2.2. POŁO ŻENIE GEOGRAFICZNE

Zgodnie z fizyczno - geograficzn ą regionalizacj ą Polski, wg J. Kondrackiego, w ogólnym podziale, obszar powiatu złotowskiego jest poło żony w obr ębie nast ępuj ących głównych jednostek: - megaregion – Pozaalpejska Europa Środkowa, - prowincja – Ni ż Środkowoeuropejski, - podprowincja – Pojezierza Południowobałtyckie, - makroregion – Pojezierze Południowopomorskie. W podziale na mezoregiony, obszar powiatu złotowskiego znajduje si ę na granicy kilku jednostek. Zachodnia cz ęść powiatu poło żona jest w regionie Pojezierze Szczecineckie (cz ęść północno-zachodnia) oraz Równina Wałecka (cze ść południowo-zachodnia). Centraln ą cz ęść jednostki stanowi Dolina Gwdy, która biegnie południkowo przez ten obszar. Wschodni ą cz ęść stanowi natomiast w cało ści Pojezierze Kraje ńskie.

Ryc. 2. Poło żenie fizyczno-geograficzne powiatu złotowskiego(wg J. Kondrackiego) Źródło: opracowanie własne na podkładzie z www.wikipedia.pl

9 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

2.3. SPOŁECZE ŃSTWO

2.3.1. LICZBA LUDNO ŚCI I JEJ ROZMIESZCZENIE

Liczba ludno ści zamieszkuj ąca powiat wynosiła na koniec roku 2012, 70 717 osób. Najwi ęcej mieszka ńców zamieszkuje w mie ście Złotów, natomiast najmniej gmin ę wiejsk ą Tarnówka.

Tabela 1. Liczba ludno ści w powiecie złotowskim Ogółem Miasto Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Powiat Złotów Krajenka Okonek Jastrowie Lipka Tarnówka Zakrzewo Złotów Liczba ludno ści 70 717 18 794 7 713 *8 995 *11 717 5 858 3 175 *4 956 *9 509

Źródło: UM Złotów, UMiG Krajenka, UG Lipka, UG Tarnówka, UG Zakrzewo * dane GUS, 200-2012 (faktyczne miejsca zamieszkania)

Miasto Złotów, jako o środek powiatowy, skupia przede wszystkim funkcje usługowe, mieszkaniowe, o światowe i produkcyjne. Miasta Jastrowie, Okonek oraz Krajenka stanowi ą ośrodki mniejsze, ale uzupełniaj ą funkcjonalnie powiat. Pozostałe miejscowo ści powiatu głównie pełni ą funkcje zwi ązane z rolnictwem, mieszkalnictwem oraz działalno ści ą gospodarcz ą.

Na przestrzeni ostatnich lat obserwuje si ę widoczn ą tendencj ę w zmianach liczby ludno ści powiatu złotowskiego i poszczególnych gmin, tendencja jest w wi ększo ści dodatnia. Mieszka ńców powiatu przybywa. W przekroju przez gminy, liczba ludno ści wzrasta w mie ście Złotów, gminie Krajenka, gminie Jastrowie, gminie Tarnówka, gminie Zakrzewo oraz gminie Złotów. Natomiast w gminie Okonek oraz gminie Lipka mieszka ńców ubywa, liczba ludno ści zmniejszyła si ę.

Tabela 2. Analiza wieloletnia liczby ludno ści powiatu złotowskiego Liczba ludno ści Rok Miasto Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Ogółem Złotów Krajenka Okonek* Jastrowie* Lipka Tarnówka Zakrzewo Złotów* Powiat 2001 *18 286 7 470 9 039 11 565 5 980 3 069 4 688 8 885 68 982 2002 *18 190 7 445 9 039 11 574 5 945 3 100 4 726 9 011 69 030 2003 *18 320 7 466 8 964 11 507 5 918 3 102 4 754 8 971 69 002 2004 *18 430 7 443 8 975 11 435 5 865 3 153 4 788 9 006 69 095 2005 *18 451 7 444 8 903 11 404 5 855 3 170 4 812 9 053 69 092 2006 *18 429 7 449 8 891 11 473 5 809 3 178 4 843 9 063 69 135 2007 *18 356 7 442 8 878 11 480 5 831 3 185 *4 785 9 130 69 087 2008 *18 265 7 530 8 882 11 548 5 821 3 189 *4 769 9 250 69 254 2009 *18 255 7 524 8 841 11 532 5 834 3 204 *4 822 9 286 69 298 2010 18 558 7 493 9 022 11 808 5 842 3 183 *4 918 9 465 70 289 2011 18 901 7 537 9 001 11 766 5 841 3 166 *4 919 9 536 70 667 2012 18 794 7 713 8 995 11 717 5 858 3 175 *4 956 9 509 70 717 Źródło: UM Złotów, UMiG Krajenka, UG Lipka, UG Tarnówka, UG Zakrzewo * dane GUS, 200-2012 (faktyczne miejsca zamieszkania)

10 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

71000

70500

70000

69500

69000

68500

68000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Wykres 1. Liczba ludno ści w powiecie złotowskim na przestrzeni lat 2001-2012 Źródło: opracowanie własne na podstawie zgromadzonych danych

20000 18000 16000 miasto Złotów 14000 gmina Krajenka 12000 gmina Okonek 10000 gmina Jastrowie 8000 gmina Lipka 6000 gmina Tarnówka 4000 gmina Zakrzewo 2000 gmina Złotów 0 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Wykres 2. Liczba ludno ści w poszczególnych gminach powiatu w latach 2001-2012 Źródło: opracowanie własne na podstawie zgromadzonych danych

Liczba mieszka ńców powiatu wykazuje ni ższy od krajowego i wojewódzkiego (odpowiednio 123 osoby/km 2 i 116 osoby/km 2 w 2013 r., GUS) wska źnik g ęsto ści zaludnienia. W powiecie gęsto ść zaludnienia wynosi 42 osoby/km 2 (GUS, 2013 r.). Obszar miasta Złotów naturalnie charakteryzuje si ę najwi ększ ą g ęsto ści ą zaludnienia w porównaniu z pozostałymi jednostkami powiatu. Poni żej zestawiono w kolejno ści poszczególne gminy powiatu:  w mie ście Złotów mieszka 1 620 osób/km 2,  na obszarze gminy Krajenka – ogółem 39 osób/km 2 (z podziałem na miasto i obszar wiejski, odpowiednio 1 010 osób/km 2 i 20 osób/km 2),  w gminie Okonek g ęsto ść zaludnienia wynosi 28 osób/km 2 (w rozró żnieniu na miasto i tereny wiejskie odpowiednio 671 osób/km 2 i 16 osób/km 2),  w gminie Jastrowie mieszkają 33 osoby/km 2 (w tym w mie ście g ęsto ść zaludnienia jest wi ększa ni ż na terenie wiejskim gminy, odpowiednio 120 osób/km2 i 11 osób/km 2),  gmina Złotów – 33 osoby/km 2,  obszar gminy Zakrzewo – gęsto ść zaludnienia 31 osób/km 2,

11 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

 w gminie Lipka g ęsto ść zaludnienia wynosi 30 osób/km 2,  w gminie Tarnówka mieszkaj ą średnio 24 osoby/km 2.

2.3.2. PRZYROST NATURALNY

Analizuj ąc przyrost naturalny powiatu złotowskiego, w roku 2012 jego warto ść była dodatnia i osi ągn ęła do ść wysok ą liczb ę 134 mieszka ńców. Wi ęcej mieszka ńców rodzi si ę na terenie gmin Jastrowie oraz Złotów oraz w mie ście Złotów, jednak w mie ście równie ż wi ęcej mieszka ńców umiera, tak wi ęc przyrost naturalny nie jest ju ż tak wysoki. Gminy Tarnówka i Zakrzewo maj ą podobny przyrost naturalny. Najni ższe warto ści osi ągane s ą w gminach Okonek, Krajenka z zerowym przyrostem w roku 2012 oraz Lipka z przyrostem ujemnym.

Tabela 3. Ruch naturalny ludno ści w powiecie złotowskim Miasto Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Ogółem Wska źnik Złotów Krajenka Okonek Jastrowie Lipka Tarnówka Zakrzewo Złotów Powiat Urodzenia 143 77 99 132 56 43 53 123 726 żywe Zgony 136 77 88 89 61 32 34 75 592 Przyrost 7 0 3 43 -2 11 19 48 134 naturalny Źródło: GUS – Bank Danych Lokalnych (2012)

2.3.3. STRUKTURA EKONOMICZNA

Problem bezrobocia dotyka w znacznym stopniu rejon powiatu złotowskiego. Według danych uzyskanych z PUP Złotów, stopa bezrobocia w sierpniu 2013 roku wynosiła 17,6 % (dla porównania dla województwa wielkopolskiego jest to 9,5 %, a dla Polski 13 %). Liczba zarejestrowanych bezrobotnych, we wrze śniu 2013 roku, wynosiła 4 237 osób. Liczba bezrobotnych kobiet przewy ższa liczb ę bezrobotnych m ęż czyzn (bezrobotne kobiety 2 410, bezrobotni m ęż czy źni – 1 827 osób). 985 bezrobotnych to osoby młode, do 25 roku życia, 925 powy żej 50 roku. W rozbiciu na poszczególne jednostki powiatu, liczba bezrobotnych ogółem przedstawia si ę nast ępuj ąco:  miasto Złotów – 950 bezrobotnych,  gmina Jastrowie – 884 bezrobotnych,  gmina Krajenka – 399 bezrobotnych,  gmina Okonek – 635 bezrobotnych,  gmina Lipka – 358 bezrobotnych,  gmina Tarnówka – 204 bezrobotnych,  gmina Zakrzewo – 266 bezrobotnych,  gmina Złotów – 541 bezrobotnych. Liczba osób bezrobotnych jest najwi ększa w mie ście oraz gminach miejsko – wiejskich Jastrowie i Okonek, oraz w gminie wiejskiej Złotów. Struktura ekonomiczna ludno ści, według danych z 2012 roku pochodz ących z GUS-u (przy ogólnej liczbie mieszka ńców powiatu 70 272, GUS, faktyczne miejsca zamieszkania, 2012), przedstawia si ę nast ępuj ąco:

12 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Tabela 4. Struktura ekonomiczna ludno ści w powiecie złotowskim Miasto Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Ogółem Wska źnik Złotów Krajenka Okonek Jastrowie Lipka Tarnówka Zakrzewo Złotów Powiat ludno ść w wieku 3 449 1 616 1 832 2 454 1 262 696 1 079 2 174 14 562 przed- produkcyjnym ludno ść w wieku 12 237 4 916 5 738 7 535 3 647 1 986 3 206 6 224 45 489 produkcyjnym ludno ść w wieku po- 3 071 999 1 425 1 728 764 452 671 1 111 10 221 produkcyjnym Źródło: GUS – Bank Danych Lokalnych (2012)

Podsumowuj ąc tabel ę, w odniesieniu do struktury ekonomicznej całego powiatu to udział procentowy poszczególnych grup jest nast ępuj ący: − grupa ludno ści w wieku przedprodukcyjnym liczy 14 562 osób, co stanowi ponad 27 % ogólnej liczby mieszka ńców, − ludno ść w wieku produkcyjnym liczy 45 489 osób, co stanowi prawie 65 % liczby mieszka ńców powiatu, − ludno ść w wieku poprodukcyjnym liczy 10 221 osób, co stanowi ponad 14 % ogólnej liczby ludno ści.

2.4. UŻYTKOWANIE TERENU

Powiat złotowski jest trzecim pod wzgl ędem wielko ści powiatem w województwie wielkopolskim. Sw ą powierzchni ą obejmuje osiem gmin, w tym jedno miasto, trzy gminy miejsko-wiejskie oraz cztery gminy o charakterze wiejskim, st ąd tak du ża powierzchnia jednostki. W strukturze u żytkowania terenu dominuj ą grunty le śne i zadrzewione, zajmuj ą prawie 50 % powierzchni jednostki, o ponad 4,5 tys. ha mniej jest u żytków rolnych (ponad 45 % powierzchni jednostki). Powiat złotowski posiada bardzo wysoki procent zalesienia, jednocze śnie pozostaj ąc jednostk ą o charakterze rolniczym. Grunty zabudowane, pod wodami oraz tereny inne zajmuj ą zdecydowanie mniejsze powierzchnie.

Tabela 5. Formy u żytkowania terenu na terenie powiatu złotowskiego Powierzchnia Powierzchnia Wyszczególnienie gruntów gruntów w ha gruntów w % 166 017 100,00 grunty orne 62 193 37,46 sady 443 0,27 łąki trwałe 6 605 3,98 pastwiska trwałe 4 200 2,53 Użytki rolne grunty rolne zabudowane 1 210 0,73 grunty pod stawami 58 0,03 grunty pod rowami 471 0,28 RAZEM 75 180 45,28

13 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Powierzchnia Powierzchnia Wyszczególnienie gruntów gruntów w ha gruntów w % 166 017 100,00 Grunty le śne oraz lasy 79 242 47,73 zadrzewienia grunty zadrzewione i zakrzewione 574 0,35 i zakrzewienia RAZEM 79 816 48,08 tereny mieszkaniowe 769 0,46 tereny przemysłowe 156 0,09 inne tereny zabudowane 358 0,22 zurbanizowane tereny 100 0,06 Grunty niezabudowane zabudowane tereny rekreacyjno-wypoczynkowe 182 0,11 i zurbanizowane drogi 3 091 1,86 tereny kolejowe 400 0,24 inne tereny komunikacyjne 31 0,02 użytki kopalne 81 0,05 RAZEM 5 168 3,11 grunty pod wodami 2 243 1,35 powierzchniowymi płyn ącymi Grunty pod grunty pod wodami wodami 253 0,15 powierzchniowymi stoj ącymi RAZEM 2 496 1,50 użytki ekologiczne 271 0,16 nieu żytki 2 931 1,77 Pozostałe tereny ró żne 155 0,09 RAZEM 3 357 2,02 Źródło: wykaz z ewidencji Starostwa Powiatowego w Złotowie (10.2013 r.) powierzchnia geodezyjna

3,11 1,5 2,02 Użytki rolne

Grunty le śne oraz 45,28 zadrzewienia i zakrzewienia

Grunty zabudowane i 48,08 zurbanizowane

Grunty pod wodami

Pozostałe

Wykres 3. Podstawowe formy u żytkowania gruntów na terenie powiatu złotowskiego Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Powiatu

14 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

2.5. DZIAŁALNO ŚĆ GOSPODARCZA

Bior ąc pod uwag ę dane GUS dotycz ące podmiotów gospodarczych zarejestrowanych (stan na rok 2012), na terenie powiatu złotowskiego działało 4 743 podmiotów gospodarczych (tabela). Najwięcej podmiotów było zarejestrowanych w mie ście Złotów oraz w gminie Jastrowie. Ilo ść zarejestrowanych jednostek była podobna w gminach Krajenka, Okonek oraz Złotów, mimo, że jest ona gmin ą wiejsk ą. Najmniej podmiotów gospodarczych działało na terenie gmin wiejskich Lipka, Tarnówka oraz Zakrzewo.

427 164 267 Miasto Złotów 1724 303 Gmina Krajenka Gmina Okonek Gmina Jastrowie 869 Gmina Lipka Gmina Tarnówka 476 513 Gmina Zakrzewo Gmina Złotów

Wykres 4. Liczba podmiotów gospodarczych na terenie powioatu w roku 2012 Źródło: opracowanie własne na podstawie GUS, Bank Danych Lokalnych, 2012

Tabela 6. Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON wg sekcji PKD Miasto Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Ogółem Sekcja Złotów Krajenka Okonek Jastrowie Lipka Tarnówka Zakrzewo Złotów Powiat Ogółem 1 724 476 513 869 303 164 267 427 4 743 W sekcji A 28 35 52 49 33 14 18 41 270

W sekcji B 1 2 0 5 0 0 0 1 9

W sekcji C 174 52 42 55 32 23 31 40 449

W sekcji D 4 0 5 2 1 0 0 2 14

W sekcji E 6 3 2 2 1 0 2 0 16

W sekcji F 224 50 64 140 42 18 48 74 660

W sekcji G 471 103 110 180 84 49 75 96 1 168

W sekcji H 79 42 36 45 12 13 10 24 261

W sekcji I 39 13 15 21 9 2 6 7 112

W sekcji J 26 2 3 7 3 2 1 2 46

15 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Miasto Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Ogółem Sekcja Złotów Krajenka Okonek Jastrowie Lipka Tarnówka Zakrzewo Złotów Powiat W sekcji K 64 10 17 22 6 1 6 12 138

W sekcji L 39 22 38 143 11 1 1 17 272

W sekcji M 138 20 22 27 11 5 8 16 247

W sekcji N 30 10 13 16 4 6 4 11 94

W sekcji O 20 6 8 4 7 4 7 9 65

W sekcji P 89 41 16 33 12 7 10 18 226

W sekcji Q 134 30 36 55 13 7 17 19 311

W sekcji R 38 9 7 13 10 4 5 4 90 W sekcji S 120 26 27 50 12 8 18 34 295 W sekcji T Źródło: GUS – Bank Danych Lokalnych, 2012 (klasyfikacja PKD 2007) sekcja A - rolnictwo, le śnictwo, łowiectwo, rybactwo sekcja B – górnictwo i wydobywanie sekcja C - przetwórstwo przemysłowe sekcja D – wytwarzanie i zaopatrywanie w energi ę elektryczn ą, gaz, par ę wodn ą i powietrze do układów klimatyzacyjnych sekcja E - dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalno ść zwi ązana z rekultywacj ą sekcja F - budownictwo sekcja G - handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodów, wł ączaj ąc motocykle sekcja H – transport, gospodarka magazynowa sekcja I – działalno ść zwi ązana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi sekcja J – informacja i komunikacja sekcja K – działalno ść finansowa i ubezpieczeniowa sekcja L – działalno ść zwi ązana z obsług ą rynku nieruchomo ści sekcja M – działalno ść profesjonalna, naukowa i techniczna sekcja N – działalno ść w zakresie usług administrowania i działalno ść wspieraj ąca sekcja O – administracja publiczna i obrona narodowa, obowi ązkowe zabezpieczenia społeczne sekcja P – edukacja sekcja Q – opieka zdrowotna i pomoc społeczna sekcja R – działalno ść zwi ązana z kultur ą, rozrywk ą i rekreacj ą sekcja S – pozostała działalno ść usługowa sekcja T - gospodarstwa domowe zatrudniaj ące pracowników; gospodarstwa domowe produkuj ące wyroby i świadcz ące usługi na własne potrzeby

Na terenie powiatu złotowskiego najbardziej rozwiniętą działalno ści ą gospodarcz ą jest handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodów, wł ączaj ąc motocykle oraz, ale ju ż w zdecydowanie mniejszym stopniu budownictwo. Ponadto do ść du ży udział w ogólnej liczbie podmiotów gospodarczych na tym terenie maj ą podmioty działaj ące w zakresie przetwórstwa przemysłowego. Najmniej jednostek działa w bran żach: górnictwo i wydobywanie, wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczn ą, gaz, par ę wodn ą i powietrze do układów klimatyzacyjnych oraz dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami oraz działalno ść zwi ązana z rekultywacj ą.

16 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

1400

1168 1200

1000

800 660 600 449 400 311 270 272 295 261 247 226 200 112 138 94 65 90 9 14 16 46 0 ABCDEFGH I J K LMNOPQRS,T

Wykres 5. Liczba podmiotów gospodarczych, z podziałem na sekcje, na terenie powiatu w roku 2012 Źródło: opracowanie własne na podstawie GUS, Bank Danych Lokalnych, 2012

Wśród najwi ększych i najwa żniejszych zakładów i przedsi ębiorstw działaj ących na terenie powiatu złotowskiego, zgodnie z danymi poszczególnych gmin s ą: 1. w mie ście Złotów: − firmy z bran ży budowlanej: Usługowy Zakład Budowlany - Skład Materiałów Budowlanych - Jerzy Żak, Piotr Witecki Automatyka, Zakład Robót i Pomiarów Elektrycznych Roman Urba ński, − „Metalplast Karo Złotów S.A.”, ul. Kuja ńska w Złotowie, − Przedsi ębiorstwo Produkcyjno-Handlowe „Unimetal S.A.” w Złotowie, − „REK-SWED” Sp. z o.o. w Bł ękwicie, 2. w gminie Krajenka:  Ferma Brojlerów kurzych w Śmiardowie Kraje ńskim,  Polskie Zakłady Zbo żowe Sp. z o.o.,  Zakład Masarniczy Barbara Purtak, Krajenka,  Lechpol Sp. z o.o., Krajenka,  PHUS Export-Import Transpil Spedition Waldemar Boche ński, Skórka,  Gminna Spółdzielnia „SCH” w Krajence,  PHUS Export-Import „TRANSPIL SPEDITION” - Oddział Zakładów Przemysłu Drzewnego „TERDREW” w Krajence,  Przemysł Drzewny „MARGO”, PPHU „DREWMET”,  TARTAK „DREW – MAR” - Mariusz Śniatała, Podgaje, 3. w gminie Okonek:  Plast-Rol Sp. J. J.J. Kału ża,  Centrum W ędzarnicze Kalmar,  Mantra Sp. z o.o. tartak w Okonku,  Okechamp S.A.,  ZNMR Okonek,  Spec-Masz s.c. ZPHU Klonowski J., Obuchowicz J.,  Agromar Sp. z o.o.,  Naturplon – Eko Przetwórstwo Płodów Rolnych Rafał Dendek,

17 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

 Lambrecht Okonek Sp. z o.o. Prz ędzalnia,  Mastertrans – elementy meblowe,  Teo-Bud-Med. Artykuły do instalacji grzewczej hydraulicznej i sanitarnej,  Drew Mar Śniatała Mariusz tartak w Podgaju, 4. w gminie Jastrowie: − DIAGNO - KLIMA Karol Dauksza, Jastrowie (monta ż urz ądze ń chłodniczych), − dudik P.P.H.U., Budy (produkcja z materiałów drewnianych), − P.H.U. MIX II, Jastrowie (sprzeda ż cz ęś ci motoryzacyjnych), − Hodowla Pieczarek, Tomasz Mazur, Jastrowie, − JASTIMPEX Sp. z o.o. Zakład Kruszyw Mineralnych, Jastrowie (budownictwo), − KLON Sp. z o.o. Jastrowie (produkcja mebli), − LIGNARIUS Sp. z o.o. Jastrowie (produkcja mebli), − P.H.U. NORIS Waldemar Sopoli ński, Jastrowie (przetwórstwo spo żywcze), − PALTECH Obsługa Stacji Paliw Jerzy Chybik oraz PETROTECH Adam Pakulski i Wspólnicy Spółka Jawna, Jastrowie (budowa i obsługa stacji paliw), − PRECON Polska Sp. z o.o. Jastrowie (produkcja materiałów budowlanych), − Produkcja Okryw Stanisław Oryniak (okrywy torfowe do produkcji pieczarek), − Przedsi ębiorstwo Produkcyjno – Handlowo - Usługowe „Mat-Bud” - Ka żak Sp. J., Sypniewo (budownictwo), − Z.U.P.H. Jerzy Ługowski | Usługi spawalnicze, Jastrowie, − Zakład Kamieniarski, Rafał Krawiec, Jastrowie, − Zakład Usługowy Budowy i Naprawy Urz ądze ń Chłodniczych, Jastrowie, − Zakłady Rowerowe „Romet” w Jastrowiu, 5. w gminie Lipka:  OMNIVENT Sp. z o.o. (doradztwo, projektowanie, produkcja i monta ż technologii przechowywania ziemniaków, cebuli, marchwi i innych płodów rolnych),  EUROMASZ Sp.j. (handel sprz ętem rolniczym),  DREWKOM Sp.j. (sprzeda ż drewna),  DOBRYNKA Sp. z o.o.,  FARMER Sp. z o.o., 6. w gminie Tarnówka:  Przedsi ębiorstwo Handlowo-Usługowe (pasze, nawozy, maszyny),  Magazyn Zbo żowy,  Magazyn Meblowy,  PPUH TAR-TEK Tarnówka,  Rzemie ślniczy Zakład Stolarki Budowlanej, Tarnówka,  SCHIBO S.C. Gospodarstwo Rolne Bartoszkowo,  PPH „KARTON”, Tarnówka,  HART ROL W ęgierce,  „WARTER” Fabryka tektury w Tarnówce,  zakłady produkuj ące pieczarki,  Stilla zakład (sprzeda ż paliw płynnych oraz produkcja ro ślinna), 7. w gminie Zakrzewo: − firmy z bran ży stolarskiej: „STOLPOL” Lange i Wspólnicy Sp.J., Andrzej Manikowski Usługowy Zakład Stolarki Budowlanej, Jan Kluczka Usługowy Zakład Stolarski, Usługowy Zakład Stolarski - Janusz Groszczyk, Zakład Produkcyjno – Usługowo -

18 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Handlowy „STOLARBUD", Zakład Usługowo - Produkcyjny „Plast-STOL”, „MEBLOBŁYSK” - K. Olejniczak, Krzysztof Krzemi ński - Meble Pod Wymiar, − firmy z bran ży mechaniki pojazdowej, ogumienie, − firmy remontowo-budowlane, − firmy transportowe, − firmy produkcyjno-usługowe: Przedsi ębiorstwo Produkcyjno- Usługowo - Handlowe „MECH-PROD”, „PLOGIN” Produkcja i Handel, Sp. z o.o., Zakład Drzewny „KUJAN” Sp. z o.o., Przedsi ębiorstwo Producentów Rolnych Sp. z o.o. Stara Wi śniewka, Wyl ęgarnia i chów drobiu - Eugeniusz Barabasz, Zakrzewo, „XENION” GMBH Sp. z o.o., „SARPOL” Sp. z o.o., „BELMET” Andrzej Belka, Zakład kamieniarski „KAMYK” - M. Krzemi ński, Zakład Tapicerski S. Tomke, „ZŁOMEX” - R. Kowalski, 8. w gminie Złotów: − KLON Sp. z o.o. Nowa Świ ęta (wyrób mebli tapicerowanych), − Zakład Stolarski Robpol Wielatowo (solarstwo meblowe), − Przedsi ębiorstwo PHU FRED-ROL Górzna (przetwórstwo pasz), − PPD Szafor Radawnica (przerób surowca tartacznego), − Przedsi ębiorstwo ALUBUD Wielatowo (stolarka aluminiowa), − KOW-MET Zakład ślusarsko-kowalski, Świ ęta, − Przedsi ębiorstwo Marko Józefowo (lakiernictwo proszkowe). Jak pokazuje zestawienie w zakresie zakładów przemysłowych bazuj ą firmy oparte głównie na surowcach lokalnych, a wi ęc na drewnie, produkcji rolnej, surowcach budowlanych. Znacz ący udział ma tak że produkcja metalowa, papiernicza i odzie żowa.

2.6. ROLNICTWO

Obszar powiatu złotowskiego to teren rozwini ętego rolnictwa w ró żnym zakresie, zarówno pod k ątem produkcji ro ślinnej, jak i zwierz ęcej. Zgodnie z danymi poszczególnych gmin na terenie powiatu jest 4 053 gospodarstw rolnych. Gospodarstwa bardzo małe, poni żej 5 ha gruntów, stanowi ą najwi ększy odsetek wszystkich gospodarstw, ponad 50 %. Znaczny udział maj ą równie ż gospodarstwa du że powy żej 15 ha – prawie 26 %. Najmniej gospodarstw rolnych działa w mie ście Złotów, a najwi ęcej w gminach Złotów oraz Krajenka.

2500 2000 1500 1000 500 0 0-5ha 5-10ha 10-15ha >15ha

Wykres 6. Ogólna ilo ść gospodarstw rolnych na terenie powiatu złotowskiego Źródło: opracowanie własne na podstawie zgromadzonych danych w tabeli

19 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Tabela 7. Zestawienie ilo ści gospodarstw rolnych Liczba gospodarstw [szt.] Grupa Miasto Gmina Gmina obszarowa Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Ogółem Złotów Jastrowie Złotów gospodarstw Krajenka Okonek Lipka Tarnówka Zakrzewo Powiat * * * ogółem 194 703 589 499 273 409 585 801 4 053 0-5 152 323 259 353 94 243 264 359 2 047 5-10 20 101 86 35 148 47 79 84 600 59 10 – 15 10 74 66 29 30 74 89 431 (10-25) 37 >15 12 205 178 82 89 168 269 1 040 (>25) Źródło: UG Lipka, UMiG Krajenka, UM Okonek, UG Tarnówka, UG Zakrzewo * GUS, Powszechny Spis Rolny, 2010 – ze wzgl ędu na brak szczegółowych danych, cz ęść informacji pozyskano z Powszechnego Spisu Rolnego

Główne kierunki upraw gospodarstw indywidualnych to przede wszystkim zbo ża. Zdecydowanie mniejsz ą powierzchni ę zajmuj ą uprawy przemysłowe, w tym rzepak i rzepik. Najmniejsz ą powierzchni ę zajmuj ą uprawy warzyw gruntowych. Na terenie powiatu uprawia si ę równie ż inne ro śliny, jednak ze wzgl ędu na brak szczegółowych danych nie jest mo żliwe przedstawienie powierzchni zasiewów. S ą to m.in.: gryka, mieszanki zbo żowo-str ączkowe, ro śliny okopowe pastewne, str ączkowe jadalne na ziarno, ró żne oleiste, str ączkowe na zielonk ę, motylkowe pastewne, trawy polowe na zielonk ę oraz truskawki.

41,28 6132,88 zbo ża razem 7435,29 1922,37 zbo ża podstawowe 39394,55 z mieszankami ziemniaki

37839,48 uprawy przemysłowe

rzepak i rzepik

warzywa gruntowe

Wykres 7. Powierzchnia upraw na terenie powiatu złotowskiego Źródło: opracowanie własne na podstawie zgromadzonych danych w tabeli

Tabela 8. Powierzchnia zasiewów na terenie powiatu złotowskiego Powierzchnia upraw [ha] Miasto Gmina Gmina Gmina Gmina Rodzaj upraw Gmina Gmina Gmina Ogółem Złotów Jastrowie Lipka Zakrzewo Złotów Krajenka Okonek Tarnówka Powiat * * * * * zbo ża razem 347,42 4 954,56* 5 859,73* 4 432,56 6 255,05 2 761,22* 3 733,87* 11 050,14 39 394,55 zbo ża 322,07 4 912,72* 5 647,95* 4 081,55 6 086,59 2 693,42* 3 622,19* 10 472,99 37 839,48 podstawowe

20 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Powierzchnia upraw [ha] Miasto Gmina Gmina Gmina Gmina Rodzaj upraw Gmina Gmina Gmina Ogółem Złotów Jastrowie Lipka Zakrzewo Złotów Krajenka Okonek Tarnówka Powiat * * * * * z mieszankami ziemniaki 3,07 544,00 150,00 41,78 630,42 114,82* 192,58* 245,70 1 922,37 uprawy 34,39 912,95* 1 471,94* 707,34 1 157,07 609,37* 226,15* 2 316,08 7 435,29 przemysłowe rzepak i rzepik 34,39 455,00 630,00 707,34 1 156,97 609,37* 223,73* 2 316,08 6 132,88 warzywa 0,77 11 19,61* 0 1,47 0 2,15 6,28 41,28 gruntowe Źródło: UMiG Krajenka - sprawozdanie R-05/G 2012, UM Okonek, UG Tarnówka * GUS, Powszechny Spis Rolny, 2010, ze wzgl ędu na brak szczegółowych danych od poszczególnych gmin, ograniczono si ę tylko do upraw wyszczególnionych w PSR 2010

Pod wzgl ędem ilo ści gospodarstw zajmuj ących si ę upraw ą poszczególnych rodzajów ro ślin najwi ęcej jest oczywi ście gospodarstw zajmuj ących si ę upraw ą zbó ż, z czego najwi ęcej z nich znajduje si ę w gminie Złotów. Najmniej gospodarstw zajmuje si ę produkcj ą buraków cukrowych, gospodarstwa tylko w gminie Krajenka oraz produkcj ą ro ślin str ączkowych jadalnych, gospodarstwa wykazane w Powszechnym Spisie Rolnym tylko w mie ście Złotów oraz gminie Złotów. Ze wzgl ędu na specyfik ę gminy miejskiej Złotów, produkcja rolnicza jest na tym terenie najmniejsza.

2500

2000

1500

1000

500

0 zboża razem zboża ziemniaki uprawy buraki rzepak i strączkowe warzywa podstawowe przemysłowe cukrowe rzepik jadalne na gruntowe z ziarno mieszankami

Wykres 8. Ilo ść gospodarstw zajmuj ących si ę upraw ą poszczególnych ro ślin na terenie powiatu złotowskiego Źródło: opracowanie własne na podstawie zgromadzonych danych w tabeli

Tabela 9. Produkcja rolnicza na terenie powiatu złotowskiego (ilo ści gospodarstw) Ilo ść gospodarstw uprawiaj ących nast ępuj ące ro śliny [szt.] Rodzaj upraw Miasto Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Ogółem Złotów Krajenka Okonek Jastrowie Lipka Tarnówka Zakrzewo Złotów Powiat zbo ża razem 72 461 292 215 312 154 313 554 2 373 zbo ża podstawowe 71 460 288 204 309 153 310 550 2 345 z mieszankami ziemniaki 13 215 137 46 122 45 157 229 964 uprawy 8 65 49 8 40 36 14 45 265 przemysłowe buraki 0 3 0 0 0 0 0 0 3

21 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Ilo ść gospodarstw uprawiaj ących nast ępuj ące ro śliny [szt.] Rodzaj upraw Miasto Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Ogółem Złotów Krajenka Okonek Jastrowie Lipka Tarnówka Zakrzewo Złotów Powiat cukrowe rzepak i rzepik 8 63 49 8 39 36 10 45 258 str ączkowe jadalne na 9 0 0 0 0 0 0 3 12 ziarno warzywa 10 0 12 0 3 0 3 7 35 gruntowe Źródło: GUS, Powszechny Spis Rolny, 2010

W przypadku hodowli zwierz ąt, najwi ęcej gospodarstw działa w gminie Złotów, Zakrzewo oraz Krajenka, a najmniej, naturalnie w mie ście Złotów. Zdecydowanie najwi ęcej jest gospodarstw zajmuj ących si ę hodowl ą drobiu, podobna ilo ść podmiotów zajmuje si ę hodowl ą bydła oraz trzody chlewnej.

1200 1000 800 600 400 200 0 bydło ogółem trzoda chlewna konie drób ogółem ogółem

Wykres 9. Ilo ść gospodarstw zajmuj ących si ę hodowl ą zwierz ąt na terenie powiatu złotowskiego Źródło: opracowanie własne na podstawie zgromadzonych danych w tabeli

Tabela 10. Ilo ść gospodarstw zajmuj ących si ę hodowl ą zwierz ąt na terenie powiatu złotowskiego Ilo ść gospodarstw [szt.] Miasto Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Rodzaj hodowli Gmina Ogółem Złotów Krajenka Okonek Jastrowie Lipka Zakrzewo Złotów Tarnówka Powiat * * * * * * * bydło ogółem 0 107 40 39 96 4 167 232 685 trzoda chlewna 4 138 73 36 123 11 156 229 770 ogółem konie 3 19 18 21 28 15* 22 54 165 drób ogółem 13 199 124 94 179 55* 241 243 1 093 Źródło: * GUS, Powszechny Spis Rolny, 2010 UG Tarnówka

Obsada zwierz ąt gospodarskich jest najwi ększa w gminie Złotów, tu gospodarstwa zajmuj ą si ę hodowl ą najwi ększej ilo ści zwierz ąt. W mie ście Zlotów znacz ąca jest obsada drobiu, a w gminie Złotów zdecydowanie trzody chlewnej. Ogółem w powiecie równie ż dominuje hodowla trzody chlewnej, zaraz po drobiu.

22 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

16523

54834 bydło ogółem trzoda chlewna ogółem 129748 konie drób ogółem

704

Wykres 10. Obsada gospodarstw zajmuj ących si ę hodowl ą zwierz ąt na terenie powiatu złotowskiego Źródło: opracowanie własne na podstawie zgromadzonych danych w tabeli

Tabela 11. Hodowla zwierz ąt – obsada gospodarstw na terenie powiatu złotowskiego Obsada gospodarstw [szt.] Rodzaj Miasto Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Ogółem hodowli Złotów Krajenka Okonek Jastrowie Lipka Zakrzewo Złotów Tarnówka Powiat * * * * * * * bydło 0 2 316 291 972 1 809 220 3 882 7 033 16 523 ogółem trzoda chlewna 74 6 166 4 767 2 234 9 557 1 550 8 968 21 518 54 834 ogółem konie 12 103 86 81 82 54* 51 289 704 drób ogółem 42 511 7 380 6 441 3 684 18 946 3 348* 10 359 40 427 129 748 Źródło: * GUS, Powszechny Spis Rolny, 2010 UG Tarnówka

Ze wzgl ędu na rozwini ęte rolnictwo na terenie powiatu złotowskiego, działaj ą tu ró żne podmioty gospodarcze, zajmuj ące si ę hodowl ą zwierz ąt, przetwórstwem rolno – spo żywczym, masarnie itp. wymienione w rozdziale omawiaj ącym działalno ść gospodarcz ą na terenie powiatu.

2.7. TURYSTYKA I REKREACJA

Powiat złotowski bogaty jest w lasy, jeziora, atrakcyjne tereny do wypoczynku oraz cenne zabytki przyrody i architektury. Wi ększa jego cze ść znajduje si ę na terenie historycznej Krajny i le żą cym na niej Pojezierzu Kraje ńskim, pozostała za ś cze ść w Dolinie Gwdy, na Pojezierzu Szczecineckim oraz Równinie Wałeckiej. Jednym z najbardziej ciekawych pod wzgl ędem krajobrazowym i przyrodniczym zak ątków powiatu jest okolica Kiełpina, pełna zalesionych, poci ętych parowami wzgórz, zwana, za urozmaicon ą rze źbą terenu i walorami krajobrazowymi, Szwajcari ą Kiełpi ńsk ą. Na skraju tego ciekawego regionu turystycznego znajduje si ę najwy ższe wzniesienie powiatu - Brzuchowa Góra o wysoko ści 208 m n.p.m. Bardzo wysoka lesisto ść powiatu sprawia, że najwi ększym atutem powiatu s ą lasy bogate w grzyby, jagody i w zwierzyn ę łown ą oraz jeziora obfituj ące w ryby. Na terenie

23 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020 powiatu jest około 80 jezior. Skupiaj ą si ę one głównie we wschodniej (pojezierze Kraje ńskie) i zachodniej (Równina Wałecka) cz ęś ci powiatu. Zwracaj ą uwag ę długie, w ąskie jeziora rynnowe, utworzone przez lodowce i wody potoków polodowcowych. Najwi ększe jeziora powiatu to: Sławianowskie, Borówno i Zalewskie oraz zbiorniki wodne na Gwdzie: Jastrowski, Ptusza i Grudna. Ponad połowa akwenów stwarza dogodne warunki do wędkowania i wypoczynku. Główn ą rzek ą powiatu jest Gwda, dopływ Noteci. Sprzyja to rozwojowi aktywnych form rekreacji, np. spływom kajakowym rzekami: Gwd ą, Rurzyc ą, Płytnic ą i Głomi ą. Wszystkie spływy zapewniaj ą wiele atrakcji i mo żliwo ść obcowania z przyrod ą. Lokalne warunki przyrodnicze stwarzaj ą bardzo dobre warunki do wypoczynku na łonie natury. Sprzyja temu rozwijaj ąca si ę baza turystyczna. Powstaj ą gospodarstwa agroturystyczne, a przy najcz ęś ciej ucz ęszczanych szlakach funkcjonuj ą prywatne pensjonaty i obiekty małej gastronomii. Jest mo żliwo ść uprawiania sportów wodnych, je ździectwa, turystyki pieszej i rowerowej. Z my ślą o turystach na terenie pi ęciu Nadle śnictw: Złotów, Okonek, Jastrowie, Lipka i Płytnica zbudowano liczne parkingi, pola namiotowe, wytyczono starannie przygotowane szlaki turystyczne po powiecie złotowskim: piesze, rowerowe, konne i kajakowe. Cennymi terenami powiatu pod wzgl ędem przyrodniczym s ą obszary NATURA 2000 oraz rezerwaty przyrody. Ponadto warto ściowe zabytki sakralne i świeckie stwarzaj ą mo żliwo ść organizowania ciekawych wycieczek. Na terenie powiatu złotowskiego, godnym polecenia jest barokowy ko ściół z XVII wieku w centrum Złotowa, szachulcowe kościoły w Wielkim Buczku i Tarnówce. W Krajence natomiast zobaczy ć mo żna klasycystyczny Pałac Sułkowskich, w którym do I połowy 2013 r. mie ściło si ę Publiczne Gimnazjum (przekazany do dyspozycji Urz ędowi Gminy i Miasta Krajenka) oraz Pałac Działy ńskich w Złotowie - dzisiaj własno ść prywatna, dawna siedziba Nadle śnictwa Złotów. Neogotyckim pałacem poszczyci ć si ę mo że Radawnica. Działa w nim Uniwersytet Ludowy. Przez tereny przyrodnicze powiatu przebiegaj ą liczne trasy turystyczno – rekreacyjne w postaci tras rowerowych i szlaków turystycznych, np.: 1. Greenway - Naszyjnik Północy trasa rowerowa ł ącz ąca atrakcje przyrodnicze i kulturowe Pomorza Środkowego, Borów Tucholskich i Ziemi Kraje ńskiej (trzech województw: zachodnio-pomorskiego, pomorskiego i wielkopolskiego), 2. Transwielkopolska Trasa Rowerowa, 3. Trasa północna: Złotów – Jastrowie – Podgaje – Okonek – Lędyczek – Radawnica – Kiełpin – Debrzno – Lipka – Wielki Buczek – Osowiec – Zakrzewo – Głomsk – Stara Wi śniewka – Stawnica – Złotów, 4. Ście żka „Rowerem przez lasy powiatu złotowskiego”, 5. Mi ędzygminna ście żka rowerowa o przebiegu: Piecewo – Tarnówka – Sokolna – Tarnowiec, 6. Mi ędzyregionalna ście żka rowerowa z Krzy ża do traktu Rowerowego, 7. Szlak kajakowy po rzece Gwdzie, który stanowi kontynuacj ę spływu od jeziora Wielimie koło Szczecinka do Uj ścia pod Pił ą, 8. Szlak pieszy im. Ko ściuszkowcy I Dywizji WP prowadz ący ze Złotowa poprzez Lędyczek, Jastrowie, Tarnówk ę i Krajenk ę z powrotem do Złotowa, 9. Szlak pieszy im. I Armii WP – Zdobywców Wału Pomorskiego z Okonka przez Jastrowie, Płytnic ę i Szwecj ę do Zdbic, 10. Szlak Ksi ęż nej Anny, 11. Le śna ście żka dydaktyczna Nadle śnictwa Okonek „W Dolinie Pi ęciu Rzek”, 12. trasy rowerowe, czerwona, niebieska i zielona,

24 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

13. szlaki konne: żółty, pomara ńczowy, niebieski i zielony, 14. szlaki wodne, kajakowe na Głomii, Kocuni, Gwdzie, Łob żonce, 15. Szlak Bobrów – pieszy szlak wzdłu ż Doliny Głomii, 16. liczne szlaki turystyczne.

III. INFRASTRUKTURA POWIATU

3.1. GOSPODARKA WODNO – ŚCIEKOWA

3.1.1. ZAOPATRZENIE W WOD Ę

Mieszka ńcy powiatu złotowskiego zaopatrywani s ą w wod ę do celów bytowych z komunalnych uj ęć wody eksploatowanych przez: - Miejski Zakład Wodoci ągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Złotowie (MZWiK Sp. z o.o.), - Komunalny Zakład U żyteczno ści Publicznej w Krajence (KZUP Krajenka), ale tylko obszar miasta, - Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Okonku (ZGKiM Okonek), - Zakład Energetyki Cieplnej i Usług Komunalnych Sp. z o. o w Jastrowiu (ZECiUK Sp. z o.o.), - Zakład Gospodarki Komunalnej Lipka (ZGK Lipka), - Zakład Usług Wodnych Krajna, Złotów (zaopatruje w wod ę gminy Zakrzewo, Lipka, Tarnówka, Okonek i Krajenka – obszar wiejski), - Zakład Wodoci ągów i Kanalizacji Gminy Złotów (ZWiK Złotów).

W roku 2012, do sieci wodoci ągowej dostarczono prawie 2 450 dam 3 wody. Z tego, w roku 2012, prawie 2 170 dam 3 dostarczono do gospodarstw domowych, co daje około 6 dam 3 na dob ę, licz ąc ogólnie cały powiat, bez rozdziału na poszczególne gminy. Najwi ęcej wody dostarczono sieci ą oczywi ście do gospodarstw domowych w mie ście Złotów, a w dalszej kolejno ści do gminy Jastrowie i Złotów. Najmniej wody w roku 2012 dostarczono do gospodarstw domowych w gminie Tarnówka. Podobnie w mie ście Złotów średnia dobowa ilo ść dostarczonej wody do gospodarstw domowych była najwi ększa, dalej w gminie Jastrowie i gminie Złotów, ze wzgl ędu na liczb ę mieszka ńców korzystaj ących z sieci. Najmniejsza średnia ilo ść wody dostarczana na dob ę do gospodarstw domowych była notowana w gminie Tarnówka.

25 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

700 600 500 400 300 200 100 0 Miasto Gmina Gmina Gmina Gmina Lipka Gmina Gmina Gmina Złotów Krajenka Okonek Jastrowie Tarnówka Zakrzewo Złotów

Wykres 11. Ilo ść wody dostarczonej do gospodarstw domowych na terenie powiatu złotowskiego (dam 3/rok) Źródło: opracowanie własne na podstawie zgromadzonych danych w tabeli

Tabela 12. Zestawienie danych dotycz ących poboru wód na terenie powiatu złotowskiego Dane dotycz ące Miasto Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Ogółem poboru wód 3 Złotów Krajenka Okonek Jastrowie Lipka Tarnówka Zakrzewo Złotów Powiat (dam ) woda dostarczona gospodarstwom 581,7 205,3 191,9 311,4 200,6 125,0 275,0 277,8 2 168,7 domowym w roku woda dostarczana do wodoci ągu 2,0 0,6 0,6 0,9 0,6 0,4 0,8 0,8 6,7 średnio/dob ę woda sprzedana z wodoci ągu ogółem 2,0 0,6 0,6 0,9 0,6 0,4 0,8 0,8 6,7 średnio/dob ę woda sprzedana z wodoci ągu gospodarstwom 1,6 0,6 0,5 0,9 0,5 0,3 0,8 0,8 6 domowym średnio/dob ę Źródło: GUS, Bank Danych Lokalnych, 2012 (ze wzgl ędu na brak danych od poszczególnych eksploatatorów charakterystyk ę sieci wodoci ągowej oparto o dane GUS)

Na terenie powiatu eksploatowanych jest 100 uj ęć wód podziemnych. Z uj ęć wód zlokalizowanych na terenie powiatu złotowskiego wydobywane s ą głównie wody czwartorz ędowe, wymagaj ące uzdatnienia do picia. Nieliczne uj ęcia ujmuj ą wody trzeciorz ędowe. Kolejna tabela zawiera wykaz obowi ązuj ących pozwole ń wodnoprawnych na pobór wód na cele komunalne, dla zaopatrywania ludno ści (zarówno z uj ęć eksploatowanych przez przedsi ębiorstwa wodoci ągowe, ale tak że z uj ęć na terenie Nadle śnictw, prywatnych) oraz na cele gospodarcze i produkcji żywno ści (gorzelnie, gospodarstwa rolne).

26 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Tabela 13. Uj ęcie wód na cele komunalne eksploatowane na terenie powiatu złotowskiego Nazwa uj ęcia Zasoby Wielko ść poboru Użytkownik Teren ochrony Pozwolenie wodnoprawne lokalizacja eksploatacyjne wody Miasto Złotów 3 Szpital Powiatowy im. Qd. śr. =150,0m /d Złotów 3 bezpo średnia OS-6223/41/10 z dn. 09.12.2010 r. Alfreda Sokołowskiego - Qh.max =14,1m /h dz. nr 294/3 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.12.2020 r. Złotów Qr=54 750,0m /rok 3 Ośr.h =187,5m /h 3 Złotów Studnia Qd. śr. =4 500,0m /d bezpo średnia OS-6223/18/08 z dn. 31.10.2008 r. ZWiK Gminy Złotów 3 ul. Wodoci ągowej 1A nr 7, 8, 9, 10 i 11 Qh.max =300,0m /h w promieniu 8 m wa żna do dn. 30.10.2018 r. 3 Qr=1 642,500m /rok OS-6223/01/06 z dn. 13.02.2006 r. 3 Qh=27,0m /h wa żna do dn. 31.01.2016 r. Złotów 3 bezpo średnia ZWiK Gminy Złotów Studnia nr 3 Qd. śr. =519,0m /d decyzj ą Starosty z dnia 24.09.13 r., ul. Partyzantów 3 w promieniu 8 m Qr=189 435,0m /rok na wniosek MZWiK, uj ęcie wył ączono z użytkowania 3 Złotów Qh.max =2,0m /h 3 bezpo średnia OS-6223/21/06 z dn. 22.08.2006 r. (O środek Edukacji Nadle śnictwo Złotów Studnia S-1 Qd. śr. =26,4m /d 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.07.2016 r. Przyrodniczo-Le śnej) Qr=2 112,0m /rok 3 Okr ęgowa Spółdzielnia Qh.max =30,0m /h 3 bezpo średnia OŚ-6223/30/04 z dn. 13.01.2005 r. Złotów Mleczarska studnia nr 1 i 2 Qd=160,0m /d 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.10.2016 r. Złotów Qr=58 400,0m /rok Gmina Krajenka 3 Qmax.h =24,90m /h Skórka 3 bezpo średnia OS.6341.2.21.2013 z dn. 31.08.2013 r. ZUW Krajna - Qśr.d.=297,48m /d dz. nr 112/6 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 06.05.2023 r. Qmax.r=108 580,0m /r 3 Nadle śnictwo Qd. śr. =110,0m /d Skórka 3 bezpo średnia OS.6341.2.24.2011 z dn. 09.01.2012 r. Zdrojowa Góra - Qh.max =12,1m /h dz. nr 8122/1 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.12.2021r. Piła Qmax.r =8 812,5m /rok 3 Ośr.h =7,5m /h 3 Gospodarstwo Rolne Qd. śr. =180,0m /d bezpo średnia OS-6223/31/06 z dn. 21.11.2006 r. Barankowo Studnia nr 1 3 Piotr Kurcin, Barankowo Qh.max =22,0m /h w promieniu 8 m wa żna do dn. 30.11.2017 r. 3 Qr=16 200,0m /rok

27 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Nazwa uj ęcia Zasoby Wielko ść poboru Użytkownik Teren ochrony Pozwolenie wodnoprawne lokalizacja eksploatacyjne wody 3 Zakład Masarniczy Qh.max =15,0m /h 3 bezpo średnia OS-6223/30/06 z dn. 27.10.2006 r. Krajenka Barbara Purtak Studnia nr 1 Qd. śr. =300,0m /d 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.06.2016 r. Krajenka Qr=131 400,0m /rok 3 Qh.max =18,0m /h 3 bezpo średnia OS-6223/09/06 z dn. 10.05.2006 r. Podró żna ZUW Krajna studnia nr 1 Qd. śr. =45,0m /d 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.05.2016 r. Qr=16 425,0m /rok 3 Qh.max =50,0m /h P.R.H.U. „AGROSAD” 3 bezpo średnia OŚ-6223/45/05 z dn. 23.08.2005 r. Głubczyn studnia nr 1 i 2 Qd=210,4m /d Sp. z o.o., Głubczyn 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.08.2015 r. Qr=76 650,0m /rok 3 Qh.max =15,0m /h 3 bezpo średnia OŚ-6223/03/05 z dn. 07.02.2005 r. Paruszka i Dolnik ZUW Krajna studnia nr 1, 2 i 3 Qd=100,0m /d 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.12.2017 r. Qr=36 500,0m /rok 3 Qh.max =21,0m /h 3 bezpo średnia OS-6223/13/03 z dn. 12.05.2005 r. Maryniec ZUW Krajna studnia nr 1 Qd=55,3m /d 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.05.2016r. Qr=20 184,5m /rok 3 Qh.max =50,0m /h 3 bezpo średnia OŚ-6223/29/04 z dn. 29.12.2004 r. Augustowo ZUW Krajna studnia nr 1 i 2 Qd=210,4m /d 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.10.2015 r. Qr=76 650,0m /rok 3 Qmax.h =46,0m /h 3 bezpo średnia OŚ-5223/26/01 z dn. 22.11.2001 r. Krajenka KZUP Krajenka studnia nr 1 i 2 Qmax.d =1 104,0m /d 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.12.2013 r. Qmax .r=402 960,0m /r Gmina Okonek 3 Qmax.h =27,0m /h Okonek 3 bezpo średnia OS.6341.2.42.2012 z dn. 27.12.2012 r. ZGKiM Okonek Studnia nr 3 Qśr.d. =328,76m /d dz. nr 1024 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 30.11.2032 r. Qmax.r =120 000,0m /r 3 Qmax.h =14,4m /h Lędyczek 3 bezpo średnia OS.6341.2.22.2012 z dn. 19.09.2012 r. ZUW Krajna - Qśr.d. =82,19m /d dz. nr 332/9 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 30.09.2022 r. Qmax. r =30 000,0m /r 3 Qśr.d =110,0m /d Okonek 3 bezpo średnia OS.6341.2.08.2011 z dn. 25.05.2011 r. ZGKiM Okonek - Qmax.h =9,6m /h dz. nr 829/6 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 30.06.2021 r. Qmax..r =56 064,0m /r

28 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Nazwa uj ęcia Zasoby Wielko ść poboru Użytkownik Teren ochrony Pozwolenie wodnoprawne lokalizacja eksploatacyjne wody „OKECHAMP” S.A. bezpo średnia OS-6223/01/09 z dn. 06.03.2009 r. Borucino Zakład Produkcyjny studnia nr 1, 2 i 3 tajemnica handlowa w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.01.2019 r. w Borucinie 3 Qmax.h =2,5 m /h studnia nr 1 3 bezpo średnia OS-6223/03/08 z dn. 20.02.2008 r. Lędyczek POL-DRÓG Piła Sp. z o.o. 3 Qśr.d =3,00 m /śr.d Qe=15,0m /h 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.12.2017 r. Qr=1 095,0 m /r 3 NOWAK&NOWAK Qśr.d =336,0m /d Podgaje 3 bezpo średnia OS-6223/14/08 z dn. 20.08.2008 r. Sp. z o.o. studnia nr 1 Qmax.h =14,0m /h (Stacja Paliw BP) 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.08.2023r. Podgaje Qr=122 640,0m /rok 3 Qśr.d =45,0m /d 3 bezpo średnia OŚ-6223/06/06 z dn. 04.04.2006 r. Lędyczek ZUW Krajna studnia nr 1 Qh=8,5m /h 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 30.04.2016 r. Qr=16 425,0m /rok 3 Qh.max =33,0m /h 3 bezpo średnia OŚ-6223/25/05 z dn. 28.04.2005 r. Podgaje ZUW Krajna studnia nr 1 i 2 Qd=144,84m /d 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.05.2016 r. Qr=52 866,60m /rok 3 Qh=40,0m /h 3 bezpo średnia OŚ-6223/25/03 z dn. 20.01.2004 r. Loty ń I UMiG Okonek studnia nr 1 i 2 Qd=200,0m /d 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.12.2015 r. Qr=73 000,0m /rok 3 Qh=44,0m /h 3 bezpo średnia OŚ-6223/26/03 z dn. 20.01.2004 r. Loty ń II UMiG Okonek studnia nr 1 i 2 Qd=250,0m /d 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.12.2015 r. Qr=91 250,0m /rok 3 Zwi ązek Harcerstwa Qh=2,40m /h 3 bezpo średnia OŚ-6223/17/04 z dn. 25.08.2004 r. Podgaje Polskiego Komendy Hufca studnia nr 1 Qd=40,0m /d 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 30.09.2014 r. Złotów Qr=3 600,0m /rok 3 Qh=22,04m /h OŚ-6223/01/03 studnia nr 3 3 bezpo średnia Skoki ZUW Krajna Qd=528,96,0m /d z dn. 12.02.2003 r. Q - b.d. 3 w promieniu 8 m Qr=193 070,40m /rok wa żna do dn. 31.12.2014 r. 3 Qh=24,00m /h OŚ-6223/02/03 3 bezpo średnia Chwalimie ZUW Krajna studnia nr 1, nr 2 Qd=576,0m /d z dn. 12.02.2003 r. 3 w promieniu 8 m Qr=210 240,40m /rok wa żna do dn. 31.12.2014 r. 3 Qh=73,05m /h OŚ-6223/03/03 3 bezpo średnia Brok ęcino ZUW Krajna studnia nr 3, nr 4 Qd=1 753,20m /d z dn. 12.02.2003 r. 3 w promieniu 8 m Qr=639 918,0m /rok wa żna do dn. 31.12.2014 r. 3 Qh=29,7m /h OŚ-6223/22/03 3 bezpo średnia Borucino UMiG Okonek studnia nr 2 Qd=150,0m /d z dn. 29.12.2003 r. 3 w promieniu 8 m Qr=54 750,0m /rok wa żna do dn. 31.12.2014 r.

29 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Nazwa uj ęcia Zasoby Wielko ść poboru Użytkownik Teren ochrony Pozwolenie wodnoprawne lokalizacja eksploatacyjne wody 3 Qh=14,0 m /h OŚ-6223/23/03 3 bezpo średnia Pniewo UMiG Okonek studnia nr 1 Qd=100,0 m /d z dn. 29.12.2003 r. 3 w promieniu 8 m Qr=36 500,0 m /rok wa żna do dn. 31.12.2014 r. 3 Qh=34,5m /h 3 bezpo średnia OŚ-6223/21/03 z dn. 08.12.2003 r. Ciosaniec UMiG Okonek studnia nr 4, nr 5 Qd=288,0m /d 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.12.2013 r. Qr=105 120,0m /rok Gmina Jastrowie 3 Qmax.h=57,6m /h 3 Qśr.d.=673,0m /d 3 Jastrowie Qmax.r=245 736,0m /r ul. Woj. Polskiego 29, 3 Qmax.h=57,6m /h ul. Narutowicza 3 bezpo średnia OS.6341.2.29.2013 z dn. 23.09.2013 r. ZECiUK Jastrowie Studnia nr 1, 2, 3 Qśr.d.=672,0m /d ul. Roosevelta 8 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 15.09.2033 r. Qmax.r=245 388,0m /r dz. nr 399/2, 2247 3 i 2260/2 oraz 3007 Qmax.h=28,8m /h 3 Qśr.d.=574,04m /d 3 Qmax.r=209 659,0m /r 3 „PRECON POLSKA” Qmax..h =2,71m /h Jastrowie 3 bezpo średnia OS.6341.2.26.2013 z dn. 11.09.2013 r. Sp. z o.o. - Qśr.d.=55,74m /d dz. nr 2281/7 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.09.2023 r. Zakład w Jastrowiu Qmax.r=20 345,0m /r 3 Qmax.h =0,75m /h Trzebieszki 3 bezpo średnia OS.6341.2.19.2013 z dn. 23.07.2013 r. Nadle śnictwo Jastrowie Studnia nr 1 Qśr.d.=5,2m /d dz. nr 8294/13 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 01.07.2023 r. Qmax.r=1 898,0m /r 3 Qmax.h =18,0m /h Sypniewo 3 bezpo średnia OS.6341.2.06.2013 z dn. 16.04.2013 r. ZECiUK Jastrowie Studnia nr 2 i 3 Qśr.d.=223,0m /d dz. nr 49/3 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 15.04.2033 r. Qmax.r=81 600,0m /r 3 Qmax.h =21,2m /h Brze źnica 3 bezpo średnia OS.6341.2.04.2013 z dn. 19.03.2013 r. ZECiUK Jastrowie Studnia nr 1 i 2 Qśr.d.=304,8m /d dz. nr 96/3 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 19.03.2033 r. Qmax.r=111 252,0m /r 3 „ROLKARTEL” Sp. c. Qmax.h =1,8m /h Jastrowie 3 bezpo średnia OS.6341.2.34.2012 z dn. 06.12.2012 r. Gospodarstwo Rolne - Qśr.d.=38,4m /d dz. nr 2251/2 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 30.10.2032 r. z siedzib ą w Jastrowiu Qmax.r =14 016,0m /r

30 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Nazwa uj ęcia Zasoby Wielko ść poboru Użytkownik Teren ochrony Pozwolenie wodnoprawne lokalizacja eksploatacyjne wody 3 Gospodarstwo rolne Qmax.h =49,0m /h Jastrowie 3 bezpo średnia OS.6341.2.12.2012 z dn. 18.06.2012 r. Agata Czy żewska - Qśr.d.=1 069,0m /d dz. nr 2734/15 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 18.06.2022 r. Jastrowie Qmax.r=429 240,0m /r 3 Qśr.d. =200,0m /d Jastrowie „JASTIMPEX” Sp. z o.o. studnia 3 bezpo średnia OS-6223/02/11 z dn. 02.02.2011 r. Qmax.h=32,0m /h dz. nr 1520 Jastrowie SW-1 i SW-2 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.01.2021 r. Qr=73 000,0m /rok 3 P.H.U. „NORIS” Qśr.d =2 000,0m /d Jastrowie 3 bezpo średnia OS.6341.2.03.2011 z dn. 04.04.2011 r. Waldemar Sompoli ński b.d. Qmax.h=90,0m /h dz. nr 2225 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.03.2021 r. Chłodnia Jastrowie Qr=730 000,0m /rok 3 Jastrowie Qmax.h =1,8 m /h OS-6223/01/10 studnia nr 1 3 bezpo średnia ul. Graniczna Nadle śnictwo Jastrowie 3 Qśr.d =23,2 m /d z dn. 01.02.2010 r. Qe=10,0m /h 3 w promieniu 8 m dz. 127/2 Qr=8 468,0 m /r wa żna do dn. 01.02.2020 r. 3 Qśr.d =8,4m /d OS-6223/20/07 „LIGNARIUS” Sp. z o.o. 3 bezpo średnia Jastrowie studnia nr 1 Qmax.h =3,6m /h z dn. 03.01.2008 r. Jastrowie 3 w promieniu 8 m Qr=3 066,0m /rok wa żna do dn. 31.12.2017 r. 3 Qśr.d =48,5m /d OS-6223/09/07 3 bezpo średnia Jastrowie-Zagórze ZECiUK Jastrowie studnia nr 3 Qmax.h =5,3m /h z dn. 05.06.2007 r. 3 w promieniu 8 m Qr=177 025,0m /rok wa żna do dn. 31.05.2016r. 3 Qśr.d =117,2m /d OS-6223/19/06 3 bezpo średnia Nadarzyce ZECiUK Jastrowie studnia nr 1 Qmax.h =9,9m /h z dn. 18.07.2006 r. 3 w promieniu 8 m Qr=42 778,0m /rok wa żna do dn. 31.06.2016r. 3 Jastrowie „AGROPEX-HURT” Qśr.d =7,0m /d OS-6223/16/06 3 bezpo średnia ul. Żymierskiego 40K Sp. z o.o. studnia nr 1 Qmax.h =0,5m /h z dn. 20.06.2006 r. 3 w promieniu 8 m dz. nr 2733/1 Piła Qr=730,0m /rok wa żna do dn. 31.06.2016r. 3 Qśr.d =2,0m /d OS-6223/13/06 3 bezpo średnia Sypniewko ZECiUK Jastrowie studnia nr 1 Qh=3,0m /h z dn. 02.06.2006 r. 3 w promieniu 8 m Qr=2 555,0m /rok wa żna do dn. 31.05.2016r. 3 Qh =36,0m /h OŚ-6223/42/05 Nadle śnictwo Jastrowie 3 bezpo średnia Hajda-Szkółka Le śna studnia nr 1 Qd=60,3m /d z dn. 03.08.2005 r. Jastrowie 3 w promieniu 8 m Qr=21 900,0m /rok wa żna do dn. 31.08.2015r. 3 Qh.max =3,0m /h OŚ-6223/21/05 Jastrowie „KLON” Sp. z o.o. 3 bezpo średnia studnia nr 1 Qd=12,0m /d z dn. 22.03.2005 r. ul. Roosevelta 6 Nowa Świ ęta 3 w promieniu 8 m Qr=4 380,0m /rok wa żna do dn. 31.04.2015r.

31 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Nazwa uj ęcia Zasoby Wielko ść poboru Użytkownik Teren ochrony Pozwolenie wodnoprawne lokalizacja eksploatacyjne wody Sypniewo 3 Qh.max =9,9m /h OŚ-6223/30/05 (Centrum Biznesu „INVEST-MILENIUM” 3 bezpo średnia studnia nr 1 Qd=90,3m /d z dn. 16.06.2005 r. i Wypoczynku Sp. z o.o., Warszawa 3 w promieniu 8 m Q =32 959,5m /rok wa żna do dn. 31.04.2015r. HOTEL MILENIUM) r 3 Qh.max =35,0m /h Zarz ąd Pracowniczych 3 OŚ-6223/23/04 Qd=300,0m /d bezpo średnia Jastrowie Ogrodów Działkowych studnia nr 1 3 z dn. 14.11.2004 r. Qd.max =480,0m /d w promieniu 8 m „RELAKS” w Jastrowiu 3 wa żna do dn. 31.12.2015r. Qr=66 000,0m /rok 3 OŚ-6223/05/04 Qśr.d =68,0m /d bezpo średnia Brze źnica ZECiUK Jastrowie studnia nr 1 i 2 3 z dn. 22.12.2004 r. Q =24 820,0m /rok w promieniu 8 m r wa żna do dn. 31.12.2015r. 3 Byszki Qmax.h =12,0m /h OŚ-6223/16/00 studnia 3 bezpo średnia (dawne PGR ZECiUK Jastrowie 3 Qmax.d =40,0m /d z dn. 17.08.2000 r. Q=55m /h 3 w promieniu 8 m k/Jastrowia) Qmax.rok =5 200,0m /r wa żna do dn. 31.07.2015 r. Gmina Tarnówka 3 Qmax.h =7,33m /h Piecewo 3 bezpo średnia OS.6341.2.09.2013 z dn. 06.05.2013 r. ZUW Krajna Studnia nr 2, 3 i 4 Qśr.d.=92,6m /d dz. nr 23/6 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 06.05.2023 r. Qmax.r=33 800,0m /r 3 Qmax.h =10,4m /h Tarnówka 3 bezpo średnia OS.6341.2.08.2013 z dn. 16.05.2013 r. ZUW Krajna Studnia nr 2 i 3 Qśr.d.=126,9m /d dz. nr 470/10 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 06.05.2023 r. Qmax.r=46 320,0m /r 3 Qmax.h =12,7m /h Bartoszkowo 3 bezpo średnia OS.6341.2.05.2013 z dn. 29.03.2013 r. ZUW Krajna - Qśr.d.=191,0m /d dz. nr 23/6 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 29.03.2023 r. Qmax.r=69 715,0m /r Gospodarstwo Rolne 3 Uj ęcie w obr ębie „AGAR-BEST” Qmax.h =32,0m /h 3 bezpo średnia OS.6341.2.30.2012 z dn. 12.11.2012 r. Bartoszkowo Magdalena Agata - Qśr.d. =490,0m /d 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 12.11.2022 r. dz. nr 26/20 Jezierska-Bajszczak, Qmax r 178 850,0m /r Bartoszkowo 3 Qd. śr. =60,0m /d Plecemin 3 bezpo średnia OS-6223/10/10 z dn. 31.03.2010 r. UG Tarnówka - Qh.max =5,0m /h dz. nr 153/2 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.03.2020 r. Qr=21 900,0m /rok 3 Ośr.h=35,0m /h bezpo średnia OS-6223/22/08 z dn. 17.12.2008 r. Tarnówka ZUW Krajna studnia nr 1 i 2 3 Qd. śr=840,0m /d w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.12.2018 r.

32 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Nazwa uj ęcia Zasoby Wielko ść poboru Użytkownik Teren ochrony Pozwolenie wodnoprawne lokalizacja eksploatacyjne wody 3 Qh.max =56,0m /h 3 Qr=306 600,0m /rok 3 Qd. śr. =624,0m /d Maria Ginda, 3 bezpo średnia OS-6223/17/07 z dn. 03.12.2007 r. Tarnówka Studnia S-1 Qh.max =30,0m /h Złotów 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 30.11.2017 r. Qr=227 760,0m /rok 3 Qh=0,57m /h 3 „WARTER” Sp. j. Qd. śr=4,16m /d bezpo średnia OŚ-6223/19/04 z dn. 26.08.2004 r. Tarnówka Studnia nr 1, 2, 3 3 Oddz. Tarnówka Qd.max =4,57m /d w promieniu 8 m wa żna do dn. 30.09.2014 r. 3 Qr=1 518,4m /rok 3 Qh=0,57m /h 3 „WARTER” Sp. j. Qd. śr=6,62m /d bezpo średnia OŚ-6223/18/04 z dn. 26.08.2004 r. Tarnówka Studnia nr 2 3 Oddz. Tarnówka Qd.max =9,66m /d w promieniu 8 m wa żna do dn. 30.09.2014 r. 3 Qr=2 416,3m /rok 3 Qh.max =20,0m /h 3 bezpo średnia OŚ-6223/14/04 z dn. 19.07.2004 r. Osówka ZUW Krajna studnia nr 1 i 2 Qd=90,0m /d 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 30.08.2015 r. Qr=32 850,0m /rok 3 Qh=0,04m /h Płytnica Nadle śnictwo Płytnica 3 bezpo średnia OŚ-6223/06/02 z dn. 20.06.2003 r. studnia nr 2 Qd=0,96m /d (Szkółka Le śna) z siedzib ą w Nowej Szwecji 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 25.06.2002 r. Qr=350,40m /rok 3 „SHIBO” s.c. Q h=30,0m /h 3 bezpo średnia OS-6223/20/02 z dn. 19.12.2002 r. Bartoszkowo Gospodarstwo rolne studnia nr 1 Qd=480,0m /d 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.12.2013r. Bartoszkowo Qr=175 200,40m /rok Gmina Lipka 3 Qmax.h =9,49m /h Białobłocie 3 bezpo średnia OS.6341.2.22.2013 z dn. 31.08.2013 r. ZUW Krajna - Qśr.d.=16,56m /d dz. nr 129/4 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 06.05.2023 r. Qmax.r=6 044,4m /r 3 Gorzelnia Ł ąkie Smak Qmax.h =18,3m /h Łąkie 3 bezpo średnia OS.6341.2.23.2012 z dn. 24.09.2012 r. Mirosław Piotr - Qśr.d.=180,8m /d dz. nr 120/1 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 3030.09.2032 r. Łąkie Qmax. r =65 992,0m /r 3 Qmax.h =3,6m /h Trudna 3 bezpo średnia OS.6341.2.21.2012 z dn. 19.09.2012 r. ZUW Krajna - Qśr.d.=19,45m /d dz. nr 126 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 30.09.2022 r. Qmax. r =7 100,0m /r

33 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Nazwa uj ęcia Zasoby Wielko ść poboru Użytkownik Teren ochrony Pozwolenie wodnoprawne lokalizacja eksploatacyjne wody 3 Qmax.h =6,9m /h Nowy Buczek 3 bezpo średnia OS.6341.2.20.2012 z dn. 20.09.2012 r. ZUW Krajna Studnia nr 3 i 1 Qśr.d.=54,0m /d dz. nr 45/4 i 45/9 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 30.09.2022 r. Qmax. r =19 710,0m /r 3 Qd. śr. =236,2m /d Łąkie 3 bezpo średnia OS-6223/23/10 z dn. 18.10.2010 r. osoba prywatna Studnia nr 1 Qh.max =11,5m /h dz. nr 2/8 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.10.2020 r. Qr=50 545,0m /rok 3 Qd. śr. =264,0m /d Potulice 3 bezpo średnia OS-6223/33/09 z dn. 07.10.2009 r. osoba prywatna - Qh.max =12,0m /h dz. nr 358 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.10.2019 r. Qr=50 400,0m /rok 3 Qd. śr. =264,0m /d Lipka 3 bezpo średnia OS-6223/32/09 z dn. 07.10.2009 r. osoba prywatna - Qh.max =12,0m /h dz. nr 79/1 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 1.10.2019 r. Qr=50 400,0m /rok 3 Qh=13,5m /h 3 bezpo średnia OŚ-6223/07/04 z dn. 11.03.2004 r. Kiełpin ZUW Krajna studnia nr 2 Qd=130,0m /d 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 30.04.2015 r. Qr=47 450,0m /rok 3 Qh=30,0m /h 3 bezpo średnia OŚ-6223/06/04 z dn. 11.03.2004 r. Łąkie ZUW Krajna studnia nr 1 Qd=319,0m /d 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 30.04.2015 r. Qr=116 435,0m /rok 3 Qh=34,0m /h Studnia 3 bezpo średnia OŚ-6223/20/03 z dn. 20.11.2003 r. Lipka ZUW Krajna Qd=720,0m /d SW-1 i SW-2 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.12.2014r. Qr=262 800,0m /rok Gmina Zakrzewo 3 Qd. śr. =123,0m /d Kujan 3 bezpo średnia OS-6223/40/10 z dn. 01.12.2010 r. ZUW Krajna - Qh.max =18,0m /h dz. nr 42/4 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.12.2020 r. Qr=4 490,0m /rok 3 Qd. śr. =25,0m /d 3 bezpo średnia OS-6223/17/09 z dn. 30.06.2009 r. Prochy ZUW Krajna Studnia nr 1 Qh.max =4,25m /h 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 30.06.2019 r. Qr=9.125,0m /rok 3 Ośr.h =45,8m /h 3 bezpo średnia OS-6223/24/08 z dn. 19.12.2008 r. Stara Wi śniewka ZUW Krajna Studnia nr 2 i 3 Qd. śr. =11.100,0m /d 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.12.2018 r. Qh.max =70,0m /h

34 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Nazwa uj ęcia Zasoby Wielko ść poboru Użytkownik Teren ochrony Pozwolenie wodnoprawne lokalizacja eksploatacyjne wody 3 Qr=401 500,0m /rok

3 Ośr.h =8,0m /h 3 Qd. śr. =192,0m /d bezpo średnia OS-6223/23/08 z dn. 18.12.2008 r. Wersk ZUW Krajna Studnia nr 2 3 Qh.max =24,0m /h w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.12.2018 r. 3 Qr=370 080,0m /rok 3 Qd. śr. =180,0m /d 3 bezpo średnia OS-6223/04/07 z dn. 02.04.2007 r. Śmiardowo Złotowskie UG Zakrzewo Studnia S-1 Qh.max =20,0m /h 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 30.04.2017 r. Qr=65 700,0m /rok 3 Qh=108,0m /h 3 Qd. śr=473,0m /d bezpo średnia OŚ-6223/20/04 z dn. 27.09.2004 r. Zakrzewo ZUW Krajna studnia nr 1 i 2 3 Qd max =1 305,0m /d w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.10.2015 r. 3 Qr=476 325,0m /rok 3 Qh=20,0m /h „SARPOL” Sp. z o.o. 3 bezpo średnia OS-6222/01/04 z dn. 22.01.2004 r. Śmiardowo Złotowskie studnia nr 1 Qd=188,0m /d Śmiardowo Złotowskie 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 30.12.2015 r. Qr=65 700,0m /rok Gmina Złotów 3 Qmax.h =85,0m /h Radawnica 3 bezpo średnia OS.6341.2.26.2012 z dn. 01.10.2012 r. ZWiK Gminy Złotów - Qśr.d =821,92m /d dz. nr 391/2 i 437 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 30.09.2022 r. Qmax.r =300 000,0m /r 3 Gospodarstwo Rolne Qd. śr. =300,0m /d Pieczynek 3 bezpo średnia OS-6223/01/11 z dn. 02.02.2011 r. Szymon K ędzierski - Qh.max =15,0m /h dz. nr 7/16 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.01.2021 r. Krajenka Qr=60 000,0m /rok 3 Qmax.h =31,9 m /h Nowy Dwór 3 bezpo średnia OS-6223/43/10 z dn. 21.12.2010 r. ZWiK Gminy Złotów studnia SW-2 Qśr.d =430,0 m /d dz. 12/2 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 21.12.2020 r. Qr=156 950,0 m /r 3 Qd. śr. =1 000,0m /d 3 bezpo średnia OS-6323/22/10 z dn. 17.08.2010 r. Pieczynek ZWiK Gminy Złotów studnia Qh.max =55,0m /h 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.12.2020 r. Qr=365 000,0m /rok 3 studnia Qmax.h =31,5 m /h Świ ęta 3 bezpo średnia OS-6223/21/10 z dn. 16.08.2010 r. ZWiK Gminy Złotów Qe=31,7m3/h Qśr.d =732,0 m /d dz. 411/6 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.12.2020 r. depresja Se=14,7 Qr=267 180,0 m /r

35 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Nazwa uj ęcia Zasoby Wielko ść poboru Użytkownik Teren ochrony Pozwolenie wodnoprawne lokalizacja eksploatacyjne wody m wody trzeciorz ędowe 3 Prywatne Gospodarstwo Qd. śr. =40,0m /d 3 bezpo średnia OS-6223/15/07 z dn. 17.08.2007 r. Górzna Rolne Ubojnia Drobiu Studnia S-1 Qh.max =10,0m /h 3 w promieniu 8 m. wa żna do dn. 31.08.2017 r. Leszek Chuchrak, Górzna Qr=14 600,0m /rok 3 Qd. śr. =180,0m /d „ROLKARTEL” Sp.c. 3 bezpo średnia OS-6223/11/07 z dn. 03.07.2007 r. Górzna Studnia nr 3 Qh.max =8,0m /h Jastrowie 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.05.2017 r. Qr=65 700,0m /rok 3 Qd. śr. =15,0m /d „KLON” Sp. z o.o. 3 bezpo średnia OS-6223/34/06 z dn. 13.12.2006 r. Nowa Świ ęta Studnia nr 1 Qh.max =1,0m /h Nowa Świ ęta 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.12.2016 r. Qr=5 475,0m /rok 3 Qh=60,0m /h Karczochy 3 bezpo średnia OS-6223/06/06 z dn. 06.04.2006 r. UG Złotów studnia nr 1, 2 Qd. śr. =475,0m /d. śr. i Sławianowo 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 30.04.2015 r. Qr=173 375,0m /rok 3 Gospodarstwo Rolno- Qh.max =26,0m /h 3 bezpo średnia OS-6223/59/05 z dn. 30.12.2005 r. Sławianowo Przemysłowe studnia nr 1, 2 Qd. śr. =200,0m /d 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 30.12.2016 r. Jan Klimas, Sławianowo Qr=73 000,0m /rok 3 Gospodarstwo Rolno- Qh.max =15,0m /h 3 bezpo średnia OS-6223/58/05 z dn. 29.12.2005 r. Buntowo Przemysłowe studnia nr 1, 2 Qd. śr. =60,0m /d 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 30.12.2016 r. Jan Klimas, Sławianowo Qr=21 900,0m /rok 3 Qh=21,6m /h 3 bezpo średnia OS-6223/55/05 z dn. 05.12.2005 r. Zalesie ZWiK Gminy Złotów studnia nr 1 Qd. śr. =60,0m /d 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.12.2015 r. Qr=21 900,0m /rok 3 Qh=31,7m /h 3 bezpo średnia OS-6223/54/05 z dn. 02.12.2005 r. Stara Świ ęta ZWiK Gminy Złotów studnia nr 1, 2 Qd. śr. =160,0m /d 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.12.2015 r. Qr=58 649,0m /rok 3 Qh=19,0m /h 3 bezpo średnia OS-6223/53/05 z dn. 01.12.2005 r. Klukowo ZWiK Gminy Złotów Studnia SW-2 Qd. śr. =60,0m /d 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 30.12.2015 r. Qr=21 900,0m /rok 3 Gospodarstwo Rolne Qh=10,8m /h bezpo średnia OŚ-6223/33/04 z dn. 27.06.2005 r. Skic studnia nr 1, 2 3 Jan Sobecki, Skic Qd=260,0m /d w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.07.2015 r.

36 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Nazwa uj ęcia Zasoby Wielko ść poboru Użytkownik Teren ochrony Pozwolenie wodnoprawne lokalizacja eksploatacyjne wody 3 Qr=94 900,0m /rok

3 Ośr.h =30,0m /h 3 PPHU Gra żyna Wiecka Qh.max =50,0m /h bezpo średnia OS-6223/21/04 z dn. 18.10.2004 r. Radawnica studnia nr 1, 2 i 3 3 Gorzelnia Radawnica Ośr.d=720,0m /d w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.12.2013 r. 3 Qr=438 000,0m /rok 3 Qh.max =30,0m /h 3 bezpo średnia OŚ-6223/25/04 z dn. 28.12.2004 r. Górzna ZWiK Gminy Złotów studnia nr 1, 2 Qd=150,4m /d 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.10.2015r. Qr=54 896,0m /rok 3 Qh=29,0m /h 3 bezpo średnia OŚ-6223/19/03 z dn. 17.12.2003 r. Debrzno ZUW Krajna studnia nr 2 i 3 Qd=315,0m /d 3 w promieniu 8 m wa żna do dn. 31.12.2014 r. Qr=114 975,0m /rok Źródło: Starostwo Powiatowe w Złotowie, aktualnie obowi ązuj ące pozwolenia wodnoprawne

Na terenie powiatu złotowskiego zlokalizowane s ą równie ż uj ęcia wód powierzchniowych wykorzystywane do celów gospodarczych i rolniczych. Kolejna tabela zawiera wykaz aktualnie obowi ązuj ących pozwole ń wodnoprawnych. W większo ści wody ujmuje si ę na cele nawodnie ń lub do produkcji żywno ści (gorzelnie).

Tabela 14. Wykaz uj ęć wód powierzchniowych na cele inne ni ż komunalne Pozwolenie wodnoprawne Nazwa uj ęcia Cel poboru Nr decyzji Wła ściciel / u żytkownik Okres poboru Wielko ść poboru wody lokalizacja (obszar nawodnie ń) Okres obowi ązywania Miasto Złotów OS-6223/10/04 Polski Zwi ązek 3 nawodnienie upraw Qs=0,0069m /s z dn. 28.04.2004 r. Kanał Śmiardowski Działkowców kwiecie ń-wrzesie ń 3 ogrodniczych Q =18,0m /d wa żna do 31.05.2014 r. JEDNO ŚĆ Złotów d Gmina Krajenka 3 Qmax/s =0,0103m /s OS-6223/18/09 nawodnienia Szkółki Le śnej 3 Qh=37,08m /h z dn. 15.07.2009 r. rzeka Kocunia Nadle śnictwo Złotów Mały Dworek 1 kwiecie ń – 30 wrzesie ń 3 Qśr.d =370,80m /d wa żna do 31.07.2019 r. (8,06 ha) 3 Qmax.r =53 196m /rok 3 OS-6223/06/08 Nadle śnictwo nawodnienia połowa kwietnia – połowa Qmaxh=36,0m /h rzeka Głomia 3 z dn. 18.06.2008 r. Zdrojowa Góra Szkółki Gospodarczej wrze śnia Qśr.d =143,10m /d

37 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Pozwolenie wodnoprawne Nazwa uj ęcia Cel poboru Nr decyzji Wła ściciel / u żytkownik Okres poboru Wielko ść poboru wody lokalizacja (obszar nawodnie ń) Okres obowi ązywania 3 wa żna do 31.08.2018 r. Dobrzyca w m. Stró żyska Qmax.r =19 747,80m /rok (4,50 ha) 3 Qmaxh=24,12m /h OS-6223/02/05 nawodnienie upraw 3 Polski Zwi ązek 15 kwietnia – 15 Qmax.d =362,00m /d z dn. 11.02.2005 r. rzeka Głomia ogrodniczych 3 Działkowców Krajenka pa ździernika Qd=255m /d wa żna do 31.12.2016 r. (4,50 ha) 3 Qr=54 825,00m /rok Gmina Okonek 3 Qmax/s =0,00344m /s OS.6341.2.03.2012 nawodnienia 3 Qh=12,35m /h z dn. 15.02.2012 r. rzeka Gwda Nadle śnictwo Okonek deszczownianych upraw 1 kwiecie ń – 30 wrzesie ń 3 Qśr.d =45,51m /d wa żna do 28.02.2022 r. le śnych (6,15 ha) 3 Qmax.r =8 330,0m /rok OS-6223/56/5 podtrzymanie zalewu z dn. 21.12.2005 r. rzeka Czarna osoba prywatna w stawie rekreacyjnym b.d. Q=0,0045 l/s wa żna do 30.10.2015 r. w m. Okonek Gmina Jastrowie nawodnienia 3 Qmax/s =0,0194m /s OS.6341.2.10.2011 deszczownianych upraw 3 Qh=69,84m /h z dn. 02.06.2011 r. rzeka Samborka Nadle śnictwo Jastrowie le śnych Gospodarstwo 1 kwiecie ń – 30 wrzesie ń 3 Qmax.d =1 676,16m /d wa żna do 31.07.2021 r. Szkółkarskie HAJDA 3 Q =132 000,0m /rok (20 ha) max.r Gmina Tarnówka 3 OS.6341.2.16.2012 potrzeby technologiczne Qmax.h =16,67m /h WARTER Sp. j. 3 z dn. 05.12.2012 r. rzeka Gwda zakładu produkuj ącego cały rok Qśr.d =400m /d Tarnówka 3 wa żna do 05.12.2022 r. tektur ę Qmax.r =145 600m /rok Gmina Lipka 3 Qmax/s =0,0014m /s OS.6341.2.25.2012 3 potrzeby technologiczne Qh=20,2m /h z dn. 24.09.2012 r. jezioro Ł ąkie Gorzelnia Ł ąkie cały rok 3 gorzelni Qśr.d =198,9m /d wa żna do 30.09.2022 r. 3 Qmax.r =72 600m /rok 3 OS-6223/12/10 Qh=11,46m /h nawodnienia gruntów 3 z dn. 21.04.2010 r. staw w m. Osowo osoba prywatna kwiecie ń - wrzesie ń Qśr.d =275,0m /d rolniczych (2,5 ha) 3 wa żna do 30.04.2020 r. Qmax.r =16 500m /rok 3 OS-6223/05/06 Qs=0,00035m /s 3 z dn. 24.03.2006 r. zbiornik Stołu ńsko osoba prywatna cele technologiczne gorzelni cały rok Qd=299,0m /d 3 wa żna do 31.08.2016 r. Qr=80 730,0m /rok

38 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Pozwolenie wodnoprawne Nazwa uj ęcia Cel poboru Nr decyzji Wła ściciel / u żytkownik Okres poboru Wielko ść poboru wody lokalizacja (obszar nawodnie ń) Okres obowi ązywania Gmina Zakrzewo Przedsi ębiorstwo 3 OS-6223/16/04 Qs.max =0,025m /s Producentów Rolnych nawodnienia 3 z dn. 09.11.2004 r. rzeka Łu żanka 1 czerwiec – 31 sierpie ń Qśr.d =117,4m /d Sp. o.o. upraw rolniczych (4,5 ha) 3 wa żna do 31.12.2015 r. Q =10 800m /rok Stara Wi śniewka max.r Gmina Złotów 3 Qmax/s =0,0076m /s OS.6341.2.04.2012 zbiorniki retencyjne nawodnienia 3 Qh=27,36m /h z dn. 23.02.2012 r. Szkółki Le śnej Nadle śnictwo Lipka deszczownianych upraw 1 kwiecie ń – 30 wrzesie ń 3 Qśr.d =135,24m /d wa żna do 28.02.2022 r. w Nowym Dworze le śnych (5 ha) 3 Qmax.r =24 750,0m /rok dla uj ęcia Piast 3 Qs=0,0002m /s OS-6223/09/04 Polski Zwi ązek 3 Jezioro Zaleskie nawodnienie upraw Q =17,3m /d z dn. 13.04.2004 r. Działkowców kwiecie ń-wrzesie ń d (gmina Złotów) ogrodniczych dla uj ęcia Wielatowo wa żna do 31.05.2014 r. JEDNO ŚĆ Złotów 3 Qs=0,0001m /s 3 Qd=10,22m /d Źródło: Starostwo Powiatowe w Złotowie, aktualnie obowi ązuj ące pozwolenia wodnoprawne

39 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

3.1.1.1. SIE Ć WODOCI ĄGOWA

Wśród zwodoci ągowanych miejscowo ści w poszczególnych gminach s ą: 1. miasto Złotów, 2. w gminie Krajenka: − miasto Krajenka (zaopatruje KZUP Krajenka), − miejscowo ści Augustów, Dolnik, Maryniec, Podró żna, Skórka (zaopatruje ZUW Krajna), − wodoci ągi zakładowe: wodoci ąg zakładowy w Rogownicy (Przedsi ębiorstwo Rolniczo – Handlowo Usługowe AGROSAD Sp. z o.o. w Rogownicy), wodoci ąg zakładowy w Śmiardowie Kraje ńskim (Polskie Zakłady Zbo żowe Sp. z o.o. Ferma Brojlerów Kurzych w Śmiardowie Kraje ńskim), 3. w gminie Okonek: miejscowo ści Okonek, L ędyczek, Borucino, Podgaje, Loty ń I, Skoki, Chwalimie, Brok ęcino, Borucino, Pniewo, Ciosaniec (lokalizacja uj ęć wód), 4. w gminie Jastrowie: miejscowo ści miasto Jastrowie, Samborsko, Sypniewo, Sypniewko, Brze źnica, Nadarzyce, Trzebieszki, Jastrowie-Zagórze, Byszki, Budy, Brze źnica Kolonia (lokalizacja uj ęć wód), 5. w gminie Lipka: miejscowo ści Białobłocie, Łąkie, Trudna, Nowy Buczek, Potulice, Lipka, Kiełpin (lokalizacja uj ęć wód), 6. w gminie Tarnówka: miejscowo ści Tarnówka, Tarnowiec, Bartoszkowo, Pomiarki, Osówka i Plecemin, 7. w gminie Zakrzewo: miejscowo ści Zakrzewo, Wersk, Stara Wi śniewka, Prochy, Kujan, Śmiardowo Złotowskie, 8. w gminie Złotów: miejscowo ści Sławianowo, Kleszczyna, Bługowo, Buntowo, Skic, Rudna, Kaczochy, Sławianówko, Świ ęta, Nowa Świ ęta, W ąsosz, Klukowo, Bl ękwit, Górzna, Zalesie, Pieczynek, Pieczyn, Nowiny, Radawnica, Bielawa, Kamie ń, Krzywa Wie ś, Franciszkowo, Nowy Dwór, Dzierz ąż enko, Stare Dzierz ąż no, Stawnica, Płosków, Mi ędzybłocie, Wielatowo, Łopienko. Dane na temat sieci wodoci ągowej na terenie powiatu złotowskiego przedstawia poni ższa tabela. Informacje pochodz ą w wi ększo ści z Banku Danych Lokalnych GUS (2012). Nie wszystkie przedsi ębiorstwa zajmuj ące si ę eksploatacj ą sieci wodoci ągowej udost ępniły dane z tego zakresu.

Tabela 15. Dane dotycz ące wodoci ągów na terenie powiatu złotowskiego Warto ść Informacje Miasto Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Ogółem Złotów Krajenka Okonek Jastrowie Lipka Tarnówka Zakrzewo Złotów Powiat długo ść czynnej sieci 49,9 109,7 69,3 83,3 52,0 114,0 rozdzielczej 16,7 187,4 682,3 i magistralnej * * * * * * [km] poł ączenia prowadz ące do budynków 1 844 674 1 131 589 700 825 mieszkalnych 647 1 384 7 794 i zbiorowego * * * * * * zamieszkania [szt.] ludno ść 18 586 2 612 7 896 4 832 2 593 4 452 6 837 4 152 51 960 korzystaj ąca ** ** ** ** ** **

40 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Warto ść Informacje Miasto Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Ogółem Złotów Krajenka Okonek Jastrowie Lipka Tarnówka Zakrzewo Złotów Powiat z sieci wodoci ągowej [os.] korzystaj ący 99,1 83,2 74,5 88,7 85,3 82,9 90,5 82,7 83 z instalacji [%]** sie ć rozdzielcza 2 389,5 29,0 31,6 17,9 42,7 38,0 68,5 49,8 66,7 na 100 km ** zu życie wody na 1 31,0 27,3 21,3 26,5 35,5 40,1 55,7 29,1 33,31 mieszka ńca [m 3] * zu życie wody na 1 36,2 38,3 35,3 29,7 45,5 46,3 66,3 28,4 40,75 korzystaj ącego / odbiorc ę [m 3]** Źródło: KZUP Krajenka - sprawozdanie M-06 (2012), liczba ludno ści – PSSE Złotów (2012) Złotów – ZWiK Gmina Złotów 2012 * GUS, Bank Danych Lokalnych (2012) ** GUS, Bank Danych Lokalnych (2011)

Na podstawie zgromadzonych w tabeli danych, dla zobrazowania poszczególnych cech, sporz ądzono wykresy, zamieszczone w dalszej cz ęś ci. Długo ść sieci wodoci ągowej na terenie powiatu wynosi ponad 682 km, a do wodoci ągów podł ączonych jest ogółem 7 794 budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania. Prawie 52 000 mieszka ńców obszaru korzysta z wody dystrybuowanej poprzez sie ć wodoci ągow ą, co stanowi ponad 83 % mieszka ńców powiatu.

Gmina Złotów

Gmina Zakrzewo

Gmina Tarnówka

Gmina Lipka

Gmina Jastrowie

Gmina Okonek

Gmina Krajenka

Miasto Złotów

0 20 40 60 80 100 120 140 160 180 200

Wykres 12. Długo ść sieci wodociagowej na terenie powiatu złotowskiego (km) Źródło: opracowanie własne na podstawie zgromadzonych danych w tabeli

41 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Gmina Złotów Gmina Zakrzewo Gmina Tarnówka Gmina Lipka Gmina Jastrowie Gmina Okonek Gmina Krajenka Miasto Złotów

0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800 2000

Wykres 13. Ilo ść podł ączonych budynków mieszkalnych na terenie powiatu złotowskiego (szt.) Źródło: opracowanie własne na podstawie zgromadzonych danych w tabeli

20000 18000 16000 14000 12000 10000 8000 6000 4000 2000 0 Miasto Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Złotów Krajenka Okonek Jastrowie Lipka Tarnówka Zakrzewo Złotów

Wykres 14. Liczba ludno ści korzystaj ąca z sieci wodociagowej na terenie powiatu złotowskiego (szt.) Źródło: opracowanie własne na podstawie zgromadzonych danych w tabeli

29,1 31 Miasto Złotów 27,3 55,7 Gmina Krajenka 21,3 Gmina Okonek Gmina Jastrowie 26,5 Gmina Lipka 40,1 Gmina Tarnówka 35,5 Gmina Zakrzewo Gmina Złotów

Wykres 15. Zu życie wody na 1 mieszka ńca na terenie powiatu złotowskiego (m 3) Źródło: opracowanie własne na podstawie zgromadzonych danych w tabeli

42 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

3.1.2. GOSPODARKA ŚCIEKOWA

Na terenie powiatu złotowskiego funkcjonuj ą systemy zbiorowego odprowadzania ścieków komunalnych, rozwijane zgodnie z zało żeniami aglomeracji kanalizacyjnych i zako ńczone oczyszczalniami ścieków. Ponadto w skład systemu odprowadzania ścieków wchodz ą równie ż systemy odprowadzania wód opadowych i roztopowych, które równie ż zostały omówione.

3.1.2.1. SIE Ć KANALIZACYJNA

Utrzymaniem systemu odprowadzania ścieków na terenie powiatu złotowskiego zajmuj ą si ę nast ępuj ące podmioty: - Miejski Zakład Wodoci ągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Złotowie (MZWiK Sp. z o.o.), - Komunalny Zakład U żyteczno ści Publicznej w Krajence (KZUP Krajenka), - Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Okonku (ZGKiM Okonek), - Zakład Energetyki Cieplnej i Usług Komunalnych Sp. z o.o. w Jastrowiu (ZECiUK Jastrowie), - Zakład Gospodarki Komunalnej Lipka (ZGK Lipka), - Zakład Wodoci ągów i Kanalizacji Gminy Złotów Sp. z o.o. (ZWiK Złotów).

Zbiorczym systemem kanalizacji obj ęte s ą nast ępuj ące miejscowo ści w poszczególnych gminach powiatu: 1. miasto Złotów, 2. w gminie Krajenka - Krajenka, Augustowo, Głubczyn Wie ś, Głubczyn Letnisko, Głubczyn Rogownica, Skórka, Żele źnica, Paruszka-Dolnik, Śmiardowo Kraje ńskie, Podró żne, 3. w gminie Okonek – brak danych (docelowo miejscowo ści wymienione przy Aglomeracji kanalizacyjnej), 4. w gminie Jastrowie – Jastrowie, Sypniewo, Brze źnica, 5. w gminie Lipka – Lipka, Debrzno i Ł ąkie, 6. w gminie Tarnówka – Annopole, Bartoszkowo, Węgierce, Pomiarki, Piecewo, Osówka, Tarnówka, 7. w gminie Zakrzewo: Zakrzewo, Dro żyska Wielkie i Małe, Kujan i Kujanki, Śmiardowo Złotowskie, Stara Wi śniewka, 8. w gminie Złotów – Świ ęta, Bielawa, Bl ękwit, Klukowo, Zalesi, Bługowo, Buntowo, Kleszczyna, Mi ędzybłocie, Nowa Świ ęta, Rudna, Skic, Sławianowo, Franciszkowo, Górzna, Józefowo, Kamie ń, Nowiny, Nowy Dwór, Stare Dzier żą zno, Mi ędzybłocie, Płosków, Stare Dzier żą zno, Stawnica, Świ ęta, W ąsosz, Wielatowo.

Dane na temat sieci kanalizacyjnej na terenie powiatu złotowskiego oraz ilo ści odprowadzanych ścieków przedstawia kolejna tabela. Informacje pochodz ą w wi ększo ści z Banku Danych Lokalnych GUS (2012). Nie wszystkie przedsi ębiorstwa zajmuj ące si ę eksploatacj ą sieci kanalizacyjnej udost ępniły dane z tego zakresu.

43 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Tabela 16. Dane dotycz ące kanalizacji na terenie powiatu złotowskiego Warto ść Informacje Miasto Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Ogółem Złotów Krajenka Okonek Jastrowie Lipka Tarnówka Zakrzewo Złotów Powiat długo ść czynnej sieci 60,7 15,2 21,1 15,1 29,8 58,6 13,5 29,4 243,4 kanalizacyjnej * * * * * * [km] poł ączenia prowadz ące do budynków 1 759 428 519 412 724 729 mieszkalnych 634 390 5 595 * * * * * * i zbiorowego zamieszkania [szt.] ścieki 698 128 310,0 79 82 54 122 odprowadzone 171 1 644 3 * * * * * * * [dam ] ludno ść korzystaj ąca 17 825 3 488 4 347 6 310 1 966 1 634 1 672 4 572 41 814 z sieci ** ** ** ** ** ** ** ** kanalizacyjnej korzystaj ący 95,0 46,4 48,3 53,6 34,7 52,3 34,0 47,9 51,52 z sieci [%] ** ** ** ** ** ** ** ** sie ć 523,3 7,4 4,7 5,7 15,2 11,4 68,5 18,9 rozdzielcza na 81,88 ** ** ** ** ** ** ** ** 100 km 2 Źródło: UG Lipka, KZUP Krajenka –sprawozdania M-06 (2012) * GUS, Bank Danych Lokalnych (2012) ** GUS, Bank Danych Lokalnych (2011)

Na podstawie zgromadzonych w tabeli danych, dla zobrazowania poszczególnych cech, sporz ądzono wykresy, zamieszczone w dalszej cz ęś ci. Długo ść sieci kanalizacyjnej na terenie powiatu wynosi prawie 245 km, a do kanalizacji podł ączonych jest ogółem 5 595 budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania. Prawie 42 000 mieszka ńców obszaru korzysta z systemu zbiorowego odprowadzania ścieków komunalnych (czyli o około 10 000 osób mniej ni ż korzysta z wodoci ągów), co stanowi ponad 51 % mieszka ńców powiatu. System kanalizacyjny nie jest rozwijany równolegle z systemem wodoci ągowym. Sie ć kanalizacyjna wraz z oczyszczalniami ścieków rozwijana jest w ramach opracowanych Aglomeracji kanalizacyjnych. Stopie ń realizacji zapisów tych aglomeracji, zgodnie z Krajowym Programem Oczyszczania Ścieków Komunalnych został omówiony w dalszej cz ęś ci (zaznaczy ć nale ży, że dane w tabeli oraz w rozdziale o realizacji Aglomeracji mog ą si ę ró żni ć, Aglomeracje nie obejmuj ą np. wszystkich oczyszczalni ścieków funkcjonuj ących na terenie powiatu). Ścieki do sieci kanalizacyjnej odprowadzane s ą nie tylko z gospodarstw domowych. Z sieci tej korzystaj ą tak że zakłady zlokalizowane na terenie powiatu, co zostało pokazane przy prezentacji stopnia realizacji zapisów Aglomeracji kanalizacyjnych (procent ścieków przemysłowych odprowadzanych do oczyszczalni ścieków).

44 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Gmina Złotów

Gmina Zakrzewo

Gmina Tarnówka

Gmina Lipka

Gmina Jastrowie

Gmina Okonek

Gmina Krajenka

Miasto Złotów

0 10 20 30 40 50 60 70

Wykres 16. Długo ść sieci kanalizacyjnej na terenie powiatu złotowskiego (km) Źródło: opracowanie własne na podstawie zgromadzonych danych w tabeli

Gmina Złotów

Gmina Zakrzewo

Gmina Tarnówka

Gmina Lipka

Gmina Jastrowie

Gmina Okonek

Gmina Krajenka

Miasto Złotów

0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800 2000

Wykres 17. Ilo ść podł ączonych budynków mieszkalnych do sieci kanalizacyjnej na terenie powiatu złotowskiego (szt.) Źródło: opracowanie własne na podstawie zgromadzonych danych w tabeli

45 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

54 82 122 Miasto Złotów 79 Gmina Krajenka 698 Gmina Okonek Gmina Jastrowie 310 Gmina Lipka Gmina Tarnówka 128 171 Gmina Zakrzewo Gmina Złotów

Wykres 18. Ilo ść odprowadzonych ścieków na terenie powiatu złotowskiego (dam 3) Źródło: opracowanie własne na podstawie zgromadzonych danych w tabeli

20000 18000 16000 14000 12000 10000 8000 6000 4000 2000 0 Miasto Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Złotów Krajenka Okonek Jastrowie Lipka Tarnówka Zakrzewo Złotów

Wykres 19. Liczba ludno ści korzystaj ąca z sieci kanalizacyjnej na terenie powiatu złotowskiego (osoby) Źródło: opracowanie własne na podstawie zgromadzonych danych w tabeli

Na terenie powiatu złotowskiego, w miejscach gdzie budowa systemu kanalizacji zbiorowej powodowałaby nadmierne koszty, gospodarka ściekowa została równie ż oparta o gromadzenie ścieków w zbiornikach bezodpływowych (szambach) oraz przydomowych oczyszczalniach ścieków omówionych w dalszych rozdziałach. System kanalizacji na terenie powiatu wymaga modernizacji. Wskazana byłaby tak że rozbudowa kanalizacji deszczowej w miejscach wymagaj ących tego typu infrastruktury.

Aglomeracje kanalizacyjne

Gminy powiatu złotowskiego stopniowo rozwijaj ą gospodark ę ściekow ą zgodnie z opracowanymi aglomeracjami kanalizacyjnymi.

46 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Na terenie powiatu zostało wyznaczonych 7 aglomeracji kanalizacyjnych opartych o oczyszczalnie ścieków. Dla Gminy Krajenka wyznaczono Aglomeracj ę Krajenka (uchwała Sejmiku Wojew. Wielkopolskiego Nr 120/6 z dn. 24.05.2006 r., zmiana 20/08). Aglomeracja obejmuje miejscowo ści miasto Krajenka, Augustowo, Dolnik, Głubczyn, Maryniec, Rogownica, Paruszka, Podró żna, Skórka, Śmiardowo Kraje ńskie, Żele źnica. Dla Gminy Zakrzewo wyznaczono Aglomeracj ę Zakrzewo (uchwała Sejmiku Wojew. Wielkopolskiego Nr 184/6 z dn. 11.09.2006 r.). Aglomeracja obejmuje miejscowo ści Zakrzewo, Dro żyska Wielkie, Dro żyska Małe, Kujan, Śmiardowo Złotowskie, Stara Wi śniewka, Czernice, Głomsk. Dla Gminy Złotów wyznaczono trzy Aglomeracje. Pierwsz ą jest Aglomeracja Radawnica (uchwała Sejmiku Wojew. Wielkopolskiego Nr 134/6 z dn. 12.06.2006 r.). Aglomeracja obejmuje miejscowo ści Radawnica, Kamie ń, Józefowo, Górzna, Nowiny. Drug ą jest Aglomeracja Kleszczyna (uchwała Sejmiku Wojew. Wielkopolskiego Nr 136/6 z dn. 12.06.2006 r.). Aglomeracja obejmuje miejscowo ści Kleszczyna, Bługowo, Buntowo, Skic, Rudna, Kaczochy, Nowa Świ ęta, Sławianowo. Trzecia jest wspólna z miastem Złotów – Aglomeracja Złotów (uchwała Sejmiku Wojew. Wielkopolskiego Nr 149/6 z dn. 22.06.2006 r.). Aglomeracja obejmuje miasto Złotów oraz w gminie Złotów miejscowo ść Świ ęta. Dla Gminy Jastrowie wyznaczono Aglomeracj ę Jastrowie (uchwała Sejmiku Wojew. Wielkopolskiego Nr 220/6 z dn. 14.12.2006 r.). Aglomeracja obejmuje miasto Jastrowie. Dla Gminy Okonek wyznaczono Aglomeracj ę Okonek (uchwała Sejmiku Wojew. Wielkopolskiego Nr 184/6 z dn. 11.09.2006 r.). Aglomeracja obejmuje miasto Okonek oraz miejscowo ści L ędyczek i Loty ń.

Tabela 17. Zestawienie danych dotycz ących aglomeracji kanalizacyjnych Aglom. Aglom. Aglom. Aglom. Aglom. Aglom. Aglom. Wska źnik Krajenka Zakrzewo Złotów Jastrowie Radawnica Kleszczyna Okonek miasto Złotów, Złotów Złotów gminy w Aglomeracji Krajenka Zakrzewo Jastrowie Okonek gmina gmina gmina Złotów 120/6 nr rozporz ądzenia zmiana 184/06 149/06 103/06 134/06 136/06 220/06 20/08 ilo ść RLM 4 810 5 000 21 800 9 200 3 800 3 000 7 500 liczba rzeczywistych 7 228 4 953 19 446 8 700 2 235 2 417 7 460 mieszka ńców liczba mieszka ńców 3 194 2 110 19 305 6 500 2 202 347 4 800 korzystaj ących z kanalizacji liczba mieszka ńców 712 2 823 126 2 150 21 2 054 2 660 obsługiwanych przez tabor liczba mieszka ńców obsługiwanych przez b.d. 20 15 50 12 16 0 przydomowe oczyszczalnie długo ść sieci kanalizacji 53,9 29 60,3 18,9 30,5 26,3 14,1 sanitarnej (km) w tym grawitacyjnej (km) 10,0 14,8 55,5 18,9 17 6 12,5 długo ść sieci kanalizacji 0 0 0,3 5,4 0 0 0 ogólnospławnej (km) długo ść kanalizacji 8,2 5 25,4 5,4 0 0 2,1 deszczowej (km) ilo ść ścieków powstaj ących 171,0 125 939,0 288,4 87 81 278

47 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Aglom. Aglom. Aglom. Aglom. Aglom. Aglom. Aglom. Wska źnik Krajenka Zakrzewo Złotów Jastrowie Radawnica Kleszczyna Okonek w aglomeracji (tys.m 3/r) ilo ść ścieków odprowadzanych do 164,4 67 936,0 272,8 85 11 252,8 oczyszczalni za pomoc ą kanalizacji (tys.m 3/r) ilo ść ścieków dostarczanych taborem 6,7 5 3,0 12,9 1 0 25,2 (tys.m 3/r) ilo ść ścieków oczyszczanych b.d. 1 0 2,7 1 1 0 przydomowymi oczyszczalniami (tys.m 3/r) ilo ść ścieków nieoczyszczonych 0 52,0 0 0 0 0 0 w aglomeracji (tys.m 3/r) % ścieków przemysłowych 0,3 0 3,8 10 38 0 9 w ogóle ścieków % ścieków pochodz ących b.d. 5 0 0 1 1 1 od turystów Źródło: sprawozdania z KPO ŚK za rok 2011 pozyskane ze strony kzgw.gov.pl

3.1.2.2. ODPROWADZANIE WÓD OPADOWYCH I ROZTOPOWYCH

Na terenie powiatu złotowskiego w zbiorcz ą sie ć kanalizacyjn ą odprowadzane s ą równie ż wody opadowe i roztopowe z niektórych terenów utwardzonych (głównie ulic, placów). Zgodnie z danymi pochodz ącymi ze sprawozda ń z realizacji KPO ŚK, długo ść sieci kanalizacji deszczowej, wynosi ponad 46 km (z czego najwi ęcej kilometrów jest na terenie łącznie miasta i gminy Złotów – 25,4 km, dalej na terenie gminy Krajenka – 8,2 km, Jastrowie – 5,4 km, Zakrzewo – 5 km i Okonek - 2,1 km, w pozostałych gminach nie wykazuje si ę tego rodzaju sieci). W cz ęś ci miejscowo ści, szczególnie w obr ębie zwartej zabudowy, funkcjonuj ą kanały ogólnospławne, a wi ęc wody opadowe i roztopowe zbierane s ą w sie ć kanalizacyjn ą razem ze ściekami sanitarnymi. W pozostałych miejscowo ściach brak jest systemu zbiorczej kanalizacji deszczowej, ale istniej ą przydro żne rowy odwadniaj ące drogi utwardzone. Na terenie miejscowo ści wyst ępuj ą odr ębne systemy kanalizacji deszczowej, powstaj ące na terenach zakładów przemysłowych, parkingów, w trakcie modernizacji dróg itd. Przy odprowadzaniu wód opadowych z terenów utwardzonych cz ęsto oczyszczane s ą one za pomoc ą osadników, separatorów lub innych filtrów. W pozwoleniach wodnoprawnych na odprowadzania wód opadowych i roztopowych okre ślone s ą wymagania co do konieczno ści prowadzenia przegl ądów technicznych tych urz ądze ń. W celu zobrazowania ilo ści podmiotów oraz miejsc, z których odprowadzane s ą wody opadowe i roztopowe, w kolejnej tabeli zestawiono udzielone przez Starost ę Złotowskiego pozwolenia wodnoprawne na szczególne korzystanie z wód w zakresie odprowadzania wód opadowych i roztopowych do odbiornika.

48 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Tabela 18. Pozwolenia wodnoprawne na wprowadzanie wód opadowych i roztopowych do odbiornika na terenie powiatu złotowskiego Ilo ść Miejsce Dopuszczalne Powierzchnia odwadniana Urz ądzenia do Decyzja Podmiot odprowadzanych odprowadzania st ęż enia (ha) oczyszczania wód wód zanieczyszcze ń Miasto Złotów ul. Mickiewicza, Mokra, Wylot 1 - Wojska Polskiego, Aleja separator 3 Jezioro Baba Qs=246,40 dm /s Piasta, Grochowskiego, zintegrowany 3 w m. Złotów Qr=167 40 m /rok Bohaterów Westerplatte z osadnikiem - 2,79 ul. Wojska Polskiego, Wylot 2 - 3 Jezioro Baba Studzienna, Półwiejska, brak urz ądzenia do Qs=145,62 dm /s 3 w m. Złotów Pl. Paderewskiego oczyszczania Q =8 280 m /rok r - 1,38 Wylot 3 - 3 Jezioro Baba ul. Ko ścielna brak urz ądzenia do Qs=22,23 dm /s 3 w m. Złotów - 0,22 oczyszczania Qr=1 320 m /rok Wylot 5 - ul. Ko ścielna, Grudzi ńskich, OS.6341.2.20.2013 3 rzeka Głomia brak urz ądzenia do Qs=58,49 dm /s Nowa z dn. 30.08.2013 r. 3 w m. Złotów oczyszczania Q =3 060 m /rok - 0,51 wa żne do dn. r MZWiK Sp. z o.o. Jezioro zaw. og. – 100 mg/l 31.07.2023 r. Wylot 6 - separator Złotów 3 Proboszczo- Os. Zamkowa 1, 2, 3 węglow. rop. – 15 mg/l wygaszono pozw. Qs=337,21 dm /s zintegrowany 3 wskie w m. - 4,20 z dn. 27.07.06 r. Q =25 200 m /rok z osadnikiem r Złotów OS-6223/18/06 Wylot 7 - ul. Jeziorna, Jastrowska, 3 Jezioro Zaleskie brak urz ądzenia do Qs=89,46 dm /s Pla żowa 3 w m. Złotów oczyszczania Qr=4 680 m /rok - 0,78 Wylot 8 - 3 Jezioro Zaleskie ul. Jastrowska Qs=139,08 dm /s piaskownik 3 w m. Złotów - 0,96 Qr=7 740 m /rok Wylot 9 - ul. Gorzelniana, Hubego, 3 Jezioro Zaleskie brak urz ądzenia do Qs=110,11 dm /s Brzuchalskiego 3 w m. Złotów oczyszczania Qr=5 7600 m /rok - 2,79 Wylot 10 - 3 Jezioro Miejskie ul. Jastrowska brak urz ądzenia do Qs=154,06 dm /s 3 w m. Złotów - 1,46 oczyszczania Qr=8 760 m /rok Wylot 11 - Jezioro Baba ul. Doma ńskiego, Łowiecka, separator

49 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Ilo ść Miejsce Dopuszczalne Powierzchnia odwadniana Urz ądzenia do Decyzja Podmiot odprowadzanych odprowadzania st ęż enia (ha) oczyszczania wód wód zanieczyszcze ń 3 Qs=175,62 dm /s w m. Złotów Królowej Jadwigi, Zielna zintegrowany 3 Qr=10 560 m /rok - 1,76 z osadnikiem Wylot 12 - 3 Jezioro Baba ul. Łowiecka brak urz ądzenia do Qs=30,79 dm /s 3 w m. Złotów - 0,27 oczyszczania Qr=1 620 m /rok Wylot 13 - ul. Dworzaczka, 3 Jezioro Miejskie brak urz ądzenia do Qs=30,97 dm /s Pl. Ko ściuszki 3 w m. Złotów oczyszczania Qr=1 6200 m /rok - 0,27 Pl. Ko ściuszki, ul. Piotra Wylot 14 - Skargi, Obro ńców Warszawy, 3 Jezioro Miejskie brak urz ądzenia do Qs=182,31 dm /s Ostra, Rybacka, Spichrzowa, 3 w m. Złotów oczyszczania Qr=11 220 m /rok Wodna - 1,87 ul. Norwida, Szpitalna, Bohaterów Westerplatte, Wylot 15 - Nieznanego Żołnierza, Marii 3 Jezioro Miejskie Qs=705,27 dm /s Zientara Malewskiej, osadnik 3 w m. Złotów Qr=67 080 m /rok Staszica, Wa ńkowicza, Mickiewicza - 11,18 teren przemysłowy miasta pomi ędzy ul. Kuja ńskiej i Za Dworcem, w kier. m. Kleszczyna, tereny gosp.- Wylot 16 - przemysł. w pd-wsch cz ęś ci 3 Jezioro Miejskie Qs=1 416,7 dm /s miasta, w kier. piaskownik 3 w m. Złotów Qr=134 820 m /rok m. Kleszczyna, ul. Brzozowa, tereny na wsch od linii kolejowej Złotów-Chojnice, ul. Szpitalna - 22,47 Wylot 17 - ul. Staszica, Powsta ńców, 3 Jezioro Miejskie Qs=141,87 dm /s teren przepompowni ścieków dwa osadniki 3 w m. Złotów Qr=7 980 m /rok - 1,33 Wylot 18 - Kanał ul. Kolejowa, Międzytorze, brak urz ądzenia do

50 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Ilo ść Miejsce Dopuszczalne Powierzchnia odwadniana Urz ądzenia do Decyzja Podmiot odprowadzanych odprowadzania st ęż enia (ha) oczyszczania wód wód zanieczyszcze ń 3 Qs=240,66 dm /s Śmiadrowski Aleja Piasta oczyszczania 3 Qr=16 140 m /rok w m. Złotów - 2,69 ul. Norwida, Moniuszki, Wylot 19 - Jezioro Piasta, Krzywoustego, separator 3 Qs=325,16 dm /s Burmistrzowskie Szkolna, Plutonowego zintegrowany 3 Qr=24 300 m /rok w m. Złotów Robaka, Królowej Jadwigi z osadnikiem - 4,05 Wylot 20 - Jezioro ul. Królowej Jadwigi, 3 brak urz ądzenia do Qs=63,08 dm /s Burmistrzowskie Władysława Jagiełły 3 oczyszczania Qr=3 300 m /rok w m. Złotów - 0,55 Wylot 21 - 3 rów os. Chojnicka Qs=135,91 dm /s osadnik 3 melioracyjny - 1,58 Qr=9 480 m /rok OS.6341.2.07.2013 ul. Wodoci ągowa, Wylot 4 - z dn. 14.05.2013 r. MZWiK Sp. z o.o. 3 rów Jarz ębinowa oraz teren osadniki zaw. og. – 100 mg/l Qs=80 dm /s wa żne do dn. Złotów 3 melioracyjny zakładu w studzienkach węglow. rop. – 15 mg/l Q =4 900 m /rok 30.04.2023 r. r - 0,82 OS.6341.2.02.2013 z dn. 05.03.2013 r. wa żne do dn. MZWiK Sp. z o.o. rów ul. Chojnicka-Rogatki zaw. og. – 100 mg/l 30.04.2023 r. b.d. b.d. Złotów melioracyjny pow. – b.d. węglow. rop. – 15 mg/l brak pozwolenia OS-6224/13/10 z dn. 21.04.10 r. OS.6341.2.39.2012 z dn. 19.12.2012 r. ziemia, rów wa żne do dn. MAG-BENZ 3 Qs=1,18 dm /s drogi teren stacji paliw zaw. og. – 100 mg/l 19.12.2022 r. Stacja Paliw w 3 piaskownik i separator Q =572 m /rok wojewódzkiej - 0,09 węglow. rop. – 15 mg/l wygaszone pozw. Złotowie r 188 z 12.01.09 os- 6223/26/08 OS.6341.2.20.2011 3 ziemia, za z dn. 25.10.2011 r. Qs=22,0 dm /s z tereny zakładu brak urz ądze ń do zaw. og. – 100 mg/l KP PSP Złotów 3 pomoc ą studni wa żne do dn. Q =2 008,0 m /rok - 0,36 oczyszczania węglow. rop. – 15 mg/l r chłonnych 25.10.2021 r.

51 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Ilo ść Miejsce Dopuszczalne Powierzchnia odwadniana Urz ądzenia do Decyzja Podmiot odprowadzanych odprowadzania st ęż enia (ha) oczyszczania wód wód zanieczyszcze ń Złotowskie OS.6341.2.07.2011 Przedsi ębiorstwo 3 z dn. 10.05.2011 r. Qs=330 dm /s ziemia, rów z tereny zakładu zaw. og. – 100 mg/l Ogrodnicze 3 osadnik piasku wa żne do dn. Q =69 18 m /rok melioracyjny - 11,53 węglow. rop. – 15 mg/l Sp. z o.o. r 30.10.2021 r. ul. Świ ęta, Złotów OS-6223/07/09 z dn. 25.03.2009 r. wa żna do dn. 29.12.2020 r. przeniesiono pozw. z dn. 27.07.2006 r. zaw. og. – 100 mg/l MZWiK Złotów b.d. b.d. b.d. b.d. OS-6223/18/06 węglow. rop. – 15 mg/l i zm. pozw. z dn. 31.08.2007 r. OS- 6223/05.07 brak danych dot. parametrów OS-6223/39/05 z dn. 14.07.2005 r. wa żna do dn. 3 Alcan Packaging Qs=56,6 dm /s teren zakładu zaw. og. – 100 mg/l 31.05.2017 r. 3 do rowu b.d. Złotów Sp. z o.o. Q =18,4 m /s - b.d. węglow. rop. – 15 mg/l przeniesienie pozw. s z dn. 27.05.2002 r. OS-6221/07/02 Gmina Krajenka Zlewnia nr 1 Wielkopolski 3 OS-6223/44/10 Qs=15,6 dm /s ZDW Pozna ń 3 z dn. 29.12.2010 r. Q =94,50 m /rok droga wojewódzka 188 brak urz ądze ń zaw. og. – 100 mg/l Rejon Dróg r rów przydro żny wa żna do dn. Zlewnia nr 2 - 0,058 oczyszczaj ących węglow. rop. – 15 mg/l Wojewódzkich 3 29.12.2020 r. Qs=19,9 dm /s w Złotowie 3 Qr=121,50 m /rok OS-6223/13/10 CHRISTIANAPOL z terenów z terenów utwardzonych osadnik piasku z dn. 23.04.2010 r. Sp. z o.o. utwardzonych, i pokry ć dachowych na zaw. og. – 100 mg/l rów na działce i separator substancji wa żna do dn. Fabryka Mebli wylot 1 terenie zakładu węglow. rop. – 15 mg/l 3 ropopochodnych 30.04.2014 r. Tapicerowanych, Qs=15,0 dm /s - 2,10

52 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Ilo ść Miejsce Dopuszczalne Powierzchnia odwadniana Urz ądzenia do Decyzja Podmiot odprowadzanych odprowadzania st ęż enia (ha) oczyszczania wód wód zanieczyszcze ń 3 Oddział w Krajence Qr=608 m /rok z dachów wylot 2 i 3 3 Qs=92,0 dm /s 3 Qr=7 451 m /rok z dachów wylot 4 3 Qs=69,0 dm /s 3 Qr=4 262 m /rok Wielkopolski OS-6223/03/10 ZDW Pozna ń 3 droga wojewódzka 188 z dn. 04.03.2010 r. Qs=36,3 dm /s zaw. og. – 100 mg/l Rejon Dróg 3 rzeka Głomia w m. Skórka osadnik wa żna do dn. Q =1 705,0 m /rok węglow. rop. – 15 mg/l Wojewódzkich r - 0,31 04.03.2020 r. w Złotowie Gmina Okonek Wylot 1 – 3 ul. Lipowa, Chojnicka Qs=27,14 dm /s rzeka Czarna 3 - 0,30 Qr=2 100 m /rok Wylot 2 – 3 ul. Niepodległo ści Qs=21,71 dm /s rzeka Czarna 3 - 0,24 Qr=1 680 m /rok Wylot 3 – 3 ul. Niepodległo ści Qs=42,51 dm /s rzeka Czarna OS.6341.2.17.2013 3 - 0,47 Q =3 290 m /rok z dn. 31.07.2013 r. r zaw. og. – 100 mg/l Gmina Okonek Wylot 4 – osadnik piasku wa żne do dn. 3 ul. Le śna węglow. rop. – 15 mg/l Qs=63,32 dm /s rzeka Czarna 30.06.2023 r. 3 - 0,70 Qr=4 900 m /rok ul. Szczeci ńska, Wylot 5 – 3 Niepodległo ści, Wojska Qs=176,56 dm /s rzeka Czarna 3 Polskiego Q =17 080 m /rok r - 2,44 Wylot 6 – 3 ul. 1 Maja Qs=42,51 dm /s rzeka Czarna 3 - 0,47 Qr=3 290 m /rok

53 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Ilo ść Miejsce Dopuszczalne Powierzchnia odwadniana Urz ądzenia do Decyzja Podmiot odprowadzanych odprowadzania st ęż enia (ha) oczyszczania wód wód zanieczyszcze ń Wylot 7 – 3 ul. Lipowa, Kowalska Qs=75,07 dm /s rzeka Czarna 3 - 0,83 Qr=5 810 m /rok Wylot 8 – 3 ul. Wodna Qs=290,92 dm /s rzeka Czarna 3 - 4,73 Qr=33 110 m /rok drena że rozs ączaj ące OS.6341.2.06.2012 powierzchnia stacji paliw 3 separatory z dn. 08.03.2012 r. Shell Polska Qs=79,15 dm /s w m. Podgaje, pow. zaw. og. – 100 mg/l 3 do ziemi koalescencyjne, wa żne do dn. Sp. z o.o. Qr=4 881,04 m /rok utwardzone + dachowe węglow. rop. – 15 mg/l 2 łapacze tłuszczów 08.02.2022 r. – 11 410 m i olejów OS.6341.2.21.2011 P.W.U.-H. 3 do ziemi, rów z dn. 29.11.2011 r. Qs=4,35 dm /s powierzchnia zakładu studnie rewizyjne zaw. og. – 100 mg/l PLAST-ROL Sp.j. 3 melioracji wa żne do dn. Q =1 740,0 m /rok – 0,59 z osadnikami węglow. rop. – 15 mg/l Kału ża, Loty ń r szczegółowych 29.11.2021 r. LAMBRECHT OS.6341.2.19.2011 Okonek Sp. z o.o. 3 osadnik piasku z dn. 22.09.2011 r. Qs=99,67 dm /s powierzchnia zakładu zaw. og. – 100 mg/l IMMO EXSUD 3 rzeka Czarna i separator substancji wa żne do dn. Q =3 929 m /rok – 0,75 węglow. rop. – 15 mg/l Sp. z o.o. w r ropopochodnych 31.08.2021 r. Okonku OS-6223/36/10 3 Dom Handlowy Qs=67,5 dm /s powierzchnia zakładu z dn. 14.14.2010 r. 3 zaw. og. – 100 mg/l w Tarnowie Qnom =8,0 dm /s rów w m. Podgaje osadnik i separator wa żne do dn. 3 węglow. rop. – 15 mg/l Podgórnym Q =2 952 m /rok – 0,615 30.09.2020 r. r OS-6223/36/09 GDDKiA 3 rów z dn. 05.01.2010 r. Qs/max =54,3 dm /s pas drogowy DK 11 zaw. og. – 100 mg/l Oddział w 3 melioracyjny piaskownik i separator wa żne do dn. Q =2 260 m /rok – 0,55 węglow. rop. – 15 mg/l Poznaniu r w m. Podgaje 05.01.2020 r. Wylot nr 1 3 m. Loty ń - ul. Polna, OS-6223/05/08 Qs =131,33 dm /s 3 Pocztowa, Szczecinecka, z dn. 24.04.2008 r. Miasto i Gmina Q =11 550 m /rok urz ądzenia zaw. og. – 100 mg/l r ziemia Słoneczna, pd. cz ęść wsi wa żne do dn. Okonek Wylot nr 2 podczyszczaj ące węglow. rop. – 15 mg/l 3 Loty ń 31.03.2018 r. Qs =151,53 dm /s 3 - 3,92 Qr=15 890 m /rok Gmina Jastrowie

54 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Ilo ść Miejsce Dopuszczalne Powierzchnia odwadniana Urz ądzenia do Decyzja Podmiot odprowadzanych odprowadzania st ęż enia (ha) oczyszczania wód wód zanieczyszcze ń OS.6341.2.23.2013 3 z dn. 11.09.2013 r. PRECON Polska Qs=126,5 dm /s rzeka Młynówka powierzchnia zakładu zaw. og. – 100 mg/l 3 piaskownik wa żne do dn. Sp. z o.o. Qr=10 960 m /rok Jastrowiecka – 0,79 węglow. rop. – 15 mg/l 15.08.2023 r. ul. Wojska Polskiego, Wylot 5 Wolno ści, Słowackiego, 3 osadniki Qs=1 028,50 dm /s Brzozowej, 1 Maja, 3 w studzienkach OS.6341.2.41.2012 Qr=136 730 m /rok Konopnickiej z dn. 24.12.2012 r. – 45,2 zaw. og. – 100 mg/l UMiG Jastrowie rzeka Młynówka wa żne do dn. ul. Przemysłowa, Kwiatowa, węglow. rop. – 15 mg/l 30.11.2032 r. Wylot 6 Narutowicza, Grunwaldzka, 3 Qs=647,34 dm /s Mickiewicza, nieczynne piaskownik 3 Qr=81 840 m /rok torowisko PKP – 48,01 Wylot 1 z terenu Nadle śnictwa 3 Qs=140 dm /s Jastrowie i Naftobazy oraz 3 Qr=16 250 m /rok ulic: Puławskiego, Zawiszy, Wylot 2 X Pułku Piechoty, Jedno ści Q =106 dm 3/s Robotniczej, 2 Lutego, OS-6223/37/10 s Q =11 370 m3/rok Fabrycznej, Jana, Inwalidów, z dn. 27.10.2010 r. Gmina i Miasto r Strumie ń urz ądzenia zaw. og. – 100 mg/l Wylot 3 Poniatowskiego, Roosevelta, wa żna do dn. Jastrowie 3 Młynówka oczyszczaj ące węglow. rop. – 15 mg/l Qs=47 dm /s Roli-Żymierskiego, Alei 31.10.2020 r. 3 Qr=7 005 m /rok Wolno ści, Konopnickiej, Zygmunta III Wazy, Wylot 4 Kili ńszczaków, Kieniewicza, Q =966 dm 3/s s Jagiello ńska Q =36 620 m3/rok r - 11,85 OS-6223/02/10 teren stacji paliw nr 931 Polski Koncern 3 separator z dn. 18.02.2010 r. Qs=19,35 dm /s w m. Jastrowie (teren zaw. og. – 100 mg/l Naftowy ORLEN 3 do ziemi zintegrowany wa żne do dn. Q =984,0 m /rok utwardzony i dachy węglow. rop. – 15 mg/l S.A. r z osadnikiem 18.02.2020 r. – 0,164 Gmina Lipka OS-6223/28/06 separator STELMACH S.j. Qm=162,73 l/s/ha teren stacji paliw Lipce zaw. og. – 100 mg/l z dn. 28.12.2008 r. 3 do ziemi węglowodorów w Złotowie Q =82,50 m /rok – b.d. węglow. rop. – 15 mg/l wa żne do dn. r z odmulaczem

55 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Ilo ść Miejsce Dopuszczalne Powierzchnia odwadniana Urz ądzenia do Decyzja Podmiot odprowadzanych odprowadzania st ęż enia (ha) oczyszczania wód wód zanieczyszcze ń 31.12.2015 r.

Gmina Tarnówka OS.6341.2.25.2013 z dn. 09.09.2013 r. wa żna do dn. 3 Qs=43,75 dm /s ziemia, rów separator zaw. og. – 100 mg/l 31.08.2023 r. Gmina Tarnówka 3 0,33 Q =2 388 m /rok m. Tarnówka z osadnikiem węglow. rop. – 15 mg/l wygaszone pozw. r os-6223/29/09 z dn. 11.09.09 OS.6341.2.11.2013 Gospodarstwo 3 z dn. 24.05.2013 r. Qs=2,7 dm /s ziemia, staw teren gospodarstwa osadniki zaw. og. – 100 mg/l Rolne 3 wa żna do dn. Q =990 m /rok m. Annopole - 0,22 w studzienkach węglow. rop. – 15 mg/l m. Annopole r 30.04.2023 r. OS.6341.2.35.2012 3 Qs=36,9 dm /s z dn. 06.12.2012 r. WARTER Sp. J. 3 teren zakładu zaw. og. – 100 mg/l Qd=37,0 m /d rz. Gwda separator wa żna do dn. Tarnówka 1 3 - 2,68 węglow. rop. – 15 mg/l Q =13 530 m /rok 06.12.2016 r. r OS.6341.1.15.2011 Z.P.U.H. STILLA, 3 teren stacji paliw w m. z dn. 26.04.2011 r. Qs=18,11 dm /s separator zaw. og. – 100 mg/l Annopole, 3 do ziemi Krajenka wa żna do dn. Q =513,0 m /rok koalescencyjny węglow. rop. – 15 mg/l Tarnówka r - 0,1631 26.04.2021 r. OS-6223/42/10 Z.P.U.H. STILLA, 3 z dn. 21.12.2010 r. Qs=65,36 dm /s teren stacji paliw w m. Ptusza separator zaw. og. – 100 mg/l Annopole, 3 do ziemi wa żna do dn. Q =1 995,0 m /rok - 0,7407 koalescencyjny węglow. rop. – 15 mg/l Tarnówka r 21.12.2020 r. Gmina Zakrzewo OS.6341.2.22.2011 3 z dn. 09.12.2011 r. MYCELA S.A. Qs=19,95 dm /s rów melioracji teren zakładu zaw. og. – 100 mg/l 3 piaskownik wa żna do dn. Nowa Wi śniewka Qr=7 980 m /rok szczegółowych - 1,69 węglow. rop. – 15 mg/l 30.11.2016 r. OS-6223/30/09 3 droga wojewódzka 188 z dn. 06.10.2009 r. Wielkopolski Qdmax =57,564dm /d zaw. og. – 100 mg/l 3 rów przydro żny m. Zakrzewo b.d. wa żna do dn. ZDW Pozna ń Q =5 600,65 m /rok węglow. rop. – 15 mg/l r - 1,0183 06.10.2019 r.

56 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Ilo ść Miejsce Dopuszczalne Powierzchnia odwadniana Urz ądzenia do Decyzja Podmiot odprowadzanych odprowadzania st ęż enia (ha) oczyszczania wód wód zanieczyszcze ń Gmina Złotów OS.6341.2.28.2012 3 droga wojewódzka 188 z dn. 12.11.2012 r. Wielkopolski Qs=10,9 dm /s studzienki z cz ęś ci ą zaw. og. – 100 mg/l 3 rów przydro żny Człuchów-Piła, m. Klukowo wa żna do dn. ZDW Pozna ń Q =5 840 m /rok osadcz ą węglow. rop. – 15 mg/l r - 0,36 25.10.2022 r. OS.6341.2.28-1.2012 3 droga wojewódzka 188 z dn. 25.10.2012 r. Wielkopolski Qs=4,9 dm /s studzienki z cz ęś ci ą zaw. og. – 100 mg/l 3 rów przydro żny m. Bl ękwit wa żna do dn. ZDW Pozna ń Q =2 600 m /rok osadcz ą węglow. rop. – 15 mg/l r - 0,81 25.10.2022 r. Zlewnia A 3 OS-6223/21/08 Qs=44,8 dm /s 3 droga wojewódzka 189 osadnik i separator z dn. 08.12.2008 r. Wielkopolski Q =3 488 m /rok zaw. og. – 100 mg/l r rów m. Górzna substancji wa żna do dn. ZDW Pozna ń Zlewnia B węglow. rop. – 15 mg/l 3 - 1,002 ropopochodnych 08.12.2018 r. Qs=14,8 dm /s 3 Qr=1 156 m /rok OS-6223/25/06 droga wojewódzka 189 z dn. 28.09.2006 r. Wielkopolski Jastrowie-Wi ęcbork urz ądzenie zaw. og. – 100 mg/l Q =1 283,65 l/s rów wa żna do dn. ZDW Pozna ń r m. Nowiny oczyszczaj ące węglow. rop. – 15 mg/l 31.08.2016 r. - b.d. Źródło: Starostwo Powiatowe w Złotowie, aktualnie obowi ązuj ące pozwolenia wodnoprawne na wprowadzanie wód opadowych i roztopowych do odbiornika

3.1.2.3. ODPROWADZANIE ŚCIEKÓW PRZEMYSŁOWYCH

Na terenie powiatu złotowskiego w zbiorcz ą sie ć kanalizacyjn ą odprowadzane s ą równie ż ścieki z prowadzonej działalno ści gospodarczej, ścieki przemysłowe. Celem zobrazowania ilo ści podmiotów, które odprowadzają tego rodzaju ścieki do, w kolejnej tabeli zestawiono udzielone przez Starost ę Złotowskiego pozwolenia na szczególne korzystanie z wód. Ka żdy podmiot posiadaj ący pozwolenie wodnoprawne musi d ąż yć do nie przekraczania dopuszczalnych warto ści zanieczyszcze ń odprowadzanych do sieci. Odprowadzane ścieki nie mog ą zawiera ć cz ęść stałych, odpadów stałych, płynnych nie mieszaj ących się z wod ą, substancji żrących oraz toksycznych.

57 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Tabela 19. Podmioty odprowadzaj ące ścieki przemysłowe na terenie powiatu złotowskiego ilo ść Decyzja Podmiot odprowadzanych pochodzenie ścieków dopuszczalne st ęż enia ścieków Miasto Złotów fosfor ogólny – 10 mg/l azot amonowy – 200 mg/l azot azotynowy – 10 mg/l odczyn pH – 6,5-9,0 węglow. ropopoch. – 15 mg/l 3 ołów – 1,0 mg/l OS.6341.2.29.2012 Qśr.d =1,60 m /d 3 myjnia samochodowa kadm – 0,4 mg/l z dn. 15.10.2012 r. MZUK Złotów Qmax.h =0,80 m /h 3 Złotów mied ź – 1,0 mg/l wa żne do dn. 25.09.2016 r. Q =360,00 m /rok r cynk – 5,0 mg/l chrom ogólny – 1,0 mg/l nikiel – 1,0 mg/l cyna – 2,0 mg/l chrom VI – 0,2 mg/l fenole lotne – 15,0 mg/l 3 OS.6341.2.05.2012 Zakład Mechaniki Qśr.d =0,7 m /d 3 zawiesiny ogólne – 500 mg/l z dn. 27.02.2012 r. Pojazdowej Qmax.h =0,04 m /h teren zakładu 3 węglow. ropopoch. – 15 mg/l wa żne do dn. 27.02.2016 r. ul. Ślusarska, Złotów Qr=383,0 m /rok zawiesiny ogólne – 500 mg/l ChZT Cr – 600 mg/l 3 fosfor ogólny – 15 mg/l OS.6341.2.02.2012 POL-SOFT Qmax.h =9,6 m /h 3 azot amonowy – 200 mg/l z dn. 08.02.2012 r. Sp. z o. o. Qśr.d =57,7 m /d teren zakładu 3 azot azotynowy – 10 mg/l wa żne do dn. 06.02.2016 r. ul. Brzozowa, Złotów Q =22 620,0 m /rok r odczyn pH – 6,5-9,5 chlorki – 1 000 mg/l siarczany – 500 mg/l 3 OS.6341.2.16.2011 Qmax.h =0,036 m /h zawiesiny ogólne – 100 mg/l Firma SZARP 3 z dn. 12.09.2011 r. Qśr.d =0,64 m /d myjnia samochodowa węglow. ropopoch. – 15 mg/l ul. Chojnicka, Złotów 3 wa żne do dn. 02.09.2015 r. Qr=240,00 m /rok fosfor ogólny – 5 mg/l 3 OS.6341.2.12.2011 MTB TRZEBI ŃSCY Qmax.h =3,40 m /h zawiesiny ogólne – 110 mg/l 3 myjnia samochodowa z dn. 02.08.2011 r. Sp. j. Nakło n. Qśr.d =32,60 m /d węglow. ropopoch. – 15 mg/l 3 w Złotowie wa żne do dn. 02.07.2015 r. Noteci ą Qr=11 899,0 m /rok fosfor ogólny – 5 mg/l 3 OS-6223/15/10 Polski Koncern Qśr.d =2,00 m /d Stacja Paliw nr 623 fosfor ogólny – 10 mg/l 3 z dn. 23.04.2010 r. Naftowy ORLEN Qmax.d =2,11 m /h Złotów, ul. Staszica węglow. ropopoch. – 15 mg/l

58 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

ilo ść Decyzja Podmiot odprowadzanych pochodzenie ścieków dopuszczalne st ęż enia ścieków 3 wa żne do dn. 23.04.2014 r. S.A. Qr=730,00 m /rok Gmina Okonek zawiesiny ogólne – 600 mg/l fosfor ogólny – 5 mg/l 3 OS.6341.2.08.2012 Qśr.d =0,60 m /d myjnia samochodowa azot ogólny – 30 mg/l Shell Polska 3 z dn. 15.03.2012 r. Qmax.h =0,80 m /h Stacji Paliw Płynnych azot azotynowy – 10 mg/l Sp. z o.o. 3 wa żne do dn. 15.03.2016 r. Qr=208,00 m /rok w m. Podgaje odczyn pH – 6,5-9,0 węglow. ropopoch. – 15 mg/l BZT5 – 600 mg/l BALTIC SEA 3 OS-6223/17/10 Qśr.d =0,60 m /d zawiesiny ogólne – 100 mg/l TRANSA 3 myjnia samochodowa z dn. 11.05.2010 r. Qmax.h =0,80 m /h fosfor ogólny – 5 mg/l ul. Niepodległo ści 3 ul. Wodna 27, Okonek wa żne do dn. 11.05.2014 r. Q =208,00 m /rok węglow. ropopoch. – 15 mg/l Okonek r Gmina Tarnówka OS-6223/29/06 z dn. 08.11.2006 r. Gospodarstwo Rolne wa żne do dn. –b.d. b.d. b.d. b.d. Bartoszkowo zmiana pozw. z dn. 19.12.2002 r. OS-6223/20/02 Źródło: Starostwo Powiatowe w Złotowie, aktualnie obowi ązuj ące pozwolenia wodnoprawne

59 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

3.1.2.4. SYSTEMY INDYWIDUALNE GOSPODARKI ŚCIEKOWEJ

Zgodnie z ustaw ą z dn. 10.01.2012 r. Prawo Wodne (Dz. U. 2012, poz. 145 ze zm.) w miejscach, gdzie budowa systemów kanalizacji zbiorczej nie przyniosłaby korzy ści dla środowiska lub powodowałaby nadmierne koszty, nale ży stosowa ć systemy indywidualne lub inne rozwi ązania zapewniaj ące ochron ę środowiska. Do rozwi ąza ń takich zalicza si ę: − zbiorniki bezodpływowe (szamba) – indywidualne gromadzenie ścieków w szczelnych zbiornikach na nieczysto ści ciekłe i okresowym ich wypró żnianiu poprzez pojazdy asenizacyjne, − przydomowe oczyszczalnie ścieków – niewielkich przepustowo ści oczyszczalnie lokalne na potrzeby jednego lub kilku gospodarstw, oparte o ró żne dopuszczalne prawem technologie. Na podstawie ustawy z dn. 13.09.1996 r. o utrzymaniu czysto ści i porz ądku w gminach (Dz. U. 2012, poz. 391 ze zm.) przył ączenie nieruchomo ści do istniej ącej sieci kanalizacyjnej lub, w przypadku gdy budowa sieci kanalizacyjnej jest technicznie lub ekonomicznie nieuzasadniona, wyposa żenie nieruchomo ści w zbiornik bezodpływowy nieczysto ści ciekłych lub w przydomow ą oczyszczalni ę ścieków bytowych, przył ączenie nieruchomo ści do sieci kanalizacyjnej nie jest obowi ązkowe, je żeli nieruchomo ść jest wyposa żona w przydomow ą oczyszczalni ę ścieków jest obowi ązkiem wła ściciela nieruchomo ści. Ustawa nakłada na gminy obowi ązek prowadzenia ewidencji zbiorników bezodpływowych i przydomowych oczyszczalni ścieków w celu kontroli cz ęstotliwo ści ich opró żniania oraz opracowania planu rozwoju sieci kanalizacyjnej.

3.1.2.4.1. ZBIORNIKI BEZODPŁYWOWE

Ustawa o utrzymaniu czysto ści i porz ądku w gminach okre śla, że zbiornik bezodpływowy to instalacja i urz ądzenie przeznaczone do gromadzenia nieczysto ści ciekłych w miejscu ich powstawania. W powiecie złotowskim, zgodnie z urz ędow ą ewidencj ą poszczególnych jednostek funkcjonuje ponad 10 000 zbiorników (na podstawie sprawozda ń SG-01 z roku 2012 lub innych danych przekazanych przez gminy): - w mie ście Złotów – 52 zbiorniki, - w gminie Krajenka – 658 zbiorników, - w gminie Okonek – 2 074 zbiorniki, - w gminie Jastrowie – zgodnie z danymi ze sprawozdania z realizacji Aglomeracji z szamb korzysta 2 150 osób (przyjmuje si ę jedno szambo na jedn ą nieruchomo ść ), - w gminie Lipka – 663 zbiorniki, - w gminie Tarnówka – 164 zbiorniki, - w gminie Zakrzewo – 639 zbiorniki, - w gminie Złotów – ogółem, ł ącznie z przydomowymi oczyszczalniami – 4 218.

Wywozem nieczysto ści ciekłych na terenie powiatu zajmuje si ę wiele podmiotów, które w my śl przepisów ustawy o utrzymaniu czysto ści i porz ądku w gminach uzyskały w drodze decyzji organów zezwolenie na świadczenie usług wywozowych oraz spełniają warunki techniczne okre ślone prawnie i wymagania do prowadzenia takich usług:

60 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

- w mie ście Złotów – Miejski Zakład Usług Komunalnych Złotów, Przedsi ębiorstwo Komunalne SANIKONT Radosław Kostuch z Inowrocławia, Przedsi ębiorstwo Komunalne SANIKONT – bis Waldemar Zawistowski ze Złotowa, TOI TOI Systemy Sanitarne Sp. z o.o. z Warszawy, - w gminie Krajenka – KZUP Krajenka, Miejski Zakład Usług Komunalnych Złotów, Leszek Szpakowicz Skórka, - w gminie Okonek – Usługi Transportowe Bogdan Sawczuk, Usługi Transportowe Irena Maria Helmin, Przedsi ębiorstwo Handlowo-Usługowe „KAROMA” Mariola Kaczmarek, Przedsi ębiorstwo Budowlano – Handlowo - Usługowe „SAM-BUD” Władysław Same ć, ZECiUK Sp. z o.o. Jastrowie, Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Okonku, F.U.H. DACH-NAJ Cezary Najder, Przedsi ębiorstwo komunalne SANIKONT-BIS w Złotowie, - w gminie Jastrowie – brak danych, - w gminie Lipka – brak danych, - w gminie Tarnówka – PHU Transport Piotr Skrodzki Szwecja, ZECiUK Sp. z o.o. Jastrowie, Miejski Zakład Usług Komunalnych Złotów, Przedsi ębiorstwo Komunalne SANIKONT-BIS Złotów, - w gminie Zakrzewo – Autocz ęś ci – Handel Olejami i Smarami, Marian Piszczek, Zakrzewo oraz Miejski Zakład Usług Komunalnych Sp. z o.o. w Złotowie, - w gminie Złotów – brak danych.

3.1.2.4.2. PRZYDOMOWE OCZYSZCZALNIE ŚCIEKÓW

Przydomowe oczyszczalnie ścieków o przepustowo ści zazwyczaj do 5 m3 na dob ę, wykorzystywane na potrzeby gospodarstw domowych lub rolnych w ramach zwykłego korzystania z wód, z których emisja nie wymaga pozwolenia, mog ąca negatywnie oddziaływa ć na środowisko, podlega zgłoszeniu organowi ochrony środowiska. W my śl przepisów ustawy Prawo Budowlane oczyszczalnia podlega zgłoszeniu: − do Starostwa Powiatowego – zgłoszenie budowy (budowa indywidualnych przydomowych oczyszczalni ścieków o wydajno ści do 7,5 m3 na dob ę nie wymaga uzyskania pozwolenia na budow ę, ale wymaga zgłoszenia wła ściwemu organowi), − do Gminy – zgłoszenie eksploatacji (zgłoszenie planowanej eksploatacji oczyszczalni ścieków nale ży przedło żyć Burmistrzowi/Wójtowi, w przypadku zwykłego korzystania ze środowiska przez osoby fizyczne nieb ędące przedsi ębiorcami).

W powiecie złotowskim, zgodnie z urz ędow ą ewidencj ą poszczególnych jednostek funkcjonuje prawie 150 przydomowych oczyszczalni ścieków (zgodnie z gminnymi sprawozdaniami SG-01 z rok 2012): - w mie ście Złotów – 5 oczyszczalni, - w gminie Krajenka – 14 oczyszczalni, - w gminie Okonek – 21 oczyszczalni, - w gminie Jastrowie – zgodnie z danymi ze sprawozdania z realizacji Aglomeracji z przydomowych oczyszczalni ścieków korzysta 50 osób (przyjmuje si ę, że jedna oczyszczalnia to jedna osoba), - w gminie Lipka – 25 oczyszczalni, - w gminie Tarnówka – 23 oczyszczalnie,

61 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

- w gminie Zakrzewo – 1 oczyszczalnia, - w gminie Złotów – ogółem, ł ącznie ze zbiornikami – 4 218 (dlatego te ż nie uwzgl ędnia si ę tej ilo ści w ł ącznej liczbie obiektów).

3.1.3. ODPROWADZANIE I OCZYSZCZANIE ŚCIEKÓW

3.1.3.1. OCZYSZCZALNIE ŚCIEKÓW

Ścieki komunalne z terenu powiatu złotowskiego odprowadzane s ą do komunalnych oczyszczalni ścieków zlokalizowanych na terenie ka żdej gminy. Na tym terenie funkcjonuj ą nast ępuj ące obiekty, zarówno komunalne eksploatowane przez przedsi ębiorstwa wodoci ągowo-kanalizacyjne, jak i inne podmioty: a) w mie ście Złotów: - oczyszczalnia ścieków w Złotowie (odprowadzenie ścieków do rzeki Głomii), b) w gminie Krajenka: - oczyszczalnia ścieków w Krajence (odprowadzenie wód do rowu melioracyjnego), c) w gminie Okonek:  oczyszczalnia ścieków w Okonku, przy ul. Niepodległo ści (odprowadzenie wód do rowu z uj ściem do rzeki Czarna),  oczyszczalnia ścieków w Borucinie (odprowadzenie wód do rowu z uj ściem do rzeki Czarna),  oczyszczalnia ścieków w Lotyniu (odprowadzenie wód do rowu), d) w gminie Jastrowie:  oczyszczalnia ścieków w Jastrowiu, przy ul. Grunwaldzkiej (odprowadzenie wód do rzeki Młynówki,  oczyszczalnia ścieków w Sypniewie (odprowadzenie wód do kanału melioracji podstawowej Kanał Sypniewski),  oczyszczalnia ścieków w Nadarzycach,  oczyszczalnia ścieków w Brze źnicy (odprowadzenie wód do rowu), e) w gminie Lipka – oczyszczalnia ścieków w Debrznie-Wsi obsługuje Gmin ę Lipka oraz Gmin ę Debrzno, f) w gminie Tarnówka:  oczyszczalnia ścieków w Bartoszkowie (odprowadzenie wód do rowu melioracyjnego),  oczyszczalnia ścieków w Tarnówce (odprowadzenie wód do rowu melioracyjnego), g) w gminie Zakrzewo:  oczyszczalnia ścieków w Zakrzewie (odprowadzenie wód do rowu melioracyjnego),  oczyszczalnia ścieków w Starej Wi śniewce (odprowadzenie wód do rowu melioracyjnego, do ziemi) – zostanie uruchomiona z dniem 01.12.2013 r., h) w gminie Złotów:  oczyszczalnia ścieków w Radawnicy (odprowadzenie wód do rowu melioracyjnego),  oczyszczalnia ścieków w m. Grudna (odprowadzenie wód do rzeki Gwdy),  oczyszczalnia ścieków w Bielawie (odprowadzenie wód do rowu melioracyjnego),  oczyszczalnia ścieków w Grodno (odprowadzenie wód do rowu melioracyjnego),

62 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

 oczyszczalnia ścieków w Pieczynku (odprowadzenie wód do rowu melioracyjnego),  oczyszczalnia ścieków w Stawnicy (odprowadzenie wód do ziemi),  oczyszczalnia ścieków w Kaczorach, oczyszczalnia w Sławianowie uległa likwidacji w grudniu 2011 r., ścieki przej ęła oczyszczalnia w Kaczochach (odprowadzenie wód do rowu melioracyjnego).

Tabela 20. Wykaz oczyszczalni ścieków funkcjonuj ących na terenie powiatu złotowskiego Podmiot odpowiedzialny Dopuszczalna ilo ść Lp. Decyzja Nazwa odbiornika Lokalizacja ścieków odprowadzanych oczyszczalni Miasto Złotów OS-6223/36/06 3 Qmaxd =6 700 m /d z dn. 20.12.2006 r. MZWiK Złotów 3 rów z uj ściem do rz. 1. Qśr.dob. =2 900 m /d wa żne do dn. (dz. b.d.) 3 Głomii Q =1 058 500 m /rok 31.12.2016 r. śr.rok. Gmina Krajenka OS.6341.2.16.2013 z dn. 15.07.2013 r. KZUP Krajenka 3 wa żne do dn. Qmaxh =75 m /h Krajenka 3 2. 15.09.2023 r. Qśr.dob. =912 m /d rów melioracyjny ul. Szkolna 3 wygaszono pozw. Q =332 880 m /rok (dz. 209/3) maxrok. z dn. 16.07.13 r. OS- 6221/09/02 OS-6223/23/06 Nadle śnictwo 3 Qśr.dob. =0,75 m /d z dn. 18.09.2006 r. Zdrojowa Góra 3 3. Qmaxh =0,0675 m /h grunt wa żne do dn. Le śniczówka Zaciszów 3 Q =273,75 m /rok 31.08.2016 r. (dz. 8243/2) rok. OS.6221/05/04 3 Qmaxd=33,75 m /d z dn. 16.11.2004 r. Agencja 3 Qśr.dob. =22,5 m /d wa żne do dn. Nieruchomo ści 3 Q =8 212,5 m /rok 4. 31.12.2015 r. Rolnych, Oddział Piła rok. rzeka Głomia

wygaszono pozw. (dz. b.d.) oczyszczalnia zlikwidowana z dn. 16.07.13 r. m. Dolnik w roku 2013 OS-6221/09/02 Gmina Okonek OS.6341.2.36.2012 3 ZGKiM Okonek Qmaxh =35,0 m /h z dn. 28.11.2012 r. 3 rów z uj ściem do rz. 5. m. Okonek Qśr.dob. =700,0 m /d wa żne do dn. 3 Czarna (dz. 306/3) Q =255 500,0 m /rok 30.11.2022 r. maxrok. OS-6223/05/10 z dn. 18.03.2010 r. wa żne do dn. b.d. ZGKiM Okonek 6. b.d. b.d. przeniesiono pozw. z m. Borucin dn, 03.06.2009 r. OS- 6223/12/09 OS-6223/28/06 3 Qmaxd =220 m /d z dn. 07.11.2006 r. ZGKiM Okonek 3 7. Qśr.dob. =110 m /d rów wa żne do dn. m. Loty ń 3 Q =40 150 m /rok 30.11.2015 r. śr.rok. Gmina Jastrowie ZECIUK Sp. z o.o. OS.6341.2.31.2013 3 w Jastrowiu Qmaxh =61,54 m /h z dn. 24.09.2013 r. 3 rzeka Młynówka 8. Jastrowie, Qśr.dob. =923,0 m /d wa żne do dn. 3 Jastrowiecka ul. Grunwaldzka Q =438 000,0 m /rok 15.09.2023 r. maxrok. (dz. 2185, 2166) 3 9. OS.6341.2.24.2013 Wojskowy Zarz ąd Qmaxh =2 m /h rzeka Piława

63 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Podmiot odpowiedzialny Dopuszczalna ilo ść Lp. Decyzja Nazwa odbiornika Lokalizacja ścieków odprowadzanych oczyszczalni 3 z dn. 11.09.2013 r. Infrastruktury, Pozna ń Qśr.dob. =43 m /d 3 wa żne do dn. 21 Centralny Poligon Qmaxrok. =15 695 m /rok 15.08.2023 r. Lotniczy w m. wygaszone pozw. Woj. Nadarzyce Wlkp. z dn. 01.09.03 r. SR-Pi-II-3-6811/6/03 OS.6341.2.23.2013 z dn. 11.09.2013 r. PRECON Polska rzeka Młynówka 10. b.d. wa żne do dn. Sp. z o.o. Jastrowiecka 31.08.2023 r. OS.6341.2.33.2012 z dn. 21.11.2012 r. wa żne do dn. ZECIUK Sp. z o.o. 3 30.11.2022 r. Qmaxh =1,50 m /h kanał melioracji w Jastrowiu 3 11. wygaszono pozw. Qśr.dob. =27,0 m /d podstawowej Kanał Sypniewo 3 z dn. 25.03.02 r. O Ś- Q =10 950,0 m /rok Sypniewski (dz. 371/1) maxrok. 6221/04/02 / z dn. 14.12.04 r. OS- 6221/06/04 Gmina Lipka pozwolenie wydane oczyszczalnia ścieków 3 12. przez Starost ę Q =800 m /d b.d. we wsi Debrzno wie ś śr.dob. Człuchowskiego Gmina Tarnówka OS.6341.2.01.2013 Gmina Tarnówka 3 Qmaxh =8,0 m /h kanał melioracji z dn. 15.03.2013 r. m. Bartoszkowo 3 13. Qśr.dob. =144,0 m /d podstawowej Kanał wa żne do dn. (dz. 21) 3 Q =54 750,0 m /rok Sokole ński 15.03.2023 r. typ Lemna maxrok. OS-6223/03/09 UG w Tarnówce 3 Qśr.dob. =180,0 m /d z dn. 09.03.2009 r. m. Tarnówka 3 14. Qmax.d =245 m /d rów melioracyjny wa żne do dn. (dz. 72) 3 Q =65 700 m /rok 30.09.2014 r. typ OSA maxrok. Gmina Zakrzewo OS-6223/09/10 Gmina Zakrzewo 3 z dn. 16.04.2010 r. Qśr.dob. =54 m /d 15. m. Stara Wi śniewka 3 rów melioracyjny wa żne do dn. Q =19 710 m /rok (dz. 417) maxrok. 31.03.2020 r. OS-6223/06/09 3 UG w Zakrzewie Qśr.dob. =300 m /d z dn. 27.03.2009 r. 3 16. m. Zakrzewo Qmax.d =380 m /d rów melioracyjny wa żne do dn. 3 (dz. 195/13) Q =109 500 m /rok 31.03.2014 r. maxrok. Gmina Złotów OS.6341.2.27.2012 3 ZWiK Złotów Qmaxh =21,82 m /h z dn. 01.10.2012 r. 3 rów melioracji 17. m. Radawnica Qśr.dob. =461,40 m /d wa żne do dn. 3 szczegółowej (dz. 340) Q =168 411,0 m /rok 30.09.2022 r. maxrok. Fundacja Pomocy OS.6341.2.11.2012 Osobom 3 Qd.max =6,0 m /d z dn. 28.05.2012 r. Niepełnosprawnym 3 18. Qśr.dob. =2,5 m /d do ziemi wa żne do dn. SŁONECZKO 3 Q =2 190,0 m /rok 28.05.2016 r. Stawnica 33 maxrok. (dz. 197/2) 3 OS.6341.2.10.2012 ZWiK Złotów Qmaxh =18,9 m /h 3 rów melioracji 19. z dn. 07.05.2012 r. m. Kaczochy Qśr.dob. =180,0 m /d 3 szczegółowej wa żne do dn. (dz. 340) Qmaxrok. =65 700 m /rok

64 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Podmiot odpowiedzialny Dopuszczalna ilo ść Lp. Decyzja Nazwa odbiornika Lokalizacja ścieków odprowadzanych oczyszczalni 31.12.2014 r. przeniesie decyzji z dn. 03.10.2011 r. OS.6341.2.14.2011 OS.6341.2.14.2011 3 Gmina Złotów Qmaxh =31,5 m /h z dn. 25.08.2011 r. 3 rów melioracji 20. m. Kaczochy Qśr.dob. =300 m /d wa żne do dn. 3 szczegółowej (dz. 357/1) Q =109 500 m /rok 31.08.2015 r. maxrok. OS-6223/27/09 3 Gmina Złotów Qmax.d =10,56 m /d z dn. 19.08.2009 r. 3 21. m. Grudna Qśr.dob. =9,60 m /d rzeka Gwda wa żne do dn. 3 (dz. 234/2) Q =3 504 m /rok 31.08.2018 r. maxrok. OS-6223/26/09 3 Gmina Złotów Qmax.d =13,20 m /d z dn. 18.08.2009 r. 3 22. m. Bielawa Qśr.dob. =12,00 m /d rów melioracyjny wa żne do dn. 3 (dz. 138/6) Q =3 804 m /rok 31.08.2018 r. maxrok. OS-6223/25/09 3 Gmina Złotów Qmax.d =13,20 m /d z dn. 17.08.2009 r. 3 23. m. Grodno Qśr.dob. =12,00 m /d rów melioracyjny wa żne do dn. 3 (dz. 329) Q = 4 380 m /rok 31.08.2018 r. maxrok. OS-6223/06/09 3 ZWiK Złotów Qmax.d =195 m /d z dn. 29.06.2009 r. 3 24. m. Pieczynek Qśr.dob. =130 m /d rów wa żne do dn. 3 (dz. 19) Q =47 450 m /rok 26.06.2014 r. maxrok. Źródło: Starostwo Powiatowe w Złotowie, pozwolenia na wprowadzanie oczyszczonych wód do odbiorników

W nawi ązaniu do wcze śniejszych informacji w zakresie Aglomeracji kanalizacyjnych, w kolejnej tabeli zostan ą przedstawione informacje dotycz ące odprowadzanych ścieków komunalnych do oczyszczalni ścieków funkcjonuj ących w ramach wytyczonych Aglomeracji kanalizacyjnych. Ze wzgl ędu na brak danych udost ępnionych przez wszystkich eksploatatorów obiektów, nie mo żna przedstawi ć pełnego zestawienia dla wszystkich oczyszczalni ścieków.

Tabela 21. Informacja o komunalnych oczyszczalniach ścieków w powiecie złotowskim Aglom. Aglom. Aglom. Aglom. Aglom. Aglom. Aglom. Obiekt Złotów Krajenka Okonek Jastrowie Radawnica Kleszczyna Zakrzewo wielko ść oczyszczalni 3 5 115 1 200 750 1 200 300 28 170 (m /dob ę) 19 43 liczba RLM 3 500 21,8 4 880 2 245 186,7 1 980 1 ścieki dopływaj ące i oczyszczone 939,0 171,0 278,0 288,4 87,0 11,0 72,0 (dam 3=tys.m 3/rok) w tym ścieki 3 3,0 10,0 25,2 12,9 2,0 1,0 6,0 dowo żone (dam ) ilo ść wytworzonych 762,0 508,0 10,6 41,2 7,5 1 32 osadów (Mg) Źródło: sprawozdanie z realizacji KPO ŚK (za rok 2012 Krajenka, pozostałe za rok 2011) ze strony www.kzgw.gov.pl

Powstaj ące na obiektach oczyszczalni ścieków komunalne osady ściekowe s ą przygotowywane i zagospodarowywane.

65 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Na ka żdym obiekcie sposób post ępowania z osadami jest ró żny: − osady s ą odwadniane i zag ęszczane, − osady s ą stabilizowane i higienizowane, − osady s ą prasowane, − osady s ą osuszane i wapnowane. Przygotowane do dalszego zagospodarowania osady ściekowe są wykorzystywane do uprawy ro ślin przeznaczonych do produkcji kompostu, do rekultywacji lub składowane są na terenie oczyszczalni ścieków, a tak że odbierane przez konkretnych odbiorców np. MZUK w Złotowie.

3.2. ELEKTROENERGETYKA

Na terenie powiatu złotowskiego jako sie ć zasilaj ąca słu żą linie 110 kV. Zasilaj ą one GPZ-ty (główne punkty zasilaj ące). Dokonywana jest w nich transformacja na średnie napi ęcie 15-20 kV przy pomocy transformatorów. Sie ć ta jest rozprowadzona po terenie w zale żno ści od potrzeb i zasila odbiorców oraz stacje transformatorowe. Stacje te zasilaj ą sie ć 0,4 kV, która za pomoc ą sieci napowietrznej lub kablowej zasila najwi ększ ą cz ęść odbiorców indywidualnych i przemysłowych. Na terenie powiatu funkcjonuj ą nast ępuj ące GPZ: 1. w gminie Złotów – GPZ w miejscowo ści Bł ękwit (GPZ Grupy Energetycznej ENEA S.A., Rejon Dystrybucji Wałcz): − moc obiektu 18 MW, − zasilane miejscowo ści: Złotów, Górzna, Nowiny, Ludwikowo, Piecewo, Osówka, Pomiarki, W ęgierce, Tarnówka, Pogórze, Sokolna, Paruszka, Dolnik, Skórka, Nowiny, Grodno, Krzywa Wie ś, Radawnica, Józefowo, Kiełpin, Łąkie, Scholastykowo, Huta, Trudna, Debrzno, Smolnica, Laskowo, Lipka, Potulice, Ługi, Nowa Wi śniewka, Stara Wi śniewka, Prochy, Stawnica, Batorowo, Batorówko, Czy żkowo, Białobłocie, Konradowo, Buczek Mały, Czernice, Zakrzewo, Głomsk, Osowiec, Buczek Wielki, Chwarstnica, Wersk, Kujanki, Kujan, Śmiardowo Złotowskie, Skic, Rudna, Krajenka, Kleszczyna, Karolewo, Sławianowo, Buntowo, Podró żna, D ąbrowa, Głubczyn, Maryniec, Żele źnica, Dolnik, Barankowo, Bartoszkowo, Annopole, Bł ękwit, Zalesie, Wąsosz, Nowa Świ ęta, Świ ęta, 2. w gminie Jastrowie – GPZ w miejscowo ści Jastrowie, ul. Narutowicza (GPZ Grupy Energetycznej ENEA S.A., Rejon Dystrybucji Wałcz): − moc obiektu 5 MW, − zasilane miejscowo ści: Jastrowie, Nadarzyce, Kłomino, Sypniewo, Samborsko, Ptusza, Kr ępsko, Plecemin, Płytnica, Zagórze, Smolary, 3. w gminie Okonek – GPZ w miejscowo ści Okonek ul. Wodna (GPZ Grupy Energetycznej ENEA S.A., Rejon Dystrybucji Wałcz): − moc obiektu 4 MW, − zasilane miejscowo ści: Ciosaniec, Borucino, Pniewo, Chwalimie, L ędyczek, Podgaje, Wądołek, B ąk, Łomczewo, Augustowo, Anielin, Karolino, Brok ęcino, Glinki Mokre, Glinki Suche, Loty ń, Kruszki, Babi Dwór, W ęgorzewo, Lubniczka, Lubnica, Okonek. Dla przebiegaj ących przez teren powiatu linii wysokiego napi ęcia, nale ży zabezpieczy ć pasy wolne od zabudowy: − dla linii NW 220 kV - strefa 80,0 m,

66 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

− dla linii NW 110 kV - strefa 32,0 m. Istniej ący układ elektroenergetyczny jest wystarczaj ący i nie tworzy ogranicze ń lokalizacyjnych ze wzgl ędu na mo żliwo ści zasilania.

Tabela 22. Dane dotycz ące odbiorców energii elektrycznej na terenie powiatu 2011 r. 2012 r. Charakterystyka Liczba Liczba odbiorców MWh Taryfa MWh Taryfa odbiorców odbiorców

Gosp. domowe 46 664 22 430 46 525 22 318

Odbiorcy na SN 60 359 75 55 254 72 G G Odbiorcy na NN 89 001 25 645 90 072 25 976

Oświetlenie uliczne 3 182 289 1 347 79

Źródło: ENEA Operator S.A. Pozna ń - dane za 2012 rok s ą niepełne z uwagi na przej ście z rozliczeniem usługi dystrybucji z dniem 01.01.2012 r. do nowego systemu rozlicze ń, w którym sprawozdawczo ść sporz ądzana jest zgodnie z obowi ązuj ącym sprawozdaniem G10.8 dla ARE

3.2.1. ŹRÓDŁA ENERGII ODNAWIALNEJ

Powiat Złotowski zajmuje 31 pozycj ę w rankingu powiatów (prowadzonym przez Zwi ązek Powiatów Polskich) w zakresie posiadanych instalacji energii odnawialnych – 1 370 urz ądze ń, w tym: − urz ądzenia wykorzystuj ące energi ę biomasy – 430 urz ądze ń, − urz ądzenia wykorzystuj ące energi ę wodn ą - 940 urz ądze ń. Urz ądzenia wykorzystuj ące biomas ę to kotły grzewcze oparte o drewno, pelet, odpady pochodz ące z obróbki drewna (na terenie powiatu funkcjonuje wiele zakładów zajmuj ących si ę meblarstwem i przemysłem drzewnym, tak wi ęc podmioty wykorzystuj ą lokalne surowce) oraz inne paliwa, jak np. olej opałowy. Do urz ądze ń tych zalicza si ę tak że wszelkie kominki, które słu żą do ogrzewania domów jednorodzinnych. Podmiotami, w których funkcjonuj ą kotły oparte o biomas ę s ą np.: − firma Transpil-Spedition - kocioł grzewczy dwukomorowy o mocy 1 500 kW, ogrzewaj ący suszarnie, biura oraz pomieszczenia socjalne, kocioł umieszczony w tartaku, paliwem są ścinki drewna oraz trociny, − firma Kujan - kocioł ogrzewaj ący suszarnie, biura oraz pomieszczenia socjalne, moc 1 200 kW, paliwem są ścinki drewna oraz trociny, − firma KLON - kotły ogrzewaj ące suszarnie, biura oraz pomieszczenia socjalne o mocach 1 500 kW, 800 kW oraz 1 000 kW, kotły umieszczone w tartaku, a wi ęc rodzajem paliwa s ą ścinki drewna oraz trociny, − firma Lignarius - stosowane s ą odpady z mechanicznej obróbki drewna, − „Martyna” Okonek - piec ogrzewaj ący pomieszczenia socjalne oraz suszarnie opalany ścinkami drewna o mocy 600 kW, − Tartak Jastrowie – piec ogrzewaj ący pomieszczenia socjalne oraz suszarnie opalany ścinkami o mocy 550 kW, − piec olejowy w O środku Zdrowia w Tarnówce, − Dom Seniora w Zakrzewie, Przedszkole Publiczne w Zakrzewie, Hala Widowiskowo –

67 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Sportowa w Zakrzewie, Publiczna Szkoła Podstawowa w Śmiardowie Złotowskim, Publiczna Szkoła Podstawowa oraz Gimnazjum w Zakrzewie – obiekty opalane peletem. W Gminie Tarnówka powstała równie ż uprawa wierzby energetycznej o wielko ści 1 ha. Kolejnymi instalacjami działaj ącymi w oparciu o energi ę odnawialn ą s ą elektrownie wodne (MEW), których w powiecie jest bardzo du żo. Zlokalizowane s ą one w miejscowo ściach: Krajenka, Podgaje, Jastrowie, Ptusza (dwie MEW), Płytnica, Osowo, Węgorzewo, Łomczewo, Lubnica, Skórka. Elektrownia wodna w miejscowo ści Podgaje to obiekt z dwoma turbinami o ł ącznej mocy 3 800 kW (gmina Okonek). Zarz ądc ą jest Energetyka Pozna ńska, Zakład Elektrowni Wodnych Sp. z o.o. Elektrownia wodna Jastrowie to elektrownia z dwoma turbinami o ł ącznej mocy 2 800 kW. Zlokalizowana jest na rzece Gwdzie (w 66 km) jest elektrowni ą eksploatowan ą przez Energetyk ę Pozna ńsk ą Zakład Elektrowni Wodnych Sp. z o.o. w Jastrowiu. Kolejnym obiektem jest elektrownia wodna W ęgorzewo o mocy 100 kW (gmina Okonek). Elektrownia wodna Ptusza to obiekt z dwoma turbinami o ł ącznej mocy 2 200 kW. Zlokalizowana jest na dz. 119/32 i pobiera wody z rzeki Gwdy. Eksploatatorem jest WARTER Sp. j. Oddział 1 Tarnówka. Wielko ść poboru została okre ślona w pozwoleniu wodnoprawnym na 5,2 - 18,4 m3/s (pozwolenie OS.6341.2.16.2012 z dnia 05.12.12 r., wa żne do 05.12.32 r.). Druga elektrownia wodna Ptusza to obiekt z jedn ą turbin ą o mocy 20 kW. Pobiera wody z rzeki Młynówki. Eksploatatorem jest Gospodarstwo Rolne Ptusza. Wielko ść poboru została okre ślona w pozwoleniu wodnoprawnym na 0,134 m3/s (pozwolenie OS-6223/17/08 z dnia 21.10.05 r., wa żne do 31.10.18 r.). Elektrownia wodna MEW PROMO zlokalizowana w Płytnicy, pobiera wody ze zbiornika wodnego Smolary na rzece Płytnica. Elektrownia wodna oparta o jedn ą turbin ę o mocy 15 kW. Wielko ść poboru została okre ślona w pozwoleniu wodnoprawnym na 0,45 m3/s (pozwolenie OS.6341.2.09.2011 z dnia 15.06.11 r., wa żne do 30.06.31 r.). Kolejnym obiektem jest elektrownia wodna ZKS ENERGO Sp. z o.o. Osowo (zlokalizowana na dz. 13/2). Pobór wód nast ępuje ze zbiornika wodnego Stołu ńsko na rzece Stołunia Obiekt oparty jest o jedn ą turbin ę o mocy 20 kW. Wielko ść poboru została okre ślona w pozwoleniu wodnoprawnym na 0,34 – 1,97 m3/s (pozwolenie OS.6223/51/10 z dnia 28.01.11 r., wa żne do 31.01.21 r.). Funkcjonuje równie ż Elektrownia Wodna Żarki S.C. w Łomczewie, na rzece Gwda w km 84+800. Jest to MEW o mocy 250 kW. Wielko ść poboru została okre ślona w pozwoleniu wodnoprawnym na 1,5-9,5 m3/s (pozwolenie OS.6223/13/04 z dnia 06.07.04 r., wa żne 25 lat). Elektrownia wodna zlokalizowana jest równie ż w Lubnicy, na rzece Gwda (osoba prywatna, gmina Okonek). Elektrownia wodna oparta jest o dwie turbiny o mocy 1,88 kW i 2,62 kW. Wielko ść poboru została okre ślona w pozwoleniu wodnoprawnym na 5,25 m3/s (pozwolenie OS-6223/33/06 z dnia 25.01.2007 r., wa żne 20 lat). Na rzece Głomii (w km 11+132) zlokalizowana jest tak że MEW w miejscowo ści Skórka (osoba prywatna). Jest to obiekt o mocy 3-12 kW. Wielko ść poboru została okre ślona w pozwoleniu wodnoprawnym na 2,50 m3/s (pozwolenie OS-6223/63/05 z dnia 27.02.06 r., wa żne do 31.12.15 r.). W Krajence, na rzece Głomii (w km 28+750) działa tak że elektrownia wodna MEW przy Zespole Szkół Spo żywczych Młyn Szkoleniowy Krajenka (dz. 192/9). Elektrownia

68 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020 wodna składa si ę z jednej turbiny o mocy 20-24 kW. Wielko ść poboru została okre ślona w pozwoleniu wodnoprawnym na 1,50 m3/s (pozwolenie OS.6223/50/10 z dnia 15.02.11 r., wa żne do 31.01.21 r.). Ponadto działa elektrownia wodna, dla której wnioskodawc ą o pozwolenie wodnoprawne była osoba prywatna, która pobiera wody z rzeki Głomia w km 2+590. Elektrownia wodna zabudowana jest z trzech turbin, o mocy – 17 kW, 13 kW i 30 kW. Wielko ść poboru została okre ślona w pozwoleniu wodnoprawnym na 3,75 m3/s (pozwolenie OS-6223/12/06 z dnia 05.06.06 r., wa żne do 31.05.26 r.). Energia odnawialna na terenie powiatu produkowana będzie równie ż w oparciu o siłownie wiatrowe. W gminie Tarnówka ma powsta ć farma wiatrowa Klukowo II w okolicy miejscowo ści Annopole. Inwestorem jest Alfa Sp. z o. o. al. Wojska Polskiego 156, 71-324 Szczecin. Niniejsza inwestycja obejmuje budow ę 15 wiatraków o mocy 2 MW ka żdy. W gminie Krajenka zostały zło żone 2 wnioski o wydanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach: − park elektrowni wiatrowych, inwestor – PW 51 Sp. z o.o. ul. Krótka 7, Podgórzyn – zgodnie z projektem wybudowane maj ą zosta ć 22 turbiny o ł ącznej mocy 55 MW, moc pojedynczej siłowni 2,5 MW, lokalizacja – Śmiardowo Kraje ńskie, Augustowo, Głubczyn (wniosek o wydanie decyzji z pa ździernika 2010 r.), − park elektrowni wiatrowych, inwestor – Alpha Wind Polska Sp. z o.o., ul. Kukułcza 15, Prze źmierowo – zgodnie z projektem wybudowana ma zosta ć 1 siłownia o mocy do 2 MW, moc pojedynczej siłowni 2,5 MW, lokalizacja – Paruszka (wniosek o wydanie decyzji z lipca 2009 r.). Równie ż w gminie Zakrzewo jest zainteresowanie energi ą odnawialn ą pozyskiwan ą z siły wiatru, np. w miejscowo ści Głomsk. Natomiast na terenie Gminy Okonek w chwili obecnej przewiduje si ę powstanie siłowni wiatrowych na dwóch obszarach – w miejscowości Łomczewo (2 szt.) i Wojnówko - Węgorzewo (21 szt.). Ponadto gmina współpracuje ze Stowarzyszeniem Zielona Krajna w zakresie promowania instalacji solarnych. Na terenie gminy Jastrowie ustanowiony został obszar pod budow ę farmy elektrowni wiatrowych FW Samborsko, inwestycja jest w trakcie realizacji. Tak że gmina Lipka uczestniczy w rozmowach z potencjalnymi inwestorami zainteresowanymi budow ą ferm wiatrowych na terenie gminy. Gmina jest obecnie na etapie zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego m.in. pod kątem mo żliwo ści budowy farm wiatrowych i paneli fotowoltaicznych. Natomiast w gminie Złotów w obowi ązuj ącym od roku 2011 Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Złotów, wyodr ębniono potencjalne rejony lokalizacji parków wiatrowych: park fotowoltaiczny „Franciszkowo” oraz wsie Nowy Dwór i Dzierz ąż enko dla instalacji pozyskiwania energii ze źródeł odnawialnych. W zestawieniu Zwi ązku Gmin i Powiatów nie wykazuje si ę urz ądze ń wykorzystuj ących energi ę słoneczn ą, jednak niew ątpliwie na tym terenie funkcjonuj ą kolektory słoneczne.

69 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

3.3. INSTALACJE EMITUJ ĄCE POLA ELEKTROMAGNETYCZNE

Na terenie powiatu złotowskiego funkcjonuje przynajmniej 36 anten nadawczych operatorów telefonii komórkowych, zainstalowanych na wysokich obiektach, tak aby wypromieniowywa ć pola elektromagnetyczne na du że wysoko ści. W dalszej cz ęś ci, oprócz tabelarycznego wykazu, zamieszczono równie ż rycin ę z lokalizacj ą stacji.

Tabela 23. Wykaz anten nadawczych na terenie powiatu złotowskiego Lp. Operator Poło żenie Miasto Złotów 1 PTK Centertel stacja bazowa telefonii komórkowej Polska Telefonia Cyfrowa 2 ul. Za Dworcem 3, komin ciepłowni miejskiej Sp. z o.o. (3 anteny PTK + 10 anten PTC + 9 anten Polkomtel) 3 POLKOMTEL S.A. stacja bazowa telefonii komórkowej 4 CENTERTEL Sp. z o.o. Złotów, Pl. Ko ściuszki, wie ża ko ścioła (7 anten) Gmina Krajenka 5 POLKOMTEL S.A. stacja bazowa telefonii komórkowej Krajenka, ul. Doma ńskiego 25, dz. 78, wie ża sieci ERA GSM 6 CENTERTEL Sp. z o.o. (6 anten + 7 anten Centertel) 7 CENTERTEL Sp. z o.o. stacja bazowa telefonii komórkowej Skórka, dz. 175/1, wie ża 8 POLKOMTEL S.A. (7 anten Centertel + 12 anten Polkomtel) Gmina Okonek 9 PTK Centertel stacja bazowa telefonii komórkowej Polska Telefonia Cyfrowa wie ża obserwacyjna na Górze Tecławskiej 10 Sp. z o.o. (3 anteny PTK + 4 anteny PTC) stacja bazowa telefonii komórkowej Polska Telefonia Cyfrowa 11 Chwalimie, dz. 120, stalowa wie ża Sp. z o.o. (7 anten) stacja bazowa telefonii komórkowej 12 POLKOMTEL S.A. Okonek, dz. 12/3, stalowa wie ża (7 anten) stacja bazowa telefonii komórkowej 13 CENTERTEL Sp. z o.o. Loty ń, dz. 107, wie ża kratowa (15 anten) stacja bazowa telefonii komórkowej 14 POLKOMTEL S.A. Lędyczek, dz. 187, wie ża (12 anten) stacja bazowa telefonii komórkowej 15 POLKOMTEL S.A. Loty ń, dz. 573/12, wie ża (11 anten) Gmina Jastrowie Polskie Górnictwo Naftowe stacja ł ączno ści radiotelefonicznej 16 i Gazownictwo S.A. dz. 2337 Jastrowie stacja bazowa telefonii komórkowej 17 PTK Centertel dz. 26/31 – wie ża p. po ż Nadle śnictwa Jastrowie (2 anteny)

70 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Lp. Operator Poło żenie Polska Telefonia Cyfrowa stacja bazowa telefonii komórkowej 18 Sp. z o.o. Jastrowie, ul. Roosevelta, dz. 1939, wie ża (10 anten) stacja bazowa telefonii komórkowej 19 POLKOMTEL S.A. Jastrowie, ul. Cmentarna 9/2, dz. 62, wie ża (9 anten) stacja bazowa telefonii komórkowej 20 CENTERTEL Sp. z o.o. Jastrowie, dz. 1977, wie ża (10 anten) stacja bazowa telefonii komórkowej 21 CENTERTEL Sp. z o.o. Sypniewo, dz. 43/2, wie ża (9 anten) Polska Telefonia Cyfrowa stacja bazowa telefonii komórkowej 22 Sp. z o.o. Jastrowie, dz. 2743/4, wie ża (11 anten) stacja bazowa telefonii komórkowej 23 POLKOMTEL S.A. Sypniewo, dz. 379/12, wie ża (12 anten) stacja bazowa telefonii komórkowej 24 POLKOMTEL S.A. Nadarzyce, dz. 71/4, wie ża ERA GSM (8 anten) Gmina Lipka Polska Telefonia Cyfrowa stacja bazowa telefonii komórkowej 25 Sp. z o.o. Lipka, ul. Ko ściuszki 26, wie ża ko ścioła (2 anteny) stacja bazowa telefonii komórkowej 26 POLKOMTEL S.A. Lipka, ul. 4 Dywizji Piechoty, dz. 254/12, wie ża (11 anten) Gmina Tarnówka stacja bazowa telefonii komórkowej 27 POLKOMTEL S.A. Płytnica, dz. 62, stalowa wie ża (5 anten) stacja bazowa telefonii komórkowej Polska Telefonia Cyfrowa 28 Płytnica, dz. 96, stalowa wie ża Sp. z o.o. (8 anten) stacja bazowa telefonii komórkowej Polska Telefonia Cyfrowa 29 Sp. z o.o. Tarnówka, ul. Zwyci ęstwa 2, dz. 1130, maszt na budynku Urz ędu Gminy (1 antena) stacja bazowa telefonii komórkowej 30 CENTERTEL Sp. z o.o. Płytnica, dz. 66, wie ża (7 anten) Gmina Zakrzewo stacja bazowa telefonii komórkowej Polska Telefonia Cyfrowa 31 Sp. z o.o. Zakrzewo, ul. Kolejowa 10, dz. 123/1, wie ża telekomunikacyjna (8 anten) stacja bazowa telefonii komórkowej 32 CENTERTEL Sp. z o.o. Głomsk, dz. 58, wie ża kratownicowa (11 anten) stacja bazowa telefonii komórkowej 33 POLKOMTEL S.A. Zakrzewo, ul. Kolejowa 24, dz. 124/3, wie ża (11 anten) Gmina Złotów 34 b.d. stacja bazowa telefonii komórkowej w Bługowie 35 b.d. stacja bazowa telefonii komórkowej w Radawnicy

71 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Lp. Operator Poło żenie 36 b.d. stacja bazowa telefonii komórkowej w Klukowie Źródło: mapa.btsearch.pl, Starostwo Powiatowe w Złotowie

Ryc. 3. Lokalizacja stacji bazowych telefonii komórkowej na terenie powiatu złotowskiego i okolic Źródło: mapa.btsearch.pl

3.4. GAZOWNICTWO

Eksploatacj ą sieci gazowniczej w powiecie złotowskim zajmuj ą si ę dwa podmioty: − Polska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o., Oddział w Poznaniu (PSG), − DUON w Poznaniu.

PSG świadczy usług ę dystrybucji gazu ziemnego w nast ępuj ących miejscowo ściach gmin powiatu:

72 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

− w gminie Okonek – Loty ń, Anielin, Okonek, Borucino oraz Podgaje (stopie ń gazyfikacji gospodarstw domowych – 10,69 %), − w gminie Jastrowie – tylko miasto Jastrowie (stopie ń gazyfikacji gospodarstw domowych – 10,89 %), − w gminie Krajenka – Krajenka, Augustowo, Głubczyn, Podró żna, Śmiardowo Kraje ńskie (stopie ń gazyfikacji gospodarstw domowych – 24,87 %). Operator ten eksploatuje nast ępuj ące odcinki gazoci ągów wysokiego ci śnienia (rozkład sieci na rycinach na ko ńcu rozdziału): − gazoci ąg Śmiardowo – Szczecinek ( średnica DN 250), − gazoci ąg do miejscowo ści Łob żenica ( średnica DN 80), − gazoci ąg do miejscowo ści Śmiardowo Kraje ńskie ( średnica DN 100), − gazoci ąg do miejscowo ści Krajenka ( średnica DN 100), − gazoci ąg do miejscowo ści Złotów ( średnica DN 150), − gazoci ąg do miejscowo ści Podgaje ( średnica DN 100), − gazoci ąg do miejscowo ści Jastrowie ( średnica DN 100), − gazoci ąg do miejscowo ści Okonek (średnica DN 100), − gazoci ąg do miejscowo ści Loty ń ( średnica DN 100). System gazowniczy opiera si ę równie ż o stacje redukcyjno – pomiarowe wysokiego ci śnienia, które na terenie powiatu znajduj ą si ę w nast ępuj ących punktach: − Jastrowie (przepustowo ść stacji 6 000 m3/h), − Krajenka (przepustowo ść stacji 600 m3/h), − Śmiardowo Kraje ńskie (przepustowo ść stacji 1 600 m3/h), − Okonek (przepustowo ść stacji 3 000 m3/h), − Loty ń (przepustowo ść stacji 1 600 m3/h), − Podgaje (przepustowo ść stacji 1 600 m3/h), − Złotów (przepustowo ść stacji 10 000 m3/h). PSG Oddział w Poznaniu w gminie Złotów posiada tylko sie ć gazow ą wysokiego ci śnienia, który zasila dystrybucyjne gazoci ągu średniego ci śnienia firmy DUON S.A.

Tabela 24. Liczba odbiorców gazu wg PSG, Pozna ń Gmina Gmina Gmina Ogółem Obszar Jastrowie Krajenka Okonek Powiat gospodarstwa domowe ogółem 531 727 399 1 657 w tym ogrzewaj ący mieszkania 171 172 112 455 przemysł i budownictwo 13 7 9 29 usługi 29 28 33 90 handel 15 9 10 34 pozostali odbiorcy 3 1 5 9 Razem 591 772 456 1 819 Źródło: Polska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o., Oddział Pozna ń, 2012

73 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Tabela 25. Długo ść gazoci ągów dystrybucyjnych wg PSG, Pozna ń Długo ść gazoci ągu [km] Gmina wysokiego średniego Razem ci śnienia ci śnienia Jastrowie 3,3 23,97 27,27 Krajenka 15,08 34,07 49,15 okonek 27,73 28,65 56,38 Złotów 21,84 0 21,84 Tarnówka 4,76 0 4,76 Razem powiat 72,71 86,69 159,40 Źródło: Polska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o., Oddział Pozna ń, 2012

Tabela 26. Ilo ść przył ączy gazowych wg PSG, Pozna ń Ilo ść czynnych przył ączy [szt.] Długo ść Gmina w tym do ogółem budynków przył ączy [km] mieszkalnych Jastrowie 350 326 6 014 Krajenka 404 365 6 869 okonek 268 246 4 499 Razem powiat 1 022 937 17 382 Źródło: Polska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o., Oddział Pozna ń, 2012

Ryc. 4. Sie ć gazowa wysokiego ci śnienia na terenie powiatu złotowskiego Źródło: PSG Pozna ń, 2012

74 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Ryc. 5. Gazoci ągi średniego ci śnienia zasilane ze Śmiardowa Kraje ńskiego Źródło: PSG Pozna ń, 2012

Ryc. 6. Gazoci ągi średniego ci śnienia zasilane z Podgaja Źródło: PSG Pozna ń, 2012

75 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Ryc. 7. Gazoci ągi średniego ci śnienia zasilane z Jastrowia Źródło: PSG Pozna ń, 2012

Ryc. 8. Gazoci ągi średniego ci śnienia zasilane z Krajenki Źródło: PSG Pozna ń, 2012

76 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Ryc. 9. Gazoci ągi średniego ci śnienia zasilane z Okonka Źródło: PSG Pozna ń, 2012

Ryc. 10. Gazoci ągi średniego ci śnienia zasilane z Lotynia Źródło: PSG Pozna ń, 2012

Natomiast operator DUON Pozna ń eksploatuje sie ć gazow ą tylko na terenie miasta Złotów. Do sieci gazowej eksploatowanej przez ten podmiot wykonanych było w mie ście, na koniec roku 2012 – 1 133 przył ączy dla odbiorców indywidualnych oraz dla wi ększych odbiorców instytucjonalnych. Ł ączna długo ść przył ączy to 20,3222 km. DUON zarz ądca

77 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020 pi ęcioma stacjami przemysłowymi o przepustowo ści: Q=1 600 m3/h, Q=600 m3/h, Q=600 m3/h, Q=250 m3/h oraz Q=160 m3/h. Na koniec 2012 roku w Złotowie indywidualnych klientów DUON, odbieraj ących gaz było 717 osób, które zu żyły 889 339 m3 gazu, natomiast klientów instytucjonalnych odbieraj ących gaz było 78, zu żyły one odpowiednio wi ęcej - 3 342 517 m3. W Złotowie dostarczany jest gaz ziemny grupy E. DUON przyjmuje, że miasto Złotów zgazyfikowane jest w 100 %, natomiast obszary przylegaj ące do granic miasta np. Dzierz ąż enko zgazyfikowana jest tylko cz ęś ciowo (w cz ęś ci bezpo średnio przylegaj ącej do miasta). Długo ść gazoci ągu na terenie miasto wynosi prawie 33 km. Ewentualna dalsza gazyfikacja b ędzie polegała na wykonywaniu przył ączy w obr ębie istniej ącej sieci gazowej lub niewielkiej jej rozbudowie.

3.5. CIEPŁOWNICTWO

Głównym źródłem zanieczyszcze ń na obszarze opracowania s ą przede wszystkim stosowane przestarzałe systemy grzewcze. W obr ębie zabudowy jednorodzinnej, która dominuje na terenie powiatu, przewa żaj ą indywidualne systemy ogrzewania. Zorganizowane systemy ogrzewania odgrywaj ą mniejsz ą rol ę i swoim zasi ęgiem obejmuj ą budynki wielorodzinne w Złotowie (operator Sydkraft), bloki mieszkalne w Okonku (Agencja Mienia Wojskowego) lub nale żą ce do byłych PGR – na terenach wiejskich oraz w Jastrowiu (ZECiUK Jastrowie). Do ogrzewania zabudowy mieszkaniowej i obiektów prowadz ących działalno ść gospodarcz ą stosuje si ę najcz ęś ciej paliwa stałe: w ęgiel i koks, które – zwłaszcza przy mniej sprawnych urz ądzeniach spalania – powoduj ą emisj ę zanieczyszcze ń do powietrza: SO 2,

NO 2, CO 2, pyłów. Sporadycznie do ogrzewania obiektów stosowany jest gaz propan – butan lub olej opałowy – paliwa bardziej korzystne z ekologicznego punktu widzenia ni ż paliwa stałe. Szereg przedsi ębiorstw przeprowadza wymian ę starych kotłów na nowe, bardziej ekologiczne. W mie ście Złotów budownictwo wielorodzinne ogrzewane jest z kotłowni rejonowej KR1 opalanej węglem kamiennym (warto ść energetyczna 22-24 MJ/kg) o mocy 38,1 MW (kotłownia wysokotemperaturowa). Obiekt zlokalizowany jest przy ul. Za Dworcem. Sydkraft Złotów, zarz ądca sieci ciepłowniczej, produkuje energi ę ciepln ą tak że w oparciu o 3 lokalne kotłownie gazowe zlokalizowane na terenie Złotowa o ł ącznej mocy 0,5 MW. Spółka dysponuje zmodernizowan ą baz ą produkcyjn ą, zapewniaj ącą uzyskiwanie wysokiej sprawno ści spalania paliw w procesie wytwarzania ciepła. Ponadto zainstalowane kotły wspomagane s ą nowoczesn ą aparatur ą kontrolno-pomiarow ą, gwarantuj ącą wysok ą efektywno ść produkcji. Moc cieplna zainstalowanych kotłów zapewnia zarówno bezpiecze ństwo dostaw dla dotychczasowych odbiorców, jak równie ż pozwala na realizacj ę przył ącze ń kolejnych obiektów. Wytwarzanie energii odbywa si ę w wysoce sprawnych kotłach, co pozwala na ograniczenie zu życia w ęgla. Ponadto kotłownia wyposa żona jest w nowoczesne instalacje odpylania, dzi ęki którym znacznemu ograniczeniu ulega emisja pyłów. Przył ączenia do sieci ciepłowniczej obiektów ogrzewanych za pomoc ą pieców węglowych znacz ąco wpływa na ograniczenie emisji zanieczyszcze ń i popraw ę jako ści powietrza w centrum miasta. Spółka dostarcza energi ę ciepln ą dla około 60 % mieszka ńców Złotowa oraz dla wi ększo ści instytucji samorz ądowych, sfery handlu i usług i drobnego biznesu, jak równie ż dla cz ęś ci firm z sektora przemysłu. Sie ć ciepłownicza jest stale rozwijana obejmuj ąc swym

78 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020 zasi ęgiem nowe obiekty w rejonie: ulicy Za Dworcem, ulicy Wojska Polskiego, ulicy Staszica, ulicy Królowej Jadwigi, Placu Ko ściuszki, ulicy Panny Marii, ulicy Bocznej, ulicy Jagiełły, obiektów Aresztu Śledczego, obiektów osiedla na terenie byłego tartaku, budynków spółdzielni Nowo ść oraz ZTBS, jak równie ż hali widowiskowo - sportowej. Zgodnie ze sprawozdaniem SG-01 za rok 2012 do sieci ciepłowniczej w mie ście podł ączone są 332 budynki (według danych Sydkraft do sieci podł ączonych jest 316 budynków). Dystrybucja energii cieplnej odbywa si ę poprzez sie ć ciepłownicz ą wysokoparametrow ą o ł ącznej długo ści ponad 17,631 km (w prawie 64 % jest to sie ć wykonana jest w technologii rur preizolowanych, ponad 7 % to sie ć napowietrzna, a pozostała cz ęść wybudowana jest w technologii kanałowej – niecałe 30 %). Ponad 1,4 km sieci dystrybucyjnej to sie ć niskoparametrowa, a ponad 16 km - wysokoparametrowa. Zapewnieniu bezawaryjnej pracy sieci oraz ograniczeniu strat zwi ązanych z przesyłem ciepła słu żą przeprowadzane systematycznie przegl ądy termowizyjne oraz modernizacje wybranych odcinków ciepłoci ągu. W gminie Krajenka wi ększo ść obiektów zaopatrywana jest z lokalnych źródeł ciepła na paliwo gazowe b ądź węgiel kamienny. Budynki mieszkalne jednorodzinne zasilane s ą z własnych kotłowni. W blokach mieszkalnych zasilanie jednego lub dwóch budynków odbywa si ę z pojedynczej kotłowni. Natomiast w gminie Jastrowie, głównym źródłem ciepła jest kotłownia wolno stoj ąca na ul. Wojska Polskiego 47, w której zainstalowane s ą dwa piece o mocy ka żdy 1 120 kW, oparte o gaz ziemny i olej opałowy. Kotłownia eksploatowana jest przez ZECiUK Jastrowie. Dodatkowe źródła energii cieplnej tworz ą kotłownie lokalne znajduj ące si ę na ul. Roosevelta 20, Wojska Polskiego 14, Słowackiego 17, 1 Maja 11. Przesyłanie i dystrybucja ciepła odbywa si ę poprzez system sieci ciepłowniczych o długo ści ok. 1,5 km. W gminie Lipka, Tarnówka, Zakrzewo i Złotów źródłami paleniska domowe opalane są równie ż paliwem stałym, głównie węglem i drewnem. Ponadto funkcjonuj ą kotłownie na olej opałowy i na gaz. W małych miejscowo ściach, w szczególno ści na obszarach wiejskich problemem jest opalanie budynków odpadami komunalnymi (butelki plastikowe, makulatura, zafoliowany papier, folia), których spalanie, w szczególno ści w okresie jesiennym – powoduje powstawanie dodatkowych szkodliwych dla zdrowia związków. W zabudowie mieszkaniowej jednorodzinnej i w indywidualnych gospodarstwach, a szczególnie w nowych budynkach mieszkalnych na terenie powiatu zalecane jest stosowanie systemów grzewczych, preferuj ących paliwa ekologiczne, eliminuj ące zanieczyszczenia atmosfery. Zapisy dotycz ące tego wymogu powinny by ć realizowane na poziomie gminy, w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Celem zmniejszenia strat cieplnych w działaj ących sieciach konieczna jest wymiana sieci na nowe. Konieczna jest równie ż termomodernizacja budynków na terenie całego powiatu, gdy ż to pozwoli na zmniejszenie zu życia ciepła.

3.6. KOMUNIKACJA

3.6.1. DROGI

Sie ć drogow ą na terenie powiatu złotowskiego tworz ą ogólnodost ępne drogi publiczne, które ze wzgl ędu na funkcj ę jak ą pełni ą, dzieli si ę na nast ępuj ące kategorie: drogi krajowe, wojewódzkie, powiatowe i gminne. Zarz ądcami dróg, do wła ściwo ści, których

79 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020 nale żą sprawy z zakresu planowania budowy, modernizacji, utrzymania i ochrony dróg, s ą nast ępuj ące jednostki: − dróg krajowych – Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad w Poznaniu, − dróg wojewódzkich – Zarz ąd Dróg Wojewódzkich w Poznaniu, − dróg powiatowych – Zarz ąd Dróg Powiatowych w Złotowie, − dróg gminnych – Burmistrzowie i Wójtowie poszczególnych gmin.

DROGA KRAJOWA

Przez powiat złotowski przebiegają dwie drogi krajowe, nr 11 i 22. Łączna długo ść dróg krajowych wynosi 69,896 km. Długo ść drogi nr 11 na tym terenie wynosi 42,672 km. Stan drogi oceniany jest ró żnie. GDDKiA ponad 66 % drogi na terenie powiatu ocenia w stanie dobrym, nieco ponad 28 % w stanie niezadowalaj ącym, a ponad 5 % drogi jest w stanie złym. Je żeli chodzi o drog ę krajow ą nr 22, to przebiega ona przez powiat złotowski na odcinku 26,896 km. Stan drogi jest bardziej zró żnicowany. Ponad 45 % odcinka GDDKiA zalicza w stanie złym, ponad 17 % niezadowalaj ącym i niecałe 38 % w stanie dobrym.

DROGI WOJEWÓDZKIE

Wielkopolski Zarz ąd Dróg Wojewódzkich w Poznaniu zarz ądza na terenie powiatu złotowskiego trzema odcinkami dróg wojewódzkich, które w sumie zajmuj ą długo ść 96,066 km: − nr 188 Człuchów – Debrzno – Złotów - Piła, długo ść 53,191 km (przebiega przez miasto i gmin ę Złotów, gmin ę Krajenka, gmin ę Lipka i gmin ę Zakrzewo), − nr 189 Jastrowie – Złotów - Wi ęcbork, długo ść 33,255 km (przebiega przez miasto i gmin ę Złotów, gmin ę Jastrowie i gmin ę Zakrzewo), − nr 190 Krajenka – Szamocin – Margonin – Wągrowiec - Gniezno, długo ść 9,620 km (przebiega przez gmin ę Krajenka). Stan techniczny ponad 67 km dróg jest oceniany jako dobry, co stanowi – ponad 70 %. Natomiast ponad 28 km dróg, czyli prawie 30 %, ocenia si ę w stanie wystarczaj ącym.

DROGI POWIATOWE

Przez teren powiatu złotowskiego przebiega 40 odcinków dróg powiatowych, o łącznej powierzchni 475,568 km. Zgodnie z ewidencj ą i ocen ą Powiatowego Zarz ądu Dróg w Złotowie około 50 % dróg powiatowych jest w złym stanie technicznym, w stanie średnim jest 27,5 %, a w dobrym tylko 22,5 %. Wykaz dróg powiatowych zawiera kolejna tabela.

Tabela 27. Wykaz dróg powiatowych na terenie powiatu złotowskiego Nazwa drogi Długo ść Numer na terenie Lp. Stan drogi Odcinek drogi drogi powiatu d – dobry / ś – średni / z - zły (km) 1 1000P Wilcze Laski – Loty ń ( ś) 3,264 Granica woj. – Loty ń 2 1001P Loty ń – Loty ń (z) 1,071 Stacja kolejowa – Loty ń 3 1002P Borki – Loty ń (z) 4,447 Borki – Loty ń 4 1003P Wojnowo – Loty ń (z) 3,479 Granica woj. – Loty ń 5 1004P Loty ń – Skoki – Lubnica (z) 7,810 Loty ń – Lubnica

80 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Nazwa drogi Długo ść Numer na terenie Lp. Stan drogi Odcinek drogi drogi powiatu d – dobry / ś – średni / z - zły (km) Skoki – Węgorzewo – Glinki 6 1005P 9,393 Skoki – droga kraj. nr 11 (z) 7 1006P Brok ęcino – Glinki Mokre (z) 4,498 Brok ęcino – Glinki Mokre 8 1007P Okonek – Łomczewo (z) 3,888 Okonek – Łomczewo 9 1008P Okonek – Lędyczek (d) 6,240 Okonek – Lędyczek Chwalimie – droga kraj nr 22 10 1009P 1,226 Chwalimie – droga kraj. nr 22 (z) 11 1010P Okonek – Jastrowie (d) 16,278 Okonek – droga powiat. nr 1013P 12 1011P Ciosaniec – Pniewo (z) 4,326 Ciosaniec – Pniewo 13 1012P Borucino – Podgaje (z) 5,440 Borucino – Podgaje 14 1013P Borne Sulinowo – Jastrowie (ś) 25,786 Granica woj. – Jastrowie 15 1014P Machliny – Nadarzyce (z) 0,520 Granica woj. – Nadarzyce 16 1015P Nadarzyce – Szwecja (z) 0,675 Nadarzyce – granica woj. 17 1016P Sypniewko (z) 1,763 Droga pow. nr 1013P – Sypniewko 18 1017P Sypniewo – Szwecja (z) 12,149 Sypniewo – granica woj. Brze źnica Kolonia – Brze źnica 19 1018P 6,980 Droga pow. nr 1017P – Brze źnica (z) 20 1019P Brze źnica – Budy (z) 9,775 Brze źnica – droga kraj. nr 22 21 1020P Samborsko (z) 2,064 Droga pow. nr 1013P – Samborsko 22 1021P Lędyczek – Złotów (d) 20,836 Lędyczek – Złotów 23 1022P Prusinowo – Złotów ( ś) 21,051 Granica woj. – Złotów Droga pow. nr 1021P – Bielawa – 24 1023P Bielawa (z) 3,681 1021P 25 1024P Krzywa Wie ś (ś) 0,529 Droga pow. nr 1021P – Krzywa Wie ś 26 1025P Kamie ń – Radawnica (ś) 3,733 Kamie ń – Radawnica 27 1026P Radawnica – Debrzno Wie ś (z) 20,118 Radawnica – Debrzno Wie ś 28 1027P Lipka – Łąkie (ś) 8,141 Lipka – Łąkie Radawnica – Stara Wi śniewka 29 1028P 7,496 Radawnica – Stara Wi śniewka (z) 30 1029P Nowy Dwór – Stawnica (z) 6,580 Nowy Dwór – Stawnica St. Wi śniewka – Ługi – droga pow. nr 31 1030P Stara Wi śniewka – Potulice (z) 4,834 1033P 32 1031P Stara Wi śniewka – Głomsk (ś) 4,658 Droga pow. nr 1022P – Głomsk Droga pow. nr 1022P – Zakrzewo – 33 1032P Prochy – Wersk (z) 14,420 Wersk Droga woj. nr 188 – Potulice – droga 34 1033P Lipka – Głomsk (ś) 10,528 woj. nr 188 35 1034P Lipka – Bługowo (z) 2,357 Lipka – Bługowo 36 1035P Lipka – Czy żkowo (ś) 8,571 Lipka – granica woj. 37 1036P Batorówko – Czy żkowo (z) 11,031 Batorówko – Białobłocie – Czy żkowo 38 1037P Lipka – Buczek Wielki (z) 6,240 Lipka – Buczek Wielki Droga woj. nr 188 – Rudna – granica 39 1038P Lipka – Łob żenica (z) 18,768 powiatu 40 1039P Stawnica – Zabajka (z) 2,529 Stawnica – droga woj. nr 188 41 1040P Zakrzewo – Kujan (d) 6,098 Zakrzewo – Kujan Zakrzewo – Śmiardowo 42 1041P 6,365 Zakrzewo – Śmiardowo Złotowskie Złotowskie (z) 43 1042P Ptusza – Złotów (ś) 18,131 Ptusza – Złotów Droga woj. nr 189 – Węgierce – 44 1043P Piecewo – Krajenka (d) 14,544 Krajenka 45 1044P Piecewo – Tarnówka (z) 5,406 Piecewo – Tarnówka 46 1045P Tarnówka – Bartoszkowo (z) 7,178 Tarnówka – droga pow. nr 1043P 47 1046P Tarnówka – Sokolna (z) 5,148 Droga pow. nr 1045P – Sokolna –

81 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Nazwa drogi Długo ść Numer na terenie Lp. Stan drogi Odcinek drogi drogi powiatu d – dobry / ś – średni / z - zły (km) droga nr 1045P 48 1047p Sokolna - Krajenka (z) 7,393 Sokolna Pogórze – Krajenka 49 1048P Bartoszkowo – Annopole (z) 2,099 Bartoszkowo – Annopole 50 1049P Świ ęta – Krajenka (z) 8,115 Świ ęta – Krajenka 51 1050P Złotów – Sławianowo 24,909 Złotów – Sławianowo Świ ęta – N. Świ ęta – droga pow. nr 52 1051P Świ ęta – Nowa Świ ęta (ś) 8,601 1050P 53 1052P Kleszczyna – Łob żenica (z) 4,774 Kleszczyna – Gajek – granica powiatu Kleszczyna – droga pow. nr 1050P 54 1053P Kleszczyna – Buntowo (z) 3,742 PGR Buntowo 55 1054P Czajcze – Buntowo (z) 6,700 Droga woj. nr 190 – Buntowo 56 1055P Buntowo – Bługowo (z) 1,273 Buntowo – Bługowo 57 1056P Paruszka – Podró żna (z) 12,773 Paruszka – Podró żna 58 1057P Krajenka – Augustowo (z) 4,752 Droga woj. nr 188 – Augustowo Czajcze – Śmiardowo Droga woj. nr 188 – Śmiardowo 59 1058P 4,804 Kraje ńskie (z) Kraje ńskie 60 1059P Głubczyn – Maryniec (z) 3,578 Głubczyn – Maryniec 61 1060P Głubczyn – Stare (z) 1,862 Głubczyn – granica powiaty 62 1069P Kr ępsko – Plecemin 1,733 Granica powiatu – Plecemin Granica powiatu – granica powiatu 63 1177P Piła – Zelgniewo – Kaczory (z) 3,892 (gm. Krajenka) 64 1066P Krajenka ul. 31 Stycznia (ś) 0,443 Krajenka, ul. 31 Stycznia 65 1067P Krajenka ul. Witosa (ś) 0,409 Krajenka, ul. Witosa 66 1065P Złotów ul. Brzozowa (z) 1,243 Złotów, ul. Brzozowa 67 1063P Złotów, ul. Kolejowa (z) 0,628 Złotów, ul. Kolejowa 68 1061P Złotów, ul. Norwida (d) 1,019 Złotów, ul. Norwida Złotów, ul. Obro ńców 69 1062P 0,624 Złotów, ul. Obro ńców Warszawy Warszawy (d) 40 1064P Złotów, ul. Szpitalna (d) 0,159 Złotów, ul. Szpitalna Razem (km) 475,568

Źródło: Zarz ąd Dróg Powiatowych w Złotowie

DROGI GMINNE

Przez teren powiatu złotowskiego przebiega wiele odcinków dróg gminnych, w tym: - w mie ście Złotów – 37,803 km (169 odcinków dróg gminnych, w wi ększo ści s ą to drogi o nawierzchni asfaltowej – 76,4 %, 3,2 % to drogi betonowe, 5 % to drogi wykonane z kostki, 1,2 % to drogi wybrukowane, a 14,2 % stanowi ą drogi gruntowe), - w gminie Krajenka – 43,941 km (brak szczegółowych danych), - w gminie Okonek (brak danych dotycz ących długo ści dróg gminnych, ze wzgl ędu na brak gminnej ewidencji trudno jest okre śli ć procentowo rodzaj dróg, s ą to w wi ększo ści drogi gruntowe, brukowe, tłuczniowe lub bitumiczne, ulepszone lub nie, bądź naturalne), - w gminie Jastrowie – brak danych, - w gminie Lipka – 56 km dróg (w wi ększo ści s ą to drogi o nawierzchni gruntowej – 44,82 %, 22,14 % to drogi o nawierzchni tłuczniowej i kamiennej, 20,36 % to drogi asfaltowe, a 12,68 % stanowi ą drogi żużlowe),

82 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

- w gminie Tarnówka – 20,82 km dróg (14 odcinków dróg gminnych w wi ększo ści s ą to drogi o nawierzchni gruntowej – 73,06 %, a 26,94 % stanowi ą drogi asfaltowe), - w gminie Zakrzewo – 49 km dróg (36 odcinków dróg gminnych, prawie 40 % to drogi o nawierzchni bitumicznej, pozostałe to drogi ulepszone kruszywem lub żużlem), - w gminie Złotów – 65 km (w tym o nawierzchni twardej 17 km i nawierzchni ulepszonej 12 km).

3.6.2. KOLEJ

Główny szlak kolejowy przebiegaj ący przez powiat, to linia Pozna ń – Koszalin - Kołobrzeg, przechodz ąca przez gminy Jastrowie i Okonek. Drugi szlak kolejowy, to trasa Piła - Chojnice przebiegaj ąca przez Złotów, gmin ę Krajenka, Lipka i Zakrzewo. Eksploatowane w powiecie linie kolejowe posiadaj ą długo ść 90 km. Linia kolejowa ze Złotowa do Wi ęcborka i dalej do Laskowic Pomorskich została kilka lat temu wycofana z eksploatacji.

Ryc. 11. Przebieg linii kolejowych na terenie powiatu złotowskiego Źródło: pkp.pl/cop/mapa

3.7. GOSPODARKA ODPADAMI W POWIECIE

Gospodarka odpadami prowadzona była dot ąd zgodnie z Planem Gospodarki Odpadami dla powiatu złotowskiego, opracowanym w 2009 roku oraz zgodnie z gminnymi Planami. Od stycznia 2012 roku zacz ęła obowi ązywa ć znowelizowana ustawa o utrzymaniu porz ądku i czysto ści w gminach, która to nakłada na Gminy inne, bardziej systemowe i szersze obowi ązki w zakresie gospodarki odpadami, a dokumentem strategicznym w tym wzgl ędzie staje si ę obecnie Regulamin utrzymania czysto ści i porz ądku w gminie, który został zaktualizowany przez ka żdą z gmin zgodnie z wojewódzkim planem gospodarki

83 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020 odpadami. Tym samym gospodarka odpadami została przekazana Gminom i to na poziomie gminy cały system gospodarowania odpadami b ędzie si ę rozwijał. Zagadnienia zwi ązane z gospodark ą odpadami zostały przekazane przez poszczególne gminy dwóm zwi ązkom mi ędzygminnym na podstawie odr ębnych uchwał: − Zwi ązkowi Gmin Krajny (obejmuje gminy: miasto Złotów, gmina Lipka, Zakrzewo, Tarnówka, Złotów i Łob żenica), − Zwi ązkowi Mi ędzygminnemu „Pilski Region Gospodarki Odpadami Komunalnymi” (obejmuje gminy: Biało śliwie, Czarnków, Drawsko, Jastrowie, Kaczory, Krajenka, Krzy ż Wlkp., Miasteczko Kraje ńskie, Okonek, miasto Piła, Szydłowo, Uj ście, Wiele ń, Wyrzysk, Wysoka). Uchwały, jakie gminy były zobowi ązane podj ąć w oparciu o ustaw ę o utrzymaniu czysto ści i porz ądku w gminach, zostały uchwalone w ramach zwi ązków. Charakteryzuj ąc ogólnie system gospodarki odpadami na terenie powiatu zostan ą przedstawione ilo ści odpadów zebranych na terenie poszczególnych gmin. Ze wzgl ędu na brak danych dotycz ących ilo ści zebranych odpadów przekazanych przez poszczególne jednostki, zestawienie oparto na statystyce publicznej.

Tabela 28. Ilo ści odpadów komunalnych z terenu powiatu złotowskiego w roku 2012 odpady zmieszane z gospodarstw ilo ść budynków odpady z gospodarstw Gmina domowych obj ętych zbiórk ą komunalne domowych [Mg] przypadaj ące na odpadów [szt.] ogółem [Mg] 1 mieszka ńca [kg] Miasto Złotów 1 830,62 1 196,50 63,8 *1 991 Gmina Krajenka 1 145,07 870,29 115,8 *1 396 Gmina Okonek 1 359,90 1 020,02 113,3 *1 649 Gmina Jastrowie 2 221,30 1 797,33 152,7 1 255 Gmina Lipka 604,00 489,80 86,6 *1 061 Gmina Tarnówka 127,00 93,10 29,8 *648 Gmina Zakrzewo 324,30 230,80 46,7 *959 Gmina Złotów 445,30 330,50 34,6 1 519 Ogółem Powiat 8 057,49 6 028,34 - 10 478 Źródło: GUS, Bank Danych Regionalnych (2012), *sprawozdanie SG-01 za rok 2012

W roku 2012 na terenie powiatu zebrano ponad 8 tys. Mg odpadów komunalnych, z czego najwi ęcej zebrano ich gminie Jastrowie oraz mie ście Złotów. Najmniej natomiast w gminach Tarnówka, Zakrzewo i Złotów. Rozpatruj ąc udział poszczególnych gmin w ilo ści odpadów komunalnych pochodz ących z gospodarstw domowych to zestawienie wygl ąda tak samo.

84 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

2500

2000

1500

1000

500

0 Miasto Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Złotów Krajenka Okonek Jastrowie Lipka Tarnówka Zakrzewo Złotów

Wykres 20. Ilo ść zebranych zmieszanych odpadów komunalnych na terenie powiatu złotowskiego Źródło: opracowanie własne na podstawie zebranych danych 2000 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 Miasto Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Złotów Krajenka Okonek Jastrowie Lipka Tarnówka Zakrzewo Złotów

Wykres 21. Ilo ść zebranych zmieszanych odpadów komunalnych z gospodarstw domowych na terenie powiatu złotowskiego Źródło: opracowanie własne na podstawie zebranych danych

Bior ąc pod uwag ę ilo ść odpadów komunalnych przypadaj ącą na jednego mieszka ńca, to zdecydowanie najwi ęcej kilogramów przypadało w gminie Jastrowie, Krajenka oraz Okonek (po kolei prawie 153 kg w gminie Jastrowie, ponad 115 kg w Krajence oraz ponad 113 kg w Okonku). W gminie Lipka i mie ście Zlotów ilo ść kilogramów była podobna, 63-86 kg/mieszka ńca. Natomiast najmniej kilogramów przypadało na mieszka ńca w gminach Tarnówka i Złotów, odpowiednio prawie 30 kg i prawie 35 kg.

85 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

34,6 29,8 46,7 63,8 Miasto Złotów

115,8 Gmina Krajenka 86,6 Gmina Okonek Gmina Jastrowie

113,3 Gmina Lipka 152,7 Gmina Tarnówka Gmina Zakrzewo Gmina Złotów

Wykres 22. Ilo ść odpadów komunalnych z gospodarstw domowych przypadaj ąca na 1 mieszka ńca na terenie powiatu złotowskiego Źródło: opracowanie własne na podstawie zebranych danych

Zgodnie z zebranymi danymi w 2012 roku budynków objętych zbiórk ą odpadów komunalnych było 10 478. Ważnym składnikiem gospodarki odpadami komunalnymi na terenie analizowanej jednostki jest selektywna zbiórka odpadów. W roku 2012 na terenie powiatu, w poszczególnych gminach zebrano nast ępuj ące ilo ści odpadów selektywnych (ze wzgl ędu na nieprzekazanie danych przez wszystkie jednostki niemo żliwe jest pełne zestawienie):

Tabela 29. Odpady selektywnie zebrane na terenie powiatu złotowskiego Rodzaj Miasto Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina Gmina odpadów Złotów Krajenka Okonek Jastrowie Lipka Tarnówka Zakrzewo Złotów papier 24,4 16,4 6,8 b.d. 2,6 0 2,4 b.d. i tektura szkło 258,0 46,3 39,9 b.d. 20,4 27,1 55,3 b.d. tworzywa 59,1 47,6 9,4 b.d. 9,1 8,4 11,8 b.d. sztuczne metale 3,0 0 0 b.d. 0 0,1 0 b.d. tekstylia 0 0 0 b.d. 0 0 0 b.d. niebez- 0,5 0,4 0 b.d. 0 0 0,1 b.d. pieczne wielko- 10,0 4,4 0,3 b.d. 0 0 0 b.d. gabarytowe zu żyty sprz ęt 24,9 4,1 5,5 b.d. 4,1 0 4,1 b.d. biodegra- 502,0 30,1 1,8 b.d. 0 3,7 31,0 b.d. dowalne Razem 881,9 149,3 58,2 b.d. 36,2 39,3 104,7 b.d. Źródło: sprawozdania SG-01 za rok 2012 Złotów, Krajenka, Okonek, Lipka, Tarnówka sprawozdanie SG-01 2011 Zakrzewo

Do tej pory to mieszka ńcy decydowali, który podmiot b ędzie odbierał z terenu nieruchomo ści odpady komunalne. Zgodnie z nowelizacj ą ustawy zezwolenie na prowadzenie działalno ści w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomo ści z terenu powiatu posiadaj ą podmioty wpisane do Rejestru działalno ści regulowanej w zakresie odbierania odpadów komunalnych od wła ścicieli nieruchomo ści

86 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020 i je żeli gmina (Zwi ązek) nie obj ęła nieruchomo ści zamieszkałych i niezamieszkałych zbiórk ą odpadów komunalnych, to wówczas umowy mo żna podpisa ć z nast ępuj ącymi firmami: − ALTVATER Sp. z o.o., ul. Ł ączna 4A, 64-920 Piła, − Zakład Energetyki Cieplnej i Usług Komunalnych Sp. z o.o., ul. Wojska Polskiego 29, 64-915 Jastrowie, − Tip – Top Przeno śne Systemy Sanitarne Wynajem -Serwis Usługi Asenizacyjne, ul. Rodła 20, 64-920 Piła, − Przedsi ębiorstwo Komunalne, Sanikont, ul. Narutowicza 76/57, 88-100 Inowrocław, − Sanpil – Eko S.C. Katarzyna Płotka, Gabriela Runowska, Artur Jendrysiak, ul. Dąbrowskiego 8/611, 64-920 Piła, − Wrocławskie Przedsi ębiorstwo Oczyszczania Alba S.A., ul. Ostrowskiego 7, 53-238 Wrocław, − Przedsi ębiorstwo Komunalne Sanikont-bis Waldemar Zawistowski, ul. Aleja Rodła 45, 77-400 Złotów, − Miejski Zakład Usług Komunalnych Sp. z o.o., ul. Szpitalna 38, 77-400 Złotów, − Przedsi ębiorstwo Handlowo - Usługowe „EKO – FIUK”, ul. Świerczewskiego 2b, 78-320 Połczyn Zdrój, − Przedsi ębiorstwo Gospodarki Komunalnej Spółka z o.o., ul. Cie ślaka 6C, 78-400 Szczecinek, − SAN-EKO s.c. Katarzyna Płotka, Gabriela Runowska, Artur J ędrysiak, ul. Dąbrowskiego 8/611, 64-920 Piła, − SITA POMORZE Sp. z o.o., ul. Przemysłowa 10, 83-400 Ko ścierzyna, − Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Łobżenicy, ul. Wyrzyska 27a, 89-31 Łob żenica, − Zakład Handlowo-Usługowy SANUS Paweł Kmieciak, − Miejski Zakład Komunalny Sp. z o.o., 64-700 Czarnków Browarna, − Przedsi ębiorstwo Usług Komunalnych i Budowlanych „Kombud” Sp. z o.o., ul. Żeromskiego, 64-980 Trzcianka, − Remondis Sanitech Pozna ń Sp. z o.o., ul. Górecka, 61-483 Pozna ń, − ZUK Zakład Usług Komunalnych, ul. Wojska Polskiego, 64-761 Krzy ż Wlkp., − PHU Sprinter Jarosław Betka, ul. Ł ąkowa, 64-510 Wronki, − PHU FOX, ul. Ł ąkowa, 64-510 Wronki, − WERBENA Piotr Grzelak, ul. Żeromskiego, 78-630 Człopa, − P.T.H. PESTAR Eugeniusz Piechowski, ul. Iwaszkiewicza, 83-200 Starogard Gda ński, − Przedsi ębiorstwo Usług Komunalnych „TARO” Sp. z o.o., ul. Wiejska, 86-065 Lisi Ogon, − Zakład Sprz ątania Placów i Ulic Mielczarek, Soba ński s.j., ul. Jasielska, 60-476 Pozna ń, − Technika Sanitarna Sp. z o.o., ul. Jasielska, 60-476 Pozna ń, − Remondis Sanitech Pozna ń Sp. z o.o. - Oddział w W ągrowcu, ul. Skocka, 62-100 Wągrowiec, − Spółdzielnia Socjalna „Zielona Piła”, ul. Dąbrowskiego, 64-920 Piła, − Zakład Oczyszczania Miasta s.c. Rafał Górski-Dorota Górska, ul. Fabryczna, 64-800 Chodzie ż, − RAGN SELLS Sp. z o.o., ul. Post ępu 02-676 Warszawa,

87 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

− Firma „Komunalnik” Maria Grykier, ul. Pocztowa, 89-300 Wyrzysk, − PHU „Natura” Marek Michałowski, ul. Serocka, 85-552 Bydgoszcz, − Przedsi ębiorstwo Wielobran żowe Eugeniusz Grabowski, Starogrodzka, 78-500 Drawsko Pomorskie. Podmioty wpisane do Rejestru mogły startowa ć w przetargu ogłoszonym przez poszczególne zwi ązki mi ędzygminne na odbiór i transport odpadów komunalnych od wła ścicieli nieruchomo ści. W poszczególnych gminach, na podstawie przetargu odpady odbieraj ą: Miejski Zakład Usług Komunalnych Sp. z o. o. Złotów oraz Altvater Piła. Firma wyłoniona w przetargu odbiera od wła ścicieli nieruchomo ści nast ępuj ące frakcje odpadów: papier i tektura, tworzywa sztuczne i metal, szkło, bioodpady. Zbierane s ą tak że tzw. odpady problemowe: przeterminowane lekarstwa, zu żyte baterie i akumulatory, zu żyte urz ądzenia elektryczne i elektroniczne, zu żyte opony, odpady wielkogabarytowe, odpady budowlane i rozbiórkowe.

3.7.1. POWIAT ZŁOTOWSKI W I REGIONIE GOSPODARKI ODPADAMI

Podstawowym zało żeniem funkcjonowania gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce jest system rozwi ąza ń regionalnych, w których uwzgl ędnione s ą wszystkie niezb ędne elementy tej gospodarki w danych warunkach lokalnych. Powiat złotowski wchodzi w skład I Regionu Gospodarki Odpadami. Zaliczonych do niego zostało 41 gmin, z całej północnej cz ęś ci województwa wielkopolskiego. Wszystkie odebrane w granicach powiatu zmieszane odpady komunalne, odpady zielone oraz pozostało ści z sortowania odpadów komunalnych przeznaczone do składowania musz ą by ć odpowiednio przetworzone w Regionalnych Instalacjach Przetwarzania Odpadów Komunalnych (RIPOK) znajduj ących si ę w tym regionie. Miejscem zagospodarowania odebranych z terenu powiatu złotowskiego zmieszanych odpadów komunalnych, odpadów zielonych oraz pozostało ści z sortowania odpadów komunalnych przeznaczonych do składowania jest instalacja w gminie Szydłowo w miejscowo ści Kłoda, gdzie funkcjonuje składowisko odpadów spełniaj ące kryteria dla instalacji regionalnej (na dzie ń 31 grudnia 2011 r.). Ponadto odpady składowane s ą na terenie składowiska odpadów komunalnych w Mi ędzybłociu, w gminie Złotów, które pełni zast ępcz ą rol ę w systemie regionalnym.

88 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Ryc. 12. I Region Gospodarki Odpadami Źródło: Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Wielkopolskiego na lata 2012-2017

3.7.2. INSTALACJE DO ODZYSKU I UNIESZKODLIWIANIA ODPADÓW

Na terenie powiatu złotowskiego znajduje si ę jeszcze jedno czynne składowisko odpadów komunalnych w miejscowo ści Mi ędzybłocie (gmina Złotów). Składowisko odpadów w miejscowo ści Osowo (gmina Lipka) zostało zamkni ęte w lipcu 2013 roku. Z eksploatacji wył ączono tak że składowiska odpadów w Tarnówce, Jastrowiu, Krajence i Anielinie i poddano je rekultywacji. Miejski Zakład Usług Komunalnych Sp. z o.o. zajmuje si ę zarz ądzaniem Mi ędzygminnym Składowiskiem Odpadów Komunalnych innych ni ż niebezpieczne i oboj ętne w Mi ędzybłociu. Podstawow ą decyzj ę dla tego obiektu jest decyzja Starosty Złotowskiego z dnia 24.01.200 r. nr AB.7351/38-40/99/00, czyli pozwolenie na budow ę pod wzgl ędem struktury oraz składu masy przyjmowanych odpadów. Wojewoda Wielkopolski udzielił Miejskiemu Zakładowi Usług Komunalnych Sp. z o.o. w Złotowie pozwolenie zintegrowane dla instalacji pn.: Mi ędzygminne Składowisko odpadów innych ni ż niebezpieczne i oboj ętne w Mi ędzybłociu k. Złotowa (z dnia 20.12.05 r.). Dla tego obiektu została zatwierdzona instrukcja eksploatacji, decyzja Starosty Złotowskiego z dnia 02.06.2004 r. nr OS- 7633/55/04. Na podstawie ten instrukcji na składowisko odpadów mog ą by ć przyjmowane odpady inne ni ż niebezpieczne i oboj ętne, nie stwarzaj ące zagro żenia wybuchowego, promieniotwórczego i toksycznego. Powierzchnia terenu składowiska wynosi 4,40 ha, a powierzchnia kwatery - 1,46 ha. Eksploatacj ę składowiska rozpocz ęto 15.07.2001 r.

89 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Tabela 30. Informacja na temat składowiska odpadów Składowisko odpadów innych ni ż niebezpieczne Lokalizacja w m. Mi ędzybłocie (gm. Złotów) Pojemno ść 3 225 300,00 całkowita [m ] Pojemno ść wypełniona ł ącznie 3 81 30,00 z warstwami izolacyjnymi [m ] Pojemno ść pozostała [m 3] 144 000,00

Masa odpadów do przyj ęcia [Mg] 92 400,00 Masa zadeklarowanych odpadów 48 047,87 [Mg] obiekt spełnia wymagania w zakresie Posiadane decyzje posiadanych decyzji, w zakresie budowy i eksploatacji, w zakresie lokalizacji Stan instalacji zast ępcza w systemie regionalnym Źródło: Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Wielkopolskiego na lata 2012-2017

Natomiast składowiskiem odpadów w miejscowo ści Osowo zajmuje si ę Zakład Gospodarki Komunalnej Lipka. Powierzchnia terenu składowiska wynosi 1,2 ha. Składowisko odpadów komunalnych w Krajence to składowisko zamkni ęte decyzj ą Starosty Złotowskiego w 2008 roku (25.03.2008 r.), typu inne ni ż niebezpieczne i oboj ętne (IN). Dla tego obiektu wyznaczono le śny kierunek rekultywacji. Na terenie gminy Tarnówka do 2000 roku równie ż funkcjonowało składowisko odpadów, zostało zamkni ęte oraz zrekultywowane w kierunku le śnym. W roku 2006 natomiast zamkni ęto składowisko odpadów w Jastrowiu, obecnie prowadzona jest rekultywacja obiektu, a od roku 2015 rozpocznie si ę ko ńcowy etap rekultywacji, nasadzenia. Obiekt zostanie zrekultywowany w kierunku le śnym. Na terenie powiatu nie funkcjonuj ą obszary, na których nielegalnie s ą składowane odpady, tzw. „dzikie wysypiska śmieci”.

IV. OCENA I ANALIZA STANU ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO

4.1. POWIERZCHNIA ZIEMI

Rze źbę terenu powiatu złotowskiego ukształtował l ądolód skandynawski i powstałe z niego wody roztopowe. Spotka ć tu mo żna charakterystyczne formy polodowcowe takie jak: moreny czołowe, moreny denne, pola sandrowe i jeziora rynnowe. W pa śmie wzgórz moreny czołowej znajduje si ę najwy ższe wzniesienie powiatu – Brzuchowa Góra (208 m n.p.m.). Region Pojezierza Kraje ńskiego charakteryzuj ą przebiegaj ące przez pojezierze równole żnikowo ci ągi moreny czołowej urozmaicone falist ą i pagórkowat ą moren ą denn ą. Porastaj ą je bory zwane kuja ńskimi, wśród których poło żone jest jez. Borówno. Przewa ża tu krajobraz rolniczy, a lasów poza borami kuja ńskimi jest niewiele. Dolina Gwdy, która oddziela Pojezierze Kraje ńskie od Pojezierza Wałeckiego i Szczecineckiego w cz ęś ci północnej jest stosunkowo w ąska o wysokich zboczach, w cz ęś ci południowej rozszerza si ę tworz ąc rodzaj kotliny. Znaczn ą cz ęść mezoregionu porastaj ą bory.

90 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Kolejn ą jednostk ą tworz ącą rze źbę terenu powiatu jest Pojezierze Wałeckie. Powierzchnia terenu składa si ę głównie z moreny dennej płaskiej i falistej. Urozmaicaj ą go ci ągi moren czołowych oraz liczne rynny polodowcowe. Przewa ża krajobraz rolniczy z enklawami lasów. Tereny wokół Okonka obejmuje krajobraz Pojezierza Szczeci ńskiego, który charakteryzuje si ę bardzo urozmaicon ą rze źbą, na któr ą składa si ę pagórkowata morena denna z pagórkami moreny czołowej oraz licznymi jeziorami.

4.1.1. ZAGRO ŻENIA POWIERZCHNI ZIEMI

Zagro żeniami dla powierzchni ziemi mog ą by ć procesy geodynamiczne czyli ruchy masowe ziemi, zwi ązane przede wszystkim z działaniem sił przyrody, takimi jak gwałtowne opady deszczu, intensywne topnienie śniegu, podnoszenie si ę poziomu wód gruntowych oraz wezbrania rzek. Na terenie powiatu złotowskiego wyst ępuj ą obszary predysponowane do wyst ępowania ruchów masowych. Tereny te wskazane zostały na Mapie osuwisk i obszarów predysponowanych do wyst ępowania ruchów masowych na terenie województwa wielkopolskiego, której fragment (dotycz ący obszaru powiatu złotowskiego) zamieszczony został poni żej.

Ryc. 13. Lokalizacja osuwisk na terenie powiat złotowskiego Źródło: geoportal.pgi.gov.pl/portal/page/portal/SOPO/download

91 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Oprócz procesów naturalnych maj ących wpływ na powierzchni ę ziemi, na terenie powiatu obserwuje si ę tak że wpływ działalno ści człowieka. Wyra ża si ę on poprzez eksploatacj ę kopalin, która mo że powodowa ć rozległe powierzchniowe zmiany terenu w formie wyrobisk oraz zmiany w pionowym ukształtowaniu rze źby, a co za tym idzie zwi ększa si ę podatno ść na erozj ę odkrytych warstw ziemi i mo że nast ępowa ć obni żenie poziomu wód gruntowych. Obni żenie poziomu wód gruntowych w wyniku prowadzonej odkrywkowej eksploatacji kopalin mo że nast ąpi ć tylko w wyniku sztucznego obni żania poziomu wody gruntowej w wyrobisku. Istotne jest odpowiednie przygotowanie procesu wydobycia, a tak że wła ściwa rekultywacja po zako ńczonej eksploatacji. Przekształcenia powierzchni ziemi maj ą równie ż miejsce podczas zabiegów agrotechnicznych zwi ązanych z upraw ą ziemi. Zmiany i przekształcenia nast ąpiły tak że podczas budowy dróg, a tak że budowy sieci infrastrukturalnych i systemów melioracyjnych. Funkcjonuj ące na terenie powiatu składowiska odpadów równie ż przyczyniaj ą si ę do degradacji powierzchni ziemi. W roku 2013 zamkni ęto składowisko odpadów w miejscowo ści Osowo (gmina Lipka). Z eksploatacji wył ączono tak że składowiska odpadów w Tarnówce, Jastrowiu, Krajence i Anielinie i poddano je rekultywacji. Na terenie powiatu złotowskiego znajduje si ę jeszcze jedno czynne składowisko odpadów komunalnych w miejscowo ści Mi ędzybłocie (gmina Złotów). Ponadto do roku 2006 zagro żeniem był, obecnie zlikwidowany i zrekultywowany, mogilnik zlokalizowany w miejscowo ści Franciszkowo, w gminie Złotów. Był on zapełniony odpadami opakowa ń po środkach ochrony ro ślin, przeterminowanymi pestycydami i popiołami po termicznej likwidacji pestycydów.

4.1.2. SUROWCE MINERALNE

Zgodnie z danymi Pa ństwowego Instytutu Geologicznego na terenie powiatu zlokalizowanych jest wiele złó ż surowców. Zestawione w tabeli zło ża posiadaj ą ró żny stopie ń eksploatacji, niektóre s ą rozpoznane, lecz nie rozpocz ęto na nich eksploatacji, cz ęść jest aktualnie eksploatowanych, a na cz ęś ci wydobycie zostało ju ż zako ńczone. Eksploatuje si ę głównie kruszywa naturalne wieku czwartorz ędowego. Na terenie powiatu istniej ą tak że zło ża torfów, kredy, tak że wieku czwartorz ędowego.

92 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Tabela 31. Wykaz złó ż kopalin na terenie powiatu złotowskiego Nazwa zło ża Stan Rodzaj Powierzchnia Lp. Rodzaj kopaliny Rekultywacja Średnie parametry zło ża [m] Stratygrafia poło żenie zagospodarowania eksploatacji [ha] Miasto Złotów grubo ść nakładu – 0,40 kruszywa naturalne zło że skre ślone 1 Złotów brak danych 99 999,99 - - brak danych piasek z bilansu zasobów - Gmina Jastrowie kruszywa naturalne grubo ść nakładu – 1.90 zło ża mieszanek eksploatacja zło ża odkrywkowy strop – czwartorz ęd 2 Jastrowie 8,20 - mi ąż szo ść zło ża – 16.20 żwirowo - piaskowych zaniechana ścianowy sp ąg – czwartorz ęd piasek ze żwirem gł ęboko ść sp ągu – 18.50 kruszywa naturalne - zło ża mieszanek zło że rozpoznane odkrywkowy strop – czwartorz ęd 3 Jastrowie II 15,00 - - żwirowo - piaskowych szczegółowo ścianowy sp ąg – czwartorz ęd piasek ze żwirem - kruszywa naturalne grubo ść nakładu – 3,80 zło ża mieszanek zło że rozpoznane strop - czwartorz ęd 4 Jastrowie IX odkrywkowy 9,01 - mi ąż szo ść zło ża – 17,30 żwirowo - piaskowych szczegółowo sp ąg – czwartorz ęd piasek ze żwirem - kruszywa naturalne grubo ść nakładu – 0,28 strop – czwartorz ęd zło ża mieszanek zło że rozpoznane odkrywkowy plejstocen 5 Jastrowie VI 8,30 - mi ąż szo ść zło ża – 4,12 żwirowo - piaskowych szczegółowo ścianowy sp ąg – czwartorz ęd piasek ze żwirem - plejstocen kruszywa naturalne grubo ść nakładu – 4,50 zło ża kruszyw mi ąż szo ść zło ża – 10,44 strop – czwartorz ęd Jastrowie VII i naturalnych zło że plejstocen 6 odkrywkowy 39,37 - VIII i materiałów zagospodarowane sp ąg – czwartorz ęd pokrewnych gł ęboko ść sp ągu – 14,94 plejstocen piasek ze żwirem grubo ść nakładu – 0,46 strop – czwartorz ęd zło ża torfu eksploatacja zło ża odkrywkowy mi ąż szo ść zło ża – 1,56 holocen 7 Sypniewo I torf - dla celów 1,83 wodny zaniechana ścianowy sp ąg – czwartorz ęd rolniczych gł ęboko ść sp ągu – 0,00 holocen Sypniewo II kredy eksploatacja zło ża odkrywkowy grubo ść nakładu – 0,70 strop – czwartorz ęd 8 1,20 wodny dz. nr 18/21 zło ża wapieni zaniechana spod wody mi ąż szo ść zło ża – 1,07 sp ąg – czwartorz ęd

93 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 2020

Nazwa zło ża Stan Rodzaj Powierzchnia Lp. Rodzaj kopaliny Rekultywacja Średnie parametry zło ża [m] Stratygrafia poło żenie zagospodarowania eksploatacji [ha] jeziornych (kredy jeziornej itp.) gł ęboko ść sp ągu – 122,80 kreda jeziorna Sypniewo III torfy grubo ść nakładu – 0,35 eksploatacja zło ża odkrywkowy rolniczo - strop – czwartorz ęd 9 cz. dz. nr zło ża torfu 1,82 mi ąż szo ść zło ża – 1,93 zaniechana wgł ębny wodny sp ąg – czwartorz ęd 18/21 torf - dla celów rolniczych gł ęboko ść sp ągu – 0,00 Gmina Krajenka grubo ść nakładu – 0,40 kruszywa naturalne eksploatacja zło ża 10 Żele źnica odkrywkowy 2,20 le śny mi ąż szo ść zło ża – 4,00 brak danych

piasek zaniechana gł ęboko ść sp ągu – 4,40 Gmina Lipka piaski kwarcowe d/p cegły wap.-piaskowej grubo ść nakładu – 0,58 zło ża piasków przem. strop – czwartorz ęd materiałów wapienno- zło że odkrywkowy plejstocen 11 Buczek Mały 13,38 le śny piaskowych zagospodarowane ścianowy mi ąż szo ść zło ża – 8,70 sp ąg – czwartorz ęd (silikatowych) plejstocen piasek kwarc. niezawodniony - kruszywa naturalne grubo ść nakładu – 0,75 strop – czwartorz ęd zło ża piasków zło że rozpoznane odkrywkowy plejstocen 12 Czy żkowo I 1,95 rolniczy mi ąż szo ść zło ża – 2,70 budowlanych szczegółowo wgł ębny sp ąg – czwartorz ęd piasek gł ęboko ść sp ągu – 0,00 plejstocen kruszywa naturalne grubo ść nakładu – 0,70 strop – czwartorz ęd zło ża piasków zło że plejstocen 13 Czy żkowo II odkrywkowy 1,94 rolniczy mi ąż szo ść zło ża – 10,10 budowlanych zagospodarowane sp ąg – czwartorz ęd piasek gł ęboko ść sp ągu – 0,00 plejstocen Czy żkowo III kruszywa naturalne grubo ść nakładu – 0,72 strop – czwartorz ęd dz. nr 260, zło ża piasków zło że rozpoznane plejstocen 14 odkrywkowy 11,72 wodny mi ąż szo ść zło ża – 8,23 263/1, 263/3, budowlanych szczegółowo sp ąg – czwartorz ęd 262, piasek plejstocen grubo ść nakładu – 0,30 strop – czwartorz ęd kruszywa naturalne zło że skre ślone plejstocen 15 Kiełpin piasek ze żwirem odkrywkowy 0,95 le śny mi ąż szo ść zło ża – 4,80 z bilansu zasobów sp ąg – czwartorz ęd piasek holocen

94 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Nazwa zło ża Stan Rodzaj Powierzchnia Lp. Rodzaj kopaliny Rekultywacja Średnie parametry zło ża [m] Stratygrafia poło żenie zagospodarowania eksploatacji [ha] kruszywa naturalne grubo ść nakładu – 0,78 strop – czwartorz ęd zło ża piasków poza zło że plejstocen 16 Kiełpinek odkrywkowy 1,98 le śno - wodny mi ąż szo ść zło ża – 4,43 piaskami szklarskimi, zagospodarowane sp ąg – czwartorz ęd piasek gł ęboko ść sp ągu – 0,00 plejstocen torfy grubo ść nakładu – 0,22 zło ża torfu eksploatacja zło ża odkrywkowy rolniczo - strop – czwartorz ęd 17 Kiełpinek II 4,04 mi ąż szo ść zło ża – 2,00 torf - dla celów zaniechana wgł ębny wodny sp ąg – czwartorz ęd rolniczych gł ęboko ść sp ągu – 0,00 torfy grubo ść nakładu – 0,25 zło ża torfu eksploatacja zło ża odkrywkowy rolniczo - mi ąż szo ść zło ża – 2,00 strop – czwartorz ęd 18 Kiełpinek II/1 1,99 torf - dla celów zaniechana wgł ębny wodny sp ąg – czwartorz ęd gł ęboko ść sp ągu – 0,00 rolniczych torfy grubo ść nakładu – 0,34 zło ża torfu zło że odkrywkowy rolniczo - mi ąż szo ść zło ża – 2,70 strop – czwartorz ęd 19 Potulice Stare 11,02 torf - dla celów zagospodarowane wgł ębny wodny sp ąg – czwartorz ęd - rolniczych Gmina Okonek torfy - zło ża torfu eksploatacja zło ża - strop – czwartorz ęd 20 Lędyczek odkrywkowy 4,43 - torf - dla celów zaniechana sp ąg – czwartorz ęd - rolniczych grubo ść nakładu – 1,40 Lędyczek- kruszywa naturalne zło że rozpoznane odkrywkowy strop – czwartorz ęd 21 1,40 - mi ąż szo ść zło ża – 3,90 Południe piasek ze żwirem szczegółowo wgł ębny sp ąg – czwartorz ęd gł ęboko ść sp ągu – 5,30 kruszywa naturalne grubo ść nakładu – 1,40 strop – czwartorz ęd Lędyczek- zło ża mieszanek zło że mi ąż szo ść zło ża – 4,90 plejstocen 22 odkrywkowy 6,04 - Północ żwirowow-piaskowych zagospodarowane sp ąg – czwartorz ęd gł ęboko ść sp ągu – 6,50 piasek ze żwirem plejstocen - strop – czwartorz ęd kruszywa naturalne zło że rozpoznane - plejstocen 23 Okonek brak danych 11,07 - piasek wst ępnie sp ąg – czwartorz ęd - plejstocen kruszywa naturalne grubo ść nakładu – 1,20 strop – czwartorz ęd zło ża mieszanek zło że rozpoznane odkrywkowy plejstocen 24 Podgaje 36,60 - mi ąż szo ść zło ża – 7,40 żwirowow-piaskowych wst ępnie ścianowy sp ąg – czwartorz ęd piasek - plejstocen

95 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 2020

Nazwa zło ża Stan Rodzaj Powierzchnia Lp. Rodzaj kopaliny Rekultywacja Średnie parametry zło ża [m] Stratygrafia poło żenie zagospodarowania eksploatacji [ha] torfy - zło że rozpoznane strop – czwartorz ęd 25 Podgaje torf - dla celów odkrywkowy 99 999,99 - - szczegółowo sp ąg – czwartorz ęd rolniczych - odkrywkowy grubo ść nakładu – 1,60 kruszywa naturalne zło że rozpoznane rolniczo - strop – czwartorz ęd 26 Węgorzewo stokowo- 2,40 mi ąż szo ść zło ża – 4,60 piasek ze żwirem szczegółowo wodny sp ąg – czwartorz ęd wgł ębny gł ęboko ść sp ągu – 6,20 Gmina Tarnówka grubo ść nakładu – 0,50 strop – czwartorz ęd torfy zło że rozpoznane odkrywkowy mi ąż szo ść zło ża – 1,40 holocen 27 Piecewo torf - dla celów 4,14 wodny szczegółowo zabierkowy sp ąg – czwartorz ęd rolniczych gł ęboko ść sp ągu – 1,90 holocen grubo ść nakładu – 0,50 strop – czwartorz ęd torfy zło że rozpoznane mi ąż szo ść zło ża – 1,50 holocen 28 Piecewo 1 torf - dla celów odkrywkowy 2,00 wodny szczegółowo sp ąg – czwartorz ęd rolniczych - holocen kruszywa naturalne grubo ść nakładu – 0,30 strop – czwartorz ęd zło ża mieszanek mi ąż szo ść zło ża – 2,14 zło że rozpoznane odkrywkowy plejstocen 29 Plecemin żwirowo - piaskowych 12,07 wodny szczegółowo ścianowy sp ąg – czwartorz ęd piasek gł ęboko ść sp ągu – 2,44 plejstocen piasek ze żwirem grubo ść nakładu – 1,80 strop – czwartorz ęd kruszywa naturalne zło że rozpoznane mi ąż szo ść zło ża – 6,30 plejstocen 30 Sitowiec odkrywkowy 9,80 - piasek ze żwirem szczegółowo sp ąg – czwartorz ęd gł ęboko ść sp ągu – 8,10 plejstocen kruszywa naturalne grubo ść nakładu – 0,20 strop – czwartorz ęd zło ża mieszanek eksploatacja zło ża odkrywkowy mi ąż szo ść zło ża – 3,50 plejstocen 31 Tarnówka 0,90 rolniczy żwirowo - piaskowych zaniechana ścianowy sp ąg – czwartorz ęd - piasek plejstocen Gmina Zakrzewo - strop – czwartorz ęd kredy, torfy zło że rozpoznane - holocen 32 Skic-Kujan b. d. 55,80 wodny kreda jeziorna szczegółowo sp ąg – czwartorz ęd - holocen Gmina Złotów

96 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Nazwa zło ża Stan Rodzaj Powierzchnia Lp. Rodzaj kopaliny Rekultywacja Średnie parametry zło ża [m] Stratygrafia poło żenie zagospodarowania eksploatacji [ha] - kredy zło że skre ślone strop – czwartorz ęd 33 Bł ękwit Skic - 99 999,99 - - kreda jeziorna z bilansu zasobów sp ąg – czwartorz ęd - torfy grubo ść nakładu – 0,37 zło ża torfu zło że rozpoznane odkrywkowy rolniczo - mi ąż szo ść zło ża – 1,93 strop – czwartorz ęd 34 Dzierz ąż no 5,01 torf - dla celów szczegółowo wgł ębny wodny sp ąg – czwartorz ęd gł ęboko ść sp ągu – 0,00 rolniczych grubo ść nakładu – 0,37 strop – czwartorz ęd torfy Dzierz ąż no 1 eksploatacja zło ża odkrywkowy mi ąż szo ść zło ża – 1,93 holocen 35 torf - dla celów 1,99 - (pole A) zaniechana zabierkowy sp ąg – czwartorz ęd rolniczych gł ęboko ść sp ągu – 0,00 holocen torfy grubo ść nakładu – 0,36 Dzierz ąż no 2 zło ża torfu eksploatacja zło ża odkrywkowy mi ąż szo ść zło ża – 1,99 strop – czwartorz ęd 36 1,98 wodny (pole B) torf - dla celów zaniechana zabierkowy sp ąg – czwartorz ęd gł ęboko ść sp ągu – 0,00 rolniczych torfy grubo ść nakładu – 0,33 strop – czwartorz ęd zło ża torfu zło że odkrywkowy mi ąż szo ść zło ża – 1,60 holocen 37 Dzierz ąż no 3 14,71 rolniczy torf - dla celów zagospodarowane wgł ębny sp ąg – czwartorz ęd - rolniczych holocen kruszywa naturalne grubo ść nakładu – 0,26 strop – czwartorz ęd zło ża piasków zło że rozpoznane odkrywkowy mi ąż szo ść zło ża – 3,95 plejstocen 38 Górzna 0,43 rolniczy budowlanych szczegółowo ścianowy sp ąg – czwartorz ęd gł ęboko ść sp ągu – 4,20 piasek plejstocen grubo ść nakładu – 0,50 Krzywa Wie ś kruszywa naturalne eksploatacja zło ża strop – czwartorz ęd 39 odkrywkowy 3,70 le śny mi ąż szo ść zło ża – 11,30 II piasek ze żwirem zaniechana sp ąg – czwartorz ęd - grubo ść nakładu – 0,50 strop – czwartorz ęd torfy zło że rozpoznane odkrywkowy mi ąż szo ść zło ża – 1,40 holocen 40 Piecewo torf - dla celów 4,14 wodny szczegółowo zabierkowy sp ąg – czwartorz ęd rolniczych gł ęboko ść sp ągu – 1,90 holocen - strop – czwartorz ęd kruszywa naturalne zło że rozpoznane rolniczo - - plejstocen 41 Radawnica piasek odkrywkowy 1,56 szczegółowo wodny sp ąg – czwartorz ęd piasek ze żwirem - plejstocen kredy, torfy eksploatacja zło ża - strop – czwartorz ęd 42 Skic odkrywkowy 6,85 wodny kreda jeziorna zaniechana mi ąż szo ść zło ża – 4,70 holocen

97 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 2020

Nazwa zło ża Stan Rodzaj Powierzchnia Lp. Rodzaj kopaliny Rekultywacja Średnie parametry zło ża [m] Stratygrafia poło żenie zagospodarowania eksploatacji [ha] sp ąg – czwartorz ęd

holocen grubo ść nakładu – 0,38 strop – czwartorz ęd torfy zło że rozpoznane odkrywkowy mi ąż szo ść zło ża – 1,30 holocen 43 Skic II torf - dla celów 10,08 wodny szczegółowo zabierkowy sp ąg – czwartorz ęd rolniczych gł ęboko ść sp ągu – 1,70 holocen torfy - zło ża torfu zło że rozpoznane - strop – czwartorz ęd 44 Stawnica odkrywkowy 99 999,99 - torf - dla celów szczegółowo sp ąg – czwartorz ęd - rolniczych kruszywa naturalne grubo ść nakładu – 0,50 strop – czwartorz ęd zło że zło ża piasków odkrywkowy mi ąż szo ść zło ża – 7,28 plejstocen 45 Świ ęta eksploatowane 0,68 le śny budowlanych ścianowy sp ąg – czwartorz ęd okresowo gł ęboko ść sp ągu – 8,02 piasek plejstocen kruszywa naturalne Świ ęta II grubo ść nakładu – 0,30 zło ża piasków zło że rozpoznane strop – czwartorz ęd 46 cz ęść dz. nr odkrywkowy 1,30 rolniczy mi ąż szo ść zło ża – 2,63

budowlanych szczegółowo sp ąg – czwartorz ęd 907 piasek gł ęboko ść sp ągu – 2,93 Źródło: www.pgi.gov.pl

98 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

4.2. GLEBY

4.2.1. TYPY GENETYCZNE GLEB

Gleby powiatu złotowskiego charakteryzuj ą si ę du żą przestrzenn ą zmienno ści ą. W przypadku gruntów ornych przewa żaj ą gleby pseudobielicowe i brunatne wyługowane, przy mniejszym udziale czarnych ziem. Natomiast w przypadku ł ąk i pastwisk du żą powierzchni ę zajmuj ą czarne ziemie i mała ilo ść gleb organicznych. Na terenie powiatu najwi ęcej gruntów ornych stanowi ą gleby średniej jako ści i gorsze - klasy bonitacyjne IVa i IVb. Gleby najwy ższej klasy tj. II, IIIa i IIIb zajmuj ą najmniejsze powierzchnie. Najlepszymi glebami odznacza si ę gmina Okonek posiadaj ąca najwi ęcej, w porównaniu do pozostałych gmin powiatu, gleb ornych klas dobrych i średnio-dobrych. Najsłabsze gleby ma miasto Złotów, a ż ok. 65 % powierzchni zajmuj ą gleby orne słabe i gleby orne najsłabsze. Przewaga gleb tych klas wyst ępuje równie ż na terenie gminy Zakrzewo.

4.2.2. FIZYCZNA I CHEMICZNA DEGRADACJA GLEB

Gleby nara żone s ą na degradacj ę w zwi ązku z rozwojem rolnictwa i sieci osadniczej oraz prowadzonej eksploatacji kopalin. Ulegaj ą one zarówno degradacji chemicznej, jak i fizycznej. Stan i jako ść gleb s ą uzale żnione od kompleksowego oddziaływania czynników naturalnych i antropogenicznych. Do najwa żniejszych obszarów problemowych zwi ązanych z ochron ą gleb na terenie powiatu złotowskiego mo żna zaliczy ć: − odcinki dróg o du żym nat ęż eniu ruchu, − obszary poło żone w s ąsiedztwie baz paliw, − obszary zwi ązane przemysłem wydobywczym, − obszary u żytkowane rolniczo, − obszary zajmowane pod zabudow ę. Naturalna odporno ść gleb na chemiczne czynniki niszcz ące zwi ązana jest ści śle z typem gleb. Najmniejsz ą odporno ść na tego typu zagro żenia wykazuj ą gleby lu źne i słabo gliniaste, ubogie w składniki pokarmowe, a wi ęc głównie gleby bielicowe. Gleby brunatne, zasobne w składniki pokarmowe i wod ę, s ą odporne na zagro żenia chemiczne. Działania antropogeniczne powoduj ą przechodzenie zwi ązków biogennych i innych zanieczyszcze ń bezpo średnio do gleby, wód podziemnych i powierzchniowych. Do zwi ększenia degradacji przyczyniaj ą si ę tak że rze źba terenu oraz warunki atmosferyczne. Jednym z głównych czynników zmian z strukturze chemicznej gleb jest rolnicze użytkowanie, które mo że powodowa ć nadmierne przechodzenie składników pokarmowych, takich jak fosfor, potas i magnez do gleby, a tym samym dalej do wód powierzchniowych i podziemnych powoduj ąc eutrofizacj ę. Niewła ściwe u żywanie nawozów naturalnych i mineralnych mo że spowodowa ć powa żne straty w środowisku. Bior ąc pod uwag ę rolniczy charakter powiatu oraz funkcjonuj ące liczne gospodarstwa rolne nale ży mie ć na uwadze mo żliwo ść stosowania nawozów organicznych, takich jak gnojowca pochodz ąca z gospodarstw o profilu produkcji zwierz ęcej.

99 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskieg o Green Key na lata 2012 – 2015 z perspektyw ą na lata 2016 2019

Badania gleb na terenie powiatu złotowskiego prowadz ą Okr ęgowa Stacja Chemiczno – Rolnicza w Szczecinie i Okr ęgowa Stacja Chemiczno – Rolnicza w Bydgoszczy. W roku 2012 Okr ęgowa Stacja Chemiczno - Rolnicza w Szczecinie przebadała w powiecie 185 gospodarstw. Pobrano 1 849 próbek z ł ącznej powierzchni 4 878,31 ha, z czego: − 45 próbek (z 3 gospodarstw) pochodziło z gminy Jastrowie, − 491 (z 66 gospodarstw) z gminy Krajenka, − 71 (z 9 gospodarstw) z gminy Lipka, − 90 (z 14 gospodarstw) z gminy Okonek, − 150 (z 12 gospodarstw) z gminy Tarnówka, − 32 (z 5 gospodarstw) z gminy Zakrzewo, − 943 (z 75 gospodarstw) z gminy Złotów. − 27 (z 1 gospodarstwa) z miasta Złotów. Wyniki bada ń wskazuj ą i ż na 21 % u żytków rolnych - wskazane jest wapnowanie, na 19 % - potrzebne, na 25 % - konieczne, natomiast na 16 % - ograniczone, a na 19 % - zb ędne. Natomiast Okr ęgowa Stacja – Chemiczno Rolnicza w Bydgoszczy w 2012 r. na terenie powiatu złotowskiego przebadała 11 próbek glebowych z 3 gospodarstw rolnych o łącznej powierzchni 43,36 ha. Z przeprowadzonych bada ń jasno wynika, i ż na 27 % u żytków rolnych - wskazane jest wapnowanie, na 18 % - potrzebne, natomiast na 36 % - ograniczone, a na 18 % - zb ędne. Nie wykazano obszarów na terenie których wapnowanie jest konieczne. Magnez podobnie jak fosfor i potas (makroelementy) jest niezb ędnym składnikiem pokarmowym. Jego niedostatek w glebach jest cz ęst ą przyczyn ą niskich plonów. Niedobór tego składnika jest cz ęsto stwierdzany w glebach lekkich i silnie zakwaszonych. Poprawa odczynu przez wapnowanie stwarza mo żliwo ści pobierania przez ro śliny magnezu ze zwi ązków uprzednio niedost ępnych. Zasobno ść u żytków rolnych w powiecie w makroelementy przedstawia kolejna tabela:

100 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Tabela 32. Zasobno ść u żytków rolnych w powiecie w makroelementy na terenie powiatu złotowskiego Zawarto ść fosforu Zawarto ść potasu Zawarto ść magnezu Rodzaj Ilo ść Bardzo Bardzo Bardzo Bardzo Bardzo Bardzo gruntu próbek Niska Średnia Wysoka Niska Średnia Wysoka Niska Średnia Wysoka niska wysoka niska wysoka niska wysoka Grunty 1 651 70 362 605 368 246 235 672 510 159 75 366 393 520 244 128 orne 100 % 4 % 22 % 37 % 22 % 15 % 14 % 41 % 31 % 10 % 5 % 22 % 24 % 31 % 15 % 8 % Użytki 198 56 52 33 28 29 141 31 10 7 9 36 45 54 27 36 zielone 100 % 28 % 26 % 17 % 14 % 15 % 71 % 16 % 5 % 4 % 5 % 18 % 23 % 27 % 14 % 18 % Użytki 1 849 126 414 638 396 275 376 703 520 166 84 402 438 574 271 164 rolne 100 % 7 % 22 % 35 % 21 % 15 % 20 % 38 % 28 % 9 % 5 % 22 % 24 % 31 % 15 % 9 % Grunty 11 0 2 7 1 1 2 7 2 0 0 5 0 1 4 1 orne 100 % 0 % 18 % 64 % 9 % 9 % 18 % 64 % 18 % 0 % 0 % 45 % 0 % 9 % 36 % 9 % Użytki 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 zielone 100 % 0 % 0 % 0 % 0 % 0 % 0 % 0 % 0 % 0 % 0 % 0 % 0 % 0 % 0 % 0 % Użytki 11 0 2 7 1 1 2 7 2 0 0 5 0 1 4 1 rolne 100 % 0 % 18 % 64 % 9 % 9 % 18 % 64 % 18 % 0 % 0 % 45 % 0 % 9 % 36 % 9 % 3 720 252 832 1 290 794 552 756 1 420 944 332 168 814 876 1 150 550 330 razem 100 % 7 % 22 % 35 % 21 % 15 % 20 % 38 % 23 % 9 % 10 % 22 % 23 % 31 % 15 % 9 % Źródło: Starostwo Powiatowe w Złotowie Próbki z Okr ęgowej Stacji Chemiczno – Rolniczej w Szczecinie Próbki z Okr ęgowej Stacji Chemiczno – Rolniczej w Bydgoszczy

bardzo niska bardzo niska 15% 7% bardzo niska 9% 10% 20% 9% 22% niska 15% 22% niska niska

21% średnia średnia średnia

wysoka wysoka 23% wysoka 35% 38% bardzo 31% 23% bardzo wysoka wysoka bardzo wysoka Wykres 23. Zawarto ść fosforu w przebadanych próbkach Wykres 24. Zawarto ść potasu Wykres 25. Zawarto ść magnezu Źródło: opracowanie własne na podstawie w przebadanych próbkach w przebadanych próbkach danych ze Starostwa Powiatowego Źródło: opracowanie własne na podstawie Źródło: opracowanie własne na podstawie danych danych ze Starostwa Powiatowego ze Starostwa Powiatowego

101 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 2020

W przypadku rolnictwa erozja i degradacja gleb najcz ęś ciej powi ązana jest z niewła ściwym nawo żeniem mineralnym i organicznym, nieprawidłow ą upraw ą, likwidacj ą zakrzacze ń i zadrzewie ń śródpolnych. Zu życie nawozów na terenie powiatu złotowskiego przedstawiaj ą wyniki Powszechnego Spisu Rolnego z 2010 roku zamieszczone w tabeli poni żej:

Tabela 33. Zu życie nawozów w gospodarstwach na terenie powiatu złotowskiego ilo ść gospodarstw zu życie nawozów stosuj ących na 1 ha u żytków rodzaj nawozu nawozy rolnych szt. kg mineralne 2 290 155,6 azotowe 2 143 90,2 fosforowe 180 31,7 potasowe 166 33,8 wieloskładnikowe 1 500 105,5 wapniowe 577 155,6 Źródło: GUS – Powszechny Spis Rolny 2010

Dla gleb powiatu problemem s ą równie ż zanieczyszczenia pyłowe, których źródłem jest głównie rozwijaj ący si ę transport drogowy. Z komunikacj ą samochodow ą zwi ązane s ą takie zanieczyszczenia jak: substancje ropopochodne, metale ci ęż kie, zwi ązki azotu, węglowodory WWA i inne, takie jak sól stosowana w czasie zimy, detergenty, itp. Zanieczyszczenia te wyst ępuj ą w pasach przyległych do dróg powoduj ąc lokalne zanieczyszczenia gruntu, a w przypadku gruntów podatnych na infiltracj ę, równie ż środowiska wodnego. Zanieczyszczenia mog ą spływa ć z powierzchni dróg do rowów i dalej do rzek. Problemem jest równie ż degradacja gleb w wyniku prac górniczych. Eksploatacja jest cały czas prowadzona, kopaliny wydobywane s ą metod ą odkrywkow ą. Nadkład w postaci gleby jest na bie żą co usuwany z terenów eksploatacji. Po jej zako ńczeniu konieczne jest, aby został on wykorzystany do rekultywacji wyrobisk (umocnienia skarp, niwelacji terenu, a tak że do rekultywacji biologicznej, warstwa próchnicza). Z terenów utwardzonych cz ęsto odprowadzane s ą do ziemi wody opadowe i roztopowe. Mog ą by ć wprowadzane do odbiorników wówczas kiedy spełniaj ą nast ępuj ące parametry: zawiesina ogólna – 100 mg/l, substancje ropopochodne – 15 mg/l. Urz ądzeniami do oczyszczania wód opadowych i roztopowych powinny by ć jednak separatory i inne filtry oraz osadniki. Najwa żniejszymi zabiegami, które mog ą ograniczy ć degradacj ę fizyczn ą gleb s ą przede wszystkim: − ograniczenie przeznaczania gleb na cele nierolnicze i niele śne, − zapobieganie procesom degradacji i dewastacji gruntów rolnych i le śnych oraz szkodom w produkcji rolniczej lub le śnej oraz w drzewostanach powstaj ącym wskutek działalno ści nierolniczej lub niele śne, − rekultywacja i zagospodarowanie gruntów na cele rolnicze, − zachowanie torfowisk i oczek wodnych jako naturalnych zbiorników wodnych, odpowiednia melioracja (zarówno odwodnienia, jak i nawodnienia), − przywracanie i poprawianie warto ści u żytkowej gruntom, które utraciły charakter gruntów le śnych wskutek działalno ści niele śnej, a tak że zapobieganie obni żania produktywno ści gruntów le śnych,

102 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

− rekultywacja gruntów po eksploatacji odkrywkowej. Do najwa żniejszych elementów, które nale ży analizowa ć, aby zapewni ć wła ściw ą chemiczn ą jako ść gleb zaliczy ć trzeba: − wła ściwe jako ściowo i ilo ściowo zu życie środków ochrony ro ślin, − wła ściwe jako ściowo i ilo ściowo zu życie nawozów mineralnych, − wła ściwe lokalizowanie pól uprawnych w stosunku do wód powierzchniowych, − wła ściw ą gospodark ę wodno - ściekow ą oraz system usuwania zwierz ęcych odchodów.

4.3. WODY PODZIEMNE

Na terenie powiatu złotowskiego wzdłu ż dolin rzecznych i rynien jeziornych wyst ępuj ą du że spadki hydrauliczne. W strefie wysoczyznowej i na sandrze wody gruntowe zalegaj ą płytko, a gł ęboko ść zalegania I poziomu wód podziemnych wynosi od 5-10 m pod powierzchni ą terenu. W przypadku stref wzgórz morenowych I poziom wód podziemnych wyst ępuje na gł ęboko ści 10-20 m. Na omawianym terenie wyst ępuj ą wody czwartorz ędowe. Warstwa wodono śna utworzona jest najcz ęś ciej z piasków ró żnoziarnistych, pospółki i żwiru z otoczakami lub głazami. Zasoby wodne powiatu złotowskiego nale żą głównie do Głównych Zbiorników Wód Podziemnych: − GZWP nr 125 Zbiornik mi ędzymorenowy Wałcz-Piła, − GZWP nr 126 Zbiornik Szczecinek, − GZWP nr 127 Subzbiornik Złotów – Piła - Strzelce Kraje ńskie.

103 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 2020

Ryc. 14. Zasi ęg obszarów GZWP na terenie powiatu złotowskiego Źródło: spdpsh.pgi.gov.pl

4.3.1. JAKO ŚĆ WÓD PODZIEMNYCH

Wody podziemne, jako główne źródło zaopatrzenia w wod ę pitn ą dla ludno ści, musz ą by ć pod szczególn ą ochron ą. Ze wzgl ędu na stosunkowo powolne zmiany w ich jako ści, i co za tym idzie, rozci ągni ęcie w czasie odpowiedzi na zagro żenia antropopresyjne, monitoring jako ści musi by ć prowadzony na wszystkich wyznaczonych jednolitych cz ęś ciach wód podziemnych. Monitoring wód podziemnych jest systemem kontrolnym oceny dynamiki antropogenicznych przemian wód podziemnych. Polega na prowadzeniu w wybranych, charakterystycznych punktach powtarzalnych bada ń jako ści oraz interpretacji wyników w aspekcie ochrony środowiska wodnego. Jego celem jest wspomaganie działa ń zmierzaj ących do likwidacji lub ograniczenia ujemnego wpływu czynników antropogenicznych na wody podziemne. Oceny jako ści wód podziemnych w punktach pomiarowych dokonuje si ę w oparciu o Rozporz ądzenie Min. Środowiska z dn. 23.07.2008 r., w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. Nr 143, poz. 896). Monitoring wód podziemnych uwzgl ędnia tak że obszary zagro żone zanieczyszczeniami zwi ązanymi z eksploatacj ą składowisk odpadów. Zakres bada ń wód

104 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020 podziemnych realizowany jest wg Rozporz ądzenia Min. Środowiska z dn. 09.12.2002 r. w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów (Dz. U. Nr 220, poz. 1858 oraz rozporz ądzenie zmieniaj ące Dz. U. Nr 238, poz. 1588). Rozporz ądzenia te straciły moc z dniem wej ścia w życie wydanego rozporz ądzenia, zgodnie z art. 250 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r. poz. 21). W chwili obecnej obowi ązuj ącym rozporz ądzeniem jest rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie składowisk odpadów (Dz. U. 2013 poz. 523). W ramach prowadzonego monitoringu składowisk odpadów badane s ą równie ż wody powierzchniowe, które stanowi ą wody odciekowe. Wyniki bada ń porównywane s ą z warto ściami dopuszczalnymi okre ślonymi w rozporz ądzeniach: Ministra Budownictwa z dn. 14.07.2006 r. w sprawie sposobu realizacji obowi ązków dostawców ścieków przemysłowych oraz warunków wprowadzania ścieków do urz ądze ń kanalizacyjnych (Dz. U. 2006, Nr 136, poz. 964) oraz w Rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dn. 28.01.2009 r. zmieniaj ące rozporz ądzenie w sprawie warunków, jakie nale ży spełni ć przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. 2009, Nr 27, poz. 169).

Powiat Złotowski poło żony jest na obszarze dwóch jednolitych cz ęś ci wód podziemnych, JCWPd nr 28 i 36 1. JCWPd nr 28 charakteryzuje si ę wyst ępowaniem w utworach czwartorz ędowych jednego lub dwóch poziomów wodono śnych. Poziom mioce ński wyst ępuje na całym obszarze JCWPd i lokalnie jest w kontakcie z dolnym poziomem czwartorz ędowym. Poziom oligoce ński i jurajski wyst ępuje głównie w południowej cz ęś ci obszaru. W przypadku JCWPd nr 38 w utworach czwartorz ędowych wyst ępuje jeden poziom wodono śny zwi ązany głównie z Pradolin ą Toru ńsko-Eberswaldzk ą. Poziom mioce ński stanowi jedna warstwa wodono śna dobrze izolowana od poziomu czwartorz ędowego.

1 W oparciu o aktualnie obowi ązuj ący do ko ńca 2014 roku podział JCWPd na 161 cz ęś ci, a nie według podziału na 172 cz ęś ci, która obowi ązywa ć b ędzie od 2015 roku (według Pa ństwowej Słu żby Hydrogeologicznej)

105 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 2020

Ryc. 15. Poło żenie powiatu złotowskiego na tle JCWPd Źródło: www.psh.gov.pl

JCWPd 28 obj ęty był monitoringiem w 2010 roku i charakteryzował si ę dobrym stanem ilo ściowym i chemicznym. W 2010 r. na obszarze JCWPd nr 28 opróbowano 8 punktów monitoringowych. Sze ść punktów zafiltrowanych jest w osadach czwartorz ędu, a 2 w utworach mioce ńskich. Wyniki analizy fizyczno – chemicznej wykazały I – III klas ę jako ści wód.

Wyniki bada ń monitoringu operacyjnego w roku 2011 wskazuj ą, że ogólna ocena stanu chemicznego wód podziemnych na obszarze JCWPd 36 w roku 2011 okre ślona została jako dobra. JCWPd 36 wskazany został jako rekomendowany do monitoringu operacyjnego w 2013 roku.

106 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Ryc. 16. Poło żenie Punktów Monitoringu Chemicznego na terenie powiatu oraz w okolicach Źródło: spdpsh.pgi.gov.pl

107 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 2020

Ryc. 17. Poło żenie Punktów Monitoringu ilo ściowego na terenie powiatu oraz w okolicach Źródło: spdpsh.pgi.gov.pl

Tabela 34. Wykaz punktów pomiarowych JCWPd 36 opróbowanych w 2011 r. oceny stanu chemicznego klasa jako ści wody w punkcie Lp. miejscowo ść gmina powiat województwo pomiarowym w 2011 r. 1 Bęglewo Wiele ń V 2 Stradu ń Trzcianka czarnkowsko - 3 Stradu ń Trzcianka trzcianecki wielkopolskie III 4 Stradu ń Trzcianka 5 Stradu ń Trzcianka 8 Lipka Lipka złotowski III 9 Buka Debrzno człuchowski pomorskie III 10 Uj ście Uj ście pilski wielkopolskie III Strzelce Strzelce Strzelecko - 11 lubuskie III Klasztorne Kraje ńskie drezdenecki kujawsko- 12 Broniewo Sadki nakielski IV pomorskie 13 Szamocin Szamocin chodzieski wielkopolskie III strzelecko - 14 Go ścim Drezdenko lubuskie III drezdenecki strzelecko - 15 Górki Noteckie Zwierzyn lubuskie II drezdenecki Źródło: mjwp.gios.gov.pl

108 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Sie ć lokalna – monitoring składowisk odpadów

Na terenie powiatu złotowskiego znajduje si ę jedno czynne składowisko odpadów komunalnych w miejscowo ści Mi ędzybłocie (gmina Złotów). Sie ć monitoringowa na składowisku odpadów w m. Mi ędzybłocie obejmuje system monitorowania wód podziemnych oparty o trzy piezometry P1, P2, P3 oraz badanie wód odciekowych. Jako ść wód podziemnych z piezometrów okre ślono na podstawie wytycznych zawartych w Rozporz ądzeniu Min. Środowiska z dn. 23.07.2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. 2008, Nr 143, poz. 896). W powy ższym rozporz ądzeniu wyró żnia si ę pi ęć klas jako ści wód: I (wody bardzo dobrej jako ści), II (wody dobrej jako ści), III (wody zadowalaj ącej jako ści), IV (wody niezadowalaj ącej jako ści) oraz V (wody złej jako ści). Według Rozporz ądzenia klasy jako ści wód podziemnych I, II i III oznaczaj ą dobry stan chemiczny, natomiast IV oraz V oznaczają słaby stan chemiczny. Powy ższe rozporz ądzenie zostało opracowane na potrzeby ustawy Prawo wodne, podczas gdy monitoring składowisk jest prowadzony na podstawie Rozporz ądzenia z dn. 09.12.2002 r. (Dz. U. 2002, Nr 220, poz. 1858), b ędącego aktem wykonawczym do ustawy o odpadach. Rozporz ądzenia te straciły moc z dniem wej ścia w życie wydanego rozporz ądzenia, zgodnie z art. 250 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r. poz. 21). W chwili obecnej obowi ązuj ącym rozporz ądzeniem jest rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie składowisk odpadów (Dz. U. 2013 poz. 523). Wyniki bada ń monitoringowych składowiska odpadów w m. Mi ędzybłocie zostały opracowane na podstawie raportu z monitoringu składowiska za rok 2012. Otrzymane wyniki analiz pokazuj ą, że wody podziemne w rejonie składowiska odpadów w miejscowo ści Mi ędzybłocie charakteryzuj ą si ę dobrym stanem chemicznym. Przekroczenia dopuszczalnych warto ści wyst ąpiły tylko w piezometrze P1 w przypadku przewodno ści elektrycznej wła ściwej oraz OWO.

109 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Tabela 35. Wyniki bada ń wód podziemnych na składowisku odpadów w m. Mi ędzybłocie w roku 2012 Wyniki monitoringu z poszczególnych Klasa jako ści wód podziemnych piezometrów

Oznaczenie Jednostka Dobry stan chemiczny Słaby stan chemiczny P1 P2 P3 I klasa II klasa III klasa IV klasa V klasa jako ści jako ści jako ści jako ści jako ści 6,5 - <6,5 lub <6,5 lub Odczyn (pH) - 6,8 7,0 7,1 6,5 - 9,5 6,5 - 9,5 9,5 >9,5 >9,5 Przewodno ść elektryczna wła ściwa µS/cm 4 370 840 690 700 2500* 2500* 3000 >3000 (PEW) Ołów (Pb) mg/l <0,0040 <0,0040 <0,0040 0,01 0,025 0,1* 0,1* > 0,1 Kadm (Cd) mg/l <0,00030 <0,00030 <0,00030 0,001 0,003 0,005 0,01 >0,01 Mied ź (Cu) mg/l <0,0020 <0,0043 0,045 0,01 0,05 0,2 0,5 >0,5 Cynk (Zn) mg/l <0,050 0,056 <0,050 0,05 0,5 1 2 > 2 Chrom (VI) µg/l <0,010 <0,010 <0,010 - - - - - Rt ęć (Hg) mg/l <0,000050 <0,000050 <0,000050 0,001* 0,001* 0,001* 0,005 >0,005 Ogólny w ęgiel mg/l 108 8,7 5,8 5 10* 10* 20 >20 organiczny (OWO) Suma wielopier ścieniowych mg/l <0,036 <0,036 <0,036 0,0001 0,0002 0,0003 0,0005 > 0,0005 węglowodorów aromatycznych (WWA) Źródło: Miejski Zakład Usług Komunalnych Sp. z o. o. w Złotowie, sprawozdanie z monitoringu składowiska odpadów komunalnych w miejscowo ści Mi ędzybłocie za rok 2012 * Brak dostatecznych podstaw do zró żnicowania warto ści granicznych w niektórych klasach jako ści; przy klasyfikacji do oceny przyjmuje si ę klas ę o najwy ższej jako ści spo śród klas posiadaj ących t ę sam ą warto ść graniczn ą

110 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

4.3.1.1. JAKO ŚĆ WÓD UJMOWANYCH I PRZEZNACZONYCH DO ZAOPATRZENIA MIESZKA ŃCÓW DO CELÓW BYTOWYCH

Eksploatatorzy uj ęć wód podziemnych zobowi ązani s ą do wykonywania regularnych bada ń jako ści wody na podstawie przepisów ustawy z dnia 07.06.2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wod ę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. 2006, Nr 123, poz. 858 ze zm.) oraz postanowie ń pozwole ń wodnoprawnych. Na terenie powiatu złotowskiego za jako ść wody i technologi ę oczyszczania wód odpowiadaj ą eksploatatorzy wodoci ągów, którzy s ą zobowi ązany do prowadzenia regularnej, wewn ętrznej kontroli jako ści wód. Zgodnie ze wspomnian ą ustaw ą nadzór nad jako ści ą wody przeznaczonej do spo życia sprawuje równie ż PPIS w Złotowie, który prowadzi monitoring jako ści wód przeznaczonych na cele bytowe mieszka ńców. Jako ść wody przeznaczonej do spo życia przez ludzi powinna i spełnia wymagania Rozporz ądzenia Min. Zdrowia z dnia 29.03.2007 r. w sprawie jako ści wody przeznaczonej do spo życia przez ludzi (Dz. U. 2007, Nr 61 poz. 417 ze zm.). Oceny przydatno ści wody okre śla si ę dla parametrów fizykochemicznych oraz wska źników mikrobiologicznych. Wymagania, jakim powinna odpowiada ć woda okre ślono w zał ącznikach do ww. rozporz ądzenia. Zakres badanych wska źników jest uzale żniony od formy monitoringu (monitoring kontrolny obejmuje badania: barwy, m ętno ści, pH, przewodno ści wła ściwej, zapachu, smaku, amoniaku, azotanów, chloru wolnego, manganu, żelaza, chlorków, siarczanów, twardo ści ogólnej, a monitoring przegl ądowy: arsen, ETHM - trihalometany, chrom, kadm, ołów, cynk, rt ęć , nikiel, miedz, srebro, magnez, wap ń, ponadto badane s ą wska źniki bakteriologiczne: bakterie grupy Coli 37 OC/24 h, E. Coli lub grupy Coli typ kałowy - bakteria gr. Coli termotolerancyjne, ogólna liczba bakterii w 37 OC, ogólna liczba bakterii w 22 OC po 72 h, enterokoki - paciorkowce kałowe). W trakcie sprawowanego nadzoru sanitarnego stwierdzono wyst ępowanie zawy żonych parametrów fizyko-chemicznych w wodzie pochodz ącej z wi ększo ści wodoci ągów. W zwi ązku z powy ższym podjęto działania interwencyjne i przeprowadzono niezwłocznie działania koryguj ące przez zarz ądców wodoci ągów. Na koniec 2012 roku prawie wszystkie obiekty charakteryzowały si ę dobr ą jako ści ą wody dostarczanej, jako ść odpowiadała wymaganiom sanitarnym przewidzianym dla wody do spo życia przez ludzi. Na koniec roku wod ę w 4 wodoci ągach oceniono negatywnie z uwagi na zł ą jako ść .

111 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Tabela 36. Wyniki kontroli jako ści wody w wodoci ągach na terenie powiatu złotowskiego liczba liczba wielko ść pobranych lp. wodoci ąg kwestiono- stwierdzonych podj ęte działania próbek wanych próbek przekrocze ń wody Gmina Lipka Wodoci ąg 1 Publiczny 3 0 - - w Batorowie Stwierdzono warunkow ą przydatno ść wody do spo życia przez ludzi. Mętno ść Wodoci ąg Lokalny Po wykonaniu przez zarz ądc ę wodoci ągu nakazu decyzji organ PPIS 2 3 3 Mangan w Białobłociu w Złotowie wydał komunikat dla mieszka ńców o przydatno ści wody do Żelazo spo życia przez ludzi. Wodoci ąg 3 Publiczny 3 0 - - w Buczku Wielkim Wodoci ąg 4 Publiczny 3 0 - - w Debrznie Wsi Wodoci ąg 5 1 0 - - Publiczny w Hucie Wodoci ąg Po przeprowadzeniu ponownej kontroli i przeanalizowaniu dokumentacji 6 Publiczny 5 1 Mied ź wydano decyzj ę administracyjn ą i komunikat dla mieszka ńców w Kiełpinie o przydatno ści wody do spo życia przez ludzi. Mangan Kolejna kontrola jako ści wody nie wykazała nieprawidłowo ści, wobec czego Wodoci ąg 7 5 3 Bakterie grupy organ PPIS w Złotowie wydał decyzj ę administracyjn ą i komunikat Publiczny w Lipce coli o przydatno ści wody do spo życia przez ludzi. Stwierdzono warunkow ą przydatno ść wody do spo życia przez ludzi. Strona okazała niekwestionowane wyniki bada ń przeprowadzone w ramach Wodoci ąg 8 3 3 Mangan kontroli wewn ętrznej. Wobec powy ższego wydano komunikat o przydatno ści Zakładowy w Lipce wody do spo życia przez ludzi i decyzj ę umarzaj ącą post ępowanie w sprawie. Wodoci ąg 9 3 0 - - Publiczny w Ł ąkie Stwierdzono warunkow ą przydatno ść wody do spo życia przez ludzi. Wodoci ąg Mangan Zarz ądca podj ął działania naprawcze, wykonał nakaz decyzji i okazał 10 Publiczny 3 3 Mętno ść niekwestionowane wyniki bada ń. Wobec powy ższego organ wydał w Wersku Żelazo komunikat dla odbiorców o przydatno ści wody do spo życia.

112 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

liczba liczba wielko ść pobranych lp. wodoci ąg kwestiono- stwierdzonych podj ęte działania próbek wanych próbek przekrocze ń wody Wodoci ąg 11 Publiczny 3 0 - - w Trudnej Gmina Tarnówka Stwierdzono warunkow ą przydatno ść wody do spo życia przez ludzi. Wodoci ąg Mętno ść Zarz ądca podj ął działania naprawcze, wykonał nakaz decyzji i okazał 1 Publiczny 3 2 Żelazo niekwestionowane wyniki bada ń. Wobec powy ższego organ wydał w Bartoszkowie Mangan komunikat dla odbiorców o przydatno ści wody do spo życia. Zalecono podj ęcie działa ń naprawczych w celu przywrócenia wła ściwej Wodoci ąg jako ści wody i okazania niekwestionowanych wyników bada ń Bakterie grupy 2 Publiczny 3 2 potwierdzaj ącego skuteczno ść przeprowadzonych prac. Po przedstawieniu coli w Osówce przez stron ę niekwestionowanych wyników bada ń próbek wody PPIS w Złotowie wydał komunikat o przydatno ści wody do spo życia przez ludzi. Wodoci ąg 3 Publiczny 3 0 - - w Pomiarkach Zalecono podj ęcie działa ń naprawczych w celu przywrócenia wła ściwej Wodoci ąg jako ści wody i okazania niekwestionowanych wyników bada ń Bakterie grupy 4 Publiczny 5 2 potwierdzaj ącego skuteczno ść przeprowadzonych prac. Po przedstawieniu coli w Tarnówce przez stron ę niekwestionowanych wyników bada ń próbek wody PPIS w Złotowie wydał komunikat o przydatno ści wody do spo życia przez ludzi. Zalecono podj ęcie działa ń naprawczych w celu przywrócenia wła ściwej Wodoci ąg jako ści wody i okazania wyników bada ń potwierdzaj ącego skuteczno ść Bakterie grupy 5 Publiczny 3 1 przeprowadzonych prac. Po przedstawieniu przez stron ę coli 1jtk w Tarnowcu niekwestionowanych wyników bada ń próbek wody PPIS w Złotowie wydał komunikat o przydatno ści wody do spo życia przez ludzi. Wodoci ąg 6 Zakładowy w 2 0 - - Pleceminie Gmina Zakrzewo O sytuacji poinformowano zarz ądc ę wodoci ągu. Po okazaniu przez stron ę Wodoci ąg Mangan niekwestionowanego wyniku badania, wydano komunikat o przydatno ści 1 Publiczny 5 2 Chlor wolny wody do spo życia. Ponowna kontrola jako ści wody nie wykazała w Zakrzewie nieprawidłowo ści wobec czego wydano decyzj ę administracyjn ą

113 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

liczba liczba wielko ść pobranych lp. wodoci ąg kwestiono- stwierdzonych podj ęte działania próbek wanych próbek przekrocze ń wody o przydatno ści wody do spo życia i komunikat dla odbiorców wody. Wodoci ąg 2 Publiczny 3 0 - w Kujanie Stwierdzono warunkow ą przydatno ść wody do spo życia przez ludzi. Wodoci ąg Mangan Zarz ądca podj ął działania naprawcze, wykonał nakaz decyzji i okazał 3 Publiczny 3 3 Mętno ść niekwestionowane wyniki bada ń. Wobec powy ższego organ wydał w Wersku Żelazo komunikat dla odbiorców o przydatno ści wody do spo życia. Po przedstawieniu przez zarz ądc ę wodoci ągu wyników bada ń wydano komunikat o przydatno ści wody do spo życia. Kolejna kontrola wykazała ponownie pogorszenie jako ści wody w zakresie parametrów Wodoci ąg Mangan fizykochemicznych. Maj ąc na uwadze fakt, i ż odbiorcy wody nie zgłaszali 4 Publiczny w Starej 5 2 Żelazo uwag, co do barwy wody PPIS w Złotowie umorzył postępowanie w sprawie. Wi śniewce Barwa Po przedstawieniu przez przedsi ębiorstwo wodoci ągowe niekwestionowanego wyniku badania wody wydał komunikat o przydatno ści wody do spo życia. Zalecono podj ęcie działa ń naprawczych w celu przywrócenia wła ściwej jako ści zdrowotnej wody. Strona okazała niekwestionowany wynik badania Ogólna liczba Wodoci ąg próbki wody w zakresie parametru mikrobiologicznego. Natomiast na mikroorganizmó Publiczny o parametr chemiczny wydano decyzj ę administracyjn ą stwierdzaj ącą 5 3 2 w w 22 C w Śmiardowie warunkow ą przydatno ść wody do spo życia i komunikat dla odbiorców wody. po 72 h Złotowskim Zarz ądca wykonał nakaz decyzji i przedstawił organowi PPIS w Złotowie Mangan niekwestionowane wyniki bada ń, wobec czego wydano dla odbiorców wody komunikat o przydatno ści wody do spo życia. Ogólna liczba mikroorganizmó Wodoci ąg Lokalny o Wodoci ąg w Prochach na koniec roku uzyskał negatywn ą ocen ą z uwagi na 6 3 3 w w 22 C w Prochach zł ą jako ść dostarczanej wody (sprawa w toku). po 72h Azotany Miasto Złotów Wodoci ąg Na koniec roku wodoci ąg oceniono negatywnie z uwagi na niewła ściw ą 1 Publiczny 16 6 Mangan jako ść dostarczanej wody. w Złotowie Gmina Złotów

114 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

liczba liczba wielko ść pobranych lp. wodoci ąg kwestiono- stwierdzonych podj ęte działania próbek wanych próbek przekrocze ń wody Zalecano podj ęcie działa ń naprawczych w celu przywrócenia wła ściwej Wodoci ąg Bakterie grupy jako ści zdrowotnej wody. Strona okazała niekwestionowane wyniki badania 1 Publiczny 5 2 coli próbek wody. Wobec powy ższego wydano komunikaty o przydatno ści wody Kaczochy do spo życia przez ludzi. Zalecano podj ęcie działa ń naprawczych w celu przywrócenia wła ściwej Wodoci ąg Bakterie grupy jako ści zdrowotnej wody. Strona okazała niekwestionowane wyniki badania 2 Publiczny 5 2 coli próbek wody. Wobec powy ższego wydano komunikaty o przydatno ści wody Radawnica do spo życia przez ludzi. Zalecano podj ęcie działa ń naprawczych w celu przywrócenia wła ściwej Wodoci ąg Bakterie grupy jako ści zdrowotnej wody. Strona okazała niekwestionowane wyniki badania 3 Publiczny Nowy 5 4 coli próbek wody. Wobec powy ższego wydano komunikaty o przydatno ści wody Dwór do spo życia przez ludzi. Zalecano podj ęcie działa ń naprawczych w celu przywrócenia wła ściwej Wodoci ąg Bakterie grupy jako ści zdrowotnej wody. Strona okazała niekwestionowane wyniki badania 4 5 1 Publiczny Świ ęta coli próbek wody. Wobec powy ższego wydano komunikaty o przydatno ści wody do spo życia przez ludzi. Zalecano podj ęcie działa ń naprawczych w celu przywrócenia wła ściwej Wodoci ąg Bakterie grupy jako ści zdrowotnej wody. Strona okazała niekwestionowane wyniki badania 5 Publiczny 5 3 coli próbek wody. Wobec powy ższego wydano komunikaty o przydatno ści wody Pieczynek do spo życia przez ludzi. Gmina i Miasto Jastrowie Wodoci ąg 1 Publiczny 5 0 - - w Jastrowiu Zalecano podj ęcie działa ń naprawczych w celu przywrócenia wła ściwej Wodoci ąg Bakterie grupy jako ści zdrowotnej wody. Strona okazała niekwestionowane wyniki badania 2 Publiczny 5 1 coli próbek wody. Wobec powy ższego wydano komunikaty o przydatno ści wody w Brze źnicy do spo życia przez ludzi. Zalecano podj ęcie działa ń naprawczych w celu przywrócenia wła ściwej Wodoci ąg Bakterie grupy jako ści zdrowotnej wody. Strona okazała niekwestionowane wyniki badania 3 Publiczny 5 3 coli próbek wody. Wobec powy ższego wydano komunikaty o przydatno ści wody w Sypniewie Mangan do spo życia przez ludzi. Wodoci ąg Lokalny Mętno ść Na koniec roku wodoci ąg oceniono negatywnie z uwagi na zł ą jako ść 4 1 1 w Byszkach Żelazo fizykochemiczn ą wody.

115 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

liczba liczba wielko ść pobranych lp. wodoci ąg kwestiono- stwierdzonych podj ęte działania próbek wanych próbek przekrocze ń wody Zalecano podj ęcie działa ń naprawczych w celu przywrócenia wła ściwej Wodoci ąg Lokalny jako ści zdrowotnej wody. Strona okazała niekwestionowane wyniki badania 5 3 2 Bakterie grupy w Nadarzycach próbek wody. Wobec powy ższego wydano komunikaty o przydatno ści wody do spo życia przez ludzi. Ogólna liczba mikroorganiz- o Zalecano podj ęcie działa ń naprawczych w celu przywrócenia wła ściwej mów w 22 C Wodoci ąg Lokalny jako ści zdrowotnej wody. Strona okazała niekwestionowane wyniki badania 6 2 2 po 72h w Sypniewku próbek wody. Wobec powy ższego wydano komunikaty o przydatno ści wody Mangan do spo życia przez ludzi. Mętno ść Żelazo Wodoci ąg Lokalny 7 1 0 - - w Trzebieszkach Wodoci ąg Lokalny Bakterie grupy Na koniec roku negatywnie oceniono wodoci ąg lokalny w Byszkach (dot. 8 1 1 w Hajdzie coli jako ści wody) – warunkowa decyzja. Gmina i Miasto Krajenka Zalecano podj ęcie działa ń naprawczych w celu przywrócenia wła ściwej Wodoci ąg jako ści zdrowotnej wody. Strona okazała niekwestionowane wyniki badania 1 Publiczny 5 1 Mętno ść próbek wody. Wobec powy ższego wydano komunikaty o przydatno ści wody w Krajance do spo życia przez ludzi. Zalecano podj ęcie działa ń naprawczych w celu przywrócenia wła ściwej Wodoci ąg jako ści zdrowotnej wody. Strona okazała niekwestionowane wyniki badania 2 Publiczny 5 1 Mangan próbek wody. Wobec powy ższego wydano komunikaty o przydatno ści wody w Augustowie do spo życia przez ludzi. Wodoci ąg Wydano decyzj ę o warunkowej przydatno ści wody do spo życia. Strona 3 Publiczny 3 2 Mangan wykonała nakaz decyzji, wobec czego wydano komunika o przydatno ści w Podró żnej wody do spo życia przez ludzi. Mętno ść Wodoci ąg Żelazo 4 Publiczny 6 6 Mangan Na koniec roku wodoci ąg oceniono negatywnie z uwagi na zł ą jako ść wody. w Skórce Bakterie grupy coli Wodoci ąg 5 3 0 - - Publiczny

116 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

liczba liczba wielko ść pobranych lp. wodoci ąg kwestiono- stwierdzonych podj ęte działania próbek wanych próbek przekrocze ń wody w Dolniku Wodoci ąg Strona okazała niekwestionowany wynik z badania próbki wody. PPIS Żelazo 6 Publiczny 2 1 w Złotowie wydał decyzj ę administracyjn ą oraz komunikat dla odbiorców Mangan w Mary ńcu o przydatno ści wody do spo życia. Wodoci ąg 7 Zakładowy 3 0 - - w Rogownicy Wodoci ąg Po przedstawieniu przez stron ę niekwestionowanych wyników bada ń Zakładowy Bakterie grupy 8 3 2 próbek wody wydano komunikat o przydatno ści wody do spo życia przez w Śmiardowie coli ludzi. Kraje ńskim Gmina i Miasto Okonek Wodoci ąg 1 Publiczny 5 0 - - w Okonku Wodoci ąg, 2 Publiczny 2 0 - - w Podgajach Wodoci ąg Strona okazała niekwestionowane wyniki bada ń wody i poinformowała Bakterie grupy 3 Publiczny 3 2 o usuni ęciu nieprawidłowo ści. PPIS w Złotowie wydał komunikat dla coli w Lotyniu I odbiorców o przydatno ści wody do spo życia. Bakterie grupy Organ PPIS w Złotowie wydał komunikat o warunkowej przydatno ści wody Wodoci ąg coli do spo życia przez ludzi oraz wszcz ął post ępowanie w sprawie. Po 4 Publiczny 7 5 Żelazo przedstawieniu przez zarz ądc ę wyników bada ń wydano decyzj ę umarzaj ącą w Lotyniu II Mangan post ępowanie oraz komunikat o przydatno ści wody do spo życia. Zalecano podj ęcie działa ń naprawczych w celu przywrócenia wła ściwej Wodoci ąg Mangan jako ści zdrowotnej wody. Strona okazała wyniki badania próbek wody. 5 Publiczny 3 2 Mętno ść Wobec powy ższego wydano komunikaty o przydatno ści wody do spo życia w Brok ęcinie Żelazo przez ludzi. Wodoci ąg 6 Publiczny 2 0 - - w Ciosa ńcu Wodoci ąg Bakterie grupy Zalecano podj ęcie działa ń naprawczych w celu przywrócenia wła ściwej 7 2 1 Publiczny coli jako ści zdrowotnej wody. Strona okazała wyniki badania próbek wody.

117 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

liczba liczba wielko ść pobranych lp. wodoci ąg kwestiono- stwierdzonych podj ęte działania próbek wanych próbek przekrocze ń wody w Pniewie Wobec powy ższego wydano komunikaty o przydatno ści wody do spo życia przez ludzi. Zalecano podj ęcie działa ń naprawczych w celu przywrócenia wła ściwej Wodoci ąg Bakterie grupy jako ści zdrowotnej wody. Strona okazała niekwestionowane wyniki badania 8 Publiczny 3 2 coli próbek wody. Wobec powy ższego wydano komunikaty o przydatno ści wody w Skokach do spo życia przez ludzi. Zalecano podj ęcie działa ń naprawczych w celu przywrócenia wła ściwej Wodoci ąg Bakterie grupy jako ści zdrowotnej wody. Strona okazała niekwestionowane wyniki badania 9 Publiczny 3 3 coli próbek wody. Wobec powy ższego wydano komunikaty o przydatno ści wody w Chwalimiu do spo życia przez ludzi. Wodoci ąg Mangan W oparciu o zgromadzon ą dokumentacj ę i posiadane wyniki bada ń PPIS 10 Zakładowy 13 12 Mętno ść w Złotowie wydał decyzj ę administracyjn ą o warunkowej przydatno ści wody w Podgajach Żelazo do spo życia przez ludzi. Wodoci ąg 11 Zakładowy 3 0 - - w Borucinie Po przedstawieniu przez zarz ądc ę wodoci ągu niekwestionowanego wyniku Wodoci ąg Lokalny Bakterie grupy 12 3 1 badania próbki wody PPIS w Złotowie wydał komunikat dla odbiorców wody w Lubnicy coli o jej przydatno ści do spo życia przez ludzi. Wodoci ąg Lokalny 13 3 0 - - w L ędyczku Źródło: Pa ństwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Złotowie

118 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

4.3.2. ŹRÓDŁA PRZEOBRA ŻEŃ WÓD PODZIEMNYCH

Wody podziemne, podobnie jak wody powierzchniowe, stale podlegaj ą antropopresji. Mog ą by ć nara żone na ró żnego rodzaju czynniki degraduj ące wpływaj ące na ich jako ść i zasobno ść . Wśród potencjalnych i rzeczywistych źródeł zanieczyszcze ń wód podziemnych wyst ępuj ących na terenie miasta i gminy mo żna wyliczy ć: − komunalne: składowiska odpadów, tak że „dzikie wysypiska”, ścieki, oczyszczalnie ścieków, zrzut ścieków, uj ęcia wód podziemnych, − transportowe: stacje paliw, szlaki komunikacyjne, obszary magazynowo – składowe, − rolnicze: nawozy, pestycydy i środki ochrony ro ślin, gnojownie przy gospodarstwach rolnych, składowanie obornika bez płyt obornikowych, − atmosferyczne: zwi ązane z emisj ą zanieczyszcze ń do atmosfery i ich opadem, − naturalne. Z pierwszej grupy nale ży wymieni ć zamkni ęte i rekultywowane składowiska odpadów oraz nadal eksploatowane obiekty. Du że zagro żenie drugiej grupy stanowi ą wszystkie stacje benzynowe oraz transport materiałów niebezpiecznych drog ą samochodow ą, ale tak że przesyłow ą (gazoci ągi). Ostatnie trzy wymienione grupy zanieczyszcze ń maj ą charakter wielkoobszarowy. Zanieczyszczenia grupy trzeciej zwi ązane s ą przede wszystkim z rolnictwem. Niewykorzystane w procesach produkcji nawozy oraz środki ochrony ro ślin czy te ż pestycydy infiltruj ą w gł ąb ziemi, stwarzaj ąc istotne źródła zanieczyszczenia przede wszystkim w rejonach zasilania wód podziemnych. Zanieczyszczenia rolnicze mog ą objawia ć si ę ponadnormatywnymi st ęż eniami zwi ązków azotu w wodach podziemnych, jednak do tej pory na terenie analizowanej jednostki nie wyznaczono obszarów nara żonych na zanieczyszczenia zwi ązkami azotu.

4.3.2.1. MIEJSCA POBORU WÓD PODZIEMNYCH JAKO ŹRÓDŁA PRZEOBRA ŻEŃ

W celu ograniczenia wpływu na zasób i jako ść wód podziemnych ujmowanych na cele komunalne i zaopatrzenia ludno ści w wod ę pitn ą, wprowadza si ę strefy ochrony wokół uj ęć wód podziemnych. Strefy ochronne wokół poszczególnych uj ęć wody podziemnej ustanawia dyrektor regionalnego zarz ądu gospodarki wodnej lub w przypadku wyznaczenia tylko terenu ochrony bezpo średniej – organ wydaj ący pozwolenie wodnoprawne (Starosta), wskazuj ąc zakazy, nakazy, ograniczenia oraz obszary, na których obowiązuj ą. Konieczno ść ustanowienia terenów ochronnych wynika z analizy warunków hydrogeologicznych rejonów uj ęcia. Zadaniem tych terenów jest pełne zabezpieczenie terenu uj ęcia oraz obszaru oddziaływania na uj ęcie przed przypadkowym lub umy ślnym zanieczyszczeniem, co mo że doprowadzi ć do pogorszenia jako ści zasobów wodnych. Wszystkie studnie gł ębinowe uj ęć wód w powiecie złotowskim posiadaj ą wygrodzone tereny ochrony bezpo średniej. Na terenie ochrony bezpo średniej zabronione jest u żytkowanie gruntów do celów niezwi ązanych z eksploatacj ą uj ęcia wody. Na terenie ochrony bezpo średniej uj ęć wód nale ży: − odprowadza ć wody opadowe w sposób uniemo żliwiaj ący przedostawanie si ę ich do urz ądze ń słu żą cych do poboru wody,

119 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

− zagospodarowa ć teren zieleni ą, − odprowadza ć poza granic ę terenu ochrony bezpo średniej ścieki z urz ądze ń sanitarnych, przeznaczonych do u żytku osób zatrudnionych przy obsłudze urz ądze ń słu żą cych do poboru wody, − ograniczy ć do niezb ędnych potrzeb przebywanie osób niezatrudnionych przy obsłudze urz ądze ń słu żą cych do poboru wody. Teren ochrony bezpo średniej nale ży ogrodzi ć, a jego granice przebiegaj ące przez wody powierzchniowe oznaczy ć za pomoc ą rozmieszczonych w widocznych miejscach stałych znaków, a na ogrodzeniu oraz znakach nale ży umie ści ć tablice zawieraj ące informacje o uj ęciu wody i zakazie wst ępu osób nieupowa żnionych.

4.4. WODY POWIERZCHNIOWE

4.4.1. CIEKI I ZBIORNIKI WODNE

Obszar powiatu złotowskiego nale ży do dorzecza Noteci – prawostronnego dopływu Warty, a główn ą rzek ą powiatu jest Gwda. Gwda wpływa na teren powiatu złotowskiego w swoim 96 km, gdzie przyjmuje wody dwóch lewobrze żnych dopływów Czernicy i Szczyry. Nieco ni żej do Gwdy uchodzi Debrzynka. Układ hydrologiczny poza Gwd ą na terenie powiatu tworz ą rzeki: − Czarna - prawobrze żny dopływ Gwdy, na terenie powiatu płynie na długo ści 27,376 km, − Młynówka - prawobrze żny dopływ Gwdy o długo ść w granicach powiatu złotowskiego wynosz ącej 12,620 km, − Płytnica - równie ż prawobrze żny dopływ Gwdy, jej długo ść na terenie powiatu wynosi 39,630 km. − Rurzyca - prawobrze żny dopływ Gwdy, − Piława - prawobrze żny dopływ Gwdy na terenie powiatu płynie odcinkiem o długo ści 15 km, − Debrzynka jest lewostronnym dopływem Gwdy, − Szczyra b ędąca równie ż lewobrze żnym dopływem Gwdy, − Głomia - lewobrze żny dopływ Gwdy, − dopływy Głomi: Kocunia, Kanał Śmiardowski, − Łobzonka płyn ąca po wschodniej stronie Powiatu Złotowskiego (głównie gmina Lipka i Zakrzewo).

Tabela 37. Rzeki i cieki na terenie powiatu złotowskiego długo ść na terenie lp. nazwa cieku kilometra ż powiatu 1 Rzeka Kocunia 0 + 000 – 42 + 230 25,320 2 Rzeka Głomia 0 + 000 – 58 + 034 55,030 3 Rzeka Łu żanka 0 + 000 – 14 + 210 14,210 4 Rzeka Debrzynka 0 + 000 – 3 + 370 3,370 5 Rzeka Łobzonka 49 + 500 – 85 + 178 35,678 6 Rzeka Oska 0 + 000 – 13+ 650 11,985 7 Rzeka Stołunia 0 + 000 – 23 + 880 23,195 8 Rzeka Rurzyca 18 + 420 – 19 + 300 1,730

120 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

długo ść na terenie lp. nazwa cieku kilometra ż powiatu 21 + 950 – 22+ 800 9 Rzeka Czarna 0 + 000 – 29 + 000 29,000 10 Rzeka Glinka 0 + 000 – 18 + 800 18,800 11 Rzeka Smoła 0 + 000 – 12 + 700 9,726 12 Rzeka Płytnica 0 + 000 – 39 + 900 37,620 13 Rzeka Samborska 0 + 000 – 11+ 020 11,020 14 Rzeka Młynówka Jastrowiecka 0 + 000 – 12 + 620 12,620 rzeki razem 289,304 15 Kanał Stru żnica 0 + 000 – 4 + 690 4,690 16 Kanał Augustowski 0 + 000 – 12 + 740 12,693 17 Kanał Śmiardowski 0 + 000 – 11 + 200 11,220 18 Kanał Sokole ński 0 + 000 – 21 + 326 21,326 19 Kanał Piecewo – Osówka 0 + 000 – 6 + 040 6,040 20 Kanał Sypniewski 0 + 000 – 10 + 540 8,520 kanały razem 64,489 cieki razem 353,793 Źródło: Wielkopolski Zarz ąd Melioracji i Urz ądze ń Wodnych w Poznaniu

Układ hydrologiczny obejmuje tak że liczne jeziora powiatu złotowskiego. Omawiany teren obejmuje ok. 70 jezior i sztucznych zbiorników (powy żej 1 ha) zajmuj ących ł ączn ą powierzchni ę ok. 2 045,22 ha, co stanowi blisko 1,5% powierzchni powiatu. Najwi ększymi jeziorami s ą: Sławianowskie (278 ha), Borówno (220 ha), Zaleskie (149 ha), zbiorniki wodne na Gwdzie: Jastrowski (220 ha), Ptusza (125 ha) oraz zbiornik Podgaje (116 ha).

Tabela 38. Jeziora na terenie powiatu złotowskiego powierzchnia lp. nazwa jeziora gmina (ha) 1 Zimne Okonek 21 Złotów Złotów 2 Słowianowskie (pow. na terenie gminy 230 ha) 306 Łob żenica – powiat pilski (pow. na terenie gminy 76 ha) 3 Buntowskie Złotów 8 4 Baba Złotów 19 5 Burmistrzowskie Złotów 8 6 Miejskie Złotów 48 Złotów Złotów 7 Ostrowite (pow. na terenie gminy 38 ha) 57 Łob żenica – powiat pilski (pow. na terenie gminy 19 ha) 8 Zakrzewskie Zakrzewo 9 9 Głomskie Zakrzewo 29 10 Borówno Zakrzewo 214 11 Kujan Mały Zakrzewo 6 12 Trzebieszki Jastrowie 34 13 Kr ąpsko Du że Jastrowie 74 14 Kr ąpskie Małe Jastrowie 17 15 Głupczyn Wlk. Krajenka 35 16 Głupczyn Mały Krajenka 22 17 Wersk Zakrzewo 14 18 Busino Jastrowie 54 19 Skickie Złotów 4

121 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

powierzchnia lp. nazwa jeziora gmina (ha) 20 Czarcie Zakrzewo 2 21 Zaleskie Złotów 186 Źródło: Wielkopolski Zarz ąd Melioracji i Urz ądze ń Wodnych w Poznaniu

Na terenie powiatu złotowskiego zlokalizowanych jest równie ż kilka zbiorników wodnych, w postaci stawów rybnych czy zbiorników retencyjnych (wymienione w kolejnym rozdziale), które retencjonuj ą znaczne ilo ści wód powierzchniowych. Stawy, to obiekty posiadaj ące status urz ądze ń wodnych i wymagaj ące uzyskania pozwolenia wodnoprawnego. Budowa zbiorników, które napełniaj ą si ę naturalnie, podsi ąkow ą wod ą gruntow ą lub spływaj ącą z pól, nie wymaga wydania pozwolenia wodnoprawnego na szczególne korzystanie z wód. W przypadku jeżeli stawy b ędą zasilane z poboru wód podziemnych, wówczas wła ściciel zbiornika powinien wyst ąpi ć o uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego na szczególne korzystanie z wód, z warunkami poboru.

4.4.2. SYSTEMY MELIORACYJNE I URZ ĄDZENIA WODNE

Według danych przekazanych przez Wielkopolski Zarz ąd Melioracji i Urz ądze ń Wodnych w Poznaniu, Oddział w Pile na terenie powiatu złotowskiego powierzchnia zmeliorowanych gruntów ornych wynosi 20 054 ha, a trwałych u żytków zielonych 5 230 ha. Zmeliorowane wody natomiast ci ągn ą si ę na długo ści 1 161,8 km.

Tabela 39. Melioracje szczegółowe na terenie powiatu złotowskiego powierzchnia gruntów zmeliorowanych rowy lokalizacja ha grunty orne trwałe u żytki zielone km Gmina Jastrowie 1 070 670 125,0 Gmina Lipka 3 942 741 173,9 Gmina Krajenka 1 788 185 108,9 Gmina Okonek 4 704 269 93,2 Gmina Tarnówka 1 903 427 80,4 Gmina Zakrzewo 1 521 729 152,8 Gmina Złotów 5 126 2 209 427,6 razem 20 054 5 230 1 161,8 Źródło: Wielkopolski Zarz ąd Melioracji i Urz ądze ń Wodnych w Poznaniu

Na terenie powiatu złotowskiego Starosta Powiatowy wydał szereg pozwole ń wodnoprawnych (wykaz w tabeli poni żej) na budow ę urz ądze ń wodnych.

Tabela 40. Wykaz podmiotów, które posiadaj ą pozwolenia wodnoprawne na budow ę urz ądze ń wodnych Lp. podmiot nr decyzji cel OŚ-6223/04/04 Pi ętrzenie i retencjonowanie śródl ądowych OŚ-6223/03/04 1 Nadle śnictwo Lipka wód powierzchniowych w ramach ochrony OŚ-6223/02/04 siedlisk mokradłowych w dorzeczu Gwdy OŚ-6223/01/04 Wykonanie zbiornika wodnego w m. Krajenka 2 Osoba fizyczna OŚ-6223/05/04 w celu retencjonowania śródl ądowych wód powierzchniowych Pi ętrzenie i retencjonowanie śródl ądowych 3 Nadle śnictwo Okonek OŚ-6223/12/04 wód powierzchniowych w ramach ochrony

122 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Lp. podmiot nr decyzji cel siedlisk torfowiskowych przez uzyskanie renaturalizacji stosunków wodnych Pi ętrzenie rzeki Gwdy w miejscowo ści 4 Osoba fizyczna OŚ-6223/22/04 Węgorzewo Wykonanie rz ądze ń melioracji wodnych 5 WZMiUW w Poznaniu OS-6224/06/04 kanału Augustowskiego Wykonanie stawu w miejscowo ści Jastrowie 6 Osoba fizyczna OŚ-6224/07/04 w celu retencjonowania śródl ądowych wód powierzchniowych Wykonanie stawu w miejscowo ści W ąsosz 7 Osoba fizyczna OS-6224/11/04 w celu retencjonowania śródl ądowych wód powierzchniowych Parafia rzymsko – Wykonanie w m. Wielki Buczek zbiornika katolicka p.w. Trójcy 8 OS-6224/16/04 wodnego dla celów retencyjno – Świetej w Wielkim rekreacyjnych Buczku Gospodarstwo Wykonanie stawu retencyjno – rekreacyjnego Agroturystyczne 9 OŚ-6224/17/04 w miejscowo ści Śmiardowo Złotowskie „POZIOMKA” Kujanki Gmina Zakrzewo 66 Gmina Zakrzewo Wykonanie stawu do celów rekreacyjnych 10 Osoba fizyczna OŚ-6224/18/04 w miejscowości Śmiardowo Wykonanie zbiornika retencyjnego obr ęb 11 Osoba fizyczna OŚ-6223/35/05 Zakrzewo 12 Gmina Miasto Złotów OŚ-6223/49/05 Pi ętrzenie jeziora Burmistrzowskiego Wykonanie stawu hodowlanego Gmina 13 Osoba fizyczna OŚ-6224/03/06 Złotów Pi ętrzenie oraz retencjonowanie śródlądowych wód powierzchniowych 14 Nadle śnictwo Płytnica OS-6224/07/06 w ramach ochrony siedlisk torfowych przez uzyskanie renaturalizacji stosunków wodnych Wykonanie stawu hodowlanego 15 Osoba fizyczna OŚ-6224/15/06 w miejscowo ści Brze źnica Gmina Jastrowie Pi ętrzenie oraz retencjonowanie śródlądowych wód powierzchniowych 16 Nadle śnictwo Lipka OS-6224/16/06 w ramach ochrony siedlisk torfowych przez uzyskanie renaturalizacji stosunków wodnych Pi ętrzenie oraz retencjonowanie śródlądowych wód powierzchniowych 17 Nadle śnictwo Złotów OS-6224/17/06 w ramach ochrony siedlisk torfowych i bagiennych Nadle śnictwo 18 OS-6224/19/06 Retencjonowanie wód powierzchniowych Jastrowie Pi ętrzenie i retencjonowanie śródl ądowych OS-6224/20/06 wód powierzchniowych w ramach ochrony Nadle śnictwo 19 siedlisk torfowiskowych i bagiennych Zdrojowa Góra Pi ętrzenie i retencjonowanie śródl ądowych OS-6224/21/06 wód powierzchniowych płyn ących 20 Osoba fizyczna OS-6224/27/06 Wykonanie stawu hodowlanego 21 WZMiUW w Poznaniu OS-6224/30/06 Wykonanie odbudowy Kanału Sokole ńskiego 22 osoba fizyczna OS-6224/02/07 Wykonanie stawu hodowlanego 23 osoba fizyczna OS-6224/11/07 Wykonanie stawu hodowlanego Pi ętrzenie oraz retencjonowanie śródlądowych wód powierzchniowych OS-6224/17/07 24 Nadle śnictwo Lipka w ramach ochrony siedlisk torfowiskowych i bagiennych OS-6224/18/07 Wykonanie urz ądze ń wodnych 25 WZMiUW w Poznaniu OS-6224/25/07 Wykonanie na rzece Łob żonce odbudowy

123 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Lp. podmiot nr decyzji cel jazu Wykonanie przebudowy przepustu na rowie 26 Nadle śnictwo Lipka OS-6224/27/07 127d OS-6224/28/07 Pi ętrzenie oraz retencjonowanie 27 Nadle śnictwo Okonek śródlądowych wód powierzchniowych OS-6224/29/07 w ramach małej retencji OS-6224/33/07 Wykonanie zbiornika małej retencji 28 Osoba fizyczna OS-6224/34/07 Wykonanie stawów rybnych Nadle śnictwo Wykonanie odbudowy przepustu na rowie 29 OS-6224/26/07 Jastrowie w ci ągu drogi le śnej Pi ętrzenie i retencjonowanie wód 30 Osoba fizyczna OS-6223/01/08 powierzchniowych płyn ących Szczególne korzystanie z wód, pobór wód 31 SLAJAN OS-6223/09/08 śródl ądowych z rowu Pi ętrzenie wód powierzchniowych istniej ącym 32 WZMiUW w Poznaniu OS-6223/18/10 jazem, retencjonowanie wód, zarzut wody powierzchniowej Nadle śnictwo 33 OS-6223/24/10 Pi ętrzenie wód powierzchniowych Jastrowie 34 WATER spółka jawna OS-6223/25/10 Wykonanie odbudowy jazu na rzece Gwdzie Pi ętrzenie wód, retencjonowanie wód, zrzut 35 WZMiUW w Poznaniu OS.6341.2.11.2011 wody powierzchniowej Pi ętrzenie oraz retencjonowanie śródl ądowych wód powierzchniowych, 36 WATER spółka jawna OS.6341.2.16.2012 korzystanie z wód do celów energetycznych, pobór wód powierzchniowych Źródło: Starostwo Powiatowe w Złotowie, aktualnie obowi ązuj ące pozwolenia wodnoprawne

4.4.3. ZAGRO ŻENIE POWODZI Ą

Według mapy obszarów zagro żonych podtopieniami stworzonej przez Pa ństwowy Instytut Geologiczny na terenie powiatu złotowskiego nie znajduj ą si ę tereny zagro żone podtopieniami. Nie oznacza to jednak, że nie mog ą wyst ąpi ć lokalne podtopienia w przypadku nagłego podniesienia si ę poziomu wody w rzekach przebiegaj ących przez teren powiatu w wyniku wyst ąpienia nieprzewidzianych zjawisk meteorologicznych, takich jak: intensywne opady atmosferyczne, zlodowacenie powierzchni koryta rzeki, gwałtowne topnienie pokrywy śnie żnej.

4.4.4. MONITORING WÓD POWIERZCHNIOWYCH

Obecnie zakres i cz ęstotliwo ść wykonywanych bada ń wód powierzchniowych opiera si ę na nast ępuj ących rozporz ądzeniach: − rozporz ądzenie Min. Środowiska z dn. 09.11.2011 r., w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jako ści jednolitych wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jako ści dla substancji priorytetowych (Dz. U. Nr 257, poz. 1545), − rozporz ądzenie Min. Zdrowia z dn. 08.04.2011 r. w sprawie prowadzenia nadzoru nad jakości ą wody w k ąpielisku i miejscu wykorzystywanym do k ąpieli (Dz. U. Nr 86, poz. 478). Stan wód płyn ących (rzek) oraz stoj ących (jezior) na terenie powiatu nie jest zadowalaj ący, co potwierdzaj ą dane monitoringowe WIO Ś zamieszczone w dalszej tabeli, pochodz ące z lat 2010-2012.

124 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Ze wzgl ędu na brak takiego samego zakresu bada ń w ka żdym roku oraz na tych samych punktach trudno jest okre śli ć tendencje zmian jako ści wód oraz nawet stan aktualny.

Ryc. 18. Monitoring wód płyn ących na terenie powiatu złotowskiego Źródło: Monitoring WIO Ś, 2012

Tabela 41. Jako ść wód płyn ących na terenie powiatu złotowskiego Jako ść wód Rzeka JCWP Stan wód stan ekologiczny Stan chemiczny Gwda od Dołgi do wpływu do zbiornika dobry - - Podgaje Gwda od wpływu do zbiornika Podgaje do dobry - - zbiornika Ptusza Gwda od zapory zbiornika Ptusza do Piławy dobry - - Debrzynka dobry - - Czarna dobry - - Płytnica od Kan. Sypniewskiego do uj ścia dobry dobry dobry Rurzyca dobry dobry dobry stan poni żej Piława od Zb. Nadarzyckiego do uj ścia dobry zły dobrego Głomia do dopł. z jez. Zaleskiego umiarkowany stan poni żej zły

125 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Jako ść wód Rzeka JCWP Stan wód stan ekologiczny Stan chemiczny dobrego Głomia od dopł. z jez. Zaleskiego do uj ścia umiarkowany - zły Źródło: Monitoring WIO Ś 2012

Tabela 42. Jako ść wód stoj ących na terenie powiatu złotowskiego Klasa czysto ści klasa Nazwa klasa klasa elementów elementów stan Stan Lata bada ń jeziora elementów hydro- fizyko- ekologiczny JCW biologicznych morfologicznych chemicznych Kr ąpsko II klasa dobry I klasa dobry zły 2012 Długie stan poni żej Zalesie III klasa I klasa umiarkowany zły 2012 dobrego stan poni żej Borówno IV klasa b.d. słaby b.d. 2010 dobrego Sławianow- stan poni żej III klasa b.d. umiarkowany b.d. 2010 skie dobrego Sławianow- stan poni żej III klasa b.d. umiarkowany b.d. 2010 skie dobrego Źródło: Monitoring WIO Ś, 2010-2012

Źródła zanieczyszcze ń wód powierzchniowych (tak że podziemnych) mo żemy podzieli ć na punktowe (np. wyloty ścieków), liniowe (np. drogi – spływ zanieczyszcze ń), obszarowe (np. rolnictwo – nawo żenie, środki ochrony ro ślin). W przypadku wód powierzchniowych na terenie powiatu główn ą przyczyn ą zanieczyszcze ń jest eutrofizacja, która jest efektem spływaj ących zanieczyszcze ń obszarowych zwi ązanych z rolniczym wykorzystaniem zlewni tych jezior oraz słab ą naturaln ą odporno ści ą na czynniki degradacyjne. W rolnictwie do źródeł zanieczyszcze ń obszarowych wód nale ży zaliczy ć środki chemiczne (nawozy sztuczne, środki ochrony ro ślin) oraz rolnicze wykorzystanie ścieków. Rozmiar zagro żeń dla środowiska wodnego spowodowany spływami powierzchniowymi z pól zale ży od fizjografii zlewni oraz sposobu ich zagospodarowania. Obszary wysoczyznowe na terenie powiatu to głównie pola uprawne poddawane intensywnym zabiegom agrotechnicznym. Przy braku barier biogeochemicznych w postaci zieleni redukuj ącej zanieczyszczenia, tereny rolne mog ą stanowi ć zagro żenie dla środowiska wodnego. Du żym obci ąż eniem dla środowiska wodnego, a w szczególno ści dla cieków wodnych jest zrzut oczyszczonych ścieków z oczyszczalni ścieków. Oczyszczone ścieki nie mog ą wywoływa ć zmian fizycznych, chemicznych i biologicznych. Nale ży tak sterowa ć technologi ą oczyszczania ścieków, aby umo żliwi ć prawidłowe funkcjonowanie ekosystemu wodnego. Zrzut wód nie mo że powodowa ć zmian w naturalnej biocenozie, zmian m ętno ści wody, jej barwy i zapachu, a tak że formowania si ę piany czy gromadzenia osadów. Oczyszczone ścieki nie mog ą zawiera ć nast ępuj ących zanieczyszcze ń: − odpadów, zanieczyszcze ń pływaj ących, − DDT, PCB oraz innych zwi ązków chemicznych, − chorobotwórczych drobnoustrojów. Dla ka żdego obiektu okre ślone zostały warto ści dopuszczalne wska źników zanieczyszcze ń,

jakie nale ży spełnia ć przy wprowadzaniu wód do jeziora, dla BZT 5, dla ChZT oraz dla zawiesiny ogólnej, fosforu i azotu.

126 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Dla oczyszczalni ścieków wł ączonych w KPO ŚK ładunki zanieczyszcze ń w ściekach przedstawiaj ą si ę nast ępuj ąco:

Tabela 43. Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach na oczyszczalni w Krajence (2012 r.) Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach w ściekach w ściekach surowych oczyszczonych oczyszczonych wg Rodzaje (dopływaj ących) (odpływaj ących) pozwolenia zanieczyszcze ń wodnoprawnego kg/rok mg/l kg/rok mg/l mg/l oczyszczalnia biologiczna

BZT 5 90 630 530 1 710 15 25 ChZT 198 189 1159 11 628 69 125 Zawiesiny ogólne 58 995 346 1 710 12 35 Źródło: sprawozdanie OS-5 KZUP Krajenka 2012, KPO ŚK 2012

Tabela 44. Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach na oczyszczalni w Jastrowiu (2011 r.) Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach w ściekach w ściekach Rodzaje surowych oczyszczonych oczyszczonych wg zanieczyszcze ń (dopływaj ących) (odpływaj ących) pozwolenia wodnoprawnego mg/l mg/l mg/l ilo ść oczyszczalnia biologiczna odprowadzonych 285,7 tys.m 3 ścieków

BZT 5 374 9 25 ChZT 1 065 68 125 Zawiesiny ogólne 369 9 35 Azot ogólny 78 12 Fosfor ogólny 9 2 Źródło: KPO ŚK 2011 Jastrowie

127 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Tabela 45. Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach na oczyszczalni Złotów (2011 r.) Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach w ściekach w ściekach Rodzaje surowych oczyszczonych oczyszczonych wg zanieczyszcze ń (dopływaj ących) (odpływaj ących) pozwolenia wodnoprawnego mg/l mg/l mg/l

ilo ść 3 939,0 tys.m odprowadzonych oczyszczalnia z podwy ższonym usuwaniem biogenów ścieków

BZT 5 922,0 3,2 15 ChZT 1425,0 37,2 125 Zawiesiny ogólne 404,0 4,2 35 Azot ogólny 94,7 8,4 15 Fosfor ogólny 15,4 0,3 2 Źródło: KPO ŚK 2011 Złotów

Tabela 46. Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach na oczyszczalni w Okonku (2011 r.) Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach w ściekach w ściekach Rodzaje surowych oczyszczonych oczyszczonych wg zanieczyszcze ń (dopływaj ących) (odpływaj ących) pozwolenia wodnoprawnego mg/l mg/l mg/l

ilo ść 3 278 tys.m odprowadzonych oczyszczalnia biologiczna ścieków

BZT 5 97 6 40 ChZT 292 49 150 Zawiesiny ogólne 81 7 50 Źródło: KPO ŚK 2011 Okonek

Tabela 47. Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach na oczyszczalni w Radawnicy (2011 r.) Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach w ściekach w ściekach Rodzaje surowych oczyszczonych oczyszczonych wg zanieczyszcze ń (dopływaj ących) (odpływaj ących) pozwolenia wodnoprawnego mg/l mg/l mg/l

ilo ść 3 87 tys.m odprowadzonych oczyszczalnia biologiczna ścieków

BZT 5 449 11 25 ChZT b.d. 87 125 Zawiesiny ogólne b.d. 3 35 Źródło: KPO ŚK 2011 Radawnica

128 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Tabela 48. Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach na oczyszczalni w miejscowo ści Kaczochy (2011 r.) Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach w ściekach w ściekach Rodzaje surowych oczyszczonych oczyszczonych wg zanieczyszcze ń (dopływaj ących) (odpływaj ących) pozwolenia wodnoprawnego mg/l mg/l mg/l

ilo ść 3 11 tys.m odprowadzonych oczyszczalnia non biol. ścieków

BZT 5 b.d. 14 25 ChZT b.d. 70 125 Zawiesiny ogólne b.d. 18 35 Źródło: KPO ŚK 2011 Kleszczyna

Tabela 49. Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach na oczyszczalni w Zakrzewie (2011 r.) Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach w ściekach w ściekach Rodzaje surowych oczyszczonych oczyszczonych wg zanieczyszcze ń (dopływaj ących) (odpływaj ących) pozwolenia wodnoprawnego mg/l mg/l mg/l

ilo ść 3 87 tys.m odprowadzonych oczyszczalnia biologiczna ścieków

BZT 5 412 23 25 ChZT 1008 106 125 Zawiesiny ogólne 376 35 Źródło: KPO ŚK 2011 Zakrzewo

Tabela 50. Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach na oczyszczalni w Debrznie Wsi (2012 r.) Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach w ściekach w ściekach Rodzaje surowych oczyszczonych oczyszczonych wg zanieczyszcze ń (dopływaj ących) (odpływaj ących) pozwolenia wodnoprawnego kg/rok kg/rok mg/l

ilo ść 3 1 370 m odprowadzonych oczyszczalnia z podwy ższonym oczyszczaniem biogenów ścieków

BZT 5 126 616 957 b.d. ChZT 278 246 12 121 b.d. Zawiesiny ogólne 101 756 1 204 b.d. Azot ogólny 30 488 3 286 b.d. Fosfor ogólny 2 934 77 b.d. Źródło: sprawozdanie OS-5 za rok 2012, UG Lipka

129 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

W przypadku oczyszczalni ścieków nie wł ączonych w aglomeracje kanalizacyjne, według dopuszczalnych norm, ładunki zanieczyszcze ń w ściekach oczyszczonych wg pozwolenia wodnoprawnego mog ą maksymalnie wynosić:

Tabela 51. Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach na oczyszczalniach nie wł ączonych do aglomeracji kanalizacyjnych Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach oczyszczonych wg pozwolenia wodnoprawnego [mg/l] Nazwa oczyszczalni Rodzaj zanieczyszcze ń BZT 5 ChZT Zawiesiny ogólne Stawnica 40 150 50 Poligon Jastrowie 40 150 50 Bartoszkowo 25 125 35 Stawnica, Złotów Słoneczko 25 125 35 Zakrzewo Stara Wi śniewka 25 125 35 Złotów, Grudna 40 150 50 Złotów, Bielawa 25 125 35 Złotów, Pieczynek 25 125 35 Okonek, Borucin 25 125 35 Tarnówka 25 125 35 Loty ń,Okonek 25 125 35 Źródło: Starostwo Powiatowe w Złotowie, pozwolenia wodnoprawne

Kolejnym zagro żeniem dla wód powierzchniowych jest zrzut wód popłucznych oraz zrzut wód chłodniczych z zakładów znajduj ących si ę na terenie powiatu złotowskiego. W przypadku wód popłucznych st ęż enie zanieczyszcze ń w nich wyst ępuj ących okre ślone zostało w pozwoleniach wodnoprawnych, natomiast zrzucane wody chłodnicze nie mog ą przekracza ć temperatury 35 oC.

Tabela 52. Ładunki zanieczyszcze ń w wodach popłucznych Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach oczyszczonych wg pozwolenia Nazwa zakładu wodnoprawnego [mg/l] Rodzaj zanieczyszcze ń Zawiesiny ogólne Żelazo ogólne ZECIUK ze stacji na ul Wojska Polskiego PECON ZwiK Złotów z SUW Kaczochy 35 10 KZUP Krajenka z SUW w m. Krajenka ZWiK Złotów Uj. Nowy Dwór ZWiK Złotów Uj. Świ ęta Źródło: Starostwo Powiatowe, pozwolenia wodnoprawne

Ponadto bezpo średnio do wód powierzchniowych, lub po średnio poprzez odprowadzanie do gruntu, odprowadzane są wody opadowe i roztopowe. Wody opadowe i roztopowe mog ą by ć wprowadzane do odbiorników wówczas kiedy spełniaj ą nast ępuj ące parametry: zawiesina ogólna – 100 mg/l, substancje ropopochodne – 15 mg/l. Spływaj ące zanieczyszczenia z dróg i placów mog ą stanowi ć znaczne zagro żenie dla jako ści wód i gleb. Urz ądzeniami do oczyszczania wód opadowych i roztopowych s ą separatory i inne filtry oraz osadniki. Zdecydowana wi ększo ść jednostek osadniczych na terenie powiatu jest zwodoci ągowana, natomiast skanalizowanie osi ąga o wiele ni ższy procent. Ścieki z wiejskich

130 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020 jednostek osadniczych gromadzone s ą w zbiornikach bezodpływowych. Stan techniczny szamb nie jest znany. Mo żna zakłada ć, że cz ęść z nich mo że stanowi ć zagro żenie dla środowiska gruntowo – wodnego. Zagro żeniem dla stanu czysto ści wód mog ą by ć tak że ścieki pohodowlane (odcieki z obornika, czy te ż gnojowica). Zanieczyszczenia te mog ą przedostawa ć si ę do wód powierzchniowych poprzez spływy wód opadowych, systemy drena żowe, rowy melioracyjne oraz płytkie wody gruntowe maj ące kontakt z wodami powierzchniowymi. Do wód wgł ębnych zanieczyszczenia mog ą przedosta ć si ę poprzez infiltracj ę oraz kontakt hydrauliczny z wodami powierzchniowym. Zagro żeniem mog ą by ć gospodarstwa rolne funkcjonuj ące na analizowanym obszarze. Na terenie powiatu złotowskiego w 2012 r. funkcjonowały miejsca zwyczajowo wykorzystywane do k ąpieli - 6 obiektów. Badania jako ści wody przeprowadzone zostały przez ich organizatorów (przed rozpocz ęciem sezonu oraz w trakcie jego trwania), w nast ępuj ących miejscach: 1. Miejsce zwyczajowo wykorzystywane do k ąpieli w Złotowie jezioro Zaleskie - ul. Jeziorna - przeprowadzona kontrola sanitarna nie wykazała widocznych zmian na wodzie. 2. Miejsce zwyczajowo wykorzystywane do k ąpieli w Złotowie jezioro Zaleskie- ul. Wio ślarska - woda spełniała wymagania okre ślone w obowi ązuj ących przepisach prawnych. 3. Miejsce zwyczajowo wykorzystywane do k ąpieli w Okonku jez. Le śne-Bąk – woda spełniała wymagania okre ślone w obowi ązuj ących przepisach prawnych. 4. Miejsce zwyczajowo wykorzystywane do k ąpieli w Jastrowiu jez. Le śne – woda spełniała wymagania okre ślone w obowi ązuj ących przepisach prawnych. 5. Miejsce zwyczajowo wykorzystywane do k ąpieli w Podgajach przy stanicy ZHP w Podgajach – woda spełniała wymagania okre ślone w obowi ązuj ących przepisach.

4.5. KLIMAT

Pod wzgl ędem klimatycznym, powiat złotowski poło żony jest w strefie klimatu umiarkowanego, przej ściowego od klimatu oceanicznego Europy Zachodniej do kontynentalnego Azji oraz Europy Wschodniej. Według regionalizacji klimatycznej jest to obszar poło żony w regionie dzielnic bydgoskiej i środkowej. Du ża ilo ść kompleksów le śnych tego terenu przyczynia si ę do podwy ższenia opadów i wilgotno ści powietrza oraz do zmniejszania amplitud temperatury w stosunku do terenów bezle śnych. Średnia wieloletnia temperatura roczna wynosi 7,6°C. Na tym terenie, podobnie jak w całym kraju, przewa żaj ą ruchy mas powietrza z kierunku zachodniego. Dominuj ące wiatry z kierunków zachodnich to wiatry raczej słabe, 3,4 m/s. Okres wegetacyjny jest nieco dłu ższy od średniego dla Polski. Okres wegetacyjny trwa przeci ętnie 210−215 dni. Opad średnioroczny kształtuje si ę na poziomie 546 mm.

131 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

4.5.1. ZAGRO ŻENIA KLIMATU

Powiat złotowski mo że znale źć si ę z strefie, w której mog ą wyst ąpi ć negatywne skutki wynikaj ące ze zmian klimatu. Według strategicznego planu adaptacji dla sektorów i obszarów wra żliwych na zmiany klimatu do roku 2020 2, do najwa żniejszych negatywnych skutków zaliczy ć nale ży niekorzystne zmiany warunków hydrologicznych, zwiększenie cz ęstotliwo ści wyst ępowania ekstremalnych zjawisk pogodowych i katastrof (silne wiatry, incydentalne tr ąby powietrzne, wyładowania atmosferyczne). Mo żna stwierdzi ć, że w najbli ższych latach na obszarze powiatu, jak i całego kraju nast ąpi wzrost okresów upalnych, spadek liczby dni z okresami mro źnymi, wzrost cz ęstotliwo ści opadów ulewnych. W ostatnich latach jednym z najgro źniejszych zjawisk pogodowych s ą tr ąby powietrzne, jednak na terenie powiatu w przeci ągu ostatnich 12 lat nie odnotowano wyst ępowania tr ąb powietrznych.

Ryc. 19. Wyst ępowanie tr ąb powietrznych w Polsce w okresie 1998 – 2010 Źródło: Strategiczny plan adaptacji dla sektorów i obszarów wra żliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektyw ą do roku 2030

Dodatkowo obszary miejskie - zurbanizowane ze wzgl ędu na zag ęszczenie zabudowy zagro żone s ą powstawaniem tzw. miejskiej wyspy ciepła, która jest efektem

2 Strategiczny plan adaptacji dla sektorów i obszarów wra żliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektyw ą do roku 2030, http://www.mos.gov.pl/g2/big/2013_03/e436258f57966ff3703b84123f642e81.pdf

132 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020 nadmiernej emisji energii z ró żnych źródeł miejskich. Wzmacnia j ą wzrastaj ąca temperatura co sprzyja stresowi cieplnemu, stagnacji powietrza nad miastem, wzrostowi koncentracji zanieczyszcze ń powietrza, w tym pyłu zawieszonego i smogu. W zwi ązku z tym powiat powinien podejmowa ć działania zmierzaj ące do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, zwłaszcza poprzez rozwijanie odnawialnych źródeł energii (rozdział 3.2.1).

4.5.2. POWIETRZE ATMOSFERYCZNE

4.5.2.1. STAN CZYSTO ŚCI POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO

Według klasyfikacji z roku 2010 cały powiat złotowski został zaliczony do strefy wielkopolskiej. W 2012 roku na żadnym stanowisku pomiarowym nie stwierdzono przekrocze ń dopuszczalnego poziomu dwutlenku siarki w powietrzu dla pomiarów 24-godzinnych oraz dla pomiarów 1/h. Stref ę wielkopolsk ą zaliczono do klasy A. Podobnie sytuacja wygl ądała w przypadku dwutlenku azotu. St ęż enia średnie roczne nie przekroczyły dopuszczalnego poziomu − wahały się od 9,9 do 26,2 µg/m 3. Nie stwierdzono równie ż przekrocze ń dopuszczalnego poziomu dla pomiarów 1/h. Stref ę zaliczono do klasy A. W 2012 roku stwierdzono przekroczenia dopuszczalnego poziomu dla 24/h st ęż eń pyłu PM10 na wszystkich stanowiskach. Na żadnym stanowisku nie odnotowano przekrocze ń st ęż enia średniego rocznego pyłu PM10. Strefie wielkopolskiej przypisano klas ę C. W województwie wielkopolskim nie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnego poziomu dla pyłu PM2,5 ocenianego jako st ęż enie średnie dla roku. Stref ę aglomeracja pozna ńska i stref ę wielkopolsk ą zaliczono do klasy A, a stref ę miasto Kalisz do klasy C. W ocenie rocznej nie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnego poziomu ołowiu w pyle, st ęż enia średnie roczne wahały si ę od 0,01 do 0,03 µg/m 3. Stref ę zaliczono jako A. W roku 2012 wykonano pomiary arsenu, kadmu i niklu w Pile, Poznaniu, Kaliszu, Ostrowie Wlkp. i Tarnowie Podgórnym. Pomiary benzo(a)pirenu prowadzono w Pile, Poznaniu, Lesznie, Kaliszu i w Ostrowie Wlkp.. Na żadnym stanowisku pomiarowym metali nie odnotowano przekrocze ń ustanowionych poziomów docelowych – stref ę zaliczono do klasy A. Podwy ższone st ęż enia benzo(a)pirenu, przekraczaj ące poziom docelowy, odnotowano na wszystkich stanowiskach. Tym samym stref ę zaliczono do klasy C. W rocznej ocenie jako ści powietrza dla benzenu nie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnego poziomu, otrzymane st ęż enia średnie roczne wahały si ę od 1,0 do 4,9 µg/m 3. Stref ę wielkopolsk ą zaliczono do klasy A. W ocenie rocznej tlenku w ęgla nie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnego poziomu. Stref ę zaliczono do klasy A. W województwie wielkopolskim zanotowano nast ępuj ące przekroczenia ozonu: w Poznaniu przy ul. D ąbrowskiego – 10,0, w Koninie – 20,0 oraz na stacji pozamiejskiej w Krzy żówce – 31,7 i podmiejskiej w Borówcu – 19,0. U średnienie odnosi si ę do kolejnych trzech lat pomiarów (2010 – 2012) dla stacji w Poznaniu i w Krzy żówce oraz dla 1 roku w Koninie i w Borówcu.. Na podstawie otrzymanych wyników stref ę aglomeracja pozna ńska i stref ę miasto Kalisz zaliczono do klasy A, natomiast stref ę wielkopolsk ą – do klasy C. Analizuj ąc jako ść powietrza pod k ątem ochrony ro ślin, średnie roczne st ęż enia dwutlenku siarki wahały si ę od 1,6 do 7,3 µg/m 3, natomiast średnie roczne st ęż enia tlenków

133 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020 azotu wynosiły od 9,7 do 21,3 µg/m 3. W wyniku oceny za rok 2012 stref ę zaliczono do klasy A. Na terenie województwa wielkopolskiego za podstaw ę oceny ozonu pod k ątem ochrony ro ślin przyj ęto dane u średnione dla stacji pomiarowej w Krzy żówce z lat 2008 – 2012, wynosiły one 18 652,02 µg/m 3×h. Tym samym odnotowano przekroczenie. Przekroczony jest tak że poziom celu długoterminowego (6 000 µg/m 3×h). W efekcie oceny przeprowadzonej dla 2012 roku dla ozonu strefie wielkopolskiej przypisano klas ę C.

Na terenie powiatu złotowskiego prowadzi si ę badania monitoringowe jako ści powietrza atmosferycznego – na stanowisku Paruszka oraz w Złotowie na ul. Norwida - stanowisko nr Piła 3. Wyniki bada ń zanieczyszcze ń ze stacji Paruszka nie pozwalaj ą na opisanie stanu powietrza, nie mo żna przyjmowa ć tego punktu za charakterystycznego dla całego powiatu. Nale ży wzi ąć pod uwag ę, że np. w mie ście Złotów b ędzie wyst ępowa ć wi ększe nagromadzenie ludno ści oraz wi ększe nat ęż enie ruchu komunikacyjnego ni ż na terenach wiejskich powiatu, a tym samym b ędzie wi ększe zanieczyszczenia powietrza.

Tabela 53. Zestawienie st ęż eń zanieczyszcze ń powietrza w 2012 r. Instytucja Metoda Lokalizacja St ęż enie średnie roczne wykonuj ąca wykonywania Zanieczyszczenie 3 stacji (ug/m ) pomiary pomiarów

pasywna SO 2 3,0 Paruszka pasywna NO 2 13,5

WSSE Złotów ul. Norwida pasywna benzen 2,7 Piła 3

Źródło: Roczna ocena jako ści powietrza w województwie wielkopolskim, WIO Ś, 2012

4.5.2.2. ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZE Ń POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO

Na terenie powiatu złotowskiego najistotniejsze zanieczyszczenia powietrza pochodz ą z emisji energetycznej z gospodarstw domowych korzystaj ących z tradycyjnych źródeł energii, z zakładów produkcyjnych i obiektów komunalnych. Uci ąż liwo ść jednak że charakteryzuje si ę wahaniami sezonowymi. W sezonach grzewczych wzrost zanieczyszcze ń zwi ązany jest ze spalaniem w ęgla w paleniskach domowych, poniewa ż wi ększo ść mieszka ń w powiecie ogrzewana jest nadal paliwami stałymi, głównie w ęglem kamiennym. Ilo ść odbiorców gazu ogrzewaj ących swoje mieszkania jest ci ągle niska. Emisja zanieczyszcze ń technologicznych z podmiotów gospodarczych równie ż wpływa na jako ść powietrza na terenie powiatu. Na terenie powiatu rozwini ęta jest działalno ść gospodarcza w gał ęziach produkcyjnych. Wpływ na stan czysto ści powietrza atmosferycznego w powiecie ma równie ż emisja ze źródeł mobilnych. Dotyczy to bezpo średniego otoczenia dróg krajowej i wojewódzkich, zwłaszcza na terenie zawartej zabudowy miejscowo ści.

134 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Uci ąż liwe mog ą by ć emisje odorów z gospodarstw rolnych oraz zakładów przetwórstwa rolno – spo żywczego, a tak że oczyszczalni ścieków, w szczególno ści w letniej porze roku.

4.5.3. KLIMAT AKUSTYCZNY

Post ępuj ąca urbanizacja i rozwój komunikacji drogowej powoduj ą, że z ka żdym dniem zwi ększaj ą si ę uci ąż liwo ści wynikaj ące ze stałego narastania hałasu. Maj ą one wpływ na stan psychiczny i zdrowie człowieka. Zagro żenie hałasem i wibracjami charakteryzuje si ę mnogo ści ą źródeł i powszechno ści ą wyst ępowania. Najbardziej uci ąż liwymi emitorami hałasu i wibracji, maj ącymi zasadniczy wpływ na klimat akustyczny środowiska, s ą: trasy komunikacyjne (pojazdy samochodowe, motocykle, ci ągniki, poci ągi), zakłady produkcyjne, place budowy oraz miejsca publiczne takie jak: centra handlowe, deptaki, skwery oraz inne miejsca zbiorowego nagromadzenia ludno ści. Hałas jest obecnie traktowany jako jeden z czynników zanieczyszczaj ących środowisko. Do oceny akustycznej środowiska stosuje si ę poziom równowa żny d źwi ęku

(L Aeq ), który jest u średnionym poziomem d źwi ęku w funkcji czasu. Poziom ten mierzony jest w decybelach. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku uzale żnione s ą od źródła hałasu, pory dnia oraz przeznaczenia terenu. Zgodnie z Rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 1.08.2012 r. zmieniaj ącym rozporz ądzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku Dz. U. 2012 poz. 1109, na terenach zabudowy zagrodowej i wielorodzinnej dopuszczalny poziom d źwi ęku w porze dziennej wynosi wzdłu ż dróg 65 dB (w porze nocnej 56 dB), a od pozostałych obiektów w porze dziennej 55 dB, a w porze nocnej 45 dB. Natomiast dopuszczalny poziom hałasu na terenach zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej (w tym tak że na terenach zwi ązanych z pobytem dzieci, szpitalami) dopuszczalny poziom d źwi ęku w porze dziennej wynosi wzdłu ż dróg 61 dB (w porze nocnej 56 dB), a od pozostałych obiektów w porze dziennej 50 dB, a w porze nocnej 40 dB. Klimat akustyczny na tym terenie, w najwi ększym stopniu kształtuj ą źródła komunikacyjne - główne trasy ruchu samochodowego. Wśród nich szczególnie istotne s ą: drogi krajowe, drogi wojewódzkie. Zgodnie z danymi GDDKiA, na podstawie Generalnego Pomiaru Ruchu w roku 2010, wynika, że na drogach krajowych punkty pomiarowe na terenie powiatu złotowskiego zlokalizowane były w 6 miejscach: 1. droga krajowa nr 11: − na odcinku Szczecinek – Okonek, w punkcie Babi Dwór (Gmina Okonek), − na odcinku Okonek – Podgaje, w punkcie Podgaje (Gmina Okonek), − na odcinku Podgaje – Jastrowie, w punkcie Jastrowie (Gmina Jastrowie), − na odcinku Jastrowie – droga nr 22, w punkcie Jastrowie (Gmina Jastrowie), − na odcinku droga nr 22 – Piła, w punkcie Płytnica (Gmina Tarnówka). 2. droga krajowa nr 22: − na odcinku Podgaje – Lędyczek, w punkcie L ędyczek (Gmina Okonek).

135 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Tabela 54. Nat ęż enie ruchu pojazdów na drogach krajowych lekkie pojazdy samochody samochody samochody ci ągniki Odcinek silnikowe motocykle osobowe autobusy rowery ci ęż arowe ci ęż arowe rolnicze ogółem mikrobusy dostawcze Szczecinek 5 872 31 4 186 572 1 033 48 2 4 – Okonek Okonek – 7 274 35 4 851 895 1 423 47 23 19 Podgaje Podgaje – 11 095 46 7 566 1 016 2 382 65 20 74 Jastrowie Jastrowie – 10 874 33 7 198 1 098 2 468 65 12 86 droga nr 22 droga nr 22 6 039 25 4 155 580 1 236 39 4 15 – Piła Podgaje – 3 811 11 2 282 395 1 099 17 7 9 Lędyczek Źródło: GPR 2010

Na drogach wojewódzkich tak że prowadzony był pomiar ruchu. Na terenie powiatu złotowskiego badaniu poddane były nast ępuj ące odcinki dróg: 3. na drodze wojewódzkiej nr 188: − na odcinku granica województwa - Złotów, − na odcinku miasto Złotów, − na odcinku Złotów - Piła, 4. na drodze wojewódzkiej nr 189: − na odcinku Jastrowie - Złotów, − na odcinku miasto Złotów, − na odcinku Złotów – granica województwa, 5. na drodze wojewódzkiej nr 190: − na odcinku Krajenka – Pobórka.

Tabela 55. Nat ęż enie ruchu pojazdów na drogach wojewódzkich lekkie pojazdy samochody samochody samochody ci ągniki Odcinek silnikowe motocykle osobowe autobusy ci ęż arowe ci ęż arowe rolnicze ogółem mikrobusy dostawcze granica województwa 2 374 47 1 957 221 130 5 14 - Złotów miasto Złotów 7 691 123 6 791 569 177 23 8 Złotów - Piła 5 188 47 4 622 213 229 67 10 Jastrowie - 2 219 22 1 839 164 160 27 7 Złotów miasto Złotów 3 341 77 2 742 264 201 40 17 Złotów – granica 1 346 16 1 094 147 70 11 8 województwa Krajenka – 1 463 18 1 251 69 92 13 20

136 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

lekkie pojazdy samochody samochody samochody ci ągniki Odcinek silnikowe motocykle osobowe autobusy ci ęż arowe ci ęż arowe rolnicze ogółem mikrobusy dostawcze Pobórka Źródło: GPR 2010

Tabela 56. Nat ęż enie ruchu pojazdów na drogach powiatowych Dobowe nat ęż enie ruchu L.p. Numer drogi Odcinek drogi Samochody Samochody osobowe ci ęż arowe szt./dob ę szt./dob ę 1 1010P Okonek – droga powiat. nr 1013P 288 55 2 1013P Granica woj. – Jastrowie 385 82 3 1017P Sypniewo – granica woj. 179 43 4 1020P Droga pow. nr 1013P – Samborsko 366 82 5 1022P Granica woj. – Złotów 302 77 6 1026P Radawnica – Debrzno Wie ś 299 62 7 1036P Batorówko – Białobłocie – Czy żkowo 355 64 8 1038P Droga woj. nr 188 – Rudna – granica powiatu 189 69 9 1042P Ptusza – Złotów 353 51 Źródło: Zarz ąd Dróg Powiatowych w Złotowie

Głównym powodem uci ąż liwej emisji hałasu, ogólnie, obok stosunkowo wysokiego nat ęż enia ruchu pojazdów, jest wysoki udział w potoku ruchu pojazdów ci ęż kich, który w szczególno ści negatywnie oddziałuje na terenach zabudowy śródmiejskiej. Najbardziej aktualne dane dotycz ące emisji hałasu na terenie powiatu pochodz ą z roku 2010 i dotycz ą drogi krajowej nr 11 oraz drogi wojewódzkiej nr 188. W przypadku drogi krajowej, w porze dziennej zanotowano hałas mieszcz ący si ę w przedziale 63-68 dB, w porze nocnej natomiast w przedziale 60-65 dB. Zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami w roku 2010, notowano wi ęc przekroczenia dopuszczalnych norm hałasu. Punkty pomiarowe usytuowano w odległo ści 10 m i 20 m od kraw ęż nika drogi. Naturalnie wraz ze wzrostem oddalenia od drogi, emisja hałasu była ni ższa.

Tabela 57. Wyniki pomiarów hałasu na drodze krajowej nr 32 na terenie powiatu złotowskiego w roku 2010 Dopuszczalny Równowa żny poziom hałasu (dB) Kilometr poziom hałasu dla Odległo ść drogi pory dnia / nocy punktu od drogi pora dzienna pora nocna (dB) 10 m 67,6 64,1 142+600 20 m 63,7 60,2 60 dB / 50 dB 10 m 70,1 67,3 152+565 20 m 64,4 61,7 Źródło: raport WIO Ś, 2010

W przypadku drogi wojewódzkiej w porze dziennej równie ż zanotowano hałas mieszcz ący si ę w przedziale 65-70 dB, podobnie w porze nocnej natomiast w przedziale 55- 60 dB. Punkty pomiarowe sytuowano przewa żnie w odległo ści 10 m od kraw ęż nika drogi. Podobnie jak w otoczeniu dróg krajowych, stwierdzono powszechne przekraczanie obowi ązuj ących standardów poprawno ści klimatu akustycznego.

137 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Tabela 58. Wyniki pomiarów hałasu na drodze wojewódzkiej nr 188 w roku 2010 w Złotowie ul. Mickiewicza 24 Dopuszczalny Równowa żny poziom hałasu (dB) Kilometr poziom hałasu dla Odległo ść drogi pory dnia / nocy punktu od drogi pora dzienna pora nocna (dB)

45+200 60 dB / 50 dB 5 m 65,8 59,3

Źródło: raport WIO Ś, 2010

Starosta Złotowski wydał dla Wielkopolskiego Zarz ądu Dróg Wojewódzkich w Poznaniu decyzj ę (nr OS.6241.3.2011) zobowi ązuj ącą Zarz ąd do ograniczenia negatywnego oddziaływania na środowisko hałasu powodowanego na drodze wojewódzkiej nr 188 Człuchów – Piła w punkcie 54+736 do 55+623 (ul. Doma ńskiego w Krajence odcinek drogi z kostki brukowej) oraz przywrócenia środowiska do stanu wła ściwego w taki sposób, aby w odniesieniu do zabudowy mieszkaniowej zapewnić dotrzymanie normy akustycznej w porze dnia jak i nocy. Termin wykonania obowi ązku okre ślony został do dnia 31.12.2013 r., a zadanie uko ńczono przed wyznaczonym terminem, tj. pod koniec 2012 r. Nowa nawierzchnia z masy bitumicznej doskonale spełnia swoje docelowe przeznaczenie, co przyczyniło si ę do zmniejszenia poziomu hałasu i drga ń oraz poprawiło bezpiecze ństwo i płynno ść ruchu kołowego na tej drodze. Warto ść dopuszczalna równowa żnego poziomu hałasów kolejowych dla terenów zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, zamieszkania zbiorowego, mieszkaniowo- usługowej i zagrodowej wynosi w porze dziennej 65 dB, w porze nocnej natomiast 56 dB. Bardziej rygorystyczne kryteria poprawno ści klimatu akustycznego w środowisku obowi ązuj ą jedynie dla terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, zabudowy zwi ązanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzie ży, terenów szpitali i stref ochronnych „A” uzdrowisk. Na trasie kolejowej w powiecie nie prowadzono pomiarów hałasu. Korzystaj ąc z danych zawartych w PO Ś dla województwa wielkopolskiego mo żna stwierdzi ć, że zwykle poziom równowa żnego hałasu kolejowego w porze dziennej nie przekracza znacz ąco 65 dB, notuje si ę zazwyczaj przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu w granicach od ok. 2,6 dB. W porze nocnej poziom równowa żnego hałasu kolejowego przewy ższa dopuszczalny poziom hałasu 56 dB. Poziom równowa żny hałasu w porze nocnej mie ści si ę w przedziale 63,5 - 66,2 dB. Subiektywnie mniejsza dokuczliwo ść hałasów kolejowych ni ż drogowych, a tak że ograniczona cz ęstotliwo ść kursowania poci ągów sprawiaj ą, że problem hałasów kolejowych ma mniejsze znaczenie. Uci ąż liwo ść ze strony zakładów produkcyjnych czy usługowych może wynika ć z braku zachowania standardów i dopuszczalnych norm, odpowiedzialno ść za negatywne oddziaływania nale ży przede wszystkim do u żytkowników urz ądze ń, instalacji b ędących źródłami hałasu. Źródła te nie mog ą powodowa ć przekroczenia standardów jako ści środowiska poza terenem, do którego zarz ądzaj ący ma tytuł prawny. Raporty WIO Ś nie przedstawiaj ą zakładów, w których prowadzone były badania kontrolne.

138 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Tabela 59. Wykaz podmiotów, dla których wydano decyzje o dopuszczalnych poziomach hałasu Dopuszczalny Przeznaczenie poziom hałasu Lp. Nazwa podmiotu Nr decyzji terenu Dla Dla dnia nocy Parafia Rzymsko – Katolicka pod wezwaniem Nawiedzenia Tereny zabudowy 1 Naj świ ętszej Maryi Panny OS.6241.2.2012 55 45 mieszkaniowej ul. Niepodległo ści 35 77 – 416 Tarnówka „OMNIVENT” Sp. z o.o. Tereny zabudowy 2 ul. S ępole ńska 20 OS.7613/4/10 mieszkaniowo - 55 45 77 – 420 Lipka usługowej Tereny zabudowy jednorodzinnej 3 55 45 poło żone przy Zakład Produkcyjny „MARKOL” ul. Spokojnej ul. Spokojna 1 OS.7613/02/06 Tereny zabudowy 77 – 420 Lipka jednorodzinnej 4 50 40 poło żone przy ul. Sępole ńskiej „GENESIS” Invest Partner – s.c. Tereny zabudowy 5 Elzanowo 68 OS.7613/7/08 mieszkaniowej 55 45 87 – 410 Kowalewo Pomorskie wielorodzinnej Tereny zabudowy „CHRISTIANAPOL” Sp. z o.o. mieszkaniowej Fabryka Mebli Tapicerowanych 6 OS.7613/1/09 jednorodzinnej 55 45 ul. Szkolna 16 z usługami 64 – 426 Łowy ń rzemie ślniczymi Usługi Gastronomiczno – Tereny zabudowy Handlowe Lucyna Paczy ńska mieszkaniowej 7 Bar ZAGŁOBA OS.7613/7/09 jednorodzinnej 50 40 ul. 10 Pułku Piechoty 8 (ul. Żymierskiego 64 – 915 Jastrowie 56a) Firma Handlowo – Usługowa „TUSCHIK” Tereny zabudowy 8 DELIKATESY OS.7613/5/09 mieszkaniowej 55 45 ul. Ko ściuszki 19 (ul. Ko ściuszki 19) 77 – 420 Lipka „OMNIVENT” Sp. z o.o. Tereny zabudowy 9 ul. S ępole ńska 20 OS.7613/3/08 mieszkaniowej 50 40 77 – 420 Lipka jednorodzinnej Zakład Stolarski J. Smolarz & W. Gemza Tereny zabudowy 10 OS.7613/3/10 55 45 Bł ękwit 27 mieszkaniowej 77 – 400 Złotów Przedsi ębiorstwo Handlowo – Usługowo – Spedycyjne Eksport Tereny zabudowy – Import „TRANSPIL – mieszkaniowej 11 SPEDITION” Waldemar OS.7613/2/05 jednorodzinnej 55 Boche ński Skórka z usługami ul. Bydgoska 2 rzemie ślniczymi 77 – 430 Krajenka Źródło: Starostwo Powiatowe w Złotowie

139 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

4.5.4. PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE

Do promieniowania niejonizuj ącego mo żemy zaliczy ć promieniowanie radiowe, mikrofalowe, podczerwone, a tak że światło widzialne. Oddziaływanie na środowisko pól elektromagnetycznych wyst ępuje: - w stopniu znacz ącym w pa śmie 50 Hz od urz ądze ń i sieci energetycznych; źródłem najwi ększych oddziaływa ń mog ących powodowa ć przekroczenia poziomów dopuszczalnych s ą napowietrzne linie elektroenergetyczne wysokiego napi ęcia 110 kV, 220 kV i 400 kV oraz zwi ązane z nimi stacje elektroenergetyczne, - w stopniu znacz ącym w pa śmie od 300 MHz do 40 000 MHz od urz ądze ń radiokomunikacyjnych, radiolokacyjnych i radionawigacyjnych. Najwi ększy udział w emisji maj ą stacje bazowe telefonii komórkowej ze swoimi antenami sektorowymi i antenami radiolinii (antena sektorowa słu ży do komunikacji z telefonem komórkowym, natomiast antena radiolinii słu ży do komunikacji mi ędzy stacjami bazowymi). Istniej ące sieci telefonii komórkowej wykorzystuj ą nast ępuj ące zakresy cz ęstotliwo ści: ok. 900 MHz (sie ć GSM 900), około 1 800 MHz (sie ć GSM 1 800) oraz ok. 2 100 MHz (sie ć UMTS). - w stopniu mniej znacz ącym w pa śmie 50 Hz od urz ądze ń elektrycznych pracuj ących w zakładach pracy i gospodarstwach domowych. Wi ększo ść urz ądze ń jest zasilana z sieci energetycznej. Brak jest wiarygodnych informacji na temat oddziaływania na zdrowie i środowisko przy ekspozycjach długoletnich na promieniowanie elektromagnetyczne. Na terenie powiatu złotowskiego badania monitoringowe pól elektromagnetycznych wykonano w 2012 roku na terenie Gminy Okonek przy ul. Niepodległo ści 53. Na podstawie przeprowadzonych pomiarów nie stwierdzono przekroczenia dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych. Zanotowano nat ęż enie 0,12 V/m. Nie stwierdzono zatem przekroczenia poziomu dopuszczalnego – 7 V/m.

W krajowych przepisach dopuszcza si ę wyst ępowanie pochodz ących od linii elektroenergetycznych pól elektrycznych o nat ęż eniach mniejszych od 1 kV/m m. in. na obszarach zabudowy mieszkaniowej. Z punktu widzenia ochrony środowiska człowieka istotne wi ęc mog ą by ć linie i stacje elektroenergetyczne o napi ęciach znamionowych równych co najmniej 110 kV, b ądź wy ższych. Zasi ęg promieniowania mog ącego wpływa ć niekorzystnie na człowieka si ęga do 40 m po obu stronach linii. Trzeba te ż wzi ąć pod uwag ę, że napowietrzne linie elektroenergetyczne, zarówno wysokiego, jak i średniego napi ęcia, mog ą oddziaływa ć niekorzystnie na ptaki, które rozbijaj ą si ę o linie, a tak że wpływa ć niekorzystnie na krajobraz. Obiektami, o istotnym z punktu widzenia ochrony środowiska, oddziaływaniu mog ą by ć tak że stacje bazowe telefonii komórkowych, anteny nadawcze. Wpływ stacji bazowych telefonii komórkowej na zdrowie i samopoczucie człowieka nie jest jeszcze dokładnie rozpoznany, jednak traktuje si ę je jako obiekty potencjalnie niebezpieczne. W praktyce, w otoczeniu anten stacji bazowych GSM, znajduj ących si ę w miastach, pola o warto ściach wy ższych od dopuszczalnych w praktyce wyst ępuj ą w odległo ści do 25 metrów od anten na wysoko ści zainstalowania tych anten. Poniewa ż anteny s ą instalowane na dachach wysokich budynków lub na specjalnie stawianych wie żach, prawdopodobnie nie stwarzaj ą one zagro żenia dla mieszka ńców. Mog ą jednak stanowi ć zagro żenie dla ptaków oraz wpływa ć niekorzystnie na krajobraz. Na terenie powiatu zlokalizowane s ą anteny nadawcze telefonii komórkowej. Według analizy rozkładu pól elektromagnetycznych, obszar przekrocze ń

140 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020 dopuszczalnego poziomu elektromagnetycznego promieniowania niejonizuj ącego o g ęsto ści mocy 0,1 W/m 2 (szkodliwego dla zdrowia ludzi), wyst ępowa ć b ędzie na znacznych wysoko ściach: powy żej 20 m n.p.t. i maksymalnym zasi ęgu do 71 m od anten (ł ącznie dla wszystkich stacji bazowych), a wi ęc w miejscach niedost ępnych dla przebywania tam ludzi. Aby ograniczy ć uci ąż liwo ści promieniowania elektromagnetycznego koniecznym jest podejmowanie niezb ędnych działa ń polegaj ących na analizie wpływu na środowisko nowych obiektów emituj ących promieniowanie elektromagnetyczne (na etapie wydawania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu i pozwole ń na budow ę). Inwestorzy s ą zobowi ązani do wykonywania pomiarów kontrolnych promieniowania przenikaj ącego do środowiska w otoczeniu stacji. Pomiary kontrolne rzeczywistego rozkładu g ęsto ści mocy promieniowania powinny by ć przeprowadzane bezpo średnio po pierwszym uruchomieniu instalacji i ka żdorazowo w razie istotnej zmiany warunków pracy urządze ń mog ących mie ć wpływ na zmian ę poziomów elektromagnetycznego promieniowania niejonizuj ącego wytwarzanego przez to urz ądzenia. Dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych w środowisku reguluje rozporz ądzenie Min. Środowiska z dn. 30.10.2003 r. (Dz. U. Nr 192, poz. 1883).

4.5.5. POWA ŻNE AWARIE PRZEMYSŁOWE (ORAZ ZAGRO ŻENIA INNE)

Powa żne awarie obejmuj ą skutki dla środowiska powstałe w wyniku awarii przemysłowych i transportowych z udziałem niebezpiecznych substancji chemicznych. Zapobieganie powa żnym awariom w odniesieniu do przemysłu wykorzystuj ącego niebezpieczne substancje chemiczne ma ogromne znaczenie ekonomiczne i decyduje o jego wizerunku i akceptacji w społecze ństwie. W ustawie z dn. 27.04.2001 r. Prawo ochrony środowiska, okre ślone zostały podstawowe zasady zapobiegania i przeciwdziałania powa żnym awariom przemysłowym, podmioty, których dotycz ą wprowadzone przepisy, oraz ich obowi ązki i zadania, a tak że główne procedury i dokumenty. W przypadku wyst ąpienia awarii organy administracji maj ą obowi ązek zabezpieczenia środowiska przed skutkami awarii. Główne obowi ązki „administracyjne” ci ążą tutaj na władzach wojewódzkich i Stra ży Po żarnej, działania bezpo średnie z pewno ści ą na prowadz ących działalno ść , która mo że spowodowa ć awari ę, w ustawie okre ślonych jako „prowadz ący zakład o zwi ększonym lub du żym ryzyku”. Według rejestru WIO Ś na terenie powiatu złotowskiego znajduje si ę zakład o du żym ryzyku wyst ąpienia powa żnej awarii przemysłowej - Operator Logistyczny Paliw Płynnych Sp. z o.o., ul. Wyszogrodzka 133, 09-410 Płock – baza paliw nr 8, 64-915 Jastrowie. Nie ma natomiast zakładów o zwi ększonym ryzyku wyst ąpienia powa żnej awarii przemysłowej (na podstawie ustawy Prawo ochrony środowiska i rejestru prowadzonego przez WIO Ś). Funkcjonuj ą natomiast obiekty, które ze wzgl ędu na profil produkcji, technologi ę, wielko ść produkcji oraz wykorzystywane materiały i produkty mog ą stanowi ć potencjalne zagro żenie dla środowiska i bezpiecze ństwa mieszka ńców: − „Metalplast Karo Złotów S.A., ul. Kuja ńska 10E, 77 – 400 Złotów, − Przedsi ębiorstwo Handlowo-Usługowe „NORIS II”, Waldemar Sopoli ński Chłodnia w Jastrowiu (amoniak), − Baza Paliw DORADON S.A., m. Debrzno Wie ś, gm. Lipka, − Zakład Drzewny ROBPOL w Złotowie (gaz propan-butan w butlach, napełnianie), − Okr ęgowa Spółdzielnia Mleczarska w Złotowie (amoniak, kwasy).

141 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Innym typem zagro żeń na terenie powiatu s ą zagro żenia pochodz ące z komunikacji. W transporcie samochodowym najwi ększe zagro żenie wyst ępuje na drogach wojewódzkich, po których odbywa si ę transport w ruchu tranzytowym. W efekcie du żego i stale rosn ącego nat ężenia przewozów materiałów, stanu technicznego dróg oraz niejednokrotnie fatalnego stanu technicznego taboru ci ęż arowego ro śnie ryzyko zagro żenia. Bior ąc to pod uwag ę, za potencjalne źródło awarii przemysłowych mo żna uzna ć drogi krajowe i wojewódzkie oraz stacje paliw jako miejsca wypadków drogowych i zagro żeń produktami ropopochodnymi dla gleb i wód. Zagro żenie po żarowe i wybuchowe stanowi ą na przykład zbiorniki paliw płynnych znajduj ące si ę na stacjach paliw zlokalizowanych na terenie powiatu złotowskiego. Skutkami zagro żenia po żarowego ze strony awarii na tego typu obiektach to zagro żenie życia i zdrowia, straty w gospodarce. W przypadku wyst ąpienia po żarów i wybuchów zbiorników niezb ędna b ędzie ewakuacja zamieszkałej w pobli żu ludno ści oraz nast ąpi ą utrudnienia w ruchu kołowym. Ryzyko wyst ąpienia tego typu zagro żenia okre śla si ę jako prawdopodobne. Obecno ść na terenie powiatu gazoci ągów przesyłowych wysokiego ci śnienia stwarza tak że zagro żenie po żarowe, a nawet wybuchowe. Ryzyko wyst ąpienia tego typu zagrożenia okre śla si ę równie ż jako prawdopodobne.

Natomiast najwi ększym zagro żeniem meteorologicznym jest mo żliwo ść wyst ępowania gwałtownych zjawisk atmosferycznych takich jak burze, wichury, du że opady śniegu i nawalne deszcze. Mog ą one wyst ąpi ć na obszarze całego powiatu. Skutki to lokalne utrudnienia w przejezdno ści dróg, uszkodzenia napowietrznych linii energetycznych i telefonicznych, zalanie upraw i podtopienia budynków gospodarskich, uszkodzenia budynków, ofiary śmiertelne. Ryzyko wyst ąpienia gwałtownych zjawisk atmosferycznych okre śla si ę jako prawdopodobne.

4.6. ZASOBY PRZYRODNICZE (FLORA I FAUNA)

Lasy powiatu nale żą do Nadle śnictw: Okonek, Jastrowie, Lipka, Płytnica, Złotów, Zdrojowa Góra. W drzewostanie lasów dominuje sosna, wyst ępuje równie ż świerk, rzadziej gatunki li ściaste, reprezentowane przez: buk zwyczajny, d ąb szypułkowy i bezszypułkowy, olsz ę. Lasy rosn ące nad Gwd ą nazywane s ą Puszcz ą nad Gwd ą, koło miejscowo ści Kujan – Borami Kuja ńskimi. Nadle śnictwo Okonek o powierzchni 15 974,82 ha. Przeci ętny wiek drzewostanów wynosi 60 lat. Na terenie nadle śnictwa znajduj ą si ę wył ączone drzewostany nasienne sosnowy bukowe. Znaczn ą powierzchni ę 4 750 ha zajmuj ą lasy o szczególnym znaczeniu dla obronno ści. Do interesuj ących gatunków flory nale żą : rosiczka okr ągłolistna, ba żyna czarna, modrzwica bagienna, dziewi ęć sił bezłodygowy, turzyca piaskowa. Powierzchnia ogólna Nadle śnictwa Jastrowie wynosi 18 200 ha. W układzie siedliskowych typów lasu dominuje bór mieszany świe ży, a głównym gatunkiem lasotwórczym jest sosna. Do wa żniejszych gatunków zaliczy ć nale ży tak że d ąb, brzoz ę i olsz ę oraz świerk i buk. Pozostałe gatunki to modrzew, jesion, grab, topola, lipa, klon. Lasy Nadle śnictwa Lipka zajmuj ą powierzchni ę 13 740,26 ha. Obejmuj ą siedliska „borowe” (słabe gleby le śne), siedliska „lasowe” ( żyzne gleby le śne), siedliska wilgotne i podmokłe. Głównym gatunkiem lasotwórczym w Nadle śnictwie Lipka jest sosna. Z pozostałych gatunków najwa żniejsze to: buk, d ąb, brzoza, olcha, świerk, topola. Inne

142 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020 gatunki zajmuj ące znacznie mniejsze powierzchnie to: modrzew, jesion, daglezja, d ąb czerwony, grab, olcha szara, osika, wierzba, lipa. Nadle śnictwo Płytnica zajmuje powierzchni ę 16 730 ha. Głównym gatunkiem lasotwórczym jest sosna pospolita, spo śród drzew li ściastych najwi ększ ą powierzchni ę zajmuje brzoza. Gatunkiem dominuj ącym w Nadle śnictwie Złotów jest sosna, mniejszy udział stanowi ą drzewa li ściaste: d ąb, olsza, brzoza, buk. Z typów siedliskowych na przewa żaj ącym obszarze wyst ępuje bór mieszany świe ży i bór świe ży. Nadle śnictwo Zdrojowa Góra zajmuje powierzchni ę ponad 18 200 ha i obejmuje siedliska borowe. Ze struktur ą siedlisk w sposób bezpo średni powi ązane s ą składy gatunkowe drzewostanów. Głównym gatunkiem lasotwórczym w nadle śnictwie jest sosna zwyczajna. Pozostałe gatunki maj ące znaczenie gospodarcze w nadle śnictwie to: d ąb, brzoza, olcha. Na terenie powiatu prowadzona jest gospodarka łowiecka, maj ąca na celu ochron ę zwierz ąt łownych poprzez zapewnienie jej odpowiednich warunków bytowych i żywieniowych jak równie ż racjonalne wykorzystanie zasobów zwierzyny łownej na planowane odstrzały. Na tym obszarze stwierdzono wyst ępowanie nast ępuj ących gatunków zwierz ąt: sarna, dzik, lis, zaj ąc, je ż europejski, kret, wiewiórka pospolita, bóbr europejski, wydra, perkoz dwuczuby, łab ędź niemy, g ągoł, siewka rzeczna, żuraw, sierpówka, kukułka, dudek, dzi ęcioły - wszystkie, goł ębiarz, krogulec, przepiórka, siniak, turkawka, sowy – wszystkie, lelek, jerzyk, zimorodek, puchacz, bocian czarny, kania czarna, kania ruda i rybołów, w ęgorz, sandacz, lin, szczupak, kara ś, karp, pło ć, leszcz, ukleja, oko ń, wzdr ęg, żółw błotny, jaszczurka zwinka, żaba jeziorkowa, żaba wodna, ropucha szara, traszka.

Tabela 60. Wykaz obwodów łowieckich na terenie powiatu złotowskiego Nr Powierzchnia w ha L.p Koło łowieckie Wła ściciel terenu Jakość obw. Lasy Pozostała Razem Gmina Szczecinek - 306 306 Słonka Gmina Okonek - 4 745 4 745 1 1 Koszalin Nadle śnictwo Czarnobór 17 - 17 słaba Nr 25 Nadle śnictwo Okonek 317 - 317 Razem 334 5 051 5 385 Gmina Lipka - 3 660 3 660 Daniel Lipka Gmina Zakrzewo - 190 190 2 4 średnia Nr 1 Nadle śnictwo Lipka 1 827 - 1 827 Razem 1 827 3 859 5 686 Gmina Lipka - 2 051 2 051 My śliwiec Gmina Zakrzewo - 928 928 3 5 Debrzno Gmina Złotów - 444 444 średnia Nr 45 Nadle śnictwo Lipka 1 290 - 1 290 Razem 1 290 3 423 4 713 Gmina Okonek - 3 050 3 050 Wadera Nadle śnictwo Jastrowie 1 404 - 1 404 4 8 słaba Okonek Nadle śnictwo Okonek. 350 - 350 Razem 1 754 3 071 4 825 Gmina Lipka - 3 083 3 083 Kuropatwa Gmina Zakrzewo - 974 974 5 9 Złotów Nadle śnictwo Lipka 1 301 - 1 301 słaba Nr 4 Nadle śnictwo Złotów 24 - 24 Razem 1 325 4 057 5 382 Gmina Lipka - 648 648 b. 6 10 Daniel Lipka Gmina Zakrzewo - 2 544 2 544 słaba Gmina Złotów - 461 461

143 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Nr Powierzchnia w ha L.p Koło łowieckie Wła ściciel terenu Jakość obw. Lasy Pozostała Razem Nadle śnictwo Złotów 1 - 1 Nadle śnictwo Lipka 189 - 189 Razem 190 3 653 3 843 Gmina Zakrzew - 532 532 Gmina Złotów - 2 728 2 728 Kuropatwa b. 7 11 Nadle śnictwo Lipka 938 938 Złotów słaba Nadle śnictwo Złotów 11 - 11 Razem 949 3 260 4 209 Gmina Zakrzewo - 1 870 1 870 Jele ń Złotów Gmina Złotów 1 893 1 893 8 17 słaba Nr 6 Nadle śnictwo Złotów 1 243 - 1 243 Razem 1 243 3 763 5 006 Gmina Krajenka - 853 853 Gmina Złotów - 2 743 2 743 Gmina Tarnówka - 712 712 b. 9 18 Jele ń Złotów Nadle śnictwo Lipka 5 - 5 słaba Nadle śnictwo Złotów 70 - 70 Razem 75 4 308 4 383 Hubert Gmina Krajenka - 3 264 3 264 b. 10 25 Skórka Nadle śnictwo Złotów 125 - 125 słaba Nr 10 Razem 125 3 264 3 389 Gmina Złotów - 3 258 3 258 Kuropatwa Gmina Jastrowie - 4 4 11 12 Złotów Gmina Tarnówka - 10 10 słaba Nr 4 Nadle śnictwo Lipka 1 919 - 1 919 Razem 1 919 3 272 5 191 Źródło: Starostwo Powiatowe w Złotowie

W granicach przedmiotowego obszaru poło żone s ą strefy ochrony ostoi, miejsc rozrodu i regularnego przebywania: orlika krzykliwego (w gminie Okonek), bociana czarnego ( w gminach Lipka i Krajenka), bielika (w gminie Złotów 2 strefy ochrony oraz jedna w gminie Krajenka), puchacza (w gminie Jastrowie). Obszar powiatu zlokalizowany jest na terenie wa żnym dla ptaków w okresie gniazdowania oraz migracji. Do terenów tych zalicza si ę: Poligon Okonek, Dolin ę Górnej Gwdy, Puszcz ę nad Gwd ą, Pola koło Nadarzyc, Jezioro Sławinowskie, a tak że Bagno Kocu ńskie (wg Wylegała P., Ku źnika S., Dolata P., Pozna ń 2008, Obszary wa żne dla ptaków w okresie gniazdowania oraz migracji na terenie województwa wielkopolskiego). Obszary te zostały przedstawione na kolejnych dwóch rycinach.

144 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Ryc. 20. Obszary wa żne dla ptaków w okresie gniazdowania oraz migracji na terenie powiatu złotowskiego Źródło: www.wbpp.poznan.pl/opracowania/Ptaki/Ptaki.html

145 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Ryc. 21. Obszary wa żne dla ptaków w okresie gniazdowania oraz migracji na terenie powiatu złotowskiego – obraz szczegółowy Źródło: www.wbpp.poznan.pl/opracowania/Ptaki/Ptaki.html

4.6.1. ZIELE Ń URZ ĄDZONA

Zgodnie z ewidencj ą poszczególnych gmin do terenów o charakterze zieleni urz ądzonej, które s ą regularnie piel ęgnowane i utrzymywane zalicza si ę nast ępuj ące tereny: parki spacerowo – wypoczynkowe, ziele ńce, ziele ń uliczn ą, ziele ń osiedlow ą, żywopłoty. Innym typem zieleni urz ądzonej jest ziele ń przyko ścielna i ziele ń cmentarna. W poszczególnych gminach powierzchnia tych form zieleni urz ądzonej jest nast ępuj ąca:

146 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Tabela 61. Tereny zieleni urz ądzonej na terenie powiatu złotowskiego park spacerowo- ziele ń ziele ń Rodzaj ziele ńce cmentarze wypoczynkowy uliczna osiedlowa Jednostka szt. ha szt. ha ha ha szt. ha Gmina 1 3,0 3 2,9 5,8 5,8 10 13,5 Jastrowie Gmina 1 2,5 6 3,7 1,7 0,7 5 2,4 Krajenka Gmina - - - - - 1,0 19 8,2 Lipka Gmina 3 11,6 1 0,5 0,1 1,0 3 11,1 Okonek Gmina - - 3 0,8 - - 16 9,6 Tarnówko Gmina - - 8 4,5 4,0 0,6 7 3,3 Zakrzewo Gmina ------5 2,7 Złotów Miasto 3 70,7 5 5,9 16,8 20,5 4 8,4 Złotów Ogółem 4 87,8 26 18,3 28,4 29,6 69 59,20 powiat Źródło: GUS, Bank Danych Lokalnych 2011

4.6.3. PRZYRODA CHRONIONA I JEJ ZASOBY

Ustawa z dn. 16.04.2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2013 r., poz. 627 ze zm.) przedstawia poszczególne formy ochrony przyrody, na które składaj ą si ę formy wielkoobszarowe takie jak rezerwat przyrody, obszar chronionego krajobrazu i obszar NATURA 2000 oraz formy indywidualnej ochrony takie jak pomniki przyrody i u żytki ekologiczne.

4.6.3.1. REZERWAT PRZYRODY

Na terenie powiatu znajduj ą si ę nast ępuj ące rezerwaty przyrody: − „Uroczysko Jary” Gmina Złotów, powierzchnia 86,26 ha, rezerwat florystyczny, utworzony zarz ądzeniem Nr 20/11 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Poznaniu z dnia 12 kwietnia 2011 r. w sprawie rezerwatu przyrody „Uroczysko Jary” (Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego z 2011 r. Nr 162, poz. 2651). Dla obszaru sporz ądzony został plan ochrony na okres od 1 stycznia 2004 do 31 grudnia 2023 r. (Rozporz ądzenie Wojewody Wielkopolskiego nr 11/05 z dnia 19 wrze śnia 2005 roku w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody Uroczysko Jary Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego Nr 142 poz. 3920). Celem ochrony rezerwatu jest zachowanie ze wzgl ędów naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych rzadkich ro ślin le śnych, zaro ślowych, ł ąkowych, wodnych, bagiennych, źródliskowych i torfowiskowych, rosn ących w rynnach polodowcowych i na dnie jarów. − „Wielkopolska Dolina Rurzycy” Gmina Jastrowie, Szydłowo (powiat pilski) o powierzchni 896,06 ha rezerwat krajobrazowy, utworzony Rozporz ądzeniem Nr 30/08 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 7 listopada 2008 r. w sprawie uznania za

147 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

rezerwat przyrody (Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego z dnia 27.11.2008 r. Nr 206, poz. 3351). − „Wrzosowiska w Okonku” Gmina Okonek o powierzchni 204,13 ha, utworzony Rozporz ądzeniem Nr 15/08 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody (Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego z dnia 18.07.2008 r. Nr 116, poz. 2128). Dla obszaru sporządzony został plan ochrony na okres od 1 stycznia 2010 do 31 grudnia 2029 r. (Zarz ądzenie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Poznaniu Nr 11/2012 z dnia 3 lipca 2012 r. w sprawie ustanowienia zada ń ochronnych dla rezerwatu przyrody „Wrzosowiska w Okonku”). Według planu strategicznym celem ochrony rezerwatu jest zachowanie kompleksu wrzosowisk i muraw napiaskowych z charakterystyczn ą flor ą i faun ą. − „Czarci Staw” Gmina Złotów o powierzchni 4,91 ha rezerwat torfowiskowy, utworzony Zarz ądzeniem Nr 3/11 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Poznaniu z dnia 8 marca 2011 r. w sprawie rezerwatu przyrody „Czarci Staw” (Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego z 2011 r. Nr 105, poz. 1756). Dla obszaru sporz ądzony został plan ochrony na okres 1 stycznia 2009 do 31 grudnia 2028 r. (zarz ądzenie nr 2/11 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Poznaniu z dnia 7 marca 2011 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody „Czarci Staw” Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego Nr 105 poz. 1755 ). Według planu strategicznym celem ochrony rezerwatu jest zachowanie cennych siedlisk zarastającego jeziora Czarci Staw oraz przylegaj ących mechowisk, torfowisk przej ściowych i wysokich wraz z rzadkimi elementami flory i fauny. − „Diabli Skok” Gmina Jastrowie o powierzchni 20,98 ha rezerwat le śny. Utworzony Rozporz ądzeniem Nr 51/2003 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 25 wrze śnia 2003 r. zmieniaj ące rozporz ądzenie w sprawie uznania za rezerwat przyrody (Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego Nr 157, poz. 2948), rozporz ądzenie Nr 36/2003 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 28 lipca 2003 r. w sprawie rezerwatu przyrody (Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego Nr 134, poz. 2511). − „Kozie Brody” Gmina Jastrowie o powierzchni 0,72 ha rezerwat torfowiskowy, utworzony Zarz ądzeniem Ministra Le śnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 23 pa ździernika 1965 r. w sprawie uznania za rezerwat przyrody (M. P. z 1965 r. Nr 65, poz. 372); Obwieszczenie Woj. Wielkopolskiego z dnia 4 pa ździernika 2001 r. w sprawie ogłoszenia wykazu rezerwatów przyrody utworzonych do dnia 31 grudnia 1998 r. (Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego z 2001 r. Nr 123, poz. 2401). Dla obszaru sporz ądzony został plan ochrony na okres od 1 stycznia 2006 roku do 31 grudnia 2025 roku (Rozporz ądzenie Wojewody Wielkopolskiego nr 223/06 z dnia 21 grudnia 2006 roku w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody Kozie Brody Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego Nr 215 poz. 5426). Według planu strategicznym celem ochrony rezerwatu jest odtworzenie warunków siedliskowych pozwalaj ących na restytucj ę ro ślinno ści torfowiska niskiego i rzadkich elementów flory naczyniowej.

148 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Ryc. 22. Lokalizacja rezerwatów przyrody na terenie powiatu złotowskiego Źródło: emgsp.pgi.gov.pl/emgsp/

4.6.3.3. OBSZAR CHRONIONEGO KRAJOBRAZU

Na terenie powiatu złotowskiego znajduj ą si ę dwa obszary chronionego krajobrazu: − Dolina Łob żonki i Bory Kuja ńskie – o powierzchni 18 850 ha, utworzony Rozporz ądzeniem nr 5/98 Wojewody Pilskiego z 15 maja 1998 r. w sprawie ustanowienia obszarów chronionego krajobrazu w województwie pilskim (Dz. Urz. Woj. Pil. Nr 13, poz. 83). Obejmuje tereny chronione ze wzgl ędu na wyró żniaj ący si ę krajobraz o zró żnicowanych ekosystemach, warto ściowe ze wzgl ędu na mo żliwo ść zaspokajania potrzeb zwi ązanych z turystyk ą i wypoczynkiem, a tak że pełnion ą funkcj ą korytarzy ekologicznych. − Pojezierze Wałeckie i Dolina Gwdy o powierzchni 93 910 ha (dotyczy całego obszaru, równie ż poza woj. wielkopolskim), utworzony Rozporz ądzeniem nr 5/98 Wojewody Pilskiego z 15 maja 1998 r. w sprawie ustanowienia obszarów chronionego krajobrazu w województwie pilskim (Dz. Urz. Woj. Pil. Nr 13, poz. 83). Obszar obejmuje tereny chronione ze wzgl ędu na wyró żniaj ący si ę krajobraz o zró żnicowanych ekosystemach, warto ściowe ze wzgl ędu na mo żliwo ść zaspokajania potrzeb zwi ązanych z turystyk ą i wypoczynkiem, a tak że pełnion ą funkcj ą korytarzy ekologicznych.

149 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Ryc. 23. Zasi ęg obszarów chronionego krajobrazu na terenie powiatu i okolic Źródło: emgsp.pgi.gov.pl/emgsp/

4.6.3.2. POMNIKI PRZYRODY

Na terenie powiatu znajduje si ę 95 pomników przyrody, w tym: - 1 pomnik przyrody w mie ście Złotów, - 20 pomników przyrody w gminie Krajenka, - 10 pomników przyrody w gminie Jastrowie, - 4 pomniki przyrody w gminie Okonek, - 24 pomniki przyrody w gminie Lipka, - 2 pomniki przyrody w gminie Tarnówka, - 6 pomników przyrody w gminie Zakrzewo, - 7 pomników przyrody w gminie Złotów. Pomniki przyrody to nie tylko drzewa, ale równie ż głazy narzutowe.

4.6.3.3. UŻYTKI EKOLOGICZNE

Cenne zasoby przyrodnicze powiatu s ą równie ż chronione na podstawie uznania ich za u żytki ekologiczne. Najwi ęcej u żytków ekologicznych jest na terenie gminy Jastrowie, ustanowiono osiem u żytków ekologicznych. Obszarami tymi s ą:

150 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

- „Uroczysko nad Gwd ą” – o powierzchni 6,45 ha celem ochrony jest zachowanie siedlisk priorytetowych dla sieci Natura 2000, siedliska przyrodnicze: torfowiska alkaliczne, ziołoro śla nadrzeczne oraz ro śliny obj ęte ochron ą gatunkow ą: kukułka szerokolistna, kukułka krwista, bobrek. - „Kozie Bagno” – o powierzchni 11,42 ha, celem ochrony jest zachowanie siedlisk priorytetowych dla sieci Natura 2000, siedliska przyrodnicze: torfowiska przej ściowe, torfowiska wysokie, jeziora eutroficzne oraz ro śliny chronione. - „Nad Jeziorem Busino” – o powierzchni 6,58 ha celem ochrony jest zachowanie siedlisk priorytetowych dla sieci Natura 2000, ekosystemy ł ąkowe. - „W Dolinie Płytnicy” – o powierzchni 129,5934 ha, celem ochrony jest zachowanie siedlisk priorytetowych dla sieci Natura 2000, siedliska przyrodnicze: ł ąki świe że, ziołoro śla nadrzeczne oraz jeziora eutroficzne. - „Mokradła Brze źnickie” - o powierzchni 7,58 ha celem ochrony jest zachowanie siedlisk priorytetowych dla sieci Natura 2000, siedliska przyrodnicze: torfowiska przej ściowe, torfowiska wysokie, jeziora eutroficzne oraz ro śliny chronione. - „W Dolinie Samborki” – o powierzchni 73,58 ha, celem ochrony jest zachowanie siedlisk priorytetowych dla sieci Natura 2000, siedliska przyrodnicze: ł ąki świe że, ziołoro śla nadrzeczne, torfowiska przej ściowe, bór bagienny, ł ęg olszowy. - W Dolinie Pilawy: - o powierzchni 3,76 ha, celem ochrony jest zachowanie siedlisk priorytetowych dla sieci Natura 2000, siedliska przyrodnicze: ziołoro śla nadrzeczne, nadrzeczne ekosystemy ł ąkowe. - „W Dolinie Oski” – o powierzchni 2,93 ha, celem ochrony jest zachowanie siedlisk priorytetowych dla sieci Natura 2000, siedliska przyrodnicze: ł ąki świe że oraz ochrona gatunków ro ślin chronionych - kukułka szerokolistna. Na terenie gminy Okonek wyst ępuj ą dwa u żytki ekologiczne: - „Gwdzia ńskie Mechowiska” - o powierzchni 24,38 ha, utworzony celem ochrony ró żnego rodzaju torfowisk w obr ębie naturalnego i półnaturalnego krajobrazu wyró żniaj ącego si ę bogactwem flory, fauny i swoistych rzadkich fitocenoz. - „Żurawina ” - o pow. 48,73 ha, utworzony celem ochrony torfowiska przej ściowego z elementami torfowisk wysokich. Na terenie gminy Zakrzewo wyst ępuje jeden u żytek ekologiczny „Starowi śniewski Mszar” o powierzchni 8,68 ha w celu ochrony torfowiska w obr ębie krajobrazu wyró żniaj ącego si ę bogactwem flory, fauny i swoistych rzadkich fitocenoz obj ęte ochron ą ze wzgl ędów naukowych, przyrodniczych i dydaktycznych.

4.6.3.4. NATURA 2000

Obszarami NATURA 2000 na terenie powiatu złotowskiego s ą nast ępuj ące obszary: - Dolina Rurzycy PLH300017 (specjalny obszar ochrony siedlisk), - Poligon w Okonku PLH300021 (specjalny obszar ochrony siedlisk), - Dolina Debrzynki PLH300047 (specjalny obszar ochrony siedlisk), - Dolina Łob żonki PLH300040 (specjalny obszar ochrony siedlisk), - Uroczyska Kuja ńskie PLH300052 (specjalny obszar ochrony siedlisk), - Ostoja Pilska PLH300045 (specjalny obszar ochrony siedlisk), - Dolina Szczyry PLH220066 (specjalny obszar ochrony siedlisk), - Puszcza nad Gwd ą PLB300012 (obszar specjalnej ochrony).

151 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Ryc. 24. Lokalizacja specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000 na terenie powiatu złotowskiego Źródło: http://emgsp.pgi.gov.pl/emgsp/

Dolina Rurzycy PLH300017 (specjalny obszar ochrony siedlisk)

Obszar obejmuje dolin ę rzeki Rurzycy, która wypływa z jeziora Kr ąpsko Małe, płynie dolin ą w śród Lasów Wałeckich, po czym wpada do rzeki Gwdy. Teren ten stanowi rynna odpływowa dawnych wód lodowcowych wypełniona torfami oraz mułami i piaskami jeziornymi, w której znajduje si ę sze ść jezior polodowcowych poł ączonych rzek ą Rurzyc ą. Obszar w większo ści jest poro śni ęty przez lasy iglaste oraz naturalne lasy mieszane na stromych zboczach doliny, jak i źródliskowe olszyny. Tylko niewielkie fragmenty obszaru zaj ęte s ą przez ł ąki i inne tereny otwarte. Obszar wyró żnia si ę kompleksem unikalnych, doskonale zachowanych źródlisk i torfowisk niskich, wyró żniaj ących si ę w skali ponadregionalnej bogactwem flory i rzadkich fitocenoz torfotwórczych. Torfowiska nadrzeczne i olszyny źródliskowe wykształcone s ą tutaj w klasycznej formie. Jest to najbardziej warto ściowy fragment Lasów Wałeckich. Uznano go za najwa żniejszy dla ochrony priorytetowych siedlisk, wyst ępuj ących w rozproszeniu, jak: źródliska wapienne, torfowiska zasadowe, a tak że zbiorowiska włosieniczników. Wyst ępuje tu tak że bardzo bogate stanowisko lipiennika Loesel a.

152 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Poligon w Okonku PLH300021 (specjalny obszar ochrony siedlisk)

Obszar obejmuje teren dawnego poligonu w Okonku, obecnie przekazany Nadle śnictwu Okonek. S ą to rozległe przestrzenie bezle śne, pokryte wrzosowiskami i murawami napiaskowymi. Cz ęść terenu została zalesiona, jednak znaczne przestrzenie wrzosowisk s ą świadomie i czynnie chronione przez administracj ę le śną (m. in. usuwanie nalotu drzew i krzewów). Jeden z lepiej zachowanych w Polsce obszarów otwartych, rozległych wrzosowisk. Obszar wa żny dla bezkr ęgowców (stanowisko pływaka olbrzymiego Dytiscus latissimus ). W granicach obszaru znajduj ą si ę te ż: stanowisko dziewi ęć siłu bezłodygowego na Egipskiej Górze, przełom rzeczki Czarnej ze zjawiskami źródliskowymi, rozległe torfowisko w dolinie Czarnej (z elementami mechowiskowymi) na zachód od Okonka, fragmenty cennych olsów ze starymi drzewostanami.

Dolina Debrzynki PLH300047 (specjalny obszar ochrony siedlisk)

Obszar obejmuje istotny pod wzgl ędem wyst ępowania siedlisk Natura 2000 odcinek niewielkiej rzeki Debrzynki, dopływu Gwdy. Kraw ędzie poro śni ęte s ą przewa żnie starodrzewiem bukowym. Wzdłu ż kraw ędzi doliny zachowały si ę tak że dobrze zachowane wisz ące torfowiska źródliskowe. W dolinie wyst ępuj ą torfowiska soligeniczne przepływowe, w przeszło ści u żytkowane jako ł ąki, obecnie tylko sporadycznie koszone, zarastaj ące szuwarami oraz ziołoro ślami. Na znacznym odcinku dobrze zachowała si ę naturalna strefowo ść ro ślinno ści. Najbli żej koryta wyst ępuje pas wysokich szuwarów okresowo zalewanych i budowanych głównie przez mann ę mielec i turzyc ę błotn ą. Dalej, w kierunku kraw ędzi mineralnych, znacznie powy żej lustra wody w rzece, pojawiaj ą si ę najceniejsze dla obszaru typowe torfowiska mechowiskowe, dobrze zachowane i charakteryzuj ące si ę wyst ępowaniem wielu rzadkich i zagro żonych gatunków ro ślin. Mechowiska (zbiorowiska Carex rostrata - Sphagnum teres, Carex acutiformis -Helodium blandowii, Caricetum lasiocarpae, Caricetum aproppinquatae - posta ć mechowiskowa) z licznymi mchami brunatnymi nale żą do szczególnie cennych gdy ż w swoim składzie gatunkowym zawieraj ą takie gatunki jak: Tomentypnum nitens, Helodium blandowii oraz Paludella squarosa – o wyj ątkowo rzadko spotykanej - wysokiej liczebno ści. Do osobliwo ści zaliczy ć mo żna równie ż liczne populacje storczyka krwistego i szerokolistnego. W s ąsiedztwie kraw ędzi mineralnych, na torfowiskach soligenicznych, licznie wyst ępuje zbiorowisko turzycy błotnej, skrzypu bagiennego i turzycy prosowej, jednak z uwagi na intensywne zasilanie wodami źródliskowymi nie maj ą one charakteru typowych szuwarów i charakteryzuj ą si ę wyst ępowaniem elementów źródliskowych oraz eutroficznych mchów brunatnych. Na uwag ę zasługuje te ż licznie wyst ępuj ąca narecznica grzebieniasta Dryopteris cristata . Wi ększa cz ęść torfowisk charakteryzuje si ę doskonałymi warunkami wodnymi. W bocznych, poro śni ętych lasem w ąwozach spotyka si ę liczne strumienie, wysi ęki i źródła. Obszar zwartego skupienia cennych siedlisk przyrodniczych: dobrze zachowane zasoby torfowisk soligenicznych (alkalicznych) i ł ąk na tych torfowiskach; fragmenty ł ęgów nadrzecznych i źródliskowych, a na zboczach doliny rzecznej kompleks buczyn i gr ądów subatlantyckich (z drzewostanami bukowymi). Na torfowisku soligenicznym w dolinie Dobrzynki koło L ędyczka stwierdzono wyst ępowanie Saxifraga hirculus. Jej biotopem s ą bardzo mokre młaki mechowiskowe zasilane w ęglanowymi wodami podziemnymi. Stwierdzono wyst ępowanie 4 okazów gatunku, lecz teren ten jest na razie bardzo słabo rozpoznany (badania w toku), st ąd mo żliwe jest obfitsze wyst ępowanie skalnicy. Niezale żnie

153 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020 od liczebno ści populacji, jest to drugie współcze śnie istniej ące stanowisko gatunku, jakie jest znane w całej północno-zachodniej Polsce.

Dolina Łob żonki PLH300040 (specjalny obszar ochrony siedlisk)

Obszar chroni rzek ę Łob żonk ę (Łobzonk ę) wraz z fragmentami dopływów - Lubcz ą i Orl ą oraz tereny do nich przyległe, stanowi ąc jeden z najcenniejszych obszarów przyrodniczych na Krajnie (Pojezierzu Kraje ńskim). Osi ą obszaru jest około 60 kilometrowa dolina rzeki Łob żonki od okolic Białobłocia i Lutówka a ż po dolin ę rzeki Note ć (poni żej Osieka n/Not). W rzekach dominuje żwirowo-piaszczysty charakter dna i żwawy nurt nawi ązuj ący do rzek podgórskich. Ostoj ę wyró żnia obecno ść bogatych florystycznie, wła ściwie wykształconych gr ądów w odmianie kraje ńskiej oraz znaczne powierzchnie ekstensywnie u żytkowanych ł ąk. Cech ą ostoi jest bogactwo w siedliska i gatunki z zał ączników I i II Dyrektywy Rady 92/43/EWG oraz rola korytarza ekologicznego o znaczeniu ponadregionalnym. Obszar wyró żnia si ę obecno ści ą a ż 21 typów siedlisk z Zał ącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Jest szczególnie istotny dla ochrony żyznych postaci lasów, zwłaszcza gr ądów środkowoeuropejskich Galio sylvatici-Carpinetum w odmianie kraje ńskiej, chronionych w cz ęś ci w północnej cz ęś ci obszaru w rezerwatach przyrody „Gaj Kraje ński” i „D ęby Kraje ńskie”. W obszarze znajduj ą si ę tak że żyzne buczyny pomorskie Galio odorati- Fagetum , których płaty podlegaj ą ochronie w rezerwacie „Buczyna”. W tego typu lasach wyst ępuj ą chrz ąszcze pachnica d ębowa ( Osmoderma eremita ) oraz jelonek rogacz ( Lucanus cervus ). Osi ą obszaru jest jednak rzeka Łob żonka wraz z fragmentami dopływów - Lubcz ą i Orl ą. Rzeki w ró żnych fragmentach zawieraj ą siedliska charakterystyczne dla tzw. rzek włosiennicznikowych. Spotka ć w nich mo żna, cho ć coraz rzadziej, strunowca – minoga strumieniowego Lampetra planeri . Tak że, w szczególno ści w Łob żonce, wyst ępuje niezwykle liczna populacja mał ża skójki gruboskorupowej ( Unio crassus ). W dolinach rzek najbardziej znamienne s ą ł ąki o zwykle ekstensywnej formie u żytkowania. W ich obr ębie, poza rzadkimi elementami flory, wyst ępuje motyl czerwo ńczyk nieparek ( Lycaena dispar ) oraz zwi ązana z rzekami wa żka trzepla zielona ( Ophiogomphus cecilia ). Rzeki przepływaj ą przez kilka jezior eutroficznych, a Łob żonce towarzysz ą niewielkie starorzecza. Znamienne s ą równie ż dobrze zachowane i zró żnicowane ł ęgi olszowe. Na zboczach dolin rzecznych wyst ępuj ą niekiedy murawy kserotermiczne. Istotn ą rol ę siedliskotwórcz ą pełni ą ekosystemy torfowisk mszarnych, borów i brzezin bagiennych (w cz ęś ci chronionych w rezerwacie „Lutowo”), jak i jezior dystroficznych. W ekosystemach tych wyst ępuje szereg gatunków zagro żonych i/lub chronionych w skali kraju oraz rzadkich w regionie. W dolinach rzek, b ądź w strefach brzegowych niektórych jezior ramienicowych, mo żna znale źć torfowiska nakredowe i młaki, w obr ębie których wyst ępuj ą storczyk lipiennika Loesela Liparis loeselii i mech sierpowiec błyszcz ący Drepanocladus vernicosus (Hamatocaulis vernicosus ).

Uroczyska Kuja ńskie PLH300052 (specjalny obszar ochrony siedlisk)

Obszar znajduje si ę w Borach Kuja ńskich, kompleksie le śnym otaczaj ącym miejscowo ść Kujan i jezioro Borówno na Pojezierzu Kraje ńskim. Ostoja charakteryzuje si ę krajobrazem le śno-jeziorno-łąkowym, w której jeziora zajmuj ą najgł ębsze zwykle miejsca rynien subglacjalnych zwi ązanych ze zlodowaceniem bałtyckim, ł ąki - równiny akumulacji biogenicznej w ich obr ębie, b ądź dna dolin wód roztopowych, natomiast lasy - porastaj ą w głównej mierze równiny sandrowe. Najcenniejsze typy lasów – kwa śne d ąbrowy i gr ądy

154 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020 wyst ępuj ą zwykle na obrze żach rynien subglacjanych, a lasy i bory bagienne zajmuj ą terasy przyjeziorne lub zaro śni ęte jeziora. Spotyka si ę tu przykłady bardzo dobrze funkcjonuj ących torfowisk źródliskowych i przej ściowych. W obszarze reprezentowane s ą jeziora ramienicowe, dystroficzne i eutroficzne. Uroczyska Kuja ńskie s ą wa żnym terenem wyst ępowania gatunków ro ślin i zwierz ąt z zał ącznika II Dyrektywy Siedliskowej. Główn ą o ś obszaru stanowi jezioro Borówno i genetycznie zwi ązane z nim mniejsze zbiorniki, w których wyst ępuj ą siedliska ramienicowe. W jeziorze Borówno (powierzchnia 207 ha, gł ęboko ść maksymalna 18,5 m), ro śnie chroniona w Polsce i bardzo rzadka w Europie ramienica Lychnothamnus barbatus . Gatunek ten był odnotowany na tym stanowisku blisko 100 lat temu i utrzymał si ę do tej pory. Południowa cz ęść jeziora jest zdominowana przez ł ąki ramienicowe budowane przez Nitellopsis obtusa i Chara tomentosa . W północnej cz ęś ci Uroczysk Kuja ńskich znajduje si ę eutroficzne jezioro Wierzchołek (pow. 9,6 ha), do którego przylega torfowisko źródliskowe z czynnym procesem kształtowania si ę trawertynów. W obr ębie tego torfowiska wyst ępuj ą populacje rzadkich mszaków chronionych w Polsce: Drepanocladus vernicosus (Hamatocaulis vernicosus) - gatunku z zał ącznika II Dyrektywy Siedliskowej oraz Tomentypnum nitens i Helodium blandowii . W ostoi znajduj ą si ę dwa jeziora dystroficzne Mały Smólsk (pow. 2,07 ha) i Czarcie (Czarciak k. pn.-zach. brzegów jeziora Borówno; pow. 1,96 ha). Jezioro Mały Smólsk reprezentuje jedyny znany w Wielkopolsce przykład czystowodnego, gł ębokiego jeziora dystroficznego, bez ro ślinno ści w obr ębie lustra wody. Jezioro to otacza torfowisko mszarne z rzadkimi torfowcami oraz bór bagienny. Nad jeziorem Czarcie spotyka si ę wa żkę zalotk ę wieksz ą ( Leucorrhinia pectoralis ) - gatunek z zał ącznika II Dyrektywy Siedliskowej. Na uwag ę zasługuje tak że jezioro Wielki Smólsk (pow. 14,60 ha) - przykład beztorfowiskowego jeziora alloiotroficznego. Obszar wyró żnia kompleks unikalnych kwa śnych d ąbrów w odmianie kontynentalnej, bardzo dobrze wykształconych i zachowanych, budowanych przez drzewostany ponad 200-letnie. Dna rynien i dolin zajmuj ą ł ąki, a wzdłu ż cieków lasy ł ęgowe. W południowej cz ęś ci obszaru spotyka si ę płaty gr ądów i kwa śnych buczyn. Na zachód od miejscowo ści Kujan, w obr ębie niecki wyst ępuje kompleks borów i brzezin bagiennych. W starym parku nad jeziorem Mały Kuja ń oraz w płatach kwa śnych d ąbrów nad brzegami jeziora Borówno stwierdzono chrz ąszcza pachnic ę d ębow ę ( Osmoderma eremita ) - gatunek z zał ącznika II Dyrektywy Siedliskowej.

Ostoja Pilska PLH300045 (specjalny obszar ochrony siedlisk)

Ostoja Pilska chroni zespół najcenniejszych obszarów przyrodniczych poło żonych w północnej Wielkopolsce, niedaleko Piły, szczególnie bogatych w siedliska Natura 2000. Geomorfologia tego obszaru zwi ązana jest z głównie z postojem l ądolodu w czasie ostatniego zlodowacenia. Ostoja Pilska w cało ści poło żona jest na obszarze pomi ędzy morenami czołowymi na linii Czarnkowa i Chodzie ży na południu, a morenami usytuowanymi pomi ędzy Wyrzyskiem, Wysok ą, Str ącznem i Zawad ą. Wi ększo ść poło żonych w Ostoi jezior jest pochodzenia rynnowego i wytopiskowego. Równiny akumulacji biogenicznej towarzysz ące jeziorom, b ądź te ż w cało ści obejmuj ące dawne misy jeziorne, obecnie s ą najcz ęś ciej zaj ęte przez ekstensywnie u żytkowane ł ąki, torfowiska mszarne lub niskie. Wytworzone pokłady torfów si ęgaj ą cz ęsto do 3-4 m p.p.t., a pod ścielaj ące je gytie osi ągaj ą mi ąż szo ść nawet kilkunastu metrów. Cech ą ostoi Pilskiej jest du ża zmienno ść typologiczna siedlisk hydrogenicznych, zwłaszcza jezior ramienicowych i dystroficznych) i torfowisk (przej ściowych i wysokich), siedlisk lasów ł ęgowych usytuowanych w dolinach strumieni oraz siedlisk towarzysz ących du żej rzece nizinnej - Gwdzie. Cało ści dopełniaj ą ubogie bory

155 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020 skupione głównie na obszarze śródl ądowego pola wydmowego poło żonego na południowy - zachód od Piły oraz nieco żyźniejsze typy lasów, w tym kwa śne d ąbrowy i buczyny, tak że bory i lasy bagienne.

Dolina Szczyry PLH220066 (specjalny obszar ochrony siedlisk) Krajobraz ma charakter lekko falistej sandrowej równiny, o żywionej meandruj ącą dolin ą rzeki Szczyry, prawego dopływu rzeki Gwdy, nale żą cej do zlewni Odry. Siedliska chronione skupione s ą w zasadzie prawie wył ącznie na dnie doliny rzecznej. Dolina rzeki Szczyry jest istotn ą ostoj ą torfowisk zasadowych i cennej entomofauny oraz flory z nimi zwi ązanych. Bogate populacje storczyków ( Dactylorhiza ) oraz czerwo ńczyka nieparka s ą efektem bardzo ekstensywnej gospodarki rolnej prowadzonej na tych terenach oraz w du żej mierze - niezakłóconych warunków hydrologicznych. Na ka żdym kroku mo żna tu spotka ć ślady obecno ści bobrów, które bardzo pozytywnie wpływaj ą na dobre uwodnienie ekosystemów. Nad Szczyr ą stwierdzono równie ż obecno ść rzadkiego mi ęczaka - poczwarówki zw ęż onej ( Vertigo angustior ).

Ryc. 25. Lokalizacja obszaru Puszcza nad Gwd ą na terenie powiatu złotowskiego Źródło: http://emgsp.pgi.gov.pl/emgsp/

Puszcza nad Gwd ą PLB300012 (obszar specjalnej ochrony)

Rozległy kompleks le śny obejmuj ący w wi ększo ści bory sosnowe, a na dnie i zboczach dolin - lasy li ściaste i mieszane. Silnie urozmaicona, postglacjalna rze źba terenu

156 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020 przyczynia si ę do zró żnicowania siedlisk. Bogactwo jezior, głównie eutroficznych, ale równie ż mezotroficznych i dystroficznych z cennymi gatunkami i zbiorowiskami roślinnymi, o powierzchni od kilku do kilkuset ha. W obni żeniach terenu i wzdłu ż rzek torfowiska zasadowe, nakredowe, przej ściowe i zdegradowane torfowiska wysokie oraz inne tereny podmokłe. Jest to równie ż obszar źródliskowy kilku rzek. W obr ębie ostoi znajduj ą si ę tak że połacie ł ąk ko śnych; pola orne maj ą niewielki udział powierzchniowy. Na terenie ostoi zachowały si ę umocnienia Wału Pomorskiego z lat 1934-1945 (Nadarzyce, Szwecja, Jastrowie) - potencjalne zimowiska nietoperzy. Wyst ępuje co najmniej 28 gatunków ptaków z Zał ącznika I Dyrektywy Ptasiej, z tego 21 to gatunki l ęgowe b ądź prawdopodobnie lęgowe, co najmniej 10 to gatunki z Polskiej Czerwonej Ksi ęgi (PCK). Bardzo wa żna ostoja l ęgowa lelka, lerki i włochatki. W okresie lęgowym obszar zasiedla co najmniej 1 % populacji krajowej (C3 i C6) nast ępuj ących gatunków ptaków: g ągoł, włochatka, kania czarna (PCK), kania ruda (PCK), lelek, lerka, puchacz (PCK) i rybołów (PCK). Rozległy zwarty kompleks le śny z dobrze zachowanymi naturalnymi zbiorowiskami wodno-błotnymi; stanowiska rzadkich i zagro żonych gatunków zwierz ąt i ro ślin naczyniowych. Bogata flora mszaków i ro ślin naczyniowych. Jedno z 5 wolno żyj ących stad żubra w Polsce (ok. 25 os.). Czyste nizinne rzeki - dopływy Gwdy (Płytnica, Rurzyca i Piława) o charakterze „pstr ągowym”. Cz ęste jest wyst ępowanie dobrze wykształconych rozległych kompleksów źródliskowych ze specyficzn ą szat ą ro ślinn ą. Cenne lasy li ściaste (głównie buczyny), z licznymi oczkami wytopiskowymi w okolicach Wałcza (Bukowina). Dla obszaru na zlecenie RDOS w Poznaniu w 2010 roku wykonana została Dokumentacja i projekt planu ochrony Obszaru Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000 PLB 300012 Puszcza Nad Gwd ą (w granicach województwa wielkopolskiego). W wyniku analizy zidentyfikowanych zagro żeń dla gatunków b ędących przedmiotem ochrony w Obszarze oraz sposobów ich ograniczenia okre ślono warunki utrzymania b ądź odtworzenia wła ściwego stanu ochrony ich populacji i siedlisk odnosz ące si ę do najwa żniejszych kierunków działalno ści człowieka. W zakresie działalno ści słu żb ochrony przyrody za najistotniejsze uznano bie żą ce inwentaryzowanie i obejmowanie ochron ą stanowisk gatunków obj ętych ochron ą strefow ą.

4.6.2. ZAGRO ŻENIA ZASOBÓW PRZYRODNICZYCH

Na terenie wszystkich gmin nale żą cych do powiatu nale żałoby przeprowadzi ć inwentaryzacj ę przyrodnicz ą, w celu wyznaczenia obszarów cennych przyrodniczo i unikni ęcia zniszczenia siedlisk i stanowisk chronionych gatunków na skutek prowadzenia ró żnorodnej działalno ści. Dobrze przeprowadzona inwentaryzacja byłaby podstaw ą dla wła ściwego rozwoju powiatu, uwzgl ędniaj ącego walory i zasoby przyrodnicze powiatu, przy jednoczesnym ograniczeniu ich zagro żeń. Układ siedlisk, struktura wiekowa i gatunkowa drzewostanów sprawia, że ich zagro żenie za strony czynników biotycznych jest stosunkowo niewielkie. Czynnikami maj ącymi wpływ na zdrowotno ść lasu s ą opady, szczególnie w okresie wegetacyjnym – jako czynnik stymuluj ący wzrost i rozwój drzewostanów oraz szkodliwe działanie grzybów, owadów i ssaków. Okresy suche przyczyniaj ą si ę do zamierania drzewostanów. W osłabionych fizjologicznie drzewostanach mog ą rozwija ć si ę grzyby patogeniczne prowadz ące do usychania drzew. Innym czynnikiem zagra żaj ącym terenom le śnym s ą silne wiatry oraz po żary.

157 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Zagro żenie po żarowe Iasów uzale żnione jest przede wszystkim od pory roku. Szczególnie du że wyst ępuje w okresie wczesnowiosennym przy małej wilgotności ściółki oraz w czasie dłu ższych okresach posuchy. Poza tym zagro żenie dla obszarów le śnych stwarza bezpo średnie s ąsiedztwo szlaków komunikacyjnych drogowych oraz penetracja terenów przez ludno ść . Zagro żenie rozprzestrzeniania si ę po żarów mo że spowodowa ć straty w gospodarce Ie śno - uprawowej i zwierzyny Ie śnej oraz zagro żenie dla gospodarstw rolnych i Iudno ści zamieszkałej w pobli żu. Ryzyko wyst ąpienia po żaru na terenach Ie śnych okre śla si ę jako wysoce prawdopodobne. Nale ży równie ż zwróci ć uwag ę na zagro żenia jakie mog ą wyst ępowa ć wzgl ędem obszarów prawnie chronionych, a przede wszystkim obszarów NATURA 2000. W przypadku obszarów NATURA 2000, ka żdy z nich mo że by ć chroniony w inny sposób – na wielu z nich gospodarka człowieka nie musi by ć w ogóle ograniczana, a niekiedy nawet dla zachowania ekosystemów półnaturalnych, wspiera si ę pewne jej formy. Ochrona musi by ć po prostu skuteczna, co jest weryfikowane w ramach obowi ązkowego monitoringu. Zgodnie z zapisami art. 33, ust. 1 ustawy o ochronie przyrody na obszarach NATURA 2000 s ą zabronione działania, które mog ą w istotny sposób pogorszy ć stan siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków ro ślin i zwierz ąt, a tak że w istotny sposób mog ą wpłyn ąć negatywnie na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony obszar NATURA 2000. Zakaz ten stosuje si ę zarówno do ostoi ju ż wyznaczonych i zatwierdzonych (dotyczy to ostoi ptasich wymienionych w rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dn. 21.07.2004 r. oraz 27.10.2008 r.), jak i projektowanych obszarów NATURA 2000 znajduj ących si ę na li ście, o której mowa w art. 27, ust. 1, do czasu zatwierdzenia tej listy przez Komisj ę Europejsk ą albo odmowy jej zatwierdzenia (dotyczy to projektowanych ostoi siedliskowych). Zagro żeniem dla form ochrony przyrody w szczególno ści dla obszarów NATURA 2000 s ą nast ępuj ące działania: − dla obszaru Dolina Rurzycy PLH300017 (specjalny obszar ochrony siedlisk) - zarastanie torfowisk i ł ąk wilgotnych; zmiana stosunków wodnych; zabudowa w dolinie rzeki (np. plany budowy niewielkiej elektrowni wodnej, rozbudowa hodowli ryb łososiowatych tzw. pstr ągarni); intensyfikacja gospodarki le śnej. - Poligon w Okonku PLH300021 (specjalny obszar ochrony siedlisk) - zalesianie, zarastanie wrzosowisk. Eutrofizacja, - Dolina Debrzynki PLH300047 (specjalny obszar ochrony siedlisk) - sukcesja wtórna po zarzuceniu u żytkowania ł ąk na torfowiskach soligenicznych; gospodarka le śna w lasach na stromych zboczach, sadzenie buka w gr ądach subatlantyckich., - Dolina Łob żonki PLH300040 (specjalny obszar ochrony siedlisk) - podstawowym zagro żeniem dla walorów przyrodniczych obszaru s ą zaburzenia naturalne i antropogeniczne zwi ązane z destabilizacj ą warunków hydrologicznych siedlisk hydrogenicznych., - Uroczyska Kuja ńskie PLH300052 (specjalny obszar ochrony siedlisk) - podstawowym zagro żeniem dla walorów przyrodniczych siedlisk hydrogenicznych obszaru jest wzrost trofii jezior wywołany w znacznym stopniu niewła ściw ą gospodark ą wędkarsko-ryback ą. Zagro żeniem jest obserwowany w ekosystemach hydrogenicznych spadek poziomu lustra wody powierzchniowej i gruntowej, wywołany zarówno czynnikami regionalnymi, jak i globalnymi. W ekosystemach le śnych zagro żeniem jest spontaniczny pojaw, a czasami świadome wprowadzanie, obcych ekologicznie i geograficznie gatunków ro ślin, w tym gatunków drzewiastych,

158 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

- Ostoja Pilska PLH300045 (specjalny obszar ochrony siedlisk) - podstawowym zagro żeniem dla walorów przyrodniczych siedlisk hydrogenicznych obszaru jest wzrost trofii jezior wywołany w znacznym stopniu niewła ściw ą gospodark ą wędkarsko-ryback ą. Powa żnym zagro żeniem jest post ępuj ąca rozbudowa sieci elektrowni wodnych w całym dorzeczu Gwdy i zwi ązane z tym powstawanie spi ętrze ń. W ekosystemach le śnych istotnym zagro żeniem jest spontaniczny pojaw, a czasami świadome wprowadzanie, obcych ekologicznie i geograficznie gatunków ro ślin, w tym gatunków drzewiastych, - dla obszaru Dolina Szczyry PLH220066 (specjalny obszar ochrony siedlisk) - jako główne zagro żenie nale ży okre śli ć zaniechanie tradycyjnego, ekstensywnego użytkowania siedliska 7230, co w efekcie powoduje jego zubo żenie florystyczne, bądź sukcesj ę gatunków drzewiastych. W przypadku siedlisk le śnych zauwa żalny jest brak martwego drewna w drzewostanach, - Puszcza nad Gwd ą PLB300012 (obszar specjalnej ochrony) - potencjalnym zagro żeniem dla ich wyst ępowania mo że by ć zalesianie śródle śnych terenów otwartych, organicznie ilo ści lub wielko ści zr ębów zupełnych czy likwidacja terenów otwartych. Istotne w tej grupie zagro żeń s ą nie tylko czynniki bezpo średnie, ale tak że po średnie, powoduj ące wzrost antropopresji w dłu ższej perspektywie czasowej - budowa, modernizacja lub udost ępnianie dróg le śnych, pozwalaj ąca na łatwiejsze dotarcie w pobli że ostoi, zabudowa zagrodowa czy letniskowa w enklawach śródle śnych, lokalizacja infrastruktury turystycznej na obrze żach cieków czy jezior, powoduj ąca wzrastaj ącą penetracj ę ich obrze ży przez w ędkarzy i turystów. Dla grupy gatunków żeruj ących w krajobrazie otwartym, istotnym czynnikiem ograniczaj ącym dost ępno ść i stan żerowisk mog ą by ć przekształcenia form u żytkowania gruntów, w tym szczególnie zanik tradycyjnego rolnictwa i zwi ązana z tym rezygnacja z ekstensywnego u żytkowania wilgotnych ł ąk i pastwisk. Negatywnie na stan fauny i flory mog ą tak że wpływa ć procesy przestrzenne przemian krajobrazu, w tym najbardziej rozpowszechniony - fragmentacja siedlisk. Fragmentacja polega na rozpadzie zwartego dotychczas obszaru (siedlisk, ekosystemów lub typów użytkowania gruntu) na mniejsze cz ęś ci (fragmenty). W jej efekcie zdecydowanie zwi ększa si ę liczba płatów i długo ść granic krajobrazowych, zmniejsza natomiast zwarto ść krajobrazu. Fragmentacja jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych procesów transformacji, prowadz ącym do zmniejszania bioró żnorodno ści oraz przy śpieszenia lokalnego zanikania ro ślin i zwierz ąt. Ze wzrostem fragmentacji ze wzgl ędu na zanik siedlisk oraz bariery przestrzenne zmniejsza si ę tak że rozproszenie zwierz ąt i ich migracje, co przyczynia si ę do redukcji gatunków, powoduj ąc zmniejszenie bioró żnorodno ści gatunkowej w śród fauny. Wszystkie podejmowane działania powinny d ąż yć do minimalizacji tych procesów. Wa żne jest planowanie przestrzenne, rozwój obszarów biologicznie czynnych, ł ącz ące racje gospodarcze, potrzeby i mo żliwo ści z kwestiami ekologicznymi i mo żliwo ściami środowiska. Projektowane inwestycje i działania powinny by ć poł ączone z planowaniem sieci ekologicznych, tak by spełniały potrzeb ę utrzymania „ł ączno ści” siedlisk. Tak że wszelkie prace modernizacyjne zwi ązane z budynkami np. termomodernizacje, mog ą stanowi ć zagro żenie dla fauny. Prace modernizacyjne, w tym planowane termomodernizacje musz ą by ć prowadzone z uwzgl ędnieniem potencjalnie wyst ępuj ących na terenie obiektów chronionych gatunków ptaków i nietoperzy. Jak podaje Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska „przed rozpocz ęciem prac remontowych zarz ądca powinien wykona ć ekspertyz ę przyrodnicz ą stwierdzaj ącą obecno ść lub brak chronionych gatunków ptaków i nietoperzy w danym obiekcie budowlanym”.

159 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

W przypadku zada ń dotycz ących budowy urz ądze ń melioracyjnych oraz konserwacji, modernizacji i odbudowy urz ądze ń wodnych, rowów i przepustów konieczne jest rozpoznanie zasobów biotycznych przed przyst ąpieniem do prac, poniewa ż niewła ściwe przeprowadzone mog ą zagrozi ć gatunkom chronionym lub cennym siedliskom.

V. ZAŁO ŻENIA PROGRAMOWE

5.1. WPROWADZENIE

We wcze śniejszych rozdziałach przeprowadzono analiz ę stanu środowiska oraz uwarunkowa ń społeczno - gospodarczych na terenie powiatu złotowskiego. Szczegółowo omówiono poszczególne elementy środowiska, towarzysz ące im zagro żenia zwi ązane m.in. z działalno ści ą człowieka, w tym z funkcjonowaniem ró żnych obiektów i instalacji. Konsekwencj ą dokonanej analizy i zidentyfikowanych zagro żeń jest zaproponowanie działa ń zmierzaj ących do naprawy niekorzystnego stanu środowiska i stworzenie w powiecie warunków do zrównowa żonego rozwoju. W celu realizacji przyj ętego zało żenia konieczne jest zastosowanie głównych zasad polityki ekologicznej w odniesieniu do poszczególnych elementów środowiska. Wymaga to wyznaczenia: − celów ekologicznych po osi ągni ęciu których, ma nast ąpi ć poprawa stanu i jako ści danego elementu środowiska, − kierunków działa ń słu żą cych do osi ągni ęcia wyznaczonych celów ekologicznych (kierunki priorytetowe w ramach celów strategicznych), − zada ń ekologicznych, czyli konkretnych przedsi ęwzi ęć prowadz ących do realizacji wyznaczonych kierunków działa ń w ramach danego celu ekologicznego (o ile jest to mo żliwe na obecnym etapie programowania i zaplanowanych inwestycji przez wszystkie jednostki b ędące odpowiedzialne za szeroko poj ętą ochron ę środowiska). Poprzez realizacj ę zada ń ekologicznych mo żna b ędzie osi ągn ąć wymiern ą popraw ę środowiska przyrodniczego, mierzon ą za pomoc ą wska źników środowiskowych (mierników realizacji). Cele, zadania i okresy ich uzyskania wynikaj ą przede wszystkim z opracowanych i zatwierdzonych dokumentów, takich jak: − Polityka ekologiczna pa ństwa na lata 2009 - 2012, z perspektyw ą do roku 2016, − Program Ochrony Środowiska Województwa Wielkopolskiego na lata 2012 – 2015, − Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Złotowskiego z roku 2009 (ale tak że dokumentacji typu program ochrony środowiska dla poszczególnych gmin), − Strategia Rozwoju Kraju 2007 – 2015, − Strategia rozwoju województwa wielkopolskiego do 2020 roku, − Strategii Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Powiatu Złotowskiego na lata 2007- 2013 (ale tak że dokumentacji typu strategia rozwoju dla poszczególnych gmin), − Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Złotowskiego na lata 2007-2013, − Krajowy program oczyszczania ścieków komunalnych, − Strategiczny plan adaptacji dla sektorów i obszarów wra żliwych na zmiany klimatu do roku 2020z perspektyw ą do roku 2030.

160 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego oparty zostanie wi ęc o postanowienia wy żej wymienionych dokumentów oraz o postanowienia wynikaj ące z dokumentów planistycznych, koncepcji i innych opracowa ń lokalnych, z uwzgl ędnieniem wymogów wynikaj ących z obowi ązuj ących przepisów. W ka żdym z powy ższych dokumentów znajduje si ę szereg zapisów, które były baz ą dla potrzeb opracowania celów oraz kierunków działań niniejszego Programu.

Poni żej przedstawiono cele i kierunki działa ń dla powiatu złotowskiego w odniesieniu do poszczególnych elementów środowiska. Ich realizacja zło ży si ę na wypełnianie zada ń okre ślonych w Polityce Ekologicznej Pa ństwa oraz Programie ochrony środowiska województwa wielkopolskiego oraz innych dokumentów strategicznych, co powinno prowadzi ć do zrównowa żonego rozwoju całego obszaru. Osi ągni ęcie okre ślonych celów w ramach wyznaczonych kierunków działa ń, powinno by ć realizowane za pomoc ą konkretnych zada ń ekologicznych, które okre ślono szczegółowo w harmonogramie realizacyjnym Programu Ochrony Środowiska. Wiele z zaproponowanych zada ń w zało żeniu powinno by ć realizowanych wła śnie przez Powiat lub przez jednostki działaj ące na tym terenie oraz w regionie. Starostwo Powiatowe będzie w nich pełni ć funkcje nadzoru działalno ści, b ędzie wspiera ć działalno ść w charakterze administracyjnym lub b ędzie to bezpo średni współudział, jedynie w konkretnym zadaniach będzie współfinansowa ć lub finansowa ć zało żone zadania. Rola powiatu w ochronie środowiska jest stosunkowo niewielka, wi ększy udział we wszystkich inwestycjach maj ą samorz ądy gminne, tak wi ęc to na nich spoczywa najwi ększy obowi ązek prowadzenia zrównowa żonego rozwoju poprzez wła ściwie prowadzon ą polityk ę ekologiczn ą w skali lokalnej. Ochrona środowiska ma zasadnicze znaczenie dla jako ści życia dzisiaj, jak i w przyszło ści. Trudno ść polega na odpowiednim poł ączeniu ochrony środowiska wraz ze wzrostem gospodarczym, zwłaszcza w perspektywie długoterminowej. W zwi ązku z powy ższym powstaje wiele dokumentów, które ustanawiaj ą na szczeblu mi ędzynarodowym i krajowym cele w zakresie ochrony środowiska, w tym: − utrzymanie i rozwój walorów przyrodniczych, − popraw ę jako ści powietrza atmosferycznego, − popraw ę jako ści wód powierzchniowych i podziemnych, − ograniczenie uci ąż liwo ści hałasu. Poni ższe zestawienia to wykaz elementów, zapisów dokumentów strategicznych jakie znalazły swoje odzwierciedlenie w analizowanym projekcie Programu Ochrony Środowiska. Przy opracowywaniu Programu korzystano i nawi ązywano do zapisów zawartych w dokumentach strategicznych wy ższego szczebla. W projekcie PO Ś odniesiono si ę do celów i priorytetów ustalonych na poziomie krajowym i wojewódzkim, w szczególno ści harmonogram realizacji PO Ś nawi ązuje do dokumentów sektorowych. Cele ochrony środowiska zawarte w dokumentach strategicznych wy ższego szczebla zostały bezpo średnio, b ądź po średnio uj ęte w Programie. Cele strategiczne okre ślone na szczeblu mi ędzynarodowym, krajowym, regionalnym lub lokalnym to cele ogólne, teoretyczne, a w projekcie PO Ś zostały one praktycznie dostosowane do lokalnej skali analizowanego dokumentu, do skali powiatu. Zrównowa żony rozwój, zgodnie z ustaw ą Prawo ochrony środowiska, to taki rozwój społeczno-gospodarczy, w którym nast ępuje proces integrowania działa ń politycznych, gospodarczych i społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwało ści podstawowych procesów przyrodniczych, w celu zagwarantowania mo żliwo ści zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczno ści lub obywateli zarówno współczesnego

161 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020 pokolenia, jak i przyszłych pokole ń. Definicja ta wskazuje, i ż środowisko przyrodnicze pełni wa żną rol ę w post ępie społeczno-gospodarczym pa ństw. Dlatego przy planowaniu celów i kierunków rozwoju, w tym celów polityki przestrzennej nale ży wzi ąć pod uwag ę zasady gospodarowania zasobami środowiska przyrodniczego okre ślone w dokumentach strategicznych wy ższego szczebla. Program nie transponuje bezpo średnio zapisów i celów tych dokumentów, jednak formułuje na ich podstawie inne priorytety i dostosowuje je do lokalnych uwarunkowa ń analizowanego terenu powiatu złotowskiego.

Omawiaj ąc zapisy Programu Ochrony Środowiska ka żdy dokument powinien nawi ązywa ć do ogólnych planów, programów i strategii, które w swoich zapisach odnosz ą si ę do ochrony środowiska, do której odniesienia s ą w projekcie PO Ś. Jednym z takich dokumentów jest Strategia Rozwoju Kraju 2007 - 2015 (SRK), która okre śla cele i priorytety w obszarze rozwoju społeczno - gospodarczego Polski. Strategia Rozwoju Kraju realizuje cele i wyzwania uj ęte w podstawowym dokumencie strategicznym UE, tj. Strategii Lizbo ńskiej i jej odnowionych zało żeniach. Kładzie tak że du ży nacisk na wzrost gospodarczy i zatrudnienie oraz aspekty zrównowa żonego rozwoju. Program Ochrony Środowiska realizuje te ogólne zało żenia przez uwzgl ędnianie w zapisach głównego celu SRK, czyli „podniesienie poziomu i jako ści życia mieszka ńców Polski poprzez: popraw ę stanu infrastruktury technicznej i społecznej, rozwój obszarów wiejskich, podniesienie spójno ści terytorialnej”. Z punktu widzenia ochrony środowiska i Programu, wa żne s ą nast ępuj ące zało żenia: − rozwój infrastruktury technicznej (transportowej, teleinformatycznej, energetycznej) i ochrony środowiska, − wyrównanie szans rozwojowych obszarów problemowych. Jeszcze innym dokumentem regionalnym okre ślaj ącym ogólne zało żenia rozwoju jest Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do 2020 roku . Dla niniejszego Programu Ochrony Środowiska istotne znaczenie maj ą nast ępuj ące cele horyzontalne: ład przestrzenny oraz zrównowa żony rozwój. Zapisy Strategii dotycz ące ochrony środowiska (bezpo średnio i po średnio) stanowi ą wytyczne do sformułowania celów ekologicznych, kierunków działa ń dla programu. Poni żej zestawiono cele operacyjne, które zostały zaadaptowane dla potrzeb Programu Ochrony Środowiska: 1.1. Poprawa stanu środowiska i racjonalne gospodarowanie zasobami przyrodniczymi: − Wspieranie działa ń zwi ększaj ących odporno ść środowiska, − Porz ądkowanie gospodarki odpadami, − Ograniczanie akustycznego zagro żenia środowiska, − Promocj ę racjonalnego u żytkowania surowców, w tym wody, − Poprawa bilansu wodnego regionu, w tym wzrost retencji sztucznej, − Ograniczanie emisji substancji do atmosfery, − Przeciwdziałanie erozji gleb oraz zanieczyszczania gruntu, − Zwi ększanie udziału „energii czystej” w bilansie energetycznym, 1.2. Wzrost spójno ści komunikacyjnej oraz powi ąza ń z otoczeniem: − Inwestycje w infrastruktur ę korytarzy transportowych – infrastruktur ę drogow ą, kolejow ą, wraz z infrastruktur ą ułatwiaj ącą inwestowanie, − Inwestycje w sieci przesyłowe energii i paliw, 1.3. Poprawa jako ści rolniczej przestrzeni produkcyjnej: − Porz ądkowanie stosunków wodnych, w tym zwi ększanie sztucznej retencji, poprzez melioracj ę oraz rozwój sztucznego nawadniania,

162 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

− Popraw ę stanu infrastruktury ochrony środowiska. Na poziomie powiatu dokumentem strategicznym w tym zakresie jest oczywi ście Strategia Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Powiatu Złotowskiego na lata 2007- 2013 (konieczna jest jej szybka aktualizacja). Priorytetami niniejszej Strategii s ą na terenie powiatu nast ępuj ące obszary: 1. Gospodarka – w ramach priorytetu wyznacza si ę cele niezb ędne i kierunki działania: a) Intensyfikacja rozwoju gospodarczego: − Modernizacja i rozwój infrastruktury technicznej w strefach potencjalnego rozwoju. − Stworzenie lokalnego systemu ulg podatkowych i innych preferencji sprzyjaj ących rozwojowi gospodarki. − Stworzenie warunków do lepszego wykorzystania zasobów obszarów le śnych przy jednoczesnym działaniu na rzecz ich przyrostu. − Lepsze wykorzystanie zasobów naturalnych powiatu. − Wykorzystanie walorów naturalnych i potencjału powiatu dla rozwoju turystyki. b) Koordynacja programów gospodarczych na poziomie gmin o charakterze ponad lokalnym: − Utworzenie na szczeblu powiatu lokalnego koordynatora dla wspólnej z gminami realizacji programów gospodarczych. − Zintensyfikowanie działalno ści Złotowskiego Forum Gospodarczego i Cechu Rzemiosł Ró żnych na rzecz rozwoju gospodarczego. − Planowanie bud żetów gminnych i powiatowego z uwzgl ędnieniem zabezpieczenia środków własnych na realizacje zada ń gospodarczych wspieranych przez środki pomocowe. − Współpraca z organizacjami pozarz ądowymi o charakterze gospodarczym. c) Umocnienie pozycji powiatu w regionie, województwie i kraju: − Powi ązanie strategii powiatowej ze strategiami s ąsiednich powiatów i województwa. − Mo żliwie szeroka, profesjonalna i skuteczna promocja potencjału i osi ągni ęć powiatu w kraju i zagranic ą. − Aktywna współpraca z instytucjami gospodarczymi o charakterze wojewódzkim. 2. Przestrze ń – w ramach priorytetu wyznacza si ę cele niezb ędne i kierunki działania: a) Promowanie terenów pod lokalizacj ę inwestycji tworz ących nowe miejsca pracy: − Zmiany i nowelizacje planów zagospodarowania przestrzennego w gminach. − Budowa infrastruktury technicznej i społecznej na wybranych obszarach, szczególnie dotkni ętych strukturalnym bezrobociem i po byłych PGR-ach. − Stworzenie przez gminy ulg podatkowych i innych preferencji dla tworz ących nowe miejsca pracy. b) Promowanie atrakcyjnych obszarów pod zabudow ę obiektów turystycznych: − Przeznaczenie terenów niezagospodarowanych na cele turystyczne. − Uzbrajanie w infrastruktur ę techniczn ą i promocja walorów turystycznych wyznaczonych obszarów i obiektów. c) Podj ęcie działa ń na rzecz poprawy komunikacji zewn ętrznej i wewn ętrznej: − Modernizacja i budowa dróg powiatowych.

163 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

− Modernizacja i utrzymanie dotychczasowych szlaków kolejowych. − Obj ęcie całego obszaru powiatu sprawn ą łączno ści ą telekomunikacyjn ą. 3. Społeczno ść – w ramach priorytetu wyznacza si ę cele niezb ędne i kierunki działania: a) Stworzenie warunków dla rozwoju i poprawy edukacji społecze ństwa w zakresie oświaty i kultury: − Podj ęcie działa ń w celu zapewnienia z bud żetu pa ństwa wystarczaj ących środków finansowych na aktywne formy walki z bezrobociem. − Wyst ępowanie o dofinansowanie programów aktywizacji zawodowej bezrobotnych ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS). − Stworzenie warunków do rozwoju małej i średniej przedsi ębiorczo ści. − Zainteresowanie inwestorów zewn ętrznych rozpocz ęciem działalno ści gospodarczej na terenie powiatu złotowskiego. − Współpraca z samorz ądami w celu organizacji Centrum Informacji Zawodowej (CIZ). − Prowadzenie działa ń osłonowych dla osób b ędących w bardzo trudnej sytuacji na rynku pracy oraz zacie śnienie w tym zakresie współpracy z MOPS i Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie. b) Stworzenie warunków w celu zmniejszenia skali i skutków bezrobocia: − Powi ększenie oferty istniej ącego szkolnictwa średniego i d ąż enie do powstania szkół na poziomie wy ższym. − Dostosowanie kierunków i poziomu kształcenia dla potrzeb lokalnego rynku pracy. − Prowadzenie inwestycji i modernizacja infrastruktury technicznej placówek oświatowych. − Dalszy rozwój instytucji kultury oraz sportu masowego. − Zinwentaryzowanie zasobów kulturowych oraz zabezpieczenie obiektów o szczególnym znaczeniu dla dziedzictwa narodowego. c) Podj ęcie działa ń zmierzaj ących do poprawy działalno ści słu żby zdrowia i opieki społecznej: − Tworzenie przejrzystego i sprawiedliwego programu dla opieki społecznej. − Profilaktyka i promocja zdrowia w śród młodego pokolenia. − Dalszy rozwój i unowocze śnianie bazy słu żby zdrowia w celu poprawy dost ępno ści do specjalistycznej i podstawowej opieki medycznej. 4. Ekologia – w ramach priorytetu wyznacza si ę cele niezb ędne i kierunki działania: a) Wdro żenie systemu segregacji i zagospodarowania odpadów stałych. Bezpiecze ństwo na istniej ących ju ż miejscach składowania: − Wdro żenie w powiecie jednolitego systemu segregacji i utylizacji odpadów. − Dalsze wykorzystywanie wyselekcjonowanych odpadów. − Budowa nowych, nowoczesnych wysypisk i kompostowni. Rekultywacja wysypisk wyeksploatowanych. b) Tworzenie warunków dla rozwoju alternatywnych nośników energii: − Zast ąpienie tradycyjnych no śników energii alternatywnymi. − Promowanie zmian tradycyjnego systemu ogrzewania na rzecz no śników energii o charakterze proekologicznym. − Wykorzystanie biomasy, jako źródła energii.

164 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

c) Działania na rzecz racjonalnej gospodarki wodno – ściekowej: − Zapewnienie odbioru i utylizacja ścieków na maksymalnym obszarze powiatu. − Promocja systemu przydomowych oczyszczalni ścieków w gospodarstwach indywidualnych. − Modernizacja istniej ących uj ęć wody i dalszy rozwój sieci wodoci ągowej. 5. Infrastruktura – w ramach priorytetu wyznacza się cele niezb ędne i kierunki działania: a) Modernizacja istniej ących dróg: − Wymiana nawierzchni zgodnie z technologi ą i normami. − Poszerzenie dróg i przebudowa łuków poziomych zgodnie z normami. − Budowa chodników i ście żek rowerowych. b) Budowa nowych dróg: − Budowa obwodnic. − Budowa nowych dróg ułatwiaj ących dojazd do stolicy powiatu. − Przebudowa dróg gruntowych na drogi utwardzone. c) Utrzymanie istniej ącej sieci drogowej. − Bie żą ce remonty cz ąstkowe nawierzchni oraz oznakowani pionowych i poziomych. − Poprawienie odwodnienia dróg poprzez pogł ębianie rowów i regulacj ę poboczy. Ponadto w PO Ś powinno si ę uwzgl ędniaj ą cele i zadania okre ślone w Planie Rozwoju Lokalnego Powiatu Złotowskiego na lata 2007-2013 (równie ż konieczno ść aktualizacji) dotycz ące ochrony środowiska . W PRL Powiatu Złotowskiego zostały zidentyfikowane nast ępuj ące bariery i problemy zwi ązane z uwarunkowaniami ochrony środowiska naturalnego, które wyznaczaj ą kierunki działa ń: − niska świadomo ść ekologiczna, brak wykształconych postaw ekologicznych, − problem dzikich wysypisk śmieci, − przygotowanie planu strategii odpadów na terenie Powiatu Złotowskiego. Strategie rozwoju dotycz ą jednak wszystkich dziedzin, dokumentem skierowanym typowo na ochron ę środowiska na szczeblu krajowym jest Polityka Ekologiczna Pa ństwa. Obecnie priorytetowe dla Polski jest dostosowanie swoich działa ń do polityki Unii Europejskiej. Polityka Unii Europejskiej w dziedzinie ochrony środowiska opiera si ę na przekonaniu, że ambitne normy środowiskowe pobudzaj ą wprowadzenie innowacji i działalno ść gospodarcz ą oraz że polityka gospodarcza, polityka społeczna i polityka środowiskowa musz ą by ć ści śle ze sob ą powi ązane. W zwi ązku z tym, że planowane działania w ochronie środowiska w Polsce, powinny wpisywa ć si ę w priorytety w skali Unii Europejskiej przyj ęto dokument Polityka Ekologiczna Państwa w latach 2009 – 2012 z perspektyw ą do roku 2016 odnosz ący si ę do prawodawstwa Unii Europejskiej i spełniaj ący cele ochrony środowiska zarówno na poziomie UE, jak i kraju. Podstaw ą tego dokumentu s ą działania na rzecz zapewnienia realizacji zasady zrównowa żonego rozwoju, przez co, w my śl ustawy Prawo ochrony środowiska, rozumie si ę taki rozwój społeczno - gospodarczy, w którym nast ępuje proces integrowania działa ń politycznych, gospodarczych i społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwało ści podstawowych procesów przyrodniczych, w celu zagwarantowania mo żliwo ści zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczno ści lub obywateli zarówno współczesnego pokolenia, jak i przyszłych pokole ń. Według Polityki Ekologicznej Pa ństwa konieczne jest egzekwowanie wymogów ochrony przyrody oraz rygorystyczne przestrzeganie zasad ochrony środowiska.

165 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Cele Polityki Ekologicznej Pa ństwa pozwalaj ą na okre ślenie konkretnych wytycznych jakie Powiat powinien zawrze ć i do jakich powinien si ę zastosowa ć w projekcie Programu Ochrony Środowiska. S ą to przede wszystkim: 1. W zakresie poprawy jako ści środowiska i bezpiecze ństwa ekologicznego: − ochrona wód przed zanieczyszczeniem, − ochrona powietrza przed zanieczyszczeniem, − ochrona środowiska przed hałasem i przed oddziaływaniem pól elektromagnetycznych, − radykalna poprawa gospodarowania odpadami, − skuteczny nadzór nad instalacjami b ędącymi potencjalnymi źródłami awarii przemysłowych powoduj ących zanieczyszczenie środowiska. 2. W zakresie ochrony zasobów naturalnych: − zachowanie bogatej ró żnorodno ści biologicznej, − racjonalne u żytkowanie zasobów le śnych, − racjonalizacja gospodarowania zasobami wód powierzchniowych i podziemnych, − ochrona przed erozj ą oraz stosowanie dobrych praktyk rolnych oraz rekultywacja terenów zdegradowanych i zdewastowanych przyrodniczo. 3. W zakresie działa ń systemowych: − zapewnienie, aby projekty dokumentów strategicznych poddawane były procedurze oceny oddziaływania na środowisko i wyniki tej oceny były uwzgl ędniane w ostatecznych wersjach tych dokumentów, − podnoszenie świadomo ści ekologicznej mieszka ńców, w tym kształtowanie proekologicznych zachowa ń konsumenckich, pro środowiskowych nawyków i pobudzenia odpowiedzialno ści za stan środowiska, uczestniczenia w procedurach prawnych i kontrolnych dotycz ących ochrony środowiska oraz organizowania akcji lokalnych słu żą cych ochronie środowiska, − przywrócenie wła ściwej roli planowania przestrzennego, w szczególno ści miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, które powinny by ć podstaw ą lokalizacji nowych inwestycji. Tak wi ęc projekt PO Ś uwzgl ędnia zapisy Polityki Ekologicznej Pa ństwa na lata 2009 – 2012, z perspektyw ą do roku 2016 w zakresie planowanych kierunków działa ń systemowych: − Uwzgl ędnienie zasad ochrony środowiska w strategiach sektorowych, − Aktywizacja rynku na rzecz ochrony środowiska, − Zarz ądzanie środowiskowe, − Udział społecze ństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska, − Rozwój bada ń i post ęp techniczny, − Odpowiedzialno ść za szkody w środowisku, − Aspekt ekologiczny w planowaniu przestrzennym. Ponadto działania proponowane w harmonogramie realizacyjnym PO Ś nawi ązuj ą do proponowanych w PEP ogólnych działa ń priorytetowych w nast ępuj ących działach tematycznych: − ochrona zasobów naturalnych: ochrona przyrody, ochrona i zrównowa żony rozwój lasów, racjonalne gospodarowanie zasobami wody, ochrona powierzchni ziemi, gospodarowanie zasobami geologicznymi. − poprawa jako ści środowiska i bezpiecze ństwa ekologicznego: środowisko i zdrowie, jako ść powietrza, ochrona wód, gospodarka odpadami, oddziaływanie hałasu i pól elektromagnetycznych, substancje chemiczne w środowisku.

166 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Zapisy Programu dla powiatu złotowskiego nie naruszaj ą równie ż ustale ń opracowanego Programu Ochrony Środowiska dla Województwa Wielkopolskiego . Celem strategicznym polityki ekologicznej województwa wielkopolskiego do 2019 roku jest zapewnienie bezpiecze ństwa ekologicznego województwa (mieszka ńców, zasobów przyrodniczych i infrastruktury społecznej) oraz harmonizacja rozwoju gospodarczego i społecznego z ochron ą walorów środowiskowych. Celowi temu podporz ądkowane s ą cele szczegółowe, których realizacja b ędzie miała miejsce poprzez przypisane im kierunki działa ń. Cele szczegółowe zostały uj ęte w trzech blokach tematycznych, tj.: − ochrona zasobów naturalnych, − poprawa jako ści środowiska i bezpiecze ństwa ekologicznego, − działania systemowe. Zapisy Programu uwzgl ędniaj ą i realizuj ą cele oraz kierunki działa ń wyznaczone w harmonogramie realizacyjnym programu ochrony środowiska w skali województwa: 1. Zachowanie ró żnorodno ści biologicznej i jej racjonalne u żytkowanie oraz stworzenie spójnego systemu obszarów chronionych: − dalsze rozpoznanie obszarów o du żej ró żnorodno ści biologicznej w celu ich ochrony prawnej, − rozbudowa systemu obszarów chronionych w województwie wielkopolskim, − kontynuacja wdra żania sieci Natura 2000, − utrzymanie ró żnorodno ści siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków, − utrzymanie ró żnorodno ści gatunków, − wzmocnienie znaczenia ochrony ró żnorodno ści biologicznej i krajobrazowej w planowaniu przestrzennym, − renaturalizacja i poprawa stanu zniszczonych ekosystemów, zwłaszcza wodno - błotnych, rzecznych i le śnych, − utrzymanie i rozwój terenów zieleni. 2. Zwi ększanie lesisto ści województwa oraz prowadzenie zrównowa żonej gospodarki le śnej: − realizacja zrównowa żonej gospodarki le śnej, − prowadzenie zalesie ń gruntów rolnych, − ujmowanie w dokumentach planistycznych gruntów do zalesie ń, − tworzenie spójnych kompleksów le śnych, szczególnie w obszarze korytarzy ekologicznych i wododziałów, − systematyczna zmiana struktury wiekowej i składu gatunkowego drzewostanów, w celu dostosowania ich do charakteru siedliska i zwi ększenia ró żnorodno ści genetycznej i biologicznej biocenoz le śnych, − odbudowa zdegradowanych siedlisk le śnych, − kontynuacja monitoringu środowiska le śnego w celu rozpoznania stanu lasu, przeciwdziałania po żarom, rozwojowi szkodników i chorób, − ochrona ró żnorodno ści biologicznej w lasach prywatnych. 3. Zrównowa żone u żytkowanie zasobów wodnych oraz ochrona przed powodzi ą i susz ą: − obj ęcie ochron ą w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego terenów zalewowych rzek, − budowa i modernizacja zbiorników retencyjnych, − odbudowa zniszczonych obiektów hydrotechnicznych,

167 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

− budowa obiektów małej retencji, − modernizacja melioracji szczegółowych, − ustanawianie i odpowiednie zagospodarowywanie stref ochronnych uj ęć wód podziemnych. 4. Ochrona i racjonalne wykorzystanie powierzchni ziemi oraz rekultywacja terenów zdegradowanych: − przestrzeganie zasad dobrej praktyki rolniczej (KDPR) w zakresie ochrony gleb użytkowanych rolniczo, − wdra żanie programów rolno środowiskowych uwzgl ędniaj ących działania prewencyjne w zakresie ochrony gleb, w tym erozji gleb, − wspieranie i rozwijanie rolnictwa ekologicznego, − ochrona gruntów ornych (przeciwdziałanie przeznaczaniu gruntów ornych na cele nierolnicze), − minimalizacja negatywnego wpływu działalno ści gospodarczej na stan powierzchni ziemi. 5. Zmniejszenie emisji zanieczyszcze ń do środowiska wodnego . Usprawnienie systemu zaopatrzenia w wod ę: − budowa nowych i przebudowa istniej ących oczyszczalni ścieków wraz z systemami gospodarowania osadami ściekowymi, − budowa nowych i przebudowa istniej ących systemów kanalizacji zbiorczej, − budowa indywidualnych systemów oczyszczania ścieków, na terenach gdzie budowa systemów zbiorczych jest nieuzasadniona ze wzgl ędu na uwarunkowania techniczne lub ekonomiczne, − realizacja programów działa ń maj ących na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych w obszarach regionalnych zarz ądów gospodarki wodnej, − rozbudowa sieci wodoci ągowej, budowa nowych i modernizacja istniej ących uj ęć i stacji uzdatniania wody. 6. Spełnienie wymaga ń prawnych w zakresie jako ści powietrza oraz standardów emisyjnych z instalacji, wymaganych przepisami prawa: − ograniczenie niskiej emisji ze źródeł komunalnych, w tym eliminowanie w ęgla jako paliwa w lokalnych kotłowniach i gospodarstwach domowych i zast ępowanie go innymi, bardziej ekologicznymi no śnikami ciepła, w tym odnawialnych źródeł energii (np. wody geotermalne, energia słoneczna, energia wiatrowa, energia biomasy z lokalnych źródeł), − termomodernizacja budynków u żyteczno ści publicznej i budynków mieszkalnych, − wprowadzanie zintegrowanej gospodarki energetycznej w miastach poprzez wykorzystanie do celów komunalnych ciepła odpadowego z elektrociepłowni i kotłowni zakładowych, − zwi ększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii, − modernizacja układów technologicznych ciepłowni i elektrociepłowni, w tym wprowadzanie nowoczesnych technik spalania, − instalowanie urz ądze ń do redukcji zanieczyszcze ń powstałych w procesie spalania, a tak że poprawa sprawno ści obecnie funkcjonuj ących urz ądze ń redukuj ących zanieczyszczenia, − modernizacja i hermetyzacja procesów technologicznych oraz ich automatyzacja, − wdra żanie nowoczesnych technologii przyjaznych środowisku (BAT),

168 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

− rozwój infrastruktury drogowej z uwzgl ędnieniem wymaga ń ochrony środowiska (obwodnice, poprawa stanu technicznego dróg), − promocja i wspieranie rozwi ąza ń w transporcie pozwalaj ących na unikanie lub zmniejszanie wielko ści emisji, zmiany organizacji ruchu na terenach miejskich, transport zbiorowy, kolej, transport wodny i rowerowy, − ograniczanie emisji komunikacyjnej poprzez odpowiednie utrzymanie czysto ści nawierzchni ulic. 7. Zmniejszenie zagro żenia mieszka ńców województwa ponadnormatywnym hałasem, zwłaszcza emitowanym przez środki transportu drogowego: − rozszerzanie monitoringu hałasu w środowisku, szczególnie na terenach b ędących pod wpływem oddziaływania okre ślonej kategorii dróg, linii kolejowych oraz terenów wskazanych w powiatowych programach ochrony środowiska, − realizacja inwestycji zmniejszaj ących nara żenie na hałas komunikacyjny (budowa obwodnic, modernizacja szlaków komunikacyjnych, budowa ekranów akustycznych, rewitalizacja odcinków linii kolejowych i wymiana taboru na mniej hała śliwy, itp.), − przestrzeganie warto ści dopuszczalnych poziomów hałasu w odniesieniu do nowo zagospodarowywanych terenów: stosowanie w planowaniu przestrzennym zasady strefowania. 8. Stała kontrola potencjalnych źródeł pól elektromagnetycznych oraz minimalizacja ich oddziaływania na zdrowie człowieka i środowisko: − wprowadzenie do planów zagospodarowania przestrzennego zapisów po świ ęconych ochronie przed polem elektromagnetycznym. − preferowanie niskokonfliktowych lokalizacji źródeł pól elektromagnetycznych. 9. Zapewnienie wł ączenia celów ochrony środowiska do wszystkich sektorowych dokumentów strategicznych i przeprowadzenia oceny wpływu ich realizacji na środowisko przed ich zatwierdzeniem: − obj ęcie dokumentów polityk, strategii, programów, planów sektorowych (zgodnie z ustaw ą o udost ępnianiu informacji o środowisku) strategicznymi ocenami oddziaływania na środowisko. 10. Kształtowanie harmonijnej struktury funkcjonalno-przestrzennej województwa, sprzyjaj ącej równowa żeniu wykorzystania walorów przestrzeni z rozwojem gospodarczym, wzrostem jako ści życia i trwałym zachowaniem warto ści środowiska: − uwzgl ędnianie w planach zagospodarowania przestrzennego wymaga ń przepisów ochrony środowiska i gospodarki wodnej, wyników monitoringu środowiska (w szczególno ści w zakresie powietrza, hałasu i wód) oraz identyfikacja konfliktów środowiskowych i przestrzennych oraz sposobów zarz ądzania nimi, − wdro żenie przepisów umo żliwiaj ących przeprowadzenie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko ju ż na etapie studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego, które jest opracowaniem planistycznym obejmuj ącym teren całej gminy, − uwzgl ędnianie progów tzw. „chłonno ści” środowiskowej i „pojemno ści” przestrzennej wraz z systemem monitorowania zmian, − zachowanie korzystnych warunków w zakresie stanu środowiska na istniej ących terenach o wysokich walorach.

169 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Projekt aktualizacji PO Ś realizuje równie ż zało żenie Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych, w zakresie rozwijania sieci kanalizacyjnej zgodnie z zało żeniami aglomeracji kanalizacyjnych: − konieczno ść osi ągni ęcia standardów jako ści ścieków odprowadzanych do środowiska wodnego z oczyszczalni ścieków zgodnie z wymaganiami zał ącznika 1 do rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie warunków, jakie nale ży spełni ć przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego, − zapewnienie 75 % redukcji całkowitego ładunku azotu i fosforu w ściekach komunalnych pochodz ących z całego terytorium pa ństwa w celu ochrony wód powierzchniowych, w tym wód morskich, przed eutrofizacj ą, − wyposa żenie aglomeracji w systemy kanalizacji zbiorczej zapewniaj ące obsług ę mieszka ńców w dostosowaniu do wyst ępuj ących potrzeb i uwarunkowa ń ekonomicznych, a w miejscach, gdzie budowa systemów kanalizacyjnych nie przyniosłaby korzy ści dla środowiska lub powodowałaby nadmierne koszty, stosowanie systemów indywidualnych, − odpowiednie i zgodnie z ustaw ą o odpadach i rozporz ądzeniami wykonawczymi do tej ustawy, zagospodarowanie w środowisku osadów powstaj ących w oczyszczalniach ścieków. W nawi ązaniu do strategicznych dokumentacji o charakterze krajowym, niniejszy dokument opiera si ę tak że o zapisy Strategicznego planu adaptacji dla sektorów i obszarów wra żliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektyw ą do roku 2030. Głównym celem Strategii jest zapewnienie zrównowa żonego rozwoju oraz efektywnego funkcjonowania gospodarki i społecze ństwa w warunkach zmian klimatu. Plan zakłada nast ępuj ące kierunki działa ń w odniesieniu do poszczególnych sektorów (z zaznaczeniem uszczegółowienia ich i wdro żenia na poziomie regionalnym i lokalnym): 1. Zapewnienie bezpiecze ństwa energetycznego i dobrego stanu środowiska: − dostosowanie sektora gospodarki wodnej do zmian klimatu, − dostosowanie sektora energetycznego do zmian klimatu, − ochrona ró żnorodno ści biologicznej i gospodarka le śna w kontek ście zmian klimatu, − adaptacja do zmian klimatu w gospodarce przestrzennej i budownictwie, − zapewnienie funkcjonowania skutecznego systemu ochrony zdrowia w warunkach zmian klimatu. 2. Skuteczna adaptacja do zmian klimatu na obszarach wiejskich: − stworzenie lokalnych systemów monitorowania i ostrzegania przed zagro żeniami, − organizacyjne i techniczne dostosowanie działalno ści rolniczej i rybackiej do zmian klimatu. 3. Rozwój transportu w warunkach zmian klimatu: − wypracowywanie standardów konstrukcyjnych uwzgl ędniaj ących zmiany klimatu, − zarz ądzanie szlakami komunikacyjnymi w warunkach zmian klimatu. 4. Zapewnienie zrównowa żonego rozwoju regionalnego i lokalnego z uwzgl ędnieniem zmian klimatu: − monitoring stanu środowiska i systemy wczesnego ostrzegania w kontek ście zmian klimatu (miasta i obszary wiejskie), − miejska polityka przestrzenna uwzgl ędniaj ąca zmiany klimatu. 5. Stymulowanie innowacji sprzyjaj ących adaptacji do zmian klimatu:

170 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

− promowanie innowacji na poziomie działa ń organizacyjnych i zarz ądczych sprzyjaj ących adaptacji do zmian klimatu, − budowa systemu wsparcia polskich innowacyjnych technologii sprzyjaj ących adaptacji do zmian klimatu. 6. Kształtowanie postaw społecznych sprzyjaj ących adaptacji do zmian klimatu: − zwi ększenie świadomo ści odno śnie do ryzyk zwi ązanych ze zjawiskami ekstremalnymi i metodami ograniczania ich wpływu, − ochrona grup szczególnie nara żonych przed skutkami niekorzystnych zjawisk klimatycznych.

Aktualizowany Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego uwzgl ędnia równie ż zapisy dotychczas obowi ązuj ącego Programu Ochrony Środowiska, poniewa ż wa żnym aspektem prowadzenia polityki ochrony środowiska jest ci ągło ść podejmowanych działa ń. Jest to wa żny element aktualizacji, poniewa ż dokumenty te powinny by ć spójne, powinny nawi ązywa ć swoimi ustaleniami do opracowa ń poprzednich, realizowa ć i kontynuowa ć ju ż wdra żan ą polityk ę i system.

Tabela zamieszczona w dalszej cz ęś ci opracowania zbiera i podsumowuje zgodno ść celi ochrony środowiska ustanowionych na szczeblu powiatu z ich odpowiednikami w dokumentacjach wy ższego szczebla. Stanowi niejako podsumowanie sposobów w jaki te cele zostały uwzgl ędnione podczas opracowywania projektu aktualizacji.

171 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Tabela 62. Ocena zgodno ści celów projektu Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 – 2020 z celami omówionych dokumentów wy ższego szczebla Ocena Zagadnienie Cele projektu PO Ś dla powiatu złotowskiego Cele dokumentów wy ższego szczebla zgodno ści zgodno ść 1. Rozwój i modernizacja sieci wodoci ągowej oraz W zakresie Strategii Rozwoju Kraju zgodno ść z celem: z celami - Rozwój infrastruktury technicznej (transportowej, teleinformatycznej, obiektów wodoci ągowych, zgodnie z planami wy ższego energetycznej) i ochrony środowiska zarz ądców sieci oraz gmin, bud żetami jednostek szczebla i WPI oraz bie żą cymi potrzebami, opracowywanie W zakresie Strategii rozwoju województwa wielkopolskiego zgodno ść dokumentacji projektowych i technicznych. z celem: zgodno ść - Poprawa jako ści rolniczej przestrzeni produkcyjnej - Popraw ę stanu 2. Rozwój i modernizacja sieci kanalizacji sanitarnej z celami infrastruktury ochrony środowiska i deszczowej oraz obiektów zwi ązanych wy ższego - Poprawa jako ści rolniczej przestrzeni produkcyjnej – Porz ądkowanie z przyjmowaniem i oczyszczaniem ścieków, szczebla stosunków wodnych, w tym zwi ększenie sztucznej retencji, poprzez zgodnie z planami Aglomeracji kanalizacyjnych, melioracj ę zarz ądców sieci oraz gmin, bud żetami jednostek W zakresie Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Powiatu zgodno ść i WPI oraz bie żą cymi potrzebami, opracowywanie z celem: dokumentacji projektowych i technicznych. - Intensyfikacja rozwoju gospodarczego – Modernizacja i rozwój infrastruktury 3. Prowadzenie działa ń w zakresie uzyskiwania technicznej w strefach potencjalnego rozwoju dofinansowania, wydawanie pozwole ń, - Promowanie atrakcyjnych obszarów pod zabudow ę obiektów turystycznych – Uzbrajanie w infrastruktur ę techniczn ą … zasoby wodne przyjmowanie zgłosze ń na budow ę przydomowych zgodno ść - Działania na rzecz racjonalnej gospodarki wodno-ściekowej – Modernizacja z celami oczyszczalni ścieków – kontrola Powiatu. istniej ących uj ęć wody i dalszy rozwój sieci wodoci ągowej, wy ższego 4. Bie żą ca ewidencja i kontrola zbiorników - Działania na rzecz racjonalnej gospodarki wodno-ściekowej – Zapewnienie szczebla bezodpływowych oraz likwidacja na obszarach odbioru i utylizacja ścieków na maksymalnym obszarze powiatu obj ętych sieci ą kanalizacyjn ą. - Działania na rzecz racjonalnej gospodarki wodno-ściekowej – Promocja 5. Prowadzenie corocznych działa ń zwi ązanych systemu przydomowych oczyszczalni ścieków w gospodarstwach z konserwacj ą, modernizacj ą i odbudow ą urz ądze ń indywidualnych - Modernizacja istniej ących dróg – Poprawienie odwodnienia dróg poprzez wodnych, rowów, przepustów, studzienek, pogł ębianie rowów i regulacj ę poboczy oczyszczaniem przepustów drogowych i wylotów W zakresie PEP zgodno ść z celem: zgodno ść drenarskich, poprzedzone corocznym przegl ądem - Ochrona wód przed zanieczyszczeniem, z celami stanu technicznego urz ądze ń melioracyjnych - Racjonalizacja gospodarowania zasobami wód powierzchniowych wy ższego w ramach melioracji szczegółowych. i podziemnych szczebla 6. Realizacja planu ochrony przed powodzi ą W zakresie PO Ś dla województwa zgodno ść z celem: zgodno ść w przypadku jej wyst ąpienia. Współpraca - Zmniejszenie emisji zanieczyszcze ń do środowiska wodnego, usprawnienie z celami systemu zaopatrzenia w wod ę: wy ższego z podmiotami odpowiedzialnymi za stan • budowa nowych i przebudowa istniej ących oczyszczalni ścieków szczebla

172 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Ocena Zagadnienie Cele projektu PO Ś dla powiatu złotowskiego Cele dokumentów wy ższego szczebla zgodno ści infrastruktury przeciwpowodziowej. wraz z systemami gospodarowania osadami ściekowymi, • budowa nowych i przebudowa istniej ących systemów kanalizacji zbiorczej, • budowa indywidualnych systemów oczyszczania ścieków, na terenach gdzie budowa systemów zbiorczych jest nieuzasadniona ze wzgl ędu na uwarunkowania techniczne lub ekonomiczne, • rozbudowa sieci wodoci ągowej, budowa nowych i modernizacja istniej ących uj ęć i stacji uzdatniania wody, - Zrównowa żone u żytkowanie zasobów wodnych oraz ochrona przed powodzi ą i susz ą: • obj ęcie ochron ą w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego terenów zalewowych rzek, • odbudowa zniszczonych obiektów hydrotechnicznych, • modernizacja melioracji szczegółowych, • ustanawianie i odpowiednie zagospodarowywanie stref ochronnych uj ęć wód podziemnych W zakresie KPO ŚK zgodno ść z celami: zgodno ść - wyposa żenie aglomeracji w systemy kanalizacji zbiorczej, z celami - zapewnienie redukcji ładunku azotu i fosforu w ściekach komunalnych, wy ższego - konieczno ść osi ągania standardów przy wprowadzaniu ścieków do wód lub szczebla do ziemi… 1. Utrzymanie zieleni na terenach zarz ądzanych W zakresie Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Powiatu zgodno ść przez Powiat, w tym na drogach powiatowych. z celem: 2. Utrzymanie zieleni o charakterze publicznych na - Intensyfikacja rozwoju gospodarczego – Stworzenie warunków lepszego wykorzystania zasobów obszarów le śnych przy jednoczesnym działania na terenie jednostek, w tym piel ęgnacja zało żeń rzecz ich przyrostu zgodno ść parkowych i rewitalizacja parków w razie potrzeb. - Intensyfikacja rozwoju gospodarczego – Wykorzystanie walorów z celami 3. Realizacja zapisów planów ochrony w zakresie naturalnych i potencjału powiatu dla rozwoju turystyki wy ższego zasoby obszarów NATURA 2000 i rezerwatów przyrody. - Promowanie atrakcyjnych obszarów pod zabudow ę obiektów turystycznych szczebla przyrody 4. Współpraca z Nadle śnictwem w ramach realizacji – Przeznaczenie terenów niezagospodarowanych na cele turystyczne, obowi ązków ochrony lasów nie b ędących - Promowanie atrakcyjnych obszarów pod zabudow ę obiektów turystycznych w zasobach Skarbu Pa ństwa. –Uzbrajanie w infrastruktur ę techniczn ą i promocja walorów turystycznych wyznaczonych obszarów i obiektów 5. Zagospodarowanie terenów cennych pod W zakresie PEP zgodno ść z celem: zgodno ść wzgl ędem przyrodniczym do celów rekreacji: - Ochrona i zrównowa żony rozwój lasów, z celami zagospodarowanie jezior, wyposa żenie - Zachowanie bogatej ró żnorodno ści biologicznej, wy ższego

173 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Ocena Zagadnienie Cele projektu PO Ś dla powiatu złotowskiego Cele dokumentów wy ższego szczebla zgodno ści w infrastruktur ę rekreacyjn ą oraz sanitarn ą. - Racjonalne u żytkowanie zasobów le śnych szczebla W zakresie PO Ś dla województwa zgodno ść z celem: - Zachowanie ró żnorodno ści biologicznej i jej racjonalne u żytkowanie oraz stworzenie spójnego systemu obszarów chronionych: • dalsze rozpoznanie obszarów o du żej ró żnorodno ści biologicznej w celu ich ochrony prawnej, • rozbudowa systemu obszarów chronionych w województwie wielkopolskim, • kontynuacja wdra żania sieci Natura 2000, • utrzymanie ró żnorodno ści siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków, • utrzymanie ró żnorodno ści gatunków, • wzmocnienie znaczenia ochrony ró żnorodno ści biologicznej i krajobrazowej w planowaniu przestrzennym, • renaturalizacja i poprawa stanu zniszczonych ekosystemów, zwłaszcza wodno - błotnych, rzecznych i le śnych, zgodno ść • utrzymanie i rozwój terenów zieleni. z celami - Zwi ększanie lesisto ści województwa oraz prowadzenie zrównowa żonej wy ższego gospodarki le śnej: szczebla • realizacja zrównowa żonej gospodarki le śnej, • prowadzenie zalesie ń gruntów rolnych, • ujmowanie w dokumentach planistycznych gruntów do zalesie ń, • tworzenie spójnych kompleksów le śnych, szczególnie w obszarze korytarzy ekologicznych i wododziałów, • systematyczna zmiana struktury wiekowej i składu gatunkowego drzewostanów, w celu dostosowania ich do charakteru siedliska i zwi ększenia ró żnorodno ści genetycznej i biologicznej biocenoz le śnych, • odbudowa zdegradowanych siedlisk le śnych, • kontynuacja monitoringu środowiska le śnego w celu rozpoznania stanu lasu, przeciwdziałania po żarom, rozwojowi szkodników i chorób, • ochrona ró żnorodno ści biologicznej w lasach prywatnych. zasoby 1. Monitorowanie działa ń zarz ądców składowisk W zakresie Strategii Rozwoju Kraju zgodno ść z celem: zgodno ść powierzchni - Rozwój infrastruktury technicznej (transportowej, teleinformatycznej, z celami odpadów w ramach rekultywacji i eksploatacji ziemi energetycznej) i ochrony środowiska wy ższego

174 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Ocena Zagadnienie Cele projektu PO Ś dla powiatu złotowskiego Cele dokumentów wy ższego szczebla zgodno ści składowisk odpadów. szczebla 2. Prowadzenie monitoringu składowisk odpadów w fazie eksploatacji i w fazie poeksploatacyjnej. W zakresie Strategii rozwoju województwa wielkopolskiego zgodno ść z celem: 3. Ochrona gleb najlepszych kompleksów w MPZP zgodno ść - Poprawa stanu środowiska i racjonalne gospodarowanie zasobami z celami przed zabudowaniem. przyrodniczymi - Przeciwdziałanie erozji gleb oraz zanieczyszczania gruntu wy ższego 4. Kontrolowanie działa ń zmierzaj ących do - Wzrost spójno ści komunikacyjnej oraz powi ąza ń z otoczeniem – Inwestycje szczebla rekultywacji miejsc eksploatacji surowców w infrastruktur ę korytarzy transportowych – infrastruktur ę ułatwiaj ącą mineralnych, tak że likwidacja miejsc nielegalnej inwestowanie eksploatacji kopalin. W zakresie Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Powiatu zgodno ść 5. Stopniowe opracowywanie miejscowych planów z celem: - Wdro żenie systemu segregacji i zagospodarowania odpadów stałych. zagospodarowania przestrzennego, zgodnie zgodno ść bezpiecze ństwo na istniej ących ju ż miejscach składowania – Budowa z celami z zało żeniami Studium uwarunkowa ń i kierunków nowych, nowoczesnych wysypisk i kompostowni. Rekultywacja wysypisk wy ższego zagospodarowania przestrzennego wraz wyeksploatowanych szczebla z prowadzeniem procedury strategicznej oceny - Promowanie terenów pod lokalizacj ę inwestycji tworz ących nowe miejsca oddziaływania projektów MPZP. pracy – Zmiany i nowelizacje planów zagospodarowania przestrzennego 6. Budowa chodników i ście żek rowerowych na - Modernizacja istniej ących dróg – Budowa chodników i ście żek rowerowych terenie powiatu. W zakresie PEP zgodno ść z celem: - Aspekt ekologiczny w planowaniu przestrzennym, 7. Tworzenie oraz wprowadzanie zapisów do MPZP - Ochrona powierzchni ziemi, zgodno ść stref rozwoju gospodarczego, stref ekonomicznych - Gospodarowanie zasobami geologicznymi z celami w celu skupiania działalno ści gospodarczo- - Ochrona przed erozj ą oraz stosowanie dobrych praktyk rolnych oraz wy ższego przemysłowej na wydzielonych terenach rekultywacja terenów zdegradowanych i zdewastowanych przyrodniczo, szczebla (uzbrajanie terenów w infrastruktur ę). - Przywrócenie wła ściwej roli planowania przestrzennego w szczególno ści miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego W zakresie PO Ś dla województwa zgodno ść z celem: - Ochrona i racjonalne wykorzystanie powierzchni ziemi oraz rekultywacja terenów zdegradowanych: • przestrzeganie zasad dobrej praktyki rolniczej (KDPR) w zakresie zgodno ść ochrony gleb u żytkowanych rolniczo, z celami • wdra żanie programów rolno środowiskowych uwzgl ędniaj ących wy ższego działania prewencyjne w zakresie ochrony gleb, w tym erozji gleb, szczebla • wspieranie i rozwijanie rolnictwa ekologicznego, • ochrona gruntów ornych (przeciwdziałanie przeznaczaniu gruntów ornych na cele nierolnicze),

175 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Ocena Zagadnienie Cele projektu PO Ś dla powiatu złotowskiego Cele dokumentów wy ższego szczebla zgodno ści • minimalizacja negatywnego wpływu działalno ści gospodarczej na stan powierzchni ziemi, - Kształtowanie harmonijnej struktury funkcjonalno-przestrzennej województwa, sprzyjaj ącej równowa żeniu wykorzystania walorów przestrzeni z rozwojem gospodarczym, wzrostem jako ści życia i trwałym zachowaniem warto ści środowiska: • uwzgl ędnianie w planach zagospodarowania przestrzennego wymaga ń przepisów ochrony środowiska i gospodarki wodnej, wyników monitoringu środowiska (w szczególno ści w zakresie powietrza, hałasu i wód) oraz identyfikacja konfliktów środowiskowych i przestrzennych oraz sposobów zarz ądzania nimi, • wdro żenie przepisów umo żliwiaj ących przeprowadzenie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko ju ż na etapie studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego, które jest opracowaniem planistycznym obejmuj ącym teren całej gminy, • uwzgl ędnianie progów tzw. „chłonno ści” środowiskowej i „pojemno ści” przestrzennej wraz z systemem monitorowania zmian. zgodno ść 1. Modernizacja budynków b ędących w zarz ądzie W zakresie Strategii Rozwoju Kraju zgodno ść z celem: z celami powiatu oraz budynków komunalnych - Rozwój infrastruktury technicznej (transportowej, teleinformatycznej, wy ższego energetycznej) i ochrony środowiska poszczególnych gmin (wymiana ogrzewania, szczebla modernizacja kotłowni, ocieplenie budynków). W zakresie Strategii rozwoju województwa wielkopolskiego zgodno ść 2. Wprowadzanie energii odnawialnej na terenie z celem: Powiatu (promocja kolektorów słonecznych, - Poprawa stanu środowiska i racjonalne gospodarowanie zasobami zgodno ść przyrodniczymi - Ograniczanie emisji substancji do atmosfery, biomasy, elektrowni wiatrowych, eksploatacja z celami - Poprawa stanu środowiska i racjonalne gospodarowanie zasobami zasoby elektrowni wodnych). Na poziomie Gminy – zapisy wy ższego przyrodniczymi – Zwi ększenie udziału „energii czystej” w bilansie powietrza w Studium i MPZP. szczebla energetycznym, 3. Realizacja inwestycji drogowych na drogach - Wzrost spójno ści komunikacyjnej oraz powi ąza ń z otoczeniem - Inwestycje gminnych. w sieci przesyłowe energii i paliw 4. Realizacja inwestycji drogowych na drogach W zakresie Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Powiatu zgodno ść powiatowych. z celem: zgodno ść 5. Realizacja inwestycji drogowych na drogach - Podj ęcie działa ń na rzecz poprawy komunikacji zewn ętrznej i wewn ętrznej – z celami wojewódzkich. Modernizacja i budowa dróg powiatowych, wy ższego - Modernizacja istniej ących dróg – Wymiana nawierzchni zgodnie szczebla 6. Realizacja inwestycji drogowych na drogach z technologi ą i normami,

176 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Ocena Zagadnienie Cele projektu PO Ś dla powiatu złotowskiego Cele dokumentów wy ższego szczebla zgodno ści krajowych. - Budowa nowych dróg – Budowa obwodnic 7. Gazyfikacja powiatu. - Budowa nowych dróg – Przebudowa dróg gruntowych na drogi utwardzone, 8. Modernizacja oraz rozbudowa systemu - Utrzymanie istniej ącej sieci drogowej – Bie żą ce remonty cz ąstkowe nawierzchni ciepłowniczego na terenie powiatu. - Tworzenie warunków dla rozwoju alternatywnych no śników energii – Zast ąpienie tradycyjnych no śników energii alternatywnymi, - Tworzenie warunków dla rozwoju alternatywnych no śników energii – Promowanie zmian tradycyjnego systemu ogrzewania na rzecz no śników energii o charakterze proekologicznym - Tworzenie warunków dla rozwoju alternatywnych no śników energii – Wykorzystanie biomasy, jako źródła energii zgodno ść W zakresie PEP zgodno ść z celem: z celami - Ochrona powietrza przed zanieczyszczeniem. wy ższego szczebla W zakresie PO Ś dla województwa zgodno ść z celem: - Spełnienie wymaga ń prawnych w zakresie jako ści powietrza oraz standardów emisyjnych z instalacji, wymaganych przepisami prawa: • ograniczenie niskiej emisji ze źródeł komunalnych, w tym eliminowanie w ęgla jako paliwa w lokalnych kotłowniach i gospodarstwach domowych i zast ępowanie go innymi, bardziej ekologicznymi no śnikami ciepła, w tym odnawialnych źródeł energii (np. wody geotermalne, energia słoneczna, energia wiatrowa, energia biomasy z lokalnych źródeł), • termomodernizacja budynków u żyteczno ści publicznej i budynków zgodno ść mieszkalnych, z celami wy ższego • wprowadzanie zintegrowanej gospodarki energetycznej w miastach szczebla poprzez wykorzystanie do celów komunalnych ciepła odpadowego z elektrociepłowni i kotłowni zakładowych, • zwi ększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii, • modernizacja układów technologicznych ciepłowni i elektrociepłowni, w tym wprowadzanie nowoczesnych technik spalania, • instalowanie urz ądze ń do redukcji zanieczyszcze ń powstałych w procesie spalania, a tak że poprawa sprawno ści obecnie funkcjonuj ących urz ądze ń redukuj ących zanieczyszczenia, • modernizacja i hermetyzacja procesów technologicznych oraz ich

177 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Ocena Zagadnienie Cele projektu PO Ś dla powiatu złotowskiego Cele dokumentów wy ższego szczebla zgodno ści automatyzacja, • wdra żanie nowoczesnych technologii przyjaznych środowisku (BAT), • rozwój infrastruktury drogowej z uwzgl ędnieniem wymaga ń ochrony środowiska (obwodnice, poprawa stanu technicznego dróg), • promocja i wspieranie rozwi ąza ń w transporcie pozwalaj ących na unikanie lub zmniejszanie wielko ści emisji, zmiany organizacji ruchu na terenach miejskich, transport zbiorowy, kolej, transport wodny i rowerowy, • ograniczanie emisji komunikacyjnej poprzez odpowiednie utrzymanie czysto ści nawierzchni ulic. - Kształtowanie harmonijnej struktury funkcjonalno-przestrzennej województwa, sprzyjaj ącej równowa żeniu wykorzystania walorów przestrzeni z rozwojem gospodarczym, wzrostem jako ści życia i trwałym zachowaniem warto ści środowiska: • uwzgl ędnianie w planach zagospodarowania przestrzennego wymaga ń przepisów ochrony środowiska i gospodarki wodnej, wyników monitoringu środowiska (w szczególno ści w zakresie powietrza, hałasu i wód) oraz identyfikacja konfliktów środowiskowych i przestrzennych oraz sposobów zarz ądzania nimi. W zakresie Strategicznego planu adaptacji dla sektorów i obszarów wra żliwych na zmiany klimatu: - Zapewnienie bezpiecze ństwa energetycznego i dobrego stanu środowiska: dostosowanie sektora gospodarki wodnej do zmian klimatu, zgodno ść • dostosowanie sektora energetycznego do zmian klimatu, z celami • adaptacja do zamian klimatu w gospodarce przestrzennej i wy ższego budownictwie, szczebla - Rozwój transportu w warunkach zmian klimatu: • wypracowywanie standardów konstrukcyjnych uwzgl ędniaj ących zmiany klimatu, • zarz ądzanie szlakami komunikacyjnymi w warunkach zmian klimatu. zgodno ść 1. Modernizacja i budowa dróg (budowa obwodnic, W zakresie Strategii Rozwoju Kraju zgodno ść z celem: z celami hałas optymalizacja przebiegu tras komunikacyjnych oraz - Rozwój infrastruktury technicznej (transportowej, teleinformatycznej, wy ższego energetycznej) i ochrony środowiska optymalizacja płynno ści ruchu, tworzenie szczebla

178 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Ocena Zagadnienie Cele projektu PO Ś dla powiatu złotowskiego Cele dokumentów wy ższego szczebla zgodno ści zabezpiecze ń akustycznych). W zakresie Strategii rozwoju województwa wielkopolskiego zgodno ść zgodno ść 2. Wprowadzanie zapisów dotycz ących standardów z celem: z celami akustycznych w miejscowych planach - Poprawa stanu środowiska i racjonalne gospodarowanie zasobami wy ższego przyrodniczymi - Ograniczanie akustycznego zagro żenia środowiska szczebla zagospodarowania przestrzennego. zgodno ść W zakresie Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Powiatu zgodno ść 3. Wydawanie decyzji ustalaj ących dopuszczalny z celami z celem: poziom hałasu mo żliwy do emisji w zakładach wy ższego - Budowa nowych dróg – Budowa obwodnic i podmiotach funkcjonuj ących na terenie powiatu. szczebla W zakresie PEP zgodno ść z celem: zgodno ść - Ochrona środowiska przed hałasem i przed oddziaływaniem pól z celami elektromagnetycznych wy ższego - Aspekt ekologiczny w planowaniu przestrzennym szczebla W zakresie PO Ś dla województwa zgodno ść z celem: - Zmniejszenie zagro żenia mieszka ńców województwa ponadnormatywnym hałasem, zwłaszcza emitowanym przez środki transportu drogowego: • rozszerzanie monitoringu hałasu w środowisku, szczególnie na terenach b ędących pod wpływem oddziaływania okre ślonej kategorii dróg, linii kolejowych oraz terenów wskazanych w powiatowych programach ochrony środowiska, • realizacja inwestycji zmniejszaj ących nara żenie na hałas komunikacyjny (budowa obwodnic, modernizacja szlaków komunikacyjnych, budowa ekranów akustycznych, rewitalizacja zgodno ść odcinków linii kolejowych i wymiana taboru na mniej hała śliwy, itp.), z celami • przestrzeganie warto ści dopuszczalnych poziomów hałasu wy ższego w odniesieniu do nowo zagospodarowywanych terenów: stosowanie szczebla w planowaniu przestrzennym zasady strefowania. - Kształtowanie harmonijnej struktury funkcjonalno-przestrzennej województwa, sprzyjaj ącej równowa żeniu wykorzystania walorów przestrzeni z rozwojem gospodarczym, wzrostem jako ści życia i trwałym zachowaniem warto ści środowiska: • uwzgl ędnianie w planach zagospodarowania przestrzennego wymaga ń przepisów ochrony środowiska i gospodarki wodnej, wyników monitoringu środowiska (w szczególno ści w zakresie powietrza, hałasu i wód) oraz identyfikacja konfliktów środowiskowych i przestrzennych oraz sposobów zarz ądzania nimi.

179 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Ocena Zagadnienie Cele projektu PO Ś dla powiatu złotowskiego Cele dokumentów wy ższego szczebla zgodno ści W zakresie PEP zgodno ść z celem: zgodno ść - Ochrona środowiska przed hałasem i przed oddziaływaniem pól z celami 1. Wydawania pozwole ń, przyjmowanie zgłosze ń na elektromagnetycznych wy ższego budow ę stacji bazowych telefonii komórkowej – - Aspekt ekologiczny w planowaniu przestrzennym szczebla W zakresie PO Ś dla województwa zgodno ść z celem: pola elektro- kontrola. - Stała kontrola potencjalnych źródeł pól elektromagnetycznych oraz magnetyczne 2. Wprowadzanie zapisów dotycz ących standardów zgodno ść minimalizacja ich oddziaływania na zdrowie człowieka i środowisko: z celami emisji pól elektromagnetycznych w miejscowych • wprowadzenie do planów zagospodarowania przestrzennego wy ższego planach zagospodarowania przestrzennego. zapisów po świ ęconych ochronie przed polem elektromagnetycznym, szczebla • preferowanie niskokonfliktowych lokalizacji źródeł pól elektromagnetycznych. 1. Zmniejszenie strat energii, zwłaszcza cieplnej zgodno ść W zakresie Strategii Rozwoju Kraju zgodno ść z celem: z celami w systemach przesyłowych, poprawy parametrów - Rozwój infrastruktury technicznej (transportowej, teleinformatycznej, wy ższego energetycznych budynków, podnoszenie energetycznej) i ochrony środowiska szczebla sprawno ści wytwarzania energii, zmniejszenie strat W zakresie Strategii rozwoju województwa wielkopolskiego zgodno ść wody na sieciach przesyłowych. z celem: 2. Prowadzenie działa ń energooszcz ędnych - Poprawa stanu środowiska i racjonalne gospodarowanie zasobami zgodno ść realizowanych w budynkach znajduj ących si ę na przyrodniczymi - Promocja racjonalnego u żytkowania surowców, w tym z celami terenie Powiatu Złotowskiego. wody wy ższego 3. Wymiana o świetlenia na energooszcz ędne - Poprawa stanu środowiska i racjonalne gospodarowanie zasobami szczebla w budynkach i wzdłu ż ci ągów komunikacyjnych przyrodniczymi - Zwi ększanie udziału „energii czystej” w bilansie energetycznym racjonalne oraz na terenach jednostek. wykorzystanie - Tworzenie warunków dla rozwoju alternatywnych no śników energii – 4. Modernizacja instalacji centralnego ogrzewania zasobów Zast ąpienie tradycyjnych no śników energii alternatywnymi, zgodno ść w Specjalnym O środku Szkolno-Wychowawczym - Tworzenie warunków dla rozwoju alternatywnych no śników energii – z celami w Jastrowiu. Promowanie zmian tradycyjnego systemu ogrzewania na rzecz no śników wy ższego 5. Wymiana lub modernizacja systemów centralnego energii o charakterze proekologicznym szczebla ogrzewania w ramach bie żą cych potrzeb wraz - Tworzenie warunków dla rozwoju alternatywnych no śników energii – z termomodernizacj ą obiektów. Wykorzystanie biomasy, jako źródła energii zgodno ść 6. Monitorowanie zapisów i realizacji wydawanych W zakresie PEP zgodno ść z celem: z celami - Racjonalizacja gospodarowania zasobami wód powierzchniowych koncesji na poszukiwanie i eksploatacj ę kopalin. wy ższego i podziemnych 7. Monitorowanie zapisów wydawanych pozwole ń szczebla wodnoprawnych na pobór wód, odprowadzanie W zakresie PO Ś dla województwa zgodno ść z celem: zgodno ść ścieków i wód opadowych i roztopowych, - Spełnienie wymaga ń prawnych w zakresie jako ści powietrza oraz z celami

180 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Ocena Zagadnienie Cele projektu PO Ś dla powiatu złotowskiego Cele dokumentów wy ższego szczebla zgodno ści wykonanie urz ądze ń wodnych. standardów emisyjnych z instalacji, wymaganych przepisami prawa: wy ższego 8. Monitorowanie zapisów wydawanych pozwole ń na • termomodernizacja budynków u żyteczno ści publicznej i budynków szczebla emisj ę gazów i pyłów do powietrza. mieszkalnych, • zwi ększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii, • modernizacja układów technologicznych ciepłowni i elektrociepłowni, w tym wprowadzanie nowoczesnych technik spalania, • modernizacja i hermetyzacja procesów technologicznych oraz ich automatyzacja, • wdra żanie nowoczesnych technologii przyjaznych środowisku (BAT). 1. Realizacja szkole ń obejmuj ących zagadnienia środowiskowe dla pracowników Starostwa Powiatowego, mieszka ńców (w zakresie: odnawialnej energii, piel ęgnacji lasów, itp.). 2. Prowadzenie edukacji ekologicznej poprzez konkursy, festyny, pikniki o tematyce ekologicznej. W zakresie PEP zgodno ść z celem: 3. Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska oraz - Zapewnienie aby projekty dokumentów strategicznych poddawane były opracowywanie raportów z realizacji PO Ś. procedurze oceny oddziaływania na środowisko, zgodno ść edukacja 4. Informowanie mieszka ńców o prowadzonych - Podnoszenie świadomo ści ekologicznej mieszka ńców, w tym kształtowanie z celami ekologiczna proekologicznych zachowa ń konsumenckich, pro środowiskowych nawyków wy ższego post ępowaniach, wydawanych decyzjach, i pobudzenia odpowiedzialno ści za stan środowiska, uczestniczenia szczebla prowadzonych inwestycjach, opracowywanych w procedurach prawnych i kontrolnych dotycz ących ochrony środowiska planach i programach oraz jako ści środowiska na oraz organizowania akcji lokalnych słu żą cych ochronie środowiska terenie Powiatu (BIP, tablica ogłosze ń, lokalna prasa, itd.). 5. Wspomaganie systemów gromadzenia i przetwarzania danych zwi ązanych z dost ępem do informacji o środowisku. 1. Monitoring składowisk odpadów. zgodno ść W zakresie Strategii Rozwoju Kraju zgodno ść z celem: z celami 2. Monitorowanie jako ści wód pobieranych na cele - Rozwój infrastruktury technicznej (transportowej, teleinformatycznej, wy ższego komunalne oraz w sieci wodoci ągowej. energetycznej) i ochrony środowiska bezpiecze ńs- szczebla 3. Likwidacja sieci wodoci ągowej wykonanej two ludno ści W zakresie PEP zgodno ść z celem: zgodno ść z materiałów azbestowych. - Skuteczny nadzór nad instalacjami b ędącymi potencjalnymi źródłami awarii z celami 4. Zakup samochodu rozpoznawczo-ratowniczego dla przemysłowych powoduj ących zanieczyszczenie środowiska wy ższego KP PSP w Złotowie. - Poprawa bezpiecze ństwa ekologicznego szczebla

181 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Ocena Zagadnienie Cele projektu PO Ś dla powiatu złotowskiego Cele dokumentów wy ższego szczebla zgodno ści 5. Przekazanie dotacji dla Funduszu Wsparcia PSP z przeznaczeniem na zakup samochodu dla KP PSP w Złotowie. 1. Zadania z zakresu gospodarki odpadami W zakresie Strategii rozwoju województwa wielkopolskiego zgodno ść zgodno ść komunalnymi wynikaj ą z ustawy o utrzymaniu z celem: z celami czysto ści i porz ądku w gminach. - Poprawa stanu środowiska i racjonalne gospodarowanie zasobami wy ższego 2. Zagadnienia dotycz ące gospodarki odpadami przyrodniczymi - Porz ądkowanie gospodarki odpadami szczebla w powiecie złotowskim s ą przekazane Zwi ązkowi Gmin Krajna oraz Zwi ązkowi Mi ędzygminnemu Pilski Region Gospodarki Odpadami Komunalnymi, gospodarka które zajmuj ą si ę kompleksow ą obsług ą odpadami poszczególnych gmin. W zakresie PEP zgodno ść z celem: zgodno ść 3. Prowadzenie dofinansowania do demonta żu - Radykalna poprawa gospodarowania odpadami, z celami i unieszkodliwiania wyrobów azbestowych na - Aktywizacja rynku na rzecz ochrony środowiska, wy ższego terenie nieruchomo ści. - Odpowiedzialno ść za szkody w środowisku szczebla 4. Realizacja szkole ń obejmuj ących zagadnienia środowiskowe dla pracowników Starostwa Powiatowego, mieszka ńców (w zakresie: unieszkodliwiania azbestu itp.). Źródło: Opracowanie własne na podstawie PO Ś dla województwa wielkopolskiego (2012) oraz dokumentów wy ższego szczebla

182 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

5.2. STRATEGIA OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU ZŁOTOWSKIEGO

Harmonogram realizacyjny Programu Ochrony Środowiska zakłada realizacj ę działa ń Powiatu, zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami prawnymi oraz planowanymi przez jednostk ę inwestycjami. Zapisane w harmonogramie realizacyjnym działania wynikaj ące bezpo średnio z ustaw, to zadania, na które w szczególno ści organy Powiatu powinny zwróci ć uwag ę, ze wzgl ędu na problemy w danym zakresie b ądź niedoci ągni ęcia administracyjne lub finansowe.

Głównymi celami strategicznymi dla powiatu złotowskiego, w nawi ązaniu do prowadzonej obecnie polityki zrównowa żonego rozwoju (obowi ązuj ącego dot ąd Programu Ochrony Środowiska) s ą nast ępuj ące kierunki: 1. Cel ekologiczny: modernizacja i rozbudowa infrastruktury wodno – ściekowej dla zapewnienia lepszej ochrony środowiska oraz poprawy warunków życia mieszka ńców. 2. Cel ekologiczny: zachowanie, wła ściwe wykorzystanie oraz odnawianie i przywracanie do stanu wła ściwego składników przyrody. 3. Cel ekologiczny: ograniczenie przekształce ń ziemi w wyniku procesów naturalnych oraz antropogenicznych. 4. Cel ekologiczny: zapewnienie wystarczaj ącej ilo ści wody o odpowiedniej jako ści u żytkowej oraz ochrona przed powodzi ą. 5. Cel ekologiczny: utrzymanie standardów jako ści powietrza, redukcja emisji pyłów gazów i odorów. 6. Cel ekologiczny: zminimalizowanie uci ąż liwego hałasu i utrzymanie jak najlepszej jako ści stanu akustycznego środowiska. 7. Cel ekologiczny: ochrona mieszka ńców przed polami elektromagnetycznym. 8. Cel ekologiczny: racjonalizacja zu życia energii, surowców i materiałów oraz wzrost udziału zasobów odnawialnych. 9. Cel ekologiczny: upowszechnienie idei ekorozwoju we wszystkich sferach życia oraz wdro żenie edukacji ekologicznej jako edukacji interdyscyplinarnej. 10. Cel ekologiczny: minimalizacja wpływu na środowisko oraz eliminacja ryzyka dla zdrowia ludzi w miejscach najwi ększego oddziaływania na środowisko i zapewnienie bezpiecze ństwa chemicznego lub biologicznego. 11. Cel ekologiczny: racjonalny i systemowy rozwój gospodarki odpadami.

Najwa żniejszymi kwestiami dla powiatu złotowskiego w ramach prowadzonych działa ń s ą inwestycje w zakresie gospodarki wodno – ściekowej (prowadzone na poziomie gmin), drogownictwa oraz innych sieci infrastruktury (sieci ciepłowniczej, gazowniczej – równie ż prowadzone na poziomie gmin, inwestycje zale żne od operatorów) oraz rekultywacja składowisk odpadów i obszarów poeksploatacyjnych. Wszelkie inne działania, ju ż pozainwestycyjne, zwi ązane s ą z prowadzeniem rejestrów, ewidencji, kontrolami oraz prowadzeniem post ępowa ń administracyjnych.

Wyznaczone cele ekologiczne, a w ich ramach kierunki działa ń (wymienione w tabeli harmonogramu), jakie nale ży podj ąć w zakresie ochrony środowiska na terenie powiatu złotowskiego, stanowi ą podstaw ę dla realizacji konkretnych zada ń ekologicznych na przestrzeni kilkunastu lat. Zadania zostały wyznaczone na podstawie analizy stanu

183 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

środowiska przyrodniczego na tym terenie, przewidywanych kierunków rozwoju oraz informacji w zakresie planowanych inwestycji (w dziedzinie ochrony środowiska), które przekazane zostały przez Starostwo Powiatowe oraz Gminy, instytucje i podmioty zajmuj ące si ę ochron ą środowiska w całym regionie. Cele strategiczne i kierunki działa ń okre ślono jako obowi ązuj ące w czasie krótkoterminowego i długoterminowego harmonogramu Programu Ochrony Środowiska (od roku 2013 do roku 2016, wraz z perspektyw ą do roku 2020). Z uwagi na szeroki zakres przedsi ęwzi ęć koniecznych do osi ągni ęcia wyznaczonych celów, spo śród wszystkich zada ń ekologicznych wybrano pewn ą grup ę zada ń, któr ą nale ży realizowa ć w pierwszej kolejno ści. Ich zestawienie stanowi krótkookresowy harmonogram (4–letni, w latach 2013-2015) i s ą to przede wszystkich konkretne inwestycje infrastrukturalne. Cz ęść pozostałych zada ń ekologicznych b ędzie realizowana w okresie długoterminowym (8–letnim, do roku 2020), w ramach długookresowego harmonogramu znajduj ą si ę zadania wymagaj ące kontynuacji, np. edukacja ekologiczna, szkolenia, kontrole, monitoring itd.). Do zada ń tego typu zakwalifikowano równie ż zadania, które bezpo średnio nie zale żą od Powiatu i nie znajduj ą si ę w kompetencjach samorz ądu powiatowego, a b ędą raczej realizowane przez inne podmioty, gminy, zarządców sieci, obiektów, nadle śnictwa i inne podmioty. Podkre śla si ę, że zaproponowana lista przedsi ęwzi ęć nie zamyka mo żliwo ści realizowania innych, charakteryzuj ących si ę mniejsz ą skal ą. Oznacza to równocze śnie mo żliwo ść realizacji przedsi ęwzi ęć nie wskazanych w tabelach, ale takich, które mieszcz ą si ę w ramach kierunków działa ń nakre ślonych w rozdziale poprzednim. W ramach wyznaczonego harmonogramu realizacyjnego, zadania podzielono na zadania własne Powiatu i zadania koordynowane (wspólne z Gminami i innymi jednostkami oraz innymi podmiotami zajmuj ącymi si ę działaniami proekologicznymi oraz infrastruktur ą zapewniaj ącą ochron ę środowiska). W harmonogramie nie zamieszczano zada ń, jakie prowadzone s ą na terenie powiatu, tylko i wył ącznie przez inne ni ż Powiat organy ochrony środowiska i instytucje, takie jak np. WIO Ś, GIO Ś, GDO Ś, RDO Ś, RZGW, Lasy Pa ństwowe, ZMiUW itp. Zadania własne Powiatu to przedsi ęwzi ęcia, które b ędą finansowane w cało ści lub cz ęś ciowo ze środków b ędących w dyspozycji Powiatu. Natomiast zadania koordynowane to pozostałe zadania zwi ązane z ochron ą środowiska i racjonalnym wykorzystaniem zasobów naturalnych, które s ą finansowane ze środków przedsi ębiorstw oraz ze środków zewn ętrznych, b ędących w dyspozycji organów i instytucji szczebla powiatowego, wojewódzkiego i centralnego, b ądź instytucji działaj ących na terenie powiatu, ale podległych bezpo średnio organom powiatowym, wojewódzkim, b ądź centralnym. Nale ży zaznaczy ć, że szeroko poj ęta ochrona środowiska oraz działania maj ące prowadzi ć do zrównowa żonego rozwoju nie s ą tylko zadaniami realizowanymi na poziomie lokalnym, przez samorz ąd powiatowy, czy te ż gminny. Działania Powiatu są ukierunkowane poprzez działania prowadzone na szczeblu krajowym, wojewódzkim oraz regionalnym przez takie jednostki i instytucje, jak: Ministerstwo Środowiska, Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska, Marszałka, Wojewod ę i Sejmik Województwa Wielkopolskiego, Regionaln ą Dyrekcj ę Lasów Państwowych (Nadle śnictwa, Le śnictwa), Agencj ę Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, O środki Edukacji Ekologicznej, Regionalny Zarz ąd Gospodarki Wodnej, Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska, Pa ństwow ą Stra ż Po żarn ą, Inspekcj ę Ruchu Drogowego, zarz ądców dróg wszystkich kategorii, organy nadzoru

184 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020 budowlanego, inspekcj ę sanitarn ą, zarz ądzaj ących składowiskami odpadów oraz innymi instalacjami, podmioty gospodarcze, czy te ż wła ścicieli gruntów. Proces zarz ądzania środowiskiem w postaci planowania konkretnych inwestycji spoczywa niew ątpliwie głównie na władzach samorz ądowych. Maj ąc na uwadze spójno ść koordynacji działa ń pomi ędzy poszczególnymi szczeblami władz samorz ądowych i rz ądowych, a tak że współprac ę z pozostałymi partnerami, zarz ądzanie środowiskiem powiatu złotowskiego przy pomocy Programu Ochrony Środowiska wymaga ć b ędzie ustalenia roli i zakresu działania poszczególnych podmiotów zaanga żowanych w jego realizacj ę, struktury organizacji Programu oraz systemu monitoringu. Władze Powiatu pełni ą w odniesieniu do Programu kilka funkcji. Jedn ą z wa żniejszych jest funkcja regulacyjna, na któr ą składaj ą si ę akty prawa lokalnego – uchwały, pozwolenia oraz decyzje administracyjne zwi ązane odpowiednio z okre ślonymi obszarami zagadnie ń środowiskowych. Władze pełnią równie ż funkcje wykonawcze i kontrolne. Po żą dane jest, aby władze Powiatu pełniły równie ż funkcje wspieraj ące dla podmiotów zaanga żowanych w rozwój obszaru oraz funkcje kreuj ące działania ukierunkowane na popraw ę środowiska przyrodniczego. Do podstawowych instrumentów prawnych odnosz ących si ę do zagadnie ń ochrony środowiska nale żą : standardy i normy środowiskowe, pozwolenia i odpowiedzialno ść administracyjna, karna i cywilna. Głównymi instrumentami finansowymi s ą opłaty ekologiczne, kary, fundusze celowe, ulgi podatkowe. W śród instrumentów o charakterze społecznym wyró żnia si ę dost ęp do informacji, komunikacj ę społeczn ą, edukacj ę i promocj ę ekologiczn ą.

5.3. REALIZACJA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA W ODNIESIENIU DO REALIZACJI POZIOMÓW CELI DŁUGOTERMINOWYCH

Na tle uwarunkowań prawnych i oceny stopnia ich zgodno ści z prawem wspólnotowym, zdefiniowano cele długoterminowe w zakresie ochrony środowiska (i o ile to było mo żliwe, poziomy). Cele długoterminowe okre ślone zostały na podstawie Polityki Ekologicznej Pa ństwa na lata 2009-2016, gdy ż to na jej podstawie opieraj ą si ę inne sektorowe programy o znaczeniu krajowym.

Uwzgl ędnienie zasad ochrony środowiska w strategiach sektorowych Głównym celem strategicznym jest doprowadzenie do sytuacji, w której projekty dokumentów strategicznych wszystkich sektorów gospodarki b ędą, zgodnie z obowi ązuj ącym w tym zakresie prawem, poddawane procedurze oceny oddziaływania na środowisko i wyniki tej oceny b ędą uwzgl ędniane w ostatecznych wersjach tych dokumentów.

Aktywizacja rynku na rzecz ochrony środowiska Głównym celem jest uruchomienie takich mechanizmów prawnych, ekonomicznych i edukacyjnych, które prowadziłyby do rozwoju proekologicznej produkcji towarów oraz do świadomych postaw konsumenckich zgodnie z zasad ą rozwoju zrównowa żonego. Działania te powinny obj ąć pełn ą internalizacj ę kosztów zewn ętrznych zwi ązanych z presj ą na środowisko.

185 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Zarz ądzanie środowiskowe Celem podstawowym jest jak najszersze przyst ępowanie do systemu EMAS, rozpowszechnianie wiedzy w śród społecze ństwa o tym systemie i tworzenie korzy ści ekonomicznych dla firm i instytucji b ędących w systemie.

Udział społecze ństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska Głównym celem jest podnoszenie świadomo ści ekologicznej społecze ństwa, zgodnie z zasad ą „my śl globalnie, działaj lokalnie”, prowadz ącą do: − proekologicznych zachowa ń konsumenckich, − pro środowiskowych nawyków i pobudzenia odpowiedzialno ści za stan środowiska, − organizowania akcji lokalnych słu żą cych ochronie środowiska, − uczestniczenia w procedurach prawnych i kontrolnych dotycz ących ochrony środowiska.

Rozwój bada ń i post ęp techniczny Głównym celem jest zwi ększenie roli polskich placówek badawczych we wdra żaniu ekoinnowacji w przemy śle oraz w produkcji wyrobów przyjaznych dla środowiska oraz doprowadzenie do zadowalaj ącego stanu systemu monitoringu środowiska.

Odpowiedzialno ść za szkody w środowisku Celem polityki ekologicznej jest stworzenie systemu prewencyjnego, maj ącego na celu zapobieganie szkodom w środowisku i sygnalizuj ącego mo żliwo ść wyst ąpienia szkody. W przypadku wyst ąpienia szkody w środowisku koszty naprawy musz ą w pełni ponie ść jej sprawcy.

Aspekt ekologiczny w planowaniu przestrzennym W perspektywie długookresowej jest konieczne przywrócenie wła ściwej roli planowania przestrzennego na obszarze całego kraju, w szczególno ści dotyczy to miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, które powinny by ć podstaw ą lokalizacji nowych inwestycji.

Ochrona przyrody Podstawowym celem jest zachowanie bogatej ró żnorodno ści biologicznej polskiej przyrody na ró żnych poziomach organizacji: na poziomie wewn ątrzgatunkowym (genetycznym), gatunkowym oraz ponadgatunkowym (ekosystemowym), wraz z umo żliwieniem zrównowa żonego rozwoju gospodarczego kraju, który w sposób niekonfliktowy współistnieje z ró żnorodno ści ą biologiczn ą.

Ochrona i zrównowa żony rozwój lasów W perspektywie długookresowej zakłada si ę dalsze prace w kierunku racjonalnego użytkowania zasobów le śnych przez kształtowanie ich wła ściwej struktury gatunkowej i wiekowej, z zachowaniem bogactwa biologicznego. Oznacza to rozwijanie idei trwale zrównowa żonej i wielofunkcyjnej gospodarki le śnej.

Racjonalne gospodarowanie zasobami wody Głównym celem długookresowym jest racjonalizacja gospodarowania zasobami wód powierzchniowych i podziemnych w taki sposób, aby uchroni ć gospodark ę narodow ą od deficytów wody i zabezpieczy ć przed skutkami powodzi oraz zwi ększenie samofinansowania

186 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020 gospodarki wodnej. Naczelnym zadaniem jest d ąż enie do maksymalizacji oszcz ędno ści zasobów wodnych na cele przemysłowe i konsumpcyjne, zwi ększenie retencji wodnej oraz skuteczna ochrona głównych zbiorników wód podziemnych przed zanieczyszczeniem.

Ochrona powierzchni ziemi Głównymi celami dla ochrony powierzchni ziemi, a w szczególno ści dla ochrony gruntów użytkowanych rolniczo jest: − rozpowszechnianie dobrych praktyk rolnych i le śnych, zgodnych z zasadami rozwoju zrównowa żonego, − przeciwdziałanie degradacji terenów rolnych, ł ąkowych i wodno-błotnych przez czynniki antropogenie, − zwi ększenie skali rekultywacji gleb zdegradowanych i zdewastowanych, przywracaj ąc im funkcj ę przyrodnicz ą, rekreacyjn ą lub rolnicz ą.

Gospodarowanie zasobami geologicznymi Podstawowym celem jest racjonalizacja zaopatrzenia ludno ści oraz sektorów gospodarczych w kopaliny i wod ę z zasobów podziemnych oraz otoczenia ich ochroną przed ilo ściow ą i jako ściow ą degradacj ą. Konieczne jest: − ograniczenie presji wywieranej na środowisko podczas prowadzenia prac geologicznych i eksploatacji kopalin, − eliminacja nielegalnej eksploatacji kopalin, − wzmocnienie ochrony niezagospodarowanych złóż kopalin w procesie planowania przestrzennego.

Środowisko a zdrowie Celem działa ń w obszarze zdrowia środowiskowego jest dalsza poprawa stanu zdrowotnego mieszka ńców w wyniku wspólnych działa ń sektora ochrony środowiska z sektorem zdrowia oraz skuteczny nadzór nad wszystkimi w kraju instalacjami b ędącymi potencjalnymi źródłami awarii przemysłowych powoduj ących zanieczyszczenie środowiska.

Jako ść powietrza Najwa żniejszym zadaniem b ędzie d ąż enie do spełnienia zobowi ąza ń wynikaj ących z Traktatu Akcesyjnego oraz z dwóch dyrektyw unijnych. Z Dyrektywy LCP wynika, że emisja z du żych źródeł energii, o mocy powy żej 50 MWc, nie powinna by ć wy ższa ni ż 454 tys. Mg dla SO 2 i 254 tys. Mg dla NO x. Limity te dla roku 2012 wynosiły dla SO 2 - 358 tys. Mg, dla

NO x - 239 tys. Mg. Trzeba doda ć, że s ą to limity niezwykle trudne do dotrzymania dla kotłów spalaj ących w ęgiel kamienny lub brunatny nawet przy zastosowaniu instalacji odsiarczaj ących gazy spalinowe. Podobnie trudne do spełnienia s ą normy narzucone przez Dyrektyw ę CAFE, dotycz ące pyłu drobnego PM 10 oraz PM 2,5. Do roku 2016 zakłada si ę tak że całkowit ą likwidacj ę emisji substancji niszcz ących warstw ę ozonow ą przez wycofanie ich z obrotu i stosowania.

Ochrona wód Do ko ńca 2015 r. Polska powinna zapewni ć 75 % redukcji całkowitego ładunku azotu i fosforu w ściekach komunalnych ko ńcz ąc krajowy program budowy oczyszczalni ścieków i sieci kanalizacyjnych dla wszystkich aglomeracji powy żej 2 000 RLM. Osi ągni ęcie tego celu będzie oznaczało przywrócenie dobrego stanu wód powierzchniowych i podziemnych w całym kraju, a tak że realizacj ę Bałtyckiego Programu Działa ń dotycz ącego walki

187 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020 z eutrofizacj ą wód Bałtyku. Naczelnym celem polityki ekologicznej Polski w zakresie ochrony zasobów wodnych jest utrzymanie lub osi ągni ęcie dobrego stanu wszystkich wód, w tym równie ż zachowanie i przywracanie ci ągło ści ekologicznej cieków. Ten długofalowy cel powinien by ć zrealizowany do 2015 r. tak, jak to przewiduje dla wszystkich krajów Unii Europejskiej Ramowa Dyrektywa Wodna 2000/60/WE, natomiast w polskim prawodawstwie ustawa Prawo wodne. Cel ten jest realizowany przez opracowanie dla ka żdego obszaru dorzecza planu gospodarowania wodami oraz programu wodno-środowiskowego kraju.

Gospodarka odpadami Celami w zakresie gospodarki odpadami s ą: − utrzymanie tendencji oddzielenia ilo ści wytwarzanych odpadów od wzrostu gospodarczego kraju (mniej odpadów na jednostk ę produktów, mniej opakowa ń, dłu ższe okresy życia produktów itp.), − znaczne zwi ększenie odzysku energii z odpadów komunalnych w sposób bezpieczny dla środowiska, − zamkni ęcie wszystkich składowisk, które nie spełniaj ą standardów UE i ich rekultywacja, − eliminacja kierowania na składowiska zu żytego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego oraz zu żytych baterii i akumulatorów, − takie zorganizowanie systemu preselekcji sortowania i odzysku odpadów komunalnych, aby na składowiska nie trafiało ich więcej ni ż 50 % w stosunku do odpadów wytworzonych w gospodarstwach domowych.

Oddziaływanie hałasu i pól elektromagnetycznych Celem długookresowym w zakresie ochrony przed hałasem jest dokonanie wiarygodnej oceny nara żania społecze ństwa na ponadnormatywny hałas i podj ęcie kroków do zmniejszenia tego zagro żenia tam, gdzie jest ono najwi ększe. Podobny jest te ż cel działa ń zwi ązanych z zabezpieczeniem społeczeństwa przed nadmiernym oddziaływaniem pól elektromagnetycznych.

Substancje chemiczne w środowisku Celem polityki ekologicznej w odniesieniu do chemikaliów jest stworzenie efektywnego systemu nadzoru nad substancjami chemicznymi dopuszczonymi na rynek, zgodnego z zasadami Rozporz ądzenia REACH.

188 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

VI. HARMONOGRAM REALIZACYJNY PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA

Koszty realizacji w poszczególnych latach [zł] Podmiot Cele i zadania 2013 2014 2015 2016 2017-2020 Termin realizacji odpowiedzialny Źródła finansowania Cel ekologiczny: modernizacja i rozbudowa infrastruktury wodno – ściekowej dla zapewnienia lepszej ochrony środowiska oraz poprawy warunków życia mieszka ńców Rozwój i modernizacja sieci wodoci ągowej oraz obiektów brak danych kosztowych wodoci ągowych, zgodnie z planami zarz ądców sieci oraz gmin, Gminy, zarz ądcy sieci, zadanie ci ągłe bud żetami jednostek i WPI oraz bie żą cymi potrzebami, Środki własne jednostek realizuj ących, Gminy, środki Zwi ązki komunalne opracowywanie dokumentacji projektowych i technicznych. zewn ętrzne, RPO, WFO ŚiGW, PROW Rozwój i modernizacja sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej oraz obiektów zwi ązanych z przyjmowaniem i oczyszczaniem brak danych kosztowych ścieków, zgodnie z planami Aglomeracji kanalizacyjnych, Gminy, zarz ądcy sieci, zadanie ci ągłe zarz ądców sieci oraz gmin, bud żetami jednostek i WPI oraz Środki własne jednostek realizuj ących, Gminy, środki Zwi ązki komunalne bie żą cymi potrzebami, opracowywanie dokumentacji zewn ętrzne, RPO, WFO ŚiGW, PROW projektowych i technicznych. Prowadzenie działa ń w zakresie uzyskiwania dofinansowania, koszty administracyjne wydawanie pozwole ń, przyjmowanie zgłosze ń na budow ę zadanie ci ągłe Powiat, Gminy przydomowych oczyszczalni ścieków – kontrola Powiatu. środki własne Powiatu, Gmin Bie żą ca ewidencja i kontrola zbiorników bezodpływowych oraz koszty administracyjne zadanie ci ągłe Gminy likwidacja na obszarach obj ętych sieci ą kanalizacyjn ą. środki własne Gmin

Cel ekologiczny: zachowanie, wła ściwe wykorzystanie oraz odnawianie i przywracanie do stanu wła ściwego składników przyrody

Utrzymanie zieleni na terenach zarz ądzanych przez Powiat, brak danych kosztowych zadanie ci ągłe Powiat w tym na drogach powiatowych. środki własne Powiatu Utrzymanie zieleni o charakterze publicznych na terenie brak danych kosztowych jednostek, w tym piel ęgnacja zało żeń parkowych i rewitalizacja zadanie ci ągłe Powiat, Gminy parków w razie potrzeb. środki własne jednostek realizuj ących Realizacja zapisów planów ochrony w zakresie obszarów koszty administracyjne Powiat, Gminy, zadanie ci ągłe NATURA 2000 i rezerwatów przyrody. środki własne Powiatu zarz ądcy infrastruktury Współpraca z Nadle śnictwem w ramach realizacji obowi ązków brak danych kosztowych zadanie ci ągłe Powiat ochrony lasów nie b ędących w zasobach Skarbu Pa ństwa. środki własne Powiatu

189 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2012 – 2015 z perspektyw ą na lata 2016 2019

Koszty realizacji w poszczególnych latach [zł] Podmiot Cele i zadania 2013 2014 2015 2016 2017-2020 Termin realizacji odpowiedzialny Źródła finansowania Powiat, Gminy, o środki Zagospodarowanie terenów cennych pod wzgl ędem brak danych kosztowych sportu i rekreacji, przyrodniczym do celów rekreacji: zagospodarowanie jezior, zadanie ci ągłe zwi ązki gmin, LGD, wyposa żenie w infrastruktur ę rekreacyjn ą oraz sanitarn ą. środki własne jednostek realizuj ących Nadle śnictwa

Cel ekologiczny: ograniczenie przekształce ń ziemi w wyniku procesów naturalnych oraz antropogenicznych

Monitorowanie działa ń zarz ądców składowisk odpadów koszty administracyjne Powiat, Gminy, na bie żą co w ramach rekultywacji i eksploatacji składowisk odpadów. środki własne Gmin, Powiatu zarz ądcy składowisk Prowadzenie monitoringu składowisk odpadów w fazie brak szczegółowych danych kosztowych Gminy, zarz ądcy zadanie ci ągłe eksploatacji i w fazie poeksploatacyjnej. środki własne Gmin, zarz ądców składowisk Ochrona gleb najlepszych kompleksów w MPZP przed brak szczegółowych danych kosztowych zadanie ci ągłe Gminy zabudowaniem. środki własne Gmin Powiat, Gminy, Kontrolowanie działa ń zmierzaj ących do rekultywacji miejsc koszty zale żne od podj ętych działa ń, koszty administracyjne prywatni wła ściciele eksploatacji surowców mineralnych, tak że likwidacja miejsc zadanie ci ągłe środki własne Gmin, Powiatu, wła ścicieli nieruchomo ści, nieruchomo ści, nielegalnej eksploatacji kopalin. przedsi ębiorstwa prowadz ące działalno ść wydobywcz ą przedsi ębiorstwa Stopniowe opracowywanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, zgodnie z zało żeniami brak szczegółowych danych kosztowych Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania zadanie ci ągłe Gminy przestrzennego wraz z prowadzeniem procedury strategicznej środki własne Gmin oceny oddziaływania projektów MPZP. brak szczegółowych danych kosztowych Budowa chodników i ście żek rowerowych na terenie powiatu. do 2020 Powiat środki własne Powiatu, dofinansowania Tworzenie oraz wprowadzanie zapisów do MPZP stref rozwoju brak szczegółowych danych kosztowych gospodarczego, stref ekonomicznych w celu skupiania zadanie ci ągłe Gminy działalno ści gospodarczo-przemysłowej na wydzielonych środki własne Gmin terenach (uzbrajanie terenów w infrastruktur ę).

Cel ekologiczny: zapewnienie wystarczaj ącej ilo ści wody o odpowiedniej jako ści u żytkowej oraz ochrona przed powodzi ą

Prowadzenie corocznych działa ń zwi ązanych z konserwacj ą, brak szczegółowych danych kosztowych Powiat, Gminy, zadanie ci ągłe modernizacj ą i odbudow ą urz ądze ń wodnych, rowów, środki własne Powiatu, jednostek realizuj ących ZMiUW, Spółki Wodne

190 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Koszty realizacji w poszczególnych latach [zł] Podmiot Cele i zadania 2013 2014 2015 2016 2017-2020 Termin realizacji odpowiedzialny Źródła finansowania przepustów, studzienek, oczyszczaniem przepustów drogowych i wylotów drenarskich, poprzedzone corocznym przeglądem stanu technicznego urz ądze ń melioracyjnych w ramach melioracji szczegółowych. Realizacja planu ochrony przed powodzi ą w przypadku jej brak szczegółowych danych kosztowych Powiat, Gminy, wyst ąpienia. Współpraca z podmiotami odpowiedzialnymi za w razie potrzeb środki własne jednostek realizuj ących ZMiUW, RZGW, UW stan infrastruktury przeciwpowodziowej. Monitorowanie zapisów wydawanych pozwole ń wodnoprawnych koszty administracyjne na pobór wód, odprowadzanie ścieków i wód opadowych zadanie ci ągłe Powiat i roztopowych, wykonanie urz ądze ń wodnych. środki własne Powiatu

Cel ekologiczny: utrzymanie standardów jako ści powietrza, redukcja emisji pyłów gazów

Modernizacja budynków b ędących w zarz ądzie powiatu oraz brak danych kosztowych w zale żno ści od Powiat, Gminy, budynków komunalnych poszczególnych gmin (wymiana środki własne Powiatu, Gmin, zarz ądców obiektów, potrzeb zarz ądcy obiektów ogrzewania, modernizacja kotłowni, ocieplenie budynków). dofinansowania zewn ętrzne Wprowadzanie energii odnawialnej na terenie Powiatu koszty administracyjne (promocja kolektorów słonecznych, biomasy, elektrowni Powiat, Gminy, zadanie ci ągłe wiatrowych, eksploatacja elektrowni wodnych). inwestorzy Powiat, Gminy Na poziomie Gminy – zapisy w Studium i MPZP. koszty zale żne od bud żetu poszczególnych gmin Realizacja inwestycji drogowych na drogach gminnych. zadanie ci ągłe Gminy środki własne Gmin, fundusze pomocowe Przebudowa i budowa drogi powiatowej nr 1056P 967,86 tys.zł 2013 Powiat w miejscowo ści Podró żna. środki własne Powiatu 115 tys.zł Zakup wyposa żenia dla Powiatowego Zarz ądu Dróg w Złotowie. 2013 Powiat środki własne Powiatu Poło żenie nakładki bitumicznej na drodze Podró żna-Śmiardowo 900 tys. zł 2014 Powiat, ZDP (na odcinku 1,6 km). środki własne Powiatu Poło żenie nakładki bitumicznej na drodze Okonek-Łomczewo 600 tys. zł 2014 Powiat (na odcinku 0,8 km). środki własne Powiatu Poło żenie nakładki bitumicznej na drodze Radawnica-Józefowo 2 mln zł 2015 Powiat (na odcinku 2,1 km). środki własne Powiatu Poło żenie nakładki bitumicznej na drodze W ęgorzewo-Skoki (na 360 tys. zł 2016 Powiat

191 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2012 – 2015 z perspektyw ą na lata 2016 2019

Koszty realizacji w poszczególnych latach [zł] Podmiot Cele i zadania 2013 2014 2015 2016 2017-2020 Termin realizacji odpowiedzialny Źródła finansowania odcinku 0,6 km). środki własne Powiatu Poło żenie nakładki bitumicznej na drodze Zakrzewo-Dro żyska 800 tys. zł 2016 Powiat Wlk. (na odcinku 1,0 km). środki własne Powiatu Poło żenie nakładki bitumicznej na drodze Dolnik-Głubczyn Wlk. 1 mln zł 2017 Powiat (na odcinku 1,2 km). środki własne Powiatu Poło żenie nakładki bitumicznej na drodze Lipka-Mały Buczek 550 tys. zł 2017 Powiat (na odcinku 0,8 km). środki własne Powiatu Poło żenie nakładki bitumicznej na drodze Brze żnica-Sypniewo 1,8 mln zł 2018 Powiat (na odcinku 2,4 km). środki własne Powiatu Poło żenie nakładki bitumicznej na drodze Nowy Dwór- 900 tys. zł 2019 Powiat Dzierżąż no (na odcinku 1,1 km). środki własne Powiatu Poło żenie nakładki bitumicznej na drodze w Lipce (na odcinku 800 tys. zł 2019 Powiat 0,8 km). środki własne Powiatu Poło żenie nakładki bitumicznej na drodze w Sypniewku (na 700 tys. zł 2020 Powiat odcinku 1,0 km). środki własne Powiatu Poło żenie nakładki bitumicznej na drodze Tarnówka-Osówka 700 tys. zł 2020 Powiat (na odcinku 0,9 km). środki własne Powiatu Modernizacja dróg wojewódzkich, w tym: brak szczegółowych danych kosztowych - przebudowa drogi 188 na odcinku od m. Debrzno Wieś do m. Lipka, 2013-2020 ZDW - przebudowa drogi 188 w m. Krajenka, Zarz ąd Dróg Wojewódzkich, dotacje - oraz projekt przebudowy drogi 188 Piła – Lipka. Przebudowa, remonty i rozbudowa dróg krajowych, w tym: - przebudowa DK 11 Podgaje – Jastrowie na odcinku 6,7 km, - remont DK 22 gr. województwa – Jastrowie na odcinku brak szczegółowych danych kosztowych 14,87 km, - rozbudowa DK 11 Jastrowie – Płytnica na odcinku 10,81 km, 2013-2020 GDDKiA - rozbudowa DK 11 Płytnica – Piła na odcinku 13,90 km, - remont DK 11 Loty ń – Podgaje na odcinku 15 km, środki GDDKiA, dotacje - rozbudowa DK 11 gr. województwa – Loty ń na odcinku 3,66 km.

192 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Koszty realizacji w poszczególnych latach [zł] Podmiot Cele i zadania 2013 2014 2015 2016 2017-2020 Termin realizacji odpowiedzialny Źródła finansowania Gazyfikacja powiatu, w tym: - wykonanie gazoci ągu SN w m. Jastrowie, ul. Okr ęż na, koszty zale żne od ogłoszonych przetargów - wykonanie gazoci ągu SN w m. Jastrowie, al. Wolno ści, 2013-2015 PSG Pozna ń - wykonanie gazoci ągu SN w m. Okonek, ul. Wodna, - wykonanie gazoci ągu SN w m. Krajenka, ul. Stanisława środki własne PSG Pozna ń, środki UE, RPO, PO Ii Ś Pola ńskiego. koszty zale żne od ogłoszonych przetargów Sydkraft Złotów, Modernizacja oraz rozbudowa systemu ciepłowniczego na ZECiUK, ZGKiM, inni zadanie ci ągłe terenie powiatu. środki własne operatorów, środki UE, RPO, PO Ii Ś zarz ądcy sieci i obiektów

Cel ekologiczny: zminimalizowanie uci ąż liwego hałasu i utrzymanie jak najlepszej jako ści stanu akustycznego środowiska

Modernizacja i budowa dróg (budowa obwodnic, optymalizacja przebiegu tras komunikacyjnych oraz optymalizacja płynno ści zgodnie z zało żeniami poszczególnych zarz ądców dróg ruchu, tworzenie zabezpiecze ń akustycznych). Wprowadzanie zapisów dotycz ących standardów akustycznych koszty administracyjne zadanie ci ągłe Gminy w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. środki własne Gmin Wydawanie decyzji ustalaj ących dopuszczalny poziom hałasu koszty administracyjne mo żliwy do emisji w zakładach i podmiotach funkcjonuj ących na w razie potrzeb Powiat terenie powiatu. środki własne Powiatu

Cel ekologiczny: ochrona mieszka ńców przed polami elektromagnetycznym

Wydawania pozwole ń, przyjmowanie zgłosze ń na budow ę stacji koszty administracyjne zadanie ci ągłe Powiat bazowych telefonii komórkowej – kontrola. środki własne Powiatu Wprowadzanie zapisów dotycz ących standardów emisji pól koszty administracyjne elektromagnetycznych w miejscowych planach zadanie ci ągłe Gminy środki własne Gmin zagospodarowania przestrzennego.

Cel ekologiczny: racjonalizacja zu życia energii, surowców i materiałów oraz wzrost udziału zasobów odnawialnych

Zmniejszenie strat energii, zwłaszcza cieplnej w systemach brak danych kosztowych ze wzgl ędu na szeroki zakres zada ń przedsi ębiorstwa, zadanie ci ągłe przesyłowych, poprawy parametrów energetycznych budynków, w ramach działalno ści ró żnych operatorów sieci infrastruktury operatorzy

193 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2012 – 2015 z perspektyw ą na lata 2016 2019

Koszty realizacji w poszczególnych latach [zł] Podmiot Cele i zadania 2013 2014 2015 2016 2017-2020 Termin realizacji odpowiedzialny Źródła finansowania podnoszenie sprawno ści wytwarzania energii, zmniejszenie środki własne jednostki realizuj ącej, dotacje, kredyty strat wody na sieciach przesyłowych. Prowadzenie działa ń energooszcz ędnych realizowanych 160 tys.zł 2013 Powiat w budynkach znajduj ących si ę na terenie Powiatu Złotowskiego. środki własne Powiatu, środki pomocowe brak danych kosztowych Gminy, Powiat, ZDP, Wymiana o świetlenia na energooszcz ędne w budynkach zadanie ci ągłe inni zarz ądcy i wzdłu ż ci ągów komunikacyjnych oraz na terenach jednostek. środki własne jednostek realizuj ących budynków i sieci Modernizacja instalacji centralnego ogrzewania w Specjalnym 47 tys.zł 2013 Powiat Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Jastrowiu. Wymiana lub modernizacja systemów centralnego ogrzewania brak danych kosztowych Gminy, zarz ądcy w ramach bie żą cych potrzeb wraz z termomodernizacj ą zadanie ci ągłe środki własne Gmin, zarz ądców obiektów, środki zewn ętrzne, obiektów obiektów. NFO ŚiGW, WFO ŚiGW Monitorowanie zapisów i realizacji wydawanych koncesji na koszty administracyjne zadanie ci ągłe Powiat poszukiwanie i eksploatacj ę kopalin. środki własne Powiatu Monitorowanie zapisów wydawanych pozwole ń wodnoprawnych koszty administracyjne zadanie ci ągłe Powiat na pobór wód oraz odprowadzanie ścieków. środki własne Powiatu Monitorowanie zapisów wydawanych pozwole ń na emisj ę koszty administracyjne zadanie ci ągłe Powiat gazów i pyłów do powietrza. środki własne Powiatu

Cel ekologiczny: upowszechnienie idei ekorozwoju we wszystkich sferach życia oraz wdro żenie edukacji ekologicznej jako edukacji interdyscyplinarnej

Realizacja szkole ń obejmuj ących zagadnienia środowiskowe brak szczegółowych danych kosztowych Powiat, Nadle śnictwa, dla pracowników Starostwa Powiatowego, mieszka ńców zadanie ci ągłe Gminy (w zakresie: odnawialnej energii, piel ęgnacji lasów, itp.). środki własne Powiatu, jednostek realizuj ących, WFO ŚiGW brak szczegółowych danych kosztowych Gminy, Powiat, Prowadzenie edukacji ekologicznej poprzez konkursy, festyny, zadanie ci ągłe Nadle śnictwa, szkoły, pikniki o tematyce ekologicznej. środki własne Gmin, Powiatu, środki zewn ętrzne, WFO ŚiGW Zwi ązki Mi ędzygminne około około Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska oraz 10 tys. 10 tys. co 4 lata Powiat opracowywanie raportów z realizacji PO Ś. środki własne Powiatu Informowanie mieszka ńców o prowadzonych post ępowaniach, koszty administracyjne zadanie ci ągłe Powiat

194 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Koszty realizacji w poszczególnych latach [zł] Podmiot Cele i zadania 2013 2014 2015 2016 2017-2020 Termin realizacji odpowiedzialny Źródła finansowania wydawanych decyzjach, prowadzonych inwestycjach, opracowywanych planach i programach oraz jako ści środowiska środki własne Powiatu na terenie Powiatu (BIP, tablica ogłosze ń, lokalna prasa, itd.). Wspomaganie systemów gromadzenia i przetwarzania danych 20 tys.zł 2013 Powiat zwi ązanych z dost ępem do informacji o środowisku. środki własne Powiatu Cel ekologiczny: minimalizacja wpływu na środowisko oraz eliminacja ryzyka dla zdrowia ludzi w miejscach najwi ększego oddziaływania na środowisko i zapewnienie bezpiecze ństwa chemicznego lub biologicznego brak danych kosztowych zarz ądcy składowisk Monitoring składowisk odpadów. zadanie ci ągłe środki własne zarz ądców składowisk odpadów, WIO Ś odpadów Monitorowanie jako ści wód pobieranych na cele komunalne brak danych kosztowych PSSE, zarz ądcy sieci zadanie ci ągłe oraz w sieci wodoci ągowej. środki własne, PSSE wodoci ągowej Likwidacja sieci wodoci ągowej wykonanej z materiałów brak danych kosztowych zarz ądcy sieci do 2020 azbestowych. środki własne, dofinansowania wodoci ągowej Zakup samochodu rozpoznawczo-ratowniczego dla KP PSP 63,552 tys.zł 2013 Powiat, KP PSP w Złotowie. środki własne Powiatu Przekazanie dotacji dla Funduszu Wsparcia PSP 27 tys.zł z przeznaczeniem na zakup samochodu dla KP PSP 2013 Powiat w Złotowie. środki własne Powiatu

Cel ekologiczny: racjonalny i systemowy rozwój gospodarki odpadami

Zadania z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi wynikaj ą z ustawy o utrzymaniu czysto ści i porz ądku w gminach. Zagadnienia dotycz ące gospodarki odpadami w powiecie złotowskim s ą przekazane Zwi ązkowi Gmin Krajna oraz Zwi ązkowi Mi ędzygminnemu Pilski Region Gospodarki Odpadami Komunalnymi, które zajmuj ą si ę kompleksow ą obsług ą poszczególnych gmin. Powiat, Gminy, Prowadzenie dofinansowania do demonta żu i unieszkodliwiania brak danych kosztowych, w zale żno ści od ilo ści wniosków do 2020 WFO ŚiGW, wyrobów azbestowych na terenie nieruchomo ści. środki własne, WFO ŚiGW mieszka ńcy Realizacja szkole ń obejmuj ących zagadnienia środowiskowe brak danych kosztowych, w zale żno ści od ilo ści wniosków Powiat, Gminy, dla pracowników Starostwa Powiatowego, mieszka ńców zadanie ci ągłe WFO ŚiGW (w zakresie: unieszkodliwiania azbestu itp.). środki własne, WFO ŚiGW

195 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 2020

VII. KONCEPCJA EDUKACJI EKOLOGICZNEJ

7.1. ZAŁO ŻENIA OGÓLNE

Edukacja ekologiczna znalazła stosown ą rang ę zarówno w Konstytucji RP jak i sektorowych uregulowaniach prawnych, przede wszystkim w ustawach: Prawo ochrony środowiska, o ochronie przyrody i w ustawie o systemie o światy. Istotne znaczenie dla edukacji ekologicznej wynika równie ż z podpisanych przez Polsk ę dokumentów mi ędzynarodowych przede wszystkim Agendy 21. Podstawowym celem edukacji ekologicznej jest upowszechnianie idei ekorozwoju we wszystkich sferach życia oraz wdro żenie edukacji ekologicznej jako edukacji interdyscyplinarnej. Wa żnym celem jest równie ż kształtowanie pełnej świadomo ści i budzenie zainteresowania społecze ństwa sprawami środowiska, rozpatruj ąc jego walory w ramach ekonomii, ekologii i warto ści społecznych. Ponadto nale ży umo żliwi ć ka żdemu człowiekowi zdobywanie wiedzy i umiej ętno ści niezb ędnych dla poprawy stanu środowiska i zach ęca ć mieszka ńców do anga żowania si ę w sprawy ochrony środowiska i wła ściwego korzystania z jego zasobów.

7.2. POTRZEBA EDUKACJI EKOLOGICZNEJ

Edukacja ekologiczna jest koncepcj ą kształcenia i wychowywania społecze ństwa w duchu poszanowania środowiska przyrodniczego zgodnie z hasłem „my śle ć globalnie, działa ć lokalnie” . Wa żnym elementem jest ł ączenie wiedzy przyrodniczej z humanistyczn ą oraz działaniami praktycznymi. Potrzeba wdro żenia ekorozwoju, m. in. poprzez edukacj ę ekologiczn ą, pojmowanego jako całokształt harmonijnych działa ń człowieka, korzystaj ącego z zasobów środowiska przyrodniczego w sposób racjonalny, odpowiedzialny oraz gwarantuj ący ich zachowanie dla przyszłych pokole ń jest obecnie piln ą do realizacji strategi ą działania. Obejmuje ona uwzgl ędnianie, we wszystkich działaniach, tematyki z zakresu ochrony i kształtowania środowiska. Zagadnienia szeroko poj ętej ekologii, powinny dociera ć do wszystkich grup społecznych i wiekowych. W zwi ązku z tym wa żne jest znalezienie odpowiednich środków przekazu tak, aby w jak najprostszy i najskuteczniejszy sposób przekazywa ć informacj ę ekologiczn ą. Niewiele osób rozumie, jaki wpływ na stan i jako ść środowiska maj ą zachowania poszczególnych osób, rodzin i grup społecznych, jak równie ż ich przyzwyczajenia, styl życia, sposoby wypoczynku lub od żywiania. Dlatego te ż edukacja ekologiczna, wspomagaj ąca zrozumienie zale żno ści mi ędzy człowiekiem, jego wytworami i przyrod ą, obejmowa ć musi wszystkich ludzi bez wyj ątku, w pierwszej kolejno ści najmłodszych, którzy mog ą skutecznie przekazywa ć osobom starszym wzorce zachowa ń proekologicznych. Jedynie wspólny wysiłek wszystkich ludzi razem i ka żdego z osobna, podejmowany codziennie, w ka żdym miejscu: w domu, w pracy, podczas wypoczynku, jest w stanie zahamowa ć degradacj ę środowiska, wpłyn ąć na popraw ę jako ści naszego życia i zdrowia oraz zapewni ć perspektywy godziwego życia przyszłym pokoleniom. Przewidziany do realizacji program edukacji ekologicznej powinien zawiera ć nast ępuj ące zagadnienia: - potrzeb ę edukacji ekologicznej,

196 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

- uwzgl ędnianie we wszystkich działaniach tematyki z zakresu ochrony i kształtowania środowiska, - znalezienie i zró żnicowanie form i tre ści przekazu, aby w najprostszy i najskuteczniejszy sposób przekazywa ć informacj ę ekologiczn ą, - podział mieszka ńców na grupy, do których trafia ć b ędą odpowiednio przygotowane formy edukacyjne (np. pracowników samorz ądowych, dziennikarzy i nauczycieli, dzieci i młodzie ż, dorosłych mieszka ńców oraz przedsi ębiorców). Nale ży równocze śnie wyznaczy ć cele i efekty, jakie ma przynie ść prowadzona akcja edukacyjno - informacyjna. Wła ściwie opracowany program edukacji ekologicznej powinien równie ż uwzgl ędnia ć nakłady finansowe oraz mo żliwo ści finansowania zada ń edukacyjnych przewidzianych harmonogramem programu. Istotna jest równie ż spójno ść tego programu z zało żeniami programów edukacyjnych wy ższych szczebli (powiatowym i wojewódzkim). Podczas ró żnych konkursów i akcji ekologicznych warto jest pogł ębia ć znajomo ść problemów środowiskowych zwi ązanych tak że z odpadami komunalnymi, pokaza ć korzy ści płyn ące ze zbiórki makulatury oraz innych surowców wtórnych, kształci ć umiej ętno ści ograniczenia ilo ści odpadów wytwarzanych w domu oraz aktywnego udziału w działaniach na rzecz środowiska. Działacze zajmuj ący si ę tematyk ą ochrony środowiska powinni równie ż zwróci ć uwag ę na problem spalania odpadów w gospodarstwach domowych. U świadamiaj ąc szkodliwo ść , jaka wynika z wprowadzania do atmosfery substancji pochodz ących ze spalania w nieprzystosowanych do tego urz ądzeniach, mog ą doprowadzi ć do mierzalnej poprawy faktycznego stanu środowiska przyrodniczego w skali regionu. Akcje ekologiczne powinny by ć prowadzone cyklicznie oraz anga żowa ć coraz wi ęcej mieszka ńców. Wa żne jest tak że aby Gmina działała wspólnie z innymi jednostkami w zakresie ochrony środowiska, gospodarki odpadami i infrastruktury komunalnej. Współpraca pozwala na osi ągni ęcie szerszych celów, pozyskanie wi ększych środków finansowych na inwestycje.

7.3. DZIAŁANIA W ZAKRESIE EDUKACJI EKOLOGICZNEJ NA TERENIE POWIATU ZŁOTOWSKIEGO

Powiat Złotowski aktywnie działa w zakresie edukacji ekologicznej mieszka ńców, przede wszystkim prowadz ąc wymierne akcje ekologiczne. Działania w zakresie edukacji ekologicznej na terenie powiatu prowadzone s ą głównie przez szkoły jako centra edukacji w terenie. W szkołach prowadzi si ę zaj ęcia oraz organizuje konkursy maj ące na celu informowanie dzieci i młodzie ży o aktualnych problemach zwi ązanych z ochron ą środowiska. W placówkach o światowych działaj ących na terenie poszczególnych gmin organizowane s ą dla uczniów zaj ęcia pozalekcyjne zwi ązane z szeroko rozumian ą ochron ą środowiska. Uczniowie placówek bior ą tak że udział w licznych konkursach ekologicznych. W ka żdej gminie działania edukacyjne prowadzone s ą przede wszystkim za pomoc ą ulotek, informacji, ogłosze ń i szkole ń. W bud żecie jednostek corocznie przeznacza si ę środki finansowe na wspomniane działania, a tak że dofinansowuje cz ęść działalno ści szkół w zakresie edukacji ekologicznej. Zaznaczy ć nale ży, że w ostatnim czasie wa żnym elementem edukacji ekologicznej prowadzonej na terenie powiatu była akcja informacyjna nt. nowego systemu gospodarki odpadami. Informowanie mieszka ńców w tym zakresie prowadziły funkcjonuj ące zwi ązki mi ędzygminne: Zwi ązek Gmin Krajna oraz Pilski Region Gospodarki Odpadami.

197 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 2020

Podczas ró żnych konkursów i akcji ekologicznych warto jest pogł ębia ć znajomo ść problemów środowiskowych zwi ązanych z odpadami komunalnymi, pokaza ć korzy ści płyn ące ze zbiórki makulatury oraz innych surowców wtórnych, kształci ć umiej ętno ści ograniczenia ilo ści odpadów wytwarzanych w domu oraz aktywnego udziału w działaniach na rzecz środowiska. Działacze zajmuj ący si ę tematyk ą ochrony środowiska powinni równie ż zwróci ć uwag ę na problem spalania odpadów w gospodarstwach domowych. U świadamiaj ąc szkodliwo ść , jaka wynika z wprowadzania do atmosfery substancji pochodz ących ze spalania w nieprzystosowanych do tego urz ądzeniach, mog ą doprowadzi ć do mierzalnej poprawy faktycznego stanu środowiska przyrodniczego w skali regionu. Du ży udział w działaniach proekologicznych maj ą działaj ące na terenie powiatu Nadle śnictwa: Okonek, Złotów, Lipka, Zdrojowa Góra, Jastrowie, Płytnica, które skupiaj ą si ę typowo na kwestiach turystyczno – przyrodniczych. Nadle śnictwa utrzymują ście żki piesze, rowerowe, konne, kajakowe, przyrodniczej z my ślą o ochronie cennych walorów przyrodniczych. Na trasach umieszczane s ą urz ądzenia edukacyjne. Wśród działa ń nadle śnictw wymieni ć nale ży najwa żniejsze: Konkurs Wiedzy Le śnej, akcje „Sprz ątanie Świata – Polska”, organizacja lekcji terenowych i wycieczek z przewodnikiem, spotka ń z le śnikiem w szkołach i przedszkolach oraz imprez okoliczno ściowych. Ponadto w Nadle śnictwie Złotów działa Ośrodek Edukacji Przyrodniczo – Le śnej i Ekologicznej „Zwierzyniec” gdzie prowadzone s ą zaj ęcia edukacyjne, „zielona klasa”, zbiórka zu żytych baterii, akcja „Sprz ątanie Świata”. Nadle śnictwo współorganizuje tak że Le śny Rajd Rowerowy, propaguj ący turystyk ę rowerow ą oraz Bieg Zawilca, propaguj ący zdrowy i przyjazny środowisku sposób wypoczynku. Na terenie powiatu, w gminach, we współpracy z ró żnymi instytucjami, zwi ązkami mi ędzygminnymi oraz stowarzyszeniami prowadzi si ę działania edukacyjne w zakresie energii odnawialnej oraz mo żliwo ści pozyskiwania środków na inwestycji proekologiczne. Starostwo Powiatowe w Złotowie wraz z lokalnymi samorz ądami przył ącza si ę do corocznej akcji „Clean up the world” (akcja porz ądkowania powiatu i zbierania odpadów). Uczestnicz ą w niej wszystkie gminy powiatu, które anga żuj ą do udziału uczniów szkół podstawowych i gimnazjalnych, dzieci przedszkolne i organizacje społeczne. Starostwo Powiatowe przekazuje gminom materiały i sprz ęt do przeprowadzenia akcji, zakupione ze środków bud żetu Powiatu Złotowskiego. S ą to: plakaty, worki i r ękawice foliowe niezb ędne przy zbieraniu odpadów oraz ksi ąż ki, albumy i inne wydawnictwa o tematyce przyrodniczej i ekologicznej, przeznaczone na nagrody w konkursach podnoszących świadomo ść ekologiczn ą. Celem akcji jest prowadzenie działa ń edukacyjno - informacyjnych promuj ących wła ściwe post ępowanie z odpadami. Ponadto od 5 lat przy wsparciu finansowym ze strony WFO ŚiGW w Poznaniu na terenie powiatów: chodzieskiego, czarnkowsko – trzcianeckiego, wągrowieckiego, złotowskiego i pilskiego organizowana jest Ponadpowiatowa Olimpiada Ekologiczna Subregionu Północnej Wielkopolski. Celem olimpiady jest propagowanie w śród młodzie ży wiedzy ekologicznej i zrozumienie funkcjonowania zło żonych struktur świata przyrody. W poszczególnych gminach działania w zakresie szeroko rozumianej edukacji ekologicznej przedstawiaj ą si ę podobnie. W mie ście Złotów corocznie prowadzona jest akcja oczyszczania miasta z okazji „Sprz ątania Świata” oraz „Mi ędzynarodowego Dnia Ziemi”. Organizowane s ą imprezy ekologiczne o charakterze lokalnym, regionalnym, a tak że europejskim (np. Euro Eco Meeting. W mie ście organizowane s ą liczne seminaria dotycz ące ochrony środowiska, zdrowego stylu życia, a tak że prezentacje edukacyjne. Miasto Złotów współpracuje m.in. z Lig ą Ochrony Przyrody Oddział w Złotowie, Miejsk ą Bibliotek ą Publiczn ą, szkołami, pras ą i telewizj ą.

198 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Gmina Złotów koordynuje akcje „Sprz ątanie Świata” i „Dzie ń Ziemi”. Urz ąd współfinansuje zakup r ękawic i worków na śmieci oraz zleca wywóz nieczysto ści stałych zebranych w ramach akcji, które trafiaj ą na składowisko w Mi ędzybłociu. W ramach akcji porz ądkowane s ą przede wszystkim tereny przydro żne, miejsca u żyteczno ści publicznej oraz lasy. Współorganizuje równie ż spotkania skierowane do sołtysów oraz mieszka ńców Gminy w sprawie uzyskania dotacji do zakupu i monta żu zestawów solarnych oraz pomp ciepła. Gmina Okonek równie ż organizuje akcje ekologiczne np. „Okonecki Dzie ń Ziemi”, w formie imprezy plenerowej z uczestnictwem organizacji pozarz ądowych, placówek oświatowych z terenu gminy oraz sektora prywatnego. Gmina Jastrowie tak że prowadzi corocznie nast ępuj ące akcje: „Dzie ń Ziemi”, „Sprz ątanie Świata – Polska”. W Gminie Zakrzewo edukacja ekologiczna w placówkach o światowych polega na udziale młodzie ży szkolnej oraz dzieci przedszkolnych w akcjach sprz ątania świata, polegaj ącej na selektywnej zbiórce odpadów, organizowaniu konkursów rze źb z odpadów opakowaniowych oraz prowadzeniu zaj ęć szkolnych na temat ochrony środowiska. Pomoc ą w tym zakresie jest wyposa żenie placówek o światowych w zestawy do segregacji odpadów. Gmina organizuje zbiórki zu żytego sprz ętu RTV i AGD. Zakrzewo organizuje równie ż zielone szkoły. Gmina Złotów, to znaczy Urz ąd Gminy stoi na stanowisku koordynatora nad akcjami „Sprz ątanie Świata” i „Dzie ń Ziemi”. Urz ąd współfinansuje zakup r ękawic i worków na śmieci oraz zleca wywóz nieczysto ści stałych zebranych w ramach akcji, które trafiaj ąca składowisko odpadów w Mi ędzybłociu. W ramach akcji porz ądkowane s ą przede wszystkim tereny przydro żne, miejsca u żyteczno ści publicznej oraz lasy. W placówkach o światowych na terenie powiatu prowadzi si ę jednorazowe akcje, ka żdego roku s ą to inne propozycje: − zaj ęcia terenowe na „Le śnej ście żce dydaktycznej w Dolinie pi ęciu rzek”, − organizacja projektów dotycz ących realizacji projektów dotycz ących „Odnawialnych źródeł energii”, − organizacja projektu e szkoła-wielkopolska - propagowanie ekologii, kultury regionu i sportu oraz zdrowego stylu życia, ostrze żenie przed zagro żeniami wynikaj ącymi z degradacji środowiska, − organizacja warsztatów oraz szkole ń w ramach projektu „Odnawialne źródła energii” we współpracy z DC Edukacja Sp. z o.o. oraz Wielkopolsk ą Agencj ę Zarz ądzania Energi ą Sp. z o. o. w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013, − organizacja wystaw tematycznych w bibliotekach,\ − prowadzenie działa ń w ramach Światowego Dnia Turystyki, − realizacja działa ń ekologicznych przez Klub Ekologiczny, − realizacja obchodów Mi ędzynarodowego Roku Lasu. Akcje ekologiczne powinny by ć prowadzone cyklicznie oraz anga żować coraz wi ęcej mieszka ńców. Aby propagowa ć postawy ekologiczne nale ży informowa ć społecze ństwo np. za pomoc ą rozdawania ulotek informacyjnych, b ądź poprzez udost ępnianie informacji w Internecie. W dobie informatyzacji społecze ństwa, ekologiczny serwis internetowy byłby bardziej przyst ępny, na przykład dla młodzie ży. Serwis ten mógłby zawiera ć informacje przydatne dla mieszka ńców powiatu, gmin i całego regionu w zakresie obowiązków mieszka ńców, odno śnie gospodarki odpadami i prawidłowego gospodarowania nimi.

199 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 2020

Wa żne jest tak że aby Powiat działał wspólnie z innymi jednostkami w zakresie ochrony środowiska, gospodarki odpadami i infrastruktury komunalnej. Współpraca pozwala na osi ągni ęcie szerszych celów, pozyskanie wi ększych środków finansowych na inwestycje.

VIII. SYSTEM FINANSOWANIA INWESTYCJI

8.1. KRAJOWE I MI ĘDZYNARODOWE PROGRAMY PROMUJ ĄCE ROZWÓJ ZRÓWNOWA ŻONY, INTEGRACJ Ę I WSPÓŁPRAC Ę MI ĘDZYNARODOW Ą

Po uzyskaniu przez Polsk ę członkostwa w Unii Europejskiej pojawiły si ę nowe mo żliwo ści i szanse na lepszy rozwój gospodarczy zgodny z ide ą ekorozwoju. Uzyskanie funduszy pochodz ących ze źródeł unijnych b ądź innych organizacji mi ędzynarodowych jest obecnie mo żliwe poprzez przyst ępowanie zainteresowanych stron do konkretnych programów i projektów. W obecnych warunkach gospodarczych kraju, s ą to cz ęsto jedyne źródła finansowania i realizacji inwestycji. Bardzo wa żnym jest, aby władze lokalne podejmowały próby uzyskania tych funduszy, a tym samym wykorzystały szans ę na rozwój zrównowa żony swojego regionu i polepszenie w nim warunków życia ludno ści. Aktualne Programy, dotycz ące działa ń w zakresie ochrony oraz kształtowania środowiska przyrodniczego i kulturowego, dzi ęki którym mo żliwe jest uzyskanie środków na konkretne projekty rozwojowe, obowi ązuj ą do ko ńca 2013 roku. W chwili obecnej (stan na pa ździernik 2013 r.) trwaj ą prace nad nowymi zasadami gospodarowania unijnymi dotacjami, w zwi ązku z zatwierdzeniem przez Parlament Europejski nowego bud żetu unijnego. Według nowych zało żeń Polska otrzyma 72,9 mld euro na realizacj ę polityki spójno ści, m. in. na nast ępuj ące dziedziny: − innowacje, − przedsi ębiorczo ść , − autostrady i drogi ekspresowe, − badania i rozwój, − zielon ą energi ę, − transport przyjazny środowisku, − społecze ństwo informacyjne, − wł ączenie społeczne, edukacj ę, rynek pracy. Od roku 2014 wdro żone zostan ą nowe programy zarz ądzane odpowiednio przez: − Ministerstwo Rozwoju Regionalnego: • programy w dziedzinie środowiska, transportu, energetyki, • program dotycz ący innowacyjno ści, bada ń naukowych i ich powi ąza ń ze stref ą przedsi ębiorstw, • rozwój kapitału ludzkiego, • program dotycz ący rozwoju cyfrowego, • program dla Polski Wschodniej, • programy dotycz ące współpracy terytorialnej (EWT), − Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi: • program dotycz ący rozwoju obszarów wiejskich, • program dotycz ący rozwoju obszarów morskich i rybackich, − Zarz ądy Województw:

200 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

• 16 programów regionalnych. Na chwil ę obecn ą (pa ździernik 2013 roku) odbywaj ą si ę prezentacje zało żeń programów oraz konsultacje społeczne. Najwi ęcej inwestycji z zakresu ochrony środowiska będzie dotowanych zapewne z najwi ększego ze wszystkich programów operacyjnych – PO Infrastruktura i Środowisko (PO I Ś).

Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko (2014 - 2020) 3

Głównym celem programu jest wsparcie gospodarki efektywnie korzystaj ącej z zasobów i przyjaznej środowisku oraz sprzyjaj ącej spójno ści terytorialnej i społecznej. Źródłem finansowania projektów s ą środki Funduszu Spójno ści i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Cel główny programu zostanie oparty na równowadze oraz wzajemnym uzupełnianiu si ę działa ń w trzech podstawowych obszarach: 1. czystej i efektywnej energii, w tym efektywno ści energetycznej, ograniczeniu emisji gazów cieplarnianych, rozwoju energii ze źródeł odnawialnych oraz integracji i poprawy funkcjonowania europejskiego rynku energii; 2. adaptacji do zmian klimatu oraz efektywnego korzystania z zasobów, wzmocnieniu odporno ści systemów gospodarczych na zagro żenia zwi ązane z klimatem oraz zwi ększeniu mo żliwo ści zapobiegania kl ęskom żywiołowym i reagowania na nie; 3. konkurencyjno ści, w tym wnoszeniu istotnego wkładu w utrzymanie przez UE prowadzenia na światowym rynku technologii przyjaznych środowisku, zapewniaj ąc jednocze śnie efektywne korzystanie z zasobów i usuwaj ąc przeszkody w działaniu najwa żniejszych infrastruktur sieciowych, co zwi ększa konkurencyjno ść polskiej gospodarki i gospodarki całej UE.

Do głównych priorytetów POIi Ś zalicza si ę:

I. Promocja odnawialnych źródeł energii i efektywno ści energetycznej. II. Ochrona środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu. III. Rozwój infrastruktury transportowej przyjaznej dla środowiska i wa żnej w skali europejskiej. IV. Zwi ększenie dost ępno ści do transportowej sieci europejskiej. V. Rozwój infrastruktury bezpiecze ństwa energetycznego. VI. Ochrona i rozwój dziedzictwa kulturowego. VII. Wzmocnienie strategicznej infrastruktury ochrony zdrowia.

Z nowymi programami b ędzie mo żna zapozna ć si ę po ich wdro żeniu na stronach funduszy europejskich oraz poszczególnych jednostek odpowiadaj ących za zarz ądzanie programami.

Realizacja zało żeń i celów wymienionych w Programie Ochrony Środowiska wymaga znacznych nakładów finansowych. Zdaj ąc sobie z tego spraw ę nale ży d ąż yć do zwi ększania wpływów do bud żetu Gminy. Innym źródłem finansowania zada ń w zakresie gospodarki odpadami, gospodarki wodno - ściekowej i szeroko rozumianej ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego na terenie powiatu zlotowskiego powinny by ć tak że Fundusze

3 na podstawie www.pois.gov.pl, stan na dzie ń 10.10.2013 r.

201 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 2020

Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (Narodowy FO ŚiGW, Wojewódzki FO ŚiGW). Od 1 stycznia 2010 r. został zlikwidowany gminny fundusz ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Środki funduszy gminnych przej ęli wójtowie, burmistrzowie lub prezydenci miast. Przychody obecnych funduszy z tytułu opłat i kar stanowi ą nadal dochody bud żetu Gminy. Podobnie sytuacja przedstawia si ę w zakresie Powiatowego FO ŚiGW, środki, które wpływały do tej pory na rachunek tego funduszu, zasilaj ą od roku 2010 bud żet powiatu.

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oferuje mo żliwo ść dofinansowania szerokiej gamy projektów w ramach ró żnych programów priorytetowych ogłaszanych cz ęsto jako konkursy. Jest on tak że podmiotem, który koordynuje dofinansowanie z innych instrumentów finansowych. NFO ŚiGW co roku ogłasza list ę programów priorytetowych na rok kolejny. Poni żej przedstawiona została lista priorytetowych programów Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na 2014 rok. 1. Ochrona i zrównowa żone gospodarowanie zasobami wodnymi: − Gospodarka wodno-ściekowa w aglomeracjach. − Budowa, przebudowa i odbudowa obiektów hydrotechnicznych. 2. Racjonalne gospodarowanie odpadami i ochrona powierzchni ziemi: − Racjonalna gospodarka odpadami. − Ochrona powierzchni ziemi. − Geologia i geozagro żenia. − Zmniejszenie uci ąż liwo ści wynikaj ących z wydobycia kopalin. 3. Ochrona atmosfery: − Poprawa jako ści powietrza. − Poprawa efektywno ści energetycznej. − Wspieranie rozproszonych, odnawialnych źródeł energii. − System zielonych inwestycji (GIS – Green Investment Scheme). 4. Ochrona ró żnorodno ści biologicznej i funkcji ekosystemów: − Ochrona obszarów i gatunków cennych przyrodniczo. 5. Mi ędzydziedzinowe: − Wsparcie Ministra Środowiska w zakresie realizacji polityki ekologicznej pa ństwa. − Zadania wskazane przez ustawodawc ę. − Wspieranie działalno ści monitoringu środowiska. − Przeciwdziałanie zagro żeniom środowiska z likwidacj ą ich skutków. − Edukacja ekologiczna. − Współfinansowanie Life+. − SYSTEM - Wsparcie działa ń ochrony środowiska i gospodarki wodnej realizowanych przez WFO ŚiGW. − Wsparcie przedsi ębiorców w zakresie niskoemisyjnej i zasobooszcz ędnej gospodarki. − Gekon – Generator Koncepcji Ekologicznych.

Natomiast Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu jako priorytety na rok 2014 wyznaczył nast ępuj ące działania pogrupowane w zakresy tematyczne (WIO Ś w Poznaniu opracował tak że Strategi ę działania na lata 2014- 2020): 1. Ochrona wód i gospodarka wodna:

202 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

- Doci ąż enie istniej ących i realizowanych oczyszczalni ścieków przez budow ę kanalizacji sanitarnej dla aglomeracji powy żej 2 000 RLM zawartych w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych. - Kontynuacja budowy i modernizacji oczyszczalni ścieków oraz podejmowanie nowych inwestycji w tym zakresie, o wielko ści powy żej 2 000 RLM zawartych w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych oraz w zakładach sektorów przemysłu rolno – spo żywczego reprezentuj ących powy żej 4 000 RLM. - Porz ądkowanie gospodarki ściekowej zgodnie z wła ściwymi programami dla zlewni powiatów lub gmin. - Retencja, w tym retencja w ekosystemach, w sytuacjach niekoliduj ących z ochron ą bioró żnorodno ści zgodnie z programem małej retencji. 2. Ochrona powietrza: - Ograniczenie niskiej emisji w strefach i aglomeracjach, dla których opracowano programy ochrony powietrza oraz na terenach zwartej zabudowy o środków miejskich, w obiektach zabytkowych i na terenach chronionych. - Zwi ększenie wykorzystania energii z odnawialnych źródeł. - Wdra żanie kompleksowych programów w zakresie oszcz ędno ści energii. 3. Ochrona powierzchni ziemi i zagospodarowanie odpadów zgodnie z Planem Gospodarki Odpadami dla Województwa Wielkopolskiego: - Wdra żanie ponadlokalnych systemów gospodarki odpadami innymi ni ż oboj ętne i niebezpieczne. - Zabezpieczenie i rekultywacja nieczynnych oraz niespełniaj ących wymaga ń składowisk na terenach obj ętych ponadlokalnymi systemami gospodarki odpadami. - Tworzenie regionalnych systemów gospodarki odpadami niebezpiecznymi. 4. Ochrona przyrody: - Sporz ądzanie i wdra żanie planów ochrony lub planów zada ń ochronnych dla obszarów Natura 2000 i innych form obszarowych ochrony przyrody. - Czynna ochrona przyrody na terenach prawnie chronionych z uwzgl ędnieniem zachowania ró żnorodno ści biologicznej zgodnie z zapisami planów ich ochrony lub planów zada ń ochronnych. - Przyrodnicza rewaloryzacja parków zabytkowych o znaczeniu ponadlokalnym. - Tworzenie i uzupełnianie zadrzewie ń i zakrzewie ń w krajobrazie rolniczym. - Działania na rzecz utrzymania i odbudowy populacji zagro żonych i zanikaj ących rodzimych gatunków flory i fauny. 5. Edukacja ekologiczna: - Upowszechnianie zachowa ń mieszka ńców słu żą cych propagowaniu i realizacji zasad i reguł zrównowa żonego rozwoju na obszarze Wielkopolski. - Rozwój o środków regionalnych słu żą cych realizacji programów edukacyjnych, tworzenie i rozwój ście żek dydaktycznych, przyrodniczych i ekologicznych. - Stymulowanie zachowa ń przyjaznych środowisku poprzez publikacje wydawane drukiem i w wersji elektronicznej, audycje radiowe lub telewizyjne. - Konkursy, olimpiady i inne imprezy upowszechniaj ące wiedz ę ekologiczn ą obejmuj ące znacz ącą liczb ę uczestników i maj ące zasi ęg ponadlokalny. - Seminaria, konferencje, warsztaty, szkolenia i sympozja z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej. 6. Inne zadania: - Wspomaganie realizacji zada ń Pa ństwowego Monitoringu Środowiska.

203 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 2020

- Realizacja przedsi ęwzi ęć zwi ązanych z zapobieganiem i likwidacj ą skutków kl ęsk żywiołowych i powa żnych awarii istotnych w skali regionu.

Jednostki samorz ądowe, a tak że osoby prawne i fizyczne mog ą korzysta ć tak że z dotacji i preferencyjnych kredytów, oferowanych oraz finansowanych ze środków Banku Ochrony Środowiska. Udziela on nast ępuj ących kredytów proekologicznych: − Kredyt Dom EnergoOszcz ędny. − Słoneczny EkoKredyt. − Kredyt z Dobr ą Energi ą. − Kredyty z dopłatami NFO ŚiGW. − Kredyty na urz ądzenia i wyroby słu żą ce ochronie środowiska. − Kredyt EkoMonta ż. − Kredyty na zaopatrzenie wsi w wod ę. − Kredyt EnergoOszcz ędny. − Kredyt EkoOszcz ędny. − Ekologiczne kredyty hipoteczne. − Kredyt z Klimatem. − Kredyty we współpracy z WFOSiGW. − Kredyt EKOodnowa dla firm (ze środków Banku KfW). − Kredyty z linii kredytowej NIB.

Wśród wielu mo żliwych źródeł finansowania inwestycji, jednostki samorz ądowe, ka żdorazowo i indywidualnie powinny dopasowywa ć system mo żliwo ści finansowania do danej inwestycji i przedsi ęwzi ęcia.

IX. STRATEGIA I MONITORING REALIZACJI PROGRAMU

9.1. ZARZ ĄDZANIE PROGRAMEM OCHRONY ŚRODOWISKA

Warunkiem realizacji Programu Ochrony Środowiska jest ustalenie systemu zarz ądzania tym Programem. Zarz ądzanie Programem odbywa si ę z uwzgl ędnieniem zasad zrównowa żonego rozwoju, w oparciu o instrumenty zarz ądzania zgodne z kompetencjami i obowi ązkami podmiotów zarz ądzaj ących. W odniesieniu do powiatowego Programu Ochrony Środowiska jednostk ą, na której spoczywa ć b ędą główne zadania zarz ądzania tym Programem b ędzie powiat złotowski, jednak cało ściowe zarz ądzanie środowiskiem w powiecie b ędzie odbywa ć si ę na kilku szczeblach. Oprócz szczebla powiatowego s ą jeszcze szczeble gminny i wojewódzki, obejmuj ące działania podejmowane w skali gmin i województwa, a tak że szczeble jednostek organizacyjnych, obejmuj ących działania podejmowane przez podmioty gospodarcze korzystaj ące ze środowiska. Na ka żdą z tych jednostek nało żone s ą ró żne (czasami zbie żne) obowi ązki. Na innych zasadach odbywa si ę zarz ądzanie w stosunku do podmiotów gospodarczych korzystaj ących ze środowiska. Kieruj ą si ę one głównie rachunkiem (efektami) ekonomicznym i zasadami konkurencji rynkowej, cho ć powszechne staje si ę tak że uwzgl ędnianie głosu opinii społecznej. Na tym szczeblu zarz ądzane środowiskiem odbywa si ę przez:

204 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

− dotrzymywanie wymaga ń stawianych przez przepisy prawa, − porz ądkowanie technologii i re żimów obsługi urz ądze ń, − modernizacje stosowanych technologii, − eliminowanie technologii uci ąż liwych dla środowiska, − instalowanie urz ądze ń ochrony środowiska, − stał ą kontrole zanieczyszcze ń. Instytucje działaj ące w ramach administracji, a odpowiedzialne za wykonanie i egzekwowanie prawa maj ą głównie na celu zapobieganie zanieczyszczeniom poprzez: − racjonalne planowanie przestrzenne, − kontrolowanie gospodarczego korzystania ze środowiska, − porz ądkowanie działalno ści zwi ązanej z gospodarczym korzystaniem ze środowiska, − instalowanie urz ądze ń i instalacji ochrony środowiska. Instrumenty słu żą ce do zarz ądzania Programem Ochrony Środowiska wynikaj ą z obowi ązuj ących aktów prawnych (np. Prawo ochrony środowiska, ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym, o ochronie przyrody, o odpadach, o utrzymaniu czysto ści i porz ądku w gminach itp.) i mo żna je podzieli ć na instrumenty prawne, finansowe, społeczne oraz strukturalne.

9.1.1. INSTRUMENTY PRAWNE

Instrumentami prawnymi s ą wszystkie konkretne rozwi ązania ukierunkowane na osi ągni ęcie celu ekologicznego, z których poszczególne jednostki mog ą korzysta ć i jednocze śnie maj ą one odniesienie prawne – wynikaj ą z obowi ązuj ących przepisów prawnych. Instrumenty prawne daj ą jednostkom samorz ądu terytorialnego i instytucjom działaj ącym w ochronie środowiska mo żliwo ść nało żenia okre ślonych obowi ązków i postanowie ń na podmioty. Do instrumentów prawnych zaliczamy: − pozwolenia na wprowadzanie do środowiska substancji lub energii, w tym pozwolenia zintegrowane, − decyzje zwi ązane z gospodark ą odpadami, − koncesje geologiczne wydawane na rozpoznanie i eksploatacje surowców mineralnych, − raporty oddziaływania na środowisko planowanych czy istniej ących inwestycji, − uchwały zatwierdzaj ące plany zagospodarowania przestrzennego, − decyzje ustalaj ące lokalizacj ę inwestycji celu publicznego lub warunków zabudowy i zagospodarowania terenu, − decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsi ęwzi ęć , − strategiczne oceny oddziaływania inwestycji oraz opracowywanych planów i programów na środowiska. Szczególnym instrumentem prawnym jest od niedawna monitoring, czyli kontrola jako ści stanu środowiska. Prowadzony on jest zarówno jako badania jako ści środowiska, jak te ż w odniesieniu do ilo ści zasobów środowiska. Obecnie, wprowadzenie bada ń monitoringowych jako obowi ązuj ących, czyni ą je instrumentem o znaczeniu prawym.

205 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 2020

9.1.2. INSTRUMENTY FINANSOWE

Do instrumentów finansowych zaliczamy: − opłaty za korzystanie ze środowiska – za emisje zanieczyszcze ń do powietrza, za pobór wody powierzchniowej i podziemnej, za odprowadzanie ścieków do wód lub ziemi, za składowanie odpadów, za powierzchni ę, z której odprowadzane s ą ścieki, − administracyjne kary pieni ęż ne, − odpowiedzialno ść cywilna, karna i administracyjna, − kredyty i dotacje z funduszy ochrony środowiska, − pomoc publiczna na ochron ę środowiska w postaci preferencyjnych po życzek i kredytów, dotacji, odrocze ń, rozło żenia na raty i umorze ń płatno ści wobec bud żetu pa ństwa i funduszy ekologicznych, zwolnie ń i ulg podatkowych.

9.1.3. INSTRUMENTY SPOŁECZNE

Uzgodnienia ze społecze ństwem poprzez udział społecze ństwa w podejmowaniu decyzji i uchwalaniu dokumentacji s ą wa żnym elementem skutecznego zarz ądzania, opartego o zasady zrównowa żonego rozwoju i uwzgl ędnianie racji społecznych. Mo żna je podzieli ć na: 1. Narz ędzia dla usprawnienia współpracy i budowania partnerstwa tzw. „uczenie si ę poprzez działanie”. Mo żna w nich wyró żni ć dwie kategorie dotycz ące: − działa ń samorz ądów (dokształcanie profesjonalne i system szkole ń, interdyscyplinarny model pracy, współpraca i partnerstwo w systemach sieciowych), − powi ąza ń mi ędzy władzami samorz ądowymi a społecze ństwem (udział społecze ństwa w zarz ądzaniu poprzez system konsultacji i debat publicznych, wprowadzenie mechanizmów, tzw. budowania świadomo ści – kampanie edukacyjne). 2. Narz ędzia dla formułowania, integrowania i wdro żenia polityk środowiskowych: − środowiskowe porozumienia, karty, deklaracje, statuty, − strategie i plany działa ń, − systemy zarz ądzania środowiskiem, − ocena wpływu na środowisko (udział społecze ństwa w strategicznych ocenach oddziaływania na środowisko), − ocena strategii środowiskowych. 3. Narz ędzia wł ączaj ące mechanizmy rynkowe w realizacje zrównowa żonego rozwoju: − opłaty, podatki, grzywny (na rzecz środowiska), − regulacje cenowe, − regulacje u żytkowania, oceny inwestycji, − środowiskowe zalecenia dla bud żetowania, − kryteria środowiskowe w procedurach przetargowych. 4. Narz ędzia dla pomiaru, oceny i monitorowania skutków zrównowa żonego rozwoju: − wska źniki równowagi środowiskowej, − ustalenie wyra źnych celów operacyjnych, − monitorowanie skuteczno ści procesów zarządzania.

206 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Kolejnym, bardzo istotnym elementem instrumentów społecznych jest edukacja ekologiczna. Pod tym poj ęciem nale ży rozumie ć ró żnorodne działania, które zmierzaj ą do kształtowania świadomo ści ekologicznej społecze ństwa oraz przyjaznych dla środowiska nawyków. Podstaw ą jest tu rzetelne i ci ągłe przekazywanie wiedzy na temat ochrony środowiska oraz komunikowanie si ę władz samorz ądów lokalnych ze społecze ństwem na drodze podejmowanych działa ń inwestycyjnych.

Wa żna dla ochrony środowiska jest równie ż współpraca pomi ędzy powiatowymi i gminnymi słu żbami ochrony środowiska, instytucjami naukowymi, organizacjami społecznymi oraz podmiotami gospodarczymi. Wzajemne relacje powinny opiera ć si ę na partnerstwie, które b ędą prowadziły do wspólnej realizacji poszczególnych przedsi ęwzi ęć . Pozarz ądowe organizacje ekologiczne mog ą zajmowa ć si ę zarówno działaniami planistycznymi (np. przygotowywa ć plany ochrony obszarów NATURA 2000, opracowywa ć operaty ochrony przyrody dla Nadle śnictw), prowadzi ć konstruktywne, fachowe programy ochrony ró żnych gatunków czy typów siedlisk, realizowa ć pro środowiskowe inwestycje (np. zwi ązane z alternatywnymi źródłami energii), itp. Tradycyjn ą rol ą organizacji jest te ż prowadzenie kontroli przestrzegania przepisów ochrony środowiska i monitoringu i wł ączanie si ę do strategicznych ocen oddziaływania inwestycji i projektów na środowisko.

Niezb ędne jest, aby prowadzona komunikacja społeczna obj ęła swym zasi ęgiem wszystkie grupy społecze ństwa. Bardzo wa żną spraw ą jest wła ściwe, rzetelne i odpowiednio wcze śniejsze informowanie tych mieszka ńców, których planowane inwestycje b ędą dotyczyły w sposób bezpo średni. Podmioty zajmuj ące si ę rozwojem lokalnym oraz podmioty gospodarcze nie mog ą dopu ści ć do zaistnienia sytuacji, kiedy to mieszka ńcy dowiaduj ą si ę o planowanych zamierzeniach z „innych” źródeł np. prasy. W takim przypadku wielokrotnie zajm ą oni postaw ę negatywn ą w stosunku do planowanej inwestycji. Edukacja i informacja z komunikacj ą s ą ze sob ą ści śle powi ązane, bowiem dobra i wła ściwa informacja pot ęguje proces edukacji.

9.1.4. INSTRUMENTY STRUKTURALNE

Do instrumentów strukturalnych nale żą wszelkie programy strategiczne np. strategie rozwoju, plany rozwoju lokalnego wraz z programami sektorowymi, a tak że program ochrony środowiska, i to one wytyczaj ą główne tendencje i kierunki działa ń w ramach rozwoju gospodarczego, społecznego, infrastrukturalnego i ochrony środowiska. Nadrz ędnym dokumentem powinna by ć Strategia Rozwoju Powiatu, któr ą powiat złotowski ju ż posiada (Strategia Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Powiatu Złotowskiego na lata 2007-2013, tak wi ęc konieczna jest jej aktualizacja). Dokument ten jest baz ą dla opracowania programów sektorowych np. dotycz ących rozwoju obszarów wiejskich, przemysłu, ochrony zdrowia, turystyki, ochrony środowiska, itp. W programach tych powinny by ć uwzgl ędnione z jednej strony kierunki rozwoju poszczególnych dziedzin gospodarki i ich konsekwencje dla środowiska, a z drugiej wytyczone pewne ramy tego rozwoju, warunkowane trosk ą o stan środowiska. Oznacza to, że ochrona środowiska na terenie Powiatu wymaga podejmowania pewnych działa ń w okre ślonych dziedzinach gospodarki, jak i codziennego życia jego mieszka ńców. Lokalny rozwój powinien nast ępowa ć bez degradacji zasobów przyrody i jej ekosystemów oraz uwzgl ędnia ć warunki przyrodnicze i społeczne.

207 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 2020

Podstawowe zało żenie ekorozwoju wymaga zast ąpienia filozofii maksymalnego zysku, filozofi ą wspólnego interesu. Dlatego tak wa żne jest współdziałanie samorz ądu powiatowego, gminnego i mieszka ńców (wspomniane wcześniej rozmowy z mieszka ńcami i edukacja ekologiczna). Dobre warunki środowiskowe wpływaj ą na rozwój gospodarczy jednostki i popraw ę warunków zdrowotnych. Drog ą ich osi ągni ęcia powinien by ć program ekorozwoju, którego cz ęś ci ą jest aktualizowany Program Ochrony Środowiska oraz przestrzeganie jego zało żeń.

9.2. MONITOROWANIE PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA

9.2.1. ZASADY MONITORINGU

W procesie wdra żania Programu wa żna jest kontrola przebiegu tego procesu oraz ocena stopnia realizacji zada ń w nim wyznaczonych z punktu widzenia osi ągni ęcia zało żonych celów. Z tego wzgl ędu wa żne jest wyznaczenie systemu monitorowania, na podstawie, którego b ędzie mo żliwe dokonanie oceny procesu wdra żania oraz b ędą mogły by ć dokonane modyfikacje Programu. Monitoring powinien by ć sprawowany w nast ępuj ących zakresach: − monitoring środowiska, − monitoring programu, − monitoring odczu ć społecznych.

Monitoring środowiska System kontroli środowiska, jest narz ędziem wspomagaj ącym prawne, finansowe i społeczne instrumenty zarz ądzania środowiskiem. Dostarcza informacji o efektach wszystkich działa ń na rzecz ochrony środowiska i mo że by ć traktowany jako podstawa do oceny całej polityki ochrony środowiska. Jest jednym z najwa żniejszych kryteriów, na podstawie, których tworzona jest nowa polityka. Mierniki efektów ekologicznych s ą w znacznym stopniu dost ępne jako wielko ści mierzone w ramach istniej ących systemów kontroli i monitoringu. Pomiary poziomów emisji i immisji zanieczyszcze ń do powietrza atmosferycznego, zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych, s ą wykonywane w ramach działalno ści np. WIO Ś, PIG, a przyrost obszarów aktywnych przyrodniczo (lasów, łąk, terenów parkowych, form ochrony przyrody) znany jest instytucjom takim jak np. urz ędy gminne, RDLP, RDO Ś, zarz ądcom parków i innym.

Monitoring Programu Najwa żniejszym wska źnikiem jest monitorowanie realizacji poszczególnych zada ń. Zarz ąd Powiatu b ędzie oceniał, co dwa lata stopie ń wdro żenia Programu, natomiast na bie żą co b ędzie kontrolowany post ęp w zakresie wykonania przedsi ęwzi ęć zdefiniowanych w Programie. Okresowa ocena realizacji przedsi ęwzi ęć przewidzianych do realizacji w harmonogramie PO Ś i analiza wyników tej oceny b ędą stanowiły wkład dla listy przedsi ęwzi ęć , obejmuj ących kolejne okresy realizacji zada ń. Cykl ten, zgodnie z ustaw ą Prawo ochrony środowiska powinien si ę powtarza ć co ka żde dwa lata, co zapewni ci ągły nadzór nad wykonaniem Programu. Powiat Złotowski prowadzi jednak sprawozdawczo ść z realizacji Programu ka żdego roku. Przy tak du żej jednostce samorz ądowej, składaj ącej si ę z 8 jednostek gminnych, raportowanie w cyklu rocznym jest bardziej efektywne. W przypadku

208 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

nie osi ągni ęcia zaplanowanych zamierze ń nale ży dokona ć analizy sytuacji i pozna ć jej przyczyny. Powodem mog ą by ć np. brak czasu, środków finansowych, zasobów ludzkich lub te ż zmiana kolejno ści przewidzianych w Programie zada ń priorytetowych. W cyklach czteroletnich b ędzie oceniany stopie ń realizacji celów ekologicznych. Ocena ta b ędzie baz ą do ewentualnej korekty celów i strategii ich realizacji. Taka procedura pozwoli na spełnienie wymaga ń zapisanych w ustawie Prawo ochrony środowiska, a dotycz ących okresu, na jaki jest przyjmowany program ochrony środowiska i systemu raportowania o stanie realizacji programu ochrony środowiska. Na poni ższym schemacie przedstawiono harmonogram monitoringu realizacji Programu.

Tabela 63. Harmonogram monitoringu i sprawozda ń z Programu Monitoring 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Monitoring na bie żą co, za pomoc ą jednostek, instytucji zajmuj ących si ę monitoringiem środowiska stanu przyrodniczego środowiska Mierniki efektywno ści Programu Ocena raport raport raport raport raport raport raport raport realizacji listy za rok za rok za rok za rok za rok za rok za rok za rok przedsi ęwzi ęć 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 Raporty z realizacji Programu Aktualizacja Programu

Ochrony Środowiska

Monitoring odczu ć społecznych Monitoring odczu ć społecznych jest sprawowany na podstawie bada ń opinii społecznej i specjalistycznych opracowa ń słu żą cych jako ściowej ocenie udziału społecze ństwa w działaniach na rzecz poprawy stanu środowiska, a tak że ocenie odbioru przez społecze ństwo efektów Programu, mi ędzy innymi przez ilo ść i jako ść interwencji zgłaszanych do organów kontrolnych w stosunku na naruszania norm środowiskowych.

9.2.2. MONITOROWANIE ZAŁO ŻONYCH EFEKTÓW EKOLOGICZNYCH

W ocenie post ępu wdra żania Programu Ochrony Środowiska oraz jego faktycznego wpływu na środowisko pomocna jest analiza i monitorowanie założonych efektów ekologicznych. Powinno by ć ono realizowane przy pomocy wska źników (mierników) stanu środowiska i zmian presji na środowisko, a tak że na wska źnikach świadomo ści społecznej. W tabeli zamieszczonej poni żej zaproponowano najistotniejsze wska źniki, przyjmuj ąc, że lista ta nie jest wyczerpuj ąca i mo że by ć modyfikowana.

209 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 2020

Tabela 64. Wska źniki monitorowania efektywno ści Programu Poszczególne lata Poniesione nakłady Jedno- finansowe – obowi ązywania Programu Źródło informacji Wska źnik stka % wykorzystania o wska źnikach miary zało żonych nakładów (lata 2013 - 2016) finansowych Zasoby przyrodnicze % powierzchni Powiatu obj ętej % pow. RDO Ś, Powiat, GUS prawn ą ochron ą przyrody powierzchnia obszarów NATURA Ministerstwo Środowiska, ha 2000 RDO Ś powierzchnia rezerwatów przyrody ha RDO Ś powierzchnia OChK ha RDO Ś powierzchnia użytków ekologicznych ha RDO Ś, gminy liczba pomników przyrody szt. RDO Ś, Powiat, gminy % powierzchni Powiatu obj ęty % pow. RDLP, GUS, Powiat użytkami le śnymi roczna powierzchnia nasadze ń / Gminy, Nadle śnictwo, ha zalesie ń Powiat ilo ść wykonanych działa ń szt,/ ha Gmina, Powiat piel ęgnacyjnych Powierzchnia ziemi powierzchnia terenów ha Gmina, Powiat zrekultywowanych powierzchnia obszarów ha Gmina, Powiat eksploatowanych złó ż ha / powierzchnia gruntów ornych Gmina, Powiat % pow. Okr ęgowa Stacja udział gleb kwa śnych i bardzo % Chemiczno – Rolnicza, kwa śnych WIO Ś Okr ęgowa Stacja udział poszczególnych klas % pow. Chemiczno – Rolnicza, bonitacyjnych gleb (grunty orne) Powiat powierzchnia gleb ochronnych ha Gmina Wody powierzchniowe i podziemne klasa jako ść cieków wodnych WIO Ś, PSSE wód klasa jako ść wód w zbiornikach wodnych WIO Ś, PSSE wód przekraczane wska źniki w wodach rodzaj WIO Ś, PSSE powierzchniowych klasa jako ść wód podziemnych WIO Ś, PIG, PSSE, zarz ądcy wód przekraczane wska źniki rodzaj WIO Ś, PIG, PSSE przekraczane wska źniki rodzaj Gminy, zarz ądcy w monitoringu składowisk odpadów liczba uj ęć wody komunalnych szt. Gmina, zarz ądcy m3/d wydajno ść uj ęć wody 3 Gmina, zarz ądcy m /rok długo ść sieci wodoci ągowej km Gmina, GUS, zarz ądcy liczba przył ączy wodoci ągowych szt. Gmina, GUS, zarz ądcy % procent mieszka ńców obj ętych sieci ą ogółu Gmina, GUS, zarz ądcy wodoci ągow ą miesz. długo ść zlikwidowanej sieci km Gmina, zarz ądcy z materiałów azbestowych % udział ludno ści obsługiwanej przez ogółu Gmina, GUS, zarz ądcy oczyszczalnie ścieków miesz. długo ść sieci kanalizacyjnej km Gmina, GUS, zarz ądcy

210 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Poszczególne lata Poniesione nakłady Jedno- finansowe – obowi ązywania Programu Źródło informacji Wska źnik stka % wykorzystania o wska źnikach miary zało żonych nakładów (lata 2013 - 2016) finansowych długo ść sieci kanalizacji deszczowej km Gmina, zarz ądcy liczba przył ączy kanalizacyjnych szt. Gmina, GUS, zarz ądcy liczba szamb szt. Gmina liczba przydomowych oczyszczalni szt. Gmina, Powiat ścieków ilo ść odprowadzonych ścieków dam 3 GUS, Gmina, zarz ądcy ilo ść wytworzonych osadów Mg GUS, Gmina, zarz ądcy ściekowych, w tym wykorzystanych ilo ść ładunków zanieczyszcze ń w ściekach dopływaj ących do kg/rok eksploatator obiektu oczyszczalni ilo ść ładunków zanieczyszcze ń w ściekach odpływaj ących kg/rok eksploatator obiektu z oczyszczalni powierzchnia gruntów ha / Gmina, ZMiUW, Spółka zmeliorowanych % pow. Wodna ilo ść zmodernizowanych urz ądze ń szt. / Gmina, ZMiUW, Spółka wodnych km Wodna Powietrze atmosferyczne roczna emisja zanieczyszcze ń z zakładów produkcyjnych / Mg/rok Urz ąd Marszałkowski transportu ilo ść zakładów przekraczaj ących szt. WIO Ś dopuszczalne poziomy emisji jako ść powietrza w strefie ocena WIO Ś przekraczane wska źniki jako ści rodzaj WIO Ś powietrza ilo ść przeprowadzonych szt. Gmina termomodernizacji ilo ść funkcjonuj ących kotłowni szt. Gmina zbiorczych ilo ść dostarczonego ciepła MW/h zarz ądy ilo śc podł ączonych obiektów szt. zarz ądy Hałas ilo ść zakładów przekraczaj ących szt. WIO Ś dopuszczalne poziomy emisji ilo ść przekrocze ń dopuszczalnych poziomów hałasu na trasach szt. WIO Ś, zarz ądcy dróg, GPR komunikacyjnych Pola elektromagnetyczne ilo ść emitorów pól elektromagnetycznych: liniowych, szt. Powiat, Gmina, WIO Ś punktowych wielko ść zanotowanej emisji WIO Ś Racjonalne u żytkowanie zasobów naturalnych ilo ść zu żytej wody 3 m - na 1 mieszka ńca na rok Gmina, GUS osoba - na 1 korzystaj ącego na rok zu życie energii kW Zakład Energetyczny, GUS - na 1 mieszka ńca na rok zu życie ciepła zarz ądcy sieci, GUS - na 1 mieszka ńca na rok liczba instalacji działaj ących szt. WIO Ś, Gmina, GUS w oparciu o energi ę odnawialn ą Edukacja ekologiczna

211 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 2020

Poszczególne lata Poniesione nakłady Jedno- finansowe – obowi ązywania Programu Źródło informacji Wska źnik stka % wykorzystania o wska źnikach miary zało żonych nakładów (lata 2013 - 2016) finansowych liczba projektów zrealizowanych na Gmina, Powiat, organizacje, szt. rzecz ochrony środowiska Nadle śnictwo ilo ść ście żek przyrodniczo – szt. Powiat, Gmina dydaktycznych ilo ść zebranych odpadów w zbiórkach Mg Zwi ązki gmin, gminy selektywnych Powa żne awarie Gmina, Powiat, WIO Ś, KP ilo ść sytuacji awaryjnych szt. PSP ilo ść wyemitowanych substancji Mg, l KP PSP, WIO Ś niebezpiecznych ilo ść zakładów o zwi ększonym ryzyku szt. Gmina, WIO Ś wyst ąpienia powa żnej awarii długo ść przesyłowych ruroci ągów km Gmina, eksploatatorzy sieci

212 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

WYKORZYSTANE MATERIAŁY I OPRACOWANIA

Wybrane akty prawne: stan prawny na pa ździernik 2013 r.

− ustawa z dn. 27.04.2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2008 r. Nr 25 poz. 150 ze zm.), − ustawa z dn. 10.01.2012 r. Prawo Wodne (Dz. U. 2012, poz. 145 ze zm.), − ustawa z dn. 06.04.2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. 2013, poz. 627 ze zm.), − ustawa z dn. 13.09.1996 r. o utrzymaniu czysto ści i porz ądku w gminie (Dz. U. 2012 r. nr 0 poz. 391 ze zm.), − ustawa z dn. 07.06.2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wod ę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz. U. 2006 r., Nr 123, poz. 858 ze zm.), − rozporz ądzenie Ministra Zdrowia z dn. 29.03.2007 r. w sprawie jako ści wody przeznaczonej do spo życia przez ludzi (Dz. U. 2007, Nr 61 poz. 417 ze zm.) , − rozporz ądzenie Ministra Zdrowia z dn. 08.04.2011 r. w sprawie prowadzenia nadzoru nad jako ści ą wody w k ąpielisku i miejscu wykorzystywanym do k ąpieli (Dz. U. 2011 r., Nr 86 poz. 478), − rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dn. 24.08.2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. 2012 r., poz. 1031), − rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dn. 22.12.2004 r. w sprawie sposobu wyznaczania obszaru i granic aglomeracji (Dz. U. 2004 r. Nr 283 poz. 2841), − rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dn. 24.07.2006 r. w sprawie warunków, jakie nale ży spełni ć przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. 2006 r. Nr 137 poz. 984), − Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dn. 23.07.2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. 2008 r. Nr 143 poz. 896), − rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dn. 14.06.2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. 2007 r. Nr 120 poz. 826 ze zm.), − rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dn. 30.10.2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku (Dz. U. 2003 r. Nr 192 poz. 1883), − rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dn. 30.12.2002 r. w sprawie powa żnych awarii obj ętych obowi ązkiem zgłoszenia do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska (Dz. U. 2003 r. Nr 5 poz. 58), − rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dn. 27.10.2008 r. zmieniaj ące rozporz ądzenie w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. 2008 r. Nr 198 poz. 1226), − Rozporz ądzenie Ministra Gospodarki z dnia 13.12.2010 r. w sprawie wymaga ń w zakresie wykorzystywania wyrobów zawieraj ących azbest oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urz ądze ń, w których były lub s ą wykorzystywane wyroby zawieraj ące azbest (Dz. U. 2011 r. nr 8 poz. 31).

213 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 2020

Literatura i wybrane dokumenty programowe:

1. Wytyczne sporz ądzania programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym, Ministerstwo Środowiska, Warszawa, grudzie ń 2002 r. 2. Polityka Ekologiczna Pa ństwa na lata 2009–2012 z perspektyw ą do roku 2016. 3. Aktualizacja Krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych - AKPO ŚK 2010. 4. Strategiczny plan adaptacji dla sektorów i obszarów wra żliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektyw ą do roku 2030. 5. Program Ochrony Środowiska Województwa Wielkopolskiego na lata 2012–2015. 6. Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Wielkopolskiego na lata 2012-2017. 7. Program ochrony środowiska dla powiatu złotowskiego uchwalony w roku 2003 i 2009. 8. Strategia Rozwoju Kraju 2007–2015. 9. Strategia rozwoju województwa wielkopolskiego do 2020 roku. 10. Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Złotowskiego na lata 2007-2013. 11. Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego powiatu złotowskiego na lata 2007- 2013. 12. Strategie rozwoju dla poszczególnych gmin powiatu: − Strategia rozwoju Gminy Miasto Złotów na lata 2011-2020, − Strategia Rozwoju Gminy i Miasta Krajenka na lata 2008-2017, − Strategia Rozwoju Gminy Okonek na lata 2012-2020, − Strategia Rozwoju Gminy i Miasta Jastrowie na lata 2012-2020, − Strategia Zrównowa żonego Rozwoju na lata 2012-2020 Gmina Lipka, − Strategia Gminy Tarnówka 2006-2018, − Strategia Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Gminy Zakrzewo na lata 2012-2022, − Strategia Rozwoju Gminy Złotów (rok 2000). 13. Programy ochrony środowiska dla poszczególnych gmin powiatu: − Program Ochrony Środowiska dla Gminy Miasto Złotów – Aktualizacja (rok 2008), − Program Ochrony Środowiska dla Gminy i Miasta Krajenka na lata 2010–2013 z perspektyw ą na lata 2014–2017 (wraz z Planem Gospodarki Odpadami dla Gminy i Miasta Krajenka na lata 2010–2013 z perspektyw ą na lata 2014–2017), − Program Ochrony Środowiska dla Miasta i Gminy Okonek na lata 2004–2011 (wraz z Planem Gospodarki Odpadami dla Miasta i Gminy Okonek na lata 2004 – 2011), − Program Ochrony Środowiska dla Gminy i Miasta Jastrowie na lata 2004 – 2011, − Program Ochrony Środowiska dla Gminy Lipka (rok 2004), − Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Tarnówka na lata 2010–2013 z perspektyw ą na lata 2014–2017, − Program Ochrony Środowiska dla Gminy Zakrzewo na lata 2004 – 2011, − Program Ochrony Środowiska dla Gminy Złotów na lata (2012) 2013-2016 z perspektyw ą na lata 2017–2020. 14. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego. 15. Wieloletnia prognoza finansowa dla powiatu na lata 2012-2030. 16. Wykaz wydatków maj ątkowych, uchwała Rady Powiatu Złotowskiego, 25.09.2013 r. 17. Raporty o stanie środowiska województwa wielkopolskiego, WIO Ś Pozna ń. 18. Standardowe formularze danych dot. obszarów NATURA 2000.

214 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Dost ępne strony internetowe:

www.sejm.gov.pl www.gios.gov.pl www.stat.gov.pl www.wios.poznan.pl natura2000.gdos.gov.pl www.kp.org.pl www.eo.org.pl rop.mps.gov.pl www.wfosigw.poznan.pl www.nfosigw.gov.pl spdpsh.pgi.gov.pl/PSHv7 www.gddkia.gov.pl www.geoportal.gov.pl www.wzdw.pl geoportal.pgi.gov.pl www.kzgw.gov.pl www.psh.gov.pl www.pgi.gov.pl emgsp.pgi.gov.pl www.funduszeeuropejskie.gov.pl www.bosbank.pl mapa.btsearch.pl strony eksploatatorów sieci strony gmin i powiatu strony nadle śnictw strony zwi ązków mi ędzygminnych

Materiały w posiadaniu Starostwa Powiatowego w Złotowie oraz urz ędów poszczególnych gmin Okonek, Lipka, Tarnówka, Zakrzewo, Krajenka, Złotów gmina i miasto, od gminy Jastrowie nie otrzymano ankiety zwrotnej):

− decyzje, − pozwolenia, − umowy, − raporty i sprawozdania ilo ściowe, − opracowania, − statystyki, − uchwały.

Materiały przekazane b ądź zawarte na stronach internetowych instytucji:

- Urz ąd Marszałkowski w Poznaniu (ankieta), - Zwi ązek Gmin Krajna, Pilski Region Gospodarki Odpadami (strony www), - Powiatowa Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna w Złotowie, - Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Pozna ń (ankieta), - Zarz ąd Dróg Wojewódzkich w Poznaniu (ankieta), - Zarz ąd Dróg Powiatowych w Złotowie (ankieta), - Polska Spółka Gazownicza Sp. z o.o. (ankieta), - DUON Pozna ń (ankieta), - Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Poznaniu (ankieta), - Zarz ąd Melioracji i Urz ądze ń Wodnych w Poznaniu (ankieta), - KZUP Krajenka (ankieta), - Miejski Zakład Usług Komunalnych Złotów (monitoring składowiska), - ENEA Pozna ń (ankieta), - Sydkraft Złotów (strona www, ankieta) - ZECiUK Jastrowie (strona www).

215 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 2020

SPIS TABEL

Tabela 1. Liczba ludno ści w powiecie złotowskim ...... 10 Tabela 2. Analiza wieloletnia liczby ludno ści powiatu złotowskiego ...... 10 Tabela 3. Ruch naturalny ludno ści w powiecie złotowskim ...... 12 Tabela 4. Struktura ekonomiczna ludno ści w powiecie złotowskim ...... 13 Tabela 5. Formy u żytkowania terenu na terenie powiatu złotowskiego ...... 13 Tabela 6. Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON wg sekcji PKD ...... 15 Tabela 7. Zestawienie ilo ści gospodarstw rolnych ...... 20 Tabela 8. Powierzchnia zasiewów na terenie powiatu złotowskiego ...... 20 Tabela 9. Produkcja rolnicza na terenie powiatu złotowskiego (ilo ści gospodarstw) ...... 21 Tabela 10. Ilo ść gospodarstw zajmuj ących si ę hodowl ą zwierz ąt na terenie powiatu złotowskiego ...... 22 Tabela 11. Hodowla zwierz ąt – obsada gospodarstw na terenie powiatu złotowskiego ...... 23 Tabela 12. Zestawienie danych dotycz ących poboru wód na terenie powiatu złotowskiego .26 Tabela 13. Uj ęcie wód na cele komunalne eksploatowane na terenie powiatu złotowskiego 27 Tabela 14. Wykaz uj ęć wód powierzchniowych na cele inne ni ż komunalne ...... 37 Tabela 15. Dane dotycz ące wodoci ągów na terenie powiatu złotowskiego...... 40 Tabela 16. Dane dotycz ące kanalizacji na terenie powiatu złotowskiego ...... 44 Tabela 17. Zestawienie danych dotycz ących aglomeracji kanalizacyjnych ...... 47 Tabela 18. Pozwolenia wodnoprawne na wprowadzanie wód opadowych i roztopowych do odbiornika na terenie powiatu złotowskiego ...... 49 Tabela 19. Podmioty odprowadzaj ące ścieki przemysłowe na terenie powiatu złotowskiego58 Tabela 20. Wykaz oczyszczalni ścieków funkcjonuj ących na terenie powiatu złotowskiego .63 Tabela 21. Informacja o komunalnych oczyszczalniach ścieków w powiecie złotowskim...... 65 Tabela 22. Dane dotycz ące odbiorców energii elektrycznej na terenie powiatu ...... 67 Tabela 23. Wykaz anten nadawczych na terenie powiatu złotowskiego ...... 70 Tabela 24. Liczba odbiorców gazu wg PSG, Pozna ń ...... 73 Tabela 25. Długo ść gazoci ągów dystrybucyjnych wg PSG, Pozna ń ...... 74 Tabela 26. Ilo ść przył ączy gazowych wg PSG, Pozna ń ...... 74 Tabela 27. Wykaz dróg powiatowych na terenie powiatu złotowskiego ...... 80 Tabela 28. Ilo ści odpadów komunalnych z terenu powiatu złotowskiego w roku 2012 ...... 84 Tabela 29. Odpady selektywnie zebrane na terenie powiatu złotowskiego ...... 86 Tabela 30. Informacja na temat składowiska odpadów ...... 90 Tabela 31. Wykaz złó ż kopalin na terenie powiatu złotowskiego ...... 93 Tabela 32. Zasobno ść u żytków rolnych w powiecie w makroelementy na terenie powiatu złotowskiego ...... 101 Tabela 33. Zu życie nawozów w gospodarstwach na terenie powiatu złotowskiego ...... 102 Tabela 34. Wykaz punktów pomiarowych JCWPd 36 opróbowanych w 2011 r. oceny stanu chemicznego ...... 108 Tabela 35. Wyniki bada ń wód podziemnych na składowisku odpadów w m. Mi ędzybłocie w roku 2012 ...... 110 Tabela 36. Wyniki kontroli jako ści wody w wodoci ągach na terenie powiatu złotowskiego . 112 Tabela 37. Rzeki i cieki na terenie powiatu złotowskiego ...... 120 Tabela 38. Jeziora na terenie powiatu złotowskiego ...... 121 Tabela 39. Melioracje szczegółowe na terenie powiatu złotowskiego ...... 122 Tabela 40. Wykaz podmiotów, które posiadaj ą pozwolenia wodnoprawne na budow ę urz ądze ń wodnych ...... 122 Tabela 41. Jako ść wód płyn ących na terenie powiatu złotowskiego ...... 125 Tabela 42. Jako ść wód stoj ących na terenie powiatu złotowskiego ...... 126 Tabela 43. Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach na oczyszczalni w Krajence (2012 r.)...... 127 Tabela 44. Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach na oczyszczalni w Jastrowiu (2011 r.) ...... 127 Tabela 45. Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach na oczyszczalni Złotów (2011 r.) ...... 128 Tabela 46. Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach na oczyszczalni w Okonku (2011 r.) ...... 128

216 Program Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 - 2020

Tabela 47. Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach na oczyszczalni w Radawnicy (2011 r.) ... 128 Tabela 48. Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach na oczyszczalni w miejscowo ści Kaczochy (2011 r.) ...... 129 Tabela 49. Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach na oczyszczalni w Zakrzewie (2011 r.) .... 129 Tabela 50. Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach na oczyszczalni w Debrznie Wsi (2012 r.)129 Tabela 51. Ładunki zanieczyszcze ń w ściekach na oczyszczalniach nie wł ączonych do aglomeracji kanalizacyjnych ...... 130 Tabela 52. Ładunki zanieczyszcze ń w wodach popłucznych ...... 130 Tabela 53. Zestawienie st ęż eń zanieczyszcze ń powietrza w 2012 r...... 134 Tabela 54. Nat ęż enie ruchu pojazdów na drogach krajowych ...... 136 Tabela 55. Nat ęż enie ruchu pojazdów na drogach wojewódzkich ...... 136 Tabela 56. Nat ęż enie ruchu pojazdów na drogach powiatowych ...... 137 Tabela 57. Wyniki pomiarów hałasu na drodze krajowej nr 32 na terenie powiatu złotowskiego w roku 2010 ...... 137 Tabela 58. Wyniki pomiarów hałasu na drodze wojewódzkiej nr 188 w roku 2010 w Złotowie ul. Mickiewicza 24 ...... 138 Tabela 59. Wykaz podmiotów, dla których wydano decyzje o dopuszczalnych poziomach hałasu ...... 139 Tabela 60. Wykaz obwodów łowieckich na terenie powiatu złotowskiego ...... 143 Tabela 61. Tereny zieleni urz ądzonej na terenie powiatu złotowskiego ...... 147 Tabela 62. Ocena zgodno ści celów projektu Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 – 2020 z celami omówionych dokumentów wy ższego szczebla ...... 172 Tabela 63. Harmonogram monitoringu i sprawozda ń z Programu ...... 209 Tabela 64. Wska źniki monitorowania efektywno ści Programu ...... 210

SPIS RYCIN

Ryc. 1. Poło żenie powiatu złotowskiego na tle s ąsiaduj ących jednostek ...... 8 Ryc. 2. Poło żenie fizyczno-geograficzne powiatu złotowskiego(wg J. Kondrackiego) ...... 9 Ryc. 3. Lokalizacja stacji bazowych telefonii komórkowej na terenie powiatu złotowskiego i okolic ...... 72 Ryc. 4. Sie ć gazowa wysokiego ci śnienia na terenie powiatu złotowskiego ...... 74 Ryc. 5. Gazoci ągi średniego ci śnienia zasilane ze Śmiardowa Kraje ńskiego ...... 75 Ryc. 6. Gazoci ągi średniego ci śnienia zasilane z Podgaja ...... 75 Ryc. 7. Gazoci ągi średniego ci śnienia zasilane z Jastrowia ...... 76 Ryc. 8. Gazoci ągi średniego ci śnienia zasilane z Krajenki ...... 76 Ryc. 9. Gazoci ągi średniego ci śnienia zasilane z Okonka ...... 77 Ryc. 10. Gazoci ągi średniego ci śnienia zasilane z Lotynia ...... 77 Ryc. 11. Przebieg linii kolejowych na terenie powiatu złotowskiego ...... 83 Ryc. 12. I Region Gospodarki Odpadami ...... 89 Ryc. 13. Lokalizacja osuwisk na terenie powiat złotowskiego ...... 91 Ryc. 14. Zasi ęg obszarów GZWP na terenie powiatu złotowskiego ...... 104 Ryc. 15. Poło żenie powiatu złotowskiego na tle JCWPd ...... 106 Ryc. 16. Poło żenie Punktów Monitoringu Chemicznego na terenie powiatu oraz w okolicach ...... 107 Ryc. 17. Poło żenie Punktów Monitoringu ilo ściowego na terenie powiatu oraz w okolicach108 Ryc. 18. Monitoring wód płyn ących na terenie powiatu złotowskiego ...... 125 Ryc. 19. Wyst ępowanie tr ąb powietrznych w Polsce w okresie 1998 – 2010 ...... 132 Ryc. 20. Obszary wa żne dla ptaków w okresie gniazdowania oraz migracji na terenie powiatu złotowskiego ...... 145 Ryc. 21. Obszary wa żne dla ptaków w okresie gniazdowania oraz migracji na terenie powiatu złotowskiego – obraz szczegółowy ...... 146 Ryc. 22. Lokalizacja rezerwatów przyrody na terenie powiatu złotowskiego ...... 149

217 Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla powiatu złotowskiego Green Key na lata 2013 – 2016 z perspektyw ą na lata 2017 2020

Ryc. 23. Zasi ęg obszarów chronionego krajobrazu na terenie powiatu i okolic ...... 150 Ryc. 24. Lokalizacja specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000 na terenie powiatu złotowskiego ...... 152 Ryc. 25. Lokalizacja obszaru Puszcza nad Gwd ą na terenie powiatu złotowskiego ...... 156

SPIS WYKRESÓW

Wykres 1. Liczba ludno ści w powiecie złotowskim na przestrzeni lat 2001-2012 ...... 11 Wykres 2. Liczba ludno ści w poszczególnych gminach powiatu w latach 2001-2012 ...... 11 Wykres 3. Podstawowe formy u żytkowania gruntów na terenie powiatu złotowskiego ...... 14 Wykres 5. Liczba podmiotów gospodarczych na terenie powioatu w roku 2012 ...... 15 Wykres 6. Liczba podmiotów gospodarczych, z podziałem na sekcje, na terenie powiatu w roku 2012 ...... 17 Wykres 7. Ogólna ilo ść gospodarstw rolnych na terenie powiatu złotowskiego ...... 19 Wykres 8. Powierzchnia upraw na terenie powiatu złotowskiego ...... 20 Wykres 9. Ilo ść gospodarstw zajmuj ących si ę upraw ą poszczególnych ro ślin na terenie powiatu złotowskiego ...... 21 Wykres 10. Ilo ść gospodarstw zajmuj ących si ę hodowl ą zwierz ąt na terenie powiatu złotowskiego ...... 22 Wykres 11. Obsada gospodarstw zajmuj ących si ę hodowl ą zwierz ąt na terenie powiatu złotowskiego ...... 23 Wykres 12. Ilo ść wody dostarczonej do gospodarstw domowych na terenie powiatu złotowskiego (dam 3/rok) ...... 26 Wykres 13. Długo ść sieci wodociagowej na terenie powiatu złotowskiego (km) ...... 41 Wykres 14. Ilo ść podł ączonych budynków mieszkalnych na terenie powiatu złotowskiego (szt.) ...... 42 Wykres 15. Liczba ludno ści korzystaj ąca z sieci wodociagowej na terenie powiatu złotowskiego (szt.) ...... 42 Wykres 16. Zu życie wody na 1 mieszka ńca na terenie powiatu złotowskiego (m 3) ...... 42 Wykres 17. Długo ść sieci kanalizacyjnej na terenie powiatu złotowskiego (km) ...... 45 Wykres 18. Ilo ść podł ączonych budynków mieszkalnych do sieci kanalizacyjnej na terenie powiatu złotowskiego (szt.)...... 45 Wykres 19. Ilo ść odprowadzonych ścieków na terenie powiatu złotowskiego (dam 3) ...... 46 Wykres 20. Liczba ludno ści korzystaj ąca z sieci kanalizacyjnej na terenie powiatu złotowskiego (osoby) ...... 46 Wykres 21. Ilo ść zebranych zmieszanych odpadów komunalnych na terenie powiatu złotowskiego ...... 85 Wykres 22. Ilo ść zebranych zmieszanych odpadów komunalnych z gospodarstw domowych na terenie powiatu złotowskiego ...... 85 Wykres 23. Ilo ść odpadów komunalnych z gospodarstw domowych przypadaj ąca ...... 86 Wykres 24. Zawarto ść fosforu w przebadanych próbkach ...... 101 Wykres 24. Zawarto ść potasu w przebadanych próbkach ...... 101 Wykres 25. Zawarto ść magnezu w przebadanych próbkach ...... 101

218