Asociacioni I Gazetarëve Të Kosovës, Komuna E Lipjanit Ka Dërguar Një Tabelë Me Shpen- Zime
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
€ € € € € € PARAJA PUBLIKE E SHPENZUAR NË MEDIA-2018 Raport mbi shpenzimet financiare të institucioneve për informim publik This project is funded by EU Janar-Prill 2019 Prishtinë AUTORE: SIHANA KLISURICA DIZAJNI: ARGJIRA KUKAJ FAQOSJA: Ky projekt është përgatitur me asistencë financiare nga Bashkimi Evropian. Përmbajtja e dokumentit është përgjegjësi e partnerëve të projektit dhe nën asnjë rrethanë nuk mund të konsiderohet si pozitë reflektuese e Bashkimit Evropian. PËRMBAJTJA Hyrje 4 Metodologjia 5 Përmbledhje 6-8 Institucionet e nivelit lokal 9-32 Institucionet e nivelit qendror 33-45 Përfundime dhe rekomandime 46-47 l HYRJE Ky raport sjell të dhëna për page- “Kërkesa për rishqyrtimin e sat që institucionet e nivelit qen- çështjes duhet të shqyrtohet dror dhe lokal kanë bërë gjatë vitit brenda shtatë (7) ditësh prej 2018 në mediat vendore. Në bazë kohës së regjistrimit të kërkesës të informacioneve të mbledhura, për rishqyrtimin e çështjes”. analizës së kontratave të lidhura Një numër i institucioneve kanë mes institucioneve dhe mediave, kthyer përgjigje me një muaj përgjigjeve ndaj Kërkesës për vonesë, edhe atë pas kontaktimit Qasje në Dokumente Publike të vazhdueshëm për t’ua rikujtu- veçohet sidomos mos transparen- ar se kanë shkelur afatin ligjor. ca e institucioneve në procesin e Për të parë se sa janë shumat e përzgjedhjes dhe kontraktimit të shpenzuara dhe për çfarë arsye mediave. Nga 61 institucione tek janë bërë pagesat e caktuara, të cilat është dërguar Kërkesa për janë analizuar kontratat e gjetu- Qasje në Dokumente Publike, në ra në faqen zyrtare të Komisionit mesin e tyre 21 ministri, 38 Rregullativ të Prokurimit Publik komuna dhe Zyra e Presidentit e dhe “E-Prokurimi”. Po ashtu janë Kuvendi i Kosovës, vetëm 35 kanë marrë referenca nga raporte të kthyer përgjigje. Shumica prej ndryshme ndërkombëtare të tyre kanë dërguar tabela me cilat flasin për gjendjen e medi- shifrat e pagesave që janë bërë ave në Kosovë dhe mënyrën e për media të caktuara, por jo të financimit të tyre. gjitha institucione kanë dhënë Hulumtimi është realizuar sqarime se për çfarë arsye janë brenda periudhës 4 mujore, bërë ato pagesa. Një tjetër aspekt janar-prill 2019. që ia vlen të ceket është mos respektimi i afatit ligjor që par- ashihet në Ligjin për Qasje në Dokumente Publike1 ku në Nenin 9 në pikën 1 thuhet se: 4 1https://gzk.rks-gov.net/ActDetail.aspx?ActID=2724ipsum ll METODOLOGJIA Të gjitha të dhënat e mbledhura Më pas janë monitoruar disa në këtë raport, janë mbledhur media online dhe reklamat e brenda një periudhe katër institucioneve që ato kanë publi- mujore, prej muajit janar deri në kuar në faqet e tyre. muajin prill të vitit 2019. Për për- Pjesë e këtij hulumtimi ka qenë pilimin e raportit, gjatë periudhës po ashtu edhe analiza e kontrat- së hulumtimit janë përdorur ave që institucionet kanë lidhur metoda dhe burime të ndryshme. me media të ndryshme në vend. Fillimisht është dërguar një Kërk- Përgjigjet e ndaj Kërkesës për esë për Qasje në Dokumente Qasje në Dokumente Publike si Publike tek të gjitha institucionet dhe kontratat e gjetura kanë vendore, të pushtetit qendror dhe qenë si burime kryesore të ana- lokal. Kjo kërkesë e përpiluar në lizës që i është bërë shpenzimeve gjuhën shqipe dhe serbe për që institucionet kanë bërë në komunat me shumicë serbe, mediat vendore përgjatë vitit është dërguar përmes postës 2018. elektronike.Pas marrjes së përg- jigjes janë analizuar të dhënat e dërguar, duke i krahasuar ato më pas me kontratat e gjetura në faqen zyrtare të Komisionit Rreg- ullativ të Prokurimit. 5 lll PËRMBLEDHJA Problem i përhershëm i mediave në Kosovë mbetet qëndrueshmëria e tyre e dobët financiare. Duke pasur parasysh ekonominë e dobët të vendit, ekziston një paqëndrueshmëri e madhe financiare edhe në mediat e Kosovës. Në vend momentalisht botohen 5 Në një shtet si Kosova me më pak gazeta ditore: “Koha Ditore”, se 2 milionë banorë operojnë diku “Kosova Sot”, “Zëri”, “Bota Sot” dhe rreth 250 media vetëm online, dhe “Epoka e Re”, televizione me shtrir- 184 radio e kanale televizive (të je nacionale janë RTK, KTV, Klan licencuara në Komisionin e Pavar- Kosova, TV Dukagjini, T7, RTV21, ur për Media) dhe 5 gazeta. Tribuna. Numri i madh i mediumeve në Numri i saktë i portaleve që opero- vend, veçanërisht atyre online, jnë në vend nuk dihet saktë. është shqetësues për faktin se për Gjithashtu pothuaj secila komunë një pjesë të madhe të tyre nuk e ka televizionin e vet lokal, dhe dihet pronësia. Kjo lë hapësirë për media online që më shumë shpërndarjen e lajmeve të merren me informimin e publikut rrejshme dhe mos profesionaliz- në komunën përkatëse. Në Këshil- mit në raportim. lin e Mediave të Shkruara të Ashtu edhe siç përmendet në Kosovës janë të anëtarësuara 34 Raportin e Progresit të Komisionit media të shkruara dhe online. Evropian për vitin 2018 2në pjesën KMShK nuk ka të dhëna apo listë ku flitet për lirinë e shprehjes. Aty të mediave online në total që thuhet se “subjektet mediale operojnë në Kosovë, por ka dhënë përgjithësisht nuk janë ekonomik- një shifër të përafërt që mund të isht të qëndrueshme”. jetë rreth 250 portale, mirëpo këto të dhëna janë të pakonfirmuara. 6 2http://www.mei-ks.net/repository/docs/kosovo_report_2018_shqip.pdf Derisa theksohet se informata për E njëjta vlen edhe për portalin 4 struktura të pronësisë së mediave, “Indeksonline” i cili në fillim të veçanërisht atyre online, mbesin faqes ka reklamën e Ministrisë së të paqarta dhe shpeshherë fiktive. Bujqësisë, Pylltarisë dhe Zhvillimit Tek në fillim të vitit 2017 mediat Rural. Po ashtu edhe portalet 5 6 kanë filluar të publikojnë impre- “Gazeta Metro” e “Periskopi” kanë sumin, apo të dhënat e botuesit, të njëjtën reklamë në ballinë. Këto megjithatë mungesa e një janë vetëm disa prej mediave strategjie financiare për mediat i online që shfaqin reklamat e bën ato të varen nga burime të institucioneve në ballinat e tjera financiare gjë që lë hapësirë tyre.Ajo që vihet re është se Komu- që ato të kenë ndikim dhe të nat më shumë kanë shpenzuar mbështeten financiarisht nga para tek mediat që operojnë në subjekte politike të cilat i shfry- regjionin e asaj komune për rekla- tëzojnë mediat për t’i shtyrë për- ma dhe përcjellje të aktiviteteve të para agjendat e tyre. atij institucioni. Ndërsa për publik- Shqetësues mbetet fakti se si tek ime të konkurseve dhe shpalljeve mediat online gjen edhe reklama të tjera janë bërë pagesa tek gaze- të institucioneve të ndryshme, e tat vendore. kur më pas klikon në atë reklamë Edhe Ministritë kanë shfrytëzuar lidhja direkte bëhet me faqen e gazetat për shpallje të konkurseve institucionit. Disa media janë dhe botimeve të tjera, por sa i analizuar për dy muaj me radhë përket mediave online më shumë për të parë se sa qëndrojnë këto gjenden të specifikuara si “shër- reklama. Prej muajit shkurt e deri bime për informim publik”, apo në muajin prill, periudha që përf- edhe ndjekje të aktiviteteve të shin ky hulumtim, reklama të ministrisë së caktuar. Këto shër- institucioneve kanë qëndruar në bime shkojnë deri në pikën kur ballinat e portaleve. mediumi i caktuar ka kontratë me “Ekonomia Online” për shembull Ministrinë për të përcjellë aktivite- në këndin e reklamave, në anën e tet e ministrit përkatës. djathtë të faqes, poshtë, në atë që shkruan Reklama del logoja3 dhe emri i Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Ministrisë së Infra- strukturës dhe Komuna e Ferizajt. 3https://ekonomiaonline.com/ 4https://indeksonline.net/ 5https://gazetametro.net/ 6 https://www.periskopi.com/ 7 Kjo tregon edhe për shumat e Ajo që paraqitet më poshtë, në mëdha që institucionet shpenzo- analizën e secilës përgjigje të jnë në media dhe se si i shfry- marrë nga institucionet shihet tëzojnë ato për të promovim të qartë se ka mospërputhje infor- vetin. Në këtë rast Ministria e macionesh mes atyre që minis- Infrastrukturës mund të merret tritë apo komunat kanë dërguar si shembull për të shpjeguar më dhe kontratat e gjetura ne KRPP. mirë këtë gjendje. Është Mos transparenca dhe fshehja e institucioni i vetëm i cili Kërkesës informacioneve nga institucion- për Qasje në Dokumente Publike eve është tregues i qartë për nuk i është përgjigjur me e-mail. ndikimin që ato kanë në media Për dallim, kjo ministri ka lejuar të caktuara. qasje në dokumente vetëm me përgjigjur me e-mail. Në bazë të prezencë fizike. Fakti që përm- përgjigjeve të dërguara nga 35 bledhja financiare e shpenzi- institucione të nivelit lokal dhe meve për media e kësaj ministrie qendror totali i shpenzimeve në ka qenë e qasshme për ta anali- media për vitin 2018 është zuar për së afërmi ka mundësuar 598,917.71 euro. Kjo shumë është që gjithë këtij hulumtimi t’i jep nxjerrë në bazë të tabelave dhe kahje tjetër. informatave që Ministritë dhe Sikur të gjitha institucionet tjera Komunat e caktuara kanë dër- do ta bënin të njëjtën gjë me guar. Më poshtë janë përmbled- siguri se shifrat e shpenzimeve, hur dhe analizuar të gjitha infor- të mbledhura më poshtë, do të matat e gjetura rreth këtyre rezultonin tjera. Në këtë formë ka shpenzimeve që institucionet e qenë e mundur që të analizohen Kosovës kanë bërë në mediat të gjitha pagesat e bëra, vendore. përkundër faktit se zyrtarë të kësaj ministrie janë munduar t’i fshehin disa prej tyre duke i nën- vizuar si shpenzime të detyrueshme e po ashtu edhe vendosjen e një letre mbi shifrën reale. 8 KOMUNAT 1.KOMUNA E SHTIMES Përgjatë vitit 2018 del se Komuna e Shtimes ka shpenzuar 4,214.70 euro në publikime, shpallje dhe njoftime. Nga muaji i dytë i vitit 2018 kjo komunë ka shpenzuar paratë në reklama e konkurse në shumën minimale prej 34 euro deri në atë maksimale prej 560.