RICKY

W KINACH 27 listopada 2009

DYSTRYBUCJA W POLSCE

ul. Zamenhofa 1, 00-153 Warszawa tel.: (+4822) 536 92 00, fax: (+4822) 635 20 01 e-mail: [email protected] http://www.gutekfilm.com.pl

Ricky

re żyseria François Ozon

scenariusz François Ozon na podstawie opowiadania Rose Tremain

zdj ęcia Jeanne Lapoirie

muzyka Philippe Rombi

efekty specjalne Pascal Molina

dźwi ęk Brigitte Taillandier

scenografia Katia Wyszkop

kostiumy Pascaline Chavanne

wyst ępuj ą

Sergi Lopez Paco Alexandra Lamy Katie Jean-Claude Bolle-Reddat Arthur Peyret Ricky Melusine Mayance Lisa Andre Wilms Doctor

producent Claudie Ossard Chris Bolzli

produkcja Francja

koprodukcja Włochy

Francja/Włochy rok produkcji: 2009 czas trwania: 90 min. 35 mm – 1.85:1 – Dolby Digital

2 Kiedy Katie, zwyczajna kobieta, poznała Paco, zwyczajnego m ęż czyzn ę, wydarzyło si ę co ś magicznego i cudownego: zakochali si ę w sobie. A owocem ich miło ści jest nadzwyczajne dziecko: Ricky.

Zwyczajne spotkanie dwojga ludzi staje si ę pocz ątkiem niezwykłej historii … Katie, jest samotn ą matk ą, na co dzie ń pracuj ącą w fabryce. Pewnego dnia na jej drodze staje Paco. Zakochuj ą si ę w sobie niemal od pierwszego wejrzenia. Wkrótce potem na świat przychodzi Ricky. I gdy wydaje si ę, że ich szcz ęś ciu ju ż nic nie mo że przeszkodzi ć, nagle okazuje si ę, że chłopiec jest do ść niezwykłym dzieckiem. Miło ść Katie i Paco zostaje wystawiona na prób ę…

GŁOSY PRASY

Elementy składaj ące si ę na typowe „kino społeczne” Ozon układa jednak inaczej., błyskotliwie graj ąc z naszym poczuciem prawdopodobie ństwa. W brzydk ą, standardow ą rzeczywisto ść ni st ąd, ni zow ąd wkracza bajka rodem z E.T.

Tadeusz Sobolewski, „Gazeta Wyborcza”

Ozon zmienia całkowicie narracj ę, zabieraj ąc widzów w przeja żdżkę na karuzeli stylów i motywów. Od dramatu do komedii, od fantazji do absurdu - Ozon spełnia ka żde oczekiwania publiczno ści. (...). Jego sposobem na film okazało si ę pomieszanie rzeczywisto ści z fikcj ą, wypróbowane ju ż we wcze śniejszym Basenie .

Sergio Marx, „Cafe Babel”

Po raz pierwszy Ozon ucieka si ę do efektów specjalnych. Jego sposób ukazywania wydarze ń nadprzyrodzonych przypomina styl M. Night Shyamalana.

Ozon stawia te ż na zdolno ść widza do uwierzenia w niemo żliwe. W miar ę jak akcja filmu posuwa si ę do przodu, obraz staje si ę coraz ja śniejszy a ton filmu coraz l żejszy. Nawet, je śli i tu pojawiaj ą si ę strefy cienia, Ricky jest prawdopodobnie najbardziej optymistycznym filmem Ozona, daje poczucie, ze szcz ęś liwa miło ść jest – wreszcie - mo żliwa.

Ricky potwierdza, że François Ozon, to jeden z najciekawszych francuskich re żyserów obecnych czasów. Ma si ę tylko ochot ę, by nie przestawał nas zaskakiwa ć.

Romain Le Vern, „DVDrama”

Ricky to film świe ży i oryginalny. Najbardziej komercyjny projekt Ozona od czasu Basenu.

Lee Marshall, „Screen Daily”

Zaskakuj ąca mieszanka realizmu, ba śni, i nietypowej komedii.

Na pocz ątku obraz ten kojarzy si ę z dziełami braci Dardenne, jednak w drugiej połowie hołduje ju ż bardziej Cronenbergowi, Lynchowi, Burtonowi i Gilliamowi, ze szczypt ą - jak że niezb ędnego - humoru Prestona Sturgesa. 3

Tę oszałamiaj ącą zmian ę tempa łagodzi nieco ście żka d źwi ękowa Philippe’a Rombiego, która ju ż na wst ępie delikatnie podsuwa motywy rodem z Dziecka Rosemary , nast ępnie przechodzi w tematy typowo Hitchcockowskie, by w końcu, podczas spektakularnego trzeciego aktu, pastiszowa ć wzniosłe tony znane z filmów Spielberga.

„THR.com”

Ricky to zaskakuj ąca hybryda - wzruszaj ący obraz zmaga ń pracuj ącej matki we współczesnej Francji, i instytucji rodziny w ogóle, z domieszk ą elementu fantastycznego.

Andrew Grant, „Variety”

Najlepiej ogl ąda ć „Ricky” Francoisa Ozona - cudown ą bajk ę zainspirowan ą nowel ą Rose Tremain - nic o niej uprzednio nie wiedz ąc.

Gdy publiczno ść zaczyna si ę ju ż oswaja ć z my ślą, że za moment ujrzy histori ę o zazdro ści i chaosie, jaki potrafi wywoła ć przyj ście na świat dziecka, Ozon całkowicie zmienia ton. Na pierwszy plan wysuwa si ę studium mieszanki zachwytu i niepokoju, z jak ą witamy zjawiska niewytłumaczalne oraz obraz siły matczynego instynktu.

„IFC”

Nowe dzieło francuskiego re żysera Francoisa Ozona to mieszanka ba śni i filmu obyczajowego. Sprawia wra żenie jakby zrobili go bracia Dardenne do spółki z Waltem Disneyem.

„indieWire”

François Ozon zrealizował zadziwiaj ący film ł ącz ący elementy nadprzyrodzone ze zwykł ą rzeczywisto ści ą. Jest w nim tyle niespodzianek, że jest i na co popatrze ć i z czego si ę po śmia ć.

Nicolas Bardot, “Film de Culte”

WYWIAD Z FRANÇOISEM OZONEM

Punktem wyj ścia dla filmu „Ricky", było krótkie opowiadanie angielskiej pisarki, Rose Tremain...

W Anglii opowiadanie znane jest pod tytułem „ Ćma", przywołuj ąc na my śl nocne motyle, ślepo pod ąż aj ące w stron ę światła. Z kolei francuska wersja nosi tytuł „Leger comme l'air" (w wolnym tłumaczeniu, „Lekki jak powietrze"). Opowiadanie, od razu mi si ę spodobało, jednak nie byłem pewien czy b ędę w stanie je zaadaptowa ć. Jest ono bardzo krótkie, a jego styl przypominał mi „Rosette" braci Dardenne. Bohaterami s ą biedni, nieuprzywilejowani biali ludzie, żyj ący w przyczepie kampingowej, w samym sercu Stanów Zjednoczonych. To wła śnie z powodu usytuowania akcji, nie byłem do ko ńca przekonany w jaki sposób mam podej ść do przedstawionej historii, jak sprawi ć, by stała si ę

4 moj ą własn ą. I chocia ż podobał mi si ę sposób w jaki niezwykłe wydarzenia wpływały na ponur ą egzystencj ę bohaterów, to jednak elementy fantastyczne mnie przera żały. To wszystko sprawiło, że z pocz ątku w ątpiłem w mo żliwo ść przeło żenia historii na j ęzyk filmu. Jednak w ko ńcu zdałem sobie spraw ę, że tym, co najbardziej zachwyciło mnie w nowelce nie były wcale elementy fantastyczne, ale sposób w jaki opowiada o rodzinie, o naszym w niej miejscu, a tak że o tym jak nowy członek – partner czy te ż dziecko – mo że zatrzasn ąć jej stabilnymi podstawami.

W filmie, nieustannie mieszasz komedi ę z fantazj ą i surowym realizmem. Czasami widz nie wie, czy ma si ę śmia ć czy raczej skuli ć si ę ze strachu.

W sposobie pisania Rose Tremain kryje si ę pewna ironia, która koresponduje z moj ą własn ą, bardzo zale żało mi na przeniesieniu jej do filmu. Za ka żdym razem gdy historia staje si ę zbyt „nieprawdziwa" lub dziwaczna, wprowadzane s ą elementy humoru i dystansu, aby uwolni ć napi ęcie, tak by scena miała sens. Dla Katie i jej córki ogromn ą przyjemno ść sprawia opiekowanie si ę Rickym, tym nadzwyczajnym dzieckiem. Mam nadziej ę, że ta rado ść stanie si ę równie ż udziałem samej widowni. To naprawd ę zabawne zobaczy ć, jak zwyczajne emocje pojawiaj ą si ę w sytuacjach kompletnie nienormalnych. Ka żdy rodzic jest zachwycony pierwszym u śmiechem swojego dziecka, w takim samym stopniu jak jego jak bekni ęciem czy te ż pierwszymi krokami. Inno ść Ricky'ego tylko podkre śla tego typu zachowanie. Katie ani przez chwil ę nie postrzega inno ści swego syna jako oznaki niepełnosprawno ści. Według niej jest ona prawdziwym darem. Wydaje si ę jej wr ęcz zabawna, czerpie z niej niesamowit ą rado ść .

Wzrost i fizyczno ść Ricky'ego tylko podkre ślaj ą jego niezwykło ść .

Arthur, czyli chłopiec który wcielił si ę w posta ć Ricky'ego, jest du żym i pi ęknym dzieckiem. Jego wzrost jest tym bardziej zauwa żalny, gdy obok niego pojawia si ę Melusine, która w filmie gra jego starsz ą siostr ę. Melusine jest bardzo drobna. W filmach dzieci s ą cz ęsto idealizowane. Prawie nigdy nie pojawiaj ą si ę na ekranie w chwili gdy płacz ą, s ą głodne czy te ż brudne... dlatego dla mnie niezwykle wa żnym, było pokazanie dziecka jako prawdziwego bohatera, wyra żaj ącego swojego potrzeby i emocje. Moja współpraca z Arthurem, nie ró żniła si ę zbytnio od tej z pozostałymi aktorami, wyst ępuj ącymi w filmie, po prostu dokładnie obja śniałem mu, czego oczekuj ę w danej scenie. Oczywi ście w trakcie realizacji filmu, musieli śmy uwzgl ędni ć i dostosowa ć si ę do harmonogramu dnia Arthura, czyli pory karmienia i drzemek. Najzabawniejsze w tym wszystkim jest to, że niezwykle powa żnie podszedł on do swojej roli, z sceny na scen ę stawał si ę coraz lepszy, co pozwoliło nam zako ńczy ć zdj ęcia kilka dni przed wyznaczonym terminem. Zazwyczaj potrzebował on 3 lub 4 uj ęć, by zagra ć dokładnie tak, jak to zaplanowałem.

W filmie wielokrotnie mamy do czynienia z elipsami, szczególnie na pocz ątku filmu.

Elipsy pomagaj ą widzowi w przechodzeniu przez kolejne stadia typowej love story : samotno ść , spotkanie, budowanie zwi ązku, mała dziewczynka czuje si ę odrzucona, narodziny dziecka. To bardzo wa żne, aby przenie ść widza w sam środek ukazanej historii: przyj ście na świat Ricky'ego.

5 Dlaczego zdecydował si ę Pan rozpocz ąć film od sceny, w której Katie rozmawia z pracownikiem socjalnym, by chwil ę potem przej ść do retrospekcji.

Wiedziałem, że ten świadomy wybór sprowokuje wiele interpretacji i bardzo mi si ę to podoba. Przede wszystkim, zale żało mi na zapewnieniu widzom swobody w reagowaniu na wydarzenia ukazane w filmie. Chciałem, aby ka żdy z nich pokusił si ę o interpretacj ę, wykorzystuj ąc przy tym własne do świadczenia. Według mnie, wspomniana scena ma miejsce mniej wi ęcej w połowie ła ńcucha zdarze ń, gdy Paco postanawia opu ści ć Katie, zostawiaj ąc j ą sam ą z dwójk ą dzieci. Zale żało mi na ukazaniu matczynej odwagi w przełomowym dla tej kobiety momencie, gdy zaczyna ona w ątpi ć w siebie jako matk ę i powa żnie zastanawia si ę nad oddaniem swego dziecka rodzinie zast ępczej. Ukazanie tych wydarze ń na samym pocz ątku filmu, pozwoliło mi jednoznacznie okre śli ć sytuację socjaln ą bohaterów i zasygnalizowa ć powracaj ący temat wi ęzów matczynych. Podobał mi si ę tak że pomysł zabawy z oczekiwaniami widzów dotycz ących pojawiaj ących si ę w filmie retrospekcji. Realizm sceny daje nam złudne wra żenie, że obejrzymy dramat rodzinny. W ten sposób obecno ść elementów fantastycznych tym bardziej zaskakuje.

„Ricky”, to film opowiadaj ący o rodzinie, jednak główn ą bohaterk ą jest kobieta…

Uwielbiam portretowa ć kobiety, a przy okazji tego filmu chciałam równie ż zgł ębi ć temat macierzy ństwa, ale w zupełnie inny sposób, ni ż miało to miejsce w moim wcze śniejszym obrazie „Zauwa ż morze”. Tam dwa aspekty instynktu macierzy ńskiego zilustrowane zostały przez dwie ró żne kobiety: dobr ą matk ę i zł ą matk ę. W „Rickym’ te dwa aspekty ł ączy w sobie posta ć Katie, a w miar ę rozwoju wydarze ń widz staje si ę świadkiem zło żonej ewolucji jej macierzy ńskich impulsów. Na pocz ątku Katie, zachowuje si ę jak lwica, staraj ąca si ę za wszelk ą cen ę ochroni ć swoje młode, pó źniej z kolei staje si ę raczej zabawn ą mam ą, nieustannie bawi ącą si ę ze swoimi dzie ćmi, w sposób w jaki najmłodsi bawi ą si ę zabawkami. W ko ńcu staje si ę matk ą, która w nagły i bolesny sposób została skonfrontowana z szar ą rzeczywisto ści ą.

Jak si ę Panu wydaje: czy instynkt macierzy ński jest bardziej skomplikowany ni ż rodzicielski?

Z pewno ści ą jest bardziej interesuj ący. Cz ęsto dziecko w odczuciu kobiety jest swego rodzaju przedłu żeniem jej samej. Od zawsze fascynował mnie psychologiczny wymiar narodzin, tak samo jak organiczna ni ć ł ącz ąca matk ę z dzieckiem. Z drugiej strony ojciec, Paco, jest niezwykle zło żon ą postaci ą, zupełnie inaczej ni ż w opowiadaniu, gdzie powraca jedynie z powodu pieni ędzy. Chciałem pogł ębi ć relacj ę pomi ędzy kobiet ą a m ęż czyzn ą. To prawda, że Paco chce wyci ągn ąć pieni ądze od dziennikarzy w zamian za mo żliwo ść kontaktu z Rickym, ale jego motywacje nie s ą czysto cyniczne, poniewa ż za zdobyte pieni ądze chce kupi ć dom, w którym mogliby zapewni ć Ricky’emu lepsze warunki wychowawcze. Oczywi ście, Paco powraca dopiero wtedy, gdy okazuje si ę że jego syn jest niezwykłym dzieckiem. Jednak nie można zapomnie ć, że miał bardzo niewiele czasu na to, by jego rodzicielskie odczucia mogły si ę w pełni rozwin ąć , poniewa ż Katie bardzo szybko wykluczyła go z życia ich dziecka. Wydaje mi si ę, że w dzisiejszych czasach zbyt cz ęsto mamy do czynienia z ojcami, którzy czuj ą si ę po prostu odrzuceni, dlatego te ż motyw ten został bardzo silnie zaakcentowany w filmie.

6 Dlaczego zaanga żował Pan Sergii Lopeza do roli Paco?

Ju ż od dawna chciałem z nim współpracowa ć. Pracuj ąc nad scenariuszem cały czas my ślałem o tym, że Sergi byłby idealny do roli Paco. Sergi jest niezwykle subtelnym i zmysłowym aktorem, jest co ś kobiecego w sposobie w jaki si ę porusza, jednocze śnie jest on bardzo m ęski, co z kolei jest niezwykle atrakcyjne dla kobiet i daje im poczucie bezpiecze ństwa. Paco, w wykonaniu Sergia, jest ambiwalentny i ludzki, chocia ż na papierze wydawał si ę postaci ą wył ącznie negatywn ą.

Jak wygl ądała współpraca z Alexandr ą Lamy?

Gdy zobaczyłem j ą na ekranie telewizora w filmie „A guy, a girl”, pomy ślałem że jest niezwykle interesuj ącą aktork ą, posiada talent komediowy. Przypominała mi amerykańskie aktorki ze screwball comedies , jednocze śnie czułem, że sprawdziłaby si ę tak że w rolach dramatycznych. Byłem przekonany, że dzi ęki niej widzowie uznaj ą histori ę przedstawion ą w filmie, za bardziej wiarygodn ą. Przygotowuj ąc Alexandr ę do roli Katie, chciałem aby przede wszystkim oswoiła si ę z cisz ą i samotno ści ą.

Czy Alexandra nie miała nic przeciwko wyst ępowaniu bez makija żu?

Alexandra wiedziała o tym zanim rozpocz ęli śmy zdj ęcia i nie miała z tym najmniejszego problemu, poniewa ż nie nale ży do narcystycznych aktorek. Nie chciałem, aby posta ć Katie była uwodzicielska, zale żało mi na tym, by zobaczy ć jej skór ę, ciało bez idealizowania, zbytniego upi ększania... chciałem, by pozostała jak najbardziej naturalna. Jednocze śnie chciałem ukaza ć pi ękno obrze ży miasta, gdzie mieszka Katie. Próbowałem poł ączy ć realizm z pewn ą dawka stylizacji. Chciałem zwróci ć uwag ę widza na pochodzenie Katie, poniewa ż pozwoliło mi to na zaakcentowanie problemu „zamknięcia w sobie”, które obecne jest w ka żdej rodzinie. Gdyby Katie wywodziła si ę z średnio zamo żnej rodziny, z pewno ści ą skonsultowałby si ę w sprawie Ricka ze specjalist ą. Jednak ona woli ukrywa ć dziecko, poniewa ż nie czuje si ę cz ęś ci ą systemu. Pojawienie si ę Ricka w jej życiu, jest jak wygrana na loterii. Dziecko staje si ę źródłem bogactwa, zarówno w znaczeniu dosłownym i przeno śnym, którym nie chce si ę z nikim dzieli ć.

Czy wykorzystanie efektów specjalnych w filmie, było w Pana odczuciu przeszkod ą?

Musz ę przyzna ć, że gdy prace nad projektem były jeszcze na etapie przygotowa ń, byli śmy troch ę zdenerwowani. Efekty specjalne + dziecko to bardzo du że utrudnienie. Jednak gdy przyst ąpili śmy do realizacji, okazało si ę że wszystko idzie jak po ma śle. Lubi ę si ęga ć po efekty specjalne, gdy s ą one absolutnie integraln ą cz ęś ci ą filmu, tak jak miało to miejsce w filmie Jacka Arnolda Człowiek, który si ę nieprawdopodobnie zmniejsza , który stał si ę dla mnie punktem odniesienia w trakcie realizacji.

Imi ę Ricky nie brzmi zbyt realistycznie w odniesieniu do kontekstu filmu.

Dziecko, w opowiadaniu Rose Tramain, nazywa si ę Ricky. Gdy przyst ąpiłem do adaptacji, postanowiłem go nie zmienia ć, pod koniec po prostu sie do niego przyzwyczaiłem. Zgadzam si ę, że dla wielu imi ę to mo że wyda ć si ę staro świeckie i brzmi do ść zabawnie. Jednak we mnie wywołuje wspomnienie starych ameryka ńskich seriali, które ogl ądałem w dzieci ństwie,

7 a poniewa ż w filmie imi ę dla dziecka wybrała Lisa, mo żna by uzna ć że cała historia jest wytworem jej wyobra źni...

FRANÇOIS OZON

Enfant terrible francuskiej kinematografii. Jeden z najciekawszych francuskich re żyserów młodego pokolenia. Rozpoznawalny styl jego filmów i podejmowanie obsesyjnych tematów przyczyniły si ę do zainteresowania ze strony krytyki. Dzi ś jest bardziej popularny i przychylniej oceniany poza granicami swojego kraju. Cho ć wydaje si ę to dziwne, francuska prasa nie mo że mu wybaczy ć ci ągłego przekraczania granic i skłonno ści do prowokowania.

François Ozon urodził si ę 15 listopada 1967 roku w Pary żu. Miło ści ą do kina zaraził go ojciec, który z pasj ą rejestrował na ta śmie 8mm fragmenty z życia rodzinnego i organizował seanse filmowe, podczas których wspólnie ogl ądano jego dokonania. Ozon nie wahał si ę, wybieraj ąc kierunek studiów. Jest absolwentem wydziału filmoznawstwa na Sorbonie i słynnej szkoły filmowej FEMIS. Swoj ą przygod ę z re żyseri ą zaczynał od filmów krótkometra żowych. Kilka z nich zostało nagrodzonych na mi ędzynarodowych festiwalach (Léopard de Domain na MFF Locarno 1996 za „Une robe d’été” , nagroda na festiwalu w Avignon za „Scènes de lit”). Ju ż wówczas w jego twórczo ści pojawiły si ę tematy znane z pó źniejszych, długometra żowych filmów: fascynacja fizyczno ści ą i seksualno ści ą, obsesja śmierci, skłonno ść do przekraczania wszelkich tabu, odrzucanie przyj ętych norm społecznych. Ozon nie si ęga po nie z czystej potrzeby epatowania i wywoływania skandalu. Szokuj ąc, chce pokaza ć, że ludzka psychika jest skomplikowana, a ten, kto j ą zgł ębia nie mo że cofa ć si ę przed podejmowaniem niewygodnych tematów. By co ś odkry ć, trzeba wypa ść z utartych kolein. Jaka jest prawdziwa natura człowieka? Odpowiedzi na to pytanie Ozon obsesyjnie szuka w swoich filmach. Ł ącz ąc wizualny minimalizm z upodobaniem do czarnej groteski i makabry, wprowadza dra żni ący dysonans, który, cho ć mo że by ć irytuj ący dla widza, nie pozwoli mu pozosta ć oboj ętnym.

Pierwszy pełnometra żowy film Ozona – „Sitcom” – brał udział w Mi ędzynarodowym Tygodniu Krytyki w Cannes w 1998 roku. Kolejny, „Gouttes d’eau sur pierres brûlantes”, otrzymał nagrod ę Teddy na festiwalu w Berlinie w 2000 roku. Dwa lata pó źniej na tym samym festiwalu obsada aktorska filmu „8 kobiet” otrzymała specjalnego Srebrnego Nied źwiedzia za wkład artystyczny, a film nagrodzili tak że obecni tam dziennikarze. Najnowszy film, „Angel”, zamykał tegoroczny festiwal w Berlinie i był nominowany do nagrody Złotego Nied źwiedzia. Ozon jest scenarzyst ą wszystkich swoich filmów.

Wybrana filmografia:

Filmy krótkometra żowe: Filmy pełnometra żowe: 1988 - Photo de famille 1998 - Sitcom 1988 - Les Doigts dans le ventre 1999 - Les Amants criminels / Criminal Lovers 1991 - Une goutte de sang 1999 - Gouttes d'eau sur pierres brulantes / 1991 - Le Trou madame Water Drops On Burning Rocks 1991 - Peau contre peau 2000 - Sous le sable / Under the Sand 1991 – Un Deux plus 2002 - 8 kobiet / 8 femmes 1992 - Thomas reconstitué 2003 - Basen / Swimming Pool 1993 - Victor 2004 - 5X2 1994 - Une rose entre nous 2005 - Czas, który pozostał/ Time to leave 1994 - Action vérité / Truth or Dare 2007 - Angel/ The Real Life of Angel Deverell 1995 - La Petite mort 2009 - Ricky 1996 - Une robe d'été / A Summer Dress 1997 - Regarde la mer / See the Sea 1997 - Scenes de lit 1998 - X 2000 2006 - A curtain raiser

8