H10 Recreatievisie Appelscha H10 Recreatievisie Appelscha O O S T S T E L L I N G W E R F

ooststellingwerf h10 recreatievisie appelscha H10 recreatievisie appelscha o o s t s t e l l i n g w e r f

120 STRUCTUURVISIE OOSTSTELLINGWERF 2010-2020-2030 15 september 2009 gemeente ooststellingwerf & BMC & SAB adviesgroep H10 recreatievisie appelscha o o s t s t e l l i n g w e r f

Groeten uit Appelscha!

Toekomst van een aangename, actieve en avontuurlijke omgeving

Nederland is een druk en dichtbevolkt land. De afgelopen decennia is Nederland sterk verstedelijkt waarbij stedelijke gebieden elkaar zelfs overlappen. We spreken tegenwoordig zelfs van stadsre- gio’s. Echter, in het noorden van Nederland heeft deze ontwikkeling minder sterk doorgezet dan in de rest van het land (zie afbeelding). Veel natuurgebieden en cultuurlandschappen zijn hierdoor bewaard gebleven. In het noorden vindt men nog rust en ruimte, iets wat schaars is geworden in Nederland. Rust en ruimte zijn kwaliteiten die zeker niet onderschat mogen worden in de huidige drukke en soms hectische samenleving. De centrale ligging van de gemeente Ooststellingwerf in dit rustige noorden is dan ook een van haar belangrijkste recreatieve kwaliteiten. Daarnaast is er rond de gemeente een groot aanbod van recreatieve trekkers aanwezig zoals de Friese meren, enkele nationale parken (waaronder de Weerribben), gevangenismuseum Veenhuizen en de stad Gronin- gen om er maar een paar te noemen (zie afbeelding). Kernen als Oldeberkoop, Fochteloo, Ravens- woud, maar zeker ook Appelscha zijn zelf al de moeite waard voor een recreatief bezoek, maar hebben daarnaast dus als voordeel dat al deze recreatieve trekkers binnen handbereik liggen. Deze kernen kunnen daarom als uitstekende uitvalsbasis fungeren voor recreatie in het noorden.

Appelscha ligt in het rustige hart van Noord Nederland, te midden van de middelgrote steden Drachten, Assen, Hoogeveen, Meppel, Steenwijk, Wolvega en Heerenveen en op grotere afstand van de grotere steden Groningen, Emmen, Zwolle en Leeuwarden. Het bestaande wegennetwerk zorgt voor een soepele verbinding met deze steden met reistijden die liggen tussen de 30 en de 60 minuten. Appelscha ligt in een open, rustig gebied met volop cultuurhistorie en een variatie aan landschappen, natuurgebieden en nationale parken in de directe omgeving. Dit vormt het recreatieve kapitaal van Appelscha en omgeving. Appelscha heeft mede hierom de kans om zich te ontwikkelen tot de noordelijke poort van het Drents- Friese Wold. Tegelijkertijd zijn er kansen voor Appelscha als schakel tussen het Drents-Friese Wold en het Fochteloërveen. De recreatieve infrastructuur komt in Appelscha samen op de Boerestreek, de pleka b waar het dorp Appelscha grenst aan het Drents-Friese Wold. De Boerestreek is al enkele decennia de plek waar schoolreisjes en schoolkampen naar toe gingen. De speeltuin, het dierenparkje, de bossen, de c zandduinen en de terrassen hebben veel bezoekers getrokken. Anno 2009 is dit helaas vergane glorie en e d is de Boerestreek aan een nieuwe toekomst toe. Dit hoofdstuk beschrijft zowel de toekomstige ontwikkeling van Appelscha en omgeving als de nieuwe toekomst van de Boerestreek. Dit hoofdstuk gaat eerst in a op vigerend en relevant beleid en beschrijft daarna vijf strategieën die samen het overkoepelendeb doel f van deze recreatievisie verwoorden. Daarna worden deze strategieën ruimtelijk vertaaldc in zeven zones van ontwikkeling. Dit hoofdstuk gaat verder in op een van de belangrijkste locaties voor de recreatie: e d de Boerestreek. Tenslotte zet het hoofdstuk uiteen hoe de diverse inloopavonden die in het kader van de structuurvisie zijn gehouden van invloed zijn geweest op deze recreatievisie.

verklaring f Regio Ooststellingwerf Stad Groningen

Nationale Parken: Elf Steden gebied a) Alde Feanen a b) Drentsche Aa Giethoorn b c) Drents - Friese Wold d) Dwingerderveld De Friese meren c (+ Ooster- en Westerzand) e d e) De Weerribben - Wieden Waddengebied en Randmeren verklaring f) De Sallandse Heuvelrug

Regio Ooststellingwerf Stad Groningen

Nationalef Parken: Elf Steden gebied a) Alde Feanen b) Drentsche Aa Giethoorn c) Drents - Friese Wold d) Dwingerderveld De Friese meren (+ Ooster- en Westerzand) e) De Weerribben - Wieden Waddengebied en Randmeren f) De Sallandse Heuvelrug

verklaring In het noorden vindt men nog rust Rond de gemeente Ooststellingwerf is er een groot aanbod aan Regio Ooststellingwerf Stad Groningen Het recreatieve kapitaal in en om Appelscha. en ruimte. recreatieveNationale Parken: trekkers. Elf Steden gebied a) Alde Feanen b) Drentsche Aa Giethoorn c) Drents - Friese Wold d) Dwingerderveld De Friese meren (+ Ooster- en Westerzand) e) De Weerribben - Wieden Waddengebied en Randmeren f) De Sallandse Heuvelrug gemeente ooststellingwerf & BMC & SAB adviesgroep STRUCTUURVISIE OOSTSTELLINGWERF 2010-2020-2030 15 september 2009 121 H10 recreatievisie appelscha o o s t s t e l l i n g w e r f

Relevant Beleid

Recreatie rond Appelscha is een thema waarover al eerder beleid is gemaakt en dat nauw verbonden is met het thema landschap, waarover eveneens reeds veel beleidsmatige aandacht is geweest. Hieronder volgt daarom een samenvatting van het meest relevante beleid met betrekking tot landschap en recreatie in en om Appelscha.

Landschapsbeleidsplan Zuidoost Friesland 2004-2014

In 2004 is het intergemeentelijke Landschapsbeleidsplan Zuidoost Fries- land voor de gemeenten Ooststellingwerf, Opsterland, Heerenveen en Weststellingwerf vastgesteld. Het plan geeft handvatten voor de ontwikkeling van het landschap. Deze Structuurvisie voor de gemeente Ooststel- lingwerf sluit aan bij het beleid van het landschapsbeleidsplan en borduurt daar op voort. Het landschapsbeleidsplan zet uiteen welke landschapstypen in het gebied voorkomen, welke ontwikkelingen er spelen met betrekking tot het landschap en geeft advies over verdere aanpak.

Ooststellingwerf wordt gekenmerkt door een grote mate aan verscheidenheid van overwegend redelijk goed herkenbare landschapstypen. In samenhang met diverse grootschalige natuurgebieden als het Drents-Friese Wold, het Fochteloërveen en de beekdalen, vormt het een landschappelijk waardevol gebied dat duurzaam in stand moet worden gehouden. Land- schapsversterking zal vooral plaatsvinden daar waar landschappelijke structuren zwak zijn en daar waar toekomstige recreatieve ontwikkelingen en stedelijke uitbreidingen er aanleiding voor vormen. In het Landschaps- beleidsplan wordt het gebied Appelscha en omgeving verdeeld in vijf landschappen; de woudontginningen van Elsloo en Fochteloo, de heide- en broekontginningen van het Drents-Friese Wold, Kannedemeer en De Schaopedobbe, de essencomplexen van Appelscha, de hoogveenontginningen van Ravenswoud en het Fochteloërveen en de beekdalen van het Kleindiep, het Grootdiep en de Oude Willem.

De kenmerkende houtsingels in de woudontginningen bij Elsloo en Foch- teloo zijn door de schaalvergroting in de landbouw deels verdwenen. Mid- dels het stimuleren van de aanleg van singels en bosstroken haaks op de ontginningsas herleeft het zo kenmerkende kleinschalige karakter van dit gebied. Vooral in relatie tot de beoogde recreatieve ontwikkelingen rond het Drents-Friese Wold vormt de beoogde landschapsversterking een ver- eiste. De vaak jonge heide- en broekontginningen worden gekenmerkt door grote open gebieden met enige hoogteverschillen. Het behouden van de openheid van deze gebieden is landschappelijk gezien gewenst omdat er zo een duidelijk contrast blijft bestaan met de kleinschalige woudontginningen in het gebied. Om het Nationaal Park te ontlasten wordt de randzone om het Drents-Friese Wold attractiever gemaakt. Door de aan- plant van nieuwe bospercelen krijgt het bos een multifunctioneel karakter. Hierbij is het van belang dat de structuur van open ruimtes tussen de bos- vlakken behouden blijft. Natuurlijk graslandbeheer kan de natuurwaarden verhogen, zeker als afronding van het bestaande natuurgebied. De essen rond Appelscha zijn landschappelijk waardevol omdat dit een oud cultuur- Landschapbeleidsplan Zuidoost Friesland 2004-2014 met gemeentegrenzen gemeente Ooststellingwerf.

122 STRUCTUURVISIE OOSTSTELLINGWERF 2010-2020-2030 15 september 2009 gemeente ooststellingwerf & BMC & SAB adviesgroep H10 recreatievisie appelscha o o s t s t e l l i n g w e r f landschap betreft. Duurzame instandhouding van dit landschaps- In het Landschapsbeleidsplan komen ook twee landinrichtingsplan- Recreatieve Marketingvisie Appelscha en de Boerestreek type heeft hoge prioriteit. Daarvoor zullen het reliëf, de houtwallen nen van de Dienst Landelijk Gebied aan bod die van belang zijn en de singels behouden en waar nodig beschermd worden. De voor het gebied Appelscha en omgeving. Ze komen mede voort De gemeente Ooststellingwerf worstelt al geruime tijd met de vraag hoe Appelscha weer een toeristische aanwezige steilranden moeten zoveel mogelijk begroeid blijven. De uit het eerdere ROM beleid voor Zuidoost Friesland, namelijk het trekpleister kan worden. Na een succesvolle periode is er een aantal jaren weinig aandacht besteed oorspronkelijke begrenzing met het beekdal en de kenmerkende gebied van het Fochteloërveen en het gebied tussen Oosterwolde, aan de vernieuwing van het toeristische product in Appelscha. Het verplaatsen van attractiepark Duinen kleinschaligheid zullen zichtbaar in het landschap liggen middels de Elsloo en Appelscha. Zathe van de recreatieboulevard Boerestreek naar de rand van Appelscha vergrootte het probleem. Ook aanleg van perceelsrandbeplantingen langs de esranden. Ravens- het ontmantelen van het Miniatuurpark betekende een verarming van het toeristisch product. Het advies- woud is een zowel landschappelijk als cultuurhistorisch waardevol Het gebied Fochteloërveen heeft een oppervlakte van 4.500 hec- bureau LAgroup heeft in 2005 in opdracht van de gemeente een toeristische marketingvisie opgesteld: element binnen de hoogveenontginningen. De herkenbare ontgin- tare. In het plan van aanpak ROM van Zuidoost Friesland is voor de “Recreatieve Marketingvisie Appelscha en de Boerestreek”. Samen met lokaal en regionaal betrokken ningsstructuur, het wijken patroon, het verkavelingspatroon en de dit gebied een EHS uitbreiding van ruim 550 hectare opgenomen. organisaties zijn de sterke punten van Appelscha in drie concrete ontwikkelingslijnen vertaald: Appel- laanbeplantingen, dienen duurzaam in stand te worden gehouden. Hierin staan de versterking en ontwikkeling van hoogveenkernen, scha Actief, Appelscha Avontuurlijk en Appelscha Aangenaam. Deze lijnen zijn mede afgestemd op de Het landschappelijk contrast dat aanwezig is tussen het landbouw- het terugdringen van verdroging en het hydrologisch loskoppelen doelgroepen waarop Appelscha zich moet richten. De marketingvisie vormt de inhoudelijke en program- gebied, het hoogveenreservaat Fochteloërveen en de randzone en van het Fochteloërveen centraal. Deze voorstellen zijn door de pro- matische basis van de Bestuursovereenkomst Ontwikkelagenda Appelscha en omstreken (zie hierna). de bossen van Ravenswoud zal duidelijk in het landschap herken- vincie overgenomen in het Natuurbeleidsplan Fochteloërveen. Voor Marketingvisie en bestuursovereenkomst vormen op hun beurt samen de basis voor deze recreatievisie. baar zijn. De beekdalen Grootdiep en Kleindiep zijn slecht herken- dit gebied gelden de natuurdoelstellingen ‘nagenoeg natuurlijk’ baar in het landschap. Met de aanleg van opgaande beplantingen (weinig beheer nodig) en ‘begeleid natuurlijk’ (meer beheer nodig). De marketingvisie geeft aan dat het “vijf voor twaalf is en dat het productaanbod van Appelscha al lan- langs de esranden en plaatselijk ontwikkeling van wilgenstruweel, Dit houdt in dat er op langere termijn wordt gestreefd naar een ger aan vernieuwing toe is”. Verder geeft de marketingvisie aan dat de markt veeleisender wordt en dat riet en ruigte kan de herkenbaarheid worden vergroot. Daarnaast meer natuurlijk landschap met een verscheidenheid aan bostypen de concurrentie, zowel in kwantitatieve als in kwalitatieve zin, toeneemt. Appelscha zit al lange tijd in een is vergroting van de recreatieve toegankelijkheid langs beeklopen die afgewisseld worden met open water, laag veenmoeras, lokale neergaande spiraal. Een drastische omslag is vereist. Zonder een totaalvisie zullen de verschillende toe- Kleindiep en Grootdiep gewenst. hoogveenvegetaties, kleine oppervlakten vochtige en droge heide, ristische gebieden binnen Appelscha zich verder solitair ontwikkelen en zal er geen of nauwelijks sprake vochtige graslanden, struweel en ruigte. In het streekplan Fryslân zijn van samenhang of synergie. Bovendien zal het vermarkten van het product Appelscha erg moeilijk 2006 zijn in het landinrichtingsgebied tevens twee ecologische ver- worden: geen uniformiteit in aanbod (samenstelling en niveau van voorzieningen) en geen duidelijke bindingszones aangewezen die onderdeel worden van de EHS; een doelgroepen. Deze ontwikkeling, zoals dat in de marketingvisie is neergezet, is eigenlijk nog steeds droge verbindingszone langs Appelscha, Ravenswoud en het Blau- gaande. De marketingvisie heeft er nadrukkelijk toe bijgedragen dat alle betrokkenen bij de recreatie we Bos en een natte verbindingszone langs het Fochteloërveen, het bewust zijn van de noodzaak van een breed gedragen visie en van een gemeenschappelijke uitvoering Grootdiep en De Tsjonger. Het gebied tussen Oosterwolde, Elsloo door zowel de private aanbieders van toeristische voorzieningen als van de betrokken overheden. en Appelscha heeft een oppervlakte van 3.600 hectare. In het plan van aanpak ROM van Zuidoost Friesland is voor dit gebied een De marketingvisie beschrijft drie ontwikkelingslijnen naar een kwaliteitsomslag. Ontwikkelingslijnen zijn EHS uitbreiding van 350 hectare opgenomen. Er zijn vier gebieden thema’s waarlangs Appelscha en de Boerestreek moet worden (her)ontwikkeld naar een aantrekkelijke die een rol spelen in de uitwerking van de EHS, de Oude Willem, bestemming voor actieve vijftigers en zestigers en gezinnen met jonge kinderen die langer in Appelscha het Kannedemeer, de Schaopedobbe en de Bult. Verder zijn er ook verblijven of slechts voor een dagje uit komen. Deze drie ontwikkelingslijnen passen prima naast elkaar twee ecologische verbindingszones als uitbreiding van de EHS geen werken zelfs versterkend. De lijn Appelscha Actief richt zich vooral op de vijftigers en zestigers die pland, een droge verbindingszone langs Boswachterij Appelscha en op een actieve manier Appelscha, en dan met name het buitengebied, willen verkennen. De lijn Appel- de bossen van Ravenswoud en een droge verbindingszone langs de scha Avontuurlijk vormt de paraplu voor verschillende voorzieningen en activiteiten die zich richten op Schaopedobbe en De Lende. kinderen tot ongeveer 12 jaar. Hierbij gaat het om het actief ontdekken van de avontuurlijke kant van Appelscha. De lijn Appelscha Aangenaam richt zich op de mogelijkheden om op adem te komen, om te ontspannen en weer nieuwe energie op te doen door te genieten van eten en drinken op een van de terrassen met uitzicht op het dorpsleven en het bos. Uiteraard is Appelscha Aangenaam er ook voor de gasten die puur voor de ontspanning naar Appelscha komen. Vooralsnog gaat de marketingvisie uit van een nieuwe ordening en inrichting van de Boerestreek en het vullen van de bestaande gaten met een combinatie van kleinschalige dagattracties, galeries, woningen en winkels.

Landinrichtingsplan Fochteloërveen van Dienst Landelijk Gebied

gemeente ooststellingwerf & BMC & SAB adviesgroep STRUCTUURVISIE OOSTSTELLINGWERF 2010-2020-2030 15 september 2009 123 H10 recreatievisie appelscha o o s t s t e l l i n g w e r f

Bestuursovereenkomst Ontwikkelagenda Appelscha en omstreken

Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, de provincie Fryslân, de gemeente Oost- stellingwerf, Staatsbosbeheer en het Nationaal Park Drents-Friese Wold hebben in oktober 2008 de Bestuursovereenkomst Ontwikkelagenda Appelscha en omgeving ondertekend. In deze bestuursovereenkomst zijn elf maatregelen voor recreatie en natuur opgenomen. Het doel van het opstellen van de ontwikkelagenda is het geven van nieuwe impulsen aan de recreatie en natuur. De aanleiding hiervoor is enerzijds de impuls die de gemeente Ooststellingwerf aan het toerisme en de recreatie in Appelscha wil geven. Anderzijds zijn er diverse plannen om verstoring, verdroging en verzuring in het Nationaal Park Drents-Friese Wold aan te pakken en om nieuwe natuur te realiseren. Bij zowel recreatie als natuur waren knelpunten aanwezig die deze plannen bemoeilijken. De partijen hebben oplossingen gevonden voor deze knelpunten en een gezamenlijke integrale visie voor het gebied opgesteld. In openbare infor- matiebijeenkomsten is dit aan de belanghebbenden voorgelegd en heeft het geleid tot een bestuursovereenkomst met een pakket van elf maatregelen die betrekking hebben op Appelscha en omgeving. De recreatieve maatregelen zoals versterking van de Boerestreek, de ontwikkeling van de verblijfsrecreatie en nieuwe ontwikkelingen in het Bosberg gebied zullen een economische impuls geven aan het gebied. Een van de mogelijkheden is het terugplaatsen van een deel van de activiteiten van het bezoekerscentrum van Staatsbosbeheer van Terwisscha naar de omgeving van de Boerestreek. Natuurontwikkeling vindt plaats door een optimale hydrologische inrichting van de Oude Willem, dat nu nog in gebruik is voor landbouwdoeleinden, het tegen gaan van de verdroging door de verplaatsing van de waterwinning, het verplaatsen van de capaciteiten van de camping Kale Duinen en door het in de begrenzing van het Natura 2000 gebied opnemen van nieuwe EHS gebieden. Verder is bezien of de begrenzing van het Natura 2000 gebied rond de Bosberg aangepast zou kunnen worden. De bestuursovereenkomst biedt Appelscha de ruimte om, in het verlengde van de Recreatieve Marketingvisie, van Appelscha en de Boe- restreek de noordelijke Poort van het Nationaal Park Drents-Friese Wold te maken.

De meerwaarde van deze gebiedsgerichte benadering is dat de afstemming in een groter verband heeft geleid tot oplossingen die binnen de afzonderlijke maatregelen niet zouden zijn gevonden. Uitgangspunt bij alle maatregelen uit de bestuursovereenkomst is dat er sprake is van een evenwichtige ontwikkeling van de natuur en de recreatie, passend bij de aard en schaal van Appelscha. Met de ondertekening van de bestuursovereenkomst benadrukken het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, de provincie Fryslân, de gemeente Ooststellingwerf, Staatsbosbeheer en het Nationaal Park Drents-Friese Wold dat zij vertrouwen hebben in de gevonden maatregelen en dat zij zich verantwoordelijk voelen Bestuursovereenkomst Ontwikkelingsagenda Appelscha en omstreken. voor hun aandeel in de uitvoering. Naar verwachting is het merendeel van deze maatregelen in 2013 uitgevoerd.

124 STRUCTUURVISIE OOSTSTELLINGWERF 2010-2020-2030 15 september 2009 gemeente ooststellingwerf & BMC & SAB adviesgroep H10 recreatievisie appelscha o o s t s t e l l i n g w e r f

Vijf sturende strategieën voor Appelscha

De Recreatieve Marketingvisie en de Ontwikkelagenda zijn belangrijke bouwstenen voor de toekomstige ontwikkeling van Appelscha. Aanvullend op en in samenhang met deze bouwstenen definieert deze structuurvisie vijf sturende strategieën. De eerste sturende strategie is dat de recreatie in en rondom Ap- pelscha een belangrijke bron is van bestaande en nieuwe werkgelegenheid. De tweede sturende strategie is dat Appelscha het schakelpunt is tussen het Fochteloërveen en het Nationaal Park het Drents-Friese Wold. De derde sturende strategie is dat de omliggende dorpen Ravenswoud, Fochteloo, Oosterwolde en Langedijke en de landschappen tussen deze dorpen betrokken worden bij en mede profiteren van de recreatieve ontwikkelingen in en rondom Appelscha. De vierde sturende strategie is dat nieuwe recreatieve voorzieningen en attracties passen binnen de schaal en maat van de landschappen en de dorpen. De vijfde en laatste strategie is dat de Boerestreek weer onderdeel moet uitmaken van het dorp en dat de Boerestreek moet worden teruggegeven aan de inwoners van Appelscha. De twee bouwstenen Re- creatieve Marketingvisie en de Bestuursovereenkomst en de vijf sturende strategieën vormen samen de basis voor de recreatieve visie voor Appelscha en omgeving.

Recreatie vormt een belangrijke bron van werkgelegenheid. Naast het Drents-Friese Wold is ook het Fochteloërveen aantrekkelijk gebied. Appelscha kan als schakelpunt tussen beide gebieden fungeren.

1) Recreatie als bron van werkgelegenheid 2) Appelscha als schakelpunt De recreatie in en rondom Appelscha biedt veel kansen voor on- Appelscha vormt het schakelpunt tussen het Nationaal Park Drents- dernemers. Het is daarmee een belangrijke bron van werkgelegen- Friese Wold en het Fochteloërveen. Appelscha als noordelijke heid. Deze werkgelegenheid komt onder druk te staan wanneer het poort van het Nationaal Park het Drents-Friese Wold veronderstelt recreatieve product van Appelscha en omgeving verder verschraalt niet alleen een kwalitatief hoogwaardige verbinding vanaf de N381 en afbrokkelt. De werkgelegenheid is deels seizoensgebonden. bij Terwisscha over de Westeres naar Appelscha maar ook een in- In het hoogseizoen bieden de attracties en verblijfsvoorzieningen formatie- en activiteitencentrum aan de westkant van Appelscha. werkgelegenheid aan een brede groep arbeidskrachten, van de Het verbeteren en uitbreiden van het netwerk van paden en open schoolgaande jeugd die in de recreatie hun eerste werkervaring plekken in de noordrand van het bos komt ten goede aan de door- opdoet tot aan oproepkrachten in de horeca en de detailhandel. dringbaarheid van het Drents-Friese Wold vanaf Appelscha. Naast Het verbeteren, verbreden en verdiepen van het recreatieve product het inzetten op goede verbindingen tussen het Drents-Friese Wold van Appelscha en omgeving en het richten op nieuwe doelgroepen en de Opsterlânske Kompanjonsfeart zullen ook de verbindingen buiten het hoogseizoen, zoals voorzien in de Recreatieve Marke- tussen de natuurgebieden verbeterd moeten worden. Deze com- tingvisie, heeft als doel en als gevolg dat de werkgelegenheid in de binatie van ingrepen zal er toe leiden dat de druk op het hart van recreatie zal toenemen. zowel het Drents-Friese Wold als het Fochteloërveen wordt weg- genomen. Deze gebieden zijn namelijk kwetsbaar voor verstoring. Dat recreatie een grote bron is van werkgelegenheid in Ooststel- De wijkenstructuur tussen Appelscha en het Fochteloërveen wordt lingwerf blijkt ook wel uit de cijfers. Uit het rapport Toerisme in aangezet zodat recreatieve vaarroutes worden gecreëerd. De na- Drenthe: ’de groene motor’ komt naar voren dat ongeveer twaalf tuurgebieden worden aan elkaar gekoppeld door landschapsont- procent van de Ooststellingwerfse werkzame bevolking uit in de wikkeling met voornamelijk natte natuur en recreatieve routes. Dit toeristische sector komt. Dit is substantieel hoger dan het natio- is al voorzien in het aanleggen van de ecologische verbindingszone naal gemiddelde, dat op ongeveer zeven procent ligt. De gemeente door de Dienst Landelijk Gebied. Er komt een betere verbinding Ooststellingwerf loopt hiermee in de pas met aangrenzende Drent- tussen cultuur en landschap en natuur. Naast recreatieve verbindin- se gemeenten. gen tussen Appelscha en de omliggende natuurgebieden worden in Het bezoekerscentrum is één van de belangrijkste toeristische publiekstrekkers voor kleine dorpen ruimte geboden voor het ontwikkelen van kleinscha- de omgeving van Appelscha. lige voorzieningen die gericht zijn op landschap en natuur.

gemeente ooststellingwerf & BMC & SAB adviesgroep STRUCTUURVISIE OOSTSTELLINGWERF 2010-2020-2030 15 september 2009 125 H10 recreatievisie appelscha o o s t s t e l l i n g w e r f

Inzetten op een sfeer van rust, dorpse uitstraling, landelijke weldadigheid, streekeignheid en kleinschaligheid. Schaal en maat van voorzieningen afstemmen op het bestaande aanbod Boerestreek weer teruggeven aan de inwoners. en een dorpse schaal.

3) Dorpen en landschappen betrekken bij de 4) Passend in de schaal en maat van de landschappen 5) De Boerestreek teruggeven aan de inwoners van recreatieve ontwikkelingen van Appelscha en de dorpen Appelscha Appelscha moet zich richten op een aangename, avontuurlijke De Recreatieve Marketingvisie Appelscha en de Boerestreek schetst Het oudste deel van Appelscha, de Boerestreek, is van oudsher een en actieve omgeving met kwalitatief hoogwaardige en streekei- een duidelijk beeld van het nieuwe Appelscha. Het is een aantrekke- brink op een es. De Boerestreek was in de afgelopen decennia het gen voorzieningen en met een fijnmazige, veilige en dorpse infra- lijke bestemming voor actieve vijftigers en zestigers en gezinnen met domein van de toerist en de dagrecreant en niet van de inwoners structuur waarvan ook de omliggende dorpen kunnen profiteren. jonge kinderen die langer in Appelscha verblijven of slechts voor van Appelscha. Buiten het seizoen is de Boerestreek allesbehalve Er moet een verschuiving in doelgroep en kwaliteitsniveau van de een dagje uit komen. Een bezoek aan Appelscha biedt ontspan- een aantrekkelijke ruimte. Daarnaast heeft de Boerestreek, afge- voorzieningen komen. Van massa naar niche en van kwantiteit ning door inspanning. De Boerestreek en het bezoekerscentrum zijn zien van de sportaccommodaties, geen sociale of maatschappelijke naar kwaliteit. Dit is het beste te bereiken door landschap, natuur, startpunten voor een uitgebreide wandeling of een lange fietstocht functie zoals een postkantoor of detailhandel. Dit was en is voor- rust en ruimte onvoorwaardelijk te erkennen als belangrijkste ele- door de groene en bosrijke omgeving van Appelscha waarbij het behouden aan het centrum van Appelscha, aan de Vaart Zuidzijde menten van het toeristische product voor deze omgeving. Naast ontdekken van de landschappen en de dorpen kernkwaliteiten zijn. van de Opsterlânske Kompanjonsfeart. Om de Boerestreek weer de grote trekpleisters zijn dit namelijk de elementen waarvoor men Daarna kunnen de bezoekers weer op adem komen in gezellige terug te geven aan de inwoners van Appelscha moet de Boerestreek naar Noord Nederland komt. De sfeer die het gebied moet uit- horecagelegenheden in de dorpen. De sfeer en het karakter van allereerst een aantrekkelijke en hoogwaardige ruimte worden, wel- stralen is daarom een combinatie van rust, stilte, overweldigende het actieve, avontuurlijke en aangename Appelscha roept beelden licht aangevuld met functies die het dorpsleven en de samenleving natuur, dorpse uitstraling, landelijke weldadigheid, cultuurhistorie, die zijn te benoemen als kleinschalig, hoogwaardig, overzichtelijk, in Appelscha ondersteunen. Dit betekent dat zowel de functie als streekeigenheid en vooral kleinschaligheid. Hierbij passen geen afwisselend en verspreid liggend. Op de knooppunten van routes, de inrichting van de Boerestreek van karakter moet veranderen. Bij grote stenen vlaktes met aaneengesloten terrassen en geen gro- zoals op de Boerestreek en langs de Opsterlânske Kompanjons- het teruggeven van de Boerestreek aan de inwoners hoort wellicht tere attractieparken dan die er al zijn. Er is ruimte te over voor een feart, liggen meerdere voorzieningen bij elkaar. De schaal, maat en ook dat er nieuwe woningen en appartementen worden gebouwd grote verscheidenheid aan nieuwe voorzieningen en attracties, om ligging van nieuwe voorzieningen en attracties zijn af te leiden van op en in de directe omgeving van de Boerestreek. Wonen op en te beginnen op de locaties waar nu of in het verleden voorzienin- bestaande voorzieningen en attracties. bij de Boerestreek verhoogt bovendien de levendigheid buiten het gen en attracties zijn of waren. Daarnaast is er in de dorpen en de toeristenseizoen. landschappen rondom Appelscha, zoals Ravenswoud, Fochteloo, Langedijke en het gebied tussen Appelscha en Oosterwolde ruimte voor nieuwe voorzieningen en attracties.

126 STRUCTUURVISIE OOSTSTELLINGWERF 2010-2020-2030 15 september 2009 gemeente ooststellingwerf & BMC & SAB adviesgroep H10 recreatievisie appelscha o o s t s t e l l i n g w e r f

Zeven zones van ontwikkeling

Tussen het Fochteloërveen en het Nationaal Park Drents-Friese Wold zijn zeven verschillende gebieden en zones te onderscheiden waarin uiteenlopende recreatieve ontwikkelingen mogelijk zijn. Deze gebieden en zones hebben een eigen identiteit en te onderscheiden ontwikkelingsmogelijkheden. Met het benadrukken van de eigenheid en de verscheidenheid van deze gebieden wordt beoogd Appelscha en omgeving afwisselend en avontuurlijk te houden. Om de schaal en de maat van de landschappen, de buurtschappen en de dorpen niet te overstijgen zijn twee zaken van belang. Allereerst moeten de bestaande en nieuwe attracties en voorzieningen niet heel veel groter worden dan de schaal en maat van de huidige attracties. Daarnaast moeten de attracties, voor zover deze buiten Appelscha en de Boerestreek liggen, op enige afstand van elkaar liggen. De schaal en maat van de attracties in en om Appelscha beslaat 4 à 6 hectare voor de attractie zelf en 1 à 1,5 hectare voor de bijbehorende parkeer- voorzieningen.

1) Aan de Bosrand De Bosrand loopt evenwijdig aan de rand van het Drents-Friese Wold en volgt de Kloosterweg, Wester Es, Boerestreek en Drentseweg. De Bosrand is de verzamelroute langs de verschillende entrees van het Drents-Friese Wold en is bovenal de route naar de poort van het Nationaal Park rondom de nieuwe Boerestreek. Deze Bosrand leent zich voor zowel attracties met een korte verblijfsduur als verblijfs- of wellness accommodaties. Door de ontwikkelingen te spreiden maar ook te zoneren, groter en dichter op elkaar naarmate je dichter in de buurt van Appelscha komt en kleinschaliger en ver van elkaar aflig- gend naarmate je verder van Appelscha weggaat, wordt de zone als geheel gekenmerkt door activiteit en levendigheid. Tegelijkertijd zorgt spreiding en kleinschaligheid voor een beperking van de druk op het landschap en natuur. De Bosrand is de voornaamste en meest gebruikte zone. Hier komt alles samen. De entree van Appelscha en de oprijlaan naar de poort van het Nationaal Park moet vrij zijn van storende elementen en storende functies. Alles op en aan de Bosrand moet kwaliteit en allure uitstralen.

Aan de bosrand. Zeven zones van ontwikkeling.

gemeente ooststellingwerf & BMC & SAB adviesgroep STRUCTUURVISIE OOSTSTELLINGWERF 2010-2020-2030 15 september 2009 127 H10 recreatievisie appelscha o o s t s t e l l i n g w e r f

2) Rondom de Bosberg De Bosberg is de weg door het bos vanaf de Boerestreek in Ap- pelscha naar de aansluiting op de N381 en via de Oude Willem en de Bosweg naar Hoogersmilde. De Bosberg ontsluit verschillende bungalowparken, kampeerterreinen en recreatievoorzieningen zoals een outdoor centrum, het Bosbad en de golfclub Hildenberg. De Bestuursovereenkomst Ontwikkelagenda Appelscha en omstreken biedt met name rondom de Bosberg ruimte voor ontwikkelingen die passend zijn bij het actief beleven van bos en natuur. Het bundelen van activiteiten en voorzieningen in deze zone heeft als voordeel dat de rest van het Nationaal Park Drents-Friese Wold ge- vrijwaard wordt van deze ruimteclaimende voorzieningen. In de directe omgeving van de Boerestreek liggen aan en nabij de Bosberg verschillende voorzieningen die beter tot hun recht kunnen komen. Het openlucht theater, de uitkijktoren, het restaurant de Bosberg, het parkeerterrein met de kiosk en de midgetgolfbaan kunnen veel meer dan nu het geval is een samenhangend geheel vormen door het aanleggen van een nieuw netwerk van paden en het verduide- lijken van de open plekken in het Bos.

Rondom de Bosberg.

3) Hildenberg Oost Het gebied tussen Drentseweg, Oude Willem en de Bosberg is een nieuwe ontwikkelingszone. Hier kunnen extensieve en landelijke vormen van recreatie een plaats krijgen zoals kamperen in de natuur en bij de boer, mede ter compensatie van de te verplaatsen capaciteit van camping De Kale Duinen. Hildenberg Oost biedt, in combinatie met een ecologische verbindingszone van het Drents- Friese Wold naar het Fochteloërveen, de ruimte aan de toekomstige uitbreiding van de bestaande golfbaan van negen naar achttien holes. De ontwikkelingen in dit gebied moeten iets toevoegen aan het product Appelscha. Het gebied leent zich verder voor dagrecreatie en activiteiten als paardrijden, pitch & putt en nordic walking. Hildenberg Oost is het zoekgebied voor het te verplaatsen terrein voor dagrecreatie De Bongerd. Dit terrein zal in het kader van de Bestuursovereenkomst Ontwikkelagenda Appelscha uit de ecologische hoofdstructuur van het Drents-Friese Wold worden verplaatst.

Hildenberg Oost.

128 STRUCTUURVISIE OOSTSTELLINGWERF 2010-2020-2030 15 september 2009 gemeente ooststellingwerf & BMC & SAB adviesgroep H10 recreatievisie appelscha o o s t s t e l l i n g w e r f

4) De Opsterlânske Kompanjonsfeart De geschiedenis van de Opsterlânske Kompanjonsfeart spreekt tot de verbeelding. De vaart heeft vrijwel ongeschonden de tijd door- staan en staat symbool voor de ontginning en ontwikkeling van Noord Nederland. Het is een waardevol geschenk van de genera- ties uit het verleden. De Opsterlânske Kompanjonsfeart is een dra- ger van de cultuurhistorische identiteit van Ooststellingwerf. Langs de vaart is ruimte voor kleinschalige voorzieningen als galerieën, streekmusea, hotels en restaurants. De vaart is in gebruik genomen door de recreatievaart. De nieuwe aanlegsteigers in Appelscha zijn in het eerste seizoen goed gebruikt. Langs de Opsterlânske Kom- panjonsfeart is er ruimte voor historische attracties zoals de oude stoomtram die nieuw leven wordt ingeblazen aan de stille zijde van de vaart en stoombootjes die tussen Oosterwolde en Appelscha pendelen. De Opsterlânske Kompanjonsfeart is overigens ook een zone waarin kansen liggen voor wonen aan het water of wonen in een waterrijke omgeving.

De Opsterlânske Kompanjonsfeart.

5) De elf wijken van Ravenswoud In het gebied tussen Appelscha, Fochteloo en Ravenswoud liggen de elf wijken. Dit gebied kan worden gezien als natuurgebied in de schaduw van het Fochteloërveen waarin actief kan worden gere- creëerd. Zo blijft het oorspronkelijke gebied het domein voor de natuur, terwijl ook de recreatie meeprofiteert van de kwaliteiten van dit hoogveengebied. De Dienst Landelijk Gebied en het Drents Re- creatieschap hebben in dit gebied veel nieuwe ontwikkelingen op stapel staan, zoals een fietsroute langs de oostkant van het Fochte- loërveen naar Assen en het mogelijk maken van kanoroutes door de elf wijken en de Compagnonsbossen vanaf het dorpshuis van Ravenswoud. Het uitbreiden en schakelen van nieuwe en oude fiets- routes biedt kansen voor het kennismaken met zowel de natuur als de cultuurhistorie van de landschappen. Voor de toekomst is het gewenst dat waterverbinding van de elf wijken met de Opsterlânske Kompanjonsfeart wordt hersteld.

De elf wijken van Ravenswoud.

gemeente ooststellingwerf & BMC & SAB adviesgroep STRUCTUURVISIE OOSTSTELLINGWERF 2010-2020-2030 15 september 2009 129 H10 recreatievisie appelscha o o s t s t e l l i n g w e r f

6) Het landschappark tussen Appelscha en Oosterwolde Het gebied tussen de Frieslandroute en de Opsterlânske Kompan- jonsfeart vormt een geheel nieuwe zone voor ontwikkelingen. Het streefbeeld is een geleidelijke overgang naar een landschapspark waar ruimte is voor zowel ontspannen rondstruinen, picknicken en het bewonderen van een beeldentuin, als voor de meer actieve recreant die wil helpen met fruitplukken uit de boomgaarden, as- pergesteken, kaasmaken of alleen een kijkje wil nemen in de boe- renbedrijven. De benadering van deze zone als landschapspark betekent dat naast het Drents-Friese Wold ook het open landschap nadrukkelijk als recreatieve kwaliteit wordt benut. Het landschapspark moet via nieuw aan te leggen routes bezoekers vanuit Appel- scha naar Oosterwolde lokken, met name naar de nieuwe demon- stratietuinen van ECOstyle. Deze tuinen liggen rondom de nieuw te bouwen kantoren, laboratoria en het logistiek en congrescentrum van het internationaal opererende bedrijf op het nieuwe ECO-mu- nitypark. Het is de ambitie van ECOstyle om van de demonstratie- tuinen een nationale attractie te maken.

Het landschapspark tussen Appelscha en Oosterwolde.

7) De linten van Langedijke en Fochteloo De dorpen en de buitengebieden rondom Langedijke en Fochte- loo bieden goede mogelijkheden om te profiteren van de recreatie rondom Appelscha. De beide lintdorpen bieden mogelijkheden voor passieve recreatie en voor kleinschalige voorzieningen aan huis of aan de boerderij. Het overwegend agrarisch karakter van Langedijke en Fochteloo bieden mogelijkheden om de recreant een kijkje op de boerderij te bieden. Rondom Langedijke en Fochteloo kunnen verkenningstochten worden uitgezet langs de gewassen op de velden, over de erven en langs de stallen van de boerderijen. Langedijke en Fochteloo kunnen voorzien in de oprechte belang- stelling die veel stedelingen voor het buitenleven hebben. Ander- zijds kan het verbreden van de landbouwbedrijven naar recreatieve arrangementen zorgen voor aanvullende inkomsten.

De linten van Langedijke en Fochteloo.

130 STRUCTUURVISIE OOSTSTELLINGWERF 2010-2020-2030 15 september 2009 gemeente ooststellingwerf & BMC & SAB adviesgroep H10 recreatievisie appelscha o o s t s t e l l i n g w e r f

De nieuwe Boerestreek

De Boerestreek is van oudsher het bruisende centrum van en voor lanen langs de Wester Es en de Oosterse Es, de Bruggelaan en de dagjesmensen, recreanten, mountainbikers, schoolreisjes, activitei- Sanatoriumweg en langs de Van Emstweg (3). Om evenementen ten en braderieën. De Boerestreek in de huidige ruimtelijke opzet mogelijk te maken en voor drukke dagen komen er voorzieningen heeft zijn langste tijd gehad. Er moet meer gebeuren dan het opvul- om de Boerestreek voor het verkeer afsluitbaar te maken (4). De len van de gaten die zijn ontstaan na het vertrek van de speeltuin Boerestreek wordt zo een nette dorpse klinkerweg en de stadsvloer en het Miniatuurpark. De stadsvloer op de Boerestreek verdwijnt maakt plaats voor een met gras ingezaaide groene brink, voorzien en maakt plaats voor gras. De nieuwe Boerestreek is een aan- van bankjes en robuuste speelvoorzieningen. De Boerestreek gaat eenschakeling van ruime en groene brinken onder een dak van hiermee op in een reeks van groene brinken tussen de Wester Es en bomen, te vergelijken met Diever en Vledder, de Drentse dorpen de Oosterse Es (5) Op deze brinken is plaats voor één, misschien aan de andere zijde van het Drents-Friese Wold. Waar mogelijk twee bijzondere elementen of attracties in de vorm van het informa- worden speeltoestellen en stoere klimrekken in de openbare ruimte tie- en activiteitencentrum van Staatsbosbeheer, bijzondere horeca geplaatst. De huidige Boerestreek is de plek waar de bosrand en of een activiteitencentrum die passen op de overgang van het dorp 1) TTweewee parkeerplaatsen op de koppen 2) Herstel oost-west structuur het oude Appelscha tegen elkaar aanliggen. De open plekken net naar het bos. Met deze maatregelen wordt de basis van nieuwe buiten Appelscha, de besloten plekken in Appelscha en in het bos, actieve en aantrekkelijke Boerestreek gelegd (6). de bebouwingsstructuur en verkeersstructuur maken Appelscha wat het nu is. Appelscha als de noordelijke Poort van het Nationaal Park Drents- Friese Wold, zoals voorzien in de Bestuursovereenkomst Ontwikke- De Recreatieve Marketingvisie Appelscha beschrijft het nieuwe Ap- lagenda Appelscha en omstreken, veronderstelt een aantal stevige pelscha vanuit de ontwikkelingslijnen Appelscha Actief, Appelscha ingrepen in de zowel de ruimtelijke structuur als de verkeersinfra- Avontuurlijk en Appelscha Aangenaam. Appelscha Actief is hierin structuur. De poort van het Nationaal Park wordt mede ingegeven de meest dwingende en onderscheidende ontwikkelingslijn. Het is door het verplaatsen van een deel van de activiteiten van het be- samen met Appelscha als Poort van het Nationaal Park Drents- zoekerscentrum bij Terwisscha naar de omgeving van de Boeres- Friese Wold de meest ruimtelijk structurerende strategie voor het treek. Dit roept niet alleen een aanvullende parkeervraag op, maar nieuwe Appelscha. Een belangrijke randvoorwaarde voor het ook een opwaardering van de functies aan de belangrijkste ontslui- 3) StructurerendeStructurerende lanen 4) BBoerestreekoerestreek op drukke dagen afsluitbaar nieuwe Appelscha en de nieuwe Boerestreek is het Aantrekkelijke tingswegen naar de Boerestreek toe, de Wester Es, de Bosberg en Appelscha. Aantrekkelijk in de zin van mooie landschappen, een de Vaart langs de Opsterlânske Kompanjonsfeart (7, 8, 9, 10). karaktervol dorp met een hoogwaardig ingerichte buitenruimte en De Wester Es kan gezien worden als de oprijlaan naar de poort van met passende bebouwing. Het nieuwe aantrekkelijke Appelscha en het Nationaal Park. Deze oprijlaan moet kwaliteit en allure uitstralen de nieuwe en aantrekkelijke Boerestreek komen tot stand in een en moet van alle storende functies worden ontdaan. De Bosberg is aantal stappen die hieronder zijn beschreven. de laan door het bos. De huidige voorzieningen aan deze laan, zoals het openlucht theater en de parkeerplaats met de kiosk zijn aan De nieuwe actieve en aantrekkelijke Boerestreek begint met het een flinke opknapbeurt en herinrichting toe. Voor de Opsterlânske aanleggen van een nieuw parkeerterrein op het evenemententer- Kompanjonsfeart is een herontwikkeling in voorbereiding. Er is een rein tegenover Duinen Zathe en een nieuw parkeerterrein ter plekke nieuw winkelcentrum in ontwikkeling en de Vaart Zuidzijde wordt van het bijveld van vv Stânfries, aansluitend op het parkeerterrein binnen afzienbare termijn opnieuw ingericht. Het opwaarderen van achter de Hanenburcht (1). Op voorhand worden geen parkeer- deze drie toegangswegen is een belangrijke voorwaarde om van de terreinen aangelegd voordat de definitieve invulling van de Boe- Noordelijke poort van het Nationaal Park een overtuigend succes 5) BrinkenBrinken 6) Conclusie restreek bekend is. Ter compensatie zou de voetbalvereniging de te maken. Dit succes heeft het nieuwe Appelscha hard nodig. beschikking over zowel een grasveld als een kunstgrasveld kunnen krijgen. Hierdoor is er geen bijveld meer nodig. Deze twee nieuwe Attractiepark Duinen Zathe is een recreatieve trekker die er voor parkeerterreinen komen in de plaats van de huidige parkeerterrei- zorgt dat er bezoekers naar Appelscha komen. Deze trekkende nen aan de Boerestreek. Dit is noodzakelijk om de volgende stap functie dichtbij het dorp dient gewaarborgd te blijven. Dit betekent te realiseren, het opnieuw in gebruik nemen van de Boerestreek als dat aan het attractiepark de ruimte moet worden geboden om op verkeersverbinding. Hiermee komt de krullende weg achter Hotel de huidige locatie uit te breiden (11). Naast Duinen Zathe zijn er op Appelscha en tussen de manege en de fietsenzaak van Rikus Kramer de Boerestreek een aantal voorzieningen die nadrukkelijk bijdragen en de aan deze weg gelegen parkeerplaatsen te vervallen. Het her- aan een aangenaam Appelscha voor de bewoners, zoals het de stellen van de Boerestreek als verkeerverbinding valt samen met het manege, de fietsenzaak de tennisbaan maar ook diverse wonin- weer zichtbaar en herkenbaar maken van het verloop van de oude gen (12). Behoud van deze voorzieningen is wenselijk. Zij kunnen wegen en paden op de Boerestreek (2). Dit wordt ruimtelijk onder- bijdragen aan het afwisselende beeld dat langs de nieuwe Boe- steund door het handhaven en het aanleggen van structurerende restreek ontstaat van open, openbare brinken en besloten, groen 7) OOpwaarderenpwaarderen WesteresWesteres 8) OpwaarderenOpwaarderen functies aan de BosbergBosberg

gemeente ooststellingwerf & BMC & SAB adviesgroep STRUCTUURVISIE OOSTSTELLINGWERF 2010-2020-2030 15 september 2009 131 H10 recreatievisie appelscha o o s t s t e l l i n g w e r f

omkaderde privé erven. Aan de noordzijde van de herstelde Boerestreek is ruimte voor een aantal kwalitatief hoogwaardige en afzonderlijke te onderscheiden gebouwen en voorzieningen, passend in een dorpse sfeer en schaal en passend bij het aangename en avontuurlijke Appelscha (13). Deze nieuwe bebouwing markeert het lint en zorgt voor een duidelijke afbakening van de dorpsrand. In deze gebouwen is het mogelijk om een ruime bandbreedte aan functies en voorzieningen onder te brengen, uiteenlopend van restaurants, grand cafés, een hotel, een galerie, museale functies, op de recreatie gerichte detailhandel, maar ook grondgebonden woningen, appartementen en recreatieappartementen. Op de locatie van het voormalige miniatuurpark is ook ruimte voor nieuwe voorzieningen. Naast recreatieve voorzieningen zijn maatschappelijke voorzieningen voor dorp en buurt, zoals een buurtcentrum een 9) Opwaarderen Opsterlânske Kompanjonsfeart 10) Conclusie jongerencentrum of een verenigingsgebouw hier heel goed mogelijk. Het zou ook 17) Uitbreiden bossfeer in het dorp goed denkbaar zijn om hier een concentratie van sportvoorzieningen te verwezen- lijken, bijvoorbeeld inclusief tenniscomplex. Het streefbeeld is deze voorzieningen als losse volumes in een groene setting te plaatsen (14). Door het weghalen van de stadsvloer en de parkeerplaatsen op de Boerestreek ontstaat er hier ruimte voor één of twee bijzondere voorzieningen in het groen. Te denken valt aan het te verplaatsen informatie- en activiteitencentrum van Staatsbosbeheer dat mogelijk gecombineerd kan worden met de plaatselijke VVV (15).

Het bos speelt een belangrijke rol voor het avontuurlijke Appelscha. Het weghalen van de stadsvloer en de parkeerplaatsen zorgt er voor dat het bos gevoelsmatig dichter naar de Boerestreek toe kruipt, zodat de relatie tussen bos en dorpsrand wordt versterkt (17). Anderzijds moet ook het bos zelf meer uitnodigend en beter toegankelijk worden gemaakt door het weghalen van de ondergroei, het maken van open 11) Duinen Zathe uitbreiden 12) Behouden aangename functies plekken in de bosrand en door het aanleggen van een nieuw netwerk van paden die 18) Open plekken voor uiteenlopende functies de open plekken in het bos met elkaar verbindt (18,19).

Verkennend verkeersadvies Deze maatregelen en ingrepen op de Boerestreek zijn van invloed op de verkeerin- tensi-teit in het gebied. Met name op de ontsluitingswegen de Bosberg en de Wester Es. Goudappel Coffeng heeft verkennend onderzoek gedaan naar de te verwachten verkeers-intensiteiten als gevolg van recreatieve ontwikkelingen en autonome groei. Dat onder-zoek is al in een vroeg stadium van deze visie gestart. Hierdoor is het gebaseerd op de indicatieve denkmodellen die in dat stadium van de planvorming zijn gehanteerd. Die denkmodellen waren minder concreet dan de hierboven beschreven maatregelen en ingrepen. Conclusies uit het verkennende onderzoek van Goudappel Coffeng geven een eerste aanzet over te verwachten intensiteiten en de noodzakelijke ingrepen. 13) Grotere accenten aan de dorpsrand 14) Dorpsvoorzieningen in het groen 19) Netwerk van paden De verwachting is dat de capaciteit van de Wester Es en de Bosberg voldoende is om de nieuwe verkeersbewegingen die ontstaan als gevolg van de ingrepen uit deze visie op te vangen. Door in de toekomst rekening te houden met twee grote parkeerterreinen lijkt ook in de nieuwe parkeerbehoefte te worden voorzien. Voorwaarde is wel dat er buiten het informatiecentrum van Staatsbosbeheer geen andere grootschalige publiekstrekkers bijkomen. De voorstellen in deze visie gaan daar ook niet van uit. Wanneer er wel groot-schalige initiatieven plaatsvinden, ontstaat er de noodzaak van een fietsvoorziening langs de Bosberg en een verbreding van de smalle Wester Es. Een andere voorwaarde is helde-re en eenduidige bebording vanaf de N381. Dit om zoekverkeer in het dorp te voorkomen en om de spreiding van het verkeer tussen Wester Es en Bosberg te kunnen reguleren. Een derde voorwaarde is dat de Boerestreek toegankelijk blijft voor landbouwverkeer. Aangezien het verkeersonder- 15) Bijzondere publiekstrekker 16) Conclusie zoek is gebaseerd op indicatieve denkmodellen en niet op de concrete maatregelen 20) Conclusie in deze visie, zijn deze conclusies ook indicatief. Voor definitief uitsluitsel omtrent de verkeercapaciteit en - intensiteit is aanvullend onderzoek noodzakelijk.

132 STRUCTUURVISIE OOSTSTELLINGWERF 2010-2020-2030 15 september 2009 gemeente ooststellingwerf & BMC & SAB adviesgroep 58 26 30 21 76 28 eegde 78 t pes 52 H10 recreatievisie appelscHop ha o22 o s t s t e l l i n g w e r f 29 30 80 31 50 11 32 82 31 23 27 46 Hop 34 82 32 pes 24 teegde 40 1 23 33 25 36 78 44 61 38 76 38 34 uggelaan Br 26 40 34 St 35 eegde 21 72 V eegde aa t rt N.Z. eindbeeld: Appelscha Actief, 60 32 58 Nijes 17 59 55 27 42a 49 27a Ops t 1 47 er 36 26 landse 15 27c 57 27d 42 70 compagnons 37 aangenaam en avontuurlijk 24 27j vaa r 66 9 t 44 28 7 56 5 39 46 18 38 31 29 55 eegde Vaa t r 48 pes t Z.Z. op 43 42 41 1 H 16 30 44 39 40

50 37 54 34 10 Wanneer de hiervoor beschreven maatregelen 31 30 8

52 Nijes 6 35 tede teegde 11 ools 53 28 17 S 40 2 54 49 VERKLARING: 33 41 plaatsvinden ontstaat een gewenst eindbeeld 38 15 52 64 1 56 23 39 42 41 27 1 51 36 13 Structuurbeeld Boerestreek 39 9 12 34 43 29 58 voor de nieuwe Boerestreek. Dit structuurbeeld of 56a 35 35 R 24 19 31 7 44 33 32 Herstellen lanenstructuur 35A 14 60 50 Bosweer Bos 25 w Bovens 12 eer teegde 12 35B streefbeeld wordt weergegeven in de afbeelding 33 17 23 45

35 18 56 31 35C 46 25 B

13 Creëren duidelij14 kereo hoofdstructuur wegen

v S

S ens

t 21 t eegde eegde teegde 47 8 7 33 hiernaast. Ten opzichte van de huidige situatie 19 31 2 48 eegde ol 36 t o 48 62 sch 4 29 Nijes Intensiveren dorps22 rand met39 voorzieningen 22 16 46 kenmerkt het structuurbeeld zich door overzichte- 11 49 37 teegde 12 31 37 27 Huiss 24 50

23 40 9 8 51 6 52 64 Bosweer Versterk20en en creëren brinkenstructuur: 52a 26 3B 18 lijkheid, rust en groen. De overzichtelijkheid wordt Huiss 13 24 2 teegde 3A 1 14 53a 1 eegde 25 3 t arss 53 2 M 38 1 eg stw verkregen door de concentratie van parkeren op Groen tapijt van open en openbare ruimten 2 10 38 11 Van Em 3 c 27 39 39 3E 66 32 4 41 24 40 68 P 5 twee locaties en door de heldere verkeersstruc- 3 Parkeerplaatsen t.b.v. recreatieve voorzieningen6 1 54 43 3 d 25 30 P 1 45 55 68a 18 Ops 16 te V 56 8 rlandse aa 22 3 tuur, diert N.Z. ruimtelijk wordt benadrukt door de her- ruggelaan 47 23 teegde c 70 B ompagnons arss 57 49 S/R/M OntsluitingM parkeerterreinen vaa 4 rt 72 10 42 5 51 10 21 ntje 44 53 6 41 stelde lanen. Het spel van open groene brinken 8 V idslaa aa 74 12 rt Z.Z. 8 Sm 45 55 20 Noo Nieuwe bouwvolumes in het groen

r der 76 57 1 1 10 46 E 15 s 19 2 14 3 eg 2 tw 12 en besloten47 groen omkaderde erven – dat door 3 Van Ems 5 P 13

S Representatieve zijde voorzieningen bestaand 59 16 3a t 26 eegde 4 22 17 7 78 S/R/M 7 50 9 deze parkeeroplossing51 gerealiseerd kan worden 18 16a 11 P 8 61 1 20 16 Representatieve zijde voorzieningen nieuw 9 80 16 11

ruggelaan B 9 20 9a - zorgt voor de rust en het groene karakter. Het 63 9b 15 18 5 82 Alle 7 W 13 22 ijt Bebouwingsaccent zes 3 2 20 65 w 11 eg 11 5 13 silhouet van de toegankelijkere bosrand op de 7 4 24 84 9 22 9 W 12 24 ester Es S 15 7 67 sportterrein 1 17 9 5 7 Nieuwe recreatie26 ve publiekstrekker 6 10 11 8 26 achtergrond maakt dit spel compleet. De diverse 6 19 5 1 8 10 28 21 2 13 28 6 12 ntje 3 30 3 12 8 23 15 8 2 Openluchttheater Appelscha 14 Smidslaa 25 nieuwe bouwvolumes zorgen voor het aantrek- 4 7a V 30 an Emstplein 17 8a 1 2 9a 45-59 27 10 oschlust 4 B 4 teegde 32 29 19 B oms 6 oerest bo 2 reek en A 29 21 34 1 Doortrekken groene sfeer tot in het dorp 31 10 4 ken van de beoogde recreatieve doelgroepen. 3 5-1 5a 33 5 36 2 1 6 23 7 12 38 35 8 7

40 37 14 1-15 Zo wordt de vertaalslag gemaakt van massa naar P Privé erven 10 9 25 R 42 5 2 39 12 43 44 Alle 1 16 41 Wijt 46 zesw 7 14 15 eg 41 43 niche en van kwantiteit naar kwaliteit. Bovendien 17-31 16 8 Erven met publieke voorziening 17 16 39 Teunis 46a 18 31 18 P 9 Geessien 19 10 37 49 22 2 1 A w 20 en eg 21 b 5 ooms 35 33 wordt het24 accent verlegd van de bezoeker naar de 51 3 teegde 22 23 20 Groene omkadering6 erven 16 33 30 R 35 5 8 25 18 7 eg 57 30 28 tw 27 22 7 39 bezoeker én de inwoner, doordat ook maatschap- S/R Van Ems 9 29 9 48 17A 48 S Sportvoorzieningen 29 24 36 S/R 50 P 24 11 37 12 50 26 41 15 pelijke27 dorps- en buurtvoorzieningen een plaats 17 52 38 35 13 54 aadsingel 52 M 17 Recreatieve voorzieningen59 32 15 R 49 47 1 56 12a 54 53 34 in het structuurbeeld hebben. Daarnaast dragen 19 58 65 eg 23 26 7 rw

iltinge S/R 56 W 17 pelaan 67 p eg 60 tje 25 E w Maatschappelijke voorzieningen 55 n 40 an 21 M Maur v 14 ium 83 its v its r an E r o 62 pp au t Smidslaa elaan a 18 42 deM nieuwe bouwvolumes bij aan het intensiveren 20

an 20 S 73 37 31 61 23 77 64 2 14 9 reek 85 20a erest Bosrand 8 20 Bo 16 75 10 en markeren1 van de dorpsrand als stevige wand. 63 68 43 16 75 42a 77 22 2 9 87 67 70

4 33 Open plekken in bos6 creëren (indicatief) 69 79 45 18 De bosrand en de dorpsrand samen geven zo de 74

44 81 25 e 76 42 35 De Garv Doorste83 ken en informele paden benodigde massa aan de reeks van openbare en 27 85 Bo a2 erest 29 80 Aekingaweg reek 29a 13 24 1 15 20 31 33 37 10 12

g 33a 17 2 19 r 87 11 e 2 b 82 9 19 os open brinken. Het totale pakket van nieuwe, goed B Verbeteren netwerk fiets- en wandelpaden 1 7 1 3 84 5

21 43a 43 erse Es 23 bereikbare41 kwalitatieve voorzieningen, lanen, Oost 39

Open houden groene indringing buitengebied 25 27 29 37 arsschen

31 33 35 arsschen M M

e e

D D 2 brinken en een bosrand vol van activiteit vormt het 28 Aanpassingen a.g.v. actuele ontwikkelingen Oosterse Es

D re ntse weg ruimtelijke kader voor een aangename, actieve en Sporthal, manege en fietsenzaak

f i 2 r

end

Scha aantrekkelijke omgeving.

k 6

d 2

1 r

a VASTGESTELDL OP 15-09-2009

4 2

10 12

8 5

4 D re ntse weg

g 6 r e

8b 1

Paalak 0m kers 100m 8 3 Scha

p end

ri ft 10 eg 8c w

ium r o t a

an S 5 8d

3 1 2 1

7 3 5

8 11

l 1

6 5 u

10 e

gemeente ooststellingwerf & BMC & SAB adviesgroep STRUCTUURVISIE OOSTSTELLINGWERF 2010-2020-2030 15 september 2009 133 H10 recreatievisie appelscha o o s t s t e l l i n g w e r f

De inloopavonden

Op 3 en 8 december heeft de gemeente Ooststellingwerf inloop- en gespreksavonden georganiseerd om de recreatieve visie voor Appelscha en de Boerestreek en de eerste ruimtelijke voorstellen te bespreken met de direct betrokken ondernemers en met de bewoners van Appelscha. Aan deze twee avonden zijn afzonderlijke gesprekken met enkele belanghebbenden, ondernemers, grondeigenaren en met Staatsbosbeheer vooraf gegaan. De beide avonden waren goed bezocht en levendig van karakter. Het dringt tot de meesten door dat de kwaliteitsslag voor Appelscha en de Boerestreek er snel moet komen. De visie voor het nieuwe Appelscha en de nieuwe Boerestreek is door de meeste ondernemers en inwoners van Appelscha met instemming ontvangen. Met name het herstellen van de oude loop van de Boerestreek, de opgeroepen beelden van groene en levendige Drentse brinken à la Diever met winkeltjes en terrassen en het toegankelijker maken van de bos grenzend aan de Boerestreek hebben veel bijval gekregen. Men wil graag weer in alle seizoenen, ook de bewoners van Appelscha, terecht kunnen op de Boerestreek. De deelnemers aan de inloopavonden zien de welwillende en actieve instelling van Staatsbosbeheer voor wat betreft het verplaatsen van een deel van de activiteiten van het informatiecentrum als een belangrijke kans voor het actieve 58 26 30 en aantrekkelijke nieuwe Appelscha. Het toevoegen van een grote 21 76 28 eegde 78 t pes 52 op H 22 29 30 80 31 trekker, naast het informatiecentrum van Staatsbosbeheer, in de vorm 50 11 32 82 31 23 27 46 Hop 32 van een wellnesscentrum is welkom. De mening van de aanwezigen 34 82 p 24 es teegde 40 1 33 23 25 36 78 44 is namelijk dat een grootse voorziening, die het gehele jaar door 61 38 76 38 34 uggelaan Br 26 40 mensen naar Appelscha en de Boerestreek haalt, noodzakelijk is. S 34 t 35 eegde 21 72 V eegde aa t rt N.Z. 60 32 58 Nijes 17 Op deze wijze fleurt de Boerestreek weer op en kan de Boerestreek 59 55 49 27 42a 27a Ops t 1 47 er 36 2 landse 15 6 27c 57 2 42 70 7d comp zelfs weer in bloei komen wanneer bij deze grote trekker ook 37 agnons 24 27j vaa r 66 9 t 44 28 7 ondersteunende kleinschalige recreatieve voorzieningen worden 56 5 39 46 18 38 31 29 55 eegde Va t ar 48 pes t Z.Z. toegevoegd. Enkele ondernemers en inwoners van Appelscha op 6 43 42 41 1 H 1 30 44 39 40

50 37 plaatsen kanttekeningen bij de verkeersintensiteit van met name het 54 34 31 10 30 8

52 Nijes 6 35 tede teegde ools landbouwtransport en het vrachtverkeer op de nieuwe Boerestreek 53 28 11 S 40 17 2 54 49 VERKLARING: 33 41 38 15 en stellen voor om rondom de nieuwe brink eenrichtingsverkeer 52 64 1 56 23 39 42 41 27 1 51 36 13 Structuurbeeld Boerestreek 39 9 12 34 in te voeren. Verder wijzen de ondernemers en de bewoners op 43 58 56a 29 35 35 R 24 19 31 7 44 33 32 Herstellen lanenstructuur 35A het maken van goede verbindingen tussen de nieuwe Boerestreek 14 60 50 Bosweer Bos 25 w Bovens 12 eer teegde 12 35B 33 17 met het nieuwe centrum van Appelscha aan de Opsterlânske 23 45

35 18 56 31 35C 46 25 B

13 Creëren duidelij14 kereo hoofdstructuur wegen

v S

S ens

t 21 t eegde eegde t Kompanjonsfeart. Om de vernieuwde Boerestreek wat meer tot leven eegde 47 8 7 19 33 31 2 48 eegde ol 3 t o 6 48 te laten komen is een toevoeging van woningen wellicht wenselijk. 62 sch 29 4 Nijes Intensiveren dorps22 rand met39 voorzieningen 22 16 46 11 49 37 teegde 12 31 Felle kritiek kwam van de organisator en de standhouders van de 37 27 Huiss 24 50

23 40 9 8 51 6 52 Kamelenmarkt, een wekelijkse markt op het evenemententerrein. 64 Bosweer Versterk20en en creëren brinkenstructuur: 52a 26 3B 18 Huiss 13 24 2 teegd 3A 1 14 53a 1 e eegde De organisator, tevens eigenaar van het evenemententerrein, en de 3 t 25 arss 53 2 M 38 1 eg tw Groen tapijt van open en openbare ruimten 2 10 38 standhouders zien de Kamelenmarkt als een toeristische attractie 11 Van Ems 3 c 27 39 39 3E 66 32 4 41 24 40 die veel bezoekers naar Appelscha trekt. De organisator en de 68 P 5 3 Parkeerplaatsen t.b.v. recreatieve voorzieningen6 1 54 43 3 d 25 30 P 1 45 55 standhouders vrezen het einde van de Kamelenmarkt wanneer 68a 18 Ops 16 te V 56 8 rlandse aa 22 3 rt N ruggelaan 47 2 teegde compagnons .Z. 70 B 3 het evenemententerrein plaats moet maken voor een van de twee arss 57 49 S/R/M OntsluitingM parkeerterreinen vaa 4 rt 72 10 42 5 51 10 e nieuwe parkeerplaatsen. 21 tj n 41 44 53 8 6 V idslaa aa 74 12 rt Z.Z. 8 Sm 45 55 20 Noo Nieuwe bouwvolumes in het groen

r der 76 57 1 1 10 46 E 15 s 19 2 14 3 eg 2 tw 12 47 3 Van Ems 5 P 13

S Representatieve zijde voorzieningen bestaand 59 16 3a t 26 eeg 4 22 1 7 78 7 S/R/M de 7 50 18 9 51 16a 11 P 61 18 20 16 Representatieve zijde voorzieningen nieuw 9 80 16 11

ruggelaan B 9 20 9a 63 9b 15 18 5 82 Alle 7 W 13 22 ijt Bebouwingsaccent zes 3 2 20 65 w 11 eg 11 5 13 7 4 24 84 9 22 9 W 12 24 ester Es S 15 7 67 sportterrein 1 17 9 5 7 Nieuwe recreatie26 ve publiekstrekker 6 10 11 8 26 6 19 5 1 8 10 28 21 2 13 28 6 12 ntje 134 STRUCTUURVISIE OOSTSTELLINGWERF 2010-2020-2030 15 september 2009 gemeente ooststellingwerf & BMC & SAB adviesgroep 3 30 23 3 12 8 laa 1 8 2 Openluchttheater Appelscha 14 5 mids 4 S 25 7a V 30 an 17 8a 1 2 9a Emstplein gde 45-59 27 10 oschlust e 4 B 4 te 32 29 19 B oms 6 oerest bo 2 reek en A 29 21 34 1 Doortrekken groene sfeer tot in het dorp 31 10 4 3 5-1 5a 33 5 36 2 1 6 23 7 12 38 35 8 7

37 1-15 40 P 14 Privé erven 10 9 25 R 42 5 2 39 12 43 44 Alle 1 16 41 Wijt 46 zesw 7 14 15 eg

41 43 17-31 16 8 Erven met publieke voorziening 17 16 39 Teunis 46a 18 31 18 P 9 Geessien 19 10 37 49 22 2 A w 20 1 en eg 21 5 b 35 33 ooms 24 51 3 teegd 22 23 20 Groene omkadering6 erven 16 e 33 30 R 35 5 8 25 18 7 eg 57 30 28 tw 27 22 7 39 S/R Van Ems 9 29 9 48 17A 48 S Sportvoorzieningen 29 24 36 S/R 50 P 24 11 37 12 50 26 41 15 17 52 38 35 27 gel 13 54 aadsin 52 9 M 17 Recreatieve voorzieningen5 32 15 R 49 47 1 56 12a 54 53 34 19 58 65 eg 23 26 7 rw n iltinge S/R 56 W 17 pelaa 67 p eg 60 tje 25 E w Maatschappelijke voorzieningen 0 55 n 4 an 4 21 M Maur v 1 ium 83 its v its r an E r o 62 pp au t Smidslaa elaan a M 18 42 20

an 20 S 73 37 31 61 2 14 23 77 64 85 9 reek 0 20a erest Bosrand 8 2 Bo 16 75 10 1 63 68 43 16 75 42a 77 22 2 9 87 67 70

4 33 Open plekken in bos6 creëren (indicatief) 69 79 45 18 74

4 4 81 25 e 76 42 35 De Garv Doorste83 ken en informele paden 27 85 Bo a2 erest 29 80 Aekingaweg reek 29a 13 24 1 15 20 31 33 37 10 12 9 g 33a 17 2 1 r 87 11 e 2 b 82 9 19 os B Verbeteren netwerk fiets- en wandelpaden 1 7 1 3 84 5

21 43a n 43 n Oosterse Es 23 41

25 37 39 rssche

Open houden groene indringing buitengebied 27 29 rssche a

31 33 35 a M M

e e

D D

28 Aanpassingen a.g.v. actuele ontwikkelingen Oosterse Es

D re ntse weg Sporthal, manege en fietsenzaak

f i 2 r

Scha

k 6

d 2

1 r

a VASTGESTELDL OP 15-09-2009

4 2

10 12

8 5

4 D re ntse weg

g 6 r e

8b 1

Paalak 0m kers 100m 8 3 Scha

p end

ri ft 10 eg 8c w

ium r o t a

an S 5 8d

3 1 2 1

7 3 5

8 11

l 1

6 5 u

1 e

7 H10 recreatievisie appelscha o o s t s t e l l i n g w e r f

Uitvoeringsparagraaf Toetsing NATUUR- EN MILIEUWETGEVING

De Recreatievisie voor Appelscha en de Boerestreek betreft ver- De Structuurvisie Ooststellingwerf 2010-2020-2030 beschrijft op hoofdlijnen en in drie uitwerkingen schillende projecten op twee samenhangende schaalniveaus. Op welke ontwikkelingen plaats gaan vinden in de gemeente Ooststellingwerf. In en direct buiten de ge- het schaalniveau van Appelscha en omgeving beschrijft de recre- meente Ooststellingwerf liggen Natura 2000-gebieden, het Fochteloërveen, het Drents-Friese Wold atieve visie de hoofdlijnen van de voorgenomen ontwikkelingen en Leggelderveld, de Bakkeveense Duinen en Delleburen. Bij ruimtelijke ingrepen in de omgeving van en vormt het een leidraad voor initiatieven van andere overheden, Natura 2000-gebieden moet rekening worden gehouden met de Natuurbeschermingswet. Ingrepen maatschappelijke organisaties, marktpartijen, ondernemers en die leiden tot een aantasting van de instandhoudingsdoelstellingen, zoals opgesteld voor de Natura burgers. Op het schaalniveau van de Boerestreek geeft de recrea- 2000-gebieden, zijn vergunningsplichting via een verslechterings- en verstoringstoets en/of een passen- tieve visie direct richting en inhoud aan de functionele en ruimtelijke de beoordeling. In de maanden april en mei 2009 wordt aan de hand van een zogenaamde voortoets herontwikkeling van de Boerestreek. De eerste prioriteit ligt in het nagegaan of er wel of geen verslechterings- en verstoringstoets of passende beoordeling in het kader aanleggen van een grote parkeerplaats ten westen van de Boe- van artikel 19 van de Natuurbeschermingswet noodzakelijk is. Deze voortoets bestaat uit een beoorde- restreek, het herstellen van de relatie van de Boerestreek met het ling van de te ontwikkelen initiatieven zoals genoemd in de structuurvisie aan de hand van negentien bos, het realiseren van het nieuwe activiteiten- en informatiecen- mogelijke effecten die genoemd zijn in de effectenindicator van het Ministerie van Landbouw, Natuur en trum van Staatsbosbeheer, het realiseren van de (oprijlanen naar) Voedselkwaliteit (LNV). De eindrapportage van de voortoets is gelijktijdig met de ontwerp Structuurvisie de Poort van het Nationaal Park, het herstellen van de verloop ter visie gelegd voor inspraak en overleg. van de Boerestreek en het inrichten van de Boerestreek als een Drentse brink. Na het vaststellen van de structuurvisie zal de ge- Uit de Voortoets Structuurvisie Ooststellingwerf (SAB, 2009) is gebleken dat diverse voorgenomen ac- meente Ooststellingwerf een nieuw bestemmingsplan opstellen. De tiviteiten naar verwachting niet gepaard zullen gaan met negatieve effecten op de instandhoudingdoel- Recreatievisie voor Appelscha en de Boerestreek is een ruimtelijk stellingen van het Natura 2000 gebied. Er zijn echter ook activiteiten waarvan op voorhand niet kan ontwikkeling die voortvloeit uit de structuurvisie. De onderdelen, worden uitgesloten dat deze kunnen leiden tot (significant) negatieve effecten. De eindrapportage van de het herstellen van de relatie van de Boerestreek met het bos, het voortoets is gelijktijdig met de Ontwerp Structuurvisie ter visie gelegd voor inspraak en overleg. realiseren van de (oprijlanen naar) de Poort van het Nationaal Park, het herstellen van de verloop van de Boerestreek en het inrichten Vervolgens is Buro Bakker gevraagd te analyseren of voor deze activiteiten een Passende Beoordeling van de Boerestreek als een Drentse brink, zijn investeringen die ge- uitgevoerd kan worden. Buro Bakker is tot de conclusie gekomen dat de Structuurvisie Ooststellingwerf meente gaat doen om de maatschappelijke functie recreatie meer 2010-2020-2030 te globaal van aard is om op basis hiervan een Passende Beoordeling uit te voeren. te stimuleren. Het betreffen geen onderhoudswerkzaamheden. De De Natuurbeschermingsweg vereist namelijk dat voor de Passende Beoordeling een worst case benade- financiële haalbaarheid van de herontwikkeling van de Boerestreek ring wordt toegepast. Bij het ontbreken van voldoende inzicht in de uitwerking van de planvoornemens wordt nog onderzocht. In de Kaderbrief 2010-2013 is een reserve dwingt de wet tot een zodanige zware toetsing dat deze niet in verhouding staat tot de werkelijk te be- opgenomen voor strategische projecten in Ooststellingwerf, waar- oordelen initiatieven. onder de herinrichting van de Boerestreek. Deze reserve is vooralsnog onvoldoende om alle kosten van alle strategische projecten te Buro Bakker heeft een notitie opgesteld welke inzicht geeft in de randvoorwaarden voor verdere planuit- dekken. De gemeente Ooststellingwerf streeft er naar om om de werking. Deze notitie is een eerste stap van de nadere analyse van de haalbaarheid van de verschillende resterende kosten van de herontwikkeling van de Boerestreek, die voornemens uit de Structuurvisie in het licht van de mogelijke effecten van deze voorgenomen activiteiten overblijven na een eventuele bijdrage van de gemeente Ooststel- op instandhoudingsdoelstellingen van het Natura 2000 gebied Drents-Friese Wold en Leggelderveld. lingwerf, binnenplans te regelen. De zeven ontwikkelingsgebieden Het betreft een zeer globale analyse. De notitie vormt de basis voor de verdere planuitwerking, waarbij zijn aan elkaar verweven voor wat betreft de recreatieve voorzie- het tevens als startpunt kan fungeren voor later op te stellen Passende Beoordeling en MER. Daarnaast ningen. Een verbetering in één van deze ontwikkelingsgebieden geeft de notitie input voor het op te stellen Beheerplan Natura 2000 voor het Drents-Friese Wold. komt ten gunste aan de andere ontwikkelingsgebieden. Door de opwaardering van Appelscha en de Boerestreek komen er meer recreanten naar Appelscha en omgeving. Het verzorgingsgebied dat profijt heeft van deze ontwikkeling is dan ook gelijk aan de zeven ontwikkelingsgebieden die nader uitgewerkt staan in hoofdstuk 10 van deze structuurvisie. De gemeente zal een bijdrage vragen aan nieuwe bouwplannen (woningbouw) en ontwikkelingen (recreatieve voorzieningen) in het verzorgingsgebied.

gemeente ooststellingwerf & BMC & SAB adviesgroep STRUCTUURVISIE OOSTSTELLINGWERF 2010-2020-2030 15 september 2009 135 H10 recreatievisie appelscha o o s t s t e l l i n g w e r f

136 STRUCTUURVISIE OOSTSTELLINGWERF 2010-2020-2030 15 september 2009 gemeente ooststellingwerf & BMC & SAB adviesgroep