Uwarunkowania I Kierunki Zagospodarowania Przestrzennego

Burmistrz Miasta i Gminy Jutrosin

ZMIANA STUDIUM

UWARUNKOWA I KIERUNKÓW

ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

GMINY JUTROSIN

UWARUNKOWANIA I KIERUNKI

ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

POLITYKA PRZESTRZENNA GMINY

Załcznik nr 2 do Uchwały Nr...... Rady Miejskiej Gminy Jutrosin z dnia......

ZMIANA STUDIUM

UWARUNKOWA I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

GMINY JUTROSIN

UWARUNKOWANIA I KIERUNKI

ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

POLITYKA PRZESTRZENNA GMINY

SPIS TRECI

A CELE I KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JUTROSIN 6 B POLITYKA PRZESTRZENNA GMINY JUTROSIN 9 I. DZIEDZICTWO KULTUROWE 11 1. Ogólne zalecenia konserwatorskie 1 1 2. Ustalenia konserwatorskie dla obiektów i obszarów objtych oraz proponowanych do objcia ochron 12 II. RODOWISKO PRZYRODNICZE 34 1. Cele rozwoju gminy 34 2. Proponowane kierunki rozwoju 35 2.1.Ochrona przyrody i krajobrazu 35 Szczególne formy ochrony przyrody Tworzenie systemu lokalnych powiza przyrodniczych sprzyjajcych zachowaniu równowagi ekologicznej w rodowisku 2.2. Zabezpieczenie zasobów wód powierzchniowych i podziemnych w odpowiedniej iloci i dobrej jakoci 37 2.3. Eliminowanie czynników mogcych wpływaş na pogorszenie stanu czystoci powietrza atmosferycznego 39 2.4. Ochrona rolniczej przestrzeni produkcyjnej 39 2.5. Przywrócenie pierwotnych walorów obszarom zdegradowanym, Zapobieganie degradacji. 39 2.6. Ochrona przed skutkami powodzi 39 3. Przyrodnicza struktura funkcjonalno przestrzenna oraz zasady gospodarowania w wydzielonych strefach. 40 4. Ocena moliwoci rozwoju przestrzennego poszczególnych jednostek osadniczych 42 III. ROLNICZA PRZESTRZE PRODUKCYJNA 44

3 IV. ROZWÓJ SPOŁECZNO – GOSPODARCZY 46 1. Demografia 46 2. Struktura osiedlecza gminy 47 3. Mieszkalnictwo 47 4. Rynek pracy i rozwój gospodarczy obszaru 48 5. Infrastruktura społeczna 49 V. KOMUNIKACJA 51 1. Cele 51 2. Kierunki i polityka rozwoju 52 2.1. Droga krajowa 53 2.2. Drogi powiatowe 54 2.3. Drogi gminne 56 2.4. Ograniczenie uciliwoci komunikacji dla otoczenia 57 2.5. Komunikacja zbiorowa 58 26. Priorytety 58 VI. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA 59 1. Zaopatrzenie w wod 59 2. Gospodarka ciekowa 60 3. Gospodarka odpadami 61 4. Elektroenergetyka 61 5. Gazownictwo 62 VII. GOSPODARKA TERENAMI 63 1. Tereny predysponowane do przeznaczenia pod zabudow zagrodow, mieszkalno – usługowo – produkcyjn i turystyczno- wypoczynkow 63 2. Obowizki w zakresie sporzdzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego 67 3. Obszary niezbdne do realizacji ponadlokalnych celów publicznych 69 VIII. GŁÓWNE CELE STRATEGICZNE 70 1. rodowisko kulturowe 70 2. rodowisko przyrodnicze 70 3. Rolnicza przestrze produkcyjna 71 4. Rozwój społeczno-gospodarczy 71 5. Komunikacja 72 6. Infrastruktura techniczna 73 7. Gospodarka terenami 74

A. CELE I KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY JUTROSIN

Rozpoznane, w trakcie sporzdzania studium, uwarunkowania rozwoju przestrzennego dotyczyły nastpujcych elementów:

• Dotychczasowego zagospodarowania i uytkowania terenów • Uzbrojenia w urzdzenia infrastruktury technicznej • Stanu funkcjonowania rodowiska przyrodniczego • Walorów dziedzictwa kulturowego • Wyposaenia w infrastruktur społeczn • Rolnictwa w aspekcie warunków przyrodniczych jego rozwoju oraz funkcjonowania

• Przeznaczenia terenów zgodnie z aktualnie obowizujcymi planami zagospodarowania przestrzennego

• Zada słucych realizacji ponadlokalnych celów publicznych • Trendów rozwoju demograficznego

Na podstawie wskazanych wyej uwarunkowa okrelono nastpujce cele rozwoju:

• Racjonalne korzystanie z zasobów rodowiska przyrodniczego, przyjmujc jako naczeln zasad - ekorozwój

• Stworzenie warunków do realizacji inicjatyw gospodarczych mieszkaców (działalnoci produkcyjnej, handlowej i usługowej)

• Ochrona rolniczej przestrzeni produkcyjnej jako bazy produkcji zdrowej ywnoci 5

• Podniesienie jakoci ycia mieszkaców poprzez popraw wyposaenia poszczególnych miejscowoci i całej gminy w obiekty i urzdzenia infrastruktury technicznej i społecznej.

• Zwikszenie powierzchni zalesionych, zadrzewionych i zakrzewionych, w tym jako elementu kształtowania krajobrazu

• Stworzenie podstaw do rozwoju turystyki poprzez wykorzystanie lokalnych tradycji i wystpujcych walorów przyrodniczych i kulturowych

• Poprawa układu komunikacyjnego poprzez podniesienie parametrów dróg oraz wyprowadzenie ruchu tranzytowego poza cisł zabudow

• Ochrona rodowiska kulturowego jako elementu dziedzictwa narodowego i tosamoci lokalnej

• Utrzymanie ładu przestrzennego w procesie zabudowy i zagospodarowania terenu

Realizacja załoonych celów pozwoli na popraw jakoci ycia mieszkaców. Proponowane kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy uwzgl- dniaj zarówno te uwarunkowania, które przesdzaj o sposobie zagospodarowania terenu gminy, jak i te, które ograniczaj swobod w dysponowaniu przestrzeni. Ograniczenia w dysponowaniu przestrzeni wynikaj przede wszystkim z obowizku respektowania istniejcych przepisów.

B. POLITYKA PRZESTRZENNA GMINY JUTROSIN

Kształtowanie polityki przestrzennej gminy oparte byş musi o zasadzie zrównowaonego rozwoju, tj. poszanowania zasobów przyrodniczych i kulturowych, optymalnego gospodarowania przestrzeni, wzrostu standardów cywilizacyjnych i dobrobytu mieszkaców oraz rozwoju gospodarki. Polityka przestrzenna gminy realizowana jest w działaniach planistycznych oraz w decyzjach administracyjnych zwizanych z gospodarowaniem przestrzeni.

Stosownie do przepisu art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w studium okrela si:

• Kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów • Kierunki i wska niki dotyczce zagospodarowania oraz uytkowania terenów, w tym obszary wyłczone spod zabudowy • Obszary oraz zasady ochrony rodowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, krajobrazu kulturowego i uzdrowisk • Obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej • Kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej • Obszary na których rozmieszczone bd inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym • Obszary na których rozmieszczone bd inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego województwa • Obszary dla których obowizkowe jest sporzdzenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, w celu okrelenia zasad scale i podziałów nieruchomoci • Obszary dla których gmina zamierza sporzdziş miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, w tym obszary wymagajce zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i lenych na cele nierolne i nielene • Kierunki kształtowania rolniczej i lenej przestrzeni produkcyjnej • Obszary naraone na niebezpieczestwo powodzi • Obszary wymagajce rehabilitacji i przekształce • Tereny inne

7 Przyjta uchwał rady gminy polityka przestrzenna, okrelona w odniesieniu do kadego z wyej wymienionych zagadnie, bdzie podstaw podejmowania kolejnych prac planistycznych, odnoszcych si do wybranych obszarów gminy, podstaw opracowywania analiz zgodnoci ustale sporz- dzanych planów miejscowych z t polityka, a take bdzie dokumentem pomocniczym w przygotowaniu decyzji o warunkach zabudowy .wydawanych w trybie art. 53 – 61 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym

Bdzie równie materiałem pomocniczym dla:

• planowania i realizacji zada własnych gminy zwizanych z zagospoda- rowaniem przestrzennym, • ofertowej działalnoci organów gminy, • posługiwania si przepisami ustaw szczegółowych, które majc swój aspekt przestrzenny na obszarze gminy wpływaj na ustalenia studium i wi organy gminy w postpowaniu administracyjnym, • gospodarki gruntami w gminie, • podejmowania działa zwizanych z obejmowaniem ochron najbardziej cennych i wartociowych obszarów i obiektów w gminie, • wykonywania prognoz wpływu ustale planów miejscowych na rodowisko, • wykonywania ocen oddziaływania inwestycji na rodowisko, • planowania prac kartograficznych umoliwiajcych sprawn działalnoş planistyczn i administracyjn.

C.PRZEDMIOTEM ZMIANY STUDIUM JEST

• Wyznaczenie nowych terenów pod rozwój funkcji mieszkaniowych oraz form aktywizacji gospodarczej • Modernizacja i dalszy rozwój systemów komunikacyjnych i infrastrukturalnych • Wyznaczenie obszaru realizacji zbiornika retencyjnego na rzece Orli • Wyznaczenie terenów planowanych pod zalesienia

I. DZIEDZICTWO KULTUROWE

1. Ogólne zalecenia konserwatorskie

Na terenie gminy naley dyş do utrzymania dotychczasowego charakteru jej terenów zainwestowanych, tj. kontynuowaş zabudow w zwartych jednostkach osadniczych. Now zabudow winno si lokalizowaş w istniejcych miejscowociach w oparciu o istniejc sieş dróg. W przypadku koniecznoci wytyczania nowych dróg winny one stanowiş logiczn kontynuacj dotychczasowego układu dróg. Niewskazane s sigacze, lepe uliczki lub drogi dojazdowe do jednego lub dwóch gospodarstw. Na terenach, na których czytelna jest linia zabudowy, naley j kontynuowaş. We wszystkich miejscowociach naley stosowaş zabudow o wysokoci do dwóch kondygnacji, ze stromymi, symetrycznymi dachami o nachyleniu połaci do 45o, o drobnej formie architektonicznej. Zalecane jest take stosowanie dachów mansardowych i łamanych oraz naczółkowych. Wszystkie winny byş kryte dachówk ceramiczn. W miejscowociach, gdzie wystpuje zabudowa zagrodowa, naley kontynuowaş ten typ zabudowy. Zalecane s budynki o podłunych bryłach; naley unikaş budynków o rzutach zblionych do kwadratu. Niedopuszczalne jest lokalizowanie nowych budynków pojedynczo, w rodku działki w obrbie historycznej struktury wsi. W przypadku dobudowywania nowych budynków na terenie zagród ju istniejcych naley te obiekty tak lokalizowaş, aby stanowiły logiczn kontynuacj dotychczasowego układu budynków (np. naley dobudowaş czwarty bok prostokta). Podane jest scalenie własnociowe poszczególnych folwarków. Niezalenie jednak od tego, czy dany folwark naley do jednego właciciela, czy wielu, naley zachowaş jego struktur przestrzenn.

Ponadto obowizuj nastpujce zalecenia konserwatorskie: ♦ naley zachowaş istniejc zabudow; ♦ rozbiórki obiektów zabytkowych moliwe s jedynie w przypadkach stwierdzenia ich złego stanu technicznego i wykonania odpowiedniej dokumen- tacji historyczno – architektonicznej; całoş naley przedstawiş i uzgodniş z właciwym Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków;

9 ♦ lokalizowanie nowej zabudowy na terenie lub w bezporednim ssiedztwie folwarku moliwe jest jedynie w miejscu rozebranych budynków historycznych lub jako logiczna kontynuacja zabudowy folwarcznej; ♦ w miar moliwoci naley zachowaş funkcje poszczególnych czci zespołów pałacowo-parkowych: folwarki – funkcje gospodarcze, polany parkowe – łki krajobrazowe bez prowadzenia nasadze, tereny zadrze- wione jako naturalne masywy zieleni, zwłaszcza rosnce nad brzegami cieków wodnych; ♦ naley zachowaş w całoci majdan folwarczny; niedopuszczalne jest lokalizowanie na nim nowej zabudowy, wydzielanie działek wysokimi ogrodzeniami, sytuowanie tu zieleni wysokiej lub innych obiektów optycznie niszczcych przestrze majdanu; ♦ naley zachowaş jednoş, przynajmniej optyczn majdanu folwarcznego; niedopuszczalne jest lokalizowanie na nim nowej zabudowy, wydzielanie działek wysokimi ogrodzeniami, sytuowanie tu zieleni wysokiej lub innych obiektów optycznie niszczcych przestrze majdanu; ♦ w przypadku zachowania si zbiorników wodnych na dziedzicu folwar- cznym naley je utrzymaş.

2. Ustalenia konserwatorskie dla obiektów i obszarów objtych oraz proponowanych do objcia ochron.

2.1. Ustalenia dla zabytków ujtych w formie wpisu do rejestru zabytków;

Obiekty objte ochron w formie wpisu do rejestru zabytków podlegaj ochronie na mocy ustawy „O ochronie dóbr kultury”. oraz innych aktów prawnych. Wszelkie działania dotyczce tych obiektów winny byş prowadzone w oparciu o wytyczne właciwego oddziału Słuby Ochrony Zabytków i zgodnie z zatwierdzon przez ni dokumentacj.

Wykaz obiektów zabytkowych wpisanych do rejestru zabytków na terenie gminy:

DUBIN • Zespół budowlany i dawne załoenie urbanistyczne • Wiatrak – ko lak z 1897 r. (ruina) • Zespół stodół, k. XIX pocz. XX w. • Kociół pw. Przemienienia Paskiego z 1787r. (Borek k. Dubina), szkieletowy, czciowo oblicowany cegł i otynkowany; zakrystia i wieyczki w fasadzie zach. z 1857 r.

GR BKOWO • Wiatrak – ko lak, XIX w.

JUTROSIN • Zespół budowlany i załoenie urbanistyczne • Kociół cmentarny pw. w. Krzya z dzwonnic: kociół szpitalny, II połowa XVIII w., w miejscu wczeniejszego z 1640 r., obecnie cmentarny; dzwonnica z bram, drewn., konstrukcji słupowej; 4 şw. XVIII w. • Kociół parafialny pw. w. Elbiety, 1900 – 1902 r., w miejscu wczeniejszych kociołów z XV i XVII w. • Kociół poewangelicki wraz z ogrodzeniem i terenem przykocielnym • Ratusz, ul. Rynek 1, (1840?), 1865 r., rozbudowany od strony wschodniej

PŁACZKOWO • Zespół dworsko – parkowy - dwór (bryła i elewacje), mur. XIX/XX w. - park krajobrazowy, pocz. XX w.

STARY SIELEC • dwór • pałac • park krajobrazowy wraz z kompleksem alei • zespół folwarczny wraz z koloni mieszkaln d. Słuby dworskiej i koloni mieszkaln d. Słuby folwarcznej

SZKARADOWO • kociół parafialny pw. w. Marcina BPA, mur., 1778-1780, • dom nr 101

2.2. Ustalenia dla stanowisk archeologicznych;

Zasady prowadzenia inwestycji połoonych w obrbie wystpowania stanowisk archeologicznych okrelaj przepisy „Ustawy o ochronie dóbr kultury” oraz innych aktów prawnych. Ponadto w terenach tych: ♦ dopuszcza si uprawy rolnicze, ogrodowe, poletka dowiadczalne itp., przy czym naley unikaş zbyt głbokiej orki, stanowicej zagroenie dla znajdujcych si z ziemi zabytków archeologicznych; ♦ dopuszczalne jest lokalizowanie inwestycji na terenie stanowiska archeo- logicznego, pod warunkiem uzgodnienia i uzyskania zezwolenia od Inspe- kcji Zabytków Archeologicznych właciwego oddziału Słuby Ochrony Zabytków. Ponadto inwestor obowizany jest zleciş wykonanie ratowni- 11 czych bada wykopaliskowych na własny koszt przed przystpieniem do prac ziemnych. Wyniki tych bada mog wpłynş na decyzj o zmianie programu zagospodarowania tego terenu lub o wyborze innej technologii. ♦ nie dopuszcza si adnych działa inwestycyjnych w obrbie stanowisk stanowicych elementy wyróniajce si z otoczenia (np. obwałowania, nisze, itp.).

Wykaz stanowisk archeologicznych wpisanych do rejestru zabytków (strefa cisłej ochrony archeologicznej)

DUBIN - grodzisko (wczesne redniowiecze) GR BKOWO - grodzisko (wczesne redniowiecze) L SKOWO – osada (kultura łuycka)

2.3. Ustalenia dla strefy „A” szczególnej ochrony konserwatorskiej:

♦ naley zachowaş historyczny układ przestrzenny (tj. rozplanowanie dróg, ulic, placów, linie zabudowy, kompozycj wntrz urbanistycznych i kompozycj zieleni), jak i poszczególne elementy tego układu (tj. nawierz- chnie ulic, placów i chodników, cieki i zbiorniki wodne, instalacje wodne i inne historyczne obiekty techniczne, zabudow i ziele); ♦ naley konserwowaş zachowane elementy układu przestrzennego; ♦ poszczególne obiekty o wartociach zabytkowych naley poddaş restauracji i modernizacji technicznej z dostosowaniem obecnej lub projektowanej funkcji do wartoci obiektu; ♦ naley dyş do odtworzenia zniszczonych elementów zespołu zabytkowego. W niektórych przypadkach wskazane jest zaznaczenie ladów nieistniejcych fragmentów historycznej kompozycji przestrzennej; ♦ naley dostosowaş now zabudow do historycznej kompozycji przestrzennej w zakresie sytuacji, skali i bryły oraz nawizaş formami współczes- nymi do lokalnej tradycji architektonicznej. Nowa zabudowa nie moe dominowaş nad zabudow historyczn; ♦ naley usunş obiekty dysharmonizujce lub pozostawiş je do mierci technicznej. Analogicznie naley postpowaş w stosunku do innych ele- mentów zniekształcajcych załoenia historyczne (np. błdne nasadzenia zieleni); ♦ naley podtrzymaş funkcje historyczne utrwalone oraz dostosowaş funkcje współczesne do wartoci zabytkowych zespołu i jego poszczególnych obiektów, a funkcje uciliwe i degradujce wyeliminowaş;

12 ♦ wszelkie zamierzenia i działania na obszarze strefy „A”, naley konsulto- waş i uzgadniaş z właciwym oddziałem Słuby Ochrony Zabytków; ♦ w przypadku inwestycji nowych naley preferowaş te z nich, które stanowi rozszerzenie lub uzupełnienie ju istniejcych form zainwestowania terenu, przy załoeniu maksymalnego zachowania i utrwalenia istniejcych ju relacji oraz pod warunkiem, i nie koliduj one z historycznym charakterem obiektu; ♦ podziały nieruchomoci, zmiany własnociowo – prawne naley konsulto- waş i uzgadniaş z właciwym odziałem Słuby Ochrony Zabytków; ♦ umieszczenia reklam lub innych tablic, niezwizanych bezporednio z danym obiektem i stanowicych element obcy na tym obszarze, jest bezwzgldnie zabronione; ♦ wszelkie działania poniej poziomu terenu na terenie tej strefy, winny byş uzgodnione z Inspekcj Zabytków Archeologicznych Słuby Ochrony Zabytków i przeprowadzone pod nadzorem i za zezwoleniem właciwego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków; ♦ inwestor winien liczyş si z koniecznoci dodatkowych bada lub opracowa studialnych: archeologicznych, architektonicznych, urbanistycznych, stratygraficznych, dendrologicznych, dendro–chronologicznych itp. w przypadku postawienia takich wymogów przez odpowiednie słuby (PSOZ, Nadzór Budowlany i inne).

Wykaz obszarów objtych stref „A” ochrony konserwatorskiej w gminie Jutrosin:

1. DUBIN - zespół budowlany staromiejski i dawne załoenie urbanistyczne - wiatrak - zespół kocielno-cmentarny (Borek)

2. GR BKOWO - wiatrak ko lak

3. JUTROSIN - zespół budowlany staromiejski i załoenie urbanistyczne

4. STARY SIELEC - Zespół pałacowo-dworski (pałac, dwór, oficyna dworska, domy mieszkalne pofolwarczne, park krajobrazowy)

13 5. PŁACZKOWO - zespół pałacowo-dworski

6. SZKARADOWO

- zespół kocielno-cmentarny wraz z terenem plebani

2.4. Ustalenia dla strefy „B” ochrony konserwatorskiej:

♦ naley zachowaş i wyeksponowaş elementy historycznego układu przestrzennego, tj. rozplanowanie dróg, ulic i placów, linie zabudowy, kompozycj wntrz urbanistycznych oraz kompozycj zieleni; ♦ obiekty o wartociach zabytkowych naley poddaş restauracji i modernizacji technicznej z dostosowaniem obecnej lub projektowanej funkcji do wartoci obiektu; ♦ nowa zabudowa winna byş dostosowana do historycznej kompozycji przestrzennej w zakresie rozplanowania, skali i bryły przy załoeniu harmonijnego współistnienia elementów kompozycji historycznej i współczes- nej oraz nawizywaş formami współczesnymi do lokalnej tradycji architektonicznej - nie moe ona dominowaş nad zabudow historyczn; wszelka działalnoş inwestycyjna musi uwzgldniaş istniejce ju zwizki przestrzenne i planistyczne; ♦ elementy dysharmonizujce, zwłaszcza uniemoliwiajce ekspozycj wartociowych obiektów zabytkowych, winny byş usunite lub poddane wła- ciwej przebudowie; dopuszcza si pozostawienie do mierci technicznej; ♦ w niektórych przypadkach wskazane jest zaznaczenie ladów nieistniejcych fragmentów historycznej kompozycji przestrzennej; ♦ naley przyznaş pierwszestwo wszelkim działaniom odtworzeniowym i rewaloryzacyjnym, zarówno w przypadku przyrodniczych elementów krajobrazu, jak i w stosunku do historycznej struktury technicznej, instalacji wodnych, sieci komunikacyjnych oraz obiektów zabytkowych znajdujcych si w ”konserwatorskim spisie zabytków architektury i budownictwa” oraz obiektów połoonych na obszarze objtym stref; ♦ naley preferowaş te inwestycje, które stanowi rozszerzenie lub uzupeł- nienie ju istniejcych form zainwestowania terenu, przy załoeniu maksymalnego zachowania i utworzenia istniejcych ju relacji oraz pod warunkiem, i nie koliduj one z historycznym charakterem obiektu; ♦ nie zaleca si umieszczenia reklam i innych tablic, niezwizanych bezporednio z danym obiektem i stanowicych element obcy na tym obszarze; ♦ wszelkie działania inwestycyjne naley konsultowaş ze Słub Ochrony Zabytków.

14 Wykaz obszarów objtych stref „B” ochrony konserwatorskiej w gminie Jutrosin:

BARTOSZEWICE

♦ dwór z najbliszym otoczeniem ♦ budynki gospodarcze - obora DOMARADZICE

♦ układ przestrzenny wsi ♦ zabudow – budynek szkoły oraz domy mieszkalne nr 47 i 65 o konstrukcji szachulcowej

DUBIN

♦ przedmiecia (dawnego zespołu staromiejskiego) XIX i XX w. ♦ cmentarz (Borek)

JUTROSIN

♦ przedmiecia (zespołu staromiejskiego) XIX i XX w. NADSTAWEM

♦ cmentarz poewangelicki OSTOJE

♦ układ przestrzenny wsi ♦ domy mieszkalne nr 6, 17, 22, 27 i 42 o konstrukcji szachulcowej PŁACZKOWO

♦ układ przestrzenny wsi ♦ cmentarz poewangelicki ROGO EWO

♦ układ przestrzenny wsi ♦ zespół folwarczny (budynek mieszkalny – d. dworek, park, zabudowania gospodarcze) ♦ domy mieszkalne nr 15, 30, i 45 o konstrukcji szachulcowej ♦ budynek szkoły

STASIN

♦ zespół dworski (dwór i park) ♦ domy mieszkalne nr 36 i 38 ♦ budynek szkoły

15 SZKARADOWO

♦ wrzecionowaty układ przestrzenny wsi ♦ domy mieszkalne nr 62, 101 i 210 L SKOWO

♦ cmentarz poewangelicki

ZABOROWO

♦ cmentarz poewangelicki

2.5. Ustalenia dla strefy „E” ochrony ekspozycji:

Ustalenia dla strefy „E” zawiera punkt 2.14 (Najpilniejsze postulaty konserwatorskie dla poszczególnych miejscowoci)

Wykaz obszarów objtych stref „E” ochrony konserwatorskiej w gminie Jutrosin:

DUBIN

♦ teren w strefie widokowej na kociół (w Borku) od strony drogi z północy i południa ♦ zachowaş osie widokowe w zespole staromiejskim ♦ tereny w strefie widokowej z głównych wlotów do miejscowoci, a szczególnie od strony południowej i zachodniej

JUTROSIN

♦ teren w strefie widokowej z zespołu pałacowo-parkowego w Starym Sielcu na zespół staromiejski ♦ tereny w strefie widokowej na zespół staromiejski z dróg wlotowych ze Starego Sielca, Dubina, Bartoszewic, Pawłowa i Szymonek

STARY SIELEC

♦ teren w strefie widokowej na zespół pałacowo-parkowy od strony drogi z Jutrosina

16 2.6. Ustalenia dla strefy „K” ochrony krajobrazu kulturowego

W strefie „K” z uwagi na podlegajcy ochronie charakter relacji midzy obiektami przyrodniczymi a kubaturowymi obowizuj nastpujce wymogi konserwatorskie:

1) naley zachowaş i wyeksponowaş elementy historycznego układu przestrzennego, tj. rozplanowanie dróg, ulic i placów, linie zabudowy, kompozycj wntrz urbanistycznych oraz kompozycj zieleni 2) nowa zabudowa winna byş dostosowana do historycznej kompozycji przestrzennej w zakresie rozplanowania, skali i bryły przy załoeniu harmonijnego współistnienia elementów kompozycji historycznej i współczesnej oraz nawizywaş formami współczesnymi do lokalnej tradycji architektonicznej. Nie moe ona dominowaş nad zabudow historyczn. Wszelka działalnoş inwestycyjna musi uwzgldniaş istniejce ju zwizki przestrzenne i planistyczne 3) naley przyznaş pierwszestwo wszelkim działaniom odtworzeniowym i rewaloryzacyjnym, zarówno w przypadku przyrodniczych elementów krajobrazu, jak i w stosunku do historycznej struktury technicznej, instalacji wodnych, sieci komunikacyjnych oraz obiek- tów zabytkowych znajdujcych si w ”konserwatorskim spisie zabytków architektury i budownictwa” oraz obiektów połoonych na obszarze objtym stref 4) naley preferowaş te inwestycje, które stanowi rozszerzenie lub uzupełnienie ju istniejcych form zainwestowania terenu, przy załoeniu maksymalnego zachowania i utworzenia istniejcych ju relacji oraz pod warunkiem, i nie koliduj one z historycznym charakterem obiektu 5) formy inwestowania naley w maksymalnym stopniu ukierunkowaş na ich harmonijne wpisanie w otaczajcy krajobraz. Z tego powodu naley wyłczyş z moliwoci realizacji inwestycje due wielko- obszarowe, jak równie te, które wymagaj znacznych przeobrae krajobrazu 6) naley utrzymaş krajobraz przyrodniczy zwizany przestrzennie z historycznym załoeniem urbanistycznym; winno si uwolniş jego obszar od elementów dysharmonizujcych, rekultywowaş tereny zniszczone, a w przypadku wprowadzania nowych elementów winny one podnosiş estetyczne wartoci tych terenów i podkrelaş ich zwizek przestrzenny z historycznym załoeniem urbanistycznym 7) wskazane jest wprowadzanie lub poszerzanie funkcji zwizanych z rekreacj pod warunkiem naleytego zabezpieczenia wartoci tych terenów przed zniszczeniem lub zniekształceniem

17 8) szczegółowe postulaty konserwatorskie zawiera punkt 2.14 (Najpil- niejsze postulaty konserwatorskie dla poszczególnych miejscowoci)

Wykaz obszarów objtych stref „K” w gminie Jutrosin:

DUBIN ♦ obszary-przedpola panoram z głównych wlotów do miejscowoci – szczególnie od strony zachodniej

JANOWO ♦ obszar integralnie zwizany ze wsi JEZIORA ♦ obszar integralnie zwizany ze wsi JUTROSIN ♦ obszary-przedpola panoram – szczególnie od północy ROGO EWO ♦ obszar integralnie zwizany ze wsi STARY SIELEC ♦ obszar integralnie zwizany ze wsi szczególnie system alei SZKARADOWO ♦ obszar integralnie zwizany ze wsi L SKOWO ♦ obszar integralnie zwizany ze wsi

2.7. Ustalenia dla strefy „W” ochrony archeologicznej:

Na obszarze strefy „W”, która obejmuje cały teren gminy Jutrosin obowizuj nastpujce wymogi konserwatorskie:

♦ wszelkie zamierzenia inwestycyjne (take: zakładanie infrastruktury technicznej oraz inne wykopy ziemne) na tym obszarze winny byş uzgodnione z Inspekcj Zabytków Archeologicznych właciwego oddziału Słuby Ochrony Zabytków, a prace ziemne prowadzone pod nadzorem archeolo- giczno-konserwatorskim. Ze wzgldu na moliwoş stwierdzenia w trakcie

18 prac reliktów archeologicznych inwestor winien liczyş si z koniecznoci zmiany technologii prowadzenia robót; ♦ w przypadku dokonania znalezisk archeologicznych prace budowlane winny byş przerwane, a teren udostpniony do ratowniczych bada archeologicznych. Badania te wykonywane s na koszt inwestora (Rozporzdzenie Ministra Kultury i Sztuki z 11 stycznia 1994 r.; Dz. U. Nr 16, poz. 55). ♦ bez uzgodnienia dopuszcza si jedynie prowadzenie prac porzdkowych, nie wnikajcych w głb gruntu oraz prac rolniczych.

Na terenie gminy znanych jest 230 stanowisk archeologicznych reprezentu- jcych lady osadnictwa od okresu epoki kamienia a po redniowiecze. Stanowiska te odznaczaj si du wartoci naukow i historyczn. Strefa „W” ochrony archeologicznej obejmuje cały teren gminy.

2.8. Ustalenia dla obiektów nalecych do konserwatorskiego spisu zabytków architektury i budownictwa:

♦ naley zachowaş ich brył; kształt i geometri dachu oraz zastosowane tradycyjne materiały budowlane; ♦ naley utrzymaş, a w zniszczonych fragmentach odtworzyş historyczny detal architektoniczny; ♦ naley zachowaş kształt, rozmiary i rozmieszczenie otworów zgodnie z historycznym wizerunkiem budynku; naley utrzymaş – lub odtworzyş – oryginaln stolark okien i drzwi; ♦ w przypadku koniecznoci przebicia nowych otworów, naley je zharmo- nizowaş z zabytkow elewacj budynku; ♦ wskazane jest stosowanie kolorystyki, nawizujcej do stosowanej w przeszłoci, tj. białej stolarki okiennej, ceramicznego lub tynkowanego lica cian zewntrznych.

Obiekty objte ochron w formie wpisu do rejestru zabytków podlegaj ochronie na mocy ustawy „O ochronie dóbr kultury” z dnia 15 lutego 1962 r. oraz innych aktów prawnych. Wszelkie działania dotyczce tych obiektów winny byş prowadzone w oparciu o wytyczne właciwego oddziału Słuby Ochrony Zabytków i zgodnie z zatwierdzon przez ni dokumentacj.

W przypadku innych budowli nalecych do konserwatorskiego spisu zabytków architektury i budownictwa takich jak mosty, przepusty, stopnie wodne itp. podstawowymi wymogami konserwatorskimi s:

- zachowanie tych urzdze oraz ich formy, - utrzymanie ich w naleytym stanie technicznym. 19 Wykaz najcenniejszych obiektów zabytkowych architektury i budownictwa (łcznie z obiektami wpisanymi do rejestru)

Bartoszewice • Zespół folwarku (wł. RKS w Piaskach) : - Rzdcówka, ob. Dom mieszkalny; XIX/XX w. - Stajnia; XIX/XX w. - Stajnia i wozownia; pocztek XX w. - rebiciarnia, ob. Chlewnia; pocz. XX w. - Obora; XIX/XX w. Czciowo przebudowana - Budynek gospodarczy; k. XIX w. - Relikt parku krajobrazowego. - Domy nr 4, 6, 10, 11; XIX/XX w. - Stodoła szachulcowa; k. XIX w.

Bielawy • Zagroda (dom i stodoła rygl.); pocztek XX w. • Dom; pocz. XX w. • Budynek inwentarski w zagrodzie nr 24; pocz. XX w.

Domaradzice • Zespół szkoły • Budynek szkolny; pocz. XX w. • Budynek gospodarczy; pocz. XX w. • Dom gminny; pocz. XX w. • Domy nr 9,42,47,58,61,63,65,82,86; II połowa XIX / pocz. XX w. • Stodoły w zagrodach nr 4 i 35; II połowa XIX w. • Spichlerz w zagrodzie nr 97; pocz. XX w. • Domy nr 76 i 81; pocz. XX w. (Borek) • Kapliczka słupowa z figur Chrystusa

Dubin • Układ urbanistyczny 1284-1895, ob. Ruralistyczny • Kociół pw. Przemienienia Paskiego (Borek) , rygl. – cegła, 1787 r., czciowo oblicowany cegł i otynkowany 1857 r., zakrystia i dobudowane wieyczki w fasadzie zach. 1857 r.. • Kociół parafialny pw. w. Mikołaja BPA; 1936-39 r., w miejsce kocioła z 1600 r. • Kapliczka słupowa z figur Matki Boskiej • Kapliczka słupowa przy wje dzie od strony Jutrosina, XIX w. • Rze biony krzy przydrony, drewniany; 1855 r. • Szkoła, obecnie przedszkole; II połowa XIX w. • Zespół folwarku (wł. Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Rolin – Radzików, Zakład Dowiadczalny Smolice - Rzdcówka, ob. Dom mieszkalny; II połowa XIX w. - Dom nr 97; k. XIX w. - Dwojak, ob. Dom mieszkalny nr 112; k. XIX w. - Szecioraki (2), ob. Domy mieszkalne; pocz. XX w. - Obora i stajnia; 1915r - Chlewnia, stajnia i obora; pocz. XX w. - Dwie stodoły; k. XIX w. - Spichlerz; 1 şw. XX w. 20 - Gorzelnia; 1 şw. XX w. - Ku nia; pocz. XX w. - mur ogrodzeniowy z cegły; k. XIX w. - Relikt parku krajobrazowego; k. XIX w. • Domy nr 7, 5, 12, 13, 21, 25, 26, 28, 32, 35, 36, 37, 40, 41, 44, 47, 48, 49, 58, 60, 67, 80, 81, 89, 90, 91, 92, 93, 94, 98/99 ,102, 104, 107, 116, 124, 136, 137, 139, 140, 141, 142 • Domy z 2 połowy XIX – pocz. XX w. (8 domów) • Zabudowa gospodarcza czci zach., mur., II połowa XIX w. • Zespół stodół wzdłu ulicy w kierunku Szkaradowa, szach., 4 şw. XIX w • Zespół stodół wzdłu drogi w kierunku Jutrosina, szach., 4 şw. XIX w. • Stodoła, szach., k. XIX w. • Stodoła, szach.- rygl., k. XIX w. • Stodoła szach.- cegła 2 poł. XIX w. • Stodoła, szach., k. XIX w. • Stodoła, szach., k. XIX w. • Stodoła, szach., k. XIX w. • Stodoła, cegła, pocz. XX w. • Wiatrak – ko lak, , drewn., 1897 r. (ruina)

Grbkowo • Kapliczka słupowa, murowana z drewnian figur w. Jana Nepomucena; k. XIX w. • Kapliczka słupowa z figur Matki Boskiej przy nr 4 • Szkoła, obecnie dom mieszkalny nr 31; pocz. XX w. • Szkoła nr 30; pocz. XX w. • Domy nr 11, 12, 27 i 39 • Wiatrak – ko lak, drewn., pocz. XIX w.

Janowo • Kapliczka w zagrodzie nr 22, murowana; pocz. XX w. • Domy nr 3, 4, 5, 18, 21, 26, 28 i 34; II połowa XIX / pocz. XX w. • Zagroda nr 6 – dom i stodoła; II połowa XIX w. • Stodoła w zagrodzie nr 10; II połowa XIX w. • Budka wartownika z okresu wojennego, drewniana; I połowa XX w.

Jeziora • Krzy przydrony, rze biony, drewniany; lata 50 XIX w. • Kapliczka wnkowa z drewnian figur w. Wawrzyca, murowana; pocztek XX w. • Kapliczka na skrzyowaniu dróg • Domy nr 2, 5, 7, 23, 24, 26, 27, 34, 36, 38, 40; II połowa XIX/ pocztek XX w. • Zagroda nr 32 – dom i stodoła; II połowa XIX w.

Jutrosin • Układ urbanistyczny, 1472 r., o układzie turbinowym • Zespół kocioła parafialnego pw. w. Elbiety : - Kociół, 1900 – 1902 r., w miejscu wczeniejszych kociołów z XV i XVII w. (wpisany do rejestru) - Mur kocielny z bram i furtk; pocztek XX w. - Plebania, ul. Kociuszki nr 11; pocztek XX w. 21 • Zespół kocioła cmentarnego pw. w. Krzya : - Kociół szpitalny; II połowa XVIII w.; w miejscu wczeniejszego z 1640 r., obecnie cmentarny (wpisany do rejestru) - Dzwonnica z bram, drewn., konstrukcji słupowej; 4 şw. XVIII w. - Grobowiec Marcy z Funków i Augustyna Binkowskich cegła; 1917 r - Grobowiec (cegła); koniec XIX w. - Mur ogrodzeniowy (cegła kamie); I połowa XIX/ pocztek XX w. • Zespół kocioła poewangelickiego, ul. Wrocławska : - Kociół; 1862-3, na miejscu poprzedniego z 1776 r.- od 1945 nieuytkowany - Mur ogrodzeniowy z bram i furtk (cegła, krata); koniec XIX w. • Ratusz, ul. Rynek, mur., (1806 ?), 1865 r., rozbudowany od strony wsch. • Krzy z figur Chrystusa, 1935 r. • Obelisk na kocu miasta, przy rozwidleniu dróg do miejscowoci Nadstawem i Zmysłowo • Szkoła, ul. Szkolna nr 9; 1 şw. XX w. • Szkoła ul. Wrocławska nr 27; II połowa XIX w. • Przedszkole, ul. Mickiewicza nr 9; 1 şw. XX w. • Poczta, ul. Wrocławska nr 22; 4 şw. XIX w. • Dom nr 45, ul. Dolna; połowa XIX w. • Domy nr 3, 5, 7 i 9, ul. Dworcowa; XIX/XX w. • Domy nr 8, 10, 13, 14, 15, 23, 31, 34, 44, ul. Garncarska; II połowa XIX/ pocztek XX w. • Domy nr 2, 3, 7, 9, 14, ul. Kociuszki, II połowa XIX/ pocztek XX w. • Zespół domu nr 4 (dom + budynek gospodarczy), ul. Mickiewicza; pocztek XX w. • Domy nr 7, 8 i 16, ul. Mickiewicza; 1 şw. XX w. • Zespół willi nr 12 ( dom, ob. Posterunek Policji + bud. Gospodarczy), ul. Mickiewicza; pocztek XX w. • Domy nr 3 i 13, ul. Ogrodowa; pocztek XX w. • Domy nr 3, 5, 9, 11, 12, 13, 15, 23, 25 i 33, ul. Podgórna; XIX/pocztek XX w. • Domy nr1, 6, 8, 22, 27, 30, 39, 40, 44, 50 i 55, ul. Polna; XIX/pocz. XXw. • Domy nr 1-9, 12, 14-20, 22-25, ul. Rynek; II połowa XIX/ pocztek XXw • Domy nr 1 i 12, ul. Sportowa, pocztek XX w. • Dom nr 7, ul Szkolna; II połowa XIX w. • Domy nr 3, 4, 6, 9, 13, 14, 18, 20, 32, 36 i 38, ul. Wodna; XIX/ pocztek XX w. • Domy nr 9, 11, 15, 16, 19, 25, 30, 32, 35, 39, 42, 43/45, 44, 52, 60 i 62, ul. Wrocławska; XIX/ pocztek XX w. • Gazownia miejska, ul. Sportowa nr 12; 1910 r. • Budynek gospodarczy, ul. Kociuszki nr 4; II połowa XIX w. • Budynki gospodarcze, ul. Podgórna nr 2, 12, 17 i 19; pocztek XX w • Stodoły w zagrodach, ul Polna, wł. Janusz Siberna i Jacek Hladi; koniec XIX w. • Budynek gospodarczy, ul. Powstaców Wlkp./ ul. Krótka nr 1; pocztek XX w. • Budynek gospodarczy, ul. Powstaców Wlkp. Nr 41; pocztek XX w. 22 • Stodoły, ul. Szkolna nr 1 i 2; koniec XIX w. • Budynek gospodarczy, ul. Szkolna; pocztek XX w. • Budynek gospodarczy, ul. Wrocławska; połowa XIX w.

Katarzynowo • Kapliczka słupowa z rze b w. Wawrzyca

Nadstawem • Szkoła Podstawowa nr 3; 1 şw. XIX w. • Domy nr 1 i 17 (ob. Nieuytkowane); II połowa XIX w. • Zagroda nr 14 (2 stodoły rygl.); k. XIX w. • Stodoła, wł. Helena Szymałko; II połowa XIX w. • Stodoła (szach. – strzecha); połowa XIX w.

Nowy Sielec • Kapliczka z figur Matki Boskiej (mur. , drewn.), XIX w. • Kapliczka słupowa (cegła); 1937 r. • Szkoła Podstawowa; k. XIX/ pocztek XX w. • Domy nr 3, 7 i 18; II połowa XIX/ pocztek XX w. • Stodoła w zagrodzie nr 1; II połowa XIX w.

Ostoje • Zadaszony krzy drewniany w zagrodzie nr 33 • Kapliczka słupowa przy zagrodzie nr 59 (murowana); koniec XIX w. • Słup z figur Matki Boskiej • Drewniany Krzy z kapliczk wiszc przy nr 18 • Szkoła Podstawowa; lata 30 XX w. • Domy nr 6, 17, 21, 23, 35, 47, 78 i 55; II połowa XIX/ pocz. XX w.

Pawłowo • Kapliczka słupowa w zagrodzie nr 6; 1 şw. XX w. • Kapliczka słupowa w zagrodzie nr 7 (murowana); k. XIX w. • Szkoła Podstawowa nr 18; 1şw. XX w. • Domy nr 5, 6, 7, 10, 12, 14 (nieuytkowany), 19 i 21; II połowa XIX/ pocztek XX w. • Domy nr 1 i 4 (Piskornia); II połowa XIX/ pocz. XX w.

Płaczkowo • Zespół dworsko – folwarczny, wł. Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Rolin, Radzików : - Dwór, ob. Pomieszczenia biurowe, mur. XIX/XX w. - Dwojak, ob. dom mieszkalny nr 29, mur. , K. XIX w. - Siedmiorak, ob. dom mieszkalny nr 31, mur. pocz. XX w. - Czworak, ob. dom mieszkalny, nr 32, mur., k. XIX, pocz. XX w. - Obora, mur., 1909 r. - Spichlerz, kam.- cegła, 1900 r. - Brama do parku, mur.- drewn., pocz. XX w. - Park dworski, pocz. XX w. • Szkoła Podstawowa; lata 30 XX w. • Domy nr 2, 3, 8, 10, 12, 16, 17, 18, 25; II połowa XIX/ pocztek XX w. • Stodoła w zagrodzie nr 7; 1 şw. XX w. • Budynek gospodarczy w zagrodzie nr 5; pocztek XX w.

23 Rogoewo • Zespół folwarku (wł. Instytut Hodowli i Aklimatyzacji – Radzików : - Rzdcówka, obecnie dom mieszkalny; 1872 r.. - Czworak, obecnie dom mieszkalny nr 57; 1911 r. - Czworak, obecnie dom mieszkalny nr 60; 1880 r. - Omiorak, obecnie dom mieszkalny nr 59; pocztek XX w. - Zabudowania gospodarcze w wikszosci przebudowane - Relikt parku krajobrazowego; pocztek XX w. • Kapliczka słupowa, cegła, pocztek XX w. • Domy nr 6, 8, 11, 14, 19, 20, 27, 29, 30, 31, 33, 37, 40 i 45; II połowa XIX/ pocztek XX w. • Stodoły w zagrodach nr 3, 12 i 30; k. XIX/ pocz. XX w.

Stary Sielec • Układ przestrzenny wsi folwarcznej • Kapliczka słupowa z figur Jana Nepomucena; 1888 r. • Kapliczka słupowa z figur Jana Nepomucena; pocztek XX w. • Drewniany słup przydrony z metalowym zwieczeniem; 1809 r. • Zespół dworsko – folwarczny, wł. Akademia Rolnicza –Instytut Krajowych Włókien Naturalnych, Pozna : - Dwór, mur., ok.1780 (?) , pocz. XIX w., dobudowa skrzydła pn. poł. XIX w., od pn- wsch dobudowano budynek tzw. nowego dworu k. XIX w. - Pałac Adama Czartoryskiego, cegła (w stanie surowym), 1910-1914 ?, arch. Roger Sławski, Kolonia mieszkalna słuby folwarcznej: - Oficyna dworska, mur., 1900 r. przebudowana - Dwojak, ob. dom mieszkalny nr 5, mur., 1919 r. - Dwojak, ob. dom mieszkalny nr 6, mur., 1919 r. - Trojak, ob. dom mieszkalny nr 7, mur. 1919 r. Kolonia mieszkalna słuby Folwarcznej: - Dwojak, on. Dom nr 8, nieuytkowany, cegła, k. XIX w. - Czworzk, ob. dom mieszkalny nr. 12., mur. 1910-12 r. - Czworak, ob. dom. Mieszkalny nr 15, mur. ok. 1900 r. Podwórze folwarczne: - Obora i stajnia koni roboczych, mur., 1913 r. - Jałownik, ob. Bukaciarnia, mur., 1912 r. - Spichlerz, mur. k. XIX w. - Wozownia i gara, mur., 1 şw. XX w. - Piwniczka, cegła, XIX/XX w. - Rze ba parkowa, piaskowiec (?), pocz. XX w. - Mur ogrodzeniowy z bramami, 2 poł. XIX, pocz. XX w. - Park krajobrazowy oraz zespół alei ródpolnych, pocz. XX w.

Szkaradowo • Zespół kocioła parafialnego pw. w. Marcina BPA : - Kociół, 1778 – 1780 r.; przebudowany, wpisany do rejestru zabytków - Dzwonnica drewniana; I połowa XIX w. - mur ogrodzeniowy z cegły; pocztek XX w. - Plebania; 1830 r. • Słup z figur w. Jana Nepomucena w zagrodzie nr 53; 1920 r. 24 • Kapliczka słupowa z drewnian figur w. Józefa • Kapliczka z figur Chrystusa; 1 şw. XX w. • Kapliczka słupowa w zagrodzie nr 59 • Szkoła Podstawowa; pocztek XX w. • Domy nr 7, 15, 16, 24, 27, 40, 44, 46, 66, 74, 85, 86, 88, 95, 108, 112, 115, 122, 125, 146, 147, 156, 165, 179, 205, 210, 217; II połowa XIX/ pocztek XX w. • Stodoła w zagrodzie nr 68; II połowa XIX w.

Szymonki • Domy nr 6, 8 i 154; II połowa XIX w.

lskowo • Domy nr : 14, 15, 21, 23 i 50; k. XIX/ pocztek XX w. • Budynek gospodarczy w zagrodzie nr22; 1992 r. • Stodoła w zagrodzie nr 29; XIX/XX w. • Zagroda nr 33 - Dom - Budynek gospodarczy z cegły, 1 şw. XX w., czciowo przebudowany • Kamienna grota z figur Matki Boskiej • Drewniany krzy na rozdrou dróg

Zaborowo • Szkoła Podstawowa; 1 şw. XX w. • Domy nr : 2, 4, 7, 9; II połowa XIX/ pocztek XX w. • Zagroda nr 5 (dom + budynek gospodarczy); II połowa XIX w. • Zagroda nr 15 (dom + stodoła); k. XIX w. • Zagroda nr 16 (dom + stodoła); II połowa XIX w. • Zagroda nr 17 (dom + stodoła); II połowa XIX w. • Stodoła w zagrodzie nr 3; II połowa XIX w. • Stodoła w zagrodzie (wł. Lenictwo Wielki Bór); II połowa XIX w.

2.9 Ustalenia dla zespołów zieleni chronionej – parków i ogrodów:

Na terenie parków i ogrodów obowizuj nastpujce wymogi konserwatorskie: ♦ naley dyş do ich zachowania lub scalenia w granicach historycznych; ♦ niedopuszczalne jest dokonywanie podziałów własnociowych tych tere- nów; w przypadku, gdy taki podział ju istnieje, naley dyş do scalenia własnociowego gruntów w granicach historycznych załoenia; ♦ załoenia te winny pozostaş załoeniami zielonymi; naley tu lokalizowaş funkcj rekreacyjn lub reprezentacyjn; ♦ w celach hodowlanych wykorzystywaş mona jedynie cieki i zbiorniki wodne;

25 ♦ załoenia te naley uporzdkowaş; wskazana jest ich rewaloryzacja. W przypadku gdy nie przewiduje si rewaloryzacji danego obszaru, naley pozostawiş ziele naturalnemu rozwojowi; ♦ stosunki gruntowo wodne winny umoliwiş utrzymanie zieleni w naleytym stanie; prace melioracyjne winny dyş do odtworzenia dawnych stosunków wodnych; ♦ na obszarach chronionych wprowadza si zakaz prowadzenia działalnoci inwestycyjnej bez uzgodnienia z właciwym oddziałem Słuby Ochrony Zabytków oraz Wojewódzkim Konserwatorem Przyrody. Wszelkie działa- nia na ich terenie take lokalizacj nowych obiektów, naley uzgadniaş z właciwym oddziałem Słuby Ochrony Zabytków i wykonywaş pod jego kontrol.

Wykaz parków zabytkowych na terenie gminy Jutrosin:

BARTOSZEWCE Relikt parku krajobrazowego

DUBIN Relikt parku krajobrazowego JUTROSIN Park na miejscu byłego cmentarza poewangelickiego PŁACZKOWO Park krajobrazowy ROGO EWO Relikt parku krajobrazowego STARY SIELEC Park krajobrazowy STASIN Park krajobrazowy

2.10. Ustalenia dla cmentarzy:

Na terenie cmentarzy obowizuj nastpujce wymogi konserwatorskie: ♦ jeeli s one nadal uytkowane, naley zachowaş ich dotychczasow funkcj; ♦ cmentarze nie uytkowane naley zachowaş jako tereny zielone, np. miejsca ♦ spacerowe; ♦ naley zaznaczyş w terenie obszar cmentarza przez ogrodzenie go w spo- sób trwały. Funkcj ogrodzenia pełniş moe zarówno twór sztuczny (mur, estetyczne ogrodzenie metalowe), jak i naturalny (np. ywopłot); ♦ cmentarze te naley uporzdkowaş: zachowane nagrobki zabezpieczyş przed dewastacj i pozostawiş na miejscu, ewentualnie utworzyş dla nich lapidarium lub zachowaş je w inny, uzgodniony z właciwym oddziałem

26 Słuby Ochrony Zabytków sposób; usunş samosiewy. Wszelkie działania wykraczajce poza te wymogi naley uzgadniaş z właciwym oddziałem Słuby Ochrony Zabytków.

Wykaz cmentarzy zabytkowych na terenie gminy Jutrosin:

DUBIN (Borek) - cmentarz przykocielny – nieczynny - cmentarz – czynny

JUTROSIN - cmentarz – czynny

NADSTAWEM - cmentarz poewangelicki – nieczynny

PŁACZKOWO - cmentarz poewangelicki – nieczynny

SZKARADOWO - cmentarz przykocielny – czynny

L SKOWO - cmentarz poewangelicki – nieczynny

ZABOROWO - cmentarz poewangelicki – nieczynny

2.11. Ustalenia dla obszarów lenych:

W przypadku zaznaczenia obszaru lenego jako terenu zielonego wa- na jest rola lasu jako zielonej otuliny lub bariery optycznej i jedynym wymogiem konserwatorskim jest zachowanie tej zieleni.

2.12. Ustalenia dla szpalerów i alei:

W przypadku szpalerów, alei i pojedynczych okazów obowizuj nastpujce wymogi konserwatorskie: ♦ utrzymanie obiektu w miejscu i granicach historycznych; ♦ właciwa pielgnacja zieleni; ♦ w przypadku szpalerów i alei usuwanie okazów chorych i uzupełnianie układu nasadzeniami właciwych gatunków drzew.

W wykazie pomników przyrody wpisanych do rejestru figuruje platan klonolistny rosncy przy kociele poewangelickim przy ulicy Wrocławskiej w Jutrosinie

27 2.13. Ustalenia dla chronionych układów komunikacyjnych:

Chronione układy komunikacyjne naley zachowaş przynajmniej w ich przebiegu. Ze stanowiska konserwatorskiego wskazane jest zachowanie istniejcej, ewentualnie odtworzenie historycznej nawierzchni kamiennej we wszystkich miejscowociach. Naley take utrzymaş – w przypadku ich zachowania – dawne krawniki oraz nawierzchni chodników z płyt granitowych lub kostek kamiennych oraz rynsztoki. Szczegółowe postulaty dla poszczególnych miejscowoci zawiera punkt 2.15.

2.14. Najpilniejsze postulaty konserwatorskie dla poszczególnych miejscowoci :

JUTROSIN

W celu ochrony zespołu zabytkowego naley: ‹ Bezwzgldnie zachowaş historyczn lini zabudowy w obrbie układu staromiejskiego – zwłaszcza w Rynku i wzdłu głównych ulic. Naley zachowaş historyczne poszerzenia i placyki charakterystyczne dla tego układu. ‹ Uszanowaş bezwzgldny wymóg zachowania historycznej zabudowy mieszkalnej i gospodarczej. Uzupełnienia kubaturowe (plomby) naley utrzymaş w wysokoci 1-2 kondygnacji + dach o spadku dostosowanym do ssiedztwa ( dachy dwuspadowe ew. pulpitowe). Naley unikaş za duych gabarytów w pionie i w poziomie. Wskazane jest zachowanie historycznej parcelacji. ‹ Wykluczyş z programu zabudowy (take na obrzeach) wielkoga- barytowe budynki mieszkalne lub usługowe. ‹ Utrzymaş dystans nowej zabudowy w stosunku do obszaru starego miasta.

W celu ochrony panoram miasta i krajobrazu kulturowego naley: ‹ Chroniş dominanty (wie i brył kocioła w. Elbiety, ratusz, d. kociół protestancki i kociół w. Krzya z dzwonnic). Nie dopuszcza si moliwoci przesłaniania ich lub zakłócenia równowagi konkurencyjnymi elementami wysokociowymi – zwłaszcza w ujciach panoramicznych widzianych z głównych wlotów do miasta. ‹ Bezwzgldnie zabroniş budowy wielkogabarytowych budowli w obrbie miasta jak i jego bezporedniego otoczenia.

28 ‹ Naley unikaş realizacji płaskich dachów, zachowaş tradycyjny ich kształt (kt nachylenia ok. 40°, dachy dwuspadowe, układ kalenicowy, wystawki jako dowietlenie poddasza). Stosowaş pokrycia dachów zgodnie z tradycj regionu (gont – w obiektach szczegól- nych, w pozostałych dachówka lub blacha). Wyeliminowaş eternit i pokrycia bitumiczne (take dachówki bitumiczne). Utrzymaş urozmaicenie w wysokoci dachów. ‹ Chroniş charakterystyczne zadrzewienie i rolinnoş m.in. łgi nadrzeczne, aleje dojazdowe w krajobrazie otaczajcym miasto. ‹ Chroniş przedpola panoram – szczególnie panoramy od północy. Dyş do zmniejszenia chaosu przestrzennego zabudowy jednoro- dzinnej dzielnicy południowej, czytelnego w panoramie od strony Dubina. Wprowadziş neutralizujce zazielenienie przestrzeni miasta w tym obszarze. ‹ Podjş poszukiwania formy domu jednorodzinnego o architekturze zgodnej z tradycj miasta. Unikaş zabudowy bli niaczej o gabary- tach wykraczajcych ponad tradycyjne.

W celu ochrony wntrz krajobrazowych naley: ‹ Bezwzgldnie chroniş zespół historycznej zabudowy przyrynkowej i pierzei ulic staromiejskich (w szczególnoci ul. Wrocławskiej, Dworcowej, Podgórze) z jej historycznym detalem. Stosowaş odpo- wiedni dla epoki kolorystyk. Unikaş w elewacjach materiałów niezgodnych z tradycj. ‹ Chroniş zabytkowy detal uliczny – lampy, pompy itp. ‹ Utrzymaş właciwe – stosowane obecnie formy zieleni miejskiej – ziele strzyona w pierzejach rynku i ulic, ziele przy kociołach. ‹ Chroniş osie widokowe wntrz ulicznych. ‹ Przywróciş historyczn nawierzchni – bruk kamienny (przynajmniej w Rynku i ulicach wyrónionych jako wntrza wybitne). ‹ Zaleciş uporzdkowanie kwartałów wraz z zabudow gospodarcz. ‹ Chroniş pojedyncze obiekty gospodarcze zachowane z dawnych zespołów stodół podmiejskich (ul. Polna). ‹ Rozwayş moliwoş przeniesienia lub odtworzenia wiatraka (o konstrukcji wzorowanej na wiatraku z pobliskiego Dubina) jako akcentu charakterystycznego w krajobrazie Jutrosina jeszcze w latach 70-tych XX w.

Wnioski szczegółowe: ‹ Naley opracowaş studium historyczno-urbanistyczno- konserwatorskie miasta. ‹ Naley opracowaş studium historyczno-architektoniczne Kocioła parafialnego pw. w. Elbiety. 29 ‹ Chroniş obszar dawnych cmentarzy ewangelickiego i ydowskiego ( m. in. ustawiş znak upamitniajcy). ‹ Chroniş budynki dawnej gazowni miejskiej i stray poarnej, ew. wykonaş karty ewidencyjne budynków i ocalałego wyposaenia.

DUBIN

W celu ochrony zespołu urbanistycznego naley: ‹ Bezwzgldnie zachowaş linie zabudowy w obrbie Rynku i głów- nych ulic, z zachowaniem układu staromiejskiego. ‹ Zachowaş historyczn zabudow. Ewentualne uzupełnienia zabudowy w obrbie starego układu utrzymaş w wysokoci 1 kondygnacji +dach. Zachowaş kalenicowy układ dachów tam, gdzie wymaga tego ssiedztwo zabudowy. Unikaş zbyt wielkich gabarytów w pionie i w poziomie. Zabudow realizowaş zgodnie z parcelacj działek. ‹ Chroniş ulice z zabytkowymi stodołami, zabytkow zabudow gospodarcz oraz wiatrak, jako element gincego krajobrazu.

W celu ochrony panoram miasta i krajobrazu kulturowego: ‹ Chroniş dominant, jak jest bryła kocioła parafialnego; subdomi- nant, jak stanowi wiatrak po południowej stronie Dubina; unikaş ich przesłaniania i dysharmonijnych elementów wysokociowych w panoramach. ‹ Chroniş panoramy z głównych wlotów do miejscowoci. Chroniş przedpola panoram, nie dopuszczajc do chaotycznej lub agresy- wnej zabudowy przedmieş (jak budynek szkoły przy wje dzie od północy, budynek nowego gospodarstwa obok wiatraka przy wje - dzie z południa. Zachowaş otwarte przedpole od zachodu – teren łgów nadrzecznych. ‹ Bezwzgldnie zabroniş budowy obiektów wielkogabarytowych (take bli niaczych zbyt wysokich willi) oraz realizacji płaskich dachów. ‹ Zachowaş tradycyjny kształt dachów – kt nachylenia około 40°, dachy dwuspadowe. Ewentualne wystawki s dopuszczalne. Zacho- waş pokrycie dachów dachówk ceramiczn ( wiatrak – pokrycie gontem, stodoły – pokrycie dachówk lub słom impregnowan). Zlikwidowaş pokrycie eternitem i pap; unikaş współczesnej imita- cji dachówki – bitumicznej i blaszanej. ‹ Zasłoniş kurtyn z zieleni obiekty dysharmonijne (zwłaszcza szkoł podstawow). W celu ochrony wntrz krajobrazowych naley:

30 ‹ Ocaliş od przekształce zespół historycznej zabudowy starego miasta wraz z uliczkami gospodarczymi. ‹ Chroniş relikty zabytkowych nawierzchni (bruki). ‹ Chroniş mał architektur (zabytkowe figurki), wprowadziş elementy nowej małej architektury we wntrza placów i ulic ze wzgldu na ich brak ( figurki, lampy, wiaty (przystanki itp.). ‹ Utrzymaş zasad nisko strzyonej zieleni w Rynku i w ulicach. ‹ Unikaş w elewacjach materiałów niezgodnych z tradycj regionu (glazura, siding)

Wnioski szczegółowe: ‹ Naley opracowaş studium historyczno-urbanistyczno-konserwatorskie dawnego miasta Dubina. ‹ Chroniş bezwzgldnie stodoły i wiatrak, jako element gincego krajobrazu. ‹ Objş ochron zespół zabudowy folwarcznej, w szczególnoci domy pracowników folwarcznych (tzw. czworaki).

GR BKOWO

‹ Natychmiastowej interwencji wymaga wiatrak.

31 II. RODOWISKO PRZYRODNICZE

1. Cele rozwoju gminy

Główny cel rozwoju gminy

Zapewnienie zrównowaonego rozwoju poprzez ochron i popraw stanu i funkcjonowania rodowiska przyrodniczego oraz racjonalne gospodarowanie zasobami przyrody sprzyjajce rozwojowi społeczno - gospodarczemu.

• stworzenie warunków sprzyjajcych właciwemu funkcjonowaniu rodowiska przyrodniczego, • wykorzystanie zasobów rodowiska przyrodniczego dla rozwoju funkcji społecznych i gospodarczych.

1.1. Czynniki sprzyjajce osiganiu celów:

• Powizanie z EKONET poprzez Krajow Sieş Ekologiczn sieci lokalnych korytarzy ekologicznych. Powizania przyrodnicze zapobiegaj degradacji rodowiska przyrodniczego, której jedn z przyczyn jest dzielenie przestrzeni na izolowane obszary. rodowiskotwórcze zadanie powiza przyrodniczych polega midzy innymi na: umoliwianiu migracji organiz- mów ywych sprzyjajcej bogactwu gatunkowemu, roli klimatotwórczej (przewietrzanie terenu, wpływ na temperatur i wilgotnoş powietrza), zwikszonej retencyjnoci wód, zdolnoci do zasilania wód gruntowych. Gmina Jutrosin dziki swojemu połoeniu w dolinie Orli, któr mona uznaş za korytarz ekologiczny o znaczeniu lokalnym ma powizania ze strukturami Krajowej Sieci Ekologicznej. Dolina Orli łczy si z dolin Baryczy. Barycz wraz z dolin Odry stanowi korytarz ekologiczny o znaczeniu midzynarodowym. • Niewielkie kompleksy lene, kształtujce walory biotyczne w znacznej czci zaliczane do lasów wodochronnych. • Bogata sieş hydrograficzna traktowana nie tylko jako element kształtujcy walory biotyczne gminy a take element wpływajcy na atrakcyjnoş krajobrazow.

32 • Połoenie w ramach czwartorzdowych struktur hydrogeologicznych, bdcych ródłem wody pitnej. • znaczne kompleksy dobrych gleb warunkujce rozwój rolnictwa, • lokalne złoa kruszywa naturalnego.

1.2 . Czynniki utrudniajce osiganie celów

• zły stan czystoci wód powierzchniowych, zwizany z nieuregulowan gospodark ciekow ( ródła zagroe dla czystoci wód rozproszone s w granicach całej zlewni; równie poza granicami gminy) • tereny podmokłe i zalewowe utrudniajce rozwój przestrzenny, • zbyt mała lesistoş, • brak zieleni na obszarach rozległych agrocenoz.

2. Proponowane kierunki rozwoju gminy

2.1.Ochrona przyrody i krajobrazu

Szczególne formy ochrony przyrody

Na terenie gminy w drodze Rozporzdzenia Nr 9/98 Wojewody Leszczyskiego z dnia 8 grudnia 1998 r. w sprawie uznania za pomniki przyrody uznano za podlegajce ochronie jako pomniki przyrody 14 obiektów.

Ochrona pomników przyrody polega na wprowadzeniu nastpujcych zakazów i ogranicze, które naley respektowaş: • zakaz wycinania, niszczenia i uszkadzania drzew, • zakaz pozyskiwania pczków, kwiatów, owoców i lici z drzew. • zakaz zanieczyszczania i niszczenia gleby w zasigu korony i korzeni drzew, • zakaz wzniecania ognia w pobliu drzew, • zakaz wznoszenia wszelkich budowli w zasigu korony i korzeni drzew, • zakaz umieszczania tablic, napisów, ogłosze reklamowych i innych znaków nie zwizanych z ochrona pomnika, bezporednio na nim lub w zasigu korony drzewa, • ogranicza si wchodzenie na drzewa z wyjtkiem wykonania zabiegów pielgnacyjno - sanitarnych w przypadkach bezporedniego zagroenia publicznego lub uzgodnionych z Wojewódzkim Konserwatorem Przyrody.

Na terenie gminy w drodze Rozporzdzenia Nr 9/98 Wojewody Leszczyskiego z dnia 8 grudnia 1998 r. w sprawie uznania za pomniki przyrody uznano za podlegajcy platan klonolistny o obwodzie 565 cm, wysokoci 18 m. Znajduje si on przy kociele na ulicy Wrocławskiej.

Ochrona pomników przyrody polega na wprowadzeniu nastpujcych zakazów i ogranicze, które naley respektowaş:

Tworzenie systemu lokalnych powiza przyrodniczych sprzyjajcych zachowaniu równowagi ekologicznej w rodowisku

Tworzenie terenów przyrodniczo czynnych ma na celu zapobiec dzieleniu przestrzeni na izolowane obszary. Zaleca si utworzenie wewn- trznego systemu terenów przyrodniczo czynnych bdcego łcznikiem gminy z obszarami o wysokich walorach przyrodniczych. Na terenie gminy za elementy kształtujce jej system przyrodniczy zapobiegajcy izolacji przestrzennej naley uznaş: • strefy ekologiczne (len i łkow), • pasma ekologiczne, w skład których wchodz: • cigi dolinne rzek: Orli, Starej Orli i Orli Leniwej, stanowice lokalne korytarze ekologiczne pełnice rol łczników z obszarami o wysokich walorach biotycznych (fragmentami okresowo zalewane), • strefy wododziałowe, • zadrzewnienia ródpolne, przydrone i wzdłu cieków.

Dla Jutrosina za elementy kształtujce jego system przyrodniczy uznaş naley geosystemy zarówno w granicach miasta jak i poza nimi, a mianowicie: lasy i ziele miejsk, sady, ziele łkow, cieki. Do systemu przyrodniczego miasta zaliczyş naley: • Wzły ekologiczne – kompleksy lene na wschód i południowy wschód od granic miasta a na terenie miasta ziele urzdzon. • Lokalne korytarze ekologiczne - uznano za nie doliny: Orli, Borownicy, Rdcy i Rowu Granicznego stanowice wraz z kompleksami łk doskonałe powizania z kompleksami lenymi uznanymi z wzły ekologiczne. • Sigacze - ich rol pełniş mog cigi uliczne z zadrzewieniami.

34 Rozwizania sprzyjajce prawidłowemu funkcjonowaniu systemu powiza przyrodniczych, których wprowadzenie ley w zakresie działania gminy to: • ochrona przed zmian uytkowania ww. ekosystemów uznanych za tworzce system przyrodniczy gminy, • zwikszanie powierzchni zieleni poprzez podbudow zieleni aurow cigów dolinnych,. uzupełnianie istniejcych cigów drzew wzdłu dróg na obszarze całej gminy, • tworzenie nowych zadrzewie ródpolnych stanowicych lokalne łczniki uzupełniajce podstawowy systemem przyrodniczy (dotyczy to zwłaszcza rozległych agrocenoz pozbawionych zieleni).

2.2. Zabezpieczenie zasobów wód powierzchniowych i podziemnych w odpowiedniej iloci i dobrej jakoci wymaga nastpujcych działa:

Ustanowienie stref ochronnych dla ujş wód podziemnych zgodnie z Roz- porzdzeniem Ministra Ochrony rodowiska Zasobów Naturalnych i Lenic- twa z dnia 5 listopada 1991 r. w sprawie zasad ustanawiania stref ochronnych ródeł i ujş wody (Dz.U. Nr 116, poz. 505). Na terenie gminy Jutrosin wszystkie ujcia wymagaj ustanowienia stref ochronnych oraz okrelenia zasad gospodarowania w ich zasigu. Uytkownik ww. ujş zobowizany jest do spowodowania wyznaczenia stref ochronnych zgodnie z cytowanym rozporzdzeniem

Intensyfikacja budowy systemów oczyszczania i odprowadzania cieków. • Intensyfikacja budowy systemów oczyszczania i odprowadzania cieków. Głównym ródłem zanieczyszcze wód na terenie gminy s cieki komunalne.. Problem zanieczyszczania wód ciekami komunalnymi wymaga rozwizania w granicy całej zlewni Orli

Sporód wszystkich cieków na terenie gminy tylko wody Orli były badane. Rzeka ta ju na teren gminy wpływa silnie zanieczyszczona. Niewtpliwie jednak gmina Jutrosin ma równie swój udział w pogarszaniu jakoci wód płyncych przez jej teren. cieki komunalne zatem na terenie gminy stanowi główne ródło zanieczyszczenia wód. Aby rozwizanie pro- blemu gospodarki ciekowej przyniosło wymierne efekty, powinno nastpiş na obszarze całej zlewni Orli. Zlewnia rzeki Orli terytorialnie ley w granicach dwóch województw: wielkopolskiego i dolnolskiego. W wojewódz-

35 twie wielkopolskim obejmuje swym zasigiem: powiat Gosty (gminy: Krobia, Ppowo, Pogorzela, Borek Wlkp.), powiat Rawicz (gminy: Pakosław, Miejska Górka, Jutrosin), powiat Krotoszyn (gminy: Kobylin, Ko min, Rozdraew, Krotoszyn, Zduny); w województwie dolnolskim zlewnia Orli swym zasigiem obejmuje: powiat Milicz (gminy: Milicz i Cieszków), powiat Trzebnica (gmina migród), powiat Góra (gmina Wsosz). Poprawa stanu czystoci wód wszystkich cieków wchodzcych w skład dorzecza Orli jest zatem interesem wspólnym wszystkich gmin, które le w obszarze zlewni.

Zwikszenie retencyjnoci wód.

Dla zwikszenia retencyjnoci wód zaleca si: • Wprowadzanie zieleni w strefach wododziałowych (problem dotyczy przede wszystkim czci wododziału przebiegajcego przez zwarte kompleksy gruntów rolnych). Poniewa w przewadze s to grunty rolne chronione przed zmian uytkowania, a wic niemoliwe do zalesienia, wprowadzana ziele powinna przyjş postaş zadrzewie ródpolnych wzdłu dróg, rowów, miedz • Zachowanie i odbudowa małych i okresowych zbiorników wodnych - głównie stawów wiejskich i oczek wodnych. • Ograniczanie spływów powierzchniowych z pól uprawnych poprzez tworzenie systemu zadrzewie ródpolnych.

2.3. Eliminowanie czynników mogcych wpływaş na pogorszenie stanu czystoci powietrza atmosferycznego

ródłem zanieczyszcze powietrza atmosferycznego na terenie gminy jest tzw. emisja niska, pochodzca z palenisk indywidualnych. Ograniczenie emisji zanieczyszcze powstajcych ze spalania paliw stałych powinno polegaş na promowaniu paliwa ekologicznego i gazyfikacji jednostek osadniczych.

2.4. Ochrona rolniczej przestrzeni produkcyjnej

Przed zmian uytkowania naley chroniş przede wszystkim grunty wysokich klas bonitacyjnych. Na terenie gminy koncentruj si one w jej północnej oraz północno – wschodniej i południowo – zachodniej czci gminy. Ochrona rolniczej przestrzeni produkcyjnej powinna polegaş na: • ochronie gleb wysokich klas bonitacyjnych (do IV kl. włcznie) przed zmian uytkowania,

36 • ochronie gleb przed erozj i nadmiernym przesuszaniem poprzez wprowadzanie systemu zadrzewie ródpolnych.

2.5. Przywrócenie pierwotnych walorów obszarom zdegradowanym, zapobieganie degradacji

Obszary wymagajce unaturalnienia to obszary zdegradowane w wyniku działalnoci człowieka. Na terenie gminy mona do nich zaliczyş: • Wody powierzchniowe, których poprawa stanu czystoci wymagaş bdzie przede wszystkim uregulowania gospodarki ciekowej na terenie gminy • Zwarte kompleksy gruntów ornych na których zachwiana jest równowaga przyrodnicza. S to tereny o zmniejszonej retencyjnoci, bez odpowiednich warunków dla bytowania organizmów ywych, zagroone erozj gleb. Poprawy tego stanu rzeczy mona oczekiwaş wprowadzajc system zadrzewie ródpolnych.

2.6. Ochrona przed skutkami powodzi

Jest to problem wymagajcy rozwizania w obrbie całej zlewni Orli. Gmina moe przyjş jednak pewne załoenia zakresie polityki przestrzennej zmniejszajce skutki powodzi polegajce na: • nie wyznaczaniu na tych terenach nowych terenów pod wszelkiego rodzaju budownictwo, • nie lokalizowanie na terenach zalewowych obiektów mogcych pogorszyş stan rodowiska przyrodniczego w czasie powodzi np. wysypiska mieci, stacje paliw itp. • projektowana budowa zbiornika retencyjnego na rzece Orli

3. Przyrodnicza struktura funkcjonalno - przestrzenna oraz zasady

gospodarowania w wydzielonych strefach

Dla realizacji sformułowanych celów, przy wystpujcych okrelonych uwarunkowaniach przyrodniczych okrelono przyrodnicz struktur funkcjonalno-przestrzenn gminy Jutrosin, wydzielajc strefy o zrónicowanych funkcjach, dla których okrelono róne sposoby gospodarowania.

37 3.1. Strefa Ekologicznego Systemu Obszarów Chronionych W skład tej strefy wchodz, obszary lene, cigi dolinne cieków z kompleksami łk, cigi zadrzewie pełnice funkcj uzupełniajcych łczni- ków ekologicznych a take ziele parkowa i strefy wododziałowe. Wymienione elementy tworz doş zwarty system lokalnych powiza zapewniajcy łcznoş z Europejsk sieci Ekologiczn (EECONET) poprzez Krajow Sieş Ekologiczn. Powizania przyrodnicze zapobiegaj dzieleniu przestrzeni na izolowane obszary a tym samym degradacji rodowiska przyrodniczego. Podstawowe zadanie powiza przyrodniczych polega midzy innymi na: umoliwianiu migracji organizmów ywych sprzyjajcej bogactwu gatunkowemu, roli klimatotwórczej (przewietrzanie terenu, wpływ na temperatur i wilgotnoş powietrza), zwikszonej retencyjnoci wód, zdolnoci do zasilania wód gruntowych.

Dla terenów tworzcych stref ESOCH, biorc pod uwag jej charakter rodowiskotwórczy, ustala si dla niej nastpujce zasady gospodarowania: • Zachowanie wielkoci i wartoci ekologicznej elementów tworzcych system przyrodniczy gminy (lasów, kompleksów łk, wszelkiego rodzaju zieleni, cieków itp.) • Odtwarzanie i wzbogacanie wartoci ekologicznych, które uległy degradacji (renaturalizacja cieków, dolesianie, uzupełnianie istniejcych i wprowadzanie nowych zadrzewie wszdzie, gdzie jest to moliwe. • Tereny tworzce system ekologiczny gminy powinny byş zwarte przestrzennie i powizane bez barier z analogicznymi terenami w systemie. • Zastosowanie form architektonicznych i struktury zabudowy umoliwiajcych swobodny przepływ powietrza i migracji gatunków (wysokoş i lokalizacja budynków uwzgldniajca kierunki przewietrzania, aurowe ogrodzenia, przepusty pod drogami). • Unikanie lokalizacji inwestycji szkodliwych dla rodowiska, z wyjtkiem niezbdnych tras komunikacyjnych. • Dopuszcza si budow obiektów pod warunkiem, e udział terenów otwartych (nie zabudowanych i nie przykrytych substancj nieprzepusz- czaln) wyniesie co najmniej: 45 % działki na terenach o wysokiej intensywnoci zabudowy, 75 % działki na terenach o niskiej intensywnoci zabudowy. • Dopuszcza si wprowadzanie obiektów zwizanych z obsług rekreacji i turystyki.

38 3.2. Strefa produkcji rolnej

Strefa rolnicza zajmuje obszary połoone wyspowo miedzy elementami tworzcymi stref ESOCH.

3.2.1. Rejon intensywnej produkcji rolnej

S to głównie tereny północno – zachodniej i centralnej czci gminy. Podłoe stanowi tu gliny i piaski gliniaste, lokalnie przykryte niewielk warstw piasków. Na podłou tym wykształciły si dobre i rednie gleby, które powinny byş chronione przed zmian uytkowania. Tereny te charakteryzuj si dobrymi warunkami termicznymi, równomiernym nasłonecznie- niem, korzystn wymian powietrza, na ogół mał wilgotnoci.

Dla rejonu intensywnej produkcji rolnej proponuje si nastpujce ogólne zasady gospodarowania: • Ochrona gruntów rolnych przed zmian przeznaczenia na inne cele. Ochrona ta dotyczy uytków rolnych klas I - III o powierzchni powyej 0,5 ha, uytków rolnych klasy IV o powierzchni powyej 1 ha, uytków rolnych klas V-VI wytworzonych z gleb pochodzenia organicznego. • Kształtowanie funkcji glebochronnych i wodochronnych poprzez utrzymanie istniejcych i wprowadzanie nowych zadrzewnie wszdzie gdzie jest to moliwe. • Unikanie rozpraszania zabudowy mieszkaniowej i zagrodowej (nowe tereny do zainwestowania wyznaczaş w bezporednim ssiedztwie istniejcych działek budowlanych lub istniejcych siedlisk rolniczych).

3.2.2. Rejon rolniczy z moliwoci rozwoju innych funkcji

S to tereny stanowice łagodne przejcie od obszarów wysoczy- znowych do den dolin, stanowice płaskie powierzchnie o spadkach 0 - 2 %. Podłoe stanowi piaski i piaski na glinie, na których wykształciły si słabe gleby kl. V i VI. Tereny te charakteryzuj si dobrymi warunkami termicznymi, równomiernym nasłonecznieniem, nieco utrudnionym przewie- trzaniem. S to tereny mało przydatne dla rozwoju rolnictwa, korzystne dla rozwoju funkcji pozarolniczych. Proponuje si dla niego nastpujce zasady gospodarowania:

39 • Kształtowanie funkcji glebochronnych i wodochronnych poprzez utrzymanie istniejcych i wprowadzanie nowych zadrzewnie wszdzie gdzie jest to moliwe. • Preferowanie zabudowy zwartej na terenach zainwestowanych. • Dopuszczenie realizacji poza terenami zainwestowanymi zabudowy rezydencjalnej. • Preferencje dla naturalnych form gospodarowania w technikach nie stwarzajcych zagroenia dla rodowiska naturalnego. Zaproponowany przyrodniczy podział gminy na obszary funkcjonalne o zrónicowanych reimach ochronnych i odmiennych sposobach gospodarowania moe stanowiş podstaw do formułowania zasad gminnej polityki przestrzennej.

4. Ocena moliwoci rozwoju przestrzennego poszczególnych jednostek osadniczych

Oceny moliwoci rozwoju przestrzennego dokonano drog eliminacji obszarów stanowicych ograniczenia w tym zakresie. Do obszarów tych zaliczono: • Lasy, wiksze kompleksy zieleni urzdzonej. • Grunty rolne chronione przed zmian uytkowania. • Elementy infrastruktury technicznej wraz z ich strefami ochronnymi • Cigi dolinne – pełnice funkcje powiza przyrodniczo ekologicznych oraz układu nawietrzania i przewietrzania terenu. S to tereny o płytko zalegajcej wodzie gruntowej, niekiedy podtapiane, o niekorzystnych warunkach termiczno – wilgotnociowych. Niekorzystne dla zabudowy, preferowane do pozostawienia w dotychczasowym uytkowaniu. • Obszary zalewowe – z uwagi na szkody powodowane powodzi, na obszarach tych nie powinno si wyznaczaş terenów pod budownictwo.

Pomijajc wszystkie obszary niekorzystne dla zabudowy, pozostałe w mniejszym lub wikszym stopniu mog byş wykorzystywane do tych celów.

III. ROLNICZA PRZESTRZE PRODUKCYJNA

Wykorzystanie potencjału rolnego poprzez:

• Dostosowanie produkcji rolnej do potrzeb rynku i zdolnoci przetwórstwa rolno-spoywczego, zwłaszcza przez rozwój specjalistycznych upraw o duej pracochłonnoci • Ochron gruntów wysokich klas bonitacyjnych i kompleksów najwyszej przydatnoci rolniczej. Obszar gruntów o najwyszej przydatnoci dla rolnictwa, gleb z dominacj klas bonitacyjnych – II – III obejmuje północno - zachodni czş gminy z wsiami: Płaczkowo, Bartoszewice, Rogoewo, Grbkowo, Sielec Stary, Sielec Nowy, lskowo, Domaradzice. • Restrukturyzacj rolnictwa w kierunku zmniejszenia zatrudnienia w produkcji rolnej na rzecz przetwórstwa i usług Problem dotyczy wszystkich wsi. Wskazany jest rozwój drobnych zakładów rodzinnych uszlachetniajcych i przetwarzajcych produkty rolne, np. przetwórstwo warzyw, produkcja pasz, specjalistyczne usługi chemizacyjne, mechanizacyjne itp. • Poprawa struktury wielkoci gospodarstw kosztem zasobów AWRSP i gospodarstw nierentownych oraz rozwój gospodarstw farmerskich i rodzinnych. Zmiana wielkociowa spowoduje obok powstania kilkudziesiciohekta- rowych gospodarstw pozostawienie duej liczby działek zagrodowych z niewielk powierzchni roln. Wskazane jest ich wykorzystanie pod pracochłonn, intensywn upraw ogrodniczo-warzywn. • Zalesienie gruntów w obszarach ochronnych ujş wody Zmiana formy uytkowania terenów w obszarach ujş wody ograniczy stosowanie nawozów i rodków ochrony rolin na tych terenach, ograni- czajc w ten sposób zagroenie zanieczyszcze wody. • Zachowanie uytków zielonych w dolinach rzecznych, zarówno jako bazy paszowej dla chowu bydła, jak i łczników ekologicznych Utrzymanie dotychczasowego sposobu zagospodarowania obnie dolinnych wie si z jednej strony z realizacj jednego z głównych celów rozwoju gminy, a mianowicie działaniem proekologicznym oraz zasad zrównowaonego rozwoju. W obszarach gruntów ornych wykorzystywa- nych do intensywnej produkcji rolnej pozostało niewiele z naturalnych elementów rodowiska przyrodniczego. Biorónorodnoci cechuj si przede wszystkim doliny rzeki Orli i jej dopływów. 41 • Rozwój usług specjalistycznych na potrzeby rolnictwa i ludnoci Rozwój rolnictwa zwizany bdzie coraz bardziej z rozwojem specjalistycznych usług agrotechnicznych. Efektywne wykorzystanie maszyn i urzdze rolniczych to obnianie kosztów produkcji. Konieczne jest to take w zwizku z przepisami dotyczcymi ochrony rodowiska, np. stosowanie rodków ochrony rolin i utylizacji opakowa i odpadów. Z pod- noszeniem standardów ycia na wsi wie si rozwój usług dla ludnoci, sklepy, usługi rzemielnicze, doradztwo ekonomiczno-finansowe, itp. • Tworzenie gospodarstw agroturystycznych na terenach o najwikszych walorach krajobrazowych i przyrodniczych Realizacja tras turystyki rowerowej i konnej, a take walory krajobrazowe terenu, przycigajc turystów, sprawi , e konieczne bdzie stworzenie bazy dla obsługi ruchu turystycznego, zwizanej zarówno z wyywieniem, noclegiem, a take obsług bezporedni, np. zaprzgi konne latem, kuligi zim, itp.

IV. ROZWÓJ SPOŁECZNO - GOSPODARCZY

Główny cel społeczny – poprawa standardu cywilizacyjnego społecznoci lokalnej

Spełnienie celu wymaga prowadzenia działalnoci, która doprowadzi do stworzenia przyjaznych warunków ycia i rozwoju w drodze rozwijania infrastruktury publicznej, oraz zapewnienie sprawnego funkcjonowania gminy jako miejsca zamieszkania, pracy, obsługi, wypoczynku i aktywnoci jej mieszkaców.

Trzy główne kierunki działania: • zapewnienie dogodnych warunków zamieszkania, zarówno poprzez modernizacj infrastruktury technicznej, jak i udostpnienie terenów dla rónych typów i standardów zabudowy, tak aby były dostosowane do potrzeb wszystkich grup społecznych, • wyposaenie w podstawowe usługi zaspokajajce potrzeby lokalne oraz zapewnienie dostpnoci do usług w zakresie: szkolnictwa, opieki przedszkolnej, ochrony zdrowia, kultury, sportu i wypoczynku, • przeciwdziałanie bezrobociu poprzez wspieranie inicjatyw społecznych i stymulowanie tworzenia nowych miejsc pracy, które zapewni ródło dochodów ludnoci.

Kierunki rozwoju

1. Demografia.

Dotychczasowy rozwój demograficzny gminy kształtuje si na poziomie rednim. W ostatnim dziesicioleciu liczba jej mieszkaców wzrosła z 7030 do 7178 osób. Odnotowano dynamik wzrostu dla całej gminy w wysokoci 101,3 a wic nisz od wska nika rozwoju powiatu rawickiego i regionu leszczyskiego Szybszy przyrost ludnociowy wykazuje samo miasto; tutaj dynamika w tych latach wyniosła 102,7 (na poziomie powiatu). Przewiduje si, e gmina bdzie si nadal rozwijaş pod wzgldem ludnociowym. Tempo tego rozwoju bdzie nieco wysze ni dotychczas; do roku 2010 wska nik wzrostu osignie poziom około 103,0. Tak jak do tej pory bardziej dynamicznie rozwijaş si bdzie miasto. Załoony trend rozwojowy pozwala przypuszczaş, e ludnoş gminy wzronie do około 7380 osób, z tego do 1950 osób w miecie Jutrosinie. 43 Przewiduje si take zmiany w strukturze wieku ludnoci. W nadcho- dzcych latach wyra nie wzronie liczebnoş grupy produkcyjnej, zwikszy si te grupa poprodukcyjna i grupa dzieci najmłodszych. Pozostałe podziały wiekowe cechowaş bdzie niewielki spadek lub stabilizacja.

2. Struktura osiedlecza gminy.

Proponuje si nastpujc systematyk jednostek osadniczych pod ktem wzrostu i rozwoju jakociowego:

- Orodek miejsko-gminny - miasto Jutrosin - orodek dynamicz- nego rozwoju w oparciu o dotychczasowy potencjał społeczno- gospodarczy. Administracyjny orodek gminy, oraz centrum usług ponadpodstawowych, - Orodki wspomagajce orodek miejsko-gminny – Szkaradowo i Dubin - orodki z predyspozycjami do rozwoju w oparciu o przypisane im funkcje usługowe i połoenie na obszarze gminy, - Wsie pozostałe – orodki zmian jakociowych i rehabilitacji przestrzeni.

3. Mieszkalnictwo.

Spełnienie celu społecznego jakim jest poprawa jakoci ycia miesz- kaców moliwe jest midzy innymi poprzez zapewnienie im dogodnych warunków zamieszkania, ze zrónicowaniem tych warunków (typów i standardów zabudowy) w celu dostosowania ich do potrzeb take najuboszej czci lokalnej społecznoci.

Zadania: • Poprawa stanu istniejcych zasobów komunalnych, ich biece i kapitalne remonty w celu podniesienia standardów wyposaenia, • Tworzenie rezerw terenów pod now zabudow mieszkaniow, biorc pod uwag róne formy zabudowy i zainwestowania (indywidualne. Komunalne, przedsibiorców budowlanych), • Promocja budownictwa jednorodzinnego, przygotowanie i zbrojenie terenów, • Pozyskiwanie i budowa tanich mieszka komunalnych i rotacyjnych dla rodzin najuboszych.

Rozwój mieszkalnictwa zaspokoiş powinien potrzeby mieszkaców zwizane z popraw warunków mieszkaniowych z uwzgldnieniem potrzeb wynikłych z przewidywanych trendów rozwojowych w demografii i zmian w strukturze wieku - zaleca si wzrost zasobów o około 200 mieszka.

4. Rynek pracy i rozwój gospodarczy obszaru.

Teren powiatu Rawicz, na którym połoona jest gmina Jutrosin naley do obszarów o redniej stopie bezrobocia (12,4 w 2004 roku). Wska nik ten jest wyszy ni redni dla województwa a niszy ni dla całego kraju. Podane s niezbdne działania, które doprowadz do pełnego spełnienia celu społecznego. Moliwe jest to poprzez dalsze, sukcesywne zmniejszanie stopy bezrobocia na drodze wzrostu aktywnoci gospodarczej, rozwoju aktywnych form przeciwdziałaniu bezrobociu, w tym prowadzeniu prac interwencyjnych i robót publicznych na rzecz rozwoju infrastruktury gminnej.

Z a d a n i a : • Rozwój działalnoci gospodarczej w oparciu o pełne wykorzystanie istniejcego potencjału gospodarczego, dalszy rozwój przemysłu rolno- spoywczego wykorzystujcego lokalne surowce, • Rozwój drobnej działalnoci produkcyjnej i usług rzemielniczych działajcych na rzecz rolnictwa, rozumiany te jako szeroko pojta działalnoş usługowa ułatwiajca ycie na wsi, • Rozwój budownictwa i zakładów produkujcych materiały budowlane na terenach mało przydatnych do prowadzenia intensywnej gospodarki rolnej i ogrodniczej, • Dalsze starania o rodki finansowe z funduszów unijnych

Rozwój lokalnej przedsibiorczoci pozwalajcy wzbogaciş i zrónicowaş przestrze gospodarcz obszaru pozwala oczekiwaş take rezultatów w postaci: • zmian w niekorzystnej strukturze zatrudnienia (zbyt wysokie zatrudnienie bezporednio w rolnictwie) • poprawy aktywnoci zawodowej mieszkaców • zmniejszenia liczby bezrobotnych

45 Uwzgldniajc przewidywane zmiany (wzrost liczebnoci grupy produkcyjnej, trend wzrostowy w demografii oraz podany wska nik aktywnoci zawodowej), polityka władz gminnych powinna doprowadziş do utworzenia nowych miejsc pracy na terenie miasta i gminy.

5. Infrastruktura społeczna.

Usługi w planowaniu przestrzennym to jedna z funkcji zagospodarowania przestrzennego, obejmujca działalnoş instytucji i urzdze słucych do zaspokojenia potrzeb ludnoci w ramach usług socjalnych i bytowych.

Postulowane zadania:

1.Owiata i wychowanie. • przedszkola: - najkorzystniejsze bdzie - utrzymanie aktualnej iloci miejsc w istniejcych przedszkolach

• szkoły podstawowe i gimnazja: - zapewnienie około 750 miejsc w szkołach podstawowych i 350 miejsc w gimnazjach .Aktualna sieş szkół jest wystarczajca aby sprostaş tym wymaganiom. Wskazana jest budowa sali gimnastycznej przy szkole w Dubinie i Szkaradowie. - konieczna realizacja sal gimnastycznych przy wszystkich szkołach • szkoły ponadpodstawowe - utrzymanie istniejcego liceum i Zespołu Szkół Zawodowych w Jutrosinie.

2. Kultura. • Rozwijanie działalnoci kulturalnej w ramach istniejcych placówek w poszczególnych wsiach • Poprawa dostpnoci do bibliotek mieszkaców południowej czci gminy • Zaleca si rozwijanie działalnoci kulturalnej w istniejcych placówkach, oraz dofinansowywanie instytucji tworzcych t infrastruktur społeczn. • wietlice – utrzymanie korzystnego rozmieszczenia placówek

3. Opieka zdrowotna • Utrzymanie istniejcych przychodni i aptek oraz budowa nowych

46 • Tworzenie warunków do podnoszenia standardu i zakresu usług medycznych

4. Handel • poprawa dostpnoci do podstawowych usług handlowych mieszkaców wsi, które nie posiadaj sklepu (Bielawy, Jeziora, Zaborowo, Zmysłowo)

5. Sport. • rozwój sieci boisk wiejskich w celu ułatwienia dostpu młodziey do terenów sportowych – wskazana realizacja w pierwszej kolejnoci boiska we wsi W pierwszym etapie zaleca si utworzenie boiska we wsi Dubin, Płaczkowo, Rogoewo, Domaradzice, Grbkowo • modernizacja stadionu sportowego w Jutrosinie

6. Ziele • istniejce cmentarze posiadaj powierzchnie wystarczajce do obsługi mieszkaców gminy • postuluje si otoczenie ochron i podjcie renowacji istniejcych parków podworskich.

V. KOMUNIKACJA .

1. Cele System komunikacyjny jako element systemu zagospodarowania przestrzennego pełni w stosunku do niego:

- rol obsługow : umoliwiajc jego funkcjonowanie , a zarazem - rol stymulujc rozwój.

OBSŁUGOWA - rola systemu komunikacyjnego polega, przede wszystkim, na zaspokojeniu potrzeb transportowych (ludzi i towarów) których wielkoş i struktura s zalene od czynników społeczno-gospodarczych, a take od struktury uytkowania terenów.

ROLA STYMULUJCA - rozwój, polega na zwikszeniu zdolnoci przewozowej, przepustowoci, atrakcyjnoci terenów dostpnych komu- nikacyjnie, itp. – wyprzedzajco w stosunku do potrzeb, zgodnie z planowanym rozwojem obszaru.

Cele planowanego rozwoju mona podzieliş na dwie grupy; przy czym zaliczenie do jednej z nich, okrela w przyblieniu sposób i czas realizacji.

1/. Cele zwizane z otwarciem na przyszłoş – poprzez inwestycje rozwojowe (zadania rzdowe i lokalne) wynikajce z stymulujcej rozwój roli komunikacji. Poniewa zadania te maj z zasady charakter inwestycyjny – s wic kosztowne i długotrwałe.

2/. Cele ukierunkowane na popraw funkcjonowania systemu komunikacyjnego – poprzez przekształcenia i modernizacj czci istniejcego układu, w celu adaptacji do potrzeb, oraz nowych warunków ycia i rozwoju społeczno- gospodarczego. Wynikaj one w najwikszym stopniu z obsługujcej roli komunikacji. W wielu przypadkach, mona je osignş sposobami dora nymi, stosunkowo mało kosztownymi jak: 48 • zmiany organizacji ruchu, zmiany tras, • zabiegi modernizacyjne (tj. modernizacja skrzyowa jezdni, przebudow łuków poziomych, poszerzenie), systematyczne utrzymanie lub przebudow newralgicznych odcinków.

1.1. Główne cele rozwoju.

Głównym celem rozwoju komunikacji drogowej na terenie gminy jest stwarzanie warunków materialnych, prawnych i organizacyjnych dla realizacji systemu transportowego gminy zapewniajcego: • efektywnoş i bezpieczestwo połcze w transporcie publicznym • ograniczenie uciliwoci komunikacji dla otoczenia

1.2. Cele szczegółowe.

A/. Zapewnienie sprawnoci funkcjonowania układu przy rosncym poziomie motoryzacji: • zahamowanie degradacji całej istniejcej infrastruktury drogowej • modernizacja układu komunikacyjnego poprzez doprowadzenie do stanu zgodnego z normatywem technicznym dróg powiatowych i gminnych • utworzenie funkcjonalnych cigów „głównych” dróg powiatowych dla obsługi planowanych obszarów gospodarczych, oraz powiza zewntrznych gminy • wyprowadzenie ruchu drogowego poza tereny cisłej zabudowy w miejscowociach • wytworzenie nowych połcze drogowych wynikajcych z planowanego rozwoju • likwidacja nawierzchni gruntowej w cigu dróg powiatowych • systematyczne podnoszenie stanu dróg gminnych.

B/. Ograniczenie negatywnego wpływu komunikacji na rodowisko naturalne, warunki ycia i bezpieczestwo mieszkaców. • zabezpieczenie obiektów mieszkalnych i uytecznoci publicznej przed oddziaływaniem transportu • zmiana produkcji rolnej w obszarach zagroe (wzdłu cigów drogowych) na uprawy rolin przemysłowych • promocja i wdroenie do realizacji cieek rowerowych, turystycznych i komunikacyjnych

2. Kierunki i polityka rozwoju.

Układ komunikacyjny gminy nie wymaga zasadniczych i szerokich zmian. Zarówno powizania komunikacyjne (zewntrzne i wewntrzne) jak równie skala zainwestowania terenu, jego rozwój, a take przekształcenia wymagaj głównie modernizacji istniejcej sieci drogowej i urzdze, oraz przede wszystkim poprawy standardu poszczególnych tras. Proponowany kierunkowy układ komunikacyjny opiera si generalnie na istniejcych cigach dróg.

2.1. Droga krajowa. Północnym skrajem gminy przebiega droga krajowa nr 36 relacji Prochowice – Lubin - Scinawa – Wisko – Załcze – Rawicz – Krotoszyn – Ostrów Wlkp. (dawna droga nr 324) długoci 1,852 km. Zmiana numeracji nastpiła na podstawie Rozporzdzenia Min. Transportu i Gosp. Morskiej z dnia 28 lutego 2000 r. (Dz. U. Nr 32, poz. 393, § 4, ust. 4, pkt. 1) Zarzdzeniem Nr 6 Generalnego Dyrektora Dróg Publicznych z dnia 9 maja 2000 r. • Docelowo planowana modernizacja całej trasy do parametrów klasy GP (wyjtkowo G) której szerokoş według nowej klasyfikacji, zgodnie z Rozporzdzeniem Min. Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadaş drogi publiczne (Dz. U. Nr 43, poz. 430 z dnia 14.05.1999 r.)powinna wynosiş w liniach rozgraniczajcych: - min. 25,00 m przy przekroju drogowym • Na terenach przeznaczonych dla zabudowy naley zachowaş odległoci od zewntrznej krawdzi jezdni: - obiekty mieszkalne: jednokondygnacyjne – 30,00 m wielokondygnacyjne – 40,00 m - obiekty budowlane nie przeznaczone na pobyt ludzi: na obszarach poza terenami zabudowanymi – 25,00 m na obszarach zabudowy – 10,00 m • Naley ograniczyş iloş włcze komunikacyjnych do drogi krajowej. Odstpy midzy włczeniami, pola widocznoci wolne od zabudowy, itp., zgodnie z rozporzdzeniem Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2.03.1999 r. – „warunki techniczne jakim powinny odpowiadaş drogi publiczne i ich usytuowanie” (Dz. U. Nr 43 z 1999 roku). • Nie naley projektowaş nowych terenów zabudowy wzdłu drogi krajowej (z bezporednimi zjazdami na t drog), lecz przy drogach bocznych. Włczanie nowych układów komunikacyjnych za pomoc dróg lokalnych, poza pasem drogowym drogi krajowej, oraz istniejcych ju skrzyowa.

50 • Przy wykonywaniu planów miejscowych i okreleniu usytuowania zabudowy naley dodatkowo uwzgldniş inne, negatywne oddziaływania zwizane z ruchem drogowym (midzy innymi): - stref uciliwoci drogi (zagroenie dla upraw, budowli oraz naraenie na degradacj stałych komponentów rodowiska naturalnego) „Wytyczne Projektowania Dróg” (zał. nr 2 do Zarzdzenia nr 5/95 Generalnego Dyrektora Dróg Publicznych z dnia 31 marca 1995 r.) - dopuszczalnego poziomu hałasu w rodowisku, Rozporzdzenie Ministra Ochrony rodowiska , Zasobów Naturalnych i Lenictwa z dnia 13.05.1998 r. (Dz. U. Nr 66, poz. 436).

2.2. Drogi powiatowe.

Z dniem 01.01.1999 r. wprowadzono zmiany klasyfikacji i administro- wania sieci dróg publicznych. Rozporzdzeniem Rady Ministrów z dnia 15 grudnia 1998 r w sprawie ustalenia wykazu dróg krajowych i wojewódzkich (Dz. U. Nr 160, poz. 1071 z dnia 28 grudnia 1998 r.) ustalono nowy wykaz dróg. Skutkiem tego rozporzdzenia, wszystkie dawne drogi wojewódzkie z terenu gminy, poniewa nie zostały ujte w wykazie, zostały przeklasyfikowane na drogi powiatowe.

A/ Proponuje si uznaş za drogi powiatowe „główne” grup dróg tworzcych funkcjonalne cigi dla obsługi wyznaczonych w „Studium” funkcjonalnych obszarów, oraz dajce powizania z ssiednimi terenami

nr 21-307 Rawicz – Pakosław – Dubin - 1,695 km nr 21-403 Dło – Jutrosin – Szkaradowo - gr. – (Sułów) - 18,050 km nr 21-485 Szkaradowo – Jeziora – gr. – (Milicz) - 3,302 km nr 21-482 Rogoewo – Smolice – (Kobylin) - 2,277 km nr 21-483 (Baszków) – Pawłowo – Jutrosin - 4,405 km nr 21-481 Grbkowo – Sielec St. – Jutrosin - 4,470 km nr 21-477 (M.Górka) – Sobiałkowo – Konary – - Grbkowo - 0,817 km nr 21-478 odc. Pakosław – Grbkowo - 2,007 km razem - 37,023 km

• Zalecana docelowo dla całej grupy wyej wymienionych dróg klasa drogi G (główna) o szerokoci 25 m w liniach rozgraniczajcych, dopuszczalna klasa Z (zbiorcza), o minimalnej szerokoci w liniach rozgraniczajcych 20 m.

51 • Podane doprowadzenie głównych dróg powiatowych do jednego standardu. • Zalecana budowa cieek rowerowych (o podanej lokalizacji poza koron drogi). • W pierwszym etapie, w celu doprowadzenia do stanu zgodnego z normatywem konieczna: - modernizacja drogi 21-307 - 1,695 km - likwidacja nawierzchni gruntowej na drodze nr 21-478 - 1,076 km • Docelowo realizacja zewntrznej, zachodniej obwodnicy miasta Jutrosina • Planowana realizacja obejcia drogowego dla miejscowoci Dubin – zachodnia strona wsi

B/ Pozostałe drogi powiatowe o znaczeniu lokalnym:

nr 21-360 Drogi – Sowy – Szkaradowo - 3,250 km nr 21-478 odc. Grbkowo – Płaczkowo - 2,900 km nr 21-479 Góreczki – Domaradzice – Dubin - 3,499 km nr 21-480 Domaradzice – Sielec Stary - 4,230 km nr 21-484 Jutrosin – Zmysłowo – gr. – (Cieszków) - 4,255 km razem - 18,134 km

Do grupy tej proponuje si zaliczyş równie ulice powiatowe w m. Jutrosin, nie bdce cigami dróg, (Kociuszki, Ogrodowa, Podgórna, Polna, Strzelecka, Wrocławska, Rynek, Wodna) o długoci 3,562 km

• Wskazana klasa dróg Z (zbiorcza), o minimalnej szerokoci w liniach rozgraniczajcych 20,00 m, wyjtkowo dopuszczalna klasa L (lokalna), o minimalnej szerokoci w liniach rozgraniczajcych: 15,00 m – dla dróg i 12,00 m – dla ulic. • Zaleca si budow cieek rowerowych, w miar potrzeb. Wskazana lokalizacja poza jezdni drogi, a najlepiej poza koron drogi. • Konieczna systematyczna modernizacja dróg i ulic w celu doprowadzenia zgodnoci ich parametrów technicznych z wymaganiami okrelonymi w warunkach technicznych, jakim powinny odpowiadaş drogi publiczne. • W pierwszej kolejnoci wskazana modernizacja dróg o bardzo zanionych parametrach: - nr 21-360 Drogi – Sowy – Szkaradowo - 3,250 km - nr 21-479 odc. wie Domaradzice - 0,786 km - nr 21-484 odc. Jutrosin – Zmysłowo - 2,200 km razem - 6,236 km • Podane utwardzenie dróg (pozamiejskich) o nawierzchni gruntowej: - nr 21-489 odc. Domaradzice – gr. gminy - 0,846 km 52 - nr 21-484 odc. Zmysłowo – gr. gminy - 1,515 km razem - 2,361 km • Systematyczna odnowa nawierzchni bitumicznych w celu zahamowania dalszej degradacji dróg. • Budowa nowych połcze wynikajcych z planowanego rozwoju terenów pod mieszkalnictwo i aktywizacj gospodarcz.

C/. Strefa uciliwoci dróg powiatowych.

Orientacyjn wielkoş redniego ruchu dobowego na drogach powiatowych przyjmuje si na poziomie 500 – 1000 pojazdów samochodowych na dob w zalenoci od znaczenia drogi, bd jej odcinka. Mona przyjş, e przy takim ruchu strefa uciliwoci mieci si w granicach pasa drogowego.

• Konieczne jest zachowanie odpowiednich odległoci nowo powstajcych obiektów budowlanych od zewntrznej krawdzi jezdni: - 20,00 m – poza obszarem zabudowanym, - 8,00 m – na obszarze zabudowanym, • Konieczne zapewnienie wolnego od zabudowy pola widocznoci na skrzy- owaniach (Dz. U. Nr 43, poz. 430, z dnia 14 maja 1999 r.) przez narone cicia linii rozgraniczajcych nie mniejsze ni 10 m x 10 m. Przy istniejcej zabudowie moliwe zmniejszenie naronych ciş linii rozgraniczajcych do 5 m x 5 m.

2.3. Drogi gminne.

• Proponuje si, podobnie jak przy drogach powiatowych stworzenie dwóch grup ww. dróg: - dróg „głównych” - dróg „pozostałych” • Naley dyş do poprawy stanu dróg poprzez systematyczne: - utwardzanie i ulepszanie nawierzchni, - podnoszenie parametrów technicznych Konieczna realizacja nowych dróg na terenie planowanych w Studium obszarów aktywizacji gospodarczej • Wskazana klasa dróg gminnych: L – lokalne, D – dojazdowe. Minimalna szerokoş w liniach rozgraniczenia: - dla dróg klasy L= 15,00 m, dla dróg klasy D = 15,00 m - dla ulic klasy L= 12,00, ulic klasy D =10,00 m.

53 2.4. Ograniczanie uciliwoci komunikacji dla otoczenia

A/ Ograniczanie negatywnego wpływu transportu na rodowisko naturalne i warunki ycia mieszkaców: • zabezpieczenie obiektów mieszkalnych i uytecznoci publicznej przed oddziaływaniem komunikacji poprzez pasy zieleni, ekrany akustyczne, itp. • działania na rzecz zaostrzenia wymogów dot. stanu technicznego pojazdów, • kontrola ruchu pojazdów o ponadnormatywnym nacisku na o, • promocja ruchu rowerowego i pieszego, • wyprowadzenie intensywnego ruchu poza tereny cisłej zabudowy poprzez realizacje obwodnic, • przestrzeganie odległoci zabudowy od dróg, szczególnie na terenach przeznaczanych do zabudowy.

B/ Podniesienie bezpieczestwa ruchu i mieszkaców: • wprowadzenie stref ruchu uspokojonego w obszarach zabudowy mieszkaniowej, • intensyfikacja działa policji na rzecz porzdku i bezpieczestwa ruchu na drogach, • realizacja cieek rowerowych turystycznych i komunikacyjnych (podana lokalizacja poza koron drogi, a co najmniej poza jezdni) • wyznaczenie bezpiecznych przejş przez jezdni, • realizacja wydzielonych miejsc postojowych dla samochodów, • uwzgldnienie potrzeb osób niepełnosprawnych i stosowanie odpowiednich przepisów w tym zakresie, • budowa chodników w wszystkich miejscowociach oraz ochrona i podnoszenie stanu technicznego • oddzielanie w miar moliwoci chodników od jezdni pasami zieleni.

2.5. Komunikacja zbiorowa

Naley dyş do utrzymania istniejcej komunikacji autobusowej. W miar modernizacji dróg powiatowych i gminnych oraz realizacji nowych połcze drogowych, naley czyniş starania o rozszerzenie linii PKS. • Naley dyş do utrzymania linii kolejowej nr 362 Kobylin – Jutrosin. Konieczne starania w celu reaktywowania całej linii kolejowej. • Wszelkie roboty ziemne oraz budynki i budowle na terenach ssiadujcych z PKP, mog byş wykonywane w odległoci nie mniejszej ni 20,00 m od granicy obszaru kolejowego (Rozporzdzenie Ministra Transportu i

54 Gospodarki Morskiej z dnia 05.05.1999 r. – Dz. U. Nr 47, poz. 476 z dnia 27.05.1999 r.) • Naley dyş do rozszerzania linii autobusowych na wschodni czş gminy, w miar poprawy stanu dróg na tym obszarze.

2.6. Priorytety.

Proponuje si przyjcie jako priorytetowych nastpujcych zada:

• zahamowanie degradacji całej istniejcej infrastruktury drogowej poprzez: odnow „starych” nawierzchni masami bitumicznymi, • stworzenie funkcjonalnych cigów „głównych” dróg powiatowych o podwyszonym i ujednoliconym standardzie • likwidacja nawierzchni gruntowych • modernizacja dróg o bardzo zanionych parametrach w kolejnoci zalenej od aktualnego znaczenia drogi • realizacja chodników i cieek rowerowych

VI. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA

1. Zaopatrzenie w wod

Gmina Jutrosin posiada rozwinity i w przewaajcej czci prawidłowo funkcjonujcy system zaopatrzenia w wod. Sieş wodocigowa funkcjonujca w gminie, charakteryzuje si zrónicowanym stanem technicznym.

Polityka władz gminy w dziedzinie zaopatrzenia mieszkaców w wod powinna prowadziş do : 1. Utrzymania w pełnym zakresie prawidłowoci działania komunalnego systemu zaopatrzenia w wod pitn. 2. Dalszej poprawy jakoci wody dostarczanej mieszkacom gminy. 3. Ograniczenia kosztów produkcji i dostawy wody pitnej. 4. Zapewnienia rezerw wody dla potrzeb potencjalnych inwestycji produkcyjnych na terenie gminy.

W celu efektywnej a jednoczenie zgodnej z moliwociami budeto- wymi gminy realizacji powyszych zada, proponuje si przyjcie nastpu- jcej hierarchii i kolejnoci działa : 1. Wymiana przesyłowych sieci wodocigowych znajdujcych si w niezadowalajcym stanie technicznym – wskazanym przez Midzygminny

55 Zakład Wodocigów. 2. Wyznaczenie stref ochronnych porednich dla ujş wody i prawidłowe ich zagospodarowanie. 3. Tworzenie systemu wodocigowego – piercieniowego poprzez realizacj połcze pomidzy poszczególnymi miejscowociami:

Realizacja ww. inwestycji pozwoli na : - popraw jakoci zdrowotnej wody dostarczanej mieszkacom gminy; - zmniejszenie kosztów produkcji i dostawy wody (ograniczenie strat wody); - wzrost atrakcyjnoci obszaru gminy dla potencjalnych inwestorów – moliwoş zapewnienia dostawy wody przy stosunkowo niskich nakładach inwestycyjnych; - ucilenie zasigu i rodzaju działa niezbdnych dla ochrony zasobów wody pitnej na terenie gminy; - ewentualn eliminacj istniejcych elementów zagospodarowania terenu zagraajcych jakoci ujmowanej wody; - ustalenie odpowiednich warunków i ogranicze lokalizacji przyszłych inwestycji w granicach wyznaczonej strefy ochrony sanitarnej (bezporedniej i poredniej)..

Ochrona przed degradacj obszarów istniejcego ujcia wody i terenów potencjalnych zasobów wody jest niezbdnym warunkiem zapewnienia w okresie perspektywicznym zaopatrzenia mieszkaców w dobr jakociowo wod pitn. Wpłynie równie na koszty uzdatniania wody poprzez eliminacj napływu zanieczyszcze wymagajcych dodatkowego oczyszczania. Naley przeprowadziş analiz potrzeb gmin ociennych w zakresie zaopatrzenia w wod i organizacji ewentualnej sprzeday nadwyki wody. Sprzeda nadwyki wody do gmin ssiednich stanowiş moe dodatkowe ródło dochodów gminy.

2. Gospodarka ciekowa.

Gospodarka ciekowa na terenie gminy wymaga uporzdkowania i przyjcia systemowych rozwiza.

Polityka władz gminy w tej brany powinna prowadziş do : 1. Uporzdkowania gospodarki ciekowej na terenie gminy poprzez dalsz budow systemów odprowadzania i oczyszczania cieków. 2. Tworzenie korzystnych warunków w zakresie odprowadzania i oczyszczania cieków dla potencjalnych inwestycji produkcyjnych na terenie gminy. 3. Tworzenie korzystnych warunków dla upowszechnienia na terenie gminy

56 alternatywnych sposobów utylizacji cieków – indywidualne i przydomowe oczyszczalnie cieków

Porzdkowanie gospodarki ciekowej na terenie gminy bdzie procesem długotrwałym i kosztownym. Aby jego realizacja dostosowana była do moliwoci finansowych gminy w najbliszych latach przyjş naley: - rozbudow oczyszczalni cieków w Jutrosinie, - stopniowe przyłczanie innych wsi do systemu Jutrosin zgodnie z moliwymi warunkami technicznymi, - prowadzeniu akcji edukacyjno - informacyjnej zapoznajcej mieszkaców gminy z moliwociami zastosowania alternatywnych metod utylizacji cieków, - wprowadzeniu ułatwie dla inwestorów podejmujcych realizacj indywidualnych oczyszczalni przydomowych (np. czciowe dofinansowanie inwestycji, zwolnienia z podatków lokalnych itp.). Propagowanie i pomoc w realizacji indywidualnych systemów oczyszczania cieków jest najtaszym sposobem uporzdkowania gospodarki ciekowej na terenach wiejskich. W przypadku lu nej zabudowy wsi koszt budowy oczyszczalni przydomowych stanowi ok. 30 % kosztów realizacji systemu kanalizacji zbiorczej.

Miejscowoci w gminie Jutrosin pod wzgldem moliwoci uregulowania gospodarki ciekowej mona podzieliş na dwie grupy:

• jednostki osadnicze o korzystnych warunkach ekonomicznych i fizjo- graficznych do stosowania zbiorowych systemów odprowadzania i oczyszczania cieków: Jutrosin, Sielec Stary, Sielec Nowy, lskowo, Grbkowo, Rogoewo, Płaczkowo, Dubin, Szkaradowo, Domaradzice, Ostoje, Szymonki, Bartoszewice. • jednostki osadnicze w obrbie których korzystniej stosowaş indywidualne systemy oczyszczania (oczyszczalnie wiejskie, osiedlowe, przydomowe): Zmysłowo, Nadstawem, Pawłowo, Piskornia, Jeziora, Katarzynowo, Janowo.

3. Gospodarka odpadami

Gmina posiada prawidłowo funkcjonujcy system zbiórki i wywozu odpadów.

Polityka gminy w zakresie gospodarki odpadami prowadziş powinna do 1.Wprowadzenia na terenie wsi systemu segregacji odpadów. 3. Zapobieganiu powstawania i likwidacji nielegalnych wysypisk.

4. Elektroenergetyka

Na terenie gminy istnieje rozbudowana sieş energetyczna. Brak jest jednak rezerw mocy dla swobodnego rozwoju wikszych podmiotów gospodarczych. Zapewniona jest natomiast dostawa energii dla potrzeb mieszka- ców. Polityka gminy w zakresie elektroenergetyki ograniczyş si wic moe do stara o utrzymanie prawidłowej wielkoci dostaw energii dla potrzeb socjalno-bytowych mieszkaców.

Realizacja powyszego celu odbywaş si moe poprzez: 1. Zgłaszanie własnych potrzeb i wniosków do opracowywanych przez Enea S.A. „Programów reelektryfikacji” 2. Współuczestnictwo finansowe w pracach modernizacyjnych zasilania energetycznego poszczególnych jednostek osadniczych na terenie gminy 3. Stworzenie wielostronnego systemu zasilania, np. poprzez podłczenie do GPZ Ppowo Ponadto w celu zwikszenia atrakcyjnoci inwestycyjnej gminy podjş naley działania zmierzajce do stworzenia rezerwy mocy głównie na obszarach potencjalnej aktywizacji gospodarczej.

5. Gazownictwo

Jednostki osadnicze na terenie gminy Jutrosin s stopniowo gazyfiko- wane. Gmina posiada rezerwy zasilania w zakresie systemu gazowego, co jest korzystnym aspektem odnonie rozwoju perspektywicznego. Polityka w zakresie zaopatrzenia w energi gazow powinna prowadziş do modernizacji i rozbudowy sieci redniego cinienia.

Całkowite zwodocigowanie gminy wraz z ze stopniowym uregulowa- niem gospodarki ciekowej, oraz prawidłowe prowadzenie gospodarki odpadami s najwaniejszymi inwestycjami w zakresie infrastruktury technicznej na terenie gminy Jutrosin.

VII. GOSPODARKA TERENAMI

1. Tereny predysponowane do przeznaczenia pod zabudow zagrodow, mieszkaniow, usługowo-produkcyjn i turystyczno-wypoczynkow

Wikszoş inwestycji budowlanych w gminie stanowi realizacja indy- widualnego budownictwa zagrodowego i mieszkaniowego. Potrzeby społe- cznoci lokalnej w zaspakajaniu potrzeb mieszkaniowych realizowane s we własnym zakresie. Do kompetencji gminy naley stworzenie warunków dla realizacji wszelkiego rodzaju budownictwa.

W zwizku z powyszym, na obszarze gminy wyznacza si obszary zwartej zabudowy wsi.

W granicach zwartej zabudowy wsi znajduj si tereny: - ju zabudowane, - niezabudowane - wyznaczone w studium jako obszary rozwoju w dalszej perspektywie po spełnieniu okrelonych wymaga

Granice zwartej zabudowy wsi wyznaczono z uwzgldnieniem: - zasad ochrony rodowiska przyrodniczego i kulturowego, - uwarunkowa ograniczajcych bd wykluczajcych tereny z moliwoci ich zabudowy .

Poza zwart zabudow wsi wystpuje zabudowa rozproszona w formie zabudowy kolonijnej. Nie ogranicza si realizacji zabudowy w tej formie; nie jest to jednak forma preferowana, z uwagi na zagroenie dewastacji krajobrazu, utrudnienia komunikacyjne poprzez budow kolejnych wjazdów na drogi poza obszarami okrelonymi jako tereny zabudowy oraz zwikszonych kosztów budowy urzdze uzbrojenia inynieryjnego.

Obszary dla realizacji procesów urbanizacyjnych: Główne załoenie rozwoju przestrzennego gminy i poszczególnych miejscowoci to stworzenie moliwoci poprawy warunków zamieszkania i pracy wszystkim mieszkacom gminy. Dlatego w obrbie terenów wiejskich wyznaczono tereny rozwojowe oraz okrelono ich podstawowe funkcje i gene- ralne zasady zagospodarowania.

59 Wyznaczono obszary w oparciu o kryteria funkcjonalne. Tereny zainwesto- wane o zrónicowanej zabudowie i dominujcej funkcji mieszkaniowej lub zagrodowej okrelone jako tereny intensyfikacji i modernizacji zabudowy. • Tereny potencjalnej zabudowy, przydatne dla funkcji osadniczej, o dobrych warunkach gruntowych, połoone w zasigu sieci uzbrojenia inynieryjnego okrelone jako tereny rozwojowe. • Tereny o niejednorodnych cechach, znajdujce si w obrbie stref ochronnych, połoone w obrbie ogranicze inwestycyjnych okrelone jako tereny do inwestowania na specjalnych warunkach.

Pod zabudow dopuszcza si przeznaczenie gruntów rolnych połoonych w ssiedztwie terenów ju zabudowanych, o których mowa wyej, pod warunkiem stosowania nastpujcych zasad:

• na terenach wiejskich w rejonie dominacji zabudowy zagrodowej – lokalizacja obiektów zagrodowych i ogrodniczych połoonych w bezporednim zasigu uzbrojenia inynieryjnego, pod warunkiem przestrzegania zasad ochrony rodowiska oraz ogranicze zwizanych z liniami rozgraniczajcymi dróg i ulic oraz nawizania form budynków do architektury regionalnej; zalecana minimalna powierzchnia działki 3000m² • lokalizacja zespołu zabudowy mieszkalnej zaprojektowanej w jednym cigu, połoonego w zasigu uzbrojenia inynieryjnego; zalecana powierzchnia działek minimum 800 m², z przestrzeganiem linii zabudowy w nawizaniu do istniejcy budynków,

Zagospodarowanie terenów nie spełniajcych warunków okrelonych wyej, a dopuszczonych do zainwestowania na specjalnych warunkach, wie si z obowizkiem sporzdzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, w którym uwzgldnione byş musz wszystkie uwarunkowania okrelone w studium. Dopuszcza si rónorodnoş zabudowy i zagospodarowania tych terenów, z tym, e plan miejscowy musi okreliş zasad s- siedztwa poszczególnych funkcji, zasady uzbrojenia terenu, skomunikowania oraz kształtowania zabudowy. Na obszarach wsi nie wyznacza si obszarów do kompleksowych procesów rehabilitacji zasobów mieszkaniowych. Wskazane byłyby take działania w strefach ochrony konserwatorskiej, w obrbie historycznej zabudowy Dubina i Jutrosina. Na terenie gminy nie wyznacza si terenów handlowych o powierzchni sprzeday powyej 2000 m²

Strefy zorganizowanej działalnoci gospodarczej Wskazani w studium najbardziej korzystne tereny dla prowadzenia działalnoci inwestycyjnej o charakterze przemysłowym, magazynowo - skła- dowym, logistycznym. Decydujcymi kryteriami wyboru tych terenów były: dogodne połoenie w stosunku do głównego układu komunikacyjnego, oddalenie od zabudowy mieszkaniowej, łatwoş wyposaenia w podstawowe media uzbrojenia inynieryjnego, a ponadto połoenie w ssiedztwie terenów o podobnych funkcjach. Najwikszy kompleks takich terenów wyznaczono w Jutrosinie, Grbkowie, oraz w północnej czci gminy w pobliu drogi krajowej nr 36.

Obszary korzystne dla rozwoju funkcji turystycznych Obszary wskazane dla rozwoju funkcji rekreacyjnej wi si przede wszystkim z cechami rodowiska przyrodniczego. Dla wykorzystania rekre- acyjnego wskazane s obszary lene oraz tereny ssiadujce z obiektami o walorach kulturowych bd urzdzeniami sportowymi. Atrakcyjnoş krajobrazowa oraz walory kulturowe stanowiş powinny podstaw rozwoju turystyki weekendowej, np. zwizanej z turystyk rowe- row, konn, take w powizaniu z gminami ociennymi. Znaczne fragmenty gminy, w jej południowej czci, mog byş wyko- rzystane dla realizacji rónorodnych form rekreacji. Wskazane jest opracowanie studium przyrodniczo-krajobrazowego tych obszarów, aby wystpujce tam walory krajobrazowe nie zostały zaburzone np. chaotyczn, nie wpaso- wan w przestrze zabudow.

Polityka przestrzenna gminy

1) Zabudow mieszkaniow, usługow oraz zabudow zwizan z drobn wytwórczoci i przetwórstwem, a take z obsług turystyki i wypoczynku naley lokalizowaş przede wszystkim na niezabudowanych działkach w granicach zwartej zabudowy wsi. Przy przeznaczaniu gruntów pod zabudow zwizan z produkcj i przetwórstwem, w decyzjach administracyjnych naley ustalaş warunek, e ich uciliwoş nie moe wykraczaş poza granice działki inwestora. 2) Moliwe jest etapowe zalesianie gleb niskich klas bonitacyjnych oraz okresowo zalewanych pod warunkiem przestrzegania obowizujacych przepisów. 3) W granicach zwartej zabudowy wsi moe byş realizowana zabudowa letni- skowa dla której wyznacza si równie tereny specjalne poza granicami zwartej zabudowy wsi.

61 4) Lokalizacja zabudowy letniskowej, poza wymienionymi wyej terenami, moliwa jest na glebach najniszych klasach bonitacyjnych. 5) W granicach zwartej zabudowy wsi mog byş lokalizowane obiekty zwizane z realizacj lokalnych celów publicznych (infrastruktura społeczna i techniczna). 6) Powikszenie obszaru zwartej zabudowy wsi moe nastpiş przez zabudow działek ssiednich pod warunkiem uwzgldnienia bonitacji gleb przyłczanego terenu. 7) Moliwa realizacja na całym terenie gminy elektrowni wiatrowych. 8) Moliwa budowa budownictwa społecznego – wielorodzinnego (budynki maksymalnie 3 kondygnacyjne) 9) Projektowanie i realizacja obiektów budowlanych podporzdkowana byş musi nastpujcym preferencjom: - budynki mieszkalne parterowe z uytkowym poddaszem, z wyjtkiem przypadków dostosowywania nowej zabudowy do zabudowy ju istniejcej; - budynki gospodarcze o wysokoci do 4 m od poziomu terenu do okapu; - budynki produkcyjno-usługowe i uytecznoci publicznej nie wicej ni 5 m od poziomu terenu do okapu; - poziom podłogi parteru nie wyej ni 1 m od poziomu terenu; - dachy symetryczne dwuspadowe lub czterospadowe o nachyleniu połaci 35o do 45o z moliwoci wprowadzania naczółków, wyposaone w szerokie okapy; - zakaz realizowania obiektów budowlanych z dachami pulpitowymi, kopertowymi, uskokowymi i asymetrycznymi oraz stosowania schod- kowych zwiecze cian; - zaleca si stosowanie do prac elewacyjnych materiałów pochodzenia rodzimego (drewno, kamie); - zachowanie istniejcej linii zabudowy przy zabudowie plombowej; - charakter i gabaryty zabudowy oraz pokryş dachowych musz byş zblione do charakteru zabudowy i pokryş w ssiedztwie. 8) Ustala si orientacyjne wielkoci działek przeznaczonych pod zabudow zagrodow i jednorodzinn na terenie zwartej zabudowy wsi: - zabudowa zagrodowa - 3000 m2 przy szerokoci frontu działki minimum 25 m. - zabudowa jednorodzinna - dla budynków wolnostojcych od 800 do przy szerokoci frontu około 20 m, - dla budynków bli niaczych 500 do 700 m2 przy szerokoci frontu kadej z nich około 16 m, 9) Ustala si zasad nie rozpraszania zabudowy przez lokalizacj nowej zabudowy kolonijnej, przez ograniczenie procesu urbanizacji liniowej. 10) Zwikszenie atrakcyjnoci turystycznej gminy przez: - podnoszenie wartoci estetycznej krajobrazu; 62 - zwikszanie stopnia czystoci wód powierzchniowych; - spitrzanie wód rzecznych – budowa zbiornika retencyjnego na Orli; - zwikszanie zalesienia terenów; - budowa cieek rowerowych oraz wyznaczenie szlaków turystyki wodnej; - stwarzanie warunków dla rozwoju procesów samooczyszczania rodowiska; - likwidowanie dzikich wysypisk mieci i innych ródeł zanieczyszcze powierzchni ziemi; - unikanie lokalizacji obiektów uciliwych i zagraajcych rodowisku przyrodniczemu.

2. Obowizki w zakresie sporzdzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego

Obowizkiem sporzdzenia miejscowych planów zagospodarowania obejmuje si: - tereny rolniczej przestrzeni produkcyjnej, dla których zapisano obowizek ochrony gleb z uwagi na wysokie klasy bonitacyjne i najwysz przydatnoş dla zagospodarowania rolnego; - tereny w strefach ochrony konserwatorskiej ekspozycji i ochrony krajobrazu; - tereny lokalizacji zabudowy na specjalnych warunkach; - tereny projektowanych obejş drogowych

Ponadto uznaje si za podane wykonanie nastpujcych opracowa specjalistycznych: - studium przyrodniczo-krajobrazowe południowej czci gminy - studium rozwoju funkcji rekreacyjno-sportowej gminy - studium rewitalizacji zespołów pałacowo-parkowych

Opracowanie mpzp bdzie etapowane.

3. Obszary niezbdne do realizacji ponadlokalnych celów publicznych.

Do ponadlokalnych celów publicznych na obszarze gminy zaliczyş naley działania w nastpujcy dziedzinach: - drogi ponadlokalne – modernizacja i budowa drogi krajowej i sieci dróg gminnych - rozbudowa systemu gazowego, - modernizacja i budowa systemów telefonii komórkowej - budowa zbiornika retencyjnego na rzece Orli

VIII. GŁÓWNE CELE STRATEGICZNE.

W studium okrelono zasadnicze kierunki rozwoju miasta i gminy Jutrosin. Dla osignicia zamierze konieczne jest przyjcie okrelonej strategii rozwoju. W odniesieniu do poszczególnych sfer zagadnie sprecyzowano nastpujce cele i drogi ich realizacji.

1. rodowisko kulturowe.

Cel główny – ochrona rodowiska kulturowego jako elementu dziedzictwa narodowego i tosamoci lokalnej.

Strategia działania:

- utrzymanie dotychczasowego charakteru terenów zainwestowanych gminy w obrbie obszarów chronionych - podporzdkowanie działa w obrbie stref konserwatorskich i obiektów objtych ochron w formie wpisu do rejestru zabytków, wytycznym właciwych Słub Ochrony Zabytków

Polityka przestrzenna:

- wspieranie działa rodkami z funduszy promocyjnych - ulgi dla inwestorów restaurujcych, odbudowujcych i utrzymujcych obiekty zabytkowe - promocja gminy jako obszaru zasobnego w obiekty i przestrzenne układy zabytkowe

2. rodowisko przyrodnicze.

Cel główny – zapewnienie zrównowaonego rozwoju poprzez ochron i popraw stanu i funkcjonowania rodowiska przyrodniczego, oraz racjonalne gospodarowanie zasobami przyrody sprzyjajce rozwojowi społeczno-gospodarczemu.

Strategia działania: 64

- ochrona przyrody i krajobrazu zgodnie z obowizujcymi przepisami - zabezpieczenie zasobów wód powierzchniowych i podziemnych w odpowiedniej iloci i dobrej jakoci - eliminowanie czynników mogcych wpływaş na pogorszenie stanu czystoci powietrza atmosferycznego - ochrona rolniczej przestrzeni produkcyjnej - przywrócenie pierwotnych walorów obszarom zdegradowanym - ochrona przed skutkami powodzi

Polityka przestrzenna:

- wspieranie inicjatyw zwizanych a realizacj urzdze ograniczajcych emisj pyłów i gazów do atmosfery, urzdze eliminujcych zagroenia zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych - wprowadzenie preferencji dla działa zmierzajcych wzbogaciş przestrze zadrzewieniami i zakrzewieniami - ulgi dla rolników ograniczajcych nawozy i rodki ochrony rolin w obrbie stref ochrony ujş wody - ograniczenie produkcji rolniczej do 300 DJP - promocja walorów przestrzennych i przyrodniczych gminy - opracowanie i wdroenie programu zrównowaonego rozwoju i ochrony rodowiska w gminie.

3. Rolnicza przestrze produkcyjna.

Cel główny – ochrona rolniczej przestrzeni produkcyjnej jako bazy produkcji zdrowej ywnoci.

Polityka przestrzenna:

- wspieranie inicjatyw zwizanych z produkcj ekologicznej ywnoci - odtwarzanie pasów zieleni ródpolnej i zbiorników małej retencji - wyznaczeniu terenów pod zalesienia zgodnie z obowizujcymi przepisami - eliminacja zabudowy w obszarach zwartych kompleksów gleb wysokich bonitacji

4. Rozwój społeczno-gospodarczy.

Cel główny - poprawa standardu cywilizacyjnego społecznoci lokalnej. Strategia działania:

65 - zapewnienie dogodnych warunków zamieszkania, zarówno poprzez modernizacj infrastruktury technicznej jak i udostpnienie terenów dla rónych typów i standardów zabudowy, tak aby były dostosowane do potrzeb wszystkich grup społecznych - wyposaenie w podstawowe usługi zaspokajajce potrzeby lokalne oraz zapewnienie dostpnoci do usług w zakresie: szkolnictwa, opieki przedszkolnej, ochrony zdrowia, kultury, sportu i wypoczynku - tworzenie najlepszych warunków dla rónorodnych działalnoci pozwalajcych na wzrost dochodów prowadzcych do bogacenia si mieszkaców - przeciwdziałanie bezrobociu

Polityka przestrzenna:

- wspieranie inicjatyw społecznych dotyczcych budowy infrastruktury technicznej i społecznej - zapewnienie w planach zagospodarowania przestrzennego terenów pod zabudow, modernizacj i rozwój działalnoci gospodarczej - organizacja robót publicznych

5. Komunikacja.

Cel główny - stwarzanie warunków materialnych, prawnych i organizacyjnych dla realizacji systemu transportowego gminy zapewniajcego efektywnoş i bezpieczestwo połcze w transporcie publicznym, oraz ograniczenie uciliwoci komunikacji dla otoczenia.

Strategia działania:

- zahamowanie degradacji całej istniejcej infrastruktury drogowej - modernizacja układu komunikacyjnego, doprowadzenie do stanu zgodnego z normatywem technicznym dróg powiatowych i gminnych - utworzenie funkcjonalnych cigów „głównych” dróg powiatowych dla obsługi planowanych obszarów gospodarczych oraz powiza zewntrznych gminy - wyprowadzenie ruchu drogowego poza teren cisłej zabudowy w miejscowociach - wytworzenie nowych połcze drogowych wynikajcych z planowanego rozwoju - likwidacja nawierzchni gruntowej w cigu dróg powiatowych - systematyczne podnoszenie stanu dróg gminnych

66 - zabezpieczenie obiektów mieszkalnych i uytecznoci publicznej przed oddziaływaniem transportu - wdroenie do realizacji cieek rowerowych turystycznych i komunikacyjnych.

Polityka przestrzenna:

- zapewnienie rodków finansowych pozabudetowych dla modernizacji i przebudowy dróg - promocja komunikacji rowerowej i działa zmierzajcych do budowy cieek rowerowych

6. Infrastruktura techniczna.

Cel główny - podniesienie jakoci ycia mieszkaców poprzez popraw wyposaenia miejscowoci w obiekty i urzdzenia infrastruktury technicznej.

Strategia działania:

- zapewnienie pełnego zaopatrzenia w wod gospodarstw domowych i przedsibiorstw - dalsza budowa systemów odprowadzania cieków i ich oczyszczania - modernizacja systemu elektroenergetycznego gminy - realizacja sieci gazowej zaopatrujcej wszystkie miejscowoci i zakłady przemysłowe - stworzenie sprawnego systemu gospodarki odpadami

Polityka przestrzenna:

- wspieranie inicjatyw społecznych na rzecz budowy, rozbudowy i modernizacji i modernizacji sieci infrastruktury technicznej - uzyskanie rodków z funduszy celowych na działalnoş zwizan z ochron rodowiska - wspieranie działa zwizanych z segregacj i przetwórstwem odpadów.

7. Gospodarka terenami.

Cel główny - utrzymanie ładu przestrzennego w procesie zabudowy i zagospodarowania terenu.

Strategia działania:

67 - wyznaczenie i uzbrojenie obszarów dla realizacji procesów urbanistycznych - wyznaczenie stref zorganizowanej działalnoci gospodarczej - wyznaczenie obszarów korzystnych dla rozwoju funkcji turystycznych.

Polityka przestrzenna:

- zabezpieczenie rodków na realizacj uzbrojenia inynieryjnego potencjalnych terenów nierolniczych i zorganizowanie działalnoci gospodarczej - wspieranie inicjatyw na rzecz rozwoju funkcji turystycznych - promocja działa ograniczajcych degradacj przestrzeni