Starostwo Powiatowe w Koninie Poviat Starosty in 62-510 Konin Aleje 1 Maja 9 tel. +48 63/ 243 02 00 fax +48 63/ 243 02 01 e-mail: [email protected] http://www.powiat.konin.pl

ISBN 83-7296-027-5

POWIAT KONIÑSKI THE POVIAT OF KONIN

In the heartland of

Powiat koniñski rozpoœciera siê na Nizinie Wielkopolskiej i zajmuje 1578,7 km2. Mieszka w nim 121 829 osób, co stanowi 3,6% ludnoœci woje- wództwa. Tworz¹ go gminy miejsko- -wiejskie: Golina, Kleczew, Rychwa³, i Œlesin oraz wiejskie: Gro- dziec, Kazimierz Biskupi, Kramsk, Krzymów, Rzgów, Skulsk, Stare Mia- sto, Wierzbinek, Wilczyn. Centraln¹ czêœæ powiatu koniñ- skiego przecina dolina Warty, która wchodzi w sk³ad pradoliny warszaw- sko-berliñskiej. Na pó³noc i po³udnie od niej wznosz¹ siê wysoczyzny siêgaj¹- ce od 80 m n.p.m. do ponad 191 m n.p.m. Najwy¿szym wzniesieniem jest Z³ota Góra. Krajobraz powiatu wzbogacaj¹ jeziora i lasy. Z 17 przepiêknych akwe- nów, a¿ 11 przekracza 50 ha. Najwiêksze kompleksy leœne znajduj¹ siê w okoli- cach GrodŸca i Kazimierza Biskupiego. THE POVIAT OF KONIN OF POVIAT THE • Konin Poviat stretches at the Wielkopolska Lowland and covers 1,578,700 square kilometers. It is populated by 121,829 people, which accounts for 3.6% of the voivodeship’s population. It encompasses the fol- lowing municipal-rural communities: Golina, Kleczew, Rychwa³, Sompolno, and Œlesin as well as the rural commu- nities: Grodziec, Kazimierz Biskupi, Kramsk, Krzymów, Rzgów, Skulsk, Stare Miasto, Wierzbinek, and Wilczyn. The central part of Konin Poviat is intersected by the Warta river val- ley, which is part of the Warsaw-Ber- lin proglacial stream valley. North and south of it there are uplands, the height of which spans from 80 to over 191 meters above sea level. The high- est elevation is Mount Z³ota. The poviat’s landscape is enriched by lakes and forests. From 17 beautiful water bodies as much as 11 exceed 50 hect- ares. The biggest forest complexes are POWIAT KONIÑSKI KONIÑSKI POWIAT located in the area of Grodziec and Kazimierz Biskupi.

2 POWIAT KONIÑSKI THE POVIAT OF KONIN

Jednym z najwiêkszych atutów powiatu koniñskiego jest dogodny uk³ad komunikacyjny po³¹czony z centralnym po³o¿eniem terytorial- nym. Miasto Konin i otaczaj¹ce go gminy powiatu koniñskiego po³o¿one s¹ na skrzy¿owaniu krajowych i miê- dzynarodowych szlaków komunikacyj- nych drogowych i kolejowych. Nie bez znaczenia jest te¿ stosunkowo ³atwy i szybki dostêp do miêdzynarodowych lotnisk w Poznaniu i w Warszawie. Powiat koniñski, kojarzony przede wszystkim z tradycyjnym przemys³em, reprezentowanym przez kompleks paliwowo-energetyczny oraz rolnic- twem z dominuj¹c¹ pozycj¹ hodowli byd³a i trzody, a tak¿e uprawami ziem- niaków i ¿yta. THE POVIAT OF KONIN OF POVIAT THE •

One of the most important facets of Konin Poviat is its convenient trans- portation system, which is related to its central location in the country. The city of Konin along with communities of Konin Poviat is located at intersec- tions of domestic and international, road and railway transportation routes. It also offers an easy and quick access to international airports of Poznañ and Warsaw. Konin Poviat, associated primarily with traditional industry, represented by the fuel-power sector and agricul- ture with predominating cattle and pig breeding as well as cultivation of po- tatoes and grains. POWIAT KONIÑSKI KONIÑSKI POWIAT

4 6 POWIAT KONIÑSKI • THE POVIAT OF KONIN POWIAT KONIÑSKI Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. jazna œrodowisku” nadawanym przez ³y odznaczone tytu³em „Gmina przy- wiejskich. i gospodarkê odpadami na terenach kowan¹ gospodarkê wodno-œciekow¹ sów krajowych na najlepiej uporz¹d- sze oceny w wielu edycjach konkur- poprawy œrodowiska uzyska³y najwy¿- du¿e sukcesy. Ich dzia³ania na rzecz gminy powiatu koniñskiego odnosz¹ dów lokalnych. W dziedzinie ekologii miotów gospodarczych oraz samorz¹- ma dzia³alnoœæ ludzi tej ziemi, pod- naturalne atuty, ale równie¿ œwiado- tchn¹æ œwie¿ym powietrzem. prostu przyjemnie spêdzaæ czas i ode- nych i w spokoju powêdkowaæ. Po surfowaæ, skorzystaæ z k¹pieli s³onecz- a tak¿e pop³ywaæ, po¿eglowaæ i po- kê piesz¹, rowerow¹, jazdê konn¹, cz¹æ, odprê¿yæ siê, uprawiaj¹c turysty- – mo¿na tu bowiem doskonale wypo- drzemie wielki potencja³ tej ziemi. acji i wypoczynku. W tej dziedzinie odkrywane miejsce dla rozwoju rekre- Mamy równie¿ gminy, które zosta- Na taki stan sk³adaj¹ siê nie tylko Przyje¿d¿a coraz wiêcej turystów To równie¿ wyj¹tkowe, dopiero Republic of Poland. bestowed by the President of the ronmentally friendly community” title have been awarded with the ”Envi- and waste management in rural areas. organized water-sewage management tions of national contests for the best have been highly ranked in many edi- improvement of the environment successful. Their activities aimed at communities of Konin Poviat are very governments. In the field of ecology dents, economic entities, and local also a conscious activity of our resi- natural advantages of our region, but breathe fresh air here. can nicely spend your time and sunbathing and fishing. Simply, you surfing. There are also great sites for horse riding, swimming, sailing, and cilities for hiking and biking tourism, fect place for relaxation, offering fa- of tourists, since our region is a per- we see a real potential for our region. recreation and tourism. In this field discovered site for development of We also boast communities that This offer is not only composed of It is visited by a growing number Is also an exceptional and recently THE POVIAT OF KONIN •obszar pyzderski – obejmuje czêœæ •obszar z³otogórski – w gminach: •obszar goplañsko-kujawski, obej- •obszar powidzko-bieniszewski, któ- •obszar n¹ prawn¹. S¹ to: chronionego krajobrazu objête ochro- 3600 ha. watów przyrody o ³¹cznej powierzchni czyn). Ponadto powiat posiada 6 rezer- zowego (w gminach Kleczew i Wil- i czêœæ Powidzkiego Parku Krajobra- obrazowego (w gminie Rzgów) czêœæ Nadwarciañskiego Parku Kraj- gminy Golina i Rzgów. Stare Miasto i Krzymów Wierzbinek, Sompolno i Kramsk muj¹cy czêœæ gmin: Skulsk, Œlesin, Kleczew, Kazimierz Biskupi i Golina ry obejmuje czêœæ gmin: Wilczyn, Wyodrêbnione zosta³y obszary Na terenie powiatu znajduje siê Nature – our treasure •the area of Pyzdry – encompassing area of Pyzdry •the Gop³o and Kuyavia, area of Lake •the •the area of Mount Z³ota – in the •the area of Powidz and Bieniszew, •the scape areas, including: total area of 3,600 hectares. poviat has 6 nature preserves of the Kleczew and Wilczyn). Moreover, the scape Park (in the communities of well as a part of the Powidzki Land- Park (in the community of Rzgów) as a part of the Nadwarciañski Landscape and Rzgów. parts of the communities Golina Krzymów communities of Stare Miasto and nek, communities: Skulsk, Œlesin, Wierzbi- encompassing parts of the following Kazimierz Biskupi, and Golina communities: Wilczyn, Kleczew, encompassing parts of the following The region has alo protected land- In the area of poviat there is Sompolno, and Kramsk

7 POWIAT KONIÑSKI • THE POVIAT OF KONIN THE POVIATPOWIAT OF KONIÑSKI KONIN THE POVIAT OF KONIN

Darz bór ”Let the forest be generous” (an old hunters’ saying) Ró¿norodnoœæ zasobów leœnych pozwala na stworzenie turystom wie- The local variety of forest resources lu mo¿liwoœci aktywnego wypoczynku. creates many opportunities for active St¹d poza turystyk¹ piesz¹ i rowero- recreation. Besides hiking and biking w¹ du¿¹ popularnoœci¹ ciesz¹ siê grzy- tourism, mushroom and animal hunt- bobrania i organizowane na terenie ing organized in the poviat’s area powiatu polowania.Gatunkami wy- enjoy equal popularity. All hunting di- stêpuj¹cymi we wszystkich obwodach visions feature the following animals: ³owieckich s¹: dziki, daniele, lisy, bor- wild pigs, fallow deer, foxes, badgers, suki, tchórze, dzikie króliki, kuropatwy, European polecats, wild rabbits, par- jelenie szlachetne, sarny, jenoty, kuny tridges, red deer, roe deer, raccoon leœne, zaj¹ce, pi¿maki, ba¿anty, gêsi dogs, pine martens, hares, muskrats, gêgawy, krzy¿ówki, ³yski i cyraneczki. pheasants, grey lag geese, mallards, Najwiêkszym ssakiem ¿yj¹cym na swo- coots, and teals. The biggest animal bodzie, w wilgotnych lasach i bagnach living at large in the humid forests and naszego powiatu jest ³oœ. bogs of our poviat is elk deer.

Kraina jezior Lakeland

W powiecie s¹ liczne du¿e jeziora The poviat features numerous rib- rynnowe. W pó³nocno-zachodniej bon lakes. In the northwest part of the czêœci powiatu znajduje siê ³añcuch poviat there is a chain of lakes en- jezior, który tworz¹: Wilczyñskie, Bu- compassing Lakes Wilczyñskie, Budzi- dzis³awskie, Kownackie, G³odowskie s³awskie, Kownackie, G³odowskie, and i Wójciñskie. Z kolei z centrum w kie- Wójciñskie. On the other hand, from runku pó³nocnym ci¹gn¹ siê jeziora: the center towards the north, there W¹sowsko-Mikorzyñskie, Œlesiñskie, are the following lakes: W¹sowsko- THE POVIAT OF KONIN OF POVIAT THE Licheñskie, Skulskie i Skulska Wieœ. -Mikorzyñskie, Œlesiñskie, Licheñskie, • Natomiast w czêœci pó³nocno-wschod- Skulskie, and Skulska Wieœ. The north- niej po³o¿one s¹ jeziora: Lubstowskie east part features Lake Lubstowskie i M¹kolno. S¹ to du¿e akweny o po- and Lake M¹kolno. These are large wierzchni powy¿ej 50 ha. Wystêpuje water bodies of the area exceeding tak¿e kilka jezior mniejszych o po- 50 ha. There are also several smaller wierzchni poni¿ej 50 ha (np. Kozie- lakes of the area below 50 ha (e.g. g³owskie, Mielno, Czartowo, Czarne, Kozieg³owskie, Mielno, Czartowo, Sk¹pe, Ostrowite–Jarockie). Czarne, Sk¹pe, and Ostrowite– Atrakcyjnoœæ jezior koniñskich –Jarockie). ³¹cznie z systemem kana³ów, zwi¹za- Attractiveness of the lakes and na jest ze znacznie cieplejsz¹ wod¹, canals of the Region of Konin is con- i co wa¿ne dla wêdkarzy, praktycznie nected with the fact that they have wszystkie wody w regionie koniñskim warmer waters, which is important for udostêpnione s¹ do wêdkowania przez anglers, who can fish in practically all ca³y rok. lakes throughouth the year. POWIAT KONIÑSKI KONIÑSKI POWIAT

8 POWIAT KONIÑSKI THE POVIAT OF KONIN

Rezerwat „Mielno” Puszcza Bieniszewska Znajduje siê na terenie leœnictwa W gminie Kazimierz Biskupi znaj- Bieniszew, nad jeziorem Mielno. Two- duje siê du¿y kompleks leœny – pozo- rz¹ go trzy zespo³y biologiczne: wod- sta³oœæ po historycznej Puszczy Kazi- ny, ³¹kowo-bagienny i leœny. Rezerwat mierskiej – który obejmuje cztery jest miejscem bytowania wielu ptaków rezerwaty przyrody: Sokó³ki (240 ha), chronionych, m.in.: ¿urawi, ³abêdzi, Bieniszew (144 ha), Mielno (94,43 ha) zimorodków, mew i rybitw. Jego po- i Pustelnik (125 ha). Jest to najcen- ³udniow¹ granic¹ biegnie zielony szlak niejszy w powiecie koniñskim kom- turystyczny. pleks przyrodniczy i ostoja dla dzikie- go ptactwa i zwierzyny ³ownej. Przez Rezerwat „Bieniszew” lasy, poœród rezerwatów przebiegaj¹ piesze szlaki turystyczne oraz rekre- Obejmuje lasy liœciaste o charak- acyjna trasa rowerowa. Po drodze terze d¹browy oraz gr¹du ubogiego, ustawione s¹ tablice informuj¹ce o cie- rosn¹cego w najbardziej zró¿nicowa- kawostkach przyrodniczych i zwycza- nym pod wzglêdem rzeŸby terenu jach zwierz¹t. Urozmaiceniem szlaków fragmencie Puszczy Bieniszewskiej. s¹ liczne, œródleœne oczka wodne. W runie lasu spotkaæ mo¿na m.in.: konwalijkê dwulistn¹, kokorycz won- n¹ i turzycê pigu³kowat¹. Brzegiem rezerwatu biegnie zielony i czarny Bieniszewska Primeval Forest szlak turystyki pieszej oraz szlak ro- werowy Kazimierz Biskupi–Konin. In the community of Kazimierz Biskupi there is a vast forest complex – the remains of the historic Kazi- mierska Primeval Forest – which fea-

THE POVIAT OF KONIN OF POVIAT THE tures the following four nature pre- ”Mielno” Preserve

• serves: Sokó³ki (240 ha), Bieniszew (144 ha), Mielno (94.43 ha), and It is located in the area of the Pustelnik (125 ha). It is the most pre- Bieniszew forest division on Lake cious natural complex in Konin Poviat Mielno. It is created by the following as well as a refuge of wildfowl and three biological systems: water, mead- game. The forests and preserves are ows-peatlands, and woods. The pre- crisscrossed by tourist hiking trails and serve is a habitat for many protected a recreational biking path. They fea- bird species such as cranes, swans, ture information displays telling about kingfishers, mews, and terns. The natural curiosities and customs of green tourist trail runs alongside its animals. We will also find here a host southern border. of water bodies spread out alongside the trails. ”Bieniszew” Preserve

It covers leafy woods of the type of oak groves and scanty dry-ground forests, growing in the most diverse, as far as topography is concerned, part of the Bieniszewska Primeval Forest. Its ground flora features such speci- mens as May lily, water corydalis, and wood sedge. On the outskirts of the preserve there are green and and black biking trails as well as the Kazi- mierz Biskupi–Konin biking path. POWIAT KONIÑSKI KONIÑSKI POWIAT

10 POWIAT KONIÑSKI THE POVIAT OF KONIN

Rezerwat „Pustelnik” ”Pustelnik” Preserve

Utworzony zosta³ w celu ochrony It was established in order to pro- i zachowania zbli¿onego do natural- tect and preserve fragments of ripar- nego fragmentu lasów ³êgowych i gr¹- ian and dry-ground forests in the area dowych na terenie Puszczy Bieniszew- of the Bieniszewska Primeval Forest skiej, z doœæ licznie tu wystêpuj¹c¹ as close as possible to their natural w runie lili¹ z³otog³ów. W jego obrê- look. There are vast habitats of Turk’s bie na szczycie Sowiej Góry znajduje cap lily. In this area, at the peak of siê klasztor oo. Kamedu³ów, tak¿e Mount Sowia there is a monastery of atrakcja tych terenów. the Cameldolite monks, constituting an additional attraction of our region.

Rezerwat „Sokó³ki” ”Sokó³ki” Preserve Czwarty z rezerwatów chroni¹cych najcenniejsze fragmenty Puszczy It is the fourth preserve protect- Bieniszewskiej. Zajmuje tereny leœne ing the most precious parts of the poroœniête gr¹dem œrodkowoeuropej- Bieniszewska Primeval Forest. It cov- skim oraz ³êgami: jesionowo-olszowym ers areas featuring central European i jarzmiankowo-jesionowym. Lasy te dry-ground forests as well as ash-alder charakteryzuj¹ siê dobrze wykszta³co- and masterwort-ash riparian forests. nym podszytem z dominuj¹cym gra- These forests can be distinguished by bem oraz klonem i bukiem. Brzegiem their well-formed undergrowth with rezerwatu biegnie edukacyjna œcie¿- predominance of hornbeam, maple, ka przyrodnicza. and beech. On the outline of the pre- serve there is an educational, natural path. Nadwarciañski Park Krajobrazowy THE POVIAT OF KONIN OF POVIAT THE Turystów lubi¹cych obcowaæ Nadwarciañski Landscape Park • z przyrod¹ zapraszamy do Nadwar- ciañskiego Parku Krajobrazowego, Tourists who enjoy communing (gmina Rzgów). Teren parku to sie- with the nature are invited to the dlisko ró¿nych gatunków fauny i flory Nadwarciañski Landscape Park (the (ponad 100 gatunków ptaków, ssa- community of Rzgów). The area of ków, ponad 200 rodzajów roœlin oraz the park is home to various species of rzadkie i zagro¿one p³azy). Dolina fauna and flora (over 100 varieties of Warty jest miejscem wystêpowania birds, mammals and more than 200 ³êgów wierzbowo-topolowych, ³êgów kinds of plants as well as rare and en- olszowych, jesionowo-wi¹zowych, dangered amphibians). The Warta olsów, lasów gr¹dowych i d¹brów. Na river valley is a place, where we will wydmach czêsto rosn¹ bory sosnowe. find willow-poplar, alder, and ash- Roœlinnoœæ parku jest niespotykanie -elm, riparian forests, dry-ground for- bogata – wœród nich jest 57 gatunków ests, and oak groves. Dunes are fre- prawnie chronionych, m.in.: skrzyp quently overgrown with pine woods. polny, wid³aki, goŸdziki, pe³nik euro- Vegetation of the park is unusually pejski, sasanki. rich, encompassing 57 species under legal protection, just to mention field horsetails, lycopods, pinks, globe flow- ers, and anemones. POWIAT KONIÑSKI KONIÑSKI POWIAT

12 POWIAT KONIÑSKI THE POVIAT OF KONIN

Obszar ten zosta³ uznany jako je- This area was recognized as one den z siedmiu najwartoœciowszych of the seven most precious bird sanc- ostoi ptactwa wodnego i b³otnego tuaries of waterfowl and mud birds of w Polsce i zakwalifikowany do zespo- Poland and classified in the group of ³u najcenniejszych ornitologicznie ob- the most valuable parts of Europe as szarów Europy. Wœród ptaków warte regards its ornitological value. Among obserwacji s¹ liczne gatunki perko- birds, we will be able to observe nu- zów, czapli, w szczególnoœci b¹ków. merous types of grebes, herons, and Ponadto zobaczyæ mo¿na gniazduj¹- in particular – bitterns. Moreover, ce gêsi gêgawy, ³abêdzie nieme oraz there are nests of grey lag geese, mute kaczki cyraneczki, p³askonosy, cyranki swans as well as teals, shovelers, i krakwy. Nie brakuje tak¿e gatunków garganeys, and gadwalls. There are drapie¿nych: myszo³owów, jastrzêbi, also birds of prey such as buzzards, kobuzów i pustu³ek. W dolinie Warty goshhawks, northern hobbies, and zadomowi³y siê tak¿e ¿urawie. Nad- kestrels. In the Warta river valley warciañski Park Krajobrazowy jest there are also habitats of cranes. The jednym z kilku wa¿niejszych w Polsce Nadwarciañski Landscape Park is one lêgowisk batalionów, krwawodzio- of several important breeding grounds bów. £¹ki nadwarciañskie zasiedli³ of ruffs and redshanks of Poland. In kulik wielki, natomiast urwiste brzegi the riverside meadows of the Warta Warty zamieszkuj¹ zimorodki i jaskó³- we will find nests of western curlew, ki brzegówki. W zaroœlach zaœ spotkaæ whereas the steep banks of the river mo¿na gin¹ce remizy, brzeczki i trzci- are inhabited by kingfishers and bank niaki. Przedstawicielem gatunków swallows. Brushwoods feature vanish- chronionych jest sowa uszata. Spoœród ing species of penduline tit, Savi’s licznie wystêpuj¹cego gatunku ssaków warbler, and great reed warbler. Long- na uwagê zas³uguj¹ ³osie, bobry i wydry. -eared owl represents protected spe- cies. Among numerous types of mam- mals we have to mention elk, deer, beavers, and otters. THE POVIAT OF KONIN OF POVIAT THE

• Powidzki Park Krajobrazowy Powidzki Landscape Park Swoist¹ cech¹ krajobrazu tego re- gionu ( i Kleczew) jest A distinctive feature of the land- system 17 jezior polodowcowych, zwy- scape of this region (the communities kle w¹skich, d³ugich i g³êbokich. Znaj- of Wilczyn and Kleczew) is a system duj¹ siê tam jedne z najwiêkszych of 17 postglacial lakes that are usu- i stosunkowo czystych jezior Wielko- ally narrow and deep. It features ones polski: Powidzkie i Skorzêciñskie. of the biggest and relatively clean Wiêkszoœæ jezior po³¹czona jest drob- lakes of Wielkopolska: Powidzkie and nymi ciekami i sztucznymi kana³ami. Skorzêciñskie. The majority of lakes Du¿ym bogactwem charakteryzuje siê are connected by small watercourses szata roœlinna parku: 990 gatunków and manmade canals. The plant cover roœlin w 216 zbiorowiskach roœlinnych; of the park is quite abounding, includ- 50 gatunków podlega prawnej ochro- ing 990 varieties of plants in 216 flo- nie; 13 okaza³ych drzew lub grup ral assemblages; 50 species under drzew objêto ochron¹ w formie pomni- protection; 13 impressive trees and ków przyrody. Ponadto wystêpuje tu groups of trees under protection as 147 gatunków ptaków i 34 gatunki ssa- natural phenomena. In addition, there ków. Jeziora znajduj¹ce siê na tere- are 147 bird species and 34 varieties nie parku zamieszkuj¹ 22 gatunki ryb. of mammals. The lakes that are lo- Zlokalizowano tu tak¿e wiele cennych cated in the park feature 22 fish spe- zabytków pochodz¹cych z epoki br¹zu, cies. There are also many precious pocz¹tków pañstwa polskiego, œrednio- historic sites dating from the Bronze wiecza i czasów obecnych. Age, the origins of the Polish state, the POWIAT KONIÑSKI KONIÑSKI POWIAT Middle Ages, and the modern times.

14 POWIAT KONIÑSKI THE POVIAT OF KONIN

Tourist trails THE POVIAT OF KONIN OF POVIAT THE

• Szlak wodny Water trail

Konin–Kana³ Morzys³awski– Konin–Morzys³awski Canal–Lake –Jezioro P¹tnowskie–Jezioro Miko- P¹tnowskie–Lake Mikorzyñskie– rzyñskie–Jezioro W¹sowskie–Jezioro –Lake W¹sowskie–Lake Œlesiñskie– Œlesiñskie–jezioro Czarne–Kana³ Œle- –Lake Czarne–Œlesiñski Canal–Lake siñski–jezioro Gop³o–Kruszwica. Gop³o–Kruszwica. This trail (fre- Szlak (dla statków spacerowych) jest quented by cruise ships) is very popu- chêtnie uczêszczany i cieszy siê du¿ym lar among tourists. Its great natural uznaniem turystów. Znakomite wa- conditions accommodate practicing of runki naturalne sprzyjaj¹ uprawianiu motorboat sports, windsurfing, and sportów motorowodnych, windsurfin- sailing. Areas on the lakes have well- gu i ¿eglarstwa. Na terenach przyje- -organized and equipped hotels, re- ziornych znajduj¹ siê liczne dobrze sorts, training-conference centers, zorganizowane i wyposa¿one hotele, campsites, and summer cottages. oœrodki wypoczynkowe, oœrodki szko- leniowo-konferencyjne oraz pola na- miotowe i domki letniskowe. POWIAT KONIÑSKI KONIÑSKI POWIAT

16 POWIAT KONIÑSKI THE POVIAT OF KONIN

Szlak romañski Romanesque trail Szlak romañski powsta³ z inicjatywy Stowarzyszenia The Romanesque trail was established on the ini- Mi³oœników Kultury Œredniowiecza „Piastowska Dro- tiative of the ”Piast Romanesque Route” Society of ga Romañska”. W powiecie rozpoczyna siê on od naj- Medieval Culture Lovers. Its starting point is the old- starszego zabytku – s³upa milowego wyznaczaj¹cego on- est historic site of the region – a mile post, which used giœ po³owê drogi z Kalisza do Kruszwicy i prowadzi to mark the halfway point between Kalisz and do Starego Miasta. W tutejszym koœciele znajduje siê Kruszwica. It runs to Stare Miasto. The local church romañski portal oraz baza kolumny romañskiej prze- features a Romanesque portal and a base of a Ro- kszta³cona w chrzcielnicê. Kolejnym punktem na szla- manesque column that was transformed into a baptis- ku jest krzy¿ pokutny znajduj¹cy siê na terenie San- mal font. Another point of the trail is a penitential cross ktuarium Maryjnego w Licheniu. Podró¿uj¹c dalej located in the Marian Shrine of Licheñ. Continuing dojechaæ nale¿y do Kazimierza Biskupiego, gdzie our trip we will reach Kazimierz Biskupi, which has znajduje siê koœció³ œw. Marcina. the church of St. Martin.

Szlak Piêciu Braci Mêczenników Trail of the Five Martyr Brothers Wielowiekowe tradycje kultu Piêciu Braci Mêczen- The trail was outlined based on the centuries-old ników w Kazimierzu Biskupim s¹ treœci¹ tego szlaku. traditions of the Five Martyr Brothers’ worship in Rozpoczyna go wizyta w koœciele œw. Marcina – po- Kazimierz Biskupi. It starts with a visit in St. Martin’s chodz¹cym z prze³omu XII i XIII wieku, a wed³ug Church dating from the turn of the 12th century, which tradycji wybudowanym na miejscu pustelni eremity according to some traditions was built over the her- Mateusza. Wewn¹trz relikwiarz Piêciu Braci, cenne mitage of the hermit Mathew. Its interior features polichromie (patrz szlak romañski). Dalej – obok cmen- a reliquary of the Five Brothers and valuable tarza – drewniany koœció³ek œw. Izaaka z jego wizerun- polychromes (see the Romanesque Trail). Our next kiem na o³tarzu. Przy ulicy Klasztornej dawny klasztor stop, near the cemetery, is the wooden Church of Bernardynów wybudowany na miejscu eremu œw. Jana, St. Isaac with his image on the altar. At Klasztorna obecnie siedziba Misjonarzy Œwiêtej Rodziny. We- Street we will find the old Bernardine monastery built wn¹trz relikwie œwiêtych Braci, w wewnêtrznym kru¿- over the hermitage of St. John, which presently houses ganku dwa XVI-wieczne portale, cenne elementy the headquarters of the Missionaries of the Holy Family. architektoniczne. Leœn¹ drog¹ przez Puszczê Kazimier- Inside, there are reliquaries of the Saint Brothers. Its th

THE POVIAT OF KONIN OF POVIAT THE sk¹ (Bieniszewsk¹) przechodzimy obok kapliczki, inside cloister has two 16 -century portals and other postawionej w miejscu dawnej pustelni œw. Barnaby, unique architectural details. Traveling by a path via the • w kierunku Sowiej Góry. Znajduje siê tam jeden Kazimierska Primeval Forest (Bieniszewska) we will z dwóch czynnych w Polsce klasztorów oo. Kamedu- pass a small chapel, erected on the site of the old her- ³ów. Wewn¹trz tej XVII-wiecznej budowli a¿urowy mitage of St. Barnabe, heading towards Sowia Góra. o³tarz z ³askami s³yn¹cym obrazem Matki Boskiej Bie- There, we will find one of Poland’s two active monas- niszewskiej. Za o³tarzem chór z wizerunkami opatów teries of the Cameldolite Monks. Inside this 17th-cen- i za³o¿ycieli konwentu. Tu równie¿ znajduje siê cz¹stka tury structure there is an openwork altar with the mi- relikwii Piêciu Braci. Zwiedzaæ mog¹ tylko mê¿czyŸni, raculous painting of Our Lady of Bieniszewo. Behind kobiety mog¹ uczestniczyæ w niedzielnej mszy œwiêtej. the altar there is a choir with images of abbots and the founders of the priory. Here, there is also a particle of Szlak czarny reliquaries of the Five Brothers. This site can be vis- Kazimierz Biskupi–Bieniszew (6,7 km). Szlak ma ited only by men, whereas women can participate in its imiê Ignacego Wroc³awskiego, wybitnego dzia³acza Sunday mass. PTTK w Koninie. Wiedzie przez kompleks lasów kazi- mierskich. Black trail Kazimierz Biskupi–Bieniszew (6.7 km). It is named Szlak czerwony for Ignacy Wroc³awski, an outstanding activist of the Sompolno–Ignacewo–Œlesin (16,1 km). Trasa wie- Polish Tourist Country Lovers’ Association. It runs via dzie poprzez piêkne lasy pomiêdzy Sompolnem a complex of the forests of Kazimierz. a Œlesinem. Red trail Szlak niebieski Sompolno–Ignacewo–Œlesin (16.1 km). The route Wilczyn–Mrówki–Przyjezierze (15 km). leads through scenic woods located between Sompolno Szlak imienia Jerzego W. Szulczew- and Œlesin. skiego, prowadzi wzd³u¿ jezior. Na trasie koœció³ pw. œw. Urszuli Blue trail POWIAT KONIÑSKI KONIÑSKI POWIAT w Wilczynie, jezioro Wilczyñskie, Wilczyn–Mrówki–Przyjezierze (15 km). It is named Kownackie, skansen archeo- for Jerzy W. Szulczewski and runs alongside lakes. En logiczny, grodzisko Œwiêtne route we will find the church of St. Ursula in Wilczyn, w Mrówkach, wieœ Mlecze. Lake Wilczyñskie, Lake Kownackie, an archeological skansen museum, Œwiêtne fortified settlement in Mrówki, and the village of Mlecze. 18 POWIAT KONIÑSKI THE POVIAT OF KONIN

Szlak zielony

Kawnice–Bieniszew–Gos³awice–Licheñ– –Konin (37,4 km). Szlak, zwany równie¿ piel- grzymkowym wiedzie kompleksem lasów kazi- mierskich oraz wzd³u¿ jezior: G³odowskiego, Gos³awskiego, P¹tnowskiego i Licheñskiego. £¹czy trzy miejscowoœci zwi¹zane z kultem Naj- œwiêtszej Maryi Panny: Kawnice, Bieniszew i naj- liczniej odwiedzany Licheñ Stary. Turystyka p¹tnicza przyci¹ga w nasze strony wielu pielgrzymów i turystów. Wyj¹tkowym miej- scem dla p¹tników i zwiedzaj¹cych jest San- ktuarium Maryjne w Licheniu Starym oraz bu- dowana, najwiêksza w Polsce, 7. w Europie i 11. na œwiecie bazylika ze 128-metrow¹ wie¿¹ i naj- wiêkszym w Polsce dzwonem.

Szlak ¿ó³ty

BrzeŸno–Z³ota Góra (3,7 km). Szlak prowa- dzi przez obszar Pagórków Z³otogórskich na najwy¿sze wzniesienie ziemi koniñskiej. THE POVIAT OF KONIN OF POVIAT THE

• Green trail

Kawnice–Bieniszew–Gos³awice–Licheñ– –Konin (37.4 km). The trail, which is also called a pilgrimage trail, runs via the forests of Ka- zimierz as well as alonside the following lakes: G³odowskie, Gos³awskie, P¹tnowskie, and Licheñskie. It connects three localities related to the worship of the Blessed Virgin Mary, in- cluding Kawnice, Bieniszew, and Licheñ Stary, which is visited by the vast majority of pilgrims. Pilgrimage tourism attracts many pilgrims and tourists to our region. A paricularly inter- esting place for pilgrims and visitors is the Marian Shrine of Licheñ Stary and the con- structed, biggest in Poland, 7th in Europe and 11th in the world basilica with its 128-meter steeple and Poland’s largest bell.

Yellow trail

BrzeŸno–Z³ota Góra (3.7 km). The trail runs via the area of the hills of Mount Z³ota and fea- tures the highest elevation in the Region of

POWIAT KONIÑSKI KONIÑSKI POWIAT Konin.

20 POWIAT KONIÑSKI THE POVIAT OF KONIN

Œcie¿ki rowerowe Biking paths Kawnice–Jezioro G³odowskie–leœ- Kawnice–Lake G³odowskie– niczówka G³odów–Aleja Dêbowa– –G³odów forester’s lodge–Oak Alley– Konin–Bieniszew–Kazimierz Bi- Konin–Bieniszew–Kazimierz –Bieniszew–Konin–Kawnice (trasa –Bieniszew–Konin–Kawnice (un- skupi (11 km – trasa oznakowana). Biskupi (11 km – signposted trail). The nieoznakowana). Po drodze, która marked trail). The road, which runs Trasê wytyczono na du¿ym odcinku route runs at a large stretch through przebiega w bardzo ciekawym kraj- via scenic areas, features 500-year-old przez lasy bieniszewskie, na granicy re- the Bieniszewskie Forests, at the bor- obrazowo terenie uczestnicy wyciecz- oaks, among others. The route joins zerwatów przyrody „Sokó³ki”, „Pustel- der of the following nature reserves ki mog¹ podziwiaæ m.in. 500-letnie two sites of Marian worship located nik” i „Bieniszew”. W Bieniszewie ”Sokó³ki”, ”Pustelnik”, and ”Bieni- dêby. Trasa ³¹czy dwa miejsca kultu in Kawnice and Bieniszew. ³¹czy siê ona ze œcie¿k¹ przyrodniczo- szew”. In Bieniszew it connects with maryjnego w Kawnicach i Bieniszewie. -leœn¹. a natural-forest path. Natural-sightseeing path of the Œcie¿ka przyrodniczo-krajoznaw- community of Œlesin. Œlesin–¯ó³wie- Kawnice–S³awsk–Myœlibórz–Goli- Kawnice–S³awsk–Myœlibórz– cza gminy Œlesin. Œlesin–¯ó³wieniec– niec–Koszewo–Ignacewo–Tokary– na–Kawnice (trasa nieoznakowana). –Golina–Kawnice (unmarked trail). –Koszewo–Ignacewo–Tokary–G³ê- –G³êbockie–Ró¿opole–Œlesin (30 km). Na trasie usytuowanych jest kilka ko- The route features several churches bockie–Ró¿opole–Œlesin (30 km). Na The trail features the monument to œcio³ów o bardzo interesuj¹cej histo- of very interesting history, pictures- trasie znajduj¹ siê: pomnik Œwiêtej the Holy Family, a radio-television rii, ³adnie wkomponowanych w kraj- quely blended in the landscape of the Rodziny, maszt radiowo-telewizyjny tower in ¯ó³wieniec, Œlesiñski Canal, obraz pradoliny Warty. W S³awsku Warta proglacial stream valley. w ¯ó³wieñcu, Kana³ Œlesiñski, pomni- monuments commemorating fights of cykliœci natkn¹ siê na promow¹ prze- In S³awsk cyclists will find a ferry ki upamiêtniaj¹ce walki powstañców, Polish freedom fighters, a waterfall of prawê przez Wartê; dalej droga pro- service over the Warta; the road con- wodospad w G³êbockiem, Brama Na- G³êbockie, and the Napoleon’s Gate wadzi przez Nadwarciañski Park Kraj- tinues to the Nadwarciañski Lands- poleona w Œlesinie. in Œlesin. obrazowy. cape Park.

Agroturystyka Agrotourism

Znakomite warunki do wypoczyn- Aesthetic and well-kept agrotourist ku s¹ w gospodarstwach agrotury- farms have great conditions for rec- stycznych – estetycznych i zadbanych. reation. They offer high standard, Oferuj¹ one dobry standard, regional- regional cuisine, peace and quiet. n¹ kuchniê, ciszê i spokój. Wczasy pod Vacations in the countryside are of-

THE POVIAT OF KONIN OF POVIAT THE grusz¹ mo¿na spêdziæ m.in. w gminie fered by the following communities: Kramsk, Krzymów, Œlesin, Rychwa³ Kramsk, Krzymów, Œlesin, Rychwa³, • i Wierzbinek. and Wierzbinek. POWIAT KONIÑSKI KONIÑSKI POWIAT

22 POWIAT KONIÑSKI THE POVIAT OF KONIN THE POVIAT OF KONIN OF POVIAT THE

• A look into the past

Portale z wewnêtrznego kru¿ganka klasztoru pobernardyñskiego (widoczne daty fundacji i konsekracji oraz herb fundatora) – pocz. XVI w. Ziemia koniñska, to szczególne miejsce pod The Region of Konin is a special place for vari- Portals from the internal cloister of the post-Bernardine monastery (one can see the foundation and consecration dates, and the founder’s coat of arms) – early 16th c. wieloma wzglêdami. Usytuowana pomiêdzy naj- ous reasons. Located between Poland’s oldest city starszym polskim miastem – Kaliszem a stolic¹ – Kalisz and the capital of the first Piasts – Gniezno, pierwszych Piastów – Gnieznem, oddalona zaledwie in the distance of only 100 km from Poznañ, it had o 100 km od Poznania, kszta³towa³a siê na styku prze- developed at a connecting point of intertwining cul- nikaj¹cych siê kultur, w centrum rodz¹cej siê pañ- tures, in the center of the originating statehood stwowoœci i katolicyzmu polskiego. and Polish Catholicism. Tysi¹cletni kult Piêciu Braci Mêczenników, The millennial cult of the Five Martyr Broth- pierwszych polskich œwiêtych, przyczyni³ siê do po- ers, the first Polish saints, contributed to the es- wstania pierwszego w Wielkopolsce miasta-san- tablishing of the first city-sanctuary in the region ktuarium. We wczesnym œredniowieczu piêæ œwi¹- of Wielkopolska. In the early Middle Ages five tyñ w Kazimierzu Biskupim przyci¹ga³o tysi¹ce temples in Kazimierz Biskupi used to attract thou- pielgrzymów. sands of pilgrims. Od najstarszych czasów krzy¿owa³y siê tutaj From the most distant times it was a site of cross- szlaki handlowe z Bizancjum, a potem z Czech, roads between routes running from Byzantium, then z tymi, które wiod³y z Zachodu na Wschód. Szlak from Bohemia and trails stretching from the West Pó³noc-Po³udnie nazwany zosta³ „bursztynowym”. to the East. The North-South trail was named Najwczeœniejsza wzmianka o Koninie pochodzi the ”Amber Route”. z 1293 r., a jego najcenniejszym zabytkiem jest usta- The earliest mention regarding Konin dates wiony w 1151 r. romañski s³up. Ten 2,5-metrowy, from 1293, whereas its most precious historic site kamienny obelisk, najstarszy znak drogowy w Pol- is the Romanesque post mounted in 1151. This Relikwiarz Piêciu Braci Mêczenników, dar sce, wyznacza³ po³owê drogi miêdzy Kruszwic¹ 2.5-meter stone obelisk, the oldest road sign of Bractwa Szewskiego – koœció³ œw. Marcina POWIAT KONIÑSKI KONIÑSKI POWIAT a Kaliszem. Poland, marked the halfway point between Reliquary of the Five Martyr Brothers, gift Kruszwica and Kalisz. from the Shoemakers’ Brotherhood – St. Martin’s Church

24 26 POWIAT KONIÑSKI • THE POVIAT OF KONIN POWIAT KONIÑSKI istnia³ na mapie 1 stycznia 1999 r. formy administracyjnej. Ponownie za- 1975 r., tj. do czasu wprowadzenia re- II wojnie œwiatowej powiat istnia³ do 1 kwietnia 1938 r. w poznañskim. Po wództwie ³ódzkim, a potem, od powiat koniñski najpierw by³ w woje- zajêli starostowie. W miêdzywojniu Dopiero w 1919 r., miejsce komisarzy Komisariatem Koniñsko-S³upeckim. go, a urz¹d oficjalnie nazywa³ siê go pe³nili komisarze Rz¹du Polskie- cz¹tkowo funkcjê starosty powiatowe- Powiatu Koniñsko-S³upeckiego. Po- owa³ siê Tymczasowy Zarz¹d Cywilny folwarków i osad. rzy³o 12 gmin, w których by³o 389 wsi, ³omie XIX i XX wieku powiat two- departamentu poznañskiego. Na prze- laz³ siê w granicach Prus i nale¿a³ do Polski teren powiatu koniñskiego zna- zarz¹dcami dóbr królewskich. rostowie koniñscy byli swego rodzaju i od tego czasu mo¿na przyj¹æ, ¿e sta- starostów generalnych Wielkopolski ku przeszed³ ostatecznie pod zarz¹d z siedzib¹ starosty. W koñcu XIV wie- Konin sta³ siê powiatem s¹dowym chii stanowej Kazimierza Wielkiego, niesiono do Konina. zmala³o centrum administracyjne prze- kiej. Z czasem, kiedy znaczenie L¹du Koniñskie podlega³o kasztelanii l¹dz- Po 11 listopada 1918 r. ukonstytu- W 1793 r., w wyniku II rozbioru W czasie kszta³towania siê monar- W okresie rozbicia dzielnicowego tive of a starost (head the administra- became a judicial poviat with seat monarchy of Casimir the Great, Konin center was moved to Konin. was decreased, the administration a time, when the importance of L¹d Over dinate to the Castellany of L¹d. land the Region of Konin was subor- Poznañ. At the turn of 19 and belonged to the Department of Poviat was within the limits of Prussia tion of Poland, the area of Konin istrators of royal estates. Konin starosts were a kind of admin- and since that time we assume the of general starosts Wielkopolska was taken over by the administartion It was reinstated on January 1, 1999. tation of a new administrative reform. which was concurrent with implemen- the poviat had existed until 1975, ship of Poznañ. After World War II since April 1, 1938 – in the Voivode- first in the Voivodeship of £ódŸ, and the interwar period Konin Poviat was ers were replaced by starosts. During sariat. Only in 1919 the commission- fice was the Konin-S³upca Commis- whereas the official name of of- sioners of the Polish Government, the county) was fulfilled by commis- function of poviat starost (head Poviat was instituted. Initially the porary Civic Board of Konin-S³upca granges, and settlements. nities, which included 389 villages, tury the poviat comprised 12 commu- During the shaping of state During the district breakup of Po- In 1793, as a result of the 2 After November 11, 1918 the Tem- district). In the late 14 th century it nd th parti- cen- THE POVIAT OF KONIN POWIAT KONIÑSKI THE POVIAT OF KONIN

Miasto i – 137 km2 powierzchni, w tym oko³o 10 tys. ha u¿ytków rolnych i 450 ha sadów; 10,3 tys. mieszkañców. Gmina posiada ciekawe tereny do rekreacji (dwa jeziora) i szereg interesuj¹- cych zabytków, m.in.: dwa XIX-wieczne koœcio³y i drewnian¹ kaplicê Communities of Konin Poviat œw. Hieronima z 1732 r. w Sompolnie; neoklasycystyczny pa³ac z dru- giej po³owy XIX w. z parkiem w Lubstowie oraz drewniany koœció³ rzymskokatolicki z po³owy XVIII w. z obrazem Matki Boskiej z Dzie- ci¹tkiem datowanym na po³owê XVII w. w M¹kolnie. Miasto i – 99 km2 powierzchni, w tym 8,3 tys. ha u¿yt- ków rolnych; 11,4 tys. mieszkañców. Atrakcjê turystyczn¹ stanowi¹ ob- Town and Community of SOMPOLNO – area: 137 sq km, including some 10,000 ha of szary po³o¿one nad Wart¹, w czêœci nale¿¹cej do Nadwarciañskiego farmlands and 450 ha of orchards; population – 10,300. The community has attractive Pa³ac w Lubstowie – gmina Sompolno Parku Krajobrazowego, jak równie¿ czêœæ Puszczy Bieniszewskiej z Je- recreational grounds (two lakes) and a host on interesting historic sites, such as two Palace in Lubstów – Sompolno community ziorem G³odowskim. Na szczególn¹ uwagê zas³uguje zespó³ dworsko- 19th-century churches and a wooden chapel of St. Jerome dating from 1732 in Sompolno; -parkowy w Golinie z XIX w., drewniany koœció³ parafialny w Golinie a neoclassicist palace from the second half of the 19th century with a park in Lubstów as z XVIII w. oraz koœció³ parafialny w Myœliborzu z XVI w. well as a wooden Roman Catholic church in M¹kolno from the mid-18th century with a painting of the Mother of God with the Child dated from the mid-17th century. Town and Community of GOLINA – area: 99 sq km, including 8,300 ha of farmlands; population – 11,400. Its tourist attractions are the areas located on the Warta, in its part belonging to the Nadwarciañski Landscape Park, as well as a part of the Bieniszewska Primeval Forest with Lake G³odowskie. Highlights of the area: a 19th-cen- tury manorial-park complex in Golina, an 18th-century wooden parish church in Golina, and a 16th-century parish church in Myœlibórz. Miasto i Gmina ŒLESIN – 146 km2 powierzchni, w tym 8,5 tys. ha u¿yt- Golina – dworek ków rolnych; 12,8 tys. mieszkañców. Szczególnym bogactwem gminy Golina – country manor s¹ jej walory turystyczne i rekreacyjno-wypoczynkowe, w tym ci¹g je- zior: Œlesiñskie, W¹sowsko-Mikorzyñskie, Licheñskie oraz du¿e ob- szary leœne. Jeziora po³¹czone kana³ami stanowi¹ wielokilometrow¹ trasê turystyczn¹ miêdzy Wart¹ a Noteci¹. Atrakcyjnoœæ turystyczn¹

2 gminy znacz¹co podnosi Sanktuarium Maryjne w Licheniu Starym THE POVIAT OF KONIN OF POVIAT THE Miasto i – 110 km powierzchni, w tym 8 tys. ha i budowana tam bazylika. u¿ytków rolnych; 9,9 tys. mieszkañców. W Kleczewie znajduje siê • siedziba Kopalni Wêgla Brunatnego „Konin” SA. Gmina dysponuje Town and Community of ŒLESIN – area: 146 sq km, including 8,500 ha of farmlands; ciekawymi terenami rekreacyjno-wypoczynkowymi nad Jeziorem population – 12,800. The most important facets of this community include its tourist Budzis³awskim. Mo¿na tak¿e obejrzeæ liczne pami¹tki z przesz³oœci, and recreational values. It features a chain of the following lakes: Œlesiñskie, W¹sowsko- jak: koœció³ z XIV w. w Kleczewie i XIX-wieczny koœció³ w Z³otkowie. -Mikorzyñskie, Licheñskie and vast woodlands. The lakes connected by canals create a many kilometers long tourist trail between the Warta and Noteæ rivers. Tourist attrac- Town and Community of KLECZEW – area: 110 sq km, including 8,000 ha of farmlands; RzeŸba z Sanktuarium Maryjnego tiveness of the community is significantly enhanced by the Marian Shrine and the con- population – 9,900. In Kleczew there is the headquarters of the ”Konin” Brown Coal w Licheniu – gmina Œlesin structed basilica in Licheñ Stary. Mine SA. The community features interesting recreational sites on Lake Budzis³awskie. Sculpture from the Marian Shrine There are also several historic sites such as a 14th-century church in Kleczew and in Licheñ – Œlesin community a 19th-century church of Z³otków.

Kleczew – koœció³ parafialny Kleczew – parish church – 118 km2 powierzchni, w tym 6,6 tys. ha u¿ytków Miasto i Gmina RYCHWA£ – 118 km2 powierzchni, w tym 9,3 tys. ha rolnych; 5,3 tys. mieszkañców. Najwiêkszym bogactwem gminy jest nie- u¿ytków rolnych; 8,4 tys. mieszkañców. Na terenie gminy wystêpuj¹ ska¿ona przyroda i lasy, zajmuj¹ce 36% powierzchni gminy. Jednym znaczne obszary lasów mieszanych. Ciekawe zabytki to fragmenty zamku z ciekawszych obiektów zabytkowych jest pa³ac w GrodŸcu z II po³owy obronnego z basztami i fosami oraz koœció³ parafialny pw. œw. Trójcy XVIII w. z zabytkowym parkiem, w którym znajduje siê aleja grabowa w Rychwale. Znajduj¹ siê w nim miêdzy innymi krucyfiks z XV w., stanowi¹ca pomnik przyrody. kropielnica z XVII w. oraz renesansowy nagrobek fundatora. Community of GRODZIEC – area: 118 sq km, including 6,600 ha of farmlands; popula- tion – 5,300. The biggest treasure of the community is its unpolluted nature and forests Town and Community of RYCHWA£ – area: 118 sq km, including 9,300 ha of farmlands; covering 36% of its area. One of the most interesting historic sites is a palace in Grodziec nd th population – 8,400. The community has vast areas of mixed forests. Its most interesting dating back to the 2 half of the 18 century with a historic park, featuring a hornbeam Koœció³ w Królikowie – gmina Grodziec historic sites are fragments of a fortified castle with towers and moats as well as alley that was named a natural phenomenon. Church in Królików – Grodziec community the Parish Church of the Holy Trinity in Rychwa³. It features, among others,

POWIAT KONIÑSKI KONIÑSKI POWIAT a 15th-century crucifix, a 17th-century holy-water basin, and a renaissance tombstone of the church founder. Rychwa³ – koœció³ pw. œw. Trójcy Rychwa³ – Holy Trinity Church

28 POWIAT KONIÑSKI THE POVIAT OF KONIN

2 2 – 108 km powierzchni, w tym 4,7 ha SKULSK – 85 km powierzchni, w tym u¿ytki rolne 6,6 tys. ha; u¿ytków rolnych; 9,5 tys. mieszkañców. Na terenie gminy znajduj¹ siê 6,1 tys. mieszkañców. Prawdziwym bogactwem gminy jest przyroda, wspania³e zabytki przyrody – rezerwaty: „Mielno”, „Sokó³ki”, „Bieni- w tym 500 ha lasów i 4 jeziora. Do wa¿niejszych obiektów zabytko- szew” i „Pustelnik”. Na terenach pokopalnianych powsta³o szereg wych nale¿y murowany koœció³ Narodzenia NMP z pocz¹tku XIX w. obiektów rekreacyjno-sportowych, w tym lotnisko Aeroklubu Koniñ- w Lisewie, a w Skulsku – Sanktuarium Matki Bo¿ej Bolesnej oraz San- skiego. Bogata historia ma swoje odbicie w wielu zabytkach sakral- ktuarium Mundurowe. Czêœæ obszaru gminy, przylegaj¹ca do jeziora nych, m.in. jest to koœció³ Piêciu Braci Mêczenników i klasztor ksiê¿y Gop³o nale¿y do Nadgoplañskiego Parku Tysi¹clecia. Misjonarzy Œwiêtej Rodziny z XVII w. w Kazimierzu Biskupim oraz zespó³ klasztorny Kamedu³ów w Bieniszewie z XVIII w. Community of SKULSK – area: 85 sq km, including 6,600 ha of farmlands; population – 6,100. The real treasure of the community is the nature, including 500 ha of forests and Community of KAZIMIERZ BISKUPI – area: 108 sq km, including 4,700 ha of farm- 4 lakes. The most important historic sites include the brick Church of the Nativity of lands; population – 9,500. The community has the magnificent natural phenomena – the Blessed Virgin Mary of Lisewo dating from the early 19th century, the Shrine of preserves of ”Mielno”, ”Sokó³ki”, ”Bieniszew”, and ”Pustelnik”. Reclaimed land, in Our Sorrowful Lady and the Shrine of the Uniform Services in Skulsk. Part of the the area of former mines, features a number of recreational-sports facilities, including community, adjacent to Lake Gop³o, belongs to the Nadgoplañski Tysi¹clecia Park. Sanktuarium Maryjne w Skulsku Zespó³ klasztorny w Bieniszewie the airport of the Konin Aeroclub. Its rich history is depicted in many sacred historic Marian Shrine in Skulsk – gmina Kazimierz Biskupi sites, just to mention the Church of Five Martyr Brothers and the monastery of the 2 th Monasterial complex in Bieniszewo – 98 km powierzchni, w tym 7,6 tys. ha u¿yt- Missionaries of the Holy Family in Kazimierz Biskupi dating from the 17 century as – Kazimierz Biskupi community well as an 18th-century monasterial compound of the Cameldolite monks in Bieniszew. ków rolnych; 9 tys. mieszkañców. Gmina odnotowuje dynamiczny roz- wój gospodarczy, bêd¹cy g³ównie efektem korzystnego po³o¿enia przy kluczowym wêŸle drogowym – zjeŸdzie z autostrady A2. Mo¿emy tu znaleŸæ sporo ciekawych œladów historii, jak np. w ¯ychlinie klasycy- – 132 km2 powierzchni, w tym 9,9 tys. ha u¿ytków styczny koœció³ kalwiñski (1821–1822) i zabytkowy pa³ac i park z tego rolnych; 9,8 tys. mieszkañców. Najstarszym zabytkiem Kramska jest samego okresu oraz koœció³ romañski z XIII w. w Starym Mieœcie. neobarokowy koœció³ wzniesiony w 1844 roku z kropielnic¹ z XVII w., Community of STARE MIASTO – area: 98 sq km, including 7,600 ha of farmlands; popu- krucyfiks z I po³owy XVIII w. oraz kopia obrazu „Zdjêcie z Krzy¿a” lation – 9,000. The community experiences a dynamic economic growth, which prima- pochodz¹cego z pracowni Piotra Rubensa (I po³owa XIX w.). rily results from its convenient location at an important road junction – an exit from W kompleksie leœnym w Gr¹blinie znajduje siê miejsce Kultu Maryj- the A2 highway. Here, we will find an array of interesting traces of the past such as nego przy Sanktuarium w Licheniu Starym. a classicist Calvinist church (1821–1822) in ¯ychlin and a historic palace and park Pa³ac w ¯ychlinie – gmina from the same period, as well as a 13th-century Romanesque church in Stare Miasto. Stare Miasto Community of KRAMSK – area: 132 sq km, including 9,900 ha of farmlands; population Palace in ¯ychlin – – 9,800. The oldest historic site of Kramsk is a neobaroque church erected in 1844 with Stare Miasto community a 17th-century holy-water basin, a crucifix from the 1st half of the 18th century and – 148 km2 powierzchni, w tym 12 tys. ha u¿ytków THE POVIAT OF KONIN OF POVIAT THE a replica of the Peter Paul Rubens’ ”Descent from the Cross” (1st half of the 19th cen- rolnych; 8 tys. mieszkañców. W ostatnich latach gmina podjê³a stara-

• tury). In the forest complex of Gr¹blin there is a site of Marian Worship near the Kramsk – koœció³ nia o przywrócenie upraw wierzby (od niej pochodzi nazwa Wierzbin- Shrine of Licheñ Stary. pw. œw. Stanis³awa Mêczennika ka) i upowszechnienia w gminie produkcji wyrobów wikliniarskich. Kramsk – Church S³u¿yæ temu maj¹ organizowane corocznie Targi Wierzby i Wikliny of St. Stanislaus the Martyr SALIX. Wœród zabytków wystêpuj¹cych na terenie gminy nale¿y wy- mieniæ koœcio³y – w Sadlnie, M¹koszynie i Braniszewie oraz pa³ace – Gmina KRZYMÓW – 93 km2 powierzchni, w tym 6,2 tys. ha u¿ytków rolnych; 6,7 tys. w Wierzbinku z po³owy XIX w. i Raciêcinie z prze³omu XIX i XX w. mieszkañców. Czêœæ pó³nocna gminy le¿y w dolinie Warty, czêœæ po³udniowa wchodzi w sk³ad obszaru chronionego, który tworz¹ miêdzy innymi Pagórki Z³otogórskie. Jest Community of WIERZBINEK – area: 148 sq km, including 12,000 ha of farmlands; popu- to obszar o bardzo urozmaiconej rzeŸbie terenu, doœæ mocno poroœniêty lasami, przez lation – 8,000. In recent years the community has made efforts to reinstate cultivation które prowadz¹ piesze szlaki turystyczne. of willows (since Wierzbinek was named after this tree; ”wierzba” means ”willow” in Polish). It also popularizes production of wicker products. To this end the community Community of KRZYMÓW – area: 93 sq km, including 6,200 ha of farmlands; population organizes the annual Willow and Wicker Fair SALIX. Among historic sites located in – 6,700. The northern part of the community is located in the Warta river valley, whereas the community we have to mention churches in Sadlno, M¹koszyn and Braniszewo as Wierzbinek – pa³ac the southern part belongs to a protected landscape area, which encompasses, among well as palaces in Wierzbinek from the mid-19th century and in Raciêcin from the turn Wierzbinek – palace others, the hills of Mount Z³ota. The area features a diverse topography and vast wood- of the 19th century. lands, which are crisscrossed by tourist trails.

Krzymów – koœció³ Gmina WILCZYN – 83 km2 powierzchni, w tym 6,4 tys. ha u¿ytków Krzymów – church rolnych; 6,4 tys. mieszkañców. W zachodniej i pó³nocno-zachodniej Gmina RZGÓW – 105 km2 powierzchni, w tym 7,6 tys. ha u¿ytków rolnych; 6,8 tys. czêœci gminy, le¿¹cej w granicach Powidzkiego Parku Krajobrazowego, mieszkañców. Pó³nocna czêœæ gminy le¿y w dolinie rzeki Warty i w znacznej czêœci znaj- znajduje siê ci¹g jezior rynnowych w znacznej czêœci otoczonych lasa- duje siê w obrêbie Nadwarciañskiego Parku Krajobrazowego. Na jego terenie doliczono mi, które stanowi¹ doskona³¹ bazê rozwoju turystyki i wypoczynku. siê 1070 gatunków roœlin. Wystêpuj¹ tu ponadto 153 gatunki ptaków. W parku zado- W grupie licznych zabytków nale¿y wyró¿niæ koœció³ gotycki z XVI w. mowi³y siê równie¿ wydry i bobry. w Wilczogórze, dwór z parkiem w Kopyd³ówku z prze³omu XIX i XX w.

Community of RZGÓW – area: 105 sq km, including 7,600 ha of farmlands; population – Community of WILCZYN – area: 83 sq km, including 6,400 ha of farmlands; population 6,800. The northern area of the community lies in the Warta river valley and its signifi- – 6,400. In the western and southwest part of the community, lying within the limits of cant part is located in the Nadwarciañski Landscape Park. As much as 1,070 plant the Powidzki Landscape Park, there is a stretch of ribbon lakes, vast parts of which are POWIAT KONIÑSKI KONIÑSKI POWIAT species were found in its area. In addition, there are 153 bird species. The park also surrounded with forests. They create a perfect base for development of tourism and features habitats of otters and beavers. recreation in this area. From among numerous historic sites in the region we have to mention a 16th-century gothic church in Wilczogóra as well as a manor house with a park in Kopyd³ówek from the turn of the 19th century. Gmina Wilczyn – koœció³ drewniany Rzgów – koœció³ drewniany w Wilczogórze z XVIII w. Rzgów – wooden church Wilczyn community – 18th-c. wooden church in Wilczogóra 30 Publikacja powsta³a we wspó³pracy z Wydzia³em Promocji i Informacji Starostwa Powiatowego w Koninie This publication was created in cooperation with the Poviat Starosty Promotion and Information Department in Konin 62-510 Konin, Al. 1 Maja 9 tel. +48 63/ 243 02 24, fax +48 63/ 243 02 25 e-mail: [email protected]

Fotoserwis / Photos Jerzy Sznajder, Bogus³aw Œwita³a, Józef Makowski Archiwum Starostwa Powiatowego w Koninie / Archive of the Poviat Starosty in Konin

Tekst / Text Starostwo Powiatowe w Koninie Wydzia³ Promocji i Informacji we wspó³pracy z Mariuszem Lewandowskim Poviat Starosty in Konin Promotion and Information Department in cooperation with Mariusz Lewandowski

© 2005 „Wydawnictwo Unitex” Sp. z o.o. 85-861 Bydgoszcz, ul. Glinki 144 tel. (52) 362 02 00, fax (52) 320 50 50 http://www.wydawnictwo-unitex.com.pl e-mail: [email protected] Wszelkie prawa zastrze¿one All rights reserved Printed in Poland

ISBN 83-7296-027-5