Studium Uwarunkowań I Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Sompolno

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY SOMPOLNO

- ZMIANA STUDIUM -

Studium uchwalono uchwał ą Rady Miejskiej w Sompolnie Nr XXXI/246/05 z dnia 20 maja 2005r. ..

cz ęść tekstowa zawiera:

CZ ĘŚĆ I UWARUNKOWANIA ROZWOJU CZ ĘŚĆ II KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

Autor projektu zmiany studium mgr in Ŝ. arch. Agnieszka Wi śniewska Członek Zachodniej Okr ęgowej Izby Urbanistów Nr Z–338

Sompolno, 2005 r. GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

SPIS TRE ŚCI

WST ĘP str. 4 - 6

1. Wprowadzenie 2. Podstawa opracowania 3. Przedmiot, cel i zakres opracowania, zakres zmian studium 4. Procedura formalno - prawna

UWARUNKOWANIA ROZWOJU str. 7 - 41

1. Informacje ogólne, poło Ŝenie gminy 2. Istniej ący stan zagospodarowania przestrzennego 3. Środowisko przyrodnicze 4. Dziedzictwo kulturowe 5. Warunki Ŝycia mieszka ńców i infrastruktura społeczna 6. Obiekty i tereny chronione na podstawie przepisów odr ębnych 7. Tereny górnicze 8. System komunikacji, infrastruktury technicznej, gospodarka wodno - ściekowa i gospodarka odpadami 9. Uwarunkowania wynikaj ące ze strategii rozwoju województwa wielkopolskiego i planu zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego, oraz zadania dla realizacji ponadlokalnych celów publicznych 10. Uwarunkowania rozwoju - wnioski

KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO str. 42 - 86

1. Kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy. 2. Przeznaczenie terenów oraz kierunki zmian dotycz ące zagospodarowania oraz uŜytkowania terenów 3. Obszary i zasady ochrony środowiska przyrodniczego i krajobrazu kulturowego 4. Obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego 5. Kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej 6. Obszary na których rozmieszczone b ędą inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym 7. Obszary na których rozmieszczone b ędą inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym zgodnie z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego 8. Obszary dla których sporz ądzenie planu jest obowi ązkowe 9. Obszary dla których gmina zamierza sporz ądzi ć miejscowe plan zagospodarowania przestrzennego

str. 2 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

10. Kierunki i zasady kształtowania rolniczej i le śnej przestrzeni produkcyjnej 11. Obszary nara Ŝone na niebezpiecze ństwo powodzi 12. Kierunki rekultywacji terenów poeksploatacyjnych 13. Stan prawny w planowaniu przestrzennym w kraju i wynikaj ące z tego skutki dla gminy 14. Podsumowanie - Synteza ustale ń studium

WYKAZ MATERIAŁÓW WYJ ŚCIOWYCH str. 87

ZAŁ ĄCZNIKI GRAFICZNE:

GMINA SOMPOLNO - STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO - zmiana studium, skala 1:20 000

ZAŁ ĄCZNIKI POZOSTAŁE:

„Wnioski konserwatorskie do studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sompolno”

str. 3 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

WST ĘP

1. Wprowadzenie

Gmina Sompolno posiada opracowane w 2000r. studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego, które zostało uchwalone uchwał ą Rady Miejskiej w Sompolnie Nr XVI/187/2000 z dnia 27.10.2000r., jednak opracowanie to cz ęś ciowo si ę zdezaktualizowało i nie odpowiada nowym potrzebom gminy w zakresie strategii rozwoju i pozyskiwania nowych terenów, mog ących stanowi ć ofert ę dla potencjalnych inwestorów.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2003r. Nr 80 poz. 717) w celu okre ślenia aktualnej polityki przestrzennej a w tym zasad zagospodarowania przestrzennego gminy, Rada Miejska w Sompolnie podj ęła uchwałę o przyst ąpieniu do sporz ądzenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sompolno.

Konieczno ść sporz ądzenia i uchwalenia zmiany studium gminy wynika równie Ŝ z faktu, Ŝe ustalenia studium b ędą wi ąŜą ce przy uchwalaniu planów miejscowych. W praktyce oznacza to, Ŝe konieczne jest opracowanie studium, które uwzgl ędni wszystkie planowane inwestycje na terenie gminy oraz dalsze kierunki jej przestrzennego rozwoju.

2. Podstawa opracowania

a) Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 27 marca 2003r. (Dz.U. Nr 80 poz. 717 z po źn. zm.) b) Rozporz ądzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy c) Uchwała nr XVII/130/04 Rady Miejskiej w Sompolnie z dnia 5 marca 2004r. o przyst ąpieniu do opracowania zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sompolno d) Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sompolno uchwalone uchwał ą Nr XXVI/187/2000 Rady Miejskiej w Sompolnie z dnia 27 pa ździernika 2000r . Autor projektu mgr in Ŝ. arch. Włodzimierz Leszczuk.

3. Przedmiot, cel i zakres opracowania

Przedmiot opracowania Przedmiotem opracowania jest zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sompolno Cel i zakres opracowania Celem opracowania jest okre ślenie zmian w polityce przestrzennej gminy a w tym nowych kierunków i zasad zagospodarowania przestrzennego. Zakres opracowania obejmuje te elementy uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego , których zapis w studium wymaga zmiany lub uzupełnienia.

str. 4 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

Studium sporz ądza Burmistrz Miasta Sompolno. W studium uwzgl ędnia si ę zasady okre ślone w koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, ustalenia strategii rozwoju i planu zagospodarowania przestrzennego województwa oraz strategii rozwoju gminy.

Studium zawiera : - cz ęść tekstow ą - Uwarunkowania rozwoju - Kierunki zagospodarowania przestrzennego - cz ęść graficzn ą - Uwarunkowania rozwoju i kierunki zagospodarowania przestrzennego Studium sporz ądzone jest dla obszaru w granicach administracyjnych gminy.

Ustalenia studium s ą wi ąŜą ce dla organów gminy przy sporz ądzaniu planów miejscowych. Studium nie jest jednak aktem prawa miejscowego.

Zgodnie z ustaw ą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia 28 marca 2003r. w studium uwzgl ędnia si ę uwarunkowania wynikaj ące w szczególno ści z:

- dotychczasowego przeznaczenia, zagospodarowania i uzbrojenia terenu; - stanu ładu przestrzennego i wymogów jego ochrony; - stanu środowiska, w tym stanu rolniczej i le śnej przestrzeni produkcyjnej, wielko ści i jako ści zasobów wodnych oraz wymogów ochrony - środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego; - stanu dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej; - warunków i jako ści Ŝycia mieszka ńców, w tym ochrony ich zdrowia; - zagro Ŝenia bezpiecze ństwa ludno ści i jej mienia; - potrzeb i mo Ŝliwo ści rozwoju gminy; - stanu prawnego gruntów; - wyst ępowania obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów odr ębnych; - wyst ępowania obszarów naturalnych zagro Ŝeń geologicznych; - wyst ępowania udokumentowanych złó Ŝ kopalin oraz zasobów wód podziemnych; - wyst ępowania terenów górniczych wyznaczonych na podstawie przepisów odr ębnych; - stanu systemów komunikacji i infrastruktury technicznej, w tym stopnia uporz ądkowania gospodarki wodno-ściekowej, energetycznej oraz gospodarki odpadami; - zada ń słu Ŝą cych realizacji ponadlokalnych celów publicznych.

W studium okre śla si ę w szczególno ści:

- kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów; - kierunki i wska źniki dotycz ące zagospodarowania oraz u Ŝytkowania terenów, w tym tereny wył ączone spod zabudowy; - obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, krajobrazu kulturowego; - obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr - kultury współczesnej; - kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej; - obszary, na których rozmieszczone b ędą inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym; - obszary, na których rozmieszczone b ędą inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, zgodnie z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego

str. 5 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

województwa i ustaleniami programów stanowi ących zadania rz ądowe słu Ŝą cych realizacji inwestycji celu publicznego o znaczeniu krajowym; - obszary, dla których obowi ązkowe jest sporz ądzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odr ębnych, w tym - obszary wymagaj ące przeprowadzenia scale ń i podziału nieruchomo ści, a - tak Ŝe obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzeda Ŝy powy Ŝej 2000 m2 oraz obszary przestrzeni publicznej; - obszary, dla których gmina zamierza sporz ądzi ć miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego w tym obszary wymagaj ące zmiany - przeznaczenia gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i niele śne; - kierunki i zasady kształtowania rolniczej i le śnej przestrzeni produkcyjnej; - obszary nara Ŝone na niebezpiecze ństwo powodzi i osuwania si ę mas ziemnych; - obiekty lub obszary, dla których wyznacza si ę w zło Ŝu kopaliny filar ochronny; - obszary pomników zagłady i ich stref ochronnych oraz obowi ązuj ące na nich ograniczenia prowadzenia działalno ści gospodarczej, - obszary wymagaj ące przekształce ń, rehabilitacji lub rekultywacji; - granice terenów zamkni ętych i ich stref ochronnych; - inne obszary problemowe, w zale Ŝno ści od uwarunkowa ń i potrzeb zagospodarowania wyst ępuj ących w gminie.

4. Procedura formalno - prawna

W zwi ązku z wej ściem w Ŝycie nowej ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, konieczne jest sporz ądzenie projektu zmiany studium w oparciu o nowe przepisy. Ustawa narzuca bardziej rozbudowany tryb sporz ądzania i uzgadniania studium oraz przewiduje szerszy udział społecze ństwa w procesie jego sporz ądzania. Projekt studium wymaga zaopiniowania przez gminn ą komisj ę urbanistyczno – architektoniczn ą, powoływan ą przez Burmistrza jako organ doradczy. Studium wykłada si ę do publicznego wgl ądu, w czasie którego organizowana jest publiczna dyskusja nad rozwi ązaniami przyj ętymi w projekcie. Rada Miejska uchwalaj ąc studium, rozstrzyga jednocze śnie o sposobie rozpatrzenia wniesionych uwag.

Jednocze śnie z rozpocz ęciem procedury sporz ądzania studium, lecz przed opracowaniem projektu studium, dla potrzeb gminy Sompolno wykonano opracowanie ekofizjograficzne charakteryzuj ące poszczególne elementy przyrodniczego oraz ich wzajemne powi ązania na obszarze całej gminy. Opracowanie ekofizjograficzne z 2004r. oraz studium z 2000r. stanowi ą materiały wyj ściowe przy sporz ądzaniu aktualnej zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Zmiana studium została sporz ądzona w postaci tekstowej i graficznej. Cz ęść graficzn ą opracowano na bazie rysunku studium z roku 2000 na mapach topograficznych w skali 1:20000 uzyskanych poprzez przeskalowanie map topograficznych w skali 1:10000.

Uchwaleniu podlega tekst i rysunek studium, które stanowi ą zał ącznik do uchwały o uchwaleniu studium.

str. 6 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

CZ ĘŚĆ I

UWARUNKOWANIA ROZWOJU

1. Informacje ogólne, poło Ŝenie gminy

Gmina Sompolno jest gmin ą miejsko - wiejsk ą, poło Ŝon ą w północno - wschodniej cz ęś ci powiatu koni ńskiego. Odległo ść od Konina - siedziby powiatu, wynosi ok. 35 km. Gmina Sompolno jest podzielona na 22 sołectwa. Sołectwa nie pokrywaj ą si ę z granicami obr ębów geodezyjnych, których liczba wynosi 29. Gmina Sompolno s ąsiaduje z nast ępuj ącymi gminami: Kramsk, Ślesin i Wierzbinek (poło Ŝonymi w powiecie koni ńskim) oraz gminami Osiek Mały i Babiak (poło Ŝonymi w powiecie kolskim). Siedzib ą gminy jest miasto Sompolno, poło Ŝone na skrzy Ŝowaniu dwóch szlaków komunikacyjnych o znaczeniu wojewódzkim, czyli w kierunku wschód - zachód jest to droga nr 263 Kłodawa - Słupca a w kierunku północ - południe, droga nr 266 Konin - Radziejów Kujawski.

rys. POŁO śENIE GMINY SOMPOLNO NA TLE POWIATU KONIN

Powierzchnia gminy wynosi 137 km 2 Ludno ść gminy: gmina ogółem - 10 760 osób w tym miasto Sompolno - 3 740 osób W mie ście Sompolnie zamieszkuje 35 % ogółu ludno ści gminy

Gmina podzielona jest na 29 obr ębów geodezyjnych, s ą to: 1) miasto Sompolno 2) Belny 3) Biele 4) Błonawy 5) Gr ądy 6) Janowice 7) Koszary 8) Lipiny 9) Lubstów 10) Lubstówek 11) Marcinkowo 12) Marcjanki 13) Marianowo 14) Mostki Kujawskie 15) Makolno 16) Nowa Wie ś 17) Ostrówek 18) Ośno Górne 19) Paprocin 20) Police

str. 7 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

21) Przystronie 22) Raci ęcice 23) Sompolinek 24) Stefanowo 25) Sycewo 26) Wierzbie 27) Zakrzewek 28) Zofia 29) Wroczewo

2. Istniej ący stan zagospodarowania przestrzennego

Sie ć osadnicza Sie ć osadnicz ą gminy Sompolno stanowi jedno miasto oraz 22 wsie sołeckie. Miasto Sompolno jest najwi ększym o środkiem osadnictwa i jednocze śnie siedzib ą władz gminy. W Sompolnie, poło Ŝonym w północnej cz ęś ci gminy, skrajnie w stosunku do jej obszaru, zamieszkuje ok. 35 % ogólnej liczby mieszka ńców gminy. Poza sam ą siedzib ą gminy, wi ększym o środkiem jest wie ś Lubstów w cz ęś ci zachodniej gminy i wie ś M ąkolno w cz ęś ci wschodniej, a tak Ŝe Nowa Wie ś, Raci ęcice, Mostki Kujawskie i Sycewo.

WYKAZ SOŁECTW NA TERENIE GMINY SOMPOLNO

Lp. Nazwa sołectwa Obszar sołectwa 1 Belny Belny, O śno Podle śne, Spólnik 2 Biele Biele, Bronisława, Nadjezioro, Zofia 3 Janowice Janowice, Smólnik, Zdrojki 4 Kolonia Lipiny Kolonia Lipiny, Radowo, Smolarnia 5 Koszary Ja źwiny, Klonowa, Koszary 6 Lubstów Lubstów, Młynek, Błonawy 7 Lubstówek Lubstówek 8 Marcjanki Marcjanki, Drzewiec, Ryn 9 Marianowo Łagiewniki, Jesionka, Marianowo 10 Mąkolno Mąkolno, Siedliska 11 Mostki Mostki 12 Nowa Wie ś Nowa Wie ś, Gr ądy 13 Ostrówek Kazubek, Ostrówek, Suszewo 14 Ośno Górne Ośno Górne, O śno Dolne, Marcinkowo 15 Police Dąbrowa, Płoszewo, Police 16 Przystronie Piaski, Przystronie, Romanowo, Paprocin 17 Raci ęcice Bagno, Raci ęcice 18 Sompolinek Olszewo, Sompolinek, Szczerkowo, Wymysłowo, Józefowo 19 Stefanowo Stefanowo 20 Sycewo Sycewo 21 Wierzbie Kolonia Wierzbie, Wierzbie 22 Zakrzewek Zakrzewek, Wroczewo, Czam Ŝa

str. 8 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

Sompolno jest miejskim o środkiem wielofunkcyjnym i tutaj te Ŝ, a tak Ŝe w bezpo średnim sąsiedztwie granic miasta, obserwuje si ę najwi ększy ruch budowlany. Zwi ększony ruch inwestycyjny wyst ępuje tez we wsiach Lubstów i Makolno, a tak Ŝe w sołectwie Biele i Sompolinek na terenach bezpo średnio s ąsiaduj ących z miastem Sompolno.

Gmina ma charakter rolniczo - przemysłowy jednak z wyra źną przewag ą funkcji rolniczej. Funkcja przemysłowa zwi ązana jest z górnictwem odkrywkowym w ęgla brunatnego. W zwi ązku z tym znaczna cz ęść gminy, z wyj ątkiem obszarów eksploatacji w ęgla brunatnego, ma charakter rolniczy a zabudowa mieszkaniowa zwi ązana jest z gospodarstwami rolnicznymi lub ogrodniczymi jest do ść rozproszona. Jedynie zabudowa wi ększych wsi jest bardziej zwarta z do ść licznie wyst ępuj ącą zabudow ą jednorodzinn ą. Jedynie w Sompolnie występuje zwarta zabudowa o charakterze typowo miejskim, z historycznie ukształtowanym rynkiem centralnym. Historycznie ukształtowany układ urbanistyczny miasta został obj ęty ochron ą konserwatorsk ą. W mie ście w strukturze zabudowy mieszkaniowej wyst ępuje zarówno zabudowa jednorodzinna jak i wielorodzinna. Na obrze Ŝach miasta wyst ępuj ą siedliska rolnicze, a w cz ęś ci południowo zachodniej gospodarstwa ogrodnicze.

W stosunku do powierzchni gminy, która wynosi 137 km 2, miasto Sompolno zajmuje powierzchni ę 6,21 km2, co stanowi ok. 4,5 % .

Przeznaczenie i sposób u Ŝytkowania terenu

Przewa Ŝaj ąca cz ęść terenu gminy u Ŝytkowana jest rolniczo. W stosunku do całej powierzchni gminy grunty rolne zajmuj ą 61% powierzchni ogólnej, w tym: Sady – 5% Lasy – 12% Trwałe u Ŝytki zielone – 9% Wody powierzchniowe – 2%

W zachodniej cz ęś ci gminy, na północ od wsi Lubstów znajduje si ę eksploatowane zło Ŝe węgla brunatnego. W zwi ązku z tym przewa Ŝaj ącą cz ęść gminy Sompolno stanowi ą tereny górnicze, s ą to: teren górniczy Odkrywki Lubstów a w cz ęść i południowej równie Ŝ teren górniczy Odkrywki Drzewce, zlokalizowanej na terenie gminy Kramsk.

Jednocze śnie wi ększ ą cz ęść gminy, z wył ączeniem obszaru górniczego zwi ązanego bezpo średnio z eksploatacj ą w ęgla brunatnego, stanowi Gopla ńsko - Kujawski Obszar Chronionego Krajobrazu.

Na terenie gminy znajduj ą si ę cztery jeziora: Lubstowskie o pow.87,2 ha, M ąkolno o pow. 82,4 ha, Mostki o pow. 28 ha oraz Szczekawa o pow. 17 ha. Tereny wykorzystywane na cele wypoczynku i turystyki, w szczególno ści budownictwo letniskowe, skupiaj ą si ę wokół ww. jezior i maja tendencj ę rozwojow ą.

Gmina posiada dobrze rozwini ętą sie ć dróg ró Ŝnych kategorii, s ą to drogi wojewódzkie, drogi powiatowe i drogi gminne. Miasto Sompolno ma wybudowan ą obwodnic ę na skrzy Ŝowaniu dróg wojewódzkich. Równie Ŝ wie ś Lubstów posiada obej ście drogowe w ci ągu drogi wojewódzkiej.

str. 9 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

Gospodarka Gospodarka gminy ma charakter rolniczo-przemysłowy. Wi ększo ść mieszka ńców utrzymuje si ę z rolnictwa. Blisko 10 tys. ha u Ŝytków rolnych nale Ŝy do 1300 gospodarstw rolnych. Wśród u Ŝytków rolnych przewa Ŝaj ą grunty orne, jest tak Ŝe 1,2 tys. ł ąk i pastwisk. Gmina jest rejonem o du Ŝych tradycjach warzywniczo - sadowniczych. Sady zajmuj ą powierzchni ę około 450 ha. Uprawie si ę przewa Ŝnie Ŝyto a tak Ŝe pszenic ę, j ęczmie ń i ro śliny przemysłowe. W hodowli przewa Ŝa trzoda chlewna i bydło. Ogółem poza rolnictwem pracuje w gminie prawie 1,7 tys. osób. Na terenie gminy działa około 400 podmiotów gospodarczych, głównie firm rodzinnych. Reprezentuj ą one wszystkie bran Ŝe, głównie handel, mechanik ę pojazdow ą i transport. Ilo ść zarejestrowanych podmiotów gospodarczych ulega wahaniom. Liczba placówek handlowych wynosi: ogółem 224, w tym 54 hurtowych i 170 detalicznych. Na terenie Gminy działa jedna placówka spółdzielcza. W śród bran Ŝ dominuje bran Ŝa spo Ŝywcza.

Znaczna cz ęść mieszka ńców gminy jest zatrudniona w Kopalni W ęgla Brunatnego „KONIN" Odkrywka Lubstów. Wa Ŝniejsze zakłady pracy w gminie to: - Kopalnia W ęgla Brunatnego „Konin” S.A. O/Lubstów - INTERMEBLE, - ABC PACK, - METALEX, - Przedsi ębiorstwo Usług Komunalnych Sp. z. o., - placówki o światowe.

Rolnictwo W stosunku do całkowitej powierzchni gminy Sompolno, która wynosi 13 724 ha, grunty rolne stanowi ą 8 184 ha, ł ąki 857 ha, pastwiska 388 ha. Znaczn ą powierzchni ę, 428 ha, zajmuj ą sady owocowe, nastawione przede wszystkim na produkcj ę jabłek. Średnia wielko ść gospodarstwa rolnego na terenie gminy wynosi ok. 7,7 ha. Rolnictwo posiada dobre warunki rozwoju szczególnie we wschodniej cz ęś ci gminy. Rolnictwo tego rejonu charakteryzuje si ę wysok ą produktywno ści ą zbó Ŝ, upraw przemysłowych, w tym rzepaku i buraka cukrowego oraz warzyw i owoców. Południowa cz ęść gminy, oprócz rejonu Lubstówka, Stefanowa, Marianowa i Raci ęcic, z uwagi na urozmaicon ą rze źbę terenu i słabe gleby, ma mniej korzystne warunki dla rozwoju rolnictwa. Na terenie gminy rozwini ęte jest te Ŝ szkółkarstwo.

Rozwój rolnictwa w zachodniej cz ęś ci gminy koliduje z robotami górniczymi prowadzonymi na Odkrywce Lubstów.

Wyst ępuj ące klasy gleb na terenie gminy Sompolno

Grunty rolne i sady: klasa IIIa – 188 ha klasa IIIb – 826 ha klasa IVa – 2613 ha klasa IVb – 1009 ha

str. 10 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego klasa V – 2728 ha klasa VI – 1352 ha

Łąki i pastwiska klasa IV – 119 ha klasa V – 224 ha klasa VI – 50 ha

Najcz ęś ciej spotykane rodzaje upraw to: zbo Ŝa – 4200 ha ziemniaki – 600 ha kukurydza – 160 ha buraki cukrowe – 55 ha

Pogłowie zwierz ąt hodowlanych: bydło – 2300 szt. trzoda chlewna – 7200 szt. owce – 129 szt. konie – 40 szt.

Struktura własno ści - stan prawny gruntów /rolnictwo i le śnictwo/

Struktura wielko ściowa indywidualnych gospodarstwa rolnych W gminie funkcjonuje 1601 gospodarstw rolnych w tym na terenie miasta Sompolna 270. Prawie 1/3 gospodarstw ma powierzchni ę do 1 ha a blisko 40 % ma powierzchnie powy Ŝej 5 ha, w tym 17 % to gospodarstwa o powierzchni powy Ŝej 10 ha (wg Rocznika statystycznego 2003 r).

Turystyka i wypoczynek Atrakcj ą turystyczna gminy s ą jeziora. Gmina posiada tez szlaki turystyczne piesze i samochodowe, oraz szlak pielgrzymki do Sanktuarium Maryjnego w Licheniu. Jezioro M ąkolno, jako najbardziej atrakcyjne jest w okresie letnim u Ŝytkowane w celach wypoczynkowo - rekreacyjnych. Znajduj ą si ę nad nim dwa o środki wypoczynkowe. Na jeziorze jest prowadzona gospodarka rybacka. Jezioro Lubstowskie jest w niewielkim stopniu wykorzystywane jest w celach rekreacyjnych i turystycznych. Zlokalizowany jest nad nim o środek wczasowy oraz domki na prywatnych posesjach. Nad jeziorem Makolno powstało wiele domów lestniskowych i obserwuje si ę dalsza tendencj ę do rozwoju tego typu budownictwa, równie Ŝ, chocia Ŝ w mniejszym stopniu nad jeziorem Mostki , Szczekawa i Lubstowskim.

Na terenie gminy mo Ŝna znale źć wiele ciekawostek przyrodniczych, w tym unikalny rezerwat le śny Kaw ęczy ńskie Brz ęki ze stanowiskiem jarz ąbu brekini.

str. 11 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

3. Stan środowiska przyrodniczego

Charakterystyka środowiska przyrodniczego

Poło Ŝenie geograficzne, morfologia i rze źba terenu Według podziału Wielkopolski na regiony B. Krygowskiego – obszar gminy Sompolno le Ŝy w obr ębie regionu IX – Wysoczyzna Gnie źnie ńska, która obejmuje subregiony : Równina Lubstowska i Równina Sompole ńska. Od zachodu ogranicza j ą obni Ŝenie gopla ńskie (z kanałem Warta - Gopło), od północy – dolina Noteci (która w znaczej cz ęść i przebiega po połnocnej granicy gminy) oraz cz ęś ciowo Pagórki Luczywnosko- Modzerowskie. Granic ę południow ą subregionów wyznacza odcinek południowy Pradoliny Warszawsko-Berli ńskiej. Obszar gminy cechuje młoda rze źba glacjalna, o du Ŝej ró Ŝnorodno ści form o drobnym rytmie ( strefa marginalna l ądolodu) wyst ępuj ą obszary wysoczyzny morenowej płaskiej i falistej. Obszar ten rozci ęty jest rynnami glacjalnymi. W cz ęś ci wysoczyznowej powierzchnia terenu zalega na wysoko ści 100,oo do 105,0 m npm. Obszary wysoczyznowe poprzecinane s ą erozyjnymi rynnami glacjalnymi. Dominuje południowy kierunek rynien i cz ęś ciowo równole Ŝnikowy. Tworz ą one szereg naturalnych zbiorników wodnych. W południowej cz ęś ci gminy wyst ępuje obszar pagórków moreny czołowej zlodowacenia bałtyckiego z deformacjami glacitektonicznymi. Przylega on bezpo średnio do terasy zalewowej Warty. Wysoko ści wzgl ędne tych pagórków wynosz ą 25m, a bezwzgl ędne dochodz ą do 145m npm w rejonie miejscowo ści Przystronie.

Budowa geologiczna

Warunki hydrogeologiczne Obszar gminy Sompolno le Ŝy w wododziale Noteci i Warty. Cz ęś c północna nale Ŝy do zlewni Noteci, a południowa do zlewni Warty. Na terenie gminy wyst ępuje szereg jezior: Lubstowskie, M ąkolno, Mostkowsskie, Szczekowa. S ą to jeziora typu przepływowego, a wielko ść najwi ększego Jeziora Lubstowskiego zale Ŝy od wysoko ści spi ętrzenia. Cała powierzchnia gminy rozci ęta jest licznymi podmokłymi obni Ŝeniami lub te Ŝ wykorzystanymi przez drobne cieki wodne. Na terenie gminy woda pobierana jest z trzech głównych poziomów: czwartorz ędowego, trzeciorz ędowego, kredowego. Najwy Ŝej zalegaj ącym poziomem wodono śnym jest poziom czwartorz ędowy. Charakteryzuje si ę on najwi ększymi wahaniami, które uzale Ŝnione s ą od ilo ści opadów atmosferycznych. Jest on zarazem najbardziej nara Ŝony na zanieczyszczenia ściekami i odpadami z gospodarstw domowych, inwentarskimi, przemysłowymi. Z czwartorzędowego poziomu wodono śnego korzystaj ą uj ęcia w miejscowo ściach: Lipiny Kolonia, M ąkolno. Woda pobierana jest z gł ęboko ści od 9,5 do 43,0m npm. Zalegaj ący poni Ŝej trzeciorz ędowy poziom wodono śny jest mniej nara Ŝony na oddziaływanie czynników zewn ętrznych. Woda z tego poziomu pobierana jest w uj ęciu znajduj ącym si ę w w Lubstowie. Czerpana jest z gł ęboko ści od 45,8 do 50,8m ppt. Najgł ębszym poziomem, z którego jest pobierana woda na terenie gminy jest poziom kredowy. Wyst ępuj ąca w tym poziomie woda jest najmniej nara Ŝona na oddziaływanie czynników zewn ętrznych. Charakteryzuje si ę du Ŝą czysto ści ą i wydajno ści ą. Woda z tego poziomu czerpana jest z gł ęboko ści od 45,0 do 110,0m ppt. Uj ęcia pobieraj ące wod ę z tego poziomu znajduj ą si ę w takich miejscowo ściach jak: Sompolno, D ąbrowa, Biele, Lubstów, Lubstówek, Marianowo, Wierzbie, Sompolino, Zakrzewek. Wykaz studni wierconych na terenie gminy z

str. 12 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego udokumentowanymi zasobami wody zawarty jest w opracowaniu ekofizjograficznym. Uj ęcie wody Biele stanowi punkt obserwacji w sieci regionalnej uj ęć wód podziemnych. W zwi ązku z odkrywkow ą eksploatacj ą w ęgla brunatnego – odkrywka Lubstów- około 70% gminy znalazło si ę w strefie leja depresyjnego. Jest to obszar w którym wyst ępuje deficyt wody. W ramach szkód górniczych wszystkie wsie na obszarze gminy zostały zwodoci ągowane.

Zło Ŝe wodono śne Gmina Sompolno poło Ŝona jest w obr ębie zbiornika wód podziemnych o charakterze kredowym Turek-Konin-Koło (GZWP nr 151), który obejmuj ę obszar 1760 km 2. Jest to zbiornik szczelinowo-porowy, pi ętro jego stanowi ą sp ękane osady marglisto-wapienne. Jego średnia gł ęboko ść wynosi 90 m a szacunkowe zasoby dyspozycyjne s ą obliczane na 240,0 m3/d.

Wody powierzchniowe Podstawowymi ciekami wodnymi s ą: - rzeka Note ć - kanał Sompolno - zwany rzek ą Ubiedze - Kanał Luboty ński - kanał Wierzbie (inaczej rów lub kanał Lubstowski)

Sie ć wodn ą gminy tworz ą ponadto liczne rowy meliracyjne.

Na terenie gminy znajduje si ę 4 jeziora o powierzchni powy Ŝej 10 ha to nast ępuj ące jeziora: Lubstowskie o pow.87,2 ha, M ąkolno o pow. 82,4 ha, Mostki o pow. 28 ha oraz Szczekawa o pow. 17 ha.

Stan sanitarny jezior Jezioro Lubstowskie jest zbiornikiem bardzo podatnym na degradacj ę i jednocze śnie zanieczyszczonym, o czym świadczy kwalifikacja poza kategori ą podatno ści na degradacj ę i III klasa czysto ści wód (w 2001 roku). Poza kategori ą podatno ści na degradacj ę oceniono trzy z siedmiu klasyfikowanych parametrów: niski stosunek obj ęto ści jeziora do długo ści linii brzegowej jeziora, zwi ększaj ący mo Ŝliwo ść kontaktu masy wody w jeziorze z otaczaj ącym terenem. Badania hydrobiologiczne potwierdzaj ą przynale Ŝno ść jeziora do grupy jezior eutroficznych. Świadcz ą o tym: wysoka liczebno ść fitoplanktonu wiosn ą i latem, zakwit sinicowy latem. Stan sanitarny kwalifikuje jezioro do III klasy. W porównaniu do bada ń przeprowadzonych w 1996 roku, jezioro pozostaje w tej samej klasie czysto ści, zarówno pod wzgl ędem fizyczno-chemicznym jak i bakteriologicznym. Mimo znacznego zanieczyszczenia zauwa Ŝalne s ą oznaki poprawy niektórych wska źników. Przez cały okres eksploatacji zło Ŝa O/Lubstów nie zaznaczył si ę wpływ prowadzonych robót górniczych na Jezioro Lubstowskie. Nie wyst ąpiły ucieczki wody z tego jeziora. Jezioro M ąkolno zakwalifikowane zostało do IV kategorii podatno ści na degradacje, wynikaj ącą z jego bardzo niekorzystnych warunków naturalnych. Kategoria ta oznacza bardzo du Ŝą podatno ść jeziora na degradacje. W roku 1994 badania fizykochemiczne wskazywały na III klas ę czysto ści.

Obszary nara Ŝone na niebezpiecze ństwo powodzi Fragment Doliny Grójeckiej w dorzeczu Warty zaliczony został do obszarów wyst ępowania wód powodziowych. Jego zasi ęg odpowiada w przybli Ŝeniu rz ędnej 85m npm.

str. 13 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

Zasoby wód podziemnych

W cz ęść południowo - wschodniej gminy wyst ępuj ą zło Ŝa wód podziemnych trzeciorz ędowych w utworach kredowych, jest to Zbiornik Turek – Konin – Koło, na mapie Głównych Zbiorników Wód Podziemnych w Polsce oznaczony nr 151. Poziom wodono śny zalega na gł ęboko ści 24 – 150 m. Zbiornik obj ęty re Ŝimem wysokiej ochrony / OWO/ oraz cz ęś ciowo najwy Ŝszej ochrony / ONO /.

Gleby Na terenie gminy wyst ępuj ą dwa podstawowe typy gleb: - gleby mineralne pochodzenia lodowcowego – przewa Ŝają piaski lekko i średnio gliniaste na podło Ŝu piaszczystym oraz piaski lu źne. - pochodzenia wodnego – mady średnie, ci ęŜ kie, lekkie, mady ci ęŜ kie poło Ŝone na torfach, gleby torfowe, murszowe, mułowo-bagienne oraz piaski wydmowe – przewa Ŝaj ą tu ł ąki i pastwiska

Zwarte kompleksy dobrych i średnich gleb klasy III i IV wyst ępuj ą szczególnie wysoczyznach we wschodniej cz ęś ci gminy.

W byłym województwie koni ńskim gmina Sompolno zajmowała 20 miejsce pod wzgl ędem jako ści rolniczej przestrzeni produkcyjnej. Struktur ę procentowa klas gleb na tle powiatu koni ńskiego przedstawia tabela poni Ŝej.

Klasy bonitacyjne Województwo Gmina Sompolno Powiat koni ński gruntów ornych w % wielkopolskie I 0 0 0 II 0 0 1 IIIa 3 4 12 IIIb 9 9 12 IVa 30 21 24 IVb 12 12 11 V 30 27 22 VI 16 26 17 VIRZ 0 1 1

Łącznie 42 % powierzchni gruntów ornych stanowi ą grunty klasy IV. Klasy V i VI stanowi ą łącznie 46% powierzchni gruntów ornych (klasa V – 30%). Pozostałe klasy wyst ępuj ą w znacznie mniejszym odsetku. Klasy I, II i VIRZ nie wyst ępuj ą na terenie miasta i gminy Sompolno. Struktura klas gleb jest zbli Ŝona do struktury w powiecie. Struktura gleb wg kompleksów rolniczej przydatno ści, wskazuje na dominacje gleb kompleksu 6 (31%) i 5 (27%). Struktura kompleksów gleb jest zbli Ŝona do struktury powiatu ale odmienna o struktury w województwie. I tak du Ŝy odsetek gleb kompleksu 7 (17%) jest typowy dla powiatu a nawet nieco ni Ŝszy od średniej.

Na terenie gminy prawie połowa gleb ma charakter kwa śny (47 % powierzchni u Ŝytków rolnych). Potrzeby wapnowania jako konieczne zostały uznane w przypadku 21% powierzchni u Ŝytków rolnych a jako potrzebne w 13 %. Zasobno ść w makroelementy do ść niska. 42% gleb ma nisk ą lub bardzo nisk ą zawarto ść magnezu a zawarto ści fosforu oceniono jako niskie lub bardzo niskie w przypadku 47% gleb, nisk ą i bardzo nisk ą zawarto ść potasu

str. 14 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego stwierdzono w 66% powierzchni u Ŝytków rolnych. W tym zakresie u Ŝytki rolne gminy nie odbiegaj ą zasadniczo od średniej dla powiatu.

Zło Ŝa kopalin

Na terenie gminy wyst ępuje zło Ŝe w ęgla brunatnego eksploatowanego w odkrywce Lubstów o zasobach pierwotnych około 120 mln ton. Jest najwi ększ ą z odkrywek KWB "Konin" obecnie pracuj ących, o stosunku nadkładu do zło Ŝa 1,6 : 1. Wielko ść zasobów wynosi obecnie ok. 18 mln ton. Średnia mi ąŜ szo ść nadkładu wynosiła 46,1 m a średnia grubo ść węgla całego zło Ŝa wynosi 28,8 m. W ęgiel cechuje si ę bardzo wysokimi parametrami Warto ść opałowa wynosi 9397 kJ/kg, zawarto ść popiołu na substancje robocz ą 7,3%. Średnia zawarto ść siarki całkowitej 0,33%. Ponadto na terenie gminy znajduj ą si ę niewielkie udokumentowane zło Ŝa piasku i Ŝwiru oraz zło Ŝa torfu. W Dolinie Grójeckiej wyst ępuj ą zło Ŝa torfu o zasobach udokumentowanych na ponad 15 mln ton, jednak nie na terenie gminy Sompolno nie s ą eksploatowane. Istnieje tak Ŝe prawdopodobie ństwo wyst ępowania wód termalnych, jednak nie zostało to udokumentowane.

Na terenie gminy Sompolno udokumentowano nast ępuj ące zło Ŝa:

Nazwa Nazwa kopaliny Pow. Zło Ŝa Mi ąŜ szo ść Grubo ść [m] / rodzaj Przydatno ść Sposób i rodzaj Lp. zło Ŝa głównej [ha] zło Ŝa [m] nadkładu kopaliny głównej eksploatacji Kruszywo naturalne 1,5 – 2,0 / glina, Budownictwo i 1. Zakrzewek piasek ró Ŝnoziarnisty 0,005 3 Okresowy glina piaszczysta drogownictwo z domieszk ą Ŝwiru 2. Smolniki Kruszywo naturalne 2,04 4,0 – 13,8 0,2 – 4,6 / gleba, Budownictwo i Eksploatowane piasek piaski zaglinione drogownictwo sporadycznie Kruszywo naturalne 1,0 / gleba, Budownictwo i 3. Mąkolno 0,06 10,0 Okresowy piasek ró Ŝnoziarnisty glina piaszczysta drogownictwo Kruszywo naturalne 1,0 – 1,5/ gleba, Budownictwo i Zło Ŝe 4. Wroczewo 0,045 3,5 piaski ze Ŝwirem glina piaszczysta drogownictwo wyeksploatowane Kruszywo naturalne 0,5 – 0,7/ gleba, Budownictwo i Eksploatacj ę 5. Wroczewo 2 x 0,001 1,0 – 1,5 piasek ró Ŝnoziarnisty glina drogownictwo zaniechano Kruszywo naturalne Budownictwo i Zło Ŝe 6. piaski ró Ŝnoziarniste 0,07 1,8 – 2,2 0,2/ gleba Nowa Wie ś drogownictwo wyeksploatowane ze Ŝwirem 2 wyrobiska: Kruszywo naturalne Budownictwo i Eksploatacj ę 7. 1,0 0,5/ gleba Belny piasek ró Ŝnoziarnisty I – 0,22 drogownictwo zaniechano II – 0,08 Kruszywo naturalne 2,0/ gleba, Budownictwo i 8. piasek ró Ŝnoziarnisty i 1,05 8,0 -12,0 Okresowy Ry ń drogownictwo pospółka glina piaszczysta

Kruszywo naturalne 1,0 – 1,5/ gleba, Budownictwo i 9. Marianowo 0,5 6,0 Okresowy piasek ró Ŝnoziarnisty piaski zaglinione drogownictwo 69% - glina zwałowa, 22% - piaski, Eksploatacja 3,0 – 40,0; 5,0% - mułki + pyły, 10. Węgiel brunatny 920 Energetyka ci ągła, Lubstów średnio 28 2,2% - iły, odkrywkowa 1,0% cz. organiczne, 0,8% - Ŝwiry

str. 15 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

Gospodarka le śna, zadrzewienia i ziele ń parkowa

Drzewostan lasów cechuje średnia produktywno ść i dobry stan zdrowotny. Najwi ększe kompleksy le śne wyst ępuj ą w rejonie sołectwa Lubstów w centralnej cz ęś ci gminy oraz w cz ęś ci południowej sołectwa i północnej. Typy siedlisk s ą mało zró Ŝnicowane, przewa Ŝaj ą monokultury sosnowe. Wyj ątek stanowi przede wszystkim teren rezerwatu Kaw ęczy ńskie Brzeki

Ponadto skarpy i cz ęść wierzchowiny zwałowiska zewn ętrznego O/Lubstów zostały zrekultywowane w kierunku le śnym. Planuje si ę wykonanie rekultywacji le śnej na cz ęś ci obszarów zwałowiskach wewn ętrznych i cz ęś ci skarp zbiorników ko ńcowych. Ł ącznie w kierunku le śnym zostanie zrekultywowany obszar o powierzchni ok. 186 ha. Nasadzenia na skarpach zwałowisk i zbiorników ko ńcowych stanowi ą obudow ę biologiczn ą chroni ącą przed erozj ą i stanowi ącą dodatkow ą baz ę surowca drzewnego. Obecnie stosuje si ę nasadzenia mieszane drzew: d ąb, klon, jesion, jawor, lipa, akacja oraz krzewów stanowi ących wypełnienie.

Na terenie gminy znajduj ą si ę nast ępuj ące parki wpisane do rejestru zabytków:

- Lubstów park pałacowy, powierzchnia 11,3 ha, powstał w XVIII-XIX w, nr w rejestrze zabytków 440/182/90, obecnie jest to własno ść prywatna, pałac jest w trakcie remontu. - Mąkolno, park pałacowy, powierzchnia 2,5 ha, powstał XIX/XX w, nr w rejestrze zabytków 443/184/90, obecnie w budynku s ą komunalne lokale mieszkalne - Spólnik Belny, park pałacowy, powierzchnia 3,9 ha, powstał w XVIII-XIX w, nr w rejestrze zabytków 441/183/90, obecnie jest to własno ść prywatna, budynek nie jest uŜytkowany, - Wierzbie, park pałacowy, powierzchnia 6,5 ha, powstał w XIX w, nr w rejestrze zabytków 444/185/90, 5,43 ha zostało skomunalizowane, jako własno ść gminy obiekt został sprzedany w 2003roku. - Zakrzewek, park pałacowy, powierzchnia 2,5 ha, powstał w XIX w, nr w rejestrze zabytków 447/188/90, teren nale Ŝy do prywatnego wła ściciela, wchodzi w skład gospodarstwa zagrodowego.

Warunki przyrodniczo - krajobrazowe

Na terenie gminy Sompolno głównymi elementami przyrodniczo-krajobrazowymi s ą: dolina górnej Noteci, zlokalizowana w północnej cz ęś ci omawianego terenu, oraz tzw. Rynna Mąkole ńska, obejmuj ąca wyra źne obni Ŝenie terenu obejmuj ące z jeziorami Mostki, M ąkolno i Szczekawa. Dawniej bardzo wa Ŝnym elementem lokalnego układu była północna cz ęść Bagien Kramskich . Jednak Ŝe w wyniku działalno ści górnictwa odkrywkowego (zwałowisko zewn ętrzne odkrywki “Lubstów”) uległ on przerwaniu w miejscu planowanego rez. Pogorzele”. Zarówno Rynna M ąkole ńska jak i dolina górnej Noteci s ą jeszcze stosunkowo dobrze zachowanymi kompleksami podmokłych terenów otwartych z mało zniekształconymi powi ązaniami ekologicznymi. Ich znaczenie podnosi fakt zaplanowania utworzenia na tych

str. 16 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego obaszarach kilku rezerwatów przyrody maj ących konserwowa ć najcenniejsze pod wzgl ędem przyrodniczym obszary. Obecnie stwierdzane bogactwo florystyczne i faunistyczne gminy.

Dodatkowym czynnikiem zwi ększaj ącym ró Ŝnorodno ść biologiczn ą tych obszarów jest prowadzone dawniej wydobycie torfu na niezbyt du Ŝą skal ę. W konsekwencji powstały w miejscach dawnych torfowisk wyrobiska zalane wod ą i rozpocz ął si ę proces ich zarastania, co stworzyło warunki bytowania gatunkom zwierz ąt i zbiorowiskom ro ślinnym zwi ązanych z otwartym lustrem wody a w pó źniejszym okresie tak Ŝe typowych dla zwartych łanów trzcin i oczeretów.

Przykładami takich terenów s ą projektowane rezerwaty przyrody: “Strumyk”, “Pogorzele” i “Stefanowo”, gdzie ochronie podlega ć miały rozległe płaty wilgotnych ł ąk oraz torfowisk niskich wraz z zarastaj ącymi wyrobiskami torfu. Istotnym elementem ekofizjograficznym terenu gminy Sompolno s ą tak Ŝe zadrzewienia olchowo-wierzbowe i topolowe o ró Ŝnym stopniu wykształcenia. Popularno ść tych zadrzewie ń kompensuje w pewnym stopniu brak zwartych kompleksów le śnych. W konsekwencji silnie rozbudowana została strefa ekotonalna pole-las, przy czym wyst ępuje ona tutaj w wariancie zmienionym, gdzie rol ę lasu odgrywaj ą ró Ŝnej wielko ści zadrzewienia śródpolne i śródł ąkowe.

Pozostałe obszary, zlokalizowane przede wszystkim na terenach wy Ŝej poło Ŝonych, zajmowane były pierwotnie przez tereny rolnicze, głownie pola uprawne oraz pod osadnictwo. Rejony o najsłabszych glebach (kompleks Ŝytnio-ziemiaczany) cz ęś ciowo zostały zalesione i aktualnie porasta je przewa Ŝnie jednogatunkowe i jednowiekowe drzewostany sosnowe rosn ące w pierwszym pokoleniu na gruntach porolnych.

W skali regionalnej Rynna M ąkole ńska wraz północn ą cz ęś ci ą Bagien Kramskich ł ączy si ę z dolin ą górnej Noteci, która jest elementem szerokiego korytarza ekologicznego, stanowi ącego pozostało ść Pragopła, ł ącz ącego poprzez obecne jez. Gopło i system jezior konińskich i środkow ą cz ęś ci ą doliny Warty. Wysoka warto ść przyrodnicza tego korytarza przejawia si ę w znacznej stało ści wyst ępowania poszczególnych typów krajobrazu oraz zbli Ŝonym stopniem i rodzajem jego przekształcenia, co przy wiod ącym udziale podmokłych siedlisk stwarza bardzo dogodne warunki do swobodnej dyspersji gatunków wymagaj ących przynajmniej okresowych zalewów lub podtopnie ń.

W skali lokalnej wa Ŝny korytarzem ekologicznym jest ci ąg naturalnych cieków powierzchniowych wraz ze zbiornikami wody stoj ącej ł ącz ący południowy skraj Rynny Mąkole ńskiej z północn ą cz ęś ci ą Bagien Kramskich (w systemie Kanału Grójeckiego) poprzez jez. Lubstowskie.

Stan ochrony środowiska przyrodniczego

Walory krajobrazowe i ich ochrona prawna

Pod wzgl ędem krajobrazowym teren gminy Sompolno zalicza si ę do grupy o stosunkowo du Ŝym stopniu naturalno ści w skali byłego województwa koni ńskiego, co w bezpo średni sposób powi ązane jest z lokaln ą rze źba terenu. Sporych rozmiarów niecka o deniwelacji si ęgaj ącej nawet 50 m w stosunku do otaczaj ących s ą pagórków, tzw. Rynna M ąkole ńska, jak i pozostałe elementy lokalnego krajobrazu (rzeki i jeziora), stanowi świadectwo działalno ści

str. 17 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego lądolodu. Osadnictwo na tych terenach pocz ątkowo ograniczało si ę do szczytowych partii pagórków. Współczesna działalno ść ludzka ograniczała si ę do zmiany charakteru krajobrazu kulturowego w obr ębie osad i nie miała wi ększego wpływu na ogólny charakter okolicy. Jedynym silnie degeneruj ącym krajobraz elementem jest odkrywkowa w ęgla brunatnego “Lubstów” i towarzysz ące jej zwałowisko zewn ętrzne.

W celu ochrony lokalnych cech krajobrazu jego przyrodniczej i rekreacyjnej roli w 1986 r. uchwał ą Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koninie utworzono Gopla ńsko – Kujawski Obszar Chronionego Krajobrazu, który swoim zasi ęgiem obejmuje w cało ści obszar Bagien Kramskich i zajmuje przewa Ŝaj ąca cz ęść terytorium gminy z wył ączeniem terenów eksploatacji w ęgla brunatnego oraz zwałowiska zewn ętrznego utworzonego w cz ęś ci Doliny Grójeckiej.

Gopla ńsko- Kujawski Obszar Chronionego Krajobrazu Powierzchnia 615 km 2.Obszar ten nale Ŝy do Pojezierza Kujawskiego. Obejmuje tereny o ró Ŝnej genezie. W jego granicach znajduje si ę strefa marginalna ostatniego glacjału, jak i fragmenty terenu obj ętego zlodowaceniem środkowopolskim. Zmian ę charakteru rze źby powstałej w tych dwu okresach najwyra źniej wida ć w okolicy M ąkolna. Obszary starszego zlodowacenia reprezentuje wyniesiony ostaniec kolski o łagodnych, długich stokach. L ądolód północnopolski oparł si ę na tym wzgórzu, " oblepiaj ąc je " od północy pagórkami akumulacji fluwioglacjalnej. Powstała bardzo urozmaicona rze źba terenu o deniwelacjach ok. 50 m. Pagórki te otaczaj ą wyra źną form ę rynny M ąkolne ńskiej z wieloma jeziorami. Ten interesuj ący obszar proponuje si ę obj ąć ochron ą jako rezerwat krajobrazowy M ąkolno.

Na Obszarze Chronionego Krajobrazu, na styku z gminą Babiak znajduje si ę rezerwat le śny Kaw ęczy ńskie Brz ęki. Powstał w 1959 r. na obszarze lasu gr ądowego o powierzchni 49,64 ha w celu ochrony najdalej na wschód wysuni ętego na Nizinie Wielkopolsko — Kujawskiej stanowiska brekini [ brz ęka ]. W rezerwacie ogl ąda ć mo Ŝna bardzo okazałe okazy tego gatunku drzewa oraz wiele innych gatunków charakterystycznych dla Ŝyznych lasów li ściastych. Jenak wi ększa cz ęść rezerwatu znajduje si ę na terenie gminy Babiak.

Fragment gminy poło Ŝony w obr ębie Bagien Kramskich zaliczony został do obszaru o znaczeniu mi ędzynarodowym - 19M Dolina Środkowej Warty – w sieci ECONET-Polska, który stanowi jeden z najistotniejszych jej elementów w ni Ŝowej cz ęś ci kraju. Obszar ten zapewnia przestrzenn ą i ekologiczn ą ł ączno ść pomi ędzy zlewniami dwóch najwi ększych rzek Polski – Wisły i Odry. M.in. z tych wzgl ędów jednostka ta zaliczona została do najwy Ŝszej kategorii jako obszar w ęzłowy i zarazem biocentrum. Podobnie wysok ą rang ę nadaj ą mu inne wielkoprzestrzenne przyrodnicze waloryzacje (ESOCh, Corine Biotopes i Natura 2000).

Walory poszczególnych komponentów środowiska przyrodniczego zadecydowały o wskazaniu terenów do obj ęcia szczególn ą ochron ą.

Wyst ępuj ące na terenie gminy Sompolno obiekty wymagaj ące ochrony to:

str. 18 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

Pomniki przyrody

Data Podstawa Gmina Miejsc utworz Nazwa obiektu Poło Ŝenie Zarz ądca Wła ściciel Opis Prawna enia Głaz Dług.:100 cm; PREZ.WRN Ogród wła ściciel wła ściciel Sompolno Zakrzewek 1956 narzutowy- szer: 71 cm; POZNAN prywatny prywatny granit prywatny wys.:52 cm Grupa d ębów o 8 d ębów obwodzie PREZ WRN park w właściciel wła ściciel Sompolno Lubstow 1956 szypułkowych pier śnicy: 345- POZNAN Lubsowie prywtny prywatny Quercus robur 625 cm; wys. 22- 28 m Obwód piersnicy: PREZ. Dąb gospodarstwo wła ściciel wła ściciel 565cm, pomiar Sompolno Zakrzewek 1956 szypułkowy WRN prywatne prywatny prywatny 7.08.78- 600cm , Quercus robur POZNAN wys.:22 m

PREZ. Dąb lesnictwo Obwód pier śnicy: L-ctwo Sompolno Lubstow 1956 szypułkowy Lubstow N-ctwo Konin 500 cm; wys: 23 WRN Lubstow POZNAN Quercus robur oddz.35 m Obwod:6.5 m; DECYZJA Głaz wys.:0.6 m wła ściciel wła ściciel Sompolno Mostki 1980 Wojewody narzutowy- sad prywatny prywatny prywatny Granit Koni ńskiego granit jasnoró Ŝowy, średnioziarnisty.

ZARZ. Dąb droga do Obwód Dabrowa L-ctwo Sompolno 1988 le śniczowki N-ctwo Kolo piersnicy:400 k/Sompolna Wojewody Szypułkowy Dabrowa Koni ńskiego Quercus robur Dąbrowa cm;wys.: 27 m

Na terenie gminy Sompolno nie wyst ępuj ą u Ŝytki ekologiczne, stanowiska dokumentacyjne i zespoły krajobrazowe. Jednak Ŝe istnieje przynajmniej kilka obiektów kwalifikuj ących si ę do takiej ochrony, któr ą – zgodnie z przyj ętymi regulacjami prawnymi – winny by ć obj ęte m.in. kępy drzew i krzewów oraz płaty nie u Ŝytkowanej ro ślinno ści

4. Dziedzictwo kulturowe

Sompolno, pierwotnie jako wie ś, w dokumentach historycznych była po raz pierwszy wzmiankowana w 1242 r. W 1477 arcybiskup Jakub z Sienna lokował miasto, które od swego herbu nazwał D ębnem. Nazwa ta jednak si ę nie przyj ęła i od 1526 r. miejscowo ść nazywana jest Sompolnem. W czasie Powstania Styczniowego w okolicach Sompolna miało miejsce szereg bitew i potyczek z wojskami zaborcy. W 1870 roku Sompolno podzieliło los wielu innych miejscowo ści trac ąc prawa miejskie, które odzyskało dopiero w 1973 r. Na pocz ątku XX wieku Sompolno stało si ę wa Ŝnym w ęzłem kolei w ąskotorowych, co znacz ąco wpłyn ęło na rozwój gospodarczy gminy i miasta.

Do wa Ŝniejszych zabytków na terenie miasta zaliczaj ą si ę XIX-wieczny neogotycki ko ściół rzymsko-katolicki, z tego samego okresu pochodz ący pó źnoklasycystyczny ko ściół ewangelicki, drewnian ą kaplic ę Św. Hieronima z 1732 r oraz odrestaurowan ą synagog ę.

str. 19 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

Ponadto na terenie gminy w miejscowo ści Lubstów neoklasycystyczny pałac z drugiej połowy XIX w. z parkiem krajobrazowym i okazałym starodrzewem, ko ściół rzymskokatolicki w stylu wczesnorenesansowym z 1534 r. z barokow ą dzwonnic ą z XVIII wieku. We wsi M ąkolno znajduje si ę drewniany ko ściół rzymsko-katolicki z połowy XVIII wieku z obrazem Matki Boskiej z Dzieci ątkiem datowanym na połow ę XVII wieku.

SPIS OBIEKTÓW ZABYTKOWYCH - MIASTO I GMINA SOMPOLNO

miasto SOMPOLNO UKŁAD URBANISTYCZNY STAREGOO MIASTA, XV - XIX. ZESPÓŁ KO ŚCIOŁA PAR. P.W. MARII MAGDALENY, ul. 11 Listopada: • ko ściół, mur., 1845-1847 (na miejscu drewnianego), przebud. i rozbud. 1978-1980, arch. Bronisław Awgul, Rej.Zab: A - 115/702 z dn. 31 lipca 1969 r. • ogrodzenie z bram ą, mur.-Ŝel., 2 poł. XIX, • plebania, ul. 11 Listopada nr 2, mur., 2 poł. XIX, rozbud. ok. 1930, ZESPÓŁ KO ŚCIOŁA EWANGELICKO-AUGSBURSKIEGO, ul. 11 Listopada; • ko ściół, mur., 1839-1849, wg proj. arch. Bonifacego Witkowskiego z 1828, remont.1986, Rej.Zab: A - 116/703 z dn. 31 lipca 1969 r. • ogrodzenie z bram ą, mur.-Ŝel., XIX/XX, • pastorówka, ul. 11 Listopada nr 6, mur., poł. XIX, przebud. pocz. XX, • budynek gospodarczy, ul. Spokojna, mur., k. XIX, • cmentarz, ok. poł. XIX. Rej.Zab: A - 521/262 z dn. 29 sierpnia 1995 r. ZESPÓŁ KAPLICY P.W. ŚW. HIERONIMA "NA PUSZCZY", ul. Błankowa; • kaplica, drewn., 1732, restaur. 1867, 1986, 1999, Rej.Zab: A - 117/704 z dn. 31 lipca 1969 r. • ambona, kam., k. XIX, • cmentarz, ok. poł. XVIII (?), układ nieregularny, miejscami wie ńcowy. SYNAGOGA, ob. biblioteka, ul. Piotrkowska nr 8, wł. UMG, mur., 1912 (na miejscu wcze śniejszej), remont. 1985-1992. Rej.Zab: A - 382/124 z dn. 4 lutego 1985 r. KAPLICZKA, ul. Kaliska, mur., 1954. RATUSZ, ob. Gminny O środek Kultury, pl. Wolno ści nr 26, mur., 2 poł. XIX, przebud. 1967. BANK, ob. poczta, ul. Kolejowa nr 7, mur., ok. 1925. ZESPÓŁ DWORCA KOLEJOWEGO: • dworzec, szachulcowy., pocz. XX, • warsztat I, mur., 1918, • warsztat II, mur., 1940, • magazyn, mur., 1940, • wie Ŝa ciśnie ń, mur., 1940, • szalet, mur., 1940. ELEKTROWNIA MIEJSKA, ob. nie u Ŝytkowana, ul. Kaliska nr 11, mur., ok. 1920, przebud. MŁYN, ob. nie u Ŝytkowany, ul. Kaliska , mur, 1921. CMENTARZ PAR. RZYMSKOKATOLICKI, k. XIX. czynny CMENTARZ śYDOWSKI, nieczynny, zabudowany.

str. 20 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

ul. Kaliska DOM NR 5, mur., pocz. XX. DOM NR 7, mur., k. XIX. DOM NR 13, mur., 1908. DOM NR 16, mur., pocz. XX. DOM NR 17, mur., XIX/XX. DOM NR 18, mur., k. XIX. DOM NR 21, mur., ok. 1900. DOM NR 26, mur., ok. 1930. DOM NR 27, mur., ok. 1890, remont. DOM NR 31, mur, XIX/XX. DOM NR 32, mur., 1906. DOM NR 41, mur., ok. 1880, przebud. 1928. ul. Kolejowa DOM NR 3, mur., XIX/XX, cz. przebud. 1974. DOM NR 10, mur., XIX/XX. DOM NR 12, mur., XIX/XX. DOM NR 17, mur., ok. 1880. DOM NR 29, mur., pocz. XX. ul. Ko ścielna DOM NR 13, mur., ok. 1900. ul. Krótka DOM NR 2, mur., XIX/XX. DOM NR 14, mur., ok. 1900. ul. 11 Listopada (d. 22 Lipca) DOM NR 1, mur, ok. 1880. DOM NR 3, mur., k. XIX. DOM NR 7, mur., 2 poł. XIX. DOM NR 8, mur., k. XIX, DOM NR 10, mur, k. XIX. DOM NR 11, mur., XIX/XX. DOM NR 12, mur., ok. 1905. DOM NR 13, mur., ok. 1880. DOM NR 14, mur., ok. 1905. DOM NR 19, mur., ok. 1900. DOM NR 22, mur., ok. 1932. DOM NR 24, mur., XIX/XX. DOM NR 30, mur., 1935. DOM NR 38, mur., XIX/XX. DOM NR 75, mur., 1925, rozbud. ok. 1990. ul. Piotrkowska (d. Armii Radzieckiej) DOM NR 3, mur., XIX/XX. DOM NR 4, mur., k. XIX. DOM NR 5, mur., ok. 1900. DOM NR 11, mur., ok. 1890. DOM NR 18, mur., 1934. DOM NR 19, mur., poł. XIX. DOM NR 20, mur., ok. 1890. DOM NR 21, mur., 1926. DOM NR 28, mur., 1925, remont.

str. 21 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

DOM NR 32, mur., ok. 1927. DOM NR 35, mur.-glin., 1 po). XIX. DOM NR 42, mur., ok. 1930, rozbud. DOM NR 44, mur., 1918. ul. Sienkiewicza DOM NR 19, mur., ok. 1930. ul. Słowackiego DOM NR 2, mur., 1924. DOM NR 5, mur., 1916, cz. rozebrany ok. 1990. DOM NR 6, mur, 1935. ul. Warszawska DOM NR 1, mur., k. XIX. DOM NR 2, mur., pocz. XX. DOM NR 5. mur., 2 poł. XIX. DOM NR 6, mur, k. XIX. DOM NR 12, mur., XIX/XX. DOM NR 14, mur., XIX/XX. DOM NR 16, mur., k. XIX. DOM NR 19, mur., ok. 1930. DOM NR 21, mur., 1932. DOM NR 22, mur., XIX/XX. DOM NR 23, mur., XIX/XX. DOM NR 24, mur., XIX/XX. DOM NR 27, mur., k. XIX. DOM NR 31, mur., k. XIX. DOM NR 33, mur., 1938. DOM NR 34/36, mur., ok. 1920. DOM NR 35, mur., 1930. DOM NR 38, mur., ok. 1900. DOM NR 40/42, mur., 1890. DOM NR 41, mur., 1935. DOM NR 43, mur., XIX/XX. DOM NR 45, mur., ok. 1930. DOM NR 47, mur., ok. 1930. DOM NR 52, mur., 1929. DOM NR 57, mur., 1936. DOM NR 59/61, mur., 1928. DOM NR 63/65, mur., 1926. DOM NR 64, mur., 1929. DOM NR 69, mur., 1935. pl. Wolno ści DOM NR 1, mur., pocz. XX. ZESPÓL DOMU NR 2: • dom, mur., pocz. XX, • oficyna, ul. Poprzeczna, mur., pocz. XX. ZESPÓŁ DOMU NR 3: • dom, mur., k. XIX, cz. przebud., • oficyna, ul. Poprzeczna, mur., XIX/XX. DOM NR 4, mur., k. XIX. DOM NR 5, mur., k. XIX.

str. 22 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

DOM NR 8, mur., pocz. XX. DOM NR 9, mur., ok. 1905, cz. przebud. DOM NR 10, mur, pocz. XX. DOM NR 11, mur., pocz. XX. DOM NR 12, mur., pocz. XX. DOM NR 13, mur., ok. 1915. DOM NR 15, mur, pocz. XX. DOM NR 16, mur., k. XIX, przebud. 1931. DOM NR 17, mur., ok. 1920. DOM NR 18, mur., 1918-1920. DOM NR 19, ob. bank, mur, ok. 1920. DOM NR 21, mur., 2 pot. XIX. ZESPÓL DOMU NR 22: • dom, mur., k. XIX, • oficyna, ul. 11 Listopada, mur., k. XIX. ZESPÓŁ DOMU NR 23: • dom, mur., XIX/XX, • oficyna, ul. 11 Listopada, mur., XIX/XX. DOM NR 24, mur., pocz. XX. DOM NR 25, mur., pocz. XX.

KAZUBEK KAPLICZKA, mur., XIX/XX. DOM NR 8, mur. (pierwotnie drewn.), 1 poł. XIX, przebud. 1912. DOM NR 9, mur., 1866.

KLONOWA DOM NR 2, glin., 1 poł. XIX. DOM NR 10, glin., 1911.

KOSZARY KAPLICZKA, mur., XIX/XX.

LUBSTÓW UKŁAD HISTORYCZNO - PRZESTZRENNY , XVI - XIX w. ZESPÓŁ KO ŚCIOŁA PAR. P.W. ŚW. JADWIGI: • ko ściół, mur., 1534, przebud. prezbiterium i restaur. 1753, bud. Herman Cygler, remont. 1971, 1992, Rej. Zab.: A - 80/77 z dn. 26 maja 1965 r . • dzwonnica, mur., 1758, bud. Herman Cygler, remont. 1992, Rej.Zab.: A - 80/77 z dn. 26 maja 1965 r. • ogrodzenie z bram ą, mur.-kam., 2 poł. XVIII, remont. 1971, 1992, • plebania, ul. Jeziorna nr 4, mur., 1810, remont. 1980, Rej.Zab.: A - 112/697 z dn. 29 lipca 1969 r. • dom parafialny, ul. Jeziorna nr 2, mur., 1 poł. XIX. ZESPÓŁ CMENTARZA PAR. RZYMSKOKATOLICKIEGO: • cmentarz, poł. XIX, czynny, • grobowiec rodziny Słubickich, mur., 1888, remont. ok. 1980. Rej.Zab.: A - 442/184 z dn. 7 maja 1990 r.

str. 23 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

ZESPÓŁ PAŁACOWO-FOLWARCZNY, do k. XIX Stubickich,: • pałac, ob. nie u Ŝytkowany, mur , 3 ćw. XIX, arch. Stanisław Hebanowski. remont. i cz. przebud. 1980-1982, Rej.Zab.: A- 113/698 z dn. 29 lipca 1969 r. • park krajobrazowy, XVII/XVIII przekształcony 3 ćw. XIX, Rej.Zab.: A - 440/182 z dn. 20 kwietnia 1990 r. • Folwark: - rz ądcówka, pó źn. dom gorzelanego, ob. dom, ul. Jeziorna nr 7 mur k. XIX, - stajnia, ul. Jeziorna, mur., 4 ćw. XIX, - obora (?), ob. dom z cz ęś ci ą gospodarcz ą, ul. Jeziorna nr 8, mur., XIX/XX - spichlerz, ul. Jeziorna, mur., 1842, remont. 1966, Rej. Zab.: A - 113/698 z dn. 29 lipca 1969 r. - paszarnia, ob. magazyn i sklep, ul. Jeziorna nr 6, mur., poł. XIX, przebud. 1965/66, Rej.Zab.: A - 113/698 z dn. 29 lipca 1969 r. - budynek gospodarczy, ob. dom, ul. Jeziorna nr 9, mur., k. XIX, przebud., - gorzelnia, mur., 2 poł. XIX, • Kolonia mieszkalna: - dom oficjalisty dworskiego, ob. dom, ul. Główna nr 38, mur., ok. poł. XIX, k. dom oficjalisty dworskiego, ob. dom, ul. Główna nr 40, mur., ok. poł. XIX, - czworak, ob. dom, ul. Główna nr 43/45, mur., ok. poł. XIX, - czworak, ob. dom, ul. Główna nr 47, mur., 1 poł. XIX, - czworak, ob. dom, ul. Główna nr 49/51, mur., ok. poł. XIX, - czworak, ob. dom, ul. Główna nr 53, mur., k. XIX, - dom rybaka, ob. dom, ul. Jeziorna nr 18, mur., poł. XIX.

LUBSTÓWEK ZESPÓL KO ŚCIOŁA PAR. P.W. ŚW. MATEUSZA: • ko ściół, drewn., 1639, remont. 1969-1970, 1982-1984, 1990-1991 (wn ętrze), Rej.Zab: A - 63/663 z dn. 29 czerwca 1960 r. • ogrodzenie, mur.-drewn., ok. poł. XVII (?), remont. ZESPÓŁ CMENTARZA PAR. RZYMSKOKATOLICKIEGO: • cmentarz, 1 poł. XIX, czynny, • kaplica cmentarna, mur., 2 poł. XIX. KAPLICZKA, mur., XIX/XX. GRÓDEK STO śKOWATY, wczesne średniowiecze obj ęty stref ą „W” ochrony reliktów archeologicznych

MARCINKOWO CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, pocz. XX, nieczynny.

MĄKOLNO KO ŚCIÓŁ PAR. P.W. ŚW. ANDRZEJA AP., drewn., 1749-1750, restaur. 1894, remont. 1967 i 1. 70-te XX, dobud. kruchty wsch. 1990. Rej.Zab: A - 114/699 z dn. 29 lipca 1969 r. ZESPÓŁ CMENTARZA PAR. RZYMSKOKATOLICKIEGO: • cmentarz, 1 poł. XIX, czynny, • grobowiec rodziny Walewskich ob. kaplica cmentarna, mur., 1845, REMIZA STRA śACKA, mur., ok. 1930.

str. 24 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

ZESPÓL DWORSKI: • dwór, wł. UMG, mur., 2 poł. XIX, dobud. oficyny pocz. XX, remont i cz. przebud. ok. 1970, Rej.Zab: A - 443/184 z dn. 7 sierpnia 1990 r. • park krajobrazowy, wł. UMG, ok. poł. XIX, przekształcony pocz. XX, Rej.Zab: A - 443/184 z dn. 7 sierpnia 1990 r. • spichlerz, wł. Danuta J ędrzejewska, mur., pocz. XX.

NOWA WIE Ś KAPLICZKA, mur.-Ŝel., 1958.

OŚNO GÓRNE ZESPÓŁ DWORSKI, wł. UMG: • dwór, ob. dom nr 2, mur., ok. poł. XIX, • stajnia (?), pó źn. oficyna, ob. dom nr 3, mur., ok. poł. XIX, przebud. pocz. XX.

MOSTKI d.PIASKI CMENTARZYSKO CIAŁOPALNE, kultura łu Ŝycka (IV-V w p.n.e.) Rej.Zab.: A - 155/795 z dn. 8 grudnia 1969 r. obj ęty stref ą „W” ochrony reliktów archeologicznych

PRZYSTRONIE DOM NR 8, glin., ok. 1900. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKl, k. XIX, nieczynny.

RACI ĘCICE ZESPÓŁ KO ŚCIOŁA PAR. P.W. NARODZENIA NMP: • ko ściół, mur., 1900 ( na miejscu drewnianego), cz. zniszczony po Ŝarem 1967, odbud. wie Ŝy 1970, remont. 1970, 1989, Rej. Zab: A - 538/279 z dn. 29 grudnia 1998 r. • ogrodzenie, mur., 1900, Rej. Zab: A -S38/279 z dn. 29 grudnia 1998r. • plebania, mur., 2 poł. XIX, • ogrodzenie plebanii, mur., ok. 1900. CMENTARZ PAR. RZYMSKOKATOLICKI, pocz. XX, czynny.

SIEDLISKA CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKl, k. XIX.

SMOLARNIA ZESPÓŁ MŁYNARSKI: • wiatrak ko źlak, drewn., k. XVIII, przeniesiony z Konina 1911 • dom młynarza, glin,-mur., k. XIX, przebud. 1982.

SPÓLNIK-BELNY KAPLICZKA, mur., XIX/XX. ZESPÓŁ DWORSKI: • dwór, mur., poł. XIX, remont. ok. 1975, Rej.Zab: A - 441/183 z dn. 20 kwietnia 1990r. • ogrodzenie, mur., XIX/XX,

str. 25 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

• pozostało ści parku krajobrazowego, ok. poł. XIX. Rej.Zab: A - 441/183 z dn. 20 kwietnia 1990 r.

SYCEWO ZESPÓŁ DWORSKI • dwór, mur., pocz. XX, remont., • pozostało ści parku krajobrazowego, pocz. XX.

WIERZBIE KAPLICZKA, mur., XIX/XX. ZESPÓL PAŁACOWO-FOLWARCZNY, do 1939 Krzymuskich.: • pałac ob. nie u Ŝytkowany, mur., 2 poł. XIX, Rej.Zab: A - 438/180 z dn. 5 kwietnia 1990 r. • park krajobrazowy, ok. poł. XIX, Rej.Zab: A - 444/185 z dn. 7 sierpnia 1990 r, • folwark - chlewnia, magazyn i dom robotników sezonowych, ob. świetlica, mur., k. XIX, - stajnia, pó źn. chlewnia, ob. nie u Ŝytkowana, mur., 2 poł. XIX, - stodoła, mur., k. XIX, - gara Ŝ maszyn parowych, ob. dom z cz ęś ci ą gospodarcz ą, mur., k. XIX, - narz ędziownia, mur., k. XIX.

ZAKRZEWEK ZESPÓŁ DWORSKI: • dwór, mur., 1803, rozbiórka aneksu wsch. ok. 1970, dobud. werandy (na miejscu drewnianej) i remont. 1983-1985, Rej.Zab: A - 119/706 z dn. 2 sierpnia 1969 r. • park krajobrazowy, pocz. XIX. Rej.Zab: A - 447/188 z dn. 7 wrze śnia 1990 r. CMENTARZ EWANGELICKO-AUGSBURSKI, k. XIX (?), nieczynny.

Uwaga: Do niniejszego Studium doł ączono opracowanie pt. „Wnioski konserwatorskie do studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sompolno” zawieraj ące spis wszystkich 135 obiektów zabytkowych na terenie gminy i 22 zał ączniki graficzne.

5. Warunki Ŝycia mieszka ńców i infrastruktura społeczna

Na terenie gminy zamieszkuje 10761 osób, w tym w mie ście Sompolnie 3742 osoby (stan na 04.2004). Liczba mieszka ńców gminy stanowi prawie 9% ludno ści powiatu. Osoby w wieku przedprodukcyjnym stanowi ą około 27 % ludno ści gminy, w wieku produkcyjnym 59 %, w wieku poprodukcyjnym 14 %. Przyrost naturalny wynosi na terenie całej gminy 3,85 na tysi ąc mieszka ńców natomiast w samym mie ście 5,19. Na terenie gminy wyst ępuje 3252 gospodarstw domowych. Gospodarstwo domowe liczy przeci ętnie 3,23 osoby (wg Rocznika statystycznego 2003 r).

str. 26 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

Ludno ść Według stanu na dzie ń 01.12.2003r. Liczba ludno ści wynosi ogółem: 10 751 mieszka ńców, w tym w Sompolnie 3 738 osoby Bezrobotni: Ogółem - 1282 Kobiety - 661 Liczba bezrobotnych z prawem do zasiłku - 141 Liczba bezrobotnych absolwentów - 56

Według danych powiatowych, przyrost naturalny w 20002r. wynosił 3,85 na 1000 mieszka ńców i był wy Ŝszy od wska źnika dla powiatu koni ńskiego wynosz ącego 2,53. W zakresie bud Ŝetu gminy, dochód ogółem na 1 mieszka ńca plasuje gmin ę na czwartym miejscu w śród 14 gmin w powiecie koni ńskim, podobnie wydatki bud Ŝetu w przeliczeniu na 1 mieszka ńca daj ą gminie 4 miejsce w powiecie.

Oświata

Na terenie gminy Sompolno znajduj ą si ę nast ępuj ące obiekty o światowe:

Zespół Szkolno-Przedszkolny Nr 1 w Sompolnie W skład Zespołu Szkolno-Przedszkolnego Nr 1 w Sompolnie wchodz ą: 1) Szkoła Podstawowa w Sompolnie 2) Gimnazjum w Sompolnie 3) Przedszkole Miejskie w Sompolnie

Zespół Szkolno-Przedszkolny Nr 2 w Lubstowie W skład Zespołu Szkolno-Przedszkolnego Nr 2 w Lubstowie wchodz ą: 1) Szkoła Podstawowa w Lubstowie 2) Szkoła Podstawowa w Marianowie 3) Gimnazjum w Lubstowie 4) Przedszkole Gminne w Lubstowie

Zespół Szkół w M ąkolnie W skład Zespołu Szkół w M ąkolnie wchodz ą: 1) Szkoła Podstawowa w M ąkolnie 2) Szkoła Podstawowa w O śnie Górnym 3) Gimnazjum w M ąkolnie

Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Sompolnie

Kultura Placówki kultury na terenie gminy to: Miejsko-Gminny O środek Kultury w Sompolnie Miejska Biblioteka Publiczna w Sompolnie Filia Biblioteki w Lubstowie i w M ąkolnie

Wiele ciekawych propozycji kulturalnych oferuje działaj ący w Sompolnie, przy Placu Wolno ści 25, Miejsko-Gminny O środek Kultury. Jego działalno ść ukierunkowana jest na prowadzenie Salonu Wystaw Artystycznych, zaj ęcia z dzie ćmi i młodzieŜą skupion ą w

str. 27 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego grupach muzycznych, teatralnych i tanecznych. W Sompolnie działa kapela ludowa "D ębowiacy" oraz zespół "Kwiaciarki". W gminie Sompolno, która le Ŝy na pograniczu Wielkopolski i Kujaw, zauwa Ŝa si ę przenikanie tradycji i kultur tych dwóch regionów. Mieszka ńcy gminy korzystaj ą z Miejskiej Biblioteki Publicznej oraz z dwóch jej filii, w Lubstowie i M ąkolnie. Co roku, zawsze w drug ą sobot ę lipca, organizowany jest w Sompolnie Wielkopolski Piknik Sołtysów. Ponadto Miejsko-Gminny O środek Kultury jest organizatorem wielu imprez plenerowych.

Ochrona zdrowia Na terenie gminy Sompolno działaj ą dwa niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej, oba w mie ście Sompolno.

6. Obiekty i tereny chronione na podstawie przepisów odr ębnych

Strefa ochronna wokół linii brzegowej jezior o powierzchni powy Ŝej 10 ha w Gopla ńsko - Kujawskim Obszarze Krajobrazu Chronionego wprowadzona Rozporz ądzeniem Wojewody Koni ńskiego Nr 14 z dnia 23 lipca 1998r - na obszarze krajobrazu chronionego w otoczeniu jezior o pow. powy Ŝej 10 ha obowi ązuje 100 - metrowa strefie ochronna, wprowadzono zakaz przeznaczania terenu pod zabudow ę, równie Ŝ zagrodow ą, oraz wprowadzono nast ępuj ące zasady zagospodarowania: - pas przybrze Ŝny na całej długo ści powinien by ć ogólnodost ępny i przeznaczony na ziele ń i trasy spacerowe oraz ogólnodost ępne pla Ŝe, k ąpieliska, przystanie wodne - nie mo Ŝna lokalizowa ć urz ądze ń zanieczyszczaj ących środowisko, w szczególno ści obiektów przemysłowych, składowisk odpadów i wylewisk, ferm hodowlanych, stacji paliw, obiektów gastronomicznych, suchych ust ępów, szamb itp. oraz stanowi ących źródła hałasu, jak np. kina letnie, kr ęgi taneczne, megafony;.

Ochrony uj ęć wód podziemnych Wokół uj ęć wody podziemnej dla zaopatrzenia ludno ści obowi ązuj ą strefy ochrony bezpo średniej obejmuj ące obszar w promieniu 10 m od uj ęcia. W strefie ochrony bezpo średniej uj ęć wód podziemnych zabronione jest u Ŝytkowanie gruntów do celów niezwi ązanych z eksploatacj ą uj ęcia wody. Zasady ochrony wód reguluje ustawa z dnia 18 lipca 2001r. Prawo wodne.

Zło Ŝe wodono śne Znaczna cz ęść gminy Sompolno poło Ŝona jest w obr ębie Głównego Zbiornika Wód Podziemnych, jest to kredowy zbiornik wodono śny GZWP Nr 151 Turek - Konin - Koło, który w sumie obejmuje obszar 1760 km 2. Wi ększa cz ęść zbiornika znajduj ąca si ę na terenie gminy Sompolno obj ęta jest re Ŝimem wysokiej ochrony OWO. Dotyczy to zachodniej i północnej cz ęś ci gminy, w tym równie Ŝ miasta Sompolno.

Zabytki kultury materialnej Nale Ŝą do nich wymienione wcze śniej zabytkowe obiekty i zespoły, s ą to przzede wszystkim: - ko ścioły rzymskokatolickie w Lubstowie, Lubstówku, M ąkolnie, Raci ęcicach i Sompolnie, - ko ściół ewangelicko-augsburski wraz z cmentarzem w Sompolnie

str. 28 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

- synagoga z 1912 roku przy ulicy Piotrkowskiej w Sompolnie - ratusz przy Rynku w Sompolnie - cmentarze w Lubstowie, Lubstówku, Marcinkowie, M ąkolnie, Przystroniu, Raci ęcicach, Siedliskach, Sompolnie i Zakrzewku, - zało Ŝenia parkowo-pałacowe w: Lubstowie, M ąkolnie, Spólniku-Belnach, Sycewie, Wierzbiu i Zakrzewku, - układ architektoniczo-krajobrazowy w Lubstowie, - układ urbanistyczny starego miasta w Sompolnie. oraz wiele obiektów i domów mieszkalnych z XIX wieku oraz pocz ątku XXw, głównie na terenie miasta Sompolno, obj ętych nadzorem Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Na terenie gminy znajduj ą si ę ponadto dwie strefy obserwacji archeologicznej OW, s ą to: - gródek sto Ŝkowy (wczesne średniowiecze) w Lubstówku, - cmentarzysko ciałopalne - kultury łu Ŝyckiej z 900 - 700 r. pne w Piaskach (obr ęb geodezyjny Przystronie). Wymienione obiekty podlegaj ą ochronie zgodnie z ustaw ą 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.

Rezerwat le śny Kaw ęczy ńskie Brz ęki i pomniki przyrody o Ŝywionej i nieo Ŝywionej (opisano w odr ębnym punkcie) podlegaj ą ochronie na podstawie ustawy o ochronie przyrody.

Grunty rolne i le śne Zasady ochrony oraz zasady przeznaczania gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i niele śne reguluje ustawa z dnia 3 lutego 1995r. o ochronie gruntów rolnych i le śnych.

7. Tereny górnicze

Na terenie gminy prowadzona jest eksploatacja w ęgla brunatnego na skal ę przemysłow ą. Eksploatacja prowadzona jest w Odkrywce Lubstów. Teren górniczy odkrywki Lubstów został ustanowiony decyzj ą koncesyjn ą MEiEA znak DG/79 z dnia 16.08.1979. Obszar górniczy odkrywki ustanowiony został dwiema decyzjami koncesyjnymi , pierwsza decyzja MEiEA, znak DG/79 z dnia 16.08.1979 r. dotyczyła całej odkrywki Lubstów, druga decyzja M Ś nr 3/2003 z dnia 26.05.2003r. rozszerzała pole eksploatacji o zło Ŝe północne. Nie przewiduje si ę dalszego rozszerzania pola eksploatacji.

Odkrywka Lubstów jest najwi ększ ą z odkrywek KWB "Konin" obecnie pracuj ących. Wydobywa si ę tutaj prawie 40% w ęgla dostarczanego do koni ńskich elektrowni. Wielko ść zasobów przemysłowych w ęgla wynosiła na pocz ątku eksploatacji w ęgla 120 mln. ton. (obecnie ok. 18 mln ton). Średnia mi ąŜ szo ść nadkładu wynosi 46m a średnia grubo ść pokładu węgla dla całego zło Ŝa 28,8m. Stosunek nadkładu do w ęgla wynosi 1,6:1. W ęgiel wydobywany w Lubstowie cechuje si ę bardzo wysokimi parametrami. Warto ść opałowa wynosi 9397 kJ/kg, Zawarto ść popiołu 7,3% a średnia zawarto ść siarki tylko 0,33 %. Roczna wielko ść wydobycia w ęgla jest na poziomie od 3 - 4 mln ton a zdejmowanego nadkładu 13 - 14 mln m3. W roku 1995 osi ągn ęła poziom - 55 m n.p.m. przy rz ędnej terenu + 103 m n.p.m. Grubo ść pokładu w ęgla wynosiła wtedy powy Ŝej 90 m. Niska zawarto ść siarki powoduje mniejsze zanieczyszczanie środowiska naturalnego przez elektrowni ę. W ęgiel jest eksploatowany z kilku poziomów roboczych. Nadkład transportowany jest układami przeno śników na zwałowisko wewn ętrzne. W ęgiel równie Ŝ transportowany jest układami

str. 29 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego przeno śników na załadowni ę w ęgla na powierzchni terenu. W ęgiel z Lubstowa prawie w cało ści spalany jest w koni ńskich elektrowniach. Aktualnie rozpocz ęto prace przy zdejmowaniu nadkładu na terenie „złoŜa północnego”. Planowany termin zako ńczenia eksploatacji odkrywki Lubstów przypada w przybli Ŝeniu na rok 2010. W ostatnim czasie, na terenie gminy s ąsiedniej Kramsk, ruszyła budowa nowej odkrywki Drzewce. Granica terenu górniczego odkrywki Drzewce, obejmuj ąca swym zasi ęgiem cz ęść południow ą gminy Sompolno, została ustalona w decyzji koncesyjnej MO ŚZNiL nr 22/98 z dnia 04.12.1998r. W planach Kopalni równie Ŝ znajduje si ę budowa odkrywki Tomisławice na terenie gminy Wierzbinek s ąsiaduj ącej z gmin ą Sompolno od strony północnej. Z tego wzgl ędu przewiduje si ę rezerw ę terenu pod budow ę korytarza infrastruktury technicznej, w tym budow ę nowej trasy kolejowej dla transportu w ęgla. Przewidywany jest tak Ŝe ta śmoci ąg biegn ący estakad ą do transportu nadkładu z planowanej nowej odkrywki.

Przekształcanie powierzchni terenu Wył ączenie terenu eksploatacji górniczej z rolniczego i le śnego u Ŝytkowania oraz ich całkowite przekształcenie, wymaga procesu rekultywacji. Tereny przekształcone b ędą oraz ju Ŝ cz ęś ciowo s ą zagospodarowywane rolniczo i le śnie, natomiast wyrobisko ko ńcowe przeznaczone b ędzie docelowo na zbiornik wodny. Po uzyskaniu decyzji o prawidłowo zako ńczonej rekultywacji tereny zrekultywowane przeznaczane s ą przez Kopalni ę do sprzeda Ŝy. Na terenie odkrywki w jej cz ęś ci południowej przeprowadzono ju Ŝ prace rekultywacyjne kierunku rolniczym, le śnym oraz innym.

Ochrona powietrza atmosferycznego Działalno ść kopalni powoduje nieznaczny wzrost zapylenia spowodowany emisj ą niezorganizowan ą pyłu z odkrywek. Emisja niezorganizowana pyłu powstaje na nie zrekultywowanych zwałowiskach, odkrytych wyrobiskach, podczas urabiania w ęgla oraz jako emisja wtórna z placów i dróg, w okresie braku opadów atmosferycznych. Kotłownie kopalniane wyposa Ŝone s ą w urz ądzenia odpylaj ące aby nie emitowały ponadnormatywnych ilo ści zanieczyszcze ń pyłowych.

Ochrona przed hałasem Maszyny podstawowe oraz urz ądzenia pomocnicze pracuj ące w odkrywkach s ą źródłem hałasu. Obszary otaczaj ące wyrobisko w którym aktualnie prowadzone jest wydobycie to w wi ększo ści tereny rolnicze bez zabudowy mieszkalnej, z nielicznymi zabudowaniami zagrodowymi oraz teren le śny i teren zalesionego zwałowiska zewn ętrznego a tak Ŝe cz ęś ciowo zrekultywowany teren zwałowiska wewn ętrznego.

8. System komunikacji, infrastruktury technicznej, gospodarka wodno - ściekowa i gospodarka odpadami

Komunikacja drogowa

Przez teren gminy przebiegaj ą liczne drogi o znaczeniu wojewódzkim i powiatowym, o nawierzchni utwardzonej w wi ększo ści w dobrym stanie technicznym, a tak Ŝe liczne drogi

str. 30 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminne (ł ącznie 175,2 km), głównie jako drogi utwardzone w dobrym stanie. Wokół miasta wybudowano obwodnic ę.

Drogi wojewódzkie

263 Słupca - Ślesi ń – Sompolno - Kłodawa, 266 Konin – Sompolno - Radziejów Kujawski - Ciechocinek, 269 Sompolno - Izbica Kujawska

Drogi powiatowe

466 Wierzbie - O śno Podle śne - Makoszyn 468 Sompolno - m ąkolno - Mostki - Przystronie - gr. powiatu 469 Ignacewo - Lubstów - Nowa Wie ś - M ąkolno 470 Sompolno - Nowa Wies - Plebanki 9,19 km 479 Liche ń - Stefanowo - Jabłków 480 Stefanowo - Lubstówek - Łuczywno

Trasy rowerowe - brak na terenie gminy wyodr ębnionych tras rowerowych

Linie kolejowe

Przez obszar gminy przebiegaj ą trasy nieczynnej kolejki w ąskotorowej (od stacji w Sompolnie w kierunkach do Koła, Ślesina i Piotrkowa Kujawskiego) oraz trasa w ęglowa jednotorowa z odkrywki „Lubstów” do P ątnowa oraz z o/Lubstóe do o/Dzrewce.

Infrastruktura techniczna

Gospodarka wodno - ściekowa .

Obszar gminy jest w cało ści zwodoci ągowany. W wodoci ąg jest wyposa Ŝonych ponad 95 % mieszka ń. Długo ść sieci wodoci ągowej wynosi 237,0 km (przył ącza do budynków 2574 km). Gmina korzysta z 4 uj ęć wody. Ich opis przedstawia zał ączona tabela.

Zaopatrzenie w wod ę odbywa si ę z uj ęć i stacji uzdatniania zlokalizowanych we wsiach: Biele, Mostki Kujawskie, Marianowo i Lubstów. Z uj ęcia wody w Mostkach Kujawskich zaopatrywana jest cz ęść obszaru gminy Babiak. Planuje si ę budow ę nowego uj ęcia wody we wsi Płoszewo w celu zrównowa Ŝenia bilansu zapotrzebowania na wod ę w tym rejonie gminy.

Na cele gospodarstw domowych zu Ŝywa si ę 388 tys. m 3/rok a na cele produkcyjne i pozaprodukcyjne 6 tys. m 3/rok.

Oczyszczalnie ścieków Na terenie gminy działaj ą cztery oczyszczalnie ścieków. Jedna w M ąkolnie, pozostałe trzy w Sompolnie. S ą to oczyszczalnie mechaniczno-biologiczne o przepustowo ści od 100 do 200m 3 na dob ę. Około 83% mieszka ńców Sompolna i najbli Ŝszych okolic, oraz 47% mieszka ńców M ąkolna jest przył ączona do sieci kanalizacyjnej o ł ącznej długo ści 26,1 km.

str. 31 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

W Lubstowie znajduje si ę oczyszczalnia wód kopalnianych.

W pozostałych miejscowo ściach gospodarka ściekami rozwi ązywana jest indywidualnie poprzez gromadzenie ścieków w zbiornikach bezodpływowych i okresowe wywo Ŝenie ich na punkty zlewne przy istniej ących oczyszczalniach.

Q roczne Rok Q Q Miejscowo ści Lokalizacja (2003 r) śr max wybudo- Charakterystyka m3/d m3/d korzystaj ące tys. m 3/rok wania Biele 235 1057,7 3850 2003 woda po Sompolno zmoderniz napowietrzaniu Biele owana od Ŝelaziona jest na Wierzbie Józefowi filtrach po śpiesznych Mąkolno Ф1800 i podawana na Zakrzewek Nowa Wie ś zbiorniki Gr ądy wyrównawcze Lubstów Przybyłów betonowe 2x150m 3 Młynek Błonawy Police Kol.Płoszewo Dąbrowa Wierzelin Ignacego Nikiel Teresewo Mostki 196 537 1057 1987 woda uzdatniana na Sompolno Mostki filtrach po śpiesznych Mąkolno Przystronie Smolarnia Kol. Lipiny Siedliska Janowice Sycewo Belny O śno Marianowo 159 436 1396 1984 woda napowietrzana w Marianowo, Lubstówek, aeratorze centralnym Stefanowo, Raci ęcice, Ф800 szt.2 i po Koszary, Jabłków, filtracji na filtrach Świ ęcie, P ąchów po śpiesznych Ф1800 Łuczywno Błonawy podawana na Zakrzewek Nowa Wie ś zbiorniki Lubstów Przybyłów wyrównawcze Młynek 6x100m 3 Gr ądy Lubstów 14 38 1440 1993 wodoci ągowa współpracuje ze stacj ą wodoci ągow ą w m. Biele i Mostki

Gospodarka odpadami

Gospodarka odpadami komunalnymi na terenie gminy nie jest całkowicie uporz ądkowana. Odpady nie poddane segregacji s ą gromadzone na składowisku w Sompolnie na ulicy Le śnej. Wysypisko stwarza zagro Ŝenie dla środowiska przyrodniczego, szczególnie wód powierzchniowych i podziemnych. Składowisko to jest przeznaczone do zamkni ęcia w 2005 roku. Zgodnie z Uchwał ą z 5 marca 2004 r gmina Sompolno wyst ąpiła ze Zwi ązku Mi ędzykomunalnego „Koni ński Region Komunalny” i przyst ąpiła do Zwi ązku Mi ędzygminny „Kolski Region Komunalny”.

str. 32 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

Elektroenergetyka Przez teren gminy przebiegaj ą dwie linie przesyłowe energii elektrycznej:110 KV – (przez miejscowo ści: Belny, O śno Górne, Wierzbie, Sycewo, Biele, Lubstów w kierunku Ślesina oraz 220 KV – ( przez Koszary, Raci ęcice, Stefanowo).

Ruroci ąg naftowy Przez północne tereny gminy na kierunku ze wschodu na zachód przebiega ruroci ąg naftowy „Przyja źń ". Dla ropoci ągu obowi ązuje strefa ochronna z ograniczeniem jej u Ŝytkowania i zagospodarowania.

Gazownictwo Obecnie gmina nie jest wyposa Ŝona w sie ć gazow ą.

Łączno ść Gmina Sompolno jest całkowicie stelefonizowana. Ponadto na terenie gminy znajduj ą si ę 3 wie Ŝe telefonii komórkowej i działa trzech operatorów telefonii komórkowej. Wie Ŝe zlokalizowane s ą: Sompolno, ul. Błankowa (przy oczyszczalni ścieków), Sompolno ul. 500-Lecia, Lubstów ul. Koni ńska .

9. Uwarunkowania wynikaj ące ze strategii rozwoju województwa wielkopolskiego i planu zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego, oraz zadania dla realizacji ponadlokalnych celów publicznych

Ustalenia planu zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego - wybrane zagadnienia.

Plan zagospodarowania przestrzennego Województwa Wielkopolskiego (uchwała nr XLII/628/2001 sejmiku województwa wielkopolskiego z dnia 26 listopada 2001r.)

Zasady zagospodarowania przestrzennego województwa konkretyzuj ą działania zmierzaj ące do:

- przełamania barier i ogranicze ń rozwoju, - redukcji napi ęć i konfliktów w funkcjonowaniu struktur przestrzennych, - wykorzystania szans i mo Ŝliwo ści tkwi ących w zagospodarowaniu przestrzennym, - poprawy ładu przestrzennego.

Za główne zasady zagospodarowania przestrzennego woj. wielkopolskiego uznaje si ę:

- tworzenie warunków do współistnienia środowiska przyrodniczego i zurbanizowanego, - zachowanie dziedzictwa kulturowego i wpisanie go w struktury przestrzenne i otaczaj ący krajobraz, - tworzenie wielofunkcyjnych struktur przestrzennych (przełamywanie monofunkcyjno ści),

str. 33 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

- dąŜ enie do dalszej intensyfikacji rozwoju najbardziej aktywnych gospodarczo obszarów z równoczesnym przełamywaniem impasu gospodarczego obszarów wymagaj ących aktywizacji.

Zasady zagospodarowania wybranych obszarów funcjonalnych:

Zasady kształtowania przestrzeni miejskiej: (wybrane zagadnienia dotycz ące małych miast)

- ochrona dziedzictwa kulturowego, to Ŝsamo ści i tradycyjnych elementów środowiska miejskiego, takich jak: zabytkowe dzielnice, budynki, dominanty przestrzenne, panoramy, tereny zielone i tereny otwarte; respektowanie zalece ń wynikaj ących z przepisów ochronnych i poszerzanie zakresu ochrony prawnej; - zabezpieczenie terenów pod inwestycje publiczne; - planistyczne przygotowanie oferty terenów dla mieszka ńców - wprowadzenie ułatwie ń w ruchu pieszym i rowerowym, optymalizowanie sieci ulic, segregacja ruchu; - harmonijne rozwijanie przestrzeni publicznych ulic i placów; uwzgl ędnianie takich elementów jak: skwery, parki, aleje, wyznaczenie miejsc pod parkingi miejskie; - utrzymywanie terenów biologicznie czynnych w formie korytarzy zieleni w zapisach miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego - podnoszenie wymogów architektonicznych w stosunku do obiektów realizowanych na obszarach śródmie ścia w pobli Ŝu terenów najwy Ŝszych walorach kulturowych i przyrodniczych; - podejmowanie opracowa ń dotycz ących rewaloryzowania zabytkowych dzielnic.

Zasady kształtowania obszarów wiejskich:

- ochrona charakterystycznych układów ruralistycznych (wiejskich) oraz zespołów sakralnych, pałacowo-parkowych, folwarków, ochrona zabytkowych budynków mieszkalnych, gospodarczych, wiatraków, remiz, szkół, ku źni, młynów, gorzelni i innych elementów specyficznych dla architektury wiejskiej np. kapliczek, krzy Ŝy; - poszanowanie kształtowanej tradycyjnie ró Ŝnorodno ści form osadnictwa wiejskiego w poszczególnych rejonach województwa; - rozwijanie wsi z maksymalnym poszanowaniem rolniczej przestrzeni produkcyjnej i tworzenie zwartych układów zabudowy; - porz ądkowanie przestrzeni publicznych np. wn ętrz placowych i tworzenie miejsc integracji społecznej; - wydobywanie w układzie przestrzennym elementów kompozycji urbanistycznej: dominant przestrzennych, osi widokowych, ekspozycji, sylwet, dolin, skarp, charakterystycznych form terenowych, grup zieleni, alei, rozłogów itp.; - twórcze wykorzystywanie wzorców architektury lokalnej przy formułowaniu warunków dla projektowanej zabudowy, odwoływanie się do architektur regionalnej Wielkopolski, preferowanie rodzimych materiałów budowlanych oraz tradycyjnych elementów małej architektury takich jak drewniane płoty, podmurówki z kamienia naturalnego itp.; - zabezpieczanie terenów sportowych i rekreacyjnych.

str. 34 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

Zasady kształtowania otwartych przestrzeni:

- przekształcenie monotonnego krajobrazu równin u Ŝytkowanych rolniczo poprzez wprowadzenie pasmowych i k ępowych zadrzewie ń - i zakrzewie ń wzdłu Ŝ cieków wodnych, rowów melioracyjnych, wododziałów, - dróg, miedz i skarp; - swobodne kształtowanie granicy mi ędzy lasem a u Ŝytkami rolnymi w formie ekotonu (stopniowe obni Ŝanie wysoko ści nasadze ń: drzewa, krzewy, krzewinki, byliny, trawy, pole); - tworzenie korytarzy infrastrukturalnych (gaz, ropa, energia elektryczna) poprzez prowadzenie nowych urz ądze ń sieciowych przy ju Ŝ istniej ących magistralach i liniach elektroenergetycznych; - zakaz wznoszenia w pobli Ŝu jezior, rzek, kanałów, krajobrazowych punktów widokowych lub na terenach o szczególnych walorach krajobrazowych obiektów budowlanych naruszaj ących walory krajobrazowe i uniemo Ŝliwiaj ących dost ęp do nich; - ograniczanie rozproszonej zabudowy mieszkaniowej i zwi ązanej z działalno ści ą gospodarcz ą; - wprowadzenie zieleni osłonowej wokół istniej ących i projektowanych obiektów kolizyjnych w stosunku do krajobrazu; - narzucenie ogranicze ń w sytuowaniu reklam, wykluczenie ich z miejsc o ciekawej ekspozycji.

Zasady kształtowania obszarów rekreacyjnych:

- dostosowanie chłonno ści zagospodarowania rekreacyjnego do pojemno ści środowiska przyrodniczego; - dostosowanie charakteru zagospodarowania rekreacyjnego do typu środowiska przyrodniczego i poło Ŝenia w stosunku do du Ŝych miast, przy równoczesnym dąŜ eniu do zró Ŝnicowania form wypoczynku; - przygotowanie odpowiedniej oferty działek letniskowych, szczególnie w pobli Ŝu wi ększych miast i narzucenie wielko ści działek zapewniaj ącej wypoczynek oraz wpisanie si ę w lokalny ekosystem i stwarzaj ącej mo Ŝliwo ść wzbogacenia środowiska o nowe gatunki ro ślinno ści; - w miejscach masowego wypoczynku poło Ŝonych w pobli Ŝu terenów cennych przyrodniczo wprowadzenie atrakcyjnego zagospodarowania ograniczaj ącego penetracj ę terenów chronionych; - zachowanie odległo ści zabudowy od akwenów pozwalaj ącej utrzyma ć równowag ę ekologiczn ą oraz zapewnienie przynajmniej cz ęś ciowej - dost ępno ści brzegów najwi ększych jezior dla ogółu osób korzystaj ących z rekreacji i zwierz ąt.

Zasady w zakresie ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego:

- stworzenie spójnego systemu ekologicznego obejmuj ącego region Wielkopolski, nawi ązuj ącego do systemów krajowych i mi ędzynarodowych, - obj ęcie obszarów chronionego krajobrazu i zespołów przyrodniczo – krajobrazowych miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego, które

str. 35 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

pozwol ą na skonkretyzowanie istniej ących konfliktów i wska Ŝą sposoby ich zminimalizowania, - ochrona i poprawa jako ści wód powierzchniowych i podziemnych - obj ęcie ochron ą zlewni rzek wykorzystywanych dla zasilania infiltracyjnych uj ęć komunalnych, - pozostawienie nieuregulowanych rzek i odcinków rzek, których funkcje przyrodnicze nie uległy przeobra Ŝeniom z uwzgl ędnieniem wymogów racjonalnej gospodarki wodnej i ochrony przeciwpowodziowej, - wspieranie i motywowanie gmin do uznawania za u Ŝytki ekologiczne i zespoły przyrodniczo-krajobrazowe istniej ące jeszcze pozostało ści ekosystemów i cennych fragmentów krajobrazu na terenach rolniczych, - kanalizowanie terenów osadnictwa, - budowa oczyszczalni ścieków, - racjonalizacja zu Ŝycia nawozów i środków ochrony roœlin w rolnictwie, - ·ochrona istniej ących oraz kształtowanie nowych enklaw ekologicznych stanowi ących bariery biogeochemiczne w s ąsiedztwie cieków i zbiorników wód śródl ądowych, - zwi ększenie potencjału retencyjnego ekosystemów na obszarach gospodarki rolnej i le śnej, - ochrona ekosystemów podmokłych i wilgotnych, - upowszechnianie paliw niskoemisyjnych (przej ście na gaz ziemny lub olej opałowy lekki), wykorzystanie wód geotermalnych, - zwi ększenie lesisto ści, - maksymalne wprowadzenie zadrzewie ń i zakrzewie ń na obszarach wysokich klasach gleb ubogich w lasy, - poprawa struktury gatunkowej lasów z dostosowaniem do naturalnych siedlisk.

Zasady w zakresie gospodarki odpadami:

- kierowanie si ę zasad ą minimalizacji wytwarzanych odpadów i wdra Ŝania nowoczesnego systemu ich unieszkodliwiania i wykorzystania; - stworzenie sprawnie funkcjonuj ącego systemu segregacji i odzysku odpadów; - wykluczenie lub ograniczenie mo Ŝliwoœci lokalizowania obiektów zwi ązanych z gospodark ą odpadami na obszarach cennych przyrodniczo (rezerwaty, parki narodowe, parki krajobrazowe, zespoły przyrodniczo-krajobrazowe, strefy ochronne wód podziemnych, doliny i pradoliny); - zamkni ęcie i zrekultywowanie składowisk odpadów komunalnych poło Ŝonych na obszarach wymagaj ących szczególnej ochrony (jak wy Ŝej); - tworzenie systemowych programów wykorzystania i unieszkodliwiania odpadów obejmuj ących zwi ązki gmin lub powiatów.

Zasady w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego:

- podstawow ą zasad ą pozwalaj ącą na zachowanie dóbr kultury dla przyszłych pokole ń jest bezwzgl ędne przestrzeganie obowi ązuj ącego w tym zakresie prawa, uj ętego w ustawie z dnia 15 lutego 1962r. ochronie dóbr kultury (Dz.U. z 1999r. Nr 98, poz. 1150); drugim aktem prawnym stanowi ącym o ochronie dóbr kultury znajduj ących si ę w zbiorach muzealnych jest ustawa z dnia 21 listopada 1996r.muzeach;

str. 36 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

- ochrona krajobrazu kulturowego mo Ŝe byæ realizowana poprzez wła ściwe zapisy w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego oraz w studiach uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, przy wykorzystaniu wytycznych jakie w tym zakresie zapisane zostały w programach Ministra Kultury i Sztuki.

Zasady kształtowania przestrzeni wokół miejsc cennych dla kultury:

- ograniczenie działalno ści gospodarczej do nie koliduj ącej z wiod ącą funkcj ą miejsca, a wspieranie działalno ści zwi ązanej z obsług ą turystów czy pielgrzymów; - izolowanie tych miejsc od bezpo średniego styku z współczesnym zainwestowaniem, zachowanie niezb ędnej otwartej przestrzeni w celu lepszego ich wyeksponowania.

Podstawowe ustalenia planu w zakresie kierunków zagospodarowania przestrzennego i stref polityki przestrzennej wyznaczaj ą funkcje wiod ące na obszarze gminy w ogólnym zarysie.

Gmina Sompolno na tle Województwa Wielkopolskiego Wiod ące funkcje gminy

Okre ślenie ogólnych warunków działalno ści inwestycyjnej Zró Ŝnicowane warunki przyrodnicze w obr ębie regionu wielkopolskiego i zwi ązany z tym odmienny charakter działalno ści człowieka oraz powi ązania funkcjonuj ące na ró Ŝnych płaszczyznach mi ędzy rejonami o odmiennych cechach, pozwalaj ą na wyodr ębnienie stref (obszarów), w ramach których winna by ć prowadzona odmienna polityka przestrzenna, umo Ŝliwiaj ąca maksymalne wykorzystanie walorów przy równoczesnej ochronie wszystkich elementów środowiska przyrodniczegoi kulturowego.

W strukturze funkcjonalno – przestrzennej województwa , w układzie stref zró Ŝnicowanej polityki przestrzennej, w gminie Sompolno wyró Ŝniono dwie strefy: - Strefa Koni ńsko – Tureckiego Zagł ębia W ęglowego, - Strefa le śno - rekreacyjna z rolnictwem ekologicznym

Strefa le śno-rekreacyjna z rolnictwem ekologicznym Obejmuje tereny ze znacznym udziałem lasów i obj ęte ró Ŝnymi formami ochrony, z urozmaicon ą rze źbą i jeziorami, z malowniczym krajobrazem. Gospodarowanie powinno by ć tu podporz ądkowane funkcji rekreacyjnej, która wprawdzie nie będzie wiod ącą (z wyj ątkiem nielicznych rejonów), ale w istotny sposób moŜe wspomóc finansowo mieszka ńców. St ąd propozycja przekształcenia tradycyjnego rolnictwa w rolnictwo ekologiczne, dostosowane z jednej strony do oczekiwa ń rekreantów, z drugiej do wymogów ochrony cennych walorów środowiska przyrodniczego.

Obszar Koni ńsko-Tureckiego Zagł ębia Węglowego Jest to rejon województwa zwi ązany z eksploatacj ą w ęgla brunatnego i z przemysłem energetycznym bazuj ącym obecnie na tym surowcu. Wymaga on specjalnego potraktowania w zwi ązku z konieczno ści ą: - stopniowej restrukturyzacji przemysłu zwi ązanej z wyczerpywaniem si ę zasobów węgla

str. 37 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

- rozwi ązania problemów Zagł ębia w nawi ązaniu do polityki energetycznej kraju, która w tym zakresie nie została sprecyzowana, - rekultywacji terenów pokopalnianych.

Skoncentrowane tu problemy przyrodnicze, społeczne i gospodarcze powinny by ć rozwi ązane w skali całego Zagł ębia, a sposób rekultywacji terenów pogórniczych i poprzemysłowych okre ślony zostanie na podstawie odr ębnych analiz i studiów (za najwła ściwszy uwa Ŝa si ę kierunek le śny i wodny).

Zagadnienia demograficzne

Na terenie gminy, podobnie jak w całym kraju, coraz ni Ŝsze tempo przyrostu ludno ści spowodowane jest malej ącym przyrostem naturalnym. Wg prognozy demograficznej do 2020 r. nale Ŝy si ę spodziewa ć tylko niewielkiego przyrostu ludno ści województwa ok.4 ~ 5 %. Natomiast po 2020 r. mo Ŝna nawet oczekiwa ć spadku liczby ludno ści. Zmiany w strukturze wieku ludno ści id ą w kierunku : • post ępuj ącego procesu starzenia si ę jego mieszka ńców, • zmniejszenia si ę udziału ludno ści w wieku produkcyjnym.

Zarówno w skali regionu jak i w skali lokalnej tendencja taka powinna wymusi ć popraw ę warunków opieki zdrowotnej, jej dost ępno ść oraz rozbudow ę systemu opieki nad lud źmi starszymi. W skali lokalnej zadaniem władz powinno by ć zapobieganie odpływowi ludzi młodych z terenu gminy.

Infrastruktura techniczna - propozycja zada ń z wyszczególnieniem wybranych zada ń dotycz ących gminy Sompolno

Elektroenergetyka

Przewiduje si ę zwi ększenie do min. 7,5 % udziału energii elektrycznej pochodz ącej z niekonwencjonalnych i odnawialnych źródeł energii w całkowitej rocznej sprzeda Ŝy energii elektrycznej. Wszystkie zakłady produkuj ące t ę energi ę (elektrownie wodne, wiatrowe i słoneczne, zakłady produkuj ące biogaz, biomas ę i biopaliwa oraz zakłady wykorzystuj ące ciepło geotermalne) poprzez wł ączenie do krajowego systemu energetycznego wpłyn ą na ogóln ą popraw ę zaopatrzenia regionu.

Gazownictwo

Dla zapewnienia równomiernego zaopatrzenia w gaz całego obszaru Wielkopolski przewiduje si ę realizacj ę sieci nowych gazoci ągów magistralnych oraz głównych gazoci ągów obwodowych i odbocznych. W śród najwa Ŝniejszych inwestycji wymienia si ę gazoci ąg 200 mm Babiak - Sompolno - Kleczew - Witkowo, jako odgał ęzienie magistrali gazowej Odolanów - Włocławek 500 mm p. nom 6,3 MPa Ponadto przewiduje si ę na terenach obecnie pozbawionych dostaw gazu przewodowego realizacje nowych sieci średniego i niskiego ci śnienia, po wybudowaniu odpowiednich tras wysokiego ci śnienia.

str. 38 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

Gospodarka wodna i ochrona wód

Zgodnie z programem retencji wód powierzchniowych Wojewódzkiego Zarz ądu Melioracji i Urz ądze ń Wodnych w Poznaniu na terenie woj. wielkopolskiego przewiduje si ę do realizacji 73 zbiorniki retencyjne oraz pi ętrzenie 49 jezior. Ze wzgl ędu na znaczne niedobory wód powierzchniowych w województwie, realizacj ę wszystkich zbiorników i podpi ętrze ń jezior nale Ŝy traktowa ć jako inwestycje o istotnym znaczeniu dla całego regionu.

Na terenie gminy Sompolno planowany jest zbiornik „Sompolno” w zlewni rzeki Note ć na kanale Sompolno (rzeka Ubiedze). Zło Ŝa wód podziemnych i zasady ochrony omówiono w odr ębnym punkcie uwarunkowa ń.

Propozycje w zakresie ochrony przyrody

Wst ąpienie Polski do Unii Europejskiej wi ąŜ e si ę z dostosowaniem prawa do standardów unijnych. W zakresie ochrony przyrody podstawowymi aktami s ą: - Dyrektywa Siedliskowa 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory - Dyrektywa Ptasia 79/409/EWG o ochronie dziko Ŝyj ących ptaków. Zobowi ązuj ą one rz ądy pa ństw do wytypowania obszarów, które tworzy ć b ędą europejsk ą sie ć ekologiczn ą NATURA 2000. Sie ć ta tworzona jest z tzw. Specjalnych Obszarów Ochrony (SOO) na podstawie Dyrektywy Siedliskowej i Obszarów Specjalnej Ochrony (OSO) na podstawie Dyrektywy Ptasiej. Podstaw ą wytypowania tych obszarów s ą listy wra Ŝliwych siedlisk, rzadkich i gin ących gatunków zwierz ąt i ro ślin oraz lista gatunków ptaków wymagaj ących utworzenia obszarów ochronnych. W województwie wielkopolskim do sieci NATURA 2000 wytypowanych jest 19 obszarów, wśród nich Dolina Środkowej Warty. Gmina Sompolno znajduje si ę raczej na obrze Ŝu tych terenów. Tylko małe fragmenty na obrze Ŝach gminy pomi ędzy drog ą Ga ć – Stafanowo i granic ą gminy oraz mi ędzy drog ą z Jabłkowa do Jesionki i granic ą gminy, poło Ŝone s ą w granicach projektowanego w ramach Natury 2000 obszaru PLB300002 DOLINA ŚRODKOWEJ WARTY. Zawiera on ostoje ptasi ą o randze europejskiej E 36. Wyst ępuj ą na nim co najmniej 42 gatunki ptaków z Zał ącznika I Dyrektywy Ptasiej, 12 gatunków z Polskiej Czerwonej Ksi ęgi. Jest bardzo wa Ŝną ostoj ą ptaków wodno-błotnych, przede wszystkim w okresie lęgowym. W studium obszar ten

Obszary le śne

Do zalesie ń preferowane s ą obszary : - niezb ędne dla ochrony wód podziemnych najwy Ŝszej i wysokiej ochrony, - o bardzo niskiej lesisto ści, - przeznaczone do realizacji krajobrazowych form zadrzewieniowych, - których zadaniem jest ł ączenie kompleksów le śnych. Z powy Ŝszych preferencji wynika, Ŝe: - szczególn ą form ą działa ń na rzecz wzrostu lesisto ści nale Ŝy w pierwszym rz ędzie obj ąć powiaty: gnie źnie ński, kolski, koni ński i słupecki w celu ochrony wód podziemnych

str. 39 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

Rozmieszczenie inwestycji celu publicznego znaczeniu ponadlokalnym - brak programów wojewódzkich

10. Uwarunkowania rozwoju - wnioski

Ocena uwarunkowa ń naturalnych dla przestrzennego rozwoju gminy Na obszarze gminy mo Ŝna wyró Ŝni ć trzy rejony, ró Ŝni ące si ę od siebie, warunkami fizjograficznymi, w tym m.in. rze źbą terenu i jako ści ą gleb, decyduj ące o zró Ŝnicowaniu kierunków potencjalnego rozwoju:

Rejon południowy poło Ŝony pomi ędzy południow ą granic ą gminy a lini ą Lubstów - Zakrzewek - M ąkolno - Mostki. W krajobrazie tego rejony charakterystyczne s ą du Ŝe ilo ści ró Ŝnorodnych zagł ębie ń bezodpływowych, ró Ŝnice wysoko ści wzgl ędnych od 10 do 40 m oraz ci ągi rynien jeziornych o długo ści od kilku do kilkunastu kilometrów i szeroko ści od 200 do ponad 1000 metrów. Najwi ększymi spo śród jezior s ą: jez. Lubstowskie (pow. 85,3 ha)i jez. M ąkolno (pow, 82,4 ha) oraz jez. Mostki i jez. Szczekawa. Oprócz jezior s ą tu wyrobiska po wyeksploatowanych zło Ŝach torfów, wypełnione wod ą. Zbiornikom i ciekom wodnym towarzysz ą lasy i zadrzewienia, które z urozmaicon ą rze źbą tworz ą tereny o du Ŝych walorach krajobrazowych. Przewa Ŝaj ą gleby słabe, kompleksów: Ŝytnio- ziemniaczanych i Ŝytnio - łubinowych. Znaczna cz ęść tego obszaru kwalifikuje si ę do zalesienia. Rejon jezior posiada korzystne warunki dla rozwoju funkcji turystyczno - wypoczynkowej. Walory krajobrazowe predestynuj ą ten teren do obj ęcia ochron ą przyrodniczo - krajobrazow ą

Rejon zachodni poło Ŝony pomi ędzy zachodni ą granic ą gminy i lini ą: Lubstów - Sompolno. Dla tego rejonu charakterystyczna jest płaska powierzchnia wysoczyzny morenowej oraz terasy rzeczne rzeki Noteci i Kanału Grójeckiego. Gleby s ą słabe, zaliczane do kompleksów zbo Ŝowo- pastewnych, a wi ększe zespoły le śne wyst ępuj ą w okolicach Polic i wsi Błonawy. Naturalny krajobraz tej cz ęś ci gminy został radykalnie zmieniony przez górnicz ą działalno ść zwi ązan ą z eksploatacj ą w ęgla brunatnego ze zło Ŝa „Lubstów". Działalno ść Kopalni W ęgla Brunatnego ma decyduj ący wpływ na potencjalne mo Ŝliwo ści zagospodarowania tego terenu.

Rejon wschodni poło Ŝony pomi ędzy wschodni ą granic ą gminy i lini ą Mostki - M ąkolno - Zakrzewek - Lubstów - Sompolno. Dla tego rejonu charakterystyczna jest wysoczyzna pagórkowata ze stref ą wzgórz czołowomorenowych, wyznaczaj ących maksymalny zasi ęg zlodowacenia bałtyckiego oraz system rynien zaj ętych przez cieki wodne. W północnej cz ęś ci tego rejonu, na północ od drogi Sompolno - Luboty ń, sie ć cieków jest bardziej rozgał ęziona ani Ŝeli w pozostałej cz ęś ci, z powodu ich wł ączenia w system rowów melioracyjnych zlewni rzeki Note ć. Rejon ten charakteryzuje si ę zró Ŝnicowanymi warunkami glebowymi, jednak na znacznych obszarach wyst ępuj ą bardzo dobre i dobre gleby kl. III i IV, zaliczane do kompleksu pszennego dobrego (2) i pszenno-Ŝytniego (4). Zwarte powierzchnie gleb wysokich klas wyst ępuj ą w okolicach: Sycewa, M ąkolna, Mostek Kujawskich, Marcinkowa, O śna Górnego i

str. 40 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

Sompolinka. Obszar ten ma bardzo korzystne warunki dla rozwoju rolnictwa i ogromne tradycje w dziedzinie sadownictwa.

Posumowanie uwarunkowa ń gospodarczych rozwoju przestrzennego gminy Ze wzgl ędu na potencjał gospodarczy podstawowymi czynnikami decyduj ącymi o przyszłym rozwoju gminy Sompolno s ą: • poło Ŝenie miasta Sompolno na skrzy Ŝowaniu dwóch szlaków komunikacyjnych o znaczeniu wojewódzkim • dobre warunki dla rozwoju rolnictwa, w tym rolnictwa ekologicznego z mo Ŝliwo ści ą wykorzystania funduszy unijnych • tradycje sadownicze z mo Ŝliwo ści ą rozwoju przechowalnictwa i przetwórstwa • dobrze rozbudowana sie ć dróg komunikacji kołowej w zakresie dróg wojewódzkich, powiatowych i lokalnych, • do ść dobrze rozwini ęta lokalna infrastruktura komunalna, całkowite zwodoci ągowanie gminy oraz 4 oczyszczalnie ścieków komunalnych; • dobrze rozwini ęta lokalna infrastruktura społeczna • dobre warunki rozwoju turystyki i wypoczynku w skali lokalnej w tym tak Ŝe agroturystyki

Obszary problemowe Ze wzgl ędu na działalno ść Kopalni W ęgla Brunatnego w Odkrywce Lubstów znaczna cz ęść powierzchni gminy uległa przeobra Ŝeniom w sferze środowiska naturalnego, nie tylko w samym polu eksploatacji ale równie Ŝ w szerszym otoczeniu w stosunku do wielu komponentów środowiska. Podstawowym zadaniem b ędzie wi ęc w niedalekiej przyszło ści rekultywacja techniczna i biologiczna tego obszaru.

str. 41 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

CZ ĘŚĆ II

KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

1. Kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy

Wiod ące funkcje i kierunki zmian

Ze wzgl ędu na gospodark ę gmina Sompolno pozostanie nadal gmin ą o charakterze rolniczo - przemysłowym z wyra źną przewag ą funkcji rolniczej. Zaobserwowa ć b ędzie mo Ŝna jednak skierowanie coraz wi ększego potencjału w kierunku produkcji rolniczej i gospodarki le śnej, uzupełnionych funkcj ą turystyczno - wypoczynkow ą, a w sferze nieprodukcyjnej - zwi ększanie jako ści środowiska przyrodniczego i rozszerzania sposobów korzystania z jego walorów oraz poszukiwania nowych mo Ŝliwo ści wykorzystania naturalnych jego zasobów w sposób odnawialny. Istotnym procesem w obszarze działa ń proekologicznych b ędzie rekultywacja terenów poeksploatacyjjnych na obszarze górniczym Odkrywki Lubstów.

Kierunki zagospodarowania przestrzennego wytyczone w planie zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego wyró Ŝniaj ą główne dwie strefy polityki przestrzennej na obszarze gminy Sompolno: - Strefa Koni ńsko – Tureckiego Zagł ębia W ęglowego, - Strefa le śno - rekreacyjna z rolnictwem ekologicznym

Strefa Koni ńsko – Tureckiego Zagł ębia Węglowego zwi ązana z eksploatacj ą w ęgla brunatnego przekształca ć si ę b ędzie w coraz wi ększym stopniu w stref ę rekultywacji poeksploatacyjnej. Planowane zako ńczenie wydobycia w ęgla z odkrywki Lubstów nast ąpi w 2008r. Jako ść przeprowadzonej rekultywacji i jej kierunek wpłynie zasadniczo na sposób wykorzystania obszarów poeksploatacyjnych. Sposób rekultywacji b ędzie tak Ŝe miał znacz ący wpływ na cały ekosystem w szerszym zasi ęgu obszarowym a nie tylko na powierzchni rekultywowanego gruntu.

Strefa le śno - rekreacyjna z rolnictwem ekologicznym obejmuj ąca pozostał ą cz ęść gminy pozwala na wyró Ŝnienie na tym terenie wielu zró Ŝnicowanych obszarów funkcjonalnych ze wzgl ędu na cechy gospodarczo dominuj ące takie jak osadnictwo, rolnictwo, le śnictwo czy rekreacja oraz ze wzgl ędu na istniej ące naturalne ekosystemy.

str. 42 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

W studium proponuje si ę wyró Ŝnienie nast ępuj ących obszarów funkcjonalnych zwi ązanych z kierunkami zagospodarowania przestrzennego i rozwoju gospodarczego gminy:

OR ośrodek osadnictwa preferowany do wielofunkcyjnego rozwoju z przewag ą funkcji mieszkaniowych i usługowych oraz działalno ści gospodarczej

RP rolniczy obszar produkcyjny ze wskazaniem na rolnictwo ekologiczne

RL obszar le śny oraz planowanych dolesie ń uzupełniony funkcj ą rolnicz ą i agroturystyczn ą

EW obszar ekologicznego systemu wodno - ł ąkowego z funkcj ą rekreacyjno - wypoczynkow ą dorzecza Warty (jeziora Makolno, Szczekawa, Mostki, Lubstowskie, Dolina Grójecka)

EN obszar ekologicznego systemu wodno - ł ąkowego dorzecza Noteci uzupełniony funkcj ą rolnicz ą

PER obszary eksploatacji górniczej oraz rekultywacji - rekultywacja le śna, wodna, rolnicza i inne kierunki rekultywacji

Ustalenia dla poszczególnych stref

OR o środek osadnictwa preferowany do wielofunkcyjnego rozwoju z przewag ą funkcji mieszkaniowych i usługowych oraz działalno ści gospodarczej

Podstawowym o środkiem wielofunkcyjnego rozwoju na terenie gminy jest miasto Sompolno. Wpływ miasta pozwala wyró Ŝni ć zwi ązan ą z nim stref ę wielofunkcyjnego rozwoju zlokalizowan ą na terenie miasta oraz na terenach bezpo średnio przyległych do jego granic szczególnie od strony południowej i wschodniej. Jest to strefa zarazem przyspieszonego rozwoju społecznego i gospodarczego. Najwa Ŝniejszym czynnikiem decyduj ącym o rozwoju tego obszaru i atrakcyjno ści inwestycyjnej, jest dost ępno ść komunikacyjna i poło Ŝenie na skrzy Ŝowaniu dwóch dróg wojewódzkich. W zwi ązku z tym miasto ma korzystne warunki dla działalności gospodarczej a co za tym idzie rozwoju w pozostałych sferach. Wskazane jest dalsze podnoszenie atrakcyjno ści miasta i jego okolic w celu przyci ągni ęcia inwestorów mog ących stworzy ć nowe miejsca pracy. Wymaga tego planowane za kilka lat zako ńczenie działalno ści w Odkrywce Lubstów, co wymusza poszukiwanie innych nowych funkcji wiod ących w dziedzinie gospodarki dla unikni ęcia degradacji społecznej i jako ściowej miasta. Rolnicza funkcja gminy mo Ŝe okaza ć si ę niewystarczaj ącym bod źcem dla podtrzymania dotychczasowego standardu i jako ści Ŝycia mieszka ńców głównego o środka.

str. 43 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

W zakresie gospodarki przestrzennej przewiduje si ę przede wszystkim wykorzystanie istniej ących zasobów poprzez zmiany jako ściowe i modernizacj ę istniej ącej tkanki miejskiej oraz dalsz ą rozbudowe infrastruktury społecznej. W zakresie nowych terenów inwestycyjnych wskazano tereny w północnej cz ęś ci miasta, które zaadaptowano z miejscowego z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta Sompolno (plan utracił moc obowi ązuj ąca z dniem 31.12.2003r.) oraz nowe tereny usytuowane na obrze Ŝach miasta od strony południowej. Cz ęść tych terenów stanowi własno ść Gminy Sompolno i stanowi ofert ę terenow ą dla potencjalnych du Ŝych inwestorów.

Poza siedzib ą gminy, czyli miastem Sompolno , wyró Ŝniono dwa wi ększe wiejskie o środki osadnictwa preferowane do wielofunkcyjnego rozwoju o charakterze lokalnym, s ą to wsie Lubstów i M ąkolno, wyposa Ŝone do ść dobrze w infrastruktur ę społeczn ą i o atrakcyjnym poło Ŝeniu w stosunku do zasobów środowiska przyrodniczego i kulturowego.

Lubstów stanowi lokalny o środek osadnictwa w zakresie usług, mieszkalnictwa infrastruktury społecznej i działalno ści gospodarczej. Wyodrebni ć tu mo Ŝna si ę dwie strefy funkcjonalne - pierwsza obejmuj ąca stra ą cze ść wsi, wraz z stref ą chronion ą zespołu architektoniczno - krajobrazowego Lubstowa , druga cz ęść , nowa powstaj ąca w trójk ącie trzech dróg, wojewódzkiej, powiatowej i gminnej, przeznaczona na cele wielofunkcyjnego rozwoju z du Ŝym udziałem terenów działalno ści gospodarczej. Kierunek rozwoju przestrzennego wynika Lubstowa równie Ŝ z lokalizacji zespołu szkół przy drodze wojewódzkiej nr 266 na skrzy Ŝowaniu z drog ą powiato ąa nr 469. Szczególnej ochrony w zakresie kształtowania nowej zabudowy wymaga ochrona panoramy widokowej brzegu jeziora Lubstowskiego. Mąkolno mo Ŝna uzna ć za lokalny o środek obsługi ludno ści w zakresie usług podstawowych, mieszkalnictwa, jak równie Ŝ dla funkcji turystycznej i obsługi rolnictwa do ść dobrze wyposa Ŝony w infrastruktur ę społeczn ą. Nie bez znaczenia jest fakt istnienia w ww. wsiach ko ściołów parafialnych stanowi ących jednocze śnie zabytki kultury materialnej

Rozwój funkcji osadniczych, w tym mieszkalnictwa jednorodzinnego, usług i działalno ści gospodarczej, lecz jednak w mniejszym stopniu, przewidziany jest ponadto w pozostałych ośrodkach wiejskich stanowi ących siedziby wsi sołeckich.

RP rolniczy obszar produkcyjny ze wskazaniem na rolnictwo ekologiczne

W strefie tej wyró Ŝniono dwie podstrefy zró Ŝnicowane ze wzgl ędu na jako ść rolniczej przestrzeni produkcyjnej, s ą to: rejon RP1 - rolniczy obszar produkcyjny o korzystnych warunkach rozwoju centralna i wschodnia cz ęść gminy, obejmuje przede wszystkim sołectwa: Sycewo, Makolno, Mostki, Marcinkowo, O śno, Wierzbie, oraz cz ęś ciowo Sompolinek, Biele, Zakrzewek i Marcjanki. rejon PR2 - rolniczy obszar produkcyjny o średnio korzystnych warunkach rozwoju południowo - zachodnia cz ęść gminy, obejmuje sołectwa: Raciecice, Lubstówek, Marianowo oraz cz ęś ciowo Stefanowo

str. 44 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

Rejon RP1 - rejon intensywnej gospodarki rolnej i ogrodniczej, charakteryzuje si ę do ść wysokim wska źnikiem jako ści rolniczej przestrzeni produkcyjnej, wyst ępuje znaczy udział du Ŝych obszarów gleb wy Ŝszej klasy bonitacyjnej, w tym du Ŝe obszary klasy klasy III i IV, zaliczane do kompleksu pszennego dobrego (2) i pszenno-Ŝytniego (4). Priorytetowe zadania w tej strefie to ochrona gleb wysokich klas bonitacyjnych przed degradacj ą i maksymalne ograniczenie wył ączania ich spod u Ŝytkowania rolniczego. Wskazane do inwestycji przede wszystkim w zakresie zwi ązanym bezpo średnio z produkcja rolnicz ą. Tereny te stanowi ą zaplecze Ŝywno ściowe dla cz ęś ci Wielkopolski (i nie tylko) oraz baz ę surowcow ą dla przemysłu rolno - spo Ŝywczego. Nie u Ŝytkowane dawne bazy o środków produkcji i obsługi rolnictwa nale Ŝy zagospodarowa ć zgodnie z nowymi potrzebami rynku. Obecny do ść wysoki poziom gospodarki rolnej pozwoli stosunkowo łatwo przej ść proces restrukturyzacji, jakiemu całe rolnictwo musi by ć poddane. Nale Ŝy ogranicza ć zabudow ę rozproszon ą nie zwi ązan ą bezpo średnio z produkcja rolnicz ą, podnosi ć jako ść infrastruktury społecznej w istniej ących wiejskich jednostkach osadniczych. Z uwagi na mał ą ilo ść lasów na tym obszarze wskazane jest podniesienie lesisto ści poprzez wprowadzenie zadrzewie ń śródpolnych i przydro Ŝnych.

Rejon PR2 - rejon rolniczej przestrzeni produkcyjnej o dobrych warunkach dla intensywnej produkcji rolnej, lecz mniej korzystnych ni Ŝ rejon RP1, nie kwalifikuj ący si ę dla rekreacji o ponadlokalnym znaczeniu. Wskazane jest dalsze podnoszenie jako ści produkcji rolniczej, ukierunkowanie na rolnictwo ekologiczne oraz dostosowanie gospodarstw do standardów unijnych. Podobnie jak w strefie RP1 wskazana jest ochrona gleb wy Ŝszych klas bonitacyjnych przed degradacj ą i maksymalne ograniczenie wył ączania ich spod u Ŝytkowania rolniczego. Nale Ŝy ogranicza ć zabudow ę rozproszon ą nie zwi ązan ą bezpo średnio z produkcja rolnicz ą, podnosi ć jako ść infrastruktury społecznej w istniej ących wiejskich jednostkach osadniczych. Na obszarze tym wskazana jest modernizacja i poprawy wyposa Ŝenia obszarów wiejskich w urz ądzenia i obiekty infrastruktury technicznej i społecznej, które wpłyn ą na podniesienie poziomu Ŝycia ich mieszkañców oraz zapobiegn ą odpływowi w szczególno ści młodych mieszka ńców do wi ększych o środków.

RL obszar le śny oraz planowanych dolesie ń uzupełniony funkcj ą rolnicz ą i agroturystyczn ą.

Wyodr ębniono tutaj rejon rolno - le śny w południowo - wschodniej cz ęś ci gminy obejmuj ący przede wszystkim nast ępuj ące obr ęby geodezyjne: Koszary, Ostrówek, Kolonia Lipiny, cz ęś ciowo Janowice, Przystronie, Raciecice oraz drugi rejon - rejon centralny obejmuj ący du Ŝy kompleks le śny w obr ębie geodezyjnym Lubstów. W rejonie południowym, rolno - le śnym wystepuje znaczny udział terenów o niskiej jako ści gleb zakwalifikowanych przede wszystkim do zalesienia. Bogata rze źba terenu i walory przyrodniczo - krajobrazowe w powi ązaniu z Rynn ą M ąkole ńsk ą pozwoliło na wyodr ębnienie na tym obszarze terenu dla projektowanego rezerwatu przyrody „M ąkolno” . Docelowo funkcja le śna stanie si ę dominuj ąca na tym obszarze. Z uwagi na walory środowiska naturalnego i atrakcyjne krajobrazowo poło Ŝenie a tak Ŝe struktur ę własno ści, jest to obszar preferowany do tworzenia ekologicznych gospodarstw agroturystycznych. Obszar le śny w centralnej cz ęś ci gminy przeznaczony jest do zachowania i uzupełnie ń gatunkowych w zakresie szaty ro ślinnej.

str. 45 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

EW obszar ekologicznego systemu wodno - ł ąkowego dorzecza Warty z funkcj ą rekreacyjno - wypoczynkow ą (Rynna M ąkole ńska i jeziora Makolno, Szczekawa, Mostki, Rynna Lubstowska i jezioro Lubstowskie, Dolina Grójecka i Kanał Grójecki)

Obszar na terenie nastepuj ących obr ębów geodezyjnych: Wroczewo, Ostrówek, Gr ądy, cz ęś ciowo Makolno, Nowa Wies, Zakrzewewk, Lubstów i Lubstówek. Obejmuje tereny z znacznym udziałem trwałych u Ŝytków zielonych oraz naturalnych cieków i zbiorników wodnych dorzecza Warty, z urozmaicona rze źbą terenu i malowniczym krajobrazem, o do ść bogatej faunie i florze zachowany w stosunkowo nie zmienionym stanie i stanowi ący korytarze ekologiczne o znaczeniu lokalnym. Walory krajobrazowe i naturalne zbiorniki wodne predysponuj ą ten teren do funkcji turystycznej oraz wypoczynkowo - rekreacyjnej. Intensywno ść zwi ązanej z t ą funkcja zabudowy, w szczególno ści zabudow ę letniskow ą, nale Ŝy jednak ogranicza ć w celu ochrony walorów naturalnych środowiska oraz z powodu jego podatno ści na degradacj ę. Na obszarze tym projektowane s ą dwa rezerwaty przyrody: rezerwat Stefanowo w Dolinie Grójeckiej oraz rezerwat M ąkolno w rejonie Rynny Makole ńskiej. Gospodarka na terenach trwałych u Ŝytków zielonych powinna mie ć charakter ekologiczny. Teren preferowany do zakładania ekologicznych gospodarstw agroturystycznych. Geograficznie poprzez ciagło ść korytarza ekologicznego, obszar ten ł ączy si ę z jeziorem Luboty ńskim na terenie gminy Babiak a nastepnie poprzez kanał Lubotynski z dolin ą rzeki Note ć.

EN obszar ekologicznego systemu wodno - łąkowego dorzecza Noteci uzupełniony funkcj ą rolnicz ą

Obszar w północnej cz ęś ci gminy, obejmuje cz ęś ciowo sołectwa Marcjanki, Belny, Police oraz cz ęść miasta Sompolno. Zwi ązany jest z dolin ą górnego odcinaka Noteci o znacznym udziale trwałych u Ŝytków zielonych, cz ęś ciowo zalesiony lub przeznaczony do zalesienia z uwagi na nisk ą klas ę gleb i nisk ą lesisto ść . Funkcja dominuj ącą jest funkcja rolnicza, wskazana jest gospodarka rolna chroni ąca zlewni ę górnego odcinka Noteci, przebiegaj ącej na znacznym odcinku wzdłu Ŝ północnej granicy gminy oraz północnej granicy miasta Sompolno. Szczególnej uwagi wymaga ochrona wód rzeki z uwagi na zlokalizowane w jej dorzeczu oczyszczalnie ścieków. Zagadnienia ochrony wód rzeki Noteci dotyczą obszaru stykowego z gmin ą Wierzbinek.

PER obszary eksploatacji górniczej oraz rekultywacji

Obszar obejmuj ący tereny w obr ębach geodezyjnych Lubstów, Police, Błonawy , Zofia, zwi ązany funkcjonalnie z eksploatacj ą w ęgla brunatnego. Obszar przekształcony przyrodniczo w wyniku eksploatacji zło Ŝa w ęgla brunatnego metod ą odkrywkow ą . Stanowi go teren odkrywki, teren zwałowiska z ęwnetrznego, zrekultywowany w kierunku le śnym oraz teren obiektów zaplecza technicznego odkrywki. Po zakonczeniu eksploatacji obszar stopniowo przekształca ć si ę b ędzie w coraz wi ększym stopniu w stref ę rekultywacji poeksploatacyjnej. Planowane zako ńczenie wydobycia w ęgla z odkrywki Lubstów nast ąpi w 2010r. Jako ść przeprowadzonej rekultywacji i jej kierunek wpłynie zasadniczo na sposób wykorzystania obszarów poeksploatacyjnych. Sposób rekultywacji b ędzie tak Ŝe miał

str. 46 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego znacz ący wpływ na cały ekosystem w szerszym zasi ęgu obszarowym a nie tylko na powierzchni rekultywowanego gruntu.

2. Przeznaczenie terenów oraz kierunki zmian dotycz ące zagospodarowania i uŜytkowania terenów

a) tereny wielofunkcyjnego rozwoju jednostek osadniczych , w tym: • tereny zabudowy mieszkaniowej - zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej - zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej - zabudowy mieszkaniowej zagrodowej - obiektów zamieszkania zbiorowego • tereny usług komercyjnych - handel, gastronomia - usługi finansowe • tereny usług publicznych oraz obiektów infrastruktury społecznej - nauki, o światy i kultury - zdrowia i opieki społecznej - administracji i usług komunalnych - kultu religijnego - tereny obiektów i urz ądze ń sportowych • tereny działalno ści gospodarczej, składów i magazynów, małych przedsi ębiorstw i usług rzemiosła

Studium opracowane w 2000r. okre ślało tereny rozwoju funkcji osadniczej adaptuj ąc ustalenia planów miejscowych uchwalonych przed dat ą sporz ądzenia studium, w tym tak Ŝe obowi ązuj ących wówczas planów miejscowych, które nie utraciły moc obowi ązuj ącą z dniem 31 grudnia 2003r. Niniejsza zmiana studium adaptuje tereny wcze śniej uj ęte w Studium a tak Ŝe w okre śla mo Ŝliwo ści lokalizacyjne nowych terenów budownictwa mieszkaniowego oraz uwzgl ędnia tereny uj ęte w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego opracowanych po 1994r. Ponadto uwzgl ędnione zostały wnioski indywidualne mieszka ńców do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy jak i wnioski samej Gminy Sompolno. Studium uwzgl ędnia równie Ŝ wydane decyzje o warunkach zabudowy oraz o lokalizacji inwestycji celu publicznego po 1 stycznia 2004r. W/w tereny stanowi ą ofert ę lokalizacyjn ą nie tylko dla budownictwa mieszkaniowego ale równie Ŝ dla wszelkiego typu działalno ści inwestycyjnej zwi ązanej z mieszkalnictwem, usługami i działalno ści ą gospodarcz ą.

Ustalenia:

Zasady kształtowania zabudowy na terenach wielofunkcyjnego rozwoju - ustalenia ogólne:

- na terenach oznaczonych w studium jako tereny wielofunkcyjnego rozwoju przewiduje si ę mo Ŝliwo ść przeznaczenia terenu na nast ępujace cele: • zabudowy mieszkaniowej i obiektów towarzysz ących - zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej

str. 47 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

- zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej - tereny zabudowy mieszkaniowo-usługowej - zabudowy mieszkaniowej zagrodowej - obiektów zamieszkania zbiorowego • usług komercyjnych - handel, gastronomia - usługi finansowe • usług publicznych oraz obiektów infrastruktury społecznej - nauki, o światy i kultury - zdrowia i opieki społecznej - administracji i usług komunalnych - kultu religijnego - tereny obiektów i urz ądze ń sportowych • działalno ści gospodarczej, składów i magazynów, małych przedsi ębiorstw i usług rzemiosła

ustalenia dla terenów zabudowy mieszkaniowej - zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej - zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej - zabudowy mieszkaniowej zagrodowej - obiektów zamieszkania zbiorowego

- realizacj ę zabudowy wielorodzinnej dopuszcza si ę przede wszystkim na terenie miasta Sompolno o wysoko ści nie przekraczaj ącej 3 kondygnacji nadziemnych z ewentualnym poddaszem, wyj ątkowo dopuszcza si ę zabudow ę wielorodzinn ą w wiejskich o środkach osadniczych, jednak wysoko ść zabudowy nie mo Ŝe przekracza ć dwóch kondygnacji nadziemnych z ewentualnym poddaszem a dodatkowym warunkiem jest ich wkomponowanie w otaczaj ącą zabudow ę - centrum miasta nale Ŝy przeznaczy ć przede wszystkim na cele zabudowy mieszkaniowo - usługowej i usług komercyjnych, wszelkie przedsi ęwzi ęcia w obszarze obj ętym ochron ą konserwatorsk ą wymagaj ą uzgodnienia z konserwatorem zabytków - na terenach wsi przewiduje si ę realizacj ę zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej (dwurodzinnej) oraz zabudowy zagrodowej - projektowane oraz podlegaj ące przebudowie budynki mieszkalne w zabudowie jednorodzinnej i zagrodowej na terenach wsi nale Ŝy projektowa ć jako maksymalnie dwukondygnacyjne z dachami spadowymi, zalecana wysoko ść budynku mieszkalnego do poziomu kalenicy nie mo Ŝe przekracza ć 11m. - w zabudowie jednorodzinnej wysoko ść budynku gospodarczego nie mo Ŝe by ć wy Ŝsza od budynku mieszkalnego - zalecana wielko ść działek dla zabudowy jednorodzinnej na terenach wsi wyposa Ŝonych w zbiorcz ą kanalizacj ę sanitarn ą powinna wynosi ć nie mniej ni Ŝ 800 m2 , na terenach nie skanalizowanych przewidzianych na cele zabudowy jednorodzinnej nale Ŝy projektowa ć działki wi ększe, o powierzchni nie mniej ni Ŝ 1000m2 w tym powierzchnia biologicznie czynna działki powinna stanowi ć 40 %, zalecana szeroko ść frontu działki budowlanej powinna wynosi ć nie mniej ni Ŝ 22m - podane warunki dotycz ą tak Ŝe nowych terenów zabudowy mieszkaniowej

str. 48 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

jednorodzinnej na terenie miasta, natomiast nie jest wymagane stosowanie tej zasady na terenach ju Ŝ zainwestowanych i o zwartej zabudowie

- dopuszcza si ę obiekty słu Ŝą ce działalno ści gospodarczej usługowej i drobnej wytwórczo ści na terenach zabudowy mieszkaniowej o ile nie b ędą one zakłócały podstawowej funkcji obszaru, - projektowane i podlegaj ące przebudowie budynki mieszkalne i zamieszkania zbiorowego oraz towarzysz ące im obiekty nale Ŝy dostosowa ć gabarytami, wysoko ści ą i wyrazem architektonicznym do otoczenia oraz do pełnionej funkcji, ustalenia dla terenów działalno ści gospodarczej, składów i magazynów, małych przedsi ębiorstw i usług rzemiosła lokalizowanych na terenach wielofunkcyjnego rozwoju

- działki projektowane wył ącznie na cele działalno ści gospodarczej powinny mie ć przeznaczone na powierzchni ę biologicznie czynn ą nie mniej ni Ŝ 30 % powierzchni, w tym nale Ŝy przewidzie ć ziele ń izolacyjn ą na działce i wzdłu Ŝ linii ogrodzenia, warunek wielko ści powierzchni biologicznie czynnej nie dotyczy terenów zainwestowanych w zwartej zabudowie na obszarze miasta a tak Ŝe terenów zainwestowanych w pozostałych jednostkach osadniczych o ile ewentualna rozbudowa nie spowoduje przekroczenia limitu 20 % powierzchni biologicznie czynnej. - projektowane i podlegaj ące przebudowie budynki i obiekty zwi ązane z działalno ści ą gospodarcz ą, usługami rzemiosła, obiekty składów i magazynów nale Ŝy dostosowa ć gabarytami, wysoko ści ą i wyrazem architektonicznym do otoczenia oraz do pełnionej funkcji, - ustala si ę zakaz sytuowania obiektów szpec ących krajobraz i środowisko kulturowe, szczególnie w gopla ńsko - kujawskim obszarze chronionego krajobrazu (dotyczy to równie Ŝ obiektów tymczasowych). ustalenia dla terenów usług komercyjnych, usług publicznych oraz obiektów infrastruktury społecznej

- na terenach tych przewiduje si ę realizacj ę obiektów i urz ądze ń zwi ązanych z funkcj ą: - handlu i gastronomii - usług finansowych - nauki, o światy i kultury - zdrowia i opieki społecznej - administracji i usług komunalnych - kultu religijnego - sportu i rekreacji ruchowej

- projektowane i podlegaj ące przebudowie budynki i obiekty przeznaczone na cele usług nale Ŝy dostosowa ć gabarytami, wysoko ści ą i wyrazem architektonicznym do otoczenia oraz do pełnionej funkcji, - w zale Ŝno ści od pełnionej funkcji zabudowie powinny towarzyszy ć tereny ogólnodost ępnej zieleni, a w mie ście parki i ziele ńce miejskie oraz tak Ŝe ogólnodost ępne parkingi - zwraca si ę uwag ę na konieczność zapewnienia dost ępno ści obiektów dla osób

str. 49 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

niepełnosprawnych - wszelkie przedsi ęwzi ęcia dotycz ące obiektów wpisanych do rejestru zabytków lub innych na terenach podlegaj ących ochronie konserwatorskiej nale Ŝy uzgadnia ć z konserwatorem zabytków

Zasady obsługi w zakresie infrastruktury technicznej:

- przewiduje si ę podł ączenie obiektów do istniej ących lub projektowanych na danym terenie sieci uzbrojenia terenu, to znaczy: wodoci ągowej, kanalizacji sanitarnej, elektroenergetycznej, telekomunikacyjnej, gazowej. Zaleca si ę stosowanie chroni ących środowisko źródeł energii w celu zaopatrzenia w ciepło. - na terenach przeznaczonych na cele budowlane a pozbawionych zbiorczych urz ądze ń do odprowadzania i oczyszczania ścieków, dopuszcza si ę indywidualne urz ądzenia do gromadzenia ścieków z zapewnieniem ich usuwania i oczyszczania, stosownie do odr ębnych przepisów. - dla terenów, gdzie wyst ąpi zwi ększone zapotrzebowanie w zakresie zasilania w energi ę elektryczn ą, a zasilanie z sieci niskiego napi ęcia nie b ędzie mo Ŝliwe, dopuszcza si ę budow ę stacji transformatorowych i sieci zasilaj ących średniego napi ęcia odpowiednio do zbilansowanych potrzeb i zgodnie z warunkami wydanymi przez dostawc ę energii., miejsce ewentualnej lokalizacji stacji ustala ć w uzgodnieniu z Energetyką Kalisk ą S.A. - na terenach wielofunkcyjnego rozwoju dopuszcza si ę lokalizacj ę tak Ŝe innych obiektów i urz ądze ń infrastruktury technicznej, nie słu Ŝą cych bezpo średnio projektowanej zabudowie, o ile nie koliduj ą z podstawow ą funkcj ą terenu i po spełnieniu warunków wynikaj ących z obowi ązuj ących przepisów

Zasady obsługi w zakresie komunikacji

- tereny przeznaczone na cele budowlane nale Ŝy projektowa ć z zapewnieniem dost ępu do drogi publicznej - do ka Ŝdej działki budowlanej nale Ŝy zapewni ć dojazd i doj ście odpowiednio do jej przeznaczenia - na terenach usług i działalno ści gospodarczej nale Ŝy zapewni ć miejsca parkingowe i zlokalizowa ć je w granicach działki inwestora w ilo ści odpowiedniej do charakteru przeznaczenia

Lokalizacja inwestycji oraz wszelkich obiektów budowlanych i innych przedsi ęwzi ęć musi odpowiada ć obowi ązuj ącym przepisom, w śród których wymieni ć nale Ŝy przede wszystkim ustaw ę o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, ustaw ę Prawo budowlane i rozporz ądzenie w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiada ć budynki i ich usytuowanie a tak Ŝe innym powi ązanym z nimi ustawom i przepisom reguluj ącym zasady w zakresie dotycz ącym zagospodarowania terenu i lokalizowania inwestycji oraz form ochrony środowiska, jak: Prawo ochrony środowiska, ustawa o ochronie przyrody, Prawo wodne, ustawa o ochronie gruntów rolnych i le śnych, ustawa o lasach, ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego, Prawo geologiczne i górnicze, ustawa o drogach publicznych, ustawa o gospodarce nieruchomo ściami, ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, ustawa o

str. 50 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego ochronie dóbr kultury, ustawa o cmentarzach i grzebaniu zmarłych, ustawa o Pa ństwowej Inspekcji Sanitarnej oraz odpowiadaj ącym im rozporz ądzeniom.

b) tereny wypoczynku i rekreacji oraz budownictwa letniskowego

Zagospodarowanie rekreacyjne na terenie gminy, z uwagi na charakter środowiska przyrodniczego, powinno mie ć charakter zrównowa Ŝony i respektowa ć przede wszystkim zasad ę ochrony istniej ących walorów przyrodniczych oraz kulturowych obszaru szczególnie w ramach terenów ju Ŝ obj ętych ochron ą lub proponowanych do obj ęcia ochrona prawn ą, np. rezerwatow ą. Wskazane jest zakładanie i promowanie ekologicznych gospodarstw agroturystycznych. W studium wyodr ębniono graficznie tereny przeznaczone na cele turystyczno - rekreacyjne oraz budownictwa letniskowego. Na cele te przeznaczone s ą przede wszystkim wybrane tereny w s ąsiedztwie naturalnych zbiorników wodnych.

Ustalenia Podstawowe zasady zagospodarowania terenów wypoczynku i rekreacji: - dostosowania zagospodarowania rekreacyjnego do pojemno ści środowiska przyrodniczego, - ochrona wód jezior przed zanieczyszczeniami spowodowanymi nie zorganizowan ą gospodark ą wodno - ściekow ą - dostosowanie obiektów wielko ści ą kubatury i form ą architektoniczn ą do tradycyjnej architektury regionu - nie wprowadzania na tereny rekreacyjne zagospodarowania obni Ŝaj ącego ich walory krajobrazowe i degraduj ącego środowisko przyrodnicze - ogranicza si ę mo Ŝliwo ści zabudowy w 100-metrowej strefie ochronnej jezior poprzez wykluczenie zabudowy kubaturowej słu Ŝą cej celom indywidualnej rekreacji i wypoczynku, a preferowanie w tej strefie jedynie form rekreacji otwartej ogólnodost ępnej typu boiska i place do gier i zabaw, ogólnodost ępne pla Ŝe, kąpieliska i pola biwakowe (zagadnienie opisano w punkcie - obszary wył ączone spod zabudowy ) - nie wprowadzanie podziałów geodezyjnych dla wydzielania działek indywidualnych na terenach wył ączonych spod zabudowy w 100-metrowej strefie brzegowej jezior - propagowanie i popieranie ró Ŝnych form agroturystyki szczególnie w oparciu o gospodarstwa ekologiczne umo Ŝliwiaj ące wykorzystanie ekofunduszy unijnych; proponowane formy agroturystyki to: wypoczynek pobytowy, turystyka weekendowa, rekreacja ruchowa, np. je ździectwo, wiejskie skanseny i ogródki dydaktyczne, wiejska kuchnia na bazie produktów własnego chowu i domowego wyrobu.

Zasady kształtowania zabudowy i zagospodarowania terenów zabudowy letniskowej :

- dopuszczalna wysoko ść budynków - parter z poddaszem, - dachy budynków wył ącznie spadowe o nachyleniu połaci od ok.30 o do ok. 50 o, rz ędna kalenicy - nie wy Ŝej ni Ŝ 9,5 m od poziomu terenu, - działki budowlane przeznaczone pod zabudow ę letniskow ą powinny mie ć powierzchni ę nie mniejsz ą ni Ŝ 700 m2 , wielko ść zalecana co najmniej 1000 m2,

str. 51 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

- minimum 60 % powierzchni działki powinna stanowi ć powierzchnia biologicznie czynna - poziom podłogi parteru nie wy Ŝej ni Ŝ 0,6 m od poziomu terenu, - budynki nale Ŝy realizowa ć jako niepodpiwniczone, warunkowo dopuszcza si ę cz ęś ciowe podpiwniczenie o ile poziom podłogi parteru nie przekroczy podanej wy Ŝej wysoko ści od poziomu terenu oraz z uwagi na ukształtowanie terenu, - na terenie zabudowy letniskowej wprowadza si ę zakaz budowy wolnostoj ących budynków gospodarczych. - dopuszcza si ę lokalizacj ę obiektów handlu i gastronomii lecz wył ącznie poza 100- metrow ą stref ą ochronn ą jezior, gabaryty obiektów i ich architektura powinna nawi ązywa ć do architektury regionalnej - wprowadza si ę zakaz lokalizacji obiektów szpec ących krajobraz, takich jak baraki, pawilony z płyty obornickiej, blaszaki, wycofane z eksploatacji wagony czy stare kioski itp. - w elewacji zaleca si ę stosowanie elementów z materiałów naturalnych, kolorów skomponowanych z naturalnym otoczeniem, np. tynki w odcieniach białym, piaskowym lub innych odcieniach naturalnych, dachy pokryte dachówk ą lub materiałem imitującym pokrycie naturalne gontem czy dachówk ę w kolorze ceglastym, czerwonym lub br ązowym. - nie nale Ŝy stosowa ć barw jaskrawych i innych przypominaj ących farby fluorescencyjne.

c) tereny eksploatacji w ęgla brunatnego oraz inne tereny eksploatacji powierzchniowej

Głównym surowcem kopalnym wyst ępuj ącym na terenie gminy Sompolno jest zło Ŝe w ęgla brunatnego w rejonie wsi Lubstów. Udokumentowana powierzchnia zło Ŝa to 920 ha, a średnia mi ąŜ szo ść 28m. Nie całe zło Ŝe obj ęte jest eksploatacj ą. W studium uwzgl ędniono tereny eksploatacji powierzchniowej w ęgla brunatnego metod ą odkrywkow ą na Odkrywce Lubstów, gdzie prowadzona jest działalno ść górnicza Kopalni Węgla Brunatnego ”Konin” S.A. Działalno ść prowadzona jest na warunkach okre ślonych w decyzjach koncesyjnych. Powierzchnia odkrywki wynosi ok. 570 ha. Obecny zasi ęg pola eksploatacji odkrywki, w który wł ączono równie Ŝ zło Ŝe północne, nie b ędzie ulegał dalszemu rozszerzeniu. Dla Odkrywki Lubstów na podstawie decyzji koncesyjnych wyznaczony został obszar górniczy o pow. 20,5 km2, gdzie przedsi ębiorca górniczy ma prawo prowadzenia działalno ści górniczej, oraz teren górniczy jako przestrze ń przewidywanych szkodliwych wpływów robót górniczych o pow. ok. 165 km2. Wszelkie inwestycje w granicach tych obszarów wymagaj ą uzgodnienia z Okr ęgowym Urz ędem Górniczym w Poznaniu. Przewiduje si ę, Ŝe eksploatacja w ęgla w odkrywce prowadzona b ędzie do ok. 2010r. Zrekultywowane ozstało zwałowisko zewnetrzne odkrywki, obszar zwałowiska wewn ętrznego odkrywki jest ju Ŝ sukcesywnie rekultywowany. Kierunki i zasady rekultywacji terenu Odkrywki Lubstów opisano w odr ębnym punkcie.

Na terenie gminy studium przewiduje ponadto mo Ŝliwo ść eksploatacji złó Ŝ kopalin pospolitych, w tym kruszyw naturalnych do zastosowania w budownictwie i drogownictwie, takich jak np. Ŝwir i piasek, na terenach nie wymagaj ących szczególnej ochrony. Udokumentowane zło Ŝa kopalin opisano w cz ęś ci I Studium - Uwarunkowania. Miejsca wyst ępowania udokumentowanych złó Ŝ kopalin na terenie gminy w sposób graficzny zostały przedstawione w opracowaniu ekofizjograficznym. S ą to obszary wyst ępowania piasków i

str. 52 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego kruszyw budowlanych, zazwyczaj o powierzchni poni Ŝej 1 ha, cz ęś ciowo wyeksploatowane o raczej małym znaczeniu gospodarczym dla gminy. Udokumentowane zło Ŝa o wi ększym znaczeniu, to zło Ŝe w miejscowo ści Smólniki o pow. ok. 2 ha i mi ąŜ szo ści 4 - 14 m oraz zło Ŝe w miejscowo ści Ry ń o pow. ok. 1 ha i mi ąŜ szo ści 8 - 12m a tak Ŝe zło Ŝe w M ąkolnie o małej powierzchni lecz mi ąŜ szo ści 10m i Marianowie o pow. 0,5 ha i mi ąŜ szo ści 6m. Na prowadzenie działalno ści górniczej wymagane jest uzyskanie koncesji zgodnie z ustaw ą Prawo geologiczne i górnicze.

Z wyj ątkiem działalno ści górniczej zwi ązanej z Odkrywk ą Lubstów, w studium nie przewiduje si ę na terenie gminy wydobywania kopalin metod ą odkrywkow ą na powierzchni obszaru górniczego powy Ŝej 25 ha, jako przedsi ęwzi ęcia mog ącego znacz ąco oddziaływa ć na środowisko wymagaj ącego sporz ądzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko w rozumieniu przepisów rozporz ądzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004r. w sprawie okre ślenia rodzajów przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko oraz szczegółowych kryteriów zwi ązanych z kwalifikowaniem przedsi ęwzi ęć do sporz ądzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko. Na obszarze krajobrazu chronionego, do którego naleŜy przewa Ŝaj ąca cz ęść gminy, dla planowanej działalno ści w zakresie górnictwa odkrywkowego na powierzchni powy Ŝej 2 ha lub wielko ści wydobycia przekraczaj ącej 20 tys. m3 rocznie, które s ą zaliczane jest do przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko, zaleca si ę obligatoryjne sporz ądzenie raportu o oddziaływaniu na środowisko. Na terenie gminy dopuszcza si ę działalno ść górnicz ą o ile nie koliduje to z innymi ustaleniami studium.

Zasady wykonywania prac geologicznych, takich jak poszukiwanie i rozpoznanie złó Ŝ oraz warunki wydobywania kopalin ze zło Ŝa reguluje ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze. Lokalizacj ę udokumentowanych złó Ŝ surowców pospolitych i ich charakterystyk ę przedstawiono na mapie „Opracowanie ekofizjograficzne” stanowi ącej zał ącznik do opracowania ekofizjograficznego.

d) tereny działalno ści produkcyjnej, składów i magazynów, małych przedsi ębiorstw i skoncentrowanej działalno ści gospodarczej

Studium nie przewiduje lokalizacji na terenie gminy nowych zakładów przemysłowych. Zakłada si ę mo Ŝliwo ść wykorzystania, przebudowy, rozbudowy i modernizacji istniej ących zakładów i przedsi ębiorstw na terenach oznaczonych w studium jako tereny wielofunkcyjnego rozwoju, a tak Ŝe mo Ŝliwo ść zmiany profilu ich działalno ści.

Ustalenia - Zakłada si ę mo Ŝliwo ść przeznaczania terenów na cele działalno ści gospodarczej i małej przedsi ębiorczo ści na obszarach wyznaczonych w studium jako tereny wielofunkcyjnego rozwoju - Planowana funkcja, profil i charakter działalno ści nie mo Ŝe stwarza ć uci ąŜ liwo ści dla otoczenia, w szczególno ści w miejscach gdzie funkcj ą podstawow ą na otaczaj ącym obszarze jest funkcja mieszkaniowa - nie przewiduje si ę lokalizacji przedsi ęwzi ęć wymagaj ących sporz ądzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko na terenach projektowanych rezerwatów przyrody - nie przewiduje si ę lokalizacji przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko wymagaj ących sporz ądzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko w

str. 53 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

rozumieniu przepisów rozporz ądzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie okre ślenia rodzajów przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko oraz szczegółowych kryteriów zwi ązanych z kwalifikowaniem przedsi ęwzi ęć do sporz ądzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko. (Dz.U. z 2004r. Nr 257 poz. 2573); warunek ten nie dotyczy działalno ści zwi ązanej bezpo średnio z górnictwem w ęgla brunatnego i kierunkami rekultywacji pokopalnianej - wymagane jest na etapie projektowania i realizacji inwestycji stosowanie rozwi ąza ń technicznych ograniczaj ących wpływ przedsi ęwzi ęcia na środowisko - ewentualnie oddziaływanie przedsi ęwzi ęcia na środowisko powinno si ę zamyka ć w granicach terenu pozostaj ącego w dyspozycji wła ściciela - na obszarze krajobrazu chronionego wymagane jest dostosowanie wyrazu architektonicznego obiektów do naturalnego otoczenia - narzuca si ę obowi ązek wprowadzania zieleni izolacyjnej wzdłu Ŝ linii ogrodze ń a tak Ŝe zieleni ozdobnej na działkach przeznaczonych na cele działalno ści gospodarczej - lokalizacja przedsi ęwzi ęć generuj ących zwi ększony ruch kołowy bezwzgl ędnie wymaga wyprzedzaj ącego uzgodnienia z zarz ądc ą drogi problemu powi ąza ń komunikacyjnych.

e) tereny zbiorników wód powierzchniowych

Oprócz istniej ących naturalnych zbiorników oraz cieków wodnych, na terenie gminy planowane s ą dwa nowe sztuczne zbiorniki wodne: - zbiornik wodny na terenie wyrobiska ko ńcowego O/Lubstów (opisano w punkcie - Rekultywacja terenów poeksploatacyjnych ) - zbiornik retencyjny „Sompolno” w dorzeczu Noteci na kanale Sompolno (Ubiedze)

Program małej retencji wód WZMiUW przewiduje utworzenie zbiornika na kanale rzeki Ubiedze, na obrze Ŝach miasta Sompolno, zapor ę zbiornika stanowi ć ma nasyp obwodnicy miasta od strony południowej z usytuowanym tam mechanicznym przepustem czyli zapor ą. Przewidywany maksymalny poziom pi ętrzenia wody wynosi 93 m npm a powierzchnia zbiornika przy poziomie maksymalnym ok. 36 ha. Zasilanie zbiornika w wod ę przewidziano z odwodnienia odkrywki Lubstów. O ile jednak budowa zbiornika Sompolno nie nast ąpi w najbli Ŝszych latach, zasilanie wod ą kopalnian ą z okrywki Lubstów nie b ędzie mo Ŝliwe, poniewa Ŝ zako ńczenie jej eksploatacji przewidywane jest na rok 2010r. W wyrobisku ko ńcowym Odkrywki ma jednak powsta ć zbiornik wodny zasilany m.in. wodami kopalnianymi z Odkrywki Drzewce, mo Ŝliwe wi ęc, Ŝe z tej samej odkrywki zasilony zostanie zbiornik „Sompolno”

Sztuczne zbiorniki wodne o pojemno ści powy Ŝej 10 mln m 3, zapory wodne lub inne urz ądzenia do spi ętrzania, retencjonowania lub utrzymania stałego zapasu wody, o wysoko ści pi ętrzenia powy Ŝej 5 m wymagaj ą sporz ądzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko w rozumieniu przepisów rozporz ądzenia Rady Ministrów z dnia 24 wrze śnia 2002 r. w sprawie okre ślenia rodzajów przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko oraz szczegółowych kryteriów zwi ązanych z kwalifikowaniem przedsi ęwzi ęć do sporz ądzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko.

str. 54 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

Ustalenia: W stosunku do zbiorników naturalnych, przede wszystkim jezior M ąkolno i Lubstowskiego oraz cieków wodnych, głównie rzeki Note ć i innych cieków podstawowych, obowi ązuje zasada ochrony w zakresie utrzymania czysto ści wód. Budowa zbiorników sztucznych wymaga przebudowy koliduj ącej infrastruktury technicznej, w szczególno ści dotyczy to zbiornika Sompolno i kolizji z istniej ąca lini ą elektroenergetyczn ą 110 KV, oraz zapewnienia odpowiednich powi ąza ń komunikacyjnych.

f) tereny rolniczej przestrzeni produkcyjnej

Rolnictwo posiada dobre warunki rozwoju szczególnie we wschodniej cz ęś ci gminy gdzie wyst ępuj ą znaczne obszary gleb dobrych i b. dobrych i rozwini ęte jest sadownictwo. Tak jak w całym kraju rolnictwo wymaga dostosowania do nowych standardów w zwi ązku ze wst ąpieniem Polski do Unii Europejskiej oraz mo Ŝliwo ści ą wykorzystania funduszy unijnych na dofinansowanie rolnictwa oraz działa ń modernizacyjnych i dostosowawczych. Na terenie gminy preferowa ć nale Ŝy ekologiczne gospodarstwa rolne oraz stwarza ć warunki do zakładania ekologicznych gospodarstwa agroturystycznych. Kierunek ekologiczny w rolnictwie daje mo Ŝliwo ść si ęgni ęcia po celowe dotacje z ekofunduszy unijnych. Zalecane jest wprowadzanie nowych gatunków ro ślin do upraw, np. ro ślin energetycznych. Przetwórstwo i przechowalnictwo mo Ŝe stanowi ć form ę uzupełniaj ącą w szczególno ści dla sadownictwa. Hodowla zwierz ąt wymaga działa ń modernizacyjnych w istniej ących gospodarstwach i dostosowania ich do standardów europejskich oraz obowi ązuj ących w Polsce prepisów. Szczególn ą uwag ę nale Ŝy zwróci ć na przeciwdziałanie przedostawaniu si ę do gruntu i wód podziemnych zanieczyszcze ń w zwi ązku z prowadzonym chowem zwierz ąt inwentarskich. W sprawie zasad wznoszenia obiektów rolniczych obowi ązuje rozporz ądzenie Ministra Rolnictwa i Gospodarki śywno ściowej z dnia 7 pa ździernika 1997r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiada ć budowle rolnicze i ich usytuowanie

Nale Ŝy chroni ć gleby wysokich klas bonitacyjnych kl. III oraz kl. IV wyst ępuj ące w wi ększych kompleksach, w ramach których mo Ŝna lokalizowaæ obiekty i urz ądzenia zwi ązane wył ącznie z gospodark ą roln ą, natomiast inwestycje z zakresu mieszkalnictwa, usług i pozarolniczej działalno ści gospodarczej powinny by ć lokalizowane poza tym obszarem oraz w istniej ących jednostkach osadniczych

W obr ębie obszaru chronionego krajobrazu, a w szczególno ści ekosystemów wodno - łąkowych Doliny Grójeckiej, rejonu Rynny M ąkole ńskiej, czyli jezior Makolno, Szczekawa, Mostki i Rynny Lubstowskiej czyli rejonu jeziora Lubstowskiego a tak Ŝe doliny górnej Noteci nale Ŝy preferowa ć ekologizacj ę rolnictwa. Zalecane jest tak Ŝe wprowadzanie zadrzewie ń sródpolowych na terenach o deficycie lasów .

Ustalenia:

- ustala si ę podstawowe przeznaczenie terenu na cele upraw polowych, ogrodniczych, oraz ł ąk i pastwisk

str. 55 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

- przewiduje si ę prawo zagospodarowania terenu słu Ŝą ce gospodarce rolnej, ogrodniczej lub hodowlanej. - ustala si ę mo Ŝliwo ść rozbudowy istniej ących siedlisk rolniczych, przebudowy i remontów obiektów budowlanych w zabudowie zagrodowej w istniej ących gospodarstwach rolnych oraz zakładanie nowych siedlisk na terenach uŜytkowanych rolniczo o ile jest to uzasadnione faktycznymi potrzebami prowadzonego gospodarstwa rolnego, ogrodniczego lub hodowlanego. - ustala si ę prawo budowy obiektów słu Ŝą cych celom mieszkalnym w gospodarstwach rolnych oraz innych urz ądze ń, obiektów gospodarczych i składowo - magazynowych słu Ŝą cych gospodarce rolnej, ogrodniczej lub hodowlanej, - ustala si ę mo Ŝliwo ść realizacji obiektów słu Ŝą cych pozarolniczej działalno ści gospodarczej w gospodarstwach rolnych lecz wył ącznie jako uzupełniaj ących funkcj ę podstawow ą pod warunkiem, Ŝe ich funkcja nie b ędzie kolidowała z przeznaczeniem podstawowym terenu. - ustala si ę prawo urz ądzania gospodarstw agroturystycznych i budowy obiektów słu Ŝą cych temu celowi - zabudowa swym charakterem powinna nawi ązywa ć do tradycyjnej architektury wiejskiej, szczególnie dotyczy to domów mieszkalnych, lecz tak Ŝe pozostałych obiektów w obr ębie gospodarstwa - za działk ę stanowi ąca gospodarstwo rolne uznaje si ę działk ę o powierzchni nie mniejszej ni Ŝ 1 ha w my śl ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego - studium nie przewiduje lokalizacji przedsi ęwzi ęć w zakresie produkcji rolniczej i hodowlanej mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko i wymagaj ących sporz ądzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko

g) tereny lasów i dolesie ń

Poniewa Ŝ wska źnik lesisto ści gminy jest stosunkowo niski a obszar gminy jest tak Ŝe deficytwowym je śli chodzi i zasoby wódy z uwagi na poło Ŝenie na obszarze wododziału oraz w obszarze leja depresji wód przypowierzchniowych i podziemnych spowodowanego działalno ści ą górnicz ą, zwi ększenie powierzchni lasów uznano za konieczny i istotny element zmian w zagospodarowaniu przestrzennym gminy. Obecnie wi ększe kompleksy le śne wyst ępuj ą jedynie na obrze Ŝach gminy oraz pomi ędzy Lubstowem i Sompolnem. Cz ęść obszaru le śnego uległa likwidacji w zwi ązku z rozpocz ęciem prac górniczych na „zło Ŝu północnym” O/Lubstów. Projekt granicy polno - le śnej uwzgl ędniony w studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sompolno z 2000 r. przewidywał przeznaczenie ok. 1100 ha słabych gruntów do zalesienia, co spowodowałoby wzrost udziału lasów do ok. 20% powierzchni gminy. Zamierzenia te zawarto w rysunku zmiany studium uwzgl ędniaj ąc tak Ŝe wnioski indywidualne wła ścicieli gruntów. Równie Ŝ cz ęść Odkrywki Lubstów zostanie zrekultywowana w kierunku le śnym. Oprócz planowanych dolesie ń zaleca si ę popraw ę struktury gatunkowej lasów z dostosowaniem do ich naturalnych siedlisk.

Ustalenia : - Ustala si ę mo Ŝliwo ść dolesie ń na wszystkich obszarach wskazanych w studium do zalesienia oraz na glebach słabych kl. V i VI, w szczególno ści na terenach bezpo średnio s ąsiaduj ących ze zwartymi kompleksami le śnymi, gruntów stanowi ących nieu Ŝytki rolne oraz poło Ŝonych na stokach nara Ŝonych na erozj ę o średnim nachyleniu powy Ŝej 15 %

str. 56 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

- Ustala si ę le śny kierunek rekultywacji na cz ęś ci terenu O/Lubstów oraz pas ochronny wokół planowanego zbiornika wodnego w wyrobisku ko ńcowym jako przeznaczony w głównej mierze pod zalesienie.

h) tereny wył ączone spod zabudowy

Wył ączeniu spod zabudowy podlegaj ą: - obszary nara Ŝone na niebezpiecze ństwo powodzi gdzie wprowadzono zasad ę zachowania dotychczasowego sposobu u Ŝytkowania terenu - teren eksploatacji górniczej - teren rekultywacji górniczej - teren przewidziany po lokalizacj ę zbiornika retencyjnego „Sompolno”

Obszary o ograniczonym sposobie u Ŝytkowania oraz tereny wył ączone spod zabudowy w szczególno ści obiektami przeznaczonymi na pobyt ludzi:

- strefa ograniczonego u Ŝytkowania wokół linii elektroenergetycznych wysokiego napi ęcia 110 i 220 KV, z uwagi na promieniowanie elektromagnetyczne szkodliwe dla ludzi i zwierz ąt , gdzie obowi ązuje przede wszystkim zakaz lokalizowania budynków przeznaczonych na stały pobyt ludzi - dla linii 110 KV w odległo ści 15 m od skrajnego przewodu po obu stronach trasy, - dla linii 220 KV w odległo ści nie mniej ni Ŝ 26 m od skrajnego przewodu po obu stronach linii (35 m od osi linii)

- na obszarze krajobrazu chronionego w otoczeniu jezior o pow. powy Ŝej 10 ha (jeziora: Lubstowskie pow.87,2 ha, M ąkolno pow. 82,4 ha, Mostki pow. 28 ha oraz Szczekawa pow. 17 ha) obowi ązuje 100 - metrowa strefie ochronna, gdzie Rozporz ądzeniem Wojewody Koni ńskiego Nr 14 z dnia 23 lipca 1998r. wprowadzono zakaz przeznaczania terenu pod zabudow ę, równie Ŝ zagrodow ą, oraz wprowadzono nast ępuj ące zasady zagospodarowania: - pas przybrze Ŝny na całej długo ści powinien by ć ogólnodost ępny i przeznaczony na ziele ń i trasy spacerowe oraz ogólnodost ępne pla Ŝe, kąpieliska, przystanie wodne - nie mo Ŝna lokalizowa ć urz ądze ń zanieczyszczaj ących środowisko, w szczególno ści obiektów przemysłowych, składowisk odpadów i wylewisk, ferm hodowlanych, stacji paliw, obiektów gastronomicznych, suchych ust ępów, szamb itp. oraz stanowi ących źródła hałasu, jak np. kina letnie, kr ęgi taneczne, megafony;

- wzdłu Ŝ szlaków komunikacyjnych w zale Ŝno ści od kategorii i uci ąŜ liwo ści drogi obiekty budowlane nale Ŝy lokalizowa ć w odległo ści nie mniejszej od kraw ędzi jezdni ni Ŝ podane w art. 43 ustawy z dnia 26 czerwca 2006r. o drogach publicznych (Dz.U. Nr 71 poz. 838) tj. - na obszarze zabudowanym dla drogi wojewódzkiej i powiatowej 8 m, dla drogi gminnej 6m, - poza terenem zabudowy dla drogi wojewódzkiej i powiatowej 20 m, a dla drogi gminnej 15 m.

str. 57 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

- wzdłu Ŝ trasy rurociagu naftowego „Przyja źń ” obowi ązuje po obu stronach pas ochronny 100-metrowy - omówiono w punkcie Infrastruktura techniczna

- wokół cmentarzy (traktowanych jako czynne) - w odległo ści 50 m od granic cmentarza obowi ązuje zakaz sytuowania obiektów mieszkalnych oraz zwi ązanych z produkcj ą i magazynowaniem Ŝywno ści (strefa 50 -metrowa dotyczy obiektów wyposa Ŝonych w wodoci ąg), co wynika z ustawy z dnia 31 stycznia 1959r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (tekst jednolity Dz.U. z 2000r. Nr 23 poz. 295 z pó źn. zm.) oraz z rozporz ądzenia Ministra Gospodarki Komunalnej z dnia 25.08.1959r. w sprawie okre ślania jakie tereny pod wzgl ędem sanitarnym s ą odpowiednie na cmentarze (Dz.U. z 1959r. Nr 52 poz. 315)

- strefa ochronna uj ęć wody podziemnej dla zaopatrzenia ludno ści, jest to obowi ązuje 10-metrowa obligatoryjna strefa ochrony bezpo średniej całkowicie wył ączona spod zabudowy przeznaczona do zagospodarowania zieleni ą

- ponadto ustalone w studium zasady zagospodarowania obszarów wokół uj ęć opisano w punkcie - ochrona uj ęć wody

Dopuszczalne odległo ści obiektów przeznaczonych na pobyt ludzi od innych obiektów mog ących stanowi ć zagro Ŝenie dla Ŝycia i zdrowia ludzi nale Ŝy ka Ŝdorazowo ustala ć w oparciu o obowi ązuj ące przepisy prawa oraz na podstawie wytycznych zawartych w Studium.

3. Obszary i zasady ochrony środowiska przyrodniczego i krajobrazu kulturowego

Walory środowiska przyrodniczego i krajobrazu kulturowego predysponuj ą wybrane tereny do obj ęcia szczególn ą form ą ochrony. Do tych terenów zaliczono: - gopla ńsko-kujawski obszar chronionego krajobrazu, - Rezerwat le śny „Kaw ęczy ńskie Brz ęki” - projektowany rezerwat krajobrazowo-torfowiskowy „M ąkolno", - projektowany rezerwat faunistyczny „Stefanowo" i „Pogorzele” w dolinie Grójeckiej - pomniki przyrody - obszar chronionego zło Ŝa wodono śnego - zespół architektoniczno - krajobrazowy w Lubstowie - układ urbanistyczny starego miasta w Sompolnie - parki dworskie - cmentarze - inne obiekty zabytkowe obj ęte ochron ą konserwatorsk ą (szczegółowy opis w odr ębnym punkcie).

Gopla ńsko-kujawski obszar chronionego krajobrazu

Obszar chronionego krajobrazu obejmuje swym zasi ęgiem przewa Ŝaj ącą cz ęść gminy Smompolno, wył ączone s ą jedynie tereny zwi ązane z odkrywk ą w ęgla brunatnego. W ramach obszaru krajobrazu chronionego wprowadza si ę nast ępuj ące zasady :

str. 58 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

• zasada hamowania procesów degradacji m.in. poprzez ograniczenie wytwarzania zanieczyszcze ń oraz lokalizowania nowych przedsi ęwzi ęć stanowi ących źródła zagroŜenia dla środowiska, • promowanie i popieranie rolnictwa ekologicznego, • ochrona gleb wysokiej klasy bonitacyjnej, szczególnie w du Ŝych zwartych kompleksach III kl oraz • ochrona gleb pochodzenia organicznego • ochrona terenów głównych zbiorników wodono śnych, • popieranie turystyki i wypoczynku odpowiednio do naturalnej chłonno ści terenu i w sposób zapobiegaj ący degradacji środowiska • stosowanie zasady szczególnej ochrony na terenach istniej ącego rezerwatu „Kaw ęczy ńskie Brz ęki” oraz obszaru projektowanych rezerwatów „Stefanowo” i „Makolno” a tak Ŝe pomników przyrody do ść licznie wyst ępuj ących na tym terenie • ochrona walorów krajobrazowych środowiska naturalnego • ochrona oraz dbało ść o walory krajobrazowe środowiska kulturowego a w tym ochrona eksponowanych panoram widokowych brzegów jezior Lubstowskiego i Makole ńskiego • wprowadzanie zabudowy o charakterze nawi ązuj ącej do tradycyjnej architektury regionalnej • zakaz lokalizowania obiektów i urz ądze ń zakłócaj ących w drastyczny sposób istniej ące walory krajobrazowe. • zakaz lokalizowania przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko oraz ograniczenia w zakresie lokalizacji inwestycji zakwalifikowanych do przedsi ęwzi ęć wymagaj ących sporz ądzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko.

Na obszarze chronionego krajobrazu zarówno Rynna M ąkole ńska jak i dolina górnej Noteci są jeszcze stosunkowo dobrze zachowanymi kompleksami podmokłych terenów otwartych z mało zniekształconymi powi ązaniami ekologicznymi. Ich znaczenie podnosi fakt zaplanowania utworzenia na tych obaszarach kilku rezerwatów przyrody maj ących konserwowa ć najcenniejsze pod wzgl ędem przyrodniczym obszary.

Proponuje si ę uzupełnienie sieci rezerwatów na tym obszarze przez utworzenie rezerwatów faunistycznych: Pogorzele, Stefanowo, w celu ochrony charakterystycznej i bogatej awifauny lęgowej zwi ązanej z podmokłymi ł ąkami i torfowiskami, a tak Ŝe rezerwatu M ąkolno. Ochron ą rezerwatow ą proponuje si ę obj ąć fragment Rynien M ąkolne ńskiej i Lubstowskiej wraz z ich najbli Ŝszym otoczeniem. Wyst ępuje tam sporo jezior ró Ŝnej wielko ści pochodzenia naturalnego oraz tzw. torfianek powstałych po eksploatacji torfu. Tworz ą one niepowtarzalny uroczyskowy krajobraz. Urozmaicone ukształtowanie powierzchni jest przykładem rze źby strefy marginalnej l ądolodu. Szata ro ślinna jest tu bardzo zró Ŝnicowana. Na obszarze przeznaczonym pod projektowane rezerwaty wprowadzono ograniczenia w sposobie zagospodarowania i u Ŝytkowania terenu oraz lokalizowaniu przedsi ęwzi ęć inwestycyjnych. Zagospodarowanie nale Ŝy dostosowa ć do naturalnej chłonno ści terenu i wykluczy ć przedsi ęwzi ęcia, które mog ą niekorzystnie oddziaływa ć na środowisko naturalne.

Rezerwat le śny „Kaw ęczy ńskie Brz ęki”

Obejmuje obszar lasu gr ądowego o powierzchni 49,64 ha w celu ochrony najdalej na wschód wysuni ętego na Nizinie Wielkopolsko — Kujawskiej stanowiska brekini. W rezerwacie ogl ąda ć mo Ŝna bardzo du Ŝe okazy tego gatunku drzewa, osi ągaj ące średnic ę 68cm i wysoko ść 22 m. Poza tym wyst ępuje tu równie Ŝ inne gatunki drzew i ro ślin charakterystycznych dla

str. 59 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

Ŝyznych lasów li ściastych. Zasady ochrony przyrody na terenie rezerwatu reguluje ustawa o ochronie przyrody. Tylko niewielka cz ęść rezerwatu znajduje si ę na terenie gminy Sompolno.

Planowany rezerwat awifaunistyczny “Stefanowo”

W projekcie systemu obszarów chronionych Województwa Koni ńskiego zaprojektowana była sieci rezerwatów w Gopla ńsko-Kujawskim Obszarze Chronionego Krajobrazu m.in. przez utworzenie na terenie Ł ąk Lubstowskich i Bagien Kramskich trzech rezerwatów faunistycznych: Pogorzele, Stefanowo, Strumyk, w celu ochrony charakterystycznej i bogatej awifałny l ęgowej zwi ązanej z podmokłymi ł ąkami i torfowiskami. Projektowany rezerwat faunistycznv ptaków “Stefanowo", o pow. ok. 180 ha, poza fragmentem gminy Sompolno. obejmuje on równie Ŝ fragmenty gmin Kramsk i Ślesin. Poło Ŝony jest w dolinie Grójeckiej, poni Ŝej jeziora Lubstowskiego. Obejmuje ł ąki i pastwiska, obecnie silnie przesuszone w wyniku melioracji.

Planowany rezerwat krajobrazowo- torfowiskowy „M ąkolno”

Rezerwat krajobrazowo — torfowiskowy o powierzchni ok. 900 ha projektowany w gopla ńsko — kujawskim obszarze chronionego krajobrazu. Ochron ą obejmuje J. M ąkolno i J. Szczekawa wraz z przyległymi licznymi oczkami wodnymi po dawniejszej eksploatacji torfu. Ro ślinno ść szuwarowa i błotna nadaje temu terenowi niepowtarzalny charakter. Granice planowanych rezerwatów przyrody pokazano w opracowaniu ekofizjograficznym. W studium przedstawiono postulowany obszar projektownych rezerwatów wraz z otulin ą.

Pomniki przyrody

Pomniki przyrody prawnie chronione to: • głaz narzutowy w Zakrzewku • dąb szypułkowy w Zakrzewku • grupa 8 d ębów szypułkowych w parku dworskim Lubstowie • dąb szypułkowy w Le śnictwie Lubstów • głaz narzutowy w Mostakch • dąb szypułkowy w Le śnictwie D ąbrowa

Parki dworskie

Na terenie gminy znajduj ą si ę nast ępuj ące parki wpisane do rejestru zabytków:

• Lubstów park pałacowy, powierzchnia 11,3 ha, XVIII-XIX w • Mąkolno, park pałacowy, powierzchnia 2,5 ha, XIX/XX w, • Spólnik - Belny, park pałacowy, powierzchnia 3,9 ha, XVIII-XIX w, • Wierzbie, park pałacowy, powierzchnia 6,5 ha, XIX w, • Zakrzewek, park pałacowy, powierzchnia 2,5 ha, XIX w.

Zło Ŝe wodono śne

Znaczna cz ęść gminy Sompolno poło Ŝona jest w obr ębie Głównego Zbiornika Wód Podziemnych, jest to kredowy zbiornik wodono śny GZWP Nr 151 Turek - Konin - Koło,

str. 60 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego który w sumie obejmuje obszar 1760 km 2. Dla zbiornika przewidziano ochron ę tych fragmentów, dla których czas migracji zanieczyszczeń jest mniejszy od 100 lat, tzw. obszary wysokiej ochrony (OWO), oraz obszary najwy Ŝszej ochrony (ONO), gdzie czas przenikania zanieczyszcze ń wynosi poni Ŝej 25 lat . Wi ększa cz ęść zbiornika znajduj ąca si ę na terenie gminy Sompolno obj ęta jest re Ŝimem wysokiej ochrony OWO. Dotyczy to zachodniej i północnej cz ęś ci gminy, w tym równie Ŝ miasta Sompolno.

4. Obszary i obiekty oraz zasady ochrony dziedzictwa kulturowego

Obiekty cenne kulturowo wymagaj ą bezwzgl ędnego zachowania dla przyszłych pokole ń. Ochrona dotyczy tak Ŝe ich otoczenia, w którym nie powinny by ć lokalizowane obiekty stanowi ące dysonans architektoniczny i funkcjonalny. W studium wyznaczono strefy i obiekty wymagaj ące ochrony konserwatorskiej, zagospodarowanie których winno odbywa ć si ę na warunkach okre ślonych przez organy ochrony zabytków oraz na zasadach okre ślonych w studium.

Do podstawowych zabytków kultury materialnej na terenie miasta i gminy Sompolno nale Ŝą : • ko ścioły rzymskokatolickie w Lubstowie, Lubstówku, M ąkolnie, Raci ęcicach i Sompolnie, • Ko ściół ewangelicko-augsburski wraz z cmentarzem w Sompolnie • Synagoga z 1912 roku przy ulicy Piotrkowskiej w Sompolnie • Ratusz przy Rynku w Sompolnie • cmentarze w Lubstowie, Lubstówku, Marcinkowie, M ąkolnie, Przystroniu, Raci ęcicach, Siedliskach, Sompolnie i Zakrzewku, • zało Ŝenia parkowo-pałacowe w: Lubstowie, M ąkolnie, Spólniku-Belnach, Sycewie, Wierzbiu i Zakrzewku, • układ historyczno - przestrzenny w Lubstowie, • układ urbanistyczny starego miasta w Sompolnie.

Ponadto jest jeszcze wiele obiektów i domów mieszkalnych z XIX wieku oraz pocz ątku XXw, w szczególno ści na terenie miasta Sompolno, obj ętych nadzorem Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Na terenie gminy znajduj ą si ę dwie strefy obserwacji archeologicznej W - zwi ązane z ochron ą reliktów archeologicznych, s ą to: • gródek sto Ŝkowaty (wczesne średniowiecze) w Lubstówku, • cmentarzysko ciałopalne - kultury łu Ŝyckiej z V-IV w p.n.e. w Mostkach d. Piaski.

Wymienione obiekty podlegaj ą ochronie zgodnie z ustaw ą 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z dnia 17 wrze śnia 2003 r.). Zmiany sposobu u Ŝytkowania, zmiany zagospodarowania oraz wszelkie inne działania w odniesieniu do obiektów obj ętych ochron ą konserwatorsk ą wymagaj ą uzgodnienia z Kierownikiem Delegatury Urz ędu Ochrony Zabytków w Koninie. Cz ęść obiektów obj ętych ochron ą wpisana jest do rejestru zabytków. W zał ączniku do Studium oraz w cz ęś ci opisowej - Uwarunkowania - w zawartym tam wykazie zabytków wyszczególniono, które obiekty na terenie gminy znajduj ą si ę w rejestrze zabytków. Wszelkie prace prowadzone tych obiektach wymagaj ą uzyskania pozwolenia Kierownika Delegatury

str. 61 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

Urz ędu Ochrony Zabytków w Koninie, działaj ącego z upowa Ŝnienia Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu.

Zasady zagospodarowanie i u Ŝytkowania cmentarzy reguluje ponadto ustawa z dnia 31 stycznia 1959r. o zmianie ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych (tekst jednolity Dz.U. 2000 Nr 23, poz. 295).

Ustalenie zasad dotycz ących zagospodarowania terenów i obiektów podlegaj ących ochronie na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami wynikaj ące z wniosków konserwatorskich Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Granice ochrony konserwatorskiej

Ochronie konserwatorskiej podlegaj ą:

• Zało Ŝenia rezydencjonalne dworsko – pałacowe Lubstów, M ąkolno, O śno Górne, Spólnik-Belny, Sycewo, Wierzbie, Zakrzewek: Podlegaj ą ochronie w granicach zało Ŝeń oraz ich najbli Ŝszym otoczeniu - 50-100 m wokół granic, zale Ŝnie od mo Ŝliwo ści. Nale Ŝy uwzgl ędni ć znaczenie widoku na zabytek.

• Zespoły sakralne Lubstów, Lubstówek, M ąkolno, Raci ęcice, Sompolno: Podobnie jak zało Ŝenia rezydencjonalne. Ochronie podlega zespół oraz jego otoczenie. Wa Ŝna rola widoku na zabytek.

• Stanowiska archeologiczne Warto ściowe relikty archeologiczne gminy uj ęte zostały w strefy "W" ochrony reliktów archeologicznych. Relikty podlegaj ą ochronie w obr ębie granic stref "W".

• Cmentarze Lubstów, Lubstówek, Marcinkowo, M ąkolno, Przystronie, Siedliska, Sompolno, Zakrzewek, Raci ęcice: Ochrona obowi ązuje w granicach cmentarza oraz jego najbli Ŝszym otoczeniu. Postuluje si ę przyj ęcie zewn ętrznej strefy ochronnej o szeroko ści ok. 20 m.

• Pojedyncze obiekty budowlane uŜyteczno ści publicznej, mieszkalne, gospodarcze, przemysłowe i kapliczki: Ochrona obejmuje obiekt wraz z jego najbli Ŝszym otoczeniem.

Zasady ochrony konserwatorskiej

Ustala si ę nast ępuj ące zasady ochrony konserwatorskiej : • W obr ębie stref ochrony konserwatorskiej układu urbanistycznego Sompolna oraz układu historyczno-przestrzenny Lubstowa przedstawionych w zał ączniku graficznym obowi ązuje: - historyczna linia zabudowy,

str. 62 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

- historyczna parcelacja, - tradycyjna g ęsto ść zabudowy, - zachowanie zabytkowej zabudowy i zieleni, - podporz ądkowanie nowych obiektów układowi zabytkowemu w zakresie lokalizacji, skali i formy architektonicznej • W obr ębie strefy ochrony konserwatorskiej zespołów dworsko – pałacowych oraz sakralnych obowi ązuje : - historyczna parcelacja (zgodnie z zasada niepodzielno ści zespołów) , - zachowanie zabytkowej zabudowy i zieleni, - podporz ądkowanie ewentualnych nowych obiektów układowi zabytkowemu w zakresie lokalizacji, skali i formy architektonicznej, - uŜytkowanie nie koliduj ące z historyczna funkcj ą obiektu. • Na terenie cmentarzy obj ętych ochron ą konserwatorsk ą obowi ązuje: - historyczna parcelacja, - historyczne rozplanowanie, - zachowanie obiektów zabytkowej sztuki sepulkralnej i ogrodzenia, - zachowanie zabytkowej zieleni - wył ączenie spod zabudowy najbli Ŝszego otoczenia w odległosci 20 m wokół granic cmentarza • Na terenach obr ębie stref "W" ochrony reliktów archeologicznych obowi ązuje zakaz jakiejkolwiek działalno ści inwestycyjnej. • Dla pojedynczych obiektów budowlanych. Obowi ązuje zachowanie zabytkowej formy architektonicznej oraz podporz ądkowanie niezb ędnych zmian budynkowi istniej ącemu w zakresie skali i formy.

• Wszelkie zmiany planowane w obiektach i na obszarach obj ętych ochron ą konserwatorsk ą oraz ich najbli Ŝszym otoczeniu (m.in. prace budowlane, piel ęgnacja zieleni, prace ziemne, zmiany sposobu u Ŝytkowania, podziały geodezyjne) wymagaj ą:

- pozwolenia Kierownika Delegatury Urz ędu Ochrony Zabytków w Koninie działaj ącego z upowa Ŝnienia Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu - w odniesieniu do obiektów wpisanych do rejestru zabytków,

- uzgodnienia Kierownika Delegatury Urz ędu Ochrony Zabytków w Koninie - w odniesieniu do pozostałych obiektów.

Ustalenia szczegółowe studium dla wybranych zespołów

Układ krajobrazowy w oparciu o układ historyczno-przestrzenny w Lubstowie. Istniej ące dzisiaj zało Ŝenie było kształtowane od poł. XVI w do lat 70-tych XIX w. Dla tego terenu ustala si ę nast ępuj ące zasady: - nowa zabudowa nie mo Ŝe przekracza ć gabarytów, które przesłaniałyby lub dominowały nad obiektami historycznymi - zabudowa nie mo Ŝe by ć lokowana na osiach widokowych, - preferuje si ę zabudow ę nawi ązuj ącą do historycznego s ąsiedztwa, - zachowa ć nale Ŝy historycznie ukształtowany przebieg dróg i wielkość placów.

str. 63 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

Układ urbanistyczny Sompolna z lat 1477 - 1939. Dla tego terenu obowi ązuje: - zachowanie historycznej linii zabudowy, - zharmonizowanie nowych realizacji z historycznym s ąsiedztwem, zarówno pod wzgl ędem gabarytu jak i formy, - preferowana zabudowa zwarta, Postuluje si ę ponadto o przywrócenie historycznej funkcji pl. Wolno ści, dawnego rynku miejskiego, co wi ązałoby si ę z jego adaptacj ą z istniej ącego ziele ńca na rynek miejski. Jednocze śnie wskazana byłaby rewaloryzacja budynku dawnego ratusza.

Uwaga: Do niniejszego Studium doł ączono opracowanie pt. „Wnioski konserwatorskie do studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sompolno”, które zawiera nast ępuj ące cz ęś ci: - granice ochrony konserwatorskiej, - zasady ochrony konserwatorskiej, - spis obiektów zabytkowych czyli obiekty i obszary podlegaj ące ochronie konserwatorskiej z wyszczególnieniem obiektów wpisanych do rejestru zabytków, - zał ączniki graficzne - obiekty i obszary chronione.

5. Kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej

Komunikacja drogowa

W zakresie komunikacji drogowej przewiduje si ę zachowanie istniej ącego układu komunikacyjnego w zakresie dróg wojewódzkich i powiatowych. W zakresie dróg gminnych zachowuje si ę istniej ący układ z niewielkimi lokalnymi korektami w stosunku do dróg istniej ących oraz dalsze prace modernizacyjne. Sie ć dróg gminnych uzupełnia ć b ędą drogi wewn ętrzne. Ewentualna budowa nowych dróg gminnych oraz pozostałych dróg lokalnych, dotyczy ć będzie w szczególno ści dróg dojazdowych do nowych terenów mieszkaniowych, terenów usług, wypoczynku i rekreacji oraz urz ądze ń infrastruktury.

Obowi ązuje nast ępuj ąca hierarchia dróg komunikacji kołowej ze wzgl ędu na ich przeznaczenie i parametry: a) Drogi publiczne wojewódzkie, w rysunku studium oznaczone DW, przeznaczona dla wszystkich u Ŝytkowników dróg, posiada jedn ą jezdni ę o dwóch pasach ruchu dwukierunkow ą, zapewnia poł ączenie z drogami publicznymi na skrzy Ŝowaniach, dost ępno ść do drogi jest ograniczona. Najmniejsza odległo ść obiektu budowlanego od zewn ętrznej kraw ędzi pasa ruchu wynosi 8,0 m na terenie zabudowy miast wsi i 20,0 m poza terenem zabudowy. b) Drogi publiczne powiatowe, w rysunku studium oznaczona DP, przeznaczone dla wszystkich u Ŝytkowników dróg, posiada jedn ą jezdni ę o dwóch pasach ruchu dwukierunkow ą, zapewnia poł ączenie z drogami publicznymi na skrzy Ŝowaniach, dost ępno ść do drogi jest nieograniczona. Najmniejsza odległo ść obiektu od zewn ętrznej

str. 64 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

kraw ędzi pasa ruchu wynosi 8,0 m na terenie zabudowy wsi i 20,0 m poza terenem zabudowy. c) Drogi publiczne gminne zaliczone do dróg gminnych na podstawie uchwał Rady Miejskiej w Sompolnie, przeznaczone dla wszystkich u Ŝytkowników dróg, maj ą zapewnione poł ączenia z drogami publicznymi na skrzy Ŝowaniach, dost ępno ść do drogi jest nieograniczona. Najmniejsza odległo ść obiektu budowlanego od zewn ętrznej kraw ędzi pasa ruchu wynosi 6,0 m na terenie zabudowy wsi, 15,0 m poza terenem zabudowy. d) Drogi wewn ętrzne na gruntach stanowi ących własno ść gminy gdzie dost ępno ść do drogi jest nieograniczona, przeznaczone dla wszystkich u Ŝytkowników dróg, oraz pozostałe drogi wewn ętrzne, zapewniaj ą poł ączenia obiektów z drogami publicznymi. Najmniejsza odległo ść obiektu budowlanego od granicy pasa drogowego drogi wewn ętrznej powinna wynosi ć nie mniej ni Ŝ 5,0 m. e) Drogi po Ŝarowe, stanowi ące zarówno jako drogi publiczne jak i drogi wewn ętrzne, konieczne z uwagi na bezpiecze ństwo po Ŝarowe o utwardzonej i odpowiednio wytrzymałej nawierzchni do budynków zaliczanych do kategorii zagro Ŝenia ludzi, budynków produkcyjno - magazynowych, obiektów zagroŜonych wybuchem, naturalnych oraz sztucznych zbiorników wodnych i uj ęć wody słu Ŝą cych celom przeciwpo Ŝarowym, odpowiednio do obowi ązuj ących w tym zakresie przepisów szczególnych. Minimalna szeroko ść jezdni drogi po Ŝarowej powinna wynosi ć 3,5 m w miastach oraz na terenach zakładów produkcyjnych i 3,0 m na terenach wiejskich jednostek osadniczych. Na terenach gospodarstw rolnych i le śnych dopuszcza si ę drogi po Ŝarowe gruntowe o szeroko ści nie mniej ni Ŝ 3 m.

W przypadku lokalizacji nowych dróg publicznych obowi ązuj ą nast ępuj ące minimalne szeroko ść pasa drogowego w liniach rozgraniczaj ących : - droga wojewódzka - 20 m, - droga powiatowa - 15 m, - droga gminna - 10 m na terenie zabudowanym, - 15 m poza terenem zabudowanym W wyj ątkowych wypadkach, uzasadnionych trudnymi warunkami terenowymi lub istniej ącym zainwestowaniem, dopuszcza si ę przyj ęcie mniejszej szeroko ści drogi lub ulicy, pod warunkiem spełnienia wymaga ń zawartych w przepisach szczególnych. Podane minimalne szeroko ści pasów drogowych dla poszczególnej kategorii dróg nie s ą wymagane w przypadku dróg istniej ących, jednak ustala si ę mo Ŝliwo ść ich poszerzenia i rozbudowy odpowiednio do potrzeb i istniej ących uwarunkowa ń.

W szczególnie uzasadnionych przypadkach, po uzyskaniu zgody wła ściwego zarz ądu drogi, dopuszcza si ę usytuowanie obiektu budowlanego przy drodze, w odległo ści mniejszej ni Ŝ wynika to z przepisów szczególnych. Odległo ści okre ślone przy ro Ŝnych kategoriach dróg nie obowi ązuj ą w przypadku remontu, nadbudowy, rozbudowy oraz innych prac budowlanych, zwi ązanych z obiektami budowlanymi istniej ącymi, je Ŝeli nie powoduje to zmniejszenia ich odległo ści od zewn ętrznej kraw ędzi pasa ruchu i po uzyskaniu zgody zarz ądcy drogi.

str. 65 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

Ustalenia studium:

- ustala si ę obowi ązuj ące minimalne szeroko ści pasa drogowego ulic i dróg w liniach rozgraniczaj ących, dla dróg projektowanych, zgodnie z ustaw ą o drogach publicznych oraz z rozporz ądzeniem Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiada ć drogi publiczne i ich usytuowanie, odpowiednio do kategorii drogi lub ulicy, jednak nie mniej ni Ŝ 10 m dla dróg lokalnych; w wyj ątkowych wypadkach, uzasadnionych np. istniej ącym zagospodarowaniem terenu, dopuszcza si ę przyj ęcie szeroko ści mniejszych ni Ŝ podano w rozporz ądzeniu; - dla istniej ących dróg wojewódzkich obowi ązuj ą istniej ące szeroko ści pasów drogowych; - na działkach s ąsiaduj ących z drog ą wojewódzk ą ustala si ę mo Ŝliwo ść przeznaczenia terenu pod potrzeby ewentualnej rozbudowy dróg do szeroko ści wynikaj ących z przepisów szczególnych, mo Ŝliwo ść taka dotyczy równie Ŝ dróg powiatowych i gminnych; - obsług ę komunikacyjn ą terenów przeznaczonych na cele budowlane wzdłu Ŝ dróg wojewódzkich nale Ŝy zapewni ć przede wszystkim poprzez istniej ące skrzy Ŝowania i drogi lokalne, obowi ązuje ograniczanie liczby i cz ęsto ści nowych zjazdów z dróg wojewódzkich - obowi ązuje strefa ograniczonego u Ŝytkowania z uwagi na uci ąŜ liwo ść drogi odpowiednio do jej kategorii - wzdłu Ŝ pasa drogowego nale Ŝy stosowa ć elementy zagospodarowania terenu ograniczaj ące ujemny wpływ drogi na otoczenie, m.in. zapory akustyczne w postaci pasów zieleni izolacyjnej - nieprzekraczalne linie zabudowy zgodnie z ustaw ą o drogach publicznych art. 43 ustawy z dnia 21 marca 1985r. o drogach publicznych (tekst jednolity Dz. U. z 2004r. Nr 204 poz. 2086) wynosz ą: - na obszarze zabudowanym dla drogi wojewódzkiej i powiatowej 8 m, dla drogi gminnej 6m, - poza terenem zabudowy dla drogi wojewódzkiej i powiatowej 20 m, dla drogi gminnej 15 m. - zarz ądca drogi ma prawo remontów, modernizacji, rozbudowy, przebudowy drogi lub budowy nawierzchni dróg odpowiednio do ich kategorii w trybie i zakresie okre ślonym obowi ązuj ącymi przepisami techniczno - budowlanymi - inne inwestycje w pasie drogowym oraz obszarze przyległym do pasa drogowego wymagaj ą uzgodnienia z wła ściwym zarz ądc ą drogi - do istniej ących i projektowanych działek przeznaczonych na cele budowlane nale Ŝy zapewni ć dost ęp do drogi publicznej - w zakresie dojazdu do działek budowlanych obowi ązuj ą przepisy techniczno - budowlane, gdzie minimaln ą szeroko ść wymaganego doj ścia i dojazdu traktowanego jako ci ąg pieszo - jezdny okre ślono na 5m, a dla pojedynczego budynku lub urz ądzenia na 4,5 m - w nowych zespołach zabudowy jednorodzinnej studium zaleca projektowanie pasa drogowego o szeroko ści nie mniej ni Ŝ 10 m, wyj ątkowo mniejszej, np. 8 - 9 m, jednak dostosowanej do wielko ści zespołu zabudowy, umo Ŝliwiaj ącej wykonanie jezdni dwukierunkowej i przynajmniej jednostronnego chodnika, o szeroko ści zapewniaj ącej manewr pojazdów słu Ŝb komunalnych i ratowniczych oraz umieszczenie tam liniowych urz ądze ń infrastruktury.

str. 66 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

Komunikacja rowerowa

Aktualnie komunikacja rowerowa odbywa si ę poprzez siec dróg gminnych, powiatowych i wojewódzkich oraz drogi wewn ętrzne i drogi polne. W studium zaleca si ę wył ączenie ruchu rowerowego poza jezdni ę dróg o zwi ększonym nat ęŜ eniu ruchu, w szczególno ści dotyczy to dróg wojewódzkich a tak Ŝe powiatowych, i wyodr ębnienie ruchu rowerowego w postaci ście Ŝek rowerowych. Docelowo zakłada si ę mo Ŝliwo ść cz ęś ciowego wykorzystana terenu po nieczynnej kolejce wąskotorowej na urz ądzenie tras rowerowych w szczególno ści na kierunkach zgodnych z przebiegiem dróg wojewódzkich i powiatowych.

Za bardzo istotne uznaje si ę trasy dojazdu do szkół gdzie urz ądzenie ście Ŝek rowerowych narzuca bezpiecze ństwo poruszania si ę dzieci i młodzie Ŝy.

W studium zakłada si ę mo Ŝliwo ść urz ądzenia tras rowerowych dla turystyki w ędrownej, co powinno to by ć skoordynowane z programami o szerszym ponadlokalnym zasi ęgu.

Komunikacja piesza

Ci ągi piesze w postaci chodników powinny towarzyszy ć drogom komunikacji kołowej przede wszystkim w centrach jednostek osadniczych. Budow ę wyodr ębnionych chodników zaleca si ę tak Ŝe na trasach doj ść do szkół, obiektów i urz ądze ń sportowych, miejsc kultu religijnego, cmentarzy i innych mog ących generowa ć zwi ększony ruch pieszy. W studium zakłada si ę mo Ŝliwo ść urz ądzenia tras turystki pieszej, co powinno to by ć skoordynowane z programami o szerszym ponadlokalnym zasi ęgu.

Komunikacja wodna

Na terenie gminy brak wodnych szlaków komunikacyjnych o charakterze gospodarczym. Note ć w swym górnym odcinku nie jest Ŝeglowna. Znaczenie turystyczne ma jedynie szlak wodny kajakowy na trasie Jezioro Lubstowskie - Kanał Grójecki - rzeka Warta

Komunikacja kolejowa

Istniej ąca na terenie gminy trasa kolei w ąskotorowej nie jest obecnie u Ŝytkowana. Po jej likwidacji i uregulowaniu sprawy własno ści gruntu mo Ŝliwe b ędzie przeznaczenie terenu na inne cele. Preferuje si ę wykorzystanie na cele lokalnej komunikacji drogowej w obszarze miasta Sompolno oraz na cele komunikacji rowerowej na obszarze całej gminy, szczególnie na tych odcinkach, gdzie trasa kolejki przebiega równoległe do istniej ących dróg komunikacji kołowej. O ile wykorzystanie na cele komunikacyjne nie b ędzie uzasadnione, przewiduje si ę mo Ŝliwo ść wł ączenia w funkcj ę terenu przyległego.

Obiekty stacji kolei w ąskotorowej w Sompolnie omówiono w punkcie dotycz ącym ochrony dziedzictwa kulturowego.

Transport kolejowy dla potrzeb górnictwa w ęgla brunatnego omówiono w akapicie - korytarze infrastruktury technicznej KWB.

str. 67 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

W bezpo średnim s ąsiedztwie północno - wschodniej granicy gminy Sompolno, przez gmin ę Babiak, przebiega magistrala kolejowa północ - południe, jednak nie przewiduje si ę jej istotnego znaczenia dla funkcji komunikacyjnych i transportowych w gminie Sompolno.

Elektroenergetyka

Przez teren gminy przebiegaj ą linie 220 i 110 KV w południowej cz ęś ci gminy, linia 110 KV w cz ęś ci północnej oraz kopalniane linie elektroenergetyczne o napi ęciu 30 KV. Dostawa energii elektrycznej do odbiorów zapewniona jest przede wszystkim poprzez sie ć średniego napi ęcia 15 KV, stacje transformatorowe i sie ć niskiego napi ęcia. Dostawc ą energii elektrycznej na terenie gminy Somoplno jest Koncern Energetyczny ENERGA S.A.Oddział Energetyka Kaliska w Kaliszu. Przewiduje si ę dalsz ą rozbudow ę sieci średniego i niskiego napi ęcia dla zaopatrzenia nowych odbiorców na terenach przewidzianych do zainwestowania i pod dalszy rozwój. Dopuszcza się ewentualn ą przebudow ę lub budow ę nowych odcinków linii wysokiego napi ęcia 110 kV. Budowa stacji elektroenergetycznych lub linii elektroenergetycznych, o napi ęciu znamionowym 110 kV nale Ŝy do przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko i w zwi ązku z tym mo Ŝe wymaga ć sporz ądzenia raportu o oddziaływaniu przedsi ęwzi ęcia na środowisko. Studium nie przewiduje lokalizacji nowych linii 220 kV.

Zgodnie z polskim ustawodawstwem corocznie coraz większa cz ęść zapotrzebowania na energi ę elektryczn ą ma by ć pokrywana ze źródeł odnawialnych. Przewiduje si ę, Ŝe w śród nich istotn ą rol ę odegra energia wiatru. W zwi ązku z tym na terenie gminy Sompolno studium zakłada mo Ŝliwo ść produkcji energii ze źródeł odnawialnych. czyli z energii wiatru, a tak Ŝe energii promieniowania słonecznego i biomasy.

Do tej pory wydano dwie decyzje o ustaleniu lokalizacji elektrowni wiatrowych na terenie gminy, w Lubstówku - 6 siłowni wiatrowych oraz w Mostkach - 4 siłownie. Przewiduje si ę dalsz ą mo Ŝliwo ść lokalizacji zgodnie z warunkami podanymi w ustaleniach szczegółowych studium opisanymi poni Ŝej.

Ustalenia ogólne w zakresie infrastruktury elektroenergetycznej

- ustala si ę mo Ŝliwo ść lokalizacji na terenie gminy nowych obiektów i urz ądze ń infrastruktury elektroenergetycznej, w tym nowych stacji transformatorowych oraz nowych linii zasilaj ących o napi ęciu 110 KV i poni Ŝej a tak Ŝe prawo ich przebudowy - przewiduje si ę rezerw ę terenu pod lokalizacj ę stacji transformatorowej 110/15 kV GPZ Sompolno przy ul. Kaliskiej - istniej ące urz ądzenia elektroenergetyczne nale Ŝy wkomponowa ć w projektowane zagospodarowanie terenu, zachowuj ąc bezpieczne odległo ści, nale Ŝy przy tym uwzgl ędni ć przepisy w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych (Dz. U. Nr 192 poz. 1883 z 2003r.) oraz w zakresie urz ądzania stanowisk pracy, składowisk materiałów i elementów budowlanych lub maszyn i urz ądze ń budowlanych (Dz.U. Nr 47 poz. 401 z 2003r.) - odległo ści projektowanych obiektów w stosunku do linii WN 110 kV zarówno w okresie budowy jak i docelowej lokalizacji, powinny wynosi ć nie mniej ni Ŝ po 15 m od rzutu poziomego skrajnego przewodu linii,

str. 68 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

- w przypadku niemo Ŝno ści zachowania dopuszczalnych odległo ści projektowanej zabudowy od istniej ących obiektów elektroenergetycznych, nale Ŝy na etapie sporz ądzania planu zagospodarowania przestrzennego rozstrzygn ąć kwestie przebudowy sieci elektroenergetycznej w uzgodnieniu i w oparciu o warunki , które okre śli Koncern Energetyczny ENERGA S.A. Oddział Energetyka Kaliska w Kaliszu (koszty ewentualnej przebudowy obci ąŜ aj ą podmiot wchodz ący w kolizj ę) - w sprawie ewentualnych inwestycji w s ąsiedztwie linii elektroenergetycznej 220 kV nale Ŝy wyst ąpi ć o opini ę do Polskich Sieci Energetycznych S.A. (ul. Mysia 2, 00- 494 Warszawa) - dla linii 220 kV odległo ść projektowanych obiektów powinna wynosi ć nie mniej ni Ŝ 26m od rzutu poziomego skrajnego przewodu linii - w studium nie przewiduje si ę na terenie gminy lokalizacji nowych linii elektroenergetycznych o napi ęciu 220 KV i powy Ŝej - ewentualne nowe linie 30 KV dla potrzeb KWB Konin S.A. nale Ŝy lokalizowa ć przede wszystkim w korytarzach infrastruktury technicznej, omówionych w odr ębnym punkcie - ustala si ę prawo lokalizacji inwestycji zwi ązanych z pozyskiwaniem energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych w ramach okre ślonych obowi ązuj ącymi przepisami prawa o ile nie stoj ą w sprzeczno ści z pozostałymi ustaleniami studium.

Ustalenia w sprawie lokalizacji elektrowni wiatrowych

Uwaga - Energetyka wiatrowa jest w praktyce planistycznej zagadnieniem nowym, dlatego te Ŝ w niniejszym opisie po świ ęcono mu wi ęcej uwagi. Zawarte poni Ŝej ustalenia sporz ądzono w oparciu o obowi ązuj ący w Polsce system prawny oraz do świadczenia europejskie (w tym tak Ŝe nieliczne polskie), w zakresie wykorzystania energii wiatru. Poni Ŝsze ustalenia studium nale Ŝy stosowa ć równie Ŝ w przypadku ustalania lokalizacji elektrowni wiatrowych w drodze decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego lub ustalaniu warunków zabudowy

- na terenie gminy ustala si ę mo Ŝliwo ść lokalizacji elektrowni wiatrowych odpowiednio do obowi ązuj ących w tym zakresie przepisów szczególnych oraz o ile nie stoj ą w sprzeczno ści z pozostałymi ustaleniami studium - za miejsca preferowane do lokalizacji elektrowni wiatrowych uznaje si ę przede wszystkim tereny otwarte, u Ŝytkowane rolniczo, na wysoczyznach, stanowi ące tereny nie zabudowane, jednocze śnie oddalone od zabudowy mieszkaniowej, w studium s ą to tereny rolnicze wyst ępuj ące w strefie RP1 i RP2 polityki przestrzennej gminy oraz tereny rekultywacji górniczej oznaczone jako strefa PER - z uwagi na ochron ę gleb, nie jest wskazane lokalizowanie elektrowni wiatrowych na obszarach wyst ępowania gleb wysokiej klasy bonitacyjnej w zwartych kompleksach - wprowadza si ę zakaz lokalizowania elektrowni wiatrowych w miejscach stanowi ących główne osie widokowe na obj ęte ochron ą zespoły architektoniczno - krajobrazowe a tak Ŝe w s ąsiedztwie obiektów zabytkowych oraz innych obiektów chronionych z uwagi na warto ści kulturowe oraz w miejscach zakłócaj ących warto ściowe krajobrazowo panoramy widokowe - wprowadza si ę zakaz lokalizowania elektrowni wiatrowych w obszarze korytarzy ekologicznych (patrz opracowanie ekofizjograficzne), na terenie rezerwatów

str. 69 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

przyrody istniej ących oraz projektowanych, na trasach przelotów ptaków, szczególnie w rejonie projektowanego rezerwatu „Stefanowo” - nie nale Ŝy lokalizowa ć elektrowni wiatrowych na terenach le śnych oraz przewidzianych do zalesienia - poniewa Ŝ turbiny siłowni wiatrowych stanowi ą źródło hałasu, zale Ŝne m.in. od mocy i rodzaju turbiny, przy lokalizacji elektrowni szczególn ą uwag ę zwraca si ę na konieczno ść respektowania przepisów okre ślaj ących dopuszczalne poziom hałasu w środowisku, okre ślonych w rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 29 lipca 2004 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku, w rozporz ądzeniu tym dopuszczalny poziom hałasu pochodz ący z instalacji lub innych obiektów ustalono na 40 dB dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i 45 dB dla zabudowy zagrodowej (w porze nocnej), - wymagane jest zachowanie bezpiecznych odległo ści lokalizowanych elektrowni od obiektów przeznaczonych na pobyt ludzi z uwagi na szkodliwe promieniowanie elektromagnetyczne urz ądze ń - dla urz ądze ń wiatrowych o wysoko ści całkowitej 30 m i wi ęcej (liczonej wraz ze śmigłem) nale Ŝy zasi ęgn ąć opinii w sprawie obowi ązku sporz ądzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko w my śl przepisów o ochronie środowiska, zaleca si ę w obszarze chronionego krajobrazu obligatoryjne wykonanie takiego raportu, - w przypadku lokalizacji elektrowni wiatrowych w obszarze chronionego krajobrazu nale Ŝy zapewni ć ich najkorzystniejsze wkomponowanie w krajobraz poprzez, - umieszczanie elektrowni na konstrukcjach rurowych (nie nale Ŝy projektowa ć i stosowa ć konstrukcji kratownicowych) - kolory konstrukcji turbin wiatrowych nie powinny kontrastowa ć z otoczeniem, dopuszcza si ę wył ącznie kolor biały lub jasnopopielaty (srebrny), - obowi ązuje ujednolicenie typu elektrowni oraz koloru konstrukcji w ramach jednej farmy - nie zezwala si ę na umieszczanie reklam na konstrukcjach elektrowni za wyj ątkiem standardowych oznacze ń producenta - konstrukcje nieczynnych elektrowni nale Ŝy zdemontowa ć nie pó źniej ni Ŝ rok od zaprzestania produkcji energii - ewentualn ą lokalizacje obiektów elektrowni o wysoko ści 50 m i wi ęcej nale Ŝy uzgodni ć z wła ściwym organem nadzoru nad lotnictwem wojskowym, obowi ązkowi temu podlegaj ą wszystkie stałe lub tymczasowe obiekty budowlane o wysoko ści 50 m i wi ęcej (ustawa z dnia 3 lipca 2002 r. - Prawo lotnicze) - studium nie przewiduje lokalizacji instalacji wykorzystuj ących sił ę wiatru do produkcji energii na l ądzie o sumarycznej mocy nominalnej 100 MW i powy Ŝej, jako zaliczonych do przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko i wymagaj ących sporz ądzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko.

Warunki jakim powinny odpowiada ć miejsca lokalizacji nowobudowanych farm wiatrowych

Wybór miejsca pod lokalizacj ę profesjonalnych farm wiatrowych wymaga szeregu analiz. W wśród nich wymieni ć nale Ŝy analiz ę wietrzno ści jako czynnika podstawowego decyduj ącego o wydajno ści siłowni i opłacalno ści przedsi ęwzi ęcia. Z drugiej strony najwa Ŝniejszym

str. 70 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego elementem decyduj ącym o lokalizacji siłowni wiatrowych powinna by ć minimalizacja niekorzystnych skutków tego przedsi ęwzi ęcia na środowisko oraz zdrowie ludzi.

• Przy ustalaniu lokalizacji elektrowni wiatrowej szczególny nacisk nale Ŝy poło Ŝyć na zachowanie odpowiedniej odległo ści planowanej lokalizacji turbin od zabudowy mieszkaniowej oraz innych obiektów przeznaczonych na pobyt ludzi. Odległo ść ta wynika z uwarunkowa ń technicznych i prawnych oraz do świadcze ń zebranych w innych krajach nad minimalizacj ą skutków s ąsiedztwa farm wiatrowych w stosunku do stałych siedzib ludzkich. Dotyczy to głównie oddziaływa ń typu hałas i efekt stroboskopowy oraz subiektywnych odczu ć mieszka ńców na skutek ci ągłego przebywania w s ąsiedztwie du Ŝych poruszaj ących si ę elementów w krajobrazie. Zalecana jest minimalna odległo ść 200 m. Rzeczywista minimalna odległo ść dla wi ększych przedsi ęwzi ęć powinna by ć przedmiotem raportu o oddziaływaniu przedsi ęwzi ęcia na środowisko. Jak wykazały niektóre badania, tereny pod lokalizacj ę du Ŝych profesjonalnych Farm Wiatrowych, ze wzgl ędu na obowi ązuj ące przepisy dotycz ące dopuszczalnego nat ęŜ enia hałasu, w zale Ŝno ści od wielko ści przedsi ęwzi ęcia, rodzaju i mocy u Ŝytych turbin wiatrowych, powinny znajdowa ć si ę w odległo ści nawet powy Ŝej 500 metrów od zabudowy mieszkaniowej.

• Przy wyborze miejsca lokalizacji nale Ŝy zwróci ć uwag ę na poło Ŝenie projektowanej elektrowni wzgl ędem otaczaj ącego terenu i ustalenie na podstawie studium jakie b ędzie w przyszło ści przeznaczenie terenu w otoczeniu planowanej lokalizacji. Odpowiedni dla lokalizacji teren powinien by ć odsłoni ęty od strony zachodniej i południowo-zachodniej na przestrzeni nawet paru kilometrów. Wa Ŝnym zagadnieniem jest tak Ŝe dost ępno ść komunikacyjna z uwagi na kłopotliwy transport du Ŝych elementów konstrukcji elektrowni na miejsce monta Ŝu.

• Na etapie wyboru odpowiedniej lokalizacji nale Ŝy zwróci ć uwag ę na konieczno ść uzyskania technicznych warunków przył ączenia do sieci wraz z zawarciem umowy przył ączeniowej oraz zawarcie kontaktu na sprzeda Ŝ wyprodukowanej energii. Nale Ŝy rozwa Ŝyć jak planowany park wiatrowy b ędzie podł ączony do istniej ącej infrastruktury elektroenergetycznej. W praktyce istniej ą dwa rozwi ązania: wykorzystanie linii średniego napi ęcia 15kV lub linii wysokiego napi ęcia 110 kV. Pierwsze mo Ŝe nawet umo Ŝliwi ć podł ączenie turbiny bezpo średnio do linii (w nowoczesnych turbinach wiatrowych du Ŝej mocy znajduj ą si ę ju Ŝ transformatory 690V/15kV), maksymalna moc jak ą mo Ŝna w ten sposób zainstalowa ć wynosi ok. 6MW. Rozwi ązanie drugie wymaga wybudowania przez inwestora stacji przeka źnikowej 15kV/110kV. Z praktyki wynika, Ŝe rozwi ązanie takie jest uzasadnione dopiero w przypadku parków wiatrowych o mocy wi ększej ni Ŝ 12MW.

Uwarunkowania prawne dotycz ące budowy urz ądze ń energetycznych wykorzystuj ących energi ę wiatru

Zagadnienia produkcji energii ze źródeł odnawialnych reguluje ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1504 z pó źn. zm.). Wraz z wej ściem w Ŝycie ustawy z dnia 2 kwietnia 2004 r. o zmianie ustawy Prawo energetyczne i

str. 71 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego ustawy Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 91, poz. 875), prowadzenie działalno ści gospodarczej w zakresie wytwarzania energii elektrycznej w odnawialnych źródłach energii bez wzgl ędu na ich moc, wymaga uzyskania koncesji. Koncesjonowaniu podlega wi ęc ka Ŝda działalno ść gospodarcza w zakresie wytwarzania energii elektrycznej w odnawialnych źródłach energii.

W zakresie projektowania i lokalizacji elektrowni wiatrowych, w tym tak Ŝe wymaganych odległo ści urz ądze ń wiatrowych od granicy działki i innych obiektów, nale Ŝy kierowa ć si ę ustaw ą Prawo budowlane oraz obowi ązuj ącymi w Polsce przepisami techniczno - budowlanymi, przepisami z zakresu ochrony środowiska a tak Ŝe sanitarnymi, przeciwpo Ŝarowymi i BHP. W wielu przypadkach lokalizacja siłowni wiatrowych mo Ŝe wymaga ć sporz ądzenie raportu o oddziaływaniu przedsi ęwzi ęcia na środowisko.

Je Ŝeli projektowane rozwi ązania techniczne przedsi ęwzi ęcia nie znajd ą pełnego potwierdzenia w polskich przepisach, przy ubieganiu si ę o pozwolenie na budow ę, mo Ŝe by ć wymagana specjalistyczna opinia biegłego. Mówi o tym zapis art. 33 ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane: „do wniosku o pozwolenie na budow ę obiektów, które zawieraj ą nowe, nie sprawdzone w krajowej praktyce rozwi ązania techniczne nie znajduj ące podstaw w przepisach i Polskich Normach nale Ŝy doł ączy ć specjalistyczn ą opini ę wydan ą przez osob ę fizyczn ą lub jednostk ę organizacyjn ą wskazan ą przez wła ściwego ministra”.

Infrastruktura telekomunikacyjna

Gmina Sompolno jest całkowicie stelefonizowana w zakresie telefonii stacjonarnej, ponadto na jej terenie działa trzech operatorów telefonii komórkowej. Zlokalizowane s ą trzy maszty stanowi ące stacje bazowe telefonii komórkowej. Sygnał radiowo - telewizyjny odbierany jest z przeka źnika w śółwie ńcu gm. Ślesin lub drog ą satelitarn ą. Dost ęp do internetu zapewnia przede wszystkim operator telefonii stacjonarnej.

Przewiduje si ę mo Ŝliwo ść lokalizacji kolejnych obiektów i urz ądze ń infrastruktury telekomunikacyjnej w zakresie ł ączno ści przewodowej i bezprzewodowej, takich jak: linie kablowe, maszty, anteny itp. wraz z osprz ętem, w tym tak Ŝe dla operatorów świadcz ących usługi dost ępu do internetu.

W my śl obowi ązuj ących przepisów, instalacje radiokomunikacyjne emituj ące pola elektromagnetyczne o cz ęstotliwo ściach od 30 kHz do 300 GHz, i których równowa Ŝna moc promieniowana wynosi 100 W lub powy Ŝej, zaliczane s ą przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko, wymagaj ących sporz ądzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko; natomiast tego samego typu rz ądzenia, których równowa Ŝna moc promieniowana wynosi 15 W lub powy Ŝej, zaliczane s ą do przedsi ęwzi ęć które mog ą wymaga ć porz ądzenia raportu o oddziaływaniu przedsi ęwzi ęcia na środowisko.

Zasady i warunki prowadzenia działalno ści telekomunikacyjnej okre śla ustawa z dnia 16 lipca 2004r. Prawo Telekomunikacyjne.

str. 72 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

Ustalenia:

- urz ądzenia infrastruktury telekomunikacyjnej nale Ŝy lokalizowa ć tak, aby w zasi ęgu ich szkodliwego promieniowania elektromagnetycznego nie znalazły si ę istniej ące ani projektowane obiekty przeznaczone na pobyt ludzi oraz zwierz ąt, wielko ść strefy oddziaływania nale Ŝy ustala ć na etapie lokalizacji inwestycji - wprowadza si ę zakaz lokalizacji obiektów wysokich typu maszty, na terenach przeznaczonych pod projektowane rezerwaty przyrody oraz w innych miejscach chronionych z uwagi na zasoby środowiska przyrodniczego i kulturowego a tak Ŝe w miejscach panoram widokowych o najwy Ŝszych walorach krajobrazowych w obszarze chronionego krajobrazu - wprowadza si ę zakaz lokalizowania obiektów wysokich w miejscach stanowi ących główne osie widokowe na obj ęte ochron ą zespoły architektoniczno - krajobrazowe a tak Ŝe w s ąsiedztwie obiektów zabytkowych oraz innych obiektów chronionych z uwagi na warto ści kulturowe , - ewentualn ą lokalizacje obiektów infrastruktury telekomunikacyjnej o wysoko ści 50 m i wi ęcej nale Ŝy uzgodni ć z wła ściwym organem nadzoru nad lotnictwem wojskowym, obowi ązkowi temu podlegaj ą wszystkie stałe lub tymczasowe obiekty budowlane o wysoko ści 50 m i wi ęcej (ustawa z dnia 3 lipca 2002 r. - Prawo lotnicze) - nie przewiduje si ę lokalizacji urz ądze ń infrastruktury telekomunikacyjnej i radiokomunikacyjnej zaliczanych do przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko

Ruroci ąg do transportu ropy naftowej

Przez teren gminy przebiega trasa dalekosi ęŜ nego ruroci ągu do transportu ropy naftowej „Przyja źń ”. W zwi ązku z tym obowi ązuje strefa ograniczonego u Ŝytkowania po obu stronach trasy. Strefa ta stanowi jednocze śnie korytarz infrastruktury w zakresie ł ączno ści światłowodowej.

Ustalenia: - Wymagane jest opiniowanie ka Ŝdej inwestycji lokalizowanej w odległo ści 100 m z ka Ŝdej strony od naftoci ągu przez Przedsi ębiorstwo Eksploatacji Ruroci ągów Naftowych „Przyja źń ” w Płocku. - Strefa ograniczonego u Ŝytkowania zwi ązana z tras ą ropoci ągu mo Ŝe by ć w miar ę potrzeb i mo Ŝliwo ści technicznych wykorzystana jako korytarz infrastruktury technicznej w zakresie nie koliduj ącym z podstawowym przeznaczeniem.

Gazoci ągi wysokiego, średniego i niskiego ci śnienia

Dla zapewnienia równomiernego zaopatrzenia w gaz całego obszaru całej Wielkopolski Plan zagospodarowania przestrzennego dla województwa wielkopolskiego przewiduje realizacj ę gazoci ągu wysokiego ci śnienia średnicy 200 mm relacji Babiak - Sompolno -Kleczew - Witkowo, jako odgał ęzienie magistrali gazowej Odolanów - Włocławek średnicy 500 mm p. nom 6,3 MPa. Na wysoko ści miasta Sompolno przewidziane jest odgał ęzienie w kierunku Wierzbinka 100 mm. Na terenie gminy Sompolno przewidziano lokalizacj ę dwóch stacji redukcyjnych. Proponowana trasa gazoci ągu pokazana w rysunku planu zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego przebiega po terenach u Ŝytkowanych rolniczo

str. 73 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego w kierunku wschód - zachód w sposób zbli Ŝony do przebiegu drogi wojewódzkiej nr 263 z odgał ęzieniem w kierunku północnym zbli Ŝonym do przebiegu drogi wojewódzkiej nr 266.

Na etapie opracowania szczegółowego trasy przebiegu magistrali gazowej wskazane jest rozwa Ŝenie mo Ŝliwo ści wykorzystania istniej ącego korytarza infrastruktury technicznej zwi ązanego z tras ą ropoci ągu „Przyja źń ”, który wymaga rezerwowania pasa terenu ograniczonego u Ŝytkowania o szeroko ści po 100 m w obie strony od osi ropoci ągu, tym bardziej, Ŝe trasa ropoci ągu przebiega przez miasto Sompolno, ograniczaj ąc zainwestowanie terenu od jego północnej strony. Propozycj ę cz ęś ciowego wykorzystania korytarza ropoci ągu „Przyja źń ” uzasadnia ć to mo Ŝe tak Ŝe fakt, i Ŝ korytarz infrastruktury zwi ązany z tras ą ropoci ągu przebiega równie Ŝ przez inne gminy przewidziane do gazyfikacji, takie jak np. Ślesin i Kleczew.

Po wybudowaniu odpowiednich tras wysokiego ci śnienia, przewiduje si ę realizacj ę sieci średniego i niskiego ci śnienia dla bezpo średniego zaopatrzenia odbiorców.

W my śl aktualnie obowi ązuj ącej ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, lokalizacja przebiegu trasy gazoci ągu mo Ŝliwa jest w drodze decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego. Zgodnie z rozporz ądzeniem Ministra Gospodarki z dnia 30 lipca 2001r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiada ć sieci gazowe, trasa gazoci ągu wysokiego ci śnienia o średnicy 200 mm wymaga wyznaczenia wzdłu Ŝ jego osi, strefy kontrolnej o szeroko ści 6 m pozbawionej zabudowy, placów składowych i magazynów oraz bez zadrzewie ń, dla gazoci ągów średniego i niskiego ci śnienia wymagana jest strefa kontrolna o szeroko ści 1m. Dla gazoci ągów biegn ących w przecinkach le śnych wymagany jest wydzielony pas terenu o szeroko ści po 2 m od osi gazoci ągu, pozbawiony drzew i krzewów. Przebieg sieci gazowej wzgl ędem innych urz ądze ń uzbrojenia terenu, wymagane minimalne odległo ści od budynków i innych obiektów reguluj ą odr ębne przepisy.

W Programie Rozwoju Lokalnego gazyfikacja miasta i gminy Sompolno przewidziana jest w latach 2006 - 2009.

W zał ącznikach graficznych - patrz rys. Wyci ąg z Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Wielkopolskiego POLITYKA PRZESTRZENNA - POWIAT KONIN infrastruktura techniczna

Ustalenia Ustala si ę mo Ŝliwo ść budowy magistrali gazowej wysokiego ci śnienia oraz sieci gazowej średniego i niskiego ci śnienia na terenie gminy Sompolno. Lokalizacja trasy gazoci ągów wysokiego, średniego i niskiego ci śnienia mo Ŝe nast ąpi ć w drodze decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego w my śl obowi ązuj ących przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz pod warunkiem zgodno ści z pozostałymi ustaleniami studium oraz odr ębnymi przepisami prawa.

Korytarze infrastruktury technicznej dla potrzeb Kopalni Węgla Brunatnego KWB Konin S.A.

Studium adaptuje istniej ące trasy w ęglowe na trasach Odkrywka Lubstów - Patnów - Odkrywka Drzewce wraz z towarzysz ącą trasie kolejowej infrastruktur ą techniczn ą.

str. 74 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

Przewiduje si ę mo Ŝliwo ść utworzenia korytarza infrastruktury technicznej i komunikacyjnej dla potrzeb KWB Konin S.A. w zwi ązku z planowanym uruchomieniem Odkrywki Tomisławice ok. roku 2012. W studium przedstawiono dwa warianty przebiegu trasy węglowej wraz z towarzysz ącą infrastruktur ą techniczn ą oraz ewentualn ą tras ę ta śmoci ągu w formie obudowanej estakady do transportu nadkładu z projektowanej odkrywki Tomisławice do wyrobiska O/Lubstów. Przedstawione w studium warianty korytarzy infrastruktury maj ą charakter wst ępny, decyzja o budowie Odkrywki Tomisławice przes ądzi o wyborze wariantu w wersji ostatecznej. Przez gmin ę Sompolno przebiega tylko cz ęść projektowanego korytarza, który po przej ścu drogi wojewódzkiej nr 263 wkracza na teren gminy Wierzbinek. Przebieg trasy został skoordynowany ze Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Wierzbinek. Konieczna b ędzie dalsza koordynacja działa ń na etapie decyzji administracyjnych oraz koordynacja w zakresie ewentualnego przebiegu przez teren gminy Ślesin.

Gospodarka wodno - ściekowa

Zamierzenia gminy w zakresie gospodarki wodno - ściekowej jako zadania własne gminy, zostały uj ęte w Planie Rozwoju Lokalnego Gminy, gdzie przewiduje si ę: - w zakresie wodoci ągowania dalsz ą rozbudow ę sieci wodoci ągowej oraz modernizacj ę i remonty sieci istniej ącej - w zakresie kanalizacji sanitarnej dalsz ą rozbudow ę sieci na bazie istniej ących oczyszczalni, modernizacje i remont istniej ących sieci i oczyszczalni, podł ączanie nowych gospodarstw.

Kanalizacja sanitarna

Gospodarka ściekowa na terenie gminy musi by ć poddana szczególnym re Ŝimom ze wzgl ędu na poło Ŝenie znacznej cz ęś ci gminy w obszarze chronionego zło Ŝa wód podziemnych oraz w strefie chronionego krajobrazu. Du Ŝej uwagi wymaga w tym zakresie przede wszystkim samo miasto Sompolno wraz z terenami przyległymi wyznaczonymi w studium jako obszary rozwojowe oraz rejon przyległy do jezior M ąkolno i Lubstowskiego z uwagi na rozwijaj ące si ę tam budownictwo, w tym równie Ŝ budownictwo letniskowe. Na terenach gdzie nie ma mo Ŝliwo ści przył ączenia i korzystania z kanalizacji zbiorowej, wymagane jest bezwzgl ędne egzekwowanie szczelno ści zbiorników bezodpływowych ścieków sanitarnych. Jako alternatyw ę dla oczyszczalni komunalnych przewiduje si ę oczyszczalnie przydomowe.

Szczególnej uwag ę zwraca si ę na konieczno ść rozwi ązania zagadnienia odprowadzenia ścieków sanitarnych z terenów przewidzianych w studium pod now ą zabudow ę. Wskazane jest wykorzystanie rezerw przepustowo ści istniej ących oczyszczalni lub ewentualna ich rozbudowa i wł ączanie kolejnych obszarów w system kanalizacji sanitarnej poprzez budow ę sieci kolektorów sanitarnych i przepompowni. Dotyczy to przede wszystkim nowych wi ększych obszarów rozwojowych.

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy do roku 2013 nie przewiduje ewentualnej budowy nowej oczyszczalni ścieków komunalnych. Zakłada si ę wykorzystanie dla potrzeb gminy

str. 75 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego oczyszczalni ścieków KWB Konin Odkrywka Lubstów, poprzez jej modernizacj ę i rozbudow ę, co da mo Ŝliwo ść wł ączenia wsi Lubstów oraz wsi s ąsiednich do systemu kanalizacji sanitarnej.

W porozumieniu z gmin ą Kramsk nale Ŝy rozwa Ŝyć mo Ŝliwo ść podł ączenia terenów sołectw Stefanowo, Marianowo i Lubstówek do projektowanej w gminie Kramsk nowej oczyszczalni ścieków sanitarnych zlokalizowanej na obrze Ŝu Doliny Grójeckiej w rejonie wsi Jabłków.

W studium zakłada si ę, Ŝe oddziaływanie oczyszczalni na środowisko nie powinno wykracza ć poza granice terenu pozostaj ącego we władaniu u Ŝytkownika. Na obszarze w zasi ęgu oddziaływania obowi ązuj ą ograniczenia w sposobie zagospodarowania i u Ŝytkowaniu gruntów: - zakaz wznoszenia obiektów przeznaczonych na stały pobyt ludzi (nie dotyczy obiektów zaplecza oczyszczalni), - zakaz lokalizowania obiektów do magazynowania i przetwarzania Ŝywno ści, - zakaz lokalizacji ogrodów działkowych oraz urz ądze ń sportowo-rekreacyjnych, - zakaz upraw owoców mi ękkich i warzyw spo Ŝywanych w stanie surowym oraz zakładania sadów.

W stosunku do oczyszczalni ścieków w zakresie warunków ich lokalizowania i eksploatacji obowi ązuj ą przepisy ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo Ochrony Środowiska i ustawy z dnia 18 lipca 2001r. Prawo Wodne wraz z odpowiednimi rozporz ądzeniami a tak Ŝe ustawy Prawo budowlane i rozporz ądzenia w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiada ć budynki i ich usytuowanie.

Zaopatrzenie w wod ę

Dla zaopatrzenia ludno ści w wod ę na terenie gminy Sompolno działaj ą 4 uj ęcia wód podziemnych, najwi ększe z nich to uj ęcie zaopatruj ące przede wszystkim miasto Sompolno, zlokalizowane jest we wsi Biele, ponadto istniej ą uj ęcia w Marianowie i Motkach oraz uj ęcie w Lubstowie. W zakresie zaopatrzenia w wod ę nie przewiduje si ę lokalizacji nowych uj ęć wody, poniewa Ŝ istniej ące na terenie gminy uj ęcia wód podziemnych w wystarczaj ącym stopniu zaspokajaj ą jej potrzeby. Zaopatrzenie w wod ę nowych terenów inwestycyjnych odbywa ć si ę b ędzie poprzez ewentualn ą dalsz ą rozbudow ę uj ęć istniej ących oraz rozbudow ę gminnej sieci wodoci ągowej.

Nale Ŝy zwróci ć uwag ę na zabezpieczenie wody do celów przeciwpo Ŝarowych na terenie jednostek osadniczych m.in. poprzez wła ściw ą lokalizacj ę hydrantów p-po Ŝ na sieci wodoci ągowej istniej ącej i projektowanej, wymagane przepisami odległo ści pomi ędzy hydrantami przeciwpo Ŝarowymi powinny wynosi ć nie mniej ni Ŝ 100 m na terenach zabudowy miast i 150 na terenach zabudowy wsi.

Zasady ochrony uj ęć wód podziemnych

Wokół uj ęć wody podziemnej dla zaopatrzenia ludno ści obowi ązuj ą strefy ochrony bezpo średniej obejmujące obszar w promieniu 10 m od uj ęcia. W strefie ochrony bezpo średniej uj ęć wód podziemnych zabronione jest u Ŝytkowanie gruntów do celów niezwi ązanych z eksploatacj ą uj ęcia wody. Teren ochrony bezpo średniej

str. 76 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego nale Ŝy zagospodarowa ć zieleni ą, ogrodzi ć i umieści ć tablice zawieraj ące informacje o uj ęciu wody i zakazie wst ępu osób nieupowa Ŝnionych.

Z uwagi na lokalne warunki hydrogeologiczne, hydrologiczne i geomorfologiczne nie zostały ustanowione strefy ochrony po średniej. Pomimo to w studium zaleca si ę wprowadzenie ogranicze ń w zakresie zagospodarowania terenu na obszarze przyległym do uj ęcia wody podziemnej przy sporz ądzaniu planów miejscowych oraz decyzji o warunkach zabudowy lub lokalizacji inwestycji.

Studium wprowadza nast ępuj ące zasady zagospodarowania terenu w obszarze przyległym do strefy ochrony bezpo średniej uj ęcia wody podziemnej. Za obszar przyległy nale Ŝy traktowa ć teren w promieniu 100 m od uj ęcia wody, na którym zabrania si ę wykonywania robót oraz innych czynno ści mog ących spowodowa ć zmniejszenie przydatno ści ujmowanej wody lub wydajno ści uj ęcia, a w szczególno ści: - budowy szamb - wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi oraz rolniczego wykorzystania ścieków, - lokalizowanie zakładów przemysłowych oraz ferm hodowlanych, - lokalizowanie magazynów produktów ropopochodnych oraz innych substancji, a tak Ŝe ruroci ągów do ich transportu, - lokalizowanie składowisk odpadów komunalnych lub przemysłowych, - lokalizowanie myjni pojazdów mechanicznych, stacji paliw, urz ądzanie parkingów o liczbie stanowisk wi ększej ni Ŝ 4, - lokalizowanie cmentarzy oraz grzebanie zwłok zwierzęcych.

Gospodarka odpadami

Aktualnie odpady komunalne nie poddane segregacji są gromadzone na składowisku w Sompolnie na ulicy Le śnej. W zwi ązku z tym, i Ŝ wysypisko nie spełnia wymogów sanitarnych i stwarza zagro Ŝenie dla środowiska przyrodniczego, szczególnie wód powierzchniowych i podziemnych, zostało przewidziane do zamkni ęcia ju Ŝ w 2005 roku. W pa ździerniku 2004r. Starosta Koni ński w oparciu o sporz ądzony przez Gmin ę projekt, wydał decyzj ę zobowi ązuj ącą Gmin ę do rekultywacji terenu składowiska. Ustalono jest le śny kierunek rekultywacji na obszarze o pow. ok. 1 ha, termin rekultywacji technicznej wynosi 5 lat od zaprzestania składowania a rekultywacji biologicznej 10 lat.

W zakresie gospodarki odpadami wymagane jest: - wprowadzenie selektywnej zbiórki odpadów na terenie całej gminy - bezpieczny transport - składowanie, segregacja, odzysk - unieszkodliwianie

Studium nie przewiduje lokalizacji nowego składowiska odpadów na terenie gminy. Składowanie odpadów przewiduje si ę poza terenem gminy, poprzez udział Gminy Sompolno w mi ędzygminnym programie gospodarki odpadami komunalnymi. Studium nie przewiduje równie Ŝ lokalizacji składowisk odpadów przemysłowych na terenie gminy.

str. 77 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

6. Obszary na których rozmieszczone b ędą inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym, tereny ofertowe.

Planowane inwestycje Gminy Somoplno na jej terenie gminy wynikaj ą przede wszystkim z przyj ętej przez Gmin ę strategii rozwoju. Strategi ę społeczno - gospodarcz ą rozwoju gminy okre ślaj ą nast ępuj ące dokumenty:

1) Strategia rozwoju Miasta i Gminy Sompolno 2) Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Sompolno na lata 2004 - 2006 (z przedłu Ŝonym okresem programowania do 2013r.)

W Planie Rozwoju Lokalnego Gminy Sompolno okre ślono nast ępuj ące cele i kierunki działania:

Cele Samorz ąd gminy Sompolno czuje si ę odpowiedzialny za tworzenie klimatu i warunków dla wzrostu zamo Ŝno ści gminy i dobrobytu jej mieszka ńców. Wa Ŝnym celem jest podniesienie atrakcyjno ści gminy dla inwestorów, oznacza to równocze śnie przeciwdziałanie bezrobociu, głównie poprzez podnoszenie poziomu jako ści infrastruktury technicznej i społecznej.

Kierunki

• Budowa i modernizacja infrastruktury technicznej • Budowa i modernizacja infrastruktury społecznej • Rozwój obszarów wiejskich

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Sompolno oparty jest na zało Ŝeniach uj ętych w Strategii rozwoju Gminy Sompolno i stanowi ich praktyczne przybli Ŝenie oraz rozwini ęcie z uwzgl ędnieniem czasu realizacji i źródeł finansowania. Jest to dokument okre ślaj ący strategi ę społeczno - gospodarcz ą Gminy Sompolno na lata 2004 - 2006 oraz wskazuj ącym planowe działania w latach 2007-2013.

W Planie Rozwoju Lokalnego Gminy Sompolno zawarto szereg zada ń inwestycyjnych Gminy Sompolno, sa to nast ępuj ące zadania okre ślone na lata 2004-2013:

Lp Nazwa zadania Termin realizacji 1 Wodoci ągowanie gminy 2004-2013 -budowa sieci -modernizacja i remont sieci 2 Budowa sieci kanalizacyjnej i oczyszczalni ścieków na terenie gminy 2004-2013 - budowa kanalizacji - modernizacja i remont sieci oraz oczyszczalni - podł ączenie gospodarstw - oczyszczalnie przydomowe - odprowadzenie wód deszczowych 3 Rozbudowa i modernizacja sieci elektroenergetycznych i o świetlenia 2004-2009 ulicznego

str. 78 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

4 Budowa, modernizacja i poprawa jako ści dróg 2004-2010 - budowa i modernizacja dróg gminnych - 10,5km - budowa i modernizacja dróg dojazdowych - budowa chodników 5 Gazyfikacja miasta i gminy 2006-2009 6 Rozbudowa i modernizacja infrastruktury społecznej 2004-2013 - szkoły, biblioteki - MGOK - Remizy OSP - Budownictwo mieszkaniowe socjalne 7 Rozbudowa i modernizacja stadionów i boisk sportowych w gminie 2004-2010 8 Budowa basenu k ąpielowego w Sompolnie 2006-2008 9 Ograniczenie emisji zanieczyszcze ń na terenie gminy 2004-2013 10 Zagospodarowanie odpadów stałych 2004-2013

7. Obszary na których rozmieszczone b ędą inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym zgodnie z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego

Zgodnie z art. 54b ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, plan zagospodarowania przestrzennego województwa powinien uwzgl ędnia ć zadania rz ądowe słu Ŝą ce realizacji ponadlokalnych celów publicznych wpisane do rejestru oraz zadania samorz ądu województwa zawarte w programach wojewódzkich. Do zada ń rz ądowych na terenie województwa wielkopolskiego zaliczony został jedynie pakiet inwestycyjny wynikaj ący z udziału Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w Programie Inwestycji Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego, obejmujący na terenie byłego woj. koni ńskiego modernizacj ę lotniska w Powidzu. Poza tym w Planie zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego brak zada ń wynikaj ących z rejestru (z uwagi na brak rejestru), zapisane zostały tylko propozycje zada ń słu Ŝą cych dla realizacji ponadlokalnych celów publicznych wynikaj ące z innych dokumentów, takich jak: - „Raport o stanie województwa” - „Diagnoza stanu” - „Strategia rozwoju województwa wielkopolskiego”, - „Koncepcja polityki przestrzennego zagospodarowania kraju”, - obowi ązuj ące akty prawne (ustawy, rozporz ądzenia, uchwały), - dokumentacje techniczne, programy oraz z opracowa ń nie posiadaj ących jeszcze mocy prawnej, jednak ujmuj ących istotne dla regionu elementy zagospodarowania przestrzeni, jak np. koncepcje i opracowania studialne w zakresie elementów infrastruktury technicznej. Propozycje zada ń i wnioski wynikaj ące z ustale ń planu zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego zostały opisane i uwzględnione w projekcie zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sompolno.

8. Obszary dla których sporz ądzenie planu jest obowi ązkowe

Na terenie gminy Sompolno obowi ązek sporz ądzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wynika z ustawy z dnia 4 lutego 1994r. Prawo geologiczne i górnicze, która

str. 79 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego mówi w art.53 ust.1, Ŝe dla terenu górniczego sporz ądza si ę miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego w trybie okre ślonym odr ębnymi przepisami, je śli ustawa nie stanowi inaczej. Rada Miejska w Sompolnie na podstawie art. 53 ust. 6. ww. ustawy podj ęła Uchwał ę Nr XXII/194/04 z dnia 27 wrze śnia 2004r. o odst ąpieniu od sporz ądzenia planu dla terenu górniczego na terenie gminy Sompolno z uwagi na nieznaczny szkodliwy wpływ na środowisko prowadzonej działalno ści górniczej.

9. Obszary dla których gmina zamierza sporz ądzi ć miejscowe plan zagospodarowania przestrzennego

Tereny zabudowy mieszkaniowej i usługowej oraz działalno ści gospodarczej a tak Ŝe inwestycje w zakresie infrastruktury technicznej i komunikacji w zale Ŝno ści od potrzeb b ędą obj ęte opracowaniem w formie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub w postaci decyzji o warunkach zabudowy lub decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego zgodnie z ustaw ą z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Gmina zamierza przyst ąpi ć do opracowania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla tych terenów, których dotycz ą indywidualne wnioski o ustalenie przeznaczenie terenu w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego oraz wnioski Gminy Sompolno. Zło Ŝone wnioski indywidualne dotycz ą w szczególno ści: - terenów zabudowy mieszkaniowej - terenów działalno ści gospodarczej - terenów wypoczynku i rekreacji - terenów dolesie ń

Wnioski Gminy Sompolno dotycz ą przede wszystkim: - przeznaczenia terenów stanowi ących własno ść Gminy na cele działalno ści gospodarczej jako oferty dla potencjalnych inwestorów - przeznaczenia terenów na cele sportu i rekreacji - głównie pod nowe lub modernizowane boiska sportowe oraz stadion miejski

Zamierzenia inwestycyjne Gminy Sompolno jako inwestycje celu aktualnie mo Ŝna realizowa ć w oparciu o decyzje o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego. Decyzje takie zgodnie z ustaw ą z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym wydaje Burmistrz Miasta pod warunkiem ich zgodno ści z innymi przepisami prawa.

Zło Ŝone wnioski indywidualne dotycz ą terenów na obszarze całej gminy, jednak w najwi ększym stopniu terenów budownictwa jednorodzinnego i działalno ści gospodarczej w samym mie ście Sompolno oraz na jego obrze Ŝach, w szczególno ści w obr ębie geodezyjnym Biele i Sopolinek. Cz ęść wnioskodawców wyst ąpiła o decyzje o warunkach zabudowy i decyzje takie zostały wydane zgodnie z obowi ązuj ącymi w tym zakresie przepisami.

Tereny dla których wskazane jest opracowanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego na wi ększym obszarze:

- tereny budownictwa mieszkaniowego jednorodzinnego oraz działalno ści gospodarczej wyznaczone do opracowania planów szczegółowych w planach miejscowych uchwalonych przed 1994r. na terenie miasta Sopolno w rejonie ulicy Polnej i ulicy Krycha

str. 80 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

- obszar zabytkowego układu urbanistycznego miasta Sompolno - nowe tereny inwestycyjne wyznaczone w studium na terenie stykowym pomi ędzy miastem Sompolno a sołectwem Biele a tak Ŝe w samym sołectwie Biele w sąsiedztwie uj ęcia wody - tereny przewidziane do zalesienia

10. Kierunki i zasady kształtowania rolniczej i le śnej przestrzeni produkcyjnej

Zagadnienie omówiono w punkcie - strefy polityki przestrzennej oraz w punkcie - przeznaczenie terenów.

Główne wnioski:

Rolnictwo posiada dobre warunki rozwoju szczególnie we wschodniej cz ęś ci gminy gdzie wyst ępuj ą znaczne obszary gleb dobrych i b. dobrych i rozwini ęte jest sadownictwo. Tak jak w całym kraju rolnictwo wymaga dostosowania do nowych standardów w zwi ązku ze wst ąpieniem Polski do Unii Europejskiej oraz mo Ŝliwo ści ą wykorzystania funduszy unijnych na dofinansowanie rolnictwa oraz działa ń modernizacyjnych i dostosowawczych. Na terenie gminy preferowa ć nale Ŝy ekologiczne gospodarstwa rolne oraz stwarza ć warunki do zakładania ekologicznych gospodarstwa agroturystycznych. Kierunek ekologiczny w rolnictwie daje mo Ŝliwo ść si ęgni ęcia po celowe dotacje z ekofunduszy unijnych. Zwi ększenie powierzchni lasów poprzez planowe dolesienia uznano za konieczny kierunek zmian w zagospodarowaniu przestrzennym gminy, z uwagi na niski wska źnik lesisto ści gminy, deficyt zasobów wody z uwagi na poło Ŝenie na obszarze wododziału oraz w obszarze leja depresji wód przypowierzchniowych i podziemnych spowodowanego działalno ści ą górnicz ą,.

11. Obszary nara Ŝone na niebezpiecze ństwo powodzi

Na terenie gminy Sompolno ryzyko powodziowe jest niewielkie. Nie wystepuj ą tu obszary bezpo średniego zagro Ŝenia powodzi ą w rozumieniu art. 82 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 18 lipca 2001r. Prawo Wodne. Jedynym obszarem nara Ŝonym na niebezpiecze ństwo powodzi jest obszar potencjalnego zagro Ŝenia powodzi ą na skutek przerwania wałów rzeki Warty (na terenie gminy Kramsk). Obejmuje on cz ęść Doliny Grójeckiej na południowo - zachodnim skraju gminy. Zasi ęg wyst ępowania wody 1% stuletniej na wypadek przerwania wałów rzeki Warty zaznaczono na rysunku studium w oparciu o Operat Przeciwpowodziowy Województwa Koni ńskiego opracowany w 1989r. Teren ten opisano jako „obszar potencjalnego zagro Ŝenia powodzi ą w wyniku przerwania wałów rzeki Warty”. Na terenie tym grunty wykorzystywane s ą jako ł ąki i pastwiska. Obszar potencjalnego zagro Ŝenia powodzi ą nale Ŝy traktowa ć jako wył ączony spod zabudowy obiektami przeznaczonymi na pobyt ludzi. Przebiegaj ące t ędy urz ądzenia infrastruktury liniowej pozostaj ą w dotychczasowym u Ŝytkowaniu.

12. Kierunki rekultywacji terenów poeksploatacyjnych.

Planowany przybli Ŝony termin zako ńczenia eksploatacji w ęgla w Odkrywce Lubstów przypada na rok 2010. Wył ączenie terenu eksploatacji górniczej z rolniczego i le śnego

str. 81 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego uŜytkowania oraz ich całkowite przekształcenie, po zako ńczeniu wydobycia wymaga procesu rekultywacji. Zrekultywowane zostało ju Ŝ zwałowisko zewn ętrzne Odkrywki Lubstów, w wyniku czego w kierunku le śnym zagospodarowano ok. 332 ha, a w kierunku rolniczym ok. 143 ha, co ł ącznie stanowi powierzchni ę ok. 475 ha. Obecnie zdejmowany nadkład zwałowany jest na zwałowisku wewn ętrznym w granicach odkrywki. Na terenie zwałowiska wewn ętrznego odkrywki Lubstów grunty przekształcone na skutek działalno ści górniczej, docelowo zostan ą wyniku rekultywacji zagospodarowane rolniczo i le śnie, natomiast wyrobisko ko ńcowe przeznaczone b ędzie na zbiornik wodny.

Po uzyskaniu decyzji o prawidłowo zako ńczonej rekultywacji tereny zrekultywowane mog ą by ć przeznaczone do sprzeda Ŝy. Do tej pory 69 ha gruntów pokoplanianych w rejonie wsi Lubstów uzyskało decyzje o zako ńczeniu rekultywacji rolniczej. Grunty te, zostały nabyte przez rolników na cele upraw polowych.

W oparciu o wydane decyzje Starosty Koni ńskiego z 2002r. w sprawie rekultywacji i zagospodarowania gruntów pogórniczych Odkrywki Lubstów na terenie gminy Sompolno przewidziany jest: - le śny kierunek rekultywacji na powierzchni 186 ha - rolny kierunek rekultywacji na powierzchni 26 ha - inny kierunek rekultywacji na powierzchni 98 ha - wodny kierunek rekultywacji wyrobiska ko ńcowego odkrywki na powierzchni około 475 ha

Ustalony został tak Ŝe termin do 5 lat od zaprzestania działalno ści górniczej na dokonanie prawidłowej rekultywacji i zagospodarowania gruntów. Na powierzchni przeznaczonej na inne kierunki rekultywacji planowane było m in. urz ądzenie gminnego składowiska odpadów komunalnych. Teren został zrekultywowany, cz ęś ciowo zalesiony. Gmina odst ąpiła jednak od planów urz ądzenia tam składowiska odpadów a problem gospodarki odpadami, zgodnie z nowymi tendencjami, zostanie rozwi ązany w skali ponadlokalnej. W zwi ązku z tym obszar mo Ŝe by ć zrekultywowany w kierunku rolniczym, le śnym lub cz ęś ciowo wykorzystany na inne cele. Aktualnie grunt o powierzchni ok. 20 ha jest zalesiony, pozostała cz ęść jest zrekultywowana rolniczo. Po uzyskaniu decyzji o zako ńczonej rekultywacji grunt mo Ŝna potraktowa ć jako ofert ę terenow ą dla przyszłego potencjalnego u Ŝytkownika. W przyszło ści, kiedy grunt osi ągnie parametry umo Ŝliwiaj ące posadowienie obiektów budowlanych, mo Ŝliwe b ędzie wykorzystanie terenu na cele inwestycyjne. Z uwagi na planowane s ąsiedztwo zbiornika wodnego urz ądzenie składowiska odpadów komunalnych w tym miejscu nie byłoby wskazane. Grunt o pow. ok. 85 ha nabyła Gmina Sompolno. Z uwagi na atrakcyjne poło Ŝenie terenu nie zaleca si ę jego odsprzeda Ŝy na obecnym etapie, poniewa Ŝ z czasem warto ść gruntu b ędzie wzrastała. Mo Ŝliwe b ędzie wówczas ustalenie jego przeznaczenia w planie zagospodarowania przestrzennego na okre ślone cele inwestycyjne w zale Ŝno ści od potrzeb. Wskazane jest wykorzystanie docelowe na cele szeroko poj ętej rekreacji w tym tak Ŝe usług o charakterze komercyjnym. Skłania do tego s ąsiedztwo planowanego zbiornika wodnego oraz głównego szlaku komunikacyjnego a tak Ŝe atrakcyjna ekspozycja widokowa.

Zbiornik wodny w wyrobisku ko ńcowym Koncepcja zagospodarowania wyrobiska ko ńcowego KWB KONIN S.A. zakłada utworzenie w wyrobisku zbiornika wodnego o powierzchni lustra wody około 475 ha. Jest to

str. 82 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego powierzchnia zwierciadła wody planowanego na rz ędnej 83 m npm. Wokół zbiornika rezerwuje si ę pas terenu o szeroko ści około 100m przewidziany do rekultywacji technicznej i biologicznej m. in. na wykonanie obudowy zbiornika, w tym ukształtowanie zboczy zbiornika i ich zabezpieczenie przeciwerozyjne oraz jako pas ochronny przeznaczony do zalesienia. Łącznie powierzchnia zbiornika wraz ze zrekultywowanym terenem przyległym zajmie powierzchni ę ponad 600 ha. Przewiduje si ę ró Ŝne warianty napełniania zbiornika, przede wszystkim jednak wypełnienie nast ępowa ć b ędzie w sposób naturalny po wył ączeniu pomp odwadniaj ących odkrywk ę, w miar ę wypełniania si ę wod ą istniej ącego wokół odkrywki leja depresji. Natomiast dodatkowym źródłem zasilania mog ą by ć wody kopalniane z odwodnienia O/Drzewce doprowadzane systemem ruroci ągów. Planowana pojemno ść ok. 144 mln m 3 Gł ęboko ść zbiornika od 6 do 61 m Czas napełniania - przy zasilaniu naturalnym ok. 46 lat - przy zasilaniu dodatkowym z O/Drzewce w zale Ŝno ści od wariantu zasilania ok. 5 lub ok. 10 lat

Budowa zbiornika, z uwagi na jego wielko ść , nale Ŝy do przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko, wymagaj ących sporz ądzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko.

13. Stan prawny w planowaniu przestrzennym w kraju i wynikaj ące z tego skutki dla gminy

W zwi ązku z wej ściem w Ŝycie ustawy z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego uchwalone przed 1994r. straciły wa Ŝno ść . Gmina posiada miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego dla wybranych terenów na obszarze gminy, jednak nie zaspakaja to wszystkich potrzeb w tym zakresie.

Obowi ązuj ąca ustawa nie narzuca obowi ązku sporz ądzenia planu na obszar całej gminy. Jednocze śnie byłoby to trudno wykonalne z powodów finansowych i praktycznych - ustawa wymaga aby plany sporz ądzane były w skali 1:1000 lub 1:2000, podczas gdy poprzednio obowi ązuj ący plan zagospodarowania przestrzennego gminy opracowany był w skali 1:10000 a dla miasta 1:5000. Jedynie plany miejscowe terenów przewidzianych do zalesienia oraz wył ączonych spod zabudowy mog ą by ć sporz ądzane w skali 1:5000. Interpretuj ąc wi ęc ustaw ę mo Ŝna wnosi ć, ze plany sporz ądzane b ędą dla wybranych obszarów w zale Ŝno ści od potrzeb a tak Ŝe mo Ŝliwo ści finansowych Gminy.

Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w art.9 ust.4 wprowadziła zapis: „ustalenia studium s ą wi ąŜą ce dla organów gminy przy sporz ądzaniu planów miejscowych”. Wynika z tego w sposób praktyczny, Ŝe je Ŝeli Gmina przyjmuje wnioski o przeznaczenie terenu w planie zagospodarowania przestrzennego i wnioski te s ą racjonalnie uzasadnione, a nie maj ą to swojego odbicia w studium, w pierwszej kolejno ści nale Ŝy zmieni ć studium a nast ępnie przyst ąpi ć do sporz ądzenia planów miejscowych. W sensie merytorycznym jest to jak najbardziej uzasadnione, jednak w wymiarze praktycznym stanowi ogromne wydłu Ŝenie drogi od momentu zło Ŝenia wniosku do chwili uchwalenia planu czyli tym samym do podj ęcia inwestycji, jako Ŝe studium nie jest aktem prawa miejscowego, dopiero uchwalony plan daje podstaw ę do ubiegania si ę o pozwolenie na budow ę.

str. 83 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

Istotnym zapisem ustawy w tej sytuacji jest mo Ŝliwo ść lokalizowania inwestycji celu publicznego w oparciu o decyzje o lokalizacji inwestycji celu publicznego a pozostałych inwestycji w oparciu o decyzje o warunkach zabudowy.

W 2004r. w Polsce prowadzone były prace nad dwoma projektami ustaw dotycz ącymi planowania przestrzennego, były to: - zmiana ustawy z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (zmieniaj ąca cz ęść ustawy dotycz ącą planowania przestrzennego w gminach) - ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym gmin (jako odr ębna ustawa)

Oba projekty ustaw proponuj ą do ść radykalne zmiany w podej ściu do zagadnie ń planowania przestrzennego w gminie. Poniewa Ŝ jednak s ą na etapie projektów, nie wiadomo w jakiej ostatecznej formie, kiedy i czy w ogóle zostan ą one przyj ęte przez parlament.

14. Podsumowanie

SYNTEZA USTALE Ń STUDIUM

W strukturze przestrzenno - funkcjonalnej gminy nie przewiduje si ę zasadniczych zmian kierunkowych, lecz przede wszystkim zmiany jako ściowe. Struktura sieci osadniczej, układ komunikacyjny, rolnicza funkcja na przewa Ŝaj ącym obszarze gminy nie ulegn ą zmianie. Najistotniejsze zmiany w strukturze przestrzennej zwi ązane b ędą z zako ńczeniem eksploatacji węgla w Odkrywce Lubstów i wynikaj ącej z tego rekultywacji terenów pokopalnianych. Prawidłowo i skutecznie przeprowadzona rekultywacja z czasem otworzy nowe mo Ŝliwo ści wykorzystania terenów zdegradowanych działalno ści ą górnicz ą.

Podstawowe kierunki rozwoju przestrzennego gminy to:

- zagospodarowanie terenów budownictwa mieszkaniowego, wyznaczenie nowych terenów na ten cel, uzbrojenie techniczne i budowa dróg dojazdowych, w szczególno ści w rejonie miasta Sompolno - nowe tereny na cele usług i drobnej przedsi ębiorczo ści czyli szeroko poj ętej aktywizacji gospodarczej - zagospodarowanie terenów turystyki i wypoczynku szczególnie w rejonie jeziora Mąkolno i jeziora Lubstwoskiego - rozwój gospodarki le śnej poprzez zalesienie gruntach słabych - dalsza eksploatacja zło Ŝa w ęgla brunatnego oraz rekultywacja i zagospodarowanie terenów pokopalnianych

Zmiany jako ściowe w kierunkach rozwoju to:

- dalsza poprawa warunków Ŝycia mieszka ńców szczególnie w zakresie warunków mieszkaniowych i infrastruktury społecznej

str. 84 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

- modernizacja istniej ącej infrastruktury technicznej w miar ę jej technicznego zu Ŝycia i dalsza niezb ędna rozbudowa - remonty i budowa nawierzchni istniej ących dróg - rozbudowa infrastruktury technicznej w zakresie kanalizacji sanitarnej oraz zaopatrzenia w gaz - inwestycje gminne w zakresie zapewnienia mieszka ńcom mo Ŝliwo ści aktywnej rekreacji ruchowej - boiska, stadiony, sale sportowe - modernizacja gospodarstw rolnych i dostosowanie do standardów europejskich - rozwój rolnictwa ekologicznego - promowanie agroturystyki - popieranie inwestycji tworz ących nowe miejsca pracy - poprawa stanu ochrony środowiska oraz ochrony zdrowia mieszka ńców • ochrona gleb, czysto ści wód podziemnych i powierzchniowych poprzez edukacj ę oraz skuteczne formy zbiorowego oraz indywidualnego oczyszczania, odprowadzania i unieszkodliwiania ścieków • ochrona czysto ści powietrza poprzez inwestycje modernizacyjne ograniczaj ące emisj ę zanieczyszcze ń do atmosfery oraz promowanie proekologicznych rozwi ąza ń w zakresie nowych przedsi ęwzi ęć , • promowanie budowy kotłowni gazowych z chwil ą zgazyfikowania gminy • zagospodarowanie odpadów komunalnych, segregacja, bezpieczne składowanie w sposób nie zagra Ŝaj ący środowisku • rekultywacja terenów zdegradowanych przyrodniczo, w tym tak Ŝe w wyniku działalno ści eksploatacyjnej • likwidacja gminnego wysypiska opadów komunalnych oraz innych dzikich wysypisk poł ączone z rekultywacj ą terenu • promowanie produkcji energii ze źródeł odnawialnych • egzekwowanie zasad ochrony poszczególnych komponentów środowiska przyrodniczego na obszarach wskazanych w studium do ochrony • ochrona walorów krajobrazu przyrodniczego - kulturowego poprzez rygorystyczne ustalanie warunków zabudowy i zagospodarowania terenu w planów miejscowych lub w postaci decyzji, szczególnie w obszarze chronionego krajobrazu • zwi ększanie wysiłków w celu zachowania obiektów dziedzictwa kulturowego dla przyszłych pokole ń • prowadzenie aktywnej gospodarki le śnej, poprawa ró Ŝnorodno ści gatunkowej lasów i zwi ększanie lesisto ści gminy • egzekwowanie realizacji działa ń zapobiegaj ących wpływowi realizowanej inwestycji na zdrowie i jako ść Ŝycia mieszka ńców w zakresie szkodliwego promieniowania elektromagnetycznego i przedsi ęwzi ęć stanowi ących źródła hałasu przekraczaj ącego dopuszczalne normy • zapobieganie lokalizacji przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko nie przewidzianych w ustaleniach studium

Ustalenia Studium Uwarunkowa ń i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Sompolno zostały zawarte w cz ęś ci tekstowej i cz ęś ci graficznej, które ka Ŝdorazowo nale Ŝy

str. 85 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego rozpatrywa ć ł ącznie. Ustalenia Studium, zarówno w cz ęś ci tekstowej jak i graficznej, s ą wi ąŜą ce dla organów gminy przy sporz ądzaniu planów miejscowych. Ka Ŝde zagadnienie przedstawione w cz ęś ci graficznej znajduje swoje odbicie oraz rozszerzenie w cz ęś ci tekstowej. W celu zapewnienia jednolitej polityki przestrzennej na terenie gminy zaleca si ę respektowanie ustale ń niniejszego Studium nie tylko przy sporz ądzaniu planów miejscowych, ale równie Ŝ przy wydawaniu decyzji o warunkach zabudowy oraz decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego. Studium nie jest aktem prawa miejscowego. Tre ść ustale ń studium nie narusza przepisów aktów prawnych obowiązuj ących w Polsce.

Opracowała

mgr in Ŝ. arch. Agnieszka Wi śniewska Członek Zachodniej Okr ęgowej Izby Urbanistów Nr Z – 338

str. 86 GMINA SOMPOLNO - zmiana studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego

MATERIAŁY WYJ ŚCIOWE

• Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Sompolno uchwalone uchwał ą nr XXVI/187/2000 Rady Miejskiej w Sompolnie z dnia 27 pa ździernika 2000r., autor projektu mgr in Ŝ. arch. Włodzimierz Leszczuk • opracowanie ekofizjograficzne dla gminy Sompolno wykonane dla potrzeb studium, listopad 2004r. • Plan zagospodarowania przestrzennego Województwa Wielkopolskiego (uchwała nr XLII/628/2001 sejmiku województwa wielkopolskiego z dnia 26 listopada 2001r.) • Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Sompolno na lata 2004 - 2010 „GMINA 2010” • Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Sompolno na lata 2004 - 2006 (z przedłu Ŝonym okresem programowania do 2013r.) uchwalony uchwał ą Rady Miejskiej w Sompolnie nr XXI/180/04 z dnia 31 sierpnia 2004r. • Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego obowi ązuj ące na terenie miasta i gminy (uchwalone po 1994r.) • zbiór wniosków indywidualnych o ustalenie zmiany przeznaczenia terenu w planie zagospodarowania przestrzennego gminy Sompolno • zbiór wniosków Gminy Sompolno o ustalenie zmiany przeznaczenia terenu w planie zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Sompolno • wykaz inwestycji celu publicznego o znaczeniu lokalnym • wnioski konserwatorskie do studium Wojewódzkiego Urz ędu Ochrony Zabytków w Poznaniu, Kierownik Delegatury w Koninie • dane KWB Konin do studium nt. kierunków rekultywacji odkrywki Lubstów, granicy obszaru górniczego Odkrywki Drzewce oraz projektowanej trasy w ęglowej • wydane decyzje o warunkach zabudowy oraz o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego na terenie gminy Sompolno po 31.12.2004r. • System Informacji Drogowej Gminy Sompolno • Program małej retencji wód WZMiUW do 2015 roku na terenie byłego woj. koni ńskiego • Operat Przeciwpowodziowy Województwa Koni ńskiego Wojewódzkiego Komitetu Przeciwpowodziowego w Koninie (umowa z dnia 15.03.1989r. nr 30/88/89) - materiały WZMiUW Oddział w Koninie

str. 87