Jacek Poniedziałek: LUDZIE Blizny

ISSN 1899-5098 NR 2/2018 (115) NR 2/2018 pobierz na lotnisku na pobierz FREELIVE&TRAVEL FREE COPY MAGAZYN PORTU LOTNICZEGO GDAŃSK IM. LECHA WAŁĘSY LECHA IM. GDAŃSK LOTNICZEGO PORTU MAGAZYN PONIEDZIAŁEK JACEK JACEK / GDANSK LECH WALESA AIRPORT MAGAZINE AIRPORT WALESA LECH GDANSK

12–13 W NUMERZE / THIS ISSUE

WYDAWCA Anywhere.pl ul. Kościuszki 61 81-703 Sopot e-mail: [email protected] tel.: 58 719 23 25 16 fax: 58 719 39 20 Wydawca: Marcin Ranuszkiewicz Redaktorzy prowadzący: Paweł Durkiewicz - magazyny lotniskowe, Aleksandra Budka - www.anywhere.pl Szef działu graficznego:Alicja Rynkiewicz Graficy: Konrad Rószkowski, Julia Wójcik 32 Dział reklamy: Dagmara Zielińska, Katarzyna Świacka, Tłumaczenie: Anna Jasińska, Natalia Chycka Zespół redakcyjny: Sylwia Gutowska, Katarzyna Szewczyk, Współpraca fotograficzna:Monika Szałek, Edyta Bartkiewicz, Tomasz Sagan, Hanna Jakóbczyk

Na licencji: asz-reklama / [email protected] 56 Redakcja nie zwraca niezamówionych tekstów i materiałów redakcyjnych oraz nie ponosi odpowiedzialności za treść nadesłanych ogłoszeń reklamowych. Redakcja zastrzega sobie prawo do redagowania i skracania tekstów.

62 NA ZLECENIE Port Lotniczy Gdańsk Sp. z o.o. ul. Słowackiego 200 80-298 Gdańsk www.airport.gdansk.pl www.facebook.com/AirportGdansk Mariusz Sulkowski 92 e-mail: [email protected] 82

LOTNISKOWA PLATFORMA MEDIALNA

www.anywhere.pl www.facebook.com/anywherepl www.twitter.com/anywherepl instagram.com/anywhere.pl www.linkedin.com/company/anywhere-pl 104

PARTNER

PROT Brama Wyżynna Wały Jagiellońskie 2a 110 80-887 Gdańsk www.prot.gda.pl

PATRONAT

16 82 STREFA VIP Jacek Poniedziałek: LUDZIE Blizny. Opowieść „Korczaka” Gdańsk Gdynia Sopot Tłumaczenia aktora PEOPLE Scars. The Story of “Korczak” VIP ZONE Jacek Poniedziałek: Translated by an actor 92 TECHNOLOGIE Ikona stylu powraca 32 TECHNOLOGIES The icon of style is back. PODRÓŻE Poczdam. Tajemnica TRAVEL Potsdam. A mystery 104 KUCHNIA Glogg na rozgrzewkę 56 CUISINE Warm yourself up with glögi MIEJSCA Przepis na starówkę Nasz Magazyn monitorowany jest przez PLACES Recipe for the old town 110 Instytut Monitorowania Mediów MODA Shunga Japan 62 FASHION Shunga Japan MIEJSCA Idea chłopaków z podwórka PLACES Idea by guys from the neighbourhood ZDJĘCIE NA OKŁADCE Monika Szałek

14–15 W NUMERZE / THIS ISSUE

NASI AUTORZY

RAFAŁ GRZEGORZ WOJCIECH MAGDALENA BRYNDAL KAPLA ZAWIOŁA JUSZCZYK

Satyryk, autor tekstów (Kobranocka, Żyje z pisania. A żyć z tego, co Dziennikarz Canal Plus Sport Dziennikarka, m.in. Radiowej Dwójki Atrakcyjny Kazimierz i Cyganie), dzien- się lubi, to dar. Bardziej od pisania i prezenter wiadomości w TVN („W Dwójce raźniej”). Za emitowany w Tele- nikarz (Radio Zet, Gazeta Wyborcza, lubi tylko spotykać ludzi. No i lubi i TVN24. Zbzikowany na punkcie wizji Kino Polska „Program obowiązkowy” Przekrój, Zwierciadło, Pani, Twój Styl, być w drodze, kupować płyty sportu, oszalały na punkcie otrzymała w 2017 r. nominację do nagród Machina, Bluszcz, Chimery), twórca w sklepie z płytami a nie w sieci, muzyki. Wielbiciel twórczości PISF-u. Lubi rowery z RFN-u, stylowe zespołów kabaretowych, sztuk teatral- pomidorową i kabriolety. z duszą. motocykle wraz z ich jeźdźcami, a do szy- nych oraz scenariuszy seriali. bowca wsiada na jedno zawołanie. He’s a reporter working ENGLISH He lives by writing. And ENGLISH ENGLISH A satirist, lyricist (Kobranoc- living by what you love is a gift. for Canal Plus Sport and a news ENGLISH A journalist, worked at Polish ka, Atrakcyjny Kazimierz i Cyganie), The only thing he likes more than presenter at TVN and TVN24. Radio „Dwójka”. Her „Program obow- journalist (Radio Zet, Gazeta Wyborcza, writing is meeting other people. He Crazy about sports and madly in iązkowy” (Kino Polska TV) brought her Przekrój, Zwierciadło, Pani, Twój Styl, also likes being on the road, buying love with music. A fan of creative a PISF (National Institute of Film Art) award Machina, Bluszcz, Chimery), founder of albums in stores, tomato soup and works with a “soul.” nomination. She likes bikes from old West cabarets, playwright and screenwriter. convertibles. Germany, stylish motorcycles with their A jazz, golf, and hockey enthusiast. riders, and she gets onto a glider on cue. MONIKA SZAŁEK, MONIKA SZAŁEK, SYLWESTER CISZEK, MAT PRASOWE. MAT CISZEK, SZAŁEK, SZAŁEK, SYLWESTER MONIKA MONIKA DOROTA JAKUB RAFAŁ MONIKA LANDOWSKA MILSZEWSKI RUTKOWSKI SZAŁEK

Córka, matka, siostra i żona. Ma Marudzi, poprawia, kłóci się. Sam Aktor, dyrektor artystyczny „Teatru Fotografka, artystka, pasjonat, fajnych sąsiadów, bo oglądają ją w TV już nie wie, czy woli pisać o mu- Montownia”. Specjalista od one- osoba zafascynowana ludźmi, twar- i trzymają kciuki za jej bohaterki. Gra zyce, turystyce, czy jedzeniu, więc man show i stand-upów. Słowem zami, pozami, życiem ale zawsze w teatrze, przed kamerami i w radiu. pisze o czym akurat trzeba. Po- pisanym para się rzadko, ale za to z człowiekiem na pierwszym planie. W życiu nie potrafi. Fatalnie kłamie. łowa duetu stojącego za książką długodystansowo. Pierwszy felieton Skończyła Warszawską Szkołę Kocha zwierzęta i ciągle uczy się „Gastrobanda”. w życiu pisał siedem miesięcy. Filmową i od kilku lat oddaje się kochać ludzi. wyłącznie fotografowaniu. ENGLISH He grumbles, corrects, ENGLISH An actor and the Artistic ENGLISH A photographer and artist ENGLISH A daughter, mother, sister argues. No longer knows, if he Director of the Montownia Theatre. and wife. She has great neighbours, prefers to write about music, A specialist in one man shows and fascinated with people, faces, poses because they watch her on TV and tourism, or cuisine, so he writes stand-up comedy. To him, writing and life – always with man in the keep their fingers crossed for her about anything what is needed in is an occasional but long-term foreground. She finished the Warsaw characters. She performs in the the- a moment. Half of a duo behind activity. It took him seven months Film School and for several years has been devoted to photography. atre, for the cameras, and in the radio. a "Gastrobanda" book. to write his first feature. ZDJĘCIA: DOROTA CZOCH, PRASOWE, MAT. EDYTA BARTKIEWICZ, PRASOWE, MAT. She can’t play in real life though. She is a lousy liar. She loves animals and she is still learning to love people. ZDJĘCIA: DOROTA CZOCH, MAT. PRASOWE, EDYTA BARTKIEWICZ, MAT. PRASOWE, MONIKA SZAŁEK, MONIKA SZAŁEK, SYLWESTER CISZEK, MAT PRASOWE.

ZDJĘCIA: MONIKA SZAŁEK, MAT. PRASOWE, SYLWESTER CISZEK, MAT. PRASOWE, MAGDALENA CZAJKA, TOMASZ SAGAN, MAT. PRASOWE, EDYTA BARTKIEWICZ. mer’s video clips. clips. video mer’s for except book a good than better nothing is there claims She (post)humanist. a true is she because culture low and dlebrow mid high, in interested is She its. ENGLISH Hammera. teledysk tylko woli książki dobrej Od (post)humanistką. wą prawdzi jest bo i niską, średnią wysoką, kulturą się Interesuje redaguje. potem pisze, Rozmawia, question. one on end not does She conversations. and fee cof likes She résumé. her in News Polsat and Polsat Gra, Radio PiK, Radio Polskie Wyborcza, Gazeta TVN24 ENGLISH pytaniu. jednym na kończy Nie i rozmowy. kawę Lubi News. i Polsat Polsat Gra, Radio PiK, Radio Polskie W Od GUTOWSKA SYLWIA ZDANOWICZ KATARZYNA CV 2012 ma też „Gazetę Wyborczą” Wyborczą” „Gazetę też ma since since roku pracuje w

She talks, writes and ed and writes talks, She Has been working in in working been Has 2012 . She has also also has . She

MC TVN24 MC Ham

- . - - - - interdisciplinarity. and cooperation international es, challeng of scared not is who scientist, A 3.0 trends. cultural and scientist of social phenomena experienced An passion. and sion ENGLISH i międzynarodowej współpracy wyzwań, trudnych się bojący nie 3.0 Naukowiec trendów. i kulturowych zjawisk społecznych trawny badacz Wy zpasji. i z zawodu Socjolog SOBIERAJSKI TOMASZ Polish Radio Three. Radio Polish with involved been she's years, many For handbags. and glasses albums, collects and style, retro and radio of a passionate She’s it. about writes and talks also but music, to listens only not she Today, professionally. music ENGLISH Trójką. z radiową związana lat wielu Od i torebek. okularów płyt, kolekcjonerka retro, i klimatu radia Pasjonatka i pisze. opowiada o niej też ale słucha, muzyki tylko nie Dziś muzyki. słuchać będzie zawodowo że sobie, Wymarzyła BUDKA BUDKA ALEKSANDRA interdyscyplinaroności.

Her dream was to listen to to listen to was dream Her sociologist by profes by A sociologist LOTNISKOWA PLATFORMA MEDIALNA

- - CD -

znany głownie widzom teatralnym. widzom głownie znany Dotychczas komedia. jest miłością jego że i stwierdził, Pythona i Monty Sellersa Petera "odkopał" z nudów ta, Hamle zagra że wyczekiwania, latach Po pokolenia. młodego "jeszcze" Aktor rule „Quality over quantity”. over „Quality rule the follows and dreams her fulfill to Warsaw to came She Szczecin. from comes and 23 she’s grapher, ENGLISH ilość'. a nie jakość, się 'liczy dewizą się i kieruje marzenia spełniać przyjechała Warszawy Do Szczecina. ze i pochodzi lata 23 ma mody, fotografem Jest among theatre-goers. mostly famous was He comedy. to belonged heart his that decided and Python Monty and Sellers Peter out’ ‘dug he boredom of out Hamlet, play generation. years of After waiting to ENGLISH FIREWICZ JAKUB BARTKIEWICZ EDYTA

fashion photo a fashion She’s young a ‘still’ of actor an ANYWHERE.PL - - ENGLISH Warlikowskiego. Krzysztofa Teatrem z Nowym Związany felietonista. Reżyser, wizyjny. i tele filmowy teatralny, Aktor Nowy Teatr. Warlikowski's Krzysztof in Actor columnist. and A director actor. KALARUS WOJTEK book entitled Chłopcy (Boys). Chłopcy entitled book publishedamonowicz his bestseller In century. 21st the of hits comedy Polish biggest the of author The journalist. and playwright writer, ENGLISH „Chłopcy". powieść bestsellerową wydał Saramonowicz w mediowych polskich hitów konajwiększych i dramaturg pisarz, Reżyser, scenarzysta, SARAMONOWICZ ANDRZEJ

A theatre, film and and film A theatre, director, screenwriter, director, screenwriter, NASI AUTORZY NASI dziennikarz. Autor Autor dziennikarz. XXI w.W 2015 2015 roku roku , Sar - TV TV - - 16–17 STREFA VIP / VIP ZONE

TŁUMACZENIA AKTORA

JACEK PONIEDZIAŁEK GRA, REŻYSERUJE, TŁUMACZY. W SWOICH TRZECH PROFESJACH ZAWSZE MA ZA SOJUSZNIKÓW DOŚWIADCZENIE I INTU- ICJĘ. CHOCIAŻ DOSTRZEGA NADMIAR SŁÓW, TO NIE POSĄDZA LUDZI WO- KÓŁ O POWIERZCHOWNOŚĆ. WNIKLIWIE PRZYGLĄDA SIĘ CZŁOWIEKOWI - WSPÓŁCZESNEMU, SPRZED DEKAD I TEMU, KTÓREGO NIEBAWEM ZDI- GITALIZUJĄ WYNALAZCY NIEŚMIERTELNOŚCI.

TEKST Magdalena Juszczyk ZDJĘCIA Monika Szałek

WYWIAD WIDEO DOSTĘPNY NA ANYWHERE.PL TŁUMACZENIA AKTORA 18–19 STREFA VIP / VIP ZONE TŁUMACZENIA AKTORA

Jacek Poniedziałek - aktor, reżyser, tłumacz. Jedno hasło, które spina twoje trzy aktywności zawodowe, to PODOBNIE MA KAMERA w moim mniemaniu wolność. Faktycznie, udajesz się na poszukiwanie wolności? Jesteś jej głodny? - NIE OSZUKASZ JEJ, Jestem jej głodny, na pewno, ale czy udaję się na jej poszukiwania? Chyba nie. Ja ją po prostu realizuję, nawet WIDZI WSZYSTKO, CO SIĘ wobec samego siebie. Bo kiedy mówisz o reżyserowaniu, to ono akurat pojawiło się później niż przekłady sztuk te- DZIEJE W CZŁOWIEKU, atralnych. Wcześniej zadawano mi często pytanie, czy nie chciałbym reżyserować: bo już tak długo jestem w teatrze MIMO ŻE TEN SIĘ aktywny, intensywny i - można to rozumieć lepiej lub go- rzej - głośny. Na początku mojej warszawskiej kariery były UŚMIECHA I UDAJE, JAK te wszystkie "rozbieranki", bo tak nazywano często to, co robiliśmy na scenie u Krzyśka Warlikowskiego - czy JEST WSPANIALE... to w "Hamlecie", czy to w "Oczyszczonych". Jako aktor brałem udział w burzy i naporze tak zwanego wtedy "nowego teatru", czyli brutalistów, barbarzyńców - tak o nas mówili w Warszawie. Wpadłem jak burza do tego miasta No tak, na pewno! Powiedziałaś "triki"... To są raczej spo- z Krakowa i zaistniałem tutaj - moje nazwisko stało się gło- soby. Aktor jest też po prostu człowiekiem. Wykonując śne i rozpoznawalne. Zanim wspólnie z Anią Smolar wyre- zawód aktora i grając jakieś role, radzę sobie z czymś żyserowałem swój pierwszy spektakl, zawsze odrzucałem i czymś się posługuję jako człowiek. Można powiedzieć, taką możliwość, by zająć się reżyserią. Nie czułem się na że, mając już tyle doświadczeń aktorskich, poznałem siłach intelektualnie. Nie była to fałszywa skromność - nie sporą gamę różnych sposobów "dobierania się" do po- wyobrażałem sobie siebie w roli kogoś, kto miałby być staci, myślenia o niej, ale przede wszystkim sposobów dla swoich aktorów partnerem, liderem, przewodnikiem wyrażania, grania na scenie czy przed kamerą. One się w jakimś świecie. Nie mam przygotowania teoretyczne- wszystkie gdzieś tam zakodowały. I ta pamięć jest strasz- go - nie studiowałem reżyserii ani filozofii, skończyłem po nie uciążliwa właśnie wtedy, kiedy to wszystko widzisz. prostu szkołę zawodową, bo szkoła aktorska to jest, można A najbardziej widać to, kiedy aktorzy... no, co tu dużo mó- powiedzieć, zawodówka. I jeżeli z czasem reżyseria stała wić, udają, że są przygotowani do próby, a nie są. Używają się moim drugim czy trzecim zawodem, to tylko dzięki różnych technik zabezpieczających i socjotechnik, żeby życiowemu doświadczeniu. Ono rzeczywiście może zre- reżyser myślał, jak bardzo są zaangażowani. A ja widzę, że kompensować brak przygotowania, backgroundu. Nie na- wieczorem nawet nie przeczytali tekstu. Mniejsza z tym, zywam tego mądrością, tylko wiedzą życiową. A ona jest że go nie umieją na pamięć, ale po prostu nie przynieśli dość bogata. W pewnym wieku tyle się już przeżyło, tyle do teatru żadnej myśli, bo, wiadomo, sprawy życiowe. A ja zobaczyło, tylu ludzi poznało i w tylu sytuacjach było, że siedzę w ciemności sali teatralnej - oni zaś w świetle na ma się jakiś ukształtowany świat, pejzaż wewnętrzny, któ- scenie - i widzę wszystko. Podobnie ma kamera - nie oszu- ry może być - nie musi, bo bywa różnie - na tyle interesują- kasz jej, widzi wszystko, co się dzieje w człowieku, mimo cy, żeby się nim dzielić z innymi ludźmi. że ten się uśmiecha i udaje, jak jest wspaniale, choć czuje się źle. Dla mnie w ogóle w życiu i w tej pracy najważniej- A jest jeszcze coś takiego, jak wyczucie. Wydaje mi się, sza jest prawda. Autentyczność. że jest ono w reżyserowaniu bardzo potrzebne. Jeżeli składamy jakieś elementy - a chyba reżyserzy tak Nawet, jeżeli ma być kosztowna? Nawet, jeżeli nie właśnie czynią: a to inspiracje, a to coś, czym nasiąkli, przysporzy ci przyjaciół, sojuszników, pochlebców? a to coś, do czego aspirują - to jest to rodzaj kolażu Prawda raczej zjednuje ludzi. Ludzie lgną do prawdy, bo przygód zaznawanych wcześniej w sztuce. Zgodzisz się? mamy bardzo dużo fałszu. Jeżeli ludzie lgną do ciebie, Mnie się wydaje, że oprócz wiedzy najważniejsza jest u re- kiedy kłamiesz, to oni też kłamią i będą kłamać, ta relacja żysera intuicja. Intuicja co do współczesnego kontekstu nigdy nie będzie istotna. jakiegoś dzieła literackiego, sztuki czy powieści. Na przy- kład: kim może być w takim świecie, w jakim dziś żyjemy, Czy w twoim przejściu ku reżyserii nie zawiera się lekkie Hamlet, Konrad czy Woyzeck. Jak odnaleźć tych bohate- rozczarowanie zawodem aktora? rów wśród ludzi, którzy nas otaczają, jak znaleźć tak zbun- Ten zawód uprawia się od projektu do projektu. Jesteś towaną czy idealistyczną jednostkę znajdującą się w syste- aktorem w momencie, w którym chodzisz na próby, mie, z którym nie może sobie poradzić. Albo z którym nie przygotowujesz jakąś rolę, myślisz o jakimś świecie, usi- chce sobie radzić, z którym się nie zgadza. łujesz odnaleźć siebie w świecie autora i tego bohatera, którego odgrywasz. Nie ma generalnych prawd w tym Jako doświadczony aktor masz pewną przewagę zawodzie i nie czujesz się zawsze spełniony. Jest takie w reżyserii - znasz aktorskie triki. Możesz być przez to amerykańskie powiedzenie z branży filmowej, że jesteś jako reżyser trudniejszy dla aktorów? tak dobry, jak twój ostatni film. 20–21 STREFA VIP / VIP ZONE TŁUMACZENIA AKTORA 22–23 STREFA VIP / VIP ZONE TŁUMACZENIA AKTORA

Jazzmani też tak mawiają. Tak się mówi o artystach, o show-biznesie, NIE CIESZY MNIE COŚ, CO o scenie. Miewam chwile rozczarowań, brakuje mi czegoś, ten zawód wydaje mi się JEST OPARTE NA ILUZJI, dosyć powierzchowny, bo w gruncie rzeczy chodzi o bardzo proste rzeczy, których ja NA UDAWANIU, NA JAKIMŚ jednak nie mam - jestem zbyt skomplikowa- ny, jestem powikłany. Jest mi za mało. Nie PIĘKNYM KŁAMSTWIE, cieszy mnie coś, co jest oparte na iluzji, na udawaniu, na jakimś pięknym kłamstwie, NA ŁADNYM UŚMIECHU, na ładnym uśmiechu, na przenikliwym spojrzeniu, na ładnie powiedzianej frazie. NA PRZENIKLIWYM Oglądamy się w różnych materiałach fil- mowych i tak się czasami zachwycamy! SPOJRZENIU, NA ŁADNIE Jesteśmy zadowoleni, ale właściwie z czego? Że się ładnie włosy ułożyły? Że się udało POWIEDZIANEJ FRAZIE. wypowiedzieć jakąś myśl? No i wtedy zaczyna brakować czegoś innego... Ktoś podsuwa pomysł: "może byś przetłumaczył tę sztukę, coś tam robię i potrzebuję, a ty cały A gdyby zastanowić się nad odwagą Tłumaczenie jest jak kobieta - albo czas po angielsku mówisz - gdy ktoś szuka albo tupetem, albo może dodatkowo też wierne, albo piękne. Jeździsz tramwajami? słów lub chce coś wyrazić po angielsku, to ryzykiem, to gdzie jest tego najwięcej? Rzadko, ale jeżdżę. ciebie pyta". No i zaczynasz to przekładać W aktorstwie czy w reżyserii? To jest - tak, jak ci pozwala twój talent, potencjał również pytanie o odpowiedzialność. Środki komunikacji publicznej, miejsca i orientacja w języku. Ludzie mówią, że to W reżyserii, na pewno. Bierzesz odpowie- publiczne w ogóle - tu jesteśmy narażeni na jest fajne, a tobie sprawia przyjemność. To dzialność za cały projekt, za wszystkich lu- takie wręcz odpadki ze small talków. Jeżeli bardzo samodzielna praca, nie wymagająca dzi, w jakimś sensie za ich los przez moment. sprowadzamy komunikację międzyludzką zespołu ludzi. Jeśli chodzi o tzw. godziny Za to, jak zostaną ocenieni, jak się będą do takich zdań-pigułek, to jaki jest sens pracy, to jeśli masz ochotę, możesz zaczy- w tym czuli, co im to da, co odbierze, ile będą tłumaczyć dziś Tennessee Williamsa? nać o trzeciej nad ranem, a kończyć o dzie- musieli poświęcić, bo próby są często bardzo Trzeba spojrzeć za tę fasadę. Co tam jest? Tak siątej wieczorem. I masz tę radość, gdy po- emocjonalne i bardzo trudne. Zdarzają się na jak to robi David Lynch na przykład. Ostatnio tem słyszysz, jak te słowa brzmią w ustach nich często rzeczy naprawdę bolesne (wycho- widziałem film Ariego Folmana "Kongres" na innych ludzi, innych aktorów. A kiedy są to dzą na wierzch różne osobiste historie czy podstawie opowiadania Stanisława Lema dobrzy aktorzy i widać, że z przyjemnością dylematy, ale też bieżące życiowe problemy). "Kongres futurologiczny". Tak jak w filmach słowa te wypowiadają, to masz jeszcze do- Skoro mam taki dostęp, tę perspektywę, że Lyncha, nie widzisz tam small talku. Pod nim datkową podjarkę. widzę wyraźnie człowieka, potrafię dokład- jest jakieś cierpienie, jakiś człowiek, jakaś nie opisać jego stan, jego kondycję, żeby mu kondycja, ból, pragnienie, samotność, pożą- Myślę, że tak jest też z autorstwem tekstu. podpowiedzieć, co teraz powinien zrobić, jak danie, namiętność, pragnienia niespełnione, No, najbardziej tak jest z autorstwem, ale myśleć na scenie, to mogę go bardzo łatwo marzenia, sny, zamiary, potrzeby. Jest tego ponieważ nie ja jestem autorem na razie, zranić. I oczywiście zdarza mi się to czasami, strasznie dużo. Zatem small talki były zawsze tylko tłumaczem... ale mam świadomość odpowiedzialności. To - są i będą. One nie znają wieku, są wieczne. jest zawód, który wymaga wielkiej odpowie- Natomiast za nimi stoją ludzie, bardzo kon- Domyślasz się, po co ci to pytanie teraz dzialności oraz dystansu. kretni i w pewnym sensie wieczni jako gatu- zadaję? nek. Mogę sobie wyobrazić przedstawienie Czy będę też pisał? Nie będę. Rozmawiamy o całym oceanie wyzwań teatralne czy film, które w całości składały- i też o jakimś zgiełku, który towarzyszy by się ze small talków - tych z drugim dnem. Nie wierzę ci. Jeżeli jest w tobie tego pracy z ludźmi. No i nagle ty jako tłumacz Możemy sobie na przykład zacząć projekto- rodzaju "chemiczna relacja" ze słowem, tekstu literackiego - zostajesz bez tych wać, co ten człowiek, który z tobą prowadzi a we współczesnym świecie istnieje ludzi, bez tego ryzyka... ów small talk, co on teraz myśli, dokąd jego zapotrzebowanie, by słowa mnożyć, to Ale ludzie przychodzą za chwilę, bo oni bio- wyobraźnia odpływa, gdzie on w tej chwili musi się to tak skończyć. rą te przekłady na warsztat i zapoznają się jest? Czy jest w łóżku z jakąś kobietą, czy Mamy za dużo słów. Mimo że jestem do nich z nimi. Zdarza się, że udaje się ich tym tek- bierze gdzieś w Peru ayahuaskę, czy pływa przywiązany, to mamy ich za dużo. Słów i ob- stem zauroczyć czy zainteresować, zaczy- w Oceanie Spokojnym, czy jest na Seszelach, razów. Wszystkiego mamy za dużo. Jesteśmy nają czytać, a potem już mówić tymi twoimi czy uprawia zakazany seks... O różnych rze- przeładowani informacją. Wszelką, nie tyl- słowami. Twoimi, bo, owszem, napisał je au- czach ludzie myślą. Pomyśl, ile tam przekro- ko wizualną, również werbalną. Ciszy nam tor, ale przekład też jest twórczością. To nie czeń! Tyle tego, miliardy spraw, które za tym brakuje bardzo. Czułości i ciszy. jest przetwarzanie, to jest tworzenie. small talkiem się czają. 24–25 STREFA VIP / VIP ZONE TŁUMACZENIA AKTORA SPECJALNE PODZIĘKOWANIA 26–27 STREFA VIP / VIP ZONE dla Nowego Teatru (ul. Madalińskiego 10/16, Warszawa) za udostępnienie wnętrz na potrzeby sesji zdjęciowej.

A kiedy oglądasz "Kongres" Folmana - płaczesz? Nie.

Wizja, która jest tam przedstawiana...... Że nie będzie aktorów, tylko będą nasze awatary, po tym jak nas zeskanują. A ja się zastanawiam, do czego właściwie jesteśmy jeszcze potrzebni, skoro jesteśmy tacy niedoskonali? Nie mówię tego kokieteryjnie czy ironicznie, tylko się nad tym zastanawiam. Rzeczywiście, można nas już tak doskonale zeskanować i za- nimować, zrobić z nas te awatary, zwłaszcza że istnieje VR, nie tylko filmy w 3D. W technolo- gii VR możliwe są już wszystkie wymiary: pod nami, nad nami, obok nas. Aktora już tam nie ma, jest tylko jego ciało całkowicie zdigitalizo- wane i doskonałe... Ten aktor wyrazi wszystko, co mu zaprogramujesz, każdą emocję, wszystko. Przyszłością jest wirtualna rzeczywistość VR, jakaś teleportacja, przenoszenie siebie w formie obrazu, czy czym to jest. W formie czegoś, co jest trójwymiarowe - nie jest to obraz przecież. To jest coś, z czym można w przestrzeni funkcjonować. I to jest dość przeraża- jące, a z drugiej strony ciekawe. Skanowanie aktorów jest niezwykle ciekawe.

To jest też pewien rodzaj tłumaczenia... "Tłumaczenie" ciała aktora na inny wymiar. Zastanawiam się, po co sięgasz po teksty, które tłumaczysz? Czego w warstwie werbalnej, w warstwie literackiej potrzebują dzisiaj widzowie teatralni? Jestem lekko staroświecki... Ten postdrama- tyczny teatr trochę mnie męczy. I ten teatr dokumentalny... Jest potrzebny, jest fajny, ale brakuje mi w nim kreatywności i też po prostu losu. Aktorzy są często przezroczy- ści w tym współczesnym teatrze dokumen- talnym czy postdramatycznym, są raczej nośnikami pewnych treści i idei, a nie grają człowieka z krwi i kości. Tzn. oni są ludźmi z krwi i kości, ale tylko referują jakieś dylematy, problemy czy sprawy społeczne. To jest potrzebne, ale ja lubię też ludzkie mię- so na scenie, w dosłownym i przenośnym znaczeniu. I emocje, i problemy, i napięcia, i dramaty, których doświadczamy w życiu w pewnym skondensowaniu, i które rozumie- my. Chcemy przeżyć tę trwogę czy lęk i dojść do katharsis, po które przychodzi się do teatru. I to jest mi bliskie. Akurat amerykański dramat stwarza świetne warunki do tego, bo jest bardzo szczery, choć ma już 50, 60, 80 lat. Te stare teksty są bardzo współczesne, bo Amerykanie szybciej niż my potrafili być szczerzy w przestrzeni publicznej. My Polacy do dzisiaj mamy z tym problem.

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL CHCEMY PRZEŻYĆ TĘ TRWOGĘ CZY LĘK I DOJŚĆ DO KATHARSIS, PO KTÓRE PRZYCHODZI SIĘ DO TEATRU. I TO JEST MI BLISKIE.

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL 28–29 STREFA VIP / VIP ZONE

ENGLISH As an experienced actor, you must have an advantage as a director – you know acting tricks. Can it be more TRANSLATED BY AN ACTOR difficult for actors to satisfy you as a director then? Jacek Poniedziałek acts, directs, and translates. In his three Yes, for sure! You’ve said ‘tricks’… These are rather professions, he has his experience and intuition on his side. methods. Actors are also human. When I act and play Even though he notices the abundance of words, he doesn’t some roles, I deal with something and use something as accuse people of being superficial. He closely watches man – the a human. One can say that with so much acting experi- contemporary one, the one from decades ago, and the one who ence, I’ve learned a wide range of methods of ‘approach- will soon be digitalised by the inventors of immortality. ing’ a character, thinking about him, but primarily, all ways of expression, acting on stage or in front of the Jacek Poniedziałek – an actor, director and translator. camera. They are encoded somewhere in my head. And A term which comprises your three professions is, in this memory is very burdensome when you see it all. And my view, freedom. Are you in pursuit of freedom? Are it shows when actors… well, so to speak, are pretending you hungry for it? that they’re prepared for the rehearsal while they’re I am hungry for it, that’s for sure, but do I pursue it? I don’t not. They employ a variety of protective and social think so. I just exercise it, even towards myself. As far as techniques to make the director believe they’re very en- directing is concerned, I took it up later than translating gaged. And I can see that they didn’t even read the script theatrical plays. I was often asked whether I would like to the previous evening. It doesn’t matter that they don’t direct: after all, I’d been so active, intensive and – whatev- know it by heart, but the problem is that they haven’t er this means – loud in the theatre for such a long time. My brought any thoughts to the theatre because, well, you career in Warsaw began with ‘getting nekkid’ – as people know, family stuff. And I’m sitting in the dark theatre would call what we were doing in Krzysiek Warlikowski’s room – while they’re standing on stage in the light – and productions, be it ‘Hamlet’ or ‘Cleansed’. As an actor, I can see everything. It’s the same with the camera – you I participated in the turmoil and rush of the so-called new can’t cheat it; it sees everything inside you no matter theatre, that is brutalists, barbarians – that’s how it was how much you smile and pretend everything is perfect called in Warsaw. I stormed into the city from Cracow, and even though you feel bad. To me, the most important it was my chance to shine – my name became famous and thing in life and in this work is truth. Authenticity. recognizable. Before I directed my first play together with Ania Smolar, I’d always ruled out the possibility of taking Even if it comes at a price? Even if it won’t get you up directing. I didn’t feel intellectually up to it. It wasn’t any friends, supporters, flatterers? false humility – I couldn’t see myself as a partner, leader, Truth may unite people. People crave truth because or guide for my actors. I don’t have any theoretical back- there’s a lot of falsehood all around. If people are attract- ground – I didn’t study directing or philosophy; I graduated to your lies, they lie, too, and will lie – this relation- ed from a vocational school. Well, an acting school is like ship will never be valuable. a vocational school. And if directing became my second or third profession after some time, it’s only thanks to life ex- Doesn’t your shift towards directing result from perience. It can compensate for a lack of background. I’m disappointment in the profession of actor? not calling it wisdom but knowledge. And it’s quite vast. At In this profession, you work from one project to anoth- a certain age, you’ve been through so much, met so many er. You’re an actor when you’re going to rehearsals, people and been in so many situations that your views are preparing a role, thinking about a world, trying to find shaped, and your inner world may – but doesn’t have to – be yourself in the world of actor and the character you’re interesting enough to share it with other people. playing. There are no general truths in this profession, and you don’t always feel fulfilled. In the film industry, And there’s also something like a feeling. I suppose there’s an American saying that goes, ‘You’re only as it’s very important in directing. If we put some pieces good as your last film…' together – and I guess that’s what directors do: they use their inspirations, influences, aspirations – it’s Jazzmen say that, too. a kind of collage of adventures previously experienced That’s what people say about artists, show business, and in art. Would you agree? stage. I have moments of disappointment, I feel that It seems to me that apart from knowledge, intuition is something is missing, the profession seems quite su- the most important factor. Intuition about the contem- perficial, because basically, it’s all about simple things porary context of a literary work, a play or a novel. For which I haven’t got in the end – I’m too complicated, example, who can Hamlet, Konrad or Woyzeck be in the I’m messed-up. I can’t get enough. I’m not satisfied with world we live in? How to find these heroes among people something based on illusion, pretending, a beautiful lie, around us; how to find such rebellious or idealistic spir- a sweet smile, a penetrating gaze, a nice phrase. We see its in the system which they can’t cope with. Or, perhaps, ourselves in a variety of film footage and admire our- don’t want to cope with, which they disagree with. selves! We’re happy, but about what? That our hair looks

30–31 STREFA VIP / VIP ZONE

good? That we conveyed an idea? And that’s they should think on stage. As a result, I can And when you watch ‘The Congress’ by the moment when something is missing… easily hurt that person. And it of course Folman – do you cry? And someone comes up with an idea, ‘Maybe happens sometimes, but I’m aware of the re- No. you can translate this play, I’m doing some- sponsibility. This profession requires great thing and I need it, and you speak English responsibility and distance. The vision presented there… all the time – when someone is looking for … That there will be no actors, only our a right word or wants to say something in We’re talking about an ocean of challenges avatars after they scan us. And it makes English, they ask you.’ And you start trans- and hubbub which working with people me wonder – what are we here for if we’re lating – making the most of your talent, involves. All of a sudden, you, as so imperfect? I’m not being coquettish or potential and language expertise. People a translator of literature, are left alone, ironic, but I’m really wondering. Indeed, say it’s great, and you enjoy it. It’s very in- without all these people or this risk… we can be perfectly scanned and animated, dependent work, it doesn’t require a team But people appear after a while as they work turned into avatars, especially that there is of people. As regards the so-called working on these translations and acquaint themselves VR now, not only 3D films. VR technology hours, you can begin at 3 a.m. and finish at with them. It happens that they find the text features all possible dimensions: under us, 10 p.m. if you want to. And you’re happy to delighting or interesting and they start read- over us, and next to us. There are no actors hear these words said by other people, other ing it and then speaking with your words. there, only their bodies, fully digitalised actors. And when these are good actors and Your, because – yes – they were written by an and perfect… These actors will convey ev- you hear they say these words with pleasure, author, but translation is also a process of cre- erything they’ll be programmed to convey, it’s an added boon. ation. It’s not processing but creating. every emotion, everything. Our future is Virtual Reality, teleportation, transferring I think it’s the same with writing. Translation is like a woman – either yourself in the form of an image or what- Yes, it primarily concerns writing, but be- faithful or beautiful. Do you use trams? ever. In the form of something three-di- cause I’m not a writer yet but a translator... Rarely, but I do. mensional – that’s not an image. It’s something that can function in space. And it’s Do you know why I’m asking you this Public transport or public spaces in general terrifying and intriguing at the same time. questions? – are places where we’re exposed to Scanning actors is extremely intriguing. Will I write something, too? I won’t. scraps of small talk. And if we were to boil down human communication to such short This is also a kind of translation… I don’t believe you. If there’s a kind of sentences, what’s the point of translating ‘Translating’ an actor’s body into another ‘chemical reaction’ with word in your life, Tennessee Williams these days? dimension. I’m wondering how do you and there’s a need to multiply words in the You need to look beneath the surface. What’s choose texts to translate? What does the contemporary world, it has to end like this. there? Just like David Lynch does, for exam- theatre audience need in terms of verbal There are too many words. Even though ple. Recently, I’ve seen Ari Folman’s film or literary aspects of plays? I’m attached to them, there are too many of ‘The Congress’ based on a short story by I’m a bit old-fashioned. I find postdramatic them. Words and images. There’s too much Stanisław Lem entitled ‘The Futurological theatre a little tiring. The same with doc- of everything. We’re overburdened with Congress’. Just like in Lynch’s films, umentary theatre… It’s needed and it’s information. All kinds of information, not you won’t find small talk there. There’s great, but it lacks creativity and just for- only visual, but also verbal. We miss silence. suffering, a man, a condition, pain, long- tune. In the contemporary documentary Tenderness and silence. ing, loneliness, desire, passion, unfulfilled or postdramatic theatre, actors are often ambitions, dreams, fantasies, intentions, translucent; they’re more of carriers of And if we were to consider boldness or needs. There’s a lot of it. Therefore, small some meanings and ideas, they don’t play audacity, or perhaps also risk, where can talk has always been and will be there. It flesh-and-blood characters. Well, they’re you find more of it? In acting or directing? never ages, it’s everlasting. But behind it, flesh-and-blood people, but they only recite It’s also a question of responsibility. there are people, very specific and also ev- words about some dilemmas, problems or In directing, for sure. You take responsibil- erlasting to some extent as a species. I can social issues. We need it, but I also like to ity for the whole project, for the crew, and imagine a theatrical play or a film com- see human flesh on stage, in both a liter- for what happens to them in that time. For posed entirely of small talk – with a deeper al and a figurative sense. And emotions, how they will be assessed, how they will feel meaning beneath the surface. And we may problems, tensions, and tragedies, which about it, what it will give them, and what it begin to project, for example, what a per- we experience to some extent and which will take away from them, how much they son making that small talk is thinking and we understand. We want to feel trepidation will have to sacrifice, because rehearsals imagining, where is he now? If he is in bed or fear and experience catharsis; we come are often very emotional and difficult. A lot with a woman, taking ayahuasca in Peru, to the theatre for it. And that’s close to me. of painful things happen then (personal sto- sailing in the Pacific Ocean, having for- American drama creates great conditions ries or dilemmas, as well as current issues, bidden sex, or is in Seychelles… People for it as it’s very honest, even though it’s 50, are revealed). This access, or perspective, think about lots of things. Imagine how 60, or 80 years old. These old texts are very allows me to see someone clearly, and I can many transgressions there are! So much contemporary because Americans were describe their state and condition in detail stuff, billions of issues, which are beneath able to be honest in public sooner than us. to advise them what they should do and how the small talk. Poles still find it difficult.

32–33 PODRÓŻE / TRAVEL

POCZDAM TAJEMNICA

CZY LUBICIE TAJEMNICE? JEŚLI TAK, ZABIORĘ WAS DZISIAJ W MIEJSCE PEŁNE SEKRETÓW. SĄ TAM OBELISKI Z INTRYGUJĄCYMI HIEROGLIFAMI, PIRAMIDA UKRYTA W GĘSTYCH ZAROŚLACH, MOST, PO KTÓRYM PRZECHADZALI SIĘ SZPIEDZY, ORAZ PAŁACE, KTÓRE PAŁACAMI WCALE NIE SĄ. WYTĘŻCIE WSZYSTKIE ZMYSŁY I SZUKAJCIE WSKAZÓWEK - CZAS NA ODKRYWANIE TAJEMNIC WŁAŚNIE NADSZEDŁ. TEKST I ZDJĘCIA Edyta Bartkiewicz POCZDAM. TAJEMNICA 34–35 PODRÓŻE / TRAVEL POCZDAM. TAJEMNICA

PAŁAC Zacznijmy od krótkiej lekcji historii. Obe- Jest zjawiskowo piękny. Otoczony zadba- lisk to symbol kultu słońca - egipskiego nymi alejkami, stoi na końcu wielkiego boga Ra, stwórcy świata, pana wiatru, parku. Widziałam w życiu wiele wspania- urodzaju i płodności. Te smukłe słupy łych zabytków, ale ten jest inny niż resz- o czworobocznej podstawie stanowią frag- ta. Jest moim wymarzonym, barokowym menty Neustädter Tor - bramy wjazdowej pałacem księżniczki z dzieciństwa. Kło- do miasta. Na szczycie każdego obelisku pot jedynie w tym, że wcale nie jest pała- znajdował się orzeł, będący symbolem cem. To Communs - zabudowania gospo- Prus. Zostały zbudowane w 1753 roku, a za- darcze Neues Palais, w których mieszkała projektował je Georg Wenzeslaus von Kno- kiedyś służba. Zostały zbudowane w 1766 belsdorff. Nie zgadza się tylko jedna rzecz. roku, żeby zasłonić bagna rozciągające Egipskie hieroglify po raz pierwszy odczy- się na łąkach dookoła Parku Sansoucci. tał Jean-François Champollion dopiero Właśnie z tego miejsca najlepiej zacząć w 1822 roku... przygodę z niewiarygodnym komplek- Choć obeliski są piękne, a patrząc sem parkowym. na nie przenoszę się w myślach do staro- żytnego Egiptu, dociera do mnie smutna PIRAMIDA prawda. Hieroglify na nich nic nie znaczą, Skryta w zaroślach Neuer Garten stanowi są jedynie czystą fantazją autora, który je nie lada zagadkę. Jest niewysoka, więc zaprojektował. jedynie wprawne oko wypatrzy jej czubek pomiędzy drzewami. Na dodatek jest czar- TAJEMNICZA GROTA na, co nie ułatwia poszukiwań w ciemne Skryta w Ogrodzie Nordyckim. Wysa- jesienne dni. Nad wejściem do niej widnie- dzana ogromnymi muszlami i kamienia- ją złote znaki, odrobinę przypominające mi szlachetnymi, z malutką fontanną pismo runiczne. W zależności od tego, jak na środku. Powstała w latach 1860 - 1861 bardzo chce się rozwiązać zagadkę doty- i otaczają ją kunsztownie ścięte żywopło- czącą przeznaczenia piramidy, hieroglify ty i krzewy. Ogród Nordycki stanowi część umieszczone na jej dwóch ścianach moż- zewnętrznych ogrodów Oranżerii, jednak na odczytać na wiele różnych sposobów. na temat samej groty nie ma prawie żad- Co robi typowo egipska budowla w cen- nych informacji. tralnej Europie? Aktualnie nic, ale w XVIII wieku służyła jako... lodówka. Latem cho- MOST wano w niej żywność, a zimą lód. Biorąc Stalowy, nitowany, w kolorze zgniłej zieleni. pod uwagę bliskość Pałacu Marmurowego, Wygląda jak każdy inny most, jednak to wła- często obfitującego w gości, śmiało można śnie tu, niewiele ponad 50 lat temu, ludzkie uznać zbudowanie zewnętrznej spiżarni za życie było kartą przetargową w grze wielkich genialny pomysł. mocarstw. To Glienicker Brücke - Most Szpie- gów. Właśnie na nim przebiegała granica OBELISKI między Berlinem Zachodnim a Wschodni- Znalazłam trzy. Samotne, pełne egipskich mi Niemcami. Pierwsza wymiana szpiegów hieroglifów, stoją oddalone od siebie o kil- miała miejsce w 1962 roku. USA próbowało ka kilometrów. Czym były i co tu robią? odzyskać swojego pilota, Gary’ego Powersa

WIDZIAŁAM W ŻYCIU WIELE WSPANIAŁYCH ZABYTKÓW, ALE TEN JEST INNY NIŻ RESZTA. JEST MOIM WYMARZONYM, BAROKOWYM PAŁACEM KSIĘŻNICZKI Z DZIECIŃSTWA. 36–37 PODRÓŻE / TRAVEL

POJEDŹCIE TAM I SAMI PRZEKONAJCIE SIĘ, JAK WIELE INNYCH TAJEMNIC KRYJE W SOBIE TO JEDNO MIASTO... POCZDAM.

zestrzelonego przez wojska ZSRR, w zamian za radziec- kiego szpiega, podpułkownika Rudolfa Abla. Przejście o zmroku tym mostem - mając świadomość, że w trakcie zimnej wojny wielu ludzi zrobiło tu swoje ostatnie kroki - to niezapomniane wrażenie. Most nie zmienił swojego wyglądu, zabierzcie więc ze sobą kapelusz i płaszcz prochowiec - podróż w czasie gwarantowana. To tylko kilka zagadkowych miejsc znajdują- cych się w stolicy Brandenburgii. Nie zdradzę już nic więcej. Pojedźcie tam i sami przekonajcie się, jak wiele innych tajemnic kryje w sobie to jedno miasto... Poczdam.

ENGLISH POTSDAM. A MYSTERY

Do you like mysteries? If yes, let me take you to a place full of secrets. A place boasting obelisks with intriguing hieroglyphics, a pyramid hidden in thickets, a bridge that used to be crossed by spies, and palaces which are no longer palaces. Sharpen your senses and look for clues – the time for solving mysteries has come.

THE PALACE It’s absolutely stunning. The building is surround- ed by neat paths and is situated at the end of a large park. I’ve seen many wonderful monuments in my life, but there’s no other like this one. It’s a dream Baroque palace of a princess from my childhood. The problem is that it’s not a palace. It’s Communs – Neues Palais utility building, which housed servants. It was built in 1766 to cover swamps spreading over meadows surrounding Sansoucci Park. That’s the best place to start your adventure in the splendid park complex.

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL POCZDAM. TAJEMNICA

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL 38–39 PODRÓŻE / TRAVEL

THE PYRAMID Hidden in thickets in Neuer Garten, the pyramid is a fascinating mystery. It isn’t high, so it takes a sharp eye to spot its top through the trees. What’s more, it’s black, which doesn’t make it any easier to find it on dark autumn days. Over the pyramid entrance are golden signs that somewhat resemble runic writing. De- pending on how much you want to solve the riddle of the pyramid's intended use, the hieroglyphics on its two walls can be read in a number of ways. What’s the pur- pose of a typical Egyptian building erected in Central Europe? Now, it doesn’t have any, but in the 18th century, it was used as… a fridge. In summer, food was stored there, and in winter – ice. Given its location in the vicinity of the Mar- ble Palace, frequently visited by various guests, erecting an outdoor larder was surely a brilliant idea. OBELISKS I found three of them. Solitary, covered in Egyptian hieroglyphics, located within a distance of a few kilometres from each other. What were they? Let’s begin with a short history lesson. An obelisk is a symbol of the sun god Ra, the creator of the world, the god of wind, harvest and fertility. These tall, narrow, four-sided pillars are the remains of Neustädter Tor – the entrance gate to the city. On the top of each obelisk, there was an eagle – a symbol of Prussia. They were erected in 1753 and designed by Georg Wenzeslaus von Knobelsdorff. There’s only one thing wrong with them. Egyptian hieroglyphics were read for the first time by Jean- François Champollion in 1822… The Nordic Garden is a part of the exter- lot, Gary Powers, shot down by the Sovi- Even though the obelisks are beau- nal gardens of the Orangery, but there is ets, in exchange for releasing a Soviet spy, tiful and when I look at them, I imagine little information on the grotto itself. lieutenant colonel Rudolf Abel. Crossing that I’m in ancient Egypt, a sad truth the bridge at night – when you know that dawns on me. The hieroglyphics don’t THE BRIDGE many people took their last steps there mean anything; they’re only a fantasy of Steel, riveted, rotten green. It looks like during the Cold War – is an unforgettable their author. any other bridge, but here, slightly over experience. The bridge hasn’t changed 50 years ago, human life was a bargain- a bit, so grab a hat and a trench coat and A MYSTERIOUS GROTTO ing chip in the game of superpowers. It’s embark on a journey in time. Hidden in the Nordic Garden. It’s deco- Glienicker Brücke – the Bridge of Spies. These are only a few mysterious spots rated with large shells and minerals, and This is where the border between Western in the capital of Brandenburg. I won’t tell there’s a small fountain in the middle of it. Berlin and the Eastern Bloc was. The first you more. Go and find out other secrets It was built in 1860–1861 and it’s surround- exchange of spies on the bridge took place and mysteries surrounding this one ed by well-groomed hedges and shrubs. in 1962. The US tried to get back their pi- city… Potsdam.

WIĘCEJ FELIETONÓW 40–41 FELIETON / COLUMN znajdziesz na www.anywhere.pl BTS BRATYS ŁAWA HALA ODLOTÓW LOTNISKA W BRATYSŁAWIE JEST TAK MAŁA, ŻE NIE BARDZO JEST GDZIE SIĘ SCHOWAĆ. Z TEGO POWODU WIEDZIAŁEM, ŻE I TU PRZYDARZY MI SIĘ KOLEJNA HISTORIA I KOLEJNA OPOWIEŚĆ.

stęskniona? Chyba tak, przynajmniej chciałem looked like a travelling salesman from old tak myśleć. Padałem w jej objęcia i trzymałem American films. And that’s what his life was bardzo mocno, poznawałem każdy fragment jej like. And the story was about love… ciała, smakowałem to, co miała mi do zaofero- ‘We met by chance. Well, perhaps not entire- wania. Była hałaśliwa i roztrzepana, ale gdzieś ly. I was at work, and she was at home. I had to ze środka wyzierał z niej smutek – konsekwen- go a few thousand kilometres to meet her, and cja tego, co wydarzyło się w jej życiu wcześniej, because it wasn’t a one-night stand, these thou- zanim mnie poznała. Jakieś bolesne rany, o któ- sands turned into tens of thousands. I was going TOMASZ rych dowiadywałem się od innych, nigdy od to her in a state of euphoria and excitement at SOBIERAJSKI niej samej. Nie chciała o tym mówić, wolała po- what was about to happen. When I was return- kazywać mi to swoje weselsze oblicze. A może ing to Poland, I felt sad because of losing her for Socjolog z zawodu i z pasji. nie chciałem na niej niczego wymuszać? a while, but also hopeful about seeing her again Wytrawny badacz społecznych zjawisk i kulturowych trendów. Naukowiec 3.0 nie Cieszyliśmy się sobą. Po prostu byliśmy szczę- soon. A few months, a few dozen weeks, a few bojący się trudnych wyzwań, międzynarodowej śliwi. Pokazywała mi to, co kocha, wstydziła się thousand hours… I counted the time like a pris- współpracy i interdyscyplinaroności. Felietonista tego, czego nie musiała się wstydzić. Nie udawa- oner tearing off calendar pages. She greeted me magazynu „Sens” i współpracownik DDTVN. ła nikogo innego, była tym, kim jest. Namiętna cheerful as usual. Was she missing me? I think Znakomity słuchacz oraz wnikliwy obserwator. i rozgrzana przytulała mnie do siebie i niejedno- so, or at least I wanted to think so. I fell into her Apostoł dobrej nowiny i przeciwnik złych emocji. krotnie nie dawała mi zasnąć. To były szalone arms and held her close; I explored every part of Z zamiłowania podróżnik i sportowiec. Życiowy optymista. Dla nas będzie pisał o tym co jest noce, których nigdy nie zapomnę. Po omacku her body and tasted what she had to offer. She ważne w ludziach i dla ludzi. szukałem do niej klucza. Widziałem ją w róż- was noisy and absent-minded, but she also had nych sytuacjach, w pięknym makijażu i bez, this innermost feeling of sadness, which was błyszczącą i matową, towarzyską i zahukaną, a consequence of what she had been through acet wypatrzył mnie już przy odprawie szaloną i wyciszoną. W każdej odsłonie była before she met me. bagażowej. Czułem, że mnie dopadnie, tak samo piękna i tak samo zaskakująca. Czy ją Some old, deep wounds, about which Fjak krwawiącą ofiarę i będę mimowolnym poznałem? Tak. Nie. Nie wiem. Może kiedyś na- I learned from other people, never from her. świadkiem jego opowieści. Opowieści, której prawdę ją zrozumiem. Jestem tym umęczony. She didn’t want to talk about it; she preferred już nikt nie chce słuchać, albo takiej, którą Udręczony. I pomimo, że obiecałem sobie, że to show the more cheerful side of her charac- może opowiedzieć tylko komuś obcemu, bo nigdy więcej tego nie zrobię, to znów siedzę tu, ter. Or perhaps I didn’t want to force her to do nikogo bliskiego nie ma zaufania. Dosiadł na lotnisku w oczekiwaniu na samolot do niej. do anything. We enjoyed the time we spent się do mnie i zaczął rozmowę tak, jakbyśmy Czy to się kiedyś skończy? together. We were just happy. She showed znali się od lat. Bezceremonialnie. Miał na some what she loved and she was ashamed bie garnitur w prążki, a w ręku czarny neseser. ENGLISH of things she didn’t have to be ashamed of. Przypominał komiwojażera z dawnych ame- She didn’t pretend to be someone else, she BRATISLAVA BTS rykańskich filmów. I takie też było jego życie. was herself. Passionate and hot, she would A opowieść była o miłości… The departure lounge at Bratislava Airport is so small hold me and didn’t let me fall asleep. Those - Poznaliśmy się przypadkiem. No, może nie that there isn’t a place to hide. For that reason, I was were crazy nights that I’ll never forget. do końca. Ja byłem w pracy, a ona u siebie. Żeby sure that something would happen to me there, too, Blindfolded, I was looking for a key to her ją spotkać, musiałem przejechać kilka tysięcy and I’d get to know another story. heart. I saw her in various situations, wear- kilometrów, a że nie była to jednorazowa przy- ing beautiful make-up and with no make-up goda, tysiące zmieniły się w dziesiątki tysięcy. That guy spotted me already at the check-in. at all, glossy and mat, gregarious and mis- W jedną stronę leciałem pełen euforii i podnie- I felt he’d get me like a bleeding prey and I’d erable, crazy and withdrawn. Every side of cenia na to, co mnie czeka. W drugą, powrotną become an involuntary listener of his story. her was equally beautiful and surprising. do Polski, ze smutkiem, że ją na chwilę tracę, A story nobody wants to hear or which he can Did I get to know her? Yes. No. I don’t know. ale również z nadzieją, że niedługo będę bli- only tell a stranger because he doesn’t trust his Perhaps, I’ll understand her one day. Now, sko niej. Kilka miesięcy, kilkadziesiąt tygodni, close friends or family. He joined me and be- I’m exhausted. Distressed. And even though kilka tysięcy godzin… Odliczałem zawsze ten gan a chat offhandedly as if we’d known each I promised myself not to do that ever again, czas, jak więzień odcinający kawałki kalenda- other for years. He was wearing a pin-striped I’m sitting at the airport, waiting for a plane

rza. Witała mnie, jak zawsze, radosna. Czy była suit and was carrying a black briefcase. He that will take me to her. Will this ever end?’ ZDJĘCIE: MONIKA SZAŁEK

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL 42–43 DESTINATION: POMORSKIE

ZIMOWY CZAR (PO)MORZA – ODETCHNIJ PEŁNĄ PIERSIĄ!

JESZCZE DO NIEDAWNA WAKACJE W ZIMIE KOJARZYŁY SIĘ NAM GŁÓWNIE Z DWOMA NAJPOPULARNIEJSZYMI POMYSŁAMI NA TĘ PORĘ ROKU, CZYLI WYJAZDEM W OBLĘŻONE PRZEZ NARCIARZY GÓRY LUB PODRÓŻĄ „LAST MINUTE” W TROPIKI, CELEM OSZUKANIA KALENDARZA. W OSTATNICH LATACH CORAZ WIĘCEJ GOŚCI ODKRYWA JEDNAK LICZNE ZIMOWE UROKI POMORZA. KTO CHOĆ RAZ SPRÓBOWAŁ, NIE ŻAŁUJE!

TEKST Paweł Durkiewicz

dkąd kilka lat temu kwestia jakości po plaży, która w zimie bywa urzekająco spo- skiring (jazda na nartach za ciągnącym powietrza przebiła się w końcu do kojna i malownicza. W plecaku powinniśmy nas koniem). W kurortach takich jak Łeba O debaty publicznej i zbiorowej świa- znaleźć miejsce na aparat – widoki oblodzo- i Ustka nie doświadczymy ścisku znanego domości Polaków, niemal co dzień w me- nego brzegu i chętnie pozujących do zdjęć z miesięcy letnich, możemy za to cieszyć się diach przedstawiane są mapy ukazujące ptaków trzeba uwiecznić! niczym niezmąconą atmosferą relaksu, spo- poziom zanieczyszczenia w różnych regio- Pomoc w czerpaniu pełnymi garściami tęgowaną przez okoliczne wydmy i sosno- nach kraju. Problem przybiera na sile wła- z zimowych walorów Wybrzeża chętnie we lasy, tworzące jedyny w swoim rodzaju śnie zimą, gdy niemal całe południe Polski oferują tutejsze hotele i resorty SPA, które mikroklimat. Miłośnicy mocniejszych wra- zmaga się z potężnym smogiem. Pomorze stanową doskonałą bazę wypadową dla wę- żeń mogą wziąć udział w jednym z licznych nie ma jednak czego się wstydzić, a wręcz drówek pieszych, kuligów, wypraw nad mo- zimą zlotów morsów, czyli amatorów kąpieli przeciwnie – niedawne badania Najwyższej rze, a także tych mniej znanych zimowych w lodowatej morskiej wodzie. Choć z pozoru Izby Kontroli wykazały, że to nad morzem form aktywności, jak psie zaprzęgi czy ski taka przygoda może wydawać się zbędnym oddycha się najczystszym powietrzem w ca- łej Polsce. Dodajmy do tego, że w pierwszej piątce rankingu najmniej zanieczyszczo- nych miast, opublikowanym przez Polski Alarm Smogowy, znalazły się aż cztery pomorskie miasta! Sopot zajął ex aequo wraz z Suwałkami drugie miejsce, Gdynia z kolei znalazła się na trzeciej pozycji. Tuż za podium uplasował się Słupsk, a najczystszą piątkę zamknął Gdańsk. Wpływ na taki stan rzeczy mają z pew- nością antysmogowe działania samorządów i wzrastająca świadomość ekologiczna miesz- kańców, jednak głównym dobrodziejem pomorskiego powietrza jest morze, które w naturalny sposób oczyszcza atmosferę regionu orzeźwiającą bryzą. Bałtyk zapewnia zresztą także pierwiastek, którego wdychanie ma na nasze zdrowie wpływ wręcz dobroczyn- ny. Mowa o jodzie, który korzystnie wpływa na działanie tarczycy, umacnia nasz system odpornościowy, a także wspomaga procesy rozwojowe u dzieci. To właśnie zimą w nad- morskim powietrzu jodu jest najwięcej, warto więc wybrać się całą rodziną na długi spacer ZIMOWY CZAR (PO)MORZA – ODETCHNIJ PEŁNĄ PIERSIĄ!

placed in top five least polluted cities in newest rankings published by Polish Smog Alert. Sopot shared the second place with Suwałki, while Gdynia placed third. The fo- urth place went to Słupsk, and Gdańsk took the fifth one. It surely results from anti-smog actions taken by local governments and a growing ecological awareness of dwellers, however, the main benefit of Pomeranian air is the sea, as refreshing sea breeze purifies the air in the region in a natural way. There’s one more thing that draws people to the Baltic Sea – iodine, which has many health benefits. It improves the functioning of the thyroid gland, boosts the immune system, and ensures proper development of children. In winter, the sea air is richest in iodine, so it’s a good idea to take a family walk on the beach, which is delightfully peaceful and picturesque in this season of year. Don’ forget to pack a camera – you must capture the icy co- astline and birds posing for pictures! Local hotels and SPA resorts will do their best to ensure that you will enjoy your winter stay. They’re a great starting point for hiking trips, sleigh rides, walks on the beach, and also lesser known winter activities, such as dog sleighs or ski skiring (being pulled along by a hor- szaleństwem, sympatycy morsowania przekonują, że to se). Resorts such as Łeba and Ustka aren’t as crowded sama przyjemność i najlepszy sposób na zahartowanie as in the summer season, and you can enjoy a calm swojego organizmu przed wiosennymi wyzwaniami. and relaxed atmosphere and benefit from the unique Komu zrobi się tęskno za narciarstwem w kla- microclimate created by dunes and pine forests in the sycznych odmianach, na tego czekają liczne stoki area. Thrill-seekers may participate in one of numerous narciarskie na Kaszubach (Wieżyca, Przywidz) lub… winter swimming jamborees. Although such an adven- Półwysep Helski. Usportowieni miłośnicy biegówek ture may seem absolutely crazy on the surface, lovers of mogą obejść nawet cały cypel, podążając szerokimi swimming in ice-cold sea water claim that it’s a pure ple- ośnieżonymi plażami. Podobne możliwości stwarza asure and the best way to toughen up your body before Mierzeja Wiślana, na której warto uwzględnić wizytę spring challenges to come. w Krynicy Morskiej. Miejscowa latarnia morska to And if you miss traditional skiing, you can go to one miejsce, w którym czeka nas wspaniały widok na Za- of numerous ski slopes in Kashubia (Wieżyca, Przywidz) lew Wiślany, mierzeję i Bałtyk. or… Hel Peninsula. Cross-country skiers can even go Morze i rozciągające się nad nim bezkresne niebo tyl- around the entire headland through wide, snowy be- ko w zimie przybiera takie barwy! aches. Another nice spot is the Vistula Spit, where you should visit Krynica Morska and admire a splendid view ENGLISH of the Vistula Lagoon, the spit, and the Baltic Sea from a lighthouse in the town. WINTER MAGIC IN POMERANIA Only in winter the sea and the limitless sky take on – GET A BREATH OF FRESH AIR! such magical colours! Not so long ago, winter holidays were mostly associated with two most popular ideas for wintertime, that is going to the mountains crowded with skiers or for a ‘last minute’ trip to the tropics to cheat the calendar. But within the last years, more and more visitors are discovering numerous winter attractions of GŁÓWNYM DOBRODZIEJEM Pomerania. Those who have tried it don’t regret! POMORSKIEGO Ever since air quality became a subject of public debate a few years ago and Poles became aware of the problem, POWIETRZA JEST MORZE, almost every day, the media has presented maps sho- wing air quality across the country. The problem gets KTÓRE W NATURALNY more serious particularly in winter when almost the entire southern part of Poland struggles with smog. But Po- SPOSÓB OCZYSZCZA merania has nothing to worry about; quite the opposite – a recent study of the Supreme Audit Office has shown ATMOSFERĘ REGIONU that the region has the best air quality in Poland. It sho-

ZDJĘCIE: A. ŻYRKOWSKI(1), SAGAN T. (2) uld also be noted that as many as four Pomeranian cities ORZEŹWIAJĄCĄ BRYZĄ.

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL WIĘCEJ FELIETONÓW 44–45 FELIETON / COLUMN znajdziesz na www.anywhere.pl

WSZĘDZIE, CZYLI GDZIEKOLWIEK - 2

ZAPALIŁEM ŚWIATŁO W ŁAZIENCE. ZWYKLE ROZJAŚNIA SIĘ, JAKBY TO BYŁO LAS VEGAS. TYM RAZEM JEDNAK PO NACIŚNIĘCIU KONTAKTU ZOBACZYŁEM DWORZEC PKS W KOLNIE.

byle czego. Szukamy tego w google maps. Okazuje się, że „byleco” jest wszędzie. Nakładamy czapki i próbuje- my przechytrzyć sygnalizację świetlną. Ktoś wezwał le- karza pierwszego kontaktu, by zadecydował o tym, czy można już ogłosić klęskę urodzaju. Głupota rozprze- strzenia się z szybkością motyla. Czas by się okopać i poczekać na lepsze jutro.

RAFAŁ ENGLISH BRYNDAL EVERYWHERE, OR ANYWHERE – PART 2

Satyryk, autor tekstów I turned on the light in the bathroom. Usually, it dazzles (Kobranocka, Atrakcyjny Kazimierz me and makes me feel as if I was in Las Vegas. This time, i Cyganie), dziennikarz (Radio Zet, Gazeta however, when I pressed the light switch, I saw the PKS bus Wyborcza, Przekrój, Zwierciadło, Pani, Twój Styl, Machina, Bluszcz, Chimery), station in Kolno. twórca zespołów kabaretowych, sztuk teatralnych oraz scenariuszy seriali. Almost all light bulbs have burned out. There is only Pasjonat jazzu, golfa i hokeja. one left which hasn’t given up yet. Its hot tungsten allows me to easily cast a shadow on my breakfast. Cold tiles make me feel as if it was winter in the 1980s. Peo- ple are pissed off. Shops are full of canned goulash, rawie wszystkie żarówki się przepaliły. Została while I’ve run out of toilet paper. I cut up the Sports Re- jedna, która nie chciała dać za wygraną. Jej roz- view. I don’t give a damn about tennis matches played P grzany woflram sprawiał, że mogłem swobodnie on Wimbledon grass courts. The president’s veto is rzucić cień na to, co było na śniadanie. Na chłodnych hanging from the ceiling. A stinky piece of mouldy kafelkach czuję się, jakby była zima pod koniec lat cheese. Everyone looks at it with disgust. In the mirror, osiemdziesiątych. Ludzie wkurwieni. W sklepach pusz- I can see my face, which is a land stretching from Tric- ki z paprykarzem, a u mnie skończył się papier toaleto- ity to Toruń. Under my eyes there is Świecie. I can see wy. Pociąłem Przegląd Sportowy. W dupie teraz mam the asylum gate from the distance. Yellowish smoke rozgrywki na trawiastych kortach Wimbledonu. Pod from local chemical plants is hanging over the city. I’m sufitem dynda prezydenckie weto. Śmierdzący kawa- going to pass out and I have to hitch a ride to Gdańsk. łek spleśniałego sera. Każdy spogląda na to z obrzydze- Nobody’s coming, because everyone takes the highway niem. W lustrze moja twarz, czyli kraina rozciągającą now. Only stray bicycles looking for their way home się od Trójmiasta po Toruń. Pod oczami jest Świecie. opt for the old road. I light a joint, which hits me after Z daleka widać bramę do szpitala psychiatrycznego. some time. Only the next day, it takes me to my friend’s Nad miastem unosi się żółtawy dym z pobliskich zakła- place. My friend is sitting in front of the aquarium and dów chemicznych. Zaraz padnę, a muszę złapać stopa staring at fish… He wants to get attention this way. But w kierunku Gdańska. Nic nie jedzie, bo teraz każdy pru- nobody cares. No phone rings. It’s general apathy. We je autostradą. Starą trasą przejeżdżają tylko zabłąkane have tea and wonder how to spend the New Year’s Eve. rowery próbujące znaleźć drogę do domu. Zapalam jo- We reach a conclusion that it’s best to get drunk and inta, który działa z lekkim opóźnieniem. Dopiero naza- take up a position of a guard of anything. We look for jutrz przenosi mnie do kolegi, który siedzi przed akwa- it in google maps. It turns out that ‘anything’ is every- rium i gapi się na rybki... Chce w ten sposób zwrócić na where. We put on our hats and try to outsmart the traf- siebie uwagę. Nikt jednak nie reaguje. Nie dzwoni żaden fic lights. Someone has called a doctor to decide if the telefon. Ogólna znieczulica. Wypijamy herbatę i zasta- oversupply can be declared. Foolishness spreads with nawiamy się jak spędzić sylwestra. Doszliśmy do wnio- the speed of light. It’s high time to entrench yourself sku, że najlepiej się upić i objąć stanowisko ochroniarza and wait for the better tomorrow.

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL 46–47 KULTURA / CULTURE

pod batutą samego Dyrektora Orkiestry PFB, Maestro George'a Tchitchinadze. Tematem tego spotkania będzie odwieczny problem wierności w miłości. Czy to w ogóle możliwe? Na to pytanie nie dostaniemy zapewne gotowej odpowiedzi, ale podczas koncertu „Kwestia wierności” bę- dziemy mogli rozważyć dylematy, z który- mi od setek lat mierzy się ludzkość. Słod- ko-gorzkie odcienie miłości na język muzyki oddali Wolfgang Amadeusz Mozart ze swoją operą Cosi fan tutte, E.W. Karngold z koncertem skrzypcowym D-dur, i Piotr Czajkowski z VI Symfonią h-moll, zwaną Patetyczną. Na skrzypcach zagra wyjątko- wy solista, Michael Foyle. A pod koniec miesiąca, 23 lutego, bę- dziemy mogli zapaść w „Zimowy sen”. Melodiami, które wprowadzą nas w za- dumę, będą Koncert nr 2 D-dur Johanna Haydna oraz Symfonia Alpejska Richar- da Straussa. Dźwiękami utulą nas nagradzany wiolonczelista Maciej Kułakowski (I nagroda na X Międzynarodowym Kon- LUTOWE PIĄTKI kursie Wiolonczelowym im. Witolda Lu- tosławskiego, finalista I edycji w kategorii wiolonczeli w Konkursie Muzycznym SYMFONICZNE Elżbiety Belgijskiej w Brukseli) wraz z Or-

POMYSŁ NA POCZĄTEK WEEKENDU W GDAŃSKU? MAMY COŚ DLA MELOMANÓW. PIĄTKI W LUTYM NA WYSPIE OŁOWIANKA, GDZIE MIEŚCI SIĘ POLSKA FILHARMONIA BAŁTYCKA, TO MUZYKA KLASYCZNA NAJWYŻSZEJ PRÓBY – SPECJALNE KONCERTY SYMFONICZNE.

TEKST Sylwia Gutowska ZDJĘCIA źródło: PFB

początek miesiąca filharmonia zaprasza na występ zna- Na komitego muzyka. 2 lutego na koncercie „W świecie melodii” w towa- rzystwie Orkiestry Polskiej Filharmonii Bałtyckiej wystąpi skrzypek i dyrygent, Robert Kwiatkowski. A w świecie tym będziemy mogli usłyszeć następujące utwory: Uwerturę Coriolan op. 62 Fran- za Schuberta, Konzertstuck na skrzypce i orkiestrę D-dur Ludviga van Beethove- na oraz Koncert na skrzypce i orkiestrę smyczkową d-moll Felixa Mendelssohna- -Bartholdy. Muzyczną ucztę poprowadzi Konrad Mielnik. W następny piątek, 9 lutego, odbę- dzie się natomiast koncert symfoniczny SPONSOR GŁÓWNY SPONSOR PFB – STRATEGICZNY PFB MECENAS KULTURY LUTOWE PIĄTKI SYMFONICZNE

Director, Maestro George Tchitchinadze, TEMATEM TEGO SPOTKANIA will be held. The concert’s theme will be a universal problem of fidelity. Is it even BĘDZIE ODWIECZNY possible? We won’t get a clear-cut answer to that question, but during the concert PROBLEM WIERNOŚCI ‘The question of fidelity’, we’ll consider dilemmas the humanity has been fac- W MIŁOŚCI. CZY TO W OGÓLE ing for centuries. Bittersweet shades of love were described by Wolfgang Ama- MOŻLIWE? NA TO PYTANIE deus Mozart in his opera Cosi fan tutte, E.W. Karngold in his Violin Concerto NIE DOSTANIEMY ZAPEWNE in D major, and Pyotr Tchaikovsky in his Symphony No. 6 in B minor called GOTOWEJ ODPOWIEDZI... ‘Pathétique’. An exceptional soloist, Mi- chael Foyle, will play the violin. At the end of the month, on 23 Febru- ary, we will fall into ‘A winter’s dream’. kiestrą Symfoniczną PFB – tym razem The month begins with a performance Melodies that will encourage reflection will pod batutą wybitnego Maestro Marka of a prominent musician. On 2 February, include Johann Haydn’s Concerto No. 2 Pijarowskiego. a violinist and conductor, Robert Kwi- in D major and Richard Strauss’ composi- Wszystkie lutowe koncerty symfonicz- atkowski, will perform in the company tion – An Alpine Symphony. The audience ne odbędą się o godzinie 19:00. Bilety do- of the Polish Baltic Philharmonic (PFB) will hear the compositions performed by stępne są w kasie PFB oraz na stronie inter- Orchestra in the concert entitled ‘In the a prize-winning cellist, Maciej Kułakowski netowej: www.filharmonia.gda.pl. world of melodies’. The musicians will (the winner of the 10th Witold Lutosławski present the following compositions: the International Cello Competition, a finalist ENGLISH Coriolan Overture Op. 62 by Ludwig van of the 1st Queen Elisabeth of Belgium Mu- Beethoven, Konzertstück for Violin and sic Competition in Brussels), in the com- SYMPHONIC FRIDAYS IN FEBRUARY Orchestra in D major by Franz Schubert, pany of the PFB Symphonic Orchestra – Stumped for something to do in Gdańsk on and the Concerto for Violin and String this time conducted by brilliant Maestro Friday? We’ve got an idea for music lovers. In Orchestra in D minor by Felix Mendels- Marek Pijarowski. February, Fridays on Ołowianka island, where sohn-Bartholdy. Konrad Mielnik will be All symphonic concerts in February the Polish Baltic Philharmonic is located, are the host for this music feast. are held at 19:00. Tickets are available dedicated to top-of-the-line classical music – the Next Friday, on 9 February, a symphon- in PFB ticket offices and online at: www. Philharmonic holds special symphonic concerts. ic concert conducted by the PFB Orchestra filharmonia.gda.pl.

Więcej na anywhere.pl 48–49 KULTURA / CULTURE

Rok 2018 rozpoczynamy z muzycznym przytupem. SZANOWNI Pierwszą operową premierą roku 2018 będą tajemniczy „Poławiacze pereł” – opowieść o dozgonnej przyjaźni i tragicznej miłości oraz refleksja na temat siły wiary oraz władzy religii. Dzieło niezwykle popularne na ca- łym świecie, co ciekawe, po raz pierwszy pojawi się na PAŃSTWO, gdańskiej scenie. Niezwykle emocjonalne dzieło Bizeta doskonale wpisuje się w tematykę francuskiego sezonu 2017/2018 Opery Bałtyckiej. A dalej tylko ciekawiej. W kwietniu premiera ope- retki, od lat nie wystawianej w Gdańsku. Będzie to „Orfeusz w piekle” Jacquesa Offenbacha w reżyserii Marii Sartovej. O tej realizacji, która mam przyjemność dyrygować, opowiem w następnym wydaniu… Z operowymi wyrazami szacunku!

ENGLISH LADIES AND GENTLEMEN, when I was appointed Director of the Baltic Opera in Gdańsk, my idea was to dedicate a given opera season to the culture of a European country. Thus, in the 2016/2017 season, the first season of my term of office, we were inspired by Italian culture. We sta- ged La bohème by Giacomo Puccini, Pinocchio – an author’s ballet comedy by Giorgio Madia with a score by Nino Rota, and Nabucco by Giuseppe Verdi. In July, we celebrated the culture of hot Italy at the concerts of best-known operas, operettas and mu- sicals, and the opera patio turned into an outdoor WARCISŁAW KUNC cinema. There was a lot going on! Dyrektor Opery Bałtyckiej w Gdańsku The 2017/2018 season in the Baltic Opera is a French season. From September to July, our activities are revolving around the art and culture of France. The deą, z którą objąłem kierownictwo nad Operą Bałtycką season opened with a ceremonial gala concert, at w Gdańsku, było podporządkowanie danego sezonu which we presented the best French compositions. In Ikulturze wybranego państwa europejskiego. I tak oto, November, we held a preview of Krzysztof Knittel’s The w sezonie 2016/2017, pierwszym pod moją kadencją, Last Judgment opera directed by Paweł Szkotak, dedica- inspirowała nas kultura Włoch. Na scenie zobaczyliśmy ted to the turbulent history of Hans Memling’s painting, „Cyganerię” Giacomo Pucciniego, „Pinokio” – autorską which is very important for Gdańsk. Also in November, komedię baletową Giorgio Madii z muzyką Nino Roty we put on an enchanting ballet The Nutcracker by Pyotr oraz „Nabucco” Giuseppe Verdiego. W lipcu celebro- Tchaikovsky with Francois Mauduit’s choreography. We waliśmy kulturę gorącej Italii na koncertach najsłyn- hold regular operetta concerts within a series Kocham niejszej muzyki oper, operetek oraz musicali, a operowe Operetkę, inspired by Parisian culture and Offenbach’s patio zamieniło się w kino pod chmurką. Działo się! works. We started the New Year in great spirits with Sezon 2017/2018 w Operze Bałtyckiej to sezon fran- a concert A French night. cuski. Od września do lipca jesteśmy w kręgu kultury We begin 2018 with a bang. The first opera premie- i sztuki kraju nad Loarą. Sezon otworzyliśmy uroczystą re in 2018 is mysterious The Pearl Fishers – a story about galą operową, na której zaprezentowaliśmy to, co naj- an eternal friendship and a tragic love and a reflection on lepsze z kultury Francji. W listopadzie doszło do prapre- the power of faith and religion. The opera is extremely po- miery opery „Sąd Ostateczny” Krzysztofa Knittla w re- pular worldwide and now, what’s interesting, it’s going żyserii Pawła Szkotaka, opowiadającej burzliwe historie be put on in Gdańsk for the first time. Bizet’s emotional ważnego dla całego Gdańska obrazu Hansa Memlinga. work perfectly fits in the theme of the 2017/2018 French Również w listopadzie, gdańską scenę zauroczył ba- season in the Baltic Opera. letowy „Dziadek do orzechów” Piotra Czajkowskiego And it’s going to get even more interesting. In April, w choreografii Francoisa Mauduita. Inspirując się kultu- we are holding a premiere of an operetta which hasn’t rą rodem z Paryża zapraszamy – wzorem Offenbacha – been played in Gdańsk for years. It’s Orpheus in the na cykliczne koncertowe spotkania z operetką „Kocham Underworld by Jacques Offenbach, directed by Maria Operetkę”. Nowy Rok powitaliśmy w iście szampańskim Sartova. But I will tell you more about the performance, nastroju podczas koncertów „Francuska noc”. which I have a pleasure to conduct, next time…

50–51 ZA USZAMI / ALL EARS

SŁUCHASZ?

ZMARŁA DOLORES O'RIORDAN. WIEM, ŻE WIESZ O TYM, W MOMENCIE, W KTÓRYM CZYTASZ TEN TEKST MINĘŁO OD WIEŚCI O JEJ ŚMIERCI PEWNIE PONAD MIESIĄC, MOŻE JUŻ NAWET ZOSTAŁO PODANE DO PUBLICZNEJ WIADOMOŚCI Z JAKIEGO POWODU DOLORES POŻEGNAŁA SIĘ Z ŻYCIEM. NIE, ŻEBY TO COŚ ZMIENIAŁO.

ZDJĘCIE Jakub Milszewski WIĘCEJ FELIETONÓW znajdziesz na www.anywhere.pl SŁUCHASZ?

tie wokalistka położyła na urozmaiconych I do what I can to avoid writing obituaries, instrumentalnych podkładach, w których but I have to bid farewell to Dolores. This will nie zabrakło spokojnych, akustycznych gi- not be an epitaph but a paean of praise for the tar i ładnych klawiszy, ale także mocnego album you probably forgot about. basu (za to odpowiadał akurat Marco Men- You say – ‘Dolores O’Riordan’, you think doza, rockman z krwi i kości, mający za ‘The Cranberries’. You say ‘The Cranber- sobą występy m.in. w Thin Lizzy, prywatnie ries’ and you think ‘Zombie’, that’s a terrific szalenie sympatyczny gość), zgrzytliwych evergreen, with moving lyrics and a great JAKUB głośnych riffów czy naprawdę wyrazistych clip. But Dolores’ artistic work was not lim- MILSZEWSKI groove'ów (za perkusją siedział z kolei Gra- ited to the band. In 2004, The Cranberries ham Hopkins z Therapy?), które w połącze- had a break for some time – 10 years had Marudzi, poprawia, kłóci się. niu z fortepianem i głosem wokalistki mogły passed since the release of their terrific al- Sam już nie wie, czy woli pisać o muzyce, sprawiać wrażenie, że Dolores wchodzi na bum ‘No Need To Argue’ (the one with ‘Zom- turystyce, czy jedzeniu, więc pisze o czym akurat trzeba. Połowa duetu stojącego za teren Nightwishy, Delainów i innych gotyc- bie’), the band recorded a few small and big książką „Gastrobanda”. ko-metalowych tworów. hits, but it also grew older in terms of sound To wszystko ma jednak znaczenie po- – on ‘Wake Up and Smell the Coffee’, which ślednie przy fakcie, że Dolores O'Riordan came out in 2001, Dolores still sounded skorzystała z okazji, by wykorzystać swój emotional, I guess she couldn’t do it oth- apisanie, że źle się stało, że woka- niepodrabialny głos, umiejętności wokal- erwise, the band made great compositions listka The Cranberries (lub ktokol- ne i zmysł melodyczny do wyplucia z siebie again, but The Cranberries blended in with N wiek inny) zmarła, byłoby głupie, całej gamy przeróżnych emocji, jakie przy- other pop and rock groups. Dolores took up bo brzmiałoby, jakbyśmy mogli sobie oce- niosło jej życie rodzinne, rola żony, która the challenge. In 2007, she released her first niać, że decyzja podjęta przez naturę/inny niezbyt jej chyba pasowała, oraz rola matki, solo album ‘Are You Listening?’ czynnik o uśmierceniu kogoś była kiepska, która pasowała jej znacznie bardziej. Wyda- First of all – ‘Are You Listening?’ was generalnie siedem na dziesięć, ot, pomyłka, je się, że kluczowe znaczenie w tym procesie catchy and memorable without lapsing into może następnym razem Posępny Kosiarz od strony muzycznej miał pianista Denny worn-out pop and rock tricks. Dolores’ voice zabierze kogoś innego i dostanie lepszą DeMarchi, prywatnie dobry ziom męża Do- and quite painful melodies are the key element notę. A życie to przecież nie talent show. lores, co jest nieco paradoksalne. Jego obec- on the album, but her voice is accompanied by Niemniej jednak z powodu śmierci Dolores ność na „Are You Listening?” jest wyraźna diverse instrumental parts, including calm, jest mi smutno. i znamienna – DeMarchi doskonale odczy- acoustic guitars and gentle keyboard as well as Wzbraniam się jak tylko mogę od pisa- tał emocjonalny język wokalistki, podsuwa- strong bass tunes (in charge of which was Mar- nia nekrologów, ale Dolores jakoś pożegnać jąc jej melodyczne i harmonijne rozwiązania co Mendoza, a flesh-and-blood rockman, who muszę. Pozwólcie zatem, że nie będzie to idealnie skrojone pod jej potrzeby i tematy, has performed in, among others, Thin Lizzy, epitafium, a pean na cześć płyty, o której o których chce śpiewać. a really nice guy in person), grating, loud riffs zapomnieliście. „Are You Listening” sprzedawała się or expressive grooves (with Graham Hopkins Mówisz – „Dolores O'Riordan”, myślisz fajnie, odniosła jakiś sukces, ale dość szyb- from Therapy? on the drums), which in com- „The Cranberries”. Mówisz „The Cranber- ko została niesłusznie zapomniana. Jest bination with the piano and the singer’s voice ries” i myślisz „Zombie”, to przecież ten to tymczasem piękna, ujmująca, dojrzała could make an impression that Dolores was fenomenalny evergreen, z poruszającym kobieca płyta, na której nie ma bezsensow- entering the space of Nightwish, Delain and tekstem i świetnym klipem. Ale twórczość nego łkania i tanich emocji, są za to pazury other Gothic metal creations. Dolores bynajmniej nie ograniczała się do i sporo decybeli. But this is of little importance given the fact rodzimego zespołu. W 2004 roku The Cran- that Dolores O’Riordan seized an opportunity berries zawiesili na jakiś czas działalność ENGLISH to use her unique voice, vocal skills and melod- – od fenomenalnego albumu „No Need To ic sense to get off her chest the whole gamut of ARE YOU LISTENING? Argue” (to ten z „Zombie”) minęło 10 lat, emotions relating to her family life, the role of zespół wylansował jeszcze parę mniejszych Dolores O’Riordan passed away. I know that a wife, which she didn’t like very much, and the i większych hitów, ale też postarzał się you already know it; when you’re reading this, role of a mother, which she liked much more. It brzmieniowo – na wydanym w 2001 roku it’s probably been over a month since her seems that a pianist Denny DeMarchi, a good krążku „Wake Up and Smell the Coffee” death, perhaps even the cause of her death has friend of Dolores’ husband, which is a bit para- Dolores wciąż brzmiała emocjonalnie, bo already been announced to the public. Not that it doxical, played a crucial role in the process inaczej chyba po prostu nie potrafiła, zespół changes anything. in terms of music. His presence on ‘Are You stworzył po raz kolejny świetne kompozy- Listening?’ is clear and significant – DeMarchi SŁU cje, ale The Cranberries wtopili się w masę Saying that it’s bad that the lead singer perfectly read the emotional language of the pop-rockowych zespołów. Dolores podjęła of The Cranberries (or anyone else) died singer, suggesting her melodic and harmoni- rękawicę. W 2007 wypuściła pierwszy solo- would be silly because it would sound as if ous solutions tailored to her needs and things CHASZ? wy album „Are You Listening?”. we were able to judge whether a decision she wanted to sing about. Po pierwsze – „Are You Listening?” about someone’s death taken by the nature ‘Are You Listening?’ sold well, achieved utrzymywał na wysokim poziomie niezwy- / another factor was poor; seven out of ten in a success, but it was soon unfairly forgotten. kłą chwytliwość, nie korzystając jednocze- general, well, my bad, the Grim Reaper will It’s a beautiful, touching, mature female al- śnie z zajechanych do bólu patentów pop- take someone else next time and get a better bum, without senseless sobs and cheap emo- -rocka. Głos i dość bolesne melodie Dolores score. But life is not a talent show. Neverthe- tions but with much pep and energy, and lots

ZDJĘCIE AUTORA: MONIKA SZAŁEK są tutaj elemenem wiodącym, ale swoje par- less, I was sad after Dolores’ death. of decibels.

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL WIĘCEJ FELIETONÓW 52–53 KULTURA / CULTURE znajdziesz na www.anywhere.pl

Intymny, pełen empatii, ale bez zbędnego dosładza- nia. Ujęcia zresztą pod wieloma względami przybli- żają „Dzikie róże” do dokumentu, w którym zarów- no reżyserka, jak i autorka zdjęć, Małgorzata Szyłak, czują się bardzo dobrze (ostatni film Jadowskiej, „Trzy kobiety” z 2013, był nagradzany – m.in. na Planete + Doc Film Festival w Warszawie, zaś Szyłak jest autorką zdjęć do takich filmów dokumentalnych, opowiadających o post-transformacyjnej Polsce, jak „Serca dwa” czy „Komunia”). W filmie mamy solid- nie zarysowane portrety psychologiczne bohaterów, Polskę z jej problemami, polską kobietę z tymiż – ale bez ciężaru naturalizmu. Wizualnego piękna nadaje temu obecność natury na ekranie.

ENGLISH

THE BROKEN POLISH MOTHER ‘DZIKIE RÓŻE’ DIRECTED BY ANNA JADOWSKA, DISTRIBUTED BY ALTER EGO PICTURES,

A contemporary Polish village. A young woman in a long‑distance relationship is raising her children on her MATKA POLKA own. Her husband is working abroad to build a house for the family.

ZŁAMANA As a result, the heroine, Ewa (Marta Nieradkiewicz), is left alone with two children in an unfinished „DZIKIE RÓŻE”, REŻ. ANNA JADOWSKA, house. She is withdrawn and sensitive and has to DYSTR. ALTER EGO PICTURES adhere to moral precepts of the village communi- ty. But she has a secret; and one of the few people that know it is her mother – a harsh and authorita- WSPÓŁCZESNA POLSKA WIEŚ. MŁODA KOBIETA ZAJMUJE tive woman, tangled up in her own story. Ewa seeks refuge in nature. She spends hours picking flowers SIĘ DZIEĆMI I ŻYJE W ZWIĄZKU NA ODLEGŁOŚĆ. JEJ MĄŻ in dense dog rose shrubs. When her husband (Mi- PRACUJE ZA GRANICĄ, ŻEBY WYBUDOWAĆ RODZINIE DOM. chał Żurawski) comes back for their daughter’s First TEKST Sylwia Gutowska ZDJĘCIA Alter Ego Pictures Communion, it turns out that the family is on the verge of breaking apart. The critical moment is the disappearance of their son, little Jaś. Men from the village join in the search for the boy, while Ewa and rezultacie główna bohaterka, Ewa (Mar- her daughter are passively waiting in the car. The sit- ta Nieradkiewicz), zostaje sama z dwójką uation becomes unbearable. W dzieci w nieukończonym domu. Zamknięta Anna Jadowska’s film is a story about difficult w sobie i wrażliwa, żyje pod ciężarem nakazów mo- moral choices in the world of unequivocal morality; ralnych wytworzonych przez wiejską społeczność. about disturbed family relationships, inability and Kobieta skrywa sekret, a jedną z niewielu wtajemni- a strong need to love and be loved. It’s also, as the di- czonych osób jest jej matka – szorstka i apodyktycz- rector intended it, an honest picture of a woman liv- na, uwikłana we własną historię. Ewa szuka schro- ing in a Polish village. It’s intimate and empathet- nienia w przyrodzie. Całe godziny spędza w gęstych ic, without lapsing into mawkish sentimentality. In krzewach dzikiej róży, zbierając kwiaty. Kiedy jej many respects, the shots make ‘Dzikie róże’ seem mąż (Michał Żurawski) przyjeżdża na komunię córki, more of a documentary, and you can see that both okazuje się, że rodzina stoi na skraju rozpadu. Mo- the director and the camera operator, Małgorzata mentem krytycznym jest zaginięcie ich syna, małego Szyłak, are in their element (Jadowska’s latest film Jasia. W poszukiwania włączają się mężczyźni ze wsi, ‘Trzy kobiety’ of 2013 has won many awards, among a Ewa z córką biernie czekają w samochodzie. Sytu- others, in Planete + Doc Film Festival in Warsaw, acja staje się nie do zniesienia. while Szyłak has taken shots to documentaries on Film Anny Jadowskiej to opowieść o trudnych Poland in the post-transformation period, such as wyborach moralnych w świecie moralnej jedno- ‘Serca dwa’ and ‘Komunia’). The film presents psy- znaczności, o skaleczonych relacjach rodzinnych, chological portraits of the characters, Poland and nieumiejętności i jednocześnie wielkiej potrzebie its problems, and a troubled Polish woman – but kochania. To też, zgodnie z intencją reżyserki, without the burden of naturalism. The nature de- uczciwy obraz kobiety żyjącej na polskiej prowincji. picted adds visual beauty to the production.

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL 54–55 FELIETON / COLUMN

MOCNIEJ, WIĘCEJ, SZYBCIEJ! MUSISZ, TRZEBA! UŚMIECHA J, UDAWAJ, GRAJ…

BARDZO PRZEPRASZAM , ALE POCAŁUJCIE MNIE W DUPĘ! NICZEGO NIE MUSZĘ, MOGĘ TYLKO CHCIEĆ. NIC NIKOMU DO TEGO. WOLĘ BYĆ SOBĄ NIŻ PODOBAĆ SIĘ BYLE KOMU.

ZDJĘCIE Pexels.com WIĘCEJ FELIETONÓW znajdziesz na www.anywhere.pl MOCNIEJ, WIĘCEJ, SZYBCIEJ...

sem są leniwi, czasem nieświadomi, a czasem if I want a promotion, and I grin and say no, po prostu tępi, ale przecież można postymulo- because I’d rather come back home before 7 wać ich serce, duszę i pożądanie. Mówię: po- p.m. to cuddle my son, and want to have sex at proszę kwiaty, poproszę o piękne słowa z rana, night, bake bread in the morning and smile at o soczysty pocałunek na dobranoc, napisz do my family. I don’t learn from the best and the mnie emocjonalny liścik, prześlij piosenkę, richest. I learn from the happiest because they która rozpali mnie na cały dzień, wspieraj, inspire and impress me. I’m hungry for life and nie przeszkadzaj, przytul mocno, chcę tylko wonderful people. PAULINA popłakać. Same kreujmy swój świat, same wy- We, women, lose our way because we’re SMASZCZ-KURZAJEWSKA bierajmy ludzi, którzy mają zaistnieć i wnieść controlled by communicative reflexivity and Kobieta-dynamit. Dziennikarka wartość do naszego życia, same musimy wy- we expect others to love and appreciate us, i prezenterka telewizyjna, trener rzeźbić każdy dzień i wtedy właśnie jest duża notice our efforts, support our decisions and autoprezentacji i rozwoju osobistego. szansa, że wybrany przez nas mężczyzna, bę- choices, and admire us. We see ourselves in Od ponad 15 lat szkoli indywidualnie dzie widział w nas cały swój niezastąpiony, je- the eyes of our partner like in the mirror. If członków zarządów oraz top menedżerów, dyny świat. Ty nie masz być taką, jaką on chce, we don’t find admiration in his eyes, we fade polityków i przedsiębiorców. Obecnie Dyrektor PR i Komunikacji platformy nc+. Ty masz być sobą, bo on takiej jak ty chciał, away day by day, wither away minute by min- Aktywnie działa na rzecz kobiet w biznesie chce i będzie chciał przez całe życie! Złych ute, we forget to enjoy the day and night, poprzez stowarzyszenia, fundacje, ludzi, zazdrosne mendy, wredne kurwiszony, become miserable and more serious, then zrzeszenia, sieci przedsiębiorczych kobiet. interesownych kutasików, potwory emocjo- grumpier, pettier, more aggressive. Without nalne trzeba omijać i udawać, że ich nie ma. any sense or hope! ‘We don’t stop playing be- Mówić głośno „NIE” i ćwiczyć asertywność. cause we grow old; we grow old because we Mówiąc „NIE”, nadal można być miłym i kul- stop playing.’ MARK TWAIN. Men lose their laczego mam chcieć więcej? Więcej pie- turalnym. Z potworami nie wygramy, tylko way, too! In their relationships with women: niędzy, większego mieszkania, domu, zmarnujemy swój czas i pozytywne nastawie- they don’t know or they can’t. Sometimes D ogrodu, samochodu, wyższego stano- nie, energię i emocje. Skupiajmy się tylko na they’re lazy, sometimes unaware, and some- wiska, skoro każdego dnia cieszy mnie to, co tych, którzy są warci naszego uśmiechu, słów, times simply dumb, but it’s possible to stim- mam, i lubię się w tym wytarzać i sycić się tym, komunikatu, dotyku, emocji i zainteresowa- ulate their hearts, souls and desires. So I ask co mnie doświadcza. Mój szef pyta, czy chcę nia. Dostaniemy w zamian to, czego szukamy for flowers, nice words in the morning, a pas- awansować, a ja z szelmowskim uśmiechem i czego pragniemy. sionate goodnight kiss, an emotional letter, mówię, że nie, bo pragnę do domu wracać Moje cudowne, niepowtarzalne, niezwy- a song to turn me on for the whole day, to przed 19-stą i przytulić się do synka, a w nocy kłe, wielozadaniowe i wyedukowane POLKI, support me, not to disturb me, and to hug me mieć ochotę na seks, rano upiec chleb i roz- doświadczajcie siebie, oblizując się po każ- when I want to cry. So let’s create our world dać domownikom uśmiech. Ja po prostu nie dym łyku i kęsie WASZEGO piękna, charak- ourselves, choose people to be around and uczę się od tych najlepszych i najbogatszych. teru, osobowości, zdolności do rzeczy małych add value to our life; we have to create every Uczę się od najszczęśliwszych, bo to oni mnie i pięknych. Jesteście dopaminą tego świata! day ourselves. Then, there’s a chance that inspirują i zachwycają. Mam głód na życie Panowie, bądźcie uważni na nasze komu- the man we’ve chosen will see in us his whole i wspaniałych ludzi. nikaty i otwórzcie na nas szeroko swoje atle- world and existence. You don’t need to be like My, kobiety, błądzimy, bo rządzi nami re- tyczne ramiona. Tak dobrze się wtulić w męż- he wants you to be; you have to be yourself, fleksyjność komunikacyjna i oczekujemy, że czyznę, który spowodował, że jego kobieta because he wanted, wants and will want you inni nas pokochają, docenią, dostrzegą nasze rozwija skrzydła, a nie wyrywa sobie pióra. that way for his entire life. Bad people, jealous starania, potwierdzą słuszność naszych decy- scums, mean bitches, calculating and selfish zji i wyborów, zachwycą się nami. Widzimy się ENGLISH dicks, emotional monsters – we should avoid w oczach partnera jak w lustrze. Jeśli w jego them and pretend they don’t exist. Say ‘NO’ HARDER, BETTER, FASTER! DO IT! oczach nie ma zachwytu, to marniejemy out loud and practise assertiveness. You can SMILE, PRETEND, PLAY… z dnia na dzień, gaśniemy z minuty na minutę, say ‘NO’ and still be nice and polite. We won’t zapominamy bawić się dniem i cieszyć nocą, I’m sorry, but kiss my ass! I don’t have to do anything defeat the monsters; we’ll only waste our stajemy się coraz smutniejsze i poważniejsze, I don’t want to. And it’s nobody’s business. I’d rather time and positive attitude, energy and emo- potem bardziej zrzędliwe, zaczepliwe, agre- be myself than try to please everyone around me. tions. Concentrate on those who are worth sywne. To bez sensu i nadziei! „Ludzie nie our smile, words, message, touch, emotions dlatego przestają się bawić, że się starzeją, lecz Why should I want more? More money, a big- and attention. And in return, we’ll get what starzeją się, bo przestają się bawić”. MARK ger apartment, house, garden, car, or a bet- we look for and need. TWAIN. Mężczyźni też błądzą! W relacji z ko- ter job, if I enjoy what I have and I like to take My dear wonderful, unique, special, bietą: nie wiedzą, nie umieją, nie potrafią. Cza- delight in what happens to me. My boss asks multi-tasking and educated POLISH LADIES, experience yourself, enjoy every sip and taste of YOUR beauty, character, personality and talent for small and big things. You’re the dopa- UCZĘ SIĘ OD NAJSZCZĘŚLIWSZYCH, mine for this world! Gentlemen, pay attention to what we say BO TO ONI MNIE INSPIRUJĄ and open your athletic arms for us. It's so nice I ZACHWYCAJĄ. MAM GŁÓD NA to snuggle into the arms of a man who has made his woman spread her wings instead of ŻYCIE I WSPANIAŁYCH LUDZI. plucking her feathers.

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL 56–57 MIEJSCA / PLACES

PRZEPIS NA STARÓWKĘ

TO NIE PIERWSZY NASZ WSPÓLNY PROJEKT, JEDNAK TYM RAZEM PO RAZ PIERWSZY JA I MOI INWESTORZY PROJEKTOWALIŚMY MIESZKANIE NA WYNAJEM. LOKALIZACJA NIEDALEKO GDAŃSKIEJ STARÓWKI AŻ PROSIŁA SIĘ O NAWIĄZANIE DO HANZEATYCKIEGO GDAŃSKA. MIESZAJĄC TROCHĘ NOWOCZESNYCH WĄTKÓW Z TYMI W STARYM STYLU, OSIĄGNĘLIŚMY DOBRY BALANS.

TEKST I ZDJĘCIA Lucyna Kołodziejska PRZEPIS NA STARÓWKĘ 58–59 MIEJSCA / PLACES

ieszkania na wynajem krótkotermi- tografowie okazali się bardzo zaangażowani nowy rządzą się trochę innymi pra- i postanowili wstać o 4 nad ranem. Okazało M wami niż pozostałe. Tu można użyć się, że na Mariackiej jest o tej porze podobne zabiegów, które mogłyby zmęczyć oko użyt- światło, a ulica zupełnie pusta. I tak zdobyli- kownika, gdyby chciał zamieszkać w nim na śmy świetne zdjęcie. dłuższy czas. Miejsce jadalnianego stołu aż Ściana naprzeciwległa to zabieg pozwa- prosiło się o przedłużenie perspektywy dłu- lający wnętrzu stać się większym, ale bez do- giej ściany widokiem jednej z ulic Głównego słownych odbić sylwetki ludzkiej w lustrze. Miasta. Współpracujących ze mną fotogra- Szlifowane kawałki luster ułożone w klasycz- LUCYNA fów poprosiłam o wykonanie zdjęcia ulicy nym stylu nawiązują do dawnych czasów, KOŁODZIEJSKA Mariackiej z taką właśnie perspektywą, która a jednocześnie odbijają zdjęcie i dużo światła Eleganckie kontrasty to element, który przedłuży brukowaną ulicę wprost do salonu. wpadającego z ogromnych okien. pojawia się w jej życiu nieustannie. Zawodowo Zrobienie zdjęcia okazało się niełatwe, bo Nawiązanie do starówki chciałam pod- architekt wnętrz i historyk sztuki, od 13 lat wymarzyłam sobie ulicę oświetloną popołu- kreślić jeszcze zastosowaniem cegły wspa- prowadzi autorską pracownię architektury dniowym, ciepłym, letnim światłem, a mieli- niale prezentującej się na tle białych ścian. wnętrz „Fabryka wnętrz”. We wnętrzach, które projektuje, takie kontrasty pojawiają śmy środek lata, zaraz zaczynał się Jarmark W sypialni zajmuje miejsce na ścianie na się niejednokrotnie. Prywatnie od podobnych Dominikański, co oznaczało napływ 5 milio- wprost łóżka, z piękną lampą z niklu projek- kontrastów nie stroni. nów turystów nad Motławę. Na szczęście fo- tu Michele De Lucchi (ten sam, który zapro- PRZEPIS NA STARÓWKĘ

NAWIĄZA NIE DO STARÓWKI CHCIAŁAM PODKREŚLIĆ JESZCZE ZASTOSOWANIEM CEGŁY WSPANIALE PREZENTUJĄCEJ SIĘ NA TLE BIAŁYCH ŚCIAN.

jektował absolutny klasyk wzorniczy lamp – Tolomeo dla firmy Artemide). Trudno było wówczas o oryginalną cegłę rozbiórkową, ale na szczęście znalazłam ho- lenderską fabrykę, która produkuje je w absolutnie starym stylu. W salonie też użyłam cegły i tej samej lampy. Oba pomieszczenia łączy korytarz obłożony kaflami z wzorem lekko nawiązującym do starej kościelnej po- sadzki lub też hiszpańskich stylowych płytek. Jak by nie patrzeć, mamy znowu do czynienia z dodatkami retro. Mieszkanie przyjęło się do tego stopnia, że inwestorzy wspominali mi ostatnio o jednej z najwyższych ocen w serwisie booking. com, a informacje od wynajmujących i ich recenzje są podobno jednymi z milszych, jakie można przeczytać. Moim skromnym zda- 60–61 MIEJSCA / PLACES

niem, zasługa projektu to jakieś 15 procent ror. Grinded pieces of mirrors arranged in the ioned style. In the living room, I also used sukcesu, a swoje zrobiło dopełnienie z cha- classical style refer to the old days and, at the bricks and the same type of lamp. The rooms rakterem właścicieli. same time, reflect the picture and a lot of light are joined by a corridor covered with tiles coming through large windows. whose pattern refers to old, church flooring ENGLISH To highlight the reference to the Old Town, or stylish Spanish tiles. Either way, these are I opted for bricks, which look splendid against all retro elements. RECIPE FOR THE OLD TOWN the background of white walls. I used them in In the end, it all worked out so well that It’s not the first project I carried out with my investors, the bedroom on the wall opposite the bed, to- my investors recently told me that the apart- but this time, we designed an apartment for rent gether with a beautiful nickel lamp designed by ment got a very high score at booking.com for the first time. Its location near the Old Town in Michele De Lucchi (he has designed an absolute and information shared and reviews written Gdańsk called for some references to the Hanseatic lamp pattern classic – Tolomeo for Artemide). by their guests are really nice and positive. In Gdańsk. By blending some modern and old‑fashioned Original demolition bricks were hard to my humble opinion, the success of the apart- elements, we achieved a perfect harmony. get then, but fortunately, I found a Dutch ment is 15% design, while the rest is the char- plant manufacturing them in the old-fash- acter of its owners. In general, it’s a bit different with short‑term rental apartments. You can use solutions that could weary the eye if someone stayed in the apartment for a longer period of time. The place of the dining table called for extending the perspective of the long wall with a view of one of the Main Town streets. I asked the photographers I co-operated with to take a picture of Mariacka Street from a perspective that would extend the paved street to the living room. It turned out to be quite difficult since I wanted the street to be in warm, summer, af- ternoon light, and it was the middle of summer and St Dominic’s Fair was about to start, which meant that 5 million tourists were going to ar- rive in the city. Fortunately, the photographers were very engaged in the project and decided to get up at 4 a.m. It turned out that the light on Mariacka Street was similar to what I had planned, and the street was completely empty. Eventually, we took a great picture. The solution used on the opposite wall makes the interior seem more spacious, but without giving its exact reflection in the mir-

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL WIĘCEJ FELIETONÓW znajdziesz na www.anywhere.pl BIAŁE (ZANIEDBANE) SZALEŃSTWO

(ZANIEDBANE) ENGLISH A WHITE (NEGLECTED) CRAZE BIAŁE The frost is nipping at your mouth. Tiny snowflakes are falling on your head. You’re breathing faster because you’re about to start the stopwatch. Ahead of you and behind you, there are your rivals. It’s an amateur competition, but the adrenaline level SZALEŃSTWO is rising incredibly fast. You tap your skis on the white ground as it’s said to boost energy. And in a moment, you’ll start off like… well. Like who?

If you were on a ski jump, you’d like to be like W USTA SZCZYPIE MRÓZ. NA CZOLE LĄDUJĄ DROBNE Małysz or Stoch. If you were starting a run, PŁATKI ŚNIEGU. TWÓJ ODDECH LEKKO PRZYŚPIESZA, BO ZA you’d be thinking about Justyna Kowalczyk. CHWILĘ URUCHOMISZ URZĄDZENIE DO MIERZENIA CZASU. But you’re on a piste, so you need to find an idol in Austria, Norway, Finland or Switzerland. In PRZED TOBĄ I PO TOBIE CI, Z KTÓRYMI RYWALIZUJESZ. Poland, there aren’t any Alpine champions TO ZAWODY AMATORSKIE, ALE POZIOM ADRENALINY like Stoch or Kowalczyk in traditional skiing. PODNOSI SIĘ SZYBKO I Z ŁATWOŚCIĄ. KLAPIESZ And there won’t be any for a long time. JESZCZE NARTAMI O BIAŁE PODŁOŻE BO TO PODOBNO Once, ski jumping was called a coach DODAJE ENERGII. A WŁAŚNIE ENERGICZNIE MUSISZ ZA sport. After all, how many fans of this di- CHWILĘ WYSTRZELIĆ JAK… NO WŁAŚNIE. JAK KTO? scipline really practise it? All we can do is watch. It’s a bit different in the case of cross-country skiing, while Alpine skiing is a different kettle of fish. The latter is actively practised in Poland by about three or four million people. So what? Nothing. w Polsce około trzech, czterech milionów There aren’t any contestants as there ludzi. I co? Nic. are no coaches. There aren’t any coaches Nie ma zawodników, bo nie ma trene- as there is nobody to train them. There isn’t rów. Nie ma trenerów, bo nie ma ich kto anyone to train them because there’s no go- wyszkolić. Nie ma ich kto wyszkolić, bo nie odwill on the part of the Polish Ski Associa- ma dobrej woli w Polskim Związku Narciar- tion, which should change its name to the skim, który raczej powinien zmienić nazwę Association of Ski Jumping in Poland. It’d na Związek Skoków Narciarskich w Polsce. be more accurate. WOJCIECH Byłoby uczciwiej. Alpine skiing in Poland became a bit ZAWIOŁA O polskim narciarstwie alpejskim more popular when Paweł Babicki comple- zrobiło się nieco głośniej kiedy Paweł ted the race on one ski – just like an Ame- Dziennikarz Canal Plus Sport i prezenter wiadomości w TVN i TVN24. Zbzikowany na Babicki swój zjazd zakończył na jednej rican Alpine skiing legend, Bode Miller. punkcie sportu, oszalały na punkcie muzyki. narcie – jak amerykańska legenda tego But it was a moment. It was the same with Wielbiciel twórczości z duszą. sportu Bode Miller. Ale to była chwila. Polish hockey a few years ago when the na- Taka sama jak ta sprzed kilku lat w pol- tional media even devoted a few minutes to skim hokeju, kiedy media ogólnopolskie it. Unfortunately, it wasn’t because of sport dybyś stał na skoczni narciarskiej poświęciły mu nawet kilka minut. Nie- results, but a fight between a former hockey chciałbyś być jak Małysz czy Stoch. stety powodem nie były wyniki sporto- player and the captain of the national team. G Gdybyś ruszał do biegu, myślałbyś we, a bójka byłej gwiazdy tej dyscypliny Well, to be precise, one celebrity beat the o Justynie Kowalczyk. Ale jeśli jesteś na z kapitanem reprezentacji. A właściwie crap out of another celebrity. stoku, po idola musisz sięgnąć do Au- to jedna gwiazda spuściła łomot drugiej. But it’s not about this kind of populari- strii, Norwegii, Finlandii czy Szwajcarii. Ale nie o taką popularność chodzi. Cho- ty. It’s about popularity that will open Ka- W kraju nie mamy alpejskich mistrzów ta- dzi o popularność, która otworzy dla narcia- sprowy Wierch and Nosal (once with a FIS kich, jak Stoch czy Kowalczyk w klasycz- rzy Kasprowy Wierch i Nosal (niegdyś z trasą piste, and now with a few for bunny hills) nej odmianie narciarstwa. I długo mieć fisowską a teraz z kilkoma oślimi łączkami). for skiers. Popularity that will lead to the nie będziemy. O popularność, która zrodzi zawodników na emergence of contestants that could pla- Ktoś kiedyś nazwał skoki narciarskie miarę pierwszej trzydziestki pucharu świa- ce themselves among the top thirty Alpine sportem kanapowym. Bo ilu z fanów tej ta. Popularność, która zmusi związek do za- skiers in the world. Popularity that will force dyscypliny skacze na nartach? Wszyscy interesowania i nakładów finansowych rów- the association to pay attention and provide możemy jedynie oglądać. Nieco inaczej nych tym w skokach narciarskich. I może for expenditure equal to the one on ski jum- jest w biegach narciarskich, a już zupeł- wreszcie może ktoś przyćmi siostry Tlałki ping. And perhaps one day, someone will nie inaczej w narciarstwie alpejskim. (Małgorzata i Dorota) czy wszystkich (ojciec beat Tlałka sisters (Małgorzata and Dorota)

ZDJĘCIE: EDYTA BARTKIEWICZ EDYTA ZDJĘCIE: Tę ostatnią dyscyplinę czynnie uprawia i syn) Andrzejów Bachledów. or all Andrzej Bachledas (father and son).

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL 62–63 MIEJSCA / PLACES IDEA CHŁOPAKÓW Z PODWÓRKA IDEA CHŁOPAKÓW Z PODWÓRKA

NIE MOGLI ZAPOMNIEĆ O DESIGNIE I ASPEKCIE ARTYSTYCZNYM. JEDNOCZEŚNIE MUSIELI PAMIĘTAĆ, BY W ZAPROJEKTOWANEJ PRZEZ NICH PRZESTRZENI DOBRZE CZULI SIĘ RODZICE Z DZIECKIEM ORAZ ROWERZYSTA. BRZMI NIEPRAWDOPODOBNIE? A JEDNAK W GDAŃSKU SIĘ UDAŁO. O PRACY PRZY WYJĄTKOWYM PROJEKCIE DEWELOPERSKIM OPOWIADAJĄ TRÓJMIEJSCY TWÓRCY - ROBERT RĄCZKA, OSKAR PODOLSKI I DAWID NAPIERAŁA. TEKST Magdalena Juszczyk ZDJĘCIA Tomasz Sagan

Gdybyście mieli w kilku zdaniach zaprosić do swojego świata, to jak byście siebie opisali? Oskar Podolski: One man army! Robert Rączka (Seikon): Tak, wielozadaniowość. Wszystko chyba jesteśmy w stanie zrobić, w każdym aspekcie. Oskar Podolski: Oprócz tego otaczamy się ludźmi, którzy są super kompetentni. Ludzie to moc! Dawid Napierała: Dobrze jest mieć przy sobie super ludzi o super predyspozycjach.

Jest wspólny mianownik łączący waszą trójkę. Porozmawiajmy o waszej współpracy przy pewnym projekcie związanym z architekturą. Sceduję na was zadanie opowiedzenia o nim. D.N.: Jako agencja bardzo długo obsługujemy firmęEURO STYL S.A. Podobne zadania spadają na nas co jakiś czas, musimy się z nimi mierzyć. W tym przypadku trafiło do nas osiedle IDEA, które w założeniu ma być okraszone twór- czością różnych artystów. Musieliśmy to zmienić w komunikacji osiedla, które już jakiś czas jest na rynku. Nadać świeżości jego postrzeganiu, przydać mu trochę bardziej wysublimowanego i ekskluzywnego charakteru. Nie po to, by coś sztucznie pompować, lecz by podkreślić pewne unikalne cechy tego osiedla. Stało się ono bardzo ciekawe przez kontekst sztuki, którą wprowadziliśmy w branżę deweloperską, a ta jest w zasadzie dość nudnym zagad- nieniem w ogólnym postrzeganiu. To nie tylko "bloki do mieszkania". W tym przypadku to w y j ą t k o w e bloki do mieszkania, bo mają swoją dodatkową wartość. 64–65 MIEJSCA / PLACES

jekt IDEI jest krokiem w stronę promowania sztuki i łączenia jej z ludźmi. D.N.: Braliśmy udział we wcześniejszych pra- cach marketingowych przy osiedlu IDEA i wi- dzieliśmy, jak to ewoluuje. EURO STYL rozpo- czął od artystów szerzej kojarzonych. Dla nas to był sygnał, że firma chce pójść w stronę nowoczesnego ujmowania sztuki. A zatem, szukając pomysłu na zakomunikowanie tego wszystkiego, doszliśmy do wniosku, że nie powinniśmy robić reklamy osiedla, tylko wyrazić się artystycznie, a w tym wizualnym komunikacie totalnie się uwolnić. Bardzo się cieszę, że deweloper zdecydował się na tak, bądź co bądź, odważny ruch. Wydaje mi się, że to, co z tego wyszło, jest dość odważ- ne jak na specyfikę branży deweloperskiej. A nam chyba udało się nie zalewać oczu wi- dza tęczą, tylko po prostu mocno się wyra- zić. I ludzie zareagowali na to w taki sposób, w jaki się spodziewałem.

ROBERT RĄCZKA (SEIKON) Stworzyliście pewien… klip. Opowiedzcie o tym. D.N.: Dostaliśmy wytyczne, na przykład od- ...WYJŚCIOWYM POMYSŁEM nośnie wieku ludzi potencjalnie zaintereso- wanych zakupem mieszkania na tym osie- BYŁO TO, ŻEBY NOWOCZEŚNIE dlu. To jest mniej więcej grupa 35-40-latków. Uznałem, że skoro to ludzie w podobnym wie- PRZEDSTAWIĆ SZTUKĘ ku do mnie, to są też wychowani tak jak ja. To nie 60-letni panowie i panie, którzy byliby W WARUNKACH STUDYJNYCH. być może trochę przerażeni tego typu for-

O.P.: My z Robertem jesteśmy odpowiedzialni za wizualną stronę osiedla IDEA - za wszystkie elementy, które zaistniały w środku i na zewnątrz czterech najnowszych budynków. Dawid odpowiada za ujęcie tego pod kątem marketingowym. Poprosił mnie o pomoc i wspólnie zrobiliśmy promocję. Takie były okoliczności naszej współpracy.

Mariaż sztuki i codzienności to szczytna idea, prawda? Czy zupełnie nie o to chodzi? R.R.: Realizacja tego typu projektów to dla mnie coś naturalnego, nie doszukuję się w tym czegoś niesamowitego - tak powinno być. Niemcy czy Francuzi tworzą takie re- alizacje, tam się to po prostu dzieje. To, że EURO STYL robi krok w tę stronę, jest bardzo dobrym znakiem tego, że i architekci, i ludzie są zainteresowani sztuką. Czuję, że cały czas jeszcze kulejemy, że byłoby fajnie krzewić wśród ludzi potrzebę zainteresowa- nia sztuką. Edukacja artystyczna w szko- łach podstawowych jest w Polsce na słabym poziomie. Szkoda, bo istnieje mnóstwo sztuki współczesnej i pięknej, której ludzie nie są w stanie przyjąć, odebrać. Niemniej, zmiany idą w dobrym kierunku, a cały pro- DAWID NAPIERAŁA IDEA CHŁOPAKÓW Z PODWÓRKA

mą, ale osoby, które, podobnie jak my, dorastały w świe- cie swoich podwórek. Graffiti i rap - to wszystko kwitło na ich oczach. Nawet jeżeli nie byli w tym nurcie i nie byli nim specjalnie zainteresowani, to jednak on istniał wokół nich. Jest to dla nich mniej lub bardziej naturalne otoczenie, reagują na taki styl w określony sposób. Liczy się też to, że osiedle IDEA mieści się w ciekawym miejscu Gdańska - ono też ma swoje DNA i bazuje na sztuce wywo- dzącej się z ulicy.

Jakich elementów użyliście w klipie? Jak uzasadniacie ich wykorzystanie? D.N.: Dla mnie wyjściowym pomysłem było to, żeby no- wocześnie przedstawić sztukę w warunkach studyjnych. Pierwotnie miały to być martwe elementy, które reago- wałyby na elementy organiczne typu: farba, woda itp. Gdy pracowaliśmy nad koncepcją, zdecydowanie stawia- liśmy na stylistykę czarno-białą. Czuliśmy, że takie to powinno być. Nie znałem Oskara osobiście, ale kojarzyłem jego twórczość i uznałem, że nadawałby się do tego, by współpracować przy tworzeniu wizualnej strony klipu. Ale żeby nie uciec od aspektu sztuki wysokiej, pomyśla- łem, że świetnie byłoby wprowadzić tancerzy baletowych. Powstało specyficzne połączenie street artu z czymś z za- łożenia klasycznym. O.P.: Zestawiamy światy i ich piękno. Konfrontujemy pięk- no ludzkie z pięknem formy, taniec i klasykę zestawiamy z "brudem", biel z czernią. A jak wyszło? Nie nam oceniać.

Wasz klip chyba też zmienia coś w sposobie OSKAR PODOLSKI (OESU) "mówienia" o architekturze wystawionej na sprzedaż, w sposobie patrzenia na przedmiot transakcji zawieranej z deweloperem? O.P.: Wszystko się zmienia i my jesteśmy dowodem na WSZYSTKO SIĘ ZMIENIA zmiany w sposobach realizacji tego typu projektów. Ogromne korporacje sięgają po takich ludzi jak my, a my – I MY JESTEŚMY DOWODEM artyści – musimy wejść w pewną przestrzeń i zmienić ją na tyle, żeby była ona ciekawsza wizualnie. I aby była w zgo- NA ZMIANY W SPOSOBACH dzie z nami. To wcale nie jest takie proste. Wchodzenie w architekturę w taki sposób, w jaki my wchodzimy, musi REALIZACJI TEGO być super przemyślane. Nie dość, że ma być odpowiednie TY PU PROJEKTÓW. w wymiarze wizualnym, to powinno też przejść próbę czasu i funkcjonalności. Obraz, płaskorzeźba czy instalacja przestrzenna, które stworzymy, muszą znieść upływający czas. Dobrze się zestarzeć albo w ogóle się nie zestarzeć. Lepiej nie myśleć o takiej odpowiedzialności, gdy się przechodzi do działania? Czas może dużo zabrać, ale może też coś dać. Wszyscy: Trzeba o tym myśleć! O.P.: Otóż to. I jeszcze, z trzeciej strony, musi być to przy- O.P.: My się z tym budzimy i z tym zasypiamy! Nie chcę wy- jazne dla oczu ludzi, którzy będą się tam na co dzień poru- powiadać się za wszystkich, ale ja uwielbiam wyzwania. szać. A to nie jest takie proste zadanie. Mam trzy budyn- I gdy myślę, ile zmiennych muszę ze sobą zgrać, to tym bar- ki do zaprojektowania wewnątrz osiedla i myślę o tym, dziej chce mi się działać. Bardzo duża firma przychodzi do że będzie tam chodziła pani z wózkiem i pan z rowerem nas i daje absolutnie wolną rękę. Dano nam najszersze pole i powinno to cieszyć ich oczy. Z drugiej strony, zapro- działania, jak tylko się da - my wymyślamy formy, materia- jektowałem instalację przestrzenną, która będzie stała ły, miejsca, w których to wszystko ma być umiejscowione. poza budynkiem. Według mnie najlepiej byłoby zrobić to R.R.: Część naszej pracy przebiegała z udziałem archi- w taki sposób, by ta instalacja służyła jako siedzisko oraz tektów. Ludzie odpowiedzialni za projekt tego budyn- funkcjonowała w układzie urbanistycznym tego miejsca. ku mają przecież jakąś wizję, gdzie ta sztuka powinna To trochę szersze myślenie. Chyba wszyscy je mamy. Nie być umieszczona. chodzi tylko o to, żeby wejść i "namalować coś ładnego". To O.P.: Osiedle IDEA jest zaprojektowane przez architektów musi się znaleźć w dobrym miejscu, w dobrym świetle. Ma z pracowni Degutis, która wraz pracownią RSA tworzy upiększyć, ale mieć też znaczenie funkcjonalne i jeszcze konsorcjum realizujące projekt. Jest trochę tak, że wcho- przetrwać próbę czasu, o której mówiłem. dzimy w ich przestrzeń. 66–67 MIEJSCA / PLACES

tate IDEA, which was going to be embellished with works of many artists. We had to change the estate’s image as it has been on the market for some time. To refresh it, make it more sublime and exclusive. Not to create a pomp- ous impression, but highlight some unique qualities of the estate. Introducing art into the context of real estate development, which is generally perceived as a relatively boring field, has made the estate very attractive. They are more than ‘apartment blocks’. In this case, they are special apartment blocks as they have an extra value. O.P.: Together with Robert, I’m responsible for the visual aspect of the IDEA estate – all elements inside and outside four latest buildings. Dawid deals with marketing. He asked me for help and we organised a pro- motional campaign together. That’s how our co-operation began.

A marriage of art and everyday life is a lofty idea, isn’t it? Or perhaps this is not what it’s about? R.R.: Such projects seem natural to me; NAPIS IDEA WYKONANY Z MASYWNYCH LITER BETONOWYCH – OESU (OSKAR PODOLSKI) I don’t think they’re extraordinary in any way – that’s how it should be. The Germans or French carry out such projects, too; it just happens there. The fact that EURO STYL JEST TO WIĘC NAKRĘCANIE opted for this solution is a good sign because it means that both architects and people SIEBIE Z DWÓCH STRON. are interested in art. I feel that we still lag behind and we should promote a need for BARDZO KREACYJNA taking interest in art. Artistic education in primary schools in Poland is poor. That’s I INSPIRUJĄCA ROBOTA. a pity because there’s so much beautiful and contemporary art which people can’t inter- pret and understand. However, these are changes for the better, and the IDEA project Na zasadzie rewolucjonistów, buntowników, Robert Rączka, Oskar Podolski and Dawid Napierała is a step forward towards promoting art and "bałaganiarzy" czy partnerów? on work on the extraordinary building project. bringing it closer to people. O.P.: Myślę, że partnerów. Z całą pewnością je- D.N.: We participated in early marketing work steśmy tak traktowani. If you were to describe your world in a few for the IDEA estate and we saw how the project R.R.: Oni mają tyle samo radości z działania sentences, what would you say? evolved. EURO STYL began with well-known z nami, co my, gdy robimy tam nasze rzeczy. Oskar Podolski: One man army! artists. For us, it was a sign that the company O.P.: Jest to więc nakręcanie siebie z dwóch Robert Rączka (Seikon): That’s right, multi- wanted to go for modern art. Therefore, when stron. Bardzo kreacyjna i inspirująca robota. tasking. I suppose we can do everything, in ev- we were looking for an idea to convey it all, we ery single aspect. decided that we shouldn’t advertise the estate Życzę wam, aby w pojedynku z czasem Oskar Podolski: Besides, we surround our- itself, but rather opt for an artistic expression była to wasza wielka wygrana. Bardzo selves with people who are extremely compe- and free ourselves in that visual message. dziękuję za rozmowę i spotkanie. tent. People are the power! I’m really happy that the developer agreed to Wszyscy: Dziękujemy. Dawid Napierała : It’s good to have great peo- take such a bold step. It seems to me that the ple with great talents around you. outcome is quite bold given the specificity of ENGLISH the real estate development industry. I guess You have one thing in common. Let’s we managed to express ourselves without be- IDEA BY GUYS FROM THE talk about your co-operation on an coming mawkish. And people responded in NEIGHBOURHOOD architecture project. Please tell me a way I expected them to. They couldn’t forget about design and the artistic something more about it. aspect. At the same time they had to keep in mind D.N.: Our agency has been providing services You made… a clip. What was it about? that both parents with a child and a cyclist must feel to EURO STYL S.A. for a long time. We get D.N.: We got guidelines, for example, regard- comfortable in the designed area. Sounds improb- similar tasks from time to time and we have to ing the age of people potentially interested in ably? It worked in Gdańsk though. Tricity creators, handle them. In this case, it was a housing es- buying an apartment in that estate. It’s more

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL IDEA CHŁOPAKÓW Z PODWÓRKA

or less a group of people in their thirties and forties. I as- It's better not to think about such responsibility when sumed that if they’re people at my age, they were brought getting down to work? up like me. They aren’t some 60-year-old ladies and gen- All: You have to think about it! tlemen, who could be a little terrified of such a form, but O.P.: It’s our first thought in the morning and last thought people who, like us, grew up spending much time outdoors, at night! I don't want to speak for us all, but I love challeng- in the backyard. Graffiti and rap music – they watched it es. And the more I think how many variables I have to take grow. Even if they didn’t follow that trend or weren’t inter- into account, the more I want to do it. A large company ested in it, they’re still familiar with it. To them, it’s a more comes to us and gives us absolute freedom. We’ve been or less natural environment, and they respond to this style given as much freedom as possible – we choose forms, main a specific way. It’s also important that theIDEA estate has terials, and places for our works. such an attractive location – it also has its DNA and is based R.R.: Some work was carried out in co-operation with on street art. architects. People responsible for the design of the building also have a vision where these works of art What elements did you use in the clip? How would you should be placed. justify their use? O.P.: The IDEA estate has been designed by architects D.N.: To me, the starting point was to present art in a mod- from Degutis Studio, which forms a consortium for the ern way in studio conditions. At first, still elements react- project together with RSA Studio. We're entering their ing to organic elements, such as paint, water, etc. were space to some extent. to be used. While working on the concept, we decided to make it in black and white. We felt that was a good choice. Like revolutionists, rebels, ‘messmakers’ or partners? I didn’t know Oskar in person, but I knew his works and O.P.: I think that partners. We’re treated like that for I thought that he would be a good person to work with on certain. the visual aspect of the clip. But to maintain the high art R.R.: They’re happy to work with us as much as we are aspect, I thought it would be a good idea to introduce bal- when doing our job there. let dancers. Thus, a specific combination of street art and O.P.: It works both ways. It’s a very creative and inspiring job. something classical in principle has emerged. O.P.: We juxtapose different worlds and their beauty, i.e. we I wish you a great victory in your fight against time. confront human beauty with the beauty of the form, jux- Thank you for meeting with me. tapose dance and classics with the ‘dirt’, white with black. All: Thank you. What’s the outcome? That’s not for us to say.

I suppose your clip changes something in the way of ‘presenting’ architecture for sale, in the perception of an object of agreement with a developer? O.P.: Things change, and our example shows that such projects are carried out in a different way now. Huge cor- porations hire people like us, and we – artists – have to en- ter a space and change it, so that its visual aspect becomes more interesting. But, on the other hand, it has to remain in harmony with us. It’s not that simple. Interfering with architecture in such a way must be very well-thought-out. You have to take into account the visual aspect, but also durability and functionality of the solutions applied. Our paintings, low reliefs or installations have to stand the test of time. Age well or not to age at all.

Time can take much away, but it can also give something. O.P.: That’s right. And also, in the third place, it has to look nice to people who will see it every day. That’s not easy either. I’m designing three buildings in the estate and I think that a woman with a baby carriage and a man with a bicycle might walk there and it should please their eyes.. On the other hand, I’ve designed an installation to be placed outside the building. In my opinion, it would be best if the installation served as a seat and functioned in the urban arrangement of the place. It’s a broader approach. I think we all have it. It’s not about ‘painting something nice.’ We need to consider such factors as place and light as well. Our work ought to embellish the space, but also be functional and stand the test of time, which I’ve already mentioned. INSTLACJA Z PROFILI STALOWYCH ROZCIĄGNIĘTA MIEDZY WSZYSTKIMI PIĘTRAMI – SEIKON (ROBERT RĄCZKA)

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL WIĘCEJ FELIETONÓW 68–69 FELIETON / COLUMN znajdziesz na www.anywhere.pl

POKER ZARZĄDZANIA

ZWIEDZAJĄC PIĘKNE MIASTO, IMPERIUM HAZARDU, PRZEWODNIK mostly young players. They enthusiastically ZAPROWADZIŁ CIĘ DO NIEZWYKŁEGO MIEJSCA. „TO TUTAJ SKUBIEMY took out what they had prepared – money and NOWYCH”, SZEPNĄŁ CI DO UCHA, OTWIERAJĄC DRZWI. ZAPACH DROGICH other valuables (as you guess, often collected CYGAR I PERFUM WYPEŁNIŁ TWOJE NOZDRZA I OD RAZU POCZUŁEŚ, for many years, perhaps even borrowed from ŻE W TYM MIEJSCU ROZGRYWA SIĘ GRA NA WIELKIE PIENIĄDZE. their parents) and after a while, they ended up out of pocket. ‘How was it possible?’ you asked your Mógł spokojnie powiedzieć, że „masz się guide. ‘Why is he winning? Is he cheating?’ mnie słuchać, bo jestem Twoim przełożo- He didn’t answer at first. It’s a poker game nym”. Pracownicy często nie byli z tego fak- with special rules – you can only put in a high- tu zadowoleni, ale zostawiali przy stole swoje er bid and you can’t say ‘check’. Then you un- zaangażowanie i wiedzę zdobywaną latami. derstood – if there’s no checking, it doesn’t Po prostu dawali się ograć. A menedżerowie make a difference what cards you have. Your raz na jakiś czas chodzili na szkolenia z przy- factual resources are the only thing that mat- wództwa. Uczyli się o tym, że najważniejsze ters. To change the rules of the game, you need WOJCIECH jest indywidualne traktowanie pracowników. to have more money that the winning guy. Że kluczem do sukcesu jest stała i otwarta ko- What does it have in common with con- HERRA munikacja z zespołem. Ale dystrybucja wła- temporary business? Człowiek o wielu twarzach. Jego życiową dzy w firmie była prosta - my (menedżerowie) The relationship between managers and misją jest pomaganie ludziom i organizacjom mamy zasób, na którym pracownikom zale- employees used to look like that for a long time. osiągać więcej. Dążeniem do kolejnych sukcesów ży, a Wy (pracownicy) macie się słuchać. Who’s that winning fat guy? It’s the man- inspiruje i zaraża podczas szkoleń, kongresów czy indywidualnych konsultacji. Jak sam mówi, I nagle wszystko się zmieniło. Często słyszę, ager in the past. His main source of power gdyby miał usystematyzować swoją działalność, że to Millenialsi, że to te nowe beznadziejne po- was his position in the company. He could to przypisałby sobie trzy role: Badacz, Mówca, kolenia. Bzdura - to nie pokolenia się zmieniły. say, ‘do what I say because I’m your boss.’ Konsultant – Trener. Zmieniły się zasady gry. Zmienił je wszech- Employees weren’t usually happy about obecny internet, który wprowadził do pokera that, but they left at the table their engage- najważniejszą zasadę - SPRAWDZAM. Każdy ment and knowledge gained over the years. wrócił Twoją uwagę jeden ze stolików. przy stole ma prawo to powiedzieć. Sam blef They simply let him beat them. And man- Siedział przy nim opasły gracz z gigan- już nie pozwala wygrywać. Jednak oprócz tego, agers got leadership training from time to Ztyczną kupką pieniędzy, zegarków i bi- trzeba mieć mocną kartę. time. They learned that the most import- żuterii przed sobą. Co chwilę podchodzili do Chcesz przyciągnąć do swojej firmy naj- ant thing is to treat employees individual- niego nowi, najczęściej młodzi gracze. Z entu- lepszych pracowników? Zobacz, co o Twojej ly. That the key to success is constant and zjazmem wyciągali przygotowane wcześniej firmie i o Twoich menedżerach, mówi inter- open communication with the team. But zasoby - pieniądze i inne wartościowe fanty net. Czy inni pracownicy pomagają Ci pozy- knowledge distribution in the company was (jak się domyśliłeś, często zbierane przez skiwać najlepszych ludzi z rynku? simple – we (managers) have resources that wiele lat, być może nawet pożyczane od rodzi- Jestem przekonany, że gdy spojrzysz na employees care about, and you (employees) ców) i po chwili zostawali bez grosza. swój biznes i zadasz sobie jedno pytanie - Co have to do what we say. Jak to możliwe? - zapytałeś przewodni- jest dziś największym „sprawdzam” w nowej But all of a sudden, everything has ka. Dlaczego ten jeden zawsze wygrywa? sytuacji? - znajdziesz odpowiedź do potężnej changed. I often hear that it’s Millennials, Czy on oszukuje? zmiany. I będzie to Twoja zmiana. these next, horrible generations. Bullshit – it’s Nie odpowiedział. To poker specjalnych not because the generations have changed. It’s zasad - można tylko podbijać stawkę, ale nie ENGLISH the rules that have changed. The ever-present można powiedzieć „sprawdzam”. Wtedy zro- Internet changed them when it introduced the MANAGEMENT POKER zumiałeś - gdy przy stole pokerowym nie ma most important rule – CHECK. Everyone at tego słowa, Twoja karta nie ma znaczenia. When you were in a beautiful city, a gambling empire, the table can say that. Bluffing isn’t enough to Liczy się tylko i wyłącznie, jakie masz faktycz- your guide took you to a special place. ‘Here, we fleece win anymore. You also need good cards. ne zasoby. Dopiero osoba z większą kasą niż the new guys,’ he whispered to your ear when he You want to hire the best employees? ów grubas zgarniający wszystko może zmie- opened the door. The smell of expensive cigars and Check what the Internet says about your com- nić zasady gry przy stole. perfumes filled your nostrils, and you immediately pany and your managers. Do other employees Co ta historia ma wspólnego z biznesem? knew that a big game was being played here. help you get the best people on the market? Tak przez długi czas wyglądała relacja pomię- I’m sure that if you look at your business dzy menedżerami a pracownikami. He pointed to one of the tables, where you saw and ask yourself what’s the best ‘check’ today Kim był ten zgarniający wszystko grubas? an obese poker player with a huge pile of mon- in the brand new situation, you’ll find an an- Tak, to menedżer dawnych czasów. Jego głów- ey, watches and jewellery next to him. Every swer that will help you change a lot. And it’ll nym źródłem autorytetu była pozycja w firmie. now and then he was approached by new, be your change.

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL 70–71 MIEJSCA / PLACES

rzy przylegające do siebie kamienice przy Długim Targu połączone z nową zabudową od strony ulicy T Mieszczańskiej. W środku 89 pokoi urządzonych w nowoczesnym, praktycznym i wygodnym, nieco skan- dynawskim stylu. Trudno wyobrazić sobie lepszy punkt startowy do odkrywania uroków ponad 1000-letniego Gdańska. Na takie warunki będą mogli liczyć goście IBB Hotel Długi Targ, zaprojektowanego z myślą o wszystkich tych, którzy chcą mieć swoją przytulną enklawę komfortu w samym sercu Głównego Miasta. - Gdy Pani Dyrektor kompletowała kadrę menedżer- ską, każdemu z nas zostało postawione pytanie o to, jakimi jesteśmy gospodarzami we własnych domach – opowiada Maciej Hewelt, kierownik sprzedaży i marke- tingu w IBB Hotel Długi Targ. – Dostaliśmy zadanie, aby POCZUJ SIĘ naszą gościnność z własnych domów przenieść na grunt nowopowstającego hotelu. Pomimo tego, że hotel Długi JAK U SIEBIE – Targ jest częścią międzynarodowej sieci IBB, otrzymali- śmy bardzo dużo swobody w kształtowaniu charakteru tego miejsca, co zaowocowało wieloma nowatorskimi W SAMYM SERCU pomysłami, które będą mieli okazję poznać nasi goście. Ta otwartość na nasze uwagi sprawiła, że w powstawanie hotelu wkładamy dużo serca i traktujemy to bardzo osobi- GDAŃSKA ście. Zależy nam, aby każdego z naszych gości poznać i za- pewnić jak najbardziej spersonalizowaną obsługę, zgodną z indywidualnymi preferencjami. Co lubi zastać w poko- JUŻ NIEBAWEM W HISTORYCZNYM SĄSIEDZTWIE ju? Jaką preferuje kawę? Co chciałby zwiedzić w Gdań- GDAŃSKIEJ FONTANNY NEPTUNA I DWORU sku? Chcemy to wiedzieć i pomóc najlepiej jak potrafimy. Do dziedzictwa starego Gdańska nawiązywać bę- ARTUSA SWOJĄ DZIAŁALNOŚĆ ROZPOCZNIE dzie wystrój hotelu, w którym charakterystycznym mo- IBB HOTEL DŁUGI TARG, ŁĄCZĄCY W SOBIE tywem będą grafitowo-bursztynowe mozaiki. W jednej UNIKALNĄ LOKALIZACJĘ „Z DUSZĄ” ORAZ z kamienic przy Długim Targu projektanci zachowali też zabytkowe okno - eksponat odnaleziony w czasie WYJĄTKOWE PODEJŚCIE DO OBSŁUGI GOŚCI. prac archeologicznych wykonanych przed rozpoczę- TEKST Paweł Durkiewicz ZDJĘCIA Mat. Prasowe ciem budowy hotelu. IBB DŁUGI TARG HOTEL / RESTAURACJA 5 PIĘTRO ul. Długi Targ 14-16, 80-828 Gdańsk www.hoteldlugitarg.pl e-mail: [email protected] telefon: +48 (58) 717 87 00

Co ważne, goście z różnych stron świata racja „Piąte Piętro”, zgodnie z nazwą ulo- będą mogli liczyć na fachową pomoc i po- kowana na najwyższej kondygnacji kamie- radę w kwestii poznawania atrakcji mia- nic przy Długim Targu. Z jej okien będzie sta. – W tym celu prowadzimy już zaawan- rozciągał się wspaniały widok na okoliczne sowane rozmowy na temat współpracy kamieniczki oraz najpiękniejsze zabytki, z miejskimi instytucjami turystycznymi, Ratusz Głównego Miasta, Bazylikę Mariac- kulturalnymi, rozrywkowymi i sporto- ką, czy Biskupią Górkę. W autorskim menu wymi. Chcemy, by nasi goście mieli na szefa kuchni Grzegorza Wiciaka znajdzie wyciągnięcie ręki całą turystyczno-kultu- się szereg propozycji z kulinarnych szkół ralną ofertę Gdańska. Nie bez znaczenia Polski i świata, a siłą lokalu ma być świe- będzie fakt, że duża część naszego zespo- żość składników, przystępne ceny i sezo- łu pochodzi z Trójmiasta. Chcemy wyko- nowość oferowanych dań. Menu będzie rzystać naszą wiedzę jako mieszkańców, zmieniało się regularnie co trzy miesiące by dawać gościom praktyczne i przydatne i towarzyszyć mu będzie bogata karta win, wskazówki, których nie znajdą w żadnym które będzie można zamówić do posiłku, przewodniku turystycznym – podkreśla jak również kupić w butelce na wynos z oko- Maciej Hewelt. ło 30-procentową zniżką. Wizytówką IBB Hotel Długi Targ dla Otwarcie hotelu IBB długi Targ nastąpi do mieszkańców Trójmiasta ma być restau- końca pierwszego kwartału bieżącego roku.

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL 72–73 MIEJSCA / PLACES

ber mosaic tiles, will refer to the history of Gdańsk. In one of the houses on Długi Targ Street, the designers have kept a historical window – an exhibit found during archaeological works carried out prior to the hotel construction. What’s important, guests from various parts of the world will be offered assistance and advice relating to the tourist attractions in the city. ‘To this end, we’ve been conduct- ing negotiations on cooperation with local tourist, cultural, entertainment and sport organisations. We want our guests to have at their disposal a wide array of tourist and cultural activities in Gdańsk. A large part of our team is from Tricity. We may benefit from their knowledge of the city to provide our guests with practical and useful tips, which they won’t find in any guidebook,’ says Maciej Hewelt. The ‘Piąte Piętro’ restaurant is going to be the hotel’s showcase for Tricity inhabitants. As its name suggests, the restaurant is located on the top floor of the houses on Długi Targ Street. It will have splendid views of neighbouring historical houses and sites, such as the Main Town Hall, St Mary's Church, or Biskupia Górka. The author’s menu of chef Grzegorz Wiciak will comprise a number of dishes found in Pol- ENGLISH it very personally. It’s very important to us ish and foreign cuisines. The restaurant’s to meet every guest in person and provide strong points will be the use of fresh ingre- MAKE YOURSELF AT HOME IN THE them with tailor-made services, in line with dients, attractive prices and seasonal dish- HEART OF GDAŃSK their individual preferences. What do they es. The menu will be changed regularly, IBB Hotel Długi Targ, blending a unique location like to have in the room? What coffee do every three months, and it will be accom- ‘with a soul’ and exceptional customer service, will they prefer? What would they like to see in panied by a wide selection of wines, which soon be opened in the historical neighbourhood of Gdańsk? We want to know that and help our you can drink on the spot or buy in a bottle Neptune’s Fountain and Artus Court. guests as best as we can. to take away with a discount of about 30%. The decor of the hotel, whose charac- IBB Długi Targ Hotel is to be opened by Three adjacent historical houses on Długi teristic theme will be graphite and am- the end of the first quarter of this year. Targ Street, linked to modern buildings on Mieszczańska Street. Inside, 89 rooms dec- orated in a modern, practical, comfortable and a bit Scandinavian style. It’s hard to imagine a better starting place for explor- ing over 1000-year-old Gdańsk. IBB Hotel Długi Targ is designed for those who are after a cosy haven of comfort and tranquillity in the heart of the Main Town. ‘To choose the management, the Director asked us what managers we are at home,’ says Maciej Hewelt, Sales and Marketing Manager in IBB Hotel Długi Targ. ‘Our task is to show such hospitality to the guests of the new hotel as we do at our home. Even though the hotel is a part of the international IBB chain, we had a lot of freedom in creating the atmosphere of the place. This resulted in plenty of innovative ideas and solutions, which our guests will be able to enjoy. Such openness to our remarks has made us very involved in the development of the hotel and we treat

WIĘCEJ FELIETONÓW 74–75 FELIETON / COLUMN znajdziesz na www.anywhere.pl

rze! Wtem chłopiec stanął jak zahipnotyzowany, a jego oczy stały się wielkie jak winylowe płyty Papa Dance. CYGAN Zobaczył przed sobą obraz zaiste przepiękny i prze- rażający jednocześnie. Oto na błękitnej panoramie oceanu, wielki rekin ludojad trzymał w krwiożerczej paszczy przerażonego płetwonurka. Chłopiec wpatry- wał się oszołomiony, a lody spływały mu po ręku jak krew z ofiary drapieżnika. Dopiero po chwili zauważył napis: „Nie przegap okazji! Już za tydzień przyjdź i zobacz najprawdziwsze potwory z głębin! Stań oko w oko I REKIN z władcą oceanów! Rekiny na żywo! Rynek Starego Miasta. Emeryci i dzieci zniżka”. „Muszę to koniecznie zobaczyć!” - krzyknął chłopiec i pognał do chatki swojej babci, u której spędzał wakacje. BAJKA Z MORAŁEM Dni dłużyły się niemiłosiernie. W oczekiwaniu na rekiny, chłopiec dla zabicia czasu grał na lutni, ponie- waż smartfonów jeszcze nie wynaleziono. Dręczyła go niecierpliwość i biegunka, albowiem lody które jadł ostatnio, okazały się przeterminowane. Prawdo- DAWNO, DAWNO TEMU, GDZIEŚ POD KONIEC LAT podobnie ajent, u którego stał automat, zawarł pakt OSIEMDZIESIĄTYCH POPRZEDNIEGO STULECIA, KIEDY z Sanepidem i za pomocą przekupstwa załatwił sobie odpowiednie pieczęcie i glejty. Nocami chłopiec śnił KOMUNA DOGORYWAŁA, A OKRĄGŁY STÓŁ CZEKAŁ o zamorskich aquaparkach i akwariach, w których - JUŻ GOTOWY U STOŁECZNYCH RZEMIEŚLNIKÓW, jak głosiła legenda - można było zobaczyć morskie MAŁY CHŁOPIEC SZEDŁ OLSZTYŃSKĄ STARÓWKĄ. cuda i dziwy. „Jakie to szczęście, że teraz ja będę mógł to wszystko zobaczyć!” - pomyślał, słysząc chrapanie babci. Minął tydzień i chłopak z ulotką w ręku stawił się na Rynku Starego Miasta w Olsztynie. Jakież było jego zdziwienie, gdy zamiast Aquaparku zobaczył stary, wypłowiały namiot harcerski. Obok stał mały fiat oklejony plakatami z rekinem, a na nim tabliczka: „Rekiny - kasa. Bilet zakupiony nie podlega zwrotowi”. W fiacie siedział Cygan ze złotym zębem i sprzedawał bilety. „Poproszę ulgowy” -powiedział chłopiec. „Pro- się bardzio” - odrzekł tajemniczo Cygan z zamorskim akcentem. Chłopiec podziękował i wszedł do namiotu. W środku było duszno i ciemno. Z głośników cichutko RAFAŁ sączyło się disco-polo. Cztery rzędy plastikowych krze- RUTKOWSKI seł turystycznych czekały na widzów. Chłopiec usiadł w pierwszym rzędzie i czekał. Nie było sceny ani kur- Aktor, dyrektor artystyczny „Teatru Montownia”. Specjalista od kultowych one-man show i stand- tyny, tylko plandeka pomalowana na niebiesko. Kiedy up Komedy. Zawsze uważał że jego fach jest widownia zapełniła się do połowy, wszedł Cygan, wziął niepoważny, dlatego z wielkim szacunkiem odnosi mikrofon i rzekł z zamorskim akcentem: „Sianowni się do grabarzy i tych, którzy pilnujących gablot Pańśtwo, psipominam, że biletów nie zwracami i pro- w muzeach. Sam uchodzi raczej za lekkoducha, sie nie robić zdjęć… pliz dont mejk foto łiw flesz”… Po o czym dobitnie przypominają mu wizyty w urzędzie czym odsłonił plandekę. Z głośników popłynął słynny skarbowym. Słowem pisanym para się rzadko, ale za to długodystansowo. motyw z filmu „Szczęki”. Oczom chłopca ukazało się półtorametrowe akwarium z mętną wodą, a w nim dwa mini-rekinki, prawdopodobnie dalecy krewni wujka ludojada. Rekinki patrzyły na oszołomionych widzów, zedł wesoło, liżąc ogromne lody z automatu. a widzowie patrzyli na nie. Nastała przejmująca cisza. A musiał się uwijać z tymi lodami nieboraczek, W powietrzu dało się wyczuć napięcie. Chłopiec spo- S albowiem lipcowe słońce, zatrzymane 450 lat glądał to na ulotkę z ludojadem, to na akwarium przed wcześniej przez Kopernika, grzało nielicho! Chłopczyk nim. Nagle jakaś białogłowa z drugiego rzędu wyszep- o mały włos nie dostał zeza - tak intensywnie wpatry- tała: „To chyba, kurwa, jakiś żart?”. Cygan, mając wy- wał się w znikający lodowy przysmak - a jego mlaskanie soki iloraz inteligencji emocjonalnej, wyczuł dyskom-

i siorbanie słyszeli zapewne uśpieni w Giewoncie ryce- fort widowni, więc po chwili wykrzyknął: „Lejdis end ZDJĘCIE AUTORA: MONIKA SZAŁEK CYGAN I REKIN. BAJKA Z MORAŁEM

MORAŁ. NIGDY NIE UFAJ OUTDOOROWEJ REKLAMIE ZACZYNAJĄCEJ SIĘ OD SŁÓW „NIE PRZEGAP OKAZJI”, BO MOŻESZ TEGO GORZKO POŻAŁOWAĆ.

dżentelmen, dziękujemy bardzio, nie ma the ice-cream was melting and running down in the first row and waited. There źwlotów biletów i zaplasiamy zia miesiąc na down his hand like the blood of the victim. was no stage nor curtain, only a tarpaulin niebeźpiećne pająki!”. Zasłonił plandekę, Only after a while did he see an inscrip- painted blue. When half of the seats were stuknął obcasami i zniknął z pieniędzmi. tion reading: ‘Don’t miss your chance! taken, the Gypsy entered the tent, took Rozczarowany chłopiec wrócił do domu, Visit us next week to see the real monsters the mike and said in his foreign accent: zagrał smętnie na lutni i zapłakał nad from the depths of the ocean! Be face to ‘Ladies and Gentlemen, remember that swoją naiwnością. Zgorzkniały wyjechał face with the king of the ocean! Sharks tickets non-refundable, please don't make po kilku latach do Irlandii, gdzie zaczął live! The Old Town Market Place. Special photo with flesh…’ After that, he raised the pracę na budowie, po czym popadł w alko- discounts for pensioners and children.’ tarpaulin. The famous ‘Jaws’ theme blared holizm i słuch o nim zaginął. ‘I must see it!’ he shouted and ran to his from loudspeakers. The boy saw a 1.5-metre Cygan zaś, zdobyte na przekręcie z re- grandma’s cottage, where he was spend- aquarium with dirty water. In the aquarium, kinami pieniądze, zainwestował w fabrykę ing the summer. there were two smallish sharks, probably zniczy i znalazł się na dwudziestym miej- Days dragged on. To while away the distant relations of the man-eating uncle. scu na liście najbogatszych we „Wprost”. time while waiting for the show, he was The sharks were looking at the stunned Żyje szczęśliwie z żoną i piętnaściorgiem playing the lute because smartphones spectators, and the spectators were look- dzieci pod Łowiczem. hadn’t been invented yet. He suffered from ing at them. A heavy silence fell over the Morał. Nigdy nie ufaj outdoorowej rekla- impatience and diarrhoea. The ice-cream room. One could feel the tension in the mie zaczynającej się od słów „Nie przegap he had eaten turned out to be past its ex- air. The boy looked at the leaflet with the okazji”, bo możesz tego gorzko pożałować. piration date. The franchisee who was the man-eating shark and at the aquarium owner of the icecream machine probably in front of him. Suddenly, a lady in the sec- ENGLISH made a deal with the Health Inspection and ond row whispered, ‘This must be a fucking bribed the inspector to get relevant stamps joke.’ The Gypsy, who had high emotional A GYPSY AND A SHARK. and licences. At nights, the boy was dream- intelligence, sensed discomfort of the audi- A MORAL STORY ing of overseas water parks and aquariums, ence and shouted after a while: ‘Ladies and Once upon a time, at the end of the eighties of where – as the legend goes – one could see Gentlemen, thanks you were much, tickets the last century, when communism in Poland was the most incredible marine wonders. ‘I’m non-refundable, come next month for dan- coming to an end and the round table was waiting so lucky to have a chance to see it all!’ he gerous spiders!’ He rang down the tarpau- at a craftsman workshop, a little boy was walking thought. His grandma was snoring in an- lin, tapped his heels and disappeared with through the Old Town in Olsztyn. other room. the money. After a week, the boy came to the Old The boy came back home disappoint- He was walking joyfully and eating a big Town Market Place in Olsztyn with a leaf- ed, played some sad tunes on the lute and ice-cream cone from an ice-cream ma- let in his hand. To his surprise, instead of cried over his gullibility. After a few years, chine. The poor boy had to hurry because a water park, he saw an old, faded scout- he went to Ireland, where he started work- the July sun, stopped by Copernicus 450 ing tent. Next to it, there was a small Fiat ing on a construction side and became an years before, was scorching hot! He al- covered with posters with sharks. On the alcoholic, and nobody heard from him most went cross-eyed – so fixedly was he car, there was a plate: ‘Sharks – ticket of- ever again. staring at the disappearing icy delight – fice. Tickets non-refundable.’ In the Fiat, The Gypsy, on the other hand, invest- and his smacking and slurping was proba- an old Gypsy with a golden tooth was ed the money he got from the shark scam bly heard by sleeping knights in Giewont! selling the tickets. ‘One discount ticket, and bought a grave candle factory. He was All of a sudden, he froze in his tracks, and please,’ the boy said. ‘Here you are,’ the listed among the top twenty richest people his eyes turned big like Papa Dance vinyls. Gypsy said mysteriously. He had a foreign in Poland in a ranking by ‘Wprost’. He lived Before his eyes he saw a fascinating and accent. The boy thanked him and entered happily ever after, with his wife and fifteen frightening picture. On the surface of the the tent. It was dark and stuffy inside. children near Łowicz. sky-blue ocean, a huge man-eating shark Disco polo music was playing in the back- A moral: Never trust an outdoor adver- was holding a terrified diver in its mouth. ground. Four rows of plastic folding chairs tisement beginning with the words ‘Don’t The boy was staring at it, frightened, and were prepared for spectators. The boy sat miss your chance’ because you’ll regret it.

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL 76–77 OPOWIADANIE / STORY IDEALNY

IDEALNY

CZY JEGO WŁOSY ZAWSZE UKŁADAŁY SIĘ TAK NIESYMETRYCZNIE? PRZY PRAWYM UCHU DELIKATNIE ZAWIJAŁY SIĘ KU TWARZY, PRZY LEWYM ODSTAWAŁY, PRZYDŁUGIE I PROSTE. A MOŻE TO ZIMOWA AURA PSUJE MU PERFEKCYJNĄ FRYZURĘ, JAKĄ Z NIM KOJARZY?

ILUSTRACJA Izabela Piotrowiak | Polarnoid

Różnicę wzrostu między nimi maskowała butami na wysokim obcasie. Pamięta, że całe lato przewędrowała w szpilkach, wieczorami zaklejając pęcherze i otarcia. Dlatego tak bardzo z tamtym czasem kojarzą się jej za- krwawione stopy. To była czerwcowa noc, jeszcze dość chłodna, lipcowe upały miały nadejść za kilkanaście dni. Gdy spa- cerowali po Warszawie, narzucił na nią swoją kurtkę. ALEKSANDRA Czuła się jak modelka prezentująca na nowojorskim wy- BUDKA biegu najnowszą kolekcję uznanego projektanta. To nic, że pewnie wyglądała idiotycznie. Ale w tej za dużej kurt- Wymarzyła sobie, że zawodowo będzie słuchać muzyki. Dziś nie tylko ce i obcisłych jeansach, kiedy omijała dziury w chod- muzyki słucha, ale też o niej opowiada nikach uważając, by obcas nie zaklinował się w jednej i pisze. Pasjonatka radia i klimatu retro, z nich, wyglądała jak wszystkie mieszkanki Mediolanu, kolekcjonerka płyt, okularów i torebek. Od Paryża i Barcelony. Piękne, pewne siebie i swojego ciała wielu lat związana z radiową Trójką. kobiety z zabójczo przystojnym mężczyzną u boku. Tak wtedy myślała. Siedzieli potem z nogami zanurzonymi w fontannie i śmiali się, opowiadając historie z poprzed- tamtego lata nic nie było w stanie zepsuć niego życia. Bo poprzednie życie było wtedy, kiedy jesz- idealnego obrazu. Takiego go zapamięta- cze się nie znali. Wracała już na boso, a tej nocy zdjęła Bo ła – był idealny. Lśniące włosy do ramion, przy nim nie tylko buty. swoim słomkowym kolorem podkreślające jego duże Pamięta, że pokochała go właściwie od razu. I że zielone oczy. Mocno zarysowane kości policzkowe. cierpiała po nim dwa razy dłużej niż się znali. Choć za- Proporcjonalna budowa ciała, mocne ramiona i nogi tarł się już powód, dla którego ją porzucił. Może pojawi- – efekt wielomiesięcznych przygotowań do triathlonu. ły się kolejne kupony do odcięcia, a ona była już zuży- Lubił planszówki i komiksy. Marzył o podróży na Islan- tym nieatrakcyjnym wyjątkiem pośród innych równie dię. Nie myślał stereotypowo i nie oceniał po pozorach. wyjątkowych okazji? Był ciekawy świata i ludzi. A pewnością siebie mógłby – Myślę, że najlepsze będzie małe miejskie auto z nie- obdzielić cały Mokotów. wielkim przebiegiem. Ona przy nim – trochę za gruba, trochę za niska, zbyt – Słucham? – z zamyślenia wyrwały ją dźwięki często zakompleksiona. Od pierwszego spotkania zastanawiała powtarzanych ostatnio słów, określających atrakcyjność się, dlaczego zwrócił na nią uwagę i wierzyła, że to właśnie samochodu. Siedział naprzeciwko niej, bo oboje po rozsta- ta niedoskonałość wyróżniała ją wśród jego licznych wiel- niu postanowili przełamać stereotyp nierealnej przyjaźni bicielek. Miał mnóstwo koleżanek, garnących się do jego z ekspartnerem. Poprosiła go więc o pomoc w wyborze życia i jego łóżka. Pewnie kiedyś z tego korzystał, każ- auta, to przecież idealne zadanie dla przyjaciela. dy przecież na jego miejscu odcinałby po kolei te kupo- – Mam już coś na oku, wynegocjuję dla ciebie dobrą ny z długimi nogami i obfitym biustem. cenę – kontynuował motoryzacyjny temat. 78–79 OPOWIADANIE / STORY

his life and his bed. I guess he would take advantage of it in OBSERWOWAŁA the past; anybody in his shoes would cut off those coupons with long legs and big breasts. TEGO, KTÓRY She would wear high heels to mask the size difference between them. She remembers that for the entire summer, she wore stiletto heels and spent the evenings stick- BYŁ SY NONIMEM ing plasters to cover blisters and scrapes. That’s why bleeding feet bring to mind those days. MIŁOŚCI. NIE It was a night in June, quite a cool one; July heat was about to come in several days. They were walking in War- WYDAWAŁ SIĘ JUŻ saw, and he gave her his coat. She felt like a model on a New York catwalk, presenting the latest collection of a re- TAKI IDEALNY. nowned designer. It didn’t matter that she probably looked ridiculous. But in that over-sized coat and tight jeans, when she was stepping over cracks in the pavement carefully not to get her heel stuck in one of them, she looked Był przeddzień walentynek. W witrynie kawiarni like all women in Milan, Paris and Barcelona. Beautiful, trzepotały skrzydłami pulchne amorki, z sufitu spływały self-assured and confident about her body, with a devastat- długie połyskujące serpentyny. Atmosfera udzielała się ingly handsome man by her side. That’s what she thought baristom, którzy szczególnie starannie malowali serca na then. They were sitting with their feet in the fountain and kawowych piankach. Obserwowała tego, który był synoni- laughing, telling each other stories from their past life. Be- mem miłości. Nie wydawał się już taki idealny. Źle ułożone cause the past life was when they didn’t know each other. włosy nie podkreślały koloru oczu, które wcale nie były She walked barefoot on her way back, and that night, she tak intensywnie zielone. Niedoprasowana koszula opinała took off more than shoes. zbyt duży, jak na sportowca, brzuch. Czyżby rzucił trenin- She remembers she fell in love with him right away. And gi? Za to ona znów była paryżanką z tamtego czerwcowego that she cried for him twice as much as she knew him. Even spaceru. Ale już po swojemu, po warszawsku i bez niego. though she forgot why he’d left. Perhaps other coupons to Zainwestowała w wygodne szpilki, bo nosiła je teraz dla cut-off came up, and she was that used, unattractive excep- siebie, a nie innych. Nie starała się mu imponować, on im- tion among other exceptional opportunities? ponował jej już coraz mniej. Właściwie to w ogóle. ‘I think that a small urban car with low mileage Oparła głowę o fotel i szeroko się uśmiechnęła. Zrobił will be best.’ to samo, pewnie pomyślał, że to reakcja na jego widok, ‘Pardon?’ the words referring to the attractiveness bo mrugnął zaczepnie okiem. Ale ona uśmiechała się do of the vehicle she’d recently heard many times inter- uczucia, któremu w tej warszawskiej kawiarni urządziła rupted her thoughts. He was sitting across from her; af- właśnie pogrzeb. ter the break-up, they decided to break the stereotype Czy miłość do końca życia może trwać tak krótko? that it’s impossible to be friends with your ex. So she asked him for help with choosing a car, which is a per- ENGLISH fect task for a friend. ‘I’ve got one lined up, I’ll get you a good price,’ he went on. PERFECT It was the day before Valentine’s Day. Plump cupids Has his hair always been that asymmetrical? Gently falling on were fluttering their wings in the café window and glit- his face by the right ear, sticking out by the left one, lengthy and tering streamers were hanging from the ceiling. Baristas straight. Or perhaps the winter aura has ruined his perfect hairdo were in the mood, too, and they were carefully making she remembers? hearts on coffee foam. She was observing the man who once was a synonym for love. He didn’t seem so perfect That summer nothing could spoil a perfect picture. That’s now. A bad hairdo didn’t accentuate the colour of his eyes, how she remembers him – he was perfect. His shiny shoul- which weren’t so deep green, by the way. A badly-ironed der-length, straw-coloured hair accentuated his big, yel- shirt was too tight on the belly – too big one for a sports- low eyes. Prominent cheekbones. A proportional body, man. Did he quit working out? She, on the other hand, strong arms and legs – an effect of months-long prepara- was a Parisian from that walk in June again. But it was her tions for a triathlon. He liked board games and comics. He way, a Varsovian way, without him. She invested in com- dreamed of travelling to Iceland. He didn’t stick to stereo- fortable stiletto heels, because she wore them for herself types or judge by appearances. He was curious about the now, not for other people. She didn’t try to impress him; he world and people. And he had enough self-confidence for impressed her less and less. Well, he didn’t impress her at the whole Mokotów district. all to be honest. She beside him – a little too fat, a bit too short, too trou- She rested her head on the armchair headrest and gave bled. From their very first meeting, she was wondering him a wide smile. He did the same. He probably thought why he liked her and she believed that it was that imperfec- she smiled at him, so he winked. But she was smiling at the tion, which made her stand out among his numerous ad- feeling she had just buried in that Varsovian café. mirers. He had plenty of girlfriends forcing their way into Can ever-lasting love last such a short time?

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL WIĘCEJ FELIETONÓW 80–81 FELIETON / COLUMN znajdziesz na www.anywhere.pl

NA POCZĄTKU urodzić się z pozytywnym nastawieniem do świata, ale warto je też ćwiczyć na co dzień. Szerokim łukiem omi- SŁOWO jam więc wszystkie newsy o zabójstwach, wypadkach, zaczadzeniach, końcach świata czy zimach stulecia. BYŁO Dostrzegam dobre strony życia, a jak jest źle - nie rozpa- czam, tylko działam. Słowa mają ogromną moc kreowania rzeczywisto- HISTORIE ZWYKLE ZACZYNAJĄ SIĘ OD JEDNEGO ści. Gdybyśmy tak potrafili wykorzystywać je wyłącz- SŁOWA, KTÓRE DETERMINUJE POWSTAWANIE nie w dobrym celu… Wyobrażacie sobie świat bez hej- KOLEJNYCH ZDAŃ, AKAPITÓW, STRON, ROZDZIAŁÓW tu, bez smutnych historii, obrażania się czy nękania? CZY TOMÓW. SŁOWO-KLUCZ, SŁOWO-WYTRYCH, OD Magazyny, czasopisma i serwisy informacyjne z prze- SŁOWA DO SŁOWA – SŁOWO HONORU, ŻE TAK JEST! wagą pozytywnych informacji! Utopia? Być może, ale od czegoś trzeba zacząć. Najlepiej od początku – od dobrego słowa.

ENGLISH IN THE BEGINNING WAS THE WORD

Stories usually begin with one word, which determines the sentences, paragraphs, pages, chapters and volumes that follow. A keyword, an empty word, word gets around – it’s true, I give you my word of honour! KRZYSZTOF But sometimes the cursor keeps on blinking on the KOCZOROWSKI computer screen, and the story just won’t flow – it’s the Od kilkunastu lat zajmuje się projektowaniem marki. so-called writer’s block. The only thing that you can hear Na swoim koncie ma ponad 150 nazw, które stworzył is the blank echoing in your head. What do you do then? na potrzeby powstających firm, wprowadzanych na Panic? Not at all. My advice is to wait, lie down, read, eat rynek produktów oraz usług. Opracował i wdrożył kilkadziesiąt strategii komunikacyjnych zarówno dla something tasty, take a walk or go to the cinema, watch międzynarodowych korporacji, jak i firm rodzinnych. your favourite episode of ‘Friends’. Some people refer to Miłośnik dobrego jedzenia, kina oraz podróży. the flow of thoughts, the avalanche of ideas, or the wa- terfall of creativity, as inspiration. It’s nice and sublime, I agree. But I like to think that it’s our grateful mind giving back what we’ve invested in it, compensating for our zasem jednak na ekranie komputera mruga kur- care and efforts. sor, a historia sprawnie z głowy nie płynie – tzw. Over time, I’m getting to know my mind better and Cblokada twórcza. Jedyne co wówczas pobrzmiewa, better; after all, we’ve been living in a symbiosis for to echo odbijającej się od neuronów pustki. Co wtedy? thirty years. I appreciate and respect it, but I also try to Spanikować? Co to, to nie! Proponuję przeczekać, po- take good care of it. On one hand, I don’t work for sev- leżeć, poczytać, zjeść coś dobrego, wyjść na spacer eral hours a day, I get enough sleep and rest, but I also czy do kina, obejrzeć ulubiony odcinek „Przyjaciół”. don’t allow my mind to be idle for too long. When I’m not Niektórzy nazywają potok myśli, lawinę pomysłów, writing, I’m reading, watching something or learning wodospad kreatywności, weną. Przyznaję, że ład- languages. In a word – I do my best to prevent the con- nie i wzniośle. Ja lubię myśleć, że to po prostu nasz nections between my nerve cells from growing rusty. wdzięczny mózg oddaje to, co w niego zainwestujemy, Useless body parts are said to disappear, biodegrade, wynagradza za troskę i starania. shrink or die. It’s the same with optimism. Well, you can Z biegiem czasu coraz lepiej poznaję swój umysł, be born with a positive attitude, but it’s good to practise przecież funkcjonujemy w symbiozie od trzydziestu it on a daily basis. So I steer clear of all news about ho- już lat. Doceniam go, szanuję, ale też staram się o niego micides, accidents, asphyxiation, the end of the world or dbać. Z jednej strony nie pracuję po kilkanaście godzin the winter of the century. I see the bright side of life, and na dobę, wysypiam się, odpoczywam, ale jednocześnie when it gets bad – I don’t despair, but act. nie pozwalam sobie na zbyt długi czas trwania w umysło- Words are a powerful tool of creating the reality. If wym bezruchu. Gdy nie piszę to czytam, oglądam, uczę only we put them to good use… Imagine a world without się języków. Słowem – robię wszystko, aby połączenia mię- hate, sad stories, offences or harassment. Magazines, pa- dzy komórkami nie zaśniedziały. Przecież nieużywane or- pers and websites breaking mostly positive news! A uto- gany zanikają, ulegają biodegradacji, kurczą się, obumiera- pia? Perhaps, but you need to start somewhere. And it’s ją. Podobnie rzecz ma się z optymizmem. Owszem, można best to start from the very beginning – a good word.

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL 82–83 LUDZIE / PEOPLE

BLIZNY ZDJĘCIE: WOJCIECH ŚWIĄTKOWSKI"KORCZAK", ŹRÓDŁO: ZBIORY MUZEUM POWSTANIA WARSZAWSKIEGO. OPOWIEŚĆ „KORCZAKA”

A PO WOJNIE BĘDZIEMY JEŚĆ MASŁO. DZIEWCZYNY BĘDĄ NOSIĆ SPÓDNICE. BĘDZIEMY POSŁAMI I BĘDZIEMY PRACOWAĆ W RZĄDZIE. O TYM MARZYLI W PIWNICACH PAŁACU KRASIŃSKICH. RANO POCHOWALI DOWÓDCĘ, A POTEM POSZLI KANAŁAMI. DO DOMU MIELI STAMTĄD JESZCZE KILKANAŚCIE LAT OBOZÓW I WIĘZIEŃ.

TEKST Grzegorz Kapla ZDJĘCIA Źródło: Muzeum Powstania Warszawskiego / Narodowe Archiwum Cyfrowe. BLIZNY. OPOWIEŚĆ „KORCZAKA”

ikt nie pytał, czy warto iść do Powsta- nia. To było dla nas oczywiste. Słyszeli- –NIKT NIE PYTAŁ, – N śmy strzały Rosjan, a przecież Warszawę trzeba było mieć w swoich rękach – mówi Wojciech CZY WARTO IŚĆ DO Zygmunt Świątkowski. Moglibyśmy rozmawiać o tylu sprawach. Bo to architekt, współpracownik Bohdana POWSTA N IA. TO BY ŁO Pniewskiego, współautor projektów znaczących war- szawskich budynków. I pomników: AK przed Sejmem, DLA NAS OCZYWISTE. Anody na Ursynowie, Kwatery Parasola na Powąz- kach. Ale nie spotykamy się po to, żeby mówić o no- SŁYSZELIŚMY STRZAŁY wej Warszawie, ale o tym, jak się pełznie kanałami do Śródmieścia. Jak się grzebie poległych przyjaciół, jak ROSJAN, A PRZECIEŻ się pociągi wysadza i organizuje zamachy na bandy- tów w mundurach. I jak za przysięgę Wolnej Polsce WA RSZAW Ę TRZEBA trzeba iść do więzienia. Nie wiadomo, na piętnaście lat czy na śmierć. I to nie jest niemieckie więzienie. BYŁO MIEĆ W SWOICH To jest polskie. Początkowo przeszedł szkolenie strzeleckie, był RĘKACH... w obsłudze karabinu. Ćwiczyli w Forcie Czerniakow- skim i kiedyś, zimą, przyłapani przez Niemców, ucie- kli z tym całym sprzętem po lodzie Wisłą, na Pragę. W „Parasolu” był podwładnym „Lota”, Bronisława Pie- tował na wroga, zapisywał na skrawkach papieru swo- traszewicza. Ostatni raz widzieli się na dzień przed za- je marsze („Pałacyk Michla, Żytnia, Wola, bronią się machem na Kutcherę, w domu „Lota” na Słowackiego chłopcy, spod Parasola”), pożegnania („Padłeś w sztur- 38. O akcji nie rozmawiali. To przecież była konspira- mie! Tak było sądzone. Może Bóg Cię dlatego powołał, cja. Od następnej akcji „Korczak” był odpowiedzialny boś za dobry był na to by zostać, boć przebaczał, miast za samochody na akcje Kedywu. Odpowiadał za orga- karać i chłostać”) i marzenia o tym, kim będą, kiedy nizację samochodów, za ich naprawę, utrzymanie, ga- zwyciężą („A jak będzie już po wojnie, będzie miło raże i za podrabianie rozkazów wyjazdu i przepustek. i spokojnie /…/ będzie Polska z wolą Bożą, Gdzieś od Najtrudniejszy był krakowski zamach na głównodowo- morza aż do morza, a młodzieńcy z . Będą dzącego gestapo, Wilhelma Koppego. grali wielkie role, w dyplomacji, rządzie, sejmie). Ale Koppe ocalał. Po zamachu na Kutscherę Niemcy nie miało tak być. wiedzieli, że trzeba uciekać przed ciężarówkami, zgi- W ostatnich dniach na Starym Mieście „Ziutek” zo- nął tylko adiutant. SS dopadło ich w okolicach Udorza. stał ranny bardzo ciężko. „Korczak”, wówczas już do- Dwóch poległo na miejscu. Trzech z ciężkimi ranami wodzący kompanią, otrzymał postrzał w głowę. Kula do niewoli, w której zamęczyli ich Niemcy. przebiła oba policzki i zatoki. Poza tym nic. – Ciężko to przeżyłem – wspomina Wojciech Świąt- – Rano byłem ranny, sanitariusz zakleił twarz pla- kowski – był wśród poległych mój wielki przyjaciel, strami i kompania rozpoczęła odwrót kanałami. Cho- Tadek Ulankiewicz, „Warski”. Ocalałych ze strzelani- dziłem swobodnie, nawet nie bolało jakoś specjalnie. ny przechowali ludzie z BCh. Wróciliśmy do Warszawy Najdziwniejsza wojenna rana, o jakiej słyszałem. po kilkunastu dniach. I nie było czasu myśleć, bo już Ziutek zmarł od ran kilka dni potem. „Korczak” o krok było przecież Powstanie. przetrwał do zakończenia Powstania i trafił do obozu Ponieważ samochody jeszcze mieliśmy, woziłem jenieckiego. Dwadzieścia kilka baraków szpitalnych. rannych z Woli do szpitali na Starym Mieście. Ale nie Umierali tam koledzy, ale niektórzy przetrwali. Trafi- jeździło się po asfalcie, bo przecież od Okopowej do łem do laryngologa. Tadeusz Gerwel zabrał z Powsta- Bonifraterskiej nie było ulic. Była jedna wielka pusty- nia aparaturę i narzędzia. No i przeciął mi jeden zrost. nia po getcie. Jechało się po gruzach, serpentynami. Paskudny zabieg, bo to wewnątrz. Elektrodą to wypa- A z kościoła na Nowolipkach Niemcy cały czas ostrze- lał. Od tego czasu pytałem:– Co dalej? Panie doktorze, liwali sanitarkę. kiedy pan mi zrobi drugi zabieg? – Poczekamy – odpo- 10 sierpnia samochody już nie jeździły. „Korczak” wiadał. Czekałem cztery miesiące. I w końcu powie- wrócił do swojej kompanii. Na Stare miasto. Dowodził dział, że nie zrobi, żeby mnie nie wywieźli do innego Stanisław Leopold, „Rafał”. Kwaterowali w Pałacu Kra- obozu. I doczekałem do końca wojny. Niektórzy zostali sińskich, atakowali wzdłuż Długiej na kierunku kina na zachodzie, ale większość wracała. Bo przecież teraz „Miejskiego”, do Placu Teatralnego. 25 sierpnia „Ra- to oni są potrzebni Polsce. fał” zginął w boju. Katafalk miał na parterze, a nocą go Po wojnie „Korczak” ujawnił się, jak wielu Akow- pochowali na trawniku przed pałacem. „Ziutek” Szcze- ców, którzy uwierzyli, że tak trzeba. Poszedł na Po- pański napisał tej nocy Elegię do Rafała. Jeden z naj- litechnikę. Na architekturę. Wtedy zaprzyjaźnił się bardziej poruszających powstańczych wierszy. z Janem Rodowiczem, „Anodą”. „Anoda” był legendą. Nie wiedzieli wówczas jak to możliwe, kiedy Szcze- W czasie okupacji brał udział w Akcji pod Arsenałem pański pisze. Bo albo spał, albo na swojej snajperskiej i odbicia więźniów transportu do obozu koncentracyj- czatowni pruł do Niemców. Ale to musiało być właśnie nego. Za walki powstańcze otrzymał Virtuti Militari. wtedy. Gdzieś pośród ruin Starego Miasta, kiedy cza- Na początku okupacji dwóch przyjaciół z Szarych Sze- 84–85 LUDZIE / PEOPLE

– BYLIŚMY INNYMI LUDŹMI. ROZUMIELIŚMY, ŻE PRZYCHODZI TO NA KAŻDEGO. WIĘC NIE, NIE BAŁAM SIĘ. TO BYŁO TRZY TYGODNIE PO ARESZTOWANIU JANKA.

regów, Janek Rodowicz „Anoda” i Józek Saski „Ka- – Pokażę panu zdjęcie. To sędzia, który mnie sądził. toda”, sąsiedzi z Filtrowej, postanowili iść do takiej To zdjęcie z artykułu w czasopiśmie o historii woj- szkoły, która może się okazać użyteczna w działaniach ny. Patrzy z niego zadowolony z siebie mężczyzna dywersyjnych. I dlatego poszli do szkoły elektrycznej. w grubych, okrągłych okularach. Mieczysław Widaj. Po wojnie Janek kontynuował studia na Politechnice, Wtedy sędzia – celebryta. Dzisiaj piszą o nim, że zbrod- a Józek skończył prawo i został adwokatem. niarz stalinowski. Wydał na Akowców sto sześć wyro- – Na pierwszym roku architektury było czterystu ków śmierci. studentów, lecz asystentów było tylko dwóch. I ci dwaj – Ja też dostałem rozgrzeszenie w więzieniu. Był asystenci, Piechotka i Krasowski, zebrali kiedyś nasze tam pewien ksiądz, ojciec Leon. Poszliśmy za para- notatki. I wybrali dziesięciu studentów, którzy ich zda- wan i powiedział, że to będzie cicha spowiedź. Cele niem najlepiej rokowali. Mieliśmy prowadzić zajęcia na pełne ludzi, nie powiedziałem ani słowa. I dostałem wyjazdach na warsztaty inwentaryzacji architektury rozgrzeszenie. drewnianej w Polsce – opowiada pan Świątkowski – – Kiedy wzięli męża, to ja udawałam, że się nic nie siedziałem w zakładzie Historii Architektury Polskiej, stało – wspomina żona „Korczaka”. kiedy przyszedł Janek, opowiedział jakieś dowcipy jak – Bała się pani? to on. I mówi: „Słuchaj, a co wy właściwie robicie na – Byliśmy innymi ludźmi. Rozumieliśmy, że przy- tej architekturze?”. Opowiedziałem mu. I namówiłem chodzi to na każdego. Więc nie, nie bałam się. To było go, żeby pojechał na ten wyjazd. Drewniany kościół trzy tygodnie po aresztowaniu Janka. w Gawłuszowicach. Rysowało się, mierzyło, a kiedy Wtedy jeszcze nie wiedziała, że będzie musiała cze- kończyły się te zajęcia, to Janek brał papier i rysował kać na niego 74 miesiące. fragmenty tego kościoła. Zobaczyłem te jego prace i po- – Najgorsze było to, że to robili Polacy. Jak mnie wy- wiedziałem sobie: „Tak, masz prawo studiować na archi- rzucili na bruk po tygodniu, to do wyrzucenia moich

tekturze”. No i przyszedł do nas. Dobrze się poczuł, bo rzeczy użyli Niemców. Polacy deptali, rozlali herbatę ARCHIWUM NARODOWE ŹRÓDŁO: WARSZAWA, 1944-08, POSIŁEK, SPOŻYWAJĄ POWSTAŃCY ZDJĘCIE: CYFROWE. miał tam kolegów z „Zośki”. I już po dwóch miesiącach moją. A ten Niemiec schował srebrne łyżeczki. I kie- urządził fuksówkę, czyli otrzęsiny. W kreślarni Politech- dy siedziałam już w taksówce, to Niemiec pochylił się niki. Od sufitu do podłogi wisiały papierowe chmury, i ukradkiem dał mi te łyżeczki do ręki. stanęła scena. I egzaminował tych młodych studentów. Proces trwał rok. Sędzia Widaj był łaskawy. Pięt- Pierwsze pytanie pamiętam: „Jaka jest różnica mię- naście lat. Inni dostali kary śmierci. W więzieniu dzy ćwiczeniami ze statyki i z rysunku odręcznego?”. w Wronkach posługiwali Niemcy. I kiedy zostawała Student nie wiedział. A Janek mówi: „To bardzo proste. zupa na dnie kotła, to jej nie wylewali. Jeśli ostatnią Ćwiczenia ze statyki polegają na tym, że bierze się pracę dolewkę dał tym z celi 21., to następnego dnia tym od kolegi, kalkę, przerysowuje się i oddaje profesorowi, z 22. Pozwalali ludziom zjeść i te resztki. a rysunek odręczny polega na tym, że pożycza się pracę – A ja nie wiedziałam, gdzie mąż jest. Nie mówili. kolegi, kładzie na szybie i kopiuje się odręcznie”. Szło się z paczką. I jeśli paczka zostawała, to wiadomo Nie ukończył tych studiów. Ubecy aresztowali go było, gdzie siedzi. Utkwił mi w pamięci milicjant, któ- w wigilię 1948. Nie przeżył śledztwa. UB twierdziła, że ry nie potrafił nawet napisać „mąż”. We Wronkach na skoczył z okna i popełnił samobójstwo. Współwięźnio- widzeniach siedzieliśmy po obu stronach siatki, a mię- wie z Koszykowej, że go ubecy z tego okna wyrzucili, bo dzy nami klawisz chodził i słuchał. Jak coś mu się nie doprowadził śledczych do szału. podobało, spadała zasuwa i więcej męża nie widziałam. – Wiedział pan, że po pana też przyjdą? Tak się stało, kiedy powiedział, że spotkał pułkowni- – Tak. Od aresztowania Janka wiedziałem, że ka Borzobohatego. Koniec widzenia. I zamknęli mnie znajdą. Na Noakowskiego pod dziesiątym było wolne w komórce pod schodami na kilka godzin. Potem mnie mieszkanie. Wystarałem się o przydział, ale się nie zdą- puścili. A ludzie, obcy ludzie, którzy też byli tego dnia żyliśmy zameldować. I 13 stycznia wieczorem przyje- na widzeniu, czekali pod bramą, czy mnie wypuszczą. chali. Myślałem, że na Koszykową, ale wrzucili mnie do Była między nami solidarność. Szukali mnie potem na celi na Mokotowie. Trzech kolegów już tam było. Kapi- dworcu, ale nikt mnie nie zdradził. tan Lazarowicz z dowództwa komendy WiN. I Wojciech Wreszcie Stalin zmarł. Darowano reszty kar. Woj- Zieliński, pierwszy dyrektor PLL LOT. ciech Świątkowski dostał pieniądze na bilet i wrócił do ŻĄDŁO

Warszawy. Noc była. Żona nie miała poję- cia, że wyszedł. LUDZIE RADOŚNI. POWIETRZE – I co teraz zrobimy? – zapytał. – Teraz pojedziemy odpocząć do JAK ŻYLETA, TAKIE PIĘKNE. Zakopanego. Szli po Krupówkach. Tłum. Ludzie SŁOŃCE. I NAGLE W TYM radośni. Powietrze jak żyleta, takie pięk- ne. Słońce. I nagle w tym tłumie znajoma TŁUMIE ZNAJOMA TWARZ, twarz, ktoś podchodzi. – To doktor Gerwel! To ten, co mnie KTOŚ PODCHODZI. uratował w obozie. – A jak pan poznał męża? – No jak to jak? Po tych ranach na policzkach. in the government. Those were the dreams of us. We heard Russians’ shooting, and we Miał rację pan doktor. Powstańców War- people in the basements of the Krasiński Palace. needed to have Warsaw in our hands,” says szawy poznaje się po ranach. In the morning, they buried their leader, and then Wojciech Zygmunt Świątkowski. We could set out through the sewers. What awaited them talk about so many things. Because he’s an ENGLISH on their way home were several years spent in architect, a co-worker of Bohdan Pniews- camps and prisons. ki, the co-author of projects of important SCARS. THE STORY OF “KORCZAK” buildings in Warsaw. And monuments: of And after the war, we’ll eat butter. Girls will wear “No one asked whether it was worth taking the Home Army (Polish: Armia Krajowa) in skirts. We’ll be members of parliament working part in the Uprising. It was obvious to all of front of the Sejm, Anoda in Ursynów, quar- 86–87 LUDZIE / PEOPLE

ters of the Battalion Parasol in Powązki. fifteen years or for life. And it’s not a Nazi they saw each other was in “Lot’s” house But we don’t meet to talk about the new prison. It’s a Polish one. at 38 Słowackiego, the day before the at- Warsaw. We meet to talk about what it is At first, he went through a shooting tempt on Kutschera's life. They didn’t talk like to crawl through the sewers to Śród- training, he was in the gun service. They about the operation. After all, it was con- mieście. What it is like to bury your fall- trained in the Czerniaków Fortress, and spiracy. From the next operation onward, en friends, blow up trains and organize one day, caught by Germans, they ran “Korczak” was responsible for cars of the attacks on bandits in uniforms. And what away with the entire equipment across the Kedyw unit. His duty was to arrange cars, it is like to be sent to prison for swearing ice-bound Vistula to the district of Praga. care for their service and maintenance, loyalty to the Free Poland, not knowing In “Parasol,” he was a subordinate of “Lot,” arrange garages and forge departure or- whether the imprisonment would be for Bronisław Pietraszewicz. The last time ders and passes. The most difficult was the BLIZNY. OPOWIEŚĆ „KORCZAKA”

Tadek Ulankiewicz “Warski.” Those who survived the shooting were taken care of by people from the Batali- ony Chłopskie. We came back to Warsaw after several days. And there was no time to think, because the Upris- ing was round the corner. Since we still had cars, I would transport the wounded from Wola to hospitals in the Old Town. But we didn’t get to drive on asphalt, because there were no roads from Okopowa to Bonifraterska. There was one giant desert left after a ghetto. We drove on debris, in slaloms. And Nazis constantly shot at the ambulance from the church in Nowolipki. On 10 August, the cars drove no longer. “Korczak” re- turned to his company. To the Old Town. The command- er was Stanisław Leopold “Rafał.” They had their quar- ters in the Krasiński Palace, they attacked along the Długa Street in the direction of the “Miejskie” cinema, to Theatre Square. On 25 August, “Rafał” fell in battle. He had his catafalque on the ground floor, and at night, they buried him on the lawn in front of the palace. That night, “Ziutek” Szczepański wrote “The Elegy to Rafał”. One of the most poignant insurrectionary poems. Back then, they didn’t know how it was possible for Szczepański to write. Because he either slept or shot at Nazis from his sniper look-out point. But it had to be precisely then. Somewhere amongst the ruins of the Old Town, lying in wait for the enemy, he pulled out scraps of paper and scribbled his marches: “The Michler Castle, Żytnia, Wola, boys from the ‘Parasol’ are defending themselves” (Polish original: “Pałacyk Michla, Żytnia, Wola, bronią się chłopcy spod »Paraso- la«”), farewells: “You fell in assault! That’s how it was decided. Maybe God called you, because you were too good to stay here, because you forgave instead of pun- ishing and flogging” (Polish original: “Padłeś w sztur- mie! Tak było sądzone. Może Bóg Cię dlatego powołał, boś za dobry był na to by zostać, boś przebaczał, miast karać i chłostać”), and dreams of what they would become after the victory: “After the war, it will be nice and calm […] there will be Poland with God’s will, somewhere from sea to sea, and young lads from the ‘Parasol’ will play big roles in diplomacy, the govern- ZDJĘCIE: UDZIELANIE POMOCY RANNEMU NA ULICY, 1944-08, WARSZAWA, ŹRÓDŁO: NARODOWE ARCHIWUM CYFROWE. ARCHIWUM NARODOWE ŹRÓDŁO: WARSZAWA, 1944-08, ULICY, NA RANNEMU POMOCY UDZIELANIE ZDJĘCIE: ment, the Sejm” (Polish original: “A jak będzie już po wojnie, będzie miło i spokojnie […] będzie Polska z wolą Bożą, Gdzieś od morza aż do morza, a młodzień- cy z Parasola Będą grali wielkie role, w dyplomacji, attempt on Wilhelm Koppe, a German Nazi chief com- rządzie, sejmie”). But it wasn’t going to be this way. mander, that took place in Cracow. In the last days in the Old Town, “Ziutek” was severe- Koppe survived. After the attempt on Kutschera, Na- ly wounded. “Korczak,” then already in command of the zis knew that the needed to run away when they spotted Company, was shot in the head. The bullet went through trucks, only an aide-de-camp died. The SS caught them both cheeks and sinuses. Apart from that, nothing. in the vicinity of Udórz. Two died on the spot. Three “I was wounded in the morning, a hospital orderly heavily wounded were taken into captivity, where they stuck some plaster on my face, and the Company com- were tortured to death by Nazis. menced the retreat through sewers. I walked without dif- “It was extremely hard for me,” reminisces Wojciech ficulty, it didn’t even hurt that much. The weirdest war Świątkowski. “Amongst the fallen was my great friend, wound I’ve ever heard of.“ 88–89 LUDZIE / PEOPLE

“Ziutek” died of wounds several days shop. A wooden church in Gawłuszowice. later. ‘Korczak’ survived to see the end We drew, measured, and after the classes, of the Uprising, and then was taken to Janek would take a piece of paper and draw a POW’s camp. fragments of this church. I saw his sketches “Twenty something medical barracks. and said to myself, ‘Yes, you’ve got the right Inside, my comrades were dying, but some to study architecture.’ And he came to us. of them survived. I went to a laryngologist. He instantly felt comfortable, because Tadeusz Gerwel took equipment and tools he met his friends from ‘Zośka’ there. from the Uprising. And he cut one of my ad- And already after two months, he threw hesions. An awful surgery, because it was in- ‘fuksówka,’ in other words a hazing party. side. He burned it with an electrode. Since In the drafting room at the University of that time, I kept asking, ‘What now? Doctor, Technology. From the ceiling down to the when will you perform the next surgery?’ floor, there hung paper clouds, he raised Each time he answered, ‘We’ll wait.’ I wait- a stage too. And he examined those young ed four months. And finally he said that he students. I remember the first question, wouldn’t perform any surgery and that they ‘What is the difference between practice should take me to another camp. And I lived in statics and exercises in hand drawing?’ to see the end of the war. Some stayed in the The student didn’t know. And Janek said, west, but the majority came back. Because ‘It’s very simple. Practice in statics consists they were needed in Poland.” in taking your friend’s work and a trac- After the war, “Korczak” decided to ing paper, redrawing the work and hand- come out into the open, just like many from ing it to the professor, whereas exercise in the Home Army who believed it was the right hand drawing consists in borrowing your thing to do. He enrolled at the University of friend’s work, placing it against the window Technology to study architecture. Then he and copying it by hand.’” befriended Jan Rodowicz “Anoda.” “Ano- He never graduated. Security police da” was a legend. During the occupation, he workers arrested him on Christmas Eve in took part in the Operation Arsenal and the 1948. He didn’t survive the investigation. rescue of prisoners transported to a concen- His co-prisoners from Koszykowa said that tration camp. For insurrectionist battles, he the security police workers had thrown him received the War Order of Virtuti Militari. At out of the window because he had driven the beginning of the occupation, two friends them into a frenzy. from the Szare Szeregi (English: Grey “Did you know that they would come for Ranks), Janek Rodowicz “Anoda” and Józek you too?” Saski “Katoda,” neighbours at Filtrowa, de- “Yes. Since the time Janek was arrested, cided to attend a school that could come in I knew they would come to find me. At 10 useful in subversive operations. And that’s Noakowski Street there was an empty flat. why they went to school of electrical engi- I applied for it and got it but we didn’t make neering. After the war, Janek continued his it in time to register ourselves. And on the studies at the University of Technology, and evening of 13 January, they came. I thought Józek graduated from the Faculty of Law that they would take me to Koszykowa, but and became an attorney. they threw me into a cell in Mokotów. Three “In the first year of architecture, there of my friends were already there. Captain were four hundred students, but only two Lazarowicz from the command of Freedom assistants. And one day those two assis- and Independence. And Wojciech Zieliński, tants, Piechotka and Krasowski, collected the first president of LOT Polish Airlines.” our notes. And then they chose ten stu- “I’ll show you a picture. It’s the judge who dents that they thought to be most prom- tried me.” ising. We were supposed to conduct classes It’s a picture from an article in a maga- during external workshops concerning Pol- zine about the history of war. It shows a com- ish wooden architecture inventory,” says placent man with horn-rimmed, round Mr. Świątkowski. “I was sitting in the Insti- glasses. Mieczysław Widaj. Then a judge-ce- tute of the History of Polish Architecture, lebrity. Today, they call him a Stalinist crim- when Janek came in and as usual started inal. He passed one hundred six death sen- to crack jokes. And he asked, ‘Listen, what tences on members of the Home Army. exactly are you guys doing in this Faculty of “I was granted absolution in prison Architecture?’ So I told him about it. And too. There was a certain priest there, Fa-

I encouraged him to take part in the work- ther Leon. We went behind a screen and FOTOGRAFIA Z POWSTANIA WARSZAWSKIEGO. ŚRÓDMIEŚCIE PÓŁNOCNE.NOWYM ŚWIECIE. SANITARIUSZKA W ŚRODKU NN STOI I RANNY ŁĄCZNICZKA KPR. PCHOR. MARIA KRZYSZTOF STYPUŁKOWSKA-CHOJECKA PALESTER„KRZYCH” Z BATALIONU„KAMA”. „PARASOL” WRZEŚNIA1 PO WYJŚCIU1944, Z KANAŁÓW AUTOR NA ZDJECIA UL. WARECKIEJ JOACHIM JOACHIMCZYK PRZY „JOACHIM”, ŹRÓDŁO: ZBIORY MUZEUM POWSTANIA WARSZAWSKIEGO. BLIZNY. OPOWIEŚĆ „KORCZAKA” 90–91 LUDZIE / PEOPLE ZDJĘCIE: ŻOLIBORZ. TABLICA NAGROBNA BRONISŁAWA PIETRASZEWICZANA POWĄZKACH. WYKONANIA"LOTA" Z BATALIONU DATA "ZOŚKA" 70. LATA NA XX CMENTARZU AUTOR W. ZDJECIA: WOJSKOWYM JULIUSZ WARSZAWSKIEGO. BOGDAN POWSTANIA MUZEUM DECZKOWSKI„LAUDAŃSKI”. ŹRÓDŁO: ZBIORY

he said that it would be a silent confession. The cells ki, during visitation, we sat on the opposite sides of the were full of people, I didn’t utter a word. And I was net, and a cop was pacing between us and listened in to granted absolution.” our conversation. If he didn’t like something we said, “When they took my husband, I pretended nothing the latch came down and I saw my husband no more. It had happened,” reminisces “Korczak’s” wife. happened once when he said that he had met Colonel “Were you scared?” Borzobohaty. The end of visitation. And they shut me in “We were different people then. We understood that a cupboard under the stairs for several hours. Then they it would happen to everyone. So no, I wasn’t scared. It let me go. And people, strange people who had been on was three weeks after Janek was arrested.” a visitation that day as well, waited by the gates to see Back then, she still didn’t know that she would have whether they would let me go. There was solidarity be- to wait for him 74 months. tween us. Then they looked for me at the railway station, “The worst part was that it was done by Poles. When but no one gave me away.” they threw me into the streets after a week, they used Then Stalin died. The remaining parts of sentences Germans to throw away my things. Poles tramped were remitted. Wojciech Świątkowski was given money on them, spilled my tea. And a German hid my silver to buy a ticket and came back to Warsaw. It was night. spoons. When I was sitting in a cab, this German leaned His wife didn’t have a clue that he had been released. forward and stealthily put those spoons into my hand.” “What do we do now?” he asked. The process went on for a year. Judge Widaj was kind. “Now we’ll go to Zakopane to have some rest.” Fifteen years. Others were sentenced to death. In the They strolled along Krupówki. There was a crowd prison in Wronki worked Germans. And when there of cheerful people. Clear, beautiful air. The sun. And was some soup left on the bottom of the pot, they didn’t suddenly a familiar face amongst the crowd, someone throw it away. If the last time they gave seconds to those walks up. from the cell number 21, next time they gave seconds to “It’s Doctor Gerwel! The one that saved me in the those from the cell number 22. They let people eat even camp.” those leftovers. “And how did you recognize my husband?” “And I didn’t know where my husband was. They “What do you mean how? Obviously because of those didn’t tell me. You went with a package. If the package scars on his cheeks.” stayed, you could tell where he was. I remember a mili- The doctor was right. You recognize the Warsaw In- tiaman who couldn’t even write ‘husband.’ In Wron- surgents by scars.

92–93 TECHNOLOGIE / TECHNOLOGIES

IKONA STYLU POWRACA

TU RODZĄ SIĘ NAJNOWSZE TRENDY, TU RÓWNIEŻ MIESZKA SZTUKA. NA MAPIE ŚWIATA JEST TYLKO JEDNA STOLICA MODY – PARYŻ. MIASTO NAJWIĘKSZYCH PROJEKTANTÓW TO TAKŻE MIEJSCE NARODZIN LEGENDARNEGO CITROENA DS. DZIŚ MARKA POWRACA. ODWAŻNA, LUKSUSOWA, WBREW UTARTYM SCHEMATOM. „MODA JEST TYM, CO PROJEKTANCI PROPONUJĄ CI CZTERY RAZY W ROKU. STYL JEST TYM, CO WYBIERASZ” – MAWIAŁA LAUREN HUTTON. DLATEGO POWSTAŁ DS7 CROSSBACK.

ZDJĘCIA Mat. Prasowe IKONA STYLU POWRACA

ANNA NAZAROWICZ

Słabość do samochodów ma zaszytą w głowie, bo serca nie ma – jest turbosprężarka. Tata uparcie karmił ją bezcenną wiedzą, sadzał za kierownicą samochodu jeszcze zanim wsiadła na rower. Dziś pociąga ją wszystko, co ma cztery koła, a każdy z samochodów darzy wielkim uczuciem. Dostrzeże piękno w najbardziej niepozornych autach, jak również skazę w tych najbardziej pożądanych. Autorka bloga „Panie wiozą Panów”: www.paniewiozapanow.pl.

o był 1955 rok. Na targach w Paryżu iniowe nadwozie stanowiły wrota do kolejnej zwa pochodzi od prestiżowej paryskiej ulicy), światło dzienne ujrzał Citroen DS, epoki. Nie dziwił zatem fakt, że już pierwszego Opera (nazwa pochodzi od kultowego miejsca Ta świat wstrzymał oddech. To za spra- dnia zebrano zamówienia na 12 tysięcy sztuk francuskiej stolicy), Faubourg (wykorzystu- wą urzekającego wyglądu, chociaż ten był tego samochodu, który skutecznie zapisał się jąca najbardziej szlachetne materiały, takie jedynie połową sukcesu. Samochód bowiem na kartach historii motoryzacji. Dziś francu- jak skóra i heban). Ta ostatnia inspirowana posiadał szereg rozwiązań technologicznych. ska marka DS rodem z Paryża powraca na jest słynną paryską ulicą Faubourg Saint- Hydropneumatyczne zawieszenie, skrętne międzynarodową arenę, chcąc ponownie za- Honoré, na której znajdują się ambasady oraz reflektory doświetlające zakręty czy też alum- silić szeregi segmentu premium. Jej strategia Pałac Elizejski, siedziba prezydenta Francji. przewiduje wprowadzenie na rynek sześciu Wprowadzenie wersji DS Faubourg zostało za- zupełnie nowych aut w przeciągu sześciu naj- planowane na 2019 rok, aby uczcić premierę bliższych lat. Model DS7 Crossback, będący hybrydowej wersji z możliwością ładowania DS innowacyjnym SUV-em, to pierwszy krok po- 7 CROSSBACK E-Tense 4X4. stawiony w tym kierunku. Jednak ten samochód, obok niecodzien- Awangardowa stylistyka została odziedzi- nego wzornictwa, to również najnowocze- czona po modelu DS z 1955 roku. Samochód śniejsze rozwiązania technologiczne. Kabina wyróżniają z tłumu wyrafinowane dodatki pasażerska może być zatem wyposażona aż oraz właściwie dobrane proporcje nadwozia. w 14 głośników, a już w wersji podstawowej Łamanie wszelkich zasad nastąpiło również otrzymujemy pakiet maksymalnego wyci- podczas projektowania wnętrza. W celu uzy- szenia wnętrza w postaci mat dźwiękochłon- skania jak najlepszych efektów marka DS nych. Pierwszy SUV marki DS otrzymał też zaprosiła do współpracy tylko najwybitniej- zupełnie nowy układ zawieszenia o zmiennej szych ekspertów. Wśród nich znaleźli się rze- sile amortyzacji. Wykorzystuje on z jednej mieślnicy wyróżnieni tytułem „Najlepszego strony informacje płynące z różnych czuj- Rzemieślnika Francji”, projektanci, dorad- ników rozmieszczonych w samochodzie cy do spraw kolorystyki oraz inżynierowie. (przyspieszenia, prędkości, kąta skrętu kie- Owocem tej współpracy są rozwiązania, któ- rownicy), a z drugiej dane z odczytu kamery, rych na próżno szukać u innych producen- umieszczonej w przedniej szybie, która ska- tów. A takim z pewnością jest „perłowy splot”, nuje profil nawierzchni drogi w odległości 20 czyli dekoracyjne przeszycie, tworzące małe metrów przed samochodem. Całość została punkty w kształcie pereł na desce rozdzielczej osadzona na modularnej platformie EMP2, i panelach drzwi. Na uwagę zasługuje również wykorzystywanej już wcześniej do budowy znacznie większa niż w innych samocho- innych modeli grupy PSA. Lista obecnych tu dach powierzchnia wykończona drewnem. innowacji jest oczywiście znacznie dłuższa, Jego wybrane gatunki umożliwiły ukośne co tylko jest najlepszym dowodem na to, że wykorzystanie słojów, co również wymaga francuski producent, mający duży apetyt na specjalistycznej wiedzy oraz najlepszych do- sukces, z pewnością wyróżni się w tłumie. stawców. Do dyspozycji klientów pozostanie Bo podobno chłopcy mają dumę, mężczyźni paleta 9 kolorów nadwozia DS7 Crossback mają styl, a dżentelmeni mają charakter. I no- oraz 5, diametralnie różnych, rodzajów wnę- wemu DS7 Crossback tego ostatniego z pew- trza: Bastille, Performance Line, Rivoli (na- nością nie brakuje. 94–95 TECHNOLOGIE / TECHNOLOGIES

ised knowledge and the best suppliers. The DS7 Crossback is available in nine body colours and five ambiance variations: Bastille, Performance Line, Rivoli (named after a prestigious street in Paris), Opera (named after a cult place in the French capital), and Faubourg (using premium materials, such as leather and ebony). The latter is inspired by a famous street in Paris Faubourg Saint- Honoré, where embassies and the Élysée Palace, the seat of the president of France, are located. The DS Faubourg version is to be launched in 2019 to celebrate the premiere of a chargeable hybrid version DS 7 CROSSBACK E-Tense 4X4. Apart from its original design, the vehicle offers state-of-the-art technological solutions. The cabin may be equipped with as many as 14 speakers, while the basic version includes a full soundproofing package in the form of sound absorbing mats. The firstDS SUV also features a brand new adaptive vari- able suspension that reads data from various sensors in the vehicle (acceleration, ENGLISH best results, the DS brand hired leading ex- speed, steering wheel angle) and from the perts, including craftsmen holding the ti- camera installed behind the windscreen, THE ICON OF STYLE IS BACK tle of ‘the Best Craftsman of France’, de- which scans a section of road up to 20 me- This is the place where the latest trends are born signers, colour consultants and engineers. tres ahead of the vehicle and provides infor- and where art reigns. There is only one fashion This resulted in achieving unique solutions mation on its surface. The car is based on an capital on the world map – Paris. The city of the which haven’t been used by other manufac- EMP2 modular platform, which has already greatest fashion designers is also a birthplace turers before. One of them is ‘pearl stitch- been used in other PSA models. And these of the legendary Citroen DS. Now, the brand ing’, a decorative stitch pattern on the are only some examples of innovations in- is back. Bold, luxurious, breaking the patterns. dashboard and door panels with raised balls troduced, which shows that the French man- As Lauren Hutton said, ‘Fashion is what you’re of thread reminiscent of pearls. Also, there ufacturer with an appetite for success will offered four times a year by designers. And is more wood encasing the interior than in certainly stand out from the crowd. Some style is what you choose.’ This is why the DS7 any other similar cars. The types of wood say that boys have swagger, men have style, Crossback was created. used made it possible to obtain diagonal and gentlemen have character. And the new growth rings, which also requires special- DS7 Crossback surely has a lot of the latter. It was in 1955. The Citroen DS was first presented on a fair in Paris, and its design left the world speechless. But it was only a half of its success. The vehicle featured a series of technological solutions – its hydropneu- matic suspension, squinting headlights pro- ducing bend lighting and aluminium body were a gateway to the future. It’s no surprise that 12 thousand of these vehicles, which went down in the history of the automotive industry, were ordered already on the first day. Today, the French brand from Paris is making a comeback to the international market and wants to recover its position as a premium brand. Its strategy involves launching six brand new vehicles onto the market within the next six years. The DS7 Crossback, which is an innovative SUV, is the first step in that direction. The vehicle takes its avant-garde design after theDS model launched in 1955. It stands out for its sophisticated accessories and proportional body, but its interior design also breaks all the rules. To achieve the

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL

96–97 TECHNOLOGIE / TECHNOLOGIES WILK (NIE TYLKO) MORSKI

CZŁOWIEK NIEJEDNOKROTNIE PRZEKRACZAŁ BARIERY, KTÓRE WYDAWAŁY SIĘ BYĆ NIE DO POKONANIA. BO IM WIĘKSZE PRZESZKODY ŚWIAT PRZED NAMI STAWIA, TYM BARDZIEJ CHCEMY SIĘ Z NIMI ZMIERZYĆ. LUDZKOŚĆ I TECHNOLOGIA MAJĄ ZATEM SPORO OWOCÓW, BĘDĄCYCH POWODEM DO DUMY. NH35A-546D511NR: A VOSTOK EUROPE NIE POZWALA O NICH ZAPOMNIEĆ. PRODUCENT WŁAŚNIE WPROWADZIŁ NA RYNEK KOLEJNĄ NOWOŚĆ. TO NOWA ODSŁONA KOLEKCJI ODDAJĄCEJ HOŁD WYJĄTKOWEJ MASZYNIE.

TEKST Anna Nazarowicz ZDJĘCIA Mat. Prasowe

ozwój tego typu konstrukcji nastąpił rzała się większa siła nośna, niż miałoby to nierdzewnej stali. Ta ostatnia jest dostępna po II wojnie światowej – przez wiele miejsce znacznie wyżej. Co więcej, mimo w czarnym i granatowym kolorze (nakła- R lat była to pilnie strzeżona tajem- ogromnych gabarytów ekranoplan mógł roz- danym metodą PVD) lub jako czysta stal. nica. Ekranoplan Sea Monster, bo o nim wijać prędkość do 550 km/h. Nie dziwi zatem Zadbano również o wzmocnienie zapięcia. właśnie mowa, szczególnie mocno zasi- fakt, że Vostok Europe już jakiś czas temu Teraz klamerka jest mocowana za pomocą lał szeregi marynarki wojennej. Obecnie podjął decyzję o wyprodukowaniu kolekcji, dwóch gwintowanych śrubek o grubości 2 jego wykorzystanie w celach wojskowych będącej ukłonem w stronę tego kolosa. mm każda, co skutecznie zapobiegnie zgu- znacznie zmalało. Co nie zmienia faktu, że Obecnie na rynek wkracza druga edy- bieniu czasomierza. A skoro już o paskach wciąż pozostaje rekordzistą. Unosząc się cja limitowanej serii zegarków Vostok Eu- mowa, to warto podkreślić, że dostępne są w powietrzu za sprawą potężnych silników rope Sea Monster Ekranoplan. Zegarki zarówno skórzane, jak również silikonowe. o łącznej mocy 27 tysięcy koni mechanicz- przeszły sporo modyfikacji, w efekcie cze- Obydwa zostały wyprodukowane specjalnych, potrafił przetransportować nawet go są jeszcze ładniejsze oraz bardziej wy- nie z myślą o kolekcji Sea Monster Ekrano- najcięższe ładunki. Do dziś współczesne trzymałe. Kolekcja składa się aż z ośmiu plan. Sporo zmian zaszło również na samej samoloty transportowe nie są w stanie mu modeli. Różnią się one kolorem oraz mate- tarczy. Rurki wypełnione gazem trytum są dorównać. Jak to możliwe? Maszyna uno- riałami, z których zostały zbudowane, ale cieńsze, a zarazem lepiej widoczne w ciem- siła się tuż nad powierzchnią lądu i wody, każdy z nich ma 16 mm grubości oraz im- ności. To za sprawą osadzenia ich w specjal- wykorzystując efekt przypowierzchniowy. ponującą średnicę równą 47 mm. Wybierać nych, metalowych rynienkach, które odpo- Poruszając się na wysokości, która była można pomiędzy dwoma rodzajami pan- wiadają za lepsze rozprowadzanie blasku. jedynie połową długości skrzydeł, wytwa- cernej koperty: z grafitowego tytanu lub Dzięki takiemu rozwiązaniu prawidłowe ZAPRASZAMY NA www.poljot.com.pl - stronę WILK (NIE TYLKO) MORSKI oficjalnego dystrybutora marki.

OBECNIE NA RYNEK WKRACZA DRUGA EDYCJA LIMITOWANEJ SERII ZEGARKÓW VOSTOK EUROPE SEA MONSTER EKRANOPLAN.

odczytanie godziny jest teraz możliwe w każdych, na- possible? The machine soared just above the surface of wet najtrudniejszych warunkach, zwłaszcza że rurek land and water, using the ground effect. Moving at the osadzonych na tarczy jest aż 21. Warto docenić rów- height equal to half the length of its wings, it generat- nież obecność wzmocnionego szkła mineralnego typu ed greater lift than it would reach much higher. What’s K1 z antyrefleksem. more, despite its massive size, the vehicle could reach Muskularna koperta ma za zadanie chronić w ze- the speed of up to 550 km/h. Therefore, it’s no surprise garku to, co najcenniejsze, czyli mechanizm nazywa- that Vostok Europe decided to produce a collection of ny również sercem. W przypadku linii Sea Monster watches paying tribute to that giant. Ekranoplan są to dwa różne mechanizmy do wyboru: automatyczny (Seiko NH35A), który nakręca się samodzielnie podczas ruchów nadgarstka, oraz kwarco- wy (Miyota 6S21) z funkcją chronografu. Niestraszna im również wilgoć i woda, bowiem wodoodporność tych zegarków sięga 200 metrów. Na wszelki wypadek środki ostrożności zachowano również w przypadku koronki zegarka, która jest zakręcana. Całość zdecydowanie stanowi ucztę dla oka. Nawet tego najbardziej wybrednego. Przez cały okres testów, które odbywały się na Mo- rzu Kaspijskim w latach 1966-1980, ta zapierająca dech w piersiach maszyna stanowiła skrzętnie ukrywany sekret. Dziś, dzięki kolekcji Sea Monster Ekranoplan Vostok Europe, może się o niej dowiedzieć cały świat. Co więcej, sam możesz wejść w posiadanie fragmentu tej niezwykłej historii.

ENGLISH

(MORE THAN) A SEA DOG

Many times man has overcome barriers that seemed insurmountable. But the greater the limits of the world, the more we yearn to go beyond them. Mankind and technology have many things to be proud of. And Vostok Europe doesn’t let us forget them. The producer has just launched another novelty onto the market. It’s a new edition of a collection paying tribute to a very special machine. NR: 6S21-546H514 NR:

Such structures began to be developed after the Sec- ond World War – and it was top secret for many years. It’s the Caspian Sea Monster, an ekranoplan, which played an important role in the navy. At present, its use for military purposes has declined substantially. This, however, doesn’t change the fact that it’s still a record holder. Soaring in the air thanks to powerful engines with 27 thousand horsepower in total, it could transport even the heaviest loads. Contemporary transport aircrafts still can’t hold the candle to it. How is that

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL 98–99 TECHNOLOGIE / TECHNOLOGIES

NR: 6S21-546C512

The second edition of the limited Vo- of them is 16 mm thick and has a diameter thick, which ensures that you won’t lose stok Europe Sea Monster Ekranoplan col- of 47 mm. There are two types of armour the watch. As regards straps, both leather lection is coming out now. A number of case to choose from: graphite titanium and silicone straps are available. Both have modifications have been introduced and, and stainless steel. The latter is available been produced specially for the Sea Mon- as a result, the watches are even more in black and navy blue colour (applied us- ster Ekranoplan collection. Many changes beautiful and durable. The collection coming the PVD method) or as pure steel. The have been introduced to the face. Its triti- prises as many as eight models. They vary clasp has been improved, too. Now, the um gas tubes are thinner and more visible in terms of colour and material, but each buckle is fixed with two threads, each 2 mm in darkness at the same time. They’re set in special metal channels, which results in improved distribution of light. Such a solution allows reading the time in every condi- NR: 6S21-546A508 tions, including the hardest ones, especially because there are as many as 21 tubes on the face. Another attribute is reinforced anti-reflective K1 mineral glass. The mighty case is designed to protect the most precious part of the watch, that is the movement, also called the heart. The Sea Monster Ekranoplan watches have two different types of movement available: an automatic movement (Seiko NH35A), wound automatically as a result of wrist mo- tion, and quartz movement (Miyota 6S21) with a chronograph function. No need to worry about water or moisture as the watches are water resistant up to 200 metres. Pre- ventive measures have also been taken in the case of the watch crown, which is screw- down. The final effect is a feast for the eye. Even the most refined one. Throughout the period of tests carried out on the Caspian Sea in 1966–1980, the stupendous machine was top secret. To- day, thanks to the Sea Monster Ekrano- plan Vostok Europe collection, the whole world can hear about it. What’s more, you can become an owner of a part of this amazing story.

100–101 TECHNOLOGIE / TECHNOLOGIES

CZAS NA UCZTĘ

ŚLADY ŚWIĘTEGO MIKOŁAJA JESZCZE DOBRZE NIE ZASCHŁY, A JUŻ NADCIĄGA KOLEJNY POWÓD DO RADOŚCI. BO KTO W TRAKCIE ŚWIĄT NIE POCZUŁ SIĘ WYSTARCZAJĄCO OBDAROWANY, TEN UKOJENIE ZNAJDZIE W PROGACH SOPOCKIEGO SALONU. PORSCHE CENTRUM SOPOT WIE, JAK SIĘ USUWA NIEDOSYT I NA DOBRY POCZĄTEK ROKU ORGANIZUJE PRAWDZIWĄ UCZTĘ. ZAPRASZAMY WSZYSTKICH DO STOŁU.

ZDJĘCIA Mat. Prasowe CZAS NA UCZTĘ

zacji wciąż nie posiada dla Porsche godnego przeciwnika. Niekwestionowanym kapitanem tej drużyny od początku pozostaje Por- sche 911. To flagowy model, który przez cały okres swojej produkcji, poczynając od 1964 CZAS NA roku, wystartował w niezliczonej ilości rajdów oraz wyścigów, podczas których nie dał cienia szans swoim rywalom. Prawdziwa ikona na ANNA miarę Madonny, do której wzdychają miliony NAZAROWICZ kierowców na całym świecie, niezmiennie pozostaje cenną perłą w motoryzacyjnej koro- UCZTĘ Słabość do samochodów ma zaszytą nie. A najlepszym tego dowodem niech będzie w głowie, bo serca nie ma – jest turbosprężarka. Tata uparcie karmił ją bezcenną wiedzą, sadzał 5. pozycja zajęta w międzynarodowym sonda- za kierownicą samochodu jeszcze zanim wsiadła żu na najlepszy samochód stulecia. na rower. Dziś pociąga ją wszystko, co ma cztery Przeciwieństwem tego drapieżnika jest koła, a każdy z samochodów darzy wielkim Porsche Panamera. To dwa razy dłuższa, uczuciem. Dostrzeże piękno w najbardziej niepozornych autach, jak również skazę w tych nieprzyzwoicie luksusowa bestia, która obok najbardziej pożądanych. Autorka bloga „Panie dużej mocy oferuje równie dużą ilość miej- wiozą Panów”: www.paniewiozapanow.pl. sca. Tego ostatniego, jak wiadomo, nigdy za wiele, stąd w ofercie obecność wersji kombi Sport Turismo. Solidna dawka koni mechanicznych połączona z komfortem odobno za kierownicą wystarczy tylko szybko znalazła całe rzesze wielbicieli za- chwila, aby wpaść w sidła Porsche. Bo równo wśród kobiet, jak i mężczyzn. Druga P kto raz rozsmakuje się w tych samo- generacja, która niedawno ujrzała świa- chodach, ten bezpowrotnie przepadł na wieki. tło dzienne, jeszcze mocniej nawiązuje do Marka szybko i skutecznie owija sobie wokół stylistyki diabelskiego 911. Mimo sporych palca nawet tych największych laików. To za gabarytów tu również nie brakuje powodów sprawą sportowych osiągów, którymi samo- do dumy. Najmocniejsza odmiana, Paname- chody niemieckiego producenta skutecznie ra Turbo, jest obecnie drugim, najszybszym zapisały się na kartach historii. Ale nie tylko. sedanem na świecie. Czy kogoś może zatem W 2006 roku Porsche zdobyło tytuł najbar- jeszcze dziwić fakt, że te samochody są jed- dziej prestiżowej marki motoryzacyjnej, przy- nymi z najbardziej pożądanych na całym znawany przez nowojorski Luxury Institute. świecie? I mowa nie tylko o miłośnikach jaz- Onieśmielają zatem swoim wyglądem, uwo- dy na ostro. W końcu drzwi do świata Porsche dzą sposobem, w jaki się prowadzą. I mimo że już w 2002 roku otworzyły się na rodzinne postęp pędzi nieubłaganie, to świat motory- wartości za sprawą wprowadzenia do oferty 102–103 TECHNOLOGIE / TECHNOLOGIES

the automotive industry at present, Porsche still hasn’t got a worthy opponent. From the outset, Porsche 911 has been an un- questionable captain of the team. It’s been a flagship model of the brand throughout its production, since 1964. It has appeared in countless rally races, during which it has always been invincible. It’s a true icon like Madonna; desired by millions of drivers all over the world, it remains a precious pearl in the crown of the industry. And it shows in its fifth position in an international survey for the best vehicle of the century. The opposite number of that predator is Porsche Panamera. This twice as long, ob- scenely luxurious beast offers both high performance and much space inside. You can’t get too much of the latter, so the brand also offers a kombi version of the vehicle, Sport Turismo. A hefty dose of horsepower com- bined with comfort soon won popularity both among women and men. The second generation, which has recently come out, refers to the style of devilish 911 even more. Despite its large size, this vehicle also has much to be proud of. Its most powerful version, Pan- amera Turbo, is currently the second fast- est sedan in the world. Can it be a surprise that these cars are one of the most coveted vehicles in the world? And they’re popular not only among lovers of wild driving. After all, already in 2002, Porsche became a more family-friendly brand by launching Porsche Porsche Cayenne. SUV o gabarytach super- jął miejsce nie tylko w sercu, lecz również Cayenne on the market. This SUV of the size marketu, który mógłby posłużyć za garaż dla w garażu. Przekonaj się, że to możliwe na of a supermarket, which could serve as a ga- modelu 911, to obecnie jedna z najlepiej się www.twojeporsche-Sopot.pl rage for the 911 model, has now become one sprzedających propozycji ze stajni Porsche. of Porsche’s bestsellers. Owszem, wszystko co dobre ma swoją ENGLISH Of course, all good things have their cenę. Ta w przypadku Porsche potrafi sku- price. And a Porsche may be pricey. But IT’S TIME FOR A FEAST tecznie zapierać dech w piersiach. Ale jak like Martyna Wojciechowska says, dreams mawia Martyna Wojciechowska: „Marzenia The trail of Santa Claus hasn’t gone cold yet, and don’t come true just like that. That’s a part nie spełniają się ot tak. W tym cała ich ma- another reason to be excited is just around the of their magic. That they’re long-awaited. gia. Że są wyczekane”. I na ten właśnie corner. If you didn’t get enough for Christmas, And I’m sure that many drivers have wait- moment z pewnością czekało wielu. War- you’ll surely find some comfort in the Porsche ed for this moment for a long time. And it to było czekać aż do teraz. Kupując jeden showroom in Sopot. Porsche Centre Sopot knows was worth it because now, if you purchase z powyższych modeli w Porsche Centrum how to please and it’s preparing a great feast for one of these models in Porsche Centrum Sopot, otrzymuje się na starcie aż 50 000 the beginning of the year. So let’s go to the table. Sopot, you’ll get a PLN 50 000 discount on zł upustu od ceny wyjściowej. Jak można the initial price at the start. What can you spożytkować taki bonus? Każdy ma w gło- It’s said that it takes only a while to fall for do with such a bonus? Everyone surely has wie niejeden pomysł. I wcale nie musi być Porsche. Because if you’ve ever tasted any some ideas. And they don’t have to be re- on związany z serwisowaniem zakupionego of these cars, you’re lost forever. It doesn’t lated to the servicing of your new Porsche Porsche. Bo obok obniżonej ceny w pakiecie take much for the brand to wrap everyone since apart from the discount, you’ll also otrzymuje się również sporą dawkę świętego around its little finger, even laymen. The get a one-year guarantee extension in the spokoju w postaci gwarancji przedłużonej German manufacturer’s cars owe it all to package. Like an American director said, o jeden, dodatkowy rok. Cytując amerykań- their sporty performance, which has gone when you have dreams, but you don’t try skiego reżysera: „Kiedy mamy marzenia, down in history. But there’s more to it than to achieve them, your life becomes a night- ale nie próbujemy ich spełnić, życie staje się that. Porsche was named the Top Presti- mare. So if your wish list contains Porsche koszmarem”. Dlatego jeżeli na Twojej liście gious Luxury Automobile Brand for 2006 911, Panamera, Panamera Sport Turismo życzeń znalazło się Porsche 911, Paname- by New York Luxury Institute. The cars or Cayenne of the previous generation, it’s ra, Panamera Sport Turismo lub Cayenne impress with their design and delight with high time to have the car not only in your poprzedniej generacji, to teraz jest idealny their driving capabilities. And even though heart, but in your garage as well. Check it moment, aby jeden z tych samochodów za- significant developments are taking place in out at www.twojeporsche-Sopot.pl.

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL 104–105 KUCHNIA / CUISINE

GLOGG NA ROZGRZEWKĘ

NARESZCIE NADESZŁA PORZĄDNA ZIMA. ZROBIŁO SIĘ CHŁODNO, A WARSTWA BIAŁEGO PUCHU PRZYKRYŁA ULICE. LICZĘ NA TO, ŻE TAKA AURA UTRZYMA SIĘ PRZEZ CAŁY LUTY, BO WŁAŚCIWIE CO TO ZA ZIMA BEZ ŚNIEGU? WIECZOREM MYŚLAŁEM NAD TYM, JAK WZBOGACIĆ SMAK GORĄCEJ HERBATY, JESZCZE BARDZIEJ SIĘ ROZGRZAĆ I DOSTARCZYĆ DO ORGANIZMU DODATKOWYCH WITAMIN. TEKST I ZDJĘCIA Aleksander Domański GLOGG NA ROZGRZEWKĘ

ALEKSANDER DOMAŃSKI

Połowę czasu spędza przed komputerem w redakcji Anywhere, a drugą gotując w swojej kuchni i pakując do słoików wszystko, co nadaje się do jedzenia. Znajomi mówią, że jego dewiza życiowa mogłaby brzmieć: „Aby dobrze żyć, trzeba dobrze zjeść i wypić”. Żyje, aby jeść. Nie na odwrót.

nspiracją do przygotowania tego syropu był szwedzki glogg, choć właściwie nie tyl- I ko Szwedzi piją tego typu rozgrzewajace napoje. U nas popularne jest grzane piwo czy wino, we Francji vin chaud, u naszych połu- dniowych sąsiadów Czechów svařené víno, u Włochów zaś vin brulé. Idąc dalej, na Pół- wyspie Bałkańskim pija się na rozgrzewkę kuhano vino, a zagladając już do Azji, natrafi-

POSTANOWIŁEM ZROBIĆ SYROP, KTÓRY NIE TYLKO BĘDZIE WZBOGACAŁ NAM SMAK GRZANEGO WINA, SPRAWDZI SIĘ TEŻ JAKO ZIMOWY DODATEK DO HERBATY, PIWA, A NAWET KAWY.

my na tureckie sıcak şarap. Dodajmy jeszcze, będzie wzbogacał nam smak grzanego wina, że w Wielkiej Brytani popularne jest mulled sprawdzi się też jako zimowy dodatek do herba- wine, o którym Dickens wspomina ochoczo ty, piwa, a nawet kawy. A jego korzenno-owocy w „Opowieści wigilijnej“. smak wzbogaci niejeden śnieżny wieczór. Wszystkie te grzane napoje łączą ze sobą Zabieramy się do pracy. Podstawą naszego - oprócz alkoholu - owoce cytrysowe, przypra- syropu będą mrożone mialiny, które trzeba wy korzenne (takie jakie imbir, cynamon, kar- gotować przynajmniej przez pół godziny. Po damon i gałka muszkatałowa), orzechy, su- upływie tego czasu zaczniemy dodawać ko- szone owoce oraz sezonowość. W większości lejne składniki: rodzynki, morele, żurawinę wymienionych krajów pije się je podczas zimo- (może być suszona, choć idealna byłaby świe- wych jarmarków i imprez, są także nieodłącz- ża), korę cynamonu, sok z cytryny oraz skórkę nym towarzyszem zimowego wypoczynku z pomarańczy. Cały smak wzbogacimy jesz- w górach. Patrząc na te wszystkie napoje i sta- cze migdałami, które uprzednio należy obrać rając się wyciągnąć z nich to, co najlepsze, ze skórki. Syrop dosładzamy cukrem trzcino- postanowiłem zrobić syrop, który nie tylko wym. Możemy też użyć miodu, jednak przy ta- 106–107 KUCHNIA / CUISINE

and fruity flavour will make many winter eve- RESZTĘ DODATKÓW MOŻNA nings memorable. OCZYWIŚCIE ŚMIAŁO I ZE SMAKIEM Let’s get down to work. The basic ingre- dient of our syrup will be frozen raspberries, ZJEŚĆ LUB DORZUCIĆ DO SZKLANEK which you should cook for at least 30 minutes. Then, add some other ingredients: rai- Z NAPOJAMI. SAMO ZDROWIE! sins, apricots, cranberries (may be dried, but fresh would be perfect), cinnamon sticks, lemon juice and orange peel. To enrich the flavour, add blanched almonds. Sweeten the kim rozwiązaniu syrop musi być wypity dosyć and nutmeg), nuts, dried fruit and seasonali- syrup with cane sugar. You can also use hon- szybko, ponieważ napój oparty o miód może ty. In most countries, they’re popular during ey, but in that case, you have to drink it soon, nam z czasem zacząć fermentować. Pod ko- winter fairs and other winter events as well as because a honey-based drink can start to niec gotowania przecedzamy wszystko przez on winter holidays in the mountains. Trying ferment after some time. At the end, strain bawełnianą ścierkę i tak powstanie dosyć kla- to get the best out of all these drinks, I decid- it through a piece of cotton cloth to get quite rowny syrop. Resztę dodatków można oczy- ed to make syrup that would not only enrich clear syrup. What about the remaining ingre- wiście śmiało i ze smakiem zjeść lub dorzucić the flavour of mulled wine, but also could be dients? You may eat them or add them to your do szklanek z napojami. Samo zdrowie! added to tea, beer and even coffee. Its spicy drink. It’s all health!

ENGLISH WARM YOURSELF UP WITH GLÖGI

True winter has finally come. It got cold, and white powdered snow covered the streets. I hope that such weather will last throughout February – what’s winter without snow after all? In the evening, I was thinking about how I could enrich the flavour of tea to warm myself up and get some extra vitamins.

This syrup is inspired by Swedish glögi, but not only Swedes enjoy mulled drinks. Mulled beer and wine are popular in Poland, in France – vin chaud, in Italy – vin brulé, and the Czech have their svařené víno. Going further, in the Balkans, people drink kuhano vino, and in Asia, you’ll find Turkish sıcak şarap. Mulled wine is a popular drink in Great Britain and it was also mentioned by Dickens in ‘A Christmas Carol’. All these mulled drinks have something in common, apart from alcohol – citrus fruit, spices (such as ginger, cinnamon, cardamom

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL WIĘCEJ FELIETONÓW 108–109 FELIETON / COLUMN znajdziesz na www.anywhere.pl INSTASTORY CZYLI CYBERNETYCZNA KOKAINA

WIDZIAŁEŚ OSTATNIE INSTASTORY TEJ ZNANEJ AKTORKI? - USŁYSZAŁEM OSTATNIO. DLA NIEWTAJEMNICZONYCH, INSTASTORY TO RELACJA Z TEGO, CO NAS SPOTKAŁO W CIĄGU DNIA, KTÓRA AUTOMATYCZNIE ZNIKA PO 24 GODZINACH. ZOBACZYŁEM ZNANĄ AKTORKĘ I JEJ STORY, POMYŚLAŁEM, ŻE CHCĘ TAK SAMO.

do tradycyjnej metody komunikowania się ze światem. Bardzo chciałem wdrożyć jego wskazówki w życie, dlatego powyższe słowa, drodzy państwo, piszę na tradycyjnej maszynie do pisania. Zaczynam odczuwać spokój. Powoli wracam do zdrowia. Z poważaniem, wasz nikomu nieznany aktor.

JAKUB ENGLISH FIREWICZ INSTASTORY, OR CYBERNETIC COCAINE

Aktor "jeszcze" młodego pokolenia. ‘Have you seen the latest InstaStory of that famous actress?’ I was Po latach wyczekiwania, że zagra Hamleta, z nudów asked recently. InstaStory is a post about what has happened to "odkopał" Petera Sellersa i Monty Pythona i stwierdził, że you during the day, which vanishes automatically after 24 hours. jego miłością jest komedia. Dotychczas znany głownie widzom teatralnym, szerszej widowni pokazał się biorąc I saw that famous actress and her story, and thought that I’d like udział w produkcjach Juliusza Machulskiego „Next -ex” - to try it, too. Teatr TV oraz filmach „Ambassada” i „Volta”. My idea was to post a story about a not-famous actor, that is me. I began to record almost everything, just like that ymyśliłem, że zrobię to o nikomu nieznanym famous actress, but the difference was that I was taking aktorze - czyli o mnie. Zacząłem nagrywać it with a pinch of salt and she was serious. I got first re- W prawie wszystko, tak jak znana aktorka, z tym sponses from strangers, first posts, first compliments że ja robiłem to z przymrużeniem oka, ona zaś na serio. on me and my easy-going attitude. I began to analyse Pojawiły się pierwsze odezwy od obcych mi ludzi, pierw- the statistics of my Insta. I began to study on Google sze wpisy, pierwsze pochwalne zwroty na mój temat how to increase my InstaStory reach. With pinpoint i na temat tego, że potrafię się tak śmiać sam z siebie. accuracy, I added location, hashtags and other extras Zacząłem analizować statystki mojego insta. Zacząłem to improve the attractiveness and popularity of my sto- studiować na googlu, jak zwiększyć zasięg swojego in- ries. I couldn’t put my phone down. Every now and then, stastory. Z matematyczną dokładnością dodawałem I checked who had seen my story and begun to follow lokalizację, hasztagi i inne bajery, żeby tylko poprawić me. Every time, I felt a nice feeling in my stomach, simi- atrakcyjność i oglądalność mojej historii. Nie mogłem lar to what you feel while going down a roller coaster. My oderwać się od telefonu. Co chwilę sprawdzałem, kto thoughts revolved around things I could share with my zobaczył moje „story”, kto zaczął mnie obserwować. Za followers. I stopped sleeping, I stopped eating, answer- każdym razem czułem takie przyjemne uczucie w pod- ing my wife’s phone calls, I stopped being reasonable. brzuszu, podobne do tego, jak zjeżdżasz w dół rollerco- All the time, I had to be on Insta and control ‘the story asterem. Moje myśli krążyły wokół tego, co przygotować of my life’. I was on such a spree that one day, I didn’t no- dla moich widzów. Przestałem spać, przestałem jeść, tice a street lamp on my way to the theatre. It brought przestałem odbierać telefony od żony, przestałem racjo- me to my senses. I decided it’s enough! Come down to nalnie myśleć. Musiałem non stop być na insta i kontro- earth, Shakespeare. ‘Detox’ from Insta was extremely lować „story of maj lajf”. Byłem w takim „cugu”, że któ- hard. Apart from excessive mobility of thumbs, I suf- regoś dnia nie zauważyłem latarni ulicznej po drodze do fered from hand contractions and mental paralysis. My teatru. Ona skutecznie mnie otrzeźwiła. Stwierdziłem doctor advised me to come back to traditional commu- – stop! Wróć do rzeczywistości, Szekspirze. „Detox” nication with the world. I wanted to act on his advice, so od insta był niezwykle ciężki. Poza nadmierną ruchli- I’m writing these words on a traditional typewriter. I’m wością kciuków, dopadły mnie skurcze dłoni i paraliż beginning to feel calm. I’m recovering. umysłowy. Doktor doradził mi, żebym spróbował wrócić Yours faithfully, a not-famous actor.

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL 110–111 MODA / FASHION

SHU NGA JAPAN SHUNGA JAPAN 112–113 MODA / FASHION SHUNGA JAPAN

ZDJĘCIA / PHOTOS: PROJEKTANTKA/ MODELKA / MODEL: MAKIJAŻ / MAKE UP: Patrycja Toczyńska/ FASHION DESIGNER: Kirika @Tateoka Office, Naho Ikeda, Creative Avenue, Joanna Hawrot, @ @hatakekrk @naho_ikeda @patrycjatoczynska joannahawrot www.patrycjatoczynska.com 114–115 MODA / FASHION

Znudzony czekaniem na lot? Połącz kropki

11 12 10 9 19 20 8 18 13 17 21 1 2 7 4 16 3 6 96 95 94 22 5 93 54 55 15 97 53 98 23 92 52 56 14 99 91 51 57 13 24 50 58 100 90 12 49 59 25 11 89 48 101 60 10 26 47 88 34 61 102 27 33 35 46 9 62 87 32 75 36 38 45 103 28 39 63 8 76 41 44 86 29 31 37 64 74 71 40 77 42 43 65 104 30 73 72 7 85 70 66 78 69 68 67 105 10 6 84 79 9 11 8 7 8 7 10 9 7 6 12 11 11 10 8 7 11 10 11 10 6 11 8 7 106 14 12 8 10 6 5 8 9 12 12 80 8 13 5 3 13 9 10 9 109 83 15 5 4 9 7 8 107 108 81 1 2 8 14 7 6 6 7 9 5 1 16 19 3 4 1 2 3 6 5 13 7 2 15 6 4 82 17 20 3 1 18 3 4 3 4 3 5 3 4 4 2 3 5 3 6 18 4 3 4 4 5 17 16 1 2 4 5 3 5 1 2 1 2 1 2 6 1 2 5 6 1 2 1 2 3 1 2 1 2 5 1 13 11 10 8 7 8 7 6 5 11 10 12 11 8 7 8 7 4 3 14 13 1211 11 10 9 12 11 10 10 8 7 6 5 8 9 8 10 8 6 9 3 13 9 3 3 9 8 7 7 7 6 5 5 7 8 3 4 12 9 6 14 6 8 6 7 4 7 4 1 2 5 15 1 2 1 2 9 6 4 3 4 3 18 6 7 1 2 3 4 5 5 3 3 4 5 3 4 17 16 3 4 3 4 1 3 2 3 5 6 1 2 5 6 1 2 1 2 1 2 3 1 2 5 6 1 2 5 6 1 2 1 2 4 5 1 2 2 1 2 3 4 1 2 STAŁY DODATEK PORTU LOTNICZEGO GDAŃSK IM. LECHA WAŁĘSY REGULAR SECTION OF GDANSK LECH WALESA AIRPORT

02. 2018

www.airport.gdansk.pl [email protected] facebook.com/AirportGdansk twitter.com/AirportGdansk BEZPŁATNY PARKING KISS&FLY

FREE OF CHARGE KISS&FLY CAR PARK

Kierowcy dowożący pasażerów na samolot z gdańskiego lotniska, skorzystać mogą z parkingu przed terminalem, który umożliwia bezpłatny postój pojazdu do 10 minut.

Drivers taking the passengers to Gdansk airport are permitted to use parking facilities in front of the terminal up to 10 minutes.

do 10 min do 20 min każde następne 10 min / to 10 min / up to 20 min / each next 10 min

bezpłatnie / free 20,00 PLN 10,00 PLN

Wyłącznie dla autokarów o wysokości powyżej 2,9 m, które skorzystały z wyznaczonego wjazdu. Only for buses higher than 2,9 m, which passed through the dedicate entrance.

do 45 min do 55 min każde następne 10 min / to 45 min / up to 55 min / each next 10 min

bezpłatnie / free 20,00 PLN 10,00 PLN

pierwsze 2 godziny za każde rozpoczęte 30 minut następna godzina, za każdą rozpoczętą godzinę doba, więcej niż 10 godzin i nie dłużej niż 24 godziny każda kolejna doba powyżej 15 dni 1-3 dni / 1-3 days 4-8 dni / 4-8 days 9-15 dni / 9-15 days P1 / first two hours, for every 30 minutes / subsequent hour, for each commenced hour / more than 10 hours and less than 24 hours / for every next day, above 15 days

4,50 PLN 7,00 PLN - P4 19,00 PLN 69,00 PLN 89,00 PLN 10,00 PLN

każda rozpoczętą godzina (do 9 godziny). doba, więcej niż 10 godzin i nie dłużej niż 24 godziny 19,00 PLN 69,00 PLN 89,00 PLN 10,00 PLN P2 every hour, (to 9 hours). / more than 10 hours and less than 24 hours P5 *cena za każdą rozpoczętą dobę / price for each succesive started day 6,00 PLN 60,00 PLN

REKLAMA

USŁUGI PREMIUM PREMIUM SERVICES

1. USŁUGI VIP . dyskretna kontrola bezpieczeństwa, . kompleksowa odprawa biletowo-bagażowa, . luksusowy salon VIP i parking, 2. SALON EXECUTIVE LOUNGE** 2. SALON EXECUTIVE LOUNGE** . indywidualny transport do/z samolotu. . . . 100 zł brutto 100 PLN opłata według cennika na www . kameralna atmosfera, . intimate atmosphere . komfortowy salon wypoczynkowy . comfortable "all inclusive" 1. VIP SERVICES w formule „all inclusive”. recreational salon . dictreet safety control . complete check-in 3. USŁUGA FAST TRACK DLA 3. FAST TRACK SERVICE FOR . luxurious VIP salon and parking KAŻDEGO*** EVERYONE*** . individual transport from/to the plane . 40 zł + VAT . . 40 PLN + VAT price list available at www . kontrola bezpieczeństwa bez kolejek . check-in without queues

KONTAKT Szczegóły dotyczące usług dostępne są na CONTACT: stronie internetowej www.airport.gdansk.pl w zakładkach Executive Lounge, Fast Track VIP, Fast Track: i Obsługa VIP. tel.: +48 608 047 635 e-mail: [email protected] Details available at www.airport.gdansk.pl Executive Lounge in Executive Lounge, Fast Track and VIP tel.: +48 583 481 199 Service sections. e-mail: [email protected] Sopot Zatoka Gdańska Chwaszczyno

Sopot Wyścigi

Kierunek Oliwa Gdynia Kołobrzeska Przymorze Uniw.

Zaspa >

S6 Wrzeszcz T2 Politechnika

Słowackiego Stocznia Nowatorów Gdańsk Główny Gdynia 7 Kartuska

7 7 Gdańsk Kierunek Warszawa Armii Krajowej Bydgoszcz

S6 DOJAZD DO PORTU LOTNICZEGO GDAŃSK IM. LECHA WAŁĘSY 19,00 PLN 69,00 PLN 89,00 PLN 10,00 PLN HOW TO GET TO GDANSK LECH WALESA AIRPORT 1 19,00 PLN 69,00 PLN 89,00 PLN 10,00 PLN 221

MINIBUSEM SAMOCHODEM

BY MINIBUS BY CAR

• z kierunku Banina (zachód) – ul. Nowatorów AIR-TRANSFER.PL • from Banino (west) – Nowatorów St. www.air-transfer.pl • z kierunku Gdyni/Sopotu (północ) – trasa S6 • from Gdynia/Sopot (north) – route S6 Koszalin-Sławno-Słupsk-Lębork- • z kierunku Tczewa (południe) – trasa S6 • from Tczew (south) – route S6 Port Lotniczy Gdańsk (i z powrotem) • z kierunku Gdańska (północ) – ul. Słowackiego • from Gdansk (north) – Słowackiego St. • z kierunku Torunia, Bydgoszczy – trasa A1 • from Torun, Bydgoszcz – route A1 WAGNER TRANSPORT

wagnertransport.pl TAXI TAKSÓWKĄ Olsztyn-Ostróda-Port Lotniczy Gdańsk (i z powrotem) BY TAXI

ARRIVA Taxi rekomendowane przez Port Lotniczy Gdańsk im. Lecha Wałęsy www.arrivabus.pl Toruń-Gdańsk Dworzec PKS- Taxi recommended by Gdansk Lech Walesa Port Lotniczy Gdańsk (i z powrotem) Airport GDNEXPRESS www.gdnexpress.pl AUTOBUSEM Bydgoszcz-Osielsko-Świecie-Port Lotniczy Gdańsk (i z powrotem) BY BUS AUTOBUSY Z/DO GDAŃSKA TRANSLINEAIR www.translineair.pl BUSES FROM/TO GDANSK (szczegółowy rozkład www.ztm.gda.pl): PRZEWOŹNICY NIEREGULARNI: (detailed timetable www.ztm.gda.pl):

• z Dworca Głównego PKP Gdańsk Główny / from PKP Gdańsk Główny Station NIWOTRANS BYTNER TRANSPORT • linia 210 (czas dojazdu ok. 35 min.) / 210 bus line (journey time approx. 35 min.) www.niwo.pl www.bytnertransport.pl • linia nocna N3 (czas dojazdu ok. 40 min.) / N3 night bus line (journey time approx. 40 min.) • z Dworca PKP Gdańsk Wrzeszcz / from PKP Gdańsk Wrzeszcz Station TWOJBUS24PL OLIMPIC • linia 110 (czas dojazdu ok. 35 min.) / 110 bus line (journey time approx. 35 min.) twojbus24.pl www.olimpic.net.pl Hel-Władysławowo MAJBUS AUTOBUSY Z / DO GDYNI www.majbus.eu AD-MAR BUSES FROM / TO GDYNIA www.admartransport.pl LOTRANS (szczegółowy rozkład www.zkmgdynia.pl): ZKMGDYNIA Grudziądz www.lotrans.pl (detailed timetable www.zkmgdynia.pl):

• z Dworca Głównego PKP Gdynia Główna / from Gdynia Główna PKP Station

POCIĄGIEM

Jeśli masz pytania lub uwagi na temat BY TRAIN funkcjonowania Portu Lotniczego Gdańsk, napisz do nas: Pociągi do i z Gdańska i Gdyni [email protected] / Trains to and from Gdańsk and Gdynia Rozkład / Timetable: www.skm.pkp.pl If you have any questions or suggestions about the functioning of Gdansk Airport, e-mail us: [email protected] KIERUNKI LOTÓW FLIGHT DESTINATIONS

AUSTRIA / AUSTRIA NORWEGIA / NORWAY

www.avinor.no WIEDEŃ www.viennaairport.com ALESUND BERGEN www.avinor.no/en/airport/bergen DANIA / DENMARK www.avinor.no/en/airport/ HAUGESUND haugesund AARHUS www.aar.dk www.avinor.no/en/airport/ KRISTIANSAND kristiansand BILLUND www.billund-airport.com OSLO -GARDERMOEN www.osl.no KOPENHAGA www.cph.dk OSLO-TORP www.torp.no FINLANDIA / FINLAND STAVANGER www.avinor.no/en/stavanger

TURKU www.finavia.fi www.avinor.no/en/airport/ TROMSØ tromso-airport/

HELSINKI www.finavia.fi www.avinor.no/en/airport/ TRONDHEIM trondheim FRANCJA / FRANCE PORTUGALIA / PORTUGAL

PARYŻ-BEAUVAIS www.aeroportbeauvais.com LIZBONA www.lisbon-airport.com GRECJA/ GREECE SZWECJA / SWEDEN ATENY www.aia.gr GÖTEBORG www.goteborgairport.se HISZPANIA / SPAIN MALMÖ-STURUP www.lfv.se/sv/Malmo

BARCELONA www.barcelona-airport.com SZTOKHOLM-ARLANDA www.swedavia.se/arlanda

ALICANTE* www.alicante-airport.net SZTOKHOLM-SKAVSTA www.skavsta.se

HOLANDIA / NETHERLANDS VÄXJÖ www.smalandairport.se

AMSTERDAM www.schiphol.nl UKRAINA / UKRAINE

EINDHOVEN www.eindhovenairport.com KIJÓW airport.kiev.ua

IRLANDIA / IRELAND LWÓW lwo.aero

CORK www.corkairport.com WIELKA BRYTANIA / GREAT BRITAIN

DUBLIN www.dublinairport.com ABERDEEN www.aberdeenairport.com

BELFAST www.belfastairport.com ISLANDIA / ICELAND BIRMINGHAM www.birminghamairport.co.uk

REYKJAVIK www.kefairport.is BRISTOL www.bristolairport.co.uk

www.robinhoodairport.com IZRAEL / ISRAEL DONCASTER-SHEFFIELD EDYNBURG www.edinburghairport.com EJLAT * www.iaa.gov.il LEEDS-BRADFORD www.leedsbradfordairport.co.uk TEL AVIV www.telaviv-airport.com LIVERPOOL www.liverpoolairport.com

LITWA / LITHUANIA LONDYN-LUTON www.london-luton.co.uk

LONDYN-STANSTED www.stanstedairport.com WILNO www.vilnius-airport.lt MANCHESTER www.manchesterairport.co.uk ŁOTWA / LATVIA NEWCASTLE www.newcastleairport.com

RYGA www.riga-airport.com WŁOCHY / ITALY MALTA / MALTA MEDIOLAN-BERGAMO www.orioaeroporto.it

MALTA www.maltairport.com NEAPOL* www.aeroportodinapoli.it

* NIEMCY / GERMANY PIZA www.pisa-airport.com

DORTMUND www.dortmund-airport.de

FRANKFURT AM MAIN www.frankfurt-airport.de POLSKA / POLAND

www.krakowairport.pl HAMBURG www.fhl-web.de KRAKÓW

KOLONIA-BONN www.koeln-bonn-airport.de WARSZAWA www.lotnisko-chopina.pl

MONACHIUM www.munich-airport.de WROCŁAW www.airport.wroclaw.pl

* Połączenia sezonowe / seasonal connections TROMSØ

REYKJAVIK

TRONDHEIM

ALESUND

BERGEN OSLO HAUGESUND TURKU ABERDEEN OSLO-TORP STAVANGER SZTOKHOLM HELSINKI EDYNBURG KRISTIANSAND SZTOKHOLM-SKAVSTA BELFAST GÖTEBORG NEWCASTLE DUBLIN LEEDS-BRADFORD AARHUS MANCHESTER VÄXJÖ RYGA CORK LIVERPOOL DONCASTER-SHEFFIELD BILLUND KOPENHAGA BIRMINGHAM MALMÖ - STURUP

LONDYN-STANSTED HAMBURG BRISTOL LONDYN-LUTON WILNO AMSTERDAM GDAŃSK

EINDHOVEN

DORTMUND PARYŻ-BEAUVAIS WARSZAWA KOLONIA-BONN FRANKFURT WROCŁAW

KRAKÓW KIJÓW LWÓW MONACHIUM WIEDEŃ

MEDIOLAN-BERGAMO

KIERUNEK LIZBONA PIZA* LIZBONA

BARCELONA

KIERUNEK EJLAT * KIERUNEK TEL AVIV

ALICANTE*

NEAPOL**

ATENY

MALTA

* Połączenia sezonowe / seasonal connections

Szczegółowy rozkład połączeń znajdą Państwo na stronie: Detailed flight schedule available on: ? www.airport.gdansk.pl/schedule/departures-schedule AKTUALNOŚCI PORTU LOTNICZEGO GDAŃSK IM. LECHA WAŁĘSY GDANSK LECH WALESA AIRPORT NEWS NEWS

LOTNISKO GDAŃSK W TYM ROKU EN AIRPORT GDANSK HOPES FOR 5 LICZY NA 5 MILIONÓW! MILLION PASSENGERS THIS YEAR! Zarząd Lotniska Gdańsk im. Lecha Wałęsy ujawnił dane dotyczące The Management Board of Gdansk Lech Walesa Airport has ruchu lotniczego w ubiegłym roku. W 2017 roku lotnisko obsłużyło 4 provided data on air traffic last year. In 2017, the airport served 611 714 pasażerów. W stosunku do roku 2016, kiedy to świętowaliśmy 4 611 714 passengers. It’s a 15% increase as compared to 2016, przekroczenie 4 milionów obsłużonych pasażerów, jest to wzrost aż when we celebrated exceeding the threshold of 4 million passen- o 15%. Najlepszymi miesiącami w ubiegłym roku były lipiec i sierpień – gers served. The best months last year were July and August – wówczas z lotniska skorzystało niemal pół miliona pasażerów. Wzrost almost half a million passengers used the services of the airport odnotowali wszyscy przewoźnicy. Dużym sukcesem okazało się połą- then. All carriers recorded an increase. KLM flights to Amster- czenie KLM do Amsterdamu, czego dowodem było zwiększenie czę- dam turned out to be a huge success, which resulted in increas- stotliwości lotów z jednego do dwóch dziennie. Najpopularniejszymi ing the number of flights from one to two flights a day. The most kierunkami były, w kolejności: Warszawa, Londyn, Oslo, Sztokholm, popular destinations were respectively: Warsaw, London, Oslo, Kopenhaga, Frankfurt, Monachium, Dortmund, Kraków oraz Turku. Stockholm, Copenhagen, Frankfurt, Munich, Dortmund, Cra- Rosnące statystyki przekładają się oczywiście na sukces finansowy cow and Turku. A rise in statistics translates into financial suc- – lotnisko, w dużej mierze samodzielnie finansując swoje inwestycje, cess – the airport finances most of its investments and makes stale wypracowuje zysk przekraczający 24 miliony złotych netto rocz- a net profit of over PLN 24 million a year. Tomasz Kloskowski, nie. Jak zapowiedział Tomasz Kloskowski, Prezes Zarządu Lotniska the President of the Management Board of Aiport Gdansk, an- Gdańsk, w tym roku lotnisko liczy na przekroczenie magicznej liczby nounced that this year, the airport hopes to exceed a magical 5 milionów obsłużonych pasażerów.  number of 5 million passengers served. 

NOWE KIERUNKI W 2018 ROKU EN NEW DESTINATIONS IN 2018 To, co na co najbardziej czekają pasażerowie, to nowe kierunki. The most awaited news is new destinations. In 2017, 12 routes W 2017 do siatki połączeń na stałe dodano 12 połączeń i 11 kierunków and 11 destinations (since flights to Tel Aviv are operated by (za sprawą Tel Awiwu, obsługiwanego przez dwóch przewoźników). two carriers) were added to the flight schedule. Those includ- Były to: Amsterdam (KLM, 14 razy tygodniowo), Bergen (SAS, 3 razy ed: Amsterdam (KLM, 14 times a week), Bergen (SAS, 3 times tygodniowo), Vaxjö (Ryanair, 2 razy tygodniowo), Neapol (Ryanair, a week), Vaxjö (Ryanair, 2 times a week), Naples (Ryanair, 2 2 razy tygodniowo), Wrocław (Ryanair, 3 razy tygodniowo), Aarhus times a week), Wrocław (Ryanair, 3 times a week), Aarhus (Ry- (Ryanair, 2 razy tygodniowo), Ejlat (Ryanair, 2 razy tygodniowo), Tel anair, 2 times a week), Eilat (Ryanair, 2 times a week), Tel Aviv Awiw (Ryanair, 2 razy tygodniowo), Tel Awiw (LOT, raz w tygodniu), (Ryanair, 2 times a week), Tel Aviv (LOT, once a week), Lisbon Lizbona (Wizz Air, 2 razy tygodniowo), Tromsø (Wizz Air, 2 razy ty- (Wizz Air, 2 times a week), Tromsø (Wizz Air, 2 times a week) godniowo) i Wilno (Wizz Air, 2 razy tygodniowo). Na dzień dzisiejszy and Vilnius (Wizz Air, 2 times a week). As at today, it is certain wiemy na pewno, że w 2018 roku nowymi kierunkami będą: Lwów that new destinations in 2018 will include: Lvov (Wizz Air, 2 (Wizz Air, 2 razy tygodniowo, od 26 marca), Wiedeń (Wizz Air, 4 razy times a week, from 26 March), Vienna (Wizz Air, 4 times a week, tygodniowo, od 27 marca), Ryga (AirBaltic, 3 razy tygodniowo, od 27 from 27 March), Riga (AirBaltic, 3 times a week, from 27 March) marca) i Ateny (Ryanair, 2 razy tygodniowo, od 11 maja). and Athens (Ryanair, 2 times a week, from 11 May).  GDANSK LECH WALESA AIRPORT NEWS WIEDEŃ

JUŻ 27 KWIETNIA RUSZA KOLEJNE, NOWE EN VIENNA POŁĄCZENIE. PODRÓŻUJĄCY Z LOTNISKA GDAŃSK ON 27 APRIL, GDANSK AIRPORT IS LAUNCHING BĘDĄ MOGLI SZYBKO I WYGODNIE PRZEMIEŚCIĆ SIĘ ANOTHER NEW ROUTE. FROM THEN ON, PASSENGERS DO STOLICY AUSTRII. LOTY BĘDĄ ODBYWAĆ SIĘ CZTERY TRAVELLING FROM GDAŃSK WILL BE ABLE TO GET TO RAZY W TYGODNIU – W PONIEDZIAŁKI, ŚRODY, PIĄTKI THE CAPITAL OF AUSTRIA FAST AND EASILY. FLIGHTS I NIEDZIELE. BILETY SĄ JUŻ W SPRZEDAŻY. ARE SCHEDULED FOUR TIMES A WEEK – ON MONDAY, Tekst: Sylwia Gutowska Zdjęcie: pixabay.com WEDNESDAY, FRIDAY AND SUNDAY. TICKETS ARE ALREADY AVAILABLE.

GDZIE TO JEST? W samym środku Europy, północno-wschodniej Austrii, nad Dunajem. HOW TO GET THERE? You can get to the city centre from Vienna International Airport JAK DOJECHAĆ? by train, subway train or bus. Z lotniska Wiedeń-Schwechat do centrum miasta dostaniemy się na kilka sposobów: pociągiem, kolejką podmiejską bądź autobusem. INTERESTING FACTS Inhabitants of Gdańsk used to believe that the longest residen- CIEKAWOSTKI tial building in the world is Falowiec in Przymorze. But the truth Niegdyś mieszkańcy Gdańska byli przekonani, że najdłuższym budyn- is that there’s another example of socialist residential architec- kiem mieszkalnym na świecie jest Falowiec na Przymorzu. Tak napraw- ture longer than Falowiec. Viennese Karl-Marx-Hof was erected dę dłuższy od niego jest inny wytwór socjalistycznej architektury miesz- between the 1920s and 1930s, during the period of the so-called kaniowej, wiedeński Karl-Marx-Hof. Budynek wzniesiono na przełomie Red Vienna (Social Democrats’ rule). It’s 1100 m long (while the lat 20. i 30. XX w., w okresie tzw. Czerwonego Wiednia (rządów socjalde- lengths of Falowiec is 860 m). mokratów). Blok ma długość 1100 m (podczas gdy Falowiec – 860 m). PLACES TO VISIT WARTO ZOBACZYĆ City Hall, a Neo-Gothic edifice, which is still the seat of city au- Ratusz, neogotycka budowla, w której do dziś swoją siedzibę mają wła- thorities and local government of Vienna. dze miasta i kraju związkowego Wiednia. Schönbrunn Palace, one of the most famous and largest Ba- Pałać Schönbrunn, jeden z najsłynniejszych i najokazalszych pała- roque palaces in Europe, a former residence of the Habsburgs. ców barokowych w Europie, dawna siedziba Habsburgów. St Stephen’s Cathedral, a Gothic church, one of the most rec- Katedra świętego Szczepana, kościół w stylu gotyckim, jedna z naj- ognisable monuments in Vienna. bardziej rozpoznawalnych budowli Wiednia. Palais Kinsky, a Baroque palace in the city, which belongs to Pałac Kinskich, barokowy pałac w mieście, należący do czesko- the aristocratic Kinsky family of Czech and Austrian origin. -austriackiego arystokratycznego rodu Kinskich. MuseumsQuartier, the Museum District, an area of 90 MuseumsQuartier, czyli Dzielnica Muzeów, obszar 90 tysięcy m2, thousand m2, which is one of the largest museum complexes będący jednym z największych kompleksów muzeów na świecie. in the world.

CO WZIĄĆ ZE SOBĄ? WHAT TO TAKE? Jeśli władacie językiem niemieckim, to przyda się słownik... wiedeń- If you speak German, you’ll need… a Viennese dictionary. In- skiego. Mieszkańcy Wiednia mają swój własny dialekt, lokalną odmianę habitants of Vienna speak their own dialect, a local variety of austriackiego niemieckiego.  Austrian German. CZŁOWIEK I MASZYNA W STARCIU Z ŻYWIOŁEM

ZIMA – CZY TO ŁAGODNA CZY SROGA – WYMAGA OD SŁUŻB LOTNISKOWYCH NIEUSTANNEJ GOTOWOŚCI DO WYTĘŻONEJ PRACY NAD UTRZYMANIEM PRAWIDŁOWEJ PRZYCZEPNOŚCI NAWIERZCHNI DROGI STARTOWEJ. W WALCE Z KAPRYSAMI AURY NA POMOC LUDZIOM IDZIE TECHNOLOGIA. W ARSENALE PORTU LOTNICZEGO GDAŃSK JEST 9 POTĘŻNYCH MASZYN PRZYGOTOWANYCH DO REGULARNYCH WYJAZDÓW NA PŁYTĘ. Tekst: Paweł Duriewicz Zdjęcia: Hanna Jakóbczyk kcja „Zima” trwa na lotnisku od 1 listopada. Od tego mo- mentu operatorzy maszyn odśnieżających pełnią dyżury przez 24 godziny na dobę. Aby ruch lotniczy odbywał się Abez zakłóceń, droga startowa musi utrzymywać odpowiednią przy- czepność zgodnie z restrykcyjnymi wymogami ICAO (Organizacji Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego). - W naszym porcie mamy cztery grupy pogotowia zimowego – mówi Henryk Szymerkowski, kierownik Działu Eksploatacji Por- tu Lotniczego Gdańsk i kierownik akcji „Zima”. – W każdej gru- pie pracują po cztery osoby z naszego działu. Są to ludzie, którzy wiedzą, z czym wiąże się zima na lotnisku, oraz mają minimum ABY RUCH LOTNICZY pięcioletni staż pracy. Niestety do odśnieżania nawierzchni lotni- ODBYWAŁ SIĘ BEZ ZAKŁÓCEŃ, skowych musimy uruchamiać więcej maszyn, dlatego dochodzą do tego kierowcy zatrudniani sezonowo z prawem jazdy kategorii DROGA STARTOWA MUSI C+E, także w liczbie po czterech na zmianę. Każda grupa liczy więc UTRZYMYWAĆ ODPOWIEDNIĄ łącznie osiem osób. Na wyposażeniu gdańskiego lotniska jest w tej chwili 9 maszyn PRZYCZEPNOŚĆ ZGODNIE - zestawów odśnieżnych - o różnym wieku, charakterystyce i gaba- Z RESTRYKCYJNYMI rytach. Na tę liczbę składa się siedem zestawów ciągnionych (sa- mochód z pługiem + oczyszczarka lotniskowa) i dwa pojazdy kom- WYMOGAMI ICAO. paktowe, łączące w sobie oba elementy. - Nasze najstarsze oczyszczarki marek Madro i Vamasa mają szerokość 3.6 metra, jednak w miarę rozwoju portu potrzebowali- kosztowne, ze względu na konieczność użycia większej ilości che- śmy nowych maszyn o większej szerokości odśnieżania – tłumaczy mii. Przy normalnych zimowych warunkach w czasie jednego wy- Henryk Szymerkowski. – Stąd też kolejne dwa pojazdy Vamasa ku- jazdu kolumny wylewamy ok. 10 ton płynu, a w przypadku oblodze- pione w 2011 roku mają już szerokość oczyszczania 4.5 metra. nia, czy gołoledzi, zużycie wzrasta. Najnowszym nabytkiem jest zakupiona w marcu zeszłego roku Umowny koniec akcji „Zima” zaplanowany jest na 15 kwietnia, maszyna kompaktowa norweskiej marki Overassen, warta 2.4 mi- choć oczywiście w przypadku niekorzystnych warunków atmos- liona złotych. Pojazd waży 16 ton i posiada silnik o mocy 400 koni ferycznych po tym terminie gdańskie machiny będą gotowe do mechanicznych. wyjazdu. Ostatnie lata pokazały wszak, że wobec coraz bardziej Płyn odladzający stosowany na lotnisku to mrówczan potasu. widocznych zmian klimatycznych nie należy dziwić się nawet naj- Jest to substancja przyjazna dla środowiska – to bezwzględny wy- bardziej nietypowym zjawiskom pogodowym. móg stawiany lotnisku ze względu na fakt, że wody odprowadzane z nawierzchni lotniskowych odpływają do pobliskiej rzeki Strze- lenki. Koszt takiego płynu to ok. 2.50 złotych za kilogram. EN MAN AND MACHINE AGAINST Poczatek sezonu akcji „Zima” była dla pracowników gdańskie- NATURAL FORCES go portu lotniczego bardzo łaskawy. W grudniu i w pierwszych dniach nowego roku temperatura rzadko spadała poniżej 0 stopni WINTER – MILD OR SEVERE – REQUIRES THAT THE Celsjusza. Luty jest jednak tradycyjnie miesiącem, w którym mróz AIRPORT STAFF ARE ON STANDBY READY TO DEAL mniej lub bardziej daje o sobie znać. WITH MAINTAINING PROPER FRICTION OF RUNWAY - Najtrudniejsze warunki z naszej perspektywy to duży opad SURFACES. BUT IN THIS FIGHT AGAINST WHIMS OF śniegu, połączony z silnym wiatrem. Wtedy przejeżdżamy kolum- NATURE, THEY HAVE TECHNOLOGY ON THEIR SIDE. ną, a już 100 metrów za nami droga jest znów biała. Nie ma na to IN AIRPORT GDANSK ARMOURY, THERE ARE NINE rady – stwierdza kierownik Szymerkowski. – Okresy, w których POWERFUL MACHINES READY TO BE REGULARLY USED temperatura oscyluje wokół poziomu 0 st., są z kolei najbardziej ON THE RUNWAY. The mission ‘Winter’ has been on at the airport since 1 Novem- lion. The vehicle weighs 16 tonnes and features a 400 horse- ber. Since then, operators of snow removal machines have been power engine. on duty for 24 hours a day. To ensure safe and smooth air traffic, De-icing fluid used at the airport is potassium formate. It’s an proper runway friction should be maintained in accordance with environmentally-friendly substance – that’s a strict requirement restrictive requirements of the ICAO (the International Civil Avi- since water from the airport surfaces is drained to the Strzelan- ation Organization). ka River in the neighbouring area. The cost of such fluid is about ‘At out airport, there are four winter emergency teams,’ says PLN 2.50 per kilogram. Henryk Szymerkowski, Head of Gdansk Airport Maintenance De- The beginning of the mission ‘Winter’ season was very mild. partment, who is in charge of the mission ‘Winter’. ‘Each team is In December and in the first days of the New Year, the tempera- composed of four workers from out department. They know what ture rarely dropped below zero Celsius degrees. February is al- winter weather entails and have at least five years of work experi- ways a month when the frost is more or less severe. ence. Unfortunately, we need more machines for removing snow ‘The most difficult conditions from our perspective are from airport surfaces, so we also employ seasonal drivers holding heavy snowfall and strong wind. Then, we go through the run- driving licence category C+E, also in the number of four per shift. way in a column of vehicles, and 100 metres behind us, the road Therefore, each team is composed of eight people in total.’ is white again. We can’t help it,’ explains Henryk Szymerkow- At present, Gdansk Airport has at its disposal nine snow re- ski. ‘The periods when the temperature is around 0 degrees are moval machines, varying in terms of their age, characteristics the costliest due to a necessity of using more chemicals. In nor- and size. This includes seven snow ploughs with mounted sweep- mal winter conditions, we use about 10 tonnes of fluid per one ers and two compact vehicles, combining these two elements. column ride, whereas in the case of icing or black ice, the con- ‘Our oldest Madro and Vamasa sweepers are 3.6 wide, however, sumption is much higher.’ as the airport developed, we needed new machines with a greater The mission ‘Winter’ is planned to end on 15 April, but in case working width,’ says Henryk Szymerkowski. ‘Therefore, in 2011, we of adverse weather conditions after that date, the machines will purchased two Vamasa vehicles with a working width of 4.5 metres.’ still be ready for use. The recent years have shown, however, that The latest purchase is a compact machine of a Norwegian in the face of more visible climate changes, even the most abnor- manufacturer Overaasen bought in March 2017 for PLN 2.4 mil- mal weather conditions shouldn’t come as a surprise.