STANKIEWICZ Nr 02|2 018 (39) FREE COPY POBIERZ NA LOTNISKU AIRPORT-FREE-WIFI

MAGAZYN PORTU LOTNICZEGO SZCZECIN-GOLENIÓW SZCZECIN-GOLENIÓW AIRPORT MAGAZINE

SEBASTIAN STANKIEWICZ Nr 02|2 018 (39) FREE COPY POBIERZ NA LOTNISKU AIRPORT-FREE-WIFI

10–11 W NUMERZE / THIS ISSUE

ZDJĘCIE NA OKŁADCE: Monika Szałek 14 BOHATER: Sebastian Stankiewicz: Z czego śmieje się aktor? WYDAWCA: HERO: Sebastian Stankiewicz: What makes an actor laugh? anywhere.pl na licencji asz-reklama / [email protected]

ul. Kościuszki 61 81-703 Sopot e-mail: [email protected] 28 tel.: 58 719 23 25 / fax: 58 719 39 20 PODRÓŻE: Tropikalne ABC www.anywhere.pl TRAVEL: Tropical ABC

LOTNISKOWA PLATFORMA MEDIALNA www.anywhere.pl www.facebook.com/anywherepl www.twitter.com/anywherepl www.instagram.com/anywhere.pl/ 32 www.linkedin.com/company/anywhere-pl FELIETON: Cygan i rekin. Bajka z morałem COLUMN: A gypsy and a shark. A moral story

NA ZLECENIE: Port Lotniczy Szczecin-Goleniów im. NSZZ Solidarność, 72-100 Goleniów www.airport.com.pl

38 REDAKTORZY PROWADZĄCY: Paweł Durkiewicz / magazyny lotniskowe, TECHNOLOGIE: Wilk (nie tylko) morski Aleksandra Budka /anywhere.pl TECHNOLOGIES: (More than) a sea dog PROJEKT GRAFICZNY: Alicja Rynkiewicz / szef działu graficznego Konrad Rószkowski / grafik Julia Wójcik / grafik

TŁUMACZENIE: 46 Anna Jasińska, Natalia Chycka LUDZIE: Blizny. Opowieść „Korczaka”

PEOPLE: Scars. The story of „Korczak” ZESPÓŁ REDAKCYJNY: Sylwia Gutowska, Katarzyna Szewczyk, Aleksandra Budka

WYDAWCA: Marcin Ranuszkiewicz 56 [email protected] MODA: Too cheeky red DZIAŁ REKLAMY: FASHION: Too cheeky red Dagmara Zielińska ([email protected]) Katarzyna Świacka ([email protected])

WSPÓŁPRACA FOTOGRAFICZNA: Monika Szałek, Edyta Bartkiewicz, 65 Tomasz Sagan, Hanna Jakóbczyk DODATEK PORTU LOTNICZEGO AIRPORT ADD-ON

Redakcja nie zwraca niezamówionych tekstów i materiałów redakcyjnych oraz nie ponosi odpowiedzialności za treść nadesłanych ogłoszeń reklamowych. Redakcja zastrzega sobie prawo do redagowania i skracania tekstów.

PARTNERZY Nasz magazyn monitorowany jest przez Instytut Monitorowania Mediów

12–13 W NUMERZE / THIS ISSUE

NASI AUTORZY

RAFAŁ GRZEGORZ WOJCIECH MAGDALENA BRYNDAL KAPLA ZAWIOŁA JUSZCZYK

Satyryk, autor tekstów (Kobranocka, Żyje z pisania. A żyć z tego, co Dziennikarz Canal Plus Sport Dziennikarka, m.in. Radiowej Dwójki Atrakcyjny Kazimierz i Cyganie), dzien- się lubi, to dar. Bardziej od pisania i prezenter wiadomości w TVN („W Dwójce raźniej”). Za emitowany w Tele- nikarz (Radio Zet, Gazeta Wyborcza, lubi tylko spotykać ludzi. No i lubi i TVN24. Zbzikowany na punkcie wizji Kino Polska „Program obowiązkowy” Przekrój, Zwierciadło, Pani, Twój Styl, być w drodze, kupować płyty sportu, oszalały na punkcie otrzymała w 2017 r. nominację do nagród Machina, Bluszcz, Chimery), twórca w sklepie z płytami a nie w sieci, muzyki. Wielbiciel twórczości PISF-u. Lubi rowery z RFN-u, stylowe zespołów kabaretowych, sztuk teatral- pomidorową i kabriolety. z duszą. motocykle wraz z ich jeźdźcami, a do szy- nych oraz scenariuszy seriali. bowca wsiada na jedno zawołanie. He’s a reporter working ENGLISH He lives by writing. And ENGLISH ENGLISH A satirist, lyricist (Kobranoc- living by what you love is a gift. for Canal Plus Sport and a news ENGLISH A journalist, worked at Polish ka, Atrakcyjny Kazimierz i Cyganie), The only thing he likes more than presenter at TVN and TVN24. Radio „Dwójka”. Her „Program obow- journalist (Radio Zet, Gazeta Wyborcza, writing is meeting other people. He Crazy about sports and madly in iązkowy” (Kino Polska TV) brought her Przekrój, Zwierciadło, Pani, Twój Styl, also likes being on the road, buying love with music. A fan of creative a PISF (National Institute of Film Art) award Machina, Bluszcz, Chimery), founder of albums in stores, tomato soup and works with a “soul.” nomination. She likes bikes from old West cabarets, playwright and screenwriter. convertibles. Germany, stylish motorcycles with their A jazz, golf, and hockey enthusiast. riders, and she gets onto a glider on cue.

DOROTA JAKUB RAFAŁ MONIKA PRASOWE. MAT CISZEK, SZAŁEK, SZAŁEK, SYLWESTER MONIKA MONIKA LANDOWSKA MILSZEWSKI RUTKOWSKI SZAŁEK

Córka, matka, siostra i żona. Ma Marudzi, poprawia, kłóci się. Sam Aktor, dyrektor artystyczny „Teatru Fotografka, artystka, pasjonat, fajnych sąsiadów, bo oglądają ją już nie wie, czy woli pisać o mu- Montownia”. Specjalista od one- osoba zafascynowana ludźmi, twar- w TV i trzymają kciuki za jej bohat- zyce, turystyce, czy jedzeniu, więc man show i stand-upów. Słowem zami, pozami, życiem ale zawsze erki. Gra w teatrze, przed kamerami pisze o czym akurat trzeba. Po- pisanym para się rzadko, ale za to z człowiekiem na pierwszym planie. i w radiu. W życiu nie potrafi. łowa duetu stojącego za książką długodystansowo. Pierwszy felieton Skończyła Warszawską Szkołę Fatalnie kłamie. Kocha zwierzęta „Gastrobanda”. w życiu pisał siedem miesięcy. Filmową i od kilku lat oddaje się i ciągle uczy się kochać ludzi. wyłącznie fotografowaniu. ENGLISH He grumbles, corrects, ENGLISH An actor and the Artistic ENGLISH A photographer and artist ENGLISH A daughter, mother, sister argues. No longer knows, if he Director of the Montownia Theatre. and wife. She has great neighbours, prefers to write about music, A specialist in one man shows and fascinated with people, faces, poses because they watch her on TV and tourism, or cuisine, so he writes stand-up comedy. To him, writing and life – always with man in the keep their fingers crossed for her about anything what is needed in is an occasional but long-term foreground. She finished the Warsaw characters. She performs in the the- a moment. Half of a duo behind activity. It took him seven months Film School and for several years has been devoted to photography. atre, for the cameras, and in the radio. a "Gastrobanda" book. to write his first feature. ZDJĘCIA: DOROTA CZOCH, PRASOWE, MAT. EDYTA BARTKIEWICZ, PRASOWE, MAT. She can’t play in real life though. She is a lousy liar. She loves animals and she is still learning to love people. ZDJĘCIA: DOROTA CZOCH, MAT. PRASOWE, EDYTA BARTKIEWICZ, MAT. PRASOWE, MONIKA SZAŁEK, MONIKA SZAŁEK, SYLWESTER CISZEK, MAT PRASOWE.

ZDJĘCIA: MONIKA SZAŁEK, MAT. PRASOWE, SYLWESTER CISZEK, MAT. PRASOWE, MAGDALENA CZAJKA, TOMASZ SAGAN, MAT. PRASOWE, EDYTA BARTKIEWICZ. mer’s video clips. clips. video mer’s W ENGLISH teledysk tylko woli książki dobrej Od (post)humanistką. wą prawdzi jest bo i niską, średnią wysoką, kulturą się Interesuje redaguje. potem pisze, Rozmawia, TVN24 ENGLISH Od good book except for for except book a good than better nothing is there claims She (post)humanist. a true is she because culture low and dlebrow mid high, in interested is She its. Hammera. pytaniu. jednym na kończy Nie i rozmowy. kawę Lubi News. i Polsat Polsat Gra, Radio PiK, Radio Polskie not end on one question. one on end not does She conversations. and fee cof likes She résumé. her in News Polsat and Polsat Gra, Radio PiK, Radio Polskie Wyborcza, Gazeta GUTOWSKA SYLWIA ZDANOWICZ KATARZYNA CV 2012 ma też „Gazetę Wyborczą” Wyborczą” „Gazetę też ma since since roku pracuje w

She talks, writes and ed and writes talks, She Has been working in in working been Has 2012 . She has also also has . She

MC TVN24 MC Ham

- . - - - - interdisciplinarity. and cooperation international es, challeng of scared not is who scientist, A 3.0 trends. cultural and scientist of social phenomena experienced An passion. and sion ENGLISH i międzynarodowej współpracy wyzwań, trudnych się bojący nie 3.0 Naukowiec trendów. i kulturowych zjawisk społecznych trawny badacz Wy zpasji. i z zawodu Socjolog SOBIERAJSKI TOMASZ Polish Radio Three. Radio Polish with involved been she's years, many For handbags. and glasses albums, ENGLISH Trójką. z radiową związana lat wielu Od i torebek. okularów płyt, kolekcjonerka retro, i klimatu radia Pasjonatka i pisze. opowiada o niej też ale słucha, muzyki tylko nie Dziś muzyki. słuchać będzie zawodowo że sobie, Wymarzyła radio and retro style, and collects collects and style, retro and radio of a passionate She’s it. about writes and talks also but music, to listens only not she Today, professionally. music BUDKA BUDKA ALEKSANDRA interdyscyplinaroności.

Her dream was to listen to to listen to was dream Her sociologist by profes by A sociologist LOTNISKOWA PLATFORMA MEDIALNA

- - CD -

znany głownie widzom teatralnym. widzom głownie znany Dotychczas komedia. jest miłością jego że i stwierdził, Pythona i Monty Sellersa Petera "odkopał" z nudów ta, Hamle zagra że wyczekiwania, latach Po pokolenia. młodego "jeszcze" Aktor rule „Quality over quantity”. over „Quality rule the follows and dreams her fulfill to Warsaw to came She Szczecin. from comes and 23 she’s grapher, ENGLISH ilość'. a nie jakość, się 'liczy dewizą się i kieruje marzenia spełniać przyjechała Warszawy Do Szczecina. ze i pochodzi lata 23 ma mody, fotografem Jest among theatre-goers. mostly famous was He comedy. to belonged heart his that decided and Python Monty and Sellers Peter out’ ‘dug he boredom of out Hamlet, play generation. years of After waiting to ENGLISH FIREWICZ JAKUB BARTKIEWICZ EDYTA

fashion photo a fashion She’s young a ‘still’ of actor an ANYWHERE.PL - - ENGLISH Warlikowskiego. Krzysztofa Teatrem z Nowym Związany felietonista. Reżyser, wizyjny. i tele filmowy teatralny, Aktor Nowy Teatr. Warlikowski's Krzysztof in Actor columnist. and A director actor. KALARUS WOJTEK book entitled Chłopcy (Boys). Chłopcy entitled book publishedamonowicz his bestseller ENGLISH w mediowych polskich hitów konajwiększych i dramaturg pisarz, Reżyser, scenarzysta, powieść „Chłopcy". powieść bestsellerową wydał Saramonowicz hits of the 21st century. In In century. 21st the of hits comedy Polish biggest the of author The journalist. and playwright writer, SARAMONOWICZ ANDRZEJ

A theatre, film and and film A theatre, director, screenwriter, director, screenwriter, NASI AUTORZY NASI dziennikarz. Autor Autor dziennikarz. XXI w.W 2015 2015 roku roku , Sar - TV TV - - 14–15

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL Z CZEGO ŚMIEJE SIĘ AKTOR?

Z C Z E G O ŚMIEJE SIĘ AKTOR?

AKTOR CHARAKTERYSTYCZNY. NIE MA PROBLEMU Z ROZPOZNAWALNOŚCIĄ, CHOĆ WCIĄŻ CZEKA NA NAJWAŻNIEJSZĄ FILMOWĄ ROLĘ. PO POWROCIE Z PLANU „SATURDAY NIGHT LIVE” Z POWODU UTRZYMUJĄCEJ SIĘ W CIELE ADRENALINY SEBASTIAN STANKIEWICZ DŁUGO NIE MOŻE ZASNĄĆ. Z CZEGO ŚMIEJE SIĘ TEN, KTÓRY SAM ROZŚMIESZA POLAKÓW? I CO SPRAWIA, ŻE UŚMIECH SCHODZI MU Z TWARZY?

TEKST Aleksandra Budka ZDJĘCIA Monika Szałek

WYWIAD WIDEO DOSTĘPNY NA ANYWHERE.PL

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL 16–17 BOHATER / HERO

Poczucie humoru to cecha wrodzona czy nabyta? ludzi, których nie znamy i zaczynamy się wtedy dziw- Myślę, że wszyscy mają jakiś rodzaj poczucia humoru. nie, nienaturalnie uśmiechać. Za to taki nieskrępowany I to jest piękne. Nawet Buster Keaton - kamienna twarz, uśmiech pojawia się często, gdy pracujemy z Kabaretem zero uśmiechu. Tak więc wszyscy to poczucie humoru Na Koniec Świata w naszej warszawskiej piwnicy. Ludzie mają, choć pod różną postacią. Każdy człowiek śmieje już tam nas znają, wiedzą, jak potrafimy się bawić, impro- się z czegoś innego. Niektórych bawi absurdalny humor wizować, jak czasem się coś wysypie czy nie uda. Ta po- Monty Pythona, a innych dowcip w stylu „Przychodzi zytywna energia przechodzi także na widzów. Uważam baba do lekarza, a lekarz też baba”. To zresztą bardzo do- więc, że ludzie powinni się dużo śmiać. Uśmiechajmy się bry dowcip, który zawsze mnie bawi. (śmiech) do siebie, to jest swego rodzaju wentyl bezpieczeństwa w kraju, w którym żyjemy. A czy aktor powinien mieć wyjątkowe poczucie humoru? Z czego śmieją się Polacy? Jeśli pracuje się przy komedii, humor przydaje się bar- Mało śmiejemy się z samych siebie i ze stereotypów. dziej niż w dramacie. Ale poczucie humoru potrzebne Ale na szczęście śmiejemy się z wielu innych rzeczy. jest do grania samego w sobie. Jeśli gramy coś śmiesz- Ostatnio z polityki i polityków, wiele osób ogląda „Ucho nego, to nie śmiesznie, tylko bardziej dramatycznie. Prezesa”, a tam jest humor polityczny. To klasyczna zasada. A poczucie humoru na pewno potrzebne jest w Kabarecie na Koniec Świata czy Niezależnie od składu rządu, zawsze śmialiśmy się w „Saturday Night Live”. z polityków. Z polityki zawsze się śmialiśmy, teraz mamy też do To tak jak z pytaniem, które zadawane już było czynienia ze światem celebryckim, który jest bardzo wielokrotnie: Czy aktor powinien być inteligentny? zabawny. W Internecie jest mnóstwo zabawnych rzeczy Nie. Ja jestem na to dowodem. (śmiech) – filmów czy memów, z których możemy się pośmiać. To jest bardzo fajne, bo jest kreatywne. Kiedyś mogliśmy To może nie musi mieć poczucia humoru. się śmiać tylko z ludzi, którzy występowali w kabaretach Inteligencja a poczucie humoru to dwie różne rzeczy. i z siebie nawzajem w prywatnych sytuacjach. Zawsze na Są aktorzy, którzy są wnikliwi, inteligentni, bardzo weselach czy w szkole jest jakiś wioskowy głupek, z któ- oczytani, grzebią w rolach, potrzebują odpowiedzi na rego wszyscy się śmieją. wiele pytań, kiedy przygotowują rolę, chcą dokładnie wiedzieć, co mają do zrobienia. A są aktorzy intuicyjni Ale to pytanie było wstępem do pytania kolejnego. i niekoniecznie bardzo inteligentni. Przyznaję się do Czy humor Polaków jest humorem na wysokim tego, że ja często bazuję na intuicji bardziej niż inteli- poziomie? gencji, ale nie przeszkadza mi to w aktorstwie. Czasem Pytanie brzmi: czym jest humor na wysokim pozio- coś czytam i dopiero po jakimś czasie orientuję się, o co mie? Czy to taki humor, gdzie przy opowiadanym chodzi, czasami nawet robię to po scenie, ale okazuje dowcipie zaśmieje się jedna osoba, a dwieście go nie się, że dobrze poszło. zrozumie? Wyrafinowany dowcip trudno wyprodu- kować. Trzeba być bardzo inteligentnym, żeby na- Społeczeństwo wymaga od nas uśmiechu, nie ufamy pisać coś bardzo dowcipnego, co będzie osadzone ludziom smutnym i boimy się ich. w pewnym kontekście, będzie miało kilka warstw i coś Wydaje mi się, że uśmiech jest ogólnie bardzo ważną rze- się będzie kryło za tym dowcipem. W okresie cenzury czą. Masuje nam przeponę, pojawiają się endorfiny i po- świetnie pokazywał to kabaret Tey. Teraz może mamy zytywne uczucia. Ja lubię się śmiać. podobnie. (śmiech) Dlatego mamy Roberta Górskiego i „Ucho Prezesa”. Ale tak, zgodzę się, że śmiejemy się A jeśli ten uśmiech jest sztuczny? także z bardzo prostych rzeczy, na przykład z żartów Nie mówimy o sztucznym uśmiechu, tylko oczywiście z przekleństwami. Mnie postacie, które przeklinają o uśmiechu naturalnym. Czasami jesteśmy wśród przecinkowo już nie bawią.

TAK WIĘC WSZYSCY TO POCZUCIE HUMORU MAJĄ, CHOĆ POD RÓŻNĄ POSTACIĄ. KAŻDY CZŁOWIEK ŚMIEJE SIĘ Z CZEGOŚ INNEGO. Z CZEGO ŚMIEJE SIĘ AKTOR?

SEBASTIAN STANKIEWICZ - absolwent wydziału lalkarskiego Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej we Wrocławiu. Członek Kabaretu na Koniec Świata, a także obsady „Ucha Prezesa” oraz „Saturday Night Live Polska”. Ma na koncie liczne role w serialach telewizyjnych, produkcjach filmowych i teatralnych. W styczniu świętował 40. urodziny. 18–19 BOHATER / HERO

Humor z kabaretu to lustro humoru Przyznaję się - mnie nie zachwycił. amerykańskim donatem, to w środku jest narodowego Polaków. Ale miał sporą oglądalność. Wydaje mi polska marmolada. Tak, kabarety w dużej mierze relacjonują i sta- się też, że rzadko w Polsce można śmiać wiają trochę w krzywym zwierciadle to, co się z papieży. Czy Polacy są gotowi na coś takiego jak się dzieje w polityce i naszej obyczajowości. „Saturday Night Live”? Kabareciarze dotykają tematów społeczno- Jeden to zrobił… Jak na razie kolejne odcinki pokazują, że -obyczajowych, ale robią to lepiej lub gorzej. …i miał problem. W pierwszym odcinku chyba są gotowi. Nie przekroczyliśmy gra- „SNL” prowadzącym był Piotr Adamczyk, nicy dobrego smaku i nie chcemy jej prze- Za to wy w „Saturday Night Live” robicie który przecież grał wcześniej papieża. kraczać, bo nie o to chodzi. Uważam, że po- to trochę inaczej. U nas został obsadzony w fajnej roli, bo winno się żartować z wielu rzeczy i można to Staramy się, żeby humor po prostu bawił. był prowadzącym teleturniej, w którym robić dosadnym dowcipem, ale są tacy, któ- Jeśli coś ma bawić większość, to będzie biorą udział papieże. Staramy się więc ba- rzy pewnie mogą się obrazić albo tacy, któ- bawić większość. Tak jak skecz z papie- wić ludzi, raz wychodzi nam to lepiej, raz rzy powiedzą, że fajnie, że ktoś sobie moc- żami w pierwszym odcinku, który bardzo gorzej. Wiadomo, że wszystko to amery- niej żartuje. Mocniejszy, ale wciąż smaczny się spodobał. kański entourage. I choć ten pączek jest żart, jest dość uwalniający. Z CZEGO ŚMIEJE SIĘ AKTOR?

CHODZI O TO, ŻE NA CO DZIEŃ W PRACY ŻA RTUJ EM Y, BAWIMY INNYCH, A OKAZUJE SIĘ, ŻE PRZYCHODZI SIĘ DO DOMU, SPOGLĄDA W LUSTRO, A TA TWARZ ROBI SIĘ SMUTNA.

Aktorstwo to sposób na leczenie się z kompleksów czy wręcz odwrotnie - w tym zawodzie kompleksów przybywa? Jest coś takiego jak depresja komika, dotknęła wielu osób, między innymi Jima Carreya i Robina Williamsa. Chodzi o to, że na co dzień w pracy żartujemy, bawimy innych, a okazuje się, że przychodzi się do domu, spo- gląda w lustro, a ta twarz robi się smutna. Energia, którą dajesz drugiemu człowiekowi, może się szybko rozłado- wać. Jest to nasz zawód, więc robimy to profesjonalnie, ale przecież można się schować za rolami. Ja lubię aktorstwo kreacyjne i lubię kreowanie postaci, a nie granie bli- sko siebie. Ostatnio udało mi się to u Bodo Koxa i był to mój mały sukces, ale każde wyjście to jest swego rodzaju schowanie się za rolą. Niektórzy się leczą z kompleksów, a niektórym tych kompleksów przybywa, szczególnie wtedy, gdy coś nie idzie, szuka się problemu w sobie. Czy poczuciem humoru możemy Dlaczego nie poszedł mi casting, dlaczego mnie nie wy- walczyć z kompleksami? brali, a dlaczego tutaj nie gram, a co zrobiłem takiego, że Możemy w ten sposób walczyć z kompleksami i ze z innych się śmieją, a ze mnie nie? Aktor to bardzo deli- stereotypami. Prosty przykład - za granicą Polacy katna materia. wszystko przeliczają, co rusz słyszy się: 4 euro to ile u nas? I gdyby śmiał się z tego obcokrajowiec, byliby- Myślisz, że widzom wciąż zaciera się ta granica między śmy oburzeni. Ale gdy sami się z tego śmiejemy, to fikcją a rzeczywistością? Aktor komediowy musi być jest w porządku. Wszystko zależy więc od kontekstu wesołym człowiekiem i sypać żartami z rękawa? i tego, kto z kogo się śmieje. Jeśli czasem zaciera się ludziom granica, że aktor gra- jący lekarza jest dla nich lekarzem, to możliwe. Ja mam A ty potrafisz śmiać się z samego siebie? coś takiego, i to jest bardzo miłe, że ludzie, spotykając Czy ja potrafię? Staram się. Nie mam za bardzo jak mnie, bardzo pozytywnie reagują. To miłe, że możesz się z siebie śmiać, bo jestem cholernie przystojny, wy- komuś dać uśmiech i ktoś się uśmiecha. Ale w domu sportowany, mam mega poczucie humoru, świetny, osa- na co dzień nie jestem takim człowiekiem, jakim ludzie dzony aktorski głos. Więc z czego tu się śmiać? (śmiech) widzą mnie przed kamerami. Staram się być wesoły, bo 20–21 BOHATER / HERO

BYWA TAK, ŻE PO TYM LIVIE JEST TAKA ADRENALINA, ŻE DO 2 LUB 3 W NOCY NIE MOGĘ ZASNĄĆ, A POTEM JEDEN DZIEŃ ODPOCZYNKU I W PONIEDZIAŁEK PRACUJEMY NAD KOLEJNYM ODCINKIEM.

to jest część mojego życia, ale są też smutne momenty. samowite, moim zdaniem to podejście bardzo amery- Zdarza mi się, że się wzruszę, że zapłaczę i też czasem kańskie. A zazwyczaj jest tak, że nie mamy czasu, ro- w siebie zwątpię. To jest normalne. bimy sto rzeczy na raz, bo jeśli jest cytryna to wszyscy twierdzą, że należy ją wyciskać. Chciałbym być jak Mam dowód na to, że bywasz smutnym facetem, Henryk Bista, znakomity aktor, który był mistrzem bo wyczytałam, że po pierwsze słuchasz winyli, co drugiego planu. I tak z niego kapało przez całe życie, jest bardzo melancholijnym zajęciem, a po drugie może to też jest dobre, żeby tak kapało. słuchasz Michaela Kiwanuki, przy której raczej człowiek się nie uśmiecha. Jednak to nie Dawid Ogrodnik jest najbardziej Jest taki piękny utwór Michaela Kiwanuki „Cold Little charakterystycznym polskim aktorem, to ty nim jesteś. Heart”, właśnie wczoraj słuchałem go na winylu. Ale też Myślę, że jednym z wielu, ale tak, jestem aktorem cha- płyt „The Wall” i „Dark Side of The Moon” Pink Floyd, rakterystycznym i lubię to. Nie zmienię siebie. Jeśli więc byłem wczoraj melancholijnym gościem, to praw- miałbym ogolić głowę na łyso, schudnąć 20 kg i jeśli da. Chodzi o to, że czasami trzeba zwolnić. Świat bardzo byłaby to gra warta świeczki, to pewnie bym to zrobił. poszedł do przodu, mamy tyle bodźców na co dzień, że ja Charakterystyczność to nie tylko wygląd, to także postanawiam zwolnić tempo. pewna energia, którą się daje, pewna specyfika gry. Chciałbym grać różnie w różnych rzeczach, ale aktorzy Praca nad „SNL” na pewno nie sprawia, że zwalniasz. mają też swoje myki, dzięki którym są zapamiętywani. Pracujemy od poniedziałku do soboty, gdzie w sobotę jest Nawet taki świetny Philip Seymour Hoffman, który był rozwiązanie i live. Bywa tak, że po tym livie jest taka ad- dość charakterystyczny z wyglądu i grał bardzo różne renalina, że do 2 lub 3 w nocy nie mogę zasnąć, a potem role, to jednak we wszystkim był Philipem Seymourem jeden dzień odpoczynku i w poniedziałek pracujemy nad Hoffmanem. Nie uciekniemy przecież od siebie. kolejnym odcinkiem. Do tego sytuacja jest bardzo dyna- miczna, wszystko zmienia się jak w kalejdoskopie. ENGLISH

Dzięki programowi i dzięki „Człowiekowi z magicznym WHAT MAKES AN ACTOR LAUGH? pudełkiem”, czyli filmowi Bodo Koxa, który zresztą nazywa cię swoją muzą, masz właśnie swoich pięć He’s a characteristic actor. He enjoys great recognizability, even minut. Może ta nieustająca drugoplanowa rola zamieni though his most important film role has yet to come. After się w pierwszoplanową? Sebastian Stankiewicz returns home from the set of “Saturday Znamy się z Bodem 15 lat i na pewno będziemy jeszcze Night Live,” there’s still so much adrenaline rushing in his veins robić wspólnie jakieś rzeczy zawodowe. Mamy podobne that he has problems falling asleep. What brings a smile to the poczucie humoru, on ma naprawdę niezłą głowę i wy- face of someone who makes Poles laugh himself? And what obraźnię, a ja lubię też rzeczy odjechane i kreatywne. makes this smile disappear? Czasem zastanawiam się, jak by to było zagrać taką dużą rolę pierwszoplanową. A takie gra się trochę ina- Is sense of humour an inherent or an acquired feature? czej niż drugoplanowe czy epizody. Myślę, że jestem I think that everyone has some kind of sense of humo- na to gotowy, pozostaje tylko kwestia zaryzykowania ur. And that’s beautiful. Even Buster Keaton – wooden i pracy nad rolą. Bardzo podoba mi się podejście do face, no hint of a smile. So each one of us does have pracy Dawida Ogrodnika, jest świetnym aktorem, gra some sense of humour, but it takes many shapes and jeden film, potem ma długą przerwę i zaczyna drugi. forms. Every person laughs at different things. Some Nie robi stu rzeczy na raz, więc może się do tych ról rave about the absurd humour of Monty Python, while przygotować. I bywa w tych rolach różny i to jest nie- others prefer jokes like “A woman goes to see a doctor,

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL Z CZEGO ŚMIEJE SIĘ AKTOR?

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL 22–23 BOHATER / HERO Z CZEGO ŚMIEJE SIĘ AKTOR?

and the doctor is also a woman.” Well, it’s a very good joke, it makes me laugh whene- ver I hear it. (laughs)

Should an actor have an exceptional sense of humour? If you work with comedy, humour is more useful than when working with drama. But sense of humour is necessary in acting in general. If we play something funny, the more dramatically we go about it, the funnier the effect. It’s a fundamental rule. And sense of humour is certainly needed in Kabaret na Koniec Świata or in “Saturday Night Live.”

The same applies to the question that has already been asked on countless occasions – should an actor be intelligent? No. And I’m the proof. (laughs)

So maybe they don’t have to have any sense of humour either. Intelligence and sense of humour are two different things. There are actors who are shrewd, intelligent and very well-read, who dive deeply into their roles and need an- swers for numerous questions when they prepare for a role, they want to know exactly what they have to do. Conversely, there are intuitive actors who are not necessarily very intelligent. I must admit that I often rely on intuition more than intelligence, but it doesn’t interfere with my acting. Sometimes I read something, and only after a while do I grasp what it was all about, sometimes I experience the eureka moment only after a given scene, but then it turns out that it all went well anyway.

The society requires us to smile, we don’t trust sad people and are scared of them. I think that smile is a very important thing in general. Laughter massages our diaphragm, helps us produce endorphins and gives birth to positive feelings. I like laughing.

And if the smile is forced? Of course we are not talking about a forced smile, but a natural one. Sometimes we are among people we don’t know and then we start to smile in a weird, unnatural way. Conversely, unreserved and honest smiles appear very often when we work in Kabaret na Koniec Świata in our basement in Warsaw. People already know us there, they are familiar with how we have fun and improvise, see that sometimes something goes wrong or fails. This positive energy is spread to the people who watch us. That’s why I think that everyone should laugh a lot. Let’s smile at each other, it’s some kind of a security valve in the county we live in. 24–25 BOHATER / HERO

What makes Poles laugh? popes as contestants. In other words, we try to make We laugh at ourselves and stereotypes too rarely. But people laugh, sometimes we succeed more, sometimes fortunately, we laugh at many other things. Recently, less. Of course, everything there is the American ento- at the politics and politicians, many people watch “The urage, but even though the doughnut is American, it is Chairman’s Ear,” it is based on political humour. stuffed with Polish marmalade.

We’ve always laughed at politicians, irrespective of the Are Poles ready for something like “Saturday Night Live”? government and its composition. As for now, everything suggests that they are. We We’ve always laughed at the politics, and now we also haven’t crossed the line of good taste yet and we don’t deal with the world of celebrities that is very funny. The intend to cross it, because it’s not about it at all. I think Internet is a genuine mine of funny things – films or me- that we should poke fun at many things and it can be mes that can make us laugh our heads off. It’s really great, done with a blunt sense of humour, and there are both because it involves creativity. In the past, we could only people who can take offense at that and people who’d laugh at people performing in cabarets and at each other say that more expressive jokes are their thing. A strong in private situations. During weddings or at schools, the- yet tactful joke can be liberating. re’s always this one clown that everyone pokes fun at. Can sense of humour be a weapon against our But this question was an introduction to the next one. complexes? Is Polish humour a highbrow humour? With humour, we can fight against complexes and The question is – what is highbrow humour? Is it this stereotypes. A simple example – when abroad, Poles kind of humour that makes only one person laugh and convert prices of everything, at each step you can leaves two hundred others confused? A truly refined hear things like, “4 euros? How many zlotys is that?” joke is very hard to produce. You need to be extremely And if a foreigner laughed about it, we would be outra- intelligent to write something very funny, something ged. But if we laugh at it ourselves, everything is fine. that would be set in a certain context and have multiple So everything depends on particular context and on layers, some hidden meaning. In the times of censorship, who’s laughing at who. the brilliant example thereof was the cabaret Tey. Now our situation seems to be similar (laughs). That’s why we Are you able to laugh at yourself? have Robert Górski and “The Chairman’s Ear.” But yes, Well, I try to. I don’t have many reasons to laugh at my- I agree that we laugh at very simple things too, for exam- self though, since I’m mind-blowingly handsome and ple jokes that involve foul language. Personally, I don’t fit, I have a great sense of humour and a reverberating find constant streams of swearwords funny anymore. theatrical voice. What’s there to laugh at? (laughs)

A cabaret humour is a reflection of Polish national Is acting a way of getting rid of your complexes or is humour. it the other way around – you get more complexes Yes, to a large extent cabarets report and present so- because of it? mewhat grotesque view of what happens on the political There exists something like comedian’s depression, stage and in the field of our morals and customs. People many people have suffered from it, e.g. Jim Carrey performing in cabarets touch upon society- and morali- and Robin Williams. Every day at work you crack ty-related topics, some do it well, others not so much. jokes, make people laugh, and then you come home, look into the mirror and your face becomes sad. The In turn, your group in “Saturday Night Live” does it energy that you give to another person can be spent in differently. a flash. It’s our job, so we do it professionally, but you We simply try to make the humour funny. If something really can hide behind your roles. I like creative acting is to be amusing for most of the people, it’s going to be and I like creating characters, I’m not a fan of playing amusing for most of people. Just like the sketch about someone resembling your true self. Recently, I mana- popes in the first episode that was very well received. ged to achieve it in Bodo Kox’s production, and it was my little success. But to a certain extent, each per- I have to say that I didn’t find it especially rapturous. formance involves hiding behind a role. Some people But it had pretty high viewership. It seems that in free themselves from their complexes, some find their Poland we can’t laugh at popes very often. complexes increasing, especially if something goes wrong and they put the blame on themselves. They Someone tried it… think things like, “Why didn’t I go to the casting?”, …and then had a problem. The first episode of “SNL” “Why didn’t they choose me?”, “Why am I not playing was hosted by Piotr Adamczyk who, after all, had play- in this production?”, “What did I do wrong that they ed the role of Pope John Paul II. In our program, he lan- laugh at someone else’s jokes and not mine?” An actor ded a great role, because he hosted a TV quiz show with is a very delicate matter.

until 2 or 3 in the morning, and then there’s one day of rest, and on Monday we start to work on our next episode. Additionally, the situation is very dynamic, it’s a constant roller coaster.

Thanks to the program and “Człowiek z magicznym pudełkiem” (Polish: “The Man With the Magic Box”), in other words a film by Bodo Kox who – by the way – calls you his muse, you’re enjoying your moment of fame now. Maybe this constant supporting role will soon change into the leading one? We’ve known each other for 15 years with Bodo, and we’ll certainly do more professio- nal things together in the future. We share similar sense of humour, he has a really great mind and imagination, and I like abstract and creative things as well. Sometimes I wonder what it would be like to play such a big leading role. You play it in a slightly different way than supporting roles or guest appearances. I think I’m ready for it, now it’s only a matter of risking and working on the role. I like the way Dawid Ogrodnik appro- aches his work, he’s a great actor, he plays in one film, then he takes a long break, and then he starts a new film. He doesn’t do one hundred things simultaneously, that’s why he can prepare well for those roles. And he is different in those roles, and it’s amazing, I think it’s a very American-like approach. But most often we don’t have enough time, we do countless things at the same time, because when there’s a lemon, everyone urges you to squeeze it. I’d like to be like Henryk Bista, an excellent actor who was the ma- ster of supporting roles. And it was dripping from him his entire life, maybe it’s a good Do you think that the line between fiction it’s a kind of music that doesn’t particularly thing too, to let it drip from you like that. and reality is still blurry for the viewers? bring smile to your face. Does a comedian have to be a cheerful There’s this beautiful song by Michael Yet Dawid Ogrodnik is not the most person that cracks jokes all the time? Kiwanuka, “Cold Little Heart,” I listened to characteristic Polish actor, you are. It’s possible that the line gets blurry someti- it on a phonograph record yesterday. But I think I’m one of many, but yes, I’m a cha- mes, people may indeed see an actor playing I also listened to “The Wall” and “The Dark racteristic actor and I like it. I can’t change a doctor as a real doctor. I’ve experienced Side of The Moon” by Pink Floyd, so that’s who I am. If I was asked to shave my head it and I’m happy that people react in a very true, I was a very melancholic guy yester- and lose 20 kilograms and if it was worth positive way when they see me. It feels nice day. Sometimes you need to slow down. it, I would probably do it. Being characte- when you make people smile. But at home, The world around us has been advancing ristic doesn’t boil down solely to you looks, the everyday me isn’t the man that people in leaps and bounds, shooting forward and it’s also some kind of energy that you give see on the screen. I try to be cheerful, becau- bombarding us with many stimuli every off, some kind of idiosyncrasy of acting. se it’s part of my life, but I sometimes have day – that’s why I try to slow down. I would like to play differently in different sad moments too. I sometimes feel moved, things, but actors have their own gimmicks cry, lose self-confidence. It’s normal. Working at „SNL” surely doesn’t let you thanks to which they’re remembered. Even slow down. the excellent Philip Seymour Hoffman who I have a proof that you can be a sad We work from Monday to Saturday, and on was pretty characteristic when it comes to guy, because I’ve read that you listen Saturday there’s this kind of denouement his looks and who played a whole gamut of to phonograph records, which is a very and live performance. Sometimes, once the various roles, at the end of the day still re- melancholic pastime in itself; what is more, performance is over, there’s still so much mained Philip Seymour Hoffman. After all, you enjoy songs of Michael Kiwanuka, and adrenaline in my system that I can’t sleep we won’t escape from ourselves.

28–29 PODRÓŻE / TRAVEL

TROPIKALNE ABC

ZIMOWE MIESIĄCE TO DOSKONAŁY CZAS NA ODWIEDZENIE KRAJÓW TROPIKALNYCH. KTO NIE CHCIAŁBY ZAMIENIĆ ZIMNYCH, PONURYCH DNI NA CIEPŁE I SŁONECZNE? JEDNAK SAMO WYSZUKANIE TANIEGO LOTU NIE WYSTARCZY. WYJEŻDŻAJĄC W EGZOTYCZNE MIEJSCE, POWINIENEŚ BYĆ PRZYGOTOWANY NA WIĘCEJ NIŻ MYŚLISZ.

TEKST Agnieszka Zawistowska ZDJĘCIA pixabay TROPIKALNE ABC

drowie i bezpieczeństwo to podstawa. ZANIM KLĄTWA FARAONA Na dwa miesiące przed wyjazdem warto ZEPSUJE WYJAZD Zzgłosić się do lekarza medycyny tropikal- Jedną z największych zalet podróżowania nej, który zaleci szczepienia ochronne, a także jest możliwość spróbowania lokalnej kuch- omówi zasady zapobiegania problemom zdro- ni. Egzotyczne smaki i zapachy kuszą na każ- wotnym w danym kraju (m.in. ochrona przed dym rogu. Ale potrafią też być zdradzieckie. malarią, skład podstawowej apteczki podróż- Już pewnie wiesz, że jedyna woda nadająca nej). Jedynym obowiązkowym szczepieniem – się do picia (i mycia zębów!) to woda butel- wymaganym przez Międzynarodowe Przepisy kowana. Słyszałeś też, że powinieneś unikać Zdrowotne – jest szczepienie przeciwko żół- kostek lodu w napojach i zrezygnować z je- tej gorączce, tzw. „żółtej febrze”, szczególnie dzenia surowych owoców i warzyw, chyba że potrzebne w przypadku wyjazdów do Afryki. sam własnoręcznie i dokładnie je obierzesz. Dowodem zaszczepienia jest wpis do między- Teraz więc pora na krótkie know-how w kwe- narodowej książeczki szczepień (tzw. „żółtej stii stołowania się na ulicznych straganach. książeczki”), wydawanej w punkcie szczepień, Pierwsza zasada: szukaj miejsc popularnych którą należy zabrać ze sobą w podróż. wśród miejscowych – duży ruch to większa Zanim spakujesz walizkę, sprawdź, czy gwarancja korzystania ze świeżych produk- kraj, do którego się wybierasz, wymaga wizy. tów. Zwróć też uwagę na warunki, w jakich W niektórych przypadkach czas jej wyrobie- będziesz jadł (m.in. czy stoisko i przylegają- nia może zająć nawet do kilku tygodni. Pamię- ce do niego stoliki są czyste) oraz sposób przy- taj też, że wiele państw pobiera opłatę za wyda- rządzania posiłków. Ma to tym większe zna- nie wizy turystycznej i tranzytowej, dlatego na czenie, jeśli dana potrawa będzie się składać lotnisku warto mieć już odliczoną kwotę. z mięsa, owoców morza czy jajek. Najbezpiecz- I jeszcze drobiazgi, które znacznie zwięk- niejsze są dania wegeteriańskie oraz te sma- szą komfort podróży. Mowa o repelentach żone w głębokim oleju (wysoka temperatura odstraszających owady (bardzo skuteczne są zabija wszystkie szkodliwe bakterie). Zanim te zawierające DEET), żelu do dezynfekcji rąk jednak zabierzesz się do jedzenia, przetrzyj oraz płaskiej saszetce na dokumenty i karty, sztućce chusteczkami odkażającymi, nawet je- która w przeciwieństwie do tzw. nerki w nie- śli te są plastikowe. Niestety wiele barów w Azji widoczny sposób zmieści się pod ubraniem. Południowo-Wschodniej używa ich ponownie, zaledwie opłukując je wodą z kranu. O złapa- ZGORSZENIE, ZNIEWAGA, nie bakterii więc nietrudno. A NAWET ARESZT Uwaga! Jeśli padniesz ofiarą zatrucia pokar- Odwiedzając obcy kraj, warto dysponować mowego, powinieneś przede wszystkim uzu- podstawową wiedzą na temat panujących pełniać płyny i elektrolity oraz zastosować lek w nim zwyczajów i praw. Dzięki temu unik- przeciwbakteryjny przepisany przez lekarza. niesz ewentualnych kłopotów, o które wcale nietrudno. Pozytywny w naszej kulturze gest SPECJALNA CENA TYLKO uniesionego w górę kciuka m.in. w krajach DLA CIEBIE, PRZYJACIELU islamskich i Ameryce Łacińskiej jest uzna- To hasło zapewne słyszałeś już nie raz. Stały wany za jeden z najbardziej wulgarnych i ob- zabieg sprzedawców służy do zatrzymania raźliwych i oznacza on nic innego jak „wsadź cię przy ich stoisku, jest również sygnałem sobie w d…”. Nasza mowa ciała w innych kra- do rozpoczęcia negocjacji. Podawana cena jach przybiera różne znaczenie i nigdy nie zazwyczaj i tak jest dwukrotnie zawyżo- wiadomo, z jaką reakcją można się spotkać. na, dlatego nigdy nie należy się godzić na Wydawać by się mogło, że pieszczotliwe do- pierwszą ofertę. Nigdy też nie daj po sobie tknięcie czyjejś głowy jest oznaką sympatii, poznać, że jesteś zainteresowany konkret- ale nie w Tajlandii. Tu dotykanie, a zwłaszcza nym towarem. I nie daj się zwieść sztuczkom klepanie kogoś po głowie (co zwykle tyczy sprzedawców. To, że zostałeś zaproszony na się dzieci) spotyka się z bardzo negatywną re- herbatę, do niczego cię nie zobowiązuje, ale akcją. Nie należy podawać ręki płci przeciwnej ma na celu wywołanie poczucia winy. Bo w krajach arabskich, bo w większości z nich skoro ten człowiek jest taki miły i poświęcił grożą za to poważne konsekwencje. Zapomnij mi czas, to powinienem coś u niego kupić. też o okazywaniu publicznych czułości w In- Wcale nie! Inna sprawa jeśli dobijacie targu, diach – te sieją zgorszenie szczególnie w obsza- sprzedawca godzi się na twoją cenę, a ty jed- rach rzadziej uczęszczanych przez turystów. nak rezygnujesz z zakupu. Postaraj się nie Na koniec bezcenna rada: cokolwiek by się nie dopuszczać do takich sytuacji. działo, nie całuj się publicznie w Zjednoczo- Na zakupy najlepiej wybrać się do mniej- nych Emiratach Arabskich, bo trafisz za kratki szych miejscowości, mało popularnych i to bez dyskusji. Także w Afryce pocałunki nie wśród turystów. Tam znajdziesz te same wszędzie są dozwolone – niektóre plemiona produkty, ale w niższej cenie. Kupując wierzą, że potrafią one odebrać duszę. u drobnych sprzedawców, którzy kierują 30–31 PODRÓŻE / TRAVEL

swoją ofertę głównie do lokalnej ludności, rzu w krajach azjatyckich uchroni cię od led Yellow Card) issued at a vaccination nie przesadzaj ze zbijaniem ceny. Bez skru- przejedzenia. Wedle tamtejszej tradycji, centre, which you should have with you on pułów z kolei warto targować się z przedsta- gospodarz powinien dokładać gościowi your journey. wicielami branży turystycznej, m.in.: hote- kolejne porcje dopóki ten je i nie zostawia Before you pack your bag, verify whether lami, przewoźnikami, agentami. Uwierz, nie nic na talerzu. Podobnie jak proponowanie your country of destination requires a visa. istnieje coś takiego jak ustalona cena. dokładek, tak i zostawianie jedzenia jest In some cases, it takes even a few weeks to tutaj oznaką bogactwa. get one. Bear in mind that many countries PODSTAWY SAVOIR-VIVRE charge a fee for tourist and transit visas, so W GOŚCIACH ENGLISH it’s a good idea to have an exact amount pre- Poznając nowych ludzi i będąc otwartym na pared at the airport. TROPICAL ABC ich kulturę, szybko można zjednać sobie ich And some other details, which will in- sympatię. Nie zdziw się więc, gdy zostaniesz The winter months are a perfect time to visit crease the comfort on your journey. I mean zaproszony do czyjegoś domu, żeby poznać tropical countries. Who wouldn’t like to exchange insect repellents (those containing DEET innych członków rodziny i zasiąść z nimi do cold, dreary days for warm and sunny ones? But are very effective), a hand sanitiser and stołu. Jeśli planujesz przynieść drobny po- it’s not enough to find a cheap flight. If you’re a flat travel organiser for documents and darunek, pamiętaj, że w krajach azjatyckich planning a trip to an exotic place, there are more cards, which will fit under your clothes as wręczamy go prawą ręką lub oburącz, nigdy things to keep in mind than you think. opposed to a waist bag. lewą – ta uznawana jest za nieczystą (czyt. służy do… podcierania się). Podobny zwy- Health and safety in the first place. Two OUTRAGE, INSULT, czaj panuje w niektórych krajach afrykań- months before your trip, you should go to OR EVEN ARREST skich jak Ghana czy Kenia. I uwaga! W przy- a tropical medicine doctor, who will provi- When in a foreign country, you should have padku krajów muzułmańskich prezenty de you with advice on relevant vaccinations basic knowledge of its customs and laws. wręczamy mężczyźnie, nigdy jego żonie. as well as discuss the rules of preventing It’ll allow you to stay out of trouble, which is Unikaj prezentów alkoholowych i drogich health problems in a given country (inclu- easy to run into. In some places of the world, upominków, które mogą wpędzić gospo- ding how to protect yourself from malaria including Muslim countries and Latin Ame- darzy w zakłopotanie. Gdy już usiądziesz or what to pack in your travel first aid kit). rica, a thumbs up gesture, regarded as po- przy stole, pamiętaj o zasadzie prawej The only obligatory vaccination – required sitive in our culture, is considered to be ręki. Pod żadnym pozorem nie podajemy by the International Health Regulations one of the most vulgar and offensive gestu- lewą jedzenia ani nie spożywamy posiłku. – is yellow fever vaccination, particular- res and means ‘Up yours!’ Our body language Świadczy to o braku manier i może wywo- ly important in the case of trips to Africa. may convey a completely different meaning łać niesmak u gospodarzy. Warto również The proof of vaccination is an entry to an in other countries and you’ll never know how wiedzieć, że pozostawienie czegoś na tale- international vaccination card (the so-cal- other people might react to it. It may seem that gently touching someone’s head is a sign of liking, but not in Thailand. Here, touching and, in particular, patting someone on the head (which usually concerns children) me- ets with a very negative reaction. You mustn’t shake hands with a person of the opposite sex in Arab countries because in most of them, it’ll have serious consequences. What’s more, forget about public display of affection in India – it causes outrage, especially in the areas less visited by tourists. Last but not least, a valuable piece of advice: whate- ver happens, don’t kiss in public in the Uni- ted Arab Emirates because you’ll be arrested immediately. Also in Africa, there are places where kissing isn’t allowed – some tribes believe a kiss can take your soul away. BEFORE PHARAOH’S REVENGE RUINS YOUR TRIP One of the greatest advantages of travel- ling is a chance to taste local cuisine. Tempting exotic flavours and smells are around every corner. But they can also be deceiving. As you probably know, the only water you can drink (and brush your te- eth with!) is bottled water. I guess you’ve

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL TROPIKALNE ABC

also heard that you should avoid ice cubes in drinks and eating fresh fruit and vegetab- les unless you carefully wash and peel them yourself. Here’s short know-how relating to buying street food. Rule number one: pick places which are popular with the locals – you have a greater guarantee that they use fresh products. Pay attention to the conditions of eating (i.e. if the food spot and its tables are clean) and to how the meals are prepared. It’s even more important in the case of meat, seafood or eggs. The safest dishes are vegetarian and deep-fried ones (heat kills bacteria in food). Before you start eating, wipe the cutlery with disinfectant tissues, even if it’s plastic. Unfortunately, many bars in south-eastern Asia re use it after washing it in tap water. So it’s easy to catch bacteria. Attention! If you come down with food poisoning, first of all you should replace fluids and electrolytes and take an antibacte- rial drug prescribed by a doctor. A SPECIAL PRICE FOR YOU, MY FRIEND I’m sure you’ve heard it many times before. It’s an old trick of vendors to keep you at their market stall and a signal to start negotiations. The asking price is usually inflated twice, so you should never agree on the first offer. You mustn’t show interest in a specific product. And don’t be fooled by vendors’ tricks. The fact that you’ve been invited to tea doesn’t oblige you to buy anything – it’s supposed to make you feel guilty. If they’re so kind and NASZA MOWA CIAŁA spend so much time on me, I should buy something from them. Not at all! But it’s a diffe- W INNYCH KRAJACH PRZYBIERA rent story when you strike a deal, the vendor agrees on your price and you don’t make RÓŻNE ZNACZENIE I NIGDY NIE a purchase. Try to avoid such situations. Shop in small towns, which aren’t po- WIADOMO, Z JAKĄ REAKCJĄ pular with tourists. You’ll find the same products there but at a lower price. When you MOŻNA SIĘ SPOTKAĆ. buy from small vendors whose main target group are the locals, don’t make the price too low. On the other hand, you should haggle as much as you can with representatives of you’re planning to bring a small gift, keep remember about the principle of the right the tourist industry, including hotels, car- in mind than in Asian countries, you should hand. On no account should you hand food riers, and agents. Believe me, there’s no such hand the gift with your right hand or both with your left hand or eat with it. This shows thing as a fixed price. hands, not your left hand as it is considered the lack of manners and may be regarded as to be dirty (i.e. it’s for… wiping your bottom). distasteful. Last but not least, in Asian coun- BASIC PRINCIPLES OF A similar custom is followed in some African tries, you should always leave something on SAVOIR-VIVRE FOR GUESTS countries, such as Ghana or Kenya. Atten- your plate to avoid overeating. According to When you meet new people and you’re open tion! In the case of Muslim countries, you tradition, if the guest doesn’t leave behind to their culture, it’s easy to make friends. should hand the gift to the man, never to an empty plate, the host will continue to of- So don’t be surprised when you get invited his wife. You shouldn’t give alcoholic beve- fer them food. Offering additional helpings to someone’s house to meet other family rages or expensive gifts, which can make as well as not finishing your plate is a status members and sit at the table with them. If the hosts uneasy. When you sit at the table, symbol here.

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL 32–33 FELIETON / COLUMN

rze! Wtem chłopiec stanął jak zahipnotyzowany, a jego oczy stały się wielkie jak winylowe płyty Papa Dance. CYGAN Zobaczył przed sobą obraz zaiste przepiękny i prze- rażający jednocześnie. Oto na błękitnej panoramie oceanu, wielki rekin ludojad trzymał w krwiożerczej paszczy przerażonego płetwonurka. Chłopiec wpatry- wał się oszołomiony, a lody spływały mu po ręku jak krew z ofiary drapieżnika. Dopiero po chwili zauważył napis: „Nie przegap okazji! Już za tydzień przyjdź i zo- bacz najprawdziwsze potwory z głębin! Stań oko w oko I REKIN z władcą oceanów! Rekiny na żywo! Rynek Starego Miasta. Emeryci i dzieci zniżka”. „Muszę to koniecznie zobaczyć!” - krzyknął chłopiec i pognał do chatki swojej babci, u której spędzał wakacje. BAJKA Z MORAŁEM Dni dłużyły się niemiłosiernie. W oczekiwaniu na rekiny, chłopiec dla zabicia czasu grał na lutni, ponie- waż smartfonów jeszcze nie wynaleziono. Dręczyła go niecierpliwość i biegunka, albowiem lody które jadł ostatnio, okazały się przeterminowane. Prawdo- DAWNO, DAWNO TEMU, GDZIEŚ POD KONIEC LAT podobnie ajent, u którego stał automat, zawarł pakt OSIEMDZIESIĄTYCH POPRZEDNIEGO STULECIA, KIEDY z Sanepidem i za pomocą przekupstwa załatwił sobie odpowiednie pieczęcie i glejty. Nocami chłopiec śnił KOMUNA DOGORYWAŁA, A OKRĄGŁY STÓŁ CZEKAŁ o zamorskich aquaparkach i akwariach, w których - JUŻ GOTOWY U STOŁECZNYCH RZEMIEŚLNIKÓW, jak głosiła legenda - można było zobaczyć morskie MAŁY CHŁOPIEC SZEDŁ OLSZTYŃSKĄ STARÓWKĄ. cuda i dziwy. „Jakie to szczęście, że teraz ja będę mógł to wszystko zobaczyć!” - pomyślał, słysząc chrapanie babci. Minął tydzień i chłopak z ulotką w ręku stawił się na Rynku Starego Miasta w Olsztynie. Jakież było jego zdziwienie, gdy zamiast Aquaparku zobaczył stary, wypłowiały namiot harcerski. Obok stał mały fiat oklejony plakatami z rekinem, a na nim tabliczka: „Rekiny - kasa. Bilet zakupiony nie podlega zwrotowi”. W fiacie siedział Cygan ze złotym zębem i sprzedawał bilety. „Poproszę ulgowy” -powiedział chłopiec. „Pro- się bardzio” - odrzekł tajemniczo Cygan z zamorskim akcentem. Chłopiec podziękował i wszedł do namiotu. W środku było duszno i ciemno. Z głośników cichutko RAFAŁ sączyło się disco-polo. Cztery rzędy plastikowych krze- RUTKOWSKI seł turystycznych czekały na widzów. Chłopiec usiadł w pierwszym rzędzie i czekał. Nie było sceny ani kur- Aktor, dyrektor artystyczny „Teatru Montownia”. Specjalista od kultowych one-man show i stand- tyny, tylko plandeka pomalowana na niebiesko. Kiedy up Komedy. Zawsze uważał że jego fach jest widownia zapełniła się do połowy, wszedł Cygan, wziął niepoważny, dlatego z wielkim szacunkiem odnosi mikrofon i rzekł z zamorskim akcentem: „Sianowni się do grabarzy i tych, którzy pilnujących gablot Pańśtwo, psipominam, że biletów nie zwracami i pro- w muzeach. Sam uchodzi raczej za lekkoducha, sie nie robić zdjęć… pliz dont mejk foto łiw flesz”… Po o czym dobitnie przypominają mu wizyty w urzędzie czym odsłonił plandekę. Z głośników popłynął słynny skarbowym. Słowem pisanym para się rzadko, ale za to długodystansowo. motyw z filmu „Szczęki”. Oczom chłopca ukazało się półtorametrowe akwarium z mętną wodą, a w nim dwa mini-rekinki, prawdopodobnie dalecy krewni wujka ludojada. Rekinki patrzyły na oszołomionych widzów, zedł wesoło, liżąc ogromne lody z automatu. a widzowie patrzyli na nie. Nastała przejmująca cisza. A musiał się uwijać z tymi lodami nieboraczek, W powietrzu dało się wyczuć napięcie. Chłopiec spo- S albowiem lipcowe słońce, zatrzymane 450 lat glądał to na ulotkę z ludojadem, to na akwarium przed wcześniej przez Kopernika, grzało nielicho! Chłopczyk nim. Nagle jakaś białogłowa z drugiego rzędu wyszep- o mały włos nie dostał zeza - tak intensywnie wpatry- tała: „To chyba, kurwa, jakiś żart?”. Cygan, mając wy- wał się w znikający lodowy przysmak - a jego mlaskanie soki iloraz inteligencji emocjonalnej, wyczuł dyskom-

i siorbanie słyszeli zapewne uśpieni w Giewoncie ryce- fort widowni, więc po chwili wykrzyknął: „Lejdis end ZDJĘCIE AUTORA: MONIKA SZAŁEK CYGAN I REKIN. BAJKA Z MORAŁEM

MORAŁ. NIGDY NIE UFAJ OUTDOOROWEJ REKLAMIE ZACZYNAJĄCEJ SIĘ OD SŁÓW „NIE PRZEGAP OKAZJI”, BO MOŻESZ TEGO GORZKO POŻAŁOWAĆ.

dżentelmen, dziękujemy bardzio, nie ma the ice-cream was melting and running down in the first row and waited. There źwlotów biletów i zaplasiamy zia miesiąc na down his hand like the blood of the victim. was no stage nor curtain, only a tarpaulin niebeźpiećne pająki!”. Zasłonił plandekę, Only after a while did he see an inscrip- painted blue. When half of the seats were stuknął obcasami i zniknął z pieniędzmi. tion reading: ‘Don’t miss your chance! taken, the Gypsy entered the tent, took Rozczarowany chłopiec wrócił do domu, Visit us next week to see the real monsters the mike and said in his foreign accent: zagrał smętnie na lutni i zapłakał nad from the depths of the ocean! Be face to ‘Ladies and Gentlemen, remember that swoją naiwnością. Zgorzkniały wyjechał face with the king of the ocean! Sharks tickets non-refundable, please don't make po kilku latach do Irlandii, gdzie zaczął live! The Old Town Market Place. Special photo with flesh…’ After that, he raised the pracę na budowie, po czym popadł w alko- discounts for pensioners and children.’ tarpaulin. The famous ‘Jaws’ theme blared holizm i słuch o nim zaginął. ‘I must see it!’ he shouted and ran to his from loudspeakers. The boy saw a 1.5-metre Cygan zaś, zdobyte na przekręcie z re- grandma’s cottage, where he was spend- aquarium with dirty water. In the aquarium, kinami pieniądze, zainwestował w fabrykę ing the summer. there were two smallish sharks, probably zniczy i znalazł się na dwudziestym miej- Days dragged on. To while away the distant relations of the man-eating uncle. scu na liście najbogatszych we „Wprost”. time while waiting for the show, he was The sharks were looking at the stunned Żyje szczęśliwie z żoną i piętnaściorgiem playing the lute because smartphones spectators, and the spectators were look- dzieci pod Łowiczem. hadn’t been invented yet. He suffered from ing at them. A heavy silence fell over the Morał. Nigdy nie ufaj outdoorowej rekla- impatience and diarrhoea. The ice-cream room. One could feel the tension in the mie zaczynającej się od słów „Nie przegap he had eaten turned out to be past its ex- air. The boy looked at the leaflet with the okazji”, bo możesz tego gorzko pożałować. piration date. The franchisee who was the man-eating shark and at the aquarium owner of the icecream machine probably in front of him. Suddenly, a lady in the sec- ENGLISH made a deal with the Health Inspection and ond row whispered, ‘This must be a fucking bribed the inspector to get relevant stamps joke.’ The Gypsy, who had high emotional A GYPSY AND A SHARK. and licences. At nights, the boy was dream- intelligence, sensed discomfort of the audi- A MORAL STORY ing of overseas water parks and aquariums, ence and shouted after a while: ‘Ladies and Once upon a time, at the end of the eighties of where – as the legend goes – one could see Gentlemen, thanks you were much, tickets the last century, when communism in Poland was the most incredible marine wonders. ‘I’m non-refundable, come next month for dan- coming to an end and the round table was waiting so lucky to have a chance to see it all!’ he gerous spiders!’ He rang down the tarpau- at a craftsman workshop, a little boy was walking thought. His grandma was snoring in an- lin, tapped his heels and disappeared with through the Old Town in Olsztyn. other room. the money. After a week, the boy came to the Old The boy came back home disappoint- He was walking joyfully and eating a big Town Market Place in Olsztyn with a leaf- ed, played some sad tunes on the lute and ice-cream cone from an ice-cream ma- let in his hand. To his surprise, instead of cried over his gullibility. After a few years, chine. The poor boy had to hurry because a water park, he saw an old, faded scout- he went to Ireland, where he started work- the July sun, stopped by Copernicus 450 ing tent. Next to it, there was a small Fiat ing on a construction side and became an years before, was scorching hot! He al- covered with posters with sharks. On the alcoholic, and nobody heard from him most went cross-eyed – so fixedly was he car, there was a plate: ‘Sharks – ticket of- ever again. staring at the disappearing icy delight – fice. Tickets non-refundable.’ In the Fiat, The Gypsy, on the other hand, invest- and his smacking and slurping was proba- an old Gypsy with a golden tooth was ed the money he got from the shark scam bly heard by sleeping knights in Giewont! selling the tickets. ‘One discount ticket, and bought a grave candle factory. He was All of a sudden, he froze in his tracks, and please,’ the boy said. ‘Here you are,’ the listed among the top twenty richest people his eyes turned big like Papa Dance vinyls. Gypsy said mysteriously. He had a foreign in Poland in a ranking by ‘Wprost’. He lived Before his eyes he saw a fascinating and accent. The boy thanked him and entered happily ever after, with his wife and fifteen frightening picture. On the surface of the the tent. It was dark and stuffy inside. children near Łowicz. sky-blue ocean, a huge man-eating shark Disco polo music was playing in the back- A moral: Never trust an outdoor adver- was holding a terrified diver in its mouth. ground. Four rows of plastic folding chairs tisement beginning with the words ‘Don’t The boy was staring at it, frightened, and were prepared for spectators. The boy sat miss your chance’ because you’ll regret it.

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL 34–35 TECHNOLOGIE / TECHNOLOGIES

IKONA STYLU POWRACA

TU RODZĄ SIĘ NAJNOWSZE TRENDY, TU RÓWNIEŻ MIESZKA SZTUKA. NA MAPIE ŚWIATA JEST TYLKO STOLICA MODY – PARYŻ. MIASTO NAJWIĘKSZYCH PROJEKTANTÓW MODY TO TAKŻE MIEJSCE NARODZIN LEGENDARNEGO CITROENA DS. DZIŚ MARKA POWRACA. ODWAŻNA, LUKSUSOWA, WBREW UTARTYM SCHEMATOM. „MODA JEST TYM, CO PROJEKTANCI PROPONUJĄ CI 4 RAZY W ROKU. STYL JEST TYM, CO WYBIERASZ” – MAWIAŁA LAUREN HUTTON. DLATEGO POWSTAŁ DS7 CROSSBACK.

ZDJĘCIA Mat. Prasowe IKONA STYLU POWRACA

ANNA NAZAROWICZ

Słabość do samochodów ma zaszytą w głowie, bo serca nie ma – jest turbosprężarka. Tata uparcie karmił ją bezcenną wiedzą, sadzał za kierownicą samochodu jeszcze zanim wsiadła na rower. Dziś pociąga ją wszystko, co ma cztery koła, a każdy z samochodów darzy wielkim uczuciem. Dostrzeże piękno w najbardziej niepozornych autach, jak również skazę w tych najbardziej pożądanych. Autorka bloga „Panie wiozą Panów”: www.paniewiozapanow.pl.

o był 1955 rok. Na targach w Paryżu iniowe nadwozie stanowiły wrota do kolejnej zwa pochodzi od prestiżowej paryskiej ulicy), światło dzienne ujrzał Citroen DS, epoki. Nie dziwił zatem fakt, że już pierwszego Opera (nazwa pochodzi od kultowego miejsca Ta świat wstrzymał oddech. To za spra- dnia zebrano zamówienia na 12 tysięcy sztuk francuskiej stolicy), Faubourg (wykorzystu- wą urzekającego wyglądu, chociaż ten był tego samochodu, który skutecznie zapisał się jąca najbardziej szlachetne materiały, takie jedynie połową sukcesu. Samochód bowiem na kartach historii motoryzacji. Dziś francu- jak skóra i heban). Ta ostatnia inspirowana posiadał szereg rozwiązań technologicznych. ska marka DS rodem z Paryża powraca na jest słynną paryską ulicą Faubourg Saint- Hydropneumatyczne zawieszenie, skrętne międzynarodową arenę, chcąc ponownie za- Honoré, na której znajdują się ambasady oraz reflektory doświetlające zakręty czy też alum- silić szeregi segmentu premium. Jej strategia Pałac Elizejski, siedziba prezydenta Francji. przewiduje wprowadzenie na rynek sześciu Wprowadzenie wersji DS Faubourg zostało za- zupełnie nowych aut w przeciągu sześciu naj- planowane na 2019 rok, aby uczcić premierę bliższych lat. Model DS7 Crossback, będący hybrydowej wersji z możliwością ładowania DS innowacyjnym SUV-em, to pierwszy krok po- 7 CROSSBACK E-Tense 4X4. stawiony w tym kierunku. Jednak ten samochód, obok niecodzien- Awangardowa stylistyka została odziedzi- nego wzornictwa, to również najnowocze- czona po modelu DS z 1955 roku. Samochód śniejsze rozwiązania technologiczne. Kabina wyróżniają z tłumu wyrafinowane dodatki pasażerska może być zatem wyposażona aż oraz właściwie dobrane proporcje nadwozia. w 14 głośników, a już w wersji podstawowej Łamanie wszelkich zasad nastąpiło również otrzymujemy pakiet maksymalnego wyci- podczas projektowania wnętrza. W celu uzy- szenia wnętrza w postaci mat dźwiękochłon- skania jak najlepszych efektów marka DS nych. Pierwszy SUV marki DS otrzymał też zaprosiła do współpracy tylko najwybitniej- zupełnie nowy układ zawieszenia o zmiennej szych ekspertów. Wśród nich znaleźli się rze- sile amortyzacji. Wykorzystuje on z jednej mieślnicy wyróżnieni tytułem „Najlepszego strony informacje płynące z różnych czuj- Rzemieślnika Francji”, projektanci, dorad- ników rozmieszczonych w samochodzie cy do spraw kolorystyki oraz inżynierowie. (przyspieszenia, prędkości, kąta skrętu kie- Owocem tej współpracy są rozwiązania, któ- rownicy), a z drugiej dane z odczytu kamery, rych na próżno szukać u innych producen- umieszczonej w przedniej szybie, która ska- tów. A takim z pewnością jest „perłowy splot”, nuje profil nawierzchni drogi w odległości 20 czyli dekoracyjne przeszycie, tworzące małe metrów przed samochodem. Całość została punkty w kształcie pereł na desce rozdzielczej osadzona na modularnej platformie EMP2, i panelach drzwi. Na uwagę zasługuje również wykorzystywanej już wcześniej do budowy znacznie większa niż w innych samocho- innych modeli grupy PSA. Lista obecnych tu dach powierzchnia wykończona drewnem. innowacji jest oczywiście znacznie dłuższa, Jego wybrane gatunki umożliwiły ukośne co tylko jest najlepszym dowodem na to, że wykorzystanie słojów, co również wymaga francuski producent, mający duży apetyt na specjalistycznej wiedzy oraz najlepszych do- sukces, z pewnością wyróżni się w tłumie. stawców. Do dyspozycji klientów pozostanie Bo podobno chłopcy mają dumę, mężczyźni paleta 9 kolorów nadwozia DS7 Crossback mają styl, a dżentelmeni mają charakter. I no- oraz 5, diametralnie różnych, rodzajów wnę- wemu DS7 Crossback tego ostatniego z pew- trza: Bastille, Performance Line, Rivoli (na- nością nie brakuje.

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL 36–37 TECHNOLOGIE / TECHNOLOGIES

ised knowledge and the best suppliers. The DS7 Crossback is available in nine body co- lours and five ambiance variations: Bastille, Performance Line, Rivoli (named after a prestigious street in Paris), Opera (named after a cult place in the French capital), and Faubourg (using premium materials, such as leather and ebony). The latter is inspired by a famous street in Paris Faubourg Saint- Honoré, where embassies and the Élysée Palace, the seat of the president of France, are located. The DS Faubourg version is to be launched in 2019 to celebrate the premiere of a chargeable hybrid version DS 7 CROSSBACK E-Tense 4X4. Apart from its original design, the vehicle offers state-of-the-art technological solutions. The cabin may be equipped with as many as 14 speakers, while the basic version includes a full soundproofing package in the form of sound absorbing mats. The firstDS SUV also features a brand new adaptive vari- able suspension that reads data from various sensors in the vehicle (acceleration, ENGLISH best results, the DS brand hired leading ex- speed, steering wheel angle) and from the perts, including craftsmen holding the ti- camera installed behind the windscreen, THE ICON OF STYLE IS BACK tle of ‘the Best Craftsman of France’, de- which scans a section of road up to 20 me- This is the place where the latest trends are born signers, colour consultants and engineers. tres ahead of the vehicle and provides infor- and where art reigns. There is only one fashion This resulted in achieving unique solutions mation on its surface. The car is based on an capital on the world map – Paris. The city of the which haven’t been used by other manufac- EMP2 modular platform, which has already greatest fashion designers is also a birthplace turers before. One of them is ‘pearl stitch- been used in other PSA models. And these of the legendary Citroen DS. Now, the brand ing’, a decorative stitch pattern on the are only some examples of innovations in- is back. Bold, luxurious, breaking the patterns. dashboard and door panels with raised balls troduced, which shows that the French man- As Lauren Hutton said, ‘Fashion is what you’re of thread reminiscent of pearls. Also, there ufacturer with an appetite for success will offered four times a year by designers. And is more wood encasing the interior than in certainly stand out from the crowd. Some style is what you choose.’ This is why the DS7 any other similar cars. The types of wood say that boys have swagger, men have style, Crossback was created. used made it possible to obtain diagonal and gentlemen have character. And the new growth rings, which also requires special- DS7 Crossback surely has a lot of the latter. It was in 1955. The Citroen DS was first presented on a fair in Paris, and its design left the world speechless. But it was only a half of its success. The vehicle featured a series of technological solutions – its hydropneu- matic suspension, squinting headlights pro- ducing bend lighting and aluminium body were a gateway to the future. It’s no surprise that 12 thousand of these vehicles, which went down in the history of the automotive industry, were ordered already on the first day. Today, the French brand from Paris is making a comeback to the international market and wants to recover its position as a premium brand. Its strategy involves launching six brand new vehicles onto the market within the next six years. The DS7 Crossback, which is an innovative SUV, is the first step in that direction. The vehicle takes its avant-garde design after theDS model launched in 1955. It stands out for its sophisticated accessories and proportional body, but its interior design also breaks all the rules. To achieve the

38–39 TECHNOLOGIE / TECHNOLOGIES WILK (NIE TYLKO) MORSKI

CZŁOWIEK NIEJEDNOKROTNIE PRZEKRACZAŁ BARIERY, KTÓRE WYDAWAŁY SIĘ BYĆ NIE DO POKONANIA. BO IM WIĘKSZE PRZESZKODY ŚWIAT PRZED NAMI STAWIA, TYM BARDZIEJ CHCEMY SIĘ Z NIMI ZMIERZYĆ. LUDZKOŚĆ I TECHNOLOGIA MAJĄ ZATEM SPORO OWOCÓW, BĘDĄCYCH POWODEM DO DUMY. NH35A-546D511NR: A VOSTOK EUROPE NIE POZWALA O NICH ZAPOMNIEĆ. PRODUCENT WŁAŚNIE WPROWADZIŁ NA RYNEK KOLEJNĄ NOWOŚĆ. TO NOWA ODSŁONA KOLEKCJI ODDAJĄCEJ HOŁD WYJĄTKOWEJ MASZYNIE.

TEKST Anna Nazarowicz ZDJĘCIA Mat. Prasowe

ozwój tego typu konstrukcji nastąpił rzała się większa siła nośna, niż miałoby to nierdzewnej stali. Ta ostatnia jest dostępna po II wojnie światowej – przez wiele miejsce znacznie wyżej. Co więcej, mimo w czarnym i granatowym kolorze (nakła- R lat była to pilnie strzeżona tajem- ogromnych gabarytów ekranoplan mógł roz- danym metodą PVD) lub jako czysta stal. nica. Ekranoplan Sea Monster, bo o nim wijać prędkość do 550 km/h. Nie dziwi zatem Zadbano również o wzmocnienie zapięcia. właśnie mowa, szczególnie mocno zasi- fakt, że Vostok Europe już jakiś czas temu Teraz klamerka jest mocowana za pomocą lał szeregi marynarki wojennej. Obecnie podjął decyzję o wyprodukowaniu kolekcji, dwóch gwintowanych śrubek o grubości 2 jego wykorzystanie w celach wojskowych będącej ukłonem w stronę tego kolosa. mm każda, co skutecznie zapobiegnie zgu- znacznie zmalało. Co nie zmienia faktu, że Obecnie na rynek wkracza druga edy- bieniu czasomierza. A skoro już o paskach wciąż pozostaje rekordzistą. Unosząc się cja limitowanej serii zegarków Vostok Eu- mowa, to warto podkreślić, że dostępne są w powietrzu za sprawą potężnych silników rope Sea Monster Ekranoplan. Zegarki zarówno skórzane, jak również silikonowe. o łącznej mocy 27 tysięcy koni mechanicz- przeszły sporo modyfikacji, w efekcie cze- Obydwa zostały wyprodukowane specjal- nych, potrafił przetransportować nawet go są jeszcze ładniejsze oraz bardziej wy- nie z myślą o kolekcji Sea Monster Ekrano- najcięższe ładunki. Do dziś współczesne trzymałe. Kolekcja składa się aż z ośmiu plan. Sporo zmian zaszło również na samej samoloty transportowe nie są w stanie mu modeli. Różnią się one kolorem oraz mate- tarczy. Rurki wypełnione gazem trytum są dorównać. Jak to możliwe? Maszyna uno- riałami, z których zostały zbudowane, ale cieńsze, a zarazem lepiej widoczne w ciem- siła się tuż nad powierzchnią lądu i wody, każdy z nich ma 16 mm grubości oraz im- ności. To za sprawą osadzenia ich w specjal- wykorzystując efekt przypowierzchniowy. ponującą średnicę równą 47 mm. Wybierać nych, metalowych rynienkach, które odpo- Poruszając się na wysokości, która była można pomiędzy dwoma rodzajami pan- wiadają za lepsze rozprowadzanie blasku. jedynie połową długości skrzydeł, wytwa- cernej koperty: z grafitowego tytanu lub Dzięki takiemu rozwiązaniu prawidłowe ZAPRASZAMY NA www.poljot.com.pl - stronę WILK (NIE TYLKO) MORSKI oficjalnego dystrybutora marki.

OBECNIE NA RYNEK WKRACZA DRUGA EDYCJA LIMITOWANEJ SERII ZEGARKÓW VOSTOK EUROPE SEA MONSTER EKRANOPLAN.

odczytanie godziny jest teraz możliwe w każdych, na- machine soared just above the surface of land and wa- wet najtrudniejszych warunkach, zwłaszcza że rurek ter, using the ground effect. Moving at the height equal osadzonych na tarczy jest aż 21. Warto docenić rów- to half the length of its wings, it generated greater lift nież obecność wzmocnionego szkła mineralnego typu than it would reach much higher. What’s more, despite K1 z antyrefleksem. its massive size, the vehicle could reach the speed of up Muskularna koperta ma za zadanie chronić w ze- to 550 km/h. Therefore, it’s no surprise that Vostok Eu- garku to, co najcenniejsze, czyli mechanizm nazywa- rope decided to produce a collection of watches paying ny również sercem. W przypadku linii Sea Monster tribute to that giant. Ekranoplan są to dwa różne mechanizmy do wyboru: automatyczny (Seiko NH35A), który nakręca się sa- modzielnie podczas ruchów nadgarstka, oraz kwarco- wy (Miyota 6S21) z funkcją chronografu. Niestraszna im również wilgoć i woda, bowiem wodoodporność tych zegarków sięga 200 metrów. Na wszelki wypadek środki ostrożności zachowano również w przypadku koronki zegarka, która jest zakręcana. Całość zdecydowanie stanowi ucztę dla oka. Nawet tego najbardziej wybrednego. Przez cały okres testów, które odbywały się na Mo- rzu Kaspijskim w latach 1966-1980, ta zapierająca dech w piersiach maszyna stanowiła skrzętnie ukrywany sekret. Dziś, dzięki kolekcji Sea Monster Ekranoplan Vostok Europe, może się o niej dowiedzieć cały świat. Co więcej, sam możesz wejść w posiadanie fragmentu tej niezwykłej historii.

ENGLISH

(MORE THAN) A SEA DOG

Many times man has overcome barriers that seemed insurmountable. But the greater the limits of the world, the more we yearn to go beyond them. Mankind and technology have many things to be proud of. And Vostok Europe doesn’t let us forget them. The producer has just launched another novelty onto the market. It’s a new edition of a collection paying tribute to a very special machine. NR: 6S21-546H514 NR:

Such structures began to be developed after the Second World War – and it was top secret for many years. It’s the Caspian Sea Monster, an ekranoplan, which played an important role in the navy. At present, its use for mili- tary purposes has declined substantially. This, however, doesn’t change the fact that it’s still a record holder. Soaring in the air thanks to powerful engines with 27 thousand horsepower in total, it could transport even the heaviest loads. Contemporary transport aircrafts still can’t hold the candle to it. How is that possible? The

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL 40–4040–41 TECHNOLOGIE / TECHNOLOGIES

NR: 6S21-546C512

The second edition of the limited Vo- of them is 16 mm thick and has a diameter thick, which ensures that you won’t lose stok Europe Sea Monster Ekranoplan col- of 47 mm. There are two types of armour the watch. As regards straps, both leather lection is coming out now. A number of case to choose from: graphite titanium and silicone straps are available. Both have modifications have been introduced and, and stainless steel. The latter is available been produced specially for the Sea Mon- as a result, the watches are even more in black and navy blue colour (applied us- ster Ekranoplan collection. Many changes beautiful and durable. The collection coming the PVD method) or as pure steel. The have been introduced to the face. Its triti- prises as many as eight models. They vary clasp has been improved, too. Now, the um gas tubes are thinner and more visible in terms of colour and material, but each buckle is fixed with two threads, each 2 mm in darkness at the same time. They’re set in special metal channels, which results in improved distribution of light. Such a solu- tion allows reading the time in every condi- NR: 6S21-546A508 tions, including the hardest ones, especially because there are as many as 21 tubes on the face. Another attribute is reinforced anti-reflective K1 mineral glass. The mighty case is designed to protect the most precious part of the watch, that is the movement, also called the heart. The Sea Monster Ekranoplan watches have two different types of movement available: an automatic movement (Seiko NH35A), wound automatically as a result of wrist mo- tion, and quartz movement (Miyota 6S21) with a chronograph function. No need to worry about water or moisture as the watches are water resistant up to 200 metres. Pre- ventive measures have also been taken in the case of the watch crown, which is screw- down. The final effect is a feast for the eye. Even the most refined one. Throughout the period of tests carried out on the Caspian Sea in 1966–1980, the stupendous machine was top secret. To- day, thanks to the Sea Monster Ekrano- plan Vostok Europe collection, the whole world can hear about it. What’s more, you can become an owner of a part of this amazing story.

42–42 MIEJSCA / PLACES

rzy przylegające do siebie kamienice przy Długim Targu połączone z nową zabudową od strony ulicy T Mieszczańskiej. W środku 89 pokoi urządzonych w nowoczesnym, praktycznym i wygodnym, nieco skan- dynawskim stylu. Trudno wyobrazić sobie lepszy punkt startowy do odkrywania uroków ponad 1000-letniego Gdańska. Na takie warunki będą mogli liczyć goście IBB Hotel Długi Targ, zaprojektowanego z myślą o wszystkich tych, którzy chcą mieć swoją przytulną enklawę komfortu w samym sercu Głównego Miasta. - Gdy Pani Dyrektor kompletowała kadrę menedżer- ską, każdemu z nas zostało postawione pytanie o to, jakimi jesteśmy gospodarzami we własnych domach – opowiada Maciej Hewelt, kierownik sprzedaży i marke- tingu w IBB Hotel Długi Targ. – Dostaliśmy zadanie, aby POCZUJ SIĘ naszą gościnność z własnych domów przenieść na grunt nowopowstającego hotelu. Pomimo tego, że hotel Długi JAK U SIEBIE – Targ jest częścią międzynarodowej sieci IBB, otrzymali- śmy bardzo dużo swobody w kształtowaniu charakteru tego miejsca, co zaowocowało wieloma nowatorskimi W SAMYM SERCU pomysłami, które będą mieli okazję poznać nasi goście. Ta otwartość na nasze uwagi sprawiła, że w powstawanie hotelu wkładamy dużo serca i traktujemy to bardzo osobi- GDAŃSKA ście. Zależy nam, aby każdego z naszych gości poznać i za- pewnić jak najbardziej spersonalizowaną obsługę, zgodną z indywidualnymi preferencjami. Co lubi zastać w poko- JUŻ NIEBAWEM W HISTORYCZNYM SĄSIEDZTWIE ju? Jaką preferuje kawę? Co chciałby zwiedzić w Gdań- GDAŃSKIEJ FONTANNY NEPTUNA I DWORU sku? Chcemy to wiedzieć i pomóc najlepiej jak potrafimy. Do dziedzictwa starego Gdańska nawiązywać bę- ARTUSA SWOJĄ DZIAŁALNOŚĆ ROZPOCZNIE dzie wystrój hotelu, w którym charakterystycznym mo- IBB HOTEL DŁUGI TARG, ŁĄCZĄCY W SOBIE tywem będą grafitowo-bursztynowe mozaiki. W jednej UNIKALNĄ LOKALIZACJĘ „Z DUSZĄ” ORAZ z kamienic przy Długim Targu projektanci zachowali też zabytkowe okno - eksponat odnaleziony w czasie WYJĄTKOWE PODEJŚCIE DO OBSŁUGI GOŚCI. prac archeologicznych wykonanych przed rozpoczę- TEKST Paweł Durkiewicz ZDJĘCIA Mat. Prasowe ciem budowy hotelu. IBB DŁUGI TARG HOTEL / RESTAURACJA 5 PIĘTRO ul. Długi Targ 14-16, 80-828 Gdańsk www.hoteldlugitarg.pl e-mail: [email protected] telefon: +48 (58) 717 87 00

Co ważne, goście z różnych stron świata racja „Piąte Piętro”, zgodnie z nazwą ulo- będą mogli liczyć na fachową pomoc i po- kowana na najwyższej kondygnacji kamie- radę w kwestii poznawania atrakcji mia- nic przy Długim Targu. Z jej okien będzie sta. – W tym celu prowadzimy już zaawan- rozciągał się wspaniały widok na okoliczne sowane rozmowy na temat współpracy kamieniczki oraz najpiękniejsze zabytki, z miejskimi instytucjami turystycznymi, Ratusz Głównego Miasta, Bazylikę Mariac- kulturalnymi, rozrywkowymi i sporto- ką, czy Biskupią Górkę. W autorskim menu wymi. Chcemy, by nasi goście mieli na szefa kuchni Grzegorza Wiciaka znajdzie wyciągnięcie ręki całą turystyczno-kultu- się szereg propozycji z kulinarnych szkół ralną ofertę Gdańska. Nie bez znaczenia Polski i świata, a siłą lokalu ma być świe- będzie fakt, że duża część naszego zespo- żość składników, przystępne ceny i sezo- łu pochodzi z Trójmiasta. Chcemy wyko- nowość oferowanych dań. Menu będzie rzystać naszą wiedzę jako mieszkańców, zmieniało się regularnie co trzy miesiące by dawać gościom praktyczne i przydatne i towarzyszyć mu będzie bogata karta win, wskazówki, których nie znajdą w żadnym które będzie można zamówić do posiłku, przewodniku turystycznym – podkreśla jak również kupić w butelce na wynos z oko- Maciej Hewelt. ło 30-procentową zniżką. Wizytówką IBB Hotel Długi Targ dla Otwarcie hotelu IBB długi Targ nastąpi do mieszkańców Trójmiasta ma być restau- końca pierwszego kwartału bieżącego roku.

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL 44–45 MIEJSCA / PLACES

ber mosaic tiles, will refer to the history of Gdańsk. In one of the houses on Długi Targ Street, the designers have kept a historical window – an exhibit found during archaeological works carried out prior to the hotel construction. What’s important, guests from various parts of the world will be offered assistance and advice relating to the tourist attractions in the city. ‘To this end, we’ve been conduct- ing negotiations on cooperation with local tourist, cultural, entertainment and sport organisations. We want our guests to have at their disposal a wide array of tourist and cultural activities in Gdańsk. A large part of our team is from Tricity. We may benefit from their knowledge of the city to provide our guests with practical and useful tips, which they won’t find in any guidebook,’ says Maciej Hewelt. The ‘Piąte Piętro’ restaurant is going to be the hotel’s showcase for Tricity inhabi- tants. As its name suggests, the restaurant is located on the top floor of the houses on Długi Targ Street. It will have splendid views of neighbouring historical houses and sites, such as the Main Town Hall, St Mary's Church, or Biskupia Górka. The author’s menu of chef Grzegorz Wiciak will comprise a number of dishes found in Pol- ENGLISH it very personally. It’s very important to us ish and foreign cuisines. The restaurant’s to meet every guest in person and provide strong points will be the use of fresh ingre- MAKE YOURSELF AT HOME IN THE them with tailor-made services, in line with dients, attractive prices and seasonal dish- HEART OF GDAŃSK their individual preferences. What do they es. The menu will be changed regularly, IBB Hotel Długi Targ, blending a unique location like to have in the room? What coffee do every three months, and it will be accom- ‘with a soul’ and exceptional customer service, will they prefer? What would they like to see in panied by a wide selection of wines, which soon be opened in the historical neighbourhood of Gdańsk? We want to know that and help our you can drink on the spot or buy in a bottle Neptune’s Fountain and Artus Court. guests as best as we can. to take away with a discount of about 30%. The decor of the hotel, whose charac- IBB Długi Targ Hotel is to be opened by Three adjacent historical houses on Długi teristic theme will be graphite and am- the end of the first quarter of this year. Targ Street, linked to modern buildings on Mieszczańska Street. Inside, 89 rooms dec- orated in a modern, practical, comfortable and a bit Scandinavian style. It’s hard to imagine a better starting place for explor- ing over 1000-year-old Gdańsk. IBB Hotel Długi Targ is designed for those who are after a cosy haven of comfort and tranquillity in the heart of the Main Town. ‘To choose the management, the Director asked us what managers we are at home,’ says Maciej Hewelt, Sales and Marketing Manager in IBB Hotel Długi Targ. ‘Our task is to show such hospitality to the guests of the new hotel as we do at our home. Even though the hotel is a part of the international IBB chain, we had a lot of freedom in creating the atmosphere of the place. This resulted in plenty of innovative ideas and solutions, which our guests will be able to enjoy. Such openness to our remarks has made us very involved in the development of the hotel and we treat

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL 46–47 LUDZIE / PEOPLE

BLIZNY ZDJĘCIE: WOJCIECH ŚWIĄTKOWSKI"KORCZAK", ŹRÓDŁO: ZBIORY MUZEUM POWSTANIA WARSZAWSKIEGO. OPOWIEŚĆ „KORCZAKA”

A PO WOJNIE BĘDZIEMY JEŚĆ MASŁO. DZIEWCZYNY BĘDĄ NOSIĆ SPÓDNICE. BĘDZIEMY POSŁAMI I BĘDZIEMY PRACOWAĆ W RZĄDZIE. O TYM MARZYLI W PIWNICACH PAŁACU KRASIŃSKICH. RANO POCHOWALI DOWÓDCĘ, A POTEM POSZLI KANAŁAMI. DO DOMU MIELI STAMTĄD JESZCZE KILKANAŚCIE LAT OBOZÓW I WIĘZIEŃ.

TEKST Grzegorz Kapla ZDJĘCIA Źródło: Muzeum Powstania Warszawskiego / Narodowe Archiwum Cyfrowe. BLIZNY. OPOWIEŚĆ „KORCZAKA”

ikt nie pytał, czy warto iść do Powsta- nia. To było dla nas oczywiste. Słyszeli- –NIKT NIE PYTAŁ, – N śmy strzały Rosjan, a przecież Warszawę trzeba było mieć w swoich rękach – mówi Wojciech CZY WARTO IŚĆ DO Zygmunt Świątkowski. Moglibyśmy rozmawiać o tylu sprawach. Bo to architekt, współpracownik Bohdana POWSTA N IA. TO BY ŁO Pniewskiego, współautor projektów znaczących war- szawskich budynków. I pomników: AK przed Sejmem, DLA NAS OCZYWISTE. Anody na Ursynowie, Kwatery Parasola na Powąz- kach. Ale nie spotykamy się po to, żeby mówić o no- SŁYSZELIŚMY STRZAŁY wej Warszawie, ale o tym, jak się pełznie kanałami do Śródmieścia. Jak się grzebie poległych przyjaciół, jak ROSJAN, A PRZECIEŻ się pociągi wysadza i organizuje zamachy na bandy- tów w mundurach. I jak za przysięgę Wolnej Polsce WA RSZAW Ę TRZEBA trzeba iść do więzienia. Nie wiadomo, na piętnaście lat czy na śmierć. I to nie jest niemieckie więzienie. BYŁO MIEĆ W SWOICH To jest polskie. Początkowo przeszedł szkolenie strzeleckie, był RĘKACH... w obsłudze karabinu. Ćwiczyli w Forcie Czerniakow- skim i kiedyś, zimą, przyłapani przez Niemców, ucie- kli z tym całym sprzętem po lodzie Wisłą, na Pragę. W „Parasolu” był podwładnym „Lota”, Bronisława Pie- tował na wroga, zapisywał na skrawkach papieru swo- traszewicza. Ostatni raz widzieli się na dzień przed za- je marsze („Pałacyk Michla, Żytnia, Wola, bronią się machem na Kutcherę, w domu „Lota” na Słowackiego chłopcy, spod Parasola”), pożegnania („Padłeś w sztur- 38. O akcji nie rozmawiali. To przecież była konspira- mie! Tak było sądzone. Może Bóg Cię dlatego powołał, cja. Od następnej akcji „Korczak” był odpowiedzialny boś za dobry był na to by zostać, boć przebaczał, miast za samochody na akcje Kedywu. Odpowiadał za orga- karać i chłostać”) i marzenia o tym, kim będą, kiedy nizację samochodów, za ich naprawę, utrzymanie, ga- zwyciężą („A jak będzie już po wojnie, będzie miło raże i za podrabianie rozkazów wyjazdu i przepustek. i spokojnie /…/ będzie Polska z wolą Bożą, Gdzieś od Najtrudniejszy był krakowski zamach na głównodowo- morza aż do morza, a młodzieńcy z . Będą dzącego gestapo, Wilhelma Koppego. grali wielkie role, w dyplomacji, rządzie, sejmie). Ale Koppe ocalał. Po zamachu na Kutscherę Niemcy nie miało tak być. wiedzieli, że trzeba uciekać przed ciężarówkami, zgi- W ostatnich dniach na Starym Mieście „Ziutek” zo- nął tylko adiutant. SS dopadło ich w okolicach Udorza. stał ranny bardzo ciężko. „Korczak”, wówczas już do- Dwóch poległo na miejscu. Trzech z ciężkimi ranami wodzący kompanią, otrzymał postrzał w głowę. Kula do niewoli, w której zamęczyli ich Niemcy. przebiła oba policzki i zatoki. Poza tym nic. – Ciężko to przeżyłem – wspomina Wojciech Świąt- – Rano byłem ranny, sanitariusz zakleił twarz pla- kowski – był wśród poległych mój wielki przyjaciel, strami i kompania rozpoczęła odwrót kanałami. Cho- Tadek Ulankiewicz, „Warski”. Ocalałych ze strzelani- dziłem swobodnie, nawet nie bolało jakoś specjalnie. ny przechowali ludzie z BCh. Wróciliśmy do Warszawy Najdziwniejsza wojenna rana, o jakiej słyszałem. po kilkunastu dniach. I nie było czasu myśleć, bo już Ziutek zmarł od ran kilka dni potem. „Korczak” o krok było przecież Powstanie. przetrwał do zakończenia Powstania i trafił do obozu Ponieważ samochody jeszcze mieliśmy, woziłem jenieckiego. Dwadzieścia kilka baraków szpitalnych. rannych z Woli do szpitali na Starym Mieście. Ale nie Umierali tam koledzy, ale niektórzy przetrwali. Trafi- jeździło się po asfalcie, bo przecież od Okopowej do łem do laryngologa. Tadeusz Gerwel zabrał z Powsta- Bonifraterskiej nie było ulic. Była jedna wielka pusty- nia aparaturę i narzędzia. No i przeciął mi jeden zrost. nia po getcie. Jechało się po gruzach, serpentynami. Paskudny zabieg, bo to wewnątrz. Elektrodą to wypa- A z kościoła na Nowolipkach Niemcy cały czas ostrze- lał. Od tego czasu pytałem:– Co dalej? Panie doktorze, liwali sanitarkę. kiedy pan mi zrobi drugi zabieg? – Poczekamy – odpo- 10 sierpnia samochody już nie jeździły. „Korczak” wiadał. Czekałem cztery miesiące. I w końcu powie- wrócił do swojej kompanii. Na Stare miasto. Dowodził dział, że nie zrobi, żeby mnie nie wywieźli do innego Stanisław Leopold, „Rafał”. Kwaterowali w Pałacu Kra- obozu. I doczekałem do końca wojny. Niektórzy zostali sińskich, atakowali wzdłuż Długiej na kierunku kina na zachodzie, ale większość wracała. Bo przecież teraz „Miejskiego”, do Placu Teatralnego. 25 sierpnia „Ra- to oni są potrzebni Polsce. fał” zginął w boju. Katafalk miał na parterze, a nocą go Po wojnie „Korczak” ujawnił się, jak wielu Akow- pochowali na trawniku przed pałacem. „Ziutek” Szcze- ców, którzy uwierzyli, że tak trzeba. Poszedł na Po- pański napisał tej nocy Elegię do Rafała. Jeden z naj- litechnikę. Na architekturę. Wtedy zaprzyjaźnił się bardziej poruszających powstańczych wierszy. z Janem Rodowiczem, „Anodą”. „Anoda” był legendą. Nie wiedzieli wówczas jak to możliwe, kiedy Szcze- W czasie okupacji brał udział w Akcji pod Arsenałem pański pisze. Bo albo spał, albo na swojej snajperskiej i odbicia więźniów transportu do obozu koncentracyj- czatowni pruł do Niemców. Ale to musiało być właśnie nego. Za walki powstańcze otrzymał Virtuti Militari. wtedy. Gdzieś pośród ruin Starego Miasta, kiedy cza- Na początku okupacji dwóch przyjaciół z Szarych Sze- 48–49 LUDZIE / PEOPLE

– BYLIŚMY INNYMI LUDŹMI. ROZUMIELIŚMY, ŻE PRZYCHODZI TO NA KAŻDEGO. WIĘC NIE, NIE BAŁAM SIĘ. TO BYŁO TRZY TYGODNIE PO ARESZTOWANIU JANKA.

regów, Janek Rodowicz „Anoda” i Józek Saski „Ka- – Pokażę panu zdjęcie. To sędzia, który mnie sądził. toda”, sąsiedzi z Filtrowej, postanowili iść do takiej To zdjęcie z artykułu w czasopiśmie o historii woj- szkoły, która może się okazać użyteczna w działaniach ny. Patrzy z niego zadowolony z siebie mężczyzna dywersyjnych. I dlatego poszli do szkoły elektrycznej. w grubych, okrągłych okularach. Mieczysław Widaj. Po wojnie Janek kontynuował studia na Politechnice, Wtedy sędzia – celebryta. Dzisiaj piszą o nim, że zbrod- a Józek skończył prawo i został adwokatem. niarz stalinowski. Wydał na Akowców sto sześć wyro- – Na pierwszym roku architektury było czterystu ków śmierci. studentów, lecz asystentów było tylko dwóch. I ci dwaj – Ja też dostałem rozgrzeszenie w więzieniu. Był asystenci, Piechotka i Krasowski, zebrali kiedyś nasze tam pewien ksiądz, ojciec Leon. Poszliśmy za para- notatki. I wybrali dziesięciu studentów, którzy ich zda- wan i powiedział, że to będzie cicha spowiedź. Cele niem najlepiej rokowali. Mieliśmy prowadzić zajęcia na pełne ludzi, nie powiedziałem ani słowa. I dostałem wyjazdach na warsztaty inwentaryzacji architektury rozgrzeszenie. drewnianej w Polsce – opowiada pan Świątkowski – – Kiedy wzięli męża, to ja udawałam, że się nic nie siedziałem w zakładzie Historii Architektury Polskiej, stało – wspomina żona „Korczaka”. kiedy przyszedł Janek, opowiedział jakieś dowcipy jak – Bała się pani? to on. I mówi: „Słuchaj, a co wy właściwie robicie na – Byliśmy innymi ludźmi. Rozumieliśmy, że przy- tej architekturze?”. Opowiedziałem mu. I namówiłem chodzi to na każdego. Więc nie, nie bałam się. To było go, żeby pojechał na ten wyjazd. Drewniany kościół trzy tygodnie po aresztowaniu Janka. w Gawłuszowicach. Rysowało się, mierzyło, a kiedy Wtedy jeszcze nie wiedziała, że będzie musiała cze- kończyły się te zajęcia, to Janek brał papier i rysował kać na niego 74 miesiące. fragmenty tego kościoła. Zobaczyłem te jego prace i po- – Najgorsze było to, że to robili Polacy. Jak mnie wy- wiedziałem sobie: „Tak, masz prawo studiować na archi- rzucili na bruk po tygodniu, to do wyrzucenia moich

tekturze”. No i przyszedł do nas. Dobrze się poczuł, bo rzeczy użyli Niemców. Polacy deptali, rozlali herbatę ARCHIWUM NARODOWE ŹRÓDŁO: WARSZAWA, 1944-08, POSIŁEK, SPOŻYWAJĄ POWSTAŃCY ZDJĘCIE: CYFROWE. miał tam kolegów z „Zośki”. I już po dwóch miesiącach moją. A ten Niemiec schował srebrne łyżeczki. I kie- urządził fuksówkę, czyli otrzęsiny. W kreślarni Politech- dy siedziałam już w taksówce, to Niemiec pochylił się niki. Od sufitu do podłogi wisiały papierowe chmury, i ukradkiem dał mi te łyżeczki do ręki. stanęła scena. I egzaminował tych młodych studentów. Proces trwał rok. Sędzia Widaj był łaskawy. Pięt- Pierwsze pytanie pamiętam: „Jaka jest różnica mię- naście lat. Inni dostali kary śmierci. W więzieniu dzy ćwiczeniami ze statyki i z rysunku odręcznego?”. w Wronkach posługiwali Niemcy. I kiedy zostawała Student nie wiedział. A Janek mówi: „To bardzo proste. zupa na dnie kotła, to jej nie wylewali. Jeśli ostatnią Ćwiczenia ze statyki polegają na tym, że bierze się pracę dolewkę dał tym z celi 21., to następnego dnia tym od kolegi, kalkę, przerysowuje się i oddaje profesorowi, z 22. Pozwalali ludziom zjeść i te resztki. a rysunek odręczny polega na tym, że pożycza się pracę – A ja nie wiedziałam, gdzie mąż jest. Nie mówili. kolegi, kładzie na szybie i kopiuje się odręcznie”. Szło się z paczką. I jeśli paczka zostawała, to wiadomo Nie ukończył tych studiów. Ubecy aresztowali go było, gdzie siedzi. Utkwił mi w pamięci milicjant, któ- w wigilię 1948. Nie przeżył śledztwa. UB twierdziła, że ry nie potrafił nawet napisać „mąż”. We Wronkach na skoczył z okna i popełnił samobójstwo. Współwięźnio- widzeniach siedzieliśmy po obu stronach siatki, a mię- wie z Koszykowej, że go ubecy z tego okna wyrzucili, bo dzy nami klawisz chodził i słuchał. Jak coś mu się nie doprowadził śledczych do szału. podobało, spadała zasuwa i więcej męża nie widziałam. – Wiedział pan, że po pana też przyjdą? Tak się stało, kiedy powiedział, że spotkał pułkowni- – Tak. Od aresztowania Janka wiedziałem, że ka Borzobohatego. Koniec widzenia. I zamknęli mnie znajdą. Na Noakowskiego pod dziesiątym było wolne w komórce pod schodami na kilka godzin. Potem mnie mieszkanie. Wystarałem się o przydział, ale się nie zdą- puścili. A ludzie, obcy ludzie, którzy też byli tego dnia żyliśmy zameldować. I 13 stycznia wieczorem przyje- na widzeniu, czekali pod bramą, czy mnie wypuszczą. chali. Myślałem, że na Koszykową, ale wrzucili mnie do Była między nami solidarność. Szukali mnie potem na celi na Mokotowie. Trzech kolegów już tam było. Kapi- dworcu, ale nikt mnie nie zdradził. tan Lazarowicz z dowództwa komendy WiN. I Wojciech Wreszcie Stalin zmarł. Darowano reszty kar. Woj- Zieliński, pierwszy dyrektor PLL LOT. ciech Świątkowski dostał pieniądze na bilet i wrócił do 49–49ŻĄDŁO

Warszawy. Noc była. Żona nie miała poję- cia, że wyszedł. LUDZIE RADOŚNI. POWIETRZE – I co teraz zrobimy? – zapytał. – Teraz pojedziemy odpocząć do JAK ŻYLETA, TAKIE PIĘKNE. Zakopanego. Szli po Krupówkach. Tłum. Ludzie SŁOŃCE. I NAGLE W TYM radośni. Powietrze jak żyleta, takie pięk- ne. Słońce. I nagle w tym tłumie znajoma TŁUMIE ZNAJOMA TWARZ, twarz, ktoś podchodzi. – To doktor Gerwel! To ten, co mnie KTOŚ PODCHODZI. uratował w obozie. – A jak pan poznał męża? – No jak to jak? Po tych ranach na policzkach. in the government. Those were the dreams of us. We heard Russians’ shooting, and we Miał rację pan doktor. Powstańców War- people in the basements of the Krasiński Palace. needed to have Warsaw in our hands,” says szawy poznaje się po ranach. In the morning, they buried their leader, and then Wojciech Zygmunt Świątkowski. We could set out through the sewers. What awaited them talk about so many things. Because he’s an ENGLISH on their way home were several years spent in architect, a co-worker of Bohdan Pniews- camps and prisons. ki, the co-author of projects of important SCARS. THE STORY OF “KORCZAK” buildings in Warsaw. And monuments: of And after the war, we’ll eat butter. Girls will wear “No one asked whether it was worth taking the Home Army (Polish: Armia Krajowa) in skirts. We’ll be members of parliament working part in the Uprising. It was obvious to all of front of the Sejm, Anoda in Ursynów, quar-

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL 50–51 LUDZIE / PEOPLE

ters of the Battalion Parasol in Powązki. fifteen years or for life. And it’s not a Nazi they saw each other was in “Lot’s” house But we don’t meet to talk about the new prison. It’s a Polish one. at 38 Słowackiego, the day before the at- Warsaw. We meet to talk about what it is At first, he went through a shooting tempt on Kutschera's life. They didn’t talk like to crawl through the sewers to Śród- training, he was in the gun service. They about the operation. After all, it was con- mieście. What it is like to bury your fall- trained in the Czerniaków Fortress, and spiracy. From the next operation onward, en friends, blow up trains and organize one day, caught by Germans, they ran “Korczak” was responsible for cars of the attacks on bandits in uniforms. And what away with the entire equipment across the Kedyw unit. His duty was to arrange cars, it is like to be sent to prison for swearing ice-bound Vistula to the district of Praga. care for their service and maintenance, loyalty to the Free Poland, not knowing In “Parasol,” he was a subordinate of “Lot,” arrange garages and forge departure or- whether the imprisonment would be for Bronisław Pietraszewicz. The last time ders and passes. The most difficult was the BLIZNY. OPOWIEŚĆ „KORCZAKA”

Tadek Ulankiewicz “Warski.” Those who survived the shooting were taken care of by people from the Batali- ony Chłopskie. We came back to Warsaw after several days. And there was no time to think, because the Upris- ing was round the corner. Since we still had cars, I would transport the wounded from Wola to hospitals in the Old Town. But we didn’t get to drive on asphalt, because there were no roads from Okopowa to Bonifraterska. There was one giant desert left after a ghetto. We drove on debris, in slaloms. And Nazis constantly shot at the ambulance from the church in Nowolipki. On 10 August, the cars drove no longer. “Korczak” re- turned to his company. To the Old Town. The command- er was Stanisław Leopold “Rafał.” They had their quar- ters in the Krasiński Palace, they attacked along the Długa Street in the direction of the “Miejskie” cinema, to Theatre Square. On 25 August, “Rafał” fell in battle. He had his catafalque on the ground floor, and at night, they buried him on the lawn in front of the palace. That night, “Ziutek” Szczepański wrote “The Elegy to Rafał”. One of the most poignant insurrectionary poems. Back then, they didn’t know how it was possible for Szczepański to write. Because he either slept or shot at Nazis from his sniper look-out point. But it had to be precisely then. Somewhere amongst the ruins of the Old Town, lying in wait for the enemy, he pulled out scraps of paper and scribbled his marches: “The Michler Castle, Żytnia, Wola, boys from the ‘Parasol’ are defending themselves” (Polish original: “Pałacyk Michla, Żytnia, Wola, bronią się chłopcy spod »Paraso- la«”), farewells: “You fell in assault! That’s how it was decided. Maybe God called you, because you were too good to stay here, because you forgave instead of pun- ishing and flogging” (Polish original: “Padłeś w sztur- mie! Tak było sądzone. Może Bóg Cię dlatego powołał, boś za dobry był na to by zostać, boś przebaczał, miast karać i chłostać”), and dreams of what they would become after the victory: “After the war, it will be nice and calm […] there will be Poland with God’s will, somewhere from sea to sea, and young lads from the ‘Parasol’ will play big roles in diplomacy, the govern- ZDJĘCIE: UDZIELANIE POMOCY RANNEMU NA ULICY, 1944-08, WARSZAWA, ŹRÓDŁO: NARODOWE ARCHIWUM CYFROWE. ARCHIWUM NARODOWE ŹRÓDŁO: WARSZAWA, 1944-08, ULICY, NA RANNEMU POMOCY UDZIELANIE ZDJĘCIE: ment, the Sejm” (Polish original: “A jak będzie już po wojnie, będzie miło i spokojnie […] będzie Polska z wolą Bożą, Gdzieś od morza aż do morza, a młodzień- cy z Parasola Będą grali wielkie role, w dyplomacji, attempt on Wilhelm Koppe, a German Nazi chief com- rządzie, sejmie”). But it wasn’t going to be this way. mander, that took place in Cracow. In the last days in the Old Town, “Ziutek” was severe- Koppe survived. After the attempt on Kutschera, Na- ly wounded. “Korczak,” then already in command of the zis knew that the needed to run away when they spotted Company, was shot in the head. The bullet went through trucks, only an aide-de-camp died. The SS caught them both cheeks and sinuses. Apart from that, nothing. in the vicinity of Udórz. Two died on the spot. Three “I was wounded in the morning, a hospital orderly heavily wounded were taken into captivity, where they stuck some plaster on my face, and the Company com- were tortured to death by Nazis. menced the retreat through sewers. I walked without dif- “It was extremely hard for me,” reminisces Wojciech ficulty, it didn’t even hurt that much. The weirdest war Świątkowski. “Amongst the fallen was my great friend, wound I’ve ever heard of.“ 52–53 LUDZIE / PEOPLE

“Ziutek” died of wounds several days shop. A wooden church in Gawłuszowice. later. ‘Korczak’ survived to see the end We drew, measured, and after the classes, of the Uprising, and then was taken to Janek would take a piece of paper and draw a POW’s camp. fragments of this church. I saw his sketches “Twenty something medical barracks. and said to myself, ‘Yes, you’ve got the right Inside, my comrades were dying, but some to study architecture.’ And he came to us. of them survived. I went to a laryngologist. He instantly felt comfortable, because Tadeusz Gerwel took equipment and tools he met his friends from ‘Zośka’ there. from the Uprising. And he cut one of my ad- And already after two months, he threw hesions. An awful surgery, because it was in- ‘fuksówka,’ in other words a hazing party. side. He burned it with an electrode. Since In the drafting room at the University of that time, I kept asking, ‘What now? Doctor, Technology. From the ceiling down to the when will you perform the next surgery?’ floor, there hung paper clouds, he raised Each time he answered, ‘We’ll wait.’ I wait- a stage too. And he examined those young ed four months. And finally he said that he students. I remember the first question, wouldn’t perform any surgery and that they ‘What is the difference between practice should take me to another camp. And I lived in statics and exercises in hand drawing?’ to see the end of the war. Some stayed in the The student didn’t know. And Janek said, west, but the majority came back. Because ‘It’s very simple. Practice in statics consists they were needed in Poland.” in taking your friend’s work and a trac- After the war, “Korczak” decided to ing paper, redrawing the work and hand- come out into the open, just like many from ing it to the professor, whereas exercise in the Home Army who believed it was the right hand drawing consists in borrowing your thing to do. He enrolled at the University of friend’s work, placing it against the window Technology to study architecture. Then he and copying it by hand.’” befriended Jan Rodowicz “Anoda.” “Ano- He never graduated. Security police da” was a legend. During the occupation, he workers arrested him on Christmas Eve in took part in the Operation Arsenal and the 1948. He didn’t survive the investigation. rescue of prisoners transported to a concen- His co-prisoners from Koszykowa said that tration camp. For insurrectionist battles, he the security police workers had thrown him received the War Order of Virtuti Militari. At out of the window because he had driven the beginning of the occupation, two friends them into a frenzy. from the Szare Szeregi (English: Grey “Did you know that they would come for Ranks), Janek Rodowicz “Anoda” and Józek you too?” Saski “Katoda,” neighbours at Filtrowa, de- “Yes. Since the time Janek was arrested, cided to attend a school that could come in I knew they would come to find me. At 10 useful in subversive operations. And that’s Noakowski Street there was an empty flat. why they went to school of electrical engi- I applied for it and got it but we didn’t make neering. After the war, Janek continued his it in time to register ourselves. And on the studies at the University of Technology, and evening of 13 January, they came. I thought Józek graduated from the Faculty of Law that they would take me to Koszykowa, but and became an attorney. they threw me into a cell in Mokotów. Three “In the first year of architecture, there of my friends were already there. Captain were four hundred students, but only two Lazarowicz from the command of Freedom assistants. And one day those two assis- and Independence. And Wojciech Zieliński, tants, Piechotka and Krasowski, collected the first president of LOT Polish Airlines.” our notes. And then they chose ten stu- “I’ll show you a picture. It’s the judge who dents that they thought to be most prom- tried me.” ising. We were supposed to conduct classes It’s a picture from an article in a maga- during external workshops concerning Pol- zine about the history of war. It shows a com- ish wooden architecture inventory,” says placent man with horn-rimmed, round Mr. Świątkowski. “I was sitting in the Insti- glasses. Mieczysław Widaj. Then a judge-ce- tute of the History of Polish Architecture, lebrity. Today, they call him a Stalinist crim- when Janek came in and as usual started inal. He passed one hundred six death sen- to crack jokes. And he asked, ‘Listen, what tences on members of the Home Army. exactly are you guys doing in this Faculty of “I was granted absolution in prison Architecture?’ So I told him about it. And too. There was a certain priest there, Fa-

I encouraged him to take part in the work- ther Leon. We went behind a screen and FOTOGRAFIA Z POWSTANIA WARSZAWSKIEGO. ŚRÓDMIEŚCIE PÓŁNOCNE.NOWYM ŚWIECIE. SANITARIUSZKA W ŚRODKU NN STOI I RANNY ŁĄCZNICZKA KPR. PCHOR. MARIA KRZYSZTOF STYPUŁKOWSKA-CHOJECKA PALESTER„KRZYCH” Z BATALIONU„KAMA”. „PARASOL” WRZEŚNIA1 PO WYJŚCIU1944, Z KANAŁÓW AUTOR NA ZDJECIA UL. WARECKIEJ JOACHIM JOACHIMCZYK PRZY „JOACHIM”, ŹRÓDŁO: ZBIORY MUZEUM POWSTANIA WARSZAWSKIEGO. BLIZNY. OPOWIEŚĆ „KORCZAKA” 54–55 LUDZIE / PEOPLE ZDJĘCIE: ŻOLIBORZ. TABLICA NAGROBNA BRONISŁAWA PIETRASZEWICZANA POWĄZKACH. WYKONANIA"LOTA" Z BATALIONU DATA "ZOŚKA" 70. LATA NA XX CMENTARZU AUTOR W. ZDJECIA: WOJSKOWYM JULIUSZ WARSZAWSKIEGO. BOGDAN POWSTANIA MUZEUM DECZKOWSKI„LAUDAŃSKI”. ŹRÓDŁO: ZBIORY

he said that it would be a silent confession. The cells ki, during visitation, we sat on the opposite sides of the were full of people, I didn’t utter a word. And I was net, and a cop was pacing between us and listened in to granted absolution.” our conversation. If he didn’t like something we said, “When they took my husband, I pretended nothing the latch came down and I saw my husband no more. It had happened,” reminisces “Korczak’s” wife. happened once when he said that he had met Colonel “Were you scared?” Borzobohaty. The end of visitation. And they shut me in “We were different people then. We understood that a cupboard under the stairs for several hours. Then they it would happen to everyone. So no, I wasn’t scared. It let me go. And people, strange people who had been on was three weeks after Janek was arrested.” a visitation that day as well, waited by the gates to see Back then, she still didn’t know that she would have whether they would let me go. There was solidarity be- to wait for him 74 months. tween us. Then they looked for me at the railway station, “The worst part was that it was done by Poles. When but no one gave me away.” they threw me into the streets after a week, they used Then Stalin died. The remaining parts of sentences Germans to throw away my things. Poles tramped were remitted. Wojciech Świątkowski was given money on them, spilled my tea. And a German hid my silver to buy a ticket and came back to Warsaw. It was night. spoons. When I was sitting in a cab, this German leaned His wife didn’t have a clue that he had been released. forward and stealthily put those spoons into my hand.” “What do we do now?” he asked. The process went on for a year. Judge Widaj was kind. “Now we’ll go to Zakopane to have some rest.” Fifteen years. Others were sentenced to death. In the They strolled along Krupówki. There was a crowd prison in Wronki worked Germans. And when there of cheerful people. Clear, beautiful air. The sun. And was some soup left on the bottom of the pot, they didn’t suddenly a familiar face amongst the crowd, someone throw it away. If the last time they gave seconds to those walks up. from the cell number 21, next time they gave seconds to “It’s Doctor Gerwel! The one that saved me in the those from the cell number 22. They let people eat even camp.” those leftovers. “And how did you recognize my husband?” “And I didn’t know where my husband was. They “What do you mean how? Obviously because of those didn’t tell me. You went with a package. If the package scars on his cheeks.” stayed, you could tell where he was. I remember a mili- The doctor was right. You recognize the Warsaw In- tiaman who couldn’t even write ‘husband.’ In Wron- surgents by scars.

56–57 MODA / FASHION

TOO CHEEKY RED

BUTY: LOFT37 SUKIENKA: JUST PAUL PŁASZCZ: MICHAL SZULC TOREBKA: HOUSE TOO CHEEKY RED

SUKIENKA: CONFASHION BERET: ORSAY

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL 58–59 MODA / FASHION

SUKIENKA: BIZUU PŁASZCZ: JUST PAUL BUTY: LOFT37

ZDJĘCIA / PHOTO: MODELKI: MAKIJAŻ / MAKE-UP: WŁOSY / HAIR: STYLISTA / STYLIST: Edyta Bartkiewicz Kornelia/Avant Models Simona Petrucci Vertis Hair Difriperi edytabartkiewicz.com Dobrochna Rawicka TOO CHEEKY RED

SUKIENKA WEAVE BLUZKA ICON PASEK VINTAGE CZAPKA H&M BUTY SEBASTIAN SHOES/WAW FASHION 60–61 MODA / FASHION

SKÓRZANY GARNITUR: HUZIOR FUTRO: ORSAY GOLF: CELLBES

62–63 MODA / FASHION

BLUZKA HUZIOR

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL 64–65 FELIETON / COLUMN

Rok 2018 rozpoczynamy z muzycznym przytupem. SZANOWNI Pierwszą operową premierą roku 2018 będą tajemniczy „Poławiacze pereł” – opowieść o dozgonnej przyjaźni i tragicznej miłości oraz refleksja na temat siły wiary oraz władzy religii. Dzieło niezwykle popularne na ca- łym świecie, co ciekawe, po raz pierwszy pojawi się na PAŃSTWO, gdańskiej scenie. Niezwykle emocjonalne dzieło Bizeta doskonale wpisuje się w tematykę francuskiego sezonu 2017/2018 Opery Bałtyckiej. A dalej tylko ciekawiej. W kwietniu premiera ope- retki, od lat nie wystawianej w Gdańsku. Będzie to „Orfeusz w piekle” Jacquesa Offenbacha w reżyserii Marii Sartovej. O tej realizacji, która mam przyjemność dyrygować, opowiem w następnym wydaniu… Z operowymi wyrazami szacunku!

ENGLISH LADIES AND GENTLEMEN, when I was appointed Director of the Baltic Opera in Gdańsk, my idea was to dedicate a given opera season to the culture of a European country. Thus, in the 2016/2017 season, the first season of my term of office, we were inspired by Italian culture. We sta- ged La bohème by Giacomo Puccini, Pinocchio – an author’s ballet comedy by Giorgio Madia with a sco- re by Nino Rota, and Nabucco by Giuseppe Verdi. In July, we celebrated the culture of hot Italy at the concerts of best-known operas, operettas and mu- sicals, and the opera patio turned into an outdoor WARCISŁAW KUNC cinema. There was a lot going on! Dyrektor Opery Bałtyckiej w Gdańsku The 2017/2018 season in the Baltic Opera is a French season. From September to July, our activities are revolving around the art and culture of France. The deą, z którą objąłem kierownictwo nad Operą Bałtycką season opened with a ceremonial gala concert, at w Gdańsku, było podporządkowanie danego sezonu which we presented the best French compositions. In Ikulturze wybranego państwa europejskiego. I tak oto, November, we held a preview of Krzysztof Knittel’s The w sezonie 2016/2017, pierwszym pod moją kadencją, Last Judgment opera directed by Paweł Szkotak, dedica- inspirowała nas kultura Włoch. Na scenie zobaczyliśmy ted to the turbulent history of Hans Memling’s painting, „Cyganerię” Giacomo Pucciniego, „Pinokio” – autorską which is very important for Gdańsk. Also in November, komedię baletową Giorgio Madii z muzyką Nino Roty we put on an enchanting ballet The Nutcracker by Pyotr oraz „Nabucco” Giuseppe Verdiego. W lipcu celebro- Tchaikovsky with Francois Mauduit’s choreography. We waliśmy kulturę gorącej Italii na koncertach najsłyn- hold regular operetta concerts within a series Kocham niejszej muzyki oper, operetek oraz musicali, a operowe Operetkę, inspired by Parisian culture and Offenbach’s patio zamieniło się w kino pod chmurką. Działo się! works. We started the New Year in great spirits with Sezon 2017/2018 w Operze Bałtyckiej to sezon fran- a concert A French night. cuski. Od września do lipca jesteśmy w kręgu kultury We begin 2018 with a bang. The first opera premie- i sztuki kraju nad Loarą. Sezon otworzyliśmy uroczystą re in 2018 is mysterious The Pearl Fishers – a story about galą operową, na której zaprezentowaliśmy to, co naj- an eternal friendship and a tragic love and a reflection on lepsze z kultury Francji. W listopadzie doszło do prapre- the power of faith and religion. The opera is extremely po- miery opery „Sąd Ostateczny” Krzysztofa Knittla w re- pular worldwide and now, what’s interesting, it’s going żyserii Pawła Szkotaka, opowiadającej burzliwe historie be put on in Gdańsk for the first time. Bizet’s emotional ważnego dla całego Gdańska obrazu Hansa Memlinga. work perfectly fits in the theme of the 2017/2018 French Również w listopadzie, gdańską scenę zauroczył ba- season in the Baltic Opera. letowy „Dziadek do orzechów” Piotra Czajkowskiego And it’s going to get even more interesting. In April, w choreografii Francoisa Mauduita. Inspirując się kultu- we are holding a premiere of an operetta which hasn’t rą rodem z Paryża zapraszamy – wzorem Offenbacha – been played in Gdańsk for years. It’s Orpheus in the na cykliczne koncertowe spotkania z operetką „Kocham Underworld by Jacques Offenbach, directed by Maria Operetkę”. Nowy Rok powitaliśmy w iście szampańskim Sartova. But I will tell you more about the performance, nastroju podczas koncertów „Francuska noc”. which I have a pleasure to conduct, next time…

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL Port lotniczy STAŁY DODATEK PORTU Szczecin Goleniów im. NSZZ Solidarność LOTNICZEGO SZCZECIN GOLENIÓW IM. NSZZ REGULAR SECTION OF SZCZECIN GOLENIÓW SOLIDARNOŚĆ IM. NSZZ SOLIDARNOSC AIRPORT MAGAZINE

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL 66–67 LOTNISKO / AIRPORT

KWINTESENCJA BAŁKANÓW

ŚRÓDZIEMNOMORSKIE SŁOŃCE, OSMAŃSKIE TWIERDZE I BIZANTYJSKIE CERKWIE, ZABYTKOWE MECZETY I STAROŻYTNE RUINY, DZIKIE I NIEDOSTĘPNE GÓRY, BARWNE BAZARY, WSZECHOBECNE BUNKRY. ALBANIA JEST KWINTESENCJĄ BAŁKANÓW I KRAJEM KTÓRY MA WYJATKOWO ATRAKCYJNE USYTUOWANIE.

zdjęce: pixabay / flickr tekst: Port Lotniczy Szczecin - Goleniów

ołożony na Półwyspie Bałkańskim, na południu Europy, z dwóch stron oblewany jest przez morze: Adriatyckie na zachodzie Pi Jońskie na południu. Oprócz pięknego wybrzeża, złotych, piaszczystych plaż i zapierających dech w piersiach zatok, Albania to także górskie szczyty dla miłośników wspinaczki. Riwiera Albańska zachwyci amatorów wysokich temperatur. Panuje tutaj klimat podzwrotnikowy o odmianie śród- ziemnomorskiej, co oznacza, że lata są bardzo upalne. Przyjeżdżając na Bałkany, możemy liczyć na dużą dawkę słońca, a także niezwykłą florę – zachwycą nas gaje oliwne, migdałowce i makia, zielona zarośla. tejszej restauracji roztacza się wspaniały widok na RIWIERA ALBAŃSKA okolicę - południową Albanię (wyspy wokół kurortu Morze jest tu kryształowo błękitne, a niebo Ksamil) i grecką wyspę Korfu. Na obecną archi- prawie zawsze bezchmurne. Riwiera ciągnie się tekturę Sarandy składają się proste, jasne budynki, na południu kraju w obwodzie Vlora, od Parku utrzymane w jednolitym stylu. Bardzo dużą atrak- Narodowego Llogara, wzdłuż wybrzeża przez miej- cją miasta jest możliwość odbycia rejsu na oddaloną scowości Borsh, Himara, Qeparo, Pigeras , kończąc zaledwie o 9 km grecką wyspę Korfu. Codzienne się w Lukovej. Znajdują się tutaj dziesiątki malow- połączenia promowe między tymi dwoma krajami niczych wiosek, schowanych wśród pasm górskich czynią z Sarandy niezwykle atrakcyjny kurort. Ale i mnóstwo dziewiczych jeszcze plaż, mogących Saranda to nie tylko port, to przede wszystkim bar- konkurować swą uroda z tymi nad Lazurowym dzo lubiane kąpielisko, z ładną plaża oblaną błękit- Wybrzeżem. nym morzem. Miejscowość otaczają zbocza górskie Mali i Gjerë co robi niesamowite wrażenie. SARANDA – BALANS POMIĘDZY Jeśli oddalimy się nieco w głąb lądu dotrzemy do PLAŻOWANIEM A ZWIEDZANIEM Gjiokastry, urokliwego miasteczka wpisanego na Saranda jest jedną z najpopularniejszych miej- Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Jej wąskie, scowości turystycznych nie tylko na Wybrzeżu czasem bardzo strome uliczki, szare kamien- Jońskim, ale i w całej Albanii. W przeciągu ne domki i górująca nad mini średniowieczna ostatnich lat miasto przechodzi niezwykły rozwój twierdza, tworzą niesamowity, tajemniczy i lekko inwestycyjny. 3 km od centrum Sarandy znajduje się mroczny klimat. XVI – wieczna twierdza, z której można podziwiać Nieco na północ od Sarandy znajduje się Vlora, panoramę miasta i wspaniałe zachody słońca. jedno z największych albańskich miast porto- Doskonały widok na Sarandę rozciąga się z pobli- wych. Jest to miejsce, w którym stykają się dwa skiego wzgórza, na którym ulokowała się twierdza morza: Jońskie i Adriatyckie. Vlora jest dobrym Lëkurësi, wzniesiona w 1537 roku z polecenia miejscem dla wszystkich, którzy na wakacjach sułtana osmańskiego Sulejmana Wspaniałego. Z tu- szukają dobrej zabawy. Intensywnie toczy się KWINTESENCJA BAŁKANÓW

Greków, Rzymian i Turków z Imperium Osmańskiego. Butrint wraz z pobli- skim parkiem narodowym wpisano na listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO w roku 1992.

KSAMIL, CZYLI ALBAŃSKIE KARAIBY Miejscowość Ksamil leży na terenie Parku Narodowego Butrint i jest jednym z najbardziej egzotycznych kurortów w całym kraju. Często bywa nazywa- ny Albańskimi Karaibami. Ksamil leży nad jońską częścią wybrzeża, na samym południu Albanii. Kurort to nie tylko cudowna piaszczysta plaża i bajkowo błękitne morze, ale także urzekający krajobraz, w którego skład wchodzą 3 przybrzeżne wysepki. Riwiera albańska, oprócz pięknych plaż, przyrody, gór i doskonałej lokalnej kuchni, ma jeszcze jedną zaletę – wciąż jest stosunkowo tania. Ciekawi waka- cyjnych ofert do Albanii z naszego lotni- ska? Zapraszamy do biur Podróży Itaka oraz Ranibow Tours (wyloty w każdy czwartek od 14/06/18).

tutaj życie nocne, dzięki licznym dys- kotekom i barom. Podczas wyprawy po Riwierze Albańskiej warto odwiedzić także Lezhe, niewielkie miasteczko będące doskona- łą opcją dla tych turystów, którzy chcie- liby zatrzymać się z dala od dużych ośrodków miejskich. W okolicach Sarandy znajduje się kolejne wyjątkowe miejsce, zwane Niebieskim Okiem. Jest to niewiel- ki staw, w którym zbiera się woda wypływająca ze źródła – na samym środku ma ona kolor granatowy, jednak na zewnątrz tworzy lazurową, przezroczystą obręcz. Wypływająca spod skał, nieustannie bulgocze, co zdecydowanie dodaje temu miejscu niezwykłego charakteru.

BUTRINT I STANOWISKO ARCHEOLOGICZNE Turyści chętnie zmierzają też do Butrint (albańskie Pompeje) oddalone ok. 25km od Sarandy - starożytnej osady, gdzie znajdziemy ślady panowania

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL 68–69 LOTNISKO / AIRPORT

IN ENGLISH stretches – on the south through districts: Vlorë, from Llogara National THE ESSENCE OF BALKANS Park, along the coast through cities like Borsh, Himara, Qepari, Pigeras and Meditteranean sun, Ottoman Lokova. There are dozens of picturesque fortresses and Byzantine Orthodox villages, hidden around mountains and churches, old mosques and acient a lot of virgin beaches which can rival ruins, savage mountains, colourful with those at the French Azure Coast. bazaars, omnipresent bunkers. Albania is the essense of Balkans and SARANDA – A BALANCE BE- a country of a unique location. TWEEN SUNBATHING AND SIGHTSEEING Situated at the Balkan Peninsula, on Saranda is one of the most popular the south of Europe, it is surrounded tourist places, both at the Ionian Coas by two seas: Adriatic from the west and and in the whole Albania. For last couple Ionian from the south. A beautiful coast, of years the city has been going through golden, long beaches and breathtaking major investment development. Only 3 bays are not all it offers. Albania are km from the town there is a 16th century also mountain peaks for climbing fortress which makes a great viewpo- amateurs. Alban Riviera will also int. Another amazing viewpoint are the astonish those who love hot tempera- nearby hills with Lëkurësi fortress, built tures. The climate there is subtropical, in 1537 on orders from Suleiman I, the the Mediterranean type, which means Ottoman sultan. A beautiful view on the there are hot summers. When coming neighbourhood – south Albania (islands to the Balkans, we can count on a huge around Ksamil town) and Corfu island amount of sun, as well as amazing flora – is available from a restaurant situated – we will be astonished by olive groves, there. Today's architecture of Saranda almond trees and green bushes. are simple, bright buildings, maintained in a unified style. A great attraction of ALBANIAN RIVIERA Saranda is the possibility to sail to Corfu, The sea here is crystal blue and the sky located only 9 km away. Daily ferry is almost always cloudless. Riviera connections make Saranda a great place KWINTESENCJA BAŁKANÓW

for tourist. But Saranda is not only a seaport, but BUTRINT AND THE mostly a very popular beach with lovely sand and ARCHEOLOGICAL SITE a blue sea. The town is surrouned by Mali and Gjerë Tourists like to visit Butrint (Albanian Pompeii), hills which create a spectacular view. situated approx. 25 km away from Saranda. It If we go deeper in the land, we will get to is an ancient settlement with traces of Greek, Gjirokastër, a charming town listed on UNESCO Roman and Ottoman reign. Together with nearby World Heritage list. Its narrow, sometimes very national park, Butrint is listed on the UNESCO steep alleys, grey stone cottages and a medieval World Heritage in 1992. mini-fortress overlooking them create an amazing, mysterious and a little dark climate. KSAMIL, THE ALBANIAN A bit north from Saranda there is Vlorë, one of the CARIBBEAN largest seaports in Albania. It is a place where two The Ksamil town is located in the Butrint National seas meet: Ionian and Adriatic. Vlorë is a good place Park area and is one of the most exotic tourist for all those looking for fun during their holiday. resorts in the whole country. It is often called Thanks to numerous discos and bars, there is an the Albanian Caribbean. Ksamil is situated in intensive nightlife going on. the Ionian part of the coast, on the very south of When on a trip to Albanian Riviera, it is worth Albania. The resort is not only a marvellous sandy visiting Lezhë, a small town perfect for tourists who beach and a fairytale blue sea, but also a charming wish to stay away from the urban areas. landscape with 3 coastal islands. Near Saranda there is another unique place Apart from beautiful beaches, nature, moun- called the Blue Eye. It is a small pond with water co- tains and excellent local cuisine, the Albanian ming from a source – dark blue in the middle and Riviera has one more asset – it is still relatively azure, transparent on the shore. The water coming cheap. Curious of holiday offers to Albania from from the rocks constantly boils, which gives the our airport? Visit Itaka and Rainbow Tours travel place a magical atmosphere. agencies (flights every Thursday from 18/06/14). 70–71 LOTNISKO / AIRPORT

ODLADZANIE SAMOLOTU

PRZYGOTOWANIA NAZIEMNE TO SZEREG CZYNNOŚCI, PODCZAS KTÓRYCH TECHNICZNIE PRZYGOTOWUJEMY SAMOLOT DO STARTU. JEDNĄ Z TYCH CZYNNOŚCI JEST ODLADZANIE SAMOLOTU.

zdjęce: pixabay

hcemy przybliżyć Wam ten pro- Zanim jednak cały proces ruszy, Do odladzania chemicznego stosuje ces, bowiem często nasza wiedza przygotowywana jest indywidualna się cztery typy płynów odladzająco–za- sprowadza się tylko do stwier- dokumentacja, w której kapitan, na pod- bezpieczających, o różnym składzie Cdzenia, że jest on ważny. Pod względem stawie warunków zewnętrznych i stanu chemicznym, lepkości i gwarantowanym klimatu być może daleko nam do Alaski, oblodzenia samolotu, deklaruje żądane czasie ochrony. Czas ochrony określa ka- ale doświadczenia pokazują, że oblodze- parametry odladzania (jedno-/dwustop- pitan statku powietrznego po uzyskaniu nie może wystąpić właściwie w każdych niowe, stężenie mieszanki), natomiast od Ramp Agenta meldunku potwierdza- warunkach, zarówno zimą, jaki i latem. Ramp Agent podaje typ i znaki rejestra- jącego wykonanie odladzania/zabez- Przepisy Międzynarodowej Organizacji cyjne samolotu, numer rejsu, temperatu- pieczania. HOT liczy się od rozpoczęcia Lotnictwa Cywilnego wymagają, żeby rę OAT (z ang. Outside Air Temperature odladzania/zabezpieczania w procesie na każdym lotnisku, na którym może – temperatura powietrza zewnętrznego) jednostopniowym lub od rozpoczęcia występować oblodzenie, było zapewnio- i datę wykonania usługi. zabezpieczania (II faza) w procesie ne stanowisko odladzania samolotów. Odladzający ma prawo odmówić dwustopniowym. Pilot ma obowiązek Jednym z podstawowych czynników przystąpienia do odladzania, jeśli sposób rejestrowania tego czasu oraz nieprze- określających lokalizację urządzeń do odladzania sugerowany przez kapitana kraczania go do momentu startu, kiedy to usuwania oblodzenia ze statków po- jest sprzeczny z zaleceniami dotyczą- zabezpieczenie przestaje działać. wietrznych i zapobiegania ich oblodze- cymi zależności stężenia mieszanki od Oczywiście może zdarzyć się, że niu jest gwarancja zapewnienia czasu warunków atmosferycznych lub najniż- w trakcie odladzania nastąpi zmiana ochronnego po zastosowaniu substancji szą temperaturą użycia płynu (LOUT warunków pogodowych wywołanych np. antyoblodzeniowych – tzw. Holdover – Lowest Operational Use Temperature), pojawieniem się opadu śniegu, które po- Time (w skrócie HOT), który pozwala na czyli najniższą temperaturą, dla której wodują konieczność zwiększenia stęże- kołowanie do momentu uzyskania przez płyn był certyfikowany do użycia. nia mieszanki płynu odladzająco-zabez- samolot zezwolenia na start. Przed rozpoczęciem całego procesu pieczającego. Jeżeli w takim przypadku Na szczecińskim lotnisku są to stano- załoga powinna przygotować samolot Ramp Agent otrzyma od pilota zalecenie wiska 4 i 5 na płycie postojowej nr 1 oraz do wykonania tych czynności, a więc zmiany warunków odladzania, jest ono stanowisko 3 na płycie postojowej nr 2. ustawić powierzchnie sterowe samolotu niezwłocznie wprowadzane do stosowa- Na ziemi stosuje się najczęściej odla- w konfiguracji do odladzania, zamknąć nia w taki sposób, by na całej powierzch- dzanie poprzez polewanie powierzchni odbiory powietrza, aby uniemożliwić ni odladzanych powierzchni był użyty samolotu – przeważnie (podgrzewanym) przedostanie się oparów płynu przez płyn o tym samym rodzaju i stężeniu. wodnym roztworem glikolu. Takie odla- otwory wentylacyjne do wnętrza samo- Odladzanie rozpoczyna się od przed- dzanie odbywa się w procesie jedno- lub lotu oraz włączyć rejestrator rozmów niej części kadłuba, tzn. od powierzchni dwustopniowym. Proces jednostopniowy, w kabinie, a następnie poinformować dostępnych i widocznych z kabiny załogi służący usunięciu zanieczyszczeń, wyko- Ramp Agenta o gotowości do rozpoczęcia do ostatecznej kontroli stanu powierzch- nywany jest podczas ładnej pogody albo odladzania. ni samolotu pod kątem powstania po- w sytuacjach, gdy samoloty nie są wysta- Ze względów bezpieczeństwa czątków zalodzenia bezpośrednio przed wione na działanie śniegu lub marznących odladzanie powinno się prowadzić z wy- startem. opadów atmosferycznych. Przy gorszej łączonymi silnikami samolotu, jednak Z uwagi na możliwość uszkodzenia pogodzie stosuje się proces dwustopniowy. z pewnymi wyjątkami możliwe jest to blach pokryciowych lub elementów Pierwszym etapem w procesie odla- z silnikami pracującymi w zakresie ja- kompozytowych sposób natryskiwa- dzania przy użyciu płynu jest usuniecie łowym (tryb IDLE). W takim przypadku nia płynu odgrywa istotne znaczenie. z powierzchni skrzydeł i kadłuba niepo- wstrzymuje się wszelki ruch personelu Maksymalny kąt natrysku nie powinien żądanego śniegu i lodu. Drugi etap ma na i pojazdów w strefach niebezpiecznych przekraczać 30 stopni, odległość dyszy celu zabezpieczenie powierzchni przed pracy silników, których wielkość i kształt od natryskiwanej powierzchni powinna formowaniem się warstwy lodu i śniegu są określane indywidualnie dla każdego być w miarę możliwości jak najmniejsza, na powierzchniach samolotu. typu samolotu. a graniczna wartość ciśnienia natrysku ODLADZANIE SAMOLOTU

that the aircraft is ready for de-icing. Due to safety reasons, aircraft engines should be shut down during de-icing operations, however, in some cases, it is admissible that the engines remain running at idle speed. In such a case, no operations are performed in dangerous zones near the engines, whose size and shape are determined individually for every type of aircraft. There are four types of de-icing/anti-icing fluids, which differ in terms of their chemical composition, viscosity and holdover time. The holdover time jest określana przez każdego producenta most cases, (heated) glycol-based is determined by the pilot in command i dla przykładu dla wszystkich modeli de-icing fluid on the aircraft surface. It’s after he receives from the Ramp Agent Boeinga serii 737 wynosi 0,7 bara. a one- or two-step procedure. One-step a report on the performance of de-icing/ W ramach ciekawostki, zgodnie de-icing aims at removing any conta- anti-icing operations. HOT is counted z zaleceniami AEA, czyli Stowarzyszenia minants and is carried out when the from the beginning of de-icing/anti-i- Europejskich Linii Lotniczych, ilość pły- weather is nice or when aircrafts are not cing operations in the case of one-step nu użytego do zabezpieczenia samolotu exposed to snow or other freezing preci- procedure or from the beginning of przed oblodzeniem nie powinna być pitation. Two-step procedure is carried anti-icing operations (the 2nd step) in mniejsza niż: 480 litrów – w przypadku out in the event of bad weather. the case of two-step procedure. The pilot Boeinga, 767, 200 litrów – w przypadku The first step of de-icing with the is obliged to register that time and not to Boeinga 737 serii 300, 400 i 500 oraz 230 use of fluid is removing any snow and exceed it until take-off, when the protec- litrów – w przypadku Airbusa. ice from wing and fuselage surfaces tion stops working. of an aircraft. The second step aims at It may happen that a change in we- IN ENGLISH preventing ice and snow formation on ather conditions occurs during de-icing the aircraft surfaces. operations, e.g. it starts snowing, which AIRCRAFT DE-ICING First, individual documentation must will require higher concentration of be prepared. On the basis of weather de-icing/anti-icing fluid mixture. If the Ground handling is a series of conditions and the amount of ice and pilot decides on a change in de-icing operations carried out to prepare snow accumulated on the aircraft parameters, the Ramp Agent is required an aircraft for a flight. One of these surface, the pilot in command declares to apply it immediately, so that the same operations is aircraft de-icing. required de-icing/anti-icing parameters type and concentration of fluid is used (a one-/two-step procedure, fluid mixtu- on all de-iced surfaces. We would like to take a closer look at re concentration), whereas a Ramp De-icing operations begin with de- the process as most often, the only thing Agent provides such information as the -icing of the fuselage front, i.e. surfaces we know about it is that it is important. aircraft type and registration numbers, accessible and visible from the cockpit, The Polish climate may be poles apart flight number, outside air temperature and end with a final inspection of air- from the one in Alaska, but experience (OAT) and the date of service. craft surfaces in terms of ice formation shows that icing may occur in prac- The service provider may refuse to prior to take-off. tically any conditions, both in winter perform de-icing operations if the de- Since covering panels or composite and summer. According to the provi- icing parameters demanded by the pilot elements might be damaged during the sions of the International Civil Aviation in command do not comply with re- operations, the method for fluid applica- Organisation (ICAO), a de-icing area is commendations for the fluid and water tion is very important. The maximum required at every airport where icing mixture concentration for given weather angle of fluid stream should not exceed may occur. One of the basic factors conditions or the lowest operational use 30 degrees, the spraying nozzle should determining the location of de-icing/ temperature (LOUT), that is the lowest be kept as close as possible to the surface, ant-icing equipment is a possibility of temperature at which the fluid is certi- while the fluid pressure is determined ensuring holdover time (HOT) after fied for use. individually by a manufacturer, for exam- applying anti-icing fluids, which allows Before commencing the procedure, the ple, for all Boeing 737 models it is 0.7 Bar. for taxiing before the aircraft is given crew should prepare the aircraft for the An interesting fact is that according take-off clearance. operations, that is adjust the control sur- to the AEA (the Association of European At Szczecin airport, these are stations faces for de-icing, close bleed air valves to Airlines) recommendations, the amount 4 and 5 on the apron No. 1 and station 3 prevent vapours from getting into the air- of anti-icing fluid applied should be at on the apron No. 2. craft interior through vents, and turn off least: 480 litres – for Boeing 767, 200 Ground de-icing/anti-icing opera- the combination recorder in the cockpit; litres – for Boeing 737 300, 400 and 500 tions usually consist in applying, in then, they should inform the Ramp Agent series, and 230 litres – for Airbus A320..

WIĘCEJ NA ANYWHERE.PL 72–73 CZARTERY 2018 / CHARTERS 2018

KIERUNKI DESTINATIONS

1 KRETA 2 KORFU 3 ZAKYNTHOS 4 RODOS 5 BOŚNIA I HERCEGOWINA 6 CZARNOGÓRA 7 CHORWACJA 8 TURCJA 9 ALBANIA

SZCZECIN

CHORWACJA BOŚNIA I HERCEGOWINA CZARNOGÓRA ALBANIA

KORFU TURCJA ZAKYNTHOS RODOS KRETA

CHORWACJA, ALBANIA, ZAKYNTHOS, KRETA, KORFU, RODOS, TURCJA - BEZPOŚREDNI LOT BOŚNIA I HERCEGOWINY, CZARNOGÓRA - BRAK BEZPOŚREDNICH LOTÓW WIĘCEJ NA ANYWHERE.PLANYWHERE.PL LOTNISKO73–73 / AIRPORT

BERGEN

OSLO GARDERMOEN

EDYNBURG STAVANGER OSLO TORP

DUBLIN LIVERPOOL

LONDYN STANSTED SZCZECIN WARSZAWA

WARSZAWA PLL LOT

DNI PRZYLOT ODLOT NR REJSU TYP LONDYN STANSTED RYANAIR TYGODNIA ARRIVAL DEPARTURE FLIGHT SAMOLOTU WEEK DAYS NUMBER PLANE TYPE DNI PRZYLOT ODLOT NR REJSU TYP TYGODNIA ARRIVAL DEPARTURE FLIGHT SAMOLOTU 1------08:45 09:15 LO3931/2 Q400 WEEK DAYS NUMBER PLANE TYPE -2345-- 08:55 09:25 LO3931/2 Q400 123-5-- 17:35 21:20 FR2466/7 737 -----6- 08:30 09:00 LO3931/2 Q400 ------7 18:30 22:15 FR2466/7 737 1234567 14:35 15:05 LO3933/4 Q400

DUBLIN RYANAIR 12345-7 20:35 21:05 LO3935/6 Q400

DNI PRZYLOT ODLOT NR REJSU TYP TYGODNIA ARRIVAL DEPARTURE FLIGHT SAMOLOTU WARSZAWA RYANAIR WEEK DAYS NUMBER PLANE TYPE PRZYLOT ODLOT NR REJSU TYP DNI TYGODNIA -2---6- 17:10 17:35 FR5322/3 737 ARRIVAL DEPARTURE FLIGHT SAMOLOTU WEEK DAYS NUMBER PLANE TYPE

OSLO GARDERMOEN NORWEGIAN 123---- 20:55 18:00 FR2361/2 B737

DNI TYGO- PRZYLOT ODLOT NR REJSU TYP ---4--- 21:00 18:05 FR2361/2 B737 DNIA ARRIVAL DEPARTURE FLIGHT SAMOLOTU WEEK DAYS NUMBER PLANE TYPE ------7 21:50 18:55 FR2361/2 B737

-2----- 11:30 12:00 DY1014/5 737 ----5-- 20:50 17:55 FR2361/2 B737

-----6- 10:10 10:40 DY1014/5 737 BERGEN WIZZAIR

OSLO TORP WIZZAIR DNI PRZYLOT ODLOT NR REJSU TYP TYGODNIA ARRIVAL DEPARTURE FLIGHT SAMOLOTU DNI TYGO- PRZYLOT ODLOT NR REJSU TYP WEEK DAYS NUMBER PLANE TYPE DNIA ARRIVAL DEPARTURE FLIGHT SAMOLOTU WEEK DAYS NUMBER PLANE TYPE --3---7 11:40 12:10 W62152/1 A320

1---5-- 17:45 18:15 W6 2159/60 A320 LIVERPOOL RYANAIR FOTOLIA.COM STAVANGER WIZZAIR DNI PRZYLOT ODLOT NR REJSU TYP TYGODNIA ARRIVAL DEPARTURE FLIGHT SAMOLOTU DNI TYGO- PRZYLOT ODLOT NR REJSU TYP WEEK DAYS NUMBER PLANE TYPE DNIA ARRIVAL DEPARTURE FLIGHT SAMOLOTU WEEK DAYS NUMBER PLANE TYPE ---4--- 21:00 21:25 FR7111/2 737

--3---7 10:15 10:45 W62155/6 A320 ------7 19:55 20:20 FR7111/2 737 ILUSTR: NIKY 002 – LOTNISKO AIRPORT

INTERNET TAXI INTERGLOBUS TOUR www.airport.com.pl Airport Taxi Group Rezerwacja biletów telefonicznie pod www.facebook.com/SzczecinAirport Tel.: +48 914 817 690 numerami: / Tickets can be booked www.twitter.com/SzczecinAirport by Telephone: www.szczecinairport.blog.pl DOJAZD SAMOCHODEM BY CAR Tel.: +48 914 850 422 www.youtube.com/user/SzczecinAirport Z kierunku Szczecin – Trasa S6 Fax.: +48 914 340 283 www.pl.pinterest.com/airport0237/ i droga krajowa E28 / From Szczecin –S6 [email protected] Expressway and E 28 road ADRES ADDRESS Z kierunku Koszalin – Trasa 6/E28 / From BUS LOT Port Lotniczy Szczecin Goleniów Koszalin –6/E28 road Bus odjeżdża 15 minut po lądowaniu Sp. z o.o. / Szczecin Goleniow Airport Z kierunku Gorzów Wielkopolski – Trasa samolotu. Bilety do nabycia u kierowcy Ltd. S3 i E28/S3 / From Gorzów Wielkopolski – przed odjazdem autobusu. Koszt przejazdu ul. Glewice 1a, 72-100 Goleniów S3 Expressway and E28/S3 road na trasie do/z Szczecina - 25 zł. / Departure Tel.: +48 914 817 400 from the Airport to Szczecin 15 minutes www.airport.com.pl MINIBUSY DO / Z PORTU after landing. Bus tickets available from LOTNICZEGO / MINIBUS driver before departure. Ticket price to/from PUNKT INFORMACJI LOTNISKOWEJ • KOSZALIN / KOŁOBRZEG Szczecin – 25 PLN. AIRPORT INFORMATION POINT AIR-TRANSFER.PL Tel.: +48 481 74 00 Rezerwacja biletów telefonicznie pod nume- Ze Szczecina mikrobus odjeżdża spod biu- Email: [email protected] rami / Tickets can be booked by Telephone: ra LOT (al. Wyzwolenia 17) 90 minut przed GG: 23336639 Tel.: +48 512 370 778 wylotem. Bilety do nabycia u kierowcy oraz Tel.: +48 502 323 396 pod numerem telefonu: CENTRUM OBSŁUGI PODRÓŻY Tel.: +48 947 110 510 +48 504 188 737. / Minibus departs from the TRAVEL SERVICE CENTRE www.air-transfer.pl LOT office in Szczecin (al. Wyzwolenia 17) Sprzedaż biletów lotniczych i ofert tury- 90 minutes before plane departure. Bus stycznych/ Ticket selling point AN-JAN tickets available from bus driver and can Tel.: +48 481 75 05 Rezerwacja biletów telefonicznie be booked by Telephone: +48 504 188 737. Tel.: +48 481 76 25 pod numerami / Tickets can be booked E-mail: [email protected] by Telephone: PKP GG: 6364857 Tel.: +48 943 531 052 Stacja Port Lotniczy Szczecin- Goleniów Tel.: +48 501 525 081 w kierunku Szczecina lub Kołobrzegu. ZAGINIONY BAGAŻ LOST & FOUND www.anjan.pl Rozkład odjazdów oraz przyjazdów pocią- Welcome Airport Service gów na stronie www.pkp.pl Tel.: +48 481 75 03 • SZCZECIN/ KOSZALIN Station Airport Goleniów towards Szczecin and Kołobrzeg. Schedule available at www.pkp.pl. PARKING ZIELONY CAR PARK GREEN CENNIK CAR PARK FEES

PIERWSZE 10 MINUT FIRST TEN MINUTES FREE

DO GODZINY UP TO 1 HR 5 PLN

DO 2 GODZIN UP TO 2 HR 8 PLN PARKING CAR PARK RED / 24 H CENNIK CAR PARK FEES DO 3 GODZIN UP TO 3 HR 9 PLN PIERWSZE 10 MINUT FIRST TEN MINUTES FREE DO 4 GODZIN UP TO 4 HR 10 PLN DO GODZINY UP TO 1 HR 7 PLN DO 5 GODZIN UP TO 5 HR 11 PLN DO 2 GODZIN UP TO 2 HR 9 PLN PIERWSZY DZIEŃ FIRST DAY 25 PLN KAŻDA NASTĘPNA GODZINA EVERY FOLLOWING 2 PLN DRUGI DZIEŃ SECOND DAY 15 PLN OUR

TRZECI DZIEŃ THIRD DAY 15 PLN PIERWSZA DOBA FIRST DAY 53 PLN

PIERWSZY TYDZIEŃ FIRST WEEK 89 PLN KAŻDA NASTĘPNA DOBA EVERY FOLLOWING 30 PLN DAY / DAY DWA TYGODNIE SECOND WEEK 124 PLN AFTER PAYING IN AN AUTOMATIC CASH MACHI- TRZY TYGODNIE THIRD WEEK 150 PLN NE YOU WILL BE GIVEN 15 MINUTES TO EXIT THE KAŻDY NASTĘPNY TYDZIEŃ EVERY FOL- 20 PLN PARKING. LOWING WEEK

Po opłaceniu w kasie automatycznej pasażer ma 15 minut na wyjazd. / After paying in an automating cash machine you will be given 15 minutes to exit the parking. Dla pasażerów wylatujących czarterem turystycznym rabat 20%. / 20% discount for passengers of tourist charter flight. Przykładowe ceny po rabacie: / Example fees with discount: postój 7 dni / 7 days parking – 72 PLN postój 14 dni / 14 days parking – 100 PLN