Pełna Opowieści Nie Wypełniaj Życia Dniami – Wypełnij Dni Życiem! D

Informacje turystyczne

Pełna opowieści Nie wypełniaj życia dniami – wypełnij dni życiem! D. Fabijanić D. 9 1 2 8 7

3 4 3

1. ISTRIA. 6 Szlaki najmniejszych Miast na Świecie. 2. KVARNER. 12 Szlaki Pachnących Riwier i Wysp.

3. DALMACJA. REGION ZADARU. 18 10 Szlaki Władców Chorwackich.

4. DALMACJA.Region Szybenika. 24 Szlaki Władców Chorwackich. 5. DALMACJA. REGION SPLITU. 30 Szlaki Dawnych Kultur. 6. DALMACJA. REGION DUBROWNIKA. 36 Chorwacja. Szlaki Starych Kapitanów. 7. LIKA - KARLOVAC. 42 Szlaki Źródeł Przyrody.

8. Chorwacja Centralna. 48 Szlaki zamkowych 5 rusałek. 8. Chorwacja Centralna. 54 Szlaki Podziemnych Tajemnic. 9. ZAGRZEB. 60 6 Miasto na miarę człowieka. 10. SLAWONIA. 64 Szlaki Morza Panońskiego. 4 Witamy w Chorwacji!

Jedyna w swoim rodzaju, z wielu Urodzajne chorwackie równiny, na powodów, Chorwacja ma swoje ko- których można spróbować dopiero rzenie w dawnych czasach. Ogromne co zebranych owoców, zamki, muzea bogactwo dóbr kultury, które opo- i parki, porty rzeczne i majątki rodzin- wiada o burzliwej przeszłości tego ne, winnice, świeżo pieczony chleb, kraju, od czasów rzymskich, przez który przyciąga swoim zapachem, renesans, barok, podboje tureckie do żeby go stale próbować, to niezba- czasów współczesnych, stanowi wydana część kontynentalna Chorwacji, jątkową atrakcją dla tych wszystkich, miejsce mistyczne i tajemnicze, snu i którzy odwiedzają Chorwację. Jeżeli jawy, Chorwacja odczuć i uczuć. do bogatego dziedzictwa kulturowego dodamy niesamowicie piękną Tak, Chorwacja jest tym wszystkim i przyrodę, którą Chorwacja przyciąga jeszcze czymś więcej. Jest ojczyzną przez cały rok, 8 parków narodowych, krawata, spadochronu, torpedy, dłu- 11 parków przyrody, liczne zabytki gopisu, żarówki z nicią wolframową, pod ochroną UNESCO, to Chorwacja najszybszego samochodu elektrycz- jest z pewnością krajem o niesamo- nego i drugiego najstarszego festiwa- witym magnetyzmie. lu filmowego na świecie, psa dalma- tyńczyka, Marko Polo, jednego z naj- Ponad pięćdziesiąt festiwali mu- starszych miast europejskich i parla- zycznych i filmowych zapiera dech mentów oraz drugich pod względem w piersiach nawet tych najbardziej długości murów obronnych w Eu- wymagających, wiele z nich odbywa ropie, najmniejszej katedry, najstar- się w lokalizacjach, które pochodzą z szego arboretum, wielkich sportow- dawnych czasów, kiedy to po szlakach ców. Jest to kraj o szczególnym zna- i drogach kroczyli rzymscy żołnierze i czeniu transportowym, korytarz łączą- cesarze, zdobywali je Turcy, największe cy wschód i zachód Europy, tętnica, dzieła tworzyli światowi pisarze, wypo- kraj przepięknego morza, zielonych czywali wojewodowie i królowie. wzgórz i przepięknych równin, boga- tych pól i znalezisk ropy. Przepiękne plaże, jedno z najczystszych mórz na świecie, ukryte zatoki, I na koniec, ale tak samo ważna rzecz jeziora i tajemnicze szczyty gór, czy- jak te wcześniejsze – Chorwaci! Chor- ste rzeki i pitna woda, fantastyczna wat i jego magnetyczna uprzejmość gastronomia i cenione wina i rakije, są powodem dla którego turyści obok znanego na świecie dziedzic- ponownie tu wracają. Czasami gościn- twa kulturowego i przyrodniczego, ność gospodarzy doprowadzi Cię do najważniejsze bogactwa Chorwacji pytania czy jesteś u siebie w domu czy są atrakcyjne dla każdego. po prostu – na wakacjach w Chorwacji! i INFORMACJE OGÓLNE 5 Położenie geograficzne Najwyższy szczyt Chorwacja zajmuje największą część Dinara 1 831 m n.p.m. wschodniego wybrzeża Adriatyku, częś ci basenu Morza Śródziemnego, która Klimat najdalej wrzyna się w głąb lądu europej- W Chorwacji są trzy strefy klimatyczne: skiego. Do Chorwacji należy największa na nizinach, w części kontynentalnej część wybrzeża Adriatyku z prawie przeważa łagodny klimat kontynental- wszystkimi wyspami. Góry Dynarskie ny, na wysokościach powyżej 1200 m oddzielają jej pas śródziemnomorski od panuje klimat górski, wzdłuż wybrzeża środkowoeuropejskiej części kontynen- Adriatyku klimat nadmorski z dużą talnej, która rozciąga się od wschodnich ilością słonecznych dni; lata są suche i gorące, zimy łagodne i wilgotne. zboczy Alp na północnym zachodzie Średnia temperatura powietrza na do Dunaju na wschodzie, obejmując równinach w kontynentalnej części południową część urodzajnej Niziny Chorwacji w styczniu waha się od -2 Panońskiej. do 0˚C i nieco chłodniej jest w górskiej Powierzchnia części Chorwacji, bo do -6˚C. Tempera- Część lądowa zajmuje 56 594 km², a po- tura powietrza w styczniu na wybrzeżu wierzchnia wód terytorialnych 31 479 km². Istrii i Kvarneru wynosi od 4˚C do 5˚C, na wybrzeżu Dalmacji jest cieplej, bo do Ludność 6˚C. W wewnętrznej części Istrii i na za- Chorwacja ma 4 284 889 mieszkańców. pleczu Dalmacji temperatury w styczniu są niższe od tych na wybrzeżu, od 2˚C Struktura narodowościowa do 4˚C. Średnia temperatura powietrza Większość mieszkańców to Chorwaci, a w lipcu w kontynentalnej Chorwacji wy- najliczniejsze mniejszości narodowościowe nosi od 20˚C do 22˚C, trochę chłodniej to: Serbowie, Bośniacy, Włosi, Albańczycy, jest w górach, do 15˚C. Ochłodę można Romowie, Węgrzy, Słoweńcy, Czesi.. znaleźć w górskiej części Chorwacji na wysokości powyżej 700 m, gdzie System państwowy średnia temperatura jest poniżej 18˚C. Chorwacja jest wielopartyjną republiką Na wybrzeżu Istrii i Kvarneru w lipcu parlamentarną. jest ciepło, od 22˚C do 24˚C. Tempera- tury panujące bardziej na południe w Stolica Dalmacji wahają się od 24˚C do 26˚C Zagrzeb (790 017 mieszkańców) jest głów- na wybrzeżu i w dolinie rzeki Neretvy, a nym ośrodkiem gospodarczym, komunika- dalej na zapleczu sięgają 24˚C. Średnia cyjnym, kulturalnym i akademickim. temperatura morza zimą wynosi 12˚C, a Długość wybrzeża latem 25˚C. 6 278 km, z tego 1880 km wybrzeża Waluta lądowego i 4 398 km to wybrzeża wysp, Oficjalna waluta Chorwacji to kuna wysepek i grzbietów morskich. (1 kuna = 100 lip). Waluty obce można wymieniać w bankach, kantorach, urzę- Liczba wysp i wysepek oraz dach pocztowych i większości biur podró- grzbietów morskich ży, hoteli i kempingów. Karty kredytowe W Chorwacji jest ogółem 1 244. wysp, (Eurocard/Mastercard, Visa, American wysepek i grzbietów morskich. Naj- Express i Diners) akceptowane są w większe wyspy to Krk i Cres. 47 wysp prawie wszystkich hotelach, marinach, jest zamieszkanych. restauracjach, sklepach i bankomatach. 6 Szlaki Najmniejszych Miast na Świecie SZLAK ISTRYJSKI

M. Romulić & D. Stojčić 1 ISTRIA. 7

na Półwyspie Istria stykało się 6a ze sobą wiele kultur i cywilizacji, 1a które pozostawiły po sobie znacznie więcej niż tylko przekazy histo- 6b 1b ryczne. Na niewielkiej przestrzeni Szlaki 5 można odnaleźć historyczne osiedla 1c antyczne i średniowieczne miasteczka obronne z charakterystycznymi 4 Najmniejszych Miast ulicami, placem, kościołem i lożą 2 miejską, które zawładnęły prawie każdym wzgórzem w centralnej części Istrii. 3b na Świecie 3a Można tutaj odkryć, dlaczego miasteczko Hum nazywane jest najmniejszym miastem na świecie i co zainspirowało francuskiego pisarza Juliusza Verne’a do umieszczenia akcji jednej ze swoich powieści w miejscowości Pazin. Można dowie- dzieć się, dlaczego Dvigrad w XVII w. po prostu zniknął z powierzchni ziemi... oraz poznać wiele, wiele innych ciekawostek.

Bramy tych istryjskich miasteczek są dla Ciebie szeroko otwarte. Witamy!

Rovinj 4

1 8

Gastronomia Pula 3a D. Kalogjera Kuchnia istryjska znana jest na całym świecie, o czym świadczy to, że znalazła się w licznych, prestiżowych przewodni- kach gastronomicznych, które restauracje i knajpki na całym półwyspie wpisa- ły do swoich elitarnych kręgów.Obok ku- linarnych specjałów, na Istrii są wyjątko- we wina i świetna oliwa z oliwek. Flos Olei, żwiatowa „Biblia” oliwy z oliwek ekstra ver- Pazin 1c J. Duval gin, Vinibuoni d’Italia oraz przewodniki Michelina i Itinerari tra i vigneti, na swoich stronach opublikowały informacje o istryjskiej oliwie z oliwek i winach. Spełnienie bardzo wymagających kry- teriów, które warunkują dostanie się na te prestiżowe strony, wskazuje na to, że Istria na prawdę ma wiele do zaoferowa- I. Pervan nia smakożom, którzy z chęci poznania przybędą na ten elegancki półwysep na Adriatyku.

Trasy rowerowe i szlaki piesze: Istria staje się coraz bardziej popularnym kierunkiem dla miłośników aktywności na świeżym powietrzu, którymi mogą się cieszyć przez cały rok. Od wschodniego do zachodniego wybrzeża Półwy- spu Istryjskiego, od jego górzystej półno- cy aż do południowego wybrzeża, któ- re swoim pięknem zapiera dech w piersiach, rozciąga się ponad 120 oznakowa- Labin 2 nych tras rowerowych i 80 szlaków pieszych, które pokrywają Istrię niczym pa- jęczyna. Tutaj możesz spacerować nad Poreč 5 morzem, biegać po winnicach i cieszyć się jazdą na rowerze po atrakcyjnych tra- sach prowadzących przez średniowiecz- ne miasteczka.

Halo Istra Wspólnota Turystyczna Żupanii Istryjskiej Pionirska 1A, 52440 Poreč Tel.: +385 (0)52 88 00 88 E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.istra.com Halo Istra: czynne w dni robocze od 8 do 18, w soboty od 8 do 14, w niedziele zamknięte. A. Gospić ISTRIA. 9 M. Vrdoljak 1 R. Kosinožić D. Dubokovič G. Šebelić

Brijuni 3b

I. Zirojević I. Zirojević Umag 6a

Novigrad 6b

Brijuni 3b

R. Ibrišević 10 1. Dumni strażnicy zielonej Istrii 2. Piękno wschodniego wybrzeża Wzniesione na wzgórzach, pod który- Na wschodnim wybrzeżu półwyspu mi znajduje się urodzajna dolina rzeki istryjskiego, gdzie wysokie wzgórza opa- Mirny, miasteczka Grožnjan 1a , Oprtalj, dają w błękit Adriatyku znajdziesz zabyt- Motovun 1b i Buzet przyciągają uwa- kowy Labin 2 i Kršan, najmłodsze istryj- gę swoją architekturą i licznymi wy- skie miasteczko Raša i turystyczną per- darzeniami. Na południowy wschód łę Rabac. W Lbinie oczaruje Cię starówka od Buzetu znajduje się Hum, centrum z lożą miejską i licznymi pałacami, a wie- starosłowiańskiego pisma głagolicy i ża kościoła z XVII wieku zaprasza, żeby cennych fresków z XII wieku, nazywana nią wejść i skorzystać z imponujące- ny również najmniejszym miastem na go widoku na Zatokę Kvarnerską i Ra- świecie. bac. Niedaleko od Labinu Kršan zatrzy- Niezliczone zatoki i wzgórza centralnej mał swoje dziedzictwo kulturowe i hi- Istroo stworzyły wiele miejscowości cza- storyczne, które pochodzi w niektórych miejscach z XI wieku, a historia Rašy za- rujących kształtów, a w jej sercu znajdu- 1c czyna się dopiero w trzydziestych latach je się Pazin . Jego kasztel jest najwięk- XX wieku, kiedy na potrzeby górnictwa szą i najlepiej zachowaną twierdzą na powstało miasto o nazwie takiej samej, Istrii, wzniesiony nad spektakularnym jak rzeka, o której wzmianki można zna- wejściem pod ziemię rzeki Pazinčicy. leźć w źródłach antycznych. Rabac w po- łowie XIX wieku był niewielką wioską ry- I. Biočina backą, ale przepiękna zatoka morska nie mogła długo pozostać ukryta i szybko pojawili się turyści i również angielski pisarz podróżnik Richard Francis Bur- ton, który przebywał w nim w 1876 roku. 3. Miasta antyczne południowej Istrii Pula3a i jej niesamowita historia wspomina- ne były już w micie o Argonautach i ich po- szukiwaniach złotego runa. Historia miasta licząca trzy tysiące lat, od Histra do Ce- sarstwa Rzymskiego, Republiki Weneckiej i Monarchii Austrowęgierskiej oferuje bogate Grožnjan 1a możliwości zwiedzania. Arena, rzymski amfiteatr jest największym antycznym zabytkiem Puli z I wieku, ówczesne miejsce walk Motovun 1b gladiatorów, dziś znana światowa scena koncertowa i festiwalowa. W akwenie południowej Istrii pełnym zatok i wysepek, znajduje się jedyny park narodowy na Istrii- archipelag Brioni3b. Miej- sce, gdzie kiedyś spotykała się europejska i światowa śmietanka towarzyska, ze swoimi 14 wyspami uważany jest za jeden z naj- piękniejszych archipelagów w basenie Mo- S. Halambek rza Śródziemnego. Naprzeciwko Brioni znaj- 1 ISTRIA. 11 duje się ukryta i malownicza Fažana, 5. Poreč 5 i perły zachodniego miasteczko, które starannie pielęgnuje wybrzeża i ożywia stuletnią tradycję rybacką. Za- pleczem Fažanz jest Vodnjan z najwyż- Poreč, dawna rzymska kolonia, jest szą dzwonnicą na Istrii, powstał on na świetnym przykładem miasta rozwi- pozostałościach osad prehistorycznych, niętego w architekturze romańskiej z które miały kształt kręgów koncentrycz- przepięknymi weneckimi, gotyckimi nych. Południowo-wschodnia część wy- pałacami pośród których spacer zmie- brzeża Istrii to nadal nieodkryte, atrak- nia się w prawdziwe przeżycie. Bazyli- cyjne brzegi Marčanz i Ližnjanu, a na sa- ka Eufrazjusza jest przykładem wcze- mym południu Istrii można znaleźć jed- snobizantyjskiej sztuki w basenie Mo- no z najbardziej turystycznych miast na rza Śródziemnego z VI wieku, który to półwyspie, Medulin i najdalej na połu- kazał zbudować biskup Eufrasjisz, a dnie wysunięty przylądek Kamenjak, to cały kompleks znajduje się na Liście wyjątkowy chroniony krajobraz otoczo- światowego dziedzictwa UNESCO. ny szeregiem 11 niezamieszkałych wysp. Tereny Tara i Vabrige są bardzo znane ze świetnej ekstra vergin oliwy 4. Rovinj 4 z oliwek, również bardzo specyficz- Rovinj, najbardziej romantyczna miej- ne jest zaplecze zachodniej riwie- scowość w basenie Morza Śródziem- ry Istrii: Kaštelir i Labinci, Višnjan i Vi- nego, uwodzi swoimi wąskimi uliczka- žinada otoczone są urodzajnymi po- mi i ciepłą atmosferą, tradycyjną pieśnią lami, gajami oliwnymi i winnicami. przy kieliszku wina w knajpkach i łodzią Vrsar i Funtana, miasteczka rybac- rybacką – batana, której niewielkie mu- kie między Porečem i Kanałem Lim- zeum wpisane jest do Rejestru UNESCO skim oczarowują swoim jedynym w dobrych praktyk pielęgnowania dzie- swoim rodzaju archipelagiem, ziele- dzictwa niematerialnego. Nad miastecz- nią i krystalicznie czystym morzem. kiem dominuje kościół św. Eufemii, któ- ry zaliczany jest do zabytków baroko- 6. Północnozachodnia Istria wych Istrii. Św. Eufemia jest też patron- ką miasta, a jej relikwie przechowywane Umag6a to miasteczko o bardzo cieka- są w marmurowym sarkofagu w koście- wej historii: odkryli je rzymscy szlach- le. Miasteczko Bale, to jedno z typowych cice i zdecydowali, że będzie to ich let- miasteczek istryjskich wzniesionych na nia rezydencja. Blask, piękno i elegan- wzgórzu z wąskimi ulicami i kamienny- cja tych czasów widoczna jest do dziś mi domami, oczarowuje swoim pięknem w domach z czasów weneckich w za- i autentycznością. Szlaki prowadzące da- bytkowym centrum miasta. Novigrad6b lej do zielonej Istrii biegną do miejscowo- jest typowym miasteczkiem rybackim, ści Svetivinčenat, której kasztel, kościo- z dobrze osłoniętym portem i malowni- ły i przepiękny renesansowy rynek są do- czym wybrzeżem, z bogatym dziedzic- skonałą scenografią wielu wydarzeń ar- twem kulturowym, pełen zabytków, jak tystycznych. W Žminju znajdują się daw- również specjałów gastronomicznych. ne domy istryjskie, których oferowane W ich azapleczu znajdują się przepiękne są usługi agroturystyczne wraz z lokalną miejscowości na wzgórzach – twierdze kuchnią istryjską, a niedaleko od Kanfa- z niesamowitymi widokami i zachwyca- naru, węzła komunikacyjnego Istrii kryje jącą historią, a miasteczka Buje i Brtoni- się również najbardziej tajemnicy zaby- gla to centra tego znanego terenu peł- tek, średniowieczny Dvigrad. nego winnic i gajów oliwnych. 12

Miejsce, w którym stykały się wspaniałym klimatem i roślinnością, różne światy, można łatwo porównać na miejsce swojego wypoczynku. z tym, co można zobaczyć i odczuć Dzięki nim powstały tu pierwsze w królewskiej miejscowości Opatija, wspaniałe wille i hotele, ale i pierwsze w Crikvenicy, nadmorskiej Rijece chorwackie riwiery: opatijska, crikve- i w wykutym w kamieniu Krku. Róż- nicka, novovinodolska... Światowymi norodnościom nie ma końca, można podróżnikami byli również żeglarze odnaleźć je na pozostałych adriatyc- z wyspy Lošinj, którzy z dalekich po- kich wyspach Krk i Cres, na uzdrowi- dróży do swoich domostw przywieźli skowej wyspie Lošinj, piaszczystej ponad 80 gatunków egzotycznych wyspie Susak, kwiecistej wyspie Ilovik roślin. Na każdym kroku można oraz obfitującej w lasy wyspie Rab. A spotkać ozdobione kwiatami ogrody co łączy wszystkie te miejsca? Może miasteczek oraz krajobrazy, w których to, co już dawno, w XIX w. odkryła przeważają lasy, gaje oliwne, szałwia, europejska arystokracja, wybierając rozmaryn i lawenda. Pachnąca brama ten śródziemnomorski region ze Adriatyku serdecznie Państwa wita!

Szlaki Pachnących Riwier i Wysp SZLAK KVARNERSKI

M. Vrdoljak 2 KVARNER. 13 Opatija 1a 1b 2 1a

2 Wspólnota Turystyczna Kvarneru N. Tesle 2, 51410 Opatija Tel.: +385 (0)51 623 333; +385 (0)51 272 988 E-mail: [email protected] [email protected] Strona internetowa: www.kvarner.hr 14 Przyroda tu - Baška, Jurandvor, Batomalj i otok Prvić, Zabytek architektury parkowej: Park Angioli- jedyne w swoim rodzaju kamienne budow- na i Park św. Jakuba (Opatija), Park leśny Učka, le, które również dziś są wykorzystywa- Park Mityczny z historycznym szlakiem do Trebi- ne do sortowania owiec, a można je zoba- šća (Mošćenička Draga), park leśny Dubec (wy- czyć jeszcze tylko na dwóch wyspach w Wa- spa Krk), wysepka Košljun – rezerwat roślinności lii (UK) i na Islandii, kościół św. Justyny z eks- leśnej (wyspa Krk – Punat),, wyspa Prvić (wyspa pozycją sztuki sakralnej i czterema wieżami Krk – Baška) specjalny rezerwat ornitologiczny romańskimi w historycznym centrum mia- od 1972 roku z rzadką florą i fauną, jaskiniaB i- sta. (Rab), Kasztel Zrinskih w Brodzie na Ku- serujka (wyspa Krk – Omišalj, Dobrinj) - jedna z pie - Stała ekspozycja łowiectwa, leśnic- najbardziej znanych przyrodniczych atrakcji wy- twa i rybołówstwa Muzeum Przyrodnicze- cieczkowych wyspy Krk, park Komrčar i Park le- go Rijeka (Brod na Kupi, Gorski kotar), za- śny Dundo (wyspa Rab), Rab – Geopark Rab mek Zrinski (Čabar, Gorski kotar), skan- (cała wyspa), park leśny Čikat (Mali Lošinj), park sen „Palčeva šiša“ (Plešce, Gorski kotar), tar- leśny Pod javori (Veli Lošinj), Podwodny park ar- tak napędzany wodą „Malinarić“ i młyn „Ža- cheologiczny Čikat (Mali Lošinj), Park Narodo- gar“ (Zamost, Gorski kotar), zbiór autochto- wy Risnjak (szczyt Risnjaka – Bakar), fenomen niczny i skansen „Vesel“ (Prezid, Gorski ko- krasowy – jezioro „chwilę jest i znowu go nie ma tar), znalezisko garncarstwa Japodów i rzym- ” – Jezioro Ponikvarsko (Ponikve), Lasopark Ja- ski mur obronny – Liburnijski limes (Ča- plenški vrh (Delnice, Gorski Kotar), Jeziora Bajer bar, Gorski kotar), Znalezisko antyczne Mi- i Lepenica, Jaskinia Vrelo (Fužine, Gorski Kotar), rine (Omišalj), dom „Delač” – 1644. (Brod ważny krajobraz (krajobraz chroniony) - kanion Moravice – wioska Delači, Gorski kotar). Kamačnik (Vrbovsko, Gorski Kotar), zabytek architektury parkowej – ogród przy zamku Zrin- Gastronomia sko-Frankopanskim (Severin na Kupi, Gorski Ko- Makaron domowy šurlice z krewetkami (wy- tar), chroniony krajobraz Zeleni vir i Vražji prolaz spa Krk), pršut z Krku posiadający zastrzeżo- (Skrad, Gorski kotar), Rezerwat przyrody Bijele ny znak pochodzenia na poziomie UE (mia- i Samarske stijene (Mrkopalj, Gorski Kotar), źró- sto Krk, wyspa Krk), jagnięcina z wyspy Cres, dło Čabranki (Čabar, Gorski Kotar), Niebieskie la- kvarnerskie krewetki, dzikie szparagi, , grašn- birynty (Krmpote, Novi Vinodolski), punkty wi- jaki – słodycze i wzmacniające dania karna- dokowe Kavranova i Orlova stijena (Brod Mora- wałowe (Matulji), autochtoniczny szczep wina vice, Gorski kotar). belica z Kastavu (Kastav), ciasta z czereśnia- mi i kasztanami (Lovran), polenta „kompirica” i Ciekawe budowle ser grobnicki (Čavle i Jelenje), drogi sera (mia- Śródziemnomorskie miasteczka na wyspach sto Grobnik – Čavle), świetne wino musujące (Krk, Cres, Osor, Rab); miasteczko na wzgórzu, Stara bakarska vodica (Bakar), bakarski baškot którego historia sięga czasów prehistorycznych (Bakar), deser serowy presnac (wyspa Krk), (Kastav), kasztele rodu Frankopanów (Krk, Omi- tort Krcka księżna (miasto Krk, wyspa Krk), oli- šalj, Rijeka, Grad Grobnik, Bakar, Hreljin, Kralje- wa z oliwek (Punat), tort z Rabu (wyspa Rab), vica, Bribir, Drivenik, Novi Vinodolski i Stara Su- specjał Rapska grota, „štufad” – gotowana ba- šica) ); wille z czasów Monarchii Austro-Wę- ranina, suszony „štokalj” z jajami („fritaja”) (wy- gierskiej (Lovran, Opatija, Mošćenička Draga, spa Rab), regionalne wina Vrbnička Žlahti- Mali Lošinj); architektura secesyjna i dziedzic- na (wyspa Krk) i Trojišćina (wyspa Susak), tort two przemysłowe (Rijeka), Zabytkowa bibliote- Opatijska Kamelija (Opatija), tort Frankopan ka i zbiór Mažuranić-Brlić-Ružić, Willa Ružić (Ri- (Crikvenica), Szlak błękitnych ryb (Riwiera Cri- jeka), Hotel Kvarner Palace Crikvenica – połą- kvenica ), wino žlahtina z Pavlomiru (Novi Vi- czenie późnej secesji i historycyzmu (Crikveni- nodolski), bribirski „prisnac” (Vinodol), Antycz- ca), Szklana kapliczka (Krmpote, Novi Vinodol- na kuchnia Apoksiomena (wyspa Lošinj), cia- ski), kościół św. Łucji z Tablicą Baščanską w Ju- sto z jagodami i innymi owocami leśnymi randvorze, jednym z najcenniejszych chorwac- (Gorski kotar), goranski nadjev, gulasz z dzi- kich zabytków (wyspa Krk), mrgari - owczarnie czyzny, szynka niedźwiedzia i jelenia, domo- z suchych murków wzniesione na planie kwia- wy chleb i ser (Gorski kotar). 2 KVARNER. 15 Uzdrowiska: Opatija, Crikvenica, Selce, Veli Lošinj. Obserwacje ptaków: w Parku Przyrody Učka, Trasy rowerowe: w Parku Przyrody Učka, Lo- Lsopark Lisina, rezerwaty ornitologiczne Kru- vran, Matulji, Trasa rowerowa wokół Rijeki – Ka- na i Podokladi (wyspa Cres), Plavnik – gniazda stav, Klana, Viškovo, Rijeka, Jelenje, Čavle i Pla- sępów, jeziora w Njivicach – obserwacja żura- tak, Kostrena, Bakar, Kraljevica (bikerijeka.com), wii (wyspa Krk). Crikvenica, Novi Vinodolski, Vinodol; wyspy: Krk Obserwacje delfinów: wody wokół wysp (Krk Bike Story – Omišalj, Malinska, Krk, Punat, Cres i Lošinj, Instytut Błękitny Świat (Veli Lo- Dobrinj, Vrbnik i Baška), Cres, Lošinj, Rab, Goran- šinj), Centrum rehabilitacji żółwi (Mali Lošinj). ska trasa rowerowa – trasy rowerowe: Delnice, Sporty ekstremalne: windsurfing B( aška, Pre- Fužine, Čabar, Vrbovsko, Ravna Gora, Mrkopalj, luk, Rijeka, Volosko, Mošćenička Draga, Punat); Brod Moravice, Skrad, Lokve (Gorski kotar). wakeboarding (Dunat, wyspa Krk), podwodny Szlaki piesze: park piratów (Punat, wyspa Krk); spadochro- Szlaki piesze: Park Przyrody Učka, Lungoma- niarstwo i paralotniarstwo (Učka, Čavle - Grob- re (Riwiera Opatijska), Szlak Carmen Sylva (Opa- nik, Tribalj, Lubnice); sporty samochodowe i tija), Szlak mityczno-historyczny Trebišće – Pe- motorowe (Grobnik, Preluka), rock climbing run (Mošćenička Draga), schody do Mošćeni- Kamenjak i Vela Peša (Čavle), nurkowanie (Ri- cy (Mošćenička Draga), szlaki przez Lozę i Luži- jeka, Mošćenička Draga), kajakarstwo morskie nę (Kastav), Rijeka Trails: szlaki i trasy górskie Ri- (wyspa Rab), zip line Baška (wyspa Krk) i Beli jeke i wokół miast – Rijeka, Kraljevica, Kastav, (wyspa Cres)żeglarstwo, nurkowanie, wspi- Klana, Viškovo, Jelenje, Čavle i Platak, Kostrena, naczka sportowa (Mošćenička Draga, Baška, Bakar (www.RijekaTrails.com), „Ścieżka Miłości” wyspa Krk i wyspa Lošinj), lot widokowy (wy- (Crikvenica), Szlaki górskie i spacerowe – Riwiera spa Lošinj), skok ze spadochronem (Lotnisko Crikvenica, Novi Vinodolski, Vinodol, szlak tema- Lošinj), Aquapark Čikat (Mali Lošinj), Park roz- tyczny po punktach widokowych Oczy Vinodo- rywki Crikvenica (Crikvenica, Dramalj ), nurko- lu (Vinodol – Novi Vinodolski); Szlaki w okolicy wanie (Crikvenica, Selce, Novi Vinodolski), ka- Dobrinja (Dobrinj, wyspa Krk), szlak tematyczny noe i rafting (Gorski kotar), rafting / kajak, ka- oliwy z oliwek „Ścieżkami złotych kropel skarbu noe safari i canyoning (Delnice - Brod na Kupi, Krku ” (miasto Krk, wyspa Krk), Szlak tematyczny – Lokna – szlakami lokv (miasto Krk, wyspa Krk), Gorski kotar), Park rozrywki Tršće (Čabar, Gor- szlak edukacyjny Baška – Batomalj – Lipica (Ba- ski kotar), ośrodek narciarski „Rudnik“ (Tršće, ška, wyspa Krk); szlak oliwy z oliwek i szlak dziko Gorski kotar), Park Rozrywki Kupjak (Kupjak, rosnących ziół (Punat), Szlak ekologiczny (Beli, Gorski kotar), Park rozrywki i paintball Vra- wyspa Cres), Szlakami lošinjskich kapitanów (Či- ta (Vrata – Fužine, Gorski Kotar) miejsce wy- kat, wyspa Mali Lošinj), Szlak górski Osoršćica cieczek „Šumska bajka” (Bajka leśna) (dla dzie- (Nerezine, wyspa Lošinj), Szlak delfinów (wyspa ci, Lič, Gorski kotar), Centrum Nordyckie Vrbo- Lošinj), Szlak witalności (Mali – Veli Lošinj, wyspa vska poljana (Mrkopalj, Gorski kotar), ośrodek Lošinj), Szlaki Premužića, Geopark (cała wyspa z narciarski Čelimbaša (Mrkopalj, Gorski kotar), ponad 100 zaznaczonymi ciekawymi punktami Regionalny sportowo-rekreacyjny i turystycz- geo, które turyści mogą zwiedzać latem darmo- ny ośrodek Platak – sporty zimowe (narty, wo z przewodnikiem, wyspa Rab), „Szlakami na- oświetlone stoki, biegówki, snowboard, sanki) szych przodków” (Malinska), Kupa: Riblje – Lesi- i sporty letnie (chodzenie po górach, widoko- ci (Vrbovsko), szlak edukacyjny kanionu Kama- wa przejażdżka koleją linową, boiska sporto- čnik – Vrbovsko (Vrbovsko, Gorski kotar); Szlak we, place zabaw, disc golf i tubing) (Čavle). edukacyjny, energetyczny, duchowy i rekreacyj- Pamiątki: Tablica z Baškiej (Bašćanska ploča), ny „Trbuhovica“ (Prezid, Gorski kotar), szlak tury- ozdoba Morčić (Rijeka), figurkaG robnički don- styczno-edukacyjny „Śladami górników Trešća“ dolaš (Čavle), breloczek zapachowy „Zapachy (Tršće, Gorski kotar), szlak edukacyjny „Trope- Crikvenicy (Crikvenica), pachnący woreczek la- tarska stijena“ – szlak oparty o wartości natural- wendy Kvarner, oryginalne pamiątki lošinjskie ne i różnorodność systemu florystycznego (Ča- (wyspa Lošinj), Pamiątki Apoksymena (wyspa bar, Gorski kotar), szlak edukacyjny „Szlak pre- Lošinj), Oryginalne pamiątki Gorskiego kota- datorów“ (Tršće, Gorski kotar), Szlak botanicz- ru (Gorski kotar), jedyna w swoim rodzaju pa- ny (Tršće, Gorski kotar), szlak edukacyjny Owoce miątka z Kastavu „Na kolanach Matki Boskiej”, Gór (Ravna Gora, Gorski kotar). certyfikowane pamiątki Dar zK rku. 16

1a 1. Riwiera Opatijska i Opatija 1a Park Przyrody Učka 1b Centrum Informacji Turystycznej Opatija M. Tita 128, 51410 Opatija Tel.: +385 (0)51 271 310 E-mail: [email protected], [email protected] Strona internetowa: www.visitOpatija.com www.pp-ucka.hr W miejscowości Opatija, której szlachet- ności dodają palmy i kamelie, turystyka rozwija się już od XIX w. Na szczegól- ną uwagę na Riwierze Opatijskiej zasługu- je promenada prowadząca wzdłuż morza, jej długość wynosi 10 km, łączy nadmor-

skie miasteczka i sąsiaduje z Parkiem Przy- P. Trinajstić rody Učka, cennym pomnikiem przyrody. Učka 1b 2. Sanktuarium Matki Boskiej z Trsatu i Rijeka 2 Centrum Informacji Turystycznej Rijeka Korzo 14, 51000 Rijeka Tel.: +385 (0)51 335 882 I. Biočina E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.visitRijeka.hr Rijeka 2 I. Biočina Miasto Rijeka, centrum żeglugi i karnawa- łu, od wieków istnieje pod czujnym okiem twierdzy Trsat i najstarszego sanktuarium maryjnego w Chorwacji z klasztorem fran- ciszkanów, kościołem i słynną Kaplicą Da- rów Wotywnych (Kapela Zavjetnih Darova).

B. H. Markičević 3. Miasto Rab 3a i Rajska Plaża w miejscowości Lopar 3b Wspólnota Turystyczna Miasta Rab centrum informacyjne Trg Municipium Arba 8, 51280 Rab Tel.: +385 (0)51 724 064, Fax +385 (0)51 725 057 E-mail: [email protected] Rab 3a Strona internetowa: www.rab-visit.com R. Kosinožić Miasto Rab z czterema romańskimi dzwon- Krk 4 nicami i trzema głównymi ulicami – Gorn- ja, Srednja i Donja, otwiera drzwi do cennych średniowiecznych kościołów i pałaców mieszczańskich. Wyspa Rab to również prze- piękne piaszczyste plaże, wśród których wy- różnić można Rajską Plażę o długości 1 500 m, znajdującą się w miejscowości Lopar. 2 KVARNER. 17 Wspólnota Turystyczna Gminy Lopar dnie znajdował się przez prawie dwa tysiące Lopar 284, 51281 Lopar lat. Muzeum Apoksiomena w oryginalny spo- Tel.: +385 (0)51 775 508 sób przedstawia historię sportowca o dosko- E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.lopar.com nałych proporcjach ciała, dziele sztuki, które robi wrażenie swoją kompletnością i pięknem 4 wykonania. Muzeum Apoksiomena poświę- 4. Wysepka Košljun cone jest jedynemu w swoim rodzaju znalezi- Wspólnota Turystyczna Gminy Punat sku archeologicznemu nad Adriatykiem i jego Pod topol 2, 51521 Punat historii, otwarte zostało w maju 2016 roku w Tel.: +385 (0)51 854 860 pałacu Kvarner, w samym centrum Malego E-mail: [email protected] Lošinja. Jest to przepiękna antyczna rzeźba, Strona internetowa: www.tzpunat.hr która przez prawie dwadzieścia lat od wycią- Potrzeba tylko 10 minut statkiem, aby z gnięcia z morza do powrotu na Lošinj, do Mu- miejscowości Punat dostać się do tego zeum stworzonego tylko dla niego, stała się raju duchowego i raju roślin. W zaci- symbolem i znakiem rozpoznawczym wyspy szu klasztoru franciszkanów znajdu- Lošinj. Ponadczasowe piękno Apoksiomena, ją się zbiory etnograficzne, numizma- jego niezwykła i tajemnicza historia oraz bo- tyczne oraz sakralne. Košljun, park leśny, gata wystawa muzealna zawsze robią duże jest obowiązkowym punktem programu wrażenie. każdego, kto odwiedza wyspę Krk. I. Pervan 5. Lubenice 5 Wspólnota Turystyczna Miasta Cres Cons 10, 51557 Cres Tel.: +385 (0)51 571 535 E-mail: [email protected] Lopar 3b Strona internetowa: www.tzg-cres.hr S. Gobbo Kamienne miasteczko Lubenice, wzniesione na klifie o wysokości 378 m n.p.m., jest atrakcyjnym punktem wi- dokowym nie tylko dla zwiedzających, ale także dla rdzennych mieszkańców wyspy Cres – sępów białogłowych. Košljun 4

6 6. Muzeum Apoksiomena Lubenice 5 A. Zubović Muzeum Apoksiomena Riva lošinjskih kapetana 13, 51550 Mali Lošinj Tel.: +385 51 734 260 E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.muzejapoksiomena.hr

Muzeum Apoksiomena jest jedzn w swo- M. Šćerbe im rodyaju instztucj kulturaln w basenie Mo- I. Dorotić & M. Bosnić rza Śródziemnego, w pełni poświęcona jed- Mali Lošinj 6 nemu eksponatowi – brązowej rzeźbie mło- dego atlety Apoksiomena. Rzeźna została znaleziona w wodach niedaleko wyspy Lo- šinj, na głębokości 45 metrów przez turystę z Belgii w 1997 roku. Apoksiomen został w Muzeum 1999 roku wyciągnięty z morza, na którego M. Vrdoljak Apoksiomena 6 18

Szlaki Władców Chorwackich to Pag i ser z wyspy Pag, którego sekret- wędrówka w czasie, która obejmuje hi- nymi składnikami są wiatr „bora“ i sól, storyczne stolice Chorwacji: Nin, Knin, które nadają mu specyficzny i charak- Biograd i Šibenik, początki chorwac- terystyczny aromat. Wędrując Szlaka- kiej państwowości (VII-XII w.) oraz bu- mi Władców Chorwackich, można na- dzi duchy dawnych chorwackich wład- trafić na niesamowite rzeczy, które ofe- ców - wojowników. Szlak ten ma swój rują tysiącletnie miasta, jak np. Zadar, początek na północy, na malowniczo którego historia sięga 3 000 lat, a jego białych podvelebitskich skałach, gdzie mury miejskie zostały wpisane na li- rozpościera się niezwykły pejzaż wyspy stę światowego dziedzictwa UNESCO.; Pag, z najbardziej rozwiniętą linią brze- w Ninie znajdziesz najmniejszą kate- gową wśród chorwackich wysp. Wyspa drę na świecie, a nowoczesne i pełne Pag obfituje w przepiękne zatoki, pla- życia miejscowości turystyczne, jak np. że o dziewiczej przyrodzie oraz ośrod- Biograd, malownicze miejsca zaplecza ki nowoczesnej turystyki. Powszechnie dalmatyńskiego, regionu Ravni Kota- znana jest regionalna koronka z wyspy ri i wyspy przywitają szczególnym dal- Szlaki Władców Chorwackich SZLAK PÓŁNOCNODALMATYŃSKI. ZADAR. Zadar

Zadar 1

A. Gospić 3 DALMACJA. REGION ZADARU. 19 matyńskim tempera- mentem. Każdy, kto pod koniec dnia ro- 6 werem lub na pie- chotę odwiedzi śre- 2 dniowieczną twier- 5a dzę Sv. Mihovil na wy- 5b spie Ugljan zostanie nagrodzony niebiań- 1 skim widokiem na ziemski Eden utkany z szeregu szmaragdo- 3 wych wysp i złotych 4 strun tonącego słoń- ca, które zapamięta na zawsze.

3 20 Przyroda największej mierze zachowało pierwotny Park Narodowy Paklenica, Parki Przyro- średniowieczny wygląd. Kompleks urba- dy Velebit, Telašćica i Jezioro Vransko; Re- nistyczny Novigradu został ogłoszony za- zerwaty specjalne Lun, Velo i Kolansko Bla- bytkiem kultury w 1972 roku. Od 2011 to (wyspa Pag); obszar chronionego krajo- roku kulturalno-historyczny kompleks brazu Kanion Rzeki Zrmanja, teren chronio- miasta Novigrad posiada cechy dobra ny laguny w Ninie z ośmioma siedliskami kultury. Novigrad – twierdza Fortica, w Natura 2000, naturalnym eko botanicznym której więziona była królowa austro-wę- ogrodem, płytkimi wybrzeżami, terenami gierska Maria, córka Ludwika Andegawe- podmokłymi, rezerwatem ornitologicznym na i narzeczona Zygmunta Luksembur- z 200 gatunkami ptaków, plażami piaszczy- skiego, z matką Elżbietą Kotromanić. stymi, błotem leczniczym i solanką ekolo- giczną. Laguna w Ninie z plażami piaszczy- Gastronomia stymi i naturalnym ogrodem botanicznym „Posedarski pršut“, suszone mięsa „Ninski oraz leczniczym błotem. Znaczący krajo- šokol”, mišni ser oraz jagnięcina z Pagu, braz – Północnozachodnia część Dugiego benkovački prisnac, świetne czerwone otoku (plaża Sakarun – zaliczona do klasy- i białe wina z Ravnih Kotarów, wina bia- fikacji The most beautiful bays in the world, łe Gegić i Paška Žutica, likier Maraschino, latarnia morska Veli Rat). mule novigradskie, oliwa z oliwek. Rezerwat- gaj oliwny botaniczny Saljsko polje, Jaskinia Strašna peć, Brbišćica- lokali- Trasy rowerowe: Żupania Zadarska zacja geomorfologiczna. swoją różnorodnością spełnia wyma- Kanion rzeczki rzeki Karišnica z Klasztorem gania wszystkich segmentów, od MTB przez kolarstwo szosowe po przyjem- franciszkańskim i leczniczym błotem. ne trasy rodzinne. Zadar Bike Magic poleca rowerzystom 96 standardyzo- Ciekawe budowle wanych, klasyfikowanych tras w trzech Miasto - zabytek urbanistyki (Pag); pozo- segmentach z ponad 3000 km tras. stałości architektury szymskiej i największej Strona internetowa: świątyni rzymskiej nad Adriatykiem oraz http://zadarbikemagic.com ostaci rimske arhitekture i najvećeg rim- Łowiectwo: południowy Velebit, wy- skog hrama na Jadranu te obiekty staro- spa Pag, Ravni Kotari. chorwackiego budownictwa przedromań- Rybołówstwo: rzeki Zrmanja, Jezio- skiego (Nin); rzymski układ urbanistyczny ro Vransko (Biograd na Moru), Dugi z ulicami cardo i decumanus, rzymskie fo- Otok – morskie wędkarstwo i mor- rum, najpiękniejsze zabytki romańskie w skie wędkarstwo sportowe. Chorwacji, mury miejskie, instalacje Organy Jazda konna: Polača, Zaton, Jezio- Morskie i Pozdrowienie dla słońca, najstar- ro Vransko. szy dalmatyński kościół gotycki św. Fran- Sporty ekstremalne: kanoe, kaja- ciszka (Zadar); tradycyjne kamienne domy karstwo, rafting (rzeki Zrmanja, Krka); na wyspach (Ugljan i Pašman); rzymska bungie jumping (Most Maslenički), tama, sól z solanki Nin. Pozostałości i mury off road Velebit, tematyczny szlak an- megalitowe dawnej Asserii, Top Leonardo tyczny Bruška-Medviđa, windsurfing, da Vinci wystawiony w Muzeum regional- kitesurfing i paralotniarstwo w Ninie. nym Benkovac, Tradycyjne domy letnisko- Wspólnota Turystyczna we z kamienia Bukovice i Ravnoih kotarów, Żupanii Zadarskiej mirila – jedyne w swoim rodzaju kamien- Jurja Barakovića 5, 23000 Zadar ne znaki przy szlakach velebitskich. Novi- Tel.: +385 (0)23 315 316 grad – malownicze miasteczko z częściowo E-mail: [email protected] zachowanymi murami miejskimi, które w Strona internetowa: www.zadar.hr 3 DALMACJA. REGION ZADARU. 21 Dugi Otok (Sakarun) – windsurfing, I. Čorić M. Romulić & D. Stojčić paddelboarding, wspinaczka, wycieczki górskie, speleologia – Park Narodowy Paklenica/Park Przyrody Velebit. Pamiątki: KORONKI Z PAGU (paška čip- ka), likier Maraschino w ręcznie oplecio- nej butelce (Zadar), barkarijol, Sv. Donat, dmuchane szkło i biżuteria z warsztatu Muzeum Szkła Antycznego, Kwiat soli i czekolada z soli z Muzeum Soli (Nin). Obserwacja ptaków: solanka i laguna (Nin), Veliko i Kolansko błoto (Pag) i Park Przyrody Vransko jezero. Turystyka filmowa: miejsca kręce- nia filmów o Winnetouu i teren wspo- mnień o Winnetouov ze stałą ekspo- zycją - Starigrad Paklenica. Zadar 1 B. Kačan Zadar 1

D. Fabijanić

Pag 6

Jezioro Vransko 4 B. Kačan D. Peroš

A. Gospić 22

1. Kościół św. Donata w Zadarze 1 4. Jezioro Vransko 4 Centrum Informacji Turystycznej Zadar JU Park Przyrody Jezioro Vransko Jurja Barakovića 5, 23000 Zadar Kralja Petra Svačića 2, 23210, Biograd na Moru Tel.: +385 (0)23 316 166 Tel.: +385 (0)23 383 181 E-mail: [email protected] +385 (0)23 386 452 Strona internetowa: www.zadar.travel E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.pp-vransko-jezero.hr Symbol Zadaru i najbardziej znana budowla monumentalna w Chorwacji, Jezioro Vransko można zwiedzić pochodząca z wczesnego średniowie- również pływając po nim i przy tym cza, unikat na skalę europejską. Ze podziwiać zupełnie niedostępne z lądu względu na wspaniałe warunki aku- lub trudno dostępne bagna. W wodach styczne wykorzystywana jest podczas tego jeziora żyją ryby morskie i słodko- imprez muzycznych. wodne, co przyciąga wielu wędkarzy. 2. Park Narodowy Paklenica 2 5. Kościół św. Krzyża w Ninie 5a nazywany najmniejszą katedrą Dr. F. Tuđmana 14 a 23244 Starigrad-Paklenica na świecie Tel.: +385 (0)23 369 155, +385 (0)23 369 202 Centrum Informacji Turystycznej Nin (Zarząd + kemping) +385 (0)23 369 803 (re- Trg braće Radića 3, 23232 Nin cepcja Parku Narodowego) Tel.: +385 (0)23 264 280 E-mail: [email protected] E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.np-paklenica.hr Strona internetowa: www.nin.hr Położony między najwyższym Starochorwackie miasto królewskie szczytem Velebitu a morzem, oferuje Nin, oddalone około 15 km od Za- gościom kąpiele w morzu i wyciecz- daru. Zamieszkałe od 3000 lat, jJest ki górskie w ciągu jednego dnia. jedną z najważniejszych ważną lo- Wyróżniają go wyjątkowe kaniony kalizacjąi archeologicznąych w Chor- Velika i Mala Paklenica oraz bogactwo wacji. Zamieszkałe jest już od 3000 flory i fauny, przyciągające miłośników lat i zaliczane jest do najstarszych przyrody, gór oraz naukowców. miast w basenie Morza Śródziem- nego. Widoczne są tu Ppozostałości 3. Park Przyrody Telaščica 3 największej świątyni antycznej nad Adriatykiem, jeden srebrnik Judasza, Sali X1, 23281 Sali mozaiki, kościół zwany najmniejszą Tel.: +385 (0)23 377 096 katedrą na świecie, jedyny w swoim E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.pp-telascica.hr rodzaju romański kościół, w którym odbywały się koronacje, starochor- Najbardziej rozczłonkowany archipelag wacka łódź Condura Croatica i inne, w basenie Morza Śródziemnego. Kornaty są świadectwem czasów antycznych,

łączą się z Parkiem Przyrody Telašćica, I. Biočina gdzie znajduje się noszący tę samą na- zwę port, będący najbezpieczniejszym, najpiękniejszym i największym naturalnym portem na Adriatyku, z klifami skal- nymi o wysokości 160 m, opadającymi wprost do morza. Jezioro Mir to jedyne słone jezioro nad Adriatykiem. Nin 5a 3 DALMACJA. REGION ZADARU. 23 kiedy miasto było siedzibą biskupa i Telašćica 3 pierwszą stolicą Chorwatów. 6. Solanki w Pagu i Ninie 5b Centrum Informacji Turystycznej Pag Vela ulica b.b., 23250 Pag Tel.: +385 (0)23 611 286 E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.tzgpag.hr Solanka Nin Ilirska cesta 7, 23232 Nin Tel.: +385 23 264 021 e-mail: [email protected] Strona internetowa: www.solananin.hr

Nazywana białym złotem sól była rów- D. Fabijanić nież strategicznym surowcem, bez któ- rego nie można było sobie wyobrazić ży- A. Gospić cia. Baseny soli w Pagu 6 rozciągają się na 3,01 km2 kwadratowych powierzchni i dziś pełni głównie funkcję zabytkową. Solanka rozciąga się na powierzchni 55 hektarów, znajduje się w płytkiej lagunie głębokiej Zatoki Nińskiej Od dawna ży- Zrmanja cie związane jest z morzem i dlatego sól jest częścią nas wszystkich. Sól z wyspy Zadar 1 Pag i Ninu zawiera minerały, które poza wodą są podstawowymi składnikami na- turalnego morza. W Solance Nin produkcja odbywa się w tradycyjny, ekologiczny sposób, jak w czasach rzymskich, gdzie wewnątrz pola można znaleź pozostało- ści rzymskiej zapory. I. Pervan

I. Čorić Zadar 1

Nin 5b S. Surać

Paklenica 2 I. Čorić 24 Szlaki Władców Chorwackich Šibenik

SZLAK PÓŁNOCNODALMATYŃSKI. ŠIBENIK.

Szlaki Władców Chorwackich to kiego miasta liczącego ponad 6000 lat wędrówka w czasie, która obejmuje hi- popłyniemy rzeką Krką do jednego z storyczne stolice Chorwacji: Nin, Knin, najlepiej znanych chorwackich feno- Biograd i Šibenik, początki chorwac- menów przyrodniczych, Skradinskie- kiej państwowości (VII-XII w.) oraz bu- go buku. Odkrywając zaplecze nagro- dzi duchy dawnych chorwackich wład- dą będzie jeszcze jedna, dawna stoli- ców - wojowników. Poruszając się dalej ca chorwacka, miasto Knin, w którym na południe, klimat śródziemnomorski można aktywnie wypocząć i tym sa- coraz bardziej wypełnia naszą duszę. mym wzmocnić duszę i ciało. W Šibe- Domowym specjałom gastronomicz- niku zachwyci Cię katedra św. Jakuba, nym takim, jak znany drniški prszut, ser której kamienna kopuła jest bardziej z „mišine”, dania z pieca, muszle z wi- imponująca niż wielu budynków śre- nem ze znanych primošteńskich winnic, dniowiecznych, a jego wąskie ulicz- którym delektowali się chorwaccy, jak ki w ciepłe letnie wieczory zaprasza- również światowi przywódcy, nie mogą ją do spędzenia tu czasu w atmosferze się oprzeć nawet osoby z bardzo wraż- śródziemnomorskiej. Jeżeli na końcu liwym smakiem. Ze Skradinu, niewiel- podróży Szlakami władców chor-

I. Pervan 4 DALMACJA. REGION SZYBENIKA. 25 Szlaki Władców 1

Chorwackich 2 4 6

3 5

Kornati 4

wackich nie będzie zaskakują- cą wyspa gąbek Krapanj, która ma trzy przydomki: najmniejsza, najniższa i najgęściej za- mieszkała wyspa w basenie Morza Śródziemnego, to żegluga po Parku Naro- dowym Kornati, znanym raju żeglarskim, w peł- ni wypełni duszę pozy- tywnymi emocjami ob- serwując wiele wysp, wysepek, grzbietów morskich, które ni- 4 gdzie indziej nie są tak rozsypane, jak tutaj. 26 Przyroda Trasy rowerowe: Šibenik, Park Na- Chronione obszary przyrodnicze – rodowy Krka, Knin, , wyspa Murter, ważny krajobraz: Kanion Čikoli, rze- Drniš, Grebaštica – Primošten – Ro- ka Guduća, Murter, Prokljansko jeze- goznica, Vodice – Murter – Pirovac, ro, Žutsko-sitski – archipelag wysp, Skradin. Rzeka Krka – górny ciek, Kanał sv. Łowiectwo: Knin, Drniš, Šibenik, Ante i zatoka šibenicka, Gvozdeno- Vodice, Skradin. vo – Kamenar, Rzeka Krčić, Parki Na- Rybołówstwo: Łowienie dużych rodowe Krka i Kornaty, Parki Przyro- ryb – Vodice, Jezera, Rogoznica, dy Jezioro Vransko i Velebit, Góra Di- morskie wędkarstwo sportowe. nara – szczyt Hrvatski Sinjal 1831 m, Sporty ekstremalne: safari Gudu- Archipelag Wysp – 285 wysp, wy- ća - Prokljan, bungee jumping – Ši- sepek i grzbietów morskich, zabyt- benik, Vodice - surfing, kayaking, ki przyrody: Stara straža – geologicz- trekking; kanał sv. Ante, chodzienie ny zabytek przyrody, Źródło Ceti- po górach – Dinara, kolarstwo gór- ny – hydrologiczny zabytek przyro- skie, off-road jeep safari. Jazda konna:, farma Happy Horse - dy, Zatoka Morinjska i zatoka Makiri- Dubrava , farma Kukurin - Jezera. na – lecznicze błoto. Pamiątki: Czapka z Šibeniku, Šiben- ska puca, biżuteria z czerwonych Ciekawe budowle korali na wyspie Zlarin, Gąbka kra- Šibenik miasto twierdz – sv. Mihovil, panjska, Bukara, Šibenski bagatin, sv. Ivan, sv. Nikola (UNESCO), , Barone, „Tkanica“. Katedra św. Jakuba (UNESCO), Średni- owieczny ogród śródziemnomorski, Starochorwacki kościół sv. Spasa, Grób rodziny Meštrović, Kościół Najświęt- szego Wybawcy, Twierdza w Kninie, Prvić – Šepurina – najlepiej zachowana miejscowość na wyspie, „Jurlinovi dvori“, Elektrownia wodna Krka z 1895 roku, Młyny wodne na Krce, Primošten – autentyczna kamienna architektura, Bunje – zaplecze Vodic, kompleksy zabytkowe – Betina i Popovići, Biskupija. Gastronomia Owoce morza – šibenickie mule duszone, rizotto z owocami morza, pieczona ryba, brodet rybny, Drniški prszut, Pakovački ser, ser z miecha, Wspólnota Turystyczna Żupanii rizotto skradińskie, czarne rizotto, Šibensko-knińskiej Fra Nikole Ružića b.b. jagnięcina borajska i kornatska, tort 22000 Šibenik skradiński, rożata, faworki, pączki, Tel.: +385 (0)22 219 072 travarica šibenicka, loza, prošek, vino E-mail: [email protected] z Primoštenu „Babić“, plavina, białe Strona internetowa: wina maraština i debit. www.dalmatiasibenik.hr 4 DALMACJA. REGION SZYBENIKA. 27

Šibenik 3 V. Miljković

Visovac

I. Pervan

D. Fabijanić M. Romulić & D. Stojčić

Šibenik 3

I. Čorić Šibenik 3

B. Prezelj 28

1. Twierdza w Kninie na S. Gobbo wzgórzu Spas 1 Wspólnota Turystyczna Miasta Knin Tuđmanova 24, 22300 Knin Tel.: +385 (0)22 664 822 E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.tz-knin.hr Knin 1 Fortyfikacja, która powstała na terenie starochorwackiego grodu z IX w., zbudowana w południowej części wzgórza Spas, wznoszącego się nad miejsco- wością Knin i jej okolicą. Z twierdzy rozpościera się zachwycający widok na wszystkie strony świata. 2. Park Narodowy Krka 2 Trg Ivana Pavla II., br. 5, 22000 Šibenik Tel.: +385 (0)22 201 777 E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.np-krka.hr

2 Fenomen przyrodniczy i krasowy, Krka I. Biočina siedem wapiennych wodospadów o S. Gobbo łącznej różnicy poziomów 242 m, naj- większa bariera wapienna w Europie – słynny Skradinski Buk. W Parku znajduje się wysepka Visovac z kościołem i klasztorem franciszkanów.

3. Katedra św. Jakuba Šibenik 3 w Šibeniku 3 Šibenik 3 Wspólnota Turystyczna Miasta Šibenik Fausta Vrančića 18 22000 Šibenik Tel.: +385 (0)22 212 075 E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.sibenik-tourism.hr

Wyjątkowy zabytek europejskiej architektury sakralnej, wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO. Ozdabiają ją 72 wyrzeźbione w kamieniu głowy. Jest wybitnym dziełem sztuki architek- tonicznej i rzeźbiarskiej XV i XVI wieku na terenie Chorwacji. B. Kačan 4 DALMACJA. REGION SZYBENIKA. 29 4 4. Park Narodowy Kornati Kornati 4 I. Biočina Butina 2, 22243 Murter Tel.: +385 (0) 22 435 740 E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.np-kornati.hr Archipelag Kornati składa się z około 150 niezamieszkałych wysp, wysepek i grzbie- tów morskich o powierzchni zaledwie sie- demdziesięciu kilometrów kwadratowych. Ze względu na niebezpieczeństwo żeglu- gi w tym labiryncie kamieni i morza, Kor- nati zdobią również liczne zabytkowe la- tarnie morskie, dziś cel „robinsonowskich“ turystów, jak Blitvenica i Sestrice. Sam Park Narodowy Kornati to 89 wysp, wysepek i grzbietów morskich. 5. Krapanj – Brodarica 5 Krapanjskih spužvara 52 22 207 Krapanj – Brodarica Tel.: +385 (0)22 350 612 E-mail: [email protected] Krapanj 5 Strona internetowa: I. Pervan www.visit-krapanjbrodarica.com Krapanj to najmniejsza, najniższa i najgę- S. Gobbo ściej zamieszkała wyspa w Basenie Morza Śródziemnego o powierzchni 0,36 km² i o średniej wysokości 1,5 m. Znana jest z tradycyjnego połowu i przetwarzania gąbek. Oddalona jest około 300 m od lądu, gdzie znajduje się miejscowość Brodarica. Krapanj 5 6. Skradin 6 Trg Male Gospe 3, 22 222 Skradin Tel.: +385 (0)22 771 306; +385 (0)22 771 329 E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.skradin.hr Znajdujący się około piętnaście kilome- trów od Šibeniku, Skradin, romantyczne miasteczko śródziemnomorskie z wąski- mi uliczkami z płyt, przejściami, bramami i schodkami, znajduje się na samym wejściu do Parku Narodowego Krka. Jego historia ma już dwa tysiące lat i dlatego w jego bezpośrednim pobliżu znajdują się znale- ziska archeologiczne. Całe centrum miasta Skradin to zabytek pod ochroną. Skradin 6 I. Biočina 30 Szlaki Dawnych Kultur SZLAK ŚRODKOWODALMATYŃSKI

Bol

Podążając za zapachem cypry- poczuć ducha rycerzy z miejscowości sów i rozmarynu udacie się Państwo Sinj (Turniej Rycerski Sinjska Alka), szlakiem starożytnych Rzymian do przekorę i tęsknotę dalmatyńskiej antycznej miejscowości Tragurion, pieśni z miejscowości Omiš oraz gdzie każdy wspaniały kamień, każdy wypocząć na wspaniałych plażach portal, kościółek, pałac i balkon może Riwiery Makarskiej pod wysokimi pobudzić fantazję i opowiedzieć skałami Biokova. Można również jakąś legendę, jakąś historię o miłości popłynąć błękitnymi szlakami daw- lub nadziei. Możecie Państwo tutaj nych żeglarzy greckich do słonecz- zrozumieć, dlaczego cesarze rzymscy nych wysp, obfitujących w cuda, wybrali właśnie dumną Salonę na krystaliczne, błękitne morze, biały stolicę swojej prowincji oraz dlacze- kamień, lawendę i winorośl, która go jeden z nich, cesarz Dioklecjan, rosła jedynie dzięki wykradaniu ziemi wybrał przepiękny Split na miejsce kamieniom, a bogate ciepło południa budowy swojego pałacu. Można tu przemieniało jej owoce w wino.

B. Kačan 5 DALMACJA. REGION SPLITU. 31

2b 1 2a

4b 4a

5 32 Przyroda Biokovo (Vrgorac), komiška pogača, Park Przyrody Biokovo, obszary chronio- hib, komiški cviti, rogačica, tort imotski nego krajobrazu Vidova Gora i Zlatni Rat i rafioli, faworki dalmatyńskie, wino na wyspie Brač, kanion rzeki Cetina (Omiš), kaštelanski crljenac- zinfandel, wina Donja Brela, Wyspy Piekielne „Pakleni Opačak-Gornji Tučepi. Otoci“ (wyspa Hvar), Jeziora w Imotskim i Prološko Blato (Imotski); pomniki przyrody Uzdrowiska: Makarska. Błękitna Jaskinia (Modra Špilja), wyspy Ja- Trasy rowerowe: Park Pryzrody Bio- buka i Brusnik; rezerwaty - źródło i górny, kovo - Makarska riwiera, Dalmatinska ciek rzeki Jadro i rzeki Vrlika, błota Pantan zagora, wyspy Brač, Hvar, Šolta, Vis, (Trogir), park leśny Marjan (Split), jaskinia Splitska riwiera. Vranjača (Dugopolje – Split), Palagruža Drogi winne: Biokovo, Kaštela; wyspy – archipelag Palagruža jest najbardziej Brač, Hvar, Vis, Biševo. oddalonym od lądu archipelagiem ze Łowiectwo: państwowe tereny ło- wszystkich wysp chorwackich. wieckie „Biokovo”, „Mosor”, „Pelegrin”, „Kopršnica-Tijarica”. Ciekawe budowle Rybołówstwo: rzeki Cetina i Vrlika, Suhozidi (murki budowane bez zaprawy) rzeka Grab (Vrlika, Sinj, Trilj, Omiš), je- i tradycyjna, gęsta zabudowa na wy- zioro Peručko Jezero (Sinj), big game spach oraz w nadmorskich miasteczkach fishing (Hvar i Vis). (Makarska, Omiš, Sinj, Imotski, wyspy Jazda konna: Trilj, Sinj, Donje Ogorje. Brač, Hvar, Vis, Šolta), bunje – polne dom- Sporty ekstremalne: rafting (rzeka ki z suchego muru; rzymska architektura Cetina); paralotniarstwo (Bol, Vis, Ko- pałacowa - Pałac Dioklecjana (Split); miža, Hrvace-Sinj, góry Mosor i Bio- najlepiej zachowane romańsko-gotyckie kovo); windsurfing (Bol); wspinaczka miasto w Europie Środkowej, mury miej- (Sutivan, Komiža, Hvar, Omiš, Marja- skie z zamkiem i wieżą, wąskie kamienne n-Split, Biokovo), Kanoe safari (Hrva- uliczki (Trogir), Klasztor franciszkański ce-Sinj), Kayaking i Sailing (Hvar, Vis), “Św. Marii” Zaostrog. zipline, canyoning, trekking, wind surfing O( miš), ATV Quad Adventure Gastronomia Hrvace - Sinj , rafting, kanoe safari Či- Dalmatinske kroštule (faworki), „dalma- kotina łódź (Nova sela-Trilj). tinska pašticada”, kiełbaski luganige, Pamiątki: jest wielu producentów wołowina w kapuście arambaši (Sinj); pamiątek dalmatyńskich, niektórzy viška i komiska pogača, pierniki z Hvaru, ręcznie wykonują przedmioty z kamie- danie z jagnięciny „vitalac”,tort z Braču nia, drewna, szkła i metalu, produkują Hrapoćuša, Vugava (wyspa Vis), bogda- nalewki dalmatyńskie, likiery, suszone nuša i Plančić (wyspa Hvar), wina Zlatan owoce i ciasta, olejki eteryczne i kosme- otok i Tomić (wyspa Hvar), Hvarska tyki, LAWENDA (wyspa Hvar), koronka z agawy (wyspa Hvar), gajete Falkuše z gregada, Tort Makarana (Makarska), miedzi, Łódź - kalanko z blachy. Baškovošdki rożki i faworki, biokovska pieczeń, ser bašćanski, słone sardele i Wspólnota Turystyczna poljički soparnik (Omiš), wino Dobričić Żupanii Splitsko-dalmatyńskiej (Šolta), żaby duszone albo panierowane Prilaz braće Kaliterna 10/I., 21000 Split żabie udka, wina Krolo (Strmendolac, Tel.: +385 (0)21 490 032, 490 033, 490 036 E-mail: [email protected] Čaporice, Trilj), wino Grabovac (Prolo- Strona internetowa: www.dalmatia.hr žac), wino z mlekiem „bikla“ na zapleczu 5 DALMACJA. REGION SPLITU. 33

Split 2a

A. Verzotti Split 2a

Vis

A. Gospić

I. Biočina M. D. Pečanić Hvar 4b

Split 2a A. Verzotti

A. Verzotti 34

1. Trogir 1 – romańskie centrum D. Fabijanić miasta Wspólnota Turystyczna Miasta Trogir Trg Pape Ivana Pavla II. br. 1, 21220 Trogir Tel.: +385 (0)21 885 628 E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.visittrogir.hr Centrum miasta otoczone murami z dobrze zachowanym zamkiem i wieżą oraz licznymi budowlami i pałacami romańskimi, gotyckimi, renesansowymi i barokowymi, wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO. Trogir 1 2. Pałac Dioklecjana w Splicie 2a i starożytna Salona w Solinie 2b Wspólnota Turystyczna Miasta Split Hrvatskog narodnog preporoda 7, 21000 Split Tel.: +385 (0)21 348 600 E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.visitsplit.com Wspólnota Turystyczna Miasta Solin Kralja Zvonimira 69, 21210 Solin Tel.: +385 (0)21 210 048 E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.solin-info.com W czasach rzymskich powstały na tym terenie pierwsze ośrodki urbanistyczne. Potwierdza to choćby Pałac Dioklecjana, cesarza rzymskiego, wpisany na Listę Split 2a I. Čorić Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO oraz miasto Sa- Cetina 3 D. Peroš lona, stolica rzymskiej prowincji Dalmacji. 3. Kanion rzeki Cetiny 3 Wspólnota Turystyczna Miasta Omiš Fošal 1A, 21310 Omiš Tel.: +385 (0)21 861 350 E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.visitomis.hr U podnóża najwyższej chorwackiej góry Dinara na długości 105 km płynie rzeka Cetina, łącząc miejscowości Vrli- ka, Sinj, Trilj i Omiš. Bogactwo wód Ce- tiny najbardziej zachwyca miłośników raftingu i canoeingu. 5 DALMACJA. REGION SPLITU. 35 4. Starogradsko polje 4a 6. Sanktuarium NMP w Sinju 6 4a 4b i miasta Stari Grad i Hvar Wspólnota Turystyczna Miasta Sinj Chroniony krajobraz Starogradsko Put Petrovca 12, 21230 Sinj Tel.: +385(0)21 826 352 Polje wpisany został na listę światowe- E-mail: [email protected] go dziedzictwa UNESCO i jest najlepiej Strony internetowe: www.visitsinj.com zachowanym greckim podziałem www.gospa-sinjska.hr gruntów w basenie Morza Śródziem- nego mającym prawie 2400 lat. Największe sanktuarium maryjne w Dalmacji z ukoronowanym złotą koroną Wspólnota Turystyczna Miasta Stari Grad cudownym obrazem Matki Boskiej Obala Franje Tuđmana 1, 21460 Stari Grad tel.: +385 (0)21 765 763; tel.: +385 (0)21 766-231 Sinjskiej, który w 1687 r. przywieźli fran- E-mail: [email protected] ciszkanie z miejscowości Rama w Bośni, Strony internetowe: www.stari-grad-faros.hr uciekając przed Turkami. Już od ponad www.starogradsko-polje.net trzech wieków przybywają tutaj wierni 15 sierpnia – w dniu Wniebowzięcia NMP. Dawniej ważny port morski i handlowy. Miasto Hvar jest dziś jednym z ulubionych I. Biočina kierunków turystycznych w Chorwacji. Wspólnota Turystyczna Miasta Hvar Trg sv. Stjepana 42, 21450 Hvar Tel.: +385 (0)21 741 059 E-mail: [email protected], [email protected] Strony internetowe: www.tzhvar.hr Stari Grad 4a www.starogradsko-polje.net B. Kačan Hvar 4b 5. Park Przyrody Biokovo 5 Franjevački put 2A, 21300 Makarska Tel.: +385 (0)21 616 924 E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.pp-biokovo.hr Biokovo jest najwyższym pasmem gór- skim wzdłuż chorwackiego wybrzeża, które charakteryzują niezwykłe kon- trasty przyrody, bogactwo flory i fauny z wieloma gatunkami endemicznymi, rzadko spotykanymi ptakami drapież- nymi oraz zjawiskami geomorfologicz- nymi, wzbogaconymi widokami morza.

Biokovo 5 Sinj 6 B. Ljubičić

I. Biočina 36 Szlaki Starych Kapitanów SZLAK POŁUDNIOWODALMATYŃSKI

Dubrovnik 5

Szlaki Starych Kapitanów wy- można odnaleźć we współczesnych znaczają tereny wydarzeń historycz- portach morskich i rzecznych - Ploče nych i walk o wolność, tereny, gdzie i Metković. Na tym terenie przyroda od dawien dawna był rozwinięty stworzyła cudowny krajobraz delty handel i żegluga, tam gdzie od rzeki Neretvy, gdzie stykają się rzeka zawsze życie toczyło się w harmonii i morze, nizina i kras oraz jezioro i z morzem i rzeką. Z dawnym kunsz- bagna, niezapomniane piękno Parku tem żeglarskim można zapoznać Narodowego Mljet z jego jeziorami, się na półwyspie żeglarzy – Pelje- renesansowe wyspy Archipelagu šac, gdzie w kolebce kapitanów Elafity – Koločep, Lopud, Šipan oraz morskich, w miejscowości Orebić, ukształtowała różnorodny i urze- znajduje się Muzeum Morskie kający krajobraz terenów Konavle. oraz w mieście Korčula, rodzinnej Wystarczy spojrzeć w stronę otwar- miejscowości żeglarza i podróżnika tego morza, gdzie w przeszłości Marco Polo a także w zabytkowym odbywały się liczne bitwy morskie, Dubrowniku, który przez stulecia ist- gdzie broniono i chroniono wolność niał jako niezależna Rzeczpospolita i dokąd statki handlowe pływały na Dubrownicka. Kontynuację tradycji pełnych żaglach.

B. Kačan 6 DALMACJA. REGION DUBROWNIKA. 37

5 6

6 38 Przyroda Gastronomia Park Narodowy Mljet, Park Przyrody Ar- Owoce morza i ryby, jagnięcina i cie- chipelag Lastovo; zabytek architektury lęcina albo ośmiornica „pod pekom“, parkowej Arboretum Trsteno; rezerwaty „brodet“ z węgorza lub żab (dolina przy ujściu rzeki Neretvz (rezerwat rzeki Neretva), malostońskie ostrygi ichtiologiczno-ornitologiczny), Zatoka (pierwszy produkt morski w Chorwacji, Malostońska (rezerwat morski), Lokrum który otrzymał oznaczenie pochodze- – wysepka (rezerwat wegetacji leśnej); nia) i mule, ostrygi i mule z Pomorza geomorfologiczny pomnik przyrody Dubrownickiego (Bistrina), domowe Jaskinia Vela Spilja (Vela Luka); obszary mięso koźlęce z pieca, ser kozi i mljet- chronionego krajobrazu Kočje (wieś skie „makaruli” (Mljet). Žrnovo na Korčuli), Saplunara (wyspa Ciasta: tort stoński, kontonjata, man- Mljet), Jaskinia Odyseusza (Mljet), tala i arancini (Konavle), padišpanj, Jaskinie Morvica i Ostaševice (Mljet), mantala, prikle (Pomorze Dubrow- Konavoski Dvori (Konavle); parki leśne nickie), wina: Dingač i Postup (Pół- - Drzew Cyprysowych „Pod Gospu“ wysep Pelješac), Pošip i Grk (Korču- (Orebić), Ošjak (Vela Luka). la), Dubrovačka Malvasija (Konavle).

Ciekawe budowle Uzdrowiska: Vela Luka. Gotyckie i gotycko-renesansowe Trasy rowerowe: Konavle; wyspy Ko- rezydencje (od Półwyspu Pelješac do rčula (Blato) i Mljet (PN Mljet), półwy- Konavle), klasztor franciszkanów (Ore- sep Pelješac, tematyczna trasa rowe- bić); Knežev Dvor (Luka Šipanska); Du- rowa – Stećki Pomorza Dubrownic- brownickie mury miejskie z twierdzami kiego (Slano – Bistrina). Minčeta, Lovrijenac, Revelin, Bokar i Sv. Szlaki piesze: Szlaki w rejonie Ko- Ivan, Knežev dvor, klasztor franciszkań- navle, Szlaki w miejscowości Orebić, ski, klasztor dominikański i pałac Spon- Szlaki na wyspach Korčula, Mljet, La- za, kościół św. Błażeja, katedra Wnie- stovo i Lopud, Szlak Napoleona (1 etap Pelješca). bowzięcia Najświętszej Marii Panny Drogi winne: Pelješac Imperium (Dubrownik)Wieża Minčeta, Twierdza Wina (Pelješac), wyspa Korčula. Lovrijenac, twierdza Ravelin, twierdza Jazda konna: Konavle. Bokar, twierdza Sv. Ivan, Knežev dvor, Wspinaczka: Konavle, wyspy Korču- klasztor franciszkański (Dubrownik), la, Mljet i Lastovo. klasztor dominikański (Dubrownik) i Pa- Sporty ekstremalne: Parki linowe w łac Sponza (Dubrownik);, klasztor fran- Konavlach. ciszkanów (Rožat); Mauzoleum rodziny Pamiątki: Haft Jedwabny z Kona- Račić (Cavtat); tradycyjna architektura vli (konavoski svileni vez), żaglówka kamienna (wioski na terenie Konavle) i „Dubrovačka Karaka“ (Dubrownik), Tka- Sokol grad (wieża w Konavlach), Mury na lawenda – Pomorze Dubrownickie. obronne w Stonie (Ston), Solanka Ston, kościół preromański „Rotonda“ Pomo- Wspólnota Turystyczna Żupanii rze Dubrownickie), stećki na Pomorzu Dubrownicko-neretwańskiej Šipčine 2, 20 000 Dubrovnik Dubrownickim, Klasztor Benedyktyński Tel.: +385 (0)20 324 999 (Mljet), pozostałości pałacu rzymskiego E-mail: [email protected] i pozostałości bazyliki starochrześcni- Strona internetowa: www.visitdubrovnik.hr jańskiej (Polače, Mljet). 6 DALMACJA. REGION DUBROWNIKA. 39 Dubrovnik 5

Korčula D. Fabijanić D. Fabijanić

I. Biočina D. Pavlinović Pelješac I. Biočina

Neretva

B. Kačan 40

1. Znalezisko archeologiczne Narona 1 I. Biočina Narona 1 Muzeum Archeologiczne Narona 20352 Vid, Tel.: +385 (0)20 691 596 E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.a-m-narona.hr Antyczne miasto Narona we wsi Vid

koło miejscowości Metković – Kośció- Z. Jelača łek św. Vida, starochrześcijański Kościół Ston 2 Bare, struktura starochrześcijańskich bazylik, miejskie mury obronne i forum ze świątynią Augusteum są najcenniejszymi śladami dziedzictwa kulturowego na tym terenie.

Muzeum Przyrodnicze Metković Kralja Zvonimira 4, 20350 Metković Tel.: +385 20 690 673 E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.pmm.hr

Najlepszy przykład bogatego i różnorodnego świata ptaków w delcie Neretvy widoczny jest w bogatym ornitologicznym zbiorze w Metkoviću. Założył go sławny chorwacki ornitolog Dragutin Rucner, a dziś zbiór ornitologiczny jest częścią Muzeum Przyrodni- czego Metković. 2. Mury obronne w miejscowości Ston 2 Wspólnota Turystyczna Gminy Ston Pelješki put 1 20230 Ston Tel.: +385 (0)20 754 452 E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.ston.hr M. Romulić & D. Stojčić Korčula 3 Kompleks fortyfikacji z IX V w., wyjątko- wy pod względem długości (5,5 km), Mljet 4 oraz rozwiązań obronnych i urbanistycznych. Mury zaczynają się i kończą twierdzami Koruna w miejscowości Mali Ston i Veliki Kaštio w miejscowości Ston, a najbardziej monumentalną jest twierdza Bartolomeo nad miejscowością Ston. I. Biočina 6 DALMACJA. REGION DUBROWNIKA. 41 3. Korčula 3 – miasto Marco Polo gatym dziedzictwem kulturowym, czego przykładem może być klasztor bene- Wspólnota Turystyczna Miasta Korčula dyktynów z XII w. położony na wysepce, Obala dr. Franje Tuđmana 4, 20260 Korčula Tel.: +385 (0)20 715 701 na jeziorze Veliko Jezero. E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.visitkorcula.net 5. Dubrownik 5 – zabytkowe Miasto Korčula, historyczne centrum centrum miasta wyspy o tej samej nazwie, jest jednym Wspólnota Turystyczna Miasta Dubrownik z najlepiej zachowanych miast średnio- Brsalje 5, 20000 Dubrovnik wiecznych w basenie Morza Śródziem- Tel.: +385 (0)20 312 011 E-mail: [email protected] nego. Miejsce pochodzenia żeglarza i Strona internetowa: www.tzdubrovnik.hr podróżnika Marco Polo charakteryzuje bogata zabytkowa spuścizna i dziedzic- Miasto o wyjątkowej historii politycznej i two kulturowe. kulturowej oraz światowej sławy zabytek dziedzictwa kulturowego – Lista Świato- 4 wego Dziedzictwa Kulturowego i Przy- 4. Park Narodowy Mljet rodniczego UNESCO. Jedno z najbardziej Pristanište 2, 20226 Goveđari atrakcyjnych i znanych miast basenu Mo- Tel.: +385 (0)20 744 041 rza Śródziemnego, które oprócz wyjątko- E-mail: [email protected] wego piękna natury i zachowanego dzie- Strona internetowa: www.np-mljet.hr dzictwa, może pochwalić się wyjątkowo Wspólnota Turystyczna Gminy Mljet bogatą ofertą turystyczną. Zabrježe 2, 20225 Babino Polje Tel.: +385 (0) 20 746 025/ +385 (0) 20 744 186 6 E-mail: [email protected] 6. Cavtat – zabytkowe Strona internetowa: www.mljet.hr centrum miasta Wspólnota Turystyczna Gminy Konavle Park Narodowy Mljet znajduje się w za- Zidine 6, 20210 Cavtat, Tel.: +385 (0)20 479 025 chodniej części wyspy o tej samej na- E-mail: [email protected] zwie, będącej jednocześnie najbardziej Strona internetowa: visit.cavtat-konavle.com zalesioną wyspą na Adriatyku. Charak- Średniowieczne miasteczko Cavtat jest teryzuje się głębokimi zatokami – Veli- również turystycznym i kulturalnym cen- ko i Malo Jezero, bujną i różnorodną ro- trum regionu Konavle. Cennymi zabytkami ślinnością śródziemnomorską oraz bo- są: Mauzoleum rodziny Račić, dom rodzin- Z. Jelača Dubrovnik 5 ny malarza Vlaho Bukovca, Knežev Dvor ze zbiorem Baltazara Bogišića. Niedzielne Wy- stępy Folklorystyczne w Čilipach, kompleks młynów i filarów na rzece Ljuta oraz twierdza Sokol grad to tylko niektóre z atrakcji wiejskiej części Konavli.

S. Gobbo

Cavtat 6 42

Jeziora Plitwickie 2

Szlaki Źródeł Przyrody SZLAK REGIONU LIKA

karlovac, miasto nad czterema Przyrody, które pozwolą się odkryć w rzekami i miasto parków, to punkt całej okazałości na Jeziorach Plitwic- spotkania źródeł przyrody. Nizinne kich. Piękno i świeżość doznań świa- krajobrazy szybko zmienią się w za- towego dziedzictwa przyrodniczego lesione wzniesienia i góry, przeplata- oraz tradycyjna kuchnia to powody, ne obfitymi źródłami najczystszych dla których warto odpocząć tu pod- wód w Europie, które gaszą pragnie- czas podróży. Okolice miasta Josip- nie również w krajach za oceanem. dol to obszar gęstych lasów z boga- Trzeba powoli przechodzić krętym tymi terenami łowieckimi. Zimą miło- mostem przez Koranę w miejscowo- śnicy jazdy na nartach mogą się wy- ści Slunj, ponieważ pod nim wśród brać do miejscowości Ogulin i dalej w wodospadów znajduje się jedyna w kierunku góry Bjelolasica, a początku- swoim rodzaju osada młynów Rasto- jący narciarze do miejscowości Brin- ke. Mnóstwo rozpryskujących się wo- je. Dla tych, którzy wolą bezpośredni dospadów zapowiada Szlaki Źródeł kontakt z cichą i uspokajającą przyro-

I. Čorić 7 LIKA - KARLOVAC. 43

Szlaki Źródeł Przyrody 6 5

1 dą, dobrym wyborem będzie miejscowość Otočac i bogata w pstrągi dolina rzeki Gacka. Na drodze w kierunku Go- 2 spiću można odwiedzić Mu- zeum Nikoli Tesli w jego 4b rodzinnej miejscowości Smiljan w odległości zaledwie 45 minut jazdy od miejscowości Gospić 4a znajduje się miasto 3 Karlobag, gdzie moż- na pływać w morzu zasilanym chłodną wodą źródlaną. 44

Wspólnota Turystyczna Żupanii Karlovackiej Ambroza Vraniczanya 6, 47000 Karlovac Tel.: +385 (0)47 615 320 E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.tzkz.hr Wspólnota Turystyczna Żupanii Licko-senjskiej Budačka 12, 53000 Gospić D. Rostuhar Tel.: +385 (0)53 574 687 E-mail: [email protected] I. Čorić Strona internetowa: www.visit-lika.com

R. Ibrišević Karlovac 6

Jeziora Plitwickie 2

Senj

R. Ibrišević

Velebit 4b

I. Čorić

Velebit 4a

A. Gospić

M. Vrdoljak 7 LIKA - KARLOVAC. 45 Przyroda Trasy rowerowe: trasy znajdują się nad Parki narodowe Jeziora Plitwickie i brzegiem rzeki Mrežnicy (Duga Resa), nad Północny Velebit, Park przyrody Velebit, rzeką Dobra i Kupa w kierunku miasta Ozalj. rezerwaty ścisłe - Rožanski i Hajdučki Z licznych tras na terenie Żupanii Karlowac- Kukovi; parki leśne - Jasikovac i Wzgórze kiej szczególnie atrakcyjna jest trasa wo- Vujnović (Gospić); zatoka Zavratnica u kół jeziora Sabljaci, a trasy na terenie mia- podnóża Velebitu, Lunjskie gaje oliwne sta Slunj łączą się z trasami na terenie gmi- – Lun na Pagu, ważne obszary krajo- ny Rakovica, gdzie łączą się z trasami na te- brazowe Slunjčica; geomorfologiczny renie Parku Narodowego Jeziora Plitwickie, pomnik przyrody Cerovačke Pećine przebiegają przez dolinę rzeki Gacki i przez (Gračac), Park Jaskiń Grabovača, Bara- wsie pod Velebitem. Wyjątkowo atrakcyjne ćeva jaskinia w Rakovicy, Đulin ponor – są również trasy na terenie Parku Przyrody kompleks jaskiń w centrum miasta. Velebit, trasy na terenie miasta Gospić. Szlaki piesze: „Szlaki piesze do nordic wal- Ciekawe budowle kingu w okolicy Dugiej Resy i nad rzeką Karlovac, historyczny kompleks miejski Mrežnicą oraz na terenie osady z młynami Zvijezda, jJedyna zachowana na teryto- Rastoke w Slunju i Rakovicy, gdzie można rium Liki wieża turecka z XV w. (Perušić), po drodze zobaczyć miasto Drežnik, szlak twierdza Nehaj w Senju, wodociąg edukacyjny, młyn, Kanion Korany, wodo- antyczny w Novalji, kręty most na rzece spady lub ranczo z końmi.” Korana (Slunj), dawne kamienne mosty Szlaki górskie: Ogulin-Bijelsko-Klek, Ba- (na rzece Dobra – Novigrad, Kosinj), ka- ške Oštarije-Zavižan (Szlak Premužicia), Kra- mienny most dwupoziomowy (Tounj), sno-Zavižan, Krasno-Begovača, szlak górski elektrownia wodna w Ozlju „Munjara” Marković rudine – Otočac, Dubovacki szlak zbudowana w 1895 roku, umocnione górski, Pętla Karlovacka. miasto Ribnik – jedyny zachowany chor- Łowiectwo: okoliczne miejscowości: Duga wacki „wasserburg”, umocnione miasto Resa, Krnjak (linia Karlovac-Slunj), Rakovica, Ozalj zbudowane na skale nad rzeką Ogulin, Josipdol, tereny północnego i cen- Kupą, Kasztel Frankopański w Ogulinie. tralnego Velebitu, Gospiću, Perušića, Otočca, Vrhovina, tereny na północ od miasta Ozalj. Gastronomia Rybołówstwo: rzeka Mrežnica, rzeka Miękki ser škripavac i inne sery lokalne Gacka, teren w pobliżu miejscowości Go- wyprodukowane w mini zakładach spić, rzeka Kupa, Korana i Dobra, jezioro serowarskich na Drodze sera Żupanii Kar- Sabljaci w Ogulinie, żwirownie. lowackiej, ziemniaki i jagnięcina z Liki, pro- Rafting i spływy kanoe: rzeki Mrežnica dukty z owoców leśnych i starych odmian (Duga Resa), Kupa i Korana, Gacka i Lika. jabłek i gruszek, rośliny i zioła lecznicze, Speleologia: Baraćeve Špilje (Rakovica), Pli- grzyby, rakija ze śliwek i gruszek, chleb z pieca, kapusta kiszona z Ogulinu (ze tvičke Špilje (PN Jeziora Plitwickie), Pećinski znakiem pochodzenia UE od 2015 roku), Park Grabovača (Perušić), Cerovačke Pećine fasola, kwaśne mleko, cicvara – danie na (Gračac), Jaskinie Vrlovka (Kamanje), Đulin bazie mąki kukurydzianej, mleka, masła ponor (Ogulin), Bubijeva jama (Barilović). i kwaśnej śmietany, specjały z dziczyzny, Pamiątki: CZAPKA Z LIKI (lička kapa), ce- specjały z ryb rzecznych (sandacz, pstrąg), ramiczna lub drewniana miniatura łodzi strudel (najdłuższy strudel upieczony w rzecznej (Karlovac), ceramiczna owieczka, miejscowości Jaškovo, niewielkiej miej- coklje (pantofle regionalne). scowości niedaleko miasta Ozalj i wpisany Pamiątki gastronomiczne: tradycyjne do Księgi Rekordów Guinessa. sery z mini zakładów serowarskich, lokalne wina, soki i rakije. 46 1. Osada Rastoke 1 - młyny wodne 3. Centrum pamięci “Nikola 3 Wspólnota Turystyczna Miasta Slunj Tesla” w miejscowości - Smiljan Braće Radića 7, 47240 Slunj Tel.: +385 (0)47 777 630 Smiljan 87/1, 53211 Smiljan E-mail: [email protected] Tel.: + 385 (0)53 746 530 Strona internetowa: www.tz-slunj.hr E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.mcnikolatesla.hr Rastoke powstały przez zabawę natury, Muzeum Liki Gospić przelewającej zielono-modre wody Ulica dr. Franje Tuđmana 5, 53000 Gospić Slunjčicy przez trawertynowe skały w Tel.: + 385 (0)53 572 051 Koranie, tworząc przy tym mnóstwo E-mail: [email protected] wodospadów, potoków, małych jezior Strona internetowa: www.muzejlike.hr i kaskad. Tutaj urodził się i spędził młodość Nikola I.Biočina Tesla, światowej sławy uczony i wynalaz- ca w dziedzinie elektryczności. We współ- czesnym muzeum, znajdującym się w jego domu rodzinnym oraz w pobliskim parku, zgromadzone są pamiątki doku- mentujące drogę naukową Nikoli Tesli.

4. Park Przyrody Velebit 4a i Park Narodowy Północny Velebit 4b

Park Przyrody Velebit Kaniža Gospićka 4b, 53000 Gospić Tel.: +385 (0)53 560 450 E-mail: [email protected] Rastoke 1 Strona internetowa: www.pp-velebit.hr Park Narodowy Północny Velebit Krasno 96, 53274 Krasno 2. Park Narodowy Tel.: +385 (0)53 665 380 Jeziora Plitwickie 2 E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.np-sjeverni-velebit.hr Park Narodowy Jeziora Plitwickie Josipa Jovića 19, 53231 Plitvička Jezera Niepowtarzalność krajobrazów Tel.: +385 (0)53 751 015, +385 (0)53 751 014 krasowych, świata roślin i zwierząt jest E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.np-plitvicka-jezera.hr powodem, dla którego cały Park Przyrody Velebit został ogłoszony przez UNESCO Park Narodowy Jeziora Plitwickie znaj- Światowym Rezerwatem Biosfery. Park duje się na Liście Światowego Dziedzic- Narodowy Północny Velebit jest jego twa Kulturowego i Przyrodniczego UNE- najbardziej atrakcyjną częścią, znaną SCO. Jego ozdobą jest naturalne, szcze- ze skał Hajdučki i Rožanski Kukovi oraz gólne piękno szeregu jezior, wodospa- ogrodu botanicznego. Siedziba Parku dów i strumieni, które znikają i ponow- Narodowego znajduje się w miejscowości nie się pojawiają, stale zmieniając swój Krasno, dużym sanktuarium maryjnym, wygląd. Dlatego właśnie warto uchwy- na wysokości 714 m n.p.m. Dom Velebitu cić niepowtarzalny moment w tej gale- to centrum informacyjne dla odwiedza- rii przyrody. jących Park Narodowy Północny Velebit. 7 LIKA - KARLOVAC. 47 VelebitSmiljan 1a3 M. Romulić & D. Stojčić Znajduje się w wiosce Krasno. Jako rozpo- znawalna, nowoczesna atrakcja umożliwi prezentację wartości naturalnych i kulturowych Parku przez cały rok. 5. Ogulin 5 – tradycja bajek: Dom Bajek Ivany

A. Gospić Trg Hrvatskih rodoljuba, 47300 Ogulin Velebit 4a Tel: +385 047 525 398 E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.ivaninakucabajke.hr Wspólnota Turystyczna Miasta Ogulin Kardinala A. Stepinca 1, 47300 Ogulin Tel.: +385 (0)47 532 278 E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.tz-grada-ogulina.hr M. Romulić & D. Stojčić Magiczne dziedzictwo przyrodnicze rejonu Ogulina, burzliwe wydarzenia historyczne, najciekawsze lokalne zdarzenia i ludzie od zawsze rozpalały wyobraźnię mieszkańców rejonu Ogulina. Ludowe tradycje uszlachetniły tak każdy zakątek naszego regionu i stanowią dla nas wy- jątkową niematerialną spuściznę naszych przodków. 6. Aquatika – Akwarium Słodkowodne Karlovac 6 Branka Čavlovića Čavleka 1a, 47000 Karlovac Ogulin 5 Tel: +385 47 659 112 E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.aquariumkarlovac.com D. Stošić Wspólnota Turystyczna Miasta Karlovac Trg Petra Zrinskog 3, 47000 Karlovac Tel.: +385 (0)47 615 115 E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.karlovac-touristinfo.hr Słodkowodne Akwarium Karlovac jest jedynym akwarium słodkowodnym w Chorwacji i lokalną atrakcją turystyczną opartąa nao bioróżnorodności ej tradycji życia nad rzekami. Akwarium to flora i fauna chorwackich rzek i jezior, historia geologiczna, tradycyjna kultura i historia Aquatika – Akwarium Słodkowodne Karlovac 6 dorzecza czterech karlovackich rzek. 48

Wspólnota Turystyczna Żupanii Zagrzebskiej Preradovićeva 42, 10000 Zagreb Tel.: +385 (0)1 4873 665 E-mail: [email protected] Szlaki Strona internetowa: www.tzzz.hr Wspólnota Turystyczna Żupanii Koprivnicko–križevackiej Antuna Nemčića 5, 48000 Koprivnica Tel.: +385 (0)48 624 408 E-mail: [email protected] zamkowych Strona internetowa: www.tz–koprivnicko–krizevacka.hr Wspólnota Turystyczna Żupanii Krapinsko–zagorskiej Magistratska 3, 49000 Krapina rusałek Tel.: +385 (0)49 233 653 E-mail: [email protected] SZLAK PÓŁNOCNY Strona internetowa: www.visitzagorje.hr Centrum Turysty Zagorje Vrankovec 1, 49223 Sveti Križ Začretje Tel.: +385 (0)49 556 021 E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.visitzagorje.hr Wspólnota Turystyczna Żupanii Varaždińskiej Trg bana Josipa Jelačića 12, 42000 Varaždin Tel.: +385 (0)42 210 096 E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.turizam–vzz.hr Wspólnota Turystyczna Żupanii Međimurskiej Ulica bana Josipa Jelačića 22E, 40000 Čakovec Tel.: +385 (0)40 310 071 E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.visitmedimurje.com

W przeszłości, przedstawicie- po wzgórzach, które były niegdyś le wyższych warstw społecznych, centrum życia, pracy oraz działalności dostojnicy i szlachta, w poszukiwaniu kulturalnej i politycznej. Wycieczką w piękna i dla wygody budowali zamki i przeszłość może okazać się zwiedza- dwory otoczone ogrodami i parkami nie cennych obiektów budownictwa w miejscach, które bardzo starannie wiejskiego w miejscowości Kumrovec. wybierali. Szlaki Zamkowych Wróżek Można również poznać świat dawnych prowadzą przez malownicze wzgórza przodków człowieka w miejscowości i równiny do zespołów pałacowo Krapina w jedynym w swoim rodzaju – gospodarczych, takich jak Novi Muzeum Neandertalczyków, które Dvori rodu Jelačić i zamku Lužnice w znajduje się przy samym znalezisku miejscowości Zaprešić, imponujący oraz sztukę naiwistyczną w miejsco- Veliki Tabor blisko miejscowości Desi- wości Hlebine. Pozwólcie Państwo, nić, romantyczny Trakošćan, dumnie aby zamkowe rusałki opowiedziały hi- wznoszący się zamek rodu Zrinskich storię i zabrały Państwa w romantycz- w miejscowości Čakovec, oraz innych ną podróż do starych dziejów sławy i licznych zamków rozproszonych blasku szlachty.

B. Kačan 8 Chorwacja Centralna. 49

Trakošćan 4 6

5 4

1 50 Przyroda ska: 13 map rowerowych i 37 tras o dłu- Park Przyrody Medvednica, Strahinjči- gości 1336,7 km, Žumberak 311,5 km, ca, rezerwat botaniczny „Čret Dubravi- mapa tras rowerowych Żupanii Za- ca“ (Dubravica); pomnik przyrody jaski- grzebskiej o długości 207 km. Trzy nia „Vindija” (Varaždin); pomnik przy- nowe trasy rowerowe dostępne w apli- rody Gupčeva lipa, rezerwat ornitolo- kacji mobilnej ZG bike: Savska trasa, giczny Veliki Pažut (Legrad), specjal- długość 87,59 km (w jej skład wchodzą ny rezerwat Mali Kalnik (Kalnik), Park trzy trasy – Trasa Jezior, Trasa Ptaków i Regionalny Mura – Drava, , Jeyiora Be- Żółwi, Trasa drewnianych mostów), Tra- dekovčańskie (Bedekovčina), Arbore- sa wodospadów o długości 47,79 km i tum Opeka (Vinica), Obszar krajobrazo- Trasa zagrzebska, 41,06 km. Ivanec, Le- wy Zelenjak – Risvička i Cesarska gora. poglava, Krapińsko-Zagorska Żupania: pięć map tras rowerowych i 26 tras ro- Ciekawe budowle werowych o długości ogółem 1049 km; Zamek Januševec (Prigorje Brdove- sieć Međimurje Cyclist Welcome 750 čko); Zamek Veliki Tabor (Desinić); Sta- km road i offroad tras rowerowych, Le- ri Grad (Varaždin); „kleti i stare hiže“ grad, Drava route: Legrad – Šoderi- - stare zabudowania wiejskie (Gornje ca – Hlebine – Molve – Đurđevac – Ka- Međimurje); zabytkowy młyn na rzece linovac – Križnica (80 km), Koprivni- (Sveti Martin na Muri), zabytkowe cen- ca, Križevci, Kalnik, Żupania Varaždiń- trum miasta Križevci. katedra greko- ska – Dravska trasa rowerowa (Dubrava Križovljanska-Varaždin –Ludbreg-Ma- katolicka Świętej Trójcy, Sanktuarium: li Bukovec), trasa Od zamku do zamku Marija Bistrica, Kościół Matki Boskiej (Varaždin - Trakošćan), Trasa term (Vara- Śnieżnej (Belec), Bednjanske piwni- ždin – Varaždinske Toplice). ce (Bednja). Trasy do jazdy konnej: dwanaście tras do jazdy konnej na terenie Żupanii Gastronomia Krapinsko-zagorskiej o długości 184 Indyk z „mlinci“, kasza gryczana, da- km. Dwie trasy konne na terenie Brdo- nia i napoje z pokrzywy, ser krowi vca, Mariji Goricy i Dubravicy. Tury- „prga“, oliwa z dyni, „mięso z mary- styczna trasa konna Żupanii Koprivnic- naty”, ciasta „zagorski štrukli”, „bučni- ko-Križevackiej na Bilogorze. ca”, kukurydziana „zlevka“ i „vrbovečka Szlaki piesze: Trasy Edukacyjne (Park pera“, pieczywo „Varaždinski Klipići“, Przyrody Medvednica), Trasy Eduka- međimurska gibanica, wino musują- cyjne (Stubičke Toplice, Kalnik), Pieszy ce Šenpjen, vino Pušipel, autochtonicz- pierścień Toplički (Krapinske Toplice), ny szczep vina z Klanjca Sokol, wina lo- Trasa wzdłuż rzeki Drava, teren Trako- dowe Bodren. Bregofskie ciasto (sta- šćan, Gornje Međimurje, Marija Bistrica tus niematerialnego dobra kultury HR – trasa górska „Dla duszy i ciała – Mir- od 2012 roku), polędwiczka wieprzowa ko Fulir“, szlaki edukacyjne (PP Žum- Stubica, zupa zagorska, wina musujące berak – Samoborsko gorje) Sv. Nedel- Vuglec Breg, kapusta varaždińska. ja – szlak edukacyjny Rezerwatu Orni- tologicznego Sava – Strmec, szlaki pie- Uzdrowiska: Stubičke Toplice, Krapin- sze po Wzgórzach Svetonedjelijskich, ske Toplice, Varaždinske Toplice. Szlaki piesze Tuhelj, Park Przyrody Me- Termy: Termy Jezerčica – Donja Stu- dvednica – Horvatove stube, Pregrada bica, Termy Tuhelj – Tuheljske Topli- – Lenartove stube, Miasto labiryntów ce, Stubičke Toplice, Krapinske Toplice, w Donjej Stubicy, Jesenje – Szlakami Termy Sveti Martin. neandertalczyków – Radoboj, (Strahin- Trasy rowerowe: Żupania Zagrzeb- jčica) – Szlakami orchidei. 8 Chorwacja Centralna. 51 Szlaki górskie: Park Przyrody Žumbe- Drava S. Gobbo rak ‘ Samoborsko gorje, Park Przyro- dy Medvednica, Strahinjčica, Ivanšći- ca, Kalnik, Ravna Gora, Bilogora, Pre- grada – Kunagora, Szlak Kajbumšča- kova, Marija Bistrica – szlak górski „Dla duszy i ciała ”. 5 Szlaki tematyczne: Szlak sera Żupa- D. Mance Čakovec nii Zagrzebskiej, Plešivička droga winna, Samoborska droga winna; Szlaki Varaždin 4b Marija Bistrica Galerii Sztuki (początek w miejscowo- ści Hlebine), Droga winna „Klampotic“ (Cestica), Ludbreska droga winna, To- plicka droga winna (okolica Varaždin- skih Toplic), Jalžabetska droga winna, Szlak tradycyjnego jedzenia (gospo- darstwa wiejskie na terenie całej Żu- M. Romulić & D. Stojčić S. Gobbo panii Varaždińskiej), Trasa edukacyjna Trakošćan, Međimurska droga winna, Droga czarnej oliwy, Međimurska droga tradycji , szlak edukacyjny Gave- znica–Kameni Vrh (Lepoglava), Drogi winne Żupanii Krapinsko–goranskiej, Szlak górski i edukacyjny „Śladami orchidei”, Radoboj, szlakami maryna- Veliki Tabor I. Biočina rzy Gupca (Donja Stubica), szlak edu- kacyjno-rekreacyjny „Kapešćak” (Stu- ti Križ Začretje – OPG Piljek, Krapinske bičke Toplice), Szlak objazdowy Hušn- Toplice – Klub jeździecki „Horses for jakovo, szlaki krapińskich neandertal- Champions”, Vuglec breg (Krapina), czyków (Jesenje). Vinski vrh (Hraščina), Konjiščina. KZŽ – Maryjny Szlak Pielgrzymkowy, Narty: Sljeme (Medvednica). Szlak powstania chłopskiego. Łowiectwo: tereny Zelendvor, Trako- Paragliding: Prigorec (Ivanšćica); Kal- šćan, Čakovec, Štrigova, Legrad, Ko- nik; Cvetlin i Višnjica (Ravna Gora), Ple- privnica. šivica (Japetić) Strahinjčica, Kunagora. Rybołówstwo: rzeki Mura, Drava; je- Climbing: Kalnik. ziora Zajarki, Čabraji, Jegeniš, Šoderi- Speedway: Hodošan, Kupljenovo (Za- ca, Ješkovo, Čingi Lingi, Drnić, Prose- prešić). nica, Autoput,, Svetonedeljskie jezio- Lot balonem: Lotnisko Krapińsko-Za- ra (Rakitje, Strmec, Orešje, Kerestinec), gorskie (Balon klub Zagreb). Plitvica, Bednja, sportowo – rekreacyj- Pamiątki: Miód akacjowy ze wzgórz ne jezioro „Jarki“ Stubičke Toplice, Be- Zagorja, SERCE ODPUSTOWE (licitar- dekovčanskie jeziora. sko srce), foremki do wycinania ciast Jazda konna: Sveti Martin na Muri, „Licitarski Kalupi”, drewniane zabawki Donja Dubrava, Zaprešić – KK Trajbar, (Laz), lepoglavska koronka, olej z dyni, Centrum „Ritam s konjem“ Stubičke miniatura malarstwa naiwistycznego Toplice, Klub jeździecki Budinščina, (Hlebine), Bilikum (Križevci), Koprivn- Maruševec, Klub Jeździecki Kumro- jak (Koprivnica), Herbata Lužnicka (za- vec, Donja Stubica – Ranczo Zara, Sve- mek Lužnica – Zaprešić). 52

1 1. Park Przyrody Medvednica Medvednica 1 Leśniczówka Bliznec Bliznec 70, 10000 Zagreb Tel.: +385 (0)1 458 6317 E–mail: info@pp–medvednica.hr Strona internetowa: www.pp–medvednica.hr Zalesiona góra wznosząca się nad Za- grzebiem, posiadająca wielokilometrowe szlaki górskie i centrum narciarskie Slje- me. Przyciąga jaskiniami, z których najcie- kawszą jest Veternica oraz atrakcyjnymi wąwozami, wodospadami i formami kra- sowymi. Spacerując szlakami edukacyj- nymi można poznać cały teren oraz zwie- dzić zabytkową kopalnię „Zrinski”. Z. Jelača Kumrovec 2 2. Skansen Staro Selo w miejscowości Kumrovec 2 Kumrovec b.b., 49295 Kumrovec Tel.: +385 (0)49 225 830 E–mail: [email protected] Strona internetowa: www.mss.mhz.hr; www.mhz.hr S. Gobbo

Skansen z dobrze zachowanymi chata- S. Gobbo Krapina 3 mi wiejskimi z przełomu XIX i XX w. W muzeum znajdują się również wystawy poświęcone tradycyjnemu sposobo- wi życia na terenach wzdłuż biegu rzeki Sutli, z końca XIX w., jak np. Zagorskie Wesele, Od konopi do płótna, Garncar- stwo, Od ziarna do chleba. Varaždin 5 Varaždin 5

D. Mance D. Vurušić 8 Chorwacja Centralna. 53 3. Muzeum Neandertalczyków Zamek Trakošćan jest najbardziej ro- Krapińskich w miejscowości Kra- mantycznym i według opinii wie- pina 3 lu osób najpiękniejszym zamkiem w Chorwacji. To jeden z rzaedkich obiek- Šetalište Vilibalda Sluge b.b., 49000 Krapina tów w Chorwacji z zachowanym wła- Tel.: +385 (0)49 371 491 snym rozwiązaniem architektonicz- E–mail: [email protected] Strony internetowe: www.mkn.mhz.hr nym, historycznie w niewielkim stop- www.mhz.hr niu związanym z ramami architekto- nicznymi i żayciem swoich właścicieli. Muzeum Krapińskich neandertalczy- ków w Krapinie otwarte zostało w 5. Miasto Varaždin 5 – perła 2010 roku obok jednego z najważniej- kultury szych znalezisk paleontologicznych w Europie. Poza ekspozycją opoświęco- Wspólnota Turystyczna Miasta Varaždin Ivana Padovca 3, 42000 Varaždin ną neandertalczykom, jest tu również Tel.: +385 (0)42 210 987 prezentacja historii Ziemi od jej po- E–mail: info@tourism–varazdin.hr wstania do czasów obecnych. Strona internetowa: www.tourism–varazdin.hr 4 4. Zamek Trakošćan – perła Varaždin – miasto kultury, które zaska- Chorwackiego Zagorja kuje wspaniałymi kościołami, pałacami Muzeum Dvor Trakošćan miejskimi, cmentarzem oraz inwencją Trakošćan 1, 42253 Bednja artystyczną i dziedzictwem kulturowym. tel.:+385(0)42 796 281, +385(0)42 796 422 faks:+385(0)42 796 420 6 e-mail: [email protected] 6. Ekomuzeum Mura Wspólnota Turystyczna Žabnik bb, 40311 Sveti Martin na Muri Trakošćan–Gmina Bednja Tel.: +385 (0)40 868 231, +385 (0)98 977 9024 Trg Sv. Marije 26, 42253 Bednja E–mail: [email protected] Tel.: +385 (0)42 796 309 Strona internetowa: www.ekomuzejmura.com E–mail: [email protected]; [email protected] Ekomuzeum Mura to wyjątkowa mo- zaika bioróżnorodności znajdującaj Trakošćan 4 się pod ochroną UNESCO i jedno- cześnie różnorodności tradycyjnych nauk, które kultywują mieszkańcy. To także miejsce etnologicznie zabar- wionych imprez promy pływające po Murze, pływające młyny, tradycyjna architektura, historia i zbiory, które pokazują życie mieszkańców wsi.

Sveti Martin na Muri 6

S. Gobbo B. H. Markičević 54 Szlaki Podziemnych Tajemnic

SZLAK PÓŁNOCNO–WSCHODNI

Pewne tajemnice czekają na odkie zachęcają do wypoczynku, czło- krycie przez miliony lat. Głęboko w wiek lepiej może poznać samego sie- skałach, w czasach prehistorycznych, bie. Grillowanie z rodziną nad sta- kiedy był tu jeszcze ocean, zostawi- wem rybnym jest ucieczką od pobli- ły je żywe istoty. Miejscowość Ivanić skich ośrodków urbanistycznych, ta- Grad odkryła swoją tajemnicę światu. kich jak Bjelovar, Đurđevac, Viroviti- Dzisiaj wędrówka Szlakami Podziem- ca, Garešnica, Kutina albo Novska. Po- nych Tajemnic jest niepowtarzalnym niżej miejscowości Sisak rzeka Sava doznaniem czasu, który zatrzymał się nawadnia lasy i łąki pięknego par- dawno temu. Dzięki spotkaniu z wiej- ku Lonjsko Polje, tworząc królewską ską ludnością, która wiedzie dawno za- kolebkę dla ryb i licznych gatunków pomniane, skromne życie, wśród zróż- rzadkich ptaków. Ta rolnicza okolica, nicowanej przyrody, gdzie na prze- poza pięknem gór szczyci się również mian pojawiają się pastwiska i góry, ofertą gastronomiczną, szczególne w gdzie czas odmierza położenie Słońca, miejscowościach Vrbovec, Bjelovar, a liczne stawy rybne i tereny łowiec- Đurđevac i Veliki Zdenci.

B. H. Markičević 8 Chorwacja Centralna. 55

Lonjsko polje 4

5 4 56

Przyroda 13 (Međimurska żupania – Legrad – Ko- Transgraniczny Rezerwat biosfery Mura privnica – Hlebine – Molve – Novo Vir- – Drava – Dunaj, chronione kraarjobra- je – Ferdinandovac – Podravske Sesvete zy Križnica, Jelkuš, wyspa Širinski otok – Żupania Viroviticko–podravska), Mosla- i siedlisko bagienne Vir (Pitomača),Park vacka i Savska trasa (okolice Ivanić–Gra- Przyrody Lonjsko Polje, rezerwat orni- du), 20 szlaków rowerowych i tras na ob- tologiczny Rakita (Sisak); rezerwat geo- szarze Żupanii Viroviticko–podravskiej o graficzno–botaniczny Đurđevackie Pia- łącznej długości ponad 1000 km, objaz- ski; stawy rybne z karpiami Končanica dowe regionalne trasy turystyczne SMŽ (Daruvar – Grubišno Polje), stawy ryb- 1, 2 i 3 i krajowa turystyczna trasa objaz- ne Blatnica – punkt informacyjny i edu- dowa Sava (434 km i trasy lokalne), Bje- kacyjny Blatnica, Szlak edukacyjny Lo- lovarsko–bilogorska trasa żupanijska łą- kvanjić – birdwatching, szkoła w przy- czy pięć miast żupanii (Bjelovar, Čazma, rodzie (Bjelovar – Čazma), Foto–safari i Garešnica, Daruvar, Grubišno Polje) dłu- obserwacja świata zwierząt (BBŽ), spe- gość ogółem 192 km, bjelovarskie tra- cjalny rezerwat wegetacji leśnej Crni sy rowerowe, Bilodravska trasa (Bilogora, jarki (Kalinovac). Đurđevac, Novo Virje, Węgry). Szlaki piesze: ścieżki edukacyjne nad Ciekawe budowle Drawą, Szlak Edukacyjny w virovitickiej Barokowy kompleks Klasztoru francisz- części Bilogory, szlaki w pobliżu miejsco- kańskiego i Kościół św. Rocha (Viroviti- wości Kutina, szlak edukacyjny Rzymski ca), Kościół Nawiedzenia Najświętszej Lasopark (Daruvar), szlak edukacyjny Marii Panny (Vukovina), drewniana Lokvanjić (Blatnica–Čazma). Kaplica św. Jana Chrzciciela (Buševac), Łowiectwo: teren w okolicy miejsco- drewniane chaty w miejscowości wości Đurđevac, Ivanić Grad, Novska; Krapje, Moslavackie Werandy (Kutina), w górach Bilogora i Moslavačka Gora, drewniana kaplica św. Andrzeja z 1757 Psunj (Pakrac), łowisko „Jelen“ (Lipik). roku, gotycki kościół św. Pantelejmona, Rybołówstwo: jezioro Gat (Đurđevac), Kościół Matki Boskiej Śnieżnejw Kuti- stawy rybne na terenie miejscowości Bje- nie, Katedra Świętego Krzyża w Sisaku. lovar, Čazma, Grubišno Polje, Virovitica, Novska, Garešnica i Kutina, stawy rybne Gastronomia Končanica i Jezero (Daruvar), rzeki Ilova Produkty mleczne, potrawy z ryb i Pakra (Virovitica – Pakrac), rzeka Drava słodkowodnych i dziczyzny, pa- (Križnica), „Catch & release” – Jezioro prykarz rybny, specjały tradycyjnej Pjeskara, jezioro Ciglana (Dugo Selo), ŠRD kuchni chorwackiej (Daruvar), Šaran Amur, jezioro Črnec (Vrbovec). na rašlje (Krapje), chleb z pokrzywy Jazda konna: klub jeździecki „Diamant“, (Pitomača), wino Graševina, chardon- Klub jeździecki „Otrovanec“ (Pitomača), nay i Bijeli Pinot, cabernet sauvignon, Klub jeździecki „Konji gizdavi“ V. Pisanica; Er- autochtoniczny moslavacki szczep gela AMB Horses (Daruvar), Klub jeździec- škrlet, wino z jeżyn i rakije owocowe, ki Vinia (Bjelovar),Klub jeździecki Veliko Troj- đurđevacka „pogača z oreji” (niema- stvo, klub jeździecki „Đurđevački graniča- trialne dobro kultury od 2017 roku). ri” (Đurđevac), „Virovski konjanici” (Virje), Uzdrowiska: Topusko, Ivanić Grad i Engea Chorwacka – Bilogorska trasa kon- Daruvar (Daruvarske toplice). na – pierwsza certyfikowana międzynaro- Trasy rowerowe: Drava Route (Kopri- dowao konna trasa turystyczna w Chorwa- vnica - Križnica); odcinek trasy EuroVelo cji o długości 90 km (Veliko Trojstvo). 8 Chorwacja Centralna. 57 Pamiątki:perły ze Slatiny (perły, i Slawonii (Virovitica), Stucka Petrinja naszyjniki), LNIANY RĘCZNIK (Ivanić (naczynia gliniane), Biżuteria Muzeum Grad), miniatura repliki chaty posavskiej Miasta Sisak – od replik rzymskich (Sisak), figurki autochtonicznego bydła monet, po ceramikę glinianą i stroje „tur” (Turopolje), bocianów (Lonjsko ludowe czy akcesoria wędkarskie. Polje), kogut „Picok“ (Đurđevac), puchar Atrakcje: Devarij (Đurđevac) – pspe- do wina Vas diatretum Daruvarense cjalnie zbudowany i urządzony obiekt (Daruvar), „Ślady i wspomnienia“ – seria z wielbłądami, jako połączenie z pia- pamiątek z etno motywami Podraviny skami Đurđevackimi.

Wspólnota Turystyczna Żupanii Koprivnicko-križevackiej Antuna Nemčića 5, 48000 Koprivnica Tel.: +385 (0)48 624 408 E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.tz-koprivnicko-krizevacka.hr Wspólnota Turystyczna Żupanii Bjelovarsko–bilogorskiej D. Fabijanić Dr. Ante Starčevića 8, 43000 Bjelovar Tel.: +385 (0)43 221 928 E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.tzbbz.hr Wspólnota Turystyczna Żupanii Viroviticko–podravskiej Trg Ljudevita Patačića, 33000 Virovitica Tel.: +385 (0)33 726 069, +385 (0)33 730 031 E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.tzvpz.hr Wspólnota Turystyczna Żupanii D. Sever Sisacko–moslavackiej Rimska 28/II., 44000 Sisak Tel.: +385 (0)44 540 163 E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.turizam–smz.hr Wspólnota Turystyczna Żupanii Zagrzebskiej Preradovićeva 42, 10000 Zagreb Tel.: +385 (0)1 4873 665 E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.tzzz.hr

Sava S. Gobbo 58 1. Stari Grad – zabytek kultury w jego posiadłości powstała dzisiejsza miej- Đurđevcu 1 scowość Daruvar. W niezapomnianej atmosferze piwnicy win, znajdującej się u Galerija Stari Grad podnóża zamku, można spróbować do- Starogradska 21, 48350 Đurđevac Tel.: +385 (0)48 812 230 skonałego daruvarskiego wina Graševina. E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.djurdjevac.hr 4. Park Przyrody Lonjsko Polje 4 Park Przyrody Lonjsko Polje Wartościowy zabytek kultury i średnio- Krapje 30, 44325 Jasenovac wieczna fortyfikacja, w której dzisiaj znaj- Tel.: +385 (0)44 672 080, +385 (0)44 611 190 dują się galerie. Jedną z cenniejszych jest E–mail: info@pp–lonjsko–polje.hr Strona internetowa: tutejsza stała ekspozycja sztuki znanego www.pp–lonjsko–polje.hr malarza naiwisty Ivana Lackovicia Croaty. Znajduje się tu również ośrodek interpre- Ogromne ilości wody, które spływają tacyjny Picokijady (w 2017 roku ogłoszony rzeką Savą z Alp i Gór Dynarskich, roz- jedną z trzech najlepszych atrakcji kultu- lewają się po łąkach i lasach Lonjskiego ralnych w Chorwacji). W bezpośrednim są- Polja, tworząc nadzwyczajne warunki siedztwie jest też miejsce z wielbłądami i do tarła ryb oraz dla ptactwa. Występuje małymi zwierzętami jako połączenie z pu- tutaj rzadkie połączenie dziewiczej stynnym rezerwatem Đurđevački pijesci. przyrody i budownictwa tradycyjnego. Park Przyrody Lonjsko polje jako obszar 2. Zamek rodu Pejačević w Viroviticy 2 wodno-błotny zaliczany jest do najbardziej zagrożonych siedlisk na świecie. Muzeum Miejskie – Zamek rodu Pejačević Jest to największy chroniony obszar Trg bana Josipa Jelačića 23, 33000 Virovitica Tel.: +385 (0)33 722 127 wodno-błotny nie tylko w Chorwacji, E–mail: [email protected] ale również w całym dorzeczu Dunaju. Strona internetowa: www.muzejvirovitica.hr Został wpisany do tzw. Spisu konwencji Ramsarskiej obszarów wodno-błotnych, Na miejscu dawnej średniowiecznej forte- mających międzynarodowe znaczenie, w cy, według projektu wiedeńskiego architek- szczególności jako siedliska bagiennego ta Rotha, w 1804 r. hrabiowski ród Pejačević ptactwa. Zgodnie z kryteriami dyrektywy wybudował zamek w stylu barokowo–kla- UE o ptakach, obszar ten należy do ostoi sycystycznym. Dzisiaj w zamku znajduje się ptaków (ang. Important Bird Areas – IBA). muzeum, a otaczający go park francuski jest Tworzą je przede wszystkim trzy pola: chronionym zabytkiem przyrody. Lonjsko, Mokro i Poganovo polje. 3. Zamek hrabiego 5. Twierdza w miejscowości Jankovicia w Daruvarze 3 Sisak 5 Centrum Informacji Turystycznej Muzeum Miejskie w Sisaku Kralja Tomislava 10, 44000 Sisak Daruvar–Papuk Tel.: +385 (0)44 811 811 Julijev park 1, 43500 Daruvar E–mail: gradski–muzej–[email protected]–com.hr Tel.: +385 (0)43 331 382 Strona internetowa: www.muzej–sisak.hr E–mail: [email protected] Strona internetowa: www.visitdaruvar.hr Ta dobrze zachowana średniowieczna fortyfikacja była świadkiem burzliwych Zamek barokowy, którego budowę zlecił walk, jakie rozgrywały się tu w przeszło- hrabia A. Janković w latach 1771–1777. Na 8 Chorwacja Centralna. 59 ści. Przyciąga również ze względu na 6. Muzeum Regionu Turopolje swój wygląd i położenie, ponieważ zlo- w Velikiej Goricy 6 kalizowana jest na brzegach rzek Kupy, Muzeum Regionu Turopolje w otoczeniu rozległych łąk. Trg kralja Tomislava 1, 10410 Velika Gorica W czasie walki z Turkami, aby zatrzymać Tel.: +385 (0)1 6221 325 turecką inwazję, przy samym ujściu rze- E–mail: muzej–turopolja@muzej–turopolja.hr ki Kupy do Sawy zaczyna się budowę Strona internetowa: www.muzej–turopolja.hr twierdzy Sisačkiej. Budowę rozpoczę- to w 1544 roku, a w 1550 roku twierdza Region Turopolje znajduje się w dolinie była gotowa do pełnienia podstawo- rzeki Savy, na południe od Zagrzebia i za- wej funkcji. Do budowy wykorzystano mieszkiwany jest od czasów prehistorycz- głównie materiał budowlany pochodzą- nych. Swoją wyjątkowość Turopolje za- cy z ruin rzymskiej Siscii. Twierdza była wdzięcza zachowanym do dziś drewnia- trzykrotnie oblegana przez tureckiego nym kapliczkom i dworkom szlacheckim. przywódcę wojsk Hasan-Pašę Predojevi- Najstarszym eksponatem Muzeum Regio- cia, który 22 czerwca 1593 roku poniósł nu Turopolje jest kieł mamuta sprzed 10 ostateczną porażkę w decydującej bi- tysięcy lat przed naszą Erą. twie o obronę Sisaka i całego Chorwac- kiego Królestwa. W twierdzy, w czasie bitwy, znajdowało się około 300 żołnie- rzy, którzy w decydującej chwili ruszy- li na pomoc wojskom chrześcijańskim pod wodzą Tome Bakača. Đurđevac 1

S. Gobbo

Daruvar 3

Kupa

S. Gobbo

M. Babić R. Leš

2 Virovitica K. Toplak Sisak 5 Velika Gorica 6

D. Rostuhar 60

Zagreb Stolica Chorwacji, miasto Zagrzeb, zaliczane jest do najstarszych miast środkowo- europejskich, co potwierdzają źródła pisa- ne z 1094 r., kiedy to na tym terenie utwo- rzono diecezję. Zagrzeb powstał między ma- sywem górskim Medvednica a rzeką Savą. Jego zabytkowe centrum tworzą średnio- wieczny Gradec, gdzie obecnie swoją siedzi- bę ma chorwacki rząd i parlament oraz Kap- tol, siedziba diecezji. W Zagrzebiu, po admi- nistracyjnym połączeniu z okolicznymi osa- dami w XIX w., powstały reprezentacyjne bu- dynki użytku publicznego, place, przepięk-

Miasto na miarę człowieka Zagrzeb

I. Biočina 9 Zagrzeb. 61 ne ogrody, fontanny i parki, czyniąc go dzisiaj jednym z najbardziej zielonych miast Europy. To wspaniałe miejsce do spacerów, jakim jest chorwacka metro- polia, wabi odwiedzających tętniącą żywą życiem atmosferą na ulicach, licznymi kawiarenkami, restauracjami i ulicami handlowymi. Jeżeli szukacie Pań- stwo, w drodze do domu lub nad morze, chwili wytchnienia wypełnionej bo- 9 gatymi tradycyjnymi i kulturalnymi do- znaniami, Zagrzeb czeka na Was. Ser- decznie witamy! 62 Przyjedziecie... Zobaczycie... Piernik (paprenjak) – aromatyczne ciastko o prostokątnym kształcie, Ciekawe budowle ozdobione motywami folklory- Neogotycka Katedra Wniebowzięcia stycznymi. Zawiera miód, orzechy i NMP, romańsko–gotycki Kościół św. pieprz. Tradycyjny chorwacki spe- Marka, średniowieczne fragmenty cjał jest przyrządzony na zasadzie miejskich murów obronnych z XIII w. przeciwieństw, podobnie jak i cała historia Chorwacji; słodko–pieprzny – Kamienna Brama (Kamenita Vrata) i kąsek. Wieża Lotrščak, kolejka zębata, łącząca Serce odpustowe – licitar w kształ- Gornji Grad i Donji Grad, neobarokowy cie czerwonego serca w Zagrzebiu budynek Chorwackiego Teatru Naro- jest tradycyjnym wyrazem miłości dowego z 1895 r., którego twórcami i oddania. W kontynentalnej części byli architekci Fellner i Helmer. Chorwacji to słodkie ciastko z miodem już od lat sprzedaje się na Gastronomia odpustach i przygotowuje się go na Indyk z „mlinci“, „štrukli”, flaki „špek fi- specjalne okazje. Przy pomocy form leki“, łazanki z warzywami, świeży ser pieczony jest w różnych kształtach i śmietana, sznycel po zagrzebsku. i bogato zdobiony. Jest uwielbiane jako ozdoba choinkowa. Pamiątki z Zagrzebia

Šestiński parasol (šestinski kišobran) – część stroju ludowego charaktery- stycznego dla okolic Zagrzebia, którego używano do lat 60. ubiegłego wieku. Dziś noszony podczas uroczystości i jako element folkloru. Największa liczba šestińskich parasoli znajduje się na zagrzebskim placu targowym Dolac. D. Sever

I. Biočina

Zagreb I. Pervan 9 Zagrzeb. 63

Centrum Informacji Turystycznej Zagreb Trg bana J. Jelačića 11, 10000 Zagreb Tel.: +385 (0)1 48 14 051 +385 (0) 1 4814 052 +385 (0) 1 4814 054 E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.infozagreb.hr CIT Dworzec główny Trg kralja Tomislava 12, 10000 Zagreb D. Sever Tel.: +385 (0)99 2109 918 M. Špelić CIT Port lotniczy Franjo Tuđman Pleso b.b., 10000 Zagreb Tel.: +385 (0)1 6265 091 CIT Dworzec autobusowy Zagreb Avenija M. Držića 4, 10000 Zagreb Tel.: +385 (0)1 6115 507 CIT Wieża Lotrščak Strossmayerovo šetalište 9, 10000 Zagreb Tel.: +385 (0)1 4851 510

Ž. Krčadinac

I. Pervan

Zagreb

D. Rostuhar 64

3 2

Szlaki Morza Panońskiego SZLAK SLAWONII

niegdyś bezkresna, niebieska którym również delektowano się na toń morska, dziś przybiera barwę dworach europejskich i podczas kró- złota, a jej wyspy to zielone góry. lewskich koronacji. Znane są piwnice Po wielkiej wodzie pozostały jedynie Iloku, Kutjeva i Belje. Dzisiaj możecie muszelki na żyznych równinach się Państwo również sami rozkoszo- slawońskich pól. Jednak trzy wielkie wać tymi wszystkimi cudami mi- rzeki Sava, Drava i Dunaj otoczyły ten nionych czasów. Na Szlakach Morza region i człowiek zrozumiał, że tutaj Panońskiego można odkryć piękno w objęciach przyrody znajdzie swój pieśni tego regionu, której towarzy- ukochany dom. Dawno już zniknęło szą dźwięki „tamburicy“ (narodowy Morze Panońskie, ale pozostawiło instrument chorwacki), a licznym im- swój ślad w postaci słonego źródła w prezom folklorystycznym towarzyszą miejscowości Bizovac. Wyjątkowym wesołe korowody mężczyzn i kobiet, zjawiskiem na skalę europejską jest ubranych w malownicze stroje jego temperatura – aż 96°C. Szlachta ludowe, do których mężczyźni noszą pokochała otoczenie przyrody, obfi- typowe kapelusze „šokački šeširi“, a tujące w wyzwania i wznosiła dwory, kobiety „złote dukaty“. Miasto Vinko- rozkoszowała się łowiectwem, rybo- vci – miasto z najdłuższą ciągłością łówstwem oraz doskonałym winem, życia w Europie.

M. Romulić & D. Stojčić 10 SLAWONIA. 65 Wspólnota Turystyczna Żupanii Požeško–slawońskiej Županijska 7, 34000 Požega Tel.: +385 (0)34 290 262 E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.tzzps.hr Wspólnota Turystyczna Żupanii Virovitivko–podravskiej Trg Ljudevita Patačića 1, 33000 Virovitica Tel.: +385 (0)33 726 069 E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.tzvpz.hr Wspólnota Turystyczna Żupanii Osjecko–baranjskiej Županijska 4, 31000 Osijek Tel.: +385 (0)31 214 852 E-mail: [email protected] Strona internetowa: ww.visitosijekbaranja.com Wspólnota Turystyczna Żupanii Vukovarsko–srijemskiej Glagoljaška 27, 32100 Vinkovci Tel.: +385 (0) 32 338 425 E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.visitvukovar–srijem.com

Wspólnota Turystyczna Żupanii Brodsko-posavskiej Petra Krešimira IV., 1, 35000 Slavonski Brod Tel.: +385 (0)35 408 393 E-mail: [email protected] Strona internetowa: www.tzbpz.hr

10 66 Przyroda Ciekawe budowle Transgraniczny rezerwat biosfery Zabytek dziękczynienia Trójcy UNESCO Mura – Drava – Dunav Świętej, klasztor franciszkański i (Centrum Informacyjno-edukacyujne kościół Ducha Świętego, barokowe Noskovačka Dubrava),Parki Przyrody centrum miasta (Požega), Kursalon, Papuk – światowy geopark UNESCO Wandelbahn, Mramorne kupke, Papuk i Kopački rit, Park Przyrody drewniana kaplica św. Andrzeja (Li- Lonjsko polje, specjalne rezerwaty pik), średniowieczny umocniony gród leśnej roślinności Prašnik (Stara Ružica grad (Orahovice), monastyr Gradiška) i Muški bunar (Okučani), św. Mikołaja, XV wiek (Orahovica), specjalne rezerwaty ornitologiczne gotycki kościół Zbawienia NMP Jelas ribnjaci (Oriovac) i Bara Dvorina (Voćin), kościół klasycystyczny św. (Klakar i Donja Bebrina), obszar kraj- Teresy z Avilu (Suhopolje), barokowy obrazowy Gajna (Oprisavci i Poljanci), klasztor franciszkanów oraz Kościół Jelas polje (Slavonski Brod oraz gminy św. Filipa i Jakuba, pałac rodu Eltz, Oriovac, Bebrina, Sibinj i Brodski Stu- Muzeum Kulturzy Vucedolskiej (Vu- pnik) i Pašnjak Iva (Dragalić), sztuczne kovar), historyczna katedra św. Piotra, jezioro Petnja (Sibinj), Ljeskove vode barokowy pałac biskupi (Đakovo); (Bukovlje), Lože (Vinkovci), spačvański kaptolskie/kanoniczne kurie, piwnica basen – lasy dębowe (Vinkovci), las winna Đdakovacko – osjeckiej Kunjevci (Vinkovci), miejsce wycieczek diecezji (Đakovo), przykład archi- Sopot (Vinkovci), Prašnik (Nova Gra- tektury obronnej spichlerz „čardak”, diška), Radiševo (Županja), Podpanj architektura ludowa „šokačkie chaty“ (Donji Miholjac); obszar chronionego (Županja); barokowe pałace Prandau krajobrazu Erdut; Sovsko jezioro Mailath (Donji Miholjac) i Prandau (Čaglin), , laso–park Jankovac i Rupni- Normann (Valpovo); klasycystyczny ca – pierwszy geologiczny pomnik pałac rodu Pejačević (Našice); Kościół przyrody (Park Przyrody Papuk), po- św. Wawrzyńca (Lovre) z XIV w. (Pože- mnik przyrody Bijela Topola (Valpovo), ga), barokowy zamek z piwnicą 1232 Bansko brdo (Kneževi Vinogradi – Beli rok (Kutjevo), katedra św. Teresy z Manastir/Baranja), Punkt widokowy i Awilu (Požega), Gatori–Piwnice winne zabytek na Dunaju (Batina/Baranja), (Suza, Zmajevac/Baranja), Piwnica Park Strossmayera w Đakovo, zabytek winnicy Vina Belje (Kneževi Vinogra- architektury parkowej, Ivandvor – di/Baranja), Pałac Gutmann (Belišće), chronione dobro kultury (Państwowa Zamek barokowy Odescalchi (Ilok), Ergela Đakovo), Iločki park – zabytek twierdza średniowieczna (Ilok), Stara architektury parkowej, Šarengrad- ska ada, Lasopark Adica i dawne piwnica – winnice piwnice ilockie koryto rzeki Vuki (Vukovar). Centrum (Ilok), rzadkie przykłady architektury obserwacji ptaków, rzeki Bosut i Spa- osmańskiej «Turbe» i «Hamam» (Ilok), čva, przeprawa Sv. Katarina, zachowa- kościół św. Piotra i Pawła z gotycką na przyroda basenu spačvańskiego wieżą (Šarengrad), kościół romański (lasy i ekosystem) (Nijemci), park neo- Matki Boskiej (Bapska), kościół, barokowy – zabytek architektury par- sanktuarium i klasztor św. Jana Kapi- kowej (Lipik), Stajnie państwowe Lipik strana (Ilok), Zamek letni Principovac – chronione dobro kultury (Lipik). (Ilok), Majątek Janković (Pakrac), dom rodzinny Ivana Kozarca, kościół św. 10 SLAWONIA. 67 Euzebiusza i Poliona z XVIII wieku, dowa, Trasa Slawonia, Trasa Papuk, barokowe centrum miasta, kościół Kutjevo – Latinovac, Kutjevo – Venje romański św. Iliji na Mraji, kapliczka św. – Vetovo – Kaptol, Obroncima Papu- Marii Magdaleny, budynek Muze- ka, Pakrac – Požega, Papučka stotka, um Miejskiego Vinkovci (Vinkovci), Pleternica – kemping rowerowy, barokowe stare miasto Tvrđa, katedra Pleternica – vino Starac, Požega – neogotycka św. Piotra i Pawła, secesyj- kemping rowerowy, Požega – Kaptol na Europska avenija (Osijek), twierdza – Požega, Požega – Velika – Požega, Brod = monumantalny zabytek forty- Požeška gora – Domovinski križ, fikacji wojskowej kategorii zerowej, Požeška gora plava, Požeška gora – kościół św. Anny, jedyna oktagonalna kościół św. Wida, Požeška gora 2, Po- kaplica katolicka – twierdza Brod, žeška gora zelena, Velika – Dubčan- klasztor franciszkański (Slavonski ka, Velika – Jezerce – Jankovac, Venje Brod), jednonawowy późnobarokowy – staza Labrusca, Venje – staza Vinea, kościół św. Teresy, kościół św. Stefana Zlatna dolina Požeška kotlina, Let (dziś kościół Najświętszej Marii Panny) do ribnjaka u Marinom selu, Mons (Nova Gradiška), klasztor franciszkański Pisun – Rogoljicom, Pakrac – schro- (monumentalny kościół św. Piotra, bi- nisko górskie Omanovac, Szlakiem blioteka klasztorna – zabytek kategorii kościołów i kultury, Trasa Lipicana i zerowej) i zamek Kulmer-Marković kun, Trasa winna Pakrac, XC Pakra, (Cernik), kościółek św. Marcina – ka- trasy rowerowe Slavonia Bike, Nova mienny późnogotycki jednonawowy Gradiška, trasy Slavonski Brod budynek (Lovčić). wschód, trasy Slavonski Brod zachód (posavska trasa edukacyjna, pętla Gastronomia Staro Petrovo Selo, pętla Nova Ka- Gotowana potrawa mięsna „čobanac”, pela, Nova Gradiška – Strmac, Nova paprykarz rybny, paprykarz z kurczaka, Gradiška – Slavča – Cernik – Opođe, wędliny suszone „kulen” i „kulenova Trnava – Cernička Šagovina – Mašić, seka”, ciasto ze skwarkami, wino Iločki Strmac – Podvrško, Šumetlica – Gile- Traminac, rakija „šljivovica”, karp na tinci, Baćin Dol – Gračanica – Bačin rasljach, gastroprojekt Smaki Srijemu Dol, Strmac – 2. Most – Jastrebinac – i Slawonii, knedle ze śliwkami, vino- Strmac, Cernička Šagovina – Predola gradarski ćevap – umiejętność jego – Strmac, Trnava – Cernička Šagovina przyrządzania jest chroniona jako nie- – Mašić, Strmac – Brezovo Polje – materialne dobro kulturowe Republiki Žakina livada – Cernička Šagovina, Chorwacji wraz ze zwyczajem Grgu- Brezovo polje – Žakina livada – Iva- reva, kiełbasa z koniny (Lipik), projekt novac – Bobare – Smrtić, Eko-etno gastronomiczny Smaki granicznego wioska Stara Kapela (szlak pieszo- Posavlja, dania z dziczyzny, wędzony rowerowy), trasa rowerowa Slavonski boczek, flaki, podolac w sosie, kluski Brod – Gajna, Park Przyrody Papuk, „trganci”, krepke, unikatowe zupy – Savska Szlak Rowerowy (Slavonski zupa z graševiny, domowe „tačke”, Brod), Panońska Droga Pokoju (Osi- doskonały strudel jabłkowy, domowe jek), szlak rowerowy w Vinkovcach piwo (Bošnjak, Popster…). i okolicy, Dunajski szlak rowerowy, trasa rowerowa Borovik – Vuka Uzdrowiska: Bizovac, Termy Lipik. (Drenje), Bike & Hike interactive trails Trasy rowerowe: Požeška trasa objaz- – trasa wokół jeziora Šećeranskiego 68

(Bicbc), Vinkovci – na skrzyżowaniu Łowiectwo: Migalovci - Jelas Polje trasy Srijem i Eurovelo 6Vukovar – (Slavonski Brod), Ilok, Mačkovac, Dunajska trasa rowerowa (Eurovelo Kujnjak, Nabrđe, Tikveš, Monjoroš 6), Ilok – Dunajska trasa rowerowa, – Zmajevac/Baranja, Zlatna Greda/ BWC – Nijemci, EuroVelo13 – Trasa Baranja, Podunavlje – Podravlje żelaznej kurtyny (wzdłuż rzeki Dravy). (Osijek), lasy w pobliżu miejscowości Szlaki piesze: Szlak Edukacyjny Našice i Donji Miholjac, Darda, teren Gajna (Slavonski Brod), szlak pieszy miejscowości Staro Petrovo Selo, las Eko-etno wioska Stara Kapela, miej- Spačva, Međustrugovi i Radinje (oko- scowość wypoczynkowa Sopot (Vin- lica Novej Gradiški), Papuk, Krndija, kovci), staw rybny Blanje (Drenje), Kutjevo–Velika, Dilj gora, Požeška – Psunj, Park Przyrody Papuk, (Velika – Babja gora (Požega), Pustara, Višnjica, Jankovac, Mališčak), Požega – kościół okolice Slatiny, Orahovicy, Voćina, św. Wida, Požega – Sokolovac, szlak Dom łowiecki Fermopromet – Novo edukacyjny Popovac (Drenje), Belišće Nevesinje/Baranja, Ćpšak lasy – Zlat- (Drava bike tour), trasa edukacyjna na Greda/Baranja, Karanac/Baranja, Prandau – Mailath Donji Miholjac, Vinkovci – las Kunjevci i Merolino, Trasa rowerowa Greenway, Donji Vukovar – Spółdzielnia Vina Vukovar- Miholjac – Latinovac, Donji Miholjac, skie w centrum barokowym – miejsce trasa rowerowa pump–track park degustacji i sprzedaży wina. Prandau – Mailath, Donji Miholjac XCMTB trasa rowerowa Stara Drava, Górski szlak pieszy Bijelo Brdo – Alj- maš – Erdut, Erdut – trasa eduka- cyjno–krajobrazowa, szlak pieszy «Liska» (Ilok), międzynarodowa trasa «Sultans trail» (Ilok). Drogi winne: Brodski Stupnik – stu- pničko vinogorje („Stupnički dvori”, Piwnica winna Jurković, Winiarz Kampić, Winnica Čaldarević, OPG Gr- gurević, OPG Bogunović, SD Opođe – OPG Lazić, OPG Vino Ozren Kraljić, OPG Jurković, V.V.V. Hoborka Obrt; OPG Kovre, OPG Pero Sokić, OPG Živković), Drogi winne Żupanii Po- žeško–slawońskiej (Winnice Kutjevo, Winnice Požega – Pleternica, Winnice Pakrac), Baranjskie Szlaki Winne Ilocki Szlak Winny, Szlaki winno–turystyczne regionu winnego Đakovo („Zla- tarevac” Trnava i Mandićevac), Droga winna Erdutskich winnic (Aljmaš, Erdut, Dalj). M. Romulić & D. Stojčić 10 SLAWONIA. 69 Rybołówstwo: rzeki Drava, Sava, Jazda konna: Đakovo (Państwowa Dunaj, Bosut, Spačva, Studva, Karaši- ergela Đakovo: Pastuharna i Ivan- ca, Vučica, „otočki i bošnjački virovi”, dvor), Osijek, Lipik, Pustara, Višnjica, Kopački Rit, stawy rybne w okolicy Orahovica, Darda/Baranja, Ranczo miejscowości Našice, Donji Miholjac Santa – Zmajevac/Baranja, Popovac/ i Valpovo i Zdenci, jezioro Borovik, Baranja, Karanac/Baranja., Klub jeźd- (region Đakova), stawy rybne Ra- ziecki Capistro, Bilje, Vukovar, Klub minac i Pjeskara (Lipik–wędkarstwo jeździecki „Diamant” (Lipik), Vinkovci sportowe), stawy rybne Zlatni lug – Klub jeździecki Eohippus, Klub (Požega), jezioro Šećeransko, rzeka Jeździecki „Dunavski raj”, Vukovar, Vuka, staw rybny Grabovo (Vukovar), Klub Jeździecki Ilok, Klub jeździecki jeziora Petnja, Ljeskove vode, Jelas „Ramarin” i Ranč Ramarin (Garčin). (Slavonski Brod), rzeka Orljava, kanał Sporty ekstremalne: latanie (Papuk, Strug. Krndija, Psunj/Omanovac, Viroviti- ca); paralotniarstwo (Požega, Pliš), miejsce do wspinaczki sportowej (Sokoline), off–road (Karanac/Bara- nja, Pustara Višnjica, Pakrac/Omano- vac), trekking (Beli Manastir/Baranja), foto safari (Karanac/Baranja), kanoe, birdwatcing – Zlatna greda, Vinkovci – lotnictwo sportowe i turystyka lotnicza – Aeroklub „Vrabac“ i Lotni- sko „Sopot“, obserowanie ptaków – hodowla ryb Poljana (Lipik). Pamiątki: VUČEDOLSKA GOŁĘBICA (Vukovar), But vučedolski, startasice, pierniki w kształcie gołębicy, wieża wodna, wyspiarski suvarz, tradycyjny kapelusz „šokački šešir“, „Rudinska Glava“ (Požega), dziecięca haftowa- na przepaska, „zlatovez“ – motywy ręcznie wyszywane złotą nicią, Kužni pil (Požega), „baranjska mielona papryka czerwona“, podkowa (Ergela Państwowa Đakovo i Lipik), baranjski kulen, baranjskie produkty ekolo- giczne, „Slatinska perlica” (Slatina), „Podkładka slawońska” (Zdenci), đakovacki kulen, Orion – najstarszy kalendarz indoeuropejski (Vinkovci), vino, żółty bucik (Vukovar) , kieliszek zdrowia (Lipik). 70 1. Twierdza Brod i klasztor francisz- 3. Twierdza w miejscowości kański w mieście Slavonski Brod 1 Osijek 3 Wspólnota Turystyczna Miasta Slavonski Brod CIT Tvrđa Trg pobjede 28/1, 35000 Slavonski Brod Trg Sv. Trojstva 5, 31000 Osijek Tel.: +385 (0)35 447 721 Tel.: +385 (0)31 210 120 E–mail: [email protected] Strona internetowa: www.tzgsb.hr Wspólnota Turystyczna Miasta Osijek Županijska 2, 31000 Osijek Tel.: +385(0)31 203 755 Twierdza Brod z XVIII w. należy do E–mail: [email protected] największych obiektów fortyfikacyj- Strona internetowa: www.tzosijek.hr nych w Chorwacji. Barokowy klasztor franciszkanów pozostał do dziś dobrze Romantyczne zabytkowe centrum mia- zachowany i jest jedną z najbardziej wy- sta swój podstawowy kształt otrzymało różniających się barokowych budowli na początku XVIII w. Można zaobser- w Slawonii, z najbardziej reprezenta- wować tutaj połączenie wojennych cyjnym krużgankiem w architekturze fortyfikacji i zorganizowanego życia klasztornej w północnej Chorwacji. miejskiego. Do dziś wzdłuż rzeki Dravy zachowały się fragmenty imponujących 2. Park Przyrody Papuk / Świato- murów obronnych i bram miejskich. wy geopark UNESCO Papuk 2 Trg Gospe voćinske b.b., 33522 Voćin Tel.: +385 (0)34 313 030 E–mail: kontakt@pp–papuk.hr Strona internetowa: www.pp–papuk.hr

Park Przyrody Papuk, z zachowaną pier- wotną geologiczną, biologiczną i kultu- Osijek 3 rologiczną autentycznością, jest jedynym G. Šafarek geoparkiem UNESCO w Chorwacji. Szlak 4. Park Przyrody Kopački Rit 4 Edukacyjny Grafów, wielkie, pięćsetletnie Titov dvorac 1, 31328 Lug dęby i średniowieczna twierdza Ružica Tel.: +385 (0)31 285 370 Grad, to tylko niektóre z atrakcji, które co E–mail: [email protected] roku zachwycają odwiedzających. Strona internetowa: https://pp-kopacki-rit.hr/ Park Przyrody Kopački Rit jest wy- jątkowym rezerwatem bagiennym, jednym z największych tarlisk ryb w Europie Środkowej i znaczącym terenem ornitologicznym. Piwnice winne w Suzi i Zmajevcu – Baranja Imre Nagya 2, 31300 Beli Manastir Tel.: +385 (0)31 702 080 E–mail: [email protected] Strona internetowa: www.tzbaranje.hr W centrum wioski Suza i Zmajevac Papuk 2 znajdują się ulice wina – „surduci“, z M. Romulić & D. Stojčić szeregami piwnic z winami „gator“ 10 SLAWONIA. 71 stycznego, najbardziej wysuniętego na wschód chorwackiego miasta Ilok. 6. Państwowa Stadnina „Ergela” Đakovo, Państwowa ergela Lipik 6 A. Šenoe 45, 31400 Đakovo Tel.: +385 (0)31 813 286 E–mail: lipicanac@ergela–djakovo.hr Strona internetowa: www.ergela–djakovo.hr Baranjska 18, 34551 Lipik Tel.: +385 (0)34 421 880 E–mail: ergela@ergela–lipik.org Strona internetowa: www.ergela–lipik.org Kopački Rit 4 I. Biočina Angielska królowa Elżbieta II z rodzi- M. Romulić & D. Stojčić ną odwiedziła ergelę już w 1972 roku, a księżna Kornwalii, Camilla odwiedziła ją w 2016 roku. Đakovacka ergela ze swoją bogatą ofertą turystyczną, atrakcyjnymi przedstawieniami z końmi i chronionym dobrem kultury „Ivandvorem” jest coraz silniejszą marką w Chorwacji. Kopački Rit 4 Państwową ergelę Lipik założył graf Izi- wydrążonych w górze, które mają na- dor pl. Janković w 1843 roku i od tego wet 200 lat. czasu hodowane są tu i selekcjonowane konie rasy Lipicaner. Nienaruszona przy- 5. Zamek Odescalchi i roda, przebywanie z końmi, jazda konna średniowieczna twierdza w Iloku 5 i jazda bryczką po mieście Lipik, to tylko część tego, co przyciąga co roku dużą Wspólnota Turystyczna Miasta Ilok liczbę odwiedzających. Trg sv. Ivana Kapistrana 5, 32236 Ilok Tel.: +385 (0)32 590 020 Đakovo 6 E–mail: [email protected] Strona internetowa: www.turizamilok.hr Mury twierdzy nad Dunajem, zamek książąt Odescalchi z renesansową archi- tekturą parkową, kościół oraz klasztor św. Jana Kapistrana są częścią chronionego, bardzo interesującego i dobrze zachowanego dawnego kompleksu urbani-

S. Pjanić Ilok 5

Slavonski Brod 1 I. Biočina M. Romulić & D. Stojčić 72

ISTRIA. pust (styczeń, luty), Omišalj – Bljak fest (luty), 1 SZLAK ISTRYJSKI Lovran – Festiwal szparagów (kwiecień), Barban – zawody jeździeckie „Turniej na wyspa Cres – Dni jagnięciny i oliwy z oliwek Prstenac“ (sierpień); Umag – ATP Croatia (kwiecień), Rab – Dni szparagów i Wielkanoc Open (lipiec); Park Narodowy Brijuni – Se- na Rabie (kwiecień), Omišalj – KReKO (kwie- zon Teatru Ulysses (lipiec/sierpień); Poreč cień, maj), Rab – Festiwal jagnięciny wyspiar- – Vinistra (maj), Dzień otwartych piwnic z skiej (maj), wyspa Lošinj – Veli Lošinj – World Wydarzenia winem (maj), Dni antyku Pula Superiorvm cup Downhill (kwiecień), Dni kuchni Lošinj- (czerwiec), Vrsar – Casanovafest (czerwiec), skiej (maj) i Festiaal aromaterapi Apsyrtides Istra Inspirit (czerwiec/lipiec/sierpień), (maj/czerwiec), Lovran – Dani czereśni w Svetvinčenat – Festiwal tańca i teatru Lovranie (czerwiec), Čavle i Jelenje – Festiwal niemego (lipiec), Pula Film Festival (lipiec), polenty i sera (czerwiec), Crikvenica – Szlak Motovun Film Festival (lipiec), Rovinj – Noc błękitnej ryby – Tydzień błękitnej ryby św. Wawrzyńca (sierpień), Porecki festiwal (czerwiec), Čavle, Automotodrom Grobnik – historyczny Giostra (wrzesień), Parenzana Mistrzostwa Świata Motorów z Przyczepką Bike Marathon (wrzesień), Dni trufli naI strii (czerwiec), Rab – Kantuni (czerwiec, sierpień, (wrzesień – listopad), Umag/Novigrad/ wrzesień), Cres – Creska butega – wystawa Brtonigla/Buje – Gastronomiczne rapsodie autochtonicznych wyrobów creskich zimowe (październik – maj), Subotina po (czerwiec – wrzesień), Rab – Rabskie starinski (wrzesień), Porecki delfin, Jazz in wieczory muzyczne – festiwal muzyki Lap, Koncerty w Bazylice Eufrazjusza, Fe- poważnej (czerwiec – wrzesień), Ravna stiwal Malvaziji, Mosaic City Poreč, Zlatna Gora – Ravnogorskie owoce gór (czerwiec – sopela, Labin Art Republika (lipiec–sierpi- wrzesień), Bakar – Lato Margarety (czerwiec, eń), Dni miodu w Pazinie (luty), Festiwal lipiec), regaty żeglarskie Rijeka – Fiumanka kiełbasy w Svetim Petru u Šumi (marzec), (czerwiec), Njivice – Rapsodia sztucznych Wystawa wina środkowej Istrii w Gračišću ogni (czerwiec), Festiwal lodów (lipiec), (poniedziałek po Wielkiej Nocy), Dni Velog Omišalj – Festiwal teatru ludowego (czerwi- Jože w Motovunie (czerwiec), Festiwal maneštr w Gračišću (czerwiec), Legen- ec), Omišalj –Dni antyku (lipiec), Klasyka dfest w Pićanie (lipiec), ISAP (targi pršutu) na Marinach (lipiec), Crikvenica – CrikyArt w Tinjanie (październik), Dni otwartych – festiwal grajków ulicznych (lipiec), Selce drzwi agroturystyki Istrii (listopad), Poreč Sr(etno) Selce – festiwal etno (lipiec), Kastav Open Air – Festival of Life, Rabac Open – Kastavskie lato kulturalne – KKL (lipiec, Air – Festival of Life, Dni młodej oliwy z sierpień), Novi Vinodolski – Wielki karnawał oliwek, Dance star Finals – World Dance międzynarodowy (lipiec), Okolotorno – Novi StarMasters, Festival Visualia, Sea Star Vinodolski (lipiec, sierpień), Cres – karnawał Festival, wydarzenia Dimensions i Outlook, letni (lipiec), Mali Lošinj – Klape na pjacalu MTV Summerblast, międzynarodowe (lipiec), Rab – Rapska fjera (lipiec), Mrkopalj zawody triatlonowe Ironman 70.3 Pula, – ARTfest (lipiec), Skrad – Festiwal malin Tour of Croatia. (lipiec), Vinodol – Vinodolskie wieczory letnie (lipiec, sierpień), Lubenice – Lubnickie KVARNER. wieczory muzyczne (lipiec, sierpień), Cres – 2 SZLAK KVARNERSKI Creskie wieczory kulturalne (lipiec, sierpień), RetrOpatija (czerwiec), Opatija – Ce- Osor – Osorskie wieczory muzyczne (lipiec, sarskie miasto (lipiec); Matulji – Festiwal sierpień), Opatijska rivijera – Jerry Ricks Blues dzwonników (luty), Rijeka – Karnawał w Festival (lipiec, sierpień), Ičići Masters – In- Rijece (luty); Čavle – Karnawałowy Platak ternational volleyball tournament (sierpień), (styczeń), Viškovo – Halubajski karnawał i Omišalj – Big OM (sieprień), Omišalj – Solo orszak hulabajskich dzwonników (styczeń, Positivo Film Festival (sierpień), Mali Lošinj luty, marzec), Crikvenica – Karnawał Crikve- – Festiwal lošinjskich balkonów (sierpień), nica (styczeń/luty), Novi Vinodolski – Mięso- Vinodol i Novi Vinodolski - Ružica Vinodola i Wydarzenia 73 (sierpień), Novi Vinodolski – Festiwal z prisnac (lipiec), „Smaki muli z Novigradu“ kilometra (sierpień), Crikvenica – Tydzień – Novigrad (lipiec), Bibinje summer run rybacki (sierpień), Maraton Pływacki Šilo – Bibinje (lipiec), Bibinjski kogo – Bibinje – Crikvenica (sierpień), Vrbnik – Dni wina (lipiec), „Dalmacjo, kocham Pridragu“ wyspy Krk (sierpień), Cres – Semeni (sierpi- – Pridraga (lipiec), Karnawał letni – eń), Ičići – King of Učka (wrzesień), Viškovo – Pakoštane (lipiec), Zadar – Zadarskie Lato Matejna (wrzesień), Crikvenica – Crikvenica Teatralne (czerwiec/sierpień), Noc Pełni 4 Pets (wrzesień) Njivice – Weekend rybacki Księżyca (lipiec/sierpień), Kalelargart (wrzesień), Lošinj – Lošinjski półmaraton (lipiec), Wieczory Muzyczne w Kościele (wrzesień), Rab – Kanata (wrzesień, paźd- św. Donata (lipiec/sierpień), VAK”AN”ZA ziernik), Brod Moravice – Dni śliwek (wrze- – Zadar (lipiec, sierpień), festiwal filmowy sień), Mali Lošinj – festiwal na Lošinjskich „Avantura Festival Film Forum Zadar” żaglach wokół świata (wrzesień) – Kastav – (sierpień), Festiwal soli – Nin (sierpień), Biała niedziela (październik), Lovran, Liganj, Romantyczna noc – Nin (sierpień), Dobreć, Lovran – Marunada (październik), Vlajternativa rock festival – Benkovac Punat – Dni oliwek (październik), Lošinj – (sierpień), Spotkanie klap „Raspivano Bi- Triatlon Cres – Lošinj (październik)Vrbovsko binje“ – Bibinje (sierpień), Saljske užance – Bundevijada – wystawa autochtonicznie (sierpień), Dzień Wniebowzięcia NMP/ uprawianej żywności i zwyczajów Gorskie- Pielgrzymka na Veliko Rujno (sierpień), go Kotaru (październik), Lošinj – Cres & Lo- Dni Vrańskich Rycerzy – Vrana (sierpień), šinj Trail Weekend (listopad), Rab – Adwent Nocna bitwa morska – Pakoštane (sier- na Rabie (listopad, grudzień), Fužine – Lato pień), Open air Festival 23420 – Benko- w Fužinach (czerwiec - wrzesień), Opatija vac (wrzesień), Kino&Vino – Benkovac – Adwent (grudzień, styczeń), Rijeka – (wrzesień), festiwal Słoneczne pozdrowi- Adwent w Rijece (grudzień, styczeń), Novi enie dla jesieni – Nin (wrzesień), Gastro Vinodolski – Powitanie Nowego Roku 2019 dni – echa Šokolijady – Nin (wrzesień),, (31 grudnia), Fužine – tradycyjne pożegna- Festiwal czosnku Żupanii Zadarskiej – nie starego roku 31 grudnia w południe. Benkovac (sierpień) Velebit MTB Maraton DALMACJA. REGION ZADARU. (wrzesień), Highlander Velebit (wrzesień), 3 SZLAK PÓŁNOCNODALMATYŃSKI Materine užance – Pakoštane (wrzesień), Škraping – wyspa Pašman (marzec), Biograd Boat Show – Biograd na Moru Targi kwiatów Żupanii Zadarskiej – Sv. Filip (październik), Europejski dzień liczenia i Jakov (kwiecień), Regaty w Sali Gladuša ptaków – Nin (październik). (kwiecień), Rafting regata Zrmanja – Obro- vac (kwiecień), Międzynarodowe spotkanie DALMACJA. REGION SZYBENIKA. wspinaczy Paklenica (maj), Paklenica Trail 4 SZLAK PÓŁNOCNODALMATYŃSKI International (maj), Dni ziół leczniczych Kornati cup (kwiecień), Eko Etno targi na Dugoim otoku (maj), święto Matki – Skradin (maj ), MDF–Šibenik (czerwi- Boskiej od Zečeva – Nin (maj), Bike&Wine ec), Garden Tisno (lipiec), Dni Zvonimira Ravni Kotari Tour – Biciklijada (maj), MTB – Knin (czerwiec), Miasto to scena – Šibe- maraton – Pakoštane (maj), Tradycyjne nik (lato), OFF blues and jazz festival – Ši- spotkanie miłośników Karola Maya – benik (lipiec), Supertoon – międzynaro- Starigrad Paklenica (czerwiec), Velebit Ultra dowy festiwal animacji – Šibenik (lipiec), Trail (czerwiec), Ravnokotarska fišijada Jazz festival w Vodicach (lipiec), Vodička Benkovac (Festiwal ryb) (czerwiec), Festiwal fešta (sierpień), Tradycyjne zawody Słońca i światła – Nin (czerwiec), Biogradski osłów – Tribunj, Dni betińskiej gajety długi stół – Biograd na Moru (czerwiec), (sierpień), Wieczory pieśni dalmatyńskiej festiwal klap Školjka – Pakoštane (czerwiec), – Šibenik (sierpień), FRK – Knin (sierpień), Vinfest&Bukara Benkovac (lipiec), Šokolijada Międzynarodowe targi w średniowie- – Nin (lipiec), Krokiem ślimaka&Benkovački cznym Šibeniku (wrzesień), Big game 74

fishing – Jezera (wrzesień), Latinsko idro DALMACJA. REGION DUBROWNIKA. – Murter (wrzesień), Międzynarodowe targi 6 SZLAK prszutu – Drniš (wrzesień). POŁUDNIOWODALMATYŃSKI Metković – Dni ostryg malostońskich DALMACJA. REGION SPLITU. (marzec), Metković – Przegląd Folkloru 5 SZLAK ŚRODKOWODALMATYŃSKI „Nad Neretvą Pełnia Księżyca Zabłysła“ Lata kulturalne – odbywają się we (maj); Maraton Łodzi (sierpień), Korčula wszystkich miastach, gminach i miej- – Marco Polo Festival (lipiec); Dubrownik scowościach (czerwiec/wrzesień), Noc – Dubrownicki Festiwal Filmowy (maj), muzeów – w większości wszystkie miasta, Dubrownik – Libertas Film Festival gminy i miejscowości (styczeń), Split – (czerwiec), Dubrownicki Festiwal Letni Targi Gast (luty), Targi Adriatic Gastro (lipiec/sierpień), Festiwal – Julian Rachlin Show (luty), Karnawał w Splicie (luty), Dni & Friends (wrzesień), Cavtat – Cavtatskie Marulića – dnia teatru (kwiecień), “Dal- Lato (czerwiec/wrzesień), Cavtatski letni macija Wine Expo” (kwiecień), Obchody karnawał (lipiec), Korčulański Festiwal Dni miasta Splitu i dnia św. Dujma (maj), Lato Splitskie – festiwal opery, dramatu Barokowy (wrzesień), , Kinookus film & i baletu (lipiec/sierpień), Ultra Europe food festival – Ston (czerwiec), Stonwall Split (lipiec), Dni Dioklecjana (wrzesień), marathon – Ston (wrzesień), Lato Cigar Smoking World Championship Kulturalne Pomorza Dubrownickiego (wrzesień), Adwent w Splicie (grudzień), (czerwiec/wrzesień), Spotkanie Zespołów Solin – Międzynarodowy Kongres Miast Folklorystycznych Żupanii DN, Festiwal Antycznych (luty), Romantyka w Salonie Epidaurus (wrzesień), Cavtatskie wieczory (lipiec), Adwent w Solinie (grudzień), Tro- muzyczne (czerwiec – wrzesień), Dubrov- gir – Trogir Moondance festival (sierpień), nik & Konavle Walking festival (paździer- Adwent w Trogirze (grudzień), Kaštela nik), Spotkanie klap „Na me pogled tvoj – Wieczory pieśni dalmatyńskiej (lipiec), obrati”, Cavtat (wrzesień), Dubrovnik & Adwent w Kaštelach (grudzień), Klis – Konavle outdoor festival (maj), Zapachy Uskocka walka o Klis (lipiec), Sinj – Targi Bożego Narodzenia, Wiosna w Konavlach pršutu (marzec), Sinjska alka (sierpień), (maj), Noce Wina–Pelješac i Mljet (lipiec/ Omiš – Festiwal klap dalmatyńskich sierpień), Festiwal filmu śródziemnomor- Omiš (lipiec), Bitwa piratów Omiš skiego – Mljet (lipiec/sierpień) Ukryte za- (sierpień), Makarska – “Dalmacija Wine ułki Stonu – Mljet (czerwiec – grudzień), Expo” (kwiecień), Adwent w Makarskiej Eco-art festival – Mljet (lipiec, sierpień), (grudzień), Baška Voda – targi (Skosztuj http://midsummer-scene.com/, Du- Chorwację) Okusi Hrvatsku (sierpień), brownik – Festa Świętego Błażeja (luty), Poranek pierwszomajowy (maj), Zagvozd Aklapela (kwiecień), Dubrovnik Festiwine – Aktorzy w Zagvozdzie (lipiec), Vrgorac – (kwiecień), półmaraton DuRun (kwiecień, Dni bikli (październik), Milna –Stomorska maj), Midsummer Scene (czerwiec, lipiec), “Cięgnięcie Mrduji” (lipiec), Supetar – Międzynarodowy Festiwal Arii Ope- Międzynarodowy festiwal kulinarny “Perła rowych „Tino Pattiera” (czerwiec, lipiec), morza” (marzec), Postira – Małe nocne Międzynarodowy Festiwal Muzyczny regaty (sierpień), Bol – WTA 125K Series „Dubrovnik Późnym Latem ” (sierpień, Bol Open (czerwiec) Hvar – Procesja Za wrzesień), Jesienny Muzyczny Moskar Krzyżem (kwiecień), (Hvar–Velo Grablje) (wrzesień, październik), Good Food – Festiwal lawendy (czerwiec), Stari Grad Dubrovnik (październik), Dubrownicki – Pływacki maraton Faros (sierpień), Jelsa Festiwal Zimowy (listopad, grudzień), – Festa wina (sierpień), Vis – Regaty viskie Festiwal soli – Ston (koniec sierpnia i (październik), Komiža – Rota Palagružana początek września) i Dni otwartych drzwi (czerwiec), Big game fishing (lipiec). piwnic na Pelješcu (grudzień). i Wydarzenia 75 LIKA-KARLOVAC. Stubica – Powstanie chłopskie (luty), Zabok 7 SZLAK REGIONU LIKA – Zagorje Trekk (maj), Varaždin – Trash film Gospić – Prezentacja Tradycyjnych festiwal (wrzesień), Ludbreg – Dni Ludbre- Produktów i Zwyczajów „Jesień w Lice“ skiej Świętej Niedzieli (sierpień/wrzesień), (październik), Otočac – targi „Eko–Etno Lepoglava – Międzynarodowy festiwal Gacka” (lipiec), Gospić i przyjeaciele koronki (wrzesień), Varaždin – Międzyna- (lipiec), Senj – Dni Uskoków (lipiec), Senj rodowe Targi Łowiectwa, Rybołówstwa, – Letni Karnawał w Senju (sierpień), Ko- Przyrody i Turystyki (październik), Ivanec renica – Adria bike maraton (czerwiec), – Ivaneckie dni górnictwa (grudzień), Novalja – Lato Kulturalne w Novalji. Ogu- Marija Bistrica – Adwent w Mariji Bistricy lin – Oguliński Festiwal Bajki (czerwiec), (grudzień),, Rally Kumrovec (marzec), Zabok Dni miodu i kapusty ogulińskiej (paźd- – Międzynarodowy festiwal balonów na ziernik), Frankopańskie wieczory letnie gorące powietrze (maj), Stubičke Toplice – (lipiec), Duga Resa – Kino rzeczne (całe Mały festiwal uliczny (czerwiec), Stubičke lato), Karlovac – Ivanjski krijec (czerwi- Toplice – Grzybobranie w Stubakach (paźd- ec), Duga Resa – Kunstbunker MUSIC & ziernik), Pregrada – Winobranie (wrzesień), ART festival, Międzynarodowy festiwal Krapina – Noc praczłowieka krapińskiego folkloru (lipiec), Międzynarodowy etno (czerwiec), lato w Krapinie (lipiec), Tydzień jazz festiwal (lipiec), Kino rzeczna (całe kultury kajkawskiej (wrzesień), KZŽ – lato), Dni piwa (sierpień), Wrzesień w ser- Babcine ciasta (kwiecień), Sljeme – puchar cu (wrzesień), Ozalj – dni wina (czerwi- Śnieżna Królowa (styczeń), KZŽ – Štruklijada ec), Ozaljskie nale dworskie (wrzesień, (lipiec), Gornja Stubica – Spotkania za październik), Kino rzecznea (lipiec), Rudija (maj), Bedekovčina – Targi i wystawa Dawne zabawy wiejskie, Vrhovac (lipiec), win zagorskich, Kumrovec- Dni młodości i StudelFest (wrzesień), Slunj – Bębny na radości (maj), Lato w Mariji Bistricy (czerwi- rzece (czerwiec), Korzo wystawowe (lipiec), Zabawy na wodzie (lipiec), MODEM ec – sierpień), Dwór Veliki Tabor – Tabor festiwal muzyki elektronicznej (lipiec), film festival (lipiec), Pielgrzymka wozów MOTO spotkania (lipiec). do Mariji Bistryicy (sierpień), Hum na Sutli – Hoomstock (lipiec), Marija Bistrica – Powi- Chorwacja Centralna. tanie Nowego Roku (grudzień), Varaždin 8 SZLAK PÓŁNOCNY – VAFI – Międzynarodowy festiwal filmów Dożynki (lipiec), Dni Bana Josipa Jelačicia animowanych dzieci i młodzieży Varaždin (maj/październik); Samobor – Samoborski (maj, czerwiec), Novi Marof – Antunovo w fašnik (luty), Bitwa pod Samoborem (mar- Marofie (czerwiec), Varaždinske Toplice – zec), Sv. Nedelja – Svetonedeljska fišijada Aquafest (czerwiec), Varaždin – Adwent w (wrzesień), Brdovec, Dubravica, Marija Varaždinie (grudzień), Ludbreg – Flora cen- Gorica – Jak zbierali nasi starzy (wrzesień), trum mundi – międzynarodowe targi kwia- Jastrebarsko – Jaskańskie obchody wina tów (maj), Trakošćan – Pierwsza wycieczka (wrzesień), Krašić – Dni krašićkiego regionu majowa (maj), Varaždin – Dni performansu (maj), Pisarovina – Wieczory na rzece Kupie (czerwiec), Novi Marof – Dni Rabuzina dani (lipiec), Gornja Stubica – Turniej Rycerski (marzec, kwiecień), Križevci – Križevackie (czerwiec); Varaždin – Špancirfest (sierpień), wielkie spravišče (czerwiec), Legrad – Lato Varaždińskie Wieczory Barokowe (wrzesień); nad jesiore Šoderica, (czerwiec, lipiec, Sveti Martin na Muri – Gmina Sveti Martin sierpień), Varaždin – Festiwal varaždińskih – Vincekovo (styczeń), Štrigova – Urbanovo podwórzy (lipiec), Varaždin – Międzyna- (maj), Brezje – Forestland (lipiec), Čakovec rodowy aeromeeting CIAV 2018 (lipiec), – Porcijunkulovo (lipiec),; Koprivnica – Varaždin – Kliker festiwal (październik), Novi Motywy Podravskie (lipiec), Renesansowy Marof – Dni grzybów w Pace (październik), Festiwal Koprivnica (wrzesień), Donja Varaždinske Toplice – Lovrečevo (sierpień). 76

Chorwacja Centralna. Zagreb Fantastic Film Festival (czerwiec/ 8 SZLAK PÓŁNOCNO–WSCHODNI lipiec), Międzynarodowy Przegląd Folkloru Čazma– Historia Bożonarodzeniowa w (lipiec), Amadeo (lipiec/sierpień/wrzesień) Čazmie (grudzień, styczeń), Virovitica – „Vi- Zagrzebskie lato historyczne (lipiec/sierpi- roexpo” – międzynarodowe targi rzemiosła, eń), Festiwal Teatru Światowego (wrzesień), gospodarki i rolnictwa (luty), Daruvar – Festiwal literatury światowej (wrzesień), Vinodar – Najzabawniejszy festiwal wina Międzynarodowy festiwal teatru kuki- (czerwiec), Velika Gorica – „Gastro Regionu ełkowego (wrzesień), Zagrzebski Festiwal Turopolje” (październik), Ivanić–Grad – Filmowy (listopad), Zagrzebski maraton Bučijada (październik), Dugo Selo – Dugosel- (październik), Adwent w Zagrzebiu (grudzi- ska jesień i Dzień św. Marcina (listopad), eń/styczeń), Podwórza (lipiec); Wieczory na Križ – Czerwcowe spotkania z Milką Trniną Griču (czerwiec/lipiec); Floraart (maj/czerwi- (czerwiec), Sv. Ivan Zelina – Międzynaro- ec); Zagreb Design District (czerwiec); Kino dowy turniej rycerski Rycerzy Zelingradskich letnie Gradec (lipiec/sierpień); Kino Letnie (czerwiec), Vrbovec – Impreza Kulinarna Tuškanac (lipiec/sierpień); Lato na Bundeku „Jak Jedli Nasi Przodkowie?” (sierpień), Čigoć (czerwiec/lipiec), Tydzień restauracji (marzec – Dni Europejskiej Wioski Bocianów (czerwi- – październik), Festiwal tolerancji (kwiecień), ec), Đurđevac – dziecięcy festiwal śpiewu Festiwal świętego Marka (kwiecień, maj), „Kukuriček” (czerwiec), Virje – międzynaro- Festiwal sztucznych ogni (czerwiec), Lato dowa impreza gastronomiczna „Prkačijada” w MSU (czerwiec, lipiec), Art park (czerwiec (maj), Đurđevac – Picokijada (czerwiec), – październik), Wieczory muzyczne na Med- Bjelovar – Wydarzenie Sportowo–Kulturalne vedgradzie (lipiec), Zagreb Tourfilm Festival „Terezijana” (czerwiec), Kutina – Lato w (wrzesień), Biała noc (październik). Kutinie (lipiec/sierpień), Pitomača – „Muzyc- zny Festiwal Pieśni Podraviny i Podravlja“ SLAWONIA. (czerwiec), Virovitica – „Rokovo“ (sierpień), 10 SZLAK SLAWONII Voloder – „Jesień w Voloderze” (wrzesień), Đakovački bušari (styczeń/luty), Dioniz Kapela Dvor, Virovitica – Panonsko – bolo- – Międzynarodowy festiwal akademii gorski maraton rowerowy (wrzesień), Dni ka- teatralnych (marzec), Đakovo Expo złote sztanów – Hrvatska Kostajnica (październik), ręce (kwiecień), Dni Strossmayera (maj), Spotkania lipovljanskie (sierpień), Wystawa Đakovačkie ściegi (czerwiec, lipiec), wina Mosla Vina Kutina– maj, Dni miodu Đakovackie lato (sierpień), Festiwal Obruč – Topusko (luty), Noce na Kupie – Sisak (wrzesień), Dni jabłek (październik), Festiwal (wrzesień), Walki o Sisak (czerwiec), Lovren- tańców historycznych i mieszczańskich oraz čevo – Petrinja (sierpień), Lukovo – Novska pieśni dawnych miast Chorwacji (listopad), (sierpień), Dni dziedzictwa budowlanego Adwent w Đakovie i Bal Bożonarodzeniowy w Krapje (wrzesień), Letovanić, wioska nad lipicanerów (grudzień), Slavonski Brod – Kupą (sierpień), Dni bana Jelačića i listonosza Międzynarodowy festiwal harmonii „Bela Klempaja – (sierpień), Międzynarodowae pl. Panthy” (marzec), Świat bajek Ivany Brlić Una regata – łodzią po Unie (lipiec). Mažuranić (kwiecień), Mega bikers spotkania (maj), Brodsko Kolo (czerwiec) Brodsko kolo ZAGRZEB. (czerwiec), Brodskie lato muzyczne (czerwiec, 9 ZAGRZEB lipieclipanj, srpanj),Festiwal ryb (lipiec), CMC Snow Queen Trophy (styczeń), Noc festiwal (sierpień), Pečenkijada (październik), Muzeów (styczeń), Zagrzeb Dox (luty/ Slavonija Open (październik), Katarinski marzec), Zagrebački vremeplov (kwieci- sajam (listopad), Adwent w Slavonskim eń–wrzesień), Międzynarodowy Festiwal Brodzie (grudzień), Nova Gradiška – Pomysły Uliczny „Cest is d’ Best“ (czerwiec), Tydzień rolnicze i biznesowe oraz Wystawa wiosenna Tańca Współczesnego (maj/czerwiec), (styczeń), Sarmijada i provijada (marzec), Ljeto na Štrosu (maj – wrzesień), INmusic Wieczory rybackie i fišijada (czerwiec), Festival (czerwiec), Animafest (czerwiec), Międzynarodowe spotkania oldtimerów i Wydarzenia 77 (lipiec), Nova Gradiška, Strmac – Moto Adwent w Vukovarze i Targi bożonarodzenio- spotkania (lipiec), Novogradiškie lato we (grudzień) – Vukovar Bonofest (grudzień), muzyczne (sierpień), Festiwal kawy i ciast Đakovo – Boże narodzenie w Đakovie i Bal slawońskich (sierpień), Adwent w Novej bożonarodzeniowy lipicanerów (grudzi- Gradišce (grudzień), Oriovac – Oriovita (maj, eń), Požega – Chorwacki festiwal filmów czerwiec), Staro Petrovo Selo – Rock Starci jednominutowych (maj), Požega – Vincelovo (lipiec), Davor – Wieczory rybackie (sierpień), (styczeń), Požega – Grgurevo, Dzień miasta, Trnjanski Kuti – Rozbawione Grzywy Bike and Hike (marzec), Požega – Požeški ko- (maj), Spotkania tamburaškie (paździer- tlić (maj), Požega – Ivanjski krijes (czerwiec), nik), Beravci – Izimača (wrzesień), Brodski Požega – Požeškie lato kulturalne (czerwiec, Stupnik – Winobranie w Stupniku (wrzesień), sierpień), Požega – kulenijada (czerwiec), Slavonski Kobaš – spotkania tamburaszy Požega – fišijada (sierpień), Požega – Smaki (październik), Županja–Šokačko sijelo (luty), jesieni (listopad), Požega – Adwent w Po- Chleb nasz codzienny – żniwa i młócenie žedze (grudzień), Velika – Międzynarodowy w przeszłości (lipiec), Orahovica – Wiosna festiwal folkloru i Najdłuższy stół w Chorwacji w Orahovicy (czerwiec), Đakovo – Hafty z (maj), Kutjevo – Festiwal graševiny (czerwiec), Đakova (czerwiec/lipiec); Donji Miholjac – Pleternica – Matce Boskiej od Łez (sierpień), Festiwal Folkloru Miholjačko sijelo (lipiec), Požega – Złote struny Slawonii (Aurea fest) Donji Miholjac Backyard Art Festival (lipiec), (wrzesień), Lipik – Targi kwiatów i roślin Vinkovci – Odpustowa jazda konna (styczeń, ozdobnych (maj), Czerwiec w Lipiku (czerwi- luty), Jesień w Vinkovcach (wrzesień); Dni ec), Dzień zdrowia i rekreacji (czerwiec), Dzień rzymskie (czerwiec), Festiwal aktorów (maj), Stajni Państwowych Lipik (czerwiec), Lipik Hang Loose Rockabilly festiwal (czerwiec), 3X3 Challenger (czerwiec), Ajvarfest (wrzesi- Lodowy Orion – Adwent w Vinkovcach, eń), Slavonsko kolinje (październik), Zapachy Ilok – Winobranie w Iloku (wrzesień), Vinkovo Bożego Narodzenia (grudzień), Dni rybaków, w Iloku (22 stycznia), Piękny jest ozdobiony Kopačevo (wrzesień), Dzień zamku Eugena Srijem (czerwiec) – Nijemci – Odpustowa Savojskiego, Bilje (maj), Festiwal papryk, Lug, Dalj Planina – Targi kwiatów i agroturystyki jazda konna (luty) – Nijemci, Triatlon (wrzesi- (maj), Erdut – Dni czereśni w Erducie – eń) – Nijemci, Boże Narodzenie w Nijemcach (czerwiec), Aljmaš – Aljmaška noc rybacka (grudzień), Karanac, Baranja, Belišće – Złota (czerwiec), Dalj – Daljski dernek (czerwiec), jesień w Belišću (wrzesień), Adwent w Baranji Aljmaš – Święto Najświętszej Marii Panny i Čvarakfest w Karancu (grudzień), Zmajevac (sierpień), Bijelo Brdo – Pudarina (wrzesień), – Maraton wina (październik), Šećeransko Bijelo Brdo – Zaprzęgi konne (wrzesień), jezioro/Baranja, Slama Land art Festiwal Aljmaš–Erdut – Panona fest (wrzesień), Erdut (sierpień), Akademia błota – Karanac/Baranja – Wain – Bike Tur (październik), Dalj – Targi (lipiec), Grahijada – Mistrzostwa świata i dawnych zwyczajów rzemiosła i Gužvarijada okolicznych wiosek w gotowaniu fasoli – (październik), Erdut – Aljmaš – „Podunavski Beli Manastir/Baranja (lipiec), Beli Manastir/ Trail& Cros (październik). Bijelo Brdo – Fišijada Baranja – Jesień w Baranji (wrzesień), gminy Erdut (listopad), Osijek – Wielkanoc Bonofest (maj) – Vukovar, Ferragosto Jam w Osijeku (marzec, kwiecień), Craft Beer – festiwal muzyczny, Orahovica (sierpień), Festiwal (maj), Festiwal kwiatów (maj), Grand Średniowieczny turniej rycerski na Jankovcu prix Osijek, światowy puchar w gimnastyce / Park Przyrody Papuk (wrzesień), Festiwal (maj), Pannonian Challenge (maj), Panoński Muzyczny Dni Milka Kelemena – Slatina festiwal folkloru (maj), Lato kulturalne w (październik), Festiwal Kwiatów (kwiecień) – Osijeku (czerwiec), Noce letnie w Osijeku Vukovar, Festival aktora (maj) – VSŽ, Vukovar (czerwiec, lipiec, sierpień), Dni pierwszego – Międzynarodowy dzień Dunaju (czerwiec), piwa chorwackiego (wrzesień), UFO – Urban Vukovar film festiwal (sierpień), Vukovarskie fest Osijek (wrzesień), Mały Oktoberfest etno targi (październik) – Vukovar, Dzień (październik), Adwent w Osijeku (grudzień), pamięci o ofiarach Vukovaru (listopad), WineOs (grudzień). 78

wiózł już w 1898 roku baron Bombelles na swój majątek v Vinici niedaleko Varaždinu. Był to sa- Wiesz, że? mochód marki Nesseldorfer.

Ludzie... Osobliwości... torpedę o znanej nam obecnie kon- Uzdrowisko Lipik jest pierwszym uzdro- strukcji i kształcie wynalazł chorwacki eme- wiskiem w Chorwacji woda geotermalna w rytowany oficer marynarki wojennej Au- Lipiku od stuleci wypływa i ma temperatu- stro–Węgier, Ivan Lupis–Lukić, w 1860 r., a rę 64 stopni C, od 1875 roku woda termal- pierwsza wytwórnia torped znajdowała się na „Lipiker thermalquelle“ była napełniana i w Rijece; dystrybuowana w Monarchii Austrowęgier- W Chorwacji urodził się fizyk Nikola Te- skiej i Ameryce; sla (1856–1943), światowej sławy wynalaz- w 1894 roku, tylko sześć lat po Nowym ca w dziedzinie przesyłu energii i teleko- Jorku również Lipik otrzymał energię elek- munikacji. Jego najcenniejszy wynalazek to tryczną; prąd zmienny; w 1256 roku w Pakracu działała pierwsza Zagrzebianin Slavoljub Penkala mennica – moneta banalis – banovac; (1871–1922) w 1906 r. wynalazł ołówek au- Spółka Zvečevo d.d. z Požegi to firma, któ- tomatyczny i rodzaj pióra wiecznego; ra jako pierwsza na świecie w 1963/1964 Oficjalny początek naturyzmu na wy- roku wyprodukowała czekoladę z ryżem „Mi- spie Rab datuje się na 1936 r., kiedy na wy- kado”? spie przebywał angielski król Edward VIII, Półwysep Istria ma swoją krzywą wieżę, któremu władze Rabu zezwoliły na kąpiel mowa o dzwonnicy w miejscowości Završje nago wraz z żoną w zatoce Kandarola; o wysokości 22 m i nachyleniu 40 cm w kie- św. Marin, kamieniarz, pochodzący z runku północnym; wyspy Rab, przybył na Półwysep Apeniński Riwiera Opatijska, obok Lazurowego Wy- i w 301 roku założył Republikę San Marino; brzeża, była głównym miejscem wypoczynku Pierwszy rysunek spadochronu (homo elit monarchii habsburskiej i po dziś dzień na- volans) jest dziełem chorwackiego wyna- zywana jest Adriatycką Niceą; lazcy Fausta Vrančicia (1551–1617) z Šibe- Przez miejscowość Senj przechodzi 45 nika; równoleżnik zwany „Sunčanik“; Reżyser filmowyA lfred Hitchcock Karnawał w miejscowości Rijeka należy do (1899–1980) podczas swojego pobytu w Zada- trzech najatrakcyjniejszych karnawałów w rze powiedział, że tutejszy zachód słońca jest Europie; najpiękniejszy na świecie; Riwiera crikvenicka jest kierunkiem tu- Ryszard Lwie Serce, podczas drogi po- rystycznym dla gości ze zwierzakami ze zna- wrotnej z wyprawy krzyżowej w 1192 r. ną na całym świecie plażą dla psów Podvor- schronił się przed burzą w okolicach Du- ska, na której znajduje się unikatowy „Mon- brownika i w geście dziękczynnym za oca- ty’s beach bar” z ofertą dla zwierząt. lenie dał jego mieszkańcom pieniądze na Crikvenica to miasto maratonu – na wio- rozpoczęcie budowy katedry; snę gości rowerowy, latem pływacki i na je- Wynalazcą daktyloskopii, metody po- sień biegowy maraton. magającej wykrywaniu przestępców na W Zadarze znajdują się pierwsze na świe- podstawie odcisków palców, był mieszka- cie organy morskie, które wytwarzają dźwięk niec Hvaru Ivan Vučetić (1858–1925). wyłącznie pod wpływem wiatru i fal mor- Lavoslav Ružička, to pierwszy chorwacki skich; noblista, który urodził się w Vukovarze. Na Wodospadach rzeki Krki, 28 sierp- Vinkovci to miasto z najdłuższą ciągło- nia 1895 r. uruchomiono jedną z pierwszych ścią życia w Europie (ponad 8300 lat). elektrowni wodnych na świecie. Miasto Šibe- w Vinkowcach (rzymskie Cibale) urodził nik miało oświetlenie elektryczne wcześniej się Walentynian I (364 – 375) i Valens (364 – niż liczne miasta europejskie: Wiedeń, Buda- 378), bracia i jedyni cesarze rzymscy uro- peszt, Rzym, Londyn i inne; dzeni na terenie dzisiejszej Chorwacji? W kaplicy Katedry w Trogirze można zo- Pierwszy samochód do Chorwacji przy- baczyć 150 płaskorzeźb ludzkich postaci; ? Wiesz, że? 79 Najstarszy w Europie teatr publicz- z niewielu krajów na starym kontynencie, ny wybudowano w miejscowości Hvar w gdzie woda zdatna do picia płynie bezpo- 1612 r.; średnio z kranu; Dubrownik posiada najstarszą w Euro- w Parku Narodowym Jeziora Plitwic- pie regulację prawną, dotyczącą ubezpie- kie, na Velebicie i na rzece Zrmanji kręco- czeń datowaną na 1395 r., trzysta lat star- no zdjęcia do znanego serialu przygodowe- szą od Lloyda, który powstał na począt- go „Winnetou”; ku XVII w.; plaża Zlatni Rat w miejscowości Bol na Rzeczpospolita Dubrownicka była wyspie Brač zmienia swój kształt w zależ- pierwszym państwem, które uznało nie- ności od kierunku wiatru; podległość Stanów Zjednoczonych; na wyspie Mljet można zobaczyć „wyspę Chorwaci posiadają swoje pismo. na wyspie”. Mianowicie, na jeziorze Veliko Mowa o głagolicy, która powstała w IX w. i Jezero na wyspie Mljet znajduje się wysep- była używana (obok pisma łacińskiego) do ka, będąca zarazem rzadkim fenomenem końca XVIII w.; przyrodniczym; Na dworze cesarzowej Marii Teresy w miejscowości Makarska znajduje się Mu- przebywała koronkarka z Pagu, która na zeum Malakologiczne z największym na potrzeby dworu wykonywała koronki (pa- świecie zbiorem muszli i ślimaków; ška čipka). nazwa rasy psów dalmatyńczyków po- Osijek ma najstarszy system tramwa- chodzi od nazwy regionu Dalmacja i iliryj- jów w południowo-wschodniej Europie, z skiego plemienia Dalmatów; 1884 roku. ostatnie siedlisko europejskich sę- Osijek ma najstarszy browar w Chorwa- pów płowych znajduje się na wyspie Cres. cji, otwarty w 1664 roku. W Vinkovcach w 2012 roku znaleziono srebrne naczynia o nieocenionej wartości? Moda... W Vinkovcach odnaleziono najstarszy indoeuropejski kalendarz Orion; Chorwacja jest ojczyzną krawata. Jako Pierwsze chorwackie wino musujące wy- modny detal chorwaccy żołnierze rozpo- produkowano w Slatinie w 1864 roku; wszechnili go w XVII w., a w 1667 r. za cza- Wodospad Skakavac mający wysokość sów panowania Ludwika XIV powstał spe- 35 metrów w ramach parku leśnego Jan- cjalny pułk „Royal Cravates’’, którego nazwa kovac jest największym wodospadem w nawiązuje do Chorwatów. Od nich właśnie Slawonii; Paryżanie zapożyczyli ten modny element Rupnica - miejsce w bezpośrednim są- stroju, który noszono „a la Croate’’ (na spo- siedztwie Voćina, już w 1948 roku zostało sób chorwacki). Określenie to szybko sta- ogłoszone pierwszym zabytkiem geolo- ło się źródłem nowego francuskiego sło- gicznym w Chorwacji, a jest ważne z uwa- wa „cravate’’. gi na występowanie skał wulkanicznych o czworokątnym i sześciokątnym przekroju; Największy żywy organizm we Gastronomia... wschodniej Chorwacji to wspaniała se- kwoja w Slatinie o wysokości 62 m, o każdego roku 1 kwietnia z okazji uro- czystości Dnia Centrum Świata, w miej- średnicy pnia 5 m? scowości Ludbreg z fontanny miejskiej za- miast wody tryska wino; Maraschino, oryginalny likier zadarski Przyroda... eksportowano w XVIII w. prawie do wszystkich krajów europejskich. Znajdował się irys jest narodowym kwiatem Chor- na stołach słynnych władców: króla angiel- wacji; skiego Jerzego IV, Napoleona Bonaparte, w Chorwacji na terenie zaledwie stu ki- cara rosyjskiego Mikołaja… lometrów można zobaczyć morze, kras, w regionie Lipiku produkowana jest auto- lasy, góry i równiny; chtoniczna wędlina końska według przepisu, Chorwacja jest jednym z krajów w Eu- który ma ponad sto lat. ropie, który najbardziej chroni przyrodę W Belici zbudowano jedyny na świecie i dba o ekologię. Chorwacja jest jednym pomnik ziemniaka (klamper). 80

7 9

2 3

5 Chorwacja w sercu 1 I. Šeler, 2 B. Kačan, 3 J. Grđan, 4 M. Šćerbe, 5 R. Kosinožić, 6 K. Zorović, 7 I. Radošević, 8 N. Ruszkowski, 9 TZ Grada Ivanić-Grada, 10 M. Šlafhauzer, 11,13 I. Biočina, 12 M. Bernfest Chorwacja w sercu 81

1 KAŽUN – miniatura tradycyjnego polnego kamiennego domku, który służył rolnikom do przechowywania narzędzi i był schronie- niem podczas niepogody.

2 TABLICA Z BAŠKIEJ (Bašćanska ploča) – mi- 13 niatura repliki najcenniejszego zabytku pi- śmiennictwa chorwackiego – płyty z XII w. zapisanej starosłowiańskim pismem, głagolicą. 11 3 CZAPKA Z LIKI (lička kapa) – część stroju ludowego z regionu Liki, a zarazem jego tradycyjny znak rozpoznawczy. 10 4 KORONKA Z PAGU (paška čipka) – przedmiot ozdobny z wyspy Pag wykonany ręcz- 12 nie przy użyciu igły i cienkiej nici.

5 LAWENDA – pamiątkowa torebka zapacho- wa z kwiatami lawendy i flakonik z eterycz- nym olejkiem lawendowym.

6 HAFT JEDWABNY Z KONAVLI (konavoski svileni vez) – ręczny haft dekoracyjny wykonany nicią jedwabną, metodą tradycyjną.

7 MILJOKAZI – miniatura repliki słupa milo- wego z XVIII i XIX w.

8 ODPUSTOWE SERCE (licitarsko srce) – ude- korowane ciastko w kolorze mocno czerwo- nym, wykonane z piernika. Tradycyjnie ob- darowuje się nim ukochaną osobę lub dro- giego przyjaciela.

9 LNIANY RĘCZNIK Z MIEJSCOWOŚCI IVANIĆ GRAD – przedmiot ręcznie wykonany z lnu, ozdobiony jednokolorowym lub wielokolorowym haftem ludowym.

10 VUČEDOLSKA GOŁĘBICA (vučedolska golu- bica) – ceramiczne naczynie w kształcie pta- ka, pochodzące z okresu kultury vučedolskiej, znalezione podczas prac archeologicznych.

11 TRADYCJA HODOWLI LIPICANERÓW W SLAWONII, BARANJI I SRIJEMIE – niematerialne dobro kultury Republiki Chorwacji 6 12 ORION – naczynie Orion, najstarszy europejski kalendarz, powstał 2600 lat przed naszą Erą.

13 ŠOKAČKO KOLO – niematerialne dobro kulturowe Republiki Chorwacji. 82

biste) rozumie się przy tym przedmioty do Praktyczne informacje użytku osobistego (w rozsądnej ilości) potrzebne osobie podróżującej w czasie jej Dokumenty podróży podróży i pobytu poza miejscem stałego zamieszkania, takie jak obuwie, odzież, ar- wymagane podczas wjazdu tykuły higieniczne itp. do Chorwacji Bagaże osobiste podróżnych, które ze względu na rodzaj i ilość nie są przeznaczo- Dowód osobisty (obywatele UE, EEA i ne do dalszej odsprzedaży, ale na potrzeby Szwajcarii) lub paszport. Obywatele nie- osobiste podróżnego i członków jego rodzi- których krajów trzecich potrzebują rów- ny, zwolnione są z opłat importowych, jeże- nież wizę. Przegląd chorwackiego syste- li ich ogólna wartość nie przekracza warto- mu wizowego: http://www.mvep.hr/hr/ ści 2 200,00 kun, a w transporcie lotniczym i konzularne–informacije/vize/pregled–vi- morskim 3 200,00 kun. Zwolnienie dotyczy znog–sustava0/. każdego podróżnego i może zostać zasto- Informacje: Placówki dyplomatyczne i sowane raz dziennie. Przedmioty, których urzędy konsularne Republiki Chorwacji za wartość przekracza wymienioną kwotę lub granicą (http://www.mvep.hr/hr/predsta- nie są bagażem osobistym, podlegają nali- vnistva/dmkurh-u-svijetu/) lub Minister- czeniu i zapłacie cła oraz podatku od war- stwo Spraw Zagranicznych i Europejskich tości dodanej (ewentualnie również akcy- Republiki Chorwacji zy). Podróżni poniżej 15 roku życia są zwol- nieni z opłat celnych do ogólnej wartości w Tel.: +385 (0)1 4569 964 kunach do 1100,00 kun, niezależnie od ro- Strona internetowa: www.mvep.hr dzaju środka transportu. Przepisy celne Wwiezienie gotówki

Na terytorium państwowym Republiki Przy okazji wjazdu lub wyjazdu z Unii Chorwacji, jako państwa członkowskiego Europejskiej podróżni zobowiązani są do Unii Europejskiej oraz części wspólnego zgłoszenia służbie celnej gotówkę, któ- rynku, zastosowanie ma prawo celne Unii rą posiadają przy sobie i to w wysokości Europejskiej i prawodawstwo uchwalone od 10 000,00 euro lub więcej, względnie na poziomie Republiki Chorwacji. wartości tej kwoty w innych walutach lub innych środkach płatniczych, jak czeki. Bagaż osobisty Tymczasowe wwiezienie i Wwiezienie bagażu osobistego osób po- wywiezienie przedmiotów dróżujących z państw trzecich jest zwolnio- osbistych ne z opłat celnych i nie ma ograniczeń do- tyczących jego wartości. To dotyczy każde- Podróżni z państw trzecich mogą wraz z go podróżnego, wjeżdżającego na teryto- wymaganym zwolnieniem z opłat impor- rium celne Unii bez względu na to, czy wie- towych wwozić różne przedmioty osobiste, zie bagaż ze sobą, czy dojechał on osob- jak również przedmioty członków rodziny. no, przy potwierdzeniu, że cały bagaż zo- Zgodnie z powyższymW identyczny spo- stał zgłoszony w czasie wyjazdu osobie, sób osoby z UE mogą tymczasowo wywo- która odpowiada za jego transport. Przez zić przedmioty, które potrzebne są im w bagaż osobisty podróżujących (rzeczy oso- czasie pobytu w krajach trzecich. i PRAKTYCZNE INFORMACJE 83 Zwrot VAT-u przy wywiezieniu rubryka: „Graniczna inspekcja weterynaryjna“. Osoby fizyczne niemające na terenie Unii Informacje o sieci usług weterynaryjnych w Europejskiej pobytu stałego lub czasowego Republice Chorwacji (kliniki weterynaryjne, mogą uzyskać zwrot podatku od towarów przychodnie itp.) są również dostępne na i usług VAT, jeżeli kupiły towar o wartości oficjalnej stronie internetowej Ministerstwa minimum 740,00 kun, jednak wyłącznie Administracja weterynaryjna na podstawie p oświadczonych przez rubryka: „Sieć usług weterynaryjnych“ urzędnika celnego wypełnionych formu- larzy PDV–P albo Tax free, przy wywozie Służba zdrowia zakupionych towarów z Unii Europejskiej, najpóźniej do 3 miesięcy od dnia zakupu, Szpitale i kliniki są we wszystkich większych czyli od dnia podanego na rachunku za- miastach, a przychodnie i apteki również w kupu towaru. Wniosek o zwrot podatku niewielkich miejscowościach. Turyści, którzy posiadają obowiązkowe ubezpieczenie w można złożyć w terminie do 6 miesięcy innych krajach członkowskich Unii Europej- od dnia wystawienia faktury. Dodatkowe skiej i EEA (Norwegii, Islandii i Lichtensztaj- poświadczanie formularza PDV-P lub for- nu) i w Szwajcarii, w czasie tymczasowego mularza Tax-free po wywiezieniu towaru pobytu w Chorwacji, mają prawo do opieki poza Unię Europejską nie jest możliwe. medycznej na podstawie Europejskiej Kar- ty Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKZO). Z Zwierzęta domowe usług służby zdrowia mogą korzystać w zakładach opieki zdrowotnej i u lekarzy, Przed samą podróżą ze swoim zwierzę- którzy mają zawartą umowę z Chorwackim ciem domowym do Republiki Chorwacji Zakładem Ubezpieczeń Zdrowotnych. Przy (ale również do innych krajów) właściciel tym zobowiązani są do opłacenia wyłącznie jest odpowiedzialny za uzyskanie na czas partycypacji w przypadkach, kiedy opłacą ją informacji o obowiązujących warunkach również chorwaccy ubezpieczeni. wymaganych przy takim niekomercyjnym poruszaniu się ze zwierzęciem. Turyści, którzy posiadają obowiązkowe ubezpieczenie w krajach, z którymi Chor- Dodatkowe informacje można znaleźć wacja zawarła umowę o ubezpieczeniu spo- na stronie Administracji Celnej (https:// łecznym, dzięki której uregulowane są spra- carina.gov.hr/pristup-informacijama/pro- wy korzystania z opieki zdrowotnej (Bośnia pisi-i-sporazumi/carinsko-zakonodavstvo/ i Hercegowina, Serbia, Czarnogóra, Mace- fizicke-osobe-2715/2715) donia, Turcja), w czasie tymczasowego pobytu w Chorwacji mają prawo do niezbęd- Wszystkie potrzebne, aktualne informacje nej pomocy zdrowotnej, lecz do tego wy- o niekomercyjnym przewożeniu zwierząt magane jest zaświadczenie własnego ubez- domowych w RCh dostępne są na ofi- pieczyciela o prawie do ochrony zdrowia w cjalnej stronie internetowej Ministerstwa czasie tymczasowego pobytu w Chorwa- Rolnictwa cji, które HZZO (w miejscu pobytu) zamie- Weterynarija – Administracja ds. Wetery- nia na kartę pacjenta. Ze służby zdrowia, narii i Bezpieczeństwa Żywności. na podstawie wymienionych zaświadczeń, rubryka: „Zwierzęta domowe – przewóz korzystają w zakładach opieki zdrowotnej niekomercyjny“; posiadających umowę i u lekarzy posia- rubryka: „Inspekcja weterynaryjna“ – pod- dających umowę, przy czym zobowiązani 84 są do opłacenia partycypacji w przypad- Służba weterynaryjna kach, kiedy opłacają ją również chorwaccy ubezpieczeni. Informacje o sieci usług weterynaryjnych Osoby przyjeżdżające z krajów trzecich (krajó- w Republice Chorwacji (kliniki weteryna- we niebędąceych członkami UE/EOG i Szwaj- ryjne, przychodnie itp.) dostępne są na cariia i również kraje, z którymi nie została za- oficjalnej stronie internetowej Ministerstwa warta umowa), pokrywają koszty leczenie w rolnictwa: Chorwacji same za siebie. W celu uzyskania Weterynarija – Administracja ds. Wetery- dodatkowych informacji prosimy o kontakt narii i Bezpieczeństwa Żywności. z Chorwackim Zakładem Ubezpieczeń Zdro- rubryka: „Sieć usług weterynaryjnych“ wotnych: (ubezpieczenie obowiązkowe 0800 79 79; ubezpieczenie dodatkowe 0800 79 89; W celu uzyskania dodatkowych informacji Biały telefon Ministerstwa Zdrowia 0800 79 99; prosimy o kontakt z Ministerstwem rol- Strona internetowa: www.hzzo.hr) oraz kra- nictwa – Departament ds. weterynarii i jowy punkt kontaktowy dla transgranicznej bezpieczeństwa żywności pod numerem ochrony zdrowia e-mail: ncp-croatia@hzzo. telefonu: Tel.: +385 (0)1 6443 540 lub pod hr, tel.: + 385 1 644 90 90. adresem E–mail: [email protected] Strona internetowa: www.veterinarstvo.hr Szpitale i kliniki znajdują się we wszystkich więk- szych miastach, w mniejszych działają przy- Święta i dni wolne od pracy chodnie i apteki. Turyści zagraniczni posiada- jący obowiązkowe ubezpieczenie w inPrzy tym 1 stycznia - 1 stycznia – Nowy Rok zobowiązani są do zapłacenia wyłącznie party- 6 stycznia – Święto Trzech Króli cypacji, w przypadkach kiedy ją wnoszą rów- Wielkanoc nież chorwaccy ubezpieczeni.Turyści, który 1 maja – Święto Pracy posiadają obowiązkowe ubezpieczenie w kra- Boże Ciało jach, z którymi została podpisana umowa (Bo- 22 czerwca – Dzień Walki z Faszyzmem śnia i Hercegowina, Serbia, Czarnogóra, Mace- 25 czerwca – Święto Narodowe Chorwacji donia, Turcja), z którymi Chorwacja ma zawar- 5 sierpnia – Dzień Zwycięstwa i Dziękczynie- tą umowę o ubezpieczeniu społecznym, w cza- nia ooraz Dzień Chorwackich Kombatantów sie tymczasowego pobytu w Chorwacji mają 15 sierpnia – Wniebowzięcie NMP prawo do nagłej pomocy medycznej. Warun- 8 października – Dzień Niepodległości kiem jest to, że przed wyjazdem do Chorwa- 1 listopada – Wszystkich Świętych cji od swojego ubezpieczyciela otrzymali za- 25 grudnia – Boże Narodzenie świadczenie o prawie do opieki zdrowotnej 26 grudnia – Dzień Świętego Szczepana w czasie tymczasowego pobytu w Chorwacji, które w HZZO (w miejscu Osoby przyjeżdżają- ce z krajów trzecich (kraje niebędące członkami Godziny otwarcia sklepów i UE ani kraje z zawartą umową), ponoszą pełne instytucji publicznych koszty opieki zdrowotnej, z której korzystają w Chorwacji. W celu uzyskania dodatkowych in- W sezonie turystycznym większość skle- formacji prosimy o kontakt z Chorwackim za- pów czynna jest w dni powszednie od kładem ubezpieczeń zdrowotnych – ubezpie- godz. 8.00 do 20.00, wiele z nich również czenie obowiązkowe 0800 79 79; ubezpiecze- w weekendy. Instytucje publiczne i urzędy nie dodatkowe 0800 79 89; Biały telefon Mini- czynne są od poniedziałku do piątku od sterstwa Zdrowia 0800 79 99; Strona interne- godz. 8.00 do 16.00. towa: www.hzzo.hr). i PRAKTYCZNE INFORMACJE 85 Urzędy pocztowe Straż pożarna: 193 Policja: 192 Godziny otwarcia wszystkich urzędów Krajowe centrum ratownictwa i poszuki- pocztowych znajdują się na stronie inter- wań na morzu: 195 netowej Chorwackiej poczty i można je Państwowa administracja ratownictwa i uzyskać za pośrednictwem aplikacji na ochrony (Ogólny europejski numer ratun- smartfony. Dostępne są również urzędy kowy): 112 pocztowe działające 24 godziny na dobę – Informacje ogólne: 18981 pod adresem Branimirova 4, w centrum Za- Informacja o lokalnych numerach telefo- grzebia i na przejściu granicznym Bajakovo. nów: 11880 i 11888 Telefon: 072 303 304 Informacja o międzynarodowych nume- Adres internetowy chorwackiej poczty: rach telefonów: 11802 Strona internetowa: www.posta.hr E–mail: [email protected] Dyżurny synoptyk przy DHMZ (098–178 godz.): 060 616 666; cena 6,99 kn/min Energia elektryczna z telefonów stacjonarnych i 8,41 kn/min z telefonów komórkowych; Krajowy Za- 220 V, częstotliwość: 50 Hz. kład Hydrometeoroligiczny, Tel.: +385 (0) Woda z kranu jest zdatna do picia na tere- 1 4565 676, operator HT d.d., Savska cesta nie całej Chorwacji. 32, Zagrzeb Chorwacki Automobilklub (HAK) NUMER 112 Pomoc drogowa: 1987 (z Chorwacji) – z zagranicy (1) +385 1 1987 Jeżeli zauważysz naturalne lub techniczno– – z zagranicy (2) +385 1 4693 700 technologiczne zagrożenie albo wypadek, Sytuacja na drogach (072 777 777) (z który zagraża życiu i zdrowiu ludzi, mieniu Chorwacji) lub środowisku naturalnemu. Zadzwoń – z zagranicy +385 1 464 0800 pod 112, numer, pod który można dzwonić Informacja dla członków: 0800 9987 darmowo przez całą dobę z jakiegokolwiek Strony internetowe: www.hak.hr,Mapa telefonu w Republice Chorwacji. interaktywna z ponad 40 000 punktów zainteresowania: http://map.hak.hr/ Dzwoniąc pod numer 112 można się www.hak.hr, http://map.hak.hr/ połączyć z: pogotowiem ratunkowym SAMOCHODEM strażą pożarną DO CHORWACJI policją górskim pogotowiem ratunkowym Dokumenty służbami poszukiwawczymi i ratunkowymi na morzu Na terytorium Republiki Chorwacji w ruchu innymi służbami ratunkowymi i siłami ope- drogowym pojazdem silnikowym może sa- racyjne systemu ochrony i ratownictwa. modzielnie kierować tylko osoba posiadają- ca ważne prawo jazdy wydane w Republice Ważne numery telefonów Chorwacji, zagraniczne prawo jazdy, między- narodowe prawo jazdy lub zaświadczenie o Międzynarodowy numer kierunkowy do złożonym wniosku o wydanie prawa jazdy Chorwacji: +385 ( zaświadczenie o złożonym wniosku o wy- Pogotowie ratunkowe: 194 danie prawa jazdy jest ważne do prowadze- 86

nia pojazdów w ruchu drogowym 30 dni od t–a–car) i warunki wynajmu pojazdów okre- dnia złożenia właściwego wniosku) dla pro- ślone są w „Umowie najmu”, względnie ogól- wadzonej kategorii pojazdu. Kiedy kieruje nych warunkach będących integralną częścią pojazdem, kierowca musi przy sobie mieć wymienionej Umowy. prawo jazdy lub zaświadczenie o złożeniu wniosku o wydanie prawa jazdy i zobowią- Opłaty drogowe zany jest do jego przedstawienia na żąda- nie funkcjonariusza policji. Kierowca kierują- Informacje znajdują się na stronach: cy pojazdem w ruchu drogowym musi przy www.hak.hr sobie mieć dowód rejestracyjny i zobowią- www.hac.hr, www.hac–onc.hr, zany jest do jego okazania na żądanie funk- bina–istra.com, www.arz.hr cjonariusza policji. Dowodu rejestracyjnego www.azm.hr te www.huka.hr. nie można zostawiać w pojeździe bez nad- zoru kierowcy. Taksówki dostępne są we wszystkich mia- Na terytorium Republiki Chorwacji w ruchu stach i miejscowościach turystycznych. drogowym mogą się poruszać pojazdy i przyczepy, jeżeli są zarejestrowane i jeżeli W jaki sposób uniknąć mają ważny dowód rejestracyjny. Wyjątko- korków na drogach wo nie muszą być zarejestrowane pojazdy silnikowe i przyczepy oznaczone tablicami Przed podróżą należy zasięgnąć informacji próbnymi. o sytuacji w ruchu drogowym i promowym, Kierowca, który pojazdem z zagraniczną re- kontaktując się z HAK–iem (Centrum Infor- jestracją lub rejestracją kraju członkowskie- macji HAK: 072 777 777 lub +385 1 464 0800 go Unii Europejskiej lub Europejskiego Ob- (z zagranicy) lub na www.hak.hr. Wszystkie szaru Gospodarczego wjeżdża na terytorium informacje real-time o ruchu drogowym Republiki Chorwacji musi posiadać ważny można znaleźć na wielojęzykowej aplikacji międzynarodowy dokument o ubezpiecze- na telefony komórkowe) lub słuchać infor- niu odpowiedzialności cywilnej, który obo- macji w Drugim Programie Chorwackiego wiązuje na terytorium Unii Europejskiej lub Radia (98,5 Mhz), po wiadomościach można inny dowód na istnienie takiego ubezpiecze- posłuchać informacji o ruchu drogowym nia. Dowodami istnienia międzynarodowe- w języku chorwackim i od końca czerwca go dokumentu może być oficjalna tablica re- również w języku angielskim i niemieckim. jestracyjna, którą posiada pojazd, który za- zwyczaj stacjonuje na terenie kraju, które- SAMOLOTEM go urząd krajowy jest sygnatariuszem Wie- lostronnego porozumienia (kraje członkow- Porty lotnicze przyjmujące samoloty w skie Europejskiego obszaru gospodarczego cywilnym ruchu lotniczym i inne kraje stowarzyszone) względnie waż- na Zielona karta wydana dla pojazdu, który Lotnisko Brač pochodzi z kraju, którego urząd krajowy ds. Tel.: +385 (0)21 559 711 ubezpieczenia nie jest sygnatariuszem Wie- Strona internetowa: www.airport–brac.hr lostronnego porozumienia (kraje członkow- Port Lotniczy Dubrownik skie „Systemu zielonej karty ubezpieczenio- Tel.: +385 (0)20 773 100 wej” sygnatariusze porozumienia Kreteńskie- Strona internetowa: www.airport–dubrovnik.hr go) oraz inne dokumenty i dowody, których Lotnisko Mali Lošinj ważność uznaje Chorwacki Urząd ds. Ubez- Tel.: +385 (0)51 231 666 pieczeń Warunki wynajmu pojazdów (ren- Strona internetowa: www.airportmalilosinj.hr i PRAKTYCZNE INFORMACJE 87 Port Lotniczy Osijek Osijek +385 (0)31 514 441, 514 442 Tel.: +385 (0)31 284 611 Brač +385 (0)21 559 711 te Strona internetowa: www.osijek–airport.hr Mali Lošinj +385 (0)51 231 666 Port Lotniczy Pula Tel.: +385 (0) 60 308 308 Centrum kontaktowe Strona internetowa: www.airport–pula.hr Tel.: 072 500 505 (dla połączeń z Chorwa- Port Lotniczy Rijeka cji), +385 (0)1 6676 555 Tel.: +385 (0)51 841 222 Strona internetowa: www.croatiaairlines.com Strona internetowa: www.rijeka–airport.hr E–mail: [email protected] Port Lotniczy Split Tel.: +385 (0)21 203 506 Strona internetowa: www.split–airport.hr DROGĄ MORSKĄ Port Lotniczy Zadar Tel.: +385 (0)23 205 800 Agencja ds. Morskiej Żeglugi Przybrzeżnej Strona internetowa: www.zadar–airport.hr Tel.: +385 (0)21 329 370 Międzynarodowy Port Lotniczy Zagrzeb Fax: +385 (0)21 329 379 Franjo Tuđman E–mail: info@agencija–zolpp.hr Tel.: +385 (0)1 4562 222 Strona internetowa: www.agencija–zolpp.hr Strona internetowa: www.zagreb–airport.hr

Porty lotnicze z pozwoleniem na używanie Międzynarodowe linie promowe zgodnie z artykułem 74 ustęp 1 Ustawy o ruchu lotniczym (Narodne novine, numer: Zadar – Ancona 69/09, 84/11, 54/13, 127/13 i 92/14). (Jadrolinija – www.jadrolinija.hr) Bjelovar – Brezovac, Zvekovac, Zabok – Guba- Split – Stari Grad – Ancona ševo, Buševec, Vukovar – Borovo Naselje, Vrsar, (SNAV – www.snav.it) Grobničko polje, Daruvar, Lučko, Čakovec, Split – Stari Grad – Ancona Hvar, Osijek – Čepin, Sinj, Sopot – Vinkovci, (Jadrolinija – www.jadrolinija.hr) Otočac i Jelsa oraz lotniska na wodzie: Split Dubrownik – Bari – Resnik, Hvar – Jelsa, Rab, Pula, Split – Port (Jadrolinija – www.jadrolinija.hr) Split i Lastovo – Ubli. W celu uzyskania dodatkowych informacji Poza liniami promowymi, między Chorwa- związanych z ruchem lotniczym: www.ccaa.hr cją i Włochami pływają linie ekspresowe. Lotniska międzynarodowe Jadrolinija

Zagrzeb, Split, Dubrownik, Pula, Rijeka, Główny chorwacki morski przewoźnik Zadar, Osijek, Brač i Mali Lošinj. pasażerski utrzymuje największą liczbę regularnych, międzynarodowych i krajo- Informacje: wych linii promowych i ekspresowych. Zagrzeb 060 320 320, +385 1 4562 170 Siedziba mieści się w Rijece. z zagranicy Strona internetowa: www.jadrolinija.hr Split +385 (0)21 203 506, 203 555 Dubrownik +385 (0)20 773 333 Armatorzy biorący udział w utrzymy- Pula +385 (0)52 530 105 waniu krajowych połączeń promowych, Rijeka +385 (0)51 841 222 ekspresowych i morskich w Republice Zadar +385 (0)23 205 800 Chorwacji 88

Rapska plovidba d.d. Porty otwarte dla ruchu międzynarodowe- (www.rapska–plovidba.hr) go, dla zagranicznych statków pasażerskich i sportowych oraz rozrywkowych jednostek Linijska nacionalna plovidba d.d. pływających, w których można załatwić for- (www.lnp.hr) malności celne. G & V Line d.o.o. (www.gv–line.hr) Stałe: Umag, Poreč, Rovinj, Pula, Raša/Bršica, G & V Line Iadera d.o.o. (www.gv–zadar.hr) Rijeka, Mali Lošinj, Zadar, Šibenik, Split, Plo- če, Korčula, Ubli, Cavtat i Dubrownik. Miatrade d.o.o. (www.miatours.hr) Sezonowe: (w sezonie letnim): ACI marina Umag, Novigrad, Sali, Božava, Primošten, MB Kapetan Luka – Ivan Tomić t.p. Hvar, Stari Grad (Hvar),Vis, Komiža, Cavtat, (www.krilo.hr) Vela Luka (sezon letni od 1 kwietnia do 31 października). Bura line & off shore (www.buraline.com) ŻEGLOWANIE W Nautički centar Komiža (Tel.:+385 (0)21 REPUBLICE CHORWACJI 713–849, E–mail: info@nautica–komiza.com) Osoba dowodząca jednostką wpływającą na Ribarska proizvođačka zadruga Vrgada terytorium Republiki Chorwacji drogą morską (www.vrgada–rpz.hr) jest zobowiązana do poddania się kontroli gra- nicznej, poświadczenia listy załogi i pasażerów, Porat Ilovik d.o.o. (www.ilovik.hr) którzy znajdują się na jednostce pływającej w KTD Bilan d.o.o. (Tel.:+385 (0)20 713–073, kapitanacie portu lub jego oddziale, opłacenia E–mail: [email protected]) opłat bezpieczeństwa żeglugi i ochrony morza przed zanieczyszczeniami, opłacenia opłaty po- Gradski parking Šibenik bytowej oraz zgłoszenia pobytu cudzoziemców (www.gradski–parking.hr/hrv/gp/krapanj.asp) na jednostce pływającej na podstawie przepi- sów odrębnych. Więcej informacji o wszystkich krajowych Osoba dowodząca jednostką pływającą, która połączeniach promowych, ekspresowych na terytorium Republiki Chorwacji została przy- i morskich między wyspami i lądem oraz wieziona drogą lądową, znajduje się w porcie między wyspami znajduje się na www. lub innym przeznaczonym do tego celu miejscu agencija–zolpp.hr na terenie Republiki Chorwacji, zobowiązana jest przed rozpoczęciem żeglugi do zapłacenia Wycieczkowe zrzeszenia morskie odpowiednich opłat za bezpieczeństwo żeglugi Chorwackie Stowarzyszenie Prywatnych i ochrony morza przed zanieczyszczeniami, Armatorów do wniesienia opłaty pobytowej i zgłoszenia Chorwackie Stowarzyszenie Armatorów pobytu cudzoziemców na jednostce pływa- www.hrvatski–brodari.com jącej na podstawie przepisów odrębnych. – Chorwackie Stowarzyszenie Armatorów Od 1 stycznia 2014 roku zagraniczne jednost- i Stoczniowców Adria ki pływające, jak również jednostki pływające – Koordynacja stowarzyszeń armatorów, pod chorwacką banderą zobowiązane są do stoczniowców, rybaków i marynarzy Chor- wniesienia opłaty za bezpieczeństwo żeglugi i wacji w Dubrowniku ochrony przed zanieczyszczeniem. Wysokość – Stowarzyszenie Małych Armatorów nad opłaty zależy od długości jednostki i mocy sil- Północnym Adriatykiem nika i wnoszona jest za rok kalendarzowy bez i PRAKTYCZNE INFORMACJE 89 względu na czas żeglugi na wodach teryto- Numer Informacji dla dzwoniących z rialnych i wewnętrznych wodach morskich Chorwacji: 060 313 333 Republiki Chorwacji. Numer Informacji dla dzwoniących z zagranicy: +385 (0)1 6112 789 Podatek klimatyczny Transport międzynarodowy (kasa): +385 (0)1 6008 631 Płatnikami podatku klimatycznego są właści- Transport krajowy (kasa): ciele lub użytkownicy jednostek pływających +385 (0)1 6008 620 (żeglarze) i wszystkie osoby przebywające na jednostce pływającej o długości powyżej 5 Dworzec Autobusowy Rijeka metrów, która wykorzystywana jest do od- Tel.: +385 (0)51 660 660 – centrum informacji; poczynku, rekreacji lub żeglowania. +385 (0)60 302 010 – informacje Podatek klimatyczny opłacany jest przed E–mail: [email protected] wypłynięciem jednostki pływającej w kapi- Strona internetowa: www.autotrans.hr tanacie portu lub jego oddziale za okresy 8 Dworzec Autobusowy Split dniowe, 15 dniowe, 30 dniowe, 90 dniowe Tel.: +385 (0)21 329 180; i roczne. +385 (0)60 327 777 E–mail: info@ak–split.hr KOLEJĄ Strona internetowa: www.ak–split.hr Dworzec Autobusowy Šibenik Tel.: +385 (0)60 368 368 Chorwacja posiada codzienne połączenia E–mail: gradski.parking@gradski–parking.hr kolejowe ze Słowenią, Węgrami, Austrią, Dworzec Autobusowy Zadar Szwajcarią, Niemcami i Serbią. Prawie ze Tel.: +385 (0) 60 305 305 wszystkimi pozostałymi krajami europejski- e–mail: liburnija–[email protected]–com.hr mi istnieją połączenia z przesiadką. Dworzec Autobusowy Zagrzeb E–mail: [email protected] Numer informacji dla połączeń z Chorwacji: 072 500 400 Informacje Numer informacji dla połączeń z zagranicy: Tel.: 060 333 444 (cena połączenia z tele- +385 1 647 11 00 fonu stacjonarnego 1,79 kn/min + VAT, a z E–mail: [email protected] telefonów komórkowych 2,96 kn/min HT Strona internetowa: www.akz.hr d.d., 01 3782 583),), *VLAK (*8525 z tele- Dworzec Autobusowy Dubrownik fonu komórkowego, cena połączenia jest Tel.: +385 (0)60 305 070 , identyczna jak cena połączenia z numerem E–mail: [email protected] stacjonarnym w zależności od taryfy ope- Strona internetowa: www.libertasdubro- ratora), Tel.: +385 (0)1 3782 583 vnik.com, www.autobusni-kolodvor-du- E–mail: [email protected] brovnik.com/hr/ Strona internetowa: www.hzpp.hr Dworzec Autobusowy Osijek Tel.: +385 (0)60 33 44 66 Dworzec Autobusowy Pula AUTOBUSEM Tel.: +385 (0)52 522 786, +385 (0)52 544 537 Regularne międzynarodowe linie autobu- E–mail: [email protected] sowe łączą Chorwację z krajami sąsiednimi i większością krajów Europy Środkowej i Zachodniej. 90 Ważniejsze muzea Teren Historyczny Jasenovac (Muzeum) Karlovac – Muzeum Miejskie Karlovac, Za- Betina – Muzeum Betinskiego Dawnego mek Dubovac Przemysłu Stoczniowego Klanjec – Galeria Antuna Augustinčicia Bošnjaci – Muzeum Leśnictwa Bošnjaci Koprivnica – Muzeum Miasta Koprivnica, Škrip, wyspa Brač – Muzeum wyspy Brač Muzeum Jedzenia, Galeria Miasta Kopri- Cavtat – Dom Bukovac vnica Čilipi – Muzeum Konavli Krapina – Muzeum Neandertalczyków Crikvenica – Muzeum Miasta Crikvenica Krapińskich, Muzeum Ljudevita Gaja, Mu- Cres – Muzeum owczarstwa (Lubenice) zeum oldtimerów Presečki Prelog – Muzeum „Croata insulanus” Mia- Križevci – Muzeum Miasta Križevci, Galeria sta Prelog Miasta Križevci Čakovec – Muzeum Međimurja Kumrovec – Dawna wieś – jedyny w swoim Desinić– Zamek Veliki Tabor rodzaju skansen z oryginalnymi wiejskimi Donja Kupčina, Pisarovina – Muzeum chatami, dom rodzinny Josipa Broz Tito Regionalne Donja Kupčina Kutina – Muzeum Moslaviny Dubrownik – Muzeum Dubrownickie Makarska – Muzeum Malakologiczne – – Knežev Dvor, Muzeum Etnograficzne – muzeum ryb, krabów i muszli morskich, Rupe, Mury Miejskie, Muzeum Klasztoru Muzeum Miejskie Dominikanów, Muzeum Morskie, Skarbiec Mali Lošinj – Muzeum Apoksiomena Katedry, Dom Marina Držicia, Akwarium – Mošćenička Draga – Dom Morza Instytut Biologiczny Dubrownik, Muzeum Našice – Muzeum Regionalne w dworku Klasztoru Franciszkanów „Braci Mniejszych”, rodziny Pejačević Muzeum Cerkwi Prawosławnej Nijemci – Muzeum Regionalne Nijemci Đakovo – Muzeum regionu Đakovo – stałe Novalja – Muzeum Miejskie ekspozycje etnologiczne i rozwoju kultu- Ogulin – Muzeum Regionalne i Dom Ba- ralno–historycznego Đakova, najnowsze jek Ivany wystawy etnograficzne, historyczne, ar- Omiš – Muzeum Miejskie cheologiczne lub artystyczne; Muzeum Opatija – Chorwackie Muzeum Turystyki biskupa Josipa Jurja Strossmayera – w stałej Osijek – Muzeum Slawonii ekspozycji wystawione są oryginalne do- Otočac – Muzeum Gackiej kumenty, fotokopie, książki, przedmioty i Ozalj – Muzeum Regionalne i Etno park Ozalj obrazy artystyczne, wszystko co mówi o Pazin – Muzeum EtnograficzneI strii i Mu- biskupie Josipie Jurju Strossmayerze zeum Miasta Pazina Đurđevac – Muzeum Miasta Đurđevac, Podravske Sesvete – Zbiór Etnograficzny Zbiór etnograficzny «Čamba» «Cugovčan» Gola – Skansen Večenaj, Galeria Večenaj Pregrada – Muzeum Miasta Pregrada „dr. Gornja Stubica – Muzeum Powstań Chłop- Zlatko Dragutin Tudjina“– zbiór numizma- skich tyczny, górniczy i aptekarski Gospić – Muzeum Liki, a w pobliskiej wsi Pula – Muzeum Archeologiczne, Muzeum Smiljan znajduje się Centrum Pamięci „Ni- Historyczne Istrii, Arena (amfiteatr) kola Tesla” Radoboj – Muzeum Radboa Hlebine – Galeria Hlebine i zbiór muzealny Rijeka – Muzeum sztuki współczesnej i Ivana Generalicia (malarstwo naiwistyczne), nowoczesnej Muzeum Morskie i Histo- Galeria Hlebine, Galeria Josipa Generalića ryczne Przymorza Chorwackiego, Muzeum Hvar – Zbiór Klasztoru Franciszkańskiego Przyrodnicze Ilok – Muzeum Miasta Ilok, Zamek Odescalchi Poreč – Muzeum Regionalne Regionu Poreča i PRAKTYCZNE INFORMACJE 91 Senj – Muzeum Miejskie Muzeum Etnograficzne, Chorwackie Mu- Sinj – Muzeum Alkarzy i Muzeum Regionu zeum Sztuki Naiwistycznej, Galeria Sztuki Cetiny Współczesnej, Muzeum Miasta Zagrze- Sisak – Muzeum Mijeskie Sisak bia, Muzeum Mimara, Muzeum Sztuki i Slatina–Muzeum Regionalne Rzemiosła, Muzeum Sztuki Współczesnej, Slavonski Brod – Muzeum Brodskiego Chorwackie Muzeum Przyrodnicze, Galeria posavlja; Galeria sztuki miasta Slavonski Strossmayera dawnych mistrzów, Muzeum Brod z Galerią Ružić, Muzeum tambury Techniki, Galeria „Klovićevi Dvori”, Chor- (pierwsze na świecie), Muzeum Dragutina wackie Muzeum Historyczne, Muzealne Tadijanovića Centrum Pamięci im. Dražena Petrovicia, Split – Muzeum Chorwackich Zabytków Pawilon Sztuki, Muzeum Iluzji; Muzeum Archeologicznych, Muzeum Archeolo- Zerwanych Związków; Atelie Meštrović – giczne Splitu, Galeria Ivana Meštrovicia, Muzeum Ivana Meštrovića; Muzeum Tortur; Muzeum Miejskie, Muzeum Etnograficz- HDLU – Chorwackie Towarzystwo Artystów ne, Muzeum Przyrodnicze, Galeria Sztuki, Plastyków; Gliptoteka Chorwackiej Aka- Chorwackie Muzeum Morskie, Skarbiec demii Nauk i Sztuki; Chorwackie Muzeum Katedry, Galeria Emanuela Vidovića, Gale- Szkolne; Muzeum Poczty i Telekomunikacji; rija–atelie Vaska Lipovca; Dom Splitskiego Muzeum Tyfologiczne; Centrum Pamię- Sportu ci Bombardowania Zagrzebia; Muzeum Šibenik – Muzeum Miasta Šibenika Grzybów, Muzeum lat osiemdziesiątych Trakošćan – Zamek Trakošćan – muzeum Županja – Muzeum Regionalne Stjepan w zamku z bogatym zbiorem broni dawnej Gruber Varaždin – Muzeum Varaždina na Starym Mieście – Dział Historyczny, Wystawa Ento- mologiczna „Świat owadów” oraz Galeria Ważniejsze sanktuaria Dawnych i Nowych Mistrzów Varaždinske Toplice – Muzeum Regional- ne Varaždinske Toplice Marija Bistrica: Matka Boska z Bistricy Vinkovci – Muzeum Miejskie Vinkovci; Trsat: NMP Trsatska Dom Rodzinny Ivana Kozarca Sinj: Cudowna NMP Sinjska Virovitica – Muzeum Klasztoru Francisz- Aljmaš: NMP Opiekunka kanów Krasno: NMP z Krasna Vis – Zbiór Archeologiczny Issa Belec – Matka Boska Śnieżna Vodice (Prvić) – Centrum Pamięci Fausta Karlovac–Dubovac: Św. Józef Vrančića Lobor: Matka Boska Górska Vukovar – Dom Pamięci i Mogiła masowa Ludbreg: Przenajświętsza Krew Chrystusowa Ovčara; Cmentarz ofiar Wojny Domowej; Remete: Matka Boska z Remete Miejsce pamięci – szpital vukovarski 1991.; Solin: NMP z Wyspy Dom pamięci obrońców chorwackich Vu- Trški Vrh: Matka Boska Jerozolimska kovar; Centrum Pamięci Wojny Domowej Pregrada: Wniebowzięcia Najświętszej Vukovar; Muzemu Kultury Vučedolskiej; Maryi Panny Dom Chorwacki Vukovar; Zamek Eltz – Vinagora: Maryi pielgrzymkowej Muzeum Miasta Vukovar Vepric: Matka Boska z Lourdes Zadar – Muzeum Archeologiczne – stała Voćin: Matka Boska Voćińska ekspozycja sztuki sakralnej, Muzeum Lu- dowe Zadaru, Muzeum szkła antycznego Zagrzeb – Muzeum Archeologiczne, 92 Zabytki kultury i przyrody niej reprezentowanych krajów w Europie. wpisane na Listę światowego Ekspresja muzyczna Ojkanje, znajduje się dziedzictwa UNESCO na Liście niematerialnego dziedzictwa kulturalnego UNESCO, którym potrzeb- W Chorwacji jest wiele zabytków kul- na jest ochrona, a projekt Ekomuzeum tury, które zostały wpisane zostały na – „Batana” wpisany jest do Rejestru naj- listę światowego dziedzictwa UNESCO, lepszych praktyk zachowania niemate- wśród nich wyróżniają się: Stare Miasto rialnego dzidzictwa kulturowego świata... Dubrownik, Kompleks historyczny Splitu i Pałac Dioklecjana historyczne miasto PARKI NARODOWE Trogir, kompleks Bazyliki Eufrazjusza w historycznym centrum Poreča, Katedra Park Narodowy Brioni − archipelag św. Jakuba w Šibeniku, Starigradsko polje składający się z dwóch większych wysp system obronny Republiki Weneckiej z i 12 mniejszych wysepek na zachodnim w. XVI i XVII w Zadarze i Šibeniku, Steć- wybrzeżu Istrii. ki-średniowieczne cmentarze zabytków Informacje nagrobnych. Jeziora Plitwickie, najpięk- Adres do korespondencji: NP Brijuni niejszy i najbardziej znany chorwacki Brionska 10, 52212 Fažana park narodowy, bukowe puszcze i auto- Tel.: +385 (0)52 525 888 chtoniczne lasy bukowe Karpat i innych Fax: +385 (0)52 521 367 regionów Europy. E–mail: brijuni@np–brijuni.hr Strona internetowa: www.np–brijuni.hr Na Reprezentacyjnej liście niematerialnego dziedzictwa ludzkości UNESCO znaj- Park Narodowy Kornati − archipelag naj- duje się Festa św. Błażeja, patrona Du- gęściej rozmieszczonych wysp w basenie brownika, koronkarstwo w Chorwacji, co- Morza Śródziemnego, łącznie 89 wysp, roczne karnawałowe pochody, dzwonni- wysepek i grzbietów morskich. cy z terenów Kastavu, procesja za krzy- żem na wyspie Hvar, dwugłosy (bliskie Informacje interwały) na Istrii i na północnym wy- Adres: JU NP Kornati brzeżu, doroczna wiosenna procesja Ljel- Butina 2 ja i Królowej lub Ljelji z Gorjan oraz sztu- 22243 Murter ka wytwarzania tradycyjnych, zabawek Tel.: +385 (0)22 435 740 z rejonu Chorwackiego Zagorja, śpie- Fax: +385 (0)22 435 058 wanie Klap, Sinjska Alka – Turniej rycer- E–mail: kornati@np–kornati.hr ski w Sinju i Rzemiosło produkcji miodu Strona internetowa: www.np–kornati.hr na północy Chorwacji, Bećarac - śpiewy wokalno-instrumentalne z obszaru Sla- Park Narodowy Krka − najpiękniejsza wonii, Baranji i Srijemu, Nieme kolo z re- rzeka krasowa w Chorwacji. jonu Dalmatyńskiej Zagory, śródziemno- Informacje morskie jedzenie nad chorwackim Adria- Adres: JU NP Krka tykiem, jego wybrzeżu, wyspach i części Trg Ivana Pavla II. n.c. 5 zaplecza, śpiewy ludowe međimurska 22000 Šibenik popevka; umiejętność budowy suchych Tel.: +385 (0)22 201 777 murków. Pod względem liczby niemate- Fax: +385 (0)22 336 836 rialnych dóbr kultury wpisanych na listę E–mail: [email protected] UNESCO, Chorwacja jest jednym z najlicz- Strona internetowa: www.np–krka.hr i PRAKTYCZNE INFORMACJE 93 Park Narodowy Mljet − wyspa położona Fax: +385 (0)51 836 116 na południowy zachód od Dubrownika. E–mail: np–[email protected]–com.hr Informacje Strona internetowa: www.np–risnjak.hr Adres: NP Mljet Pristanište 2, 20226 Goveđari Park Narodowy Północny Velebit (Sje- Tel./Fax: +385 (0)20 744 041 verni Velebit) − z przyrodniczego punktu E–mail: np–mljet@np–mljet.hr widzenia najcenniejsze i najbardziej atrak- Strona internetowa: www.np–mljet.hr cyjne tereny najwyżej położonych partii północnego Velebitu. Park Narodowy Paklenica − park naro- Informacje dowy położony na południowej stronie Adres: JU NP Sjeverni Velebit Velebitu, największego masywu górskiego Krasno 96, 53274 Krasno w Chorwacji. Tel.: +385 (0)53 665 380 Informacje Fax: +385 (0)53 665 390 Adres: JU NP Paklenica E–mail: npsv@np–sjeverni–velebit.hr Dr. Franje Tuđmana 14a Strona internetowa: 23244 Starigrad–Paklenica www.np–sjeverni–velebit.hr Tel.: +385 (0)23 369 155, 369 202 Fax: +385 (0)23 359 133 E–mail: np–[email protected], PARKI PRZYRODY [email protected] Strona internetowa: www.np–paklenica.hr Park Przyrody Biokovo − najwyższa góra w Dalmacji i drugi najwyższy szczyt Park Narodowy Jeziora Plitwickie (Plitvička Chorwacji to niepowtarzalne połączenie Jezera) − najstarszy i najbardziej znany chor- lądu i morza. wacki park narodowy, wpisany na Listę świa- Informacje towego dziedzictwa przyrodniczego UNESCO. Adres: JU PP Biokovo Informacje Marineta – Mala obala 16 Adres: NP Plitvička jezera 21300 Makarska Josipa Jovića 19, 53231 Plitvička Jezera Tel./Fax: +385 (0)21 616 924 Tel.: +385 (0)53 751 015, (rezerwacje, Dział E–mail: info@pp–biokovo.hr Handlowy), +385 (0)53 751 014; +385 (0)53 Strona internetowa: www.pp–biokovo.hr 751 026 (informacje dodatkowe, wejście) Fax: +385 (0)53 751 013 Park Przyrody Kopački rit − Kopački rit E–mail: info@np–plitvicka–jezera.hr − jeden z największych, zachowanych ob- Strona internetowa: szarów bagiennych w Europie, znajdujący www.np–plitvicka–jezera.hr się przy ujściu rzeki Dravy do Dunaju. Informacje Park Narodowy Risnjak − masyw górski Adres: JU PP Kopački rit na północny wschód od Rijeki, w przewa- Mali Sakadaš 1, 31328 Bilje, Kopačevo żającej części pokryty lasami, w którym Tel.: +385 (0)31 285 370, +385 (0)31 445 znajduje się również hydrogeomorfologicz- 445; +385 (0)31 752 320; +385 (0)31 752 ny zabytek przyrody – źródła rzeki Kupa. 322 (Recepcja Kopačevo) Informacje Fax: +385 (0)31 285 380, +385 (0)44 611 190 Adres: NP Risnjak E–mail: uprava@kopacki–rit.hr Bijela Vodica 48, 51317 Crni Lug Strona internetowa: www.pp-kopacki-rit.hr, Tel.: +385 (0)51 836 133 www.kopacki–rit.com 94

Park Przyrody Lonjsko polje − najwięk- Park Przyrody Učka – najwyższa istryj- sze, chronione rozlewisko Dunaju. ska góra nad Riwierą Liburnijską. Informacje Informacje Adres: JU Park Przyrody Lonjsko polje prijevoj Poklon, Park Przyrody UčkaTel.: Krapje 16, 44324 Jasenovac +385 (0) 51 299 643Dyrekcja – siedziba Tel.: +385 (0)44 672 080, 611 190 Instytucji Państwowej „Adres JU Park Przy- +385 (0)44 715 115 (Recepcja i centrum rody Učka”: edukacyjne Čigoč); +385 (0)44 652 427 Liganj 42, 51415 Lovran (poza Parkiem Przyrody) (Recepcja i centrum edukacyjne Repušnica) Tel.: +385 (0)51 293 753 Fax: +385 (0)44 606 449 Fax: +385 (0)51 293 751 E–mail: info@pp–lonjsko–polje.hr E–mail: [email protected] Strona internetowa: www.pp–lonjsko–polje.hr Strona internetowa: www.pp–ucka.hr

Park Przyrody Medvednica − masyw gór- Park Przyrody Velebit − obejmuje najwięk- ski koło Zagrzebia. szą część masywu górskiego o tej samej na- Informacje zwie, największy obszar chroniony na tere- Adres: JU PP Medvednica nie Chorwacji, wpisany na listę międzyna- Bliznec 70 10000 Zagreb rodowych rezerwatów biosfery UNESCO. Tel.: +385 (0)1 4586 317 Informacje Fax: +385 (0)1 4586 318 Adres: JU PP Velebit E–mail: info@pp–medvednica.hr Kaniža Gospićka 4b 53000 Gospić Strona internetowa: www.pp–medvednica.hr Tel.: +385 (0)53 560 450 Fax: +385 (0)53 560 451 Park Przyrody Papuk − najpiękniejsza E–mail: velebit@pp–velebit.hr część wzgórz Slawonii, członek Europejskiej Strona internetowa: www.velebit.hr sieci Geoparków i światowej sieci geopar- ków UNESCO. Park Przyrody Jezioro Vransko − najwięk- Informacje sze naturalne jezioro w Chorwacji, park Adres: JU Papuk przyrody z rezerwatem ornitologicznym, Stjepana Radića 46, 34300 Velika znajduje się między Zadarem a Šibenikiem. Tel.: +385 (0)34 313 030 Obok szlaków rowerowych i pieszych, moż- Fax: +385 (0)34 313 027 liwe jest zorganizowanie obserwowania E–mail: kontakt@pp–papuk.hr ptaków, programów edukacyjnych, wynaj- Strona internetowa: www.pp–papuk.hr, mu rowerów i kajaków oraz wędkowania. www.papukgeopark.com Informacje Adres: Zarząd – siedziba: JU Park Przyrody Park Przyrody Telašćica − znajduje się Jezioro Vransko w południowo – wschodniej części wyspy Kralja Petra Svačića 2, 23210 Biograd na Moru Dugi Otok, niedaleko Parku Narodowego Tel.: +385 (0)23 383 181 Kornati. Fax: +385 (0)23 386 453 Informacje E–mail: info@pp–vransko–jezero.hr Adres: PP Telašćica Strona internetowa: Ulica Sali X 1, 23281 Sali www.pp–vransko–jezero.hr Tel./Fax: +385 (0)23 377 096 E–mail: [email protected] Park przyrody Žumberak − Samoborsko Strona internetowa:pp–telascica.hr Gorje – malowniczy obszar górzysty na południowy zachód od Zagrzebia. i PRAKTYCZNE INFORMACJE 95 Informacje E-mail: [email protected] Adres: JU Park Przyrody Žumberak – Strona internetowa: www.uhpa.hr Samoborsko gorje Slani dol 1, 10430 Samobor Hostele Hostelling International w Chor- Tel.: +385 (0)1 3327 660 wacji znajdują się w Dubrowniku, Zadzrze, Fax: +385 (0)1 3327 661 Rijece, Velim Lošinju, Puli, Zagrzeboiu, Sa- E–mail: pp-zumberak-samoborsko-gorje.hr moborze, Biogradzie na Moru, Karlobagu, Strona internetowa: Kaštel Štafiliću, Krku, Slunju, Starigradzie www.park-zumberak.hr na Hvarze i Zaostrogu Informacje Park Przyrody Archipelag Lastovo (Lasto- Hrvatski Ferijalni i Hostelski Savez vsko Otočje) − należy do grupy wysp Połu- Savska cesta 5, 10000 Zagrzeb dniowej Dalmacji, oprócz wyspy Lastovo w Tel.: +385 (0)1 4829 296, 4829 294 skład archipelagu wchodzą tzw. grupy wysp Fax: +385 (0)1 4870 477 „Lastovnjaci”, „Vrhovnjaci” i wyspa Sušac. E–mail: [email protected] Informacje Strona internetowa: www.hfhs.hr Adres: JU PP Lastovsko otočje Trg Svetog Petra 7, 20289 Ubli Turystyka Tel./Fax: +385 (0)20 801 252 żeglarska i mariny E–mail: info@pp–lastovo.hr Strona internetowa: www.pp–lastovo.hr Stowarzyszenie marin przy Chorwackiej Izbie Gospodarczej Ministerstwo Ochrony Środowiska i Tel.: +385 (0)51 209 130 Energetyki Fax: +385 (0)51 216 033 Tel.: +385 (0)3717 111 (centrala) E–mail: [email protected] Strona internetowa: www.mzoip.hr Strona internetowa: www.hgk.hr E–mail: [email protected] ACI − Adriatic Croatia International Club d.d. Sieć 22 marin wzdłuż chorwackiego wybrzeża ZAKWATEROWANIE Informacje Tel.: +385 (0)51 271 288 W Chorwacji oferowane jest zakwatero- Fax: +385 (0)51 271 824 wanie w licznych hotelach, kompleksach E–mail: aci@aci–club.hr apartamentowych, domach prywatnych, Strona internetowa: www.aci–marinas.com gospodarstwach agroturystycznych, apar- tamentach, na kempingach oraz kempin- Nurkowanie gach naturystycznych o długiej tradycji. W kontynentalnej części kraju znajdują W celu uprawiania nurkowania rekreacyjnego liczne uzdrowiska z leczniczymi źródłami (turystycznego) w Chorwacji należy skontak- mineralnymi i termalnymi. tować się z centrum nurkowym, które zadba Informacje: Wspólnoty Turystyczne oraz o Twoje bezpieczeństwo i udzieli informacji. agencje turystyczne. Informacje Stowarzyszenie Nurkowania w gospodar- Zrzeszenie Chorwackich Agencji ce HGK (Chorwacka Izba Gospodarcza) – Turystycznych Chorwacka Izba Gospodarcza Izidora Kršnjavoga 1/II, 10000 Zagrzeb Tel.: +385 (0)1 4561 570 tel.: 01 2304 992 Fax: +385 (0)1 4828 499 fax: 01 236 0655 E–mail: [email protected] 96 DANIA I TRUNKI Co pić?

Gdzie zjeść? Uprawa winorośli i produkcja win wyso- kiej jakości mają wielowiekową tradycję w Poza hotelami oferującymi noclegi ze śnia- części kontynentalnej Chorwacji, Primor- daniem i obiadokolacją lub z trzema posił- ju i Dalmacji. kami dziennie, we wszystkich miejscowo- Z czerwonych win pochodzących z wybrze- ściach, ośrodkach turystycznych i przy głów- ża i wysp znane są teran, merlot, kabernet, nych drogach znajdują się restauracje, ta- opolo, plavac, dingač i postup, z białych werny, pizzerie oraz bary szybkiej obsługi, malvazija, pošip, pinot, kujundžuša, žlahti- ale dla smakoszy najciekawsze są restaura- na, muškat i inne. W kontynentalnej części cje, w których serwowane są dania domo- kraju znany jest rizling, graševina, burgun- wej kuchni chorwackiej. dac, traminac i pozostałe szczepy. Z moc- Wszystkie artykuły żywnościowe pochodze- nych trunków znane są rakije: śliwowica, nia zwierzęcego podlegają przepisom iden- travarica, loza (grappa), biska, a z trunków tycznym, jakie obowiązują w krajach Unii Eu- deserowych prošek i maraschino. ropejskiej i są pod stałą kontrolą weteryna- ryjno–medyczną. INFORMACJE Co zjeść? CROATIAN NATIONAL TOURIST BOARD Oprócz standardowej kuchni europejskiej w Iblerov trg 10/IV Chorwacji podawane są również miejscowe, 10000 Zagreb, Croatia najbardziej popularne dania domowe i spe- Tel: +385 (0)1 4699 333 cjały. Wśród zimnych przekąsek jest słynny Fax: +385 (0)1 4557 827 pršut dalmatyński lub istryjski (szynka su- E-mail: [email protected] szona), ser paški lub lički (z wyspy Pag lub Web: www.hrvatska.hr, regionu Lika), ser owczy, kulen slawoński www.facebook.com/croatia.hr, (rodzaj pikantnej wędliny), znakomite sa- www.youtube.com/croatia, moborskie lub zagorskie češnjovke (kiełba- www.issuu.com/croatia.hr sy czosnkowe), twaróg ze śmietaną i inne. Oferta dań głównych zależy od regionu. W Kroatische Zentrale für Tourismus Dalmacji i Primorju, na wyspach i Istrii da- Österreich nia główne przyrządzane są z ryb i owoców E-mail: [email protected] morza, z dań mięsnych pašticada (pieczeń Web: at.croatia.hr wołowa) lub gotowana jagnięcina. W kontynentalnej części Chorwacji ofer- Kroatische Zentrale für Tourismus ta dań mięsnych jest naprawdę bogata, Frankfurt/M, Deutschland a specjały to indyk z mlinci (rodzaj macy), E-mail: [email protected] pieczona wieprzowina Stubica, pieczona Web: de.croatia.hr jagnięcina, pieczone młode prosię i goto- wane albo pieczone štrukle. Z ciast, oprócz Kroatische Zentrale für Tourismus wymienionych štrukli, jest jeszcze orehn- München, Deutschland jača (strucla z masą orzechową), mako- E-mail: [email protected] wiec oraz strudel z serem lub z różnymi Web: de.croatia.hr owocami. i PRAKTYCZNE INFORMACJE 97 Ente Nazionale Croato per il Turismo Kroatische Nationale Dienst voor Italia Toerisme - Office National Croate du E-mail: [email protected] Tourisme Web: it.croatia.hr België - Belgique E-mail: [email protected] Chorvatské turistické sdružení Web: be.croatia.hr Česká republika E-mail: [email protected] Web: cz.croatia.hr Хорватское туpиcтичeckoe cooбщecтвo Chorvátske turistické združenie Russia Slovenská republika E-mail: [email protected] E-mail: [email protected] Web: ru.croatia.hr Web: sk.croatia.hr Hrvaška turistična skupnost Horvát Idegenforgalmi Közösség Slovenija Magyarország E-mail: [email protected] E-mail: [email protected] Web: si.croatia.hr Web: hu.croatia.hr

Office National Croate de Tourisme 克罗地亚国家旅游局上海代表处 France China E-mail: [email protected] E-mail: [email protected] Web: fr.croatia.hr Web: www.croatia.hr

Croatian National Tourist Office United Kingdom E-mail: [email protected] Web: gb.croatia.hr Szanowni Państwo, ze względu na własny komfort i prze- Croatian National Tourist Office strzeganie obowiązujących przepisów USA prawa prosimy, o sprawdzenie, czy jeste- E-mail: [email protected] ście Państwo zameldowani na cały okres Web: us.croatia.hr pobytu, od dnia przyjazdu do dnia wyjazdu. Jest to szczególnie ważne i po- Chorwacka Wspólnota Turystyczna trzebne w przypadku kwater prywat- Polska nych, ponieważ wpływa na jakość ofe- E-mail: [email protected] rowanych usług oraz Państwa bezpie- Web: pl.croatia.hr czeństwo. Poza tym uniemożliwia nie- legalną działalność osobom, które nie Kroatiska Turistbyrån zarejestrowały świadczenia usług za- Sverige kwaterowania, zgodnie z obowiązują- E-mail: [email protected] cymi przepisami. W Chorwacji karane Web: se.croatia.hr jest i nie jest dopuszczalne biwakowa- nie na wolnych przestrzeniach poza za- Kroatisch Nationaal Bureau rejestrowanymi kempingami lub parkin- gami dla przyczep i kamperów. Voor Toerisme Nederland Z góry dziękujemy za współpracę i ży- E-mail: [email protected] czymy udanego pobytu. Web: nl.croatia.hr Wasza Chorwacka Wspólnota Turystyczna IMPRESUM

WYDAWCA Chorwacka Wspólnota Turystyczna we współ- Uwagi pracy z Ministerstwem Turystyki, Ministerstwem Gospodarki Morskiej, Transportu i Infrastruk- tury, Ministerstwem Kultury, Ministerstwem Spraw Wewnętrznych, Ministerstwem Rolnictwa – Departament Weterynarii, Ministerstwem Spraw Zagranicznych i Europejskich, Chorwac- kim Automobilklubem (HAK); Chorwackimi Autostradami, Chorwacką Izbą Gospodarczą, Chorwackimi Kolejami, Państwowym Centrum Ochrony i Ratownictwa, Chorwackim Radiem. Wszystkie informacje zostały zebrane i zaktu- alizowane przez Departament informacyjny Chorwackiej Wspólnoty Turystycznej. DESIGN ORGANIZACIJA d.o.o., Pula

FOTOGRAFIE Aleksandar Gospić, Ante Verzotti, Ante Zubović, Bojan Haron Markičević, Boris Kačan, Boris Ljubičić, Boris Štajduhar, Božidar Prezelj, Damil Kalogjera, Damir Fabijanić, Damir Peroš, Damir Rostuhar, Damir Vurušić, Daniel Pavlinović, Davorin Mance, Dean Dubokovič, Denis Stošić, Domagoj Blažević, Domagoj Sever, Goran Šafarek, Goran Šebelić, Igor Šeler, Igor Zirojević, Ivan Dorotić & Maja Bosnić, Ivan Čorić, Ivan Radošević, Ivo Biočina, Ivo Pervan, Josip Grđan, Julien Duval, Karmen Zorović, Kristi- jan Toplak, Maja Danica Pečanić, Mario Romulić & Dražen Stojčić, Marko Vrdoljak, Matija Špelić, Milan Babić, Miljenko Bernfest, Miroslav Šlafhauzer, Mla- den Šćerbe, Nenad Ruszkowski, Petar Trinajstić, Renco Kosinožić , Robert Leš, Romeo Ibrišević, Saša Halambek, Saša Pjanić, Sergio Gobbo, Stipe Surać, Velimir Miljković, Zoran Jelača, Željko Ko- prolčec, Željko Krčadinac, Wspólnota Turystyczna Miasta Ivanić-Grad, Wspólnota Turystyczna Miasta Vukovar, Wspólnota Turystyczna Gminy Konavle, Wspólnota Turystyczna Żupanii Licko-senjskiej, Muzeum Turopolja, Aquatika – Akwarium Słod- kowodne Karlovac, Wspólnota Turystyczna Żupa- nii Viroviticko–podravskiej, Muzeum Apoksiomena

AUTOR MAPY Robert Bregant

DRUK Kerschoffset Zagreb d.o.o. 2019 Wydawca nie gwarantuje, że wszystkie zamiesz- czone informacje są prawdziwe i nie ponosi od- powiedzialności za niedokładności lub zmiany podanych informacji.

Gratis

odkryj swoją historię na chorwacja.hr