W MALARSTWIE Tarnów W Malarstwie Tarnów in Painting Tarnów W Malarstwie Słowo Wstępne
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
TARNÓW W MALARSTWIE Tarnów w malarstwie Tarnów in painting Tarnów w malarstwie Słowo wstępne Początkowo album ten miał być dodatkiem do całkiem innego przedsięwzięcia, ale w trakcie gromadzenia materiałów, prowadzonych rozmów, projekt ten rozrastał się, zaczął żyć własnym życiem, aby ostatecznie przybrać prezentowany dzisiaj kształt. Stosunkowo długi okres powstawania miał jeszcze inne zalety – sprzyjał rozmowom i kontaktom. To dzięki nim udało się dotrzeć m.in. do prac Stanisława Wyspiańskiego, Rafała Malczewskiego czy też Waltera Ochsa. Był czas na przeglądanie zasobów Muzeum Okręgowego w Tarnowie, Urzędu Miasta w Tarnowie, dotarcie do kolekcjonerów prywatnych, a także czas dla twórców, którzy zainteresowani wydawnictwem – uwieczniali w swoich dziełach Tarnów. W trakcie tych prac okazało się, że miasto, jego urok, było i jest inspiracją dla wielu artystów. W albumie zgromadziliśmy dzieła prawie 100 twórców, którzy tworzyli wykorzystując motywy Tarnowa na przestrzeni 3 wieków (najstarszy obraz pochodzi z 1806 roku). W miarę rozrastania się wydawnictwa, dotarło do nas, że temat „Tarnów w malarstwie”, jak dotąd, w żadnym wydawnictwie nigdy nie był tak kompleksowo ujęty i że w tym sensie wydanie to ma charakter niemal pionierski. Okazało się też, że Tarnów i jego walory zachwycał nie tylko dzisiaj. Stanisław Wyspiański, jako student krakowskiej ASP, właśnie w Tarnowie „ćwiczył oko i rękę”, uwieczniając na swoich rysunkach urocze zaułki miasta. Rafał Malczewski, syn sławnego Jacka Malczewskiego, realizował zamówienie Rządu Polskiego, przedstawiając na swoich obrazach Centralny Okręg Przemysłowy, w tym również budowane właśnie Azoty, dokumentując w ten sposób sztandarowe inwestycje okresu międzywojennego. Są tacy twórcy jak Szuszkiewicz, Matras czy Pazera, dla których ważnym motywem twórczości jest Tarnów, ale są i tacy, którzy mimo że tworzyli tutaj, niezbyt często ulegali magii i czarowi Tarnowa. Dotarcie do nich i do ich twórczości było trudniejsze, ale ci artyści również mają miejsce w naszym albumie. Staraliśmy się też, aby nie zostali pominięci i ci, którzy byli w Tarnowie gościnnie, nawet kilka dni. W albumie tym przypominamy dzieła i twórców powszechnie znanych, niektórych odkrywamy na nowo, przypominamy tych, o których powoli zapomina się, a przecież ich twórczość warta jest utrwalenia. Dzięki tym pracom dostępujemy zaszczytu widzenia naszego miasta poprzez błysk czyjegoś geniuszu. Wizja malarza – twórcy, co jest oczywistym, budzi naszą wrażliwość, stanowiąc wyzwanie, pod którego wpływem coś się w nas zmienia. Zaczynamy dostrzegać w powszechności coś nadzwyczajnego, wyjątkowego, zaczynamy inaczej patrzeć na nasz Tarnów. Zebrany w tej publikacji materiał wydaje się fascynujący także ze względu na duże zróżnicowanie poziomu prac, który zawsze jest wysoki, a czasem bywa wybitny, wręcz mistrzowski. Obcowanie ze sztuką spod znaku Tarnowa w drugiej dekadzie XXI wieku, w tempie życia niespotykanym wcześniej, wywołuje w nas potrzebę spojrzenia wstecz, refleksji nad upływającym czasem i mamy nadzieję, że przetworzony przez artystów Tarnów, choć na chwilę taką podróż nam umożliwi. W książce tej najważniejsze są obrazy, patrzcie więc na nie długo i często, a każde z dzieł obdarzy Was swoją magią. W imieniu wszystkich, którzy pracowali nad powstaniem tego wydawnictwa Zbigniew Proć 7 Introduction Spis artystów / List of artists This album was initially intended to be an addition to an entirely different project, but in the course of collecting materials and holding discussions it developed into something greater, it gained its own life and Władysław Andrusiewicz 10 ultimately became what you are holding in your hands today. Krystyna Baniowska-Stąsiek 16 The relatively long time needed to complete the album had a few more advantages – it provided an opportunity to hold conversations and make new contacts, which helped obtain the works of Stanisław Piotr Barszczowski 22 Wyspiański, Rafał Malczewski and Walter Ochs, among others. We had time to browse through the resources Antoni Bartkowski 24 of the District Museum in Tarnów and the Municipal Office in Tarnów, and contact private collectors. Maksymilian Brożek 26 Finally, there was also time for artists who became interested in the publication to create new works themed on Tarnów. Andrzej Bieńkowski 30 As the work progressed it turned out that the city and its charm has been an inspiration to many artists. Magdalena Burdzyńska 32 This album presents the works of nearly 100 artists featuring motives related to Tarnów created over three centuries (the oldest painting is dated 1806). Anna Aniela Chmiel 34 Looking at the growing collection we realised that the theme “Tarnów in painting” has never been Stanisław Chmiel 35 presented in such a comprehensive form and that the publication is somewhat pioneering. It also occurred that Tarnów and its values were also appreciated in the past. It was in Tarnów where Paulina Florentyna Chrzanowska 36 Stanisław Wyspiański practised his artistic skills as a student at the Academy of Fine Arts in Kraków by Władysław Czapla 40 reproducing the enchanting backstreets of the town in his drawings. Rafał Malczewski, son of the famous Jacek Malczewski, commissioned by the Polish Government, worked in Tarnów to present the Central Piotr Drobiecki 42 Industrial District in his paintings, including the Nitrogen Plant which was then under construction, and Andrzej Dudziński 48 document the flagship investments in the interwar period. The album includes pieces of such artists as Szuszkiewicz, Matras and Pazera, for whom Tarnów Józef Dutkiewicz 50 is a very important part of their work, but also those who created in Tarnów but did not often succumb to Edward Dwurnik 52 its magic and charm. Reaching the latter and their output was more challenging but ultimately their works joined the collection presented in this album. We also tried to honour those who only visited Tarnów, even if Michał Dziewiański 58 it was for a few days. Bartosz Frączek 60 The album recalls the well known works and artists, revisits other, and revives those who are being slowly forgotten but whose output is worth remembering. Jadwiga Gajek-Sanowska 62 Thanks to these works we have the honour of looking at our city through artists’ genius. Ryszard Konrad Gawlikowski 66 The painter’s vision naturally touches our sensitivity and represents a challenge that sparks a change in us. We begin to see common things as something extraordinary and unique, looking at our Tarnów from a I. Goldberg 68 different angle. Julian Grabowski 70 The collection presented in this album is fascinating also because of the strong diversity of artistic Andrzej Grenda 72 quality, which is invariably high and in certain cases outstanding or even worthy of a true master. Contemplation of art inspired by Tarnów in the second decade of the 21st century in the pace of life unlike Edward Habdas 74 ever before makes us feel that we need to take a look into the past and provokes reflection on the passage of Nina Habdas 75 time. We hope that Tarnów seen through the eyes of artists will make it possible to make that journey. The most important in this album are the images, so study them long and frequently, and let their Tomasz Habiniak 76 magic delight you. Krystyna Hilczer-Kocińska 78 Jolanta Jakima-Zerek 80 On behalf of all who contributed to this publication, Piotr Jakubczak 86 Zbigniew Proć Wojciech Jakubowski 88 8 9 Jacek Janicki 90 Józef Adam Piliński 186 Adam Janiec 92 Aleksander Plutzer 188 Marian Kołodziejczyk 94 Michał Poręba 190 Tomasz Kołodziejczyk 96 Antoni Reising 192 Stanisław Kozyra 98 Ewa Rosiek-Buszko 200 Józef Krawczyk 100 Wiesław Röhrenschef 202 Tadeusz Król 102 Jerzy Ruszel 204 Zygmunt Król 104 Wilhelm Sasnal 206 Leszek Kuchniak 108 Joanna Srebro-Drobiecka 214 Elżbieta Ledecka 110 Witold Giżbert-Studnicki 218 Stanisław Łyszczarz 112 Jacek Swoboda 222 Mirosława Machaj 114 Michał Sworzeń 224 Alojzy Majcher 116 Teresa Szafrańska 226 Rafał Malczewski 122 Jacek Sztuka 230 Jerzy Martynow 126 Józef Szuszkiewicz 232 Paweł Martynow 132 Stanisław Szymczyk 238 Jan Matras 134 Marzena Ślusarczyk 240 Tadeusz Max 146 Helena Tchórzewska 242 Wojciech Migocki 148 Zygmunt Vogel 244 Małgorzata Mizia 150 Andrzej Westwalewicz 248 Eugeniusz Molski 154 Stanisław Westwalewicz 250 Marek Niedojadło 158 Łukasz Wojtanowski 260 Stanisław Nowak 162 Szymon Wojtanowski 262 Irena Nowakowska-Acedańska 164 Małgorzata Wolak 264 Walter Ochs 166 Jacek Wróbel 266 Beata Olszewska 168 Stanisław Wyspiański 268 Wacław Onak 170 Waldemar Żuchnicki 272 Tomasz Pacanowski 171 Robert Żybura 276 Anna Pawłowska 174 Elżbieta Pazera 176 Witold Pazera 178 10 11 Władysław Andrusiewicz Urodził się 23 X 1950 roku w Tarnowie. W roku 1970 ukończył Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych w Tarnowie. Pomimo zdanych egzaminów, ze względu na brak miejsc, nie został przyjęty do Akademii Sztuk Pięk- nych w Krakowie. Rozpoczął pracę najpierw w tarnowskim teatrze, następnie w Domu Kultury przy Niedomickich Zakładach Celulozy PB „Elektromontaż” Kraków oddz. w Tarnowie oraz w dekoratorni PSS „Społem” w Tarnowie. Poza pracą cały swój wolny czas poświęcił malarstwu. Od roku 1988 należał do Grupy TA (Tarnowscy Artyści), która skupiała środowisko młodych tarnowskich artystów – profesjonalistów i amatorów. Zajmował się głównie ma- larstwem, rysunkiem i grafiką. Malował portrety, pejzaże, martwe natury, architekturę, konie, obrazy o tematyce sa- kralnej oraz obrazy na zamówienie. Łatwość, z jaką przy- chodziło mu tworzenie, zaowocowała ogromną ilością prac, które dziś znajdują się w