DOCSLIB.ORG

Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej Nr 5/2006

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej Nr 5/2006 NR 5 (64) maj 2006 BIULETYNBIULETYN INSTYTUTUINSTYTUTU PAMIĘCIPAMIĘCI NARODOWEJNARODOWEJ Polska polityka ISSN 1641-9561 historyczna 9 771641 956001 numer indeksu 374431 nakład 3500 egz. cena 6,50 zł (w(w tymtym 0%0% VAT)VAT) ADRESY I TELEFONY ODDZIAŁÓW IPN W POLSCE BIAŁYSTOK ul. Warsztatowa 1a, 15-637 Białystok tel. (0-85) 664 57 03 GDYNIA ul. Witomińska 19, 81-311 Gdynia tel. (0-58) 660 67 00 fax (0-58) 660 67 01 KATOWICE ul. Kilińskiego 9, 40-061 Katowice tel. (0-32) 609 98 40 KRAKÓW ul. Reformacka 3, 31-012 Kraków tel. (0-12) 421 11 00 LUBLIN ul. Wieniawska 15, 20-071 Lublin tel. (0-81) 534 59 11 ŁÓDŹ ul. Orzeszkowej 31/35, 91-479 Łódź tel. (0-42) 616 27 45 POZNAŃ ul. Rolna 45a, 61-487 Poznań tel. (0-61) 835 69 00 RZESZÓW ul. Słowackiego 18, 35-060 Rzeszów tel. (0-17) 860 60 18 SZCZECIN ul. K. Janickiego 30, 71-270 Szczecin tel. (0-91) 484 98 00 WARSZAWA pl. Krasińskich 2/4/6, 00-207 Warszawa tel. (0-22) 530 86 25 WROCŁAW ul. Sołtysowicka 23, 51-168 Wrocław tel. (0-71) 326 76 00 BIULETYN INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ Redaguje Biuro Edukacji Publicznej IPN Zespół redakcyjny: Władysław Bułhak (redaktor naczelny), Janusz Kotański, Krzysztof Madej, Bartłomiej Noszczak, Barbara Polak, Jan M. Ruman, Jan Żaryn Projekt graficzny: Krzysztof Findziński Redakcja techniczna: Andrzej Broniak Skład i łamanie: Wojciech Czaplicki Korekta: Anna Kaniewska Adres: ul. Towarowa 28, 00-839 Warszawa Tel. (0-22) 581 89 24, fax (0-22) 581 89 26 e-mail: [email protected] http://www.ipn.gov.pl Druk: Instytut Technologii Eksploatacji ul. Pułaskiego 6/10, 26-600 Radom BIULETYN INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ NR 5 (64) MAJ 2006 SPIS TREŚCI ■ MILENIUM Polska polityka historyczna W debacie uczestniczą: Marszałek Sejmu RP Marek Jurek, prof. Andrzej Nowak, poseł Arkadiusz Rybicki, dr Paweł Skibiński oraz prezes IPN dr hab. Janusz Kurtyka i dyrektor BEP IPN dr hab. Jan Żaryn ...................................................... 2 Nie w każdej Europie byliśmy z prof. Anną Sucheni-Grabowską rozmawia Barbara Polak..................... 35 Bartłomiej Noszczak – Millenium i tysiąclecie ...................................... 48 Michał Kurkiewicz – IPN i Kościół w 40. rocznicę Millenium ............. 60 Jacek Żurek – Prymas Wyszyński i edukacja ...................................... 65 ■ WSPOMNIENIA Adam Hlebowicz – „Trwajcie”. Biskup Jan Olszański (1919–2003) .. 73 ■ DOKUMENTY Piotr Gontarczyk – Informacje z podsłuchów ....................................... 83 Grzegorz Majchrzak – Podsłuchy w sprawach operacyjnych SB ....... 99 ■ UROCZYSTOŚCI Abp Józef Życiński – Niezłomne trwanie ................................................ 109 ■ POLEMIKI Piotr Gontarczyk – Granaty w marmoladzie (w sprawie artykułu Janusza Marszalca) .......................................................................... 116 Janusz Marszalec – W odpowiedzi panu Piotrowi Gontarczykowi .... 120 ■ RECENZJE Andrzej Brzozowski – Sanacja u steru ...................................................... 124 Na okładce: str. I – fragment rzeźby Jerzego Sikorskiego, fot. Piotr Życieński; str. IV – ulotka kościelna wydana z okazji Roku Jubileuszowego Millenium Chrztu Polski 1 POLSKA POLITYK A HISTORYCZNA Fot. L. Rysak MILENIUM Czy Polsce potrzebna jest polityka historyczna? A jeśli tak, to jaka ona ma być? Jaka jest znajo- mość ojczystych dziejów w naszym społeczeń- stwie? Czy potrafimy przedstawić innym naro- dom obraz polskiej historii? 30 marca w Instytucie Pamięci Narodowej odbyła się de- bata „Polska polityka historyczna”, w której od- powiedzi na powyższe pytania szukali zaproszeni goście: Marszałek Sejmu RP Marek Jurek, prof. Andrzej Nowak („Arcana”), poseł Arkadiusz Ry- bicki (PO), dr Paweł Skibiński (Muzeum Historii Polski) oraz prezes IPN dr hab. Janusz Kurtyka i dyrektor BEP IPN dr hab. Jan Żaryn. Przedsta- wiamy autoryzowany tekst dyskusji. Jan Żaryn – Jest kilka powodów, dla których postanowiliśmy zorgani- zować ten panel. Jednym z nich jest to, że w majowym numerze „Biu- Pytanie letynu IPN” przypominamy obchody milenijne z roku 1966. Potrakto- o politykę waliśmy to jako pewnego rodzaju pretekst do dyskusji na temat tysiąclecia dziejów Polski, ale w takiej specyficznej perspektywie – polskiej polityki historyczną historycznej. Pytanie o politykę historyczną zadawane w gmachu IPN zadawane sugeruje, że dotyczy ona XX wieku, ale ze względu na kontekst milenijny w gmachu IPN nie chcemy ograniczać tym panelistów. Kolejny powód jest taki – bieżą- sugeruje, że cy rok obfituje w rocznice. Każdy dokonany wybór rocznic i sposób ich dotyczy ona XX świętowania i upamiętnienia jest już stosowaniem polityki historycznej. Rocznice, które niejako automatycznie nam się narzucają, są efektem wieku, ale ze naszej świadomości historii Polski. Z wszystkich zbliżających się rocznic względu na chciałbym wydobyć dwie, mam nadzieję, że nie z niepamięci. Pierwsza kontekst to właśnie Milenium, rok 1966 i nauczanie prymasa Stefana Wyszyń- milenijny nie skiego, jego tzw. teologia narodu. Było to nauczanie historii Polski w sy- chcemy tuacji bardzo krytycznej dla narodu polskiego, czyli panowania komuni- zmu. Była to próba przeniesienia narodu z trudnego czasu komunizmu ograniczać tym w czas, gdy będzie można o polskiej historii mówić i pisać bez stosowa- panelistów. nia aluzji, przy świadomości, że jest ona pełna białych plam. Druga rocznica jest nam najbliższa, to rocznica śmierci Jana Pawła II, wielkiego nauczyciela historii Polski. Chciałbym, żeby naszemu spotka- niu towarzyszyły cytaty z jego bogatego nauczania: „wszędzie podkre- ślam moje polskie pochodzenie – trudno inaczej! Nie ma powodu, żebym tego nie czynił. [...] Wśród różnych doświadczeń mojego posłu- giwania stale jestem świadomy tego, ile zawdzięczam tutaj temu dzie- dzictwu wiary, kultury i historii, jakie wyniosłem z mojej ojczystej ziemi. [...] zabrałem ze sobą całą polską historię, kulturę, doświadczenie, ję- zyk. [...] to dziedzictwo stale pozwala mi otwierać się na wielorakie 3 bogactwo ludów i narodów we wspólnocie powszechnego Kościoła. Moje własne, rodzime dziedzictwo nie ogranicza mnie w sobie, ale pomaga odkrywać i rozumieć innych. Pozwala uczestniczyć w sytuacji wielkiej rodziny ludzkości, w której stale aktualne pozostaje oczekiwanie pokoju i sprawiedliwości. Oczekiwanie to zaś związane jest organicznie z dzie- MILENIUM dziną praw i zadań: praw człowieka i zadań człowieka. Praw narodu i zadań narodu”. Bez nauczania Jana Pawła II, bez jego autorytetu, nie może być polskiej polityki historycznej lub będzie ona jałowa. Wynik ostatnich wyborów parlamentarnych przyniósł zwycięstwo dwóm wielkim (liczebnie) partiom – Prawu i Sprawiedliwości oraz Platformie Obywatelskiej. Pamiętajmy, że przy całej, widocznej dzisiaj rozbieżno- ści między nimi, w sferze historycznej łączyły te partie co najmniej dwa dogmaty. Pierwszy – zrywamy z hasłem prezydenta Kwaśniewskiego o spoglądaniu jedynie w przyszłość, ponieważ przeszłość należy zosta- wić historykom. Drugi – obydwie partie wpisywały historię, w tym rów- nież historię najnowszą ostatniego piętnastolecia, w dyskurs polityczny. Wygrały te partie, które zdecydowały się wejść w tę sferę budowania świadomości historycznej. Okazało się, że społeczeństwo widzi taką potrzebę. I jest to nowe zadanie dla inteligencji polskiej. Kiedyś, w XIX Bez nauczania wieku, mieliśmy też, jako inteligencja, swoje narodowe zadania. Jana Pawła II, I ostatnia kwestia – od czasu gdy weszliśmy do struktur Unii Euro- bez jego pejskiej, jesteśmy świadkami, że budowanie świadomości historycznej jest standardem narodów europejskich. Inne narody budują stale swoją autorytetu, nie świadomość historyczną, po to, między innymi, żeby nią epatować na może być zewnątrz, tworząc zjawiska polityczne. Świadomość historyczna naszych polskiej polityki sąsiadów nie ogranicza się tylko do wizji historii Niemiec czy Rosji – historycznej lub Polska i Polacy są w nią wbudowani. Pytanie, czy jesteśmy przygoto- wani na dyskusję, z pozycji samoświadomości historycznej, z tymi wi- będzie ona zjami historycznymi narodów europejskich, które są coraz bardziej jałowa. wyraźne, coraz mocniej się krystalizują. Jesteśmy w nie wpisani nie zawsze zgodnie z prawdą, ze sprawiedliwością dziejową i wszystkim tym, co jest katalogiem wartości podstawowych dla całej Europy. To taka suma refleksji podstawowych. Jeśli nie stanie się zachętą do pod- jęcia dyskusji, proszę uwolnić się od moich słów i mówić o swojej kon- cepcji polskiej polityki historycznej. Andrzej Nowak – Dziękuję za możliwość spotkania się z państwem i po- dyskutowania na temat, który nie wydaje mi się zdezaktualizowany, mimo dość skutecznego przekonywania nas, przynajmniej do 2005 r., przez środki masowego przekazu, że polityka historyczna rozumiana jako pod- trzymywanie dumy z narodowej wspólnoty jest zjawiskiem, z którym po- winniśmy się pożegnać, żeby nie powiedzieć brutalniej – odesłać na śmietnisko historii. Wbrew pozorom, polityka historyczna ma solidne umocowanie prawne w III Rzeczypospolitej. Dokumentem, do którego można sięgnąć w tej sprawie, jest Konstytucja III Rzeczypospolitej. Jak- kolwiek ostre były spory wokół jej uchwalania i treści, zwłaszcza jej pre- 4 MILENIUM ambuły, zawiera ona kilka elementów, które wręcz narzucają potrzebę prowadzenia polityki historycznej przez państwo. Podam krótki cytat z pre- ambuły właśnie. Otóż Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej wzywa oby- wateli, aby „wdzięczni naszym przodkom za ich pracę, za walkę o nie- podległość okupioną ogromnymi ofiarami, za kulturę zakorzenioną w chrześcijańskim dziedzictwie Narodu i ogólnoludzkich wartościach, nawiązując do
Load more

Recommended publications
  • The Ukrainian Weekly 1991
    iished by the Ukrainian National Association Inc., a fraternal non-profit association! rainian Weekl Vol. LIX KNo. 4 THE UKRAINIAN WEEKLY SUNDAY, JANUARY 27, 1991 v 50 cents The other side of separatism: Ukrainian Independence Day recalled in Kiev Crimea votes for autonomy Somber tone prevails in commemorations loving people who have perished in their Though Moscow has balked at re­ by Marta Kolomayets by Kathleen Mihalisko struggle for independence. They also storing national-territorial autonomy Radio Liberty came to hear today's democratic leaders to the deported Crimean Tatars, a KIEV — Celebration marking the 73rd anniversary of the proclamation of - Dmytro Pavlychko, Mykhailo MUNICH - The inhabitants of program was implemented in 1989 to the Ukrainian National Republic Horyn, Larysa Skoryk, Volodymyr Crimea Oblast, the scenic peninsula on help resettle those who wish to return to (UNR) and the 72nd anniversary of the Yavorivsky and Volodymyr Cherniak Ukraine's Black Sea coast whose popu­ their homeland. The influx of Crimean unification of Ukrainian lands into one to name a few - address the problems lation swells each year at vacation time Tatars, who now account for more than independent state took on a somber of the future. with Kremlin VIPS and legions of 100,000 of the oblast's 2.5 million tone in the shadow of recent aggression The ceremonies, which took place ordinary citizens, were called to the inhabitants, has exacerbated housing by Soviet troops in Lithuania. polls on January 20 to participate in a and job shortages on the peninsula. against the backdrop of the golden More than 15,000 citizens of Ukraine referendum on the future status of their Clashes between Slavs and the re- domes of St.
    [Show full text]
  • Losy Świątyń I Wspólnot Rzymskokatolickich W Obwodzie Kamieniecko-Podolskim (Chmielnickim)1 W Latach 1944-1964
    ARCHIWA, BIBLIOTEKI I MUZEA KOŚCIELNE 115 (2021) https://doi.org/10.31743/abmk.8781 VLADYSLAV ROZHKOV* – LUBLIN LOSY ŚWIĄTYŃ I WSPÓLNOT RZYMSKOKATOLICKICH W OBWODZIE KAMIENIECKO-PODOLSKIM (CHMIELNICKIM)1 W LATACH 1944-1964 Streszczenie Celem artykułu jest przestawienie sowieckiej polityki wyznaniowej wobec Kościoła rzymskokatolickiego w obwodzie kamieniecko-podolskim (chmiel- nickim) na Ukrainie w latach 1944-1964, ze szczególnym uwzględnieniem przedsięwzięć władz państwowych ukierunkowanych na likwidację katolic- kich obiektów sakralnych. Akcja masowego zamykania świątyń rozpoczęta przez Sowietów na prze- łomie lat 1946-1947, mimo że nie była do końca zrealizowana, przeniosła znaczne rezultaty. W 1964 r. z ponad 30 funkcjonujących po wojnie świątyń katolickich, w obwodzie kamieniecko-podolskim (chmielnickim) pozostało jedynie 11: w Gródku Podolskim, Gołuzubińcach, Mińkowcach, Manikow- cach, Podleśnym Mukarowie, Derażni, Kitajgrodzie, Latyczowie, Strudze, Greczanach i Połonnem. Pretekstem do zamykania kościołów był brak stałego duszpasterza, nie- wielka liczba wiernych, zły stan techniczny pomieszczeń czy też zbyt mała odległość świątyni od innych budynków sakralnych. Niekiedy powodem była np. pilna potrzeba założenia domu kultury, szkoły bądź biblioteki. Zgodnie z zarządzeniem pełnomocnika Rady ds. kultów religijnych zamknięte świątynie mogły być przeznaczone wyłącznie dla celów kulturalno-oświatowych. W rze- * Vladyslav Rozhkov – mgr historii, doktorant Szkoły Doktorskiej, Katolicki Uniwersytet Lu- belski Jana Pawła II e-mail: [email protected]
    [Show full text]
  • Yuliya Domitrak the SELF-IDENTIFICATION AND
    СОЦІОЛІНГВІСТИКА УДК 81΄271΄286(=162.1)(477.43/.44)ʺ19/20ʺ DOI: 10.18523/lcmp2522-9281.2020.6.92-114 Yuliya Domitrak https://orcid.org/0000-0001-6238-4618 THE SELF-IDENTIFICATION AND LANGUAGE AWARENESS OF POLES IN EASTERN PODOLIA: SURVIVAL OR DECLINE OF “POLISHNESS”? (based on the 20th–21st century materials from Gródek Podolski) 1 The article deals with the main principal categories of Polish minority self-identification and some problems of religious and language awareness in Eastern Podolia. The analysis is based on recordings collected in Gródek Po- dolski and its neighbourhoods at the turn of the 20th and 21st centuries. The au- thor of the paper analyzes what is the image of the identification being reflected in the statements of local Polish inhabitants, finds out what motivates the inter- viewees to define themselves as Poles, and describes the ways of eliminating the Polish population in Eastern Podolia by authorities, through indicating the main factors that hinder the Poles’ self-identification. The paper concludes that the Catholic religion is an element integrating the national minority that en- hances the Polish national identity and maintains the transmission of cultural traditions. The language as a bearer of the sense of identity influences a person’s 1 The speech was delivered at the Summer Convention of the Association for Slavic, East Eu- ropean, and Eurasian Studies entitled “Cultural Wars” held at the University of Zagreb (Croatia) on June 14th–16th, 2019. The present paper is a revised and extended version. Publikacja powstała przy wsparciu finansowym uzyskanym z Programu zintegrowanych działań na rzecz rozwoju Uni- wersytetu Warszawskiego (ZIP), współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Spo- łecznego w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014–2020, ścieżka 3.5.
    [Show full text]
  • Rola Kardynała Mariana Jaworskiego W Kształtowaniu Świadomości Religijnej I Narodowej Młodego Pokolenia Polaków Na Ukrainie
    Łódzkie Studia Teologiczne 27 (2018) 4 Maciej Zaborski Wydział Teologiczny Uniwersytet Opolski ROLA KARDYNAŁA MARIANA JAWORSKIEGO W KSZTAŁTOWANIU ŚWIADOMOŚCI RELIGIJNEJ I NARODOWEJ MŁODEGO POKOLENIA POLAKÓW NA UKRAINIE Słowa kluczowe: kardynał Marian F. Jaworski, arcybiskup metropolita Lwowa, Kresy Wschodnie RP, Kościół rzymskokatolicki na Ukrainie, Wyższe Seminarium Duchowne Archidie- cezji Lwowskiej we Lwowie–Brzuchowicach, Lwów, tożsamość katolicka i narodowa 1. Wstęp. 2. Zarys biografii kardynała Mariana Franciszka Jaworskiego. 3. Działalność kar- dynała Mariana F. Jaworskiego w zakresie kształtowania świadomości religijnej i narodowej mło- dego pokolenia Polaków na Ukrainie. 4. Zakończenie 1. WSTĘP Kościół (gr. ἐκκλησία), identyfikuje określenie zwołanie, zgromadzenie od ἐκ κάλεο wołam spoza, zwołuję. To zwołanie wiernych trwa nieustannie, począwszy od czasów apostolskich. To apostołom zlecił Jezus stworzyć zgromadzenie wybra- nych ludzi, którzy mają stać się obywatelami Królestwa niebieskiego1, ta wspólno- ta Kościoła realizuje misję Narodu Wybranego. Lud Boży zjednoczony chrztem, tworzy sakrament wewnętrznej jedności człowieka z Bogiem, a także wspólnoty ludzi między sobą (por. KKK 775). W teologii chrześcijańskiej również Kościołem określa się wspólnotę ludzi wierzących bez względu na narodowość. Istnieją jednak narody bardziej związane z Kościołem niż inne grupy etniczne. Narodem tym są Po- lacy. W czasach, gdy nie było państwa, naród trwał w jedności dzięki wspornikowi, którym był Kościół. I dziś Kościół pozostaje gwarantem spójności i jedności narodu. Polacy rozsiani poza granicami ojczyzny dzięki misji Kościoła nadal trwają przy swoich korzeniach narodowych. Polacy żyjący poza granicami Polski na Wschodzie czy Zachodzie jednoczą się dzięki Kościołowi, zachowują i przekazują swoje dzie- 1 P. Tillich, Duchowa obecność dwuznaczności religii, w: tenże, Teologia systematyczna, t. 3, Kęty 2004, 150. 64 MACIEJ ZABORSKI [2] dzictwo przyszłym pokoleniom2.
    [Show full text]
  • Kwartalnik Kresowy
    KWARTALNIK KRESOWY Rocznik VII · 2021, nr 1(9) „Kwartalnik Kresowy” 2021 © copyright by Muzeum Niepodległości w Warszawie RECENZENCI prof. dr hab. Adam Dobroński (Uniwersytet w Białymstoku), dr hab. Jerzy Mazurek (Uniwersytet Warszawski), prof. dr hab. Wojciech Włodarkiewicz (Wojskowa Akademia Techniczna) RADA NAUKOWA dr Stanisław Dziedzic (Uniwersytet Jagielloński), doc. dr Mykoła Genyk (Podkarpacki Uniwersytet Narodowy w Iwano-Frankiwsku), dr Mariusz Kardas (Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni), prof. dr hab. Norbert Kasparek (Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Archiwum Państwowe w Olsztynie), prof. dr hab. Włodzimierz Osadczy (Katolicki Uniwersytet Lubelski), dr hab. prof. WAT Adam A. Ostanek (Wojskowa Akademia Techniczna), dr Rafał Roguski (Uniwersytet Przyrodniczo-Hu- manistyczny w Siedlcach), dr hab. Piotr Semków (Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni), dr Tadeusz Skoczek (Muzeum Niepodległości w War- szawie), prof. dr hab. Aleksander Smoliński (Uniwersytet Mikołaja Ko- pernika w Toruniu), ks. prof. dr hab. Jan Walkusz (Katolicki Uniwersytet Lubelski), dr hab. prof. AFiB Jolanta Załęczny (AFiB, fi lia im. A. Gieysztora w Pułtusku) KOLEGIUM REDAKCYJNE mgr Krzysztof Bąkała – zastępca redaktora naczelnego (Muzeum Niepod- ległości w Warszawie), mgr Tibor Gerencsér (Eötvös Loránd Tudomány- egyetem, Budapest), mgr Małgorzata Izdebska-Młot – redaktor językowy, dr hab. prof. PUNO Zbigniew Judycki (Fundacja Polonia Semper Fidelis), dr Izabela Mościcka (Muzeum Niepodległości w Warszawie), mgr Janusz Paluch (Biblioteka Kraków), mgr Dorota
    [Show full text]
  • The Ukrainian Weekly 1991, No.4
    www.ukrweekly.com iished by the Ukrainian National Association Inc., a fraternal non-profit association! rainian Weekl Vol. LIX KNo. 4 THE UKRAINIAN WEEKLY SUNDAY, JANUARY 27, 1991 v 50 cents The other side of separatism: Ukrainian Independence Day recalled in Kiev Crimea votes for autonomy Somber tone prevails in commemorations loving people who have perished in their Though Moscow has balked at re­ by Marta Kolomayets by Kathleen Mihalisko struggle for independence. They also storing national-territorial autonomy Radio Liberty came to hear today's democratic leaders to the deported Crimean Tatars, a KIEV — Celebration marking the 73rd anniversary of the proclamation of - Dmytro Pavlychko, Mykhailo MUNICH - The inhabitants of program was implemented in 1989 to the Ukrainian National Republic Horyn, Larysa Skoryk, Volodymyr Crimea Oblast, the scenic peninsula on help resettle those who wish to return to (UNR) and the 72nd anniversary of the Yavorivsky and Volodymyr Cherniak Ukraine's Black Sea coast whose popu­ their homeland. The influx of Crimean unification of Ukrainian lands into one to name a few - address the problems lation swells each year at vacation time Tatars, who now account for more than independent state took on a somber of the future. with Kremlin VIPS and legions of 100,000 of the oblast's 2.5 million tone in the shadow of recent aggression The ceremonies, which took place ordinary citizens, were called to the inhabitants, has exacerbated housing by Soviet troops in Lithuania. polls on January 20 to participate in a and job shortages on the peninsula. against the backdrop of the golden More than 15,000 citizens of Ukraine referendum on the future status of their Clashes between Slavs and the re- domes of St.
    [Show full text]
  • Z. 2 „Rocznik Kresowy“ 2020 © Copyright by Muzeum Niepodległości W Warszawie RECENZENCI: Prof
    Rocznik VI • 2020 • nr 6(8), z. 2 „Rocznik Kresowy“ 2020 © copyright by Muzeum Niepodległości w Warszawie RECENZENCI: prof. dr hab. Piotr Matusak prof. dr hab. Wojciech Włodarkiewicz RADA NAUKOWA: dr Stanisław Dziedzic (Uniwersytet Jagielloński), doc. dr Mykoła Genyk (Podkarpacki Uniwersytet Narodowy w Iwano-Frankiwsku), dr Mariusz Kardas (Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni), prof. dr hab. Norbert Kasparek (Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Archiwum Pań- stwowe w Olsztynie), prof. dr hab. Włodzimierz Osadczy (Katolicki Uniwer- sytet Lubelski), dr hab. Adam A. Ostanek (Wojskowa Akademia Techniczna), dr Rafał Roguski (Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedl- cach), dr hab. Piotr Semków (Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni), dr Tadeusz Skoczek (Muzeum Niepodległości w Warszawie), prof. dr hab. Aleksander Smoliński (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu) dr hab. Jolanta Załęczny (Muzeum Niepodległości w Warszawie) KOLEGIUM REDAKCYJNE: mgr Krzysztof Bąkała – zastępca redaktora naczelnego (Muzeum Nie- podległości w Warszawie), mgr Tibor Gerencsėr (Eötvös Loránd Tudomá- nyegyetem, Budapest), mgr Małgorzata Izdebska-Młot – redaktor języ- kowy, dr hab. prof. PUNO Zbigniew Judycki (Fundacja Polonia Semper Fidelis), dr Izabela Mościcka (Muzeum Niepodległości w Warszawie), mgr Janusz Paluch (Biblioteka Kraków), mgr Dorota Panowek (sekretarz re- dakcji), dr Tadeusz Samborski (Stowarzyszenie Kulturalne „Krajobrazy“), dr Jan Sęk (Fundacja Willa Polonia), dr Tadeusz Skoczek – redaktor naczel- ny (Muzeum Niepodległości w Warszawie), dr Anna Varanytsya (Instytut Ukrainoznawstwa Ukraińskiej Akademii Nauk we Lwowie), mgr Łukasz Żywek (Muzeum Niepodległości w Warszawie) ISSN: 2391-6435 ISBN: 978-83-958896-0-8 Wydawnictwo Muzeum Niepodległości (Unikatowy identyfi kator wydawnictwa naukowego: 42 700) X Pawilon Cytadeli Warszawskiej ul. Skazańców 25, 01-532 Warszawa [email protected] Spis treści Krzysztof Bąkała – Religijne dziedzictwo Kresów ..............................................
    [Show full text]
  • Łódzkie Studia Teologiczne Łódź Theological Studies
    Łódzkie Studia Teologiczne Kwartalnik Wyższe Seminarium Duchowne w Łodzi tom 27 nr 4 rok 2018 Łódź Theological Studies Quarterly Theological Seminary in Łódź Rada Naukowa/Advisory Board abp prof. dr hab. Marek Jędraszewski (UAM, Poznań) prof. dr hab. Elio kard. Sgreccia (em. przewodniczący Papieskiej Akademii Życia, Rzym) ks. prof. dr hab. Paweł Bortkiewicz (UAM, Poznań) prof. dr hab. Alfredo Cruz Prados (Universidad de Navarra, Pamplona) prof. dr hab. Norberto González Gaitano, Pontificia Università della Santa Croce, Roma ks. prof. dr hab. Paweł Góralczyk SAC (CKK, UKSW, Warszawa) prof. dr hab. Horacio Simian-Yofre SJ (Univ. Córdoba, Argentyna, em. prof. Biblicum, Rzym) prof. dr hab. Ryszard Kleszcz (UŁ, Łódź), ks. prof. dr hab. Grzegorz Leszczyński (CKK, UŁ, Łódź) ks. prof. dr hab. Grzegorz Leszczyński (CKK, UŁ, Łódź) prof. dr hab. Ettore Malnati (Facoltà Teologica, Lugano), ks. prof. dr hab. Piotr Moskal (KUL, Lublin) prof. dr hab. Michał Seweryński (UŁ, Łódź), ks. prof. dr hab. Jan Słomka (UŚ, Katowice) o. prof. dr hab. Zbigniew Suchecki OFM Conv (Pontificia UniversitàAntonianum, Rzym) prof. dr hab. Marek Maciejczak (PW, Warszawa) Kwartalnik recenzowany/Peer-reviewed Quarterly Wersja referencyjna/Original version Kolegium Redakcyjne/Editorial Council Przewodniczący/Council-in-Chief ks. dr Sławomir Sosnowski (WSD, Łódź) Wiceprzewodniczący, Sekretarz/Deputy Council-in-Chief, Assistant Editor ks. dr hab. Sławomir Szczyrba (WSD, Łódź) Reda ktorzy tematyczni (sekcyjni)/Subject (Unit) Editors ks. dr hab. Jan Wolski (WSD, Łódź), ks. prof. dr hab. Andrzej Perzyński (UKSW, Warszawa) ks. prof. dr hab. Grzegorz Leszczyński (UŁ, Łódź) dr Krzysztof Kamiński (Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna, Łódź) ks. dr hab. prof. UKSW Waldemar Gliński (UKSW, Warszawa) ks.
    [Show full text]
  • CHRONICA Informacje Zawarte W Artykule Gratefulness to Benedict XVII Zostały Zaczerpnięte Z Kolejnych Numerów Czasopisma Akademickiego „Vita Academica
    CHRONICA Informacje zawarte w artykule Gratefulness to Benedict XVII zostały zaczerpnięte z kolejnych numerów czasopisma akademickiego „Vita Academica. Biuletyn Informacyjny Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II” 5[80]2014–4[84]2015. Niektóre informacje pochodzą z innych źródeł. „Analecta Cracoviensia” 47 (2015), s. 253–323 DOI: http://dx.doi.org/10.15633/acr.1760 In gratitude to pope emeritus Benedict xvi during the 618th academy year at the university Without a doubt, the bestowing of an honorary doctorate upon Pope Emeri- tus Benedict XVI was one of the exceptional events of the past academic year of 2014–2015. This was exceptional not only because of the recipient’s dignity, but also because this honor was given by our university in collaboration with the Academy of Music in Krakow. In both instances, the reason for the honor was gratitude to the laureate for his unusually valuable theological teachings on music as well as for his constant expression of distinctive concern for the beauty of Church music and attentiveness to its appropriate place in the lit- urgy celebrated by the Church. Since 2008, both universities offer a program of study of Church music that take place in the Interuniversitary Institute of Church Music. On the part of our university, an additional motivation for this distinction was the desire to express gratitude for raising our institution to the rank of a pontifical university, which took place on the Solemnity of the Most Sacred Heart of Jesus on June 19, 2009. Furthermore, the event under discussion is exceptional because since enter- ing “an aura of silence and hiddenness” Benedict XVI had not hitherto accepted any honors.
    [Show full text]
  • Kg 2016 5 249 Kopia.Indd
    Niezależne pismo Polaków na Ukrainie Owocne spotkanie W dniach 14–15 marca br. gościła we Lwowie i Iwano-Frankiwsku wspólna delegacja polskich parlamentarzystów i społeczników działających na rzecz współpracy z Polonią i Polakami za granicą. Delegacji przewodniczył sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Jan Dziedziczak. W Iwano-Fran- kiwsku goście zapoznali się z działalnością Centrum Kultury Polskiej i Integra- cji Europejskiej, we Lwowie natomiast wizytowali plac budowy Domu Polskie- go, zrealizowali kilka wizyt do przedstawicieli władz miejskich i obwodowych i spotkali się z przedstawicielami polskiej społeczności Ziemi Lwowskiej. KRZYSZTOF SZYMAŃSKI tekst MARIA BASZA zdjęcia W wizycie do Lwowa udział wzię- alicyjski urier li senator Janina Sagatowska, prze- wodnicząca Komisji ds. Łączności z Polonią i Polakami za Granicą, Jacek Junosza Kisielewski, dyr. Departa- G mentu MSZ ds. współpracy z Po- K lonią i Polakami za granicą, Michał www.kuriergalicyjski.com Dworczyk, przewodniczący Komisji Łączności z Polonią i Polakami za 18–30 marca 2016 Granicą Sejmu RP, Henryk Litwin, nr 5 (249) ambasador RP na Ukrainie i Longin Komołowski, prezes Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”. Honory gospo- darza podczas spotkania w Konsula- cie Generalnym RP we Lwowie pełnił konsul generalny Wiesław Mazur. Konsul generalny RP we Lwowie Wiesław Mazur (od lewej), Michał Dworczyk, przewod- Na spotkanie zostali zaproszeni niczący Komisji Łączności z Polonią i Polakami za Granicą Sejmu RP, Jacek Junosza prezesi organizacji polskich Ziemi Kisielewski, dyr. Departamentu MSZ ds. współpracy z Polonią i Polakami za granicą, Lwowskiej, przedstawiciele środowisk sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Jan Dziedziczak, Henryk Litwin, polskich i mediów. Celem spotkania ambasador RP na Ukrainie, senator Janina Sagatowska, przewodnicząca Komisji ds.
    [Show full text]
  • „Trwajcie”. Biskup Jan Olszański
    WSPOMNIENIA ADAM HLEBOWICZ „TRWAJCIE” BISKUP JAN OLSZAŃSKI (1919–2003) W ZSRS trwały mroczne lata sześćdziesiąte. Chruszczow zastąpił Sta- lina, dla religii były to jednak ponownie lata intensywnych prześla- dowań. Ksiądz Jan Olszański z niedużych Manikowiec, znajdujących się na środkowej Ukrainie, wspólnie z księdzem Bronisławem Mi- reckim z Podwołoczysk zastanawiali się, czy nadal mogą i powinni trwać na swych placówkach. Czy warto, czy jest sens? Od znajomych kolejarzy jeżdżących po całej Europie dowiedzieli się, że podobno we Włoszech jest zakonnik, który może im pomóc w odpowiedzi na to pytanie. Miał to być franciszkanin jakoby znający przyszłość Kościoła. Budziło to mnóstwo wątpliwości: czemu kapłan z Włoch, a nie z bliższej Polski, jak dotrzeć do niego przez „żelazną kurtynę”, czy to nie jakieś gusła, przepowiadanie przyszłości? To, co dla ludzi jest niemożliwe, okazuje się jednak możliwe dla Boga. Wysłane drogą kolejową, przez zaufane osoby, pytanie o sens dalszego trwania na sowieckiej Ukrainie nie pozostało długo bez odpowiedzi. Kiedy nadeszła, składała się tylko z jednego słowa: „Trwajcie”. Fot. z arch. autora Ks. J. Olszański odprawia Mszę św. w Manikowcach, lata 70. 73 Jakkolwiek ta historia brzmi sensacyjnie, opowiedział mi ją sam biskup Jan Ol- szański. Także on dopiero po latach dowiedział się, że owym anonimowym włoskim zakonnikiem był ojciec Pio. Droga na Wschód Późniejszy kapłan i biskup urodził się 4 stycznia 1919 r. w rodzinie rolniczej na Tar- nopolszczyźnie, w dawnym powiecie Brody. Po ukończeniu szkoły średniej i zdaniu ma- WSPOMNIENIA tury natychmiast zdecydował się na wstąpienie do metropolitalnego seminarium du- chownego we Lwowie. Był to rok 1938 i nad Polskę nadciągały ciemne chmury, zarówno ze wschodu, jak i zachodu.
    [Show full text]