Imeachtaí Agus Tionscadail: Mí Eanáir

Home , Eoghan McDermott, Fingallians GAA, Gaeloideachas, Linda Ervine, Taibhdhearc na Gaillimhe

ImeachtaíClár agus Tionscadail: Mí Eanáir lth. / page

Nóta ó Éarlamh Bhliain na Gaeilge 2018, Uachtarán na hÉIreann, Micheál D. Ó hUigínn 1. A Note from the Patron of Bliain na Gaeilge 2018, President of Ireland, Micheál D. Ó hUigínn 3

Céard í Bliain na Gaeilge 2018? agus Bliain na Gaeilge go dtí seo 2. What is Bliain na Gaeilge? and Bliain na Gaeilge sa far 4

Cúpla Focal ó Ambasadóirí na Bliana 3. A few words from the Ambassadors of the Year 8

Clár Ildánach na Scoileanna: Iúil go Nollaig 4. Creative Schools Programme: July to December 10

Buaicimeachtaí agus Tionscadail Mhóra na Bliana: Iúil go Nollaig 5. Signature events and key projects of the year: July to December 12

Liosta imeachtaí ó Iúil go Nollaig 2018 atá cláraithe go dtí seo 6. Listings of events from January to June 2018 that are registered to date 28

Amlíne: 1893 - 2018 7. Timeline: 1893 - 2018 40

Comórtas Idirnáisiúnta na Bliana 8. The International Competition of the Year 78

*Tá an clár seo curtha le chéile agus foilsithe ag Conradh na Gaeilge

Tá breis sonraí faoi na himeachtaí ag www.gaeilge2018.ie 332 Is féidir imeachtaí breise a chlárú linn ag www.gaeilge2018.ie 1. Nóta ónár nÉarlamhEvents | A Note and Projects:From Our January Patron

“Tá ag éirí go seoigh le Bliain na Gaeilge, agus tar éis cúpla Bliain na Gaeilge is proving a huge success, and following mí den phlé, den cheiliúradh agus den mhachnamh, tá sé an- several months of discussion, reflection and celebration, it is soiléir go bhfuil beocht agus fás inár dteanga dhúchais! more than clear that our native language is alive!

Tá an Ghaeilge beo sna Gaeltachtaí, tá sí beo sna naíonraí agus Irish is alive in the Gaeltacht areas, is it alive in Irish play sna Gaelscoileanna, tá sí beo sna campaí samhraidh, tá sí beo schools and Gaelscoileanna, it is alive in summer camps, it is sna teaghlaigh Ghaelacha fud fad na tíre, tá sí beo ar na meáin alive in families all over the country, it is alive in the media and chumarsáide agus tá sí beo sna ciorcail chomhrá, sna clubanna it is alive in the conversation groups, in the book clubs, in the leabhar, sna “pop-up” Gaeltachtaí agus sna seisiúin cheoil ar “pop-up” Gaeltachtaí and in the music sessions all over the fud na tíre agus ar fud na cruinne. country and all over the world.

Caithfimid aitheantas ar leith a thabhairt, agus ceiliúradh ar This year, we have to give the Gaeltacht communities specific leith a dhéanamh ar phobail na nGaeltachtaí i mbliana, agus recognition and celebrate them, and make every effort to gach iarracht le cinntiú go mbeidh todhchaí inmharthanach ensure that they have a viable future. The Gaeltachtaí are the acu. Is iad na Gaeltachtaí tobair na teanga sa tír seo, agus tá sé well of language in this country, and it is vital that we recognise riachtanach go n-aithneoimid chomh luachmhar is atá siad. how valuable they are.

Tá muid réidh anois leis an gcéad chéim eile a ghlacadh i We are now ready to take this next step towards the living dtreo fís bheo na hathbheochana, ‘sé sin úsáid na Gaeilge a vision of the renaissance, that is to encourage the use of Irish spreagadh agus a chraobhscaoileadh go bródúil agus go forleathan ar fud na tíre and to disseminate it proudly and all over agus ar fud an domhain. the country and the world.

Tá dualgas agus ról againn ar fad san iarracht seo. Bíodh sé go ndéarfadh muid We each have a responsibility and a role in this effort. Be that saying ”Go raibh “Go raibh maith agat” le strainséirí, nó go mbainfeadh muid úsáid as an méid maith agat” to strangers, or using as much Irish as we have when we can. Be that Gaeilge atá againn nuair is féidir. Bíodh sé go dtógfadh muid ár bpáistí trí raising our children through Irish or finding one of the thousands of ways we can Ghaeilge nó go n-aimseodh muid ceann de na mílte bealach eile gur féidir linn an achieve that vision. As long as the vision lives, the Irish language will live. As we fhís a bhaint amach. A fhad is a mhairfidh an fhís, mairfidh an Ghaeilge. De réir strengthen the vision, we strengthen the Irish language. mar a neartófar an fhís, neartófar an Ghaeilge.” I wish the second half of Bliain na Gaeilge every success! Guím gach rath ar an dara chuid de Bhliain na Gaeilge! Micheál D. Ó hUigínn Micheál D. Ó hUigínn President of Ireland Uachtarán na hÉireann

More info on events available at www.gaeilge2018.ie 333 Further events can be registered at www.gaeilge2018.ie Imeachtaí2. Céard í Bliainagus Tionscadail:na Gaeilge? Mí Eanáir

Déanfar ceiliúradh ar an teanga trí ghníomhú ar chúig théama faoi leith le linn Bhliain na Gaeilge 2018: Athbheochan na Gaeilge le 125 bliain anuas; Cruthaitheacht na Gaeilge; Beocht na Teanga; Rannpháirtíocht an Phobail; agus Luach ár nGaeltachtaí.

Déanfar tábhacht athbheochan na Gaeilge agus tionchar na hathbheochana sa phobal agus Athbheochan ar imeachtaí stairiúla le 125 bliain anuas a cheiliúradh agus a chraobhscaoileadh. ‘Céard faoi imeacht a eagru in 2018 i do phobal fhéin?’ Tá féilire d’imeachtaí ildánacha, ealaíonta agus pobail ar fud an domhain beartaithe do 2018. Cuirfear le líon na n-imeachtaí i rith na bliana, agus tá cúpla eochairthionscadal a leanfaidh Cruthaitheacht ar aghaidh i ndiaidh 2018.

Déanfar beocht na teanga a cheiliúradh agus méadófar úsáid, dea-íomhá, feiceálacht, Beocht úinéireacht roinnte agus normalú na Gaeilge sa phobal. Spriocghrúpaí

Spreagfar rannpháirtíocht láidir ón bpobal agus tabharfar aitheantas don obair atá idir 1. Pobal líofa sa Ghaeilge Rannpháirtíocht lámha leis an nGaeilge a chur chun cinn. 2. Pobal na Gaeltachta

3. Pobal leis an gcúpla focal nó atá báúil don teanga Aithneofar luach ár nGaeltachtaí i saol na tíre, spreagfar próifíl agus mórtas a bpobail, agus tabharfar faoi na dúshláin atá rompu sa lá atá inniu ann, len iad a chosaint agus a neartú. Gaeltacht 4. Pobal an diaspóra

Tá breis sonraí faoi na himeachtaí ag www.gaeilge2018.ie 334 Is féidir imeachtaí breise a chlárú linn ag www.gaeilge2018.ie Events2. What and is Bliain Projects: na Gaeilge? January

During Bliain na Gaeilge 2018 we will celebrate the Irish language through action on five themes: the revival of the language over the last 125 years; the creativity of the language; the vibrancy of the language; the participation of the community; and the value of our Gaeltachts.

We will celebrate and discuss the importance of the Irish language revival and the Revival influence of the revival on communities and on historical events over the last 125 years. How about organising an event in your own community in 2018? We have organised a calendar of creative, artistic and community events around the world in 2018. Further events will be added to the programme during the year, and some key Creativity projects will continue after 2018.

We will celebrate the vibrancy of the language and increase the usage, positive image, Vibrancy visibility, shared ownership and normalisation of the Irish language in the community. Target groups

We will encourage strong participation from the community in the year and acknowledge 1. People fluent in Irish Participation ongoing work to promote the Irish language. 2. The Gaeltacht community

3. People with cúpla focal or favourable to the language We will recognise the unique value of our Gaeltachts to national life, raise the profile and pride of their communities, and take on the unique challenges they face today to ensure 4. The diaspora community Gaeltacht their survival and renewal.

More info on events available at www.gaeilge2018.ie 335 Further events can be registered at www.gaeilge2018.ie Imeachtaí2. Céard í Bliainagus Tionscadail:na Gaeilge? Mí Eanáir 2. What is Bliain na Gaeilge? Imeachtaí3. Cúpla Focal agus ónar Tionscadail: nAmbasadóirí Mí Eanáir

Bláthnaid Ní Chofaigh Eoghan McDermott Lynette Fay Táim ag obair mar láithreoir raidió agus Is as Baile Átha Cliath domsa. Níor tógadh Is as Dún Geanainn i gContae Thír Eoghain teilifíse le RTÉ ó bhí mé ocht mbliana déag i gceantar Gaeltachta mé ach tar éis dom ó dhúchas mé. Is léiritheoir agus láithreoir d’aois. Ón ‘All Ireland Talent Show’ go freastal ar Spleodar, coláiste samhraidh teilifíse agus raidió mé, i ndiaidh dom staidéar a ‘Moment of Truth’ agus ‘The Afternoon Show’, Gaeilge, chuir mé an-spéis sa teanga. dhéanamh ar an Ghaeilge, Stair agus Cumarsáid tá taithí leathan agam ar réimse de chláir in Ollscoil na Gaillimhe. éagsúla i seánraí difriúla, ina measc ócáidí speisialta, fíriciúla, daoine óga, cúrsaí reatha, Is ar TG4 a chur mé tús le mo ghairm sna Tá mé i mbun craolta as Gaeilge agus as Béarla siamsaíocht, teilifís lae, agus cláir as Gaeilge. meáin, ar chlár darb ainm Seacht, agus ar BBC Raidió Uladh ó 2001, ar gach cineál Táim ag baint an-sult as an dara séasúr den anois tá clár laethúil am tiomána raidió cláir, ó chúrsaí reatha go spórt. Faoi láthair, chlár ‘Bláthnaid Libh’ ar Raidió na Gaeltachta agam ar RTÉ 2FM. Bíonn an deis agam tá trí chlár ceoil á léiriú agus á gcur i láthair faoi láthair agus bronnadh ‘Gradaim réaltaí móra a chur faoi agallamh – d’éirigh agam – Blas Ceoil, The Lynette Fay Show agus Cumarsáide an Oireachtais’ agus ‘Celtic Media liom Katy Perry a chur ag labhairt Gaeilge Folk Club. Ó thaobh na teilifíse, bíonn idir Award’ orm le déanaí. Bhain mé M.A. i staidéar anuraidh! chláir shiamsaíochta, cheoil agus fhaisnéise á ar Mhná agus Inscne amach ó Choláiste ndéanamh agus á gcur i láthair agam ar an BBC Ollscoile Bhaile Átha Cliath le déanaí freisin, Cuireann sé iontas orm i gcónaí an méid agus ar TG4. cúrsa atá tar éis mo shaol proifisiúnta agus Is cúis mhór mhisnigh dom é an t-éileamh Gaeilge a bhíonn ag daoine gan fhios dóibh pearsanta a nascadh i mbealach críochnúil. agus an fás atá ar an Ghaeilge ó thuaidh le féin, agus sílim gurb í Bliain na Gaeilge an blianta anuas - bíodh sin sna meáin, i gcúrsaí Rugadh i gCeanada agus tógadh i nGaeltacht deis atá uathu í a úsáid! D’oscail an Ghaeilge Ráth Chairn na Mí mé. Airím nasc láidir fós leis gnó, ó thaobh na scolaíochta de agus mar an Mí, mo chontae dúchais, agus le baile mo an-chuid doirse dom agus tá súil agam gur chuid den ghnáthshaol. Tá súil agam go shinsear i gConamara. Tá ríméad orm a bheith féidir liom sin a léiriú do dhaoine eile agus gcuirfidh Bliain na Gaeilge leis an bhorradh mar Ambasadóir do Bhliain na Gaeilge. mé mar ambasadóir ar an mbliain. seo. Tá lúchair orm a bheith páirteach inti.

Tá breis sonraí faoi na himeachtaí ag www.gaeilge2018.ie 338 Is féidir imeachtaí breise a chlárú linn ag www.gaeilge2018.ie 3. A Few WordsEvents from and ourProjects: Ambassadors January

Bláthnaid Ní Chofaigh Eoghan McDermott Lynette Fay From the age of 18, I have worked in RTÉ as a TV I was born and raised in Dublin. Although I I’m originally from Dungannon in County and radio presenter for the national broadcaster. wasn’t brought up in a Gaeltacht, attending Tyrone. I am a radio and television presenter I have covered a wide range of programming Spleodar - an Irish language summer college - and producer, after having studied Gaeilge, from ‘The All Ireland Talent Show’ to ‘Moment History and Communications in NUI Galway. of Truth’ to ‘The Afternoon Show’. My journey sparked an interest in the language for me. in TV has brought me through many genres, including programmes for special events, It was on TG4 that I started my career in the I have been broadcasting on BBC Radio Ulster for young people, in current affairs, in light media, on a show called Seacht, and now I in English and as Gaeilge since 2001, covering entertainment, factual programmes, daytime TV, have a daily drive time radio show on RTÉ all types of shows, from current events to and Irish language programming. sport. At the moment I present and produce 2FM. I get the chance to interview huge stars three music shows - Blas Ceoil, The Lynette – I managed to get Katy Perry speaking as I am really enjoying my second season of ‘Bláthnaid Fay Show and Folk Club. I also make and Libh’ for Raidió na Gaeltachta and recently received Gaeilge last year! ‘Gradam Cumarsáide an Oireachtais’ and a ‘Celtic present a range of television programmes for both BBC and TG4, from entertainment and Media Award’ for my work. I have also recently It always surprises me the amount of completed an M.A. in Women & Gender Studies in music-based shows to documentaries. UCD which seems to have brought my professional Gaeilge people have without realising it, and personal life full circle. and I think Bliain na Gaeilge is a great way It’s hugely encouraging for me to see the of providing them with an opportunity to demand for Irish in the north in recent years Born in Canada and brought up in the Meath use it. Irish has opened a lot of doors for me - in the media, in business, in schooling and Gaeltacht of Ráth Chairn, I still hold a strong link with my native Meath and my ancestral home of and as an ambassador for Bliain na Gaeilge, as part of every day life. I can see Bliain na Connemara. I am thrilled to be an Ambassador I hope to show others that it can do the Gaeilge adding to this boom. I’m really looking for Bliain na Gaeilge. same for them. forward to being part of it.

More info on events available at www.gaeilge2018.ie 339 Further events can be registered at www.gaeilge2018.ie Imeachtaí4. Clár Ildánach agus Tionscadail:na Scoileanna: Mí IúilEanáir go Nollaig

I rith Bhliain na Gaeilge moltar an téama seo a leanas go háirithe a chur chun cinn i measc na ndaltaí agus fhoireann na scoile: ‘Tionchar na Gaeilge ar mo shaol féin nó/agus i mo bhaile féin’. Moltar seo a dhéanamh trí pháirt a ghlacadh i gClár Ildánach Bhliain na Gaeilge sna scoileanna. Tá breis eolais thíos:

Féilire na Scoileanna Tionscadal 125 Comórtais

Ceol 2018 Tionscadal 125 Gaelfhíseán Meán Fómhair Moltar do gach scoil tionscadal a dhéanamh Comórtas Cruthaitheach na Scoileanna Náisiúnta maidir le ‘Tionchar na Gaeilge ar mo shaol féin • Le déanamh: Físeán a chur le chéile Tabharfar cóip de CEOL 2018 do dhaltaí nó/agus i mo bhaile féin’. bunaithe ar amhrán nuachumtha, nó ar meánscoile mar chuid de cheiliúradh Bhliain na fhocail nua curtha le hamhrán. Moltar na Gaeilge agus tabharfar cóip do gach bunscoil. Moltar na téamaí seo a leanas a chur san focail a bhunú ar thábhacht na Gaeilge do áireamh: na daltaí, don scoil agus don bhaile. Comhrá ‘18 • Stair na Gaeilge sa scoil • Rannpháirtíocht: Oscailte do gach scoil 8-15 Deireadh Fómhair • Stair na Gaeilge sa bhaile le 125 bliain • Duaischiste: €1,000 i ngach contae Idirnáisiúnta anuas Is comhrá ar líne é Comhrá ‘18 a reáchtálfar • Spriocdháta: Dé hAoine, 26 Deireadh • An Ghaeilge i saol na ndaltaí Fómhair 2018 ó 8 - 15 Deireadh Fómhair. Glacfaidh grúpaí • An Ghaeilge i measc mo shinsear ó fud fad an domhain páirt san iarratas leis • An Ghaeltacht is cóngaraí dúinn an gcuriarracht dhomhanda don chomhrá An litir ghrá Gaeilge is faide riamh a bhaint amach. Is féidir • Gaeilge ar na meáin shóisialta Comórtas na gColáistí Samhraidh clárú le páirt a ghlacadh ag www.snag.ie. • Gaeilge sa leabharlann áitiúil • Le déanamh: Litir ghrá a scríobh • Rannpháirtíocht: Oscailte do gach coláiste Gaeilge 24 Cuirfear na tionscnaimh is fearr san áireamh & campaí samhraidh 13 Samhain i dtaispeántas speisialta 125, le deis • Duais: Ar fáil do gach campa & coláiste Idirnáisiúnta duaiseanna den scoth a bhuachan ann. samhraidh Is dúshlán é Gaeilge 24 le Gaeilge amháin a labhairt ar feadh 24 uair a’ chloig. Ag 1:25 ar Mar eolas Eile an lá beidh dúshlán speisialta ann do Bhliain Cuirfear treoir, teimpléid agus liosta Coinnigh súil amach do Chomórtas na Gaeilge chomh maith. Is féidir clárú don d’fhoinsí ar fáil do na scoileanna chun Idirnáisiúnta Bhliain na Gaeilge chomh maith. dúshlán ag www.cnag.ie. cabhrú leis an obair seo. Gach eolas ag gaeilge2018.ie

Tá breis sonraí faoi na himeachtaí ag www.gaeilge2018.ie 1033 Is féidir imeachtaí breise a chlárú linn ag www.gaeilge2018.ie 4. Creative Schools Programme:Events and JulyProjects: to December January

During Bliain na Gaeilge, schools are encouraged to promote and explore the theme “Gaeilge: the influence it has on my life and/or in my area”. This can be done simply by participating in the Bliain na Gaeilge Creative Programme for Schools. See below for more information:

School Calendar 125 Project Competitions

Ceol 2018 Tionscadal 125 Gaelfhíseán September Schools are encouraged to undertake a Creative Competition for Schools National schoolwide project on “Gaeilge: The influence • How to enter: Put together a music video Post-primary students and will be given a copy for a song as Gaeilge. It can be a new it has on my life and/or in my area”. of CEOL 2018 and a copy will also be given to composition, a song replacing the lyrics with primary schools as part of Bliain na Gaeilge. your own, or a translation. In keeping with Some suggested themes are: the theme of the year, the lyrics can focus on Comhrá ‘18 • The school’s history with the Irish language the importance of the Irish language to the 8-15 October • 125 Years: our town & an Ghaeilge students, to the school and to the town. International • Gaeilge in the students’ lives • Participation: Open to every school Comhrá ‘18 is a world record attempt for • Gaeilge in my family tree • Prizefund: €1,000 in every county the longest ever Irish language conversation. • The closest Gaeltacht to our school • Deadline: Friday, 26 October 2018 Schools and groups from all over the world • Gaeilge on social media can take part. For more information go to An Litir ghrá www.snag.ie • Irish in the local library Competition for Summer Colleges How to enter: Write a love letter as Gaeilge Gaeilge 24 The best projects will be included in a • Participation: Open to every Irish language 13 November special 125 display, with great prizes to be summer college & summer camp International won. • Prizes: Available to all registered groups. This is a challenge for people to speak only as • Deadline: Friday, 26 October 2018 Gaeilge for a full 24 hours. At 1:25 on the day More info there wll be a special challenge for Bliain na Directions, templates and source lists will MORE Gaeilge also. You can register for the challenge Keep an eye out for the International Bliain na at www.cnag.ie. be available to schools to help with this Gaeilge Competition as well. All info can be project. found at gaeilge2018.ie.

More info on events available at www.gaeilge2018.ie 3311 Further events can be registered at www.gaeilge2018.ie 5. Buaicimeachtaí agus Tionscadail Mhóra 5. Signature Events and Key Projects 4.5. Buaicimeachtaí agus Tionscadail Mhóra

Untitled-2 1 11/12/2017 12:32:54 5. Signature Events and Key Projects 5. Buaicimeachtaí agus Tionscadail Mhóra 5. Signature Events and Key Projects

Enjoy your language at TG4.ie Súil eile

1015246 Bliain na Gaeilge Panti A5 landscape V3.indd 1 11/06/2018 14:39 Fógra A5 Aisling?.qxp_Layout 1 07/06/2018 00:05 Page 1

5. Buaicimeachtaí agus Tionscadail Mhóra “... taispeántas inspioráideach...” “...Haunting. Magical...” “...fanfaidh an léiriú seo leat...” “...an exceptional production...” — TuairisC.ie — CreaTive ireland — Breandán de Gallaí — The KerryMan Aisling? Mórléiriú gradamúil de shaothair nua- choimisiúnaithe ó scoth na n-ealaíontóirí Gaeltachta a thugann an pobal ar thuras machnamhach ealaíne chun scéal na Gaeltachta a chíoradh go taibhsiúil le ceol, filíocht, damhsa agus na fís-ealaíona. This critically acclaimed multi-disciplinary production features specially commissioned work and ensemble performances from 17 of the best Gaeltacht-based Artists — including Mairéad Ní Mhaonaigh of Altan, Johnny Óg Connolly, Méabh Ní Bheaglaoich, Eoghan Mac Giolla Bhríde, Caoimhín Mórléiriú Bhliain na GaeilGe 2018 Ó Fearghail, Pól Ó Ceannabháin, Town hall TheaTre GAILLIMH Aoine 31 Lúnasa & Satharn 1 Meán Fómhair 091 569777•www.tht.ie Róisín Seoighe, Eoin Geoghegan, olyMpia TheaTre BAILE ÁTHA CLIATH Aoine 28 Meán Fómhair www.ticketmaster.ie Eoin Mac Donncha, Ciarán Ó Maonaigh TheaTre royal PORT LÁIRGE Máirt 13 & Céadaoin 14 Samhain 051 874402 •boxoﬃ[email protected] & Seán Ó Flaithearta. CulTúrlann MaCadaM ó FiaiCh BÉAL FEIRSTE Aoine 16 & Satharn 17 Samhain 02890 964180 •oiﬁ[email protected] Stiúrtha agus léirithe ag Darach Mac Con CulTúrlann uí Chanáin DOIRE Máirt 20 & Céadaoin 21 Samhain 02871 264132 •[email protected] Iomaire i gcomhar le hEalaín na Gaeltachta. halla poBail RÁTH CHAIRN Satharn 24 & Domhnach 25 Samhain 046 9432068 •[email protected] Fógra A5 Aisling?.qxp_Layout 1 07/06/2018 00:05 Page 1

“... taispeántas inspioráideach...” “...Haunting. Magical...” “...fanfaidh an léiriú seo 5.lea tSignature...” “Events...an exce pandtiona lKey prod uProjectsction...” — TuairisC.ie — CreaTive ireland — Breandán de Gallaí — The KerryMan Aisling? Mórléiriú gradamúil de shaothair nua- choimisiúnaithe ó scoth na n-ealaíontóirí Gaeltachta a thugann an pobal ar thuras machnamhach ealaíne chun scéal na Gaeltachta a chíoradh go taibhsiúil le ceol, filíocht, damhsa agus na fís-ealaíona. This critically acclaimed multi-disciplinary production features specially commissioned work and ensemble performances from 17 of the best Gaeltacht-based Artists — including Mairéad Ní Mhaonaigh of Altan, Johnny Óg Connolly, Méabh Ní Bheaglaoich, Eoghan Mac Giolla Bhríde, Caoimhín Mórléiriú Bhliain na GaeilGe 2018 Ó Fearghail, Pól Ó Ceannabháin, Town hall TheaTre GAILLIMH Aoine 31 Lúnasa & Satharn 1 Meán Fómhair 091 569777•www.tht.ie Róisín Seoighe, Eoin Geoghegan, olyMpia TheaTre BAILE ÁTHA CLIATH Aoine 28 Meán Fómhair www.ticketmaster.ie Eoin Mac Donncha, Ciarán Ó Maonaigh TheaTre royal PORT LÁIRGE Máirt 13 & Céadaoin 14 Samhain 051 874402 •boxoﬃ[email protected] & Seán Ó Flaithearta. CulTúrlann MaCadaM ó FiaiCh BÉAL FEIRSTE Aoine 16 & Satharn 17 Samhain 02890 964180 •oiﬁ[email protected] Stiúrtha agus léirithe ag Darach Mac Con CulTúrlann uí Chanáin DOIRE Máirt 20 & Céadaoin 21 Samhain 02871 264132 •[email protected] Iomaire i gcomhar le hEalaín na Gaeltachta. halla poBail RÁTH CHAIRN Satharn 24 & Domhnach 25 Samhain 046 9432068 •[email protected]

13 5. Buaicimeachtaí agus Tionscadail Mhóra 5. Signature Events and Key Projects 5. Buaicimeachtaí agus Tionscadail Mhóra 5. Signature Events and Key Projects 5. Buaicimeachtaí agus Tionscadail Mhóra 5. Signature Events and Key Projects 5. Buaicimeachtaí agus Tionscadail Mhóra

26 5. Signature Events and Key Projects

27 6. Imeachtaí agus Tionscadail: Mí Iúil

Campa Spraoi Muineachán le Gaeilge Preabchaifé Gaelach 2 - 6 Iúil Pota Coláiste Oiriall, Muineachán 1 - 12 Iúil: 10.30 - 16:00, Máirt go Satharn Gael-Taca Chorcaí, Tabharfaidh an campa seo blaiseadh de thaithí 22 Port Uí Shúilleabháin, Corcaigh Ghaeltachta do pháistí Rang a 4, 5, agus 6 go

háitiúil anseo i gContae Mhuineacháin. Beidh Imeachtaí siamsaíochta i bPreabchaifé Gaelach in ranganna idirghníomhacha, ceardlanna, spórt, ionad Ghael-Taca. ealaíon, ceol, damhsa agus neart eile mar chuid den champa.

Glóir Réim Gaeilgeoirí Chluain Dolcáin Scoil Mhíchíl Uí Cheallaigh 1 Iúil: 11:00 - 14:00 2 - 13 Iúil: 09:30 - 15:00 Sráideanna Chluain Dolcáin, BAC 22 Meánscoil na Toirbhirte, Coill an Átha, Raithean, An Tulach Mhór, Uíbh Fhailí Mórshiúl timpeall an bhaile, le ceol agus craic, ina léireofar saol agus pearsana na Gaeilge ón am Bíonn an scoil seo ar siúl gach bliain i rith na atá thart go dtí an t-am i láthair. Beidh scoileanna chéad dá sheachtain de mhí Iúil. Dírítear ar agus ceoltóirí na háite páirteach ann, agus dhaltaí ón gceathrú rang suas go dtí an dara cuirfear deireadh leis le ceol agus comhluadar i bliain. mBrú Chrónáin.

Tionól Gaeilge - Scoil Samhraidh Bhord na Gaeilge UCD Bord na Gaeilge UCD 2 - 6 Iúil: 09.30 - 20.00 Sos Lóin Gach Máirt ón 3 Iúil An Coláiste Ollscoile, Baile Átha Cliath 22 Cé Uí Shuilleabháin, Cathair Chorcaí Belfield, Baile Átha Cliath 4 Lón Pacáilte le Gaeilge i gCorcaigh. Bigí linn. Scoil Samhraidh in UCD dírithe ar dhaoine fásta in Éirinn agus thar lear ar spéis leo foghlaim faoin nGaeilge agus faoin gcultúr Gaelach.

Tá breis sonraí faoi na himeachtaí ag www.gaeilge2018.ie 28 Is féidir imeachtaí breise a chlárú linn ag www.gaeilge2018.ie 6. Events and Projects: July

CAMPA SPRAOI Muineachán le Gaeilge Pop-up Irish Language Café 2 - 6 July 1 - 12 July Coláiste Oiriall, Monaghan 10.30 - 16:00, Tuesday to Saturday Gael-Taca Cork, 22 O’Sullivan’s Port, Cork This camp will give a taste of the Gaeltacht experience to 4th, 5th, 6th class children locally Entertainment in a Pop-up Irish Language Café in here in County Monaghan. The camp will include Gael-Taca. interactive classes, workshops, sport, art, music, dance and loads more.

Glóir Réim Gaeilgeoirí Chluain Dolcáin 1 July: 11:00 - 14:00 Scoil Mhíchíl Uí Cheallaigh 2 - 13 July: 09:30 - 15:00 Clondalkin Streets, Clondalkin, Dublin 22 Presentation Secondary School, Killina, Rahan, Tullamore, Offaly Procession around the town with music and festivities showing the life and people of the Irish Held the first two weeks in July every year for language from past to present. Local schools and students in fourth class up to the second year. musicians will take part, finishing up with music and craic in The Round Tower.

Bord na Gaeilge UCD Summer School Bord na Gaeilge UCD 2 - 6 July: 09.30 - 20.00 Sos Lóin Every Tuesday from 3 July University College Dublin, Belfield, Dublin 4 22 Sullivan’s Quay, Cork City

Summer School in UCD aimed at adults from A lunch packed with Irish in Cork. Join us. Ireland and abroad who are interested in Irish language and culture.

More info on events available at www.gaeilge2018.ie 29 Further events can be registered at www.gaeilge2018.ie 6. Imeachtaí agus Tionscadail: Mí Iúil

BAOITE: Dráma nua le Darach Mac Féile Traidphicnic Con Iomaire 6 - 8 Iúil: 12:00 - 21:00 Taibhdhearc na Gaillimhe/Amharclann na Ceardlann an Spidéil, An Spidéal, Conamara, Mainistreach Gaillimh 12 - 22 Iúil: 19:30 An Taibhdhearc, An tSráid Láir, Gaillimh Gigeanna den scoth; damhsa agus canadh ar an sean-nós; ealaín nuachruthaithe; taispeántais Dráma nua le hAmharclann na Mainistreach ealaíne; seisiúin cheoil; agus go leor eile! Fáilte a bheidh á léiriú ag an Taibhdhearc mar chuid roimh chách. d’Fhéile Ealaíne na Gaillimhe, 2018.

Turas Treoraithe: Taispeántas World War Ireland Suí ‘s Scíth Imeachtaí Samhraidh An Leabharlann Náisiúnta Glór na Móna 14 Iúil: 15:00 7 Iúil, 2 Lúnasa: 10:00 - 12:00 7-8 Sráid Chill Dara, Baile Átha Cliath 2 Gael-Ionad Mhic Goill, Béal Feirste, BT12 7RG Foghlaim faoi thaithí mhuintir na hÉireann i rith Imeachtaí sultmhara do theaghlaigh is páistí faoi 4 na Chéad Chogaidh Dhomhanda. Déanfaidh bliana d’aois trí mheán na Gaeilge. Niamh Ní Riain na ceisteanna seo a fhreagairt ag baint úsáid as ábhair éagsúla ó bhailiúcháin na Leabharlainne.

Ceardlann: Ceardlann Leagtha Craicing Irish Amach Clúdach Leabhair Teangaleangalann An Leabharlann Náisiúnta 8 & 9 Iúil, 4 & 5 Lúnasa, 1 & 2 Meán Fómhair: 17 Iúil: 14:00 10:00 - 18:00 7-8 Sráid Chill Dara, Baile Átha Cliath 2 An Teangaleangalann, Baile Uí Bheolain, Contae an Chláir Ceardlann do pháistí de gach aois, trí mheán na Gaeilge, a bheidh dírithe ar chlúdaigh leabhar Beidh seans ag daoine a bhfuil suim acu - cén tionchar a bhíonn acu ar na leabhair a ceisteanna a chur orainn faoi na rialacha úsáide roghnaimid, cén fáth a mbeadh tionchar acu i nGaeilge. orainn? Beidh deis ag na páistí tús a chur lena leabhar féin ach clúdach a dhearadh lena aghaidh.

Tá breis sonraí faoi na himeachtaí ag www.gaeilge2018.ie 30 Is féidir imeachtaí breise a chlárú linn ag www.gaeilge2018.ie 6. Events and Projects: July

BAOITE: a new play by Darach Mac Féile Traidphicnic Con Iomaire 6 - 8 July: 12:00 - 21:00 Taibhdhearc na Gaillimhe/Abbey Theatre Ceardlann an Spidéil, An Spidéal, Conamara, 12 - 22 July: 19:30 Gaillimh An Taibhdhearc, Middle Street, Galway Great gigs, sean-nós dancing and singing, new The Taibhdhearc will showcase a new play with creative art, art exhibitions, music sessions, and the Abbey Theatre as part of the Galway Arts loads more! Everyone welcome. Festival 2018.

Guided Tour: World War Ireland Exhibition National Library Suí ‘s Scíth SUMMER EVENTS 14 July: 15:00 Glór na Móna 7-8 Kildare Street, Dublin 2, D02 P638 7 July, 2 August: 10:00 - 12:00 Gael-Ionad Mhic Goill, Belfast, BT12 7RG Learn about the experiences of the Irish people during World War I. How was life in Ireland Fun events through Irish for families and children during the war? How was the life of an Irish under 4. soldier on the Front? Niamh Ní Riain will answer these questions using various materials from the Library’s collections.

Workshop: Book Cover Layout Craicing Irish Workshop Teangaleangalann National Library 8 & 9 July, 4 & 5 August, 1 & 2 September: 17 July: 14:00 10:00 - 18:00 7-8 Kildare Street, Dublin 2, D02 P638 An Teangaleangalann, Mountshannon, Co. Clare A workshop in Irish for children of all ages looking at book covers - in what way do they influence People who are interested in the language can ask the books we choose? Why would they have that us questions on rules in Irish. influence over us? Children will be able to get started on their own book by designing the cover.

More info on events available at www.gaeilge2018.ie 31 Further events can be registered at www.gaeilge2018.ie 6. Imeachtaí agus Tionscadail: Mí Iúil

Féile le Chéile, Baile Formaid Teanga Bheo Bhaile Formaid Féile na Laoch 21 Iúil 27 Iúil - 1 Lúnasa & 28 - 30 Meán Fómhair Liffey Gales GAA, Bóthar an tSáirséalaigh, Baile Cúil Aodha, Maigh Chromtha, Corcaigh Formaid, Cill Mhaighneann, Baile Átha Cliath 10 Féile ildánach le ceiliúradh a dhéanamh ar na healaíona uilig, mar aon le spórt ‘s spioradáltacht Oíche cheoil thraidisiúnta i mBaile Formaid i gcuimhne ar Sheán Ó Riada. Ní tharlaíonn sé seo do mhuintir Bhaile Formaid. Fáilte roimh ach gach seacht mbliana. chách.

Scoil Samhraidh Mhic Reachtain Cumann Cultúrtha Mhic Reachtain 22 - 28 Iúil Féile Michael Luke Pháidín Áras Mhic Reachtain, 283-289 Bóthar Aontroma, Comharchumann Dhúiche Sheoigheach Teo. Béal Feirste 27 - 29 Iúil Dúiche Sheoigheach, Co. na Gaillimhe Tá an-cháil ar Scoil Samhraidh Mhic Reachtain ar fud na tíre mar cheann de na féilte Gaeilge is mó Féile chultúrtha agus oidhreachta ina ndéanfar in Éirinn, áit a mbíonn réimse leathan imeachtaí, ceiliúradh ar cheantar Dhúiche Sheoigheach. ranganna, ceolchoirmeacha, ceardlanna, agus cainteanna ar siúl gach bliain.

Plé Painéil: Ceiliúradh 125 bliain ó Bunaíodh Conradh na Gaeilge Fóram Díospóireachta Scoil An Leabharlann Náisiúnta Shamhraidh OIDEAS GAEL 30 Iúil: 19:00; 7-8 Sráid Chill Dara Oideas Gael 25 Iúil: 20:30 - 22:00 Chun 125 bliain ó bhunú Chonradh na Gaeilge a Bóthar Shliabh Liag, Dún na nGall cheiliúradh, tá an Leabharlann Náisiúnta ag dul i bpáirt le Conradh na Gaeilge don imeacht seo Siompóisiam aon Oíche Fhoras Cultúir Uladh ar an do Bhliain na Gaeilge 2018. Coinnigh súil ar na Ghaeilge i dTuaisceart Éireann. meáin shóisialta agus ar shuíomhanna gréasáin Chonradh na Gaeilge agus na Leabharlainne Náisiúnta le tuilleadh eolais a fháil.

Tá breis sonraí faoi na himeachtaí ag www.gaeilge2018.ie 32 Is féidir imeachtaí breise a chlárú linn ag www.gaeilge2018.ie 6. Events and Projects: July

Féile le Chéile, Baile Formaid Féile na Laoch Teanga Bheo Bhaile Formaid 27 July - 1 August & 28 - 30 September 21 July Cúil Aodha, Maigh Chromtha, Cork Liffey Gales GAA, Sarsfield Rd, Ballyfermot, Kilmainham, Dublin 10 All-round festival celebrating all kinds of art, sport and spirituality, in memory of Seán Ó Riada. It Traditional music night in Ballyfermot for the only takes place every seven years. people of Ballyfermot. All welcome.

McCracken Summer School Cumann Cultúrtha Mhic Reachtain 22 - 28 July Féile Michael Luke Pháidín Áras Mhic Reachtain, 283-289 Antrim Road, Comharchumann Dhúiche Sheoigheach Teo. Belfast 27 - 29 July Dúiche Sheoigheach, Co. Galway McCracken Summer School is well known around the country as one of the largest Irish language Cultural and heritage festival celebrating Joyce festivals in Ireland, which includes a wide variety Country. of events, classes, concerts, workshops and talks every year.

Panel Discussion: 125th Year Anniversary of the Founding of Oideas Gael Summer School Conradh na Gaeilge Discussion Forum National Library Oideas Gael 30 July: 19:00; 7-8 Kildare Street, Dublin 2 25 July: 20:30 - 22:00 Bóthar Shliabh Liag, Donegal For the 125th anniversary of the founding of Conradh na Gaeilge, the National Library is partnering with Ulster Culture Foundation One Night symposium Conradh na Gaeilge for this Bliain na Gaeilge 2018 on Irish in Northern Ireland. event. Keep an eye on social media and on Conradh na Gaeilge’s and the National Library’s websites for further information.

More info on events available at www.gaeilge2018.ie 33 Further events can be registered at www.gaeilge2018.ie 6. Imeachtaí agus Tionscadail: Mí Iúil

Deasghnátha Cladaigh Ealaín Iargúlta Cúl An Tí UV Arts C.I.C Iúil - Deireadh Fómhair Iúil Cósta Chois Fharraige i nGaeltacht Chonamara Gaoth Dobhair, Dún na nGall Togra Ealaíne/Oidhreachta Pobail le saineolaithe Beidh UV Arts ag tabhairt faoi thionscadal mara, ealaíontóirí agus muintir Chois Fharraige. Sraith pobail i gcroílár Ghaoth Dobhair. Beidh sraith léachtaí le saineolaithe ar an oidhreacht mhara agus de shárthaispeántais ealaín shráide agus sraith cheardlanna ealaíne le CÚL AN TÍ, agus iad ag mhuirmhaisithe le tacú leis na healaíona agus obair le grúpaí pobail sa cheantar. Taispeántas agus an teanga sa cheantar agus sa phobal i gceantair ócáid shóisialta chun torthaí na léachtaí agus na iargúlta. gceardlann a chur i láthair sa bpobal.

Aifreann i nGaeilge/Dátheangach Tionscadal Logainmneacha an Meitheal Cúntóirí Phobal Dé Droma Mhóir Mí Iúil, Mí Lúnasa agus Mí Mheán Fómhair Coiste Pobail an Droma Mhóir Béal Feirste Iúil - Samhain An Droim Mór 2000 An Droim Mór, Tír Eoghain Beidh sraith cheardlann ar siúl chun iomainn agus freagraí an Aifrinn a theagasc do ghrúpaí i roinnt Cuirfear comhartha marcála bhaile fearainn paróistí i mBéal Feirste. Meascán de chainteoirí in airde ar na 5 phríomhshráid ag dul isteach/ líofa agus daoine ar bheagán Gaeilge a bheidh ann. amach ón sráidbhaile inár bparóiste. Greanfar na Eagrófar Aifreann Gaeilge sna paróistí éagsúla. logainmneacha i nGaeilge agus i mBéarla mar chuid Cuirfear áiseanna ar fáil le cuidiú leis an sagart agus de thogra Bhliain na Gaeilge a léanfaidh ar aghaidh i leis an bpobal Aifreann a cheiliúradh i nGaeilge. bhfad i ndiaidh dheireadh na bliana.

Sloinnte & Ainmneacha na Gaeilge Craobh Ghleann an Iolair Iúil - Deireadh Fómhair FASTAS PÓSTAER Coláiste Samhraidh Chill Chartha Ionad Tacaíochta Teaghlaigh Ghleann an Iolair, Iúil - Nollaig Gleann an Iolair, Co. Dhoire Paróiste Chill Chartha Beidh an t-imeacht seo dírithe ar eolas a chur ar Beimid i mbun feachtas póstaer d’fhonn béim fáil ar bhonn trasphobail ar bhunús sloinnte agus a leagan ar stair shuimiúil Chill Chartha, atá ainmneacha Gaeilge. Beidh sé dírithe ar dhéagóirí beagnach ligthe i ndearmad na laethanta seo. idir 12-16 bliana d’aois agus beidh siad ag dul i mbun togra leis sin a chur i gcrích.

Tá breis sonraí faoi na himeachtaí ag www.gaeilge2018.ie 34 Is féidir imeachtaí breise a chlárú linn ag www.gaeilge2018.ie 6. Events and Projects: July

Ealaín Iargúlta Claddagh Customs Cúl An Tí UV Arts C.I.C July - October July Cósta Chois Fharraige i nGaeltacht Chonamara Gaoth Dobhair, Donegal Arts/heritage project with marine experts, artists and UV Arts will deliver a community lead mural arts the people of Cois Fharraige. A series of lectures on project in the heart of Gaoth Dobhair. A series of marine heritage from experts in the field, as well as exciting and engaging street art and mural arts a series of art workshops with CÚL AN TÍ, working masterclasses which will see the development with community groups in the area. There will be an of an alternative mural that will help boost exhibition and a social event to present the results of participation within the arts in a rural setting. the lectures and workshops to the community.

Mass in Irish/Bilingual for the Dromore townland name Church’s Year of the Family programme Coiste Pobail an Droma Mhóir July, August and September July - November Belfast Dromore 2000 32-34 Main Street, Dromore, Tyrone A series of workshops to teach hymns and Mass A bilingual town land marker will be erected on the responses in Irish to groups in some parishes in 5 main artery roads leading in/out of the village in Belfast. A mix of fluent speakers and those with our parish; Irvinestown, Trillick , Fintona, Omagh limited Irish. Organise a Mass in Irish in the various & Drumquin Roads. The names will be engraved in parishes. Provide facilities to help priests and both Irish and English as part of a Bliain na Gaeilge communities celebrate Mass in Irish. initiative which will carry on long after the year.

Surnames and Names of Irish Craobh Ghleann an Iolair July - October POSTER CAMPAIGN Family Support Centre, Gleann an Iolair, Gleann Coláiste Samhraidh Chill Chartha an Iolair, Co. Derry July - December Paróiste Chill Chartha This event is aimed at providing information on a cross-community basis on the origin of Irish We will run a poster campaign to highlight the language surnames and names. It will be aimed fascinating, almost forgotten history of Cill Chartha. at teenagers aged 12-16 years, who will carry out research.

More info on events available at www.gaeilge2018.ie 35 Further events can be registered at www.gaeilge2018.ie 6. Imeachtaí agus Tionscadail: Mí Lúnasa

Pop-Up Gaeltacht & Ranganna Gaeilge do Thosaitheoirí Féile Thuar Mhic Éadaigh Ambasáid na hÉireann, Jakarta CLG Thuar Mhic Éadaigh 1 Lúnasa 3 - 6 Lúnasa: 18:00 - 23:00 gach lá Ambasáid na hÉireann, Jakarta Ionad Spóirt Thuar Mhic Éadaigh An Trian Láir, Tuar Mhic Éadaigh, Co. Mhaigh Eo Beidh dhá rang do thosaitheoirí á reáchtáil ag an ambasáid do dhaoine áitiúla. Ina ndiadh, beidh Ceol traidisiúnta, damhsa agus amhránaíocht ar Pop Up Gaeltacht ar siúl i dteach tabhairne i lár an sean-nós, peil Ghaelach agus liathróid láimhe, na cathrach le deis a thabhairt dóibh bualadh le siúlóidí stairiúla, scéalaíocht, taispeántas faoi na pobal na Gaeilge i Jakarta. blianta tosaigh i gColáiste Chonnacht.

Seit Bhliain na Gaeilge Iowa Irish Fest Gaeilge le Chéile 3 - 5 Lúnasa 1 Lúnasa: 16:00 - 20.00 Lincoln Park, Mulberry St, Waterloo, Iowa, SAM An tSean-Chistin, Baile Finn, Co. Laoise

Féile 3 lá a dhéanann ceiliúradh ar chultúr na Tosóidh an ócáid le cupán tae nó caifé agus hÉireann is ea Iowa Irish Fest. Reáchtáiltear go beidh seans ag daoine labhairt le chéile agus bliantúil ag tús mhí Lúnasa é agus tá sé ar cheann aithne a chur ar a chéile. Beidh ceoltóirí i láthair de na féilte Éireannacha is mó a bhíonn ar siúl sna agus beidh dreas ceoil ann. Inseofar do dhaoine Stáit Aontaithe, le beagnach 40,000 cuairteoir ann ansin faoin seit nua a cumadh in onóir Bhliain na gach bliain. Gaeilge agus cuirfear tús leis an damhsa ansin.

Cuisle Húlaí Ceol an tSamhraidh 2, 9, 16 agus 23 Lúnasa: 20:30 Club Áras na nGael Halla Pobail na Rinne, An Rinn, Dún Garbhán, Co. 3, 10, 17, 24, 31 Lúnasa Phort Láirge 45 Sráid Dominic, Gaillimh

Oíche le Ceol, Amhráin, Scéalta agus Rince Sraith ghigeanna, gach Aoine i gcaitheamh mhí Traidisiúnta. Lúnasa.

Tá breis sonraí faoi na himeachtaí ag www.gaeilge2018.ie 36 Is féidir imeachtaí breise a chlárú linn ag www.gaeilge2018.ie 6. Events and Projects: August

Beginner’s Irish Lessons, and Pop- Up Gaeltacht Tuar Mhic Éadaigh FESTIVAL CLG Thuar Mhic Éadaigh Embassy of Ireland, Jakarta 3 - 6 August: 18:00 - 23:00 everyday 1 August Toormakeady Sports Centre Embassy of Ireland, Jakarta Treanlaur, Toormakeady, Co. Mayo The Embassy will run two introductory Irish Traditional music, dancing and sean-nós singing, classes for locals, which will be followed by a Pop Gaelic football and handball, historical walk, Up Gaeltacht at an Irish pub in the city centre storytelling, exhibition on the early years of where they will have a chance to meet the Irish Coláiste Chonnacht. community.

Bliain na Gaeilge Set-Dance Gaeilge le Chéile 1 August: 16:00 - 20.00 Iowa Irish Fest An Seanchistin, Finnstown, Co. Laois 3 - 5 August Lincoln Park, Mulberry St, Waterloo, Iowa, SAM The event will get under way with a cup of tea or coffee, a bit of music and the chance to have a Iowa Irish Fest is a 3 day festival celebrating Irish chat and get to know each other. There will be a culture. It is held annually at the beginning of short talk on the set dance composed in honour August and is one of the largest Irish festivals in the of Bliain na Gaeilge, before a live demonstration. United States, with almost 40,000 visitors annually. After the official display, those present will have the chance to try their own hand at it if they wish.

Cuisle Húlaí 2, 9, 16 and 23 August: 20:30 Summer Music Club Áras na nGael Halla Pobail na Rinne, An Rinn, Dungarvan, 3, 10, 17, 24, 31 August Co. Waterford 45 Dominic Street, Galway Night of Traditional Music, Songs, Stories, & Series of gigs, every Friday in August. Dance.

More info on events available at www.gaeilge2018.ie 37 Further events can be registered at www.gaeilge2018.ie 6. Imeachtaí agus Tionscadail: Mí Lúnasa

Béile na Féile Dráma, draíocht agus damhsa! Féile Ealaíon an Bhearna Mumbro Top 12 Lúnasa: 12:00 4 agus 5 Lúnasa Baile Thomáis, Guaire, Co Loch Garman Oileán Chléire, An Sciobairín Béile pobail dátheangach; teacht le chéile le bia Ceardlann drámaíochta, dráma agus céilí leis is deoch do mhuintir na háite agus don lucht an gcomhlacht amharclannaíochta Mumbro féachana. Ceiliúradh ag deireadh na Féile (10 - 12 Top! Beidh béim ar an taobh greannmhar, Lúnasa) agus seans le bualadh le haoi-ealaíontóirí. taitneamhach agus soiléir den teanga ar bhealaí Caithfidh tú an suíomh foclóir.ie a thaispeáint ar cruthaitheacha éagsúla. d’fhón le cead isteach a fháil!

Ceiliúradh Aisling Ghéar 5 Lúnasa: An lá ar fad Féile Pheile na Gaeltachta Páirc na bhFál, Bóthar na bhFál, Béal Feirste Gaoth Dobhair Aontaithe 12 Lúnasa: 13:30 An Charraig, Doirí Beaga, Leitir Ceanainn, Ceiliúradh ar athbheochan na Gaeilge i mBéal Dún na nGall Feirste, agus ar an ról atá ag an teanga in athbheochan na cathrach. I gcomhar lenár Féile shacair (faoi 10 mbliana d’aois) do chlubanna gcomhpháirtithe Cultúrlann McAdam ó Fiaich, Glór Gaeltachta. Club Gaoth Dobhair Aontaithe ina na Móna, Raidió Fáilte agus Cumann Óige na bhFál, n-óstaigh. beimid ag cur lá ealaíon ilghnéitheach ar siúl sa Marquee i bPáirc na bhFál le linn Fhéile an Phobail.

An Crann Óg - 10 mbliana ag fás Lá Teaghlaigh agus Beárbaiciú An Crann Óg Ceol an Locha 10 - 11 Lúnasa: 20:00 - 22:00 15 Lúnasa: 14:00 Amharclann Ghaoth Dobhair, Doirí Beaga Páirc Spraoi Thuar Mhic Éadaigh, Tuar Mhic Éadaigh, Co. Mhaigh Eo Bunaíodh An Crann Óg 10 mbliana ó shin in 2008. I ndiaidh cúpla CD agus roinnt mhaith turas agus Beidh cluichí éagsúla á n-eagrú do ghasúir i ceolchoirmeacha, tá cuid mhaith tagtha agus bPáirc Spraoi an Bhaile. Beidh ceol, beárbaiciú, imithe ón gCrann Óg le himeacht na haimsire sin. péinteáil éadan, ceardlanna éagsúla, damhsa ar Beidh sé seo mar cheiliúradh ar na blianta sin. an sean-nós, scéalaíocht, drumadóireacht ar siúl Beidh na baill uilig páirteach sna ceolchoirmeacha, taobh istigh den halla pobail atá suite trasna an idir dhream an lae inniu agus an seandream. bhotháir.

Tá breis sonraí faoi na himeachtaí ag www.gaeilge2018.ie 38 Is féidir imeachtaí breise a chlárú linn ag www.gaeilge2018.ie 6. Events and Projects: August

Béile na Féile Drama, magic and dance! The Gap Arts Festival Mumbro Top 12 August: 12:00 4 and 5 August Ballythomas, Gorey, Co. Wexford Clare Island, Skibbereen A bilingual community meal; get together with A drama workshop, play and céilí with the theatre food and drink for all. End of Festival (10 - 12 company Mumbro Top! The funny, enjoyable August) celebration and a chance to meet guest and unambiguous side of the language will be artists. To get in you must show the website emphasised in various creative ways. focloir.ie on your mobile phone!

Ceiliúradh Aisling Ghéar 5 August: All day Féile Pheile na Gaeltachta Falls Park, Falls Road, Belfast Gaoth Dobhair Aontaithe 12 August: 13:30 A celebration of the Irish language revival in An Charraig, Doirí Beaga, Belfast, and the role the language is playing in the Letterkenny, Donegal city’s own revival. In conjunction with our partners, Cultúrlann McAdam ó Fiaich, Glór na Móna, Raidió An under 10s soccer festival for Gaeltacht clubs Fáilte and Cumann Óige na bhFál, we will be hosted by Gaoth Dobhair Aontaithe. developing a multifaceted arts day to be held in the Marquee in Falls Park during Féile an Phobail.

Family Day and Barbecue An Crann Óg - 10 mbliana ag fás Ceol an Locha An Crann Óg 15 August: 14:00 10 - 11 August: 20:00 - 22:00 Páirc Spraoi Thuar Mhic Éadaigh, Tuar Mhic Amharclann Ghaoth Dobhair, Doirí Beaga Éadaigh, Co. Mayo An Crann Óg was established 10 years ago in 2008. Various games for kids in the Fun Park in the Much has happened in those 10 years, including town. Music, barbecue, face painting, various CDs, tours and concerts. This will be a celebration workshops, such as sean-nós dancing, storytelling, of those years. All members, past and present, will drumming, all held in the community hall located take part in the concerts. across the road.

More info on events available at www.gaeilge2018.ie 39 Further events can be registered at www.gaeilge2018.ie Imeachtaí7. Amlíne na agus hAthbheochana Tionscadail: Mí| A Eanáir Timeline of the Revival

Tús leis an athbheochan i gceart in 1893 Eagraíodh Oireachtas na Gaeilge den chéad Aithníodh an Ghaeilge mar an chéad Raidió na Gaeltachta ag craoladh den TG4 ar an aer den chéad uair ar Oíche Aitheantas don Ghaeilge i gComhaontú Achtaíodh Acht na dTeangacha Oifigiúla An Ghaeilge ina teanga oifigiúil den Aontas Bliain na Gaeilge in 2018 uair in 1897 theanga oifigiúil ó dheas in 1937 chéad uair ar 2 Aibreán 1972 Shamhna 1996 Aoine an Chéasta in 2003 Eorpach ar 1 Eanáir 2007

Ba i mBaile Átha Cliath ar 31 Iúil 1893 Tionóladh an chéadfhéile Oireachtais riamh Nuair a cuireadh Bunreacht nua i Mar thoradh ar fheachtas láidir náisiúnta In 1993, mar thoradh ar bhrú ón bpobal trí Tugadh aitheantas don Ghaeilge ó thuaidh Ar 14 Iúil 2003, shínigh an tUachtarán Tháinig stádas na Gaeilge mar theanga oibre Beidh 125 bliain d’athbheochan na a bhunaigh Dubhghlas de hÍde, Eoin i mBaile Átha Cliath Dé Luain, 17 Bealtaine bhfeidhm ag deireadh na bliana 1937, agus áitiúil a d’eascair as Gluaiseacht fheachtas fada a lean níos mó ná 20 bliain, den chéad uair i gComhaontú Aoine an Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003 ina de chuid an Aontais Eorpaigh i bhfeidhm ar 1 Gaeilge á gceiliúradh againn in 2018 trí Mac Néill, agus comhghleacaithe leo 1897. Bhí sé ar siúl i Seomra Cruinn an tugadh tús áite bunreachtúil don Chearta Sibhialta na Gaeltachta, tháinig bheartaigh an Rialtas stáisiún teilifíse Chéasta in 1998. Ag éirí as an gComhaontú dhlí ó dheas. Ba í seo an chéad uair a Eanáir 2007. Baineadh an stádas seo amach chlár cuimsitheach gnímh agus ardú Conradh na Gaeilge. An aidhm a chur Rotunda. Síolraíodh an rún áirithe seo Ghaeilge den chéad uair riamh i stair Raidió na Gaeltachta ar an aer den chéad Gaeilge nua a bhunú. Lonnaíodh Teilifís seo, cuireadh Foras na Gaeilge ar bun an cuireadh bunús reachtúil le soláthar sna sála ar fheachtas láidir ón bpobal faoin feasachta a eagrú sa phobal. Tá breis an eagraíocht nua roimpi féin ná an a leanas: ‘That an Oireachtas, or public na hÉireann. Is é stádas na Gaeilge i uair ag 3 i.n., Domhnach Cásca, 2 Aibreán na Gaeilge, mar a tugadh air ag an am, bhliain dar gcionn. Bhain an teanga stádas sheirbhísí an státchórais go ginearálta mbrat ‘Stádas’. Buíochas le stádas na teanga is 100 grúpa ag léiriú tacaíochta don Ghaeilge a láidriú trí labhairt agus úsáid assembly, on behalf of the Irish language, mBunreacht na hÉireann, “AIRTEAGAL 1972. Tá an stáisiún lonnaithe go príomha i mBaile na hAbhann, Co. na Gaillimhe, faoin gCairt Eorpach do Theangacha trí mheán na Gaeilge. Tá sí mar aidhm san Eoraip, tá níos mó úsáide á baint aisti i Bhliain. Déanfar ceiliúradh ar thábhacht na Gaeilge. be held annually by the Gaelic League, at 8:1. Ós í an Ghaeilge an teanga náisiúnta i gCasla, Conamara, agus is féidir éisteacht agus thosaigh an tseirbhís ag craoladh ar Réigiúnacha agus Mionlaigh amach in ag an reachtaíocht líon agus caighdeán bParlaimint agus in institiúidí eile de chuid athbheochan na Gaeilge agus ar thionchar which prizes would be offered for readings, is í an phríomhtheanga oifigiúil í,” le Raidió na Gaeltachta ar fud na cruinne. Oíche Shamhna, 31 Samhain 1996. 2001 chomh maith. na seirbhísí trí Ghaeilge a chuireann an Aontais Eorpaigh. Tá níos mó deiseanna na hathbheochana sa phobal agus ar recitations, songs and dramatic sketches in bunchloch reachtúil na gceart teanga comhlachtaí poiblí ar fáil don phobal a fostaíochta ar fáil do dhaoine le Gaeilge san imeachtaí stairiúla le 125 bliain anuas. Irish.’ in Éirinn. mhéadú agus a fheabhsú. Eoraip anois chomh maith.

The beginning of the revival Oireachtas na Gaeilge organised for the first Irish is recognised as the first official Raidió na Gaeltachta broadcasts for the TG4 on the air for the first time at Recognition given to Irish in The Good Official Languages Act enacted in 2003 Irish became an official language of the Bliain na Gaeilge in 2018 time in 1897 language in the south in 1937 first time Halloween in 1996 Friday Agreement European Union on 1 January 2007 It was on 31 July 1893, in Dublin, that Dubhghlas de hÍde, Eoin Mac Néill agus The first ever Oireachtas festival was hosted When the Constitution was enforced Following a strong national and local In 1993, as a result of pressure from a The Irish language was given recognition On 14 July 2003, The President signed On 1 January 2007, Irish became an official In 2018, we will celebrate 125 years their colleagues founded The Gaelic on Monday, 17 May 1897 in Dublin. It was at the end of 1937, the Irish language campaign run by the Gaeltacht Civil long public campaign that spanned over in the north for the first time in The Good the Official Languages Act 2003 into law EU working language. This followed a strong of the Irish language revival with a League. The aim the new organisation held in the Rotunda’s Round Room. The was given constitutional preference for Rights Movement, Raidió na Gaeltachta 20 years, the Government decided to Friday Agreement in 1998. As a result of in the south. This was the first time that community-led campaign under the name comprehensive programme of activities gave itself was to strengthen the Irish motion was passed: ‘That an Oireachtas, the first time in history. The state of the broadcast on air for the first time at 3pm establish an Irish language television this, Foras na Gaeilge was founded a year general state services through Irish had a “Stádas”. Thanks to the language’s status in and awareness campaigns within the language through speaking it and using it. or public assembly, on behalf of the Irish Irish language in the Irish Constitution on Easter Sunday, 2 April 1972. The station station. Teilifís na Gaeilge, as it was later. Further status for the language was legislative basis. The aim of the legislation Europe, Irish is being used more frequently community. Over 100 groups have already language, be held annually by the Gaelic is: “ARTICLE 8:1. The Irish language as is primarily headquartered in Casla, called at the time, was based in Baile na provided in 2001 under the European is to increase the amount of services in Parliament and in other European Union shown their support. The importance of League, at which prizes would be offered the national language is the first official Conamara, agus listeners can tune in from hAbhann, Co. Galway. The service began Charter for Regional and Minority available in Irish, while also improving institutions. There are also now more job the language revival will be celebrated for readings, recitations, songs and dramatic language.”. around the world. broadcasting on 31 November 1996. Languages. the overall standard of public services opportunities available for Irish speakers in as well as the revival’s influence on the sketches in Irish.’ provided through Irish. Europe. commmunity and historical events.

Cláraigh buaicphointe ar an Amlíne ag https://www.surveymonkey.com/r/amline & tá an tAmlíne is déanaí ar fáil ag www.gaeilge2018.ie Register significant dates at https://www.surveymonkey.com/r/amline and the latest Timeline is available at www.gaeilge2018.ie

Tá breis sonraí faoi na himeachtaí ag www.gaeilge2018.ie 4033 Is féidir imeachtaí breise a chlárú linn ag www.gaeilge2018.ie Events and Projects: January

Register significant dates at https://www.surveymonkey.com/r/amline and the latest Timeline is available at www.gaeilge2018.ie

More info on events available at www.gaeilge2018.ie 4133 Further events can be registered at www.gaeilge2018.ie 6. Imeachtaí agus Tionscadail: Mí Lúnasa

Turas: Bleachtairí Grianghraf Lá Gaeltachta An Leabharlann Náisiúnta Glenelly St. Joseph’s GFC 15 agus 24 Lúnasa: 13:00 18 Lúnasa: 10:00 - 15:30 An Chartlann Náisiúnta Ghrianghrafadóireachta, Dergbrough Road, Droichead an Phlum, An Cearnóg Theach an Tionóil, Barra an Teampaill Ómaigh, Tír Eoghain, BT798EF

Bain taitneamh as an taispeántas seo a dhéanann Tabharfaidh an lá seo blaiseadh ar chúrsa ceiliúradh ar obair agus spraoi an phobail bheoga Gaeltachta do ghrúpa leanaí idir 11 agus 14 ar líne a fhéachann go géar ar ghrianghraif na bliana d’aois. Beidh ranganna ar siúl ar maidin, Leabharlainne ar Flickr. Bí i dteannta Niamh Ní agus i ndiaidh lóin beidh amhránaíocht, céilí agus Riain ar thuras leathuaire saor in aisce ag am lóin seisiúin spóirt ar siúl le rásaí agus neart eile. Is gá chun an scéal go léir a fháil amach. spás a chur in áirithe roimh ré.

Gay-l @ Foyle Pride Festival Fleadh na Faiche Foyle Pride Pobal Eascarrach Teo 18 - 26 Lúnasa 17 Lúnasa Cultúrlann Uí Chanáin, 37 Mórshráid Shéamais, Doire Béal an Átha, An Fál Carrach, Leitir Ceanainn, Dún na nGall Mar chuid de Foyle Pride i mbliana beidh an Dream Dearg ag eagrú ceardlann Is éard a bheidh i bhFleadh na Faiche ná ceiliúradh fheachtasaíochta, ina mbeidh plé oscailte poiblí ceoil agus damhsa Gaelach don phobal ar eastát faoi chearta go ginearálta agus caint ar chearta Bhéal an Átha. teanga agus cearta LADT. Beidh oíche lán le craic againn le Gay-lí ina dhiaidh sin.

Picnic an Phobail Club Óige Setanta Airneál Liú Lúnasa Ciorcal Airneáil Bhéal Feirste 18 Lúnasa: 12:00 - 14:00 22 Lúnasa: 8:00 - 13:00 Páirc an tSrutháin, Doire Maddens Bar, 74 Berry Street, Béal Feirste Is breá le gach duine picnic, mar sin, beidh sé seo Scéalaíocht, amhránaíocht, ceol agus comhrá. ina dheis an-mhaith dúinn an scéal a scaipeadh Beidh cúpla aoi speisialta againn le scéalaíocht go bhfuil an Ghaeilge beo sa chathair. Picnic le a dhéanamh dúinn. Beidh greamanna bia ar fáil spóirt agus spraoi agus cuid mhór siamsaíochta. fosta. Fáilte roimh an uile dhuine. Cuireadh oscailte.

Tá breis sonraí faoi na himeachtaí ag www.gaeilge2018.ie 42 Is féidir imeachtaí breise a chlárú linn ag www.gaeilge2018.ie 6. Events and Projects: August

Guided Tour: Photograph Detectives Lá Gaeltachta The National Library Glenelly St. Joseph’s GFC 15 & 24 August: 13:00 18 August: 10:00 - 15:30 The National Photographic Archive, Meeting Dergbrough Road, Plumbridge, Omagh, House Square, Temple Bar, DO2 WF85 Tyrone, BT798EF Enjoy this exhibition celebrating the work and This day will give a group of 11 - 14 year olds a fun of a lively online community that examines taste of a Gaeltacht course. There will be classes the library’s photographs on Flickr. Who are our in the morning and then after lunch there will be Photograph Detectives? How does it work? Join singing, a céilí and sports, with races and much Niamh Ní Riain for a free half hour lunch time tour more. Pre-booking essential. to get the full picture.

Gay-l @ Foyle Pride Festival Fleadh na Faiche Foyle Pride Pobal Eascarrach Teo 18 - 26 August 17 August Cultúrlann Uí Chanáin, 37 Great James Street, Derry Béal an Átha, An Fál Carrach, Letterkenny, Donegal As part of this year’s Foyle Pride there will be a campaigning workshop from An Dream Dearg, Fleadh na Faiche will be a celebration of Irish music an open public discussion on rights in general, as and dance for the Béal an Átha estate community. well as a talk on language and LGBT rights. This will be followed by a night of craic with a Gay-lí.

Picnic an Phobail Airneál Liú Lúnasa Club Óige Setanta Ciorcal Airneáil Bhéal Feirste 18 August: 12:00 - 14:00 22 August: 8:00 - 13:00 Brooke Park, Doire Maddens Bar, 74 Berry Street, Belfast, BT1 1FJ

Everyone loves a picnic, so this will be a great Storytelling, singing, music and conversation. opportunity for us to let everyone know that Irish We will have a couple of special guests to tell us is alive and well in the city. Picnic with sports, fun stories. There will also be a bite to eat. Everyone and loads of entertainment. Open invitation. welcome.

More info on events available at www.gaeilge2018.ie 43 Further events can be registered at www.gaeilge2018.ie 6. Imeachtaí agus Tionscadail: Mí Lúnasa

Ceol sa Chearnóg Lá Mór Spraoi do Theaghlaigh Liú Lúnasa Lár Chomhairle Paróiste Ghleann Cholm Cille 25 Lúnasa 22 Lúnasa An Chultúrlann, Béal Feirste Páirc na nGael, Gleann Cholm Cille, Dún na nGall Beidh ceolchoirm mhór faoin spéir á heagrú againn Lá Mór Spraoi i nGaeltacht an iarthuaiscirt! i lár chathair Bhéal Feirste le meascán de cheol Meascán d’imeachtaí trí Ghaeilge don teaghlach traidisiúnta agus ceol chomhaimseartha i nGaeilge. uilig! Scéalaíocht, damhsa, ceol, ióga, péinteáil Beidh sí seo mar bhuaicphointe na féile agus é aghaidheanna agus go leor, leor eile! Bígí linn! beartaithe go bhfreastalóidh breis agus 350 duine uirthi.

Slam Filíochta 24 Lúnasa Dianchúrsa Fhéile an Droichid An Chultúrlann, Béal Feirste An Droichead 25 - 26 Lúnasa: 10.00 - 16.00 Beidh Slam Filíochta againn sa Chultúrlann i rith An Droichead, 20 Sráid Cooke, Béal Feirste Fhéile Liú Lúnasa. Beidh filí ag tabhairt faoin ardán le dánta úrchumtha as Gaeilge a rá os comhair an Pacáiste cuimsitheach Gaeilge le himeacht dhá lá. phobail. Is imeacht é seo a spreagann daoine le Beidh réimse leibhéal ann le freastal ar dhaoine a tabhairt faoin fhilíocht úr, chomhaimseartha agus bhfuil leibhéil éagsúla cumais bainte amach acu, a chuireann an fhilíocht Ghaeilge i lár an aonaigh. idir ghlantosaitheoirí agus Ghaeilgeoirí líofa. Ghlac breis agus 15 file páirt anuraidh!

Duhill AG CEILIÚRADH Bliain Na Gaeilge Comhairle Pobail Duhill Spraoi Mhuinchille - Mic Oscailte Lúnasa - Meán Fómhair Spaisteoirí Mhuinchille Ionad Pobail Duhill, Co. Thiobraid Árann 25 Lúnasa: 14:00 An Phríomhshráid, An Mhuinchille, Contae an Imeacht pobail do gach aoisghrúpa ar mhaithe le Chabháin ceiliúradh a dhéanamh ar an nGaeilge. Mar chuid den togra beidh aifreann as Gaeilge agus ceardlann Beidh seans ag gach duine dán nó amhrán nó do gach éinne ó pháistí go seanthuismitheoirí le scéal a insint. Tabhair leat d’uirlis má tá fonn tógáil ar an gcúpla focal. Le críoch a chur leis an ceoil ort! lá, tiocfaidh an pobal le chéile sa halla do chaint, sólaistí agus ceol Gaelach.

Tá breis sonraí faoi na himeachtaí ag www.gaeilge2018.ie 44 Is féidir imeachtaí breise a chlárú linn ag www.gaeilge2018.ie 6. Events and Projects: August

Ceol sa Chearnóg Lá Mór Spraoi FO FAMILIES Liú Lúnasa Lár Chomhairle Paróiste Ghleann Cholm Cille 25 August 22 August An Chultúrlann, Belfast Páirc na nGael, Gleann Cholm Cille, Dún na nGall We will organise a huge outdoor concert in Belfast Big Fun Day in the North West Gaeltacht! A city centre with a mix of traditional music and selection of events in Irish for the whole family! contemporary Irish language music. This will be the Storytelling, dance, music, yoga, face painting and highlight of the festival and over 350 people are much, much more! Join us! set to attend.

Poetry Slam 24 August An Droichead Festival Intensive An Chultúrlann, Belfast course An Droichead 25 - 26 August: 10.00 - 16.00 We will have a Poetry Slam at the Cultúrlann An Droichead, 20 Cooke Street, Belfast during the Liú Lúnasa Festival. Poets will take to the stage to recite newly composed Irish poetry A comprehensive two-day Irish language course, to the crowd. This encourages people to try their offered at a range of levels to suit all different hand at contemporary poetry and puts Irish abilities, from total beginners to fluent Irish language poetry in particular centre stage. More speakers. than 15 poets took part last year!

Duhill Celebrates Bliain Na Gaeilge Duhill Community Council Spraoi Mhuinchille - Open Mic August - September Night Duhill Community Centre, Co. Tipperary Spaisteoirí Mhuinchille 25 August: 14:00 A community event for all ages to celebrate the Main Street, Cootehill, Co. Cavan Irish language. The project will include a mass in Irish, a workshop for all ages reintroducing a Everyone will have a chance to recite a poem, cúpla focal, children and grandparents working tell a story or sing a song. Don’t forget your together. The event will finish off with a social instrument if you’d like to play! gathering in the hall, light refreshments and Irish music.

More info on events available at www.gaeilge2018.ie 45 Further events can be registered at www.gaeilge2018.ie 6. Imeachtaí agus Tionscadail: Mí Mheán Fómhair

Ábhair agus Scéimeanna Tóstal na bhFiann Píolótacha Cultúr Club Cumann na bhFiann Conradh na Gaeilge 8 Meán Fómhair 01/09 – 31/12 Ionad Óige na hÉireann, Droim Rí, Co. na Mí Ar fud na cruinne Is é Tóstal na bhFiann an t-imeacht agus an fhéile uile-oileánda Ghaeilge is mó dá bhfuil ann d’óige Mar chuid den togra idirnáisiúnta Cultúr Club na tíre, agus suas le 2,000 duine i láthair gach uile chun an fhéiniúlacht Éireannach a neartú i measc bhliain. I measc na n-imeachtaí a bheidh ar siúl ar an na nGael thar sáile, cuirfear acmhainní Gaeilge lá beidh an comórtas tallainne ‘Slua le Bua’, picnic agus cultúir ar fáil saor in aisce ó www.cnag.ie/ ollmhór, comórtas damhsa, gradam na bhFeighlithe, CulturClub! Reáchtálfar scéimeanna píolótacha ar ceardlann sainspéise, cluichí inséidte, céilí ollmhór fud na cruinne. agus ceolchoirm den scoth le ‘Seo Linn’.

Ár nOidhreacht i nDeisceart Ard Mhacha Crossmaglen Rangers GFC 7 Meán Fómhair, 5 Deireadh Fómhair, 2 Samhain 20:00; Halla Raonaithe na Croise, Bothar Dhún Lá Chairde-linne Dealgan, Crois Mhic Loinnain, Ard Mhacha Conradh na Gaeilge, Boirche Íochtar 8 Meán Fómhair Aoichainteoirí: Réamonn Ó Ciaráin; Cú Chulainn Ionad Eachtraíochta Chairlinn, Cairlinn, An Lú & Sliabh Gullion. Charlie Dillon; South Armagh poets. Sean McClory; An Ghaeilge in Ard Mhacha; Padraigín Ní Uallacháin; Traidisiún amhránaíochta in Ard Mhacha Theas

Dúchas Coiste Co. Thiobraid Árann, Conradh na Gaeilge Turas Stairiúil go Teach Solais 7 - 9 Meán Fómhair Fhánada Dún Mhuire, 50 Sráid an Phiarsaigh, An tAonach Craobh Chomhaltas Uladh, Leitir Ceanainn 8 Meán Fómhair: 10:00 - 16:00 Dé hAoine: An Caidreamh idir Eoin Mac Néill agus Fánaid, Port an tSalainn, Leitir Ceanainn, Co. Dubhghlas de hÍde, an Dr. Mary Harris. Dhún na nGall Dé Sathairn: Éire Ghaelach - Fís Chonradh na Gaeilge leis an Dr. Aoife Whelan. Istoíche Ceo Draíochta: Liam Turas go Teach Solais Fhánada, treoraí Gaeilge S Gógan le Colm Breathnach, Sinéad Ní Uallacháin, ar bord. Leibhéal réasúnta Gaeilge riachtanach. Colm Ó Snodaigh, Margaret Lonergan. Sólaistí ar fáil. Dé Domhnaigh: Turas.

Tá breis sonraí faoi na himeachtaí ag www.gaeilge2018.ie 46 Is féidir imeachtaí breise a chlárú linn ag www.gaeilge2018.ie 6. Events and Projects: September

Cultúr Club Resources & Pilot Schemes Tóstal na bhFiann Conradh na Gaeilge Cumann na bhFiann 01/09 – 31/12 8 September Around the world Ionad Óige na hÉireann, Drumree, Co. Meath As part of the international initiative Cultúr Club to strengthen Irish identity amongst the Irish Tóstal na bhFiann is the largest all-island youth abroad, Irish language and cultural resources event and festival in Irish, with up to 2,000 will be made available free of charge from www. attending. Events include the talent contest ‘Slua cnag.ie/CulturClub! There will be a worksheet le Bua’, a huge picnic, dance competition, the for children 6 – 16 years old and workshop minders’ awards, a special-interest workshop, lesson plans available. Pilot schemes will also be inflatable games, a massive Céilí and an amazing organised all over the globe. concert with ‘Seo Linn’.

Our Irish Heritage in South Armagh Crossmaglen Rangers GFC 7 September, 5 October, 2 November Crossmaglen Rangers Hall, Dundalk Road, Lá Chairde-linne Crossmaglen, Armagh Conradh na Gaeilge, Boirche Íochtar 8 September Speakers: Réamonn Ó Ciaráin; Cú Chulainn & Carlingford Adventure Centre, Carlingford, Louth

Sliabh Gullion. Charlie Dillon; South Armagh poets. Sean McClory; The Irish language in Co. Armagh. Pádraigín Ní Uallacháin; Singing tradition of South Armagh.

Dúchas Coiste Co. Thiobraid Árann, Conradh na Gaeilge Historical Tour to Fanad 7 - 9 September Lighthouse Dún Mhuire, Nenagh, Co. Tipperary Craobh Chomhaltas Uladh, Leitir Ceanainn 8 September: 10:00 - 16:00 Friday: The Relationship between Eóin MacNeill and Fánaid, Port an tSalainn, Douglas Hyde, with Dr Mary Harris. Letterkenny, Co. Donegal Saturday: Irish Ireland - The Vision of Conradh na Gaeilge with Dr. Aoife Whelan. Istoíche Ceo Draíochta: Trip to Fanad Lighthouse with an Irish language Liam S Gógan together with Colm Breathnach, Sinéad tour guide. Reasonable level of Irish essential. Ní Uallacháin, Colm Ó Snodaigh, Margaret Lonergan. Refreshments will be available. Sunday Tour.

More info on events available at www.gaeilge2018.ie 47 Further events can be registered at www.gaeilge2018.ie 6. Imeachtaí agus Tionscadail: Mí Mheán Fómhair

An Ghaeilge Mórthimpeall Orainn Lá Eachtraíochta Gaeilge 14 – 16 Meán Fómhair & 1 Deireadh Fómhair – Fóram an Dúin agus Oirialla 31 Samhain 15 Meán Fómhair: 10:00 -16:00 Nelly’s Café , ABCD, 40 Bóthar Dhroim Conrach Páirc Foraoise an Tulaigh Mór, Bóthar Áth Íochtarach, Baile Átha Cliath 9 agus áiteanna eile Bhriain, An Caisleán Nua, An Dún

Is tionscadal grianghrafadóireachta é ‘An Ghaeilge Beidh lá iomlán de ghníomhaíochtaí taobh Mórthimpeall Orainn’ a léiríonn áit na Gaeilge in amuigh ar siúl do dhaoine is cuma cén aois iad. Éirinn lasmuigh de cheantair Ghaeltachta in 2018. Beidh siúlóidí sléibhe, gníomhaíochtaí coille, Is comhoibriú é idir na grianghrafadóirí Fionán treodóireacht agus cluichí foirne le háisitheoirí O’Connell agus John Carroll. Cuirfear an tionscadal proifisiúnta. Críochnófar an lá le sólaistí le chéile ar taispeáint in ionaid neamhghnácha. ar an láthair.

DEIREADH SEACHTAINE CULTÚRTHA Parkrun agus Preab-Ghaeltacht i Philip McElgunn gCeatharlach Naomh Pádraig GFC Oireachtas na Gaeilge 14 - 17 Meán Fómhair 15 Meán Fómhair: 09:30 Club CLG Naomh Pádraig, Domhnach, Lios na Traic Barrow, Sráid Barrow, Ceatharlach Scéithe, Fear Manach Siúil nó rith 5k linn ag parkrun Cheatharlach agus Deireadh seachtaine cultúrtha Philip McElguinn le glac páirt sa Phreab-Ghaeltacht ina dhiaidh, le ceol, amhránaíocht agus rince. neart siamsaíochta agus gníomhaíochtaí!

Féile an Fhómhair Cairde Teo Stuaim Láimhe agus Comhrá le 14 - 19 Meán Fómhair Máirtín Davy, Pastime Chonamara 17 agus 18 Meán Fómhair Cairde Teo, Ionad Siopadóireachta Chathair Ard Scoil Náisiúnta Ráth Chairn, Co. na Mí agus Mhacha, Sráid Thomáis, Ard Mhacha Fleadh Cheoil na hÉireann, Droichead Átha, Co. Lú 18:30 14/09 - 9:30 & 11:00 15/09 - 11.30 -15.00 17/09 & Fleadh Cheoil 14:00 - 14:30 & 17:30 16/09 16:00 18/09 Féile dheireadh seachtaine Ghaeilge i gceantar Taispeántas Ceardaíochta, DVD An Cladach agus Ard Mhacha a dhéanann freastal ar gach aon Caint Orthu. aoisghrúpa.

Tá breis sonraí faoi na himeachtaí ag www.gaeilge2018.ie 48 Is féidir imeachtaí breise a chlárú linn ag www.gaeilge2018.ie 6. Events and Projects: September

Seeing the Language Around Us 14 – 16 September Irish Language Adventure Day Fóram an Dúin agus Oirialla & 1 October – 31 November 15 September: 10:00 -16:00 Nelly’s Café, ABCD, 40 Lower Drumcondra Road, Tollymore Forest Park, Bryansford Road, Dublin 9 and other locations Newcastle, Down

‘Seeing the Language Around Us’ is a photography A full day of outdoor activities for all ages with exhibition showing the presence of Irish around mountain walks, forest activities, orienteering and us outside the Gaeltacht areas in 2018. It is a team games with professional facilitators. We’ll collaboration between the photographers Fionán bring the day to a close with refreshments at the O’Connell and John Carroll. The project will be venue. showcased in unusual locations.

Parkrun and Pop up Gaeltacht in Philip McElgunn CuLtural Weekend Carlow St. Patrick’s GFC Oireachtas na Gaeilge 14 - 17 September 15 September: 09:30 St Patrick’s GAA Club, Donagh, Lisnaskea, Barrow Track, Barrow Street, Carlow Fermanagh Do a 5k walk or run at Carlow parkrun and Philip McElgunn cultural weekend of Gaeilge, then take part in the Pop Up Gaeltacht with music, song and dance. entertainment and activities!

Stuaim Láimhe and Conversation Féile an Fhómhair with Máirtín Davy, Pastime Cairde Teo Chonamara 14 - 19 September 17 agus 18 Meán Fómhair Cairde Teo, Armagh City Shopping Centre, Scoil Náisiúnta Ráth Chairn, Co. Meath and Thomas Street, Armagh, BT61 7AE Fleadh Cheoil na hÉireann, Drogheda, Co. Louth 18:30 14/09 - 9:30 & 11:00 15/09 - 11.30 -15.00 17/09 & Fleadh Cheoil 14:00 - 14:30 & 17:30 16/09 16:00 18/09 An Irish language weekend festival in Armagh Craft Exhibition and the DVD An Cladach, as well aimed at all age groups. as a talk about them.

More info on events available at www.gaeilge2018.ie 49 Further events can be registered at www.gaeilge2018.ie 6. Imeachtaí agus Tionscadail: Mí Mheán Fómhair

Cuimhneacháin - Sraith Imeachtaí Oíche Chultúir Cashel Arts Festival CLG 21 Meán Fómhair: 16:00 - 23:00 20 - 23 Meán Fómhair Ar fud an oileáin Caiseal, Co. Thiobraid Árann Ceiliúradh bliantúil ar chultúr agus ealaíona is Is é “Cuimhneacháin” téama fhéile 2018. Eagrófar ea an Oíche Chultúir, ina mbíonn breis is 3,000 imeachtaí éagsúla dátheangacha le linn na Féile imeacht ar siúl ar fud oileán na hÉireann mar Ealaíne faoin téama sin leis an nGaeilge agus le chuid di. Tá Ciste 125 ag tacú le breis ábhar a cultúr na Gaeilge a chur chun cinn i measc na n-óg sholáthar don oíche ionas go mbeidh an Ghaeilge agus na n-aosach. Beidh Balla/Dúshlán Gaeilge, níos feiceálaí i mbliana. scéalaíocht/bothánaíocht agus ceardlanna ann.

Ióga agus Grúpa Siúlóide Mhachaire Fíolta Glór Mhachaire Fíolta Mná an Mhisnigh: Ról na mBan in Ón 20 Meán Fómhair (10 seachtaine) Athbheochan na Gaeilge Ionad Spóirt Bhruach na Cluana, Machaire Fíolta Craobh an Iúir Ióga 19:30 - 20:30, Grúpa Siúlóide 09:00 -11:00 21 Meán Fómhair: 18.30 - 22.30 Gaeláras Mhic Ardghail, 6b Sráid an tSéipéil Cuirfear cúrsa ióga 10 seachtaine ar fáil do dhaoine Uacht., an tIúr, BT34 2DS fásta ar mian leo bheith in ann iad féin a chur ar a suaimhneas agus sláinte mhaith a chothú iontu Léachtaí gearra, cainteanna, taispeántas, féin. Is í an phríomhaidhm atá againn ó thaobh an bronnadh, chomh maith le sólaistí. ghrúpa siúlóide de ná Gaeilge a chur i mbéal an phobail agus í a dhéanamh ina gnáthrud do chách.

Dining le Difríocht Éigse na Brídeoige Lá Mór Spraoi do Theaghlaigh 21 Meán Fómhair: 19:00 Líonra Leitir Ceanainn Ionad na Dromoda, An Chillín Liath, PO Mháistir 22 Meán Fómhair: 12:00 - 16:00 Gaoithe, Cill Airne, Co. Chiarraí Gaelscoil Adhamhnáin, Leitir Ceanainn, Contae Dhún na nGall Beidh cócaire áitiúil ag tabhairt cheardlann cócaireachta as Gaeilge. Beidh daoine ina suí le Spraoi trí Ghaeilge don teaghlach uilig! Beidh chéile ag déanamh comhrá trí Ghaeilge agus ag baint ceardlann damhsa do dhéagóirí, scéalaíocht do taitneamh as an mbia. I ndiaidh an bhéile beidh pháistí óga, péinteáil aghaidhe, ceardlann ióga, taispeántas rince ar an sean-nós ar siúl chun gné eile imeachtaí do thuismitheoirí, ceol agus bia. Bígí dár gcultúr a cheiliúradh agus a chur os comhair an linn! phobail.

Tá breis sonraí faoi na himeachtaí ag www.gaeilge2018.ie 50 Is féidir imeachtaí breise a chlárú linn ag www.gaeilge2018.ie 6. Events and Projects: September

Memories - Events Series Culture Night Cashel Arts Festival CLG 21 September: 16:00 - 23:00 20 - 23 September Throughout the island Cashel, Co. Tipperary Culture Night is an annual celebration of culture ‘Memories’ is the theme of the 2018 festival. A and the arts, with more than 3,000 events taking variety of bilingual events will take place during place around the island of Ireland. Ciste 125 is the Arts Festival to bring Irish language and supporting the provision of more materials for the culture to everyone, both young and old. This event with the aim of making Irish more visible will include an Irish Language Wall/Challenge, this year. storytelling and workshops

Magherafelt Yoga and Walking Group Women of Courage - Women’s Role Glór Mhachaire Fíolta in the Irish Language Revival From 20 September (10 weeks) Craobh an Iúir Meadowbank Sports Centre, Ballyronan Road, 21 September: 18.30 - 22.30 Magherafelt, Co. Derry Gaeláras Mhic Ardghail, 6b Upper Chapel Street, Yoga 19:30 - 20:30, Walking group 09:00 -11:00 Newry, BT34 2DS 10 weeks of yoga classes for adults who wish to attain a balance of peace and health. The main Short lectures, talks , awards, and an exhibition aim for the walking group is to get people speaking plus refreshments. Irish as a normal part of their daily life.

Dining with a Difference Éigse na Brídeoige Lá Mór Spraoi FOR FAMILIES Líonra Leitir Ceanainn 21 September: 19:00 22 September 12:00 - 16:00 Ionad na Dromoda, An Chillín Liath, PO Mháistir Gaelscoil Adhamhnáin, Letterkenny, Gaoithe, Killarney, Kerry County Donegal A local chef will give a cooking workshop in Irish. We will come together to chat in Irish and enjoy Fun through Irish for the whole family! There will be a the wonderful food. After the meal, we will have a dance workshop for teenagers, storytelling for young sean-nós dancing exhibition to celebrate another children, face painting, yoga workshop, events for aspect of our culture and to bring it to people parents, music and food. Join us! who haven’t had the opportunity to see it before.

More info on events available at www.gaeilge2018.ie 51 Further events can be registered at www.gaeilge2018.ie 6. Imeachtaí agus Tionscadail: Mí Mheán Fómhair

Inspirational visit to An Carn Éadarnaigh CLG 22 Meán Fómhair; 10:00 - 16:00 Céilí Mór Thamhlachta Ionad An Carn, Maghera, Co Derry Gaelphobal Thamhlachta 22 Meán Fómhair: 18:00 Turas lae do 30 ball ranga ó Ederney, Fear 518 Sráidbhaile Thamhlachta, Tamhlacht, Manach, Deisceart Thír Eoghain go dtí an gCarn. Baile Átha Cliath 24 Beidh 2 uair a chloig de theagasc ag 3 leibhéal san áireamh le cur le scilleanna teanga, caint Beidh an céilí mar chuid d’oscailt oifigiúil an staire agus turas timpeall an cheantair le heolas Ionaid Ghaeilge agus Cultúir i dTamhlacht. breise a fháil ar fhorbairt na Gaeltachta nua seo i bparóiste iarghulta.

Ceiliúradh Bhliain na Gaeilge Fine Ghallainn CLG Lá Teaghlaigh 23 Meán Fómhair: 14:00 Coiste Forbartha Chnoc Fola Fine Ghallainn CLG 22 Meán Fómhair: 12:00 Páirc Cuimhneacháin Uí Laighléis, Bóthar an Coláiste Ailigh, Cnoc na Móna, Leitir Ceanainn, Inbhir, An Sord, Baile Átha Cliath Dún na nGall Ceiliúradh Bhliain na Gaeilge le Fingallians GAA. Lá teaghlaigh le ceardlanna damhsa, ealaíne, ióga Lá Teaghlaigh a bheidh oiriúnach do chách. Beidh agus ceoil. Fáilte roimh chách. cluichí eagraithe trí Ghaeilge do pháistí agus daoine fásta.

Sean-Nós i nGuaire on board The Staid na Gaeilge mar chuid den Gorey Caravan Oidhreacht in Uíbh Ráthach North Wexford Traditional Singing Circle Oidhreacht Uíbh Ráthaigh 25 Meán Fómhair 22 Meán Fómhair French’s Traditional Bar, An Phríomhshráid, Tech Amergin, An Coireán, Co. Chiarraí Guaire

Léacht, plé, caint agus ceol mar cheiliúradh ar Siúlóid faoi threoir ag déanamh ceiliúradh ar rince stair agus todhchaí na Gaeilge in oidhreacht an agus canadh ar an Sean-Nós go háitiúil i nGuaire. cheantair. Tabharfar leabhrán amach le liricí agus eile. Sólaístí ar fáil.

Tá breis sonraí faoi na himeachtaí ag www.gaeilge2018.ie 52 Is féidir imeachtaí breise a chlárú linn ag www.gaeilge2018.ie 6. Events and Projects: September

Inspirational visit to An Carn Éadarnaigh CLG 22 Meán Fómhair; 10:00 - 16:00 The Big Tallaght Céilí Ionad An Carn, Maghera, Co Derry Gaelphobal Thamhlachta 22 September: 18:00 Day trip for 30 Irish class members from Ederney, 518 Tallaght Village, Tallaght, Dublin Fermanagh, South Tyrone to visit An Carn centre. Programme includes 2 hour teaching at 3 levels The céilí will form part of the official opening of to increase language skills, history talk and tour of the Irish Language and Cultural Centre in Tallaght. the area to get an insight into the development of this new Gaeltacht area in a rural parish.

Ceiliúradh Bhliain na Gaeilge Fine Ghallainn CLG Lá Teaghlaigh 23 September: 14:00 Coiste Forbartha Chnoc Fola Fine Ghallainn CLG September: 12:00 Fingallians GAA, Lawless Memorial Park, Estuary Coláiste Ailigh, Cnoc na Móna, Letterkenny, Road, Swords, Dublin Donegal Celebration of Bliain na Gaeilge with Fingallians Family day with dance, art, yoga and music GAA. Family Day suitable for all. There will be workshops. All welcome. games organised through Irish for children and adults.

Sean-nós in Gorey on board The Gorey Caravan The Status of the Irish Language in North Wexford Traditional Singing Circle the Heritage of Uíbh Ráthach 25 September Oidhreacht Uíbh Ráthaigh French’s Traditional Bar, Main Street, Gorey and 22 September Gorey District Tech Amergin, An Coireán, Co. Kerry A Sean Nós Singing/Traditional Singing Walking Lecture, discussion, talk and music to celebrate tour celebrating our local Sean Nós song ‘Eleanór the history and future of the Irish language in the a Rún’ agus ‘The Gorey Caravan’. A booklet will area’s heritage. be provided with photos, lyrics and associated history of songs.

More info on events available at www.gaeilge2018.ie 53 Further events can be registered at www.gaeilge2018.ie 6. Imeachtaí agus Tionscadail: Mí Mheán Fómhair

Fáilte agus Spraoi Nasc Leis an Ghaeltacht Fáilte Isteach Mhuineacháin - Turas go Tír Chonaill 26 Meán Fómhair; 10:30 - 14:30 Coiste Forbartha Charn Tóchair Ionad Naomh Seosamh, Bóthar Mhic Cairthinn, 28 Meán Fómhair - 30 Meán Fómhair Muineachán An Carn go Tír Chonaill

Eagrófar sraith cheardlann agus imeachtaí Fágfar An Carn Dé hAoine ag 18:00, agus fillfear taitneamhacha i Muineachán ag a thiocfaidh air Dé Domhnaigh ag 18:00. Turas is ea é seo atá Éireannaigh Nua agus Éireannaigh Sheanbhunaithe, á eagrú le grúpa 40 Gaeilgeoir, idir óg agus aosta, idir óg agus aosta, le chéile chun blaiseadh a fháil as Carn Tóchair, a thabhairt ar cuairt chuig an ar an Ghaeilge agus ar chultúr na nGael, agus chun Ghaeltacht le naisc a láidriú le muintir Ghaoth ceiliúradh a dhéanamh ar Lá Eorpach na dTeangacha. Dobhair agus muintir Rann na Feirste.

Lá na dTeangacha Eorpacha: An Ghaeilge a Mhúineadh i mBeirlín Conradh na Gaeilge Bheirlín e.V. 26 - 27 Meán Fómhair Tionól Chairbre 2018 Ambasáid na hÉireann, Jugerstr. 51, 10117 Beirlín Conradh na Gaeilge, Cloich na Coillte agus Dhá Bhunscoil Áitiúla 28 - 29 Meán Fómhair: 09:00 - 12:00 Cloich na Coillte, Corcaigh Is imeacht bliantúil é seo ina dtugtar deis do thíortha an Aontais Eorpaigh aird a tharraingt ar Leachtaí, turais stairiúla, ceol, amhránaíocht, a dteangacha náisiúnta. Beidh ranganna Gaeilge rince. do pháistí ar siúl i mBeirlín ag an gcraobh ón bhFómhar amach agus rachaimid chuig scoileanna sa chathair ar Lá na dTeangacha Eorpacha.

Lá na nDaltaí An Foras Pátrúnachta Siúlóid Naomh Mhichíl faoi Threoir 28 Meán Fómhair Comhchoiste Ghaeltacht Uíbh Ráthaigh Tayto Park, Co. na Mí 29 Meán Fómhair Baile an Sceilg, Ciarraí Tá An Foras Pátrúnachta 25 bliain d’aois agus tá ceiliúradh mór eagraithe againn dár gcuid daltaí. Siúlóid faoi threoir as Gaeilge chuig na láithreacha Den chéad uair riamh, beidh na mílte daltaí ó 65 stairiúla i mBaile an Sceilg le linn Phatrún Naomh gaelscoil ag bualadh le chéile agus ag spraoi trí Mhichíl. Ghaeilge! #gaelscoil4all

Tá breis sonraí faoi na himeachtaí ag www.gaeilge2018.ie 54 Is féidir imeachtaí breise a chlárú linn ag www.gaeilge2018.ie 6. Events and Projects: September

Fáilte agus Spraoi Link to the Gaeltacht Fáilte Isteach Mhuineacháin - Trip to Donegal 26 September; 10:30 - 14:30 28 September - 30 September St. Joseph’s Centre, St. Macartan Road, An Carn to Donegal Monaghan Leaving An Carn on Friday at 6:00 p.m., returning A series of workshops and fun events in Monaghan on Sunday at 6:00 p.m. will bring all Irish people, both young and old, to- A Gaeltacht trip for 40 Irish speakers from gether to get a taste of the Irish language and the Carntogher, both young and old, with the hope culture of the Gaels, and to celebrate the European of strengthening links with the people of Gaoth Day of Languages. Dóbhair and Rann na Feirste.

The Day of European Languages: Teaching Irish in Berlin Conradh na Gaeilge Bheirlín e.V. 26 - 27 September Tionól Chairbre 2018 Embassy of Ireland, Jägerstraße 51, 10117 Berlin Conradh na Gaeilge, Clonakilty & Two local primary schools 28 - 29 September: 09:00 - 12:00 This annual event allows European Union Clonakilty, Cork countries to throw the spotlight on their national languages. Irish classes will take place in Berlin Lectures, historical tours, music, song, dance. from autumn on and we will also foster ties with other schools in the city on European Languages Day.

Lá na nDaltaí An Foras Pátrúnachta 28 September St Michael’s Guided Walk Comhchoiste Ghaeltacht Uíbh Ráthaigh Tayto Park, Co. Meath 29 September Baile an Sceilg, Kerry An Foras Pátrúnachta is 25 years old and we have organised a huge celebration for our students. Guided walks in Irish to historical sites in For the first time, thousands of students from 65 Ballinskelligs during Patrún Naomh Mhichíl. Gaelscoil will come together to have fun through Irish! #gaelscoil4all.

More info on events available at www.gaeilge2018.ie 55 Further events can be registered at www.gaeilge2018.ie 6. Imeachtaí agus Tionscadail: Mí Mheán Fómhair

Clár Raidió, Máirtín Ó Gacháin Comhluadar Timire Taistil i dTír Eoghain Comhlacht Forbartha na nDéise c.t.r. Comhairle Fhear Manach agus na hÓmaí 29 Meán Fómhair Meán Fómhair ar aghaidh Tigh Mhuirithe, Ceann Heilbhic, An Rinn, Dún Ionad Ealaíne na Sruthaile, An Ómaigh Garbhán, Co. Phort Láirge Ceardlann 17:00 / Oíche Amhránaíochta 20:00 Le seoladh ag tús mhí Mheán Fómhair agus le craoladh ar Raidió Fáilte agus ar chlár pobail i Oíche sean-nóis i nGaeltacht na nDéise. Beidh Maigh Eo ina dhiaidh sin. Is clár raidió é seo a aoi-amhránaithe i láthair agus cuirfear fáilte roimh inseoidh scéal Mháirtín Uí Ghacháin, fear óg, agus amhráin ón lucht éisteachta chomh maith. duine de na chéad timirí taistil de chuid Chonradh na Gaeilge a tháinig ó Ghaeltacht Mhaigh Eo.

Club na Gaeilge Beo Athbheochan na Gaeilge sa PILA - Pittsburgh Irish language Association Chaisleán Glas Meán Fómhair Oidhreacht Mhuintir Luinigh University of Pittsburgh Meán Fómhair - Nollaig An Caisleán Glas, Tír Eoghain agus CLG Thír Deis is ea é seo do phobal Bhaile Phitt triail a bhaint Eoghain Garbh Eachaidh as an nGaeilge. Ar an oíche breathnófar ar stádas na Tá an togra seo á fhorbairt idir Oidhreacht Gaeilge faoi láthair agus ar cheol/litríocht na Gaeilge Mhuintir Luinigh agus CLG Thír Eoghain. Sraith agus tabharfar seans dúinn an Club Gaeilge a chur os léachtaí atá i gceist, ceann ar an Chaisleán Glas comhair mhuintir Bhaile Phitt. Beidh an ócáid oscailte agus dhá cheann in Ionad Garbh Eachaidh, dírithe do chách, beag beann ar cibé acu atá Gaeilge agat nó ar an Ghaeilge sa Chaisleán Glas agus Sean- nach bhfuil. Ghaeltacht Mhuintir Luinigh.

Sgéalta Mhuintir Luinigh Ag AIthint stair na Gaeilge in Pobal ar a’n Iúl Oirthear Bhéal Feirste Meán Fómhair - Nollaig Turas, Misean Oirthear Bhéal Feirste An Ómaigh Meán Fómhair - Deireadh Fómhair: 18:00 Skainos Centre, Newtownards Rd, BT4 1AF Cuirfear trí scéal de Sgéalta Mhuintir Luinigh os comhair an phobail mar shaothar tarraingteach a Déanfaidh Turas ceiliúradh ar stair na Gaeilge in bheadh ina áis úsáideach don fhoghlaimeoir fásta. Oirthear Bhéal Feirste trí chomóradh ar shaol agus Tabharfar cúig léiriú ar thrí scéal, a dhéanfaidh an shaothair John Feely, seanmóirí Meitidisteach le bailiúchán ar fad níos tarraingtí. Féile chultúir is Gaeilge sa naoú aois déag, agus cé atá curtha san teanga is ea í seo, a eagraíonn an chraobh áitiúil áit a tógadh Skainos agus atá Turas lonnaithe. de Chonradh na Gaeilge gach bliain.

Tá breis sonraí faoi na himeachtaí ag www.gaeilge2018.ie 56 Is féidir imeachtaí breise a chlárú linn ag www.gaeilge2018.ie 6. Events and Projects: September

Radio Programme, Máirtín Ó Comhluadar Gacháin, Timire Taistil in Tyrone Comhlacht Forbartha na nDéise c.t.r. Fermanagh and Omagh Council 29 September From September on Tigh Mhuirithe, Ceann Heilbhic, An Rinn, Dún Strule Arts Centre, Omagh, BT78 1BL, Tyrone Garbhán, Co. Waterford To be launched at the start of September and Workshop 17:00 / Music session 20:00 broadcast on Raidió Fáilte and a community programme in Mayo thereafter. A radio A night of sean-nós in the Déise Gaeltacht. There will programme that will tell the story of Máirtín be guest singers as well as an open mic. Songs from Ó Gacháin, a young man who was one of the the crowd are welcome. first Conradh na Gaeilge timirí taistil (travelling activist). He came from the Mayo Gaeltacht.

Club na Gaeilge Beo The Revival of the Irish Language PILA - Pittsburgh Irish language Association in Greencastle September Oidhreacht Mhuintir Luinigh University of Pittsburgh September - December Greencastle, Tyrone & Tyrone GAA Garvaghy A chance for the public to get a feel for the Irish This project has been developed by Munterlony language in Pittsburgh. There will be an evening of Heritage and Tyrone GAA. A series of lectures, one all things Irish, including the current status of Irish, in Greencastle and two in Garvaghy Centre, on the as well as Irish music and literature. It will be a great Irish language in Greencastle and the old opportunity to bring the ‘Club Gaeilge’ to the people Munterloney Gaeltacht, the terminology still used of Pittsburgh. Everyone is welcome, whether they and the impact of the Irish language on English and speak Irish or not. the names and placenames of the area

Marking the History of Irish in Sgéalta Mhuintir Luinigh East Belfast Pobal ar a’n Iúl Turas, East Belfast Mission September - December September - October: 18:00 Omagh Skainos Centre Newtownards Rd, BT4 1AF The compelling work Sgéalta Mhuintir Luinigh will Turas will celebrate the history of Irish in east be brought to the community as a useful resource Belfast, by commemorating the life and work of for the adult learner. Three of the stories will be John Feely, a Gaelic speaking Methodist preacher interpreted in a way that will make the entire who evangelised in Irish in the 19th Century and collec-tion more accessible. This is a cultural and who is buried in the site where Skainos was built, language festival organised annually by the local and where Turas is located. branch of Conradh na Gaeilge.

More info on events available at www.gaeilge2018.ie 57 Further events can be registered at www.gaeilge2018.ie 6. Imeachtaí agus Tionscadail: Mí Mheán Fómhair

Gaeilge sa chlub Féile na Gealaí - BEO Áit Tí Chathail GAC, An Dún Féile na Gealaí Meán Fómhair - Nollaig Samhraidh 2018 CLG Áit Tí Chathail, Co. an Dúin Ar Líne

Imeachtaí do pháistí agus daoine fásta le deis a Iarléiriú ar thaifeadadh ceoil beo ó Fhéile na Gealaí, thabhairt dóibh blaiseadh a fháil den Ghaeilge chomh maith le hagallaimh bhreise a thaifeadadh i bhfoirm imeacht Nollag do pháistí agus chun sraith phodcraoltaí agus fhíseán a chur le dianchúrsa do dhaoine fásta. chéile bunaithe ar nua-cheol na Gaeilge.

Comhdháil na gCumann Le bheith deimhnithe Ceolchoirm Bhliain na Gaeilge ’18 Cumann Gaelach Choláiste na Tríonóide Conradh na Gaeilge, Guaire 22:00 - Déanach Meán Fómhair Óstán Amber Springs Comhdháil mhór atá i gceist a thabharfaidh deis Guaire, Loch Garman do na Cumainn Ghaelacha ar fad teacht le chéile, smaointe a roinnt, an obair atá déanta againn Ceolchoirm le hamhránaí sean-nóis agus ceoltóirí/ uilig a cheiliúradh agus aitheantas a thabhairt do oirfidigh áitiúla as Guaire na Cumainn agus iad mar bhunchloch na Gaeilge don aos óg.

An chéad teanga, an chéad Camchuairt leis an drama ‘An Fear chothú, an chéad teagmháil Siúil’ le Jody O’Neill La Leche League Dodder Valley Graffiti Theatre Company An Triú Céadaoin sa mhí: 10:00 – 13:00 Deireadh Fómhair Teach Garráin Mharlaí, Atha Cliath Leabharlann Dhún Laoghaire agus Áiteanna Eile, Baile Átha Cliath Is mian linn cruinnithe tacaíochta cothú cíche a chur ar fáil trí mheán na Gaeilge uair sa mhí Beidh an dráma tarraingteach seo, An Fear Siúil, do theaghligh le Gaeilge ionas go gcloisfidh an le Jody O’Neill (leagan Gaeilge le Síle Ní Bhroin) Naoinán Gaeilge ón gcliabhán. Tá plean againn ag teacht chun an ardáin i mBaile Átha Cliath, áit fógra fís a dhéanamh do na meáin chumarsáide ina gcuirfear ar siúl é ag an bhFéile Theaghlaigh sa agus póstaeir Ghaeilge chomh maith. leabharlann i nDún Laoghaire é.

Tá breis sonraí faoi na himeachtaí ag www.gaeilge2018.ie 58 Is féidir imeachtaí breise a chlárú linn ag www.gaeilge2018.ie 6. Events and Projects: September

Gaeilge sa chlub Féile na Gealaí - BEO Áit Tí Chathail GAC, Co. Down Féile na Gealaí September - December Summer 2018 Attical GAA, Co. Down Online

A chance for those who wouldn’t usually come Showcase of live music recorded at Féile na into contact with the Irish language to get a feel Gealaí, as well as additional interviews recorded in for it, with a Christmas event for the children and connection with a series of podcasts and videos on an intensive course for the adults. modern Irish language music.

Comhdháil na gCumann Bliain na Gaeilge 2018 Concert TBC Conradh na Gaeilge, Guaire Cumann Gaelach Choláiste na Tríonóide September 22:00 - Late Amber Springs Hotel Gorey, Wexford This large conference will bring together all the Cumainn Ghaelacha to share ideas, celebrate Concert with a sean-nós singer and local their work and recognise their Cumann Gaelachs’ musicians from Gorey. position at the centre of the young Irish language community.

First language, first nourishment, first contact Tour of the drama ‘Walking Man’ La Leche League Dodder Valley by Jody O’Neill Third Wednesday of the month: 10:00 - 13:00 Graffiti Theatre Company Marley Grove House, 89 Meadow Park, Dublin October Dún Laoghaire Library and other locations, We want to provide breastfeeding support Dublin meetings in Irish every month for Irish-speaking The charming drama ‘Walking Man’ by Jody families so that the child can hear Irish from O’Neill (Irish version by Síle Ní Bhroin) will make a very early age. We plan to make a video its way to Dublin, where it will be performed at advertisement for the media, as well as Irish the Family Festival in Dún Laoghaire Library. language posters.

More info on events available at www.gaeilge2018.ie 59 Further events can be registered at www.gaeilge2018.ie 6. Imeachtaí agus Tionscadail: Mí Dheireadh Fómhair

LÉACHT AGUS TAISPEÁNTAS: “Stair na Gaeilge 1893-2018 i gCeatharlach” Seoladh Léarscáil Dhátheangach Glór Cheatharlach Dhigiteach na Gaillimhe PorterShed Féile an Fhómhair, 3 - 10 Deireadh Fómhair 11 Deireadh Fómhair: 16:00 Áras na nÓg, Éire Óg, Ceatharlach An Fhaiche Mhór, Gaillimh Beidh scéal na Gaeilge sa bhaile á chomóradh agus Le tacaíocht ó na grúpaí Gaillimh le Gaeilge agus á cheiliúradh mar chuid de Bhliain na Gaeilge. daltaí Choláiste Iognáid, cruthaíodh léarscáil Beidh an taispeántas ar siúl i Músaem Chontae dhigiteach de na gnóthaí ar fad ina bhfuil an Cheatharlach. Tabharfar léacht ar an taispeántas i Ghaeilge in úsáid i gcathair na Gaillimhe. Seolfar nGaeilge chomh maith, rud a ndéanfar aistriúchán an léarscáil leis an imeacht seo. comhuaineach air i mBéarla.

Comórtais do Bhunscoileanna An Chomhdháil ar Litríocht agus agus Meánscoileanna Mhaigh Eo ar Chultúr na Gaeilge 11 Deireadh Fómhair Ollscoil na hÉireann, Gaillimh Coiste Dúiche Mhaigh Eo, Conradh na Gaeilge 6 Deireadh Fómhair: 09.30 - 18.00 Déanfar taispeántas de na hiontrálacha ealaíne Roinn na Gaeilge, Áras na Gaeilge, agus litríochta san Ionad Oideachais, Caisleán Ollscoil na hÉireann, Gaillimh an Bharraigh, ar an 11 Deireadh Fómhair 2018. Taispeánfar na hiontrálacha uilig i mí na Samhna. Cuirfear scoláireacht agus taighde reatha ar litríocht Tabharfaidh léachtóir aitheanta léacht faoin agus ar chultúr na Gaeilge i láthair an phobail ag an nGaeilge. Bainfear úsáid as na meáin shóisialta ócáid seo. chun poiblíocht a thabhairt don léacht. Cuirfear sólaistí ar fáil.

Céad Míle Fáilte go Doire Fóram na nImirceach san Iarthuaisceart 12 Deireadh Fómhair: 17.30 - 20.30 Éigse Loch Lao Fóram na nImirceach san Iarthuaisceart, Doire Ollscoil Uladh/Coiste Éigse Loch Lao 6 Deireadh Fómhair: 10.00 - 16.00 Eagrófar sraith de cheardlanna agus Ollscoil Uladh, Campas Bhéal Feirste. d’imeachtaí taitneamhacha i Muineachán ag a dtiocfaidh Éireannaigh le chéile, idir nua Comhdháil ar ghné den Léann Éireannach. Beidh agus sheanbhunaithe, idir óg agus aosta, chun ceolchoirm istoíche in Áras Mhic Reachtain. blaiseadh a fháil ar an Ghaeilge agus ar chultúr na nGael, lena n-áirítear an teanga, an rince agus an amhránaíocht.

Tá breis sonraí faoi na himeachtaí ag www.gaeilge2018.ie 60 Is féidir imeachtaí breise a chlárú linn ag www.gaeilge2018.ie 6. Events and Projects: October

Official Launch of Galway’s LECTURE & EXHIBITION: “The History Bilingual Digital Map of Irish 1893-2018 in Carlow” PorterShed Glór Cheatharlach 11 October: 16:00 Féile an Fhómhair, 3 - 10 October Eyre Square, Galway Áras na nÓg, Éire Óg, O’Brien Road, Carlow With help from Gaillimh le Gaeilge and the Look back on and celebrate the story of the Irish students of Coláiste Iognáid, a Digital Map of language in the town as part of Bliain na Gaeilge. all businesses using the Irish language around The exhibition will take place in Carlow County Galway City was created, giving us the first Museum, which will be accompanied by a lecture in “Bilingual Trail of Galway City”. This event will Irish with simultaneous interpretation into English. launch the Digital Map.

Competitions for Mayo Primary & Conference on Irish Language Secondary Schools Literature and Culture Coiste Dúiche Mhaigh Eo, Conradh na Gaeilge National University of Ireland, Galway 11 October 2018 6 October: 09.30 – 18.00 Mayo Irish Department, Áras na Gaeilge, NUI An exhibition of art and literature entries will Galway take place in the Education Centre, Castlebar, on the 11th of October 2018. All the entries will be Current study and research on Irish language displayed in November. A well-known lecturer literature and culture will be presented to the will give a lecture on the Irish language. Social community at this event. media will be utilised to publicise the lecture. Refreshments will be provided.

Céad Míle Fáilte TO DERRY North West Migrants Forum 12 October: 17.30 - 20.30 Éigse Loch Lao North West Migrants Forum, 10 Fountain Street, University of Ulster/Coiste Éigse Loch Lao Derry City, BT48 6QX 6 October: 10.00 - 16.00 University of Ulster, Belfast Campus A series of workshops and fun events will bring together all Irish people - from those who are A conference on an aspect of Irish Studies. There newly-arrived and those who have been in the will be an evening concert in Arás Mhic Reachtain. country that little bit longer, young and old alike - to get a taste of the Irish language and culture, including Gaeilge, dancing and singing.

More info on events available at www.gaeilge2018.ie 61 Further events can be registered at www.gaeilge2018.ie 6. Imeachtaí agus Tionscadail: Mí Dheireadh Fómhair

Féile Chlub Leabhar Chois Fharraige Club Leabhar Chois Fharraige An Puball Gaelach ag cluichí na 12 - 14 Deireadh Fómhair nGarbhchríoch iN Ventura Indreabhán, Co. na Gaillimhe Conradh na Gaeilge, Cathair na nAingeal 13 - 14 Deireadh Fómhair: 09:00 - 18:00 gach lá Féile dheireadh seachtaine chun beolitríocht na Ventura County Fairgrounds, 10 W Harbor Blvd, Gaeltachta a cheiliúradh agus an éagsúlacht leabhar Ventura, CA 93001, SAM Gaeilge a chur faoi bhráid an phobail. Tabharfar scríbhneoirí Gaeltachta agus léitheoirí leabhar Ranganna, cluichí, rincí, ceol saor in aisce as Gaeilge le chéile. I measc na n-aíonna a bheidh ann Gaeilge. Comórtais amhránaíochta, fhilíochta, beidh Darach Mac an Iomaire, Frank Reidy, Liam scéalaíochta agus eile. Mac Cóil, Pádraig Jack ó IMLÉ agus Máire Uí Eidhin.

IMRAM na nÓG: Tuismitheoirí le Seoladh ‘Mac na Mná Deirce’ le Gaeilge, Baile Átha Cliath Theas Seumas Ó Ceallaigh 13 Deireadh Fómhair: 11:00 - 16:30 CLEAS: Club Leabhar, Eachtraíochta & Sóisialta Leabharlann DLR LexIcon, Dún Laoghaire, Baile 17 Deireadh Fómhair: 19:30 Átha Cliath Gaeilge Locha Riach, Baile Locha Riach, Gaillimh

Is Féile Ealaíne Ghaeilge do pháistí é IMRAM na Tá áthas ar CLEAS, an Club Leabhar, i gcomhpháirt nÓg, a bhfuil sí mar aidhm acu cruthaitheacht agus le Gaeilge Locha Riach, an dráma cáiliúil le fiosracht a spreagadh i ndaoine óga. Tiocfaidh Seumas Ó Ceallaigh ‘Mac na Mná Deirce’ (a ealaíontóirí, scríbhneoirí agus teaghlaigh le chéile le d’aistrigh Seán Mac Giollarnáth) a chur i gcló arís. ceiliúradh a dhéanamh ar litríocht, ar dhrámaíocht, ar Is í Bliain na Gaeilge 2018 an comóradh céad ealaín, ar cheol agus ar scéalaíocht trí Ghaeilge. bliain ó cailleadh Ó Ceallaigh i 1918.

Tráth na gCeist Ealaín is an Sean-Nós Irish Network, New York City Kincora Trad Fest 18 Deireadh Fómhair: 18:30 – Déanach 13 - 14 Deireadh Fómhair: 12:00 - 17:00 St Pat’s Bar & Grill NYC, 22 W 46th St, Quay Arts, 2 Cé Bhéal an Átha, Béal an Átha/Cill Nua-Eabhrac, NY 10036 Dalua, An Clár Beidh Irish Network NYC ag ceiliúradh Bhliain na Gaeilge i gcomhpháirtíocht le Bliain na Gaeilge, Taispeántas ealaíne agus amhránaíochta le Paula Conradh na Gaeilge agus Foras na Gaeilge. Beidh Ní Chualáin, Máire Ní Cheilleachair agus Deirdre Tráth na gCeist, Pop Up Gaeltacht agus seisiún Scanlan. ceoil thraidisiúnta á reáchtáil ag Irish Network NYC. Fáilte roimh chách! Bígí linn!

Tá breis sonraí faoi na himeachtaí ag www.gaeilge2018.ie 62 Is féidir imeachtaí breise a chlárú linn ag www.gaeilge2018.ie 6. Events and Projects: October

Cois Fharraige Book Club Festival Club Leabhar Chois Fharraige Irish Tent at The Highland Games 12 - 14 October in Ventura Indreabhán, Co. Galway Conradh na Gaeilge, Cathair na nAingeal 13 - 14 October: 09:00 - 18:00 daily A weekend festival to celebrate the living literature Ventura County Fairgrounds, 10 W Harbor Blvd, of the Gaeltacht and to bring the wide variety of Ventura, CA 93001, USA Irish language books to the public. Gaeltacht writers and those who read Irish language books will be Free classes, games, dance and music in Irish. brought together. Guests will include Darach Mac Competitions in singing, poetry, storytelling, and an Iomaire, Frank Reidy, Liam Mac Cóil, Pádraig Jack more. from IMLÉ, Máire Uí Eidhin.

Launch of ‘Mac na Mná Deirce’ by IMRAM na nÓG: Parents with Irish Seumas Ó Ceallaigh IN South Dublin CLEAS: Club Leabhar, Eachtraíochta & Sóisialta 13 October: 11:00 - 16:30 17 October: 19:30 DLR LexIcon Library, Dún Laoghaire, Dublin Gaeilge Locha Riach, Loughrea, Galway

IMRAM na nÓg is an Irish language arts festival aimed In partnership with Gaeilge Locha Riach, the at fostering young people’s creativity and curiosity. CLEAS book club are delighted to republish the Artists, writers and families will come together famous play ‘Mac na Mná Deirce’ by Seumas Ó to celebrate literature, drama, arts, music and Ceallaigh, as translated by Seán Mac Giollarnáth. storytelling through Irish. Bliain na Gaeilge 2018 coincides with the 100th anniversary of the death of Ó Ceallaigh in 1918.

Table Quiz Irish Network, New York City ART anD Sean-Nós 18 October: 18:30 - Late Kincora Trad Fest St Pat’s Bar & Grill NYC, 22 W 46th St, New York, 13 - 14 October: 12:00 - 17:00 NY 10036 Quay Arts, 2 Ballina Quay, Ballina/Killaloe, Clare The Irish Network NYC will be celebrating Bliain na Gaeilge in partnership with Bliain na Gaeilge, Art and singing exhibition with Paula Ní Chualáin, Conradh na Gaeilge and Foras na Gaeilge. The Máire Ní Cheilleachair and Deirdre Scanlan. Irish Network NYC will organise a table quiz, a Pop Up Gaeltacht and a traditional music session. Everyone welcome! Join us!

More info on events available at www.gaeilge2018.ie 63 Further events can be registered at www.gaeilge2018.ie 6. Imeachtaí agus Tionscadail: Mí Dheireadh Fómhair

Deireadh seachtaine Ghlór na Lá Gaeilge Speiríní do dhaoine líofa Cumann na Gaeilge i mBoston Glór na Speiríní 20 Deireadh Fómhair: 9:00 - 16:30 19 - 20 Deireadh Fómhair Catholic Memorial School, MA 02132, SAM 82 Bóthar na Sé Bhaile, Baile na Scríne, Doire Cuirfear 5 rang Gaeilge ar siúl ar maidin do dhaoine Dé hAoine 20:00 - 21:30, Dé Sathairn 10:00 - 15:00 ag gach leibhéal, ó ghlantosaithóirí go cainteoirí líofa. Ag meán lae beidh cur i láthair/léacht a Deireadh seachtaine dírithe ar dhaoine a bhfuil bhaineann le téama an lae. Ansin i ndiaidh lóin ardchumas sa Ghaeilge acu, le deis a thabhairt cuirfear rogha ceardlann ar siúl: ar an bhfeadóg dóibh freastal ar cheardlann inar féidir leo stáin, amhráin Ghaeilge, comhrá Gaeilge agus feabhas a chur ar a gcuid Gaeilge nó cur amach a ceardlann ar leith eile ar an taobh stairiúil/cultúrtha fháil ar na háiseanna éagsúla atá ar fáil. d’Éirinn.

DinnéAr Chomóradh 50 Bliain Cumann na bhFiann Macalla Mhín na Croise 20 Deireadh Fómhair Craobh Mhín na Croise, Comhaltas Ceoltóirí Éireann Óstán Jury’s, Droichead na Dothra, BÁC 4 26 Deireadh Fómhair: 20:00 Ó bunaíodh an eagraíocht i 1968 i leith, ghlac os Ionad Theampall Chróine, An Clochán Liath, Dún cionn 75,000 duine páirt i saothar Chumann na na nGall bhFiann. Beidh dinnéar speisialta ar siúl in Óstán Jury’s ar 20 Deireadh Fómhair le linn Bhliain na Ceiliúradh 40 Bliain ó bunaíodh Craobh Mhín na Gaeilge le comóradh a dhéanamh ar gach rud atá Croise de CCÉ. Aifreann Cuimhneacháin i dTeach bainte amach go dtí seo. Is féidir gach eolas a fháil Pobail Mhín na Croise. Seoladh Dlúthdhiosca. Tae ach teagmháil a dhéanamh linn ag [email protected] nó agus Sólaistí. Seisiún Mór Ceoil. dul chuig colaistenabhfiann.ie

Doras isteach don Domhan: an Céilí Mór Oíche Shamhna taistriúchán liteartha Gaeilge Dungarvan School of Trad & Dún Garbhán le Gaeilge Lárionad de Bhaldraithe do Léann na Gaeilge, 26 Deireadh Fómhair: 19:30 Scoil na Gaeilge, an Léinn Cheiltigh agus an Óstán Lawlor, Sráid T.J Meaghar, Dún Garbhán, Bhéaloidis, UCD Port Láirge 20 Deireadh Fómhair: 9:00 - 16:00 Céilí mór pobail d’Oíche Shamhna. Gléas suas Comhdháil lae is ea í seo ina ndíreofar ar an agus bain triail as do chuid Gaeilge. Deis iontach aistriúchán liteartha i nGaeilge ó thréimhse na chun ár rincí traidisiúnta a chleachtadh agus hAthbheochana i leith. Beidh páipéir againn ó beocht a thabhairt dár dteanga dhúchais. aistritheoirí agus ó thaighdeoirí sa chéad leath den lá Oiriúnach do theaghlaigh ar gach aois agus do agus díreofar ansin sa dara leath ar na haistriúcháin a dhaoine fásta. Arna eagrú i bpáirt le Dún Garbhán rinneadh le gairid ar an úrscéal Cré na Cille. le Gaeilge.

Tá breis sonraí faoi na himeachtaí ag www.gaeilge2018.ie 64 Is féidir imeachtaí breise a chlárú linn ag www.gaeilge2018.ie 6. Events and Projects: October

Lá Gaeilge Glór na Speiríní Weekend for Cumann na Gaeilge i mBoston Fluent Speakers 20 October: 9:00 - 16:30 Glór na Speiríní Catholic Memorial School, Baker Street, West 19 - 20 October Roxbury, MA 02132, USA 82 Sixtowns Road, Straw, Ballinascreen, Co. Derry Friday 20:00 - 21:30, Saturday 10:00 - 15:00 5 language classes in the morning, ranging from absolute beginners to fluent. Midday, a A weekend aimed at those with a high fluency of presentation/lecture relating to the theme of the Irish. A chance to attend a workshop where they day. After lunch, choose from workshops including: can further improve their Irish or learn about the tin whistle, Irish songs, comhrá, & at least one various language resources available to them. workshop on a historical/cultural aspect of Ireland.

50 Year Anniversary Dinner Cumann na bhFiann 40th Anniversary of CCÉ in Mín na 20 October Croise Jury’s Hotel, Ballsbridge, Dublin 4 Craobh Mhín na Croise, Comhaltas Ceoltóirí Éireann 26 October: 20:00 Over 75,000 people have been involved since Ionad Teampall Chróine, Dunglow, Donegal the organisation was set up back in 1968. A special dinner will take place on the 20th of Celebration of 40 years since the establishment October in Jury’s Hotel during Bliain na Gaeilge to of the Craobh Mhín na Croise CCÉ branch. celebrate all we’ve achieved in that time. Further Commemoration Mass in Mín na Croise Church. information available by contacting [email protected] CD launch. Tea and refreshments. Music Session. or at colaistenabhfiann.ie

Céilí Mór Oíche Shamhna Door to the World: the Irish Dungarvan School of Trad & Dún Garbhán le Gaeilge language literary translation 26 October: 19:30 De Bhaldraithe Centre for Irish Studies, School of Lawlor’s Hotel, T.J. Meaghar Street, Dungarvan, Irish, Celtic Studies and Folklore, UCD Waterford 20 October: 9:00 - 16:00 This is a day conference focusing on literary Large community céilí for Halloween. Dress up translation in Irish from the start of Revival onwards. and give your Irish a try. A night to practice our We will have papers from translators and researchers traditional dance and breathe new life into our in the first half of the day and will then focus on native language. Great for families of all ages as recent translations of Cré na Cille. well as adults. Organised in partnership with Dún Garbhán le Gaeilge.

More info on events available at www.gaeilge2018.ie 65 Further events can be registered at www.gaeilge2018.ie 6. Imeachtaí agus Tionscadail: Mí Dheireadh Fómhair

Scléip na hÓige Cumann na bhFiann Clachan an Fhómhair 30 Deireadh Fómhair - 2 Samhain Glór Uachtar Tíre Cill Airne, Co. Chiarraí 20 - 21 Deireadh Fómhair: 11:00 Satharn - 13:00 Domhnach Is imeacht 3 lá thar oíche í Scléip na hÓige a bheidh Tithe Toim n’ Tóraí / Tory Bush Cottages dírithe ar dhaoine óga (14-17 mbliana d’aois). 79 Bóthar Thulaigh Fhraoigh, Cill Chua, An Dún Beidh baill de chlubanna óige ag teacht ó na ceithre hairde le sult a bhaint as imeachtaí éagsúla: Céilí Seo deireadh seachtaine tomchónaí le himeachtaí na Samhna, Comórtas ‘BEO’, Ceardlann Sainspéise, suimiúla cosúil le ióga, cócaireacht, siúlóide srl. Ceolchoirm, Dioscó, Comórtais Spóirt, agus Tobshlua Damhsa i lár an bhaile.

Spleodar! Ceol na Gaeltachta i Halla Uí Riada Roinn an Cheoil, Coláiste na hOllscoile, Corcaigh Cuala NYC Teanga Shebeen Cuala Foundation, Inc. 26 Deireadh Fómhair: 17:00 & 20:00 Deireadh Fómhair: 19:00 Roinn an Cheoil (Tobar Rí an Domhnaigh), CUNY Graduate Centre (le deimhniú) Coláiste na hOllscoile, Corcaigh 365 Fifth Avenue, New York, NY 10016 Ceardlann amhránaíochta trí mheán na Gaeilge le Oíche bhríomhar lán le ceol, caint, amhráin, duine de mhóramhránaithe sean-nóis na Mumhan dánta, scéalta agus píosa ar stair na teanga le (17:00) AGUS Ceolchoirm mhór ghaelach (20:00) i raon éagsúil d’aíonna speisialta. gcomhpháirt le mic léinn agus foireann na Roinne agus aíonna speisialta ón nGaeltacht. Fáilte roimh chách!

Doire le Gaeilge Cripil Inis Meáin - Deireadh Seachtaine Teaghlaigh Cumann Drámaíochta Choise Fharraige Cultúrlann Uí Chanáin 6 Deireadh Fómhair: 19:00 27 - 28 Deireadh Fómhair Halla Pobail, Inis Meáin, Co. na Gaillimhe Cultúrlann Uí Chanáin, Doire Cuireadh faighte ag Cumann Drámaíochta Chois Imeacht deireadh seachtaine dírithe ar theaghlaigh Fharraige an dráma Cripil Inis Meáin le Martin i gcathair Dhoire a thabharfaidh blaiseadh ar na McDonagh aistrithe ag Micheál Ó Chonghaile Ghaeilge do na rannpháirtithe. Cuirfear fáilte roimh a léiriú san Halla Pobail i Inis Meáin i rith féile theaghlaigh as Doire nach bhfuil mórán Gaeilge acu Dara Beag ó Fátharta ar an Satharn 6ú Deireadh agus iad siúd atá ag foghlaim araon. Fómhair 2018 ag an 7.00 i.n.

Tá breis sonraí faoi na himeachtaí ag www.gaeilge2018.ie 66 Is féidir imeachtaí breise a chlárú linn ag www.gaeilge2018.ie 6. Events and Projects: October

Scléip na hÓige Clachan an Fhómhair Cumann na bhFiann Glór Uachtar Tíre 30 October - 2 November 20 - 21 October: 11:00 Saturday - 13:00 Sunday Killarney, Co. Kerry Tory Bush Cottages, 79 Tullyree Road, Kilcoo, BT34 5LD, Down Scléip na hÓige is a 3 day overnight event for young people (14-17 years). Members of youth clubs An immersion weekend filled with interesting from all over the country will be there to enjoy events, such as yoga, cooking, walking, the various events like: A céilí, ‘BEO’ competition, etc. specific interest workshops, concert, disco, sports competitions, and a flashmob in the town centre.

Spleodar! Music of the Gaeltacht in Ó Riada Hall, UCC. Department of Music, University College Cork CualaNYC Teanga Shebeen 26 October: 17:00 & 20:00 Cuala Foundation, Inc. Department of Music, UCC, Cork October: 19:00 CUNY Graduate Centre (to be confirmed) 365 Fifth Avenue, New York, NY 10016 Spleodar! Music of the Gaeltacht in Ó Riada Hall, UCC. A singing workshop in Irish with one of the A lively night of music, talk, songs, poems, stories great Munster sean-nós singers (17:00) AND a big and a bit on the history of the language with Irish Concert (20:00) in partnership with students special guests. and department staff. With special guests from the Gaeltacht. Everyone welcome!

Doire le Gaeilge Cripil Inis Meáin - Family Weekend Cumann Drámaíochta Choise Fharraige Cultúrlann Uí Chanáin 6 October: 19:00 27 - 28 October Halla Pobail, Inis Meáin, Co. Galway Cultúrlann Uí Chanáin, Derry The Cumann Drámaíochta Chois Fharraige have been invited to perform the play Cripil Inis Meáin A weekend event in Derry City for families to give by Martin McDonagh, translated by Micheál participants a taste of Irish. Derry families of all ages Ó Chonghaile, in the community hall on Inis welcome, whether they only have a little Irish or are Meáin during the Dara Beag Ó Fátharta festival learning. in October.

More info on events available at www.gaeilge2018.ie 67 Further events can be registered at www.gaeilge2018.ie 6. Imeachtaí agus Tionscadail: Mí na Samhna

Grá & Eagla Grá & Eagla Productions 1 Samhain: 20:00 Greann le GaelGÁIRÍ Workman’s Club, 10 Cé Wellington, BÁC GaelGÁIRÍ 3 Samhain: 21:00 Óstán an Ghleann Iolair, Cill Airne, Co. Chiarraí Tagann an fuirseoir mór le rá Áine Gallagher go Luimneach lena céad seó aonair ón bhféile Fringe Beidh gig ghrinn á reáchtáil ag GaelGÁIRÍ oíche i nDún Éideann i gcomhpháirt le Grá & Eagla Shathairn ag Oireachtas na Samhna. Beidh 6 Productions a chur ar siúl. Fiosraíonn an seó grinn fhuirseoir aitheanta ann, agus éagsúlacht de dátheangach seo gach uile míthuiscint sóisialta atá cheol, greann agus eile. ann agus tabharfaidh sé múineadh duit i ngach gné den ghnéasúlacht agus an Ghaeilge.

Cúpla Focal le TechSpace Féile Scannán Nua-EabhraC Clár TechSpace faoi Camara Ireland 3 Samhain: An lá ar fad 2 Samhain: 11.00 - 16.00 Irish Arts Centre, Nua-Eabhrac Google Foundry, Sráid na Bearú, BÁC 2 Beidh Féile Scannán Nua-Eabhrac ag cur scannáin Deis is ea é seo do ghrúpaí TechSpace nach bhfuil agus cláir theilifíse i nGaeilge ar taispeáint do mórán Gaeilge acu “Cúpla Focal” a úsáid ina gcuid phobal na Gaeilge i Nua-Eabhrac ar lá amháin. tionscnamh TechSpace. Bronnfar duais ag an Creative Beidh aíonna speisialta ag cur na scannán i Tech Fest sa Google Foundry ar an ngrúpa TechSpace láthair agus beidh seans ann don lucht féachana a léiríonn an fhís is cruthaithí, is bríomhara trí mheán ceisteanna a chur ar na haíonna. Beidh fotheidil na Gaeilge. ar na cláir uile.

Making Sense Grá & Eagla Productions 7 Samhain: 20:00 Oireachtas Rince Uladh Chez la Fab, Luimneach An Coimisiún le Rincí Gaelacha 2 - 4 Samhain Is scéal é Grá & Eagla faoin ngnáthÉireannach Óstán Mount Errigal, Leitir Ceanainn, Dún na nGall a bhfuil an grá agus an eagla aige dár dteanga dhúchais. Leanann an scannán an fuirseoir mór Déanfar Bliain na Gaeilge a cheiliúradh ag Babhtaí le rá Áine Gallagher agus í ag ullmhú dá seó Cáilithe d’Oireachtas Rince na Cruinne, 2019 dátheangach ag an bhféile Fringe i nDún Éideann agus tugann sé léargais úra ar cad is brí le bheith i do chainteoir Gaeilge. Cuirfear paineál cainte ar siúl i ndiaidh an léirithe.

Tá breis sonraí faoi na himeachtaí ag www.gaeilge2018.ie 68 Is féidir imeachtaí breise a chlárú linn ag www.gaeilge2018.ie 6. Events and Projects: November

Grá & Eagla Grá & Eagla Productions 1 November: 20:00 Comedy with GaelGÁIRÍ Workman’s Club, 10 Wellington Quay, Dublin GaelGÁIRÍ 3 November: 21:00 The Gleneagle Hotel, Killarney, Co. Kerry Grá & Eagla is a story about the stereotypical Irish person and the love and fear we have for our native GaelGÁIRÍ will be organising a comedy gig on the language. The film follows comedian, Áine Gallagher, Saturday night of Oireachtas na Samhna. There as she prepares for her bilingual show at the will be 6 well-known comedians, a variety of Ed-inburgh Fringe Festival and offers fresh insights music and comedy and loads, loads more. into what it means to be an Irish speaker. A panel dis-cussion will follow this screening.

Cúpla Focal with TechSpace TechSpace Programme under Camara Ireland New York Film FestivaL 2 November: 11.00 - 16.00 3 November: All day Google Foundry, Barrow Street, Dublin 2 Irish Arts Centre, New York One full day of the New York Film Festival will This is an opportunity for TechSpace groups who be dedicated to screening films and TV shows in do not have a lot of Irish to use the “Cúpla Focal” in Irish for the New York Irish language community. their TechSpace initiatives. A prize will be awarded Special guests will host the screenings and at the Creative Tech Fest in the Google Foundry to audience members will have a chance to ask the TechSpace group that shows the most creative questions. All programmes will be subtitled. and vibrant vision through the medium of Irish.

Making Sense Grá & Eagla Productions 7 November: 20:00 Oireachtas Rince Uladh Chez la Fab, Limerick An Coimisiún le Rincí Gaelacha 2 - 4 November Award winning comedian and ‘queen of the Mount Errigal Hotel, Letterkenny, Donegal off beat’, Áine Gallagher brings her debut solo Edinburgh Fringe show to Limerick, in Qualifying Rounds for Irish Dance World conjunction with Grá & Eagla Productions. This Championships 2019. hilarious bilingual show will encounter every social misunderstanding possible and teach you everything you need to know about sex appeal and the Irish language.

More info on events available at www.gaeilge2018.ie 69 Further events can be registered at www.gaeilge2018.ie 6. Imeachtaí agus Tionscadail: Mí na Samhna

Is le Gach Duine an Ghaeilge Sult na Sollán An Tionól Forbartha Gaeloideachas i bpáirt le COGG 8 Samhain: 19:30 16 - 17 Samhain Halla an Bhaile, Nás na Ríogh, Co. Chill Dara Óstán an Clayton, Gaillimh Cuireann Sult na Sollán fáilte romhat chuig Halla an Beidh an tionól dírithe ar riachtanais forbartha Bhaile, Nás na Ríogh, Déardaoin, 8 Samhain 2018 ghairmiúla na múinteoirí agus na bpríomhoidí ag 19:30 leis na scéalta a bhfuil ábhair machnaimh atá ag obair san earnáil lánGhaeilge. Is é téama iontu a chloisteáil ó Linda Ervine, ó Chóilín Ó Floinn an tionóil i mbliana ná ‘Pobal Beo’ agus táthar ag Colin Flynn, ó Ola Majekodunmi agus ó Ghearóidín súil le díriú ar réimse leathan ábhar agus téamaí McEvoy. Seol ríomhphost chuig ábhartha lena linn. Seinnfidh Kíla ag an tionól. [email protected] le háit a chur in áirithe.

Conradh na Gaeilge - Torthaí agus Tuiscintí Oireachtas Rince Laighean & Coiste na Comhdhála, Coláiste Mhuire gan Smál Connacht An Coimisiún le Rincí Gaelacha 9 Samhain: 10.00 - 16.30 16 - 18 Samhain Coláiste Mhuire Gan Smál, An Cuarbhóthar Óstán Pillo, Cill Dhéagláin, Co. na Mí agus Theas, Luimneach Amharclann TF, Caisleán an Bharraigh, Co.

Mhaigh Eo Comhdháil aonlae, idirnáisiúnta, idirdhisciplíneach, saor in aisce, a phléifidh torthaí Déanfar Bliain na Gaeilge a cheiliúradh ag Babhtaí agus tuiscintí a d’eascair as turas Chonradh na Cáilithe Oireachtas Rince na Cruinne, 2019. Gaeilge.

Féile na Samhna Conradh na Gaeilge, Craobh an Aonaigh Seisiún Clainne le brainsí éagsúla 10 - 20 Samhain: 10:00 - 14:00 de Chomhaltas Ceoltóirí Éireann Dún Mhuire, 50 Sráid an Phiarsaigh, An tAonach, Craobh na Mara, Comhaltas Ceoltóirí Éireann Co. Thiobraid Árann 18 Samhain / 24 Feabhra / 28 Aibreán 15:00 gach lá Comórtais Ghaeilge d’iar-bhunscoileanna. Ina Ionad Oidhreachta Bhaile an Ridire measc beidh Tráth na gCeist (Sóisir), Tráth na gCeist (Sinsir), Óráidíocht agus Díospóireacht. 3 sheisiún clainne le brainsí éagsúla de Beidh Maidin Chaife ar an mbaile gach uile Chomhaltas Ceoltóirí Éireann. Seisiún do pháistí Chéadaoin, chomh maith le ceolchoirm nó léacht agus do dhaoine fásta. Caife le Craic! le linn na féile.

Tá breis sonraí faoi na himeachtaí ag www.gaeilge2018.ie 70 Is féidir imeachtaí breise a chlárú linn ag www.gaeilge2018.ie 6. Events and Projects: November

Is le Gach Duine an Ghaeilge Sult na Sollán An Tionól Forbartha Gaeloideachas in association with OC GG 8 November: 19:30 16 - 17 November Halla an Bhaile, Nás na Ríogh, Co. Chill Dara The Clayton Hotel, Galway Sult na Sollán welcomes you to come to Halla an The conference will focus on the professional Phobail in Naas on Thursday 7 November 2018 development needs of teachers and principals from 19:30 to listen to the likes of Linda Ervine, working in the Irish-medium sector. The theme of Colin Flynn / Cóilín Ó Floinn, Ola Majekodunmi and this year’s assembly is ‘A Living Community’ and it Gearóidín McEvoy as they tell us their reflective hopes to focus on a wide range of relevant topics stories. To reserve a place, send an email to and themes. Kíla will also play at the event. [email protected].

Conradh na Gaeilge - Objects and Outcomes Oireachtas Rince Laighean & Coiste na Comhdhála, Coláiste Mhuire gan Smál COnnacht An Coimisiún le Rincí Gaelacha 9 November: 10.00 - 16.30 16 - 18 November 2018 Mary Immaculate College, South Circular Road, Pillo Hotel, Ashbourne, Co. Meath & TF Theatre, Limerick Castlebar, Co. Mayo

An international, interdisciplinary, one-day Bliain na Gaeilge will be celebrated at the conference, free to the public, to consider the Qualifying Rounds for the 2019 Irish Dance World objectives and outcomes of the Gaelic League Championships. journey.

Féile na samhna Conradh na Gaeilge, Craobh an Aonaigh Family Sessions with various 10 - 20 November: 10:00 - 14:00 branches of Comhaltas Ceoltóirí Dún Mhuire, 50 Pearse Street, Nenagh, Co. Éireann Tipperary Craobh na Mara, Comhaltas Ceoltóirí Éireann 18 November / 24 February / 28 April

15:00 everyday Irish language competitions for post-primary Balrothery Heritage Centre schools. This will include tables quizzes (Junior & Senior) as well as public speaking and debating 3 family sessions with various branches of competitions. There will be a Coffee Morning in Comhaltas Ceoltóirí Éireann. Sessions for both town every Wednesday, as well as a concert or a children and adults alike. Coffee and lots of fun! lecture during the festival.

More info on events available at www.gaeilge2018.ie 71 Further events can be registered at www.gaeilge2018.ie 6. Imeachtaí agus Tionscadail: Mí na Samhna

Gearrscannán sa Ghearmáin Conradh na Gaeilge, Hamburg Oireachtas Rince na Mumhan 31 Samhain: 20:00 An Coimisiún le Rincí Gaelacha Hamburg, an Ghearmáin 22 - 25 Samhain INEC, Cill Airne, Co. Chiarraí Is é an cuspóir atá againn ná gearrscannán as Déanfar Bliain na Gaeilge a cheiliúradh ag na Babhtaí Gaeilge a chur le chéile agus é sin a dhéanamh Cáilithe d’Oireachtas Rince na Cruinne, 2019. chun feasacht a ardú ar an nGaeilge i measc na bpobal Gaeilge agus neamhÉireannach i gcathair Hamburg agus sa cheantar máguaird.

Lá Gaelach Conradh na Gaeilge Glaschú An Chéad Chéim Eile 24 Samhain: 10:00 - 16:00 Raidió Fáilte Partick South Church, 259 Dumbarton Road, Samhain Glaschú, G11 6AB, Albain Raidió Fáilte 107.1 FM

Dianchúrsa Gaeilge, ar maidin agus um thráthnóna , Ceiliúradh ar éachtaí na meán Gaeilge san ionad le ranganna ag trí leibhéal: Bunrang , Meánrang agus meán is úire ar an oileán; áras nua Raidió Fáilte. Ardrang le teagascóirí as Éirinn. Tá sé seo á dhéanamh Beidh taispeántas grianghrafadóireachta ann, ina chun Bliain na Gaeilge a cheiliúradh i nGlaschú! Beidh léireofar na forbairtí atá tarlaithe le himeacht na sé ina sheans do mhuintir na hAlban dianchúrsa mblianta, chomh maith le plé agus ceardlanna ar Gaeilge a dhéanamh ina gceantar féin gan gá dóibh na meáin Ghaeilge. íoc as turas go hÉirinn!

Cois Tine Ceol agus Colúin le An tUltach Conradh na Gaeilge Glaschú Deireadh Fómhair - November 24 Samhain: 19:30 Gael-Áras Mhic Ardghail / An Carn / Gael-Ionad St Helen’s Hall, 32 Langside Avenue, Glaschú, Mhic Goill G41 2QS Déanfar beocht agus saibhreas na litríochta a cheiliúradh ag na hoícheanta speisialta seo a Oíche airneáil le ceol agus damhsa traidisiúnta agus bheidh á n-eagrú ag An tUltach in ionaid phobail amhránaíocht i nGaeilge. Seans neamhfhoirmiúil do éagsúla ar fud Chúige Uladh i mí Dheireadh dhaoine a gcuid Gaeilge a chleachtadh ag imeacht Fómhair. Cruinneoidh cuid de na scríbhneoirí agus sóisialta. Beidh aoi-amhránaí ann chomh maith le filí is iomráití le chéile ar an Iúr, i mBéal Feirste ceoltóirí de chuid Chonradh na Gaeilge Glaschú agus agus i gCarn Tóchair lena gcuid dánta a léamh Chomhaltas Ceoltóirí Éireann. agus a saothar próis a chur i láthair an phobail.

Tá breis sonraí faoi na himeachtaí ag www.gaeilge2018.ie 72 Is féidir imeachtaí breise a chlárú linn ag www.gaeilge2018.ie 6. Events and Projects: November

Short Film in Germany Oireachtas Rince na Mumhan Conradh na Gaeilge Hamburg An Coimisiún le Rincí Gaelacha 31 November: 20:00 22 - 25 November Hamburg, Germany INEC, Killarney, Co. Kerry Our aim is to make a short film in Irish in order Bliain na Gaeilge will be celebrated at the Qualifying to raise awareness of the language in both the Rounds for Irish Dance World Championships 2019. Irish and non-Irish communities in Hamburg and surrounding areas.

Irish Language and Culture Day The Next Step Conradh na Gaeilge, Glasgow Raidió Fáilte 24 November: 10:00 - 16:00 November Patrick South Church, 259 Dumbarton Road, Raidió Fáilte 107.1 FM Glasgow, G11 6AB Scotland

An intensive Irish course in the morning and in the Celebration of the achievements of the Irish afternoon, with classes at three levels: Beginners, language media in the newest media centre on Intermediate, Advanced with teachers from the island; Raidió Fáilte’s new premises. There Ireland. Celebrate Bliain na Gaeilge in Glasgow! An will be a photographic exhibition showcasing opportunity for Scottish people to do an intensive developments over the years, as well as Irish course in their own backyard without having to discussions and workshops on the Irish language pay to travel to Ireland! media.

Cois Tine Music & Columns with An tUltach Conradh na Gaeilge Glasgow October - November 24 Samhain: 19:30 Gael-Áras Mhic Ardghail / An Carn / Gael-Ionad St Helens Hall, 32 Langside Avenue, Glasgow, Mhic Goill G41 2QS Celebrate the life and richness of literature at these special nights being organised by An tUltach A night of traditional music, dance and singing in in various community centres across Ulster in Irish. An informal opportunity for people to practice October. Some of the most well known writers their Irish in a social setting. A guest singer will join and poets will gather together in Newry, Belfast singers of the Glasgow branch of Conradh na Gaeilge and Carntogher to recite their works of poetry and musicians from Comhaltas Ceoltóirí Éireann. and prose for the whole community.

More info on events available at www.gaeilge2018.ie 73 Further events can be registered at www.gaeilge2018.ie 6. Imeachtaí agus Tionscadail: Mí na Nollag

Céilí Mhúscraí (i gcomhar le hÉigse Dhiarmuid Uí Shúilleabháin) Comharchumann Forbartha Mhúscraí Ceiliúradh Bhliain na Gaeilge 1 Nollaig: 20:00 Gaeilge NYC Áras Abán, Cumann Peile Naomh Abán, Baile 7 Nollaig: 18:00 - 20:00 Mhúirne, Co. Chorcaí East Village Playhouse, 340 E 6th St, New York, NY 10003 Céilí traidisiúnta le deis a thabhairt d’ógánaigh an cheantair teacht le chéile agus blaiseadh a Gaeil Nua-Eabhrac i mbun ceoil, scéalaíochta, fháil d’ócáid shóisialta an chéilí thraidisiúnta. agus filíochta. Ceol bríomhar, rincí fuinniúla, sólaistí agus neart duaiseanna.

Féile Kíla Naíscoileanna le Chéile Kíla Conradh na Gaeilge Charn Tóchair 22 Nollaig: 19:00 3 Nollaig An Staid Náisiúnta, BÁC 8 Doire Chun 30 bliain den bhanna a cheiliúradh, tá Daltaí ó naíscoileanna Dhoire ag dul go seó puipéad an-áthas ar Kíla seó Nollag a fhógairt ag an Stad “Trí Mhuc Beaga” le chéile. Náisiúnta. Chuaigh ticéid na mochóirithe ar díol in Aibreán agus tá siad ar fáil anois ó Eventbrite.

Oíche na Nollag Cumann Luthchleas Gael Áit Tí Cathail 7 Nollaig: 18:00 - 20:00 Dámhscoil Mhúscraí Uí Fhloinn 4 Bóthar an Chnoic Ghainmhigh, Baile Mhig Dámhscoil Mhúscraí Eothach, Cill Chaoil, An Dún 28 Nollaig: 19:00 - 22:00 Óstán Ghobnatan, Baile Mhúirne, Corcaigh Ceiliúradh na Nollag le cuairt ó Dhaidí na Nollag. Beidh deis ag na páistí bualadh le Daidí na Nollag Is é seo an tionól den chúirt fhilíochta atá á trí mheán na Gaeilge. Beidh ceardlanna ar siúl reáchtáil i Múscraí ó 1925 i leith. maidir le litreacha a scríobh agus bia a ullmhú do réinfhianna agus neart eile.

Tá breis sonraí faoi na himeachtaí ag www.gaeilge2018.ie 74 Is féidir imeachtaí breise a chlárú linn ag www.gaeilge2018.ie 6. Events and Projects: December

Céilí Mhúscraí (in partnership with Éigse Dhiarmuid Uí Shúilleabháin) Celebration of Bliain na Gaeilge Comharchumann Forbartha Mhúscraí Gaeilge NYC 1 December: 20:00 7 December: 18:00 - 20:00 Áras Abán, Cumann Peile Naomh Abán, Baile East Village Playhouse, 340 E 6th St, New York, Mhúirne, Co. Cork NY 10003

A céilí dance to give young people a chance to get New York Gaels try their hand at music, together and experience this traditional social event. storytelling, and poetry. Lively music, energetic dancing, refreshments and plenty of prizes.

Féile Kíla Naíscoileanna TOGETHER Kíla Conradh na Gaeilge Charn Tóchair 22 Nollaig: 19:00 3 December An Staid Náisiúnta, BÁC 8 Derry To celebrate their 30th anniversary, Kíla are excited to announce a headline Christmas show at Students from Derry naíscoileanna will attend a the National Stadium. Early Bird tickets went on puppet show together. sale in April and are available for purchase NOW from Eventbrite.

Oíche na Nollag Atticall GAA 7 December: 18:00 - 20:00 Dámhscoil Mhúscraí Uí Fhloinn 4 Sandy Brae Road, Ballymageough, Kilkeel, Dámhscoil Mhúscraí Down 28 December: 19:00 - 22:00 The Abbey Hotel, Baile Mhúirne, Cork Christmas celebration with a visit from Santa. The children will get the chance to meet Santa Claus This is a gathering of the poetry court held in in Irish. There’ll be workshops on writing letters to Múscraí since 1925. Santa, preparing food for the reindeer and loads loads more.

More info on events available at www.gaeilge2018.ie 75 Further events can be registered at www.gaeilge2018.ie 6. Imeachtaí agus Tionscadail: Mí na Nollag

Ráth Chairn: An Talamh Tairngire Dráma Scoile Inis Meáin Comharchumann Ráth Chairn Teoranta Comhlacht Forbartha Inis Meáin Áras Pobail Ráth Chairn, Co. na Mí Mí na Nollag Halla Naomh Eoin, Inis Meáin, Co. na Gaillimhe Tá muintir Ráth Chairn, tríd an gComharchumann áitiúil, tar éis stair an phobail a chur i dtoll a Bíonn drámaí d’ardchaighdeán ar Inis Meáin chéile, stair a dhéanann cur síos ar na clochmhílte gach uile bhliain. Tabharfaidh saineolaí dráma uilig i bhforbairt an phobail Ghaeltachta seo, ceardlann do na daltaí. Freisin gheobhaimid soilse, ón gcéad uair a aistríodh daoine ó Iarthar na feistis agus prapaí nua. Is rud í an drámaíocht atá hÉireann sna 1930ídí go Ráth Chairn in aice le ríthábhachtach do thodhchaí na teanga, go háirithe Baile Átha Buí i gContae na Mí anuas go dtí an lá i measc na n-óg. atá inniu ann. Tá duine amháin den ghlúin sin fós ina cónaí sa nGaeltacht seo fiú.

Cóir Nollag Washington DC Let’s Learn Irish, SAM Ceardlann Amhránaíochta 10/07, 17/07, 01/12 Athsheoladh: Abair Amhrán agus 08/12 Comhaltas Uladh Taispeántas ag Ambasáid na hÉireann 15/12 Ar Líne Washington DC Athnuachan, atheagar agus athfhoilsiú an leabhair cheoil Abair Amhráin, agus leagan digitithe ar fáil Sraith de 6 cheardlann amhránaíochta saor in aisce ar líne ionas go mbeidh rochtain ag glúin úr air. um aimsir na Nollag, agus beidh taispeántas don phobal ann ag an deireadh.

REIC - Físdánta Bronnadh Fhondúireacht REIC Sheosaimh Mhic Dhonncha 5 Nollaig 2018: 19:00 Ócáid filíochta dhátheangach í REIC a bhíonn ar Tolglann na nImeoirí, siúl go rialta timpeall na tíre. Baineann REIC le Páirc an Chrócaigh, BÁC 3 nua-fhilíocht an lae inniu, filíocht a scaiptear ar an leathanach, ar scáileáin, trí thaifead fuaime, Ócáid Bhronnta na mBonn d’Fhondúireacht nó bealach ar bith eile! Déanfaidh na físdánta seo Sheosaimh Mhic Dhonncha i bpáirt leis an ceiliúradh ar fhilíocht bheo an lae inniu. gCumann Lúthchleas Gael

Tá breis sonraí faoi na himeachtaí ag www.gaeilge2018.ie 76 Is féidir imeachtaí breise a chlárú linn ag www.gaeilge2018.ie 6. Events and Projects: December

Ráth Chairn: An Talamh Tairngire Inis Meáin School Play Comharchumann Ráth Chairn Teoranta Comhlacht Forbartha Inis Meáin Aras Pobail Ráth Chairn, Co. Meath December Through the local co-operative society, the people Halla Naomh Eoin, Inis Meáin, Co. Galway of Ráth Chairn have compiled the history of the community, which details the various milestones in the There are high quality plays on Inis Meáin every establishment of this Gaeltacht, from the first transfer of year. A drama expert will host a workshop for people from the West of Ireland to Ráth Chairn beside the students. We will also get new lights, fittings Athboy in County Meath in the 1930s, right up to the and props. Drama is crucial for the future of the present day. The first group of families transferred language, especially among the young. 83 years ago on the 12th April 1935 and one of their number is still alive and well in this Gaeltacht.

Washington DC Christmas Choir Let’s Learn Irish, SAM Singing Workshops 10/07, 17/07, 01/12 and Re-launch: Abair Amhrán 08/12 Comhaltas Uladh Exhibition at the Embassy of Ireland 15/12 Online Washington DC The music book Abair Amhráin is to be updated, re-edited and republished, and a digital version Series of 6 free singing workshops in the run-up to made available online, so that future generations Christmas, finished off with a public exhibition. We can benefit from it. are going to run 6 free song workshops in the lead-up to Christmas and establish the first ‘Cóir DC’.

REIC - Físdánta REIC PRESENTATION OF THE Seosamh MAc Donncha FOUNDATION REIC is a bilingual poetry event that takes place 5 December 2018: 19:00 Tolglann na nImeoirí, regularly around the country. REIC deals with Croke Park, Dublin 3 today’s modern poetry, whether it’s given out on sheets of paper, displayed on screen, played as Presentation cermony for the Seosamh Mac an audio recording or disseminated in a totally Donncha Foundation in conjunction with the different way! These ‘visual poems’ celebrate Gaelic Athletic Association. today’s living poetry.

More info on events available at www.gaeilge2018.ie 77 Further events can be registered at www.gaeilge2018.ie 8. Comórtas Idirnáisiúnta na Bliana