PISMO HISTORYCZNE Rocznik
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
PISMO HISTORYCZNE rocznik ROK XX 2013 Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego Warszawa UNIWERSYTET KARDYNAŁA STEFANA WYSZYŃSKIEGO WYDZIAŁ NAUK HISTORYCZNYCH I SPOŁECZNYCH Wersja papierowa czasopisma jest wersją pierwotną Kolegium Redakcyjne: Adam Buława, Rita Čapaite, Penelope Filacchione, Anna Głusiuk (Sekretarz), Waldemar Graczyk (Redaktor Naczelny), Stefan Kozłowski, Jolanta M. Marszalska, Dariusz Milewski, Janusz Nowiński, Tomasz Skibiński Rada Naukowa: prof. Marco Conti (USA, Rzym), prof. dr hab. Waldemar Deluga (UKSW), prof. dr hab. Jan Dzięgielewski (UKSW), prof. Penelope Filacchione (UPS, Rzym), prof. dr hab. Martin Gojda (Uniwersytet w Pilźnie, UKSW), ks. prof. dr hab. Waldemar Graczyk (UKSW), ks. prof. dr hab. Ryszard Knapiński (KUL), ks. prof. dr hab. Kazimierz Łatak (UKSW), prof. dr hab. Ewa Łużyniecka (PWr), prof. dr hab. Rastislav Ko- ziak (Bańska Bystrzyca, Słowacja), ks. prof. dr hab. Józef Mandziuk (UKSW), prof. dr hab. Jolanta Marszalska (UKSW), prof. dr hab. Mirosław Nagielski (UW), ks. prof. dr hab. Józef Naumowicz (UKSW), prof. dr hab. Janusz Odziemkowski (UKSW), prof. dr hab. Anna Pobóg-Lenartowicz (UO), prof. dr hab. Bogdan Rok (UWr), ks. prof. Manlio Sodi (UPS, Rzym), ks. prof. hab. Józef Stala (UPJPII), prof. dr hab. Leonid Tymoszenko (Uniwersytet w Drohobyczu, Ukraina), prof. dr hab. Andrzej Wyrwa (UAM), prof. dr hab. Wiesław Jan Wysocki (UKSW), prof. dr hab. Jan Żaryn (UKSW), prof. dr hab. Dorota Żołądź-Strzelczyk (UAM) Recenzenci tomu: dr hab. Dariusz Dekański, dr hab. Wojciech Gajewski, ks. prof. dr hab. Michał Janocha, prof. dr hab. Eugeniusz Koko, dr hab. Aneta Kramiszewska, prof. dr hab. Kazimierz Maliszewski, dr hab. Jacek Pielas, prof. dr hab. Kazimierz Puchowski, prof. dr hab. Waldemar Rozynkowski, dr hab. Krzysztof Sychowicz, prof. dr hab. Tadeusz Rutkowski, ks. dr hab. Tadeusz Syczewski, dr hab. Anna Szylar, dr hab. Beata Wojciechowska, ks. prof. dr hab. Antoni Żurek Korekta języka polskiego: Joanna Graczyk Korekta języka angielskiego: Patrick Hennessy, John E. Butler Projekt okładki: ks. Paweł Dudziński ISSN 1232-1575 Zgłoszenia prenumeraty przyjmuje Wydawnictwo UKSW ul. Dewajtis 5, 01-815 Warszawa, tel./fax 225618923 www.wydawnictwo.uksw.edu.pl Adres redakcji: ul. Wóycickiego 1/3 bl. 23 pokój 320 01-938 Warszawa www.saeculum.christianum.uksw.edu.pl Skład, druk i oprawa: EXPOL, P. Rybiński, J. Dąbek, sp.j. ul. Brzeska 4, 87-800 Włocławek, tel. 54 232-37-23 e-mail: [email protected] SPIS TREŚCI XX (2013) Słowo wstępne Redaktora Naczelnego Saeculum Christianum ................................................ 5 ROZPRAWY I ARTYKUŁY 1. Roberto Spataro, “Il genio femminile” nella storia della Chiesa. Episodi tratti dalla storia antica ..................................................................................................... 7 2. Enrico Dal Covolo, La Constitutio Antoniniana e lo sviluppo delle relazioni tra l’Impero e la Chiesa nell’età dei Severi (193-235 d. C.) .............................. 15 3. Przemysław Nowogórski, Sefforis – perła Galilei – w historii i w tradycji (do podboju arabskiego) .................................................................................................... 21 4. Łukasz Ćwikła, Udział Łęczycan i Sieradzan w konflikcie Władysława Łokietka z Zakonem Krzyżackim ........................................................................................ 33 5. Czesław Grajewski, Kartuskie źródła officium divinum w polskich zasobach bibliotecznych i archiwalnych (od XIV do XVIII wieku) ................................... 41 6. Waldemar Graczyk, Duchowni ze stopniami akademickimi w otoczeniu biskupa płockiego Pawła Giżyckiego (1439–1463) ........................................................................ 53 7. Anna Sylwia Czyż, Artyści włoscy w Wielkim Księstwie Litewskim w okresie nowożytnym – przegląd problematyki i postulaty badawcze ..................................... 61 8. Jolanta M. Marszalska, Spory i procesy graniczne w dobrach klasztoru szczyrzyckiego za rządów opata Piotra Borowskiego i Joachima Cieniawskiego w latach 1565–1607 ............................................................... 75 9. Manlio Sodi, La riforma liturgica tridentina (1568–1962). Conoscenza ed ermeneutica, tra istanze e problematiche ..................................................................... 85 10. Dariusz Milewski, Polskie oczekiwania i polityka wobec obsady tronu mołdawskiego w okresie pochocimskim 1621–1624 ................................................ 99 11. Katarzyna Wagner, „Potop” a wielka Wojna Północna w Warszawie w świetle rejestrów podatkowych – przyczynek do porównania dwóch szwedzkich okupacji ............................................................................................... 109 12. Janusz Nowiński, Rekonstrukcja fresków Andrzeja Radwańskiego na polach sklepień południowej nawy bocznej kościoła Najświętszej Maryi Panny i św. Wojciecha w Jędrzejowie ..................................................................... 121 13. Katarzyna Paduch, Jan Feliks Tarnowski i jego dzikowska biblioteka na przełomie XVII i XIX wieku .......................................................................................... 131 14. Marta Przygoda-Stelmach, Bractwo parafialne św. Rocha przy kościele w Brochowie na Mazowszu w latach 1854–1881 ................................................ 149 15. Beata Lewińska-Gwóźdź, Szkoła Jana Stanisławskiego – fenomen pedagogiczny i artystyczny ................................................................................................ 157 16. Paweł Grzeszek, Uposażenie duchowieństwa parafii sokołowskiej w XIX i XX wieku ............................................................................................................... 173 17. Monika Ciosek, Katolicyzm, nacjonalizm i polityka. Problem integralności kresów południowo-wschodnich Rzeczpospolitej w publicystyce poli- tycznej, społecznej i religijnej katolickiego miesięcznika „Przegląd Powszechny” w latach 1918–1939 ........................................................................................................... 189 18. Jacek Soprych, Diecezja Tarnowska i jej struktura organizacyjna w 1933 roku, czyli w chwili objęcia rządów biskupa Franciszka Lisowskiego .............................. 203 19. Jan Wiesław Wysocki, Duszpasterstwo wojskowe w Armii Polskiej w ZSRR i w I Armii Wojska Polskiego ............................................................................... 217 4 20. Anna Kowalska, Biblioteka klasztoru panien Benedyktynek Łacińskich w Krzeszowie w latach 1946–2000 .................................................................................... 233 21. Waldemar Rozynkowski, Początki Instytutu Miłosierdzia Bożego w świetle pierwszego sprawozdania funkcjonowania wspólnoty z 1949 roku ..................................................... 251 SPRAWOZDANIA I KOMUNIKATY 1. Roman Poletyło, Sprawozdanie z seminarium Elektroniczne Zarządzanie Dokumentacją w uczelniach wyższych, instytucjach naukowych i kulturalnych – teoria i praktyka, UAM Poznań 12 listopada 2013 r. .............................. 259 2. Sebastian Warlikowski, Sprawozdanie z międzynarodowej konferencji naukowej „Z dziejów Europy środkowo-wschodniej”. (Warszawa UKSW 25.11.2013 r.) ...................................................................................... 271 3. Barbara Świtalska, Michalak Grzegorz, Program MOST dla doktorantów – procedury, przebieg i korzyści edukacyjne ................................................ 273 RECENZJE 1. Frank Kolb, Ideał późnoantycznego władcy. Ideologia i autoprezentacja, Poznań 2009. (Suski Robert) ............................................................................................. 277 2. Urszula Augustyniak, Historia Polski 1572–1795, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008, s. 1006, (Milewski Dariusz) ........................................ 279 3. Ewa Dubas-Urwanowicz, O nowy kształt Rzeczypospolitej. Kryzys polityczny w państwie w latach 1576–1586, DiG, Warszawa 2013, ss. 250 (Pieńkowski Maciej Adam) ................................................................................... 282 Saeculum Christianum 20 (2013) SŁOWO Redaktora NACZElNEGO Czasopismo „Saeculum Christianum” związane z Wydziałem Nauk Historycznych i Spo- łecznych Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, obecne jest pośród czasopism naukowych, poświęconych zagadnieniom z szeroko rozumianej historii, bez mała od 20 lat. Przez ten czas na jego łamach ukazało się wiele artykułów naukowych doty- czących zarówno tych wielkich tematów związanych z przemianami polityczno-społeczno- -kulturowymi na przestrzeni dziejów, jak i zagadnień odnoszących się do historii lokalnej, w większości nieznanych, a przecież tak bliskich. To wydarzenia częstokroć o niewielkim zasięgu geograficznym kształtowały miejscową świadomość i kulturę, w tym także religijną. Duże doświadczenie nabyte przez lata, sprawia, że postanowiliśmy dokonać pewnych zmian i to nie tylko w szacie graficznej i formacie pisma. Zmienił się zespół redakcyjny a przede wszystkim w celu zapewnienia wysokiego poziomu merytorycznego, zadbaliśmy o utwo- rzenie rady naukowej, zespołu recenzentów a także określiliśmy nową strukturę pisma. Nie byłoby tych działań gdyby nie wcześniejsza, wytrwała praca wieloletniego redaktora na- czelnego czasopisma, ks. prof. dr hab. Józefa Mandziuka. W imieniu redakcji „Saeculum Christianum” serdecznie dziękuję Księdzu Profesorowi, prosząc na przyszłość o wszelkie dobre rady i sugestie. Zapraszam do współpracy wszystkich,