Ons Geskiedenis
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Kopiereg in teks deur Dr J P Botha Eerste druk 2008 Ons Geskiedenis Opgestel deur J P Botha M.A., B.Ed.,D.Litt.et Phil. 1 2 Simon van der Stel 34 Die Kaap word selfversorgend 34 Stigting van Stellenbosch en Drakenstein 35 Koms van die Hugenote 35 Inhoud Die veeboerdery begin 36 Voorwoord 15 4 Die tirannieke en skraapsugtige 1 Suid-Afrika word ontdek 16 Goewerneur 38 Die speseryhandel 16 Die amptenare se groot boerderye 38 Die soek na ‘n seeweg na Indië 16 Van der Stel se plaas 39 Bartholomeus Diaz se reis 17 Veronregting van die Vryburgers 40 Diaz ontdek die Kaap 19 Die Vryburgers kom in opstand 41 Vasco da Gama se reis 19 Die Portugese dryf handel met die Ooste 21 5 Die uitbreiding na die binneland 44 Die veeboerdery 44 2 Jan van Riebeeck kom na die Kaap 23 Botsing met die Boesmans 45 Die Hollanders se eerste reis om die Kaap 23 Swellendam en Graaff-Reinet 46 Die Hollandse Oos-Indiese Kompanjie 24 Die Kôsas 47 Behoefte aan ‘n halfwegstasie 25 Stranding van die Haarlem 25 6 Die lewe in die 18e eeu 48 Koms van Jan van Riebeeck 25 Die boere in die Kaapse omgewing 48 Probleme en harde werk 26 Die veeboere in die binneland 48 Die eerste Vryburgers 27 Die behoefte aan kerke en skole 49 Probleme met die Hottentotte 28 Buitestaanders se menings oor die boere 50 Invoer van slawe 30 Die ontwikkeling van ‘n nasionale Van Riebeeck verlaat die Kaap 30 bewussyn 51 3 Die goeie Simon van der Stel 32 7 Die stryd teen onreg duur voort 52 Die Vryburgers sukkel om te bestaan 32 Die wanpraktyke van Willem Boers 53 Die verversingspos word ‘n landbou- Die burgers kom in opstand 54 kolonie 33 Eerste botsing met die Kôsas 55 Die koms van Duitse immigrante 33 Die filantroop Mauritz Woeke 56 Die vroue-tekort 34 Die filantroop Maynier se wanbestuur 56 3 4 Graaff-Reinet en Swellendam skei af 58 8 Die Engelse roof die Kaap 60 Slagtersnek 82 Die VOC se swanesang 60 Somerset en die oosgrensprobleem 84 Die Kaap word Engels 60 Die Engelse en die Kaapse bevolking 61 11 Ons voorouers word verdruk 86 Swellendam word onderwerp 62 Verengelsing van die staatsdiens 86 Graaff-Reinet in opstand 62 Skotse predikante 86 Die arrogante John Barrow 63 Die onderwys 87 Graaff-Reinet weer in opstand 64 Somerset se taalproklamasie 87 Die ewige Maynier 65 Die regsoktrooi 87 Groot ellende aan die oosgrens 67 Afskaffing van die burgersenaat 88 Die Engelse setlaars van 1820 88 9 Die Kaap word weer Hollands 68 Ordonnansies 49 en 50 91 Die Goewerneur en Politieke Raad 69 Verlies van duurgekoopte slawe 92 Die Raad van Justisie 69 Die Sesde Grensoorlog 94 Nuwe distrikte 69 Die Groot Trek en daarna 96 Die landdroste en heemrade 70 Die godsdiens 71 12 Die Groot Trek begin 98 Die onderwys 71 Waarom hulle getrek het 99 Ekonomiese aangeleenthede 72 Pogings om die Trek te verongeluk 100 De Mist se grensreëlings 72 Tsjaka bevoordeel die Trekkers 101 Die Sending 73 Die Matebeles van Silkaats 102 Goewerneur Janssens en die Kôsas 73 Waarheen hulle getrek het 102 Die einde van die Bataafse bewind 75 Vegkop 104 Straftog teen Silkaats 105 10 Die Engelse roof weer die Kaap 76 Koms van Piet Retief 105 Die bevolking van 1806 76 Die Trek se eindbestemming 106 Doel en aard van die besetting 77 Die kerkprobleem 107 Rondgaande howe 77 Onenigheid 107 Paswette vir die Hottentotte 78 Tweede veldtog teen Silkaats 107 Die filantrope 78 Moeilikheid op die oosgrens 80 Cradock se grondbeleid 81 5 6 13 Die Voortrekkers in Natal 109 Toestande in Transoranje 133 Gardiner se bedenklike rol 109 Verdrae met die inboorlinge 134 Sekonyela en die geroofde vee 110 Die Oranjerivier-Soewereiniteit 134 Die moord op Retief 110 Die Slag van Boomplaas 135 Die moorde by Bloukrans 111 Bührmann die tweedragsaaier 136 Die mislukte straftog 111 Troebel toestande in die Vrystaat 137 ‘n Donker tyd 112 Die Sandrivierse Konvensie 138 Koms van Andries Pretorius 112 Die Bloemfonteinse Konvensie 139 Voorbereiding vir die geveg 113 Wordingsjare van die Suid-Afrikaanse Bloedrivier 114 Republiek 140 By Dingaanstat en Moordkoppie 115 Kerklike probleme 141 Britse bemoeienis 116 Smellekamp se rol 142 Laaste veldtog teen Dingaan 117 Lydenburg skei af 143 Die Republiek Natal 117 Twis en tweedrag 143 Nkapaai en Fakoe 118 Die slag van Congella en die anneksasie 16 Die Kaap na die Groot Trek 145 van Natal 118 Die Oosgrens 145 Die Engelse Natal 119 Die Anti-bandietebeweging 146 Die Trekkers verlaat Natal 120 Die Kôsa-selfmoord 148 14 Die Voortrekkers in Transvaal 122 17 Die Vrystaat word beroof 149 Potgieter, pionier van die noorde 122 Hoffman en Mosjes 149 Verspreiding van die Voortrekkergroepe 122 Boshof se stryd teen die Basoeto’s 150 Smellekamp se raad 123 Moeilike tye 151 Die verhuising na Ohrigstad 126 MW Pretorius bemoei hom met die Die begin van onenigheid 127 Vrystaat 152 Teëspoed op pad na die baai 128 President Brand en die Basoeto-probleem 153 Die handel met die buiteland misluk 128 Basoetoland geannekseer 155 Die skeuring in die gemeenskap 130 Ondekking van diamante 156 Potgieter verhuis na Soutpansberg 131 Die aanspraakmakers 156 Die Vrystaat word beroof 158 15 Transvaal en die Vrystaat word vry 133 18 Die Engelse wil Transvaal terugvat 160 7 8 Carnarvon se federasieskema 160 Die vyandelike oormag 179 Transvaal se diamantvelde 161 Die moordkampe 179 President TF Burgers se bewind 161 Pogings om die oorlog te beëindig 180 Transvaal word geannekseer 162 Haglike toestande 180 Die Eerste Vryheidsoorlog 164 Vredesonderhandelings 181 Die Konvensie van Pretoria 165 Die Londense Konvensie 166 20 Ons word weer halfpad vry 182 Die ontdekking van goud aan die Die benarde toestand na die oorlog 182 Witwatersrand 166 Die oorlog en die goudbedryf 183 Die Republiek word beleër 167 Alfred Milner kom weer op die toneel 183 Kruger en Rhodes 167 Milner se rehabilitasiepogings misluk 184 Die ekonomiese stryd 168 Chinese vir die goudmyne 185 Die stemregkwessie 168 Selfregering vir Transvaal en die Jameson se strooptog 169 Vrystaat 187 Chamberlain en Milner se oorlogstokery 169 Unifikasie 188 19 Die Oorlog wat verloor maar gewen is 171 21 Die Eerste Wêreldoorlog en die Die troepesametrekkings 171 Rebellie 191 Die ultimatum 171 Die bevolking 191 Die Boeremagte 172 Die goudmynbedryf 191 Eerste veldslae 172 Botha se rekonsiliasiebeleid 192 Die Natalse front 172 Die staatsdiens 193 Die wesfront 173 Verdediging 193 Die suidfront 173 Die Swart-probleem 194 Cronjé se oorgawe 173 Generaal Hertzog 194 Inname van Bloemfontein 174 Die Unioniste 195 Ontset van Ladysmith 174 Die De Wildt-toespraak 195 Pretoria en Johannesburg word ingeneem 175 Steun vir Hertzog 195 Die bewegingsoorlog begin 176 Die stryd onder nasionale vaandel 196 President Kruger in Europa 176 Die arbeidersbeweging en stakings 196 De Wet en Steyn in die Vrystaat 177 Die Indiër-probleem 197 Die Blokhuise 178 Die Eerste Wêreldoorlog 198 Die verdelgingsoorlog 178 Die Rebellie 198 9 10 Die inval in Suidwes 201 Tweespalk en skeuring in opposisie- Oplewing van Afrikanernasionalisme 202 geledere 222 Deelname aan die Eerste Wêreldoorlog 202 Voortsetting van die oorlog 222 Probleme met die OB 223 22 Die Nasionale Party regeer die land 204 Uitwerking van die oorlog op Suid-Afrika 224 Politieke ontwikkeling 204 Die verkiesing van 1943 224 Die stakings 205 Moeilikhede in die landbou 225 Die Nasionale Party kom aan bewind 206 Die nywerhede 225 Beleid van beskaafde arbeid 208 Onderwys 226 Wet op myne en bedrywe 208 Demobilisasie 226 Ekonomiese ontwikkeling 209 Die Indiërs 226 Die staatsregtelike status van Suid-Afrika 210 Die Arbeidersparty 227 Die vlagstryd 210 Die Nasionale Party 227 Die Broederbond 227 23 Toe daar swaar tye aanbreek 212 Smuts as wêreld-staatsman 227 Die groot depressie van 1930 – 1932 212 Die Indiërs 228 Die goudstandaard 212 Suidwes-Afrika 228 Koalisie en samesmelting 213 Die verkiesing van Mei 1948 228 Wetgewing oor die Swartes 215 Die groei van Afrikanernasionalisme 216 25 Die Nasionale Party kom weer aan Teen die Jode 217 Bewind 231 Die Voortrekker-eeufees van 1938 217 Herstel van griewe 231 Aftakeling van die Verenigde Party 217 Onderwys 231 Die Volkslied 218 Immigrasie 231 Die Gesuiwerdes maak vordering 218 Die ekonomiese toestand 232 Einde van die Hertzog-Smuts bondge- Die beleid van rasse-apartheid 232 nootskap 218 Die Bantoes 232 Die Kleurlinge 233 Die Indiërs 233 24 Die Tweede Wêreldoorlog 220 Haalbaarheid van die beleid 234 Oorlogmaatreëls 220 Eerste apartheidmaatreëls 234 Die oorlog in Afrika 221 Politieke regte van nie-blankes 235 Die politieke stryd 221 Die Unie en die Statebond 235 11 12 Wrywing tussen die Unie en Brittanje 235 Dr Verwoerd na Londen 252 Buitelande beleid en verdediging 236 Die Republiek Suid-Afrika 253 Suid-Afrika en die buiteland 236 Die VVO en die Indiërs 237 Die VVO en Suidwes-Afrika 237 Kommunisme en Bantoe-onluste 238 Inwyding van die Voortrekkermonument 238 Die Kaapse Kleurlingstem 239 Suid-Afrika na 300 jaar 239 Herroeping van die paswette 240 Die Hoë Hof van die Parlement 240 Die lydelike versetbeweging 241 Die VVO en apartheid 241 Die algemene verkiesing van 1953 242 Voorwoord Weer eens Kleurlingverteenwoordiging 242 Die doel van die opstel van hierdie boek is in die Nuwe Bantoe-wetgewing 243 eerste plek om ‘n objektiewe weergawe van die ver- Bantoe-onderwys 244 naamste gebeurtenisse in Suid-Afrika se geskiedenis die Die Swart kolle 244 lig te laat sien. Dit is uit Afrikaner-standpunt geskryf, wat Uittrede van dr Malan 245 myns insiens ‘n duideliker beeld van ons voorgeslag se heroïese worstelstryd teen Britse oorheersing na vore 26 Ons word heeltemal vry! 246 bring.