Vol. 64 no. 3 AUGUST 2011 Ink your pen, Serve the people!

PNU-NCTE wala pa ring pondo p. 2 SUCs Incorporated p. 3

Matabil na Gatilyo p. 10 PITIK B p. 15 2News VOLUME 64 NO. 3 People’s Rights Week, inilunsad Regie A. Cayosa and John Paul A. Orallo atuloy na ipaglaban, karapatan kalidad ng edukasyon sa bansa. ng pribadong sektor ang pagtaas Png mamamayan. Isinagawa naman kinabukasan at pagbaba ng presyo ng langis. Pinangunahan ng Student ang National Walkout ng iba’t ibang Nanawagan ang mga estudyante Government (SG) kasama ang mga unibersidad tulad ng University of para sa P125 across-the-board organisasyong pang-masa tulad the Philippines (UP), Polytechnic wage hike dahil karamihan sa mga ng ANAKBAYAN–PNU, GABRIELA University of the Philippines (PUP), magulang nila ay mga manggagawa. Youth-PNU, ACT Teachers–PNU Philippine Normal University (PNU), Dagdag pa rito, hinihiling ng mga ang paglulunsad nitong limang Far Eastern University (FEU), Uni- estudyante na tuparin ni P-Noy ang araw na pagtalakay sa mga is- versity of Sto. Thomas (UST), Eulo- pangako nitong pamamahagi ng yung panlipunan, Hulyo 18-22. gio “Amang” Rodriguez Institute of mga lupang agraryo sa mga magsa- Ayon sa isang estudyanteng Science and Technology (EARIST) saka, partikular na sa Hacienda Lu-

--PNU STUDENT GOVERNMENT-MANILA nasa unang taon na nakasaksi sa at iba pang mga unibersidad na isita Incorporated (HLI). People’s Right Week, ”nagulat ako nagmartsa patungong Mendiola Hustisya pa rin ang hinih- dahil nakikisangkot sa suliran- upang kondenahin ang pagbabawas ingi para sa mga desaparecidos o ing panlipunan ang mga mag-aaral ng badyet sa State Universities and forced disappearances at extra- ng PNU, pero natutuwa ako dahil Colleges (SUCs) at ang Private-Pub- judicial killings sa ilalim ni P-Noy may mga gurong aktibo, nakiki- lic Partnership (PPP) kung saan po- para sa huling araw ng People’s alam at nauunawaan ang aspe- pondohan ng pribadong sektor ang Right Week. Nagkaroon din ng tong panlipunan at lumalaban para ilang proyekto ng institusyon ng go- Movement for Quality Education sa karapatan ng mamamayan.” byerno na maaaring humantong sa (MQE) Forum at winakasan ang Tinalakay sa unang araw komersyalisasyon at pribatisasyon. pagdiriwang sa pamamagitan ng programa at pagsasagawa can- NO TO BUDGET CUT! BUDGET TO NO ang kasalukuyang kalagayan ng Pareho namang tinalakay sa edukasyon sa bansa. Patuloy ang dalawang magkasunod na araw ang dle lighting sa main gate, pagsu- pagbabawas ng badyet at kaku- Nagprotesta ang ilang mga estudyante kasama ng iba’t Oil Price Hike (OPH) o ang patuloy suma ng isang taong pamamahala langan ng suporta mula sa admin- ni P-Noy at anyaya sa PNUans na ibang progresibong organisasyon sa PNU upang kundinahin si na pagtaas ng presyo ng langis du- istrastong Aquino na nagdudu- lot ng PPP at Oil Deregulation Law dumalo sa ikalawang State of the Pangulong Aquino hinggil sa mga paglabag sa karapatang pan- lot ng unti-unting pagkawala ng (ODL) kung saan kontrolado na Nation Address (SONA) ng Pangulo. tao at hindi pagtutok sa ilang mga isyung kinahaharap ng bansa. Campus press walkout, pinangunahan ng CEGP Cromwell C. Allosa

arapatan sa pamamahayag, ip- ibang unibersidad, pagbibigay ng nagkaroon ng torch parade ang mga Kaglaban! proteksyon sa mga mamamahayag publikasyon ukol sa campus press Ito ang naging panawagan ng Col- mula sa karahasan, pagbabalik ng repression habang sa Pampanga lege Editors Guild of the Philippines karampatang subsidiya, at pagkaka- nama'y nagkaroon ng radio hopping (CEGP) sa nakaraang island-wide build- roon ng mataas na badyet para sa campaign laban sa mga polisiya ni up activity for National Walk out sa State Universities and Colleges Aquino sa edukasyon. Mendiola, July 5. (SUCs). Tinukoy ng grupo na 11% la- Bitbit ang plakards at Angry Sinabi ni CEGP National Presi- mang ng pambansang badyet ang Birds na sumisimbulo sa galit ng dent Trina Federis na ang mga ibong inilaan ni P-Noy sa edukasyon, hindi mamamayan na tinanggalan ng esta- ito ay katulad ng kasalukuyang es- hamak na mas mababa kaysa sa photo credit: www.cegp.org do ng karapatan sa pamamahayag, tudyante na hindi na nagawang 13% na inilaan ng administrasyong Inihalintulad ng mga mamamahayag pangkampus sa nanawagan ang CEGP kasama ang makalipad dahil sa dami ng pahirap Arroyo at 18% na inilaan ng ad- pangunguna ng CEGP ang Angry Birds bilang simbolo ng galit at The Torch Publications (PNU-Ma- upang magkaroon ng dekalidad na ministrasyong Estrada. pagkadismaya sa kasalukuyang estado ng mga mamamahayag nila), Philippine Collegian (UP-Dili- edukasyon tulad ng napakalaking Bilang pagtatapos, inihagis nila man) at Technozette (EARIST-Ma- kakulangan sa pasilidad, guro, class- ang mga simbolikong Angry Birds sa sa bansa. Ang konsepto ay nagmula sa isang sikat na online game nila) sa muling pagpapabukas ng room at ang walang habas na pag- harap ng Mendiola Peace Arch bi- na Angry bird na patok sa kasalukuyan lalo na sa mga kabataan. mga nagsarang student taas ng school fees. lang tanda ng kanilang pagpoprotes- publications Samantala, sa ibang rehiyon, ta. sa iba't nagsagawa rin ng kilos-protesta ang PAGPUPUGAY SA MGA DUMALO SA NAKARAANG iba pang CEGP chapters. Sa Negros, PEOPLE’S RIGHTS WEEK AT MOVEMENT FOR QUALITY EDUCATION FORUM!

--ANAKBAYAN-PNU, GABRIELA YOUTH-PNU AT ACT TEACHERS-PNU

Para sa mga insulto, panlalait at kung ano pa man, mangyari lamang na i-email kami sa [email protected] INK YOUR PEN, SERVE THE PEOPLE Editorial 3 s SUCIncorporated unga ng malaking dagok ng mabibigyan sila ng badyet upang 1,000 Corporations Bbudget cut na ipinataw ng ad- mapaunlad ang mga pasilidad at in the Philippines. ministrasyong Aquino sa State mga programa nito ngunit kaalinsabay Kabilang din ang Far Universitites and Colleges (SUCs), nito ang pagbibigay-tuon sa pagpapa- Eastern Universi- maraming pampublikong pa- gawa ng business infrastructures, at ty (FEU), Univer- mantasan ang patuloy na na- Income Generating Projects (IGP) para sity of the East sisilaw sa alok ng mga priba- magkaroon ito ng sariling kita – ito ang (UE), De La Salle dong korporasyon na magdudulot komersyalisasyon. Dahil mayroon nang University (DLSU) ng komersalisasyon; halimbawa pinagkukunan ng badyet ang pampub- at iba pa sa mga priba- PPP (Public-Private Partnership). likong pamantasan, unti-unti na itong dong unibersidad sa ki- Ang PPP ay isa sa mga ipinatu- bibitawan ng gobyerno hanggang sa nokontrol ng iba’t pad na programa ng pamahalaang maging pagmamay-ari na ito ng mga ibang pribadong Aquino na sumusuporta sa pag- korporasyong may hawak dito – ito korporasyon. pasok at pangingialam ng mga naman ang pribatisasyon. Kaakibat ng Dahil pribadong korporasyon sa mga pagsasapribado ng mga pampublikong sa taas ng pampublikong institusyon, lalong- pamantasan ay ang tuition and other matrikula’t iba lalo na ng foreign investors sa mga fee increase (TOFI) na magsasapri- pang bayarin kapangyarihan at institusyon ng gobyerno. Naglalayon bilehiyo ng karapatang makapag-aral. sa mga pondo ng gobyerno itong palawigin at paunlarin ang mga Isang halimbawa ng nangyari sa pribadong kaya’t nararapat lamang pampublikong ahensya sa pamamagi- University of the Philippines (UP) unibersi- na gawin ng pamahalaan tan ng suportang makukuha sa mga kung saan isa itong state university dad, kaunti ang kanilang tungkulin sa pribadong korporasyon. Sa ilalim na unti-unti nang naisasapribado lang ang mga pamamagitan ng paggawa ng nito, magbibigay ang mga ito ng dahil sa patuloy na budget cut at estudyanteng makamasang proyekto’t batas at pondo para sa pagpapaunlad ng mga pamumuhunan ng mga pribado at nakakapasok tapat na paglilingkod, hindi ng mga pasilidad ng mga institusyong aanib internasyunal na korporasyon. Isa dito. Ngayon, kung polisiyang magsusulong sa karapa- nito, kasabay ang pagtatayo ng iba’t ang UP Ayala Techno Hub sa mga pati ang SUCs tan at interes ng mga dayuhan at iilan. ibang negosyo upang magkaroon ito establisyimentong ipinatayo ng ay patuloty na Sa puntong tila manhid ang ng sariling kita at punan ang maliit Ayala Corporation upang pagkaki- babawasan ng na kinabu- pamahalaan sa daing ng mamama- na badyet na ibinibigay ng gobyerno. taan sa halip na maging daan para badyet ng kasan, yan, bilang mga nag-iisip na guro ng Ilan sa mga institusyon at ahen- mapaunlad ag kalidad ng edukasyon gobyerno, de-kalidad at bayan, kailangang lumabas sa apat sya ng pamahalaan na sasailalim sa sa naturang unibersidad. Dagdag na mag- abot-kayang edu- na sulok ng silid-aralan at makila- PPP ay ang Implementing Agencies isyu pa ang matrikula sa naturang pa- kasyon. Kung iisip- hok sa mga usaping panlipunan. (IAs), Government Owned and Con- ‘state university’ na umaabot sa patuloy ing mabuti, ginawa ang Hindi sapat na alam lang natin trolled Corporations (GOCCs), Local P1,000 per unit at nanganganib pang rin ang pagtaas ng gobyerno upang mamuno’t ang nangyayari sa lipunang ating gina- Government Units (LGUs) at SUCs. Ang tumaas sa mga susunod na taon tuition and other fees, at la- mamahala para sa mamama- galawan, kailangang kalampagin ang unti-unting pagsasailalim ng mga ito sa kung magpapatuloy ang budget cut long darami ang bilang ng mga yan, hindi sa mga dayuhan. Ang natutulog na pamahalaan. Kailangan komersyalisasyon at pribatisasyon. at pagpasok ng private investors. estudyanteng hindi makakapagta- pilit na pagpasok ng PPP sa SUCs magsuri, kumilos at manindigan para Isa ang budget cut sa taktika ni Ilan sa dating SUCs na hawak ng pos na magbubunga pa sa lalong ay lantarang pagsasawalang-bahala sa kapakinabangan ng nakararami. P-Noy upang mapilitan ang mga insti- mga korporasyon ang National Uni- paglobo ng bilang ng mga Pilipinong sa pangangailangan ng mga Pili- tusyon lalong-lalo na ang SUCs para versity (NU) kung saan si Henry Sy, walang trabaho, ng kahirapan, pino sa karapatang makakuha ng tanggapin ang alok ng mga pribadong may-ari ng SM, na ang major stock- at ng pagkalugmok ng Pilipinas. karampatan at libreng serbisyong korporasyon. Sa pagpasok ng mga ito holder nito at ang National Teachers Bawat Pilipino ay may karapa- pinopondohan ng buwis ng mamama- sa mga pampublikong pamantasan, College (NTC) na kabilang sa Top tan sa maayos na buhay, maunlad yan. Sa taumbayan nagmumula ang The Torch Publications

Donnadette S.G. Belza,EDITOR-IN-CHIEF. Joanna Marie R. Tabafunda,ASSOCIATE EDITOR. Geraldine Grace G. Garcia,MANAGING EDITOR. Ethel Diana G. Jordan,ASSISTANT MANAGING EDITOR. Jether-Koz B. Roxas,NEWS EDITOR. Ma. Cherry P. Magundayao,FEATURES EDITOR. Reginald P. Pradanos,LITERARY EDITOR. April Mae. G. Carvajal,RESEARCH EDITOR. Eliza Rose R. De Leon,STAFF

Juvy Grace Adrias, Cromwell C. Allosa, Erickson P. Avila, Liza May S. Bucno, France Mae Cabalo, Feliph Angelo Calunod, Charlene Candari Jr., Christian Robert Cartagena, Regie A. Cayosa, Abigail A. Chang, Ian Harvey A. Claros, Dothy T. Cueva, Imee Delos Santos, Vincent D. Deocampo, Cheska Lorraine P. Diaz, Richelle B. Diaz, Razel Joy R. Espineda, Sharmaine Joy Fajardo, Michelle F. Fiecas, Elgie Marie Fuego, Mariel Gia Gojo Cruz, Rhea Gulin , Elaine I. Jacob, Marriane Ysabel Lobrin, Nikko C. Manibo, John Paul A. Orallo, Christine Joy B. Pascual, Sharri Anne Perolina, Benjamin Ponterez, Toni Mae Rosalin, Lara Jean L. Salaysay, Princess M. Samaco, Joan Christi D. Sevilla, Charmae Tambong, Christianne Minhah Teppang, Ronalyn Tungcul CORRESPONDENTS

Chino S. Batoctoy,PHOTOJOURNALIST. Franklin A. Amoncio, Emmanuel C. Barrameda, Constantine H. Capco, Lloyd Christian R. Estudillo, VISUAL ARTISTS. Melie Rose E. Cortes, Joyce Anne G. Andres,GRAPHIC ARTISTS. JC E. Sibayan, LAYOUT ARTIST. Page design by: Franklin Amoncio Prof. Patrocinio V. Villafuerte, TECHNICAL ADVISER. Lay out by: JC Sibayan 4Opinion VOLUME 64 NO. 3 udget cut na naman. Anong bago? B [P8.9 M (Personal Services) + P3.9 M (Maintenance and Other Operating Expenses) Budget cut, bisyo? = P12.8 M (mungkahing kaltas sa PNU badyet ng 2012)] + [P91.35 M (2011 budget cut) + P0 na sahod sa mga guro’t kawani ng akademya, Ang budget appropriations na ito ay pu- (Capital Outlay) + P0 (National Center for walang dagdag na suporta sa mga student rong desisyon na ng rehimeng Aquino. Noong Teacher Education Law)] = state abandon- Examination for Teachers (LET) passers, assistant at scholarship grants, walang pag- nakaraang taon, maaari pa siyang mapatawad ment of education kakaunti ang miyembro ng fakulti na may titu- kilala sa lokal at internasyunal na pamantayan ‘pagkat kahati pa nito ang administrasyong ‘Yan ang pinakabago’t nakapanlulumong long Ph.D., at mahina ang research outputs sa ng kahusayan. Arroyo sa paghahati-hati ng pondo. Ngunit mathematical equation na hindi mabibigyan larangan ng edukasyon, kaya mahirap humingi Isa pa, responsibilidad ng gobyernong ngayon, malinaw na hindi talaga prayoridad ng kasagutan, kahit ng mga Math major, in its ng mataas na pondo upang bigyang-katoto- maglaan ng sapat, kung hindi man mataas, na ni P-Noy ang edukasyon, lalo na ang SUCs, simplest form. hanan ang pagiging NCTE ng Pamantasan. pondo para sa edukasyon. Subalit, P21.8 B ang kabilang ang PNU kahit pa 40% ng mga Ngayong taon ang PNU ay P297.791 M, Kung iisipin, ang lahat ng nabanggit na ilalaan para sa mga SUCs sa susunod na taon, estudyante sa kolehiyo ay nasa pampublikong bababa ito ng 4.31% sapagkat P284.956 M kakulangan ng PNU ay buhat ng mababang mas mababa sa P22.03 B naipasa para pamantasan dahil sa taas ng matrikula sa mga ang iminungkahing badyet ng Department of badyet at di dahil sa 2011 kahit pa tumaas ng 10.4% pribadong unibersidad. Mas binigyang-tuon Budget and Management (DBM) ang 2012 national budget, pa niya ang pambayad sa utang panlabas dala sa susunod na taon. Malamang, mula P1.645 T tungong P1.816T nang panggigipit ng papaluging Amerika dahil hahanap na naman ang Paman- “Manawagan at ipamukha sa ayon sa Proposed Budget sa kasalukuyang global financial crisis. tasan ng paraan upang makatipid Highlights ng DBM. Dagdag Bisyo ba ‘to? Hindi na nakakatuwa. at humanap ng pondo sa paraang kanilang hindi mangmang pa, P44.4 B lamang ang inilaan Marapat na kalampagin ang mga Senador “self-sufficient and financially ng gobyerno sa serbisyong at Kongresista na huwag tuluyang ipasa ang independent,” kaya’t asahan ang pangkalusugan kahit pa 5% mungkahing badyet na ito sa SUCs. Bawasan pagpapatuloy ng “experimental ang mga estudyante.” ng Gross Domestic Product ang pondo sa pambayad-utang, military and innovative” merging of (GDP) o P440B ang reko- fund, dole-out fund at pork barrel, sa halip classes, ng “archaic” facilities, ng mendasyon ng World Health ay idagdag sa mga serbisyong panlipunan na “eternal promise” of salary upgrade for teach- sa “incompetent” ang mga estudyante’t fakulti Organization (WHO). Sa halip, napakalaki ng direktang mararamdaman ng mga estudyante, ers, ng “threats” of tuition and other fees nito. Sa palagay ko, ginagawang mangmang pondong ilalaan sa debt interest payment guro, kawani, bata, matanda, at bawat increase (TOFI), at iba pang nakapanlulumong ng pamahalaan ang Pamantasan at iba pang (P738.57 B o higit 40% ng budget), milita- pamilyang Filipino nang pangmatagalan. katotohanan na hindi papaangat ang tunguhin SUCs kung performance-based ang pag- risasyon (mula P104.7 B, tumaas sa P107.9 Budget cut na naman. Wala nang bago. ng edukasyon sa ating Pamantasan, bagkus ay bibigay ng pondo. Dapat, badyet muna upang B ang pondo ng Department of National Pero kung bisyo ng kasalukuyang gobyerno padausdos ng padausdos – ito ang bunga ng makapagluwal ng “outstanding results.” Defense), at dole-out funds (P29.2 B noong ang pagkakaltas sa badyet, gawin din nating paulit-ulit na budget cut. Kung tutuusin, bloodline ng kahit anong 2011, P39.5 B ngayon). Ang pork barrel ng mga bisyo ang pagtungo sa DBM, Kongreso, Ayon sa panayam ng The Torch kay Dr. institusyon o ahensya, pampribado man o senador at kongresista, P24.8 B mula sa P24.6 Senado at sa Mendiola upang manawagan at Ogena, nakabatay sa Commission on Higher pampubliko, ang badyet. Kung wala nito ang B noong 2011. Ang unprogrammed funds o ipamukha sa kanilang hindi mangmang ang Education (CHEd) Guidelines ang pagpopondo kahit anong unibersidad, ganito ang mangya- pork barrel ng pangulo ay tumaas mula P66 mga estudyante sa kabila ng pagbabansot ng sa State Universities and Colleges (SUCs). At yari: walang magandang programa, walang B tungong P161 B – kasama dito ang P2.6 B na pamahalaan sa edukasyong nais matamasa ng dahil mababa ang bahagdan ng PNU Licensure high-end research facilities, walang dagdag intelligence funds. kabataang Filipino. Legal separation at annulment ang may- Divorce Bill: Breaking conventions roon ngayon sa ating bansa, ngunit ang mga taong may pera lang ang kayang magsagawa artyr lang ang pinapatayuan ng bahay at live in relationships. Ayon nga sa nito dahil sa tantiya ng ilang abogado ay aabot Mrebulto’t monumento, ngayon hindi na GABRIELA Women’s Party (GWP) at iba pang sa P300,000 ang gagastusin kasama na ang ito dapat mauso pa. tagasuporta ng panukalang batas, hindi dapat bayad sa korte, abogado at psychologist para Martyr ang tawag sa mga bayaning doktrina ng simbahan ang maging mapag- sa ebalwasyon. Dagdag pa, hindi maaaring nagbuwis ng buhay para sa bayan. Ngunit pasya sa pagkakaroon ng diborsyo sa bansa ayon sa Philippine National Police (PNP). Sa magpakasal ulit ang magkabilang panig. Ang sa panahon ngayon, martyr ang taong hindi kundi realidad. ganitong mga pagkakataon, diborsiyo ang mga may pera lang tulad ni Kris Aquino ang lumalaban sa pang-aapi o pang-aabuso. La- Realidad ang hindi pagkakaroon ng solusyon — karapatang pumili kung itutuloy may kaya nito ngunit ang mga mahihirap na ganap ang ganitong pananaw sa pamilya at sa successful marriage sa lahat ng nagpakasal ang relasyon o hindi. may problema sa relasyon ay humahantong kababaihan dahil mas pinipili pa nilang magtiis (at nagpasakal). Ilan sa kadahilanan ay hindi Kung titignan natin, bahagi na ng kultura na lang sa iligal na paghihiwalay o hayaan na kaysa lumaban dahil sa patriyarkal na lipunang handa ang mag-asawa ng ating bansa ang diborsiyo at lamang manatili ang problema. hindi pinapahalagahan ang boses ito’y laganap sa Katu- Sa ikatlong pagkakataon, isinusulong ng kababaihan. tubong Pilipino tulad ng ng GWP ang House Bill (HB) 1799 o ang batas Maliban sa konbensyu- “Martyr lang ang pinapatayuan Tagbanwa, Gaddang, sa diborsiyo. Ipinaliwanag ni GWP Rep. nal na lipunan mayroon tayo, Igorot, Manobo at mag- Luzviminda Ilagan na pinag-aralan nila ang dumaragdag pa dito ang isa sa ng rebulto’t monumento ngayon ing ng mga Muslim. Sa pagbubuo ng HB 1799 para di ito magamit ng mga mahalagang institusyon, panahon ng pananakop mga mag-asawang maghihiwalay sa mababaw ang simbahan na nakatali sa hindi na ito dapat mauso pa.” ng mga Amerikano noong na dahilan. Hindi umano pumapayag ang batas kung ano ang ‘banal’ na doktrina, 1917, isinabatas ang Act. na ito sa diborsiyong walang batayan, tulad ng kaya ang mga ‘di konserbati- sa usaping pinansya, sarili at contributing No. 2710 na nagliligalisa sa diborsyo na ipinapatupad sa Las Vegas. bong’ batas ay tinututulan nito — gaya ng factor pa ang incompatibility. Ngunit ang diborsiyo. At noon namang panahon ng Hapon, Ang diborsyo ang magbibigay ng boses diborsiyo. Nagkaroon ngayon ng malaking pinakamatinding dahilan ay ang pagkakaroon ipinatupad ang EO 141(Divorce Law) na tum- para sa mga maralitang hindi kaya ang legal debate tungkol sa divorce bill ‘pagkat hindi pa ng pang-aabuso sa isang relasyon. Ayon agal hanggang 1950. Subalit noong Agosto 30, separation o annulment. Magagamit ito ng handa ang Pilipinas sa ganitong batas dahil sa nga sa Department of Social Welfare and 1950, nagkaroon ng New Civil Code kung saan kababaihan bilang sandata laban sa pang- usaping moral — kung sino ang pinagbuklod Development (DSWD), marital violence ang ipinagbawal ito sa Pilipinas at pinalitan ng aabuso, pisikal man o emosyonal. Paraan na ng Diyos ay hindi na maari pang paghiwalayin. naitalang pinakamataas na porma ng Violence legal separation. Sa Code na ito, ipinapakilala rin ito upang wakasan ang matagal nang pa- May diborsyo man o wala sa bansa realidad sa Against Women (VAW) na nasa 1,933 na kaso. ang konsepto ng psychological incapacity na nanahimik ng kababaihan sa isyu ng karahasan maraming mag-asawa ang naghihiwalay, dahil Noong 2009, naitalang 19 kababaihan ang batayan sa pagwawalang bisa ng isang kasal. at pagtitiis o mapanatiling buo ang pamilya, at may mga taong ayaw nang magpakamartyr. biktima nito araw-araw. At sa dami ng porma Subalit sa katotohanan, mahirap itong patu- malayo sa eskandalo at kahihiyan. Ngunit, dahil sa hindi maisabatas ang ng pang-aapi sa kababaihan, wife battery ang nayan sa pagitan ng mag-asawa dahil madalas Hindi na ito ang panahon nang pagtitiis diborsiyo, nagkakaroon tuloy ng sumakabilang pinakamataas sa lahat na may 6,783 na kaso na walang umaamin kung sino ang may diper- o pagiging martyr kung may pagkakataon na- OPINIONensiya kaya’t napapatagal ang kaso. mang pumili sa pamamagitan ng batas na ito. INK YOUR PEN, SERVE THE PEOPLE Opinion 5 na pagkatuto. * Sa sitwasyong ito, kitang- kita naman na parehong estudyante at guro ang nahihirapan. Ang ganitong proyekto ay dulot pa rin ng Magulo RICHELLE B. DIAZ Budget Cut sa ating ng gobyerno kung kaya’t [email protected] nasasakripisyo ang magandang kalidad ng ng pagkatuto ay nakadepende sa tao. na estudyante na iba-iba ang asal at pilit edukasyon. Ang paggamit ng iba’t ibang paraan pinagkakasya ang mga sarili sa apat na sulok A mag-ingay, mam-bully at iba pang pagpapa- Sa anggulong ito, masasabi sa uri ng ng pagtuturo ng isang guro sa kanyang ng maliit at mainit na silid-aralan. Hindi ko pansin. Kanya-kanyang trip lang talaga yan, sistema na hindi prayorida ni P-Noy ang mga estudyante ay nakatutulong upang alam kung kakayanin ko at ng mga estudyante pero isipin mo na lang kung ikaw guro, paano edukasyon. Naglaan lamang ang gobyerno umunlad at lumawig ang kanilang kaala- ko ang limang araw na pamamalagi roon. Ang mo pakakalmahin ang mga nagwawala ng 2.4% sa halip ng 6% ng Gross Domestic man. Ngunit kahit gaano pa kagaling ang gulo! at nagsasawalang-bahalang Poduct (GDP). Manipestasyon talaga ang estratehiya at metodolohiya, estudyante? programang ito ng hindi mamatay-matay na maaaring maapektuhan ang Sa aking karanasan, apat isyu ng Budget Cut at sa iba pang State abd pagkatuto ng mga estudyante kaming seksyon na pinagsa- Universities and Colleges (SUC’s), at kawalan dahil sa uri o klase ng kapaligi- “Kailangang makibahagi ang bawat isa ma-sama. Ayos naman ang ng pondo mula sa pagiging National Center for ran. Hindi na ako lalayo, isang sa panawagan ng mas mataas silid-aralan, malaki at air-con- Teacher Education (NCTE) ng PNU. kongkretong halimbawa ang ditioned pero problema talaga Kung magpapatuloy ang Budget Cut kasalukuyang nagaganap sa na badyet para sa ikauunlad ang ingay at hindi epektibong sa ating Pamantasan hindi malayong ang ating Pamantasan- merging of classroom management. experimental merging of classes ay magiging classes. ng kalidad ng edukasyon.” Malas pa kapag natapat sa permanente na sa buhay ng PNUans. Sa Minsang sinabi ng aking mga propesor na hirap din sa palagay ko kailangang makibahagi ang bawat propesor, “kaya nagkaroon tayo ng merging of Iba-iba ang katangian ng mga estudyante, pagsasalita ng malakas. isa sa panawagan ng mas mataas na badyet classes ay upang madevelop ang camaraderie nariyan ang mga genius(tahimik lalo na pag may Kung experimental at innovative itong para sa ikauunlad ng kalidad ng edukasyon, at para mapaghandaan ninyo bilang magiging exam), mga mahilig sa larangan ng arts(kikay), merging of clases, marapat na mayroong hindi lamang sa PNU kundi sa lahat ng SUCs guro, ang sitwasyon kung saan hawak ninyo mga stand-up comedian( maingay at hilig sapat na pasilidad. Maliban pa rito, kailangang sa Pilipinas. Lalong magiging magulo’t mahi- ang maraming estudyante.” magpatawa), mga silent sanctuary ( trip lang sapat ang bilang ng mga estudyanteng kayang rap ang kalagayan ng sektor ng edukasyon Naglaro sa imahinasyon ko ang senaryo nilang magpapanis ng laway) at siyempre, hawakan at turuan ng guro kung saan magka- kung mananatiling walang pakialam ang mga kung saan hawak ko ang sandamakmak hindi mawawala ang mga taong hobby na ang karoon ng epektibong pagtuturo at esensyal Iskolar ng Bayan. * Ang pitak na ito ay bukas para sa lahat ng nais magpasa hinggil sa mga isyung kinasa- oday I don’t feel like doing anything, I sangkutan at umiinog sa loob at labas ng pamantasan Tjust wanna lay in my bed… Haha! Grabe kahiya naman sa inyo na na-hear nyo pa ang evah byutipoool operatic voice ko. Baka i-chismax nyo na naman na ako ang cause ng evah humid climate natin dahil Climate Change sa pabugso-bugsong rainy days. I know na pala to eh di syempre reiteration na lang. Ewan na lang ha. Puhlease! Proper infor- very much naman kasi na matutuklap nyo pa that mandates us na four days lang ang Riiiiiight or riiiiiight? mation dissemination lang po ang need ng na ang mushroom cap ko di lang dahil sa pasok, and Wednesday should be an activity Haler naman! I really dunno naman kasi ishtudents if this is final. Get nyo ba? Parang pagpapa-rain ko, kundi dahil sa maririnig day for whatevah GA, meeting, activity or why all of a sudden eh may paghihigpit na weather report lang yan that warns us if we nyo: Wednesday is not a pahinga day event. Owkaaay! Given this Memo, hu knew sa pagkakasa ng mga event on regular days. are to bring our kapote or not. Haha! anymooore! Wednesday=activity day! about it ba? Nasisira tuloy ang mga plano ng ating ever- Ano kaya magiging reaksyones ng fellow Kaimbyernakeeels! Eto pa! Ang Well, you know naman that beloved and oh-so-active ishtudents ishtudents natin sa abrupt climate change Wednesday is a day for your to make our lives meaningful (hehe!) sa loob ng aquarium? Well… Let’s see in the homework, o kaya naman kung pero syempre, pasok-pasok din sa coming days (if they would even try to wipe may extra ekek kayo in and out of “Puhlease! proper information klase — this is just an intelligent their faces or if they would just tolerate their the campus, o kung magtatampi- dissemination lang po ang need advice from the expert (wink!). clammy sweat. Ansabeeeh!) For now, chacha- saw pa kayo sa bahang kalye Eh paano na lang ang mga ish- rarat muna ko sa friendchups ko na fresh from kasi… wala lang! Di ba? Aketch? ng ishtudents.” tudent na super na-condition nang the moisture of the earth. Byiiee! OMG! May kalanduday ako kapag hindi pumasok ng Wednesday dahil ganitong malamig ang panahon. nga they were used to the culture of PNU that Wednesday is a pahinga day or for- Hihi! Syempre I shuper need din na maghapi- like ng Opis na itey ay di na magrelease ng hapi in between popping in and out of the other-matters day? Eh di wala nang um-attend excuse letters sa mga event ng kung anek- ng mga activity ng mga kung anek-anek na scenes sa kabila ng weather disturbances. anek na orgs on regular school days para di na Anyways-my-sexy-waist, ayun na nga grupo, right? Besides, kaya naman nagkaka- mabawasan pa lalo ang number of meetings roon ng mga activity sa regular days ay para merong biglaang pagbabago!!! There’s a sud- ng mga iShtudent and profs. You know what den change of heart este weather. Magiging mapa-abot sa mas malawak na froglets, este guysh, okidoki lang naman ang ganitong siste ishtudent ang rationale ng events. Hay naku, strict na ang Opis of the iShtudent Aferz and — if…isang malaking if existing talaga ang iShtudent Servishes (aka OSASS) na ang araw endorse nyo na lang po (with proper/apt/ Memo na iyownz! Gosh! Sakit sa pilikmata appropriate judgement pa rin syempre) ang ng Miyerkules ay hindi na traditionally magig- ha. Kasi naman we just need proofs, vaaaalid ing “day off” nating dedicated ishtudents. Ang activities, if you don’t like their proposals, prooooofsss. What we ishtudents need is then wag i-endorse but let them do their ways. siste kasi, meron pa lang Memo noong 2000 proper info dissemination, or if kalat naman

Ilang aral mula sa kontrobersiya sa “Poletismo” at eksi- ACT Teachers Party-list extra feeds... bisyong Kulo Rep. Antonio Tinio: P12. 8 Million --- Karatula Nasyunal Pilipinas proponet of HB 2142 BUDGET CUT http://facebook/karatula.national or The Public School Teachers’ Salary 2012 in PNU Visit! isyungpnu.wordpress.com Upgrading Act 6News VOLUME 64 NO. 3

PNU-NCTE wala pa ring pondo, >>>UPDATES 9-storey building imposibleng maipatayo

Ethel Diana G. Jordan kung ipagpapatuloy pa ang planong ang BOT (Build-Operate-Transfer) sa pagiging NCTE, isama pa ang ito, imposible na ang pagpapatayo arrangement na pumapailalim sa P91.35 M budget cut ngayong akalipas ang dalawang taon ng ng pondo ng PNU bilang NCTE. ng NCTE Building batay sa pagsu- Public-Private Partnership (PPP) taon at ang nakaambang P12.8 M Mpagkakapasa sa Kongreso ng Samantala, ipinanawagan na- suri ng mga organisasyon tulad arrangement. “Kasi ‘yun ay nasa budget cut sa susunod na taon. Republic Act (R.A.) No. 9647 o mas man noon ng SG at ng iba pang ng ACT Teachers-PNU, ANAKBAY- policy ng government. [Tulad ng] Hindi pa rin ito matutumbasan ka- kilalabilang PNU Modernization progresibong organisasyong pang- AN-PNU, GABRIELA Youth-PNU, Ayala Techno hub. ‘Yung mga ganoo- hit dinagdagan pa ng gobyerno ang Act of 2009 na nagtatakda sa Pa- mag-aaral ang muling pag-aaral sa at ng partidong STAND-PNU. ng scheme, that’s legal, authorized 2012 national budget proposal. mantasan bilang National Center R.A. 9647 lalo pa’t nilabag na ang isa “Isa na namang porma ng by the government,” paliwanag niya. Dahil dito, kasama sa mga plano for Teacher Education (NCTE), wala sa mga nilalaman nito – na makatang- kapabayaan ng gobyerno. Disap- Sa kabilang banda, di sinang- ni Dr. Ogena ang paglapit sa Kongreso pa rin itong natatanggap na pondo. gap ang PNU ng P250 M sa unang pointing dahil kung tutuusin sila pa ayunan ni Ricablanca ang paraang at Senado upang humingi ng suportang Binibigyang-diin sa Section taon ng pagpapatupad nito kaya’t yung nag-initiate ng modernization ito sapagkat maaari itong mag- pinansyal. “That’s the last resort, we will 6 ng nasabing batas na, “The PNU malabo pa ring maibigay ang P100 M ng PNU,” pahayag ni ANAKBAYAN bunga ng mas matinding komersy- await for the NEP (National Expendi- shall prepare a modernization plan kada taon mula 2009 hanggang 2014. Chairperson Roxanne Ricablanca. alisasyon sa loob ng Pamantasan at ture Program) given to us by Com- to fulfill its mandate as the National Kaugnay nito, hindi nakasaad Dagdag pa niya, kahit simpleng ng higit pa rito – ang pribatisasyon. mission on Higher Education (CHED).” Center for Teacher Education, and sa R.A 9647 ang pagpapatayo estudyante alam na bago ipasa Sinabi pa niya na napipilitan Subalit para kay Ricablanca, to upgrade its capability to provide ng 9-storey building na balak ang isang panukalang batas, dapat ang admin na maging pro-com- “Kung presidente ng PUP naisip pre-service and in-service forma- ng nakaraang administrasyon. may sigurado itong pondong pag- mercialization dahil wala na silang makipag-alliance sa students against tion for our country’s teachers. The “As of now, there are no updates kukunan. Pero hanggang sa kasaluku- ibang paraan na naiisip, subalit para budget cut, bakit hindi magawa ni Dr. modernization plan shall enhance regarding the 9-storey building due yan ay wala pa rin ang pondo nito. sa mga estudyante ay mayroon pa – Ogena. Siya yung administrator, siya curricular programs to make them to zero capital outlay declared by the tumungo sa lansangan upang mag- dapat ang unang concern at hindi relevant and responsive to the Aquino administration. As I remem- PPP bilang solusyon assert ng mas mataas na badyet. dapat PPP or commercialization needs of society and address the ber during the interview with former Sa panayam ng THE TORCH ang una niyang sagot. Dapat pagla- upgrading of services, faculties President Atty. Lutgardo Barbo, the kay Dr. Ogena, sinabi niya na plano Huling sagot: Panlilimos ban, kasi karapatan ang edukasyon.” and equipment in the University.” P250 M subsidy for PNU as NCTE will ng dating administrasyon ang pag- Binigyang-diin ni GABRI- P250,000,000 ang laan come from congressional insertions papatayo ng nasabing gusali habang ELA Chairperson Billy Joy Creus para sa Capital Outlay (CO) at of different congressmen and sena- siya naman ay may sariling plano. na malaking kabawasan pa rin sa makatatanggap din kada taon ng tors. Actually, the 9-storey building “I understand that the Depart- PNU ang kawalan ng pondo mula P100,000,000 sa loob ng limang will not only be used as a research ment of Budget and Management taon bilang karagdagan sa tau- center, as part of the plan, it will also (DBM) has no specific guidelines nang badyet na nakalaan sa CO ng be a venue for new laboratories and to release the capital outlay for Technical Working Group Pamantasan, ayon sa Section 8. audio-visual rooms that can also construction, even for repair. We Chair: Office of the Student Affairs and Student Services (OSASS) Dean be used by outsiders,” pagbabalik- ask for repair of the Normal Hall, Co- Chair: National Federation of PNU Student Leaders President Wala sa plano tanaw ni SG Vice President for Ex- Main Building, and not only on the Members: Two (2) Student Government (SG) Representatives Isa sa mga prayoridad ni ternal Affairs (VPE) Arsadon Vera. main kasi part ng network are the One student per year level other campuses,” dagdag pa niya. Dr. Ester B. Ogena noong kuma- Bunsod din ng kawalan ng One faculty representative per college kandidato siya bilang susunod badyet para sa nasabing batas at Bilang tugon sa kakulangan sa badyet, tatanganan ni Dr. Ogena Scholarship coordinator from OSASS na pangulo ang pagkakaroon hindi pagbabanggit ni Dr. Ogena Student Activities coordinator from OSASS One Guidance Counselor Special Assistant for Legal Affairs Director, of the Office of the Admissions Student handbook revision starts soon Director, University Press University Registrar Technical Working Group formed President of the PNU Administrative Employees Association Chief Security Officer April Mae G. Carvajal teknikal at legal na mga usapin.” In addition, Bulanadi stated that the student representatives fter the long delay, the Tech- of officials who will work on the dation of the chair and co-chair. With regards to the implemen- from all year levels will be selected nical Working Group who revision of student handbook. The As Bulanadi shared, the stu- tation of student handbook to other A via election. He said that the lob- will work on the student hand- list includes the Special Assistant dent handbook content will focus PNU campuses, Bulanadi said that bying of student representatives book revision was lined-up. for Legal Affairs, University Press more on citing and giving impor- this matter is still under deliberation. from other campuses is ongoing. University President Dr. Ester Director, Office of the Admissions tant terms and provisions. “Dapat “Depende sa mapag-uusapan dahil Their presence is important in the B. Ogena appointed the Office of the Director, University Registrar magkaroon ng pangil ang hand- iba ang konsepto at kalagayang na- student handbook revision in order Student Affairs and Student Services Dean, PNU Administrative Employ- book na bibitbit sa kapakanan at raranasan sa Manila campus sa iba to know their comments and opin- (OSASS) Dean Aurora Fulgencio as ees Association President and demokratikatikong karapatan ng pang campuses, pero para inisyal na ions to the rules and regulations the chair of the group while National Chief Security Officer. However, mga student organizations and in- matugunan ito, nagconduct na ang therein. On the other hand, one Federation of PNU Student Lead- their specific tasks are not stated. stitutions,” Bulanadi recommended. Office of the Student Regent ng kon- faculty will represent each college ers (NFPNUSL) President Arnold- Regarding the inclusion of Also, he pointed out the inconsist- sultasyon sa iba’t ibang sangay ng through appointment by their deans. John Bulanadi as the the co-chair. the different officials, Bulanadi encies in the definition of academic PNU ngayong semestre,” he ended. As regards to the hand- According to Bulanadi, Pres. said, “Mahusay na makakasama freedom exercised by the faculty and book content, Ogena said that Ogena addressed him in a letter natin ang ilang university offi- students which must be given clarity. she is waiting for the recommen- stating her approval of the new list cials para magabayan tayo sa mga TO KNOW THE LATEST UPDATES, ADD US ON FACEBOOK! [email protected] INK YOUR PEN, SERVE THE PEOPLE News 7 nito. “Bilang estudyante, tayo ang unanng maaapektuhan nito. Na- Merging of classes, rarapat lamang na magkaroon ng pangalawang sarbey tungkol sa INDIGENEWS... pulso ng mga eatudyante hinggil sa MQE Forum, tinalakay ang suliranin sa edukasyon merging of classes.” Matatandaang epekto ng budget cut sa unang ginawang sarbey ng SG Education is not a commodity; it is a right, not a privilege of a few.” Jether-Koz B. Roxas hinggil sa pagpapatupad ng merging “ Ito ay ayon kay Prof. Benjamin Valbuena ng ACT Teach- of classes, 82% sa mga tinatanong na ers Party-list, punong tagapagsalita sa Movement for estudyante ang hindi sang-ayon dito. Quality Education (MQE) Forum sa AV Theater, Hulyo 22. Ibinahagi ni Valbuena na tumaas ng P45 B ang badyet sa edu- Due to budget cut, we have to de- sa 45 estudyante at merged class Sa bahagi ng admin, magkakaroon kasyon ngayong taon na P207 B mula sa P162 B noong 2012. Sa kabila velop an alternative solution to our naman ang tawag kung lumagpas sa ng student at faculty evaluation pag- “ nito, hindi pa rin ito naging sapat upang masolusyunan ang mga sulira- problem. We have to find academic 45. Dagdag pa niya, mayroong mga katapos ng unang dalawang semestre. nin sa edukasyon tulad ng kakulangan sa guro, silid-aralan, textbooks, ways through research without sac- kaakibat na kondisyon ang pagpa- Sa ginawang panayam, ng THE upuan at di maayos na palikuran. Dagdag pa niya, nangangailangan rificing the quality of education.” patupad nito. Una, hindi lahat ng TORCH sa ilang estudyanteng na- ng P91 B para matugunan ang kakulangan sa basic education. Ito ang naging pahayag ni Faculty courses ay kabilang sa merging of kakaranas ng merging of classes at Hindi lamang kakulangan sa mga pasilidad ang suliranin ng mga paara- Regent Ma. Lourdes Santiago-Agustin classes, ang mga pumayag lamang nakakaalam ng mga kondisyon sa lan kundi pati ang mababang pasahod sa mga guro na umaabot lamang ng hinggil sa pagpapatupad ng merging na departamento ang susunod dito. pagpapatupad nito, iisa ang tema P17,099 kada buwan kaya maraming guro ang umaalis patungong ibang of classes nna tinalakay sa nakaraang Ikalawa, ang full-time faculties na ng kanilang sagot. Ayon kay Kristin bansa upang kumita ng mas malaki. Umaabot sa halos P1.5 M hanggang 49th Board of Regents (BOR) may MA at Ph. D titles lamang ang Perez, III-10 BSE ENGLISH, “magan- P2 M kada taon ang maaaring maging sahod ng isang guro sa ibang bansa meeting sa Commission on High- maaaring humawak nito. Ikatlo, ang da sana ang layunin ng merging ngu- kung ikukumpara sa Pilipinas na umaabot lamang ng P205,188 kada taon. er Education (CHEd), Hunyo 13. pamantasan ay dapat maglaan ng nit sa tingin ko hindi pa handa ang Samantala, pinangunahan ni John Javir Laserna ng ACT Teach- Sa unang araw pa lang ng malaking silid para sa mga klaseng PNU sapagkat hindi pa nami-meet ers-PNU ang pagtalakay sa tertiary education, partikular ang pasukan, ginulantang ng paman- apektado nito. Panghuli, dapat yung ilang kondisyon dito, tulad budget cut. Kabilang din sa kanyang mga ibinahagi ang epekto ng tasan ang mga bagong pasok na ding maglaan ng overhead pro- na lamang ng mga pang-akade- komersyalisasyon at pribatisasyon – tuition and other fees increase estudyante sa implementasyon jector, mic at iba pang pang-aka- mikong teknolohiya sa pagtuturo.” (TOFI), low enrollment rate, more out-of-school-youth, at iba pa. ng merging of classes – isang demikong teknolohiya ang bawat Ayon pa kay Perez, “dagdag “Marami akong natutunan sa forum na ito lalo na ang tungkol research-based experiment na ipi- departamentong pumayag dito. na rin ang malaking adjustment sa sa budget cut. Nalaman kong mahalaga sa bawat Iskolar ng Bayan natupad ng BOR kung saan magtu- “Mandated ang PNU bilang schedule ng estudyante. For exam- ang nangyayari sa kanyang Inang Pamantasan kaya’t nararapat la- turo ang mga guro, may Masteral National Center for Teacher Edu- ple, sa group activity na kailangan mang na tutulan ang budget cut na iyan,” pahayag ng isang dumalo. at Doctoral degrees, ng dalawa o cation (NCTE) na magkaroon ng niyo magmeet outside the class- Ang forum na ito ay pinangunahan ng mga institusyon partiku- higit pang klase sa isang session. bagong pamamaraan ng pagtu- room, nagkakaroon ng conflict sa lar na ang Student Government at The Torch Publications, kasama Ayon kay Agustin, merong turo,” pagpapaliwanag ni Agustin. paghahanap ng free time para maka- ang GABRIELA Youth-PNU, ANAKBAYAN-PNU at ACT Teachers-PNU. dalawang uri ng merging of classes Samantala, bilang miyembro pag-meet ang mga grupo.” Dagdag pa depende sa dami ng estudyante. Fu- ng BOR, tanging si Bulanadi lamang dito,napilitan ang klase nila Perez na (Michelle F. Fiecas) sion ang tawag kung mas mababa ang tumutol sa implementasyon humanap ng ibang kwarto kung saan magkakasya ang 65 estudyante. International Solidarity Youth Forum held Ipinunto din ni Christine Tulang Delegates around the world participated ng II-BSBT ang hindi nasusunod midst critical situations of countries around the world na mga kondisyon nito. Ayon sa- Adue to economic and societal problems, youth and stu- kanya, “hindi kapabor-pabor para dents join their forces to renew and uphold solidarity. sa akin ang merging of classes Together with organizations in and out of the coun- lalong-lalo na noong malaman ko try, The Torch Publications attended the International Soli- ang mga kondisyon na kaakibat darity Youth Forum held at the University of the Philippines nito. Sa unang kondisyon, hindi na ito School of Labor and Industrial Relations (UP SOLAIR), July 6. nasusunod. Tulad na lamang sa klase Larry Hales (United States of America), Harry Sandy (Indonesia), Liza namin, hindi kami dapat kabilang sa Gartner (Germany), Gopal Neupane (Nepal), and Aki Merced (Philippines) mga courses na magkakaroon ng were the panel speakers. They discussed the common international prob- merging of classes dahil wala kami lems that affect youth and students like increasing rate of student drop- sa listahan (ed. tignan sa ibaba) ng outs every year which is common to all countries. Harry Sandy said that edu- dapat kabilang lamang dito. Ikalawa, cation is very expensive in Indonesia. Like in the Philippines, Indonesia also ang aming professor ay part-timer experiences the state abandonment on education. Gopal Nuepane also lamang. Hindi rin malaki ang mga shared that Nepal has only five universities and four of these are already pri- kwartong ginagamit namin at hindi vatized which is “no good” because privatization limits Nepali’s privilege to gumagamit ang mga professor namin an affordable education. In America, only 6 out of 10 students finish appren- ng teknolohiya na mas makatutu- ticeship while in the Philippines, there are 2 million drop-outs every year. long sa aming pag-aaral.” Idinulog Another problem discussed is the increasing rate of youth un- din niya kung paano nagsisiksikan employment. Survey says that 85% to 90% of Black American ang mahigit 50 estudyante sa loob youth, 60.5% Indonesian youth and 15% German youth are unem- ng isang kwarto tulad sa BPS 105. ployed. It is because of the deregulation of employees due to self- Ipinahayag din ni Tulang ang ish desires of investors and businessmen. They avoid regulation posibleng dahilan ng merging of and promotion of employees because it will increase the company’s classes. “Kung walang budget salary expense and issuance of due and maximum benefits. Jobs are cut, hindi mahihirapan ang mga often contractual and there is not enough employment for youth. estudyante na nais matuto at The forum emphasized the common aspiration of youth from dif- mag-aral ng mabuti. Nang dahil ferent countries which is the manifestation of their collective hope sa budget cut, hindi nai-improve to advocate higher unity and solidarity. Delegates from different ang facilities at mga teknolohi- participating countries like United States of America, Germa- yang maaari pa sanang makatu- ny, Nepal, Indonesia, France and Spain attended the said forum. long sa mga iskolar ng bayan. Active student and youth organizations from different colleges and universities in the Philippines like ANAKBAYAN, College Editors Guild of the Philippines (CEGP), League of Filipino Students (LFS), and SONA ng Bayan - Kalabit ng mga kamera, palakpakan at hiyawan ng Student Christian Movement of the Philippines (SCM) and National mga nagpoprotesta ang maririnig habang unti-unting sinusunog ang Union of Students of the Philippines (NUSP) also attended the said event. effigy ni P(e)-Noy. (Christine Joy B. Pascual and Dothy T. Cueva) ulyo 25 – Sa ikalawang State of the Na- Ikalawang SONA ni P-Noy, tinumbasan ng PEOPLE’S SONA Htion Address (SONA) ni Pang. Benigno “Noynoy” Aquino, sama-samang nagtungo ang iba’t ibang sektor ng lipunan sa Batasan mga inaasahan naming benepisyo,” pagpapa- kabubuhay na badyet para sa sektor ng hayag ni Montes na nabawasan ang kaso Hills, Quezon City upang itampok ang SONA tuloy ni Reyes. Sa ngayon, humigit kumulang edukasyon. ng pang-aabuso sa kabataan at kababaihan ng BAYAN at kondenahin ang mga naging 2,600 manggagawa ang nawalan ng trabaho Sa pangunguna ng ACT, nananawagan din ngayong taon dahil oras na ang binibilang hakbang ng gobyerno sa nakalipas na ma- sa Philippine Airlines (PAL) dahil sa kontrakt- ang mga guro para sa agarang pagsasabatas bago magkaroon ng kaso ng karahasan. Sa- higit isang taong pamumuno ni P-Noy. walisasyon. ng House Bill (HB) 2142 o ang pagtaas ng mantala noong 2010, kung saan pinakamataas Sinabi rin niya na ang mga programang sahod ng mga pampublikong guro mula Salary ang bilang ng women and children violence, Manggagawa ibinibigay ni P-Noy sa mga manggagawa ay Grade 11 tungo sa Salary Grade 15 (P 20,000- pumapatak na sa loob ng 37 minuto, mayroong Sa loob ng mahigit isang taong pamumu- hindi para tugunan ang prob- lema kung 25,000 isang babae o bata na naaabuso. no ni P-Noy, hindi pa rin nabibigyan ng malinaw hindi para lamang ‘pa- hu- Ayon kay Gng. Rosie Lura, represent- na solusyon ang mga hinaing ng mga mangga- pain ang protesta.’ Isa na ante ng ACT at Faculty Club President ng Kabataan gawa – kontraktwalisasyon, dagdag sahod, rito ang kakarampot na Batasan Hills National High School, “wala Patuloy na nararamdaman ng mga ka- pagbaba ng presyo ng bilihin, benepisyo. subsidiya sa langis para sa namang nangyayari sa panunungkulan ni P- bataan ang di makatarungang mga polisiya ng “Kung anong hinaing namin noon ay ‘yun mga tsuper bunga ng Oil Noy. Mainam na bumaba na lamang siya kung administrasyong Aquino sa loob ng higit isang pa rin hanggang ngayon, nadagdagan pa nga,” Deregulation Law (ODL) at wala rin naman siyang gagawin.” taon nitong pamamalakad. diin ni Efren Reyes, tagapangulo ng Kilusang Public-Private Partnership Idinagdag pa ang pagbabalewala Pangunahin na dito pagbabawas sa bady- Mayo Uno (KMU) upang ipakita ang (PPP). ng administrasyon sa kanilang et ng State Universities and Colleges (SUCs) kawalang suporta ng admin- hinaing. “Ilang beses habang binigyang-prayoridad ang pambayad istrasyong Aquino sa hanay Magsasaka na kaming nagpunta sa utang panlabas at militar. Dahilan upang ng mga manggagawa. “Wala na nga kaming kinikita, wala pang sa Malacañang upang magtaas ng matrikula ang ilang SUCs, bagay Ayon pa kay Reyes, benepisyo. Huwad ang kanilang mga progra- magbigay ng hinaing na hindi pinaburan ng mga estudyante. Ayon nararapat lamang ipatupad mang handog daw sa mga magsasaka.” ukol sa aming nara- sa isang mag-aaral ng Polytechnic Univer- ang dagdag na P125 sa Ito ang daing ng mga magsasaka sa ikala- ranasan sa pagtuturo, pero walang sity of the Philippines (PUP), “kaya nga ako sahod lalo’t di sumasapat wang SONA ni P-Noy. Maliban pa rito, sinabi humaharap sa amin.” nag-aral sa state university dahil sa murang ang kasalukuyan nilang sahod rin ni Ka Bobot Zambu, miyembro ng Alyansa Sa ikalawang SONA ni P-Noy, walang na- tuition, wala kaming pang-aral sa private.” na P384-P404 para makaraos ng mga Manggagawang Bukid ng Asyenda kalaang plataporma para sa edukasyon. Wala Samantala, idiniin ni Kabataan Party-list sa araw-araw lalo pa’t P1, 000 Luisita (AMBALA), panahon na para marinig ring nabanggit ang pangulo sa K-12 program. (KPL) Rep. Raymond “Mong” Palatino ang ang kasalukuyang Cost of Living Allowance ni P-Noy ang kanilang mga hinaing – tuluyang Ayon sa ACT, parang naging multong proyekto kailangan ng bansa ay, “pagbabago para sa (COLA) para sa isang pamilyang may limang reporma sa lupa lalo na sa Hacienda Luisita lamang ito para sa edukasyon at wala itong mga Pilipino, hindi pagbabago para sa ka- miyembro. Inc (HLI). “K”: kahandaan, kalidad at karapatan. pamilya, kaibigan, kamag-aral, at kabarilan.” “Puro kontraktwal ang trabahong “Lupang sakahan ang kailangan Ayon kay Vencer Crisostomo, nakukuha ngayon. Anim na buwan lamang ito namin at hindi ang Stock Distribution Option Kababaihan dating Secretary General ng KPL na at pwede matang- gal (SDO). Wala kaming mapapala sa referen- Nananatili pa rin ang iba’t ibang proble- ngayo’y tagapangulo ng ANAKBAYAN kahit kailan dum na ito,” dagdag pa ni Zambu. Ang SDO mang kinahaharap ng kababaihan at kabataan Youth, patuloy nilang susubaybayan ang kasama ay ang pagkakaroon ng kakarampot na kaya mariin pa rin silang nananawagan ng administrasyong Aquino at patuloy na ang bahagi mula sa azucarera, sa halip na konkretong aksyon mula sa pamahalaang ipaglalaban ang karapatan ng kabataan ang mismong sinasakang lupa na Aquino. sa kalidad at abot-kayang edukasyon. minana pa nila sa mga ninuno noong Samantala, inihayag ni Gng. Obet panahon pa ng Kastila. Samantala, Montes, opisyal ng GABRIELA-National ukol Kalusugan ayon sa House Bill 3059 o Genuine sa mga aksyon at opinyon ng simbahang Ka- “Ang mga mamamayan ay hindi na Agrarian Reform Bill (GARB), nila- tolika sa mga batas gaya ng RH Bill at Divorce, makakapunta sa ospital kapag pribado na ito.” layon nitong ipamahagi ang mga “Sana buksan ng simbahan ang kanilang isipan Ito ang naging pahayag ni Alliance of lupang sakahan sa mga dapat kasi minsan, may mga ipinaglalaban sila na Health Workers (AHW) Secretary-General na mamahala nito – ang mga parang hindi na napapanahon o naaayon sa Robert Mendoza upang tukuyin ang panu- magsasaka. pangangailangan ng nakararami.” kala ni Pang. Aquino na PPP. Napipilitan ang Sa kasalukuyan ang Sa kanyang pananaw, hindi ang paglaki mga ospital sa Pilipinas na isulong ito dahil ilang bahagi ng humigit- ng populasyon ang tunay na nagpapahirap sa sa napakalaking kaltas sa badyet ng kalu- kumulang 6,000 ektaryang bayan. “Kasalanan na naman ba ng mga babae sugan mula sa P40B patungong P31.83B na lupain ng HLI na binubuo ng 10 kung bakit lumalaki ang populasyon at lalo pa magdudulot ng lalo pang nagsisisikang mga barangay ay napatayuan na ng tayong nalulugmok sa kahirapan? Sa totoo pasyente dahil sa napakalaking mga gusaling komersyal tulad lang, mayaman ang Pilipinas. Ang sistema ng kakulangan sa mga kwarto, ng International Wiring System gobyerno ang dapat ayusin,” dagdag pa niya. marumi at ku- lang- (IWS), mall at iba pa. Gayundin, sinabi niyang, “dapat talagang kulang na Samantala, maraming maisabatas na ang Divorce Law upang mab- pasilidad, magsasaka ng HLI ang dis- igyan ng pagkakataon ang babae o maging at ma- mayado sa nakaraang SONA ni ang lalaki na lumabas sa isang relasyon na babang P-Noy dahil magpasahanggang bukod sa hindi nakatutulong ay hindi pa suplay ng ngayon, wala pa rin siyang konkre- nakasisiya.” gamot tong aksyon sa isyung ito. Sa na kabilang makiki- Guro dako, ta Nananawagan din ang ini- ngayon sa Alliance of Concerned Philippine Teachers (ACT) para sa paglalaan ng na- The Torch Correspondents

Ikalawang SONA ni P-Noy, tinumbasan ng PEOPLE’S SONA Alagad ng Sining Makabayang pagpapahayag, alay sa mga alagad ng sining! General Hospital (PGH). sila, negosyo sa halip na serbisyo, koleksyon case na ito. Nakiisa ang Concerned Artists of the “So far, wala kaming inaasahang pagba- sa halip na proteksyon para sa mga OFW.” Samantala, hindi sang-ayon ang PCPR sa Philippines (CAP) sa pagsulong ng karapatan bago sa programa niya,” dagdag pa ni Mendo- Ito ang naging pahayag ni Gary Ramirez, RH Bill sa dahilang isa itong uri ng Population ng mamamayan sa pamamagitan ng pagha- za. Inihayag niya na hanggang ngayon ay wala tagapangulo ng Migrante International (MI) Management, hindi pagpapahalaga sa Repro- handog ng isang rebolusyonaryong awitin pa ring nagagawa ang administrasyon para sa hinggil sa pamumuno ni P-Noy sa loob ng ma- ductive Health. Walang rin umanong saysay para mamulat ang mga mamamayan sa tunay kanila kabilang na ang hinihiling nilang umento higit isang taon na siya ring pinakamalalang ang Divorce Bill sa larangan ng pagtulong na kalagayan ng bansa. sa sahod na Salary Grade (SG) 1 na katumbas taon para sa mga OFW. sa namumuong gulo sa pagitan ng dalawang Isa sa mga paraan ng pagmumulat nito ay ng P6,000, at maging ang pagpapalaya sa Ipinangako ni P-Noy na sapat ang ibibigay mag-asawa. ang pagtatanggal ng censorship sa iba’t ibang natitirang pitong bihag mula sa Morong 43 niyang trabaho sa mga Pilipino upang hindi Itinuring naman ng grupo na imoral uri ng sining tulad ng musika, teatro, pelikula, (43 health workers na inakusahang miyembro na sila manilbihan pa sa ibang bansa, ngunit na gawain ang pagtanggap ng mga obispo sining-biswal, atbp. ng New People’s Army o NPA). Lima dito ang sa taong ito, umangat sa 12 M ang bilang ng ng sasakyan mula sa Philippine Charity “Hindi dapat i-censor ang political image- sapilitang pinagseserbisyo sa mga Piipinong walang trabaho mula pa noong Sweepstakes Office (PCSO) na kumukuha ng ries,” pahayag ni Karl Ramirez, tagapagsalita Armed Forces of the Philippines Abril 2011. Wala ring maibigay na konkretong pera mula sa sugal. Walang koneksyon ang ng CAP. Patuloy na nilalagyan ng censorship (AFP) at ang dalawa ay nanana- solusyon ang gobyerno para sa mga OFW na paggamit ng mga mamahaling sasakyan para ng pamahalaan ang mga obra maestrang may tiling hawak ng gobyerno. nawalan ng trabaho sa Libya, Japan at New sa pagkakawanggawa ng mga obispo. Sa huli, sosyo-politikal na mensahe na gawa ng mga Zealand at may posibilidad pa ang pagka- sinabi ni Sambino na ipagpapatuloy nila ang progresibong pintor, musikero at artista. Empleyado ng Gobyerno karoon ng Saudization policy o ang batas sa pagpapahayag ng mabuting balita (prophetic Iginigiit ng CAP sa gobyernong Aquino Patuloy na ibinandera Middle East na nagsasaad na ang tanging function) upang magsilbing inspirasyon at ang pagkilala sa kanilang karapatan bilang ng Confederation for Unity, mga mamamayan lamang nito ang bibigyan ng gabay ng mga mamamayan sa lahat ng mga alagad ng sining. Ito rin ang layunin ng Recognition, and Advancement prayoridad sa trabaho at pagsasara ng opor- panahon. Kamanyang Artists Collective (KAC), isang or- of Government Employees (COURAGE) ang tunidad sa ibang bansa na makapagtrabaho sa ganisasyon nasa ilalim ng Kabataang Artista bandilang “Wage Fight” upang ipakita ang kanilang bansa. Katutubo para sa Tunay na Kalayaan (KARATULA) na pagkadismaya nila sa hindi ganap na pagpapa- Hindi rin pabor ang MI sa Labor Export Patuloy ang pag- nagsusulong ng pambansang demokrasya. tupad ng Salary Standardization Law 3 (SSL3) na nagiging dahilan upang maraming Pilipino asam ng KATRIBU Party- Ayon kay Winnie Legisma, tagapama- at ang kasiguruhan sa kanilang mga trabaho. ang maipadala sa ibang bansa para lamang sa list para sa kanilang lupa hala ng KAC, hindi mulat ang mga kabataan Ayon sa representante ng COURAGE na foreign remittances at cheap labor na sinasa- na matagal nang ipinagkait sa mga isyung panlipunan ng bansa dahil si Mao Aguilar, wala pang nagagawang mabuti bing makatutulong sa paglago ng ekonomiya sa kanila. hindi ito binibigyang-pansin ng pamahalaan. ang kasalukuyang administrasyon para sa ng Pilipinas. Binulalas ni Kakay Tolentino, isang “Iminumungkahi namin na tangkilikin natin ang ikabubuti ng kanilang sektor. Marso pa raw Ayon sa istatistika, sa halos 150 M na Dumagat mula Sierra Madre at tagapagsalita sariling atin, ipagmalaki ang gawang Pilipino nila hinihingi ang P6,000 na dagdag sahod ng OFW, 50 M ang nasa ilalim ng kontraktwal- ng KATRIBU na, “hindi pantay ang pagtingin at maging makabayan.” mga empleyado ng pamahalaan ngunit Mayo isasyon na nagtatrabaho sa loob ng 2 taon ng gobyerno. Mga problema naming idinulog lamang ito nabigyang-pansin nang ipalabas ni alinsunod sa kanilang kontrata habang ang wala pa ring sagot. Wala talagang pagbabago P-Noy ang Executive Order (EO) No. 40 o ang nalalabing 100 M ay mga manggagawa na sa ilalim ni Aquino!” implementasyon ng SSL3. Subalit ang mga walang legal na dokumento at biktima ng Idinudulog din ng KATRIBU Partylist nasa ehekutibo at lehislatibong sangay pa illegal recruiters. ang kakulangan sa kanilang edukasyon. lamang ang nakatanggap nito, hindi kasama Hinahangad ng Migrante na aksyunan Ayon pa kay Tolentino, hindi nakapag- ang mga nasa Local Government Unit (LGU). at pagtuunan ng pansin ang kanilang hinaing aaral ang mga Dumagat dahil sa Ang tangka namang pagsasara at upang wala nang OFW pang manganib ang bu- kakulangan sa paaralan at kalayuan pribatisasyon ng mga ahensya ng gobyerno hay sa ibang bansa sa hangaring guminhawa ng mga bahay nila rito. tulad ng National Housing Authority (NHA) ang buhay ng kanilang pamilya. Isa pa sa mga idinadaing nila at National Food Authority (NFA) ay isang ang Forestry Code na nagsasaad banta sa kanilang trabaho kaya tinututulan ng Simbahan na sa 18% slope ay dapat kanilang grupo. “No member of the Church can deny its walang human activities. “Wala kaming aasahan kay P-Noy, puro competence in defending the moral law.” Dahil dito, nawalan ng tira- salita, dada, wala naming gawa. - Humanae Vitae (Paul VI) han at nalimitahan ang mga Mga tuta rin yan ng mga bu- Ayon kay Nardy Sambino, Secretary karapatan ng mga katutubo. rukrata, mga kapitalismo at General ng Promotion of Church People’s Re- Idagdag pa dito ang Mining imperyalismo,” pagtatapos sponse (PCPR), nakalulungkot isipin na binigo Act of 1995 na nagsasaad na ni Aguilar. ni Aquino ang taumbayan sa pangako niyang hinati ang mga lupa sa 100 tuwid na landas. Dagdag pa ni Sambino, ang ektarya kada korporasyon na Migrante bulok na mga programa tulad ng PPP at Cash naging dahilan ng pagkawala ng “Though it has Transfer ay copy cat programs na walang kanilang kabuhayan. become madudulot na pagbabago sa kalagayan ng “Tuparin ang mga pangako, more ap- bansa. Wala rin daw usad ang hustisya sa resolusyon ng Indigenous Peo- parent that extra judicial killings (EJK) na kinabibilangan ple (IP) ay sagutin. Isang taong Aquino is no ni Fr. Lucero na isang pari sa parokya ng walang nangyari! Mga karapatan different Catubigan, Northern Samar na napaslang. sa lupang ninuno ay dapat nang from Sa katunayan ibigay,” pagtatapos ni Tolentino. Arroyo. nga, dis- Ang KATRIBU ay isang aktibong Pareho lang missed miyembro ng National Alliance for Indigenous People (NAIP) samahan ng mga katutubong Pilipino. 10Features VOLUME 64 NO. 3 Matabil na Gatilyo: Si GLOC 9 sa likod ng mga Liriko

Reginald P. Pradanos

Plug’ at ABS-CBN ‘TVC Xmas Comedy Plug’. Nakagawa rin ng theme song na Mangarap Ka para sa isang TV series, ilang mga liriko para sa mga palabas na “Go West”, “SCQ Reload”, at “Nginig.” Ilan sa tv commercials niya ang isang vocal arrangement para sa Pop Cola sa radyo at TV, at modelo rin siya ng V-fresh. Tagapagsalita rin siya ng Sony Ericsson’s W580i. Nagkaroon tid ni Orlando Pollisco Sr. Kasal si Gloc-9 kay Thea G. Pollisco ng patalastas sa radyo na Grab and Go Breakfast ng McDonald. at ama sa kambal na sina Sean Daniel at Danielle Shaun. Nara- Nagpapakita ang kanyang marami at dumaraming ka- nasan niya ang tunay na kalagayan ng buhay sa isang nayon rangalan at pagkilala na pinagtitibay siya ng kanyang sining na pinaliligiran ng bukirin at palaisdaan. Minsan na rin siyang na umuugnay sa masa. Sa kabila nito, isang porma ng komer- tumambay sa lansangan at nakapagtrabaho na sa ospital. syalisasyon ang ginagawa sa kanyang mga katha upang kumita Ilan sa liriko ng kanyang mga kanta ang hinalaw sa ang mga kumpanya. Kumikitid ang nasyonalismo sa pagnenego- sariling karanasan tulad ng kakulangan sa edukason na ma- syo nito kung saan dinadaan sa mga pagkokontrata sa mga linaw sa kantang Diploma na “nag-aral siya sa Binangonan artista, pagpapatalastas, at pagpapagawa ng pamaypay, key- Elementary School, nagtapos sa mataas na paaralan ng Mo- chain, t-shirt at iba pa para lang kumita ang ilang negosyante. rong Rizal, nagaral ng kolehiyo, nagtigil.” Batid din dito ang kanyang panaghoy sa krisis sa edukasyon sa parteng “hindi Disarm po ako nakatapos ng aking pag-aaral.” Gayunpaman, nasa Kung didisarmahan natin ang kanyang mga kanta at susuri- ikalawang taon na siya sa kursong nursing sa kasalukuyan. in, kitang-kita na tanda ng kanyang musika ang pagkakaroon Ibinansag sa kanya ang Gloc-9 ni Ronald Salonga ng nito ng kaugnayan sa realidad. Bawat album, G9 (2003), Ako si... Death Threat, grupo ng mga rapper, dahil sa kanyang ma- Gloc-9 (2005), Diploma (2007), at Matrikula (2009), ay nagpa- bilis at malinaw na mga liriko tulad ng modelo ng baril pakita ng tiyak na larawan ng maraming suliranin sa Pilipinas: na Glock na may katangiang mabilis at malinaw ang su- pagkagutom, kakarampot na sahod, pagkakait sa karapatan sa nud-sunod na pagputok. Kilala si Gloc-9 sa kanyang ka- edukasyon, kakarampot na sahod, kakulangan sa trabaho, pag- kayahang mag-rap ng 200 salita sa loob ng isang minuto. kawala ng hustisya, at pagpapakasasa ng iilan sa kapangyarihan. Nagsimula ang pagputok ng hilig niya sa rap noong nakuha Sa unang album pa lang, ipinakilala na niya sa mga Pilipino niya ang inspirasyon sa ilang mga kanta ng tinaguriang Master ang kahalagahan ng musika sa pagpapakita ng kultura sa isang Rapper Francis Magalona. Napili niyang ihayag sa publiko ang bansang nakararanas ng kahirapan. Hindi lang dapat pagtakas kanyang opinyon at damdamin sa mga pinaniniwalaan niyang sa problema ng lipunan sa pamamagitan ng mga tugtuging sen- mali na kailangang itama, at napaalingawngaw pa niya ito sa timental ang tinuturan nito bagkus dapat nitong salaminin sa unang album pa na may pamagat na G9 (Gloc-9) noong 2003. kinahaharap ng sambayanan. Isa sa mga kanta dito ang Ayoko Matabil ang mga liriko ng kanyang mga kanta na nag- Na na hayag sa berso ang tipo ng konkretong kalagayan ng ban- papakita ng tunggalian ng mga tao at prinsipyo sa bayang sa, “...sawang sawa na dahil wala akong trabaho, sawang sawa kinamulatan. Ayon nga sa isang panayam sa kanya ni Neil na dahil wala akong sinusweldo, sawang sawa na dahil walang Ramos ng Manila Bulletin, “Sadly, talagang lubog tayo magandang auto, sawang sawa na dahil di ako milyonaryo.” ngayon. Obvious naman eh...pero hindi ito dahil sa ayaw ng Halimbawa rin ang Walang Natira na lumalagatok sa baha- tao sa musika, ayaw niya bumili ng CD o DVD, o manood ng gi na “Napakaraming guro dito sa amin ngunit bakit tila walang konsiyerto – hirap lang talaga tayo, lubog ang ekonomiya.” natira, napakaraming nurse dito sa amin ngunit bakit tila walang natira, nag-aabroad sila.” Ipinapakita nito kung gaano ang “[Gloc-9 is] a blacksmith of words and letters, and a true Ammunition kawalang oportunidad sa bansa kaya nawawala ang magliling- Filipino Poet.” Kargado ang kanyang pagiging musikero ng mga karanga- kod sa bayan, sa halip nagpapa-alipin o nasa bansa ng dayuhan. --Francis Magalona lan tulad ng 2002 Best Rap Recording mula sa Katha at Awit Kaya’t makikitang higit 4,000 na Pilipino ang pumipila paalis Awards para sa kantang Isang Araw. Tampok noong 2010 ang ng bansa. Halos sumusuko na ang mga mamamayan sa krisis, apa-kanto man o sosyal na kapihan, madalas nating Upuan sa OPM awards Song of the Year para at Favourite Ur- ipinapakita sa atin ni Gloc-9 na hindi solusyon ang pagiging Mmarinig ang mga tugtugin mula sa mga foreign artist ban Video sa MYX Music Awards. Tinagurian ding Video of the kanya-kanya, pagtalikod sa bansa at paglilingkod sa dayuhan. tulad nila Katy Perry, Lady Gaga, Bruno Mars, at 2NE1. Ngu- Year ng MTV pilipinas ang kantang Sayang. Tinanggap niya sa At dahil nandito ang suliranin, isang nagkakaisang mamama- nit sa kabila nito, marami pa rin tayong maipagmamalaking 2011 MYX Music Awards para sa kantang Upuan ang Favorite yan ang kailangan ng Pilipinas para sa progreso ng bansa. Original Pilipino Music (OPM), isa na rito ang pambansang Male Artist, Song of the Year, Best Rap Recording, Best Col- icon sa larangan ng rap – si Gloc-9. Nagiging salamin siya ng laboration, Best Sound Engineered at Best Rock/Alternative Lock, Load, Aim & Shoot bansa sa kabila ng pagnenegosyo sa industriya ng musika. Recording. Tinagurian din siyang Rap Artist of the Year ng Phil- Laging bala sa kahit anong istasyon ng radyo o telebisyon ippine Hip Hop Awards noong 2005, 2006, 2007, 2008 at 2009. ang musika. Puno man ng iba’t ibang genre ang midya, kung Firearm assembled Mula noong 2002 hanggang 2006, ilang patalastas ang susuriin, iilan lamang dito ang nagbibigay ng makabuluhan Sa Binangonan, Rizal, Oktubre 18, 1977, isinilang si Gloc-9 kanyang nagawa. Kasama si Gloc-9 sa ABS-CBN ‘TVC Comedy o Aristotle Pollisco na ikalawang anak sa apat na magkakapa- sundan>>>pahina 15 INK YOUR PEN, SERVE THE PEOPLE Features 11 the title, “Choosing Life, Rejecting RH Bill.” This message is also evident on posters in every parish church. The church contests the said bill for the immoral actions that Filipinos will do once it isNOW passed. For instance, PLAYING sex education will only propagate pre-marital sex; thus, increasing the number of abortion cases. However, this is not the case. The GWP’s RH Bill Sec. 16 clearly stated that sex education pertains to the age-appro- NOW PLAYING: priate reproductive health and sexuality education which MGA ANAK NG DIYOS shall be integrated in all relevant subjects. ‘Sex’ in sex education does not literally mean that the teachers will instruct the student about sexual intercourse itself, rather the subject encompasses Ma. Cherry P. Magundayao the following topics: 1.) Values formation; 2.) Knowledge and o be a Padre Damaso or not to be, that is the question. The only highlighted difference is the part wherein HB skills in self protection against discrimination, sexual violence T The video of Juana Change on Reproductive Health 5043 recognizes poverty as a result of overpopulation; thus, and abuse, and teen pregnancy; 3.) Children’s and women’s rights; (RH) Bill has been a hot issue since P-Noy took position as the bill primarily addresses family planning that can help al- 4.) Sexually Transmitted Infections (STI), Human Immunodefi- president because of his blatant support for it. As a result, the leviate the worsening population. On the other hand, HB 4244 ciency Virus (HIV), and Acquired Immune Deficiency Syndrome church publicly assaulted P-Noy’s stand on the said bill. While is aimed at addressing the health of the Filipinos in terms of (AIDS); and 5.) Responsible relationship. These are just some of some groups believe that RH Bill which he supports does not ad- their reproductive system by providing accessible health care the listed topics that need to be discussed in the curriculum. dress the real issue of the declining economy of the Philippines. assistance regardless of location and financial capabilities. According to Bishop Leonardo Medroso in one of his blogs, “We condemn compulsory sex education Uploaded Suggestions that would effectively let parents abdicate their pri- Juana Change, commonly known as TV actress Mae Paner, One of the points that the video failed to point out is the con- mary role of educating their own children, especially in started airing her videos on current issues after she campaigned cept of overpopulation in the bill. Favoring HB 5043, the Aquino an area of life – sexuality – which is a sacred gift of God.” for P-Noy during the 2010 national election. She, along with the administration even used the word population management, Contrary to the statement, the bill’s pursuance of sex artists of Convergence Team, is making collaborative projects NOW PLAYING which gave the people a clear stance of the administration that education does not mean that it will destroy whatever values such as this to show her witty opinions on issues which are most- they are pushing this bill in order to control population growth. and morality children have; yet, it will only broaden their per- ly about the Philippine system’s incompetence and inadequacy. On the other hand, GWP’s RH Bill is not limited on popu- spective into something that they may understand what not Aside from Mga Anak ng Diyos, one of the dozen sensa- lation control, instead it is being pushed as a basic human to do and what to take care of at an early stage of their lives. tional videos by Juana Change is the ‘Porsche.’ The short video right and part of the comprehensive approach on the so- Further, sex education also pertains to proper infor- criticizes P-Noy’s insensitivity in buying a luxury car amidst lution to health problems, especially that of the women. mation dissemination to people living in remote areas, as the worsening poverty. Even if Juana Change attacks most of GWP does not address the issue of population for they well as those who are incapable of having education like P-Noy’s moves, she still claimed that she’s still a supporter of do not regard overpopulation as reason of poverty like what indigent women. This also means that the bill requires ad- the president. But in the video Mga Anak ng Diyos, it is very the administration does. The government fails to realize and ditional trainings for teachers, health care personnel, and much seen how she supports the president in his endeavor to address the issue on unemployment which is really one of other volunteers in order for the reproductive health care push through RH Bill despite the church’s obvious opposition. the causes of the worsening poverty. Instead of putting much information to be understood fully without it misinterpre- The predominant allusion she made use in the video is the emphasis on the roots of the dire situation of Filipinos, the tated. Consequently, it does not propagate teenagers to have image of Padre Damaso. Padre Damaso is known in Rizal’s Noli Aquino administration opts to sensationalize their support for pre-marital sex, rather it proliferates proper knowledge Me Tangere as the parish priest who impregnated Doña Pia the first bill that does not resolve the problems of his bosses. that an act such as sex should be taken seriously for it un- Alba. While in the video, the monsignor had a child with Juana This only proves that the administration is trying to veer dermines issues such as overpopulation and health hazards. Change, giving us a connotation that holy men also commit sins. the Filipinos away on the real causes of poverty which is the With regard to abortion, the bill does not specifically But analyzing it deeper, it can be seen as the representation of unjust social system brought by the negligence of the ad- state that it is legalizing abortion nor it is pro-abortion. Accord- the retarded views of the church especially as regards to RH Bill. ministration in providing resolutions that would directly help ing to GWP’s Sec. 3, “While this Act recognizes that abortion the people. Instead of doing this, they tend to do what suits is illegal and punishable by law, the government shall ensure Description their vested interest; thus, putting the blame on the issues of that all women needing care for post-abortion complications Basically, the video is not just about the bill but also overpopulation and undisciplined masses. The government shall be treated and counseled in a humane, non-judgmental the risk of not passing it as a law. However, with all the should stop casting their blind eyesight on these detrimental and compassionate manner.” This means that abortion is still nonsense throw of words like blow job, hand job, cun- issues so as not to further aggravate the perennial problems. a personal option. For instance, if a minor rape victim was im- nilingus and ligation, and the questioning of the priest’s pregnated, the people surrounding her should understand the morality, the video lost its overall impact. In the eight-minute Share implications of having a child at the wrong time — her educa- video, it was not able to explain the essence of those words Juana Change is able to exemplify clearly how the church tion would be hindered; she will not be able to support her child; and the bill’s underpinnings as a whole (but it adds humor and the state clash on the issue of reproductive health, but and, most importantly, she is not well equipped with the requi- to those who understand the terms); when, in fact, Juana it is not able to point out how they contradict each other. The Change just wants to point out that RH Bill should be passed. church’s opposition is clear in the January 2011 Pastoral Letter continue>>>page 15 If RH Bill was not comprehensively discussed of Catholic Bishops’ Conference of the Philippines (CBCP) with in the video, then what is the bill really about? There have been two existing RH Bills in the Congress. The first bill is House Bill (HB) 5043 or Reproductive Health and Population Development Act of 2008 authored by AKBAYAN. In its declaration of policy, it stated that “The State upholds and promotes responsible parenthood, informed choice, birth spacing and respect for life in conformity with internationally recognized human rights standards.” The second one is HB 4244 or The Re- sponsible Parenthood, Reproductive Health and Population Development Act of 2011 (otherwise known as the Compre- hensive RH Bill) authored by GABRIELA Women’s Party-list (GWP). It stated that “The State recognizes and guarantees the exercise of the universal basic human right to reproduc- tive health by all persons […],” as declared in its section two. Fundamentally, the two act aim to address the right of women to live “malinis”, “ligtas” and “guilt-free”, as said in the video. Both are about women because of the great role they play in reproduction. In addition, it is also about the proper information dissemination on reproductive health, so the Filipino youth would give importance to their health and not just waste it by acquiring sex-related diseases. 12Literary VOLUME 64 NO. 3 Filipinista

Elaine I. Jacob BABAE

literary Filipina! Perlas at Dyamante ang Nakita ang yumi nang dumungaw sa Iyong sinapupunan bintana Ang iyong kagandahan Noon katawa’y balot manamit Kay hinhin nang nagsalita I-angat sa silangan Walang bahid dungis ang isip Sininta ng mga nakakita

Pinay! INA Tinangay ni Hudas Tuwina’y pinaindayog habang lumuluha Matapos ay sinaktan, inalipusta ‘Di maikukumpara Sa ‘di kagustuhang kumain ng mansanas ‘yong mga ginagawa Feminista! Mula sayo’y sisibol Sa kalalakiha’y nakipagsabayan Tahan Na Nilabanan ang takot, mga alinlangan Kamulatan ng bansa Pinasok ang pulitika’t nakipagtalastasan Liza May S. Bucno Sa mga hungkag na mata Sarili’y pinatunayan Mariel Gia Gojo Cruz Sa konting mali Bali ang buto sa braso Tadtad ng galos Filipinista! May paso ng sigarilyo Ngayo’y patay na si Maria Clara ’Til death do us part At bukol sa ulo Di payag yurakan ang ngalan ni Eba Natatanggap mong ‘Eto na ang makabagong Darna Magugulat at mapapapikit Paulit-ulit Amoy babae ang damit Filipinista, bangon na! Kahit ikaw ang nagsilbi, nag-aruga Umaga kung umuwi Gumabay sa pamilya Overtime daw sa office Ganti pa ay sumbat At pasakit Pero sabi ni kumare Call girl ang kasama Tanging pagtangis At basag mong tinig Nang marinig bumaligtad aking Na bumabalot sa gabi sikmura Ang aking nadidinig

Samantalang ako Nais kong humiyaw Magpumiglas Magdamag ang pagkayod Sa galit na ikinukubli Ni hindi mailapat ang likod Iganti ka sa ‘yong bana* Sa matigas na papag Ialis sa kanyang piling Uuwi kang pagod at hinihingal Kumalas Kung sa’n paulit-ulit Sakal-sakal ng kamay na bakal Kang pinaparusahan, pinapatay Bugbog dito, bugbog doon Lagi na lang Pagod mo’y Malapit nang maibsan Tahan na. Nang maalala ko Ilang beses tinangkang pumasok Tahan na… sa kasal Nang humarap tayo sa simbahan Panahon na sabi mo at sabi ko Bumangon Magpakatatag “‘til death do us part” Tipunin ang lakas Sige… Pero ngayon dala ko ang mga maleta Aaaah! Handang lumabas sa pintong Madungis na palad ni Adan Kumulong sa ating sumpaan Sayo’y di na dadampi Kailanman Abigail A. Chang

*bana-asawa

literary. INK YOUR PEN, SERVE THE PEOPLE Culture 13 POKUS! NATIONAL “Sa unang taon ni P-Noy, natupad ba niya ang kanyang mga pangako sa unang SONA?” Jade - Hindi. Dahil hindi ko man lang naramdaman. ______- Sa totoo lang hindi naman natin kailangang madaliin ang mga pangyayari. Kung tutuusin, ang mga pangako niya ay hindi madaling tupdin sa loob ng isang taon lamang. Hindi agad-agad makikita ang pagbabago. Mas mabuti siguro kung tulungan natin siya sa pagbabagong nais natin makamtan. ______- Hindi, mas maraming naghihirap dahil sa kakulangan ng edukasy- on (Budget cut). ______- Oo, natupad naman niya. Ang kanyang pangako kaya lang bina- wasan ang budget sa edukasyon. Manikang Chinita - yung iba pero hindi lahat, katulad ng para sa Hacienda Luisita at yung para sa edukasyon. PATALASTAS! Julia Naguit - Hindi po lahat, ang natatandaan ko lang po siguro na natupad ay ang wang-wang! Maj - May iilan namang natupad ngunit isang taon pa lang naman kung kaya’t bigyan pa natin siya ng pagkakataong magawa ang mga proyektong pinangako niya para sa mga Pilipino. LOCAL “Ano ang masasabi mo sa bagong students’ ID design? ISAAC – It’s great! Pang college xa. ______- Masyadong maliit yung pictures. Madaming nasayang na space sa lower portion nito. YANG – It’s better than last year’s design because it has more info of the students. ______- SO HIGHSCHOOL! ______- Ok naman, pero mali kc yung spelling ng UNDERGRADUATE sa kin. 09301844749 – Mas gusto [ko] yung dati. Ang panget kasi ng kulay. ______- Mas formal ID kaysa dati. ______- Ganun pa rin ang pangit ng lights kaya ang sagwa ng itsura sa ID. Rhomee – Maganda kasi may address. Pero sana gumagana yung barcode, yung magnetic chuchu. Marichelle G – It’s a lot better given the added information. On the other hand, it would be nice to improve the layout. As always andito na naman ang hit na hit na portion sa dyaryong ito. The latest WE NEED and hottest people, thingy, places, events, or ideas na pipitikin. Bato-bato sa langit, ang TAMAAN… syempre sapul! Hehehe. MAARTE! May _ _ _n_n_ ceremony bang walang _ _ _? Funny lang! WE WANT YOU Hindi lahat ng teacher, relaxed… may- PITIK B! roon ding bipolar . Haha! Sorry for the term NOW! AS IN! pero routine na ata ni mam-sir-it ito! Hindi lahat ng nasa Normal isang estudyanteng need ng help – nahira- Pag pasok sa class, mag-aala-An- ay normal… may baliw rin! pan, natumba, nahimatay. Diba mam-sir-it gry bird?! Then, wala nang class, WE ARE CALLING Maraming may saltik sa PNU. kayo dapat ang tumutulong sa mga estudy- puro sermon. Naku, kawawa na- How ironic! At isa sakanila anteng physiologically deorived?! Ansa- man mga estudyante self-study LAHAT NG GRAPHIC 1 ang kemerloo na ito na mala- beeeh?! Ilang beses na itong nangyayari ah. na lang at wala talagang matutu- 4 kas ang power tripping. Tama Mam-sir-it wag nyo naman ipagdamot ang tunan. Maliban sa kunot-noo at taas- ARTIST SA BUONG b a namang half ng class ang ibag- services nyo. Kahit isang YAKAPsule lng ok tinig school-of-acting, mahilig din siya sa re- KAPULUAN NG PNU! sak?! Goshness! Aber, aber…kase naman eh na! Hehe. Konting care naman, carebears?! porting! Naku mam-sir-it hindi naman sa lahat baka tambay ito sa Mandaluyong. You know?! ng panahon dapat maging ganyan ka. Teacher MAGSADYA LAMANG Dapat sayo pitikin sa utak, wla ka na atang Hindi lahat ng ceremony ay po kayo hindi observer at parish priest. konsensya e. Hindi uso magpatawad? Wahaha! maayos… may disastrous din. SA ROOM C, 2ND FLOOR Nung nakaraang taon, late Bitin! Tapos na ang paghahatol, kung STUDENT VERANDA AT Hindi lahat ng services functional… ang seremonya, ngayon may tinamaan man sila (dapat lang!) ganun talaga! ‘WAG MAHIYANG may dysfunctional din! Naku na- kulang. Forever practice ang Hehe! Kasi naman sa estudyante pa kayo mag- kakaloka itong sunod na Pitik! drama nila pero useless rin na- 3 kakaatraso kaya iyan tuloy ang napala niyo. I-APPROACH KAMI. Tumbling ako! Hindi student-ori- man kasi wala ung pinakama- Hanggang sa susunod na pitikan… Hangga’t may OK, THANKS! ented! Naturingang *tootoot* halagang bagay, as in super duper estudyanteng nakakaranas ng pang-aapi, buhay pero sila pa ang hesitant sa 2 important sa ceremony na iyon. Grabe lang! to the highest level ang portion na ito! Babaaaay! 14News VOLUME 64 NO. 3 Ogena’s investiture prioritizes PNU modernization, SG fears commercialization >>>ISSUES Moreover, Vice President for Aca- sity in teacher education in the forthcoming Reginald P. Pradanos demic Affairs (VPAA) Dr. Adelaida C. Gines years — no tuition and other fees increases, hrough modernization roadmap as stated that Dr. Ogena carries the idealism repressions, commercialization, privatiza- TNational Center for Teacher Edu- for quality and accessible education for all. tion, and no anti-student policies that will cation (NCTE), PNU will be funded by Aside from this budget slash, R.A. threaten the rights of every Iskolar ng Bayan.” private agencies and donors to have 9647 or NCTE Act has no clear provisions The event was attended by PNU-SG and global standard education programs. about its source of funds and there is no other 93 PNUans. Numerous delegates from Thus was the statement of Dr. Ester B. budget allocated on Capital Outlay (CO). With government also attended, such as Department of Education (DepEd), Commision on Higher Ogena as she took oath as 10th PNU Presi- this, Ogena announced that the University Education (CHEd), the National Research Coun- dent last June 15 at PNU Quadrangle, wit- must undergo all types of collaboration on cil of the Philippines (NRCP), Philippine Asso- Public-Private Partnership (PPP) to forge nessed by guests, alumni, diplomats, govern- ciation of State Universities and Colleges (PA- ment officials, and local and foreign visitors. agreements from funding organizations SUC), and DOST – Science Education Institute Producing teachers through personal and benefactors to generate and optimize (DOST-SEI) where Ogena served as director development and social transformation are resources and explore new finance mecha- before running for PNU president. Academic Dr. Ogena’s plan for the University. She shall nisms. Ogena emphasized in her speech institutions and universities were represent- ensure that PNU will fulfill its mandate as that quality education equates competence ed by presidents or spokespersons from At- NCTE by implementing her 8-point agenda to global arena in as many field as possible, eneo de Manila University (AdMU), Chiang Kai namely 1. Scholarship of teaching; 2. Global leading us to adapting the K to 12 program. Shek College (CKSC), De La Salle University positioning; 3. Human capital development; Meanwhile, Student Government Vice (DLSU), Emilio Aguinaldo College (EAC), Tech- 4. Establishing a PNU system; 5. PNU President for Internal Affairs (VPI) John nological University of the Philippines (TUP), modernization and e-learning sys- Clifford Sibayan, who attended the event St. Paul’s Manila, Philippine Women University tem; 6. Resource generation through said in an interview with The Torch, “As adher- (PWU), Manila Tytana, University of the Philip- pines (UP) College of Education, and UP Ma- partnership and collaboration; 7. Leader- ent to our advocacy to render a nationalist perspective in leadership, we, as Iskolar ng nila. Ambassadors of countries like Indonesia, Peoples’ Rights Week - Ibinandera ng PNUan ship in education reform; 8. Application of Japan, Laos, and Spain were invited. Diplomat Bayan, will be vigilant on every occurrence in ang disgusto nila sa mga di makamasang pata- new management technologies. She said of UNESCO and the California State this administration. We will expect a better karan ni P-Noy sa sektor ng edukasyon. that these plans would have to take place University at Monterey Bay despite last year’s P91.35M budget cut. university as the premiere state univer- are also present. Delayed salary upgrade troubles SAs Joan Christi D. Sevilla On the other hand, Ms. Bernadette Valle, a and Constantine H. Capco librarian from Arts and Social Science Section stated that in 2007, the SAs only earned P12 ith longer working hours, student as- every hour; however, they were given 100 hours Wsistants (SAs) deserve salary upgrade. to work compared to 50 hours prescribed by One of the advocacies of the Student the University administration this year. “It National Walkout Government (SG) is effective salary upgrade; would be good for the SAs to receive P25 if the however, according to the SG Students duration in which they could have the job has Welfare Committee (SWECOM) Chairperson not been cut to half the previous,” Valle said. for Greater Angel Balantac, keeping the SAs on their feet has Valle also stressed that SAs are greatly been stiff due to the lack of salary upgrade. needed during summer classes due to the large Budget in Education “Nadedelay yung sweldo ng mga SA kasi number of researchers particularly those who di pa naaaprubahan ng Board of Regents (BOR) take post-graduate courses. She ended that September 25, 2011 ang proposal na salary upgrade,” said Balantac. there are only 12 to 14 SAs in the library today. Meanwhile, the Vice President of External Affairs (VPE) Arsadon Vera expressed, “Ting- nan natin ang mga tipikal na dahilan kung bakit alf-baked innovation. nag-aaply maging student assistant ang mga es- H This must be the descrip- New ID released despite no scanning machine tion for having a new students’ ID with tudyante. Una, pambili ng mga gamit sa eskwela, Donnadette S.G. Belza mga kailangang ipaphotocopy, pamasahe, pam- its scanning machine yet to be built. bili ng pagkain, at pambayad sa tuition fee. Sa “Our systems are evolving. Nagba- bago rin ang binibigay ng suppliers. May limang ibinigay kong dahilan kung bakit sila na- students can store money in the card to be mismo at ang kalahati pa ay sa machine.” nagrecommend na pwede bang baguhin giging SA, ano ang tumataas? Yung matrikula.” swiped off at the canteen for food, for instance. This year, the first year students paid the na rin natin ang design,” PNU President Eunice, an SA who refused to give her However, the ID scanning machine is same ID fee with the previous years, but the fee Dr. Ester B. Ogena explaine din an inter- full name, shared that she entered such a job yet to be built because it should still un- accounts solely for the ID card, excluding the view with The Torch regarding the first in order to lessen the burdens of her family fi- dergo a process of canvassing and bid- lace, case and the scanner. Availing the ID lace year students’ ID with its new design. nancially and she found working at school con- ding, and most importantly, it needs to and case will cost the students an additional The new ID, a Smart card, can em- venient. When asked about the possibility of be funded. The machine’s system de- P30. Same fees are to be paid by the higher an upgrade, she said that it would be a big help bed information about the students. Dr. pends upon what the suppliers provide. year levels if they voluntarily want the new ID. since she finds the job not as easy as it seems. Ogena pointed out that this is an intelligent With this, SG Vice President for As regards the students pulse about the The current tight budget for the salary system, stressing the importance of stu- External Affairs (VPE) Arsadon Vera new design, 49 out of 100 said that it was nicer made a former SA from the College of Science dents’ security while inside the campus. finds the new ID futile as of now for it compared to the old design while 51 expressed Department A.R. Ceyten highlight, “Hindi sa- Moreover, Dr. Ogena said that her admin- cannot be used without the machine. dissatisfaction and that it needs improvement. pat [ang sahod]. Syempre maraming gawain. istration looks at this innovation in different Kailangang tumakbo-takbo ka from one “Nakapagtataka lang na walang pondo Meanwhile, the group who created the aspects. “If that is really a Smart card, then we building to another. Minsan, hindi ka pa ta- para sa scanning machine. Sa pagkakatanda current ID layout was requested by the Vice could be like De La Salle. You store [personal] pos sa isang gawain, meron na naman. So- ko, within the past three years ay nagbayad President for Administration, Finance and de- information there.” She added that if PNU will brang pagod ka na, gutom ka pa. Then you’ll ang mga estudyante ng P150 para sa ID kung velopment (VPAFD) Dr. Rebecca Nueva Espana. only earn P25 an hour. So, hindi talaga sapat.” become Information Technology (IT)-oriented, saan ang kalahati nito ay mapupunta sa ID INK YOUR PEN, SERVE THE PEOPLE Features15 mula sa pahina 10 from page 11 at makabayang mensahe. Tulad ni Gloc-9 sa sites that she needed in raising a child for lack kanyang pag-uugnay ng isyung panlipunan Ipasa ang RH Bill! of experience. This shows that the bill’s pri- at musika ng masa sa pamamagitan ng rap. mary concern is women’s reproductive health Pinapatunayan ng mga katha ni Gloc-9 and their total preparedness in family life. na sinasalamin ng sining ang konkretong kala- NO MORE Burn in hell! The video also pointed out that “Con- gayan sa lipunan. Sa kanta niyang Upuan tinu- Padre Damaso! -Monsignor traceptives are actually abortifacients that koy niya ang suliranin na pagiging manhid ng do the job cleaner and faster.” However, HB gobyerno sa daing ng mamamayan. Malaman 4244 does not necessarily mean that if you ang koro nito na patama sa gobyerno. “Kayo use contraceptives such as condoms, it would po na naka upo, subukan nyo namang tumayo, be an act of abortion as said in the video. In at baka matanaw, at baka matanaw ninyo, ang fact, contraceptives do not only help couples tunay na kalagayan ko.” Karamihan din sa kan- in preventing unwanted pregnancies, it also yang album, lalo na ang Diploma (2009), ang helps them, especially condom, to have a ‘safe’ pagkokomento sa isyu sa kawalang hustisya, sex. Meaning to say, having safe sex prevents krimen, karapatan sa pag-aaral, problema sa the transmission of Sexually Transmitted pagkain at sahod, tugma sa linya ng kanyang Infections (STIs), Human Immunodeficiency kanta, “Ang lahat ay pantay-pantay, iskwater Virus (HIV), and Acquired Immune Deficiency man o disente lahat ay may bubong, lahat ay Syndrome (AIDS). Using contraceptives will may dingding, kung walang makain, di magsa- not only lessen the number of Filipinas who sangla ng singsing [...] sa dagdag-sahod ay di die every day (11 Filipinas die daily due to kailangang magmakaawa [...] mga mamaya- pregnancy and childbirth-related complica- bang, mga abusado sa kagawaran ng gobyer- tions, according to the video) because of un- no nag-aagawan lang sa pwesto mahawakan timely and unwanted pregnancies, but it will lang pursyento” (Akin Lang Naman, 2009). also help slow down the steep increase of people infected with sex-related diseases. Fire Mission It is understood that the church’s oppo- Sa mga pinakawalan at pinatama na men- sition is coming from their moral standard. sahe ni Gloc-9, nakikita na mula sa katinuan However, morality is relative depending on at kamulatan ng sining, magiging bale-wala the circumstance and on the persons involved. ito kung hindi rin nito mapapaunlad ang kala- Though the church has the duty in the society gayan ng mamamayan sa lipunan. Misyon to proliferate and pass on moral views and para sa bawat Pilipino ang magkaisa sa pag- judgments, the state should still be free from kilos upang baguhin ang kondisyon ng pilipi- the reins of the church in order to avoid what nas. Nakapaloob sa mga matatabil na liriko ni happened in the period of Spanish coloniza- Gloc-9 na panahon na para sa pagtataguyod ng tion wherein the state was dictated upon by mas makamasang at makabayang gobyerno. the clergymen. The people should not be in- Ayon nga sa kanta niyang “Martilyo” fluenced by the fact that the church has been (2009), “...ako’y nasa pinas, may pila sa bigas, strongly rejecting the bill through the use of ilan lang ang sikat na bulsa’y di butas, para di posters in every church and the sermons of its mautas dapat matigas ang iyong mukha [...] hu- priests. It is even provided in 1987 Philippine wag mong palalampasin ang pagkakataon [...] Constitution Article 2, Sec. 6 that “The sepa- baka may mapanaginipan akong kanta na patok ration of Church and State shall be inviolable.” sa masa na para bang ito’y nagsisilbing pang- lunas.” Nilalayon ng mga ipinaalingawngaw ni Like Gloc-9 sa atin na hindi na natin dapat tanggap- The administration, with the help of its in ang paghihirap. Kaya misyon para sa bawat allies in the legislative body, proves to the Pilipino ang magkaisa sa pagkilos upang ba- people that the cause of increasing poverty guhin ang kondisyon ng Pilipinas. Napapaloob is overpopulation. However, they were not sa mga matatabil na liriko ni Gloc-9 na panahon able to concretize in their arguments that na para sa pagtataguyod ng mas makamasa at continuous increment of oil price, basic com- makabayang estado at nagkakaisang Pilipinas. modities, unemployment rate, lack of job opportunities, and inadequate salary on minimum wage earners are the real criti- Sanggunian: cal sources that aggravates the people’s Campo, E. (2005). Retrieved July 22, 2011, from gloc- struggle for a better living condition. 9.blogspot.com: http://gloc-nine.blogs pot.com/p/biography.html People only see the opposing sides of Ramos, Neil. (2011, February 25). Retrieved July 22, the bill from the church and the state; but, 2011, from www.mb.com.ph: http://www. then again, both are not able to point out mb.com.ph/node/306271/gloc-9-wont- the perennial causes of the predicament. talk-politic People should open their minds on the criti- cal issues of our country like reproductive health. Filipinos should not be limited to what the mass media dictates them to accept. The insufficient humorous at- tempt of Juana Change to simply over- shadow the major point of RH Bill should not limit the people’s critical heads.

Photo credit: gelsantosrelos.typepad.com HERSTORY 16 April Mae G. Carvajal

“The DepEd is trying to show that there are reforms in the basic education system by implementing universal kindergarten. But the change is not for the better, the change is for the worse.” -ACT Teachers Party-list Secretary General France Castro

According to psychological researches, almost 90% of all brain de- velopment occurs by the age of five. What they learn or experience as early as this age can greatly affect their learning. With this reason, the Depart- ment of Education (DepEd) finally implemented Universal Kindergar- ten (UK) which provides a free and mandatory education for chil- that dren ages five and above regardless of their economic status in the DepEd’s life. However, it seems like this race for quality education is budget was limited so, as a encountering a lot of problem as it goes through its journey. move to adjust to financial limitations, the school will hire in contractual teachers. Kindergarten teachers, even without teaching units will receive a salary of P3, The starting line 000 - P6, 000 a month with three to four hours of teach- Universal Kindergarten is known as House Bill ing sessions per day to more than 45 students. With this 3555 which is “an act institutionalizing the kindergar- kind of salary, the status of kindergarten teachers seems to ten education in the education system.” According have no difference with the status of contractual workers. to ACT Teachers Party-list Rep. Antonio Tinio, Tinio said that if DepEd’s plans push through, the status of teaching profession will be seriously undermined. Accord- one of the authors of the bill, ACT teachers its assertions that the 2011 budget is ing to him, the contractualization of public school teachers is in has been calling for the implementation of an education budget that prioritizes the DepEd. The violation of laws on job security and adequate compensation of national kindergarten. He said that when agency received 18% budget increase from P175 B Republic Act. 4670, the Magna Carta for public school teachers. the bill becomes a law, it will provide to P207 B. However, this budget is still insufficient. Aside from that, DepEd admitted that the a strong legal basis for a univer- The United Nations (UN) stated that the budg- country is also in need of 103,612 teachers to sal kindergarten in the country et for education should be P300 B. The allocation fill in the gap of increasing number of students. which would be a prerequisite for public education should be equivalent to 6% Every kindergarten students deserve to have a quality edu- in entering Grade 1. of the country’s Gross Domestic Product (GDP). cation. However, if it is hindered by lack of quality facilities and However, in the Philippine context, this do not teachers, this could lead to deficient quality of learning. If Universal apply because the government allocated higher Kindergarten railroads the Philippines’ efforts to meet the global de- budget for debt servicing and military aids. Ac- mands, reality shows that it may not be the right time to set the plan. cording to ACT, the government intends to build 18,000 new classrooms despite of 152,000 UK, Go? shortages and 32 M new textbooks out of 95 The implementation of Universal Kindergarten is the The bill also aims to minimize the huge num- M deficits. This only shows that government stepping stone for an educational innovation that will cre- ber of drop-outs in the early elementary level. us not giving what is appropriate. Yes, they are ate a big impact in the Philippine education system. Hav- According to DepEd Undersec. Yolanda Quijano, this making solution, but only band-aid solution. ing the scenario of low budget implementation, lack of class- is part of the intensified efforts for the Education For In order to fix and sustain this lack of rooms, learning materials and facilities and quality teachers All (EFA) commitment of DepEd towards achieving the facilities in education, the government needs preparing for a new type of education is not yet an option. UNESCO Millenium Development Goals (MDG). She enough fund. However, looking at the eco- To make an innovation is to make sure that everything is set; also mentioned that this Universal Kindergarten is the nomic situation of the country, it seems like problems of the past and present should be settled before every- first step for the implementation of K - 12 program the quest for bigger budget remains a big thing goes. There is no problem with this education curriculum, there which will add two extra years in basic education. question with an indeterminable answer. is no problem with K – 12 or UK program, the problem is that the gov- However, as this endeavour became re- The picture of classroom shortages and the ernment gives less priority to a genuine educational development. ality, the government seemingly forgets to sight of deteriorating school facilities will With this educational situation, the race for quality educa- prepare an educational program in keep- not be a conducive environment for learn- tion seems like a very long road. Before our government set our ing with the demands of Filipino students. ing new kindergarten students. Winning students on a new long and winding road, they must make sure Budget, ready? the quest for quality education requires that they have maps and prepared kits to guide them to a real DepEd is still searching for solutions to ad- a lot of preparation, however, it seemed and brighter future and not in a dangerous ravine of failure. dress the need of approximately 1.93 million kin- like the government is not yet ready. dergarten pupils who enrolled this school year Teachers, set? in public schools nationwide. DepEd Sec. Armin Sources: Tinio held his reservations regard- Luistro said that the department is well aware ACT National. (2011, June 13). Teachers demand proper implementation of DEPED’s Universal Kinder- ing the government’s policy in the hir- garten Program. Act Philippines. June 20, 2011. Fromhttp://www.actphils.com/2007/node/238. of the huge resource gaps in the country’s ba- Corpuz, N. (2011, January 24). Gov't bats for universal kindergarten. Abs-cbn news. Retrieved June 20, ing of kindergarten teachers. “Our sic education and that they are finding alter- 2011 From http://www.abs-cbnnews.com/nation/01/24/11/govt-bats-universal-kindergarten. proposed provision that teachers be Evangelista, K. (2010 December 30). DepEd to start universal kindergarten program in 2011. Philippine native means to fill in the gaps. According to Daily Inquirer. Retrieved June 20, 2011 From http://newsinfo.inquirer.net/breakingnews/nation/view/20101230- regularly employed and paid accord- their report, out of 37,000 public schools, 311760/DepEd-to-start-universal-kindergarten-program-in-2011. ing to the Salary Standardization Law Silverio, I. A. (2011, March 9). ’Yes’ to Universal Kindergarten, ‘No’ to Contractualization of Kinder Teachers 35,000 are fortunate to have kindergar- – ACT Teachers. Bulatlat. Retrieved June 20, 2011 From http://bulatlat.com/main/2011/03/09/‘yes’-to-universal- 3 was not accommodated. Whether or ten. There are no enough public schools kindergarten-‘no’-to-contractualization-of-kinder-teachers-–-act-teachers/. not universal kindergarten is going to Umil, A. M. (2011, June 18). Shortages in schools worsen with kindergarten program-ACT. Bulatlat. Retrieved and facilities to accommodate the needs June 20, 2011 From http://bulatlat.com/main/2011/06/18/shortages-this-school-year-have-become-worse-with- be adequately funded by the state is of millions of students. With this, addi- kindergarten-program-act/ another matter and will be the sub- . tional students will going to suffer the ject of an on-going struggle,” he said. woes of lack of facilities just to learn. During the committee de- According to Bulatlat.com, crit- liberation on HB 3555, it was revealed ics of the Aquino government sneer at