13-14-15 september 2019

OPEN MONUMENTENDAG

OPENMONUMENTENDAG.NL/GEMEENTE/BERKELLAND Egbert Harkink ‘Erfgoed vraagt nu eenmaal om bijzondere kennis en kunde’

Egbert Harkink van Bouwbedrijf Harkink is gediplomeerd allround herstel- en restauratie metselaar en leermeester.

Het bedrijf is gekwali ceerd voor het Kennis & Kunde programma van de Provincie en samenwerking met Monumenten- wacht Gelderland.

Naast restauratie kunt u hier terecht voor ander werk zoals bijv. badkamers, voegwerk, riool en straatwerk, maar ook voor advies over bouwtechnische oplossingen en duurzaamheid.

Restauratie/Bouwbedrijf Harkink Oude Nettelhorsterweg 11 7274 ET Geesteren Tel. 0545 -272516 egbert@bouwbedrijfh arkink.nl

Tijd hebben om te spelen is natuurlijk leuk. Maar het is ook heel belangrijk om je creativiteit en zelfvertrouwen te ontplooien. Steun Jantje Beton en zorg dat iedereen kan, en blijft spelen.

Kijk op jantjebeton.nl

heemschut-smederijxxxxxxxxxxxx oldenhave 161122.indd 1 22-11-16 13:25 NATUUR IN NEDERLAND Voorwoord

Voorwoord wethouder Opening

Anjo Bosman De offi ciële opening van de Open Monumentendagen is op vrijdagmid- dag 13 september a.s. om 15.00 uur en zal plaatsvinden in het gebouw van het Staring College aan de Herenlaan in Borculo, voorheen ‘school Beste bewoner, bezoeker en belangstellende, voor techniek en ambacht’ van de LEO-stichting.

Hoe was het dagelijkse leven in de eerste jaren na de oorlog, de jaren 50 en Tijdens de feestelijke opening, waarvoor u hierbij van harte wordt uit- de vroege jaren 60? Eerst opkrabbelen en de draad oppakken, dan opbou- genodigd, komen we samen voor interessante sprekers, de uitreiking wen in zuinigheid en soberheid en overgaand in revolutionaire ontwikke- van de erfgoedprijs 2019, muziek, een hapje en een drankje. lingen, meer vrije tijd en nieuwe technologie. Iedereen die deze tijd heeft meegemaakt heeft een eigen verhaal. Van ver- driet over het verleden tot hoop en welvaart voor de toekomst. Van de aanvankelijk sterke sturing op vrijwel alle terreinen door de overheid om het land weer economisch gezond te maken, tot meer ruimte voor vrije tijd en de bereikbaarheid van nieuwe voorzieningen voor iedereen. Dat ken- merkt misschien wel de wederopbouwperiode tussen 1940 en 1965. Naast persoonlijke verhalen en ervaringen is er om ons heen ook nog veel te zien dat uit die periode stamt. Als gemeente brengen we op dit moment in beeld welke plekken en welke gebouwen een belangrijke rol hebben gespeeld -en nog spelen- voor de leefgemeenschappen in Berkelland. Het laat zien hoe belangrijk deze periode in onze geschiedenis is geweest en waar de basis is gelegd voor onze huidige welvaartsstaat.

Deze architectuur en stedenbouw, die heel lang als wat saai, somber of trutt ig werd gevonden, heeft ook best veel moois opgeleverd. Ik denk dan aan het Openluchtt heater in , de voormalige Rabobank in , de A.H. Zwartschool in Borculo en sinds kort ook de rioolwaterzuivering Kronenkamp in . Maar ook sommige woningbouwcomplexen wer- den met een wijkgedachte gebouwd, waarin centraal in die wijken een speeltuin, buurtwinkel of school werd gedacht. Wijken waar het fi jn wo- nen is en waar velen zijn opgegroeid. Bijzonder daarin is ook , een echt wederopbouwdorp. De bijzon- dere ruilverkaveling en de groei van het dorp laten heel sterk de ontwik- keling van de agrarische sector in die periode zien. Ook op andere maat- COLOFON schappelijke vlakken zijn nog kenmerken van deze periode te vinden in onze dorpen, zoals witgele-kruisgebouwen, kerken en scholen. Deze special is gemaakt in op- aan dit evenement in 2020 te wil- De Open Monumentendagen in Berkelland en in de Achterhoek, staan dit dracht van het comité Open Mo- len leveren als eigenaar, onderne- jaar in het teken van deze ‘Nieuwe Tijd’. Ook het vrijwillige organisatieco- numentendag Berkelland 2019. mer of belangstellende? Neem nu mité wil u kennis laten maken met bekende en onbekende pareltjes uit de Het comité is een samenwerking alvast contact op met ons. recente geschiedenis. In deze krant staan ze vermeld. Laten we deze parels tussen de Erfgoedkoepel - oppoetsen en gebruiken, ze aanpassen aan de huidige wensen, de verha- land, gemeente Berkelland en het U kunt ons bereiken via len die erbij horen opschrijven en doorvertellen. Cultuur- en Erfgoedpact Achter- openmonumentendagberkelland@ hoek. gmail.com of op 06-86816110. Graag wil ik de organisatie hartelijk bedanken voor het samenstellen van dit verrassende programma. Ik wens u veel plezier op deze ontdekkingsreis Het organisatiecomité bedankt Realisatie door ons mooie Berkelland! alle vrijwilligers, ondernemers, Achterhoek Nieuws b.v. gemeente Berkelland en alle be- Bleekwal 10 langstellenden voor hun mede- 7131 DB Lichtenvoorde werking, belangstelling en inzet. Oplage Comité Open Monumenten- Deze special is een uitgave van dag Berkelland 2019: Achterhoek Nieuws b.v. en ver- • Trudy Alting, Borculo, schijnt in een oplage van 25.000 • Riet Baarssen, Borculo exemplaren in de gemeente Ber- • Rina Florijn, Social media kelland. • Wim Giesbers, Rekken • Ina Hummelink, Ruurlo • Joke Pot, Borculo • Henk Sieben, Rekken • Herman Wannink, Neede • Wim Winkeldermaat, Neede

Anjo Bosman Heeft u naar aanleiding van deze Wethouder kunst, krant of het evenement ook het cultuur en erfgoed gevoel een passende bijdrage Een Nieuwe Tijd voor Berkelland

Grote delen van de Achterhoek, waaronder de huidige gemeente Berkelland hebben nauwelijks oorlogsschade gekend als gevolg van de Tweede Wereldoorlog. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld gemeenten in het Rivierengebied. Misschien is dat de oorzaak waarom het begrip ‘wederopbouw’ in de Achterhoek nog weinig herkenning oproept. De gemeente onderzoekt op dit moment de aanwezigheid van wederopbouwarchitectuur in deze belangrijke periode in de jonge geschiedenis. Er is ook al weer veel verdwenen, maar we willen graag weten wat er van deze periode nog herkenbaar en zichtbaar is. Door Roy Oostendorp

veranderingen. Mechanisering, specialisatie en Mede door het veranderende bouwbedrijf en op- schaalvergroting in de bedrijfsvoering van de agra- drachtgeverschap wordt de architectuur verder in rische sector betekende ook consequenties voor het de jaren vijftig steeds zakelijker. In veel gebouwen landschap. Omdat dit in het hele land gebeurde, worden de traditionalistische kenmerken gecom- zag je steeds meer voorbeelden van naoorlogse bineerd met moderne constructies en materialen niet-streekeigen bebouwing, zoals de ligboxenstal. tot een nieuw architectonisch geheel, dat ook wel Ook in het landschap werkte dit door, waardoor ‘Shake Hands’ architectuur wordt genoemd. De op veel plaatsen de eeuwenoude verkaveling ver- combinatie van in zicht gelaten betonconstructies dween en werden kronkelende wegen en grenzen met baksteen en sterk ‘esthetische’ gevelonderde- recht getrokken. len of ornamenten, zoals vensteromlijstingen of een golvende afsluiting van de gevel. Een mooi voorbeeld is de voormalige Rabobank in Ruurlo.

Als we het hebben over ‘wederopbouw’ in ons ge- bied, dan gaat het vooral over de uitvoering van de uitbreidingsplannen die eigenlijk al voor de oorlog opgesteld waren. Gemeenten kregen namelijk in de jaren 30 van de 20ste eeuw van de provincie de verplichting om deze uitbreidingsplannen te maken. De provin- cie wilde de alsmaar toenemende lintbebouwing langs de uitvalswegen tegengaan door meer te sturen op geconcentreerde dorps- en stadsuitbrei- De architectuur van de Wederopbouw dingen. Na de oorlog zijn de plannen voor een groot De periode van de Wederopbouw wordt bepaald deel uiteindelijk ook waargemaakt; de kernen wer- door drie architectuurstromingen: de ‘Delftse den zo wel vier tot vijf keer groter dan de omvang School’, de ‘Shake-Hands’ architectuur en het (in- voor de oorlog. ternationale) ‘Functionalisme’.

Groei van het Berkellandse platteland De eerste jaren van de wederopbouw zien we voor- De wederopbouw herken je in Nederland vooral namelijk de stijl van de Delftse School. Die greep door een grote toename van de vraag naar wonin- terug op de traditionele eengezinswoning met gen. Dit komt enerzijds door het feitelijke herstel tuin. Karakteristiek voor de Delftse School is de op Rond 1955 krijgen moderne industriële opvattingen van oorlogsschade en het inhalen van de sinds juni de menselijke schaal gebaseerde architectuur, de in de architectuur langzaam maar zeker de over- 1942 stilgelegde bouwproductie en anderzijds door toepassing van streekeigen materialen, handvorm hand. Dit zogenaamde naoorlogse Functionalisme de explosieve toename van het aantal huwelijken, bakstenen en met gebakken pannen gedekte da- is herkenbaar aan de toepassing van platte daken, de geboortegolf, de daling van het sterftecijfer en ken met duidelijk gemarkeerde schoorstenen. In de in de fabriek gemaakte standaardelementen en ijle de komst van repatrianten uit Nederlands-Indië. woningbouw liet men zich vooral inspireren door betonconstructies die in de gevel of door grote rui- de ‘Oud Hollandsche’ bouwkunst uit de late 16de ten herkenbaar zijn. Ook in de Achterhoek stonden de kleine gemeenten eeuw en de 17de eeuw. Een belangrijk onderdeel voor de opgave om snel en veel woningen te bou- van de architectuur zijn de roedeverdelingen in de wen tegen beheersbare kosten. Ook in Berkelland ramen die de sobere, vaak robuuste architectuur werden de grotere kernen na de oorlog in hoog een vriendelijke en vaak zelfs elegante uitstraling tempo uitgebreid met woonwijken. Dit was voor geven. De ambachtelijke uitstraling moest voorko- die tijd een volstrekt nieuw fenomeen. Het dorps- men dat de bewoner het gevoel kreeg in een serie- beeld rondom de historische kern veranderde daar- matig gemaakt product te wonen, zoals iedereen. mee ingrijpend en definitief. Het huis was uniek en stond, net als een kerk of een raadhuis, voor eeuwige architectuur. Het landschap Tot de Tweede Wereldoorlog zag je in de Achter- hoek veel gebouwen en landschapspatronen die typisch waren voor de streek. Vooral in het oosten van Berkelland zie je bijvoorbeeld veel boerderijen met grote oranjerode kappen en een lage gootlijn, met donkerrode bakstenen en met witte belijningen die de contouren van de gebouwen op een afstand accentueren.

Na de Tweede Wereldoorlog kwamen er in heel Ne- derland grote maatschappelijke en economische Wederopbouwdorp Beltrum Leo Stichting Neede Op 25 maart 1945 werden in Beltrum verwoes- Binnen het complex van de Leo-Stichting bij Borcu- In 1941 werd opdracht gegeven voor het maken tingen aangericht door een geallieerd bombar- lo staan meerdere objecten uit de wederopbouwpe- van een nieuw uitbreidingsplan. In 1948 werd maar dement. Meteen na de bevrijding werd het dorp riode. Tussen 1952 en 1955 worden diverse scholen een deel van het uitbreidingsplan goedgekeurd. Het voortvarend herbouwd en uitgebreid. Waar voor gebouwd en ontstaan er tussen 1956 en 1968 wo- betrof het gebied tussen Rutgerinkdijk, Borculose- de oorlog vooral sprake was van lintbebouwing ningen voor het personeel in een tuindorpachtige weg en Huikert, in de volksmond bekend als het werd bij de herbouw gewerkt aan een duidelijk sfeer. In één van de hoge bakstenen gevels van de ‘nieuwe dorp’. In dat jaar werd ook begonnen met herkenbaar dorpscentrum. Precies volgens de toen Technische School worden fraaie betonreliëfs inge- de bouw van 34 woningen aan de Weth. H.J. ten populaire stedenbouwkundige opvattingen kwam metseld. De voorstellingen zijn figuratief en hebben Raestraat, de Dr. Plantenstraat en de Rutgerinkdijk. er een brinkachtige ruimte bij de kerk. Hier kwa- rurale onderwerpen. Deze voorstellingen verwijzen Vanaf 1950 werd ook meer planmatig uitgebreid men de belangrijkste voorzieningen waaronder de naar de vakopleiding en de interne discipline van ten zuiden van de Borculoseweg en de Haaksberg- (R.K) meisjesschool, winkels en het wit-gele kruis- de Leo-Stichting. seweg. In 1953-1954 werd het dorp door de bouw gebouw. Aan de bestaande Dorpsstraat kwamen van de R.K. St. Caeciliakerk een opvallende kerk nieuwe woningen en de Hassinkstraat en de Kamp- met pastorie rijker in Delftse School-stijl. straat werden aangelegd en bebouwd.

Eibergen In Eibergen wordt al kort na de Tweede Wereld- oorlog begonnen met de uitbreiding van het dorp. Langs de oude wegen werden de open plaatsen langzaam volgebouwd. In het zuidelijke deel van Eibergen is tussen 1945 en 1955 sprake van plan- matige woningbouw. Het zuidelijk deel werd opge- vuld tot en met de Klaashofweg. In het noordelijk deel van het dorp wordt in 1954 een park aange- Een belangrijke ruilverkaveling in ons gebied staat legd met een karakteristiek openluchttheater. De bekend als ‘Beltrum I’, die door het Rijk in 2015 aan- gebruikte vormen zijn kenmerkend voor de weder- Noordijk, Rekken en Rietmolen geduid is als wederopbouwgebied van nationaal opbouwperiode en hebben sterke overeenkomsten Ook de kleinere kernen groeien flink, vooral na belang. Nieuw was dat in het ontwerp voor Bel- met andere ontwerpen voor muziekkoepels in die 1970. Tijdens de wederopbouwjaren kwam vooral trum het karakter van het Achterhoekse landschap tijd. Aan het Meidoornplein ontstaat rondom basis- langs de doorgaande wegen wat nieuwe bebou- grotendeels intact bleef. Het coulisselandschap, school Op den Esch, op het hoogste punt van deze wing tot stand, maar uiteindelijk ontstonden meer de onregelmatige kavelvormen en de bestaande oude es, winkels en woningen. Hier is sprake van compacte kernen. Behalve in Rekken, want daar is agrarische bebouwing, bleven gehandhaafd. Ook de wijkgedachte, waarin meerdere functies samen nog steeds sprake van twee kernen: lintbebouwing niet-agrarische doelen, zoals landschapsschoon of komen. bij de katholieke kerk (’t Kip) en de oude dorpsbe- recreatieve voorzieningen werden meegenomen. bouwing rond de protestantse kerk. ‘Beltrum I’ was ook een van de eerste streekverbe- teringen in Nederland. Niet alleen productieverho- Ruurlo ging, maar ook het bestrijden van de achterstan- De ambities voor het dorp Ruurlo waren hoog. Het den in huisvesting, de lage scholingsgraad, slechte in de dertiger jaren ontwikkelde uitbreidingsplan hygiëne en kinderarbeid. voor het gebied ´het Rikkelder´ werd vanwege de omvang tot tweemaal toe niet goedgekeurd door Twee keer wederopbouw in Borculo de provincie. Meteen na de oorlog was er met name De stormramp van Borculo in augustus 1925 zorg- sprake van kleine uitbreidingen rondom de kern. de al voor de eerste planmatige herinrichting en Het gaat daarbij onder meer om de Kerkstraat, uitbreiding van de stad als gevolg van de verwoes- Schoolstraat en de Zuivelweg. tingen. In de jaren dertig, verrijst een klein tuindorp Tussen 1955 en 1965 ontstond een grotere uitbrei- -De Koppel- ten noordwesten van de oude stads- ding aan de noordkant van het dorp. De Verlengde kern. Bijzondere dubbele middenstandswoningen Kroezelaan is een goed voorbeeld van een uitbrei- van de bekende architect Gerard Schouten staan ding waarbij mooi gebruik is gemaakt van de his- ten zuiden van de Graaf Wichmanstraat gebouwd torische structuur. aan de Beethovenstraat en de Chopinstraat. Tot slot Naast sociale woningbouw en middenstandswo- Onder andere via de Open Monumentendag kun- ningen worden ook villa’s en bungalows gereali- nen we bijdragen in het besef en gevoel dat de we- seerd. Zo staat er een aantal traditionele villa’s in deropbouw grote gevolgen heeft gehad voor onze de oude kern aan de Dr. Scheylaan en vinden we dorpen en dat het de basis heeft gevormd voor onze moderne bungalows aan de zuidwestzijde van Bor- huidige welvaart. Meer waardering voor hetgeen culo gebouwd. die generatie heeft achtergelaten is op zijn plaats. Erfgoedprijs Berkelland 2019

In 2019 zal op initiatief van de gemeente op 13 sep- tember a.s. tijdens de openingsbijeenkomst van de Vrijwilligersgroep museum De Scheper Open Monumentendagen de Erfgoedprijs Berkel- land worden uitgereikt. Deze prijs wordt uitgereikt Elke dinsdagmorgen komt een groep vrijwilligers in museum De Scheper in het gebouw van het Staring College aan de Heren- bijeen om diverse klussen te klaren. Enkelen houden zich bezig met ar- laan in Borculo, in de wederopbouwjaren bekend als chivering, anderen werken in de kapschuur. De kapschuur is afgelopen ‘school voor techniek en ambacht’ van de LEO-stich- voorjaar geheel door vrijwilligers gebouwd en ingericht. Er bevindt zich ting. een heuse smederij in en een timmerwerkplaats. Deze kapschuur is op za- terdag 9 februari 2019 offi cieel geopend door wethouder Anjo Bosman. De prijs is bedoeld voor een persoon, een organisatie of een bedrijf die/dat zich éénmalig of langere tijd heeft ingezet voor het behoud van het Berkel- lands Erfgoed, daarover gepubliceerd heeft of dat op een bijzondere wijze breed in de samenleving onder de aandacht heeft gebracht. Dit jaar zijn een aantal vrijwilligersgroepen genomineerd die zich wekelijks inzett en voor het behoud van het Berkellands Erfgoed.

De genomineerden zijn: - Archiefgroep Historische Kring Neede - Vrijwilligersgroep museum De Scheper Eibergen - Vrijwilligersgroep Synagoge Borculo - Kasgroep Historische Vereniging Old Reurle

De beoordeling van de vier genomineerden voor de Berkellandse Erfgoed- prijs is geschied door een onafhankelijke jury. Wethouder Marijke van Haaren-Koopman zal tijdens de openingsbijeenkomst de winnaar bekend maken en de Erfgoedprijs uitreiken.

Naast de genomineerden is iedereen van harte welkom bij de uitreiking van de Erfgoedprijs Berkelland in het gebouw van het Staring College aan de Herenlaan in Borculo.

De kasploeg van Ruurlo Open Archief Historische Kring Neede

De oude landbouwwerktuigen van historische vereniging Old Reurle wer- Het Open Archief van de Historische Kring Neede is met ca. 10 personen(- den in de eerste jaren van schuur naar schuur versleept tot er in 2001 een vrijwilligers) 2 dagen per week actief bezig om de functie waarvoor de mooie plek werd gevonden in de CactusOase. Wat eerst een grote kale Kring staat,( volgens de statuten) uit te oefenen. Namelijk het bestuderen, vlakte was is door de vrijwilligers in de loop der jaren omgetoverd tot vastleggen en behouden van de historie van Neede en omgeving. een volwaardige permanente tentoonstelling. Er werd begonnen met het Dit gebeurd op professionele wijze met de huidige stand der techniek in bestraten en inrichten en het plaatsen van de landbouwwerktuigen. Dit de ict wereld. is later aangevuld met onder andere een leslokaal, een bakoven en een Alle informatie, waaronder duizenden foto’s en offi ciële stukken als b.v. dwarsdoorsnede van een boerderij uit de jaren 1950. Al het timmer- en aktes, is gedigitaliseerd en als zodanig beschikbaar. metselwerk alsook de andere werkzaamheden worden gedaan door de Een speciaal opgezett e “ zoekmachine” geeft per direct een compleet in- vrijwilligers van de “kasploeg”. De meesten komen al jaren trouw elke zicht in het gewenste onderwerp. eerste dinsdagochtend van de maand bij elkaar. Met deze nominatie wil- len wij hen graag eens uit de schaduw laten treden en hen de extra aan- Al dit werk gebeurd door de vrijwilligers met grote verantwoordelijkheid, dacht geven die zij verdienen. nauwkeurigheid en met bijzondere passie. Daarom is deze groep genomi- neerd voor de Erfgoedprijs Berkelland 2019. Erfgoedprijs Berkelland 2019

Stichting Synagoge Borculo

De in 1877 in neoclassicistische bouwstijl opgetrokken synagoge met mikwe (ritueel badhuis) is een kenmerkend religieus erfgoed in het centrum van Bor- culo. Het is een rijksmonument.

Het bestuur heeft de afgelo- pen jaren veel werk verzet om de hypotheekschulden van de synagoge af te lossen. Er zijn fondsen, organisaties, bedrij- ven en personen enthousiast gemaakt om geld te doneren. Het fi nancieringsplan had succes. De donoren staan vermeld op de plaquett e, onthuld op 18 juni 2019 door David Lowenberg (zie foto) en zijn dochter Allisson. Zij vertegenwoordi- gen het Jacqueline & David Lowenberg Charitable Fund in Amerika. Dit fonds doneerde grote bedragen. De vader van David, William was een inwoner van Borculo en is tijdens de oorlog weggevoerd. Hij overleefde 7 concentratie- kampen. Borculo heeft hij ervaren als een `veilige haven`.

EIBERGEN

OBS ‘Op d’n Esch’ Westenesch

In 1952 werd begonnen met de bouw van deze school waarbij gemeente- De Westenesch is een wijk die net na de periode van de Wederopbouw architect G. Schotman de school in Laren als voorbeeld nam. Hij voegde is verrezen. Het ging economisch goed met Eibergen dat aan veel nieu- er een eigen stuk aan toe namelijk het deel dat aan de Meidoornstraat we arbeidskrachten onderdak moest bieden. Ook werknemers van Kamp staat. Hier was eerder het speelleerlokaal en nog altijd de docentenkamer Holterhoek vonden in deze wijk een onderkomen. In wijkgebouw ‘t Wes- gevestigd. Openbare basisschool ‘Op d’n Esch’ werd op 22 augustus 1953 tennest zal op beide dagen iemand aanwezig zijn die iets over de wijk kan in gebruik genomen als Openbare Lagere School no.2. Openbare lagere vertellen school no.1 was de huidige Menno ter Braakschool waarover de bezoe- kers ook geïnformeerd kunnen worden.

De school is zaterdag geopend van 12.00-16.00 uur Het wijkgebouw is zaterdag en zondag geopend van 11.00 - 17.00 uur

Willem Sluiterschool

De Willem Sluiterschool is een typisch pand uit de wederopbouwperiode. De school is genoemd naar Eibergs beroemdste dichter, Willem Sluiter die leefde van 1627-1673, en is in 1954 opengesteld voor lager onderwijs. De Willem Sluiterschool maakte deel uit Vereniging voor Christelijk Nationaal Schoolonderwijs. In 2014 gingen de Willem Sluiterschool en de andere chris- telijke basisscholen in Eibergen samen vanwege een teruglopend aantal leerlingen en de nog te verwachten krimp. Zo ontstond de Christelijke basis- school het Sterrenpalet.

De Willem Sluiterschool is op beide dagen te bezoeken. De school is dan geopend van 12.00 – 16.00 uur aandacht voor jouw verhaal

Achterhoek Nieuws wenst de bezoekers en deelnemers een boeiende Open Monumentendag Berkelland toe!

Bleekwal 10 ■ Lichtenvoorde ■ (0544) 80 10 10 www.achterhoeknieuws.nl BORCULO

De Weemhof Praktijk Fyrtuoos

Expositie beeldende kunst met werk Rond 1850 werd door o.a. Dr. van Anne-Mari Ahola in de Weem- W.C.H. Staring plannen ontwik- hof te Borculo. keld om het kasteel Borculo, op “de Centraal staat de droogte in de domeinen” in te richten als land- Achterhoek. De droogte in de zomer bouwschool. Door de verkoop van 2018 in Europa en vooral in het oos- de domeinen ging dit aan Borculo ten van Nederland was een periode met een ernstig neerslagtekort. Natuur- voorbij. Echter zo’n 100 jaar later werd in Borculo de lagere landbouw- lijk bleef deze droogte niet zonder grote gevolgen. Veel oogsten dreigden te school opgericht. De A.H. Zwartschool aan de Ruurloseweg 1, niet ver van mislukken. Niet alleen de mens heeft water nodig, maar ook gewassen zijn de resten van het oude kasteel te Borculo. er afhankelijk van. In de wederopbouwperiode na de tweede wereldoorlog was landbouw Gedurende het afgelopen jaar heeft Ahola foto’s gemaakt van de Berkel onderwijs belangrijk in de agrarische gemeenschap. Het land werd herin- bij Eibergen. Hiervan is een selectie te zien in de Weemhof als ‘de Berkel gericht met het ruilverkavelings traject. De A.H. Zwartschool werd als de stroomt’. lagere landbouwschool van Borculo druk bezocht. Leonardo da Vinci zei al dat water de drijvende kracht is in de natuur. Ahola Door hervormingen in het onderwijs kwam de school leeg te staan en werd onderzoekt en legt vast met fotografi e wat water en het ontbreken ervan gezocht naar een nieuwe bestemming van het terrein of de school. doet met gewassen. Dit levert beelden op die verzamelt zijn onder de naam Op 2 juli 2016 wordt in de voormalige lagere landbouwschool de fysio- “Savoy Blue”. Verbeeldingen voortkomend uit het onderzoek, die verder therapiepraktijk Fyrtuoos geopend. Dit prachtige voorbeeld van hergebruik gaan dan de werkelijkheid en ons het verhaal vertellen van structuren en van een wederopbouw monument, is op zondag 15 september geopend grenzen. voor publiek.

Open op zaterdag en zondag van 13.30 - 17.00 uur Open op zondag van 10.00 - 15.00 uur

Welkom in de RK-kerk van Borculo Onze Lieve Vrouw Tenhemelopneming

De eerste kerk De eerste steen degelijk; deze herkenbare stijl heet De huidige parochie te Borculo werd De eerste steen van de huidige kerk neogotisch. in 1855 opgericht. Op dat moment werd gelegd op 18 april 1882. Deze hadden de Rooms-katholieke gelo- steen is te vinden vóór in de kerk aan Stormramp vigen ( ongeveer 200 honderd) al de rechterkant, net voor de opstap De degelijkheid van de kerk werd be- een eigen kerk want in 1844 kregen naar de deur van de sacristie. wezen tijdens de stormramp die Bor- de gelovigen toestemming om een culo op maandag 10 augustus 1925 bescheiden kerkje te bouwen. Deze De huidige kerk trof. De kerk verloor de torenspits stond op de plek van de huidige en onder toezicht van het ministerie De prachtige parochiekerk werd ge- en de dakpannen maar het gebouw kerk. Deze kerk hoorde tot het type van Waterstaat, vandaar de naam. bouwd naar een ontwerp van de bleef goed in elkaar zitt en en kon `waterstaatskerk` waarvan er in die Deze kerk werd in 1879 afgebroken architect Tepe. Zijn stijl was sober en worden hersteld. tijd veel werden gebouwd. De bouw omdat hij steeds meer in verval be- werd gesubsidieerd door de overheid gon te raken. De kerk zal op beide dagen open zijn van 11.00 - 17.00 uur

Zompenloods Borculo Borculose bierhistorie

In Borculo loopt de rivier de Berkel door de stad. Vlakbij het Kristal mu- Borculo heeft een rijke en indruk- seum kunt u de sluis bewonderen waarin vroeger tijden de Berkelzompen wekkende geschiedenis, wat veel werden geschut. Volg je de rivier, dan komt je bij de graaf Wichmanstraat mensen niet weten is dat Borculo de sporen tegen van de plaats waar vroeger de spoorbrug over de Berkel ook een hele mooie biergeschie- liep. Vlak daarachter ligt de loods van de Berkelzomp. Hierin wordt gedu- denis heeft. Borculo heeft bijvoor- rende het open monumenten weekend het verhaal van de Berkel verteld. beeld in de 17de eeuw een stadsbrouwerij gehad. Gerard van Hall was Zowel in de loods als tijdens de vaartocht op de Berkel. De Berkelschip- daarvan de eigenaar. Zijn vader Bart was niet alleen brouwmeester, hij pers kennen de geschiedenis van de Berkel en kunnen daar prachtig over was ook burgemeester van Borculo. In 1615 kocht de uit Borculo afkom- vertellen. stige bierbrouwer Willem Neerfeldt een pand aan de Kevelderstraat in Al varend op de Berkel komt rond- Grolle, waar later de Grolsche bierbrouwerij is ontstaan. om u de geschiedenis tot leven. De Wij zijn gevestigd in de oude kelders van het voormalige Kasteel HET HOF, geschiedenis van de Berkelstroom, aan de Hofl aan te Borculo (links naast de bibliotheek). Kom bij ons de de overstromingen van de stad, de prachtige kelders bezichtigen en u kunt dan tevens ons eigen gebrouwen grote omlegging van de Berkel. En biertje proeven. Terwijl u geniet vanuit de geschiedenis, het ver- van ons ambachtelijk gebrouwen haal over het nu en de toekomst biertje hoor u het verhaal van het van de Berkel. Het belang van het oude kasteel in Borculo, van mees- water voor Borculo, Berkelland, de terbrouwer Frank Hurkens. De kof- Achterhoek en Nederland. fi e staat altijd klaar!

Open op zaterdag en zondag van 10.00 - 17.00 uur Open op zaterdag en zondag van 11.00 - 16.00 uur De monumenten in kaart Overzicht van de knooppunten in de gemeente Berkelland OPENMONUMENTENDAG.NL/GEMEENTE/BERKELLAND De monumenten in kaart Overzicht van de knooppunten in de gemeente Berkelland OPENMONUMENTENDAG.NL/GEMEENTE/BERKELLAND RUURLO

De Heikamp De molen/Agneta

De naam ‘’De Heikamp’’ doet al vermoeden in welke omgeving deze Agneta is in 1851 gebouwd boerderij in de tweede helft van de 19e eeuw gebouwd is. De boerderij als koren-, pel- en oliemo- is afgelopen jaar vakkundig gerenoveerd en van een gloednieuwe rieten len door de familie van dakbedekking voorzien. Heeckeren en vernoemd naar Freule Agneta. Zo,n Toen de familie Van Zijtveld boerderij De Heikamp in 1972 kocht, deed het 100 jaar terug is de molen in eerste instantie dienst als manege. Later werd de boerderij verbouwd omgebouwd tot een hout- tot pannenkoekenhuis. In een piepklein keukentje, op een 4-pits fornuis, zaagmolen. werden de pannenkoeken gebakken. Er waren twaalf borden om uit te De molen is elke zaterdag serveren. Toen De Heikamp in 1985 door het Algemeen Dagblad werd geopend en dan word er uitgeroepen tot ‘Beste Pannenkoekenhuis van Nederland’, stroomden de daadwerkelijk met behulp gasten uit alle windstreken toe. Om de vraag naar pannenkoeken aan te van de molen gezaagd. kunnen, werd de boerderij een jaar later grondig verbouwd en uitgebreid. Met de Agneta kunnen erg Sinds 1997 is De Heikamp in handen van zoon Bert en zijn vrouw Marti- lange balken gezaagd wor- ne. En de pannenkoeken komen nog steeds goed uit de bus bij landelijke den. Soms wel 18 meter. smaaktesten. In 2017 en 2018 heeft De Heikamp dan ook beslag gelegd op Deze worden gebruikt als de kampioenstitel tijdens het NK Pannenkoeken Bakken! lange schoren voor andere Tijdens OMD te bezoeken op de normale openingstijden van De Heikamp. molens. Elke zaterdag zijn bezoekers welkom. Er is Adres: Hengeloseweg 2 een leuke informatieve film Status: rijksmonument (woonhuis) waar goed te zien is wat er Toegang/entree: alleen restaurant allemaal komt kijken om Website: www.heikamp.nl een boom om te toveren tot een balk.

De molen is te bezoeken op zaterdag van 9.00 tot 16.00 uur.

Adres: Borculoseweg 36 Status: rijksmonument Toegang / entree: hele dag / gratis Website: www.vriendenvanagneta.nl Activiteiten: rondleidingen, zaag- en maaldemonstraties door gids/molenaar

PKN Dorpskerk

Wij zijn geopend op zaterdag 8 sept. van 10.00 tot 16.00 uur. Op zondag 9 september van 12.00 tot 16.00 uur.

Of het kasteel of de kerk er als eerste stond weten we niet zeker, maar al in de 14de eeuw stond hier een kerk. Binnen is het Holtgräve-orgel, de 17de eeuwse preekstoel en een grote klok uit 1600 te vinden. Het interieur is dit jaar heringericht, geschikt ge- maakt voor de toekomst. Een nieuw vormgegeven lithurgisch centrum door architect Pim van Dijk, nieuwe stoelen opgesteld voor de zondagsdienst of voor concerten. Een nieuw vormgegeven Noordbeuk, met een tribu- ne waaronder een keukenunit en sanitair, een ruimte geschikt voor ontmoetingen en vergaderingen.

Adres: Kerkplein 1 Status: rijksmonument Toegang/entree: zaterdag 10.00 – 16.00 uur zondag 12.00 – 16.00 uur Activiteiten: gastheer/-vrouw aanwezig RUURLO

RK H. Willibrorduskerk en begraafplaats

Geschiedenis van de RK Kerk St. Willibrordus en het In 1804 kreeg Ruurlo vergunning een eigen kerk te katholieke geloof te Ruurlo. Dit kerkje is één van de bouwen en een parochie te stichten. In 1818 wendt eerste ontwerpen van Pierre Cuijpers en nu nog het de parochie zich tot Zijne Majesteit de Koning met oudst bestaande ontwerp! De huidige Protestante het verzoek een kerk te mogen bouwen. Men kreeg kerk is rond 1350 gebouwd als RK Kerk. In 1595 is 2800 gulden uit de landskas. In 1828 was alles de gehele RK Parochie, op vier gezinnen na, door klaar. In 1851 is met de aanleg van een kerkhof bij de reformatie overgegaan naar de nieuwe gods- de kerk begonnen. Bij zijn overlijden in 1863 werd dienst. In 1795 kwam met de komst van de Bataaf- door Th.J.M.H. Baron van Dordt tot Medler van se Republiek de vrijheid van godsdienst. Wolferink een legaat geschonken voor een nieuwe kerk, pastorie en toren. Adres: Groenloseweg 1 schilderd, verschillende beelden verdwijnen uit de Status: gemeentelijk monument Architect P.J.H. Cuijpers maakte het ontwerp. Er kerk. Men zegt dat een aantal ervan op het kerkhof Toegang/entree: zaterdag open 10.00 - 16.00 uur werd een stuk grond van baron W. van Heeckeren zijn “begraven”; niemand weet precies waar. / gratis van Kell gekocht. Het rozetraam is later (1937) Website: www.12apostelen.nl/index.php dichtgemetseld vanwege invallend zonlicht, dat Het hele uitgebreide historische verhaal ligt ach- /geloofsgemeenschap-ruurlo scheen de pastoor teveel in het gezicht. In later terin de kerk klaar tijdens de Open monumenten- Activiteiten: rondleiding jaren wordt de kerk van binnen helemaal wit ge- dag en kunt u mee naar huis nemen.

Oude landbouwwerktuigen

Sinds 2000 heeft Old Reurle een vaste tentoonstelling oude landbouwwerktuigen. Deze is ondergebracht bij de CactusOase. Sinds de opening is de verzameling gestadig uitgebreid met een klaslokaal oude stijl en een dwarsdoorsnede van een boerderij uit de jaren ‘50. Speciaal voor de Open Monumentendagen zal de tentoonstelling worden uitgebreid met een expositie over de periode van de wederopbouw.

Openingstijden Cactusoase: Maandag t/m vrijdag: 09.00-17.00 uur. Zaterdag en zon- dag: 10.00-17.00 uur. De Cactusoase bevindt zich aan de Jongermanssteeg 6 te Ruurlo. RIETMOLEN

RK kerk St. Caecillia

De toren van deze kerk valt van verre al op. De In de leuning van de brug die Erve Reetmölle met kerk is qua architectuur bijzonder en interessant het noordelijk deel van het dorp verbindt, is de om eens te bezoeken. Vooral nu het interieur wat band met Zwillbroch weergegeven evenals op is aangepast om een breder gebruik mogelijk te de fraaie begraafplaats tegenover de kerk. Ook maken. deze begraafplaats is te bezoeken.

De geschiedenis van het kerkdorp Rietmolen gaat meer dan 300 jaar terug. Rond 1700 ont- stond er onenigheid in de Katholieke kerk en Rietmolen wilde niet meer naar de kerk in Nee- de. De paters van Zwillbrock hebben twintig jaar waargenomen op de statie Reetmölle, in de boe- renschuur van Erve Reetmölle. Bij dit erf aan de schipbeek is Rietmolen ontstaan en dat is in 2012 herdacht samen met Zwillbrock.

Adres: centrum Status: rijksmonument Toegang/entree: zaterdag en zondag met rondleiding. Website: www.stpaulusparochie.nl Activiteiten: rondleiding met gids Tijd is bijzonder. KWF Kankerbestrijding helpt de kwaliteit van leven van mensen als Henriëtte te verbeteren. Na haar behandeling kreeg ze paniek- en angstaanvallen. Een psycholoog leerde haar ermee om te gaan. Maar zo onbezorgd als vroeger wordt ze nooit meer.

‘Toen begonnen de nacht- merries en paniekaanvallen'

Henriëtte vertelt: “Zes weken na ont- slag uit het ziekenhuis voelde ik dat het beter ging. Toen ging ik nadenken over wat er allemaal was gebeurd in de maanden ervoor. En toen begonnen de nachtmerries en paniekaanvallen.”

Paniekaanvallen in bed De oorzaak van die eerste aanval? “Ik hoorde over een vrouw die was gestor- ven. Ik beeldde me in dat het mij zou overkomen. Ik durfde niet meer te gaan slapen, was bang dat ik niet zou ontwaken. Dat heeft maanden ge- duurd. Ik werd regelmatig huilend en schreeuwend van angst wakker. Dat was ook heel zwaar voor mijn man en dochters.”

Hulp van een psycholoog Tijd is bijzonder. De huisarts verwees haar naar een psycholoog. “Die vertelde dat mijn angsten heel normaal waren en door de gesprekken begreep ik beter wat er allemaal in mijn hoofd omging. Daar- naast volgde ik een training mindful- ness. Een van de basisoefening doe ik nog vaak als ik met de hond loop. De paniek is dan meteen weg.” Collecteweek 1 t/m 7 september

Iedereen kan helpen Henriëtte is blij dat KWF aandacht besteedt aan mensen die kanker hebben gehad. “Zo wordt het bespreek- baar. Iedereen kan daarbij helpen, vraag bijvoorbeeld eens hoe het gaat Scan de QR-code met (ex-)kankerpatiënten. Of geef aan Wilt u met de app van de collectant, zodat KWF zich kan in- digitaal je bank of Tikkie. zetten voor een betere kwaliteit van doneren? leven na kanker.” Alvast bedankt!

Lees meer op KWF.nl/collecteweek BELTRUM

RK Kerk OLV Ten Hemelopneming

De Mariakerk is het middelpunt van de Beltrumse gemeenschap. In de afgelopen periode is de kerk geschikt gemaakt voor een breder gebruik, waarbij bijzondere ontdekkingen zijn gedaan. In de periode 1929-1931, na de verbouwing en uitbreiding, is de kerk voorzien van prachtige muurschilderin- gen , door de kunstschilders Bach en Wenzel. In 1969 zijn deze schilderingen doodleuk weggeschilderd, waarna men nu tracht deze weer te doen herle- ven. In samenwerking met de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed wordt nu onderzocht hoe deze muurschilderingen gerestaureerd en gereconstrueerd kunnen worden. Het is de bedoeling om het gehele beeldverhaal weer com- pleet te maken.

Adres: Mariaplein Status: Rijksmonument Open: zaterdag en zondag met rondleiding

HAARLO

Kluntjespot Haarlo

Expositie met werken van cliënten van Estinea en De Lichtenvoorde in zowel de Kluntjespot als in Kulturhus ’t Stieltjen er tegenover. Titel: Art Brut; Brut(ale) Kunst. In samenwerking met kunstkring B-Art. Toegang: gratis.

Wolinkweg 19, Haarlo Open zaterdag 14 en zondag 15 september van 11.00- 17.00 uur.

Een nieuwe tijd! tijdens Open Monumentendag

In 2019 en 2020 vindt het project Een nieuwe tijd! Wederopbouw in de Achterhoek plaats. Elf gemeenten in de Achterhoek zijn dit project gestart om het bijzondere erfgoed uit de periode 1940-1965 onder de aandacht te brengen. Tijdens Open Monumentendag kun je in de hele regio kennis maken met het erfgoed uit de we- deropbouwperiode. Naast het landelijke thema kent de Achterhoek dit jaar ook het thema ‘wederopbouw’. Door Joanne te Winkel

De wederopbouwperiode anderingen die de nieuwe tijd met zich meebracht voorbeeld van de Delftse De wederopbouw is een periode na de moeilijke staan centraal in het project Een nieuwe tijd! Deze School en gebouwd in de oorlogsjaren met veel schaarste, maar ook een tijd periode is goed te gebruiken als inspiratie voor het jaren 1950. Deze architectuurstijl is typisch voor waarin veel opgebouwd moest worden. Naast alle heden en de toekomst. De huidige grote opgave van de wederopbouwperiode waarbij de eerste jaren verwoestingen groeide de bevolking van Neder- verduurzaming vraagt wederom om veel vernieu- na de oorlog vooral traditioneel gebouwd werd. land sterk, bloeide de economie en deden vele tech- wing en luidt ook een nieuwe tijd in. Een nieuwe Daarnaast is ook het dorpshuis Den Hof in Rekken nologische vernieuwingen hun intrede. Hierdoor tijd! kijkt terug maar ook vooruit. Wat is er nog uit te bezoeken. Dit dorpshuis is gebouwd in 1960 in de ontstond er een sterke behoefte aan nieuwe wonin- de wederopbouwperiode en wat kunnen we er nu Shake-hands stijl. Deze architectuurstijl kenmerkt gen, publieke gebouwen, industriële gebouwen en en in de toekomst mee? zich doordat het traditionele en moderne elemen- scholen. In een tijd van schaarste en vernieuwing ten combineert. Naast Berkelland zijn er in tien moest er dus effi ciënt en snel gebouwd worden. Open Monumentendag andere gemeenten in de Achterhoek ook gebouwen Deze enorme opgave leverde een divers beeld aan Tijdens Open Monumentendag is er in de gemeente uit de wederopbouwperiode te bezoeken. Ook wan- bouwwerken op. Berkelland te zien wat er nog is uit de wederop- delingen, theater, exposities en rondritt en behoren bouwperiode en hoe deze gebouwen nog steeds tot het programma. Met Arriva kun je deze dag Een nieuwe tijd! gebruikt worden. In Borculo is bijvoorbeeld de A.H. voordelig reizen in de regio. Kijk voor meer informa- De grote opgave van de wederopbouw en alle ver- Zwartschool te bezoeken. Deze school is een mooi tie op www.nieuwetijdachterhoek.nl NEEDE

‘Needse’ beelden in de toren van de Grote kerk

Vroeger was de toren van de Grote Kerk maar liefst 45 gen. Op 19 maart 2016 zijn de beelden onthuld en kunnen meter hoog. Deze stond in 1842 zo scheef dat het niet meer ze dagelijks worden bezichtig. veilig was en men besloot de torenspits af te breken. De Uiteraard is de toren geopend op beide Open Monumenten toren is nu nog maar 27,5 meter hoog met muren van wel dagen. anderhalve meter dik. De huidige kerk is opgebouwd na de brand in 1945. Uniek waren toen al de in 1929 opgegraven beelden onder in de toren. Ze vormen een belangrijke be- adres: Kerkplein 1 tekenis voor de historie van de Achterhoek . Door de inzet status: rijksmonument van de Stichting Needse Beelden zijn de beelden enige jaren open: beide dagen 10.00 - 17.00 uur terug gerestaureerd door Adriaan van Rossem uit Nijme-

R.K. – kerk St. Caecilia te Neede Hollandsche Molen

Deze kerk heeft zijn Net buiten Neede staat vol trots molenaars leiden u graag rond en oorsprong aan de op de rand van de Needse berg de laten u genieten van hun vak. Rapenburg en stamt Hollandsche molen. Een ronde ste- uit 1843. nen stellingmolen, nog steeds in Vanwege ruimtege- bedrijf als korenmolen en zeker als brek door het groei- de molen draait een sieraad voor de end aantal parochi- omgeving. Deze molen is in janua- anen is in 1949 deze ri 1927 in gebruik genomen, op de kerk met pastorie plek waar al vier eeuwen een molen aan de Borculose- draait. Negentien jaar geleden is de weg gebouwd op korenmolen voor het laatst geres- de plek waar eer- taureerd en onlangs nog eens nieuw der de door brand in de verf gezet, waarbij ook het in- verwoeste burgemeesterswoning stond. De kerk heeft een bescheiden terieur enigszins is aangepast zodat klokkentoren. De uitvoering is een zogenaamd rondboogstijl met schoon- het plateau intern meer plaats biedt metselwerk. In 1968 is de kerk intern verbouwd. De herbouw van de kerk voor bezoekers. Tevens is het vanaf in 1949 was geen gevolg van oorlogsgeweld , maar zoals genoemd nood- deze hoogte buiten genieten gebla- zakelijk vanwege ruimtegebrek. zen van het prachtige uitzicht en het Toch wordt ook deze kerk gezien als een wederopbouw project. En in dat geluid van de wieken in de wind. De kader is deze kerk te bezichtigen op de zaterdag 14 september met gids. adres: Diepenheimseweg 23 status: rijksmonument Op zaterdag open van 11.00 tot 16.00 uur toegang: gratis alleen zaterdag 14 sept. 10.00 – 16.00 uur

Natuurpark Kronenkamp Het oude waterzuiveringsterrein is een vleermoescentrum ingericht van oorsprong een wederopbouw en is/ wordt het gehele complex project en wordt thans geheel gerenoveerd.Met manen macht gerenoveerd en omgebouwd tot wordt op professionele wijze door natuur- en educatiepark. vele vrijwilligers iets unieks tot Eén van de grote bassins is om- stand gebracht,.Op beide Monu- gebouwd tot modern informatie- mentendagen is het park open en voorlichtingscentrum waar en kunt u de unieke ontwikkeling u straks op digitale wijze onder aanschouwen en ervaren. andere de Canon van Neede Er is koffie en thee , dus u bent van kunt bestuderen.Tevens wordt harte welkom.

adres: Kronenkamp 14 open: beide dagen van 11.00 - 16.00 uur GEESTEREN/GELSELAAR

Geesteren, Kulsdom 2 * Geesteren, Scherpenoordsijk 1 *

Boerderij Stroomboer in de Respel- Boerderij Scharpenoord in de Overbiel onder Geesteren bij de gevechten hoek werd op 8 april 1944 vernield rond de bevrijding op 31 maart 1945 in vlammen opgegaan en later her- door ‘overtollige bommen’ die door bouwd. Duitsers aan de overkant een geallieerd vliegtuig werden van de Berkel bestookten tanks afgeworpen en is na de oorlog her- van Engelse bevrijders op de Need- bouwd. Een gevelsteen meldt dat de seweg. De Engelsen namen aan eerste steen hiervoor op 2 november dat de Duitsers bij Scharpenoord 1950 werd gelegd. Een oudere be- moesten zitten en hebben de boer- woonster raakte dusdanig gewond dat ze aan de gevolgen is overleden. derij daarop volledig in brand ge- Veel vee, een hond en een paard kwamen om door het bombardement. schoten, terwijl de bewoners in de kelder verbleven op dat moment. Gelselaar, van Bevervoordestraat 10/12 * Gelselaar, Slaapdijk 1 en 3 * Begin jaren vijftig onderging Gelse- laar aan de Van Bevervoordestraat Boerderij Olthof, aan de Slaapdijk een kleine uitbreiding in de vorm in Gelselaar is herbouwd na een van een blok van twee huurwo- brand op 13 juli 1948, als gevolg ningen. Even later werden hier nog van blikseminslag. De oude Ben- een paar woningen bij gebouwd. theimer put voor boerderij Olthof, De grootste uitbreiding van het een eeuwenoud erf, is een paar dorp kwam begin jaren zeventig jaar geleden weer voorzien van tot stand toen de Meester Kreb- een putboom. bersstraat werd aangelegd. * Deze monumenten zijn te bekijken maar niet te bezoeken REKKEN

Antoniuskerk Piepermolen

Vanaf 1379 bevindt zich een kapel De Rekkense ‘Piepermolen’ is in 1796 gebouwd door het echtpaar Hasz-Mel- op deze plek. Vanaf 1651 was de link. Chr. F. Beins, in die tijd watermulder in Olden Eibergen, nam in 1828 de gemeente Rekken een zelfstandi- molen over waarna G.F.Th. Venderbosch en G. Gerritsen de eigenaren van ge gemeente. Omdat in deze tijd de molen waren. In 1907 kocht E.H. Pieper de molen en zijn zoon H.F. Pieper ook veel protestanten vanuit het droeg, na het overlijden van zijn vader in 1950, in 1965 de molen en het ge- Duitse Vreden de kerk bezochten, hele terrein over aan de stichting die zeer toepasselijk ‘Pieperstichting’ heet. was ruim er 150 jaar lang spra- Hij overleed in 1970, kort voor de restauratie van de molen. De officiële her ke van een kerkelijke gemeente ingebruikstelling vond plaats op 1 juli 1972. Rekken-Vreden. In 2008 vond een fusie plaats met de protestantse gemeente in Eibergen. De orgel- concerten die er, van de restauratie van het Van Damorgel, sinds 2001 worden gehouden, worden druk bezocht.

De kerk is op beide dagen geopend, zaterdag van 10.00-16.00 uur en De molen is op beide dagen van 11.00-16.00 uur geopend. zondag van 11.00-16.00 uur.

Dorpshuis Den Hof

In 1960 nam de Rekkense predi- tect Jan Jans aangetrokken die het geworden, er vinden zowel sport- als kant Wim Janssen het initiatief tot gebouw op een natuurlijke manier culturele activiteiten plaats, er is een het bouwen van een gebouw om in de omgeving diende in te passen. Wifi verbinding en er worden cursus- alle kerkelijke activiteiten in onder Door de jaren heen kreeg het gebouw, sen en workshops gegeven. Tijdens te brengen. Daarnaast moest het dat als naam Den Hof kreeg, meer de Openmonumenten dagen zal Den gebouw onderdak bieden aan al- en meer een dorpshuisfunctie. De Hof op beide dagen geopend zijn en Openingstijden: gemene functies op het gebied van plaatselijke bibliotheek is er gehuis- wordt informatie gegeven over de zaterdag 10.00-16.00 uur bijvoorbeeld gezondheidszorg. Als vest evenals de fysiotherapeut. Den wederopbouwperiode in de omge- zondag 11.00-16.00 uur. ontwerper werd de bekende archi- Hof is een sociale ontmoetingsplaats ving. Waar gebeurt het? Niet alles kunnen we uitgebreid vermelden. Hier vindt je alle open locaties en activiteiten! Overal zijn vrijwilligers die je graag wat willen laten zien.

Plaats Naam Adres Evenement Zaterdag Zondag

Beltrum RK kerk OLV Ten Hemelopneming Mariaplein Muurschilderingen Bach 11.00-16.00 11.00-16.00

Borculo De Weemhof Weemhof 5 Expo A.M. Ahola, de kracht van water 13.30-17.00 13.30-17.00 Zompenloods Gr. Wichmanstr. 48a Varen rond de stad, boeking via VVV 10.00-17.00 10.00-17.00 NH Joriskerk Muraltplein 33a Openstelling - entreekosten expositie 12.00-16.30 --- A.H. Zwartschool Ruurloseweg 1 Rondleiding 10.00-15.00 --- Museumboerderij De Lebbenbrugge Lebbenbruggedijk 25 Zaterdag vrij entree – Zondag entree 10.00-17.00 10.00-17.00 Kristalmuseum B. Bloemersstraat 1 Openstelling - entreekosten expositie 10.00-17.00 10.00-17.00 Synagoge Weverstraat 4 Openstelling 11.00-16.00 11.00-16.00 Borculose watermolens Het Eiland/Lange Molenstraat openstelling (horeca) 11.00-17.00 11.00-17.00 Brandweer/Stormrampenmuseum Hofstraat 5 Openstelling - entree 10.00-17.00 10.00-17.00 RK kerk Steenstraat 26 Openstelling 11.00-16.00 11.00-16.00 Stenen Tafel Het Eiland Openstelling - Heren van Borculo 11.00-16.00 11.00-16.00

Eibergen Museum De Scheper Hagen 24 Tentoonstelling KTV - entree 10.00-17.00 --- PKN Oude Mattheus Grotestraat 50 Openstelling 10.00-16.00 10.00-16.00 RK H. Mattheuskerk Grotestraat 88 Openstelling 11.00-16.00 --- Mallumse watermolen Mallumse molenweg 37 malen op de Mallumse molen 11.00-17.00 --- Erve Vunderink Vunderinkslaan 3 Nieuwe inrichting bovenverdieping 10.00-17.00 10.00-17.00 Willem Sluiterschool Huenderstraat 51 Openstelling 12.00-16.00 12.00-16.00 Op d’n Esch Meidoornstraat 36 Openstelling 12.00-16.00 --- Wijkcentrum ‘t Westennest Acaciastraat 51 Openstelling 11.00-16.00 11.00-16.00

Geesteren Molen De Ster Molenweg 13 Malen op De Ster 10.00-17.00 10.00-17.00 De kerk van Geesteren Kerkplein Openstelling 10.00-17.00 10.00-17.00

Gelselaar “Bie Winkels”; boerderij Winkels Dorpsstraat 16 Openstelling

Haarlo NH kerk De Kluntjespot Wolinkweg 19 Rondleiding en wandeling rond de kerk 10.00-16.00 11.00-16.00

Neede Hollandsche Molen Diepenheimseweg 23 malen op de Hollandsche molen 10.00-16.00 --- Toren en beelden Grote Kerk Kerkplein 1 16de eeuwse beelden 10.00-17.00 10.00-17.00 R.K. H Caecillia Borculoseweg 43 Openstelling 11.00-16.00 --- Natuurpark Kronenkamp Kronenkamp 14 Openstelling 11.00-16.00 11.00-16.00

Rekken Dorpshuis Den Hof Lindevoort Opstelling tienerkamer + zithoek jaren-50 10.00-16.00 10.00-16.00 Antoniuskerk Lindevoort Openstelling 11.00-16.00 11.00-16.00 Olde Schole Lindevoort Openstelling 11.00-16.00 11.00-16.00 Sfeer van Weleer Holterweg 19 Openstelling 11.00-16.00 11.00-16.00 Piepermolen Rekkenseweg 87 Malen op de Piepermolen 11.00-16.00 11.00-16.00 Café Kerkemeijer Rekkenseweg 46 Openstelling en startpunt fietstocht (23 km) 10.00-17.00 10.00-17.00 Winkeltje Kerkemeijer Rekkenseweg 46 Openstelling 10.00-16.00 10.00-16.00 Begraafplaats Rustoord Van Ouwenallerlaan Openstelling 10.00-16.00 10.00-16.00

Rietmolen RK kerk H. Caecilia C.M. van Everdingenstraat Openstelling 10.00-17.00 10.00-17.00

Ruurlo De Heikamp Hengeloseweg 2 Restaurant bij rijksmonument 10.00-17.00 10.00-17.00 Cactusoase Jongermanssteeg 6 Tentoonstelling Wederopbouw 10.00-16.00 --- RK kerk H. Willibrordus Groenloseweg 1 Openstelling 10.00-16.00 10.00-16.00 NH dorpskerk Kerkplein Openstelling 10.00-16.00 10.00-16.00 Molen Agneta Borculoseweg 36 Zagen en malen op de Agneta 10.00-17.00 --- Fiets en autotocht door onze grensstreek

In Rekken draaien de wieken van de Piepermolen en de kleurrijke Dahliatuin laat iedereen weten dat Willem Sluiters Achterhoek 350 jaar bestaat.

In het monumentale Kerkemeijer begint deze grenstocht. We komen langs Leemputten en stoppen we bij een jarige begraafplaats die 100 jaar is geworden. We fietsen naar Oldenkott(e) naar Rotering, het Antonius kerkje en tapperij Oldenkott. Langs gren- spalen en een eeuwenoude veld- kei bereiken we Zwillbrock. Het kerkje is 300 jaar oud en Ludwig verwelkomt u in zijn Landgast- hof. Via kerkpad Kloppendiek en de fraaie grensstreek weer terug naar Rekken. Dorpsgezicht - Rekken aan de Berkel

De oude school - Vele Rekkenaren ontvingen tot 1962 op deze school hun eerste onderwijs. Het pand aan de Lindevoort heeft daarna aan diverse clubs onder- Het Winkeltje van Kerkemeijer - Sinds 2018 is het winkeltje van café Kerke- dak geboden te weten schietvereniging SIOS (Schieten Is Onze Sport) en de meijer weer in ere hersteld. Elke zaterdagmiddag worden er streekproducten peuterzaal. In 20 is het pand verkocht en wordt momenteel gerestaureerd en is verkocht. Tijdens de Open Monumentendagen zal het winkeltje op beide dagen op beide dagen geopend van 11.00-16.00 uur. van 11.00-16.00 uur geopend zijn.

Interieur café Kerkemeijer Preekstoel in de Antoniuskerk Historische vereniging Historische Vereniging Borculo “Old Reurle” Geïnteresseerd in de geschiedenis van Borculo, Geesteren, Gel- selaar of Haarlo, kortom de voormalige gemeente Borculo? Over hoe het er daar vroeger uitzag, over hoe de mensen leefden en Historische Vereniging “Old Reurle” zet zich in om de his- werkten?? torie, archeologie en volkskunde van de gemeente Berkel- land, in het bijzonder van Ruurlo en omgeving, te onder- Op veel van die vragen kan de Historische Vereniging Borculo ant- zoeken en vast te leggen. woord geven. We beschikken over een enorm (foto)archief. Neem Sinds 2000 heeft Old Reurle een overzichtstentoonstelling eens een kijkje op onze website www.hisvebo.nl of loop binnen op maandagavond van 19.00-21.00 uur in de voormalige praktijk van van onder andere tijdsbeelden uit de jaren ‘50. Deze is dr. Andriessen aan de dr. Scheylaan 7 in Borculo. ondergebracht bij de CactusOase. Speciaal voor de Open Monumentendagen zal de tentoon- Wordt lid van de HiVeBO voor slechts €17,50 per jaar en stelling worden uitgebreid met een expositie over de peri- ode van de wederopbouw. Benieuwd naar wat Old Reurle ontvang ons magazine ‘Borklose Maote’ en van tijd tot nog meer doet? Kijk dan eens op onze website: tijd een speciale uitgave of boek. www.oldreurle.nl of stuur een e-mail naar [email protected].

Openingstijden Cactusoase, Jongermanssteeg 6, 7261 KA Ruurlo:

Maandag t/m vrijdag: 09.00-17.00 uur Zaterdag en zondag: 10.00-17.00 uur

Historische Kring Historische Kring Neede ruim 40 jaar Eibergen De maquette van de voorgevel De Historische Kring Eibergen is in 1985 opgericht en van het oude postkantoor op het plein van de grote kerk is houdt zich bezig met het bestuderen en het vastleggen het aandenken van 40 jaar His- van de geschiedenis van de oude gemeente Eibergen, torische Kring Neede. Deze inclusief de dorpen Beltrum en Rekken en de buurtschap- afbeelding vindt u ook terug in ons logo. pen Hupsel, Holterhoek, Avest en Lintvelde

De HKN telt momenteel ca. 750 leden en de Oale Smederieje aan foto: Rob Weeber De Historische Kring Eibergen is gehuisvest aan de Gro- de Borculoseweg 4 is het actieve testraat 56, boven de bibliotheek. Hier bevindt zich het centrum. Hier worden diverse activiteiten georganiseerd en ’s maandags en historisch archief waar informatie te vinden is over tal van dinsdags werken een tiental vrijwilligers aan het Open Archief om de histo- rie van Neede en de genealogie van de Needse bevolking vast te leggen en zaken die de historie van Eibergen en omgeving betreft. voor de toekomst te behouden. Woensdagmiddag en zaterdagmiddag bent Verder is er een uitgebreid archief u welkom voor een kopje koffie.en kunt u de vele fotoboeken inzien om herinneringen op te halen. van boeken, foto’s, krantenknip- sels en bidprentjes. Zaterdags Bent u nog geen lid van de Historische Kring Neede, het van 10.00 tot 12.30 uur zijn kan nog, en u geniet voor €20.- van alle activiteiten en belangstellenden van harte mede van de drie boekwerken Old Nee en een Themanum- welkom. mer die jaarlijks worden uitgegeven.

Aanmelden kan bij het bestuur, in de Oale Smederieje of Voor wie meer wil weten: via de site [email protected] www.historischekringeibergen.nl