Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 - 2013

Zał ącznik do Uchwały Nr XVI/76/2008 Rady Gminy Nowy Kaw ęczyn z dnia 10 lipca 2008r.

PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY NOWY KAWĘCZYN NA LATA 2007-2013

Wrzesie ń 2007 r.

Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

SPIS TRE ŚCI

WST ĘP...... 4 1. OBSZAR I CZAS REALIZACJI „PLANU ROZWOJU LOKALNEGO” ...... 5 2. AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA NA

OBSZARZE OBJ ĘTYM PLANEM ROZWOJU LOKALNEGO ...... 6

2.1. Podstawowe dane dotycz ące obszaru Gminy Nowy Kaw ęczyn ...... 6 2.1.1. Poło żenie, powierzchnia, ludno ść ...... 6 2.1.2. Środowisko przyrodnicze i zasoby naturalne...... 8 Ukształtowanie terenu...... 8 Struktura gruntów według klas bonitacyjnych...... 9 Klimat...... 9 Cieki...... 10 Szata ro ślinna, obszary chronione, istniej ące formy ochrony przyrody...... 11 2.1.3. Rys historyczny...... 13 2.1.4. Rys kulturowy...... 14 2.2. Zagospodarowanie przestrzenne ...... 14 2.2.1. Uwarunkowania ochrony środowiska naturalnego...... 14 Stan czysto ści wód podziemnych...... 15 Stan czysto ści wód powierzchniowych...... 16 Stan czysto ści powietrza...... 17 Stan czysto ści gleb...... 17 2.2.2. Infrastruktura techniczna...... 18 2.2.3. Telekomunikacja...... 21 2.2.4. Elektroenergetyka...... 21 2.2.5. Ciepłownictwo...... 21 2.2.6. Zaopatrzenie w gaz...... 22 2.2.7. Gospodarka wodno-ściekowa...... 22 2.2.8. Gospodarka odpadami...... 24 2.2.9. Własno ść nieruchomo ści...... 25 2.3. Sfera społeczna ...... 25 2.3.1. Sytuacja demograficzna i społeczna...... 25 2.3.2. Warunki i jako ść życia mieszka ńców...... 30 System o światy...... 30 Ochrona zdrowia...... 31 Działalno ść kulturalna...... 32 Działalno ść sportowa...... 34 Poziom bezpiecze ństwa...... 35 Zasoby mieszkaniowe...... 37 2.3.3. Pomoc społeczna...... 39 2.3.4. Rynek pracy...... 40 2.4. Sfera ekonomiczna ...... 43 2.4.1. Gospodarka...... 43 2.4.1.1. Główni pracodawcy...... 43 2.4.1.2. Struktura bran ż na terenie gminy...... 45 2.4.2. Turystyka...... 47 2.4.3. Rolnictwo...... 48

2 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

2.5. Identyfikacja problemów ...... 51

3. CELE OGÓLNE I SZCZEGÓŁOWE ROZWOJU OBSZARU GMINY NOWY KAWĘCZYN ...... 53

4. ZADANIA ZMIERZAJ ĄCE DO REALIZACJI CELÓW (POPRAWY SYTUACJI NA TERENIE GMINY) ...... 53

5. REALIZACJA ZADA Ń...... 55 5.1. Planowane zadania inwestycyjne w okresie 2007-2013 ...... 55 5.1.1. Lista wszystkich planowanych zada ń na lata 2007-2013...... 55 5.1.2. Lista zada ń według hierarchii wa żno ści na lata 2007-2013...... 57 5.1.3. Realizacja projektów w latach 2007-2013...... 59 5.2. Zadania planowane do realizacji po roku 2013- projekty długoterminowe ...... 61

6. POWI ĄZANIE ZADA Ń REALIZOWANYCH W RAMACH PLANU ROZWOJU LOKALNEGO Z INNYMI DZIAŁANIAMI REALIZOWANYMI NA TERENIE GMINY ...... 61

7. OCZEKIWANE WSKA ŹNIKI EFEKTÓW REALIZACJI PLANU ROZWOJU

LOKALNEGO ...... 63

8. PLAN FINANSOWY NA LATA 2007-2013 ...... 64

9. SYSTEM WDRA ŻANIA PLANU ROZWOJU LOKALNEGO ...... 65

10. SPOSOBY MONITOROWANIA, OCENY I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ PLANU ROZWOJU LOKALNEGO ...... 67

3 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

WST ĘP Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007-2013 stanowi zaktualizowan ą wersj ę zał ącznika do Uchwały nr XVI/76/2008 Rady Gminy Nowy Kaw ęczyn z dnia 10 lipca 2008 roku. Niniejszy dokument opisuje Plan Rozwoju Lokalnego na terenie gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007-2013 w uj ęciu szczegółowym. Plan jest zgodny z Narodowymi Strategicznymi Ramami Odniesienia oraz Strategi ą Rozwoju Województwa Łódzkiego. Opracowany został zgodnie z wytycznymi zawartymi w Podr ęczniku Wdra żania Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego na lata 2004-2006 oraz Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013 i ma charakter trójdzielny: a) cz ęść analityczna – diagnoza sytuacji społeczno – gospodarczej poł ączona z identyfikacj ą problemów (punkty I – II), b) cz ęść zadaniowa – opis działa ń przyczyniaj ących si ę do rozwi ązania problemów zdiagnozowanych w cz ęś ci analitycznej (punkty III – VIII), c) opis systemu wdra żania i monitorowania (punkty IX - X). Opracowanie ma charakter poznawczy i słu ży szerokiemu i kompleksowemu rozpoznaniu obecnego stanu rozwoju, wyodr ębnieniu uwarunkowa ń sprzyjaj ących rozwojowi(czyli szans), bądź ten rozwój ograniczaj ących (czyli zagro żeń), okre śleniu mocnych i słabych stron gminy w rywalizacji z innymi obszarami. Cz ęść diagnostyczna obejmuje ró żne sfery życia społeczno– gospodarczego istotne z punktu widzenia rozwoju gminy Nowy Kaw ęczyn. Cz ęść zadaniowa zawiera wykaz projektów planowanych do realizacji w latach 2007 – 2013, które mog ą przyczyni ć si ę do poprawy życia mieszka ńców. Plan Rozwoju Lokalnego zawiera wykaz inwestycji mogących przyczyni ć si ę do poprawy życia mieszka ńców. Ten etap opracowania został poddany szerokim konsultacjom społecznym, które zostały przeprowadzone za pomoc ą ankiety. Mieszka ńcy gminy Nowy Kaw ęczyn zidentyfikowali problemy oraz okre ślili potrzeby inwestycyjne w Gminie. Konsultacje realizowane były równie ż poprzez spotkania Horyzontalnego Zespołu Zadaniowego powołanego przez Wójta Gminy w skład, którego wchodzili m.in. przedstawiciele referatów Urz ędu Gminy oraz jednostek organizacyjnych samorz ądu lokalnego.

4 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

Plan Rozwoju Lokalnego został opracowany w celu: 1. Stworzenia dokumentu niezb ędnego w uzyskaniu dofinansowania z zewn ętrznych środków finansowych, głównie z Regionalnego Programu Operacyjnego dla Województwa Łódzkiego oraz Programu Operacyjnego Rozwój Obszarów Wiejskich; 2. Skomunikowania władz gminy z mieszka ńcami w zakresie długookresowych zamierze ń inwestycyjnych; 3. Skonfrontowania potrzeb inwestycyjnych z mo żliwo ściami inwestycyjnymi; 4. Unikni ęcia jednoczesnego otwierania zbyt wielu frontów inwestycyjnych w stosunku do zdolno ści finansowych gminy. Realizacja Planu ma słu żyć mieszka ńcom gminy Nowy Kaw ęczyn oraz instytucjom i podmiotom funkcjonuj ącym na jego terenie. Plan Rozwoju Lokalnego ma formuł ę planu otwartego, dlatego przewiduje si ę, że w trakcie jego wdra żania mo że zaj ść konieczno ść dokonania zmian. B ędzie to miało miejsce w szczególno ści, gdy:
Nast ąpi ą zmiany w źródłach finansowania PRL,
Zadania wprowadzone do PRL zdezaktualizuj ą si ę,
Zajdzie potrzeba wprowadzenia nowych zada ń do realizacji. Aktualizacja Planu Rozwoju Lokalnego przebiega ć b ędzie w trybie konsultacji społecznych. W trakcie opracowywania Planu Rozwoju Lokalnego korzystano z danych Urz ędu Statystycznego w Łodzi, Powiatowego Urz ędu Pracy w Skierniewicach, Głównego Urz ędu Statystycznego, z danych innych instytucji działaj ących na terenie powiatu skierniewickiego i województwa łódzkiego, danych własnych gminy oraz danych wynikaj ących z aktów i projektów aktów prawa miejscowego.

1. OBSZAR I CZAS REALIZACJI „PLANU ROZWOJU LOKALNEGO”

Plan Rozwoju Lokalnego opracowano dla Gminy Nowy Kaw ęczyn, w jej granicach administracyjnych. Plan Rozwoju Lokalnego dla gminy Nowy Kaw ęczyn został przygotowany w przedziale czasowym odpowiadaj ącym horyzontowi planowania w Unii Europejskiej na lata 2007-2013. Plan ten ma charakter prognostyczny.

5 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

2. AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA NA

OBSZARZE OBJ ĘTYM PLANEM ROZWOJU LOKALNEGO

2.1. Podstawowe dane dotycz ące obszaru Gminy Nowy Kaw ęczyn

2.1.1. Poło żenie, powierzchnia, ludno ść . Gmina Nowy Kaw ęczyn jest gmin ą o charakterze wiejskim. Pod wzgl ędem administracyjnym znajduje si ę w obr ębie województwa łódzkiego. Poło żona jest w środkowo - wschodniej cz ęś ci powiatu skierniewickiego i jest jedn ą z dziewi ęciu gmin wiejskich tego powiatu. Oprócz gmin wiejskich w skład powiatu wchodzi jeszcze miasto na prawach powiatu Skierniewice. W powiecie nie ma gmin o charakterze miejsko - wiejskim. Gmina Nowy Kaw ęczyn od zachodu graniczy z gmin ą Skierniewice, od północy z gmin ą Puszcza Maria ńska (województwo mazowieckie), od wschodu z gmin ą Kowiesy (powiat skierniewicki), od południa z gmin ą Rawa Mazowiecka (powiat rawski). Rysunek 1. Poło żenie gminy na tle innych powiatów województwa łódzkiego

Obszar gminy wynosi 10441 ha (104 km 2), co stanowi 13,77% ogólnej powierzchni powiatu oraz 0,57% powierzchni województwa. Pod wzgl ędem wielko ści obszaru gmina plasuje si ę na czwartym miejscu w śród dziewi ęciu gmin powiatu skierniewickiego. W skład gminy wchodz ą u żytki rolne - 8052 ha, co stanowi 77,1 % powierzchni ogólnej, tereny lasów i gruntów le śnych- 1892 ha, co stanowi 18,1 % powierzchni ogólnej.

6 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

Gmin ę zamieszkuje 3275 osób, w tym 1646 m ęż czyzn i 1629 kobiet. Ogólna liczba mieszka ńców gminy stanowi 8,67% ludno ści powiatu oraz 0,12% ludno ści województwa (dane GUS 2006).W gminie Nowy Kaw ęczyn zamieszkuje 8,79% ogółu m ęż czyzn powiatu i 8,55% ogólnej liczby kobiet. Analogicznie w stosunku do województwa łódzkiego warto ści te kształtuj ą si ę nast ępuj ąco: 0,13% m ężczy źni, 0,12% kobiety. Gęsto ść zaludnienia w gminie wynosi 31 osób na 1 km 2, przy średniej g ęsto ści zaludnienia 50 osób na 1 km 2 w powiecie skierniewickim i 141 osób na 1 km 2 w województwie łódzkim. Na terenie gminy znajduje si ę 36 jednostek osadniczych, w tym 22 sołectwa. Ludność wsi nie przekracza w wi ększo ści 100 mieszka ńców. Obok wsi o skupionej zabudowie, ukształtowanej wzdłu ż ci ągów komunikacyjnych, wyst ępuje w znacznym stopniu zabudowa rozproszona. Generalnie sie ć osadnicz ą w gminie nale ży uzna ć za do ść rozproszon ą o du żej ilo ści małych jednostek osadniczych. Taka sie ć osadnicza stwarza du że problemy zwi ązane z wyposa żeniem terenu w infrastruktur ę techniczn ą.

Rysunek 2. Jednostki osadnicze w gminie Nowy Kaw ęczyn

7 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

Tabela 1. Wykaz jednostek osadniczych w gminie Nowy Kaw ęczyn

Powierzchnia Gęsto ść Lp. Nazwa jednostki osadniczej Liczba ludno ści w ha zaludnienia 1 Adamów 85 161,9 52 2 Budy Trzci ńskie 79 175,3 45 3 Doleck 88 671,1 13 4 Dukaczew 115 312,1 37 5 Dzwonkowiec 54 182,7 30 6 Esterka 34 190,3 18 7 Franciszkany 84 195,5 43 8 Helenków 18 253,6 7 9 Kaczorów 108 173,4 62 10 Kaw ęczyn B 45 69,3 65 11 Kazimierzów 31 150,7 21 12 Kolonia Starorawska 61 149,0 41 13 Kwasowiec 54 215,1 25 14 Marianka 30 134,6 22 15 Marianów 82 273,7 30 16 Nowa Trzcianna 48 136,7 35 17 Nowy Dwór 128 315,3 41 18 Nowy Dwór Parcela 214 846,3 25 19 Nowy Kaw ęczyn 99 276,4 36 20 Nowy Rz ędków 95 184,2 52 21 Podtrzcianna 96 87,2 110 22 Prandotów 103 215,9 48 23 Psary 19 221,2 9 24 Raducz 31 864,8 4 25 Rawiczów 108 291,0 37 26 Rz ędków 104 333,2 31 27 Sewerynów 23 126,5 18 28 Stara Rawa 175 369,2 47 29 Stary Rz ędków 85 213,6 40 30 Strzyboga 193 220,0 88 31 Suliszew 146 743,6 20 32 Trzcianna 144 615,6 23 33 Zglinna Du ża 109 663,2 16 34 Zglinna Mała 90 243,4 37 35 Podstrobów 33 75,0 44 36 Podfranciszkany 44 80,0 55 Źródło: Dane własne gminy - 2007 rok.

2.1.2. Środowisko przyrodnicze i zasoby naturalne Ukształtowanie terenu Obszar gminy poło żony jest w obr ębie makroregionu Nizin Środkowopolskich, w obr ębie Wzniesie ń Południowomazowieckich. Najbardziej wyniesiona jest południowa cz ęść gminy,

8 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013 gdzie wysoko ści bezwzgl ędne w okolicach Zglinnej Du żej, Zglinnej Małej i Dukaczewa osi ągaj ą od 174 m do 178 m n.p.m. Teren obni ża si ę w kierunku północnym i tu wysokości bezwzgl ędne osi ągaj ą w okolicach Nowego Kaw ęczyna 146 m, Trzciannej 144 m, Prandotowa 129 m. Najni żej poło żone s ą tereny w dolinie Rawki. W Nowym Dworze jest to poziom 125 m, Dolecku 121 m i Suliszewie 114 m n.p.m. Dolina Skierniewki stanowi tylko niewielki fragment zachodniej cz ęś ci gminy. Pod wzgl ędem krajobrazowym jest to teren do ść urozmaicony z wyra źnie zarysowanymi terasami, szczególnie w rejonie Rz ędkowa.

Struktura gruntów według klas bonitacyjnych Jednym z najwa żniejszych elementów środowiska przyrodniczego wpływaj ącym na rozwój gminy s ą gleby. Maj ą decyduj ący wpływ na rozwój produkcji rolnej, a w szczególności na struktur ę upraw i wysoko ść plonów. Dominuj ącym typem gleb na terenie gminy s ą gleby brunatne kwa śne i wyługowane, a nast ępnie pseudobielicowe. W cz ęś ci południowo - zachodniej przewa żaj ą gleby wytworzone z pyłów i piasków gliniastych oraz pylastych. Pozostała cz ęść gminy posiada gleby wytworzone głównie z piasków słabo-gliniastych i lu źnych. Gmina Nowy Kaw ęczyn charakteryzuje si ę średni ą jako ści ą gleb, zarówno w śród gruntów ornych, jak i u żytków zielonych, dominuje IV klasa bonitacyjna. Ogółem gleby dobrej jako ści zaliczane do III i IV klasy zajmuj ą powierzchni ę 4881 ha, co stanowi 60 % powierzchni gleb użytkowanych rolniczo (dla Polski ten wska źnik wynosi 67 %). W obr ębie gminy nie wyst ępuj ą gleby klas I i II, sporadycznie wyst ępuje kl. IIIa (1,2% pow. gruntów ornych). Pod wzgl ędem jako ści gleb istnieje w gminie du że zró żnicowanie przestrzenne. Udział gleb dobrych w poszczególnych wsiach waha si ę od 18 do 95 %. Najlepsze warunki glebowe do produkcji ro ślinnej maj ą wsie: Kaczorów, Kaw ęczyn B, Kolonia Starorawska, Nowy Dwór Parcela i Nowy Kaw ęczyn. Najsłabsze jako ściowo gleby przewa żaj ą we wsiach: Suliszew, Sewerynów i Dzwonkowiec.

Klimat Dla scharakteryzowania cech klimatu gminy najbardziej reprezentatywne s ą notowania posterunku meteorologicznego w Skierniewicach.

9 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

Na podstawie notowa ń wieloletnich okre śli ć mo żna, że średnia roczna temperatura wynosi 10,8°C. Temperatura najcieplejszego miesi ąca (lipiec) wynosi 25°C, a miesi ąca najzimniejszego (stycze ń) - 4,2°C. Najwi ęcej wiatrów pochodzi z kierunków zachodnich, szczególnie z zachodu i południowego zachodu. Notuje si ę te ż du ży udział wiatrów z południa. Przewa żaj ą wiatry osi ągaj ące pr ędko ści 3-5 m/sek. Ilo ść opadów jest niewielka i wynosi w skali rocznej 514 mm przy średniej krajowej 600 mm. Generalnie warunki klimatyczne na obszarze gminy można uzna ć za korzystne. Wi ększo ść obszaru posiada bardzo dobre warunki termiczne, wilgotno ściowe i wietrzne, z mał ą cz ęstotliwo ści ą zalegania mgieł. Na terenie gminy mo żna jednak zaobserwowa ć pewne zró żnicowanie warunków klimatycznych. Dotyczy to przede wszystkim insolacji zwi ązanej z nachyleniem stoków w obr ębie wysoczyzn oraz dolin cieków. Na terenach sąsiaduj ących z dolinkami cieków, jak równie ż w zagł ębieniach dolinnych, warunki termiczne charakteryzują si ę zwi ększonymi amplitudami temperatury w przygruntowej warstwie powietrza. W obr ębie samych dolin rzek Rawki i Skierniewki wyst ępuje zwi ększona wilgotno ść powietrza, szczególnie w warstwie przygruntowej, cz ęsto zalegaj ą mgły i opary oraz wyst ępuj ą tendencje do inwersji termicznych.

Cieki Gmina Nowy Kaw ęczyn nale ży do zlewni rzeki Rawki przepływaj ącej przez jej wschodni ą cz ęść z południa na północ oraz rzeki Łupi (Skierniewki) przepływaj ącej wzdłu ż zachodniej granicy gminy. Obydwie rzeki s ą dopływami Bzury.

Najwi ększym ciekiem w gminie jest rzeka Rawka, która przepływa we wschodniej jej cz ęś ci w kierunku południkowym. Rawka jest najwi ększym prawostronnym dopływem Bzury, a jej całkowita długo ść wynosi 89,8 km. W biegu Rawki mo żna wyró żni ć 3 odcinki: od źródeł do Rawy Mazowieckiej - bieg górny, od Rawy Mazowieckiej do Kamiona - bieg środkowy i od Kamiona po uj ście - bieg dolny. Na terenie gminy znajduje si ę drugi odcinek, o spływie ku północy. Rawka zdobywa tu dopływ Chojnatk ę, która dostarcza do ść du żo wody. Na obszarze gminy Rawka tworzy liczne meandry. W dolinie Rawki zaznaczaj ą si ę terasy: zalewowa, nadzalewowe piaszczysta II i żwirowa III. Terasa zalewowa od Rawy Mazowieckiej po Nowy Dwór jest w ąska i urozmaicona starorzeczami. Ku północy rozszerza si ę i dzieli na powierzchnie wy ższe i ni ższe. Terasa piaszczysta II widoczna jest

10 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013 w obr ębie gminy od jej granic południowych. Terasa III żwirowa ma charakter akumulacyjny. Szerokie powierzchnie terasy i du że mi ąż szo ści piasków ze żwirem s ą utworzone nie tylko przez Rawk ę, a tak że przez sypanie sto żków z bocznych jej dopływów.

Wzdłu ż zachodniej granicy gminy przepływa jeden z wi ększych dopływów Bzury - Skierniewka. Długo ść rzeki wynosi 61,2 km. Bieg Łupi - Skierniewki podzieli ć mo żna na dwa odcinki: pierwszy odcinek Łupi od źródeł do Strobowa i drugi od Strobowa po uj ście do Bzury. W obr ębie gminy znajduje si ę pierwszy odcinek, charakteryzuj ący si ę do ść du żym i nierównomiernym spadkiem. Skierniewka posiada tu w ąsk ą teras ę zalewow ą o do ść wyra źnych kraw ędziach. Terasa II piaszczysta wyst ępuje tylko w okolicach Zglinnej. Powstała przez akumulacj ę jeziorn ą, st ąd szeroko ść jej jest do ść znaczna. Wyra źnie wyst ępuje terasa III żwirowa. Dobrze wykształcona jest na wschód od Skierniewki, w rejonie Rz ędkowa, gdzie wyrównana powierzchnia terasy osi ąga szeroko ść do 1 km, a jej wysoko ść nad poziom rzeki wynosi od 6 do 8 m.

Na wi ększo ści obszaru gminy pierwszy poziom wód gruntowych, przy stanie wód zbli żonym do średniego, znajduje si ę na gł ęboko ści wi ększej ni ż 4 m p.p.t. Obszary o wysokim poziomie wód gruntowych zajmuj ą stosunkowo niedu ży obszar. S ą to przede wszystkim tereny doliny rzeki Rawki jej dopływów oraz Skierniewki. Na obszarach tych pierwszy poziom wód gruntowych znajduje si ę od 1 do 4 m p.p.t.

Główny poziom wodono śny, przydatny do lokalizacji uj ęć wodnych, wyst ępuje w obr ębie obszaru gminy generalnie na gł ęboko ści od 20 do 30 m p.p.t. Potencjalna wydajno ść typowej studni gł ębinowej w wi ększej cz ęś ci gminy wynosi 30-70 m 3/h. W rejonie Prandotowa. Adamowa, Suliszewa, Trzciannej, Psar i Dzwonkowic potencjalna wydajno ść studni gł ębinowej jest mniejsza i okre śli ć j ą mo żna na 10-30 m 3/h.

Szata ro ślinna, obszary chronione, istniej ące formy ochrony przyrody Na terenie gminy lasy zajmuj ą 1665 ha. Dominuj ą bory sosnowe i mieszane. Powierzchnia lasów stanowi 15,9 % powierzchni gminy, co stanowi 10,6% ogólnej powierzchni lasów w powiecie oraz 0,4% w województwie (Rocznik Statystyczny Województwa Łódzkiego 2002). Pod wzgl ędem zalesienia gmina Nowy Kaw ęczyn plasuje si ę na pi ątym miejscu w śród dziewi ęciu gmin powiatu skierniewickiego.

11 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

Na terenie gminy lasy wyst ępuj ą w 3 niedu żych kompleksach. Najwi ększy z nich znajduje si ę w obrębie areałów wsi Raducz, drugi w rejonie Dolecka a trzeci Dukaczewa. Najwi ększe zbiorowisko le śne gminy - Raducz zostało znacznie zmienione wskutek długotrwałej antropopresji. S ą to ubogie florystycznie fitocenozy z drzewostanem sosnowo- brzozowym i zatrawionym runem. Wi ększo ść obszaru gminy stanowi ą tereny rolne z ró żnego typu uprawami, cz ęsto monokulturowymi. S ą to obszary ubogie pod wzgl ędem florystycznym. Najcenniejszym pod wzgl ędem florystycznym obszarem gminy jest dolina Rawki. Wyró żnia si ę ona du żą różnorodno ści ą. Tworz ą j ą zbiorowiska ro ślinno ści wodnej, bagiennej, le śnej i zaro ślowej, łąkowej, torfowiskowej, murawowej i polnej. Podstawowym i charakterystycznym elementem szaty ro ślinnej doliny s ą fitocenozy ł ąkowe, szuwarowe i torfowiskowe oraz zwi ązana ze starorzeczami ro ślinno ść wodna i bagienna. Do najciekawszych obszarów florystycznych zaliczy ć nale ży: - uroczysko Zadro ść , poło żone w strefie przykraw ędziowej doliny Rawki; - rejon Dolecka i Starej Rawy gdzie wyst ępuje znaczne urozmaicenie siedlisk. Zajęte s ą one przez zbiorowiska olsu, ł ęgu olszowego, boru mieszanego z małym płatem świetlistej d ąbrowy; - uroczysko Las Dolecki; - okolice wsi Psary, w obr ębie niewielkiego dopływu Rawki, z dolin ą gł ęboko wci ętą i malownicz ą. Ro ślinno ść tworz ą fragmenty olsu i ł ęgu na dnie doliny oraz małe płaty łąk, muraw i lasów mieszanych w wy ższych partiach doliny.

W 1983 roku rzeka Rawka ustanowiona została od źródeł do uj ścia wraz z dziesi ęciometrowym pasem po obu stronach rzeki rezerwatem przyrody. Rezerwat ten jest jednym z kilku w Polsce chroni ących rzek ę na całej długo ści. Do rezerwatu Rawki zaliczono równie ż dolne odcinki dopływów: Korabiewki, Grabinki, Krzemionki. Rezerwat le ży ł ącznie na terenie czterech powiatów, przez które przepływa Rawka. Jego całkowita powierzchnia wynosi 487 ha.

Niewielki fragment północno-wschodniej cz ęś ci gminy le ży na obszarze utworzonego w 1995 roku Bolimowskiego Parku Krajobrazowego, którego zasadnicza cz ęść znajduje w powiecie żyrardowskim w województwie mazowieckim.

12 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

Na terenie gminy znajduje si ę 29 pomników przyrody chronionych prawem. S ą to stare drzewa w wi ększo ści li ściaste. Najwi ęcej drzew pomników przyrody znajduje si ę na terenie parku dworskiego w Trzciannej (19 okazów). 2.1.3. Rys historyczny Gmina Nowy Kaw ęczyn poło żona jest w obszarze historycznie nale żą cym do Mazowsza. Odkryte ślady wskazuj ą na bardzo wczesne pojawienie si ę na tym terenie osadnictwa, czego dowodem s ą grodziska średniowieczne z okresu VI – IX wieku odkryte w Dzwonkowicach i Starej Rawie. Peryferyjne poło żenie Mazowsza i oddalenie od średniowiecznych centrów politycznych stwarzało sprzyjaj ące warunki do d ąż enia do niezale żno ści. Powstanie Miecława, miecznika Mieszka II, w 1031r. oderwało Mazowsze od ziem polskich na 16 lat. Po śmierci Władysława Hermana, Mazowsze wraz z Kujawami stało si ę do 1107 r. samodzielnym ksi ęstwem. Na mocy testamentu Bolesława III Krzywoustego w 1138r. Mazowsze obj ął Bolesław IV K ędzierzawy, jako pierwszy odr ębny ksi ążę mazowiecki. W 1200 roku dzielnic ę we władanie obj ął ksi ążę Konrad I Mazowiecki, protoplasta linii Piastów Mazowieckich, a jego ród rz ądził na Mazowszu do 1526 roku. Zgodnie z prawami dynastycznymi, Piastowie Mazowieccy dzielili posiadane ziemie mi ędzy synów, co doprowadziło do rozdrobnienia dzielnicy na niewielkie ksi ęstwa. Ziemie poło żone nad Rawk ą zostały wydzielone jako odr ębne ksi ęstwo w chwili obj ęcia ziem Zachodniego Mazowsza z Raw ą i Sochaczewem przez Bolesława II, wnuka Konrada I Mazowieckiego. Jego syn, Siemowit II, uczynił z Rawy stolic ę ksi ęstwa. Kolejny ksi ążę rawski, Siemowit III dokonał zjednoczenia pod swym panowaniem całego Mazowsza. Niezale żno ść Ksi ęstwa Rawskiego sko ńczyła si ę z chwil ą śmierci dwóch ostatnich jego władców, Siemowita VI i Władysława II. Ksi ęstwo przeszło wówczas pod panowanie króla Kazimierza Jagiello ńczyka. Od XV wieku do rozbiorów funkcjonowało Województwo Rawskie, z powiatami: bialskim, rawskim, mszczonowskim, sochaczewskim, g ąbi ńskim i gostyni ńskim. Obszar dzisiejszej gminy Nowy Kaw ęczyn poło żony był na terenie powiatu rawskiego. Były to ziemie nale żą ce gminy Doleck i parafii Stara Rawa. Gdy w 1866r. utworzono powiat skierniewicki, gmina Doleck wraz z cał ą północn ą cz ęś ci ą powiatu rawskiego weszła w skład nowo utworzonego powiatu. Doleck pozostał siedzib ą władz gminnych do 1954r., tj. do czasu likwidacji gmin i utworzenia gromad. Siedzib ę władz gromadzkich przeniesiono wówczas do wsi poło żonej w samym centrum gromady, czyli do Kaw ęczyna Nowego. W latach 1972-1975 przeprowadzono nowy podział administracyjny, który ustanowił

13 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013 dwustopniowy podział na województwa i gminy. Została wtedy utworzona Gmina Nowy Kaw ęczyn z siedzib ą we wsi Nowy Kaw ęczyn.

2.1.4. Rys kulturowy

Kultura jest wa żnym czynnikiem integruj ącym mieszka ńców gminy z miejscem zamieszkania. Pełni równie ż rol ę promocji regionu, zach ęcaj ąc turystów do zwiedzania tego zak ątka kraju. W gminie Nowy Kaw ęczyn aktywnie działa Koło Gospody ń Wiejskich w Kaczorowie. Jest ono inicjatorem imprez o zasi ęgu gminnym z okazji Dnia Kobiet, Dnia Matki, majówek z grillem oraz organizatorem licznych wycieczek i pielgrzymek. Do ośrodków kultury na terenie gminy Nowy Kaw ęczyn nale ży równie ż zaliczy ć Gminn ą Bibliotek ę Publiczn ą, organizuj ącą konkursy literackie, wystawy oraz b ędącą inicjatorem innych imprez kulturalnych, a tak że Ochotnicze Stra że Po żarne w Nowym Kaw ęczynie, Starym Rz ędkowie, Franciszkanach, Trzciannie, Suliszewie, Starej Rawie i Nowym Dworze. Wa żnymi o środkami kultury s ą równie ż szkoły prowadzone przez Gmin ę Nowy Kaw ęczyn: Gimnazjum w Strzybodze, Szkoła Podstawowa w Trzciannie, Szkoła Podstawowa w Nowym Dworze. Stwarzaj ą one warunki do wszechstronnego rozwoju zainteresowa ń uczniów poprzez organizowanie licznych uroczysto ści, konkursów oraz imprez kulturalno-rozrywkowych. Organizuj ą tak że liczne imprezy środowiskowe, integruj ąc w ten sposób społeczno ść lokaln ą, np. „Dzie ń Rodziny”, Dzie ń Dziecka, „Dzie ń Sportowca”.

2.2. Zagospodarowanie przestrzenne

2.2.1. Uwarunkowania ochrony środowiska naturalnego Cele polityki przestrzennej z zakresu ochrony środowiska dla obszarów wyodr ębnionych przez opracowany w 2004 roku projekt zmian studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Nowy Kaw ęczyn: - Zachowanie i umocnienie naturalnych ci ągów ekologicznych, maj ących wpływ na równowag ę środowiska przyrodniczego gminy i obszarów przyległych – dla terenów systemu ekologicznego. - Utrzymanie Rawki jako rezerwatu przyrody, polepszenie klasy czysto ści wód Rawki i Sieniawki – dla obszaru wód otwartych. - Utrzymanie istniej ących zasobów le śnych - dla obszaru terenów le śnych.

14 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

- Zwi ększenie areałów le śnych i wzmocnienie poprzez to odporno ści środowiska przyrodniczego oraz jego atrakcyjno ści – dla obszarów o warunkach korzystnych do zalesie ń. - Ochrona zasobów wód podziemnych – dla obszarów o wysokim stopniu zagro żenia zanieczyszczeniami z powierzchni. - Ochrona zasobów wód gł ębinowych przed zanieczyszczeniem - dla obszarów wzmo żonego nadzoru sanitarnego wokół uj ęć wód gł ębinowych.

Stan czysto ści wód podziemnych Podstawowym źródłem zaopatrzenia w wod ę dla celów bytowych i gospodarczych są 3 wiejskie wodoci ągi grupowe zasilane z uj ęć wód podziemnych, zlokalizowanych w Nowym Kaw ęczynie (dwie studnie gł ębinowe), Trzciannej (jedna studnia gł ębinowa) i Kwasowcu (dwie studnie gł ębinowe). Poza wymienionymi uj ęciami wód podziemnych działa jeszcze zakładowe uj ęcie w Kwiaciarskim Zakładzie Do świadczalnym w Nowym Dworze (trzy studnie gł ębinowe) oraz uj ęcie w Raduczu. Do zwodoci ągowania pozostaj ą wsie poło żone we wschodniej cz ęś ci gminy.

W ramach monitoringu regionalnego na terenie gminy Nowy Kaw ęczyn badania jako ści wody s ą prowadzone w jednym punkcie pomiarowo-kontrolnym w studni nr 2 uj ęcia w Nowym Kaw ęczynie. Jako ść wody w tym punkcie waha si ę pomi ędzy klas ą jako ści II i Ib, ale generalnie nie ulega zmianie. Stan czysto ści wód podziemnych na uj ęciach gminnych nie budzi zastrze żeń z wyj ątkiem uj ęcia wody w Trzciannie, gdzie wyst ępuj ą sporadyczne przekroczenia zawarto ści żelaza. Wyniki bada ń przedstawiono w poni ższej tabeli. Tabela 2. Klasyfikacja jako ści wód podziemnych w punkcie sieci monitoringu regionalnego na terenie gminy Nowy Kaw ęczyn w latach 1998 - 2003 (WIO Ś Łód ź Inspektorat w Skierniewicach)

Typ warstwy Lokalizacja Stratygrafia Klasyfikacja wód wodono śnej otworu 1999 2000 2001 2002 2003 badawczego 1998

II Ib II Ib II Ib Nowy Wody wgł ębne Trzeciorz ęd Kaw ęczyn - wodoci ąg wiejski studnia nr 2

15 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

Ib - Woda wysokiej jako ści, nieznaczne zanieczyszczonych o naturalnym chemiźmie, odpowiadaj ących wodom do celów pitnych i gospodarczych wymagających prostego uzdatniania.

II - woda średniej jako ści o naturalnym chemi źmie, jak i zmienionych antropogenicznie, wymagaj ących zło żonego uzdatniania.

Stan czysto ści wód powierzchniowych Mimo, że Rawka jest rezerwatem przyrody to jej wody nie odpowiadaj ą obowi ązuj ącym normom w klasach czysto ści. Do Rawki odprowadzane s ą zarówno ścieki komunalne, jak i przemysłowe. Według raportu ochrony środowiska w województwie skierniewickim w latach 1995-96 rzeka Rawka zanieczyszczana była głównie substancjami z grupy organicznych zwi ązków biologicznych oraz grupy sapropowo ści i miana Coli. Przewiduje si ę docelowo na odcinku Rawki przepływaj ącej przez gmin ę Nowy Kaw ęczyn II klas ę czysto ści wody. Według raportu ochrony środowiska województwa skierniewickiego w latach 1995-96 rzeka Skierniewka zanieczyszczona jest przede wszystkim ponadnormatywnymi st ęż eniami grupy substancji organicznych, zwi ązków biogennych i zawiesin. Na tej podstawie okre ślono, że jako ść wody nie odpowiada obowi ązuj ącym normom. Docelowo przewiduje si ę dla Skierniewki od Borysławia do Skierniewic II klas ę czysto ści.

Rzeka Rawka była badana w punkcie pomiarowo-kontrolnym w Dolecku. Na jako ść wód w tym przekroju maj ą wpływ oczyszczone ścieki z Rawy Mazowieckiej, Kwiaciarskiego Zakładu Do świadczalnego w Nowym Dworze i Do świadczalnego Zakładu Zootechnicznego w Rossosze. W 2003 roku w Dolecku stwierdzono wody odpowiadaj ące III klasie czysto ści. O jako ści wody zadecydowały st ęż enia: azotu azotynowego, fosforu ogólnego oraz miano Coli typu fekalnego. Nast ąpiła poprawa jako ści wody z pozaklasowej w 2002 roku do III klasy czysto ści.

Rzeka Chojnatka do Rawki uchodzi na 38,2 km. Przepływa przez tereny le śne i rolnicze. Na rzece s ą usytuowane hodowlane stawy rybackie. Jako ść wód była kontrolowana w jednym punkcie pomiarowo-kontrolnym w miejscowo ści Jeruzal - 4,0 km (gm. Kowiesy). Badania próbek wody wykazuj ą, że wi ększo ść wska źników mie ści si ę w I i II klasie czysto ści wód. W roku 2003 do poziomu III klasy jako ść wody obni żyła zawarto ść zawiesin, azotu azotynowego, fosforu ogólnego oraz miano Coli typu fekalnego.

16 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

W stosunku do roku 2002 nast ąpiło pogorszenie jako ści wody - zwi ększenie ilo ści wska źników obni żaj ących klasyfikacj ę z jednego do czterech.

Rzeka Łupia była badana m.in. w punkcie pomiarowo-kontrolnym w Żelaznej (gm. Skierniewice) około 2 km przed granic ą gminy Nowy Kaw ęczyn. W punkcie tym jako ść wody była pozaklasowa ze wzgl ędu na przekroczenie st ęż enia: zawiesiny ogólnej, azotu azotynowego i fosforu ogólnego. W III klasie czysto ści zaklasyfikowano zawarto ść tlenu rozpuszczonego, BZT5, st ęż enie fosforanów oraz miano Coli typu fekalnego.

Stan czysto ści powietrza Zanieczyszczenie atmosfery na terenie gminy nie jest wysokie z uwagi na praktycznie brak uprzemysłowienia. Emisje zanieczyszcze ń to tzw. niska emisja z indywidualnych systemów grzewczych oraz zanieczyszczenia komunikacyjne.

Wynikowa klasyfikacja jako ści powietrza w powiecie skierniewickim w odniesieniu do ochrony zdrowia i ochrony ro ślin dla poszczególnych zanieczyszcze ń, tj. SO 2, NO 2, pyłu zawieszonego PM 10, Pb, benzenu, CO i O 3 została okre ślona jako A. Podobnie w dziedzinie ochrony ro ślin i ekosystemu dla O 3, NO x i SO 2 ustalono klas ę jako ści powietrza A, czyli najlepsz ą w klasyfikacji.

Stan czysto ści gleb Badania wykonane w latach 1998 –2002 przez Stacj ę Chemiczno – Rolnicz ą w Łodzi wykazały, że na terenie Powiatu Skierniewickiego wyst ępuj ą gleby: o odczynie bardzo kwa śnym (pH do 4,5) – 33% i kwa śnym (pH 4,6 – 5,5) – 31%, przy średniej wojewódzkiej odpowiednio 31% i 36%. W zwi ązku z tym na terenie Powiatu 64% gleb wymaga wapnowania, co odpowiada średniemu wska źnikowi na terenie województwa. Bior ąc pod uwag ę zawarto ść w glebie składników pokarmowych takich jak: fosfor, potas, magnez nale ży stwierdzi ć, że na terenie powiatu procentowy udział gleb wymagających nawo żenia jest ni ższy od średniej wojewódzkiej. Badania zawarto ści pierwiastków śladowych: kadmu, miedzi, niklu, ołowiu i cynku w glebach u żytków rolnych na terenie Powiatu Skierniewickiego, przeprowadzone w latach 1992 - 1997 przez Okr ęgow ą Stacj ę Chemiczno – Rolnicz ą w Łodzi pod nadzorem merytorycznym Instytutu Uprawy Nawo żenia i Gleboznawstwa w Puławach nie wykazały zanieczyszcze ń metalami ci ęż kimi.

17 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

2.2.2. Infrastruktura techniczna System komunikacji W skład systemu komunikacji drogowej w gminie Nowy Kaw ęczyn wchodzi droga wojewódzka, drogi powiatowe, drogi gminne oraz drogi transportu rolnego i dojazdowe. Na terenie gminy Nowy Kaw ęczyn znajduje si ę ł ącznie: 10,6 km dróg wojewódzkich, 34,9 km dróg powiatowych, 56,4 km dróg gminnych. Blisko południowo-wschodniej granicy gminy przebiega mi ędzynarodowa droga szybkiego ruchu (E 678) wiod ąca z Czech przez Dolny Śląsk do Warszawy (tzw. Gierkówka), a w pobli żu północnej granicy gminy przebiega droga krajowa Nr 70 (Łowicz – Zawady) ł ącz ąca si ę z drog ą nr E 67. Główn ą osi ą komunikacyjn ą gminy jest droga wojewódzka Nr 707 relacji Skierniewice - Rawa Mazowiecka - Nowe Miasto n. Pilic ą. Obsługuje ona zarówno ruch tranzytowy, jak równie ż lokalny. Nat ęż enie ruchu na odcinku Skierniewice-Rawa Mazowiecka, który przecina miasto Nowy Kaw ęczyn, średni ruch wynosi 4265 pojazdów/dob ę. Przez gmin ę przebiegaj ą 4 drogi powiatowe, które obsługuj ą ruch lokalny, gminny oraz ruch mi ędzygminny. Nat ęż enie ruchu wynosi 895 pojazdów/dob ę. Wszystkie drogi powiatowe posiadaj ą nawierzchnie bitumiczn ą. Do dróg powiatowych zaliczamy: - drog ę Nr 352 relacji Kamion - Trzcianna - Kwasowiec – Maków; - drog ę Nr 522 relacji Raducz - Jeruzal - Wola Polska; - drog ę Nr 544 relacji Nowy Kaw ęczyn – Jeruzal; - drog ę Nr 545 relacji Pod Borem - Wilkowice - Kwasowiec -Raducz. Na terenie gminy znajduje się 15 dróg o charakterze gminnym. Drogi te obsługuj ą ruch pomi ędzy jednostkami osadniczymi gminy oraz miejscowo ściami s ąsiaduj ącymi z gmin ą. Nat ęż enie ruchu wynosi 275 pojazdów/dob ę. Spo śród 56,4 km dróg gminnych 33,4 km ma nawierzchni ę tward ą bitumiczn ą, a 23 km nawierzchni ę gruntow ą. Na terenie gminy brak jest chodników i utwardzonych poboczy lub ście żek dla ruchu rowerowego. Chodnik o długo ści 450m istnieje tylko w siedzibie gminy- miejscowości Nowy Kaw ęczyn przy drodze wojewódzkiej nr 707. Tabela 3. Wykaz dróg publicznych posiadaj ących kategorie dróg gminnych na terenie gminy Nowy Kaw ęczyn. Stary numer lub numery Aktualny Długo ść drogi w w przypadku poł ączenia numer mb w granicach Przebieg kilku dróg w jeden ci ąg drogi gminy drogowy 113101E (Wołucza)-gr.gm Rawa Mazowiecka-Nowy 2913 1,500 Dwór 113103E (Kolonia Wołucza)- gr.gm Rawa 2912 8,800 Mazowiecka- Kazimierzów-Kwasowiec

18 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

Kwasowiec- Marianów-Nowy Kaw ęczyn 2906 Nowy Kaw ęczyn-Trzcianna 2905 115153E (Lisna)- gr. gm. Kowiesy-Psary 2915 3,500 Psary- Dzwonkowice- Doleck 2916 115301E Rawiczów- Prandotów- gr. pow. 1318E - 1,901 (Kamion) 115302E Strobów- Rawiczów-Trzcianna 2903 8,300 Trzcianna-Suliszew – gr.woj. mazowie- 2902 ckiego 115303E Kaczorów- Franciszkany-Strzyboga - 4,152 115304E Kwasowiec- Rz ędków- gr. gm. - 2,735 Skierniewice ( Żelazna) 115305E (Lisowola)-gr. woj mazowieckiego-Doleck 2917 1,200 Stary 115306E Zglinna Du ża- gr.gm. Rawa Mazowiecka- 2911 3,100 (Rosocha Stara) 115307E Stary Rz ędków- Rz ędków-Zglinna Du ża 2909 3,900 115308E Strzyboga-Nowy Rz ędków-Stary Rz ędków- 2908 3,500 gr. gm. Skierniewice (Józefatów) 115309E Strzyboga- Kwasowiec 2907 4,800 115310E Trzcianna-Stara Rawa 2904 3,900 115311E (Kamion)- gr. woj. mazowieckiego - 2901 4,800 Suliszew-Doleck 115312E (Zalesie)-Zglinna Du ża 2910 300

Źródło: Dane własne gminy Zorganizowane przewozy osób na terenie gminy odbywaj ą si ę na trasie drogi wojewódzkiej relacji Skierniewice – Rawa Mazowiecka oraz na terenach dróg powiatowych relacji:

Nowy Kaw ęczyn - Raducz – Jeruzal - Wilkowice - Kwasowiec – Raducz. Tabela 4. Wypadkowo ść na drogach gminy Nowy Kaw ęczyn Liczba Liczba Liczba Liczba Liczba Rok zdarze ń wypadków zabitych rannych kolizji 2002 15 3 0 4 12 2003 19 5 2 4 14 2004 28 7 1 6 21 2005 33 6 0 7 27 2006 33 7 2 5 26 Razem 128 28 5 26 100 Źródło: Dane z Komendy Miejskiej Policji w Skierniewicach

W latach 2002-2006 na drogach w obr ębie gminy Nowy Kaw ęczyn miało miejsce 128 zdarze ń drogowych, w tym 100 kolizji oraz 28 wypadków, w których śmier ć poniosło 5 osób a rannych zostało 26 osób. Jak obrazuje tabela z roku na rok liczba zdarze ń drogowych ro śnie, na przestrzeni lat 2002-2006 wzrost ten wyniósł 120%. Wi ększo ść wypadków ma miejsce na drodze wojewódzkiej nr 707 z uwagi na bardzo du że nat ęż enie ruchu.

19 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

Drogi s ą główn ą osi ą infrastruktury umo żliwiaj ącą komunikacj ę na terenie gminy tote ż priorytetowe inwestycje w gminie dotycz ą budowy, przebudowy i modernizacji dróg. Ze wzgl ędu na bardzo zły stan dróg na obszarze gminy (liczne ubytki i p ękni ęcia) oraz bardzo niski stopie ń ich utwardzenia nawierzchni ą bitumiczn ą (a ż 41% dróg gminnych posiada nawierzchni ę gruntow ą) a cz ęsto ze wzgl ędu na nienormatywn ą szeroko ść , konieczna jest ich modernizacja obejmuj ąca m.in. poszerzenie odcinków dróg, wymian ę i utwardzanie nawierzchni, znakowanie pionowe i poziome dróg, remont przepustów w celu prawidłowego odwodnienia, popraw ę o świetlenia. Obecny stan dróg utrudnia bezpo średnie poł ączenie miejscowo ści poło żonych na terenie gminy z drog ą powiatow ą, a w konsekwencji równie ż z innymi drogami regionu. Wiele dróg gminnych o nawierzchni gruntowej w okresie nasilonych opadów staje si ę nie przejezdna i wymaga ci ągłego remontu, co poci ąga za sob ą du że koszty. Zła nawierzchnia dróg utrudnia dojazd do przedsi ębiorstw oraz instytucji poło żonych na terenie Gminy, utrudnia tak że dojazd rolnikom do gruntów rolnych, czy przewo żą cych produkty rolne. Tego typu drogi zniech ęcaj ą równie ż wielu potencjalnych inwestorów do zakupu czy zagospodarowania terenów poło żonych przy tych drogach. Inwestycje w zakresie infrastruktury drogowej powinny obejmowa ć tak że infrastruktur ę towarzysz ącą oraz utwardzanie tłuczniem i żwirem dróg dojazdowych do gruntów rolnych. Obecnie kontynuuje si ę i planuje wiele inwestycji w zakresie przebudowy dróg oraz infrastruktury towarzysz ącej zwłaszcza oświetlenia, budowy chodników i ci ągów pieszo-rowerowych. Nakłady na bie żą ce utrzymanie dróg obrazuje poni ższa tabela.

Tabela 5 . Wydatki na bie żą ce utrzymanie dróg i inwestycje drogowe w gminie Nowy Kaw ęczyn. Lata Bie żą ce utrzymanie dróg Inwestycje 2002 51 942,00 Brak danych 2003 83 752,00 170 549,00 2004 218 542,00 1 125 990,89 2005 158310,00 502 902,00 2006 137 704,55 544 399,04 Źródło: Dane własne gminy

Koncepcja budowy lotniska W 2006r. pojawiła si ę nowa nadzieja na powstanie portu lotniczego na terenie gmin Nowy Kaw ęczyn i Biała Rawska, a to za spraw ą rz ądu hiszpa ńskiego, który przeznaczył 550 000 euro na wykonanie nowych analiz dotycz ących lokalizacji lotniska (poprzednie analizy preferowały Modlin). Lotnisko w poło żone na terenach Babska i poligonu wojskowego w Raduczu, dokładnie mi ędzy dwoma aglomeracjami Łodzi ą, a Warszaw ą to najlepsza z proponowanych lokalizacji dla Centralnego Portu Lotniczego, szansa dla Polski i regionu.

20 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

Potwierdzone jest to fachowymi ekspertyzami –m.in. prof. T. Markowskiego, przewodnicz ącego Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN. Ewentualne lotnisko miałoby powsta ć na nale żą cym do gminy Nowy Kaw ęczyn nieu żywanym poligonie wojskowym w Raduczu oraz nale żą cym do s ąsiedniej gminy, zachodnim skrawku powierzchni gminy Biała Rawska, tu ż przy jej granicy, na obecnych gruntach rolnych i nieu żytkach. Na terenie gminy Biała Rawska oraz gmin Kowiesy i Nowy Kaw ęczyn znajduje si ę niezamieszkały, niezabudowany, płaski teren o ł ącznej powierzchni 1,3 ty ś. ha. Teren ten poło żony jest w bezpo średnim s ąsiedztwie drogi krajowej nr 8 Warszawa-Wrocław i Centraln ą Magistral ą Kolejowa, któr ą mo żna dojecha ć do stolicy w pół godziny. Opodal b ędzie przebiega ć planowana autostrada A2 wschód-zachód. Brak jest jakichkolwiek ogranicze ń planistycznych dotycz ących ochrony środowiska. Starsi mieszka ńcy tych terenów pami ętaj ą, że wła śnie tutaj w 1945 roku Rosjanie urz ądzili z „marszu” lotnisko. Lokalizacja ta byłaby sposobem zaktywizowania obszarów wiejskich na tych terenach i najlepsz ą lokalizacj ą dla Polski splataj ącą dwie du że aglomeracje łódzk ą i warszawsk ą.

2.2.3. Telekomunikacja Przez teren gminy, wzdłu ż drogi wojewódzkiej Nr 707 przebiega kabel telekomunikacji mi ędzymiastowej relacji Skierniewice - Rawa Mazowiecka z odgał ęzieniami w kierunku Starej Rawy i Dolecka.

2.2.4. Elektroenergetyka Obszar gminy zasilany jest w energi ę elektryczn ą z istniej ącej napowietrznej sieci średniego napi ęcia 15 kV z głównych punktów zasilania zlokalizowanych w Skierniewicach (GPZ 110/15 kV Skierniewice) oraz częś ciowo (GPZ 110/15 kV) w Rawie Mazowieckiej. Do sieci przył ączonych jest 1435 odbiorców. Stan techniczny sieci napowietrznej i ziemnej jest zadawalaj ący, a jego długo ść wynosi 136,56 km. Na terenie gminy przewidziano realizacj ę magistralnej linii energetycznej wysokiego napi ęcia - 110kV.

2.2.5. Ciepłownictwo Na obszarze gminy nie ma cało ściowo zorganizowanej gospodarki w zakresie zaopatrzenia i pokrycia potrzeb cieplnych zarówno mieszka ńców jak i usług, obiektów u żyteczno ści publicznej i obiektów drobnej przedsi ębiorczo ści.

21 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

Zaopatrzenie w ciepło odbywa si ę przewa żnie poprzez paleniska piecowe lub, w nowszych budynkach, lokalne instalacje centralnego ogrzewania. W obiektach u żyteczno ści publicznej (szkoły) rozpocz ęto proces modernizacji systemów grzewczych i wprowadzania oleju opałowego. Dotychczas zmodernizowano kotłownie w Gimnazjum w Strzybodze, w Szkole Podstawowej w Nowym Dworze oraz w Szkole Podstawowej w Trzciannie. We wszystkich tych obiektach zainstalowano kotły olejowe. Niezmodernizowana kotłownia w ęglowa nadal funkcjonuje w budynku Urz ędu Gminy w Nowym Kaw ęczynie.

2.2.6. Zaopatrzenie w gaz Gospodarstwa domowe oraz zakłady produkcyjne nie s ą podł ączone do sieci gazoci ągowej. Przez teren gminy przechodzi gazoci ąg wysokopr ęż ny o długo ści 12,5 km (∅150 mm) relacji Skierniewice - Chrzczonowice. W miejscowo ści Rawiczów projektowane jest odej ście nitki gazoci ągu do stacji redukcyjnej w Miedniewicach.

2.2.7. Gospodarka wodno-ściekowa Długo ść sieci wodoci ągowej wynosi 93,4 km . Do sieci podł ączonych jest 820 gospodarstw domowych, co stanowi 84% wszystkich gospodarstw domowych, oraz wszystkie cztery działaj ące w gminie zakłady produkcyjne. Stan techniczny sieci na długo ści 84,6 km jest dobry, natomiast pozostała cz ęść (8,8 km) zbudowana jest z rur azbestowo-cementowych, które nale ży wymieni ć. Długo ść sieci kanalizacji sanitarnej na obszarze gminy wynosi 5,23 km. Jest to sie ć przyzakładowa na terenie KZD Nowy Dwór i BOR w Raduczu oraz sie ć we wsi Nowy Dwór Parcela. Na terenie gminy jest jedna gminna zbiorcza oczyszczalnia ścieków. Do sieci przyzakładowej kanalizacji sanitarnej podł ączonych jest 48 gospodarstw, a do sieci gminnej 17 gospodarstw. Oczyszczalnia w Nowym Dworze obsługuje oprócz zakładu osiedle mieszkaniowe pracowników Zakładu Do świadczalnego – około 200 osób. Przepustowo ść działaj ących na terenie gminy oczyszczalni zakładowych:

- Oczyszczalnia O środka Szkolenia Biura Ochrony Rz ądu w Raduczu o przepustowo ści 70 m 3/d. - Gminna oczyszczalnia ścieków w Nowym Dworze o przepustowo ści 50 m 3/d;

22 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

- Oczyszczalnia SKR’u w Nowym Kaw ęczynie o przepustowo ści 25 m 3/d. (obsługuje tylko budynek administracyjny SKR, w którym znajduje si ę równie ż siedziba Urz ędu Gminy). Na terenie gminy brak jest kanalizacji deszczowej. Gmina posiada 3 uj ęcia poboru wód podziemnych dla grupowych wodoci ągów wiejskich. Uj ęcie Kwasowiec: Wydajno ść eksploatacyjna wynosi 50 m³/h przy depresji 14,3 - 23,3 m. Uj ęcie składa si ę z dwóch studni wierconych o gł ęboko ści 138m, ujmuj ących wod ę z utworów trzeciorz ędowych .

Qmax.h = 40,5 m³/h

Qmax.d = 552,0 m³/d

Qśr.d = 445,0 m³d Uj ęcie Trzcianna: Wydajno ść eksploatacyjna wynosi 80 m³/h przy depresji 4,5 m. Uj ęcie składa si ę z 1 studni wierconej o gł ęboko ści 47 m., ujmuj ącej wod ę z utworów czwartorz ędowych.

Qmax.h = 47,6m³/h

Qmax.d = 664,0 m³/d

Qśr.d = 546,0 m³d

Uj ęcie Nowy Kaw ęczyn: Uj ęcie składa si ę z dwóch studni wierconych: Nr 1 o gł ęboko ści 150,0 m i wydajno ści eksploatacyjnej Q e = 38,6 m³/h i odpowiadaj ącej jej depresji s = 20,6 m, ujmuj ącej do eksploatacji trzeciorz ędowy poziom wodono śny, Nr 2 o gł ęboko ści 158,0 m i wydajno ści aksploatacyjnej Q e = 33,0 m³/h przy depresji s = 32,0 m, ujmuj ącej do eksploatacji równie ż trzeciorz ędowy poziom wodono śny.

Qmax.h = 30,0m³/h

Qmax.d = 600,0 m³/d

W 2003 roku ilo ść pobranej wody wyniosła: - z wodoci ągu Kwasowiec - 33 088 m 3 - z wodoci ągu Trzcianna - 88 286 m 3 - z wodoci ągu N. Kaw ęczyn - 78 773 m 3 Razem - 200 147 m 3

Gmina posiada równie ż 5 aktualnie nie eksploatowanych studni gł ębinowych w miejscowo ściach:

23 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

Franciszkany wydajno ść 25,5 m³/h Dukaczew wydajno ść 15,5 m³/h Rawiczów wydajno ść 5,5 m³/h Stary Rz ędków wydajno ść 17 m³/h Raducz wydajno ść 90 m³/h Ponadto na terenie gminy znajduj ą si ę dwa uj ęcia zakładowe, s ą to: uj ęcie O środka 3 Szkoleniowego Biura Ochrony Rz ądu w Raduczu (o wydajno ści: Q śr.d = 254 m /d, Q maxh = 24 m 3/h;) oraz uj ęcie Kwiaciarskiego Zakładu Do świadczalnego Instytutu Sadownictwa 3 i Kwiaciarstwa Nowy Dwór S.A. w Nowym Dworze (o wydajno ści Q śr.d = 36 m /d – studnia 3 Nr 1 i Q śr.d = 155 m /d – studnia Nr 2 i 3; ).

Zasoby wód podziemnych w gminie zaspokajaj ą potrzeby bytowe jej mieszka ńców, jak równie ż pozwalaj ą prowadzi ć zrównowa żon ą gospodark ę roln ą oraz działalno ść produkcyjno - usługow ą. Gospodarka zasobami wodnymi winna by ć jednak oszcz ędna, a lokalizowanie na terenie gminy inwestycji wodochłonnych nie jest wskazane.

2.2.8. Gospodarka odpadami Na terenie gminy brak jest prawnych składowisk odpadów. Natomiast powierzchnia zlokalizowanych o śmiu dzikich wysypisk wynosi 0,09 ha. Selektywna zbiórka odpadów na terenie gminy została wprowadzona w drugim półroczu 2003 roku, jest to segregacja u źródła. Mieszka ńcy otrzymali worki na gromadzenie makulatury, metali, szkła i tworzywa. Segregacj ą zostali obj ęci mieszka ńcy gminy, którzy posiadaj ą podpisane umowy na odbiór odpadów zmieszanych. W roku 2004 były to 652 gospodarstwa domowe. Wielko ści segregowanych odpadów s ą niewielkie. Nie istnieje równie ż system odbioru od mieszka ńców odpadów niebezpiecznych. Cele i działania w zakresie gospodarki odpadami w gminie okre ślono w oparciu o wytyczne planów gospodarki odpadami wy ższego szczebla oraz aktualn ą sytuacj ę w zakresie gospodarki odpadami w gminie i prognoz ę dotycz ącą wytwarzania odpadów. Gmina Nowy Kaw ęczyn postawiła sobie trzy cele główne w zakresie gospodarki odpadami: 1. Ograniczenie powstania odpadów oraz negatywnego oddziaływania na środowisko. 2. Działania edukacyjne wspomagaj ące prawidłowe post ępowanie z odpadami. 3. Zorganizowanie obiektów czasowego przetrzymywania, odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych.

24 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

2.2.9. Własno ść nieruchomo ści Obszar gminy wynosi 10441 ha. Ponad 77% wszystkich gruntów pozostaje w r ękach osób prywatnych. S ą to grunty osób fizycznych wchodz ące w skład gospodarstw rolnych (7772 ha) oraz grunty osób fizycznych nie wchodz ące w skład gospodarstw rolnych (272 ha). Grunty Skarbu Pa ństwa z wył ączeniem gruntów przekazanych w u żytkowanie wieczyste zajmuj ą powierzchni ę 2237 ha, co stanowi 21,5 % powierzchni gminy (w tym 1187 ha grunty Lasów Pa ństwowych oraz 482 grunty w dyspozycji Agencji Własno ści Rolnej Skarbu Pa ństwa). Grunty gminne zajmuj ą jedynie 26 ha.

Tabela 6. Własno ść budynków i mieszka ń według rodzaju podmiotów b ędących ich wła ścicielami lub współwła ścicielami

Mieszkania Powierzchnia u żytkowa Ludno ść WYSZCZEGÓLNIENIE Budynki mieszka ń - w m 2 w ogółem w tym Ogółem w tym mieszka- zamieszkane zamieszkane niach stale stale

Budynki mieszkalne 831 934 927 68517 68206 3208 stanowi ące własno ść : Osób fizycznych 807 825 821 63247 63042 2885 Spółdzielni mieszkaniowych ------Gminy 12 31 31 1323 1323 97 Skarbu Pa ństwa 1 1 1 34 34 3 Zakładów pracy 3 7 6 276 256 17 Pozostałych podmiotów 1 1 1 120 120 1 Wspóln ą 7 69 67 3517 3431 205 Źródło: Narodowy Spis Powszechny Ludno ści i Mieszka ń 2002 rok oraz Powszechny Spis Rolny 2002 rok.

2.3. Sfera społeczna 2.3.1. Sytuacja demograficzna i społeczna

Gmina Nowy Kaw ęczyn pod wzgl ędem liczby ludno ści zajmuje obecnie szóste miejsce wśród dziewi ęciu gmin wiejskich powiatu skierniewickiego. Ogólna liczba ludno ści gminy stanowi 8,67% ludno ści powiatu oraz 0,12% ludno ści województwa. W gminie Nowy Kaw ęczyn, podobnie jak w powiecie skierniewickim i województwie łódzkim w ostatnich latach notuje si ę spadek liczby ludno ści (tendencja wzrostowa wyst ąpiła na przełomie 2003 i 2004 roku). W przypadku gminy Nowy Kaw ęczyn spowodowane jest to przede wszystkim do ść znacz ącym ujemnym przyrostem naturalnym. Liczba mieszka ńców gminy w roku 2006 zmniejszyła si ę w porównaniu z rokiem 2002 o 1,65 punktu

25 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013 procentowego. Odpowiednio w powiecie skierniewickim to zmniejszenie wyniosło 1,6 , a w województwie łódzkim 1,4 punktu procentowego. Tabela 7. Liczba mieszka ńców gminy Nowy Kaw ęczyn w latach 2002-2006 (stan ludno ści podany jest na dzie ń 31 grudnia ka żdego roku) Ludno ść 2002 r. 2003 r. 2004 r. 2005 r. 2006 r. Ogółem 3330 3325 3343 3314 3275 Męż czy źni 1655 1650 1671 1660 1646 Kobiety 1675 1675 1672 1654 1629 Źródło: Dane GUS.

Rysunek 3. Liczba mieszka ńców gminy Nowy Kaw ęczyn w latach 2002-2006

3360 3340 3320 3300 3280 3260 3240 2002 r. 2003 r. 2004 r. 2005 r. 2006 r.

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych statystycznych.

Rysunek 4. Struktura mieszka ńców gminy Nowy Kaw ęczyn według płci

1680 1670 ci

ś 1660 1650 1640 Męż czy źni 1630 Kobiety 1620 Liczba ludno Liczba 1610 1600 2002 r. 2003 r. 2004 r. 2005 r. 2006 r.

Źródło: Dane własne gminy

W roku 2006 w gminie Nowy Kaw ęczyn na 100 m ęż czyzn przypadało 99 kobiet, w porównaniu z powiatem skierniewickim oraz województwem łódzkim współczynnik ten wynosił odpowiednio 102 kobiety na 100 m ęż czyzn oraz 110 kobiet na 100 m ęż czyzn.

26 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

Obecnie najliczniejsz ą grup ę mieszka ńców gminy stanowi ą osoby w wieku 10-19 lat, których jest 456, za ś najmniej liczn ą s ą mieszka ńcy w wieku 60-69 lat, stanowi ący grup ę 281 osób. Tabela 8 . Liczba mieszka ńców gminy według wieku w latach 2002-2006

0-9 10-19 20-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70 i wi ęcej Ogółem

2002 378 474 413 417 478 357 330 483 3330 2003 364 479 428 403 479 368 318 486 3325 2004 348 483 441 416 465 400 302 488 3343 2005 338 454 462 407 463 406 297 487 3314 2006 319 456 441 417 450 426 281 485 3275 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych GUS.

Przyrost naturalny w gminie Nowy Kaw ęczyn był w latach 2002-2006 ujemny, mo żna równie ż zaobserwowa ć rosn ącą z roku na rok liczb ę zgonów.

Tabela 9. Przyrost naturalny, liczba urodze ń i zgonów w latach 2002-2006 Ludno ść 2002 r. 2003 r. 2004 r. 2005 r. 2006 r. Urodzenia 22 29 29 25 27 Zgony 38 45 45 44 50 Przyrost naturalny -16 -16 -16 -19 -23 Źródło: Dane własne gminy .

Rysunek 5 . Liczba urodze ń i zgonów w gminie Nowy Kaw ęczyn w latach 2002-2006

50

40

30 Urodzenia 20 Zgony 10 0 2002 r. 2003 r. 2004 r. 2005 r. 2006 r.

27 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

Rysunek 6. Przyrost naturalny w gminie Nowy Kaw ęczyn. w latach 2002-2006

0 -5 -10 Przyrost naturalny -15 -20 -25 2002 r. 2003 r. 2004 r. 2005 r. 2006 r.

Ruch w ędrówkowy ludno ści, czyli migracje, to kolejny czynnik maj ący wpływ na liczb ę mieszka ńców i jej zmiany. Saldo migracji na przestrzeni badanych pi ęciu lat tylko w roku 2002 było ujemne, od 2003 roku jest dodatnie. Mo że to by ć spowodowane nisk ą mobilno ści ą zawodow ą ludno ści wiejskiej w poł ączeniu z napływem mieszka ńców miast, szukaj ących spokoju i niezadowolonych z rosn ącego zanieczyszczenia środowiska, lub wpływem walorów przyrodniczych terenów wiejskich regionu na osadnictwo. Skłonno ść społecze ństwa do migracji wykazuje ścisły zwi ązek ze stopniem wykształcenia ludno ści. Cz ęś ciej bowiem na zmian ę miejsca pobytu decyduj ą si ę osoby z wykształceniem wy ższym. Jest to efekt rosn ących wymaga ń wobec pracodawcy, skierowanych na wy ższ ą płac ę w zamian za wysokie kwalifikacje zawodowe. Analizuj ąc struktur ę wymeldowa ć wida ć, i ż najwi ększy ruch odpływowy z gminy odbywa si ę do miast. Tabela 10. Saldo migracji w gminie Nowy Kaw ęczyn w latach 2002-2006. 2002 r. 2003 r. 2004 r. 2005 r. 2006 r. Zameldowania 29 39 54 54 58 Miasta 18 25 41 45 47 Wie ś 11 14 13 9 10 Zagranica 0 0 0 0 1 Wymeldowania 36 32 37 49 53 Miasta 23 18 28 32 37 Wie ś 13 14 9 17 16 Zagranica 0 0 0 0 0 Saldo migracji -7 7 17 5 5 Źródło: Dane GUS.

28 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

Rysunek 7. Saldo migracji w latach 2002-2006

20 15 10 5 Saldo migracji 0 -5 -10 2002 r. 2003 r. 2004 r. 2005 r. 2006 r.

Analiza poziomu wykształcenia, według danych z Narodowego Spisu Powszechnego Ludno ści i Mieszka ń z 2002 roku, wskazuje, i ż w gminie w śród ogólnej liczby osób powy żej trzynastego roku życia 4% posiada wykształcenie wy ższe oraz policealne, 20% średnie, 23% zasadnicze zawodowe oraz 46% podstawowe uko ńczone. Du ża liczba osób z wykształceniem podstawowym wynika z tego, i ż w grupie tej zdecydowan ą wi ększo ść stanowi ą uczniowie oraz osoby po 65 roku życia. Dla porównania w województwie łódzkim udział procentowy osób z wykształceniem podstawowym uko ńczonym wynosi 32,4%.

Tabela 11. Ludno ść w wieku 13 lat i wi ęcej według poziomu wykształcenia i grup wieku Poziom wykształcenia średnie podstawowe nieuko ńczone GRUPY WIEKU Ogółem zasadnicze podstawowe wy ższe policealne ogólno- i bez nieustalony razem zawodowe zawodowe uko ńczone kształc ące wykształcenia szkolnego

OGÓŁEM 2811 93 21 566 80 486 641 1302 177 11 19 lat i mniej 340 - - 29 7 22 19 231 60 1 20-29 404 34 4 183 23 160 139 41 3 - 30-39 412 13 8 154 22 132 174 58 4 1 40-49 490 26 7 127 10 117 199 123 7 1 50-59 342 11 2 40 7 33 76 205 5 3 60-64 155 1 - 10 3 7 11 131 1 1 65 lat i wi ęcej 668 8 - 23 8 15 23 513 97 4 Źródło: Narodowy Spis Powszechny Ludno ści i Mieszka ń 2002 rok

29 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

2.3.2. Warunki i jako ść życia mieszka ńców

System o światy Na terenie gminy Nowy Kaw ęczyn funkcjonuj ą: • Publiczna Sze ścioletnia Szkoła Podstawowa w Nowym Dworze • Szkoła Podstawowa w Trzciannie • Gimnazjum w Strzybodze

Tabela 12. Struktura liczby uczniów szkół gminy Nowy Kaw ęczyn Szkoła Podstawowa Publiczna Sze ścioletnia Gimnazjum LATA w Trzciannie Szkoła Podstawowa w w Strzybodze Nowym Dworze Klasa „0” Klasy 1- 6 Klasa „0” Klasy 1- 6 2001/2002 31 97 16 155 148 2002/2003 27 117 27 146 151 2003/2004 24 130 20 155 144 2004/2005 17 141 19 143 146 2005/2006 14 125 11 139 156 2006/2007 16 117 21 121 163 Źródło: Sprawozdanie Głównego Urz ędu Statystycznego oraz dane własne gminy.

Szkoły mieszcz ące si ę na terenie gminy borykaj ą si ę z wieloma problemami. Po pierwsze, budynki, w których si ę znajduj ą wymagaj ą remontu, odnowienia elewacji, wymiany stolarki okiennej i drzwiowej. Nale ży równie ż poprawi ć infrastruktur ę wokół szkół - utwardzi ć drogi, wyremontowa ć chodniki, ustawi ć znaki drogowe oraz zamontowa ć progi ograniczaj ące pr ędko ść samochodów. Ponadto w Szkole Podstawowej w Nowym Dworze trzeba zbudowa ć nowe ogrodzenie i wymieni ć przestarzałe wyposa żenie placu zabaw. Je śli chodzi za ś o instalacje (m.in. kanalizacyjno-sanitarne, elektryczne, grzewcze, wentylacyjne) znajduj ące si ę w budynkach szkół, to w wi ększo ści przypadków spełniaj ą one wymagane przez prawo normy. Ich przegl ąd techniczny dokonywany jest systematycznie przez upowa żnione do tego osoby. Jedynie w Szkole Podstawowej w Nowym Dworze niezb ędna jest naprawa instalacji wodno-kanalizacyjnej poł ączona z remontem łazienki na dolnym korytarzu oraz modernizacja kotłowni, gdzie nale ży poło żyć płytki ceramiczne na podłodze i ścianach, a tak że wymieni ć piec. Istotnym problemem, szczególnie w szkołach podstawowych, jest brak mebli - krzeseł, ławek, które spełniałyby wymogi ergonomii.

30 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

Badaj ąc stan zaplecza dydaktycznego w szkołach gminy Nowy Kaw ęczyn zauwa żalny jest niski poziom wyposa żenia pracowni komputerowych. W ka żdej ze szkół znajduje si ę tylko jedna pracownia. Uczniowie mog ą równie ż skorzysta ć z komputera w bibliotece PSSP w Nowym Dworze, Gimnazjum w Strzybodze, b ądź w świetlicy SP w Trzciannie. W sumie na grup ę 417 uczniów przeznaczonych jest 37 zestawów komputerowych.

Tabela 13. Wyposa żenie szkół w zestawy komputerowe Szkoła Podstawowa w Trzcianne 13 Publiczna Sze ścioletnia Szkoła Podstawowa w Nowym Dworze 14 Gimnazjum w Strzybodze 10

Szkoły na terenie gminy maj ą zró żnicowane zaplecze sportowe. Infrastruktur ę sportow ą posiada Publiczna Sze ścioletnia Szkoła Podstawowa w Nowym Dworze maj ąca do dyspozycji pełnowymiarow ą hale sportow ą,z której korzysta 162 uczniów oraz Gimnazjum w Strzybodze, z którego sali gimnastycznej z zapleczem sportowym korzysta około 144 uczniów. Boisko szkolne posiada jedynie Gimnazjum w Strzybodze. Najgorsza sytuacja ma miejsce w Szkole Podstawowej w Trzciannie, gdzie 154 tamtejszych uczniów uczestniczy w zaj ęciach kultury fizycznej odbywaj ących si ę na szkolnym korytarzu (cz ęś ciowo przystosowanym do prowadzenie tego typu zaj ęć lekcyjnych). W Szkołach Podstawowych brak jest odpowiedniego sprz ętu sportowego. Szkoły s ą te ż niedostatecznie wyposa żone w pomoce dydaktyczne, a tylko jedna z nich (w Strzybodze) posiada profilowane klaso-pracownie. Brakuje sprz ętu audiowizualnego, map geograficznych, historycznych, lektur szkolnych, gier dydaktycznych. Szczególnie braki w pomocach dydaktycznych s ą widoczne w klasach 0-III szkół podstawowych, gdzie, ze wzgl ędu na metodyk ę nauczania, pomoce takie s ą niezb ędne i ka żdy ucze ń powinien mie ć do nich swobodny dost ęp.

Ochrona zdrowia W zakresie podstawowej opieki zdrowotnej mieszka ńcy gminy Nowy Kaw ęczyn maj ą do dyspozycji: • Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „Kaw ęczyn” • Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej – Przychodnia „Zad ębie” W ramach tej struktury pacjenci mog ą korzysta ć z poradni specjalistycznych w zakresie kardiologii, okulistyki oraz z usług punktu laboratoryjnego.

31 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

Tabela 14. Struktura zatrudnionego personelu medycznego NZOZ NZOZ „Kaw ęczy” Przychodnia „Zad ębie” Lekarz pediatra 1 4 Lekarz okulista 1 1 Lekarz medycyny ogólnej 1 4 Lekarz kardiolog - 1

Pomieszczenia NZOZ „Zad ębie” nie budz ą zastrze żeń technicznych, s ą wyremontowane i przystosowane dla potrzeb osób niepełnosprawnych. Przychodnia ta została wyposa żona w: • bie żni ę do prób wysiłkowych, • ergometr, • aparat do bada ń USG, • aparat do bada ń EKG, • aparat do 24 godzinnego monitoringu EKG – Holter, • spirometr, • 2 aparaty do mierzenia poziomu cukru, • Coagu – chek (aparat do okre ślania krzepliwo ści krwi), • Sprz ęt do bada ń okulistycznych. Pod opiek ą NZOZ „Kaw ęczyn” znajduje si ę 2 230 osób, które oprócz podstawowej opieki medycznej mog ą skorzysta ć z porad lekarza okulisty. Z uwagi na zły stan techniczny pomieszcze ń tej placówki konieczna jest ich modernizacja, przy uwzgl ędnieniu potrzeby utworzenia gabinetów: stomatologicznego, kardiologicznego laryngologicznego oraz dostosowania budynku dla potrzeb osób niepełnosprawnych.

Działalno ść kulturalna Na terenie gminy Nowy Kaw ęczyn funkcjonuje jedna placówka kulturalno – o światowa, jak ą jest Gminna Biblioteka Publiczna w Nowym Kaw ęczynie. Biblioteka zaspokaja potrzeby mieszka ńców gminy pod wzgl ędem czytelniczym, informacyjnym i edukacyjnym. Oprócz podstawowej swojej roli w gromadzeniu, przechowywaniu i udost ępnianiu swoich zasobów placówka ta prowadzi tak że szerok ą działalno ść wychowawczo – edukacyjn ą. Od 2000 roku biblioteka organizuje literackie konkursy

32 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013 ponadlokalne o zasi ęgu powiatowym skierowane do dzieci i młodzie ży w przedziale wieku od 9 do 15 lat.

Tabela 15. Rodzaje konkursów literackich Życie i twórczo ść Marii Konopnickiej 26 uczestników Życie i twórczo ść Janiny Porazi ńskiej 21 uczestników Życie i twórczo ść Marii Kownackiej 24 uczestników Dziecko w literaturze Janusza Korczaka 19 uczestników

Działalno ść kulturalna biblioteki obejmuje równie ż: • cykliczne konkursy recytatorskie: „Mały Konkurs Recytatorski” • wyjazdy dzieci do kina w okresie ferii; • organizowanie wycieczek do muzeów znanych poetów • spotkania z najmłodszymi czytelnikami; • organizowanie wystaw malarzy lokalnych • organizowanie pokazów wykonania stroików świ ątecznych w ramach współpracy z O środkiem Doradztwa Rolniczego; • wyjazdy uczestników konkursów organizowanych przez inne biblioteki powiatu; • współudział w organizowaniu świ ęta do żynkowego w Skierniewicach; • dost ęp do Internetu i sprzeda ż prasy. Liczba osób korzystaj ących z usług biblioteki (blisko 270 rocznie, co stanowi ok. 0,17 % ogółu mieszka ńców gminy) zwi ększała si ę do 2005r, a nast ępnie spadła. Zmienia si ę równie ż wielko ść grupy osób jedynie odwiedzaj ących j ą.

Tabela 16. Liczba osób korzystaj ących z biblioteki LATA Osoby b ędące czytelnikami Osoby odwiedzaj ące 2002 r. 252 4841 2003 r. 253 4199 2004 r 274 4756 2005 r. 295 4520 2006 r. 270 3547

Sukcesywnie od 2001 roku zmniejsza si ę stan ksi ęgozbioru biblioteki. Spowodowane jest to głównie niskimi kwotami przeznaczonymi na zakup nowo ści wydawniczych. Stan woluminów na rok 2006 kształtuje si ę na poziomie 8085 pozycji.

33 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

Z uwagi na niski wska źnik uaktualniania ksi ęgozbioru Gminnej Biblioteki Publicznej w Nowym Kaw ęczynie obserwowany jest znaczny spadek ilo ści wypo życzanych woluminów (od 6500 w 1999 roku do 3473 w roku 2003).

Rysunek 8. Ilo ść wypo życzonych pozycji w latach 1999 – 2003

7000

6000

5000

4000

3000

2000

1000

0 1999 2000 2001 2002 2003

W gminnej bibliotece funkcjonuje czytelnia internetowa utworzona programem „Ikona”, jednak że system katalogowy, rejestracja czytelników i wypożyczenia nie s ą nim obj ęte. Stan techniczny budynku, w którym znajduje si ę biblioteka, pomimo przeprowadzonych w 2004 roku remontów pomieszczenia przeznaczonego na czytelnie oraz drugiego na łazienk ę, nadal jest niezadowalaj ący.

Działalno ść sportowa Ośrodkiem sportowym gminy Nowy Kaw ęczyn, odgrywaj ącym znaczn ą rol ę na jej terenie, jest Gminny Klub Sportowy „Manchatan”, którego główn ą form ą działalno ści jest organizowanie meczy piłki no żnej. Poza wskazanym wy żej o środkiem wykorzystywane s ą, w celach sportowych, tak że: • boisko gminne w Nowym Kaw ęczynie, • 2 boiska znajduj ące si ę przy szkole podstawowej w Trzciannie oraz gimnazjum w Strzybodze, • sala sportowa mieszcz ąca si ę przy szkole podstawowej w Nowym Dworze.

34 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

• boisko w Raduczu, które z uwagi na fakt, i ż znajduje si ę na terenie obszaru zajmowanego przez Biuro Ochrony Rz ądu, mo że by ć wykorzystywane jedynie przez zawodników GKS „Manchatan”. Z analizy danych na temat stopnia wykorzystania obiektów sportowych, w latach 1999 – 2003, wynika, i ż w ci ągu tygodnia korzysta z nich ok. 20,66% ogółu ludno ści gminy tj. ok. 690 osób. Struktura wieku tych osób to 5 – 55 lat. Gmina Nowy Kaw ęczyn wykazuje du żą aktywno ść w organizowaniu ró żnorodnych imprez sportowych, których przykładami s ą: • turnieje piłki no żnej klasy B seniorów – runda wiosenna i jesienna - ok. 12 meczy przeciwko zawodnikom z gmin i terenu powiatu skierniewickiego; • turniej piłki no żnej o Puchar Wójta Gminy Nowy Kaw ęczyn – raz w roku; • turniej piłki siatkowej o Puchar Przechodni Dyrektora Szkoły w Nowym Dworze; • turnieje piłki siatkowej rozgrywane pomi ędzy mieszka ńcami poszczególnych wsi – jesie ń / zima; • „Dzie ń bez telewizora”, czyli rozgrywki piłkarskie, gry i zabawy pomi ędzy uczniami szkoły podstawowej a ich rodzicami – jesień / zima; • powiatowe rozgrywki szkół podstawowych;
piłka koszykowa dziewcz ąt i chłopców;
piłka siatkowa dziewcz ąt i chłopców;

Poziom bezpiecze ństwa Nad bezpiecze ństwem mieszka ńców i utrzymaniem porz ądku w gminie Nowy Kaw ęczyn czuwaj ą 3 policjanci z Posterunku Policji w Nowym Kaw ęczynie, w razie zaistniałej potrzeby wspierani s ą przez słu żby Komendy Miejskiej Policji w Skierniewicach. W wyniku ich prac w latach 1999 – 2003 wszcz ęto 245 post ępowa ń przygotowawczych, z zaznaczaj ącą si ę tendencj ą wzrostow ą. W roku 1999 było ich 39, natomiast w roku 2003 ich liczba wzrosła do 61. W okresie tym stwierdzono 268 czynów przest ępczych. Z ogólnych statystyk prowadzonych przez gminn ą policj ę, które staj ą si ę wymiernym wska źnikiem bezpiecze ństwa na terenie gminy, wynika, i ż najwi ęcej przest ępstw to: • przest ępstwa drogowe (nietrze źwi kieruj ący), • włamania z kradzie żą do domków letniskowych, sklepów, opuszczonych pomieszcze ń (komórki, pomieszczenia gospodarskie),

35 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

• kradzie że przewodów energetycznych, drzewek i krzewów ozdobnych oraz przedmiotów pozostawionych na zewn ątrz. Przeprowadzone badania wykazuj ą wzrost wska źnika wykrywalno ści przest ępstw w ostatnich latach i w 2003 roku wynosił on 74,6 % i jest wy ższy od wska źnika wykrywalno ści przest ępstw w województwie łódzkim, który kształtuje si ę na poziomie 45,2 %. Z obserwacji rocznych tendencji wynika równie ż, i ż wyra źnie ro śnie liczba nakładanych mandatów karnych (w 1999 roku – 98, a w roku 2003 – 119), a maleje liczba wykrocze ń, za które sporz ądzono wnioski do kolegium ( 1999 rok – 24, 2003 rok – 14). Przest ępstwa popełniane s ą równomiernie na terenie gminy, w ró żne dni tygodnia, co wi ąż e si ę z tym, że cały jej obszar musi by ć obj ęty stałym dozorem. Du ży wpływ na popraw ę bezpiecze ństwa miałoby zainstalowanie o świetlenia ulicznego w miejscowo ściach, w których ono nie wyst ępuje. Zapobiegłoby to wielu kradzie żom oraz wypadkom drogowym. Równie ż wybudowanie chodników przy najbardziej ruchliwych drogach oraz w rejonie szkół znacznie poprawiłoby bezpiecze ństwo uczniów dochodz ących do szkoły, a tak że wszystkich pieszych. Rysunek 9.

Ilo ść wykrytych przest ępstw w gminie Nowy Kaw ęczyn

45 41 40 39 35 36 32 30

25 24 20

15

10

5

0 1999 2000 2001 2002 2003

Funkcjonowanie policji w gminie Nowy Kaw ęczy to tak że działania realizuj ące programy zapobiegania patologiom społecznym. S ą nimi:

36 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

• w okresie letnim „Bezpieczne wakacje” • w okresie zimowym „Bezpieczne ferie” Podstawowe cele tych działa ń to zabezpieczanie i patrolowanie miejsc, w których gromadz ą si ę nieletni, dzikich k ąpielisk, jak równie ż miejsc sprzeda ży alkoholu. W ramach realizowanych programów prowadzone s ą tak że rozmowy z młodzie żą , rodzicami oraz nauczycielami na tematy bezpiecze ństwa i przeciwdziałaniu narkomanii.

Stra ż po żarna Na terenie gminy działalno ść Stra ży Po żarnej odnosi si ę do 8 jednostek Ochotniczej Stra ży Po żarnej. Remizy stra żackie zostały zlokalizowane we wsiach: Nowy Kaw ęczy, Stara Rawa, Nowy Dwór, Trzcianna, Suliszew, Doleck, Franciszkany, Stary Rz ędków. Celem działalno ści OSP jest ochrona środowiska i mienia przed po żarem, ochrona zdrowia i życia ludzi oraz ochrona przed innymi kl ęskami żywiołowymi.

Zasoby mieszkaniowe Na terenie gminy Nowy Kaw ęczyn struktura własno ściowa lokali to głównie mieszkania prywatne osób fizycznych.

Tabela 17. Struktura własno ści lokali mieszkalnych Mieszkania Podmiot b ędący wła ścicielem Liczba Osoby fizyczne 1178

Gminy 34

Skarb Pa ństwa 1

Zakłady pracy 7

Pozostałe podmioty 1

Ogółem 1221

Źródło: Narodowy Spis Powszechny Ludno ści i Mieszka ń 2002r.

Na terenie gminy Nowy Kaw ęczyn od 1988 roku nie s ą budowane nowe mieszkania, których wła ścicielem byłaby gmina. Jednak że od roku 1999 wzrasta liczba prywatnych mieszka ń zgłaszanych do u żytku.

37 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

Rysunek 10.

Liczba zgłaszanych mieszka ń do u żytku

8

7

6

5

4

3

2

1

0 1999 2000 2001 2002 2003

W gminie dominuj ą mieszkania du że o powierzchni od 60 do 79 m 2, co stanowi 20,23% wszystkich lokali mieszkalnych.

Tabela 18. Struktura liczby mieszka ń według powierzchni u żytkowej w m 2 Mieszkania Stanowi ące O powierzchni u żytkowej w m 2 Własno ść Ogółem < 30 30- 40- 50- 60- 80- 100- 120- >200 nie 39 49 59 79 99 119 199 ustalono Osób 961 69 89 127 113 194 138 113 88 24 6 fizycznych Spółdzielni 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 mieszkaniowych Gminy 34 8 5 6 5 8 1 0 0 0 0

Skarbu 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Pa ństwa Zakładów 6 1 2 1 1 1 0 0 0 0 0 Pracy Pozostałych 1 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 podmiotów Źródło: Narodowy Spis Powszechny Ludno ści i Mieszka ń 2002r.

38 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

2.3.3. Pomoc społeczna Udzielaniem i organizowaniem pomocy społecznej na terenie gminy Nowy Kaw ęczyn zajmuje si ę Gminny O środek Pomocy Społecznej.

Tabela 19. Liczba osób obj ętych wsparciem Gminnego O środka Pomocy Społecznej Rok 2002 2003 2004 2005 2006 Liczba osób 1066 801 830 800 759 Źródło: Dane własne gminy.

Główn ą przyczyn ą udzielania pomocy społecznej w gminie jest wielodzietno ść , niepełno ść rodzin, du że bezrobocie, niepełnosprawno ść , długotrwała choroba, ubóstwo oraz potrzeba ochrony macierzy ństwa. Jedn ą z kilku grup społecznych, która wymaga wsparcia i opieki s ą uczniowie obj ęci programem do żywiania w szkołach. Z tej formy pomocy, od roku 2002, korzystaj ą dzieci zarówno ze szkół podstawowych ł ącznie z klas ą „0”, jak równie ż gimnazjali ści. Rocznie gor ący posiłek, w ramach tego programu, otrzymuje 110 uczniów. W 2006 roku na terenie gminy zamieszkiwało 47 osób niepełnosprawnych. Nie podj ęto jednak żadnych działa ń, które umo żliwiłyby integracj ę społeczn ą tej grupie osób.

Tabela 20. Osoby niepełnosprawne w gminie Nowy Kaw ęczyn Rok 2002 2003 2004 2005 2006 Liczba osób 54 47 47 47 47 Źródło: Dane własne gminy.

Na terenie gminy nie stwierdzono zjawiska narkomanii czy bezdomno ści.

W celu zapobiegania problemom z zakresu patologii społecznych (alkoholizm) opracowano i jest bie żą co wdra żany Gminny Program Profilaktyki i Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych, którego głównymi celami s ą: • bie żą ce rozwi ązywanie problemów na terenie gminy; • zmniejszanie rozmiarów problemów ju ż istniej ących; • zapobieganie nowym patologiom; • rozwijanie działa ń profilaktycznych w szkołach; • organizowanie czasu wolnego dla dzieci i młodzie ży; • udzielanie specjalistycznej pomocy osobom uzale żnionym; • obj ęcie profilaktyk ą dzieci i młodzie ży z rodzin dotkni ętych problemem alkoholowym;

39 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

• poszerzanie zainteresowa ń w zakresie wszechstronnego rozwoju dzieci i młodzie ży poprzez pogadanki, rozmowy, zaj ęcia sportowe; • wspieranie konkursów o tematyce profilaktycznej w placówkach o światowo – wychowawczych; • prowadzenie działalno ści terapeutycznej z osobami uzale żnionymi i członkami ich rodzin; • przeciwdziałanie przemocy w rodzinie poprzez organizowanie spotka ń szkoleniowych w placówkach o światowych.

2.3.4. Rynek pracy Do głównych czynników rozwoju gospodarczego danego obszaru nale ży jego poło żenie, zasoby naturalne oraz potencjał tkwi ący w jego mieszka ńcach. Jednym z najwa żniejszych elementów świadcz ących o potencjale społecznym gminy jest struktura ludno ści w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym i poprodukcyjnym. W gminie Nowy Kaw ęczyn na przestrzeni lat 2002-2005 liczba ludno ści w wieku produkcyjnym stopniowo wzrastała, a w roku 2006 nieznacznie spadła. Na przestrzeni badanych lat spadała natomiast liczba ludno ści w wieku poprodukcyjnym. Natomiast bardzo negatywnym zjawiskiem, maj ącym wpływ na przyszły stan i rozwój lokalnej gospodarki jest spadek liczby ludności w wieku przedprodukcyjnym, co jest wynikiem ujemnego przyrostu naturalnego utrzymuj ącego si ę w gminie w ostatnich latach. Spadek ten na przestrzeni badanych 5 lat wyniósł blisko 10,3%. Według ekonomicznych kryteriów, ludno ść w wieku produkcyjnym stanowi 57,7% ludno ści ogółem, ludno ść w wieku przedprodukcyjnym 20,8% a w wieku poprodukcyjnym 21,5%. Tabela 21 . Ludno ść według ekonomicznych grup wieku, lata 2002-2006. Ludno ść w wieku: 2002r. 2003r. 2004r. 2005r. 2006r. przedprodukcyjnym (m ęż czy źni 758 735 731 699 680 i kobiety w wieku 0-17 lat) Kobiety 366 358 352 342 335 Męż czy źni 392 377 379 357 345 produkcyjnym (m ęż czy źni w 1830 1847 1881 1897 1890 wieku 18-64 lat, kobiety 18-59 ) Kobiety 814 824 839 837 835 Męż czy źni 1016 1023 1042 1060 1055 poprodukcyjnym (m ęż czy źni w wieku 65 lat i wi ęcej, kobiety w 742 743 731 718 705 wieku 60 lat i wi ęcej) Kobiety 495 493 481 475 459 Męż czy źni 247 250 250 243 246 RAZEM 3330 3325 3343 3314 3275 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych.

40 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

Według stanu na dzie ń 31 XII 2006r. na terenie gminy Nowy Kaw ęczyn liczba osób pracuj ących wynosiła 266, przy czym liczba pracuj ących kobiet (146) była wi ększa ni ż pracuj ących m ęż czyzn (120). W latach 2002-2004 liczba osób pracuj ących utrzymywała si ę na podobnym poziomie, za ś w latach 2005 i 2006 liczba pracuj ących wzrosła. Ogólnie w 2006 roku porównaniu z rokiem 2002 liczba osób pracuj ących wzrosła o 43,8%-wzrost ten dotyczył zarówno pracuj ących kobiet jak i m ęż czyzn i w okresie 2002-2006 wyniósł odpowiednio 39,1% i 50%. Szczególnie interesuj ącym, ale i pozytywnym, zjawiskiem w przypadku gminy Nowy Kaw ęczyn jest wi ększa aktywno ść zawodowa kobiet ni ż m ęż czyzn. Współczynnik aktywno ści zawodowej mieszka ńców gminy, mierzony jako relacja osób aktywnych zawodowo (suma bezrobotnych i pracuj ących) do mieszka ńców w wieku produkcyjnym według danych na rok 2006 kształtuje si ę na poziomie 21,3%. Tabela 22. Liczba pracuj ących w gminie Nowy Kaw ęczyn w latach 2002-2006 Pracuj ący 2002 2003 2004 2005 2006 OGÓŁEM 185 184 184 201 266 Kobiety 105 105 106 107 146 Męż czy źni 80 79 78 94 120 Aktywni zawodowo b.d. 360 372 360 402 Ludno ść w wieku produkcyjnym 1830 1847 1881 1897 1890 Współczynnik aktywno ści zawodowej - 19,5% 19,8% 19% 21,3% Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych GUS.

Mimo bardzo wysokiego bezrobocia utrzymuj ącego si ę w gminie w ostatnich latach, pozytywnym zjawiskiem jest spadek liczby osób bezrobotnych od 2004 roku, dotyczy to tak że całego powiatu skierniewickiego. Według stanu na dzie ń 31 XII 2006r. na terenie gminy zarejestrowanych było 136 osób bezrobotnych, w tym 78 kobiet (57,4%). Na dzie ń 31 grudnia 2006r. stopa bezrobocia w powiecie skierniewickim wynosiła 8,8%, mo żna wi ęc szacowa ć, że stopa bezrobocia w gminie kształtowała si ę na podobnym poziomie. Według danych na koniec lipca 2007 stopa bezrobocia w powiecie skierniewickim osi ągn ęła poziom 7%, i była najni ższa w całym województwie łódzkim, w zwi ązku z czym bezrobocie w gminie prawdopodobnie równie ż si ę zmniejszyło. Nale ży podkre ślić fakt, i ż do osób bezrobotnych nie wliczamy wła ścicieli lub posiadaczy gospodarstw rolnych i osób, które prowadz ą pozarolnicz ą działalno ść gospodarcz ą. Stopa bezrobocia nie uwzgl ędnia równie ż zjawiska ukrytego bezrobocia. Najliczniejsz ą grup ę bezrobotnych stanowi ą osoby w wieku 18-44 lat oraz osoby zarejestrowane 12 miesi ęcy i dłu żej. Struktur ę bezrobotnych zarejestrowanych w urz ędach pracy w latach 2002-2006 przedstawiaj ą poni ższe tabele.

41 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

Tabela 23. Liczba bezrobotnych w gminie Nowy Kaw ęczyn na tle powiatu skierniewickiego w latach 2002- 2006,stan na dzie ń 31 XII Bezrobotni 2002 2003 2004 2005 2006 OGÓŁEM - 176 188 159 136 Kobiety - 95 98 76 78 Męż czy źni - 81 90 83 58 Powiat skierniewicki 1944 1928 1815 1566 1199 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych GUS.

Tabela 24. Bezrobotni wg Powiatowych Urz ędów Pracy, stan na dzie ń 30 VI 2007r. W tym: Zarejestrowani Zwolnieni z Z w okresie W Zarejestrowani Ogółem przyczyn prawem 12 m-cy wieku Kobiety 12 m-cy i dotycz ących do od dnia 18-44 dłu żej zakładu zasiłku uko ńczenia lat szkoły Gmina Nowy Kaw ęczyn 91 50 3 6 8 58 49 Powiat Skierniewicki 2538 1446 48 375 117 1568 1051 Województwo Łódzkie 135513 72461 6056 19755 2986 83235 67642 Źródło: Wojewódzki Urz ąd Pracy w Łodzi.

Tabela 25. Struktura bezrobocia według stopnia wykształcenia Wykształcenie 2001 r. 2002 r. 2003 r. Wy ższe 5 10 4 LO 7 6 6 średnie techniczne 41 42 34 zasadnicze zawodowe 63 62 58 Podstawowe 56 79 74 Źródło: Dane powiatowego Urz ędu Pracy w Skierniewicach

Z powy ższych danych wynika, i ż najliczniejsz ą grup ą osób zarejestrowanych jako bezrobotne w 2003 roku były osoby z wykształceniem podstawowym i zawodowym, stanowi ąc prawie 75% ogółu osób pozostaj ących bez pracy. Najmniej liczn ą grup ę stanowi ą osoby bezrobotne z wykształceniem wy ższym – 2,2%.

W Powiatowym Urz ędzie Pracy w Skierniewicach zarejestrowanych bezrobotnych absolwentów z terenu gminy Nowy Kaw ęczyn w roku 2003 było 14, co stanowi najmniej liczn ą grup ę tej kategorii od 1999 roku.

42 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

Tabela 26. Liczba bezrobotnych absolwentów 1999 r. 2000 r. 2001 r. 2002 r. 2003 r. 15 28 19 17 14 Źródło: Dane Powiatowego Urz ędu Pracy w Skierniewicach W celu przeciwdziałania bezrobociu prowadzone s ą na terenie gminy Nowy Kaw ęczyn aktywne formy wsparcia. Powiatowy Urz ąd Pracy w Skierniewicach organizuje: • sta że; • prace interwencyjne; • przygotowanie zawodowe; • szkolenia i przekwalifikowania; W roku 2000 miała miejsce jedna aktywizacja zawodowa absolwenta zamieszkuj ącego teren gminy oraz w roku tym skierowano 5 osób na szkolenia. W roku 2001 skierowano 1 osob ę bezrobotn ą do odbycia sta żu oraz 6 osób celem przeszkolenia lub zmiany kwalifikacji zawodowych. W ramach prac interwencyjnych w roku 2002 prac ę uzyskała 1 osoba, na szkolenia zostało skierowanych 7 mieszka ńców gminy, a z możliwo ści odbycia sta żu skorzystało 3 zarejestrowanych absolwentów. W roku 2003 ze sta ży skorzystały 3 osoby, w ramach prac interwencyjnych 2 osoby zostały zatrudnione, a na szkolenia zostało skierowanych 4 bezrobotnych. Osoby bezrobotne, zarejestrowane w urz ędzie pracy i my ślące o zało żeniu własnej działalno ści gospodarczej, mog ą pozyska ć bezzwrotn ą dotacj ę na rozpocz ęcie własnej działalno ści gospodarczej w ramach środków z Funduszu Pracy oraz Europejskiego Funduszu Społecznego. Mo żliwo ść tak ą daje osobom bezrobotnym art. 46 ustawy z 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Na mocy tego artykułu osoby bezrobotne mog ą składa ć wnioski o przyznanie jednorazowych środków z Funduszu Pracy na podj ęcie działalno ści gospodarczej.

2.4. Sfera ekonomiczna 2.4.1. Gospodarka 2.4.1.1. Główni pracodawcy Do głównych czynników wpływaj ących na tempo rozwoju gospodarczego danego obszaru nale żą jego poło żenie, zasoby naturalne oraz potencjał ludno ściowy. Natomiast o

43 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013 potencjale rozwojowym społeczno ści lokalnej decyduje przede wszystkim stan gospodarki i lokalne mo żliwo ści i uwarunkowania jej rozwoju i rozkwitu. Potencjał społeczny powinien zosta ć spo żytkowany wła śnie poprzez aktywno ść ekonomiczn ą, która objawia si ę na przykład w strukturze pracodawców, bran ż oraz zatrudnienia w lokalnych zakładach pracy. Na terenie gminy zlokalizowanych jest 156 podmiotów gospodarczych (dane GUS, stan na 31 XII 2006r.). Wi ększo ść tych podmiotów to przedsi ębiorstwa sektora prywatnego stanowi ące 94,2% wszystkich podmiotów gospodarczych działaj ących na terenie gminy. W ci ągu pi ęciu lat liczba podmiotów gospodarczych spadła o blisko 10%. Najwi ęcej podmiotów gospodarczych zarejestrowanych było w roku 2003- 177. Na terenie gminy działa 7 spółek handlowych, w tym 6 prywatnych, w śród których jest 1 podmiot z udziałem kapitału zagranicznego. Analizuj ąc poni ższ ą tabel ę na przestrzeni 5 lat widoczna jest w miar ę stała liczba podmiotów sektora publicznego-9, spółdzielni-1 oraz stowarzysze ń i organizacji społecznych- 9. W latach 2002-2006 z roku na rok zwi ększa si ę liczba spółek handlowych- z 4 w roku 2002 do 7 w roku 2006. Liczba podmiotów sektora prywatnego wykazuje pewne wahania-najwi ęcej tych podmiotów było w roku 2003 -167, za ś najmniej w roku 2006-147 podmiotów. Liczba osób prowadz ących działalno ść gospodarcz ą w latach 2002-2006 spadła o ponad 17% i najwi ększa była w roku 2002 i 2003-135, za ś najmniejsza w roku 2006- 112 osób. Spo śród 1890 osób w wieku produkcyjnym tylko 5,9% zało żyło własn ą działalno ść gospodarcz ą- mo żna wi ęc mówi ć o niskiej aktywno ści gospodarczej mieszka ńców gminy.

Tabela 27. Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON wg sektorów własno ściowych w gminie Nowy Kaw ęczyn w latach 2002-2006 Sektor z ogółem spółki handlowe fundacje, osoby W tym z Ogółem stowarzysze- fizyczne publiczny prywatny udziałem spółdzielnie nia, organi- prowadz ące razem kapitału zacje działalno ść zagraniczne- społeczne gospodarcz ą go Stan na dzie ń 31 XII 2002 172 9 163 4 - 1 8 135 2003 177 10 167 6 1 1 9 135 2004 161 10 151 6 1 1 9 119

44 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

2005 165 10 155 6 1 1 9 122 2006 156 9 147 7 1 1 9 112 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych GUS.

W latach 2002-2006 liczba wpisów i wykre śle ń w ewidencji działalno ści gospodarczej gminy Nowy Kaw ęczyn wynosiła odpowiednio 76 i 70. Wśród najwi ększych prywatnych podmiotów gospodarczych w gminie nale ży wymieni ć:
Kwiaciarski Zakład Do świadczalny Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa Nowy Dwór S.A. w Nowym Dworze zatrudniaj ący 98 osób (stan na grudzie ń 1998 r.).
Kosmatka Jacek i El żbieta- produkcyjno-usługowa działalno ść ró żna-20 pracowników
Piotr Dudek usługi budowlane- 30 pracowników
POL-INTRO- usługi introligatorskie-100 pracowników
Dual Profil Production Sp. Z o.o., producent opraw o świetleniowych
Ubojnia Suliszew

2.4.1.2. Struktura bran ż na terenie gminy Na terenie gminy w 2006 roku działało 156 podmiotów gospodarki narodowej zarejestrowanych w rejestrze REGON. W tym w sektorze publicznym 9, prywatnym 147. W sektorze prywatnym zdecydowan ą wi ększo ść podmiotów, ponad 76%, stanowiły zakłady osób fizycznych.

Tabela 28. Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze regon wg wybranych bran ż. Gmina Nowy Kaw ęczyn 2002 2003 2004 2005 2006 Ogółem 172 177 161 165 156 Rolnictwo, łowiectwo, 13 14 7 7 6 le śnictwo Razem 24 23 23 23 20 Przemysł W tym przetwórstwo 24 23 23 23 20 przemysłowe Budownictwo 20 22 21 19 18 Handel i naprawy 56 61 57 58 55 Hotele i restauracje 1 2 2 2 2

W tymW Transport, gospodarka 11 13 10 10 9 magazynowa, ł ączno ść Po średnictwo finansowe 5 3 3 3 2 Obsługa nieruchomo ści i 13 12 12 14 14 firm Administracja publiczna 10 10 10 10 10 Edukacja 4 4 4 5 4 Ochrona zdrowia i pomoc 4 4 4 5 7 społeczna

45 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

Działalno ść usługowa, komunalna, społeczna i 9 9 8 9 8 indywidualna Źródło: opracowanie własne na podstawie danych statystycznych GUS.

Według danych GUS na dzie ń 31 grudnia 2006r. najwi ększa liczba podmiotów działa w bran żach: handel i naprawy- 55 podmiotów oraz przetwórstwo przemysłowe– 20 podmiotów i budownictwo-18 podmiotów. Najmniej podmiotów działa w bran ży hotelarsko-restauracyjnej oraz po średnictwie finansowym- po 2 podmioty. Mimo i ż Nowy Kaw ęczyn jest gmin ą o charakterze typowo wiejskim w sekcji rolnictwa działa tylko 6 podmiotów. Dane z Urz ędu Gminy z grudnia 2006 roku pokazuj ą szczegółowo rodzaje działalno ści produkcyjno – usługowej 136 wówczas zarejestrowanych podmiotów. Tabela 29. Działalno ść produkcyjno – usługowa na terenie gminy według rodzaju Lp. Rodzaj działalno ści Liczba podmiotów 1 Handel obwo źny gospodarczych22 2 Usługi handlu 21 3 Hurtownie 3 4 Handel płodami rolnymi i młynarstwo 4 5 Motoryzacja: kupno – sprzeda ż 7 6 Murarstwo 9 7 Materiały budowlane: kupno – sprzeda ż 7 8 Usługi transportu 7 9 Usługi budowlane 6 10 Produkcyjno - usł ugowa – ró żna 10 11 Ślusarstwo 4 12 Krawiectwo 2 13 Instalatorstwo 2 14 Mechanika pojazdowa 5 15 Stolarstwo 4 16 Usługi ró żne 23 Razem 136

Poło żenie gminy w środkowej cz ęś ci Polski mi ędzy dwoma najwi ększymi aglomeracjami: Łodzi ą i Warszaw ą oraz usytuowanie gminy w niewielkiej odległo ści od dróg: mi ędzynarodowej E 67 Warszawa-Czechy oraz krajowej Nr 70 to atuty sprzyjaj ące inwestowaniu na obszarze gminy. Wi ększo ść podmiotów gospodarczych koncentruje si ę wła śnie wzdłu ż wa żnych szlaków komunikacyjnych, w zwi ązku z czym najwi ęcej podmiotów zarejestrowanych było we wsiach: Nowy Dwór Parcela-16, Strzyboga – 14, Nowy Kaw ęczyn- 9, Stara Rawa-10, Podtrzcianna- 10, Nowy Dwór- 6, Rawiczów- 7, Prandotów- 5, Rz ędków- 5, Suliszew- 5, Dukaczew- 5, Kaw ęczyn B – 2.

46 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

Działalno ść gospodarcza w gminie rozwija si ę wi ęc głównie na terenach poło żonych w bezpo średnim s ąsiedztwie lub w pobli żu drogi wojewódzkiej nr 707 relacji Skierniewice – Rawa Mazowiecka i koncentruje si ę w trzech rejonach gminy: • w północno-zachodnim obejmuj ącym Strzybog ę i Podtrzciann ą, • we wsi gminnej Nowy Kaw ęczyn, • we wsiach Nowy Dwór Parcela i Nowy Dwór. • Ze wzgl ędu na poło żenie geograficzne uzna ć nale ży, i ż obszary te równie ż w przyszło ści b ędą atrakcyjnym miejscem dla inwestorów. W zwi ązku z powy ższym nale ży podj ąć działania maj ące na celu wyposa żenie ich w brakuj ące media z zakresu infrastruktury technicznej –niepełnosprawnych.

2.4.2.Turystyka Dolina Skierniewki, a przede wszystkim dolina Rawki, nale żą do najwa żniejszych elementów krajobrazu gminy. S ą to ci ągi ekologiczne z naturalnymi siedliskami zbiorowisk ro ślinnych. Doliny rzek, a szczególnie rezerwat rzeki Rawki oraz poło żony w gminie fragment Bolimowskiego Parku Krajobrazowego zaliczyć mo żna do atrakcyjniejszych terenów turystyczno-rekreacyjnych i to nie tylko dla mieszka ńców pobliskich Skierniewic i Rawy Mazowieckiej.

Na terenie gminy znajduje si ę trzyna ście obiektów wpisanych do rejestru zabytków. Tabela 30. Obiekty i tereny zabytkowe w gminie Nowy Kaw ęczyn wpisane do rejestru zabytków Miejscowo ść Obiekt Nr rejestru Data wydania decyzji Doleck Park dworski 770 25.08.1986 r. Dzwonkowice Grodzisko 288 01.07.1968 r. wczesno średniowieczne Nowy Dwór Zespół dworski 550 25.03.1981 r. Park dworski 571 20.06.1981 r. Aleja 538 05.05.1980 r. Rz ędków Stary Park dworski 572 20.06.1981 r. Stara Rawa Ko ściół parafialny p.w. 214 29.12.1967 r. św. Szymona i Tadeusza Kaplica cmentarna 215 29.12.1967 r. Dzwonnica ko ścioła 280 29.12.1967 r. parafialnego

47 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

Cmentarz rzymsko- 815 22.11.1991 r. katolicki Grodzisko 289 01.07.1968 r. wczesno średniowieczne Trzcianna Dwór 282 29.12.1967 r. Park 283 29.12.1967 r. Źródło: Dane własne gminy. W gminie znajduj ą si ę równie ż obiekty i obszary podlegaj ące ochronie konserwatorskiej. Zaliczaj ą si ę do nich: 1. Park w Suliszewie 2. Cmentarze: - Franciszkany – ewangelicko –augsburski; - Podtrzcianna – mogiła osoby cywilnej rozstrzelanej przez Niemców w czasie II Wojny Światowej; - Raducz – Mogiła zbiorowa Armii Łód ź 1939 rok; - Sewerynów – ewangelicki; - Stara Rawa - rzymsko-katolicki. 3. Budynek 12 w zespole koszar w Raduczu

Gmina nie posiada obiektów dysponuj ących miejscami noclegowymi. Zgodnie z danymi z Narodowego Spisu Powszechnego Ludno ści i Mieszka ń oraz Powszechnego Spisu Rolnego z 2002 w gminie nie ma równie ż gospodarstw rolnych prowadz ących działalno ści pozarolnicz ą w zakresie agroturystyki i wynajmu pokoi.

2.4.3. Rolnictwo Gleby i ich jako ść maj ą decyduj ący wpływ na rozwój produkcji rolnej, a w szczególności struktur ę upraw i wysoko ści plonów. W obr ębie gminy nie spotyka si ę gleb klasy I i II oraz sporadycznie, bo jedynie w 1,2% powierzchni ornych, wyst ępuje ziemia klasy III. Najwarto ściowsze w skali gminy s ą kompleksy gleb zaliczane do IIIb i IVa klasy bonitacyjnej stanowi ące ok. 33% gruntów ornych. Najsłabsze gleby klasy VIz, wskazane jedynie pod zalesienia stanowi ą 0,3% powierzchni gruntów ornych. W śród u żytków zielonych dominuj ą gleby średniej jako ści (ł ącznie klasa III i IV) i stanowi ą 53% u żytków zielonych.

48 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

Pod wzgl ędem jako ści gleb teren gminy jest znacznie zró żnicowany przestrzennie. Udział gleb dobrych w poszczególnych wsiach waha si ę od 18,5% do 95%. Najlepsze warunki glebowe dla rozwoju produkcji ro ślinnej maj ą wsie: Kaczorów, Kaw ęczyn, Kolonia Starorawska, Nowy Dwór Parcela i Nowy Kaw ęczyn. Najsłabsze jako ściowo gleby przewa żaj ą we wsiach: Suliszew, Sewerynów, Dzwonkowiec. Tabela 31. Struktura u żytkowania gruntów w gospodarstwach rolnych Wyszczególnienie Ogółem w tym gospodarstwa indywidualne w ha w odsetkach w ha w odsetkach użytki rolne ogółem 6 362,49 89,6 6 150,48 89,5 Grunty orne 5 321,96 74,9 5 120,75 74,5 Sady 423,24 6,0 423,24 6,2 Łąki 471,87 6,6 471,87 6,9 Pastwiska 145,42 2,0 134,62 2,0 Lasy i grunty le śne 421,98 5,9 413,95 6,0 Źródło: Powszechny Spis Rolny 2002

Struktura u żytkowania gruntów w gminie Nowy Kaw ęczyn wskazuje na du ży czynnik tradycji w wykorzystywaniu gospodarstw rolnych. Produkcja rolna wykorzystuj ąca grunt jako u żytki rolne to 89,6% cało ści powierzchni. Na obszarze tym dominuje uprawa zbó ż – 83,3%, ziemniaków, buraków cukrowych i warzyw. Tabela 32. Struktura zasiewów Wyszczególnienie Ogółem w tym gospodarstwa indywidualne w ha w odsetkach w ha w odsetkach zbo ża 3 995,53 83,3 3 890,55 84,6 ziemniaki 457,12 9,5 457,12 9,9 buraki cukrowe 0,30 0,0 0,30 0,0 rzepak i rzepik 10,90 0,2 10,90 0,20 pastewne 138,19 2,9 128,19 2,8 str ączkowe jadalne na 0,19 0,0 0,19 0,0 ziarno Źródło: Powszechny Spis Rolny 2002

Na terenie gminy Nowy Kaw ęczyn wyra źnie zaznaczona jest dwubiegunowo ść struktury gospodarstw rolnych prowadz ących działalno ść gospodarcz ą. Z jednej strony główn ą rol ę odgrywaj ą te, które prowadz ą wył ącznie działalno ść rolnicz ą, stanowi ąc 70,2% ogółu,

49 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013 a z drugiej wyst ępuj ą takie, które nie prowadz ą ani działalno ści rolniczej czy pozarolniczej stanowi ąc grup ę – 15,1 % gospodarstw. Tabela 33. Struktura gospodarstw rolnych według prowadzenia działalno ści gospodarczej Powierzchnia w ha Wyszczególnienie Liczba gospodarstw Ogólna Użytków rolnych prowadz ące wył ącznie działalno ść rolnicz ą 630 5 638,76 5 083,16

prowadz ące wył ącznie działalno ść pozarolnicz ą 27 99,35 84,05

prowadz ące działalno ść rolnicz ą i pozarolnicz ą 104 1 029,74 926,86

nieprowadz ące działalno ści rolniczej 136 335,79 268,42 i pozarolniczej Źródło: Powszechny Spis Rolny 2002

W obr ębie gminy obserwuje si ę znaczne zró żnicowanie pod wzgl ędem wielko ści produkcji zwierz ęcej. Dobrze rozwini ęty chów bydła wyst ępuje w Olecku, Franciszkanach, Rawiczowie i Trzciannej. W hodowli trzody chlewnej przoduje wie ś Rz ędków, w dalszej kolejno ści s ą Zglinna Mała, Kaczorów, Kolonia Starorawska, Nowy Kaw ęczyn oraz Marianów. Najliczniejsz ą grup ę zwierz ąt gospodarskich na terenie gminy stanowi jednak drób kurzy.

Tabela 34. Zwierz ęta gospodarskie Wyszczególnienie ogółem w tym gospodarstwa rolne w sztukach Bydło 1 503 1 503 Trzoda chlewna 8 123 8 123 Owce 114 114 Kozy 48 48 Konie 89 89 Króliki 135 135 Drób 26 882 26 882 Źródło: Powszechny Spis Rolny 2002

Na terenie gminy Nowy Kaw ęczyn nie wyst ępuj ą wielkotowarowe obiekty produkcji rolnej.

50 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

2.5. Identyfikacja problemów

1. Sytuacja demograficzna i społeczna

• Spadek liczby ludno ści będący wynikiem utrzymuj ącego ujemnego przyrostu naturalnego

2. Standard życia mieszka ńców • Zły stan techniczny infrastruktury sportowej i słabo rozwini ęta baza sportowa. • Brak przedszkoli. • Niedostosowanie budynków o światowych i kulturalnych do potrzeb osób niepełnosprawnych. • Brak wyposa żenia placówek o światy w niezb ędne pomoce dydaktyczne i sprz ęt komputerowy. • Brak dost ępu mieszka ńców do internetu. • Zły stan techniczny elewacji budynków o światowych i kulturalnych. • Brak podstawowej infrastruktury technicznej wokół budynków szkół (chodników, dróg, oznakowania). • Zły stan techniczny budynków Zakładów Opieki Zdrowotnej. • Brak mieszka ń w zasobach komunalnych gminy. • Brak pomieszcze ń o odpowiednim standardzie słu żą cych lokalnej społeczno ści jako miejsce spotka ń

3. Pomoc społeczna • Ograniczona mo żliwo ść udzielania pomocy społecznej w stosunku do potrzeb, w tym wspierania osób niepełnosprawnych. • Du że obszary ubóstwa i biedy.

4. Rynek pracy • Spadek liczby ludno ści w wieku przedprodukcyjnym • Mała aktywno ść zawodowa mieszka ńców

51 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

• Du ży udział osób młodych w przedziale 18-44 lata w śród osób bezrobotnych • Du ża grupa osób długotrwale bezrobotnych (powy żej 12 m-cy) • Wysokie ukryte bezrobocie. • Zbyt mała liczba aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu. • Brak sprawnego, zorganizowanego systemu aktywizacji osób bezrobotnych • Mała oferta alternatywnych miejsc pracy dla mieszkańców wsi • Brak perspektyw na wzrost zatrudnienia w rolnictwie i przemy śle – emigracja za prac ą

5. Potencjał ekologiczny: • Zmniejszanie si ę i ubo żenie naturalnych siedlisk ro ślinnych. • Du że zakwaszenie gleb. • Znaczne areały gleb słabej jako ści. • Brak gospodarki proekologicznej z ograniczeniem nawo żenia i stosowania środków ochrony ro ślin zwłaszcza w dolinach rzek. • Poprawa klasy czysto ści wód w rzekach.

6. Potencjał techniczny: a) Infrastruktura techniczna: • Niepełne zwodoci ągowanie obszaru gminy. • Brak kompleksowego uporz ądkowania gospodarki ściekowej gminy, w tym brak sieci kanalizacji sanitarnej , przydomowych oczyszczalni oraz bezodpływowych, szczelnych zbiorników na ścieki. • Zły stan techniczny istniej ącej oczyszczalni ścieków. • Brak sieci gazoci ągowej na terenie gminy. • Brak wysypiska nieczysto ści stałych zgodnego z obowi ązuj ącymi normami. • Brak zmodernizowanych systemów grzewczych we wszystkich budynkach użyteczno ści publicznej. b) Infrastruktura komunikacyjna: • Zły stan istniej ących dróg • Brak nawierzchni bitumicznej na bardzo wielu drogach gminnych • Brak ci ągów pieszych i rowerowych.

52 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013 c) Turystyka: • Niewykorzystane walory turystyczne gminy. • Brak infrastruktury turystycznej 7. Gospodarka • Niska liczba podmiotów gospodarczych poza obszarem osi komunikacyjnej drogi wojewódzkiej Nr 707. • Spadek liczby podmiotów gospodarczych, zwłaszcza prywatnych • Spadek liczby zakładów osób fizycznych • Spadek liczby osób fizycznych prowadz ących działalno ść gospodarcz ą • Niski udział bran ży produkcyjnej w gospodarce gminy. • Brak zakładów przetwórstwa rolno-spo żywczego.

3. CELE OGÓLNE I SZCZEGÓŁOWE ROZWOJU OBSZARU GMINY NOWY KAWĘCZYN Celem ogólnym jest osi ągni ęcie zrównowa żonego rozwoju Gminy Nowy Kaw ęczyn. Zostanie on osi ągni ęty dzi ęki realizacji celu szczegółowego, którym jest poprawa warunków życia gminy.

4. ZADANIA ZMIERZAJ ĄCE DO REALIZACJI CELÓW (POPRAWY

SYTUACJI NA TERENIE GMINY NOWY KAWĘCZYN)

Główne zadania zwi ązane z rozwojem gminy oraz popraw ą sytuacji społeczno -gospodarczej gminy zostały okre ślone na podstawie konsultacji społecznych na terenie Gminy Nowy Kaw ęczyn. Cel strategiczny wspólnoty samorządowej Gminy Nowy Kaw ęczy, który ma zosta ć osi ągni ęty w zało żonym okresie planistycznym, czyli do ko ńca 2013 r., to harmonijny rozwój społeczno-gospodarczy Gminy Nowy Kaw ęczyn. Dzi ęki jego osi ągni ęciu nast ąpi m.in.: • poprawa stanu środowiska naturalnego, • zwi ększenie dochodów do bud żetu gminy, • poprawa infrastruktury technicznej, • zmniejszenie „ukrytego” bezrobocia • zwi ększenie integracji mieszka ńców gminy

53 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

Zakłada si ę, i ż realizacja celu strategicznego Gminy Nowy Kaw ęczyn przyczyni si ę po średnio do osi ągni ęcia celu nadrz ędnego, jakim jest zrównowa żony rozwój powiatu skierniewickiego a tym samym województwa łódzkiego. Zakładane rezultaty zostan ą osi ągni ęte poprzez realizacj ę zada ń, które zidentyfikowane zostały przez Horyzontalny Zespół Zadaniowy ds. Planu Rozwoju Lokalnego na podstawie konsultacji z parterami społeczno-gospodarczymi:

Infrastruktura techniczna: -Remont dróg o nawierzchni asfaltowej; -Utwardzenie dróg na terenie gminy; -Modernizacja o świetlenia ulicznego; -Budowa linii o świetlenia ulicznego; -Budowa chodników dla pieszych -Budowa ci ągu pieszego i rowerowego -Budowa i modernizacja sieci wodoci ągowej wraz z przył ączami; -Budowa i renowacja studni gł ębinowych; -Rozbudowa oczyszczalni ścieków oraz budowa sieci kanalizacyjnej, przydomowych oczyszczalni ścieków i bezodpływowych, szczelnych zbiorników na ścieki; - Budowa zbiornika wodnego; - Przeprowadzenie informatyzacji Urz ędu Gminy; - Zapewnienie mieszka ńcom gminy dost ępu do internetu. Infrastruktura społeczna: • Budowa kompleksu sportowo-rekreacyjnego • Budowa amfiteatru wraz z infrastruktur ą • Budowa sal gimnastycznych przy szkołach • Remont O środka Zdrowia • Remont budynku biblioteki • Remont budynku Urz ędu Gminy • Remont Agronomówki • Remont budynku Lecznicy weterynaryjnej • Remont Domu Nauczyciela w Nowym Dworze • Remont poszkolnego budynku • Remont siedzib Ochotniczych Stra ży Po żarnych

54 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

• Utworzenie oddziałów przedszkolnych przy Szkole Podstawowej w Nowym Dworze i Trzciannie.

5. REALIZACJA ZADA Ń I PROJEKTÓW

W oparciu o przedstawion ą w rozdziale III, niniejszego Programu, list ę zada ń przewidzianych do realizacji w celu poprawy sytuacji społeczno-gospodarczej Gminy Nowy Kaw ęczyn, opracowano wykaz projektów inwestycyjnych, za pomocą których odbywa ć si ę b ędzie realizacja planowanych zada ń. Uwzgl ędnione zostały projekty zgodne z zało żeniami Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata 2007- 2013, przewidziane do współfinansowania z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Przedstawione projekty zostały przewidziane do realizacji w nowym okresie programowania 2007-2013. Zakłada si ę, i ż w trakcie realizacji Programu powstan ą projekty zgodne z zało żeniami Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki przewidziane do współfinansowania z Europejskiego Funduszu Społecznego, jak równie ż projekty zgodne z zało żeniami Programu Operacyjnego Rozwój Obszarów Wiejskich, b ędącego cz ęś ci ą Krajowego Planu Strategicznego dla Obszarów Wiejskich, przewidzianego do współfinansowania w ramach Wspólnej Polityki Rolnej ze środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich.

5.1. Planowane zadania inwestycyjne w okresie 2007-2013 5.1.1. Lista wszystkich planowanych zada ń na lata 2007 – 2013 Infrastruktura techniczna: 1. Budowa sieci wodoci ągowej we wsi Esterka 2. Budowa studni gł ębinowych awaryjnych w Kwasowcu i Trzciannie 3. Budowa kanalizacji , przydomowych oczyszczalni ścieków i szczelnych, bezodpływowych zbiorników na ścieki 4. Rozbudowa oczyszczalni ścieków w Nowym Dworze 5. Renowacja studni gł ębinowej w Nowym Kaw ęczynie 6. Wymiana sieci wodoci ągowej we wsiach: Nowy Kaw ęczyn, Kaczorów , Stara Rawa i Kolonia Starorawska o długo ści 8,5 km. 7. Utwardzenie dróg gminnych przez wie ś Psary , drogi Nowy Dwór- Wołucza, drogi Kazimierzów-Wołucza, drogi Suliszew w kierunku Wycze śniaka, drogi Rawiczów- Trzcianna, drogi Trzcianna-Stara Rawa 8. Utwardzenie dróg dojazdowych we wsiach: Nowy Dwór-Parcela,

55 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

Sewerynów, Helenków, Marianów, Budy Trzci ńskie, Zglinna Du ża ,Trzcianna, Esterka, drogi od Franciszkan do drogi wojewódzkiej, drogi Kazimierzów-Zglinna Mała, drogi Zglinna Mała w kierunku Rossochy, drogi Doleck-Esterka, drogi Zglinna Mała-Zglinna Du ża , Dukaczew-Kaw ęczyn B, Rz ędków w kierunku Zglinnej Du żej 9. Remont dróg gminnych o nawierzchni asfaltowej: - Droga nr 115311E Doleck, Suliszew, granica gminy, długo ści ca 4800m - Droga nr 115153E Doleck, Psary, granica gminy, długo ści 3500m - Droga nr 113103E Kwasowiec-Adamów, długo ści 6420m - Droga nr 115303E na odcinku Kaczorów-droga Kwasowiec-Adamów , długo ści ca 1400m - Droga nr 115308E i fragment drogi 115309E- droga wojewódzka, Strzyboga, Nowy Rz ędków, Stary Rz ędków, granica gminy, długo ści ca 4200 m, 10. Modernizacja o świetlenia ulicznego w miejscowo ściach: Rz ędków, Stary Rz ędków, Nowy Rz ędków, Kazimierzów, Zglinna Mała, Zglinna Du ża, Marianka, Adamów, Franciszkany, Kaczorów, Dzwonkowice, Dukaczew Dolny 11. Budowa linii o świetlenia ulicznego we wsiach: - Raducz - Nowy Dwór-Parcela - Budy Trzci ńskie - Zglinna Du ża (Parcela) - Trzcianna przy drodze powiatowej 12. Budowa chodników dla pieszych na odcinku Podtrzcianna - Nowy Kaw ęczyn 13. Budowa ci ągu pieszego i rowerowego 14. Budowa Zbiornika Wodnego w Rz ędkowie

Infrastruktura społeczna: 1. Budowa kompleksu sportowo - rekreacyjnego w miejscowo ści Strzyboga 2. Budowa kompleksu sportowo-rekreacyjnego na terenie przy bibliotece w Nowym Kaw ęczynie 3. Budowa sali gimnastycznej przy Szkole Podstawowej w Trzciannie 4. Przeprowadzenie informatyzacji Urz ędu Gminy 5. Zapewnienie mieszka ńcom gminy dost ępu do internetu 6. Utworzenie oddziałów przedszkolnych

56 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

7. Remont budynków komunalnych: - Ośrodek Zdrowia w Nowym Kaw ęczynie - Biblioteka w Nowym Kaw ęczynie - Budynek Urz ędu Gminy - Agronomówka - Lecznica Weterynaryjna - Dom Nauczyciela w Nowym Dworze - Budynek po szkole w Dukaczewie - OSP w Nowym Kaw ęczynie - OSP w Rz ędkowie

5.1.2. Lista zada ń według hierarchii wa żno ści na lata 2007-2013 Grupuj ąc zadania pod wzgl ędem hierarchii wa żno ści uwzgl ędniono opinie mieszka ńców. Po zapoznaniu si ę z oczekiwaniami społecznymi Horyzontalny Zespół Zadaniowy ds. Planu Rozwoju Lokalnego ustalił nast ępuj ącą list ę projektów: I. Projekty przewidziane do realizacji przy współfinansowaniu z funduszy strukturalnych 1. Przebudowa dróg gminnych w gminie Nowy Kaw ęczyn- współfinansowanie ze środków EFRR w ramach RPO WŁ : • Remont dróg gminnych o nawierzchni asfaltowej: - Droga nr 115311E Doleck, Suliszew, granica gminy, długo ści ca 4800m - Droga nr 115153E Doleck, Psary, granica gminy, długo ści 3500m - Droga nr 115307E Rz ędków-Zglinna, długo ści 3900m - Droga nr 113103E Kwasowiec-Adamów, długo ści 6420m - Droga nr 115303E na odcinku Kaczorów-droga Kwasowiec-Adamów , długo ści ca 1400m - Droga nr 115308E i fragment drogi 115309E- droga wojewódzka, Strzyboga, Nowy Rz ędków, Stary Rz ędków, granica gminy, długo ści ca 4200 m, • Modernizacja o świetlenia ulicznego w miejscowo ściach: Rz ędków, Stary Rz ędków, Nowy Rz ędków, Kazimierzów, Zglinna Mała, Zglinna Du ża, Marianka, Adamów, Franciszkany, Kaczorów • Budowa linii o świetlenia ulicznego we wsiach: Raducz, Nowy Dwór-Parcela, Budy Trzci ńskie, Zglinna Du ża (Parcela), Trzcianna przy drodze powiatowej 2. Roz budowa oczyszczalni ścieków i budowa sieci kanalizacyjnej z przył ączami w

57 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

miejscowo ściach Nowy Dwór i Nowy Dwór Parcela – II etap realizacji Nowy Dwór - współfinansowanie ze środków EFRROW w ramach PROW

II. Projekty przewidziane do realizacji ze środków własnych oraz źródeł zewn ętrznych 1. Budowa sieci wodoci ągowej we wsi Esterka 2. Budowa studni gł ębinowych awaryjnych w Kwasowcu i Trzciannie 3. Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków i bezodpływowych, szczelnych zbiorników na ścieki 4. Renowacja studni gł ębinowej w Nowym Kaw ęczynie 5. Wymiana sieci wodoci ągowej we wsiach: Nowy Kaw ęczyn, Kaczorów , Stara Rawa i Kolonia Starorawska o długo ści 8,5 km. 6. Utwardzenie dróg gminnych przez wie ś Psary , drogi Nowy Dwór- Wołucza, drogi Kazimierzów-Wołucza, drogi Suliszew w kierunku Wycze śniaka, drogi Rawiczów- Trzcianna, drogi Trzcianna-Stara Rawa 7. Utwardzenie dróg dojazdowych dojazdowych we wsiach: Nowy Dwór-Parcela, Sewerynów, Helenków, Marianów, Budy Trzci ńskie, Zglinna Du ża ,Trzcianna, Esterka, drogi od Franciszkan do drogi wojewódzkiej, drogi Kazimierzów-Zglinna Mała, drogi Zglinna Mała w kierunku Rossochy, drogi Doleck-Esterka, drogi Zglinna Mała-Zglinna Du ża 8. Przeprowadzenie informatyzacji Urz ędu Gminy 9. Zapewnienie mieszka ńcom gminy dost ępu do internetu 10. Budowa chodników dla pieszych na odcinku Podtrzcianna - Nowy Kaw ęczyn 11. Budowa ci ągu pieszego i rowerowego 12. Budowa Zbiornika Wodnego w Rz ędkowie 13. Budowa kompleksu sportowo – rekreacyjnego w miejscowo ści Strzyboga 14. Budowa kompleksu sportowo-rekreacyjnego na terenie przy bibliotece w Nowym Kaw ęczynie 15. Budowa sali gimnastycznej przy Szkole Podstawowej w Trzciannie 16. Remont budynków komunalnych: - Ośrodek Zdrowia w Nowym Kaw ęczynie - Remont budynku biblioteki w Nowym Kaw ęczynie - Budynek Urz ędu Gminy

58 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

- Agronomówka - Lecznica Weterynaryjna - Dom Nauczyciela w Nowym Dworze - Budynek po szkole w Dukaczewie - OSP w Nowym Kaw ęczynie - OSP w Rz ędkowie

5.1.3. Realizacja projektów w latach 2007-2013

Projekty przewidziane do realizacji przy współfinansowaniu z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013 oraz projekty przewidziane do realizacji przy współfinansowaniu z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Obszarów Wiejskich. Zadanie 1 1 Nazwa projektu Przebudowa dróg gminnych w gminie Nowy Kaw ęczyn 2 Zgodno ść z planem zgodny zagospodarowania przestrzennego 3 Etapy zadania • Remont dróg gminnych o nawierzchni asfaltowej : - Droga nr 115311E Doleck, Suliszew, granica gminy, długo ści ca 4800m - Droga nr 115153E Doleck, Psary, granica gminy, długo ści 3500m - Droga nr 115307E Rz ędków-Zglinna, długo ści 3900m - Droga nr 113103E Kwasowiec-Adamów, długo ści 6420m - Droga nr 115303E na odcinku Kaczorów-droga Kwasowiec-Adamów , długo ści ca 1400m - Droga nr 115308E i fragment drogi 115309E- droga wojewódzka, Strzyboga, Nowy Rz ędków, Stary Rz ędków, granica gminy, długo ści ca 4200 m, • Modernizacja o świetlenia ulicznego w miejscowo ściach : Rz ędków, Stary Rz ędków, Nowy Rz ędków, Kazimierzów, Zglinna Mała, Zglinna Du ża, Marianka, Adamów, Franciszkany, Kaczorów • Budowa linii o świetlenia ulicznego we wsiach : Raducz, Nowy Dwór-Parcela, Budy Trzci ńskie, Zglinna Du ża (Parcela), Trzcianna przy drodze powiatowej 4 Harmonogram realizacji 4.1 Data rozpocz ęcia 2007 4.2 Data zako ńczenia 2013 5. Planowane efekty ko ńcowe 5.1 Produkty - długo ść zmodernizowanych dróg gminnych (km) - długo ść wybudowanych/ zmodernizowanych utwardzonych poboczy (km) - liczba zmodernizowanych skrzy żowa ń (szt.) 5.2 Rezultaty - powierzchnia terenów inwestycyjnych, które stały się dost ępne w wyniku realizacji projektów-ha - średni czas przejazdu miedzy dwoma punktami sieci (min.) - nat ęż enie ruchu na drodze (pojazdy/h) - liczba wypadków drogowych (szt.) - liczba rannych i zabitych (osoby)

59 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

6 Instytucje i podmioty

uczestnicz ące we

wdra żaniu. 7 Nakłady do 12 000 000 PLN poniesienia 8 Źródła finansowania 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 8.1 Bud żet Gminy 50 000 375 000 375 000 300 000 292 500 225 000 225 000 8.2 Bud żet pa ństwa 8.3 Środki prywatne 8.4 Środki Unii 2 125000 2 125000 1 700000 1 657500 1 275000 1 275000 Europejskiej- EFRR 8.5 Inne 8.6 Razem 50 000 2 500000 2 500000 2 000000 1 950000 1 500000 1 500000

Zadanie 2 1 Nazwa projektu Rozbudowa oczyszczalni ścieków i budowa sieci kanalizacyjnej z przył ączami w miejscowo ściach Nowy Dwór i Nowy Dwór- Parcela- II etap realizacji Nowy Dwór w latach 2007-2009 2 Zgodno ść z planem zgodny zagospodarowania przestrzennego 3 Etapy zadania 4 Harmonogram realizacji 4.1 Data rozpocz ęcia 2007 4.2 Data zako ńczenia 2009 5. Planowane efekty ko ńcowe 5.1 Produkty -długo ść wybudowanej sieci kanalizacji sanitarnej (km) -liczba wybudowanych przył ączy kanalizacji sanitarnej (szt.) -liczba wybudowanych/zmodernizowanych przepompowni ścieków (szt.) -liczba zmodernizowanych oczyszczalni ścieków (szt.) 5.2 Rezultaty - długo ść kanalizacji sanitarnej na terenie gminy (km) - przepustowo ść kanalizacji sanitarnej (m 3/doba) - liczba osób korzystaj ących z kanalizacji (osoby) - przepustowo ść wybudowanej/zmodernizowanej oczyszczalni ścieków (m 3/doba) - ilo ść oczyszczonych ścieków (m 3/doba) - liczba gospodarstw domowych/budynków obsługiwanych przez oczyszczalni ę ścieków (szt.) - powierzchnia terenów inwestycyjnych, z dost ępem do sieci kanalizacji sanitarnej - ha 6 Instytucje i podmioty

uczestnicz ące we wdra żaniu. 7 Nakłady do 1530 000 PLN poniesienia 8 Źródła finansowania 2007 2008 2009 8.1 Bud żet Gminy 30 000 112 500 112 500 8.2 Bud żet pa ństwa 8.3 Środki prywatne 8.4 Środki Unii Europejskiej- 637 500 637 500 EFRROW 8.5 Inne 637 500 637 500 8.6 Razem 30 000 750 000 750 000

60 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

5.2. ZADANIA PLANOWANE DO REALIZACJI PO ROKU 2013 –

PROJEKTY DŁUGOTERMINOWE

Zadania planowane do realizacji po roku 2013 obejmuj ą zadania nowe oraz kontynuacj ę działa ń ju ż rozpocz ętych. Projekty długoterminowe , stanowi ące kontynuacj ę zada ń realizowanych przez Gmin ę Nowy Kaw ęczyn dotycz ą: - poprawy gospodarki wodno-ściekowej - poprawy infrastruktury drogowej - poprawy infrastruktury sportowej Nowym projektem ma by ć realizacja inwestycji zwi ązanych z wykorzystaniem energii odnawialnej.

6. POWI ĄZANIE PROJEKTÓW Z INNYMI DZIAŁANIAMI

REALIZOWANYMI NA TERENIE GMINY

Realizacja zada ń na terenie gminy jest procesem planowym, a działania podejmowane przez samorz ąd Gminy s ą zbie żne ze Strategi ą Rozwoju Województwa Łódzkiego, Powiatu Skierniewickiego, jak równie ż Studium Uwarunkowa ń i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Nowy Kaw ęczyn. Gmina w swych działaniach zmierza do rozwoju infrastruktury lokalnej poprzez m.in. budow ę dróg, chodników, ci ągów pieszo-rowerowych, infrastruktury wodno- kanalizacyjnej oraz do poprawy jako ści życia mieszka ńców, m.in. poprzez budow ę lub modernizacj ę infrastruktury społecznej zwłaszcza ochrony zdrowia, sportowej jak i kulturalnej. Wa żnym elementem s ą równie ż projekty zgłoszone podczas konsultacji społecznych z mieszka ńcami, liderami organizacji społecznych, pracownikami jednostek organizacyjnych gminy, przedsi ębiorcami. Do najwa żniejszych zada ń realizowanych w ostatnim okresie współfinansowanych ze środków krajowych i unijnych nale żą :

Rok1999 . 1. Budowa sie ć wodoci ągowej z przył ączami we wsiach Marianka i Zglinna Du ża – warto ść – 123.637,- zł 2. Budowa drogi gminnej Nowy Kaw ęczyn – Franciszkany – warto ść - 259.730,- zł.

61 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

3. Budowa drogi we wsi Trzcianna – warto ść 128.258,- zł 4. Wykonanie o świetlenia ulicznego we wsi Podtrzcianna – warto ść 41.722,- zł

Rok 2000. 1. Budowa drogi gminnej Kwasowiec – Kazimierzów – warto ść 213.256,- zł 2. Modernizacja drogi we wsi Zglinna Mała – warto ść 72.740,- zł 3. Budowa kotłowni olejowej w Szkole podstawowej w Trzciannie – 84.492,- zł

Rok 2001. 1.Budowa drogi gminnej relacji Trzcianna – Suliszew – warto ść 513.797,- zł

Rok 2002. 1. Budowa sali gimnastycznej przy szkole podstawowej w Nowym Dworze – 1.499.312,-zł

Rok 2003. 1. Modernizacja stacji uzdatniania wody w Kwasowcu – 158.664,- zł 2. Budowa sieci wodoci ągowej z przył ączami w miejscowo ściach Dzwonkowice, Nowy Dwór- Parcela , Dukaczew – 239.712,- zł 3. Budowa drogi we wsi Zglinna Du ża – 144.548,- zł 4. Remont drogi w Mariance – 26.001,- zł

Rok 2004. 1. Budowa sieci wodoci ągowej z przył ączami w miejscowo ści Psary i Raducz- 320 791,92 zł 2. Remont i termomodernizacja elewacji budynku Szkoły Podstawowej w Nowym Dworze- 88 117,20 zł 3. Wymiana stolarki okiennej i remont sanitariatów w Szkole Podstawowej w Trzciannie- 197 822,54 zł 4. Oświetlenie uliczne w Nowym Kaw ęczynie- 34 964.57 zł] 5. Przebudowa drogi gminnej relacji Nowy Kaw ęczyn-Franciszkany- 178 983,32 zł 6. Budowa drogi gminnej Rawiczów-Prandotów- 912 043,00 zł

Rok 2005. 1. Remont i docieplenie dachu budynku Szkoły Podstawowej w Trzciannie-89 550,00 zł 2. Oświetlenie uliczne we wsi Nowy Dwór Parcela-31 687,63 zł 3. Przebudowa drogi we wsi Nowa Trzcianna – 82 450,58 zł 4. Przebudowa drogi we wsi Dukaczew na dł 1550mb-111 409,27 zł 5. Przebudowa drogi dojazdowej do pól we wsi Nowy Dwór Parcela – 79 062,52 zł

62 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

6. Przebudowa drogi gminnej Kwasowiec – Rz ędków na dł. 1615 mb – 198 292,00 zł

Rok 2006. 1. Przebudowa drogi we wsi Zglinna Du ża na dł.1300mb-99 192,92 zł 2. Przebudowa drogi we wsi Stara Rawa-81 919,12 zł 3. Przebudowa drogi we wsi Dukaczew na dł. 990 mb – 77 470,87 zł 4. Przebudowa drogi we wsi Marianka-98 687,92 zł 5. Przebudowa drogi Kwasowiec- Rz ędków-II etap-poło żenie nawierzchni asfaltowej na dł. 1615mb-187 128,21 zł 6. Budowa sieci kanalizacyjnej z przył ączami w m. Nowy Dwór i Nowy Dwór Parcela – I etap realizacji-461 589,73 zł 7. Termomodernizacja budynku Gimnazjum w Strzybodze-89 966,29 zł 8. Termomodernizacja budynku Szkoły Podstawowej w Trzciannie-115 524,34 zł 9. Remont budynku Gimnazjum w Strzybodze – I etap- 87 253,96 zł 10. Remont budynku Gimnazjum w Strzybodze – II etap- 178 831,08 zł 11. Budowa sali gimnastycznej z zapleczem w Strzybodze w latach 2004-2006 – 1 632 080,67 zł 12. Oświetlenie uliczne we wsi Suliszew – 19 002,11 zł

7. OCZEKIWANE WSKA ŹNIKI EFEKTÓW REALIZACJI PLANU

ROZWOJU LOKALNEGO W LATACH 2007-2013

Przy ocenie realizacji Planu Rozwoju Lokalnego 2007- 2013 brane b ędą pod uwag ę nast ępuj ące wska źniki:

1. Wska źnik produktu: - długo ść zmodernizowanych dróg gminnych (km) - długo ść wybudowanych/ zmodernizowanych utwardzonych poboczy (km) - liczba zmodernizowanych skrzy żowa ń (szt.) - długo ść wybudowanej sieci kanalizacji sanitarnej (km) - liczba wybudowanych przył ączy kanalizacji sanitarnej (szt.) - liczba wybudowanych/zmodernizowanych przepompowni ścieków (szt.) - liczba zmodernizowanych oczyszczalni ścieków (szt.)

63 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

- liczba osób, które dostały dost ęp do szerokopasmowego internetu - długo ść wybudowanej sieci wodoci ągowej (km) - liczba wybudowanych obiektów sportowych (szt) - liczba obiektów słu żą cych lokalnej społeczno ści jako miejsca spotka ń (szt)

2. Wska źnik rezultatu: - powierzchnia terenów inwestycyjnych, które stały się dost ępne w wyniku realizacji projektów-ha - średni czas przejazdu miedzy dwoma punktami sieci (min.) - nat ęż enie ruchu na drodze (pojazdy/h) - liczba wypadków drogowych (szt.) - liczba rannych i zabitych (osoby) - długo ść kanalizacji sanitarnej na terenie gminy (km) - przepustowo ść kanalizacji sanitarnej (m 3/doba) - liczba osób korzystaj ących z kanalizacji (osoby) - przepustowo ść wybudowanej/zmodernizowanej oczyszczalni ścieków (m 3/doba) - ilo ść oczyszczonych ścieków (m 3/doba) - liczba gospodarstw domowych/budynków obsługiwanych przez oczyszczalni ę ścieków (szt.)

- powierzchnia terenów inwestycyjnych, z dost ępem do sieci kanalizacji sanitarnej – ha - długo ść sieci wodoci ągowej na terenie gminy – km - liczba osób korzystaj ących z obiektów słu żą cych lokalnej społeczno ści jako miejsca spotka ń

8. PLAN FINANSOWY NA LATA 2007-2013

Plan finansowy na lata 2007 – 2009 Lata realizacji Źródła finansowania 2007 2008 2009

Bud żet Gminy Nowy Kaw ęczyn 80 000 487 500 487 500 Bud żet pa ństwa Środki prywatne Środki Unii Europejskiej – EFRR w ramach RPO WŁ 2 125 000 2 125 000 Środki Unii Europejskiej – EFRROW w ramach PROW 637 500 637 500

64 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

Inne RAZEM 80 000 3 250 000 3 250 000

9. SYSTEM WDRA ŻANIA

Wdra żanie Planu Rozwoju Lokalnego rozpocznie si ę poprzez wprowadzenie go w życie uchwał ą Rady Gminy w Nowym Kaw ęczynie. Odpowiedzialnym za jego realizacj ę jest organ wykonawczy samorz ądu gminnego – Wójt Gminy, przy pomocy Rady Gminy oraz jej stałych komisji. Raz w roku b ędą odbywały si ę spotkania konsultacyjne z partnerami społecznymi w celu omówienia realizacji Planu Rozwoju Lokalnego. Wdra żanie PRL b ędzie odbywało si ę przez: • Przygotowanie dokumentacji projektowo-kosztorysowej dotycz ącej projektów uj ętych w planie. • Przygotowanie i składanie wniosków o dofinansowanie z EFRR, EFRROW i innych źródeł zewn ętrznych. • Przeprowadzenie przetargów. • Realizacj ę projektów. • Przygotowanie informacji o realizacji projektów zawartych w PRL. • Przedkładanie sprawozda ń Radzie Gminy. • Przyjmowanie do realizacji nowych projektów zgodnych z oczekiwaniami społeczno ści lokalnej . Za realizacj ę zada ń zmierzaj ących do wdro żenie Planu Rozwoju Lokalnego odpowiedzialne b ędą komórki organizacyjne w strukturach Urz ędu Gminy Nowy Kaw ęczyn. Schemat organizacyjny Urz ędu Gminy w Nowym Kaw ęczynie.

65 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 - 2013

R A D A G M I N Y

Dyrektorzy i Kierownicy W Ó J T G M I N Y Jednostek Organizacyjnych Gminy

Samodzielne stanowiska do spraw:

Skarbnik Sekretarz Kierownik Kierownik Inwestycji i Zamówie ń USC Referatu Rolnictwa Publicznych i Gospodarki Gruntami Kierownik Gminnego Obrony Cywilnej Ośrodka Pomocy Społecznej

Referat Finansowy Kierownik Gminnej Organizacyjnych Biblioteki Publicznej i Obywatelskich Dyrektor Gminnego Zespołu ds. O światy Radca Prawny

Dyrektor Gimnazjum w Strzybodze

Dyrektor Szkoły Podstawowej w Nowym Dworze

Dyrektor Szkoły Podstawowej w Trzciannie

60 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

10. SPOSOBY MONITOROWANIA, OCENY I KOMUNIKACJI

SPOŁECZNEJ PLANU ROZWOJU LOKALNEGO

Celem prowadzenia monitoringu jest zapewnienie maksymalnej efektywno ści realizacji Planu Rozwoju Lokalnego, poprzez nadzór nad instytucjami odpowiedzialnymi za zarz ądzanie i wdra żanie poszczególnych zada ń i projektów. Za monitorowanie odpowiedzialny b ędzie, powołany przez Wójta Gminy Zespół Horyzontalny. Aby zachowa ć ci ągło ść procesu przygotowania Planu i jego realizacji, w skład Zespołu Horyzontalnego wchodzi ć b ędą członkowie grupy roboczej, zaanga żowanej w sporz ądzanie Planu Rozwoju Lokalnego. Skład Zespołu Horyzontalnego przedstawia ć si ę b ędzie zatem nast ępuj ąco: - Wójt Gminy, - Sekretarz Gminy, - Skarbnik Gminy, - Kierownik USC, - Kierownik Referatu Rolnictwa i Gospodarki Gruntami, - Inspektor prowadz ący sprawy z zakresu Obrony Cywilnej, - Inspektor prowadz ący sprawy z zakresu Inwestycji i Zamówie ń Publicznych, - Kierownik Gminnego O środka Pomocy Społecznej, - Główna Ksi ęgowa Gminnego Zespołu Do Spraw O światy, - Podinspektor prowadz ący sprawy z zakresu płac pracowników zatrudnionych w szkołach na terenie gminy, - Kierownik Gminnej Biblioteki Publicznej.

Zebrania Zespołu Horyzontalnego odbywa ć si ę b ędą raz na pół roku. Istnieje mo żliwo ść cz ęstszych spotka ń, po uprzednim zawiadomieniu członków Zespołu przez Sekretariat Zespołu. Funkcj ę Sekretariatu Zespołu Horyzontalnego pełni ć b ędzie Sekretariat Wójta Nowego Kaw ęczyna. Obowi ązkiem Sekretariatu b ędzie zawiadamianie członków Zespołu o terminach posiedze ń oraz przygotowywanie na w/w posiedzenia szczegółowych informacji na temat post ępów w realizacji Planu Rozwoju Lokalnego w formie raportu monitoruj ącego (Zał ącznik nr 2). Obowi ązkiem Sekretariatu b ędzie tak że przygotowywanie protokołów z posiedze ń Zespołu Horyzontalnego, zawieraj ących ustalenia w/w posiedze ń i przesyłanie ich do członków Zespołu. Zespół Horyzontalny analizowa ć

67 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013 będzie ilo ściowe i jako ściowe informacje na temat wdra żanych projektów i całego Planu Rozwoju Lokalnego w aspekcie finansowym i rzeczowym. Celem takiej analizy jest zapewnienie zgodno ści realizacji projektów i Planu z wcze śniej zatwierdzonymi zało żeniami i celami. Je śli w raportach monitoringowych ujawnione zostan ą problemy zwi ązane z wdra żaniem Planu, Zespół Horyzontalny powinien podj ąć działania maj ące na celu wyeliminowanie pojawiaj ących si ę trudno ści wdro żeniowych. Dla ka żdego zako ńczonego projektu opracowywany zostanie raport ewaluacyjny – Zał ącznik nr 3 (ocena ex-post zrealizowanego projektu). Na koniec okresu programowania (tzn. w styczniu 2014 r.) Zespół Horyzontalny sporz ądzi raport ko ńcowy, obrazuj ący faktycznie zrealizowane zadania w kontek ście zało żeń Planu Rozwoju Lokalnego. Raport ko ńcowy b ędzie dost ępny do wgl ądu w Sekretariacie Wójta . Zespól Horyzontalny do 31 stycznia ka żdego roku przygotowuje raport ewaluacyjny dotycz ący przebiegu realizacji Planu Rozwoju Lokalego w stosunku do roku poprzedniego . W raporcie tym znajduj ą si ę w szczególno ści informacje o: - skuteczno ści - kryterium to pozwala okre śli ć czy cele danego projektu (jak i całego Planu) okre ślone na etapie programowania zostały osi ągni ęte, - efektywno ści - kryterium to porównuje zasoby finansowe zaanga żowane przy realizacji projektu i Planu z rzeczywistymi osi ągni ęciami projektu i Planu na poziomie produktu, rezultatu lub oddziaływania, - użyteczno ści - kryterium to pozwala oceni ć faktyczne efekty projektu i Planu na poziomie produktu, rezultatu i oddziaływania w nawi ązaniu do wcze śniej zdefiniowanych w Planie Rozwoju Lokalnego potrzeb i problemów. W raporcie ewaluacyjnym zawarte b ędą tak że rekomendacje i proponowane zmiany w Planie Rozwoju Lokalnego. Plan Rozwoju Lokalnego b ędzie aktualizowany uchwał ą Rady Gminy na podstawie rekomendacji i propozycji zmian zawartych w raporcie ewaluacyjnym. Komunikacja społeczna polega ć b ędzie na informowaniu społeczno ści lokalnej o post ępach wdra żania Planu Rozwoju Lokalnego. Ka żdy mieszkaniec gminy b ędzie miał mo żliwo ść uzyskania informacji o aktualnym stanie prac wdro żeniowych Planu Rozwoju Lokalnego w sekretariacie Wójta Nowego Kaw ęczyna, wraz z wgl ądem w dokumentacj ę (raporty monitoringowe, raporty ewaluacyjne). Mieszka ńcy b ędą mieli równie ż mo żliwo ść udziału w posiedzeniach Zespołu Horyzontalnego (po wcze śniejszym zgłoszeniu swojej obecno ści).

68 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

Wa żnym elementem komunikacji społecznej b ędzie podj ęcie współpracy z mediami lokalnymi, w których b ędą podawane informacje o wdra żanych projektach (przynajmniej raz w roku). Główn ą instytucj ą odpowiedzialn ą za promocj ę Planu Rozwoju Lokalnego, za informacj ę i promocj ę działa ń realizowanych w ramach PRL i samego Planu b ędzie Urz ąd Gminy Nowy Kaw ęczyn. Wszelkie materiały promocyjne powinny okre śla ć m.in. cele realizacji poszczególnych zada ń w ramach planu, planowane wska źniki osi ągni ęć oraz źródła finansowania projektów. Sposoby promocji samych inwestycji współfinansowanych z Funduszy Strukturalnych Unii Europejskiej reguluje Rozporz ądzenie Komisji Europejskiej Nr 1159/2000 z dnia 30 maja 2000 roku w sprawie „Zasad informowania i promocji projektów współfinansowanych z Funduszy Strukturalnych”. Cele upowszechniania informacji o Planie Rozwoju Lokalnego: 1. Informowanie o mo żliwo ściach wykorzystania środków funduszy strukturalnych Unii Europejskiej na realizacj ę projektów słu żą cych rozwojowi lokalnemu. 2. Informowanie o planach realizacji poszczególnych zada ń i projektów realizowanych na terenie Gminy Nowy Kaw ęczyn w latach 2007 – 2013 Grupami docelowymi prowadzonych działa ń promocyjnych s ą mieszka ńcy gminy, potencjalni beneficjenci, partnerzy społeczno-gospodarczy, regionalne i lokalne władze oraz inne władze publiczne. Aby osi ągn ąć cele zwi ązane z informacj ą i promocj ą Planu Rozwoju Lokalnego b ędą stosowane mi ędzy innymi nast ępuj ące środki i instrumenty: - Publikacja Planu Rozwoju Lokalnego dla gminy Nowy Kaw ęczyn , dost ępna dla wszystkich mieszka ńców w Sekretariacie Urz ędu Gminy Nowy Kaw ęczyn - Spotkania konsultacyjne dla przedstawicieli instytucji zaanga żowanych w proces tworzenia i wdra żania planu oraz dla mieszka ńców gminy Nowy Kaw ęczyn, organizowane na wniosek zainteresowanych. - Ulotki i plakaty publikowane i rozpowszechniane z okazji wprowadzenia zmian i nowelizacji w Planie Rozwoju Lokalnego, w celu zapewnienia społecznej akceptacji oraz poinformowania opinii publicznej o mo żliwo ściach aktywnego uczestnictwa.

69 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

Spis tabel Tabela 1. Wykaz jednostek osadniczych w gminie Nowy Kaw ęczyn str.8 Tabela 2. Klasyfikacja jako ści wód podziemnych w punkcie sieci monitoringu str.15 regionalnego na terenie gminy Nowy Kaw ęczyn w latach 1998 - 2003 (WIO Ś Łód ź Inspektorat w Skierniewicach) Tabela 3. Wykaz dróg publicznych posiadaj ących kategori ę dróg gminnych na Str.18 terenie gminy Nowy Kaw ęczyn Tabela 4. Wypadkowo ść na drogach gminy Nowy Kaw ęczyn str.19 Tabela 5. Wydatki na bie żą ce utrzymanie dróg i inwestycje drogowe w gminie Str.20 Nowy Kaw ęczyn Tabela 6. Własno ść budynków i mieszka ń według rodzaju podmiotów b ędących str.25 ich wła ścicielami lub współwła ścicielami. Tabela 7. Liczba mieszka ńców gminy Nowy Kaw ęczyn w latach 2002-2006 (stan str.26 ludno ści podany jest na dzie ń 31 grudnia ka żdego roku) Tabela 8. Liczba mieszka ńców gminy według wieku w latach 2002-2006 Str.27 Tabela 9. Przyrost naturalny, liczba urodze ń i zgonów w latach 2002-2006 str.27 Tabela 10. Saldo migracji w gminie Nowy Kaw ęczyn w latach 2002-2006. str.28 Tabela 11. Ludno ść w wieku 13 lat i wi ęcej według poziomu wykształcenia i grup str.29 wieku Tabela 12. Struktura liczby uczniów szkół gminy Nowy Kaw ęczyn str.30 Tabela 13. Wyposa żenie szkół w zestawy komputerowe str.31 Tabela 14. Struktura zatrudnionego personelu medycznego str.32 Tabela 15. Rodzaje konkursów literackich str.33 Tabela 16. Liczba osób korzystaj ących z biblioteki str.33 Tabela 17. Struktura własno ści lokali mieszkalnych str.37 Tabela 18. Struktura liczby mieszka ń według powierzchni u żytkowej w m 2 str.38 Tabela 19. Liczba osób korzystaj ąca ze wsparcia Gminnego O środka Pomocy str.39 Społecznej Tabela 20. Osoby niepełnosprawne w gminie Nowy Kaw ęczyn str.39 Tabela 21 Ludno ść według ekonomicznych grup wieku, lata 2002-2006 Str.40 Tabela 22. Liczba pracuj ących w gminie Nowy Kaw ęczyn w latach 2002-2006 Str.41 Tabela 23. Liczba bezrobotnych w gminie Nowy Kaw ęczyn na tle powiatu Str.42 skierniewickiego w latach 2002-2006,stan na dzie ń 31 XII Tabela 24. Bezrobotni wg Powiatowych Urz ędów Pracy, stan na dzie ń 30 VI 2007r Str.42 Tabela 25. Struktura bezrobocia według stopnia wykształcenia str.42 Tabela 26. Liczba bezrobotnych absolwentów str.43 Tabela 27. Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON Str.44 wg sektorów własno ściowych w gminie Nowy Kaw ęczyn w latach 2002- 2006 Tabela 28 Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze regon wg Str45 wybranych bran ż. Tabela 29. Działalno ść produkcyjno – usługowa na terenie gminy według rodzaju str.46 Tabela 30. Obiekty i treny zabytkowe w gminie Nowy Kaw ęczyn wpisane do str.47 rejestru zabytków Tabela 31. Struktura u żytkowania gruntów w gospodarstwach rolnych str.49 Tabela 32. Struktura zasiewów str.49 Tabela 33. Struktura gospodarstw rolnych według prowadzenia działalno ści str.50 gospodarczej Tabela 34. Zwierz ęta gospodarskie str.50

70 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

Spis rysunków Rysunek 1. Poło żenie gminy na tle innych powiatów województwa łódzkiego str.6 Rysunek 2. Jednostki osadnicze w gminie Nowy Kaw ęczyn str.7 Rysunek 3. Liczba mieszka ńców gminy Nowy Kaw ęczyn w latach 2002-2006 str.26 Rysunek 4. Struktura mieszka ńców gminy Nowy Kaw ęczyn według płci Str.26 Rysunek 5. Liczba urodze ń i zgonów w gminie Nowy Kaw ęczyn w latach 2002 – str.27 2006 Rysunek 6. Przyrost naturalny w latach 2002-2006 w gminie Nowy Kaw ęczyn. Str.28 Rysunek 7. Saldo migracji w latach 2002-2006 str.29 Rysunek 8. Ilo ść wypo życzonych pozycji w latach 1999 – 2003 str.34 Rysunek 9. Ilo ść wykrytych przest ępstw w gminie Nowy Kaw ęczy str.36 Rysunek 10. Liczba zgłaszanych mieszka ń do u żytku str.38

Spis zał ączników Zał ącznik nr 1. Ankieta dotycz ąca Planu Rozwoju Lokalnego Zał ącznik nr 2. Raport monitoringowy z realizacji projektu Zał ącznik nr 3. Raport ewaluacyjny realizacji projektu

71 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

Zał ącznik nr 1. Ankieta dotycz ąca Planu Rozwoju Lokalnego

ANKIETA 1. Wiek ...... 2. Płe ć: Kobieta M ęż czyzna 3. Sołectwo:

Adamów Marianów Stary Rz ędków Doleck Nowy Kaw ęczyn Stara Rawa Dukaczew Nowy Dwór-Parcela Strzyboga Dzwonkowice Nowy Dwór Suliszew Esterka Prandotów Trzcianna Franciszkany Rawiczów Zglinna Du ża Kolonia Starorawska Rz ędków Zglinna Mała Kwasowiec 4. Czy odczuwa Pan/Pani potrzeb ę realizacji nowych zada ń inwestycyjnych na terenie gminy? TAK NIE 5. Z wymienionych inwestycji (lata 2007-2013) prosz ę zaznaczy ć 3, które maj ą dla Pana/Pani najwi ększe znaczenie.

Budowa sieci wodoci ągowej we wsi Esterka Budowa studni gł ębinowych awaryjnych w Kwasowcu i Trzciannie Budowa kanalizacji i przydomowych oczyszczalni ścieków Rozbudowa oczyszczalni ścieków w Nowym Dworze Renowacja studni gł ębinowej w Nowym Kaw ęczynie Wymiana sieci wodoci ągowej we wsiach: Nowy Kaw ęczyn, Kaczorów, Stara Rawa i Kolonia Starorawska o długo ści 8,5 km. Utwardzenie drogi gminnej przez wie ś Psary i Nowy Dwór- Wołucza

Utwardzenie dróg dojazdowych do pól we wsiach: Nowy Dwór-Parcela, Sewerynów, Helenków, Marianów, Budy Trzci ńskie, Zglinna Du ża i drogi od Franciszkan do drogi wojewódzkiej Remont dróg gminnych o nawierzchni asfaltowej: - Droga nr 115307E Rz ędków-Zglinna, długo ści 3900m - Droga nr 113103E Kwasowiec-Adamów, długo ści 6420m - Droga nr 115303E na odcinku Kaczorów-droga Kwasowiec-Adamów (do drogi powiatowej), długo ści ca 1400m

72 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

- Droga nr 115311E Doleck, Suliszew, granica gminy, długo ści ca 4800m - Droga nr 115308E i fragment drogi 115309E- droga wojewódzka, Strzyboga, Nowy Rz ędków, Stary Rz ędków, granica gminy, długo ści ca 4200 m, - Droga nr 115153E Doleck, Psary, granica gminy, długo ści 3500m Modernizacja o świetlenia ulicznego w miejscowo ściach: Rz ędków, Stary Rz ędków, Nowy Rz ędków, Kazimierzów, Zglinna Mała, Zglinna Du ża, Marianka, Adamów, Franciszkany, Kaczorów Budowa linii o świetlenia ulicznego we wsiach: Raducz, Nowy Dwór-Parcela, Budy Trzci ńskie, Zglinna Du ża (Parcela), Trzcianna przy drodze powiatowej Budowa chodników dla pieszych na odcinku Podtrzcianna - Nowy Kaw ęczyn Budowa ci ągu pieszego i rowerowego Budowa Zbiornika Wodnego w Rz ędkowie Budowa kompleksu sportowo - rekreacyjnego w miejscowo ści Strzyboga Budowa sali gimnastycznej przy Szkole Podstawowej w Trzciannie Remont budynków komunalnych: - Ośrodek Zdrowia w Nowym Kaw ęczynie - Budynek Urz ędu Gminy - Agronomówka - Lecznica Weterynaryjna - Dom Nauczyciela w Nowym Dworze - Budynek po szkole w Dukaczewie - OSP w Nowym Kaw ęczynie - OSP w Rz ędkowie

6. Prosz ę poda ć propozycje zada ń inwestycyjnych, które według Pani/Pana powinny by ć zrealizowane w latach 2007-2013......

73 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

Zał ącznik nr 2 Raport monitoringowy z realizacji projektu.

Raport monitoringowy z realizacji projektu

1. Tytuł projektu ......

2.Kolejny numer raportu monitoringowego i okres objęty raportem ......

3. Dane teleadresowe osoby przygotowuj ącej ......

4. Opis działa ń zrealizowanych w okresie obj ętym raportem monitoringowym ......

5. Harmonogram realizacji projektu a) planowany

Etapy realizacji Rok 200... Rok 200... Rok 200... Rok 200... projektu I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV

74 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

b) rzeczywisty

Etapy realizacjiRok 200... Rok 200... Rok 200... Rok 200... projektu I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV

6. Działania jakie zostan ą zrealizowane w najbli ższym czasie ......

7. Informacje o problemach zwi ązanych z realizacj ą projektu ......

1.Finansowa realizacja projektu

Etapy Źródło 1 Źródło 2 Źródło 3 Razem realizacji Planowane Faktyczne Planowane Faktyczne Planowane Faktyczne Planowane Faktyczne projektu wydatki wydatki wydatki wydatki wydatki wydatki wydatki wydatki

RAZEM

75 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

Zał ącznik nr 3 Raport ewaluacyjny realizacji projektu

Raport ewaluacyjny realizacji projektu

1. Tytuł projektu ......

2. Kolejny numer raportu i okres obj ęty raportem ewaluacyjnym ......

3. Podstawa sporz ądzenia raportu ewaluacyjnego (nr raportu monitoringowego z realizacji projektu) ......

4. Dane teleadresowe osoby przygotowuj ącej ......

5. Skuteczno ść realizacji projektu

Cele: a) zakładane ......

b) osi ągni ęte ......

1.Efektywno ść realizacji projektu

Procentowy wska źnik rzeczywi ście zaanga żowanych środków finansowych na realizacj ę projektu w stosunku do zakładanych wydatków w okresie raportowania ......

76 Plan Rozwoju Lokalnego gminy Nowy Kaw ęczyn na lata 2007 – 2013

2.Użyteczno ść realizacji projektu

Porównanie efektów przeprowadzenia inwestycji (mierzalnych wska źników) w stosunku do warto ści zakładanych w projekcie......

8. Zalecane zmiany w przebiegu realizacji projektu ......

9. Uwagi ......

77