10218611.Pdf (4.129Mb)
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı 1848-1849 MACAR ÖZGÜRLÜK MÜCADELESİ VE MACAR MÜLTECİLER MESELESİ Burcu ÇİLOĞLU Yüksek Lisans Tezi Ankara, 2019 1848-1849 MACAR ÖZGÜRLÜK MÜCADELESİ VE MACAR MÜLTECİLER MESELESİ Burcu ÇİLOĞLU Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi Ankara, 2019 uygun görüşü üzerine enstitü veya fakülte yönetim kurulunun gerekçeli kararı ile altı ayı aşmamak üzere tezin erişime açılması engellenebilir. (3) Madde 7. 1. Ulusal çıkarları veya güvenliği ilgilendiren, emniyet, istihbarat, savunma ve güvenlik, sağlık vb. konulara ilişkin lisansüstü tezlerle ilgili gizlilik kararı, tezin yapıldığı kurum tarafından verilir *. Kurum ve kuruluşlarla yapılan işbirliği protokolü çerçevesinde hazırlanan lisansüstü tezlere ilişkin gizlilik kararı ise, ilgili kurum ve kuruluşun önerisi ile enstitü veya fakültenin uygun görüşü üzerine üniversite yönetim kurulu tarafından verilir. Gizlilik kararı verilen tezler Yükseköğretim Kuruluna bildirilir. Madde 7.2. Gizlilik kararı verilen tezler gizlilik süresince enstitü veya fakülte tarafından gizlilik kuralları çerçevesinde muhafaza edilir, gizlilik kararının kaldırılması halinde Tez Otomasyon Sistemine yüklenir. * Tez danışmanının önerisi ve enstitü anabilim dalının uygun görüşü üzerine enstitü veya fakülte yönetim kurulu tarafından karar verilir. iv ÖZET ÇİLOĞLU, Burcu. 1848-1849 Macar Özgürlük Mücadelesi ve Macar Mülteciler Meselesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2019. Macarlar bağımsız olabilmek, kendilerine özgü bir devlet kurabilmek için siyasi, kültürel, ekonomik ve sosyal açıdan çok mücadele vermişlerdir. 15 Mart 1848’den itibaren Macarlar özgürlükleri uğruna baskılara karşı gelmişler ve 1848 İhtilâllerine sürüklenmişlerdir. 1830- 1867 yılları Macarların devlet kurabilmek için çaba sarf ettiği yıllardır. 1789 Fransız İhtilâli de Macarların bağımsızlık fikri üzerinde etkilidir. Bu dönemde Avrupa’da meydana gelen devrim hareketleri de milliyetçi ve liberal özellikler göstermekteydi. 1848 yılında Macarlar Avusturya ile pek çok savaşlar vererek Macar Cumhuriyetini kurmak istediler. Tek hedefleri Avusturya’dan ayrılmak idi. Lajos Kossuth önderliğinde yeni bir meclis kuruldu. Lajos Kossuth, Sándor Petőfi ve János Damjanich gibi vatanseverler özerk Macaristan için mücadele ettiler. Avusturya’ya karşı açtıkları savaşta Avusturya, Ruslardan yardım isteyerek onları bastırmak istedi. Rusların askerî gücü karşısında Macarlar direnemediler ve yenildiler. Avusturya ayaklanmayı bastırdı ve Macarları tekrar kendisine bağladı. Pek çok Macar katledildi. Macarlar ve Lehler daha fazla dayanamadılar ve Osmanlı Devleti’ne sığındılar. Avusturya'nın Macar, Rusya'nın da Leh asıllı mültecileri Osmanlı Devleti’nden iadesini talep etmesi ve Osmanlı İmparatorluğu'nun da bu isteği geri çevirmesi üzerine diplomatik kriz oluştu. Bunun üzerine Macar Mültecileri problemi gelişmeye başladı. Bu çalışmanın amacı, Macaristan’da 1848- 49 yılları arasında patlak veren ihtilâli, ağırlıklı olarak Macar kaynaklar kullanılarak meydana gelen muharebeleri ve Macar Mülteciler Meselesini anlatmaktır. Macar Özgürlük Mücadelesinde çok büyük rol oynayan Lajos Kossuth tanıtılmaya çalışılmıştır. Macarların bağımsızlık mücadelesinin başarısızlıkla son bulmasından dolayı Osmanlı Devleti’ne sığınma talep ettikleri ve Osmanlı Devleti’nin de nasıl yardım ettiğini ortaya koymaktır. Mültecilerin Osmanlı Devleti’ne sığınma süreci ve yürütülen diplomatik ilişkiler ele alınmıştır. Çalışma da Macar Özgürlük Mücadelesinin hem Macarlar hem de Avrupa Devletleri üzerindeki etkileri temel alınarak yazılmıştır. Macarca literatür, Macarca kaynaklar, Türkçe literatür ve Türkçe belgeler ışığında 1848 İhtilâli ve Mülteciler Meselesi incelenmiştir. Macar Özgürlük Mücadelesinin sadece Macaristan’ı değil tüm Avrupa’yı etkilediği ve reformları hayata geçirmek için nasıl çaba harcandığı sonucuna varılmıştır. Anahtar Kelime: Macar, Leh, Macar Mülteci, Macar Özgürlük Mücadelesi, Mülteciler, Osmanlı Devleti, Türk- Macar İlişkileri v ABSTRACT ÇİLOĞLU, Burcu. 1848- 1849 Hungarian War of Freedom and Hungarian Refugees Problem, Master’s Thesis, Ankara, 2019. Hungarians have been struggling for political, cultural, economic and social in order to establish a state and independent. From March 15. 1848, the Hungarians opposed pressures for their freedom and were dragged into the 1848 Revolution. The years of 1830-1867 when the Hungarians made efforts to establish a state. 1789 The effects of the French Revolution also influence the idea of independence of the Hungarians. Freedom movements in Europe have shown nationalistic and liberal characteristics. In 1848, the Hungarians wanted to establish the Hungarian Republic and made many battles with Austria. Their only goal was to leave Austria. Lajos Kossuth led a new parliament. Patriots such as Lajos Kossuth, Sándor Petőfi and János Damjanich have fought for autonomous Hungary. They started the war of independence against Austria, but Austria agreed with Russia to suppress the Hungarian uprising. The Hungarians defeated by the Russians' military power and could not resist. Austria repressed the revolution and tied Hungary back to itself. Many Hungarians were killed. The Hungarians and the Poles could not stand any longer and took refuge in the Ottoman Empire. The diplomatic crisis arose after Austria demanded the Hungarian refugees, and Russia also demanded Polish refugees from the Ottoman Empire. The Ottoman Empire rejected this request and the Hungarian Refugees problem began to develop. The aim of this study is to explain the revolution that occurred between the years of 1848 and 49 in Hungary, the conflicts that occurred and the issue of the Hungarian Refugees. Lajos Kossuth, who had a very important role in the struggle for Hungarian freedom, was introduced. It is to reveal how the Ottoman Empire helped the refugees to asylum for the Hungarian struggle for independence. Refugees' taking refuge process and diplomatic relations with the Ottoman Empire is examined. The study is based on the influence of the Hungarian freedom struggle on both the Hungarians and European States. In the light of Hungarian literature, Turkish literature and Ottoman documents, the 1848 revolution and the Refugees Problem were examined. It is concluded that the struggle for the Hungarian liberation had affected not only Hungary, but all Europe, and how efforts were made to implement the reforms. Keywords: Hungarian, Pole, Hungarian refugee, Hungarian war of freedom, Refugees, The Ottoman Empire, Turkish-Hungarian relations. vi İÇİNDEKİLER KABUL VE ONAY………………………………………………………………………….…..i YAYIMLAMA VE FİKRİ MÜLKİYET HAKLARI BEYANI…….….………………….....ii ETİK BEYAN………………………………………………………..………...…………….…iii ÖZET…………………………………………………………………………………………....iv ABSTRACT………………………………………………………………………………..…...v İÇİNDEKİLER………………………………………………………………………………...vi KISALTMALAR DİZİNİ ……………………………………………………………….......viii ÖNSÖZ …………………………………………………………………………………..….…ix GİRİŞ…………………………………………………………………………………………...1 1. BÖLÜM: 1848 MACAR DEVRİMİ………………………………………………………11 1.1. MACAR DEVRİM SÜRECİNİN BAŞLANGICI………………………………….11 1.2. LAJOS KOSSUTH KİMDİR VE MACAR DEVRİMİNDEKİ ÖNEMİ NEDİR?...19 1.3. MACAR DEVRİMİ’NİN GELİŞMESİ VE SONUCU…………………………….32 1.4. AVRUPA DEVLETLERİ’NİN TAVIRLARI……………………………………....42 1.4.1. Avusturya’nın Macar Özgürlük Savaşı’na müdahalesi………………….....42 1.4.2. Rusya’nın Macar Özgürlük Savaşı’na müdahalesi…………………………57 1.4.3. İngiltere’nin Macar Özgürlük Savaşı’na karşı tutumu……………………...70 1.4.4. Fransa’nın Macar bağımsızlık hareketlerine karşı desteği………………….75 1.4.5. Osmanlı Devleti’nin Macar Özgürlük Savaşı’na karşı takındığı tavır……...75 2. BÖLÜM: MACARLAR’IN OSMANLI DEVLETİ’NE İLTİCASI VE MÜLTECİLER MESELESİ……………………………………………………………………………………..78 2.1. MACARLAR’IN OSMANLI DEVLETİ’NE SIĞINMA TALEBİ VE MÜLTECİLER MESELESİ’NİN DOĞUŞU…………………………………………....78 2.2. MACAR MÜLTECİ SORUNUNUN KRİTİK DÖNEMİ VE FUAD EFENDİ-RUS ÇARI I. NİKOLAY GÖRÜŞMELERİ…………………………………………………..88 2.3. MACAR MÜLTECİLERİN İSKÂNI……………………………………………….94 2.4. MACAR MÜLTECİLER’İN OSMANLI DEVLETİ’NDEN AYRILIŞI……….....102 SONUÇ……………………………………………………………………………………..…106 vii KAYNAKÇA………………………………………………………………………………….109 EKLER…………………………………………………………………………………..........121 EK 1. Macar Krallığı’nda bulunan milletler………………………………………..…..121 EK 2. Bahar Seferi (2 Nisan-21 Mayıs 1849)……………………………………...…...122 EK 3. 1849 yılı Macar Özgürlük Savaşı’nın Askerî Harekâtları…..………………..….123 EK 4. Batthyány Hükümeti Üyeleri…………………...…………………………..……124 EK 5. Buda Kuşatması (21 Mayıs 1849)………………………………………..……...125 EK 6. Pákozd Muharebesi Anıtı (1848)…………………………………………….…..126 EK 7. Lajos Kossuth’un Kütahya’da kaldığı ev…………………………………….......127 Ek 8. Orjinallik Raporu……………………………………………………………........128 Ek 9. Etik Komisyon Muafiyet Formu……………………………………………….…130 viii KISALTMALAR DİZİNİ a.g.e : Adı Geçen Eser s.: Sayfa bkz.: Bakınız Çev.: Çeviren Ed.: Editör Haz.: Hazırlayan bs: Baskı Yay.: Yayınlayan BOA: Başbakanlık Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı ix ÖNSÖZ Macar tarihinde aslında 1670 yılında başlayan ve çok uzun bir süre devam eden süreç Mülteciler Devri diye bilinmektedir. Thököly, Rákóczi ve Kossuth Avusturya’nın baskısından kurtulmak sadece kendilerine ait bir devlet kurmak için çabalamışlardır. Başarısızlıklarla sonuçlanan mücadeleler sonunda ise Osmanlı Devleti’ne sığınmışlardır. II. Rákóczi ve arkadaşlarının Osmanlı Devleti’nde geçirdikleri süre içinde II. Rákóczi’nin kâtibi Mikes Kelemen tarafından yazılmış “Türkiye Mektupları” adlı eser ortaya çıkmıştır.