Ukiumoortumik paasissutissat, Kalaallit Nunaanni Naatsorsueqqissaartarfik
Email: [email protected] Ulloq naqitsiffik : 28 juni 2016
Imaat
1. Naalakkersuinermi aqutsinermilu pissutsit 2. Nunalerutit, silap pissusaa aamma pinngortitaq 3. Innuttaasut 4. Ineqarneq 5. Inuussutissarsiutit aaqqissuussaanerat 6. Suliffeqarnermi pissutsit 7. Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu 8. Assartuineq angallassinerlu, takornariaqarneq attaveqaqatigiinnerlu 9. Nukissiorneq 10. Nuna tamakkerlugu naatsorsuutit 11. Akiliisarnerup naligiissinnera aamma nunanut allanut niuerneq 12. Pisortat aningaasaqarnerat 13. Isertitat, atuineq akillu 14. Aningaasanik aningaasaatinillu niuerneq
15. Atualernissaq sioqqullugu paaqqinnittarfiit meeqqallu atuarfii 16. Ilinniartitaaneq
17. Ilisimatusarneq 18. Isumaginninnermut peqqissutsimullu tunngasut
19. Politiit, eqqartuussisoqarneq illersornissamullu tunngasut 20. Kultureqarneq, qaammarsaaneq ilageeqarnerlu
21. Aatsitassat
Siulequt
Kalaallit Nunaata Naatsorsueqqissaartarfiani illit nammineq elektroniskimik atuakkannut tikilluarit
Ukiuni 1969-mit 2009 tikillugu ukiumoortumik paasissutissat pappiaranngorlugit saqqummersinneqartarput, ukiunilu taakkunani Kalaallit Nunaanni inuiaqatigiilerinermi pingaarnerpaatut atuagassianngorluni saqqummersinneqartarpoq. Kalaallit Nunaanni Naatsorsueqqissaartarfiup ukiumoortumik paasissutissalerineq 1989-mi allaffiup pileqqaarneranit akisussaaffigilerpaa 2009-milu atuaganngorlugu saqqummersinneqartarunnaarneranut pissutaavoq ineriartormeq malillugu nittartakkatigut qitiusumik paasissutissiineq ingerlatilersimagatsigu. Taamaasilluni Ukiumoortumik Paasissutissat ukiup ingerlanerani ataavartumik saqqummersinneqartalerput taakkulu massakkut toqqaannartumik nittartakkatsinni atuarneqarsinnaapput pdf-nngorlugilluunniit aaneqarsinnaallutik.
Una ebog-itut massakkut atuakkat ulloq 28. juni 2016 pilersinneqarpoq, taamaasillutit qaqugukkulluunniit immikkoortut nammineq toqqakkatit saqqummersitat nutaat http://www.stat.gl/san -mi aasinnaalerpatit. Ebog-i pdf-itut epub-itulluunniit aaneqarsinnaavoq.
Ukiumoortumik Paasissutissat immikkoortunik tamanik imalik kissaatigigukku uani aasinnaavat: Ukiumoortumik Paasissutissat, 1. juli 2016
Pdf-inngorlugu http://www.stat.gl/sa/san2016.pdf Epub-inngorlugu http://www.stat.gl/sa/san2016.epub
Takussutissanut paasissutissanulluunniit aaliangersimasunut tunngavilersuillutit innersuussuteqarnissat pisariaqartikkukku siunnersuutigissavarput ima innersuussuteqarnissat, assersuutigalugu: Kalaallit Nunaanni Naatsorsueqqissaartarfik, Ukiumoortumik Paasissutissat 2015, Innuttaasut, Takussutissaq 2 Immikkoortoq nittartakkatsinni siunissami nassaarisinnaavat
Atuarluarina, Naatsorsueqqissaartarfimmi pisortaq,
Anders Blaabjerg 2015 statistik årbog
Politiske og administrative forhold
1. Grønlands Selvstyre
Selvstyret Grønlands Selvstyre består af Inatsisartut (parlamentet), som er den folkevalgte lovgivende forsamling (lovgivende magt), og af Naalakkersuisut (regeringen), der har ansvaret for den overordnede offentlige administration, og derved udgør den udøvende magt.
Se mere på adresserne: www.naalakkersuit.gl og www.inatsisartut.gl
Inatsisartut Den folkevalgte forsamling eller Grønlands parlament, Inatsisartut, blev oprettet ved indførelsen af hjemmestyre den 1. maj 1979. Inatsisartut har 31 folkevalgte medlemmer.
Arbejdsåret i Inatsisartut indledes som regel på en fredag i september og varer et år. Inatsisartut samles mindst to gange årligt til ordinære samlinger. Hvis særlige omstændigheder gør det nødvendigt, kan Inatsisartut indkaldes ekstraordinært.
Se mere om Inatsisartut på denne hjemmeside: www.inatsisartut.gl
Formandskabet for Inatsisartut og udvalg Inatsisartut har et formandskab, også kaldet et præsidium, der består af formanden plus fire medlemmer af Inatsisartut.
Formanden har blandt andet til opgave: at repræsentere Inatsisartut udadtil
at lede møderne i Inatsisartut
at drage omsorg for at Inatsisartut og udvalgenes arbejde tilrettelægges og afvikles forsvarligt
at administrere det grønlandske medlemskab af Nordisk Råd og forbindelsen til det danske Folketing.
Inatsisartut nedsætter en række udvalg. Hvert udvalg kan bestå af op til syv medlemmer, som ikke samtidig må være medlem af Naalakkersuisut.
Udover Formandskabet for Inatsisartut er seks af udvalgene - de såkaldte "Lovpligtige udvalg" - obligatoriske, hvilket vil sige, at de skal nedsættes.
Det drejer sig om: Udvalg for Forretningsordenen
Finans- og Skatteudvalg
Lovudvalg
Revisionsudvalg
Udenrigs- og Sikkerhedspolitisk Udvalg
Udvalg til Valgs Prøvelse
Derudover nedsætter Inatsisartut en række stående udvalg, hvis antal og arbejdsområder Inatsisartut frit kan fastsætte fra år til år. P.t. har Inatsisartut følgende stående udvalg: Anlægsudvalg
Erhvervsudvalg
Familie- og Sundhedsudvalg
Fiskeri-, Fangst- og Landbrugsudvalg
o Frednings- og Miljøudvalg
o Råstofudvalg
Udvalget for Kultur, Uddannelse, Forskning og Kirke
Bureau for Inatsisartut Bureau for Inatsisartut varetager den daglige administration. Administrationen er underlagt Formandskabet for Inatsisartut.
Den øverste administrative myndighed er generalsekretæren. Bureauet for Inatsisartut har med formandskabssekretariatet og kommunikations- og projektafdelingen to stabsfunktioner, der bistår bureauets fem linjefunktioner, som består af et udvalgssekretariat, en juridisk afdeling, en tolkeafdeling, en serviceafdeling og en økonomiafdeling.
Lovgivning Lovforslag fremsættes normalt af Naalakkersuisut, men kan også fremsættes af et medlem af Inatsisartut. Alle forslag til love gennemgår tre behandlinger i Inatsisartut.
Valgperiode Inatsisartut vælges for en fireårig periode, men der kan udskrives og afholdes valg, før den ordinære valgperiode udløber. Det senest afholdte valg var den 28. november 2014. Siden indførelse af hjemmestyre i 1979 er der afholdt tolv valg. Læs mere om perioderne under afsnittet Valg til Inatsisartut.
Se mere om valg på denne hjemmeside: www.valg.gl
Inatsisartut udpeger efter nyvalg en ombudsmand, hvis opgave det bl.a. er at påse, at Naalakkersuisuts og kommunernes administration er i overensstemmelse med lovgivningen og god forvaltningsskik.
Politiske og administrative forhold - side 2 Ombudsmanden for Inatsisartut Ombudsmanden for Inatsisartut vælges af Inatsisartut og fører på Inatsisartuts vegne kontrol med, at selvstyrets og kommunernes forvaltning sker i overensstemmelse med gældende ret og god forvaltningsskik.
Ombudsmanden er i udøvelsen af sit hverv uafhængig af Inatsisartut og af politisk indflydelse. Ombudsmanden afgiver en årlig beretning til Inatsisartut om sin virksomhed. Beretningen offentliggøres på ombudsmandens hjemmeside.
Se mere om Ombudsmanden for Inatsisartut på denne hjemmeside: www.ombudsmand.gl
Sagsbehandling i den offentlige forvaltning Sagsbehandlingen i den offentlige forvaltning i Naalakkersuisut (tidligere landsstyret) foregår overordnet på grundlag af sagsbehandlingsloven, ulovbestemte retsgrundsætninger og normer for god forvaltningsskik udviklet af ombudsmanden, suppleret med cirkulærer og vejledninger.
Sagsbehandlingsloven indeholder bestemmelser om sagsbehandlingen i den offentlige forvaltning og regulerer forholdet til parterne i en sag.
Offentlighedsloven finder endvidere anvendelse på andre end parterne i en sag, som ønsker aktindsigt i en sag i den offentlige forvaltning.
Samtlige grønlandske love og bekendtgørelser fastsat siden hjemmestyrets indførelse i 1979 findes på denne hjemmeside: www.lovgivning.gl
På Statsministeriets hjemmeside findes endvidere danske love gældende i Grønland.
Naalakkersuisut (regeringen) Naalakkersuisut er Grønlands regering, udpeget af Formanden for Naalakkersuisut (regeringslederen). Formanden for Naalakkersuisut vælges af Inatsisartut. De øvrige medlemmer af Naalakkersuisut vælges af Inatsisartut efter indstilling af formanden for Naalakkersuisut. Naalakkersuisut er politisk ansvarligt for selvstyrets daglige drift. Naalakkersuisut er opdelt i et antal ressortområder.
Under hvert enkelt medlem af Naalakkersuisut er der et departement, som administrerer i henhold til lovgivningen og varetager aktuelle og generelle sager. Under departementerne er der direktorater og styrelser til forvaltning af en række specifikke områder. Naalakkersuisuts forvaltning foregår inden for rammerne af love og bevillinger, der er vedtaget af Inatsisartut.
Inatsisartut fører kontrol med Naalakkersuisuts arbejde, bl.a. ved revision af landskassens regnskab. Desuden er det Inatsisartuts ombudsmands opgave at føre kontrol med, at Naalakkersuisut administrerer i overensstemmelse med lovgivningen og god forvaltningsskik.
Politiske og administrative forhold - side 3 Oversigt 1.2. Naalakkersuisut koalitioner
Landsstyrekoalitionens sammensætning Landsstyreformand 1979 Siumut: 5 Jonathan Motzfeldt 1983 Siumut: 6 Jonathan Motzfeldt Siumut: 5, 1984 Inuit Ataqatigiit: 2 Jonathan Motzfeldt Siumut: 5 1987 Inuit Ataqatigiit: 2 Jonathan Motzfeldt 1988 Siumut: 5 Jonathan Motzfeldt Siumut: 5 1991 Inuit Ataqatigiit: 2 Lars Emil Johansen Siumut: 5 1995 Atassut: 2 Lars Emil Johansen Siumut: 5 1999 Inuit Ataqatigiit: 2 Jonathan Motzfeldt Siumut: 5 2001 Atassut: 2 Jonathan Motzfeldt Siumut: 4 Dec 2002 Inuit Ataqatigiit: 3 Hans Enoksen Siumut: 4 Jan 2003 Atassut: 3 Hans Enoksen Siumut: 4 Sep 2003 Inuit Ataqatigiit: 4 Hans Enoksen Siumut: 4 Inuit Ataqatigiit: 2 Dec 2005 Atassut 2 Hans Enoksen Siumut: 4 Maj 2007 Atassut: 3 Hans Enoksen Inuit Ataqatigiit: 6 Demokraatit: 2 Juni 2009 Kattusseqatigiit Partiiat: 1 Kuupik Kleist Siumut: 6 Atassut: 1 Marts 2013 Partii Inuit: 1 Aleqa Hammond Siumut: 7 Nov 2013 Atassut: 2 Aleqa Hammond Siumut: 5 Atassut: 2 Dec 2014 Demokraterne: 2 Kim Kielsen Kilde: Grønlands Statistik
2. Grønlands selvstyreordning
Grønlands selvstyreordning Folketinget vedtog efter vedtagelse i Landstinget og folkeafstemning i Grønland den 19. maj 2009 forslag til lov om Grønlands Selvstyre, som trådte i kraft den 21. juni 2009. Loven bygger på det forslag til lov, der var indeholdt i Grønlandsk-dansk selvstyrekommissions betænkning om selvstyre i Grønland fra april 2008.
Selvstyret kan ifølge loven beslutte at overtage en række nye ansvarsområder, bl.a. retsplejen, herunder oprettelse af domstole, kriminalforsorgen, politiet, selskabs-, regnskabs- og revisorområdet, råstofområdet, luftfartsområdet, det person-, familie- og arveretlige område, udlændingeområdet og grænsekontrollen, arbejdsmiljø, samt finansiel regulering og tilsyn. Selvstyret overtog den 1. januar 2010 råstofområdet og arbejdsmiljø for off- shorearbejde.
Overtagelse af et sagsområde indebærer, at selvstyret overtager den lovgivende og udøvende magt på området. Følgende områder kan som følge af hensynet til rigsfællesskabet og særlige bestemmelser i grundloven ikke overtages: statsforfatningen, statsborgerskab, højesteret, udenrigs-, forsvars- og sikkerhedspolitik samt valuta- og pengepolitik.
Med selvstyreloven indførtes en ny økonomisk ordning, som indebærer, at selvstyret overtager finansieringen af et sagsområde fra tidspunktet for overtagelsen. Statens tilskud til selvstyret er fastsat i loven til 3,4 mia. kr. årligt (2009-pris- og lønniveau) og reguleres årligt i overensstemmelse med stigningen i det generelle pris- og lønindeks på den danske finanslov. Såfremt selvstyret får indtægter fra råstofaktiviteter, reduceres statens tilskud til selvstyret med et beløb, der svarer til halvdelen af de indtægter, som i det pågældende år ligger over 75 mio. kr. (2009 pris- og lønniveau). Såfremt råstofindtægterne reducerer statens tilskud til nul kr., indledes der forhandlinger mellem Grønland og Danmark om de fremtidige økonomiske relationer mellem staten og selvstyret.
Selvstyreordningen indebærer en samlet regulering af de udenrigspolitiske forhold for Grønland. Fuldmagtsordningen, hvorefter Naalakkersuisut med fremmede stater og internationale organisationer på rigets vegne kan forhandle og indgå folkeretlige aftaler, som alene vedrører Grønland og fuldt ud angår overtagne sagsområder, er således inkorporeret i selvstyreloven. Endvidere er gældende aftaler mellem regeringen og Naalakkersuisut og praksis vedrørende inddragelse af de grønlandske myndigheder i udenrigspolitiske spørgsmål nu en del af loven.
Det grønlandske sprog er i henhold til selvstyreloven det officielle sprog i Grønland. Dansk kan dog stadig anvendes i offentlige anliggender.
Politiske og administrative forhold - side 5 Statsadministrationen Den grønlandske selvstyreordning hører under Statsministeriets ressort. De enkelte danske ministerier varetager sager vedrørende Grønland på områder, der svarer til deres danske ressortområde, herunder sager på områder, som er overtaget af selvstyret, fx vedrørende internationale forpligtelser.
Se mere om samarbejdet mellem de danske myndigheder og selvstyret på denne hjemmeside: www.stm.dk
Rigsombudsmanden i Grønland Rigsombudsmanden i Grønland er en institution under Statsministeriet, der fungerer som bindeled imellem rigsmyndighederne og selvstyret.
Forelæggelser af rigslovgivning for Grønlands Selvstyre sker via rigsombuddet eller med samtidig kopiorientering af rigsombuddet. Rigsombuddet yder efter anmodning bistand med oversættelse af rigsmyndighedernes retsforskrifter.
Rigsombudsmanden i Grønland er rigsmyndighedernes øverste repræsentant i Grønland.
Rigsombudsmanden i Grønlands opgaver er bl.a. at fungere son bindeled mellem regeringen og Naalakkersuisut.
at følge Inatsisartuts samlinger, og holde de danske myndigheder orienteret om udviklingen og forholdene i Grønland.
at forestå afholdelse af valg til Folketinget samt folkeafstemninger, der er besluttet af Folketinget.
at udstede transittilladelser til forsvarsområdet i Pituffik til danske statsborgere med bopæl i Grønland. Rigsombudsmanden i Grønland medvirker desuden ved planlægning og afvikling af officielle besøg.
at administrere som overøvrighed væsentlige dele af den familieretlige lovgivning i Grønland. Det drejer sig først og fremmest om adoptionslovgivningen, ægteskabslovgivningen, dele af myndighedsloven og dele af navnelovgivningen.
at behandle ansøgninger om bevilling af fri proces til retssager, som skal versere ved kredsretterne, Retten i Grønland og Grønlands Landsret.
Se mere om disse og rigsombudsmandens øvrige opgaver på adressen: www.rigsombudsmanden.gl
Politiske og administrative forhold - side 6 3. Udenrigsforhold
Udenrigs- og Sikkerhedspolitik Den danske regering har fortsat kompetencen vedrørende udenrigs- og sikkerhedspolitik. I henhold til selvstyreloven har Naalakkersuisut bemyndigelse til at forhandle og indgå aftaler med andre stater og internationale organisationer, så længe det omhandler forhold som alene vedrører Grønland inden for områder som er fuldstændigt hjemtagne. Disse forhold varetages af Udenrigsdirektoratet i nært samarbejde med det danske Udenrigsministerium.
Territorium og havret Grønlands søterritorium er 3 sømil. Derudover har Grønland en 200 sømil eksklusiv økonomisk zone, der giver eksklusive rettigheder til bl.a. fiskeri- og råstofressourcer. Hvor denne zone kolliderer med andre landes tilsvarende zoner er der indgået afgrænsningsaftaler på grundlag af midtlinjeprincippet. Det gælder i forholdet til Norge ved Jan Mayen og Svalbard og i forhold til Island og Canada. I forhold til Canada tilbagestår endnu en revision af afgrænsningsaftalen af 1974 vedr. kontinentalsoklen mellem Grønland og Canada samt en aftale om Tartupaluk/Hans Ø, som såvel Canada som rigsfællesskabet gør krav på.
Danmark/Grønland ratificerede i 2004 FN’s Havretskonvention af 1982. En stat har uden videre adkomst til kontinentalsoklen inden for 200 sømil fra sin kyst. Krav uden for 200 sømil fra kysten skal imidlertid understøttes af særlig dokumentation og indgives gennem FN’s generalsekretær senest ti år efter ratifikationen, i henhold til den procedure, der er fastlagt i havretskonventionen.
Selvstyret har på den baggrund deltaget i et samarbejde med rigsmyndighederne og Færøerne for at dokumentere krav på en udvidet kontinentalsokkel udover 200 sømil i henhold til havretskonventionens artikel 76, for Grønlands vedkommende vedr. området nord for Grønland, nordøst for Grønland og syd for Grønland, med henblik på indgivelse af submissionen til behandling ved FN’s kontinentalsokkelkommission.
Det første delkrav – vedrørende området ud for Sydgrønland – blev indgivet i juni 2012, og det følgende vedrørende området nordøst for Grønland i november 2013. Dokumentation for det tredje og sidste delkrav, vedr. området nord for Grønland, blev forelagt i december 2014. Rigsfællesskabet har således nu fremsat krav over for FN's kontinentalsokkelkommission vedrørende samtlige tre grønlandske områder. I tilfælde af overlap mellem Grønlands og nabostaternes krav på udvidet kontinentalsokkel, skal sådanne spørgsmål løses gennem bilateral forhandling.
Se om FN’s havretskonvention og kontinentalsokkelkommissionen på adressen: www.un.org samt på www.a76.dk
Politiske og administrative forhold - side 7 Forsvar og sikkerhed Den aftalemæssige ramme om den amerikanske militære tilstedeværelse i Grønland er Forsvarsaftalen af 27. april 1951 med senere tillægsaftaler, der gav USA ret til at oprette baseområder.
Den seneste modernisering af forsvarsaftalen fandt sted ved Igaliku-aftalerne i 2004, der også omfatter et teknisk-økonomisk samarbejde den såkaldte Joint Komité aftale og en miljøaftale. Der er i 2015 indledt forhandlinger med USA om kontraktforholdene på Pituffik med henblik på, at basen kan blive til størst mulig gavn for Grønland. P.t. foregår der et større samarbejde mellem selvstyret og forsvarsministeriet omkring forsvarets kommende opgaveløsning i Arktis, som forventes afsluttet i løbet af 2016.
Konsulater og repræsentationer i Grønland og i udlandet Følgende lande har honorære konsulater eller generalkonsulater i Grønland: Belgien, Canada, Frankrig, Finland, Holland, Island, Luxembourg, Norge, Storbritannien, Sverige og Tyskland, alle med sæde i Nuuk.
Island i Tasiilaq samt Letland i Qaqortoq. Island har generalkonsulat i Nuuk. Italien nedlagde konsulat i Ilulissat 2012, men har konsulær korrespondent.
I henhold til Lov om Grønlands Selvstyre har Grønland mulighed for at udstationere repræsentanter ved de danske ambassader i udlandet. Naalakkersuisut har derfor haft en repræsentation i Bruxelles siden 1992 og siden foråret 2014 en repræsentation i Washington.
Grønlands Repræsentation i København Grønlands repræsentation i København sorterer under Formandens Departement. Repræsentationen har til huse i Kongelig Grønlandske Handels tidligere pakhus på Nordatlantens Brygge i Strandgade sammen med Færøernes repræsentation og Islands ambassade.
Repræsentationens opgave er at repræsentere Grønlands Selvstyre over for danske og udenlandske myndigheder og at servicere Naalakkersuisut, Inatsisartut, centraladministrationen i Nuuk, selvstyrets virksomheder og kommunerne i relation til særligt danske, men også udenlandske kontakter og samarbejdspartnere.
Grønlands Repræsentation i Bruxelles Grønlands repræsentation i Bruxelles sorterer under Udenrigsdirektoratet, som refererer til Naalakkersuisoq for Finanser, Råstof og Udenrigsanliggender.
Repræsentationen deler adresse med Færøernes repræsentation, Danmarks EU-repræsentation og Danmarks ambassade i Belgien og består af to udsendte, én lokalansat sekretær og en praktikant.
Det er repræsentationens overordnede opgave at varetage Grønlands interesser i EU. Grønland er tilknyttet OLT-associeringen (Oversøiske Lande
Politiske og administrative forhold - side 8 og Territorier) der udspringer af den forfatningsmæssige tilknytning, som Grønland har til Danmark og EU.
Grønland har også en række aftaler som regelmæssigt skal evalueres og forhandles med EU, såsom Partnerskabsaftalen med fokus på uddannelsesområdet og Fiskeripartnerskabsaftalen.
Grønlands Repræsentation i Washington D.C. Grønlands repræsentation i Washington D.C. sorterer under Udenrigsdirektoratet, som refererer til Naalakkersuisoq for Finanser, Råstof og Udenrigsanliggender.
Repræsentationen deler adresse med Danmarks ambassade i USA og består pt. af én udsendte. Det er planen at bygge repræsentationen op efter samme model, som er tilfældet for repræsentationen i Bruxelles.
Den arktiske dagsorden i USA gennemgår en stigende interesse og betydning, og det er i Grønlands interesse at være repræsenteret i det nordamerikanske kontinent med henblik på, at udbrede og varetage de grønlandske synspunkter og interesser. USA overtog formandskabet i Arktisk Råd i april 2015 for de næste to år, og det er derfor oplagt at kunne varetage de grønlandske interesser overfor USA i takt med, at USA i stigende grad opjusterer sine aktiviteter i Arktis. Ikke kun på det politiske, men også kommercielle, økonomiske, kulturelle og forskningsmæssige sektorer er det fortsat vigtigt at opdyrke og gøre Grønland, og de muligheder der eksisterer, synlige overfor det amerikanske marked.
Links Se mere om Grønlands Selvstyre, Naalakkersuisut og Grønlands repræsentationer på hjemmesiderne: www.naalakkersuisut.gl og www.inatsisartut.gl
Arktisk Råd Arktisk Råd har følgende medlemmer: USA, Canada, Rusland, Finland, Sverige, Norge, Island og Danmark/Grønland/Færøerne. Seks arktiske oprindelige folks organisationer deltager i rådets arbejde: Aleut International Association (AIA), Arctic Athabaskan Council (AAC), Gwich’in Council International (GCI), Inuit Circumpolar Council (ICC), Raipon og the Saami Council.
Rådets videnskabelige arbejde er organiseret i seks arbejdsgrupper, hvoraf Grønland aktivt deltager i og bidrager til hovedparten. USA har formandskabet for Arktisk Råd i årene 2015-2017. Under det amerikanske formandskab er der desuden tre task forces og en overordnet ekspertgruppe.
Se mere om Arktisk Råd på denne hjemmeside: www.arctic-council.org
Det nordiske samarbejde Det officielle nordiske samarbejde er fastagt i Helsingforsaftalen fra 1962. Den er ændret ved flere lejligheder senest i 1996. Grønland blev indskrevet i
Politiske og administrative forhold - side 9 Helsingforsaftalen med virkning fra 1. januar 1984 på linje med Færøerne og Åland. Helsingforsaftalen er en samarbejdsaftale mellem Danmark, Finland, Island, Norge og Sverige. Helsingforsaftalen indeholder reglerne for Nordisk Råds og Nordisk Ministerråds arbejde
Nordisk Råd Grønland har to medlemmer i Nordisk Råd, som er parlamentarikernes samarbejdsorgan. Medlemmerne vælges af Inatsisartut. Rådet sender vedtagne anbefalinger (rekommandationer) til Nordisk Ministerråd eller til de fem nordiske lande eller Færøeren, Grønland og Åland
Nordisk ministerråd Nordisk Ministerråd er regeringernes fælles samarbejdsorgan. Ministerrådet er ikke et overstatsligt organ og arbejder ud fra princippet om konsensus (enighed). Grønland har ret til at stille forslag og deltage i alle forhandlinger. Grønland har ikke stemmeret i Ministerrådet, men kan tilslutte sig Ministerrådets beslutninger. Grønlands deltagelse i Nordisk Ministerråd er ikke en del af Kongeriget udenrigspolitik, men deltagelse sker på Selvstyret eget ansvar.
Ministerrådet har forskellige sammensætninger, afhængig af hvilke spørgsmål om samarbejde, der behandles. Der er 10 fagministerråd og et generelt ministerråd, bestående af samarbejdsministrene.
Statsministrene har det overordnede ansvar for det nordiske samarbejde, mens koordineringen af samarbejdet i Nordisk Ministerråd varetages af samarbejdsministrene. Hvert land og Grønland, Færøerne og Åland udpeger en samarbejdsminister. Fra Grønland deltager vides først 15. december 2014.
Grænsehindringsrådet Grænsehindringsråd under Nordisk ministerråd. Grønland deltager i Grænsehindrings-rådet arbejde og repræsentanten udpeges af Udenrigsdirektoratet.
Grænsehindringsrådet behandler henvendelser fra borgere og virksomheder i Norden, som mener sig udsat for grænsehindringer f.eks. i forbindelse med bosætning, arbejde eller handel med et andet nordisk land. Afskaffelse af grænsehindringer skal styrke det nordiske samarbejde. Pr. oktober 2015 er en kontaktpunkt for Hallo Norden etableret hos NAPA i Nuuk. Hallo Norden indsamler og videregiver information om forhold vedr. samhandel, bosætning, rejser mv. i de nordiske lande. Spørgsmål til Hallo Norden kan stilles via www.hallonorden.org eller telefonisk.
Se mere om Det Nordiske samarbejde og Nordisk ministerråd på denne hjemmeside: www.norden.org
Vestnordisk Råd Det vestnordiske parlamentariske samarbejde foregår i Vestnordisk Råd. Hvert parlament i Island, Færøerne og Grønland udpeger 6 medlemmer til Vestnordisk Råd. Rådet har eget sekretariat, som er tilknyttet Islands Alting.
Politiske og administrative forhold - side 10 Det praktiske samarbejde varetages fra grønlandsk side af Bureau for Inatsisartut.
Se mere om Vestnordisk Råd på denne hjemmeside: www.vestnordisk.is
Nordens Institut i Grønland (NAPA) NAPA er en institution under Nordisk Ministerråd, der har følgende tre hovedopgaver: at udbygge de kulturelle kontakter til det øvrige Norden, at informere i Norden om grønlandske forhold og omvendt, og at støtte og stimulere det grønlandske kulturliv med særlig vægt på børne- og ungeområdet.
Se mere om NAPA på denne hjemmeside: www.napa.gl
Det europæiske samarbejde Grønlands primære relationer til EU består af følgende aftaler: En protokol til traktaten om Grønlands udmeldelse af EU (”Grønlandsaftalen”) En fiskeriaftale mellem Grønland og EU En associeringsordning for de Oversøiske Lande og Territorier (OLT- aftalen) En rådsbeslutning om partnerskab med fokus på uddannelse (2014- 2020) En politisk fællesdeklaration (2015) En rådsbeslutning om deltagelse i EUs Kimberleyproces, om eksport af rådiamanter En rådsbeslutning om veterinær kontrol Et Letter of Intent – hensigtserklæring - på råstofområdet
OLT-associeringen OLT associeringsaftalen, også populært kaldet ”OLT-aftalen” er en aftale mellem EU og ø-samfund med forfatningsmæssig tilknytning til fire EU medlemslande; Storbritannien, Holland, Frankrig og Danmark. Den Europæiske Udviklingsfond finansierer OLT programmer, som administreres af EU Kommissionens generaldirektorat for udvikling og internationalt samarbejde, hvorfor der er et tæt samarbejde mellem Kommissionen og OLT’erne.
Grønland modtager ikke direkte udviklingsbistand fra den europæiske udviklingsfond, men kan modtage midler gennem den såkaldte tematiske pulje, som finansierer mindre tiltag indenfor et specifikt emne. OLT-aftalen indeholder en række konkrete fordele for Grønland såsom toldfri adgang til EU’s marked på fiskeriprodukter, mulighed for re-eksport af rejer og hellefisk fra tredjelande, mulighed for netværk i form af seminarer, workshops og konferencer, adgang til hjælp i tilfælde af naturkatastrofer og adgang til EU’s horisontale programmer.
Politiske og administrative forhold - side 11
I medfør af OLT-aftalen har European Investment Bank (EIB) € 100.000.000 til rådighed til OLT’erne i perioden 2014-2020. Det betyder, at Grønland kan søge om lån fra EIB, til støtte af Grønlands økonomiske og industrielle udvikling. EIB støtter projekter, der udvikler infrastruktur, energiforsyning eller miljømæssige standarder, hvilket kan være i form af f.eks. risikovillig kapital. Midlerne er primært rettet mod den private sektor.
Grønland har ydermere adgang til EU’s investeringsplan, der skal mobilisere € 315 milliarder til investeringer i EU i perioden 2015-2017. Forordningen for investeringsplanen fastlægger således at Unionen skal give garanti til EIB for finansierings- eller investeringsprojekter udført bl.a. imellem et medlemsland og et oversøisk land eller territorium (OLT). Dette vil sige at OLT lande også kan gøre brug af den nye vækstpakke.
Grønland er en del af bestyrelsen for Association af Oversøiske Lande og Territorier (OCTA) og var i 2012 formand for OLT Associeringen.
Se mere om OLT på denne hjemmeside: www.octassociation.org
Partnerskabsaftalen Partnerskabsaftalen mellem Grønland og Danmark på den ene side og EU på den anden side, skal støtte en bæredygtig udvikling af Grønland. Naalakkersuisut har prioriteret uddannelsesområdet som indsatsområde for perioden 2014-2020, men aftalen lægger op til, at andre områder (for eksempel råstoffer, miljø og turisme) vil kunne støttes, forudsat der er et gensidigt ønske herom. Implementeringen af aftalen sker i medfør af et programmeringsdokument, som opstiller overordnede og konkrete mål og indikatorer for udviklingen mod de konkrete mål.
Internationale aftaler Ud over fiskeripartnerskabsaftalen med EU (se afsnit Det europæiske samarbejde) har Grønland bilaterale aftaler om fiskeri med Norge, Rusland, Færøerne og Island.
Fiskeripartnerskabsaftalen Fiskeripartnerskabsaftalen og tilhørende protokol tilsiger Landskassen en finansiel modydelse for fiskerirettigheder. Det overordnede formål med fiskeripartnerskabsaftalen er at sikre et fiskerisamarbejde mellem Grønland og EU. Grønland stiller kvoter til rådighed for EU, som betaler en finansiel modydelse samt en støtteordning til fiskerisektoren. Aftalegrundlaget består af en overordnet rammeaftale samt en 3 årig protokol. Den tilhørende protokol regulerer bl.a. de årlige kvotetildelinger og sektorpolitikken. En ny 5 årig protokol træder i kraft per 1. januar 2016.
Northern Periphery and Arctic Programme Northern Periphery and Arctic Programme (NPA) – tidligere Northern Periphery Programme (NPP) - er et EU program under den europæiske regionale udviklingsfond, og har til formål at udvikle erhvervsmuligheder i de perifere egne. Grønland har deltaget i programmet siden 2002. Foruden
Politiske og administrative forhold - side 12 Grønland tæller de deltagende lande Island, Færøerne, Skotland, Irland, Nordirland, Finland, Sverige og Norge.
Som et led i EU’s Arktiske Politik, har programmet fået større fokus på Arktis, hvilket også danner baggrund for programmets nye titel, ”Northern Periphery and Arctic programme”. Under sit nye navn, startede programmet sin tredje programperiode i 2014, og vil løbe frem til 2020. I alt vil NPA 2014-2020 allokere ca. 56 mio. euro til projekter med et maksimal samlet projektbudget på 2 millioner euro.
Se mere om Northern Periphery and Arctic Programme på denne hjemmeside: www.interreg-npa.eu
Det globale samarbejde, FN Grønland deltager løbende i arbejdet i en række FN-organer, herunder i arbejdet med Menneskerettighedsrådet (HRC) og Ekspertgruppen for Oprindelige Folks Rettigheder (EMRIP).
Endelig deltager Grønland i Permanent Forum for Oprindelige Folks Anliggender (UNPFII), der på bl.a. grønlandsk og dansk initiativ blev oprettet i 2002 som et rådgivende organ under FN’s Økonomiske og Sociale Råd (ECOSOC).
Se mere om Menneskerettighedsrådet og Ekspertgruppen for Oprindelige Folks Rettigheder på denne hjemmeside: www.ohchr.org. Om FN og Permanent Forum for Oprindelige Folks Anliggender på denne hjemmeside: www.un.org
Internationalt klima Grønland deltager i FN’s Klimakonvention (UNFCCC), og deltager årligt forhandlingssessioner og i de årlige partskonferencer (COP), hvor de internationale forhandlinger foregår, for at varetage Grønlands interesser.
Se mere om FN’s Klimakonvention på denne hjemmeside: www.unfccc.int
Det globale samarbejde, WTO Landsstyret besluttede 28. november 1994, at Grønland skulle følge Rigsfællesskabets optagelse i Verdenshandelsorganisationen (WTO) ved dennes oprettelse i 1995. Formålet hermed er at skabe de bedste rammebetingelser for Grønlands eksport, i kraft af den tryghed det giver handelspartnere at de internationale regler for handel overholdes. Landsstyret besluttede 9. december 2005 at lovgivningen skal bringes i overensstemmelse med WTO’s regler. Naalakkersuisut afventer p.t. en afslutning af Doha runden, før end man vil begynde at notificere til WTO.
Se nærmere om WTO på denne hjemmeside: www.wto.org
Udenrigshandelspolitik Udenrigspolitikkens vigtigste rolle er at sikre, at andre landes interesse for Grønland og Arktis, omsættes til økonomiske muligheder. Fiskeriet forbliver
Politiske og administrative forhold - side 13 vores største og vigtigste erhverv, hvor en vigtig del af værdiskabelsen, og langt hovedparten af eksporten, finder sted. Handelsfremme er derfor en vigtig komponent i sikringen af, at landet bliver mere økonomisk selvbåren. Selvstyret arbejder derfor aktivt for at udbygge vores relationer til vores nærmeste samhandelspartnere, samt sikre bedre rammebetingelser for handelssamarbejde med andre lande.
Øvrige bilaterale aftaler Grønland har bilaterale aftaler med Island, Canada (herunder regionale aftaler med Northwest Territories, Québec og Nunavut) og Sydkorea.
Formålet med aftalerne er primært at opnå samarbejde om uddannelse, erhvervsfremme, ressourcebrug og bæredygtig udvikling.
Links Se mere om Udenrigsdirektoratet, Udenrigspolitisk Redegørelse, Repræsentationer i udlandet, Fiskeriaftalen, Partnerskabsaftalen, OLT-aftalen, samarbejde med Canada, Forsvar og sikkerhed på denne hjemmeside: www.naalakkersuisut.gl. Her findes også en oversigt over internationale aftaler, som Grønland har tilsluttet sig.
Politiske og administrative forhold - side 14 4. Kommunerne
Kommunerne Pr. 1. januar 2009 trådte en ny kommuneinddeling i kraft. Grønlands tidligere 18 kommuner blev samlet i fire kommuner: Kommuneqarfik Sermersooq omfatter de oprindelige kommuner Ivittuut, Paamiut, Nuuk, Ittoqqortoormiut og Tasiilaq.
Qaasuitsup Kommunia omfatter de oprindelige kommuner Kangaatsiaq, Aasiaat, Qasigiannguit, Ilulissat, Qeqertarsuaq, Uummannaq, Upernavik og Qaanaaq.
Qeqqata Kommunia omfatter de oprindelige kommuner Maniitsoq og Sisimiut.
Kommune Kujalleq omfatter de oprindelige kommuner Nanortalik, Narsaq og Qaqortoq.
KANUKOKA er en koordinerende fællesorganisation for de grønlandske kommuner. KANUKOKA er en forkortelse for "Kalaallit Nunaanni Kommunit Kattuffiat", "De Grønlandske Kommuners Landsforening".
Foreningen varetager kommunernes fælles og almindelige interesser, og har endvidere til formål at fremme samvirket mellem kommunerne, samt at bistå kommunerne i deres virksomhed.
Landsforeningen blev stiftet den 24. juli 1972 som et forsøg på at styrke det kommunale selvstyre og påvirke opgavefordelingen mellem stat og kommuner. En udvikling i retning af, at flere og flere opgaver blev flyttet fra centrale myndigheder til lokalt plan, synliggjorde et øget behov for en fælleskommunal forening.
Strukturreformen i den offentlige sektor, som indebar kommunesammenlægningen i 2009, havde da også til formål at flytte endnu flere borgerrelaterede opgaveområder i Grønlands Selvstyre til kommunerne.
Oversigt 4.1 Grønland fordelt på fire kommuner
Illustration: KANUKOKA (www.kanukoka.gl)
Politiske og administrative forhold - side 15 5. Valg til Inatsisartut
Valg til Inatsisartut Siden indførelsen af Hjemmestyre i 1979 er der afholdt tolv valg, senest den 28. november 2014.
Oversigt 5.1 Valg til Inatsisartut
Inuit Enkelt- Kattusse- Stemmer Demo- Ataqa- Partii Partii kandi- Akulliit Arnat Issittup qatigiit Sorlaat Stemme- Valgdato i alt Atassut kraatit tigiit Inuit Naleraq Siumut dater Partiiat Partiiat Partiia Partiiat Partiiat procent Procent 4. april 1979 19.951 41,7 . 4,4 . . 46,1 2,1 . . . . . 69,6 12. april 1983 25.204 46,6 . 10,6 . . 42,3 0,5 . . . . . 75,1 6. juni 1984 23.088 43,8 . 12,1 . . 44,1 ...... 66,8 26. maj 1987 25.764 40,1 . 15,3 . . 39,8 . . . 4,4 0,4 . 69,6 5. marts 1991 25.915 30,1 . 19,4 . . 37,3 . 9,5 . 2,8 0,9 . 67,1 4. marts 1995 26.134 30,1 . 20,3 . . 38,4 . 6,1 . 0,4 4,7 . 69,6 16. febr. 1999 28.490 25,2 . 22,1 . . 35,2 5,3 . . . 12,3 . 76,0 3. dec. 2002 28.616 20,2 15,9 25,3 . . 28,5 1,3 . 2,4 . 5,3 . 74,6 15. nov. 2005 29.136 19,1 22,8 22,6 . . 30,7 0,7 . . . 4,1 . 74,9 2. juni 2009 28.510 10,9 12,7 43,7 . . 26,5 0,2 . . . 3,8 1,3 71,3 12. marts 2013 29.873 8,1 6,2 34,4 6,4 . 42,8 0 . . . 1,1 . 74,2 28. nov. 2014 29.489 6,5 11,8 33,2 1,6 11,6 34,3 0,1 . . . . . 72,9 Kilde: Valgnævnet, Grønlands Selvstyre
Politiske og administrative forhold - side 16 Oversigt 5.2. Fordeling af mandater ved valg til Inatsisartut
1979 1983 1984 1987 1991 1995 1999 2002 2005 2009 2013 2014 Mandater i alt 21 26 25 27 27 31 31 31 31 31 31 31 Mænd 21 26 25 27 23 26 22 20 20 19 20 17 Kvinder … … … … 4 5 9 11 11 12 11 14 Atassut 8 12 11 11 8 10 8 7 6 3 2 2 Mænd 8 12 11 11 2 10 5 4 4 3 2 2 Kvinder … … … … 2 … 3 3 2 … 0 0 Demokraterne … … … … … … … 5 7 4 2 4 Mænd … … … … … … … 3 4 3 2 2 Kvinder … … … … … … … 2 3 1 0 2 Inuit Ataqatigiit … 2 3 4 5 6 7 8 7 14 11 11 Mænd … 2 3 4 4 5 3 4 3 6 4 3 Kvinder … … … … 1 1 4 4 4 8 7 8 Partii Inuit … … … … … … … … … … 2 0 Mænd … … … … … … … … … … 1 0 Kvinder … … … … … … … … … … 1 0 Partii Naleraq … … … … … … … … … … … 3 Mænd … … … … … … … … … … … 3 Kvinder … … … … … … … … … … … 0 Siumut 13 12 11 11 11 12 11 10 10 9 14 11 Mænd 13 12 11 11 10 8 10 8 8 6 14 7 Kvinder … … … … 1 4 1 2 2 3 3 4 Enkeltkandidater … … … … … 1 1 … … … 0 0 Mænd … … … … … 1 1 … … … 0 0 Kvinder … … … … … 0 0 … … … 0 0 Kattusseqatigiit Partiat … … … … … … 4 1 1 1 0 … Mænd … … … … … … 3 1 1 1 0 … Kvinder … … … … … … 1 … … … 0 … Issittup Partia … … … 1 1 … … … … … … … Mænd … … … 1 1 … … … … … … … Kvinder … … … … … … … … … … … … Akulliit Partiat … … … … 2 2 … … … … … … Mænd … … … … 2 2 … … … … … … Kvinder … … … … … … … … … … … … Kilde: Valgnævnet, Grønlands Selvstyre
Politiske og administrative forhold - side 17 Oversigt 5.3. Afgivne stemmer ved valg til Inatsisartut
Enkelt- Blanke og Demo- Inuit Partii Partii kandi- ugyldige Stemmer Vælgere Stemme- Atassut kraatit Ataqatigiit Inuit Naleraq Siumut dater stemmer i alt (2) i alt procent Afgivne stemmer 28. nov. 2014 1.919 3.469 9.783 477 3.423 10.108 22 288 29.489 40.424 72,9 Nanortalik 60 27 315 11 69 470 0 5 957 1.336 71,6 Qaqortoq 93 127 502 25 67 968 2 20 1.804 2.490 72,4 Narsaq 58 53 430 12 57 385 0 11 1.006 1.337 75,2 Kujalleq i alt 211 207 1.247 48 193 1.823 2 36 3.767 5.163 73,0 Paamiut 37 55 228 14 62 495 0 17 908 1.167 77,8 Nuuk 306 2.069 3.961 105 699 2.019 15 95 9.269 12.597 73,6 Tasiilaq 300 101 234 8 120 490 0 11 1.264 1.932 65,4 Illoqqortoormiut 23 1 71 0 34 69 1 6 205 283 72,4 Sermersooq i alt 666 2.226 4.494 127 915 3.073 16 129 11.646 15.979 72,9 Maniitsoq 250 62 354 15 231 699 0 14 1.625 2.344 69,3 Sisimiut 147 335 994 58 671 1.003 1 35 3.244 4.484 72,3 Qeqqata i alt 397 397 1.348 73 902 1.702 1 49 4.869 6.828 71,3 Kangaatsiaq 44 21 161 11 107 291 0 4 639 820 77,9 Aasiaat 123 150 889 52 192 349 2 45 1.802 2.478 72,7 Qasigiannguit 25 28 188 11 74 325 0 5 656 866 75,8 Ilulissat 121 293 721 52 504 842 0 9 2.542 3.499 72,6 Qeqertarsuaq 17 49 173 50 66 142 0 2 499 708 70,5 Uummannaq 70 49 231 17 150 694 0 4 1.215 1.607 75,6 Upernavik 162 38 268 24 256 663 1 3 1.415 1.935 73,1 Qaanaaq 83 11 63 12 64 204 0 2 439 541 81,1 Qaasuitsoq i alt 645 639 2.694 229 1.413 3.510 3 74 9.207 12.454 73,9 Tidligere valg til Landstinget/Inatsisartut 12. marts 2013 2.454 1.870 10.374 1.930 - 12.910 9 263 30.136 40.613 74,2 2. juni 2009 (1) 3.094 3.620 12.457 - - 7.567 70 235 28.510 39.990 71,3 15. nov. 2005 5.528 6.595 6.516 - - 8.861 216 254 29.139 38.924 74,9 Frem- eller tilbagegang ift. tidligere valg til Landstinget/Inatsisartut 28. nov. 2014 -535 1.599 -591 -1.453 - -2.802 13 25 -647 -189 -1,3 12. marts 2013 -640 -1.750 -2.083 - - 5.343 -61 28 1.626 623 2,9 2. juni 2009 -2.434 -2.975 5.941 - - -1.294 -146 -19 -629 1.066 -3,6 Note 1) Sorlaat Partiiat er ikke med på oversigten. Partiet fik 383 stemmer til valget i 2009 Note 2) Kattusseqatigiit Partiiat er ikke med på oversigten. Partiet fik 326 stemmer til valget i 2013 og 1.084 stemmer til valget i 2009 og 1.169 stemmer til valget i 2005 Kilde: Valgnævnet, Grønlands Selvstyre
Politiske og administrative forhold - side 18 6. Kommunalbestyrelser
Kommunalbestyrelser Der blev afholdt valg til overgangsudvalg for de nye storkommuner den 8. april 2008. Seneste valg til de fire kommunalbestyrelser blev afholdt den 2. april 2013.
Oversigt 6.1. Afgivne stemmer ved valg til overgangsvalg den 2. april 2013
Inuit Kattusse- Enkelt- Ugyldige Demo- Ataqa- qartigiit Partii kandi- og blanke Afgivne Stemme- Stemme- Kommune Atassut kraatit tigiit Partiiat Inuit Siumut dater stemmer stemmer berettigede procent I alt 3.069 1.521 7.006 268 309 11.336 39 371 23.780 40.909 Qaasuitsup 1.053 180 1.752 250 157 4.332 22 154 7.830 12.609 62,1 Qeqqata 916 218 674 11 28 2.144 0 47 4.038 7.006 57,6 Sermersooq 711 930 3.535 7 124 3.007 17 111 8.432 16.013 52,7 Kujalleq 389 193 1.045 0 0 1.853 0 59 3.480 5.281 66,9 Kilde: KANUKOKA
Oversigt 6.2. Afgivne stemmer ved valg til kommunalbestyrelserne i 2008 og 2013
Valget 2013 Valget 2008 Stemmer Pct. Valgte Stemmer Pct. Valgte Landsplan i alt 23.834 58,3 70 24.262 61,9 72 Atassut 3.069 12,9 9 3.769 15,4 10 Demokraatit 1.521 6,4 2 3.285 13,4 8 Inuit Ataqatigiit 7.006 29,4 20 6.590 26,8 21 Kattusseqatigiit Partiiat 268 1,1 0 1.137 4,6 2 Kandidatforbund Ivittuut 0 0,0 0 74 0,3 1 Partii Inuit 309 1,3 0 - - - Siumut 11.336 47,6 38 9.245 37,7 30 Sorlaat Partiiat 0 0,0 0 128 0,5 0 Enkeltkandidat nr. 1 39 0,1 1 34 0,1 0 Nøgletal på landsplan Stemme- Gyldige Ugyldige Afgivne Stemme- berettigede stemmer Blanke stemmer stemmer stemmer procent Valget 2013 40.909 23.548 175 111 23.834 58,3 Valget 2008 39.644 24.262 174 110 24.546 61,9 Bemærkning: Ved valget i 2008 havde Grønland fået 4 storkommuner med 72 mandater i kommunalbestyrelserne. Ved valget i 2013 skulle der fordeles 70 mandater i de 4 kommunalbestyrelser. Kilde: KANUKOKA
Politiske og administrative forhold - side 19 Oversigt 6.3. Mandater ved valg til kommunalbestyrelserne 2008 og 2013
Inuit Ataqaa Kandidat- Kandidat- Partii Enkelt- Atassut Demokraatit tigiit forbund 1 forbund 2 Inuit Siumut kandidat I alt 2008 2013 2008 2013 2008 2013 2008 2013 2008 2013 2008 2013 2008 2013 2008 2013 2008 2013 Qaasuitsup 4 3 1 0 5 5 2 0 - 0 - 0 9 13 0 0 21 21 Qeqqata 3 4 1 0 4 2 - 0 0 - 0 7 9 0 0 15 15 Sermersooq 2 1 5 2 7 8 - 0 1 0 - 0 6 7 0 1 21 19 Kujalleq 1 1 1 0 5 5 - 0 - 0 - 0 8 9 0 0 15 15 I alt 10 9 8 2 21 20 2 0 1 0 0 0 30 38 0 1 72 70 Borgmestre 0 0 0 0 1 1 0 0 0 0 - 0 3 3 0 0 4 4 Valgte kvinder 3 3 3 0 11 12 0 0 0 0 - 0 7 7 0 1 24 23 I pct. af valgte kvinder 30 33,3 37,5 0 52,4 60 0 0 0 0 - 0 23,3 18,4 0 100 33,3 32,9 Kilde: KANUKOKA
7. Valg til bygdebestyrelser
Valg til bygdebestyrelser Der var valg til bygdebestyrelserne den 2. april 2013. I forbindelse med kommunalreformen blev en række bygdebestyrelser slået sammen.
8. Valg til Folketinget
Valg til Folketinget Grønland vælger to medlemmer til Folketinget. Der har senest været valg til Folketinget den 18. juni 2015. Ved den lejlighed valgtes Aleqa Hammond (Siumut) og Aaja Chemnitz Larsen (IA).
Se mere om de valgte folketingsmedlemmer på denne hjemmeside: www.folketinget.dk
Oversigt 8.1. Valg til Folketinget den 18. juni 2015
Blanke og andre I alt Inuit Partii ugyldige afgivne Antal Stemme- Atassut Ataqatigiit Siumut Demokraatit Naleraq stemmer stemmer vælgere procent Afgivne stemmer i alt 1.526 7.904 7.831 1.753 962 538 20.514 41.048 50 Qaasuitsup Kommunia 427 1.925 2.796 330 413 153 6.044 12.561 48,1 Qeqqata Kommunia 302 959 1.621 233 235 71 3.421 6.961 49,1 Kommuneqarfik Sermersooq 586 3.873 2.198 1.049 224 240 8.170 16.330 50 Kommune Kujalleq 211 1.147 1.216 141 90 74 2.879 5.196 55,4 Bemærkning: Der er tale om de forløbige resultater, da den endelige opgørelse af valget ikke endnu er foretaget. Kilde: Rigsombudsmanden i Grønland
Politiske og administrative forhold - side 20 Oversigt 8.2. Valg til Folketinget siden Hjemmestyrets indførelse
Uden Blanke og Afgivne Inuit Parti for andre Stemme- Akulliit Atas- Ataqa- Issittup Nale- Siu- Demo- par- Stemme- Gyldige ugyldige stem- berettiget Valgdato Partiia sut tigiit Partia raq mut kraatit tierne procent stemmer stemmer mer i alt
Procent Antal 15. febr. 1977 . 47,7 . . . 52,3 . . 70 17.605 384 17.989 25.691 23. okt. 1979 . 45 . . . 43,9 . 11,1 50,3 14.235 690 15.191 30.191 8. dec. 1981 . 48,9 . . . 37,7 . 13,4 61 18.878 925 19.803 32.466 10. april 1984 . 43,5 13,7 . . 42,8 . . 64 21.395 633 22.028 34.448 8. sept. 1987 . 41,3 12,5 2,9 . 43,3 . . 44,9 16.046 934 16.980 37.800 10. maj 1988 . 38,7 17,3 3,9 . 40,1 . . 57,9 20.999 1.169 22.168 38.301 12. dec. 1990 . 36,6 17 1,9 . 42,8 . 1,7 50,8 19.339 741 20.080 39.511 21. sept. 1994 (1) 7,4 34,7 - - . - . 57,8 58,7 21.595 765 22.360 38.113 11. marts 1998 0,4 36 21,6 - . 36,4 . 5,6 63,4 23.286 891 24.177 38.155 20. nov. 2001 . 22 31 - . 26 . 21 61,5 23.260 559 23.819 38.710 8. febr. 2005 (2) . 16,4 25 . . 33,6 21,3 3,6 59,6 23.108 417 23.525 39.447 13. nov. 2007 . 16,3 33,2 . . 32,2 18,3 . 64,5 25.105 484 25.589 39.706 15. sept. 2011 . 7,6 42,6 . . 37,2 12,6 - 57,5 22.498 1.048 23.546 40.937 18. juni 2015 (3) . 7,5 38,5 . 4,7 38,2 8,5 . 50 19.976 538 20.514 41.048 Folketingvalgte i 2015 I alt - - 1 - 1 - - Heraf kvinder - - 1 - 1 - - Anm.: Andelen i pct. er beregnet på grundlag af gyldige stemmer frem til folketingsvalget den 20. november 2001. Fra og med 2005 er stemmeprocenten beregnet af de afgivne stemmer. Noter: 1) Kandidatforbund mellem Siumut og IA. 2) Kandidaterne fra Kandidat, der efterfølgende har etableret sig som parti, opstillet ved valg til Folketinget udenfor partierne. (3) Der er tale om de forløbige resultater, da den endelige opgørelse af valget ikke endnu er foretaget) Kilde: Rigsombudsmanden i Grønland
9. Partier i Grønland
Partier i Grønland
Atassut Atassut (www.atassut.gl) er en liberal politisk bevægelse. Partiet blev stiftet i 1978. Partiet mener, at målet er samhørighed med Danmark inden for rigsfællesskabets rammer.
Demokraterne Demokraterne (www.demokraatit.gl) er et socialliberalt parti, der står i midten af grønlandsk politik. Partiet blev stiftet den 28. november 2002.
Inuit Ataqatigiit (IA) IA (www.ia.gl) er Grønlands venstreorienterede selvstændighedsparti. Partiet arbejder for øget samfundsmæssig lighed og en bæredygtig udvikling såvel menneskeligt, kulturelt, økonomisk og ressourcemæssigt. Inuit Ataqatigiit har siden sin stiftelse arbejdet for Grønlands krav om anerkendelse som et selvstændigt land og folk.
Politiske og administrative forhold - side 21 Partii Naleraq Partii Naleraq blev stiftet januar 2014 og vil arbejde for en liberalisering af fisker- og fangererhvervet. Partiets formand er Hans Enoksen.
Siumut Partiet Siumut (www.siumut.gl) blev stiftet i 1977. Partiets politiske målsætning er at skabe et homogent, aktivt, økonomisk og kulturelt selvbærende og livskraftigt samfund baseret på egne ressourcer, hvis befolkning er sin ansvarlighed som et folk bevidst. Siumut har socialdemokratiske internationale samarbejdsaftaler, Siumut er del af organisationen Socialist International, såvel som SAMAK.
PUBLSLUT
Signatur forklaring: … Oplysninger foreligger ikke .. Oplysninger for usikre til at angives eller diskretionshensyn . Tal kan efter sagens natur ikke forekomme 0 Mindre end halvdelen af den anvendte enhed - Nul * Foreløbigt eller anslået tal
Politiske og administrative forhold - side 22
2016 ukiumoortumik paasissutissat
Nunalerutit, sila aamma pinngortitarlu
1. Nunalerutit
Nunalerutit Kalaallit Nunaat nunarsuarmi qeqertat annersaraat, Amerikallu Avannarliup nunavissuanut ilaalluni. Kalaallit Nunaanni avannarlerpaaq, Kap Morris Jesup, Qalasersuaq avannarlermiit taamaallaat 740 kilometerisut ungasitsigisumiippoq taamaalillunilu nunarsuarmi avannarlersaalluni. Nunap Isua (Kap Farvel) kujasinnerpaajuvoq Oslo avannarpaseqatigalugu. Avannaaniit kujammut 2.670 kilometerisut isorartutigaaq. Tunumiit kitaanut nunap atitunerpaaffia 1.050 km-iuvoq.
Kalaallit Nunaat tamakkerluni 2.166.086 km2-isut annertussuseqarpoq. Taakkunannga 81 pct.-i sermersuarmik ulissimalluni. 19 pct.-i, 410.449 km2- isut annertussuseqartoq nunaavoq.
2. Silap pissusaa
Silap pissusaa Kalaallit Nunaata silaata pissusaa tassaaneruvoq issittoq. Tamanna isumaqarpoq, ukiumut qaammatit kiannerpaaffiusut agguaqatigiisillugit 10 °C qaangerneq ajoraat.
Nunap isorartunerujussua pissutigalugu, avannaani kujataanilu silap pissusia assigiinngitsorujussuuvoq. Taamatuttaaq aamma sineriak sikuneq ajortoq nunalu tiffasissumiittoq assigiinngitsorujussuupput. Kitaani Sarfaq nillerpianngitsoq ammaannartitsisarpoq, Tunulli Sarfaa nillertoq sikorsuaqartitsisartoq sinerissap ammaannarnissaanik killiliisarpoq. Immap sarfai taakku pissutigalugit Tunu issilluartuuvoq agguaqatigiisillugu 5 °C ataattarlugu, Kitaanili Upernavik tikillugu issikinnerulluni agguaqatigiissillugu 5 aamma 10 °C-ip akornanniittarpoq.
2015-imi Kalaallit Nunaanni kiassuseq 2015-imi kiattarsimanera issittarsimaneralu, illoqarfinnut agguataarlugit, ukiullu siuliini silap pissuserisarsimasaanut sanilliunneri Takussutissani 2.1- 2.3-mi takutinneqarput.
Takussitissiaq 2.1. 2015-imi illoqarfinni nunaqarfiillu ilaanni agguaqatigiissillugu kiassuseq
Illoqarfiit ...... Jan Feb Mar Apr Maj Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dec Året Grader celciusinngorlugu
Nanortalik ...... -4,9 -4,8 -5,4 -0,8 2,0 4,2 5,9 6,4 5,4 2,0 -1,9 -3,6 0,4 Qaqortoq ...... -8,0 -7,8 -8,1 -1,7 1,6 5,1 6,8 7,6 5,7 0,9 -4,6 -6,7 -0,7 Narsarsuaq ...... -9,4 -9,1 -8,8 -1,8 2,9 9,5 11,2 10,1 6,2 0,4 -8,0 -10,4 -0,6 Narsaq ...... -7,7 -8,1 -7,8 -1,3 2,3 6,5 8,2 8,2 5,0 0,5 -6,4 -7,1 -0,6 Paamiut ...... -8,5 -9,0 -9,5 -3,3 0,0 3,7 6,3 5,9 3,5 0,1 -4,6 -7,0 -1,8 Nuuk ...... -10,3 -11,3 -11,3 -4,9 -0,8 4,2 8,0 6,7 3,5 -1,3 -6,4 -9,6 -2,7 Kapisillit ...... -13,8 -13,8 -12,8 -5,0 0,8 7,4 10,8 8,5 4,0 -2,3 -10,5 -15,0 -3,4 Maniitsoq ...... -11,4 -13,0 -11,5 -5,5 -0,6 4,3 8,8 7,6 4,7 -0,7 -6,5 -10,1 -2,8 Kangerlussuaq .... -22,3 -25,8 -19,1 -11,4 1,6 9,4 11,9 8,1 3,1 -6,2 -18,0 -21,7 -7,3 Sisimiut ...... -13,8 -17,9 -14,2 -8,9 -0,6 4,1 8,0 7,5 3,9 -1,7 -7,9 -11,9 -4,4 Aasiaat ...... -15,1 -20,3 -16,1 -10,7 -1,9 3,3 8,2 6,5 3,0 -2,4 -7,9 -10,8 -5,2 Qasigiannguit ..... -16,0 -21,3 -16,3 -11,3 -0,5 6,0 11,5 8,0 3,3 -3,2 -11,0 -12,8 -5,2 Ilulissat ...... -15,2 -19,7 -15,1 -10,1 -0,5 5,1 9,6 6,2 2,0 -4,0 -10,2 -13,0 -5,5 Qeqertarsuaq ..... -13,7 -19,1 -14,7 -10,3 -1,3 5,0 9,5 7,1 2,9 -2,3 -7,2 -10,3 -4,5 Upernavik ...... -16,7 -23,8 -17,8 -15,9 -4,3 2,5 8,8 5,9 0,5 -3,4 -9,8 -17,6 -7,5 Qaanaaq ...... -20,9 -27,3 -21,0 -16,3 -3,6 2,7 7,4 5,4 -0,3 -5,5 -13,3 -22,3 -9,5 Tasiilaq (Kulusuk) .. -5,1 -8,9 -3,7 -2,7 0,8 4,7 7,0 6,5 4,9 0,5 -3,2 -4,9 -0,2 Ittoqqortoormiit (Nerlerit Inaat) .... -9,8 -15,7 -10,8 -7,9 -4,5 3,0 5,7 4,3 1,3 -4,0 -8,3 -11,6 -4,8 Najoqqutaq: ASIAQ
2016 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 2
Takussutissiaq 2.2. 2015-imi illoqarfinni nunaqarfinnilu kissassusiunerpaasartoq
Illoqarfiit ...... Jan Feb Mar Apr Maj Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dec Året Grader celciusinngorlugu
Nanortalik ...... 4,2 11,3 7,8 5,6 8,9 14,8 16,2 18,2 17,4 10,8 7,0 5,8 18,2 Qaqortoq ...... 4,0 8,3 5,9 5,4 8,6 15,1 20,3 17,0 17,7 9,9 6,7 3,9 20,3 Narsarsuaq ...... 5,6 11,1 9,2 5,4 10,2 20,7 21,6 17,9 21,2 11,6 8,8 5,7 21,6 Narsaq ...... 4,9 11,3 8,3 7,0 10,0 16,9 20,6 16,7 18,4 12,4 5,7 5,8 20,6 Paamiut ...... 2,8 8,7 4,8 6,1 7,4 13,8 14,3 12,2 10,6 11,3 2,4 4,1 14,3 Nuuk ...... 3,4 4,1 3,7 2,6 7,6 15,2 18,4 16,0 9,8 9,9 2,2 2,3 18,4 Kapisillit ...... 3,6 11,5 4,8 5,4 12,3 17,7 19,5 15,9 10,0 9,8 3,0 4,8 19,5 Maniitsoq ...... 0,9 3,7 2,8 2,2 8,9 13,9 17,9 14,5 10,8 8,3 1,1 1,3 17,9 Kangerlussuaq .... 2,8 8,7 4,3 3,2 16,3 21,6 22,4 17,1 12,3 7,8 6,1 2,4 22,4 Sisimiut ...... 3,4 4,1 2,5 -1,7 10,9 14,8 21,5 16,6 11,6 7,5 2,9 3,2 21,5 Aasiaat ...... 0,1 1,7 0,0 -2,6 5,7 13,7 16,3 12,1 10,2 5,0 2,6 -0,3 16,3 Qasigiannguit ..... 1,3 6,3 4,0 0,2 13,8 20,2 21,8 14,7 11,4 8,1 4,7 2,1 21,8 Ilulissat ...... 1,0 6,6 3,1 -0,7 12,1 18,4 17,7 13,8 10,0 7,3 4,2 1,2 18,4 Qeqertarsuaq ..... 0,1 3,1 0,7 -1,8 7,6 16,4 16,6 11,8 9,1 6,1 1,8 0,7 16,6 Upernavik ...... -0,1 -0,3 -4,1 -4,3 6,7 16,2 18,7 12,2 6,4 1,7 1,3 -2,7 18,7 Qaanaaq ...... -7,6 -20,4 -9,5 -2,1 10,7 14,2 19,7 13,8 7,4 2,8 -0,2 -10,0 19,7 Tasiilaq (Kulusuk) .. 1,4 0,3 3,3 4,0 9,5 13,5 16,9 13,9 10,4 7,4 12,9 3,3 16,9 Ittoqqortoormiit (Nerlerit Inaat) .... -1,2 0,7 1,5 5,9 4,9 14,7 13,7 10,7 8,2 2,7 6,5 0,6 14,7 Najoqqutaq: ASIAQ
Takussutissiaq 2.3. 2015-imi illoqarfinni nunaqarfiillu ilaanni kissarnikinnerpaaffiit
Illoqarfiit ...... Jan Feb Mar Apr Maj Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dec Året Grader celciusinngorlugu
Nanortalik ...... -11,1 -12,3 -13,9 -7,2 -3,3 -1,0 -0,3 -0,1 -0,9 -5,0 -9,4 -11,5 -13,9 Qaqortoq ...... -16,0 -17,7 -19,1 -9,4 -3,5 -1,4 1,9 1,5 0,1 -8,6 -16,7 -17,5 -19,1 Narsarsuaq ...... -19,2 -21,8 -23,8 -14,1 -4,4 0,3 5,0 2,8 -0,7 -11,4 -25,3 -27,4 -27,4 Narsaq ...... -14,9 -18,5 -20,6 -9,8 -3,4 -0,4 3,1 0,9 -0,8 -9,4 -18,4 -19,1 -20,6 Paamiut ...... -14,3 -20,2 -17,6 -10,7 -6,7 -1,2 1,3 0,7 0,2 -6,5 -13,6 -15,0 -20,2 Nuuk ...... -17,1 -18,9 -19,7 -11,8 -8,6 -1,9 2,3 1,1 0,0 -8,1 -13,7 -17,1 -19,7 Kapisillit ...... -21,9 -26,0 -26,2 -16,5 -9,5 0,4 5,0 3,1 -0,9 -11,5 -22,3 -26,2 -26,2 Maniitsoq ...... -18,2 -21,9 -20,2 -12,2 -9,1 -1,7 3,7 3,7 0,0 -7,7 -15,4 -17,6 -21,9 Kangerlussuaq .... -37,3 -39,6 -34,9 -25,1 -17,7 -1,0 1,8 -1,2 -7,4 -20,6 -34,9 -37,6 -39,6 Sisimiut ...... -26,4 -28,4 -24,3 -16,6 -13,4 -2,4 1,9 2,1 -0,2 -9,9 -17,5 -19,5 -28,4 Aasiaat ...... -29,2 -30,9 -29,0 -20,6 -14,2 -2,7 3,0 2,9 -0,9 -11,1 -18,1 -19,2 -30,9 Qasigiannguit ..... -29,2 -32,5 -29,0 -22,5 -16,5 -1,8 5,4 -0,1 -4,6 -15,7 -21,5 -24,0 -32,5 Ilulissat ...... -27,0 -30,1 -27,9 -21,6 -18,2 -1,6 2,0 -1,8 -7,0 -14,7 -20,6 -24,3 -30,1 Qeqertarsuaq ..... -26,1 -27,6 -24,5 -19,9 -14,4 -1,8 3,6 3,1 -2,8 -8,5 -15,2 -20,3 -27,6 Upernavik ...... -26,3 -28,9 -27,2 -24,1 -13,0 -3,8 1,7 1,7 -4,5 -7,9 -16,0 -29,7 -29,7 Qaanaaq ...... -29,9 -32,9 -31,4 -27,7 -15,7 -3,9 0,4 0,0 -8,4 -11,8 -24,0 -33,1 -33,1 Tasiilaq (Kulusuk) .. -13,0 -18,8 -12,1 -12,2 -6,8 -2,8 0,6 0,0 0,1 -7,7 -10,8 -13,1 -18,8 Ittoqqortoormiit (Nerlerit Inaat) .... -22,4 -26,3 -24,2 -19,5 -14,4 -2,4 0,4 -1,3 -4,7 -13,5 -17,9 -21,3 -26,3 Najoqqutaq: ASIAQ
Ullut kiassutsinik uuttuiffiusut Takussutissaq 2.4-mi Kalaallit Nunaanni silasiorfinnit toqqartukkanit ullut kiassutsinik uuttuiffiusartut takutinneqarput. Ulloq uuttuiffik tassaavoq (kiatsillugu) ullup unnuallu ingerlanerani illup iluani kiassuseq aalajangersimasoq (Kalaallit Nunaanni 19 °C) silallu agguaqatigiissillugu kiassusiata assigiinngissusiat. Ullut uuttuiffiusut piffissami aalajangersimasumi katinneqarsinnaapput, soorlu assersuutigalugu
2016 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 3
ullorsiutini qaammammi ataatsimi. Ullut kiassutsinik uuttuiffiusut silap pissusaa tunngavigalugu illunik kiassaanermut nukissiorfinni atuinerup annertussusianik oqaluttuartuupput.
Takussutissiaq 2.4. Kiassartariaqassutsimut uuttuutit nalingi illoqarfinnut nunaqarfiillu ilaannut immikkoortiterlugit
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Nanortalik ...... 5.051 5.874 6.070 6.393 6.306 5.490 6.573 5.998 6.283 6.344 6.793 Qaqortoq ...... 6.004 … 6.377 6.790 >6204.8 5.226 >5582 6.127 6.393 >5826 7.200 Narsarsuaq ...... 5.887 6.303 … 6.523 6.086 4.956 >6293 >5612 6.134 >5584 7.018 Narsaq ...... >5710 6.204 >5582 6.543 6.154 5.156 6.910 6.096 6.328 6.443 7.154 Paamiut ...... … 6.664 6.730 7.174 7.408 5.678 6.992 6.725 6.949 6.955 7.603 Nuuk ...... 6.717 6.914 >6904 7.318 >6967.3 6.044 7.597 7.012 7.062 7.158 7.936 Kapisillit ...... 6586,4 6688,5 6892,2 7279,9 7288,7 5669,1 7736,4 7044,1 6946 7.158 8.187 Maniitsoq ...... … 6.988 >6821 7.318 7.012 5.882 7.499 6.948 7.059 7.180 7.933 Kangerlussuaq .... 7.866 8.523 >8005 8.591 8.487 7.146 >8474 8.489 8.292 >7484 9.485 Sisimiut ...... >7250 7.854 7.626 7.971 7.895 6.606 7.887 7.465 7.537 7.584 8.526 Kangaatsiaq ...... … 8.180 8.001 8.432 8.298 7.222 8.381 8.197 . . . Aasiaat ...... … 7.874 7.908 8.376 >7612.7 6.765 8.037 7.858 7.974 7.908 8.851 Qasigiannguit ..... 7.615 8.038 7.681 8.130 8.210 6.856 >7484 7.991 8.069 7.961 8.828 Ilulissat ...... 7.517 7.886 7.572 8.388 8.222 6.927 8.261 7.895 7.955 7.860 8.870 Qeqertarsuaq ...... 7.657 7.791 7.370 7.908 7.759 6.973 8.138 7.863 7.839 7.622 8.560 Uummannaq ...... >7784 … 7.729 8.183 8.080 6.773 7.946 7.908 . . . Upernavik ...... 8.501 8.778 8.829 9.260 9.072 8.230 8.952 8.804 9.044 8.748 9.683 Qaanaaq ...... 9.538 9.882 9.469 9.837 9.967 9.243 9.982 9.945 10.104 10.015 10.392 Tasiilaq ...... … … 6.818 7.084 >6693.5 >5,960 >6761 6.873 >6372 >5453 6.903 Illoqqortoormiut ... … 8.718 8.910 8.614 >8529.2 >8,384 >8129 8.641 9.155 8.622 8.655 Najoqqutaq: ASIAQ
2016 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 4
3. Pinngortitaq
Pinngortitaq Issittumi silap pissusaa nunamut, naasunut uumasunullu pingaaruteqaqaaq.
Naasut Kalaallit Nunaanni orpiit assigiinngitsut ikittuinnaapput, aasami agguaqatigiisillugu 10 °C qaangerlugu kiassuseqaraangat aatsaat orpiit naasinnaasaramik. Taamaallaat tiffasissumi oqquartanilu orpiit portulisarput.
Naasut qaqqani, qeriuaannartup masarsunni naasartut tassaanerupput, paarmaqutit, kigutaarnat avaalaqiallu. Taakkununnga ilaallutik issuatsiaat orsuaasallu.
Avannarpariartortilluni nillataarneranik sialuisanneranillu pissuteqartumik naasut tamakkua ikiliartulersarput.
Silap pissusaanit naasunik naatitsisinnaaneq killilerneqartarpoq. Kujataani majruuat, naatsiiat, kuanniusat naasullu naatinneqartarput. Aamma tamaani orpiit soorlu lærki, orpiliassat sallilikkiassallu avataaniit eqqullugit naatinneqarsimapput. Kiisalu ivikkat karrillu ukiumi savanut nerukkaatissiaralugit naatinneqartarput.
Uumasut Kalaallit Nunaanni uumasut immammut attuumassuteqarnerupput. Aalisakkat imaanilu miluumasut uumasoqatigiinni amerlanerussuteqarluarput, ilaatigut puisit assigiinngitsut tallimat ilaallutik.
Sikusartumi natseq nalinginnaanersaavoq, ammaanartumilu aataaq nalinginnaanersaalluni.
Kitaata qiterpasissua avannarpasissualu aaveqarfiuvoq taamatullu tunumi.
Aamma arferit assigiinngitsut 15 Kalaallit Nunaata imartaaniittarput. Arferit ilaat Atlantikumiit aasaanerani tikittartuupput. Arferni pingaaruteqarnerit tassaapput qilalukkat qaqortat qernertallu kiisalu tikaagulliit tikaagulliusaallu.
Nanoq imarmiuullunilu nunamiuuvoq, sikukkut nerisassarsiortuugami. Nanoq taamallaat avannaani tunullu avannaani piaqqisarpoq, taamaattorli sumorujussuaq pisarluni, tassami sikorsuarnut sarfaatitittunut ilaalluni nunap isua uiarlugu Kalaallit Nunaata kujataanut allaat pisarpoq.
Uumasut miluumasut nunamiut assigiinngitsut qulingiluaapput, taakkununnga terianniaq kisiartaalluni Kalaallit Nunaat kaajallallugu siumugassaalluni. Ukaleq taamaallat tunup kujataani uumasuunngilaq. Kitaata kujataanit, tassa Arsuup eqqaaniit Avannamut Nuussuaq tikillugu tuttoqarfiuvoq. Aamma kujataani Tuttutuumi Isortumilu nujuitsunik tuttoqarpoq. Taakku Narsap, Ivitittuup Paamiullu eqqaanut siaruarsimapput.
2016 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 5
Illoqqortoormiuniit tunup avannaarsuanut umimmaqarfiuvoq. 1960-kkunni kitaanut Kangerlussuup eqqaanut umimmannik amerlanngitsunik nuussisoqarpoq, taakkulu maanna amerlasuunngorsimapput. Taamanermiillu kitaanut avannaanullu sumiiffinnut arlaqartunut umimmannik nuussisoqartarsimavoq.
Tunup avannaa narlumukaaqarlunilu ukaliatsiaqarpoq, aamma amaqqut Kalaallit Nunaanni nungussimasorineqaraluartut maanna taavani siumugassaalersimapput.
Timmissat 60-it missaat aalajangersimasumik Kalaallit Nunaanni piaqqiortarput. Taakkunannga affaasa missaat aallartartuupput piaqqiorfiup nalaani Kalaallit Nunaanniittartut. Timmiarussat, soorlu naajat assigisaallu, qeerlutuut, mitit aamma appat amerlanerpaajupput.
Kalaallit Nunaanni timmissani kukkukuukunnut akuusutuaq tassaavoq aqisseq.
Kalaallit Nunaata imartaani aalisakkat assigiinngitsut 200-nit ikinnerunngillat. Raajat, qalerallit, saarulliit, saattussat, nipisaat, uiluiit, ammassaat, qeeqqat, suluppaakkat uukkalu aalisakkat ilagiinnarpaat.
Kalaallit Nunaanni uumasuutigineqartut amerlavallaanngillat. Savaatit Islandimiit Savalimmiuniillu eqqunneqarsimapput, hiistit annermik Islandimiit eqqunneqarsimapput tuttullu nujuitsut Norgemiit eqqunneqarsimallutik.
Qimmit qimuttut Canadap avannaanit inuit ingerlaartut ingiaqatigisimavaat.
Nunanik ilisimatusarneq, naasut uumasullu pillugit adressemi uani sukumiinerusumik takukkit: www.pinngortitaleriffik.gl
2016 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 6
4. Pinngortitamik avatangiisinillu allaffissornikkut aqutsineq
Pinngortitamik avatangiisinillu allaffissornikkut aqutsineq Avatangiisinik pinngortitamillu illersuiniarnermut atatillugu suliassat Nunami namminermut, Pinngortitamut Avatangiisinullu Naalakkersuisoqarfiup isumagineqarput.
Suliassaqarfimmut aamma ilaavoq Pinngortitaleriffik. Kingulliulluni taaneqartumit aalisarnermi misissuinerit isumagisarai. Tamanna pillugu adresseni tulliuttuni sukumiinerusumik takukkit: www.naalakkersuisut.gl aamma www.pinngortitaleriffik.gl
Pinngortitamik illersuineq Uumasunik miluumasunik nunamiunik imarmiunillu aqutsineq Aalisarnermut, Piniarnermut Nunalerinermullu Naalakkersuisoqarfimmit isumagineqarpoq. Tamanna pillugu adressemi sukumiinerusumik takuuk: www.naalakkersuisut.gl
Pinngortitap illersorneqarnissaa pillugu nunani tamalaani isumaqatigiissutit, sukumiinerusumik Uumasut amerlasoorsuunissaat pillugu isumaqatigiissummik, Timmissat pillugit isumaqatigiissut kiisalu Washingtonimi isumaqatigiissummik taaneqartut Nunami namminermut, Pinngortitamut Avatangiisinullu Naalakkersuisoqarfiup akisussaaffigai.
Taakku saniatigut nunani avannarlerni issittumilu pinngortitaq pillugu suleqatigiinneq eqqissisimatitanillu aqutsineq, tassunga ilanngullugu Ilulissani nunarsuarmi eriagisassatut eqqissisimatinneqartoq naalakkersuisoqarfiup akisussaaffigai.
Qanittoq tikillugu Kalaallit Nunaat CAFF-mi (Conservation of Arctic Flora and Fauna) siulittaasuutitaqarpoq, suleqatigiiffissuaq issittumi pinngortitamik illersuiniartuni siuttuuvoq. Tamanna pillugu adressemi sukumiinerusumik takuuk: www.arcticportal.org
Kalaallit Nunaata naalagaaffeqatigiinnermut ilaasutut Washingtonimi isumaqatigiissut, uumasut naasullu nungutitaanissaannut navianartorsiortut niuerutigineqarnerannut tunngasoq atortussaatippaa. Tamanna pillugu nittartagaq una takuuk; www.cites.org
Ramsar isumaqatigiissummi timmiaqarfiit pingaaruteqartut pineqarput. Tamanna pillugu nittartagaq una takuuk: www.ramsar.org
Uumasut amerlasoorsuunissaat pillugu isumaqatigiissummi uumassusillit tamarmik amerlasoorsuunissaasa illersorneqarnissaat pineqarpoq. Tamanna pillugu nittartagaq una takuuk: www.cbd.int
Nunanut avannarlernut tunngatillugu Kalaallit Nunaat pinngortitamik illersuinermi aamma Nunarsuarmi uumassusillit ataqatigiinnerannut tunngassuteqartunut Nordisk Ministerrådimi suleqatigiissitani peqataapput.
2016 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 7
Tamanna pillugu nittartagaq una takuuk: www.norden.org aamma tamanna pillugu adresse sukumiinerusumik takuuk: www.naalakkersuisut.gl
Nunanik eqqissisimatitsineq Pinngortitaq illersorniarneqarpoq nunatanik eqqissisimatitsinikkut, nersutinik timmissanillu eqqissisimatitsinissamik aalajangersagaliornikkut aammalu pinngortitap illersorneqarnissaani soqutigisanik ataatsimoortitsinikkut. Kalaallit Nunaanni sumiiffiit makku eqqissisimatitaapput: Qinnguata qoorua Nanortallip eqqaaniittoq Kalaallit Nunaanni avaalaqiakulooqarnersaanera pissutigalugu. Qeqertaq Uunartoq Nanortallip eqqaaniittoq kissartumik puilasoqarnera pissutigalugu. Ivittuup eqqaani Ikkami ujaqqat kalkillit napasut immikkut ittut pissutigalugit. Qeqertaq Akilia Nuup eqqaaniittoq ujaqqat qanganisarsuit pissutigalugit. Arnangarnup Qoorua Maniitsup eqqaani naasut uumasullu immikkooruteqartut kulturikkullu oqaluttuarisaanikkut soqutiginaateqartut pissutigalugit. Qeqertarsuarmi Naasorsiooqarfiup naggorilluinnarnera pissutigalugu. Upernaviup Qaanaallu akornanniittoq Qimusseriarsuaq, aasakkut qilalukkat qernertat katersuuffigisartagaasa aapparimmagu. Kangia nunap pissusia immikkorluinnaq innera pissutigalugu. Kangia UNESCO-p nunarsuarmi kulturikkut pinngortitaassutsikkullu eriagisassatut allattorsimaffianut 2004-imi World Heritage List-mut ilanngunneqarpoq. Avannaani Tunullu avannaani nuna allanngutsaaliugaq, nuna én million kvadratkilometerit sinnerlugit annertussusilik, eqqissisimatitsinikkut issinnerusumi pinngortitap illersorneqarnissaa siunertaralugu. Nuna allanngutsaaliugaq uumassusilinnik peqarfittut Unesco-p Man and Beosphere programiata ataani inissisimaffeqarpoq (MAB).
Pilersaarut taaneqartoq kingulleq pillugu, adressemi sukumiinerusumik takuuk: www.georgewright.org
Nunatsinni nunatat pingaartumik timmissat illersorniarlugit eqqissisimatitaasut aqqaniliupput. Tamanna pillugu nittartagaq una takuuk: www.ramsar.org
Nunat eqqissisimatitat km2-inngorlugit angissusaat takussutissiaq 4.1-mi takuneqarsinnaavoq.
2016 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 8
Takussutissiaq 4.1. Nunat eqqissisimatitat km2–inngorlugit.
Nunat eqqissisimatitat ...... Km2
Qinnguata qoorua ...... 30 Uunartoq ...... 5.847 Klosterdalen ...... 24 Ikka ujaqqat ...... 573 Akilia ...... 1 Kuussuaq ...... 587 Arnangarnup Qoorua ...... 90 Naasorsiooqarfik ...... 2.605 Qimusseriarsuaq ...... 7.985 Ilulissat kangia ...... 3.998 Kitsissunnguit ...... 69 Avannaani Tunullu avannaani nuna ...... 952.700
Km2 katillugit ...... 974.509 Najoqqutaq: Pinngortitamut, Avatangiisinut Inatsisinillu Atuutsitsinermut Naalakkersuisoqarfik
Avatangiisinik illersuineq Avatangiisinut tunngasunut akisussaaffeqarneq Namminersorlutik Oqartussaniippoq. Avatangiisit pillugit peqqussutit kommunit nalinginnaasumik isumagisaraat. Suliffeqarfiit annerusumik mingutitsisut Namminersorlutik Oqartussanit akuerineqartarput, nutaanik sanaartornermi suliffeqarfinnillu piusunik alliliinermi.
Suliffeqarfinnut annerusumik mingutitsisunut, imeqarfinnik illersuinermut nakkutilliinernullu sulianut tamanut nunatsinni nakorsaaneqarfik tusarniaaffigineqartarpoq. Nunatsinni Nakorsaaneqarfik pillugu nittartakkami uani sukumiinerusumik takuuk: www.peqqik.gl
Nunani tamalaani avatangiisinik illersuiniarnermut suleqatigiissitat Arctic Monitoring Assessment Programme (AMAP) aamma Protection of the Arctic Marine Environment (PAME) aqqutigalugit nunami namminermut, pinngortitamut Avatangiisinullu Naalakkersuisoqarfik suleqataavoq.
Suleqatigiissitat killeqarfiit akimorlugit mingutitsinerit silaannaallu kissatsikkiartornera nakkutigisaraat issittumilu nunat mingutitsineqarnerannik killilersuiniarnernik suliniuteqartuullutik. AMAP pillugu nittartakkami uani sukumiinerusumik takuuk: www.mst.dk PAME-lu pillugu adressemi: www.arcticportal.org
Aamma Nunat Avannarliit Ministeriisa Siunnersuisoqatigiiffiata ataani suleqatigiissitanut Affaldsgruppen (eqqagassanut) Kalaallit Nunaat peqataavoq. Suleqatigiissitat taakku marluk pillugit nittartakkani sukumiinerusumik takukkit: www.norden.org
2016 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 9
PUBLSLUT
Signatur forklaring: … Oplysninger foreligger ikke .. Oplysninger for usikre til at angives eller diskretionshensyn . Tal kan efter sagens natur ikke forekomme 0 Mindre end halvdelen af den anvendte enhed - Nul * Foreløbigt eller anslået tal
2015 ukiumoortumik paasissutissat
2015 ukiumoortumik paasissutissat
1. Innuttaasut amerlassusaat ineriartornerallu
Innuttaasut amerlassusaat ineriartornerallu 2015-imi januaarip aallaqqaataani Kalaallit Nunaat 55.984-inik inoqarpoq, innuttaasut ataatsimut amerlassusaat ukiut kingulliit 20-it ingerlaneranni 56.000+/- 1000-inik amerlassuseqartarsimapput. Ukiut 20-it taakku ingerlaneranni innuttaasut annikitsuinnarmik amerliartorsimapput. 2005-ip tungaanut inuit amerliartuaarusaarsimapput, kisianni maanna kisitsisit takutippaat inuit ikiliartulersimasut, inuillu annikikkaluamik ikiliartuaaginnarnissaat naatsorsuutigineqarpoq.
Takussutissiaq 1.1. Innuttaasut inunngorfiinut immikkoortiterlugit
1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015 Katillugit 49.647 52.791 55.403 55.732 56.110 56.972 56.452 55.984 Kalaallit Nunaanni inuusimasut 40.959 43.602 46.151 48.412 49.358 50.275 50.226 49.975 Kalaallit Nunaata avataani inuusimasut 8.688 9.189 9.252 7.320 6.752 6.697 6.226 6.009 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik http://bank.stat.gl/benst1
Innuttaasut amerlassusaat amerliartornerallu inunngortut amerlassusiisa allanngorarnerannik, toqusut amerlassusaannik, nunatsinnut nutserartut nunatsinnillu nuuttut amerlassusaannik tunngaveqartumik aallaaveqartarput. Ukiumut ajoratik inunngortut toqusullu amerlassusiisa assigiinngissusaat tassaavoq inunngortut amerlanerussutaat. Nunatsinniit aallarartut tikerartunit amerlanerugaangata nutsernerit akuersaarnartutut oqaatigisarpavut imaluunniit nunatsinnut nutserartut akuersaarnanngitsutut oqaatigisarlugit. Titartakkami 1.1-mi takutinneqarpoq 1950-imiit ukiumut inuit amerliartornerat, inunngortut amerlanerussutaat taamalu aallarartut amerlanerussutaat. Takuneqarsinnaavoq piffik tamakkivillugu inunngortut amerlanerussutaat ukiumut annertuumik allanngoranngitsut akerlianilli aallarartut annertumik allannguuteqartarnerat. Tassa imaappoq ukiumoortunik innuttaasut amerlassusiisa allannguutaat, nutsernerit pissusaannik siullermik nassuiaatissaqartarpoq.
Titartagaq 1.1. Innuttaasut amerliartornerat, inunngortut amerliartuutaasut aammalu nuuttartut
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, http://bank.stat.gl/bensat1
Inunngortut amerliartuutaasut 1960-ikkut aallartinneranni malunnavissumik amerlapput, piffissami pineqartumi kinguaassiorsinnaassuseqarnerup malunnavissumik qaffasissusia. Ukiorpaalunnguit ingerlaneranni kinguaassiorsinnaassuseqarnerup qaffasissusia affaannanngorpoq, ukiumut inunngortut affaannanngorlutik. Oqaatigineqartarpoq ”ukiut inunngorfiunerpaasut” 1960-ikkunni pisut. Taakku ukiut inunngorfiunerpaasut 1950-ikkunnit 1970-ikkunnillu marloriaammik inunngortunit amerlanerupput. Ukiut inunngorfiunerpaasut kingorna innuttaasut utoqqaassusiisa agguarnerinut allanngornerujussuarnik pilersitsipput, taamatullu tamanna takuneqarsinnaalluni innuttaasut amerlassusaannut pyramidiliami. 1960-ikkunni inunngortut 2015-imi 45-niit 55-inut ukioqarput, ukiuni taakkunani inuusut ukiut qulit qaangiuppata utoqqalinersiaqalertussaassapput.
Titartagaq 1.2. 2015-imi innuttaasut amerlassusaannut pyramidi
99 90 81 72 63 54 45 36 27 18 9 0
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, http://bank.stat.gl/benst1
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 2 2. Innuttaasut qanoq inissisimanerat
Suiaassuseq, ukioqqortussuseq aamma inuttut inissisimaneq
Takussutissiaq 2.1. Innuttaasut suiaassusiinut agguataarlugit
1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015 Katillugit 49.785 52.955 55.567 55.732 56.110 56.972 56.452 55.984 Angutit 27.028 28.778 30.063 29.706 29.982 30.322 29.936 29.556 Arnat 22.757 24.177 25.504 26.026 26.128 26.650 26.516 26.428 Procent
Angutit 54,3 54,3 54,1 53,3 53,4 53,2 53,0 52,8 Arnat 45,7 45,7 45,9 46,7 46,6 46,8 47,0 47,2 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik http://bank.stat.gl/benst1
Kalaallit Nunaanni angutit arnanit amerlanerupput, innuttaasummi 53 procentii angutaapput. Nalinginnaasumik sulisinnaasuni angutit amerlanerupput. Utoqqalisunili (70-it sinnerlugit ukiulinni) arnat amerlanerupput.
Innuttaasuni nalinginnaasumik angutit amerlanerunerannut pingaarnertut pissutaavoq, angutit Kalaallit Nunaata avataani inunngorsimasut amerlaneruneri. Taakku amerlanerpaatigut Kalaallit Nunaannut suliartorlutik nunasittarput, Kalaallit Nunaannut nunasittartut angutit arnanit marloriaammik amerlanerupput.
Kalaallit Nunaanni innuttaasut agguaqatigiissillugit Danmarkimi najugaqartunit inuusunnerupput.
Innuttaasunit 7,4 procentiinnat 65-it sinnerlugit ukioqarput 80- ileereersimasullu 1 procenti ataateqqavaat.
Inuit ukiumikkut sulinissamik piukkunnassuseqartut tassaapput utoqqarnut meeqqanullu pilersuinissamik akisussaasut. Pilersuinissamik akisussasut inuiaqatigiit aningaasaqarnerannut pingaaruteqartorujussuupput, taakkuuppummi akileraartarnermikkut meeqqanik utoqqarnillu pilersuisartut. Pilersuinissamik akisussaasut ineriartornerat taamaattumik akileraarutinut aamma pisortani kiffartuussinerup qaffasinneranut sunniuteqartarput.
Sulisinnaassuseqartut ukiui 20-niit 64-inut ukiulinnut inissikkutsigit, taava 1. januar 2013-imiit pilersuisussaatitaasut nammatassaat 0,56-imut naatsorsorneqassaaq. Tassa sulisinnaassuseqartut 100-iugaangata inuit 56-it pilersorneqartussaasarput. Ukioq 1979-imi pilersuinissamik akisussaasut 0,89-imiissimavoq, tassa pilersuinissamik akisussaassuseqarneq ullumikkornit annertunerusimavoq, kisiannili 1990-ikkut qiteqqunneriniit pilersuinissamik akisussaasut 100-iugaangata 65-it pilersorneqartussaasarsimapput.
Tamanna nunarsuup inuinut tamarmiusunut agguaqatigiissillugu naapertuuppoq.
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 3 (takujuk World Population Data Sheet Population Reference Bureau - www.prb.org)
Titartagaq 2.1. 1980-imit 2015-imut inuit katissimanngitsut, Kalaallit Nunaanni inuusut ukioqqortussutsimut suiaassutsimullu immikkoortiterlugit
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, http://bank.stat.gl/benst5
Titartagaq 2.1-imi takuneqarsinnaavoq ukiuni kingullerni 30-ni katinnani inuunissaq nalinginnaanerulersimasoq. Aammattaaq takuneqarsinnaavoq angutit Kalaallit Nunaanni inunngorsimasut arnanut Kalaallit Nunaanni inunngorsimasunit ikinnerusut katittarsimasut.
3. Inunngorfik sumilu innuttaasuuneq
Inunngorfik sumilu innuttaasuuneq Ukiut amerlavallaanngitsut qaangiuttut matuma siorna Kalaallit Nunaanni innuttaasut taamaallaat 1 procentii nunani allani innuttaapput. Titartakkami 3.1-imi takuneqarsinnaavoq ukiut tallimat kingulliit ingerlaneranni tamanna allanngortoq. Ukiuni taakkunani nunani allani innuttaassuseqartut amerlassusaat 83 procentinik annertusisimavoq.
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 4 Titartagaq 3.1. Nunani allani innuttaasut amerlassusaat. 1977-2015
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Innuttaasut pillugit paasissutissalerinermi inuttaasut misissoqqissaarneranni Kalaallit Nunaata avataani inunngorsimasut aammalu Kalaallit Nunaanni inunngorsimasut immikkoortinneqartarput, agguaqatigiissitsinernimi pissutit ersernerlulersinnaanerat peqqutigalugu taamatut immikkoortitsisoqartarpoq. Inuit Kalaallit Nunaata avataani inuusut 1980-imi 18 procentiusimapput 2015-imi 10,7 procentiinnanngorsimapput.
Takussutissiami 3.1-imi innuttaasut 1. januar 2015-imi amerlassusaat takuneqarsinnaapput, angajoqqaajusut namminerlu inunngorfiit aallaavigalugit. Takussutissiami takuneqarsinnaavoq, 49.975-it imaluunniit innuttaasut 89,3 procentii maani nunatsinni inuusimasut.
Takussutissiaq 3.1. 2015-imi innuttaasut amerlassusaat, angajoqqaat namminerlu inunngorfimmut immikkoortillugit
Angajoqqaaq ataaseq Kalaallit Nunaanni inunngortoq/ Angajoqqaat inunngorfii Angajoqqaap aappaa
Kalaallit Paasissutis- paasissutis- Kalaallit Nunaata saqanngit- Kalaallit saqanngit- Meeqqap inunngorfia Katillugit Nunaanni avataani soq Nunaanni soq Katillugit 55.984 34.838 731 10.809 9.314 292 Kalaallit Nunaanni 49.975 34.374 324 6.530 8.642 105 Kalaallit Nunaata avataani 6.009 464 407 4.279 672 187 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Takussutissiami innuttaasut angajoqqaajusut inunngorfiinut immikkoortiter- nikuupput. Inuit 44.444 (34.374 + 9.314+292) tassa innuttaasut 79 procentiisa angajoqqaavisa arlaat Kalaallit Nunaanni inuusimasuuvoq. Innuttaasut sisamararterutaat inuit nalunaarsorsimaffiini angajoqqaavisa sumi inunngorsimanerat pigineqanngillat. Tamanna peqquteqarpoq angajoqqaajusut inuup normua atorlugu nalunaarsuiffimmi pigineqannginerannik, tamanna peqquteqarsinnaavoq, Kalaallit Nunaanni
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 5 Danmarkimiluunniit najugaqannginnerannik imaluunniit ukioq 1968 inuup normua atorlugu nalunaarsuinerup aallartinneqarnera sioqqullugu toqusimaneranik pissuteqarsinnaavoq.
Takussutissiaq 3.2. Innuttaasut annertuumik kinguaariinikkut Kalaallit Nunaannut attaveqartuusut.
Angajoqqaap aappaa Kalaallit Angajoqqaat inunngorfii Nunaanni inunngorsimasoq
Angajoqqaap aappa Kalaallit Kalaallit Paasissutissa- Nunaata avataani Katillugit Nunaani qanngitsoq inunngorsimasoq Katillugit 50.974 34.838 6.530 9.606 Kalaallit Nunaanni 49.651 34.374 6.530 8.747 Kalaallit Nunaata avataani 1.323 464 - 859 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, http://bank.stat.gl/benaao3
Kalaallit Nunaanni inunngorsimasup angajoqqaavi marluullutik sumi inunngorsimanersut nalunaarsimanngippat, Kalaallit Nunaannut kinguaariinnerup tungaatigut attaveqartutut naatsorsuinermi ilanngunneqartarpoq. 1. januar 2015-imi Kalaallit Nunaanni kinguaariinnerup tungaatigut attaveqartutut inuit 50.974-it naaatsorsuutigineqarput. Tassa inuttaasut 90 procentii, takussutissiaq 3.2 malillugu. Tamannalumi nikingavallaanngilaq innuttaasut ataatsimut isigalugit kinguaariinnerup tungaatigut attaveqartuusut (91 procent) Kalaallit Nunaanni inunngortunut (89 procentinut) naleqqiullugit.
4. Inuit qanoq najugaqarnerat
Inuit qanoq najugaqarnerat Asiap sumiiffinnut nalunaarsuiffiani nassaarineqarsinnaapput 16. Oktober 2015 Kalaallit Nunaanni sumiiffiit inoqarfiusut 89-it. Sumiiffik illoqarfiusinnaavoq (17), nunaqarfiusinnaalluni (59), savaateqarfiusinnaalluni (5) stationeqarfiusinnaallunilu (5).
1. januar 2009 kommunerujussuanngortitsisoqarnera tikillugu kommuneqarfiit tamarmik ataatsimik illoqarfeqarput, taamani illoqarfinni allaffissornerit ingerlanneqarput. Kommunerujussuanngortoqarneratalu kingorna taakku kommunitoqqat nunap immikkoortuinik taaneqartarlerput. Ullumikkullu kommuni arlalinnik illoqarfeqarlunilu nunaqarfeqarpoq.
1960-ikkut ingerlaneranni illoqarfinni innuttaasut amerliartupiloorput. Tamatuma kinguneraa, illoqarfinni innuttaasut amerlanerulernerat nunaqarfinnilu innuttaasut ikiliartornerat. Innuttaasut illoqarfinni amerlassusiisa annertusigaluttuinnarnerat, nunaqarfinnilu innuttaasut ikiligaluttuinnarnerat ukiuni 30-ni kingullerni taamaaginnavissimavoq. Titartakkami 4.1-imi takutinneqarpoq 1977-imiit 2015-imut illoqarfinni innuttaasut amerliartornerat. Nuummi, Qaanaami Tasiilamilu ukiuni pineqartuni innuttaasut marloriaammik amerleriarnerat takuneqarsinnaavoq,
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 6 akerlianillu Paamiuni Qasigiannguanilu innuttaasut ikileriarnerat takusassaalluni.
Titartagaq 4.1. 1977-imiit 2015-imut illoqarfinni innuttaasut nikerarnerat
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, http://bank.stat.gl/benst3
Upernavimmi Ilulissanilu nunaqarfiini taamaallaat innuttaasut amerleriarput. Nunaqarfiit arlallit inueruttut matuneqarput, taamatullu arlalinni innuttaasut amerlassusaat affaannanngorlutik.
Titartagaq 4.2. 1977-imiit 2015-imut nunaqarfinni innuttaasut nikerarnerat
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, http://bank.stat.gl/benst3
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 7 5. Innuttaasut nikerarnerat
Kinguaassiorsinnaaneq 2014-imi Kalaallit Nunaanni 808-it ajoratik inunngorput. Taakkunannga ernisut 738-it nunatsinni inunngortuupput 68-illu Kalaallit Nunaata avataani inunngortuullutik.
Ajoratik inunngortut takutippaat inuiaqatigiinni arnat kinguaassiorsinnaassusaat. Kinguaassiorsinnaassuseq pineqaraangat kinguaassiornissamut tunngassuteqartut imminnut assersuunneqartarput, soorlu tamanna takussutissiami 5.1-imi takutinneqartoq.
Takussutissiaq 5.1. 2014-imi kinguaassiorsinnaanermut tunngassuteqartut
Anaanaasut Kalaallit Kalaallit Nunaata Nunaanni avataani Katillugit inunngorsimasut inunngorsimasut 1994 2004 2014 1994 2004 2014 1994 2004 2014 Ajornatik inuusut amerlassusaat 1.139 892 806 1.025 809 738 114 83 68 Kinguaassiorneq tamakkerlugu 20,5 15,7 14,4 21,3 16,1 14,7 15,5 12,3 11,2 Nalinginnaasumik kinguaassiorneq 80,2 61,8 58,9 81,2 61,8 59,3 72,6 61,5 54,3 Kinguaassiorsinnaassuseqarneq ataatsimut 2,536 2,422 1,995 2,543 2,455 1,998 2,478 1,861 1,571 Kinguaassiornerup annertunerpaaffia 1,235 1,179 0,971 1,239 1,195 0,973 1,207 0,906 0,765 Naatsorsuinermi immikkut ilanngaatissat peernerisigut kinguaassiorsinnaanerup annertussusia 1,157 1,138 0,943 … … … … … … Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, http://bank.stat.gl/benbblsf2
Kinguaassiorsinnaanermut tunngassuteqartut kinguaassiorsinnaanerup ataatsimut qanoq isikkoqarneranik erseqqissumik takussutissiivoq. Titartakkami 5.1-imi takutinneqarpoq arnat Kalaallit Nunaanni inuusut meeqqiornerminni ukioqqortussuserisartagaat.
Kinguaassiorsinnaanerup qaffasissusia 1960-ikkut 1970-ikkullu aallartinnerini sakkortuumik annikilleriapiloorpoq, titartagaq 5.1 malillugu. 1975-imiit ullumimut naatsorsukkat malillugit, arnaq inuunermini 2,0-inik 2,6-inik amerlatigisunik meerartaarnissaa naatsorsuutigineqarpoq.
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 8 Titartagaq 5.1. Kinguaassiorsinnaaneq ataatsimut 1948-2014, arnat Kalaallit Nunaanni inunngorsimasut 1000-iugaangata
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, http://bank.stat.gl/benbbsf1
Ukiuni kingullerni qulini arnani 25-t ataallugit ukiulinni kinguaassiorsinnaassuseq annikilliartortoq takuneqarsinnaavoq, kinguaassiorsinnaaneq ataatsimut maanna ima annikitsigilersimavoq, siunissaq sivisooq isigalugu innuttaasut kinguaassioqqarsinnaassallutik.
6. Inuit toqusarneri
Inuit toqusarneri Takussutissiaq 6.1-imi takuneqarsinnaapput 2012-imiit 2014-imut inuit toqusarneri tunngavigalugu allaaserisat. 2014-imi inuit 464-it toqupput.
Meeraaqqat 0-inik ukiullit qanoq ukioqalerumaarnissaa inuuneqqortussusissap takutippaa. Inuuneqqortussusissaq piffissami aalajangersimasumi toqusut ukiuinut agguataarneri tunngavigalugit suliaavoq. Takussutissiaq 6.1-imi takuneqarsinnaavoq, inuit Kalaallit Nunaanni inuusut ilimagisatut ukiut inuuffissaat piffissani ukunani 1977- 1981 aamma 2010-2014. Angutit iniiffigisassaat 11,7-inik qaffariarsimavoq taamatullu arnat inuuffissaat 6,2-nik qaffariarsimalluni.
Takussutissiaq 6.1. Toqusartut naatsorsukkat malillugit
Katillugit Angutit Arnat
2012 2013 2014 2012 2013 2014 2012 2013 2014 Toqusut amerlassusaat 459 450 464 270 270 240 189 180 224 Pissusissaanngitsumik toqquteqartut 1) … … … … … … … … … Eqikkakkamik toqusut agguarnerat 8,2 8,0 8,3 9,1 9,1 8,1 7,2 6,8 8,5 Ukiut inuuffigisassat1 … … … 68,5 68,6 69,1 73,3 73,7 73,7 Ukiut inuuffigisasat2(Kalaallit Nunaanni inunngortut) … … … 67,3 67,3 67,9 72,9 73,3 73,2
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 9 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik 1) http://bank.stat.gl/SUNLDM1 takujuk 2) Ukiut tallimat naatsorsugaapput. 2012=2008-2012
Takussutissiaq 6.2. Inoorlaat uumasarnerisa agguaqatigiissinnerat. Inuit Kalaallit Nunaanni inunngorsimasut
1977-1981 1982-1986 1987-1991 1992-1996 1997-2001 2002-2006 2010-2014 Angutit 58,4 58,3 58,9 62,0 62,6 64,9 67,3 Arnat 67,5 65,9 68,0 68,2 68,4 71,1 73,3 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, http://bank.stat.gl/bendt
Angutit arnallu Kalaallit Nunaanni inunngorsimasut inunnut nunani killermiunut naleqqiullutik inuunikinnerupput, tamatuma nassuiaatsissaraa Kalaallit Nunaanni ajunaarnikkut imminornikkullu peqquteqartumik toqusarnerit amerlavallaarnerat. Angutit inuusuttut 15-it 35-illu akornanni ukiullit ajunaarlutik imminorlutillu toqusut nalunaarsugaanerullutik. Taamatuttaaq inoorlaat akornanni toqusarnerit ukiunik amerlasuunik inuuffiusussaagaluanik annaasaqaataanermik malitseqartitsisarput, ilaatigullu kræftimik uummalluuteqarlutillu toqusartunit amerliartortunit amerlanerungaarlutik.
Takussutiaq 6.3-mi takutinneqarpoq angutit arnallu toqqutigisinnaasaat ukiunut immikkoortitikkanut nalunaarsorlugit
Takussutissiaq 6.3. Toqusut 1000-iugaangata. Inuit Kalaallit Nunaanni inunngortut
Angutit Arnat
2010- 2010- 2010 2011 2012 2013 2014 2014 2010 2011 2012 2013 2014 2014 0 0,0 7,7 8,0 5,4 11,0 6,3 5,1 0,0 7,6 7,9 5,3 5,1 1-4 0,7 0,0 0,0 0,7 0,0 0,3 0,7 0,7 0,0 0,0 0,6 0,4 5-9 0,0 0,0 0,5 0,0 0,6 0,2 0,0 0,0 0,0 0,5 0,0 0,1 10-14 0,5 0,5 0,0 1,0 1,1 0,6 1,4 0,5 0,5 0,0 1,0 0,7 15-19 3,6 2,3 1,0 3,5 1,0 2,3 1,8 3,6 2,3 0,9 3,4 2,4 20-24 2,4 1,4 0,9 0,9 3,7 1,9 1,0 2,4 1,3 1,3 0,9 1,4 25-29 0,6 1,1 0,0 0,0 1,0 0,6 0,6 0,6 1,0 0,0 0,0 0,4 30-34 0,7 2,8 2,0 1,3 1,2 1,6 1,6 0,7 2,3 1,7 1,1 1,5 35-39 3,2 3,3 1,7 2,5 2,4 2,6 1,5 3,2 3,5 1,4 2,8 2,5 40-44 2,7 2,0 2,3 2,0 1,5 2,2 0,9 2,8 1,9 2,1 2,4 2,0 45-49 4,8 6,4 2,1 2,6 4,5 4,1 7,2 4,8 6,4 2,0 2,4 4,5 50-54 9,1 2,3 5,3 4,5 3,8 4,9 5,8 9,1 2,1 4,9 4,2 5,0 55-59 10,9 11,3 10,7 5,8 8,2 9,3 18,5 11,0 10,0 10,2 5,2 10,5 60-64 16,1 26,0 17,4 11,8 19,5 18,1 21,5 16,2 24,2 16,6 10,6 17,6 65-69 36,1 36,3 21,7 35,9 35,0 32,9 28,7 36,3 34,3 20,4 33,7 30,6 70-74 38,5 60,7 56,4 40,4 49,8 49,1 41,5 38,5 59,8 57,6 39,7 47,5 75-79 72,1 81,2 72,1 81,6 84,9 78,3 78,2 72,1 83,1 71,0 79,9 76,9 80-84 141,5 140,2 133,3 96,3 163,0 134,6 125,3 141,5 142,5 137,0 100,2 129,0 85-89 259,3 127,0 219,0 242,9 274,5 225,9 103,1 259,3 125,0 215,8 239,4 192,2 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, http://bank.stat.gl/benbbdm1
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 10 7. Nuuttarnerit
Nuuttarnerit Kalaallit Nunaanni nuuttarnerit innuttaasut qanoq amerlatiginerinut naleqqiullugu innuttaasut kommuneqarfinnut najugaqarfinnullu agguataarnerannut annertuumik sunniuteqarput. Nuuttarnerit sunniuteqartarnerat inunngortunut toqusunullu naleqqiullugu annertunerujussuuvoq. Nuuttarnerit inuiaqatigiit katitigaanerannut sunniuteqartarpoq, nuuttup najugaqarfigisimasaanut taamatullu nuuffigisaanut.
2014-mi 23.110-it nunaminni nuussimasutut nalunaarutigineqarput. Nuunnerit amerlanersaat illoqarfimmi imaluunniit nunaqarfimmi najugaqarfigeriikkami pisarput.
Takussutissiaq 7.1. Nunagisaq qimannagu nuuttut
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Katillugit 18.739 20.413 20.781 21.766 20.639 21.066 22.313 21.941 21.698 22.701 23.110 Illoqarfiup iluani 11.217 12.250 12.490 13.130 12.040 12.644 13.755 13.200 13.129 14.000 14.322 Nunaqarfiup iluani 960 1.294 1.271 1.299 1.252 1.112 1.215 1.316 1.191 1.219 1.119 Illoqarfiit akornanni 4.153 4.361 4.428 4.561 4.439 4.548 4.553 4.507 4.440 4.672 4.695 Nunaqarfiit akornanni 288 279 302 312 406 337 346 370 418 332 345 Nunaqarfimmit illoqarfimmut 1.090 1.115 1.240 1.367 1.323 1.266 1.325 1.392 1.359 1.272 1.403 Illoqarfimmit nunaqarfimmut 950 1.047 999 1.041 1.057 1.096 1.070 1.124 1.079 1.150 1.201 Allani 81 67 51 56 122 63 49 32 82 56 25 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, http://bank.stat.gl/benbaf2b
8. Kalaallit Nunaannut tikittut Kalaallillu Nunaannit aallartut
Kalaallit Nunaannut tikittut Kalaallillu Nunaannit aallartut Kalaallit Nunaannut tikittut aamma Kalaallit Nunaannit aallartut 1970- ikkunniilli ukiumiit ukiumut allanngorarsimaqaat. Ukiut ataasiakkaat eqqarsaatigissanngikkaanni 1980-ikkunni nunanut allanut nuuttarnerit nalinginnaasumik nunasisunit amerlanerusarput. 1990-imiit 1992-imut malunnaatilimmik Kalaallit Nunaannut nuuttartut ikiligaluttuinnarnerisa nunanut allanut nuuttartut annertusinerat malunnavissumik erseqqissisippaa. Ukiuni 1991 aamma 1992-imi nunanut allanut nuuttartut ima amerlatigisimapput, allaat inunngortut ilanngutereeraluarlugit inuit amerlassusaat apparluni. Kalaallit Nunaanni inunngorsimasut nunattalu avataani inunngorsimasut 1993-imiit 1998-imut nunanut allanut nuusimasut amerlassusaat annikilleriarpoq. 2005-imiit 2008-mut nunanut allanut nuuttartut malunnavissumik ukiunut siuliinut naleqqiullugu amerlaneroqaat, taakkunani inuit Kalaallit Nunaanni inunngorsimasut malunnaateqarnerullutik.
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 11 Takussutissiaq 8.1. Kalaallit Nunaannut Kalaallillu Nunaannit nuuttartut inunngorfii tunngavigalugit. 2004-2014
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Katillugit
Kalaallit Nunaannut nuuttut ilanngaatissat ilanngaatigereerlugit -236 -448 -644 -566 -639 -189 -160 -159 -709 -447 -585 Kalaallit Nunaannut nuuttut 2482 2514 2404 2417 2536 2551 2491 2283 2191 2066 2148 Kalaallit Nunaata avataanut nuuttut 2718 2962 3048 2983 3175 2740 2651 2442 2900 2513 2733 Kalaallit Nunaanni inunngortut
Kalaallit Nunaannut nuuttut ilanngaatissat ilanngaatigereerlugit -191 -382 -468 -507 -653 -278 -291 -310 -612 -340 -490 Kalaallit Nunaannut nuuttut 923 870 890 886 907 1076 1043 905 871 967 1009 Kalaallit Nunaata avataanut nuuttut 1114 1252 1358 1393 1560 1354 1334 1215 1483 1307 1499 Kalaallit Nunaata avataani inunngortut
Kalaallit Nunaannut nuuttut ilanngaatissat ilanngaatigereerlugit -45 -66 -176 -59 14 89 131 151 -97 -107 -95 Kalaallit Nunaannut nuuttut 1559 1644 1514 1531 1629 1475 1448 1378 1320 1099 1139 Kalaallit Nunaata avataanut nuuttut 1604 1710 1690 1590 1615 1386 1317 1227 1417 1206 1234 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, http://bank.stat.gl/benbbiu2
Kalaallit Nunaannut aamma Kalaallit Nunaannit nuunnerit quliugaangata taakkunannga qulingiluanit amerlanerit Qallunaat Nunaannut nutsernerusarlutillu. Kalaallit Nunaannut aamma Kalaallit Nunaannit nutsernerit sinneri pingaartumik nunanit skandinaviamit imaluunniit skandinaviamut pisarput.
9. Innuttaasut amerlassusissaasa missingersorneqarnerat
Innuttaasut amerlassusissaasa missingersorneqarnerat Innuttaasut qanoq amerlatiginissaannik naatsorsuinermi innuttaasut siunissami qanoq amerlatiginissaat katitigaanissaallu missingersorneqartarput. Pingaartuuvoq erseqqissassallugu innuttaasut qanoq amerlatiginissaannik naatsorsuineq siunissami qanoq ineriartornissaannik naatsorsuinerunngimmat, kisiannili innuttaasut siunissami inunngortussat toqusussat, Kalaallit Nunaannit kiisalu Kalaallit Nunaannut nutsertussanik nalunaarsuinerulluni. Tunngavigisat taakku eqquutinngippata ineriartorneq piviusoq naatsorsuutinit nikissimassaaq.
Siunissami kinguaassiornissap toqusartullu amerlassusissaat 2015-imi naatsorsuutigineqartut 2010-miit 2014-imut misissuinerni ilisimalikkanik tunngaveqassapput, nuttarnernullu naatsorsuutit sivisunerusumik
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 12 naatsorsuinernut tunngaveqassallutik. Naatsorsuutit iliuutsillu pimoorussat nittartakkami uani takuneqarsinnaapput: www.stat.gl/BED201402/o2
Takussutissiaq 9.1. 2016-imit 2024-mut innuttaasut missingersorneqarnerat
2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024
Innuttaasut tamarmik 55.857 55.744 55.615 55.480 55.344 55.193 55.040 54.877 54.721
Kalaallit Nunaanni inuusimasut 49.834 49.690 49.546 49.390 49.229 49.072 48.900 48.726 48.533 Kalaallit Nunaata avataani inuusimasut 6.023 6.054 6.069 6.090 6.115 6.121 6.140 6.151 6.188 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, http://bank.stat.gl/BENP2012
Takussutissiami 9.1-imi aammalu tabelimi 5-imi innuttaasut amerliartornerannut missingiinerup naammassinera takutinneqarpoq, sumi inunngorsimanermut immikkoortillugit. Takuneqarsinnaavortaaq inuit ataatsimoortut pineqartut amerlassusaat tamarmik immikkut ittumik ineriartornerat. Inuit Kalaallit Nunaanni inunngortut annikitsumik ikiliartussapput 49.975-iniit 2014-imi 2024-mi 48.533-nut. Inuit Kalaallit Nunaata avataani inunngortut amerlilaarnissaat ilimagineqarpoq, 2015-imi 6.009-niit 2024-imi 6.188-inut. Innuttaasut missingersorneqarnerat malillugu ukiuni qulini tulliuttuni inuit amerlassusaat allanngorpallaassanngitsoq ilimanarpoq.
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 13 Inuit amerliartornerilu
Tabel 1. Inuit amerliartornerilu
Innuttaasut sumi inunngorsimaneri malillugit Inuiaqatigiit amerliartornerat sumi inunngorsimaneri malillugit
Kalaallit Kalaallit Kalaallit Kalaallit Nunaata Kalaallit Nunaata Kalaallit Nunaata Katillugit Nunaanni avataani Katillugit Nunaanni avataa Katillugit Nunaanni avataa Amerlassusaat Amerliartorner Amerliartorneri procentinngorlugit
1901 11.893 11.621 272 … … … … … … 1911 13.459 13.075 384 157 145 112 1,2 1,2 3,5 1921 14.355 14.081 274 90 101 -110 0,6 0,7 -3,3 1930 16.901 16.488 413 283 267 139 1,8 1,8 4,7 1946 21.412 20.939 473 296 292 60 1,6 1,6 0,9 1951 23.642 22.581 1.061 446 328 588 2,0 1,5 17,5 1956 27.101 25.234 1.867 692 531 806 2,8 2,4 12,0 1961 33.140 30.378 2.762 1.208 1.029 895 4,2 4,1 8,2 1962 34.312 31.304 3.008 1.172 926 246 3,5 3,0 8,0 1963 35.499 32.288 3.211 1.187 984 203 3,5 3,1 6,7 1964 36.967 33.406 3.561 1.468 1.118 350 4,1 3,5 10,9 1965 38.815 34.711 4.104 1.848 1.305 543 5,0 3,9 15,2 1966 39.615 35.132 4.483 800 421 379 2,1 1,2 9,2 1967 42.102 36.380 5.722 2.487 1.248 1.239 6,3 3,6 27,6 1968 43.792 37.372 6.420 1.690 992 698 4,0 2,7 12,2 1969 45.639 38.378 7.261 1.847 1.006 841 4,2 2,7 13,1 1970 46.331 38.914 7.417 692 536 156 1,5 1,3 2,1 1971 46.532 38.912 7.620 201 2 203 0,4 0,0 2,7 1972 47.935 39.752 8.183 1.403 840 563 3,0 2,2 2,2 1973 48.581 40.089 8.492 646 337 309 1,3 0,8 3,8 1974 49.468 40.091 9.377 887 2 885 1,8 0,0 10,4 1975 49.502 39.979 9.523 34 -112 146 0,1 -0,3 1,6 1976 49.666 40.390 9.276 164 411 -247 0,3 1,0 -2,6 1977 49.719 40.601 9.118 53 211 -158 0,1 0,5 -1,7 1978 49.148 40.609 8.539 -571 8 -579 -1,1 0,0 -6,4 1979 49.338 40.775 8.563 190 166 24 0,4 0,4 0,3 1980 49.773 40.947 8.826 435 172 263 0,9 0,4 3,1 1981 50.643 41.459 9.184 870 512 358 1,7 1,3 4,1 1982 51.435 42.156 9.279 792 697 95 1,6 1,7 1,0 1983 51.903 42.669 9.234 468 513 -45 0,9 1,2 -0,5 1984 52.347 43.130 9.217 444 461 -17 0,9 1,1 -0,2 1985 52.940 43.587 9.353 593 457 136 1,1 1,1 1,5 1986 53.406 44.053 9.353 466 466 0 0,9 1,1 0,0 1987 53.733 44.430 9.303 327 377 -50 0,6 0,9 -0,5 1988 54.524 44.952 9.572 791 522 269 1,5 1,2 2,9 1989 55.171 45.629 9.542 647 677 -30 1,2 1,5 -0,3 1990 55.558 46.142 9.416 387 513 -126 0,7 1,1 -1,3 1991 55.620 46.778 8.842 62 636 -574 0,1 1,4 -6,1 1992 55.385 47.184 8.201 -235 406 -641 -0,4 0,9 -7,2 1993 55.117 47.558 7.559 -268 374 -642 -0,5 0,8 -7,8 1994 55.419 48.029 7.390 302 471 -169 0,5 1,0 -2,2 1995 55.732 48.412 7.320 313 383 -70 0,6 0,8 -0,9 1996 55.863 48.679 7.184 131 267 -136 0,2 0,6 -1,9 1997 55.971 48.882 7.089 108 203 -95 0,2 0,4 -1,3 1998 56.076 49.117 6.959 105 235 -130 0,2 0,5 -1,8 1999 56.087 49.281 6.806 11 164 -153 0,0 0,3 -2,2 2000 56.124 49.369 6.755 37 88 -51 0,1 0,2 -0,7 2001 56.245 49.623 6.622 121 254 -133 0,2 0,5 -2,0 2002 56.542 49.796 6.746 297 173 124 0,5 0,3 1,9 2003 56.676 49.941 6.735 134 145 -11 0,2 0,3 -0,2 2004 56.854 50.096 6.758 178 155 23 0,3 0,3 0,3
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 14 2005 56.969 50.283 6.686 115 187 -72 0,2 0,4 -1,1 2006 56.901 50.397 6.504 -68 114 -182 -0,1 0,2 -2,7 2007 56.648 50.366 6.282 -253 -31 -222 -0,4 -0,1 -3,4 2008 56.462 50.270 6.192 -186 -96 -90 -0,3 -0,2 -1,4 2009 56.194 50.023 6.171 -268 -247 -21 -0,5 -0,5 -0,3 2010 56.452 50.226 6.226 258 203 55 0,5 0,4 0,9 2011 56.615 50.321 6.294 163 95 68 0,3 0,2 1,1 2012 56.749 50.340 6.409 134 19 115 0,2 0,4 1,8 2013 56.370 50.101 6.269 -379 -239 -140 -0,7 -0,5 -2,2 2014 56.282 50.157 6.125 -88 56 -144 -0,2 0,1 -2,4 2015 55.984 49.975 6.009 -298 -182 -116 -0,5 -0,4 -1,9 http://bank.stat.gl/bensat1 Nassuiaat: 1) 1901-30: "Nunap inuii". 1945-51: "Inuit kalaallit inatsisaannut atasut". 2) 1930-mi avannaani inuit 271-it pineqarput, tamarmik Kalaallit Nunaanni inunngorsimasut. 3) Inuit amerlassusaanni nikerarnerujussuit nalunaarsuinermi periaatsinik tunngaveqarput. 4) 1966-mi Kangerlussuarmi sulisut sakkutuujunngitsut ilaalerput, taamalu immikkut ittumik amerleriaateqarpoq inunnik 579-nik, ilaat tallimat Kalaallit Nunaanni inunngorsimasut. Najoqqutaq: Statsministeriami Kalaallit Nunaannut immikkoortortaqarfik, Danmarks Statistik aamma Naatsorsueqqissaartarfik
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 15 Innuttaasut nikerarnerat
Tabel 2. Innuttaasut nikerarnerat
Kalaallit Nunaannut nuuttut tamakkerlugit Ajoratik inunngortut Toqusut (iluarsiissutit ilanngullugit) Ukiumi pine- qartumi Anaanaasut innuttaasut Kalaallit Kalaallit amer- Nunaanni Kalaallit Inunngortut Kalaallit Nunaata liartorneri. inunngos- Nunaanni sinneqartoo- Nunaanni avataani Katillugit simasut Katillugit inunngortut Katillugit rutaasut inunngortut inunngortut Katillugit 1950 1.110 1.129 537 539 590 -113 122 9 599 1951 973 999 548 550 449 -142 210 68 517 1952 996 1.034 473 475 559 -96 141 45 604 1953 1.058 1.109 392 398 711 -213 41 -172 539 1954 1.103 1.136 384 388 748 -113 255 142 890 1955 1.179 1.234 371 375 859 -127 177 50 909 1956 1.235 1.293 347 351 942 -3 258 255 1.197 1957 1.303 1.361 329 337 1.024 37 165 202 1.226 1958 1.335 1.410 284 290 1.120 -201 178 -23 1.097 1959 1.412 1.491 278 285 1.206 -181 209 28 1.234 1960 1.496 1.586 247 256 1.330 -164 119 -45 1.285 1961 1.548 1.644 284 292 1.352 -338 158 -180 1.172 1962 1.489 1.610 344 361 1.249 -161 99 -62 1.187 1963 1.560 1.671 270 279 1.392 -172 248 76 1.468 1964 1.674 1.797 321 329 1.468 -48 428 380 1.848 1965 1.596 1.738 327 337 1.401 -848 247 -601 800 1966 1.608 1.781 318 329 1.452 -42 1.077 1.035 2.487 1967 1.507 1.685 305 314 1.371 -210 529 319 1.690 1968 1.418 1.576 319 333 1.243 -93 697 604 1.847 1969 1.151 1.310 293 311 999 -322 15 -307 692 1970 999 1.144 268 283 861 -733 73 -660 201 1971 851 1.028 268 289 739 257 407 664 1.403 1972 770 948 281 295 653 -152 145 -7 646 1973 706 940 320 339 601 -384 670 286 887 1974 638 866 312 332 534 -438 -62 -500 34 1975 671 815 299 313 502 39 -430 -391 164 1976 715 859 327 348 511 -177 -281 -458 53 1977 783 918 307 373 545 -468 -667 -1.135 -571 1978 717 870 295 309 561 -256 -110 -366 190 1979 794 900 375 393 507 -247 185 -62 435 1980 913 1.034 362 380 654 -39 264 225 870 1981 931 1.056 357 381 675 123 1 124 792 1982 952 1.052 386 408 644 -53 -120 -173 468 1983 890 994 407 433 561 -22 -85 -107 444 1984 916 1.054 407 439 615 -52 30 -22 593 1985 1.032 1.152 415 435 717 -151 -87 -238 466 1986 952 1.055 420 445 610 -155 -142 -297 327 1987 999 1.104 418 445 659 -59 205 146 791 1988 1.104 1.213 413 432 781 -14 -118 -132 647 1989 1.107 1.210 429 455 755 -165 -203 -368 387 1990 1.144 1.258 434 467 791 -74 -655 -729 62 1991 1.102 1.192 409 458 734 . . -969 -235 1992 1.124 1.237 420 441 796 -330 -734 -1.064 -268 1993 1.098 1.180 416 432 748 -333 -194 -527 302 1994 1.025 1.139 415 445 694 -308 -46 -354 313 1995 1.012 1.101 453 480 621 -366 -100 -466 131 1996 956 1.051 411 444 607 -419 -64 -483 108 1997 1.023 1.095 466 492 603 -373 -28 -401 105 1998 901 980 434 457 523 -419 -96 -515 -52 1999 880 945 443 479 466 -290 -26 -316 83 2000 807 879 429 450 429 -158 -47 -205 138
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 16 2001 856 942 434 466 476 -234 -13 -247 297 2002 877 954 417 446 508 -357 69 -288 134 2003 786 879 388 411 468 -315 -30 -345 178 2004 809 892 440 479 413 -191 -45 -236 115 2005 794 886 446 465 421 -382 -66 -448 -68 2006 772 842 409 440 402 -468 -176 -644 -253 2007 755 853 429 452 401 -507 -59 -566 -186 2008 763 834 401 428 406 -653 14 -639 -268 2009 816 895 417 444 451 -278 89 -189 258 2010 774 869 471 504 365 -291 131 -160 163 2011 747 821 440 470 351 -310 151 -159 134 2012 732 790 429 459 331 -612 -97 -709 -379 2013 761 820 418 444 376 -340 -107 -447 -88 2014 737 805 429 461 344 -490 -95 -585 -298 http://bank.stat.gl/bensat2 Nassuiaat: 1) Inuit amerlassusaanni nikerarnerujussuit nalunaarsuinermi periaatsinik tunngaveqarput Najoqqutaq: Statsministeriami Kalaallit Nunaannut immikkoortortaqarfik, Danmarks Statistik aamma Naatsorsueqqissaartarfik
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 17 Kommuneni, immikkoortortaqarfinni, illoqarfinni nunaqarfinnilu innuttaasut 2015
Tabel 3. Kommuneni, immikkoortortaqarfinni, illoqarfinni nunaqarfinnilu innuttaasut 2015
0-6 7-16 17-24 25-64 65+ I alt Nuna tamakkerlugu 5.509 7.784 7.050 31.370 4.271 55.984 Illoqarfinni 4.718 6.569 6.070 27.201 3.658 48.216 Nunaqarfinni il. il. 791 1.215 980 4.169 613 7.768 Kommunit
Kommune Kujalleq 664 927 895 3.720 764 6.970 Illoqarfinni 569 799 799 3.160 625 5.952 Nunaqarfinni il. il. 95 128 96 560 139 1.018 Kommuneqarfik Sermersooq 2.207 3.052 2.590 13.207 1.261 22.317 Illoqarfinni 2.050 2.824 2.437 12.538 1.158 21.007 Nunaqarfinni il. il. 157 228 153 669 103 1.310 Qeqqata Kommunia 916 1.335 1.270 5.107 769 9.397 Illoqarfinni 786 1.147 1.111 4.329 700 8.073 Nunaqarfinni il. il. 130 188 159 778 69 1.324 Qaasuitsup Kommunia 1.722 2.470 2.287 9.219 1.470 17.168 Illoqarfinni 1.313 1.799 1.723 7.174 1.175 13.184 Nunaqarfinni il. il. 409 671 564 2.045 295 3.984 Kommunit avataani - - 8 117 7 132 Illoqarfinni ------Nunaqarfinni il. il. - - 8 117 7 132 Immikkoortortaqarfiit
Nanortalik 158 260 195 964 227 1.804 Illoqarfinni 109 179 151 672 150 1.261 Nunaqarfinni il. il. 49 81 44 292 77 543 Qaqortoq 330 420 503 1.785 311 3.349 Illoqarfinni 313 402 480 1.692 277 3.164 Nunaqarfinni il. il. 17 18 23 93 34 185 Narsaq 176 247 197 971 226 1.817 Illoqarfinni 147 218 168 796 198 1.527 Nunaqarfinni il. il. 29 29 29 175 28 290 Ivittuut - - - 3 - 3 Illoqarfinni ------Nunaqarfinni il. il. - - - 3 - 3 Paamiut 148 228 180 853 182 1.591 Illoqarfinni 144 217 171 797 167 1.496 Nunaqarfinni il. il. 4 11 9 56 15 95 Nuuk 1.604 2.177 1.965 10.614 899 17.259 Illoqarfinni 1.580 2.154 1.929 10.460 869 16.992 Nunaqarfinni il. il. 24 23 36 154 30 267 Maniitsoq 289 413 341 1.742 317 3.102 Illoqarfinni 235 334 263 1.409 260 2.501 Nunaqarfinni il. il. 54 79 78 333 57 601 Sisimiut 627 922 929 3.365 452 6.295 Illoqarfinni 551 813 848 2.920 440 5.572 Nunaqarfinni il. il. 76 109 81 445 12 723 Kangaatsiaq 108 225 156 611 79 1.179 Illoqarfinni 53 99 60 285 35 532 Nunaqarfinni il. il. 55 126 96 326 44 647 Aasiaat 320 361 581 1.688 307 3.257 Illoqarfinni 305 341 562 1.604 286 3.098 Nunaqarfinni il. il. 15 20 19 84 21 159
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 18 Qasigiannguit 126 165 143 659 140 1.233 Illoqarfinni 120 150 138 626 131 1.165 Nunaqarfinni il. il. 6 15 5 33 9 68 Ilulissat 491 683 523 2.772 397 4.866 Illoqarfinni 456 633 482 2.555 365 4.491 Nunaqarfinni il. il. 35 50 41 217 32 375 Qeqertarsuaq 66 119 102 475 130 892 Illoqarfinni 64 117 101 463 126 871 Nunaqarfinni il. il. 2 2 1 12 4 21 Uummannaq 199 315 293 1.190 182 2.179 Illoqarfinni 108 194 161 688 95 1.246 Nunaqarfinni il. il. 91 121 132 502 87 933 Upernavik 323 486 392 1.415 181 2.797 Illoqarfinni 125 170 144 608 93 1.140 Nunaqarfinni il. il. 198 316 248 807 88 1.657 Qaanaaq 89 116 97 409 54 765 Illoqarfinni 82 95 75 345 44 641 Nunaqarfinni il. il. 7 21 22 64 10 124 Tasiilaq 393 585 385 1.518 152 3.033 Illoqarfinni 264 391 277 1.067 94 2.093 Nunaqarfinni il. il. 129 194 108 451 58 940 lttoqqortoormiit 62 62 60 219 28 431 Illoqarfinni 62 62 60 214 28 426 Nunaqarfinni il. il. - - - 5 - 5 http://bank.stat.gl/benst3 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 19 Innuttaasut utoqqaassutsinut, suiaassutsinut, inunngorfinnut aamma katissimanerannut imaluunniit katissimannginnerannut immikkoortillugit 2015
Tabel 4. Innuttaasut utoqqaassutsinut, suiaassutsinut, inunngorfinnut aamma katissimanerannut imaluunniit katissimannginnerannut immikkoortillugit 2015
Angutit Arnat
Katinne- Katinne- Katillugit Katillugit qanngitsut Katinnikut Avinnerit Nuleernerit Katillugit qanngitsut Katinnikut Avinnerit Uillarnerit Innuttaasut tamakkerlugit
Katillugit 55.984 29.556 19.509 7.518 1.947 582 26.428 16.026 7.298 1.764 1.340 0-4 3.898 2.026 2.026 - - - 1.872 1.872 - - - 5-9 3.958 2.045 2.045 - - - 1.913 1.913 - - - 10-14 4.026 2.049 2.049 - - - 1.977 1.977 - - - 15-19 3.964 1.966 1.966 - - - 1.998 1.996 2 - - 20-24 4.497 2.300 2.260 37 3 - 2.197 2.071 122 3 1 25-29 4.386 2.212 1.967 225 19 1 2.174 1.759 364 44 7 30-34 3.980 2.045 1.532 448 63 2 1.935 1.172 643 113 7 35-39 3.197 1.715 990 595 127 3 1.482 607 692 169 14 40-44 3.204 1.775 839 713 215 8 1.429 481 746 178 24 45-49 5.047 2.713 1.168 1.171 353 21 2.334 708 1.202 364 60 50-54 4.983 2.689 994 1.302 358 35 2.294 591 1.276 343 84 55-59 3.824 2.175 712 1.112 317 34 1.649 390 918 208 133 60-64 2.749 1.566 478 787 229 72 1.183 248 638 155 142 65-69 1.711 1.025 268 512 139 106 686 95 323 82 186 70-74 1.364 727 153 390 79 105 637 73 250 60 254 75-79 655 310 42 157 31 80 345 43 92 34 176 80-84 375 156 17 50 9 80 219 21 24 9 165 85-89 138 50 2 16 5 27 88 8 6 2 72 90-94 22 10 - 3 - 7 12 - - - 12 95+ 6 2 1 - - 1 4 1 - - 3 Kalaallit Nunaanni inunngortut
Katillugit 49.975 25.605 17.574 5.997 1.531 503 24.370 14.913 6.548 1.608 1.301 0-4 3.709 1.929 1.929 - - - 1.780 1.780 - - - 5-9 3.717 1.922 1.922 - - - 1.795 1.795 - - - 10-14 3.814 1.949 1.949 - - - 1.865 1.865 - - - 15-19 3.847 1.908 1.908 - - - 1.939 1.937 2 - - 20-24 4.309 2.191 2.154 34 3 - 2.118 1.999 115 3 1 25-29 3.910 1.977 1.769 190 17 1 1.933 1.563 324 40 6 30-34 3.370 1.714 1.294 363 56 1 1.656 997 549 104 6 35-39 2.593 1.325 775 445 102 3 1.268 527 569 159 13 40-44 2.580 1.349 640 520 183 6 1.231 414 638 157 22 45-49 4.445 2.278 985 971 304 18 2.167 663 1.103 342 59 50-54 4.389 2.249 865 1.056 295 33 2.140 554 1.186 318 82 55-59 3.262 1.764 602 903 234 25 1.498 363 825 182 128 60-64 2.297 1.236 398 617 164 57 1.061 224 576 132 129 65-69 1.427 780 213 380 93 94 647 89 305 71 182 70-74 1.199 583 124 318 52 89 616 71 240 57 248 75-79 596 258 29 138 21 70 338 43 87 33 175 80-84 355 138 15 45 5 73 217 21 23 8 165 85-89 130 45 2 15 2 26 85 7 6 2 70 90-94 20 8 - 2 - 6 12 - - - 12 95+ 6 2 1 - - 1 4 1 - - 3 Kalaallit Nunaata avataani inunngortut
Katillugit 6.009 3.951 1.935 1.521 416 79 2.058 1.113 750 156 39 0-4 189 97 97 - - - 92 92 - - - 5-9 241 123 123 - - - 118 118 - - -
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 20 10-14 212 100 100 - - - 112 112 - - - 15-19 117 58 58 - - - 59 59 - - - 20-24 188 109 106 3 - - 79 72 7 - - 25-29 476 235 198 35 2 - 241 196 40 4 1 30-34 610 331 238 85 7 1 279 175 94 9 1 35-39 604 390 215 150 25 - 214 80 123 10 1 40-44 624 426 199 193 32 2 198 67 108 21 2 45-49 602 435 183 200 49 3 167 45 99 22 1 50-54 594 440 129 246 63 2 154 37 90 25 2 55-59 562 411 110 209 83 9 151 27 93 26 5 60-64 452 330 80 170 65 15 122 24 62 23 13 65-69 284 245 55 132 46 12 39 6 18 11 4 70-74 165 144 29 72 27 16 21 2 10 3 6 75-79 59 52 13 19 10 10 7 - 5 1 1 80-84 20 18 2 5 4 7 2 - 1 1 - 85-89 8 5 - 1 3 1 3 1 - - 2 90-94 2 2 - 1 - 1 - - - - - 95+ ------http://bank.stat.gl/benst5 Nassuiaat: 1) Averusersimasut katinneqanngitsunut ilaanngunneqarnikuupput. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 21 Inuit amerlassusissaat 2015-2024
Tabel 5. Inuit amerlassusissaat 2015-2024
2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 Innuttaasut tamarmik
Katillugit 55.984 55.857 55.744 55.615 55.480 55.344 55.193 55.040 54.877 54.721 0-6 5.509 5.548 5.535 5.534 5.577 5.629 5.639 5.624 5.564 5.500 7-16 7.784 7.886 7.908 7.888 7.801 7.677 7.641 7.626 7.638 7.671 17-24 7.050 6.655 6.455 6.283 6.143 6.072 5.969 5.909 5.826 5.869 25-64 31.370 31.383 31.399 31.399 31.360 31.251 31.108 30.918 30.757 30.430 65+ 4.271 4.385 4.447 4.511 4.599 4.715 4.836 4.963 5.092 5.251 Kalaallit Nunaanni inunngortut
Katillugit 49.975 49.834 49.690 49.546 49.390 49.229 49.072 48.900 48.726 48.533 0-6 5.226 5.229 5.184 5.166 5.178 5.204 5.182 5.172 5.122 5.064 7-16 7.389 7.440 7.392 7.322 7.203 7.044 6.999 6.926 6.890 6.883 17-24 6.781 6.417 6.256 6.083 5.939 5.865 5.731 5.643 5.524 5.531 25-64 26.846 26.861 26.870 26.874 26.840 26.743 26.614 26.427 26.260 25.901 65+ 3.733 3.887 3.988 4.101 4.230 4.373 4.546 4.732 4.930 5.154 Kalaallit Nunaata avataani inunngortut
Katillugit 6.009 6.023 6.054 6.069 6.090 6.115 6.121 6.140 6.151 6.188 0-6 283 319 351 368 399 425 457 452 442 436 7-16 395 446 516 566 598 633 642 700 748 788 17-24 269 238 199 200 204 207 238 266 302 338 25-64 4.524 4.522 4.529 4.525 4.520 4.508 4.494 4.491 4.497 4.529 65+ 538 498 459 410 369 342 290 231 162 97 http://bank.stat.gl/BENPROG Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 22 Toqusut pillugit kisitsisit
Tabel 6. Toqusut pillugit kisitsisit
Angutit Arnat Angutit Arnat
Aggua- Aggua- Aggua- Aggua- qatigiis- qatigiis- qatigiis- qatigiis- sillugu sillugu sillugu sillugu utoq- utoq- utoq- utoq- Toqusi- Toqusartut qaassu- Toqusi- Toqusartut qaassu- Toqusi- Toqusartut qaassu- Toqusi- Toqusartut qaassu- manngit- akuttus- serili- manngit- akuttus- serili- manngit- akuttus- serili- manngit- akuttus- serili- sut susii gassaq sut susii gassaq sut susii gassaq sut susii gassaq 1985-1989 1990-1994
0 10.000 0,0245 61,0 10.000 0,0215 68,5 10.000 0,0252 62,0 10.000 0,0247 68,5 9755 0,0161 61,6 9785 0,0129 69,0 9748 0,0168 62,64 9753 0,0163 69,2 9497 0,0016 59,2 9580 0,0011 66,4 9508 0,0013 60,16 9529 0,0004 66,8 9428 0,0015 54,6 9545 0,0003 61,6 9456 0,0006 55,47 9499 0,0002 62,0 9383 0,0025 49,8 9540 0,0005 56,7 9427 0,0019 50,63 9485 0,0006 57,1 9219 0,0084 45,6 9475 0,0011 52,0 9201 0,0072 46,78 9410 0,0023 52,5 8868 0,0063 42,3 9394 0,0023 47,4 8879 0,0052 43,34 9342 0,0018 47,9 8603 0,0042 38,5 9279 0,0029 43,0 8675 0,0058 39,28 9270 0,0024 43,2 8424 0,0023 34,2 9167 0,0019 38,5 8472 0,0042 35,14 9202 0,0021 38,5 8252 0,0037 29,9 9052 0,0027 33,9 8292 0,0061 30,83 9103 0,0031 33,9 8048 0,0074 25,5 8875 0,0035 29,5 8076 0,0075 26,56 8922 0,0049 29,5 7730 0,0110 21,4 8656 0,0108 25,2 7843 0,0093 22,25 8661 0,0061 25,3 7194 0,0229 17,8 8215 0,0094 21,3 7395 0,0128 18,37 8348 0,0102 21,1 6437 0,0277 14,4 7553 0,0191 17,8 6867 0,0243 14,5 7823 0,0182 17,3 5337 0,0390 11,7 6770 0,0353 14,5 5915 0,0409 11,25 7002 0,0337 13,9 4016 0,0718 9,3 5695 0,0312 11,5 4594 0,0715 8,45 5673 0,0518 11,3 2728 0,0731 7,0 4471 0,0735 8,7 2892 0,1082 6,38 4432 0,0648 8,5 1460 0,1909 5,0 3040 0,1035 6,2 1265 0,1657 5,02 2876 0,1280 6,2 489 0,2340 3,6 1527 0,1827 3,9 407 0,2254 3,59 1329 0,1939 4,5 1995-1999 2000-2004
10.000 0,0198 63,1 10.000 0,0196 68,6 10.000 0,0142 65,5 10.000 0,0095 71,0 9802 0,011 63,4 9804 0,0117 69,0 9858 0,0088 65,4 9905 0,0065 70,7 9644 0,0014 60,4 9648 0,0004 66,1 9713 0,0012 62,4 9817 0,0002 67,3 9596 0,0008 55,7 9632 0,0002 61,2 9685 0,0006 57,5 9802 0,0002 62,4 9543 0,0025 51,0 9624 0,0017 56,2 9647 0,0021 52,7 9779 0,0013 57,5 9326 0,0075 47,1 9544 0,0018 51,7 9482 0,0071 48,6 9695 0,0023 53,0 9031 0,0049 43,5 9461 0,0011 47,1 9163 0,0047 45,2 9608 0,0026 48,4 8814 0,005 39,5 9391 0,0013 42,4 9003 0,0024 40,9 9510 0,0015 43,9 8631 0,0042 35,2 9318 0,0016 37,7 8883 0,0039 36,4 9426 0,0018 39,3 8439 0,0047 31,0 9199 0,0040 33,1 8740 0,0034 32,0 9333 0,0017 34,6 8207 0,0057 26,7 9025 0,0035 28,7 8556 0,0045 27,6 9229 0,0021 30,0 7998 0,0055 22,3 8801 0,0087 24,4 8285 0,0077 23,3 9039 0,0082 25,5 7609 0,0109 18,3 8406 0,0104 20,3 7945 0,0092 19,2 8641 0,0096 21,5 6995 0,0265 14,6 7753 0,0169 16,7 7415 0,0218 15,3 8157 0,0091 17,6 6024 0,0409 11,3 6923 0,0281 13,3 6501 0,0365 11,9 7393 0,0275 14,0 4719 0,0728 8,5 5752 0,0533 10,3 5182 0,0585 9,1 6311 0,0395 10,8 2957 0,1128 6,5 4123 0,0863 7,9 3524 0,0971 6,6 4853 0,0701 8,0 1373 0,1825 5,0 2448 0,1314 6,0 1616 0,1712 5,3 2808 0,1289 6,2 455 0,3643 3,4 1007 0,1928 4,7 505 0,316 4,1 1236 0,2071 4,7 2005-2009 2010-2014
0 10.000 0,0108 67,9 10.000 0,0096 72,2 10.000 0,0103 69,1 10.000 0,0056 73,7 9892 0,0068 67,6 9904 0,0055 71,9 9897 0,0061 68,8 9944 0,0028 73,1 9796 0,0014 64,3 9816 0,0012 68,5 9816 0,0005 65,4 9906 0,0000 69,3 9749 0,0004 59,6 9791 0,0000 63,7 9809 0,0000 60,4 9901 0,0007 64,4
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 23 9722 0,0012 54,7 9767 0,0019 58,8 9800 0,0007 55,5 9875 0,0012 59,5 9606 0,0039 50,3 9666 0,0011 54,4 9683 0,0050 51,1 9802 0,0034 54,9 9394 0,0040 46,4 9603 0,0008 49,7 9446 0,0039 47,3 9690 0,0007 50,5 9233 0,0033 42,2 9557 0,0009 44,9 9309 0,0032 42,9 9657 0,0003 45,7 9111 0,0033 37,7 9499 0,0031 40,2 9178 0,0025 38,5 9615 0,0026 40,9 8963 0,0040 33,2 9422 0,0021 35,5 9048 0,0026 34,0 9490 0,0020 36,4 8799 0,0033 28,8 9319 0,0033 30,9 8873 0,0036 29,6 9406 0,0026 31,7 8612 0,0054 24,3 9119 0,0061 26,4 8648 0,0051 25,3 9245 0,0052 27,2 8331 0,0087 20,0 8816 0,0101 22,2 8370 0,0088 21,0 9042 0,0068 22,7 7807 0,0175 16,1 8272 0,0167 18,5 7873 0,0193 17,1 8672 0,0112 18,5 7073 0,0273 12,4 7643 0,0227 14,7 7151 0,0255 13,4 7949 0,0216 14,8 5767 0,0570 9,4 6448 0,0397 11,7 6075 0,0453 10,2 6851 0,0349 11,7 4058 0,1023 6,9 5018 0,0537 9,0 4356 0,0855 7,8 5434 0,0683 8,8 2131 0,1654 5,0 3372 0,1087 6,6 2458 0,1580 6,0 3678 0,1016 6,3 703 0,1969 3,5 1638 0,1995 5,0 1010 0,2596 4,7 1767 0,1909 4,5 http://bank.stat.gl/bedbbd2 Malugiuk.: Toqusimanngitsuni kisitsisini pineqartut nukarliit najoqqutaralugit kisitsisaapput. Soorlu 1986-1990-mi inuit 10.000-ikkaaraanni nukappiaqqat ataatsimik ukiullit 9.751-iussapput. Toqusartut akuttussusiini pineqarpoq ukiut taakkartorneqartut akornini toqusinnaanermut periarfissat 10.000-delii. Agguaqatigiissillugu utoqqaatigilersarneq: ukioqatigiit akornanni toqusimanngitsut ataanni agguaqatigiissillugu suli inuunerisassaq. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 24 Meeqqat uumallutik inuusut arnaasa qassinik ukioqanerinut immikkoortiterlugit
Tabel 7. Meeqqat uumallutik inuusut arnaasa qassinik ukioqanerinut immikkoortiterlugit
1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2014 Meeqqat uumallutik inuusut
Innuttaasut tamakkerlugit 1.034 1.152 1.258 1.101 879 886 869 806 15-19 203 213 123 120 150 147 84 92 20-24 314 409 446 250 241 277 214 238 25-29 304 288 404 365 196 193 273 247 30-34 135 176 198 266 192 147 170 169 35-39 57 51 76 81 89 100 52 63 40-44 17 13 11 18 10 19 13 11 45+ 1 2 - - 1 2 - - Anaanaasut Kalaallit Nunaanni inuunngorsimasut 913 1.033 1.144 1.012 807 794 774 738 15-19 201 208 118 115 148 142 83 92 20-24 291 393 425 242 224 268 211 226 25-29 253 229 366 328 171 157 254 231 30-34 105 152 163 238 168 115 142 134 35-39 45 39 64 72 85 92 39 53 40-44 14 10 8 16 10 18 9 10 45+ 1 2 - - 1 1 0 - Agguaqatigiissillugu inuit amerlassusaat
Katillugit 15-19 3.063 2.831 1.684 1.694 1.912 2.243 2.262 2.019 20-24 2.417 3.095 2.790 1.583 1.631 1.919 2.187 2.211 25-29 2.012 2.514 3.095 2.733 1.557 1.641 1.905 2.128 30-34 1.567 1.988 2.457 2.909 2.613 1.587 1.611 1.910 35-39 1.512 1.497 1.833 2.205 2.728 2.497 1.462 1.447 40-44 1.104 1.400 1.387 1.671 2.041 2.598 2.335 1.502 45+ 1.029 1.057 1.330 1.253 1.574 1.936 2.456 2.405 Anaanaasut Kalaallit Nunaanni inuunngorsimasut 15-19 2.918 2.667 1.508 1.550 1.834 2.156 2.199 1.962 20-24 2.193 2.881 2.576 1.430 1.488 1.816 2.077 2.130 25-29 1.614 2.170 2.770 2.467 1.344 1.390 1.702 1.898 30-34 1.159 1.603 2.109 2.633 2.370 1.310 1.337 1.633 35-39 1.194 1.146 1.540 1.968 2.522 2.282 1.246 1.231 40-44 969 1.137 1.114 1.460 1.841 2.426 2.172 1.304 45+ 929 934 1.098 1.049 1.382 1.753 2.290 2.237 Kinguaassiorsinnaassuseq
Tamakkii- sumik Katillugit erniorneq 2.438 2.279 2.467 2.506 2.319 2.343 2.252 2.002 15-19 66 75 73 71 78 66 52 42 20-24 130 132 160 158 148 144 113 97 25-29 151 115 131 134 126 118 138 128 30-34 86 89 81 91 73 93 86 89 35-39 38 34 41 37 33 40 49 36 40-44 15 9 8 11 5 7 11 9 45+ 1 2 - - 1 1 - - Anaanaasut Kalaallit Tamakkii- Nunaanni sumik inuunngorsimasut erniorneq 2.511 2.299 2.507 2.572 2.346 2.313 2.189 2.275 15-19 69 78 78 74 81 66 53 39 20-24 133 136 165 169 151 148 113 111 25-29 157 106 132 133 127 113 140 156 30-34 91 95 77 90 71 88 78 115 35-39 38 34 42 37 34 40 43 30 40-44 14 9 7 11 5 7 10 4
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 25 45+ 1 2 - - 1 1 - - http://bank.stat.gl/benbblm1 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 26 Kalaallit Nunaannut nuuttut aamma Kalaallit Nunaannit nuuttut sumi inunngorsimanerinut immikkoortiterlugit
Tabel 8. Kalaallit Nunaannut nuuttut aamma Kalaallit Nunaannit nuuttut sumi inunngorsimanerinut immikkoortiterlugit
Kalaallit Nunaannut nuuttut Kalaallit Nunaannit Nuuttut
Kalaallit Nunaata Kalaallit Nunaat Kalaallit Nunaanni avataani Kalaallit Nunaanni avataani Katillugit inunngorsimasut inunngorsimasut Katillugit inunngorsimasut inunngorsimasut 1993 2.091 466 1.625 2.618 799 1.819 1994 2.119 472 1.647 2.473 780 1.693 1995 2.236 532 1.704 2.702 898 1.804 1996 2.414 662 1.752 2.897 1.081 1.816 1997 2.579 740 1.839 2.980 1.113 1.867 1998 2.419 735 1.684 2.934 1.154 1.780 1999 2.488 803 1.685 2.804 1.093 1.711 2000 2.794 978 1.816 2.888 1.127 1.761 2001 2.461 804 1.657 2.708 1.038 1.670 2002 2.126 624 1.502 2.414 981 1.433 2003 2.388 826 1.562 2.733 1.141 1.592 2004 2.482 923 1.559 2.718 1.114 1.604 2005 2.514 870 1.644 2.962 1.252 1.710 2006 2.404 890 1.514 3.048 1.358 1.690 2007 2.417 886 1.531 2.983 1.393 1.590 2008 2.536 907 1.629 3.175 1.560 1.615 2009 2.551 1.076 1.475 2.740 1.354 1.386 2010 2.491 1.043 1.448 2.651 1.334 1.317 2011 2.283 905 1.378 2.442 1.215 1.227 2012 2.191 871 1.320 2.900 1.483 1.417 2013 2.066 967 1.099 2.513 1.307 1.206 2014 2.148 1.009 1.139 2.733 1.499 1.234 http://bank.stat.gl/benbbiu2 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 27 Innuttaasut naalagaaffimmi innuttaassusaannut immikkoortiterlugit
Tabel 9. Innuttaasut naalagaaffimmi innuttaassusaannut immikkoortiterlugit
Naalagaaffiit innuttaaffigineqartut 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015 Katillugit 49.785 52.955 55.567 55.732 56.110 56.972 56.452 55.984 Danmark 49.400 52.501 55.129 55.418 55.602 56.442 55.716 55.009 Finland 15 7 9 4 10 5 8 11 Island 15 21 26 34 115 100 94 172 Norge 129 138 116 66 84 48 61 64 Sverige 108 144 145 63 100 86 92 79 Estland - - - - 3 3 - - Letland ------2 Litauen - - - - 1 1 7 3 Belgien - - 2 1 2 3 4 3 Cypern - - 1 - 1 1 - - Frankrig 13 10 8 9 10 11 13 11 Grækenland - - 1 - - - - - Holland 2 4 2 4 5 4 8 11 Irland 1 - 1 3 - 3 2 3 Italien 1 3 2 2 6 7 5 8 Luxembourg ------Malta ------Polen - - 4 - 3 2 24 29 Portugal - - 1 1 - - - - Slovakiet ------6 6 Slovenien ------Kroatien ------1 1 Spanien 1 3 4 3 1 - 2 6 Storbritanien - - 34 22 20 12 22 16 Czekiet - - - - 1 2 1 - Czechoslovakiet (qangaanerusoq) - 2 3 - - - - - Tyskland 28 24 20 20 24 46 61 53 Østtyskland (qangaanerusoq) ------Ungarn 3 - 1 - - - - - Østrig 5 1 - - 1 - 3 5 Switzerland 2 4 4 2 3 8 7 2 Bulgarien - - - 3 7 10 16 22 Rumænien - - - - 1 9 11 16 Tyrkiet - 1 1 - - - 2 1 Rusland - - - - 13 18 3 5 Sovjetunionen (qangaanerusoq) - - - - - 1 1 - Hviderusland ------Ukraine - - - 1 - - - - Øvrige Europa 2 1 2 2 2 1 1 1 USA 16 31 22 23 19 18 29 36 Canada 3 12 4 14 8 20 13 14 Amerikap ilaani 1 - 3 6 9 6 13 18 Etiopien ------Marokko - - - - - 1 1 4 Somalia ------Afrikap ilaani - 1 2 1 3 1 9 12 Afghanistan ------Bangladesh ------1 - Philippinerne - - - 6 5 10 51 157 Indien - 1 1 1 4 5 1 - Irak ------Iran - 1 4 - 2 - 1 1 Japan 1 1 2 2 3 2 6 3 Kina - - - - - 5 6 11
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 28 Libanon - - 1 - - - - - Pakistan - - - - 1 1 2 2 Sri Lanka - - - 1 - 2 1 1 Syrien ------Thailand - 3 6 14 37 63 131 166 Vietnam ------Asiap ilaani - - 3 2 3 9 12 12 Oceanien - - - 2 1 5 4 4 Naalagaaffimmut ilaanngitsut - - 1 - - - - - Ilisimaneqanngitsut 39 41 2 2 - 1 - 4 http://bank.stat.gl/benst6 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
PUBLSLUT
Signatur forklaring: … Oplysninger foreligger ikke .. Oplysninger for usikre til at angives eller diskretionshensyn . Tal kan efter sagens natur ikke forekomme 0 Mindre end halvdelen af den anvendte enhed - Nul * Foreløbigt eller anslået tal
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 29 2010 ukiumoortumik paasissutissat
Ineqarneq
1. Ineqarneq nalinginnaasumik
Ineqarneq nalinginnaasumik Kalaallit Nunaanni inissiat amerlanerpaartaat pisortanit pigineqarput, inissianillu ineriartortitsineq politikkikkut aalajangiinernik tunngaveqarpoq. Inissiat amerlanerpaartaat attartortittagaapput. Piginneqatigiilluni inissiaateqarnerup inissiamillu nammineq pigisaqarnerup annertusarnissaa politikkikkut anguniagaavoq, taamatut ineriartortitsinikkut inuit namminneq ileqqaaruteqarnissaannik siuarsaanerussaaq inuiaqatigiit aningaasarsiornerannut iluaqutaanissaa naatsorsuutigineqarpoq. 1990-mili nunaqarfinni illoqarfinnilu piginneqatigiilluni inissiat sanaartorneqarsinnaalerput. Inissianik nammineq pigisallit peqatigiiffiliornissaat Naalakkersuisut kajumissaarutigaat. Piginneqatigiilluni inissiaatillit peqatigiiffii arlallit 2009- miit nammineq inissianik piginnittutut peqatigiiffinngortiterput. Inissiat pisortanit pigineqartut ilarpassui iluamik aserfallatsaaliorneqarsimanngillat ukiunilu aggersuni iluarsaattariaqarlutik.
Nittartagaq takuneqarsinnaasoq: Piginneqatigiilluni inissiateqarluni peqatiiggiit aamma inissianik nammineq pigisallit peqatigiiffii pillugit nittartakkami uani takukkit: www.nanoq.gl
2. Ineqarnermut tunngasut aaqqissuussaanerat
Ineqarnermut tunngasut aaqqissuussaanerat Inissiat pisortanit pigineqartut danskit naalagaaffianit 1987-mi tiguneqarput. Maanna ineqarnermut tunngasut Ineqarnermut, Attaveqarnermut Angallannermullu Naalakkersuisoqarfiup ataaniipput. Pisortat inissiaataannik ingerlatsineq pisariillisarniarlugu 1995-mi A/S Inissiaatileqatigiiffik INI pilersinneqarpoq. Inissiaatileqatigiiffik Naalakkersuisunit 100 procentimik pigineqarpoq. Nuummi Inissiaatileqatigiiffik Iserit A/S kommunip inissiaataanik 1.200- iusunik aqutsisuuvoq. Naalakkersuisut inissiat 7.000 missaat pigaat, kommunillu inissiat 4.800 missaat pigalugit.
Ineqarneq pillugu naammagittaalliortarfik
Attartortut attartortitsisullu akornanni saqitsaassutit, ineqarneq pillugu naammagittaalliortarfimmi suliarineqartarput, taanna 2006-mi pilersinneqarpoq.
Ininut akiliutinut iluarsartuusseqqinneq Ulloq 1. januar 2002-mi ineqarnermut akiliutaasartunik iluarsaaqqinneq aammalu ineqarnermut tapiissuteqartunik aaqqissuussineq pitsaanerusoq atuutilerput. Ineqarnermut akiliutaasartunut akiliutit akiviannut naleqqunnerulersinneqarput taamaalilluni pisortanit ikiorsiissutitut tapiissutit (ineqarnermut meeqqanut tapiissutit) ineqarnermut akiliutaasartut naatsorsorneranni peerneqarlutik, taavalu tapiissut nuunneqarluni ineqarnermut tapiissutimut pitsaanerusumut, pingaarnertut inuiaqatigiit pissakinnerusunut iluaqutaasussamik. Aammattaaq ineqarnermut akiliutaasartunik iluarsaaqqinnerup siunertaraa kajumissaarutigalugulu pissaqarnerusut nammineq illuliortitsinermi namminersortut attartortittagaanni illuliortitsissasut soorlu piginneqatigiilluni inissianik sanaartortitsineq imaluunniit illuliortiternernut aningaasalersuineq 20-20-60 atorlugu.
Nittartakkat takuneqarsinnaasut: Ineqarnermut, Attaveqarnermut Angallannermullu Naalakkersuisoqarfik pillugu takusaqarnerorusukkuit nittartagaq una alakkaruk: Ineqarnermut, Attaveqarnermut Angallannermullu Naalakkersuisoqarfik A/S Inissiaatileqatigiiffik INI pillugu nittartagaq una takuuk: www.ini.gl Iserit A/S pillugu nittartagaq una alakkaruk: www.iserit.gl Nittartagaq ineqarneq pillugu naammagittaalliortarfik una alakkaruk: www.maalaarut.gl
3. Illuliortitsineq aningaasalersuinerlu
Illuliortitsineq aningaasalersuinerlu Naalakkersuisut anguniagaraat inuinnnaat inissialiornerat siuarsassallugu. Tassunga atatillugu illuliortitsineq pillugu nutarterinermi nammineq illuliornermi aningaasalersuinissaq kaammattuutigineqarpoq, assersuutigalugu piginneqatigiilluni inissialiortitsinermi, inissianik piginninnermi ilaqutariinnullu ataasiakkaanut illuliortitsinermi.
Kommunit attartugassanik sanaartornerat Kommunit inissianik attartortitassanik sanaartorneq pisortanit 100 pct.-imik aningaasalersorneqarpoq. Kvadratmeterimut ataatsimut Naalakkersuisut aalajangersimasumik tapiissuteqartarput. Sanaartornernerup akiligassartaata sinnera kommuninit aningaasalersorneqartarpoq.
Ineqarneq - qupperneq 2
Takussutissiaq 3.1. Inissialiortiternermut aningaasaliissutit
2006 2007 2008 2009 2010
Mio. kr. Katillugit 188,5 229,5 128,1 169,5 140 Kommunit attartortittakkanik sanaartorneri 41,1 43,7 48,9 27 10 Nammineq inissialiorneq tapiiffigisaq 95,3 109,6 -6,5 28 7,3 Piginneqatigiilluni inissiaatileqatigiit 0 0,9 0 79,5 117,7 Nuummi sulisunut inissat 0 2,3 3 0 5 Kommunit inissianik sanaartornissaanut tapissutit 1) 0 0 11 0 0 Nunaqarfinni avinngarusimasunilu inissiat 52 73,1 71,8 35 0 Malugiuk.: 2009-mi 2010-milu missingersuutit pineqarput. Nassuiaat: 1) Nuummi inissialiortiternissamut tapiissutit. Najoqqutaq: Ineqarnermut, Attaveqarnermut Angallannermullu Pisortaqarfik (IAAN)
Takussutissiaq 3.2. Inissiat amerliartorneri
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
Katillugit 177 229 230 330 264 226 232 196 235 381 369 274 Nanortalik 12 9 2 17 2 3 10 - - 12 3 24 Qaqortoq 3 4 4 17 12 9 13 26 19 40 15 13 Narsaq - 25 3 2 5 4 1 - 8 3 - 9 Paamiut ------8 Nuuk 101 6 91 230 141 102 113 91 91 192 161 136 Maniitsoq 6 36 4 14 8 2 11 1 - 2 3 4 Sisimiut 1 56 37 3 13 34 14 9 49 4 121 17 Kangaatsiaq 1 - 7 1 4 9 3 1 1 - 8 - Aasiaat 9 2 30 - 32 3 6 8 5 2 1 9 Qasigiannguit 5 - 1 - - 2 ------Ilulissat 11 39 12 22 21 21 21 25 32 58 8 28 Qeqertarsuaq - 8 7 - 1 - - 12 3 11 - 2 Uummannaq 14 17 23 3 16 5 4 4 3 6 4 - Upernavik 10 21 1 9 3 10 15 2 4 28 3 20 Qaanaaq - 1 6 5 1 2 3 2 - 1 3 3 Ammassalik 3 5 2 3 3 18 18 15 16 22 39 1 Illoqqortoormiut 1 - - 4 2 2 - - 4 - - http://bank2.stat.gl/BON002 Malugiuk: Kommunit siusinnerusukkut nalunaartoqannginnera nutaanillu nalunaaruteqartoqarneranut tunngatillugu iluarsisat pissutigalugit kisitsisit kisitsisinit saqqummiuteriikkanut sanilliullugit allaanerulaarsinnaapput. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Piginneqatigiilluni inissialiorneq Naalakkersuisut kommunillu piginneqatigiilluni inissialiortitsisut peqatigiiffiinut sanaartornermut aningaasartuutit 50 procentii tikillugit erniaqanngitsunik akilersugassartaqanngitsunillu taarsigassarsisitsisinnaapput. Piginneqatigiilluni inissialiortitsisut peqatigiiffiannut ilaasortaasut sanaartornermut aningaasartuutinut minnerpaamik 5 procentimik aningaasaliisarput. 50 procent sinneruttut piginneqatigiilluni inissialiortitsisut peqatigiiffianit aningaaserivinnit taarsigassarsitsiniartarfinnilluunniit taarsigassarsinikkut aningaasalersorneqassapput. 110 kvadratmeteri tikillugu nappaanermut
Ineqarneq - qupperneq 3 aningaasartuutinut kvadratmeterimut 19.100 koruuninik tapiiffigineqarnissamut qinnuteqartoqarsinnaavoq.
Boligstøttemik aaqqissuussineq Boligstøttemik aaqqissuussineq 1959-mi eqqunneqarpoq 1990-ikkunnilu allanngortinneqarpoq, taamaalilluni inissianik nutaanik nappaanermut taarsigassarsisoqarsinnaajunnaarpoq. Taarsigassarsisimasunulli ukiuni tulleriinni inoqutigiit isertitaat akileraaruteqaatasussat 180.000 ataassimappatigit taarsigassarsiaminnik akiitsuminnillu sinneruttunik erniaqanngitsunngorlugit akilersugassaajunnaarnissaannullu qinnuteqarnissaannut periarfissaqarpoq.
Illut sanaqataaffiusut Nammineq illuliornermut aaqqissuussineq 2007-mi nutarterneqarpoq, aaqqissuussineq illunut sanaqataaffiusunut taamaallaat atuuttussanngortinneqarluni. Illunut sanaqataaffiusunut isertitaqqortussuseq aallaqqaasiutigineqartunut apeqqutaasarpoq, taamaalillutik illunik sanaqataanermi isertitaqqortunerusut annerusumik aallaqqaasiuteqartarput. Illup sanaqataaffiusup sanaartorneqarnissaanut ilitsersuisoqarnissamut sumiiffimmilu sanasunit ikiorserneqarnissamut tapiissutissanik sanaqataasoq aamma qinnuteqarsinnaavoq. Aaqqissuussineq Inissiaatileqatigiiffik A/S INI- mit aqunneqarpoq.
20/20/60-imik inissialiornermi aningaasaleeriaaseq (Siornatigut 10-40-50) Sanaartornermi aningaasartuutit 40 %-ii tikillugit Naalakkersuisut kommunillu ilaqutariinnut illuliornermi taarsigassarsisitsisinnaapput. Sanaartornermi aningaasartuutit 60 %-ii sanaartortitsisup nammineq aningaasaliissutigissavai, nalinginnaavorlu taarsigassarsiniartitsisarfiit aningaaseriviilluunniit taarsigassarsiffiginerisigut pissarsiarineqartarnerat.
Attartortumiit piginnittuunermut Pisortat illuutaannik ilaqutariit ataatsit arlallilluunniit attartortut illu pigiligassatut qinnutigisinnaavaat. Tunitsivimmi akiusut malillugit akia aalajangerneqartarpoq.
Pisortanit tapiiffigineqarani sanaartorneq Pisortanit tapiiffigineqarnani sanaartorneq killeqarpoq, tassa inuit nammineerlutik aningaasalersuisussaammata aamma/imaluunniit sivikitsumik taarsersugassanik aningaaserivimmiit taarsigassarsisussaammata. 1985-miilli danskit taarsigassarsitsiniartarfii Kalaallit Nunaanneersunut illuutit qularnaveeqqusiutigalugit taarsigassarsisitsisarsimapput.
Nittartagaq takuneqarsinnasoq: Sukumiinerusumik illuliortitsinermut aningaasalersuinermullu tunngasunik paasisaqarusukkuit nittartagaq una takusinnaavat: www.nanoq.gl
Ineqarneq - qupperneq 4 4. Inissiat amerlassusiat, ineqarfiit eqimassusiat iluarsaassinerillu
Inissiat amerlassusiat, ineqarfiit eqimassusiat iluarsaassinerillu Inissianik sanaartornerit sanaartornernut naammassisanut atorsinnaasunullu agguataarlugit naatsorsorneri pillugit kisitsisitigut paasissutissiortoqartarpoq. Inissiaq sanallugu naammassineqarlunilu atorneqarsinnaassappat kommunimit akuersissummik peqartariaqarpoq.
Takussutissiaq 4.1. Inissiat amerliartorneri
1. januar 2010
1. jan. 1.jan. 1.jan. 1. jan. 1. jan. Illoqar- Nuna- Utoqqaat 2006 2007 2008 2009 2010 finni qarfinni Kollegiat illui Nuna tamak- kerlugut 21.850 22.075 22.371 22.833 23.112 19.402 3.710 1.928 752 Nanortalik 1.013 1.013 1.025 1.028 1.052 610 442 18 49 Qaqortoq 1.424 1.443 1.467 1.498 1.511 1.379 132 263 79 Narsaq 818 826 828 829 838 761 77 96 47 Paamiut 1.067 1.067 1.067 1.067 1.075 964 111 65 58 Nuuk 5.873 5.954 6.136 6.319 6.455 6.283 172 597 127 Maniitsoq 1.507 1.507 1.509 1.512 1.516 1.195 321 72 36 Sisimiut 1.989 2.038 2.042 2.163 2.180 2.046 134 315 80 Kangaatsiaq 477 478 478 486 486 216 270 - 11 Aasiaat 1.336 1.341 1.342 1.344 1.353 1.243 110 260 57 Qasigiannguit 623 623 623 623 623 586 37 - 23 Ilulissat 1.743 1.775 1.775 1.838 1.869 1.670 199 140 70 Qeqertarsuaq 440 443 454 454 456 426 30 - 16 Uummannaq 1.072 1.075 1.081 1.085 1.085 576 509 7 42 Upernavik 838 842 871 874 894 392 502 28 25 Qaanaaq 378 378 379 380 385 266 119 18 - Ammassalik 1.027 1.043 1.065 1.104 1.105 606 499 49 25 Illoqqortoormiut 225 229 229 229 229 183 46 - 7 http://bank.stat.gl/BON001 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Titartagaq 4.1. Illuliortitsineq, illoqarfinnut nunaqarfinnullu immikkoortiterlugit
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Ineqarneq - qupperneq 5 Iluarsaassineq nutarterinerlu Namminersorlutik Oqartussat inissiaataasa attartortittakkat 2/3-iisa missaat ukiut 15-it sinnerlugit pisoqaassuseqarput, aserfallatsaaliorneqarsimanatillu. 1990-mi Inatsisartut inissiat nungullarsimaqisut nutarsarniarlugit iluarsaassinissamut pilersaarut aalajangiuppaat, pilersaarut taanna ukiuni arlalinni ingerlasussaavoq.
Inissiat 1. januar 2010-mi, annertussutsimut annertussutsillu katinnerinut agguataarneri
Tabel 1. Inissiat 1. januar 2010-mi, annertussutsimut annertussutsillu katinnerinut agguataarneri
Init Kollegiani Nalu- naqqi utoqqaallu naaru- aggua- angerlarsi- tigine- qati- Annertus- maffiini 1. jan. 1. jan. 1. jan. qan- giissil- susaat annertus- 2008 2009 2010 0-39 m² 40-59 m² 60-69 m² 70-89 m² 90+ m² ngitsut lugit katillugit susaat Amerlassusaat Kvadratmeter
Katillugit 22.371 22.833 23.112 3.040 4.370 4.380 4.755 3.843 2.724 66 1.580.752 1.612.696 Nanortalik 1.025 1.028 1.052 249 254 231 155 98 65 58,3 61.300 62.104 Qaqortoq 1.467 1.498 1.511 242 326 198 227 212 306 65,2 98.559 102.663 Narsaq 828 829 838 108 137 220 173 103 97 68,7 57.531 59.247 Paamiut 1.067 1.067 1.075 200 218 189 327 65 76 62,6 67.425 68.901 Nuuk 6.136 6.319 6.455 606 1.168 695 1.731 1.612 643 75,7 488.721 497.409 Maniitsoq 1.509 1.512 1.516 225 397 254 359 161 120 63,7 96.545 97.841 Sisimiut 2.042 2.163 2.180 273 310 437 421 271 468 67 146.029 150.769 Kangaatsiaq 478 486 486 17 133 171 66 53 46 65,4 31.789 31.921 Aasiaat 1.342 1.344 1.353 159 302 328 250 144 170 65,1 88.014 91.818 Qasigiannguit 623 623 623 85 99 193 127 73 46 65,4 40.767 41.043 Ilulissat 1.775 1.838 1.869 220 320 289 424 342 274 70,4 131.644 134.164 Qeqertarsuaq 454 454 456 21 79 111 43 115 87 74,4 33.933 34.125 Uummannaq 1.081 1.085 1.085 154 203 336 128 158 106 64,6 70.063 70.651 Upernavik 871 874 894 156 129 290 92 173 54 65,1 58.209 58.845
Qaanaaq 379 380 385 76 93 46 67 54 49 61,7 23.757 23.757 Ammassalik 1.065 1.104 1.105 216 142 343 138 165 101 64,9 71.741 72.629 Illoqqortoormiut 229 229 229 33 60 49 27 44 16 64,3 14.725 14.809 http://bank.stat.gl/BONBEST2 Malugiuk: "Nateq katillugu m²" ima naatsorsorneqarpoq: init naqqisa ilisimaneqartut annertussusaat aammalu init naqqi ilisimaneqanngitsut amerlassusaat agguaqatigiissillugu angissusaannik ganngerutiginerisa katinneri. Ilinniartut inaat utoqqaallu illuini init 12 m²-iutinneqarput. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Ineqarneq - qupperneq 6 Inissiat, 1. januar 2010-mi initaasa amerlassusiinut agguataarnerat
Tabel 2. Inissiat, 1. januar 2010-mi initaasa amerlassusiinut agguataarnerat
Inissiat Kollegiani init aamma Init naqqi utoqqaat Nalunaa- aggua- Utoqqaat angerlarsi rutigine- aqatgiis- Init angerlar- maffiini Katillugit Ini 1 Init 2 Init 3 Init 4 Init 5+ qanngitsut sillugit katillugit Kollegiat simaffii init Katillugit 23.112 2.019 5.483 5.502 5.174 1.589 3.345 2,9 68.517 1.928 752 71.197 Nanortalik 1.052 129 274 237 181 81 150 2,9 3.013 18 49 3.080 Qaqortoq 1.511 168 400 267 244 97 335 2,8 4.198 263 79 4.540 Narsaq 838 63 191 255 137 70 122 3 2.473 96 47 2.616 Paamiut 1.075 146 263 219 281 60 106 2,8 3.063 65 58 3.186 Nuuk 6.455 601 1.351 1.517 1.647 688 651 3,1 20.126 597 127 20.850 Maniitsoq 1.516 190 380 357 333 83 173 2,8 4.271 72 36 4.379 Sisimiut 2.180 238 434 425 484 111 488 2,9 6.295 315 80 6.690 Kangaatsiaq 486 1 130 187 80 17 71 3 1.437 - 11 1.448 Aasiaat 1.353 135 320 321 311 60 206 2,9 3.889 260 57 4.206 Qasigiannguit 623 52 169 144 189 18 51 2,9 1.828 - 23 1.851 Ilulissat 1.869 160 401 433 475 83 317 3 5.554 140 70 5.764 Qeqertarsuaq 456 18 78 83 155 26 96 3,3 1.487 - 16 1.503 Uummannaq 1.085 50 345 256 189 42 203 2,8 3.054 7 42 3.103 Upernavik 894 17 235 267 193 65 117 3,1 2.749 28 25 2.802 Qaanaaq 385 7 140 105 45 13 75 2,8 1.067 18 - 1.085
Ammassalik 1.105 37 297 386 186 61 138 3 3.341 49 25 3.415 Illoqqortoor- miut 229 7 75 43 44 14 46 2,9 672 - 7 679 http://bank.stat.gl/BONBEST3 Malugiuk: Init amerlassusaat tassaapput init nalunngisat inissiallu qassinik initaqarnersut nalusat amerlassusaat init agguaqatigiissillugu amerlassusaannik gangerlugu. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Ineqarneq - qupperneq 7 Inissialiortiterneq, illoqarfinnut nunaqarfinnullu agguataarnerat
Tabel 3. Inissialiortiterneq, illoqarfinnut nunaqarfinnullu agguataarnerat
Illoqarfinni Nunaqarfinni
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Katillugit 240 201 217 188 198 334 356 234 24 25 15 8 37 47 13 40 Nanortalik 1 3 8 - - 5 3 14 1 - 2 - - 7 - 10 Qaqortoq 11 5 13 26 19 40 13 13 1 4 - - - - 2 - Narsaq 1 2 - - 8 3 - 7 4 2 1 - - - - 2 Paamiut ------8 ------Nuuk 141 102 113 90 91 192 161 136 - - - 1 - - - - Maniitsoq 4 2 11 1 2 2 4 4 - - - - - 1 - Sisimiut 12 30 11 7 25 4 120 9 1 4 3 2 24 - 1 8 Kangaatsiaq 1 6 3 1 1 - 7 - 3 3 - - - - 1 - Aasiaat 31 3 6 8 4 2 1 9 1 - - - 1 - - - Qasigiannguit - 2 ------Ilulissat 19 19 20 23 30 55 8 27 2 2 1 2 2 3 - 1 Qeqertarsuaq 1 - - 12 - 11 - 2 - - - - 3 - - - Uummannaq 11 1 4 3 2 4 1 - 5 4 - 1 1 2 3 - Upernavik 3 7 9 2 - 4 3 1 - 3 6 - 4 24 - 19 Qaanaaq 1 1 3 2 - 1 3 3 - 1 ------
Ammassalik 1 16 16 13 14 11 34 1 2 2 2 2 2 11 5 - Illoqqortoormiut 2 2 - - 4 ------http://bank.stat.gl/BONBE3 Malugiuk: Kommuninit siusinnerusukkut nalunaartoqannginnera nutaanillu nalunaaruteqartoqarneranut tunngatillugu iluarsisat pissutigalugit kisitsisit kisitsisinit saqqummiuteriikkanut sanilliullugit allaanerulaarsinnaapput. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Ineqarneq - qupperneq 8 Inissialiortiterneq, piginnittunut aningaasalersueriaatsimullu agguataarnerat
Tabel 4. Inissialiortiterneq, piginnittunut aningaasalersueriaatsimullu agguataarnerat
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Katillugit 230 330 264 226 232 196 235 381 369 274 Kommunit pigisaat
Katillugit 107 131 101 34 45 60 68 67 69 91 Nalunaarutigineqarsimanngitsut - - - - 2 - - 1 - - Sulisut najugaqarfii - 13 - - - 6 - 1 - - 60/40 imaluunniit 20/20/60 84 82 31 24 34 37 62 62 56 77 Nammineq sanaat 6 1 2 - 2 3 - - - 3 Misiliummik sanaartorneq 2 - - - - 12 - 1 - - 10-40-50-mik aaqqitat ------9 - Kommunini suliat 15 35 68 10 7 2 6 2 4 11 Namminersornerullutik / Namminersorlutik Oqartussanit pigineqartut
Katillugit 4 22 27 106 - - 1 4 73 4 Nalunaarutigineqarsimanngitsut - - - 93 - - 1 - - - Sulisut najugaqarfii 4 - - 1 ------Nammineq sanaat - 3 1 - - - - 4 - 3 60/40 imaluunniit 20/20/60 ------73 - Nammineq aningaasaliiffigsat - 19 26 12 - - - - - 1 Nammineq pigisat
Katillugit 117 170 136 86 187 136 166 310 227 179 Nalunaarutigineqarsiman- ngitsut - 1 - - - - - 1 - - BSU ------1 - Misiliummik sanaartorneq ------1 - - 60/40 imaluunniit 20/20/60 - 2 1 - 1 2 - - 1 123 Piginneqatigiilluni najugaqarfiit 32 38 46 36 93 38 98 81 18 - Nammineq sanaat 41 42 41 29 24 11 12 44 20 27 Nammineq aningaassaliiffigisat, pisortanit taperneqarnani 41 83 42 15 17 5 21 4 4 29 10-40-50-mik aaqqitat 3 4 6 6 52 80 35 179 183 - Nalunaarutigineqarsimanngitsut
Katillugit 2 7 - - - - - 2 - - Nalunaarutigineqarsimanngisut 2 ------2 - - Piginneqatigiilluni najugaqarfiit - 3 ------Nammineq sanaat - 4 ------http://bank.stat.gl/BONBE1 Malugiuk: Kommuninit siusinnerusukkut nalunaartoqannginnera nutaanillu nalunaaruteqartoqarneranut tunngatillugu iluarsisat pissutigalugit kisitsisit kisitsisinit saqqummiuteriikkanut sanilliullugit allaanerulaarsinnaapput. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Ineqarneq - qupperneq 9 Inissiami ataatsimi inuit, illoqarfinnut nunaqarfinnullu agguataarnerat
Tabel 5. Inissiami ataatsimi inuit, illoqarfinnut nunaqarfinnullu agguataarnerat
Januarip aallaqqaataani kommunini inissiat amerlassusaat
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Illoqarfinni Nunaqarfinni
Katillugit 18.092 18.278 18.466 18.717 19.163 19.402 3.564 3.572 3.609 3.654 3.670 3.710 Nanortalik 587 587 587 593 596 610 426 426 426 432 432 442 Qaqortoq 1.268 1.294 1.313 1.337 1.366 1.379 130 130 130 130 132 132 Narsaq 744 744 752 753 754 761 74 74 74 75 75 77 Paamiut 956 956 956 956 956 964 111 111 111 111 111 111 Nuuk 5.613 5.701 5.782 5.964 6.147 6.283 171 172 172 172 172 172 Maniitsoq 1.186 1.187 1.187 1.189 1.191 1.195 320 320 320 320 321 321 Sisimiut 1.881 1.888 1.913 1.917 2.037 2.046 99 101 94 125 126 134 Kangaatsiaq 207 208 209 209 216 216 269 269 269 269 270 270 Aasiaat 1.219 1.227 1.231 1.232 1.234 1.243 109 109 110 110 110 110 Qasigiannguit 586 586 586 586 586 586 37 37 37 37 37 37 Ilulissat 1.527 1.550 1.580 1.580 1.640 1.670 191 193 195 195 198 199 Qeqertarsuaq 401 413 413 424 424 426 27 27 30 30 30 30 Uummannaq 566 569 571 575 576 576 502 503 504 506 509 509 Upernavik 382 384 384 388 391 392 454 454 458 483 483 502 Qaanaaq 257 259 259 260 261 266 119 119 119 119 119 119 Ammassalik 533 546 560 571 605 606 479 481 483 494 499 499 Illoqqortoormiut 179 179 183 183 183 183 46 46 46 46 46 46 Januarip aallaqqaataani inimi ataatsimi inuit amerlassusaat
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Illoqarfinni Nunaqarfinni
Katillugit 2,4 2,3 2,3 2,5 2,5 2,4 2,2 2,1 2,1 2,1 2,4 2,3 Nanortalik 2,6 2,5 2,5 2,4 2,4 2,4 2 1,8 1,8 1,9 1,7 1,6 Qaqortoq 2,5 2,5 2,5 2,4 2,4 2,4 1,8 1,7 1,5 1,8 1,7 1,7 Narsaq 2,4 2,3 2,2 2,2 2,2 2,1 3,3 3,1 3,2 4,4 4,3 3,9 Paamiut 1,9 1,9 1,8 1,8 1,8 1,7 1,3 1,3 1,4 1,5 1,5 1,4 Nuuk 2,6 2,6 2,5 2,5 2,5 2,5 2,1 1,9 1,8 1,9 1,9 1,9 Maniitsoq 2,4 2,4 2,4 2,3 2,3 2,3 2,3 2,2 2,2 2,1 2,1 2 Sisimiut 2,8 2,9 2,8 2,8 2,7 2,7 2,5 2,5 2,8 2 6,2 5,9 Kangaatsiaq 3,1 3,2 3,2 3,1 2,9 2,7 3,1 3 3 2,7 2,7 2,7 Aasiaat 2,5 2,5 2,4 2,3 2,4 2,4 1,9 1,9 1,9 1,7 1,7 1,6 Qasigiannguit 2,3 2,2 2,1 1,9 1,9 2,1 2,4 2,2 1,9 2,1 2,4 2,6 Ilulissat 3 2,9 2,9 2,9 2,8 2,7 2,5 2,5 2,5 2,3 2,2 2,2 Qeqertarsuaq 2,4 2,4 2,5 2,3 2,2 2,1 2 2 1,4 1,4 1,1 1,1 Uummannaq 2,4 2,3 2,3 2,4 2,3 2,3 2,3 2,3 2,2 2,1 2 2,1 Upernavik 3,1 3 3 3 3 2,9 3,9 4 3,9 3,6 3,6 3,4 Qaanaaq 2,5 2,5 2,5 2,4 2,5 2,4 1,6 1,5 1,5 1,7 1,3 1,4
Ammassalik 3,5 3,3 3,4 3,3 3,1 3,2 2,5 2,5 2,4 2,3 2,2 2,2 Illoqqortoormiut 3 3 2,9 2,8 2,7 2,6 0,2 0 0 0 0 0 http://bank.stat.gl/BONBERS Malugiuk: Kisitsisini kommunit aggornerisa avataanni Ivittuullu kommunianni inissiami ataatsimi inuit amerlassusaat ilanngunneqanngillat. Aammattaaq Kangerlussuaq Sisimiut kommuniisa nunaqarfianni ilaatinneqanngilaq. Kollegiani init amerlassusaat utoqqaallu illui ilaapput. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Ineqarneq - qupperneq 10
PUBLSLUT
Signatur forklaring: … Oplysninger foreligger ikke .. Oplysninger for usikre til at angives eller diskretionshensyn . Tal kan efter sagens natur ikke forekomme 0 Mindre end halvdelen af den anvendte enhed - Nul * Foreløbigt eller anslået tal
Ineqarneq - qupperneq 11 2010 ukiumoortumik paasissutissat
Inuussutissarsiutit aaqqissuussaanerat
1. Inuussutissariornermik ingerlatsineq
Inuussutissarsiornermik ingerlatsineq Inuussutissarsiornermik ingerlatsinermi pingaarnertut siunertaavoq Kalaallit Nunaanni inuussutissarsiortunut toqqammavissatut atugassarititaasut pitsaasut pilersinneqarnissaat, taamaalilluni inuussutissarsiutit ingerlareersut nutaallu namminersortut aningaasarsiornerminnik annertusaasinnaanngornissaannut suliffissanillu ataavartunik amerlanerusunik pilersitsisinnaanissaannut periarfissiisoqarluni.
Ullumikkut inuussutissarsiutit aaqqissugaanerat 2005-imi atuutilersinneqarpoq. Ataatsimut eqikkarlugu makkuninnga ilapittuissaaq: Inuussutissarsiutitigut aaqqissugaaneq arlalinnik immikkoortulik Nunap immikkoortuini kommunenilu inuussutissarsiutitigut siuarsaanermi suliniutinik nukittorsaaneq Suliffeqarfiit amerlisarneqarnissaat Suliffeqarfinnik avammut tunisassiorusuttunik kaammattuineq aamma / imaluunniit nioqqutissiorusuttunik eqqussuineq killilersimaarniarlugu. Tunisassianik ineriartortitsinermi pilersaarutinillu kaammatuinermi nutarsaanikkut ineriartortitsinikkullu aningaasaliinertigut tunisassianik sullissinernilu nutaanik ilisimasaqalersitsisoqassaaq taamatullu avammut niuernermut iluaqutaasumik tunisassianik suliffeqarfimmut naleqarnerusunik pilersitsisoqartalissalluni. Inuussutissarsiornerup siuarsagaaneranut suliniutinut, pilersitsinissamut malittarisassanut, aningaasaliinernut, avammut tuniniaanermi aaqqissuussinernut tunngasunut il.il. pilersitsiniartunut suliffeqarfinnullu paasissutissanik attuumassutilinnik ajornannginnerusumik periarfissiinertigut. Inuussutissarsiutinik siuarsaanermut aaqqissuussaaneq ingerlatseqatigiiffinnut marlunnut aaqqissugaavoq tamarmik immikkut suliaqarfilinnut, taakkuuppullu inuussutissarsiutinik ineriartortitsinermut ingerlatseqatigiiffik aningaasaliisarnermullu ingerlatseqatigiiffik (ventureselskab). Sanaartornermut, avatangiisinut nukissiuutinullu Sanaartornermik Ilinniarfik ARTEK-ilu, Center for Arktisk Teknologi aamma Danmarks Tekniske Universitet suleqatigalugit Sisimiuni ineriartortitsiveqarfinnik marlunnik pilersitsisoqarpoq. Aalisakkanut inuussutissanullu allanut Aalisakkanik
Tunisassiornermut Ilinniarfik DTU-lu suleqatigalugit aammattaaq ineriartortitsiveqarfimmik pilersitsisoqarpoq.
Inuussutissarsiutinik siuarsaanermut aaqqissuussinerit atugaanerat Inuussutissarsiutinik siuarsaanermi aaqqissuussaanermi qitiusut ilagaat inuussutissarsiutinik siuarsaanermut aaqqissuussinerit, tamatumani siunertaalluni inuussutissarsiutinik siuarsaanermut siunertanut aningaasaliinissanut aqqutissiunissaq. Aaqqissuussinerit tassaapput: Nalinginnaasumik siunnersuisarnermi klippekorteqartitsineq, assersuutigalugu ingerlatseqatigiiffimmik pilersitsinermi kiisalu annissuinermut nutaaliornermullu tunngatillugu Tunisassianik ineriartortitsinermut tapiissuteqartarneq Attartornermi qularnaveeqqusiisarneq Inuussutissarsiornerup siuarsagaaneranut suliniutinut aningaasaateqarfimmit NUKIIT tapersiineq.
Nunatsinni Takornariaqarnikkut Inuussutissarsiornikkullu Siunnersuisoqatigiit A/S inuussutissarsiutinik ineriartortitsivik Inuussutissarsiutit ineriartortinneqarnerisa aaqqissugaanerisa nutarterneqarnerisa malitsigaa Greenland Tourism A/S-ip januaarip aallaqqaataat 2005 aallarnerfigalugu inuussutissarsiutinik ineriartortitsivinngortinneqarnera. Suliassaqarfiit nutaat ersarissarniarlugit Greenland Tourism A/S Nunatsinni Takornariaqarnikkut Inuussutissarsiornikkullu Siunnersuisoqatigiinnik ateqalerpoq. Kalaallit Nunaanni Takornariaqarnikkut Inuussutissarsiuteqarnikkullu Siunnersuisoqatigiit (NTIS) inuussutissarsiutit nunamiittut pillugit siunnersuisuutitaavoq. 2007-miit NTIS-p Greenland Venture A/S-p nunani avannarlerni EU-mullu suleqateqarnissamik iliuusissamik aaqqissuussisimanermut isumaqatigiissummik ingerlatsinera tiguaa. NTIS’p takornariaqarnermut inuussutissarsiutillu nunamiittut pillugit suliassai Namminersorlutik Oqartussat sulissussinissamik isumaqatigiissusiaanni nassuiarneqarpoq.
Greenland Development A/S Ingerlatseqatigiiffiuvoq aktieselskabiulluni Namminersorlutik Oqartussat kiffartuunneqarnissamik isumaqatigiissutitigoortumik aningaasalersorneqartoq, pingaartumik Kalaallit Nunanni erngup nukinganik pissamaatit aluminiuleriffissamut tunngatillugu soqutigineqalersimammata.
Greenland Venture A/S annaaneqaratarsinnaasunik aningaasaliisartoqatigiiffik Annaaneqaratarsinnaasunik aningaasaliisartoqatigiiffiup Greenland Venture A/S-ip siunertaraa siunissaq ungasinnerusoq eqqarsaatigalugu aningaasaliissuteqartarnissaq, pingaartumik suliffeqarfiit pilersaarusiornerannut ineriartortitsileruttornerannullu sammisunut. Aningaasaliissuteqartarfik iluanaarniarfittut tunngaveqartinneqarpoq.
Inuussutissarsiutit aaqqissuussaanerat - qupperneq 2 Kalaallit Nunaanni Inuussutissarsiutinik ineriartortitsineq pillugu Siunnersuisoqatigiit Inuussutissarsiutinik ineriartortitsineq pillugu Siunnersuisoqatigiit siunissami qanoq ililluta Kalaallit Nunaata aningaasaqarnera pitsaasoq qulakkeersinnaassaneripput akiniartussaavaat. Taamaalillutik siunnersuisoqatigiit pingaarnertut suliassaraat Kalaallit Nunaata maannakkut inissisimanera, siunissami qaninnerusumi ungasinnerusumiluunniit aningaasarsiornikkut ineriartornermi, napasinnaasumik inuussutissarsiutinik ineriartortitsinermi tassuunatigullu suliffeqarfiit ataannarsinnaasut ammasumik aningaasarsiornermi toqqammaviit iluanni ajornartorsiutit suunersut paasiniassallugit.
Pilersuineq, kiffartuunneqarnissamik isumaqatigiissuteqarnikkut ingerlanneqartoq Namminersorlutik Oqartussat aamma KNI A/S-ip akornanni kiffartuussilluni sullissinissamut isumaqatigiissuteqarput. Tunngaviusumik isumaqatigiissutaavoq nioqqutissanik niuerneq orsussanillu pilersuineq imminnut aningaasalersoqatigiissanngitsut. Imaappoq, pilersuinerit taakkua akornanni aningaasartuutinik nuussisoqannginnissaa, tamaaliortoqarpammi tamanna nioqqutissat nukissiuutillu akornanni akinut tunngassuteqartut allannguuteqarluinnarsinnaammata.
Nioqqutissanik pilersuineq Namminersorlutik Oqartussat KNI Pilersuisoq A/S-imut kiffartuunneqarnissamik isumaqatigiissusiaasoq malillugu KNI Pilersusoq A/S pisussaafilerneqarpoq nunaqarfiit nunaqarfiillu avinngarusimanerusumiittut nioqqutissatigut aallaavittut nalinginnaasunik nioqqutissianik ulluinnarni atugassianik immikkut nalunaarsukkanik pilersuissasoq, piniarnermut aalisarnermullu piniutissanik ilaqartillugit. Tamatuma saniatigut piumasaqaatit erseqqinnerusumik aalajangersakkat malillugit niuertunut allanut naleqqiullugu nioqqutissanik ulluinnarni atugassanik amerlasuukkaarlugit ingerlatsinissamut isumaqatigiissut KNI A/S-imut pisussaaffiliivoq.
Uuliamik pilersuineq Namminersorlutik Oqartussat KNI Pilersuisoq A/S-imut aammattaaq ikummatissatigut kiffartuunneqarnissamik piginneqataaffialu Polaroil A/S isumaqatigiissusiorfigaa, piginneqatigiiffiup suliassarissagaa Kalaallit Nunaat tamakkerlugu allanngorartuunngitsumik ajornanngitsumillu akikinnerpaasinnaasumik gasuuliamik, jetfuelimik, petruuliumik benzinamillu pisisassasoq, assartuisassasoq, unningatitaqartassasoq, nassiussuisassasoq tuniniaasassasorlu.
Nittartakkat takuneqarsinnaasut: Center for Arktisk Teknologi pillugu nittartagaq una takuuk: www.arktiskcenter.gl Aalisakkanik Tunisassiornermut Ilinniarfik pillugu nittartagaq una takuuk: www.ati.gl Inuussutissarsiornerup siuarsagaaneranut tunngasut pillugit nittartagaq una takuuk: www.nanoq.gl
Inuussutissarsiutit aaqqissuussaanerat - qupperneq 3 Kalaallit Nunaanni Takornariaqarnikkut Inuussutissarsiuteqarnikkullu Siunnersuisoqatigiit nittartakkami uani takukkit: www.greenland.com Aluminiuleriffimmik pilersitsinissamut suliniut nittartakkami uani takuuk: www.aluminium.gl Greenland Venture A/S nittartakkami uani takuuk: www.venture.gl Inuussutissarsiutinik ineriartortitsineq pillugu siunnersuisoqatigiit uani takukkit: www.inussuk.gl KNI A/S pillugu nittartagaq uani takuuk: www.pilersuisoq.gl Polaroil-p nittartagaa una takuuk: www.kni.gl
2. Inuussutissarsiuteqarneq pillugu inatsiseqartitsineq
Inuussutissarsiuteqarneq pillugu inatsiseqartitsineq Danmarkimik naalagaaffeqatigiinneq tunngavigalugu inatsiseqartitsinerit saniatigut inuussutissarsiutinut tunngassuteqartut Inatsisartut inatsisaanni arlalinni aalajangersagaavoq. Inatsiseqartitsinerit tamakkua Inuussutissarsiornermut Suliffeqarnermullu Pisortaqarfimmit aqunneqarput.
Inuussutissarsiummik ingerlataqarneq pillugu inatsit Inuussutissarsiummik ingerlataqarneq pillugu inatsit 2002-mi atuutilerpoq Inuussutissarsiummik Ingerlataqartunik Nalunaarsuiffik (IIN) nalunaaruteqartussaatitaanertalerlugu 2006-mi kingullermik allannguuteqartinneqartoq. Inatsit inuussutissarsiummik ingerlataqarneq aalajangersimasumillu sivisussusilimmik suliffimmik neqerooruteqartarnermut atuutsinneqarpoq. Inatsilli kalaalimineerniarfinniit tuniniaasarnermut aalisarnermilluunniit, piniarnermik aallaaniarnermillu inuussutissarsiuteqarnermik ingerlataqarnermut atuutinngilaq.
Kalaallit Nunaanni Inuussutissarsiummik Ingerlataqartunik Nalunaarsuiffik Kalaallit Nunaanni Inuussutissarsiummik Ingerlataqartunik Nalunaarsuiffik, IIN, Kalaallit Nunaanni suliffeqarfiit namminersortutullu inuussutissarsiuteqartut tamarmiusut tunngaviusumik paasissutissartaannik qitiusumik nalunaarsuiffiuvoq. Nalunaarsuiffiup siunertaraa: Kalaallit Nunaanni suliffeqarfeqarfiit pillugit tunngaviusumik paasissutissanik katersuinissaq Suliffeqarfiit ingerlatsiviillu immikkoortiterlugit normulersorneqartarnissaat Pisortanut inunnullu ataasiakkaanut tunngaviusumik paasissutissaateqartitsinissaq.
Unammilleqatigiinneq pillugu inatsit Unammilleqatigiinnermut inatsiseqartitsineq Namminersornerullutik Oqartussat 1986-imi naalagaaffimmiit isumagisarilerpaat. Inatsisartut inatsisaat maanna atuuttoq naapertorlugu unammilleqatigiinnerup siuarsarneqarnissaa nioqqutissiornerup pitsaanerulersinneqarnissaa
Inuussutissarsiutit aaqqissuussaanerat - qupperneq 4 tunisassianillu tuniniaasarnerup kiffartuussinerillu pitsaanerulersinneqarnissaat siunertaapput. Inatsisartut inatsisaat Unammilleqatigiinneq pillugu Ataatsimiititaliamit aqunneqarpoq.
Takussutissiaq 1. Suliassat Unammilleqatigiinnermut Ataatsimiitsitaliamit suliarineqarsimasut
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Saaffiginnissutit tigusat 50 35 21 30 26 33 29 96 Saaffiginnissutit aalajangiiffigineqartut 49 35 13 25 23 40 27 71 Najoqqutaq: Unammilleqatigiinnermut Ataatsimiitsitaliap aamma Atuisartunut Siunnersuisoqatigiit ataatsimut allaffeqarfiat
Nittartakkat takuneqarsinnaasut: Inuussutissarsiorneq pillugu inatsiseqartitsineq, inuussutissarsiummik ingerlataqarneq pillugu inatsit aamma Kalaallit Nunaanni Inuussutissarsiummik Ingerlataqartunik Nalunaarsuiffik adressemi uani takuneqarsinnaapput: www.nanoq.gl Unammilleqatigiinneq pillugu Ataatsimiititaliaq uani nittartakkami takuuk: www.unammineq.gl
3. Namminersortutut suliassaqarfinni inuussutissarsiuteqarnerup aaqqissussaanera
Namminersortutut suliassaqarfinni inuussutissarsiuteqarnerup aaqqissussaanera Inuussutissarsiummik Ingerlataqartunik Nalunaarsuiffik (IIN) tassaavoq namminersorluni inuussutissarsiuteqarnerup aaqqissuussaanerata nassuiarneqartarnissaanut paasissutissatigut tunngaviusoq.
Nunami inuussutissarsiutit Inuussutissarsiutit nunamiittut amerlanersaat aalisarnerup, piniarnerup, aatsitassarsiornerup takornariaqartitsinerullu malitsigisaattut inissisimapput, kaaviiaartitaallu ineriartornerallu taakkunanngattaaq pissuteqartumik aallaaveqarluni. Suliffeqarfiit siunissaq isigalugu ineriartornissaat soqutiginarpoq aammalu nalinginnaasumik aningaasatigut ikiorsiissutaasartut soorlu aalisarnermut takornariaqarnermullu nalinginnaasumik minnerusarlutik.
Niuerneq Atortussanik pisiniarfiit ulluinnarni pisiniarfinnit saqquminerpaapput. Atortussanilli pisiniarfinni suliassaqarfiit immikkut nioqqutissaatillit pingaartumik illoqarfinni anginerusuniipput. Atortussanik pisiniarfiit anginerit pingasut tassaapput peqatigiiffik atuisartunit pigineqartoq Kalaallit Nunaanni Brugsenit, pisiniarfiutileqatigiinnit namminersortunit pigineqartoq Pisiffik A/S aamma Namminersorlutik Oqartussanit pigineqartup KNI A/S-p immikkoortortaqarfia Pilersuisoq A/S (KNI A/S).
Inuussutissarsiutit aaqqissuussaanerat - qupperneq 5 Kalaallit Nunaanni niuertarfinnit niuernerup ilisarnaatigaa nioqqutissat ulluinnarni atortakkat tamangajammik Danmarkimit pisiarineqartarnerat. Taamaattumik Danmarkimi nioqqutissat amerlanaarlugit niuernermi akit allanngorarnerat Kalaallit Nunaanni aamma akit allanngorarnerannut pingaaruteqarpoq.
Sanaartornermik sanaartukkanillu suliassaqarfiit Sanaartornerup ilisarnaatigaa pisortat imaluunniit pisortat ingerlatseqatigiiffiutaat suliassanik amerlanernik isumaginnittuusarnerat.
Aserfallatsaaliineq iluarsaassinerlu Illut atortullu pioreersut amerliartuinnartut ima pisoqaassuseqalerput aserfallatsaaliinissaq nutarterinissarlu pisariaqariartuinnarluni. Inissianik, ilinniarfinnik, teknikikkut atortunik aammalu pilersuinikkut attaveqaatitigullu atortunik iluarsaaneq sanaartornikkut sulianut pingaaruteqaleriartuinnarput.
Neqerooruteqarneq, suliariumannittussarsiuussineq, sanaartornermi malittarisassat maleruaqqusat allallu Kalaallit Nunaanni sanaartornerit suliariumannittussarsiuussisarneq pillugu inatsisikkut 1992-meersukkut malittarisassaqartinneqarput, aamma suliassanik neqerooruteqartarneq suliaqartarnerlu pillugit nalunaarummit 1994-meersumit, isumaqatigiissummi inatsisitigut/aningaasatigut tunngavigineqartut Sanaartortoqarnerani Suliaqarnermi Tunniussinermilu Ataatsimut Piumasaqaatit – AP95 – 1995-meersoq, Kalaallit Nunaanni sanaartornermi malittarisassat 1982-meersut 1987-meersumik nr. 1-imik ilassuteqaateqartut aammalu teknikikkut malinneqartartut malittarisassanik ilassuteqartinneqarput.
Sanaartornermik sanaartukkanillu suliffeqarfiit Sanaartornermik saanartukkanillu ingerlatsiviit nunap pissusaanut naleqqussagaapput siammasissumillu najugaqarfinnut naleqqussagaallutik. Suliffeqarfiit amerlanerit illoqarfigisaminni nunaqarfinnilu qanigisaminni suliassanik isumaginnittarput, suliffeqarfiillu ikinnerusut nuna tamakkerlugu suliassanik isumaginnittarlutik. Sanaartornermi sanaartukkanillu suliffeqarfiit amerlanersaat Nuummi inissisimapput. Naatsorsueqqissaartarfiup nalunaarusiaq una 2005-mi qallunaatut saqqummersippaa: ”Kalaallit Nunaanni sanaartorneq 1998-2003: Ukiup qanoq ilinerani allanngorarnerit, nuttarnerit suliffissaaleqinerlu”.
Sullissineq Suliffeqarfiit sullissinermik suliaqartut assigiinngitsorpassuarnik suliaqarput. Assersuutitut taaneqarsinnaasut tassaapput biilinik iluarsaassineq, TV-inik, errorsivikkunnik qerititsivinnillu iluarsaassineq, assartuineq, paaviaaneq aammalu eqqiaaneq. Sullissinermik suliaqartunit ataasiakkaat suliffeqarfiupput annertuut, sullissiviilli mikinerit amerlanerupput taakkulu inissisimaffimminni suliassanik ingerlatisuupput. Suliffeqarfiit amerlanersaat sulisorisanik ilinniarsimasunik pisariaqartitsinngiffiusuni suliassanik isumaginnittarput, assersuutigalugu eqqagassalerinerni, eqqiaasarnerni taxanillu
Inuussutissarsiutit aaqqissuussaanerat - qupperneq 6 angallassisarnerni. Taakkunaniipput suliffeqarfinnik piginnittut Kalaallit Nunaanni inunngorsimasut amerlanerpaat.
Siunnersuisarneq Aningaasatigut siunnersuinerit ingammik pisarput kukkunersiuisuni, aningaaserivinni, aamma naatsorsuuserivinni. Sanaartornermi teknikeqarnikkut siunnersuisarneq pingaartumik illussanik titartaasarfinnit ingeniøritullu siunnersuisarfinnit sanaartornerup iluani isumagineqartarpoq. Qarasaasianut tunngatillugu siunnersuisarneq siunnersortinit suliffeqarfinnillu programminik atortunillu tuniniaasartunit isumagineqartarpoq, paasissutissanik suliarinnittarnermik suliffeqarfinnit kiisalu paasissutissanik katersuisartunit ingerlateqqiisartunillu isumagineqartarpoq. Taamatuttaaq suliffeqarfeqarpoq pingaartumik aqutsinermik siunnersuisartunik. Suliffeqarfiit siunnersuisartut amerlanersaat Nuummiipput, suliffeqarfiillu mikinerusut naatsorsuinermik isumaginnittartut, sinerissami tamarmi najugaqarfinniillutik. Siunnersuisartut suliarisartagaasa ilinniarluarsimasunik pisariaqartitsiviusarnertik ilisarnaatigaat. Tamanna pissutigalugu sulisut Kalaallit Nunaata avataani sulisussarsiarineqartartut amerlaqaat.
Nittartakkat takuneqarsinnaasut: Inatsiseqartitsinerit ingerlataqarfiillu tamarmik nalunaarsorsimaffiat nittartakkami uani takuneqarsinnaapput: www.nanoq.gl Niuerfiit nittartakkani ukunani takukkit: www.brugsen.gl, www.pisiffik.gl aamma www.kni.gl
4. Aktiaateqarluni ingerlatseqatigiiffiit suliffeqarfiillu namminersortut pisortanit pigineqartut
Aktiaateqarluni ingerlatseqatigiiffiit suliffeqarfiillu namminersortut pisortanit pigineqartut Namminersorlutik Oqartussat aktiaatileqatigiiffinni arlalinni aktiaateqartuupput, taakkunannga Namminersorlutik Oqartussat taakkua pingajorarterutit marluk piginnittuuffigaat.
Piginnittut nassuiaatillu
Royal Greenland A/S Royal Greenland tassaavoq nunarsuarmi immami nillertumi raajanik tuniniaasartut annersaat, imaanilu nerisassiani aalisarnermi, suliareqqiisarnermi, nioqqutissiornermi, tuniniaasarnermi ingerlatitseqqiisarnermilu nunarsuarmi suliffeqarfiit anginersat ilagalugu. Ingerlatseqatigiiffik pillugu nittartagaq uani takuuk: www.royalgreenland.com
Arctic Umiaq Line A/S
Inuussutissarsiutit aaqqissuussaanerat - qupperneq 7 Ingerlatseqatigiiffik Kalaallit Nunaata imartaani ilaasunik angallassisuuvoq. Ingerlatseqatigiiffik 1774-mi pilersinneqarpoq. Arctic Umiaq Line ullumikkut Air Greenland A/S-imit aamma Royal Arctic Line A/S-imit pigineqarpoq. Ingerlatseqatigiiffik pillugu nittartagaq uani takuuk: www.aul.gl
A/S Inissiaatileqatigiiffik INI Namminersornerullutik Oqartussat kommunillu inissiaataannik pisariitsumik ingerlatsinissaq qularnaarniarlugu Inissiaatileqatigiiffik 1. januar 1995-mi pilersinneqarpoq. Ingerlatseqatigiiffik pillugu nittartagaq uani takuuk: www.ini.gl
Great Greenland A/S Great Greenland A/S Kalaallit Nunaannit tamarmiit kalaallit piniartuinit puisit amiinik pisiortortuuvoq taamaalillunilu piniartut akigissaartitsisumik pisaminnik tuniniaasarnissaat periarfissillugit. Ingerlatseqatigiiffik amminit atisalianik puisillu amiinit nioqqutissianik tunisassiortarpoq, pingaartumik avammut tuniniagassanik. 2002-imi siornatigut suliffeqarfik namminersortoq Great Greenland aktiaateqarluni ingerlatseqatigiiffimmut Great Greenland A/S-imut kattunneqarpoq, kingulliullugu taaneqartoq ingerlatitseqqittuulerluni. Ingerlatseqatigiiffik pillugu nittartagaq uani takuuk: www.greatgreenland.com
Inuussutissarsiutit siuarsarneqarnissaannut ingerlatseqatigiffik Greenland Tourism- and business Council A/S Ingerlatseqatigiiffik siornatigut Greenland Tourism A/S-iugaluarpoq (Kalaallit Nunaanni Takornariaqarnermut Siunnersuisoqatigiit). Maanna ingerlatseqatigiiffik nunami inuussutissarsiutinut siunnersuisalerpoq. Ingerlatseqatigiiffik pillugu nittartagaq uani takuuk: www.greenland.com
Grønlandshavnens Ejendomme A/S Suliffeqarfik Grønlandshavnen Aalborgimi inissisimavoq. Ingerlatseqatigiiffik nammineerluni nittartagaqanngilaq.
KNI A/S KNI siornatigut tassaagaluarpoq KNI Pilersuisoq A/S aamma KNI Pisiffik A/S. 2002-miit siornatigut ingerlatseqatigiiffik aqutaq ingerlatseqatigiiffimmut aqutsisumut KNI A/S-imut Pisiffik A/S-imik taaguuserlugu kattunneqarpoq, ingerlatseqatigiiffimmik aqutsisuusoq taaguusiullugu. NUKA A/S aamma tassunga atasoq NEQI A/S 2005-mi KNI A/S-imit ingerlanneqalerpoq, upernaakkullu 2005-imi Arctic Greenfood A/S-imik taaguuteqalerluni. Ingerlatseqatigiiffik pillugu nittartagaq uani kinguliinilu takuuk: www.pilersuisoq.gl
Pisiffik A/S KNI Pisiffik A/S maanna Pisiffik A/S-imik taaguuteqarpoq. Pisiffik Kalaallit Nunaanni pisiniarfeqarfiit annersaraat. Pisiniarfeqarfik Kalaallit Nunaanni illoqarfinni anginerni arfinilinni 36-inik pisiniarfissuarnik, pisiniarfeeqqanik niuertarfinnillu immikkut tuniniagassalinnik ingerlataqarpoq. Pisiniarfissuit
Inuussutissarsiutit aaqqissuussaanerat - qupperneq 8 qulit saniatigut Pisiffik Sparimik, Jysk Idémøblerinik, Pisattanik aamma Torrak Faschioninik ingerlataqarpoq. Pisiffik niuertarfiutileqatigiinnit Dagrofamit (pingaarnerusutut aktiaatilimmit), Pisiffimmi sulisorisanit assigiinngitsunit kiisalu Namminersorlutik Oqartussanit pigineqarpoq. KNI A/S pillugu nittartagaq uani takuuk: www.pisiffik.gl
Arctic Greenfood A/S Siornatigut NUKA A/S-iusoq, nunami namminermi nunanullu allanut tuniniagassanik aalisakkanit nioqqutissiortarpoq. Narsami aqutatut ingerlatseqatigiiffik Neqi A/S savaaqqanik, umimmannik tuttullu neqaannik suliarinnittarpoq. Ingerlatseqatigiiffiit pillugit nittartakkat ukua takukkit: www.arcticfood.gl aamma www.kni.gl
NunaMinerals A/S NunaMinerals A/S tassaavoq Kalaallit Nunaanni aatsitassanik misissugassanik ingerlatseqatigiiffik siuttuusoq. Ingerlatseqatigiiffiup Kalaallit Nunaanni aatsitassanik isumalluutit ineriartortitarai iluaqutiginiarlugillu, tamatumani aatsitassarsiorfinni, aatsitassarsiorfinniit iluanaarutinik kiisalu suliniutinik tuniniaasarnikkut isertitaqaataalluartumik ingerlatseqatigiiffimmik ineriartortitsinissap siuarsarneqarneratigut. Misissugassanik ingerlatseqatigiiffik pillugu nittartagaq una takuuk: www.nunaminerals.com
Greenland Venture A/S Annaaneqaratarsinnaasunik aningaasaliisartoqatigiiffiup Greenland Venture A/S-ip siunertaraa siunissaq ungasinnerusoq eqqarsaatigalugu aningaasaliissuteqartarnissaq, pingaartumik suliffeqarfiit pilersaarusiornerannut ineriartortitsileruttornerannullu sammisunut. Aningaasaliissuteqartarfik iluanaarniarfittut tunngaveqartinneqarpoq. Greenland Venture A/S pillugu nittartagaq una takuuk: www.venture.gl
Inuussutissarsiutit aaqqissuussaanerat - qupperneq 9 Royal Greenlandip ingerlatseqatigiiffissuartut aaqqissuussaanera.
Tabel 1. Royal Greenland A/S-ip ingerlatseqatigiiffissuartut aaqqissuussaanera. 2009-ip naanerani
Royal Greenland A/S
Royal Greenland Seafood A/S - Nuussuaq Fish ApS - 100% 100% Associerede virksomheder Royal Greenland Seafood GmbH - 100%
Uniprawns Holding AS - 100% Sandgreen ApS - 100% Upernavik Seafood A/S – 50%
Royal Greenland Seafood Sp. Akia Sisimiut A/S - 50% zoo - 100% Per Nielsen Seafood 7170629 Canada Inc. - 100% Angunnguaq A/S - 49,4% International A/S - 100% Eastern Quebec Seafoods Ltd. - Frans Peter ApS - 43,6% 100% Royal Greenland Norway AS - Ittu A/S - 91,7% Polar Raajat A/S - 43% 100% Royal Greenland Sweden AB - Lennert og Sønner ApS – 40% 100% Royal Greenland UK Ltd. - Ice Trawl Greenland A/S - 50% Savik ApS - 35% 100% Royal Greenland France S.A.S. Ejendomsselskabet Suliffik A/S - Qaleralik A/S - 50% associeret - 100% 30,3% Royal Greenland Japan Ltd. - Gaia Fish A/S - 25% associeret Sisimiut Fish ApS - 30% 100%
Royal Greenland Inc. - 100% Kuunnaat ApS - 25,9%
Iquique U.S. LLC. - 18,82%, Gaia Fish A/S - 25% associeret
Royal Greenland GmbH – 100%
Royal Greenland Italy, Spa. - 60% Fishinsea Denmark A/S - 47,5%, associeret Najoqqutaq: Suliffeqarfiup naatsorsuutai
Inuussutissarsiutit aaqqissuussaanerat - qupperneq 10 Royal Greenlandimi sulisut
Tabel 2. Royal Greenland A/S-mi sulisut
1998/ 1999/ 2000/ 2001/ 2002/ 2003/ 2004/ 2005/ 2006/ 2007/ 2008/ 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
Sulisut katillugit 2.540 2.276 2.097 1.967 1.940 2.306 2.200 2.180 2.042 2.213 2.080 Kalaallit Nunaat 1.520 1.319 1.153 1.087 1.080 1.211 1.107 1.023 1.003 1.015 855 Danmark 642 536 486 453 456 518 521 423 418 386 297 Nunani allani 378 421 458 427 404 577 572 734 621 812 928 Allannguut -492 -264 -179 -130 -27 366 -106 -20 -138 171 -133 Allannguut procentin- ngorlugu -16,2 -10,4 -7,9 -6,2 -1,4 18,9 -4,6 -0,9 -6,3 8,4 -6 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik aamma suliffeqarfiit naatsorsuutaat
PUBLSLUT
Signatur forklaring: … Oplysninger foreligger ikke .. Oplysninger for usikre til at angives eller diskretionshensyn . Tal kan efter sagens natur ikke forekomme 0 Mindre end halvdelen af den anvendte enhed - Nul * Foreløbigt eller anslået tal
Inuussutissarsiutit aaqqissuussaanerat - qupperneq 11 2016 ukiumoortumik paasissutissat
Suliffeqarnermi pissutsit
1. Suliffeqarneq pillugu inatsisit
Suliffeqarneq pillugu inatsisit Suliffeqarnermut tunngasuteqartut annersaa Namminersorlutik Oqartussanit ingerlanneqarpoq, pingaarnerusumik suliffissarsiuussisarneq, suliffissaqartitsiniutinik pilersitsiortorneq aammalu sulisussanik avataaneersunik killilersimaarinninnissamik aqutsineq isumagisaralugit.
Suliffeqarnermut tunngasut Inuussutissarsiornermut, Suliffeqarnermut Niuernermullu Naalalakkersuisup ataaniipput.
Taamaattorli aatsitassanut tunngasut Aatsitassanut Ikummatissanullu Naalakkersuisoqarfimmiipput suliassaqarfiit allat ataasiakkaat suliassaqartitsinermut pingaaruteqartut Naalakkersuisoqarfiit allat ataanni inississimapput, marlullu danskit naalagaaffiata ataaniillutik.
Suliffissarsiuussisarnermik, suliassaqartitsiniarnermik aamma sulisussanik avataaneersunik killilersimaarinninnissamik pingaarnertigut aqutsineq Suliffeqarnermi innersuussisarneq pillugu Inatsisartut inatsisaat nr. 5, 8. juuni 2014-imeersoq aamma Kalaallit Nunaannut suliffissarsiortut killilersimaarnissaat pillugu Inatsisartut inatsisaat nr. 27, 30. oktober 1992- imeersoq naapertorlugit ingerlanneqarpoq. Kiisalu Kalaallit Nunaannut suliffissarsiortut killilersimaarnissaat pillugu Namminersornerullutik Oqartussat nalunaarutaat nr. 24, 26. august 1993-imeersoq immikkoortumut malittarisassaqartitsilluni. Suliassartai Inuussutissarsiornermut Suliffeqarnermullu Naalakkersuisoqarfimmit aamma kommunit suliffeqarnermut ingerlatsiviinit isumagineqarlutik.
Kommunini suliassat tassaapput suliffissaqartitsiniarneq, inuussutissarsiutinut ilinniartitaanernullu siunnersuisarneq kiisalu suliassaqartitsiniutinik pilersitsisarneq ingerlatsisarnerlu. Taakku saniatigut suliassaqartitsiniarnermi pissutsinik paasissutissiisarneq aammalu suliffissarsiortunik nalunaarsuineq suliarineqartarput.
Upernaaq 2006-imi suliassat najukkami siunnersuisarfinnut ilitsersuisarfinnullu (Piareersarfinnut) tunniunneqarput.
Sullivinni avatangiisit pillugit inatsiseqarneq aamma Kalaallit Nunaanni Sullivinnik Nakkutilliisoqarfik danskit naalagaaffiata ataaniipput, Kalaallit Nunaat Danmarkimi Arbejdstilsynip ataani immikkut nakkutilliisoqarfittut
isigineqarpoq. Sulisut sulisitsisullu sinniisui nunatsinni Suliffigissaasuni ilaasortaatitaqarput.
Kalaallit Nunaanni Namminersornerullutik Oqartussani kommuninilu tjenestemandit pillugit Inatsisartut inatsisaat nr. 21. 18. december 2004- meersoq Namminersorlutik Oqartussani kommuninilu tjenestemandinut atuuppoq, tjenestemandinulli naalagaaffiup ataaniittunut atuunnani. Tjenestemandit naalagaaffimmi atorfillit pillugit tjenestemandinut danskit naalagaaffiannit akisussaaffigineqarpoq.
Suliffeqarfiit pillugit Kalaallit Nunaanni Danmarkimilu inatsisit sapinngisamik naligiisinniarneqartarput, assigiiaartunik atorfinitsitaanermi atugassaqartitsinissaq anguneqarsinnaaqqullugu.
Pissutsit allat tamarmik sulisut sulisitsisullu peqatigiiffiisa akornanni isumaqatigiissutitigut aalajangersagaapput.
Feeriarneq pillugu Inatsisartut inatsisaat nr. 10, 12. november 2001-imeersoq malillugu feeriarnissap sivikinnerpaaffissaa iluarsineqarnikuuvoq. Sulisitsisut aamma atorfillit akornanni Inatsisitigut pissutsit pillugit Inatsisartut inatsisaat nr. 11, 29. november 2013-meersoq malillugu atorfillinnut inatsiseqarpoq.
Nittartakkat takuneqarsinnaasut Inuussutissarsiornermut, Aatsitassarsiornermut Suliffeqarnermullu Naalakkersuisoqarfik aamma Piareersarfiit pillugit paasisaqarnerorusukkuit nittartagaq una takuuk: www.naalakkersuisut.gl Sullivinnik Nakkutilliisoqarfik Kalaallit Nunaannilu Sullivinni avatangiisit pillugit adressemi uani sukumiinerusumik takukkit: www.at.gl
2015 ukiumoortumik paasissutissat - side 2 2. Suliffeqarnermi kattuffiit
Suliffeqarnermi kattuffiit Sulinermik inuussutissarsiuteqartut amerlanerpaartaat Kalaallit Nunaanni kattuffinnit sinniisuuffigineqarput. Annerpaaq tassaavoq SIK (Sulinermik Inuussutissarsiutillit Kattuffiat). SIK pillugu adressemi sukumiinerusumik takuuk: www.sik.gl Ukiuni kingullerni assigiinnik suliallit peqatigiiffii, nammineerlutik isumaqatiginninniarsinnaatitaapput, assersuutigalugu makkuullutik: Perorsaasut, Perorsaasut Ilinniarsimasut Peqatigiiffiannut (PIP) ilaasut. PIP pillugu sukumiinerusumik paasisiaqarnerorusukkuit nittartagaq una takuuk: www.pip.gl Tusagassiortut, Tusagassiortut Peqatigiiffiat (TB) pillugu paasisaqarnerorusukkuit nittartagaq una takuuk: www.tusagassiortut.gl/Tusagassiortut-Peqatigiiffiat/ Teleteknikerit, Radiotelegrafistit peqatigiiffianni Attaveqaammi 1917- imeersumi peqatigiiffeqarput. Attaveqaat pillugu nittartagaq una takuuk: www.jumla.dk/attaveqaat Ingerlatsinermut teknikerit, sanaartornermik ingerlataqartut sanasullu Bygge-, Anlægs-, og trækaªartellet-imi (BAT) kattuffeqartut Kattuffiat pillugu paasisaqarnerorusukkuit nittartagaq una takuuk: www.batkartellet.dk Nakorsat Grønlands lægekredsforeningimik kattuffeqarput kigutilerisullu Dansk Tandlægeforeningimi kattuffeqarlutik. Sukumiinerusumik paasisaqarnerorusukkuit nittartakkat uku takukkit: www.lkf.gl aamma www.tandlaegeforeningen.dk
Inuit, Danmarkimiit sulisussarsiarineqartut, Danmarkimiluunniit ilinniarsimasut, nalinginnaasumik qallunaat sulinermik inuussutissarsiuteqartut kattuffiini ilaasortaaffeqartarput. Tjenestemandinik isumaqatigiinniussisarneq qitiusumik kattuffinnit sisamanit isumagineqartarpoq: Kalaallit Nunaanni ilinniartitsisut kattuffiat Illinniartitsisut Meeqqat Atuarfianneersut Kattufiat (IMAK). IMAK pillugu paasisaqarnerorusukkuit nittartagaq una takuuk: www.imak.gl Tjenestemandit kattuffiat Atorfillit Kattuffiat (AK). AK pillugu paasisaqarnerorusukkuit nittartagaq una takuuk: www.ak.gl Kalaallit Nuna nni ilinniagartuut Kattuffiat ASG. ASG pillugu paasisaqarnerorusukkuit nittartagaq una takuuk: www.asg.gl Kalaallit Nunaanni Peqqinnissaq Pillugu Kattuffiit (PPK). PPK pillugu paasisaqarnerorusukkuit nittartagaq una takuuk: www.pk.gl
Sulisitsisunut tunngatillugu Namminersorlutik Oqartussani, kommunini naalagaaffimmilu pisortat sulisitsisui malunnaateqarnersaapput. Pisortat sulisitsisutut soqutigisaat siunnersueqatigiinnermi isumaqatigiissutit aqqutigalugit ataqatigiissinneqarput.
2015 ukiumoortumik paasissutissat - side 3 Suliffeqarnermi namminersortuni sulisitsisut kattuffii arlaqarput: Annersaat tassaavoq Grønlands Arbejdsgiverforening (GA). GA pillugu paasisaqarnerorusukkuit nittartagaq una takuuk: www.ga.gl Kalaallit Nunaanni Sulisitsisut Kattuffiat, ILIK 1. januar 2009 aallarnerfigalugu GA-mut kattunneqarpoq. ILIK pillugu paasisaqarnerorusukkuit nittartagaq una takuuk: www.ga.gl Kalaallit Nunaanni Aalisartut Piniartullu Kattuffiat (KNAPK), angallatillit, umiatsiaararsorlutik aalisarsut piniartullu kattuffigaat. KNAPK pillugu paasisaqarnerorusukkuit nittartagaq una takuuk: www.knapk.gl NUSUKA, Nunaqavissut Suliffiutillit Kattuffiat. NUSUKA pillugu paasisaqarnerorusukkuit nittartagaq una takuuk: http://nusuka.com
3. Suliffeqarnermi pissutsit pillugit kisitsisitigut paasissutissanik naatsumik nassuiaat
Suliffeqarnermi pissutsit pillugit kisitsisitigut paasissutissanik naatsumik nassuiaat Naatsorsueqqissaartarfiup suliffeqarnermi pissutsit pillugit kisitsisitigut paasissutissiarisartagai marlunnut immikkoortinneqarsinnaapput: Sulinerit pillugit kisitisitigut paasissutissat aamma suliffissaaleqineq pillugu kisitsisitigut paasissutissat ukiumut ataasiarlutik tamarmik immikkut saqqummertarput. Paasissutissat taakku marluk tunngavigalugit sulisinnaasut pillugit kisitsisitigut paasissutissat suliarineqartarput, ukiumut ataasiarluni sulisinnaasut pillugit kisitsisitigut paasissutissat saqqummersinnaqartarput, nalinginnaasumik suliffissaaleqineq pillugu kisitsisitigut paasissutissat suliarineqarnerannut ilanngutiinnarlugit saqqummersinneqartarlutik. Nunani tamalaani ILO-mik, sulisartunut aaqqissuussisimaneq malillugu paasissutissat pineqartut suliarineqartarput, taamaattumillu nunani tamalaani paasissutissanut piumasaqaatinut sanilliunneqarsinnaapput.
Taamaallaat Kalaallit Nunaanni najugaqavissut suliffeqarneq pillugu kisitsisitigut paasissutissani pingasuusuni misissuiffigineqarnikuupput. Kalaallit Nunaanni najugaqavissut tassaatinneqarlutik ukiup misissuiffigineqartup aallartinnerani naaneranilu Kalaallit Nunaani najugaqarsimasut. 15-inik ukioqalereersimasut Kalaallit Nunaani najugaqavissut sulinerit naatsorsornerannut ilaapput. Kalaallit Nunaanni najugaqavissut 18-iniit 64-nik ukiullit Suliffississaaleqinermik aamma sulisinnaasut naatsorsornerinut ilaapput.
Suliffissaaleqisut amerlassusaat malinnaaviginiarlugu qaammatit tamaasa Naatsorsueqqissaartarfik suliffissarsiortutut nalunaarsukkanik saqqummiisarpoq, suliffissarsiortutut nalunaarsukkat tassaapput inuit kommunit suliffissarsiuussisarfinnut suliffissarsiorlutik nalunaarsimasut. Suliffissarsiortutut nalunaarsukkat suliffissaaleqisunut sanilliunneqarsinnaanngillat, taamaattumillu suliffissaaleqisut amerlassusaannut missingersuutaannartut atorneqarsinnaalluni.
2015 ukiumoortumik paasissutissat - side 4 4. Sulineq
Innuttaasut Kalaallit Nunaanni najugaqavissut sulisarnerat 2014-imi suliaqarfiit arnanut angutinullu immikkoortillugit titartakkami 4.1- imi takutinneqarput, arnat angutillu pineqartut najugaqavissuupput. Arnat angutillu suliaqarfinnut assigiinngitsunut immikkoortitersimanerat titartakkani ersarissorujussuarmik takuneqarsinnaavoq. Arnat 60 procentingajaat pisortat suliffeqarfiini suliffeqarput angutit taamaallaat 20 procentii sinnilaarlugit pisortat suliffeqarfiini suliffeqartut. Suliffeqarfinni allani sulisartut angutit amerlanerussuteqaqaat, aalisarnermik, piniarnermik nunalerinermik aamma sanaartornermik suliaqartut angutit arnanut sanilliullugit amerlanerujussuupput, taakkunani arnat sulisartut ikittuararsuummata.
Titartagaq 4.1. 2014-imi angutit arnallu suliaqarfinnut immikkoortillugit
Najoqqutaq: Kisitsisaataasivik. http://bank.stat.gl/ARNBFB1
Kalaallit Nunaanni angutit arnanit amerlanerupput tamannalu pissutaalluni angutit amerlanerusut sulisarput, takussutissiami 4.1-imi tamanna ersersinneqarpoq. 30-niit 60-inut ukiullit akornanni arnat angutillu sulisartut amerlaqatigiiginnangajapput. 20-niit 30-nut ukiullit akornanni aamma 60- ileereersimasut akornanni sulisartut angutit amerlanerussuteqangaatsiarput. Illoqarfinni nunaqarfinnilu sulisartut immikkoortillugit takuneqarsinnaavoq illoqarfinni sulisartut nunaqarfimmiunut sanilliullugit amerlanerujussuusut.
Angutit arnanit agguaqatigiissillugu qaammammut aningaasarsiaqarnerungaatiarnerat takussutissiami takuneqarsinnaavoq, illoqarfimmiut nunaqarfimmiunut sanilliullugit qaammammut aningaasarsiaqqortunerungaatsiarnerat aamma takuneqarsinnaavoq.
Angutit agguaqatigiissillugu qaammammut 6.000 kr.-ingajannik aningaasarsiaqarnerusimapput, illoqarfimmiut agguaqatigiissillugu qaammammut 6.000 kr.-iningajannik nunaqarfimmiunit aningaasarsiaqarnerusimapput. Naatsorsuinerli taamak ittoq isertitanik paasissutissiornermi iluamik atorneqarsinnaanngilaq, piffissaq suliffiusoq, suliat ilinniarsimanerlu tunuliaqutaralugit misissorneqarsimanngimmata.
2015 ukiumoortumik paasissutissat - side 5 Takussutissiaq 4.1. 2014-imi arnat angutillu illoqarfinni nunaqarfinnilu suliffii aningaasarsiaallu
Sulisut qaammatit tamaasa Suliaqarfinni qaammammut agguaqatigiissillugu amerlassuserisartagaat agguaqatigiissillugu aningaasarsiat
Tamakker- Nunaqarfinni Tamakker- Nunaqarfinni lugit Illoqarfinni il.il. lugit Illoqarfinni il.il.. Tamakkerlugit 25.167 22.045 3.121 25.157 25.882 20.041 Angutit 13.884 11.952 1.932 27.814 28.725 22.181 Arnat 11.282 10.093 1.189 21.887 22.515 16.564 Najoqqutaq: Kisitsisaataasivik. http://bank.stat.gl/ARNBFB1
Arnat angutillu kommunini 2014-imi sulisimanerat titartakkami 4.2-mi takuneqarsinnaavoq. Titartakkami takutinneqarput agguaqatigiissillugu qaammammut sulisimanerit (tungujortumik takutinneqarpoq) aamma ukiumut inuit sulisimasut amerlassusaat (tungujortumik aamma qasertumik takutinneqarput). Qasertumik qalipaatillit sulisinnaasutut suliffeqanngikkallartutut paasineqarsinnaapput. Sulisinnaasut amerlangaatsiarput tassa ukiumut sulisimasut 25 procenterimassuk kommunit tamarmik taamatut inissisimapput aamma sulisinnaasuni arnani angutinilu.
Titartagaq 4.2. 2014-imi arnat angutillu kommunini sulinerat
Najoqqutaq: Kisitsisaataasivik. http://bank.stat.gl/ARNBFB3
Innuttaasut Kalaallit Nunaanni nunaqavissut immikkoortortaqarfinnut kiisalu illoqarfinni nunaqarfinnilu sulinerit takussutissiami 4.2-mi takuneqarsinnaapput. Sumiiffiit ataasiakkaat eqqaassanngikkaani nalinginnaavoq inuit amerlanerusut najuaqarfigisaanni sulinerit amerlanerusarnerat.
2015 ukiumoortumik paasissutissat - side 6 Takussutissiaq 4.2. 2014-imi immikkoortortaqarfinni sulisut agguaqatigiisillugu qaammammut amerlassusaat
Tamakkerlugit Illoqarfinni Nunaqarfinni il.il. Nuna tamakkerlugu (immikkoortortaqarfiit avataaniittut ilanngullugit) 25.167 22.045 3.121 Nanortalik 654 489 166 Qaqortoq 1.458 1.396 62 Narsaq 727 579 148 Ivittuut 3 - 3 Paamiut 641 593 47 Nuuk 8.712 8.593 118 Maniitsoq 1.451 1.165 287 Sisimiut 3.025 2.617 408 Kangaatsiaq 428 200 228 Aasiaat 1.353 1.294 59 Qasigiannguit 593 567 26 Ilulissat 2.218 2.046 172 Qeqertarsuaq 377 366 11 Uummannaq 1.020 581 439 Upernavik 1.030 484 546 Qaanaaq 264 223 41 Tasiilaq 962 721 241 Illoqqortoormiut 137 132 5 Najoqqutaq: Kisitsisaataasivik. http://bank.stat.gl/ARNBFB6
Titartakkami 4.3-mi takuneqarsinnaavoq 2014-imi sulisut ilinniagarisimasaat qaffasinnerpaaq. Immikkut maluginiagassaavoq akornanni annerpaamik meeqqat atuarfianni atuarsimasut amerlanerusut tassa sulisut akornanni 53,2 procentit meeqqat atuarfiannik annerpaamik ilinniarsimasuupput. Aammattaaq titartakkami takuneqarsinnaavoq sulisut sisamararterutaasa misserpiaat inuussutissarsiummik ilinniarsimasuusut, 15 procentillu miissat ilinniagaqaqqinnikuusimasut.
Titartagaq 4.3. 2014-imi sulisut ilinniarsimassusaat
Najoqqutaq: Kisitsisaataasivik. http://bank.stat.gl/ARNBFB8
2015 ukiumoortumik paasissutissat - side 7 Sulisut affaanit amerlanerusut qaffasinnerpaamik meeqqat atuarfianni atuarsimasut ikiliartortut takussutissiami 4.3-mi takuneqarsinnaqavoq, akerlianik assigiinngittunik ilinniarsimasut amerliartortut. Ilinniarsimassuseq apeqqutaalluni agguaqatigiissillugu aningaasarsiaat qaffariartortarnerat takussutissiami aamma takuneqarsinnaavoq. Assersuutigalugu inuit ilinniagaqaqqissimasut qaffasinnerpaamik meeqqat atuarfianni ilinniarsimasunut sanilliullugit marloriaatingajammik aningaasarsiaqartarput.
Takussutissiaq 4.3. Sulisut qaffasinnerpaamik ilinniagaat aamma agguaqatigiissillugu qaammammut akissarsiaat
Qaammammut agguaqatigiissillugu Qaammammut agguaqatigiissillugu suliffimmi pingaarnermi sulisut suliffimmi pingaarnermit aningaasarsiat
2010 2011 2012 2013 2014 2010 2011 2012 2013 2014 Tamakkerlutik 25.583 25.489 25.501 25.461 25.167 23.552 24.515 25.227 25.671 25.157 Meeqqat atuarfiannik naammassinnissimasut 14.880 14.445 14.132 13.882 13.399 18.797 19.724 20.535 20.994 20.057 Ilinniarnertuut 960 1.026 1.092 1.160 1.222 25.003 25.774 25.589 24.599 23.939 Inuussutissalerinermik ilinniarsimasut, tamakkerlugit 6.190 6.242 6.363 6.418 6.514 26.606 27.109 27.415 27.606 27.419 Inuussutissalerinermik ilinniarsimasut; eqqumiitsuliorneq aamma humaniora 140 141 153 144 153 27.508 27.405 25.882 27.170 27.400 Inuussutissalerinermik ilinniarsimasut; inuussutissalerineq, allaffissorneq inatsisilerinerlu 1.487 1.516 1.522 1.529 1.522 26.100 26.157 26.248 26.712 27.683 Inuussutissalerinermik ilinniarsimasut; Ingeniørit, sanaartornerlu 2.262 2.261 2.326 2.327 2.322 29.569 29.995 30.641 30.399 30.093 Inuussutissalerinermik ilinniarsimasut; Nunalerineq, aalisarneq nerisassanillu ilisimatusarneq 252 256 271 260 330 26.998 28.625 28.904 31.235 28.718 Inuussutissalerinermik ilinniarsimasut; Peqqinnissaq inuulluataarnerlu 1.298 1.288 1.292 1.359 1.373 20.534 20.954 21.019 21.477 21.463 Inuussutissalerinermik ilinniarsimasut; Kiffartuussineq 674 705 718 708 721 29.000 30.383 30.425 30.616 28.773 Inuussutissalerinermik ilinniarsimasut; Allat 76 76 80 89 93 27.836 28.458 29.938 29.700 29.230 Nalinginnaasut aamma inuussutissalerinermik ilinniaqqinnerit 102 106 122 137 145 15.099 15.960 17.691 19.121 18.624 Ilinniaqqissimasut 3.452 3.670 3.792 3.865 3.887 38.421 38.852 39.181 39.809 39.571 Najoqqutaq: Kisitsisaataasivik. http://bank.stat.gl/ARNBFB8
2015 ukiumoortumik paasissutissat - side 8 5. Suliffissaaleqineq
Suliffissaaleqineq pillugu kisitsisitigut paasissutissanut nassuiaateqarneq naatsunnguaq Kommunit qaammammut ataasiarlutik suliffissarsiortutut nalunaarsimasunik nalunaarsuisarnerat aamma Naatsorsueqqissaartarfiup sulinernik allattuiffia tunngavigalugit suliffissaaleqisut pillugit kisitsisitigut paasissutissiortoqartarpoq. Sulinerit pillugit kisitsisitigut paasissutissat assigalugit nunani tamalaani ILO-mik, tassa sulisartunut aaqqissuussisimanermi nassuiaatigineqartut malillugit suliffissaaleqineq pillugu kisitsisitigut paasissutissat suliarineqartarput. ILO-mik tunngaveqarluni suliarinerup kinguerivaa paasissutissat nunani allani kisitsisinut sanillunneqarsinnaalernerat. ILO-mi suliffissaaleqisup nalunaarsuinermi suliffeqarsimannginnissaa piumasaqaatigineqartut pingaarnerit ilagivaat. Suliffissaaleqisut qaammammi nalunaarsuiffiusumi suliffeqarsimasutut nalunaarsukkanut ilanngunneqarneq ajorput. Suliffissaaleqineq pillugu paasissutissani taamaallaat inuit ukiup naatsorsuiffiup aallartinnerani naaneranilu Kalaallit Nunaanni najugaqarsimasut paasissutissanut ilanngunneqartarput.
Suliffissaaleqineq pillugu kisitsisitigut paasissutissat Naatsorsueqqissaartarfimmit ukiumut ataasiarlutik saqqummersinneqartarput, taakku saniatigut qaammatit tamaasa suliffissarsiortutut nalunaarsukkat saqqummersinneqartarput. Saqqummersitat taakku suliffissaaleqineq pillugu kisitsisitigut paasissutissatut isigineqassanngillat tassa suliffissaaleqisut piffissami tassanerpiaq qanoq inissisimanerannik taamallaat takutitsisuusarmata, naatsorsuutini suliffeqannginnermut piumasaqaataasut tunuliaqutarineqarneq ajorput. Allaasarisani tulliuttuni ukiumut suliffissaaleqinermik kisitsisitigut nalunaarusiaq taamaallaat sammineqarpoq.
Najugaqavissut akornanni suliffissaaleqineq Titartakkami 5.1-imi suliffissaaleqinermut piffissaq apeqqutaasartoq takuneqarsinnaavoq, ukiukkut suliffissaaleqisut amerlanerusarput aasamilu ikinnerusarlutik. Sulineq pillugu kisitsisit killormoortut takutippaat, tassa ukiup ingerlanerani sulisut nikerannginnerusaramik.
Titartagaq 5.1. Suliffissaaleqisut agguaqatigiissillugu qaammammut amerlassusaat kvartalinut immikkoortiterlugit
Najoqqutaq: Kisitsisaataasivik. http://bank.stat.gl/ARNLED4
Nunap immikkoortortaqarfiini suliffissaaleqisut amerlassusaasa assigiinngisitaarnerujussuaq titartakkami 5.2-mi takuneqarsinnaavoq. Sisimiuni Kalaallit Nunaanni suliffissaaleqisut ikinnerpaajupput, tassani innuttaasut 7,6 procentisa missaat suliffissaaleqisuupput. Kangaatsiami, Qaanaami, Ittoqqortoormiini aamma Tasiilami suliffissaaleqisut amerlanerpaajupput, taakkunani suliffissaaleqisut innuttaasut 20 procentisa missaanit aallartipput. 2014-imi qaammammut agguaqatigiissillugu nuna tamakkerlugu innuttaasut 10,3 procentii suliffissaaleqisuusimapput.
Titartagaq 5.2. 2014-imi nunap immikkoortortaqarfiini qaammammut agguaqatigiissillugu suliffissaaleqisut amerlassussat
Najoqqutaq: Kisitsisaataasivik. http://bank.stat.gl/ARNLED4
2014-imi sivikinnerpaamik qaammat ataaseq suliffissaaleqisimasut 7.924- iusimasut tabel 7-imi takuneqarsinnaavoq. Agguaqatigiissillugu qaammammut suliffissaaleqisartut pingaseriaatigingajappaat. 2014-imi suliffissaaleqisimasut affaat sinnerlugit sivisunerpaamik qaammatit pingasut suliffissaaleqisimasut, suliffissaaleqisut 10 procentii ataallugit qaammatini
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 10 qulini aqqaneq marlullu akornanni sivisussusilimmi suliffissarsiortuusimapput.
Titartakkami 5.3-mi inuusuttut nunaqarfinni suliffissaaleqisut ukioqqortunerusunut sanilliullugu amerlanerusut takuneqarsinnaavoq. Illoqarfinni 18-19-inillu ukiulit akornanni 22,3 procentit suliffissaaleqisuupput nunaqarfinni taamatut ukiullit 30,0 procentii suliffissaaleqisut, illoqarfinni nunaqarfinnilu suliffissaaleqisut ukioqqortusiartortillutik 35-t missaanik ukiullit tikillugit ikiliartorput. Titartakkami aamma takuneqarsinnaavoq nunaqarfinni suliffissaaleqisut illoqarfinni suliffissaaleqisut ukiui apeqqutaannatik, 50-54-inik ukiullit kisiisa minillugit suliffissaaleqisunit amerlanerusut. 50-54-inik ukiullit nunaqarfinni suliffissaaleqisut illoqarfinni suliffissaaleqisunit ikinnerluaarput.
Titartagaq 5.3. 2014-imi illoqarfinni nunaqarfinnilu qaammammut agguaqatigiissillugu suliffissaaleqisut amerlassussaat
Najoqqutaq: Kisitsisaataasivik. http://bank.stat.gl/ARNLED4
Titartakkami 5.4-mi nunami tamarmi arnat angutillu suliffissaqanngitsut 2014-imi assigiimmik inissisimapput. Tamannali illoqarfinni arnat suliffissaaleqisut ikinnerusimanerannik akerlianillu nunaqarfinni arnat suliffissaaleqisut amerlasimanerannik pissuteqarpoq. Angutit suliffissaaleqisut illoqarfinni nunaqarfinnilu assigiiginnangajapput.
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 11 Titartagaq 5.4. 2014-imi illoqarfinni nunaqarfinnilu arnat angutillu suliffissaaleqisut
Najoqqutaq: Kisitsisaataasivik. http://bank.stat.gl/ARNLED4
Suliffissaaleqisut amerlanerpaartaat, 83 procentiisa missaat meeqqat atuarfianni atuareerlutik ilinniagaqaqqissimanngitsut titartakkami 5.5-mi takuneqarsinnaavoq. Ukiuni kingullerni ilinniarsimanngitsut suliffissaaleqisut amerliartorsimapput. 2014-imi sulisinnaasut akornanni suliffissaaleqisut meeqqat atuarfianni ilinniareerlutik ilinniagaqaqqissimanngitsut 15,5 procentiusimapput. 2010-miit 2014-imut suliffissaaleqisut ilinniarsimassuaat tunngavigalugit immikkoortillugit tabel 11-mi takuneqarsinnaapput.
Suliffissaaleqisut ilinniagaqarsimasut procentinngorlugit agguataarneranni nuna tamakkerlugu suliffissaaleqisunut 10,3 procentiusumut sanilliullugu appasinneruvoq. Qaffasissumik ilinniarsimasut akornanni suliffissaaleqineq appasittorujussuuvoq 0,8 procentiusimagami.
Titartagaq 5.5. 2014-imi suliffissaaleqisut procentinngorlugit ilinniarsimassusaat tunngavigalugu immikkoortillugit
Najoqqutaq: Kisitsisaataasivik. http://bank.stat.gl/ARNLED7
Qaffasinnerpaamik inuussutissarsiummik ilinniagaqarsimasut akornanni suliffissaaleqisut inissisimanerat assigiinngiilaq. Kiffartuussinermik
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 12 ilinniagaqarsimasut (assersuutigalugu terminalini sulisut aamma igasut) 2014-imi suliffissaaleqisut 8,5 procentiusimapput Nunalerinermik, orpipassualerinermik, aalisarnermik nerisassanillu ilisimatusarnermik ilinniagaqarsimasut (assersuutigalugu aalisartut aamma qalulerisut) 10, 0 procentit suliffissaaleqisussimapput. Akerlianik allaffissornermik inatsisilerinermik ilinniagaqarsimasut (assersuutigalugu HK-assistentit aamma pisiniarfinni sulisut) suliffissaaleqisut 2014-imi 4,3 procentiusimapput ikitsuaraasimallutik Allamik ilinniagaqarsimasut suliffissaaleqisut (assersuutigalugu IT-mik suliaqartut) 2014-imi 2,6 procentiusimapput.
Titartagaq 5.6. 2014-imi suliffissaaleqisut ilinniarsimassusaat tunngavigalugit procentinngorlugit
Najoqqutaq: Kisitsisaataasivik. http://bank.stat.gl/ARNLED7
6. Sulisinnaasut
Sulisinnaasut Sulisut aamma suliffissaaleqisut ataatsimoortillugit tassaapput suliffeqarfinni sulisinnaasut. Sulinerit pillugit kisitsisitigut paasissutissat aamma suliffissaaleqisut pillugit kisitsisitigut paasissutissat tunngavigalugit sulisinnaasut pillugit kisitsisitigut paasissutissat suliarineqartarput. Sulinerit pillugit kisitsisitigut paasissutissani kisitsisit aamma suliffissaaleqineq pillugu paasissutissani kisitsisit ataatsimoortinneqartarput. Suliffissaaleqineq pillugu paasissutissani naatsorsuinerit malillugit tassa taamaallaat inuit 18-it 64-illu akornanni ukiullit najugaqavissut sulisinnaasut pillugit kisitsisitigut paasissutissani naatsorsuinermut ilanngunneqartarput. Sulisut imaluunniit suliffissaaleqisut 18-it inorlugit ukiullit aamma 64-it sinnerlugit, imaluunnit ukiumi nalunaarsuiffiusumi ukioq ilivitsuunngitsoq nunatsinni najugaqarsimasut sulisinnaasut pillugit kisitsisitigut paasissutissanut ilanngunneqanngillat.
Sulinerit suliffissaaleqisullu suliaqarfinni assigiinngitsuni inissisimanerat Titartakkami 6.1-imi takuneqarsinnaavoq. Titartakkami kisitsisit qummoortut tassaapput inuit amerlassusaat 20.000-init aallartittut, qalipaatit
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 13 nikerarnerisa sulinerit suliffissaaleqisullu ningassutaat ersersinngilaa. Sulisut piffissani aaliangersimasuni sulisut aaliangersimakannertaraluartut nikerarpallaannginnerat titartakkami aamma takuneqarsinnaavoq. Aasaanerani sulisut, sulisinnaasut amerlatsinnerat ilutigalugu amerlisarput. 3. kvartalimi sulisut 500-700-inik 1. kvartalimut sanilliullugit amerlanerulertarput, ukiup ingerlanerani aasaanerani sulisut amerlanerpaasarput.
Titartagaq 6.1. Sulisinnaasut sulisunut suliffissaaleqisunullu immikkoortillugit
Najoqqutaq: Kisitsisaataasivik. http://bank.stat.gl/ARNSTK1
Takussutissiami 6.1-imi innuttaasut najugaqavissut sulisut suliffissaaleqisullu qanoq inissisimanerat takuneqarsinnaavoq. Inuusuttut ilinniartut saniatigut suliffeqanngitsut suliffeqanngitsutut nalunaarsimanerat aamma erninermut tunngatillugu sulinngiffeqarnerit taakkununnga ilanngunneqartarnerat nalunaarsuinermi inuusuttut amerlasuut suliffeqannginnerannik pissutaaqataavoq. Aammattaaq maluginiaqquneqarpoq ukioqqortunerusut amerlasuut sulisinnaasunut ilanngunneqanngitsut. Sulisut 40-t 44-llu akornanni ukiullit amerlanerpaajupput, taamatut ukiullit 83 procentii sulisarput imaluunniit suliffissaaleqisutut nalunaarsimasuupput. 2014-imi nunaqavissut sulisartut 18-init 64-inut ukiullit qaammammut 74 procentii sulisinnaasuupput.
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 14 Takussutissiaq 6.1. 2014-imi sulisinnaasut aamma nunaqavissut
Qaammammut Qaammammut sulisinnaasut sulisinnaanngitsut agguaqatigiissillugu agguaqatigiissillugu Nunaqavissut amerlassusaat amerlassusaat tamakkerlugit Katillugit (ukiut 18-64) 26.764 9.539 36.303 Ukiut 18-19 651 930 1.581 Ukiut 20-24 2.714 1.591 4.305 Ukiut 25-29 2.942 1.179 4.121 Ukiut 30-34 2.931 843 3.774 Ukiut 35-39 2.537 558 3.095 Ukiut 40-44 2.579 526 3.105 Ukiut 45-49 4.021 943 4.964 Ukiut 50-54 3.848 1.051 4.899 Ukiut 55-59 2.784 977 3.761 Ukiut 60-64 1.760 938 2.698 Najoqqutaq: Kisitsisaataasivik. http://bank.stat.gl/ARNSTK1
7. Piginnaanngorsaqqinneq
Piginnaanngorsaqqinneq Inuit nalinginnaasunik atugassaqartitaallutik sulisinnaanngitsut imaluunniit ilinniagaqarsinnaanngitsut piginnaanngorsaqqinnissaat siunertaralugu ikiorserneqarnissamik neqeroorutaavoq. Inuit pineqartut tassaapput peqqissutsimikkut isumaginninnikkulluunniit peqquteqartumik sulisinnaanermikkut killeqalersimasut. Piareersarfiit Illoqarfinni tamani Piareersarfeqarpoq siunnersuisarfiusunik aamma atuagarsornermik qaffassaaffiusunik. Inuit, piginnaasariaqakkanik amigaateqarneq pissutaalluni inuussutissarsiutinik ilinniartitaanermut isersinnaanngitsut Piareersarfinni karakterinik qaffarsaanissaminnik periarfissaqarput. Piginnaanngorsaqqinneq aamma Piareersarfiit pillugit paasisaqarnerorusukkuit nittartagaq una takuuk: www.sullissivik.gl
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 15 8. Sulinermi ajoqusernerit aamma sullivinni pissutsit
Sullivinnik Nakkutilliisoqarfik Kalaallit Nunaanni sullivinni avatangiisit danskit naalagaaffiata oqaasissaqarfigaa, Sullivinnik Nakkutilliisoqarfik sullivinni avatangiisinik tunngasunut oqartussaavoq.
Lovbekendtgørelse nr.1048 af 25. oktober 2005-meersoq tunngavigalugu Kalaallit Nunaat nammineq sullivinni avatangiisinut inatsiseqarpoq. Sullivinni avatangiisinut inatsit nunami sulinermut, killeqartumillu timmisartuussinermut, imarsiornermut aamma aalisarnermut tunngavoq. Sullivinnik nakkutilliisoqarfiup siunertaraa Kalaallit Nunaanni toqqissisimasumik peqqinnartumillu sullivinni avatangiiseqarnissamut peqataanissaq, makkunannga iliuuseqarnikkut:
Suliffeqarfinnik pimoorussilluni nakkutilliineq Anguniagaqarluni iluarsiinerit Paasissutissiineq Kalaallit Nunaanni Suliffigissaaneq pillugu siunnersuisoqatigiit Kalaallit Nunaanni Suliffigissaaneq pillugu siunnersuisoqatigiit siunertaraat sullivinni pissutsit isumannaatsuunissaannik peqqinnartuunissaannillu ilisimalluagassanik siammarterineq aammalu suliffeqarnermi illuatungeriit anguniakkamut sunniuteqaqataanissaat. 2011-mi taaguut ”Suliffigissaasut” allanngorpoq ima ”Suliffigissaaneq pillugu siunnersuisoqatigiit”, taaguut ataatsimiititaliap atuuffiinut qallunaatullu taaguutaanut nassuiaasunngortillugu.
Sullivimmi pissutsit pillugit ilinniartitaaneq Sullivimmi pissutsit pillugit ilinniartitaanerit Sullivinnik Nakkutilliisoqarfimmit aaqqissuunneqartarput, ilinniartitaaneq pineqartoq Inatsisitigut piumasaqaatigineqarpoq. Sullivimmi pissutsit pillugit ilinniarnermut 37 tiimit atorneqartarput.
Suliffeqarfinnut qulinik sinnerlugilluunniit sulisulinnut sillimaniarnermut sinniisoqarnissaa piumasaqaataavoq, sinniisut Sullivimmi pissutsit pillugit ilinniarsimasuusussaapput. Sulliviit sulisullit, tassani sulisut amerlassusaat apeqqutaatinnagu, naliliinissaat januar 2009 aallarnerfigalugu piumasaqaataalerpoq, Sullivinni pissutsit pillugit ilinniartitaanermi naliliinissamut sakkussanik pissarsisoqartarpoq.
Sulisilluni Ajoquserneq pillugu Sullissivik 1962-imi Kalaallit Nunaanni sulisilluni ajoqusernissamut sillimmasiisarneq aallartippoq – Danmarkimi ajutoortoqartillugu sillimmasiisarfik Kalaallit Nunaannut tulluarsarlugu pilersinneqarmat. Maanna Danmarkimi Arbejdsskadestyrelsimit sulisilluni ajoqusernissamut sillimmasiineq ingerlanneqartarpoq. Kalaallit Nunaanni Sulisilluni Ajoquserneq pillugu Sullissivimmit nalilersuisoqartarpoq ajoquserneq napparsimanerluunniit sulinermik tunngaveqarnersoq. Taarsiivigitittoqartillugu aningaasat qanoq amerlatigissaneri Sullissivimmit aamma nalilersorneqartarput. Sullissivimmi 2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 16 sulisilluni ajoqusernerit aamma suliaq pissutaalluni napparsimanerit suliarineqartarput, sulisitsisut namminneerlutik isumagisarpaat sulisumik sillimmasernissaat, takussutissiani 8.2. aamma 8.3.-mi tamanna takuneqarsinnaavoq.
Sulisilluni Ajoqusersimaneq pillugu Sullissiviup aamma suliassaraa Ataatsimoortunut Sillimmasiineq. Ataatsimoortunut Sillimmasiineq aalisartunut namminersortunut, piniartunut aamma savaatilinnullu isumannaallisaaneruvoq. 2011-mi januaarip aallaqqaataa aallarnerfigalugu aalisartut, piniartut aamma savaatillit toqqaannartumik ilaasortaasarunnaarput, ilaasortaanngussagunik namminneerlutik sillimmaserniarlutik nalunaartussaapput. Sillimaserniaraani nittartagaq www.gruppeforsikring.gl atorlugu nalunaartoqarsinnaavoq
Takussutissiaq 8.1. Sulinermi avatangiisit pillugit pikkorissartitsinerit ingerlanneqarsimasut
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Pikkorissartit- sinerit katillugit 18 15 20 18 17 18 19 16 16 15 16 16 15 17 Kalaallitsut 10 9 12 11 9 7 7 8 8 9 10 9 9 9 Qallunaatut 8 6 8 7 8 11 12 8 8 6 6 7 6 7 Kalaallitsut qallunaattullu ...... 1 Pikkorissartut katillugit 272 195 314 259 270 246 301 262 246 255 242 234 180 135 Kalaallisut pikkorissartut 150 123 206 166 154 109 198 144 123 153 143 136 120 67 Qallunaatut pikkorissartut 122 72 108 93 116 137 103 118 123 102 99 98 60 68 Najoqqutaq: Sullivinnik Nakkutilliisoqarfik
Sulitilluni ajutoornerit Sullivinnik Nakkutilliisoqarfimmut taamaallaat nunami ajoqusernerit nalunaarutigineqartussaapput. Imarsiornermi, aalisarnermi, silaannakkut angallassinermi qillerinernilu ajoqusertoqartillugu Sullivinnik Nakkutilliisoqarfimmut pineqartut nalunaartussaatitaanngillat. Sulitilluni ajoquserneq pillugu malittarisassat Arbejdsministeriets bekendtgørelse nr. 401 af 24. juni 1986-imeersumi takuneqarsinnaapput. Sulitilluni ajutoornerit sulisillunilu elektroniskimik tunngaveqartumik ajoqusersimanermik nalunaarutiginninnissaq 2009-p aallartinneraniilli periarfissanngorpoq nittartagaq www.anmeld.gl aqqutigalugu.
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 17 Takussutissiaq 8.2. Sulisilluni Ajoqusersimaneq pillugu Sullissivimmut nalunaarutigineqartut ajuqusernerup suuneranut agguataarlugit
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Katillugit 300 367 444 513 587 560 593 697 Akuutissanik ulorianartunik attuineq 10 9 55 20 19 24 27 23 Ipineq - - 2 - - - - - Nakkarneq/pilluttoorneq 68 74 83 96 128 107 138 232 Nakkarfigitinneq/aportinneq 30 52 53 41 58 55 66 - Kilerneq/ikeq 72 67 82 86 116 103 134 159 Kiggunneq/nanertinneq/napineq 2 1 2 - - - - 83 Artukkigaaneq il.il. 34 41 24 33 4 27 48 - Avatangiisini nipi - 1 - - - - 1 2 Tarnikkut tuparujussuarneq 4 4 5 1 - 3 10 51 Annersinneqarneq/kiitinneq /kapitinneq 12 16 36 48 43 56 59 75 Ajoqusernerit allat 49 62 79 171 172 148 103 37 Paasissutissartaqanngitsut 19 40 23 17 47 37 7 35 Najoqqutaq: Sulisilluni Ajoqusersimaneq pillugu Sullissivik
Takussutissiaq 8.3. Sulisilluni Ajoqusersimaneq pillugu Sullissivimmut nalunaarutigineqartut nappaatip suuneranut agguataarlugit
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Katillugit 39 47 128 166 162 109 112 77 Amerlunneq 4 3 33 11 20 16 24 2 Siullunneq 4 3 1 4 4 4 7 4 Isilunneq 1 - 1 - 1 1 - - Kigutilunneq - - - - - 1 - - Anersaartorfilunneq - 2 - 1 1 - 1 - Astma, Rhinitis, sapigaqarnerlu allanik 1 1 21 11 9 13 10 7 Puallunneq 2 2 4 2 20 10 9 3 Kræfti - 2 2 1 1 2 2 - Toqunartoq - 1 1 1 - - - 1 Tuiilunneq aamma pukusulunneq 4 5 6 5 7 8 3 2 Talerlunneq 5 11 6 9 14 5 10 1 Assallunneq 1 1 2 3 - 1 1 2 Qitilunneq 5 6 9 9 6 12 7 6 Seeqqulunneq aamma niulunneq 1 1 4 2 3 4 2 3 Isigallunneq - - - 1 2 - 1 - Gigterneq - - 3 - 1 1 2 Sianiutilunneq ------1 1 Tarnikkut napparsimaneq/ tarnilunneq 5 7 9 6 11 16 15 24 Ilumiumik ajoquteqarneq, aalunneq aamma stofskiftesygsygdom 1 - 2 1 - - - - Aap aqqutaanik ajoquteqarneq - - - - 3 - - - Nassuiarneqarsinnaanngitsumik ajoquteqarneq diagnose - - - - 1 - - - Silaannalummik pissuteqarluni ajoquteqarenq/ slimhindegener - 2 21 91 55 14 16 10 Niaqorlunneq - - 1 1 3 - - - Tunillatsinnerit - - - 1 - 1 1 - Paaissutissartaqanngitsut 9 1 2 6 - 1 1 9 Najoqqutaq: Sulisilluni Ajoqusersimaneq pillugu Sullissivik
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 18
Nittartakkat takuneqarsinnaasut: Paasisaqarnerorusukkuit nittartagaq una takuuk: www.at.gl Sulisilluni Ajoqusersinnaanermut Isumaannaariffik pillugu Sullissivik nittartakkani ukunani sukumiinerusumik takuuk: www.naalakkersuisut.gl aamma Sulisilluni Ajoqusersimaneq pillugu Sullissivik www.cfa.gl
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 19 2014-imi najugaqavissut suliffii assigiinngitsunut pingaarutilinnut immikkoortillugit
Tabel 1. 2014-imi najugaqavissut suliffii assigiinngitsunut pingaarutilinnut immikkoortillugit
Agguaqatigiissillugu qaammatit Sivikinnerpaamik qaammat ataaseq sulinerit tamaasa sulinerit
Inuuttaasut tamakkerlugit Amerlassusaat Pct. Amerlassusaat Pct. Nuna tamakkerlugu (kommunit avataaniittut ilanngullugit) 42.664 32.996 77 25167 59 Kommunit
Kommune Kujalleq 5.451 3.924 72 2.840 52 Kommuneqarfik Sermersooq 16.693 13.147 79 10.455 63 Qeqqata Kommunia 7.208 5.771 80 4.477 62 Qaasuitsup Kommunia 13.188 10.033 76 7.283 55 Najugaqarfiit
Illoqarfinni 36.751 28.500 78 22.045 60 Nunaqarfinni allanilu. 5.913 4.496 76 3.121 53 Inunngorfiit
Kalaallit Nunaanni inuusimasut 38.096 29.175 77 21.699 57 Kalaallit Nunaata avataani inuusimasut 4.568 3.821 84 3.468 76 Suiaassuseq
Angutit 22.633 18.061 80 13.884 61 Arnat 20.031 14.935 75 11.282 56 Distriktit
Nanortalik 1.427 931 65 654 46 Qaqortoq 2.616 1.979 76 1.458 56 Narsaq 1.408 1.014 72 727 52 Paamiut 1.247 917 74 641 51 Nuuk 13.044 10.638 82 8.712 67 Maniitsoq 2.451 1.932 79 1.451 59 Sisimiut 4.757 3.839 81 3.025 64 Kangaatsiaq 893 631 71 428 48 Aasiaat 2.555 1.877 74 1.353 53 Qasigiannguit 964 751 78 593 62 Ilulissat 3.721 2.900 78 2.218 60 Qeqertarsuaq 714 522 73 377 53 Uummannaq 1.709 1.372 80 1.020 60 Upernavik 2.063 1.568 76 1.030 50 Qaanaaq 569 412 72 264 46 Tasiilaq 2.094 1.387 66 962 46 Illoqqortoormiut 305 202 66 137 45 Ukiut
Ukiut 15-19 3.688 2.152 58 871 24 Ukiut 20-24 4.305 3.660 85 2.245 52 Ukiut 25-29 4.121 3.623 88 2.577 63 Ukiut 30-34 3.774 3.327 88 2.634 70 Ukiut 35-39 3.095 2.812 91 2.338 76 Ukiut 40-44 3.105 2.811 91 2.365 76 Ukiut 45-49 4.964 4.352 88 3.655 74 Ukiut 50-54 4.899 4.143 85 3.505 72 Ukiut 55-59 3.761 3.042 81 2.550 68
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 20 Ukiut 60-64 2.698 1.947 72 1.644 61 64-it sinnerlugit ukiullit 4.254 1.127 27 784 18 Najoqqutaq: Kisitsisaataasivik. http://bank/stat.gl/ARNBFB5 aamma http://bank/stat.gl/ARNBFB6
2009-2014-imi najugaqavissut qaammammi agguaqatigiissillugu suliffii suliaqarfinnut immikkoortillugit
Tabel 2. 2009-2014-imi najugaqavissut qaammammi agguaqatigiissillugu suliffii suliaqarfinnut immikkoortillugit
2009 2010 2011 2012 2013 2014 Tamakkerlutik 25.864 25.583 25.489 25.501 25.461 25.167 Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu 3.731 3.531 3.415 3.532 3.548 3.640 Aatsitassarsiorneq 120 119 137 143 128 110 Suliffissuit 283 251 242 233 235 225 Nukiussiuutinik imermillu pilersuineq 411 423 410 390 392 382 Sanaartorneq sanaartorfigissaanerlu 2.064 1.958 1.872 1.952 1.872 1.720 Niuerneq 3.094 3.016 3.009 3.086 3.045 2.918 Akunnittarfiit neriniartarfiillu 754 769 785 756 806 742 Assartuineq angallassinerlu 2.641 2.623 2.616 2.629 2.583 2.499 Suliffinnik kiffartuussineq 1.300 1.298 1.344 1.426 1.500 1.422 Pisortat allaffissornerat kiffartuussinerallu 9.973 10.044 10.052 9.804 9.895 9.826 Kiffartuussinerit allat 790 807 817 844 865 890 Nalunaarutigineqanngilaq 705 744 789 705 591 792 Najoqqutaq: Kisitsisaataasivik. http://bank/stat.gl/ARNBFB3
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 21 2014-imi najugaqavissut aningaasarsiaat, akileraarutaat suliffiilu suliaqarfinnut immikkoortillugit
Tabel 3. 2014-imi najugaqavissut aningaasarsiaat, akileraarutaat suliffiilu suliaqarfinnut immikkoortillugit
Suliaqarfinni Suliaqarfinni pingaarnerni Minnerpaamik Qaammammut sulisut pingaarnerni agguaqatigiissillugu qaammammi ataatsimi amerlassusaat agguaqatigiissillugu qaammamut sulisimasut agguaqatigiissillugu qaammammut isertitat akileraarutit Tamakkerlutik 32.996 25.167 25.157 8.733 Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu 7.071 3.640 25.720 8.801 Aatsitassarsiorneq 196 110 41.487 15.545 Suliffissuit 462 225 27.504 9.603 Nukiussiuutinik imermillu pilersuineq 524 382 27.427 9.668 Sanaartorneq sanaartorfigissaanerlu 2.762 1.720 26.769 9.632 Niuerneq 5.624 2.918 17.807 5.804 Akunnittarfiit neriniartarfiillu 1.765 742 16.732 5.537 Assartuineq angallassinerlu 3.841 2.499 28.866 10.085 Suliffinnik kiffartuussineq 2.502 1.422 30.948 11.031 Pisortat allaffissornerat kiffartuussinerallu 14.309 9.826 24.463 8.397 Kiffartuussinerit allat 1.840 890 23.916 8.294 Nalunaarutigineqanngilaq 885 792 37.930 14.876 Najoqqutaq: Kisitsisaataasivik. http://bank/stat.gl/ARNBFB31
2014-imi najugaqavissut sulisut qaammammut amerlassuserisartagaat, kommuninut suliaqarfinnullu immikkoortillugit
Tabel 4. 2014-imi najugaqavissut sulisut qaammammut amerlassuserisartagaat, kommuninut suliaqarfinnullu immikkoortillugit
Kommune Kommuneqarfik Qeqqata Qaasuitsup Kujalleq Sermersooq Kommunia Kommunia Tamakkerlutik 2.840 10.455 4.477 7.283 Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu 313 701 691 1.936 Aatsitassarsiorneq 48 58 2 2 Suliffissuit 5 145 46 29 Nukiussiuutinik imermillu pilersuineq 51 135 46 150 Sanaartorneq sanaartorfigissaanerlu 247 678 464 331 Niuerneq 352 1.126 583 856 Akunnittarfiit neriniartarfiillu 80 308 128 225 Assartuineq angallassinerlu 237 1.356 442 458 Suliffinnik kiffartuussineq 81 755 245 240 Pisortat allaffissornerat kiffartuussinerallu 1.266 4.176 1.598 2.785 Kiffartuussinerit allat 87 546 134 122 Nalunaarutigineqanngilaq 73 470 98 149 Najoqqutaq: Kisitsisaataasivik. http://bank/stat.gl/ARNBFB3
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 22 2014-imi najugaqavissut suliffii aamma aningaasarsiaasa amerlassuserisartagaat, suiaassutsinut suliaqarfinnullu immikkoortillugit
Tabel 5. 2014-imi najugaqavissut suliffii aamma aningaasarsiaasa amerlassuserisartagaat, suiaassutsinut suliaqarfinnullu immikkoortillugit
Qaammammut sulisut amerlassusaat Suliaqarfinni pingaarnerni agguaqatigiissillugu agguaqatigiissillugu qaammammut isertitat
Angutit Arnat Angutit Arnat Tamakkerlutik 13.885 11.282 27.814 21.887 Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu 3.070 570 27.607 15.554 Aatsitassarsiorneq 90 20 42.245 38.033 Suliffissuit 165 60 29.160 22.931 Nukiussiuutinik imermillu pilersuineq 322 60 27.932 24.719 Sanaartorneq sanaartorfigissaanerlu 1.567 153 27.463 19.640 Niuerneq 1.494 1.424 20.769 14.698 Akunnittarfiit neriniartarfiillu 338 405 19.458 14.458 Assartuineq angallassinerlu 1.874 625 29.923 25.697 Suliffinnik kiffartuussineq 884 539 34.658 24.863 Pisortat allaffissornerat kiffartuussinerallu 3.122 6.704 26.730 23.407 Kiffartuussinerit allat 435 455 25.298 22.594 Nalunaarutigineqanngilaq 524 268 42.016 29.933 Najoqqutaq: Kisitsisaataasivik. http://bank/stat.gl/ARNBFB2
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 23 2014-imi suliffissaaleqisut qaammammut agguaqatigiissillugu amerlassusaat immikkoortortaqarfinnut, najugaqarfinnut suiaassusermullu immikkoortillugit
Tabel 6. 2014-imi suliffissaaleqisut qaammammut agguaqatigiissillugu amerlassusaat immikkoortortaqarfinnut, najugaqarfinnut suiaassusermullu immikkoortillugit
Illoqarfinni Nunaqarfinni allanilu
Tamak- Tamak- Tamak- kerlugit Angutit Arnat kerlugit Angutit Arnat kerlugit Angutit Arnat Nuna tamakkerlugu (Immikkoortut avataaniittut ilanngullugit) 2.754 1.506 1.248 2.340 1.311 1.028 414 195 220 Nanortalik 121 77 45 81 51 30 40 26 15 Qaqortoq 152 95 56 145 92 52 7 3 4 Narsaq 133 83 51 132 82 50 2 1 1 Paamiut 113 63 51 104 58 45 10 4 5 Nuuk 729 417 312 709 403 305 21 14 7 Maniitsoq 141 83 59 121 74 47 20 8 11 Sisimut 238 111 127 208 96 112 30 14 16 Kangaatsiaq 97 49 48 44 20 24 53 29 24 Aasiaat 151 86 65 142 80 62 9 5 4 Qasigiannguit 52 32 20 49 30 19 3 2 1 Ilulissat 186 91 95 176 87 89 11 4 6 Qeqertarsuaq 38 22 17 38 22 17 - - - Uummannaq 91 51 40 63 40 24 28 11 17 Upernavik 167 72 94 61 34 27 106 38 68 Qaanaaq 84 38 46 75 33 41 9 5 5 Tasiilaq 221 21 104 154 87 68 67 30 36 Ittoqqortoormiit 39 21 18 39 21 18 - - - Najoqqutaq: Kisitsisaataasivik. http://bank.stat.gl/ARNLED3
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 24 2014-imi suliffissaaleqisut qaammatinut suliffissaaleqiffiusunut, ukiuinut aamma najugaqarfiinut immikkoortillugit
Tabel 7. 2014-imi suliffissaaleqisut qaammatinut suliffissaaleqiffiusunut, ukiuinut aamma najugaqarfiinut immikkoortillugit
Tamak- kerlutik (ukiut ukiut ukiut ukiut ukiut ukiut ukiut ukiut ukiut ukiut ukiut 18-64) 18-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 Sivikinnerpaamik qaammat ataaseq
Tamakkerlugit 7.924 557 1.474 1.128 867 576 598 955 884 596 289 Illoqarfinni 6.541 445 1.191 940 716 482 488 794 759 485 241 Nunaqarfinni allanilu 1.383 112 283 188 151 94 110 161 125 111 48 Qaammatit 1-3
Tamakkerlugit 4.321 362 843 630 468 322 313 483 450 302 148 Illoqarfinni 3.485 284 676 509 374 261 248 388 378 243 124 Nunaqarfinni allanilu 836 78 167 121 94 61 65 95 72 59 24 Qaammatit 4-6
Tamakkerlugit 1.815 133 359 281 206 117 148 203 193 118 57 Illoqarfinni 1.491 107 289 236 170 102 125 169 156 91 46 Nunaqarfinni allanilu 324 26 70 45 36 15 23 34 37 27 11 Qaammatit 7-9
Tamakkerlugit 1.009 45 190 140 118 80 74 139 113 78 32 Illoqarfinni 844 37 155 121 102 65 57 115 102 65 25 Nunaqarfinni allanilu 165 8 35 19 16 15 17 24 11 13 7 Qaammatit 10-12
Tamakkerlugit 779 17 82 77 75 57 63 130 128 98 52 Illoqarfinni 721 17 71 74 70 54 58 122 123 86 46 Nunaqarfinni allanilu 58 0 11 3 5 3 5 8 5 12 6 Najoqqutaq: Kisitsisaataasivik. http://bank.stat.gl/ARNLED5
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 25 2014-imi agguaqatigiissillugu suliffissaaleqisut procentinngorlugit immikkoortortaqarfinnut suiaassusermullu immikkoortillugit
Tabel 8. 2014-imi agguaqatigiissillugu suliffissaaleqisut procentinngorlugit immikkoortortaqarfinnut suiaassusermullu immikkoortillugit
Tamakkerlugit Illoqarfinni Nunaqarfinni allanilu
Tamak- Tamak- Tamak- kerlugit Angutit Arnat kerlugit Angutit Arnat kerlugit Angutit Arnat Nuna tamakkerlugu (Immikkoortut avataaniittut ilanngullugit) 10,3 10,3 10,3 10,0 10,4 9,5 12,1 9,5 16,0 Nanortalik 16,4 18,1 14,4 15,1 17,2 12,4 20,1 20,0 21,4 Qaqortoq 10,1 11,9 7,9 10,0 12,2 7,5 10,8 7,0 19,0 Narsaq 16,4 18,4 14,2 19,7 22,3 16,5 1,4 1,2 1,8 Paamiut 15,9 15,3 17,0 15,8 15,3 16,2 19,2 13,3 23,8 Nuuk 8,0 8,6 7,3 7,9 8,5 7,3 15,8 17,5 13,2 Maniitsoq 9,4 9,8 8,9 10,0 11,0 8,6 6,9 4,5 9,6 Sisimut 7,6 6,5 9,0 7,7 6,6 9,1 6,9 5,5 8,9 Kangaatsiaq 18,9 17,1 21,3 18,4 15,6 21,6 19,3 18,2 20,9 Aasiaat 10,5 10,6 10,3 10,3 10,3 10,3 13,8 14,3 13,3 Qasigiannguit 8,4 9,5 7,0 8,3 9,3 7,0 10,7 13,3 7,1 Ilulissat 8,1 7,3 8,9 8,3 7,6 9,0 6,1 4,1 7,5 Qeqertarsuaq 9,7 10,5 9,4 10,0 10,8 9,6 - - - Uummannaq 8,5 8,8 8,2 10,2 12,2 8,2 6,2 4,3 8,6 Upernavik 14,2 10,7 18,9 11,4 11,4 11,4 16,6 10,1 26,0 Qaanaaq 24,6 20,8 29,1 25,6 21,9 29,1 18,4 15,2 29,4 Tasiilaq 19,2 18,5 20,0 18,1 19,0 17,2 22,4 17,3 28,8 Ittoqqortoormiit 22,7 21,4 24,3 23,4 22,3 24,7 - - - Najoqqutaq: Kisitsisaataasivik. http://bank.stat.gl/ARNLED4
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 26 2014-imi suliffissaaleqisut agguaqatigiissillugu qaammammut amerlassusaat najugaqarfinnut, suiaassusermut ukioqqortussusermullu immikkoortillugit
Tabel 9. 2014-imi suliffissaaleqisut agguaqatigiissillugu qaammammut amerlassusaat najugaqarfinnut, suiaassusermut ukioqqortussusermullu immikkoortillugit
Katillugit ukiut 18-19 ukiut 20-24 ukiut 25-29 ukiut 30-34 ukiut 35-39 ukiut 40-44 ukiut 45-49 ukiut 50-54 ukiut 55-59 ukiut 60-64 Nuna tamakkerlugu
Katillugit 2.754 152 469 365 297 199 214 366 343 234 116 Angutit 1.506 73 232 188 154 102 119 200 207 152 80 Arnat 1.248 79 237 177 143 97 96 166 136 82 36 Illoqarfinnir
Katillugit 2.340 125 381 316 254 172 179 316 305 195 97 Angutit 1.311 62 196 166 133 89 103 179 188 129 68 Arnat 1.028 63 184 150 121 83 77 137 118 67 29 Nunaqarfinni allanilu.
Katillugit 414 27 88 49 43 27 35 50 38 38 19 Angutit 195 11 36 22 21 13 16 21 19 23 12 Arnat 220 16 52 27 22 14 19 29 18 15 7 Najoqqutaq: Kisitsisaataasivik. http://bank.stat.gl/ARNLED3
2014-imi suliffissaaleqisut qaammammut amerlassusaat agguaqatigiissillugu procentinngorlugit najugaqarfinnut, suiaassusermut ukiuinullu immikkoortillugit
Tabel 10. 2014-imi suliffissaaleqisut qaammammut amerlassusaat agguaqatigiissillugu procentinngorlugit najugaqarfinnut, suiaassusermut ukiuinullu immikkoortillugit
Katillugit ukiut 18-19 ukiut 20-24 ukiut 25-29 ukiut 30-34 ukiut 35-39 ukiut 40-44 ukiut 45-49 ukiut 50-54 ukiut 55-59 ukiut 60-64 Nuna tamakkerlugu
Katillugit 10,3 23,3 17,3 12,4 10,1 7,8 8,3 9,1 8,9 8,4 6,6 Angutit 10,3 22,1 15,5 11,7 10,1 7,6 8,3 9,3 9,9 9,5 7,6 Arnat 10,3 24,6 19,5 13,2 10,1 8,1 8,4 8,9 7,7 7,0 5,1 Illoqarfinni
Katillugit 10,0 22,3 16,3 12,4 9,8 7,7 7,9 9,1 9,0 8,1 6,3 Angutit 10,4 21,8 15,3 12,1 10,0 7,6 8,3 9,8 10,4 9,5 7,6 Arnat 9,5 22,8 17,5 12,7 9,6 7,8 7,6 8,3 7,5 6,4 4,5 Nunaqarfinni allanilu
Katillugit 12,1 30,0 23,0 12,6 12,6 9,2 10,8 9,2 8,1 10,2 9,0 Angutit 9,5 24,4 16,4 9,4 10,8 8,0 8,3 6,7 6,8 9,4 7,7 Arnat 16,0 35,6 32,1 17,2 14,8 10,5 14,3 12,6 9,7 11,9 12,3 Najoqqutaq: Kisitsisaataasivik. http://bank.stat.gl/ARNLED4
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 27 2010-mit 2014-imut suliffissaaleqisut ilinniagarisimasaanut immikkoortillugit
Tabel 11. 2010-mit 2014-imut suliffissaaleqisut ilinniagarisimasaanut immikkoortillugit
2010 2011 2012 2013 2014 Tamakkerlutik 2.056 2.518 2.655 2.725 2.754 Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu 1.752 2.157 2.254 2.296 2.295 Aatsitassarsiorneq 18 29 38 37 44 Suliffissuit 263 300 334 356 380 Nukiussiuutinik imermillu pilersuineq 6 9 13 15 14 Sanaartorneq sanaartorfigissaanerlu 47 54 63 61 67 Niuerneq 90 105 106 121 129 Akunnittarfiit neriniartarfiillu 22 28 31 29 35 Assartuineq angallassinerlu 44 53 64 69 69 Suliffinnik kiffartuussineq 53 51 56 61 65 Pisortat allaffissornerat kiffartuussinerallu 1 1 1 1 3 Kiffartuussinerit allat 1 1 3 3 4 Nalunaarutigineqanngilaq 22 30 26 34 31 Najoqqutaq: Kisitsisaataasivik. http://bank.stat.gl/ARNLED46
2014-imi najugaqavissut sulisinnaasut qaammammut agguaqatigiissillugu suiaassusermut ukiuinullu immikkoortillugit
Tabel 12. 2014-imi najugaqavissut sulisinnaasut qaammammut agguaqatigiissillugu suiaassusermut ukiuinullu immikkoortillugit
Tamakkerlugit Angutit Arnat
Innuttaasut Innuttaaasut Innuttaasut Sulisin Sulisinnaan- tamakker- Sulisin- Sulisinnaan- tamakker- Sulisin- Sulisinnaan- tamak- naasut ngitsut lugit naasut ngitsut lugit naasut ngitsut kerlugit Tamakkerlugit 26.764 9.539 36.303 14.621 4.702 19.323 12.143 4.837 16.980 Ukiut 18-19 651 930 1.581 330 449 779 321 481 802 Ukiut 20-24 2.714 1.591 4.305 1.498 702 2.200 1.216 889 2.105 Ukiut 25-29 2.942 1.179 4.121 1.604 479 2.083 1.337 701 2.038 Ukiut 30-34 2.931 843 3.774 1.518 416 1.934 1.413 427 1.840 Ukiut 35-39 2.537 558 3.095 1.340 307 1.647 1.196 252 1.448 Ukiut 40-44 2.579 526 3.105 1.437 277 1.714 1.143 248 1.391 Ukiut 45-49 4.021 943 4.964 2.148 513 2.661 1.873 430 2.303 Ukiut 50-54 3.848 1.051 4.899 2.086 547 2.633 1.762 504 2.266 Ukiut 55-59 2.784 977 3.761 1.608 530 2.138 1.176 447 1.623 Ukiut 60-64 1.760 938 2.698 1.054 480 1.534 706 458 1.164 Nassuiaat: 1) Akunnaalisitsinerit pissutaallutik inerneri nikingassuteqalaarput. Najoqqutaq: Kisitsisaataasivik. http://bank.stat.gl/ARNSTK1
PUBLSLUT
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 28
Signatur forklaring: … Oplysninger foreligger ikke .. Oplysninger for usikre til at angives eller diskretionshensyn . Tal kan efter sagens natur ikke forekomme 0 Mindre end halvdelen af den anvendte enhed - Nul * Foreløbigt eller anslået tal
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 29 2015 ukiumoortumik paasissutissat
Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu
1. Allaffissornikkut aalisarnerup aqunneqarnera
Allaffissornikkut aalisarnerup aqunneqarnera Kalaallit Nunaata imartaani amerlanerpaamik aalisaqqusaasut pisassiissutit akuersissutillu aqqutigalugit aqunneqarpoq. Akuersissutit aalisarsinnaalernissap aqunneqarneranut atorneqartarput. Pisassiissutit akuersissutillu akornanni ataqatigiinneq Titartakkami 1.1.-imi takuneqarsinnaavoq.
Titartagaq 1.1. TAC-p, pisassiissutit aamma akuersissutit akornanni ataqatigiinnerit
Akuerisaasumik pisarineqarsinnaasut tamarmiusut aaliangersorneqarnerat, TAC Naalakkersuisut Kalaallit Nunaata aningaasaqarnikkut imartaani aalisakkanut akuerisaasumik tamakkiisumillu ukiumut pisarineqarsinnaasut (Total Allowable Catch, TAC) aalajangersartarpaat. Biologit siunnersuinerat aallaavigalugu aalajangersaasoqartarpoq, tamannalu Pinngortitaleriffiup NAFO aamma ICES suleqatiginerisigut ingerlanneqartarluni, takuuk Nunat tamalaat akornanni aalisarneq pillugu isumaqatigiissutit suleqatigiiffiillu.
Aalisarneq pillugu Siunnersuisoqatigiit, ilaatigut Kalaallit Nunaanni sinerissap qanittuani aalisartut piniartullu peqatigiiffianniit KNAPK aamma Sulisitsisut GE aamma NUSUKA ilaasortaaffigineqartut, aalajangersaalinnginnermi tusarniaaffigineqartarput.
Akuerisaasumik tamakkiisumillu pisarineqarsinnaasut (TAC) aalisariutinut ataasiakkaanut pisassiissutiginerisigut agguataarneqartarput. Tassani sinerissami qanittumi avataanilu aalisartut immikkoortinneqartarput. Aalisariutit mikinerusut 75 BRT/120 BT-mik anginerunngitsut sømilit pingasut iluanni (sinerissamut qanittumi) sinerissap qanittuani aalisartarput.
Aalisariutit 75 BRT/120 BT-mik anginerusut sømilit pingasut avataanni avataasiorlutik aalisartarput. Nunanut allanut aamma pisassiisoqartarpoq, takuuk immikkoortoq Nunat tamalaat akornanni aalisarneq pillugu isumaqatigiissutit suleqatigiiffiillu.
Raajanut tunngatillugu Kalaallit Nunaata Kitaani pisassiissutit tamarmiusut 57 procentii avataasiortunut tunniunneqartarput, sinnerilu 43 procentit sinerissap qanittuani aalisartunut tunniunneqartarlutik. Tamanna inatsisitigut aaliangigaavoq. Aalisakkanut sinerissap qanittuani imartallu avataaniittuni allanut pisassiissutit agguaanneqarnerat Naalakkersuisunit aalajangerneqartarpoq.
Titartagaq 1.2. Kalaallit Nunaata eqqaani aalisakkanut aalajangersimasunut TAC
Malugiuk: Kisitsisit saqqummersut Naalakkersuisut TAC-t pillugit aalajangersagaannut naleqqupput. Najoqqutaq: TAC aamma pisassarititat taamatullu pisassarititanut nalunaarusiaq pillugit Inatsisartunut nassuiaammi
Raajanut TAC-it Kalaallit Nunaata Kitaanut Kangianullu aalajangersarneqartarput. Raajanut aalisakkanullu aalajangersimasunut pisarineqarsinnaasut oqimaassusissaat Titartakkami 1.2-mi takuneqarsinnaapput. Saarulliit ukiumoortumik pisarineqarsinnaasut oqimaassusissaat sinerissap qanittuani aalisarneqartussat avataanilu aalisarneqartussat aalajangersarneqartarput. 1. januar 2014-ni avataani saarullinniarneq pillugu ingerlatsineq allanngorpoq. Kitaani avataasiorluni qaleralittassani TAC Davis Strædimut Baffin Bugtimullu immikkoortillugit aalajangersarneqartarput. Saattuarniarneq taamaallaat Kitaani ingerlanneqartarpoq. Soorlu Titartakkami 2.2-mi takuneqarsinnaasoq akuerisaasumik saattuartassat 2009- mi 3.830 tonsinit 2015-imi 2.675 tonsinut appariarsimapput. Tabel 1-mi takuneqarsinnaapput Kalaallit Nunaata imartaani aalisakkat amerlassusaannut TAC-it nassuiaqqissaarneri. Tabel 2-mi takuneqarsinnaapput Kalaallit Nunaanni kalaallinut sinerissap qanittuani aalisartunut avataasiortunullu pisassiissutit ineriartornerat.
Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu - qupperneq 2 Akuersissutit Aalisarsinnaatitaaneq akuersissutit iluaqutsiullugit malittarisassaqartinneqarpoq. Kalaallit aalisarneranni 2008-mi avataasiorluni aalisarnermi aalisakkanut makkununnga akuersissummik peqartoqartussaavoq: raajat, qalerallit, saattussat, saarulliit, suluppaakkat, nataarnat, ammassat imminnguillu.
Sinerissap qanittuani aalisarnermi 2008-mi raajarniarnermut, qaleralinniarnermut, saattuarniarnermut, kapisilinniarnermut, nipisanniarnermut uiluinniarnermullu akuersissummik peqarnissaq pisussaaffiuvoq. 2010-mi sinerissamut qanittumi saarullinniarnissamut akuersissummik peqarnissaq piumasaqaatigineqalerpoq.
Akuersissutit pingasunut immikkoortinneqartarput: piffissamut killilimmut akuersissutit akuerisaasumik amerlanernik pisaqarsinnaanermut imaluunniit taamaattortaqanngitsumik akuersissutit aamma piffissamut killeqanngitsumut akuersissutit amerlanerpaamik pisaqarsinnaanermut qummut killilimmut akuersissutit.
Piffissamut killeqanngitsumut akuersissutit amerlanerpaamillu pisaqarsinnaanermut qummut killilimmik akuersissutit raajarniarnermi atorneqartarput. Aalisariutaatillit imaluunniit inuit ataasiakkaat aalisariutit pineqartut pisassiissutaannit ilaannut akuersissuteqarput. TAC aalajangersarneqareeraangat Naalakkersuisut nalunaaruteqartarput ukiumoortumik pisassiissut sorleq akuersissutinut ataasiakkaanut naapertuunnersoq. Avataasiorlutik aalisartuni aalisariutaatillit imaluunniit inuit ataasiakkaat pisassiissutit tamarmiusut pingajorarterutaannik annerpaamik piginnittuusinnaapput. Sinerissap qanittuani aalisartuni pisassiissutinit tamarmiusunit piginneqataassutaasinnaasoq annerpaaq 10 procentiusimagaluartoq- 15 procentimut qaffanneqarpoq. Qaffaaneq sinerissap qanittuani aalisariaatsip allanngortiterneqarneranut taputartuullugu pivoq 2011-mi Inatsisartut ukiakkut ataatsimiinneranni.
Piffissamut killilimmut akuersissutit amerlanerpaamik pisaqarsinnaanermut qummut killilimmik akuerineqartut avataasiorlutik qaleralinniartunut, saarullinniartunut, suluppaagarniartunut, ammassanniartunut imminnguarniartunullu atorneqarsinnaapput. Sinerissap qanittuani aalisarnermi akuersissutit taamaattut uiluinniarnermi atorneqartarput. Akuersissutit ukiumut ataasiartumik tunniunneqartarput, aalisariutinullu ataasiakkaanut ukiumut pisassiissutigineqartut pillugit paasissutissanik imaqartarlutik.
Piffissamut killilimmut akuersissutit amerlanerpaamik pisaqarsinnaanermut qummut killeqanngitsumik akuersissutit sinerissap qanittuani qaleralinniartunut aamma saattuarniarnermi atorneqartarput, pisassiissutillu kalaallit aalisariutaannut ataatsimoorussaapput. Aalisariaaseq taamaattoq olympisk aalisariaatsimik taaneqartarpoq. 2014-imi sinerissap qanittuani qaleralinniartunut qaammatikkaartumik pisassiisoqartalerpoq. Ukiup ingerlanerani pisassiissutit piffissamut siaruarternissaat taamaliornermut
Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu - qupperneq 3 pissutaavoq, siornatigut ukiumut ataasiarluni pisassiisoqartarsimagaluarpoq. Pisassiissutit affaat qulaani taaneqartutuut ingerlanneqartarput.
Kalaallit Nunaanni Aalisarsinnaanermut Akuersissutinik Nakkutilliisoqarfik Kalaallit Nunaanni Aalisarnermut Akuersissutinik Nakkutilliisoqarfik (KANUAANA) Aalisarnermut, Piniarnermut Nunalerinermullu Naalakkersuisoqarfimmi immikkoortortaqarfiuvoq. KANUAANA-p pingaarnertut suliassarai aalisariutit allattuiffiisa nakkutiginissaat, aammalu satellitit aqqutigalugit kilisaatit Kalaallit Nunaata imartaani angalasut suliaallu nakkutigissallugit. Taakku saniatigut KANUAANA nunat allamiut kalaallillu aalisariutaannut pingaarnerusumillu kilisaatinut raajarniutinut aalisarnermik nakkutilliisunik ilaatitaqartarpoq. Aalisarnermik nakkutilliineq pingaarneq Arktisk Kommandomit (AKO) nakkutigineqarpoq, taakkulu aalisariutit pisaat piniutaallu imaani misissortarpaat, takuuk illersornissaq pillugu immikkoortoq.
2. Nunat tamalaat akornanni aalisarneq pillugu isumaqatigiissutit suleqatigiiffiillu
Nunat tamalaat akornanni aalisarneq pillugu isumaqatigiissutit suleqatigiiffiillu Kalaallit Nunaata Savalimmiut, Norge aamma Rusland nunat marluk akornanni paarlaateqatigiittarnissamik isumaqatigiissuteqarfigai. Isumaqatigiissutip taassuma saniatigut Kalaallit Nunaata Island aamma Norge nunat pingasut akornanni sinerissami ammassanniarluni paarlaateqatigiittarnissamik isumaqatigiissuteqarfigivai ammassaallu saniatigut Irmingerhavemi sinerissami suluppaagarniarnissamik isumaqatigiissuteqarfigalugit. Kalaallit Nunaata aamma EU nunat pingasut akornanni aalisarluni suleqatigiinnissamik isumaqaitigiissuteqarfigivaa. EU- mik suleqatigiinissamik isumaqateqarneq tunngavigalugu Kalaallit Nunaata imartaani aalisarnissamik pisinnaatitaaffiit EU-mit akilerneqartarput, taamatut isumaqatigiissuteqarneq allani atuutinngilaq. Paarlaaqateqarnissamik isumaqatigiissut Kalaallit Nunaata nunani allani aalisarsinnaanissaanik qulakkeerinnippoq, taamatut Kalaallit Nunaanit aalisartoqassatillugu nunat allat Kalaallit Nunaanni aalisartarnissaat aamma paarlaateqatigiittarnissamut isumaqatigiissummut ilaavoq.
EU-mik aalisarneq pillugu isumaqatigiissut EU-mik aalisarneq pillugu isumaqatigiissut 1985-imiilli atuuppoq, taamani Kalaallit Nunaat EF-imut ilaasortaajunnaarmat. 2006-imi nutaamik isumaqatigiissusiortoqarpoq Qajaq-isumaqatigiissummik taasaq. Isumaqatigiissut nutaaq marlunnut agguataarneqarpoq; niuernerpalaartoq aallaavigalugu aalisarneq pillugu isumaqatigiissut kiisalu peqatigiinnissamik isumaqatigiissut. Peqatigiinnissamik isumaqatigiissummi siunertaavoq siunissami Kalaallit Nunaata EU-llu aalisarneq pinngikkaluarlugu suleqatigiilernissaasa qulakkeernissaa, takuuk immikkoortoq naalakkersuinermi aqutsinermilu pissutsit. Aalisarneq pillugu
Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu - qupperneq 4 isumaqatigiissummi siunertaavoq – soorlu manna tikillugu taamaattoq – ukiumoortumik taartisiaqartitsisoqarneratigut Kalaallit Nunaata aalisakkanik pisuussutimi ilaannik EU-mut immikkoortitsisassasoq.
EU ukiumoortumik 320 mio. kr.-nit missaannik taarsiissuteqartarpoq. Siornatigut 240 mio. kr.-nit ukiumoortumik aalisarsinnaanermut akiliutigineqartarput, sinnerilu 80 mio. kr.-nit missingersuutit tungaasigut tapiissutaallutik. 2007-mit Peqatigiinnissamik Isumaqatigiissutikkut qulakkeerneqarpoq aalisarsinnaanermut pisinnaatitaaffiit aqqutigalugit Kalaallit Nunaat taartisiassaqarnani ukiumoortumik 200 mio. kr.-it missaanik tapiiffigineqartarnissaa. Aalisarneq pillugu isumaqatigiissut immini ukiumoortumik 130 mio. kr.-it missaasa tapertaanissaat naatsorsuutigineqarpoq. Taakkunannga 100 mio. kr.-it aalisinnaatitaanissamut akiliutaasarput, sinnerilu 30 mio. kr.-it missaaniittutut aalisarnermut tapiissutigineqartarlutik. EU-p Kalaallit Nunaata imartaanut isersinnaanerata peqataanik malitsigissavaa Kalaallit Nunaata aalisakkanik tunisassiai EU-mi niuerfinnut akitsuutitaqanngitsumik eqqunneqarsinnaanissaat.
Norgemik Ruslandimillu aalisarnermik isumaqatigiissut 1990-ikkut aallartinneranniilli Kalaallit Nunaat Ruslandimik Norgemillu aalisarneq pillugu isumaqatigiissuteqarpoq. Barentsip imartaani aalisakkat norskit russillu aalisarnikkut killeqarfii akimorlugit avissaarsimaneri pissutigalugit, aalisarneq norskit russillu ataatsimoorlutik aquppaat.
Isumaqatigiissutit malitsigaat Barentsip imartaani saarullinnut misaqqarnarnullu kalaallinut pisassiissutit Ruslandimik isumaqatigiissuteqarnikkut anguneqartartut norskit imartaanni aamma aalisarneqarsinnaammata. Norgemik isumaqatigiissummi aamma taamaappoq. Ilanngullugu norskit aningaasaqarnikkut killeqarfiani saarulliit kalaallinut pisassiissutigineqartut Svalbardip imartaani aalisarfigeqqusaanngitsumi aamma aalisarneqarsinnaapput.
Isumaqatigiissummi Kalaallit Nunaat periarfissinneqarpoq saarullinniarnermi piginnaanerup suliaqarnerallu pigiinnarnissaannut.
Aalisarneq pillugu isumaqatigiissutit allat 1997-imiilli Kalaallit Nunaat Savalimmiullu aalisarsinnaanerit pillugit illugiillutik immikkut isumaqatigiissuteqarput. Aalisakkat amerlasuut tassani pineqanngillat, takuuk tabel 3 aamma tabel 4. Savalimmiut Kalaallit Nunaata eqqaani aalisarneranni pisarineqartussat amerlanersaat EU-mik isumaqatigiissuteqarnikkut pisarput, soorlu tamanna siuliani allassimasoq. 2004 tikillugu Savalimmiut 4.000 tonsinik suluppaakkanik pisassinneqartarpoq. Pisassiissutit taakku tabellini suli allassimanngillat, taakku massakkut Kalaallit Nunaata, Savalimmiut Islandillu akornanni isumaqatigiissutiginiarneqarmata.
2003-mi ammassaat Kalaallit Nunaata Island aamma Norgip imartaaniittut pillugit isumaqatigiissuteqarput. Taakku saniatigut suluppaakkat Atlantikup
Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu - qupperneq 5 avannaata kangianiittut agguaanneqarnissaat pillugit Islandi, Kalaallit Nunaannut Savalimmiunullu isumaqatiginninniarpoq.
Kalaallit Nunaata Canadallu akornanni aalisarneq pillugu isumaqatigiissummik pilersitsisoqanngisaannarsimavoq. Tamanna pissuteqarpoq, ataatsimoortumik pisuussutit pisassiissutigineqarnissaasa agguataarnissaannut nunat taakku marluk isumaqatigiissinnaasarsimannginnerannik.
1986-imiilli Davis Strædimi Baffin Bugtimilu ataatsimoorussamik raajat qalerallillu pillugit akuttunngitsunik ataatsimiittoqartarsimavoq. Taamaattorli 2003-mit Flemish Cap-ip imartaanni raajanut pisassiissutit agguataarnissaannut isumaqatigiittoqannginnera pissutigalugu Canadap ataatsimiinnerit taamaatiinnartarsimavai. Tassunga tunngasut ataani takuneqarsinnaapput.
Nunat tamalaani suleqatigiiffiit Kalaallit Nunaat aamma nunat tamalaat imartaanni aalisarsinnaatitaavoq. Atlantikup Avannaani Aalisarnikkut Suleqatigiiffik aqqutigalugu (North Atlantic Fisheries Organization, NAFO), NAFO Atlantikup avannaata nunat tamalaat imartaanik ingerlatsisuuvoq. Kalaallit Nunaat ilaatigut Flemish Capimi aamma Grand Banksimi New Foundlandip avataaniittuni raajarniarsinnaatitaavoq. Pisassiissutitit ikippallaarneri pissutaallutik tamaani aalisartoqarneq ajorallarpoq.
Atlantikup Avannamut Kangiani Aalisarneq pillugu Ataatsimiititaliaq (North- East Atlantic Fisheries Commission, NEAFC) Atlantikup avannaata kangiani nunat tamalaat aalisarnerannik ingerlatsisuuvoq, Kalaallit Nunaata tassani suluppaakkat, ammassassuit makrelit saarullernallu pisarisinnaavai.
Atlantikup avannaata imartaani kapisillit Atlantikup Avannaani Kapisillit Piujuaannarnissaat pillugu Suleqatigiiffiup (North Atlantic Salmon Conservation Organization, NASCO) aqutarai. Kalaallit Nunaat NASCO-mi ilaasortaanngilaq. Kapisillit amerlassusaat ukiuni arlaqalersuni amerlanngitsutut nalilerneqarput, taamaammallu Kalaallit Nunaat kapisilinnik aamma pisassinneqanngilaq.
Danmark aqqutigalugu Kalaallit Nunaat Nunat Tamalaat Immap Ilisimatusarfigineqarneranut Siunnersuisoqatigiinnut (International Council for Exploration of the SEA, ICES) NAFO-llu ilisimatusarnermut siunnersuisoqatigiivinut ilaasortaavoq, taakkulu Atlantikup avannaata imartaani ilisimatusarneq ataqatigiissaarlugulu saqqummiuttarpaat.
3. Aalisakkat qaleruallillu pisarineqartut
Aalisakkat qaleruallillu pisarineqartut Kalaallit Nunaata imartaani aalisarneq pillugu paasissutissat pingaarnermik aalisariutit allattuiffiinit pisuupput. 1996 tikillugu avataasiorlutik aalisartut
Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu - qupperneq 6 kisimik allattuinissamik pisussaaffeqarput, ukiulli qulit ingerlaneranni allattuinissamut pisussaaffik annertusinikuulluni. Tamanna 1996-imi sinerissap qanittuani raajarniartunut eqqunneqarpoq. 2002-mi tamanna sinerissap qanittuani saattuarniartunut eqqunneqarpoq. 2006-imi ukiakkut aalisariutit tamarmik 9,4 meterimik anginerusut allattuisussaatitaalerput. Nunat allamiut aalisariutaat qangali allattuisussaatitaapput. Angallatit mikinerusut, soorlu umiatsiaaqqat tunisisarfinni paasissutissiisussaatitaapput, paasissutissallu taakku atorneqartarput.
Titartagaq 3.1. Kalaallit nunallu allamiut Kalaallit Nunaata eqqaani aalisarnerisa allanngoriartornerat
Malugiuk: Kisitsisit 2013-imi 2014-imilu kisitsisaagallarput. Nassuiaat: 1) Kalaallit imartaminni pisaat, taamatullu nunat assigiinngitsut akorninni imartani, Islandimi, Savalimmiuni, Flemish Capimi, Norgemi Ruslandimilu. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, http://bank.stat.gl/
Kalaallit Nunaata eqqaani nunat allamiut aalisarnerat annertuvoq. Ammassanniarneq amerlassutsimigut nunat allamiut aalisarnerpaaffigisimavaat. Ammassanniarnerli allanngorartorujussuuvoq, takuuk titartagaq 3.1. Ammassaat pisassiissutigineqartut ammassaat sivikitsuinnarmik uumasuusarnerat pissutaalluni ukiumiit ukiumut nikerartarnerannik annerusumik pissuteqarpoq.
Ukiumi aalisarfiusumi ataasiarluni marloriarluniluunniit innersuussisoqartarpoq. 2015-imi 580.000 tonsit piniarneqarnissaanut innersuussutigineqarput. Ammassaat aalisarneqarsinnaasutut innersuussutigineqartut Tunumipput– Island – Jan Mayenimi, Kalaallit Nunaannit innersuussutigineqartut 11 pct.-ii pisarineqarsinnaatitaapput.
Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu - qupperneq 7 Titartagaq 3.2. Kalaallit aalisakkanik aalajangersimasunik aalisarnerisa allanngoriartornera
Malugiuk: Kisitsisit 2013-mi 2014-milu kisitsisaagallartut nalunaarsugaapput. Nassuiaat: 1) Kalaalit imartaminni pisaat, taamatullu Flemish Capimi, Norgemi Ruslandimilu. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, http://stat.bank.gl/
Raajat kalaallit aalisarneranni pingaarnersaapput. 1970-ikkut aallartinneranni kalaallit raajarniarnerat taamaapajaaginnarsimavoq ukiumoortumik 8.000-10.000 tonsit pisarineqartarlutik. 1975-imi avataasiorlutik aalisartut aallartipput, tamatumalu kingorna raajat pisarineqartartut amerliartuaalerlutik. Ukiuni qulikkaani kingullerni 100.000 – 140.000 tonsit akornanni ukiumut pisarineqartarsimapput.
1950-ikkunni 1960-ikkunnilu Kalaallit Nunaanni saarulliit pisarineqartartut tamarmiusut ukiumut 300.000 aamma 400.000 tonsit akornanniipput. 1970- ikkut aallartinneranni aalisapiluttoqarneratigut silallu nillertinneratigut saarulliit ikileriapiloorput. Tamatuma kingorna aalisarneq pisaqarfiuvallaarsimanngilaq, 1980-ikkut naalerneranni piffissaq sivikitsoq eqqaassanngikkaanni. Ukiuni kingullerni saarulliit amerlanerulernerat malittaralugu pisarineqartartut annikikkaluamik amerlisimapput. 2007-mi 17.000 tonsit pisarineqarsimapput 2008-mi 24.918 tonsiusimallutik tamatuma kingorna saarulliit pisarineqarsimasut ikilisimapput, 2009-mi 12.676 tonsiusimagamik 2010-milu 11.687 tonsiusimallutik (pisat tamaasa katillugit Norgep avannaani pisarineqarsimasut ilanngunnagit), takuuk titartagaq 3.2.
Kalaallit Nunaata imartaanit saarulliit tammakarnerisa kingorna 1990-ikkut aallartinneranni qaleralik iluanaarniutigalugu pingaarnertut aalisarneqalerpoq. Ukiuni kingullerni sineriammi qanittumi qaleralinniarneq aallaakkaasimavoq pisarsimavoq tassa 20.000 tonsit missaat aalisarneqartarsimagamik. Kitaani Tunumilu avataasiorlutik aalisartut aalaakkaasumik 25.000 tonsit missaannik pisaqartarsimapput
1995-mi sinerissap qanittuani Qeqertarsuup Tunuani Sisimiullu eqqaani saattuarniarneq aallartippoq. Tamatuma kingorna kujataani Nunap Isuanit avannamut Upernavik tikillugu saattuarniartoqalerpoq. 1999-imi avataasiorlutik saattuarniartut aallartipput Sisimiut avataani aammalu Nuup
Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu - qupperneq 8 Paamiullu eqqaanni. Saattussanik aalisarneq 2001-imi pisaqarfiunerpaavoq, taamani 14.247 tonsit pisarineqarmata. Tamatuma kingorna pisarineqartartut appariartulerput, 2010-imilu 3.165 tonsit kisimik pisarineqarlutik. Appariarujussuarnerannut peqqutaavoq aalisapilunneq pissutigalugu saattussat ikileriarujussuarmata.
Titartaq 3.3. Kalaallit Nunaata imaq oqartussaaffia pillugu immap assinga killeqarfiit erseqqissarneqanngitsut
Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu - qupperneq 9 Titartagaq 3.4. 2013-imi Kalaallit aalisakkanik pingaarnerutitanik pisat NAFO-p ICES-lu ilaaneersunut agguarlugit
Malugiuk: Kisitsisaagallartutut nalunaagaapput. Najoqqutaq: Kalaallit Nunaanni Aalisarnermut Nakkutilliisoqarfik aamma Naatsorsueqqissaartarfik
Soorlu titartakkami 3.4-mi takuneqarsinnaasoq kalaallit aalisarnerat amerlanertigut Kitaani pisarpoq, NAFO 1A-F, takuuk titartakkami 3.4. NAFO 3L aamma 3M tassaapput Newfoundlandip avataani Flemish Cap-imi nunat tamalaat imartaat.
4. Aalisariutaatigineqartut
Aalisariutaatigineqartut Kalaallit Nunaanni aalisariutit 1960-ikkunni amerliartortinneqalerput. 2011- ip naalernerani aalisariutit 525-miupput. Taakku saniatigut 1.500 aamma 2.000-it akornanni umiatsiaaraqarpoq, taakkunannga ilaat aalisarnermut piniarnermullu atorneqarlutik ilaallu aalisariutinut bundgarnersortunullu assigisaannullu attuumassuteqarlutik.
Aalisariutit avataasiortut aalisariutinik 75 BRT/120 BT sinnerlugu angissusilinnik ilaqarput killeqarfiup 3 sømilit avataani aalisartunik. Aalisariutit anginerusut amerlanerit pisaminnik angallammi suliaqarsinnaapput.
Sinerissap qanittuani aalisariutit 75 BRT/120 BT-inik mikinerupput, taakkulu killeqarfiup 3 sømilit iluanni aalisarput. Aalisariutit 10 BRT-inik mikinerusut Avannaani amerlanerupput, tamaani pingaarnermik qaleralinniartuullutik.
Aalisariutit namminersortunit pigineqarput. Kilisaatit Royal Greenland A/S- imit pigineqartut toqqaannanngitsumik pisortanit pigineqarput, tassa Royal Greenland 100 procentimik Namminersorlutik Oqartussanit pigineqarmat. Sinerissap qanittuani aalisariutit ilarpassui ESU aqqutigalugu aningaasalersorneqarput (ESU-mit taarsigassarsinikkut)
Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu - qupperneq 10 Avataasiorlutik aalisariutit nunat allamiut taarsigassarsiniartarfiannit (skibskreditordninger) assigisaanniillu aningaasalersorneqarput. Siornatigut avataasiorlutik aalisariutit amerlisarneqarnerat Nunatta Karsianit qularnaveeqqusiinikkut aningaasalersorneqarput, tamannali periuseq taamaatinneqareerpoq.
5. Nunami aalisakkanik suliffissuit
Nunami aalisakkanik suliffissuit Aalisakkat kalaallinit pisarineqartut affaasa missaat sinerissami tunitsivinni suliarineqartarput. Pisarineqartut allat aalisariutini suliarineqartarput imaluunniit avammut tunisassiarineqartarput suliarisassanngorlugit. Aalisakkat nunami aalisakkanik suliffissuarni suliarineqartussat amerlanersaat sinerissap qanittuani aalisartunit pisuupput.
Raajanik avataasiorlutik aalisartut pisamik 25 procentinik nunamut tunisinissamik pisussaaffeqarput, sinneri angallami tunisassiarineqarsinnaasarput. Aalisarnernut allanut akuersissutinik tunniussinermi nunami tunisinissamut aamma piumasaqartoqarsinnaavoq. Soorlu tamanna atuussinnaavoq avataasiorlutik qaleralinniartunut akuersissutinik tunniussinermi.
Nunami aalisakkanik suliffissuit pingaartumik pigineqarput Namminersorlutik Oqartussat ingerlatseqatigiiffiinit Royal Greenland A/S- imit aamma namminersorluni pigineqartumit Polar Seafood-imit. Taamaattorli ukiuni kingullerni suliffeqarfinnik namminersortunik pilersitsisoqarsimavoq, namminneq illoqarfimminni tunisassianik pisisartunik suliaqartartunillu. Taakku annertunerusumik tulliuttumik allaaserineqarput.
Royal Greenland A/S Royal Greenland A/S suliffeqarfiuvoq Kalaallit Nunaanni annerpaaq. 2011-ip naalernerani ingerlatseqatigiiffik Kitaani illoqarfinni nunaqarfinnilu 20-nik suliffissuaateqarpoq. Ingerlatseqatigiiffiup kilisaatit raajarniutit arlalippassuit pigisarai. Kalaallit Nunaanni suliffissuit saniatigut Royal Greenland A/S-ip ataaniippoq ingerlatseqatigiiffik Royal Greenland Seafood A/S Danmarkimi, Norgemi, Tysklandimi, Polenimi Canadamilu suliffissuarnik pigisaqartoq nunani allani Danmarkimilu niuerfinnut atatillugu tuniniaanermut allaffeqarpoq.
Tunitsiviit namminersorlutik ingerlattut allat Tunitsiviit namminersortumik ingerlanneqartut anginerit makku taaneqarsinnaapput: Polar Raaja, annertunerpaamik raajanik pisiortortoq. Arctic Prime Produktion, annertunerpaamik saarullinnik pisiortortoq. Upernavik Seafood, annertunerpaamik qaleralinnik pisiortortoq.
Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu - qupperneq 11 Titartagaq 5.1. Aalisakkanik aalajangersimasunik tunisineq
Malugiuk: 2013-imi aamma 2014-imi kisitsisit kisitsisaagallartutut nalunaagaapput. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Aalisakkat aalajangersimasut tunineqartut amerlassusaat Titartakkami 5.1-mi takuneqarsinnaapput. Tunineqartut amerlassusaat aalisakkat amerlanerit eqqarsaatigalugit amerleriarsimapput raajat, qalerallit, saattussat, nipisaat saarulliillu qaammatikkaartumik tunineqartut tabel 6-mi takuneqarsinnaapput.
Siusinnerusukkut tunisinermi akit Royal Greenland A/S-ip kattuffiillu (KNAPK aamma APK) aalisariutinut kilisaatinullu sullissisuusut akornanni isumaqatiginninniutigereernerisigut aalajangersarneqartarput.
Ukiut kingulliit ingerlaneranni aalisarnermit aalisakkanik qalerualinnillu pisisartut amerliartulersimapput. Tunisassianik pisinissamut unammilleqatigiinneq annertusineqarpoq akinullu pituttorsimannginnissaq ajornannginnerulerluni.
Titartagaq 5.2. Aalisakkat aalajangersimasut kiilumut akiisa allanngoriartornerat
Malugiuk: 2013-imi aamma 2014-imi kisitsisit kisitsisaagallartutut nalunaagaapput. Tunisat immikkoortut kiilumut akii agguaqatigiissitaapput. Allannguutit maluginiakkat peqquteqarsinnaapput nioqqutissiap assigiinngitsutigut suliarineqarnerata allannguuteqarneratigut.
Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu - qupperneq 12 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, http://bank.stat.gl/
Raajanut, qaleralinnut, saarullinnut, nipisanut saattussanullu agguaqatigiissullugu kiilumut akigitinneqartut ineriartornerat titartakkami 5.2-mi takuneqarsinnaapput. Tunisinermi amerlassutsit nalingilu pillugit paasissutissat erseqqinnerusut tabel 7-mi takuneqarsinnaapput.
Tabel 8-mi takuneqarsinnaapput tunisisut aningaasarsiaannut immikkoortillugit agguataarnerisa amerlasusaannut ineriartornerat. Soorlu takuneqarsinnaasoq tunisisut 1990-mi 5.025-init 2013-mi 1.700-inut appariarujussuarsimallutik. Appariarneq pingaarnermik pisimavoq tunisisartuni ukiumut 50.000 kr.-it ataallugit tunisisartuni.
6. Nunanut tamalaanut assersuutit
Nunanut tamalaanut assersuutit Tassunga tunngasunik paasisaqarnerorusukkuit FN-ip Nerisassanut Nunalerinermullu suliniaqatigiiffiata (FAO) nittartagaa: www.fao.org/fishery
7. Piniarneq aallaaniarnerlu
Piniarnerup aallaaniarnerullu allaffissornikkut aqunneqarnerat Piniarneq aallaaniarnerlu piffissat piniarfissat, piniarnermut allagartat akuersissutillu atorlugit aqunneqarput. Tikaagulliusaat, tikaagulliit, arfiviit, qipoqqat, qilalukkat qaortat aamma qernertat, tuttut, umimmaat, nannut aarrillu pisassiissutigineqartarput taakku saniatigut ulloq ataasiakkaarlugit appanik (appa sigguttooq aamma appa nalinginnaasoq), mitinik siorakitsunik aamma mitinik pisassiisoqartarpoq. Pisassiissutit atorlugit uumasut piniarneqarsinnaasut aallaaniarneqarsinnasullu amerlassusaat aqunneqarput.
Inuit kikkulluunniit piniartartut aallaaniartartullu piniarnermut allagartamik atorsinnaasumik peqartussaapput. Piniagassiissutit piniarsinnaanermut allagartat amerlassusaat tunngavigalugit amerlassusilerneqartarput. Sigguttuut, qasigiat, nerlerit, timissat kiisortut, tunnillit, tikaagulliusaarnat aamma kigutilissuit nunatsinni eqqissisimatitaapput.
Piniarnissamut akuersissutinik allagartanik tunisisarneq Inuuniutigalugu imaluunniit saniatigooralugu piniarsinnaanermut allagartaqaraani taamaallaat pisassiissutinik piniagassanillu allanik piniartoqarsinnaavoq. Piniarsinnaanermut allagartartaarnissamut piumasaqaatit Piniarneq aallaaniarnerlu pillugit Inatsisartut inatsisaat nr. 12, 29. oktober 1999- imeersumi allaaserineqarput inatsit taanna Inatsisartut inatsisaat nr. 1, 16. maj 2008-meersumi allannguuteqarpoq.
Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu - qupperneq 13 Piniarsinnaanermut allagartat assigiinngitsut marluupput, tassa inuussutissarsiutigalugu piniarnermut allagartaq aamma saniatigooralugu piniarnermut allagartaq.
Saniatigooralugu piniarnermut allagartartaarnissamut piumasaqaataapput: 12-inik ukioqalereersimanissaq Kalaallit Nunaanni inuit allattorsimaffiannut nalunaarsimanissaq.
Inuussutissarsiutigalugu piniarnermut allagartamik pisaarniarnermi piumasaqaataapput: 12-inik ukioqalereersimanissaq Ukiuni kingullerni marlunni Kalaallit Nunaanni inuit allattorsimaffianni nalunaarsimanissaq Ukiuni kingullerni Kalaallit Nunaannut tamakkiisumik akileraartarsimanissaq Isertitat tamarmiusut minnerpaamik affaat piniarnermit, aallaaniarnermit aalisarnermilluunniit isertitaassimassasut
Titartagaq 7.1. Inuit piniarsinnaanermut allagartamik akiliisimasut
Malugiuk: 2015-imi kisitsisit kisitsisaagallarput. Najoqqutaq: Aalisarnermut Piniarnermut Nunalerinermullu Naalakkersuisoqarfik
Titartakkap 7.1-ip aamma tabel 10-ip takutippaa ukiut qulit kingullit ingerlaneranni inuussutissarsiutigalugu piniartut amerlassusaat aalaakkaasimasoq. 2014-imi 2.061-it inuussutissarsiutigalugu piniarnermut akiliillutik allagartartaarsimapput. Sunngiffimmi pinialuttartut akiliisimasut 2002-mi amerlanerpaajusimapput taamani 9.683-iusimagamik. 2002-ip kingorna sunngiffimmi pinialuttartut ikiliartulersimapput 2014-imi 3.790-it sunngiffimmi piniarnermut akiliillutik allagartartaarsimapput.
Pisassiissutit allaffissornikkut aqunneqarnerat Nunarsuaq tamakkerlugu Arfanniarnermut Ataatsimiititaliarsuaq (International Whaling Commision, IWC) ilaasortaanikkut tikaagulliusaanik, arfivinnik, qipoqqarnik tikaagullinnillu Kalaallit Nunaat pisassiissutinik tunineqartarpoq. Tunniussineq kulturi pissutigalugu arfanniarneq pillugu
Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu - qupperneq 14 tunngavik malillugu pisarpoq. Pisassiissutit ukiunut arfinilinnut atuuttussanngorlugit tunniunneqartarput.
Aalisarnermut, Piniarnermut Nunalerinermullu Naalakkersuisoqarfik allaffissornikkut aqutsisoqarfinni ataasiakkaani arferit qanoq amerlatigisut pisarineqarsinnaanersut pillugit ukiut tamaasa nalunaaruteqartarpoq. Kalaallit Nunaanni Aalisartut Piniartullu Kattuffiat (KNAPK) aamma Kalaallit Nunaanni Kommuneqarfiit Kattuffiat (KANUKOKA) aalajangersaasoqartinnagu tusarniaavigineqartarput.
Qilalukkat qernertanut, qilalukkanut qaqortanut, aarrinut nannunullu pisassiissutit ukiut tamaasa naalakkersuisut aalajangersartarpaat. Aalajangersaaneq nunarsuaq tamakkerlugu isumaqatigiissutit biologillu siunnersuineri aallaavigalugit pisarput. Piniarneq pillugu Siunnersuisoqatigiit, ilaatigut KNAPK-mit, KANUKOKA-mit aamma Tapertaralugu Piniartartut Aalisartartut Katuffianit, TPAK, aalajangersaanissaq pillugu tusarniaavigineqartarput. Tamatuma kingorna pisassiissutit tamarmiusut allaffissornermi aqutsisoqarfinnut agguarneqartarput. Pisassiissutit ukiut pingasukkaarlugit atuuttarput.
Tuttunut umimmannullu pisassiissutit, assingusumik Naalakkersuisunit Pinngortitaleriffiup innersuussinera malillugu suliarineqartarput.
Timissanik aallaaniarneq ukiumoortumik pisassiissutit aqqutigalugit aqunneqanngilaq. Appa, appa sigguttooq, miteq siorartooq miterlu sioraki ullormut amerlanerpaaffilerlugit piniarneqarsinnaapput.
Inuit piniarnermut allagartallit ullormi piniarfiusumi timmissanik qulaani pineqartunik 30-nik pisaqarsinnaatitaapput, inuillu sunngiffimminni pinialuttartut ullormut tallimanik pisaqarsinnaatitaallutik.
Timmissanik allanik piniarneqarsinnaasunik piniarsinnaanerit kiisalu puisinik, niisanik, anarnanik, aarluarsunnik, niisarnanik aamma aarlunnik piniarneq pisassiisutitaqanngilaq.
Soorlu tabel 9-mi takuneqarsinnaasoq ukiuni arlaqartuni Kangerlussuup eqqaani tuttunut umimmannullu pisassiissutit killeqanngillat. Tamanna pissuteqarpoq tuttut umimmaallu ima amerlatigilersimammata allaat ulorianartorsiulersinnaallutik nerisassaaleqilernermikkut. Nunap immikkoortuini allani illoqarfikkaartumik pisassiisoqartarpoq.
2004-mi qilalukkanut qernertanut qaqortanullu pisassiisoqartalerpoq. 2014- imi qilalukkat qernertat 465-it pisassiissutigineqarput, qilalukkanullu qaqortanut 402-it, takuuk tabel 9.
Miluumasut pisassiissutigineqarsimasut taamaalaat piniarneqarsinnaapput. 2004-mili piniartut nannumik, aavermik, arfernik angisuunik mikisunillu pisaqaraangamik pisarisimasat pillugit immersugassaq, pisarisimasat pillugit paasissutissanik immersugassartalik immersortalernikuuvaat. Piniakkamik ataatsimik pisaqarnermi tamatigut immersugassaavoq, kisiannili tuttunik
Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu - qupperneq 15 umimmannillu arlalinnik pisaqarsimagaanni ataatsikkut immersuisoqarsinnaavoq. Immersugaq piniartup najugaqarfianut kommunimut nassiunneqartussaavoq. Kommunimit immersugaq misissorneqassaaq Aalisarnermut, Piniarnermut Nunalerinermullu Naalakkersuisoqarfimmut imaluunniit (pisat tuttuuppata umimmaappataluunniit) Pinngortitaleriffimmut piniarnermut allagartaq ilanngullugu nassiunneqassapput. Immersugassaq immersorsimagaanni kommunimillu akuerineqarsimappat stempilerneqarlunilu taamaallaat pisarisimasap ilaa akigineqarsinnaavoq.
Tikaagullinnik, tikaagulliusaanik, qipoqqarnik, arfivinnik, aarrinik nannunillu piniarnissamut akuersissutit inunnit inuussutissarsiutigalugu piniarnermut allagartalinnit taamaallaat pineqarsinnaapput.
Qilalukkanik qernertanik, qaqortanik, tuttunik umimmannillu piniarnissamut akuersissutit inunnit piniarnermut allagartalinnit pineqarsinnaapput. Akuersissutit kommuninit ataasiakkaanit tunniunneqartarput, taakkuuppullu aamma sunngiffimmi inuussutissarsiutigalugulu piniarnermut allagartalinnut agguaassisoqassappat aalajangiisussat.
Piniarneq aallaaniarnerlu pillugit maleruagassat eqquutsinnissaanut politiit qullersaallutik akisussaapput. Taakku saniatigut kommunini arlaqartuni piniarnermut aalisarnermullu nakkutilliisunik atorfinitsitsisoqarnikuuvoq, taakkulu pingaarnertut suliassaraat piniarnermik, aallaaniarnermik kiisalu kapisilinniarnermik, eqalunniarnermik nipisanniarnermillu nakkutilliinissaq.
8. Pisarineqartartut
Pisarineqartartut Piniarnermik inuussutissarsiutillit sunngiffimmilu piniartartut namminneerlutik pisarisimasatik, 1993-mi aallartittumik Aalisarnermut, Piniarnermut Nunalerinermullu Naalakkersuisoqarfimmut nalunaarutigisalerpaat. Pinisarisimasat tamarmik “ukiumoortumik immersugassami” immersuilluni nalunaarutigineqartussaapput, immersugassaq “Piniarneq” piniarnermut allagattaq ilanngullugu nassiunneqartarpoq. www.sullissivik.gl atorlugu nammineerluni aamma immersuisoqarsinnaavoq.
Pisarineqartut pillugit paasissutissat ukiumoortumik immersuiffissanit pisuupput, taakkulu piniartunit ataasiakkaanit immersorneqartarput. Piniarnermut allagartaq nutaaq tunniunneqartinnagu piumasaqaataavoq piniartup ukiumoortumik immersuiffik piniartup Aalisarnermut, Piniarnermut Nunalerinermullu Pisortaqarfimmut allakkatigut imaluunniit nittartakkakkut immersuinikkut nassiussimassagaa. Tabel 10-mi takuneqarsinnaavoq 2014- imi allagartanik pigisaqartut 79 procentii ukiumoortumik immersuiffik nassiussimagaat. Nannunik, tikaagulliusaanik, arfivinnik, qipoqqanik, tikaagullinnik, aarrinik, tuttunik umimmannillu pisaqartoqarsimatillugu
Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu - qupperneq 16 akuersissummik pigisaqartoq immersuiffissamik immikkut ittumik immersuisussaavoq.
Puisi tassaavoq pisarikkajunnerpaaneqartoq. 2013-mi puisit 149.426-it pisarineqarput. Puisit pisarineqartut amerlanersaat natsiullutillu aataarsuupput. 2013-imi natsiit 64.845-it aataarsuillu 81.946-it pisarineqarsimapput, takuuk tabel 11.
Titartagaq 8.1. Arfernit mikinernit pisat
Malugiuk: Kisitsisit 2014-imi arferit mikinerit (niisat aamma niisarnat) kisitsisitaat kisitsisaagallarput. Qilalukkat qernertat qaqortallu pisaanerisa kisitsisitaat toqqaannartumik pisassarititanut naleqqissuunneqarsinnaanngillat Tunumi pisat ilaanngunneqarsimaneri pissutaallutik. 2001-imiit 2005-imut kisitsisit Piniarneq-mit pissarsiaapput. 2006-imit 2014-imut kisitsisit immikkut nalunaarutinit pissiarsiaapput. Najoqqutaq: Aalisarnermut Piniarnermut Nunalerinermullu Naalakkersuisoqarfik
Niisat pisarineqartartut amerlassusaat ukiunit qulini kingullerni taamaaginnangajassimapput. Qilalukkat qernertat qaqortallu pisarineqartut ikileriarsimapput, pisassiissutiteqartalerneq malitsigalugu, ukiut piniarfiusut marluk akornanni nuussisalernerit pissutaallutik qilalukkanik qaqortanik aamma qilalukkanik qernertanik pisassiissutit amerliartulaarput. Tabel 11-mi takuneqarsinnaapput uumasut assigiinngitsut ukiuni kingullerni arfinilinni pisarineqartut.
Nannut pisarineqartut amerlassusaat 2003 tikillugu amerleriarsimapput ikiut arfineq pingasut kingulliit pisarineqartartut taamaaginnaarput, takuuk tabel 11. 2006-miit nannunik piniarneq killilersugaalerpoq. Nannut amerlanersaat Avannaani Tunullu avannaani pisarineqartarput, takuuk tabel 12.
9. Piniakkanik tunisassiorneq
Piniakkanik tunisassiorneq Puisit pisarineqartut amiisa affaasa missaat Great Greenland A/S-imut suliassanngorlugit tunineqartarput; Kalaallit Nunaanni ammerivituaq.
Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu - qupperneq 17 Neqit imarmiunit miluumasuneersut, umimmaat neqaat aamma tuttut neqaat Lilleholm aamma Royal Greenlandimut tunineqartarput. Savaaqqat savallu neqaat Neqi A/S-imut Narsami toqoraavimmut tunineqartarput, taannalu KNI A/S-ip ataaniippoq.
Puisit amii tunisat ukiumiit ukiumut allanngorarput tunisinermit akit silallu pissusaa apeqqutaallutik, takuuk tabel 13.
Puisit amiinik tunisisoqartillugu aningaasanut inatsit aqqutigalugu tapiissuteqartoqartarpoq. Nunarsuaq tamakkerlugu akit appariarujussuarnerannut atatillugu tamassumalu malitsigisaanik 1970-ikkut naalerneranni 1980-ikkullu aallartinneranni puisinniarnermut akerliuniartorpassuit kingunerisaannik tapiissutit tunniunneqartalerput.
Namminersorlutik Oqartussat Great Greenland A/S-illu akornanni kiffartuunneqarnissamik isumaqatigiissuteqartoqarneranut tapiissuteqartoqarpoq, takuuk tabel 14.
Kiffartuussinissamik isumaqatigiissuteqartoqarneratigut Great Greenland A/S pisussaaffeqalerpoq Kalaallit Nunaat tamakkerlugu inuussutissarsiutigalugu piniartut puisit amiinik tunisisarnissaasa ingerlatiinnarnissaanut.
Ammit assigiinngitsut tunineqarneranni akit puisillu pitsaassusaannut akit Great Greenland A/S-ip KNAPK-llu akornanni isumaqatiginninniarnikkut aalajangersarneqartarput, taakkulu aamma ammit tunineqartut pitsaassusiisa pitsanngortinnissaannut suleqatigiillutik.
10. Kalaallit Nunaanni nunalerineq
Kalaallit Nunaanni nunalerineq Nunalerineq suli inuiaqatigiit aningaasaqarnerannut annikitsuinnarmik peqataavoq. Inuussutissarsiummi sammineqarput savaateqarneq, tuttuuteqarneq, nersussuaateqarneq naatitsiveqarnerlu. Tunisassiat amerlanersaat nunatsinni tunineqartarnerat pissutaalluni avammut tuniniaaneq annikitsuinnaavoq, tassa avammut tunisinerup tamarmiusup 0,1 procenteriinnarlugu. Savaaqqat tuttullu neqaat avammut tunineqarnerpaasarput.
Kalaallit Nunaanni uumasuuteqartut ukiut ingerlaneranni ikiliartorsimapput. 2014-ip naanerani uumasuutillit katillugit 40-usimapput. Ukiut qulit ingerlaneranni 24,5 procentimik appariarneruvoq. Uumasuutillit amerlanerpaat Narsap eqqaaniipput, titartagaq 10.1 takuuk. Uumasuutit nalinginnaasumik ilaqutariinnit ataatsinit ingerlanneqartarput.
Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu - qupperneq 18 Titartagaq 10.1. Immikkoortortani uumasuutillit
Najoqqutaq: Nunalerinermik Siunnersorteqarfik
2014-imi narsaatigineqartut 1.109 hektariupput, taakkununnga ilaallutik narsaatit atorneqanngitsut. Taakku saniatigut 242.000 hektarit missaanik uumasuutit qaqqani ivigartorfissaqarput. Narsaatit 10 hektarit missaat kartoffelinik grønsaginillu naatitsivittut atorneqartarput. Narsaatit katillugit 1.099 hektarit missaaniittut ivikkanik imusassaliarineqartarput ukiuunerani uumasuutinut nerukkaatissiarineqartarlutik.
2014-imi uumasuutillit narsaataat agguaqatigiissillugu 27,7 hektarit missaanniippoq. Tamanna Danmarkiminngarnit mikinerujussuuvoq, tappavanimi ingerlataq agguaqatigiissillugu 2014-imi 70 hektariuvoq. Narsaatit 68 procentii Narsap eqqaaniittuupput, titartagaq 10.2-mi tamanna takutinneqarpoq.
Titartagaq 10.2. Immikkoortortani narsaatit angissusaat
Najoqqutaq: Nunalerinermik siunnersorteqarfik
Kalaallit Nunaanni savaateqarneq uumasuuteqarnermi annertunerpaajuvoq, 2014-imi savat arnavissat piaqqiortitat 18.738-t missaaniipput savaateqarfinni 40-ni. Savaateqarfinnit arfineq marlunni nersussuit 174-it missaat Dexterinik taaneqartartut aamma pigineqarput, takuuk titartagaq 10.3.
Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu - qupperneq 19
Nujuitsunik tuttuuteqarfiit marluupput: Isortoq Reindeer Station, Qaqortup eqqaaniittoq aamma Tuttutooq Narsap eqqaaniittoq. Sisortoq tuttuuteqarfiunerpaajusoq ukiumut tuttut 800-1.000-it missaat nammineq toqoraavimmi toqorartarpaat. Toqoraaviup EU-mut tuniniaanissamut piumasaqaatit naammassisimavai. Isortoq Reindeer Station aammattaaq tuttunik nujuitsunik ungalermiussanik piniarnissamut akuerineqarpoq. Tuttut kinguaasiortitat katillugit 3.000-it missaaniipput.
Titartagaq 10.3. 2013-imi umasuutit piaqqiortitat
Najoqqutaq: Nunalerinermik siunnersorteqarfik
Narsaatillit uumasuutaanut immikkoortillugit ukiut ingerlaneranni qanoq ineriartorsimanerat Titartakkami 10.4-mi takuneqarsinnaavoq, savaatillit, tuttuutillit aamma nersussuaatillit qanoq agguataarsimanerat.
2000-imili tuttuutillit amerlassusaat aalaakkaasimavoq, tassa taamanili narsaatillit tamarmiusut 3-5 procentiniittuaannarsimagami. Narsaatillit 85 procentii sinnerlugit suli savaatiliupput. Titartakkami takuneqarsinnaavoq savaatillit ilaat aamma nersussuaateqartalersimasut. 2014-imi narsaatillit sisamat, tassa narsaatillit tamarmiusut 10 procentii savaateqarlutillu nersussuaateqarput.
Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu - qupperneq 20 Titartagaq 10.4. Narsaatillit uumasuutaasa ineriartorsimanerat
Najoqqutaq: Nunalerinermik siunnersorteqarfik
Savaateqarnermi kinguaassiortitsineq eqqarsaatigalugu annertuumik ineriartorneq pisimavoq. Ukiut ingerlaneranni savaateqarfinnut attaviit pitsanngorsarniarlugit annertuumik aningaasaliisoqartarsimavoq. Savat inaat ivigaasiviillu ullutsinnut naleqquttut sanaartorneqarsimapput, kiisalu ukiornissaanut ivikkanik nerukkaatissiorneq annertusarneqarsimalluni. Kisianni avataaniit saniatigut nerukkaatissat tikisinneqartartut suli tikisinneqartarput.
2014-ip naanerani savaatillit marluk taamaallaat 100-it ataallugit amerlassusilinnik piaqqiortitaqarput. Savaatillit amerlanersaat 100-it 500- iullu akornanni savanik piaqqiortitaqarput. Taamaakkaluartorli 2000-ip kingorna savaatillit 100-it 500-iullu akornanni piaqqiortitallit ikileriarujussuarsimapput, tassa 2000-imi 42-usimagamik 2014-mi 21- innanngorsimallutik.
Savaatillit 500-it sinnerlugit piaqqiortitallit ukiut ingerlaneranni taamaaginnapajaarsimapput 14-18-illu akornannik amerlassuseqartarsimapput 2000-imiilli, tamanna titartagaq 10.5-mi takuneqarsinnaavoq.
Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu - qupperneq 21 Titartagaq 10.5. Savaatillit savaatit amerlassusaanut immikkoortillugit
Najoqqutaq: Nunalerinermik siunnersorteqarfik
Namminersorlutik Oqartussat tunisinermut tapiissuteqartarput kiisalu savaatillit pilersitsiniarnerannut tapiissuteqartarlutik. 2004-miilli Namminersornerullutik Oqartussat toqoraaviit ingerlannerannut tapiissuteqartarput. Nunalerinermut polikikkikkut suliniutit pisariaqartut pillugit 2004-mi nalunaarusiami missingersuutaavoq toqoraaviit imminnut akilersinnaalissasut savaaqqat toqoraaviliaassassat ukiumut 25-26.000-it tunineqarpata.
Savaaqqat neqaannik tunisassiorneq qaffakkiartorpoq, 2008-mi, 2009-mi, 2011-mi aamma 2012-imi savaaqqat tunisat oqimaassusaat appasinnerulaarsimavoq, sialikinnera pissutaalluni savat ivigartarfissaat aamma ivikkat nerukkaatissiat annikinnerusimammata. Savaaqqat toqutassat oqinnerunerannut tamanna pissutaavoq.
Titartakkami 10.6-mi takuneqarsinnaapput 2001-imiit 2014-imut savat toqorakkat agguaqatigiissillugit oqimaassusaat aamma tamarmiullutik oqimaassusaat kilonngorlugit. 2013-imi savat toqorarneqartut katillugit 293.691 kg-usimapput. Titartakkami aamma takuneqarsinnaavoq savat toqutassat agguaqatigiissillugu kg-inngorlugu oqimaassusaat 2008-mi 2009- milu aamma 2011-mit 2013-imut appasinnersoq aasaanerani nunap panernera pissutaalluni. Savaaqqat neqaat nunatsinni tunineqartartut amerlanerpaajupput.
Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu - qupperneq 22 Titartagaq 10.6. Savaaqqanik tunisassiorneq aamma savaaqqap toqutassap agguaqatigiissillugu oqimaassusaa
Malugiuk: 2014-imut kisitsisit kisitsisaagallarput Najoqqutaq: Nunalerinermik siunnersorteqarfik aamma Naatsorsueqqissaartarfik
Paasissutissat allat
Paasissutissat allat Naatsorsueqqissaartarfiup nittartagaani www.stat.gl-imi aalisarnermit, piniarnermit nunalerinermiillu tunisassiat tunineqartarnerat pillugu paasissutissat sukumiinerusut takuneqarsinnaapput.
Namminersorlutik Oqartussat nittartagaanni www.naalakkersuisut.gl-mi inatsiseqartitsinerit atuuttut aqunneqarnerallu pillugit paasissutissat allat takuneqarsinnaapput.
Namminersorlutik Oqartussat ”Nunanut allanut tunngasutigut naalakkersuinikkut ingerlatsineq pillugu nassuiaat”-aani www.naalakkersuisut.gl-mi aalisarnermi nunat tamalaani pissutsit pillugit paasissutissat takuneqarsinnaapput.
Rasmussen, Rasmus Ole (2005). Kalaallit Nunaanni piniartuunerup misissoqqissaarneqarnera. Nalunaarusiaq uani takuneqarsinnaaoq: www.naalakkersuisut.gl
De Forenede Nationers Føde aamma Landbrugs Organisation (FAO) nittartagaani uani www.fao.org nunarsuaq tamakkerlugu aalisarneq pillugu paasissutissat nalinginnaasut takuneqarsinnaapput. Nittartakkami aamma takuneqarsinnaapput nunarsuaq tamakkerlugu aalisarneq pillugu kisitsisit allattorsimaffiat.
Nunalerinermik siunnersorteqarfiup nittartagaani www.nunalerineq.gl–mi nunalerinermut paasissutissat pissarsiarineqarsinnaapput.
Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu - qupperneq 23
Nittartakkat takuneqarsinnaasut
Nittartakkat takuneqarsinnaasut Pinngortitaleriffiup taassumalu uumasoqassutsimut siunnersuisarneri uani takukkit: www.natur.gl TAC pillugu paasissusissat annertunerusut uani takuneqarsinnaapput: http://ec.europa.eu/fisheries/ KNAPK pillugu paasissutissat annertunerusut uani nittartartakkami takuneqarsinnaapput: www.knapk.gl GA pillugu paasissutissat annertunerusut uani nittartakkami takuneqarsinnaapput: www.ga.gl Aalisarnermut nakkutilliisarneq pillugu paasissutissat annertunerusut nittartakkami uani takuneqarsinnaapput: www.naalakkersuisut.gl AKO pillugu paasissutissat annertunerusut nittartakkami uani takuneqarsinnaapput www.forsvaret.dk NAFO pillugu nittartagaq una takuuk: www.nafo.int NASCO pillugu una takuuk: www.nasco.int NEAFC pillugu nittartagaq una takuuk: www.neafc.org ICES pillugu nittartagaq una takuuk: www.ices.dk Royal Greenland pillugu nittartagaq una takuuk: www.royalgreenland.com IWC pillugu nittartagaq una takuuk: www.iwc.int Inatsisit, malittarisassat assigisaallu piniarnermut aallaaniarnermullu tunngasunik paasisaqarnererusukkuit nittartagaq una alakkaruk: www.naalakkersuisut.gl Neqi A/S pillugu nittartagaq una takuuk: www.kni.gl Great Greenland pillugu una takuuk: www.greatgreenland.com Savaateqarnermut paasissutissat nittartakkami uani takukkit: www.nunalerineq.gl
Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu - qupperneq 24 Tunumi kitaanilu TAC
Tabel 1. Tunumi kitaanilu TAC
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Ton
Kalaallit Nunaanni katillugit 268.332 287.952 296.277 317.235 285.868 242.400 236.473 Raajat 126.970 126.970 139.300 117.400 102.400 93.300 79.100 Saarulliit 20.000 12.250 16.500 20.000 20.000 25.000 35.000 Suluppaakkat 16.812 20.812 18.377 16.400 15.083 13.950 13.000 Imminnguit 4.000 2.000 2.000 2.000 2.000 2.000 2.000 Qalerallit 47.800 46.550 47.000 47.000 53.800 48.300 52.668 Nataarnat 3.200 3.200 3.000 3.000 3.000 3.000 3.000 Qeeqqat 2.000 2.000 2.000 2.000 2.000 2.000 4.025 Ammassat 41.500 67.900 42.900 84.150 62.700 49.500 42.440 Uiluiit 2.220 2.220 2.220 2.520 2.520 2.520 2.520 Saattuat 3.830 4.050 2.980 2.730 2.330 2.800 2.675 Kapisillit - - - 35 35 30 45 Allat - - 20.000 20.000 20.000 - - Kalaallit Nunaata kitaa katillugit 183.620 184.590 181.600 164.185 151.685 150.850 154.465 Raajat 114.570 114.570 126.900 105.000 90.000 85.000 73.000 Saarulliit - - 11.500 15.000 20.000 15.000 25.000 Suluppaakkat 1) 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 Imminnguit 2.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 Qalerallit 32.800 34.550 34.000 34.900 29.800 38.500 43.200 Nataarnat 1.200 1.200 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 Qeeqqat 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 2.025 Ammassat 25.000 25.000 - - 3.000 3.000 3.000 Uiluiit 2.220 2.220 2.220 2.520 2.520 2.520 2.520 Saattuat 3.830 4.050 2.980 2.730 2.330 2.800 2.675 Kapisillit - - - 35 35 30 45 Allat 2) ------Kalaallit Nunaata tunua katillugit 129.524 140.424 128.554 105.654 139.983 94.550 90.508 Raajat 12.400 12.400 12.400 12.400 12.400 8.300 6.100 Suluppaakkat 1.000 5.000 8.500 8.500 14.083 12.950 12.000 Imminnguit 2.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 Qalerallit 15.000 12.000 13.000 13.000 9.800 9.800 9.468 Nataarnat 2.000 2.000 2.000 2.000 2.000 2.000 2.000 Qeeqqat 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 2.000 Ammassat 3) 16.500 42.900 42.900 24.156 62.700 49.500 39.440 Allat 2, 4) - - 20.000 20.000 20.000 - - Tunu kitaalu katillugit 34.812 27.062 13.877 11.900 8.500 - - Saarulliit 20.000 12.250 5.000 5.000 - 10.000 10.000 Suluppaakkat 14.812 14.812 8.877 6.698 8.500 - 8.500 Allat 2) 10.000 10.000 - - - - - Malugiuk: Kisitsisit Nalakkersuisunit TAC pillugu aalajangersagaapput Nassuiaatit: 1) Suluppaakkat nalunaarsuutaannut ilaapput suluppaakkat ikerinnarsortut aammalu naqqasiortut. 2) Pisarisuukkat pisat 10%-nik amerlanerpaaffeqarput. 3) Nunarput pisassat tamakkissut 11%-nit pisassineqartarpoq. Pissassiiffik maj-imiit april-imut sivisussuseqartarpoq. 4) Ammassassuit saarulliisaallu (blåhvilling) Najoqqutaq: Inatsisartunut nassuiaat TAC pisassarititallu pillugit aammalu pisassaritat pillugit nalunaarusiaq
Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu - qupperneq 25 Kalaallit Nunaanni pisassarititat sinerissap qanittuani avataasiorlunilu aalisarnermut agguarlugit
Tabel 2. Kalaallit Nunaanni pisassarititat sinerissap qanittuani avataasiorlunilu aalisarnermut agguarlugit
2010 2011 2012 2013 2014 2015 Ton
Kalaallit Nunaani tamarmi katillugit 221.381 294.342 258.214 226.646 277.929 233.428 Raajat 117.690 136.400 110.075 88.763 127.445 79.100 Saarulliit - 5.000 5.000 5.000 25.000 35.000 Suluppaakkat 10.512 26.562 24.698 15.583 13.950 13.000 Imminnguit 4.000 2.000 2.000 2.000 2.000 2.000 Qalerallit 31.474 47.000 47.000 47.700 49.714 52.668 Nataarnat 1.565 3.000 3.000 3.000 3.000 3.000 Qeeqqat 2.000 2.000 2.000 2.000 2.000 4.025 Ammassat 37.870 35.750 24.156 36.000 49.500 39.440 Uiluiit 2.220 2.200 2.520 2.520 2.520 2.520 Saattuat 4.050 2.930 2.730 2.580 2.800 2.675 Allat 10.000 31.500 35.035 21.500 - - Avataasiorluni aalisarneq katillugit 144.747 206.112 175.929 185.785 198.820 139.362 Raajat 68.425 84.800 68.075 52.702 93.300 43.304 Saarulliit - 5.000 5.000 5.000 10.000 10.000 Suluppaakkat 10.512 26.562 24.698 15.083 13.950 13.000 Imminnguit 4.000 2.000 2.000 2.000 2.000 2.000 Qalerallit 10.375 26.500 26.500 23.300 21.820 24.468 Nataarnat 1.565 3.000 3.000 3.000 3.000 3.000 Qeeqqat 2.000 2.000 2.000 2.000 2.000 4.025 Ammassat 37.870 35.750 24.156 62.700 52.500 39.440 Uiluiit ------Saattuat - 500 500 - 250 125 Allat 10.000 20.000 20.000 20.000 - - Sinerissap qanittuani aalisarneq katillugit 76.634 88.230 83.185 66.811 80.609 86.766 Raajat 49.265 51.600 42.000 36.061 34.145 29.696 Uiluiit 2.220 2.200 2.520 2.520 2.520 2.520 Saattuat 4.050 2.430 2.230 2.330 2.550 2.550 Qalerallit 21.099 20.500 21.400 24.400 26.394 27.000 Allat - 11.500 15.035 1.500 15.000 25.000 Malugiuk: Pisassarititat Kalaallit Nunaata sineriaani kalaallit aalisartuinut tunngatitaapput. Najoqqutaq: Inatsisartunut nassuiaat TAC pisassarititallugu pillugit aammalu pisassaritat pillugit nalunaarusiaq
Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu - qupperneq 26 Nunat allamiut Kalaallit Nunaata imartaani aalisagassartassaat
Tabel 3. Nunat allamiut Kalaallit Nunaata imartaani aalisagassartassarisinnaasaat
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Ton
Nunat allamiut pisarisinnaasaat katillugit 88.645 87.880 73.489 67.891 56.810 74.015 83.571 97.099 68.355 66.605 Norgemiut pisarisinnaasaat katillugit 2.750 2.635 2.466 2.675 2.660 2.460 2.460 3.585 3.285 3.285 Qalerallit 1.075 1.075 1.075 1.075 1.075 1.175 1.175 1.175 1.175 1.175 Suluppaakkat 725 600 442 600 600 300 300 1.500 750 750 Nataarnat 350 335 324 250 235 235 235 160 160 160 Saarulliit 600 625 625 750 750 750 750 750 1.200 1.200 Suluppaakkat immap naqqarmiut 100 100 100 100 100 400 400 400 600 600 Pisarisuukkat 150 150 150 150 100 400 270 150 150 260 Russit pisarisinnaasaat katillugit 6.750 6.100 4.595 4.250 5.150 5.850 6.600 4.350 3.075 3.075 Qalerallit 2.400 2.550 1.975 2.150 2.850 3.250 3.250 3.150 2.375 2.375 Suluppaakkat 4.300 3.550 2.620 2.100 2.300 2.600 3.350 1.200 700 700 Nataarnat 50 ------Ammassat ------Suluppaakkat immap naqqarmiut ------Qeeqqat ------Imminnguit ------Pisarisuukkat 10 pct. 10 pct. 10 pct. 10 pct. 10 pct. 10 pct. 10 pct. 10 pct. 10 pct. 10 pct. Savalimmiormiut pisarisinnaasaat katillugit 125 125 600 750 750 675 630 630 730 730 Qalerallit 125 125 125 125 125 125 100 100 100 100 Qalerallit nataarnallu - - 225 275 275 275 275 275 275 275 Saarulliit - - 250 350 350 275 255 255 355 355 Suluppaakkat ------Islandimiut pisarisinnaasaat katillugit ------10.074 - - - Ammassat ------10.074 - - - EU-p iluani pisarineqarsinnaaut katillugit 79.020 79.020 65.828 60.216 48.250 65.030 63.807 88.534 61.265 59.515 Raajat 9.675 9.675 11.000 11.000 11.000 11.000 11.000 11.000 9.900 9.900 Qalerallit 10.500 10.500 10.000 10.000 10.000 10.300 9.650 8.970 6.965 6.965 Saattuat 1.000 1.000 500 500 500 500 500 500 200 250 Imminnguit 3.350 3.350 ------200 200 Suluppaakkat 25.500 25.500 10.838 8.000 8.000 8.000 6.427 6.000 5.000 5.000 Nataarnat 1.200 1.200 1.400 1.200 1.400 1.400 1.400 1.400 400 400 Qeeqqat ------Ammassat 25.795 25.795 28.490 23.716 11.550 30.030 30.030 56.364 36.400 34.600 Blåhvilling ------Saarulliit - - 1.000 3.500 3.500 1.500 2.500 2.000 2.200 2.200 Pisarisuukkat 2.000 2.000 2.600 2.300 2.300 2.300 2.300 2.300 - - Malugiuk: Russit pisarisinnaasaat katillugit, tassani saniatigut pisarisuukkat ilaanngunnagit. 2012-mut aamma 2013-mut kisitsisit ilaanngillat. Nassuiaat 1) Pisarineqarsinnaasut ullunik 100-nik aalisarfissatut amerlassusilerneqartarput, taasumallu iluani aalisakkat sorliit pissassanik annertunerpaaffilikkat takuneqarsinnaapput Najoqqutaq: Inatsisartunut nassuiaat TAC pisassarititallu pillugit aammalu pisassaritanut nalunaarusiaq ukioq iluani
Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu - qupperneq 27 Kalaallit nunat allat imartaani aalisarsinnaasaat
Tabel 4. Kalaallit nunat allat imartaani aalisarsinnaasaat
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Ton
Kalaallit aalisarsinnaasaat katillugit 12.145 22.780 18.306 17.700 26.920 14.640 23.660 29.390 36.870 28.910 Aalisarsinnaasat Norgep imartaani katillugit 4.125 3.845 3.970 3.900 4.300 5.140 4.610 5.810 5.360 5.810 Saarulliit 1.800 1.620 1.625 1.625 2.150 2.150 2.300 3.500 3.500 3.500 Kuller-it 300 300 360 360 630 630 1.050 1.050 900 900 Sej-it 1.775 1.775 1.725 1.655 1.260 1.000 1.000 1.000 700 700 Akuleriissillugit 1) - - - - - 1.100 - - - - Pisarisuukkat 250 150 260 260 260 260 260 260 260 260 Kalaallit aalisarsinnaasaat Ruslandip imartaanni katillugit 4.320 3.025 3.100 4.500 5.800 6.500 6.800 6.430 6.325 5.600 Saarulliit 3.500 2.400 2.400 3.450 4.450 5.000 5.300 5.900 5.325 5.100 Kuller-it 820 625 700 1.050 1.350 1.500 1.500 530 500 500 Ammassaat ------Pisarisuukkat 10 pct. 10 pct. 10 pct. 10 pct. 10 pct. 10 pct. 10 pct. 10 pct. 10 pct. 10 pct. Kalaallit aalisarsinnaasaat Savalimmiut imartaanni katillugit 3.700 3.700 4.400 4.350 3.950 3.000 2.350 4.050 7.100 7.600 Aalisakkat immap naqqarmiut 400 400 400 350 350 4) 4) 4) 4) - Blåvilling 2) ------2.000 - 5.500 Ammassassuit 3) 3.300 3.300 4.000 4.000 3.600 3.000 2.350 2.050 2.100 2.100 Aalisarsinnaasat Islandip imartaani katillugit - 12.210 6.836 4.950 12.870 - 9.900 13.100 18.085 9.900 Ammassat - 12.210 6.836 4.950 12.870 - 9.900 13.100 18.085 9.900 Malugiuk: Saniatigut pisarisuukkat Russit pisarisinnaasaasa katinnerannut akuunngillat. 2012-mut aamma 2013-mut kisitsisit ilaanngillat. Nassuiaat: 1) Saarulliit, kullerit, sejit aammalu allat immap naqqata aalisagai pisassarititat akuleriit. Annerpaamik 1.000 tonsit aammalu saarulliit 100 tonsit. 2) 2.000 tonsit blåvillingit nunat tamalaat imartaani imaluunniit Savalimmiut imartaani aalisarneqarsinnaapput. 3) 3.000 tonsit ammassassuit nunat tamalaat imartaani imaluunnit Savalimmiut imartaani aalisarneqarsinnaapput. 4) Savalimmiut imartaani immap naqqarmiunik aalisarneq ulluni 60-ini. Najoqqutaq: Inatsisartunut nassuiaat TAC pisassarititallu pillugit aammalu pisassaritanut nalunaarusiaq ukioq iluani
Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu - qupperneq 28 Kalaallit aalisariutaasa aalisagartaat nunallu allamiut nunatta imartaani aalisagartaat
Tabel 5. Kalaallit aalisariutaasa aalisagartaat nunallu allamiut nunatta imartaani aalisagartaat
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Angallatit Kalaallit Nunaaneersut pisaat tonsinngorlugit
Pisat katillugit 1) 200.651 196.231 222.027 202.415 205.820 189.534 191.196 215.795 224.101 272.928 292.479 Kinguppaat 121.951 129.225 124.922 121.145 129.127 117.217 111.816 115.232 109.693 88.326 83.320 Saarulliit 9.715 10.850 15.563 18.474 25.014 15.366 17.128 19.705 21.216 26.237 31.288 Suluppaakkat 3.448 1.065 2.978 2.304 1.273 2.520 7.850 7.045 6.316 5.991 4.998 Imminnguit 10 10 17 10 7 - - 7 2 56 8 Qalerallit 29.979 31.084 33.916 31.199 28.027 30.734 32.132 34.859 35.441 36.694 37.604 Nataarnat 10 6 1 - 4 4 13 5 32 16 14 Eqaluit 18 37 51 16 17 19 44 62 71 15 21 Qeeqqat 334 498 758 869 1.172 1.083 1.142 790 1.002 854 881 Saarulliusaat - - 6.408 5.389 4.795 60 2.032 24 2.448 2.177 6.461 Saarulliit ilaat 983 1.112 1.118 885 1.021 1.407 1.977 2.110 2.551 1.578 1.148 Ammassat 9.018 41 40 30 138 5.135 90 18.056 22.344 27.962 22.662 Ammassassuit 4.460 3.360 18.308 7.097 3.810 3.730 4.766 3.426 2.644 11.685 13.209 Avaleraasartuut ------296 5.219 52.296 78.670 Saarulliit ilaat 1.735 1.743 1.706 1.456 1.403 1.624 956 445 679 972 407 Uukkat 887 1.060 1.020 593 602 273 258 164 130 60 39 Uiluiit 2.718 1.399 1.903 1.395 668 512 413 480 406 587 633 Saattuat 6.624 4.463 3.189 2.189 2.169 3.112 1.918 1.806 1.813 1.973 1.683 Nipisat 8.250 10.105 9.976 8.801 6.436 6.559 8.446 11.085 11.751 14.775 8.106 Allat 511 173 153 563 137 179 215 198 343 674 1.328 Angallatit nunanit allaneersut pisaat tonsinngorlugit
Pisat katillugit 77.281 29.182 28.093 24.397 26.630 24.736 31.621 96.799 29.912 28.224 56.049 Kinguppaat 8.432 8.639 8.654 7.172 6.508 7.323 7.149 5.484 5.398 4.940 3.842 Saarulliit 352 649 727 1.587 4.276 2.517 715 3.256 2.780 2.843 3.278 Suluppaakkat 9.707 8.041 7.309 2.218 2.520 1.833 8.912 4.214 6.622 8.256 6.533 Imminnguit 150 84 99 ------Qalerallit 12.325 10.826 10.687 12.378 12.179 12.536 13.679 12.808 12.943 11.228 11.040 Nataarnat 443 195 140 134 144 84 57 86 84 4 46 Qeeqqat 15 ------Saarulliit ilaat (kuller) ------Ammassat 45.307 ------70.051 1.100 - 30.324 Saattuat - - 127 ------Nipisat ------Allat 550 748 350 908 1.003 443 1.109 900 985 953 986 Malugiuk: 2013-imi aamma 2014-imi kisitsisit kisitsisaagallarmata. Nassuiaat: 1) Kalaallit imartaminni pisaat, taamatullu Flemish Cap-imi, nunat tamat imartaani, Savalimmiut imartaani, Norgemi Ruslandimilu. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, http://bank.stat.gl/
Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu - qupperneq 29 Tunisinerit pingaarnerit qaammatinut agguarlugit
Tabel 6. Tunisinerit pingaarnerit qaammatinut agguarlugit
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 ton
Kinguppaat katillugit 67.157 62.565 54.059 55.188 56.202 44.936 41.847 Jan 4.661 5.037 4.136 3.653 4.633 3.044 2.871 Feb 3.525 4.877 3.521 3.575 3.620 3.432 3.153 Mar 4.167 3.637 4.434 4.625 2.933 3.082 2.682 Apr 6.645 4.151 4.333 4.321 5.192 5.448 5.209 Maj 5.323 5.782 5.610 6.711 6.812 4.599 4.045 Jun 6.783 6.269 5.858 5.678 5.340 4.282 3.878 Jul 7.022 5.992 5.417 4.741 5.232 3.228 3.754 Aug 6.962 6.049 5.041 4.480 5.707 3.697 3.284 Sep 6.617 5.554 2.825 4.193 3.556 3.400 3.514 Okt 5.835 5.462 5.107 4.648 4.252 3.772 3.724 Nov 5.125 5.519 4.484 5.097 5.425 3.909 3.248 Dec 4.492 4.236 3.293 3.467 3.502 3.041 2.485 Qalerallit katillugit 19.526 20.618 23.036 23.444 23.648 25.346 30.315 Jan 862 1.113 778 925 1.385 864 1.385 Feb 1.258 1.642 1.297 1.433 1.771 1.543 1.755 Mar 1.050 1.528 1.713 1.438 1.573 1.926 2.307 Apr 1.282 1.285 1.612 1.755 1.189 1.736 2.276 Maj 1.286 1.175 2.062 1.564 1.577 1.848 1.707 Jun 2.296 2.449 3.030 2.885 3.362 3.138 3.171 Jul 2.742 2.699 2.439 3.498 3.798 4.144 4.088 Aug 2.422 2.649 3.013 3.699 2.835 2.712 2.891 Sep 1.920 2.716 2.637 2.318 2.135 2.074 2.777 Okt 1.647 1.452 2.564 1.985 2.132 2.563 3.266 Nov 1.010 1.338 1.408 1.347 1.082 1.613 2.777 Dec 1.751 572 484 595 810 1.185 1.915 Saattuat katillugit 2.169 3.114 1.671 1.806 1.857 1.973 1.683 Jan 20 106 104 66 17 87 115 Feb 34 100 174 52 79 85 104 Mar 33 146 130 94 101 180 108 Apr 140 192 158 88 140 204 119 Maj 364 374 164 176 225 235 246 Jun 274 307 153 212 138 255 216 Jul 231 449 126 176 198 212 232 Aug 180 484 152 204 235 148 191 Sep 222 348 93 158 152 83 94 Okt 254 208 155 189 230 190 59 Nov 220 222 142 236 188 161 103 Dec 197 178 120 155 155 133 96 Saarulliit katillugit 12.265 7.791 8.999 11.077 10.610 14.775 21.035 Jan 149 216 122 344 165 338 322 Feb 127 111 186 296 196 336 255 Mar 213 17 186 160 87 174 823 Apr 112 231 27 115 59 125 598 Maj 1.425 497 592 876 334 466 1.385 Jun 3.402 1.433 2.455 2.405 2.667 2.217 2.795 Jul 2.945 1.763 1.757 2.722 2.208 2.771 3.762 Aug 1.399 1.083 879 1.943 1.690 2.531 2.018 Sep 972 1.018 940 1.199 1.168 1.919 2.779 Okt 784 758 635 304 1.026 1.931 2.702 Nov 438 474 1.020 399 618 1.226 2.078 Dec 299 190 201 315 392 741 1.518 Malugiuk: 2013-imi 2014-imilu kisitsisaagallarput. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, http://bank.stat.gl/
Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu - qupperneq 30
Aalisakkanik qaluerualinnillu tunisineq
Tabel 7. Aalisakkanik qalerualinnillu tunisineq
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 ton
Katillugit 109.398 108.733 109.660 102.377 97.912 103.697 105.473 102.683 104.557 Kinguppaat 60.955 62.591 67.157 62.566 54.059 55.188 56.203 44.936 41.847 Qalerallit 24.487 21.560 19.524 20.618 23.036 23.444 23.648 25.346 30.315 Saarulliit 8.606 11.723 12.266 7.790 8.999 11.077 10.610 14.775 21.035 Nipisat 9.976 8.801 6.436 6.559 8.446 10.827 11.751 14.223 8.106 Saattuat 3.081 2.189 2.169 3.112 1.671 1.806 1.857 1.973 1.683 Uukkat 1.020 593 602 273 258 164 130 60 39 Qeeqqat 758 869 1.172 1.083 1.142 790 1.002 854 881 Suluppaakkat 387 256 162 166 164 133 126 156 255 Ammassaat 40 30 138 186 90 126 63 242 297 Eqaluit 51 16 17 19 44 62 71 15 21 Eqalukkat 18 49 6 - - 2 - 34 21 Nataarnat 1 - 4 3 3 5 9 12 14 Kapisillit ------1 26 35 Allat 18 56 7 - - 73 2 33 8 1.000 kr.
Katillugit 607.417 618.592 679.893 651.741 620.870 757.830 859.113 847.687 911.316 Kinguppaat 332.815 341.710 394.884 419.189 341.936 360.062 376.193 329.476 306.888 Qalerallit 165.529 158.679 149.946 149.594 187.864 266.390 344.142 372.934 453.181 Saarulliit 49.140 72.917 83.160 26.018 31.933 47.703 49.136 63.200 95.595 Nipisaat 22.346 15.841 14.417 16.397 33.294 50.580 54.905 44.479 21.666 Saattuat 29.490 21.937 28.810 33.753 18.819 27.105 28.583 31.222 27.009 Uukkat 2.571 1.784 2.051 917 565 384 266 129 84 Qeeqqat 2.897 3.459 5.205 4.368 5.033 3.511 4.292 3.631 3.670 Suluppaakkat 2.019 1.389 776 771 777 659 717 753 1.070 Ammassaat 181 60 414 558 271 393 189 734 892 Eqaluit 344 113 139 146 321 467 526 123 189 Eqalukkat 53 148 18 - - 5 - 102 125 Nataarnat 8 1 60 30 57 81 149 204 241 Kapisillit ------11 506 679 Allat 24 554 13 - - 490 4 193 27 Malugiuk: 2013-imi 2014-imilu kisitsisit kisitsaagallarput. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, http://bank.stat.gl/
Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu - qupperneq 31 Tunisisut isertitaat aaliangersimasunik annertussusilinnut agguataarlugit
Tabel 8. Tunisisut isertitaat aaliangersimasunik annertussusilinnut agguataarlugit
2000 2002 2004 2005 2006 2010 2011 2012 2013 2014 Tunisartut katillugit 3.787 3.382 3.752 2.734 3.441 2.225 1.795 1.691 1.700 1.756 10.000 kr.-it ataallugit 1.766 1.452 1.651 1.416 1.422 565 277 180 187 176 10.000-25.000 kr. 650 622 593 435 483 282 144 116 112 132 25.001-50.000 kr. 475 439 492 331 438 248 191 163 164 176 50.001-100.000 kr. 400 383 413 230 477 376 299 267 227 226 100.001-150.000 kr. 175 145 188 85 198 243 198 187 200 171 150.001-250.000 kr. 134 167 158 93 188 217 270 272 249 261 250.001- 500.000 kr. 91 101 135 63 112 151 230 289 331 334 500.000 kr.-it sinnerlugit 96 72 124 82 123 143 186 217 230 280 Tunisisumut tunisap nalinga agguaqatigiissillugu 84.836 101.599 91.216 80.915 89.924 193.695 336.906 521.875 511.645 490.336 Malugiuk: 2014-imi kisitsisit kisitsisaagallartutut nalunaagaapput. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Arfernut miluumasunullu imarmiunut pisassarititat
Tabel 9. Arfernut miluumasunullu imarmiunut pisassarititat
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Amerlassusaat
Arferit mikisut katillugit 1)) 620 477 465 665 705 705 705 928 748 867 748 Qilalukkat qaqortat 320 160 165 255 310 310 310 470 350 402 350 Qilalukkat qernertat 300 317 300 410 395 395 395 458 398 465 398 Arferit angisuut katillugit 206 199 194 233 253 230 221 221 221 214 229 Tikaagulliit 187 189 184 212 230 208 200 198 190 179 194 Qipoqqaat . . . . . 9 9 10 10 12 12 Arfiviit . . . 2 4 3 2 3 2 4 4 Tikaagulliusaatl 19 10 10 19 19 10 10 10 19 19 19 Aarrit katillugit … … 200 175 134 126 130 141 141 140 170 Nannut katillugit … 150 139 135 124 130 132 137 140 140 140 Nassuiaat 1) 2005-imiit 2010-mut qilalukkat qaqortanut qernertanullu ukioq pisassiivik 1. juulimiit 30. juunimut atasarpoq. 2011-miit ukioq pisassiivik qaamatisiutit malillugit ingerlasartoq. Najoqqutaq: Aalisarnermut, Piniarnermut Nunalerinermullu Naalakkersuisoqarfik
Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu - qupperneq 32 Piniarnermut allagartartaarsimasut
Tabel 10. Piniarnermut allagartartaarsimasut
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Katillugit 9.369 8.543 8.167 8.180 7.237 6.970 7.631 7.037 5.304 5.867 5.851 Inuussutissarsiutigalugu piniartut 2.526 2.410 2.482 2.373 2.127 1.712 2.083 2.060 1.758 1.998 2.061 Sunngiffimmi pinialuttartut 6.843 6.133 5.685 5.807 5.110 5.258 5.548 4.977 3.546 3.869 3.790 Piniarsinnaanermut allagartat pisaqarsimanermut nalunaarsuutitallit 7.292 6.715 6.700 6.400 5.738 4.516 5.670 5.738 4.454 4.937 4.928 Najoqqutaq: Aalisarnermut, Piniarnermut Nunalerinermullu Naalakkersuisoqarfik
Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu - qupperneq 33 Miluumasut aamma timmissat assigiinngitsut pisat
Tabel 11. Miluumasut aamma timmissat assigiinngitsut pisat
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Amerlassusaat
Puisit katillugit 157.697 191.605 188.940 160.493 156.847 142.467 156.215 140.106 124.321 149.426 88.811 Natsiit 77.429 92.063 86.274 71.269 70.536 65.734 61.643 62.279 60.659 64.845 43.735 Allattuut 43.357 61.063 64.429 57.410 56.033 50.196 68.747 51.967 44.160 63.065 30.673 Aataat 28.888 32.431 31.525 26.865 26.154 23.258 22.249 22.410 16.695 18.881 11.764 Natsersuit 5.853 4.156 4.842 3.294 2.606 1.987 2.144 2.069 1.707 1.514 1.588 Ussuit 1.366 1.454 1.792 1.568 1.437 1.259 1.406 1.302 1.100 1.111 1.033 Qasigissat 804 438 78 87 81 33 26 79 - 10 18 Arferit mikisut katillugit 3.937 4.265 3.459 3.654 2.624 2.880 2.934 3.574 3.430 3.631 3.121 Qilalukkat qaqortat 186 184 154 120 279 228 222 139 208 294 290 Qilalukkat qernertat 509 520 317 331 377 371 266 294 361 340 415 Aarluit 14 2 - 3 26 14 15 39 44 38 8 Niisat 2.963 3.214 2.942 2.912 1.760 2.029 2.093 2.828 2.385 2.643 2.180 Niisarnat 265 345 46 288 182 238 338 274 432 316 228 Arferit angisuut katillugit 203 193 194 181 166 181 214 203 167 198 176 Tikaagulliit 190 180 184 169 152 168 196 189 152 181 157 Arfiviit . . . . - 3 3 1 0 0 0 Qipoqqaat ...... 9 8 10 8 7 Tikaagulliusaat 13 13 10 12 14 10 6 5 5 9 12 Timmissat katillugit 169.081 175.000 186.765 183.818 168.273 159.519 171.908 172.254 151.867 146.445 62.882 Appat 82.821 84.690 89.305 84.422 64.660 62.847 64.468 68.291 66.262 67.158 17.941 Mitit 18.376 20.953 25.396 25.546 27.139 26.478 27.647 30.858 31.572 25.928 10.231 Qingallit 5.816 4.950 4.635 6.183 5.429 4.460 6.369 4.362 4.109 4.510 2.568 Serfat 16.383 16.327 16.914 14.800 13.449 13.307 16.394 16.492 14.784 13.796 3.688 Appaliarsuit 14.408 21.340 24.900 25.665 24.292 22.093 28.984 26.474 12.739 14.787 15.336 Taateraat 8.353 8.851 8.291 8.487 6.506 7.705 8.117 7.656 7.799 7.660 3.884 Nerlerit 377 278 20 25 2 3 10 8 27 11 34 Canadap nerleri … 20 82 137 269 385 438 456 461 610 474 Nerlernat … 40 36 91 43 66 87 98 101 118 99 Nerlerit siggukitsut … 5 119 90 124 86 109 298 215 208 212 Aqissit 22.547 17.546 17.067 18.372 26.360 22.089 19.285 17.261 13.798 11.659 8.415 Ukallit 2195 1974 2498 2.245 2.383 2.673 3.145 2.612 2.410 2.475 1.566 Tuttut 15.248 13.733 15.135 15.097 16.243 13.866 12.721 12.093 11.421 11.296 11.107 Umimmaat 1.780 1.955 2.420 2.546 2.833 2.675 2.485 2.760 2.134 2.243 2.104 Aarrit 194 252 145 133 103 127 107 97 114 120 127 Nannut 225 217 135 126 137 118 122 131 138 126 143 Malugiuk: 2014-imi kisitisit kisitsisaagallarput. Najoqqutaq: Aalisarnermut, Piniarnermut Nunalerinermullu Naalakkersuisoqarfik
Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu - qupperneq 34 Aavernik nannunillu piniarneq piniarfiusunut immikkoortiterlugit
Table 12. Aavernik nannunillu piniarneq piniarfiusunut immikkoortiterlugit
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Amerlassusaat
Aarrit katillugit 284 194 252 145 133 103 127 107 97 114 120 127 Qaanaaq 160 90 78 67 67 54 86 60 42 76 65 67 Upernavik 21 9 59 5 13 12 4 4 9 7 8 9 Uummannaq 16 10 23 4 0 0 7 1 3 2 4 10 Qeqertarsuup tunua 1) 16 17 11 3 5 3 7 2 7 0 3 5 Kangaatsiaq 13 20 6 4 13 2 2 8 4 6 7 8 Sisimiut 32 29 55 49 25 22 15 23 22 15 21 16 Illoqqortoormiit 11 3 2 1 10 9 3 6 2 4 6 5 Tasiilaq 0 1 14 4 0 0 1 1 3 0 2 3 Piniarfinni allani 15 15 4 8 0 1 2 5 4 4 4 Nannut katillugit 264 225 217 135 126 137 118 122 131 137 127 141 Qaanaaq 47 29 50 23 20 18 19 14 24 24 23 23 Upernavik 135 85 87 51 45 46 42 44 45 41 37 38 Uummannaq 18 8 15 2 2 0 4 1 0 0 5 8 Qeqertarsuup tunua 1) 5 16 6 3 2 6 4 4 1 2 1 4 Kangaatsiaq 6 13 1 2 4 1 3 2 2 4 1 2 Sisimiut 3 14 1 2 2 1 0 1 0 2 1 1 Illoqqortoormiit 19 33 25 36 30 34 30 30 35 35 30 36 Tasiilaq 24 19 26 14 20 25 14 24 18 24 25 25 Piniarfinni allani 7 8 6 2 1 6 2 2 6 5 4 4 Nassuiaat: 1) Qeqertarsuup Tunuanut ilaapput illoqarfiit Ilulissat, Qeqertarsuaq, Aasiaat Qasigiannguillu. Najoqqutaq: Aalisarnermut, Piniarnermut Nunalerinermullu Naalakkersuisoqarfik
Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu - qupperneq 35 Amminik tunisineq
Tabel 13. Amminik tunisineq
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Amerlassusaat
Ammit katillugit 61.110 75.442 83.404 118.538 112.191 90.826 83.117 77.219 69.420 51.864 34.627 50.833 50.719 Puisit amii katillugit 61.089 75.309 83.121 118.468 112.190 90.826 83.117 77.219 69.420 51.864 34.627 50.833 50.719 Natsiit 37.747 40.564 40.746 50.723 44.181 33.221 33.666 36.915 21.224 27.889 20.070 21.891 27.175 Aataat 21.374 30.608 36.738 64.887 65.028 56.496 48.554 40.292 48.190 23.975 14.557 28.942 23.544 Puisit allat 1.968 4.137 5.637 2.858 2.981 1.109 897 12 6 - - - - Ammit allat katillugit 21 133 283 70 1 ------Teriannissat amii 17 ------Nannut amii 4 3 3 - 1 ------Savaaqqat amii - 130 280 70 ------1.000 kr.
Ammit allat katillugit 21.222 21.807 24.371 30.679 33.344 28.917 25.835 22.587 18.173 13.485 11.788 16.522 16.281 Puisit amii katillugit 21.200 21.783 24.342 30.677 33.337 28.917 25.835 22.587 18.173 13.485 11.788 16.522 16.281 Natsiit 14.565 12.891 12.675 13.782 12.307 11.627 9.763 10.798 5.858 7.251 6.885 7.115 8.723 Aataat 6.003 7.803 10.186 14.851 20.113 17.124 15.780 11.785 12.313 6.234 4.903 9.407 7.558 Puisit allat 631 1.089 1.481 2.044 917 166 292 4 2 - - - - Ammit allat katillugit 23 25 29 2 7 ------Teriannissat amii 3 ------Nannut amii 20 21 21 - 7 ------Savaaqqat amii - 4 8 2 ------Malugiuk: 2013-imi aamma 2014-imi kisitsisit kisitsaagallarput. Najoqqutaq: Great Greenland aamma Naatsorsueqqissaartarfik
Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu - qupperneq 36 Puisit amii, tapiissutit tunisinerlu
Tabel 14. Puisit amii, tapiissutit tunisinerlu
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Amerlassusaat
Puisit amii tamakkerlugit 75.309 83.754 118.595 112.182 85.777 85.011 77.163 69.167 51.860 34.619 50.847 50.719 Puisit amii panertitaanngitsut 35.960 69.630 112.627 109.553 85.102 84.857 77.020 68.969 51.654 34.355 50.744 50.719 Puisit amii panertitat 39.349 14.124 5.968 2.629 675 154 143 198 206 264 103 - Mio. kr.
Katillugit 22,3 30,0 31,9 30,0 25,5 30,0 26,2 28,9 25,2 21,3 25,7 26,7 Tunisanut tapiissutit 22,3 22,5 22,5 22,5 18,0 22,5 20,8 17,9 16,7 13,5 16,6 16,7 Ilassutitut akuersissutit … … 1,9 … … … … … … … … … Sullissinissamik isumaqatigiissut 7.2 7,5 7,5 7,5 7,5 7,5 5,4 11,0 8,5 7,8 9,2 10,0 Najoqqutaq: Aalisarnermut, Piniarnermut Nunalerinermullu Naalakkersuisoqarfik
Immikkoortortaqarfinni narsaatit annertussusaat
Tabel 15. Immikkoortortaqarfinni narsaatit annertussusaat
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Ha-nngorlugu
Nuna tamakkerlugu 780,6 855,9 878,9 892,8 927,0 966,3 988,4 1.009,9 1.049,3 1.070,3 1.081,2 1.091,2 1.100,5 1.109,1 Nanortalik 108,7 115,5 118,1 122,3 127,5 137,2 143,7 147,6 164,1 173,9 175,0 178,0 180,5 180,0 Qaqortoq 115,0 127,9 130,6 132,0 134,8 136,4 138,9 144,4 149,0 150,2 152,0 153,0 153,5 154,4 Narsaq 547,9 595,7 613,5 621,8 643,5 671,5 684,7 696,7 715,0 725,0 733,0 739,0 745,3 753,5 Paamiut 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 Nuuk 9,0 16,7 16,7 16,7 21,1 21,1 21,1 21,1 21,1 21,1 21,1 21,1 21,1 21,1 Najoqqutaq: Nunalerinermik Siunnersorteqarfik
Immikkoortortaqarfinni savaatillit amerlassusaat
16. Immikkoortortaqarfinni savaatillit amerlassusaat
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Katillugit 56 53 54 53 53 50 50 49 48 46 43 40 Nanortalik 9 6 6 6 8 8 7 7 6 6 6 5 Qaqortoq 13 14 14 13 12 11 12 12 11 10 9 8 Narsaq 30 29 30 30 29 28 28 28 29 29 28 27 Paamiut 2 2 2 2 2 2 2 1 1 1 - - Nuuk 2 2 2 2 2 1 1 1 1 - - - Najoqqutaq: Nunalerinermik Siunnersorteqarfik
Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu - qupperneq 37 Narsaatillit uumasuutaat
Tabel 17. Narsaatillit uumasuutaat
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Savat, savaaqqat angutikuluullu 19.259 20.383 21.317 20.963 21.704 20.499 20.439 20.729 20.232 20.107 19.994 18.738 Hestit 162 172 202 202 216 203 186 164 161 147 132 123 Igutsaat 15 16 13 13 10 10 … … 4 4 4 4 Kukkukuut 135 146 147 147 152 148 182 241 215 212 191 174 Nersussuit 16 17 20 20 42 49 56 65 79 98 125 143 Tuttut nujuitsut 3.100 3.100 3.100 3.100 2.441 2.500 3.000 3.000 3.000 3.000 3.000 3.000 Malugalugu: Kisitsisini pineqarput ukiup naanerani nersutaatit. Kisitsisit ilaatigut missingigaapput. Najoqqutaq: Nunalerinermik Siunnersorteqarfik
Savaatillit savaatit amerlassusaanut immikkoortillugit
Tabel 18. Savaatillit savaatit amerlassusaanut immikkoortillugit
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Savat, savaaqqat angutikuluullu
Katillugit 19.259 20.383 21.317 20.963 21.704 20.499 20.439 20.729 20.232 20.107 19.994 18.738 savat 1-50 67 30 87 3 7 20 60 12 - - - 30 savat 51-100 169 134 72 144 69 147 74 83 71 71 97 60 savat 101- 200 660 160 160 160 193 371 155 104 - - - - savat 201-300 1.696 1.725 1.184 1.262 1.808 983 1.532 1.039 1.293 1.592 773 528 savat 301-400 3.857 3.834 4.486 4.551 4.554 3.463 3.101 3.082 2.453 2.585 3.859 3.182 savat 401-500 5.659 6.143 6.260 5.770 3.523 5.897 4.812 6.100 5.602 5.683 4.879 4.922 savat 501-700 5.687 7.610 7.575 7.565 9.994 8.145 9.219 9.504 9.271 8.623 8.821 8.447 savat 701-1.000 1.464 747 1.493 1.508 1.556 1.473 1.486 805 1.542 1.553 1.565 1.569 Savaateqarfiit amerlassusaat savaatit amerlassusaat tunngavigalugit
Katillugit 54 51 51 50 51 50 49 49 46 44 43 40 savat 1-50 4 2 2 1 2 3 3 3 1 - - 1 savat 51-100 3 2 1 2 1 2 1 2 1 1 1 1 savat 101- 200 4 1 1 1 1 2 1 1 - - - - savat 201-300 7 7 5 5 7 4 6 3 6 6 3 2 savat 301-400 11 11 13 13 13 10 9 9 7 7 11 9 savat 401-500 13 14 14 13 8 13 11 14 13 13 11 11 savat 501-700 10 13 13 13 17 14 16 16 16 15 15 14 savat 701-1.000 2 1 2 2 2 2 2 1 2 2 2 2 Malugalugu: Kisitsisini pineqarput ukiup naanerani nersutaatit. Kisitsisit ilaatigut missingigaapput. Najoqqutaq: Nunalerinermik Siunnersorteqarfik
Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu - qupperneq 38 Immikkoortortaqarfinni savaatit amerlassusaat
Tabel 19. Immikkoortortaqarfinni savaatit amerlassusaat
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Savat amerlassusaat
Katillugit 19.259 20.383 21.317 20.963 21.704 20.499 20.439 20.729 20.232 20.107 19.994 18.738 Nanortalik 2.215 2.302 2.471 2.471 2.497 2.592 2.457 2.486 2.379 2.255 2.144 1.832 Qaqortoq 3.906 4.146 4.266 4.266 4.517 3.880 4.036 4.187 4.056 3.828 3.903 3.769 Narsaq 12.713 13.402 14.060 13.706 14.189 13.769 13.738 13.968 13.721 13.953 13.947 13.137 Paamiut 252 290 291 291 262 255 203 83 71 71 - - Nuuk 173 243 229 229 239 3 5 5 5 - - - Malugiuk: Kisitsisini pineqarput ukiup naanerani nersutaatit. Kisitsisit ilaatigut missingigaapput. Najoqqutaq: Nunalerinermik Siunnersorteqarfik
Savat, savaaqqat, tuttut nujuitsut aamma nersussuit toqutat
Tabel 20. Savat, savaaqqat, tuttut nujuitsut aamma nersussuit toqutat
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Uumasut amerlassuaat
Katillugit 22.112 21.439 19.905 21.188 22.830 23.180 24.125 22.400 22.548 22.795 23.588 22.075 Savaaqqat 19.082 19.934 18.640 19.958 21.390 21.835 22.371 20.933 21.113 21.370 21.967 20.344 Savat 1.958 1.505 1.265 1.230 1.440 1.345 1.754 1.467 1.241 1.413 1.603 1.522 Tuttut 1.072 … … … … … … … 194 … … 190 Nersussuit … … … … … … … … … 12 18 19 Kg
Katillugit 298.000 321.000 288.000 325.000 344.000 360.000 366.456 338.206 386.588 357.694 362.882 331.085 Savaaqqat 298.000 321.000 288.000 325.000 344.000 360.000 329.419 304.884 349.109 324.909 322.620 293.691 Savat … … … … … … 37.037 33.322 30.694 32.785 38.562 34.734 Tuttut … … … … … … … … 6.785 … … … Nersussuit … … … … … … … … … … 1.700 2.660 Malugiuk: Tabelli taana 30. apriili 2015 nutarterpoq Najoqqutaq: Neqi A/S
PUBLSLUT
Signatur forklaring: … Oplysninger foreligger ikke .. Oplysninger for usikre til at angives eller diskretionshensyn . Tal kan efter sagens natur ikke forekomme 0 Mindre end halvdelen af den anvendte enhed - Nul * Foreløbigt eller anslået tal
Aalisarneq, piniarneq nunalerinerlu - qupperneq 39 2014 ukiumoortumik paasissutissat
Takornariaqarneq, assartuineq angallassinerlu aamma attaveqaqatigiinneq
1. Qanga pisartut malillugit assartuineq angallannerlu
Qanga pisartut malillugit assartuineq angallannerlu Qanga pisarneq malillugu qimussit, qajaq umiarlu assartuinermut angallassinermullu atorneqartarput. Qajaq umiarlu sineriak tamakkerlugu assartuinermi angallannermilu atorneqartarsimasut qimussit taamaallaat Avannaani Tunumilu atorneqartarsimapput.
Ullutsinni nutaaliaasumik ineriartornermi qimussit aalisarnermut, piniarnermut takornariaqarnermullu atorneqartarput umiaq qajarlu kulturikkut aaqqissuussinermi atorneqartarlutik.
1990-imiilli kalaallit qimmiisa amerlassusaat appariarsimavoq. Kalaallit qimmiisa amerlassusaat titartagaq 1-imi takuneqarsinnaavoq.
Titartagaq 1. 2013-imi qimmeqarfinni kalaallit qimmiisa amerlassusaat
Najoqqutaq: Uumasut Nakorsaat
Kalaallit qimmiisa qimminik allanik akuneqannginnissaat anguniarlugu qimmeqarfinnut qimmit allat qimuttoqarfinnut eqqunneqarnissaat inerteqqutaavoq.
Takornariaqarneq, assartuineq angallassinerlu aamma attaveqaqatigiinneq – qup. 1 2. Assartuinerup angallannerullu aaqqissuussaanera
Assartuinerup angallannerullu aaqqissuussaanera Kalaallit Nunaanni aqqusernit takissusaat katillugu 380-it missiliorlugu takissuseqarpoq pisortaniilli aqqusinniat annersaat Nuummiilluni. Illoqarfinni ataasiakkaani aqqusernit angallannermi atorneqartarput, illoqarfinni aqqusernit takissusaat tabel 2-mi takuneqarsinnaavoq. Illoqarfimmit illoqarfimmut atasunik aqqusineqanngilaq Kalaallit Nunaata kujataaniittut nunaannakkut aqqusernit savaateqarfinnut assigiinngitsunut atassuteqartut eqqaassanngikkaanni.
Ilaasunik nassiussanillu angallassineq assartuinerlu umiarsuakkut timmisartukkullu ingerlanneqartarpoq. 1960-ikkut allaartinneranni Grønlandsfly A/S (ullumikkut Air Greenland A/S) timmisartut quliminguulillu angallaviinik ingerlaarfinnik pilersitsivoq.
Kalaallit Nunaat 14-inik mittarfeqarpoq, heliportit tallimat kiisalu unillatsiartarfiit 39-it. Kalaallit Nunaata Danmarkillu akornanni ilaasut Kangerlussuarmut Narsarsuarmulluunniit apuunneqartarput Island-imiillu angalasu Kulusummi Tasiilap pigisaaniittumi, Ilulissani Nuummilu mittarfinni kiffartuunneqartarput.
Kalaallit Nunaat 16-inik umiarsualiveqarpoq nunaqarfinnilu 60-iusuni talittarfeqarlunilu aalisariutinut tulattarfeqarpoq.
Ilaasunut angallassinermut umiarsualiviit annersaat Nuummi, Sisimiuni Ilulissanilu inissisimapput, Nuummi umiarsualivimmi ilaasunik angallassineq annerpaalluni tassani ilaasut 25 procentii angalanertik naasarlugu aallartittarpaat.
Nassiussanik angallassinermi uuttuutit malillugit Nuup, Sisiumiut Aasiaallu umiarsualivii annerpaapput. Umiarsualiviit pingasut ukiumut nassiussat katillugit 1 million kubikmeteritut annertutigisut , nassiussat amerlassusaasa 70 procentiat, kiffartuussimallugit.
3. Aqqusinikkut assartuineq angallassinerlu
Aqqusinikkut assartuineq angallassinerlu Biilit inunnut nioqqutissanullu assartuutit amerlassusaat titartagaq 3.1-imi takuneqarsinnaapput. Tabel 3-mi takuneqarsinnaavoq biilit 2005-imiit 25 procentimik amerleriarsimasut.
Takornariaqarneq, assartuineq angallassinerlu aamma attaveqaqatigiinneq – qup. 2 Titartagaq 3.1. Biilit inunnik nioqqutissanillu assartuutit amerlassusaat
Malugiuk: 2005-imi 2006-imilu assartuutinik motoorilinnik piginnittuuneq malillugu nalunaarsuisoqarsinnaasimanngilaq. 2004-mit 2007-i tikillugu nalunaarsuuineq akornuteqarsimammat, tassunga pissutaavoq piginnittuunermut nalunaarsukkat inuup normuanut imaluunniit inuussutissarsiutinik ingerlatallit nalunaarsuiffii atorlugit nalunaarsorneqartarsimammata. Assartuutit motoorillit sionarigut ullumikkullu nalunaarsukkat amerlanerit inuup normua atorlugu nalunaarsugaapput 2004-li tikillugu nalunaarsukkat ullumikkut nalunaarsukkanit sanilliullugit assartuutit motoorillit inuup normua atorlugu inuussutissarsiutinut sunut atorneqarneri takuneqarsinnaalersimapput tamannalu 2004-mit 2007-i tikillugu naatsorsuutinut akornusiisimavoq, taamaattoq assartuutit inuussutissarsiutinut sunut atorneqarneri eqqortumik nalunaarsorneqarsinnaalerput. Najoqqutaq: Kisitsisaataasivik, http://bank.stat.gl/ENNMO1HI
4. Umiarsuarmik assartuineq angallassinerlu
Umiarsuarmik assartuineq angallassinerlu Kalaallit Nunaata iluani assartuinerup angallassinerullu aaqqissuunneqarnerani umiarsualiviit pingaarnertut inissisimasut ilagaat, illoqarfiit nunaqarfiillu ilaanni angallassineq, assartuineq pilersuinerlu imaatigut angallannikkut ingerlanneqartarpoq umiarsualivinnilu aamma aalisariutinik aalisartunillu kiffartuussisoqartarluni.
Kalaallit Nunaanit, avataanit aammalu nunap iluani nassuissanik assartuineq umiarsuaatileqatigiiffimmit Royal Arctic Line A/S- imit ingerlanneqarpoq. Grønlandshavni Ålborgimiittoq nassiussanik Kalaallit Nunaannukartunik Kalaallit Nunaanninngaanneersunillu umiarsualiviit pingaarnersaraat.
Illoqarfinni nunaqarfinnilu nassiussanik assartuineq Royal Arctic Line Bygdeservice A/S-imit ingerlanneqarpoq.
Umiarsuaatileqatigiiffik Arctic Umiaq Line A/S 1997-imiilli kitaani ilaasunik angallassisuulerpoq. Arctic Umiaq Line A/S Air Greenland A/S-imit Royal Arctic Line A/S-imiillu ataatsimoorussamik pigineqarpoq. Umiarsuaatileqatigiiffik ilaasuik niuernerpalaartumik kiffartuussisarpoq ilaasartaammillu ataasiinnarmik ilaasumik angallassineq ingerlataralugu. Sineriak tamakkerlugu umiarsuaateqarneq pisortatigut tapiiffigineqarani ingerlasinnaanngilaq taamaattumillu ukiuni 2012-imit 2016 tikillugu
Takornariaqarneq, assartuineq angallassinerlu aamma attaveqaqatigiinneq – qup. 3 agguaqatigiissillugu ukiumut 10 mio.kr.-inik umiarsuaqarneq tapiiffigineqartarpoq.
5. Nassiussanik assartuineq
Nassiussanik assartuineq Royal Arctic Line A/S-ip umiarsuaatai containerinut assartuutit arfiniliusut Kalaallit Nunaani isorartuumi naleqqussarlugit immikkut sanaajupput sikusiutaasinnaallutillu. Usilersornermut usingiarnermullu atugassanik umiarsuit namminneq kivittaateqarput taakkulu saniatigut kalinneqarsinnaasunik namminerlu ingerlasinnaasunik immikkullu ineriartortitanik prammeqarput umiarsualiveqanngitsuni atorneqartartunik.
Titartagaq 5.1. Umiarsuakkut nassiussat
Najoqqutaq: Royal Arctic Line A/S aammalu Tele Greenland A/S
6. Silaannakkut assartuineq angallassinerlu
Silaannakkut assartuineq angallassinerlu Mittarfiit heliportillu assartuinermi angallassinermilu aaqqissuussinermi pingaaruteqartut ilagaat Kalaallit Nunaannit Kalaallillu Nunaannut ilaasunik angallassineq tamarmi silaannakkut ingerlasarmat.
Narsarsuarmi Kangerlussuarmilu mittarfiit Kalaallit Nunaannukarnermi tikittarfiit pingaarnersaraat. Mittarfiit heliportillu helikopterillu unillatsiarfii aamma ilaasunik angallassinernik nassiussanillu assartuinermik sullissisuupput.
2006-imiit pisortat ilaasunik angallassinermut tapiissutaat silaannakkut angallassinermuinnaq atorneqartarput. Pisortat tapiissutaat nunap immikkoortuini siunertanut aaliangersimasunut siunniussaapput taakkulu Takornariaqarneq, assartuineq angallassinerlu aamma attaveqaqatigiinneq – qup. 4 kiffartuussinermut isumaqatigiissutit tunngavigalugit timmisartunik angallavigineqartarput.
Timmisartukkut ilaasunik angallassinerit amerlanersaat silaannakkullu nassiussanik assartuinerit annertunersaa aningaasarsiornermik tunngaveqarpoq tassa imaappoq pisortanit tapiiffigineqarneq ajorput. Aningaasarsiornermik tunngaveqarluni angallassinerit ilisarnaatigaat ilaasut amerlaneruneri mittarfiillu timmisartunut sululinnoortuuneri.
Mittarfiit ingerlanneqarnerat Mittarfeqarfiit akisussaaffingaat, taakkulu Namminersorlutik Oqartussanit pigineqarput.
Heliportit amerlanersaasa helikopterillu unillatsiarfiisa ingerlanneqarnerat Air Greenland A/S-imit Pilersuisoq A/S-imillu isumagineqarput.
7. Timmisartukkut ilaasunik angallassineq
Timmisartukkut ilaasunik angallassineq Kalaallit Nunaata silaannakkut ingerlatseqatigiiffia Air Greenalnd A/S Namminersorlutik Oqartussat, SAS kiisalu Qallunaat Naalagaaffianit pigineqarpoq, 37,5 procentia, 37,5 procentia aamma 25 procentia piginneqatigiissutigineqarlutik.
Umiarsuakkut timmisartukkullu ilaasut tabel 6-imi takuneqarsinnaapput. tabel 7-imilu takutinneqarput ilaasut mittarfinniit, heliportinit helikopterillu uninngaviinit aallartut. Timmisartullu mittarfiinit, heliportinit helikopterillu uninngaviinit aallartut tabel 8-mi takuneqarsinnaallutik.
8. Takornariaqarneq
Takornariaqarneq Takornariartitsineq inuussutissarsiuterpassuarni kaaviiaartitsinermut suliassaqartitsinermullu sunniuteqartarpoq, soorlu timmisartukkut umiarsuakkullu assartuinermut angallassinermullu, hotelinut neriniartarfinnullu, takornariartitsinermi kiffartuussivinnut kiisalu niuernermut soorlu tammajuitsunik nioqquteqarnermut.
1960-ikkut aallartinnerannili takornariaqarneq annertusingaatsiareersimavoq inuussutissarsiutinullu siuliini taaneqartunut aningaasarsiornikkut pingaaruteqaleriartuinnarsimalluni.
Taamaattorli takornariartitsinermit tamarmiusumit inuiaqatigiinnut aningaasarsiornikkut pingaaruteqassusianik ersersitsisunik kisitsisit pigineqanngillat, immikkoortullu uuma allaaserineqarnera hotelini
Takornariaqarneq, assartuineq angallassinerlu aamma attaveqaqatigiinneq – qup. 5 unnuisitsisarnernut kisitsisitigut paasissutissanik kiisalu ilaasunut Kalaallit Nunaannit aallartunut kisitsisitigut paasissutissanik tunngaveqarpoq.
Kalaallit Nunaanni takornariaqarneq Kalaallit Nunaanni Naatsorsueqqissaartarfik piffissami 2014-imi juuli- septembari Visit Greenland suleqatigalugu timmisartunik ilaasut najugaqarfiisa paasissutissartaannik katersisimavoq tamannalu pivoq Kalaallit Nunaanni nunanut allanut mittarfeqarfiini arfiniliusuni, paasissutissat timmisartumi ilaasut aallariartornermi check in-ernerisigut katersorneqarnerisigut..
Ilaasut sumi najugaqartuunermik nalunaarsimasut 33,9 procentii Kalaallit Nunaanneersuupput, 32,5 procenti nunani allani Naalagaaffeqatigiinnerup (Savalimmiut Danmarkillu) iluani najugaqartut sinneruttullu ilaasut avataaneersut 33,5 procentii Naalagaaffeqatigiinnerup avataaneersuullutik.
Titartagaq 8.1. 2014-imi timmisartumik ilaasut Kalaallit Nunaannit aallartut
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, bank.stat.gl{TUNFLY
Takornariat aasaanerani amerlanerpaasarput. Qaammatini takornariaqarnerpaaffiit tulliini takornariaqarneq appariartarpoq takornariaqannginnerpaaffiillu ukiuunerani pisarpoq tassani takornariat ikinnerpaasarlutik.
Kalaallit Nunaanni takornariaqarneq nunanit aaliagersimasunik ikittuninngaanneernerusarpoq, soorli takornariat amerlanerpaartaat Skandinaviaminngaanneersut pingaartumik Danmarkimiit sinnerilu Europap avannaaninngaanneernerukkajullutik.
Takornariaqarneq hotelini, sømandshjemmini allanilu unnuisartunut kisitsisitigut paasissutissat atorlugit ersersinneqarsinnaavoq. Titartagaq 8.2- mi takuneqarsinnaapput unnuinerit amerlassusaat kiisalu tikeraarnerup agguaqatigiisillungu sivisussusiat.
Takornariaqarneq, assartuineq angallassinerlu aamma attaveqaqatigiinneq – qup. 6 Tikeraat takornariallu unnuisartut sanilliunneqarsinnaanngillat. Takornariaq arlalinnik tikitaqarniarluni hotelinilu arlalinni unnuisarniarlunilu aalajangersimasoq arlaleriarlugu tikeraatut unnuisutut kisinneqartarmat.
Titartagaq 8.2. 2013-imi tikeraat unnuisut agguaqatigiissillugulu akunnittarfimmiinnerit sivisussusaat
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, http://bank.stat.gl/tunhot
Titartagaq 8.3. 2010-mit 2013-imut kommunit unnuiffigineqarneri
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, http://bank.stat.gl/tunhot
Kommunit unnuiffigineqartarneri titartagaq 8.3-mi takuneqarsinnaapput. 2013-imi unnuisarnerit nalunaarsorsimasut qaammatikkaartumik agguataarnerat titartagaq 8.4-mi takuneqarsinnaallutik.
Takornariaqarneq, assartuineq angallassinerlu aamma attaveqaqatigiinneq – qup. 7 Titartagaq 8.4. 2013-imi unnuinerit qaammatinut agguataarnerat
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, http://bank.stat.gl/tunhot
Titartagaq 8.5. Unnuisut inuiaassusaat malillugu
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, http://bank.stat.gl/tunhot
Kalaallit Nunaanni unnuisarfiit 59-it missaaniipput. Tassani pineqarput hotelit, sømandshjemmit, vandrehjemmit højskolillu. Tabel 11-mi takutinneqarput init attartorneqartut amerlassusiat kommuninut immikkoortillugit.
Kalaallit Nunaannut umiarsuit takornariartitsisut ukiuni kingullerni tikittartut amerleriarujussuarput, takuuk takussutissiaq 8.1.
2009-imi umiarsuit takornariartaatit nutaamik akitsuuteqalerput, taamaalilluni nutaamik akitsuusersuinikkut umiarsuarnut amerlanerusunut umiarsualivissinnissaq orniginarnerulerluni. Peqatigisaanillu umiarsuarmik takornariartut amerlassusii eqqoqqissaartut kisitsisaatigineqalerlutik.
Tikittartuni umiarsuit takornariartitsisut annerusut minnerusullu pineqarput.
Takornariaqarneq, assartuineq angallassinerlu aamma attaveqaqatigiinneq – qup. 8 Umiarsuarnut takornariartaatinut sanilliullugu Kalaallit Nunaata inissisimaffia Europap Amerikallu avannaata akornanni umiarsuit ingerlaarfigisartagaanni inissisimalluarpoq.
Taassuma saniatigut umiarsuit takornariartitsisartut arlaqartut aasaanerani aalajangersimakannertumik aalajangersimanngitsumillu ingerlaartarfillit kalaallit umiarsualivii arlallit tikittarpaat ilaasullu taarserartarput. Umiarsuit tamakku mikinerupput, sinerissami umiarsualiviit arlallit tikiffigisarlugit, taakkunanilu ilaasut paarlaattarlutik.
Umiarsuartigut takornariat takornariatulli hotelini unnuisartutut neriniartarfinnilu nerisaqartutut kaaviiaartitsinermik pilersitsineq ajorput. Umiarsuartigut takornariat Kalaallit Nunaanni aningaasartuutiginerusartagaat tassaapput angalatitsisunut akiliinerit tammajuitsunillu pisinerit. Umiarsuarnulli takornariartitsisut tikinneranni aaqqissuussat suli ineriartortinneqarput, taamaalillutik neqeroorutigineqartartut assigiinngiiaarnerujartorput.
Umiarsuarmik takornariartunut akitsuut ilaasumut ataatsimut 525 kr.- eqarpoq.
Takussutissiaq 8.1. Uminarsuarnik takornariartaatit tulanneri ilanngullugit
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Umiarsuit takornarianik angallassisut 33 37 42 32 43 34 33 28 Nunamut tulattut 161 148 165 103 107 80 92 109 Tikeraat umiarsuarmi ilaasut 22.051 23.506 28.891 26.976 30.271 29.826 23.399 21.496 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
9. Nunanut assigiinngitsunut sanilliussinerit
Nunanut assigiinngitsunut sanilliussinerit Takornariat amerliartornerat nunani avannarlerni tamani takussaavoq. Pingaartumik Islandimi ukiuni kingullerni 15-it takornariat amerleriarujussuarsimapput, nunanilu avannarlerni allani ineriartorneq naammaannarnerusimalluni.
Takornariaqarneq, assartuineq angallassinerlu aamma attaveqaqatigiinneq – qup. 9 Titartagaq 9.1. Nunani avannarlerni akunnittarfinni unnuinerit
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Nunat avannarliit sanilliukkaanni, Kalaallit Nunaat qeqqaniippoq, unnuisarnerit nalunaarsorneqarsimasut ineriartornerat tunngavingalugu.
10. Takornariaqarnermut sinaakkusiussat
Takornariaqarnermut sinaakkusiussat Visit Greenland nuna tamakkerlugu siunnersuisoqatigiiuvoq takornariaqarnerup ineriartortinneqarnissaannik akisussaasuulluni. Visit Greenland Namminersorlutik Oqartussanit pigineqarpoq aktiaateqarluni piginneqatigiiffittut ingerlasoq.
Kalaallit Nunaat misigisassarsiorfittut pissanganartutut kiisalu umiarsuarsuarnik angalaffigissallugu pissanganartutut Visit Greenlandimit ineriartortinneqarpoq. Taakkuninnga ussassaarineq ineriartortitsinerlu aamma Visit Greenlandimit suliarineqarput.
Visit Greenland Nuummi Nordatlantens Bryggemi Københavnimiittumi allaffeqarfeqarpoq.
11. Nunanut assigiinngitsunut attaveqarneq
Nunanut assigiinngitsunut attaveqarneq Vestnorden Tourist Board Kalaallit Nunaanni, Savalimmiuni Islandimilu takornariartitsinermik suliallit kattuffiisa inuussutissarsiutilittaasalu suleqatigiiffigaat.
Takornariaqarneq, assartuineq angallassinerlu aamma attaveqaqatigiinneq – qup. 10 Suleqattigiiffimmit 2006-imi pilersinneqarpoq North Atlantic Tourism Association (NATA) Nunat killiit avannarliit takornariartitsisarnikkut suleqatigiinnerat eqaallisarniarlugu.
Takornariartitsinermi ataatsimut soqutigisatigut suleqatigiinnerup nukittorsarnissaa siumullu isigisumik ataqatigiissarnissaa siunertarineqarpoq.
Nunani avannarlerni tamani pingaartumillu issittumi takornariartitsinerup imminut napatissinnaanngorlugu ineriartortinneqarnissaa pillugu nunat avannarliit ministerrådiata nalunaarutissaata suliarineqarnerani Kalaallit Nunaat Nordisk Ministerrådianni suleqataavoq.
Kalaallit Nunaanni attaveqarnerup ineriartortinneqarnissaa Kalaallillu Nunaata USA-llu akornanni attaveqatigiinnermik pilersitsinissaq pillugu Joint Commitee aqqutigalugu USA suleqatigineqarpoq.
12. Attaveqaqatigiinneq
Attaveqaqatigiinneq Inuit amerliartuinnartut Kalaallit Nunaanni IT-mik atortorissaarutinik atuilerput. 2010-mi angallattakkanik telefonit inunnit amerlanerulerput. Telefoninik angallattakkanik atuisut amerlatsikkiartortut akerlianik telefoninik nalinginnaasunik atugaqartut ikiliartorput. Tamanna assigalugu telefonit aqqutaanik atuisut ikiliartorput mobilt bredbåndillit amerliartortut.
Titartagaq 12.1. Inuit IT-mik atortorissaarutinik atuinerat
Najoqqutaq: TELE Greenland A/S
Takornariaqarneq, assartuineq angallassinerlu aamma attaveqaqatigiinneq – qup. 11 13. Nittartakkat takuneqarsinnaasut
Nittartakkat takuneqarsinnaasut Royal Arctic Line A/S pillugu paasisaqarnerorusukkuit nittartagaq una takuuk: www.ral.gl Post Greenland A/S pillugu paasisaqarnerorusukkuit nittartagaq una: www.post.gl Mittarfeqarfiit pillugu paasisaqarnerorusukkuit: www.glv.gl Air Greenland pillugu paasisaqarnerorusukkuit nittartagaq una takuuk: www.airgreenland.gl Visit Greenland pillugu paasisaqarnerorusukkuit nittartagaq una takuuk: www.greenland.com
Takornariaqarneq, assartuineq angallassinerlu aamma attaveqaqatigiinneq – qup. 12 Qimuttoqarfinni kalaallit qimmiisa amerlassusaat
Tabel 1. Qimuttoqarfinni kalaallit qimmiisa amerlassusaat
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 5) 2011 2012 2013 4)
Illoqarfiit nunaqar- fiittaat ilaanngullugit Aasiaat 1.284 1.263 736 840 754 632 617 697 551 633 5) 794 793 Tasiilaq 1.612 1.044 1.184 1.156 1.146 1.106 1.106 1) 1.106 2) 1.318 129 5) 1.158 5) 1.292 Ilulissat 4.578 4.530 4.704 4.024 5.000 3.555 4.013 3.495 3.228 3311 5) 3.176 2.896 Ittoqqortoormiit 600 600 500 430 475 420 382 350 341 305 5) 304 255 Kangaatsiaq 1.131 1.016 899 824 724 724 1) 724 1) 535 473 356 4) 392 5) 427 Qaanaaq 1.321 1.350 1.339 1.398 1.398 1.501 1501 1) 1.016 1.112 990 3) 1.041 6) 712 Qasigiannguit 1.765 1.666 1.439 1.264 1.088 1.062 1.121 1.084 2) 964 942 5) 900 900 Qeqertarsuaq 987 899 800 750 638 638 670 678 669 758 5) 703 512 Sisimiut 2.002 1.870 1.791 1.485 1.654 1.836 1.486 1.810 1.647 1068 5) 1.249 1.449 Upernavik 3.822 3.748 3.500 2.584 4.000 4.807 4.886 3.646 2) 3.846 3542 5) 3.220 3.050 Uummannaq 6.033 4.327 4.018 4.000 4.488 4.356 3.971 3.883 3.822 3722 3) 3.275 3.385
Katillugit 25.135 22.313 20.910 18.755 21.365 20.637 20.477 18.300 17.971 15.451 16.977 15.671 Nassuiaat: 1) Kisitsisit ukiup siuliineersuupput. 2) Kisitisit ukiup suiulianiit kisitsisinik ilaqarput. 3) Kisitsisit kvartalit aappaaneersut. 4) Kisitsisit kvartalit pingajuanneersut. 5) Kisitsisit missingersugaapput. 6) Kisitsisit kvartalit sisamaanneersut. Najoqqutaq: Uumasut Nakorsaat
Januaarip aallaqqaataani 2013-imi illoqarfinni aqqusernit
Tabel 2. Januaarip aallaqqaataani 2013-imi illoqarfinni aqqusernit
Illoqarfik Aqqusernit qeqqi (m) Nanortalik 12.972 Qaqortoq 21.172 Narsaq 27.395 Paamiut 11.794 Nuuk 79.487 Maniitsoq 15.656 Sisimiut 50.313 Kangaatsiaq 5.816 Aasiaat 20.260 Qasigiannguit 11.756 Ilulissat 35.826 Qeqertarsuaq 16.991 Uummannaq 11.976 Upernavik 8.767 Qaanaaq 18.117 Tasiilaq 20.847 Ittoqqortoomiit 12.983 Katillugit 382.128 Malugiuk: Aqquserngit asfaltikkat asfalterneqanngitsullu uuttortarneqarsimapput Najoqqutaq: Asiaq
Takornariaqarneq, assartuineq angallassinerlu aamma attaveqaqatigiinneq – qup. 13 Assartuutit motoorillit nalunaarsukkat
Tabel 3. Assartuutit motoorillit nalunaarsukkat
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Amerlassusaat Biilit assingusullu tamakkerlugit 4.977 5.255 5.212 5.496 5.009 5.855 5.386 5.929 5.857 Biilit ilaasortaatit 169 143 129 153 140 214 177 243 205 Biilit inunnik angallassissutit 3.043 3.289 3.254 3.504 3.221 3.842 3.621 3.941 3.931 Bussit 63 75 63 64 68 83 83 89 83 Qatserisartut biilii 136 103 82 87 104 112 122 134 145 Biilit usisaasitit assartuutillu 1.557 1.634 1.616 1.607 1.398 1.503 1.264 1.391 1.358 Motorcykilit 9 11 ...... Biilit allat ...... 68 81 78 101 119 131 135 Najoqqutaq: Kalaallit Nunaanni Naatsorsueqqissaartarfik
Timmisartoqarneq
Tabel 4. Timmisartoqarneq
Januaarip aallaqqaataani 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Amerlassuaat
Timmisartut katillugit 21 19 19 20 24 27 36 35 30 34 32 32 Jet, marlunnik motoorillit 7 7 7 7 7 7 2 2 1 1 1 1 Propel, sisamanik motoorillit 2 2 2 2 2 2 6 6 6 5 3 3 Propel, marlunnik motoorillit 4 3 3 3 4 4 3 3 3 6 6 9 Helikopterit 8 7 7 8 11 14 25 24 20 22 22 19 Issiaviit katillugit
Issiaviit katillugit 224 394 394 399 439 463 992 998 797 869 802 835 Jet, marlunnik motoorillit 50 250 250 250 250 250 449 449 245 245 278 278 Propel, sisamanik motoorillit 36 36 36 36 36 36 300 300 300 250 150 150 Propel, marlunnik motoorillit 82 57 57 57 82 82 43 43 81 192 192 280 Helikopterit 56 51 51 56 71 95 200 206 172 182 182 127 Najoqqutaq: Air Greenland A/S
Takornariaqarneq, assartuineq angallassinerlu aamma attaveqaqatigiinneq – qup. 14 Umiarsuarmik nassiussanik angallassineq
Tabel 5. Umiarsuarmik nassiussanik angallassineq
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 1.000 m3
Nassiussanik angallassineq katillugit 895 873 891 822 814 834 811 725 Kalaallit Nunaata iluani 144 139 140 130 118 111 127 103 Kalaallit Nunaannut 422 420 439 401 386 423 389 269 Kalaallit Nunaannit 329 314 312 291 310 300 295 353 Allakkat katillugit 455 425 374 347 289 256 237 223 1000-it
Poortukkat katillugit 164 164 154 142 133 127 122 127 Najoqqutaq: TELE-POST Greenland A/S aamma Royal Arctic Line A/S
Inunnik angallassineq
5. oktobari 2015-imi tabel 6-imi kisitsisit iluarsineqarput Tabel 6. Inunnik angallassineq
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Katillugit 392.226 412.112 432.067 417.396 423.059 431.320 414.446 397.856 396.420 Sinerissami timmisartukkut angallassineq 232.995 246.276 266.617 257.292 262.279 272.195 256.879 256.234 255.192 Nunanut allanut timmisartukkut angallassineq 66.132 74.237 76.068 72.123 73.851 71.026 71.387 69.055 69.580 Qulimiguullit atorlugit 93.099 91.599 89.382 87.981 86.929 88.099 86.180 72.567 71.648 Najoqqutaq: Mittarfeqarfiit
Takornariaqarneq, assartuineq angallassinerlu aamma attaveqaqatigiinneq – qup. 15 Ilaasut mittarfinniit, heliportinit millatsiartarfinniillu aallartut
Tabel 7. Ilaasut mittarfinniit, heliportinit millatsiartarfinniillu aallartut
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Katillugit 392.226 412.112 432.067 417.396 423.059 429.161 414.446 397.856 396.420 Nunanut allanut aallartarfiit katillugit 151.166 160.698 167.181 155.515 154.918 161.946 159.665 159.432 158.191 Kangerlussuaq 119.099 128.578 133.690 126.270 127.822 134.366 133.381 136.188 134.831 Narsarsuaq 32.067 32.120 33.491 29.245 27.096 27.580 26.284 23.244 23.360 Pituffik … … … … … … … … … Timmisartoqarfiit allat katillugit 183.865 197.259 210.760 208.362 216.367 214.902 200.634 194.350 193.618 Paamiut … 739 6.848 7.078 5.546 4.733 4.249 3.618 3.613 Nuuk 55.620 60.213 63.575 63.043 65.451 72.957 69.324 69.732 68.951 Maniitsoq 17.196 17.336 16.880 17.400 14.283 10.885 8.829 9.812 11.404 Sisimiut 28.390 28.574 29.071 29.130 29.289 28.288 22.955 20.052 20.085 Kulusuk 13.767 13.348 14.103 14.207 13.572 14.927 14.738 14.712 14.580 Nerlerit Inaat 2.565 2.914 2.997 3.028 3.426 3.114 3.547 2.462 2.613 Aasiaat 18.244 21.265 20.912 21.311 28.934 25.706 19.427 17.788 17.718 Ilulissat 30.475 33.795 36.630 34.365 36.975 37.032 41.965 40.241 39.703 Qaarsut/Uummannaq 9.130 10.597 11.424 10.932 11.417 9.600 7.105 7.706 7.142 Upernavik 6.612 6.686 6.564 6.271 5.903 6.153 6.776 6.663 6.304 Qaanaaq 1.866 1.792 1.756 1.597 1.571 1.507 1.719 1.564 1.505 Qulimiguullit mittarfiiniit katillugit 36.552 33.155 30.546 29.014 29.386 30.875 31.043 22.482 23.395 Nanortalik 3.894 4.138 4.627 4.228 4.290 4.606 4.485 3.464 3.716 Qaqortoq 16.437 13.844 15.085 13.767 13.933 13.621 14.204 12.016 12.491 Narsaq 8.034 8.132 7.214 7.290 8.563 10.160 10.129 5.077 5.277 Paamiut 2.866 2.942 … … … … … … … Maniitsoq … … … … … … … … … Alluitsup Paa 2.940 1.473 962 774 311 474 … … … Qqeqertarsuaq 1.142 1.289 1.391 1.401 1.155 1.018 1.044 869 947 Qasigiannguit 1.239 1.337 1.267 1.554 1.134 996 1.181 1.056 964 Upernavik … … … … … … … … … Qulimiguullit unilatsiartarfiiniit katillugit 20.643 21.000 23.580 24.505 22.388 21.438 23.104 21.592 21.216 Uummannaq 4.773 5.012 5.073 5.213 5.541 5.189 4.834 5.042 4.797 Ittoqqoortoormiit Distrikt 595 958 885 860 996 748 834 609 730 Ava. Distrikt 409 501 395 404 255 399 324 353 273 Ammassalik Distrikt 8.900 8.127 8.350 8.392 8.455 8.532 8.083 7.941 8.064 Qulimiguullit unillatsiartarfii allat 5.966 6.402 8.877 9.636 7.141 6.570 9.029 7.647 7.352 Najoqqutaq: Mittarfeqarfiit
Takornariaqarneq, assartuineq angallassinerlu aamma attaveqaqatigiinneq – qup. 16 Timmisartut qulimiguullillu mittarfinniit millatsiartarfinniillu aallartut
Tabel 8. Timmisartut qulimiguullillu mittarfinniit millatsiartarfinniillu aallartut
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Katillugit 32.833 31.757 33.196 31.497 32.348 33.984 32.493 33.703 34.135 Nunanut allanut aallartarfiit katillugit 7.171 7.138 7.597 6.891 7.217 7.696 7.537 7.988 7.967 Kangerlussuaq 4.351 4.342 4.322 4.043 4.322 4.673 4.826 5.029 4.882 Narsarsuaq 2.820 2.796 3.275 2.848 2.895 3.023 2.711 2.959 3.085 Pituffik …. … … … … … … … … Mittarfeqarfiit allat katillugit 13.612 14.363 15.426 14.244 14.824 16.484 15.249 15.069 15.187 Paamiut …. 27 382 367 327 338 265 277 258 Nuuk 3.542 3.524 4.032 3.580 3.782 4.819 4.162 4.098 3.808 Maniitsoq 784 783 844 821 619 606 520 584 626 Sisimiut 1.240 1.499 1.408 1.373 1.164 1.324 1.162 1.098 962 Kulusuk 1.602 1.566 1.691 1.579 1.485 1.678 1.598 1.729 1.718 Nerlerit Inaat 733 770 865 735 776 927 916 872 1.004 Aasiaat 1.207 1.294 1.346 1.152 1.639 1.375 1.139 1.189 1.192 Ilulissat 2.238 2.623 2.504 2.290 2.640 3.128 3.154 3.025 3.069 Qaarsut/Uummannaq 1.082 1.138 1.184 1.176 1.309 1.244 965 1.028 1.027 Upernavik 859 814 864 828 757 751 858 839 1.117 Qaanaaq 325 325 306 343 326 294 510 330 406 Qulimiguullit mittarfiiniit katillugit 5.750 4.149 4.239 4.079 4.036 3.854 3.706 4.748 4.984 Nanortalik 615 623 632 619 616 579 532 652 707 Qaqortoq 3.602 1.891 2.334 2.165 2.183 2.037 1.897 2.718 2.801 Narsaq 622 835 689 698 833 931 937 944 1.043 Paamiut 301 265 …. …. …. …. …. …. …. Maniitsoq …. …. …. …. …. …. …. …. …. Alluitsup Paa 313 221 213 215 Qeqertarsuaq 132 141 160 164 153 121 129 174 194 Qasigiannguit 165 173 211 218 251 186 211 260 239 Upernavik …. …. …. …. …. …. …. …. …. Qulimiguullit unilatsiartarfiiniit katillugit 6.300 6.107 5.934 6.283 6.271 5.950 6.001 5.898 5.997 Uummannaq 1.184 1.356 1.251 1.240 1.353 1.309 1.185 1.213 1.167 Ittoqqoortoormiit Distrikt 413 375 363 389 437 415 427 326 392 Ava. Distrikt 236 253 171 155 130 163 169 154 132 Ammassalik Distrikt 1.754 1.999 1.827 1.831 1.976 1.785 1.793 1.836 1.871 Qulimiguullit unillatsiartarfii allat 2.713 2.124 2.322 2.668 2.375 2.278 2.427 2.369 2.435 Najoqqutaq: Mittarfeqarfiit
Takornariaqarneq, assartuineq angallassinerlu aamma attaveqaqatigiinneq – qup. 17 2014-mi timmisartumik aallartut najugaqarfii
Tabel 9. 2014-mi timmisartumik aallartut najugaqarfii
Juli August September Katillugit 14.365 12.636 6.656 Kalaallit Nunaat 4.207 2.119 1.464 Færøerne 141 104 144 Danmark 2.764 2.581 1.729 Island 126 172 99 Norge 182 166 100 Sverige 151 192 80 Tyskland 947 735 165 Frankrig 184 475 153 Italien 22 104 23 Spanien 52 332 127 Storbritannien 116 165 88 Rusland 11 70 11 USA 207 369 116 Canada 260 171 52 Kina 227 95 21 Japan 37 52 46 Allat 234 540 222 Ilisimaneqanngilaq 4.497 4.194 2.016 Najoqqutaq: Kisitsisaataasivik: http://bank.stat.gl/tunfly
Takornariaqarneq, assartuineq angallassinerlu aamma attaveqaqatigiinneq – qup. 18 Kommunini tikeraat unnuisut
Tabel 10. Kommunini tikeraat unnuisut
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Katillugit 76.919 83.031 84.211 75.389 72.368 73.801 79.881 81.236 Qaasuitsup Kommunia 22.219 27.093 27.614 25.969 26.207 24.970 29.023 27.639 Qeqqata Kommunia 25.192 26.176 24.826 21.505 18.162 19.132 18.401 18.619 Kommune Kujalleq 12.918 11.883 12.394 12.394 10.844 10.824 11.934 11.287 Kommuneqarfik Sermersooq 16.590 17.879 19.377 18.355 17.155 18.875 20.523 23.691 Akunnittarfinni unnuisut sumiuunerinut immikkoortillugit
Katillugit 76.919 83.031 84.211 75.389 72.368 73.801 79.881 81.236 Kalaallit Nunaat 37.628 42.213 42.400 40.855 38.965 39.043 42.744 44.270 Danmark 27.035 26.895 26.731 22.501 19.342 20.700 19.088 19.850 Sverige 1251 842 1.253 625 2.233 745 1.792 1.099 Norge 736 736 1.035 898 873 811 1.015 1.014 Island 1.285 711 857 775 660 759 1.281 1.253 Tyskland 1.568 1.736 1.698 1.800 1.736 2.111 2.570 2.252 Frankrig 523 713 662 505 636 698 891 733 Italien 259 298 274 253 236 245 296 198 Holland 328 410 418 242 265 275 365 243 England 864 918 1.178 1.009 1.412 1.377 1.202 1.022 Europami nunat allat 1.928 1.881 2.474 1.992 2.058 1.983 2.257 1.746 USA 1.763 2.930 2.266 1.972 1.877 1.625 2.325 2.915 Japan 601 329 532 417 148 264 354 286 Canada 466 722 633 506 671 800 679 641 Nunat allat 637 1.584 1.800 1.039 1.171 2.365 3.022 3.484 Ilisimaneqanngitsut 47 113 0 0 85 0 0 230 Najoqqutaq: Kisitsisaataasivik: http://bank.stat.gl/tunhot
Akunnittarfiit atorneqartarneri procentinngorlugit
Tabel 11. Akunnittarfiit atorneqartarneri procentinngorlugit
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Katillugit 36,5 36,6 37,6 36,2 37,0 37,0 35,9 36,1 Qaasuitsup Kommunia 41,9 43,5 38,8 38,2 40,9 37,3 39,3 41,1 Qeqqata Kommunia 33,2 34,2 36,1 36,7 35,0 36,3 32,1 33,9 Kommune Kujalleq 30,4 26,5 27,6 24,2 24,5 25,4 26,1 23,7 Kommuneqarfik Sermersooq (kitaani) 53,4 52,6 63,1 54,6 54,1 56,2 50,7 46,7 Kommuneqarfik Sermersooq (kangiani) 17,8 19,6 19,8 22,4 26,6 29,5 25,7 28,9 Najoqqutaq: Kisitsisaataasivik: http://bank.stat.gl/tunkap
Takornariaqarneq, assartuineq angallassinerlu aamma attaveqaqatigiinneq – qup. 19 PUBLSLUT
Signatur forklaring: … Oplysninger foreligger ikke .. Oplysninger for usikre til at angives eller diskretionshensyn . Tal kan efter sagens natur ikke forekomme 0 Mindre end halvdelen af den anvendte enhed - Nul * Foreløbigt eller anslået tal
2015 ukiumoortumik paasissutissat 21. decembari 2015
Nukissiuuteqarneq
1. Nukissiuuteqarneq
Nukissiuuteqarneq Kalaallit Nunaat 1993-imili tamakkiisumiinngikkaluamik erngup nukinganik eqqakkanillu ikuallaanikkut nukissiornikkut imminut pilersortunngorpoq. Kalaallit Nunaannilu namminerisamik nukissiuuteqarneq suli annertusiartoraluartoq suli uulia avataanit eqqunneqartoq pinngitsoorneqarsinnanngilaq, pingaartumik Gas uulia, petruuliu aammalu beziina.
2009-mi ukiuni kingullerni arlaqartuni siullermeerluni nukissiuutinik atuineq annertuumik apparpoq, apparneranullu pissutaasoq pingaarnerpaaq tassaavoq Gas uuliamik innaallagissionerup kiassarnerullu annikillinera. Erngup nukinganik atuinerulerneq pissutaalluni nukimmik atuilussinnarneq annikillivoq. Uulia atorlugu nukissiuuteqarnermi uuliap ilarujussua atulussinnarneqartarpoq, erngup nukinga atorlugu nukissiuuteqarnermi nukissiaq annaasaq annikinnerusarluni. 2009-mi erngup nukinganik nukissiuuteqarneq annertusimmat, uulia atorlugu nukissiuusionermi uulia atulussinnagassaagaluaq millerujussuarpoq, tamanna titartakkami 1.1.-imi takuneqarsinnaavoq.
Uuliamik nukissiuuteqarnerup allanngorsaavigineqarnera 2010-mit 2014- imut suli ingerlanneqarpoq, taamaakkaluartoq ataatsimoorussamik nukissiuutinik atuineq malunnartumik 2010-mi 2011-milu annertuseriarpoq ujarassiornikkut aatsitsassarsiornikkullu misissuinerit, pingaartumik uuliamik misissuinermi annertuumik nukissiuutinik atuineq pisariaqartinneqarmat. 2010-mi 2011-milu arfineq pingasoriarluni uuliamik misissuinermi qillerisoqarpoq, qillerinerit misissuinermilu suliassat allat nuna tamakkerlugu nukissiuutinik atuinerup 20 pct. -iatut annertutigisumik atuisimapput.
2011-p kingorna uuliamik misissuinerit uninngatinneqarallarput taamaasillunilu 2012-imi Kalaallit Nunaata nukissiuutinik atuinera 2009- mitullusooq appaqqippoq. 2014-imi nukimmik atuineq ukiut aqqaneq marluk kingulliit ingerlaneranni aatsaat taamak appasitsigaaq. 2014-imi Kalaallit Nunaat tamakkerlugu nukissiuutinik atuineq 8.481 TJ-imut naatsorsugaavoq, taanna 2013-imi nuna tamakkerlugu atuisimanermit 5,5 pct.-imik annikinneruvoq.
Ataavartumik nukissiorneq gassinit kissatsitsisartunik piiaasunik nukissiornermut silaannaallu kissatsikkiartorneranut naleqqiullugu sunniuteqarpoq. Nukissiuutit nunap iluani pinngortartut, soorlu uulia,
nukissiuutinik ataavartumik taarserneqarmata gassinik kissartitsisartunik piiaaneq annikillisissinneqarpoq.
Titartagaq 1.1. Kalaallit Nunaanni nukissiorneq nukissiuutinillu atuineq
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Nukik piujuartussaq erngup nukinganit imaluunniit seqernup nukinganit pinngortinneqartarpoq. Nukik piujuartussaq silaannarsuarmik kissatsitsisartuunngilaq, co2-millu aniatsitsisuunnani. Ikummatissat ass. orpiit allallu uumassusilimmit pinngortut alliartornerminni silaannarsuarmit co2- mik atuisimasut ikummatissatut atorneqaraangamik co2-mik aniatitsisarput.
Nukimmik atuineq angerlarsimaffinni atuinermut suliffeqarfiillu atuinerinut immikkoortillugu takuneqarsinnaavoq titartakkami 1.2-mi. Titartakkami tassani erserpoq nukimmik imermillu pilersuineq nukimmik atuinerup 32 procenterisimagaa. Atuiffiunerpaap tullerisimavaa nunalerineq, aalisarneq piniarnerlu nukimmik atuinerup 21 procentia taakkunani atorneqarsimavoq. Angerlarsimaffiit nukimmik atuinerup 19 procentianik atuisimapput, assartuineq angallassinerlu, allakkeriveqarneq aamma tele nukimmik atuinerup 15 procentianik atuisimapput.
Innaallagiaq kiassarnerlu nukimmik imermillu pilersuinerup ataaniittut, atuisumut tuttarput nukissionernermi atorneqaratik. Taamaattumik suliffeqarfinni allani nukimmik titartakkami 1.2-mit takutinneqartumit atuineq annertuneruvoq.
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 2 Titartagaq 1.2. 2014-imi nukimmik atuineq angerlarsimaffinnut suliffeqarfinnullu immikkoortillugit
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
2. Nukissiuutinik atuinermi gassinik silaannarmik kissatsitsisartunik piianeq
Nukissiuutinik atuinermi gassinik silaannarmik kissatsitsisartunik piiaaneq Nunap iluani pinngortunit ikummatissiornermi gassit kissatsitsisartut kuldioxid CO2, metan aammalu lattergas silaannarmut piiarneqartarput. Kalaallit Nunaanni nukissiuutinik atuinermi kissatsitsisartunik aniatsitsinerup
2014-imi 99,3 pct.-ia CO2-minngaanneersuuvoq, metan 0,2 pct. aammalu lattergas 0,5 pct.-iulluni. Titartakkami 3.1.-mi tamakkiisumik piiaanerit CO2-
ækvivalentinngorlugit takutinneqarput, piianerit CO2-mut assersuuneqarsinnaasut pissutaapput piiaanerit tamarmik assigiinngitsunik silaannarmut kissatsitsisarlutillu sunniuteqartarmata.
Gassinik silaannarmut kissatsitsisartunik piiaaneq Kalaallit Nunaanni ukiumiit ukiumut allanngorartarpoq uuliamik atuinerup annikillisimanera, annertusisimaneraluunniit allanngorsaanermi, assartuinermi toqqaannartumilluunniit kissaannerit qanoq annertutiginersut apeqqutaallutik. Gassinik silaannarmut kissatsitsisartunik piiaaneq 2011-mi annertunerpaaffissaminiippoq 2013-imili uuliamik misissuilluni putoorinerisoqannginnera, piujuartussamillu nukissiornerup annertusinera pissutaallutik gassinik silaannarmut kissatsitsisartunik piiaaneq 1995-imiilli annertusiartorsimasoq annikinnerpaaffissaminiilerpoq.
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 3 Titartagaq 2.1. Nukissiuutinik atuinermit gassinik silaannarmut kissatsitsisartunik piiaaneq
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
3. Suliffeqarfiit silaannarsuarmik kissatsitsisartunik mingutsitsinerat
Suliffeqarfiit silaannarsuarmik kissatsitsisartunik mingutsitsinerat 2014-imi angerlarsimaffiit nukimmik atuinerannit silaannarsuarmik kissatsitsisartumik mingutsitsinerat mingutsitsinerup tamarmiusup 22 pct.- eraa. Suliffeqarfiit mingutsitsinerat mingutsitsinerup tamarmiusup 78 pct.- erivaat, takuuk titartagaq 3.1.
Titartagaq 3.1. Silaannarsuarmik kissatsitsisartunik suliffeqarfiit aamma angerlarsimaffiit mingutsitsinerat
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Nunalerineq, aalisarneq il.il. silaannarmik kissatsitsisartumik mingutserineq mingutserinerup tamarmiusup 24 pct.-eraa. Tassani mingutserineq aalisariutinit annerpaamik pisuuvoq.
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 4 2014-imi nukimmik imermillu pilersuineq mingutsitsinerup tamarmiusup 17 pct.-ianik mingutsitsisimavoq. Nukimmik imermillu pilersuineq innaallagiamik avataaniillu kissamik pilersuinerulluni.
Assartuineq angallassinerlu mingutsitsinerup tamarmiusup 17 pct.-ianik mingutsitsisimavoq. Suliffeqarfiit suliffeqarfinnik inunnillu kiffartuussisartut tamarmik tassani pineqarput. Tassunga ilaanngillat suliffeqarfiit inuit namminneq pigisaannik biilinik usisaatilinnik nalinginnaasunillu assartuutillit.
4. Kalaallit Nunaat Kyotomilu Isumaqatigiissut
Kalaallit Nunaat Kyotomilu Isumaqatigiissut Kalaallit Nunaat aamma Kyotomi isumaqatigiissut FN-ip sinaakkusiisumut silap pissusaanut tunngasumut isumaqatigiissutaanut Kalaallit Nunaat ilaanngilaq. Kalaallit Nunaat aamma FN-ip silaannarsuarmik kissatsitsisartunik mingutserinermut annikillisaanissamut isumaqatigiissummut ilaanngilaq.
Inatsisartut Danmarki piumasaqarfigaat Kyotomi isumaqatigiissut Kalaallit Nunaat pisussaaffilernagu aalajangersaaqqullugu. Savalimmiormiut immikkut ittumik aamma aalajangiiffigineqarput. Septemberimi 2001-imi Kalaallit Nunaat Danmarkilu Kyotomi isumaqatigiissut pillugu immikkut ittumik isumaqatigiissuteqarput. 1990-imut sanilliullugu Kalaallit Nunaat silaannarsuarmik kissatsitsisartunik mingutserinini annikillisinniassagaa isumaqatigiissummut ilaavoq. Taassuma saniatigut Kalaallit Nunaannit silaannarmik kissatsitsisartunik aniatitsisimanini pillugu ukiumoortumik FN- imut nalunaaruteqartalertussanngorpoq.
5. Nukissiorfiit
Nukissiorfiit Nukissiorfiit Namminersorlutik Oqartussat ataanni suliffeqarfiuvoq. Nukissiorfiit nunaqarfinni illoqarfinnilu innaallagissamik, imermik kissamillu tunisassiorlutillu pisortatigoortumik pilersuisuupput.
Illoqarfinni innaallagissamik imermillu pilersuineq Pisortat innaallagissiorfiutaat siulleq 26. oktober 1949 Nuummi atuutilerpoq. Illoqarfinni allani tulleriiaarineq malillugu innaallagissiorfinnik pilersitsiortortoqarpoq. 1975-imi Kangaatsiaq kingulliulluni pisortat innaallagissiiuutaannik peqalerpoq. Aningaasat atortorissaarutillu aporfiupput illoqarfiit akornanni pilersuisoqarsinnaanneranut, nunap isorartunerujussua pissutaalluni.
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 5 Erngup nukinga atorlugu nukissiuuteqalernerata tungaanut nukissiorfinnit dieselitortut atorlugit innaallagiamik illoqarfinni pilersuisoqarpoq. Nukissiorfippassuit mikisuaraannerat nukissiorfiillu pissamaataat pissutaallutik innaallagissiorneq akisuvoq. Atuisut silap pissusaa pissutaalluni sivisuummik innaallagiaq pinngitsoorsinnaanngilaat.
1960-imi pisortatigoortumik kiassarnermik pilersuisoqalerpoq, taamani atuarfimmik sanasoqarnera pissutaalluni Maniitsoq illoqarfinni siullersaalluni kiassarnermik pilersuisoqalermat. Ullutsinni Nukissiorfiit illoqarfinni aqqaneq marlunni kiassarnermik pilersuipput.
1993-imi Nuup kujataani Utoqqarmiut kangerluarsunnguanni erngup nukinganik pilersuisoqalerpoq. Ullumi ukiut 20-it qaangiussimalernerini Kalaallit Nunaanni tallimanik erngup nukinga atorlugu nukissiuuteqarpoq. Illoqarfiit erngup nukinga atorlugu pilersorneqartut tassaapput: Nuuk, Sisimiut, Ilulissat, Qaqortoq, Narsaq aamma Tasiilaq. Erngup nukingata atulerneraniit innaallagiaq atorlugu kiassarneq illoqarfinni ukunani: Nuummi, Sisimiuni, Qaqortumi aamma Narsami atorneqalerpoq.
Kalaallit Nunaanni brintiliorfik siulleq 2010-mi Kalaallit Nunaanni brintiliorfik siulleq Nukissiorfinnit pilersinneqarpoq. Brintiliornermik, brintimik assartuinermik brintimillu atuinissamik misilittagaqalernissaq anguniarlugu brintiliorfik pilersinneqarpoq. Anguniarneqartut ilagaat brintip innuttaasunit ilisimaneqarnerulernissaa.
Nunaqarfinni pilersuineq Nunaqarfinni pissamaatinik innaallagissiorfeqannginnera pissutaalluni, nalinginnaasumik nunaqarfinni innaallagissamik pilersuineq illoqarfinnut sanillullugu isumannarneruvoq. Isumannaallisaanissaq eqqarsaatigalugu nunaqarfinni nukissiorfiit sapinngisaq tamaat pingasunik generatoreqartinneqarput. Generatori ataaseq atorsinnaanngikkaangat generatorit marluk atorlugit innaallagissiortoqarsinnaasarpoq.
Nukissiorfiit akisussaaffiisa avataani nunaqarfiit savaateqarfiillu avinngarusimasut namminneq pigisaminnik angallanneqarsinnaasunik generatoreqartitserput.
Nunaqarfinni pisortat kiassaasuunngillat. Nunaqarfiit ilamerngini pisortat illuutaat kiassarneqarput, nalinginnaasuunnerulluni illuni sullivinni generatorit kissamik aniatitaannik kissamik pilersuinerit. Nunaqarfinni illut amerlanerpaat uulia atorlugu kissarsuutit atorneqartarput.
Imermik pilersuineq 1950-imi pisortat imermik pilersuisalersimapput, taamani Narsami erngup nukinganik pilersuinissaq eqqarsaatigalugu misissuisoqalermat.
Maanna illoqarfiit tamarmik nunaqarfiillu 51-it Nukissiorfinnit ukioq kaajallallugu imermik pilersorneqarput. Illoqarfinni imermik tatsineersunit kuunneersunillu pilersuisoqarpoq. Imeq ruujorersuit atorlugit
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 6 imeqarfimmukaanneqartarpoq tassanilu salinneqareeraangami innuttaasunut ingerlateqqinneqartarluni.
Qaanaami ukiuunerani imeq toqqaannartumik atorneqarsinnaajunnaaraangat nilammik aassikkamik pilersuisoqartarpoq.
Imeq ruujorersuit atorlugit imaluunniit illut tankersuaqarsimagaangata biilit tankillit atorlugit assartorneqartarpoq. Nunaqarfinni qaqutigoorpoq erngup toqqaannartumik illunut assartorneqartarnera, nalinginnaasumik imertartarfinnut ingerlatinneqartarami. Nunaqarfiit qulingiluat imeqarfinnit imermik tarajuiaannikkut pilersorneqarput.
Nunaqarfinni imeqarfeqanngitsuni aasakkut ruujorit atorlugit illut puilasunit, kuunnit, tatsinit sermimiillu, ukiumilu apummit imermik pilersorneqartarput.
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 7 Nukissiuutinik atuineq 2014
Tabel 1. Nukissiuutinik atuineq 2014
Ikummatiss Nunanut Uulia LPG Nukik Kiassar- at issittunut Timmi- akuu- Uulia /Gasi piuju- neq imerpalasu Jet A-1 / orsussaq sartunut- gaan- atunngit- puuiaa- aannar- Innaalla- avataa- t katillugit Gas uulia Benziina Petruuliu diesel benziina ngitsoq suugaq samiittoq toq giaq neersoq 1.000 liter Kg MWh
- Pilersuineq ------421.858 - - - Atoqqiineq 258 ------258 - - - - - Eqqussuineq 213.485 155.065 17.513 21.242 5.404 74 14.186 - 69.186 - - - Atorneqarsinnaasut katillugit (= Atorneqarsinnaasut katillugit) 239.490 239.490 213.743 155.065 17.513 21.242 5.404 74 14.186 258 69.186 421.858 - Nunanut allanut tunisineq ------Kalaallit Nunaata avataani - angallatinik orsersuineq 20.232 19.093 - - - - 1.139 - - - - - Katatat aamma ledning - aqqutigalugu katatat 2.249 1.733 516 ------11.999 - - Lagerimiittut - ilanngaatigineri -8.421 -11.036 -798 2.050 - 2 1.360 - - - - - Nunap iluani atorneqartut katillugit 214.608 199.684 145.275 17.796 19.192 5.404 72 11.686 258 69.186 409.858 330.954 - Angerlarsimaffinni 44.170 39.039 2.133 1.863 1.134 - - - 27.550 - 100.941 121.686 - Nunalerineq, piniarneq il.il. . 247 231 15 1 - - - - 16 - 45 - Aalisarneq aalisarnermillu - kiffartuussineq 51.046 33.256 9.400 42 - - 8.347 - 6.248 - 496 0 - Aatsitassarsiorneq 472 210 15 241 7 - - - 1.470 - 122 - Nerisassanik, imigassanik - tubanillu suliffissuit 5.290 5.099 114 2 75 - - - 547 - 34.570 569 - Suliffissuit allat 822 763 53 6 - - - - 295 - 2.911 - Nukissiuuteqarneq aamma - imermik pilersuineq 34.017 32.289 142 105 1.222 - - 258 124 409.858 15.124 - - tassanilu nuussinerit atorneqartut 33.747 32.267 - - 1.222 - - 258 - 409.858 - - Sanaartorneq aamma - sanaartorfigiissaaneq 4.542 3.228 1.128 57 129 - - - 17.760 - 7.727 453 Amerlasuukkaarlugit niuerneq, kiffartuussiviit - biileerniarfiillu 1.508 1.213 219 8 67 - - - 500 - 2.373 1.023 Atortunik tunisineq - iluarsaasiviillu biilit pinnagit 6.419 5.909 381 26 102 - - - 82 - 41.522 4.791 Akunnittarfiit - neriniartarfiillu 1.675 1.114 160 13 389 - - - 5.268 - 9.784 6.933 Assartuineq angallassinerlu taakkununngalu - ikorfartuutit 35.102 11.586 2.380 16.046 1.680 72 3.339 - 2.750 - 29.876 33.693 Allakkeriveqarneq, tele, aningaasaliineq aamma - sillimmasiineq 1.248 939 245 8 55 - - - 11 - 14.226 1.891 Ininik attartortitsineq, illunik tuniniaasartut/attartortitsisa r-tut niuernermilu - kiffartuussisut 3.125 1.913 808 124 280 - - - 1.494 - 4.901 1.942 Pisortaqarfiit aqutsinerat - sullissinerallu 8.824 7.441 532 621 230 - - - 4.970 - 58.068 31.936 Peqatigiiffiit, kulturi aamma - eqqagassalerineq 1.178 1.043 71 28 34 - - - 102 - 8.268 4.886 - Nalunaarneqarsimanngitsut ------Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 8
Inoqutigiinni inuussutissarsiornermilu ikummatissanik nunap iluanit pinngortunit atuineq
Tabel 2. Inoqutigiinni inuussutissarsiornermilu ikummatissanik nunap iluanit pinngotunit atuineq
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 GJ
Suliffeqarfinni angerlarsimaffinnilu tamakkerlugit 8.987.292 8.862.044 9.198.987 8.031.581 9.207.760 9.842.537 7.826.484 7.583.049 7.005.483 Suliffeqarfinni tamani 6.549.536 6.912.822 7.158.915 6.261.642 7.490.445 8.087.526 6.137.312 5.869.670 5.459.292 Angerlarsimaffinni atukkat 2.437.756 1.949.223 2.040.072 1.769.940 1.717.315 1.755.011 1.689.172 1.713.379 1.546.191 Nunalerineq, aalisarneq aatsitassarsiornerlu 1.297.241 2.109.745 2.070.321 1.787.544 1.714.786 1.871.691 1.993.753 2.054.058 1.830.531 Nunalerineq, piniarneq il. il.. 18.145 15.271 15.141 12.468 13.369 12.373 10.836 9.689 8.665 Aalisarneq 1.142.553 1.905.657 1.855.522 1.678.463 1.586.457 1.615.224 1.840.195 1.872.943 1.805.436 Aatsitassarsiorneq 136.543 188.817 199.658 96.612 114.960 244.094 142.722 171.426 16.430 Suliffissuit 366.861 344.270 386.879 316.432 263.098 240.984 236.848 238.550 214.478 Nerisassaliorfiit, imigassaliorfiit aamma tupaliorfiit 307.720 297.032 336.467 277.580 232.165 207.711 203.211 205.068 185.705 Annoraamernit ammillu atorlugit suliffissuit 10.024 8.056 12.521 10.352 8.453 10.006 10.088 8.112 8.258 Qisuit, pappiaqqat atorlugit suliffissuit grafikerillu 15.280 11.637 8.719 5.994 4.651 5.186 5.134 4.924 4.321 Kemi plastikkilu atorlugit suliffissuit ------Ujaqqat, marraat igalaammerngillu atorlugit suliffissuit 8.359 8.389 9.377 7.847 6.690 7.522 8.714 8.490 5.894 Savimerngit atorlugit suliffissuit 24.814 18.647 19.036 14.111 10.710 10.121 9.065 11.304 9.883 Pequtiliorfiit aallallu 665 509 759 548 428 439 636 653 417 Nukimmik imermillu pilersuineq 1.876.687 1.772.483 1.886.650 1.630.644 1.382.640 1.353.040 1.402.305 1.165.646 1.194.815 Sanaartorneq sanaartorfigissaanerlu 301.740 296.797 276.723 223.197 197.374 208.100 164.307 172.350 157.271 Niuerneq, akunnittarfiit neriniartarfiillu 373.754 346.647 379.650 338.099 279.543 346.055 354.448 386.771 335.173 Biileerniarfiit biilileriviit orsiiviillu 26.485 22.866 24.717 16.218 14.281 14.235 17.327 18.897 17.965 Amerlasuunik niuerneq biilit minillugit 40.814 36.002 35.539 29.804 29.194 32.389 30.327 26.332 34.391 Atortussaarniarneq iluarsaassisarfiillu biilit minillugit 230.206 220.719 251.331 232.726 185.498 251.624 260.140 275.291 224.592 Akunnittarfiit neriniartarfiillu 76.248 67.060 68.063 59.350 50.570 47.806 46.654 66.251 58.225 Assartuineq, allakkeriveqarneq aamma tele 1.456.187 1.329.515 1.393.240 1.271.924 1.288.410 1.375.622 1.325.215 1.315.456 1.254.820 Assartuineq angallassinerlu 1.425.845 1.300.428 1.367.626 1.242.729 1.268.000 1.354.719 1.303.040 1.292.578 1.227.054 Allakkeriveqarneq aamma tele 30.343 29.087 25.614 29.195 20.410 20.903 22.175 22.879 27.765 Aningaasaliisarneq aamma suliffeqarfinnik sullissineq 127.863 108.953 133.288 118.078 1.728.180 2.104.139 142.575 142.585 122.684 Aningaasaliisarneq aamma sillimmasiisarneq 7.754 6.454 19.651 14.870 12.111 12.895 12.632 12.415 15.365 Ininik attartortitsiviit illunillu niuerneq 22.507 20.207 27.223 20.853 17.582 17.963 47.095 30.900 24.697 Suliffeqarfinnik sullissineq 97.602 82.292 86.413 82.354 1.698.487 2.073.281 82.848 99.271 82.623
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 9 Pisortaqarfiit aamma inunnik kiffartuusiviit 749.203 604.412 632.165 575.723 636.414 587.895 517.861 394.255 349.520 Pisortaqartat allaffissornerat 397.487 326.291 358.418 375.205 468.524 423.075 360.434 223.807 195.567 Ilinniartitsineq / atuartitsineq 160.530 119.356 114.577 85.596 72.741 72.917 69.844 71.580 65.729 Peqqinnissaqarfiit 38.112 33.744 37.379 23.607 20.783 20.053 20.296 23.472 19.420 Suliffiit inunnik isumaginninnermut tunngasut 59.872 46.646 47.309 34.505 27.581 26.023 25.883 31.077 27.640 Peqatigiiffiit, kulturi eqqaavilerinerlu 93.202 78.375 74.482 56.811 46.786 45.827 41.404 44.319 41.164 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 10 Innaallagiaqarneq kiassarnerlu
Tabel 3. Innaallagiaqarneq kiassarnerlu
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 MWh
Suliffeqarfinni angerlarsimaffinnilu tamakkerlugit 481.504 482.687 498.493 497.376 468.426 520.322 532.191 523.693 540.757 Suliffeqarfinni tamani 291.617 293.165 303.497 302.293 287.421 316.186 317.107 305.854 318.130 Angerlarsimaffinni atukkat 189.887 189.522 194.996 195.083 181.005 204.136 215.084 217.839 222.627
1.362 1.178 1.073 822 1.113 1.682 837 784 664 Nunalerineq, piniarneq il. il.. 104 87 74 40 48 55 47 45 45 Aalisarneq 841 691 544 550 522 546 559 550 496 Aatsitassarsiorneq 417 400 455 232 543 1.081 232 188 122 Suliffissuaqarneq 38.993 40.742 43.170 42.530 44.468 39.528 35.555 35.485 38.050 Nerisassaliorfiit, imigassaliorfiit aamma tupaliorfiit 34.440 37.193 39.029 40.185 41.898 36.125 32.584 32.349 35.139 Annoraamernit ammillu atorlugit suliffissuit 1.038 872 954 609 549 793 756 721 791 Qisuit, pappiaqqat atorlugit suliffissuit grafikerillu 1.811 1.262 1.613 658 824 1.127 839 515 370 Kemi plastikkilu atorlugit suliffissuit ------Ujaqqat, marraat igalaammerngillu atorlugit suliffissuit 162 161 155 139 129 222 128 192 295 Savimerngit atorlugit suliffissuit 1.513 1.232 1.390 925 1.052 1.241 1.233 1.689 1.442 Pequtiliorfiit aallallu 28 22 27 15 16 19 15 20 14
Nukimmik imermillu pilersuineq 12.040 12.283 11.877 12.731 13.241 14.488 14.652 14.938 15.124 Sanaartorneq sanaartorfigissaanerlu 14.138 12.412 11.353 9.961 6.732 8.801 8.887 10.035 8.180 Niuerneq, akunnittarfiit neriniartarfiillu 58.011 58.010 62.599 67.864 62.015 63.383 68.441 63.798 66.426 Biileerniarfiit biilileriviit orsiiviillu 1.630 1.358 1.265 940 940 1.165 850 1.041 1.008 Amerlasuunik niuerneq biilit minillugit 3.678 3.333 3.357 2.619 2.246 2.844 3.263 2.897 2.388 Atortussaarniarneq iluarsaassisarfiillu biilit minillugit 37.675 39.834 43.351 46.499 43.762 42.454 46.869 43.718 46.313 Akunnittarfiit neriniartarfiillu 15.028 13.486 14.626 17.806 15.067 16.921 17.459 16.142 16.717 Assartuineq, allakkeriveqarneq aamma tele 78.728 75.981 71.590 74.083 72.569 76.809 75.647 72.808 78.362 Assartuineq angallassinerlu 66.331 62.743 58.999 62.098 59.562 62.665 61.041 59.022 63.569 Allakkeriveqarneq aamma tele 12.397 13.238 12.591 11.986 13.007 14.144 14.606 13.786 14.793 Aningaasaliisarneq aamma suliffeqarfinnik sullissineq 11.865 10.420 11.930 8.777 8.519 10.143 9.226 8.242 8.168 Aningaasaliisarneq aamma sillimmasiisarneq 1.192 1.038 1.110 817 856 1.381 1.450 1.118 1.325 Ininik attartortitsiviit illunillu niuerneq 3.752 3.253 3.787 3.385 3.163 3.046 2.905 3.082 2.967 Suliffeqarfinnik sullissineq 6.920 6.128 7.033 4.575 4.500 5.716 4.871 4.042 3.876 Pisortaqarfiit aamma inunnik kiffartuusiviit 76.480 82.139 89.905 85.524 78.764 101.351 103.861 99.764 103.158 Pisortaqartat allaffissornerat 24.618 26.558 30.687 29.205 30.391 38.535 39.332 38.457 38.994 Ilinniartitsineq / atuartitsineq 19.496 20.316 19.801 17.016 13.026 24.393 23.269 21.683 21.497 Peqqinnissaqarfiit 9.233 11.850 16.251 18.348 17.082 14.476 16.429 18.569 19.786 Suliffiit inunnik isumaginninnermut tunngasut 9.393 9.689 9.128 8.555 7.189 8.738 11.028 8.143 9.727 Peqatigiiffiit, kulturi eqqaavilerinerlu 13.739 13.726 14.038 12.400 11.076 15.209 13.803 12.911 13.153 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 11 Imermik atuineq
Tabel 4. Imermik atuineq
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
m3
Suliffeqarfinni angerlarsimaffinnilu tamakkerlugit 6.059.321 6.226.700 6.438.087 5.377.877 5.242.366 5.089.807 4.958.038 4.220.195 4.201.950 Suliffeqarfinni tamani 4.758.234 4.875.677 5.063.417 3.972.391 3.833.027 3.636.604 3.491.296 2.759.861 2.637.673 Angerlarsimaffinni atukkat 1.301.086 1.351.024 1.374.670 1.405.487 1.409.339 1.453.203 1.466.742 1.460.334 1.564.276 Nunalerineq, aalisarneq aatsitassarsiornerlu 50.978 63.883 61.088 18.198 139.052 66.716 190.756 152.176 121.384 Nunalerineq, piniarneq il. il.. 246 270 202 90 118 101 102 113 97 Aalisarneq 1.280 1.121 795 568 532 451 856 963 601 Aatsitassarsiorneq 49.452 62.493 60.091 17.540 138.402 66.164 189.798 151.100 120.686 Suliffissuaqarneq 3.557.181 3.594.076 3.780.263 2.948.077 2.768.415 2.836.716 2.582.425 1.905.007 1.801.635 Nerisassaliorfiit, imigassaliorfiit aamma tupaliorfiit 3.518.461 3.553.110 3.742.989 2.929.385 2.760.998 2.822.649 2.567.981 1.891.644 1.790.094 Annoraamernit ammillu atorlugit suliffissuit 32.190 34.019 31.102 14.925 2.260 10.437 12.361 11.041 9.477 Qisuit, pappiaqqat atorlugit suliffissuit grafikerillu 950 1.011 1.057 540 775 571 143 160 169 Kemi plastikkilu atorlugit suliffissuit ------Ujaqqat, marraat igalaammerngillu atorlugit suliffissuit 533 487 645 450 503 479 316 445 523 Savimerngit atorlugit suliffissuit 5.047 5.449 4.470 2.778 3.879 2.581 1.624 1.718 1.372 Pequtiliorfiit aallallu ------0 Nukimmik imermillu pilersuineq 25.187 25.443 42.833 63.281 67.630 50.614 53.939 50.548 52.526 Sanaartorneq sanaartorfigissaanerlu 84.252 86.143 77.827 74.031 77.046 75.104 74.374 66.442 64.536 Niuerneq, akunnittarfiit neriniartarfiillu 226.061 252.382 239.639 183.798 160.186 145.752 168.283 168.481 147.093 Biileerniarfiit biilileriviit orsiiviillu 4.631 5.159 4.519 2.856 3.822 2.941 3.037 3.278 2.994 Amerlasuunik niuerneq biilit minillugit 6.174 6.619 5.872 3.953 4.685 3.430 3.808 4.087 2.370 Atortussaarniarneq iluarsaassisarfiillu biilit minillugit 95.806 113.136 86.025 51.650 51.909 54.650 74.678 74.725 53.401 Akunnittarfiit neriniartarfiillu 119.450 127.468 143.222 125.340 99.770 84.731 86.760 86.391 88.328 Assartuineq, allakkeriveqarneq aamma tele 139.197 121.627 107.278 123.218 139.866 119.072 101.734 93.653 96.932 Assartuineq angallassinerlu 126.814 116.726 95.963 110.621 125.986 108.216 88.374 84.199 86.407 Allakkeriveqarneq aamma tele 12.383 4.901 11.315 12.597 13.880 10.856 13.360 9.455 10.525 Aningaasaliisarneq aamma suliffeqarfinnik sullissineq 40.088 43.759 48.132 34.501 30.580 26.341 28.177 23.182 21.762 Aningaasaliisarneq aamma sillimmasiisarneq 2.956 3.193 3.122 1.731 1.554 1.858 5.828 1.984 1.938 Ininik attartortitsiviit illunillu niuerneq 28.882 31.124 35.938 24.662 19.507 12.689 11.933 11.524 11.398 Suliffeqarfinnik sullissineq 8.251 9.442 9.072 8.108 9.519 11.793 10.416 9.674 8.426 Pisortaqarfiit aamma inunnik kiffartuusiviit 635.290 688.363 706.357 527.287 450.252 316.288 291.608 300.372 331.806 Pisortaqartat allaffissornerat 107.513 115.688 105.570 105.766 108.884 69.686 73.798 74.971 83.851 Ilinniartitsineq / atuartitsineq 116.925 126.170 142.383 116.904 81.558 55.336 53.049 57.432 60.214 Peqqinnissaqarfiit 87.176 95.478 117.428 83.875 52.081 37.969 36.161 37.281 41.088 Suliffiit inunnik 184.320 200.209 194.022 119.962 112.245 89.624 72.109 75.875 92.513 2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 12 isumaginninnermut tunngasut Peqatigiiffiit, kulturi eqqaavilerinerlu 139.357 150.819 146.953 100.780 95.485 63.673 56.490 54.812 54.140 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Ikummatissanik nunap iluani pinngortunit atuineq
Tabel 5. Ikummatissanik nunap iluani pinngortunit atuineq
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 GJ
Katillugit 8.987.292 8.862.044 9.198.987 8.031.581 9.207.760 9.842.537 7.826.484 7.583.049 7.005.483 Benziina 527.100 531.472 544.236 559.037 582.135 571.446 576.091 569.372 576.794 DFA 228.356 215.507 210.484 227.765 210.474 173.207 161.484 193.013 183.158 Gas uulia 7.378.588 7.263.408 7.548.340 6.478.710 7.509.879 7.990.794 6.207.987 5.942.299 5.110.493 Petruuliu 835.150 832.570 876.164 750.072 838.911 1.009.938 806.879 727.365 659.529 Timmisartunut benziina 3.172 4.603 5.355 2.444 2.830 1.343 6.226 5.187 2.239 Uulia akuiagaanngitsoq - - - - 49.993 82.494 54.609 133.070 460.797 Uulia annaasaq 9.393 9.351 9.320 9.276 9.319 9.346 9.368 9.305 9.291 LPG 5.533 5.133 5.088 4.277 4.220 3.969 3.841 3.438 3.183 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Piujuartussanik nukissiuutinik atuineq
Tabel 6. Piujuartussanik nukissiuutinik atuineq
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 GJ
Nukiup atajuaannartup katinnera 783.419 821.987 814.354 995.844 1.101.345 1.228.472 1.317.669 1.395.462 1.475.490 Erngup nukinganik innaallagissiorneq 705.600 734.400 727.200 915.671 1.011.600 1.137.600 1.215.040 1.278.101 1.383.696 Eqqakkat 77.819 87.587 87.154 80.173 89.745 90.872 102.628 117.360 91.794 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 13 Nukissiuutinik atuinermi silaannarmik kissatsitsisartunik piiaaneq
Tabel 7. Nukissiuutinik atuinermi silaannarmik kissatsitsisartunik piiaaneq
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 ton CO-mut assersuunneqarsinnaasoq 2 Suliffeqarfinni angerlarsimaffinnilu tamakkerlugit 663.139 653.921 678.701 593.340 679.611 726.279 578.865 561.624 520.872 Suliffeqarfinni tamani 484.393 511.042 529.147 463.599 553.730 597.651 455.052 436.051 407.556 Angerlarsimaffinni atukkat 178.746 142.879 149.554 129.740 125.881 128.628 123.813 125.573 113.317 Nunalerineq, aalisarneq aatsitassarsiornerlu 94.008 153.544 150.702 129.935 124.506 136.016 144.933 149.396 134.437 Nunalerineq, piniarneq il. il.. 1.326 1.115 1.106 910 976 904 792 708 633 Aalisarneq 82.690 138.611 134.987 121.964 115.136 117.283 133.714 136.148 132.612 Aatsitassarsiorneq 9.992 13.818 14.608 7.061 8.394 17.828 10.427 12.540 1.192 Suliffissuaqarneq 26.842 25.189 28.304 23.149 19.245 17.627 17.325 17.450 15.688 Nerisassaliorfiit, imigassaliorfiit aamma tupaliorfiit 22.520 21.738 24.620 20.311 16.987 15.197 14.867 15.002 13.586 Annoraamernit ammillu atorlugit suliffissuit 733 589 916 757 618 732 738 593 604 Qisuit, pappiaqqat atorlugit suliffissuit grafikerillu 1.118 851 637 438 340 379 375 360 315 Kemi plastikkilu atorlugit suliffissuit ------Ujaqqat, marraat igalaammerngillu atorlugit suliffissuit 611 614 686 574 489 550 637 621 431 Savimerngit atorlugit suliffissuit 1.812 1.361 1.389 1.029 780 737 661 826 722 Pequtiliorfiit aallallu 49 37 56 40 31 32 47 48 30 Nukimmik imermillu pilersuineq 143.891 136.373 144.859 126.245 108.245 106.247 110.005 92.790 95.036 Sanaartorneq sanaartorfigissaanerlu 22.001 21.639 20.161 16.256 14.365 15.148 11.945 12.535 11.434 Niuerneq, akunnittarfiit neriniartarfiillu 27.402 25.407 27.839 24.793 20.489 25.380 25.998 28.377 24.585 Biileerniarfiit biilileriviit orsiiviillu 1.935 1.669 1.803 1.183 1.040 1.037 1.264 1.378 1.309 Amerlasuunik niuerneq biilit minillugit 2.989 2.635 2.607 2.184 2.140 2.375 2.225 1.932 2.524 Atortussaarniarneq iluarsaassisarfiillu biilit minillugit 16.885 16.186 18.438 17.074 13.602 18.463 19.092 20.210 16.484 Akunnittarfiit neriniartarfiillu 5.593 4.917 4.991 4.351 3.706 3.504 3.417 4.857 4.267 Assartuineq, allakkeriveqarneq aamma tele 105.887 96.569 101.143 92.377 93.770 100.222 96.478 96.201 91.806 Assartuineq angallassinerlu 103.672 94.446 99.276 90.245 92.284 98.700 94.863 94.535 89.780 Allakkeriveqarneq aamma tele 2.216 2.122 1.867 2.132 1.486 1.522 1.615 1.666 2.026 Aningaasaliisarneq aamma suliffeqarfinnik sullissineq 9.354 7.960 9.742 8.629 126.452 153.914 10.407 10.404 8.948 Aningaasaliisarneq aamma sillimmasiisarneq 569 473 1.443 1.092 889 946 927 911 1.128 Ininik attartortitsiviit illunillu niuerneq 1.640 1.470 1.983 1.518 1.279 1.305 3.443 2.249 1.795 Suliffeqarfinnik sullissineq 7.145 6.017 6.316 6.019 124.284 151.663 6.036 7.244 6.025 Pisortaqarfiit aamma inunnik kiffartuusiviit 55.007 44.361 46.397 42.216 46.658 43.099 37.962 28.899 25.621 Pisortaqartat allaffissornerat 29.169 23.934 26.293 27.493 34.334 31.004 26.408 16.387 14.319 Ilinniartitsineq / atuartitsineq 11.796 8.769 8.417 6.287 5.342 5.354 5.129 5.257 4.827 Peqqinnissaqarfiit 2.800 2.478 2.746 1.732 1.525 1.471 1.490 1.724 1.427 Suliffiit inunnik isumaginninnermut tunngasut 4.398 3.425 3.474 2.533 2.024 1.909 1.898 2.280 2.028 Peqatigiiffiit, kulturi eqqaavilerinerlu 6.844 5.754 5.468 4.170 3.433 3.361 3.037 3.251 3.020
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 14 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Nukissiuutinik atuinermi silaannarmut kissatsitsisartunik piiaaneq ikummatissanut agguaannera
Tabel 8. Nukissiuutinik atuinermi silaannarmik kissatsitsisartunik piiaaneq ikummatissanut agguaannera
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 ton CO-mut assersuunneqarsinnaasoq 2 Katillugit 663.139 653.921 678.701 593.340 679.611 726.279 578.865 561.624 520.872 Benziina 37.117 37.432 38.367 39.400 41.006 40.264 40.570 40.107 40.619 DFA 16.767 15.824 15.455 16.723 15.454 12.716 11.855 14.171 13.448 Gas uulia 541.251 532.668 553.567 475.128 550.586 585.815 455.289 435.825 374.840 Petruuliu 60.248 60.060 63.201 54.104 60.511 72.850 58.204 52.470 47.575 Timmisartunut benziina 222 322 374 171 198 94 435 363 157 Uulia akuiagaanngitsoq - - - - 3.883 6.407 4.242 10.336 35.790 Uulia annaasaq 729 726 723 720 723 725 727 722 721 LPG 350 325 322 271 267 251 243 218 201 Eqqakkat 6.455 6.565 6.692 6.823 6.983 7.156 7.301 7.414 7.521 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 15 Ikummatissanik imerpalasunik Kalaallit Nunaannut eqqussuineq
Tabel 9. Ikummatissanik imerpalasunik Kalaallit Nunaannut eqqussuineq
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Mio. liter
Uuliamik tunisassiat katillugit 225 276 253 276 254 252 284 257 246 238 213 Nunanut issittunut gas uulia 88 135 81 117 101 121 104 88 94 97 79 Motoorinut gas uulia 101 98 124 108 105 83 132 112 100 83 76 Uulia akuiagaanngitsoq ------3 10 11 14 14 Nunanut issittunut orsussaq diesel 6 5 6 6 6 6 6 5 5 5 5 Jet A-1/Petruuliu 16 25 27 27 27 24 20 22 20 20 21 Timmisartunut benziina 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Motoorinut benziina 14 14 15 19 16 17 19 20 16 18 18 Mio. kr.
Uuliat katillugit 480 779 837 834 1.009 829 942 1.151 1.186 1.104 976 Nunanut issittunut gas uulia 202 395 276 365 382 421 356 411 477 471 386 Motoorinut gas uulia 197 256 401 318 455 250 427 494 468 380 344 Uulia akuiagaanngitsoq ------12 38 46 53 52 Nunanut issittunut orsussaq diesel 13 13 22 17 21 23 14 22 20 23 25 Jet A-1/Petruuliu 37 76 91 79 104 87 65 102 100 95 91 Timmisartunut benziina 0 2 2 3 3 1 2 1 3 3 1 Motoorinut benziina 31 38 46 52 44 47 67 84 71 79 78 Kr. pr. liter
Uuliat (agguaqatigiissillugit) 2,14 2,82 3,31 3,02 3,97 3,30 3,32 4,48 4,83 4,64 4,59 Nunanut issittunut gas uulia 2,29 2,94 3,41 3,13 3,79 3,47 3,41 4,68 5,10 4,84 4,91 Motoorinut gas uulia 1,95 2,61 3,23 2,95 4,35 3,00 3,24 4,41 4,68 4,56 4,52 Uulia akuiagaanngitsoq ------3,90 3,92 4,16 3,87 3,67 Nunanut issittunut orsussaq diesel 2,29 2,73 3,43 2,82 3,46 3,54 2,37 4,45 4,41 4,12 4,54 Jet A-1/Petruuliu 2,32 3,04 3,39 2,99 3,91 3,70 3,31 4,59 5,03 4,87 4,38 Timmisartunut benziina 13,31 11,39 13,32 12,97 14,79 12,75 14,37 15,17 13,98 16,50 15,83 Motoorinut benziina 2,23 2,71 3,11 2,74 2,80 2,82 3,55 4,15 4,41 4,35 4,45 Najoqqutaq: KNI Polaroil A/S aamma Statoil A/S
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 16 Innaallagiamut akigititat illoqarfinni nunaqarfinnilu
Tabel 10. Innaallagiamut akigititat illoqarfinni nunaqarfinnilu
1. feb 1. jan 1. jan 1. aug 1. jan 1. jan 1. jan 1. feb 1. aug 1. jan 1. aug 1. jan 1. mar 1. okt 1. feb 2006 2007 2008 2008 2009 2010 2011 2011 2011 2012 2012 2013 2014 2014 2015 Kr. pr. kWh
Nanortalik 2,84 3,15 3,50 3,66 2,82 2,75 2,75 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Aappilattoq 2,84 3,15 3,52 3,68 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Narsaq Kujalleq 2,84 3,15 3,52 3,68 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Tasiusaq 2,84 3,15 3,52 3,68 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Ammassivik 2,84 3,15 3,52 3,68 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Alluitsup Paa 2,74 2,14 2,52 2,68 1,59 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Qaqortoq 2,47 2,38 2,19 2,19 2,72 2,15 2,15 2,16 2,16 3,33 3,42 2,60 1,90 1,90 2,72 Saarloq 2,84 3,15 3,52 3,68 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Eqalugaarsuit 2,84 3,15 3,52 3,68 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Qassimiut 2,84 3,15 3,52 3,68 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Narsaq 2,47 2,38 2,19 2,19 2,72 2,15 2,15 2,16 2,16 3,33 3,42 2,60 1,90 1,90 2,72 Igaliku 2,84 3,15 3,52 3,68 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Qassiarsuk 2,84 3,15 3,52 3,68 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Paamiut 2,63 1,76 2,03 2,19 2,76 2,18 2,18 2,54 2,86 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Arsuk 2,84 3,15 3,18 3,34 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Nuuk 1,58 1,37 1,44 1,52 1,48 1,59 1,59 1,61 1,84 1,65 1,69 1,60 1,62 1,71 1,56 Qeqertarsuatsiaat 2,41 2,17 2,64 2,80 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Kapisillit 2,84 3,15 3,33 3,49 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Maniitsoq 2,84 2,59 2,25 2,41 2,46 2,26 2,26 2,85 3,17 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Atammik 2,84 3,15 3,42 3,58 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Napasoq 2,84 3,15 3,52 3,68 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Kangaamiut 2,84 2,11 2,54 2,70 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 2,95 3,29 3,47 3,17 Sisimiut 2,26 1,84 2,04 2,20 2,23 2,06 2,06 3,02 3,48 1,65 1,69 1,60 1,62 1,71 1,56 Itilleq 2,84 3,15 3,52 3,68 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Sarfannguit 2,84 3,15 3,52 3,68 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Kangaatsiaq 2,84 3,15 3,52 3,68 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Attu 2,58 1,37 2,38 2,54 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Iginniarfik 2,84 3,15 3,52 3,68 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Niaqornaarsuk 2,84 3,15 2,28 2,44 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 2,81 3,29 3,47 3,17 Ikerasaarsuk 2,84 3,15 3,52 3,68 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Aasiaat 2,45 2,27 2,01 2,17 2,64 2,40 2,40 2,30 2,62 2,96 3,05 3,24 3,29 3,47 3,17 Akunnaaq 2,84 2,87 3,52 3,68 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Kitsissuarsuit 2,84 3,15 3,52 3,68 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Qasigiannguit 2,84 2,69 2,52 2,68 2,82 2,54 2,54 3,02 3,41 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Ikamiut 2,84 3,15 3,52 3,68 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Ilulissat 2,16 2,03 1,91 2,07 2,38 2,29 2,29 2,26 2,58 2,71 2,80 2,87 2,46 2,46 2,29 Oqaatsut 2,84 3,15 3,52 3,68 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Qeqertaq 2,84 3,15 2,24 2,40 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Saqqaq 2,84 3,15 2,66 2,82 2,59 2,61 2,61 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Ilimanaq 2,84 3,15 3,52 3,68 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Qeqertarsuaq 2,84 3,15 2,98 3,14 2,59 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Kangerluk 2,84 3,15 3,52 3,68 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Uummannaq 2,84 2,79 2,90 3,06 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Niaqornat 2,84 3,15 3,52 3,68 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Qaarsut 2,84 3,15 3,52 3,68 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Ikerasak 2,84 2,37 2,12 2,28 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,12 3,29 3,47 3,17 Saattut 2,84 2,54 1,71 1,87 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Ukkusissat 2,84 3,15 3,52 3,68 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Illorsuit 2,84 3,15 3,52 3,68 2,82 2,59 2,59 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Nuugaatsiaq 2,84 3,15 3,52 3,68 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 17 Upernavik 2,84 3,15 3,48 3,64 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 1,56 Upernavik Kujalleq 2,84 3,15 3,52 3,68 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Kangersuatsiaq 2,84 3,15 3,52 3,68 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Aappilattoq 2,61 2,11 3,52 3,68 2,82 2,57 2,57 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Nutaarmiut 2,84 3,15 3,52 3,68 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Tasiusaq 2,67 1,37 1,44 1,52 2,82 2,44 2,44 3,02 3,48 3,31 3,40 3,24 3,29 3,47 3,17 Nuussuaq 2,84 3,15 3,52 3,68 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Kullorsuaq 2,84 3,15 2,66 2,82 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Naajaat 2,84 3,15 3,52 3,68 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Innaarsuit 2,19 3,15 1,72 1,88 1,77 2,79 2,79 2,76 3,08 1,88 1,97 3,24 3,29 3,47 3,17 Qaanaaq 2,84 3,15 2,20 2,36 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Savissivik 2,84 3,15 3,52 3,68 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Siorapaluk 2,84 3,15 3,52 3,68 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Moriusaq 2,84 3,15 3,52 3,68 2,82 2,98 ------3,29 3,47 - Tasiilaq 2,41 2,69 1,55 1,55 1,48 1,56 1,56 2,83 2,83 2,87 2,87 2,82 2,35 2,35 2,72 Sermiligaaq 2,84 3,15 3,52 3,68 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Isorteq 2,84 3,15 3,52 3,68 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Kulusuk 2,30 3,15 3,52 3,68 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,21 3,30 3,24 3,29 3,47 3,17 Tiileqilaaq 2,84 3,15 3,52 3,68 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Kuummiut 2,84 3,15 1,44 1,52 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Ittoqqortoormiit 2,84 3,15 3,52 3,68 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Uunarteq 2,84 3,15 3,52 3,68 2,82 ------Itterajivit 2,84 3,15 3,52 ------Najoqqutaq: Nukissiorfiit
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 18 Nalinginnasumik atuisunut nunamilu aalisakkanik inuussutissarsiornerup iluani imermik atuinermut akigititat
Tabel 11. Nalinginnaasumik atuisunut nunamilu aalisakkanik inuussutissarsiornerup iluani imermik atuinermut akigititat
1. feb 1. jan 1. jan 1. aug 1. jan 1. jan 1. jan 1. feb 1. aug 1. jan 1. aug 1. jan 1. mar 1. okt 1. feb 2006 2007 2008 2008 2009 2010 2011 2011 2011 2012 2012 2013 2014 2014 2015 Kr. pr. kWh
Nanortalik 1,08 1,35 1,32 1,37 2,12 2,28 2,28 2,34 1,85 2,02 2,06 1,61 1,90 1,97 1,91 Aappilattoq 1,29 1,33 1,76 1,81 1,86 2,69 2,69 2,25 2,39 2,59 2,63 3,05 3,11 3,18 2,69 Narsaq Kujalleq 1,46 1,35 1,32 1,37 2,12 2,28 2,28 2,34 2,47 2,05 2,08 2,76 3,29 3,42 3,17 Tasiusaq 1,82 1,71 1,95 2,00 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Ammassivik 2,57 1,99 1,47 1,52 2,82 2,76 2,76 2,90 3,03 3,33 3,39 3,24 3,29 3,47 3,17 Alluitsup Paa 0,91 0,71 0,84 0,89 0,66 1,67 1,67 2,35 2,48 2,23 2,27 2,51 2,61 2,69 2,88 Qaqortoq 0,82 0,79 0,73 0,73 0,91 0,89 0,89 0,90 0,90 1,49 1,49 1,08 0,79 0,79 1,13 Saarloq 1,96 1,52 1,50 1,55 2,23 2,98 2,98 2,98 3,12 2,19 2,23 2,56 3,09 3,17 2,60 Eqalugaarsuit 1,25 1,90 1,61 1,66 1,73 2,04 2,04 2,16 2,29 1,87 1,90 1,98 2,84 2,91 1,74 Qassimiut 1,14 1,35 1,98 2,03 2,18 2,47 2,47 2,34 2,47 2,73 2,77 2,82 3,29 3,47 2,91 Narsaq 0,82 0,79 0,73 0,73 1,13 0,89 0,89 0,90 0,90 1,49 1,49 1,08 0,79 0,79 1,13 Igaliku 1,27 1,28 1,35 1,40 1,42 2,50 2,50 1,68 1,82 2,44 2,47 2,51 3,29 3,47 2,83 Qassiarsuk 1,53 1,92 1,34 1,40 1,80 2,00 2,00 1,82 1,95 2,38 2,42 1,82 2,11 2,19 2,19 Paamiut 0,88 0,59 0,68 0,73 1,15 0,90 0,90 1,05 1,19 1,76 1,80 1,78 1,52 1,59 1,64 Arsuk 1,17 1,20 1,06 1,11 1,47 1,54 1,54 2,02 2,15 1,80 1,84 1,97 2,24 2,31 2,14 Nuuk 0,53 0,38 0,48 0,51 0,61 0,66 0,66 0,67 0,76 0,68 0,70 0,66 0,67 0,71 0,65 Qeqertarsuatsiaat 0,80 0,72 0,88 0,93 1,90 1,55 1,55 1,61 1,74 1,44 1,48 1,80 1,70 1,77 1,60 Kapisillit 1,70 1,53 1,11 1,16 2,54 2,65 2,65 2,56 2,69 2,59 2,63 2,50 2,58 2,66 2,94 Maniitsoq 0,97 0,86 0,75 0,80 1,02 0,94 0,94 1,18 1,32 1,39 1,43 1,81 1,43 1,50 1,48 Atammik 1,35 2,49 1,14 1,19 1,87 2,31 2,31 2,28 2,42 2,40 2,44 1,78 2,32 2,40 1,89 Napasoq 1,99 1,31 1,28 1,33 1,99 2,31 2,31 2,28 2,41 3,26 3,30 3,01 3,29 3,47 3,17 Kangaamiut 1,07 0,70 0,85 0,90 1,90 1,24 1,24 1,69 1,82 1,42 1,45 1,22 1,45 1,53 1,71 Sisimiut 0,75 0,61 0,68 0,73 0,93 0,85 0,85 1,54 1,54 0,68 0,70 0,66 0,67 0,71 0,65 Itilleq 1,81 2,61 1,52 1,57 2,82 2,68 2,68 3,02 3,48 2,88 2,92 2,88 3,05 3,13 3,17 Sarfannguit 1,27 1,27 1,49 1,55 2,49 1,84 1,84 1,83 1,96 1,97 2,01 2,83 2,12 2,19 2,17 Kangaatsiaq 1,33 1,22 1,23 1,29 1,62 1,40 1,40 2,15 2,29 1,80 1,84 2,21 1,84 1,92 1,90 Attu 0,86 0,41 0,79 0,85 1,68 1,64 1,64 1,66 1,80 1,56 1,60 1,41 1,81 1,88 1,81 Iginniarfik 2,00 2,22 2,10 2,15 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,15 3,19 3,11 2,61 2,68 3,17 Niaqornaarsuk 1,04 1,35 0,76 0,81 1,40 1,31 1,31 1,50 1,64 1,45 1,49 1,17 1,73 1,81 1,80 Ikerasaarsuk 1,21 1,52 1,45 1,50 1,92 2,58 2,58 2,59 2,73 2,79 2,83 2,46 2,61 2,69 2,94 Aasiaat 0,82 0,76 0,67 0,72 1,10 1,00 1,00 0,95 1,09 1,23 1,27 1,51 1,59 1,66 1,47 Akunnaaq 1,16 0,96 1,94 1,99 2,46 2,31 2,31 2,66 2,79 2,33 2,37 2,09 2,25 2,33 3,17 Kitsissuarsuit 1,79 1,90 1,60 1,66 2,47 2,72 2,72 2,70 2,83 2,96 3,00 3,24 3,29 3,47 2,96 Qasigiannguit 1,03 0,90 0,84 0,89 1,30 1,05 1,05 1,28 1,42 1,44 1,48 1,61 1,62 1,70 1,58 Ikamiut 1,09 1,20 1,22 1,28 2,82 2,44 2,44 2,39 2,52 2,45 2,49 2,56 2,61 2,69 3,09 Ilulissat 0,72 0,68 0,64 0,69 0,99 0,95 0,95 0,94 1,07 1,12 1,16 1,19 1,02 1,02 0,95 Oqaatsut 2,28 2,76 1,86 1,91 2,45 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Qeqertaq 1,67 1,81 0,75 0,80 2,20 2,60 2,60 2,69 2,82 2,91 2,95 2,47 2,79 2,86 1,98 Saqqaq 1,29 1,67 0,89 0,94 1,07 1,08 1,08 1,58 1,71 1,74 1,78 1,50 1,68 1,76 1,68 Ilimanaq 1,83 2,37 1,78 1,84 2,82 2,73 2,73 2,90 3,03 3,33 3,42 3,13 3,29 3,47 3,17 Qeqertarsuaq 1,00 1,07 0,99 1,05 1,07 1,34 1,34 1,73 1,87 1,69 1,73 1,77 1,92 2,00 1,73 Kangerluk 1,65 1,96 1,74 1,80 2,63 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,45 3,17 Uummannaq 1,00 0,93 0,97 1,02 1,23 1,24 1,24 1,87 2,00 1,92 1,95 1,68 1,80 1,87 1,75 Niaqornat 1,55 1,41 1,22 1,27 1,80 2,25 2,25 2,87 3,00 3,33 3,38 2,46 2,78 2,86 2,64 Qaarsut 1,47 1,41 1,38 1,44 1,55 1,97 1,97 2,00 2,13 2,22 2,26 2,09 2,15 2,23 2,21 Ikerasak 1,16 0,79 0,71 0,76 1,77 1,42 1,42 1,44 1,57 1,54 1,58 1,29 1,61 1,68 1,64 Saattut 1,05 0,85 0,57 0,62 1,51 1,70 1,70 1,64 1,77 1,49 1,52 1,43 1,51 1,59 1,58 Ukkusissat 1,21 1,49 1,22 1,27 1,56 1,66 1,66 1,87 2,00 2,01 2,05 2,05 2,28 2,35 2,02
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 19 Illorsuit 1,52 1,22 1,19 1,25 1,51 1,07 1,07 1,72 1,85 1,86 1,89 1,50 1,83 1,91 1,76 Nuugaatsiaq 1,77 1,51 1,56 1,62 1,93 2,02 2,02 2,20 2,33 2,10 2,14 1,97 2,33 2,41 2,44 Upernavik 1,07 1,07 1,16 1,21 1,38 1,28 1,28 2,03 2,17 1,44 1,48 2,06 2,03 2,10 0,65 Upernavik Kujalleq 1,65 1,37 1,35 1,40 1,97 2,09 2,09 1,71 1,85 1,61 1,65 2,15 2,60 2,67 2,83 Kangersuatsiaq 1,06 1,14 1,28 1,33 1,94 2,26 2,26 2,40 2,54 2,37 2,40 2,43 3,29 3,36 3,05 Aappilattoq 0,87 0,70 1,23 1,29 1,21 1,07 1,07 1,75 1,88 1,73 1,77 1,69 1,76 1,83 1,86 Nutaarmiut 2,59 3,15 2,46 2,51 2,82 1,90 1,90 3,02 3,48 3,33 3,37 2,96 3,29 3,47 3,17 Tasiusaq 0,89 0,40 0,48 0,51 1,27 1,01 1,01 1,73 1,86 1,37 1,41 1,42 1,61 1,68 1,51 Nuussuaq 1,66 1,65 1,55 1,61 2,21 2,24 2,24 2,54 2,67 2,57 2,61 2,15 2,06 2,13 2,86 Kullorsuaq 1,04 1,57 0,89 0,94 1,62 1,99 1,99 2,38 2,51 1,91 1,95 1,77 1,44 1,52 1,72 Naajaat 2,84 2,55 1,98 2,03 2,82 2,98 2,98 3,02 3,48 3,33 3,42 3,24 3,29 3,47 3,17 Innaarsuit 0,73 1,20 0,57 0,63 0,73 1,16 1,16 1,15 1,28 0,78 0,82 1,61 2,09 2,16 1,78 Qaanaaq 1,57 1,15 0,73 0,79 1,33 1,32 1,32 1,69 1,83 1,68 1,72 2,20 2,12 2,20 2,56 Savissivik 1,41 2,52 1,52 1,58 2,25 2,47 2,47 2,72 2,86 2,58 2,62 3,04 3,02 3,09 3,15 Siorapaluk 1,55 1,73 1,55 1,60 2,42 1,71 1,71 2,77 2,91 2,59 2,63 3,05 2,07 2,14 3,17 Moriusaq 2,84 3,15 3,52 3,68 2,82 2,98 ------Tasiilaq 0,80 0,90 0,52 0,52 0,61 0,65 0,65 1,17 1,17 1,19 1,19 1,17 0,98 0,98 1,13 Sermiligaaq 1,08 1,38 1,46 1,51 1,46 1,92 1,92 2,05 2,18 1,46 1,50 1,92 1,88 1,95 2,08 Isorteq 1,41 1,83 1,78 1,83 2,51 2,79 2,79 2,18 2,31 2,23 2,27 2,68 2,55 2,63 2,84 Kulusuk 0,77 1,22 1,28 1,33 1,51 1,31 1,31 1,72 1,85 1,33 1,37 2,31 1,87 1,95 1,89 Tiileqilaaq 1,58 1,68 1,80 1,85 2,27 1,72 1,72 2,05 2,19 2,07 2,10 2,25 2,03 2,10 2,65 Kuummiut 0,95 1,37 0,48 0,51 1,47 1,37 1,37 1,57 1,71 1,46 1,50 1,57 1,75 1,83 1,59 Ittoqqortoormiit 2,42 2,20 2,15 2,20 2,82 2,01 2,01 3,02 3,20 2,71 2,75 2,42 3,29 3,47 2,38 Uunarteq 2,84 3,15 2,90 2,95 2,82 ------Itterajivit 2,84 3,15 ------Nassuiaat: Nunami aalisakkerivinnut innaallagissamut akigititamut ilaassagaanni isertitat 50 pct.-it sinneqartut aalisakkanit qalerualinnillu tunisassianit pineqarsimasariaqarput. Akigititaq immikkut ittoq tunisassiornermi piviusumi kisimi atorneqarsinnaavoq, suliffeqarfiullu innaallagissamik atuinera alla pisisartut allat assigalugit akiligassiissutigineqartarluni. Najoqqutaq: Nukissiorfiit
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 20 Atuisunut kiassarnermut akigititat
Tabel 12. Atuisunut kiassarnermut akigititat
1. sep 1. feb 1. jan 1. jan 1. jan 1. jan 1. jan 1. feb 1. jan 1. jan 1. mar 1. feb 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2011 2012 2013 2014 2015
m3–imut kr.-it
Nanortalik 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Aappilattoq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Narsaq Kujalleq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Tasiusaq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Ammassivik 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Alluitsup Paa 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Qaqortoq 24,78 26,64 27,91 30,90 30,29 30,61 30,61 32,74 35,91 34,97 35,49 33,03 Saarloq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Eqalugaarsuit 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Qassimiut 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Narsaq 17,10 13,63 18,56 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Igaliku 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Qassiarsuk 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Paamiut 11,32 11,17 10,73 11,68 11,83 12,78 12,78 14,62 35,91 34,97 35,49 33,03 Arsuk 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Nuuk 17,10 15,82 14,48 19,34 17,78 25,47 25,47 14,62 20,34 18,33 20,20 26,59 Qeqertarsuatsiaat 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Kapisillit 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Maniitsoq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Atammik 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Napasoq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Kangaamiut 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Sisimiut 13,10 13,10 10,73 11,68 12,71 12,69 12,69 14,62 14,60 18,59 16,77 22,16 Itilleq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Sarfannguit 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Kangaatsiaq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Attu 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Iginniarfik 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Niaqornaarsuk 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Ikerasaarsuk 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Aasiaat 20,10 17,53 22,10 20,06 34,42 24,42 24,42 35,08 35,91 34,97 26,11 32,91 Akunnaaq 24,78 16,80 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Kitsissuarsuit 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Qasigiannguit 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Ikamiut 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Ilulissat 11,32 11,17 16,13 20,54 11,83 12,85 12,85 14,62 15,90 15,23 15,46 20,24 Oqaatsut 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Qeqertaq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Saqqaq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Ilimanaq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Qeqertarsuaq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Kangerluk 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Uummannaq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Niaqornat 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Qaarsut 22,10 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Ikerasak 22,10 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Saattut 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Ukkusissat 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Illorsuit 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Nuugaatsiaq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 21 Upernavik 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Upernavik Kujalleq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Kangersuatsiaq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Aappilattoq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Nutaarmiut 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Tasiusaq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Nuussuaq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Kullorsuaq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Naajaat 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Innaarsuit 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Qaanaaq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Savissivik 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Siorapaluk 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Moriusaq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 ------Tasiilaq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Sermiligaaq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Isertoq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Kulusuk 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Tiilerilaaq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Kuummiut 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Ittoqqortoormiit 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Uunarteq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 . ------Itterajivit 24,78 26,64 27,91 31,97 . . ------Malugiuk: Januaarip aallaqqaataanni 2005-imi imermut assigiimmik akeqartitsinerup atorunnaarsinneqanngikkallarnerani atuisumut nalinginnaasumut kubekmeterimut akigititaq 21,62 koruuniusimavoq. Aalisakkanik suliffissuit kubekmeterimut 5,96 koruuninik akiliisarput, annertussusissamillu isumaqatigiissut qaangersimagunikkut 21,96 koruuninik akiliisarlutik. Najoqqutaq: Nukissiorfiit
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 22 Nunami aalisakkanik inuussutissarsiornerup iluani imermik atuinermut akigititat
Tabel 13. Nunami aalisakkanik inussutissarsiornerup iluani imermik atuinermut akigititat
1. jan 1. feb 1. jan 1. jan 1. jan 1. jan 1. jan 1. feb 1. jan 1. jan 1. mar 1. feb 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2011 2012 2013 2014 2015
3 m -imut kr.-it3
Nanortalik 16,37 16,39 19,08 14,96 16,67 23,91 23,91 22,78 31,11 27,41 34,44 30,78 Aappilattoq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Narsaq Kujalleq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Tasiusaq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Ammassivik 24,03 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Alluitsup Paa 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Qaqortoq 9,70 9,80 10,37 10,30 12,57 12,70 12,70 13,59 19,45 18,72 20,05 20,14 Saarloq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Eqalugaarsuit 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Qassimiut 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Narsaq 5,70 4,54 6,19 12,23 23,23 18,76 18,76 22,24 26,59 24,76 24,61 23,51 Igaliku 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Qassiarsuk 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Paamiut 3,29 3,56 0,10 3,89 4,91 5,30 5,30 6,07 21,86 34,74 21,11 20,31 Arsuk 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Nuuk 5,70 5,27 4,83 6,45 7,38 10,57 10,57 6,07 8,44 7,61 8,38 11,03 Qeqertarsuatsiaat 24,78 22,93 27,91 18,38 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Kapisillit 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Maniitsoq 11,03 11,73 11,51 11,99 17,23 19,66 19,66 22,14 20,80 28,78 31,71 25,86 Atammik 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Napasoq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Kangaamiut 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Sisimiut 4,37 4,37 3,29 3,89 5,27 5,27 5,27 6,07 6,06 7,71 6,96 9,20 Itilleq 24,78 26,64 27,91 28,05 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Sarfannguit 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Kangaatsiaq 24,78 26,64 27,91 27,55 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Attu 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Iginniarfik 24,78 26,64 27,91 31,97 25,08 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Niaqornaarsuk 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Ikerasaarsuk 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Aasiaat 6,70 5,84 7,37 6,69 11,47 10,13 10,13 14,56 15,13 20,67 10,84 13,66 Akunnaaq 24,78 5,60 27,91 31,97 30,89 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Kitsissuarsuit 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Qasigiannguit 15,03 15,76 16,47 13,66 18,69 18,11 18,11 20,61 17,21 22,46 21,16 17,20 Ikamiut 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Ilulissat 3,19 3,47 5,38 6,85 4,91 5,33 5,33 6,07 6,60 6,32 6,42 8,40 Oqaatsut 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Qeqertaq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Saqqaq 24,78 26,64 27,91 26,71 32,55 35,76 35,76 36,68 28,52 34,97 22,21 20,64 Ilimanaq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Qeqertarsuaq 21,37 22,38 25,96 25,94 31,68 28,56 28,56 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Kangerluk 23,70 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Uummannaq 23,03 23,54 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Niaqornat 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Qaarsut 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Ikerasak 7,37 8,93 9,53 21,12 17,20 20,82 20,82 26,17 35,91 34,97 35,49 33,03 Saattut 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Ukkusissat 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Illorsuit 11,37 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Nuugaatsiaq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 23 Upernavik 24,78 22,75 27,91 31,97 34,42 35,59 35,59 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Upernavik Kujalleq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Kangersuatsiaq 24,78 26,64 27,91 26,05 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Aappilattoq 18,03 26,64 16,31 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Nutaarmiut 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Tasiusaq 13,37 14,93 13,97 11,05 34,42 31,61 31,61 31,98 35,91 34,97 35,49 33,03 Nuussuaq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Kullorsuaq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Naajaat 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Innaarsuit 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 32,35 34,97 35,49 33,03 Qaanaaq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Savissivik 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Siorapaluk 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Moriusaq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 ------Tasiilaq 15,37 16,98 15,83 11,59 20,12 23,04 23,04 21,87 21,01 28,83 25,83 25,93 Sermiligaaq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Isertoq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Kulusuk 21,37 26,64 19,64 19,05 18,86 27,05 27,05 29,07 35,91 34,97 35,49 33,03 Tiilerilaaq 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Kuummiut 12,70 11,60 13,64 13,38 16,37 20,41 20,41 19,11 35,91 34,97 35,49 33,03 Ittoqqortoormiit 24,78 26,64 27,91 31,97 34,42 35,79 35,79 36,68 35,91 34,97 35,49 33,03 Uunarteq 21,37 26,64 27,91 31,97 34,42 . ------Itterajivit 24,78 26,64 27,91 31,97 . . ------Malugiuk: Januaarip aallaqqaataanni 2005-mi imermut assigiimmik akeqartitsinerup atorunnaarsinneqanngikkallarnerani atuisumut nalinginnaasumut kubekmeterimut akigititaq 21,62 koruuniusimavoq. Aalisakkanik suliffissuit kubekmeterimut 5,96 koruuninik akiliisarput, annertussusissamillu isumaqatigiissut qaangersimagunikkut 21,96 koruuninik akiliisarlutik. Nass.: Nunami aalisakkerivinnut imermut akigititamut ilaassagaanni isertitat 50 pct.-ii aalisakkanit qalerualinnillu pissarsiarineqarsimasariaqarput. Akigititaq tunisassiornermi piviusumi kisimi atorneqartarpoq, suliffeqarfiullu imermik atuinera alla atuisut assigalugit akilersorneqartarluni. ' Najoqqutaq: Nukissiorfiit
Kiassarnermut akigititat
Tabel 14. Kiassarnermut akigititat
1. sep 1. feb 1. jan 1. jan 1. aug 1. jan 1. mar 1. jan 1. jan 1. feb 1. jan 1. jan 1. mar 1. feb 2005 2006 2007 2008 2008 2009 2009 2010 2011 2011 2012 2013 2014 2015 Kr. pr. kWh
Innaallagiamit ataavartumit kiassarneq 0,470 0,520 0,560 0,550 0,610 0,610 0,620 0,620 0,620 0,640 0,780 0,820 0,810 0,850 Innaallagiamit qaminneqarsinnaasumit kiassarneq 0,400 0,450 0,500 0,480 0,550 0,550 0,550 0,550 0,550 0,580 0,720 0,750 0,750 0,780 Avataaniit kiassaaneq 0,468 0,517 0,560 0,549 0,612 0,612 0,618 0,618 0,618 0,643 0,782 0,817 0,810 0,850 Avataanit qaminneqarsinnaasumik kiassarneq 0,403 0,452 0,495 0,484 0,547 0,547 0,553 0,553 0,553 0,578 0,717 0,752 0,752 0,780 Najoqqutaq: Nukissiorfiit
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 24 PUBLSLUT
Signatur forklaring: … Oplysninger foreligger ikke .. Oplysninger for usikre til at angives eller diskretionshensyn . Tal kan efter sagens natur ikke forekomme 0 Mindre end halvdelen af den anvendte enhed - Nul * Foreløbigt eller anslået tal
2016 ukiumoortumik paasissutissat 11. januaari 2016
Nuna tamakkerlugu naatsorsuutit
1. Kalaallit Nunaata aningaasaqarnera 2005-2014
Ukiut pingasut tulleriisiinnarlugit aningaasarsiorneq annikilleriarpoq Kisitseqqinnerit takutippaat 2014-imi akit qaffakkiartornera ilanngaatigereer- lugu tunisassiornerup nalinga (BNP) 1,6 pct.-imik appariarsimasoq. Kalaallit Nunaata aningaasarsiornera taamaalilluni ukiuni pingasuni malittuinnarni annikilleriarpoq, tassa 2012-imi annikilleriarneq -0,5 pct.-iusimavoq 2013- imilu -1,3 pct.-iulluni. 2013-imi 2014-imilu aningaasarsiornerup annikilleri- arneranut peqqutaanerpaavoq sanaartornermik tunisassiallit malunnaatilim- mik kinguariarsimanerat.
Titartagaq 1.1. Tunisassiornerup nalinga (BNP), akit qaffakkiartornerat peereerlugu
Malugiuk: 2005-2012-imi kisitsisit inaarutaasuupput, 2013-2014-imili kisitsigallarnerullutik. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, http://bank.stat.gl/nrn10
Nuna tamakkerlugu naatsorsuutini ingerlatsiviit atorfeqarfiillu branchenut pingaarnernut 32-nut agguataagaapput. Tunisassiornerup tamakkiisup taakkununnga branchenut agguataarnerata pisinnaalersippaa inuussutissarsiutit sannaanik misissueqqissaarsinnaalerneq. Branchet 32-usut paasiuminarsarnerisigut ikinnerulersillugit titartakkami 1.2-mi saqqummiunneqarput.
Inuussutissarsiorfik Pisortat inuinnaallu kiffartuussinerat inuussutissarsiutini annerpaatut inissisimavoq, inuiaqatigiinnilu tunisassiornerup tamakkiisup 34 pct.-ianik pilersitsiffiulluni. Inuussutissarsiutip imarivai pisortat kiffartuussinerat allaffissornikkut, peqqinnissaqarfeqarnikkut, Nuna tamakkerlugu naatsorsuutit - side 1 ilinniartitaannermik ingerlatsinikkut il. il. Assartuineq, post aamma tele tunisassiornerup tamakkiisup iluani 17 pct.-imik pilersitsiffiuvoq. Aalisarneq, piniarneq aammalu Industri katillutik tunisassiornerup 13 pct.-erluinnaa pilersippaat. Tassani malugineqassaaq fabrikkit aalisakkanik qalerualinnillu suliarinnittartut Industrimi ilaatinneqarmata.
Titartagaq 1.2. Inuussutissarsiutit naleqarnerulersitsinerisa agguataarnera 2014, akit aalajangersimasut 2005-imeersut atorlugit
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, http://bank.stat.gl/nrn04
Titartakkami 1.3-mi takuneqarsinnaavoq naleqarnerulersitsisarnermik pilersitsisarneq qanoq inuussutissarsiutinut agguataartarnersoq. Tunisassiorneq (tungujortut), kiffartuussiviit (qorsuit) taavalu pisortat inuinnaallu kiffartuussinerat (qasertoq).
Titartagaq 1.3. Naleqarnerulersitsinerup ineriartornera, akit aalajangersimasut 2005-imeersut atorlugit
Malugiuk: 2005-2012-imi kisitsisit inaarutaasuupput, 2013-2014-imili kisitsigallarnerullutik. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, http://bank.stat.gl/nrn04
Nuna tamakkerlugu naatsorsuutit - side 2 2. Nunap iluani pisiumassuseq nunanillu allanik niueqateqarneq
Nunap iluani pisiumassuseq nunanillu allanik niueqateqarneq Pisiumassuseq tamakkiisoq 2014-imi 8,5 pct.-inik annikilleriarpoq. Pisiumassutsip annikilleriarnera nunap iluani niuernermeersoq ineriartornermut taamatut ineriartortoqarneranut tapertaavoq, pisiumassutsillu annikilleriarnera avataanit eqqussuinerup annikilleriarneranik kinguneqarpoq, taanna 19,2 pct.-imik apparmat.
Pisiumassuseq pilersuinerlu annertussutsimikkut assigiittarput, taamaammallu nikerarneri assigiimmik ingerlasarlutik. Pisiumassutsimi qaffariarneq nunap avataanut niueqateqarnermit imaluunniit nunap iluani pisiumassutsimit aallaaveqarsinnaavoq. Pilersuinermi annertuseriaat avataanit eqqussuinermit imaluunniit nunap iluani naleqarnerulersitsinermit, BNP-imit matussuserneqarsinnaavoq.
Piffissat pisiumassutsip qaffakkiartupiloorfigisai amerlanertigut avataaniit eqqussuinerup assingusumik qaffariarneranik kinguneqartarput, tamatumunnga peqqutaavoq piffissami naannerusumi pilersuinerup ineriartorneranut BNP-ip matussusiisinnaassusaata killeqartarnera. Taamatut pisoqartarnera 2010-mi 2012-imilu pisunut assinguvoq, tassani pisiumassutsip qaffariapiloornerata kingunerimmagu avataaniit eqqussuinerup qaffariapiloornera.
Titartagaq 2.1. Ukiumoortumik pisiumassutsimi pilersuinermilu ineriartornivimmut alliartortitseqataasut Alliartortitseqataassut pct. Pisiumassuseq Alliartortitseqataassut pct. Pilersuineq 40 40 Avammut tunisat BNP 35 35 Nunap iluani Avataaniit pisiat 30 30 Katillugit Katillugit 25 25 20 20 15 15 10 10 5 5 0 0 -5 -5 -10 -10 -15 -15 -20 -20 -25 -25 -30 -30 -35 -35 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Malugiuk: 2005-2012-imi kisitsisit inaarutaasuupput, 2013-2014-imili kisitsigallarnerullutik. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, http://bank.stat.gl/nrn11
Nuna tamakkerlugu naatsorsuutit - side 3 3. Innuttaasut atuinerat
Innuttaasut atuinerat Innuttaasut atuinerat tamakkiisoq nuna tamakkerlugu naatsorsuutini ilanngullugu naatsorsorneqartarpoq. Tamannalu titartakkami 3.1-imi takuneqarsinnaavoq akit ingerlaavartuni aalajangersimasunilu ukioq 2005 aallaavigalugu naatsorsukkani.
Innuttaasut atuinerat piffissami 2005-mit 2014-imut akini ingerlaavartuni 22,8 pct.-imik qaffariarsimavoq. Saqqummersittagaq Atuisunut akit ineriartornerat iluaqutigalugu innuttaasut atuinerata qaffasissusivia naatsorsuinikkut nassaarineqarpoq akit qaffakkiartornerisa peerneratigut, taamaasilluni annertuseriarnivik 0,6 pct.-iusimalluni. 2013-imiit 2014-imut innuttaasut atuinerat 0,5 pct.-imik annertuseriarsimavoq.
Titartagaq 3.1. Innuttaasut atuinerat 2005-2014
Malugiuk: 2005-2012-mi kisitsisit inaarutaasuupput, 2013-2014-mili kisitsigallarnerullutik. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, http://bank.stat.gl/nrn07
Titartakkami 3.2-mi takutinneqarpoq innuttaasup ataatsip agguaqatigiissillugu atuinerata ineriartornera 2005-miit 2014 ilanngullugu. 2005-mi innuttaasup ataatsip agguaqatigiissillugu 93,0 t.kr.-nit ukiumut atorsimavai, qaffakkiartuaarluni 2014-imi 114,2 t.kr.-init atorsimallugit.
2007-imiit 2014-imut inuup ataatsip agguaqatigiissillugu aningaasat atortagai amerligaluarlutik kisianni pisiassat pisiarisartagai taama amerlitiginngillat.
Nuna tamakkerlugu naatsorsuutit - side 4 Titartagaq 3.2. Innuttaasup ataatsip agguaqatigiissillugu atuinera
Malugiuk: 2005-2012-imi kisitsisit inaarutaasuupput, 2013-2014-imili kisitsigallarnerullutik. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, http://bank.stat.gl/benst1 aamma http://bank.stat.gl/nrn07
Titartakkami 3.3-mi takuneqarsinnaapput innuttaasut sunik atuisarnersut, 2012-imi 2014-imilu. Atuiffiit annerpaat sisamat tassaapput inuussutissat, inigisanit atuineq, tunisassiat kiffartuussinerillu allat taavalu imigassiat tupallu. Sisamaallutik katikkaanni innuttaasut atuinerisa 63 pct.-erivaat.
Titartagaq 3.3. Innuttaasut atuinerat atuiffinnut agguarlugit
Anm.: 2012-mi kisitsisit inaarutaasuupput, 2014-mili kisitsigallarnerullutik. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, http://bank.stat.gl/nrn07
Nuna tamakkerlugu naatsorsuutit – qup. 5 4. Avataaneersunik niueqateqarneq
Avataaneersunik niueqateqarneq Titartakkami 4.1-imi takuneqarsinnaavoq avataanit eqqussuinerup avataanullu annissuinerup BNP-mut sanillersuunnera 2005-imiit 2014 ilanngullugu. Tassani takuneqarsinnaavoq avataanit eqqussuineq avammut niuernermiit BNP-imut sanilliullugu annertunerungaatsiartoq.
Titartagaq 4.1. Nioqqutissanik eqqussuinerup annissuinerullu BNP-mut sanilliunnerat, akit ingerlaavartut
Malugiuk: 2005-2012-imi kisitsisit inaarutaasuupput, 2013-2014-imili kisitsigallarnerullutik. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, http://bank.stat.gl/nrn11
2009-mi avataanit niueqateqarneq annikilleriarpoq, tamannali 2010-mi mumippoq. Avataanit eqqussuinerup nioqqutissanut kiffartuussissutinullu agguataarnera qiviaraanni takuneqarsinnaavoq, avataanit eqqussuinerup qaffariarujussuarneranut peqqutaanerpaasoq kiffartuussissutit avataani pisiarineqartut annertusinerat. Avataanit kiffartuussissutinik pisiortorneq pingaarnertut uuliasiulersinnaanermut misissueqqissaarnermi aningaasa- liinermit aallaaveqarpoq, tamakkulu suliffeqarfinnit avataaneersunit suliarineqarput, taamaammallu avataanit eqqussuinertut isigineqarlutik.
Titartagaq 4.2. Nunanik allanik niueqateqarneq, akit ingerlaavartut
Nuna tamakkerlugu naatsorsuutit – qup. 6 Malugiuk: 2005-2012-imi kisitsisit inaarutaasuupput, 2013-2014-mili kisitsigallarnerullutik. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, http://bank.stat.gl/nrn01
Titartakkami 4.3-mi takutinneqarpoq piffissami 2005-imiit 2014-imut, nunanik allanik niueqateqarnermi akit nikingassutaasa ineriartornerat. Nunanik allanik niueqateqarnermi akit nikingassutaat naatsorsorneqartarpoq avammut tunisat nalingisa ineriartornerat avataanit eqqussukkat akiisa ineriartornerannik agguarlugu, taamaalilluni takuneqarsinnaanngortarpoq nunap iluani tunisassiat akiisa nunat allat tunisassiaasa akiinut unammillersinnaassusaat.
Titartagaq 4.3. Nunanik allanik niueqateqarnermi akit nikingassutaat
Malugiuk: 2005-2012-imi kisitsisit inaarutaasuupput, 2013-2014-imili kisitsigallarnerullutik. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, http://bank.stat.gl/nrn12
Nuna tamakkerlugu naatsorsuutit – qup. 7 5. Tamakkiisumik aningaasaliissutit
Tamakkiisumik aningaasaliissutit Tamakkiisumik aningaasaliissutit tassaapput tunisassiortut nunaqavissut tunisassiornerminni atortussaminnik pisinerat pigeriikkaminnik tunisinerat ilanngaatigalugu.
Titartakkami 5.1-imi takuneqarsinnaavoq aningaasaliissutit ukioq 2005-imit 2014-imut qanoq ineriartorsimanerat. Matumani immikkut maluginiagassaavoq uuliasiulersinnaanermi aatsitassarsiulersinnaanermilu misissueqqissaarnermi aningaasaliinerit ukiuni kingullerni qaffariarujussuarsimanerat, ingammik 2011-mi 2012-imilu. Taamaasillutik taakkununnga 2011-mi aningaasaliinerit 5.174 mio. kr.-iupput.
Titartagaq 5.1. Tamakkiisumik aningaasaliissutit 2005-2014, akit ingerlaavartut
Malugiuk: 2005-2012-imi kisitsisit inaarutaasuupput, 2013-2014-imili kisitsigallarnerullutik. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, http://bank.stat.gl/nrn09
Nuna tamakkerlugu naatsorsuutit – qup. 8 6. Paasissutissat allat
Paasissutissat allat Nuna tamakkerlugu naatsorsuutit sukumiinerusumik paasisaqarfigerusun- neqarpata nittartakkami www.stat.gl misissuataarneqarsinnaapput. Input- Output tabellit nuna tamakkerlugu naatsorsuutit tunngavigalugit suliat, aammattaaq misissorneqarsinnaapput tassani.
Nunat tamalaat nuna tamakkerlugu naatsorsuusiornissami maleruagassaat uani misissorneqarsinnaapput: European System of Accounts (ESA 1995). Eurostat. Luxembourg 1996 System of National Accounts 1993 (SNA 1993). FN, OECD, Eurostat, IMF og Verdensbanken.1993 Nuna tamakkerlugu naatsorsuutinik suliaqartarnermi systemit taavalu taakkununnga atuisinnaanermut tunngasut paasiuminarnerit: Nationalregnskabet. Bent Thage og Annette Thomsen. Handelshøjsko- lens Forlag. 2004. Nationalregnskab, udenrigshandel og betalingsbalance. Christen Sø- rensen. Systime 2002. Nittartakkat nuna tamakkerlugu naatsorsuutinut tunngasinnaasunik imallit: www.un.org www.oecd.org www.imf.org www.worldbank.org www.europa.eu.int/comm/eurostat/
PUBLSLUT
Signatur forklaring: … Oplysninger foreligger ikke .. Oplysninger for usikre til at angives eller diskretionshensyn . Tal kan efter sagens natur ikke forekomme 0 Mindre end halvdelen af den anvendte enhed - Nul * Foreløbigt eller anslået tal
Nuna tamakkerlugu naatsorsuutit – qup. 9 2014 ukiumoortumik paasissutissat
2014 ukiumoortumik paasissutissat
1. Tunisat pisiallu naligiissinnerat
Tunisat pisiallu naligiissinnerat Niuernermi naligiissitsineq tassaavoq nioqqutissat annissukkat nalingat nioqqutissat eqqusukkat nalinganut ilanngaatigalugit. Tunisassiat ataatsimut nalingat saqqummertarpoq nunami nioqqutissiornermi tunissassiarrineqartut nalingat tunisassiornermi nioqqutissanik atuinermik ilanngarlugu.
Titartagaq 1.1. BNP-mut sanilliullugu niuernerup naligiissinnerata ingerlarnga procentinngorlugu
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Titartagaq 1.1-mi takutinneqarpoq niuernerup naligiissinnerata 1979-miilli ingerlarnga. 1979-miit 1988-mut niuernermik naligiissaarinermi annertuumik amigartooruteqarfiuvoq, ukiuni ataasiakkaani tunisassiat ataatsimut nalingisa (BNP) 30 procentiat tikillugu. Pingaartumik tamatumunnga aalisakkanik inuussutissarsiornerup iluani piffissami sivisuumi akigissaartitsineq peqqutaavoq, tamatuma kinguneralugu nioqqutissanik nalilinnillu nunanit allaniit eqqussuingaatiarsimaneq. Aalisarnerup iluani ajornartorsiorneq aningaasarsiornikkut politikkip sakkortusisariaqarneranik kinguneqarpoq sanaartugassanillu suliaqarnermik unitsitsisoqarallarluni. Aningaasarsiornerup unikaallatsinneqarnerata kinguneraa 1989-mi 1990- milu niuernermik naligiissaarinermi sinneqartooruteqalaartoqarnera. 1991- milli niuernermik naligiissaarineq amigartooruteqarfiusarpoq, annikinnerusumilli BNP-p 10-20 procentinut naapertuuttarluni.
2. Avammut nioqqutseqarneq nunanillu allanit eqqussuineq
Avammut nioqqutseqarneq nunanillu allanit eqqussuineq Titartagaq 2.1-mi takutinneqarput nunanit allaniit eqqussukkat avammullu nioqquteqarnerup annertussusiat. Annertussutsit tunisassiat ataatsimut nalinginut (BNP) sanilliullugit avammut nioqqutitut nunanillu allanit eqqussukkatut naatsorsorneqartarput. Annertussutsit inuiaqatigiit nunanit allanit pinngitsuuisinnaanginnerannut uuttuutaasarput. Kalaallit Nunaat ataasiinnarmut sammisumik tunisassiortuuvoq tamatigoortumillu tunisassianik atorfissaqartitsisuulluni. Taamaattumillu pisariaqarpoq avataaniit annertuumik niueqateqarnissaq.
1990-ip tungaanut avammut nioqquteqarnerup annertussusaa 45 procentit missaanniissimavoq. Tamatuma kingorna avammut nioqquteqarnerup annertussusaa annikilliartorsimavoq 2011-milu 19 procentit missaaniissimalluni. Avammut nioqquteqarnerup annertussusiata annikilliartornera inuiaqatigiit nioqqutissiornerulernerannik kiisalu Kalaallit Nunaata avammut niuerutaata pingaarnerup, tassaasut rajaat, akiisa annikilliartornerannik pissuteqarpoq.
Eqqussukkut annertussusaat 1985-ip tungaanut annertuujupput, annertunerpaagamik 72 procentiullutik. Tamatuma kingorna ataatsimut isigalugu eqqussuinerup annertussusaa 2001-ip tungaanut appariartorpoq. 1985 tikillugu nioqqutissat eqqussuunneqartut qaffasinnerat ilaatigut pissuteqarpoq annertuumik aningaasaliissuteqartoqarsimanera aamma uuliap nunarsuarmi akiata qaffasinnera. Siullermik 1973-74-mi uuliamik ajornartoortoqarmat ullut ikittuinnaat ingerlaneranni uuliap akuiagassap nunarsuarmi akia procentinik 100-nik arlalinnik qaffariarpoq. Aappassaanik uuliamik ajornartoortoqarmat 1970-80-mi uuliap akia suli qaffariaqqippoq. Tamatuma kinguneraa nunat uuliamik pinngitsuuisinnaanngitsut imminnullu pilersunngitsut uuliap eqqussorneqartup nalingata tassaanngaannartumik allanngornera misigaat naak eqqussorneqartoq allannguuteqanngikkaluartoq. 1985-ip kingorna nioqqutissat uuliamik atuineq appariartornerat pingaartumik pissuteqarpoq nunami suliassat unikaallatsinneqarnerannik aamma Nuuk Imeq A/S pilersinneqarneranik imeruersaatinik nioqqutissiortuusoq immiaaqqanillu maqitsiviusoq.
2014 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 2 Titartagaq 2.1. Kalaallit Nunaanni avammut nioqquteqarnerup nioqqutissanillu eqqussuinerup annertussusiata allanngoriartornera
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
3. Nunanit allanit eqqussuineq nunanillu allanik niueqateqarnerup kisitsisitai pingaarnerit
Nunanit allanit eqqussuineq nunanillu allanik niueqateqarnerup kisitsisitai pingaarnerit Aalisakkanik piniagassanillu tunisassiat saniatigut Kalaallit Nunaanni nioqqutissat ikittuinnaat suliarineqartarput. Taamaattumik nioqqutissat angerlarsimaffinni, inuussutissarsiutitigut suliffeqarfinni, paaqqinnittarfinni aammalu aningaasaliissutissanut atugassat tamarluinnangajammik eqqussugaasarput.
Titartagaq 3.1. Nioqqutissat nunanit allanit eqqussukkat 2013-mi agguataarsimanerat
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Titartagaq 3.1-mi takuneqarsinnaapput nioqqutissat nunanit allanit eqqussukkat agguataarsimanerat. Nioqqutissat eqqussukkat annertunersaat,
2014 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 3 62 procentingajaat Danmarkiminngaaneersuupput. Danmarkimiilli eqqussukkat katinnerannut ilanngunneqartarput nioqqutissiat nunanit allaneersut, Danmarki aqqutigalugu eqqusorneqartartut. Eqqussukkat erseqqinnerusumik nunanut agguarneqarnerat Tabel 2-mi takuneqarsinnaavoq.
Kalaallit Nunaata tunisassianik nunanut allanut niuernerani pingaarnerit 88 procentit missaat aalisagaapput qalerualiullutillu. Inuussutissarsiornermi tunngaviusupnunani tamalaani akit allanngoriartornerat aningaasaqarnermut apeqqutaalluinnarpoq.
Titartagaq 3.2. 2013-mi avammut nioqqutit agguataarnerat
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
2013-mi Kalaallit Nunaata nunanut allanut tunisassiami 86 procentii Danmarkimut tunivai. Tunisassiat Danmarkimut tunisassiarineqartartut pingaarnersaraat aalisakkat qalerualillu, taakku Danmarkimi suliareqqinneqareeraangamik nunanut allanut tunineqaqqittarput, nunat tunisiffigineqarnerpaasartut tassaapput Japan aamma Storbritanien.
Titartagaq 3.3. Raajat qalipallit avammut nioqqutigineqartut annertussusiisa agguaqatigiissillugu akiisa nikinganeri. 1988=100
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
2014 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 4
Titartagaq 3.4. Raajat qalipaajakkat avammut nioqqutigineqartut annertussusiisa agguaqatigiissillugu akiisa nikerarneri. 1988=100
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Agguaqatigiissillugu raajanut qalipaajarneqanngitsunut raajanullu qalipaajakkanut kiilumut akianut nunanut allanut tunineqartunut naleqassutsit naleqqersuutaasa ineriartornerat Titartagaq 3.3-mi aamma 3.4- mi takutinneqarput, tamatumani 1988 ukiutut aallaavigitinneqarpoq.
Raajanut qalipaajarneqanngitsunut tunngatillugu 1989-miilli taakkua akikillisimapput, tamatumani akit 55 procentit missaanik apparsimallutik. Annertussusiat 1988-ip kingornali 36 procenit missaanik qaffariarsimapput.
Raajanut qalipaajakkanut tunngatillugu tamatumani aalaakkaannerusumik akit appariartorsimapput, pingaartumilli 1990-ip kingorna. Tamanna pingaartumik Islandip raajanik Flemish Capimi pisarineqartunik akilutsitsivallaarneranik pissuteqarpoq, taamaalillutillu 1990-ikkut aallartinnerannili nunarsuarmi raajat akii apparujussuarsimapput. Paarlattuanilli 1988-miilli annertussutsit 138 procentinik qaffariarsimapput.
4. Nunanut allanut sanilliussinerit
Nunanut allanut sanilliussinerit Titartakkami 4.1-mi takuneqarsinnaavoq Kalaallit Nunaat nunani avannarlernisulli nunanit allaniit eqqussuinissaminik isumalluuteqartoq. Kalaallit Nunaat Islandimut nallersuuppoq 36 procentillu missaanni eqqussuisarluni. Norge nunani avannarlerni nunaavoq appasinnerpaamik eqqussuisartoq, tassa uuliamik nammineq pilersortuugami.
2014 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 5 Titartagaq 4.1. Nunat avannarliit 2012-mi nunanit allanit eqqussuinerisa annertussusaat
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
2014 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 6 Nunanit allanit eqqussuineq
Tabel 1. Nunanit allanit eqqussuineq
2008 2009 2010 2011 2012 2013 S.I.T.C.-Kapitalit 1.000 kr.
Katillugit 4.702.120 4.097.024 4.794.714 5.350.654 4.995.805 4.616.045 Inuussutissat nersutillu uumasut 0 katillugit 726.006 770.071 766.504 823.562 812.958 834.837 00. Uumasut nerineqarsinnaasullu - 1 3 19 212 5 01. Neqit neqinillu nioqqutissiat 168.920 180.195 175.378 198.398 199.333 198.568 02. Immummit nioqqutissiat manniillu 104.789 106.671 106.408 108.343 110.321 112.832 03. Aalisakkat aalisakkanillu nioqqutissiat 25.606 34.718 33.452 31.738 32.287 51.545 04. Karrit karrinillu nioqqutissiat 97.559 106.972 107.051 119.160 121.161 121.028 05. Paarnat naatitallu 132.574 135.756 137.134 143.617 133.841 141.883 06. Sukkut, sukkunillu nioqqutissiat 41.803 43.681 42.837 45.164 42.991 41.370 07. Kaffe, te, kakao, sukkulaatit akuutissallu 60.117 66.367 64.493 72.971 72.238 69.572 Nerukkaatissat (karrit 08. aserortersimanngitsut pinnagit) 11.028 10.269 8.293 10.807 11.783 8.856 09. Inuussutissat tamalaat 83.610 85.441 91.455 93.345 88.791 89.177 1 Imigassat tupalu katillugit 126.493 136.702 139.798 142.888 146.907 131.168 11. Imigassat 95.703 102.541 103.753 105.480 103.961 98.890 12. Tupa tupamillu nioqqutissiat 30.790 34.161 36.045 37.408 42.946 32.279 Atortussiassat, nerineqarsinnaangitsut 2 (ikummatissaq ilanngunnagu) katillugit 62.354 47.023 59.010 53.401 64.589 57.265 Ammit meqqoqanngitsut ammillu 21. meqqullit piorsagaanngitsut 156 156 313 139 155 185 22. Sikkernissat naatitallu uuliaqqortuut 513 495 508 494 462 608 Gummiliassaq, tassunga ilaallutik 23. pilersitat atoqqitallu 160 226 142 35 145 93 24. Qisuit simissallu 31.805 25.696 27.871 29.243 36.249 28.179 25. Pappialat, aamma eqqagassat 1.113 257 45 92 308 160 26. Qissassiat (uldtops pinnagit) perlukullu 404 383 409 607 728 708 27. Naggorissaatissat ujaqqallu aatsitassallit 24.420 16.165 24.145 19.891 24.631 24.413 28. Aatsitassanit saviminernillu eqqakkat 8 3 2.759 205 188 15 Uumasunit naasunillu atortussiat suneqanngitsut allatigut 29. taaneqanngitsut 3.775 3.642 2.818 2.694 1.723 2.905 Ikummatissat punnerusaallu 3 uumaatsunit pisoq il.il. katillugit 1.193.441 657.330 982.393 1.209.065 1.257.230 1.103.440 32. Aamaruutissat, koks, brikettillu 78 127 93 101 60 271 Ujaqqat uuliallu salinneqanngitsut 33. tamatuminngalu sanaat 1.190.303 655.469 981.073 1.206.209 1.253.595 1.099.305 34. Gassi 3.060 1.734 1.227 2.756 3.575 3.864 35. Innaallagiaq ------Uumasunit naasunillu uulialiat il.il. 4 katillugit 4.278 2.898 3.836 4.343 5.963 3.814 41. Uuliat orsussallu nersutinit pisut 907 674 1.116 899 807 731 42. Uuliat orsussallu naasunit pisut 3.244 2.134 2.501 2.713 2.872 2.681 Uulia nersutinit imal. naasunit pisoq 43. voksi, il.il. 127 90 219 732 2.284 402 Akuutissat akuutissanillu nioqqutissiat 5 katillugit 219.439 257.711 270.952 286.165 293.831 300.771 51. Kemikaliat uumassuseqartunit sanaat 2.041 2.244 1.344 1.081 1.174 2.019 52. Kemikaliat ujaqqanit il.il. sanaat 5.605 5.805 6.063 7.722 9.152 7.431 53. Qalipaatissat amiutissallu 34.867 36.331 30.305 30.658 39.712 37.312 54. Nakorsaasiat 58.140 87.672 96.515 97.675 110.433 106.550 55. Uulialiat tissujasut, tipigissaatit 55.508 61.349 60.056 66.199 70.815 59.909
2014 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 7 eqqiaanermullu atortut 56. Naggorissaatissat pisariillisakkat 4.722 2.932 2.437 3.801 3.617 1.177 57. Plast, arlaatigut suliarineqanngitsoq 1.321 1.521 1.657 2.300 1.588 2.473 58. Plast, arlaatigut suliarineqarsimasoq 28.917 39.716 32.376 32.795 24.646 54.435 Kemiimi atortussat allatigut 59. taaneqanngitsut 28.318 20.141 40.199 43.934 32.694 29.465 Nioqqutissiat suliareriikkat, 6 suliareqqitassat, katillugit 588.278 524.807 581.801 652.135 699.897 638.150 Ammit meqqoqanngitsut tamakkunanngalu sanaat, ammit 61. meqqullit pisariillisakkat 2.207 1.743 625 1.665 1.158 690 Gummi passuteriigaq allatigut 62. taaneqanngitsoq 14.301 17.748 14.177 12.914 15.600 15.935 Qisunnit simissanillu sanaat, pequtit 63. ilanngunnagit 73.611 67.890 57.810 57.357 52.918 52.023 Pappiara, pappi tamakkunanngalu 64. nioqqusiat 78.887 70.330 70.985 71.039 63.593 62.928 Annoraaminernit ikaartitigassat 65. annoraaminernillu sanaat 44.309 41.362 48.252 57.153 56.351 43.187 Aatsitassanit saviminiunngitsunit 66. nioqqusiat 98.043 86.367 101.671 122.298 128.436 113.592 67. Savimernit sisaallu 55.819 62.750 68.540 58.407 58.420 57.986 68. Saffiugassat saviminissartaqanngitsut 7.052 7.727 8.001 6.668 19.713 5.277 Saffiugassanit nioqqusiat allatigut 69. taaneqanngitsut 214.049 168.890 211.740 264.633 303.709 286.532 7 Maskiinat assartuutillu, katillugit 1.211.443 1.178.354 1.328.023 1.527.248 998.701 831.518 71. Maskiinat nukiliuutit motorillu 123.017 146.225 144.164 146.604 95.684 83.969 Maskiinat immikkut sanaat industrini 72. assigiinngitsuni atugassat 175.650 94.477 115.586 107.038 125.917 84.852 73. Maskiinat saviminernik sanaartuutit 3.927 2.631 10.423 3.099 1.999 1.282 Maskiinat pisataallu industrimi 74. atugassat 119.862 122.336 111.037 151.561 137.451 115.861 Kontormaskiinat, datanik suliaqarnermi 75. atortut 100.213 79.300 176.222 91.171 79.960 80.404 Telekkut atassuteqarnermi atortut 76. nipinik tigooqqaatit aallakaatitsiviillu 104.909 83.674 106.634 121.815 109.365 111.770 Maskinat atortullu allat elektricitetimik 77. ingerlatillit 187.952 230.112 176.925 181.696 184.377 133.063 78. Qamutit 164.820 138.828 102.739 111.175 116.268 108.637 79. Angallatit allat 231.093 280.771 384.293 613.087 147.680 111.679 Nioqqutissiat suliareriikkat allani 8 ilaanngitsut katillugit 552.742 510.767 539.031 520.980 585.259 559.201 Uffarfinnut, kiassaatinut 81. qaammaqqutinullu atortut 75.951 37.855 37.188 44.414 36.933 41.107 82. Pequtit 103.753 90.844 93.553 86.140 120.891 101.119 Angalanermi atortakkat, kuffertit, taskit 83. il.il. 3.546 3.348 3.795 3.792 4.034 11.383 84. Atisat 126.261 128.765 134.818 132.801 147.324 161.470 85. Kamippaat 20.087 18.360 20.351 23.951 22.359 22.740 87. Teknikkikkut ilisimatusarnikkullu atortut 31.448 29.184 28.435 38.271 44.123 26.712 Assiliivinnut, qinngutinut il.il .atortut; 88. nalunaaquttat 7.082 9.608 12.558 7.901 8.144 8.966 89. Nioqqutissat suliareriikkat tamalaat 184.614 192.803 208.333 183.711 201.452 185.705 Nioqqutissat assigiinngitsut aningaasatigullu qanoq iliuutsit allani 9 taaneqanngitsut, katill. 17.646 11.361 123.366 130.867 130.470 155.880 Nioqqutissiat, suuneri naapertorlugit 93. immikkoortinneqarsimanngitsut 16.721 11.335 123.333 130.850 130.443 155.861 95. Sakkutuut sakkui imassaallu - - - - 96. Aningaasat pappialaanngitsut - 16 - 7 2 -
2014 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 8 Kuulti, suliarineqanngitsoq, 97. suliareqqitassaq igitassallu 925 10 33 9 26 19 http://bank.stat.gl/IEN1SITC Malugiuk: 2012 aamma 2013-mut kisitsisit saqqummiussaagallarput. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Nunanit allanit eqqussuinerup nunanut agguarneqarnara
Tabel 2. Nunanit allanit eqqussuinerup nunanut agguarneqarnera
2009 2010 2011 2012 2013 2009 2010 2011 2012 2013 Mio. kr. Agguataarlugu
Katillugit 4.097 4.795 5.351 4.996 4.616 100 100 100 100 100
Danmark 2.521 2.748 2.873 2.961 2.884 62 54 54 59 62 Sverige 650 1.030 1.117 1.074 1.070 16 21 21 21 23 Tyskit nunaat 104 66 100 101 95 3 1 2 2 2 Norge 84 102 130 187 34 2 2 2 4 1 USA 89 98 89 67 33 2 2 2 1 1 Folkerepublikki Kina 93 86 123 141 126 2 2 2 3 3 Japani 40 33 44 33 22 1 1 1 1 0 Canada 36 69 103 60 38 1 1 2 1 1 Nunat pukkitsormiut 39 40 48 45 45 1 1 1 1 1 Nunat allat 442 522 724 327 269 11 11 14 7 6 Malugiuk: 2012-mut aamma 2013-mut kisitsisit saqqummiussaagallarput. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
2014 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 9 Avammut nioqquteqarneq
Tabel 3. Avammut nioqquteqarneq
2008 2009 2010 2011 2012 2013
Ton Mio. kr. Ton Mio. kr. Ton Mio. kr. Ton Mio. kr. Ton Mio. kr. Ton Mio.kr. Katilllugit 588 2.486 316 1.986 330 2.194 138 2.629 153 2.782 203 2.752 Raajat katillugit 71 1.256 64 1.044 68 1.131 66 1.389 62 1.417 55 1.305 Raajat qalipallit qerititallu 46 550 43 469 45 520 44 692 41 656 36 629 Raajat qalipaajakkat qerititallu 25 707 21 575 23 611 22 696 22 762 19 676 Raajat Allat ------Saarulliit katillugit 13 277 9 130 8 112 9 153 10 169 10 146 Saarulliit qerisut 11 189 6 68 6 68 6 85 7 101 7 76 Saarulliit tarajukkat imaluunniit panertitat 1 25 1 19 8 5 11 1 19 Saarulliit nerpii, qerisut 2 62 2 42 2 36 2 62 2 55 2 50 Saarulliit allat 1 3 1 Qaleralik katillugit 22 456 21 398 26 507 27 603 27 659 28 714 Qaleralik qerititaanngitsoq, qerisoq tarajugarluunniit 15 279 15 270 22 408 21 469 21 532 21 542 Qaleralik, tisaaq 7 176 6 128 4 98 6 134 6 127 7 171 Qaleralik pujuukkat ------Qaleralik allat - - - - Suluppaakkat, ilivitsut saaneeraajakkal- luunniit qerisut 3 1 6 4 65 3 70 3 53 3 49 Saattuat 1 41 1 45 1 35 1 33 1 42 1 46 Aalisakkat allat 8 36 7 37 3 30 24 56 40 113 98 178 Ammassat 5 5 - - - - 18 20 24 27 28 31 Qeeqqat 1 7 1 6 1 9 1 7 1 11 7 Nataarnat qerisut 5 1 Aalisakkat nioqqusiat allat 2 24 6 26 2 21 5 29 15 75 70 140 Uiluiit qerititat, panertitat imaluunniit tarajukkat 9 8 7 12 4 7 Nipisap suai 1 27 1 22 1 39 1 65 1 66 1 60 Ammit, meqqullit suliarineqanngitsut 1) 5 4 5 12 13 Neqinit nioqqusiat 1 3 1 Olivin 343 74 160 35 215 16 Saffiugassaq kuulti akuiarneqanngitsoq 123 151 50 75 27 74 68 Nioqqutit allat 4 150 1 181 4 248 6 207 8 184 6 166 http://bank.stat.gl/IEN2SITC Nassuiaat: 1) Ammit amerlassusiupput, oqimaassusiunatik. Malugiuk: 2012-mut aamma 2013-mut kisitsisit saqqummiussaagallarput. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
2014 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 10 Nunanit allanit eqqussuinerup nunanut agguarneqarnera
Tabel 4. Nunanit allanit eqqussuinerup nunanut agguarneqarnera
2009 2010 2011 2012 2013 2009 2010 2011 2012 2013 Mio. kr. Agguataarlugu
Katillugit 1.987 2.194 2.636 2.783 2.752 100 100 100 100 100 Danmark 1.666 1.952 2.337 2.508 2.353 84 89 89 90 86 Portugal 71 91 86 86 125 4 4 3 3 5 Norge 33 27 6 18 2 1 0 1 0 Island 20 48 56 56 5 1 2 2 2 0 Schweiz - - 25 71 68 - - 1 3 2 Savalimmiut 15 9 78 5 - 1 0 3 0 - USA ------Canada 75 1 - 16 - 4 0 - 1 - Japan ------Nunat allat 107 68 49 22 200 5 3 2 1 7 Malugiuk: 2012-mut aamma 2013-mut kisitsisit saqqummiussaagallarput. Nassuiaat: 1) Nunanik agguataarinermi avammut niuernermi nuna siulleq niuerfik kisimi nalunaarsorneqartarpoq, eqqarsaatiginagu nioqqutit nassiuteqqinneqartartut. Qallunaallu Nunaata kisitsisai ingasaassaapput. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
PUBLS
LUT Signatur forklaring: … Oplysninger foreligger ikke .. Oplysninger for usikre til at angives eller diskretionshensyn . Tal kan efter sagens natur ikke forekomme 0 Mindre end halvdelen af den anvendte enhed - Nul * Foreløbigt eller anslået tal
2014 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 11 2014 ukiumoortumik paasissutissat
1. Pisortat aningaasaqarnerat
Pisortat aningaasaqarnerat Immikkoortumi uani pisortat aningaasaataasa ersarissarneqarnissaat siunertarineqarpoq. Pisortat aningaasaqarnerannut uku ilaapput, aningaasartuutit qanoq annertutiginerat aamma aningaasatit qanoq atorneqarneri aningaasartuutillu qanoq aningaasalersorneqarneri.
Pisortat suliassaqarfiat Pisortat suliassaqarfiat tassaavoq pisortatigoortumik aqutsineq sullissinerlu aamma pisortat ingerlatseqatigiiffiutaat. Pisortatigoortumik aqutsinermi sullissinermilu pineqarput oqartussaasut sullissiveqarfiillu pingaarnertut niuerutaanngitsunik sullissisut, inuiaqatigiinni isertitanik pigisanillu nutaamik agguaasartut ataatsimullu isigalugu aningaasaqarnikkut ineriartornermik siuarsaaniartut.
Sullissinerni niuerutaanngitsuni pineqarput sullissinerit oqartussaasunit nakkutigineqartut kiisalu inunnut suliffeqarfinnullu akeqanngitsumik atugassanngortinneqartartut. Pisortat sullissinerat annerusumik akileraarutitigut akitsuutitigullu aningaasalersorneqarpoq. Pisortat sullissinerisa ilaat, assersuutigalugu meeqqerineq ilaatigut atuinermut akiliuteqartitsinikkut aningaasalersorneqarput, aningaasartuutilli affaannit ikinnerusut matussuserneqartarlutik.
Kalaallit Nunaanni pisortatigoortumik aqutsinermiipput sullissinermiillutillu suliassaqarfiit pingasut: Kommunip suliassaqarfia, Namminersorlutik Oqartussat suliassaqarfiat naalagaaffiullu suliassaqarfia. Tassunga atatillugu Kalaallit Nunaanni naalagaaffiup suliassaqarfii danskillu naalagaaffiat immikkoortinneqartarlutik.
Kalaallit Nunaanni naalagaaffiup immikkoortortaanut ilaapput suliassaqarfiit aningaasalersorlugit ingerlatat, danskit naalagaaffiata suli toqqaannartumik aqutai aningaasalersugaalu. Nunat tamalaat malittarisassiaat atuuttut malillugit Kalaallit Nunaanni eqqaaniluunniit aningaasartuutit taamaallaat ilanngunneqartarput.
Inuussutissarsiornermi pisortat annertuumik suliaqarnerat Kalaallit Nunaata immikkuullarissutigaa. Nunat tamalaat akornanni suliffeqarfiit assigiinngitsut pingasunut immikkoortiterneqarsimapput ima; Pisortat allaffissornikkut sullissinikkullu suliffeqarfiutaat Pisortat suliffeqarfiutai suliffeqarfinnut piginneqatigiiulluni Pigineqartunut assingusut Pisortat suliffeqarfiutaat.
Ingerlatseqatigiiffik tassaavoq allaffissornermut ilaasoq. Ingerlatseqatigiiffimmi aningaasartuutit akiginiaanerni imaluunniit sullissinermi isertitat ingerlatsinermut aningaasartuutinut sanilliullugit 50 procentiussapput anginerussallutilluunniit. Suliffeqarfiup ingerlanneqarnerani aningaasartuutit pisortat aningaasaqarnerannut ilanngunneqartarput, sulisut aningaasarsiaanut aamma tunisassiornermi aningaasartuutinut. Suliffeqarfiup aningaasat isertitaat pisortat aningaasaqarnerannut tunisatut imaluunnit sullissinermi iluanaarutitut nalunaarsorneqartarput. Suliffeqarfinnut taamaattunut makku assersuutigineqarsinnaapput: KANUKOKA, Asiaq/Misissueqqaarnerit aamma KNR (Kalaallit Nunaata Radioa).
Pisortat ingerlatseqatigiiffiutaannut immikkoortoq tassaapput ingerlatseqatigiiffiit pisortanit nakkutigineqartut aamma/imaluunniit pigineqartut aammalu niuernikkut atugassarititat malillugit suliaqartut. Matumani immikkoortinneqarput: Suliffeqarfiit ingerlatseqatigiiffinnut assingusut pisortanit pigineqartut kiisalu Ingerlatseqatigiiffiit pisortanit pigineqartut
Ingerlatseqatigiiffiit pisortanit pigineqartut aamma/imaluunniit nakkutigineqarput aktiatinik amerlanerpaanik piginnittuunikkut. Ingerlatseqatigiiffiit taamaattut inatsisitigut namminersortutut aaqqissugaapput (nalinginnaasumik aktianik piginneqatigiiffittut).
Ingerlatseqatigiiffiit pisortanit pigineqartut assersuutigalugu Royal Greenland A/S, KNI Pilersuisoq A/S aamma TELE Greenland A/S.
Titartagaq 1.1. 2014-imi pisortat ingerlataqarfii immikkoortunngorlugit
Pisortat ingerlataqarfii
Pisortatigut ingerlatsineq sullissinerlu Ingerlatseqatigiiffiit
Kommunit Naalakkersuisut Naalagaaffe- Suliffeqarfiit Pisortat sulif- qarfik Piginneqati- feqarfiutaat Allaffeqarfiit giiffinnut Peqqinnissaq Illersornissaq assingusut Meeqqat atuarfii Nunatta Royal Greenland atuagaateqarfia Politi Nukissiorfiit Angerlarsimaffinni Tele Greenland Eqqartuussiso- ikiortit KNR – Kalaallit Mittarfeqarfiit qarneq Nunaata Radioa KNI Pilersuisoq Kommunit allaffii Inuussutissariu- Sullivinnik A/S Inissiaati- Iliveqarfiit tinut ikiorsiisarfik Nakkutilliisoqarfik leqatigiiffik INI
Eqqaavilerisut
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Pisortat aningaasartuutaat Pisortat aningaasartuutaasa katitigaanerat assigiinngitsutigut ersersinneqarsinnaavoq:
2015 ukiumoortumik paasissutissat - Qupperneq 2
Aningaasartuutit naliisa agguataarnerisa takutippaat 1986-imili pisortat atuinerat aningaasartuutini tamarmiusuni annertusiartuinnarsimasoq. Pisortat atuinerat annertunerusumik tassaavoq sulisunut akissarsiat kiisalu tunisassiornermut atatillugu nioqqutissanik pisiortorneq.
2014-imi pisortat atuinerat pisortat aningaasartuutaasa 73 procenti sinnilaarpaat. Aningaasartuutinik immikkoorsitsinerit ingerlaavartut pensionisialinnut, suliffissaaleqisut ullormusiaannut assigisaannullu, ukioq taanna aningaasartuutit tamarmiusut 21 procenteraat.
Ilaatigut atuarfinnut, napparsimavinnut aqqusinernullu aningaasartuutit, tassa pigisanut aningaasartuutit 2014-imi aningaasartuutini tamarmiusuni 6 procentiupput.
Titartagaq 1.2. Pisortanut, sullissinernut aamma pisortat pigisaannut aningaasartuutit BNP-imut sanilliullugu procentinngorlugit
Malugiuk: 2014-imut BNP ukiumoortumik paasissuitissat saqqummiunneqarneranni suli saqqummiunneqanngimmat ukioq taana ilanngunneqanngilaq. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, kisitsisit titartakkami atorneqartut Kisitsisaataasivimmi uani (http://bank.stat.gl/afnreau) takuneqarsinnaapput
Titartagaq 1.3. Pisortat aningaasartuutaat aningaasat nalinganut sunut atorneqarsimanerinut immikkoortillugit
2015 ukiumoortumik paasissutissat - Qupperneq 3 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, kisitsisit titartakkami atorneqartut Kisitsisaataasivimmi uani (http://bank.stat.gl/ofnreau) takuneqarsinnaapput
Atuuffinnut agguataarinermi pisortat aningaasartuutaat siunertat malillugit agguataarneqarnerat ersersinneqarpoq. 2013-mi suliassaqarfinni annertuuni pingasuusuni aningaasartuutit 67 procentii ilinniartitsinermut (21 pct.), peqqinnissaqarfimmut (15 pct.) isumaginninnermullu (31 pct.) atorneqarput. Suliassaqarfiit taakkua inuiaqatigiinni atugarissaartuni nutaaliaasuni amerlanertigut ikiorsiissutitut pingaarnertut isigineqartarput.
Allanut ingerlatsinermut aningaasanullu aningaasartuutit suliassaqarfinnut agguataarneri Titartakkami 1.4-mi takuneqarsinnaapput.
Titartagaq 1.4. 2011-mi ingerlatsinermut anigaasanullu aningaasartuutit atuuffiinut agguataarneri
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, kisitsisit titartakkamut atorneqartut Kisitsisaataasivimmi uani (http://bank.stat.gl/ofnfunk) takuneqarsinnaapput
2. Pisortat aningaasartuutaasa aningaasalersorneqarnerat
Pisortat aningaasartuutaasa aningaasalersorneqarnerat Aningaasartuutinut aningaasaqartitsineq danskit naalagaaffiannit ataatsimut tapiissutinit, akileraarutinit akitsuutinillu aningaasalersorneqarput. Titartakkami 2.1-mi pisortat akileraarutitigut akitsuutitigullu iserttagaat takutinneqarput. Akileraarutit annertussusiat naatsorsorneqartarpoq akileraarutit akitsuutillu katinnerat BNP-mut sanilliullugit. 1986-miilli akileraarutit annertussusiat taamaaginnarsimavoq.
2015 ukiumoortumik paasissutissat - Qupperneq 4 Titartagaq 2.1. Akileraarutit akitsuutillu BNP-mut sanilliullugu procentinngorlugit
Malugiuk: 2014-imut BNP ukiumoortumik paasissuitissat saqqummiunneqarneranni suli saqqummiunneqanngimmat ukioq manna ilanngunneqanngilaq. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, kistisisit titartakkamut atorneqartut Kisitsisaataasivimmi uani (http://bank.stat.gl/ofnreai) takuneqarsinnaapput
Piffissap ingerlanerani akileraarusersueriaaseq allanngungaarsimanngilaq, tamanna Titartakkami 2.2.-mi takuneqarsinnaavoq. Isertitanit akileraarutit ingerlaavartut qaffasinnerpaartaapput tulliullutik nioqqutissiornermi eqqussinermilu akileraarutit.
Titartagaq 2.2. Akileraarutit akitsuutillu agguataarnerat
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, kisitsisit titartakkamut atorneqartut Kisitsisaataasivimmi uani (http://bank.stat.gl/ofnreai) pissarsiarineqarsinnaapput
Ataatsimut tapiissutit ukiumoortut 2014-imi 3,642 mia. koruuninik annertussuseqarput. Taakkua pisortanit isertitat tamarmiusut 35 pct.-iinut naapertuupput. Namminersorneq pillugu isumaqatigiissut 2009-mi atortuulersinneqartoq naapertorlugu siunissami annertussusiata taamaaginnarnissaa aalajangerneqarpoq, Danmarkimili aningaasat ingerlanerat malillugu nikeralaartassalluni. Kalaallit Nunaat uuliamit aatsitassanilluunniit 75 mio. kr.-it sinnerlugu isaatitsilissappat, 75 mio. kr.-it 50 procentiisa tungaanut ikilisinneqassapput.
2015 ukiumoortumik paasissutissat - Qupperneq 5
3. Pisortat aningaasaqarnerisa ineriartornera
Pisortat aningaasaqarnerisa ineriartornera Akit aningaasarsiornikkullu pissutsit allanngorarnerat pisortat aningaasaliissutaanni assorsuaq sunniuteqartarpoq. Aningaasarsiornerup ingerlalluarnerani assersuutigiinnarlugu suliffissaaleqinermut aningaasartuutit appartarput peqatigisaanillu akileraarutinit akitsuutinillu sinneqartoorutit annertusiartortarlutik. Aningaasarsiornikkut ingerlanerliornerani killormut pisoqartarpoq. Titartakkami 3.1-mi takutinneqarpoq pisortat sinneqartoorutaat/amigartoorutaat BNP-mut sanilliullugu procentinngorlugit.
Titartagaq 3.1. Pisortat sinneqartoorutaat BNP-mut sanilliullugu procentinngorlugit
Malugiuk: 2014-imut BNP ukiumoortumik paasissuitissat saqqummiunneqarneranni suli saqqummiunneqanngimmat ukioq manna ilanngunneqanngilaq. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, kisitsisit titartakkamut atorneqartut Kisitsisaataasivimmi ukunani (http://bank.stat.gl/ofnreau aamma http://bank.stat.gl/ofnreai) pissarsiarineqarsinnaapput
4. Akileraarusersueriaaseq
Akileraarusersueriaaseq Kalaallit Nunaanni isertitatigut akileraarutit taamaallaat tassaapput toqqaannartumik akileraarutit, tassa pigisat nalillit, illuutit akileraaruserneqarneq ajormata kingornussinermulluunniit akitsuuteqanngimmat.
Kinaluunniit tamakkiisumik akileraartussaavoq, pineqartoq Kalaallit Nunaanni aalajangersimasumik najugaqaruni imaluunniit Kalaallit Nunaanni sivikinnerpaamik qaammatini arfinilinni najugaqarsimaguni.
2015 ukiumoortumik paasissutissat - Qupperneq 6 Isertitat akileraaruteqaataasussat tassaapput ukiumut isertitat tamarmik akileraarusiinermi ilanngaatit nalinginnaasumilluunniit ilanngaatit ilanngaatigalugit.
Akileraarusiinermi ilanngaatit tassaapput ernianut aningaasartuutit, suliatigut kattuffinnut ilaasortaanermut akiliutit, meeqqanut akilersuutit il.il. kiisalu nammineq inuussutissarsiuteqarnermut atasumik aningaasartuutit. Akileraarusiinermi ilanngaatit nalinginnaasumik ilanngaammit amerlaneruppata, nalinginnaasumik ilanngaat atorunnaassaaq. Kiisalu inummut ilanngaat ilanngaatigineqartarluni.
Kommunimut akileraarutit kommuninit ataasiakkaanit annertussusilerneqartarpoq. Sumiiffinni kommunit agguataarneqarnerisa avataaniittuni kommunimut akileraarut akilerneqarneq ajorpoq, kisiannili nuna tamakkerlugu immikkut akileraarut akilerneqartarluni, Inatsisartunit aalajangersarneqartartoq.
Suliffeqarfiit akileraarusersorneqarnerannut suliffeqarfiit 30 pct.-imik akiliuteqartarput. Aktiaateqarluni aamma piginneqataassuteqarluni ingerlatseqatigiiffiit tamatuma saniatigut pissarsianit akileraarutinik akiliisarput kommunimut akileraarutinut atuuttunut naapertuuttumik akiliisarlutik. Ingerlatseqatigiiffinnit pissarsianillu akileraarutit Nunatta Karsiata kommunillu akornanni akileraartitsinermut pct.-it tunngavigalugit agguataarneqartarput.
2015 ukiumoortumik paasissutissat - Qupperneq 7 Pisortaqarfiit anigaasartuutaat, aningaasarsiorneq tunngavigalugu
Tabel 1. Pisortaqarfiit anigaasartuutaat, aningaasarsiorneq tunngavigalugu
2010 2011 2012 2013 2014 Mio. kr.
Ingerlatsinermut aningaasanullu aningaasartuutit katillugit 9.413 9.347 9.746 10.056 10.140 Ingerlatsinermut aningaasartuutit katillugit 8.576 8.751 9.041 9.395 9.508 Akissarsiat 3.871 3.913 3.952 4.089 4.087 Atuineq pigisat aalaakkaasut 509 521 548 554 563 Tunisassiornermi tunisassianik atuineq 3.045 3.114 3.226 3.600 3.804 Tunisassianik tunisaqarneq kiffartuussinerillu 811 807 776 926 1.057 Nuussinikkut aningaasartuutit katillugit 1.962 2.010 2.093 2.077 2.112 Ernianut aningaasartuutit 17 22 20 26 20 Tapiissutit 529 500 502 469 467 - Pisortat suliffeqarfiutaat piginneqatigiiffiunngitsut 150 125 114 103 90 - Suliffeqarfinnut allanut 379 374 388 366 377 Nuussinerat allat ingerlaavartut 1.416 1.488 1.571 1.583 1.624 - Pisortat immikkoortuinut allanut ------Inuuniarnermi atukkanut 1.261 1.327 1.395 1.392 1.424 - Suliffeqarfinnut iluanaarnianng. namminersortut 155 161 176 191 200 - Nunanut allanut - - - - - Aningaasartuutit katillugit 836 596 705 661 631 Aningaasartuutit iluarsisat katillugit 660 552 644 599 576 Sanaartukkat nutaat 661 552 644 599 576 Aningaasat iluarsisat allat -1 0 0 - - Nuussinerit katillugit 176 44 60 62 56 Aningaasaliissutinut tapiissutit aningaasaatinillu nuussinerit allat 176 44 60 62 56 - Pisortat suliffeqarfiutaanut piginneqatigiiffiunngitsunut allanut 34 15 7 6 - - Suliffeqarfinnut allanut 10 - 8 - 2 - Pisortat immikkoortuinut allanut ------Inuuniarnermi atukkanut 132 27 42 56 54 - Suliffeqarfinnut namminersortunut iluanaarniarfiunngitsunut - 2 4 - - - Nunanut allanut - - - - - Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
2015 ukiumoortumik paasissutissat - Qupperneq 8 Pisortaqarfiit isertitaat, anigaasarsiorneq tunngavigalugu
Tabel 2. Pisortaqarfiit isertitaat, anigaasarsiorneq tunngavigalugu
2010 2011 2012 2013 2014 Mio. kr.
Ingerlatsinermi aningaasaatiniillu isertitat katillugit 9.632 9.826 10.164 10.311 10.544 Ingerlatsinermi isertitat 9.632 9.826 10.164 10.307 10.544 Isertitat sinneruttut tamarmiusut 509 521 548 554 563 Pisortat suliffeqarfiutaat piginneqataaffiunngitsut 109 86 109 101 125 Erniat iluanaarutillu 303 275 320 418 388 Nunamit pisinnaatitaaffimmiillu isertitat - - - - - Tunisassiornermi eqqussuinermilu akileraarutit 703 726 792 753 865 Isertitanit pigisanillu akileraarutit 3.464 3.591 3.653 3.608 3.744 Isumag. isumannaal. pinngitsoorani akiliutit - - - - - Isumag. isumannaal. Piumassuseqarn. akiliutit - - - - - Isumag. isumannaal. naatsorsuutigineq akiliutit - - - - - Nuussinerit allat ingerlaavartut 4.545 4.628 4.742 4.872 4.859 - Pisortat immikikkoortuinit allaniit ------Nunap iluani allaniit 0 3 11 7 1 - Nunanit allaniit 4.545 4.624 4.731 4.866 4.858 - EU-p suliffeqarfiutaanniit 317 309 312 335 311 - Nunanit allaniit aamma ------Danskit naalagaaffiannit 4.227 4.316 4.418 4.531 4.548 Aningaasaatinit isertitat katillugit - - - 4 - Ingerlatsinermi sinneqartoorut 1.056 1.075 1.123 913 1.035 Ingerlatsinermi aningaasaliinikkullu sinneqartoorut 220 479 419 255 404 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
2015 ukiumoortumik paasissutissat - Qupperneq 9 Pisortaqarfiit aningaasartuutaat, suliaqarfiit tunngavigalugit
Tabel 3. Pisortaqarfiit aningaasartuutaat, suliaqarfiit tunngavigalugit
2010 2011 2012 2013 2014 Mio. kr.
1-11 Katillugit 9.413 9.347 9.746 10.056 10.140 1.0 Nalinginnaasumik pisortat kiffartuussineri 1.157 1.124 1.134 1.147 1.176 Inatsisinik atortitsineq inatsisiliortullu, akileraartitsisartut 1.1 aningaasatigut ingerlatsisut 871 870 858 891 897 1.2 Nunanut allanut aningaasatigut ikiorsiineq 1 1 0 - - 1.3 Nalinginnaasumik kiffartuussineq 124 119 115 128 127 Tunngaviusumik ilisimatusarneq - ilisimatusarnermut 1.4 ineriartornermullu tunngasut iluani 111 82 109 66 60 1.5 Nalinginnaasumik pisortatigut kiffartuussinerit il.il. 32 31 30 40 38 1.6 Pisortat akiligassaannik nuussinerit nalinginnaasutigullu nuussinerit 18 22 22 23 53 2.0 Illersornissaq 98 93 117 99 115 2.1 Sakkutuutigut illersornissaq il.il. 97 93 116 98 114 2.2 Nunap inuinik illersuineq 1 - 0 1 1 3.0 Inuiaqatigiinni toqqissisimaneq isumannaassuserlu 524 600 611 698 687 3.1 Politeeqarneq 309 361 389 471 459 3.2 Qatserisartoqarneq 62 63 63 57 52 3.3 Eqqartuussiveqarneq 75 101 73 77 93 3.4 Parnaarussiveqarneq 76 75 86 93 83 3.5 Inuiaqatigiinni toqqissisimaneq isumannaassuserlu il.il. - - - - - 4.0 Aningaasaqarnermut tunngasut 1.014 980 1.048 1.024 1.025 Nalinginnaasumik aningaasaqarnermi, niuernermi 4.1 suliffeqarfeqarnermullu tunngasut 49 54 47 54 46 4.2 Nunalerineq, orpippassualerineq, aalisarneq piniarnerlu 143 115 137 120 128 4.3 Ikummatissaq nukissarlu 129 124 110 73 63 4.4 Aatsitassanik piiaaneq, sanaartornikkut suliffik sanaartornerlu 96 81 77 119 108 4.5 Assartuineq, attaveqaqatigiinneq, suliffiit allat 449 477 519 503 494 Ilisimatusarnermut ineriartornermullu aningaasanik aqutsinermut 4.6 tunngasut 77 62 67 56 60 4.7 Aningaasanik aqutsinermut tunngasut il.il. 71 66 92 98 126 5.0 Avatangiisit innarlitsaaliorneqarnerat 149 128 104 209 200 Eqqagassanik imermillu maangaannartitamik aqutsisinnaaneq, 5.1 mingutsitsinerup akiorniagaanera 107 93 70 145 135 Inooriaatitsigut uumasutigut nunattalu immikkuullarissuunerata 5.2 illersornissaa - 0 0 0 0 5.3 Avatangiisit innarlitsaaliorneqarnerat il.il. 42 35 34 63 64 6.0 Inissiat tamanillu orninneqarsinnaasut 376 302 407 359 291 6.1 Inissialiorneq 215 154 222 176 124 6.2 Illoqarfiup qanittuatalu ineriartortinneqarnera 56 48 58 76 70 6.3 Inissiat tamanillu orninneqarsinnaasut il.il. 105 100 127 107 97 7.0 Peqqinnissaqarfik 1.294 1.323 1.403 1.380 1.398 7.1 Nakorsaasiat, sakkuutit atortussallu 37 44 43 44 45 7.2 Napparsimavimmut unitsitaanani nakorsiarneq 621 638 643 645 670 7.3 Napparsimaveqarnikkut kiffartuussineq 558 567 645 615 594 7.4 Napparsimaveqarfiup iluani ilisimatusarnerit ineriartortitsinerlu - - - - - 7.5 Napparsimaveqarneq il.il. 79 74 71 76 91 8.0 Sunngiffik, kulturi upperisarlu 332 352 361 388 408 8.1 Sunngiffeqarnermi timersornermillu sullissineq 49 52 54 58 79 8.2 Kulturikkut sullissineq 166 172 179 199 194 8.3 Upperisarsiortut peqatigiiffiillu allat 63 80 74 79 78
2015 ukiumoortumik paasissutissat - Qupperneq 10 8.4 Sunngiffik, kulturi upperisarsiorneq il.il. 54 48 54 52 58 9.0 Ilinniartitsineq 1.929 1.865 1.887 1.952 1.991 9.1 Meeqqat atuarfiat sanilliunneqarsinnaasullu 855 837 827 857 826 9.2 Inuusuttut ilinniartitaanerata qaffasissusia 557 531 554 575 637 9.3 Qaffasinnerusumik ilinniarneq ilinniaqqinnerillu 318 315 327 310 314 9.4 Qaffasissusiligaanngitsumik ilinniarneq 72 59 60 67 67 9.5 Ilinniartitsineq il.il. 127 122 120 143 146 10.0 Inuiaqatigiit illersugaanerat 2.540 2.579 2.674 2.801 2.849 10.1 Nappaateqarneq innarluuteqarnerlu 437 451 462 477 469 10.2 Utoqqalineq 973 977 1.004 1.062 1.079 10.3 Ilaqutariit meeqqallu 787 806 836 870 883 10.4 Suliffissaaleqineq 27 34 31 29 32 10.5 Inigisaq 143 132 146 166 161 10.6 Isumaginninnikkut ikiorsiissutit allamik nalunaarsimasoqartinnagu 142 152 167 175 195 10.7 Inuiaqatigiit illersugaanerat il.il. 30 27 27 22 29 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Aningaasartuutit isertitallu, pisortat nakkutiginninnerat sullissinerallu
Tabel 4. Aningaasartuutit isertitallu, pisortat nakkutiginninnerat sullissinerallu
2010 2011 2012 2013 2014 Mio. kr.
Ingerlatsinermut aningaasartuutit katillugit 8.576 8.751 9.041 9.395 9.508 Akissarsiat 3.871 3.913 3.952 4.089 4.087 Atuineq pigisat aalaakkaasut 509 521 548 554 563 Tunisassiornermi tunisassianik atuineq 3.045 3.114 3.226 3.600 3.804 Tunisassianik tunisaqarneq kiffartuusinerillu 811 807 776 926 1.057 Ernianut aningaasartuutit 17 22 20 26 20 Tapiissutit 529 500 502 469 467 Nuussinerit allat ingerlaavartut 1.416 1.488 1.571 1.583 1.624 Ingerlatsinermi isertitat 9.632 9.826 10.164 10.307 10.544 Isertitat sinneruttut tamarmiusut 509 521 548 554 563 Pisortat suliffeqarfiutaat piginneqataaffiunngitsut 109 86 109 101 125 Erniat iluanaarutillu 303 275 320 418 388 Tunisassiornermi eqqussuinermilu akileraarutit 703 726 792 753 865 Isertitanit pigisanillu akileraarutit 3.464 3.591 3.653 3.608 3.744 Nuussinerit allat ingerlaavartut 4.545 4.628 4.742 4.872 4.859 Aningaasartuutit katillugit 836 596 705 661 631 Aningaasartuutit iluarsisat katillugit 660 552 644 599 576 Nuussinerit katillugit 176 44 60 62 56 Aningaasaatinit isertitat katillugit - - - 4 - Ingerlatsinermi sinneqartoorutit 1.056 1.075 1.123 913 1.035 Ingerlatsinermi aningaasaliinikkullu sinneqartoorutit 220 479 419 255 404 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
2015 ukiumoortumik paasissutissat - Qupperneq 11 2014-imi anigaasartuutit isertitallu, pisortat nakkutiginninnerat sullissinerallu
Tabel 5. 2014-imi anigaasartuutit isertitallu, pisortat nakkutiginninnerat sullissinerallu
Pisortat Namminersorlutik nakkutiginninnerat Oqartussat isumaginninnerallu Naalagaaffeqarfikr Kommuneqarfiit suliffeqarfiutaat ataatsimut 1) Mio. kr.
Ingerlatsinermut aningaasartuutit katillugit 903 4.621 5.951 9.508 Akissarsiat 394 1.994 1.700 4.087 Atuineq pigisat aalaakkaasut 13 280 270 563 Tunisassiornermi tunisassianik atuineq 597 1.313 1.894 3.804 Tunisassianik tunisaqarneq kiffartuussinerillu 101 260 697 1.057 Ernianut aningaasartuutit - 6 15 20 Tapiissutit - 54 413 467 Nuussinerit allat ingerlaavartut - 1.234 2.355 1.624 Ingerlatsinermi isertitat 904 5.050 6.576 10.544 Isertitat sinneruttut tamarmiusut 13 280 270 563 Pisortat suliffeqarfiutaat piginneqataaffiunngitsut - 75 50 125 Erniat iluanaarutillu - 16 372 388 Tunisassiornermi eqqussuinermilu akileraarutit - - 865 865 Isertitanit pigisanillu akileraarutit - 2.692 1.052 3.744 Nuussinerit allat ingerlaavartut 892 1.987 3.967 4.859 Aningaasartuutit katillugit 2 367 338 631 Aningaasartuutit iluarsisat katillugit 2 367 207 576 Nuussinerit katillugit - - 131 56 Aningaasaatinit isertitat katillugit - 55 - - Ingerlatsinermi sinneqartoorutit 2 429 625 1.035
Ingerlatsinermi aningaasaliinikkullu sinneqartoorutit - 116 287 404 Nassuiaat: 1) Patajaallivoq, imatut oqaatigalugu - pisortat iluanni nuussuinerit ilanngunnagit. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
2015 ukiumoortumik paasissutissat - Qupperneq 12 Kommunit naatsorsuutaat
Tabel 6. Kommunit naatsorsuutaat
2010 2011 2012 2013 2014 Mio. kr.
Ingerlatsinermi isertitat 3.268 3.567 3.679 3.734 4.031 Akileraarutit 1.858 1.980 1.992 2.070 2.180 Nalinginnaasumik tapiissutit 1.314 1.501 1.613 1.610 1.777 Erniat isertitallu allat 18 15 13 15 16 Isertitat allat 78 71 61 39 58 Ingerlatsinermut aningaasartuutit katillugit 2.937 3.266 3.364 3.532 3.660 Allafissorneq 575 585 572 608 603 Teknikkimut tunngasut 186 185 178 185 174 Suliffeqarneq inuussutissarsiornerlu 141 146 139 157 139 Aningaasartuutit 838 1.162 1.194 1.264 1.434 Kultureqarneq aamma atuafeqarneq 1.160 1.162 1.248 1.286 1.282 Isumaginninnermut aningaasartuutit allat 37 26 34 32 29 Sanaartornermi aningaasartuutit katillugit 352 239 264 243 288 Inissiat 127 79 66 43 48 Allafissorneq 7 7 13 7 15 Teknikkimut tunngasut 30 48 92 79 76 Suliffeqarneq inuussutissarsiornerlu 14 3 - -1 1 Isumaginninnermi suliffeqarfiit 11 6 9 36 62 Atuarfeqarneq kultureqarnerlu 105 64 41 27 33 Pilersuiviit 15 9 17 23 14 Sanaartorfigiuminarsaaneq 43 25 27 29 40 Ingerlatsinermi sanaartukkanullu aningaasartuutit 3.290 3.505 3.629 3.776 3.948 Sinneqartoorutit -22 62 50 -42 83 Najoqqutat: Kommunit naatsorsuutaat, Kommunini kisitsisit pingaarnerit Naatsorsueqqissaartarfimmit
2015 ukiumoortumik paasissutissat - Qupperneq 13 2014-imi kommunit naatsorsuutaat
Tabel 7. 2014-imi kommunit naatsorsuutaat
Aningaasat tungaasigut qanoq inissisimaneq Ingerlatsinikkut aningaasartuutit Isertitat (naaleranerani)
Ingerlatseqatigiiffiit Katillugit Taakkunannga
Katillugit Taakkunannga Ingerlatsi- nikkut Aningaa- Isumagin- Sanaartor- sanaartor- sat tigo- Akiitsut Ilinniartit- ninneq nikkut Tapiissutit nikkullu riaannaat sivisuumik sineq peqqinnis- ingerlatse- naligiis- Akileraaru- sinneqar- uninnga- akilersu- kulturilu saqarnerlu qatigiiffiit saarinerillu tit toorutit suutit gassat
Mio kr.
Katillugit 3.660 1.282 1.434 288 4.031 1.777 2.180 83 154 133 Kommuni Kujalleq 480 158 191 21 507 286 212 6 16 9 Kommune- qarfik Sermersooq 1.437 509 566 169 1.635 453 1.147 29 40 17 Qeqqata Kommunia 597 220 224 49 671 334 319 25 43 - Qaasuitsup Kommunia 1.146 395 452 49 1.218 704 502 24 54 107 Najoqqutat: Kommunit naatsorsuutaat, Kommunini kisitsisit pingaarnerit Naatsorsueqqissaartarfimmit
Nunatta karsiata isertitai aningaasartuutaalu
Tabel 8. Nunatta karsiata isertitai aningaasartuutaalu
2010 2011 2012 2013 2014 Mio. kr.
1 Isertitat 6.185 6.391 6.526 6.524 6.630 2 Ingerlatsinermut aningaasartuutit katillugit 5.464 5.456 5.622 5.856 5.888 Ingerlatsinermut aningaasartuutit 3.078 2.777 2.735 2.721 2.660 Tapiissutit 1.534 1.809 2.008 2.151 2.220 Aningaasartuutit inatsisitigut pisusaaffigisat 852 870 878 984 1.008 3 Ingerlatsinermi sinneqartoorutit (1-2) 721 934 904 668 742 4 Sanaartornermut missingersuutit 719 1.095 969 597 896 5 ISA-t nikingassutaat 2 -161 -65 71 -154 Malugiuk: DAU = Ingerlatsinermut-, sanaartornermut atortitsinissanullu ilanngaaseriikkanut aningaasaliinissanut pilersaarusiaq. Najoqqutaq: Nunatta karsiata naatsorsuutai 2010-2014
2015 ukiumoortumik paasissutissat - Qupperneq 14 Nunatta karsiata pigisai akiitsuilu
Tabel 9. Nunatta karsiata pigisai akiitsuilu
2010 2011 2012 2013 2014 Mio. kr.
Kaaviiaartitat ataatsimut nalingat 881 730 810 843 1.135 Aningaasat tigoriaannaat aningaasaateqarfinniittullu 1.047 927 1.063 1.139 1.186 Piffissap sivikitsup ingerlanerani pisassarisat 454 551 854 763 1.189 Piffissap sivikitsup ingerlanerani akiligassat -621 -748 -1.107 -1.059 -1.240 Suliffeqarfinnut aningaasaliissutit taarsigassarsiarititallu 4.782 4.959 5.259 5.336 5.319 Suliffeqarfinnit pissat 5 116 210 63 98 Suliffeqarfinnut taarsigassarsiarititat 1.851 2.077 2.289 2.390 2.319 Aktiaatit 2.905 2.739 2.747 2.777 2.827 Suliffeqarfiit aalajangersimasumik aningaasalersukkat 21 26 13 105 75 Taarsigassarsiat allat sivisuumik akilersugassat 1.494 1.268 1.303 902 876 Akiitsut illikartitallu katillugit 1.002 1.150 1.418 1.220 1.690 Akiitsut sivisuumik akilersugassat 250 250 600 600 600 Aningaasat illikartitat 752 900 818 620 1.090 Oqimaaqatigiissitsinermi konto 6.154 5.806 5.954 5.862 5.640 Najoqqutaq: Nunatta karsiata naatsorsuutai
2015 ukiumoortumik paasissutissat - Qupperneq 15 Kalaallit Nunaannut tunngatillugu ilanngaatissat ilanngaatigereerlugit naalagaaffiup aningaasartuutai
Tabel 10. Kalaallit Nunaannut tunngatillugu ilanngaatissat ilanngaatigereerlugit naalagaaffiup aningaasartuutai
2010 2011 2012 2013 2014 Mio. kr.
Aningaasartuutit tamarmik 4.241 4.329 4.432 4.544 4.560 Ataatsimoortumik tapiissutit 3.495 3.533 3.587 3.624 3.642 Nuussinerit allat 18 22 23 17 14 Naalagaaffiup allatigut aningaasartuutai 728 774 822 903 904 Statsministeria 10 10 11 9 9 Naalagaaffiup Sinniisoqarfia 10 10 11 9 9 Angallannermut ministeriaqarfik 31 36 30 53 49 Inatsisinik atortitsinermut ministeriaqarfik 307 345 340 350 335 Eqqartuussiviit 75 101 73 77 93 Pinerluttunik Isumaginninneq 75 74 85 92 82 Politiit 156 170 182 181 160 Illersornissamut ministeriaqarfik 253 285 319 388 415 Grønlands Kommando 1) 96 92 115 97 114 Aalisarnermik nakkutilliisut 148 187 202 285 295 Imarpikkut angallannermut 8 6 1 6 7 Nukissiornermut ministeriaqarfik 107 77 100 78 71 Qallunaat Nunaanni Kalaallit Nunaannilu Ujarassiuut Misissuisoqarfiat 49 18 23 26 22 Danmarkimi Avatangiisinik misissuisoqarfik 2 1 1 1 1 Ilisimatusarnerit 42 45 67 21 19 Avatagiisit pillugit tapersiutit 14 12 9 29 30 Ministeriaqarfiit allat 7 9 9 12 11 Pigisanik aalaakkaasunit atuineq 14 13 13 13 13 Malugiuk: Aatsitassanit isertitat aningaasartuutitut negativitut nalunaarsorneqarput. Nasuiaat: 1) Sirius patrulje timmisartoqarfillu tassunga ilaapput. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
2015 ukiumoortumik paasissutissat - Qupperneq 16 Atuarfinnut, ininniarnertunngorniarfinnut il.il. aningaasartuutit
Tabel 11. Atuarfinnut, ininniarnertunngorniarfinnut il.il. aningaasartuutit
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Mio. kr.
Pisortaqarfiit tamarmiullutik
Ilinniagaqarneq tamakkerlugu 1469,9 1541,1 1664,8 1846,6 1928,8 1865,0 1887,5 1951,7 1990,7 Meeqqat atuarfiat, inuusuttuaqqanut atuarfiit aamma efterskolit 673,5 713,0 754,5 828,6 854,9 837,5 826,9 856,6 826,0 Ilinniarnertuutngorniarfiit, niuernermik ilinniarfiit aamma teknikimut ilinniarfiit 359,2 382,4 440,0 516,2 557,3 531,5 554,3 574,9 637,3 Qaffasissumik ilinniarfiit aamma ilinniaqqiffiit, ass. Ilisimatusarfiit 261,2 263,7 290,8 295,7 317,5 315,1 326,6 309,6 314,3 Ilinniartitsinerit allat, ass. Inersimasunut ilinniarfiit aamma ilinniaqqiffiit 64,1 67,1 61,4 67,5 72,2 59,3 60,0 67,1 67,2 Kollegiat, ikiuinermut aamma allaffissornermut tunngasut 111,9 114,9 118,2 138,7 126,9 121,6 119,6 143,4 145,8 Kommunit
Ilinniagaqarneq tamakkerlugu 753,7 802,7 834,2 902,6 939,6 927,7 914,2 965,8 922,7 Meeqqat atuarfiat, inuusuttuaqqanut atuarfiit aamma efterskolit 662,8 701,4 727,4 782,8 816,3 802,9 782,5 813,2 778,7 Ilinniarnertuutngorniarfiit, niuernermik ilinniarfiit aamma teknikimut ilinniarfiit 48,1 55,8 63,3 73,7 77,3 78,5 87,2 97,3 93,1 Qaffasissumik ilinniarfiit aamma ilinniaqqiffiit, ass. Ilisimatusarfiit ------1,4 Ilinniartitsinerit allat, ass. Inersimasunut ilinniarfiit aamma ilinniaqqiffiit 14,5 11,7 10,4 12,1 12,0 11,0 11,2 13,3 11,4 Kollegiat, ikiuinermut aamma allaffissornermut tunngasut 28,2 33,8 33,0 34,0 34,0 35,4 33,4 41,9 38,1 Namminersorlutik Oqartussat
Ilinniagaqarneq tamakkerlugu 1195,3 1213,6 1308,8 1117,4 1157,4 1089,0 1039,9 1064,6 1125,0 Meeqqat atuarfiat, inuusuttuaqqanut atuarfiit aamma efterskolit 489,7 486,7 505,2 219,2 207,0 186,3 111,0 122,1 104,4 Ilinniarnertuutngorniarfiit, niuernermik ilinniarfiit aamma teknikimut ilinniarfiit 311,1 326,6 376,7 442,5 480,0 453,0 467,2 477,6 544,2 Qaffasissumik ilinniarfiit aamma ilinniaqqiffiit, ass. Ilisimatusarfiit 261,2 263,7 290,8 295,7 317,5 315,1 326,6 309,6 312,9 Ilinniartitsinerit allat, ass. Inersimasunut ilinniarfiit aamma ilinniaqqiffiit 49,6 55,5 51,0 55,4 60,1 48,4 48,8 53,8 55,8 Kollegiat, ikiuinermut aamma allaffissornermut tunngasut 83,6 81,1 85,1 104,6 92,9 86,2 86,3 101,5 107,7 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, Kisitsisaataasivik – http://bank.stat.gl/OFNKRDS
2015 ukiumoortumik paasissutissat - Qupperneq 17 Peqqinnissaqarfimmut peqqinnissaqarfinnilu pigisanut aamma ingerlatsinermut aningaasartuutit
Tabel 12. Peqqinnissaqarfimmut peqqinnissaqarfinnilu pigisanut aamma ingerlatsinermut aningaasartuutit
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Mio. kr.
Pisortaqarfiit tamarmiullutik
Peqqinnissaqarfik tamakkerlugu 1004,6 1077,8 1171,0 1266,7 1293,8 1323,3 1402,8 1380,4 1398,5 Nakorsaatit iisartakkat atortullu 21,1 24,2 24,3 31,4 36,6 43,8 43,4 44,2 44,8 Suliarinninneq 500,7 533,3 579,9 617,0 620,9 638,3 643,4 644,9 669,5 Napparsimavinni suliat 431,3 455,2 494,6 543,1 557,6 567,0 644,9 615,0 593,6 Peqinnissaqarfik il.il. 51,5 65,2 72,2 75,1 78,7 74,1 71,1 76,3 90,5 Namminersorlutik Oqartussat
Peqqinnissaqarfik tamakkerlugu 1004,5 1077,8 1171,0 1266,7 1293,8 1323,2 1402,8 1380,4 1398,5 Nakorsaatit iisartakkat atortullu 21,1 24,2 24,3 31,4 36,6 43,8 43,4 44,2 44,8 Suliarinninneq 500,7 533,3 579,9 617,0 620,9 638,3 643,4 644,9 669,5 Napparsimavinni suliat 431,3 455,2 494,6 543,1 557,6 567,0 644,9 615,0 593,6 Peqinnissaqarfik il.il. 51,5 65,1 72,2 75,0 78,7 74,1 71,1 76,3 90,5 Naalagaaffeqatigiiffik
Peqqinnissaqarfik tamakkerlugu 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Nakorsaatit iisartakkat atortullu ------Suliarinninneq ------Napparsimavinni suliat ------Peqinnissaqarfik il.il. 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, Kisitsisaataasivik – http://bank.stat.gl/OFNKRDS
2015 ukiumoortumik paasissutissat - Qupperneq 18 Kulturimut tunngasunut ingerlatanut aningaasartuutit
Tabel 13. Kulturimut tunngasunut ingerlatanut aningaasartuutit
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Mio kr.
Pisortaqarfiit tamarmiullutik
Sunngiffik, kulturi upperisaqarnerlu tamakkerlugit 312,5 324,7 344,9 343,2 331,7 352,2 360,9 388,0 408,1 Timersortarfiit pinngiartarfiillu aserfallatsaaliorneqarnerat aamm timersoqatigiiffinnut tapiissutit 52,6 63,0 73,8 51,1 49,1 52,1 54,3 57,9 79,2 Katersortarfiit, atuakkanik atorniartarfiit, katersugaasiviit, isiginnaartitsisarfiit, illut oqaluttuarisaanermut pingaarutillit, erinarsoqatigiit, tusagassiuutit, nuuteeraliorfiit il.il. 175,1 176,5 172,7 172,2 165,6 172,1 178,7 198,8 193,7 Ilageeqarneq, inuusuttunut kattuffiit kattuffiillu allat, sulineq tunngavigalugu kattuffiit, partiit il.il. 57,6 59,4 69,1 68,7 63,4 79,6 74,4 79,2 77,6 Anguniakkanut allaffissornikkut aningaasartuutit, il.il. 27,3 25,9 29,4 51,3 53,6 48,4 53,6 52,1 57,5 Kommunit
Sunngiffik, kulturi upperisaqarnerlu tamakkerlugit 128,5 139,6 146,4 138,7 132,5 137,5 142,2 141,7 166,7 Timersortarfiit pinngiartarfiillu aserfallatsaaliorneqarnerat aamm timersoqatigiiffinnut tapiissutit 47,3 56,8 66,2 43,1 41,2 43,6 45,7 47,6 67,0 Katersortarfiit, atuakkanik atorniartarfiit, katersugaasiviit, isiginnaartitsisarfiit, illut oqaluttuarisaanermut pingaarutillit, erinarsoqatigiit, tusagassiuutit, nuuteeraliorfiit il.il. 53,8 54,7 51,7 45,7 39,4 42,3 41,8 38,5 41,0 Ilageeqarneq, inuusuttunut kattuffiit kattuffiillu allat, sulineq tunngavigalugu kattuffiit, partiit il.il. 7,7 8,3 8,5 6,8 6,8 10,5 8,3 10,3 10,2 Anguniakkanut allaffissornikkut aningaasartuutit, il.il. 19,7 19,7 20,1 43,1 45,2 41,1 46,4 45,3 48,5 Namminersorlutik Oqartussat
Sunngiffik, kulturi upperisaqarnerlu tamakkerlugit 188,4 184,4 198,5 204,5 199,2 214,6 218,6 246,2 242,7 Timersortarfiit pinngiartarfiillu aserfallatsaaliorneqarnerat aamm timersoqatigiiffinnut tapiissutit 5,3 6,2 7,6 8,0 8,0 8,5 8,7 10,3 12,3 Katersortarfiit, atuakkanik atorniartarfiit, katersugaasiviit, isiginnaartitsisarfiit, illut oqaluttuarisaanermut pingaarutillit, erinarsoqatigiit, tusagassiuutit, nuuteeraliorfiit il.il. 121,3 121,8 121,0 126,5 126,2 129,7 136,7 160,2 154,0 Ilageeqarneq, inuusuttunut kattuffiit kattuffiillu allat, sulineq tunngavigalugu kattuffiit, partiit il.il. 49,9 51,0 60,6 61,9 56,6 69,1 66,1 68,9 67,4 Anguniakkanut allaffissornikkut aningaasartuutit, il.il. 12,0 5,3 9,2 8,2 8,4 7,3 7,1 6,8 9,1 Naalagaaffeqatigiiffik
Sunngiffik, kulturi upperisaqarnerlu tamakkerlugit - - - - - 0,1 0,3 0,1 0,1 Timersortarfiit pinngiartarfiillu aserfallatsaaliorneqarnerat aamm timersoqatigiiffinnut tapiissutit ------Katersortarfiit, atuakkanik atorniartarfiit, katersugaasiviit, isiginnaartitsisarfiit, illut oqaluttuarisaanermut pingaarutillit, erinarsoqatigiit, tusagassiuutit, nuuteeraliorfiit il.il. - - - - - 0,1 0,3 0,1 0,1 Ilageeqarneq, inuusuttunut kattuffiit kattuffiillu allat, sulineq tunngavigalugu kattuffiit, partiit il.il. ------Anguniakkanut allaffissornikkut aningaasartuutit, il.il. ------Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, Kisitsisaataasivik – http://bank.stat.gl/OFNKRDS
2015 ukiumoortumik paasissutissat - Qupperneq 19 Inigisanik sanaartornermut ingerlatsinermullu aningaasartuutit
Tabel 14. Inigisanik sanaartornermut ingerlatsinermullu aningaasartuutit
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Mio kr.
Pisortaqarfiit tamarmiullutik
Ineqarneq pisortaqarfiillu illuutaat tamakkerlugit 346,1 382,5 432,0 487,8 376,1 302,0 406,9 358,9 290,6 Illussanik sanaartorneq 199,2 239,3 264,8 229,0 215,2 153,7 222,3 175,6 123,8 Illoqarfinnik sumiiffinnillu ineriartortitsineq 18,7 55,3 72,5 153,8 56,1 47,9 57,9 76,3 70,1 Ineqarneq pisortaqarfiillu illuuttaat il.il. 128,1 87,9 94,7 105,0 104,7 100,5 126,6 106,9 96,7 Kommunit
Ineqarneq pisortaqarfiillu illuutaat tamakkerlugit 96,1 122,3 186,8 273,2 93,2 87,6 108,7 106,0 101,6 Illussanik sanaartorneq 69,2 59,2 106,5 114,0 29,8 32,3 42,8 22,5 23,5 Illoqarfinnik sumiiffinnillu ineriartortitsineq 13,4 50,0 66,8 148,3 51,0 42,7 52,6 70,5 65,6 Ineqarneq pisortaqarfiillu illuuttaat il.il. 13,6 13,1 13,5 10,9 12,4 12,5 13,3 12,9 12,4 Namminersorlutik Oqartussat
Ineqarneq pisortaqarfiillu illuutaat tamakkerlugit 249,9 260,3 245,2 214,6 282,9 214,5 298,1 252,9 189,0 Illussanik sanaartorneq 130,0 180,2 158,2 115,0 185,5 121,4 179,5 153,2 100,4 Illoqarfinnik sumiiffinnillu ineriartortitsineq 5,3 5,3 5,7 5,5 5,2 5,1 5,4 5,8 4,4 Ineqarneq pisortaqarfiillu illuuttaat il.il. 114,5 74,8 81,2 94,1 92,3 88,0 113,3 94,0 84,2 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, Kisitsisaataasivik – http://bank.stat.gl/OFNKRDS
2015 ukiumoortumik paasissutissat - Qupperneq 20 Kalaallit Nunaanni illersornissamut aningaasartuutit
Tabel 15. Kalaallit Nunaanni illersornissamut aningaasartuutit
1990 1995 2000 2005 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Mio. kr.
Aningaasartuutit katillugit 295 278 260 228 410 499 581 382 408 354 Aalisarnermi nakkutilliisunut aningaasartuutit katillugit 236 213 197 159 292 387 435 285 295 221 Sakkutuut imarsiortut aalisarnermi nakkutilliinerat 1) 151 184 127 111 255 309 349 203 204 178 Sakkutuut imarsiortut aalisernermi nakkutilliineranni tapertaasunut tunngasut 2) 31 12 12 13 11 12 18 11 12 9 Timmisartoq atorlugu aalisernermi nakkutilliineq 3) 10 12 11 12 26 66 68 71 79 34 Timmisarto atorlugu aalisarnermi nakkutilliinermi tapertaasunut tunngasut 4) 44 5 47 23 ------Kalaallit Nunaanni Sakkutooqarfik 5) 41 44 42 47 78 80 104 81 95 115 Sirius il.il. 12 15 17 17 23 22 27 11 16 12 Mittarfeqarfiit 6 6 4 4 17 10 15 5 2 6 Malugiuk: Kisitsisit 2014-meersut tamakkiisumik aningaasarsiaqartitsinermi aningasaartartuutinullu allanut naatsorsugaapput, taakkunanilu pineqarput pingaarnertut suliassaqarfinni naammassisat soorlu nakkutilliinermut tunngasut, oqartussaassuseqarnermik illersuineq, aalisarnermi nakkutilliineq aammalu ujaarinninnermut annaassiniarnermullu tunngasut. Taakkununnga ilaapputtaaq sakkutooqarfinni kiffartuussinerit, nunap qaavani sikunik misissuinerit, avatangiisinut nakkutilliinermi peqataaneq aammalu mingutsitsinermik akiuiniarneq imarsiornermilu uuttortaaneq. Kistsisit 2007-imersut aningaasartuutinut tamanut naatsorsugaapput Kalaallit Nunaannut attuumassuteqartunik oqartussat ingerlatsineq pillugu kisitsisit pingaarutillit tunngavigalugit naatsorsorneqarsimallutik. Tapersersuilluni ingerlataqarneq immikkoortillugu naatsorsorneqartarunnaarpoq, tamanna sulianut ingerlatsinertut akilerneqartarmat ingerlatsinermilu aningaasartuutitut ilaatinneqarluni. Qimussimik Alapernaarsiusoqatigiit Sirius aamma Station Nord Grønlands Kommandop aaqqissuussaaneranut ilaapput. Atortunik soorlu umiarsuarnik timmisartunillu nalikilliliineq aserfallatsaaliinerlu ukiut ingerlanerini annertuumik nikingatitsilersinnaasarput, assersuutigalugu umiarsuarnik nakkutilliissutinik iluarsaassinerit aserfallatsaaliinerillu ukiut akornanni aningaasat millionit marlunnik kisitsisitaqarlutik nikerarsinnaapput. Oktobarip naggataani 2012-imi Grønlands Kommando atorunnaarmat Arktisk Kommando 2012-imi novembarip aallaqqaataani atulersinneqarpoq. Nassuiaatit: 1) Tassaniipput umiarsuarnut toqqaannartumik toqqaannanngitsumillu aningaasartuutit tassani ilaapput nalikilliliinerit aserfallatsaaliinerillu. 2) Tassaniipput Frederikshavnimi 1. Eskadremi Pisortamut Umiarsuarmioqatigiinnullu toqqaannnartumik toqqaannanngitsumillu aningaasartuutit. 3) Tassaniipput timmisartunut atuinermut naleqqiullugu toqqaannartumik toqqaannanngitsumillu aningaasartuutit aamma Ålborgemi Air Transport Wingimi tapersersuisarneq. 4) 2007-miit nassuiaat 3-mi ilaatinneqartut. 5) Tassaniipput Grønlands Kommandomik ingerlatsinermi tassungalu atatillugu ingerlataqarnermi aningaasartuutit tamarmik Sirius aamma Station Nord ilanngunnagit. Najoqqutaq: Illersornissamut ministereqarfik
2015 ukiumoortumik paasissutissat - Qupperneq 21 2014-imi isumaginninnermut aningaasartuutit, isumaginninnermut tunniussat suunerinut aamma kommununit immikkoortillugit
Tabel 16. 2014-imi isumaginninnermut aningaasartuutit, isumaginninnermut tunniussat suunerinut aamma kommununit immikkoortillugit
Kommune Kommuneqarfik Qeqqata Qaasuitsup Kujalleq Sermersooq Kommunia Kommunia Katillugit 2014-imi januaarip aallaqqaataani innuttaasut 15- ileereersimasut 5.632 17.493 7.411 13.471 44.007 1.000 kr.
Isumaginninnermut ikiorsiissutit ataatsimut naatsorsorneri 143.768 288.735 140.079 307.515 880.089 Pisortani ikiorsiissutit tamakkerlugit 21.793 76.132 21.291 47.630 166.837 - Ikiorsiissutit akileraaruteqaataasussat 20.491 73.105 21.067 42.756 157.411 - Ikiorsiissutit akileraaruteqaataasussaanngitsut 1.302 3.027 224 4.874 9.427 Suliffeqanngikkallarnermi ikiorsiissutit 7.943 11.383 6.381 16.961 42.667 - Suliffissaaleqinermi 6.493 8.040 4.482 7.223 26.238 - Suliffiup matoqqagallarnerani - - - 6.105 6.105 - Napparsimanermi 1.451 3.343 1.898 3.633 10.325 Meerartaarnermi ullormusiat katillugit 4.971 11.391 5.300 11.575 33.238 Siusinaartumik soraarnerussutisiat katillugit 39.764 84.817 35.349 94.170 254.099 - Tunngavisut 36.929 77.489 32.442 84.799 231.660 - Kaasarfimmiut 618 1.291 449 901 3.259 - Meeqqamut tapisiat 1.177 2.025 1.039 2.867 7.108 - Inummut tapisiat 1.039 4.012 1.419 5.602 12.072 Utoqqalinermi soraarnerusutisiat 69.297 105.013 71.759 137.179 383.248 - Tunngaviusut 66.412 99.879 67.382 130.001 363.673 - Kaasarfimmiut 1.880 1.757 1.927 4.257 9.821 - Meeqqamut tapisiat 89 114 .. .. 289 - Aalajangersimasumik annertussusilikkat tapisiat 381 2.951 - 502 3.835 - Inummut tapisiat 534 311 2.408 2.376 5.629 Malugiuk: 2014-imi januaarip aallaqqaataani inuit 15-ileereersimasut 229-t kommunit avataani najugaqarsimapput. Piffissami tassani Kalaallit Nunaanni 15- ileereersimasut 44.236-usimapput. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
PUBLSLUT
Signatur forklaring: … Oplysninger foreligger ikke .. Oplysninger for usikre til at angives eller diskretionshensyn . Tal kan efter sagens natur ikke forekomme 0 Mindre end halvdelen af den anvendte enhed - Nul * Foreløbigt eller anslået tal
2015 ukiumoortumik paasissutissat - Qupperneq 22 2015 ukiumoortumik paasissutissat
Isertitat, atuineq akillu
1. Isertitat, atuineq akillu
Isertitat, atuineq akillu Innuttaasut pisiassanik kiffartuussinernillu atuisinnaanerisa paasinarsarnissaat isertitat, atuineq akillu ataatsimut allaaserineqarnerannut siunertaavoq. Isertitaqarnermi annertussutsit ineriartornerlu, nioqqutissianik sullissinermillu atuinerit taakkualu akii uani allaaserineqarput. Isertitat, atuineq akillu imminnut ataqatigiipput taamaattumik taakku ataatsimut allaaserineqarput.
Akileraarutit akilereerlugit iseritat atuinissamut periarfissiisarput; Isertitat, suliffeqarfinni sulinikkut pissarsiarineqarajuttarput.
Akileraartarnermi aaqqissuussinerup inuit isertitaat assigiinngiiaaraluartut atuisinnaanerat naligiinnerulersittarmappaa.
Tamatuma saniatigut isertitat pisissutaasinnaanerannut pingaaruteqartumik - akit akissarsiallu nikerarnerat - pingaarutilimmik sunniuteqarpoq.
2. Inuit isertitaat
Inuit isertitaat 2014-imi isertitat takutippaat inuit qaffasinnerpaanik isertitallit tassaasut:
40-niit 44-nut ukiullit Kalaallit Nunaata avataani inunngorsimasut Angutit Illoqarfimmi najugaqartut Kommuneqarfik Sermersuumi najugaqartut
Taamaaqataanik misissueqqissaarnerup takutippaa inuit akissarsiakinnerpaasut tassaasut:
15-iniit 19-inut ukiullit Kalaallit Nunaanni inunngorsimasut Arnat
Nunaqarfimmi najugaqartut Qaasuitsup Kommuniani najugaqartut
Isertitat nunami agguarnerat Agguaqatigiissitsinermi isertitat qaffasinnerpaat immikkoortortaqarfimmi Nuummiippoq, immikkoortortaqarfimmi Nuummi inuit aggulussimanerat suliffeqarnikkullu tunngasut nunap sinneranut naleqqiullutik allaanerujussuupput.
Nunap sinnerani isertitat annertussusiat immikkoortortaqarfinni inuttunerusuni qaffasinneruvoq, immikkoortortaqarfinni inuttakinnerusuni annikinnerusoq.
Titartagaq 2.1. 2004, 2009 aamma 2014-imi inuit ataasiakkaat immikkoortortaqarfinnut isertitaat tamarmiusut agguaqatigiissinnerat
http://bank.stat.gl/innp2 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Titartagaq 2.2. 2013-2014 isertitat tamarmiusut ineriartornerat immikkoortortaqarfinnut immikkoortillugit
http://bank.stat.gl/innp2 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Isertitat, atuineq akillu - qupperneq 2 Titartagaq 2.3. 2014-imi inuit kommunini isertitaat illoqarfinnut nunaqarfinnullu immikkoortillugit
http://bank.stat.gl/innp1 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Kommunerujussuit nutaat sisamat akornanni inuit ataasiakkaat isertitaat annertuumik assigiinngillat. Kommeqarfik Sermersuumi isertitat qaffasinnerpaapput, Kommuneq Kujallermik isertitat appasinnerpaallutik. Kommunerujussuit akornanni assigiinnginneq siullermik illoqarfinni agguaqatigiissillugu isertitat assigiinnginneranniippoq, nunaqarfimmiulli agguaqatigiissillugu isertitaat taamatut annertutigisumik nunami allaanerunatik. Taamaakkaluartorli Qeqqata kommuniani nunaqarfinni isertitat kommuninut allanut sanilliullugit annertunerusut takuneqarsinnaavoq, tamatumunnga Kangerlussuarmi isertitaqqortuneq pissutaavoq.
Isertitat inuit aggorsimanerannut agguarnerat Innuttaasut isertitaat ukioqqortussutsinut tallimanut agguarnerisigut ukioqqortussutsit assigiinngitsut akornanni isertitat qaffasiffiisigut annertuumik nikingasoqarpoq. Ukiutigut agguarnernut taakkununnga agguaqatigiissillugu isertitat pingaarnertigut ukioqqortussutsinut pingaarnernut pingasunut agguarneqarsinnaapput.
Isertitat, atuineq akillu - qupperneq 3 Titartagaq 2.4. 2004, 2009 aamma 2014-imi inuit ataasiakkaat isertitaat tamarmiusut agguaqatigiissillugit ukiunut immikkoortiterlugit
http://bank.stat.gl/innp1 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
35-niit 64-inut ukiullit agguaqatigiissillugu qaffasinnerpaanik isertitaqartuupput. Tassunga pissutaanerusoq tassaavoq taamatut ukiullit inuussutissarsiorsinnaanerunerat.
15-inik 34-nut ukiullit utoqqaliartornerat malillugu agguaqatigiissillugu isertitat qaffakkiartorput. Tassunga pissutaasut ilagaat ilinniartut inuusunnersat akornanni amerlanersaanerat inuussutissarsiorsinnaanerallu taamaattumik appasillluni.
Inuit 70-it sinnerlugit ukiullit appasingaatsiartunik assigiiaartunillu isertitaqarput. Tassunga pissutaavoq inuit taakku ilarpassuinut utoqqalinersiutit isertitatuaanerat.
Titartagaq 2.5. 2014-imi inuit ataasiakkaat isertitaat tamarmiusut agguaqatigiissillugit ukiunut najugaqarfiinullu immikkoortillugit
http://bank.stat.gl/innp1 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Isertitat, atuineq akillu - qupperneq 4 Ukiorisat tunngavigalugit pissuteqartumik isertitatigut assigiinngissuteqarnerujussuaq pingaartumik illoqarfinni atuuppoq, nunaqarfinnili isertitat ukiorisanik tunngaveqannginnerullutik. Ukioqatigiikuutaat sulisinnaasut akornini illoqarfinni nunaqarfinnilu isertitatigut assigiinngissuteqarnerujussuit erseqqipput, ukioqatigiiaanilu utoqqaanerusuni inuusunnerusunilu isertitat assigiiaarnerullutik.
Titartagaq 2.6. 2014-imi inuit ataasiakkaat isertitat tamarmiusut agguaqatigiissillugit ukiuinut suiaassusaanullu immikkoortiterlugit
http://bank.stat.gl/innp1 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
2014-imi angutit iseritaat agguaqatigiissillugu 247.000 kr.-iusoq tabel 1-mi takuneqarsinnaavoq arnat agguaqatigiissillugu isertitaat 187.000 kr.-iusoq. Angutit agguaqatigiissillugu isertitaat arnat agguaqatigiissillugu isertitaannit 32 procentimik annertuneruvoq.
Taamatuttaaq suiaassuseq tunngavigalugu isertitanik sanilliussinermi ersersinneqarpoq kommunini, nunaqarfimmi aamma illoqarfinni inunngorsimanerit apeqqutaanngitsut tassa angutit taakkunani aamma isertitaqarnerusut. Immikkoortortaqarfinni inuillu ukiuinut immikkoortiterinermi aamma takuneqarsinnaavoq angutit isertitaasa arnat isertitaannut naleqqiullugu annertunerunerat – taamaakkaluartoq immikkoortortaqarfiit ilaanni arnat angutillu iseritaat assigiipput, immikkoortortaqarfinnili pineqartuni aningaasarsiorneq appasinneruvoq immikkoortortaqarfinnut allanut salinnilliullugu.
3. Inoqutigiit isertitaat
Inoqutigiit isertitaat Kommuneqarfik Sermersooq tassaavoq agguaqatigiissillugu inoqutigiinni annertunerpaamik isertitaqarfiusoq. Agguaqatigiissillugu inoqutigiinni isertitat appasinnerpaat Kommunimi Kujallermiippoq.
Isertitat, atuineq akillu - qupperneq 5 Titartagaq 3.1. 2014-imi inoqutigiit agguaqatigiissillugu isertitaat
http://bank.stat.gl/innh1 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
4. Akit kisitsisinngorlugit suliarineqarnerannut tunngaviusut aamma killiliinerit
Akit kisitsisinngorlugit suliarineqarnerannut tunngaviusut aamma killiliinerit Immikkoortumi tulliuttumi akit pillugit kisitsisitigut paasissutissanut tunngaviusut aamma kisitsisitigut paasissutissat killeqarnerat atuartutullu kisitsisinik isumalersuivallaannginnissaq allaaserineqarput.
Akinut naleqqersuutip naatsorsornerani akit ineriartorneri pillugit kisitsimmik ataatsimoortumik nioqqutissat kiffartuussinerillu aaliangersimasut allanngorneri pingaartinneqartarput. Inoqutigiinni atuinermut aningaasartuutit agguaqatigiissillugu atuisartumut, nioqqutissat kiffartuussinerillu aaliangersimasut naatsorsuinermi pingaartinneqartut nalingi uuttuutigineqarput. Taamaattumik atuisut ataasiakkaat akornanni annertuumik assigiinngitsoqarsinnaasarpoq, ilaatigut atueriaatsit apeqqutaatillugit.
Naatsorsueqqissaartarfiup akinut naleqqersuutit marluk naatsorsortarpai: Atuisunut akinut naleqqersuut aamma nalimmassaanermi akinut naleqqersuut.
Atuisunut akinut naleqqersuutip takutittarpaa pisiassap pisiarineranut akileraarutitalerlugu akia.
Ineqarniarnermut akiliutinut isumaqatigiissutillu aaqqiivigineqarnissaanut atorneqartussamik Naatsorsueqqissaartarfiup akinut iluarsiissummut naleqqersuut naatsorsortarpaa, akitsuutit tapiissutillu piiarneqarsimallutik.
Isertitat, atuineq akillu - qupperneq 6 Akinut iluarsiissummut naleqqersuut taamaasilluni niuerfinni akinut allannguinerni ersiutaanerpaasarpoq.
5. Isertitat pisissutaasinnaassusaat
Isertitat pisissutaasinnaassusaat Innuttaasut piviusumik atuinissamut periarfissaat taaneqartarpoq pisisinnaassuseq imaluunniit isertitat pisissutaasinnaasut. Isertitat akillu qaffasiffiisa akornanni pissutsinut atalluinnarluni.
Isertitat qaffappata atuinissamut periarfissat qaffassapput, akillu qaffapata paarlattuanik atuinissamut periarfissat killeqalissapput.
Taamaalilluni isertitani siuariartorneq akit qaffakkiartornerannit annertuneruppat isertitat pisissutaasinnaasut qaffassapput, pisisinnaanerlu nukittorsimassalluni. Taamaaqataanik akit isertitaniit annertunerusumik qaffappata pisisinnaassuseq sanngiillissaaq.
Pisisinnaassutsip ineriartornera paasiuminarsarniarlugu ukiumiit ukiumut isertitanut pisissutaasinnaasunut naleqqersuummi allanngorneri naatsorsorneqartarput procentinngorlugit. Naatsorsuinerit taakku titartakkami 5.1-imi takuneqarsinnaapput.
Titartagaq 5.1. Isertitat naleqassusiata nikerarnerat
Malugiuk: Isertitanut naleqqersuut naatsorsugaavoq iseritat akileraarutaasussat agguaqatigiissillugit. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Inuiaqatigiit eqqarsaatigalugit naatsorsuinerit suliarineqarput, innuttaasullu ataatsimut isigalugit atuinermut periarfissanik taamaalilluni takutitsilluni. Isertitat, akit atuinerillu assigiinngitsuunerisa kingunerisaannik inuit ataasiakkaat akornanni, inuussutissarsiutit, ukiut najugaqarfillu apeqqutaatillugit, annertuumik nikingasoqarsinnaasarpoq.
Isertitat, atuineq akillu - qupperneq 7 6. Akileraarutit pillugit kisitsisitigut paasissutissat
Akileraarutit pillugit kisitsisitigut paasissutissat Isertitat akileraarutaasussat tamarmiusut aamma inaarutaasumik akileraarutit tamarmiusut 1990-ikkut affaani siullernili qaffakkiartuinnarsimapput. Erseqqissaatigineqassaaq piffissap ingerlanerani akileraartarnermut inatsimmi allannguutaasimasut nikingassutinut ilaatigut sunniuteqarnerat kisitsisillu tamakkiisumik assersuunneqarsinnaannatik.
Titartagaq 6.1. Isertitat ataatsimut akileraaruteqaataasussat aamma ataatsimut akileraarutissaviit
http://bank.stat.gl/inns1 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Titartagaq 6.2. Ataatsimut isertitat akileraarutaasussat ukiukkaartumik ingerlanerat
http://bank.stat.gl/inns1 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Isertitat, atuineq akillu - qupperneq 8 7. Isertitat agguarsimanerat
Isertitat agguarsimanerat Immikkoortumi uani sammineqassapput 2002-miit 2014-imut isertitat agguarsimanerat. Kisitsisit pineqartut nunanut avannarlernut sanilliunneqarput. Sanilliussinerilli mianersortunnguamik pineqassapput.
Isertitat agguataarsimaneri assigiinngitsunut pingasunut immikkoortinneqarput. Isertitat tamarmik agguarsimanerat Gini-koefficienti atorlugu ersersinneqarput, piitsuususermut qanissutsip (at-risk-of-poverty rate) isertitakinnerit ersersippai, ratio-80/20-mi ersersinneqarput isertitaqqortunerit aamma isertitakinnerit nikingassutaat.
Titartagaq 7.1. Gini-koefficienti 2002-2014
Malugiuk: Gini-koefficient 0-imiikkuni iseritat tamarmik naligiissapput, 100-imiikkuni isertitat nikingalluinnaqqissaartuussapput. Najoqqutaq: http://bank.stat.gl/INNF1
Titartagaq 7.2. Piitsuussusermut qanissuseq 2002-2014
Malugiuk: ROP40, ROP50 aamma ROP60-it takutippaat innuttaasut inoqutigiit akornanni isertitat agguaqatigiissillugu isertitaanit 40 pct.-imik, 50 pct.-imik aamma 60 pct.-imik mikinerusumik isertitalinnit najugallit. Najoqqutaq:
Isertitat, atuineq akillu - qupperneq 9 Titartagaq 7.3. Isertitaqqortuut aamma isertitakitsut agguarsimanerat 2002-2014
Malugiuk: Titartakkami takutinneqarpoq ratio-80/20, isertitaqarnerpaat 20 pct.-it aamma isertitakinnerpaat 20 pct. agguataarnerinut tunngasut. Najoqqutaq: http://bank.stat.gl/INNF1
Isertitat agguataarsimaneri assigiinngitsut tunngavigalugut takutinneqaraluartut, erserpoq immikkoortitseriaatsit assigiinngitsut pingasut assigiiaartuumik takutsitsisut. 2004-mi 2005-imilu isertitat nikingassutaasa annikilleriarujussuarnerat immikkut maluginiarneqarsinnaavoq, tassunga pissutaasinnaavoq 2005-imi akileraartarnerup allanngornera. Taamani inummut akileraarutissanut ilanngaatit 40.000 kr.-iusimagaluartut 48.000 kr.-inngortinneqarput saniatigullu nalinginnaasumik akileraarutissanut ilanngaat 8.000 kr.-iusimagaluartoq 10.000 kr.-inngortinneqarluni, taamaaliornerup saniatigut akileraarut 2 procentimik qaffanneqarpoq. Allannguinerit malitsigaat isertitakinnerit akileraanikinnerisalernerat akerlianillu isertitaqarnerit akileraarnerisalernerat, taamaakkaluartorli akileraarutitigut isertitat nikippallaanngillat.
Titartagaq 7.4. Nunani avannarlerni EU-milu Gini-koefficienti 2014
Malugiuk: Gini-koefficient 0-miikkuni iseritat tamarmik naligiissapput, 100-miikkuni isertitat nikingalluinnaqqissaartuussapput. Kisitsisit Danmarkimut tunngasut 2013-imeersuupput. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik - http://bank.stat.gl/innf1 aamma Eurostat
Isertitat, atuineq akillu - qupperneq 10
Titartagaq 7.5. Nunani avannarlerni EU-milu piitsuussusermut qanissuseq 2013
Malugiuk: ROP50 aamma ROP60-it takutippaat innuttaasut inoqutigiit akornanni isertitat agguaqatigiissillugu isertitaanit 50 pct.-imik aamma 60 pct.-imik mikinerusumik isertitalinnit najugallit. Najoqqutaq: Nordisk Ministerråd
Titartagaq 7.4 aamma titartagaq 7.5 takuneqarsinnaavoq Kalaallit Nunaanni isertitat nikingassutaat nunanut avannarlernut sanilliullugu annertunerusoq. Isertitat nikinganerat EU-mut sanilliukkaani Kalaallit Nunaanni isertitat nikinganerat annertunerulaarpoq.
8. Atuineq
Atuineq Tulliuttumi angerlarsimaffiit atuisarnerat allaaserineqassaaq. Atuinissamut periarfissani isertitat aamma nioqqutissani kiffartuussinernilu akit ineriartorneri apeqqutaasarput.
Tunisassiorneq tunngavigalugu nuna tamakkerlugu naatsorsuutit 2014- imoortut suliarineqarnerannut atatillugu inuit atuisarnerannut naatsorsuutit nutaat suliarineqarput. Naatsorsuinermut tassunga atatillugu inuit atuisimanerat nioqqutissanut assigiinngitsunut agguataarnerat titartakkami 8.1-mi takutinneqarpoq. Assersuutitut 2014-imi qallunaat atuinerisa agguataarnera takutinneqarpoq.
Atuisarnermut akiusussarpiallu kisitsisit immikkoortumi Akit kisitsisinngorlugit suliarineqarnerannut tunngaviusut aamma killiliinerit kiisalu Isertitat pisissutaasinnaassusaani nassuiarneqartuni naatsorsorneqarneranni atuisarnermut naatsorsuutit 2008-meersut aallaavigineqarput.
Isertitat, atuineq akillu - qupperneq 11 Titartagaq 8.1. Kalaallit Nunaanni (2014) Danmarkimilu (2014) inuit namminerisamik atuinerisa agguataarnerat
Najoqqutat: http://bank.stat.gl/NRN07 og http://www.statistikbanken.dk/statbank5a/default.asp?w=1920 Malugiuk: 2014-imi kisitsisit kisitsisaagallarput. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik aamma Danmarks Statistik
9. Akit ineriartornerat
Atuisunut akit Atuisunut akit ukiumut qaffakkiartorneri titartagaq 9.1-mi takuneqarsinnaapput. Atuisunut akit pillugit immikkuualuttut amerlanerusut tabel 7-imi aamma tabel 8-mi takuneqarsinnaapput.
Piffissat sivisunerusut isigalugit Kalaallit Nunaanni akit qaffakkiartorneri Danmarkimi ineriartornermi malinnaalluinnarput, titartagaq 9.2 naapertorlugu. Tamatumunnga soorunami pissutaavoq nioqqutissarpassuit tappavaniit eqqussuunneqartarnerat.
Isertitat, atuineq akillu - qupperneq 12 Titartagaq 9.1. Januarip aallaqqaataani ukiumut atuisunut akit naleqqersuutaata qaffannera procentinngorlugu
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik, http://stat.bank.gl/PRNPRISH
Titartagaq 9.2. Danmarkimi Kalallillu Nunaanni ukiumut atuinermi akinut iluarsiissutaasartut allannguutaat
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik aamma Danmarks Statistik
Sanaartornermi aningaasartuutinut naleqqersuut Inissialiornermi aningaasartuutit ineriartorneri aamma sanaartornermi aningaasartuutit pillugit immikkuualuttut tabel 9-mi takuneqarsinnaapput.
Isertitat, atuineq akillu - qupperneq 13 10. Paasissutissat annertunerusut
Paasissutissat annertunerusut Isertitat pillugit kisitsitigut paasissutissat ukiumut ataasiarlutik saqqummiunneqartarput, nalinginnaasumik decembarimi, ukiup siuliini kisitsisinik paasissutissartalerlugit. Saqqummersitat imaqartarput tabellinik immikkuualuttunik imaqartunik, kapitalimi matumani sammineqartunik itisiliisut aammattaaq isertitat pillugit kisitsisitigut paasissutissani taagueriaatsinik atorneqartartunik nassuiaassisuulluni.
Atuinermut naleqqersuut kiisalu akinut iluarsiissutaasartoq ukiumut marloriarlutik naatsorneqartarput, 1. januarimi kiisalu 1. julimi. Kisitsisillu saqqummiunneqartarput marsimi septembarimilu. Akinut iluarsiissutaasartoq pisisartunullu akigitinneqartunut naleqqersuut pillugu saqqummersittakkani nioqqutissat sullissinerilu ataasiakkaat sukumiinerusumik ersersinneqartarput.
Isertitat, atuineq akillu - qupperneq 14 Inuit isertitaasa agguaqatigiissinneri 2012 - 2014
Tabel 1. Inuit isertitaasa agguaqatigiissinneri 2012 -2014
Isertitat tamarmiusut Isertitat akileraaruserneqartussat Isertitat akileraaruseriikkat
2012 2013 2014 2012 2013 2014 2012 2013 2014 1.000 kr.
Nuna tamakkerlugu 213 217 218 196 201 202 148 151 151 Kommune Kujalleq 173 178 176 158 163 162 122 125 124 Kommuneqarfik Sermersooq 259 265 262 238 245 242 178 182 178 Qeqqata Kommunia 207 209 215 191 194 199 144 146 150 Qaasuitsup Kommunia 173 176 181 160 163 167 121 124 126 Kommunit avataani 531 542 537 512 523 518 359 369 366 Illoqarfinni 222 226 227 205 210 210 153 157 156 Nunaqarfinni 148 152 158 135 140 146 107 110 113 Kalaallit Nunaanni inuusimasut 186 190 191 170 175 176 131 134 135 Kalaallit Nunaata avataani inuusimasut 430 442 447 403 417 421 278 287 288 Angutit 243 245 247 225 229 230 165 168 168 Arnat 180 186 187 163 170 171 128 132 133 Immikkoortortaqarfik Nanortalik 145 144 145 133 132 133 105 105 106 Immikkoortortaqarfik Qaqortoq 189 197 194 172 181 177 131 137 135 Immikkoortortaqarfik Narsaq 173 176 175 160 162 162 122 124 123 Immikkoortortaqarfik Ivittuut 494 514 .. 473 501 .. 315 328 .. Immikkoortortaqarfik Paamiut 173 171 171 160 159 158 125 124 123 Immikkoortortaqarfik Nuuk 287 292 290 264 271 268 195 199 196 Immikkoortortaqarfik Maniitsoq 186 181 189 172 168 175 131 130 134 Immikkoortortaqarfik Sisimiut 218 223 228 202 208 212 151 154 158 Immikkoortortaqarfik Kangaatsiaq 122 137 140 110 124 127 91 101 102 Immikkoortortaqarfik Aasiaat 174 172 176 161 159 163 122 122 124 Immikkoortortaqarfik Qasigiannguit 171 182 181 159 170 169 120 127 127 Immikkoortortaqarfik Ilulissat 204 205 210 188 190 195 140 141 144 Immikkoortortaqarfik Qeqertarsuaq 186 189 186 172 176 172 130 132 131 Immikkoortortaqarfik Uummannaq 174 181 184 161 168 172 122 127 128 Immikkoortortaqarfik Upernavik 149 148 158 137 136 146 106 106 111 Immikkoortortaqarfik Qaanaaq 125 127 137 112 114 125 93 95 101 Immikkoortortaqarfik Tasiilaq 148 160 152 134 146 138 110 117 112 Immikkoortortaqarfik Ittoqortoormiit 164 157 168 150 143 155 119 116 121 http://bank.stat.gl/innp1 aamma http://bank.stat.gl/innp2 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Isertitat, atuineq akillu - qupperneq 15 Illoqarfinni nunaqarfinnilu inuit isertitaasa tamarmiusut agguaqatigiissinneri
Tabel 2. Illoqarfinni nunaqarfinnilu inuit isertitaasa tamarmiusut agguaqatigiissinneri
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 1.000 kr.
Nanortalik 148 153 147 147 154 158 156 155 Aappilattoq (NAN) 98 93 88 91 91 89 100 106 Narsaq Kujalleq 99 123 115 121 106 109 115 128 Tasiusaq (NAN) 108 117 106 113 120 126 134 118 Ammassivik 97 95 107 113 132 106 118 120 Alluitsup Paa 125 141 118 116 121 125 120 131 Qaqortoq 181 179 185 185 188 193 201 198 Saarloq 103 117 118 109 107 94 100 109 Eqalugaarsuit 113 113 104 107 129 118 132 129 Qassimiut 164 163 154 126 152 136 152 146 Narsaq 149 158 152 157 162 163 168 165 Igaliku 131 120 125 123 143 111 107 140 Qassiarsuk 143 158 139 145 142 158 162 176 Narsarsuaq 279 311 296 307 297 298 291 279 Paamiut 151 156 158 158 167 171 170 171 Arsuk 150 156 147 161 180 196 187 174 Nuuk 259 266 275 282 284 289 294 292 Qeqertarsuatsiaat 154 156 154 172 186 183 196 179 Kapisillit 119 126 126 126 128 122 121 142 Maniitsoq 174 176 175 181 187 194 191 199 Atammik 106 111 117 110 119 134 131 129 Napasoq 144 140 133 153 161 160 142 154 Kangaamiut 123 134 126 141 154 164 157 165 Sisimiut 190 205 204 202 208 215 219 224 Itilleq 123 129 133 127 127 131 135 130 Sarfannguit 127 160 129 137 128 141 133 160 Kangerlussuaq 278 286 291 294 296 292 302 315 Kangaatsiaq 131 141 144 141 130 135 154 149 Attu 95 100 103 103 108 110 120 133 Iginniarfik 99 99 102 100 100 110 110 111 Niaqornaarsuk 95 109 109 104 99 104 115 127 Ikerasaarsuk 111 123 130 134 141 143 157 164 Aasiaat 149 164 170 172 174 176 174 178 Akunnaaq 117 146 136 137 134 131 144 156 Kitsissuarsuit 115 113 131 116 144 140 138 139 Qasigiannguit 148 156 158 165 176 172 184 183 Ikamiut 121 140 125 157 163 167 148 148 Ilulissat 176 181 185 190 202 207 207 213 Oqaatsut 138 141 177 189 164 162 162 120 Qeqertaq 104 117 132 166 175 171 176 184 Saqqaq 118 127 126 135 160 187 197 181 Ilimanaq 115 121 126 125 133 139 145 162 Qeqertarsuaq 165 173 173 172 175 188 191 187 Kangerluk 135 120 149 139 163 151 146 169 Uummannaq 158 166 172 183 187 191 197 195 Niaqornat 99 96 100 115 139 141 114 107 Qaarsut 121 133 141 138 151 173 169 157 Ikerasak 108 127 120 123 122 129 145 157 Saattut 117 125 134 133 149 159 180 198 Ukkusissat 105 118 130 131 126 136 152 169 Illorsuit 121 140 142 143 155 177 164 175
Isertitat, atuineq akillu - qupperneq 16 Nuugaatsiaq 111 115 116 125 143 154 163 164 Upernavik 171 175 176 176 170 182 183 186 Upernavik Kujalleq 89 101 103 94 105 102 110 108 Kangersuatsiaq 99 106 107 101 102 102 102 109 Aappilattoq (UPE) 113 123 119 107 116 146 137 155 Tasiusaq (UPE) 113 112 126 119 122 150 146 170 Nuussuaq 86 94 107 83 97 96 108 115 Kullorsuaq 87 89 91 86 95 105 109 107 Naajaat 86 92 111 111 112 120 116 146 Innaarsuit 130 150 162 144 154 207 168 246 Nutaarmiut 98 90 131 94 110 111 138 152 Qaanaaq 125 127 128 123 125 131 133 144 Savissivik 94 117 111 98 97 92 102 104 Siorapaluk 86 78 77 98 93 100 101 109 Moriusaq 96 84 … … … … … … Qeqertat 75 91 89 83 67 77 83 82 Tasiilaq 145 148 155 158 162 164 176 166 Sermiligaaq 80 90 88 89 93 100 100 104 Isertoq 90 91 116 95 105 122 131 120 Kulusuk 104 125 128 130 131 137 143 134 Tiileqilaaq 89 97 107 102 108 114 117 111 Kuummiut 89 99 96 97 103 106 126 129 Ittoqqortoormiit 144 145 157 152 155 159 152 164 http://bank.stat.gl/innp3 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Isertitat, atuineq akillu - qupperneq 17 Arnat angutillu isertitaat tamarmiusut agguaqatigiissillugit
Tabel 3. Arnat angutillu isertitaat tamarmiusut agguaqatigiissillugit
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Angutit Arnat
1000 kr.
Nuna tamakkerlugu 224 226 234 243 245 247 169 174 177 180 186 187 Kommune Kujalleq 179 176 182 187 191 187 146 152 157 157 163 164 Kommuneqarfik Sermersooq 284 287 294 299 304 299 199 208 210 215 221 220 Qeqqata Kommunia 219 219 230 241 238 246 162 164 167 168 176 179 Qaasuitsup Kommunia 172 174 183 194 195 201 145 147 150 151 155 158 Kommunit avataani 546 550 551 565 578 583 433 438 422 436 434 359 Illoqarfinni 236 238 245 253 256 256 176 182 185 188 194 195 Nunaqarfinni 144 145 156 167 171 182 121 121 122 123 127 128 Kalaallit Nunaanni inunngortut 184 186 194 203 205 207 158 163 165 168 174 175 Kalaallit Nunaata avataani inunngortut 466 465 470 474 486 494 311 327 329 331 341 344 Immikkoortortaqarfik Nanortalik 142 139 150 152 151 148 129 133 133 136 136 141 Immikkoortortaqarfik Qaqortoq 204 198 202 210 217 211 155 161 167 166 175 176 Immikkoortortaqarfik Narsaq 177 178 180 184 186 186 148 155 163 161 164 162 Immikkoortortaqarfik Ivittuut 547 576 548 514 535 .. 218 263 237 … … … Immikkoortortaqarfik Paamiut 175 172 183 187 183 184 135 142 148 154 155 154 Immikkoortortaqarfik Nuuk 317 321 327 333 338 334 222 231 232 236 242 242 Immikkoortortaqarfik Maniitsoq 182 191 200 210 198 208 145 149 154 158 162 166 Immikkoortortaqarfik Sisimiut 240 235 246 259 259 267 171 173 173 173 182 185 Immikkoortortaqarfik Kangaatsiaq 124 120 116 122 140 145 126 123 119 123 133 133 Immikkoortortaqarfik Aasiaat 189 189 190 194 192 197 144 148 150 151 150 153 Immikkoortortaqarfik Qasigiannguit 166 174 191 189 203 196 144 154 157 152 160 166 Immikkoortortaqarfik Ilulissat 199 206 226 236 232 239 160 166 169 169 175 179 Immikkoortortaqarfik Qeqertarsuaq 194 192 190 208 211 202 148 149 158 163 166 169 Immikkoortortaqarfik Uummannaq 153 162 171 185 192 198 152 156 161 161 168 169 Immikkoortortaqarfik Upernavik 152 144 149 172 169 186 124 117 118 121 123 125 Immikkoortortaqarfik Qaanaaq 121 117 121 129 129 142 122 121 115 119 124 131 Immikkoortortaqarfik Tasiilaq 156 155 161 165 183 169 118 122 125 129 134 135 Immikkoortortaqarfik Ittoqortoormiit 191 177 179 188 176 188 123 127 141 138 136 145 15-19-nik ukiullit 46 44 45 45 43 38 41 42 40 40 38 35 20-24-nik ukiullit 120 117 121 126 125 125 98 96 95 93 96 96 25-29-nik ukiullit 184 176 182 187 187 188 148 148 146 147 151 148 30-34-nik ukiullit 239 244 248 249 251 237 204 209 210 212 210 210 35-39-nik ukiullit 280 286 300 305 308 307 216 231 238 240 247 252 40-44-nik ukiullit 272 282 297 314 329 334 214 219 225 229 242 249 45-49-nik ukiullit 293 295 297 314 314 315 229 230 236 236 241 240 50-54-nik ukiullit 284 290 306 316 321 325 223 236 242 242 250 254 55-59-nik ukiullit 274 282 296 309 313 308 212 220 227 230 244 241 60-64-nik ukiullit 288 283 294 289 297 301 182 198 209 222 220 222 65-69-nik ukiullit 206 208 224 236 242 258 125 148 141 146 162 171 70-74-nik ukiullit 142 136 143 150 160 183 104 107 112 115 128 127 74-it sinnerlugit ukiullit 110 112 114 114 120 128 102 104 106 108 111 110 http://bank.stat.gl/innp1 aamma http://bank.stat.gl/innp2 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Isertitat, atuineq akillu - qupperneq 18
2014-imi inuit isertitani assigiinngitsuni amerlassusaat
Tabel 4. 2014-imi inuit isertitani assigiinngitsuni amerlassusaat
Isertitat akileraa- Isertitat tamarmiusut ruteqaataasussat Akileraareerluni isertitat
Katillugit Katillugit Katillugit Amerlas- amerlas- Amerlas- amerlas- Amerlas- amerlas- susaat susaat susaat susaat susaat susaat Annerpaamik 50.000 kr. 6.312 6.312 8.117 8.117 6.329 6.329 50.001 - 100.000 kr. 6.807 13.119 7.482 15.599 11.775 18.104 100.001 - 150.000 kr. 7.310 20.429 5.855 21.454 7.701 25.805 150.001 - 200.000 kr. 4.139 24.568 4.211 25.665 5.166 30.971 200.001 - 250.000 kr. 3.715 28.283 3.582 29.247 3.817 34.788 250.001 - 300.000 kr. 2.679 30.962 2.735 31.982 2.514 37.302 300.001 - 350.000 kr. 2.438 33.400 2.400 34.382 1.378 38.680 350.001 - 400.000 kr. 2.085 35.485 1.916 36.298 833 39.513 400.001 - 500.000 kr. 2.530 38.015 2.196 38.494 871 40.384 500.001 - 600.000 kr. 1.254 39.269 1.056 39.550 405 40.789 600.001 - 700.000 kr. 704 39.973 612 40.162 175 40.964 700.001 - 800.000 kr. 415 40.388 373 40.535 97 41.061 800.001 - 900.000 kr. 280 40.668 216 40.751 59 41.120 900.001 - 1.000.000 kr. 165 40.833 145 40.896 33 41.153 1.000.000 kr.-it sinnerlugit 421 41.254 358 41.254 101 41.254 http://bank.stat.gl/innp6 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
2014-imi inoqutigiit isertitaat agguaqatigiissillugit
Tabel 5. 2014-imi inoqutigiit isertitaat agguaqatigiissillugit
Isertitat tamarmiusut Isertitat akileraaruteqaataasussat Akileraareerluni isertitat
2012 2013 2014 2012 2013 2014 2012 2013 2014 1.000 kr.
Nuna tamakkerlugu 410 411 412 377 381 381 290 292 291 Kommune Kujalleq 320 324 317 292 298 291 232 236 231 Kommuneqarfik Sermersooq 480 480 477 440 444 441 335 336 331 Qeqqata Kommunia 403 399 410 372 370 380 286 285 292 Qaasuitsup Kommunia 360 362 367 331 335 340 257 260 263 Illoqarfinni 423 425 425 389 394 393 298 301 299 Nunaqarfinni 316 317 326 289 291 301 232 233 236 Immikkoortortaqarfik Nanortalik 284 278 271 260 254 248 211 208 204 Immikkoortortaqarfik Qaqortoq 342 352 340 311 323 312 245 252 245 Immikkoortortaqarfik Narsaq 313 318 319 288 294 296 228 233 233 Immikkoortortaqarfik Ivittuut … … … … … … … … … Immikkoortortaqarfik Paamiut 313 311 315 290 289 292 235 236 237 Immikkoortortaqarfik Nuuk 518 515 512 476 478 474 357 356 351 Immikkoortortaqarfik Maniitsoq 378 355 378 348 328 350 274 260 276 Immikkoortortaqarfik Sisimiut 416 421 425 384 391 394 293 297 300 Immikkoortortaqarfik Kangaatsiaq 273 294 307 245 266 280 209 222 229 Immikkoortortaqarfik Aasiaat 332 329 328 307 305 303 237 238 236 Immikkoortortaqarfik Qasigiannguit 347 366 366 323 341 340 250 263 264 Immikkoortortaqarfik Ilulissat 415 411 421 383 381 391 290 289 296 Immikkoortortaqarfik Qeqertarsuaq 358 368 356 330 342 329 256 263 256 Immikkoortortaqarfik Uummannaq 361 368 356 335 343 332 258 261 252 Immikkoortortaqarfik Upernavik 364 360 388 335 331 360 263 263 279 Immikkoortortaqarfik Qaanaaq 260 270 282 234 243 256 201 211 213 Immikkoortortaqarfik Tasiilaq 329 351 342 297 321 311 251 264 256 Immikkoortortaqarfik Ittoqortoormiit 328 308 331 301 282 305 243 231 244 Inoqutigiit
Meeraqanngitust 361 364 363 335 339 338 254 257 256 Ataatsimik meerartallit 495 496 495 452 456 454 349 352 350 Marlunnik meerartallit 531 529 538 484 485 494 374 374 378 Ikinnerpaamik pingasunik meerartallit 465 469 484 418 428 440 341 345 353 Inersimasoq ataaseq
Meeraqanngitsoq 217 217 214 201 203 200 157 158 155 Ataatsimik meeralik 211 213 213 193 195 195 162 165 165 Marlunnik meeralik 223 216 226 203 197 206 174 172 177 Ikinnerpaamik pingasunik meeralik 194 208 204 173 188 184 166 175 172 Inersimasut marluk
Meerartaqanngitsut 468 472 477 433 441 445 324 328 329 Ataatsimik meerartallit 513 525 516 469 485 474 356 364 357 Marlunnik meerartallit 568 568 571 519 523 526 391 393 392 Ikinnerpaamik pingasunik meerartallit 476 475 476 431 436 435 342 341 341 Ikinnerpaamik inersimasut pingasut
Meerartaqanngitsut 687 682 673 633 632 623 480 480 471 Ataatsimik meerartallit 693 674 679 632 617 622 488 480 480 Marlunnik meerartallit 660 654 676 599 595 614 474 472 483 Ikinnerpaamik pingasunik meerartallit 564 567 628 502 512 566 423 425 460 http://bank.stat.gl/innh1 aamma http://bank.stat.gl/innh2 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Isertitat, atuineq akillu - qupperneq 20 Akileraarutit ataatsimut kisitsisinngorlugit
Tabel 6. Akileraarutit ataatsimut kisitsisinngorlugit
Isertitat akileraarutaasussat Inuit akileraartussaatitaasut tamakkerlugit Akileraarutit tamakkerlugit amerlassusaat
2012 2013 2014 2012 2013 2014 2012 2013 2014 Mio kr.
Nunami tamarmi 9.305 9.527 9.473 3.142 3.166 3.193 49.213 49.060 49.056 Kommune Kujalleq 946 968 957 312 316 313 6422 6.276 6.250 Kommuneqarfik Sermersooq 4.373 4.511 4.487 1.510 1.531 1.559 19.367 19.515 19.903 Qeqqata Kommunia 1.480 1.507 1.495 492 492 491 8237 8.246 8.092 Qaasuitsup Kommunia 2.253 2.278 2.290 742 739 751 14.631 14.450 14.256 Kommunit avataani 254 264 243 86 87 80 556 573 555 http://bank.stat.gl/inns1 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Pisiassat assigiinngitsut akii
Tabel 7. Pisiassat assigiinngitsut 100=2008
Pisiassat COICOP suussusiat 2009 jul 2010 jan 2010 jul 2011 jan 2011 jul 2012 jan 2012 jul 2013 jan 2013 jul 2014 jan 2014 jul 2015 jan 2015 jul Pisiassat kif- fartuussinerillu 0 ataatsimut 103,9 105,0 106,3 106,8 108,6 112,0 113,3 113,8 114,3 115,3 115,9 117,0 117,6 Nerisassat il. 1000 il. 108,9 111,0 112,0 113,4 116,9 119,7 119,8 121,5 121,9 123,5 125,3 126,5 127,8 Imigassat aa- lakoornartut 2000 tupallu 105,0 105,6 106,1 106,1 107,5 108,5 109,1 109,8 109,9 112,5 113,1 113,3 114,7 Atisat isikkatigullu 3000 atisat 100,2 101,8 100,7 99,9 99,9 99,9 99,5 100,3 99,3 100,1 98,1 97,3 96,3 4000 Ineqarneq 105,1 105,9 108,2 109,4 113,5 124,4 127,7 127,6 128,7 130,6 130,3 132,8 132,3 Inigisami ator- tut inigi- samillu kiffar- 5000 tuunneqarneq 114,3 111,5 109,7 110,6 113,2 113,9 115,7 116 119,2 119,5 121,0 122,2 122,0 6000 Nakorsaatit 104,4 106,2 115,2 115,3 116,6 121,5 121,8 121,8 122,3 121,0 121,5 124,5 123,7 7000 Assartuineq 103,8 104,9 104,8 105,4 105,4 109,7 112,1 112,7 114,8 116,0 117,1 117,4 119,3 Oqarasuaatit nassius- 8000 sinerillu 95,0 95,0 95,1 95,1 95,2 95,2 95,5 95,5 88,6 88,8 88,1 87,3 87,6 Sunngiffik piorsar- 9000 simassuserlu 99,0 99,3 99,3 98,2 96,0 95,2 98,1 95,3 96,7 94,4 95,7 95,5 97,1 Neriniartarfiit 11000 akunnittarfiillu 100,6 101,1 106,3 108,9 109,5 110,2 112,6 112,6 113,6 114,4 115,2 115,6 116,0 Nioqqutissat allat sullissi- 12000 nerillu allat 96,2 98,4 101,3 99,7 100,3 103,2 103,3 106,1 106,2 105,9 106,1 108,5 108,4 http://bank.stat.gl/prnprisv Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Isertitat, atuineq akillu - qupperneq 21 Atuisunut akit aamma akinut iluarsiissut
Tabel 8. Atuisunut akit aamma akinut iluarsissuut
Forbrugerpristal Reguleringspristal
Jan 2008 = Jan 1971 = 100 Jan 1981 = 100 Juli 1995 = 100 Jan 2008 = 100 Jan 1971 = 100 Jan 1984 = 100 Juli 1995 = 100 100 Jan Juli Jan Juli Jan Juli Jan Juli Jan Juli Jan Juli Jan Juli Jan 1971 100,0 103,0 ...... 100,0 103,1 ...... 1972 105,7 109,5 ...... 106,0 109,0 ...... 1973 113,8 122,4 ...... 112,4 120,9 ...... 1974 131,5 142,7 ...... 128,9 140,4 ...... 1975 153,1 163,4 ...... 151,2 159,5 ...... 1976 173,3 179,8 ...... 168,7 175,6 ...... 1977 185,4 194,3 ...... 181,5 189,4 ...... 1978 202,6 211,6 ...... 198,2 207,6 ...... 1979 217,8 232,3 ...... 214,2 226,2 ...... 1980 245,0 257,9 ...... 239,8 253,2 ...... 1981 277,5 299,9 100,0 108,1 ...... 266,1 288,4 ...... 1982 318,3 336,5 114,7 121,3 ...... 307,9 324,8 ...... 1983 356,9 370,0 128,6 133,4 ...... 345,8 359,3 ...... 1984 385,7 405,6 139,0 146,2 ...... 373,6 393,8 100,0 105,4 ...... 1985 421,8 428,8 152,0 154,5 ...... 406,9 412,8 108,9 110,5 ...... 1986 444,5 451,4 160,2 162,7 ...... 425,9 433,0 114,0 115,9 ...... 1987 457,4 465,1 164,8 167,6 ...... 437,1 445,0 117,0 119,1 ...... 1988 492,1 501,0 177,4 180,5 ...... 460,9 468,3 123,4 125,4 ...... 1989 513,8 530,4 185,2 191,1 ...... 482,5 497,5 129,2 133,2 ...... 1990 543,6 551,9 195,9 198,9 ...... 509,9 518,5 136,5 138,8 ...... 1991 568,3 573,6 204,8 206,7 ...... 529,0 534,5 141,6 143,1 ...... 1992 577,6 583,4 208,1 210,2 ...... 538,9 542,8 144,2 145,3 ...... 1993 584,0 590,4 210,5 212,9 ...... 543,8 538,7 145,6 144,2 ...... 1994 589,8 589,8 212,6 212,6 ...... 534,9 538,0 143,2 144,0 ...... 1995 596,2 601,7 215,0 217,0 ... 100,0 ...... 543,9 549,6 145,6 147,2 ... 100,0 ... 1996 605,9 608,4 218,5 219,4 100,7 101,1 ...... 553,4 558,4 148,2 149,5 100,7 101,6 ... 1997 609,0 612,0 219,6 220,7 101,2 101,7 ...... 560,0 563,3 149,9 150,8 101,9 102,5 ... 1998 614,4 618,6 221,6 223,1 102,1 102,8 ...... 566,1 569,9 151,6 152,6 103,0 103,7 ... 1999 619,8 622,8 223,6 224,6 103,0 103,5 ...... 565,4 568,8 151,4 152,3 102,9 103,5 ... 2000 630,0 634,0 227,2 228,5 104,7 105,3 ...... 574,7 578,0 153,9 154,7 104,6 105,2 ... 2001 648,3 654,3 233,8 235,9 107,7 108,7 ...... 589,6 594,3 157,8 159,1 107,3 108,1 ... 2002 674,6 678,6 243,4 244,8 112,2 112,9 ...... 607,9 618,2 162,6 165,4 110,6 112,5 ... 2003 684,1 691,6 246,8 249,6 113,8 115 ...... 618,2 626,3 165,4 167,6 112,4 113,9 ... 2004 705,8 707,5 254,8 255,4 117,4 117,7 ...... 639,4 641,5 171,1 171,6 116,3 116,7 ... 2005 713,3 717,2 257,6 259,0 118,7 119,3 ...... 646,4 650,2 172,9 174,0 117,6 118,3 ... 2006 729,5 737,9 263,3 266,3 121,4 122,7 ...... 662,5 671,7 177,2 179,7 120,5 122,2 ... 2007 746,3 749,9 269,4 270,9 124,1 124,8 ...... 682,0 685,5 182,5 183,4 124,1 124,7 ... 2008 786,6 820,3 283,9 296,0 130,8 136,4 100,0 103,0 706,1 732,9 188,9 196,1 128,5 133,4 100,0 2009 822,1 825,1 296,8 297,9 136,7 137,2 103,5 103,9 737,9 741,4 197,4 198,3 134,3 134,9 104,0 2010 833,8 844,1 301,1 304,8 138,7 140,4 105,0 106,3 749,9 760,5 200,6 203,4 136,4 138,3 105,7 2011 848,1 862,5 306,2 311,4 141,0 143,4 106,8 108,6 765,5 777,7 204,7 208,0 139,2 141,4 107,9 2012 889,1 899,9 321,0 324,9 147,8 149,6 112,0 113,3 805,8 817,0 215,5 218,5 146,5 148,5 113,5 2013 903,8 907,6 326,3 327,7 150,3 150,9 113,8 114,3 820,9 823,5 219,5 220,2 149,2 149,7 115,7 2014 915,6 920,5 330,6 332,4 152,2 153,0 115,3 115,9 831,5 836,5 222,3 223,6 151,2 152,1 117,2 2015 929,1 933,7 335,5 337,2 154,4 155,2 117,0 117,6 845,0 849,4 225,9 227,1 153,6 154,4 119,1 http://bank.stat.gl/prnprisf aamma http://bank.stat.gl/prnprisr Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Isertitat, atuineq akillu - qupperneq 22 Sanaartornermi akit
Tabel 9. Sanaartornermi akit 100=2006
2006 jan 2007 jan 2008 jan 2009 jan 2010 jan 2011 jan 2012 jan 2013 jan 2014 jan 2015 jan Katillugit
Katillugit 100,0 105,1 111,7 115,4 116,3 118,0 121,2 121,8 124,9 128,5 Atortut 100,0 106,8 118,2 122,8 121,5 123,4 126,2 125,5 127,0 127,9 Assartuineq 100,0 102,2 101,3 110,6 106,7 109,6 120,4 119,4 121,4 124,5 Sulinermi aningaasarsiat 100,0 104,0 107,4 109,8 113,1 114,6 117,2 119,1 123,6 129,3 Suliffeqarfik
Katillugit 100,0 104,3 108,8 109,5 112,9 114,4 116,1 117,9 120,5 123,9 Atortut 100,0 106,8 114,0 118,2 119,0 121,3 122,6 123,2 124,7 125,6 Assartuineq 100,0 102,2 101,3 110,6 106,7 109,6 120,4 119,4 121,4 124,5 Sulinermi aningaasarsiat 100,0 103,8 107,7 107,6 111,6 112,9 114,7 116,8 120,3 125,8 Sanaartorfigissaaneq
Katillugit 100,0 103,2 106,6 111,6 113,6 115,6 118,1 120,5 123,9 127,7 Atortut 100,0 106,8 113,6 117,8 118,5 120,9 122,2 122,8 124,1 125,5 Assartuineq 100,0 102,2 101,3 110,6 106,7 109,6 120,4 119,4 121,4 124,5 Sulinermi aningaasarsiat 100,0 101,7 103,9 109,2 111,8 113,7 116,4 119,6 124,2 129,2 Tunngaviliorneq
Katillugit 100,0 105,3 110,0 113,2 114,8 116,3 117,1 118,8 121,4 125,6 Atortut 100,0 106,8 112,7 116,9 117,6 119,9 121,3 121,8 122,7 124,6 Assartuineq 100,0 102,2 101,3 110,6 106,7 109,6 120,4 119,4 121,4 124,5 Sulinermi aningaasarsiat 100,0 103,0 105,9 107,1 110,6 110,6 109,6 113,4 117,1 122,4 Betonimik suliaqarneq aamma tunngaviliorneq
Katillugit 100,0 104,2 106,8 109,5 101,9 100,8 107,3 109,2 111,1 114,2 Atortut 100,0 104,9 107,5 110,7 97,1 95,3 105,4 106,5 106,9 108,2 Assartuineq 100,0 102,2 101,3 110,6 106,7 109,6 120,4 119,4 121,4 124,5 Sulinermi aningaasarsiat 100,0 103,0 105,9 107,1 110,6 110,6 109,6 113,4 117,1 122,4 Qarmaaneq
Katillugit 100,0 102,7 110,3 110,8 112,0 114,9 118,5 120,4 122,2 125,4 Atortut 100,0 102,9 113,3 113,0 111,2 112,8 117,0 118,8 121,1 119,7 Assartuineq 100,0 102,2 101,3 110,6 106,7 109,6 120,4 119,4 121,4 124,5 Sulinermi aningaasarsiat 100,0 102,3 106,1 107,2 113,7 118,6 120,7 122,9 124,3 130,4 Sananeq
Katillugit 100,0 105,9 113,8 118,2 119,0 120,7 123,3 122,2 126,3 130,0 Atortut 100,0 107,8 122,8 127,6 127,2 129,3 129,7 126,3 128,8 129,0 Assartuineq 100,0 102,2 101,3 110,6 106,7 109,6 120,4 119,4 121,4 124,5 Sulinermi aningaasarsiat 100,0 104,7 107,8 110,5 113,7 114,7 117,4 118,6 124,7 130,8 Pequtiliorneq
Katillugit 100,0 104,2 112,0 115,8 117,2 118,7 120,5 119,6 123,0 127,1 Atortut 100,0 103,6 117,2 121,8 121,4 123,4 123,8 120,6 121,7 124,0 Assartuineq 100,0 102,2 101,3 110,6 106,7 109,6 120,4 119,4 121,4 124,5 Sulinermi aningaasarsiat 100,0 104,7 107,7 110,5 113,8 114,8 117,6 118,8 124,9 131,0 Natilerineq
Katillugit 100,0 105,5 107,8 112,8 112,9 117,1 121,2 122,2 127,6 132,6
Isertitat, atuineq akillu - qupperneq 23 Atortut 100,0 107,8 112,0 116,7 116,0 124,5 125,7 127,9 133,5 137,0 Assartuineq 100,0 102,2 101,3 110,6 106,7 109,6 120,4 119,4 121,4 124,5 Sulinermi aningaasarsiat 100,0 104,7 107,8 110,5 113,7 114,7 117,4 118,6 124,7 130,8 Qalipaaneq
Katillugit 100,0 104,6 110,5 112,9 116,3 117,6 120,6 119,9 120,8 125,8 Atortut 100,0 107,7 116,6 120,5 123,1 123,1 123,5 124,9 125,0 125,1 Assartuineq 100,0 102,2 101,3 110,6 106,7 109,6 120,4 119,4 121,4 124,5 Sulinermi aningaasarsiat 100,0 103,1 107,7 109,1 113,2 115 119,1 117,3 118,4 124,1 Ruujorilerineq
Katillugit 100,0 105,9 112,7 118,4 120,6 122,0 127,4 131,7 136,0 138,8 Atortut 100,0 109,9 121,9 133,0 134,7 137,2 147,4 152,4 155,6 156,2 Assartuineq 100,0 102,2 101,3 110,6 106,7 109,6 120,4 119,4 121,4 124,5 Sulinermi aningaasarsiat 100,0 103,7 107,9 110,4 113,1 113,8 116,3 120,4 126,1 130,1 Sarfalerineq
Katillugit 100,0 106,8 112,7 114,0 115,3 119,8 125,2 127,9 130,9 135,4 Atortut 100,0 111,9 121,7 121,4 120,7 124,6 132,5 136,5 137,4 139,6 Assartuineq 100,0 102,2 101,3 110,6 106,7 109,6 120,4 119,4 121,4 124,5 Sulinermi aningaasarsiat 100,0 104,9 109,6 111,2 113,4 118,3 122,6 124,8 129,3 135,7 http://bank.stat.gl/prnbyg1 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
PUBLSLUT
Signatur forklaring: … Oplysninger foreligger ikke .. Oplysninger for usikre til at angives eller diskretionshensyn . Tal kan efter sagens natur ikke forekomme 0 Mindre end halvdelen af den anvendte enhed - Nul * Foreløbigt eller anslået tal
Isertitat, atuineq akillu - qupperneq 24 2015 ukiumoortumik paasissutissat
1. Aningaasanik aningaasaatinillu niuerneq
Aningaasanik aningaasaatinillu niuerneq Kalaallit Nunaanni aningaasaqarneq aningaasaatinillu kileqanngitsumik nuussuisinnaaneq ammasorujussuuvoq. Tamanna isumaqarpoq nunani tamalaani nunarsuarlu tamakkerlugu ineriartorneq aamma aningaasaateqarnermut apeqqutaalluinnartoq, minnerunngutsumik aningaasanik niuerfiit ataatsimuulersinneqarsiartorneranni.
Aningaasanik aningaasaatinillu niuerfiit arlalinnik immikkoortitersimapput aningaasaqarnermi nioqqutinik tuniniaaffiullutillu pisiniarfiusunik. Aningaaseriviit assigiinngitsunik periarfissaqartitsillutik aningaasaliinissamut periarfissiipput, peqatigisaanik sullitaminnut inussutissarsiornikkullu siunnerfeqartumik sulialiannut taarsigassarsititsisarput.
Illunik pisinermi isumannaatsumik qularnaveeqqusiilluni aningaasanik taarsigassarsititsisarfiit aqqutigineqakkajupput, ukiut qulit 30-llu akornanni sivisussusilinnik akilersorneqartussanik. Taamatullu inissianik pisinermi aamma pisortat taarsigassanik aningaasaliineri aamma pingaaruteqarlutik.
2. Aningaaseriveqarneq
Aningaaseriveqarneq Aningaaseriviit akilersuinerpassuarnut pisariitsumik akikitsumillu qulakkeerinneqataapput, assersuutigalugu nioqqutissanik kiffartuussinernillu pisinermut tunisaqarnermullu akisarsianillu akiliinernut atatillugu angerlarsimaffinnit suliffeqarfinnillu ulluinnarni ingerlanneqartartunik. Akiliinerit tamarmik ippinnaateqanngitsumik ingerlanneqarnissaat aningaaseriviit qulakkeertarpaat. Aningaaseriviit saniatigut Post Greenland (Tele Greenland A/S) sineriammi illoqarfinni amerlasuuni tunngaviusumik aningaasaqarnikkut aningaasaqarnikkullu kiffartuussisarpoq.
GrønlandsBANKEN A/S-i aamma Namminersorlutik Oqartussat isumaqatigiissutaat malillugu tunngaviusumik aningaasaqarnikkut ataqatigiimmik aaqqissuussineq BBB-system-imik taaneqartartoq GrønlandsBANKENip illoqarfinni nunaqarfinnilu ingerlappaa, saniatigullu aamma KNI A/S-i suleqatigalugu BBB-system-i illoqarfinni nunaqarfinnilu isorliunerusuni atuutsinneqarpoq.
Tele Greenland A/S aammalu KNI A/S pillugit paasisaqarnerorusukkuit nittartakkat www.telepost.gl aamma www.kni.gl alakkakkit.
GrønlandsBANKEN A/S aningaaserivinni kisiartaalluni tamakkiisumik Nuummi qullersaqarfeqarluni sullissisuuvoq, Sisimiuni, Ilulissani, Qaqortumi aammalu Maniitsumilu immikkoortortaqarluni. Titartagaq 2.1.-imi takuneqarsinnaapput aningaaserivimmi uninngasuutit taarsigassarsiallu agguaqatigiissillungu erniaat.
Titartagaq 2.1. GrønlandsBankimi aningaasat uninngasuutit taarsigassarsiallu agguaqatigiissillungu erniaat
Malugiuk: Kisitsisit taarsigassarsisitsinermi erniatigut isertitat taarsigassarsiat ataatsimut katinnerinik agguarlugit uninngasuutillu erniaasa ataatsimut katinnerinit agguagaapput. Najoqqutaq: GrønlandsBANKEN A/S
Aningaaserivik pillugu paasissutissat takuneqarsinnaapput uani: www.banken.gl
Banknordik Tórshavnimi Savalimmiuniittumi qullersaqarfeqartoq nunani allani aningaaserivinni kisiartaalluni Kalaallit Nunaanni Nuummi immikkoortortaqarpoq. 2010-mi BankNordik SparBankip Kalaallit Nunaanni immikkoortortaqarfii nangillugit siulersulerpai. Titartagaq 2.2.-mi takuneqarsinnaapput aningaaseriviup agguaqatigiissillungu uninngasuutinut taarsigassianullu erniarititai.
Aningaasanik aningaasaatinillu niuerneq - qupperneq 2 Titartagaq 2.2. BankNordik-imi aningaasat uninngasuutit taarsigassarsiallu agguaqatigiissillungu erniaat
Malugiuk: Kisitsisit taarsigassarsisitsinermi erniatigut isertitat taarsigassarsiat ataatsimut katinnerinik agguarlugit uninngasuutillu erniaasa ataatsimut katinnerinit agguagaapput. Najoqqutaq: BankNordik
BankNordik pillugu paasisaqarnerorusukkuit nittartagaq www.Banknordik.gl alakkaruk.
Kalaallit Nunaanni aningaaserivinnik ingerlatsineq Finanstilsynemit nakkutigineqarpoq. Aningaaserivinnik ingerlatsinermi nakkutilliinerit takuneqarsinnaapput nittartakkami www.finanstilsynet.dk
3. Qularnaveeqqusiilluni taarsigassarsiniartarfiit
Qularnaveeqqusiilluni taarsigassarsiniartarfiit Qallunaat Nunaanni qularnaveeqqusiilluni akiligassarsiniartarfiit aqqutigalugit illunik aningaasalersuisarneq Kalaallit Nunaanni 1985-imiilli ingerlanneqarpoq. Qularnaveeqqusiilluni akiligassarsiniartarfiit ingerlatsisuusut tassaapput Realkredit Danmark, Nykredit Danmark, DLR Realkredit aammalu BRF Kredit. Paasisaqarnerorusukkuit alakkakkit nittartakkat www.rd.dk, www.nykredit.dk, www.dlr.dk aamma www.brf.dk.
Titartagaq 3.1.-imi 3.2.-milu takuneqarsinnaapput taarsigassarsinermi akiitsut sinneruttut aammalu Kalaallit Nunaannit taarsigassarsiat aningaasallut uninngasuutit 2014-ip tungaanut.
Aningaasanik aningaasaatinillu niuerneq - qupperneq 3 Titartagaq 3.1. Taarsigassarsinermi akiitsut sinneri
Najooqutaq: Finanstilsynet
Titartagaq 3.2. Kalaallit Nunaanni, Savalimmiuni aammalu Danmarkimi aningaaseriviit Kalaallit Nunaannut taarsigassarsiarititaat Kalaallit Nunaanniillu aningaasat uninngasuutigineqartut annertussusaat
Najoqqutaq: Aningaasaqarnermut Isumalioqatigiissitap ukiumoortumik nalunaarusiaa 2014
4. Pisortat taarsigassarsititsisarnerat
Pisortat taarsigassarsititsisarnerat Pisortat, pingaartumik Namminersorlutik Oqartussat illunik sanaartorneq tapersersorpaat. Sinerissap qanittuani aalisariutit taarsersornerinut aamma aalisarnermik nutarsaanernut tapiisoqartarpoq. Aalisarnermik nutarsaanermi assigiinngitsunik suliniuteqartut, misiliillutik aalisartut assingusunilluunniit suliaqartut, Klaallit Nunaanni aalisarnermik, piniarnermik nunalerinermillu sunniuteqarluarsinnaasut tapersersorneqartarput.
Aningaasanik aningaasaatinillu niuerneq - qupperneq 4 Namminersorlutik Oqartussat illuliornermut atukkiillutik tapiisarput. Ilaqutariinnut ataatsinut illuliornermi 40 procenti angullugu sanaartornermut tapiisoqarsinnaasarpoq. Inuussutissarsiornermut tapiissutit paasissuissat annertunerusut pillugit nittartagaq una alakkarneqarsinnaavoq: www.sullissivik.gl
5. Greenland Venture
Greenland Venture A/S-i Greenland Venture A/S-i Kalaallit Nunaanni suliffeqarfiit inuussutissarsiornermik ingerlatsisut aningaasaliiffigisarpai aammali suliffeqarfinnik nutaanik aallartitsinissaq soqutigisaralugu. Aningaasaliinerit pisarput suliffeqarfik siunissami niuernermi aningaasaqarnikkut ataavartumik ingerlasinnaanera nalilersorneratigut, suliffeqarfinnilu aningaasaqarnikkut ingerlatsinerit siunissami sunniuteqarsinnaasut aningaasaliiffigineqartarput.
Greenland Venture A/S-i pillugu nittartagaq www.venture.gl alakkaruk.
6. Aktiat nalingisa ineriartornerat
Aktiat nalingisa ineriartornerat GrønlandsBANKEN aamma NunaMinerals A/S kalaallini ingerlatseqatigiiffiini OMX-børsenip allattorsimaffianiipput, Nordatlantisk Venture A/S qallunaat OTC-mi allattorsimaffianni www.danskotc.dk –mi takuneqarsinnaavoq.
Nunaminerals A/S aamma Nordatlantisk Venture A/S pillugit nittartakkat www.nunaminerals.com aamma www.nordatlantiskventure.dk alakkakkit.
GrønlandsBANKENip aamma Nunaminerals A/S-ip aktiaataasa nalingi nittartakkami www.nasdaqomxnordic.com –kkut takuneqarsinnaapput.
7. Nittartakkat takuneqarsinnaasut
Nittartakkat takuneqarsinnaasut KNI A/S, www.pilersuisoq.gl GrønlandsBANKEN A/S, www.banken.gl BankNordik A/S, www.banknordik.gl Aningaasanik Nakkutilliisoqarfik, www.finanstilsynet.dk Qallunaat Nunaanni aningaasanik qularnaveeqqusiilluni taarsigassarsiniartarfiit, www.rd.dk, www.nykredit.dk, www.dlr.dk aammalu www.brf.dk
Aningaasanik aningaasaatinillu niuerneq - qupperneq 5 Namminersorlutik Oqartussat, www.naalakkersuisut.gl
Aningaasanik aningaasaatinillu niuerneq - qupperneq 6 GrønlandsBank-ip ukiumoortumik nalunaarusiai
Tabel 1. GrønlandsBank-ip ukiumoortumik nalunaarusiai
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Mio. kr. Ernianit akiliutinillu iluanaarutit ilanngaasikkat 178,2 193,8 209,4 229,3 237,4 235,2 253,5 277,8 275,8 293,4 Nalingit allanngorarne-rinut iluarsiineq -7,3 -1,4 -8,2 -43,8 4,2 3,9 -29,5 11,2 4,0 7,7 Ingerlatsinermi allatigut isertitat 2,8 1,7 4,9 2,1 4,6 7,0 2,7 3,4 3,1 3,8 Sulisunut allaffissornermu-llu aningaasartuutit 78,8 87,5 91,2 96,1 106,3 109,9 118,2 126,6 130,4 136,4 Pigisanut nalikilliliissutit 5,2 4,2 2,3 2,9 8,1 12,3 12,4 10,8 10,4 9,1 Ingerlatsinerni allani aningaasartuutit - - 8,8 12,0 16,0 11,2 5,3 2,2 3,4 3,1 Nalikilliliinerit kiisalu taarsigassalinnut immikkoortitat 0,2 -1,8 -8,4 4,8 15,4 14,6 12,5 17,3 15,2 24,8 Akileraarutit ilanngaatiginngin-neranni 89,5 104,2 112,2 71,8 100,4 98,1 78,3 135,5 123,5 131,4 Akileraarutit 33,2 36,9 34,2 23,1 31,9 31,4 24,7 43,1 39,2 41,8 Ukiumut angusat 56,3 67,3 78,0 48,7 68,5 66,7 53,6 92,4 84,3 89,7 Nammineq aningaasaatit 626,7 644,6 649,5 626,2 694,3 758,4 791,9 850,9 876,2 909,9 Oqimaaqatigiis-sinnera 3.459,4 3.646,2 4.200,2 4.110,3 4.144,5 4.533,9 4.813,0 4.826,1 5.057,1 4.849,6 Pisussaaffiit allat 411,1 413,0 548,7 769,0 721,2 908,8 836,4 889,3 873,1 1.093,3 Kisitsisit pingaarnerit Nammineq aningaasaatinik ernialiineq 14,5 16,4 17,3 11,2 15,2 13,5 10,1 16,5 14,3 14,7 Aningaasartuuti-nut naleqqiullugu isertitat 2,1 2,2 2,2 1,6 1,7 1,7 1,5 1,9 1,8 1,8 Akiliisinnaassuts-ip procentia 24,5 21,0 17,3 17,9 19,6 19,8 20,0 20,2 21,0 20,3 Iluanaarutit procentii 45,0 55,0 60,0 0,0 0,0 10,0 30,0 55,0 55,0 55,0 Nalinga 525,0 712,0 967,0 298,0 398,0 475,0 295,0 567,0 662,0 612,0 Aktiap namminermi nalinga 348,0 360,0 361,0 348,0 386,0 425,0 450,0 482,0 494,0 505,0 Sulisut amerlassusii (agg) 84,0 88,0 90,0 103,0 107,0 106,0 113,0 112,0 114,0 116,1 Najoqqutaq: GrønlandsBanken A/S
Aningaasanik aningaasaatinillu niuerneq - qupperneq 7 BankNordik-ip ukiumoortumik nalunaarusiai
Tabel 2. BankNordik-ip ukiumoortumik nalunaarusiai
2010 2011 2012 2013 Mio. kr. Ernianit akiliutinillu iluanaarutit ilanngaasikkat 56,3 52,4 52,8 48,6 Nalingit allanngorarnerinut iluarsiineq 0,4 -0,5 0,0 0,0 Ingerlatsinermi allatigut isertitat 5,9 4,2 0,1 1,2 Sulisunut allaffissornermullu aningaasartuutit 38,2 42,0 31,7 28,1 Pigisanut nalikilliliissutit 0,6 0,4 2,5 1,7 Ingerlatsinerni allani aningaasartuutit 0,0 0,0 0,5 1,3 Nalikilliliinerit kiisalu taarsigassalinnut immikkoortitat 7,8 -0,4 4,8 8,0 Akileraarutit ilanngaatiginnginneranni 16,0 14,1 13,5 10,8 Akileraarutit 4,1 4,1 4,3 3,4 Ukiumut angusat 11,9 10,0 9,2 7,3 Nammineq aningaasaatit 2.013,5 1.957,7 2.053,4 2.156,0 Oqimaaqatigiissinnera 1.001,6 929,5 970,6 868,0 Pisussaaffiit allat 372,8 382,7 443,9 361,6 Kisitsisit pingaarnerit Nammineq aningaasaatinik ernialiineq 20,9 1,6 6,1 5,4 Aningaasartuutinut naleqqiullugu isertitat 1,4 1,3 1,3 1,3 Akiliisinnaassutsip procentia 17,0 15,6 14,8 14,7 Iluanaarutit procentii 13,0 0,0 10,0 16,0 Nalinga 144,0 78,8 76,0 128,0 Aktiap namminermi nalinga 210,0 198,5 208,2 218,6 Sulisut amerlassusii (agg) 28,0 27,8 25,3 20,5 Najoqqutaq: BankNordik
Aningaasanik aningaasaatinillu niuerneq - qupperneq 8 Illusinermi taarsigassarsianut akiitsut sinneruttut akiitsoqarfinnut agguaanneri
Tabel 3. Illusinermi taarsigassarsianut akiitsut sinneruttut akiitsorqarfinnut agguaanneri
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Mio. kr. Akiitsut sinneruttut 1.157 1.246 1.414 1.648 2.121 2.465 2.681 2.861 3.050 3.167 3.240 Namminerisamik illuutit 523 645 820 1.044 1.590 1.979 2.140 2.280 2.396 2.498 2.541 Sanaartornermi tapiissutit 58 35 34 32 26 13 5 5 4 4 10 Piginneqatigiilluni inissiat 137 190 256 277 221 193 206 232 223 215 209 Namminerisamik inaatinik attartortitsinerit 128 106 89 93 100 101 143 152 161 193 198 Suliffissuaqarneq assassorlunilu suliat 28 5 2 2 1 0 0 0 0 0 0 Allaffeqarneq niuernerlu 273 259 208 196 180 175 183 189 264 255 280 Inuiaqatigiileerinermi piorsar- simassutsikkullu siunertanut 11 6 5 4 3 3 3 2 2 2 1 Malugiuk: Kisitsisit 4. kvartalinik naatsorsugaapput. Najoqqutaq: Finanstilsynet
PUBLSLUT
Signatur forklaring: … Oplysninger foreligger ikke .. Oplysninger for usikre til at angives eller diskretionshensyn . Tal kan efter sagens natur ikke forekomme 0 Mindre end halvdelen af den anvendte enhed - Nul * Foreløbigt eller anslået tal
Aningaasanik aningaasaatinillu niuerneq - qupperneq 9 2015 ukiumoortumik paasissutissat 2. december 2015
1. Atualernissaq sioqqullugu paaqqinnittarfiit meeqqallu atuarfii
Atualernissaq sioqqullugu paaqqinnittarfiit meeqqallu atuarfii Ulluunerani paaqqinnittarfiit atuarfeqarnerlu Ilinniartitaanermut, Ilisimatusarnermut Nunanullu Avannarlernut Suleqateqarnermut Naalakkersuisoqarfiup ataani inissisimapput. Ulluunerani paaqqinniffinnut atuarfeqarfinnullu tunngatillugu Naalakkersuisut siunertarisaat tassaavoq taaguutit Meeqqerivitsialak aamma Atuarfitsialak aqqutigalugit meeqqanut inuusuttunullu naleqqiullugu tamakkiisumik isiginnilersinnaanissaq.
Meeqqat 15-it inorlugit ukiullit ulluunerani paarineqartariaqartunut sunngiffimmiluunniit isumagineqartariaqartunut neqeroorutit, tassunga ilanngullugit paarineqarnissamut pisariaqartitsivissunngitsut pinaveersaartitsinermik siunertaqartunik naammattunik neqerooruteqarfiginissaat kommunalbestyrelsit qulakkiigassaraat. Kommunalbestyrelsit ilanngullugu meeqqanut atualertussanut Atuarfitsialammut piareersaatitut sammisassanik neqerooruteqassapput.
Meeqqanut inuusuttunullu ulluunerani paaqqinnittarfiit kommuninit pilersinneqarlutillu ingerlanneqartarput Kommunip ingerlataanik ulluunerani paarsisartunik angerlarsimaffinni pilersitsisoqarsinnaavoq. Paaqqinnittarfiit taakku aningaasartuutaat kommunit isumagisassaraat, aamma ulluunerani paaqqinnittarfinnut aamma ulluunerani paarsisartunut angajoqqaat akiliuteqartarnerat pineqarpoq.
2. Ulluunerani paaqqinnittarfiit meeqqallu paarineqartartut amerlassusaat
Ulluunerani paaqqinnittarfiit meeqqallu paarineqartartut amerlassusaat 2014-imi Kalaallit Nunaanni meeraaqqeriviit 17-iupput, meeqqeriviit 19- iullutik kiisalu meeqqeriviit meeqqeriviillu ataatsimoortut 44-iullutik. Taakku saniatigut angerlarsimaffinni paaqqinniffiit kommunit ingerlataat 38-upput. Taakku saniatigut meeqqeriveqarpoq namminersortunik pingasunik taakku Kommuneqarfik Sermersuummi tamarmik inissisimasut.
3. Meeqqat atuarfiat
Meeqqat atuarfiat Kalaallit Nunaat ukiut 100 sinnerlugit pinngitsoorani atuartitsisussaatitaaneq ingerlassimavaa. Ukiuni qulingiluani pinngitsoorani atuartuusussaaffiuvoq ukiunilu atuarfiusuni 10-anni aamma 11-anni atuartitsinissaq neqeroorutaasarluni. Atuartitaaneq akileraarutinit akilerneqartarpoq.
Meeqqat atuarfiannut aqunneqarneranullu inatsisitigut tungavissat Inatsisartut aalajangersartarpaat, qitiusumillu allaffissornikkut aammalu suliassatigut ingerlatsinerit Ilinniartitaanermut, Ilisimatusarnermut Nunanullu Avannarlernut Suleqateqarnernut Naalakkersuisoqarfiup isumagisaralugit.
Kommunini kommunalbestyrelsit tassaapput atuarfiit ingerlanneqarnerannut anguniakkanik toqqammavissanillu aalajangersaasartut. Atuarfiit ingerlanneqarnerinut tunngavissatut siunertarineqartutullu aalajangersakkat iluanni iliuusissanik pilersaarusiortussanik atuarfiit tamarmik siulersuisoqarput. Atuarfinni minnerusuni suliassat taamaattut nunaqarfinni aqutsisut isumagisinnaasarpaat. Kommunini ataasiakkaani atuarfeqarfiit allaffissornikkut atuartitsinikkullu atuarfeqarnermut pisortamit imaluunniit atuarfiup pisortaaneranit isumagineqartarput.
Takussutissiaq 3.1. Meeqqat atuarfiini atuartut amerlassusiat
2007 2009 2010 2011 2012 2013 2014 /2008 1) /2010 /2011 /2012 /2013 /2014 /2015 I alt 10.701 9.470 9.290 8.810 9.019 8.643 8.485 Meeqqat atuarfiini atuartut
1.-3. klasse (1. trin) 2.582 2.558 2.535 2.431 2.448 2.361 2.306 4.-7. klasse (2. trin) 5.794 3.509 3.374 3.180 3.294 3.182 3.145 8.-10. klasse (3. trin) 1.879 2.828 2.818 2.542 2.587 2.374 2.313 Atuarfiit namminersortut 94 91 141 214 221 197 191 Immikkut klassit 352 484 422 443 469 529 530 Taakkunannga nunaqarfinni 1.492 1.541 1.348 1.256 1.202 1.212 1.129 Malugiuk: Kommunit kisitsisinik nalunaarsuisimannginnerat pissutaalluni 2008/2009-mi kisitsisit ilanngunneqanngillat. Nassuiaat: 1): 2007/2008-mi Iginniarfiup Atuarfiata kisitsisai ilaanngillat. 2) Ilimmarfiaqqami atuartut ukiunut atuarfiusunut 2013/2014-imut 2014/2015ilanngunneqanngillat. Najoqqutaq: Inerisaavik, Nuuk Internationale friskole aamma Ilimmarfiaraq
2002-miit ukiuni qulini meeqqat atuarfiat alloriarfinnut pingasunut immikkoortiterneqarsimavoq, nukarlernut alloriarneq ukiunik pingasunik sivisussusilik, akullernut alloriarneq ukiuni sisamani sivisussusilik angajullernullu alloriarneq ukiuni pingasuni sivisussusilik. Ukiut qulingiluat pinngitsoornani atuartussaaffiuvoq.
Alloriarnerni tamani ilinniartitsissutit tamarmik ilinniartitsissutigineqartarput: Oqaasilerineq, tassa imaappoq kalaallisut, qallunaatut, tuluttut oqaatsillu allanertat allat
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 2 Kulturi inuiaqatigiilerineq upperisarsiornermik filosofimillu atuartitsinerit Atuartitsissutit matematikki aamma pinngortitaq Inuttut inerikkiartorneq, tassa peqqinneq, inooqatigiinnikkut misigissutsikkullu ilikkagaqarniarnermi atuartitsineq, ilinniagaqarnissamik inuussutissarsiutissamillu qinersiniarnermi paasisitsiniaaneq aamma tarnikkut inuttullu inooqatigiinneq pillugu sammisat Najukkami toqqagassat, tassa imaappoq nipilersorneq kiisalu kulturikkut, isumaginninnermi inuussutissarsiutinulluunniit sammisunik ingerlataqarneq.
Atuartunut immikkut atuartinneqarnissamik pisariaqartitsisunut atuartitsineq ingerlanneqartarpoq. Perorsaanikkut/tarnikkut siunnersuinikkut isumasioqatigiinneq malillugu atuartitsineq aaqqissuunneqassaaq. Ukiuni qulingiluani meeqqat atuarfianni atuareernerup kingornagut atuarfiup qimannissaanut periarfissaq atuartut amerlanngitsut atortarpaat. Angajoqqaat atuarfillu isumaqatigiissutigigaangassuk ukiut atuarfiusut arfineq pingajuisa kingorna meeqqat atuarfiannit atuarunnaarnissamut periarfissaq ataasiakkaat atortarpaat.
Takussutissiaq 3.2. Meeqqat atuarfianni soraarummeernerit
2010 2011 2012 2013 2014 2015 Allattariarsorluni misilitsinneq
Katillugit ...... 7.090 6.511 6.450 6.516 5.967 5.437 Kalaallisut piginnaasanik misilitsinneq 781 734 719 726 676 611 Kalaallisut allaaserinninneq ...... 773 731 722 741 671 613 Qallunaatut piginnaasanik misilitsinneq 799 729 718 730 671 612 Qallunaatut allaaserininninneq ...... 796 733 724 739 669 610 Tuluttut piginnaasanik misilitsinneq .. 798 723 714 699 668 601 Tuluttut allaaserinninneq ...... 792 712 721 706 668 591 Matematikkimi piginnaasanik misilitsinneq ...... 797 727 715 723 657 593 Matematikkimi kisitassat eqqarsaatigisariallit ...... 797 736 715 728 662 606 Inuiaqatigiilerineq ...... 388 217 362 376 288 228 Upperisalerineq isumaloqqissaarnerlu . 369 225 340 348 337 115 Pinngortitalerineq ...... - 244 - - - 257 Oqaluttariarsorluni misilitsinneq
Katillugit ...... 3.288 2.999 2.848 2.977 2.704 2.458 Kalaallisut ...... 325 273 226 258 272 210 Qallunaatut ...... 326 268 281 297 218 228 Tuluttut...... 298 290 311 255 256 217 Matematikki ...... 405 367 368 361 372 284 Inuiaqatigiilerineq ...... 4 191 173 176 157 193 Upperisalerineq isumasioqqissaarnerlu . 5 184 185 175 99 154 Fysik/kemi ...... 399 331 343 355 305 316 Uumassuseqartulerineq ...... 359 176 174 208 174 145 Pinngortitaleriffiusumik nunalerineq ... 376 163 160 178 204 98 Allamiut oqaasiisa pingajuat ...... 4 - 1 1 - - Sumiiffinni ataasiakkaani toqqagaq .... 15 23 11 5 16 - Aalajangersimasumik qulequtsiilluni suliamik saqqummiineq ...... 772 733 615 708 631 613
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 3 Najoqqutaq: Inerisaavik
4. Ilinniartitsisut
Ilinniartitsisut Meeqqat atuarfiini ilinniartitsisuupput ilinniartitsisut ilinniarfissuarmi ilinniakkaminnik naammassinnissimasut aammalu ilinniartitsisut fagini aalajangersimasuni immikkut ittumik ukiuni marlunni ilinniarsimasut, timelærerillu perorsaanermik ilinniagaqarsimanngitsut.
Takussutissiaq 4.1. Atuarfinni ilinniartitsisut
2007 2009 2010 2011 2012 2013 2014 /2008 /2010 /2011 /2012 /2013 /2014 /2015 Ilinniartitsisut katillugit 1.195 1.102 1.161 1.162 1.090 1.074 1.025 Nukarlerni ilinniartitsisut 106 93 109 113 111 95 86 Ilinniartitsisut 756 711 750 790 781 767 744 Tiimelærerit 333 298 302 285 223 212 195 Atuarfeqarnermi direktørit 3 3 5 4 4 3 3 1) Atuarfinni pisortat tullilui 70 60 55 56 56 57 57 1) Malugiuk: Kommunit kisitsisinik nalunaarsuisimannginnerat pissutaalluni 2008/2009-mi kisitsisit ilanngunneqanngillat aamma Ilimmarfiaqqami ilinniartitsisut ilanngunneqanngillat. Nassuiaatit: 1) Kisitsisit kisitsisaagallarput. Najoqqutaq: Inerisaavik aamma Nuuk Internationale Friskole
Takussutissiaq 4.2. Atuarfimmi ilinniartitsisutut ilinniarsimasut ilinniartitsisutut atorfiit amerlassusiligaaneranni
2007/ 2008/ 2009/ 2010/ 2011/ 2012/ 2013/ 2014/ 2008 2009 2) 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Pct.
Nuna tamakkerlugu 70,7 70,7 68,9 67,3 72,2 77,0 77,9 80,4 Illoqarfinni 1) 75,7 75,7 73,1 72,3 78,2 82,9 83,8 89,3 Nunaqarfinni 51,4 51,4 52,9 48,5 49,0 54,5 56,2 47,6 Malugiuk: Kommunit kisitsisinik nalunaarsuisimannginnerat pissutaalluni 2008/2009-mi kisitsisit ilanngunneqanngillat aamma ilinniartitsisut atuarfinni namminersortuni sulisut ilaanngillat. Nassuiaatit: 1) Ivittuut aamma Ado Lyngep Atuarfia ilanngullugit. 2) Kangerlussuarmi atuarfik ilanngullugu. Najoqqutaq: Inerisaavik
5. Piareersarfiit
Piareersarfiit Illoqarfinni tamani Piareersarfeqarpoq siunnersuisarfiusunik aamma atuagarsornermik qaffassaaffiusunik. Piareersarfimmi siunnersortit, inuttut piginnaasat pillugit aamma atuagarsornermi piginnaasat pillugit qanoq inissiisimanermik paasinninnissamik, ikiuisinnaapput taakkulu tunngavigalugit suliffigisinnaasamik ilinnialernissamilluunnit siunnersuisinnaallutik.
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 4 Piareersarfinni Kalaallit Nunaanni Danmarkimilu ilinniarfiinnut tunngasunik siunnersisarput.
Piareersarfiit ukuninnga pikkorissaasarput: Inuussutissarsiutinik Ilinniagaqarnissamut Piareersarneq akuerisaasoq (IIP), Meeqqat atuarfianni inaarutaasumik misilitsinnerit (FA) allanillu pikkorissaanerit.
Piareersarfinni ilinniartut tigutittarput: meeqqat atuarfianni karakterii apeqqutaallutik aamma misissuisut ilinniarniarluni qinnuteqartup Piareersarfimmik ingerlatsisinnaanerannik naliliinerat. Piareersarfimmi ilinniarniarlutik qinnuteqartut tigusaanngitsoortut arlaqartut atuagarsornikkut qaffassarneqarnissaat pisariaqanngilaq, taakku Piareersarfimmit ilinniaqqinnissaanik innersuunneqartarput.
6. Efterskolertarneq
Efterskolertarneq Kalaallit atuartut efterskolernissamut atatillugu namminersorlutik oqartussanut tapiiffigineqarnissaminnut qinnuteqarsinnaapput.
Tapiissutit efterskolimut akiliutigineqartarput. Danmarkimi efterskolertut aamma naalagaaffimmiit kommuniniillu tapiiffigineqartarput. Kalaallit Nunaat Danmarkillu akornanni angalanernut aningaasartuutit namminersorlutik oqartussat akilertarpaat.
7. Nittartakkat takuneqarsinnaasoq
Nittartakkat takuneqarsinnaasut Meeqqeriviit, Meeqqat atuarfiit aamma Piareersarfiit pillugit paasissutissat annertunerusut uani takusinnaavatit: www.naalakkersuisut.gl Efterskolertunut tunngasut nittaratakkami uani takuneqarsinnaapput: www.oqaatsit.gl
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 5 Meeqqat atuarfiini atuartut klassinut agguataarnerat
Tabel 1. Meeqqat atuarfiini atuartut klassinut agguataarnerat
Immikkut 1.-3. klassit 4.-7.klassit 8.-10. klassit klassit Katillugit Ukioq atuarfiusoq 2014/15
Katillugit ...... 2.369 3.225 2.384 507 8.485 Illoqarfinni ...... 1.952 2.627 2.094 469 7.142 Nunaqarfinni ...... 354 518 219 38 1.129 Immikkut atuarfik ...... 3 2 18 - 23 Atuarfiit namminersortut . 60 78 53 - 191 Ukioq atuarfiusoq 2013/14
Katillugit ...... 2.430 3.266 2.458 545 8.675 Illoqarfinni ...... 1.995 2.614 2.147 494 7.250 Nunaqarfinni ...... 366 568 227 51 1.212 Immikkut atuarfik ...... - - 16 - 16 Atuarfiit namminersortut . 69 84 68 - 197 Ukioq atuarfiusoq 2011/12
Katillugit ...... 2.517 3.378 2.655 469 9.019 Illoqarfinni ...... 2.029 2.742 2.342 435 7.548 Nunaqarfinni ...... 419 552 231 20 1.222 Immikkut atuarfik ...... - - 14 14 28 Atuarfiit namminersortut . 69 84 68 - 221 Ukioq atuarfiusoq 2011/12
Katillugit ...... 2.431 3.180 2.542 400 8.553 Illoqarfinni ...... 2.004 2.634 2.273 372 7.283 Nunaqarfinni ...... 427 546 255 28 1.256 Immikkut atuarfik ...... - - 14 - 14 Atuarfiit namminersortut . 70 95 49 - 214 Ukioq atuarfiusoq 2010/11
Katillugit ...... 2.535 3.374 2.818 422 9.149 Illoqarfinni ...... 2.050 2.788 2.554 395 7.787 Nunaqarfinni ...... 485 586 250 27 1.348 Immikkut atuarfik ...... - - 14 - 14 Atuarfiit namminersortut . 55 70 16 - 141 Ukioq atuarfiusoq 2009/10
Katillugit ...... 2.700 3.694 2.950 470 9.814 Illoqarfinni ...... 2.209 3.023 2.612 415 8.259 Nunaqarfinni ...... 491 671 338 55 1.555 Immikkut atuarfik ...... - - - - 0 Atuarfiit namminersortut . 33 58 - - 91 Ukioq atuarfiusoq 2007/08
Katillugit ...... 2.586 3.780 3.889 342 10.349 2) Illoqarfinni ...... 2.095 3.097 3.522 322 8.714 Nunaqarfinni ...... 491 683 367 20 1.541 Immikkut atuarfik ...... - - - - - Atuarfiit namminersortut . 51 37 - - 88 Ukioq atuarfiusoq 2006/07 1)
Katillugit ...... 2.662 3.923 4.103 414 11.131 Illoqarfinni ...... 2.128 3.127 3.744 378 9.377 Nunaqarfinni ...... 534 796 343 20 1.693 Immikkut atuarfik ...... - - 16 16 16 Atuarfiit namminersortut . … … … … 94
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 6 Malugiuk: Kommunit kisitsisinik nalunaarsuisimannginnerat pissutaalluni 2008/2009-mi kisitsisit ilanngunneqanngillat. Ilimmarfiaqqami atuartut ukiuni 2013/2014 aamma 2014/2015 ilanngillat. Nassuiaat: 1) Ukiumi atuarfiusumi 2006/2007 atuartut kingullit 11. klassimi naammassipput 10. klassiullutillu atuarfimmik naammassinnittut aamma naammassillutik, tamanna pivoq Atuarfik pillugu Inatsisartut peqqussutaat nr. 8, 21. maj 2002-meersoq malillugu. Najoqqutaq: Inerisaavik, Ilimmarfiaraq aamma Nuuk Internationale Friskole
Illoqarfinni nunaqarfinnilu meeqqat atuarfiini atuartut amerlassusaat
Tabel 2. Illoqarfinni nunaqarfinnilu meeqqat atuarfiini atuartut amerlassusaat
Immikkut 1. - 3. klasse 4. - 7. klasse 8. - 10. klasse klassit Katillugit Ukioq atuarfiusoq 2014/2015
Katillugit ...... 2.366 3.223 2.366 530 8.485 Illoqarfinni ...... 2.012 2.705 2.147 492 7.356 Nunaqarfinni ...... 354 518 219 38 1.129 Immikkut atuarfinni . - - - 23 23 Atuarfeqarfiit
Nanortalik ...... 49 64 78 17 208 Nunaqarfinni ...... 16 36 2 1 55 Qaqortoq ...... 134 147 122 40 443 Nunaqarfinni ...... 2 2 - - 4 Immikkut atuarfik .... - - - 7 7 Narsaq ...... 66 80 66 12 224 Nunaqarfinni ...... 17 15 9 1 42 Paamiut ...... 59 85 70 14 228 Nunaqarfinni ...... - 11 - - 11 Nuuk ...... 668 921 659 144 2.392 Nunaqarfinni ...... 15 11 - - 26 Maniitsoq ...... 90 128 139 27 384 Nunaqarfinni ...... 32 24 20 4 80 Sisimiut ...... 254 315 227 58 854 Nunaqarfinni ...... 36 52 31 5 124 Kangaatsiaq ...... 25 38 36 5 104 Nunaqarfinni ...... 25 44 44 5 118 Aasiaat ...... 105 139 116 26 386 Nunaqarfinni ...... 11 18 2 - 31 Qasiginnguit ...... 48 66 51 5 170 Nunaqarfinni ...... - - - - - Ilulissat ...... 207 283 191 44 725 Nunaqarfinni ...... 17 15 7 - 39 Qeqertarsuaq ..... 31 53 34 - 118 Nunaqarfinni ...... - - - - - Uumannaq ...... 51 74 71 23 219 Nunaqarfinni ...... 39 52 23 2 116 Upernavik ...... 42 80 90 3 215 Nunaqarfinni ...... 85 140 62 - 287 Qaanaaq ...... 38 35 32 6 111 Nunaqarfinni ...... 11 8 - - 19 Ittoqqortoormiit .. 20 28 15 4 67 Nunaqarfinni ...... - - - - - Ammassalik ...... 125 169 150 41 485 Nunaqarfinni ...... 48 90 19 20 177 Kommunit avataani immikkut atuarfik .... - - - 16 16
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 7 Malugiuk: Ilimmarfiaqqami, Sisimiuni atuarfimmi namminersortumi atuartut kisitsisinut ilaanngillat. Najoqqutaq: Inerisaavik, Nuuk Internationale Friskole
Ilinniartitsisutut ilinniarsimasut atorfiit amerlassusiligaanerannit procentinngorlugit
Tabel 3. Ilinniartitsisutut ilinniarsimasut atorfiit amerlassusiligaanerannit procentinngorlugit
Illoqarfiit nunaqarfiillu 2009 /2010 2010 /2011 2011 /2012 2012 /2013 2013 /2014 2014/2015 Nuna tamakkerlugu 68,9 67,3 72,2 77,0 77,9 80,4
Nanortalik ...... 70,0 58,2 61,0 59,6 62,2 65,0 Illoqarfimmi ...... 78,1 68,6 74,4 69,7 76,7 66,5 Nunaqarfinni ...... 55,6 40,0 35,0 35,7 33,3 60,8
Qaqortoq ...... 73,1 75,4 82,5 83,3 79,7 69,6 Illoqarfimmi ...... 75,8 77,2 85,5 86,5 83,3 71,6 Nunaqarfinni ...... 55,4 62,5 62,5 62,5 60,0 0,0
Narsaq ...... 64,4 65,1 61,4 64,1 67,6 58,3 Illoqarfimmi ...... 60,5 59,5 59,5 57,6 63,3 63,6 Nunaqarfinni ...... 85,7 100,0 71,4 100,0 85,7 41,8
Paamiut ...... 59,5 59,0 69,8 85,7 83,3 76,0 Illoqarfimmi ...... 58,1 58,8 67,6 86,2 84,6 81,8 Nunaqarfinni ...... 66,7 60,0 83,3 83,3 75,0 33,3
Nuuk ...... 82,4 2) 81,3 2) 90,0 2) 93,0 2) 95,5 92,8 Illoqarfimmi ...... 83,4 83,1 91,3 94,0 95,8 93,5 Nunaqarfinni ...... 42,9 30,0 50,0 57,1 83,3 66,7
Maniitsoq ...... 49,3 49,5 61,4 69,6 60,8 58,0 Illoqarfimmi ...... 49,2 48,6 61,6 70,9 64,9 60,4 Nunaqarfinni ...... 50,0 52,9 60,0 64,3 47,1 48,6
Sisimiut ...... 61,9 2) 68,8 2) 73,5 2) 79,8 2) 77,3 82,1 Illoqarfimmi ...... 57,9 66,4 69,4 77,1 75,2 86,2 Nunaqarfinni ...... 80,0 78,6 95,7 94,7 89,5 66,1
Kangaatsiaq ...... 69,4 63,4 63,4 68,3 67,4 69,7 Illoqarfimmi ...... 76,2 73,3 80,0 73,3 73,3 80,0 Nunaqarfinni ...... 64,3 57,7 53,8 65,4 64,3 62,8
Aasiaat ...... 84,5 76,4 87,9 96,4 94,3 86,9 Illoqarfimmi ...... 86,3 77,1 92,2 100,0 95,7 86,6 Nunaqarfinni ...... 71,4 71,4 57,1 71,4 83,3 90,3
Qasigiannguit ...... 80,0 76,9 84,6 72,7 81,0 74,6 Illoqarfimmi ...... 78,3 78,3 87,0 73,7 78,9 72,2 Nunaqarfinni ...... 100,0 66,7 66,7 66,7 100,0 94,3
Ilulissat ...... 79,8 80,7 82,2 85,8 83,2 73,4 Illoqarfimmi ...... 80,2 84,2 86,3 87,6 87,8 77,6 Nunaqarfinni ...... 76,9 57,1 50,0 66,7 45,5 37,0
Qeqertarsuaq ...... 95,0 86,4 90,9 85,7 90,5 82,9 Illoqarfimmi ...... 95,0 90,5 95,2 90,0 90,0 82,9 Nunaqarfinni ...... 0,0 0,0 0,0 0,0 100,0 0,0
Uummannaq ...... 64,2 57,1 52,6 63,0 63,6 53,8 Illoqarfimmi ...... 73,0 59,4 50,0 71,4 84,6 68,0 Nunaqarfinni ...... 53,3 54,8 55,2 53,8 44,8 39,7
Upernavik ...... 35,0 36,4 40,3 46,6 52, 38,7 Illoqarfimmi ...... 64,3 65,5 75,0 66,7 76,9 57,7
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 8 Nunaqarfinni ...... 19,2 18,8 20,4 34,8 38,8 27,7
Qaanaaq ...... 66,7 68,4 68,4 70,0 68,8 64,9 Illoqarfimmi ...... 66,7 73,3 73,3 75,0 57,1 81,8 Nunaqarfinni ...... 66,7 50,0 50,0 50,0 50,0 22,6
Ammassalik ...... 57,3 54,0 53,6 58,9 67,4 55,4 Illoqarfimmi ...... 61,1 62,9 63,8 75,0 75,0 61,0 Nunaqarfinni ...... 51,4 39,5 38,5 35,9 55,6 45,8
Illoqqortoormiut .... 33,3 38,9 44,4 56,3 13,8 53,9 Illoqarfimmi ...... 33,3 38,9 44,4 56,3 13,8 53,9
Ado Lyngep Atuarfia 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Malugiuk: Atuarfinni namminersortuni ilinniartitsisut ilaanngillat. Najoqqutaq: Inerisaavik
PUBLSLUT
Signatur forklaring: … Oplysninger foreligger ikke .. Oplysninger for usikre til at angives eller diskretionshensyn . Tal kan efter sagens natur ikke forekomme 0 Mindre end halvdelen af den anvendte enhed - Nul * Foreløbigt eller anslået tal
2015 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 9 2016 ukiumoortumik paasissutissat
1. Naatsorsueqqissaartarfiup ilinniartitaanermut naatsorsuutai
Naatsorsueqqissaartarfiup ilinniartitaanermut naatsorsuutai Naatsorsueqqissaartarfik Ilinniagaqarnersiuteqartitsivimmit Ilinniartitaanermut, Kultureqarnermut, Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoqarfiup (IKIIN) ataanniittumik inunnut Kalaallit Nunaannit ilinniagaqarnersiutisisartunut Kalaallit Nunaanni imaluunniit avataani piginnaalersitsisussanik ilinnartunut paasissutissanik pisarpoq.
Nalunaarsuutit Naatsorsueqqissaartarfimmi misissorneqartarput, ilinniartitaanermilu kisitsisitigut paasissutissanut najoqqutassat pilersinneqartarput. Nalunaarsuutinut periaatsinullu annertunerusumik nassuiaatinut Naatsorsueqqissaartarfiup ukiumut ilinniartitaaneq pillugu kisitsisitigut saqqummersittagai innersuunneqarput.
Naatsorsueqqissaartarfiup ilinniartitaanermut kisitsisitigut paasissutissanik naatsorsuisarnera siunissami taamaallaat UNESCO’p nunanut tamalaanut malitassiaa ISCED2011 malillugu ingerlasassaaq. Taamaattumillu ingerlariaqqiffiusumik ilinniarfiit inuussutissarsiornermi ilinniarfinnut sivikinnernut, bacheloritut qaffasissusilinnut ilinniarfinnut akunnattumik sivisussusilinnut aammalu kandidatitut qaffasissusilinnut ilinniarfinnut sivisunerusunut agguataarneqarsinnaalerput.
Ilinniartitaanermut kisitsisitigut paasissutissat 2016-imi Naatsorsueqqissaartarfimmit iluarsaanneqarput, taamaattumik piffissaq taanna sioqqullugu kisitsisit nikingasinnaapput. Ukiuni kingullerni pingasuni kisitsisit siunissami kisitsisaagallartuusassapput, siusinnerusukkullu kisitsisit inaarutaasumik kisitsisaasassallutik.
Naatsorsueqqissaartarfiup 2016-imi aamma ilinniartitaanermut kisitsisitigut paasissutissat allilerpai, massakkullu Kalaallit Nunaanni ilinniakkat 2003-mit 2015-imut ilinniarfinnut agguataarlugit takuneqarsinnaapput.
2. 2015-imi ilinniarnertuunngorniarfiit aamma inuussutissariornermi ilinniarfiit
Amerlanerit inuusuttunut ilinniarfinni ilinniakkanik aallartitsipput 2015-imi Kalaallit Nunaanni aammalu Kalaallit Nunaata avataani inuusuttunut ilinniarfinni ilinniakkanik aallartitsisut 1.732-usimapput. Tamanna 2006-imut sanilliullugu malunnartunik amerleriarneruvoq, tassani inuusuttunut ilinniarfinni aallartittut 1.180-iummata. Agguaqatigiissinnerini ilinniarnerit aallartinneqartut sumiiffiini annikitsumik
allanngortoqarsimavoq. 2016-imi 96 procentit Kalaallit Nunaanni inuusuttunut ilinniarfinni aallartissimapput, 2015-imili agguaqatigiissinnerat 91 procentiusimavoq.
Titartagaq 2.1. 2006-imit 2015-imut ilinniarnerit aallartinneqartut
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik – Kisitsisaataasivimmi kisitsisit takukkit (http://bank.stat.gl/UDNISC11A).
Ataani takutinneqarpoq ukiuni 2013-imit 2015-imut Kalaallit Nunaata ilinniarnertuunngorniarfiini sisamaasuni ilinniarnerit aallartinneqartut amerlassusaat. 2014-imi ilinniarnerit 765-iullutik amerlanerpaagallarput 2015-imi 707-inut naleqqiullugit.
Titartagaq 2.2 2013-imit 2015-imut Kalaallit Nunaanni ilinniarnertuunngorniarfinni ilinniarnerit aallartinneqartut
Nalunaarut: Niuernermik Ilinniarfik Qaqortumi ilinniarnerit (Niuernermik Ilinniarfik Qaqortoq) 2013-imi Campus Kujallermiipput. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik – Kisitsisaataasivimmi kisitsisit takukkit (http://bank.stat.gl/UDNISC11E).
Ukiuni 2013-imit 2015-imut Campus Kujallermi aammalu Teknikimik Ilinniarfik – Sanaartornermi ilinniarfimmi ilinniarnerit aallartinneqartut missiliorlugit 120-usut aammalu 133-usut allanngorarpallaarsimanngillat. Qeqqani Ilinniarnertuunngorniarfimmi amerlanerpaasimapput. 2014-imiilli 2015-imut ikileriarsimallutik. Assinganik aamma Avannaani
2016 ukiumoortumik paasissutissat – qupperneq 2 Ilinniarnertuunngorniarfimmi ikileriarsimapput, 2015-imilu atuarfimmi 200-t ilinniarnernik aallartitaqarsimapput. Ataani takutinneqarpoq 2015-imi Kalaallit Nunaanni inuussutissarsiornermi ilinniarfinni ilinniarnerit aallartinneqartut 872-iusut agguataarneri.
Titartagaq 2.3 2015-imi Kalaallit Nunaanni inuussutissarsiornermi ilinniarfinni ilinniarnerit aallartinneqartut
Nalunaarut: Allani pineqartut tassaapput Upernaviarsummi Nunalerinermik Atuarfik, Kalaallisuuliornermik Ilinniarfik, Eqqumiitsuliornermik Ilinniarfik aammalu Danmarkimi atuagarsortut. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik – Kisitsisaataasivimmi kisitsisit takukkit (http://bank.stat.gl/UDNISC11E).
2015-imi Kalaallit Nunaanni inuussutissarsiornermi ilinniarfinni ilinniarnerit aallartinneqartut Teknikimik Ilinniarfik – Saviminilerinermik Ilinniarfimmi ilinniarnerit 157-iullutik amerlanerpaasimapput. Campus Kujalleq aammalu Teknikimik Ilinniarfik – Sanaartornermik Ilinniarfik 108-nik ilinniarnernik aallartittoqarsimapput, Perorsaanermillu Ilinniarfik 106-inik allartittoqarsimalluni.
Amerlanerit ilinniarnertuunngorniarluni ilinniarfinni naammassipput 2015-imi ilinniarnerit naammassineqartut 830-upput, 2006-imi ilinniarnernut naammassineqartunut 479-inut sanilliullugit marloriaatingajaallutik. Ilinniarnerit naammassineqartut 830-usut 55 procentii inuussutissarsiornermi ilinniarfinninngaanneerput.
2016 ukiumoortumik paasissutissat – qupperneq 3 Titartagaq 2.4. 2006-imit 2015-imut Kalaallit Nunaanni aammalu Kalaallit Nunaata avataani inuusuttunut ilinniarfinni ilinniarnerit naammassineqartut
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik – Kisitsisaataasivimmi kisitsisit takukkit (http://bank.stat.gl/UDNISC11D).
Ataaniipput 2015-imi inuusuttunut ilinniarfinni ilinniarnerit naammassineqartut nunap kommuniinut sisamanut agguaallugit.
Titartagaq 2.5. 2015-imi Kalaallit Nunaanni inuusuttunut ilinniarfinni ilinniarnerit naammassineqartut
Nalunaarut: Ilinniarnerit atuarfinni nalunaarusiaqanngitsut aammalu Danmarkimi atuagarsortut titartakkami ilaatinneqanngillat. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik – Kisitsisaataasivimmi kisitsisit takukkit (http://bank.stat.gl/UDNISC11H).
Kommunit ataasiakkaarlugit isigissagaanni Kommuni Kujallermi aammalu Kommuneqarfik Sermersuumi agguaqatigiissillugu inuussutissarsiornermi ilinniarfinni ilinniarnerit naammassineqartut 58 procentiullutik aammalu 67 procentiullutik annertunerpaapput. Qeqqata Kommuniani aammalu Qaasuitsup Kommuniani agguaqatigiissillugu ilinniarnertuunngorniarfinni ilinniarnerit naammassineqartut 58 procentiullutik aammalu 63 procentiullutik annertunerpaapput.
Ataatsimut isigalugu
2016 ukiumoortumik paasissutissat – qupperneq 4 Piffissami 2011-mit 2015-imut ilinniarnertuunngorniarfinni ilinniarnerit naammassineqartut 1.662-iusimapput inuussutissarsiornermilu ilinniarfinni 2.000-iusimallutik.
Takussutissaq 2.1. Piffissami 2011-mit 2015-imut Kalaallit Nunaanni inuusuttunut ilinniarfinni ilinniarnerit amerlassusaat, ilinniarfinnut agguaallugit
2011 2012 2013 2014 2015 Ilinniarnertuunngorniarfiit Aallartinneqartut ...... 620 647 644 765 707 Ingerlatsisut ...... 1.152 1.223 1.214 1.232 1.228 Unitsinneqartut ...... 240 262 320 375 365 Naammassineqartut ...... 297 314 333 372 346 Inuussutissarsiornermi ilinniarfiit Aallartinneqartut ...... 925 857 812 855 872 Ingerlatsisut ...... 1.351 1.250 1.200 1.183 1.164 Unitsinneqartut ...... 460 557 475 469 457 Naammassineqartut ...... 375 401 387 403 434 Nalunaarut Naatsorsuutit tamarmik ”ukiup naanerani”-nngaanneerput. Malugiuk, inuk ataaseq eqimattani arlalinni ilaasinnaammat ukiumi ilinniakkamik aallartitsiffiusumi pineqartumi, assersuutigalugu aallartinneqartuni aammalu ingerlatsisuni. Taamatuttaaq inuk ataaseq aallartinneqartuni unitsinneqartunilu ilaasinnaavoq, pineqartoq ukiup ingerlanerani ilinniakkami ataatsimi arlalinniluunniit taama inissisimasutut allassimappat. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik – Kisitsisaataasivimmi kisitsisit takukkit (http://bank.stat.gl/UDNISC11E, http://bank.stat.gl/UDNISC11F, http://bank.stat.gl/UDNISC11G aammalu http://bank.stat.gl/UDNISC11GH).
Ukiut ingerlanerini Kalaallit Nunaanni ilinniarnertuunngorniarfinni ilinniarnerit amerlassusaanni tamani amerleriartoqarsimavoq, 2015-imi annikitsumik ikileriartoqarpoq ilinniarnerillu aallartinneqartut ikileriaateqarnerusimallutik. Ukiuni kingullerni Kalaallit Nunaanni inuussutissarsiornermi ilinniarfinni ingerlatsisut ilinniarnerillu unitsinneqartut amerlassusaat ikileriarsimapput, ilinniarnerilli aallartinneqartut aammalu naammassineqartut amerlassusaat annikitsumik amerleriarsimallutik.
3. 2015-imi ingerlaqqiffiusumik ilinniakkat
Amerlanerit ingerlariaqqiffiusumik ilinniarfimmik naammassipput 2015-imi Kalaallit Nunaanni aammalu Kalaallit Nunaata avataani 225-t ingerlariaqqiffiusumik ilinniarfinni naammassisimapput. Agguaqatigiissillugit 53 procentiullutik annertunerpaat inuussutissarsiutigalugu bacheloriusimapput, naammassisulli tamatigut sisamaat ingerlariaqqiffiusumik inuussutissarsiornermi ilinniarfinni sivikinnerusuneersimallutik.
2016 ukiumoortumik paasissutissat – qupperneq 5 Titartagaq 3.1. 2006-imit 2015-imut naammassisut, ilinniakkat qaffasissusaannut agguaallugit
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik- Kisitsisaataasivimmi kisitsisit takukkit (http://bank.stat.gl/UDNISC11D).
Kalaallit Nunaanni katillugit 177-it ingerlariaqqiffiusumik ilinniarfinni naammassipput. Ataani takutinneqarpoq Kalaallit Nunaanni ilinniarfinnut agguaanneri.
Takussutissaq 3.1. 2015-imi ingerlariaqqiffiusumik ilinniarfinni naammassisut amerlassusaat, qaffasissuseq aammalu Kalaallit Nunaanni ilinniarfiit malillugit
Inuussutissarsior- nermi ingerla- riaqqiffiusumik Inuussutissar- ilinniarfiit Bache- siutigalugu Kandida- Katil- sivikinnerit loritut bacheloritut titut lugit
Campus Kujalleq ...... 10 - - - 10 Inuili ...... 6 - - - 6 Niuernermik Ilinniarfik Nuuk 23 - - - 23 Ilisimatusarfik ...... 2 12 63 11 88 Perorsaanermik Ilinniarfik .. - - 50 - 50
Katillugit ...... 41 12 113 11 177 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik – Kisitsisaataasivimmi kisitsisit takukkit (http://bank.stat.gl/UDDISC11H).
Ilinniarnerit naammassineqartut affai Ilisimatusarfimminngaanneerput. Ilinniarfiit qaffasissusaanni agguaqatigiissillugu inuussutissarsiutigalugu bachelorit 64 procentiullutik annertunerpaapput, ilinniarfinnilu Ilisimatusarfimmi aammalu Perorsaanermik Ilinniarfimmi agguataarsimallutik.
2016 ukiumoortumik paasissutissat – qupperneq 6 Titartagaq 3.2. 2015-imi Kalaallit Nunaanni ilinniarnerit naammassineqartut, ilinniakkat suunerinut agguaallugit
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik- Kisitsisaataasivimmi kisitsisit takukkit (http://bank.stat.gl/UDNISC11H).
Kalaallit Nunaanni ingerlariaqqiffiusumik naammassisut 40 procentiullutik amerlanersaat peqqinnissaq aammalu atugarissaanermiipput. Tassani ilaapput soorlu peqqissaasut aammalu perorsaasut. Naammassisut tamatigut sisamangajaat ilinniarnermiipput, tassanilu aamma ilaapput meeqqat atuarfiini ilinniartitsisut.
Ataatsimut isigalugu Piffissami 2011-mit 2015-imut Kalaallit Nunaanni ingerlariaqqiffiusumik ilinniarfinni ilinniarnerit naammassineqartut katillugit 669-iusimapput. Tamanna ilutigalugu aamma ilinniakkanik ingerlatsisut amerleriarsimapput ukiunilu tulleriaani ilinniakkanik ingerlatsisut 2015-imi amerlanerpaasimallutik 834-usimagamik. Aammattaaq ukiut ingerlanerini ilinniarnerit unitsinneqartut amerlassusaat ikileriarsimavoq.
2016 ukiumoortumik paasissutissat – qupperneq 7 2011-mit 2015-imut Kalaallit Nunaanni ingerlaqqiffiusumik ilinniartut amerlassusaat, qaffasissutsinut agguarlugit
Tabel 1. 2011-mit 2015-imut Kalaallit Nunaanni ingerlariaqqiffiusumik ilinniartut amerlassusaat, qaffasissutsinut agguaallugit
2011 2012 2013 2014 2015 Inuussutissarsiornermi ingerlariaqqiffiusumik ilinniarfiit sivikinnerit Aallartinneqartut ...... 35 42 46 53 66 Ingerlatsisut ...... 56 53 73 90 103 Unitsinneqartut ...... 13 18 10 19 12 Naammassineqartut ...... 17 27 16 17 41 Bacheloritut Aallartinneqartut ...... 58 61 69 65 65 Ingerlatsisut ...... 143 134 142 154 173 Unitsinneqartut ...... 33 49 46 36 34 Naammassineqartut ...... 17 21 15 17 12 Inuussutissarsiutigalugu bacheloritut Aallartinneqartut ...... 211 200 140 194 195 Ingerlatsisut ...... 426 484 459 471 490 Unitsinneqartut ...... 52 65 85 102 63 Naammassineqartut ...... 92 77 80 80 113 Kandidatitut Aallartinneqartut ...... 12 18 16 16 17 Ingerlatsisut ...... 45 50 55 64 68 Unitsinneqartut ...... 5 8 7 2 2 Naammassineqartut ...... 2 5 4 5 11 Nalunaarut: : Naatsorsuutit tamarmik ”ukiup naanerani”-nngaanneerput. Malugiuk, inuk ataaseq eqimattani arlalinni ilaasinnaammat ukiumi ilinniakkamik aallartitsiffiusumi pineqartumi, assersuutigalugu aallartinneqartuni aammalu ingerlatsisuni. Taamatuttaaq inuk ataaseq aallartinneqartuni unitsinneqartunilu ilaasinnaavoq, pineqartoq ukiup ingerlanerani ilinniakkami ataatsimi arlalinniluunniit taama inissisimasutut allassimappat. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik – Kisitsisaataasivimmi kisitsisit takukkit (http://bank.stat.gl/UDNISC11E , http://bank.stat.gl/UDDISC11F , http://bank.stat.gl/UDNISC11G aammalu http://bank.stat.gl/UDNISC11H ).
PUBLSLUT
Signatur forklaring: … Oplysninger foreligger ikke .. Oplysninger for usikre til at angives eller diskretionshensyn . Tal kan efter sagens natur ikke forekomme 0 Mindre end halvdelen af den anvendte enhed - Nul * Foreløbigt eller anslået tal
2016 ukiumoortumik paasissutissat – qupperneq 8 Ukiumoortumik Paasissutissat 20. juuni 2016
2016 ukiumoortumik paasissutissat
1. Ilisimatusarneq
Ilisimatusarneq ilaallu ilanngullugit Ullumikkut ilisimatusarneq inuiaqatigiinni ineriartornermi atugarissaarnermilu pingaarutilittut ineriartornermi ingerlatsisutut isigineqarpoq. EU-mi nunat nunat ilaasortat anguniagaraat ilisimatusarnermi ineriartornermilu aningaasartuutit tamakkiisut naalagaaffimmi tunisat ataatsimut nalingisa 1 procentiannik annertussuseqarnissaat.
Kalaallit Nunaat anguniakkamut taamaattumut pisussaaffeqanngilaq, kisiannili ilisimatusarnikkut ingerlatat ineriartortinnerinerut erseqqissumik politikkeqarpoq.
Kalaallit Nunaanni ilisimatusarneq pingasunut erseqqissunut immikkoortiterneqarsinnaavoq:
Kalaallit Nunanni inuiaqatigiinni aningaasaqarnikkullu pissutsinut ilisimatusarneq Aningaasaqarnikkut ineriartorneq aammalu Europamiunut nunarsuarmioqataanermullu tunngasunik anguniagaqarluni ilisimasaqarnerulernissamut ilisimatusarneq Uumassusilinnik, aatsitassanik aammalu ujaqqanillu aatsitassanik ilisimatusarneq
2. Ilisimatusarneq pillugu naalakkersuinikkut ingerlatsineq
Ilisimatusarneq pillugu naalakkersuinikkut ingerlatsineq 1993-ip aallartinnerani ilisimatusarneq Naalakkersuisut ataanni Ilinniartitaanermut, Kultureqarnermut, Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoqarfimmi suliassaqarfittut pilersinneqarpoq. Naalakkersuisullu Kalaallit Nunaanni ilisimatusarnikkut politikkip ilusilersornissaanut akisussaaffik tiguaat. 1997-imi inatsisartut ukiakkut ataatsimiinneranni saqqummiunneqartumi 1998-imit 200-imut ilisimatusarneq pillugu nassuiaat iliuusissamullu pilersaarummi ilisimatusarneq pillugu naalakkersuinikkut ingerlatsineq nassuiarneqarpoq. Nassuiaat Kalaallit Nunaanni ilisimatusarnermi siunertanik aammalu
ilisimatusarnikkut suliassaqarfinni siunnersuutinik assigiinngitsumik imaqarpoq.
Kalaallit Nunaanni ilisimatusarnermik ingerlataqartut taaneqarsinnaasut tassaapput:
Ilisimatusarfik (Kalaallit Nunaanni Ilisimatusarfik), Kalaallit Nunaanni oqaasilerinermik, atuakkialerinermik aammalu issittumi piorsarsimassutsikkut inuiaqatigiillu atugarisaat pillugit ilisimatusarfiusoq Pinngortitaleriffik (Kalaallit Nunaani Pinngortitaleriffik), Kalaallit Nunaanni isumalluutinik uumassusilinnik piujuaannartitsilluni atuinermi ilisimatusarnikkut tunngaviusunik aammalu avatangiisit uumassuseqartullu assigiinngissitaartut isumannaarnissaannik aqqutissiuussisussatut suliassaqartoq Kalaallit Nunaanni Silap Pissusaanik Ilisimatusarfik silaannaap allanngoriartornerata issittup imartaanut, tatsini nunamilu avatangiisinut aammalu inuiaqatigiinnut qanoq sunniuteqarnissaannut naatsorsuutinik, tassanilu naleqqussarnissamut aammalu pinaveersaartitsinermi iliuusissanik suliaqartoq Nunatta Katersugaasivia Allagaateqarfialu, piorsarsimassutsikkut oqaluttuarisaanermi ilisimatusarnernik ullumikkut oqaluttuarisaanermi allagaatinngornissaannik ingerlataqartoq Kalaallit Nunaanni Naatsorsueqqissaartarfik, ilaatigut inuiaqatigiilerinermi ilisimatusarnernik ingerlatsisinnaasoq Center for Arktisk Teknologi, sanaartornermi, nukissiuutinik sanaartornermi aammalu avatangiisinut aatsitassanullu suliassaqarfimmi ilisimatusarnernik ingerlatsisoq Aammattaaq ASIAQ aammalu Inerisaavik ilisimatusarnernik ingerlatsisarput. Taamatuttaaq aamma Nuummi Dronning Ingridip Napparsimavissua peqqinnissamut ilisimatusarnernik ingerlatsisarpoq. Oqaasileriffik, ilisimatusarnikkut tunngaviusunik soorlu: qarasaasiakkut oqaasilerissutinik, frame semantics-imik, morfologiimik, diakron lingvistik, oqaatsinik isumasiuinernik, oqaatsit suussusaannik, nunap aqqinik, onomatikkimik aammalu timi atorlugu oqaasilerinernik suliaqartartoq.
Ilisimatusarnernik siuarsaaneq Kalaallit Nunaanni ilisimatusarnikkut avatangiisit siuarsarniarlugit ilisimatusarnikkut sulianut nutaanut tapersersuiniarluni aningaasaateqarfimmik pilersitsisoqarnikuuvoq. 1997-imili ukiumut marloriarluni agguaassisoqartarpoq. Saniatigullu ilisimatusartut najugaqavissut ilisimatusarnernut tamanut iluaqutaasussanik siunertalinnut Tips – og Lotto-minngaanniit aningaasaliiffigineqarnissamut periarfissaqarput.
2016 ukiumoortumik paasissutissat – qupp. 2
Naggataagullu immikkut ittumik peqqinnissaq pillugu ilisimatusarnernut tapiissuteqartartumik aningaasaateqarfimmik pilersitsisoqarnikuuvoq.
Naalakkersuisut ilisimatusarnermi suliassaqarfinnik immikkut suliassaqarfiusunik aamma toqqartuinikuupput:
Avatangiisinut, pinngortitamut aammalu nunami pisussutinut ilisimatusarnerit atuutereersut Inuiaqatigiinni aammalu inuussutissarsiornermi ineriartorneq Inuussutissarsiornermi ineriartornikkut piumasaqaatit aalajangersakkat Piorsarsimassutsikkut oqaluttuarisaaneq aammalu oqaasilerineq Isumaginninnermi aammalu atugarissaarnermi pissutsit Peqqinnissaq aammalu inuussutissalerineq
Ilisimatusarnermi suleqatigiinneq aammalu attaveqarfinnik pilersitsineq ilisimatusarnermi suleqatigiinnernut aammalu attaveqarfinnik pilersitsinernut aningaasaliisoqartarpoq, soorlu aamma ilisimatusarnermi Kalaallit Nunaanni ilisimatusarfiit suleqatigalugit seminareqartitsisoqartartoq. Ilisimatusarfiit aammalu ilisimatuut nunat tamalaat attaveqarfiini ilaapput.
Paasissutissiineq Ilisimatusarnerit inernerinik paasissutissiineq pisarpoq ilaatigut allaatigisanik saqqummersitsisarfik Inussuk – Arktisk Forskningsjournal aqqutigalugu. Ilisimatusarfiit ataasiakkaat ilaatigut inernerit namminneq saqqummersitaminni paasissutissiissutigisarpaat.
Saqqummersitat nittartakkami www.naalakkersuisut.gl –imi aaneqarsinnapput.
Taamatuttaaq Kalaallit Nunaanni ilisimatusarnernik paasissutissiineq aamma ilisimatusarfiit tusagassiuutinut nalunaarutaannit ukiumut sisamariarlutik saqqummersinneqartartunit ingerlateqqinneqartarput aammalu Katuaq suleqatigalugu aaqqissuussaq ”Ilisimatooq naapiguk” aqqutigalugu.
Ilisimatusarneq pillugu naalakkersuinikkut ingerlatsinermut nassuiaat nittartakkami www.naalakkersuisut.gl –imi atuarneqarsinnaavoq.
Nunatsinni Ilisimatusarnermik Siunnnersuisoqatigiit Nunatsinni ilisimatusarnermik siunnersuisoqatigiit suliassaraat ilisimatusarnikkut tunngaviusut malillugit ilisimatusarnikkut apeqqutinut siunnersuuteqarnissaq erseqqissaanissarlu. Ilisimatusarnernut tapiissutinik agguaassineq aammalu ilisimatusarnermi apeqqutinut tamanut, ilisimatusarfinnut, Naalakkersuisunut aammalu nunat tamalaat akornanni ilisimatusarfinnut siunnersuineq suliassaraat.
2016 ukiumoortumik paasissutissat – qupp. 3 Ilisimatusarnermik siunnersuisoqatigiit allatut taallugu tassaapput ileqqussamik aaqqissuussaq ilisimatusarnermi apeqqutinik assigiinngitsunik sammiveqartunik suliaqartoq. Isumaqatigiissutaavoq ammasunik aammalu ersarissumik ingerlanneqarnissaa, siunnersuisoqatigiinnut minnerunngitsumillu aamma tapiissutinik agguaasseriaatsimut tatiginninnermik pilersitsisoqarnissaa anguniarlugu. Taamatuttaaq aamma isumaqatigiissutaavoq Nunatsinni Ilisimatusarnermik Siunnersuisoqatigiit Kalaallit Nunanni ilisimatusarfinni, kattuffinni aammalu inuiaqatigiinnut ersarissuullutillu tikikkuminartuunissaat. Nunatsinni Ilisimatusarnermik Siunnersuisoqatigiit 2014-imi pilersinneqarput. Ilisimatusanermillu Siunnersuisoqatigiit ukiumit nalunaarusianik suliaqartussaatitaapput.
Nunatsinni Ilisimatusarnermik Siunnersuisoqatigiit pillugit nittartakkami www.naalakkersuisut.gl –imi atuartoqarsinnaavoq.
Qallunaat ilisimatusarneq pillugu naalakkersuinikkut ingerlatsinerat Forum for Arktisk Forskning (FAF) ilisimatusarnermi inissisimaneq, unammillernartut aammalu suliassaqarfimmi ineriartorneq pillugit ukiumut nalunaarusiortarpoq.
Oqalliffiup issittumi ilisimatusarnermi ineriartornikkut aammalu ilisimatusarnikkut ingerlatat pitsaanerusumik sunniuteqarnissaat aammalu ataqatigiissaarnissaat isumannaartussaavaa.
Aammattaaq ilisimatusarnermi ineriartornermilu avatangiisit ataqatigiissaarnerat nukittorsassavaat, tassani ilisimatusarnernik ingerlatsisut attaveqatigiiffiisa suleqatigiinnermilu pissutsit nukittorsarnerisigut
Taamatuttaaq ukiumut Polarforskningskomferenceqarnerani sulianut tunngassuteqartunik ilanngussaqarluni tunniussisarluni.
Forum for ArktiskForskning (FAF) pillugu nittartakkani www.fi.dk –mi annertunerusumik atuartoqarsinnaavoq.
Nunat tamalaat akornanni ilisimatusarnermi suleqatigiinneq Ukiuni kingullerni nunat tamalaat akornanni issittumi ilisimatusarnermut soqutiginninneq annertunerulersimavoq. Pingaartumik avatangiisimut, silaannarmut, pinngortitami isumalluutinut, inuiaqatigiinni ineriartornermut aammalu nuna aallaavigalugu naalakkersuinikkut ingerlatseriaatsinut suliassaqarfinni. Issittumi ilisimatusarnissamut soqutiginnillutik nunat takutitsisimasut ilaat, Danmark ilanngunnagu, taaneqarsinnaasut tassaapput Norge, Sverige, Finland, Rusland, England, Frankrig, Tyskland, Schweiz, Japan, Korea, Kina, Canada aammalu USA. Nunat taaneqartut arlallit Kalaallit Nunaanni issittumi ilisimatusarnermi sullissivinnik aammalu ilisimatusarfinnik pilersitsisimapput.
Taamatuttaaq aamma assigiinngitsunik nunat tamalaat akornanni attaveqarfinnik, kattuffinnik aammalu ataatsimiititaliarsuarnik issittumi suliassaqarfinnik suliaqartunik pilersitsisoqarsimavoq.
2016 ukiumoortumik paasissutissat – qupp. 4
Nunat tamalaat akornanni ilisimatusarnermi suleqatigiinnerit nittartakkami www.naalakkersuisut.gl –imi takuneqarsinnaapput.
Issittumi politikki, Københavnip Universitetiani ilisimatusartut Københavnip universitetiani Institut for Statskundskabimi ilisimatusartut issittumi politikkikkut ineriartornermik ilisimatusarnikkut soqutiginninnermik avitseqateqarput. Anguniagaq pingaarnerpaaq tassaavoq issittumi ilisimatusarnermi ingerlanneqartut siunissamilu ingerlanneqartussat pillugit oqallitsitsivimmik pilersitsinissaq. Ilaasortat issittumi politikkimik, soorlu Asiameersut issittumi soqutigisaannik, issittumi piujuaannartitsinissamik, qallunaat issittumi illersornissamut politikkiannik, Kalaallit Nunaanni aatsitassanik piiaanissamut pilersaarusiornernik, nunanik inuinillu ineriartortitsinermik, isumalluutit inunninngaanneersut aammalu Kalaallit Nunaanni ilinniartitaanerup aaqqissuussaaneranik misissuisarput.
Ilimatusartut pillugit nittartakkami http://ir.polsci.ku.dk/research_projects/arctic-politics/ -imi annertunerusumik atuartoqarsinnaavoq.
Det Internationale Polarår 2007-2009 Det Internationale Polarår (IPY) tassaavoq nunat tamalaat akornanni suliniut nunat tamalaat akornanni videnskabrådimit (ICSU) ingerlanneqartoq nunarsuup issittuini arlalinnut tunngassuteqartunik ilisimatusarnerit nukittorsarnissaannik siunertaqartoq. Kalaallit Nunaanni ilisimatusartut suliniutini assigiinngitsuni pingaartumik inuiaqatigiilerinerni aammalu humanioramut tunngasuni peqataapput. Issittumi Ukioq nunanut tamalaanut marloriarluni 2010-mi Oslomi aammalu 2012-imi Montrealimi ataatsimiitsitsilluni pisortatigoortumik naggaserneqarpoq. Ataatsimiinnerit issittumi suliniutit amerlasuut pillugit naggasiinernik aammalu misilittakkat aammalu periarfissat tulliuttut – assersuutigalugu Internationalt Polar ukiuni qulini – oqallisiginerannik imaqarpoq.
Det Internationale Polarår 2007-2009 pillugu nittartakkami www.ipy.org –imi atuartoqarsinnaavoq.
3. Aaqqissuussineq, ilisimatusarnernut tapiissutit aammalu paasissutissiineq
Forum for Arktisk Forskning 2013 decembarimi Forum for Arktisk Forskning Ilinniartitaanermut Ilisimatusarnermullu Ministereqarfimmiit naalagaaffeqatigiinnermi ilisimatusarnernik ingerlatsisut pingaarnerit peqataaffigisaannik pilersinneqarpoq. Naalakkersuisut aammalu Savalimmiut naalakkersuisui nakkutilliisutut inissinneqarput. Ilinniartitaanermi Ilisimatusarnermilu Ministereqarfiup issittumi allaffeqarfiata oqalliffimmi allaffissorneq suliaraa.
2016 ukiumoortumik paasissutissat – qupp. 5 Ukiumi siullermi Forum for Arktisk Forskning immikkut ittumik qallunaat, savalimmiormiut aammalu kalaallit ilisimatusarfiisa ingerlaartumik suleqatigiinnerat nukittorsarniarlugu suliniuteqarpoq. Suliap inerneraa nittartagaq Isaaffik Arctic Gateaway, ulloq 31. marsi 2015-imi atuutilersoq ilisimatusartunut ataasiakkaanut issittumi misissuinissamut pilersaarusiornermi sakkussiaq.
2015-imi Forum for Arktisk Forskning-ip siullermeerluni Ilinniartitaanermut Ilisimatusarnermullu Ministereqarfimmut ukiumut nassuiaatini naalagaaffeqatigiinni issittumi ilisimatusarnermi innersuussutinik imaqartoq tunniuppaa.
Taamatuttaaq Europami ilisimatusarnermi programmi (horizon 2020) sunnerniarlugu sulisoqarpoq, ilisimatusarnermi programmimi issittumi ilisimatusarneq ersarinnerusumik inissisimalernissaa anguniarlugu.
Forum for Arktisk Forskning pillugu ataatsimiinnerni aammalu itinerusumik paasissutissat www.ufm.dk/arktiskforum -imi takuneqarsinnaapput.
Isaaffik Arcitc Gateaway-imi suleqatigiinneq pillugu nittartakkami www.isaaffik.org –imi annertunerusumik atuartoqarsinnaavoq.
Ilinniartitaanermut Ilisimatusarnermullu Ministereqarfimmi Issittumi Allattoqarfik Ilinniartitaanermut Ilisimatusarnermullu Ministereqarfimmi Issittumi Allattoqarfik 2013-imi pilersinneqartoq issittumi ilisimatusarnermi pisortanut, ministereqarfinnut, aningaasaateqarfinnut il.il. isertarfittut atuuppoq. Allattoqarfiup Forum for Arktisk Forskning sullitaraa, ataani annertunerusumik atuarneqarsinnaavoq, kisiannili ilisimatusarnikkut tulleriiaarinermi pisussaatitaaffeqarani imaluunniit universitetit ilisimatusarnerini aaqqissuussisussaatitaanani.
Juuni 2014-imi Issittumi Allattoqarfiup naalagaaffeqatigiinnermi issittumi ilisimatusarnerit erseqqissarlugit saqqummersippai.
Issittumi Allattoqarfik ukiut tamaasa polarkonferenceqartarnissaa akisussaaffigaa, tamannalu siullermeerluni juuni 2014-imi pivoq aammalu malittuanik 2015-imi Aalborg Universitetimi ingerlanneqarluni. 2016-imi polarkonferenceqarnissaa 1.-2. novembari 2016-imi DTU-mi ingerlanneqarnissaa naatsorsuutigineqarpoq.
Issittumi Allattoqarfiup saqqummersitai, ataatsimiinnerit il.il. uani http://ufm.dk/polarforskning annertunerusumik atuarneqarsinnaapput.
Ilinniartitaanermut Ilisimatusarnermullu Ministereqarfik pillugu annertunerusumik www.ufm.dk -mi atuartoqarsinnaavoq.
2016 ukiumoortumik paasissutissat – qupp. 6 4. Humanioramut, peqqinnissamut aammalu inuiaqatigiilerinermut tunngasumik ilisimatusarneq
Humanioramut, peqqinnissamut aammalu inuiaqatigiilerinermut tunngasumik ilisimatusarneq Humanioramut, peqqinnissamut aammalu inuiaqatigiilerinermut tunngasunik Kalaallit Nunaannut atassuteqartunik ilisimatusarnerit Kalaallit Nunaanni aammalu Danmarkimi ilisimatusarfinni assigiinngitsuni ingerlanneqartarput.
Humanioramut, peqqinnissamut aammalu inuiaqatigiilerinermut tunngasunik ilisimatusarnerit siullertut Ilisimatusarfimmi ingerlanneqartarput. Taamatullu ilisimatusarnernut assingusunik aamma meeqqat inuusuttullu pillugit ingerlatsisoqartarpoq aammalu Nunatta Katersugaasiviani Allagaateqarfianilu taamatullu Groenlandicami ingerlatsisoqartarluni.
Humanioramut, inuiaqatigiilerinermut aammalu pinngortitamik ilisimatusarnermik tunngasunik ilisimatusarneq Ilisimatusarfiit assigiinngitsut Kalaallit Nunaanni pissutsinut ilisimatusarnernik ingerlataqarput. Ilisimatusarfiit allattorsimasut saniatigut Kalaallit Nunaanni eqqaanilu nunat tamalaat ilisimatusarnernik annertuunik ingerlatsisoqarpoq, ingerlatsisullu annerpaat tassaavoq USA National Science Foundation-imit (NSF-imit, National Aeronautics & Space Administration (NASA)-mit) aningaasaliiffigineqartumit.
Humanioramut aammalu inuiaqatigiilerinermut tunngasunik ilisimatusarnerit amerlanertigut Ilisimatusarfimmi aallaaveqartarput. www.uni.gl Uumassusilinnut tunngasunik pinngortitami ilisimatusarnerit pingaartumik Pinngortitaleriffimmi aallaaveqartarput. www.natur.gl Silaannarmut, tatsinut, imartanut aammalu imermit pinngortunit ilisimatusarnerit ASIAQ-mi www.asiaq.gl misissueqqaarnernik aammalu Silaannaap Pissusianik Ilisimatusarfimmi www.natur.gl/gl/spi/ aallaaveqarlutik ingerlanneqartarput. The International Work Group for Indigenious Affairs nunat inoqqaavinik ilaatigut nunanut issittunut atassuteqartunik ilisimatusarnernik ingerlatsisarpoq. www.iwgia.org Københavnip Universitetiani Center for Retskulturelle Studier (CSR) inatsisinut tunngaviusunut atuutsinneqartunut, innuttaasut pisussaaffiinut aammalu retssociologiimi pingaarnertut sammisaqarlutik ilisimatusarnernik ingerlatsisarpoq. http://jura.ku.dk/crs/ Københavnip Universitetiani Institut for Tværkulturelle og Regionale Studier Kalaallit Nunaata nunasiaataaneranut oqaluttuarisaanermi, inuit oqaasiinik aammalu piorsarsimassutsikkut inuiaqatigiilerinermilu pissutsinik sammisaqarlutik ilisimatusarnermik ingerlatsisarput. http://tors.ku.dk
2016 ukiumoortumik paasissutissat – qupp. 7 Aalborg Universitetiani pingaarnertut Kalaallit Nunaanni inuiaqatigiilerinermi aammalu timitaliilluni aningaasaqarnikkullu pilersaarusiornernik ilisimatusarnernik ingerlatsisarpoq. www.aau.dk Statens Institut for Folkesundhed (SIF) Kalaallit Nunaanni inuiaqatigiinni inuit peqqissusaannut tunngasunik suliaqartarpoq. www.si-folkesundhed.dk Nordregio – Nordic Centre for Spatial Development tassaavoq Nordisk Ministerrådip nunami ineriartornermut ilisimatusarfia. Ilisimatusarfigineqartoq pingaarneq tassaavoq Kalaallit Nunaanni aammalu issittumi inuiaqatigiinni allanngoriartornerit. Saniatigullu Nordisk Ministerrådip issittumi ilisimatusarnermut programmianik ingerlatsisuuvoq. http://www.nordregio.se/
Afdeling for Eskimologi aammalu Arktiske Studier Københavnip Universitetiani Afdeling for Eskimologi aammalu Arktiske Studier Institut for Tværkulturelle og Regionale Studier (ToRS) ataaniittoq oqaatsinut, piorsarsimassutsikkut aammalu inuiaqatigiilerinermi sammisanik ilinniarnernik ilisimatusarnernillu ingerlatsisarpoq. Nunap sumiiffia tunngavigalugu Kalaallit Nunanni, Canadami, Alaskami aammalu Sibiriami, Kalaallit Nunaalli pingaarnerutillugu, inuit aallaavigineqartarput. Kalaallit oqaasii takornartat oqaasiisut ilinniartitsissutigineqartarput. Immikkoortortaqarfimmut atasumik Polarbibliotek ingerlanneqarpoq. Atuagaateqarfik annertooq tatigisaasorlu humanioramut, inuiaqatigiilerinermut aammalu pinngortitami ilisimatusarnermut tunngasunik imaqarpoq.
Annertunerusumik nittartakkami: http://tors.ku.dk/ominstituttet/fag/eskimologi/ takuneqarsinnaavoq.
Groenlandica Groenlandica tassaavoq Nunarput Inuilu Pillugit Atuagaateqarfik, pingaarnertut Kalaallit Nunaanni piorsarsimassutsikkut kingornussanik naqitanik katersinermik, nalunaarsuinermik aammalu paaqqinninnernik suliaqartoq. Groenlandicami katersat pingaarnerit pingasut nassaassaapput:
Nuna tamakkerlugu katersat, naqitat pisussaasutut tunniussat, assersuutigalugu atuakkat, atuagassiat, illoqarfiup aviisii, plakatit, ukiumoortumik nalunaarusiat aammalu tusagassanik allattuiffiit, taamatuttaaq 2015-imiit atuakkat immiussat, isiginnaagassiat nipilersuutillu kalaallinit sanaat. Immikkut ittumik katersat, tunniussanik aammalu pisianik imaqartut. Katersat atorneqarsinnaasut, Kalaallit Nunaannut aammalu issittumi inissisimasut pillugit atuakkat Kalaallit Nunaanni avataanilu pisiarineqarsimasunik imaqartut.
2016 ukiumoortumik paasissutissat – qupp. 8 Groenlandica Ilimmarfimmi alakkarneqarsinnaavoq, aaqqissuussaanikkulli Groenlandica Nunatta Atuagaateqarfiata ataani inissisimavoq. Groenlandica tamanut ammasuuvoq.
Annertunerusumik paasissutissanut takuuk: www.groenlandica.gl
Nunatta Katersugaasivia Allagaateqarfialu Nunatta Katersugaasivia Allagaateqarfialu piorsarsimassutsikkut oqaluttuarisaanermi ilisimatusarnernik ingerlatsisarpoq. Itsarsuarnitsanik ilisimatusarnerit Kalaallit Nunaata oqaluttuarisaanerani piffissat tamaasa aallaavigalugit ingerlanneqartarput. Nunap inoqqaavisa piorsarsimassusaannut ilisimatusarnerni kalaallit inuiaqatigiittut assuutaat (kalaallisuut) aammalu piorsarsimassutsimi tigussaanngitsunut tunngasut pingaarnertut suliarineqartarput oqaluttuarisaanermilu ilisimatusarnermi nunasiaataasimaneq ingerlanneqartarluni. Nunatta Katersugaasivia piorsarsimassutsikkut oqaluttuarisaanermi eqqissisimasussaatitaanermut suliat, siunnersuineq aammalu aatsitassanik aammalu nukissiuutinik assigiinngitsunik suliaqartunut tapiissuteqartarneq akisussaaffigaa. Nunatta Katersugaasivia Allagaateqarfialu pillugit annertunerusumik uani atuarneqarsinnaapput: www.natmus.gl
Kalaallit Nunaanni Naatsorsueqqissaartarfik Naatsorsueqqissaartarfik qinnutigineqartunik misissuinernik, sullissinermi suliassanik aammalu ilisimatusarnerni suliniutinik peqataanernik suliaqartarpoq. Naatsorsueqqissaartarfik pillugu nittartakkami: www.stat.gl –imi atuartoqarsinnaavoq.
Ilisimatusarfik Ilisimatusarfik sisamanik instituteqarpoq ataani allaqqasutut immikkoortortaqarluni:
Inuiaqatigiilerinermik, Aningaasaqarnermik Tusagassiornermillu Ilisimatusarfik Inooqatigiinnik ilisimatusaat Aningaasaqarnermik Ilisimatusaat Tusagassiornermik Ilisimatusaat Isumaginninnermut Tunngasunik Ilisimatusaat
Kulturimik, Oqaatsinik Oqaluttuarisaanermillu Ilisimatusarfik Inuiaat Piorsarsimassusaasalu Oqaluttuarisaanerannik Ilisimatusaat Oqaasilerinermik, Atuakkialerinermik Tusagassiuutilerinermillu Ilisimatusaat Nutserinermik Oqaluttaanermillu Ilisimatusaat Teologiimik Ilisimatusaat
2016 ukiumoortumik paasissutissat – qupp. 9 Ilinniartitsisunngorniarnermik Ilisimatusarfik Ilinniartitsisunngorniarnermik Ilisimatusaat (Ilinniarfissuaq)
Peqqissaanermik Ilisimatusarfik
Ilisimatusarfik pillugu annertunerusumik nittartakkami: www.uni.gl –imi atuartoqarsinnaavoq.
SILA – Arktisk Center ved Nyere Tid og Verdens Kulturer, Nationalmuseet 1999-imi Københavimi Nationalmuseumimi SILA ilisimatusarfittut pilersinneqarpoq. 2014-imili ilisimatusarfik SILA – Arktisk Center ved Nyere Tid og Verdens Kulturer, Nationalmuseet-mik ateqalerpoq. Ilisimatusarneq issittumi itsarnisarsiornernik aammalu siusinnerusukkut oqaluttuarisaanermik pingaarnertut ingerlavoq. Ilisimatusarfiup Nunatta Katersugaasivia Allagaateqarfialu qanittumik suleqatigaa.
Annertunerusumik uani atuarit: www.natmus.gl
Ilinniartitaanermut Aqutsisoqarfik (siornatigut Inerisaavik) Ilinniartitaanermut Aqutsisoqarfik aqutsisoqarfiuvoq nutaaq (maaji 2015) Ilinniartitaanermut, Kultureqarnermut, Ilisimatusarnermut Ilageeqarnermullu Naalakkersuisoqarfiup ataani marlunnik immikkoortortalik. Ilinniartitaanermut Aqutsisoqarfiup ilaatigut kommunit atualinnginnermi meeqqallu atuarfiini suliassaqarfinni inatsisit malillugit ingerlatsinermut Namminersorlutik Oqartussat nakkutiginninnerat, Namminersornerullutillu Oqartussat atuarfiit tunngaviliiviit namminersortunut, Danmarkili napparsimmavinni atuartitsinernut, efterskolinut, højskolinut aammalu atuarfimmi nerisaqartitsinermi aaqqissuussamut nakkutiginninnerattaaq suliarisarpai.
Ilinniartitaanermut Aqutsisoqarfimmut atasunik atuartitsinermi atortunik saqqummersitanut atuakkanik naqiterisitsisarfimmik aammalu naqiterivimmik assiliartaliortartullu immikkoortortaqarfiannik peqarpoq. Ilinniartitaanermut Aqutsisoqarfiup pingaarnertut suliassaraa inatsiseqarnerup malinneqarnissaa aammalu Naalakkersuisut ilinniartitaanermi pilersaarutaat aaqqissuusseqqinneriillu atuutsilernissaasaa qulakkeernissaat.
Ilinniartitaanermullu Aqutsisoqarfiup suliassaa pingaarnerpaaq tassaavoq kommunit atuisullu suleqatigalugit nukittorsassallugu:
Sulianut tunngassuteqartunik sullissinneq Atuartitsinermi atortunik ineriartortitsineq > digitaliseeriineq Atualinnginnermi ornittakkat, meeqqallu atuarfiisa aammalu inuusuttunut ilinniarfiit ataqatigiinnerat Pikkorissarnerit Atuarfinni perorsaanermik nassuiaatit – aammalu ineriartortitsinermi suliat Meeqqat atuarfiini aqutsisunut aammalu sulisunut piginnaassutsinik pitsanngorsaanerit
2016 ukiumoortumik paasissutissat – qupp. 10 Nalilersuinernut aammalu akuersissutinillu pilersitsinerit ineriartortitsinerillu Curriculamik aammalu atuartitsinermi atortunik – ingerlasunillu ineriartortitsineq Ilisimasanik periarfissanillu paasissutissiineq Nittartakkap ineriartortinnera nutartertarneralu
Ilinniartitaanermut Aqutsisoqarfiup aamma suliassaraa Naalakkersuisunut Inatsisartunilu ilaasortanut politikkikkut sullissinissaq.
Inerisaavik pillugu nittartakkami: www.inerisaavik.gl –imi annertunerusumik atuarit.
5. Peqqinnissamut tunngasumik ilisimatusarneq
Peqqinnissamut tunngasumik ilisimatusarneq Kalaallit Nunaanni peqqinnissaq pillugu ilisimatusarnerit annertuut ingerlanneqartarput, sumiiffinnilu ilisimatusarnerit amerliartorput kisiannili amerlanertigut Danmarkimi nunanilu allani ilisimatuunit ingerlanneqartunik. Taamaattumik pingaartuuvoq ilisimatusarnerup inerneri aamma Kalaallit Nunaanni najugaqartunit atorluarneqarnissai, aammalu misilittakkanik katersorsimasanik peqqinnissaqarfinni sulisunik aammalu nunami ilisimatuunik avitseqateqarnissaq. Tamanna tunngavigalugu Grønlands Center for Sundhedsforskning pilersinneqarpoq.
Peqqissaanermik Ilisimatusarfimmi Grønlands Center for Sundhedsforskning, Ilisimatusarfik Grønlands Center for Sundhedsforskning 2013-imi Ilisimatusarfimmi Peqqissannermut Ilisimatusarfimmut atalluni pilersinneqarpoq. Centerimi professoritut atorfinnik aammalu lektoratinik taamatullu professorimik ilisimatusaammi peqqinnissamut tunngasunik ilisimatusarnerni aqutsisuusussamik pilersitsisoqarpoq. Professorip ilisimatusarnermi siunnersuineq suliaraa taamatullu phD-nngorniartunut pingaarnertut siunnersortiulluni, nunami aammalu nunat tamalaat akornanni ilisimatusarluni suliniutinut ilaasarpoq phD-nngorniannginnermilu aammalu phD-nut pikkorissaanernik ingerlataqartarluni. Centeri Peqqissaanermik Ilisimatusarfimmi ilaavoq ilisimatusaatingalugulu peqqissaasunngorniarluni ilinniarfimmut ilaalluni, taamatullu Ilisimatusarfimmi pilersaarusiornermi, soorlu ilisimatusarluni pikkorissanermi aviisini ilanngussassanik allannermi, issittumi universitetit aasakkut phD-nut atuartitsinerini aammalu Ilisimatusarfimmi ilisimatusaatit allat Pinngortitaleriffillu suleqatigalugit pikkorissartitsinerinut ilaasarpoq.
Centeri ilisimatusarfinnik Kalaallit Nunaata avataaniittunik ilisimatusarnermi suleqatigiinnissamik isumaqatigiissuteqartarpoq. Dronning Ingridip Napparsimmavissuani nakorsat, Nuummi Nakorsiartarfik aammalu
2016 ukiumoortumik paasissutissat – qupp. 11 sineriammi peqqinnissaqarfiit arlallit nunami nunallu tamalaat akornanni ilisimatusarluni suliniutini assigiinngitsuni peqataapput. Peqqinnissamut tunngasunik ilisimatusarluni suliniutit arlallit nunat tamalaat akornanni ilisimatusartut attaveqarfiini ilaapput. Sineriammi peqqinnissaqarfimmi sulisut namminneq peqqinnissaqarfimminni napparsimmavimminnilu ilisimatusarluni suliniutini peqaataasimapput. Suliniutit taakku piffimmi, nunami aammalu nunat tamalaat akornanni peqataaffigineqarsimapput.
Ilisimatusarnissamut piareersarneq massakkut nakorsanngorniarluni ingerlariaqqiffiusumik ilinniarfimmi ilaavoq, ilisimatusarlunilu suliniutit kalaallit nakorsaannik ingerlanneqartut nutaat assigiinngitsut aallartinneqarsimapput. PhD-nngorniarluni ilisimatusarnerit nutaat Kalaallit Nunaanni atorfilinnik siunnersuisoqarlutik naammassineqartarput. Ukiuni kingullerni peqqissaasut aammalu ernisussiortut ilisimatusarluni ilinniarfinni suliniutinilu aallartissimapput, pingaartumik inuit peqqissusaannut ilisimatusarnermi.
Kalaallit Nunaanni Peqqinnissaq pillugu Ilisimatusarnikkut Ingerlatat pillugit Siunnersuisoqatigiit Naalakkersuisuni Peqqinnissamut ilaasortap 1996 novembarimi Kalaallit Nunaanni Peqqinnissaq pillugu Ilisimatusarnikkut Ingerlatat pillugit Siunnersuisoqatigiit pilersippai, Naalakkersuisumut siunnersuinermik, Kalaallit Nunaanni peqqinnissamut tunngasunik ilisimatusarnerit pillugit kajumissaarinermik aammalu suliassaqarfinni suliniutissanut toqqartuinernik suliaqartussanngorlugu.
Uani nittartakkaami: www.peqqik.gl annertunerusumik atuarit.
Nunatsinni Nakorsaaneqarfik Nunatsinni Nakorsaaneqarfiup nunami peqqinnissap qanoq inissisimanera nakkutigaa. Tamanna pisarpoq nappaatinik tunillaattartunik, kræftimik, inunngortunik – aammalu toqusunik allanillu nalunaarsuinikkut. Nalunaarsuutit peqqinnissamut tunngasunik ilisimatusarnermi pingaaruteqartuupput.
Grønlandsmedicinsk Selskab Grønlandsmedicinsk Selskab ilisimatusarnikkut peqatigiiffiuvoq Dansk Medicinsk Selskabip ataaniittoq. Peqatigiiffimmi ilaasortaapput, nakorsat saniatigut, Kalaallit Nunaanni issittumilu peqqinnissamut suliassaqarfinni ilisimatusarnernik ingerlatsisut aammalu/imaluunniit soqutiginnittut.
Grønlandsmedicinsk Selskab pillugu uani atuarit: www.gmsnet.dk
Nuna Med Nuna Med tassaavoq ilisimatusarnermi ataatsimiinneq Kalaallit Nunaanni nakorsaatinik sammisaqartoq ukiullu pingasukkaarlugit Nuummi ingerlanneqartartoq, Grønlands Lægekredsforeningimit, Peqqissaasut Kattuffiannit, Grønlandsmedicinsk Selskabimit aammalu Grønlands Center for Sundhedsforskningimit pilersaarusiorneqarlunilu ingerlanneqartartoq.
2016 ukiumoortumik paasissutissat – qupp. 12 NUNAMED qulingiluassaannik ataatsimiinnera 2016-imi Nuummi ingerlanneqarpoq.
6. Pisuussutinik, avatagiisimik teknikimillu ilisimatusarneq
Asiaq – Kalaallit Nunaanni Misissueqqaarnerit (Greenland Survey) Asiaq Kalaallit Nunaanni nunami pissutsinut inuiaqatigiinnut pingaarutilimmik siuneqartaqarlutik assiliartalersuinernik, nalunaarsuinernik, katersinermik, paasissutissiinernik aammalu siunnersuinernik suliaqartarpoq. Taakkununnga ilaapput nunami imermik ilisimatusarnernik, silaannarmik, nunami pisuussutinik atugassanik ilisimatusarnernik, nunamut uuttortaanernik, assiliartalersuinernik, nunaminertamik tunisinernik, sanaartukkanik nalunaarsuinernik, eqqakkat aqqutaannik assiliartalersuinernik, nunap ilusaanik, pilersaarusiornernik aammalu tunngaviusumik assiliartanik Kalaallit Nunaanni aqutsinermi allaffeqarfinnut, inuussutissarsiornermut aammalu ilisimatusarnermut atungassanik suliaqarnerit. Nalunaarsuutit tiguneqartarput aningaasaliinerni, suliniutinut tuniniaanerni aammalu ilisimatusarluni suliniutini, taamaattumik Asiaq suliamut tunngasut annertuut nunami nunanilu allani siaruaassimasumik piginnaasaqarluartunik toqqartukkanik suleqateqarluni sulianut ilisimaarinninneq annertooq ataavartuutippaa.
Uani annertunerusumik atuarit: www.asiaq.gl
Center for Arktisk Teknologi Center for Arktisk Teknologi (ARTEK) Kalaallit Nunaanni Danmarkimilu suleqatigiinnermit pilersinneqarpoq Kalaallit Nunaanni teknikimik ilisimatusarneq atuartitsinerlu nukittorsarniarlugit. ARTEK Danmarks Tekniske Universitetiani (DTU) Institut for Byggeri og Anlægimut ilisimatusaammi ilaavoq, aammalu ilaatigut Sisimiuni Teknikimik Ilinniarfimmi angerlarsimaffeqarluni taamatullu DTU-mi Kgs. Lyngbymi aamma ilaalluni.
ARTEK-ip ilisimatusarnermi suliassaqarfiit sisamat sammisarai: Issittumi avatangiisimut teknologi, sanaartukkat aammalu nukissiuutit aaqqissuussaanerat, pilersaarusiorneq aammalu ataqatigiinnermut aaqqissuussinerit issittumi avatangiisimi qajannartup pingaartumik ingerlaartuaannarnissaanik piujuartitsineq. Anguniagaq ersarissoq tassaavoq Kalaallit Nunaanni inuiaqatigiit pisariaqartitaat, ineriartortitsineq aammalu teknologii pitsaanerpaat issittumi piujuartitsinissamik siuarsaasussat ilaatinneri ilsimatusarnerup tapersersussagai. Centerimi ilisimatusarneq Kalaallit Nunaanni issittumilu ilisimatusarfiit, oqartussat aammalu suliffeqarfiit attuumassutillit suleqatigalugit ingerlasarpoq.
Arktisk Teknologimi ingeniøritut ilinniarfik ARTEK-ip ataaniippoq. Ilinniarfik immikkut sammisanik tallimanik imaqarpoq: Sanaartorneq, atortorissaarutinik ikkussuineq, avatangiiseq, atortorissaarutit aammalu pilersaarusiorneq.
2016 ukiumoortumik paasissutissat – qupp. 13
Nittartakkani: www.arktiskcenter.gl-imi aammalu www.arktisking.gl –imi annertunerusumik atuarit.
DCE – Nationalt Center for Miljø og Energi, Aarhus Universitet DCE universitet tamakkerlugu ilisimaarinninnernik katersisarpoq, pingaartumik Institut for Bioscience-iminngaanniit aammalu Institut for Miljøvidenskab-iminngaanniit. DCE-mi Pinngortitaleriffik suleqatigalugu ingerlanneqartoq annertooq Kalaallit Nunaanni aatsitassanut ikummatissanullu misissuinerit atuinerillu pillugit avatagiisinut tunngasunik misissuineq nalilersuinerlu pivoq. Suliaq Aatsitassanut Ikummatissanullu oqartussat aatsitassarsiornermi ikummatissiornermilu ingerlatanut sulianut isumaginninnerannut ilanngussatut ingerlanneqarpoq.
Institut for Bioscience-mi aammalu Institut for Miljøvidenskab-imi sulisut Kalaallit Nunaanni misissuinernik aammalu nakkutilliinernik assigiinngitsunik Danmarkimi Energistyrelse og Miljøstyrelsen ataani Dancea- mit aningaasaliiffigineqarsimasunik suliaqarput. Tassani ilaapput assersuutigalugu Zackenbergimi avatangiisimik nakkutilliineq aammalu Nuummi Greenland Ecosystem Monitoring (GEM-programmi) ataani aammalu Kalaallit Nunaanni issittumilu akuutissanik mingutsitsisunik nakkutilliineq.
DCE-p nittartagaa: http://dce.au.dk/ takuuk.
De Nationale Geologiske Undersøgelser for Danmark og Grønland (GEUS) GEUS tassaavoq ilisimatusarfik namminersortoq pituttorsimanngitsorlu qallunaat Energi-, Forsynings- og Klimaministeriumiata ataani inissisimasoq. GEUS-ip Danmarkimi, Kalaallit Nunaanni aammalu piffinni taakkununnga ilaasuni nunap pissusaanik ilisimatusarluni misissuineq akisussaaffigaa.
GEUS Danmarkimi Kalaallit Nunaanni pinngortitami pingaartimi atuisinnaanermut aammalu illersuinissamut sunniuteqarsinnaasunik pissutsinik qaffasissumik ilisimatusarnernik ingerlatsisarpoq.
GEUS nunamut tunngassuteqartunik qallunaat kalaallillu pisortani oqartussaannut pinngortitamut, avatangiisimut, silaannarmut, nukissiuutinut aammalu aatsitassanut ikummatissanullu apeqqutinut siunnersuisarpoq, taamatullu suliassaqarfinni taakkunani oqartussat suliassaannik ingerlatsisarluni. GEUS Nuummi allaffeqarpoq.
GEUS-ip sulineranut paasissutissat aammalu saqqummersitat nittartakkami uani: www.geus.gk –imi nassaarineqarsinnaapput.
Pinngortitaleriffik Pinngortitaleriffik Kalaallit Nunaanni Namminersorlutik Oqartussat pinngortitami ilisimatusarnermut sullissivigaat. Ilisimatusarfik 1995-imi Nuummi pilersinneqarpoq siunertaralugu:
2016 ukiumoortumik paasissutissat – qupp. 14 Kalaallit Nunaanni eqqaanilu pisuussutit uumassusillit piujuartussamik atorneqarsinnaanerannut ilisimatusarnikkut tunngavilersuilluni aqqutissiuussinissaq. Avatangiiseq aammalu uumassusillit assigiinngiiaartiternerat isumannaarniarlugu. Kalaallit Nunaanni Namminersorlutik Oqartussanut uumassusillit pillugit siunnersuineq aammalu minnerunngitsumik ilisimatusarnermi inernerit tamanut ammasumik saqqummiunnissaat.
2009-mi Silap Pissusianik Ilisimatusarfik Pinngortitaleriffimmut ilannguppoq. Ilisimatusarfik nunat tamalaat akornanni attaveqarfiit ilagaat, issittumi pinngortitap ataqatigiinneranut aammalu inuiaqatigiinni silaannaap sunniutaanik ilisimatusarnernik ingerlatsisoq. Ilisimatusarfiup qitiusumik piginnaasaqarfii tassaapput immap pissusaanik ilisimatusarneq aammalu immami inuussutissat uiguleriaat minnerpaartaannut ilisimatusarneq.
2014-imi ilisimatusarfiup suliassaqarfittut immikkoortortaqarfii Avatangiisinut Aatsitassanullu Immikkoortortaqarfimmik allineqarput. Immikkoortortaqarfiup Kalaallit Nunaanni Namminersorlutik Oqartussanut Kalaallit Nunaanni nunap ataanik atuinermi issittummi avatangiisinut illersuinissaq pillugu pituttorsimanngitsumik siunnersuineq suliaraa.
Pinngortitaleriffik aammalu suliassaqarfinni immikkoortortani ingerlatat pillugit annertunerusumik nittartakkami: www.natur.gl –imi atuartoqarsinnaavoq.
PUBLSLUT
Signatur forklaring: … Oplysninger foreligger ikke .. Oplysninger for usikre til at angives eller diskretionshensyn . Tal kan efter sagens natur ikke forekomme 0 Mindre end halvdelen af den anvendte enhed - Nul * Foreløbigt eller anslået tal
2016 ukiumoortumik paasissutissat – qupp. 15 2015 ukiumoortumik paasissutissat
Isumaginninnermut peqqinnissaqarfimmullu tunngasut
1. Isumaginninnermi aaqqissuussaanermut tunngasut
Isumaginninnermi aaqqissuussaanermut tunngasut Isumaginninnermut tunngasunut Ilaqutariinnermut Naligiissitaanermut Isumaginninnermullu Naalakkersuisoqarfimmiippoq. Kommunit najukkami isumaginninnikkut sulineq akisussaaffigaat. Isumaginninnermi suliassat nunaqarfimmi aqutsisunut suliassanngortinneqarnissaat kommunalbestyrelsip aalajangiiffigisinnaavaa.
Isumaginninnermut Naammagittaalliuuteqartarfik Isumaginninnermut Naammagittaalliuuteqartarfik isumaginninnikkut kommunit Naalakkersuisulluunniit aalajangiiffigisaanut naammagittaalliuuteqartarfiuvoq.
Naalakkersuisoqarfik Ilaqutariinnermut Naligiissitaanermut Isumaginninnermullu Naalakkersuisoqarfik aamma Isumaginninnermut Naammagittaalliuteqartarfik nittartakkami uani sukumiinerusumik takukkit: www.naalakkersuisut.gl
2. Isumaginninnikkut isumannaallisaatit
Isumaginninnikkut isumannaallisaatit Isumaginninnikkut ikiorsiissutit siunertaraat pitsaaliuineq isumaginninnikkullu ajornartorsiutinik ikiuvineq. Isumaginninnikkut pitsaaliuvineq aningaasatigut aningaasaanngitsutigullu ikiorsiissutit arlallit inuit ataasiakkaat pisariaqartitsinerat tunngavigalugu tunniunneqartarput, allat kinaassusersiunngitsumik aalajangiinerit tunngavigalugit aningaasanngorlugit tunniunneqartarlutik. Isumaginninnikkut ikiorsiissutaasartut siunertaat pingaarnerit tassaapput ajornartorsiutinik ikiorsiinissaq pinaveersaartitsinerlu.
3. Pinaveersaartitsineq ikiorsiissuteqartarnerlu
Meeqqat inuusuttullu Meeqqat inuusuttullu ineriartornerannut, atugaannut nammineersinnaanerannullu atugassarititaasut pilersinnissaannut kommunalbestyrelsi akisussaasuuvoq. Meeqqanut inuusuttunullu suliniutini suniluunniit meeqqat pisariaqartitaat aallaavigineqassapput, meeqqat isumassorneqarnerat qitiutillugu. Kommunalbestyrelsip suliassaraa meeqqat inuusuttullu atugaannik nakkutilliissalluni.
Titartagaq 3.1. 1.januar 2015-imit Kalaallit Nunaanni nukappiaqqat niviarsiaqqallu 0-mit 17-inut ukiullit
Nukappiaqqat Niviarsiaqqat
460 440 420 400 380 360 340 320 300 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik - Kisitsisaataasivimmi kisitsisit takukkit http://bank.stat.gl/bedst1
MIO - Meeqqat inuusuttullu Oqaloqatiginnittarfiat Meeqqat Illersuisuat, Meeqqat pisinnaatitaaffiinik sullissivik aamma Meeqqat siunnersuisoqatigiit 1. marts 2012-imi aallartipput. Tassunga atatsillugu MIPI unitsinneqarpoq ilisimasanillu katsersivik meeqqat pisinnaatitaaffiinik sullissivimmut ilanngunneqarluni. Meeqqat pisinnaatitaaffiinik sullissivik MIO-mik (Meeqqat inuusuttullu oqaloqatiginnittarfiannik) ateqalerpoq. Juni 2015-imi Kalaallit Nunaat nutaamik Meeqqanut Illersuisoqalerpoq.
FN-p Meeqqanut isumaqatigiissusiaa aallaavigalugu meeqqat inuusuttullu inuiaqatigiinni isumannaatsuunissat soqutigisaasalu siuarsarnissaat MIO-p suliassatut pingaarnertut suliassaraa. Meeqqat inuusuttullu MIO-mi siunnersorneqarsinnaapput ilitsersorneqarsinnaallutillu. Innuttaasut, sulianik immikkut ilisimasallit poliitiikerillu aamma meeqqat pisinnaatitaaffiinnik sullissivimmut apeqquteqarsinnaapput isumasiuisinnaallutillu.
Meeqqat pisinnaatitaaffii pillugit, MIO-p SMS-ikkut siunnersuisarfia aammalu suliat allat pillugit paasissutissat nittartakkami www.mio.gl- mi takuneqarsinnaapput.
Meeqqanik inuusuttunillu angerlarsimaffiup avataanut inissiisarneq Meeqqanik sumiginnaaneq allatulluunniit isumaginninnikkut ilungersunartorsiortitsineq pissutigalugu meeqqat peqqissusiat ineriartorneralluunniit ilungersunartumik ersarissumik
Isumaginninnermut peqqinnissaqarfimmullu tunngasut - qupperneq 2 navianartorsiortinneqarpat kommunalbestyrelsi aalajangiisinnaavoq meeqqap angerlarsimaffiup avataanut inissinneqarnissaanik. Tamanna aamma atuuppoq annersaanermi allatulluunniit atornerluinerni, atornerluinermik ajornartorsiornermi pinerluttuliornerni isumaginninnikkulluunniit ilungersunartorsiortitsinerni.
Ulloq unnuarlu paaqqinniffiit Namminersorlutik Oqartussat ulluni makkunani ulloq unnuarlu meeqqanut inuusuttunullu paaqqinniffinnik qulingiluanik ingerlatsipput aammalu ulloq unnuarlu annertuumik innarluutilinnut arfineq marlunnik paaqqinniffinnik ingerlatsillutik. Paaqqinniffiit taakku kommuneqarfinnit aningaasarlersorneqarput. Namminersorlutik Oqartussat paaqqinniffinnik ingerlataasa saniatigut arfinillit namminersorluni paaqqinniffiupput paaqqinniffillu ataaseq kommunimit ingerlanneqarluni.
Erninerup nalaani sulinngiffeqarallartarneq ullormusiallu Anaanaasoq erninissaq sioqqullugu sapaatit akunneri marluk erninerullu kingorna sapaatit akunneri 15-it sulinngiffeqarsinnaavoq; marlunnik amerlanernilluunniit ataatsikkut ernisoqarpat, anaanaasoq sapaatit akunnerinik 19-inik sulinngiffeqarsinnaatitaavoq. Ataataasoq erninermut atatillugu sap. akunnerinik pingasuni sulinngiffeqarsinnaatitaavoq. Sap. akunnerit 15-it pingasullu saniatigut anaanaasup ataataasullu sap. ak. 17-init namminneq piumasartik naapertorlugu avissinnaavaat. Marlulinermi amerlanernilluunniit ataatsikkut erninermi angajoqqaat katillugit sap. ak. 21- nik sulinngiffeqarsinnaatitaapput.
Meeravissiartaartut angajoqqaarsianngortullu meeravissiartaap meerarsiartaallu tiguneranut atatillugu sulinngiffeqarallartinneqarsinnaapput.
Meeqqanut tapiissutit aamma meeqqanut akilersuutit il.il. Ilaqutariinnut meeralinnut immikkut tapersersuutitut qaammatit tamaasa meeqqanut tapiissutit meeqqanut 18-it inorlugit ukiulinnut tunniunneqartarput. Meeqqanut tapiissutit tunniunneqartarput ilaqutariit isertitaat 1. januaari 2012-imiit 280.000 koruunit qaangersimanngippatigit.
Qitornarsiartaarneq Qitornarsiartaarnermi malittarisassat ikiorneqarnerlu nittartakkani ukunani atuarneqarsinnaapput: www.naalakkersuisut.gl aamma www.sullisivik.gl
Annertuumik innarluutillit Inuit tarnikkut timikkulluunniit annertuumik innarluutillit sapinngisamik naammaginartumik atugassaqartinniarneqassapput. 1. januar 2011-miit timikkut innarluutilinnik tamakkiisumik isumaginninneq Namminersorlutik Oqartussaniit kommuneqarfinnut isumagineqarnera nuunneqarpoq.
Inuit annertuumik innarluutillit siusinaartumik pensionisianik pisartagaqartinneqalersinnaapput, siusinaartumik pensionisianut pisartagaqarnermut malittarisassat malippatigit.
Isumaginninnermut peqqinnissaqarfimmullu tunngasut - qupperneq 3 Utoqqaat Utoqqalinersiallit angerlarsimaffimminni imminut isumagisinnaanngitsut, kommunip utoqqaat illuinut nuunniarlutik qinnuteqarsinnaapput. Aammattaaq utoqqalinersiallit kommunip utoqqarnut illuutaanut nuukkallarniarlutik qinnuteqarsinnaapput.
Utoqqaat illui utoqqarnullu sammisaqartitsiviit kommuninit pilersinneqarlutillu ingerlanneqartarput.
Titartagaq 3.2. 2014-imi nunani assigiinngitsuni agguaqatigiissillugu utoqqalisarneq
Angutit Arnat
90 80 70 60 50 40 30 20 10
0
Island
Norge
Sverige
Estland
Litauen Letland
Canada
Rusland
Schweitz
Danmark Grønland
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Siusinaartumik soraarnermusiat Inuit 18-it sinnerlugit ukiullit utoqqaassutikkut ukiut 65-it utoqqalinersiaqalernissamut angusimagaanni siusinaartumik soraarnerusiaqartinneqarsinnaapput, pilersugaqartut 18-inik ukioqalernerminniit utoqqalinersiutinik aamma pisalersinnaapput. Inuit Nunat avannarliit Isumaqatigiissutaanut isumaginninnermut isumannaallisaanermut tunngasumut ilaasut siusinaartumik pensioninik pisalersinnaapput.
Utoqqalinersiat Utoqqalinersiat 65-inik sinnerlugillu ukiulinnut tunniunneqartarput. Inuit Nunat avannarliit isumaqatigiissutaanut isumaginninnermut isumannaallisaanermut tunngasumut ilaasut utoqqalinersiutinik pisalersinnaapput.
Perululluni napparsimaneq imaluunniit toqusoqarneq Qanimut ilaqutaasuni nappaammik peruluttoqartillugu imaluunniit toqusoqartillugu, inunnik isumaginninnermi malittarisassani aalajangersagaqarpoq angalanermut illerfimmillu assartuinissamut ikiorneqarnissamik.
Isumaginninnermut peqqinnissaqarfimmullu tunngasut - qupperneq 4 Nittartagaq takuneqarsinnaasoq Immikkortumut matumunnga tunngasoq ”Pitsaaliuineq ikiorsiinissamullu suliniarneq” nittartakkami www.sullissivik.gl imaluunniit www.naalakkersuisut.gl alakkaruk.
4. Isumaginninnermut ikiorsiissutinik pisartut
Pisortanit ikiorsiissutit Kinaluunniit Kalaallit Nunaanni najugaqartoq pisariaqartitsinermini pisortanit ikiorserneqarnissaminut periarfissaqarpoq, ikiorsiineq pisinnaavoq ikiorserneqartup ilaquttamilu inuuniarnerminni nammineerluni tamakkiisumik pilersorsinnaanngippat. Aamma pilersuinissamut, aningaasartuutinut aalajangersimasunut aningaasartuutinullu ataasiakkaanut pisortanit ikiorneqarnissamik, tamatumunnnga piumasaasut eqquutitissinnaagaanni.
Takussutissaq 4.1. Isumaginninnermut ikiorsiissutinik pisartut kommunini nalunaarsukkat aammalu isumaginninnermut ikiorsiissutit amerlassusaat pisartakkat pingaarnerit tunngavigalungit
2010 2011 2012 2013 2014 Amerlassusaa Isumaginninnermi ikiorsiissutit, ataatsimut naatsorsorneri 17.105 17.446 17.389 17.572 17.287 Pisortanit ikiorsiissutit katillugit 8.302 8.596 8.653 8.686 8.606 Suliffeqanngikkallarnermi ikiorsiissutit katillugit 3.521 3.632 3.374 3.317 3.254 Erninermi ullormusiat katillugit 1.155 1.079 1.023 1.308 1.030 Siusinaarluni soraarnerussutisiat katillugit 2.925 3.073 2.990 2.912 2.809 Utoqqalinersiat katillugit 3.838 3.898 3.943 3.949 3.980 1.000 kr. Isumaginninnermi ikiorsiissutit, ataatsimut naatsorsorneri 788.675 820.710 825.891 868.639 880.089 Pisortanit ikiorsiissutit katillugit 120.656 131.543 143.939 156.199 166.837 Suliffeqanngikkallarnermi ikiorsiissutit katillugit 39.804 46.741 41.999 40.496 42.667 Erninermi ullormusiat katillugit 34.471 33.649 31.740 32.276 33.238 Siusinaarluni soraarnerussutisiat katillugit 243.958 256.187 250.792 259.454 254.099 Utoqqalinersiat katillugit 349.786 352.590 357.420 380.214 383.248 Najoqqutarisaq: Naatsorsueqqissaartarfik – Kisitsisaataasivik (SON002)
Takussutissaq 4.2. 2014-imi suliffeqanngikkallernermi ikiorsiissutit akiliutigineqartut
0-14 ukiullit 15-29 ukiullit 30-39 ukiullit 40-49 ukiullit 50-64 ukiullit 65 ukiullit + Katillugit 1.000 kr. Suliffeqanngikkallarnermi ikiorsiissutit suliffeqannginnermik tunngasut - 5.162 4.558 7.020 9.455 .. 26.238 Suliffeqanngikkallarnermi ikiorsiissutit angerlartitaanermik tunngasut - 1.530 978 1.529 2.064 .. 6.105 Suliffeqanngikkallarnermi ikiorsiissutit napparsimanermik tunngasut .. 974 1.706 2.980 4.557 108 10.325 Nalu.: Ukiut tamaasa utoqqaassuseq naatsorsorneqartarpoq december-ip 31-ani Najoqqutarisaq: Naatsorsueqqissaartarfik - Kisitsisaataasivik (SON002)
Isumaginninnermut peqqinnissaqarfimmullu tunngasut - qupperneq 5 Takussutissaq 4.3. 2014-imi siusinaartumik soraarnerussutisiat aammalu utoqqalinersiat
0-14 ukiullit 15-29 ukiullit 30-39 ukiullit 40-49 ukiullit 50-64 ukiullit 65 ukiullit + Katillugit 1.000 kr. Siusinaarluni soraarnerussutisiat, aningaasarsiat tunngaviusut - 13.923 18.143 45.569 148.660 5.365 231.660 Siusinaarluni soraarnerussutisiat, kaasarfimmiut - 712 671 511 1.308 .. 3.259 Utoqqalinersiat, aningaasarsiat tunngaviusut - - - - - 363.673 363.673 Utoqqalinermi soraarnerussutisiat, kaasarfimmiut .. - - - - 9.821 9.821 Najoqqutarisaq: Naatsorsueqqissaartarfik - Kisitsisaataasivik (SON002)
Takussutissaq 4.4. 2014-imi ikiorsiissutinik pisartut ikiorsiissutinut, suiaassutsinut aammalu ikiorsiissutit taakkulu amerlassusaannut immikkoortillugit
Angutit Arnat Katillugit Amerlassusaa Pisortat ikiorsiissutaat 4.672 3.934 8.606 Suliffeqanngikkallarnermi ikiorsiissutit 1.718 1.536 3.254 Meerartaarnermi ullormusiat 211 819 1.030 Siusinaartumik soraarnerussutisiat 1.432 1.377 2.809 Utoqqalinersiat 1.969 2.011 3.980 1.000 kr. Pisortat ikiorsiissutaat 81.118 85.720 166.838 Suliffeqanngikkallarnermi ikiorsiissutit 25.153 17.514 42.667 Meerartaarnermi ullormusiat 1.888 31.350 33.238 Siusinaartumik soraarnerussutisiat 131.971 122.128 254.099 Utoqqalinersiat 187.714 195.534 383.248 Najoqqutarisaq: Naatsorsueqqissaartarfik – Kisitsisaataasivik (SON002)
Isumaginninnermut peqqinnissaqarfimmullu tunngasut - qupperneq 6 Takussutissaq 4.5. 2014-imi kommunini isumaginninnermi ikiorsiissutinik pisartut amerlassusaat, ikiorsiissutinut aammalu kommunini sorlerni najugaqarnerinut immikkoortillugit
Kommune Kommuneqarfik Qeqqata Qaasuitsup Kujalleq Sermersooq Kommunia Kommunia Katillugit Amerlassusaa Isumaginninnermut ikiorsiissutit ataatsimut naatsorsorneri 2.744 5.627 2.806 6.361 17.287 Pisortanit ikiorsiissutit tamakkerlugit 1.343 3.158 1.185 3.074 8.606 - Ikiorsiissutit akileraaruteqaataasussat 1.260 2.946 1.171 2.907 8.138 - Ikiorsiissutit akileraaruteqaataasussaanngitsut 198 681 47 640 1.563 Suliffeqanngikkallarnermi ikiorsiissutit katillugit 514 800 575 1.373 3.254 - Suliffissaaleqinermi 391 495 379 528 1.790 - Suliffiup matoqqagallarnerani - - - 625 625 - Napparsimanermi 163 353 251 471 1.233 Meerartaarnermi ullormusiat katillugit 143 353 186 362 1.030 Siusinaartumik soraarnerussutisiat katillugit 448 932 410 1.046 2.809 - Tunngaviusut 420 876 390 1.008 2.669 - Kaasarfimmiut 32 70 25 48 174 - Meeqqamut tapisiat 104 181 104 238 621 - Inummut tapisiat 166 383 162 560 1.267 Utoqqalinersiat 725 1.063 765 1.451 3.980 - Tunngaviusut 654 993 693 1.288 3.606 - Kaasarfimmiut 91 84 101 199 475 - Meeqqamut tapisiat 13 10 .. .. 31 - Aalajangersimasumik annertussusilikkat tapisiat 89 297 - 131 516 - Inummut tapisiat 86 98 195 391 768 Najoqqutarisaq: Naatsorsueqqissaartarfik - Kisitsisaataasivik (SON002)
Takussutissaq 4.6. 2014-imi kommunini ikiorsiissutit pisartakkat amerlassusaat nalunaarsukkat, ikiorsiissutinut aammalu kommunini sorlerni najugaqarnerinut immikkoortillugit
Kommune Kommuneqarfik Qeqqata Qaasuitsup Kujalleq Sermersooq Kommunia Kommunia Katillugit 1.000 kr. Isumaginninnermut ikiorsiissutit ataatsimut naatsorsorneri 143.768 288.735 140.079 307.515 880.089 Pisortanit ikiorsiissutit tamakkerlugit 21.793 76.132 21.291 47.630 166.837 - Ikiorsiissutit akileraaruteqaataasussat 20.491 73.105 21.067 42.756 157.411 - Ikiorsiissutit akileraaruteqaataasussaanngitsut 1.302 3.027 224 4.874 9.427 Suliffeqanngikkallarnermi ikiorsiissutit katillugit 7.943 11.383 6.381 16.961 42.667 - Suliffissaaleqinermi 6.493 8.040 4.482 7.223 26.238 - Suliffiup matoqqagallarnerani - - - 6.105 6.105 - Napparsimanermi 1.451 3.343 1.898 3.633 10.325 Meerartaarnermi ullormusiat katillugit 4.971 11.391 5.300 11.575 33.238 Siusinaartumik soraarnerussutisiat katillugit 39.764 84.817 35.349 94.170 254.099 - Tunngaviusut 36.929 77.489 32.442 84.799 231.660 - Kaasarfimmiut 618 1.291 449 901 3.259 - Meeqqamut tapisiat 1.177 2.025 1.039 2.867 7.108 - Inummut tapisiat 1.039 4.012 1.419 5.602 12.072 Utoqqalinersiat 69.297 105.013 71.759 137.179 383.248 - Tunngaviusut 66.412 99.879 67.382 130.001 363.673 - Kaasarfimmiut 1.880 1.757 1.927 4.257 9.821 - Meeqqamut tapisiat 89 114 .. .. 289 - Aalajangersimasumik annertussusilikkat tapisiat 381 2.951 - 502 3.835 - Inummut tapisiat 534 311 2.408 2.376 5.629 Najoqqutarisaq: Naatsorsueqqissaartarfik - Kisitsisaataasivik (SON002)
Isumaginninnermut peqqinnissaqarfimmullu tunngasut - qupperneq 7 Qimarnguiit Qimarnguiit najugaqarfiugallarfiupput annersartissimasunut, annersartinnissamulluunniit siorasaartissimasunut imaluunniit taakkununnga assingusunut ilaqutaariinni inooqatigiinnermiluunniit ajornartorsiutilinnut arnanut aamma angutinut meerai ilaatillugit. Najugaqarnerup nalaani siunnersuineq ingerlanneqartarpoq, isumagineqartarlutik allatulluunniit ikiorneqarlutik. Nuummi, Qaqortumi, Narsami, Paamiuni, Sisimiuni, Aasianni Ilulissanilu qimarngueqarpoq.
Ilaqutariinnut qimarnguiit Ilaqutariinnut qimarnguiit suliamik angusassamik toraagaqarlutik meeqqanik ilaqutariinnillu eqqugaasunut isumaginninnikkut suliniuteqarput. Suliat atituut makkuusinnaallutik ilaqutariinnik sullissinerit, siunnersuinerit, nalaatsinerluttunik ikiorsiinerit, ilitsersuinikkut siunnersuinerit il.il.. Ilaqutariinnut qimarnguiit kommuneqarfinnit aningaasalersorneqarlutillu ingerlanneqarput. Namminersorlutik oqartussanit tapiinissamut aaqqissuussinermik pilersitaqarpoq, tamanna ilaqutarinnut qimarnguiisa isumannaatsumik ingerlanissaannut aaqqeeqataalluni. Ullumikkut Upernavimmi, Ilulissani, Aasianni, Sisimiuni, Maniitsumi, Tasiilami, Nuummi, Paamiuni, Qaqortumi, Nanortalimmi Narsamilu ilaqutariinnut qimargueqarpoq.
5. Kalaallinut Danmarkimi najugalinnut ikiorsiisarneq
Kalaallinut Danmarkimiittunut ikiorsiisarneq Namminersorlutik Oqartussat kalaallinut Danmarkimiittunut ikiorsiisarnermik ingerlatsinissamut pisussaaffilerneqarsimapput. Ikiorsiisarneq taanna Danmarkimi qallunaat najukkani ataasiakkaani oqartussaat suleqatigalugit ingerlanneqarpoq, najukkanilu ataasiakkaani Kalaallit Illui, qitiusumillu Ilaqutariinnermut, Naligiisitaanermut Isumaginninnermullu Naalakkersuisoqarfik aammalu Kalaallit Nunaata Sinniisoqarfiani Københavnimiittumi isumaginninnermut immikkoortortaqarfik aqqutigalugu ingerlanneqarlutik. Danmarkimi Kalaallit Illui Aalborgimi, Aarhusimi, Odensemi Københavnimilu inissisimapput. Illut Namminersorlutik Oqartussanit, kommuninillu inissisimaffigisaminnit tapiissuteqarfigineqartarput.
Danmarkimi Kalaallit illuinut tunngasut nittartakkami uani paasisassarsiorfigineqarsinnaapput: http://www.groenlandskehuse.dk.
6. Peqqinnissaqarfik
Peqqinnissaqarfik Peqqissutsimut Attaveqarnermullu Naalakkersuisoqarfik politikkikkut allaffissornikku aqutsinermi qullersatut pisortaqarfiuvoq, Peqqissutsimut Attaveqarnernullu Naalakkersuisoq pisortaralugu.
Nunap immikkoortuini Peqqinnissaqarfiit Nunatsinni Peqqinnissaqarfik nunap immikkoortuini tallimani peqqissaaveqarpoq taakkunani nunaqarfiit illoqarfimminnut ilallutik:
Qeqqani peqqissaaviit, Sisimiut aamma Maniitsoq Diskomi peqqissaaviit, Aasiaat, Kangaatsiaq, Qeqertarsuaq aamma Qasigiannguit Avannaani peqqissaaviit, Ilulissat, Uummannaq, Upernavik aamma Qaanaaq Sermersuumi peqqissaaviit, Nuuk, Paamiut, Ivittuut, Tasiilaq aamma Illoqqortoormiut Kujataani peqqissaaviit, Qaqortoq, Nanortalik aamma Narsaq
Inuiaqatigiit Kalaallit Nunaanni inuit nalunaarsuiffianni allassimasut kommunillu killeqarfiini najugallit akeqanngitsumik peqqissaavinni ikiorserneqartarput.
Peqqissutsimut Attaveqarnermullu Naalakkersuisoqarfik aammalu Peqqissutsimut Pitsaaliuinermullu Aqutsisoqarfik pillugit paasisaqarnerusinnaavutit uani: http://naalakkersuisut.gl/kl- GL/Naalakkersuisut/Naalakkersuisoqarfiit/Sundhed
Titartagaq 6.1. Peqqinnissaqarfimmi peqqissaasunik napparsimasunillu paarsisunik sulisoqarneq
Najoqqutaq: Peqqissutsimut Naalakkersuisoqarfik
Peqqinnissaqarfimmi peqqissaasut, paaqqinnittut meeraaqqerisullu Tabel 7 imi takuneqarsinnaapput.
Isumaginninnermut peqqinnissaqarfimmullu tunngasut - qupperneq 9 Dronning Ingridip Napparsimavissua Kalaallit Nunaanni napparsimmavissuaq Dronning Ingrid-ip Napparsimmavissua illoqarfiit pingaarnersaanniittoq tallimanik immikkoortortaqarpoq: Nakorsartittunut immikkoortortaqarfik Tarnikkut napparsimasunut immikkoortortaqarfik Ingerlatsinermut immikkoortoqarfik Pilattaavik Nukinginnartunik pisoqartillugu immikkoortoqarfik
Dronning Ingridip Napparsimmavissua pillugu annertunerusumik paasisaqarusukkuit una iserfigiuk: www.Peqqik.gl/Emner/Patientinformation/
Titartagaq 6.2. Agguaqatigiissillugit ullut uninngaviit napparsimmaveqarfinni assigiinngitsuni
Najoqqutaq: Peqqissutsimut Pitsaaliuinermullu Aqutsisoqarfik
Titartagaq 6.3. Dronning Ingridip Napparsimmavissuani immikkoortortaqarfinnit angerlatut
Najoqqutaq: Namminersorlutik Oqartussat Aningaasanut Inatsisaat 2015
Isumaginninnermut peqqinnissaqarfimmullu tunngasut - qupperneq 10 Kalaallit Peqqissartut illuat Kalaallit Peqqissartut Illuat Københavnimiittoq napparsimasunut, suliaritikkiartortunut misissortikkiartortunulluunniit angerlarsimaffiuvoq. Peqqinnissaqarfiup Danmarkimi napparsimmavinnit atuinera Tabel 9-mi takuneqarsinnaavoq.
Titartagaq 6.4. 2014-imi napparsimasunik ajoqusersimasunillu angallassinerit
Island; 12
Danmark; 27
DIH; 160
Najoqqutaq: Namminersorlutik Oqartussat Aningaasanut Inatsisaat 2015
Kalaallit Peqqissartut Illuat pillugu paasisaqarnerorusukkuit nittartagaq una: www.Peqqik.gl/Emner/Patientinformation/ takujuk.
7. Nunatsinni nakorsaaneqarfik
Nunatsinni Nakorsaaneqarfik Kalaallit Nunaanni Nakorsaaneqarfik toqqaannartumik Peqqissutsimut Naalakkersuiosoqarfimmut atassuteqarpoq, makkuninngalu suliassaqarluni: Kalaallit Nunaanni peqqissutsikkut inissisimanerup nakkutiginissaa Peqqissutsimut sunniuteqarsinnaasunik ineriartornermi malinnaaneq Peqqinnissaqarfinnik nakkutilliineq Namminersorlutik Oqartussanut peqqinnissamut tunngasunik siunnersuineq Nakorsaatinut tunngasunik kisitsisitigut naatsorsueqqissaarnermi paasissutissanik katersineq suliaqarnerlu Avatagiisilerinermi peqqinnissamut tunngassuteqartunik nalilersuineq Pisariaqartillugu eqqartuussivinnik politiinillu ikiuinerit Katsorsartissimasunit naammagittaalliuutinik sullissineq isumaginninnerlu
Kalaallit Nunaanni Nakorsaaneqarfik pillugu paasisaqarnerorusukkuit alakkaruk: www.nun.gl
Isumaginninnermut peqqinnissaqarfimmullu tunngasut - qupperneq 11 8. Kigutigissaaneq
Kigutigissaaneq Nunatsinni illoqarfiit tamarmik kigutigissaaveqarput Illoqqortoormiunili ukiup ilaannaa kigutigissaasumik angalasoqartillugu suliaritittoqarsinnaavoq. Nunaqarfiit amerlanersaanni kigutigissaasut angalaneranno kigutigissaaviit angallattakkat atorlugit suliaritittoqartarpoq, taakku atuarfinnut peqqissaaveqarfinnulluunniit inissinneqartarput nunaqarfiillu ilaanni peqqissaaveqarfinni kigutigissaaveqarpoq Kigutigissaanermi ukioq naallugu atorfiit Tabel 11–imi takuneqarsinnaapput.
Titartagaq 8.1. Kigutigissaanermi sulisorisat ukiumut naatsorsorneri
Najoqqutaq: Peqqissutsimut Naalakkersuisoqarfik
9. Pinaveersaartitsinermi suliat
Pinaveersaartitsinermi suliat Nunatsinni Nerisaqarnermut Timigissarnermullu Siunnersuisoqatigiit suleqatigalugit nerisaqarneq timersornerlu sammineqarput. Suleqatigiiffik PAARISA pinaveersaartitsinermik peqqinnerunissamillu suliniuteqartarpoq Nunatsinni Nerisaqarnermut Timigissarnermullu Siunnersuisoqatigiit qanimut suleqatigalugit, tamanna suliaq ingerlanneqarpoq Peqqissutsimut Attaveqarnermullu Naalakkersuisoqarfik allatseqarfittut ingerlatsisoralugu. Sumiiffinni pinaveersaartitsinermut suleqatigiissitat suliassaraat kommuunini pinaveersaartitsinermut peqqinnerunissamullu suliniutit nukittorsassallugit. Kommuunit amerlanerit pinaveersaartitsinermut siunnersortinik atorfilittaqarput. Suleqatigiiffik PAARISA peqqinnissaq pillugu ilinniartitsisunik suliaqarnermi pinaveersaartitsinermut siunnersortinut kommnunini tapissuteqartarpoq peqqissuunissamut pinaveersaartitsinisanullu suliniutaasussanut suliassanullu pilersaarusiassanut kimeqarnerulersitsisussamik.
Isumaginninnermut peqqinnissaqarfimmullu tunngasut - qupperneq 12 Pujortartarneq pillugu pinaveersaartitsineq Pujortartarnerup akiornissaanut pisortat suliffeqarfiisa maligassiuinissaat Naalakkersuisunit malunnartinniarneqarsimavoq, tamanna atuuppoq Inatsisartut Inatsisaanni nr.15 26.maj 2010-minngaannersuumi, tassani inerteqqutigineqarpoq meeqqat atuarfiini, timersortarfinni aammalu meeqqat inuusuttullu ulloq unnuarlu inissiisarfinni illup iluani silataanilu pujortartarnissaq. Taamatullu inuusuttunut 18 inorlugit ukiulinnut tuniniaaneq inerteqqutigineqarpoq tamannalu taamaallaat pisinnaalluni nammineq saaffiginninnikkut.
Titartagaq 9.1. Agguaqatigiissillugu inummut ataatsimut 14 sinnerlugit ukiulimmut sikaritsinik atuineq
Najoqqutaq: Akileraartarnermut Aqutsisoqarfik, Qallunaat Nunaanni Naatsorsueqqissaartarfik aamma Naatsorsueqqissaartarfik
Sikaritsinik atuineq Tabel 12–imi takuneqarsinnaavoq.
10. Imigassaq aalakoornartortalik pillugu suliniarneq
Imigassaq aalakoornartortalik pillugu suliniarneq Inatsisartut inatsisaat nr. 11 11. november 2000-imeersoq imigassanik aalakoornartortalinnik nioqquteqarneq sallaalliinerlu pillugu kapitali 5 § 15- imi Imigassaq Ikiaroornartorlu pillugit isumalioqatigiissatamik pilersitsinermut atatsillugu ima malittuani oqaasertaliisoqarpoq:
Isumalioqatigiissitaq pitsaaliuinissamut, peqqinnermut suliniuteqarnissamut, nakkutilliinissamik katsorsaanissamullu siunnersuisartussatut aaqqissuussaavoq. Isumalioqatigiissitap imigassamik, ikiaroornartumik assigisaanilluunniit atornerluinerup ineriartornera malittarissavaa. Taaneqartut saniatigut isumalioqatigiissitaq Naalakkersuisunut taakkulu Naalakkersuisoqarfiisa malitsigisaannut malittuani suliassanut taaneqartunut siunnersuisuusartuussaaq:
Isumaginninnermut peqqinnissaqarfimmullu tunngasut - qupperneq 13 Atornerluinerup suunera malillugu anguniakkanut iliuusissanullu tamakkiisumik siunnersuusiussaaq. Ilisimatuutut misissuisinnaanissanut pisariaqartitanillu tikkuaasinnaassaaq. Paasissutissanut ataqatigiissaarinermullu tapersiisuussaaq paasisanik paasisimasaqarluartullu ilisimasaannik ingerlatiteqqittassalluni. Ukiumoortumik imigassaq ikiaroornartullu atugaanerata ineriartornera pillugu Naalakkersuisunut
Pinaveersaartitsinerup siunertaa: Meeqqat inuusuttullu atornerluinermik aallartinnerat Inersimasut aalakoortut ikiaroortulluunniit saqqumilaarnerat annikillisassallugu aammalu hashimik aalakoornartumillu atuinerup annikillisinnissaa.
Inuuneritta II pillugu paasisaqarnerusinnaavutit uani: www.Peqqik.gl/Emner/Puljer/Inuuneritta/
Titartagaq 10.1. Imigassamik atuineq inummut ataatsimut 14 sinnerlugit ukiulimmut ataasinnguakkaarlugit
Najoqqutaq: Akileraartarnermut Aqutsisoqarfik, Qallunaat Nunaanni Naatsorsueqqissaartarfik aammalu Naatsorsueqqissaartarfik
Imigassamik aalakoornartortalimmik atuineq Tabel 12-imi takuneqarsinnaavoq.
Imigassamik hashilu atornerluinikkut katsorsaaneq Peqqinnissaqarfik pisortatigoortumik atornerluinikkut katsorsaanissamut neqeroorummik ingerlatsivoq innuttaasullu katsorsarneqartussat kommuneqarfiit toqqartarpaat. 2012-mi imigassamik ikiaroornartumillu katsorsaasarfik Katsorsaavik Nuuk A/S-mit ingerlanneqalerpoq ukiunilu amerlasuuni Ilulissani Nuummilu Qaqiffimmit ingerlanneqareerluni.
Katsorsaaviup nittartagaa www.katsorsaavik.gl iserfigalugu paasisaqarnerusinnaavutit.
Isumaginninnermut peqqinnissaqarfimmullu tunngasut - qupperneq 14 11. Imminut toquttarneq pillugu pinaveersaartitsineq
Imminut toquttarneq pillugu pinaveersaartitsineq 2007-mi oqarasuaatikkut inunnut nalaatsinerlunnermik aqqusaagaqarsimasunut siunnersuisoqalerpoq Attavik 146-mik taaneqartumik. Siunnersuineq akeqanngilaq kinaassutsimillu isertuussiviulluni nuna tamakkerlugu siunnersuiffiusoq. Imminut toquttarneq pillugu PAARISA kommuneqarfinnik pinaveersaartitsinermi qanimut suleqateqarpoq aammalu inunnik suliamut attuumassutilinnik pinaveersaartitsinissamik pikkorissaasarluni. Paarisa TV- kut radiokullu imminoortarneq pinaveersaartitsinerlu pillugit aallakaatitassiortarpoq. Statens Institut for folkesundhed 2011-mi “Kalaallit Nunaanni inuusuttut atugarissaarnerat” pillugu misissuinermik naammassisaqarpoq. Misissuinermi paasisat”Inuusuttuunerup ullui oqimaatsut”-mik qulequtsikkami saqqummiussaapput takuneqarsinnaallunilu www.si-folkesund.dk alakkarneratigut.
Titartagaq 11.1. Kalaallit Nunaanni Imminoortarneq
Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
12. Naartuersittarneq
Naartuersittarneq Tabel 14 aamma Tabel 15-imi inatsisitigut akuerisamik naartuersinnerit amerlassusaat arnallu 1.000-iugaangata agguaqatigiissillugu naartuersinnerit 1977-miilli inerneri takuneqarsinnaapput.
Isumaginninnermut peqqinnissaqarfimmullu tunngasut - qupperneq 15 Titartagaq 12.1. Arnat 1.000-iugaangata naartuersinnerit ukiuinut immikkoortillugit
Malugiuk: 14 inorlugit ukiullit 14-niit 15-nit ukiulittut kisinneqartarput. Najoqqutaq: Nunatsinni Nakorsaaneqarfik aamma Naatsorsueqqissaartarfik
13. Nappaatit tunillaattartut
Nappaatit tunillaattartut
Titartagaq 13.1. Kalaallit Nunaanni kinguaassiuutitigut nappaatit nalunaarsukkat nutaat
Najoqqutaq: Nunatsinni Nakorsaaneqarfik aamma Naatsorsueqqissaartarfik
Isumaginninnermut peqqinnissaqarfimmullu tunngasut - qupperneq 16 Titartagaq 13.2. HIV-mik tunillatsissimasut nalunaarsukkat
Najoqqutaq: Nunatsinni Nakorsaaneqarfik
Isumaginninnermut peqqinnissaqarfimmullu tunngasut - qupperneq 17 Namminersorlutik Oqartussat nuna tamakkerlugu ulloq unnuarlu paaqqinnittarfiini inissat aammalu najugaqartut
Tabel 1. Namminersorlutik Oqartussat nuna tamakkerlugu meeqqanut inuusuttunullu ulloq unnuarlu paaqqinnittarfiini inissat amerlassusaat aammalu najugaqartutut allattorsimasut
2013 2014 Najugaqartutut Najugaqartutut Paaqqinniffiit, utaqqiisaangallartumik paaqqinniffiit aammalu Inissat allattorsimasut Inissat allattorsimasut inuiaqatigiinnut ikaarsaarnissamut piareersarfittut paaqqinniffiit amerlassusaat 1. dec.-imi amerlassusaat 1. dec.-imi Aja, Nuuk 13 11 11 11 - Inuiqatigiinnut ikaarsaarnissamut piareersarfittut paaqqinniffik, Aja - - - 1 - Matu, Inuiaqatigiiinnut ikaarsaarnissamut piareersarfittut paaqqinniffik. Aja-p ataaniittoq 6 4 5 5 Inuusuttut Inaat, Qaqortoq 19 21 19 23 - Sikkilernerit, Utaqqiisaagallartumik paaqqqinniffik Inuusuttut Inaata ataaniittoq Røde Kors Børnehjem, Nuuk 30 26 30 28 - Seqineq, Utaqqiisaagallartumik paaqqinniffik Røde Kors Børnehjem ataaniittoq Meeqqat Angerlarsimaffiat, Uummannaq 21 29 21 28 Meeqqat Illuat, Nuuk 18 18 18 19 Prinsesse Margrethes Børnehjem, Tasiilaq 18 19 18 20 Qasapermiut, Sisimiut 17 4 12 5 Sarliaq, Ilulissat 20 8 20 23 Ulloq unnuarlu angerlarsimaffik sillimmasigaq, Sisimiut - 0 8 3 Pilutaq, utaqqiisaagallartumik paaqqinniffik Gertrud Rask Minde ataaniittoq, Sisimiut - 5 - 4 Katillugit 162 145 162 170 Malugiuk.: Paasissutissat inissat amerlassusaannut tunngasut aammalu 1.decembarimit najugaqartut allattorsimanerat ukiumi pineqartumi Aningaasaqarnermut Inatsimminngaanneerput. Najoqqutaq: Ilaqutariinnermut, Naligiissitaanermut Isumaginninnermullu Naalakkersuisoqarfik aammalu Naatsorsueqqissaartarfik
Namminersorlutik Oqartussat nuna tamakkerlugu paaqqinniffii, ukiut aammalu suiaassuseq malillugit
Tabel 2. Namminersorlutik Oqartussat nuna tamakkerlugu meeqqanut inuusuttunullu paaqqinniffii, ukiut aammalu suiaassuseq malillugit
0-5 6-10 11-15 16-20 21-25 26-30 31-35 ukiullit ukiullit ukiullit ukiullit ukiullit ukiullit ukiullit Katillugit Arnat Angutit Katillugit 1. decembari 2013-imit 21 26 58 32 ...... 145 69 76 145 1. december 2014-imit 27 36 64 34 ...... 170 79 91 170 Malugiuk.: Paasissutissat inissat amerlassusaannut tunngasut aammalu 1.decembarimit Najoqqutaq: Ilaqutariinnermut, Naligiissitaanermut Isumaginninnermullu Naalakkersuisoqarfik aammalu Naatsorsueqqissaartarfik
Isumaginninnermut peqqinnissaqarfimmullu tunngasut - qupperneq 18 Namminersorlutik Oqartussat nuna tamakkerlugu innarluutilinnut paaqqinnittarfiini inissat najugaqartullu
Tabel 3. Namminersorlutik Oqartussat nuna tamakkerlugu innarluutilinnut paaqqinnittarfiini inissat najugaqartullu
2013 2014 Paaqqinniffiit, utaqqiisaangallartumik paaqqinniffiit Najugaqartutut Najugaqartutut aammalu inuiaqatigiinnut ikaarsaarnissamut Inissat allattorsimasut Inissat allattorsimasut piareersarfittut paaqqinniffiit amerlassusaat 1. dec.-imi amerlassusaat 1. dec.-imi Aaqa, Nuuk 31 26 31 28 - Akuitsut, Aaqap ataaniittoq - Alloq, Aaqap ataaniittoq Det Gule Hus, Qaqortoq 4 2 4 - Gertrud Rask Minde, Sisimiut 14 12 14 13 Ivaaraq, Qaqortoq 15 15 15 15 Ikinngut, Ilulissat 21 20 21 18 - Inuiaqatigiinnut ikaarsaarnissamut piareersarfik inissiaq, Ikinngut - Nasiffik, Ikinngut-ip ataaniittoq - Qajaasat, Ikinngut-ip ataaniittoq - Qangattalik, Ikinngut-ip ataaniittoq Najugaqaffik Elisibannguaq, Maniitsoq 21 19 21 19 - Ukaliusaq, Elisibannguup ataaniittoq Nasippi, Tasiilaq 6 6 6 6 Palleq, Paamiut 10 7 10 8 Uulineq, Majoriaq, Nuuk 6 6 6 5 - Qiimaneq, utaqqiisaagallartumik paaqqinniffik Uulinerup ataaniittoq 3 - Suluppaluk, utaqqiisaagallartumik paaqqinniffik Uulinerup ataaniittoq 4 Innarluutilinnut utaqqiisaagallartumik paaqqinniffik, Meqqat Angerlarsimaffiata ataaniittoq, Uummannaq 6 4 6 4 Hollbølsvej, utaqqiisaagallartumik paaqqinniffik, Ajap ataaniittoq, Nuuk - 2 2 2 Katillugit 134 119 136 125 Malugiuk.: Paasissutissat inissat amerlassusaannut tunngasut aammalu 1.decembarimit najugaqartut allattorsimanerat ukiumi pineqartumi Aningaasaqarnermut Inatsimminngaanneerput. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Innarluutilinnut paaqqinniffiit Namminersorlutik Oqartussanit pigineqartut, ukiut aammalu suiaassuseq malillugit
Tabel 4. Innarluutilinnut paaqqinniffiit Namminersorlutik Oqartussanit pigineqartut, ukiut aammalu suiaassuseq malillugit
Ukiut 0-5 6-10 11-15 16-20 21-25 26-30 31-35 36-40 41-45 46-50 51-55 56-60 61-65 66-70 Katillugit 1. dec. 2013-imit .. 7 15 16 13 17 15 .. 9 8 10 ...... 145 1. dec. 2014-imit .. 6 12 15 18 16 16 8 .. 11 9 ...... 170 Arnat Angutit Katillugit
1. dec. 2013-imit 69 76 145 1. dec. 2014-imit 79 91 170 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Isumaginninnermut peqqinnissaqarfimmullu tunngasut - qupperneq 19 2014-imi isumaginninnermi ikiorsiissutit pisartagallillu kommunini sorlermiinneri tunngavigalugit immikkoortillugit
Tabel 5. 2014-imi isumaginninnermi ikiorsiissutit pisartagallillu kommunini sorlermiinneri tunngavigalugit immikkoortillugit
Kommune Kommuneqarfik Qeqqata Qaasuitsup Kujalleq Sermersooq Kommunia Kommunia Tamakkerlugit Isumaginninnermi ikiorsiissutit, ataatsimut naatsorsorlugu 2.744 5.627 2.806 6.361 17.538 Pisortanit ikiorsiissutit katillugit 1.343 3.158 1.185 3.074 8.760 - Pisortanit ikiorsiissutit akileraaruteqaataasussat 1.260 2.946 1.171 2.907 8.284 - Pisortanit ikiorsiissutit akileraaruteqaataasussaanngitsut 198 681 47 640 1.566 Suliffeqanngikkallarnermi ikiorsiissutit katillugit 514 800 575 1.373 3.262 - Suliffeqannginnermik tunngasut 391 495 379 528 1.793 - Angerlartitaanermik tunngasut - - - 625 625 - Napparsimanermik tunngasut 163 353 251 471 1.238 Erninermi ullormusiat, katillugit 143 353 186 362 1.044 Siusinaarluni soraarnerussutisiat katillugit 448 932 410 1.046 2.836 - Aningaasarsiat tunngaviusut 420 876 390 1008 2.694 - Kaasarfimmiut 32 70 25 48 175 - Meeqqanut tapisiat 104 181 104 238 627 - Inummut tapisiat 166 383 162 560 1.271 Utoqqalinersiat katillugit 725 1.063 765 1.451 4.004 - Aningaasarsiat tunngaviusut 654 993 693 1.288 3.628 - Kaasarfimmiut 91 84 101 199 475 - Meeqqanut tapisiat 13 10 3 5 31 - Aningaasat nammineq atorsinnaanermut tapisiat 89 297 - 131 517 - Inummut tapisiat 86 98 195 391 770 Najoqqutarisaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Isumaginninnermut peqqinnissaqarfimmullu tunngasut - qupperneq 20 2014-imi isumaginninnermi ikiorsiissutit akiliutigineqartullu kommunini sorlerniinneri
Tabel 6. 2014-imi isumaginninnermi ikiorsiissutit akiliutigineqartullu kommunini sorlerniinneri
Kommune Kommuneqarfik Qeqqata Qaasuitsup Kujalleq Sermersooq Kommunia Kommunia Tamakkerlugit 1.000 kr. Isumaginninnermi ikiorsiissutit, ataatsimut naatsorsorlugu 143.768 288.735 140.079 307.515 880.097 Pisortanit ikiorsiissutit katillugit 21.793 76.132 21.291 47.630 166.846 - Pisortanit ikiorsiissutit akileraaruteqaataasussat 20.491 73.105 21.067 42.756 157.419 - Pisortanit ikiorsiissutit akileraaruteqaataasussaanngitsut 1.302 3.027 224 4.874 9.427 Suliffeqanngikkallarnermi ikiorsiissutit katillugit 7.943 11.383 6.381 16.961 42.668 - Suliffeqannginnermik tunngasut 6.493 8.040 4.482 7.223 26.238 - Angerlartitaanermik tunngasut - - - 6.105 6.105 - Napparsimanermik tunngasut 1.451 3.343 1.898 3.633 10.325 Erninermi ullormusiat, katillugit 4.971 11.391 5.300 11.575 33.237 Siusinaarluni soraarnerussutisiat katillugit 39.764 84.817 35.349 94.170 254.100 - Aningaasarsiat tunngaviusut 36.929 77.489 32.442 84.799 231.659 - Kaasarfimmiut 618 1.291 449 901 3.259 - Meeqqanut tapisiat 1.177 2.025 1.039 2.867 7.108 - Inummut tapisiat 1.039 4.012 1.419 5.602 12.072 Utoqqalinersiat katillugit 69.297 105.013 71.759 137.179 383.248 - Aningaasarsiat tunngaviusut 66.412 99.879 67.382 130.001 363.674 - Kaasarfimmiut 1.880 1.757 1.927 4.257 9.821 - Meeqqanut tapisiat 89 114 42 44 289 - Aningaasat nammineq atorsinnaanermut tapisiat 381 2.951 - 502 3.834 - Inummut tapisiat 534 311 2.408 2.376 5.629 Najoqqutarisaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Isumaginninnermut peqqinnissaqarfimmullu tunngasut - qupperneq 21 2014-imi peqqinnissaqarfimmi peqqissaasut meeraaqqerisullu sulisorisat
Tabel 7. 2014-imi peqqinnissaqarfimmi peqqissaasut meeraaqqerisullu sulisorisat
Sulisut allat Sulisut allat Sulisut katillugit Nakorsat Paaqqinnittut 2) ilinniarsimasut 3) ilinniarsimanngitsut 4) Katillugit 1.227,46 93,95 453,26 354,61 325,64 Allaffissornikkut aqutsisut 1) 34,51 2,00 1,00 26,51 5,00 Dronning Ingrid-ip Napparsimavissua 480,66 43,21 221,06 113,59 102,80 Nanortalik 25,58 1,08 7,38 6,32 10,80 Qaqortoq 66,92 4,43 19,74 24,57 18,18 Narsaq 35,00 1,55 12,89 5,47 15,09 Paamiut 21,02 1,15 6,95 3,71 9,22 Nuuk 62,85 14,01 35,15 12,51 1,17 Maniitsoq 53,56 1,28 21,05 16,82 14,42 Sisimiut 80,15 5,55 29,87 27,36 17,37 Aasiaat-Kangaatsiaq 94,48 5,46 28,27 35,07 25,68 Qasigiannguit 18,03 0,63 3,32 6,46 7,61 Ilulissat 85,18 5,09 25,37 32,04 22,69 Qeqertarsuaq 15,20 0,86 4,07 5,42 4,85 Uummannaq 41,34 2,12 8,51 11,67 19,04 Upernavik 45,71 1,67 6,73 13,38 23,93 Qaanaaq 11,73 0,40 3,04 2,01 6,28 Ammassalik 55,54 3,47 18,88 11,69 21,51 Ittoqqortoormiit 5,98 0,84 2,25 1,04 1,85 Nassuiaatit: 1) Allaffissornikkut aqutsisunut kisitsisit Peqqinnissutsimut Naalakkersuisoqarfimmi aammalu Peqqissutsimut Pinaveersaartitsinermullu Aqutsisoqarfimmi sulisut ukiumoortumik nalunaarsorneri. 2) Paaqqinnittut: Peqqissaasut ningiuat, forstanderi, viceforstanderi, immikkoortortaqarfimmi peqqissaasoq, angerlarsimaffimmi peqqissaasoq, meeraaqqerisoq, ikiorti siulleq, ernisussiornermi ikiorti, ernisussiortoq, peqqissaasut, peqqissaanermi ikiortit, isumaginninnermi ikiortit ukiumoortumillu pikkorissartut. 3) Sulisut allat ilinniarsimasut: Bioanalytikerit, tagiartuisartut/ timimik sungiusaasut aammalu teknikkikkut, sullissinermi tapersersortitullu allaffissornikkut aqutsisoqarfimmi sulisut. 4) Sulisut ilinniagaqarsimanngitsut: Tiimermusiallit, nunaqarfimmi peqqissaasutut sulisut ilinniartullu. Najoqqutaq: Peqqissutsimut Naalakkersuisoqarfik
Isumaginninnermut peqqinnissaqarfimmullu tunngasut - qupperneq 22 Napparsimmavinni unititsisarnerit ullullu uninngaffiit
Tabel 8. Napparsimmavinni unitsitsinerit ullullu uninngaffiit
Agguaqatigiissillugu ullut Unitsitsisarnerit Ullut uninngaviit uninngaviit 2010 2011 2012 2013 2014 2010 2011 2012 2013 2014 2010 2011 2012 2013 2014 Katillugit 15.414 15.039 14.226 18.397 19.119 89.325 94.073 85.275 98.788 91.332 5,8 6,3 6,0 5,4 4,8 Nanortalik 466 433 344 319 282 1.548 1.666 1.164 1.223 1.050 3,3 3,8 3,4 3,8 3,7 Qaqortoq 734 575 518 866 893 2.436 2.632 2.412 4.070 2.618 3,3 4,6 4,7 4,7 2,9 Narsaq 375 396 424 447 382 1.400 1.294 1.572 1.718 1.575 3,7 3,3 3,7 3,8 4,1 Paamiut 396 264 164 228 161 1.569 1.232 1.010 2.107 874 4,0 4,7 6,2 9,2 5,4 Nuuk 6.484 6.581 6.303 9.763 10.766 51.998 56.677 53.603 60.861 60.900 8,0 8,6 8,5 6,2 5,7 Maniitsoq 743 656 522 609 645 3.053 3.778 2.301 3.390 3.386 4,1 5,8 4,4 5,6 5,2 Sisimiut 1.009 979 971 1.130 971 3.361 5.087 3.595 4.232 3.730 3,3 5,2 3,7 3,8 3,8 Aasiaat 856 895 866 1.073 1.058 4.155 3.443 3.040 3.505 3.617 4,9 3,8 3,5 3,3 3,4 Qasigiannguit 254 189 226 191 155 758 757 1.314 478 432 3,0 4,0 5,8 2,5 2,8 Ilulissat 1.029 859 1.117 1.109 1.268 3.771 3.082 3.331 3.691 2.642 3,7 3,6 3,0 3,3 2,1 Qeqertarsuaq 131 99 62 63 95 553 357 161 276 326 4,2 3,6 2,6 4,4 3,4 Uummannaq 795 612 784 658 681 4.479 2.716 3.730 4.464 3.406 5,6 4,4 4,8 6,8 5,0 Upernavik 588 915 574 519 562 3.285 5.064 3.036 2.873 1.815 5,6 5,5 5,3 5,5 3,2 Qaanaaq 189 182 - 1 - 836 391 - - - 4,4 2,1 - - - Ammassalik 1.235 1.404 1.328 1.416 1.177 5.840 5.879 4.897 5.871 4.938 4,7 4,2 3,7 4,2 4,2 Ittoqqortoorm iit 130 - 23 5 23 283 18 109 29 23 2,2 - 4,7 5,8 1,0 2012-imi Qaanaami Illoqqortoormiunilu 2011-mi napparsimmavinnut unituusartut amerlassusaannut kisitsisinik nalunaarutissaqanngilaq. Najoqqutaq: Peqqissutsimut Pitsaaliuinermullu Aqutsisoqarfik
Peqqinnissaqarfiup Qallunaat Nunaanni napparsimmavinnik atuinera
Tabel 9. Peqqinnissaqarfiup Qallunaat Nunaanni napparsimmavinnik atuinera
1995 2000 2005 2010 2014 Rigshospitali Siniffiit atorneqartut ullunut naatsorsorneri 9.457 10.441 6.578 7.027 6.635 Angerlartut amerlassusaat 1.168 1.071 1.008 1.058 1.100 Tarnimikkut napparsimasut Siniffiit atorneqartut ullunut naatsorsorneri 8.915 5.473 4.833 6.480 6.570 Angerlartut amerlassusaat … 22 17 18 18 Najoqqutaq: Namminersorlutik Oqartussat Aningaasanut Inatsisaat 2015
Isumaginninnermut peqqinnissaqarfimmullu tunngasut - qupperneq 23 Toqusut toqussutaat malillugit
Tabel 10. Toqusut toqussutaat malillugit
2000 2001 2022 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Katill ugit TB (Sakialluut) 45 3 5 8 3 4 3 1 1 5 2 2 1 2 5 Aseruuttoorneq tappiorannartunik miningokokkinik patsiseqartoq ------AIDS (nappaat tappiorannartumik HIV-mik patsiseqartoq) 32 4 4 5 1 4 3 2 4 1 2 1 - - 1 Tingukkut aseruuttoorneq tappiorannartumik virusimik patsiseqartoq 5 - 1 - 1 - 1 - - 2 - - - - - Aseruuttoornerit allat 94 3 8 2 5 4 2 8 5 5 2 7 16 11 16 Siggukkut, qanikkut iggissakkullu kræfteqarneq 101 4 7 11 5 8 10 7 9 3 11 10 5 4 7 Iggissakkut kræfteqarneq 88 6 9 6 5 8 5 5 3 7 8 10 6 5 5 Aqajaqqukkut kræfteqarneq 64 5 7 1 6 2 4 4 4 3 8 4 7 7 2 Inalugarsuakkut kræfteqarneq 141 11 10 7 11 8 8 11 13 9 9 13 12 6 13 Erlukkut kræfteqarneq 29 1 1 1 6 2 1 2 1 3 5 3 1 2 - Itikkut kræfteqarneq (amia ilanngunnagu) 2 - - - - - 1 ------1 Tingukkut sunngallu aqqutaasigut kræfteqarneq 44 6 3 5 4 3 2 1 3 2 1 7 3 3 1 Aqqajaqqup sanilequtaagut kræfteqarneq 113 8 10 5 11 8 10 12 5 10 7 9 5 7 6 Sorlukkut, siutikkut sulluaqqatigullu kræfteqarneq 3 - - - 1 ------1 1 Toqqusaakkut kræfteqarneq 10 1 2 - - - 1 1 2 - 1 - 1 - 1 Anersaartuutitigut kræfteqarneq 574 39 31 41 37 48 41 30 48 47 36 47 41 47 41 Puaat ameraasaagut kræfteqarneq 3 - - - - 1 - - - - - 1 - 1 - Saanertigut naggussallu nataqquisigut kræfteqarneq 2 - - - - - 1 - - - 1 - - - - Annissakkut/milakkut kræfteqarneq 5 - 2 - - 1 - - - 1 - - - - 1 Iviangikkut kræfteqarneq 69 3 9 7 7 8 6 3 5 1 3 3 9 3 2 Illissap paagut kræfteqarneq 36 3 3 4 2 - 3 2 4 1 2 4 4 1 3 Illissakkut kræfteqarneq 4 - - 2 ------2 - - Mannissaqarfikkut eqqaaniittutigullu kræfteqarneq 43 1 1 3 4 3 4 9 1 1 5 3 2 5 1 Angutini quup aqqutaani qinersikkut kræfteqarneq 15 - 1 1 - 2 1 - 2 1 1 2 2 1 1 Issukkut kræfteqarneq 3 - 1 1 ------1 -
Isumaginninnermut peqqinnissaqarfimmullu tunngasut - qupperneq 24 Tartukkut kræfteqarneq (tartumiit quussap aniaffia ilanngunnagu) 37 3 5 3 - 2 2 1 3 2 4 3 3 3 3 Nakatsukkut kræfteqarneq 17 1 2 - - - 2 - - 1 3 3 3 1 1 Quup aqqutaani allani kræfteqarneq 3 - - - - 1 - - - 1 - - 1 - - Qaratsakkut kræfteqarneq (nalu. tak.) 15 2 - 1 2 - - - 1 1 2 2 - 2 2 Toqqusaani qinersikkut kræfteqarneq 2 ------1 1 - - Qinersit sananeqaataagut kræfteqarneq 28 1 1 1 2 1 2 3 2 2 2 6 3 1 1 Aakkut kræfteqarneq 7 1 - 2 - - 1 - - - - 1 - 1 1 Qinersit sana. aaliorfitsigullu kræftit allat suussusersineqann. (nalu. tak.) 1 ------1 - - - - - Kræfti sumiiffissineqanngitsoq kræftilu suussusersineqanngitsoq 195 12 20 9 16 16 21 14 17 10 13 10 13 13 11 Qaratsakkut, qaratsap amer. qitiusumillu sianiu. ila. all. kræftit allat. (nalu. tak.) 11 - - - 1 - 1 5 - 1 - 1 1 - 1 Tinuninnguunnerit kræftiunngitsut tinunerillu suuneri paasiuminaatsut (nalu. tak.) 53 9 3 3 6 3 5 1 - 5 1 3 8 - 6 Aakkut nappaatit (- aaliorfitsigut), nap. timip nap. akiuussinnaassusaanut sunniutillit 22 3 1 1 5 - - 2 1 2 1 - 3 3 - Timip sulinerata kigaappallaarnera 1 ------1 - - - - Sukkorneq 68 2 2 6 2 8 5 6 7 6 5 6 2 5 6 Naammattunik nerisaqannginneq peqqinnanngitsunillu inuussuteqarneq 3 - 1 ------1 1 - - - Inunnguuseralugu pualluut Cystisk fibrose ------Qinersitigut nerisaqarnermullu tunngatillugu nap. allat nap. timip sulineranut tungasut 40 5 4 2 4 3 4 2 5 - 3 2 - 1 5 Puiguttorneq (Alzheimersiunngitsoq) 63 4 - 3 5 2 2 - 2 3 7 14 7 9 5 Tarnikkut nap. psykose imigass. patsiseqartoq/imigass. atornerluineq anigugassaanngitsoq 125 9 10 6 9 8 15 4 15 16 7 7 10 4 5 Pissusilersornermik allannguisartunik pinngitsuuisinnaannginneq, toksikomani 1 ------1 - - Tarnikkut nappaatit skitzofreni, all. ila. (nalu. tak.) 4 - - - - 1 - - - - 1 1 1 - -
Isumaginninnermut peqqinnissaqarfimmullu tunngasut - qupperneq 25 Nikallungalersarnermik qiimmarujussuartarnermillu tarnikkut nap. 7 - - - - 1 1 2 - - - - - 3 - Neriumarpiarunnaarneq tarnikkut nappaaterqarnermik patsiseqartoq ------Tarnikkut nappaatit allat, pissusilersuutitigullu akornuteqarneq 3 ------1 1 1 Qaratsap ameraasaagut aseruuttoorneq (meningokok. patsiseqanngitsoq) 18 2 1 1 2 - 3 1 2 2 - 1 3 - - Sajuttunngorneq 20 3 1 - - - 2 2 - 2 2 2 3 3 - Puiguttorneq Alzheimer 5 - - - - 1 1 - - - 1 1 1 - - Nap. sianiuteqarfinnik nungujartortitsisartoq anigugassaanngistoq Sclerose 2 - - 1 ------1 - - - - Noqartarneq Epilepsi 27 1 1 1 3 1 3 2 3 1 4 - 5 1 1 Meeqqani mikisuni qaratsakkut ajoqusersimaneq 2 ------1 - 1 - - - - Sianiutitigut maluginiutitigullu nappaatit allat 43 1 2 1 2 3 3 1 1 2 4 8 3 5 7 Uummalluut uummatip taqaasa nerukillisimanerannik patsiseqartoq 393 29 26 25 24 38 35 35 30 36 17 26 28 27 17 Aap taqqanut naqitsineranik qaffattoorneq 75 6 5 2 2 6 4 5 5 4 6 6 6 8 10 Uummatikkut nappaatit allat 393 37 27 30 23 32 27 24 23 24 16 24 30 48 28 Puaat taqaagut milittoorneq 15 1 1 1 1 - 1 2 1 2 - - 2 1 2 Qaratsap taqaasigut nappaatit (aanaartoorneq milittoornerlu) 468 30 31 40 35 37 35 31 43 40 33 35 18 33 27 Nappaatit aap ingerlaarneranut tunngasut allat 71 4 3 3 6 5 4 4 2 7 3 7 8 10 5 Nuallunneq Influenza 5 1 - - - 1 2 - - - - 1 - - - Puakkut nuammik nipititsineq 127 15 5 4 7 9 10 5 16 12 14 8 6 11 5 Astma 21 3 1 3 1 2 - 2 1 - 1 4 - - 3 Anersaartuutitigut nappaatit allat (KOL) 266 19 18 18 22 28 19 18 20 19 23 20 12 14 16 Anersaartuutitigut nappaatit allat 39 4 2 2 4 1 3 2 2 4 1 2 5 1 6 Aqajaqqukkut aqajaqqullu inalukkanut ikaarsaarfiagut suliaritiffikkullu ikeqarneq 50 3 4 6 1 3 3 2 3 3 7 2 1 6 6 Tingulluut anigugassaanngitsoq 36 4 - 3 4 5 1 4 2 2 3 2 1 2 3 Nerisat arroriartortarfiisigut nappaatit allat 148 11 14 15 10 7 6 10 14 10 13 11 12 7 8 Ammikkut ammillu ikiagut nappaatit 9 - 3 1 - 1 1 - - - 1 1 - - 1 Naggussakkut gigteqarneq 5 - - 1 - 1 1 - - - 1 - - - 1
Isumaginninnermut peqqinnissaqarfimmullu tunngasut - qupperneq 26 Saanertigut, nukitsigut timillu ipiutaasartaasigut nappaatit allat 13 2 2 - 2 - - 2 - 1 - - 4 - - Tartukkut quullu aqqutaasigut nappaatit 41 - - 5 3 1 3 5 4 1 4 3 8 1 3 Quup aqqutaagut nappaatit allat 22 - 5 1 - - 2 2 2 1 1 5 - 2 1 Angutini kinguaassiuutitigut nappaatit 5 1 1 1 1 ------1 - Iviangit qinersiini nappaatit ------Arnani kinguaassiuutitigut nappaatit 1 ------1 ------Naartunermi, erninermi ernereernermilu kingunerluutit 1 ------1 - - Naartumik katatsineq siusinaarlunilu ernineq 63 2 5 7 4 5 3 6 5 5 - 4 5 8 4 Naartuunermi inoorlaajunermilu nappaataalersartut allat 39 4 2 1 3 - 1 1 2 4 7 3 4 - 7 Inunnguutsimik sianiuteqarfitsigut innarluutit 4 - - 1 - 1 1 - - - 1 - - - - Inunnguutsimik uummatikkut taqqatigullu innarluutit 12 2 - 1 2 1 1 - 2 - 1 - 2 - - Pinngoqaatit pissusissamisuunnginnerat 5 - - - 1 - - - 1 2 - - - 1 - Inunnguutsimik innarluutit allat 23 2 1 1 3 3 3 1 1 1 1 4 1 1 - Utoqqalinermi sanngiillineq (puigorneq (suussusersineqanngitsoq)) 132 7 4 6 6 3 6 11 2 11 10 13 17 16 20 Meeraaqqap naatsorsuutiginngisamik tassanngaannaq toqunera 22 1 4 - 1 4 3 3 3 - - - - 2 1 Toqussutaasoq ilisimaneqanngitsoq suussusersineqanngitsorlu 134 7 8 5 9 8 9 12 17 8 10 14 14 7 6 Nappaammut ersiutit allat pissusissamisuunngitsutullu suussusersisat 27 - 1 - - 3 1 8 - 2 4 4 - 2 2 Nakkarnikkut ajutoornerit 68 8 6 4 3 3 2 4 5 5 3 1 7 11 6 Nunakkut angallannermi ajutoornerit 33 2 4 2 3 1 3 5 2 2 5 2 - - 2 Immakkut angallannermi ajutoornerit 72 9 4 5 14 12 8 2 10 3 1 3 - - 1 Immami/tatsimi ipineq 72 4 6 7 5 10 6 3 4 2 8 8 2 4 3 Nakorsaatinik toqunartunittoorneq 9 - 2 2 - - 2 - 1 2 - - - - - Ikiaroornartunik, nakorsaatinik sunniutilinnik toqunartunittoorneq (nalu. tak.) 3 - 1 ------1 - - 1 - Toqunartunittoornerit allat 27 1 1 3 2 2 2 5 1 4 3 1 - - 2
Isumaginninnermut peqqinnissaqarfimmullu tunngasut - qupperneq 27 Pilatsinnermi nakorsaatillu atorlugit nakorsartinnermi ajutoornerit 1 ------1 ------Ajutoornerit allat 160 15 14 16 15 12 17 11 12 10 7 9 8 5 9 Imminut toqunartunittoortinneq 22 4 - 3 1 - 2 3 - 1 1 3 1 2 1 Qimilluni, toqqusassilluni ipisillunilu imminut toqunneq imminullu toqoriarneq 441 25 31 33 28 37 32 36 28 26 23 51 37 18 36 Immami/tatsimi imminut toqunneq imminullu toqoriarneq 12 2 2 - 1 2 1 2 - - - 1 - - 1 Allatut iliornikkut imminut toqunneq imminullu toqoriarneq 169 13 22 13 13 11 15 16 10 9 13 8 11 11 4 Toqutsineq, saassussineq 95 7 9 10 7 6 10 10 9 5 7 6 1 5 3 Toqunartuninneq qanoq pisoqarsimanera ilisimaneqanngitsoq 9 2 - 2 1 1 2 - 1 ------Immami/tatsimi ipineq qanoq pisoqarsimanera ilisimaneqanngistoq 3 - 1 1 - - 1 ------Pisut allat qanoq pisimaneri ilisimaneqanngitsut 14 3 - 1 3 2 1 - - 1 2 - - - 1 Inatsisitigut akuerisaasumik akulerunnerit, sorsunnerit ilanngullugit (nalu. tak.) ------Toqusut nappaammut tunngatillugu paasissutissartaqanngitsut 10 2 1 1 - 1 ------1 - 4 Ilisimaneqanngitsoq 3 ------1 - 2 Najoqqutaq: Nunatsinni Nakorsaaneqarfik
Isumaginninnermut peqqinnissaqarfimmullu tunngasut - qupperneq 28 2014-imi ukioq naallugu kigutit nakorsaat kigutileriffinnilu sulisut
Tabel 11. 2014-imi ukioq naallugu kigutit nakorsaat kigutileriffinnilu sulisut
Sulisut ilinniarsimanngitsut Sulisut katillugit Kingutit nakorsaat 2) Sulisut ilinniarsimasut allat allat Katillugit 137,63 30,57 80,18 26,88 Nanortalik 6,63 1,26 2,92 2,46 Qaqortoq 7,65 1,73 4,73 1,19 Narsaq 5,16 0,91 3,00 1,25 Paamiut 4,58 0,98 1,92 1,68 Nuuk 45,11 10,75 29,51 4,86 Maniitsoq 6,30 1,20 3,98 1,11 Sisimiut 14,77 2,98 8,38 3,41 Kangaatsiaq 2,35 0,28 2,07 - Aasiaat 9,12 2,32 4,71 2,09 Qasigiannguit 3,69 0,69 2,96 0,04 Ilulissat 12,31 2,92 6,25 3,15 Qeqertarsuaq 4,34 1,00 2,99 0,35 Uummannaq 3,66 1,00 2,31 0,35 Upernavik 4,02 1,03 1,48 1,51 Qaanaaq 1,02 0,34 - 0,68 Ammassalik 6,92 1,17 3,00 2,75 Ukiuni siuliini 2013 139,66 30,49 88,32 20,85 2012 136,15 28,20 81,92 26,03 2011 135,20 28,20 79,60 27,40 2010 138,50 27,50 89,20 21,80 2009 132,80 30,60 77,40 24,80 2008 130,30 30,00 61,00 39,30 2007 131,30 25,00 79,40 18,30 2006 132,80 30,20 84,70 17,90 2005 140,20 33,70 95,90 10,60 2004 145,50 35,00 105,50 5,00 2003 146,00 35,00 107,50 3,50 2002 146,50 35,00 106,50 5,00 2001 147,80 34,00 110,80 3,00 2000 151,40 34,00 111,00 5,40 1999 149,30 33,00 111,00 5,30 1998 147,80 34,00 110,80 3,00 1997 150,30 32,50 113,00 4,80 1996 147,10 31,00 110,50 5,60 1995 147,60 31,00 110,00 6,60 1994 146,80 31,50 109,00 6,30 1993 144,80 31,50 107,00 6,30 1992 138,30 32,10 99,90 6,30 Malugiuk: Kigutilerisuni Nakorsaaneq KIG-milu immikkut siunnersorti Sinerissami Aqutsisioqarfimmit Peqqinnissutsimut Pinaveersaartitsinermullu Aqutsisoqarfimmut 1.januar 2008 aallarnerfigalugu nuunneqarput. Nassuiaatit: 1) Allaffissornikkut aqutsisut: Kigutilerisuuneq. 2) Kigutilerisut: Immikkoortortaqarfinni kigutilerisut, ikiortitut kigutilerisut, napparsimmavinni odontologit. Najoqqutaq: Peqqissutsimut Naalakkersuisoqarfik
Isumaginninnermut peqqinnissaqarfimmullu tunngasut - qupperneq 29 Sikaritsinik imigassamillu atuineq
Tabel 12. Sikaritsinik imigassamillu atuineq
2000 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 1.000 liiterimut Katillugit 9.726 8.269 8.125 8.347 7.970 7.889 7.890 7.488 7.475 6.673 6.694 Immiaaraq 8.887 7.219 7.146 7.280 7.196 6.999 7.077 6.711 6.675 5.910 6.002 Viinni 652 860 804 901 672 774 700 673 702 672 608 Imigassaq 187 191 175 166 102 115 113 104 98 91 84 1.000 liter imigassaq akuitsoq Katillugit 550 515 498 512 453 459 454 430 428 388 378 Immiaaraq 398 336 332 338 331 321 325 307 303 270 271 Viinni 79 106 100 111 83 95 87 84 88 83 75 Imigassaq 73 73 66 63 38 43 43 39 37 34 32 1.000-nut Katillugit 111.650 97.132 93.897 94.799 73.084 67.743 72.271 65.374 68.582 44.545 48.135 Sikaritsit 111.280 96.731 93.577 94.436 72.835 67.534 72.093 65.172 68.346 44.359 47.854 Sikaavaqqat 202 283 204 219 135 169 131 163 201 163 226 Sikaat 169 118 117 144 113 41 47 39 34 23 55 Inummut ataatsimut 14-nit sinnerlugit ukiulimmut sapaatip akunneran ut atuineq Amerlassusaa Imikkat imigassartalli t 17 15 15 15 13 14 13 13 12 11 11 Sikaritsit 52 44 42 42 33 30 32 28 30 19 21 Malugiuk: Sikaritsinik imigassamillu atuineq sikaritsinik imigassamillu eqqussuinerup annertoqatigiinnarpaa. Piffissap qiteqqunnerani innuttaasut amerlassusaat aallaavigineqarpoq. Imikkat imigassartarllit imigassartaa 1,5 cl-erimiik naatsorsugaavoq Najoqqutaq: Akileraartarnermut Aqutsisoqarfik aamma Naatsorsueqqissaartarfik
Isumaginninnermut peqqinnissaqarfimmullu tunngasut - qupperneq 30 Kalaallit Nunaanni imminortarneq
Tabel 13. Kalaallit Nunaanni Qallunaat Nunaannilu imminortarneq
Kalallit Nunaat Danmark Katillugit Angutit Arnat Katillugit Angutit Arnat 1990 66 58 8 1241 815 426 1991 45 37 8 1156 762 394 1992 53 48 5 1138 742 396 1993 47 33 14 1159 749 410 1994 53 48 5 996 679 317 1995 46 36 10 922 625 297 1996 50 38 12 874 613 261 1997 58 42 16 817 560 257 1998 56 48 8 760 544 216 1999 53 44 9 762 563 199 2000 44 32 12 729 533 196 2001 55 39 16 727 508 219 2002 49 37 12 723 538 185 2003 43 33 10 653 500 153 2004 50 40 10 691 499 192 2005 49 38 11 654 480 174 2006 58 40 18 650 472 178 2007 37 25 12 580 401 179 2008 36 30 6 597 415 182 2009 37 30 7 622 477 145 2010 61 40 21 562 406 156 2011 47 35 12 589 437 152 2012 35 28 7 661 494 167 2013 45 34 11 605 448 157 Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik aamma Qallunaat Nunaanni Naatsorsueqqissaartarfik
Isumaginninnermut peqqinnissaqarfimmullu tunngasut - qupperneq 31 Inatsisinik tunngaveqartumik naartuersinneq
Tabel 14. Inatsisinik tunngaveqartumik naartuersinneq
Katillugit Arnat ukiui 14-15 16-17 18-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 1977 388 ...... 1978 367 ...... 1979 450 ...... 1980 470 ...... 1981 539 24 55 95 175 79 59 39 12 1 1982 561 24 73 81 152 101 68 45 13 4 1983 576 15 89 102 171 99 54 25 21 - 1984 642 12 91 98 212 125 61 33 10 - 1985 654 20 60 98 207 150 67 31 21 - 1986 748 25 63 118 253 130 88 50 18 3 1987 823 24 63 101 305 173 86 49 17 5 1988 841 25 62 92 300 197 101 46 17 1 1989 894 29 68 101 301 228 104 47 13 3 1990 913 18 63 72 301 245 148 49 16 1 1991 962 30 59 92 294 257 143 67 17 3 1992 921 36 77 71 259 274 128 54 22 - 1993 979 46 77 97 252 258 168 63 16 2 1994 1.002 50 97 94 257 289 147 52 16 - 1995 880 33 72 90 192 271 159 42 21 - 1996 862 40 85 95 176 197 178 66 21 4 1997 843 45 74 77 208 208 162 60 8 1 1998 915 29 85 102 249 210 149 75 15 1 1999 840 23 73 110 192 165 167 86 24 - 2000 944 33 82 128 261 146 186 92 14 2 2001 814 38 101 91 225 139 126 80 13 1 2002 822 31 74 118 246 125 114 80 33 1 2003 869 41 77 114 262 143 113 88 29 2 2004 904 38 93 115 281 157 126 69 23 2 2005 899 45 111 97 266 160 115 81 23 1 2006 904 48 97 119 283 173 83 75 23 3 2007 887 50 91 117 271 187 97 50 22 2 2008 899 44 94 147 283 172 96 44 19 - 2009 799 25 71 135 268 163 77 41 17 2 2010 858 29 93 109 299 177 77 54 19 1 2011 785 37 62 108 267 137 98 58 16 2 2012 868 29 75 88 266 175 135 80 19 1
2013 873 28 81 101 270 220 108 45 20 - Najoqqutaq: Nunatsinni Nakorsaaneqarfik aamma Naatsorsueqqissaartarfk
Isumaginninnermut peqqinnissaqarfimmullu tunngasut - qupperneq 32 Naartuersinnerit 1.000-inut agguaqatigiissillugit
Tabel 15. Naartuersinnerit 1.000-inut agguaqatigiissillugit
Naartuersin nerit agguaqatig Naliginnaa iissillugit sumik amerlassus agguaqatig Arnat ukiui aat iissinneri 14-15 16-17 18-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 1977 ...... 1978 ...... 886,0 29,0 1979 ...... 1.073,0 34,6 1980 ...... 1.059,0 35,5 1981 18,2 41,9 81,7 67,5 37,5 35,4 40,2 10,4 1,0 1.244,0 39,3 1982 18,7 56,7 66,0 55,7 45,5 39,9 45,8 10,7 3,7 1.290,0 39,7 1983 12,7 69,7 79,3 60,0 42,7 30,0 26,4 16,4 - 1.200,0 39,8 1984 11,6 73,8 77,2 70,6 51,5 31,3 36,9 7,4 - 1.313,0 43,5 1985 23,0 53,0 78,6 66,6 59,2 33,2 34,3 14,8 - 1.350,0 44,0 1986 32,3 64,2 97,8 80,5 49,2 42,7 51,2 12,4 2,8 1.582,0 50,1 1987 33,5 75,4 90,8 95,7 62,6 39,9 46,4 11,6 4,4 1.703,0 55,2 1988 37,7 83,3 94,7 94,6 67,7 45,2 41,5 11,8 0,8 1.739,0 56,0 1989 44,0 99,1 122,4 99,5 74,6 44,6 41,4 9,3 2,3 1.890,0 59,3 1990 25,8 99,4 99,1 107,0 78,4 59,8 42,2 11,4 0,7 1.947,0 60,5 1991 41,9 94,2 139,2 115,5 82,8 55,4 55,3 11,8 2,2 2.166,0 64,0 1992 51,1 116,4 116,0 116,0 89,1 48,3 43,0 15,2 - 2.125,0 62,0 1993 63,8 115,2 157,3 129,6 84,4 61,7 30,9 10,7 1,5 2.266,0 67,1 1994 65,4 147,5 143,8 149,9 97,7 51,7 24,5 9,9 - 2.382,0 68,7 1995 41,0 109,8 136,7 120,3 98,2 54,2 18,9 12,5 - 2.095,0 60,3 1996 47,5 127,3 145,4 112,9 78,9 60,2 28,0 12,1 3,1 2.116,0 59,1 1997 53,1 105,9 113,8 134,6 93,4 54,3 24,4 4,4 0,8 2.105,0 57,8 1998 35,5 118,0 141,0 162,3 106,3 50,3 29,5 8,0 0,7 2.374,0 62,8 1999 27,5 102,2 145,4 121,4 95,7 59,1 32,2 12,3 - 2.154,0 57,6 2000 37,2 116,2 162,5 159,2 92,6 70,6 33,5 6,8 1,3 2.451,0 64,6 2001 41,8 140,7 113,3 133,1 90,3 52,2 28,8 6,0 0,6 2.147,0 55,5 2002 32,6 98,9 149,8 139,5 81,6 52,9 28,4 14,5 0,6 2.150,0 55,7 2003 40,4 101,2 142,5 143,2 92,6 58,8 31,4 12,2 1,1 2.265,0 58,5 2004 37,2 115,0 135,2 149,7 98,2 73,4 25,7 9,1 1,1 2.360,0 60,5 2005 44,6 126,3 111,2 138,1 96,3 71,7 32,2 8,8 0,5 2.302,0 59,8 2006 47,4 107,7 131,9 144,1 101,3 53,4 32,8 8,7 1,5 2.283,0 60,2 2007 49,9 99,9 122,9 138,0 106,8 63,3 24,8 8,3 0,9 2.256,0 59,3 2008 45,9 106,4 154,7 139,6 95,1 63,1 24,8 7,2 - 2.263,0 60,6 2009 27,0 83,7 144,2 128,2 88,4 50,8 24,7 6,5 0,9 2.007,3 54,2 2010 31,5 105,2 113,4 138,5 95,1 48,5 36,1 7,8 0,4 2.132,2 58,1 2011 41,9 75,2 110,8 119,4 69,4 46,2 25,3 7,1 0,8 1.796,8 50,3 2012 32,3 91,6 93,0 115,8 87,9 52,2 26,5 9,5 0,4 1.895,3 53,4 2013 34,6 103,4 112,6 117,3 108,3 59,1 31,7 11,0 0,4 2.140,8 60,7 Malugiuk: 14 inorlugit ukiullit naartuersinnernut 14-15-nut ukiulittut aamma kisitaapput. Najoqqutaq: Naatsorsueqqissaartarfik
Isumaginninnermut peqqinnissaqarfimmullu tunngasut - qupperneq 33 Nappaatit tuniluuttartut nalunaarutigineqartut
Tabel 16. Nappaatit tuniluuttartut nalunaarutigineqartut
2000 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Virussygdomme Meningitis 26 28 14 16 22 20 19 10 7 8 Tingukkut aseruunnerit 2 8 6 - - 4 1 2 2 11 Nualluut tuberkuluusi 44 99 73 60 62 63 116 114 88 96 Inuussutissanit tuniluuttunik nappaatit 10 1 1 1 5 - - 1 - 4 Nassuiaat: 1) Menigitsisimik napparsimasut kisitsisaat 2000-mit allanngorput (aammikkut toqunartoqarlersut kisitsisaat ilanngunneqartalermata). Najoqqutaq: Nunatsinni nakorsaaneqarfik aamma Naatsorsueqqissaartarfik
Kinguaassiutitigut nappaatit tuniluuttartut nalunaarutigineqartut
Tabel 17. Kinguaassiutitigut nappaatit tuniluuttartut nalunaarutigineqartut
2000 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Syfilis 1 1 - 2 - - - 3 10 25 52 Gonoré 515 769 808 747 927 1.103 1.237 1.355 1.432 1.273 1.550 Chlamydia 2.094 2.713 2.579 2.369 2.504 2.843 3.002 3.225 3.601 3.253 3.456 Nassuiaat: 1) Nuuk Sisimiullu kisimik. Chlamydia aatsaat 1. juli 1996-mi nalunaarutigineqartussaatitaalerpoq. 2005-mi chlamydiamik nappaateqalersimasut amerleriarnerisa paasineqarnerat malittuanillu peqquteqarpoq misissueqqissaarnermi periaatsit pitsanngornerat. Najoqqutaq: Nunatsinni Nakorsaaneqarfik aamma Naatsorsueqqissaartarfik
Isumaginninnermut peqqinnissaqarfimmullu tunngasut - qupperneq 34 HIV-imik AIDS-imillu tunillatsissimasut nalunaarsukkat
Tabel 18. Hiv-imik AIDS-imillu tunillatsissimasut nalunaarsukkat
Hiv-mik tunillatsissimasut nalunaarsukkat Aids-imik Aids-erlutik Ataatsimut Angutit Arnat Meeqqat ukiumut katillugit Ataatsimut katinnerat nappaatillit toqusut katinnerat 1985 1 - - 1 1 - - - 1986 2 - - 2 3 - - - 1987 4 - - 4 7 - - - 1988 5 2 - 7 14 1 1 1 1989 - 1 - 1 15 2 - 1 1990 5 2 1 8 23 1 1 2 1991 7 6 1 14 37 2 1 3 1992 - 4 - 4 41 3 1 4 1993 1 1 - 2 43 4 2 6 1994 5 2 - 7 50 3 1 7 1995 7 6 - 13 63 1 5 12 1996 2 - - 2 65 2 2 14 1997 9 3 - 12 77 5 5 19 1998 10 7 - 17 94 6 4 23 1999 3 5 - 8 102 3 4 27 2000 4 3 - 7 109 2 5 32 2001 4 2 - 6 115 5 4 36 2002 5 2 - 7 122 - 5 41 2003 7 4 - 11 133 6 1 42 2004 4 2 - 6 139 2 7 49 2005 4 1 - 5 144 3 3 52 2006 4 1 - 5 149 2 6 58 2007 3 - - 3 152 - 5 63 2008 1 - - 1 153 1 6 69 2009 2 2 - 4 157 - 4 73 2010 2 1 - 3 160 - 1 74 2011 1 - - 1 161 - - 74 2012 - 2 - 2 163 - 1 75 2013 2 1 - 3 166 1 1 76 2014 1 1 - 2 168 - - 76 Najoqqutaq: Nunatsinni Nakorsaaneqarfik aamma Naatsorsueqqissaartarfik
Ilisarnaatit nassuiaatit: … Paasissutissaqanngilaq .. Nalunaarutigineqarnissamut nalorninarpallaarpoq imaluunniit malunnaarsaarnissaq pissutigalugu ilanngunneqanngilaq . Kisitsisitaqarsinnaanngilaq 0 Angissutsip affaanik mineeq - Nul * Kisitsisit piugallartut
Isumaginninnermut peqqinnissaqarfimmullu tunngasut - qupperneq 35 2016 statistisk årbog
Politi, retsvæsen og forsvaret
1. Politiet
Politiet Grønland er en selvstændig politikreds i rigsfællesskabet. Politikredsen er organisatorisk placeret under Justitsministeriet.
Politikredsen er opdelt i 4 geografiske politiregioner, hvor opdelingen af politiet er sammenfaldende med kommunernes grænser og omfatter følgende byer (angivet fra syd): Politiet i Kujataa dækker Nanortalik, Qaqortoq og Narsaq. Politiet i Sermersooq dækker Paamiut, Nuuk, Tasiilaq og Ittoqqortoormiit. Politiet i Qeqqa dækker Maniitsoq, Kangerlussuaq og Sisimiut. Politiet i Qaasuitsoq dækker Aasiaat, Qeqertarsuaq, Qasigiannguit, Ilulissat, Uummannaq, Upernavik, Pituffik og Qaanaaq.
Hovedstation i de 4 regioner er markeret ved understregning.
Politikredsen er tilsluttet Rigspolitiets centrale registre, herunder kriminalregisteret, registrene over det europæiske Schengen Informations System (SIS), (se herom senere i afsnittet.) Desuden er politiet tillagt fogedmyndighed i bødesager og udsættelsessager.
Grønland har siden 1. januar 2010 haft egentlige fogedretter, der er placeret i kredsretterne. De behandler alle civile pengekrav, mens eksempelvis udsættelsessager stadig behandles af politiet.
Politimesterembedet, der er placeret i Nuuk, er opdelt i 3 søjler: Administrativ, operativ og juridisk. Sidstnævnte er politikredsens anklagemyndighed.
Se mere om politiet på denne hjemmeside: www.politi.dk/Groenland
Oversigt 1.1. Personale hos Politiet i Grønland
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Personale i alt 298 303 282 298 313 339 337 Politipersonale 115 117 109 118 135 147 148 Politielever 29 27 17 17 17 22 16 Reservebetjente 48 50 49 48 45 44 44 Kommunefogeder 49 48 44 44 47 53 51 Kutterbesætning 21 21 21 21 21 19 19 Juridiske medarbejdere 7 7 8 9 9 9 10 Kontorpersonale 28 32 33 39 37 42 46 Kontorelever/lærlinge … … … … … 1 1 Viceværter 1 1 1 2 2 2 2 Kilde: Årsstatistik 2015 – Politimesteren i Grønland
Oversigt 1.2. Udstedte pas og kørekort
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Pas og kørekort 8.043 5.669 4.986 4.447 4.503 5.373 5.730 -Udstedte pas 5.989 3.731 3.191 3.000 3.089 3.023 3.433 - Udstedte kørekort 2.054 1.938 1.795 1.447 1.414 2.350 2.297 Kilde: Årsstatistik 2015 – Politimesteren i Grønland
Oversigt 1.3. Overtrædelser af færdselsloven
2011 2012 2013 2014 2015 Overtrædelser af færdselsloven i alt 848 822 933 944 915 Færdselsuheld 143 128 118 122 136 - Med personskade 32 36 34 38 42 - Med materiel skade 71 61 48 53 58 - Spiritus/promille kørsel m/personskade 2 8 6 2 7 - Spiritus/promille kørsel u/personskade 38 23 30 29 29 Andre færdselslovovertrædelser 705 694 815 822 779 - Spiritus/promille kørsel u/personskade 128 112 132 98 104 - Mangler ved køretøj 19 23 14 56 30 - Kørsel uden førerret 83 117 71 60 64 - Kørsel uden medbragt kørekort 35 32 55 56 62 - Overtrådt hastighedsbestemmelser 17 5 26 44 23 - Sikkerhedssele/børn ej fastspændt 48 67 152 152 108 - Benyttet mobiltelefon under kørsel 112 72 70 83 117 - Kørsel i frakendelsestiden 11 15 15 11 11 - Færdselsloven i øvrigt 252 251 280 262 260 Kilde: Årsstatistik 2015 – Politimesteren i Grønland
Oversigt 1.4. Overtrædelser af lov om euforiserende stoffer, samt mængde
Sagsantal Hashmængde i gram Kokain i gram Penge i alt Station 513 42.944,86 2 1.731.204,50 Nanortalik 9 393,50 - 11.600,00 Qaqortoq 25 1.086,70 - 40.118,00 Narsaq/Narsarsuaq 23 1.004,50 - 118.900,00 Paamiut 9 137,76 - 80.697,50 Nuuk 185 13.681,00 2 stk.* 604.205,00 Tasiilaq 12 154,50 - 117.270,00 Illoqqortoormiut - - - - Maniitsoq 23 2092,20 - 9.300,00
Kangerlussuaq 64 11.125,80 - 409.000,00 Sisimiut 61 5.999,87 - 7.000,00 Aasiaat 43 2.761,30 - 222.250,00 Qeqertarsuaq 6 564,10 - - Qasigiannguit 1 2,00 - 10.864,00 Ilulissat 50 3846,53 - 50.000,00 Uummannaq 2 95,00 - 50.000,00 Upernavik - - - - Pituffik - 0,10 - - Qaanaaq - - - - Note: *2 stk. LSD piller Kilde: Årsstatistik 2015 – Politimesteren i Grønland
2. Kriminalloven
Kriminalloven Når man taler om kriminalsager, kan lovgivningen opdeles i to lovsæt, nemlig kriminalloven og særlovgivningen.
Kriminalloven dækker samme område som straffeloven i Danmark, herunder krænkelse af offentlig myndighed, forbrydelse i familieforhold, forbrydelse mod kønssædeligheden, forbrydelser mod liv og legeme og formueforbrydelser.
Oversigt 2.1. Overtrædelser af kriminalloven
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Kriminalloven i alt 5.626 5.655 5.150 5.336 4.713 4.338 4.132 Forbrydelser med liv og legeme 898 867 807 769 754 725 669 - heraf drab 11 11 2 7 6 4 3 - heraf drabsforsøg 22 25 19 12 16 16 13 - uagtsomt manddrab - 3 - - 1 3 - - heraf vold 865 828 786 750 731 702 653 Forbrydelser mod kønssædeligheden 347 382 337 306 318 311 295 - voldtægt inklusive voldtægtsforsøg 129 165 128 142 112 132 134 - samleje ved ulovlig tvang … … 2 1 - - - - kønslig udnyttelse af psykisk abnormitet … … 7 1 - - 2 - kønslig udnyttelse af afhængighedsforhold - 2 1 3 6 2 1 - kønslig forhold til barn under 15 år 66 64 75 54 70 52 31 - kønslig forhold v. forførelse af person u. 18 år - 1 1 6 4 7 9 - rufferi … … - 2 - - - - blufærdighedskrænkelse 152 150 119 95 119 115 115 - blufærdighedskrænkelse ved salg af utugtige effekt … … - - 1 - - - børnepornografi … … 1 - 2 1 2 - besiddelse af børnepornografi … … 3 2 4 2 1 Formueforbrydelser 2.671 2.744 2.552 2.844 2.426 2.174 2.022 - indbrud 772 849 688 849 676 600 525 - tyveri 991 955 891 961 834 686 648 - bedrageri, underslæb, mandatsvig m.v. 183 185 204 246 175 149 196 - butikstyveri 707 741 749 744 700 692 626 - røveri 18 14 20 44 41 47 27 Hærværk 858 839 710 715 658 594 572 Brugstyverier 338 282 265 287 154 150 148
Politi, retsvæsen og forsvaret - side 3 Kriminalloven i øvrigt 514 541 479 415 403 384 426 Bemærkning: Opsætningen af statistikken fremstår i 2013 markant forskellig fra den årsstatistik Grønlands Politi har offentliggjort de foregående år, derfor kan tallene fra årene 2009, 2010, 2011 og 2012 være anderledes end tidligere udgivet. Kilde: Årsstatistik 2015 – Politimesteren i Grønland.
3. Særlovgivningen
Særlovgivningen Særlovgivningen dækker alle andre love, hvorved man kan idømme en foranstaltning. Det er blandt andet færdselsloven, lovgivning om euforiserende stoffer, brandlovgivningen, politivedtægten, skatte- og afgiftslove, miljølove og fiskerilovgivning.
Se mere om kriminalloven og særlovgivningen, specielt for Grønland på adressen: www.retsinfo.dk og www.naalakkersuisut.gl
Oversigt 3.1. Overtrædelser af særlovgivning
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Særlovgivningen i alt 709 779 808 898 1005 985 1046 Andre strafferetslige særlove 608 656 596 726 739 770 645 - Lovgivning om euforiserende stoffer 554 509 473 574 585 629 513 - Retsplejelov - 4 2 9 3 10 7 - Våbenloven 6 6 3 12 12 5 5 - Brandlovgivningen 30 46 16 25 24 28 24 - Politivedtægten 18 91 102 106 115 98 96 Love vedr. dyr og jagt 90 109 72 41 76 82 66 Andre overtrædelser 11 14 140 131 190 133 335 Note: Andre overtrædelser dækker over overtrædelser af særlove af: Skatte - og afgiftlove, sundheds - og sociallove, bygge - og boliglove, miljølove, love vedr. arbejde, transport m.v., selskabs- og firmalovgivning, love vedr. forsvaret og lign., love vedr. offentlige bygninger, love vedr. spil, bevilling m.v. Kilde: Årsstatistik 2015 – Politimesteren i Grønland
Eftersøgnings- og redningstjeneste Politiet har ansvar for redningstjenesten, altså eftersøgnings- og redningsoperationer over alt på land og i lokale farvandsområder. Det vil i praksis sige de indenskærs farvande i de beboede dele af Grønland.
Arktisk Kommando har ansvar for søredningstjenesten uden for de indenskærs farvande, mens Statens Luftfartsvæsen er ansvarlig for flyredningstjenesten, det vil sige eftersøgning og redning af nødstedte personer fra fly. Til redningsopgaverne anvendes politiets egne politikuttere samt eksempelvis flyvemaskiner og helikoptere, private joller og fiskekuttere, der chartres ind til de enkelte opgaver samt enheder under Arktisk Kommando. Politiets kutterflåde består af fire stålskibe der som udgangspunkt har fast base i Nuuk, Qaqortoq, Maniitsoq og Sisimiut.
Politi, retsvæsen og forsvaret - side 4 Civilretlige sager Politiet behandler en lang række civilretslige sager. Herunder blandt andet sager vedrørende udlændingelovgivningen, navnesager, faderskabssager og tvangsfuldbyrdelse af andet end pengekrav, eksempelvis udsættelsessager. Derudover udsteder politiet pas og kørekort og registreringsattester til køretøjer. Offentlige krav inddrives af skattestyrelsens centrale inddrivelsesmyndighed.
Oversigt 3.2. Civilretslige sager
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Andre sager i alt 4.114 3.902 3.599 4.141 3.697 3.652 4.076 Faderskabssager 739 717 629 639 581 715 714 Bohave udsat 1.184 1.294 1.199 1.445 1.618 1.130 1.417 Bødefogedsager 1.424 1.307 1.176 1.463 944 1.087 1.156 Erstatning til ofre for forbrydelser 312 136 207 259 176 291 389 Våbentilladelser 12 19 39 28 4 12 4 Ekspeditioner 88 99 95 76 88 101 85 Mistænkeligt dødsfald/dødfundne 66 64 56 63 62 64 61 Selvmord 36 62 54 29 43 44 37 Selvmordsforsøg 55 63 40 49 47 65 60 Tvangsindlæggelser 41 36 30 42 36 54 52 Eftersøgnings- og redningsaktioner 157 105 74 48 98 89 101 - SAR eftersøgning til søs … … 41 24 51 54 53 - SAR eftersøgning til lands … … 6 8 7 16 19 - eftersøgning/savnet eller formentlig forulykket … … 25 13 11 4 7 - eftersøgning/bortgået fra institution … … 1 1 23 13 18 - eftersøgning/bortgået fra hjemmet … … 1 2 6 2 4 Kilde: Årsstatistik 2015 – Politimesteren i Grønland
Det Grønlandske Kriminalpræventive Råd - PiSiu Politimesteren er formand for Det Grønlandske Kriminalpræventive Råd, ligesom sekretariatet organisatorisk er placeret i Politimesterembedet.
Yderligere information herunder Rådets årsberetninger kan ses på www.pisiu.gl og på rådets facebookprofil.
Internationalt samarbejde Grønland deltager i Schengen-samarbejdet og er tilsluttet det europæiske Schengen Informations System (SIS). Systemet er et register over kriminelle og uønskede personer og anvendes i forbindelse med indrejsekontrol. Grønland har siden 2001 på vegne af schengenlandene kontrolleret indrejsende fra lande uden for Schengen-området.
Se mere om Schengen-samarbejdet på adressen: www.eu- oplysningen.dk/emner/schengen/
Politi, retsvæsen og forsvaret - side 5 4. Grønlands Domstole
Grønlands Domstole Domstolene i Grønland består af Grønlands Landsret, Retten i Grønland og de fire kredsretter Kujalleq Kredsret, Sermersooq Kredsret, Qeqqata Kredsret og Qaasuitsup Kredsret. Der er otte steder med fast bemanding. Domstolene beskæftiger cirka 80 medarbejdere.
Pr. 1. januar 2010 er den grønlandske retsplejelov ændret på væsentlige områder, og herunder er Retten i Grønland oprettet. Det statistiske materiale for 2010 og frem vil derfor blive opgjort for henholdsvis kredsretterne, Retten i Grønland og Grønlands Landsret.
Samtidig er fogedsager vedrørende pengekrav pr. 1. januar 2010 henlagt til kredsretterne, hvilket vil fremgå som en ny sags type i den fremtidige statistik. Grønlands Domstole er en del af Danmarks Domstole.
Kredsretterne De fleste sager begynder ved en af kredsretterne. Dommerne i kredsretterne er uddannede ved Grønlands Domstoles kredsdommeruddannelse eller har en juridisk uddannelse.
Hvis en sag er juridisk kompliceret, kan kredsdommeren – eventuelt på opfordring fra én af sagens parter – henvise sagen til Retten i Grønland, hvor alle dommere er uddannede jurister. Sagen vil stadig blive behandlet i 1. instans, og kan efterfølgende indbringes for landsretten.
Alle domme eller beslutninger, der er afgjort ved en kredsret, kan appelleres til landsretten. Kredsretternes afgørelser træffes af en kredsdommer i de civile sager og i kriminalsager af en kredsdommer og to domsmænd.
Retten i Grønland Retten i Grønland er en første instans domstol med juridisk uddannede dommere. Nogle sagstyper skal anlægges ved Retten i Grønland og ikke ved en kredsret. Det gælder blandt andet almindelige civile sager, enkelte lovovertrædelser og insolvenssager – for eksempel konkurs og gældssanering. Retten i Grønland varetager også retsafgifter samt registrering af rettigheder over fast ejendom og løsøre bortset fra registrerede skibe.
Endvidere kan kredsretterne henvise sager til Retten i Grønland, hvis de er komplicerede eller principielle. Ud over at behandle retssager, har juristerne ved Retten i Grønland ansvaret for at uddanne og vejlede kredsretternes personale.
Retten i Grønland varetager de daglige administrative opgaver for retterne i første instans.
Grønlands Landsret Grønlands Landsret behandler de sager, som er afgjort af en kredsret eller af Retten i Grønland, og som efter retsplejeloven kan indbringes for landsretten
Politi, retsvæsen og forsvaret - side 6 som anden instans. Dertil kommer behandling i første instans af genoptagelse af visse faderskabssager. Landsretten afgiver endvidere udtalelse til Den Særlige Klageret i sager om genoptagelse af en kriminalsag. Alle sager hvor en kredsret eller Retten i Grønland har afsagt dom kan ankes til landsretten. Alle andre afgørelser kan som udgangspunkt også indbringes for landsretten. Disse andre afgørelser kaldes beslutninger (tidligere kendelser) og dekreter. Indbringelse af beslutninger for landsretten sker ved at kære beslutningen til landsretten. Grønlands Landsret har tingsted i Nuuk, men retssagerne behandles også på kredsretternes tingsteder, når det er nødvendigt.
Domme i de sager, der behandles ved Grønlands Landsret, skal afsiges senest 3 måneder efter, at sagerne er blevet optaget til afgørelse. Når en sag er afgjort ved landsretten, kan den kun ankes til Højesteret, hvis den har en helt særlig karakter. Det kræver en bevilling fra Procesbevillingsnævnet.
Se mere om Grønlands Domstole på dansk: www.domstol.gl eller på grønlandsk: www.eqqartuussivik.gl
5. Kriminalforsorgen i Grønland
Kriminalforsorgen i Grønland Kriminalforsorgen i Grønland råder i 2015 over 154 åbne anstaltspladser fordelt med 56 pladser i Nuuk, 29 i Ilulissat, 29 pladser i Sisimiut (incl. 9 ”pensionspladser”), 15 pladser i Tasiilaq og i Aasiaat samt 10 pladser i Qaqortoq. Officielt bruges om anstalterne betegnelsen ”Anstalten for Domfældte i …”, men i de senere år har anstalterne givet plads ikke kun til domfældte, men også til et stigende antal tilbageholdte, som afventer dom.
Anstalten i Nuuk forventes i 2018 at blive erstattet af en ny anstalt med både 36 åbne og 40 lukkede pladser.
Kriminalforsorgen har endvidere en tilsynsafdeling (Kriminalforsorgen i Frihed) med afdelingskontor i Nuuk og lokalkontorer i anstaltsbyerne samt i Maniitsoq. Afdelingerne har som hovedopgaver at gennemføre personundersøgelser for retterne, at fuldbyrde af domme til tilsyn og samfundstjeneste og at føre tilsyn med prøveløsladte mv.
Kriminalforsorgen i Grønland hører under Justitsministeriet og har siden 2010 været administreret af en enhedsledelse (Hovedkontoret) i Nuuk.
Se nærmere om Kriminalforsorgen i Grønland på hjemmesiden: www.kriminalforsorgen.gl
Politi, retsvæsen og forsvaret - side 7 6. Forsvaret
Forsvaret Forsvaret hører under den danske stat. I selvstyreloven er forsvaret nævnt som et af de områder, som selvstyret ikke har mulighed for at overtage.
Grønlands Kommando (GLK) lå i Kangilinnguit (Grønnedal) i bunden af Arsuk fjorden. Grønlands Kommando er nedlagt pr. 31. oktober 2012. I stedet for er oprettet Arktisk Kommando med hovedsæde i Nuuk. Arktisk Kommando er underlagt Forsvarskommandoen, og chefen for Arktisk Kommando er direkte underlagt forsvarschefen.
Efterfølgende nævnte tjenestesteder i Grønland er underlagt chefen for Arktisk Kommando. Det drejer sig om Station Nord, slædepatruljen Sirius med hovedkvarter i Daneborg, Forsvarets Vagt Mestersvig, Luftgruppe Vest i Kangerlussuaq (Sdr. Strømfjord) og endelig Logistik Center Grønland, beliggende på Flyvestationen Aalborg. Arktisk Kommando har desuden et forbindelseselement placeret på Thule Air Base.
Arktisk Kommandos hovedopgave i fredstid er overvågning og suverænitetshævdelse. Blandt øvrige opgaver kan nævnes fiskeriinspektion, eftersøgnings- og redningstjeneste, havmiljøovervågning og bekæmpelse af forurening, sø-opmåling samt assistance til det grønlandske samfund.
Slædepatruljen Sirius opgaver er suverænitetshævdelse og som politimyndighed at føre kontrol med ekspeditioner og fredningsbestemmelser i nationalparken samt foretage overvågning af området.
Station Nords primære opgave er at holde landingsbanen og indkvarteringsfaciliteter klar året rundt til støtte for forsvarets enheder i Grønland - herunder især til Slædepatruljen Sirius og Luftgruppe Vest. Samtidig medvirker Station Nord til at opretholde dansk suverænitet i området. Herfra udøves politimyndighed for Politimesteren i Grønland overfor besøgende i Nationalparken, der på disse breddegrader oftest er i transit via Station Nord. Station Nord yder endvidere støtte til alle videnskabelige aktiviteter i Nordøstgrønland samt indsamler data til Danmarks Meteorologiske Institut og Danmarks Miljøundersøgelser.
Forsvarets Vagt Mestersvig er en forsyningsstation, hvor to mand har ansvaret for at drive stationen året rundt. Der skal udføres alle slags reparationer, al slags genforsyning, kørsel i alle typer køretøjer, håndtering af fly, radiotjeneste, kontrol af ekspeditioner m.v.
Links Se mere om Forsvaret på: http://www2.forsvaret.dk/
Politi, retsvæsen og forsvaret - side 8 Oversigt 6.1. Forsvarets årlige omkostninger vedr. opgaver i Grønland
2005 2011 2012 2013 2014 2015 Mio. kr. Omkostninger i alt 228 499 581 382 408 354 Fiskeriinspektion i alt 159 387 435 285 295 221 - Fiskeriinspektion Søværnet 1) 111 309 349 203 204 178 - Støttevirksomhed vedr. Fiskeriinspektion Søværnet 2) 13 12 18 11 12 9 - Fiskeriinspektion Flyvevåbnet 3) 12 66 68 71 79 34 - Støttevirksomhed vedr. Fiskeriinspektion Flyvevåbnet 4) 23 - - - - - Grønlands Kommando 5) 47 80 104 81 95 115 Sirius mv. 17 22 27 11 16 12 Flyvepladser 4 10 15 5 2 6 Anm.: Posterne i 2013 indeholder de totale omkostninger ved løsning af hovedopgaverne overvågning og suverænitetshævdelse, fiskeriinspektion samt eftersøgnings- og redningstjeneste. Hertil kommer stationstjeneste, is rekognoscering, deltagelse i miljøovervågning og bekæmpelse af forurening, opmåling til søs mv. Alle poster indeholder såvel løn som andre omkostninger. Alle tal fra 2007 og frem er opgjort efter totalomkostningsprincippet og er beregnet på baggrund af nøgletal for myndighedernes virksomhed relateret til Grønland. Støttevirksomhed vedrørende fiskeriinspektion ved Flyvevåbnet afregnes til den operative virksomhed og indgår som omkostning ved aktiviteten. Siriuspatruljen og Station Nord indgår som organisatorisk del af Arktisk Kommando. Afskrivning og vedligeholdelse af materiel såsom skibe og fly kan give store differencer over årene, f.eks. kan reparation og vedligeholdelse af inspektionsskibene svinge med tocifrede millionbeløb. Noter: 1) Indeholder direkte og indirekte omkostninger til skibe, herunder afskrivninger og vedligeholdelse. Søværnets inspektionskuttere er under udfasning og erstattes af inspektionsfartøjer, der er væsentlig større og dyrere i drift, hvilket sammen med den fortsatte konsolidering af totalomkostningsprincippet giver en væsentlig stigning i de samlede omkostninger. 2) Indeholder forholdsmæssig andel af direkte og indirekte omkostninger til Chef og Eskadrestab i 1. Eskadre i Frederikshavn 3) Indeholder forholdsmæssig andel af direkte og indirekte omkostninger til fly, helikoptere og støttevirksomhed i Air Transport Wing i Ålborg. Søværnets Helikoptertjeneste er fra 1. januar 2011 overført til FTK. 4) Fra 2007 indeholdt i note 3. 5) Indeholder alle omkostninger forbundet ved drift af Arktisk Kommando og tilhørende aktiviteter ekskl. Sirius og Station Nord. Kilde: Forsvarsministeriet
7. Beredskabsstyrelsen
Beredskabsstyrelsen Beredskabsstyrelsen hører også under den danske stat. Forsvarsministeren fungerer som den øverste myndighed for det statslige redningsberedskab. Som det fremgår i beredskabsloven kan Forsvarsministeren bestemme om et redningsberedskab i udlandet skal indsættes i fredstid i tilfælde af katastrofer som kan forårsage alvorlig skade på eller udgør fare for personer, ejendom eller miljø.
Beredskabsstyrelsens opgave er at udvikle og styrke beredskabet, for at forebygge og afhjælpe ulykker og katastrofer og derfor udfører en række operative - og myndighedsopgaver som nationale assistancer, internationale assistancer, ekspertberedskaber, brandforebyggelse, uddannelser og beredskabsudvikling.
Links Se mere om Beredskabsstyrelsen på: http://brs.dk/
PLSLUT
Signatur forklaring: … Oplysninger foreligger ikke .. Oplysninger for usikre til at angives eller diskretionshensyn . Tal kan efter sagens natur ikke forekomme 0 Mindre end halvdelen af den anvendte enhed - Nul * Foreløbigt eller anslået tal
2016 ukiumoortumik paasissutissat 20. juuni 2016
Kulturi, qaamarsaaneq ilageeqarnerlu
1. Kulturi
Katersugaasiviit allagaateqarfillu Kalaallit kulturiat kalaallillu inuiaat pillugit oqaluttuarisaanikkut takussutissartaat Nunatta Katersugaasivianit Allagaateqarfianniillu sumiiffinnilu katersugaasivinnit aqunneqarput.
Nunatta Katersugaasivia Allagaateqarfialu nuna tamakkerlugu itsarnisarsiornerup, eqqumiitsuliornerup kusanartuliornerullu iluini suliassaqarpoq.
Nunatta Allagaateqarfia Kalaallit Nunaanni pisortat suliffeqarfiutaannit inuinnarniillu allagaateqarfimmi toqqorneqartussanik tigusaqartarpoq, oqaluttuarisaanikkullu takussutissat nalunaarsorneqarlutillu paarineqartarput tamanullu takusassiarineqartarlutik. Allagaateqarfik januaarip aallaqqaataani 2014-imi ilisivinnik 4.183 meterinik takissuseqartuni toqqortaateqarpoq.
Nunatta Katersugaasivia Allagaateqarfialu pillugu paasissutisat erseqqinnerusut uani takuneqarsinnaapput: www.natmus.gl
Titartakkami 1.1-mi Nunatta Katersugaasivianut Allagaateqarfianullu 2014- imi isersimasut takutinneqarput. Ukiuni kingullerni arlaqartuni Nunatta Katersugaasivianut Allagaateqarfianullu isersimasut amerlassusaat tabel 1-imi takuneqarsinnaapput.
Illoqarfiit 15-it nammineerlutik katersugaasiveqarput, amerlanertigut nunasiaanerup nalaani illuutini oqaluttuarisaanermut attuumassuteqartuni.
Titartagaq 1.1. 2014-imi aamma 2015-imi Nunatta Katersugaasivianut Allagaateqarfianullu isersimasut
Najoqqutaq: Nunatta Katersugaasivia Allagaateqarfialu
Nunatta isiginnaartitsisarfia Nunatta Isiginnaartitsisarfiata anguniagaraa isiginnaartitsisarnerup iluani illuinnarsiortuunngitsumik eqqumiitsuliornikkut qaffasissumik pitsaassuseqartunik isiginnaartitsissutinik sanasarnissaq. Nunatta Isiginnaartitsisarfiata aallaavittut suliassai kalaallit kulturiannik ileqquinillu tunngaveqartussaapput peqataanillu meeqqaniit utoqqarnut tamatigoortumik oqariartuuteqarsinnaaneq isumagissallugu.
Nunatta Isiginnaartitsisarfiata suliai isiginnaartitsinerit aqqutigalugit kikkunnut tamanut saqqummiunneqartassapput, soorlu angalalluni isiginnaartitsiartornikkut, radiokkut tv-kullu aallakaatitsinikkut immiussanillu tuniniaanikkut.
Nunatta Isiginnaartitsisarfiata suliassaraa isiginnaartitsisartunngorniarfik aqqutigalugu isiginnaartitsisartussanik ilinniartitsinissaq.
Erseqqinnerusumik paasissutissat uani takukkit: www.nuis.gl
Eqqumiitsuliornermik Ilinniarfik Eqqumiitsuliornermik Ilinniarfik Namminersornerullutik Oqartussat/Namminersorlutik Oqartussat ingerlataraat. Ilinniarfimmi ilinniartut assilioriaatsinik ilisimasassanik tunngaviusumik periaatsinillu ilinniartinneqartarput. Eqqumiitsuliornermik Ilinniarfimmi ilinniartut amerlanertigut ilusilersuisartutut assilissanillu eqqumiitsuliortutut ingerlaqqittarput. Eqqumiitsuliornermik Ilinniarfimmi ilinniartuusarneq assilialiornermut ilinniarfimmi, eqqumiitsuliornermut ilinniarfimmi, ilusilersuisarnermut ilinniarfimmi assigisaanniluunniit ilinniartunngornissamut tapiiffigineqarnissamik periarfissiivoq.
Eqqumiitsuliornermik Iliniarfik pillugu paasissutissat erseqqinnerusut uani takukkit: www.sunngu.gl
2016 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 2 Nunatsinni Eqqumiitsuliortut Kattuffiat KIMIK Nunatsinni Eqqumiitsuliortut Kattuffiat assilialianik eqqumiitsuliortut Kalaallit Nunaanni najugaqartut salliutinnerullugit peqatigiiffiuvoq. Peqatigiiffiup anguniagaa tassaavoq eqqumiitsuliortut soqutigisaannik ilaasortallu saqqummersitsinissaannik assigisaannillu suliaqarnissaq.
Nunatsinni Eqqumiitsuliortut Kattuffiat KIMIK pillugu paasisaqarnerorusukkuit nittartagaq una takuuk: www.kimikart.com
Kulturi pillugu atuagassiaq Neriusaaq Atuagassiaq Neriusaaq kulturi pillugu atuagassiaavoq oqaatsit marluk atorlugit saqqummersartoq, atuagassiallu anguniagaraa Kalaallit Nunaanni eqqumiitsuliornerup kulturillu killiffii allaaseralugillu paasissutissiissutigisarnissaat. Peqatigiiffimmi Neriusaami inuit soqutiginninnertik tunngavigalugu suliaqartuupput taamaasillutillu aaliangeeqataasinnaallutik akisussaaqataallutillu.
Neriusaaq pillugu paasissutissat annertunerusut takorusukkukkit nittartagaq una takuneqarsinnaavat: www.neriusaaq.gl
Danmarkip aamma Kalaallit Nunaata Kulturimut Aningaasaateqarfiat Danmarkip Kalaallillu Nunaata Aningaasaateqarfiat kalaallit aningaasaateqarfii pingasuusut, Kulturimut Aningaasaateqarfik Danmark- Kalaallit Nunaat 1996-imeersoq, Kalaallit Nunaat pillugu Aningaasaateqarfik 1959-imeersoq kiisalu Folketingip Kalaallit Nunaannut Aningaasaateqarfia, kattunnerisigut 1. juni 2005 pilersinneqarpoq. Aningaasaateqarfiup siunertaraa Kalaallit Nunaata Danmarkillu akornanni kulturikkut attaveqarnerit siuarsarnissaat.
Danmarkip aamma Kalaallit Nunaata Kulturimut Aningaasaateqarfiat pillugu paasissutissat erseqqinnerusut ukunani takukkit: www.ft.dk
Atuagakkanik atorniartarfiit Atuakkanik atorniartarfiit pillugit paasissutissat annertunerusut nittartakkami uani takuneqarsinnaapput: www.katak.gl
2016 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 3 2. Erinarsorneq, qitinneq nipilersornerlu
Erinarsorneq, qitinneq nipilersornerlu Illoqarfiit tamarmik nunaqarfiillu arlallit najukkaminni tusarnaartitsisartunik erinarsoqatigeeqarput. Kalaallit erinarsoqatigiit kattuffiat akuttunngitsumik erinarsoqatigiissitsilluni katersuutsitsisarpoq Kalaallit Nunaat tamakkerlugu erinarsoqatigiit katersuuffigisaannik.
Illoqarfiit amerlanersaanni aamma qitittartoqarpoq. Qittasit amerlanertigut Europamiut qittaseraat arfannianit danskinillu nunasiaateqartunit Kalaallit Nunaannut eqqunneqartut.
Qilaatersorneq kalaallit qangarsuarli ileqqutoqaraat ukiuni kingullerni ineritikkiartortinneqaqqilersoq. Illoqarfinni arlalinni massakkut qilaatersortartoqarpoq.
Nipilersortartut amerlanerit pingaarnermik rockimik popimillu nipilersortartuupput. Kalaallit Nunaata inoqassusaanut naleqqiullugu nipilersortartorpassuaqarpoq nipilersornermik aallutaqartunik, amerlanertigut aningaasarsiutiginagu.
Nipilersukkanik saqqummersitsinerit Atlantic Music aamma Sermit Records aqqutigalugit ukiumut cd-it arlaqaaluttut saqqummersinneqartarput. Kalaallit Nunaanni nuussiorfiit pisoqaanersaat ULO 2006-imi siaruarterisarnissamik Atlantic Music-imut isumaqatigiissuteqarpoq, tamatumunngalu atatillugu nuannarineqarnerpaat nutaanngitsut arlallit ULO-meersut saqqummersinneqaqqipput.
Atlantic Music cd-nik nutaanik amerlanerpaanik saqqummersitsisartuusoq Nuummi mikisumik immiussisarfiuteqarpoq Københavnimilu taamaattumik anginerusumik peqarluni.
Nipilersukkanik saqqummersitat pillugit paasissutissat erseqqinnerusut uani takukkit: http://atlanticmusic.gl
2016 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 4 3. Kulturikkut Illorsuit
Kalaallit Nunaata Kulturikkut Illorsua – Katuaq Kalaallit Nunaata Kulturikkut Illorsua Katuaq Nuummiittoq 1997-imi atorneqalermat anguniagaq tassaavoq kulturikkut attaveqarfiit suleqatigisallu inerisarneri aqqutigalugit kalaallit kulturiannik Kalaallit Nunaanni nunanilu tamalaani qaammarsaanissaq, taamaaliornikkut kalaallit kulturiata pigiinnarnissaa, ineriartortinnissaa ingerlateqqinnissaalu qulakkeerneqassammata.
Inersuaq isiginnaartitsinernut, ataatsimeersuarnernut filmertitsinernullu atorneqartartoq, inersuit mikinerusut arlallit kiisalu neriniartarfik kulturikkut illorsuarmi pigineqarput. Katuap saniatigut NAPA illorsuarmi allaffeqarluni attartortuuvoq.
Katuaq pillugu paasissutissat erseqqinnerusut uani takukkit: www.katuaq.gl
Kulturikkut Illorsuaq Taseralik Kulturikkut Illorsuaq Taseralik Sisimiuniittoq 2008-mi atorneqalerpoq. Taseraliup Qeqqata Kommuniani eqqumiitsuliornermut kulturikkullu inuunermut ilisimasat siammarternissaat peqataaffigissavaa, taamaaliornikkullu Issuttumi Nunanilu Avannarlerni eqqumiitsuliornermut kulturikkullu inuunermut innutaasut ilisimasaqarnerulernissaannut suleqataassalluni.
Sermilik pillugu paasissutissat erseqqinnerusut uani takukkit: www.taseralik.gl
Kulturikkut Illorsuaq Sermermiut Kulturikkut illorsuaq Sermermiut Ilulissaniittoq 1999-mi atorneqalerpoq. Sermermiunit eqqumiitsuliorneq kulturilu siammarterneqarput. Sermermiup atuisuminut erinarsorneq, nipilersornerit, isiginnaartitsinerit, oqalugiarnerit, ataatsimiinnerit il.il. neqeroorutigineqarput.
2016 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 5 4. Radio, tv aamma aviisit
Kalaallit Nunaata Radioa (KNR) Kalaallit Nunaata Radioa (KNR) Kalaallit Nunaata nuna tamakkerlugu radioqarfigalugulu tv-ikkut aallakaatitsisarfigaa. KNR suliffeqarfiuvoq namminersortoq pisortanit pigineqartoq Namminersorlutik Oqartussanit ingerlanneqartoq. KNR-ip radiokkut tv-ikkullu aallakaatittagai nuna tamakkerlugu tusarnaarneqarlutillu isiginnaarneqarsinnaapput. KNR ingerlanneqarnerminut aningaasanut inatsimmit tapiiffigineqartarpoq.
KNR pillugu paasissutisssat erseqqinnerusut uani takukkit: www.knr.gl
Najukkani radio aamma TV Illoqarfinni arlalinni radiukkut aallakaatitsisarfeqarlunilu tv-ikkut peqatigiiffeqarpoq. TV-kkut peqatigiiffiit arlallit najukkani TV-qarfinngorlutik ineriartorsimapput, taakkuuppullu najukkami innuttaasunut KNR-mullu aallakaatitassianik nutaarsiassanillu nioqqutissiortuusut.
Sinerissami radioqarfiit tv-qarfiillu Sinerissami Takusassiiviit Tusagassiiviillu Kattuffianni ataatsimoorlutik kattuffeqarput.
Sinerissami tv-qarfiit annerpaat tassaapput Nuuk TV, Sisimiut TV, Arctic TV Ilulissani, Akisuasoq Radio & TV Maniitsumi aamma Tusaat TV Qaqortumi.
Radioqarfiit annerpaat tassaapput Sisimiut Tusaataat, Nuuk FM, Akisuasoq Radio & TV aamma Ilulissat Radioa
Radioqarfiit tv-qarfiillu ilaat pillugit paasissutissat erseqinnerusut ukunani takukkit: www.nuuktv.gl aamma www.arctictv.gl
Aviisit nuna tamakkerlugu saqqummersartut Aviisit marluk nuna tamakkerlugu saqqummertarput, Atuagagdliutit/Grønlandsposten (AG) aamma Sermitsiaq Nuummi suliarneqartarput. Atuagagdliutit/Grønlandsposten pingasunngornerni saqqummertarpoq. Sermitsiaq tallimanngornerit tamaasa saqqummertarpoq.
Atuagagdliutit/Grønlandsposten aamma Sermitsiaq pillugit paasissutissat erseqqinnerusut uani takukkit: www.sermitsiaq.ag
Najukkani aviisit Illoqarfinni arlalinni aviiseqarpoq. Illoqarfinni aviisit annerpaat tassaapput Kujataamiu Nutaaq Qaqortumi saqqummersartoq, Nuuk ugeavis Nuummeersoq aamma Sivdleq Sisimiuni saqqummersartoq.
Najukkani aviisit nittartagaat ukunani takuneqarsinnaapput: www.sermitsiaq.ag aamma www.kujataamiu.gl
2016 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 6 5. Atuakkiortut aamma atuakkanik saqqummersitsisarfiit
Atuakkiortut Kalaallit Atuakkiortut peqatigiiffiata atuakkiortut piginneqqaartussaanermut soqutigisaat suliaraat, ilaasortallu aqqutigalugit atuakkanik atorniartarfiit akiliutaanneersunik 10 procentimik isertitaqartarlutik. Atuakkiortut peqatigiiffiat pillugu paasissutissat erseqqinnerusut uani takukkit: www.atuakkiortut.gl
Atuakkanik saqqummersitsisarfiit Atuakkanik saqqummersitsisarfiit ataani allaaserineqartut atuakkanik saqqummersitsisarfiit mikinerusut arlaqarput.
Milik Publishing Saqqummersitsisarfik Milik Publishing saqqumersitsisarfeeraavoq. Saqqummersitsisarfimmit meeqqanut atuakkat pitsaasut oqaluttualiallu assigineqanngitsut saqqummersinneqarnissaat salliutinneqarpoq.
Milik Publishing pillugu paasissutissat erseqqinnerusut uani takukkit: www.milik.gl
Ilinniusiorfik Ilinniusianik saqqummersitsisarfik Ilinniusiorfik Meeqqat atuarfianni atugassanik Namminersorlutik Oqartussat ataanni ilinniusianik atugassanik ilinniusianik saqqummersitsisartuuvoq.
Ilinniusiorfimmi ilinniartitsisut, siunnersortit, atuakkiortut, assiliisartut allallu ilinniusianik suliaqarnermut attuumassuteqartut suleqatigalugit ilinniusianik ineriartortitsineq ingerlanneqartarpoq.
Ilinniusiorfik pillugu paasissutissat annertunerusut nittartakkami uani takusinnaavatit: www.ilinniusiorfik.gl
2016 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 7 6. Højskolit
Knud Rasmussenip Højskolia Højskoli Sisimiuniippoq suliffeqarfittullu imminut pigisutut ingerlanneqarluni. Ukiumut atuartut 40-it højskolertinneqartarput, taakku saniatigut maanna innarluutillit/innorluutillit arfineq pingasut ukiumut højskolertittalernikuupput, atuartut januaarimiit maajimut kiisalu augustimiit decemberimut atuartinneqartarput.
Højskoli pillugu paasissutissat erseqqinnerusut uani takukkit: www.krh.gl
Sulisartut Højskoliat Sulisartut Højskoliat Qaqortummiittoq 51-inik ineeraqarpoq 84-inik siniffissaqarluni.
Højskoli sulisut sinnisaannik SIK-imeersunik pikkorissartitsisarpoq, tamatumalu saniatigut nalinginnaasumik innuttaasunut højskoliulluni ilaatigut nuna tamakkerlugu ukiumi ilinniartunut aammalu ataatsimeersuartitsinernut nunani avannarlerneersunut atorneqartarluni. Taakku saniatigut højskoli takornarissanut sammisassaqartitsinissamik neqerooruteqartarpoq. Sulisartut Højskoliat pikkorissarnermut ilinniartitsinermullu nutaanik IT-inik atortorissaaruteqarpoq.
Folkehøjskolit pillugit Inatsisartut inatsisaat nr. 24, 18. november 2010- meersoq malillugu højskolit ilinniakkamik piginnaanngortitsisumik ilinniartitsisinnaalerput.
Suliartut højskoliat pillugu paasissutissat erseqqinnerusut uani takukkit: www.sulisartut.gl
2016 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 8 7. Peqatigiiffeqarneq
Kalaallit Nunaanni Timersoqatigiit Kattuffiat (GIF) Kalaallit Nunaanni Timersoqatigiit Kattuffiat timersoqatigiiffiit arfineq pingasuusut Kalaallit Nunaat tamakkerlugu peqatigiiffinnik 240-nik ilaasortaaffigineqartut kattuffigaat. Timersuutit arlallit allat timersuutit aalajangersimasut avataanni peqatigiiffinnut ataasiakkaanut kattussuunneqarput.
Kalaallit Nunaanni Timersoqatigiit Kattuffiat pillugu paasissutissat erseqqinnerusut uani takukkit: www.gif.gl
Takussutissiaq 7.1. Kalaallit Nunaanni Timersoqatigiit Kattuffiata ataani timersoqatigiiffiit
Ukiut Ukiut Ukiut Ukiut 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 0-14 15-18 19-30 31+ Pas-sive Katillugit 18.036 15.585 14.681 13.670 12.191 14.113 15.211 3.505 1.235 2.216 2.883 3.221 Grønlands Ski Forbund 1.731 1.685 2.179 1.356 1.461 2.261 2.179 398 136 193 523 229 Grønlands Boldspil Union 7.529 6.567 5.823 4.858 4.385 3.700 5.823 1.162 419 870 735 1.331 Grønlands Badmintonforbund 1.182 1.453 1.351 1.243 1.093 1.070 1.351 184 92 83 325 117 Grønlands Håndbold Forbund 2.526 1.748 1.555 2.209 1.775 2.351 1.555 656 299 522 215 224 Grønlands Taekwon-do Forbund 645 677 638 914 698 658 638 131 41 30 53 209 Grønlands Bordtennis Union 582 690 665 645 422 475 665 208 128 143 128 86 Kalaallit Nunaanni Volleyball-tertartut Kattuffiat 629 403 430 372 302 380 430 132 16 82 64 1 Qaanat Kattuffiat 717 356 592 389 183 466 592 60 45 62 77 232 Arctic Sport . . . . . 441 530 67 39 68 48 27 Immikkut peqatigiiffiit ittut avataanni timersoqatigiiffiit 2.495 1.439 656 988 999 1.315 656 507 20 163 305 1.037 Utoqqaat peqatigiiffii . 567 792 696 873 996 792 - - - 410 723 Najoqqutaq: Kalaallit Nunaanni timersoqatigiiffiit kattuffiat
SORLAK Kalaallit Nunaanni meeqqat inuusuttullu Siunnersuisoqatigiiffiat SORLAK meeqqat inuusuttullu piumassutsimik kattuffiinut peqatigiiffiinullu kattuffiuvoq.
SORLAK pillugu paasissutissat erseqqinnerusut uani takuneqarsinnaapput: www.sorlak.gl
INUTEK Nunatsinni Teknikikkut Suliniaqatigiit INUTEK inuit, ingerlataqartut suliffeqarfiillu Kalaallit Nunaanni issittumilu nunani allani teknologimik ilisimatusarnermillu soqutigisallit pillugit ilisimasaqartut suliassaqarfiit akimorlugit attaveqaqatigiinnissaannik anguniagartuuvoq. Anguniagaasut ilagaat teknologiikkut ilisimatusarnerup ineriartortitsinerullu sunnerniarnissaa issittumi avatangiisitigut inuiaqatigiillu tungaatigut atugarisat eqqarsaatigalugit.
INUTEK pillugu paasissutissat erseqqinnerusut uani takukkit: www.inutek.gl
Det Grønlandske Selskab
2016 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 9 Det Grønlandske Selskabip anguniagaraa Kalaallit Nunaannik annerusumik ilisimaqalernissaq aamma Danskit/Kalaallit suleqatigiinnerisa tapersersornissaat. Selskabip atuagassiat immikkut ittut arlallit saqqummersittarpai, 1953-imiillu atuagassiaq Grønland kalaallinut issittumullu tunngasunik atuagassartalik saqqummersittalerlugu.
Det Grønlandske Selskab pillugu paasissutissat erseqqinnerusut uani takukkit: www.dgls.dk
2016 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 10 8. Ilagiit
Ilagiit Kalaallit Nunaat danksit ilagiivinut ilaavoq Namminersorlutik Oqartussat ataani inissisimalluni. Ilagiit qitiusumik allaffissornikkut biskoppeqarfimmit ingerlanneqarput. Kalaallit Nunaat provsteqarfinnut pingasunut avinneqarpoq, taakkununnga ilaallutik palaseqarfiit 17-it.
Ilagiit pillugit paasissutissat erseqqinnerusut uani takukkit: www.ilagiit.gl
Nunatta Katersugaasivianut Allagaateqarfianullu isertut
Tabel 1. Nunatta Katersugaasivianut Allagaateqarfianullu isertut
2008 2009 2010 2011 2012 2.013 2.014 2015 Katillugit 16.764 16.318 17.260 15.271 12.869 11.556 11.697 13.738 Meeqqat 2.868 2.675 2.959 3.348 2.075 1.891 2.630 2.868 Inersimasut 13.896 13.643 14.301 11.923 10.794 9.665 9.067 10.870 Najoqqutaq: Nunatta Katersugaasivia Allagaateqarfialu
PUBLSLUT
Signatur forklaring: … Oplysninger foreligger ikke .. Oplysninger for usikre til at angives eller diskretionshensyn . Tal kan efter sagens natur ikke forekomme 0 Mindre end halvdelen af den anvendte enhed - Nul * Foreløbigt eller anslået tal
2016 ukiumoortumik paasissutissat - qupperneq 11 2016 ukiumoortumik paasissutissat
Aatsitassat Ikummatissallu
Aatsitassanut ikummatissanullu allaffissorneq
Aatsitassanut ikummatissanullu pisortaqarfik Aatsitassanut ikummatissanullu suliassaqarfik Inatsisartut inatsitsaat nr.7 decembari 2009-minngaanneersumit aatsitassat ingerlanneqartullu pillugit (aatsitassanut ikummatissanullu inatsit) malitsianik allannguuteqartumit naleqqussarneqarpoq. Inatsit 1. januaari 2010-mi atuutsinneqalerpoq taamaasillunilu Namminersorneq pillugu inatsit malillugu Kalaallit Nunaata suliassaqarfimmik angerlaassinera nalunaaqutserneqarluni.
2013 ukiakkut Naalakkersuisut uranimik aammalu aatsitassanik allanik ulorianartunik qinngornilinnik piiaanissamut naameerluinnarneq pillugu politikki atorunnaarsippaat, massakkullu Kalaallit Nunaat uranimut aammalu ulorianartunik qinngornilinnut allanut aatsitassarsiornissamut aallartitsisinnaalerpoq.
Aatsitassanut Ikummatissanullu Naalakkersuisoqarfik aatsitassanut ikummatissanullu suliassaqarfimmi (uuliamut aatsitassanullu) inatsiseqarnermut aammalu pilersaarutinut ineriartortitsinermut, pilerisaarinernut taamatullu ujarassiorluni misissuinernut pilersitsiniarnernik suliaqarpoq. Inuussutissarsiornermut, Suliffeqarnermut Niuernermullu Naalakkersuisoqarfik aatsitassanut ikummatissanullu suliassaqarfimmi suliffeqarnermut aammali inuussutissarsiornermi suliniutinut, innuttaasunik ilaatitsinernut, IBA-nik isumaqatigiissutinut( Impact Benefit Agreement, Kalaallit Nunaanni Namminersorlutik Oqartussat, kommunit pineqartut aammalu suliffeqarfiit qinnuteqartut akornanni suleqatigiinnissamut isumaqatigiissutit), inuiaqatigiinni aningaasaqarnikkut pissutsinut aammalu inuiaqatigiinni ataavartitsinermut nassuiaatinut (nassuiaatinik VSB-mik taaneqartunik) akisussaasuuvoq.
Ujarassiornermut Immikkoortortaqarfik, Aatsitassanut Ikummatissanullu Naalakkersuisoqarfiup ataaniittoq, ujarassiornermi misissuinermi nalilersuutinik aammalu nassuiaatinik, pilerisaarinermut pilersaarusiornermullu ineriartortitsinermi suliassanik tunniussaqarluni suliaqartarpoq.
Aatsitassanut Ikummatissanullu Aqutsisoqarfiup aatsitassarsiorsinnaanermut akuersissutinut, aqutsinermut aammalu ingerlatassanut akuersissutinut nakkutiginninneq suliaraa.
Avatangiisinut Aqutsisoqarfik aaqqissuussinikkut Pinngortitamut, Avatangiisinut, Inatsisinillu Atuutsitsinermut Naalakkersuisoqarfiup ataaniittup aatsitassanut ikummatissanullu avatangiisinut nalilersuutinik, aalajangiinernik aammalu isummanik Naalakkersuisunut suliassanik akisussaaffeqarpoq, taamaattumillu DCE-mut (Nationalt Center for Miljø og Energi, Århus Universitetip ataaniittumut) aammalu Pinngortitaleriffimmut (Kalaallit Nunaanni Pinngortitaleriffik) atassuteqarluni.
Isertitat Ukiup ataatsip ingerlanerani Kalaallit Nunaat aatsitassarsiornermi 75 mio.kr.- nit amerlanerusunit isertitaqarpat, naalagaaffiup Namminersorlutik Oqartussanut tapiissutai, isertitat 75 mio. kr.-t qaangersimappagit, isertitat affaannik annertussuseqartumik ilanngarneqassapput. Naalagaaffimmit tapiissutit nuulumut millineqarpata siunissami Kalaallit Nunaata Danmarkillu aningaasaqarnikkut atassuteqarnerat pillugu nutaanik isumaqatigiinniartoqassaaq.
Kalaallit Nunaata piginnittussaatitaanera Aatsitassanut ikummatissanullu inatsisip atulersinneqarnerani nunamut piginnittussaatitaaneq Kalaallit Nunaata tiguaa, tassani aatsitassanut ikummatissanullu suliassaqarfimmi misissueqqaarnermut, misissuinernut atuisinnaanermullu akuersissutinut atulersitsineq aammalu allaffissorneq ilanngullugit.
Akuersissutit
Uuliamut aatsitassanullu misissuinerit Misissueqqaarnermut, misissuinernut aammalu atuisinnaanernut akuersissutinik Naalakkersuisut tunisisinnaapput, atuisinnaanermullu akuersissutit taamaallaat ingerlatseqatigiiffinnut Kalaallit Nunaanniittunut tunniunneqartarput. Ingerlatseqatigiiffiit qinnuteqaatini pisarialimmik suliamut ilisimaarinninnertik atuisinnaasutullu suliffeqarfiup aningaasaqarnikkut tunuliaqutaat uppernarsassavaat.
Akuersissut kalaallinik sulisoqarnissamut imaluunniit atortussanik pilersuisumik atuinissamut pisussaatitaanermik imaqarsinnaavoq, aammalu aatsitassat ikummatissallu atorneqartut Kalaallit Nunaanni suliareqqaarneqarnissaannik aalajangiinernik imaqarsinnaalluni. Atuisinnaanerup aallartinnginnerani atuinissamut pilersaarummik Naalakkersuisunit akuerineqartussamik saqqummiussisoqassaaq.
Akuersissummi Naalakkersuisut atorneqarsinnaasup annertussaa pillugu piumasaqaatinik aalajangiissapput. Nukissiornermi ruujorillu ingerlaarfiinik sananermi pilersitsineq ingerlatsinerlu aamma akuersissutigineqassapput. Namminersorlutik Oqartussat piginnittussaatitaasumut akileeqqusisinnaavoq.
Uuliamut misissuinissamut atuisinnaanermullu akuersissut ukiunut qulinut imaluunniit immikkut pisoqartillugu ukiunut 16-inut tunniunneqarsinnaavoq.
Aatsitassat Ikummatissallu - side 2 Akuersissutit periaatsit assigiinngitsut malillugit tunniunneqartarput assersuutigalugu tamanut ammasumik tuniniaanermi, uuliamik ingerlatseqatigiiffiit qinnuteqaatini suliamut ilisimaarinninnermik, aningaasaqarnikkut tunuliaqutamik aammalu isumannaallisaaneq, peqqinnissaq avatangiiserlu pillugit ingerlatseriaatsinut paasissutissanik tunniussiffigisinnaasaannik.
Annikitsumik piiaanissamut akuersissutit Aatsitassanut annikitsumik misissuinissamut atuisinnaanermullu akuersissutit inuinnarnut ingerlatseqatigiiffiunngitsunut tunniunneqartarput. Akuersissutillu taamaallaat inunnut Kalaallit Nunaanni najugaqavissunut aammalu qinnuteqannginnermi ukiut tallimat najugaqareersimasunut piffissamilu tassani tamakkiisumik akileraartarsimasunut tunniunneqartarput.
Annikitsumik piiaanissamut akuersissutit assigiinngitsut marluupput, kisermaassilluni annikitsumik piaaneq aammalu kisermaassinertaqanngitsumik piiaaneq. Akuersissummik tunineqarnermi nunaminertami sumiiffik aalajangersimasoq 1 km2-itut annertutigisoq akuersissutigineqartarpoq, aammalu annerpaamik piffissami ukiunit pingasunik sivisussuseqartumi tunniunneqartarluni. Kisermaassilluni annikitsumik piaanissamut akuersissut nunaminertami Aatsitassanut Ikummatissanullu Aqutsisoqarfimmit akuersissutigineqarsimasumi ujaqqanik katersanik piiakkanillu atuisinnaanermik periarfissiivoq. Inunnit qulingiluanik sulisoqarsinnaanermik akuersissummik qinnuteqartoqarsinnaavoq akuersissullu sivitsorneqarsinnaalluni aningaasarsiutaasinnaasumik nassaartoqarsimappat. Akuersissut annerpaamik ukiuni 30-ni atuussinnaavoq.
Annikitsumik piiaanissamut akuersissutit kisermaassinertaqanngitsut kommunini sisamani sakkut tigoriaannaat atorlugit ujaqqanik pinnersaasiassanik aatsitassanillu katersinissamut periarfissiipput. Akuersissut ukiuni pingasuni aamma atuutsinneqarpoq sivitsorneqarsinnaananilu, atorunnaarneranili akuersissummik nutaamik qinnuteqartoqarsinnaavoq.
Annikitsumik piiaanissamut akuersissut atorlugu ukiumut aatsitassat 100.000 kr.-t sinnerlugit nalingannut akileraarutaasussatut tuniniarneqarsinnaapput.
Annikitsumik piiaanissamut akuersissuteqanngitsut Kalaallit Nunaanni najugaqavissut aammalu tamakkiisumik akileraartartut maskiinanit atortussiat qaartiterutillu atornagit sumiiffinni inunnit aatsitassarsiornermilu ingerlatseqatigiiffinnit kisermaassiffiunngitsuni ujaqqanik tigoriaannarnik aatsitassanillu katersisinnaapput, kisiannili diamantiunngitsunik, aligoq aappaluttuunngitsunik, safiriinngitsunik, smaragdiinngitsunik, chrysoberyliinnigtsunik aammalu opaliunngitsunik. Avammulli tunisisinnaanermut akuersissummik qinnuteqartoqassaaq annikitsumillu piiaanissamut akuersissuteqanngitsut aatsitassanik 100.000 kr.-t nalingannut Akileraartarnermut Aqutsisoqarfimmut nalunaarutigineqartussanik tuniniaasinnaapput.
Aatsitassat Ikummatissallu - side 3 Uuliamut aatsitassanullu misissuinerit aningaasallu taakkununnga atorneqartut amerlassusaat aammalu annikitsumik piiaanissamut akuersissutit amerlassusaat ataani takuneqarsinnaapput.
Takussutissaq 1. Kalaallit Nunaanni uuliamik misissuinerit
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Misissueqqaar- nerit (ingerlatat) ...... 4 7 9 9 7 11 17 23 27 25 27 18 20 16 Misissuinissamut akuersissutit (atulersitat) ...... 1 1 1 2 2 6 11 13 20 20 20 22 23 18 Misissuinissamut aningaasartuutit USD millioninut ...... 0,9 2,4 2,9 2,9 1,9 9,5 115,5 102,0 501,7 823,9 219,8 106,4 26,8 … Najoqqutaq: Aatsitassanut Ikummatissanullu Aqutsisoqarfik
Takussutissaq 2. Kalaallit Nunaanni aatsitassanik misissuinerit
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Misissueqqaar- nerit (ingerlatat) 22 24 13 14 15 6 6 11 12 12 12 14 14 11 21 25 25 22 17 17 Misissuinissamut akuersissutit (atulersitat) 60 57 41 26 24 19 17 19 22 33 29 63 67 71 73 77 79 76 67 70 Atuisinnaaner- mut akuersissutit (atulersitat) ...... 1 1 2 2 2 3 4 4 4 4 5 6 6 Misissuinissamut aningaasartuutit DKK millioninut 67,5 105,0 109,0 46,9 103,4 111,8 20,8 44,9 66,2 191,0 135,0 471,0 497,0 300,0 522,3 711,3 518,9 305,7 235,8 … Najoqqutaq: Aatsitassanut Ikummatissanullu Aqutsisoqarfik
Takussutissiaq 3. Akuerisat annertunngitsumik suliaqartussat
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Akuersissutit (atulersitat) ...... 1 6 8 12 12 26 42 Najoqqutaq: Aatsitassanut Ikummatissanullu Aqutsisoqarfik
Atuisinnaanermut akuersissutini pineqarput saviminisiorfik Isukasia Kalaallit Nunaata kujataaniittoq, molybdænisiorfik Malmbjerg Kalaallit Nunaata kangianiittoq, platinisiorfiullunilu aamma kuultisiorfik Skærgaard aamma Kalaallit Nunaata kangianiittoq, niobiummisiorfiulluni aamma tantalisiorfik Motzfeldt Sø Kalaallit Nunaata kujataaniittoq, Killavaat Alannguat tantalinik niobiumminik aammalu zircoiminik nassaassaqartoq aammalu Kuannersuit ujaqqanik qaqutigoortunik uranimik, zinkimik flourimillu nassaassalik.
Kommunit aammalu betonngiliorfiit Naalakkersuisut kommuninut, betonngiliorfinnut aammalu siorartaajaasunut sioqqanik, ujaraaqqanik, ujaqqanik assigisaannillu aqquserniornermi aammalu sanaartornermi atortussanik atuisinnaanermut akuersissummik
Aatsitassat Ikummatissallu - side 4 peqaqqaarani katersisinnaanermut piaasinnaanermullu akuersissuteqarsinnaapput.
Aningaasaqarneq
Aningaasaqarneq Kalaallit Nunaat uuliamut aatsitassanullu ingerlatseqatigiiffinnut orniginartuutinniarlugu aningaasaqarnikkut sakkunik assigiinngitsunik suliaqartoqartarpoq, soorlu ingerlatseqatigiiffimmut aammalu iluanaarutinut akileraarutit, tunisassiornermi aammalu sinneqartoornermi loyalty (tatiginassutsimut akileraarut), naalagaaffimmit peqataaneq/sinneqartoorutinik avitsineq/tunisassiornermi avitsineq aammalu sulinermi sungiusarnermilu pisussaatitaanerit. Kalaallit Nunaanni qaffasissuseq uuliasiornermi aatsitassarsiornermilu soqutiginartoq nassaariniarlugu PriceWaterhouseCoopers suleqatigalungu nunani assigiinngitsuni piumasaqaatinut sanilliussisoqarnikuuvoq.
Ingerlatanik unitsitsinermi
Ingerlatanik unitsitsinermi Aatsitassarsiornermi ikummatissiornermilu ingerlatat unitsinneqarniarpata, piginnittussaatitaasoq atortunik piiaalluni matusissaaq taamatullu sumiiffimmi ingerlatsiffiusimasumi torersaassissalluni. Taamatuttaaq piginnittussaatitaasup matusinerup kingorna avatangiisinut nakkutilliisoqarnissaa isumannaassavaa. Naalakkersuisut piginnittussaatitaasup isumannaatsumik matusinissaa aammalu sumiiffimmi avatangiisinut nakkutilliisoqarnissaanut suliassanngortitsinissaa piumasaqaatigaat.
Inatsit malillugu suliffeqarfiit aatsitassarsiornissamut aallartitserusuttut mingutsitsinissamut navianartorsiornartunik killilersimaarinnissapput, aammalu atortussianut mingutsitsisunut piiaanissamut periarfissanik innimiginnissallutik. Inatsittaaq silaannarmut pinngortitamullu illersuinissamut aalajangersakkanik imaqarpoq.
Avatangiisit sunnernerlugaanissaannut navianartorsiornermi akisussaasup tamanna pitsaaliornissaa ujartussavaa Naalakkersuisullu navianartorsiornermik ilisimatissallugit. Akisussaasorlu pisussaatitaavoq ajutoorsimanermi taarsiissuteqassalluni.
Uuliamik aatsitassanillu nassaassanik atuisinnaaneq, nunap ataanik nukissiuutinullu isumalluutinik atuineq, aatsitassarsiornermi atortunik annertunerusunik sananeq aammalu assigisaanik atortunik ingerlatsinermut unitsitsineq taamaallaat pisinnaavoq avatangiisinut sunniutinik
Aatsitassat Ikummatissallu - side 5 nalilersuisoqarnerani, aammalu tassunga nassuiaat (VVM-imik nassuiaammik taaneqartoq) Naalakkersuisunit akuerineqarpat.
Inuiaqatigiinni ataavartitsineq
Inuiaqatigiinni ataavartitsineq Aatsitassanut ikummatissanullu inatsisip piumasaraa aatsitassarsiornerit inuiaqatigiinnut pingaaruteqartumik sunniuteqarsimappata inuiaqatigiinni ataavartitsinermik nassuiaammik (VSB-mik nassuiaat) Naalakkersuisunit akuerineqartussamik suliaqartoqarnissaa. Taamaattumik VSB off-shoremik qinnuteqartunut aammalu 2010-mi 2011- milu uuliasiornermi programminut suliarineqarput, tamannalu tunuliaqutaralugu aamma Namminersorlutik Oqartussat, kommunit aammalu Cairn Energy suleqatigiinnissamik isumaqatigiissuteqarput. Taamatuttaaq Isukasiani saviminisiorfimmut, Qeqertarsuatsiaani aligoq aappaluttusiorfimmut, Killavaat Alannguanni eudialytisiorfimmut, Qaqortorsuarmi anorthorsitisiorfimmut aammalu Citronen Fjord-imi zinkisiorfimmut aqerlusiorfimmullu VSB-mik nassuiaatinik suliaqartoqarpoq. VSB-mik nassuiaatit atuisinnaanermut qinnuteqarnerni tamarmik tusarniaavigineqarput aammalu kingorna ingerlatseqatigiiffiillu IBA-mik (Impact Benefit Agreement) isumaqatiginninniarnerni tunuliaqutarineqarlutik.
Aatsitassalerinermik Ilinniarfik Sisimiuniittoq aatsitassalerinermi ilinniartitaanermut piginnaasanullu sulianut ingerlatsisoq 2010-mi ukiakkut piareerneqarpoq.
Nittartakkat Aatsitassanut Ikummatissanullu Aqutsisoqarfik: www.govmin.gl
PUBLSLUT
Signatur forklaring: … Oplysninger foreligger ikke .. Oplysninger for usikre til at angives eller diskretionshensyn . Tal kan efter sagens natur ikke forekomme 0 Mindre end halvdelen af den anvendte enhed - Nul * Foreløbigt eller anslået tal
Aatsitassat Ikummatissallu - side 6
Aatsitassat Ikummatissallu - side 7