Die Entführung Aus Dem Serail
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
vrijdag 18.11.2011 Die Entführung aus 20.00 Concertzaal 19.15 Inleiding door Yves dem Serail Knockaert Orkest van de Achttiende Eeuw & Frans Brüggen Orkest- en koorlijst Uitvoerders en programma Orkest van de fluit Cappella Amsterdam Orkest van de Achttiende Eeuw: orkest Achttiende Eeuw Michael Schmidt-Casdorff Cappella Amsterdam: koor Ricardo Kanji sopraan Frans Brüggen: dirigent eerste viool Leenke de Lege Lenneke Ruiten: Konstanze Marc Destrubé flageolet Maria Köpcke Anders Dahlin: Belmonte Rémy Baudet Conrad Steinmann Marjo van Someren Michael Tews: Osmin Lorna Glover Cyndia Sieden: Blonde Kees Koelmans hobo alt Marcel Beekman: Pedrillo Franc Polman Frank de Bruine Sabine van der Heyden Sabri Saad El Hamus: Bassa Selim Irmgard Schaller Alayne Leslie Mieke van Laren Jeroen Lopes Cardozo: regie Annelies van der Vegt Desirée Verlaan Sayuri Yamagata klarinet — Eric Hoeprich tenor tweede viool Oscar Argüelles Jon Etxabe-Arzuaga Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1782) Staas Swierstra Guido Groenland Die Entführung aus dem Serail, K384 Hans Christian Euler fagot Michiel ten Houte de Lange (semi-concertante uitvoering) Anthony Martin Danny Bond Guya Martinini Donna Agrell bas Marinette Troost Bart Oenema Voor de voorstelling en tijdens de pauze kunt Dirk Vermeulen hoorn René Steur u in het Atrium de fototentoonstelling De Richard Walz Teunis van der Zwart Robert van der Vinne geluksmachine op weg bekijken. Gustavo Zarba Stefan Blonk De geluksmachine op weg is de titel van altviool trompet de fototentoonstelling die als omlijsting van Emilio Moreno David Staff Mozarts Singspiel Die Entführung aus dem Marten Boeken Graham Nicholson Serail werd samengesteld door fotografe Antonio Clares Annelies van der Vegt. Dankzij haar unieke Else Krieg pauken positie als violiste van het Orkest van de Yoshiko Morita Maarten van der Valk Achttiende Eeuw kon Van der Vegt op intieme wijze vastleggen wat zich achter cello percussie de schermen afspeelt. Richte van der Meer Rob van der Sterren Julie Borsodi Mervyn Groot Albert Brüggen Marc Aixa Siurana Lidewij Scheifes Rainer Zipperling contrabas Margaret Urquhart In samenwerking met de Rotterdamse Doelen, met ondersteuning van het Fonds Podiumkunsten, Kersjes Robert Franenberg Fonds en de Société Gavignies Christian Staude ORKESTRAAL VOX Met Nederlandse boventiteling Uw applaus krijgt kleur dankzij de bloemen van Bloemblad. Mozarts Entführung aus dem Serail De bloei van het Singspiel in Mozarts tijd in Mozart heeft bijna een jaar aan de Mozart erop dat de muziek altijd in zekere Het verhaal Wenen had alles te maken met de culturele Entführung gewerkt, veel langer dan aan mate beheerst moest blijven. Hieruit blijkt exploten van vorst Jozef II. Hij wilde een zijn vroegere opera’s. Hij slaagde erin dat Mozart als classicist een kind van zijn tijd Het libretto van Die Entführung aus dem Serail Duitse opera als pendant van de alom een echte sprookjessfeer op te roepen. was: ‘Maar hartstocht, heftig of niet, mag werd geschreven door Gottlieb Stephanie, overheersende Italiaanse opera. Daarom liet De hoofdpersonen zijn muzikaal raak nooit uitgedrukt worden in die mate dat naar Belmont und Constanze van Christoph hij in 1776 omroepen dat er geen subsidie gekarakteriseerd, met een zekere complexiteit. zij afkeer oproept; muziek mag, ook in de Friedrich Bretzner. meer gegeven werd aan Italiaanse opera’s Zo is de haremopzichter Osmin een slechte en meest schokkende situaties, nimmer het oor in Wenen en dat het hoftheater omgevormd kwaadaardige, gevaarlijke man; tegelijk ruw, beledigen, maar moet toch behagen. Omdat De Spaanse edelman Belmonte komt aan in werd tot Duits ‘Nationaltheater’ voor het onbehouwen, slechtgehumeurd, maar ook dus muziek altijd muziek moet blijven heb ik het paleis van pasja Selim. Hij is op zoek naar ‘Nationalsingspiel’. Zo werd de opera plots komisch onhandig tegenover vrouwen. niet een toonaard gekozen die ver verwijderd zijn geliefde Konstanze, die door zeerovers een politiek symbool. Mozarts Die Entführung is van F (waarin de aria geschreven is), maar gevangen genomen werd en als slavin werd aus dem Serail uit 1782 moet in het kader Dat deze opera Mozart na aan het hart lag, een verwante – niet het meest dichtbij verkocht. Ook zijn knecht Pedrillo is door de van deze hervorming gesitueerd worden. Een blijkt uit de grote aandacht die hij eraan gelegen, maar het iets verder liggende a.’ zeerovers meegenomen. Belmonte vraagt jaar later werd het Nationalsingspiel echter besteedde in zijn correspondentie. We krijgen Osmin, de opzichter van de pasja, naar al opgedoekt: het succes bleef uit en de zo een inzicht in de opera-esthetiek en de Mozart berekende elk effect en zocht Konstanze en Pedrillo. Osmin loopt kwaad Italiaanse opera bekampen had geen zin. operaconcepten van de componist. Aan zijn telkens naar ideale expressiemiddelen weg, want Pedrillo is de tuinman van de pasja vader schreef hij op 26 september 1781: voor de tekst en voor de weergave van de geworden en maakt Osmin het leven zuur. In zijn Singspiele combineerde Mozart bij ‘Osmin zal gezongen worden door Fischer, die gemoedsgesteldheid van zijn personages. Belmonte vindt Pedrillo en ze beramen een voorkeur een sprookje met een exotische sfeer. een uitstekende basstem heeft. We moeten Meer dan eens blijkt dat hij zijn zangers door plan om het paleis binnen te geraken. De pasja Die Zauberflöte speelt zich af in het antieke dat uitbuiten, te meer daar hij het Weense en door kende en probeerde om perfect is intussen verliefd geworden op Konstanze. Egypte. Het onvoltooide Singspiel Zaide uit publiek helemaal op zijn hand heeft. Maar op maat van hun stem en hun individuele Pedrillo doet een slaapmiddel in de wijn van 1779 is gebaseerd op een stuk met als titel deze Osmin heeft in het originele tekstboek kwaliteiten te componeren: ‘Nu even over Osmin. Belmonte ziet eindelijk zijn Konstanze Das Serail. De sfeer van Turkse paleizen en maar één liedje te zingen en verder niets, Belmontes aria in A, ‘O wie ängstlich, o wie terug en ze bezingen hun geluk. Tijdens harems kwam eveneens uitgebreid aan bod behalve het terzet en de finale. Daarom feurig’. Wilt u weten hoe ik dat uitgedrukt hun ontsnapping worden ze echter ontdekt in Die Entführung aus dem Serail. Mozart hebben we hem in de eerste akte een aria heb, en hoe ook ‘het kloppende, liefdevolle en voor de pasja gesleept. Maar deze is zo schreef typisch Turkse muziek, op dat ogenblik gegeven en in de tweede krijgt hij er nog een. hart’ al meeklinkt? Door twee violen die in edelmoedig dat hij hen de vrijheid schenkt. erg in de mode in Wenen. De Turkse muziek (Die tweede aria is er nooit gekomen, red.) Ik octaven spelen. Wie deze aria gehoord heeft, uitte zich in enkele marsen met karakteristiek stuur je hierbij het begin en het einde van die vindt haar de mooiste, ikzelf ook. Zij is speciaal Yves Knockaert slagwerk: het gebruik van grote en kleine eerste aria. Doordat er Turkse muziek bij is, voor de stem van Adamberger geschreven. Je trom, triangel en bekkens was nieuw voor het wordt de woede van Osmin in het komische ziet het beven, het wankelen, je ziet hoe zijn Weense publiek. Het meest Turks was de ‘halve getrokken. Bij het uitwerken van de aria had geprangde borst zwelt, uitgedrukt door een maan’: een stok met ringen waaraan belletjes ik zijn prachtige diepe tonen in gedachten. De crescendo; je hoort het fluisteren en zuchten, hingen: door het schudden tijdens het stappen, passage ‘Drum, beim Barte des Propheten’ tot klinken gebracht door de eerste violen met rinkelden de belletjes op de marsmaat. is wel in hetzelfde tempo, maar met snelle sordino’s (met dempers, red.), unisono met Deze muziek wordt ook ‘Janitsarenmuziek’ noten. En omdat Osmin steeds woedender een fluit. Het Janitsarenkoor biedt alles wat je genoemd: de Janitsaren waren de persoonlijke wordt, begint op het ogenblik dat iedereen van een Janitsarenkoor kunt verlangen: het is lijfwachten van de sultan, en maakten ook denkt dat de aria uit is, het allegro assai in een kort en vrolijk en zal zeker in de smaak vallen deel uit van zijn muziekkapel. De première heel ander tempo en een andere toonaard. bij de Weners. De aria van Konstanze heb ik van Die Entführung aus dem Serail werd Dat zal een geweldig effect hebben, want aangepast aan het kabbelende gorgeltje van herhaaldelijk uitgesteld en vond uiteindelijk iemand die zo woedend is, verliest alle gevoel Mademoiselle Cavalieri.’ plaats in het Weense Burgtheater op 16 juli voor orde, maat en harmonie, hij raakt buiten 1782, enkele weken vóór Mozarts huwelijk. Het zichzelf en de muziek moet dat ook doen.’ enthousiasme van het publiek was groot. Ondanks de uitdrukking van woede wees Biografieën Het Orkest van de Achttiende Eeuw werd De sopraan Lenneke Ruiten (NL) studeerde Cyndia Sieden (US) staat als coloratuursopraan Jeroen Lopes Cardozo (NL) werkte als in 1981 opgericht door Frans Brüggen. zang in Den Haag en opera aan de Bayerische bekend om het gemak waarmee ze zowel het regisseur samen met dirigenten als Jaap van De vijftig leden van het orkest, dat zestien Theaterakademie in München. Daarnaast barokke en klassieke als het hedendaagse Zweden en Ed Spanjaard. In 2004 kwam hij nationaliteiten telt, gaan drie- tot viermaal volgde ze lessen bij onder meer Elly Ameling repertoire voor haar rekening neemt. Ze stond voor het eerst in contact met het Orkest van per jaar op internationale tournee. Het zijn en Hans Hotter. Ze debuteerde in München als op de planken van beroemde operahuizen als de Achttiende Eeuw toen hij verantwoordelijk stuk voor stuk specialisten op het gebied van Susanna in Le Nozze di Figaro, en zong grote de Bayerische Staatsoper, de Opéra National was voor de regie van Rameaus Les Indes de 18e-eeuwse muziek en ze spelen allen op rollen in het Concertgebouw Amsterdam, de de Paris en de Metropolitan Opera. Sieden Galantes. Ook in het lichtere genre is hij historische instrumenten of kopieën daarvan.