DOCSLIB.ORG

Ikusi Zituzten

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Ikusi Zituzten LAU HAIZETARA GERRA ZIBILAREN ONDORENGO ERBESTEAZ Josu Chueca Iñaki Goiogana Xabier Irujo Emilio Lopez Adan «Beltza» Patri Urkizu Udako Euskal Unibertsitatea Bilbo, 2010 © Udako Euskal Unibertsitatea © Josu Chueca ISBN: 978-84-8438-332-1 Lege-gordailua: BI-3361-2010 Inprimategia: CUATROAS, Bilbo Azalaren diseinua: Igor Markaida Hizkuntza-zuzenketen arduraduna: Ander Altuna Gabiola Banatzaileak: UEU. Erribera 14, 1. D BILBO telf. 946790546 Faxa. 944793039 Helbide elektronikoa: [email protected] www.ueu.org Elkar Banaketa: Igerabide, 88 DONOSTIA Galarazita dago liburu honen kopia egitea, osoa nahiz zatikakoa, edozein modutara delarik ere, edizio honen Copyright-jabeen baimenik gabe. Aurkibidea SARRERA . 7 1936-1939 ONDORENGO ERBESTEAZ IKUSPEGI OROKORRA, Josu Chueca.. 9 EUSKAL ERBESTERATUEN MUNDURA HURBILTZE BIOGRAFIKO ZENBAIT, Iñaki Goiogana . 31 JOSE ANTONIO AGIRREREN ERBESTEKO JAURLARITZAREN HISTORIA LABURRA (1936-1960), Xabier Irujo . 81 EUSKAL ANTZERTIA ERBESTEAN (1937-1959), Patri Urkizu . 147 EUSKALDUNEN ETENGABEKO ERBESTEAZ, Emilio Lopez Adan . 159 Sarrera Euskal talaietatik, Gerra Zibilak sorrarazi zuen 1936-1939 ondorengo erbestera hurbiltzea helburu izan genuen, 2009ko udan, Euskal Udako Unibertsitatearen bidez antolatu genuen “Lau Haizetara. Gerra Zibilaren ondorengo erbesteaz” deituriko ikastaroan. Astebetez aritu ginen, Iruñeko Hizkuntz Eskolako geletan, baita Donibane Garaziko zitadellera, hau da, gerra-garaian, euskal umeen aterpe- eskolara eta Gurseko kontzentrazio-zelaira egindako irtenaldian ere, gai hori jorra- tzeko. Eta nire uste apalean, denbora motza bazen ere, hainbat begirada sakon eta pizgarri emateko nahikoa izan zen. Hor agerian gelditu zen Espainiako estatutik jendea indarrez kanporatzea ohiko jarduna izan dela. Izan ere, aro garaikidean izan ziren aldaketa politikoak zirela medio, etengabeko erbesteratzeak suertatu ziren. Alde batekoak zein bestekoak, hala nola frantsestuak, karlistak, liberalak, errepublikanoak, ezkertiarrak… Baina, ezbairik gabe, deserriratzerik handiena, kopururen aldetik itzelena izan zelako eta gizarte-klase oro jo zituelako, 1936- 1939 Gerra Zibilaren ondoriozkoa izan zen. Horren inguruko zenbakien dantza dugun arren, ikertzaile guztiek 500.000 erbesteratutik gorako multzoak kalkulatu dituzte erbesteratze itzel hori definitzeko. Bestetik, mugimendu horrek mugetatik kanpo eraman zituen buruzagi politikoez gain, estatuko kultur eragile nagusiak kanporatzeak, askotan, alde kultural hori azpimarratzera eraman ditu ikertzaileak eta historialariak, baina erbesteratze horrek duen jite orokorra eta herrikoia, kla- seen artekotasunaren islaren ezaugarri saihestezina dugu. Izan ere, aipatutako ho- riekin batera, milaka andrek, umek, miliziano ohik, gudarik, langilek… erbestera jo behar izan zuten. Horietako askok, gainera, betiko edo urte askotarako. Jakina denez, gerrarekin batera ezarri zen diktadura frankistaren iraupena zela-eta, erbes- teratze horrek oso luze jo zuen, XX. mendeko bigarren aldia zipristinduz eta, era berean, munduko lau haizetara adierazpide kulturalak zein ekimen politikoak zabalduz. Euskal Herritik begiratuta, ezaugarri komun horiei hainbat bereiztasun gehitu dakizkieke. Lehena: erbesteratze-mugimenduen artean, goiztiarrenetakoa izatea. Izan ere, 1936ko udan bertan hasi ziren ihesaldiak eta deserriratzeak, Nafarroa eta Araba, ia-ia bere osotasunean, matxinoen esku gelditu zirelako. Bigarrena: beste erbesteratze batzuk baino antolatuagoa izatea. Izan ere, Eusko Jaurlaritzak hainbat kanpoko ordezkaritza 1936az geroztik abiarazteak lagundu zuen, neurri batean, 8 LAU HAIZETARA. Gerra Zibilaren ondorengo erbesteaz euskal erbesteratuen ibilbidea, laguntzak jasotzeko tenorean, beste irtenaldi hainbat prestatzeko, etab. Eta amaitzeko baina ez horregatik desberdintasunik txikiena: diktadura frankistan zehar, bereziki, 1960ko hamarkadaz geroztik, belaunaldi berriek bultzaturiko ekimenek hauspotu zituzten erbesteratzeak, beste kate-maila ugari, gaur egun arte luzatu izan direnak, erbestearen tragediak jarraitzea ahalbidetu dutenak. Gaur egungo lotura hori, zoritxarrez, ez da mugatzen mundu osoan zehar dagoen euskal deportatuen eta erbesteratuen kolektibora. Europako mugak, ia-ia harresi gainidezinak bilakatu dira kanpoko etorkinentzat eta herrialde pobreentzat. Askotan, Europar Batasunak arautzen dituen legeek antza ikaragarria dute 1939-1945 abagune latz hartan, gauzatu ziren lege baztertzaileekin, Espainia- ko gerratik alde eginez atera ziren galtzaileen kontra jo zutenak, baita ondorengo urteetan, judu, gorri eta «zital» guztien aurka legislatu zituztenak. Egun Europaren izenean zabaltzen ari den arrazismo instituzionala, eskuinak zein sozialdemo- kraziak sostengatuakoa, Melillako murruan edo Pas de Calaiseko hesietan, Hen- daiako edo Rivesalteseko «Etorkinen Harrera Esparru»etan 1939ko kontzentrazio- zelaiak eta errefuxiatuen aurkako neurri errepresibo antzekoak berpizturik daude. Egoera anitz horretara hurbildu ginen 2009ko uzatailaren 20 eta 24 bitartean. Talaia eta begirada desberdinen bitartez, ikastaro horretan parte hartu genuen guztiok hortxe esandakoa, eta hainbatek zer edo zer gehiago ere, izkiriatu ostean aukera izan dugu UEUri esker argitara emateko. Alde eta bilakaera politikoez gain, ekimen kultural hainbat eta 1960ko hamarkadaz geroztik, erbestean elkartu ziren belaunaldien arteko harremanez eta kontuez aritu ginen, dozena ikasle jator eta finen aurrean. Hor esandakoa eta zerbait gehiago bilduta dugu ondorengo orriotan, baina den-dena jarritako gaiarekin erabat lotuta. Agian jendea, liburu honekin gosez geldituko da gaiak, horrelako ikastaroek eskaini ditzaketen baino askoz ertz eta esparru gehiago dituelako. Baina euskara hutsez ari den Euskal Udako Uniber- tsitatearen aldetik urrats bikaina izan da gai honi lekua egitea bere ikastaroen artean, baita, oraingoan, bere argitalpenen artean ere. Gai honekiko grinarik duen irakurleari dagokio liburu honetan dauden lerroetan barrena asmoz eta gogoz ibiltzea. Hala izan dadila. 1. 1936-1939 ondorengo erbesteaz ikuspegi orokorra Josu Chueca, (EHU-UPV) UEUko Historia Saila 1.1. ERBESTERATZEAK NOIZNAHI Sarri askotan, Espainiako estatuaren historian erbesteratzeak gauzatu izan dira. Hainbat abagune politikotan, gudetan eta borrokaldietan suertatu diren garaituek zein disidenteek mugaz harantz jo behar izan dute behin baino gehiagotan. Erdi Aroan edo Aro Berrian batasun eta betibatekotasun erlijioso politikoa sustatzea helburu zuten indarrezko kanporatze masiboak ahantzi gabe, gizaldi garaikideak latzenak izan dira garaituak indarrez kanporatzeko joerari dagokionez. 1808-1814 bitartean suertatu zen Independentzia Gerra delakoaren ondorioz, liberalak eta frantsestuak atzerriratuak izan ziren legez, Karlistaldiak zirela-eta, Karlos V.a zein VII.a erregeen nahien partaideek patu bera jasan zuten. Seiurteko demokratiko deiturikoa amaitu zenean, 1874az geroztik, korronte eta erakunde ezkertiarretako bazkideen erbesteratze-aroa zabaldu zen. Izan ere, hortik aitzina, errepublikanoek, anarkistek eta geroago, baita sozialistek ere, une desberdinetan, mugaz bestaldera jo behar izan zuten burua salbatzearren. Hala eta guztiz ere, aurrekari horiek guztiak izan baziren ere, atzerriratze-mugimendurik handiena eta, bere iraupenaren aldetik, luzeena, 1936-1939ko Gerra Zibilaren ondoriozkoa dugu. 1.2. 1936AN HASI ZEN ERBESTEALDIA Oso ohikoa izan da 1939. urtean bertan, hau da, gerraren bukaera militar zehatzean, mugimendu horri hasiera ematea, baina askoz egokiagotzat jotzen dugu 1936ra eramatea haren abiapuntua. Izan ere, Molak, Sanjurjok, Francok eta enparauek urte horretako uztailean jo zuten estatu-kolpea eta jarraian, lehen uneetatik, erbestera- tzeak abiatzen hasi ziren. Azaldu diren testigantza ugariren bitartez, ondo dakigu, faxisten matxinada gauzatutakoan, ehunka iheslarik mugaz bestaldera jo zutela babes edo aterpe bila. Gerra-fronteak egituratzen ari ziren bitartean, etsaien esparruan gelditu zire- nak alde egiten saiatu ziren, hala nola eskuindarrak Madriletik zein Kataluniatik, edo, alderantziz, ezkertiarrak militar matxinatuek kontrolpean zituzten Zaragoza, Nafarroa, Galizia bezalako eskualdeetatik. Gerrak finkatu zituen bi aldeetan, nazionalenean zein errepublikanoenean, izan ziren jokabide errepresiboetatik alde 10 LAU HAIZETARA. Gerra Zibilaren ondorengo erbesteaz egiteko, ahal izanez gero, erbesteko bidea hartu zuten asko eta asko, 1936ko udan bertan. Dena den, garaile suertatu zirenen aurreratze militarrek hauspotu zituzten lehen erbesteratze masiboak, herriak ia-ia osorik, milizianoen multzoak, haurrak eta helduak, hitz gutxitan esanda, klase guztietako jendea kanporatuz. Bidasoako frontetik matxinatuek burututako aurrerapausoak zirela medio, Irun izan zen lehen hiria bere osotasunean hustu egin zena, Hendaiako nahiz Behobiako zubietatik, Frantzia aldera jotzeko. Gerra hasi zenetik, jende-irteerarik handiena izan zen. Estreinako exodo handia izan zen, gudaren ondorioz suertatuko ziren beste hainbaten aitzindari zuzena: milizianoez gain, emakumeak, haurrak, langileak, intelektual zein eskolagabeak, gizarte-esparru guztietako partaideek mugaz bestaldean laketu behar izan zuten, militar matxinatuek zekartzaten gerra era ankerretatik alde egiteko. Atzerrirantz joan zen bigarren jende-uholdea, Ipar Fronteko Bizkaiaren aur- kako erasoaldiaren eraginez gertatu zen. Jakina denez, 1937ko martxoaren 31z ge- roztik, frankistek oldarraldi hori garatu zutenean, egundoko indar-erakustaldia egin zuten, artillerian eta hegazkinerian zuten nagusigoa erabiliz. Horren ondorioz, airetik egindako bonbardaketek milaka umeren
Load more

Recommended publications
  • MODERN SOCIETIES and NATIONAL IDENTITIES Legal Praxis and the Basque-Spanish Conflict
    MODERN SOCIETIES AND NATIONAL IDENTITIES Legal Praxis and the Basque-Spanish Conflict Unai Urrastabaso Ruiz IDENTITIES AND MODERNITIES IN EUROPE Identities and Modernities in Europe Series Editor Atsuko Ichijo Faculty of Arts and Social Sciences Kingston University United Kingdom The Identities and Modernities in Europe series covers one of the central issues of the social sciences: that of modernity. Arising from a European Commission funded FP7 project, ‘Identities and Modernities in Europe’, the series brings together the latest research findings and provides a broader sociological, historical and anthropological analysis of various dimensions of identity in contemporary European societies. By way of a comparative study of processes of Europeanisation, the series contributes to sociological understandings of migration, secularization and education. It also examines the dynamics between Europeanisation, nationalisation and globalisation. More information about this series at http://www.springer.com/series/14860 Unai Urrastabaso Ruiz Modern Societies and National Identities Legal Praxis and the Basque-Spanish Conflict Unai Urrastabaso Ruiz Pamplona-N, Spain Identities and Modernities in Europe ISBN 978-3-319-60076-5 ISBN 978-3-319-60077-2 (eBook) DOI 10.1007/978-3-319-60077-2 Library of Congress Control Number: 2017948018 © The Editor(s) (if applicable) and The Author(s) 2018 This work is subject to copyright. All rights are solely and exclusively licensed by the Publisher, whether the whole or part of the material is concerned, specifically the rights of translation, reprinting, reuse of illustrations, recitation, broadcasting, reproduction on microfilms or in any other physical way, and transmission or information storage and retrieval, electronic adaptation, computer software, or by similar or dissimilar methodology now known or hereafter developed.
    [Show full text]
  • This Thesis Has Been Submitted in Fulfilment of the Requirements for a Postgraduate Degree (E.G
    This thesis has been submitted in fulfilment of the requirements for a postgraduate degree (e.g. PhD, MPhil, DClinPsychol) at the University of Edinburgh. Please note the following terms and conditions of use: This work is protected by copyright and other intellectual property rights, which are retained by the thesis author, unless otherwise stated. A copy can be downloaded for personal non-commercial research or study, without prior permission or charge. This thesis cannot be reproduced or quoted extensively from without first obtaining permission in writing from the author. The content must not be changed in any way or sold commercially in any format or medium without the formal permission of the author. When referring to this work, full bibliographic details including the author, title, awarding institution and date of the thesis must be given. Legal Histories & Modern Identities The Emergence of Nationalisms in the Historical Territories of the Kingdom of Navarre, Basque Provinces and State of Spain Unai Urrastabaso Ruiz Thesis for the degree of Doctor of Philosophy The University of Edinburgh 2015 ii Declaration This is certify that the work contained within has been composed by me and is entirely my own work. No part of this thesis has been submitted for any other degree or qualification. Name: Date: Unai Urrastabaso Ruiz iii iv Abstract This thesis proposes a legal and organizational approach to better understand processes of modernisation and the emergence of nationalist conflict. Theories of nationalism tend to be significantly influenced by state-centred and rather abstract positivist interpretations of law. Legal perspectives that have proposed understating law in relation to findings developed through the empirical study of law, such as legal realism or legal pluralism, have questioned positivist conceptions of law, emphasising the historical processes that created such conceptions of law, and the relationship between legal praxis and conceptions of society.
    [Show full text]
  • 1 Centro Vasco New York
    12 THE BASQUES OF NEW YORK: A Cosmopolitan Experience Gloria Totoricagüena With the collaboration of Emilia Sarriugarte Doyaga and Anna M. Renteria Aguirre TOTORICAGÜENA, Gloria The Basques of New York : a cosmopolitan experience / Gloria Totoricagüena ; with the collaboration of Emilia Sarriugarte Doyaga and Anna M. Renteria Aguirre. – 1ª ed. – Vitoria-Gasteiz : Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia = Servicio Central de Publicaciones del Gobierno Vasco, 2003 p. ; cm. – (Urazandi ; 12) ISBN 84-457-2012-0 1. Vascos-Nueva York. I. Sarriugarte Doyaga, Emilia. II. Renteria Aguirre, Anna M. III. Euskadi. Presidencia. IV. Título. V. Serie 9(1.460.15:747 Nueva York) Edición: 1.a junio 2003 Tirada: 750 ejemplares © Administración de la Comunidad Autónoma del País Vasco Presidencia del Gobierno Director de la colección: Josu Legarreta Bilbao Internet: www.euskadi.net Edita: Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia - Servicio Central de Publicaciones del Gobierno Vasco Donostia-San Sebastián, 1 - 01010 Vitoria-Gasteiz Diseño: Canaldirecto Fotocomposición: Elkar, S.COOP. Larrondo Beheko Etorbidea, Edif. 4 – 48180 LOIU (Bizkaia) Impresión: Elkar, S.COOP. ISBN: 84-457-2012-0 84-457-1914-9 D.L.: BI-1626/03 Nota: El Departamento editor de esta publicación no se responsabiliza de las opiniones vertidas a lo largo de las páginas de esta colección Index Aurkezpena / Presentation............................................................................... 10 Hitzaurrea / Preface.........................................................................................
    [Show full text]
  • EL NACIONALISMO VASCO: MITOS, CONMEMORACIONES Y LUGARES DE LA MEMORIA Javier Ugarte (Coord.) Javier Moreno Luzón (Coord.) El Árbol De Gernika
    EL NACIONALISMO VASCO: MITOS, CONMEMORACIONES Y LUGARES DE LA MEMORIA Javier Ugarte (coord.) Javier Moreno Luzón (Coord.) El árbol de Gernika. Vicisitudes del símbolo foral de los vascos* FÉLIX LUENGO TEIXIDOR ANDER DELGADO CENDAGORTAGALARZA Dpto. de Historia Contemporánea de la UPV L 7 de octubre de 1936, tras la aprobación por parte de las Cortes Españolas del Estatuto Vasco y la proclamación del primer go- E bierno autónomo vasco, el presidido por José Antonio Agui- rre, que por primera vez en su historia unía política y administrati- vamente a las provincias vascas, aunque solo fuera sobre el papel —no de facto, dado que las tropas franquistas controlaban ya para entonces buena parte de su territorio, reduciendo su control real poco más que a Vizcaya—, el nuevo ejecutivo autónomo se reunió en la villa de Gernika para jurar solemnemente sus cargos bajo el roble secular, símbolo de las «libertades» vascas. Muchos años des- pués, superados los largos años del franquismo y su dictadura, re- suelto el proceso de transición política que permitió recuperar la democracia y la autonomía con la aprobación del Estatuto de la Co- munidad Autónoma Vasca de 1979, el nuevo gobierno vasco nacido de las urnas, presidido por el peneuvista Carlos Garaikoetxea, vol- vió a elegir Gernika, y su Árbol, como lugar simbólico del juramento de su cargo. Una tradición que, desde entonces, han mantenido los sucesivos lehendakaris que han ido presidiendo los gobiernos au- tónomos del País Vasco hasta nuestros días, siempre con mayoría del PNV. Con ello no han hecho más que recoger una vieja práctica asumida por todos que, cuando menos desde la primera mitad del siglo XIX, es decir, durante todo el período en el que se ha ido pro- duciendo la conocida como «cuestión vasca» y sus problemas de in- tegración en la España liberal, fijaba en Gernika y en su roble, el principal referente simbólico de sus fueros y libertades, en el esce- nario más idóneo para todo tipo de actos de exaltación foral, auto- nómica, nacionalista o identitaria en general.
    [Show full text]
  • Bibliografía Sobre Historia Contemporánea Del País Vasco Publicada En 1994
    BIBLIOGRAFÍA SOBRE HISTORIA CONTEMPORÁNEA DEL PAÍS VASCO PUBLICADA EN 1994 José Luis de la Granja-Santiago de Pablo * Departamento de Historia Contemporánea Universidad del País VascolEuskal Herriko UnibeI1sitatea Obras generales. Historiografía, Archivos y Bibliografía AGlRREAZKUENAGA, Joseba (coord.): Gran atlas histórico del mundo vasco. El Mundo del País Vasco, Bilbao, 512 pp. AGUEGARAY, A.: «Saint-Antoine de Muscu1dy en Soule», Ekaina, 4.° trimestre, n.O 52, pp. 273-284. AGUlNAGALDE, Borja de: Guía para la reconstrucción de familias en GipuzkoalGipuzkoako leinuen aztarna bila (S. XV-XIX). Diputación Foral de Gipuzkoa, San Sebastián, 82 pp. AGUIRRE FRANCO, Rafael: El Cantábrico, entre la Vela y el Vapor: una cultura común. Txertoa, San Sebastián, 143 pp. AGUIRRE OAR, José Miguel; GUIMóN UGARTECHEA, José: Vie et oeuvre de Julián de Ajuriaguerra. Masson, París, 165 pp. ÁLVAREZ ENPARANTZA, José Luis: Euskal Herria helburu. Txalaparta, Tafalla, 318 pp. ÁLVAREZ GILA, Oscar: «Bibliografía sobre emigración y presencia re­ ligiosa navarra en la América Contemporánea», Anuario de Estu­ dios Americanos, tomo LI, n.O 1, pp. 267-286. ALLENDE PORTILLO, Ferrnín; VELARDE REVILLA, Pedro M. a: «Infraestruc­ tura de comunicaciones en Vizcaya (1857-1975)>>, Lurralde, n.O 17, pp. 295-316. * Bibliografía recopilada con la colaboración de Juan Carlos Jiménez de Aberásturi, Mikel Aizpuru, Josu Chueca, Ludger Mees y la Fundación Sancho el Sabio, de Vitoria­ Gasteiz. 410 Bibliografía AMANN EGlDAZU, Luis; ALONSO DE MIGUEL, Román: Gipuzkoa posta­ txartelan. Gipuzkoa en la tarjeta postal. Santurtzi, Algorta, 206 pp. AMÉZAGA, Elías: Autores vascos. Tomo VIII. Hilargi, Algorta, 403 pp. AMÉZAGA, Elías: Calígrafos vascos (Nómina). Hilargi, Las Arenas, 131 pp. ANES ÁLVAREZ, Rafael; TAscóN FERNÁNDEZ, Luis Julio: Hullera Vasco­ Leonesa.
    [Show full text]
  • Huarte De San Juan Revista De La Facultad De Ciencias Humanas Y Sociales • Giza Eta Gizarte Zientzien Fakultatearen Aldizkaria
    Número 1 1994 1. zenbakia HUARTE DE SAN JUAN Revista de la Facultad de Ciencias Humanas y Sociales • Giza eta Gizarte Zientzien Fakultatearen Aldizkaria Geografía e Historia Geografia eta Historia Universidad Pública de Navarra Nafarroako Unibertsitate Publikoa CONSEJO DE REDACCIÓN Director Alberto Pérez Calvo Secretario de la Revista y del Consejo de Redacción Angel García-Sanz Marcotegui Secretaria técnica Lucila Estévez Barbolla Vocales Mercedes Azanza Nieto Isabel Cabanellas Aguilera Patricio Hernández Pérez Mercedes Pardo Buendía Asesor en lengua vasca Patxi Salaberri Zaratiegi Coordinador del número de Geografía e Historia: Angel García-Sanz Marcotegui Edita: Universidad Pública de Navarra Facultad de Ciencias Humanas y Sociales ISSN: 1134-8259 Dep6sito Legal: NA-2002-1994 Impresi6n: Navegraf. Polígono Industrial Berriainz, nave 17. Berriozar. Navarra Fotocomposici6n: Compomática AZUL. Tfno. 303237. Pamplona Precio del número 2.700 pts. La correspondencia con Huarte de San Juan. Revista de la Facultad de Ciencias Humanas y Sociales de la Universidad Pública de Navarra debe dirigirse a la Secretaría de la Revista: Decanato de la Facultad de Ciencias Humanas y Sociales Universidad Pública de Navarra Campus Arrosadía, s/n. 31006- PAMPLONA TFNO.: (948) 169428 FAX: (948) 169169 Sumario Presentaciones . .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. .. 7 ESTUDIOS Mercedes Azanza Nieto Dólmenes en América 13 Fernando Santamaría Rekarte Intentos de recuperación del Reino de Navarra por la Dinastía de los Albret. 1512-1521 ...................................................................... 39 Ma Isabel Ostolaza Elizondo El Reino de Navarra en el dilema de su incorporacwn a Castilla o su fidelidad a los Albret. Agramonteses y beamonteses entre 1512-1524 ........................................................................................ 55 Ma Teresa Sola Landa Gobierno y Administración del Reino de Navarra en el siglo XVI.
    [Show full text]
  • Encuentros II-18.Indd
    EDITA FUNDACIÓN FERNANDO BUESA BLANCO FUNDAZIOA COLABORA TÍTULO II Encuentros: Fundación Fernando Buesa Blanco Fundazioa / Aldaketa-Cambio por Euskadi Luces y sombras de la disolución de ETA político-militar. II. Topaketak: Fundacion Fernando Buesa Blanco Fundazioa / Aldaketa-Cambio por Euskadi Argi-itzalak ETA politiko-militarra desegitean II Encuentros / II. Topaketak Donostia-San Sebastián, 28 de octubre de 2006 / 2006ko urriak 28 EDITA Fundación Fernando Buesa Blanco Fundazioa y Aldaketa-Cambio por Euskadi FUNDACIÓN FERNANDO BUESA BLANCO FUNDAZIOA Presidenta: Natividad RODRÍGUEZ Calle Postas, 15, 1.º izda. 01001 Vitoria-Gasteiz Secretario General: Emilio GUEVARA Tfno.: 945 234 047 Fax: 945 233 699 Gerente: Milagros GARCÍA DE LA TORRE E-mail: [email protected] Página web: www.fundacionfernandobuesa.com ALDAKETA-CAMBIO POR EUSKADI Presidente: Joseba ARREGI E-mail: [email protected] Secretario: Imanol ZUBERO Página web: www.aldaketa.org Tesorero: Andoni UNZALU TRATAMIENTO EDITORIAL / COORDINACIÓN DE CONTENIDOS DOKU. Servicios de Información y Documentación. Informazio eta Dokumentazio Zerbitzuak DIRECCIÓN CREATIVA / DISEÑO aQ PRODUCCIÓN FRactuaL __ publicaciones__ s.c. Vitoria PREIMPRESIÓN Reproducciones L’arte S.A. IMPRESIÓN Gráficas Santamaría S.A. © De los textos, los autores © De las imágenes, los autores © Fundación Fernando Buesa Blanco Fundazioa ISBN 13: 978-84-611-8536-8 © Aldaketa-Cambio por Euskadi DL: VI-305/07 Índice 1. INTRODUCCIÓN / SARRERA ..................................................................................................................................................................................
    [Show full text]
  • Revista Principe De Viana
    Lizarraldeko euskaltzaletasunari buruzko zenbait berri (1876-1936) JESÚS PABLO CHUECA INTXUSTA 936.ko gerla hasi zenetik bi hilabetetara, Lizarrako komandante militarra zen Ricardo Sanz Iturriak oso bandu ospetsu bat karrikaratu zuen. Bertze gauzen 1artean honako hauek erraten zituen: «Plaza honen Komandanteak jakinarazten du: Armadarekin bere kabuz joan diren zenbait nazionalista ezik, Nafarroako Eusko Alderdi Jetzaleak, orokorki hartuz, Espainiak bizi dituen gune larriak indeferentzi osoz begiratu ditu eta gune hauek oso larriak dirá horrelako jarrerei eusteko. Lizarra, bere seme batzuen bidez kanpotik ekarri eta bultzaturiko separatismoak jota zegoen. Hauengatik odol asko isuri da Gipuzkoan, baita bertze lurraldeetan ere, eta ez gutxi Lizarrakoa. Horregatik jakinarazten dugu: 48 ordu barra, nazionalista guztiek ezau- garri separatista duten gauza orok, hala nola, jantziak, liburuak, egunkariak Sabino Aranaren irudiak... komandantziara eraman behar dituztela. Era berean, bertaratuko dituzte amaitu den euskal eskolako liburu zein mota guztietako gauzak» 1. Ildo honetatik jarraituz txistua Lizarran landare exotikoa zela erraten zuen. «Gora Euskadi»ren oihuak bukatuak zirela, «Viva España»ren garaiak ailegatuak zirelako. Bide batez, espainola den «Adios»en ordez separatistek ekarritako «Agur» hitza debekaturik gelditzen zela, zion. Dei honek, gaur egun, nolabaiteko irrifarra sortzen digun arren, ez zuen horrela- ko ondoriorik sortuko, noski, garai hartako nazionalisten artean, izugarrizko ikara baizik. Dei hau eta mota guztietako eskuindarrek egindako sarraski eta jazarkunde basati oro zirela eta, arras zaila dugu, gaur egun, garai hartako gorabehera eta gertaerak suertatu ziren bezala, historia aldetik, berregitea. Izan ere, urte hauetako historia izkiriatzeko, egun haietako gertaera, pasadizo eta giroaz jabetzeko, erabat beharrezkoa genituzke Lizarrako San Juango Plazan, Iruñako Zapatería karrikan, Elizondoko mastolaren aurrean eta bertze hainbertze lekutan eginaako sutetan erre zituzten dokumentu, liburu, barneko txostenak eta abar berreskuratzea.
    [Show full text]
  • Críticas CIEN AÑOS DE NACIONALISMO VASCO
    Críticas CIEN AÑOS DE NACIONALISMO VASCO Los aniversarios de acontecimientos históricos constituyen habi­ tualmente un buen negocio para los libreros. Cuando de repente po­ líticos que en su vida no han leído ni un libro de historia hablan como si de fieles discípulos de Ranke se tratara, o cuando los periodistas rompen su trabajo rutinario e introducen reiteradamente desconcer­ tantes referencias históricas en sus reportajes sobre la política diaria, entonces ya no hay dudas: el terreno está abonado para lanzar al mer­ cado todo tipo de productos impresos relacionados con los más va­ riopintos aspectos del aniversario histórico que se está celebrando. La generalmente maltratada comunidad de historiadores suele aprove­ char esas situaciones de bonanza coyuntural para dar a conocer los frutos de su trabajo a sabiendas de que el que no se sube al tren del aniversario muchas veces tendrá que esperar al siguiente, por lo me­ nos cincuenta años después, si no quiere recurrir a la autoedición. Pero, afortunadamente, este cíclico rebrote de la memoria histórica colectiva no mejora únicamente la contabilidad de la industria edi­ torial. En muchos casos produce también un notable avance en nues­ tro conocimiento histórico. Se podrían mencionar muchos ejemplos para comprobar esta tesis, empezando con la celebración del bicen­ tenario de la Revolución Francesa, pasando por la avalancha biblio­ gráfica en torno al cincuentenario de la Guerra Civil española, hasta llegar a la fecunda producción histórica sobre las diferentes formas AYER 22*1996 92 Críticas de resistencia que han invadido los escaparates de las librerías ale­ manas al hilo del cincuentenario del fallido atentado contra Hitler.
    [Show full text]
  • 1. Introduccion 15/10/04 08:47 Página 3
    1. Introduccion 15/10/04 08:47 Página 3 QUINTO ENCUENTRO DE ESTUDIOS SOBRE EL JUSTICIADE ARAGÓN Zaragoza, 28 y 29 de abril de 2004 JUSTICIA DE ARAGÓN Zaragoza, 2004 1. Introduccion 15/10/04 08:47 Página 4 Edita EL JUSTICIA DE ARAGÓN Depósito Legal Z-2.630/2004 I.S.B.N. 84-89510-62-8 Prohibida la reproducción total o parcial de textos e ilustraciones sin permiso expreso por escrito del editor © De la edición EL JUSTICIA DE ARAGÓN © De cada una de las partes de los respectivos autores Impresión San Francisco Artes Gráficas. Zaragoza Con la colaboración de 1. Introduccion 15/10/04 08:47 Página 5 ÍNDICE PRESENTACIÓN ............................................................................................... 7 Fernando García Vicente INTRODUCCIÓN .............................................................................................. 9 Carlos Forcadell Álvarez BAJAR A LA NACIÓN DEL PEDESTAL ....................................................... 15 Josep Maria Fradera EL TIEMPO DE LAS ESCULTURAS: LA CONSTRUCCIÓN DE LA “CULTURA DEL RECUERDO” ESPAÑOLA DURANTE LA RESTAURACIÓN................................................................... 41 Ignacio Peiró Martín CIUDADANÍA Y LIBERALISMO EN ARAGÓN. EL JUSTICIA: DE MITO A MONUMENTO ............................................................................ 63 Carlos Forcadell Álvarez ENTRE LIBERALISMO E INTERÉS REGIONAL. LA HISTORIA DEL MONUMENTO AL JUSTICIAZGO............................. 81 Sören Brinkmann “LA GAMAZADA” Y EL MONUMENTO A LOS FUEROS DE NAVARRA. LOS LÍMITES POLÍTICOS
    [Show full text]
  • La Adscripción Ideológica De Los Antepasados De Manuel Irujo Ollo (The Ideological Adscription of Manuel Irujo Ollo's Ancestors)
    View metadata, citation and similar papers at core.ac.uk brought to you by CORE provided by Hedatuz La adscripción ideológica de los antepasados de Manuel Irujo Ollo (The ideological adscription of Manuel Irujo Ollo's ancestors) García-Sanz Marcotegui, Ángel Univ. Pública de Navarra. Dpto. de Geografía e Historia. Campus Arrosadía. 31006 Pamplona Recep.: 14.02.02 BIBLID [1136-6834 (2002), 32; 19-38] Acep.: 15.04.02 El trabajo trata de la distinta adscripción ideológica (carlista y liberal) de los antepasados de Manuel Irujo Ollo. En concreto ofrece información sobre el origen geográfico y social, la dedicación profesional, las relaciones, filiación política, etc. de varios miembros de su familia. Entre los de la rama paterna destaca Daniel Irujo Urra, el defensor de Sabino Arana, y entre los de la materna, aunque con un parentesco lejano, Gaspar Elordi Albizu, diputado provincial y a Cortes por Navarra durante la primera guerra carlista. Asimismo se dan algunas noticias nuevas sobre los primeros pasos de Manuel Irujo Ollo (a los 22 años) en la política activa en Estella y en Navarra. Palabras Clave: Manuel Irujo Ollo. Antepasados. Biografía. Ideología (carlista, liberal). Nacionalismo vasco. Navarra. Ondorengo lana, Manuel Irujo Olloren arbasoen kokapen ideologiko ezberdinak (karlista eta liberala) aztertzen saiatzen da. Konkretuki, bere familiako zenbait partaideen giza eta geografiko jatorria, lanbidea, giza erlazio ezberdinak, filiazio politikoa eta abar adierazten dira. Aitaren aldekoengandik Daniel Irujo Urra, Sabino Aranaren jarraitzale sutsua eta amaren aldekoengandik berriz Gaspar Albizu Elordi, Nafar Aldundiko diputatua eta Lehenengo Gerrate Karlistan Gortetan Nafarroako diputatu ohia ageri dira, naiz eta azken kasu honetan familia erlazio hurruna izan.
    [Show full text]
  • Nacionalizmus És Ökológiai Gondolkodás
    MTA POLITIKAI TUDOMÁNYOK INTÉZETE ETNOREGIONÁLIS ÉS ANTROPOLÓGIAI KUTATÓKÖZPONT Etnoregionális és Antropológiai Kutatóközpont Munkafüzetek 103. Becze Szabolcs Nacionalizmus és ökológiai gondolkodás A baszk új szociális mozgalmak environmentalista akcionalizmusa MTA Politikai Tudományok Intézete Etnoregionális és Antropológiai Kutatóközpont Budapest, 2006 Regionális tanulmányainkat azzal a céllal adjuk ki, hogy segítsék az új tudományos ered- mények terjedését és vitáikat. A publikációk a szerzők véleményét tartalmazzák, amelyért ma- guk a szerzők vállalnak felelősséget. E tanulmány megjelenését a Miskolci Egyetem KVAT, valamint az MTA Politikai Tudományok Intézetének segítsége (Exnota Program) tette lehe- tővé. Kiadásához az OTKA T 035241 számú kutatási keret és a Magyar Kulturális Antro- pológiai Társaság biztosított anyagi hátteret. © Becze Szabolcs, Budapest, 2006 Sorozatszerkesztő: A.Gergely András Kiadni, másolni csak a szerző engedélyével és az MTA Politikai Tudományok Intézetének hozzájárulásával lehet. Tárgyszavak: társadalmi mozgalmak, ökológia, környezetvédelem, alternatív politika, zöldek, Spanyolország, kulturális antropológia, politikai antropológia, szociológia, kutatásmódszer- tan, kultúratudomány. ISSN 1416-8391 ISBN 963 7372 47 4 ISBN 978 963 7372 47 6 Kiadja az MTA Politikai Tudományok Intézete Budapest, 2006 2 TARTALOM Émikus előhang Másképpen szólva a nacionalizmusról Ökonacionalizmus, etnoökológia, lokális environmentalizmus Etnicitás és térképzetek Az identitás határai és az etno-tér-szerzés Az etnotér történelmi
    [Show full text]