Burmistrz Grodziska Mazowieckiego

STUDIUM UWARUNKOWAē I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY

Instytut Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa ul. Targowa 45, 03-728 Warszawa zespóá autorski w skáadzie: mgr inĪ. arch. krajobrazu. Jolanta Fiszczuk- - czáonek OkrĊgowej Izby Urbanistów - Warszawa nr WA-372 Wiktorowicz koordynator prac, zagadnienia urbanistyczne, mgr Piotr Fogel - czáonek OkrĊgowej Izby Urbanistów - Warszawa nr WA-370 mgr inĪ. arch. krajobrazu Anna Pugacewicz - czáonek OkrĊgowej Izby Urbanistów - Warszawa nr WA-384 - mgr inĪ. arch. krajobrazu Hanna Rawska - czáonek OkrĊgowej Izby Urbanistów - Warszawa nr WA-385 - dr Przemysáaw Stolarz mgr Jacek Kocyáa mgr inĪ. komunikacji Wáodzimierz Rybarczyk mgr Paweá Decewicz mgr inĪ. Urszula Bereza mgr inĪ. arch. krajobrazu Hanna Bernat mgr. Zofia Bida

WARSZAWA, paĨdziernik 2009 WPROWADZENIE...... 7 1 PODSTAWA FORMALNO – PRAWNA...... 7 2 CEL I ZADANIA STUDIUM UWARUNKOWAē I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO...... 7 3 MATERIAàY WEJĝCIOWE...... 8 3.1. PRZEPISY GMINNE...... 8 3.3. OPRACOWANIA INNE...... 8 3.4. MATERIAàY KARTOGRAFICZNE...... 8

I. UWARUNKOWANIA ZEWNĉTRZNE...... 10 1. UWARUNKOWANIA ZEWNĉTRZNE WYNIKAJĄCE Z POà2ĩENIA MIASTA I GMINY...... 10 2. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DOKUMENTÓW PLANISTYCZNYCH I STRATEGICZNYCH SZCZEBLA WOJEWÓDZKIEGO I POWIATOWEGO...... 11 2.1. STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO...... 11 2.2. PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO...... 11 2.3. STRATEGIA ROZWOJU POWIATU GRODZISKIEGO (2004 – 2013)...... 15 2.4. PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA POWIATU GRODZISKIEGO NA LATA 2009 – 2012 Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2016...... 15

II. UWARUNKOWANIA WEWNĉTRZNE...... 15 1. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z GMINNYCH DOKUMENTÓW PLANISTYCZNYCH I STRATEGICZNYCH...... 15 1.1. PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY GRODZISK MAZOWIECKI NA LATA 2006 – 2017...... 15 1.2. PROGRAM OCHRONY ĝRODOWISKA DLA GMINY GRODZISK MAZOWIECKI NA LATA 2004 – 2012...... 16 2. DOTYCHCZASOWE PRZEZNACZENIE TERENU MIASTA I GMINY GRODZISK MAZOWIECKI...... 16 2.1. STRUKTURA PRZESTRZENNA TERENU MIASTA...... 16 2.2. STRUKTURA PRZESTRZENNA TERENU GMINY...... 17 2.3. WNIOSKI Zà2ĩONE DO ZMIANY STUDIUM UWARUNKOWAē I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY GRODZISK MAZOWIECKI...... 18 3. DOTYCHCZASOWE ZAGOSPODAROWANIE TERENU MIASTA I GMINY GRODZISK MAZOWIECKI...... 19 3.1. TERENY MIESZKANIOWE...... 19 3.2. ROZMIESZCZENIE PRZESTRZENNE USàUG I ADMINISTRACJI...... 19 4. DOTYCHCZASOWE UZBROJENIE TERENU ORAZ STAN SYSTEMÓW INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ...... 20 4.1. ELEKTROENERGETYKA...... 20 4.1.1. ORGANIZACJA SYSTEMU...... 20 4.1.2. POWIĄZANIA Z UKàADAMI ZEWNĉTRZNYMI...... 20 4.1.3. ZASILANIE ODBIORCÓW PRZEMYSàOWYCH...... 20 4.2. GAZOWNICTWO...... 20 4.3. CIEPàOWNICTWO...... 20 4.4. ZAOPATRZENIE W WODĉ...... 21 4.5. ODPROWADZENIE I OCZYSZCZANIE ĝCIEKÓW...... 21 4.6. UNIESZKODLIWIANIE ODPADÓW KOMUNALNYCH...... 22 5. UKàAD I URZĄDZENIA KOMUNIKACYJNE...... 22 5.1. UKàAD DROGOWO-ULICZNY...... 22 5.2. KOMUNIKACJA PUBLICZNA...... 24 5.2.1. KOMUNIKACJA KOLEJOWA...... 24 5.2.2. KOMUNIKACJA AUTOBUSOWA...... 24 5.3. TRANSPORT àADUNKÓW...... 24 5.4. RUCH PIESZY I ROWEROWY...... 25 5.5. PARKOWANIE POJAZDÓW...... 25 5.6. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DOTYCHCZASOWYCH USTALEē PLANISTYCZNYCH I PLANOWANYCH INWESTYCJI ZNACZENIA PONADLOKALNEGO...... 25 5.7. OCENA FUNKCJONOWANIA I MOĩLIWOĝCI ROZWOJU SYSTEMU TRANSPORTOWEGO MIASTA I GMINY...... 25 6. STAN ĝRODOWISKA PRZYRODNICZEGO, W TYM ROLNICZEJ I LEĝNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ, WIELKOĝCI, JAKOĝCI I ZASOBÓW WODNYCH ORAZ WYMOGÓW OCHRONY ĝRODOWISKA, PRZYRODY I KRAJOBRAZU KULTUROWEGO...... 26 6.1. STAN ĝRODOWISKA PRZYRODNICZEGO...... 26 6.1.1. ĝWIAT ROĝLIN...... 26 6.1.2. ĝWIAT ZWIERZĄT ...... 26 6.1.3. OCENA WARUNKÓW FIZJOGRAFICZNYCH...... 26 6.2. STAN I ZAGROĩENIE DLA ĝRODOWISKA...... 27 6.2.1. POWIETRZE...... 27 6.2.2. WODY ...... 27 6.2.3. H$àAS ...... 28 6.3. ROLNA I LEĝNA PRZESTRZEē PRODUKCYJNA...... 28 6.3.1. ROLNICZA PRZESTRZEē PRODUKCYJNA...... 28 6.3.2. MELIORACJA...... 29 6.3.3. L(ĝNA PRZESTRZEē PRODUKCYJNA...... 29 6.4. WYMOGI OCHRONY ĝRODOWISKA, PRZYRODY I KRAJOBRAZU KULTUROWEGO...... 30 6.4.1. C,ĄGI PRZYRODNICZE ...... 30 6.4.2. MIEJSCOWE OSTOJE FLORY I FAUNY...... 30 6.4.3. TERENY ZIELENI ...... 30 6.5. PRAWNE FORMY OCHRONY PRZYRODY...... 30 6.5.1. POMNIKI PRZYRODY ...... 30 6.5.2. OBSZAROWE FORMY OCHRONY PRZYRODY...... 31 6.5.3. CHRONIONE GATUNKI ROĝLIN...... 32 6.5.4. CHRONIONE GATUNKI ZWIERZĄT ...... 33 6.5.5. OCHRONA SIEDLISK...... 33 7. STAN DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I ZABYTKÓW ORAZ DÓBR KULTURY WSPÓàCZESNEJ, OBSZARY I OBIEKTY CHRONIONE NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODRĉBNYCH...... 33 7.1. RYS HISTORYCZNY MIASTA GRODZISK MAZOWIECKI...... 33 7.2. RYS HISTORYCZNY TERENU GMINY GRODZISK MAZOWIECKI...... 34 7.3. OCHRONA ZABYTKÓW...... 34 7.3.1. OBIEKTY I OBSZARY ZABYTKOWE WPISANE DO REJESTRU ZABYTKÓW...... 34 7.3.2. EWIDENCJA ZABYTKÓW ...... 35 7.3.3. OBSZARY WPISANE DO REJESTRU ZABYTKÓW ARCHEOLOGICZNYCH ORAZ STANOWISKA ARCHEOLOGICZNE ZIDENTYFIKOWANE W RAMACH SYSTEMUARCHEOLOGICZNEGOZDJĉCIAPOLSKI...... 35 7.4. OCENA STANU ZACHOWANIA I ZAGROĩ(ē OBIEKTÓW ZABYTKOWYCH...... 36 7.4.1. LOKALNYPROGRAM REWITALIZACJI...... 36 7.5. DOBRA KULTURY WSPÓàCZESNEJ...... 37 8. WARUNKI I JAKOĝûĩYCIA MIESZKAēCÓW...... 38 8.1. POTENCJAà DEMOGRAFICZNY...... 38 8.1.1. STRUKTURA WIEKU MIESZKAēCÓW...... 40 8.1.2. PROCESY DEMOGRAFICZNE...... 43 8.2. SYTUACJA NA RYNKU PRACY...... 43 8.3. WYCHOWANIE I EDUKACJA...... 43 8.3.1. WYCHOWANIE PRZEDSZKOLNE...... 43 8.3.2. SZKOLNICTWO...... 44 8.4. KULTURA...... 45 8.5. SPORT I WYPOCZYNEK...... 45 8.6. OCHRONA ZDROWIA...... 45 9. STAN PRAWNY GRUNTÓW...... 46 10. WYSTĉPOWANIE UDOKUMENTOWANYCH ZàÏĩ KOPALIN ORAZ ZASOBÓW WÓD PODZIEMNYCH...... 47 11. OBSZARY I OBIEKTY CHRONIONE NA PODSTAWIE PRZEPISÓW PRAWA WODNEGO...... 48 11.1. STREFY ORAZ OBSZARY OCHRONNE...... 48 11.2. OCHRONA PRZED POWODZIĄ...... 48 12. TERENY ZAMKNIĉTE...... 48 13. ZADANIA Sà8ĩĄCE REALIZACJI PONADLOKALNYCH CELÓW PUBLICZNYCH...... 49

III. SYNTEZA UWARUNKOWAē ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY GRODZISK MAZOWIECKI...... 50 1. UWARUNKOWANIA ZEWNĉTRZNE...... 50 2. UWARUNKOWANIA WEWNĉTRZNE...... 50 2.1. OCENA STANU ISTNIEJĄCEGO...... 50 2.2. UWARUNKOWANIA STANOWIĄCE ZASOBY I SZANSE ROZWOJU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY...... 51 2.3. UWARUNKOWANIA STANOWIĄCE SàABE STRONY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY...... 51 3. CELE ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO...... 51

3 IV. POLITYKA W ZAKRESIE GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ...... 54 1. KIERUNKI ZMIAN W STRUKTURZE PRZESTRZENNEJ MIASTA I GMINY ORAZ W PRZEZNACZENIU TERENÓW....54 1.1. KIERUNKI ROZWOJU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO TERENÓW MIASTA...... 55 1.2. KIERUNKI ROZWOJU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO TERENÓW GMINY:...... 56 2. KIERUNKI PRZEKSZTAàCEē STRUKTUR FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNYCH...... 56 2.1. DZIAàANIA PRIORYTETOWE KSZTAàTUJĄCE SRTUKTURY FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNE GMINY...... 57 2.1.1. OBSZARY LOKALIZACJI USàUG KOMERCYJNYCH, BIUROWYCH, W TYM OBIEKTÓW HANDLOWYCH O POWIERZCHNI 2 SPRZEDAĩY O POWIERZCHNI POWYĩEJ 2000M ...... 57 2.1.2. OBSZARY KONCENTRACJI FUNKCJI – WIELOFUNKCYJNE LOKALNE CENTRA USàUGOWE...... 58 2.1.3. OBSZARY LOKALIZACJI USàUG OBSàUGI RUCHU TURYSTYCZNEGO ...... 58 2.1.4. OBSZARY PRZESTRZENI PUBLICZNEJ ...... 58 2.1.5. OBSZARY ZORGANIZOWANEJ DZIAàALNOĝCI INWESTYCYJNEJ ...... 59 2.1.6. OBSZARY PROBLEMOWE...... 59 2.2. WYTYCZNE DO MIEJSCOWYCH PLANÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO...... 59 2.3. WYTYCZNE DO MIEJSCOWYCH PLANÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA TERENÓW ZURBANIZOWANYCH...... 60 2.3.1. WIELOFUNKCYJNE TERENY ZABUDOWY CENTRUM(C)...... 60 2.3.2. TERENY ZABUDOWY MIESZKANIOWO-USàUGOWEJ MIEJSKIEJ (MU)...... 62 2.3.3. TERENY ZABUDOWY MIESZKANIOWO-USàUGOWEJ MIEJSKIEJ (MU.1)...... 62 2.3.4. TERENY ZABUDOWY MIESZKANIOWO-USàUGOWEJ PODMIEJSKIEJ(MU.2)...... 63 2.3.5. TERENY ZABUDOWY MIESZKANIOWO-USàUGOWEJ UKàADÓW ULICOWYCH(MU.3)...... 65 2.3.6. TERENY AKTYWNOĝCI GOSPODARCZEJ I USàUG(AG) ...... 65 2.3.7. TEREN OCZYSZCZALNI ĝCIEKÓW (NO) ...... 66 2.3.8. TERENY SPECJALNE(TS)...... 66 2.3.9. TERENY ZAMKNIĉTE(TZ) ...... 66 2.3.10. TEREN PROJEKTOWANEGOPARKUKULTUROWEGO (ZPK) ...... 66 2.3.11. TEREN PARKÓW PODWORSKICH(ZP)...... 66 2.3.12. TERENY CMENTARZY (ZC)...... 67 2.3.13. TERENY ZIELENI URZĄDZONEJ (ZU)...... 67 2.3.14. TERENY ZIELENI CIĄGÓW EKOLOGICZNYCH(Z)...... 67 2.4. WYTYCZNE DO MIEJSCOWYCH PLANÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA TERENÓW NIEZURBANIZOWANYCH...... 68 2.4.1. TERENY WYàĄCZONE Z ZABUDOWY- SYSTEM PRZYRODNICZY...... 68 2.4.2. Z$à2ĩENIA I KIERUNKI ZMIAN:...... 68 2.4.3. WSKAZANIA DOTYCZĄCE KIERUNKÓW ZMIAN ZAGOSPODAROWANIA I UĩYTKOWANIA:...... 68 2.5. WSKAħNIKI ZAGOSPODAROWANIA DOTYCZĄCE ROZMIESZCZENIA INFRASTRUKTURY SPOàECZNEJ...... 68 2.5.1. OĝWIATA...... 69 2.5.2. ZDROWIE I OPIEKA SPOàECZNA...... 69 2.5.3. KULTURA ...... 69 2.5.4. TERENY OGÓLNODOSTĉPNEJ ZIELENI URZĄDZONEJ I SPORTU POWSZECHNEGO...... 70 2.5.5. U6àUGI PODSTAWOWE...... 70 3. OBSZARY ORAZ ZASADY OCHRONY ĝRODOWISKA I JEGO ZASOBÓW, OCHRONY PRZYRODY, KRAJOBRAZU KULTUROWEGO...... 70 3.1. OBSZARY I OBIEKTY PROPONOWANE DO OBJĉCIA OCHRONĄ PRZYRODY...... 70 3.1.1. POMNIKI PRZYRODY ...... 70 3.1.2. OCHRONA SIEDLISK...... 70 3.1.3. PARKI PROPONOWANE DO OBJĉCIA OCHRONĄ NA PODSTAWIE USTAWY O OCHRONIE PRZYRODY:...... 71 3.1.4. TERENY PROPONOWANE DO OBJĉCIA OCHRONĄ JAKO UĩYTKI EKOLOGICZNE...... 71 3.2. PROPONOWANE POSZERZENIE OBSZARU CHRONIONEGO KRAJOBRAZU...... 71 3.3. POLITYKA PRZESTRZENNA...... 72 3.3.1. WARSZAWSKI OBSZAR CHRONIONEGOKRAJOBRAZU...... 72 3.4. OCHRONA SYSTEMU POWIĄZAē PRZYRODNICZYCH, TERENY BIOLOGICZNIE CZYNNE...... 72 4. OCHRONA DZIEDZICTWA KULTUROWEGO ...... 73 4.1. OBIEKTY I OBSZARY PRAWNEJ OCHRONY KONSERWATORSKIEJ...... 73 4.1.1. OBSZARY I OBIEKTY WPISANE DO REJESTRU ZABYTKÓW ...... 74 4.2. OBSZARY OBJĉTE STREFAMI OCHRONY KONSERWATORSKIEJ, OCHRONĄ KRAJOBRAZU KULTUROWEGO I EWIDENCJĄ ZABYTKÓW ORAZ DOBRA KULTURY WSPÓàCZESNEJ WSKAZANE DO OCHRONY PRAWEM MIEJSCOWYM...... 74

4 4.2.1. OBSZARY OBJĉTE STREFAMI OCHRONY KONSERWATORSKIEJ ...... 74 4.2.2. OBSZARY OCHRONY KRAJOBRAZU KULTUROWEGO...... 75 4.2.3. OBIEKTY O WARTOĝCIACH KULTUROWYCH NIEWPISANE DO REJESTRU ZABYTKÓW...... 75 4.2.4. OBSZARY I OBIEKTY STANOWIĄCE DOBRA KULTURY WSPÓàCZESNEJ...... 75 5. KIERUNKI ROZWOJU SYSTEMÓW KOMUNIKACJI I INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ...... 76 5.1. UKàAD KOMUNIKACYJNY...... 76 5.1.1. CELE POLITYKI ROZWOJU TRANSPORTU...... 76 5.1.2. REKOMENDOWANY W STUDIUM PODZIAà ZADAē PRZEWOZOWYCH POMIĉDZY KOMUNIKACJĉ INDYWIDUALNĄ I ZBIOROWĄ...... 76 5.1.3. ROZWÓJ UKàADU DROGOWO-ULICZNEGO...... 76 5.1.4. POLITYKA PARKINGOWA...... 79 5.1.5. ROZWÓJ KOMUNIKACJI ZBIOROWEJ...... 80 5.1.6. OBSàUGA TRANSPORTU àADUNKÓW...... 80 5.1.7. RUCH NIEZMOTORYZOWANY...... 81 5.1.8. KOORDYNACJA POLITYKI ROZWOJU TRANSPORTU I POLITYKI ROZWOJU PRZESTRZENNEGO...... 81 5.1.9. KIERUNKI ROZWOJU TRANSPORTU– PRIORYTETY REALIZACYJNE...... 82 5.2. ELEKTROENERGETYKA...... 82 5.3. GAZOWNICTWO...... 83 5.4. CIEPàOWNICTWO...... 83 5.5. ZAOPATRZENIE W WODĉ...... 83 5.6. GOSPODARKA ĝCIEKAMI...... 84 5.6.1. ĝCIEKI SANITARNE ...... 84 5.6.2. WODY DESZCZOWE ...... 85 5.7. ODPADY KOMUNALNE I PRZEMYSàOWE...... 85 6. INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO...... 85 6.1. INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO O ZNACZENIU LOKALNYM...... 85 6.2. INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO O ZNACZENIU PONADLOKALNYM...... 85 7. OBSZARY, DLA KTÓRYCH OBOWIĄZKOWE JEST SPORZĄDZENIE MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODRĉBNYCH, W TYM OBSZARY WYMAGAJĄCE PRZEPROWADZENIA SCALEē I PODZIAàU NIERUCHOMOĝCI, A TAKĩE OBSZARY ROZMIESZCZENIA OBIEKTÓW HANDLOWYCH O POWIERZCHNI SPRZEDAĩY POWYĩEJ 2000 m2 ORAZ OBSZARY PRZESTRZENI PUBLICZNEJ...... 86 7.1. OBSZARY, DLA KTÓRYCH OBOWIĄZKOWE JEST SPORZĄDZENIE MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODRĉBNYCH...... 86 7.2. OBSZARY WYMAGAJĄCE PRZEPROWADZENIA SCALEē I PODZIAàU NIERUCHOMOĝCI...... 86 7.3. OBSZARY ROZMIESZCZENIA OBIEKTÓW HANDLOWYCH O POWIERZCHNI SPRZEDAĩY POWYĩEJ 2000 m2....86 7.4. OBSZARY PRZESTRZENI PUBLICZNEJ...... 87 8. OBSZARY, DLA KTÓRYCH ZAMIERZA SPORZĄDZIû MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO, W TYM OBSZARY WYMAGAJĄCE ZMIANY PRZEZNACZENIA GRUNTÓW ROLNYCH I LEĝNYCH NE CELE NIEROLNICZE I NIELEĝNE...... 88 9. KIERUNKI I ZASADY KSZTAàTOWANIA ROLNICZEJ I LEĝNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ...... 88 9.1. OBSZARY ROLNICZEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ...... 88 9.2. OBSZARY LEĝNE...... 89 9.3. OCHRONA GRUNTÓW ROLNYCH I LEĝNYCH...... 89 10. OBSZARY NARAĩONE NA NIEBEZPIECZEēSTWO POWODZI I OSUWANIA SIĉ MAS ZIEMNYCH...... 89 11. OBIEKTY LUB OBSZARY, DLA KTÓRYCH WYZNACZA SIĉ W Zà2ĩU KOPALINY FILAR OCHRONNY...... 89 12. OBIEKTY POMNIKÓW ZAGàADY I ICH STREF OCHRONNYCH...... 89 13. OBSZARY WYMAGAJĄCE PRZEKSZTAàCEē, REHABILITACJI LUB REKULTYWACJI...... 89 13.1. OBSZARY WYMAGAJĄCE REHABILITACJI I REWITALIZACJI...... 90 13.2. OBSZARY WYMAGAJĄCE PRZEKSZTAàCEē...... 90 13.3. OBSZARY WYMAGAJĄCE REKULTYWACJI...... 90 13.4. POLITYKA PRZESTRZENNA...... 91 14. GRANICE TERENÓW ZAMKNIĉTYCH I ICH STREF OCHRONNYCH...... 91 V. UZASADNIENIE ZAWIERAJĄCE OBJAĝNIENIA PRZYJĉTYCH ROZWIĄZAē ORAZ SYNTEZA USTALEē PROJEKTU STUDIUM...... 93 1. UZASADNIENIE PRZYJĉTYCH W PROJEKCIE STUDIUM ROZWIĄZAē...... 93 2. SYNTEZA USTALEē PROJEKTU STUDIUM...... 95

5 2.1. KIERUNKI ZMIAN W STRUKTURZE PRZESTRZENNEJ GMINY ORAZ W PRZEZNACZENIU TERENÓW...... 95 2.2. KIERUNKI I WSKAħNIKI DOTYCZĄCE ZAGOSPODAROWANIA ORAZ UĩYTKOWANIA TERENÓW, W TYM TERENY WYàĄCZONE SPOD ZABUDOWY...... 95 2.3. OBSZARY ORAZ ZASADY OCHRONY ĝRODOWISKA I JEGO ZASOBÓW, OCHRONY PRZYRODY, KRAJOBRAZU KULTUROWEGO...... 96 2.4. OBSZARY I ZASADY OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I ZABYTKÓW ORAZ DÓBR KULTURY WSPÓàCZESNEJ...... 96 2.5. KIERUNKI ROZWOJU SYSTEMÓW KOMUNIKACJI I INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ...... 97 2.6. OBSZARY, NA KTÓRYCH ROZMIESZCZONE Bĉ'Ą INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO O ZNACZENIU LOKALNYM...... 97 2.7. OBSZARY, NA KTÓRYCH ROZMIESZCZONE Bĉ'Ą INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO O ZNACZENIU PONADLOKALNYM, ZGODNIE Z USTALENIAMI PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA I USTALENIAMI PROGRAMÓW, O KTÓRYCH MOWA W ART. 48 UST...... 97 2.8. OBSZARY, DLA KTÓRYCH OBOWIĄZKOWE JEST SPORZĄDZENIE MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODRĉBNYCH, W TYM OBSZARY WYMAGAJĄCE PRZEPROWADZENIA SCALEē I PODZIAàU NIERUCHOMOĝCI, A TAKĩE OBSZARY ROZMIESZCZENIA OBIEKTÓW HANDLOWYCH O POWIERZCHNI SPRZEDAĩY POWYĩEJ 2000 m2 ORAZ OBSZARY PRZESTRZENI PUBLICZNEJ...... 97 2.9. OBSZARY, DLA KTÓRYCH GMINA ZAMIERZA SPORZĄDZIû MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO W TYM OBSZARY WYMAGAJĄCE ZMIANY PRZEZNACZENIA GRUNTÓW ROLNYCH I LEĝNYCH NA CELE NIEROLNICZE I NIELEĝNE...... 98 2.10 KIERUNKI I ZASADY KSZTAàTOWANIA ROLNICZEJ I LEĝNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ...... 98 2.11. OBSZARY NARAĩONE NA NIEBEZPIECZEēSTWO POWODZI I OSUWANIA SIĉ MAS ZIEMNYCH...... 99 2.12. OBIEKTY LUB OBSZARY, DLA KTÓRYCH WYZNACZA SIĉ W Zà2ĩU KOPALINY FILAR OCHRONNY...... 99 2.13. OBSZARY POMNIKÓW ZAGàADY I ICH STREF OCHRONNYCH ORAZ OBOWIĄZUJĄCE NA NICH OGRANICZENIA PROWADZENIA DZIAàALNOĝCI GOSPODARCZEJ, ZGODNIE Z PRZEPISAMI USTAWY Z DNIA 7 MAJA 1999 R. O OCHRONIE TERENÓW BYàYCH HITLEROWSKICH OBOZÓW ZAGàADY (DZ.U. NR 41, POZ. 412 ORAZ Z 2002 R. NR 113, POZ. 984 I NR 153, POZ. 1271)...... 99 2.14. OBSZARY WYMAGAJĄCE PRZEKSZTAàCEē, REHABILITACJI LUB REKULTYWACJI...... 99 2.15. GRANICE TERENÓW ZAMKNIĉTYCH I ICH STREF OCHRONNYCH...... 99

6 WPROWADZENIE

1 PODSTAWA FORMALNO – PRAWNA

Studium uwarunkowaĔ i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (zwane dalej studium), jest dokumentem planistycznym okreĞlającym politykĊ przestrzenną gminy, sporządzanym na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (tekst jednolity Dz. U. 2003 nr 80 poz. 717). Opracowanie Studium jest ustawowym obowiązkiem gminy. Studium to dokument planistyczny, kreujący politykĊ przestrzenną gminy, zapewniający spójnoĞü zamierzeĔ dotyczących dysponowania przestrzenią miasta i gminy oraz koordynacjĊ opracowaĔ branĪowych. Studium uchwala Rada Miejska po przedstawieniu go do zaopiniowania wáDĞciwym organom. Studium nie jest przepisem gminnym i nie stanowi podstawy prawnej do wydania decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Studium zostaáo sporządzone przez zespóá specjalistów pod kierunkiem projektanta mającego stosowne uprawnienia planistyczne, wymagane przez ustawĊ o zagospodarowaniu przestrzennym.

2 CEL I ZADANIA STUDIUM UWARUNKOWAē I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

Studium jest podstawowym aktem planistycznym okreĞlającym politykĊ przestrzenną i kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy. Studium opracowywane jest obligatoryjnie dla obszaru caáej gminy. Zgodnie z ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 27 marca 2003 roku ustalenia studium są wiąĪące dla organów gminy przy sporządzaniu planów miejscowych. Plan miejscowy musi byü zgodny z ustaleniami studium, niemniej jednak jest opracowaniem bardziej szczegóáowym, co skutkuje wiĊkszą skalą opracowania i szczegóáowymi rozwiązaniami przestrzennymi. Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa Studium uwzglĊdnia ustalenia przestrzenne zawarte w planie zagospodarowania przestrzennego województwa, strategii rozwoju województwa oraz strategii rozwoju gminy. Studium jest dokumentem planistycznym, który poprzez okreĞlenie kierunków rozwoju przestrzennego gminy pozwala na Ğwiadome prowadzenie gospodarki gruntami i planowanie inwestycji o znaczeniu lokalnym i ponadlokalnym. Studium wskazuje kierunki rozwoju przestrzennego gminy, moĪliwoĞci zagospodarowania lub stopieĔ przeksztaáceĔ poszczególnych obszarów. W celu okreĞlenia kierunków rozwoju struktury przestrzennej gminy podzielono obszar opracowania na jednostki planistyczne, dla których wydzielono obszary. Dla kaĪdego obszaru i obszaru sformuáowano ustalenia planistyczne, okreĞlające funkcje w strukturze przestrzennej, kierunek przeksztaáceĔ, dopuszczalny sposób uĪytkowania i zagospodarowania terenu oraz dziaáania priorytetowe. Na dokument skáada siĊ (zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowaĔ i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy): ƒ CzĊĞü I – „Uwarunkowania rozwoju i ocena stanu istniejącego”– opis dotychczasowego zagospodarowania obszaru gminy, dopeánieniem informacji są plansze operacyjne:  Plansza opeacyjna nr 1 – „Uwarunkowania wynikające z istniejącego zainwestowania, dotychczasowego zagospodarowania oraz przeznaczenia terenów w obowiązujących miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego”  Plansza opeacyjna nr 2 - „Uwarunkowania zasobów Ğrodowiska kulturowego i przyrodniczego” ƒ CzĊĞü II – „Polityka przestrzenna” – stanowiąca ustalenia studium, której integralną czĊĞcią jest zaáącznik graficzny nr 1 - „Kierunki rozwoju i polityka przestrzenna gminy”

7 3 MATERIAàY WEJĝCIOWE

Pierwszym etapem sporządzania studium uwarunkowaĔ i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy byáa analiza nastĊpujących materiaáów wejĞciowych:

3.1. PRZEPISY GMINNE

1) Obowiązujące miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego w mieĞcie i gminie Grodzisk Mazowiecki 2) Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego w mieĞcie i gminie Grodzisk Mazowiecki w trakcie procedury.

3.2. OPRACOWANIA I AKTY PRAWNE DOTYCZĄCE MIASTA I GMINY GRODZISK MAZOWIECKI

1) Rozporządzenie Nr 3 Wojewody Mazowieckiego w sprawie Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu z dnia 13 lutego 2007 (Dz.U. Woj. Maz. Nr 47, poz. 870) 2) Rozporządzenie Ministra ĝrodowiska z dnia 21 lipca 2004 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. 2004 r., Nr 229, poz. 2313) 3) „Studium dla potrzeb planów ochrony przeciwpowodziowej” – wyciąg dla Gminy Grodzisk Mazowiecki – RZGW 2006 4) Strategia rozwoju gminy Grodzisk Mazowiecki 2003-2013 - Zaáącznik do Uchwaáy nr 266/2004 Rady Miejskiej w Grodzisku Maz. z dnia 26 kwietnia 2004 roku 5) Program Ochrony ĝrodowiska wraz z Planem gospodarki odpadami dla gminy Grodzisk Mazowiecki 2006- 2017 – dokument przyjĊty czerwiec 2004 r. 6) Lokalny Program Rewitalizacji Miasta Grodzisk Mazowiecki - Uchwaáa Nr 654/2006 z dnia 27 wrzeĞnia 2006 r.

3.3. OPRACOWANIA INNE

1) Plan zagospodarowania przestrzennego województwa mazowieckiego; Urząd Marszaákowski Województwa Mazowieckiego, Warszawa, 2004 (Uchwaáa Nr 65/2004 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 7 czerwca 2004 roku) 2) Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego do roku 2020, aktualizacja, maj 2006 r. 3) Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego na lata 2007-2013, paĨdziernik 2007 r. 4) Zaáącznik do Uchwaáy nr 223/XXXIV/09 Rady Powiatu Grodziskiego z dnia 27 sierpnia 2009 roku w sprawie uchwalenia „Programu ochrony Ğrodowiska dla Powiatu Grodziskiego wraz z Planem gospodarki odpadami dla Powiatu Grodziskiego na lata 2009-2012 z perspektywą do roku 2016” 5) Strategia Rozwoju Powiatu Grodziskiego – dokument przyjĊty dnia 22 lipca 2004 r

3.4. MATERIAàY KARTOGRAFICZNE

1.) Studium zostaáo opracowane na kopii mapy topograficznej w skali 1 : 10 000 pozyskanej z zasobów paĔstwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, aktualnej na rok 1992. 2.) Przy opracowaniu czĊĞci graficznej opracowania wykorzystano: ƒ aktualną na rok 2008 ortofotomapą dla gminy Grodzisk Mazowiecki ƒ aktualną na rok 2009 mapĊ ewidencyjną gruntów w wersji wektorowej. TreĞü mapy topograficznej w skali 1 : 10 000 nie jest ustaleniem studium,

8 STUDIUM UWARUNKOWAē I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY GRODZISK MAZOWIECKI

UWARUNKOWANIA ROZWOJU ORAZ OCENA STANU ISTNIEJĄCEGO I. UWARUNKOWANIA ZEWNĉTRZNE

1. UWARUNKOWANIA ZEWNĉTRZNE WYNIKAJĄCE Z POà2ĩENIA MIASTA I GMINY

Gmina Grodzisk Mazowiecki jest gminą miejsko-wiejską poáRĪoną w zachodniej czĊĞci województwa mazowieckiego, na obrzeĪach aglomeracji warszawskiej. Centralną czĊĞcią gminy jest miasto Grodzisk Mazowiecki, które otoczone jest przez wsie: ƒ od póánocy: Adamów, , Chrzanów DuĪy, Chrzanów Maáy, Izdebno KoĞcielne, Izdebno Nowe, .áudno Nowe, Káudno Stare, Káudzienko, Natolin, Táuste, Zabáotnia, ĩuków, ƒ od zachodu: Wólka Grodziska, , Nowe, Kozery Stare, KraĞnicza Wola, ƒ od poáudnia: Adamowizna, Czarny Las, Janinów, , KaáĊczyn, KsiąĪenice, Makówka, Marynin, MoĞciska, Odrano Wola, , , SzczĊsne, WĊĪyk, Wáadków, Gmina Grodzisk Mazowiecki graniczy: ƒ od póánocy z gminą Báonie, ƒ od wschodu z gminami miejskimi: Milanówek i Podkowa LeĞna oraz gminą Nadarzyn, ƒ od poáudnia z gminami: ĩabia Wola i Radziejowice ƒ od zachodu z gminami: Jaktorów i Baranów. Grodzisk Mazowiecki peáni funkcjĊ miasta powiatowego. W skáad powiatu wchodzą, oprócz gminy Grodzisk Mazowiecki, 2 gminy miejskie (Milanówek i Podkowa LeĞna) oraz 3 gminy wiejskie (Baranów, Jaktorów i ĩabia Wola). Grodzisk Mazowiecki leĪy w odlegáRĞci okoáo 40 km od Warszawy. Takie poáRĪenie powoduje, Īe to ZáDĞnie stolica jest gáównym oĞrodkiem oddziaáywującym na gminĊ. Powierzchnia gminy wynosi 10 743 ha (107,4 km2), a zamieszkuje ją 38 770 osób. ĝrednia gĊstoĞü zaludnienia wynosi 362 osób/km2 – ponad dwukrotnie wiĊcej do Ğredniej krajowej (123,7 osoby/km2). WartoĞü wskaĨnika gĊstoĞci zaludnienia znacznie podwyĪsza miasto, w którym Ğrednio km2 powierzchni zamieszkuje 2083 osoby (27 477 mieszkaĔców na powierzchni 13,19 km2). Grodzisk Mazowiecki jest gminą miejsko - wiejską. Teren wiejski charakteryzuje siĊ przewaĪającym udziaáem powierzchni rolnych z zabudową ulicową w póánocnej czĊĞci gminy oraz terenów rolnych z rozwijająFą siĊ zabudową mieszkaniową jednorodzinną a takĪe wystĊpowaniem terenów leĞnych na poáudniu gminy. Tereny zabudowane gminy zajmują 16,5% jej powierzchni. NajwiĊkszy udziaá mają tereny rolne – 71,6%, grunty leĞne natomiast stanowią jedynie- 9,3%. Okoáo 1,9% powierzchni pokrywają wody powierzchniowe. Skáadają siĊ na nią naturalne: cieki i zbiorniki wodne: naturalne oraz zbiorniki sztuczne (retencyjne i hodowlane). W centrum miasta krzyĪują siĊ drogi wojewódzkie o znaczeniu regionalnym: nr 719 z Warszawy do Skierniewic nr 579 KazuĔ Polski - Katowice. Obwodnica, która „odciąĪ\áaby” ruch w mieĞcie nadal jest w fazie projektów. Omawiany obszar gminy podlega znacznym tendencjom urbanizowania, z uwagi na niedaleką odlegáRĞü od Warszawy (40 km.). W szczególnoĞci poáudniowa czĊĞü gminy Grodzisk Mazowiecki, dziĊki wystĊpowaniu terenów leĞnych oraz zadrzewieĔ w dolinach cieków wodnych Rokitnicy, Rokicianki i Mrowny, jest atrakcyjnym obszarem rozwoju zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej cieszącym siĊ obecnie duĪym zainteresowaniem inwestorów.

10 2. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DOKUMENTÓW PLANISTYCZNYCH I STRATEGICZNYCH SZCZEBLA WOJEWÓDZKIEGO I POWIATOWEGO

Analizując dokumenty szczebla wojewódzkiego naleĪy rozpatrywaü gminĊ Grodzisk Mazowiecki na tle aglomeracji warszawskiej, która obejmuje swym zasiĊgiem WarszawĊ i sąsiadujące z nią powiaty lub ich czĊĞci – áącznie 38 gmin. Gáównymi cechami charakterystycznymi aglomeracji wpáywającymi na rozwój spoáeczno- gospodarczy gminy są: ƒ wysoki stopieĔ urbanizacji – presja inwestycyjna na strefĊ podmiejską – groĨba rozpraszania zabudowy na terenach rolniczych i leĞnych, ƒ duĪy i stale rosnący potencjaá gospodarczy, intelektualny, kapitaáowy i instytucjonalny, ƒ poáRĪenie w otoczeniu obszarów stanowiących „Zielony pierĞcieĔ Warszawy” (na terenie gminy WOChK), ƒ niewystarczająca iloĞü powiązaĔ komunikacyjnych wewnątrz aglomeracji, niska wydolnoĞü istniejącego ukáadu.

2.1. STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO

W Strategii rozwoju województwa mazowieckiego zaáRĪono: ƒ przyspieszony proces metropolizacji Warszawy, skutecznie podejmującej wyzwania globalizacji, innowacji i konkurencji, ƒ efektywne oddziaáywanie Warszawy na otoczenie regionalne - dyfuzja aktywnoĞci gospodarczych i innowacji, ƒ dynamiczne równowaĪenie rozwoju województwa mazowieckiego przy aktywnym udziale oĞrodków subregionalnych i ponadlokalnych. PrzyjĊto nastĊpujące cele dáugookresowe (strategiczne): ƒ zwiĊkszenie konkurencyjnoĞci metropolii warszawskiej i regionu w ukáadzie europejskim i globalnym, ƒ przeciwdziaáanie nadmiernym, spoáecznie nieakceptowanym dysproporcjom na poziomie rozwoju gospodarczego i w warunkach Īycia ludnoĞci w województwie, ƒ poprawa jakoĞci Ğrodowiska Mazowsza, ƒ wydáXĪenie trwania Īycia mieszkaĔców województwa mazowieckiego poprzez zmianĊ stylu Īycia oraz poprzez zmniejszenie rozpowszechniania chorób, ze szczególnym uwzglĊdnieniem chorób cywilizacyjnych i uzaleĪnieĔ, ƒ uksztaátowanie toĪsamoĞci kulturowej regionu, ƒ bardziej efektywne wykorzystanie przestrzeni.

2.2. PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO

W Planie zagospodarowania przestrzennego województwa mazowieckiego gmina Grodzisk Mazowiecki stanowi czĊĞü obszaru aglomeracji warszawskiej (Ryc.1, str. 11).

11 Ryc.1. Gmina Grodzisk Mazowiecki - jako czĊĞü obszaru aglomeracji warszawskiej.

ħródáo: Plan zagospodarowania przestrzennego województwa mazowieckiego 2004 r.

12 Priorytetami odnoszącymi siĊ do obszaru aglomeracji warszawskiej i powiatu grodziskiego są: 1) w zakresie poprawy funkcjonowania Ğrodowiska przyrodniczego - uksztaátowanie spójnego przestrzennie systemu obszarów cennych przyrodniczo i prawnie chronionych; 2) w zakresie ochrony i wykorzystania wartoĞci kulturowych: ƒ objĊcie ochroną najbardziej wartoĞciowych ukáadów urbanistycznych i ruralistycznych (Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Mazowieckiego wskazuje Izdebno KoĞcielne jako ukáad ruralistyczny proponowany do objĊcia ochroną), ƒ objĊcie ochroną prawną cennych krajobrazów historycznych, ƒ objĊcie ochroną prawną jednostek architektoniczno-krajobrazowych w formie rezerwatów i parków krajobrazowych, ƒ budowanie oĞrodków toĪsamoĞci kulturowej regionu; 3) w zakresie wspomagania wybranych oĞrodków osadniczych - wspieranie dziaáDĔ podnoszących atrakcyjnoĞü Warszawy jako metropolii europejskiej oraz zwiĊkszenie jej pozytywnego oddziaáywania na otaczające tereny; 4) w zakresie rozwoju ponadlokalnych systemów infrastruktury technicznej: ƒ budowa autostrady A2, ƒ uksztaátowanie ukáadu dróg ekspresowych dla rozprowadzenia ruchu z autostrady A2 („pierĞcieĔ zewnĊtrzny Warszawy”), ƒ modernizacja drogi wojewódzkiej nr 579, ƒ uksztaátowanie systemu poáączeĔ obwodowych odciąĪających promienisty ukáad dróg skierowanych do Warszawy, ƒ modernizacja linii kolejowych dla zewnĊtrznej obsáugi pasaĪerskiej aglomeracji; 5) w zakresie przeciwdziaáania najwiĊkszym zagroĪeniom: przede wszystkim uporządkowanie gospodarki odpadami; 6) w zakresie poprawy efektywnoĞci struktur przestrzennych: ƒ ograniczenie pól konfliktowych pomiĊdzy zainwestowaniem technicznym a Ğrodowiskiem przyrodniczym i zabudową mieszkaniową (poprzez: ograniczenie Īywioáowej urbanizacji strefy zewnĊtrznej Warszawy, rozwój publicznych Ğrodków transportu, ksztaátowanie krajobrazu harmonijnie skomponowanego i zachowującego toĪsamoĞü kulturową i walory krajobrazowe), ƒ opracowanie planu Obszaru Metropolitalnego Warszawy; 7) w zakresie wspierania dotychczasowych kierunków rozwoju poprzez wspieranie przez samorząd województwa wybranych inicjatyw samorządów lokalnych dotyczących: ƒ poprawy wyposaĪenia w infrastrukturĊ techniczną, w tym rozbudowĊ i modernizacjĊ regionalnego transportu publicznego, ƒ podnoszenia poziomu oĞwiaty i kwalifikacji zawodowych, ƒ rozwój przetwórstwa i rynku rolnego, ƒ rozwój oferty turystycznej; 8) w zakresie przeciwdziaáania nadmiernym dysproporcjom rozwojowym: ƒ tworzenie warunków do aktywizacji pozarolniczej dziaáalnoĞci gospodarczej m.in. poprzez modernizacjĊ i rozbudowĊ infrastruktury technicznej, w tym transportowej, ƒ inspirowanie rozwoju turystyki (m.in. poprzez restrukturyzacjĊ i modernizacjĊ istniejącej bazy turystycznej w celu zwiĊkszenia jej standardów uĪytkowych, technicznych i ekologicznych, zwáaszcza w gminach o duĪej koncentracji tej bazy. W czĊĞci dotyczącej kierunków rozwoju przestrzennego aglomeracji warszawskiej (ryc.2. str. 13) jej obszar podzielono na strefy funkcjonalne: ƒ strefa centralna – obejmująFą tereny miasta Warszawy ƒ strefa zaplecza mieszkaniowego Warszawy – w jej obrĊbie leĪą tereny poáRĪone na poáudnie od planowanej autostrady: miasto Grodzisk Mazowiecki, obszary wsi Chrzanów DuĪy i Chrzanów Maáy a takĪe wsi KaáĊczyn, Odrano-Wola, SzczĊsne, Kady, Opypy, Radonie oraz póánocna czĊĞü wsi KsiąĪenice; ƒ strefa rozwoju przemysáowo-gospodarczego - obejmuje tereny na póánoc od planowanej autostrady w rejonie wsi: Táuste, Káudno Stare, Káudzienko i ĩuków ƒ strefa zaplecza przyrodniczego, klimatycznego i rekreacyjnego Warszawy - do której zaliczono tereny gminy poáRĪone na zachód od miasta Grodzisk Mazowiecki (wsie Káudno Nowe, Zabáotnia, Izdebno KoĞcielne, KraĞnicza Wola, Kozery Nowe w póánocno-zachodniej czĊĞci gminy oraz :áadków, Janinów, Czarny Las, Makówka, MoĞciska, Adamowizna, WĊĪyk, Zapole i czĊĞü wsi Radonie a takĪe Marynin i poáudniowe tereny KsiąĪenic).

13 Ryc.2. Kierunki rozwoju

ħródáo: Plan zagospodarowania przestrzennego województwa mazowieckiego 2004 r.

14 2.3. STRATEGIA ROZWOJU POWIATU GRODZISKIEGO (2004 – 2013)

Za podstawowe cele dotyczące rozwoju powiatu grodziskiego na obszarze gminy Grodzisk Mazowiecki przedstawione w strategii rozwoju powiatu, mające odzwierciedlenie w przestrzeni, uznano: ƒ poprawĊ warunków Īycia mieszkaĔców poprzez rozwój ĞcieĪek rowerowych i wielofunkcyjny rozwój terenów wiejskich, ƒ rozwój infrastruktury technicznej a przede wszystkim modernizacjĊ sieci drogowej na terenie gminy.

W czasie sporządzania niniejszego Studium obowiązywaáa Strategia Rozwoju Powiatu Grodziskiego przyjĊta Uchwaáą Rady Powiatu nr 117/2004 z dnia 22 lipca 2004 r. znowelizowana uchwaáą Rady Powiatu nr 197/XXX/09 z dnia 26 marca 2009 r.

2.4. PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA POWIATU GRODZISKIEGO NA LATA 2009 – 2012 Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2016

„Plan gospodarki odpadami dla Powiatu Grodziskiego” wymienia obiekty związane z gospodarką odpadami zlokalizowane na terenie gminy Grodzisk Mazowiecki: ƒ Kompostownia (miasto Grodzisk Mazowiecki), ƒ Skáadowisko odpadów (KraĞnicza Wola), ƒ Stacja unieszkodliwiania pojazdów samochodowych JARO (miasto Grodzisk Maz.), ƒ niewielkie podmioty zajmujące siĊ przetwarzaniem poszczególnych grup odpadów (przede wszystkim tworzyw sztucznych). Zakáada siĊ, Īe system gospodarowania odpadami polegający na wywozie odpadów poza teren powiatu w celu wáDĞciwego ich unieszkodliwienia zostanie utrzymany takĪe w przyszáRĞci. JednoczeĞnie zakáada siĊ zwiĊkszenie roli kompostowni odpadów w Grodzisku Mazowieckim, która powinna zyskaü rangĊ instalacji o znaczeniu ponadpowiatowym, obsáugującym gminy z terenu kilku sąsiadujących z Grodziskiem powiatów. Zakáada siĊ takĪe, Īe do koĔca okresu programowania (tj. do 2015 roku) zostanie zamkniĊte skáadowisko balastu pokompostowego w KraĞniczej Woli. Warunkiem funkcjonowania powyĪszych obiektów po 2012 roku bĊdzie obowiązek uzyskania pozwolenia zintegrowanego i speánienie warunków naáRĪonych przez Rozporządzenie Ministra ĝrodowiska z dnia 24 marca 2003 r. w sprawie szczegóáowych wymagaĔ dotyczących lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamkniĊcia, jakim powinny odpowiadaü poszczególne typy skáadowisk odpadów (Dz.U. 03.61.549 z dnia 10 kwietnia 2003 r.). Zgodnie z Traktatem Akcesyjnym do roku 2010 wszystkie skáadowiska odpadów muszą speániaü wymogi Dyrektywy Rady 2000/31/EC. Oprócz modernizacji i ewentualnej rozbudowy kompostowni w okresie programowania (tj. do 2011 roku) nie bĊGą realizowane Īadne nowe instalacje do unieszkodliwiania odpadów na terenie powiatu grodziskiego. W czasie sporządzania niniejszego Studium obowiązywaá Plan Gospodarki Odpadami przyjĊty Uchwaáą nr 223/XXXIV/09 Rady Powiatu Grodziskiego z dnia 27 sierpnia 2009 roku w sprawie uchwalenia „Programu ochrony Ğrodowiska dla Powiatu Grodziskiego wraz z Planem gospodarki odpadami dla Powiatu Grodziskiego na lata 2009-12 z perspektywą do 2016 r”.

II. UWARUNKOWANIA WEWNĉTRZNE

1. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z GMINNYCH DOKUMENTÓW PLANISTYCZNYCH I STRATEGICZNYCH

1.1. PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY GRODZISK MAZOWIECKI NA LATA 2006 – 2017

W Planie gospodarki odpadami dla gminy Grodzisk Mazowiecki na lata 2006 – 2017 znajduje siĊ informacja o Podwarszawskim Parku Przemysáowym. Jest to strefa przemysáowa, stworzona przez gminĊ do zapewnienia warunków dla wáDĞciwego funkcjonowania na terenie strefy przemysáowej podmiotów gospodarczych a w szczególnoĞci preferowanych przez gminĊ firm produkcyjnych. Miejscem realizacji jest póánocna czĊĞü gminy Grodzisk Mazowiecki i obejmuje dwa soáectwa: Chlebnia i Natolin. W skáad tworzonego Podwarszawskiego Parku Przemysáowego wejdą: ƒ tereny strefy inwestycyjnej o powierzchni okoáo 150 ha, ƒ tereny ciągów komunikacyjnych (sieci dróg) o powierzchni okoáo 20 ha, ƒ tereny zieleni o powierzchni 23 ha.

15 Budowa Parku Przemysáowego przebiegaáa bĊdzie w kilku etapach: Pierwszy etap przypadający na lata 2006-2007 zostaá zrealizowany. Drugi etap obejmowaü bĊdzie dalszy podziaá strefy na pola inwestycyjne i zagospodarowywanie dziaáek przez kolejnych inwestorów. Przewiduje siĊ, Īe peáne zagospodarowanie Podwarszawskiego Parku Przemysáowego nastąpi po realizacji autostrady A2 oraz obwodnicy zachodniej (okoáo roku 2012). Obszar planowanego przedsiĊwziĊcia przewiduje podzielenie siecią projektowanych dróg na pola inwestycyjne o powierzchni od 3 ha do 20 ha. Przy czym moĪliwe jest dzielenie kaĪdego pola na mniejsze dziaáki inwestycyjne.

1.2. PROGRAM OCHRONY ĝRODOWISKA DLA GMINY GRODZISK MAZOWIECKI NA LATA 2004 – 2012

W programie ochrony Ğrodowiska dla Gminy Grodzisk Mazowiecki zapisano szereg kierunków dziaáDĔ, które bĊGą miaáy swe odbicie w ksztaátowaniu polityki przestrzennej Gminy. Dziaáania te dotyczą tworzenia m.in. nowych terenów zieleni w terenach otwartych, zwiĊkszanie powierzchni obszarów chronionych, tworzenie nowych form ochrony: korytarzy ekologicznych, uĪytków ekologicznych jak równieĪ dziaáania zmierzające do wzrostu lesistoĞci poprzez zalesianie gruntów porolnych oraz realizacjĊ programu maáej retencji poprzez utworzenie trzech zbiorników retencyjnych.

2. DOTYCHCZASOWE PRZEZNACZENIE TERENU MIASTA I GMINY GRODZISK MAZOWIECKI

2.1. STRUKTURA PRZESTRZENNA TERENU MIASTA

Dokumentem regulującym prawnie stan zagospodarowania przestrzennego na terenie miasta Grodzisk Mazowiecki do 31 grudnia 2003 r. byá miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, uchwalony 22.11.1994 r. Plan wydzielaá w mieĞcie nastĊpujące strefy funkcjonalne: ƒ Ğródmiejską, ƒ mieszkaniowo – usáugową (póánocną, poáudniową, wschodnią i zachodnią), ƒ ekologiczną (rzeki Mrowny, Rokicianki, wschodnia czĊĞü miasta pomiĊdzy zainwestowanymi obszarami Grodziska i Milanówka), ƒ produkcyjno – usáugową (póánocną, zachodnią), ƒ obsáugi technicznej miasta.

PrzyjĊte generalne zasady ksztaátowania struktury funkcjonalno-przestrzennej miasta zakáadaáy: ƒ maksymalną eliminacjĊ z dzielnic mieszkaniowych uciąĪliwych funkcji przemysáowo-skáadowych i lokalizowanie ich w póánocnej czĊĞci miasta, ƒ rozwój miasta w oparciu o tradycyjnie zlokalizowane centrum koncentrujące usáugi ogólnomiejskie i eliminacja z tego obszaru licznie wystĊpujących usáug uciąĪliwych, ƒ zachowanie i rozwój funkcji mieszkaniowo-usáugowych w poáudniowej czĊĞci miasta, ƒ ksztaátowanie ukáadu urbanistycznego miasta z uwzglĊdnieniem historycznie wartoĞciowych elementów, ƒ ochronĊ i rewaloryzacjĊ elementów przyrodniczych.

Do obowiązującego od 22.11.1994 r. do 31.12.2003 r. miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miasta sporządzono (obecnie obowiązujące) zmiany planu dopuszczające: ƒ zabudowĊ przemysáowo-usáugową w póánocnej czĊĞci miasta, w strefie mieszkaniowo-usáugowej, (uchwaáy nr: 345/2001 z dnia 28 marca 2001 i 33/2002 z dnia 30 grudnia 2002 r.), ƒ zabudowĊ usáug kultury oraz tereny rekreacji i sportu w obszarze „Stawów Goliana” (uchwaáa nr 122/2003 z dnia 2003-06-25, ƒ zabudowĊ usáug kultury z zielenią towarzysząFą w rejonie ulic KoĞciuszki, Spóádzielczej i Sienkiewicza (uchwaáa nr 148/2003 z dnia 2003-09-24).

W 2005 roku Rada Miejska w Grodzisku Mazowieckim uchwaliáa miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego terenów w mieĞcie Grodzisk Mazowiecki (uchwaáa Nr 381/2005 z dnia 9 lutego 2005 r.) Plan zawiera ustalenia dla obszarów: ƒ Jednostki „A” - CzĊĞci ĝródmiejskiej” w granicach wyznaczonych przez: poáudniową stronĊ ul. WólczyĔskiej, póánocną stronĊ ul. Baátyckiej (z wyáączeniem terenów tych ulic), Ğrodek koryta rzeki Mrowny) - od strony zachodniej; tereny PKP od strony póánocnej; zachodnią stronĊ ul. Okulickiego i

16 zachodnią stronĊ odcinka ul. NadarzyĔskiej (z wyáączeniem terenów tych ulic) - od strony wschodniej, tereny WKD (z wyáączeniem tych terenów), póánocną stronĊ ul. Spokojnej, wschodnią stronĊ odcinka ul. Montwiááa, póánocną stronĊ ul. Cichej (z wyáączeniem terenów tych ulic) - od strony poáudniowej; ƒ Jednostki „B” - CzĊĞci Poáudniowo - Zachodniej w granicach wyznaczonych przez: granice administracyjne miasta - od strony zachodniej, tereny PKP - od strony póánocnej (z wyáączeniem tych terenów), póánocną stronĊ odcinków ulic WólczyĔskiej i ĩyrardowskiej (z odcinkami tych ulic wáącznie), ulicĊ Cichą, odcinek ulicy Montwiááa, ulicĊ Spokojną, odcinek ulicy RadoĔskiej (wáącznie z terenami wymienionych ulic i ich odcinków) - od strony wschodniej, granice administracyjne miasta - od strony poáudniowej; ƒ Jednostki „C” - CzĊĞci Poáudniowo - Wschodnie” w granicach wyznaczonych przez: odcinek ulicy RadoĔskiej - od strony zachodniej, tereny WKD - od strony póánocnej, granice administracyjne miasta - od strony wschodniej oraz poáudniowej; ƒ Jednostki „D - CzĊĞci Wschodniej w granicach wyznaczonych przez: odcinek ulicy RadoĔskiej, ulicĊ Okulickiego (wáącznie z terenami tych ulic i ich odcinków) - od strony zachodniej, tereny PKP - od strony póánocnej (z wyáączeniem tych terenów), granice administracyjne miasta - od strony wschodniej, tereny WKD - od strony poáudniowej (z wyáączeniem tych terenów); ƒ Jednostki „E” - CzĊĞci Póánocno - Wschodniej w granicach wyznaczonych przez: ulicĊ Matejki, odcinek ulicy Traugutta - od strony zachodniej, granice administracyjne miasta - od strony póánocnej oraz wschodniej, tereny PKP - od strony poáudniowej; ƒ Jednostki „F” - CzĊĞci Póánocno - Zachodniej w granicach wyznaczonych przez: granice administracyjne miasta - od strony zachodniej, ulicĊ Graniczną oraz ulicĊ Matejki (z terenami tych ulic wáącznie) - od strony póánocnej i wschodniej, tereny PKP - od strony poáudniowej. Ustalenia planu są zgodne z przyjĊtymi we wczeĞniejszych opracowaniach planistycznych zasadami ksztaátowania struktury przestrzennej miasta tj.: oddzielania terenów przemysáowych i produkcyjnych od terenów mieszkaniowych, koncentracjĊ usáug nieuciąĪliwych w centrum miasta przy jednoczesnym zachowaniu historycznego ukáadu urbanistycznego terenów Ğródmiejskich oraz terenów zieleni miejskiej. W toku prac planistycznych nastąpiáo uchwalenie zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego jednostki „A” (uchwaáa nr 310/2008 z dnia 23.04.2008 r.); oraz dopuszczono zabudowĊ usáug publicznych oraz zabudowĊ mieszkaniową w rejonie ulic KoĞciuszki, Spóádzielczej i Sienkiewicza. Pozostaáa czĊĞü planu obwiązuje.

2.2. STRUKTURA PRZESTRZENNA TERENU GMINY

Dokumentem regulującym prawnie stan zagospodarowania przestrzennego na terenie gminy Grodzisk Mazowiecki byá do 31 grudnia 2003 r. miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego gminy, uchwalony 15.09.1993 r. Plan wydzielaá w gminie nastĊpujące strefy funkcjonalne: ƒ I rolna– o najkorzystniejszych warunkach do rozwoju rolnictwa, ƒ II rolna– o cechach podobnych do strefy rolnej I, z dopuszczeniem inwestycji związanych z rozwojem miasta, ƒ III rolna – o sáabych warunkach glebowych z moĪliwoĞcią lokalizacji inwestycji o charakterze pozarolniczym, jeĞli inwestycje uzyskają zgodĊ na zmianĊ przeznaczenia gruntów rolnych na cele nierolnicze, ƒ IV – mieszkaniowo – usáugowa, obejmująca tereny rolne, które uzyskaáy zgodĊ na zmianĊ przeznaczenia gruntów rolnych na cele nierolnicze, ƒ V – rejony zwartej zabudowy siedliskowej, ƒ VI – ekologiczna, obejmująca obszar chronionego krajobrazu.

Do obowiązującego od 15.09.1993 r. do 31.12.2003 r. miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego sporządzono zmiany dopuszczające: ƒ zabudowĊ mieszkaniowo-usáugową we wsi Radonie, (uchwaáa nr 278/2000 z dnia 27 wrzeĞnia 2000 r.), ƒ zabudowĊ mieszkaniowo-usáugową we wsi Opypy, (uchwaáa nr 277/2000 z dnia 27 wrzeĞnia 2000 r.), ƒ zabudowĊ przemysáową we wsi Wólka Grodziska (uchwaáa nr 16/98 z dnia 16 grudnia 1998 r.), ƒ zabudowĊ dla dziaáalnoĞci gospodarczej produkcyjnej i nieprodukcyjnej, usáug technicznych, magazynów i hurtowni we wsi Chrzanów DuĪy, (uchwaáa nr 440/98 z dnia 10 czerwca 1998 r.), ƒ zabudowĊ mieszkaniową we wsi Zapole (uchwaáa nr 476/2002 z dnia 28 sierpnia 2002 r.), ƒ zabudowĊ usáugowo-produkcyjną, usáugową i mieszkaniowo-usáugową we wsi Chrzanów DuĪy (uchwaáa nr 66/03 z dnia 26 marca 2003 r.), ƒ zabudowĊ mieszkaniowo-usáugową oraz powierzchnie eksploatacji kruszywa we wsi Marynin (uchwaáa nr 67/03 z dnia 26 marca 2003 r.),

17 ƒ zabudowĊ mieszkaniową we wsi Odrano Wola (uchwaáa nr 147/2003 z dnia 24 wrzesieĔ 2003 r.), ƒ zabudowĊ mieszkaniowo-usáugową oraz powierzchnie eksploatacji kruszywa we wsi KsiąĪenice (uchwaáa nr150/2003 z dnia 24 wrzeĞnia 2003 r.), ƒ zabudowĊ mieszkaniową w czĊĞci wsi KsiąĪenice (uchwaáa nr 439/2005 z dnia 23 maja 2005 r.), ƒ zabudowĊ przemysáową oraz mieszkaniową we wsiach Chlebnia i Natolin (uchwaáa nr 458/2005 z dnia 22 czerwca 2005 r.), ƒ zabudowĊ mieszkaniową, mieszkaniowo-usáugową i usáugową we wsi Chrzanów Maáy (uchwaáy nr 481/2005 z dnia 24 sierpnia 2005 r.., 518/2005 z dnia 23 listopada 2005 r.), ƒ zabudowĊ mieszkaniową dla czĊĞci wsi MoĞciska (uchwaáa nr 616/2006 z dnia 31 maja 2006 r.), ƒ zabudowĊ mieszkaniową dla czĊĞci wsi Odrano-Wola (uchwaáa nr 161/2007 z dnia 24 wrzeĞnia 2006 r), ƒ zabudowĊ mieszkaniową dla czĊĞci wsi KsiąĪenice (uchwaáa nr 121/2007 z dnia 27 czerwca 2006 r.), ƒ zabudowĊ mieszkaniową dla czĊĞci wsi KaáĊczyn (uchwaáa nr 122/2007 z dnia 27 czerwca 2006 r.), ƒ zabudowĊ mieszkaniową i mieszkaniowo-usáugową dla czĊĞci wsi SzczĊsne (uchwaáa nr 70/2007 z dnia 28 lutego 2007 r.), ƒ zabudowĊ mieszkaniową dla czĊĞci miejscowoĞci Czarny Las (uchwaáa nr 222/2008 z dn. 30 stycznia 2008 r.), ƒ zabudowĊ mieszkaniową dla czĊĞci miejscowoĞci Janinów (uchwaáa nr 287/2008 z dn. 23 kwietnia 2008 r.).

Obszary dla których obowiązują miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego zajmują powierzchniĊ 3 301 ha, co stanowi 30,785% powierzchni caákowitej gminy Grodzisk Mazowiecki.

2.3. WNIOSKI Zà2ĩONE DO ZMIANY STUDIUM UWARUNKOWAē I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY GRODZISK MAZOWIECKI

Do studium wpáynĊáo 71 wniosków záRĪonych przez mieszkaĔców i wáDĞcicieli gruntów w gminie Grodzisk Mazowiecki, z czego 48 dotyczyáo zmian przeznaczenia lub dopuszczenia róĪnych rodzajów zabudowy na terenie miasta.

Tabela: Klasyfikacja wniosków indywidualnych do zmiany studium uwarunkowaĔ i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Grodzisk Maz. Liczba Przedmiot wnioskowanych zmian wniosków 1. 2. Wnioski o dopuszczenie zabudowy mieszkaniowej MN – zabudowa mieszkaniowa 30 MU – dopuszczenie zabudowy mieszkaniowo-usáugowej 16 M/L – dziaáki leĞne z prawem zabudowy 1 Wykluczyü AG 3 Wnioski o dopuszczenie zabudowy usáugowej U – lokalizacja terenu usáugowego 1 Wnioski dotyczące ochrony przyrody i Ğrodowiska Zakaz lokalizowania przedsiĊwziĊü, dla których raport oddziaáywania na Ğrodowisko 1 jest wymagany Zakaz zlokalizowania obiektów uciąĪliwych 6 Utworzenie uĪytku ekologicznego 1 Wnioski dotyczące komunikacji drogowej Protest przeciw realizacji obwodnicy zachodniej 3 Zmian koncepcji trasy komunikacji autobusowej 3 OkreĞlenie Obwodnicy Poáudniowej Grodziska w klasie technicznej gáównej ruchu 1 przyspieszonego OkreĞlenie Obwodnicy Zachodniej Grodziska w klasie technicznej gáównej ruchu 1 przyspieszonego Zachowanie rezerw terenu pod budowĊ Obwodnicy Zachodniej i Póánocnej 1 KD – wytyczyü nowe drogi 5 Zmiana parametrów dróg 2 Wnioski dotyczące infrastruktury technicznej Ogólne uwagi 2 Pozostaáe Ochrona danych osobowych 1 àĄCZNIE 71* Osoby prywatne zdecydowanie najczĊĞciej wystĊpowaáy z wnioskami o przeznaczenie gruntów rolnych na cele budowlane.

18 3. DOTYCHCZASOWE ZAGOSPODAROWANIE TERENU MIASTA I GMINY GRODZISK MAZOWIECKI

3.1. TERENY MIESZKANIOWE

Zwarta zabudowa mieszkaniowa wystĊpuje gáównie w centrum miasta, w okolicach stacji kolejowej. Ma ona w zdecydowanej wiĊkszoĞci charakter niskiej zabudowy pierzejowej, najczĊĞciej z usáugami w parterze budynków. Oddalając siĊ od Ğcisáego centrum, zabudowa zmienia swój charakter – przechodząc w zabudowĊ mieszkaniową jednorodzinną, poprzecinaną terenami zabudowy wielorodzinnej. W strukturze przestrzennej terenów mieszkaniowych na obszarze miasta moĪna wyróĪniü: ƒ zabudowĊ Ğródmiejską mieszkaniowo - usáugową ze znaczącym udziaáem zabudowy starszej, sprzed 1944 r., ƒ zwarte osiedla i zespoáy zabudowy wielorodzinnej z lat 60-tych i 70- tych oraz 80-tych i 90-tych, o architekturze i zagospodarowaniu charakterystycznym dla okresu swego powstania, ƒ zorganizowane przestrzennie osiedla i zespoáy zabudowy jednorodzinnej, w czĊĞci jeszcze w trakcie realizacji, ƒ skupiska zabudowy jednorodzinnej powstaáe w wyniku narastania tej zabudowy, w tym pozostaáRĞci dawnych wsi z udziaáem zagród, ƒ rozproszoną zabudowĊ jednorodzinną i zagrodową. Stan zagospodarowania tych terenów jest doĞü zróĪnicowany. Rozwiązania architektoniczne i urbanistyczne Vą charakterystyczne dla okresu powstania poszczególnych zespoáów zabudowy i osiedli. Osiedla budownictwa wielorodzinnego cierpią na niedostatek miejsc postojowych dla samochodów. Szereg osiedli i zespoáów mieszkaniowych, gáównie jednorodzinnych pozostających w trakcie realizacji posiada jeszcze znaczne braki w zagospodarowaniu w zakresie ulic dojazdowych i uzbrojenia oraz ogólnodostĊpnych terenów zieleni. Podobne niedostatki odczuwa równieĪ znaczna czĊĞü zabudowy rozproszonej. Na obszarze wiejskim gminy dominuje zabudowa zagrodowa lokalizowana po obu stronach dróg. Wsie w póánocnej czĊĞci gminy mają charakter typowych ulicówek o doĞü zwartej zabudowie, przy czym w kilku przypadkach zabudowa zagrodowa zlokalizowana jest po jednej stronie drogi (Káudno Nowe, Káudno Stare, ĩuków , Adamów). Wsie są w wiĊkszoĞci przypadków pozostaáRĞciami wsi dworskich. We wsiach Chrzanów Maáy, Chrzanów DuĪy zabudowa ulicowa powoli przeksztaáca swój charakter w zabudowĊ mieszkaniową jednorodzinną, bĊGąc niejako kontynuacją zabudowy sąsiednich terenów Milanówka. W ostatnich latach duĪe zmiany w charakterze zabudowy nastąpiáy na terenach wsi Natolin, wzdáXĪ drogi wojewódzkiej nr 579. W tym rejonie rozwija siĊ zabudowa usáugowo-produkcyjna, związana z realizacją I etapu Strefy Przemysáowej. DuĪe zmiany w zagospodarowaniu przestrzennym terenów wiejskich obserwowaü moĪna równieĪ w poáudniowej czĊĞci gminy. W tych rejonach zabudowa zagrodowa ustĊpuje miejsca silnie rozwijającej siĊ zabudowie mieszkaniowej jednorodzinnej. Na tle innych wsi wyróĪniają siĊ dwa osiedla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej we wsiach: KsiąĪenice oraz Czarny Las, gdzie zabudowa mieszkaniowa uzupeániana jest zabudową usáugową o charakterze lokalnym. W pozostaáych wsiach poáudniowej czĊĞci gminy zabudowa jednorodzinna ma charakter rozproszony.

3.2. ROZMIESZCZENIE PRZESTRZENNE USàUG I ADMINISTRACJI

Struktura przestrzenna usáug, infrastruktury ekonomicznej i administracji w mieĞcie skáada siĊ: ƒ z duĪego skupiska usáug i instytucji w ĞródmieĞciu, ƒ ze związanych z nim ciągów usáugowych gáównie wzdáXĪ ulic: 11-go Listopada, Królewskiej, Sienkiewicza i ĩyrardowskiej, ƒ z mniejszych zespoáów i ciągów usáug w osiedlach mieszkaniowych. Poza zasiĊgiem tej struktury pozostaje czĊĞü terenów mieszkaniowych, gáównie osiedli zabudowy jednorodzinnej (osiedle Chopina) oraz skupisk zabudowy jednorodzinnej w poáudniowo-zachodniej czĊĞci miasta. Ukáad ten, z wyjątkiem zespoáu usáug w centrum Grodziska Mazowieckiego, nie tworzy czytelnego przestrzennie systemu i podlega przeksztaáceniom oraz stopniowemu rozwojowi - ciąg usáugowy wzdáXĪ ulicy NadarzyĔskiej. Ciągi uliczne są uzupeániane konsekwentnie usáugami i modernizowane. Poprawia siĊ równieĪ estetyka rozwiązaĔ architektonicznych. MoĪna takĪe zaobserwowaü tendencje do áączenia funkcjonalnego i rozwijania ciągów usáugowych szczególnie na gáównych kierunkach rozwoju miasta. W 2007 r. w mieĞcie i gminie Grodzisk Mazowiecki zarejestrowanych byáo 5672 podmiotów gospodarczych. Dynamika powstających i likwidowanych podmiotów jest duĪa, przy czym zauwaĪalny jest staáy wzrost liczby dziaáających przedsiĊbiorstw.

19 *áówne zakáady przemysáowe w mieĞcie funkcjonują na póánocy i zachodzie Grodziska Mazowieckiego w dwóch zwartych kompleksach przestrzennych. Póánocny kompleks przestrzenny ma swoją kontynuacjĊ funkcji przemysáowej we wsi Natolin, graniczącej od póánocy z terenami przemysáowymi miasta. Zakáady przemysáowe i produkcyjne wystĊpują równieĪ w niewielkiej liczbie rozproszone na terenie gminy. Mimo powodowania okreĞlonych uciąĪliwoĞci istniejące zakáady nie są bezpoĞrednio szkodliwe dla otoczenia. CzĊĞü z nich jednak z uwagi na swe poáRĪenie na chronionym obszarze Gáównego Zbiornika Wód Podziemnych oraz w bezpoĞrednim sąsiedztwie zabudowy mieszkaniowej powinna podlegaü okreĞlonym ograniczeniom technologicznym w produkcji.

4. DOTYCHCZASOWE UZBROJENIE TERENU ORAZ STAN SYSTEMÓW INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ.

4.1. ELEKTROENERGETYKA

4.1.1. Organizacja systemu.

Na terenie Grodziska Mazowieckiego nie wystĊpują Ĩródáa wytwarzania energii elektrycznej. Miasto i gmina zasilane są z jednego rejonowego punktu zasilania, którym jest stacja redukcyjna 110/15 kV, zwana RPZ-em Grodzisk Mazowiecki. Z tej stacji wyprowadzonych jest szereg linii napowietrznych i kablowych, stanowiących sieü miejską i gminnąĞredniego napiĊcia. W mieĞcie funkcjonuje jeden system Ğredniego napiĊcia 15 kV. Sieci, gáównie kablowe w centrum i na osiedlach mieszkaniowych oraz napowietrzne, na przedmieĞciach, doprowadzają napiĊcie do stacji transformatorowych, w których nastĊpuje obniĪenie napiĊcia Ğredniego do wartoĞci 0,4 kV, które jest napiĊciem sieci konsumpcyjnej i oĞwietleniowej. Stacje transformatorowe na terenie miasta są w wykonaniu prefabrykowanym, wolnostojące i wbudowane w obiekty kubaturowe lub napowietrzne sáupowe na obrzeĪach miasta i na terenie gminy. Sieü energetyczna, na terenie miasta i gminy jest administrowana i eksploatowana przez PGE Zakáad Energetyczny Warszawa-Teren, Rejon Energetyczny w Pruszkowie, Posterunek Energetyczny w Grodzisku Mazowieckim.

4.1.2. Powiązania z ukáadami zewnĊtrznymi.

W zakresie systemu zasilającego: Stacja RPZ posiada powiązania liniowe wysokiego napiĊcia 110 kV ze stacjami redukcyjnymi w Sochaczewie i Brwinowie. W zakresie systemu rozdzielczego: Sieü linii Ğredniego napiĊcia jest spiĊta, jej odcinki wyprowadzane są poza gminĊ i zasilają sąsiednie miejscowoĞci umoĪliwiając w razie awarii podawanie prądu.

4.1.3. Zasilanie odbiorców przemysáowych.

NajwiĊksze zakáady przemysáowe w mieĞcie zasilane są wáasnymi liniami Ğredniego napiĊcia wyprowadzonymi z RPZ-u.

4.2. GAZOWNICTWO

Teren miasta jest zasilany gazociągiem wysokiego ciĞnienia z kierunku poáudniowego oraz dwoma gazociągami Ğredniego ciĞnienia z póánocy oraz ze wschodu. Miasto i gmina zasilane są w gaz ziemny ze stacji redukcyjno - pomiarowej Iq oraz IIq w Grodzisku Mazowieckim. PrzepustowoĞü stacji Iq wynosi 25000 m3/dobĊ. Miasto i gmina Grodzisk Mazowiecki posiadają gĊstą sieü gazociągów rozdzielczych, Ğrednio i niskoprĊĪnych. WiĊksza czĊĞü budownictwa zasilana jest w gaz ziemny z sieci gazociągów niskoprĊĪnych o Ğrednicach do ‡ 300 mm.

4.3. CIEPàOWNICTWO

Budownictwo wielorodzinne, usáugowe i obiekty drobnego przemysáu ogrzewane są z miejskich sieci ciepáowniczych, lokalnych kotáowni, kotáowni wbudowanych.

20 Budownictwo jednorodzinne posiada ogrzewanie piecowe lub wáasne wbudowane kotáownie na gaz lub paliwa staáe z instalacją centralnego ogrzewania. Zakáady przemysáowe znajdujące siĊ na terenie miasta posiadają wáasne kotáownie. Miejska sieü ciepáownicza zasilana jest z dwóch Ĩródeá ciepáa: ƒ ciepáowni Spóádzielni Mieszkaniowej „Kopernik” o mocy 18,3 MW, opalana gazem, ƒ ciepáowni Spóádzielni Mieszkaniowej „Osiedle XX lecia” o mocy 8,7 MW, opalana gazem. Na terenie gminy zbiorczych systemów ogrzewania jest niewiele, najwiĊkszy z nich znajduje siĊ w Instytucie DoĞwiadczalnym RoĞlin w Káudzienku. Niewielkie kotáownie ogrzewające pojedyncze, duĪe budynki znajdują siĊ przy szkoáach.

4.4. ZAOPATRZENIE W WODĉ

System zaopatrzenia w wodĊ miasta i gminy Grodzisk Mazowiecki oparty jest na trzech ujĊciach wód podziemnych czwartorzĊdowych oraz oligoceĔskich, eksploatowanych przez Zakáad Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Grodzisku Mazowieckim. Do chwili obecnej nie wystąpiáy problemy eksploatacyjne, związane z ujmowaniem wody, jednak musi byü ona uzdatniana. Poszczególne ujĊcia dziaáają jako niezaleĪne systemy wodociągowe. Wszystkie ujĊcia są monitorowane pod wzglĊdem bezpieczeĔstwa i chronione. ƒ UjĊcie i stacja uzdatniania wody (SUW) „Cegielniana”, skáada siĊ z 4 studni czerpiących wodĊ z czwartorzĊdowego poziomu wodonoĞnego. WydajnoĞü ujĊcia wynosi 304 m3/h. UjĊcie zaopatruje w wodĊ miasto Grodzisk Mazowiecki oraz poáudniową czĊĞü gminy. Wokóá ujĊcia wyznaczona jest strefa ochrony bezpoĞredniej. ƒ UjĊcie i stacja uzdatniania wody (SUW) „Dąbrówka”, skáada siĊ z 3 studni czerpiących wodĊ z oligoceĔskiego poziomu wodonoĞnego. WydajnoĞü ujĊcia wynosi 90 m3/h. UjĊcie zaopatruje w wodĊ póánocną czĊĞü gminy Grodzisk Mazowiecki. Wokóá ujĊcia wyznaczona jest strefa ochrony bezpoĞredniej. ƒ UjĊcie i kontenerowa stacja uzdatniania wody „Wólka Grodziska”, skáada siĊ z 3 studni czerpiących wodĊ z oligoceĔskiego poziomu wodonoĞnego. WydajnoĞü ujĊcia wynosi 100 m3/h. UjĊcie zaopatruje w wodĊ wieĞ Wólka Grodziska oraz zakáad „Frito Lay”. Wokóá ujĊcia wyznaczona jest strefa ochrony bezpoĞredniej. ƒ UjĊcie i stacja uzdatniania wody (SUW) „Czarny Las” Z punktu widzenia zasobów wód podziemnych nie ma obecnie ograniczeĔ w zaopatrzeniu w wodĊ caáej ludnoĞci miasta i gminy Grodzisk Mazowiecki. Istniejące urządzenia stacji wodociągowych umoĪliwiają caákowite pokrycie obecnych potrzeb wodnych miasta. Urządzenia stacji wodociągowej jednak są sukcesywnie modernizowane. Na system dystrybucji wody w mieĞcie i gminie Grodzisk Mazowiecki skáada siĊ 223,5 km wodociągowych przewodów magistralnych i rozdzielczych. Z wodociągów korzysta obecnie okoáo 95% mieszkaĔców miasta (95,5 km sieci). PierĞcieniowy ukáad Jáównych magistral wodociągowych obejmujący swym zasiĊgiem miasto zapewnia niezawodnoĞü dostawy wody do odbiorców. Wszystkie wsie w gminie Grodzisk Mazowiecki podáączone są do wodociągu gminnego. Do chwili obecnej nie wystąpiáy problemy eksploatacyjne związane z ujmowaniem wody, jednak musi byü ona uzdatniana. W związku z dynamicznym rozwojem gminy, konieczne jest dostosowanie istniejącego systemu wodociągowego do rosnącego zapotrzebowania na wodĊ. Związane jest to z budową dodatkowych przewodów wodociągowych, pompowni wodociągowych, ujĊü wody i systemu jej uzdatniania.

4.5. ODPROWADZENIE I OCZYSZCZANIE ĝCIEKÓW

Zarządcą sieci kanalizacyjnej na terenie miasta i gminy Grodzisk Mazowiecki jest Zakáad Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Grodzisku Mazowieckim. W mieĞcie Grodzisk Mazowiecki istnieje rozdzielczy system kanalizacji. Siecią kanalizacyjną jest objĊta centralna, póánocna, poáudniowa i wschodnia czĊĞü miasta, áącznie 60,8 km. kolektorów sanitarnych i kanaáów ulicznych. W wiĊkszoĞci skanalizowanej czĊĞci miasta sieü kanalizacji sanitarnej jest grawitacyjna. Na terenie gminy niewielka sieü kanalizacji sanitarnej znajduje siĊ w miejscowoĞciach: Wólka Grodziska, Kady i Natolin (w kaĪdym z tych przypadków jest to jeden kolektor zbiorczy w gáównej ulicy). Ponadto sieü kanalizacji sanitarnej istnieje w miejscowoĞci Czarny Las gdzie zbiorczy system oczyszczania Ğcieków obejmuje jedynie czĊĞü miejscowoĞci. Niewielka sieü kanalizacji sanitarnej zlokalizowana w miejscowoĞci KsiąĪenice. CzĊĞü budynków zlokalizowanych przy ul. Lipowej pomiĊdzy ul. Marylskiego i dziaáNą, na której obecnie zlokalizowana jest oczyszczalnia Ğcieków w KsiąĪenicach (bĊGąca obiektem tymczasowym, istniejącym do czasu objĊcia siecią kanalizacyjną poáudniowych terenów gminy) bĊdzie miaáa moĪliwoĞü przeáączenia do nowego kanaáu,

21 realizowanego w ramach Funduszu SpójnoĞci. W celu uporządkowania gospodarki Ğciekowej, istniejąFą sieü kanalizacji na terenie wsi KsiąĪenice i Natolin, ze wzglĊdu na jej záy stan techniczny, wymaga modernizacji lub wybudowania nowych kanaáów sanitarnych, do których zostaną przeáączone posesje korzystające obecnie ze zbiorczego systemu kanalizacyjnego. Na terenach nie objĊtych siecią kanalizacyjną w mieĞcie i gminie, Ğcieki są gromadzone w zbiornikach bezodpáywowych. ĝcieki prowadzone kanalizacją sanitarną odprowadzane są do gminnej oczyszczalni Ğcieków. Obiekt ten przekazany zostaá do eksploatacji w 1989 r. Jest to mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia Ğcieków, o przepustowoĞci 21 000 m3/dobĊ. Redukcja zanieczyszczeĔ wynosi 95%. Oczyszczone Ğcieki zrzucane są do rzeki Rokitnicy. Tu takĪe trafiająĞcieki dowoĪone przez tabor asenizacyjny. Zgodnie z Porozumieniem Komunalnym prawo do korzystania z oczyszczalni mają gminy Grodzisk Mazowiecki, Milanówek, Brwinów, Podkowa LeĞna. Sieü kanalizacji deszczowej znajduje siĊ w czĊĞci gáównych ulic Grodziska Mazowieckiego. Wody opadowe są odprowadzane siecią bez podczyszczania do najbliĪszych cieków powierzchniowych, niemniej zlewnia kanaáu deszczowego w ul. NadarzyĔskiej z wylotem do rzeki Rokicianki posiada separator substancji ropopochodnych zblokowany z osadnikiem.

4.6. UNIESZKODLIWIANIE ODPADÓW KOMUNALNYCH

W 1997 r. na terenie oczyszczalni Ğcieków wybudowano kompostownie staáych odpadów komunalnych. WydajnoĞü obiektu wynosi 100- 120 t/dobĊ. Do kompostowni oprócz odpadów komunalnych trafia takĪe osad z oczyszczalni. Kompost skáadowany jest w KraĞniczej Woli, na skáadowisku balastu pokompostowego. Uzyskiwany kompost posiada odpowiedni skáad mikrobiologiczny i chemiczny, jednak ze wzglĊdu na duĪą zawartoĞü szkáa i folii nie moĪe byü stosowany w rolnictwie.

5. UKàAD I URZĄDZENIA KOMUNIKACYJNE

5.1. UKàAD DROGOWO-ULICZNY

Ukáad drogowo-uliczny miasta i gminy Grodzisk Mazowiecki skáada siĊ z 283,1 km dróg publicznych, w tym 129,2 km o nawierzchni twardej (bitumicznej, z kostki, bruku i páyt betonowych). Grodzisk Mazowiecki poáRĪony jest na skrzyĪowaniu dróg wojewódzkich o znaczeniu regionalnym. W jego skáad wchodzą nastĊpujące drogi: ƒ nr 579 (w mieĞcie: ulice Traugutta, Matejki, Okulickiego, Sienkiewicza, ĩyrardowska, CheámoĔskiego) o przebiegu: KazuĔ Polski (droga nr 7 Warszawa- GdaĔsk) – Leszno – Báonie (droga nr 2 Warszawa - PoznaĔ) – Grodzisk Mazowiecki – Radziejowice (droga nr 8 Warszawa – Wrocáaw, Katowice), droga stanowi waĪne poáączenie pomiĊdzy drogami krajowymi zbiegającymi siĊ w Warszawie oraz rejonami i miastami województwa poáRĪonymi bezpoĞrednio na zachód od Warszawy, ƒ nr 719 (ulice Królewska, Sienkiewicza, ĩyrardowska) o przebiegu: Warszawa (Al. Jerozolimskie) – Pruszków – Grodzisk Mazowiecki – ĩyrardów (droga nr 50 Sochaczew – MiĔsk Mazowiecki) – Kamion (droga nr 70 àowicz – Skierniewice – Huta Zawadzka), droga ta jest najwaĪniejszym poáączeniem drogowym dla miejscowoĞci poáRĪonych w silnie zurbanizowanym paĞmie rozciągającym siĊ wzdáXĪ linii kolejowych Warszawa – Grodzisk Mazowiecki , umoĪliwiając poáączenia tych miejscowoĞci z Warszawą oraz pomiĊdzy nimi.

Drogi wojewódzkie zapewniają najwaĪniejsze powiązania zewnĊtrzne Grodziska Maz., prowadzą ruch tranzytowy, obsáugują powiązania wewnĊtrzne miasta i gminy oraz zlokalizowane przy nich zagospodarowanie.

Kolejne pod wzglĊdem waĪnoĞci powiązania zewnĊtrzne, a takĪe wewnĊtrzne miasta i gminy, zapewniają nastĊpujące drogi powiatowe: ƒ 1501W - Urszulin – Stara WieĞ (klasa Z); ƒ 1502W - KsiąĪenice – ĩyáwin – Podkowa LeĞna (klasa Z); ƒ 1503W - Grodzisk Mazowiecki – SiestrzeĔ - Ojrzanów (klasa G); ƒ 1504W - Adamowizna – Opypy – Milanówek (klasa Z); ƒ 1505W - Grodzisk Mazowiecki – Józefina (klasa Z); ƒ 1506W - Kozerki – Czarny Las – Makówka (klasa L); ƒ 1507W - Grodzisk Mazowiecki – Izdebno KoĞcielne – BoĪa Wola (klasa Z); ƒ 1508W - Izdebno KoĞcielne – Chlebnia do drogi nr 579 (klasa L); ƒ 1509W - Chrzanów – ĩuków – Czubin (klasa Z);

22 ƒ 1510W – Nowe Káudno - Stare Káudno – ĩuków (klasa L); ƒ 1512W - ĩuków – Milanówek (klasa Z); ƒ 1515W - Jaktorów –Maruna - Makówka (klasa Z). ƒ 1526W – Grodzisk Maz. – ul. 3-go Maja (klasa Z) PowyĪsze drogi powiatowe áączą funkcjĊ prowadzenia ruchu ponadlokalnego i lokalnego z obsáugą przylegáego zagospodarowania. Pozostaáe drogi powiatowe oraz drogi gminne sáXĪą gáównie poáączeniom wewnĊtrznym omawianego obszaru. Wszystkie drogi wojewódzkie oraz powiatowe o nawierzchni twardej są drogami jednojezdniowymi z nawierzchnią bitumiczną. WĞród dróg gminnych czĊĞü nawierzchni twardych stanowią páyty betonowe. StopieĔ wyposaĪenia dróg w nawierzchnie twarde w mieĞcie i gminie jest zróĪnicowany. Wszystkie drogi powiatowe i prawie poáowa dróg gminnych w mieĞcie posiadają nawierzchnie twarde. W gminie nawierzchnie twarde posiada 80 % dróg powiatowych i tylko 9 % dróg gminnych. UwzglĊdniając istniejące kategorie dróg, ich funkcje, zakres obsáugi ruchu i zagospodarowania oraz wyposaĪenie i parametry techniczne dla potrzeb niniejszego studium, które bĊdzie peániü funkcje koordynujące w stosunku do sporządzanych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, dokonano podziaáu istniejących dróg na klasy. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadaü drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz.U.99.43.430) przez klasĊ drogi rozumie siĊ przyporządkowanie drodze odpowiednich parametrów technicznych, wynikających z jej cech funkcjonalnych. Zasadniczy problem przy przypisywaniu klas drogom istniejącym, stanowi niepeáne dostosowanie parametrów technicznych dróg do funkcji przez nie peánionych. Im waĪniejsza funkcja drogi w obsáudze ruchu, szczególnie o zasiĊgu ponadlokalnym i im wiĊkszy ruch, tym wyĪsza powinna byü klasa drogi i wiĊksze wymagania w stosunku do jej parametrów technicznych i mniejszy zakres obsáugi przylegáego zagospodarowania. Problem niedostosowania parametrów technicznych do funkcji, peánionych przez drogĊ, szczególnie ostro wystĊpuje w przypadku odcinków dróg wojewódzkich, przebiegających przez obszary zabudowane. Obydwie drogi zaliczono do klasy dróg gáównych, mając jednoczeĞnie ĞwiadomoĞü, Īe nie wszystkie parametry i cechy uĪytkowe tych dróg w peáni odpowiadają wymaganiom. Dotyczy to w szczególnoĞci odlegáRĞci miĊdzy skrzyĪowaniami, niewystarczającego wydzielenia ruchu pieszego i rowerowego, duĪej liczby zjazdów do zagospodarowania. W przypadku drogi nr 719, ze wzglĊdu na funkcje i stosunkowo dobre parametry na znacznych odcinkach, powinna ona mieü klasĊ drogi Jáównej, w stanie istniejącym taką klasĊ mógáby mieü, co najwyĪej odcinek tej drogi pomiĊdzy ul. CheámoĔskiego i Jaktorowem. WiĊkszoĞü dróg powiatowych zaliczono do klasy dróg zbiorczych, podobnie jak wybrane drogi gminne. Są to drogi peániące istotną rolĊ w obsáudze powiązaĔ zewnĊtrznych gminy, najwaĪniejszych wewnĊtrznych oraz jednoczeĞnie prowadzące komunikacjĊ autobusową. Pozostaáe drogi publiczne są drogami lokalnymi i dojazdowymi. Klasyfikacja dla stanu istniejącego moĪe siĊ zmieniü przy ustalaniu kierunków rozwoju gminy, w szczególnoĞci w przypadku zmiany przebiegu drogi lub zmiany jej funkcji w wyniku przewidywanych zmian w zagospodarowaniu przestrzennym i rozwoju ponadlokalnej sieci drogowej.

NajwiĊksze natĊĪenie ruchu wystĊpuje na drogach wojewódzkich, szczególnie na wschodnim odcinku drogi nr 719 (ul. Królewskiej) i nakáadających siĊ na siebie przebiegach dróg nr 579 i 719 t.j. na ul. Sienkiewicza. Dla dróg powiatowych i gminnych brak jest danych o ruchu. DuĪe natĊĪenie wystĊpuje na odcinkach dróg powiatowych, przebiegających w centralnej czĊĞci miasta oraz na drogach dojazdowych do dworca kolejowego. Wynika to ze zlokalizowania tam równieĪ koĔcowych przystanków autobusowych i koncentracji obiektów handlowych i usáugowych. Na centralnych odcinkach dróg nr 579 i 719 okresowo nastĊpuje wyczerpanie siĊ przepustowoĞci. Pozwala to na wyciagniĊcie podstawowego wniosku dla rozwoju systemu drogowego miasta o potrzebie budowy obwodnic w ciągach obydwu dróg wojewódzkich, poniewaĪ istniejące szerokoĞci jezdni nie Vą w stanie przenieĞü prognozowanego ruchu, a z uwagi na istniejące zagospodarowanie ich poszerzenie jest niemoĪliwe. ZwiĊkszenie ruchu na terenach intensywnie zagospodarowanych, oznaczaáoby takĪe znaczne zwiĊkszenie uciąĪliwoĞci dróg.

Elementami krytycznymi ukáadu drogowego są: ƒ odcinki dróg wojewódzkich na terenach zabudowanych, ze wzglĊdu na wielkoĞü ruchu i zagroĪenia bezpieczeĔstwa oraz nadmierny zakres obsáugi zagospodarowania, ƒ skrzyĪowania dróg wojewódzkich, ƒ jednopoziomowe przejazdy przez tory kolejowe. Istotnym mankamentem jest takĪe niedostateczne wyposaĪenie dróg lokalnych i dojazdowych w nawierzchnie twarde.

23 5.2. KOMUNIKACJA PUBLICZNA

5.2.1. Komunikacja kolejowa

Przez Grodzisk Mazowiecki przebiega linia kolejowa znaczenia paĔstwowego: Warszawa Centralna – Koluszki – CzĊstochowa - Zawiercie – Katowice. Na odcinku Warszawa – Grodzisk Mazowiecki prowadzi wyáącznie ruch osobowy dalekobieĪny oraz ruch towarowy, na pozostaáym odcinku wszystkie rodzaje ruchu. Na stacji Grodzisk Mazowiecki bierze takĪe początek linia znaczenia paĔstwowego: Grodzisk Mazowiecki – :áoszczowa – Zawiercie tzw. Centralna Magistrala Kolejowa; prowadzi ona wyáącznie pociągi pasaĪerskie dalekobieĪne i towarowe. Obydwie linie są dwutorowe i zelektryfikowane. Zgodnie z ustawą z dnia 27 czerwca 1997r. o transporcie kolejowym (Dz. U. 97.96.591 z póĨn. zm.) linie kolejowe dzielą siĊ na linie o znaczeniu paĔstwowym, wojewódzkim i pozostaáe. Wykaz linii o znaczeniu paĔstwowym zostaá ustalony i opublikowany w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 8 lutego 2000r. w sprawie wykazu linii kolejowych, które ze wzglĊdów gospodarczych, spoáecznych, obronnych lub ekologicznych mają znaczenie paĔstwowe (Dz.U.00.13.156), brak jest natomiast wykazu linii kolejowych o znaczeniu wojewódzkim, do których z racji swoich funkcji powinny byü zaliczone linie Warszawa Wschodnia – Grodzisk i WKD. Ponadto zgodnie z Decyzją nr 62 Ministra Infrastruktury z dnia 26 wrzeĞnia 2005 r. w sprawie ustalenia terenów, przez które przebiegają linie kolejowe jako terenów zamkniĊtych, tereny kolei stanowią tereny zamkniĊte – dla nich nie sporządza siĊ miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.

5.2.2. Komunikacja autobusowa

*áównym wĊ]áem komunikacji miejskiej jest dworzec kolejowy, gdzie przebiegają lub rozpoczynają siĊ wszystkie linie autobusowe. Miejska komunikacja autobusowa dobrze obsáuguje tereny intensywnie zagospodarowane, natomiast pozostaáe na tyle, na ile pozwala na to ukáad dróg utwardzonych. CzĊstotliwoĞü kursowania dostosowana jest do wielkoĞci zapotrzebowania na przewozy, szczególnie do pracy i nauki. Komunikacja autobusowa peáni istotną rolĊ w dojazdach do dworca kolejowego, skąd moĪna kontynuowaü podróĪ pociągiem. WiĊkszoĞü przystanków komunikacji miejskiej nie jest wyposaĪona w zatoki. PĊtle i przystanki koĔcowe są czĊsto tylko prowizorycznie utwardzone. Komunikacja autobusowa PKS peáni rolĊ drugorzĊdną w obsáudze powiązaĔ wewnątrz miasta i gminy, jest natomiast istotna dla poáączeĔ z sąsiednimi gminami oraz w dojazdach z nich do stacji kolejowej. WĊ]áem tej komunikacji jest równieĪ dworzec kolejowy.

5.3. TRANSPORT àADUNKÓW

Znaczna czĊĞü ruchu ciĊĪarowego na terenie miasta i gminy to ruch tranzytowy, który odbywa siĊ na drogach wojewódzkich. ħródáa i cele ruchu ciĊĪarowego w obszarze miasta skupione są po póánocnej stronie linii kolejowej. Są to duĪe obiekty przemysáu farmaceutycznego, spoĪywczego, urządzeĔ mechanicznych i pomiarowych oraz obiekty magazynowe i logistyczne. Charakter tych obiektów (produkcja, magazynowanie i usáugi spedycyjne) wymaga dobrej obsáugi transportem drogowym, szczególnie dobrej dostĊpnoĞci do sieci drogowej. Istniejący ukáad drogowy, z licznymi ograniczeniami w przepustowoĞci i moĪliwoĞci ruchu samochodów ciĊĪarowych, tylko w niewielkim stopniu odpowiada temu zapotrzebowaniu. W póánocnej czĊĞci miasta Ĩródáa i cele ruchu ciĊĪkiego zlokalizowane są przede wszystkim wzdáXĪ dróg wojewódzkich, są to m.in. duĪe obiekty handlowo-usáugowe i bazy transportowe. W dni targowe istotnym problemem jest zwiĊkszony ruch pojazdów dostawczych w rejonie centrum i targowiska miejskiego przy ul. Montwiááa. Na terenie gminy gáówne obiekty wymagające obsáugi pojazdami ciĊĪarowymi (przemysá, obsáuga rolnictwa) zlokalizowane przy istniejących drogach wojewódzkich i powiatowych. Transport kolejowy odgrywa znacznie mniejszą rolĊ w obsáudze transportu áadunków na terenie miasta. ObsáugĊ w tym zakresie zapewniają bocznice kolejowe, wáączone do stacji Grodzisk Mazowiecki oraz znajdujące siĊ na niej, tory i rampy ogólnoáadunkowe.

24 5.4. RUCH PIESZY I ROWEROWY

Ruch pieszy na ulicach w centrum miasta i na terenach zabudowy wielorodzinnej odbywa siĊ na wydzielonych chodnikach. W centrum miasta znajdują siĊ dwie ulice, przeznaczone wyáącznie dla ruchu pieszego, z dopuszczeniem ruchu pojazdów zaopatrzenia i sáXĪb miejskich. Ulicami tymi są ul. 11 Listopada, stanowiąca reprezentacyjny ciąg handlowo-usáugowy miasta oraz ul. KoĞcielna, funkcjonująca wyáącznie jako przejĞcie dla pieszych. CzeĞü odcinków wylotowych dróg ukáadu podstawowego (gáównych i zbiorczych) oraz wiĊkszoĞü dróg w gminie nie posiada chodników, co stwarza duĪe zagroĪenie dla bezpieczeĔstwa pieszych. Obecnie w gminie Grodzisk Maz. trwa rozbudowa sieci ĞcieĪek rowerowych. MoĪna juĪ korzystaü ze ĞcieĪek biegnących pomiĊdzy Grodziskiem Maz. i Milanówkiem (wzdáXĪ ul. Królewskiej na odcinku od ul. Orzeszkowej do granicy z Milanówkiem), Grodziskiem Maz. i wsią KaáĊczyn oraz z wybudowanego odcinka do wsi Natolin. Realizowane są juĪ kolejne o przebiegu: Grodzisk Maz. – Kozerki oraz Janinów - MoĞciska. ĝcieĪki EĊGą równieĪ powstawaü przy okazji budowy nowych dróg.

5.5. PARKOWANIE POJAZDÓW

Problemy z parkowaniem pojazdów – niedostateczna liczba miejsc postojowych oraz nieprawidáowe parkowanie, wystĊpują w centrum miasta w dojazdach do handlu i usáug oraz na terenach osiedli zrealizowanych w latach 50-70 tj. nieuwzglĊdniających obecnego poziomu motoryzacji. W rejonie dworca kolejowego wprowadzono parkowanie páatne.

5.6. UWARUNKOWANIA WYNIKAJĄCE Z DOTYCHCZASOWYCH USTALEē PLANISTYCZNYCH I PLANOWANYCH INWESTYCJI ZNACZENIA PONADLOKALNEGO

Obowiązujące plany zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy przewidują realizacjĊ obwodnic: poáudniowej i zachodniej miasta, znajdujących siĊ w ciągu dróg wojewódzkich, a takĪe dróg zbiorczych i lokalnych dla usprawnienia powiązaĔ zewnĊtrznych i wewnĊtrznych oraz obsáugi nowego zagospodarowania. Przez póánocną czĊĞü gminy planowane jest poprowadzenie autostrady A-2 o przebiegu: granica z Niemcami - PoznaĔ – àódĨ – Warszawa – granica z Biaáorusią. Na terenie gminy autostrada bĊdzie posiadaáa ZĊzeá z drogą nr 579. Dla wĊ]áa w miejscowoĞci Táuste zostaáo wydana decyzja lokalizacyjna.

5.7. OCENA FUNKCJONOWANIA I MOĩLIWOĝCI ROZWOJU SYSTEMU TRANSPORTOWEGO MIASTA I GMINY

Do podstawowych problemów funkcjonowania systemu transportowego miasta i gminy naleĪą: ƒ zlokalizowanie wĊ]áa drogowego znaczenia ponadlokalnego w centrum miasta w obszarze o najwyĪszej intensywnoĞci zagospodarowania, ƒ niezhierarchizowany ukáad drogowy – drogi prowadzące intensywny ruch tranzytowy obsáugują jednoczeĞnie przylegáą zabudowĊ, ƒ ]áe warunki ruchu i jego bezpieczeĔstwa, przede wszystkim na drogach ukáadu podstawowego tj. wojewódzkich i czĊĞci powiatowych, ƒ wyczerpująca siĊ przepustowoĞü centralnych odcinków dróg wojewódzkich, ƒ brak tras obwodowych dla ruchu regionalnego, ƒ zagroĪenie bezpieczeĔstwa „niechronionych uĪytkowników ruchu” (pieszych i rowerzystów) z uwagi na duĪe natĊĪenie ruchu i braki w wyposaĪeniu w chodniki i ĞcieĪki rowerowe, ƒ trudnoĞci w dostosowaniu parametrów technicznych i uĪytkowych niektórych odcinków dróg gáównych i zbiorczych w zakresie dostĊpnoĞci do drogi i obsáugi przylegáego zagospodarowania oraz odlegáRĞci pomiĊdzy skrzyĪowaniami, ƒ jednopoziomowe skrzyĪowania dróg ukáadu podstawowego z liniami kolejowymi, ƒ niedostateczne wyposaĪenie dróg powiatowych i gminnych w nawierzchnie twarde, ƒ nie w peáni zadawalające warunki obsáugi komunikacją zbiorową na obszarach zabudowy jednorodzinnej i wiejskiej oraz pozbawionych wystarczającej sieci dróg utwardzonych; braki w wyposaĪeniu w zatoki i pĊtle, ƒ okresowe trudnoĞci w parkowaniu pojazdów w centrum miasta.

Uwarunkowaniami sprzyjającymi rozwojowi gminy są: ƒ poáRĪenie przy liniach kolejowych, mogących zapewniü dobre warunki dojazdu do pracy i nauki, szczególnie do Warszawy, ƒ planowana budowa w najbliĪszych latach autostrady A-2, wraz z wĊ]áem na terenie gminy,

25 ƒ rezerwy terenu w planach miejscowych dla rozbudowy ukáadu drogowego, ƒ dogodne powiązania z siecią dróg krajowych i wojewódzkich, po wybudowaniu autostrady i obwodnic, ƒ dobra dostĊpnoĞü centrum miasta i innych terenów zurbanizowanych po przeniesieniu czĊĞci ruchu na obwodnicĊ, ƒ rezerwy przepustowoĞci w ukáadzie drogowym, które pojawią siĊ po wybudowaniu obwodnic, ƒ moĪliwoĞci budowy jezdni twardych oraz chodników i ĞcieĪek rowerowych z uwagi na wystarczająFą w wiĊkszoĞci szerokoĞü pasów drogowych.

ZagroĪeniami dla rozwoju mogą byü: ƒ opóĨnienia w rozbudowie i modernizacji ukáadu drogowego, ƒ niedostatek Ğrodków finansowych na rozwój i utrzymanie sieci drogowej oraz komunikacji publicznej ƒ konflikty spoáeczne i ekologiczne, ujawniające siĊ przy modernizacji i rozbudowie ukáadu drogowego

6. STAN ĝRODOWISKA PRZYRODNICZEGO, W TYM ROLNICZEJ I LEĝNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ, WIELKOĝCI, JAKOĝCI I ZASOBÓW WODNYCH ORAZ WYMOGÓW OCHRONY ĝRODOWISKA, PRZYRODY I KRAJOBRAZU KULTUROWEGO

6.1. STAN ĝRODOWISKA PRZYRODNICZEGO

6.1.1. ĝwiat roĞlin

Podczas wáasnych badaĔ terenowych wykryto dotychczas ponad 260 gatunków roĞlin naczyniowych, w tym 55 drzew, krzewów i krzewinek. Potencjalne znaczenie gospodarcze ma 20-30% stwierdzonych gatunków.

6.1.2. ĝwiat zwierząt

W trakcie wizji terenowej i wczeĞniejszych badaĔ na terenie gminy (lata 1999-2006) oraz na podstawie dostĊpnego piĞmiennictwa moĪna przyjąü, Īe na terenie Gminy Grodzisk Mazowiecki wystĊpuje co najmniej 150-160 gatunków zwierząt krĊgowych. Stwierdzono 126 gatunków ptaków w tym 109 lĊgowych i prawdopodobnie lĊgowych oraz 43 zimujące, 8 ssaków, 7 páazów i gadów.

6.1.3. Ocena warunków fizjograficznych

Gmina Grodzisk Mazowiecki jest poáRĪona na Nizinie ĝrodkowo-Mazowieckiej, na styku Równiny %áRĔskiej i Wysoczyzny Rawskiej. Przypowierzchniowa warstwa ziemi jest zbudowana przez podstokowe polodowcowe stoĪki napáywowe w stadium schyákowej erozji (w czĊĞci centralnej), wysoczyzny morenowe (w czĊĞci poáudniowej), równiny erozyjno-denudacyjne w czĊĞci póánocnej. Lokalnie wystĊpują utwory akumulacji rzecznej w dolinach erozyjnych, kemy, zagáĊbienia wytopiskowe i torfowiska. W okolicach Starego i Nowego .áudna wystĊpują sáabo widoczne w terenie pola piasków wydmowych. Powierzchnia gminy opada áagodnie w kierunku póánocnym. NajwyĪej poáRĪone punkty gminy znajdują siĊ w okolicach Chawáowa (141,3 m n.p.m. i 143,8 na granicy gminy) oraz Marynina (143,8 m n.p.m.), a najniĪszy w korycie rzeki Rokitnicy miĊdzy ĩukowem i Kotowicami, gmina Brwinów (88,6 m n.p.m.). Na terenach uĪytkowanych rolniczo dominują gleby páowe i brunatne wytworzone z glin morenowych i piasków gliniastych mocnych. CzĊsto spotyka siĊ formy z oglejeniem. W obniĪeniach terenowych wystĊpują gleby torfiaste i murszaste wytworzone z torfów niskich oraz czarne ziemie bagienne. Pod lasami stwierdzono gleby brunatne w przypadku drzewostanów liĞciastych (lasy i parki gáównie w póánocnej czĊĞci gminy) oraz bielicowe i rdzawe poroĞniĊte przez drzewostany iglaste w poáudniowej czĊĞci gminy. Na obszarach zabudowanych i komunikacyjnych powierzchnia ziemi oraz gleba zostaáy znacznie przeksztaácone. CzĊsto w sposób uniemoĪliwiający zdiagnozowanie pierwotnie wystĊpującej gleby i skaáy macierzystej. Wody powierzchniowe obejmują kilkadziesiąt maáych cieków wodnych o przepáywach Ğrednich 0,1-1,0m/s i maksymalnych 1-10m/s (cieki naturalne uregulowane i rowy melioracyjne) odprowadzających wody do Pisi Tucznej albo Utraty, kilkadziesiąt stawów i sadzawek, 2 duĪe kompleksy nie uĪytkowanych obecnie stawów rybnych (Chlebnia i KraĞnicza Wola). Koryta cieków wodnych mają przekroje poprzeczne do 6m2 (Rokicianka w Parku Skarbków, Mrowna na granicy Grodziska Maz. i Chlebni), rzadko do 10m2 (dopáyw Pisi Tucznej przy stawach w KraĞniczej Woli), najczĊĞciej w granicach 1,0-2,0m2. Dziaá wodny miĊdzy dorzeczem Pisi Tucznej i Utraty przebiega na linii Adamowizna – Cheámonie – KaáĊczyn - Wólka Grodziska – Dąbrówka – Nowe .áudno. Odczyn wód páynących (pomiary na Rokiciance, Rokitnicy, Mrownie, przy stawach w KraĞniczej Woli) jest sáabo kwaĞny: pH 6,2-6,5.

26 Wody podziemne zalegają páytko, nierzadko 0,5-1,0m ppt. a w zimowo-wiosennej porze roku na powierzchni terenu. Wynikiem páytkiego pierwszego poziomu wodonoĞnego jest duĪa iloĞü stawów i sadzawek. ZasobnoĞü wód w utworach czwartorzĊdowych jest niska: poniĪej albo nieznacznie powyĪej 50m3/24h/km2, co odpowiada wydajnoĞci od kilku do kilkunastu m3/ujĊcie. Mineralizacja páytkich wód gruntowych zawiera siĊ miĊdzy 0,15-0,60 g/L i jest wiĊksza w póánocnej czĊĞci gminy. W póánocnej czĊĞci przy granicy z gminą Báonie, na gáĊbokoĞci 200-600m ppm zalegają wody solankowe w utworach z górnej kredy. Teren gminy znajduje siĊ w zachodniej czĊĞci regionu klimatycznego mazowiecko-podlaskiego. ĝrednia temperatura lipca wynosi +18oC a temperatura stycznia –2,5oC. Opad roczny to 525-550mm, a liczba dni z opadem >0,1mm wynosi 150-155. Usáonecznienie roczne zawiera siĊ miĊdzy 1600 i 1650 godzin. Okres wegetacyjny trwa okoáo 215 dni, a okres bezprzymrozkowy 170 dni. Dominują wiatry z kierunku zachodniego i poáudniowo-zachodniego. ĝrednia roczna prĊdkoĞü wiatru zawiera siĊ miĊdzy 3 i 4 m/s.

6.2. STAN I ZAGROĩENIE DLA ĝRODOWISKA wg Programu Ochrony ĝrodowiska wraz z planem gospodarki odpadami dla gminy Grodzisk Mazowiecki. 6.2.1. Powietrze Emisja zanieczyszczeĔ powietrza pochodząca z obszaru powiatu grodziskiego, na podstawie danych GUS, stanowi okoáo 0,022 % globalnej emisji w województwie mazowieckim. NaleĪy zwróciü szczególną uwagĊ na fakt, Īe na terenie powiatu grodziskiego najwiĊksze skupisko zakáadów zlokalizowane jest na terenie gminy Grodzisk Mazowiecki. Zakáady te stanowią emisjĊ zorganizowaną.

Tabela. Emisja do powietrza z terenu powiatu grodziskiego w 2006 roku (Mg/rok)

ħródáa SO2 NOx CO PM10 Punktowe1 27,9 36,2 58,6 6,1 Powierzchniowe2 60,5 41 85,8 262,4 Liniowe3 12,2 167,1 436,7 112,2 Suma 100,6 244,3 581,1 380,7 ħródáo: IOĝ 20071 1 – emisja z zakáadów przemysáowych, które uzyskaáy decyzjĊ o emisji dopuszczalnej do powietrza 2 – emisja z osiedli domów jednorodzinnych 3 - emisja z pojazdów samochodowych poruszających siĊ po drogach

Z uwagi na brak stacji pomiarowych na terenie gminy nie jest moĪliwe okreĞlenie stanu jakoĞci powietrza atmosferycznego. Tym niemniej, na podstawie przeprowadzanych wyrywkowych kontroli zakáadów prowadzonych przez MWIOĝ moĪna przyjąü, Īe gmina nie naleĪy do szczególnie zagroĪonych tym rodzajem zanieczyszczenia. NajwiĊkszą emisją zanieczyszczeĔ do powietrza zlokalizowaną na terenie gminy Grodzisk Mazowiecki jest emisja niezorganizowana: ƒ transport, ƒ ogrzewanie budynków, ƒ kotáownie indywidualne w sektorze ogrodniczym, przemysáowym, ƒ poĪary, ƒ produkcja rolna.

6.2.2. Wody

Wody powierzchniowe na terenie Grodziska Mazowieckiego rzeki nie są poddane lokalnemu systematycznemu monitoringowi (ocenie jakoĞci) wód powierzchniowych m.in. i z tej przyczyny klasyfikuje siĊ je jako wody pozaklasowe. Jedynie w ramach programu regionalnego od kilku lat prowadzony jest monitoring przez Mazowiecki Wojewódzki Inspektorat Ochrony ĝrodowiska w Warszawie. Jedynym punktem, w którym prowadzone są przez WIOĝ pomiary monitoringowe jakoĞci wody powierzchniowej na terenie powiatu, jest punkt zlokalizowany na rzece Rokitnicy w Natolinie, powyĪej ujĞcia rzeki Mrowny. W 2006 roku wody te zakwalifikowano do V (najgorszej) klasy jakoĞci. Na rzekach Ğrednie odpáywy jednostkowe zawierają siĊ w granicach 1-2 dm3/s km2. Cieki charakteryzują siĊ maáymi przepáywami, które okresowo w sezonie letnim wysychają. W granicach gminy Grodzisk Mazowiecki wydano 6 pozwoleĔ wodnoprawnych na prowadzenie stawów hodowlanych o áącznej powierzchni 12,70 ha.

1 IOĝ 2007: Stan Ğrodowiska w województwie mazowieckim w 2006 roku. WIOĝ. Warszawa

27 Na terenie gminy Grodzisk Mazowiecki, wody podziemne ujĊte do eksploatacji pochodzą z utworów czwartorzĊdowych i trzeciorzĊdowych, poziom czwartorzĊdowy stanowi gáówny poziom uĪytkowy. Poziom ten charakteryzuje siĊ zmienną gáĊbokoĞcią wystĊpowania wód, róĪQą miąĪszoĞcią, zmiennym stopniem izolacji od wpáywów czynników powierzchniowych, jak równieĪ wydajnoĞcią eksploatacyjną. Woda zarówno na potrzeby socjalno – bytowe jak i gospodarcze jest pobierana na terenie gminy z ujĊü podziemnych.

6.2.3. Haáas

Do gáównych Ĩródeá uciąĪliwoĞci akustycznej na terenie gminy Grodzisk Maz. naleĪą: ƒ Ĩródáa punktowe (związane z dziaáalnoĞcią gospodarczą – przemysáową, rzemieĞlniczą o profilu: Ğlusarskim oraz z dziaáalnoĞcią rekreacyjną), ƒ Ĩródáa liniowe (szlaki komunikacji drogowej i kolejowej). Znaczące zagroĪenie haáasem związane jest równieĪ z przebiegiem przez teren gminy, szczególnie przez tereny mieszkaniowe lub graniczące, dróg wojewódzkich i linii kolejowych o duĪym natĊĪeniu ruchu. Interpretując wyniki badaĔ uciąĪliwoĞci haáasu wykonane na terenie województwa mazowieckiego przez MWIOĝ moĪna uznaü, Īe na w/w terenach stale wystĊpują przekroczenia dopuszczalnego poziomu dĨwiĊku. Podobne uciąĪliwoĞci wystĊpują na terenach związanych z trasami kolejowymi PKP i WKD. Przeprowadzone w roku 2002 badania poziomu haáasu w rejonie ulic Okulickiego, Paderewskiego, 3-go Maja, BaczyĔskiego, Koáysanki, Przejazdowej i wiaduktu kolejowego w Grodzisku Mazowieckim potwierdziáy i zidentyfikowaáy obszar miasta szczególnie naraĪony na dopuszczalne przekroczenia.

6.3. ROLNA I LEĝNA PRZESTRZEē PRODUKCYJNA

6.3.1. Rolnicza przestrzeĔ produkcyjna

Na terenie gminy Grodzisk Mazowiecki warunki do rozwoju rolnictwa są doĞü dobre. Tereny o najlepszych warunkach glebowych poáRĪone są w póánocno-zachodniej czĊĞci gminy oraz w poáudniowo-wschodnim jej kraĔcu (obrĊb Urszulin, czĊĞü obrĊbu KsiąĪenice). Decydują o tym gáównie klasy gleb: 57,7% powierzchni wszystkich gruntów ornych to gleby II – IV klasy, pozostaáe 42,3% to grunty V i VI klasy bonitacyjnej. W granicach administracyjnych miasta i gminy brak jest gleb I klasy bonitacyjnej. Niekorzystnym czynnikiem dla rozwoju rolnictwa jest wysoki poziom wód gruntowych w dolinach rzecznych. Chronione gleby organiczne , tj. torfy i namuáy torfiaste stanowią 0,29 % powierzchni gminy (59,6 ha).

Tabela: UĪytkowanie gruntów w gospodarstwach rolnych ogóáem Ogóáem W tym gospodarstwa indywidualne Rodzaj w ha w odsetkach w ha w odsetkach Ogóáem 6379,53 100,0 5699,50 100,0 8Īytki rolne 5711,14 89,5 5123,20 89,9 grunty orne 4553,05 71,4 4041,40 70,9 w tym : odáogi 1235,13 19,4 1173,71 20,6 ugory 246,95 3,9 246,95 4,3 sady 59,78 0,9 58,98 1,0 áąki 925,43 14,5 854,41 15,0 pastwiska 172,88 2,7 168,41 3,0 Lasy i grunty leĞne 243,09 3,8 227,81 4,0 Pozostaáe grunty 425,30 6,7 348,49 6,1 ħródáo: dane GUS

Tereny o najkorzystniejszych warunkach glebowych pokrywają siĊ z wyznaczonymi w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego gminy Grodzisk Mazowiecki terenami o priorytetowej funkcji rolniczej. Rolnictwo na terenie gminy stanowi waĪny dziaá gospodarki. Szacunkowa iloĞü wszystkich gospodarstw wynosi ok. 2.550, przy czym są to gáównie gospodarstwa drobne o przeciĊtnej wielkoĞü gospodarstwa rolnego 2,5 ha. Z danych z Powszechnego Spisu Rolnego (2002) wynika, iĪ najczĊĞciej uprawiane roĞliny to: pszenica jara, ziemniaki, Īyto.

28 :Ğród produkcji zwierzĊcej dominuje chów bydáa i trzody chlewnej, spotkaü moĪna takĪe nieliczne gospodarstwa rolne hodujące kozy, owce oraz specjalizujące siĊ w hodowli drobiu i zwierząt futerkowych (lisy, szynszyle).

6.3.2. Melioracja

Dla potrzeb kompleksowego utrzymania i konserwacji urządzeĔ melioracji szczegóáowych utworzona zostaáa w maju 1996r Gminna Spóáka Wodna Grodzisk Mazowiecki, która zrzesza ok. 1000 czáonków.

Tab: Grunty objĊte dziaáalnoĞcią GSW na terenie gminy Grodzisk Mazowiecki. Obszar zmeliorowanych gruntów objĊtych GSW Stan ewidencyjny na terenie gminy Grodzisk Mazowiecki Grunty orne w 8Īytki zielone w Ogóáem Rowy Dreny ha ha ha km ha 3651 266 3917 85,7 3550 ħródáo: POĝ

6.3.3. LeĞna przestrzeĔ produkcyjna

Lasy zajmują poniĪej 9,2% powierzchni gminy. Dominują drzewostany sosnowe (sosna zwyczajna i rzadziej sosna czarna) w okolicach MoĞcisk (uroczysko Osowiec-Korytnica) i Marynina i KsiąĪenic. Nieznacznie wystĊpują: dąb szypuákowy, brzoza brodawkowata i sporadycznie brzoza ciemna. Trudny do wytáumaczenia jest brak dĊbu bezszypuákowego. W czĊĞci póánocnej – gáównie nad ciekami wodnymi wystĊpują drzewostany grądowe i áĊgowe z dĊbem szypuákowym, wiązem szypuákowym, grabem, lipą drobnolistną, jesionem, olszą czarną i wierzbami. Na bazie wymienionych typów drzewostanu zostaáa zaáRĪona wiĊkszoĞü grodziskich parków. Na terenie Grodziska Mazowieckiego wystĊpują typy siedliskowe lasów (wg typologii leĞnej) wymienione w poniĪszej tabeli.

Tabela: Zestawienie powierzchni siedliskowych typów lasu

Siedliskowe typy lasu (ha) Bór Bór Las Las Wyszczególnienie Bór mieszany mieszany mieszany mieszany Ols Las ĞwieĪy ĞwieĪy ĞwieĪy wilgotny ĞwieĪy wilgotny Adamowizna 2,30 18,83 0,31 5,19 3,23 - - Czarny Las 9,34 7,50 7,25 - 5,89 - - Janinów 2,11 25,77 4,14 5,23 29,76 0,39 - Kady 6,04 9,24 0,10 0,32 0,24 - - .áudno Stare - 1,74 - - - - - Kozerki 0,44 4,00 - - - - - Kozery 0,85 0,52 0,24 0,38 1,90 - 4,14 KsiąĪenice 54,35 12,20 0,42 0,86 2,32 - - Makówka 30,69 12,44 3,92 - - - - Marynin 58,20 25,59 2,29 1,38 3,60 - - MoĞciska 3,65 12,72 0,29 2,52 7,38 - - Odrano Wola 6,18 4,00 0,80 - - - - Opypy 8,75 13,63 2,70 - - - - Radonie 7,89 22,58 0,81 1,37 33,93 SzczĊsne 0,25 6,17 - - - - - :Ċzyk 38,43 18,57 - - - - - :áadków - 8,06 0,85 - - - - SUMA 229,47 203,56 24,12 17,25 88,25 0,39 4,14 ħródáo: Uproszczony plan urządzania lasów gm. Grodzisk Maz. woj. warszawskie na okres od 1.I.1996 r. do 31.XII.2005r.

29 6.4. WYMOGI OCHRONY ĝRODOWISKA, PRZYRODY I KRAJOBRAZU KULTUROWEGO

6.4.1. Ciągi przyrodnicze

Na terenie gminy Grodzisk brak ciągów przyrodniczych (ekologicznych) o znaczeniu krajowym i regionalnym. Poza granicami gminy, stosunkowo niedaleko od niej są poáRĪone korytarze ekologiczne o znaczeniu regionalnym: ƒ Lasy NadarzyĔskie i SĊkociĔskie oraz rzeka Utrata, ƒ Lasy Radziejowickie, Puszcza Wiskicka i Bolimowska oraz rzeka Rawka. Miasto i gmina Grodzisk Mazowiecki znajduje siĊ w strefie oddziaáywania przyrodniczego Kampinoskiego Parku Narodowego (odlegáRĞü do granic parku 12 km, do granicy strefy ochronnej 10 km). Za ciągi przyrodnicze o znaczeniu lokalnym, czasem ponadlokalnym naleĪy uznaü: ƒ dolinĊ rzeki Rokitnicy na odcinku Marynin – ĩuków, ze stawami w KsiąĪenicach i Opypach oraz z gliniankami w Natolinie. ƒ zbiorniki wodne, olsy i zaroĞla z szuwarami są ostoją wielu gatunków roĞlin i zwierząt. ƒ dolinĊ rzeki Mrownej ze stawami w Putce, Chlebni, przechodząFą w dolinĊ Rokitnicy. Ciąg ten jest drastycznie przewĊĪony w granicach miasta Grodziska. ƒ DolinĊ Pisi Tucznej w okolicach Mokrej Maruny z ciekami páynącymi w jej kierunku z uroczyska Osowiec- Korytnica, przez Wáadków i Kozerki oraz przez stawy w KraĞniczej Woli, mające wyraĨne powiązanie z tym ciągiem (przebiegającym dalej na zachód od granicy gminy) przez áąki i stawy w Jaktorowie.

6.4.2. Miejscowe ostoje flory i fauny

RolĊ taką peánią ciągi ekologiczne (wzdáXĪ nich wystĊpuje zdecydowana wiĊkszoĞü stanowisk roĞlin chronionych i pomników przyrody), stawy rybne i duĪe kompleksy glinianek oraz duĪe zwarte obszary leĞne. NajwiĊkszą wartoĞü jako ostoja rzadkich gatunków dobrze izolowana od wpáywów czáowieka mają stawy w KraĞniczej Woli.

6.4.3. Tereny zieleni

Gmina Grodzisk Mazowiecki, zwáaszcza jej póánocna czĊĞü, jest doĞü bogata w pozostaáRĞci (w róĪnym stanie zachowania) zaáRĪHĔ parkowo-dworskich lub paáacowych. Dobrze zachowane stare parki z bogatym drzewostanem i pomnikowymi okazami drzew znajdują siĊ: w Grodzisku Mazowieckim (Park Skarbków, park Kaprys), Chlebni, Garbowie, Izdebnie KoĞcielnym, Káudnie Starym, Káudzienku, Kozerach, KraĞniczej Woli, KsiąĪenicach Opypach, Radoniach, Zabáotni. „Nowy” park znajduje siĊ w Grodzisku przy ul. Stawowej i Sienkiewicza. Stan zachowania parków i poszczególnych drzew w granicach miasta Grodziska jest dobry lub bardzo dobry, a na terenach wiejskich najczĊĞciej niezadowalający. CzĊĞü z w/w parków podworskich objĊta jest ochroną konserwatorską na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Dopeánieniem systemu zieleni urządzonej są wystĊpujące na obszarze miasta: ogrody dziaákowe, cmentarze, zieleĔ wewnątrzosiedlowa oraz pasy zieleni przydroĪnej.

6.5. PRAWNE FORMY OCHRONY PRZYRODY

6.5.1. Pomniki przyrody

Tabela: Pomniki przyrody miasta i gminy Grodzisk Mazowiecki (wg zestawienia: Cz. àaszek i B. SĊdzielska 1989, oraz zestawienia z archiwum UrzĊdu Miasta i Gminy) Lp. Numer MiejscowoĞü Adres Rodzaj obiektu Wymiary orzeczenia (obw/wys) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 1. 138 Grodzisk Maz. ul. Bartniaka 24/26 w parku 4 dĊby szypuákowe 4,4-5,2*/ 18-24m 2. 1215 Grodzisk Maz. ul. Bartniaka 24/26 w parku CypryĞnik báotny 2,1*/18m 3. 733 Grodzisk Maz. ul. Topolowa, dziaáka nr 68 160 grabów pospolitych 0,3-3,2/8-10m (aleja) 4. 727 Grodzisk Maz. ul. Bartniaka 17/19 obok Policji 'ąb szypuákowy 2,9/18m 5. 503 Grodzisk Maz. ul. Bartniaka 13a obok szkoáy Wiąz szypuákowy 3,5/25m 6. 158 Grodzisk Maz. ul. Parkowa 1 obok PTTK 3 lipy drobnolistne 2,3-3,2/21-24m 7. 482 Grodzisk Maz. ul. Okólna 1, park „Kaprys” Platan klonolistny, 2pnie 1,6-3,2/20m 8. 482 Grodzisk Maz. ul. Okólna 1, park „Kaprys” Buk pospolity 2,7/20m 9. 655 Grodzisk Maz. ul. Poniatowskiego 5 'ąb szypuákowy 3,4/22m

30 1. 2. 3. 4. 5. 6. 10. 424 Grodzisk Maz. ul. Szkolna 2 (park) Wiąz szypuákowy 11. 424 Grodzisk Maz. ul. Szkolna 2 Modrzew syberyjski 2,2/22m 12. 1041 Grodzisk Maz. ul. Szczesna 1 (park) Lipa drobnolistna 3,3/23m 13. 475 Adamowizna Park zabytkowy 'ąb szypuákowy 3,3/25m 14. 475 Adamowizna Park zabytkowy Lipa drobnolistna 3,3/27m 15. 476 Adamowizna Park zabytkowy 5 DĊbów szypuákowych 2,0-3,8/25m „DĊby CheámoĔskiego” 16. 842 Adamowizna Pole przy drodze Zapole - Osowiec 'ąb szypuákowy 4,0/20m 17. 843 Adamowizna Pole przy drodze Zapole - Osowiec 'ąb szypuákowy 2,8/23m 18. 844 Adamowizna Pole P. Dynarowskiego 'ąb szypuákowy 2,9/20m 19. 294 Chlebnia Park dworski Wiąz szypuákowy 3,9/35m 20. 294 Chlebnia Park dworski Jesion wyniosáy 3,0/20m 21. 543 Czarny Las Pole AWRSP Kasztanowiec biaáy 3,5/23m 22. 287 Izdebno obok koĞcioáa Jesion wyniosáy 3,8/22m KoĞcielne Lipa robnolistna 3,0/20m 23. 288 Izdebno Park zabytkowy Jesion wyniosáy 3,2/20m KoĞcielne Wiąz szypuákowy 3,9/20m 24. 554 .áudzienko Park podworski „Garbów” 2 jesiony wyniosáe 2,6-3,3/30 25. 1216 .áudzienko Park podworski „Garbów” 6 jesionów wyniosáych 2,6-3,0/25-32m 26. 555 Stare Káudno Park zabytkowy Miáorząb dwuklapowy 2,1/18m Lipa drobnolistna 4,1/22m Jesion wyniosáy (leĪy) 3,5*/25m 27. 317 Kozery Park zabytkowy Wierzba biaáa 6,5/28m P. Budnego 2 topole czarne 4,7-6,0/30 Wiąz szypuákowy 3,4/30m 28. 808 KsiąĪenice Pole P. KĊdzierskiego Grusza polna (sucha) 2,3/12 29. 809 KsiąĪenice Pole P. JustyĔskiej Grusza polna 2,0/14m 'ąb szypuákowy 3.0/27m 30. 728 Opypy Teren Instytutu Ochrony RoĞlin Lipa drobnolistna 3,7/18m Topola kanadyjska 4,9/32m 31. 477 Putka Przy drodze Putka - Grodzisk 'ąb szypuákowy 3,2/20m 32. 478 Putka Przy drodze Putka - Grodzisk Wiąz szypuákowy 3,1/18m 33. 533 Radonie Park zabytkowy 2 dĊby szypuákowe 2,8/5,1/24-26m 2 lipy drobnolistne 2,5-2,7/28 3 jesiony wyniosáe 1 kasztanowiec 34. 1214 Radonie SkrzyĪowanie dróg do Opypów i 3 jesiony wyniosáe 2,5-2,7/28-30m Grodziska 35. 1211 SzczĊsne SzczĊsna nr 37 'ąb szypuákowy 3,7/20m 36. 1213 SzczĊsne Obok stawów rybnych 'ąb szypuákowy 4,4/20m 37. 479 :ĊĪyk Obok domu P. WiĞniewskiego Kasztanowiec 3,4 Lipa drobnolistna 2,9/20m 38. 480 :ĊĪyk Obok domu P. Checháacza 3 lipy drobnolistne 2,4-3,5/18m 39. 481 :ĊĪyk Pole P. WiĞniewskiego Grab pospolity 1,7/15m 40. 316 Zabáotnia Park zabytkowy Lipa drobnolistna 3,0/20m Wiąz szypuákowy 3,0/20m

IloĞü pomników przyrody i ich róĪnorodnoĞü jest wiĊksza niĪ Ğrednia w gminach województwa mazowieckiego. Wymiary pomnikowe ma szereg innych drzew na terenie gminy. Dla przykáadu: Chlebnia – 5 jesionów, 2 topole biaáe przy drodze Izdebno- Chrzanów, topola przy drodze Natolin-Táuste ok. 400cm, iglicznia trójcierniowa 150cm w parku w KraĞniczej Woli, 4 jawory 220-250cm, graby 180-200cm w parku w Starym .áudnie, wierzba 400cm, wiąz szypuákowy 350cm w Parku im. Skarbków, dĊby ok. 300cm i topole biaáe ok. 350 cm w Chrzanowie.

6.5.2. Obszarowe formy ochrony przyrody

Poáudniowa czĊĞü gminy wchodzi w skáad Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu utworzonego na podstawie rozporządzenia Wojewody Warszawskiego z dnia 29 sierpnia 1997r. w sprawie utworzenia obszaru chronionego krajobrazu na terenie województwa warszawskiego (Dz.Urz. Woj. Warsz. z dnia 16 wrzeĞnia 1997r. Nr 43 poz. 149 oraz z dn. 3 sierpnia 2000r. Nr 93, poz. 911). 13 lutego 2007 r. zostaáo wydane rozporządzenie Nr 3 Wojewody Mazowieckiego w sprawie Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu (Dz.U. Woj. Maz. Nr 47, poz. 870) zmieniające zasady gospodarowania w jego granicach. Zgodnie z rozporządzeniem obszar ten obejmuje tereny chronione ze wzglĊdu na wyróĪniający siĊ krajobraz o

31 zróĪnicowanych ekosystemach, wartoĞciowe ze wzglĊdu na moĪliwoĞci zaspokajania potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem, a takĪe peánioną funkcją korytarzy ekologicznych.

W Gminie Grodzisk Mazowiecki w obrĊbie WOChK wyróĪnione zostaáy trzy strefy: ƒ strefa szczególnej ochrony ekologicznej, która obejmuje tereny decydujące o potencjale biotycznym obszarów oraz o istotnym znaczeniu dla migracji zwierząt, roĞlin i grzybów, na terenie miasta (pas szerokoĞci 20 m po obu stronach rzeki Rokitnicy na terenie wsi: Chrzanów DuĪy i Chrzanów Maáy, z zawĊĪeniem w Chrzanowie DuĪym od strony zachodniej do linii brzegowej rzeki), ƒ strefa ochrony urbanistycznej obejmująca wybrane tereny gminy oraz grunty o wzmoĪonym naporze urbanizacyjnym, posiadające szczególne wartoĞci przyrodnicze, (wsie: KsiąĪeniece, Opypy, Radonie, Marynin), ƒ strefĊ zwykáą, obejmująca pozostaáe tereny (pozostaáy obszar). Obszar chronionego krajobrazu rozciąga siĊ równieĪ na tereny na poáudnie i wschód od gminy Grodzisk, leĪące w gminach ĩabia Wola, Nadarzyn, Brwinów i Milanówek. Za poĞrednictwem Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu gmina Grodzisk jest wáączona w krajowy system obszarów chronionych. W skáad omawianego obszaru wchodzą zarówno zwarte kompleksy leĞne i áąkowe o duĪym stopniu naturalnoĞci, jak i niewielkie, rozdrobnione lasy i áąki o znacznej bioróĪnorodnoĞci, a takĪe tereny rolnicze z luĨQą zabudową zagrodową oraz tereny silniej zurbanizowane z zabudową mieszkaniową poĞród zieleni. W granicach WOChK na mocy rozporządzenia z 2007 r. wprowadza siĊ ustalenia dotyczące caáego obszaru z zakresu: ƒ czynnej ochrony ekosystemów leĞnych m.in.: utrzymanie ciąJáRĞci i trwaáRĞci oraz niedopuszczanie do jego nadmiernego uĪytkowania, wspieranie sukcesji, zwiĊkszanie stopnia pokrycia drzewostanem w szczególnoĞci na terenach porolnych. Dopuszczalne jest wykorzystanie lasów do celów rekreacyjno- krajoznawczych i edukacyjnych w oparciu o wyznaczone szlaki turystyczne i ĞcieĪki edukacyjne; ƒ czynnej ochrony ekosystemów lądowych m.in.: przeciwdziaáanie zarastaniu áąk, pastwisk i torfowisk, utrzymaniu trwaáych uĪytków zielonych i ograniczanie zmiany ich na uĪytki rolne, ochrona zieleni wiejskie: zadrzewieĔ, zakrzewieĔ, parków wiejskich, zachowanie Ğródpolnych torfowisk i zabagnieĔ, zachowanie zbiorowisk wydmowych, Ğródpolnych muraw napiaskowych, wrzosowisk, psiar; ƒ czynnej ochrony ekosystemów wodnych m.in.: zachowanie i ochrona zbiorników wód powierzchniowych wraz z pasami roĞlinnoĞci okalającej oraz tworzenie wokóá nich stref buforowych (pasów zieleni), zwiĊkszenie retencji wodnej Dodatkowo w granicach obszaru zakazuje siĊ m.in.: ƒ realizacji przedsiĊwziĊü mogących znacząco oddziaáywaĔ na Ğrodowisko w rozumieniu art. 51 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony Ğrodowiska, ƒ likwidowania zbiorowisk wodnych, starorzeczy i obszarów wodno – báotnych, ƒ oraz likwidowania i niszczenia zadrzewieĔ Ğródpolnych, przydroĪnych i nawodnych, wykonywania prac ziemnych trwale znieksztaácających rzeĨEĊ terenu, dokonywania zmian stosunków wodnych (z dopuszczonymi odstĊpstwami ze wzglĊdu na ochronĊ przeciwpowodziową, ludzi, mienia, ruchu drogowego). ƒ lokalizowania obiektów budowlanych (z wyjątkami dla urządzeĔ wodnych oraz sáXĪących prowadzeniu racjonalnej gospodarki leĞne, rolnej i rybackiej) w pasie od linii brzegów rzek, jezior i innych zbiorników wodnych: ƒ 20 m dla strefy zwykáej i strefy ochrony urbanistycznej, ƒ 100 m dla strefy szczególnej ochrony ekologicznej.

6.5.3. Chronione gatunki roĞlin

Chronione (objĊte prawną ochroną w stanie dzikim) gatunki roĞlin stwierdzone na terenie gminy Grodzisk Mazowiecki:

Gatunek Miejsce wystĊpowania ZasobnoĞü Uwagi Storczyk szerokolistny :áadków Maáa Ochrona caákowita Kalina koralowa KraĞnicza Wola Maáa Ochrona czĊĞciowa GoĨdzik kropkowany KraĞnicza Wola, Chlebnia Maáa Ochrona czĊĞciowa GoĨdzik kartuzek MoĞciska Maáa Ochrona czĊĞciowa Konwalia majowa MoĞciska Maáa/Ğrednia Ochrona czĊĞciowa Kruszyna pospolita Chawáowo, MoĞciska, KraĞnicza Wola ĝrednia Ochrona czĊĞciowa 3áucnica islandzka MoĞciska Maáa Ochrona czĊĞciowa

32 6.5.4. Chronione gatunki zwierząt

Do chronionych zwierząt bezkrĊgowych wystĊpujących na terenie gminy Grodzisk naleĪą niektóre gatunki waĪek (Odonata), wszystkie tĊczniki (Calosoma spp.), biegacze (Carabus spp.), trzmiele (Bombus spp.). WĞród krĊgowców chronione są wszystkie gatunki Īab (Rana spp.) ropuch (Bufo spp.), wszystkie stwierdzone gatunki ptaków z wyjątkiem 8 podlegających ochronie áowieckiej i 5 objĊtych gatunkową ochroną czĊĞciową (okresową) W ostatnich latach wykryto na terenie gminy wystĊpowanie 5 lĊgowych i prawdopodobnie lĊgowych gatunków ptaków umieszczonych na „Czerwonej LiĞcie” gatunków ginących i zagroĪonych w Polsce. Są to: Eączek, bocian czarny, báotniak áąkowy, zielonka i wąsatka.

6.5.5. Ochrona siedlisk

Na terenie gminy stwierdzono obecnoĞü nastĊpujących siedlisk podlegających ochronie (numer odpowiada numeracji w rozporządzeniu) na podstawie rozporządzenia Ministra ĝrodowiska z dnia 14 sierpnia 2001 r. w sprawie okreĞlenia rodzajów siedlisk przyrodniczych podlegających ochronie (Dz. U. Nr 92, poz. 1029).

Tabela: Siedliska przyrodnicze podlegające ochronie na podstawie przepisów odrĊbnych CzĊstoĞü Numer Nazwa Lokalizacja wystĊpowania Siedliska nieleĞne 18 Murawy szczotlichowe Wandzin + Uroczysko Osowiec-Korytnica, Chawáowo, 27 Suche wrzosowiska + Janinów 39 Murawy kserotermiczne Grodzisko Chlebnia + 40 Murawy bliĨniczkowe Janinów + Doliny rzek, okolice Kozerek Izdebna, 41 àąki trzĊĞlicowe ++ KraĞniczej Woli, Wáadkowa 45 ĩyzne áąki dwukoĞne Doliny rzek, Kozery, Wáadków ++ 52 ZioáoroĞla Ĩródliskowe Skarpa doliny Pisi-Tucznej + 54 Szuwary wielkoturzycowe Stawy KraĞnicza Wola, doliny rzek ++ Siedliska leĞne Dolina rz. Mrownej, dolina Pisi Tucznej 68 Grąd subatlantycki + (Makówka) 69 Grąd subkontynentalny Park Káudno + Acidofilna dąbrowa Uroczysko Osowiec-Korytnica, Wycinki 75 ++ i las dĊbowo-brzozowy ChlewiĔskie Stawy KraĞnicza Wola, doliny rzek: Mrownej, 81 àĊg olszowo-jesionowy ++ Pisi, Rokitnicy i Rokicianki, parki 82 àĊg wiązowo-jesionowy Stawy KraĞnicza Wola ++ Stawy KraĞnicza Wola, doliny rzek: Mrownej, 87 Olsy i áozowiska Rokitnicy i Rokicianki ze stawami, MoĞciska, ++ :áadków

7. STAN DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I ZABYTKÓW ORAZ DÓBR KULTURY WSPÓàCZESNEJ, OBSZARY I OBIEKTY CHRONIONE NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODRĉBNYCH

7.1. RYS HISTORYCZNY MIASTA GRODZISK MAZOWIECKI

Pierwsze wzmianki o Grodzisku pochodzą z I poáowy XIV w. WieĞ Grodzisko rozwinĊáa siĊ w przestrzennej formie osiedla targowego. Lokacja miasta na prawie magdeburskim nastąpiáa 22 VII 1522 roku. Teren miasta byá prywatną wáasnoĞcią rodu szlacheckiego Okuniów herbu Berlina. Zachowany ukáad urbanistyczny miasta jest wypadkową dwóch faz osadnictwa: utrwalonych reliktów osiedla wczesnomiejskiego i Ğredniowiecznego oraz powstaáych w wyniku przeprowadzenia XIX wiecznych rozwiązaĔ komunikacyjnych – linii kolejowej Kolei Warszawsko-WiedeĔskiej ulic i parcelacji. Centrum miasta tworzy ukáad dwóch placów (WolnoĞci i Zygmunta Starego – dawniej prawdopodobnie jeden duĪy plac targowy) tworzących razem ukáad wĊgielnicy (place usytuowane wzglĊdem siebie pod kątem prostym) . Centrum miasta powiązane byáo ul. Sienkiewicza (dawny Trakt Królewski) z oĞrodkiem dworskim i ul. Gen. Okulickiego (dawniej BáRĔska) z dworem.

33 Zasoby zabytkowe miasta są umiarkowane. Na terenie miasta nie wytypowano obiektów o wybitnych walorach zabytkowych. Istotne znaczenie dla krajobrazu miasta ma wpisany do ewidencji wojewódzkiego konserwatora zabytków, ukáad urbanistyczny centrum, pierzei placów WolnoĞci i Zygmunta Starego oraz póánocnej pierzei ul. Sienkiewicza. Walory zabytkowe obniĪa wprowadzona typowa zabudowa wielorodzinna przy ul. Baátyckiej.

7.2. RYS HISTORYCZNY TERENU GMINY GRODZISK MAZOWIECKI

Zachowany do dziĞ krajobraz kulturowy gminy ksztaátowaá siĊ w koĔcu XIX i pocz. XX wieku, niemniej jednak widoczne sąĞlady osadnictwa wczeĞniejszego. Zasób obiektów zabytkowych i kulturowych zawiera obiekty wpisane do rejestru zabytków województwa mazowieckiego, bĊGące w ewidencji wojewódzkiego konserwatora zabytków oraz obiekty mające walory godne zachowania. Najliczniejszą grupĊ obiektów stanowią zespoáy dworskie – budynki wraz z zaáRĪeniami parkowymi o charakterze krajobrazowym. Nieprawidáowe uĪytkowanie zespoáów (PGR-y) oraz brak odpowiedniej pielĊgnacji doprowadziáy w wiĊkszoĞci zaáRĪHĔ do dewastacji budynków i zatarcia kompozycji parkowych. Krajobraz kulturowy wsi, szczególnie w poáudniowej czĊĞci gminy, zostaá czĊĞciowo zaburzony poprzez intensywną zabudowĊ typu „podmiejskiego”.

7.3. OCHRONA ZABYTKÓW

Ochroną konserwatorską, wynikająFą z ustawy z dnia 23 lipca 2003r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami - Dz. U. Nr 162 poz.1568) objĊte są na terenie Grodziska Mazowieckiego: ƒ zabytki nieruchome i ruchome wpisane do rejestru zabytków, w tym zespoáy budowlano-parkowe, obiekty budowlane, cmentarze, parki i ogrody, ƒ zabytki archeologiczne wpisane do rejestru, ƒ obiekty objĊte ochroną na podstawie ustaleĔ miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.

7.3.1. Obiekty i obszary zabytkowe wpisane do rejestru zabytków

Na obszarze miasta 12 obiektów zostaáo wpisanych do rejestru zabytków województwa mazowieckiego, natomiast na obszarze gminy w rejestrze zabytków znajduje siĊ 14 obiektów, w tym 6 zespoáów dworsko- parkowych oraz 4 parki podworskie - pozostaáRĞci po zaáRĪeniach dworskich.

Tabela: Obiekty wpisane do rejestru zabytków Nr rejestru MiejscowoĞü Nazwa i opis 1. 2. 3. 1031/1088 Grodzisk Mazowiecki Bartniaka 26 Dworzec kolei warszawsko-wiedeĔskiej 1031/1088 Grodzisk Mazowiecki Bartniaka 26 "lodownia" (budowla podziemna) Dom mieszkalny z ogrodem, obecnie biblioteka 1612 Grodzisk Mazowiecki KiliĔskiego 12 pedagogiczna 1199 Grodzisk Mazowiecki Okólna 1/3 Willa "kaprys 1199 Grodzisk Mazowiecki Okólna 1/3 Park z rzeĨbami 1199 Grodzisk Mazowiecki Okólna 1/3 Budynek gospodarczy 1199 Grodzisk Mazowiecki Okólna 1/3 Stajnia 1032/39 Grodzisk Mazowiecki Parkowa 1 Dwór Skarbków - muzeum regionalne 1029/453 Grodzisk Mazowiecki Sienkiewicza Kaplica Ğw. KrzyĪa przedpogrzebowa 1030/454 Grodzisk Mazowiecki Sienkiewicza 31 Paáacyk (454/62) 1028/451 Grodzisk Mazowiecki Pl. Zygmunta starego KoĞcióá parafialny p.w. ĝw. Anny 43 Adamowizna Willa 42 Adamowizna Park 42 Adamowizna Dwór 993 Chlebnia Dwór 1035/457 Izdebno KoĞcielne Dwór 1034/456 Izdebno KoĞcielne KoĞcióá zwiastowania nmp

34 1. 2. 3. 1034/456 Izdebno KoĞcielne Dzwonnica 927 Opypy Dwór 990 Radonie Dwór 990 Radonie Zabudowania gospodarcze 1125/462 ĩuków KoĞcióá 1125/462 ĩuków Dzwonnica 985 ĩuków Dwór

Tabela: Parki zabytkowe wpisane do rejestru zabytków: Nr w rejestrze MiejscowoĞü Nazwa i opis zabytków Park Skarbków – park z poáowy XIXw na bazie lasu áĊgowego, 1032/39 Grodzisk Maz. pomniki przyrody 993 Chlebnia Park podworski z XIXw 7 ha, pomniki przyrody 1034/456 Izdebno KoĞcielne Zadrzewienie otaczające koĞcióá, pomniki przyrody 1035/457 Izdebno KoĞcielne Park krajobrazowy z XIXw na bazie drzewostanu grądowego 1046/723 .áudno (Stare) Park z II poá. XIXw, pomnikowe okazy drzew 1126/68 .áudzienko Park dworski z pomnikowymi jesionami 1051/458 KraĞnicza Wola Park podworski z XIXw 986 KsiąĪenice Park z I poáowy XIX w 6,6ha 927 Opypy Park krajobrazowy z poczatku XXw 58/990 Radonie Park dworski z I poá. XIXw, pomnikowe drzewa 51 Zabáotnia Park z XIXw, zabytkowe drzewa 985 ĩuków (ĩukówek) Park dworski, pomnikowe drzewa

Tabela: Zabytkowe cmentarze wpisane do rejestru zabytków. Nr w rejestrze zabytków MiejscowoĞü Nazwa i opis 1607 Grodzisk Maz., ul. ĩydowska Cmentarz Īydowski - nieczynny 1399 ĩuków Cmentarz rzymsko-katolicki 1400 Izdebno KoĞcielne Cmentarz rzymsko-katolicki

7.3.2. Ewidencja zabytków

Grodzisk Mazowiecki posiada gminną ewidencjĊ zabytków opracowaną na zlecenie urzĊdu w 2008r.. Gminna ewidencja zabytków zawiera zestawienie zabytków nieruchomych znajdujących siĊ w ewidencji prowadzonej przez Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Warszawie. W wykazie tym znajdują siĊ 72 obiekty zlokalizowane na terenie miasta oraz 13 obiektów zlokalizowanych na obszarze gminy.

7.3.3. Obszary wpisane do rejestru zabytków archeologicznych oraz stanowiska archeologiczne zidentyfikowane w ramach systemu Archeologicznego ZdjĊcia Polski

Na terenie miasta znajduje siĊ 15 stanowisk archeologicznych oraz archeologiczna strefa konserwatorska, obejmująca obszar archeologicznych nawarstwieĔ kulturowych, związanych z powstawaniem i rozwojem miasta. Omawiane stanowiska archeologiczne – zadokumentowane podczas przypadkowych odkryü oraz ujawnione podczas systematycznych badaĔ inwentaryzacyjnych – prowadzonych w ramach ogólnopolskiego programu „Archeologiczne ZdjĊcie Polski” (AZP) – reprezentowane są przez (zachowane w ziemi – pod warstwą orną lub wspóáczesną warstwą uĪytkową) Ğlady obozowisk, osad i cmentarzysk, datowanych od III tysiąclecia przed naszą erą do okresu Ğredniowiecznego (XV-XVI w.)

Na terenie gminy – zadokumentowano 188 stanowiska archeologiczne w ramach ogólnopolskiego programu AZP. Zinwentaryzowane stanowiska to – zachowane w ziemi – Ğlady dawnych obozowisk, osad i cmentarzysk, datowane od III tysiąclecia przed naszą erą do XV-XVI wieku naszej ery. Stanowiskami wiodącymi (zlokalizowanymi w póánocnej i zachodniej czĊĞci gminy) są: Grodzisko wczesnoĞredniowieczne z XI-XII i XIII wieku – obiekt o wáasnej formie krajobrazowej – oraz towarzyszący mu zespóá trzech osad podgrodowych z XI-XIII w. Zespóá ten ze wzglĊdu na walory krajobrazowe i poznawcze podlega ochronie prawnej poprzez wpis do rejestru zabytków województwa mazowieckiego, Zespóá osad produkcyjnych, funkcjonujących od I wieku przed naszą erą, związanych z wytopem i obróbką Īelaza, naleĪący do Mazowieckiego OĞrodka StaroĪytnego Hutnictwa – drugiego (po OĞrodku ĝwiĊtokrzyskim

35 w Europie „barbarzyĔskiej”. Poáudniowe obszary gminy to tereny wystĊpowania licznych obozowisk, osad i cmentarzysk z epoki brązu i wczesnej epoki Īelaza (od II tysiąclecia do V wieku przed naszą erą).

Tabela: Stanowiska archeologiczne wpisane do rejestru zabytków MiejscowoĞü AZP Nr stan. Opis Nr rej Chlebnia 59-62 4 Grodzisko wczesnoĞredniowieczne (XI-XII w.) 726/1127 Chlebnia 59-62 5 Osada wczesnoĞredniowieczna (XII-XIII w.) 980/1144 Chlebnia 59-62 6 Osada wczesnoĞredniowieczna (XII-XIII w.) 981/1145 Kozery 59-62 15 Osada hutnicza z okresu lateĔskiego (I w.p.n.e.-IIIw.n.e.) 834/1136 Osada hutnicza (Iw.p.n.e.- III w.n.e.),osada Kozery Nowe 59-62 16 1017/1160 wczesnoĞredniowieczna (XI-XIII w) MiejscowoĞü AZP Nr stan. Opis Nr rej KraĞnicza Wola 59-62 21 Osada wielokulturowa do XIV w.n.e. 1569/1087 KraĞnicza Wola 59-62 20 Kurhan z okresu wpáywów rzymskich (I-III w.n.e.) 875/1138 Cmentarzysko kultury áXĪyckiej Cmentarzysko i osada z okresu Stare Káudno 58-62 6 1057/1165 lateĔskiego i okresu wpáywów rzymskich (I w.p.n.e. – III w.n.e.) Osada wielokulturowa (epoka neolitu, epoka brązu, okres lateĔski, 7áuste 58-62 2 okres wpáywów rzymskich i Ğredniowiecze)cmentarzysko z 1056/1164 póĨnego okresu wpáywów rzymskich (III-IV w.n.e.) 7áuste 58-62 3 Osada z okresu wpáywów rzymskich (I-III w.n.e.) 1055/1163 Osada hutnicza z okresu lateĔskiego i okresu wpáywów rzymskich Wólka Grodziska 59-62 11 1077/1171 (I w.p.n.e. - III w.n.e.)

Stanowiska archeologiczne – ze wzglĊdu na swoją specyfikĊ – naraĪone są na czĊste niszczenie przy wszelkich dziaáaniach inwestycyjnych związanych z robotami ziemnymi ToteĪ podstawowe zagroĪenie dla zasobów archeologicznych znajdujących siĊ na terenie gminy stanowi niekontrolowany ruch inwestycyjny. JednoczeĞnie tak duĪe nasycenie terenu gminy przez obszary archeologiczne moĪe powodowaü zahamowanie procesów rozwoju gminy. NaleĪy równieĪ wziąü pod uwagĊ fakt, Īe iloĞü stanowisk oraz zasiĊg ich stref ochrony konserwatorskiej oraz zasiĊg strefy nawarstwieĔ historycznych w Grodzisku Mazowieckim, przewidziane do uwzglĊdnienia w sporządzanych na podstawie studium miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, na skutek nowych odkryü, badaĔ lub ustaleĔ, mogą ulec zmianie.

7.4. OCENA STANU ZACHOWANIA I ZAGROĩ(ē OBIEKTÓW ZABYTKOWYCH

Stan zachowania obiektów zabytkowych i obszarów o walorach zabytkowych wymaga kompleksowej rewaloryzacji i przeksztaáceĔ. Rewaloryzacji i odpowiedniego zagospodarowania wymagają budynki w ciągach pierzei ulicy 11-go Listopada, ulicy H. Sienkiewicza i pojedynczych zabytkowych willi o niezwykáych walorach architektonicznych, poáRĪonych m.in.: przy ulicy J. KiliĔskiego i ulicy T. KoĞciuszki. Podobnie jak budynki, trwającej degradacji ulegają lokalne obszary zieleni i zabytkowy drzewostan miasta. Niewątpliwym problemem jest záy stan budynków zabytkowych i terenów pozostających w rĊkach prywatnych, których wáDĞciciele nie są w stanie ponosiü kosztów utrzymania swych posiadáRĞci na odpowiednim poziomie.

7.4.1. Lokalny Program Rewitalizacji

Lokalny Program Rewitalizacji uchwalony przez RadĊ Miejską w dniu 27 wrzeĞnia 2006r. (Uchwaáa Nr 654/2006) jest dokumentem programowym, który integruje potrzeby spoáecznoĞci miasta i caáej gminy w zakresie áadu kulturowo-ekologicznego, spoáecznego oraz gospodarczo-infrastrukturalnego. W swoich ustaleniach bazuje na dokumentach i programach planistycznych bĊGących podstawą polityki regionalnej zarówno na poziomie gminnym, powiatowym, wojewódzkim jak i krajowym. W zaáRĪeniach funkcjonalnych i przestrzennych zgodny jest z polityką studium uwarunkowaĔ i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Grodzisk Mazowiecki. Wyznaczony w Lokalnym Programie Rewitalizacji Miasta Grodzisk Mazowiecki obszar zamyka siĊ w obrĊbie: ƒ od póánocy - torów PKP, ƒ od zachodu – ul. ĩytniej i J.CheámoĔskiego, ƒ od poáudnia – ul. Akacjowej, E.Plater i Warszawskiej, ƒ od wschodu – ul. NadarzyĔskiej, Królewskiej, E.Orzeszkowej, Armii Krajowej i ul. gen. L.Okulickiego.

36 Ryc.3. Granica obszaru rewitalizacji Centrum wyznaczonego w Lokalnym Programie Rewitalizacji

ħródáo: Lokalny Program Rewitalizacji

Proces rewitalizacji obszaru Centrum miasta Grodzisk Mazowiecki w zaáRĪeniach ma byü ukierunkowany na stymulowanie wspóápracy Ğrodowisk lokalnych, zachĊcanie do rozwijania nowych form aktywnoĞci gospodarczych, zwiĊkszenie potencjaáu turystycznego i kulturalnego miasta, nadanie obiektom i terenom zdegradowanym nowych funkcji oraz przeciwdziaáanie zjawiskom wykluczenia spoáecznego. Program w okresie Gáugookresowym zakáada rewitalizacjĊ miasta poprzez adaptacjĊ i rewaloryzacjĊ infrastruktury niezbĊdnej do prowadzenia dziaáalnoĞci gospodarczej przedsiĊbiorstw przy równoczesnej trosce o ochronĊ stanu Ğrodowiska naturalnego i zrównowaĪony rozwój spoáeczno-gospodarczy.

7.5. DOBRA KULTURY WSPÓàCZESNEJ

Zgodnie z ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym dobrem kultury wspóáczesnej okreĞla siĊ „ niebĊGące zabytkami dobra kultury, takie jak pomniki, miejsca pamiĊci, budynki, ich wnĊtrza i detale, zespoáy budynków, zaáRĪenia urbanistyczne i krajobrazowe, bĊGące uznanym dorobkiem wspóáczeĞnie Īyjących pokoleĔ, jeĪeli cechuje je wysoka wartoĞü artystyczna lub historyczna”. Powoáanym do ustalania dóbr kultury wspóáczesnej jest samorząd gminny.

37 8. WARUNKI I JAKOĝûĩYCIA MIESZKAēCÓW

8.1. POTENCJAà DEMOGRAFICZNY

LudnoĞü miasta i gminy w 2008 roku (38 650 osób wg danych GUS) stanowiáa 0,72% ludnoĞci województwa mazowieckiego (wg danych GUS). GĊstoĞü zaludnienia áącznie wynosiáa w 2007r. - 355,1 osób/km². Dla porównania: kraj 121,9 osoby/km² (dane na 2008r. wg. GUS)

LICZBA LUDNOĝCI MIASTA I GMINY (wg. danych GUS)

39 000 38 000 37 000 36 000 35 000 34 000 33 000 32 000 31 000 30 000 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

LICZBA LUDNOĝCI MIASTA (wg danych GUS)

28 000

27 500

27 000

26 500

26 000

25 500

25 000

24 500

24 000

23 500 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

38 Liczba ludnoĞci na terenach wiejskich wykazuje podobnie jak w mieĞcie tendencjĊ wzrostową (2). Jednak w mieĞcie liczba ludnoĞci roĞnie znacznie szybciej.

LICZBA LUDNOĝCI GMINY (wg danych GUS)

12 000

10 000

8 000

6 000

4 000

2 000

0 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

W ciągu ostatnich 3 lat zauwaĪalne są duĪe wahania w iloĞci zgonów i liczbie urodzeĔ mieszkaĔców miasta i gminy. WartoĞci te w porównaniu do lat poprzednich stają siĊ dodatnie (szczególnie w mieĞcie). Na obszarze wiejskim dopiero w 2008r stwierdzono dodatni przyrost naturalny na poziomie – 2 osób.

PRZYROST NATURALNY LUDNOĝCI MIASTA

400 350 300 250 200 150 100 50 0 -50 -100 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 URODZENIA 300 219 247 263 270 291 220 239 285 274 314 315 366 ZGONY 286 301 283 292 295 317 301 284 292 289 290 289 301 PRZYROST NATURALNY 14 -82 -36 -29 -25 -26 -81 -45 -7 -15 24 26 65

(2) Zestawienie opracowane na podstawie danych GUS

39 PRZYROST NATURALNY LUDNOĝCI GMINY

150

100

50

0

-50

-100 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 URODZENIA 41 142 68 52 53 45 61 70 63 59 75 80 115 ZGONY 115 76 90 89 97 91 92 98 104 89 108 102 113 PRZYROST NATURALNY -74 66 -22 -37 -44 -46 -31 -28 -41 -30 -33 -22 2

Analiza danych statystycznych pozwala stwierdziü zauwaĪalną w mieĞcie w ostatnich 3 latach tendencjĊ dodatniego przyrostu naturalnego i dodatniego wyniku migracji wewnĊtrznej. Przewaga urodzeĔ nad zgonami, powoduje dodatni przyrost naturalny, a liczba ludnoĞci w mieĞcie wykazuje staáą tendencjĊ wzrostową w wyniku dodatniej migracji.

STRUKTURA DEMOGRAFICZNA (miasto i wieĞ Grodzisk Mazowiecki)

500

400

300

200

100

0

-100

-200 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 URODZENIA ĩYWE OGÓàEM 335 361 315 315 323 336 281 309 348 333 389 395 481 ZGONY OGÓàEM 406 337 373 381 392 408 393 382 396 378 398 391 414 PRZYROST NATURALNY OGÓàEM -71 -16 -58 -66 -69 -72 -112 -73 -48 -45 -9 4 67

Najnowsze dane na koniec 2008 r wykazaáy równieĪ wysoki dodatni przyrost naturalny w iloĞci 67 osób, natomiast saldo migracji w tym samym roku wyniosáo 1012 mieszkaĔców. Jak moĪna zaobserwowaü, wzrost liczby ludnoĞci powodowany jest gáównie wzmoĪonym w ostatnich latach procesem deglomeracji, wywoáanym rozwojem budownictwa jednorodzinnego na terenach podmiejskich, szczególnie w poáudniowej czĊĞci gminy (Opypy, KsiąĪenice, Radonie).

8.1.1. Struktura wieku mieszkaĔców.

Grupa ludnoĞci w wieku przedprodukcyjnym (dane GUS na rok 2005) wynosiáa 7 374 osób (miasto- 5 174, wieĞ – 2 200).Natomiast liczebnoĞü grupy w wieku produkcyjnym wynosiáa 23 936 osób (miasto – 17 329, wieĞ – 6 607), a grupa ludnoĞci w wieku poprodukcyjnym wynosiáa 5 781 osób (miasto – 4 371, wieĞ – 1 410).

40 W porównaniu do roku 2005 rok 2008 (dane GUS) przedstawia siĊ nastĊpująco: ˜ grupa ludnoĞci w wieku przedprodukcyjnym wynosi ogóáem 7702 osoby (miasto - 5408, wieĞ – 2294); ˜ grupa ludnoĞci w wieku produkcyjnym wynosi ogóáem 25055 osób (miasto – 17679, wieĞ – 7376); ˜ grupa ludnoĞci w wieku poprodukcyjnym wynosi ogóáem 6178 osób (miasto – 4680, wieĞ – 1498). Analizując dostĊpne dane zauwaĪalny jest wzrost w 2008r. ludnoĞci w kaĪdym wieku. Powodowane jest to na pewno dodatnim przyrostem naturalnym i saldem migracji.

Struktura wieku mieszkaĔców miasta

STRUKTURA WIEKU LUDNOĝCI MIASTA STRUKTURA WIEKU LUDNOĝCI MIASTA w roku 2000 w roku 2005

16% 22% LUDNOĝû W WIEKU 16% 19% PRZEDPRODUKCYJNYM LUDNOĝû W WIEKU PRODUKCYJNYM LUDNOĝû W WIEKU 62% POPRODUKCYJNYM 65%

STRUKTURA WIEKU LUDNOĝCI MIASTA w 2008r.

17% 19% LUDNOĝû W WIEKU PRZEDPRODUKCYJNYM LUDNOĝû W WIEKU PRODUKCYJNYM LUDNOĝû W WIEKU POPRODUKCYJNYM

64%

41 Struktura wieku mieszkaĔców gminy (bez mieszkaĔców miasta)

STRUKTURA W IEKU LUDNOĝCI GMINY STRUKTURA WIEKU LUDNOĝCI GMINY w 2000 roku w 2005 roku

LUDNOĝû W WIEKU 14% 22% 15% 25% PRZEDPRODUKCYJNYM LUDNOĝû W WIEKU PRODUKCYJNYM LUDNOĝû W WIEKU 64% 60% POPRODUKCYJNYM

STRUKTURA WIEKU LUDNOĝCI GMINY w 2008r.

LUDNOĝû W WIEKU 13% 21% PRZEDPRODUKCY JNY M LUDNOĝû W WIEKU PRODUKCY JNY M LUDNOĝû W WIEKU POPRODUKCY JNY M

66%

PowyĪsze dane wskazują równieĪ, Īe struktura wieku mieszkaĔców, tak w mieĞcie jak i gminie stwarza korzystne warunki do rozwoju – stosunkowo niski udziaá ludnoĞci w wieku poprodukcyjnym i caákiem wysoki udziaá grupy ludzi máodych.

STRUKTURA WIEKU LUDNOĝCI

30000

25000

20000

15000

10000

5000

0 1996 1997 1998 1999 2000 2005 2008 LUDNOĝû W WIEKU PRZEDPRODUKCYJNYM 8243 8056 7928 7772 7590 7374 7702 LUDNOĝû W WIEKU PRODUKCYJNYM 19790 20169 20505 20965 21211 23936 25055 LUDNOĝû W WIEKU POPRODUKCYJNYM 5105 5258 5336 5422 5456 5781 6178

42 8.1.2. Procesy demograficzne.

Zarówno na terenach wiejskich jak i w mieĞcie obserwuje siĊ staáy wzrost liczby ludnoĞci.

Tabela: Przemiany ludnoĞciowe (w latach 1995-2005 na podstawie danych GUS) lata Obszar 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 miasto 25 020 25 106 25 177 25 366 25 233 25 368 25 560 25 816 26 054 26 314 26 586 gmina 8 195 8 154 8 290 8 331 8 943 9 040 9 131 9 294 9 277 9 829 10 115 razem 33 215 33 260 33 467 33 697 34 176 34 408 34 691 35 110 35 331 36 143 36 701

Tabela: Przemiany ludnoĞciowe (w latach 2006-2008 na podstawie danych GUS) lata Obszar 2006 2007 2008 miasto 26 933 27 286 27 583 gmina 10 415 10 829 11 067 razem 37 348 38 115 38 650

Wg. prognozy ludnoĞci na lata 1996-2020 opracowanej przez GUS najwaĪniejsze z tendencji ogólnokrajowych to: 1) stopniowy wzrost dzietnoĞci kobiet (jednakĪe zauwaĪalna jest tendencja odwrotna), 2) stopniowy wzrost dáugoĞci Īycia aĪ do osiągniĊcia w 2020 r. poziomu 72 lata dla mĊĪczyzn i 78,5 lat dla kobiet, 3) stopniowy wzrost migracji wewnĊtrznych (zauwaĪalny obecnie), 4) niezmienne saldo migracji zagranicznych. Przy tych zaáRĪeniach liczba ludnoĞci kraju bĊdzie wzrastaüĞrednio o 1 mln. na 10 lat. Po roku 2020 liczba ludnoĞci zacznie siĊ zmniejszaü. Biorąc pod uwagĊ powyĪsze oraz obecne tendencje przewiduje siĊ zmniejszenie grupy dzieci w wieku 7-15 lat, jak równieĪ mniej liczne grupy máodzieĪy 16-19 letnich oraz osób wchodzących w wiek produkcyjny. Grupa osób w wieku poprodukcyjnym wykazywaü bĊdzie staáy wzrost, co rodziü moĪe problemy socjalne.

8.2. SYTUACJA NA RYNKU PRACY

W roku 2005 liczba osób w wieku produkcyjnym, tj. kobiet w wieku od 17 do 59 lat oraz mĊĪczyzn w wieku od 17 do 64 lat, na terenie miasta i gminy wynosiáa 23 936 osób, czyli okoáo 64,5% ogóáu ludnoĞci miasta i gminy, stanowiąc potencjalne zasoby pracy. Natomiast w roku 2007 liczba osób w wieku produkcyjnym, tj. kobiet w wieku od 17 do 59 lat oraz mĊĪczyzn w wieku od 17 do 64 lat, na terenie miasta i gminy wynosiáa 24 784 osób, czyli okoáo 64,4% ogóáu ludnoĞci miasta i gminy, stanowiąc potencjalne zasoby pracy.

:Ğród bezrobotnych dominują osoby o najniĪszym wyksztaáceniu. W ogólnej liczbie osób bezrobotnych w 2007 r wystĊpuje przewaga kobiet 51%, 28,2 % osób bezrobotnych to mieszkaĔcy wsi. NajwiĊkszą liczbĊ bezrobotnych stanowiáy osoby dáugotrwale bezrobotne (270 w tym kobiet - 153). Liczba osób niepracujących z prawem do zasiáku wynosiáa 107. Stopa bezrobocia w mieĞcie i gminie jest poniĪej Ğredniej krajowej. Wg danych Powiatowego UrzĊdu Pracy w Grodzisku Mazowieckim na koniec sierpnia stopa bezrobocia wynosiáa ƒ 12%, dla kraju ƒ 10,2% dla województwa mazowieckiego ƒ 5,3% dla powiatu grodziskiego. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych w Gminie Grodzisk Mazowiecki na dzieĔ 30 wrzeĞnia 2007 r. wynosiáa 622 osób.

8.3. WYCHOWANIE I EDUKACJA

8.3.1. Wychowanie przedszkolne.

W Grodzisku Mazowieckim wg danych MEN funkcjonuje 7 obiektów opieki przedszkolnej (dwie placówki w zespoáach szkolno-przedszkolnych), w tym dwa niepubliczne.

43 Tabela: Placówki wychowania przedszkolnego w roku szkolnym 2006/2007 Placówka przedszkolna Lokalizacja Liczba dzieci Placówki wykazane w Systemie Informacji OĞwiatowej MEN (dane z 15 wrzeĞnia 2006) Przedszkole nr 1 im. Krasnala Haáabaáy ul. Lecha Zondka 5 116 Gminne Przedszkole nr 2 im. Stefka Burczymuchy ul. Westfala 3 94 Przedszkole Nr 4 im. Króla Maciusia I ul. Górna 12 151 Przedszkole nr 5 ul. Zielony Rynek 2 127 Przedszkole Nr 7 im. Wróbelka Elemelka ul. Kopernika 15 113 Przedszkole Niepubliczne „KubuĞ Puchatek” ul. Kopernika 15A -- Przedszkole Niepubliczne Zgromadzenia Sióstr OpatrznoĞci BoĪej ul. OkrĊĪna 33 -- Anioáów StróĪów Pozostaáe placówki wg strony gminy i BIP gminy Klub Przedszkolaka „Bartek” - niepubliczny ul. àączna 1 -- Wesoáe przedszkole ul. 3 Maja 62/64 -- Prywatne Przedszkole „SMYK” ul. Zakątek 10 --

Przedszkola zlokalizowane są gáównie w rejonach koncentracji zabudowy mieszkaniowej, na terenie miasta. Obszary gminy nie są wyposaĪone w tego typu placówki.

8.3.2. Szkolnictwo.

W roku szkolnym 2006/2007 w Grodzisku Mazowieckim funkcjonowaáo áącznie 7 szkóá podstawowych (6 publicznych, 1 spoáeczna), w których ksztaáciáo siĊ wg danych gminy 2767 uczniów.

Tabela: Szkoáy podstawowe w roku szkolnym 2006/2007 (zestawienie na podstawie danych SIO MEN z dnia 15 wrzeĞnia 2006) Placówka szkolna Lokalizacja Liczba uczniów Szkoáa Podstawowa nr 1 im. H.Sienkiewicza ul. Bartnika 13A, Grodzisk Maz. 581 Szkoáa Podstawowa nr 2 im. Marii Konopnickiej ul. Westfala 3, Grodzisk Maz. 666 Szkoáa Podstawowa nr 3 ul. KiliĔskiego 21, Grodzisk Maz. 65 Szkoáa Podstawowa nr 4 im. Józefy Joteyko ul. Zielony Rynek 2, KsiąĪenice 431 Filia KsiąĪenice 36 Szkoáa Podstawowa nr 6 im. Szarych Szer. ul. Sportowa 31, Grodzisk Maz. 623 Szkoáa Podstawowa Adamowizna 199 Szkoáa Podstawowa Izdebno KoĞcielne 57 Spoáeczna SP nr 23 im. L. Okulickiego ul. 3 Maja 33, Grodzisk Maz. --

W roku szkolnym 2006/2007 w Grodzisku Mazowieckim funkcjonowaáy áącznie 4 publiczne gimnazja, w których ksztaáciáo siĊ wg danych gminy 1361 uczniów. Poza szkoáami publicznymi istnieje jedno spoáeczne gimnazjum.

Tabela: Gimnazja w roku szkolnym 2006/2007 Placówka szkolna Lokalizacja Liczba uczniów Placówki wykazane w Systemie Informacji OĞwiatowej MEN (dane z 15 wrzeĞnia 2006) Gimnazjum nr 1 im. Noblistów Polskich ul. Zielony Rynek 2 337 Gimnazjum nr 2 im. K.K.BaczyĔskiego ul. Westfala 3 365 Gimnazjum nr 3 im. L. Teligi ul. Zondka 6 622 Gimnazjum nr 4 ul. KiliĔskiego 21 72 Pozostaáe placówki wg strony gminy i BIP gminy Spoáeczne gimnazjum STO ul. 11-listopada 33 --

0áodzieĪ z Grodziska Mazowieckiego i okolic ma moĪliwoĞü wyboru nauki w zlokalizowanych w Grodzisku 2 zespoáach szkóá ponadgimnazjalnych: ƒ Zespóá Szkóá nr 1 ƒ liceum ogólnoksztaáFące - 365 uczniów ƒ liceum profilowane – 20 uczniów ƒ technikum – 323 uczniów ƒ Zespóá Szkóá Technicznych i Licealnych Nr 2 ƒ liceum profilowane – 217 uczniów ƒ technikum – 247 uczniów ƒ zasadnicza szkoáa zawodowa – 379 uczniów

44 ƒ Zasadniczej Szkole Zawodowej Specjalnej ƒ Szkole Przysposabiającej do Pracy oraz dodatkowo ƒ PaĔstwowa Szkoáa Muzyczna im. T.Bairda ƒ Centrum Ksztaácenia Praktycznego. ƒ WyĪsza Szkoáa Spoáeczno - Ekonomiczna w Warszawie Satelitarny OĞrodek Ksztaácenia w Grodzisku Mazowieckim (146. sáuchaczy). W roku 2006 uczĊszczaáo do nich 2329 uczniów i sáuchaczy.

Biorąc pod uwagĊ liczebnoĞü grupy mieszkaĔców w wieku przedprodukcyjnym (wynosząFą w 2007 r. 7702 osoby), liczba miejsc w placówkach oĞwiatowych wydaje siĊ byü wystarczająca. Niemniej jednak na terenach gminy zauwaĪalny jest brak placówek wychowania przedszkolnego. Przy silnie urbanizujących siĊ obszarach wiejskich, szczególnie w poáudniowej czĊĞci gminy, wystĊpuje deficyt placówek wychowania przedszkolnego. Dzieci z obszarów wiejskich czĊsto woĪone są do przedszkoli w mieĞcie.

8.4. KULTURA

*áównym oĞrodkiem kultury w Grodzisku Mazowieckim jest OĞrodek Kultury Gminy Grodzisk Mazowiecki skupiający nastĊpujące placówki: ƒ Kino w Centrum Kultury (ul.Spóádzielcza) ƒ Biblioteki publiczne w mieĞcie i gminie Grodzisk Mazowiecki, ƒ Radio Bogoria, ƒ Ognisko Plastyczne, ƒ Centrum Kulturalno-Edukacyjne "Radogoszcz" ƒ Galeria Instrumentów Folkowych ƒ Muzeum WKD ƒ Muzeum PRL-u ƒ Liczne wydawnictwa prasy: dwutygodniki, miesiĊczniki (Gazeta Grodziska, Wspólny , Kurier Poáudniowy, Co? Gdzie? Kiedy? Na Mazowszu, Bogoria. Liczba, rozmieszczenie i róĪnorodnoĞü obiektów kultury oraz organizowanych form Īycia kulturalnego sprawia, Īe mieszkaĔcy miasta i okolic mają moĪliwoĞü zaspokajania róĪnorodnych zainteresowaĔ i potrzeb w tym zakresie.

8.5. SPORT I WYPOCZYNEK

Istniejące w mieĞcie obiekty i zespoáy obiektów sportowych dają dobre moĪliwoĞci uprawiania wielu dyscyplin sportowych, w tym sportu kwalifikowanego oraz wypoczynku. Do najwaĪniejszych obiektów sportu i rekreacji naleĪą dziaáające w ramach OĞrodka Sportu i Rekreacji: ƒ Grodziska Hala Sportowa, ƒ 3áywalnia Miejska „Wodnik 2000”, ƒ Boiska sportowe otwarte (stawy Walczewskiego), ƒ Stadion, ƒ Korty tenisowe. Brak jest na terenie miasta i w jego bezpoĞrednim sąsiedztwie naturalnych obszarów leĞnych oraz atrakcyjnych pod wzglĊdem krajobrazu terenów, które mogą stanowiü cel spacerów wypoczynkowych, wycieczek rowerowych oraz byü miejscem rekreacji. Niedostateczna jest powierzchnia i dostĊpnoĞü terenów zieleni w obrĊbie zainwestowanych terenów miasta, zwáaszcza osiedli mieszkaniowych z zabudową wielorodzinną. ZieleĔ jest rozmieszczona w mieĞcie bardzo nierównomiernie, co bardziej ogranicza jej dostĊpnoĞü wielu mieszkaĔcom.

8.6. OCHRONA ZDROWIA

Na terenie miasta znajduje siĊ 6 przychodni opieki podstawowej (1 – ZOZ, 5 - NZOZ), oraz 15 przychodni specjalistycznych. Opieka lekarska nie ogranicza siĊ wyáącznie do publicznych i zakáadowych obiektów lecznictwa, ale sprawowana jest takĪe poprzez prywatne przychodnie, gabinety lekarskie i stomatologiczne. OpiekĊ medyczną na terenie miasta zapewnia „Szpital Zachodni”, na który skáada siĊ dziesiĊü oddziaáów, oraz szpitalny oddziaá ratunkowy i dodatkowo stacja dializ. Szpital jest nowy, pierwsze oddziaáy uruchomiono w 2002 r. Na terenie miasta dziaáa 12 aptek oraz 3 medyczne laboratoria analityczne.

45 9. STAN PRAWNY GRUNTÓW.

Zdecydowana wiĊkszoĞü gruntów znajduje siĊ we wáadaniu prywatnych wáDĞcicieli, w formie uĪytkowania wieczystego, bąGĨ wáasnoĞci. :áasnoĞü komunalna obejmuje 489 ha. i stanowi grunty pod szkoáami, urzĊdem miejskim, domy kultury, obiekty sportowe, parki, hydrofornie, drogi.

STRUKTURA WàASNOĝCI GRUNTÓW W MIEĝCIE

1% 5% 12%

16%

66%

GRUNTY ZA SOBU SKA RBU PA ēSTWA GRUNTY ZA SOBU GMINNEGO GRUNTY PRYWATNE GRUNTY SPÓàDZIELNI,KOĝCIOàÓW I Z WIĄ ZKÓW WY ZNA NIOWY CH INNE

STRUKTURA WàASNOĝCI TERENÓW W GMINIE

3% 5% 1% 4% 6% 3%

78% GRUNTY ZA SOBU WàASNOĝCI ROLNEJ SP LASY PAēSTWOWE GRUNTY ZASOBU SKARBU PAēSTWA GRUNTY ZA SOBU GMINNEGO GRUNTY PRY WATNE GRUNTY SPÓàDZIELNI,KOĝCIOàÓW I ZWIĄZKÓW WYZNANIOWY CH INNE

46 10. WYSTĉPOWANIE UDOKUMENTOWANYCH ZàÏĩ KOPALIN ORAZ ZASOBÓW WÓD PODZIEMNYCH

Na terenie gminy Grodzisk Mazowiecki zostaáy wydane 3 koncesje na rozpoznanie geologiczne záyĪ kopalin (kruszywa naturalnego) wydanych przez organy administracji geologicznej Wojewody Mazowieckiego i Starosty Grodziskiego. RównieĪ trzy zakáady uzyskaáy koncesje geologiczne na wydobywanie kopalin ze záyĪ. W kopalinach wystĊpują w przewaĪającej czĊĞci piaski Ğrednioziarniste z domieszkami róĪnych frakcji. ĩwiry wystĊpują rzadko i w maáych iloĞciach. Pod wzglĊdem technologicznym pozyskany surowiec moĪe byü wykorzystywany w budownictwie mieszkalnym oraz drogowym, zaĞ w przypadku kruszywa grubego do produkcji betonu.

Tabela: Wykaz koncesji na rozpoznanie geologiczne záyĪ kopalin (kruszywa naturalnego) na terenie gminy Grodzisk Mazowiecki. Lokalizacja Organ koncesyjny Okres waĪnoĞci Lp. PrzedsiĊbiorca UWAGI rozpoznawanego záRĪa - data wydania koncesji koncesji Firma ELBET. Przewóz Urząd Wojewódzki w towarów, wykopy =áRĪe „Marynin” o pow. Warszawie, 2.08.1995r, Dec. Nr 1. - ziemne. Bekoniarstwo, 2,50 ha znak: OSRL-VI- 7K/95 wyroby betonowe. 7412A/13/95 Firma ELBET. Przewóz Wojewoda Mazowiecki, towarów, wykopy 2. =áRĪe „Marynin I” 4.10.2001r znak: WOĝ- 4.10.2003r ziemne. Bekoniarstwo, VI/7412/34/01 wyroby betonowe. Decyzja Starosty Grodziskiego, 3. PHU -PIASEK =áRĪe „KsiąĪenice I” 23.04.2004r Dec. Nr 33/04 28.05.2004r znak: WOĝRiGW-752/4/04 ħródáo: POĝ

Tabela: Wykaz koncesji geologicznych na wydobywanie kopalin na terenie gminy Grodzisk Mazowiecki. Organ koncesyjny - Powierz- Zasoby Okres waĪnoĞci Lp. PrzedsiĊbiorca Lokalizacja záRĪa data wydania chnia: geologiczne koncesji: koncesj Elbet. Przewóz towarów, Wojewoda wykopy ziemne. do 31 grudnia 1. =áRĪe MARYNIN 1,55 ha, 514 tys. Mg. Mazowiecki, Bekoniarstwo, wyroby 2003 r.* 23.10.1998 r. betonowe Wojewoda 80,774 tys. do 31 grudnia 2. PHU -PIASEK =áRĪe KsiąĪenice 1,30 ha, Mazowiecki, Mg. 2007 r. 23.10.1998 r. Firma Natoli – wytwórnia =áRĪe Starosta Grodziski, do 31 grudnia 3. b.d, b.d. cegáy :áadysáawów I 8.09.2000 r. 2009 r.** * obecnie przystąpiono do rekultywacji kopaliny w kierunku wodnym, eksploatacja zakoĔczona ** decyzja nie jest realizowana ħródáo: POĝ.

Jak wynika z „Operatu ewidencji zasobów záRĪa naturalnego MARYNIN” firma ELBET wg. stanu na 31grudnia 1996 r. posiadaáa zasoby przemysáowe, które wyniosáy 264,8 tys. Mg, zaĞ w roku 2003 zasoby te wyniosáy 19 587 Mg. W roku 2003 w/w kopalni wydobyto 11 141 Mg kruszywa. Zgodnie z przedáRĪonym Uproszczonym Planem Ruchu Górniczego na lata 2003 - 2007 z kopalni KsiąĪenice wydobyto 13 356 Mg. àącznie na terenie gminy wydobyto w 2003r 24 497 Mg kruszywa naturalnego dla potrzeb budownictwa i drogownictwa. Na terenie gminy wystĊpują dwa piĊtra wodonoĞne: czwartorzĊdowe i trzeciorzĊdowe. Zaopatrzenie miasta i gminy w wodĊ do celów bytowych odbywa siĊ w oparciu o ujĊcia wód wgáĊbnych czwartorzĊdowych z *áównego Zbiornika Wód Podziemnych GZWP nr 222.

47 11. OBSZARY I OBIEKTY CHRONIONE NA PODSTAWIE PRZEPISÓW PRAWA WODNEGO

11.1. STREFY ORAZ OBSZARY OCHRONNE

StrefĊ ochronną ujĊcia wód stanowi obszar, na którym obowiązują zakazy, nakazy i ograniczenia w zakresie uĪytkowania gruntów oraz korzystania z wody. W celu wáDĞciwego gospodarowania wodami, w szczególnoĞci ochrony zasobów wodnych gáówne komunalne ujĊcia wody zlokalizowane w gminie Grodzisk Mazowiecki posiadają wydane na podstawie art.37.ust.1art.122 ust.1 ustawy Prawo Wodne ( Dz U. nr 115 poz.1229 z póĨn. zmianami ) pozwolenia wodnoprawne. Zgodnie z tym pozwoleniem ustanawia siĊ wokóá kaĪdej studni strefĊ ochrony bezpoĞredniej Ponadto w pozwoleniach ustala siĊ sposób zabezpieczenia i zagospodarowania wyznaczonej strefy ochronnej oraz sposób oznakowania granic, jak równieĪ wprowadza w granicach strefy ochrony bezpoĞredniej zakazy dotyczące m.in.: ƒ zabezpieczenia terenu niezbĊdne dla potrzeb ograniczenia przebywania na nich osób trzecich ƒ wprowadzania Ğcieków do wód i do ziemi ƒ nakaz zagospodarowania terenu ujĊü zielenią. Wokóá wymienionych na str. 25 (pkt. 5.4) ujĊü i stacji uzdatniania wody „Cegielniana”, „Dąbrówka” i „Wólka Grodziska” w pozwoleniu wodno-prawnym zostaáy wyznaczone strefy ochrony bezpoĞredniej.

11.2. OCHRONA PRZED POWODZIĄ

Zgodnie z prawem wodnym, dla obszarów nieobwaáowanych naraĪonych na niebezpieczeĔstwo powodzi dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej sporządza studium okreĞlające w szczególnoĞci granice obszarów bezpoĞredniego zagroĪenia powodzią, uwzglĊdniające czĊstotliwoĞü wystĊpowania powodzi, uksztaátowanie dolin rzecznych i tarasów zalewowych, strefĊ przepáywu wezbraĔ powodziowych, tereny zagroĪone osuwiskami skarp lub zboczy, tereny depresyjne oraz bezodpáywowe. W 2006 roku na zlecenie Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Warszawie, wykonano „Studium dla potrzeb planów ochrony przeciwpowodziowej”. W powyĪszym opracowaniu okreĞlono strefy zagroĪenia powodziowego. Studium okreĞla zasiĊg prawdopodobieĔstwa wystąpienia zalewu przez rzekĊ RokitnicĊ: ƒ zasiĊg zalewu bezpoĞredniego wodą o prawdopodobieĔstwie 1% ƒ zasiĊg zalewu bezpoĞredniego wodą o prawdopodobieĔstwie 0,5% ƒ strefĊ páytkiego zalewu (0,5 m) od wody o prawdopodobieĔstwie 1% W granicach strefy zalewowej znajdują siĊ: wschodnie kraĔce miasta Grodzisk Mazowiecki oraz fragmenty terenów miejscowoĞci, przez które przepáywa Rokitnica: ĩuków, Chrzanów Maáy, Kady, SzczĊsne, KsiąĪenice, Marynin.

12. TERENY ZAMKNIĉTE

Na podstawie art.4 ust. 2a ustawy z dnia 17 maja 1989r. Prawo Geodezyjne i kartograficzne wáDĞciwi ministrowie okreĞlają w drodze decyzji tereny zamkniĊte. Dla tych terenów nie sporządza siĊ miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Decyzja nr 62 Ministra Infrastruktury dnia 26 wrzeĞnia 2005 r. w sprawie ustalenia terenów, przez które przebiegają linie kolejowe, jako terenów zamkniĊtych uznaje za tereny zamkniĊte, zastrzeĪone ze wzglĊdu na obronnoĞü i bezpieczeĔstwo paĔstwa tereny, na których usytuowane są linie kolejowe ( okreĞlone w zaáączniku do decyzji). Na obszarze gminy wystĊpuje równieĪ zamkniĊty teren wojskowy w miejscowoĞci KsiąĪenice.

48 13. ZADANIA Sà8ĩĄCE REALIZACJI PONADLOKALNYCH CELÓW PUBLICZNYCH

Zarząd Województwa Mazowieckiego nie wnosiá uwag i wniosków w zakresie zadaĔ samorządu wojewódzkiego. Mazowiecki Urząd Wojewódzki nie zgáosiá zadaĔ rządowych, a wskazaá na koniecznoĞü uwzglĊdnienia: ƒ uwarunkowaĔ, wynikających z istniejącego rolniczego uĪytkowania terenów rolnych, poáRĪonych w granicach administracyjnych gminy oraz funkcjonowania istniejących gospodarstw rolnych i rolno- ogrodniczych, ƒ przepisów ustawy z dnia 28 wrzeĞnia 1991 r. o lasach (Dz. U. Nr 101 poz. 444 z 1991 r. z póĨn. zm.) i ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leĞnych (Dz. U. Nr 16 poz. 78 z 1995 r. z póĨn. zm.) ƒ zachowania zasad wynikających z poáRĪenia gminy Grodzisk Mazowiecki na terenie Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu powoáanego Rozporządzeniem Wojewody Mazowieckiego Nr 117 z dnia 3 sierpnia 2000 r. w sprawie Rozporządzenia Wojewody Warszawskiego z dnia 29 sierpnia 1997 r. w sprawie utworzenia obszaru chronionego krajobrazu na trenie województwa warszawskiego – Dziennik UrzĊdowy Woj. Mazowieckiego Nr 93 poz. 911 z dnia 18 sierpnia 2000 r.

49 III. SYNTEZA UWARUNKOWAē ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY GRODZISK MAZOWIECKI

1. UWARUNKOWANIA ZEWNĉTRZNE

Do najwaĪniejszych zewnĊtrznych determinantów rozwoju gminy naleĪą: 1) PoáRĪenie gminy w obszarze metropolitarnym Warszawy (OMW), 2) Przebieg trasy autostradowej A2 z lokalizacją wĊ]áa autostradowego we wsi Táuste, 3) Przebiegające przez gminĊ drogi wojewódzkie prowadzące ruch tranzytowy o znaczeniu regionalnym i krajowym, 4) 6ąsiedztwo terenów lasów NadarzyĔskich i Jaktorowskich oraz miast ogrodów: Milanówka i Podkowy LeĞnej, 5) Ranga miejscowoĞci Grodzisk Mazowiecki jako powiatowego wielofunkcyjnego oĞrodka obsáugi mieszkaĔców, 6) Rola Grodziska Mazowieckiego jako dogodnego zaplecza dalszego rozwoju inwestycji pasma zachodniego aglomeracji stoáecznej,

2. UWARUNKOWANIA WEWNĉTRZNE

2.1. OCENA STANU ISTNIEJĄCEGO

Z racji swego poáRĪenia w bezpoĞrednim sąsiedztwie stolicy w gminie Grodzisk Mazowiecki obserwuje siĊ napór inwestycyjny na pozyskiwanie nowych terenów budowlanych zarówno w mieĞcie jak i na terenach wiejskich. Biorąc pod uwagĊ wykonane analizy stanu zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Grodzisk Mazowiecki oraz zapisy z planu zagospodarowania przestrzennego województwa mazowieckiego, moĪna wnosiü, Īe w gminie utrzyma siĊ tendencja presji inwestorów na nowe tereny budowlane. Analiza záRĪonych do studium wniosków pozwala okreĞliü potrzeby, oczekiwania i dąĪenia mieszkaĔców gminy nie tylko w zakresie zagospodarowania przestrzennego. Struktura wniosków indywidualnych wyraĨnie pokazuje zmianĊ rodzaju aktywnoĞci gospodarczej ludnoĞci, przy czym ponad 30% wniosków dotyczy budownictwa mieszkaniowego. Ogromna wiĊkszoĞü tych, którzy wnioski záRĪyli, wnioskuje o zmianĊ przeznaczenia dziaáek rolnych na budowlane. ĝwiadczy to o „odchodzeniu” od rolnictwa jako gáównego i pierwszego Ĩródáa utrzymania. WiĊksze zainteresowanie innym niĪ rolnicze, zagospodarowaniem terenu, Ğwiadczyü moĪe równieĪ o wzroĞcie aktywnoĞci gospodarczej (przedsiĊbiorczoĞci) z jednej, i wzroĞcie zainteresowania miejscami o wyĪszych walorach przyrodniczych (jako miejsca zamieszkania) z drugiej strony. W obszarze miasta zabudowa jest juĪ wyraĨnie uksztaátowana. Najbardziej intensywny charakter ma zabudowa wokóá stacji kolejowej PKP, gdzie wystĊpuje zwarta zabudowa pierzejowa wzdáXĪ ciągów ulicznych tworząca obszar centrum. Im dalej od centrum tym zabudowa jest mniej intensywna. Na obszarach wiejskich w póánocnej czĊĞci gminy zabudowa ma przewaĪnie charakter liniowy, a nowa zabudowa powstaje w oparciu o uzupeánienie ukáadów wokóá istniejących dróg, co wynika z dotychczasowej polityki przestrzennej gminy. Niemniej jednak duĪym zainteresowaniem inwestycyjnym cieszą siĊ tereny w Vąsiedztwie planowanego wĊ]áa autostradowego w miejscowoĞci Táuste, jak równieĪ tereny rolne we wsiach ĩuków i Káudno Stare. Obszary poáudniowej czĊĞci gminy mają odmienny charakter. Ze wzglĊdu na korzystne warunki przyrodniczo-krajobrazowe jest to obszar szczególnego zainteresowania inwestycyjnego budownictwa mieszkaniowego. OdnoĞnie wyposaĪenia w infrastrukturĊ techniczną moĪna uznaü, Īe stopieĔ uzbrojenia terenów zainwestowanych jest dobry. Projektowany rozwój systemów wodociągowych i sieci kanalizacyjnej powinien byü determinantem rozwoju zabudowy, ze wzglĊdów zarówno ekonomicznych jak i ochrony Ğrodowiska. StopieĔ wyposaĪenia terenów w infrastrukturĊ spoáeczną równieĪ moĪna uznaü za zadowalający. Biorąc pod uwagĊ liczebnoĞü grupy mieszkaĔców w wieku przedprodukcyjnym liczba miejsc w placówkach oĞwiatowych wydaje siĊ byü wystarczająca, przy czym na terenach gminy zauwaĪalny jest brak placówek wychowania przedszkolnego. W związku duĪym ruchem inwestycyjnym na terenach w poáudniowej czĊĞci gminy oraz dodatnim przyrostem naturalnym, odnotowanym w ostatnim roku, naleĪy przewidzieü lokalizacjĊ nowych placówek przedszkolnych i szkolnych.

50 2.2. UWARUNKOWANIA STANOWIĄCE ZASOBY I SZANSE ROZWOJU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY

1) PoáRĪenie gminy w dogodnej odlegáRĞci dla lokalizacji osiedli-sypialni Warszawy, 2) Rezerwy obszarów dla rozwoju zabudowy mieszkaniowej i aktywnoĞci gospodarczej, 3) Dobre powiązania komunikacyjne: ƒ kolejowe: 9 linia tranzytowa PKP, 9 linia podmiejska PKP, 9 linia dojazdowa WKD, ƒ drogowe: 9 Warszawa – ĩyrardów wzdáXĪ silnie zurbanizowanego pasma zachodniego, 9 Grodzisk Mazowiecki – Báonie do drogi nr 2 Warszawa – PoznaĔ, 9 Grodzisk Mazowiecki – Radziejowice do drogi nr 8 Warszawa – Wrocáaw, Katowice 4) RozwiniĊta sieü dróg lokalnych. 5) Dobry stopieĔ wyposaĪenia w infrastrukturĊ techniczną, 6) Wystarczający stopieĔ wyposaĪenia w infrastrukturĊ spoáeczną, 7) Bogate zaplecze kulturalno-sportowe na terenie miasta, 8) WystĊpowanie na obszarze gminy terenów przyrodniczych o znaczeniu lokalnym i regionalnym stanowiących czĊĞü Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, 9) Przyrodnicze i krajobrazowe warunki do ksztaátowania osiedli ekstensywnej zabudowy o charakterze willowo-ogrodowym. 10) Wzrost aktywnoĞci inwestycyjnej w ostatnich latach.

2.3. UWARUNKOWANIA STANOWIĄCE SàABE STRONY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY

1) Dysproporcje w zakresie infrastruktury spoáeczno - gospodarczej (informacja, kultura, obsáuga lokalnej przedsiĊbiorczoĞci, oĞwiata dorosáych) obszarów miasta i gminy 2) Dysproporcje w rozwoju sieci kanalizacyjnej w stosunku do zrealizowanej sieci wodociągowej. 3) Rozproszenie zabudowy na terenach wiejskich, niekontrolowany ruch inwestycyjny co powoduje zwiĊkszenie nakáadów na rozwój infrastruktury. 4) Niedostateczna sieü usáug turystycznych, w stosunku do potrzeb i moĪliwoĞci. 5) Brak dostĊpnego dla turystów opracowania przyrodniczego promującego zasoby przyrodnicze gminy. 6) =áy stan techniczny obiektów zabytkowych.

3. CELE ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

Ustala siĊ, Īe gáównymi celami rozwoju gminy Grodzisk Mazowiecki są: 1) Ugruntowanie znaczenia gminy jako wielofunkcyjnego oĞrodka ponadlokalnego w zachodniej czĊĞci aglomeracji warszawskiej, 2) Zapewnienie zrównowaĪonego zagospodarowania przestrzennego uwzglĊdniającego: ƒ podniesienie standardów technicznych i bytowych mieszkaĔców gminy i jej inwestorów zewnĊtrznych, ƒ ochronĊ przyrody, krajobrazu i zachowanie dziedzictwa kulturowego. 3) Zapewnienie sprawnoĞci funkcjonowania systemu komunikacyjnego przy rosnącym poziomie motoryzacji 4) Stworzenie podstaw obsáugi turystyki i wypoczynku w gminie.

Ustala siĊ nastĊpujące cele zagospodarowania przestrzennego gminy: 1) Stworzenie warunków do inwestowania z uwzglĊdnieniem zasad ochrony Ğrodowiska przyrodniczego i kulturowego. 2) Poszerzenie oferty rekreacyjnej – rozwój centrum sportu i rekreacji w mieĞcie 3) Stworzenie podstaw dla rozwoju budownictwa mieszkaniowego i budownictwa związanego z produkcją, przetwórstwem i rzemiosáem, nieuciąĪliwego dla ludzi i Ğrodowiska. 4) Modernizacja i uzupeánienie ukáadu komunikacyjnego pod kątem ograniczenia uciąĪliwoĞci wywoáanych wzrastającym ruchem zwáaszcza w obszarach planowanych obwodnic poáudniowej i zachodniej. 5) Uporządkowanie funkcjonalno - przestrzenne i estetyczne zabudowy - poprawa wizerunku wsi. 6) Poprawa jakoĞci Īycia mieszkaĔców na terenach wiejskich poprzez: ƒ systematyczny rozwój infrastruktury technicznej ƒ sukcesywne wzbogacanie wyposaĪenia terenów w infrastrukturĊ spoáeczną

51 7) Rozwój zagospodarowania zgodnie z funkcjami terenów, okreĞlonymi w planach miejscowych. 8) Racjonalne korzystanie z zasobów przyrodniczych, ochrona ich najcenniejszych komponentów. 9) Ochrona krajobrazu kulturowego m.in. poprzez: ƒ respektowanie historycznych ukáadów urbanistycznych ƒ projektowanie nowych obiektów w nawiązaniu do tradycyjnego charakteru zabudowy lub w innych formach harmonizujących z krajobrazem kulturowym. 10) Wyksztaácenie przestrzenne systemu przyrodniczego gminy spójnego z systemem przyrodniczym województwa mazowieckiego. 11) Stworzenie warunków dla rozwoju turystyki i wypoczynku lokalnego i podstoáecznego.

52 STUDIUM UWARUNKOWAē I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY GRODZISK MAZOWIECKI

POLITYKA PRZESTRZENNA

53 IV. POLITYKA W ZAKRESIE GOSPODARKI PRZESTRZENNEJ

Ksztaátowanie polityki przestrzennej miasta i gminy oparte byü musi o zasady równowaĪonego rozwoju w dziedzinach: ochrony zasobów przyrodniczych i kulturowych, optymalnego gospodarowania przestrzenią, wzrostu standardów cywilizacyjnych i dobrobytu mieszkaĔców oraz rozwoju gospodarki. Stosownie do przepisu art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w studium okreĞla siĊ: ƒ dziaáania na obszarach objĊtych lub wskazanych do objĊcia ochroną, ƒ dziaáania w zakresie ochrony lokalnych wartoĞci Ğrodowiska przyrodniczego i przeciwdziaáania zagroĪeniom Ğrodowiskowym, ƒ dziaáania w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury wspóáczesnej ƒ zasady ochrony rolniczej przestrzeni produkcyjnej, ƒ dziaáania dotyczące rehabilitacji i przeksztaáceĔ na terenach zabudowanych, ƒ predyspozycje terenów do zabudowy, ƒ kierunki rozwoju komunikacji i infrastruktury technicznej, ƒ obowiązki w zakresie sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, ƒ obszary niezbĊdne dla realizacji polityki paĔstwa na obszarze gminy.

PrzyjĊta uchwaáą Rady Gminy polityka przestrzenna (zapisana w niniejszym dokumencie) okreĞlona w odniesieniu do kaĪdego z wyĪej wymienionych zagadnieĔ, bĊdzie podstawą podejmowania kolejnych prac planistycznych. odnoszących siĊ do wybranych obszarów gminy, podstawą opracowywania analiz zgodnoĞci ustaleĔ sporządzanych planów miejscowych z tą polityką. %Ċdzie równieĪ materiaáem pomocniczym do: ƒ planowania i realizacji zadaĔ wáasnych gminy związanych z zagospodarowaniem przestrzennym, ƒ ofertowej dziaáalnoĞci organów gminy, ƒ posáugiwania siĊ przepisami ustaw szczególnych, które mając swój aspekt przestrzenny na obszarze gminy wpáywają na ustalenia studium i wiąĪą organy gminy w postĊpowaniu administracyjnym, ƒ gospodarki gruntami w gminie, ƒ podejmowania dziaáDĔ związanych z obejmowaniem ochroną najbardziej cennych oraz wartoĞciowych obszarów i obiektów w gminie, ƒ wykonywania prognoz wpáywu ustaleĔ planów miejscowych na Ğrodowisko, ƒ wykonywania ocen oddziaáywania inwestycji na Ğrodowisko, ƒ planowania prac kartograficznych umoĪliwiających sprawną dziaáalnoĞü planistyczną a takĪe administracyjną. Integralną czĊĞü studium stanowi zaáącznik graficzny nr 1.

1. KIERUNKI ZMIAN W STRUKTURZE PRZESTRZENNEJ MIASTA I GMINY ORAZ W PRZEZNACZENIU TERENÓW

Miasto i gmina Grodzisk Mazowiecki, jest jednym z waĪniejszych oĞrodków w poáudniowo-zachodniej czĊĞci aglomeracji warszawskiej i stanowi waĪny oĞrodek ponadlokalny, uzupeániający oddziaáywanie stolicy. O roli tego oĞrodka i jego ponadlokalnym znaczeniu Ğwiadczą liczne organy i instytucje usáugowe pracujące dla potrzeb otoczenia regionalnego, jak organy administracji, instytucje sáXĪby zdrowia i opieki spoáecznej, obiekty szkolnictwa, kultury i sportu. Do kompetencji gminy naleĪy stworzenie warunków dla realizacji wszelkiego rodzaju budownictwa. W tym celu studium okreĞla predyspozycje terenów pod zabudowĊ. Są nimi nastĊpujące tereny: ƒ w obrĊbie kolonii zabudowy siedliskowej, ƒ w granicach zwartej zabudowy wsi, ƒ w granicach obszarów rozwojowych, wyznaczonych w niniejszym studium. Wyznaczone w niniejszym studium obszary rozwojowe obejmują kompleksy terenów, na których mogą wystąpiü zmiany zagospodarowania przestrzennego, wynikające z nadrzĊdnego celu polityki przestrzennej gminy, którym jest ugruntowanie rangi oĞrodka ponadlokalnego z jednoczesną ochroną i racjonalnym gospodarowaniem zasobami Ğrodowiska przyrodniczego i kulturowego gminy. W planie zagospodarowania województwa mazowieckiego póánocna czĊĞü gminy wokóá wĊ]áa autostradowego zostaáa objĊta strefą funkcjonalną rozwoju przemysáowo-gospodarczego, obszary wschodniej czĊĞci gminy na poáudnie od autostrady wraz z miastem oraz wsiami na poáudniowo-wschodniej czĊĞci gminy objĊte zostaáy strefą funkcjonalną zaplecza mieszkaniowego Warszawy, natomiast obszar poáudniowo- zachodniej czĊĞci gminy zaliczony zostaáy jako zaplecze przyrodniczo-klimatyczne i rekreacyjne Warszawy.

54 Tereny rozwojowe gminy Grodzisk Mazowiecki w niniejszym studium wskazano zgodnie z powyĪszymi wytycznymi przy jednoczesnym uwzglĊdnieniu lokalnych uwarunkowaĔ omówionych w czĊĞci I studium.

W oparciu o kryteria historyczne, przyrodnicze, funkcjonalne, gospodarcze, architektoniczne przedstawione w czĊĞci Studium poĞwiĊconej uwarunkowaniom rozwoju przestrzennego, ustala siĊ kierunki rozwoju zagospodarowania przestrzennego miasta i caáej gminy Grodzisk Mazowiecki:

1.1. KIERUNKI ROZWOJU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO TERENÓW MIASTA

Miasto Grodzisk Mazowiecki jest stolicą powiatu grodziskiego, peáni wiĊc funkcje obsáugi mieszkaĔców w zakresie usáug publicznych na poziomie lokalnym i ponadlokalnym (gáównie dla gmin powiatu). Miasto jest równieĪ najwiĊkszym oĞrodkiem osadnictwa w powiecie. W mieĞcie stosunkowo niewielki procent powierzchni zajmuje przemysá oraz usáugi nieuciąĪliwe w tym gáownie handel. Miasto nadal powinno rozwijaü siĊ w kierunku mieszkaniowo-usáugowym, stale podnosząc poziom i dostĊpnoĞüĞwiadczonych mieszkaĔcom usáug.

W zakresie budowy struktury tkanki miejskiej wskazuje siĊ:

1) Porządkowanie ukáadu urbanistycznego i formy przestrzennej Grodziska Mazowieckiego przy lokalizacji nowej zabudowy a takĪe ustalaniu zasad zabudowy przy sporządzaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego 2) Wyznaczenie terenów pod zabudowĊ mieszkaniową i usáugową a takĪe związaną z realizacją celów publicznych. 3) Rewitalizacja starej zabudowy i ukáadów urbanistycznych w ĞródmieĞciu. 4) Uzupeánienie infrastruktury technicznej na istniejących terenach zabudowanych i wyprzedzające przygotowanie techniczne terenów przeznaczonych do zabudowy. 5) Rezerwacja terenu pod budowĊĞcieĪek rowerowych wzdáXĪ gáównych ulic w Grodzisku Mazowieckim jak równieĪ ĞcieĪek pieszo-rowerowych w korytarzach ciągów przyrodniczych oraz w terenach zieleni urządzonej, parków publicznych i terenów sportowo-rekreacyjnych. 6) 'ąĪenie do wytworzenia czytelnego centrum miejskiego skupiającego obiekty usáug publicznych i nieuciąĪliwych o znaczeniu lokalnym i ponadlokanym oraz przestrzeni publicznych wysokiej jakoĞci. 7) Kreowanie lokalnych przestrzeni publicznych w zakresie poszczególnych osiedli mieszkaniowych mających charakter integracyjny dla poszczególnych zespoáów zabudowy. 8) Miejskie przestrzenie publiczne powinny byü wyposaĪone w dominanty przestrzenne (lub powinny byü utrzymane i uczytelnione istniejące) bĊGące identyfikatorami przestrzeni i powiązaĔ przestrzennych w ukáadzie miasta. 9) W historycznym centrum miasta naleĪy utrzymaü typ zabudowy kamienicznej w ukáadzie pierzejowym, z usáugami w parterach budynku. 10) W strukturze miejskiej powinno dominowaü mieszkalnictwo jednorodzinne wolnostojące rozwijające siĊ na terenach w wewnĊtrznym zarysie obwodnicy poáudniowej i zachodniej 11) Przy trasach wjazdowych do miasta (ciągi ulic Królewskiej, Sienkiewicza, ĩyrardowskiej) naleĪy lokalizowaü reprezentacyjne budynki usáug biurowych i innych nieuciąĪliwych, jak równieĪ mieszkalnictwa wielorodzinnego, 12) Zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna, powinna stanowiü uzupeánienie zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej. 13) Nie naleĪy mieszaü nowopowstającej zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i wielorodzinnej o skrajnie róĪnych gabarytach, lecz naleĪy dąĪ\ü do tworzenia osiedli o ustalonym charakterze zabudowy. 14) Zabudowa mieszkaniowa zarówno wielorodzinna jak i jednorodzinna nie moĪe mieü charakteru osiedli zamkniĊtych tzw. kondominiów. 15) NaleĪy przyjąü system zagĊszczania istniejącej zabudowy, tj.: lokalizowania nowej zabudowy na niezabudowanych terenach wĞród zabudowy istniejącej, a dopiero w dalszej kolejnoĞü naleĪy przeznaczaü pod zabudowĊ tereny niezabudowane, stopniowo w sąsiedztwie terenów zabudowanych. 16) W przypadku lokalizacji zabudowy mieszkaniowej na dziaákach zalesionych naleĪy utrzymaü leĞny charakter terenów. 17) W zakresie terenów zabudowy mieszkaniowo-usáugowej moĪna dopuszczaü lokalizowanie usáug zarówno publicznych jak i nieuciąĪliwych. 18) StrukturĊ tkanki miejskiej winny uzupeániaü obiekty uĪytecznoĞci publicznej, w szczególnoĞci: obiekty administracji lokalnej i ponadlokalnej, placówki oĞwiatowe i oĞwiatowo-wychowawcze, obiekty áącznoĞci, zdrowia, kultury i obiekty sakralne.

55 19) Obiekty uĪytecznoĞci publicznej mogą, a nawet powinny mieü charakter identyfikatorów przestrzeni, w szczególnoĞci obiekty administracji i obiekty sakralne. 20) Przy lokalizacji nowych obiektów uĪytecznoĞci publicznej, w szczególnoĞci w zakresie oĞwiaty (gáównie na poziomie przedszkolnym, podstawowym i gimnazjalnym), áącznoĞci, zdrowia naleĪy siĊ kierowaü ich póĨniejszą dostĊpnoĞcią dla ludnoĞci (czas dojĞcia, dojazdu), rozmieszczeniem i strukturą wiekową ludnoĞci, rozwojem terenów mieszkaniowych. 21) Obiekty przemysáowe i usáugi uciąĪliwe na terenie miasta naleĪy lokalizowaü na terenach do tego przeznaczonych – oznaczonych w studium symbolem AG. 22) Tereny przemysáowe naleĪy oddzielaü od terenów zabudowy mieszkaniowej poprzez ksztaátowanie odpowiednich relacji przestrzennych np. strefami zieleni izolacyjnej. 23) Tereny zieleni miejskiej powinny tworzyü zwarty i powiązany ze sobą ukáad przestrzeni skáadający siĊ z terenów parkowych (urządzonych), zieleĔców, zieleni cmentarnej, zieleni towarzyszącej ciągom komunikacyjnym. 24) W szczególnoĞci zaleca siĊ urządzenie parku wzdáXĪ brzegów rzek Rokicianki i Mrowny. 25) WzdáXĪ istniejących torów kolejowych zaleca siĊ realizacjĊ zieleni izolacyjnej.

1.2. KIERUNKI ROZWOJU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO TERENÓW GMINY:

1) Modernizacja i rehabilitacja zabudowy, poprawa wizerunku miejscowoĞci na terenach wiejskich 2) Wyznaczenie obszarów rozwojowych w poáudniowej czĊĞci gminy, jako kompleksów terenów predysponowanych do zabudowy mieszkaniowo-usáugowej oraz rekreacyjno-wypoczynkowej. 3) Wyznaczenie terenów dla rozwoju aktywnoĞci gospodarczej i wprowadzenie funkcji miasto- i centrotwórczych w póánocnej czĊĞci gminy w rejonie wĊ]áa autostradowego. 4) Wyznaczenie terenów dla rozwoju zorganizowanych dziaáDĔ inwestycyjnych zabudowy mieszkaniowo- usáugowej oraz funkcji rekreacyjno-wypoczynkowej z obowiązkiem wyprzedzającego przygotowania technicznego terenu w rejonie wsi Stare Káudno, Káudzienko, Táuste i ĩuków. 5) Ustalenie zasad przeznaczenia terenów pod zabudowĊ w powiązaniu z planowaną realizacją infrastruktury technicznej, w szczególnoĞci sieci wodno-kanalizacyjnej. 6) W przypadku lokalizacji zabudowy mieszkaniowej na dziaákach zalesionych naleĪy utrzymaü leĞny charakter terenów. 7) Systematyczne uzupeánianie wyposaĪenia terenów w obiekty infrastruktury spoáecznej. 8) Systematyczna modernizacja sieci dróg w gminie, stosowanie nowoczesnych Ğrodków uspokajania ruchu na drogach o duĪym jego natĊĪeniu. 9) Kontynuowanie procesu budowy wodociągów i kanalizacji. 10) Uzupeánienie infrastruktury technicznej na istniejących terenach zabudowanych i wyprzedzające przygotowanie techniczne terenów przeznaczonych do zabudowy. 11) Rezerwacja terenu pod budowĊ ĞcieĪek rowerowych wzdáXĪ gáównych ulic o duĪym natĊĪeniu ruchu drogowego w KaáĊczynie, KsiąĪenicach i pozostaáych miejscowoĞciach oraz rekreacyjnych tras pieszo- rowerowych i ĞcieĪek edukacyjnych. 12) Tworzenie i ochrona ciągów przyrodniczych wzdáXĪ cieków wodnych skáadających siĊ na system przyrodniczy gminy jako lokalnych korytarzy ekologicznych, terenów rekreacyjnych, ĞcieĪek dydaktycznych. 13) Wyznaczanie obszarów przyrodniczych wskazanych do ochrony.

2. KIERUNKI PRZEKSZTAàCEē STRUKTUR FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNYCH.

Generalna koncepcja przeksztaáceĔ i rozwoju struktury przestrzennej miasta i gminy zakáada: ƒ rozwój i lepsze wykorzystanie centrum miasta, jako pasma intensywnego zagospodarowania miejskiego, ƒ podniesienie standardów osiedli mieszkaniowych, ƒ rozwój terenów mieszkaniowych w poáudniowej czĊĞci gminy, ƒ rozwój terenów o funkcjach miasto- i centrotwórczych oraz terenów mieszkaniowo-usáugowych i terenów usáugowych w póánocnej czĊĞci gminy, na terenach wsi ĩuków, Káudzienko, Táuste i Káudno Stare, jako zorganizowanych inwestycji z wyprzedzającym lub jednoczesnym uzbrojeniem terenu w infrastrukturĊ techniczna; ƒ rozwój terenów usáug i aktywnoĞci gospodarczej w pobliĪu planowanego wĊ]áa komunikacyjnego autostrady oraz wĊ]áów komunikacyjnych obwodnic miasta: poáudniowej i zachodniej. RównoczeĞnie konieczne jest zapewnienie odpowiednich warunków dla przenikających intensywne zagospodarowanie ciągów przyrodniczych wiąĪących ekstensywnie uĪytkowane dolin rzek Mrowny, Rokitnicy i

56 Rokicianki (terenów uĪytków zielonych Re), terenów rolniczych (R) jak i nielicznych w gminie terenów lasów (Ls), w spójny system przyrodniczy gminy. W ramach tego systemu powinny funkcjonowaü obszary zieleni publicznej, sportu i rekreacji w formie systemu terenów zieleni urządzonej (ZU) powiązanej siecią ĞcieĪek rowerowych i ciągów spacerowych (Z).

Dla potrzeb studium obszar gminy podzielono na tereny: zurbanizowane i niezurbanizowane, w obrĊbie których wyodrĊbniono kategorie terenów, wyróĪniających siĊ funkcją w strukturze przestrzennej gminy. Kierunek przeksztaáceĔ i dziaáania priorytetowe sformuáowano w odniesieniu do wyodrĊbnionych kategorii terenów funkcjonalnych i sklasyfikowano pod wzglĊdem wiodącego przeznaczenia i uĪytkowania terenu. 6ą to:

1) Tereny zurbanizowane Kategorie terenów: ƒ tereny zabudowy a) C – wielofunkcyjne tereny zabudowy centrum b) MU - wielofunkcyjne tereny zabudowy Ğródmiejskiej c) MU.1 – tereny zabudowy mieszkaniowo-usáugowej miejskiej d) MU.2 – tereny zabudowy mieszkaniowo-usáugowej podmiejskiej e) MU.3 – tereny zabudowy mieszkaniowo-usáugowej ukáadów ulicowych f) AG - tereny aktywnoĞci gospodarczej i usáug g) NO - teren oczyszczalni Ğcieków h) TS - tereny o znaczeniu obronnym i) TZ - tereny zamkniĊte ƒ tereny zieleni a) ZPK - tereny projektowanego parku kulturowego b) ZP - tereny parków podworskich c) ZC - tereny cmentarzy d) ZU - tereny zieleni urządzonej e) Z - tereny zieleni ciągów ekologicznych

2) Tereny niezurbanizowane - wyáączone z zabudowy Kategorie terenów: a) R - tereny uĪytkowane rolniczo; b) Re - tereny uĪytków zielonych o znaczeniu przyrodniczym; c) Ls - tereny lasów; d) W - tereny wód powierzchniowych Ğródlądowych.

2.1. DZIAàANIA PRIORYTETOWE KSZTAàTUJĄCE SRTUKTURY FUNKCJONALNO- PRZESTRZENNE GMINY

Zapotrzebowanie na tereny mieszkaniowo-usáugowe, usáugowe i produkcyjne na obszarze gminy i miasta, które nasiliáo siĊ w ostatnich latach, ma odzwierciedlenie w iloĞci wydawanych decyzji, pozwoleĔ na budowĊ jak i wniosków o zmianĊ przeznaczenia w planach miejscowych oraz wniosków záRĪonych do studium. Podstawową zasadą dla kierunków zmian w strukturze funkcjonalno-przestrzennej jest równowaĪenie funkcji na caáym obszarze miasta i gminy oraz tworzenie wielofunkcyjnych ukáadów przestrzennych, wzbogacenie terenów gminy w funkcje usáugowe, wypoczynkowe i rekreacyjne przy jednoczesnym uwzglĊdnieniu racjonalnego wykorzystania terenów niezurbanizowanych jak równieĪ ekonomicznych skutków realizacji polityki przestrzennej.

2.1.1. Obszary lokalizacji usáug komercyjnych, biurowych, w tym obiektów handlowych o powierzchni sprzedaĪy o powierzchni powyĪej 2000m2

Ksztaátowanie ukáadów ciągów usáugowych: ƒ uporządkowanie funkcjonalne i estetyczne, oraz podniesienie jakoĞci przestrzeni o charakterze reprezentacyjnym wzdáXĪ gáównych ciągów komunikacyjnych – „wlotów” do miasta (ulice: Królewska i ĩyrardowska), w szczególnoĞci poprzez atrakcyjne i harmonijne ksztaátowanie nowej zabudowy usáugowej lub o funkcjach mieszanych usáugowo – mieszkaniowych z usáugami w parterach budynków, w tym obiektów o powierzchni handlowej powyĪej 2000m2 jako galerii handlowych, lokalizowanych przynajmniej w parterach budynków z moĪliwoĞcią realizacji lokali mieszkalnych na wyĪszych kondygnacjach,

57 ƒ ksztaátowanie w mieĞcie nowej zabudowy wzdáXĪ ulic oraz wokóá placów i skrzyĪowaĔ ulic, w sposób tworzący spójną kompozycjĊ przestrzenną, podkreĞlająFą charakter miejsca, w tym poprzez wysokiej jakoĞci rozwiązania architektoniczne, techniczne i materiaáowe, ƒ ksztaátowanie w póánocnej czĊĞci gminy w pobliĪu lokalizacji wĊ]áa autostradowego terenów strategicznego rozwoju gminy - stanowiących gáówne obszary dziaáDĔ przeksztaáceĔ funkcjonalno – przestrzennych, ukierunkowanych na formowanie spójnego zaáRĪenia urbanistyczno-architektonicznego przy jednoczesnym lub wyprzedzającym uzbrojeniu terenów w infrastrukturĊ techniczną, ƒ ksztaátowanie w póánocnej czĊĞci gminy w pobliĪu lokalizacji wĊ]áa autostradowego terenów wysokiej estetycznej jakoĞci przestrzeni o charakterze reprezentacyjnym, w szczególnoĞci poprzez atrakcyjne i harmonijne ksztaátowanie nowej zabudowy usáugowej lub o funkcjach mieszanych usáugowo – mieszkaniowych z usáugami przynajmniej w parterach budynków, oraz obiektów o powierzchni handlowej powyĪej 2000m2 formowanych zarówno jako galerie i centra handlowe,

2.1.2. Obszary koncentracji funkcji – wielofunkcyjne lokalne centra usáugowe

Ksztaátowanie lokalnych centrów usáugowych: ƒ wprowadzanie w miarĊ moĪliwoĞci róĪnorodnoĞci funkcjonalnej obiektów handlowych poprzez uzupeánianie programu usáugowego oraz wáączanie ich w strukturĊ zabudowy usáugowej, mieszkaniowej, sportowej i rekreacyjnej lub zieleni urządzonej, ƒ ksztaátowanie centrów w formie wnĊtrz urbanistycznych o bogatym programie, wysokiej jakoĞci architektury i kompozycji przestrzennej, z udziaáem terenów zieleni w formie zieleĔców, skwerów, bulwarów i alei. ƒ przeksztaácanie formy architektonicznej obiektów nie speániających kryteriów estetycznych i degradujących przestrzeĔ.

2.1.3. Obszary lokalizacji usáug obsáugi ruchu turystycznego

ƒ wprowadzanie obiektów bazy noclegowej i usáug uzupeániających związanych z obsáugą ruchu turystycznego w iloĞci odpowiedniej dla skali terenu, ƒ ksztaátowanie zorganizowanych miejsc wypoczynku o bogatym programie, wysokiej jakoĞci architektury i kompozycji przestrzennej, z udziaáem terenów zieleni.

2.1.4. Obszary przestrzeni publicznej

Ksztaátowanie ukáadów przestrzeni publicznych, ich powiązaĔ oraz ciągów wielofunkcyjnych: ƒ wyeksponowanie w strukturze przestrzennej miasta wzajemnych powiązaĔ ulic i placów, a w szczególnoĞci zachowanego historycznego ukáadu dróg i ulic, ƒ rewaloryzacja, rewitalizacja bąGĨ modernizacja funkcjonalno-przestrzenna ulic i placów stanowiących Jáówne przestrzenie reprezentacyjne i ciągi wielofunkcyjne, z uwzglĊdnieniem wymogów wynikających z ochrony wartoĞci zabytkowych i kulturowych obszaru, ƒ harmonijne uzupeánienie zabudowy wzdáXĪ ulic i placów stanowiących gáówne elementy reprezentacyjne i ciągi wielofunkcyjne, obiektami usáugowymi i mieszkaniowymi ksztaátującymi pierzeje uliczne, ze szczególnym uwzglĊdnieniem lokalizowania funkcji usáugowych co najmniej w parterach budynków, ƒ Záączanie wnĊtrz kwartaáów zabudowy (podwórek), zlokalizowanych przy gáównych przestrzeniach o charakterze reprezentacyjnym, do wspóátworzenia i wzbogacenia funkcjonalnego tych przestrzeni poprzez wykorzystanie ich potencjaáu dla tworzenia pasaĪy usáugowych z programem z zakresu kultury, rozrywki, gastronomii, handlu, i innych usáug, ƒ indywidualne, atrakcyjne i spójne urządzanie przestrzeni o charakterze reprezentacyjnym i ich powiązaĔ oraz ciągów wielofunkcyjnych, w szczególnoĞci poprzez wprowadzanie maáej architektury, zieleni, RĞwietlenia, a takĪe komponowanie posadzek placów i chodników, modernizacjĊ jezdni, wyznaczenie miejsc sytuowania przystanków, kiosków, reklam itp., ƒ uporządkowanie funkcjonalne i estetyczne, oraz podniesienie jakoĞci przestrzeni o charakterze reprezentacyjnym, w szczególnoĞci poprzez atrakcyjne i spójne urządzanie przestrzeni oraz harmonijne ksztaátowanie nowej zabudowy, ƒ wprowadzenie ujednoliconych i dostosowanych do charakteru lokalnego form architektonicznych i plastycznych dla urządzeĔ obsáugi transportem publicznym, ƒ GąĪenie do lokalizowania miejsc parkowania w parkingach podziemnych na terenach centrum (C).

58 2.1.5. Obszary zorganizowanej dziaáalnoĞci inwestycyjnej

ƒ aktywowanie rozwoju terenów póánocnej czĊĞci gminy poprzez, ƒ ksztaátowanie funkcji miasto i centrotwórczych oraz ksztaátowanie nowych centrów usáugowych i zespoáów zabudowy tworzących spójne zaáRĪenie urbanistyczne, przy jednoczesnym lub wyprzedzającym uzbrojeniu terenów w infrastrukturĊ techniczną oraz etapowym inwestowaniu na wolnych do tej pory od zabudowy terenach wskazanych w studium, ƒ wprowadzanie zabudowy szeroko rozumianych usáug o charakterze zorganizowanej dziaáalnoĞci inwestycyjnej, ƒ ksztaátowanie zabudowy mieszkaniowej oraz zespoáów zabudowy mieszkaniowo-usáugowej i niezbĊdnych inwestycji celu publicznego z zakresu infrastruktury spoáecznej, usáug o charakterze lokalnym przy jednoczesnym lub wyprzedzającym uzbrojeniu terenów w infrastrukturĊ techniczną.

2.1.6. Obszary problemowe

Tereny istniejącej zabudowy mieszkaniowej naraĪonej na uciąĪliwoĞci ƒ przeksztaácanie zabudowy mieszkaniowej naraĪonej na uciąĪliwoĞci powodowane projektowaną lub istniejąFą infrastrukturą techniczną na tereny dziaáalnoĞci gospodarczej o charakterze nieuciąĪliwym, ƒ wymiana zabudowy mieszkaniowej na zabudowĊ usáugową.

Zdegradowane tereny poprzemysáowe ƒ przeksztaácanie zabudowy poprzemysáowej na tereny mieszkaniowo-usáugowe, ƒ ksztaátowanie zabudowy zespoáów zabudowy mieszkaniowo-usáugowej i niezbĊdnych inwestycji celu publicznego z zakresu infrastruktury spoáecznej oraz usáug o charakterze lokalnym stanowiącego uzupeánienie centralnej czĊĞci miasta. ƒ wprowadzanie w miarĊ moĪliwoĞci róĪnorodnoĞci funkcjonalnej obiektów handlowych poprzez uzupeánianie programu usáugowego oraz wáączanie ich w strukturĊ zabudowy usáugowej, mieszkaniowej, sportowej i rekreacyjnej lub zieleni urządzonej,

2.2. WYTYCZNE DO MIEJSCOWYCH PLANÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

Z uwagi na zróĪnicowanie konfiguracji wáasnoĞciowych dla dziaáek i zespoáów dziaáek, których ksztaát, wielkoĞü, dostĊpnoĞü do dróg publicznych i infrastruktury, uksztaátowanie i pokrycie utrudnia wykorzystanie zgodne z wyznaczonym w studium zaleca siĊ szerokie zastosowanie procedur scaleĔ gruntów lub dobrowolnej wymiany gruntów. Wskazuje siĊ, aby na obszarze gminy: ƒ wszelkie niezbĊdne dla prawidáowego funkcjonowania miejscowoĞci obiekty i urządzenia, a w szczególnoĞci: obiekty obrony cywilnej, ratownictwa, bezpieczeĔstwa paĔstwa, obiekty obsáugi technicznej miasta i gminy, zieleĔ parkową, ciągi pieszo-jezdne, ciągi piesze, ĞcieĪki rowerowe, obiekty gospodarki leĞnej, elektrownie wiatrowe i maáe elektrownie wodne moĪna realizowaü na caáym obszarze gminy w sposób nie kolidujący przepisami szczególnymi i zasadami wspóáĪycia spoáecznego; ƒ wszystkie dziaáki budowlane miaáy moĪliwoĞü podáączenia do sieci elektroenergetycznej w dostosowaniu do obsáugi funkcji, przy czym sieü elektroenergetyczna szczególnie Ğredniego i niskiego napiĊcia powinna byü, w miarĊ moĪliwoĞci technicznych i ekonomicznych, realizowana jako podziemna; ƒ wszystkie dziaáki budowlane na obszarze zwartej zabudowy miaáy umoĪliwione podáączenie do sieci wodociągowej; ƒ wszystkie dziaáki budowlane na obszarze zwartej zabudowy miaáy umoĪliwione podáączenie do sieci kanalizacyjnej systemu gminnego lub grupowego; po realizacji systemu gminnego powstaje obowiązek podáączenia systemów grupowych i indywidualnych do systemu gminnego; ƒ sieü infrastruktury technicznej powinna byü w miarĊ moĪliwoĞci prowadzona przez tereny przeznaczone na cele publiczne, w szczególnoĞci przez tereny dróg publicznych oraz przez tereny dróg wewnĊtrznych i ciągów pieszo-jezdnych, przy czym realizacja sieci i urządzeĔ infrastruktury technicznej na terenach dróg publicznych, wymaga uzgodnienia z zarządcami tych dróg; ƒ wszelkie ewentualne szkodliwe oddziaáywanie na Ğrodowisko przyrodnicze i warunki zamieszkiwania wytwarzane przez uĪytkowników ograniczaáo siĊ do terenu dziaáki budowlanej na której jest wytwarzane. ƒ wszelkie obiekty szczególnie szkodliwe dla Ğrodowiska i zdrowia ludzi oraz obiekty mogące pogorszyü funkcjonowanie Ğrodowiska naturalnego powinny byü lokalizowane tylko na terenach do tego przeznaczonych. ƒ wszelkie obiekty przemysáowe, produkcyjne i skáadowo-magazynowe powinny byü lokalizowane tylko na terenach do tego przeznaczonych.

59 ƒ wszelkie skáadowanie odpadów i wytwarzanie odpadów niebezpiecznych powinny byü lokalizowane tylko na terenach do tego przeznaczonych. ƒ na terenach zabudowanych na obszarze miasta i gminy w planach miejscowych wprowadzaü stosowne regulacje w zakresie architektury ogrodzeĔ. ƒ na terenie caáej gminy dąĪ\ü do ograniczenia lokalizacji budynków i budowli w odlegáRĞci mniejszej niĪ 20 m a ogrodzeĔ w odlegáRĞci mniejszej niĪ 6 m od górnej krawĊdzi koryta naturalnych cieków i zbiorników wodnych.

2.3. WYTYCZNE DO MIEJSCOWYCH PLANÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA TERENÓW ZURBANIZOWANYCH

1) Tereny zabudowy wskazane w studium uwzglĊdniają istniejący stan zagospodarowania, dyspozycje obowiązujących miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz prognozowane potrzeby. Granice kategorii terenów (np. MU, AG) ze wzglĊdu na skalĊ opracowania naleĪy traktowaü orientacyjnie jako wytyczne przy opracowywaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Granice terenów mogą byü korygowane w trybie opracowywania planów miejscowych z uwzglĊdnieniem wydanych wczeĞniej decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, pozwoleĔ na budowĊ, aktualnym stanem prawnym terenu, aktualną ewidencją gruntów, uwarunkowaniami przyrodniczymi i nie wymagają przeprowadzania zmiany studium. 2) OkreĞlone w niniejszym studium przeznaczenie terenów naleĪy rozumieü jako wiodący sposób uĪytkowania i zagospodarowania terenu, ale nie jedyny. Inne, uzupeániające uĪytkowanie terenu, niesprzeczne z funkcją okreĞloną w studium, moĪe byü ustalone tylko w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Przeznaczenie terenu naleĪy ustalaü z uwzglĊdnieniem aktualnej ewidencji gruntów. 3) OkreĞlone w studium wskaĨniki udziaáu powierzchni biologicznie czynnej, rozumiane zgodnie z przepisami odrĊbnymi (Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadaü budynki i ich usytuowanie Dz. U. 2002 nr 75 poz. 690 z póĨn. zm.) dla poszczególnych terenów wyznaczonych w studium naleĪy przyjmowaü jako uĞrednione. Uszczegóáowienie tego parametru bĊdzie nastĊpowaáo w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, w zaleĪnoĞci od warunków przyrodniczych, stanu faktycznego terenu, indywidualnych potrzeb, sposobu zainwestowania na podstawie przyjĊtych zaáRĪHĔ urbanistycznych. Na terenach, gdzie nie zostaá okreĞlony minimalny udziaá powierzchni biologicznie czynnej wskaĨnik ten ustala siĊ zgodnie z przepisami odrĊbnymi. 4) WskaĨniki dotyczące wysokoĞci zabudowy (rozumiane zgodnie z przepisami Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadaü budynki i ich usytuowanie Dz. U. 2002 nr 75 poz. 690 z póĨn. zm.) są okreĞlone zgodnie z obowiązującymi w momencie uchwalania studium przepisami odrĊbnymi. Uszczegóáowienie tego parametru oraz wskazanie lokalnych dominant wysokoĞciowych bĊdzie nastĊpowaáo w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, na podstawie przyjĊtych zaáRĪHĔ urbanistycznych uwzglĊdniających zagospodarowanie terenów otaczających. Maksymalna wysokoĞü zabudowy nie dotyczy wysokoĞci obiektów i urządzeĔ technicznych niezbĊdnych do wáDĞciwego funkcjonowania zabudowy (wysokoĞü tych obiektów i urządzeĔ powinna byü zgodna z wymaganiami technicznymi). 5) Minimalne powierzchnie nowowydzielanych dziaáek dla terenów rozwojowych o róĪnych sposobach zagospodarowania bĊdzie nastĊpowaáo w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, na podstawie przyjĊtych zaáRĪHĔ urbanistycznych uwzglĊdniających zagospodarowanie terenów. 6) Wszystkie obiekty obsáugi technicznej gminy a w szczególnoĞci wodno-kanalizacyjne, energetyczne, ciepáownicze w tym obiekty kubaturowe i budowle lokalizowane na terenach funkcjonalnych naleĪy realizowaü zgodnie z opracowaniami dotyczącymi rozwoju miejskiej infrastruktury technicznej oraz ze stosownymi regulacjami w tym zakresie i przepisami odrĊbnymi. Nie stosuje siĊ ograniczeĔ wielkoĞci wydzielanych dziaáek pod urządzenia infrastruktury technicznej oraz wydzieleĔ w celach okreĞlonych przepisami odrĊbnymi.

2.3.1. Wielofunkcyjne tereny zabudowy centrum (C)

ZaáRĪenia i kierunki zmian: Centrum miasta jest centralnym oĞrodkiem administracyjno-usáugowym, w tym inwestycji celu publicznego, z uzupeániająFą funkcją mieszkaniową, skupiającym najwaĪniejsze obiekty sáXĪące funkcjom o charakterze miejskim, lokalnym, ponadlokalnym i regionalnym, z wyeksponowanym reprezentacyjnym obszarem miasta. Zwarta, intensywna i wielofunkcyjna zabudowa Ğródmiejska tworzy pierzeje ulic i placów.

60 Dziaáania priorytetowe: ZwiĊkszanie atrakcyjnoĞci centrum: ƒ eksponowanie zabytkowych obiektów i historycznych ukáadów zabudowy (w tym terenów ogólnodostĊpnej zieleni urządzonej) związanych z historycznym rozwojem miasta tj. w oparciu o: o ukáad dwóch placów (WolnoĞci i Zygmunta Starego), o przebieg ulic Sienkiewicza (dawny Trakt Królewski) i Gen. Okulickiego (dawniej BáRĔska), ƒ tworzenie powiązaĔ kompozycyjno-przestrzennych pomiĊdzy historycznymi ukáadami zabudowy a obszarami wspóáczesnej zabudowy o funkcjach administracyjnych, usáugowo - handlowych, kultury i nauki i inne, ƒ ksztaátowanie przestrzeni publicznych wskazanych w studium o charakterze reprezentacyjnym w oparciu o ukáad ulic i placów.

Identyfikacja przestrzeni publicznych: ƒ historyczny przebieg ulic i lokalizacja gáównych placów: Placu WolnoĞci i Placu Króla Zygmunta Starego z ich powiązaniami, wnĊtrzami architektonicznymi stanowią czytelną identyfikacjĊ struktury Grodziska Mazowieckiego.

Ksztaátowanie wnĊtrz architektonicznych ƒ porządkowanie przemieszanej zabudowy mieszkaniowej jedno- i wielorodzinnej poprzez dopuszczenie kontynuacji zabudowy wielorodzinnej o zbliĪonych gabarytach do istniejącej zabudowy jednorodzinnej w ramach wymiany zabudowy, jak równieĪ wymianĊ funkcji mieszkalnej na usáugową w przypadkach zmierzających do realizacji zaáRĪHĔ i kierunków zmian dla ksztaátowania powiązaĔ i ciągów wielofunkcyjnych.

Priorytet dla lokalizowania: ƒ usáug z zakresu: administracji, organizacji spoáecznych, obrotu finansowego, ubezpieczeĔ, kultury, nauki, szkolnictwa, handlu, turystyki, hotelarstwa, sportu, transportu, áącznoĞci itp. – o charakterze lokalnym, ponadlokalnym i regionalnym; ƒ usáug, których profil zostanie przesądzony w planach miejscowych; ƒ zabudowy mieszkaniowej wraz z niezbĊdnymi inwestycjami celu publicznego z zakresu infrastruktury spoáecznej, w obrĊbie wielofunkcyjnych ciągów usáugowych:  ciąg ulic 11-go Listopada, Sienkiewicza, ĩyrardowska  kwartaá zabudowy w obrĊbie ulic: Harcerska, KoĞciuszki, Sienkiewicza, 11-go Listopada,  kwartaá zabudowy w obrĊbie ulic: ĩwirki i Wigury, ObroĔców Getta, Baátycka, Hynka,  kwartaá zabudowy w obrĊbie ulic Matejki i Traugutta oraz terenów kolei, ƒ obiektów handlowych i zespoáów zabudowy usáugowej, w tym obiektów o powierzchni handlowej powyĪej 2000m2 jako galerie handlowe, lokalizowane przynajmniej w parterach budynków z moĪliwoĞcią realizacji lokali mieszkalnych na wyĪszych kondygnacjach.

WskaĨniki dotyczące zagospodarowania i uĪytkowania terenu – wskazania do planów miejscowych ƒ zabudowa niska i Ğredniowysoka, dominanty architektoniczne i wysokoĞciowe, których wysokoĞü ustalana EĊdzie indywidualnie w mpzp, ƒ dopuszcza siĊ ustalanie minimalnej powierzchni biologicznie czynnej poniĪej 25%

2.3.2. Wielofunkcyjne tereny zabudowy Ğródmiejskiej (MU)

ZaáRĪenia i kierunki zmian: Obszar funkcjonalny ĞródmieĞcia stanowi obszar wielofunkcyjny, z priorytetem lokalizacji funkcji usáugowych (w tym inwestycji celu publicznego) oraz zabudowy mieszkaniowej.

Dziaáania priorytetowe: Uczytelnianie struktury przestrzennej miasta: ƒ uzupeánianie centrum miasta zabudową wielofunkcyjną (usáugową i mieszkaniową) tworząFą zespoáy zabudowy o zwartej strukturze i pasaĪe usáugowe wzdáXĪ ciągów ulicznych (tzw. ciągi wielofunkcyjne), z uwzglĊdnieniem róĪnorodnoĞci i specyfiki poszczególnych jego czĊĞci, a takĪe wymogów wynikających z ochrony wartoĞci zabytkowych, kulturowych i przyrodniczych obszaru; ƒ intensyfikacja zainwestowania, przy równoczesnym zachowaniu i ochronie istniejącej zabudowy mieszkaniowej oraz ogólnodostĊpnej zieleni urządzonej;

61 ƒ priorytet dla lokalizowania usáug, co najmniej w parterach budynków, szczególnie w ciągach wielofunkcyjnych i wokóá placów; ƒ rewaloryzacja zabytkowych i/lub historycznych ukáadów przestrzennych oraz zespoáów zabudowy i obiektów, stosownie do wymogów wynikających z ochrony wartoĞci zabytkowych i kulturowych, ƒ modernizacja i uzupeánianie zabudowy z zapewnieniem ochrony wartoĞci zabytkowych i kulturowych obszaru oraz z uwzglĊdnieniem parametrów i wskaĨników urbanistycznych dla terenów; ƒ rewitalizacja lub modernizacja obszarów zdegradowanych, z priorytetem dla lokalizacji obiektów usáugowych i mieszkaniowych; ƒ relokacja uciąĪliwych obiektów przemysáowych, rzemieĞlniczych, skáadowych i baz transportowych; ƒ restrukturyzacja i modernizacja obszarów zdegradowanych, z priorytetem dla lokalizacji obiektów usáugowych i mieszkaniowych; ƒ przeksztaácenie terenów poprzemysáowych na funkcje mieszkaniowe i usáugowe; ƒ ochrona wartoĞciowej i przebudowa zdegradowanej lub zniszczonej zieleni osiedlowej, skwerów, cennych drzew; ƒ ochrona istniejącej i wprowadzenie nowej zieleni przyulicznej, ƒ nie powiĊkszanie przepustowoĞci ulic i skrzyĪowaĔ w celu uspokojenia ruchu i ograniczenia penetracji strefy przez ruch samochodowy, ƒ priorytet dla ruchu pieszego, rowerowego i obsáugi strefy transportem publicznym. ƒ wzmocnienie i poszerzenie roli rzek Mrowny i Rokicianki w strukturze przestrzennej miasta oraz atrakcyjne zagospodarowanie przyrzeczy odpowiadające wymogom ochrony wartoĞci przyrodniczych i dziedzictwa kulturowego; ƒ ksztaátowanie systemu terenów zieleni urządzonej: ĞcieĪek rowerowych i ciągów pieszych w oparciu o istniejące tereny zieleni publicznej (Park Skarbków, Stawy Goliana, oraz doliny rzek Mrowny i Rokicianki)

Identyfikacja przestrzeni publicznych: ƒ Park Skarbków, ƒ Stawy Goliana, ƒ Dwór Skarbków z ich powiązaniami ƒ tereny sportu – kompleks sportowo-rekreacyjny w kwartale ulic: Montwiááa, Daleka i al. Mokronoskich ƒ doliny rzek Mrowny i Rokicianki a takĪe ciągi wielofunkcyjne

Priorytet dla lokalizowania: ƒ usáug z zakresu: administracji, organizacji spoáecznych, obrotu finansowego, ubezpieczeĔ, kultury, nauki, szkolnictwa, handlu, turystyki, hotelarstwa, sportu, transportu, áącznoĞci itp. – o charakterze lokalnym, ponadlokalnym i regionalnym; ƒ usáug, których profil zostanie przesądzony w planach miejscowych; ƒ zabudowy mieszkaniowej wraz z niezbĊdnymi inwestycjami celu publicznego z zakresu infrastruktury spoáecznej, w obrĊbie wielofunkcyjnych ciągów usáugowych wzdáXĪ tras wjazdowych do miasta tj. ciągów ulic:  Królewskiej,  Sienkiewicza,  ĩyrardowskiej: ƒ obiektów handlowych i zespoáów zabudowy usáugowej, w tym obiektów o powierzchni handlowej powyĪej 2000m2 jako galerie handlowe, lokalizowane przynajmniej w parterach budynków z moĪliwoĞcią realizacji lokali mieszkalnych na wyĪszych kondygnacjach;

WskaĨniki dotyczące zagospodarowania i uĪytkowania teren – wskazania do planów miejscowych: ƒ zabudowa niska i Ğredniowysoka, dominanty architektoniczne i wysokoĞciowe, których wysokoĞü ustalana EĊdzie indywidualnie w mpzp, ƒ dopuszcza siĊ ustalanie minimalnej powierzchni biologicznie czynnej poniĪej 25%

2.3.3. Tereny zabudowy mieszkaniowo-usáugowej miejskiej (MU.1)

ZaáRĪenia i kierunki zmian: Obszary podmiejskie oraz tereny w rejonie wĊ]áa autostradowego stanowią gáównie obszary dziaáDĔ modernizacyjnych i restrukturyzacyjnych ukierunkowanych na wprowadzanie zmian jakoĞciowych, podnoszących atrakcyjnoĞü zamieszkiwania i inwestowania, przy jednoczesnym sukcesywnym inwestowaniu na wolnych od zabudowy terenach rozwojowych wskazanych w studium. To obszary wielofunkcyjne z priorytetem dla lokalizowania zabudowy mieszkaniowo – usáugowej.

62 Dziaáania priorytetowe: Porządkowanie zabudowy na obszarach podmiejskich: ƒ modernizacja i uzupeánianie zabudowy z zapewnieniem ochrony wartoĞci zabytkowych i kulturowych obszaru, w tym: o zagospodarowanie nieurządzonych terenów pomiĊdzy zespoáami istniejącej zabudowy w sposób pozwalający na wytworzenie struktur urbanistycznych o podmiejskim charakterze, harmonijnie zintegrowanych z istniejąFą zabudową, o uzupeánianie zabudową istniejących lub wyksztaácenie nowych lokalnych centrów usáugowych, o porządkowanie zabudowy i zagospodarowania wokóá skrzyĪowaĔ ulic i w otoczeniu tras wylotowych z miasta oraz drogi wojewódzkiej przez wprowadzanie nowych obiektów, ƒ rozwijanie obwodowego ukáadu drogowego i uzupeánienie ukáadów drogowych w istniejących i planowanych osiedlach mieszkaniowych, ƒ priorytet dla transportu publicznego na gáównych trasach dojazdowych do strefy Ğródmiejskiej oraz rozwój urządzeĔ dla ruchu pieszego i rowerowego, ƒ ochrona i modernizacja istniejących parków i zieleni osiedlowej oraz tworzenie nowych terenów ogólnodostĊpnej zieleni urządzonej, ƒ ochrona istniejącej i wprowadzenie nowej zieleni przyulicznej.

Priorytet dla lokalizowania: ƒ zabudowy mieszkaniowej wraz z niezbĊdnymi inwestycjami celu publicznego z zakresu infrastruktury spoáecznej; ƒ usáug, których profil zostanie przesądzony w planach miejscowych; w rejonie projektowanego wĊ]áa autostradowego w obrĊbach wsi: Natolin, Táuste, Káudno Stare, Káudzienko ƒ zorganizowanej dziaáalnoĞci inwestycyjnej przy jednoczesnym lub wyprzedzającym uzbrojeniu terenów w infrastrukturĊ techniczną na póánocny gminy, ƒ obiektów handlowych i zespoáów zabudowy usáugowej, w tym obiektów o powierzchni handlowej powyĪej 2000m2 jako galerie handlowe, lokalizowane przynajmniej w parterach budynków z moĪliwoĞcią realizacji lokali mieszkalnych na wyĪszych kondygnacjach; w ciągach ulic: Sienkiewicza, Królewska, ĩyrardowska w mieĞcie Grodzisk Mazowiecki: ƒ obiektów handlowych i zespoáów zabudowy usáugowej, w tym obiektów o powierzchni handlowej powyĪej 2000m2 jako galerie handlowe, lokalizowane przynajmniej w parterach budynków z moĪliwoĞcią realizacji lokali mieszkalnych na wyĪszych kondygnacjach; ƒ zabudowy usáugowej lub o funkcjach mieszanych usáugowo – mieszkaniowych z usáugami w parterach budynków,

WskaĨniki dotyczące zagospodarowania i uĪytkowania terenu – wskazania do planów miejscowych: ƒ w obszarach lokalizacji usáug komercyjnych oraz obszarach zorganizowanej dziaáalnoĞci inwestycyjnej: o zabudowa Ğredniowysoka, dominanty architektoniczne i wysokoĞciowe, których wysokoĞü ustalana EĊdzie indywidualnie w mpzp, o dopuszcza siĊ ustalanie minimalnej powierzchni biologicznie czynnej poniĪej 25%, ƒ na pozostaáym obszarze: o zabudowa niska, o minimalna powierzchnia biologicznie czynna: 50%

2.3.4. Tereny zabudowy mieszkaniowo-usáugowej podmiejskiej (MU.2)

ZaáRĪenia i kierunki zmian: Tereny usytuowane w poáudniowej czĊĞci gminy na jej obrzeĪach to tereny wymagające podporządkowania sposobu i form zagospodarowania warunkom wynikającym z ochrony wartoĞci przyrodniczych i kulturowych. To obszary wielofunkcyjne z priorytetem dla lokalizowania zabudowy mieszkaniowej. Tereny usytuowane w póánocnej czĊĞci gminy w pobliĪu lokalizacji wĊ]áa autostradowego - jako tereny strategicznego rozwoju gminy - stanowią gáówne obszary przeksztaáceĔ funkcjonalno – przestrzennych ukierunkowanych na uksztaátowanie spójnego zaáRĪenia urbanistyczno-architektonicznego, przy jednoczesnym lub wyprzedzającym uzbrojeniu terenów w infrastrukturĊ techniczną oraz etapowym inwestowaniu na wolnych do tej pory od zabudowy terenach wskazanych w studium. To obszary wielofunkcyjne z priorytetem dla lokalizowania zabudowy usáugowej, usáugowo-mieszkaniowej i mieszkaniowej.

63 Dziaáania priorytetowe: ZwiĊkszenie atrakcyjnoĞci obszarów wiejskich poáudniowej i póánocnej czĊĞci gminy poprzez: ƒ uzupeánienie i modernizacja zabudowy z zapewnieniem ochrony wartoĞci zabytkowych i kulturowych obszaru, z uwzglĊdnianiem parametrów i wskaĨników urbanistycznych dla terenów; ƒ ksztaátowanie nowych centrów usáugowych (lokalnych) i zespoáów zabudowy o niskiej intensywnoĞci z podporządkowaniem form i zakresu zagospodarowania ochronie przyrodniczej i krajobrazowej; ƒ ksztaátowanie enklaw zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej na terenach zadrzewionych objĊtych istniejąFą parcelacją budowlaną; ƒ porządkowanie zabudowy wokóá skrzyĪowaĔ ulic i w otoczeniu tras wylotowych z miasta przez wprowadzanie nowych obiektów oraz likwidacjĊ zabudowy o charakterze tymczasowym; ƒ rozwijanie ukáadu drogowego i uzupeánienie ukáadów drogowych w istniejących i planowanych osiedlach mieszkaniowych;

Aktywowanie rozwoju terenów póánocnej czĊĞci gminy poprzez, ƒ wprowadzenie funkcji miasto i centrotwórczych oraz ksztaátowanie nowych centrów usáugowych i zespoáów zabudowy tworzących spójne zaáRĪenie urbanistyczne; ƒ tworzenie powiązaĔ kompozycyjno-przestrzennych harmonijnie wpisujących nową wspóáczesną zabudowĊ w historyczne ukáady przestrzenne; ƒ skupianie obszarów o funkcjach administracyjnych, usáugowo - handlowych, kultury i nauki i in. w lokalne centra usáugowe; ƒ ksztaátowanie przestrzeni publicznych o charakterze reprezentacyjnym oraz terenów zieleni urządzonej w nowopowstających zespoáach zabudowy; ƒ ksztaátowanie systemu terenów zieleni urządzonej: ĞcieĪek rowerowych i ciągów pieszych w oparciu o tereny zieleni nieurządzonej (doliny rzek Mrowny i Rokitnicy) ƒ rozwijanie ukáadu drogowego w oparciu o istniejący i ksztaátowanie ukáadów drogowych w planowanych zespoáach zabudowy; ƒ wyprzedzająca realizacja systemów infrastruktury technicznej w stosunku do realizacji zorganizowanych inwestycji budowlanych wiĊkszych zespoáów zabudowy;

Priorytet dla lokalizowania: ƒ zabudowy mieszkaniowej wraz z inwestycjami celu publicznego z zakresu infrastruktury spoáecznej, ƒ usáug, których profil zostanie przesądzony w planach miejscowych, ƒ innych funkcji nie kolidujących z podstawową funkcją terenu. w póánocnej czĊĞci gminy dla obszarów w rejonie wĊ]áa autostradowego i wzdáXĪ autostrady w obrĊbach wsi:  .áudno Nowe,  .áudno Stare,  ĩuków,  Adamów: ƒ zorganizowanej dziaáalnoĞci inwestycyjnej przy jednoczesnym lub wyprzedzającym uzbrojeniu terenów w infrastrukturĊ techniczną, ƒ obiektów handlowych i zespoáów zabudowy usáugowej, w tym obiektów o powierzchni handlowej powyĪej 2000m2; ƒ centrów kongresowo-wystawienniczych, instytutów badawczych, inkubatorów przedsiĊbiorczoĞci, itp. ƒ funkcji usáugowych, handlowych, obiektów handlowych prowadzących sprzedaĪ hurtową lub póáhurtową oraz sprzedaĪ detaliczną towarów wyspecjalizowanych, wielkogabarytowych, wymagających duĪych powierzchni magazynowania i specjalnego transportu, jak np salony samochodowe itp.

WskaĨniki dotyczące zagospodarowania i uĪytkowania terenu – wskazania do planów miejscowych: ƒ w obszarach lokalizacji usáug komercyjnych oraz obszarach zorganizowanej dziaáalnoĞci inwestycyjnej: o zabudowa Ğredniowysoka, dominanty architektoniczne i wysokoĞciowe, których wysokoĞü ustalana EĊdzie indywidualnie w mpzp, o dopuszcza siĊ ustalanie minimalnej powierzchni biologicznie czynnej poniĪej 25%, ƒ na pozostaáych terenach: o zabudowa niska. o minimalna powierzchnia biologicznie czynna: 50% ƒ na terenach w granicach Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu: o zabudowa niska. o minimalna powierzchnia biologicznie czynna: 60%

64 2.3.5. Tereny zabudowy mieszkaniowo-usáugowej ukáadów ulicowych (MU.3)

ZaáRĪenia i kierunki zmian: Obszary w póánocno-zachodniej czĊĞci gminy to tereny wymagające podporządkowania sposobu i form zagospodarowania warunkom wynikającym z ochrony wartoĞci przyrodniczych i kulturowych. To obszary rolne z ulicowymi ukáadami zabudowy. To tereny wielofunkcyjne z priorytetem dla lokalizowania zabudowy usáugowo-mieszkaniowej i mieszkaniowej.

Dziaáania priorytetowe ƒ uzupeánienie i modernizacja zabudowy z zapewnieniem ochrony wartoĞci zabytkowych i kulturowych obszaru, z uwzglĊdnianiem parametrów i wskaĨników urbanistycznych dla terenów; ƒ ksztaátowanie lokalnych centrów usáugowych z podporządkowaniem form i zakresu zagospodarowania ochronie przyrodniczej i krajobrazowej; ƒ porządkowanie zabudowy wokóá skrzyĪowaĔ ulic;

Priorytet dla lokalizowania: ƒ zabudowy mieszkaniowej wraz z niezbĊdnymi inwestycjami celu publicznego z zakresu infrastruktury spoáecznej; ƒ usáug, których profil zostanie przesądzony w planach miejscowych;

WskaĨniki dotyczące zagospodarowania i uĪytkowania terenu – wskazania do planów miejscowych: ƒ zabudowa niska, dominanty architektoniczne i wysokoĞciowe, których wysokoĞü ustalana bĊdzie indywidualnie w mpzp, ƒ minimalna powierzchnia biologicznie czynna: 40%.

2.3.6. Tereny aktywnoĞci gospodarczej i usáug (AG)

ZaáRĪenia i kierunki zmian: Tereny usytuowane gáównie: w póánocnej czĊĞci miasta, w rejonie wsi Natolin oraz w rejonie wĊ]áa autostradowego to tereny strategicznego rozwoju gminy, obszary przeksztaáceĔ funkcjonalno – przestrzennych ukierunkowanych na skupianie zespoáów zabudowy produkcyjno-usáugowej, przy jednoczesnym ograniczaniu ich oddziaáywania. To obszary wielofunkcyjne z priorytetem dla lokalizowania zabudowy produkcyjnej i usáugowej.

Dziaáania priorytetowe: Aktywowanie rozwoju terenów póánocnej czĊĞci gminy poprzez, ƒ skupianie obszarów o funkcjach przemysáowych, usáugowo - handlowych, kultury i nauki i in. w lokalne centra usáugowe, ƒ ksztaátowanie przestrzeni publicznych o charakterze reprezentacyjnym oraz terenów zieleni urządzonej w nowopowstających zespoáach zabudowy, ƒ ksztaátowanie systemu terenów zieleni izolacyjnej, ƒ rozwijanie ukáadu drogowego i ksztaátowanie ukáadów drogowych w planowanych zespoáach zabudowy, ƒ jednoczesne rozwijanie systemów infrastruktury technicznej.

Priorytet dla lokalizowania: ƒ obiekty przemysáowe, parki technologiczne oraz centra kongresowo - wystawiennicze, instytuty badawcze, inkubatory przedsiĊbiorczoĞci itp., ƒ obiekty handlowe prowadzące sprzedaĪ hurtową lub póáhurtową oraz sprzedaĪ detaliczną towarów wyspecjalizowanych, wielkogabarytowych, wymagających duĪych powierzchni magazynowania i specjalnego transportu itp., ƒ funkcje usáugowe, handlowe, magazynowo-skáadowe, bazy i skáady,

WskaĨniki dotyczące zagospodarowania i uĪytkowania teren – wskazania do planów miejscowych: ƒ zabudowa niska i Ğredniowysoka, dominanty architektoniczne i wysokoĞciowe, których wysokoĞü ustalana EĊdzie indywidualnie w mpzp, ƒ dopuszcza siĊ ustalanie minimalnej powierzchni biologicznie czynnej poniĪej 25%

65 2.3.7. Teren oczyszczalni Ğcieków (NO)

ZaáRĪenia i kierunki zmian: Teren istniejącej oczyszczalni Ğcieków usytuowany we wsi Chrzanów Maáy.

Dziaáania priorytetowe: ƒ utrzymanie funkcji obsáugi mieszkaĔców miasta i gminy w zakresie oczyszczania Ğcieków, ƒ utrzymanie wokóá terenu oczyszczalni obszarów ograniczonego uĪytkowania,

WskaĨniki dotyczące zagospodarowania i uĪytkowania teren – wskazania do planów miejscowych: ƒ wysokoĞci zabudowy zgodna z wymaganiami technicznymi odnoĞnie wysokoĞci obiektów i urządzeĔ technicznych niezbĊdnych do wáDĞciwego funkcjonowania zabudowy, ƒ minimalna powierzchnia biologicznie czynna: 30%

2.3.8. Tereny specjalne (TS)

ZaáRĪenia i kierunki zmian: Tereny istniejących obiektów o znaczeniu obronnym: Powiatowa Komenda Policji, Zakáad Karny Warszawa- 6áXĪewiec Oddziaá Grodzisk Mazowiecki.

Dziaáania priorytetowe: ƒ utrzymanie dotychczasowego sposobu zagospodarowania i funkcji,

2.3.9. Tereny zamkniĊte (TZ)

Tereny kolejowe o znaczeniu obronnym oraz teren wojskowy we wsi KsiąĪenice. Dla terenów zamkniĊtych obowiązują przepisy odrĊbne.

2.3.10. Teren projektowanego Parku Kulturowego (ZPK)

ZaáRĪenia i kierunki zmian: Teren w obrĊbie wsi Chlebnia to teren objĊty ochroną konserwatorską poprzez wpisanie do rejestru zabytków archeologicznych. To obszar planowany do objĊcia ochroną na podstawie przepisów odrĊbnych w formie Parku Kultury.

Dziaáania priorytetowe: ƒ ochrona terenu jako stanowiska archeologicznego wpisanego do rejestru zabytków, ƒ obowiązek uzgadniania wszelkich dziaáDĔ zgodnie z wymogami wynikającymi z ochrony wartoĞci zabytkowych i kulturowych opisanych w niniejszym studium

Priorytet dla lokalizowania: ƒ obiektów zabudowy usáugowej związanych z funkcją terenu, związanej m.in. z funkcją edukacyjną, usáugową;

WskaĨniki dotyczące zagospodarowania i uĪytkowania teren – wskazania do planów miejscowych: ƒ zabudowa niska, ƒ minimalna powierzchnia biologicznie czynna: 70%

2.3.11. Teren parków podworskich (ZP)

ZaáRĪenia i kierunki zmian: Tereny rozproszone po obszarze caáej gminy i miasta. Zarówno parki jak i pozostaáa zabudowa są wpisane do gminnej ewidencji zabytków.

Dziaáania priorytetowe: ƒ rewaloryzacja ukáadów przestrzennych o wartoĞciach zabytkowych i kulturowych stosownie do wymogów wynikających z ochrony wartoĞci dziedzictwa kulturowego, ƒ ochrona i utrzymanie funkcji parku, ƒ eksponowanie zabytkowych obiektów ƒ zachowanie i konserwacja formy architektonicznej i stylistycznej

66 ƒ zachowanie rewaloryzacja kompozycji ukáadów zieleni,

Priorytet dla lokalizowania: ƒ funkcji mieszkaniowej lub/i usáugowej, ƒ obiektów zabudowy usáugowej związanych z podstawową funkcją terenu.

WskaĨniki dotyczące zagospodarowania i uĪytkowania teren – wskazania do planów miejscowych: ƒ dostosowanie gabarytów zabudowy do formy architektonicznej obiektów zabytkowych, ƒ zabudowa niska ƒ minimalna powierzchnia biologicznie czynna: 70%

2.3.12. Tereny cmentarzy (ZC)

ZaáRĪenia i kierunki zmian: Tereny rozproszone po obszarze gminy i miasta.

Dziaáania priorytetowe: ƒ ochrona i utrzymanie funkcji cmentarzy, ƒ dla obiektów zabytkowych obowiązek rewaloryzacji wedáug wymogów wynikających z ochrony wartoĞci zabytkowych i kulturowych,

2.3.13. Tereny zieleni urządzonej (ZU)

ZaáRĪenia i kierunki zmian: Obszary uzupeániające lokalny system przyrodniczy gminy w dolinach przepáywających przez gminĊ rzek: Mrowny, Basinki, Rokitnicy, Rokicianki wzbogacony usáugami sportu, rekreacji i wypoczynku.

Dziaáania priorytetowe: ƒ ochrona terenów zieleni o funkcji wypoczynkowej, ƒ przeksztaácanie terenów powyrobiskowych we wsiach Natolin, Chrzanów Maáy i Chrzanów DuĪy (tzw. glinianki) w tereny zieleni parkowej, ƒ ksztaátowanie ciągów spacerowych, ĞcieĪek dydaktycznych i ĞcieĪek rowerowych w terenach zieleni urządzonej wzdáXĪ rzek Mrowny, Basinki, Rokicianki i Rokitnicy,

Priorytet dla lokalizowania: ƒ realizacja obiektów związanych z funkcją terenu, usáug kultury, instytucji pracy twórczej, gastronomii, sportu i rekreacji itp. w iloĞci odpowiedniej dla skali terenu, ƒ realizacja boisk, placów gier i zabaw, ciągów spacerowych oraz zabudowy usáugowej związanej z podstawową funkcją terenu. ƒ realizacja obiektów hotelarskich na terenach „glinianek” we wsiach Natolin, Chrzanów Maáy i Chrzanów DuĪy.

WskaĨniki dotyczące zagospodarowania i uĪytkowania terenu – wskazania do planów miejscowych: ƒ zabudowa niska, wysokoĞü obiektów sportu ustalana bĊdzie indywidualnie w mpzp, ƒ minimalna powierzchnia biologicznie czynna: 70% ƒ dla terenów realizacji obiektów sportu i rekreacji dopuszcza siĊ ustalanie minimalnej powierzchni biologicznie czynnej poniĪej 25%.

2.3.14. Tereny zieleni ciągów ekologicznych (Z)

ZaáRĪenia i kierunki zmian: Obszary skáadające siĊ na lokalny system przyrodniczy gminy w dolinach przepáywających przez gminĊ rzek: Mrowny, Basinki, Rokitnicy, Rokicianki.

Dziaáania priorytetowe: ƒ ochrona terenów zieleni o funkcji terenów wypoczynkowych, ƒ ksztaátowanie ciągów spacerowych, ĞcieĪek dydaktycznych i ĞcieĪek rowerowych w terenach zieleni urządzonej wzdáXĪ rzek Mrowny, Basinki, Rokicianki i Rokitnicy.

67 Priorytet dla lokalizowania: ƒ realizacja ciągów spacerowych ƒ realizacja obiektów związanych z obsáugą ciągów spacerowych i ĞcieĪek rowerowych (miejsca postoju, miejsca piknikowe itp.), ƒ realizacja obiektów sportowych, rekreacji i wypoczynku.

WskaĨniki dotyczące zagospodarowania i uĪytkowania terenu – wskazania do planów miejscowych: ƒ zabudowa niska, wysokoĞü obiektów sportu, rekreacji i wypoczynku ustalana bĊdzie indywidualnie w mpzp, ƒ minimalna powierzchnia biologicznie czynna: 80%

2.4. WYTYCZNE DO MIEJSCOWYCH PLANÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO DLA TERENÓW NIEZURBANIZOWANYCH

2.4.1. Tereny wyáączone z zabudowy - system przyrodniczy

Wskazuje siĊ tereny tworzące system przyrodniczy gminy Grodzisk Mazowiecki: ƒ tereny gruntów rolnych wysokich klas bonitacyjnych (R), ƒ tereny uĪytków zielonych o znaczeniu przyrodniczym – (Re), ƒ tereny lasów (Ls), ƒ tereny wód powierzchniowych Ğródlądowych.

2.4.2. ZaáRĪenia i kierunki zmian:

1) Rzeki: Mrowna, Rokitnica i Rokicianka wraz z elementami skáadającymi siĊ na krajobraz dolin rzecznych, a takĪe ukáad sieci hydrograficznej - rzeki, kanaáy, cieki wodne oraz jeziora i stawy – tworzą podstawĊ do ksztaátowania systemu przyrodniczego gminy; naleĪy dąĪ\ü do uporządkowania gospodarki wodnej, rozwoju retencji, denaturalizacji brzegów cieków i zbiorników wodnych; 2) Doliny Mrowny, Rokitnicy i Rokicianki przebiegające przez miasto stanowiü bĊGą przykáad wzmocnienia i poszerzenia roli rzeki w strukturze przestrzennej miasta oraz atrakcyjne zagospodarowanie przyrzeczy odpowiadające wymogom ochrony wartoĞci przyrodniczych i dziedzictwa kulturowego; 3) Tereny lasów - peánią funkcje przyrodnicze (biologiczną, klimatyczną i hydrologiczną) wspóátworząc - wraz z innymi terenami niezurbanizowanymi – system przyrodniczy. Tereny lasów peániü bĊGą waĪQą rolĊ spoáeczną, kulturotwórczą i estetyczną.

2.4.3. Wskazania dotyczące kierunków zmian zagospodarowania i uĪytkowania:

ƒ zakaz zabudowy za wyjątkiem dopuszczenia: o na terenach dolin wód powierzchniowych cieków i zbiorników wodnych wznoszenia obiektów VáXĪących gospodarce wodnej, o na terenach rolnych (R) lokalizacji obiektów sáXĪących produkcji rolnej zgodnie z przepisami odrĊbnymi. ƒ obowiązek ochrony gruntów organicznych w terenach uĪytków zielonych (Re) i o przewadze wysokich klas bonitacyjnych (R); ƒ obowiązek ksztaátowania lokalnych powiązaĔ przyrodniczych wzdáXĪ wskazanych w studium dolin rzecznych tworzących system przyrodniczy gminy; ƒ zagospodarowanie lasów zgodnie z planami urządzenia lub planami ochrony.

2.5. WSKAħNIKI ZAGOSPODAROWANIA DOTYCZĄCE ROZMIESZCZENIA INFRASTRUKTURY SPOàECZNEJ

W celu prawidáowej obsáugi z zakresu usáug spoáecznych (oĞwiaty, zdrowia i opieki spoáecznej, kultury) ogólnodostĊpnej zieleni i terenów sportu powszechnego oraz usáug podstawowych, dla nowych terenów wskazanych do rozwoju funkcji mieszkaniowo-usáugowej zostaáy opracowane poniĪsze wskaĨniki. Posáugując siĊ nimi przy opracowywaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego naleĪy projektowaü usáugi celu publicznego szczebla lokalnego na terenach wskazanych do zainwestowania, przy czym naleĪy je traktowaü orientacyjnie jako najbardziej poĪądany kierunek rozwoju z moĪliwoĞcią odstĊpstw w przypadkach uzasadnionych (m.in. inne wskazania wynikające z prognoz demograficznych, ruchu ludnoĞci, czynniki ekonomiczne). Ustalenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dotyczące lokalizacji infrastruktury spoáecznej powinny zostaü poprzedzone analizą istniejącego i planowanego zagospodarowania terenów w

68 obszarze rozwojowym pod kątem jego wyposaĪenia w ww. obiekty oraz wykonaniem koncepcji struktury przestrzennej ze szczególnym uwzglĊdnieniem lokalizacji lokalnych obiektów infrastruktury spoáecznej niezbĊdnych dla obsáugi obszaru rozwojowego, w tym terenów ogólnodostĊpnej zieleni urządzonej (m.in. parków i skwerów) oraz terenów sportu powszechnego. Dla zabudowy mieszkaniowo-usáugowej przyjmuje siĊ nastĊpujące wskaĨniki kierunkowe:

2.5.1. 2Ğwiata

NaleĪy zapewniü: ƒ Teren dla: 9 przedszkoli o wielkoĞci 0,9 m2/mieszkaĔca; 9 szkóá podstawowych i gimnazjów teren o wielkoĞci 1,5 m2/mieszkaĔca lub ƒ wielkoĞü placówek oĞwiatowych dla: 9 przedszkoli - 20-25 dzieci/oddziaá (1 dziecko/1 miejsce) 9 szkóá podstawowych i gimnazjów - 15-25 uczniów/klasĊ (1 zmiana)

Izochrony (promienie) dojĞcia pieszego do placówek oĞwiaty nie powinny przekraczaü odlegáRĞci: ƒ na obszarach centrum (C), ĞródmieĞcia (MU): 9 do przedszkola - 800-1000 m, 9 do szkóá podstawowych i gimnazjów - 1000-1500 m, ƒ na terenach pozostaáych wyznaczenie promienia zasiĊgu bĊdzie zaleĪDáo od rzeczywistych potrzeb i analiz wykonanych w trakcie opracowania m.p.z.p.

2.5.2. Zdrowie i opieka spoáeczna

NaleĪy zapewniü dla usáug zdrowia i opieki spoáecznej razem (tj.: Īáobki, przychodnie publiczne, domy opieki spoáecznej i dziaáalnoĞü weterynaryjna) ƒ teren o wielkoĞci - 2,32m2/mieszkaĔca, w tym m.in. dla: 9 Īáobków - 0,9 m2 /mieszkaĔca, 9 placówek podstawowej sáXĪby zdrowia - 0,22 m2/mieszkaĔca lub ƒ wielkoĞü placówek 9 Īáobków - 20 dzieci/oddziaá (1 dziecko/1 miejsce) lub ƒ liczbĊ zatrudnionych: 9 lekarz rodzinny lub lekarz podstawowej opieki zdrowotnej/2,5 tys. – 3,0 tys. osób objĊtych opieką zdrowotną (±10%) 9 lekarz pediatra zatrudniony w placówce podstawowej opieki zdrowotnej/1,2 tys. – 1,5 tys. osób objĊtych opieką zdrowotną (±10%)

Izochrony dojĞcia pieszego nie powinny przekraczaü odlegáRĞci: ƒ na obszarach centrum (C), ĞródmieĞcia (MU) w promieniu dojĞcia: 9 do Īáobków – 1000 -1200 m 9 do placówek podstawowej sáXĪby zdrowia - 1800 – 2500 m. ƒ dla pozostaáych terenów lokalizacja bĊdzie zaleĪDáa od rzeczywistych potrzeb i analiz wykonanych w trakcie opracowania m.p.z.p.

2.5.3. Kultura

NaleĪy zapewniü dla: ƒ domów i oĞrodków kultury, kluby teren o wielkoĞci 0,1 m2/mieszkaĔca, ƒ bibliotek teren o wielkoĞci 0,08 m2/mieszkaĔca. lub ƒ 1 biblioteka/10 000 mieszkaĔców, przy wyposaĪeniu biblioteki w 3 000 woluminów/1000 mieszkaĔców, ƒ lokalne centra kultury, kluby - 1placówka/8 000 mieszkaĔców

Izochrony dojĞcia pieszego do placówek nie powinny przekraczaü odlegáRĞci: ƒ na obszarach centrum (C), ĞródmieĞcia (MU) w promieniu dojĞcia pieszego - 1500-1800 m.

69 ƒ dla pozostaáych terenów lokalizacja bĊdzie zaleĪDáa od rzeczywistych potrzeb i analiz wykonanych w trakcie opracowania m.p.z.p.

2.5.4. Tereny ogólnodostĊpnej zieleni urządzonej i sportu powszechnego

NaleĪy zapewniü dla: ƒ terenów ogólnodostĊpnej zieleni urządzonej (w tym place zabaw i gier sportowych, ogrody jordanowskie, parki spacerowe, zieleĔce ) teren o wielkoĞci – 15 m2 /mieszkaĔca; ƒ terenów sportu powszechnego (boiska, baseny itp.) teren o wielkoĞci – 5 m2/mieszkaĔca. lub ƒ boiska sportowe 1 500 – 2 000 mieszkaĔców/1 obiekt, ƒ sale üwiczeĔ 2 800 – 3 200/mieszkaĔców/1 obiekt ƒ korty tenisowe 25 000 – 30 000 mieszkaĔców/1 obiekt, ƒ hale sportowe 45 000 – 50 000 mieszkaĔców/1 obiekt, ƒ kryte páywalnie 35 000 - 40 000 mieszkaĔców/1 obiekt, ƒ sztuczne lodowiska kryte 250 000 - 300 000 mieszkaĔców/1 obiekt,

DojĞcie piesze do obiektu terenów zieleni urządzonej i terenów sportu powszechnego na obszarach centrum (C), ĞródmieĞcia (MU) w promieniu– w granicach ca 15 - 30 min.

2.5.5. Usáugi podstawowe

NaleĪy zapewniü dla: ƒ terenów handlu, gastronomii, obiektów obsáugi ludnoĞci (w tym punkty usáug rzemieĞlniczych) o wielkoĞci - 0,5 m2/mieszkaĔca. NaleĪy wskazywaü partery budynków.

Na obszarach centrum (C), ĞródmieĞcia (MU) w promieniu dojĞcia pieszego do obiektu ok. 15 min.

3. OBSZARY ORAZ ZASADY OCHRONY ĝRODOWISKA I JEGO ZASOBÓW, OCHRONY PRZYRODY, KRAJOBRAZU KULTUROWEGO

W gminie Grodzisk mazowiecki wystĊpują obecnie 2 formy terytorialnej ochrony przyrody pomniki przyrody i obszar chronionego krajobrazu. W gminie wystĊpuje teĪ 14 siedlisk przyrodniczych podlegających ochronie na podstawie odpowiedniego rozporządzenia Ministra ĝrodowiska, lecz brak rejestru i dokumentacji kartograficznej tych siedlisk.

3.1. OBSZARY I OBIEKTY PROPONOWANE DO OBJĉCIA OCHRONĄ PRZYRODY.

3.1.1. Pomniki przyrody

Na terenie gminy szereg innych drzew ma wymiary pomnikowe: Chlebnia – 5 jesionów, 2 topole biaáe przy drodze Izdebno- Chrzanów, topola przy drodze Natolin-Táuste ok. 400cm, iglicznia trójcierniowa 150cm w parku w KraĞniczej Woli, 4 jawory 220-250cm, graby 180-200cm w parku w Starym Káudnie, wierzba 400cm, wiąz szypuákowy 350cm w Parku im. Skarbków, dĊby ok. 300cm i topole biaáe ok. 350 cm w Chrzanowie. Ponadto na terenie gminy wystĊpują gatunki chronionej flory i fauny. W przypadku tworzenia nowych pomników najbardziej celowe jest obejmowanie ta formą ochrony nowych gatunków drzew albo innych form, np. gáazów narzutowych, Ĩródeá, maáych zbiorników wodnych, páatów roĞlinnoĞci.

3.1.2. Ochrona siedlisk

Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra ĝrodowiska z dnia 14.08.2001, Dz. U. Nr 92 z 03.09.2001, poz. 1029. Ochrona siedlisk ma wielorakie znaczenie przyrodnicze, edukacyjne i estetyczne. UmoĪliwia zachowanie szczególnych typów krajobrazu, caáych zespoáów gatunków roĞlin, wspóáistniejących z nimi zespoáów zwierząt oraz gleby i charakterystycznych dla danego siedliska stosunków wodnych

70 Na terenie gminy naleĪy objąü ochroną nastĊpujące siedliska (numer odpowiada numeracji w rozporządzeniu) Siedliska nieleĞne CzĊstoĞü Numer Nazwa Lokalizacja wystĊpowania 18 Murawy szczotlichowe Wandzin + 27 Suche wrzosowiska Uroczysko Osowiec-Korytnica, WĊĪyk, + Janinów 39 Murawy kserotermiczne Grodzisko Chlebnia + 40 Murawy bliĨniczkowe Janinów + 41 àąki trzĊĞlicowe Doliny rzek, okolice Kozerek Izdebna, ++ KraĞniczej Woli, Wáadkowa 45 ĩyzne áąki dwukoĞne Doliny rzek, Kozery, Wáadków ++ 52 ZioáoroĞla Ĩródliskowe Skarpa doliny Pisi-Tucznej + 54 Szuwary wielkoturzycowe Stawy KraĞnicza Wola, doliny rzek ++

Siedliska leĞne CzĊstoĞü Numer Nazwa Lokalizacja wystĊpowania 68 Grąd subatlantycki Dolina rz. Mrownej, dolina Pisi Tucznej (Makówka) + 69 Grąd subkontynentalny Park Káudno + 75 Acidofilna dąbrowa Uroczysko Osowiec-Korytnica, Wycinki ChlewiĔskie ++ i las dĊbowo-brzozowy 81 àĊg olszowo-jesionowy Stawy KraĞnicza Wola, doliny rzek: Mrownej, Pisi, Rokitnicy ++ i Rokicianki, parki 82 àĊg wiązowo-jesionowy Stawy KraĞnicza Wola ++ 87 Olsy i áozowiska Stawy KraĞnicza Wola, doliny rzek: Mrownej, Rokitnicy i ++ Rokicianki ze stawami, MoĞciska, Wáadków

3.1.3. Parki proponowane do objĊcia ochroną na podstawie ustawy o ochronie przyrody:

Parki podworskie nie chronione na podstawie ustawy o ochronie zabytków powinny byü zabezpieczone w oparciu o przepisy o ochronie przyrody – w formie uĪytku ekologicznego, zespoáu przyrodniczo-krajobrazowego albo w przypadku parków o maáej powierzchni – pomnika przyrody. ƒ Adamowizna, ƒ Garbów, ƒ Kozery, ƒ Kruszynka (Grodzisk Maz.), ƒ Stawy Goliana (Grodzisk Maz.) ƒ Zapole.

3.1.4. Tereny proponowane do objĊcia ochroną jako uĪytki ekologiczne.

ƒ Stawy rybne, las i áąki koáo KraĞniczej Woli, ƒ Äħródeáka” w Czarnym Lesie.

3.2. PROPONOWANE POSZERZENIE OBSZARU CHRONIONEGO KRAJOBRAZU

ƒ PowiĊkszenie zasiĊgu Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu o tereny znajdujące siĊ miĊdzy Wycinkami ChlewiĔskimi, Kozerkami i Wandzinem. ƒ Projektowany Park Krajobrazowy im. J. CheámoĔskiego.

Tereny chronione w gminie związane są z terenami: leĞnymi, polno-leĞnymi, dolinowo-áąkowymi oraz parkami. Obszary chronione są powiązane z wystĊpowaniem ciągu ekologicznego wzdáXĪ rzek: Mrowna, Rokicianka, Rokitnica. Ochrona ciągów ekologicznych zajmuje szczególną pozycjĊ we wstĊpnym projekcie utworzenia w czĊĞci powiatu grodziskiego parku krajobrazowego im. J.CheámoĔskiego. Miaáby on stanowiü brakujące ogniwo w systemie parków krajobrazowych (bolimowskiego, chojnowskiego, mazowieckiego), tworzących równoleĪnikowy ciąg przyrodniczy i korytarz ekologiczny na obszarze Mazowsza, speániający rolĊ alternatywnego w stosunku do doliny wiĞlanej, przebiegający na poáudnie od aglomeracji warszawskiej i áączący DolinĊ Bzury (w rejonie àĊczycy) z Doliną Wisáy (w rejonie Góry Kalwarii). Gmina Grodzisk Mazowiecki graniczyáaby na poáudniu z parkiem krajobrazowym im. J. CheámoĔskiego.

71 3.3. POLITYKA PRZESTRZENNA

3.3.1. Warszawski Obszar Chronionego Krajobrazu

Zagospodarowanie i uĪytkowanie granicach Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu nie moĪe wywoáywaü negatywnych zjawisk w Ğrodowisku przyrodniczym. Nie powinny tam mieü miejsca inwestycje uciąĪliwe, wielkotowarowa produkcja rolna, nadmierny rozwój turystyki, osadnictwa, komunikacji i zagĊszczanie ciągów infrastruktury technicznej. ƒ W szczególnoĞci przy zagospodarowaniu terenów poáRĪonych w granicach Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu naleĪy dąĪ\ü do: a) zachowania naturalnych spáywów i naturalnych koryt istniejących cieków wodnych oraz ich biologicznego obudowania, b) zachowania istniejących oraz wprowadzenia nowych zadrzewieĔ, zakrzewieĔĞródpolnych, c) zachowania istniejących form rzeĨby terenu (wydm, zrównaĔ i dolin), d) ograniczania rozpraszania zabudowy i niedopuszczania do realizacji obiektów o duĪych kubaturach (agresywnych krajobrazowo), e) niedopuszczania do zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych oraz powierzchni ziemi. W granicach WOChK na mocy rozporządzenia z 2007 r. wprowadza siĊ ustalenia dotyczące caáego obszaru z zakresu: ƒ czynnej ochrony ekosystemów leĞnych m.in.: utrzymanie ciąJáRĞci i trwaáRĞci oraz niedopuszczanie do jego nadmiernego uĪytkowania, wspieranie sukcesji, zwiĊkszanie stopnia pokrycia drzewostanem w szczególnoĞci na terenach porolnych. Dopuszczalne jest wykorzystanie lasów do celów rekreacyjno- krajoznawczych i edukacyjnych w oparciu o wyznaczone szlaki turystyczne i ĞcieĪki edukacyjne; ƒ czynnej ochrony ekosystemów lądowych m.in.: przeciwdziaáanie zarastaniu áąk, pastwisk i torfowisk, utrzymaniu trwaáych uĪytków zielonych i ograniczanie zmiany ich na uĪytki rolne, ochrona zieleni wiejskiej: zadrzewieĔ, zakrzewieĔ, parków wiejskich, zachowanie Ğródpolnych torfowisk i zabagnieĔ, zachowanie zbiorowisk wydmowych, Ğródpolnych muraw napiaskowych, wrzosowisk, psiar; ƒ czynnej ochrony ekosystemów wodnych m.in.: zachowanie i ochrona zbiorników wód powierzchniowych wraz z pasami roĞlinnoĞci okalającej oraz tworzenie wokóá nich stref buforowych (pasów zieleni), zwiĊkszenie retencji wodnej W granicach obszaru zakazuje siĊ m.in.: ƒ realizacji przedsiĊwziĊü mogących znacząco oddziaáywaĔ na Ğrodowisko w rozumieniu art. 51 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony Ğrodowiska, ƒ likwidowania zbiorowisk wodnych, starorzeczy i obszarów wodno – báotnych, ƒ oraz likwidowania i niszczenia zadrzewieĔ Ğródpolnych, przydroĪnych i nawodnych, wykonywania prac ziemnych trwale znieksztaácających rzeĨEĊ terenu, dokonywania zmian stosunków wodnych (z dopuszczonymi odstĊpstwami ze wzglĊdu na ochronĊ przeciwpowodziową, ludzi, mienia, ruchu drogowego). ƒ lokalizowania obiektów budowlanych (z wyjątkami dla urządzeĔ wodnych oraz sáXĪących prowadzeniu racjonalnej gospodarki leĞne, rolnej i rybackiej) w pasie od linii brzegów rzek, jezior i innych zbiorników wodnych: ƒ 20 m dla strefy zwykáej i strefy ochrony urbanistycznej, ƒ 100 m dla strefy szczególnej ochrony ekologicznej.

3.4. OCHRONA SYSTEMU POWIĄZAē PRZYRODNICZYCH, TERENY BIOLOGICZNIE CZYNNE

Lokalny ukáad terenów biologicznie czynnych wspomagających rozwój produkcji rolnej (wody otwarte, áąki, pastwiska, wiĊksze kompleksy leĞne) oraz terenów zabezpieczających prawidáowe funkcjonowanie terenów biologicznie czynnych (grunty rolne) tworzą lokalny system przyrodniczy gminy. Obszary wchodzące w skáad tego systemu, powinny byü chronione przed zabudową, z wyjątkiem obiektów związanych z obsáugą tych terenów. Obiekty te jednak naleĪy tak lokalizowaü, aby nie stanowiáy przeszkody w swobodnym przepáywie powietrza na tych terenach i przerwania powiązaĔ biologicznych Lokalny system powiązaĔ przyrodniczych ksztaátowany jest przede wszystkim przez najbardziej aktywne biologicznie ekosystemy wodne, leĞne, áąkowe i bagienne, poáączone ze sobą w jeden spójny i ciąJáy przestrzennie ukáad obszarów. W skáad tego systemu wchodzą prawnie chronione obszary a szczególnie: ƒ tereny wchodzące w skáad Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu ƒ czyste gleby i wody oraz ƒ krajobraz rolniczy przy doĞü bogatym urzeĨbieniu terenu, a w szczególnoĞci:

72 9 Dolina rzeki Mrownej na odcinku od granicy z gminąĩabia Wola do ujĞcia - wraz z doliną powinny byü chronione – to znaczy zabezpieczone przez zmianą sposobu uĪytkowania a stawy w Chlebni napeániane wodą. 9 Dolina rzeki Rokicianki od poáudniowej granicy gminy do ujĞcia, ze stawami w SzczĊsnem i Stawami Goliana. 9 Dolina rzeki Rokitnicy od Marynina do poánocno-wschodniej granicy gminy, 9 Fragment doliny rzeki Pisi -Tucznej koáo Makówki, 9 Uroczysko Osowiec-Korytnica, 9 Las miĊdzy MoĞciskami, Janinowem i Czarnym Lasem, 9 Wilgotne lasy, laki i pastwiska w Wycinkach ChlewiĔskich i Marynkach, 9 Dolina cieku bez nazwy od KaáĊczyna przez KraĞniczą WolĊ do zachodniej granicy gminy, 9 Staw-sadzawka w Zabáotni, 9 Stawek w Nowym Izdebnie, 9 Olsik Ğródpolny w Káudnie Nowym, 9 Olsik w Maáym Chrzanowie (przy granicy z Milanówkiem), 9 Olsik i áąka miĊdzy KraĞniczą Wolą i ĩGĪarami, 9 Glinianki we Wáadysáawowie i Adamowie, 9 Grodzisko w Chlebni. MoĪliwe jest teĪ objĊcie ochroną najcenniejszych fragmentów niektórych wyĪej opisanych terenów – szczególnie dolin rzek.

ƒ Na obszarach lokalnego systemu przyrodniczego zakazuje siĊ: 9 wszelkiej dziaáalnoĞci mogącej ujemnie wpáynąü na uksztaátowanie terenu i jego wartoĞci krajobrazowe (ewentualne wyrobiska poeksploatacyjne musza byü rekultywowane), 9 zanieczyszczania wód, gleby i powietrza, 9 zmniejszania zadrzewieĔ i zalesieĔ, ƒ Wszelkie dziaáania w gminie powinny byü analizowane pod kątem ochrony lokalnego systemu przyrodniczego. ƒ Podejmowanie dziaáDĔ w zakresie porządkowania gospodarki wodno–Ğciekowej w gminie. ƒ Ustalanie warunków ochrony powietrza, gleb i wód przed zanieczyszczeniami w decyzjach administracyjnych dotyczących zagospodarowania terenów i opracowaniach planistycznych ƒ Zakaz odprowadzania nieoczyszczonych Ğcieków do wód powierzchniowych. ƒ Usprawnienie systemu zbiórki, segregacji i skáadowania odpadów w gminie i jednoczesne egzekwowanie obowiązku dokumentowania wywozu odpadów i padáych zwierząt z posesji. ƒ RozwiniĊcie informacji o turystycznych i kulturowych zasobach gminy. ƒ Organizowanie konkursów architektonicznych celem podniesienia áadu przestrzennego oraz poprawy wizerunku wsi.

4. OCHRONA DZIEDZICTWA KULTUROWEGO

W zidentyfikowanych zasobach dziedzictwa kulturowego wskazuje siĊ obszary ochrony dziedzictwa kulturowego, wg form ochrony, którymi są: ƒ obszary prawnej ochrony konserwatorskiej z mocy ustawy z dnia 23 lipca 2003r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162 poz.1568): 9 obszary wpisane do rejestru zabytków, oznaczone na rysunku studium, 9 stanowiska archeologiczne wpisane do rejestru zabytków, oznaczone na rysunku studium, ƒ obszary chronione prawem miejscowym: 9 obszary objĊte strefami ochrony konserwatorskiej, oznaczone na rysunku studium symbolem A, OW, oraz strefami nawarstwieĔ kulturowych, wg oznaczeĔ graficznych na rys. studium, 9 obszary ochrony krajobrazu kulturowego, wg oznaczeĔ graficznych na rys. studium, 9 obiekty zabytkowe nie wpisane do rejestru zabytków, wg oznaczeĔ graficznych na rys. studium, Przewiduje siĊ utworzenie parku kulturowego w Chlebni.

4.1. OBIEKTY I OBSZARY PRAWNEJ OCHRONY KONSERWATORSKIEJ

W stosunku do obszarów i obiektów zabytkowych wpisanych do rejestru zabytków obowiązuje priorytet wymagaĔ konserwatorskich:

73 ƒ uzgadnianie zamierzeĔ i dziaáDĔ inwestycyjnych, w trybie przepisów odrĊbnych, z organem ds. ochrony zabytków, który na wystąpienie wáDĞciciela lub posiadacza zabytku przedstawia zalecenia konserwatorskie, ƒ uzyskanie pozwolenia organu ds. ochrony zabytków dla wszelkich dziaáDĔ inwestorskich realizowanych w obiektach i na nieruchomoĞciach wpisanych do Rejestru Zabytków.

4.1.1. Obszary i obiekty wpisane do rejestru zabytków

Ochrona wartoĞci kulturowych obszarów cmentarzy polega na uwzglĊdnianiu w zagospodarowaniu przestrzennymi i przy opracowywaniu m.p.z.p. nastĊpujących zasad: ƒ zachowanie i konserwacja zabytków architektury oraz sztuki sakralnej i nagrobnej, ƒ zachowanie i rewaloryzacja historycznej kompozycji zaáRĪHĔ i ukáadów zieleni.

Ochrona wartoĞci kulturowych zespoáów dworskich, willowych z parkami, parków polega na uwzglĊdnianiu w zagospodarowaniu przestrzennymi i przy opracowywaniu m.p.z.p. nastĊpujących zasad: ƒ zachowanie i rewaloryzacja rozplanowania zaáRĪHĔ, historycznych osi kompozycji i powiązaĔ widokowych, ƒ zachowanie i rewaloryzacja zabytkowych ukáadów parkowych oraz kompozycji ukáadów zieleni.

Ochrona wartoĞci kulturowych obiektów w tym obiektów sakralnych, dworskich, willowych polega na uwzglĊdnianiu w zagospodarowaniu przestrzennymi i przy opracowywaniu m.p.z.p. nastĊpujących zasad: ƒ zachowanie i konserwacja formy architektonicznej i stylistycznej, ƒ ochrona perspektywy widokowej i gabarytów dla indywidualnych obiektów poáRĪonych poza strefami ochrony konserwatorskiej, ƒ uszczegóáowienie w m.p.z.p. warunków i zasad ochrony w tym: gabarytów, formy, detalu oraz zagospodarowania bezpoĞredniego otoczenia z uwzglĊdnieniem linii zabudowy i w miarĊ koniecznoĞci innych wskaĨników jak powierzchni biologicznie czynnej, szerokoĞci elewacji frontowej.

Ochrona wpisanych do rejestru stanowisk archeologicznych polega na uwzglĊdnianiu w zagospodarowaniu przestrzennymi i przy opracowywaniu m.p.z.p. nastĊpujących zasad: ƒ wskazanie w opracowywanych m.p.z.p. ƒ prowadzenie wszelkich dziaáDĔ inwestycyjnych po przeprowadzeniu badaĔ wykopaliskowych, bąGĨ przy udziale archeologa, z moĪliwoĞcią zmiany nadzoru archeologicznego na badania archeologiczne w przypadku odkrycia zachowanych obiektów archeologicznych i architektonicznych na zasadach przepisów odrĊbnych. ƒ zachowanie w przestrzeni wyodrĊbnionej formy stanowisk archeologicznych naziemnych z wáasną formą krajobrazową (grodzisko w Chlebni, kurhan w KraĞniczej Woli).

Postuluje siĊ utworzenie wokoáo grodziska w Chlebni parku kulturowego, o charakterze wypoczynkowym i edukacyjnym na zasadach przepisów odrĊbnych.

4.2. OBSZARY OBJĉTE STREFAMI OCHRONY KONSERWATORSKIEJ, OCHRONĄ KRAJOBRAZU KULTUROWEGO I EWIDENCJĄ ZABYTKÓW ORAZ DOBRA KULTURY WSPÓàCZESNEJ WSKAZANE DO OCHRONY PRAWEM MIEJSCOWYM

W celu ochrony wartoĞci zabytkowych i kulturowych w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym okreĞla siĊ: ƒ obszary i obiekty, które ze wzglĊdu na swoją wartoĞü kulturową objĊte zostaáy ochroną konserwatorską lub urbanistyczną, ƒ zasady ochrony wartoĞci zabytkowych i kulturowych obszarów i obiektów, w tym ograniczenia w zagospodarowaniu.

W obszarach objĊtych ochroną konserwatorską, krajobrazu kulturowego i ewidencją zabytków obowiązują przy zagospodarowaniu terenów ogólne zasady ochrony wartoĞci kulturowych i historycznych okreĞlone poniĪej. Zadaniem miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego ich uszczegóáowienie zarówno w zakresie przebiegu granic jak i zakazów, nakazów i dopuszczeĔ.

4.2.1. Obszary objĊte strefami ochrony konserwatorskiej

Strefa A – strefa ochrony istotnych parametrów ukáadu urbanistycznego Zaleca siĊ ochronĊ wartoĞci kulturowych poprzez uwzglĊdnienie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego nastĊpujących zasad :

74 ƒ ochrona rozplanowania (przebiegu ulic i placów, osi widokowych i kompozycyjnych) poprzez zachowanie i rewaloryzacjĊ ukáadu przestrzennego, ƒ podporządkowanie wymogom konserwatorskim dopuszczalnych przeksztaáceĔ zabytkowej zabudowy, zagospodarowania terenów i wspóáczesnych funkcji obiektów, ƒ zachowanie zasadniczych elementów historycznego rozplanowania, tj. utrzymanie istniejącej sieci dróg, alei, szpalerów, osi widokowych i kompozycyjnych, ƒ zachowanie zasadniczych proporcji wysokoĞciowych, ksztaátujących sylwetkĊ caáego obszaru oraz jego fragmentów, szczególnie tzw. „oprawy” placów i ulic, ƒ usuniĊcie lub odpowiedniej przebudowie obiektów dysharmonizujących, kolidujących usytuowaniem, skalą i charakterem z historyczną strukturą przestrzenną w tym ograniczenie lokalizowania naziemnych obiektów infrastruktury technicznej, ƒ dostosowanie nowej zabudowy do historycznej kompozycji przestrzennej w zakresie dostosowania zasadniczych proporcji wysokoĞciowych obiektów, przy jednoczesnym zaáRĪeniu harmonijnego wspóáistnienia elementów kompozycji historycznej i wspóáczesnej, ƒ nowe zagospodarowanie (zabudowa, nawierzchnia, wyposaĪenie urbanistyczne) winno charakteryzowaü siĊ wysokimi walorami estetycznymi i uĪytkowymi,

Strefa OW – Strefa obszarów archeologicznych i nawarstwieĔ kulturowych Ochrona poprzez uwzglĊdnienie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego zasady: ƒ prowadzenie wszelkich dziaáDĔ inwestycyjnych przeprowadzeniu badaĔ wykopaliskowych, bąGĨ przy udziale archeologa, z moĪliwoĞcią zmiany nadzoru archeologicznego na badania archeologiczne w przypadku odkrycia zachowanych obiektów archeologicznych i architektonicznych.

4.2.2. Obszary ochrony krajobrazu kulturowego

Obejmuje obszary wokóá wartoĞciowych zespoáów architektoniczno-krajobrazowych. SáXĪy gáównie zachowaniu dominacji i harmonijnego nawiązania wzglĊdem istniejących form kulturowych na zasadzie Vąsiedztwa i w paĞmie ich styku, zabezpieczenie wáDĞciwej ekspozycji (widokowej). Ochrona poprzez uwzglĊdnienie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego nastĊpujących zasad: ƒ ochrona ekspozycji i ograniczenie w zabudowie punktów i osi widokowych, ƒ podporządkowanie i zharmonizowanie nowej zabudowy z istniejącymi obiektami o wartoĞciach kulturowych i zabytkowych w zakresie linii zabudowy, zasadniczych proporcji wysokoĞciowych i kubaturowych.

4.2.3. Obiekty o wartoĞciach kulturowych niewpisane do rejestru zabytków

Wskazuje siĊ obiekty zabytkowe niewpisane do rejestru zabytków, zgodnie z gminną ewidencją zabytków. W celu umoĪliwienia prowadzenia ochrony zabytków niewpisanych do rejestru zabytków - ustala siĊ podstawowe zasady ochrony tych obiektów - do jednoznacznego ustalenia zakresu ochrony w m.p.z.p.: ƒ wskazanie w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, ƒ utrzymanie w dobrym stanie technicznym, bez naruszania ich wartoĞci zabytkowej, ƒ okreĞlenie w planie miejscowym warunków i zakresu ochrony w zaleĪnoĞci od potrzeb: gabarytów, formy, detalu oraz zagospodarowania bezpoĞredniego otoczenia.

4.2.4. Obszary i obiekty stanowiące dobra kultury wspóáczesnej

Za dobra kultury wspóáczesnej z terenu miasta i gminy Grodzisk Mazowiecki, wskazane do ochrony w planach miejscowych, nie bĊGące zabytkami, naleĪy uznaü obiekty speániające poniĪsze kryteria: ƒ Obiekt stanowi/zawiera nowatorskie rozwiązania architektoniczne, przestrzenne i techniczne; ƒ Obiekt harmonijnie dopeánia tkankĊ miejską. ƒ Stanowi jednorodny zespóá zabudowy. ƒ Obiekt wzbogaca ukáad przestrzenny. ƒ Obiekt wyróĪnia siĊ zestawieniem form architektonicznych lub/i rzeĨbiarskich. ƒ Obiekt stanowi/zawiera dominantĊ w skali architektonicznej lub/i urbanistycznej. ƒ Obiekt stanowi/zawiera dominantĊ pejzaĪową. ƒ Obiekt posiada wyjątkowe walory architektoniczne lub/i lokalizacyjnych. ƒ Obiekt posiada cechy indywidualne i unikatowe. ƒ Obiekt posiada status symboliczny. ƒ Obiekt zostaá uznany za symbol rejonu miasta lub miejscowoĞci.

75 ƒ Obiekt zostaá uznany przez wspóáczesnych – nagrody, wyróĪnienia, opinia spoáeczna. Przy czym ocenie nie bĊGą podlegaü obiekty poniĪej 20 lat.

5. KIERUNKI ROZWOJU SYSTEMÓW KOMUNIKACJI I INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ

5.1. UKàAD KOMUNIKACYJNY.

5.1.1. Cele polityki rozwoju transportu.

Celem generalnym polityki rozwoju transportu, opartej na strategii zrównowaĪonego rozwoju, jest stworzenie warunków dla sprawnego, bezpiecznego i ekonomicznego przemieszczania siĊ osób i towarów, z jednoczesnym ograniczaniem konfliktów przestrzennych oraz uciąĪliwoĞci dla Ğrodowiska. Celami szczegóáowymi są: ƒ zapewnienie sprawnoĞci funkcjonowania transportu przy rosnącym poziomie motoryzacji, ƒ zapewnienie powiązaĔ z krajowym i regionalnym systemami transportowymi oraz z terenami sąsiednimi, ƒ zaspokojenie potrzeb przewozowych mieszkaĔców i gospodarki, ƒ poprawa standardów podróĪy – skrócenie czasów podróĪy, zmniejszenie zatáoczenia, ƒ poprawa warunków bezpieczeĔstwa ruchu, ƒ poprawa warunków ruchu pieszego i rowerowego, ƒ poprawa warunków parkowania, ƒ racjonalizacja kosztów rozwoju poprzez maksymalne wykorzystanie istniejących urządzeĔ transportowych, ƒ stworzenie moĪliwoĞci korzystania z komunikacji zbiorowej oraz promowanie ruchu pieszego i rowerowego, jako alternatywy dla ruchu samochodowego, ƒ stymulowanie rozwoju przestrzennego i gospodarczego oraz wspóátworzenie áadu przestrzennego, ƒ ograniczenie negatywnego wpáywu transportu na Ğrodowisko i warunki Īycia mieszkaĔców przez redukcjĊ oddziaáywania haáasu i spalin oraz zmniejszenie niedogodnoĞci związanych z zatáoczeniem systemu, przeciĊciem wiĊzi spoáecznych i przestrzeni miejskiej trasami komunikacyjnymi.

5.1.2. Rekomendowany w studium podziaá zadaĔ przewozowych pomiĊdzy komunikacjĊ indywidualną i zbiorową.

Ze wzglĊdu na zwartą strukturĊ przestrzenną miasta i gminy oraz intensywnoĞü zagospodarowania, zmniejszająFą siĊ w miarĊ oddalania siĊ od centrum, uznaje siĊ za wáDĞciwe: ƒ zapewnienie peánej swobody korzystania z samochodu osobowego, z ograniczeniami w centrum, w strefie koncentracji dziaáalnoĞci komercyjnej i administracji, ƒ stworzenie warunków dla rozwoju komunikacji zbiorowej, ƒ stworzenie warunków dla ruchu pieszego i rozwoju ruchu rowerowego.

5.1.3. Rozwój ukáadu drogowo-ulicznego

Cele rozwoju. *áównymi celami rozwoju ukáadu drogowo-ulicznego są: ƒ Xáatwienie przeprowadzenia ruchu tranzytowego oraz rozrządzania ruchu docelowo-Ĩródáowego związanego z miastem, ƒ uwolnienie zwartych obszarów zabudowy od ruchu tranzytowego, ƒ zapewnienie dostĊpnoĞci celów podróĪy, obsáugi terenów rozwojowych oraz moĪliwoĞci obsáugi komunikacją zbiorową, ƒ uspokojenie ruchu w centrum.

Kierunki rozwoju systemu drogowo-ulicznego. Drogi krajowe. Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 29 wrzeĞnia 2001 r. w sprawie ustalenia sieci autostrad, dróg ekspresowych oraz dróg o znaczeniu obronnym, przez gminĊ Grodzisk Mazowiecki przechodziü bĊdzie autostrada A-2 o przebiegu: ĝwiecko - PoznaĔ - àódĨ – Warszawa – Kukuryki. Budowa i oddanie do uĪytku autostrady na odcinku àódĨ – Warszawa, moĪe nastąpiü przed 2012 rokiem. Na terenie gminy przewiduje siĊ realizacjĊ wĊ]áa „Grodzisk” z drogą wojewódzką nr 579, ponadto 5 wiaduktów, umoĪliwiających przejazd wzdáXĪ dróg powiatowych i gminnych, przeciĊtych autostradą oraz

76 miejsce obsáugi podróĪnych (MOP) w rejonie Izdebna. Przebieg autostrady, lokalizacje wĊ]áa „Grodzisk” i wiaduktów we wniosku o wydanie wskazania lokalizacyjnego, są zgodne z planem ogólnym gminy z 1993r. Studium UwarunkowaĔ i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego przewiduje adaptacjĊ dotychczasowych przebiegów autostrady i dróg poprzecznych, ze zmianą lokalizacji wĊ]áa „Grodzisk”, nawiązująFą do przyjĊtej przebudowy drogi wojewódzkiej nr 579. Zlokalizowanie wĊ]áa autostrady na terenie gminy, umoĪliwi jej powiązanie z krajowym systemem dróg szybkiego ruchu i bĊdzie szansą dla rozwoju gospodarczego oraz przestrzennego miasta i gminy. W szczególnoĞci naleĪy spodziewaü siĊ wzrostu zainteresowania terenami poáRĪonymi wzdáXĪ drogi wojewódzkiej 579 w bezpoĞrednim sąsiedztwie wĊ]áa, a praktycznie na caáym jej odcinku pomiĊdzy Báoniem i Grodziskiem Mazowieckim, jako terenami atrakcyjnymi dla lokalizacji obiektów logistycznych, magazynowych, handlowo-usáugowych i produkcyjnych. W wyniku budowy autostrady wzroĞnie równieĪ atrakcyjnoĞü miasta i gminy, jako terenu mieszkaniowego, áatwo dostĊpnego z Warszawy. Budowa autostrady spowoduje wzrost natĊĪenia ruchu, gáównie na drogach wojewódzkich oraz na drogach dojazdowych do terenów, na których bĊdzie rozwijaáa siĊ zabudowa mieszkaniowa i dziaáalnoĞü gospodarcza.

Drogi wojewódzkie. Podobnie jak w stanie istniejącym, drogi wojewódzkie zapewnią miastu i gminie podstawowe powiązania znaczenia regionalnego, w tym z Warszawą, bĊGąFą gáównym Ĩródáem i celem ruchu zewnĊtrznego. Drogi wojewódzkie bĊGą prowadziáy równieĪ ruch tranzytowy, wynikający z ich roli w obsáudze podstawowych relacji w województwie i poáączeĔ obwodowych miĊdzy drogami krajowymi, zbiegającymi siĊ w Warszawie. Równie istotna bĊdzie ich rola w obsáudze poáączeĔ wewnĊtrznych miasta i gminy. Obecna wielkoĞü ruchu i jego przewidywany wzrost, wymagają budowy obwodnic, omijających centrum miasta. Rezerwy terenu dla budowy obwodnic w ciągach obydwu dróg wojewódzkich zostaáy ustalone w planach ogólnych miasta (z 1994r.) i gminy (z 1993r.). ObwodnicĊ w ciągu drogi nr 719 przewiduje siĊ jako drogĊ klasy gáównej ruchu przyspieszonego o przekroju jednej jezdni o dwóch pasach ruchu (GP 1/2) z obustronnymi poboczami utwardzonymi. W miejscu skrzyĪowania z linią kolejową WKD, projektowany jest wiadukt drogowy. Przewiduje siĊ wykorzystanie dla Obwodnicy Poáudniowej Grodziska Mazowieckiego, korytarza wyznaczonego w planach ogólnych miasta i gminy, z moĪliwoĞcią modyfikacji w rejonie Kozer, wynikająFą z nowego przebiegu obwodnicy w ciągu drogi nr 579. Ewentualna kontynuacja Obwodnicy Poáudniowej po nowym Ğladzie w zachodniej czĊĞci gminy jest niemoĪliwa z uwagi na istniejące zagospodarowanie zachodniej czĊĞci gminy oraz w Jaktorowie. Wobec niesprecyzowanego terminu modernizacji i budowy obwodnic w ciągu drogi nr 719, która jest obecnie gáównym poáączeniem drogowym z Warszawą i moĪliwoĞci wczeĞniejszej budowy autostrady A-2, naleĪy liczyü siĊ ze znacznym zwiĊkszeniem siĊ ruchu na drodze wojewódzkiej nr 579, posiadającej wĊzeá z autostradą. Ruch ten dodatkowo zwiĊkszy siĊ po modernizacji i przebudowie drogi wojewódzkiej nr 719. Dla drogi wojewódzkiej nr 579 plan ogólny miasta, w zaleĪnoĞci od odcinka, przewiduje klasĊ drogi Jáównej ruchu przyspieszonego lub drogi gáównej oraz budowĊ tzw. Obwodnicy Zachodniej Grodziska Mazowieckiego. Przewiduje siĊ, Īe droga ta bĊdzie miaáa przekrój jednoprzestrzenny o dwóch pasach ruchu (GP 1/2). W ciągu Obwodnicy Zachodniej plan przewiduje budowĊ wiaduktu nad linią kolejową. Na adaptowanych odcinkach tej drogi w Natolinie, Chrzanowie, wzdáXĪ ul. CheámoĔskiego i w KaáĊczynie, wystĊpuje obustronna JĊsta zabudowa, obsáugiwana bezpoĞrednio przez drogĊ wojewódzką oraz duĪa liczba skrzyĪowaĔ z drogami lokalnymi i dojazdowymi. Przewiduje siĊ, Īe zabudowa wzdáXĪ istniejącej drogi bĊdzie siĊ dalej rozwijaü. SzerokoĞü istniejącego pasa drogowego uniemoĪliwia zlokalizowanie w nim jezdni serwisowych dla bezpoĞredniej obsáugi otoczenia drogi. Istniejące uwarunkowania powodują, Īe uzyskanie na adaptowanych odcinkach drogi 579 parametrów drogi gáównej ruchu przyspieszonego jest niemoĪliwe. MoĪna je uzyskaü jedynie na nowym odcinku obwodnicy. Odcinek ten jednak przebiega czĊĞciowo przez tereny zabudowy mieszkaniowej i moĪe byü trudny w realizacji. W związku z powyĪszym, przy zaáRĪeniu adaptacji przebiegów drogi 579, ustalonych w planach ogólnych miasta i gminy, jedyną moĪliwą do przyjĊcia klasą dla tej drogi jest droga gáówna. Przy czym nawet dla tej klasy, nie bĊdzie moĪliwe ograniczenie zakresu obsáugi zagospodarowania w wymaganym stopniu. Budowa autostrady A-2 i wzrost ruchu spotĊgują konflikty miĊdzy ruchem prowadzonym drogą nr 579 i ruchem dojazdowym do przylegáego zagospodarowania. WzroĞnie zagroĪenie bezpieczeĔstwa ruchu i jego uciąĪliwoĞü. Dla unikniĊcia tych konfliktów, konieczne jest radykalne ograniczenie obsáugi zagospodarowania, co w Ğwietle istniejących uwarunkowaĔ jest niemoĪliwe, bez poszerzenia istniejącego pasa drogowego kosztem zabudowy. Alternatywą jest przeprowadzenie drogi wojewódzkiej na moĪliwie najdáXĪszych odcinkach po nowym Ğladzie i przyjĊcie dla niej parametrów ZáDĞciwych dla drogi klasy gáównej ruchu przyspieszonego na caáej dáugoĞci. Rozwiązanie wariantowe polega na: budowie nowego odcinka drogi po zachodniej stronie Natolina i Chrzanowa, przesuniĊciu wĊ]áa z autostradą w kierunku zachodnim, budowie nowej obwodnicy zachodniej, przebiegającej prawie w caáRĞci poza granicami miasta i wáączeniu siĊ do projektowanej obwodnicy poáudniowej miasta we wsi KaáĊczyn. Dla nowego przebiegu drogi naleĪy wykorzystaü tereny wolne od zabudowy, szczególnie w strefie ochronnej gazociągów wysokiego ciĞnienia i linii energetycznych.

77 Zgodnie z ustawą o drogach publicznych, nowe przebiegi dróg wojewódzkich powinny byü ustalone w planie zagospodarowania przestrzennego województwa. Plan ten z kolei powinien byü podstawą do umieszczenia nowych przebiegów dróg wojewódzkich w wykazie zadaĔ samorządu województwa, o którym mowa w ustawie o zagospodarowaniu przestrzennym. Szczegóáowe ustalenie nowego przebiegu drogi nr 579 i koniecznych rezerw terenowych, powinno nastąpiü w studium techniczno-ekonomicznym. Do czasu budowy obwodnic, istniejące drogi wojewódzkie powinny peániü swoje obecne funkcje i zachowaü klasy ustalone dla stanu istniejącego, tzn. droga nr 719 powinna pozostaü drogą gáówną lub gáówną ruchu przyspieszonego, natomiast droga nr 579 drogą gáówną. Oznacza to w szczególnoĞci koniecznoĞü maksymalnej ochrony przed lokalizowaniem przy nich nowego zagospodarowania, szczególnie ruchotwórczego, obsáugiwanego bezpoĞrednio z jezdni tych dróg. NaleĪy dąĪ\ü do obsáugi nowego zagospodarowania przy pomocy ulic porzecznych i jezdni serwisowych.

Pozostaáy podstawowy ukáad drogowy. Ukáad ten skáadający siĊ z dróg i ulic zbiorczych, tworzyü bĊGą odcinki dróg wojewódzkich, których klasa zostanie obniĪona po wybudowaniu obwodnic oraz drogi powiatowe i gminne. Drogi i ulice zbiorcze zapewniaü bĊGą podstawowe powiązania wewnĊtrzne miasta, nie obsáugiwane przez drogi gáówne, wyprowadzaü ruch na te drogi oraz uzupeániaü powiązania z sąsiednimi gminami, a takĪe obsáugiwaü zabudowĊ, przy czym bezpoĞrednia obsáuga nowej zabudowy, od strony tych dróg powinna byü ograniczana. Do ukáadu tego zalicza siĊ odcinki póánocny i Ğrodkowy dotychczasowej Obwodnicy Zachodniej, wyznaczonej w planie ogólnym miasta, które zostaną wykorzystane dla: ƒ udostĊpnienia terenów dziaáalnoĞci gospodarczej w zachodniej czĊĞci miasta od strony obwodnicy, poprzez realizacjĊ odcinka póánocnego, pomiĊdzy nową obwodnicą i ul. Graniczną, ƒ dla wewnĊtrznych powiązaĔ w mieĞcie – poprzez realizacjĊ pozostaáego odcinka, pomiĊdzy ulicami Graniczną i ĩyrardowską, wraz z wiaduktem nad linia kolejową. Ze wzglĊdu na obniĪenie klasy tej ulicy (z gáównej ruchu przyspieszonego i gáównej na zbiorczą), moĪliwe jest jej poprowadzenie po Ğladzie istniejącej ulicy Szwedzkiej. Zakres ewentualnej adaptacji pozostaáego odcinka pomiĊdzy ulicami ĩyrardowską i CheámoĔskiego, zaleĪy od przeksztaáceĔ przestrzennych tego rejonu i wynikających stąd potrzeb transportowych.

Pozostaáe drogi zbiorcze wykorzystujące istniejący ukáad. Do ukáadu tego zaliczono nastĊpujące drogi: ƒ odcinek istniejącej drogi wojewódzkiej nr 719 (ulice Królewska, Sienkiewicza, ĩyrardowska) na odcinku od zachodniej granicy miasta do wáączenia Obwodnicy Poáudniowej w Kozerkach, po wybudowaniu obwodnic, w etapie droga gáówna i gáówna ruchu przyspieszonego, ƒ odcinek istniejącej drogi wojewódzkiej nr 579 (ulice Traugutta, Matejki, Okulickiego) na odcinku od ulicy Sienkiewicza do skrzyĪowania z droga powiatową 01421 w Natolinie, wraz z poáączeniem z obwodnicą w Chrzanowie, obniĪenie klasy moĪliwe bĊdzie po wybudowaniu obwodnicy, w etapie droga gáówna, ƒ odcinek istniejącej drogi wojewódzkiej nr 579 (ul. CheámoĔskiego) od ul. ĩyrardowskiej do skrzyĪowania z obwodnicą w poáudniowej czĊĞci KaáĊczyna, ƒ odcinki dróg powiatowych nr 01411 i 01412, prowadzące z KsiąĪenic przez Urszulin do Starej Wsi i Nadarzyna, na odcinku od skrzyĪowania z droga nr 01415 w KsiąĪenicach do granicy gminy, ƒ istniejąca droga powiatowa nr 01415 (Grodzisk Mazowiecki – KsiąĪenice – SiestrzeĔ, w mieĞcie ul. NadarzyĔska) na odcinku od ul. Królewskiej do poáudniowej granicy gminy, ƒ istniejąca droga powiatowa nr 01417 (Grodzisk Mazowiecki – ĩabia Wola, w mieĞcie ul. Montwiááa) na odcinku od ul. Sienkiewicza do poáudniowej granicy miasta, ƒ istniejąca droga powiatowa nr 01419 (Grodzisk Mazowiecki – KraĞnicza Wola - Izdebno – BoĪa Wola) na odcinku od zachodniej obwodnicy Grodziska Mazowieckiego do póánocnej granicy gminy, ƒ istniejąca droga powiatowa nr 01421 (Chrzanów – ĩuków – Rokitno) na odcinku od projektowanego przebiegu drogi wojewódzkiej nr 579 do póánocnej granicy gminy, ƒ istniejąca droga gminna Kuklówka – Jaktorów na odcinkach w granicach gminy w rejonie Marunej Mokrej i Makówki, (we fragmentach droga ta przebiega na granicy gmin Grodzisk i Jaktorów). ƒ istniejąca ulica 3 Maja na odcinku od ul. Okulickiego do granicy z Milanówkiem, ƒ ciąg istniejących ulic Zachodniej i Granicznej na odcinku od drogi powiatowej nr 01419 do ul. Traugutta, ƒ istniejąca ulica Sáowackiego, wraz z jej projektowanymi przedáXĪeniami do ul. Chrzanowskiej w Grodzisku i do ul. Zamenhoffa w Milanówku. W stosunku do obowiązującego planu ogólnego miasta, przewiduje siĊ obniĪenie klas niektórych ulic. Wynika to z funkcji peánionych przez nie obecnie i w przyszáRĞci w obsáudze ruchu, parametrów technicznych,

78 JĊstoĞci skrzyĪowaĔ i intensywnoĞci obsáugi przylegáego zagospodarowania, które w Ğwietle obowiązujących przepisów są wáDĞciwe dla dróg niĪszych klas.

Przewiduje siĊ obniĪenie klas nastĊpujących ulic: ƒ z gáównych na zbiorcze - docelowych klas odcinków dróg wojewódzkich, których funkcje przejmą obwodnice, dotyczy to ulic Królewskiej, Sienkiewicza, ĩyrardowskiej, Traugutta, Matejki, Okulickiego i CheámoĔskiego, ƒ z gáównej na zbiorczą – drogi powiatowej nr 01415 (ulicy NadarzyĔskiej), ƒ ze zbiorczych na lokalne ciągu ulic Teligi – Na Laski – Piaskowej – Warszawskiej – Akacjowej, który nie tworzy czytelnego ciągu o jednorodnych parametrach (w szczególnoĞci posiada mimoĞrodowe skrzyĪowania z ulicami porzecznymi ukáadu podstawowego, maáe odlegáRĞci pomiĊdzy skrzyĪowaniami oraz obsáuguje przylegáe intensywne zagospodarowanie), ciągu ulic 3 Maja – Bartniaka – 1 Maja – Kowalskiej - Limanowskiego w rejonie centralnym na zachód od ul. Okulickiego (ulice równieĪ tworzą zbiór ulic o parametrach nie w peáni odpowiadających wymaganiom dla ulic zbiorczych), ul. Chrzanowskiej na póánoc od przedáXĪenia ul. Sáowackiego, Traugutta na odcinku ul. Chrzanowska – ul. Matejki.

Ukáad obsáugujący. Pozostaáe drogi i ulice bĊGą ulicami klasy lokalnej i dojazdowej. Ukáad ten tworzyü bĊGą drogi powiatowe i gminne, nie zakwalifikowane do dróg i ulic zbiorczych. Zadaniem tych dróg i ulic bĊdzie bezpoĞrednia obsáuga zagospodarowania oraz wyprowadzenie ruchu na drogi ukáadu podstawowego.

5.1.4. Polityka parkingowa.

Zasady polityki parkingowej wynikają z zaáRĪonego dopuszczalnego wysokiego udziaáu komunikacji indywidualnej w podróĪach. Oznacza to dobre udostĊpnienie samochodom caáego miasta, wáącznie z zapewnieniem wáDĞciwej liczby i organizacji miejsc do parkowania. Ograniczenia w dostĊpnoĞci samochodami wybranych obszarów wynikaü bĊGą z koniecznoĞci ochrony warunków Īycia mieszkaĔców przed uciąĪliwoĞcią ruchu samochodowego oraz przeksztaácenia obszaru Ğródmiejskiego w centrum komercyjne i mieszkaniowo-usáugowe, jako przestrzeni przyjaznej i atrakcyjnej dla XĪytkowników. Ograniczenia te powinny byü realizowane poprzez lokalizowanie czĊĞci parkingów dla dojeĪGĪających do centrum, na jego obrzeĪu, pozostawiając wnĊtrze mieszkalne lub usáugowe w miarĊ moĪliwoĞci wolne od zbĊdnej penetracji ruchu samochodowego. DojĞcia pieszego powinny byü akceptowalne przez uĪytkowników i nie przekraczaü 200 – 300 m. W obszarze tym, którego osią bĊdzie istniejąca ulica 11 Listopada, wyáączona z ruchu koáowego, potrzeby parkingowe powinny byü bilansowane w obszarach wiĊkszych niĪ pojedyncze dziaáki inwestycyjne np.. w kwartaáach ulic. OgólnodostĊpne parkingi dla obszaru centralnego powinny byü realizowane w formie placów postojowych i zatok przyulicznych. Ustalenia w tym zakresie powinny byü przedmiotem planów miejscowych. W pozostaáych obszarach potrzeby parkingowe powinny byü zaspokojone na dziaáce wáasnej inwestora.

Przy programowaniu inwestycji wskazane jest stosowanie nastĊpujących wskaĨników postojowych: ƒ 1 miejsce postojowe/ 1 mieszkanie o wielkoĞci do 60 m2 w zabudowie wielorodzinnej, ƒ 2 miejsca postojowe / 1 mieszkanie o wielkoĞci ponad 60 m2 w zabudowie wielorodzinnej oraz w zabudowie jednorodzinnej, ƒ 30-40 miejsc postojowych / 100 zatrudnionych dla parkingów związanych z miejscami pracy, ƒ 30 – 45 miejsc postojowych / 1000 m2 powierzchni uĪytkowej dla biur, banków i administracji, ƒ 20 – 40 miejsc postojowych / 1000 m2 powierzchni uĪytkowej dla handlu i usáug, ƒ 30 –40 miejsc postojowych / 100 miejsc dla kin i gastronomii. W rejonach stacji kolejowej Grodzisk Mazowiecki PKP oraz stacji Grodzisk Mazowiecki WKD i przystanku Grodzisk Mazowiecki OkrĊĪna WKD, powinny zostaü zrealizowane parkingi, funkcjonujące w systemie „Parkuj i jedĨ”, dla osób dojeĪGĪających samochodem osobowym do stacji lub przystanku kolejowego i kontynuujących podróĪ koleją. W rejonie stacji Grodzisk dla tego celu powinny zostaü wykorzystane tereny poprzemysáowe i nieuĪywane rampy áadunkowe. W rejonie przystanku Grodzisk Mazowiecki OkrĊĪna WKD, parking powinien byü zlokalizowany z wykorzystaniem rezerw terenowych dla projektowanej Obwodnicy Poáudniowej.

Realizacja miejsc postojowych w liniach rozgraniczających ulic w formie zatok i pasów postojowych, dopuszczalna jest na warunkach okreĞlonych w przepisach odrĊbnych. W obszarze centralnym, w miarĊ potrzeb naleĪy przewidywaü rozszerzenie strefy parkowania páatnego.

79 5.1.5. Rozwój komunikacji zbiorowej.

Celem rozwoju komunikacji zbiorowej jest poprawa standardu usáug. Komunikacja zbiorowa powinna byü konkurencyjna w stosunku do komunikacji indywidualnej, jak równieĪ powinna peániü funkcje socjalne dla osób niezmotoryzowanych. Przewiduje siĊ, Īe podobnie jak obecnie, podstawową rolĊ w obsáudze komunikacją zbiorową, szczególnie w powiązaniach z Warszawą, bĊdzie odgrywaáa komunikacja kolejowa. Przewiduje siĊ utrzymanie obecnego ukáadu linii kolejowych oraz lokalizacji stacji i przystan0ków. Obowiązujący plan ogólny przewiduje utrzymanie rezerwy terenu dla drugiego toru WKD. W Ğwietle prognoz przewozów, nie przewidujących w najbliĪszych latach znacznego zwiĊkszenia liczby pasaĪerów, równieĪ budowa drugiego toru jest w tym czasie maáo realna. Niemniej wobec moĪliwoĞci zurbanizowania poáudniowej czĊĞci gminy, rezerwĊ dla drugiego toru naleĪy utrzymaü. Kwestia ta wymaga zajĊcia stanowiska przez Zarząd WKD oraz gmin, przez które linia kolejki WKD przebiega.

Przewiduje siĊ utrzymanie obecnego ukáadu torowego, wraz z bocznicami stacji Grodzisk Mazowiecki oraz lokomotywowni i zaplecza technicznego WKD. Nie przewiduje siĊ budowy nowych odcinków WKD z uwagi na wysokie nakáady i spodziewane maáe wykorzystanie nowych odcinków przy zaáRĪonym charakterze nowego zagospodarowania, które tworzyü bĊdzie gáownie zabudowa jednorodzinna.

Najlepsze efekty moĪe daü wspóápraca komunikacji kolejowej z autobusową, która bĊdzie dowoziáa pasaĪerów do stacji i przystanków kolejowych oraz z komunikacją indywidualną, poprzez tworzenie przy stacjach i przystankach, parkingów dla samochodów osobowych, funkcjonujących w systemie „Parkuj i jedĨ” oraz miejsc dla przechowania rowerów. W Ğwietle ustawy o restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiĊbiorstwa paĔstwowego „Polskie Koleje PaĔstwowe”, mienie PKP moĪe byü nieodpáatnie przekazane jednostce samorządu terytorialnego. Przepis ten moĪe byü wykorzystany przy ewentualnym pozyskaniu terenów, zbĊdnych dla prowadzenia dziaáalnoĞci przewozowej kolei.

Komunikacja autobusowa pozostanie podstawowym Ğrodkiem komunikacyjnym, obsáugującym wiĊkszoĞü obszaru miasta i gminy oraz Ğrodkiem dowozowym do komunikacji kolejowej. Ukáad linii autobusowych zaleĪHü bĊdzie od rozwoju ukáadu drogowego i bĊdzie ulegaá zmianom w miarĊ jego rozbudowy. Przewiduje siĊ utrzymanie obecnej lokalizacji przystanków koĔcowych autobusów komunikacji regionalnej i komunikacji miejskiej przy dworcu kolejowym, jako optymalnej dla wiĊkszoĞci podróĪy komunikacją zbiorową. Utrzymanie przystanków koĔcowych w centrum miasta umoĪliwi pasaĪerom dogodne warunki dotarcia do najwiĊkszej w mieĞcie koncentracji celów podróĪy (miejsca pracy, szkoáy, handel usáugi), znajdujących siĊ w tym rejonie oraz moĪliwoĞci przesiadania siĊ. Ewentualne przeniesienie dworca poza obszar centralny zmniejszyáoby atrakcyjnoĞü komunikacji publicznej w podróĪach do centrum miasta, a w konsekwencji takĪe mogáoby doprowadziü do zmniejszenia liczby uĪytkowników centrum. Dla potrzeb funkcjonowania komunikacji autobusowej, w planach miejscowych oraz projektach budowlanych naleĪy przewidywaü lokalizacjĊ przystanków z zatokami i wiatami.

5.1.6. Obsáuga transportu áadunków.

Podstawową role w obsáudze transportu áadunków odgrywaü bĊdzie transport samochodowy. Obsáuga transportem kolejowym bĊdzie moĪliwa w stosunku do uĪytkowników posiadających bocznice oraz przy pomocy torów ogólnoáadunkowych na stacji Grodzisk Mazowiecki. *áówne Ĩródáa i cele transportu ciĊĪarowego znajdowaü siĊ bĊGą w póánocnej czĊĞci miasta. W wiĊkszoĞci zlokalizowane są one przy drogach wylotowych z miasta i mają, albo bĊGą miaáy z nimi dobre powiązania z ukáadem dróg wojewódzkich. Ze wzglĊdu na dobrą dostĊpnoĞü z zewnątrz funkcje produkcyjno-usáugowe, wiąĪące siĊ z koniecznoĞcią zapewnienia sprawnego transportu towarowego, powinny byü lokalizowane w rejonach, dobrze skomunikowanych z gáównymi drogami wylotowymi.

Z uwagi na obowiązujące przepisy w zakresie ograniczenia ruchu pojazdów ciĊĪkich w niektórych dniach i porach roku, moĪliwe jest wyznaczenie terenów dla lokalizacji parkingów dla samochodów ciĊĪarowych z odpowiednim zapleczem socjalnym i technicznym, np. w rejonie projektowanego wĊ]áa „Grodzisk”.

80 5.1.7. Ruch niezmotoryzowany.

Ruch pieszy Celem rozwoju ciągów i stref dla ruchu pieszego jest stworzenie dogodnych, krótkich powiązaĔ dla pieszych, zapewnienie dostĊpnoĞci przystanków komunikacji zbiorowej, poprawa bezpieczeĔstwa pieszych, stworzenie warunków dla rozwoju centrum miasta. Rozwój strefy ruchu pieszego w centrum naleĪy przewidywaü opierając siĊ o istniejąFą ul.11 Listopada. Ponadto podobne strefy powinny byü tworzone we wnĊtrzach osiedli mieszkaniowych. MoĪliwe jest wprowadzenie „stref zamieszkania”, w rozumieniu przepisów ustawy „Prawo o ruchu drogowym”, co wiąĪĊ siĊ m.in. z zakazem jazdy z prĊdkoĞcią wiĊkszą niĪ 20km/h. W czasie budowy i przebudowy dróg naleĪy je wyposaĪDü w chodniki i przejĞcia dla pieszych.

Ruch rowerowy. Celem rozwoju dróg rowerowych jest zapewnienie kaĪdemu chĊtnemu moĪliwoĞci korzystania z roweru, poruszania siĊ bezpiecznie w dogodnych warunkach Ğrodowiskowych, uczynienie z roweru silnie konkurencyjnego Ğrodka lokomocji.

Czynniki sprzyjające rozwojowi ruchu rowerowego: ƒ obecnoĞü rozlegáych terenów leĞnych i otwartych w gminie, stanowiących atrakcyjny cel wycieczek rowerowych, ƒ szerokoĞü korytarzy duĪej czĊĞci dróg i ulic w liniach rozgraniczających, umoĪliwiające prowadzenie w nich ĞcieĪek rowerowych, ƒ rosnąca ĞwiadomoĞü ekologiczna spoáeczeĔstwa, ƒ stosunkowo niski koszt budowy ĞcieĪek rowerowych.

Czynniki niesprzyjające dla rozwoju ruchu rowerowego: ƒ obecnoĞü barier przestrzennych np. linii kolejowych i dróg o duĪym ruchu, ƒ niesprzyjające warunki klimatyczne przez znaczną czĊĞü roku, ƒ ĞwiadomoĞü obecnie niedogodnych warunków i bezpieczeĔstwa dla ruchu rowerowego oraz dáugiego procesu budowy sieci dróg i parkingów dla rowerów.

Zasady ksztaátowania sieci dróg rowerowych: ƒ zapewnienie powiązaĔ miĊdzy rejonami mieszkalnymi i miejscami pracy, szkoáami oraz handlu i usáug poprzez trasy rowerowe towarzyszące komunikacji, ƒ zapewnienie powiązaĔ miĊdzy rejonami mieszkalnymi i terenami rekreacyjno –wypoczynkowymi poprzez turystyczne trasy rowerowe, ƒ wyposaĪenie ulic ukáadu podstawowego i wybranych lokalnych, prowadzących intensywny ruch samochodowy w ĞcieĪki rowerowe lub pieszo-rowerowe caákowicie oddzielone od pozostaáego ruchu koáowego, ƒ dopuszczenie ruchu rowerowego na pozostaáych drogach o mniejszym ruchu, wspólnie z ruchem pojazdów samochodowych oraz we wnĊtrzach osiedli, terenach leĞnych i parkowych,

Ponadto konieczne bĊdzie tworzenie miejsc do przechowywania i parkowania rowerów, szczególnie w centrum oraz przy stacjach i przystankach kolejowych. Oprócz ĞcieĪek rowerowych wskazanych na rysunku, w miarĊ budowy nowych dróg i przebudowy istniejących, kaĪdorazowo powinna byü przeanalizowana moĪliwoĞü i celowoĞü budowy ĞcieĪek rowerowych towarzyszących komunikacji

5.1.8. Koordynacja polityki rozwoju transportu i polityki rozwoju przestrzennego.

Konieczne jest skoordynowanie polityki komunikacyjnej z polityką przestrzenną tak, aby uzyskaü zmniejszenie transportocháonnoĞci i kosztów rozwoju caáego ukáadu. *áównymi dziaáaniami powinny byü: ƒ utrzymanie zwartoĞci struktury przestrzennej, przeciwdziaáanie przenoszenia siĊ osadnictwa na obszary trudne do obsáugi lub wymagające znacznych nakáadów dla jej zapewnienia, ƒ ksztaátowanie zagospodarowania przyjaznego ruchowi pieszemu i rowerowemu oraz umoĪliwienie jego obsáugi transportem zbiorowym, ƒ polityka lokalizacyjna, uwzglĊdniająca istniejąFą lub moĪliwą do osiągniĊcia dostĊpnoĞü komunikacyjną, ƒ utrzymanie wysokiej intensywnoĞci wykorzystania terenów o dogodnej obsáudze transportowej,

81 5.1.9. Kierunki rozwoju transportu – priorytety realizacyjne.

Dziaáaniem priorytetowymi powinno byü wyprowadzenie ruchu tranzytowego z centrum miasta, poprzez budowĊ obwodnic w ciągu dróg wojewódzkich, co naleĪy do zadaĔ samorządu województwa. Konieczna jest Ğcisáa wspóápraca wáadz miasta i gminy z wáadzami województwa, szczególnie w zakresie wyznaczania optymalnych przebiegów dróg wojewódzkich, ustalania ich przebiegu w planach miejscowych oraz ksztaátowania ich otoczenia, zgodnie z wymaganiami, wynikającymi z ich funkcji i klasy. Do czasu budowy obwodnic konieczne jest utrzymanie istniejących klas dróg wojewódzkich. WyposaĪanie istniejącego ukáadu w nawierzchnie twarde, chodniki, ĞcieĪki rowerowe i urządzenia dla komunikacji zbiorowej oraz budowa dróg dla obsáugi zagospodarowania na nowych terenach powinno byü dziaáaniem ciąJáym.

5.2. ELEKTROENERGETYKA

Rozwój systemów elektroenergetycznych miasta i gminy Grodzisk Mazowiecki powinien zagwarantowaü dostarczenie odbiorcom komunalnym i przemysáowym energii elektrycznej o odpowiednich parametrach iloĞciowych i jakoĞciowych. Studium zakáada, Īe energia elektryczna dostarczana bĊdzie do 100% odbiorców.

Z przeprowadzonej diagnozy prospektywnej ukáadu energetycznego miasta i gminy, zamierzeĔ inwestorskich gestora sieci oraz szacunkowych potrzeb energetycznych wynika, Īe dla osiągniĊcia zaáRĪonych celów naleĪy doprowadziü do równomiernego rozmieszczenia Ĩródeá zasilania i sanacji ukáadów rozdzielczych miasta. Dla wáDĞciwego zasilenia w energiĊ elektryczną miasta i gminy Grodzisk Mazowiecki naleĪy rozwaĪ\ü lokalizacjĊ nowej stacji 110/15 kV wraz z zasilająFą linią 110 kV w poáudniowej czĊĞci gminy. Studium postuluje zasilenie stacji GPZ w poáudniowej czĊĞci gminy z kierunku poáudniowego (rejon Mszczonowa). Planowana stacja elektroenergetyczna 110/15 kV wymaga rezerwacji dziaáki o wymiarach minimum 100 x 80 m. Planowane linie zasilające wymagają rezerwacji pasa terenu o szerokoĞci 38 m. System zasilający miasto i gminĊ aktualnie pracuje w oparciu o jeden, a docelowo dwa gáówne punkty zasilania zlokalizowane w Wólce Grodziskiej oraz w poáudniowej czĊĞci gminy. Wyprowadzone ze stacji redukcyjnej sieci Ğrednich napiĊü, o jednolitym poziomie 15kV doprowadzaü powinny napiĊcie do stacji transformatorowych istniejących i projektowanych rozmieszczonych na terenie miasta i gminy, w sposób zapewniający optymalne warunki zasilania odbiorców aktualnych i podáączenia nowych. System Ğredniego napiĊcia, zakáada siĊ jako model wrzecionowo – pĊtlowy otwarty, pracujący normalnie w ukáadzie magistral rozciĊtych zasilanych dwustronnie. Przewidywane spadki napiĊü – dla sieci Ğrednich napiĊü – 2%, dla sieci niskich napiĊü 5%. W obrĊbie gminy zakáada siĊ jednolity poziom napiĊcia Ğredniego do poziomu 15 kV. W nowoprojektowanych i remontowanych ukáadach energetycznych naleĪy liczyü siĊ z koniecznoĞcią wprowadzenia na szeroką skalĊ nowych materiaáów i technologii wykonawstwa pozwalających na: ƒ rozgĊszczenie sieci, ƒ zmniejszenie uciąĪliwoĞci w gospodarce terenami w pobliĪu urządzeĔ i linii energetycznych, ƒ ograniczenie stref ochronnych i terenów przeznaczonych pod urządzenia energetyczne, ƒ poprawĊ bezpieczeĔstwa. PowyĪsze efekty uzyskane zostaną przez: ƒ zastosowanie zminiaturyzowanych elementów wyposaĪenia stacji redukcyjnych zmniejszających powierzchniĊ stacji z dotychczasowych 80 x 120 m na 60 x 80 m, ƒ wprowadzenie do budowy stacji transformatorowych wnĊtrzowych nowego typu STL zamiast obecnego MSTW, których zaletą jest estetyka konstrukcji, zmniejszenie gabarytów, szeroka misa olejowa zapewniająca 100% zatrzymania oleju na wypadek wycieku, zwiĊkszoną liczbĊ pól w rozdzielni Ğredniego napiĊcia ƒ zaniechanie budowy stacji napowietrznych 4 Īerdziowych na korzyĞü montowania transformatorów na jednej lub zbliĨniaczonej Īerdzi. ƒ budowĊ linii niskiego napiĊcia i Ğredniego przy zastosowaniu przewodów izolowanych zapewniających niezawodnoĞü dziaáania w kaĪdych warunkach atmosferycznych. Reasumując, osiągniĊcie poĪądanego systemu dystrybucji energii elektrycznej wymagaü bĊdzie: ƒ rozbudowy ukáadów istniejących 15 kV póánocnej czĊĞci gminy, w oparciu o stacjĊ redukcyjną w Wólce Grodziskiej i poáudniowej czĊĞci gminy, w dostosowaniu do wzrostu obciąĪenia wynikáego z programu rozwoju terenów mieszkaniowych i przemysáowych, ƒ rozbudowy istniejących i budowy nowych ukáadów 15 kV gáównie w poáudniowej czĊĞci gminy, ƒ rozbudowy i modernizacji stacji redukcyjno – pomiarowych Wólka Grodziska

82 Przyjmuje siĊ, Īe standardem w poáudniowej czĊĞci gminy, na terenach mieszkaniowych bĊGą wyáącznie skablowane linie 15kV i 0,4kV *áówny przesyá energii elektrycznej odbywaü siĊ bĊdzie liniami: ƒ 400 kV, projektowaną, w póánocnej czĊĞci gminy ƒ 110 kV – istniejąFą, zasilająFą stacje RPZ – Wólka Grodziska ƒ 110 kV – projektowaną, na poáudniu gminy Dla istniejących i projektowanych magistralnych, ponadlokalnych sieci ustala siĊ generalną zasadĊ utrzymania wyznaczonych tras przebiegu sieci. Dopuszcza siĊ odbudowĊ, rozbudowĊ, przebudowĊ i nadbudowĊ linii elektroenergetycznych 400, 220 i 110kV oraz budowĊ nowych linii, w tym wielotorowych, wielonapiĊciowych w miejsce odcinków likwidowanych. Realizacja inwestycji po trasie istniejących linii nie wyáącza moĪliwoĞci rozmieszczania sáupów oraz podziemnych, naziemnych lub nadziemnych obiektów i urządzeĔ niezbĊdnych do korzystania z linii w innych niĪ dotychczasowe miejscach. Dopuszcza siĊ zamianĊ tras linii lub zmianĊ linii napowietrznych na podziemne.

5.3. GAZOWNICTWO

Ukáad zaopatrzenia w gaz ziemny miasta i gminy oraz zakáadów przemysáowych odbywaü siĊ bĊdzie ukáadem gazociągów ĞrednioprĊĪnych. Zasilanie tych sieci odbywa siĊ z istniejącego gazociągu wysokoprĊĪnego ‡ 400 mm, o znaczeniu krajowym, poprzez stacje redukcyjno-pomiarową Io usytuowaną we wsi Wólka Grodziska, o przepustowoĞci Q = 25000 m3/dobĊ. Gazociągi ĞrednioprĊĪne zasilają i zasilaü bĊGą zakáady przemysáowe i budownictwo jednorodzinne znajdujące siĊ terenie miasta i gminy. Jest to system sieci o Ğrednicach od ‡32 do ‡250 mm, który bĊdzie ulegaá systematycznej rozbudowie w ramach potrzeb i z zachowaniem odlegáRĞci podstawowych od innych obiektów budowlanych, gazociągów wysokoprĊĪnych i stacji redukcyjno -pomiarowych, zgodnie z przepisami.

5.4. CIEPàOWNICTWO

Zakáada siĊ róĪnorodnoĞü rozwiązaĔ w ogrzewaniu budownictwa na terenie miasta i gminy, i tak ; ƒ budownictwo wielorodzinne, usáugowe i obiekty drobnego przemysáu usytuowane w centrum miasta ogrzewane bĊGą z miejskiej sieci ciepáowniczej i lokalnych kotáowni, ƒ budownictwo jednorodzinne i stare budownictwo wielorodzinne w centrum miasta ogrzewane bĊdzie z kotáowni wbudowanych na gaz ziemny, olej, koks itp., ƒ zakáady przemysáowe znajdujące siĊ na terenie miasta ogrzewane bĊGą z wáasnych kotáowni Wymieniona wyĪej miejska sieü ciepáownicza zasilana jest i bĊdzie z dwóch Ĩródeá ciepáa: ƒ ciepáowni Spóádzielni Mieszkaniowej „Kopernik” o mocy 18,3 MW opalana gazem, ƒ ciepáowni Spóádzielni Mieszkaniowej „Osiedle XX lecia”, o mocy 8,7 MW, opalana gazem. ħródáa ciepáa na terenie miasta winny byü systematycznie modernizowane, przez co zmniejszaü siĊ bĊdzie stopieĔ zanieczyszczenia Ğrodowiska, a sprawnoĞü kotáowni siĊ zwiĊkszy. Kotáownie lokalne naleĪDáoby stopniowo podáączaü do miejskiej sieci ciepáowniczej lub zamieniaü na kotáownie gazowe czy olejowe. Ciepáownia miejska „Kopernik” powinna byü modernizowana alternatywnie, w zaleĪnoĞci od zastosowanego paliwa. Zakáada siĊ stopniową modernizacjĊ wysokoparametrowych i niskoparametrowych sieci ciepáowniczych, która polegaü bĊdzie na wymianie sieci wykonanej z tradycyjnych materiaáów na sieci preizolowane (z systemem wykrywania przecieków), przez co nastąpi znaczne zmniejszenie strat ciepáa na przesyle. CaáRĞü dziaáDĔ w zakresie wytwarzania i dystrybucji energii cieplnej na terenie miasta zmierzaü ma do zmniejszenia kosztów jej wytwarzania, zmniejszenia strat na przesyle a jednoczeĞnie zmniejszeniu iloĞci zuĪywanej energii cieplnej. Na terenie miasta i gminy Grodzisk Mazowiecki nie przewiduje siĊ budowy zbiorczych ciepáowni. System zaopatrzenia w ciepáo zabudowy mieszkaniowej o charakterze jednorodzinnym opieraü siĊ bĊdzie o indywidualne Ĩródáa grzewcze. Preferowane czynniki grzewcze to: gaz, olej opaáowy o niskiej zawartoĞci siarki, elektrycznoĞü lub odnawialne Ĩródáa energii.

5.5. ZAOPATRZENIE W WODĉ

Zaopatrzenie miasta i gminy Grodzisk Mazowiecki w wodĊ do celów bytowo - gospodarczych opieraü siĊ EĊdzie o ujĊcia wód wgáĊbnych czwartorzĊdowych z Gáównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 222. Jednak w związku z niewielkimi zasobami wodnymi oraz planowanym zwiĊkszonym zapotrzebowania na wodĊ, w związku z prognozowanym wzrostem liczby ludnoĞci konieczne moĪe byü czerpanie wód do celów bytowo - gospodarczych ze starszych trzeciorzĊdowych (oligoceĔskich) pokáadów.

83 *áównymi ujĊciami wody dla miasta i gminy pozostaną: ƒ Cegielniana, ƒ 'ąbrówka ƒ Wólka Grodziska ƒ Czarny Las ƒ Baátycka àączna rzeczywista wydajnoĞü czynnych ujĊü wody wynosi 412 m3/h. Z punktu widzenia zasobów wód podziemnych planowany w Studium rozwój miasta i gminy spowoduje koniecznoĞci budowy nowych ujĊü wody. Zatem w okresie perspektywicznym naleĪy oddaü do uĪytku kolejne Ğredniej wielkoĞci ujĊcia wody o wydajnoĞci okoáo 100 m3/h. W celu obniĪenia kosztów przesyáu wody proponuje siĊ budowĊ kolejnego ujĊcia i stacji uzdatniania wody w poáudniowej czĊĞci gminy. Wszystkie tereny przeznaczone pod ujĊcie wody powinny byü zarezerwowany tylko do tego celu i uporządkowane. Nie zaleca siĊ budowy obiektów kubaturowych z wyjątkiem sáXĪących pozyskiwaniu i uzdatnianiu wody. JakoĞü wody, którą uzyskuje odbiorca z istniejących stacji uzdatniania wody musi speániaü warunki okreĞlone w obowiązujących przepisach, w związku z tym proces uzdatniania bĊdzie podlegaá ciąJáej modernizacji, a jakoĞü wody pobieranej na ujĊciu co najmniej nie powinna ulegaü pogorszeniu. Dalszy rozwój miasta i gminy nie bĊdzie wymagaá znacznej rozbudowy sieci magistral wodociągowych. Zakáada siĊ, Īe wszyscy mieszkaĔcy miasta i gminy bĊGą mieli dostĊp do sieci wodociągowej. Zakáada siĊ, Īe zasilanie miasta i gminy odbywaü siĊ bĊdzie sieciami wodociągowymi w ukáadzie pierĞcieniowo – promienistymi o Ğrednicach od ‡80 do ‡450. Najstarsze odcinki sieci miejskiej wykonane z azbesto-cementu zostaáy caákowicie wymienione na PCV. Stare, skorodowane odcinki wodociągu wykonane ze stali i Īeliwa naleĪy systematycznie wymieniaü na nowe. Studnie wiercone znajdujące siĊ na terenie miasta i gminy muszą mieü uporządkowany status prawny, tj. okreĞlone decyzjami strefy, wydajnoĞci eksploatacyjne, pozwolenia wodnoprawne i powinny pozostawaü w ciąJáej gotowoĞci do awaryjnego zasilania ludnoĞci. Dla obszarów funkcjonalnych zorganizowanych dziaáDĔ inwestycyjnych o priorytetowym znaczeniu infrastruktury technicznej w póánocnej czĊĞci gminy (wsie: Káudno Stare, Táuste, ĩuków) przyjĊty w studium kierunek rozwoju infrastruktury wodno-kanalizacyjnej wymaga szczegóáowego rozpatrzenia pod wzglĊdem techniczno-ekonomicznym.

5.6. GOSPODARKA ĝCIEKAMI

5.6.1. ĝcieki sanitarne

Zakáada siĊ, Īe docelowo zasiĊg obsáugi istniejącej oczyszczalni Ğcieków obejmie caáą gminĊ. Siecią kanalizacyjną zostaną objĊte tereny miejskie o zabudowie intensywnej i wiejskie o zabudowie zwartej oraz tereny przemysáowe. Natomiast tereny o zabudowie ekstensywnej oraz zabudowa kolonijna bĊGą musiaáy mieü lokalne sposoby odprowadzenia Ğcieków poprzez budowĊ indywidualnych lub zbiorczych oczyszczalni przydomowych z odprowadzeniem oczyszczonych Ğcieków do gruntu. W przypadku nie moĪnoĞci odprowadzenia oczyszczonych Ğcieków do gruntu (brak odpowiednich warunków gruntowo - wodnych) Ğcieki powinny byü gromadzone w szczelnych bezodpáywowych zbiornikach i wywoĪone wozami asenizacyjnymi do punktu zlewnego na oczyszczalni Ğcieków. Ocena, które obszary o zabudowie ekstensywnej powinny byü objĊte siecią kanalizacyjną, a które posiadaü rozwiązania lokalne musi byü poparta rachunkiem techniczno - ekonomicznym okreĞlającym opáacalnoĞü przyjĊtego rozwiązania. W związku z tym, iĪ obecnie bardzo trudno jest okreĞliü docelową iloĞüĞcieków wytwarzanych na terenie gminy, nie wyklucza siĊ rozbudowy systemu kanalizacyjnego o dodatkową oczyszczalniĊĞcieków (szczególnie dla rejonu póánocnej czĊĞci gminy w rejonie wsi:Káudo Stare, Káudzienko, Táuste, ĩuków okreĞlonych w studium jako obszary zorganizowanej dziaáalnoĞci inwestycyjnej z realizacją wyprzedzającego uzbrojenia terenu w infrastrukturĊ techniczną), jak równieĪ moĪliwoĞü odprowadzania Ğcieków do gmin sąsiednich – np. w przypadku poáudniowych terenów gminy Grodzisk Mazowiecki. Przy podejmowaniu decyzji decydujący bĊdzie czynnik ekonomiczny.

Zakáada siĊ nastĊpujące sposoby doprowadzania Ğcieków sanitarnych na terenach miasta i gminy: ƒ rozbudowa gminnej sieci kanalizacyjnej na terenach miasta i terenach aktywnoĞci gospodarczej w póánocnej czĊĞci gminy oraz na terenach podmiejskich w poáudniowej czĊĞci gminy; ƒ stosowania zbiorczych i indywidualnych oczyszczalni Ğcieków na obszarach zabudowy mieszkaniowej w poáudniowej czĊĞci gminy, przy czym ze wzglĊdu na zasoby wód podziemnych na poáudniu gminy, a w szczególnoĞci w miejscowoĞci Czarny Las, naleĪy ograniczyü do niezbĊdnego minimum iloĞü oczyszczalni Ğcieków, w tym gáównie indywidualnych, nad którymi kontrola jest znikoma, w przypadku braku kanalizacji sanitarnej naleĪy tu wprowadziü obowiązek stosowania szczelnych zbiorników bezodpáywowych;

84 ƒ stosowanie rozwiązaĔ opartych o indywidualne odbiorniki Ğcieków w póánocnej czĊĞci gminy. ƒ budowa sieci kanalizacyjnej i/lub przyáączenie do gminnej sieci kanalizacyjnej terenów w póánocnej czĊĞci gminy – inwestycji zorganizowanych w rejonie wsi: Káudno Stare, Táuste i ĩuków

Zaleca siĊ nastĊpujące zasady realizacji sieci kanalizacyjnej: ƒ w pierwszej kolejnoĞci obszary, na których istnieje i rozwija siĊ sieü wodociągowa, nastĊpnie poniĪej wskazane: ƒ tereny miasta oraz tereny koncentracji inwestycji przemysáowych we wsiach Chlebnia, Natolin i Táuste; ƒ tereny wsi Czarny Las, dla których zrealizowane zostaáy zbiorcze systemy oczyszczania Ğcieków oraz inne, na których zrealizowane zostaną zbiorcze systemy oczyszczania; ƒ pozostaáe obszary zabudowy mieszkaniowej w poáudniowej czĊĞci gminy; ƒ obszary zabudowy mieszkaniowej w póánocnej czĊĞci gminy ƒ tereny w obszarach zorganizowanych dziaáDĔ inwestycyjnych w zaleĪnoĞci od okresu realizacji wyprzedzająco w stosunku do zainwestowania terenów.

5.6.2. Wody deszczowe

Odprowadzenie wód deszczowych z najintensywniej zabudowanych terenów miasta winno opieraü siĊ na systemie kanalizacji deszczowej odprowadzającym je po ich oczyszczeniu lub przynajmniej podczyszczeniu do cieków wodnych przepáywających przez teren miasta. Na terenach zabudowy jednorodzinnej, o mniejszym stopniu zagospodarowania, wody opadowe powinny byü odprowadzane w sposób naturalny do gruntu. NaleĪy dąĪ\ü do zminimalizowania iloĞci wód opadowych przedostających siĊ do kanalizacji sanitarnych.

5.7. ODPADY KOMUNALNE I PRZEMYSàOWE

Odpady komunalne z terenu miasta i gminy Grodzisk Mazowiecki są kompostowane w kompostowni miejskiej zlokalizowanej na terenie oczyszczalni Ğcieków. Kompostownia jest obiektem nowym, który posiada znaczne rezerwy produkcyjne. Balast jest skáadowany na skáadowisku w KraĞniczej Woli. Pozostaáe odpady są wywoĪone poza teren gminy. Nie ma koniecznoĞci poszukiwania terenu pod skáadowisko odpadów. W okresie perspektywicznym przewiduje siĊ objĊcie 100 % wytwarzających odpady, systemem segregacji odpadów.

6. INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO

6.1. INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO O ZNACZENIU LOKALNYM

Studium wyróĪnia obszary, na których realizowane są cele publiczne o znaczeniu lokalnym naleĪą do nich: ƒ sieü dróg gminnych, ƒ sieü elektroenergetyczna SN i NN wraz z transformatorami, ƒ stacje uzdatniania wody wraz z caáą siecią wodociągową, ƒ obiekt UrzĊdu Gminy w Grodzisku Mazowieckim, ƒ obiekty szkóá podstawowych i gimnazjów na terenie miasta i gminy, ƒ obiekty i tereny sportowe na obszarze gminy i miasta ƒ tereny zieleni miejskiej ƒ cmentarz w Grodzisku Mazowieckim, ƒ cmentarz w ĩukowie, ƒ cmentarz w Izdebnie KoĞcielnym ƒ cmentarz w Odrano Woli (SzczĊsne), Studium wskazuje tereny do lokalizacji: ƒ przebiegu zachodniej i poáudniowej obwodnicy miasta, ƒ inwestycji celu publicznego. Studium dopuszcza realizacjĊ inwestycji liniowych z zakresu infrastruktury technicznej oraz usáug publicznych na caáym obszarze gminy, bez wzglĊdu na funkcjĊ peánioną przez ten obszar.

6.2. INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO O ZNACZENIU PONADLOKALNYM

Studium wyróĪnia obszary, na których realizowane są cele publiczne o znaczeniu ponadlokalnym naleĪą do nich: ƒ sieü dróg krajowych, wojewódzkich i powiatowych,

85 ƒ Specjalistyczny Szpital Zachodni w Grodzisku Mazowieckim, ƒ Urząd Starostwa Powiatu Grodziskiego, ƒ Urząd Skarbowy w Grodzisku Mazowieckim, ƒ 6ąd Rejonowy w Grodzisku Mazowieckim, ƒ linia kolejowa Warszawa - Skierniewice, ƒ linia kolejowa WKD, Studium wskazuje tereny do lokalizacji: ƒ przebiegu autostrady A-2 (lub drogi ekspresowej) - w póánocnej czĊĞci gminy, ƒ przesyáowej linii energii elektrycznej 400kV - w póánocnej czĊĞci gminy

7. OBSZARY, DLA KTÓRYCH OBOWIĄZKOWE JEST SPORZĄDZENIE MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODRĉBNYCH, W TYM OBSZARY WYMAGAJĄCE PRZEPROWADZENIA SCALEē I PODZIAàU NIERUCHOMOĝCI, A TAKĩE OBSZARY ROZMIESZCZENIA OBIEKTÓW HANDLOWYCH O POWIERZCHNI SPRZEDAĩY POWYĩEJ 2000 m2 ORAZ OBSZARY PRZESTRZENI PUBLICZNEJ

7.1. OBSZARY, DLA KTÓRYCH OBOWIĄZKOWE JEST SPORZĄDZENIE MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODRĉBNYCH.

Studium wskazuje obszar projektowanego Parku Kulturowego w rejonie wsi Chlebnia, obejmującego zabytek archeologiczny wpisany do rejestru zabytków. Zgodnie z obowiązującymi w momencie uchwalania studium przepisami odrĊbnymi (Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z dnia 23 lipca 2003 r. Dz. U. 2003 Nr 162 poz. 1562 z póĨn. zm.), Rada Miejska podejmuje uchwaáĊ o utworzeniu parku kulturowego. Dla obszarów, na których utworzono park kulturowy, sporządza siĊ obowiązkowo miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.

7.2. OBSZARY WYMAGAJĄCE PRZEPROWADZENIA SCALEē I PODZIAàU NIERUCHOMOĝCI.

Studium nie wskazuje obszarów do obowiązkowego przeprowadzenia scaleĔ i podziaáu nieruchomoĞci. Wszystkie dziaáki, poáRĪone na terenach budowlanych, których ksztaát uniemoĪliwia ich wykorzystanie zgodnie z przeznaczeniem powinny ulec scaleniu i wtórnemu podziaáowi.

7.3. OBSZARY ROZMIESZCZENIA OBIEKTÓW HANDLOWYCH O POWIERZCHNI SPRZEDAĩY POWYĩEJ 2000 m2.

W studium wskazane zostaáy obszary lokalizacji obiektów handlowych o powierzchni sprzedaĪy powyĪej 2000 m2: ƒ w rejonie wĊ]áa autostradowego na obszarach wsi:  .áudno Stare,  .áudzienko,  ĩuków,  Adamów,  Natolin, ƒ wzdáXĪ tras wjazdowych do miasta tj. ciągów ulic:  Królewskiej,  Sienkiewicza,  ĩyrardowskiej, ƒ w centrum miasta w obrĊbie wielofunkcyjnych ciągów usáugowych:  ciąg ulic 11-go Listopada, Sienkiewicza, ĩyrardowska,  kwartaá zabudowy w obrĊbie ulic: Harcerska, KoĞciuszki, Sienkiewicza, 11-go Listopada,  kwartaá zabudowy w obrĊbie ulic: ĩwirki i Wigury, ObroĔców Getta, Baátycka, Hynka,  kwartaá zabudowy w obrĊbie ulic Matejki i Traugutta oraz terenów kolei.

86 7.4. OBSZARY PRZESTRZENI PUBLICZNEJ

Obszarami przestrzeni publicznej, czyli obszarami o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszkaĔców, poprawy jakoĞci ich Īycia i sprzyjający nawiązywaniu kontaktów spoáecznych ze wzglĊdu na jego poáRĪenie oraz cechy funkcjonalno-przestrzenne są: ƒ teren pasaĪa w ciągu ul. 11-go listopada, wraz z Placami: WolnoĞci i Króla Zygmunta Starego ƒ tereny ciągu spacerowego wzdáXĪ rzeki Rokcianki od Parku Skarbków po BáĊkitne Stawy do ul. Warszawskiej ƒ tereny ciągu spacerowego wzdáXĪ rzeki Mrowna od torów PKP do terenów przy Szpitalu Zachodnim ƒ zespóá terenów sportu (Páywalnia, korty, boiska) ƒ teren targowiska miejskiego w Grodzisku Mazowieckim ƒ Park CheámoĔskiego w AdamowiĨnie z fragmentem ciągu spacerowego wzdáXĪ rzeki Mrowny ƒ Centrum wsi Izdebno KoĞcielne oraz ĩuków.

W kaĪdym przypadku dla obszaru przestrzeni publicznej naleĪy sporządziü miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Ustalenia planów miejscowych dla obszarów przestrzeni publicznych naleĪy skoncentrowaü w szczególnoĞci na zapisach podnoszących jakoĞü i znaczenie tych obszarów w strukturze zabudowy danej miejscowoĞci. Obszary przestrzeni publicznej zgodnie ze sáowniczkiem ustawy z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2003 r. Nr 80 poz. 717 ze zm.) to obszary o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszkaĔców, poprawy jakoĞci ich Īycia i sprzyjające nawiązywaniu kontaktów spoáecznych ze wzglĊdu na ich poáRĪenie oraz cechy funkcjonalno-przestrzenne. W przypadku wymienionych powyĪej obszarów przestrzeni publicznej naleĪy w szczególnoĞci: ƒ wyeksponowaü dominanty architektoniczne bĊGące równieĪ zabytkami (koĞcióá w Grodzisku Mazowieckim, we wsiach ĩuków, Izdebno KoĞcielne); ƒ wyeksponowaü pozostaáe zabytki nieruchome; ƒ zrewaloryzowaü zabytkowy park w AdamowiĨnie; ƒ poprawiü estetykĊ elewacji zewnĊtrznych zabudowy otaczającej przestrzenie publiczne; ƒ urządziü i wyposaĪ\ü w obiekty maáej architektury oraz np.: place zabaw dla dzieci tereny ciągów spacerowych i parków. Ponadto uznaje siĊ za obszary przestrzeni publicznej tereny: dróg publicznych i placów publicznych, tereny obiektów administracji lokalnej i ponadlokalnej, publiczne obiekty oĞwiaty, publiczne oĞrodki opiekuĔczo-wychowawcze, publiczne usáugi zdrowia, publiczne oĞrodki kultury, parki miejskie i gminne, dworce, zieleĔce miejskie i gminne, miejskie parki leĞne, cmentarze.

W zakresie wszystkich obszarów przestrzeni publicznych naleĪy: ƒ przyjąü usystematyzowany i ujednolicony dla caáej gminy system rozmieszczania i wyglądu noĞników reklamowych i ogáoszeniowych oraz informacyjnych; ƒ przyjąü usystematyzowany i ujednolicony dla caáej gminy system rozmieszczania i wyglądu tymczasowej zabudowy usáugowo-handlowej; ƒ przyjąü usystematyzowany i ujednolicony dla caáej gminy system rozmieszczania i wyglądu obiektów maáej architektury; ƒ przystosowaü obszary przestrzeni publicznej dla osób niepeánosprawnych szczególnie w mieĞcie np. poprzez: 9 obniĪenie do poziomu jezdni krawĊĪnika chodnika w sposób umoĪliwiający zjazd i wjazd osobie poruszającej siĊ na wózku; 9 wprowadzenie w jezdni nawierzchni antypoĞlizgowych w rejonach przejĞü dla pieszych; 9 wprowadzenie pasa nawierzchni o wyróĪniającej siĊ fakturze, wyczuwalnej dla osób z dysfunkcją wzroku na chodnikach przed krawĊĪnikami opuszczonymi do poziomu jezdni; 9 wyposaĪenie przejĞcia z sygnalizacjąĞwietlną w sygnalizacjĊ dĨwiĊkowa; 9 dostosowanie mebli ulicznych: áawek, kiosków, wiat, tablic i sáupów informacyjnych do potrzeb osób niepeánosprawnych, a ich lokalizacja nie powinna kolidowaü z pasami dla ruchu pieszego; 9 zapewnienie miejsca do zatrzymania siĊ osoby poruszającej siĊ na wózku obok siedzisk lokalizowanych przy przystankach autobusowych oraz przy chodnikach; 9 lokalizowanie obiektów maáej architektury: latarni, áawek, wiat, tablic, sáupów informacyjnych i reklamowych, ewentualnie tymczasowych ogródków kawiarnianych i ich ogrodzeĔ oraz kiosków i znaków drogowych, w sposób nie kolidujący z ruchem pieszym i zapewniający przejazd wózka inwalidzkiego;

87 9 stosowanie krawĊĪników opuszczonych w miejscach postojowych dla osób niepeánosprawnych w liniach rozgraniczających ulic. ƒ NaleĪy dąĪ\ü do wyposaĪenia w chodniki dróg publicznych na terenach miejskich oraz w granicach zwartej zabudowy wsi na terenach wiejskich; ƒ Drogi publiczne na terenie miasta oraz w granicach zwartej zabudowy wsi powinny byü oĞwietlone; ƒ NaleĪy dąĪ\ü do uporządkowania, urządzenia i podniesienia ogólnego standardu terenów zieleni gminnej, w szczególnoĞci: parków, zieleĔców, zieleni towarzyszącej usáugom publicznym.

8. OBSZARY, DLA KTÓRYCH GMINA ZAMIERZA SPORZĄDZIû MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO, W TYM OBSZARY WYMAGAJĄCE ZMIANY PRZEZNACZENIA GRUNTÓW ROLNYCH I LEĝNYCH NE CELE NIEROLNICZE I NIELEĝNE

Studium wskazuje obszary zorganizowanej dziaáalnoĞci inwestycyjnej, dla których gmina zamierza sporządziü miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego w obrĊbie wsi:  .áudno Stare,  .áudzienko,  ĩuków,  Adamów,  Natolin,  Urszulin Studium wskazuje takĪe tereny wymagające uzyskania zgody zmiany przeznaczenia gruntów rolnych na cele nierolnicze, rozproszone w obszarze caáej gminy. Stosownie do przepisów ustawy o ochronie gruntów rolnych i leĞnych, przeznaczenie gruntów rolnych i leĞnych na cele nierolnicze i nie leĞne dokonuje siĊ w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Dla wszystkich terenów budowlanych, nieprzeznaczonych na ten cel w obowiązujących miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, dla których bĊdzie nastĊpowaáa zmiana przeznaczenia terenu naleĪy wykonaü miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. DecyzjĊ o przystąpieniu do sporządzania planów miejscowych dla terenów rolnych przeznaczanych pod zabudowĊ niezwiązaną z gospodarką rolną lub leĞQą, naleĪy podejmowaü po zaistnieniu potrzeb i moĪliwoĞci w tym zakresie. ZasiĊg przestrzenny planu zostanie kaĪdorazowo okreĞlony przy podejmowaniu uchwaáy o przystąpieniu do opracowania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

9. KIERUNKI I ZASADY KSZTAàTOWANIA ROLNICZEJ I LEĝNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ

Szczególną ochroną przed przeznaczeniem na cele nierolnicze powinny byü objĊte grunty od II do III klasy bonitacyjnej, które wystĊpują w póánocnej i poáudniowo-zachodniej czĊĞci gminy. Lasy zajmują poniĪej 10% powierzchni gminy.

9.1. OBSZARY ROLNICZEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ

WystĊpujące na obszarze gminy zasoby gleb pochodzenia mineralnego dobrej jakoĞci (II-IV klasy bonitacyjnej), w tym poáRĪone na gruntach rolnych nie objĊtych dotychczas ekspansją zabudowy, stwarzają dogodne warunki dla produkcji rolnej. Kierunki zagospodarowania przestrzennego miasta winny zapewniü racjonalne wykorzystanie gleb i ochronĊ gleb o najlepszej wartoĞci bonitacyjnej. Dlatego teĪ niezbĊdne jest: ƒ niedopuszczanie do rozpraszania zabudowy na terenach rolnych i w pierwszej kolejnoĞci przeznaczanie pod zainwestowanie nierolnicze terenów rolnych, poáRĪonych w obszarze juĪ istniejącego zainwestowania oraz terenów o najniĪszej wartoĞci dla produkcji rolnej, ƒ okreĞlenie, w stosownych dokumentach sporządzonych na podstawie przepisów szczególnych, zasad XĪytkowania i zagospodarowania gruntów rolnych, poáRĪonych w obszarach szczególnej ochrony Ğrodowiska oraz w strefach uciąĪliwego oddziaáywania obiektów lub urządzeĔ, Dla ochrony i racjonalnego wykorzystania rolniczej przestrzeni produkcyjnej wyznacza siĊ obszary rolniczej przestrzeni produkcyjnej, oznaczone na rysunku studium symbolem R.

88 6ą to tereny zwartych kompleksów gruntów rolnych o wysokiej wartoĞci, w czĊĞci zmeliorowanych. Dopuszcza siĊ jednak na nich lokalizacjĊ elementów infrastruktury technicznej oraz dróg, a dopuszczenie takie jest niezbĊdne, z uwagi na koniecznoĞü zapewnienia optymalnych, technicznych rozwiązaĔ dla tej infrastruktury. Niektóre grunty rolne wysokich klas bonitacyjnych, wskazano w studium pod zainwestowanie. Są to grunty poáRĪone wĞród terenów juĪ intensywnie zabudowanych lub w sąsiedztwie takich terenów, w pobliĪu terenów przeznaczonych na zadania ponadlokalne (autostrada), jako tereny aktywizacji gospodarczej, jak równieĪ jako rezerwa terenów zabudowy mieszkaniowej ekstensywnej. Przy zagospodarowaniu obszarów gminy, stanowiących obecnie grunty rolne naleĪy wziąü pod uwagĊ koszty związane z wyáączaniem tych gruntów z produkcji rolnej, które w przypadku wysokich klas bonitacyjnych mogą byü bardzo wysokie w stosunku do caáRĞci kosztów zamierzeĔ inwestycyjnych.

9.2. OBSZARY LEĝNE

W celu zwiĊkszenia retencyjnoĞci obszaru zasilania wód páynących, stabilizacji warunków klimatycznych, a takĪe dla optymalnego wykorzystania gruntów o najniĪszej wartoĞci produkcyjnej i nieodpowiednich do zabudowy, zagospodarowanie przestrzenne gminy winno uwzglĊdniü utrzymanie i ochronĊ istniejących lasów. Dla zapewnienia ochrony istniejących lasów i zalesienia dodatkowych terenów niezbĊdne jest stosowanie zasad okreĞlonych w przepisach szczególnych, dotyczących ochronnych obszarów leĞnych i w planach urządzenia lasów.

9.3. OCHRONA GRUNTÓW ROLNYCH I LEĝNYCH

ƒ OszczĊdne korzystanie z gruntów rolnych przeznaczanych na cele inwestycyjne. ƒ Ograniczenie przeznaczania na cele nierolnicze gruntów od II do IV klasy bonitacyjnej. ƒ Zmiana przeznaczenia gruntów rolnych na cele nierolnicze moĪe nastĊpowaü jedynie zgodnie z przepisami ustawy o ochronie gruntów rolnych i leĞnych. ƒ PrzyjĊcie zasady wykluczania z zabudowy terenów leĞnych i terenów przeznaczonych do zalesienia. ƒ Zalesianie i zadrzewianie gruntów rolniczo maáo przydatnych. ƒ Prowadzenie aktywnej polityki w zakresie zalesiania gruntów najniĪszych klas bonitacyjnych pod warunkiem, Īe teren przewidywany do zalesienia: ƒ Wspieranie zalesiania terenu, sprzyjającego takĪe uzupeánianiu ciągów ekologicznych.

10. OBSZARY NARAĩONE NA NIEBEZPIECZEēSTWO POWODZI I OSUWANIA SIĉ MAS ZIEMNYCH

Na terenie gminy Grodzisk Mazowiecki obszary naraĪone na niebezpieczeĔstwo powodzi wystĊpują w dolinie rzeki Rokitnicy i zostaáy zaznaczone na rysunku Studium stanowiącym zaáącznik graficzny nr 1. Dla tych terenów obowiązują przepisy odrĊbne.

11. OBIEKTY LUB OBSZARY, DLA KTÓRYCH WYZNACZA SIĉ W Zà2ĩU KOPALINY FILAR OCHRONNY

Na terenie gminy Grodzisk Mazowiecki obiekty lub obszary, dla których wyznacza siĊ w záRĪu kopaliny filar ochronny nie wystĊpują.

12. OBIEKTY POMNIKÓW ZAGàADY I ICH STREF OCHRONNYCH

Na terenie gminy Grodzisk Mazowiecki obszary pomników zagáady i ich stref ochronnych nie wystĊpują.

13. OBSZARY WYMAGAJĄCE PRZEKSZTAàCEē, REHABILITACJI LUB REKULTYWACJI.

Studium wskazuje obszary wymagające przeksztaáceĔ, rehabilitacji i rewitalizacji oraz rekultywacji: ƒ tereny mieszkaniowe strefy centrum – wskazane do rehabilitacji i rewitalizacji

89 ƒ tereny poprzemysáowe strefy centrum – wskazane do przeksztaácenia w tereny zabudowy mieszkaniowo- usáugowej o wysokich standardach architektonicznych i estetycznych, ƒ tereny poeksploatacyjne do rekultywacji

13.1. OBSZARY WYMAGAJĄCE REHABILITACJI I REWITALIZACJI

Na obszarze gminy wystĊpują niezbyt liczne, stosunkowo dobrze zachowane, relikty starego, budownictwa o charakterze dworskim: w Izdebnie KoĞcielnym, Chlebni, Káudzienku, ĩukowie, Opypach, Radoniach. Tereny zabudowane w gminie uksztaátowane są w formie oddzielnych wsi oraz kolonii o zabudowie ekstensywnej. Zasoby mieszkaniowe są wáasnoĞcią prywatną i wymagają czĊsto podejmowania prac remontowych i modernizacyjnych. Brak krajobrazu kulturowego nienaruszonego przez wspóáczesne formy cywilizacyjne. Modele krajobrazu wspóáczesnego przewaĪają w obrĊbie miasta Grodzisk Mazowiecki. Charakterystyczną cechą struktury miasta jest: ƒ historyczny ukáad przestrzenny miejscowoĞci, z zarysowanym rynkiem i zespoáem koĞcioáa p.w. ĝw. Anny. ƒ ]áy stan zabudowy (kamienice) w strefie Ğródmiejskiej ƒ obecnoĞü zdegradowanych obszarów poprzemysáowych w centrum miasta ƒ obecnoĞü w znacznej liczbie nowego budownictwa mieszkalnego i gospodarczego, które nie nawiązuje w swoich formach do tradycji budowlanej. W pierwszej kolejnoĞci, jako najcenniejszy pod wzglĊdem historycznym, powinien zostaü zrehabilitowany obszar centrum miasta Grodziska Mazowieckiego.

13.2. OBSZARY WYMAGAJĄCE PRZEKSZTAàCEē

W obszarze Centrum istnieją niezagospodarowane tereny poprzemysáowe np. budynki i tereny Zakáadu Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej, Fabryki Tarcz ĝciernych, Warszawskiej Kolei Dojazdowej, baza PrzedsiĊbiorstwa PaĔstwowej Komunikacji Samochodowej. Przeksztaácenie tych obszarów pozwoli na bardziej racjonalne gospodarowanie przestrzenią, a ponowne wykorzystanie tych obszarów spowoduje ograniczenie zapotrzebowania na tereny nowe niezbĊdne dla rozwoju gminy. Tereny powojskowe w Grodzisku Mazowieckim (gáównie budynek i teren po dawnej Wojskowej Komendzie UzupeánieĔ (WKU) oraz bloki mieszkalne w poáudniowo-zachodniej czĊĞci miasta) wymagają przeprowadzenia renowacji jak równieĪ przeksztaáceĔ.

13.3. OBSZARY WYMAGAJĄCE REKULTYWACJI

Na terenie wsi Marynin i KsiąĪenice znajdują siĊ tereny obszary pozyskiwania záyĪ pospolitych, w studium wskazane do rekultywacji po zakoĔczeniu eksploatacji

OdnoĞnie wszystkich obszarów wymagających przeksztaáceĔ, rehabilitacji, rewitalizacji, wskazuje siĊ: ƒ Uzupeánienie zabudowy w ramach zabudowy pierzejowej moĪe nastąpiü wyáącznie zgodnie z liniami zabudowy wyznaczonymi przez budynki zlokalizowane na sąsiednich dziaákach wzdáXĪ danej ulicy. WysokoĞü budynku, ksztaát dachu, ukáad kalenicy powinny byü w sposób najbardziej zbliĪony do obiektów budowlanych zlokalizowanych na dziaákach sąsiednich (z wykluczeniem zabudowy substandardowej, która powinna byü wymieniona) z jednoczesnym uwzglĊdnieniem zakazu realizowania obiektów z dachami pulpitowymi i asymetrycznymi oraz dachów, których poáacie schodzą do powierzchni ziemi oraz zakazu stosowania schodkowych zwieĔczeĔĞcian. ƒ Dla osiedli mieszkaniowych wielorodzinnych naleĪy opracowaü koncepcjĊ remontów elewacji zewnĊtrznych ze szczególnym uwzglĊdnieniem kolorystyki elewacji i materiaáów okáadzinowych (naleĪy unikaü okáadzin z blachy oraz paneli z tworzyw sztucznych i metalu; zaleca siĊ tynki w ujednoliconej, pastelowej kolorystyce), ujednolicenia ksztaátu i kolorystyki otworów okiennych i drzwiowych, balkonów, dachów. ƒ Zakaz lokalizowania nowych obiektów garaĪowych i gospodarczych, w szczególnoĞci kompleksów garaĪy w zabudowie wielorodzinnej od strony widocznej z dróg publicznych. ƒ Stopniową likwidacjĊ zabudowy substandardowej oraz zdewastowanej zabudowy przemysáowej. ƒ Na terenach zabudowy mieszkaniowo-usáugowej w ramach powierzchni biologicznie czynnych naleĪy wprowadziü zieleĔ urządzoną, bezpieczne place zabaw dla dzieci, obiekty maáej architektury. ƒ Najkorzystniejszym dziaáaniem dla obszarów wskazanych do rehabilitacji byáoby sporządzenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. ƒ Obszary poeksploatacyjne oraz obszar skáadowisk odpadów (Káudno Stare) wymagają opracowania planów rekultywacji.

90 13.4. POLITYKA PRZESTRZENNA

ƒ Prowadzenie w sposób systematyczny, pod nadzorem wyspecjalizowanych sáXĪb konserwatorskich, prac konserwacyjnych niezbĊdnych dla obiektów o wartoĞciach zabytkowych i kulturowych. ƒ MoĪliwoĞü zmiany funkcji istniejącego obiektu pod warunkiem zachowania jego formy. ƒ MoĪliwoĞü uzupeániania, wymiany i rozbudowy obiektów na istniejących dziaákach budowlanych zgodnie z warunkami, jakim powinny odpowiadaü budynki i ich usytuowanie oraz innych przepisów szczególnych pod warunkiem stosowania materiaáów naturalnych takich jak drewno, cegáa i kamieĔ, pokryü dachowych przede wszystkim z materiaáów ceramicznych lub ceramiczno podobnych odpowiednich dla remontowanych obiektów. ƒ Prowadzenie aktywnej polityki w zakresie poprawy estetyki zabudowy i ogólnego wizerunku zagospodarowania miasta i wsi oraz poszczególnych posesji. ƒ PodjĊcie prac nad opracowaniem planu rewitalizacji najstarszej, zabytkowej czĊĞci miasta, Grodzisk Mazowieckiego w granicach wyznaczonych przez strefĊ ochrony konserwatorskiej B:

14. GRANICE TERENÓW ZAMKNIĉTYCH I ICH STREF OCHRONNYCH

Studium wskazuje tereny kolei PKP oraz tereny wojskowe we wsi KsiąĪenice jako tereny zamkniĊte i wyznacza strefĊ ochronną tych terenów w odlegáRĞci 10m od granicy obszarów zgodnie z zaáącznikiem nr 1 do studium. Na terenach zamkniĊtych obowiązują przepisy odrĊbne, dla tych terenów nie sporządza siĊ miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.

91 STUDIUM UWARUNKOWAē I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY GRODZISK MAZOWIECKI

UZASADNIENIE ZAWIERAJĄCE OBJAĝNIENIA PRZYJĉTYCH ROZWIĄZAē ORAZ SYNTEZA USTALEē PROJEKTU STUDIUM

92 V. UZASADNIENIE ZAWIERAJĄCE OBJAĝNIENIA PRZYJĉTYCH ROZWIĄZAē ORAZ SYNTEZA USTALEē PROJEKTU STUDIUM

1. UZASADNIENIE PRZYJĉTYCH W PROJEKCIE STUDIUM ROZWIĄZAē

Zgodnie z Uchwaáą Nr 501/2009 Rady Miejskiej w Grodzisku Mazowieckim z dnia 26 sierpnia 2009 roku w sprawie przystąpienia do opracowania studium uwarunkowaĔ i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Grodzisk Mazowiecki opracowano projekt studium uwarunkowaĔ i kierunków zagospodarowania przestrzennego sporządzony dla obszaru caáej gminy. Przedkáadany projekt Studium uwarunkowaĔ i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy okreĞla politykĊ przestrzenną gminy, w tym lokalne zasady zagospodarowania przestrzennego. Zgodnie z obowiązująFą ustawą kaĪdy plan miejscowy musi byü zgodny ze Studium. Oznacza to, Īe zapisy w Studium przesądzają kierunki przestrzennego rozwoju gminy Grodzisk Mazowiecki. Studium wypeánia ramy przestrzenne uchwalonej przez RadĊ Miejską Strategii rozwoju gminy, która wraz z opracowaniami branĪowymi, okreĞla kierunki i zasady rozwoju gminy. Studium nie stanowi dokumentu rozstrzygającego w kwestiach zasadniczych, tzn. co i w jaki sposób bĊdzie rozwijane, a jedynie pokazuje kierunki zagospodarowania przestrzeni gminy wskazując lokalizacje dla przedsiĊwziĊü wykreowanych w strategii i politykach branĪowych. Ze wzglĊdu na skalĊ opracowania (1:10 000) uzasadnienie przyjĊtych rozwiązaĔ dotyczy najistotniejsze zagadnieĔ stanowiących podstawĊ dla przyjĊtych rozwiązaĔ oraz dokonanych rozstrzygniĊü, a mianowicie: 1) Presja na udostĊpnianie nowych terenów dla budownictwa mieszkaniowego – uwzglĊdniając uwarunkowania Ğrodowiskowe i przyrodnicze, stan wáadania gruntami wskazano kierunek przeksztaáceĔ i docelowe przeznaczenie terenów na cele mieszkaniowo-usáugowe, 2) Przeksztaácenia w strukturze gospodarki miasta i gminy w związku z rosnącym udziaáem usáug i brakiem dogodnych lokalizacji dla parków technologicznych, przemysáowych – obok istniejących terenów produkcyjnych wskazano nowe lokalizacje sprzyjające tworzeniu powiązaĔ sfery produkcyjnej z nauką dostosowane do istniejących moĪliwoĞci obsáugi inĪynieryjnej i komunikacyjnej, 3) Ksztaátowanie Systemu Zieleni Miejskiej oraz wprowadzenia zapisów wzmacniają ochronĊ przyrody w mieĞcie i zachowanie wartoĞci przyrodniczych z moĪliwoĞcią wykorzystania rekreacyjnego tych terenów, a przez to uatrakcyjnienia struktury przestrzennej miasta i gminy, stanowiąc w ten sposób przeciwwagĊ do obserwowanej presji na Ğrodowisko. 4) System komunikacji drogowej – okreĞlenie przebiegu projektowanej autostrady A2 i jej oddziaáywania, poáRĪenia wĊ]áa autostradowego, przebiegu dróg obwodowych w ramach ksztaátowania caáego systemu, które byáy przesáanką do okreĞlenia ustaleĔ Studium, jak równieĪ implikowaáy zmiany w przeznaczeniu terenów.

OkreĞlając politykĊ przestrzenną oraz kierunki rozwoju przestrzennego gminy uwzglĊdniono zewnĊtrzne determinanty rozwoju gminy, do których naleĪą miĊdzy innymi: 7) PoáRĪenie gminy w obszarze metropolitarnym Warszawy (OMW), 8) Przebieg trasy autostradowej A2 z lokalizacją wĊ]áa autostradowego we wsi Táuste, 9) Przebiegające przez gminĊ drogi wojewódzkie prowadzące ruch tranzytowy o znaczeniu regionalnym i krajowym, 10) 6ąsiedztwo terenów lasów NadarzyĔskich i Jaktorowskich oraz miast ogrodów: Milanówka i Podkowy LeĞnej, 11) Ranga miejscowoĞci Grodzisk Mazowiecki jako powiatowego wielofunkcyjnego oĞrodka obsáugi mieszkaĔców, 12) Rola Grodziska Mazowieckiego jako dogodnego zaplecza dalszego rozwoju inwestycji pasma zachodniego aglomeracji stoáecznej,

Z racji swego poáRĪenia w bezpoĞrednim sąsiedztwie stolicy w gminie Grodzisk Mazowiecki obserwuje siĊ napór inwestycyjny na pozyskiwanie nowych terenów budowlanych zarówno w mieĞcie jak i na terenach wiejskich. Biorąc pod uwagĊ wykonane analizy stanu zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Grodzisk Mazowiecki oraz zapisy z planu zagospodarowania przestrzennego województwa mazowieckiego, moĪna wnosiü, Īe w gminie utrzyma siĊ tendencja presji inwestorów na nowe tereny budowlane. DuĪe zainteresowanie inwestycyjne terenami w gminie potwierdza fakt, iĪ studium miasta i gminy Grodzisk Mazowiecki nie speánia oczekiwaĔ mieszkaĔców, wáDĞcicieli terenów jak równieĪ wáadz gminy w zakresie moĪliwoĞci inwestowania.

93 W obszarze miasta zabudowa jest juĪ wyraĨnie uksztaátowana. Najbardziej intensywny charakter ma zabudowa wokóá stacji kolejowej PKP, gdzie wystĊpuje zwarta zabudowa pierzejowa wzdáXĪ ciągów ulicznych tworząca obszar centrum. Im dalej od centrum tym zabudowa jest mniej intensywna. Na obszarach wiejskich w póánocnej czĊĞci gminy zabudowa ma przewaĪnie charakter liniowy, a nowa zabudowa powstaje w oparciu o uzupeánienie ukáadów wokóá istniejących dróg, co wynika z dotychczasowej polityki przestrzennej gminy. Niemniej jednak duĪym zainteresowaniem inwestycyjnym cieszą siĊ tereny w Vąsiedztwie planowanego wĊ]áa autostradowego w miejscowoĞci Táuste, jak równieĪ tereny rolne we wsiach ĩuków i Káudno Stare. Obszary poáudniowej czĊĞci gminy mają odmienny charakter. Ze wzglĊdu na korzystne warunki przyrodniczo-krajobrazowe jest to obszar szczególnego zainteresowania inwestycyjnego budownictwa mieszkaniowego. OdnoĞnie wyposaĪenia w infrastrukturĊ techniczną moĪna uznaü, Īe stopieĔ uzbrojenia terenów zainwestowanych jest dobry. Projektowany rozwój systemów wodociągowych i sieci kanalizacyjnej powinien byü determinantem rozwoju zabudowy, ze wzglĊdów zarówno ekonomicznych jak i ochrony Ğrodowiska. StopieĔ wyposaĪenia terenów w infrastrukturĊ spoáeczną równieĪ moĪna uznaü za zadowalający. Biorąc pod uwagĊ liczebnoĞü grupy mieszkaĔców w wieku przedprodukcyjnym liczba miejsc w placówkach oĞwiatowych wydaje siĊ byü wystarczająca, przy czym na terenach gminy zauwaĪalny jest brak placówek wychowania przedszkolnego. W związku duĪym ruchem inwestycyjnym na terenach w poáudniowej czĊĞci gminy oraz dodatnim przyrostem naturalnym, odnotowanym w ostatnim roku, naleĪy przewidzieü lokalizacjĊ nowych placówek przedszkolnych i szkolnych. Atutami dla rozwoju zagospodarowania przestrzennego gminy są: 11) PoáRĪenie gminy w dogodnej odlegáRĞci dla lokalizacji osiedli-sypialni Warszawy, 12) Rezerwy obszarów dla rozwoju zabudowy mieszkaniowej i aktywnoĞci gospodarczej, 13) Dobre powiązania komunikacyjne: 14) RozwiniĊta sieü dróg lokalnych. 15) Dobry stopieĔ wyposaĪenia w infrastrukturĊ techniczną, 16) Wystarczający stopieĔ wyposaĪenia w infrastrukturĊ spoáeczną, 17) Bogate zaplecze kulturalno-sportowe na terenie miasta, 18) WystĊpowanie na obszarze gminy terenów przyrodniczych o znaczeniu lokalnym i regionalnym stanowiących czĊĞü Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, 19) Przyrodnicze i krajobrazowe warunki do ksztaátowania osiedli ekstensywnej zabudowy o charakterze willowo-ogrodowym. 20) Wzrost aktywnoĞci inwestycyjnej w ostatnich latach. 6áabe strony zagospodarowania przestrzennego gminy to: 7) Dysproporcje w zakresie infrastruktury spoáeczno - gospodarczej (informacja, kultura, obsáuga lokalnej przedsiĊbiorczoĞci, oĞwiata dorosáych) obszarów miasta i gminy 8) Dysproporcje w rozwoju sieci kanalizacyjnej w stosunku do zrealizowanej sieci wodociągowej. 9) Rozproszenie zabudowy na terenach wiejskich, niekontrolowany ruch inwestycyjny co powoduje zwiĊkszenie nakáadów na rozwój infrastruktury. 10) Niedostateczna sieü usáug turystycznych, w stosunku do potrzeb i moĪliwoĞci. 11) Brak dostĊpnego dla turystów opracowania przyrodniczego promującego zasoby przyrodnicze gminy. 12) =áy stan techniczny obiektów zabytkowych.

Studium ustala, Īe gáównymi celami rozwoju gminy Grodzisk Mazowiecki są: 5) Ugruntowanie znaczenia gminy jako wielofunkcyjnego oĞrodka ponadlokalnego w zachodniej czĊĞci aglomeracji warszawskiej, 6) Zapewnienie zrównowaĪonego zagospodarowania przestrzennego uwzglĊdniającego: ƒ podniesienie standardów technicznych i bytowych mieszkaĔców gminy i jej inwestorów zewnĊtrznych, ƒ ochronĊ przyrody, krajobrazu i zachowanie dziedzictwa kulturowego. 7) Zapewnienie sprawnoĞci funkcjonowania systemu komunikacyjnego przy rosnącym poziomie motoryzacji 8) Stworzenie podstaw obsáugi turystyki i wypoczynku w gminie.

Studium ustala nastĊpujące cele zagospodarowania przestrzennego gminy: 12) Stworzenie warunków do inwestowania z uwzglĊdnieniem zasad ochrony Ğrodowiska przyrodniczego i kulturowego. 13) Poszerzenie oferty rekreacyjnej – rozwój centrum sportu i rekreacji w mieĞcie 14) Stworzenie podstaw dla rozwoju budownictwa mieszkaniowego i budownictwa związanego z produkcją, przetwórstwem i rzemiosáem, nieuciąĪliwego dla ludzi i Ğrodowiska. 15) Modernizacja i uzupeánienie ukáadu komunikacyjnego pod kątem ograniczenia uciąĪliwoĞci wywoáanych wzrastającym ruchem zwáaszcza w obszarach planowanych obwodnic poáudniowej i zachodniej.

94 16) Uporządkowanie funkcjonalno - przestrzenne i estetyczne zabudowy - poprawa wizerunku wsi. 17) Poprawa jakoĞci Īycia mieszkaĔców na terenach wiejskich poprzez: ƒ systematyczny rozwój infrastruktury technicznej ƒ sukcesywne wzbogacanie wyposaĪenia terenów w infrastrukturĊ spoáeczną 18) Rozwój zagospodarowania zgodnie z funkcjami terenów, okreĞlonymi w planach miejscowych. 19) Racjonalne korzystanie z zasobów przyrodniczych, ochrona ich najcenniejszych komponentów. 20) Ochrona krajobrazu kulturowego m.in. poprzez: ƒ respektowanie historycznych ukáadów urbanistycznych ƒ projektowanie nowych obiektów w nawiązaniu do tradycyjnego charakteru zabudowy lub w innych formach harmonizujących z krajobrazem kulturowym. 21) Wyksztaácenie przestrzenne systemu przyrodniczego gminy spójnego z systemem przyrodniczym województwa mazowieckiego. 22) Stworzenie warunków dla rozwoju turystyki i wypoczynku lokalnego i podstoáecznego.

2. SYNTEZA USTALEē PROJEKTU STUDIUM

2.1. KIERUNKI ZMIAN W STRUKTURZE PRZESTRZENNEJ GMINY ORAZ W PRZEZNACZENIU TERENÓW

Generalna koncepcja przeksztaáceĔ i rozwoju struktury przestrzennej miasta i gminy zakáada: ƒ rozwój i lepsze wykorzystanie centrum miasta, jako pasma intensywnego zagospodarowania miejskiego, ƒ podniesienie standardów osiedli mieszkaniowych, ƒ rozwój terenów mieszkaniowych i mieszkaniowo-usáugowych w poáudniowej czĊĞci gminy, kreowanie lokalnych centrów usáugowych, ƒ rozwój terenów o funkcjach miasto- i centrotwórczych oraz terenów mieszkaniowo-usáugowych i terenów usáugowych w póánocnej czĊĞci gminy, na terenach wsi ĩuków, Káudzienko, Táuste i Káudno Stare, jako zorganizowanych inwestycji z wyprzedzającym lub jednoczesnym uzbrojeniem terenu w infrastrukturĊ techniczna; ƒ rozwój terenów usáug i aktywnoĞci gospodarczej w pobliĪu planowanego wĊ]áa komunikacyjnego autostrady oraz wĊ]áów komunikacyjnych obwodnic miasta: poáudniowej i zachodniej. W Studium generalnie nie okreĞla siĊ rodzaju dopuszczanych usáug, ze wzglĊdu na ich róĪnorodnoĞü oraz zachodzące zmiany w strukturze i potrzebach spoáecznych oraz potrzebach i tendencjach rozwojowych w gospodarce.

2.2. KIERUNKI I WSKAħNIKI DOTYCZĄCE ZAGOSPODAROWANIA ORAZ UĩYTKOWANIA TERENÓW, W TYM TERENY WYàĄCZONE SPOD ZABUDOWY

Ustalenia studium okreĞlają wskaĨniki zabudowy stosując zgodnie z obowiązującymi przepisami w zakresie ksztaátowania zabudowy wskazania wysokoĞci obiektów oraz wielkoĞci powierzchni biologicznie czynnej. OkreĞlone zostaáy równieĪ wskaĨniki dotyczące lokalizowania infrastruktury spoáecznej. ƒ Zapewniono tereny dla rozwoju budownictwa mieszkaniowo-usáugowego, z priorytetem ksztaátowania centrum usáugowego w mieĞcie oraz lokalnych oĞrodków usáugowych na obszarze gminy. Ustalenia Studium wskazują na wagĊ podnoszenia jakoĞci Īycia zarówno w mieĞcie jak i w gminie. Nowe tereny mieszkaniowe oraz wprowadzanie zieleni i rekreacji w przestrzenie prywatne i póáprywatne, są istotnym elementem poprawy warunków zamieszkiwania ƒ Zapewniono tereny dla rozwoju budownictwa produkcyjno-usáugowego, z priorytetem ksztaátowania zwartych zespoáów zabudowy. Ustalenia Studium wskazują na wagĊ jednoczesnego rozwoju systemów infrastruktury technicznej i komunikacji. Nowe tereny aktywnoĞci gospodarczej, są istotnym elementem poprawy warunków gospodarczych gminy. ƒ Zapewniono warunki dla lokalizacji instytucji oĞwiaty, zdrowia i opieki spoáecznej, w tym dla powstawania nowych szkóá, przedszkoli, oĞrodków zdrowia i oĞrodków opieki spoáecznej. UwzglĊdniają one wzrastające potrzeby w rozwijających siĊ obszarów zurbanizowanych, przy zachowaniu istniejącej sieci placówek. Pozwoli to na dostosowanie podstawowej infrastruktury spoáecznej do zmieniających siĊ potrzeb. Studium zakáada, w miarĊ wypeániania siĊ trenów mieszkaniowych, wyposaĪanie ich w usáugi ochrony zdrowia, opieki spoáecznej, instytucje kultury i edukacji na zasadzie organizacji nowych instytucji.

95 ƒ Zapewniono warunki dla rozwoju placówek naukowych i ich wáączenia w waĪne dla gminy procesy rozwojowe Przeznaczono nowe tereny pod rozwój parków technologicznych, w dogodnych lokalizacjach wzglĊdem dostĊpnoĞci komunikacyjnej tych terenów. ƒ Zapewniono warunki dla obsáugi ludnoĞci przez administracjĊ publiczną, obiekty kultury. Wskazano lokalizacjĊ dla obiektów kultury w ramach organizacji Ğcisáego centrum miasta, nie tworzy siĊ równieĪ ograniczeĔ do jej rozwijania w osiedlach w strukturach publicznych i prywatnych. ƒ Zapewniono warunki dla obsáugi ludnoĞci przez obiekty i tereny sportu i rekreacji. Planuje siĊ rozwój sieci ĞcieĪek rowerowych i pieszych. Sport i rekreacja rozwijane bĊGą w oparciu o system terenów zieleni urządzonej. ƒ Zapewnia siĊ warunki dla rewitalizacji miasta, w tym historycznej zabudowy. Spowoduje to w najbliĪszych latach podniesienie estetyki miasta, pozwoli takĪe skuteczniej rozwiązywaü problemy związane z utrzymaniem i remontami i modernizacją czy przebudową kwartaáów zabudowy centrum miasta. ƒ Wskazano obszary wyáączone z zabudowy poprzez wskazanie kategorii terenów o funkcjach wykluczających zabudowĊ. Do terenów wyáączonych z zabudowy zaliczają siĊ tereny tworzące system przyrodniczy gminy Grodzisk Mazowiecki:  tereny gruntów rolnych wysokich klas bonitacyjnych,  tereny uĪytków zielonych o znaczeniu przyrodniczym,  tereny lasów,  tereny wód powierzchniowych.

2.3. OBSZARY ORAZ ZASADY OCHRONY ĝRODOWISKA I JEGO ZASOBÓW, OCHRONY PRZYRODY, KRAJOBRAZU KULTUROWEGO

ƒ Przeksztaácenia przestrzeni. Wszystkie dziaáania wprowadzające zmiany w strukturze przestrzennej i zabudowie winny zgodnie z ustaleniami Studium respektowaü politykĊ ochrony Ğrodowiska, przyrody, krajobrazu i zabytków. Istotną rolĊ w ustaleniach Studium peáni zachowanie i wyeksponowanie wartoĞci krajobrazowych, przyrodniczych i kulturowych gminy. W ustaleniach okreĞlono obszary o prawidáowej fizjonomii oraz obszary wymagające dziaáDĔ rewaloryzacyjnych i rewitalizacyjnych, dla których w planach miejscowych szczególną uwagĊ zwracaü siĊ bĊdzie na kompozycjĊ urbanistyczną. Jako narzĊdzie do osiągniĊcia tego celu zakáada siĊ rozwój lokalnych centrów usáugowych, budowĊ obiektów uĪytecznoĞci publicznej, wytwarzanie lokalnych przestrzeni publicznych. ƒ W Studium zapewnia siĊ ochronĊ krajobrazu. Ochrona krajobrazu wiąĪe siĊ bezpoĞrednio z udziaáem terenów zieleni naturalnej, urządzonej, wód i terenów otwartych. W Studium wskazano obszary chronione i wskazane do ochrony, powiązania z obszarami przyrodniczymi oraz koniecznoĞü zachowania ciąJáRĞci terenów zieleni poprzez ustalenie systemu terenów zieleni. ƒ W Studium zapewnia siĊ ochronĊ wartoĞci przyrodniczych. W Studium wykazano obiekty i obszary przyrodniczo chronione oraz proponowane do objĊcia ochroną planistyczną, uwzglĊdniono przestrzenny zasiĊg Warszawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu wraz z ograniczeniami wynikającymi z tego faktu. W ustaleniach uzyskano kompromis pomiĊdzy potrzebami ochrony przyrody, terenów wód z rozwojem funkcji turystycznych i wypoczynkowo-rekreacyjnych. Wskazuje siĊ na potrzebĊ ksztaátowania ĞcieĪek edukacyjnych. ƒ W Studium tworzy siĊ system przyrodniczy i terenów zieleni urządzonej. Ustalenia studium zapewniają odpowiednie warunki dla ksztaátowania przenikających intensywne zagospodarowanie ciągów przyrodniczych wiąĪących ekstensywnie uĪytkowane dolin rzek Mrowny, Rokitnicy i Rokicianki, terenów rolniczych i terenów lasów w spójny system przyrodniczy gminy. W ramach tego systemu bĊGą funkcjonowaü obszary zieleni publicznej, sportu i rekreacji w formie systemu terenów zieleni urządzonej powiązanej sieciąĞcieĪek rowerowych i ciągów spacerowych. Jest to kontynuacja utrzymywania w gminie sieciowej struktury terenów zieleni i obszarów biologicznie czynnych, opracowanej na potrzeby Studium. system ten, zgodnie z zasadami jego funkcjonowania, zapewnia z jednej strony ciąJáRĞü struktur przyrodniczych, skáadających siĊ na lokalne korytarze ekologiczne. Z drugiej strony zapewnia wprowadzanie, w planach miejscowych, terenów zieleni i utrzymanie odpowiednich proporcji pomiĊdzy terenami zajĊtymi pod zabudowĊ, a terenami biologicznie czynnymi.

2.4. OBSZARY I ZASADY OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I ZABYTKÓW ORAZ DÓBR KULTURY WSPÓàCZESNEJ

ƒ W Studium zapewnia siĊ ochronĊ krajobrazu kulturowego i zabytków. W Studium waĪQą rolĊ odgrywają zasady ochrony krajobrazu kulturowego i zabytków, ustalenia obligują planistów do obejmowania ochroną w planach miejscowych walorów fizjonomicznych stref ochrony konserwatorskiej i pojedynczych zabytków, wykazanych w gminnej ewidencji zabytków. Studium obliguje do kontynuacji

96 programów rewaloryzacji struktur zabytkowych, poprawy standardów ich uĪytkowania bez naruszania wartoĞci historycznych. ƒ W zidentyfikowanych zasobach dziedzictwa kulturowego wskazuje siĊ obszary ochrony dziedzictwa kulturowego, wg form ochrony, którymi są: ƒ obszary prawnej ochrony konserwatorskiej z mocy ustawy z dnia 23 lipca 2003r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162 poz.1568): ƒ obszary chronione prawem miejscowym: Studium przewiduje utworzenie parku kulturowego w Chlebni.

2.5. KIERUNKI ROZWOJU SYSTEMÓW KOMUNIKACJI I INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ

ƒ Zapewniono wáaĞciwy rozwój infrastruktury komunikacyjnej (drogowej). Studium wskazuje na generalną kontynuacjĊ struktur komunikacyjnych, utrzymanie idei odciąĪenia centrum miasta z ruchu tranzytowego poprzez system obwodnic. Kontynuowane są preferencje rozszerzania stref ruchu pieszego i rozwoju ruchu rowerowego. W Studium wskazuje siĊ lokalizacje parkingów strategicznych, okreĞla siĊ takĪe wskaĨniki liczby miejsc postojowych w nowych terenach przeznaczonych pod zabudowĊ. Studium utrwala, wypracowany przed laty, przebieg obwodnic: zachodniej i poáudniowej oraz powiązania z drogami wylotowymi z miasta. Silniej eksponuje planowaną autostradĊ A2 oraz wĊzeá w rejonie wsi Táuste. ƒ Zapewniono w Studium wáaĞciwy rozwój infrastruktury technicznej. Jest to kontynuacja realizowanych inwestycji związanych z istniejąFą gminną oczyszczalniąĞcieków, systemu poprawy jakoĞci wody (oraz innych sieci inĪynieryjnych), a takĪe stworzenie warunków dla rozwoju infrastruktury technicznej na nowych terenach rozwoju budownictwa mieszkaniowego i usáug.

2.6. OBSZARY, NA KTÓRYCH ROZMIESZCZONE Bĉ'Ą INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO O ZNACZENIU LOKALNYM

ƒ Cele publiczne i zakaz zabudowy. Posáugując siĊ definicją inwestycji celu publicznego, w treĞci Studium zawarto wszystkie obiekty i tereny stanowiące cel publiczny lokalny i ponadlokalny, których rozproszenie i liczba uniemoĪliwia szczególne wyróĪnienie.

2.7. OBSZARY, NA KTÓRYCH ROZMIESZCZONE Bĉ'Ą INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO O ZNACZENIU PONADLOKALNYM, ZGODNIE Z USTALENIAMI PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA I USTALENIAMI PROGRAMÓW, O KTÓRYCH MOWA W ART. 48 UST.

Studium wskazuje obszary, na których realizowane są cele publiczne o znaczeniu ponadlokalnym naleĪą do nich: ƒ sieü dróg krajowych, wojewódzkich i powiatowych, ƒ Specjalistyczny Szpital Zachodni w Grodzisku Mazowieckim, ƒ Urząd Starostwa Powiatu Grodziskiego, ƒ Urząd Skarbowy w Grodzisku Mazowieckim, ƒ 6ąd Rejonowy w Grodzisku Mazowieckim, ƒ linia kolejowa Warszawa - Skierniewice, ƒ linia kolejowa WKD, Studium wskazuje tereny do lokalizacji: ƒ przebiegu autostrady A-2 (lub drogi ekspresowej) - w póánocnej czĊĞci gminy, ƒ przesyáowej linii energii elektrycznej 400kV - w póánocnej czĊĞci gminy

2.8. OBSZARY, DLA KTÓRYCH OBOWIĄZKOWE JEST SPORZĄDZENIE MIEJSCOWEGO PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODRĉBNYCH, W TYM OBSZARY WYMAGAJĄCE PRZEPROWADZENIA SCALEē I PODZIAàU NIERUCHOMOĝCI, A TAKĩE OBSZARY ROZMIESZCZENIA OBIEKTÓW HANDLOWYCH O POWIERZCHNI SPRZEDAĩY POWYĩEJ 2000 m2 ORAZ OBSZARY PRZESTRZENI PUBLICZNEJ

ƒ Studium wskazuje obszar projektowanego Parku Kulturowego w rejonie wsi Chlebnia, obejmującego zabytek archeologiczny wpisany do rejestru zabytków.

97 ƒ W Studium uwzglĊdnia siĊ dostĊpnoĞü do usáug w tym regulacje struktury handlu wielkopowierzchniowego. Struktura handlu i usáug dostosowana zostaáa w Studium do potrzeb lokalnych, od niewielkiej koncentracji poprzez wielofunkcyjne ciągi usáugowe, związane ze centrum miasta, trasami wlotowymi do miasta po autonomiczne centra koncentracji usáug funkcjonujących w oparciu o sklepy wielkopowierzchniowe. W studium wskazane zostaáy obszary lokalizacji obiektów handlowych o powierzchni sprzedaĪy powyĪej 2000 m2: w rejonie wĊ]áa autostradowego na obszarach wsi:  .áudno Stare,  .áudzienko,  ĩuków,  Adamów,  Natolin, wzdáXĪ tras wjazdowych do miasta tj. ciągów ulic:  Królewskiej,  Sienkiewicza,  ĩyrardowskiej, w centrum miasta w obrĊbie wielofunkcyjnych ciągów usáugowych:  ciąg ulic 11-go Listopada, Sienkiewicza, ĩyrardowska,  kwartaá zabudowy w obrĊbie ulic: Harcerska, KoĞciuszki, Sienkiewicza, 11-go Listopada,  kwartaá zabudowy w obrĊbie ulic: ĩwirki i Wigury, ObroĔców Getta, Baátycka, Hynka,  kwartaá zabudowy w obrĊbie ulic Matejki i Traugutta oraz terenów kolei. ƒ Obszarami przestrzeni publicznej, czyli obszarami o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszkaĔców, poprawy jakoĞci ich Īycia i sprzyjający nawiązywaniu kontaktów spoáecznych ze wzglĊdu na jego poáRĪenie oraz cechy funkcjonalno-przestrzenne są:  teren pasaĪa w ciągu ul. 11-go listopada, wraz z Placami: WolnoĞci i Króla Zygmunta Starego  tereny ciągu spacerowego wzdáXĪ rzeki Rokcianki od Parku Skarbków po BáĊkitne Stawy do ul. Warszawskiej  tereny ciągu spacerowego wzdáXĪ rzeki Mrowna od torów PKP do terenów przy Szpitalu Zachodnim  zespóá terenów sportu (Páywalnia, korty, boiska)  teren targowiska miejskiego w Grodzisku Mazowieckim  Park CheámoĔskiego w AdamowiĨnie z fragmentem ciągu spacerowego wzdáXĪ rzeki Mrowny  Centrum wsi Izdebno KoĞcielne oraz ĩuków.

2.9. OBSZARY, DLA KTÓRYCH GMINA ZAMIERZA SPORZĄDZIû MIEJSCOWY PLAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO W TYM OBSZARY WYMAGAJĄCE ZMIANY PRZEZNACZENIA GRUNTÓW ROLNYCH I LEĝNYCH NA CELE NIEROLNICZE I NIELEĝNE

ƒ Studium wskazuje obszary zorganizowanej dziaáalnoĞci inwestycyjnej, dla których gmina zamierza sporządziü miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego w obrĊbie wsi:  .áudno Stare,  .áudzienko,  ĩuków,  Adamów,  Natolin,  Urszulin ƒ Studium wskazuje takĪe tereny wymagające uzyskania zgody zmiany przeznaczenia gruntów rolnych na cele nierolnicze, rozproszone w obszarze caáej gminy. Stosownie do przepisów ustawy o ochronie gruntów rolnych i leĞnych, przeznaczenie gruntów rolnych i leĞnych na cele nierolnicze i nie leĞne dokonuje siĊ w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Dla wszystkich terenów budowlanych,

2.10 KIERUNKI I ZASADY KSZTAàTOWANIA ROLNICZEJ I LEĝNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ

ƒ W Studium zapewnia siĊ ochronĊ terenów leĞnych. Przeznaczenia terenów leĞnych na inne funkcje nie jest dopuszczone. Wynika to takĪe z przesáanki zawartej w Studium, Īe tereny leĞne są wartoĞcią chronioną. ƒ Studium uwzglĊdnia problematykĊ terenów rolniczych. Obszar miasta, ze wzglĊdu na jego funkcje koncentracji usáug o charakterze lokalnym i ponadlokalnym oraz tendencje rozwojowe w zakresie

98 budownictwa mieszkaniowego czy usáug, nie speánia warunków dla prowadzenia produkcji rolnej. Kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy winny zapewniü racjonalne wykorzystanie gleb i ochronĊ gleb o najlepszej wartoĞci bonitacyjnej. Dlatego studium ustala:  niedopuszczanie do rozpraszania zabudowy na terenach rolnych i w pierwszej kolejnoĞci przeznaczanie pod zainwestowanie nierolnicze terenów rolnych, poáRĪonych w obszarze juĪ istniejącego zainwestowania oraz terenów o najniĪszej wartoĞci dla produkcji rolnej,  okreĞlenie, w stosownych dokumentach sporządzonych na podstawie przepisów szczególnych, zasad XĪytkowania i zagospodarowania gruntów rolnych, poáRĪonych w obszarach szczególnej ochrony Ğrodowiska oraz w strefach uciąĪliwego oddziaáywania obiektów lub urządzeĔ,

2.11. OBSZARY NARAĩONE NA NIEBEZPIECZEēSTWO POWODZI I OSUWANIA SIĉ MAS ZIEMNYCH

ƒ Tereny zalewowe i geologicznie niestabilne. W tekĞcie Studium i na rysunkach wskazano na obszary naraĪone na niebezpieczeĔstwo powodzi, wskazano potrzeby ograniczenia inwestowania na tych obszarach w tym ograniczenia zabudowy.

2.12.OBIEKTY LUB OBSZARY, DLA KTÓRYCH WYZNACZA SIĉ W Zà2ĩU KOPALINY FILAR OCHRONNY

Na terenie gminy Grodzisk Mazowiecki obiekty lub obszary, dla których wyznacza siĊ w záRĪu kopaliny filar ochronny nie wystĊpują.

2.13.OBSZARY POMNIKÓW ZAGàADY I ICH STREF OCHRONNYCH ORAZ OBOWIĄZUJĄCE NA NICH OGRANICZENIA PROWADZENIA DZIAàALNOĝCI GOSPODARCZEJ, ZGODNIE Z PRZEPISAMI USTAWY Z DNIA 7 MAJA 1999 R. O OCHRONIE TERENÓW BYàYCH HITLEROWSKICH OBOZÓW ZAGàADY (DZ.U. NR 41, POZ. 412 ORAZ Z 2002 R. NR 113, POZ. 984 I NR 153, POZ. 1271)

Na terenie gminy Grodzisk Mazowiecki obszary pomników zagáady i ich stref ochronnych nie wystĊpują.

2.14.OBSZARY WYMAGAJĄCE PRZEKSZTAàCEē, REHABILITACJI LUB REKULTYWACJI

Studium wskazuje obszary wymagające przeksztaáceĔ, rehabilitacji i rewitalizacji oraz rekultywacji: ƒ tereny mieszkaniowe strefy centrum – wskazane do rehabilitacji i rewitalizacji ƒ tereny poprzemysáowe strefy centrum – wskazane do przeksztaácenia w tereny zabudowy mieszkaniowo- usáugowej o wysokich standardach architektonicznych i estetycznych, ƒ tereny poeksploatacyjne do rekultywacji

2.15.GRANICE TERENÓW ZAMKNIĉTYCH I ICH STREF OCHRONNYCH

ƒ Tereny zamkniĊte. Na rysunkach Studium wskazano tereny zamkniĊte, tereny kolei PKP oraz tereny wojskowe we wsi KsiąĪenice jako tereny zamkniĊte i wyznacza strefĊ ochronną tych terenów w odlegáRĞci 10m od granicy obszarów zgodnie z zaáącznikiem nr 1 do studium. Na terenach zamkniĊtych obowiązują przepisy odrĊbne, dla tych terenów nie sporządza siĊ miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.

99