Dybuk z Grodziska kultura 1 Takie hasło towarzyszy Festiwalowi Kultury Żydowskiej w Grodzisku, który potrwa do 18 września. Inauguracja miała miejsce 12 września w Poczekalni PKP, gdzie otwarta została wystawa „Marek Edelman. Człowiek”. W ramach festiwalu w różnych punktach miasta odbywa się blisko 30 rozmaitych wydarzeń – koncerty, spotkania autorskie, warsztaty i seanse. Zgodnie z programem przed nami jeszcze m.in. panel dyskusyjny „Przywracanie pamięci miasta”, Klub Filmowy Ambasady Izraela: „Ruszanie pod górę”, „Dybuk”, a na zamknięcie festiwalu DJ Fagot live set.

Grodziskie Pismo Społeczno-Kulturalne Nr 301 wrzesień 2020

R BOGPismo bezp ł atne RIA Nak ł ad 9000 egz. Wydaje Ośrodek Kultury Gminy Grodzisk Mazowiecki od 1992 roku ISSN 1233–0337 Będzie obwodnica! – Tylko osoby bardzo wierzące, wierzyły, że do tego momentu dojdzie – powiedział burmistrz Grzegorz Benedykciński podczas podpisania umowy na budowę obwodnicy Grodziska. Parafowanie stosownych dokumentów przez przedstawicieli Mazowieckiego Zarządu Dróg Wojewódzkich i firmy Strabag 27 sierpnia w Centrum Kultury zakończyło wieloletnią batalię proceduralno- -formalną o rozpoczęcie inwestycji. Teraz czas na budowę! rys. strabag.pl fot. M. Masalski fot. – Procedury w naszym kraju są okre- sowym największą inwestycją drogową ślone, nie możemy ich ominąć. W takiej województwa. Prace powinny rozpocząć przestrzeni, jak ta, buduje się bardzo cięż- się jeszcze we wrześniu. Wykonawca na ko, bo to jest przestrzeń silnie zurbanizo- oddanie do użytku jednojezdniowej drogi wana, w której konflikty nie tylko ludzkie, z poboczami i infrastrukturą towarzyszą- ale i przestrzenne, są olbrzymie. Dodatko- cą ma czas do końca 2022 roku. wo mamy kłopoty z prawem o gospodarce – To piękny moment. Brak obwodnicy przestrzennej, często jest to droga przez bez wątpienia zatrzymałby rozwój tego mękę i tak też było w tym przypadku. miasta. To jest być albo nie być dla tego mia- Na szczęście koniec wieńczy dzieło. Ten sta i dla tej gminy. Od czasu, kiedy zaczę- koniec będzie, kiedy tę obwodnicę otwo- liśmy zabiegać o obwodnicę, liczba miesz- rzymy, mam nadzieję, za dwa lata. Życzę kańców zwiększyła się o 20 tysięcy – mówił wykonawcom, żeby sprawnie, bezkolizyj- burmistrz, który podziękował wszystkim nie, bez żadnych utrudnień i przeciwności osobom, zaangażowanym na przestrzeni losu zrealizowali tę obwodnicę – powie- lat w sprawę budowy obwodnicy. dział marszałek województwa mazowiec- Całkowity koszt inwestycji to 145,5 mln kiego Adam Struzik. złotych, z czego 116 mln zł to środki unijne Obwodnica skomunikuje węzeł auto- w ramach RPO WM, przyznane przez sa- strady A2 z Kałęczynem, gdzie nowa trasa morząd województwa mazowieckiego. połączy się z obecnym śladem drogi 579. Budowa ponadsiedmiokilometrowej ar- Krzysztof Bońkowski terii, która ominie Grodzisk po zachod- Więcej na ten temat w wywiadzie niej stronie, będzie pod względem finan- z burmistrzem na str. 6-7 w skrócie 2

Akordeon w plenerze

Yevhenii Hopko pochodzi tytuł koncertu „na ludowo, fot. GrudniewskaJ. z Ukrainy. Swoją grą na akor- klasycznie i rozrywkowo” deonie 6 września w Parku został w pełni zrealizowany, Makrela przed Drewniaczkiem Skarbków przekonał chy- a ponieważ akordeon łagodzi Nie miały sobie równych Do żeglarskiej rywalizacji ba wszystkich, że akordeon obyczaje, koncert spotkał się grodziskie załogi startują- zostało zgłoszonych 19 jedno- sprawdza się dobrze nie tylko z uznaniem licznie zgroma- ce w regatach podczas XXI stek, a zwycięską okazała się w salach koncertowych, ale dzonej publiczności. Zlotu Klubu JachtOldtimer, załoga grodziskiej Fundacji również w plenerze. Pod- Tekst i fot. Sławomir Sadowski nieformalnej organizacji zrze- Szkoła Żeglarstwa Tradycyj- szającej właścicieli jachtów, nego na jachcie Mak 747 GT, które wyróżniają się wiekiem, o dźwięcznej nazwie „Makre- Emocjonalna opowieść nietypową konstrukcją lub la”. Za sterami siedział prezes Do końca września w foy- unikalnymi rozwiązaniami. fundacji Filip Grudniewski. er Kina Centrum Kultury Spotkanie, które co roku jest Jako drugi przypłynął „Drew- można oglądać wystawę ry- okazją do wymiany doświad- niaczek”, na którym zaokrę- sunku Roberta Robaczew- czeń, podzielenia się wiedzą towali się przedstawiciele skiego. Urodzony w 1976 żeglarską i sposobami na dba- Grodziskiego Klubu Żeglar- roku w Żyrardowie artysta nie o jachty, odbyło się w ostat- skiego Czysty Wiatr ze sterni- warsztat doskonalił samo- ni weekend sierpnia w Stanicy kiem Robertem Muchajerem dzielnie, a fascynacje sym- Wodnej Stranda w Giżycku. na czele. (kb) bolizmem i surrealizmem przełożyły się na pełną emo- cji opowieść o otaczającym Dla małych widzów świecie, w którą układają 26 września rozpocznie się produkcje norweskie „Ella się wykonane głównie ołów- 7. Międzynarodowy Festi- Bella Bingo” i „Wszyscy za kiem i tuszem prace prezen- wal Filmowy Kino Dzieci, jednego” czy szwedzkie „Fi- towane na ekspozycji. (kb) kb fot. w którym już nie po raz lonek Bezogonek” oraz „Biu- pierwszy bierze udział gro- ro Detektywistyczne Lassego dziskie kino. i Mai. Rabuś z pociągu”. Mali widzowie będą mogli Festiwal, który potrwa do Z klasyką do ludzi obejrzeć wyselekcjonowane 4 października, adresowa- Kwartet smyczkowy był kie- przyświeca idea prezentowa- tytuły, w tym europejskie ny jest do widzów w wieku dyś popularną formą muzy- nia szerokiej publiczności kla- i międzynarodowe produkcje 4-12 lat oraz ich opiekunów. kowania, szczególnie w długie sycznej muzyki kameralnej. – flmy aktorskie i animacje. Wszystkie flmy będą wy- zimowe wieczory, gdy zbiera- Muzyczne spotkania odbywa- W Grodzisku zaprezentowa- świetlane w Kinie Wolność. li się razem np. domownicy ją się w różnych miejscach, od nych zostanie 9 flmów, m.in. Anna Redel i sąsiedzi potrafący grać na strażackich remiz, po wspa- instrumentach. Muzykę dla niałe pałace, ale cel jest jeden kwartetów smyczkowych two- – pozyskanie nowych miłośni- Konno na fotelu rzyli najwybitniejsi kompozy- ków muzyki klasycznej. Wirtualny Teatr Historii „Nie- – Po założeniu gogli, dzięki za- torzy. Obecnie jest to forma Ãtma Quartet tworzą: Kata- podległa” po raz kolejny zago- stosowanej technologii, możliwe trochę zapomniana. rzyna Gluza – skrzypce, Pau- ścił w Grodzisku. W Mediate- jest bycie uczestnikiem, a nie Dlatego 4 września tę for- lina Marcisz – skrzypce, Ka- ce 9 i 10 września można było tylko obserwatorem wydarzeń, mę muzyki przypomniał ralina Orsik-Sauter – altówka przenieść się w czasie o 100 lat które dzieją się dookoła nas. kwartet Ãtma Quartet. Na i Edyta Słomska – wiolonczela. wstecz. Pokazy flmu „Wiktoria Dlatego widz m.in. leci samolo- repertuar złożyły się Kwar- Ze względu na deszczową 1920” zrealizowanego w techno- tem, skacze ze spadochronem, tet smyczkowy G-dur Josepha pogodę koncert został prze- logii Virtual Reality 360 stopni pędzi na koniu i walczy. Haydna, I Kwartet smyczkowy niesiony z Parku Skarbków do d-moll Stanisława Moniuszki Mediateki. Następnego dnia 3D cieszyły się dużym zaintere- Warto dodać, że Grodzisk i II Kwartet smyczkowy Karola kwartet wystąpił w Pałacu sowaniem mieszkańców. znalazł się w grupie 11 miast Szymanowskiego. Koncert od- w Ojrzanowie. – W tym roku postawiliśmy z całej Polski – od Helu po Wro- był się w ramach cyklu „Z kla- Tekst i fot. sobie za cel przybliżenie historii cław – w których istniała możli- syką przez Polskę”, któremu Sławomir Sadowski Bitwy Warszawskiej i podkre- wość wzięcia udziału w tej zapie- ślenie tego, że w wojnie broniła rającej dech przygodzie z polską nas przed bolszewikami armia historią. ochotnicza, składająca się rów- Tekst i fot. Anna Redel nież z kobiet. Widz jako bohater jest jednym ze śmiałków, które- go misją jest dostarczenie mel- dunku do warszawskiej Cytadeli – mówiła Anna Osiadacz, prezes Fundacji Koncept Kultura, któ- ra była organizatorem projekcji.

BOGORIA nr 301 wrzesień 2020 miasto i gmina 3

Wstępniak od Burmistrza Szanowni Mieszkańcy, jowych dla samochodów osobowych, wia- tę rowerową i dwa stanowiska do ładowa- Drodzy Czytelnicy, nia rowerów elektrycznych. ostatni tydzień sierpnia był jednym z naj- Od ponad miesiąca działa nowa, powia- ważniejszych w mojej 26-letniej działalno- towa komunikacja. Jest to duża zmiana, ści Burmistrza Grodziska Mazowieckiego. więc cały czas przyglądamy się, jak funk- Podpisałem cztery umowy na nowe inwe- cjonują połączenia i zbieramy uwagi od stycje, a dodatkowo w tym samym czasie mieszkańców. Dzięki nowemu systemowi podpisana została umowa na budowę dłu- komunikacyjnemu, który jest wspierany go wyczekiwanej obwodnicy zachodniej. środkami fnansowymi województwa, To przełomowy moment dla rozwoju na- wspólnie ze Starostwem uruchomiliśmy szego miasta i gminy. więcej połączeń i zwiększyliśmy często- Bardzo ważne było podpisanie umo- tliwość kursowania autobusów. Przygoto- wy na budowę szkoły w miejscowości wujemy się też do odnowienia przystan- Szczęsne. To pierwszy etap, który zagwa- ków. Część tych, które znajdują się przy rantuje nam zmniejszenie zmianowości głównych trasach jest już wymieniona, w placówkach w Adamowiźnie, Książe- a kolejne będą sukcesywnie udoskona- przez kilka kolejnych. Tym bardziej, że nicach i SP nr 6. Zdecydowanie poprawi lane, aby poprawić warunki korzystania obostrzenia, jakie dziś mamy nie są aż to warunki nauczania, ale nie tylko. Da z komunikacji. tak uciążliwe. Jeżeli natomiast wzrośnie także możliwość przyjmowania nowych Otwieramy kolejną świetlicę, która bę- u nas liczba zachorowań, to zostaniemy uczniów, którzy do nas w przyszłości dzie miejscem integracji lokalnej społecz- objęci żółtą lub czerwoną strefą. Wtedy się sprowadzą. Docelowo szkoła pomie- ności, tym razem w Czarnym Lesie. Tak obostrzenia staną się dużo większe, a to ści 700 dzieci. Zbudujemy tam również więc mimo trudności spowodowanych istotnie wpłynie na pogorszenie jakości przedszkole dla ok. 250 maluchów. pandemią koronawirusa, cały czas udaje naszego życia. Dlatego bardzo proszę, Druga ważna umowa dotyczy Akwa- nam się utrzymać tempo inwestycji. abyśmy zadbali o to, by nie zwiększała się relowej i Żwirowej. To inwestycja ważna Na szczęście na terenie gminy Grodzisk u nas liczba zakażeń. nie tylko dla mieszkańców tych ulic, ale Mazowiecki, również dzięki Państwa W trudnym czasie pandemii nie bra- również dla tych, którzy chcą przejechać postawie, nie mamy bardzo dużej liczby kuje też jednak pięknych chwil, jak ta z Adamowizny, np. na Stawy Walczew- zachorowań. Oczywiście obawiamy się, gdy nasi radni podjęli decyzję o przy- skiego czy osiedle Piaskowa. Nowa droga by po powrocie dzieci do szkół liczba ta znaniu tytułu Honorowego Obywatela zapewni łatwiejsze połączenie niż dotych- nie wzrosła, ale wierzę, że jeżeli będziemy Grodziska Mazowieckiego Stanisławo- czas, a także poprawi bezpieczeństwo. stosowali się do zasad sanitarnych, nie wi Olkowskiemu. Ten nadzwyczajny Wraz z drogą powstanie nowa ścieżka ro- dojdzie u nas do tragedii. Niestety, wciąż człowiek na trwałe wpisał się do historii werowa, przygotowane zostanie oświetle- obserwuję, że spora liczba osób nie prze- gminy Grodzisk Mazowiecki, dzięki zre- nie i kanalizacja deszczowa, a także prze- strzega obowiązku noszenia maseczek alizowanym przez siebie inwestycjom. budowane sieci: wodociągowa, kanalizacji w miejscach publicznych, a trzeba pamię- Serdecznie gratuluję, Panie Stanisławie, sanitarnej, gazowa i telekomunikacyjna. tać, że maseczka chroni przede wszystkim i dziękuję za wiele lat wspólnej pracy. Kolejna umowa dotyczy budowy alei osoby, które przebywają w naszym towa- Z okazji rozpoczętego nowego roku

Sadowej. To mniejsza, ale ważna dla rzystwie. Jeśli jej nie nosimy to stanowi- Z. szkolnego życzę wszystkim uczniom do- A

mieszkańców Książenic droga, prowadzą- M my zagrożenie dla innych, a powinniśmy brych wyników w nauce, nauczycielom U SK ca w kierunku miejscowości Owczarnia. dbać o siebie wzajemnie. wytrwałości i satysfakcji, a rodzicom I

Rozpoczynamy budowę parkingu typu W związku z tym bardzo proszę o to, ODZ

spokoju i radości z wyników edukacyj- R „Parkuj i Jedź” przy ul. Traugutta. Po- byśmy stosowali maseczki. Jestem przeko- nych swoich dzieci. wstanie on na miejscu dotychczasowego, nany, że koronawirus będzie z nami jesz- ale będzie miał zdecydowanie wyższy cze przez jakiś czas, ale przeżyliśmy z nim Grzegorz Benedykciński standard. Przygotujemy 57 miejsc posto- już sześć miesięcy, więc damy radę jeszcze Burmistrz Grodziska Mazowieckiego UM W G Ł UM MATERIA

Ogłoszenie Szanowni Klienci! Jak założyć konto w eBOK? Zakład Wodociągów i Kanalizacji Sp. wody w formie graficznej, Przygotuj numer swojej ostatniej fak- z o.o. w Grodzisku Mazowieckim wy- - tury oraz 6-cyfrowy numer Nabywcy chodząc naprzeciw Państwa oczekiwa- domierzy, widoczny w lewym górnym rogu każdej niom, w celu usprawnienia zarządzania faktury. Wejdź na stronę internetową fakturami oraz ułatwienia kontaktu danych kontaktowych, https://ebok.zwik-grodzisk.pl i postępuj z naszą Spółką, uruchomił Elektroniczne zgodnie ze wskazówkami. Biuro Obsługi Klienta (eBOK). Od teraz danych przez 24 godziny na dobę, W przypadku jakichkolwiek pytań każdy nasz Klient posiadający dostęp do 7 dni w tygodniu. lub w celu uzyskania pomocy podczas internetu oraz adres e-mail, może na bie- Korzystanie z e-BOK odbywa się rejestracji prosimy o kontakt z Biurem żąco korzystać ze swojego konta. w bezpiecznym, szyfrowanym połącze- Obsługi Klienta pod numerem telefonu Platforma umożliwia między innymi: niu z internetem, dzięki temu podawane 22 724 30 36 lub e-mail bok@zwik-gro- - w czasie rejestracji dane oraz przeglą- dzisk.pl. minów płatności, dane w eBOK informacje są bezpieczne Serdecznie zapraszamy do skorzy- i niedostępne dla niepowołanych osób. stania z systemu eBOK!

BOGORIA nr 301 wrzesień 2020 4 miastokultura i gmina WIEŚCI Z RATUSZA W wakacje radni spotkali się na sesji trzykrotnie: 29 lipca oraz 3 i 31 sierpnia. Wszystkie trzy sesje odbywały się w sposób zdalny. Efektem obrad są m.in. uchwały w sprawie pro- gramów stypendialnych, a także podjęcia działań dotyczących zakupu działki w Chlebni i budowy tam zbiornika retencyjnego, który będzie pełnił również funkcje rekreacyjne. Podczas lipcowej sesji radni zajmowa- ka służącego osobom niepełnosprawnym, nia honorowego obywatelstwa. Na wniosek li się m.in. ustanowieniem Programu zapewniającego również okresową opiekę radnych zaszczytnym tytułem Honorowe- stypendialnego Gminy Grodzisk Maz. wytchnieniową. Inicjatywa została uzgod- go Obywatela Grodziska Mazowieckiego – W związku ze zmianą prawa oświatowe- niona z zarządem Fundacji Osób Niepełno- wyróżniono Stanisława Olkowskiego, któ- go o stypendia naukowe i artystyczne Bur- sprawnych Ruchowo Godne Życie. ry przez ponad ćwierć wieku zatrudniony mistrza Grodziska ubiegać się będą mogły W sierpniu podczas XXV sesji radni był w Urzędzie Miejskim jako szef Obsługi dzieci, które uczęszczają do szkół położo- dokonali zmiany Wieloletniej Prognozy Inwestycyjno-Technicznej gminy. Uzasad- nych na terenie naszej gminy. Nie ma to Finansowej, zmiany uchwały budżetowej nienie wniosku przybliżył radny Łukasz już związku z miejscem zamieszkania, jak na 2020 rok i podjęli uchwałę w sprawie Nowacki, przypominając, że Stanisław Ol- było do tej pory – mówił wiceburmistrz udzielenia pomocy finansowej dla Powiatu kowski istotnie przyczynił się do rozwoju Tomasz Krupski. Przyjęto również Lokal- Grodziskiego, który odpowiada za organi- miasta oraz gminy, a wszystkich prowa- ny program wspierania edukacji uzdol- zację komunikacji miejskiej w gminie. dzonych i nadzorowanych przez niego in- nionych dzieci i młodzieży. Jak poinfor- – W czerwcu zostały zabezpieczone westycji, odpowiadających potrzebom kul- mował wiceburmistrz Tomasz Krupski, środki dla powiatu w wysokości 750 tys. zł turalnym, sportowym i edukacyjnym, nie ze względu na liczbę rozstrzygnięć nad- na realizację komunikacji. Umowa przez sposób wymienić ani też nie sposób oszaco- zorczych i orzeczeń sądów administra- powiat i PKS została podpisana dopie- wać jego osobistego wkładu w ich realizację. cyjnych, programy stypendialne w prawie ro w lipcu i wówczas ustalono ostateczne – Przez całą moją karierę zawodową nie miejscowym powinny być poprzedzone kursy oraz warunki. Okazało się, że jest za spotkałem tak pracowitego człowieka, jak programem, który zawiera ogólne zapisy mało środków do końca roku. Jesteśmy na pan Stanisław Olkowski. W najtrudniej- kierunkujące tego typu działania. tę chwilę zobowiązani dołożyć 500 tys. zł – szych czasach, kiedy w Polsce nie było Rozpatrzono petycję, której nie uwzględ- mówił skarbnik gminy Piotr Leśniewski. – jeszcze unormowań związanych z zamó- niono. Tomasz Suchożebrski, przewodni- Dokonujemy zabezpieczeń pieniędzy, pa- wieniami publicznymi, pan Stanisław po- czący komisji skarg, wniosków i petycji, miętając, że dzięki temu zabiegowi gmina trafił tak to organizować, że nigdy nie było przekazał, że w piśmie były dwa punkty. osiągnie dotację na komunikację w dru- żadnych zastrzeżeń co do przejrzystości Jeden dotyczył zakupu sprzętu elektronicz- gim półroczu w granicach około 2 mln zł. procedur. Pracował niejednokrotnie po nego dla dzieci w związku ze zdalnym na- Warto walczyć o takie pieniądze, bo to jest kilkanaście godzin, zostając w urzędzie do uczaniem – co zostało zrealizowane przez 3 zł dopłaty od wojewody do kilometra godziny 22, a niekiedy do północy – mówił gminę. Drugi – utworzenia miejsca, gdzie funkcjonowania komunikacji – dodał. burmistrz Grzegorz Benedykciński. można zostawiać odzież, obuwie, żywność Jeszcze w lipcu radni przyjęli stanowi- Radni przyjęli również Program Szkol- dla osób potrzebujących – co było już po- sko w sprawie działań burmistrza ma- nych Stypendiów Sportowych Gminy dejmowane w gminie i się nie sprawdziło. jących na celu wykup działki w Chlebni Grodzisk Mazowiecki. – Jestem bardzo Radni zaakceptowali Raport monitoru- i budowę zbiornika retencyjnego. Tempo dumna, ponieważ ten regulamin dopusz- jący z wdrażania w 2019 roku „Lokalnego tych działań było na tyle duże, że podczas cza przyznawanie stypendiów również dla Programu rewitalizacji gminy Grodzisk sesji zwołanej na 31 sierpnia radni mie- dzieci niepełnosprawnych ruchowo i inte- Maz. na lata 2014-2020-Aktualizacja”. li okazję wyrazić swoją opinię na temat lektualnie. Myślę, że pod tym względem – W tym roku kończy się ten dokument, zgody na transakcję nabycia nieruchomo- jesteśmy pionierami w skali kraju – mó- a jest bardzo ważny, bo stwarza możliwo- ści o powierzchni 50,75 ha. Opinia była wiła radna Luiza Złotkowska, jedna z ini- ści pozyskiwania środków unijnych z bar- pozytywna, by nie powiedzieć entuzja- cjatorek zmian w gminnych programach dzo różnych programów. Przygotowuje- styczna. – Jestem bardzo szczęśliwy, bo stypendialnych. my się do opracowania nowego programu prawie półtora roku, jak złożyłem wnio- Z kolei przewodnicząca Joanna Wró- rewitalizacji – mówiła sekretarz gminy sek w tej sprawie. Bardzo dobra decyzja, blewska wyraziła swoje zadowolenie Maria Grabowska. która powinna zapaść parę lat wcześniej z powodu przyjęcia przez Radę Miejską Do porządku dziennego wprowadzona – mówił radny Janusz Okurowski, który Programu szczepień ochronnych prze- została również uchwała dotycząca aktu- dopytywał również o szacunkową kwotę ciwko grypie dla mieszkańców Gminy alizacji Planu Gospodarki Niskoemisyjnej tej operacji. Jak poinformował burmistrz Grodzisk Mazowiecki po 65 roku życia na dla Gminy Grodzisk do 2020 r. Grzegorz Benedykciński, suma uzgodnio- lata 2020-23. – Aktualizacja polega na wpisaniu do- na z właścicielem tego terenu, czyli Rol- – Bardzo cieszę się, że zostanie wpro- datkowych zadań, jakie byśmy chcieli zre- niczą Spółdzielnią Produkcyjną, to 4 mln wadzona taka uchwała, ponieważ miesz- alizować i o jakie byśmy chcieli składać zł, co zostało potwierdzone w podpisanej kańcy dopytywali się, czy gmina dofi- wnioski o pozyskanie dodatkowych fun- we wrześniu umowie wstępnej. – Zwró- nansuje szczepienia przeciwko grypie, tak duszy. Będzie to m.in. rewitalizacja placu ciliśmy się z pytaniem do Ministerstwa jak to miało miejsce w innych miastach – Wolności i ul. 11 Listopada oraz działania Finansów, czy od tej transakcji będziemy mówiła przewodnicząca. Przedstawiając modernizacyjne w Parku Skarbków – mó- musieli zapłacić VAT, czy nie. Jeśli będzie projekt uchwały sekretarz gminy Maria wiła sekretarz gminy Maria Grabowska. trzeba, to do ceny dojdzie również kwota Grabowska poinformowała, że program Rada Miejska przyjęła również Stano- VAT – uprzedzał burmistrz. został opracowany przez specjalistę dr. wisko w sprawie działań zmierzających do Radni wyrazili również zgodę na naby- Jacka Borowicza. przystąpienia do prac projektowych i zło- cie nieruchomości przy ul. Harcerskiej, co Anna Redel, kb żenia wniosku o dofinansowanie budowy w dalszej perspektywie umożliwi połącze- Z treścią wszystkich uchwał, protokołami, Centrum Opiekuńczo-Mieszkalnego. Tym nie ul. M. Bojanka właśnie z Harcerską. transmisjami z sesji oraz imiennymi wynika- samym akceptację uzyskała inicjatywa Merytoryczną część obrad drugiej sierp- mi głosowań można zapoznać się na stronie burmistrza budowy w Szczęsnem ośrod- niowej sesji otwierał punkt dotyczący nada- bip.grodzisk.pl

BOGORIA nr 301 wrzesień 2020 miasto i kulturagmina 5 fot. kb (3) kb fot. Integracja przez cały rok Niecałe dwa lata po uroczystości wmurowania kamienia węgielnego pod świetlicę w Czarnym Lesie, sołtys miejscowości Ewa Błońska 9 września otrzymała klucze do obiektu z rąk burmistrza Grzegorza Benedykcińskiego. Ceremonii towarzy- szyło kameralne grono zaproszonych gości oraz dezynfekcja przekazywanego przedmiotu. Znak czasów. – Wierzę głęboko, że to będzie jedna z najle- i Wiązowej w przyszłości ma powstać bo- trum Kultury. Ten harmonogram to taki piej działających świetlic, bo jest tu bardzo isko sportowe. kompromis między naszymi marzeniami, duży potencjał, mnóstwo ciekawych i ak- – W Czarnym Lesie nie ma kościoła, nie a tym, co było osiągalne – mówiła pani soł- tywnych ludzi – mówił burmistrz Grzegorz ma szkoły, więc jedynym miejscem spo- tys, zapraszając na sołeckie soboty w świe- Benedykciński nazywając Czarny Las perłą tkań był plac zabaw, ale tylko w okresie let- tlicy, które rozpoczną się jak tylko ustąpi w koronie, nie tylko ze względu na aktyw- nim. Świetlica będzie miejscem integracji pandemia. – W pierwszą sobotę miesiąca ność sołectwa, lecz także dbałość o estety- i realizacji ciekawych projektów dla dzieci, będzie się spotykało Stowarzyszenie Ma- kę. – To jedyna w gminie wieś, w której tak młodzieży, dorosłych i seniorów przez cały zowiecki Klub Karate Tradycyjnego Niko- masowo mieszkańcy dbają o pas między rok. Oczywiście kiedy pandemia nam na to bushi, którego prezesem jest nasza miesz- jezdnią a ogrodzeniem posesji – dodawał. pozwoli – mówiła sołtys Ewa Błońska. kanka. W drugą sobotę miesiąca będzie się W obiekcie o powierzchni ponad 140 m2 Świetlica od poniedziałku do piątku bę- spotykało Koło Gospodyń Wiejskich „Loża do dyspozycji jest sala główna, sala mniej- dzie otwarta codziennie w godzinach po- Czarnych Lasek”, zaś w trzecią i czwarta sza, kuchnia, szatnia oraz pomieszczenie południowych i odbywać się będą w niej sobotę miesiąca będą spotkania sołeckie gospodarcze. Świetlicę za blisko 780 tys. zł aktywności przygotowane przez Centrum – planujemy organizować spotkania tema- wybudowała firma WIG-DAR Dariusz Kultury, m.in. zajęcia krawieckie, filmowe, tyczne i wykłady naszych mieszkańców, Kozłowski ze Szczęsnego, dla której to muzyczne, a także karate i pilates. wśród których jest szalenie dużo interesu- już kolejna realizacja tego typu w gminie – Przeprowadziliśmy wśród mieszkań- jących osób, chętnych do podzielenia się Grodzisk. Na sporym terenie okalającym ców ankietę, jakich propozycji by ocze- swoją wiedzą i doświadczeniem – przeko- budynek przy skrzyżowaniu ul. Kalinowej kiwali, i wyniki przekazaliśmy do Cen- nuje Ewa Błońska. (kb) Drogowcy w willi Jak informuje Urząd Miej- mogą ich znaleźć w bu- ski, wydział zarządzania dynku przy ul. Sienkiewi- drogami gminnymi zo- cza 31, w niezmienionych stał przeniesiony do Willi godzinach pracy: w ponie- Radogoszcz. Interesanci, działki od 8.00 do 17.00, którzy mają nieodpartą we wtorki, środy i czwartki potrzebę spotkania się z od 8.00 do 16.00, a w piątki Rodziców ż aniec FB\Ró fot.

fot. kb fot. grodziskimi drogowcami, od 8.00 do 15.00. (kb) Zapisany Z okazji 300 numeru Szanowna Redakcjo! seniorom. Dziękujemy za trzy setki wspa- wdzięczną Seniorzy z Klubu Łąki składają gratu- niałych numerów, w których dostarczyli- lacje dla całego zespołu i współpracow- ście najbardziej użytecznych i ciekawych pamięcią ników z okazji 300 numeru. Życzymy informacji. Niecierpliwie czekamy na na- Państwu niegasnącego zapału w pracach stępne. Życzymy zdrowia, pogody ducha W niedzielę 19 lipca 2020 r. w godzinach nad kolejnymi wydaniami oraz satys- i sił do dalszego działania. Powodzenia! wieczornych zmarł pierwszy i długoletni fakcji z dobrze pełnionej funkcji wśród proboszcz parafii Matki Bożej Nieustają- cej Pomocy w Grodzisku Mazowieckim – mieszkańców gminy. „Bogoria” jak żadne Danuta Dubielecka, ksiądz kanonik Ryszard Płaszczyński. Żył inne pismo jest szczególnie bliska nam, Opiekun Klubu Seniora Łąki Grodzisk Maz. 80 lat, z tego w kapłaństwie 55. Urodził się w Kaczynach Starych w parafii Rze- kuń w diecezji łomżyńskiej. Wyświęcony Pani Pani Joannie Kozdrak został 27 maja 1965 r. przez kard. Stefa- Teresie Zembrzyckiej wyrazy głębokiego współczucia na Wyszyńskiego. Od 1977 roku tworzył z powodu śmierci struktury parafii przy ul. Piaskowej, wy- wyrazy najserdeczniejszego budował kościół i dom parafialny, zapisu- współczucia z powodu śmierci Męża jąc się wdzięczną pamięcią w historii tej Mamy składają części naszego miasta. W 2010 roku od- Dyrekcja, Rada Pedagogiczna szedł na kapłańską emeryturę. Pogrzeb składają odbył się 23 lipca w parafii św. Klemensa

E Dyrekcja, Rada Pedagogiczna i Pracownicy Zespołu Szkolno- w Nadarzynie. Ksiądz Ryszard został po- NCJ E i Pracownicy Szkoły Podstawowej nr 2 Przedszkolnego nr 1 chowany w grobie rodzinnym na miejsco- w Grodzisku Mazowieckim w Grodzisku Mazowieckim wym cmentarzu.

KONDOL Sławomir Sadowski

BOGORIA nr 301 wrzesień 2020 6 miasto i gmina Lekarstwo na całe komunikacyjne zło Z burmistrzem Grzegorzem Benedykcińskim, po podpisaniu umowy na budowę obwodnicy zachodniej Grodziska Mazowiec- kiego, rozmawiał Krzysztof Bońkowski. Kiedy rozmawialiśmy rok temu, mówił drogi tej samej kategorii, a ul. Nadarzyń- Pan, że hasło „obwodnica” wywołuje ska to droga powiatowa. Odpuściliśmy u Pana reakcje nerwicowe. A dziś? więc obwodnicę południową, skupiając się - Na razie mam problem z uwierzeniem, na obwodnicy zachodniej, czyli przebiegu że ta batalia zakończyła się sukcesem. od Kałęczyna do Błonia. Tu nie spodzie- Temat obwodnicy obecny był już w 1994 waliśmy się większych problemów. roku, kiedy zostałem powołany na stano- A jednak problemy były. wisko burmistrza. Pierwsze poważne kro- – Pojechałem na spotkanie z mieszkań- ki podjęliśmy w 1998 roku, gdy powsta- cami Błonia. Przyszło bardzo dużo ludzi wało województwo mazowieckie. Z wielu i niestety zostałem z nimi sam, ponieważ względów zabiegi o budowę obwodnicy burmistrz Błonia, którego bardzo lubię mogę porównać ze staraniami o budowę Mazowieckim w Grodzisku UM fot. i cenię, poinformował, że musi udać się na Szpitala Zachodniego, gdzie również nie inne spotkanie. Cały impet niezadowole- wszystko zależało od nas. Ale o ile w przy- nia spadł więc na mnie, bo to nasza gmi- mości, po tym jak pojechałem do niego, by padku szpitala miałem mnóstwo szczęścia zaprosić go na rozmowę o ewentualnym na wydała decyzję środowiskową i potem i w rozmowach z decydentami spotykałem wycofaniu odwołania. Bardzo nerwowym mieliśmy kilkadziesiąt odwołań z tego te- się ze zrozumieniem, o tyle do obwodnicy okresem był czas, gdy został zamknięty renu. Wtedy wpadliśmy na pomysł, żeby ludzie nie mieli serca, traktowali tę inwe- wiadukt nad torami kolejowymi. Wtedy wyodrębnić odcinek tylko na naszym stycję jak fanaberię, coś mało istotnego. brak obwodnicy był najbardziej dotkliwy, obszarze od Kałęczyna do ronda w Kłu- Przez lata nie mieliśmy też szczęścia do bo cały ruch samochodowy skierował się dzienku, bo stąd nie było sprzeciwów i… firm projektowych i do niektórych dy- na przejazd kolejowy, który był w miejscu rektorów Mazowieckiego Zarządu Dróg wówczas pojawiły się protesty również dzisiejszego tunelu. Dzielnica Łąki była Wojewódzkich, który jest inwestorem. z gminy Grodzisk Mazowiecki, dotyczą- w tym czasie rozjeżdżana przez tiry. To Czasami myślałem, że nad tą obwodnicą ce ronda w Kłudzienku. A każdy protest, był koszmar. każde odwołanie, każda zmiana powodu- ciąży jakieś fatum. Dlatego chociaż wiem, A jakieś dobre wspomnienia z tych lat? że za chwilę na plac budowy wchodzi bar- je, że wszystkie działania się przedłużają. – Ta obwodnica pozwoliła mi prze- dzo dobra firma, to jeszcze nie mogę się To trwało miesiącami, latami. W końcu konać się, że system administracyjny z tą myślą oswoić. zasugerowałem marszałkowi, by procedu- rę ograniczyć do odcinka od Kałęczyna do w Polsce jest bardzo kulawy, że terminy W dniu podpisania umowy na budowę autostrady, bo dla nas to ten fragment jest są przeciągane, że są ludzie, którzy mają obwodnicy mówił Pan, że o całym pro- kluczowy. w sobie taką zajadłość, że gotowi są wie- cesie, który to wydarzenie poprzedził, le poświęcić, by utrudnić działanie. Mam Były momenty zwątpienia w szczęśliwe można by napisać książkę. doświadczenia spotkań z ludźmi, którzy zakończenie? – Bo to jest temat na książkę albo na dra- zajmując ważne stanowiska w ogóle nie są mat. Pierwotnie nasza obwodnica miała – Nie mogłem sobie na nie pozwolić. zainteresowani robieniem czegokolwiek być realizowana wraz z obwodnicą Błonia Miałem świadomość, że brak obwodnicy pożytecznego. Ale na szczęście obwodni- i obwodnicą Milanówka. Ten wielki pro- będzie ogromnym rozczarowaniem dla ca pozwoliła mi też poznać ludzi wspania- jekt niestety upadł. Najpierw przez lata mieszkańców, którzy na mnie głosowali, łych. Osobą, która cały czas dążyła do jej województwo nie dysponowało środkami, a głosowali masowo. Jestem przekonany, powstania był marszałek Adam Struzik. by projekt ten podjąć. Kiedy wreszcie za- że jednym z powodów mojego wysokiego Bardzo życzliwy i zaangażowany był też rysowała się perspektywa sfinansowania poparcia była wiara ludzi, że kto jak kto, dyrektor wojewódzkiej jednostki zaj- przedsięwzięcia, pojawił się bardzo silny ale Benedykciński jest na tyle skuteczny, mującej się środkami unijnymi Mariusz protest ze strony mieszkańców Milanów- że doprowadzi do budowy obwodnicy. Frankowski. I tak jak przez kilkanaście lat ka. Negocjacje i mediacje trwały przez Były momenty trudne, kiedy na rozmo- prześladował nas pech, na ostatnim etapie kilka lat, a władze Milanówka nie były wach w Warszawie widziałem, jakie jest mieliśmy dużo szczęścia. W MZDW poja- dość zdeterminowane, by forsować budo- nastawienie urzędników, którzy mówili, wił się w roli zastępcy dyrektora Tomasz wę obwodnicy. Finał był taki, że chociaż że są ważniejsze sprawy albo wręcz stwier- Dąbrowski, bardzo energiczny młody koncepcja była już w opracowaniu i podję- dzali, że województwo nigdy takiej drogi człowiek, który sprawił, że prace związa- liśmy uzgodnienia z właścicielami nieru- nie wybudowało i nie wybuduje. Bo rze- ne z obwodnicą nabrały tempa. Równo- chomości na tym terenie, to wobec prote- czywiście to największa inwestycja drogo- legle w naszym Urzędzie Miejskim pracę stów województwo odstąpiło od realizacji wa województwa w historii. Przykrym za- rozpoczęła Marta Milewska, dysponująca inwestycji. Cały wysiłek poszedł na mar- skoczeniem było pojawienie się protestów ogromnymi kompetencjami w zakresie ne, a my – po kilku latach starań – zna- w Grodzisku, co ciekawe, w niektórych projektowania dróg, mostów, obciążeń. leźliśmy się w punkcie wyjścia. Wówczas przypadkach były one inspirowane przez Dzięki tym dwóm osobom i ich fachowo- zaproponowałem, żeby obwodnicę wy- osoby, które nie mieszkają przy obwodni- ści cała inwestycja jest tańsza o kilkadzie- budować tylko do ul. Nadarzyńskiej. Ale cy. Musiałem się zmierzyć również z taki- siąt milionów złotych. Potrafili znaleźć takie rozwiązanie wykluczył MZDW, po- mi historiami, jak zawiadomienie do CBA, rozmaite rozwiązania technologiczne nieważ obwodnica z definicji musi łączyć które złożył jeden z właścicieli nierucho- obniżające cenę. A mam wątpliwości, czy

BOGORIA nr 301 wrzesień 2020 miasto i gmina 7

radni sejmiku mazowieckiego wyraziliby bo firmy mają mniej pracy, wierzę, że pod – To definitywny koniec obwodnicy zgodę na budowę 7,5-kilometrowej drogi koniec przyszłego roku będziemy zbliżać po tej stronie miasta. Natomiast w naj- za ćwierć miliarda złotych, a takie były się do finału budowy. bliższym czasie przystąpimy do projek- wstępne szacunki. Ostatecznie droga zo- Istniejąca sieć drogowa Grodziska bę- towania i budowy 4-kilometrowej drogi stanie zbudowana za 145,5 mln zł. dzie gotowa na zmianę strumieni po- gminnej o podwyższonym standardzie, Budowa obwodnicy to inwestycja samo- jazdów w związku z uruchomieniem która będzie przebiegać w śladzie plano- rządu wojewódzkiego. Jaki wpływ na obwodnicy? wanej wcześniej obwodnicy – od ronda cały proces miała gmina? – Dzisiaj staramy się zrobić wszystko, w Kałęczynie do ul. Nadarzyńskiej, tak – Przede wszystkim to gmina Grodzisk aby powstały dobre drogi zjazdowe z ob- żeby cała południowa część miała zapew- była inicjatorem tego przedsięwzięcia. Jest wodnicy. Zjazdy przy ul. Logistycznej niony dojazd do autostrady bez koniecz- to droga wojewódzka, więc inwestorem i przy drodze do Chlebni obsłużą miesz- ności przejazdu przez miasto. Oczywiście jest samorząd Mazowsza, ale to z naszej kańców tej części gminy, a także Mila- to potrwa, ale gdy ta droga powstanie to inicjatywy obwodnica została wpisana nówka. Kolejny zjazd znajdzie się przy wraz z budowanymi już drogami gmin- do planów wojewódzkich, w połowie sfi- drodze prowadzącej do tunelu, a więc nymi będziemy dysponować odpowied- nansowaliśmy projekt, gmina wykupiła korzystać będą z niego mieszkańcy Łąk nią siecią, która spowoduje, że ruch nie również część gruntów, których wartość i tędy będzie najkrótsza droga do centrum będzie koncentrował się w jednym miej- została wyceniona na 14 mln zł. Warto dla samochodów osobowych. Myślę, że scu, tylko zostanie rozłożony. Myślę, że dodać, że radni kolejnych kadencji bar- po wybudowaniu obwodnicy wreszcie warte rozważenia jest również stworze- dzo mnie wspierali w działaniach na rzecz wszyscy docenią to, że tunel jest niski. nie dodatkowego połączenia ul. Dalekiej obwodnicy. Przez te lata pytania „co tam Gdyby umożliwiał przejazd samochodów z ul. Żyrardowską. z obwodnicą?” chwilami doprowadzały ciężarowych, to mielibyśmy tiry w cen- Wielokrotnie wspominał Pan, że spra- mnie do rozpaczy, a z drugiej strony mo- trum miasta, a moim celem jest ich wy- wa obwodnicy pochłania znaczną część bilizowały, by szukać nowych rozwiązań cofanie. Następnie będziemy mieli zjazd energii, jaką wkłada Pan w sprawowa- i przypominać urzędnikom w Warszawie, przy ul. Żyrardowskiej i on obsłuży całą nie urzędu burmistrza. Teraz, gdy umo- że my cały czas na obwodnicę czekamy część zachodnią i być może południową, wa na budowę jest podpisana, na co wy- i nie zamierzamy z niej zrezygnować. aczkolwiek myślę, że podobnie jak miesz- korzysta Pan tę energię? Da się krótko powiedzieć, dlaczego ta kańcy miejscowości położonych w połu- – Biorąc pod uwagę, że mamy roz- obwodnica jest tak ważna dla gminy? dniowej części gminy, również mieszkań- strzygniętą większość przetargów na – Jej powstanie zmieni jakość życia cy południowej części miasta będą jechali inwestycje w bieżącej kadencji, a za w Grodzisku i okolicy. Usprawni komuni- obwodnicą do końca, by z Kałęczyna do- chwilę ogłosimy przetarg na rozbudo- kowanie się z autostradą, zmniejszy ruch jechać do ul. Dalekiej i do Warszawskiej. wę szkoły nr 1 oraz na budowę remizy w samym mieście, skróci czas przejazdów Pracujemy nad poprzecznymi połącze- w Grodzisku, z jeszcze większą uwagą wewnątrz gminy, pozwoli na zakaz wjaz- niami, które pozwolą na rozładowanie zajmuję się budową ścieżek rowerowych du do miasta dla tirów, a przede wszyst- ruchu. Na ukończeniu jest budowa drogi i przebudową instalacji elektrycznych. kim zmniejszy się stan zanieczyszczenia w ciągu ulic Królicza-Drozda-Łagodna- Bo widzę, jak ludzie pokochali jazdę ro- spalinami w mieście. To lekarstwo na całe -Kijowska, która połączy Adamowiznę werami i trzeba im stworzyć bezpieczne komunikacyjne zło na naszym terenie. i wieś Szczęsne z Grodziskiem. Lada możliwości. Wiele ścieżek już budujemy, Pojedziemy obwodnicą na 500-lecie? moment ruszą roboty związane z budo- choćby przy wspomnianych przeze mnie – Przetarg wygrała bardzo solidna fir- wą ulic Akwarelowa-Żwirowa, czyli ko- nowo powstających drogach gminnych. ma, umowa jest podpisana, na koniec lejnego połączenia między Adamowizną Za chwilę ogłosimy przetarg na budo- września wykonawca wchodzi na plac i ul. Radońską. Na pewno musimy dokoń- wę ul. Marylskiego, również ze ścieżką budowy, a środki przewidziane na ten rok czyć połączenie ul. Dalekiej z Radońską. rowerową, w projektowaniu jest ścież- to 40 mln zł, więc sporo. Zrobimy wszyst- Ponadto przymierzamy się do zrobienia ka do Jaktorowa, wspólnie z powiatem ko, by latem 2022 roku, kiedy Grodzisk łącznika między ul. Kierlańczyków i Ar- zrealizujemy ścieżki do Kraśniczej Woli będzie obchodził 500-lecie nadania praw mii Krajowej, co usprawni wyjazd z osie- i Henrykowa. Oprócz obwodnicy chciał- miejskich, mieszkańcy mogli przejechać dla Kopernika, a dodatkowo dążymy do bym po sobie zostawić gminę ze ścieżka- obwodnicą, a także udać się na otwarcie przebudowy skrzyżowania ul. Okulickie- mi rowerowymi. A trzeba wiedzieć, że nowej hali sportowo-widowiskowej. To go i 3 Maja, bo od strony Milanówka ko- budowa ścieżek w tych wąskich drogach, byłoby pięknym prezentem urodzinowym nieczny jest prawoskręt. jakie kiedyś projektowano, przy kolizjach dla naszej społeczności. Biorąc pod uwa- Jest jeszcze szansa, że południowa ob- z istniejącymi mediami, jest technicznie gę, że mamy dobry okres dla inwestorów, wodnica powstanie? trudniejsze niż budowa obwodnicy. Ale tu wszystko zależy od gminy i od staro- stwa, z którym współpraca układa się Urząd Miejski opublikował animację ilustrującą bardzo dobrze. Wszystko jest na miejscu, przebieg obwodnicy w terenie pracują tu ludzie z Grodziska, więc zale- ży im, by inwestycje przebiegały szybko. A drugą sprawą, której się w dużej mierze poświęcę, będzie budowa nowego zbior- nika wodnego w Chlebni. Potrzeba bę- dzie dużo zabiegów, by ten zbiornik nie kosztował nas dużo, tylko powstał z do- tacji. Ale jeśli wszystko się uda, będziemy mieć świetną atrakcję dla mieszkańców Grodziska Mazowieckiego i okolic. To oprócz obwodnicy będzie dodatkowym elementem, którzy zmieni oblicze rejonu pomiędzy Łąkami a autostradą.

fot. YouTube\ GrodziskMaz YouTube\ fot. Dziękuję za rozmowę.

BOGORIA nr 301 wrzesień 2020 8 miasto i gmina Tłusty czwartek w sierpniu Ponieważ w czwartek, 27 sierpnia, w Grodzisku doszło do podpisania umowy między Mazowieckim Zarządem Dróg Wojewódzkich a firmą Strabag na budowę obwodnicy zachodniej, chyba najbardziej, a już na pewno najdłużej wyczekiwanej inwestycji w gminie, nieco w cieniu znalazły się wydarzenia, które miały miejsce przed południem w Mediatece, kiedy niemal hurtowo zostały podpisane umowy na realizację inwestycji gminnych wartych w sumie blisko 19 mln zł. Chcemy szybko i sprawnie miało korzystny wpływ także na sytuację w szkołach miejskich. – Ta szkoła przejmie rzeczywiście nadmiar uczniów na połu- dniu, ale rozładuje też sytuację w centrum miasta. Niebawem będziemy musieli zro- bić nową sieć szkół. Gdybyśmy wiedzieli parę lat temu, że wrócimy do 8-klasowych podstawówek, z pewnością inaczej przebie- gałaby rozbudowa szkoły w Adamowiźnie. Podczas podpisania umowy obecny był również sołtys Szczęsnego Zbigniew Su- rała, który podkreślał, że szkoła poprawi nak 600-metrowa droga, którą do końca października powinna wybudować firma Największe zainteresowanie, a jednocze- standard wsi i wraz ze świetlicą stworzy Efekt, również przyniesie nomen omen śnie najwyższa wartość towarzyszyły umo- kompleks kulturalno-edukacyjny. – Całe pozytywny efekt dla komunikacji po- wie na realizację pierwszego etapu budowy rodziny są zachwycone, bo na 700 miesz- łudniowej części gminy i ułatwi dojazd szkoły w Szczęsnem, wartego 10,4 mln zł. kańców jest aż 240 dzieci, a najwięcej do z Książenic do Owczarni. – To dla nas niezwykle ważne wydarze- 10 roku życia. nie. Dzisiaj zarówno w Adamowiźnie, jak i w Książenicach mamy bardzo przeciążo- Połączenie z dofinansowaniem Owocny piątek Po wyjątkowo tłustym, jeśli chodzi o umo- ne pomieszczenia klasowe i dużą zmiano- wy na realizacje inwestycji, czwartku przy- wość. Ta inwestycja posłuży zmniejszeniu szedł owocny piątek. 28 sierpnia została zmianowości i poprawie komfortu pracy podpisana umowa, na mocy której do w tych szkołach. Dlatego chcemy, by budo- końca przyszłego roku potrwa budowa wa przebiegała szybko i sprawnie i mamy parkingu przy ul. Traugutta. Powstanie nadzieję, że firma właśnie tak to zrobi – tam 57 miejsc postojowych dla samocho- mówił burmistrz Grzegorz Benedykciński, dów osobowych, 3 miejsca dla samocho- który przypomniał, że do przetargu zgłosi- dów wykorzystywanych przez osoby nie- ło się aż 19 przedsiębiorstw budowlanych. pełnosprawne, a także wiata na rowery, Wygrała firma Lindner Polska z Warszawy. która pomieści 45 jednośladów i będzie Docelowo w Szczęsnem ma powstać wyposażona w dwa stanowiska do ładowa- szkoła podstawowa z oddziałami przed- nia rowerów elektrycznych. szkolnymi. W pierwszym etapie, na które- Niewiele mniej, bo 7,4 mln zł, gmina za- go realizację wykonawca będzie miał czas płaci za budowę ulic Żwirowej i Akware- do końca 2021 roku, wybudowana zostanie lowej. Znaczna część tej kwoty zostanie część obiektu przeznaczonego w pierwot- pokryta z dofinansowania z Programu nym projekcie na przedszkole oraz dwu- Budowy Dróg Samorządowych. Nowa kondygnacyjny łącznik. Zmiany dokona- ponadpółtorakilometrowa droga wraz ze ne w stosunku do projektu pierwotnego ścieżką rowerową połączy ul. Osowiecką umożliwią funkcjonowanie obiektu jako w Odrano-Woli z rondem Wacławy Obłę- szkoły, która w tym kształcie ma działać kowskiej, a więc ul. Radońską i E. Plater. ok. 3-4 lat. – Za ok. 2 lata przewidujemy Przetarg na realizację tej inwestycji wygra- ogłoszenie przetargu na budowę dalszej ła firma Mabau, która ma 12 miesięcy na części szkoły, która docelowo będzie mo- zakończenie prac. Problemów z dotrzyma- gła pomieścić ok. 700 uczniów, zaś przed- niem tego terminu nie przewiduje przed- – Istniejący parking doprowadzimy do szkole będzie dysponowało 250 miejscami stawicielka firmy Monika Kozera. eleganckiego stanu. Zlikwidujemy ogro- dla dzieci – zapowiadał burmistrz. – Sama inwestycja jest dla nas znacząca dzenie, więc stworzy się przestrzeń bar- Pierwsze efekty prac powinno być widać ze względu na jej przejściowość na 2021 dziej otwarta i dobrze oświetlona – mówił w najbliższym czasie, gdyż budżet inwesty- rok. To jedna z wielu dróg, jakie budujemy, burmistrz Grzegorz Benedykciński. cji przewiduje dość spore wykorzystanie choć odznacza się pewnym skomplikowa- Przetarg na realizację tego zadania wy- środków jeszcze w tym roku. – W jakimś niem ze względu na to, że zawiera różnego grała firma MKL-BUD z Warszawy, która sensie jest to dla nas wyzwanie, ale na pew- rodzaju strukturę towarzyszącą i wymaga przed przystąpieniem do prac budowla- no nie problem. Będziemy również szukać zaangażowania wielu branż – mówiła. nych wykona projekt i uzyska pozwole- takich rozwiązań, by materiały, które będą Niemniej jeśli wszystko pójdzie z pla- nie na budowę. Całość kosztować będzie wykorzystane w przyszłym roku, zakupić nem, to mieszkańcy z drogi powinni móc blisko 1,5 mln zł, a gmina na ten cel po- już teraz – mówił Piotr Ofrecht, prezes skorzystać pod koniec przyszłego lata. zyskała dotację unijną w ramach projek- Lindner Polska. tu „Poprawa jakości powietrza na terenie Jak przewiduje przewodnicząca komisji Efekt da efekt ZIT WOF poprzez budowę parkingów oświaty, kultury, kultury fizycznej i spor- W porównaniu z dwiema poprzednimi Parkuj i Jedź”. tu Rady Miejskiej Aleksandra Kapuściak, inwestycjami 350 tys. zł za przebudowę wybudowanie szkoły w Szczęsnem będzie alei Sadowej wygląda dość skromnie, jed- Tekst i fot. Krzysztof Bońkowski

BOGORIA nr 301 wrzesień 2020 reklamakultura 9

BOGORIA nr 301 wrzesień 2020 10 kulturamiasto i gmina Którędy szła wolność? Z okazji 40. rocznicy porozumień sierpniowych wiceburmistrz Tomasz Krupski i reprezentujący Ośrodek Kultury radny Łukasz Nowacki złożyli kwiaty przed tablicą upamiętniającą działalność grodziskiego Komitetu Obywatelskiego „Solidar- ność”, inicjatywy powstałej w roku 1989, w okre- sie przygotowań do pierwszych częściowo wolnych wyborów parlamentarnych.

Ówczesne zwycięstwo opozycji demokratycz- historyk, który najważniejszą spuściznę tam- Bo – jak przekonują we wstępie autorzy – „hi- nej, skupionej wokół NSZZ „Solidarność”, tego okresu upatruje w demokracji zdefinio- storia może dziać się wszędzie, tuż obok nas, było symbolicznym zwieńczeniem pewne- wanej jako wielka odpowiedzialność i wol- na naszej ulicy, sąsiednim podwórku, w mu- go etapu zapoczątkowanej niemal dekadę ność do wyrażania własnych poglądów. rach szkoły czy urzędu, który na co dzień wcześniej walki o reformę państwa. Wśród W jaki sposób „Ścieżki Wolności” połączy- mijamy, autorami i uczestnikami dziejo- 21 postulatów, których spełnienia domagali ły w Grodzisku siedzibę Komitetu Obywatel- wych procesów mogą być ludzie mieszkający się strajkujący w sierpniu 1980 roku robot- skiego i zarejestrowanego dziewięć lat wcze- w tym samym bloku, nasi znajomi, sąsiedzi, nicy, znalazły się m.in. wolność słowa, prawo śniej pierwszego w powojennych dziejach ba – członkowie rodziny, zaś z pozoru błahe do zrzeszania się pracowników, zaprzestanie niezależnego związku zawodowego, można wydarzenia i zajścia mające miejsce w mieście represji za przekonania, a także wzrost płac, się dowiedzieć ze spacerownika historycz- takim jak Grodzisk Mazowiecki składają się wolne soboty i poprawa warunków pracy nego „Ścieżki Wolności 1976 – 1989”. Publi- na panoramę dziejów Polski”. I o tym właśnie służby zdrowia. kację autorstwa Wojciecha Hardta, w latach z powodzeniem opowiada spacerownik. – Porozumienia sierpniowe to jeden z nie- PRL-u uczestnika opozycji demokratycznej, Ponieważ publikacja skierowana jest rów- wielu kamieni milowych w historii Polski, a w III RP wieloletniego samorządowca, i Łu- nież do młodszego pokolenia, zawiera obja- który odwołuje się do jednoznacznie pozy- kasza Nowackiego, specjalisty ds. historii śnienia opisywanych zjawisk i używanych tywnych wartości i także o te wartości to- miasta, wydał Urząd Miejski we współpracy terminów, bo któż z młodych może dziś czył walkę metodami demokratycznymi. Nie z Ośrodkiem Kultury z okazji 40 rocznicy wiedzieć, czym był powielacz, kiedy wybu- za pomocą broni czy powstańczego zrywu powstania NSZZ „Solidarność”. Kieszonko- chła wojna polsko-jaruzelska albo kim byli i przelewu krwi. Dlatego trzeba pielęgnować wy format i atrakcyjna szata graficzna wy- nieznani sprawcy. Ułatwieniem w nawigacji pamięć o sierpniu i o Solidarności. Trzeba dawnictwa sprawiają, że z interesującą treścią po dziejach jest kalendarium wydarzeń, zaś pielęgnować to, co w tym micie o Solidar- można zapoznać się nie tylko w domowym wartość dodaną broszury stanowią archiwal- ności jest piękne – mówił 31 sierpnia wice- zaciszu, lecz także podczas spaceru szlakiem ne fotografie i dokumenty. burmistrz Tomasz Krupski, z wykształcenia miejsc, w których działa się wielka historia. Tekst i fot. Krzysztof Bońkowski Seniorzy wracają do akcji Pandemia sprawiła, że z początkiem marca zostały wstrzymane wszystkie aktywności w ramach Strefy Aktywnego Seniora. Organizatorzy programu nie pozostawili jednak swoich odbiorców samych sobie, lecz dostosowali się do zmienionej rzeczywistości. – Szukaliśmy jakiejś formy zachowania styka kręgosłupa, nordic walking, pilates, Ósma edycja SAS rozpocznie się ciągłości zajęć i po pierwszym okresie, tai-chi i joga. Łącznie były to 42 różne 21 września. Zapisy trwają od 7 do kiedy wszystko zamarło, od drugiej po- spotkania, które cieszyły się zaintereso- 17 września. Szczegółowe informacje na łowy maja, aż do początku lipca prowa- waniem ze strony odbiorców. Na trenin- ten temat można znaleźć m.in. na stronie dziliśmy zajęcia online. Polegały one na gi na świeżym powietrzu przychodziło internetowej Centrum Kultury oraz na tym, że instruktorzy nagrywali filmy, 20-30 osób. Zachowywaliśmy wszelkie Facebooku Strefy Aktywnego Seniora. które były codziennie zamieszczane na normy bezpieczeństwa, a seniorzy usta- Zakończenie tej edycji planowane jest na kanale YouTube. Spotkało się to z bardzo wiali się w dużym oddaleniu od siebie – 15 stycznia 2021 roku. życzliwym przyjęciem. Duża liczba osób dodał Marcin Mazur. Anna Redel dzwoniła lub wysyłała do nas smsy, że są bardzo zadowoleni – mówił Marcin Ma- zur, koordynator SAS. W sierpniu organizatorzy programu skierowanego do grodziskich seniorów poszli o krok dalej i przygotowali zajęcia w Parku Skarbków, zaplanowane na go- dziny poranne i popołudniowe, tak, aby uniknąć największego upału. – W ofercie były zajęcia typowo rucho- we: gimnastyka rehabilitacyjna, ćwicze-

nia wzmacniające, tańce latino, gimna- fot.FB\SAS

BOGORIA nr 301 wrzesień 2020 edukacja 11 Liczymy na współpracę Z Ewą Burzyk, dyrektorem Biura Oświaty Gminy Grodzisk Mazowiecki, rozmawiał Krzysztof Bońkowski. względem zagrożenia epidemicznego, wy budynku SP nr 1 przy ul. Bartnia- ponieważ uczniowie i nauczyciele powró- ka. Wkrótce będzie ogłoszony przetarg. cili z wyjazdów wakacyjnych, również Mamy ambitny plan zmniejszenia do z obszarów o znacznie gorszej statystyce minimum zmianowości w szkołach, więc zachorowań. Będziemy na bieżąco moni- inwestycje poszerzające bazę lokalową są torować sytuację i swoje działania dosto- konieczne, szczególnie przy stale rosną- sowywać do stopnia zagrożenia. cej liczbie uczniów. 1 września przed przedszkolami formo- Trzy placówki w rok szkolny wkraczają wały się długie kolejki oczekujących na z nowymi dyrektorami. Czy zechciała- wejście. Powinniśmy się zacząć przyzwy- by Pani w dwóch słowach przedstawić fot.arch. prywatne czajać do takiego widoku czy raczej to nowe kierownictwo i przybliżyć przy- Rozpoczynamy wyjątkowy rok szkolny. efekt pierwszego dnia po wakacjach? czyny zmian? Jesteśmy gotowi na naukę w warunkach – Rzeczywiście, pierwszy dzień był – Konkursy na stanowiska dyrektorów pandemii? trudny, szczególnie dla przedszkoli. Fakt trzech szkół odbyły się w lipcu. W związ- – Nikt nie jest w stanie przewidzieć, jak przekazywania dzieci w drzwiach przed- ku z rezygnacją z pełnienia funkcji i odej- będzie wyglądała sytuacja za miesiąc czy szkola bez możliwości wejścia rodziców ściem na emeryturę dotychczasowego dy- dwa. Natomiast jako organ prowadzą- do placówki powodował, że przed kilko- rektora Zespołu Szkolno-Przedszkolnego cy przed rozpoczęciem roku podjęliśmy ma placówkami formowały się kolejki. Sy- nr 1 funkcję dyrektora tej placówki od szereg działań dla zapewnienia bezpiecz- tuacja została opanowana i już 2 września 1 września pełni wyłoniona w konkursie nych warunków nauki i pracy. Przedszko- zarówno wejście, jak i odbiór dzieci odby- pani Beata Bogucka – wieloletni wice- la i szkoły gminne zostały wyposażone wały się płynnie. dyrektor szkoły. Ponieważ w przypadku w środki ochrony zgodnie ze złożonym za- dwóch pozostałych szkół konkursy zo- potrzebowaniem – środki dezynfekujące, Wakacje tradycyjnie są okresem bieżą- stały nierozstrzygnięte Burmistrz Gro- dozowniki, maseczki, przyłbice, termome- cych remontów w placówkach oświa- dziska Mazowieckiego, zgodnie z pra- try. Gmina zakupiła dla każdej placówki towych. W tym roku również udało się wem oświatowym, powierzył funkcje specjalistyczne zamgławiacze – urządze- przeprowadzić tego rodzaju inwestycje? dyrektorów wybranym kandydatom. Po nia do dezynfekowania pomieszczeń. Pra- – Niepewna sytuacja finansowa, a tak- zakończeniu kadencji dotychczasowego cownicy obsługi zostali przeszkoleni przez że kilkumiesięczna przerwa w normal- służby BHP w zakresie działań mających nym funkcjonowaniu zarówno placówek dyrektora Szkoły Podstawowej w Adamo- na celu zmniejszenie ryzyka rozprzestrze- oświatowych, jak i urzędu, odbiła się na wiźnie jego następcą została pani Monika niania się wirusa. Odbyło się spotkanie skali przeprowadzonych remontów. Nie- Błądek. Wobec odwołania przez organ dyrektorów placówek oświatowych z dy- mniej w większości szkół wykonano nie- prowadzący w czerwcu 2020 r. dyrekto- rektorem Powiatowej Stacji Sanitarno-Epi- zbędne prace malarskie, wyremontowano ra Szkoły Podstawowej w Książenicach demiologicznej, podczas którego ustalono schody zewnętrzne w Szkole Podstawowej w związku z licznymi nieprawidłowo- kanały szybkiej komunikacji i rozmawia- nr 6, naprawiono dach i wymieniono okno ściami w sposobie zarządzania placówką, no o procedurach na wypadek zachorowa- dachowe w SP nr 1, wycyklinowano pod- funkcja dyrektora szkoły w Książenicach nia ucznia lub pracownika. łogi w Przedszkolu nr 5 i wykonano sze- została powierzona panu Cezaremu Skal- skiemu. Wszystkim nowym dyrektorom Jakie nadzwyczajne procedury obowią- reg innych drobnych prac remontowych. Zlecone zostało projektowanie placów życzymy sukcesów i satysfakcji z wykony- zują w placówkach oświatowych? wania tego niezwykle trudnego zadania. – Po ukazaniu się wytycznych GIS, MZ zabaw w Przedszkolu nr 1 i Przedszkolu i MEN dla publicznych i niepublicznych nr 7. Opracowywany jest również pro- Wszyscy trzymają kciuki, by do takiej szkół i placówek przystąpiliśmy do opraco- jekt dużego remontu w budynku Zespołu sytuacji nie doszło, jednak nie można wania procedur obowiązujących w gmin- Szkolno-Przedszkolnego nr 1. Będzie on wykluczyć, że w placówkach oświato- nych szkołach i przedszkolach. Część realizowany w bieżącym roku szkolnym. wych pojawią się przypadki koronawi- zapisów to wspólne uzgodnienia dyrek- W ubiegłym roku SP nr 2 zyskała nowe rusa. Jakie są procedury przewidziane torów, np. obowiązek noszenia maseczek skrzydło, a SP nr 5 i SP w Izdebnie Ko- na taką okoliczność? przez uczniów w szatniach i na koryta- ścielnym wzbogaciły się o nowe sale gim- – Oczywiście nie możemy wykluczyć rzach. Pozostałe procedury, wprowadzo- nastyczne. To ma jakieś przełożenie na przypadków zachorowań na COVID-19 ne w konkretnej placówce, uwzględniają zmniejszenie zmianowości w tym roku w placówkach oświatowych. Procedury możliwości organizacyjne, lokalizacyjne szkolnym? na tę okoliczność są opracowane i będzie- i personalne. Informacje dla rodziców do- – Realizacja tych trzech inwestycji my je stosować we współpracy z właści- stępne są na stronach internetowych zmieniła znacząco sytuację tych szkół wymi służbami. Jednak najważniejsze dla przedszkoli i szkół. i wpłynęła na poprawę warunków ich nas jest zminimalizowanie zagrożenia, Po pierwszym tygodniu nauki można funkcjonowania i wskaźnika zmiano- co można osiągnąć jedynie przy zgod- już pokusić się o pierwsze wnioski? wości. Przed nami kolejna bardzo ważna nym współdziałaniu dyrekcji, nauczy- cieli, pracowników niepedagogicznych, – Wdrożone w szkołach i przedszkolach inwestycja – budowa Szkoły Podstawo- procedury bezpieczeństwa spotkały się ze wej w Szczęsnem, której realizacja będzie uczniów i rodziców. Bardzo liczymy na zrozumieniem i akceptacją zdecydowa- miała wpływ na poprawę warunków loka- tę współpracę, na wzajemny szacunek nej większości rodziców i uczniów, choć lowych SP nr 6 oraz szkół w Adamowiźnie i świadomość wspólnych celów, jakimi są mieliśmy pojedyncze przypadki osób i w Książenicach. Zgodnie z umową pod- zapewnienie możliwości edukacji i opieki negujących podejmowane w placówkach pisaną z wykonawcą termin zakończenia w normalnych warunkach oraz zdrowie działania. Pierwsze tygodnie nauczania pierwszego etapu inwestycji to 31 grudnia naszych dzieci. stacjonarnego to czas szczególny pod 2021. Opracowany jest projekt rozbudo- Dziękuję za rozmowę.

BOGORIA nr 301 wrzesień 2020 12 kulturazdrowie Dyscyplina bezpieczeństwa Z inicjatywy grodziskich władz samorządowych przedstawiciele lokalnych instytucji i służb spotkali się w poło- wie sierpnia w Parku Skarbków, by podzielić się z opinią publiczną swoimi obserwacjami i wnioskami związa- nymi z trwającą pandemią COVID-19. Wypowiedzi zostały zarejestrowane przez Radio Bogoria, jak również upowszechnione w postaci krótkich filmów. Poniżej prezentujemy najciekawsze naszym zdaniem fragmenty. B u r m i s t r z dów leczenia pacjentów z COVID-19. Mam choroba u niego czy jego bliskich. W spo- Grzegorz Bene- w swojej praktyce takich pacjentów. To sób szczególny chrońmy osoby starsze, dykciński: jest wielki problem, bo jedni przechodzą takie, które mają obniżoną odporność lub – Wielkie sło- tę infekcję łagodnie, a inni znacznie gorzej które mają inne ciężkie choroby. wa uznania dla – mają wysoką gorączkę, suchy męczący Dla mnie najważniejszy element to no- mieszkańc ów kaszel, który prowadzi do duszności. Te szenie maseczki. Aby miało to sens, musi gminy Gro- objawy są spowodowane tym, że jednym szczelnie przylegać do twarzy. Specjaliści dzisk za dbałość z powikłań jest wirusowe zapalenie płuc, informują, jak bardzo łatwo sprawdzić, o zdrowie swoje które ma często ciężki przebieg prowa- na ile skuteczna jest dana maseczka. To i innych, któ- (6) ar fot. dzący do niewydolności oddechowej i ci metoda zdmuchiwania płomienia świecy ra była i jest na bardzo wysokim pozio- pacjenci wymagają hospitalizacji w szpi- – jeżeli zdmuchniemy świeczkę przez tka- mie. Zwracam się jednak do wszystkich talach jednoimiennych. Przebieg choroby ninę, którą mamy w maseczce, to znaczy, tych, którzy nie wierzą w COVID-19. Nie jest bardzo różny, bo są również pacjenci, że ta maseczka nie jest skuteczna. Ponadto mamy prawa zmieniać państwa poglądów, którzy są bezobjawowi, w związku z czym powinniśmy zawsze mieć przy sobie przy- ale mamy prawo oczekiwać, aby państwa jest to dla nas, lekarzy, duże wyzwanie. najmniej dwie maseczki, aby w sytuacji, zachowanie było zachowaniem solidarno- Dlatego apeluję jako lekarz, abyśmy w której uznamy, że jedna maseczka jest ściowym. Przeżyliśmy w Urzędzie Miej- nosili maseczki i nie tracili czujności. już zużyta, można było założyć drugą. skim chorobę jednej z naszych pracownic Maseczki nie chronią nas w 100 pro- Chciałabym zaapelować do wszystkich, i nie jest wcale tak, że jest to choroba lekka centach, ale na pewno stanowią swoistą że jeżeli mają jakiekolwiek niepokojące i łatwa do wyleczenia. To, że nie doszło barierę przed wtargnięciem wirusa do podejrzenia związane ze stanem swojego jednak do transmisji zakażeń w urzędzie naszego organizmu, ponieważ zakażenie zdrowia, to aby kontaktowali się ze swoim na większą skalę, zawdzięczamy reżimo- następuje drogą kropelkową. Z powie- lekarzem rodzinnym. Wątpliwości, czy to wi, który był wprowadzony i którego bar- trzem, na skutek kaszlu czy kichania, wi- COVID-19 czy jeszcze nie, warto wery- dzo pilnowaliśmy. rus wnika do naszego organizmu poprzez fikować z lekarzami, którzy mają coraz Dlatego proszę, abyście z szacunku do nos i jamę ustną. większą wiedzę na temat tej choroby. innych ludzi przestrzegali trzech prostych Błędem jest noszenie tej samej masecz- zasad: zachowujmy odstęp, myjmy ręce, ki cały czas, bo na tej maseczce mogą się Krystyna Płukis, starajmy się nie spotykać w pomieszcze- znajdować kropelki zawierające wirusa. dyrektor Szpita- niach, a jeżeli już w nich jesteśmy, to miej- Taka maseczka wtedy nas nie chroni. Je- la Zachodniego: my maseczki. Bardzo proszę, żeby również żeli mamy maseczki bawełniane, to należy – Niepokoją nas na targowisku nosić maseczki, bo jest tam je codziennie prać i prasować w wysokiej liczby zakażo- bardzo dużo ludzi. Taka dyscyplina po- temperaturze. Jeżeli stosujemy maseczki nych pacjentów, o zwoli nam uniknąć wchodzenia w tzw. jednorazowe, to należy je zdejmować obu- których dowiadu- czerwoną strefę, czego bardzo nie chcemy. ręcznie i wyrzucać do kosza po każdym jemy się z mediów Musimy dmuchać na zimne, dlatego ape- noszeniu. lub od Ministra luję do waszej mądrości. Noszenie maseczki to jedno, a zacho- Zdrowia. To jest Dobra współpraca sanepidu, szpitala, wanie dystansu społecznego i higieny to bardzo poważny sygnał dla nas wszyst- powiatu i gminy może pomóc uratować drugie. Trzeba przestrzegać tych trzech kich, że rozluźnienie zakazów, jak i zmę- nas przed masowym rozszerzaniem się tej podstawowych zasad i być pogodnym czenie społeczeństwa siedzeniem w domu, choroby, m.in. dzięki temu, że posiadamy człowiekiem, dobrze się odżywiać, pić wyzwoliło w nas wszystkich luz, zbyt duży aparat do badań. Kiedy jest jakieś podej- dużo płynów i zażywać dużo ruchu. luz. Niestety nie możemy bagatelizować rzenie zakażenia, to urządzenie bardzo tego zagrożenia. Jestem pełna obaw i moi szybko może ujawnić, czy dana osoba jest Halina Sankow- pracownicy też, że w którymś momencie chora, czy nie. Możemy ją i ludzi wokół tej ska, Państwo- może się pojawić pacjent, który zagrozi osoby wtedy szybko izolować. Aby unikać wy Powiatowy pracy SOR-u czy nawet całego szpitala. takich sytuacji, że ktoś chory na grypę Inspektor Sani- Dlatego apeluję, żeby pacjenci mówili będzie podejrzewał, że choruje na korona- tarny: nam prawdę. Musimy wiedzieć, czy ktoś wirusa lub dojdzie do kumulacji obu cho- – Jesteśmy w prze- miał kontakt z osobą w kwarantannie, był rób, chcemy umożliwić osobom powyżej dedniu okresu je- w powiecie w strefie czerwonej lub żół- 65 roku życia bezpłatne zaszczepienie się siennego, kiedy w tej, był uczestnikiem wesela lub innych właśnie przeciwko grypie. zachorowaniach spotkań. My nie odrzucamy takiego pa- zbiorowych dominuje grypa. Wirus gry- cjenta, tylko go stosownie izolujemy i cze- Joanna Wró- py rozprzestrzenia się równie łatwo jak kamy na wynik testowy. Choć czas jest blewska, prze- wirus SARS-CoV-2 – są to wirusy prze- wydłużony, to prosimy o zrozumienie. wodnicząc a noszone drogą kropelkową, więc łatwość Wynika to z tego, że w okresie pandemii Rady Miejskiej, transmisji jest ogromna. Dlatego próbuj- wystosowano do SOR-ów procedury, któ- lekarz: my zrobić wszystko, żeby uniknąć chaosu. re wymusiły podzielenie tego oddziału na – Nikt z nas nie Są to proste rzeczy, które świadczą o na- dwie strefy: czystą i brudną. Wymusza to wie, jak długo ta szej odpowiedzialności: odległość, higiena podział kadry, której i tak jest niewiele. pandemia będzie i maseczka. Pozwoli to na ograniczenie To trudny temat związany z bezpieczeń- trwała. Nie ma rozprzestrzeniania się zakażeń. Nikt z nas stwem wszystkich, nie tylko pacjentów, jeszcze standar- przecież nie wie, jak będzie przebiegała ale też pracowników.

BOGORIA nr 301 wrzesień 2020 zdrowie 13

Wszyscy możemy być bardzo zadowole- czonego z arogancją. Wówczas stosuje- i przemówienie do rozsądku ludziom, aby ni z tego, że jesteśmy w posiadaniu urzą- my postępowanie mandatowe, niektórzy wszyscy mogli czuć się bezpiecznie. Mamy dzenia najwyższej klasy, którego badania zostają ukarani mandatem w wysokości do czynienia z ograniczeniami, które nie testowe oparte są na genetyce, a wyniki 500 zł, kierujemy wnioski do sądu. Nie jest są dla nikogo przyjemne, ale robimy to nie osiągamy w czasie do kilku godzin. Dzię- to na szczęście jakaś bardzo duża skala, tylko dla siebie, ale też dla naszych najbliż- ki temu, że ten sprzęt nie był zakupiony więc uważam, że lokalne społeczeństwo szych, naszych sąsiadów, znajomych czy ze środków unijnych, to nie ma prawnej jest zdyscyplinowane. Na początku ludzie po prostu mieszkańców naszego miasta. blokady korzystania z niego przez pacjen- nie mieli świadomości, jak straszna jest Mamy kilkanaście telefonów dziennie tów niefinansowanych z NFZ. W związku ta niewidoczna dla nas choroba. Obec- dotyczących nieprawidłowego zachowa- z tym każdy, kto chce mieć indywidualnie, nie ta świadomość jest większa, ale mimo nia, najczęściej w placówkach handlowych. komercyjnie wykonane badanie testu, ma wszystko dostajemy sygnały, że nie wszy- Telefonują do nas zarówno handlowcy, jak taką możliwość przez 7 dni w tygodniu od scy stosują się do obowiązującego prawa. i zbulwersowani klienci, którzy obserwują godz. 10.00 do 11.00. Nie dajmy się zatem ponieść poczuciu, niefrasobliwość innych klientów. Jeździmy że wszystko nam wolno, że skoro nie cho- na te interwencje. I choć w Grodzisku nie Wojciech Bogiel, rujemy, to nie musimy zasłaniać ust i nosa. jest tak bardzo źle, jeżeli chodzi o noszenie Komendant Po- Pamiętajmy o 1,5-metrowym dystansie maseczek, to nie znaczy, że nie może być wiatowy Policji: społecznym. Zachowujmy wszelkie środ- lepiej. Większość mieszkańców rozumie te – Kilka miesię- ki bezpieczeństwa. Zadbajmy o zdrowie potrzeby i wielokrotnie zauważamy taką cy temu ujawni- wspólnie, wszyscy obywatele. sytuację, w której użytkownicy środków ły się pierwsze komunikacji publicznej stosują zakry- przypadki koro- Dariusz Zalesiń- wanie ust i nosa, tak się dzieje w naszych nawirusa. Wpro- ski, Komendant autobusach, pociągach kolejki WKD, na wadzono bardzo Straży Miejskiej: peronach i przystankach. r e s t r y k c y j n e – Kończy się czas Jest problem z częścią osób z punktów środki. Ten okres pobłażliwośc i . handlowych. Wynika to z pewnej trudno- uczył nas przestrzegania różnych zasad. Wszystkie osoby, ści przyzwyczajenia się do zakrywania ust Obecnie obowiązkiem jest zakrywanie ust które nie stosują i nosa przez 8 czy 10 godzin pracy w skle- i nosa maseczką lub innym przedmiotem. się do obostrzeń pie czy innej placówce. Jednak właścicie- Policja sprawdza i monitoruje wywiązy- wprowadzonych le sklepów i sprzedawcy muszą poczuć wanie się z tego nakazu. przez rząd, są na- w sobie odpowiedzialność. Bo jeżeli klient Niejednokrotnie ludzie tłumaczą się, rażone na kary grzywny. Chcemy egze- nie będzie wiedzieć, że ma odpowiednią że zapomnieli założyć maseczkę. Mają kwować realizację tych przepisów, dlatego substancję do odkażania rąk i nie będzie ją w kieszeni i usprawiedliwiają się, że są chodzimy w patrolach mieszanych z po- widzieć, że jest zachowywany reżim sani- roztargnieni. Pouczamy takie osoby, ale licją, ale także samodzielnie. Nie chcę, tarny w danym miejscu, to po prostu nie nie zawsze to skutkuje. Są przypadki na- aby te słowa zabrzmiały jak jakaś forma będzie robił tam zakupów. gminnego lekceważenia przepisów połą- zastraszania. Chodzi o uświadomienie Opr. Anna Redel

EUROPEJSKI DZIEŃ BEZ SAMOCHODU 22.09.2020 R. Nie kasuj biletu i jedź za darmo

Więcej informacji nt. oferty „Dzień bez samochodu w WKD” dostępnych jest na stronie internetowej www.wkd.com.pl

możliwość przejazdu wszystkimi pociągami WKD

bez konieczności zakupu biletu KONKURS „ZŁAP WIEWIÓRKĘ” bez konieczności posiadania dokumentu (Regulamin konkursu i Karta Konkursowa dostępne na stronie www.wkd.com.pl) stwierdzającego prawo do odbycia podróży

22.09.2020 R. ZNAJDŹ 4 SPECJALNE PLAKATY KONKURSOWE UKRYTE NA LINII WKD Z WIZERUNKIEM WIEWIÓRKI

22.09.2020 R. ZRÓB ZDJĘCIA WSZYSTKIM 4 PLAKATOM SPECJALNYM

23.09.2020 R. PRZEŚLIJ NA ADRES [email protected] 4 ZDJĘCIA PLAKATÓW SPECJALNYCH WRAZ AMA

KL Z WYPEŁNIONĄKARTĄ KONKURSOWĄ RE

BOGORIA nr 301 wrzesień 2020 14 wydarzenia Rano zaczęły spadać bomby Miejskim obchodom 81. rocznicy wybuchu II wojny światowej towarzyszyła deszczowa pogoda. Mimo tych niesprzyjających warunków przedstawiciele różnych instytucji, po odśpiewaniu hymnu państwowego, jak co roku złożyli kwiaty na mogile obrońców ojczyzny na cmentarzu parafialnym. – Okazujemy w ten sposób wdzięczność już nigdy człowiek człowiekowi i naród wszystkim tym, którzy zginęli w czasie narodowi nie zgotował podobnego losu – tej okropnej wojny. To wyraz naszego pa- mówił podczas kazania ks. proboszcz. triotyzmu – mówił burmistrz Grzegorz Na uroczystości nie zabrakło ostatniego Benedykciński. Jako symboliczny hołd żyjącego grodziskiego reprezentanta Sza- wybrzmiał wykonywany nad mogiłami rych Szeregów. żołnierskimi sygnał „Śpij kolego”. – 31 sierpnia 1939 roku po godz. 22 przy- Potem odbyła się msza św. w intencji jechałem do Grodziska do dziadka. Rano, uczestników i ofiar wojny w kościele św. około godz. 5, zaczęły spadać bomby. Nie Anny. Celebrze przewodniczył ks. pro- wiadomo było, ile będzie trwała ta wojna. boszcz Dariusz Gal. Niemcy wkroczyli do miasta 8 września. – Chcemy zachować pamięć o tamtych Pierwszy okres okupacji był straszny – wspo- tragicznych wydarzeniach ku przestrodze minał kapitan Mieczysław Matuszewski. dla wszystkich przyszłych pokoleń, aby Tekst i fot. Anna Redel Kim byli ci młodzi ludzie? Msza św. w intencji ojczyzny, złożenie kwiatów na pomniku Miejsce Straceń przy pl. Wolności oraz historyczna gra miejska i koncert okolicznościowy – to od kilku lat stałe elementy pierwszosierpniowych obchodów rocznicy wybuchu powstania warszawskiego. Nie inaczej było i w tym roku. – Osią fabularną gry jest zrzut w Radoniach spodzianka, Centrum Kultury, Willi Rado- grupy cichociemnych, co stało się w nocy goszcz i na cmentarzu żydowskim, kończyły z 30 na 31 lipca 1944 r. Ci ludzie następne- zmagania przed Antykwariatem pod Psem, go dnia wyruszyli do Warszawy, więc mamy gdzie otrzymywały znicz, aby zapalić go na bezpośrednią łączność historyczną z powsta- pomniku Miejsce Straceń. ku Żołnierzy Armii Krajowej Obwodu „Ba- niem – mówił Łukasz Nowacki, specjalista W momencie wybicia godziny „W” za- żant” Ośrodka „Osa”. ds. historii miasta. – Staramy się te realia wyły syreny i zaczęły bić dzwony kościelne. – Nas z tego okresu, kiedy walczyliśmy sprzed 76 lat odtworzyć, dlatego w Willi Chwilę później rozpoczęła się uroczysta czynnie w obronie ojczyzny, jest już maleń- Niespodzianka znalazł się punkt kwatermi- msza św., która tradycyjnie odbyła się w ko- ko. To organizacja, która w powstaniu war- strzowski, w którym zadaniem uczestników ściele św. Anny. szawskim straciła 20 tys. swoich członków, jest wybranie 4 niezbędnych rzeczy przydat- – Powstanie warszawskie było kulmina- niejednokrotnie byli to ostatni z domu syno- nych do w kontynuowania walki. Są przed- cyjnym aktem pięcioletniej walki narodu, wie – mówiła Janina Soporek, która zaprosiła mioty związane z obronnością, ale także rze- który wyrażał swój protest przeciwko po- zebranych do odśpiewania pieśni „Nie rzu- czy użytku codziennego typu przybory do zbawieniu niepodległości i dawał dowody, cim ziemi skąd nasz ród”. golenia, igła z nitką, menażka – dodał. że gotów jest do największych poświęceń za Dużym zainteresowaniem mieszkańców W zabawie przygotowanej przez zespół jej odzyskanie – mówił ks. Mariusz Bagiń- cieszył się ostatni punkt programu tegorocz- Poczekalni PKP i pracowników innych filii ski podczas kazania. nych obchodów, czyli koncert w wykonaniu Ośrodka Kultury we współpracy z wolonta- Po liturgii delegacje, harcerze i mieszkań- Zespołu Leśni. Wybrzmiały takie pieśni riuszami wzięło udział 19 drużyn. Uczest- cy przemaszerowali za reprezentacją Mło- jak: „Marsz Mokotowa”, „Dziś idę walczyć nicy bardzo chwalili sobie organizację gry dzieżowej Orkiestry Dętej na plac Wolności. mamo”, czy „Pałacyk Michla”. Publiczność Powstanie’44 – Gotowi na godzinę „W”. – Często zastanawiam się, kim byli ci chętnie włączała się w wspólne śpiewanie. – Najbardziej podobało nam się fałszowa- młodzi ludzie, którzy bez wahania stanęli Tekst i fot. Anna Redel nie podpisu i rozwiązywanie krzyżówki, bo na barykadach i walczyli z wrogiem o wol- okazało się, że znamy naszą historię, z czego ność swojej ojczyzny. Kim oni byli, że wal- jesteśmy dumni. W ten sposób staramy się czyli mimo to, że obok nich słały się trupy pokazywać dzieciom, jak było kiedyś i mamy zamordowanych kolegów. Byli wielcy – mó- nadzieję, że jakaś wiedza w nich zostanie – wiła Joanna Wróblewska, przewodnicząca mówiła Anna Przybylska z Grodziska, której Rady Miejskiej. Osobom obecnym na uro- w grze towarzyszyli mąż Mariusz, syn Kac- czystości pomimo trudnego epidemicznego per i córka Amelia. czasu za uczestnictwo podziękował wice- Drużyny startowały spod Mediateki, a po burmistrz Piotr Galiński. uporaniu się z zadaniami przygotowanymi Nie mogło też zabraknąć głosu Janiny So- w Willi Foksal, Poczekalni PKP, Willi Nie- porek, przewodniczącej Światowego Związ-

BOGORIA nr 301 wrzesień 2020 kultura 31 I

PARTNERSKI DODATEK INFORMACYJNY Nr 59 n wrzesień 2020

BOGBOG RIARIA CENTRUM KULTURY, 05–825 GRODZISK MAZOWIECKI, UL. SPÓŁDZIELCZA 9

Lekarze specjaliści 222 902 880

www.ameds.pl ul. Szczerkowskiego 4, Grodzisk Mazowiecki

BOGORIA nr 301 wrzesień 2020 II 32 kultura

BOGORIA nr 301 wrzesień 2020 kultura 33 III

Balet dla dzieci: 4-5 lat poniedziałek, wtorek, środa 16:30-17:15 6-10 lat wtorek, czwartek 17:30-18:15 Zajęcia z zachowaniem wszelkich procedur bezpieczeństwa sanitarnego. Zapraszamy serdecznie! Zapisy: tel. 515 286 865 www.studiodq.pl [email protected]

Studio tańca „Dancing Queen” ul. Kilińskiego 5 lok. 11, Grodzisk Maz.

PEŁNA OFERTA TUSZY DO DRUKAREK HP, BROTHER, CANON, EPSON, RICOCH, KONIKA MINOLTA n ARTYKUŁY BIUROWE n SERWIS DRUKAREK n PUNKT NADANIA PACZEK Grodzisk Maz. ul. Radońska 64 Zapraszamy 666 98 84 86 pn.-pt. 8.00 – 19.00 [email protected] sob. 8.30 – 13.30

BOGORIA nr 301 wrzesień 2020 IV 34 kultura Zderzenie z dzikim zwierzęciem na drodze - co zrobić? Co grozi za ucieczkę z miejsca zdarzenia? Jesień i początek zimy to okres przemieszczania się dzikiej zwierzyny. To czas, kiedy dziki, sarny, łosie, czy daniele migrują z dotychczasowych żerowisk. Kierowcy, muszą liczyć się z zagro- tylko wtedy, jeśli do zdarzenia doszło skonstruowani w ten sposób, że cięż- żeniem ze strony zwierząt, które nie- w miejscu, które nie było odpowiednio ko myśli nam się pod wpływem stresu, spodziewanie wbiegają na jezdnię. Pół oznaczone znakiem ostrzegawczym jakim niewątpliwie mógłby okazać się biedy, jeśli spotkanie takie ograniczy „uwaga dzikie zwierzęta” a już wcze- wypadek. się do kontaktu wzrokowego i okrzyku śniej dochodziło tam do podobnych wy- podziwu naszych młodszych lub star- padków. Po stronie nadleśnictwa odpo- Co zrobić w przypadku szych pasażerów. wiedzialność znajduje się wówczas, gdy kolizji/wypadku: Co jednak, jeśli doszło do zbyt bliskiej miejsce kolizji jest już uwzględnione 1. Zabezpiecz miejsce zdarzenia – „relacji” i ucierpiało nie tylko zwierzę, w statystykach, jako szlak zwierzyny le- ustaw trójkąt ostrzegawczy i włącz ale i nasze auto? śnej, a nadleśnictwo nie poinformowa- światła awaryjne – aby zapewnić bez- Przede wszystkim trzeba zachować ło o tym zarządcy drogi. Koło łowieckie pieczeństwo sobie i innym uczestnikom „zimną krew” bo to pozwala trzeźwo odpowiada tylko w sytuacji, gdy w pobli- zdarzenia. pomyśleć. żu miejsca wypadku odbywało się polo- 2. Wezwij odpowiednie służby dzwo- Ustawa o Ochronie Zwierząt jasno wanie i przestraszone zwierzę wybiegło niąc pod numer: 997 lub 112. (jeśli zda- określa, że „kierowca, który potrącił na jezdnię. rzenie dotyczy kolizji z innym pojazdem zwierzę, jest zobowiązany udzielić pomo- Tak więc, uzyskanie odszkodowania wystarczy oświadczenie sprawcy o jego cy lub powiadomić odpowiednie służby” bez polisy AC, teoretycznie, jest możli- winie). Chociaż to brzmi niewiarygodnie, we, jednak nie jest to prosta sprawa... 3. Wykonaj dokumentację fotogra- ucieczka z miejsca zdarzenia może nas Poniżej krótka ściągawka, jak postę- ficzną. kosztować nawet 5000 zł grzywny, plus pować w przypadku zderzenia z dzikim 4. Jeśli nie masz polisy AC, ustal kto inne kary gdy sprawa trafi do sądu. zwierzęciem. ponosi odpowiedzialność za zdarzenie W Ustawie znajduje się nawet zapis Procedura jest bardzo podobna i zgłoś szkodę. o areszcie, ale szybkie zgłoszenie spra- w przypadku zderzenia z innym pojaz- 5. Jeśli masz ubezpieczenia AC, wy odpowiednim służbom skutecznie dem. Jeśli nie ma rannych, wystarczy zgłoś szkodę do swojego ubezpieczy- nas przed tym uchroni. oświadczenie sprawcy kolizji o przyję- ciela, a on po wypłacie odszkodowania Pamiętaj! Nie podchodź do rannego ciu odpowiedzialności. Jednak w przy- wystąpi z tzw regresem do podmiotu zwierzęcia, gdyż może ono być niebez- padku, gdy sprawca odmawia wydania odpowiedzialnego, abyś mógł zacho- pieczne. Zachowaj ciszę, aby ograniczyć pisemnego oświadczenia, wezwanie wać swoje zniżki za bezszkodowość do minimum jego stres. Policji wydaje się zasadne. Jeśli to Ty i nie zajmować się więcej tym tematem. Po prostu zadzwoń pod numer 997 jesteś sprawcą – napisz oświadczenie. P.S.: Jeśli to Ty jesteś sprawcą zde- lub 112 i czekaj na przybycie pomocy. Ubezpieczyciel pokryje szkody z Twojej rzenia z innym kierowcą – napisz mu W międzyczasie zabezpiecz miejsce zda- polisy OC a Ty zaoszczędzisz na ewen- oświadczenie o swojej winie. Zaoszczę- rzenia ustawiając trójkąt ostrzegawczy tualnym mandacie, którym przybyły dzi Ci to kosztów mandatu, gdy przybyła i włączając światła awaryjne. patrol potwierdzi Twoją winę. na miejsce policja potwierdzi Twoją od- A co z naszym autem? Wytnij i schowaj do dowodu reje- powiedzialność. stracyjnego – nigdy nie wiesz, kiedy Dorota Błaszczak Warto zadbać o materiał dowodowy, może się przydać. My, ludzie, jesteśmy www.przezorny.pl czyli zdjęcia uszkodzeń pojazdu, zdjęcie otoczenia, opis okoliczności zdarzenia. Jakość materiałów dowodowych bę- dzie miała istotny wpływ na określenie zasadności naszych roszczeń. Jeśli po- siadamy ubezpieczenie AC, odszkodo- wanie, zazwyczaj nam się należy (chyba, że ktoś takie zdarzenie ma wyłączone z odpowiedzialności). Jeśli jednak nie mamy ubezpieczenia AC lub nie chcemy z niego korzystać, możemy wystąpić o odszkodowanie do sprawcy, czyli podmiotu odpowiedzial- nego za zaistniałą sytuację. Zwykle, naj- większym wyzwaniem jest ustalenie do kogo mamy się zwrócić z roszczeniem. Najczęściej odszkodowanie możemy uzyskać od zarządcy Drogi, nadleśnictwa lub koła łowieckiego. Niestety wymaga to zgromadzenia mocnych dowodów. Zarządca drogi, ponosi odpowiedzial- ność za zderzenie z dzikim zwierzęciem

BOGORIA nr 301 wrzesień 2020 kultura 35 V Komfort i wygoda zaczyna się w Książenicach!

W Książenicach żyje się wygodnie! Marzysz o własnym mieszkaniu, przestrzeni, w której ty rządzisz i urządzasz? Chcesz mieć możli- wość zrobienia koło domu zakupów, uprawiania swojego hobby a jednocześnie aby w okolicy było dużo zieleni? Brzmi nierealnie…? Nic bardziej mylnego, bo...to wszystko znajdziesz w Książenicach! Uroki wsi, komfort miasta Twój biznes! Książenice zlokalizowane są w zielonej okolicy. Świeże powie- Prężnie rozwijająca się miejscowość to nie tylko idealne miej- trze, cisza i spokój, a w pobliżu piękne lasy. Stale rozwijająca sce do zamieszkania… To również doskonała lokalizacja na się infrastruktura daje miejski komfort życia. Na Osiedlu Ksią- swój biznes! Zapoznaj się z ofertą dostępnych lokali usługo- żenice są sklepy, usługi, szkołą, przedszkole, obiekty sporto- wych na Osiedlu Książenice. Budynek jest dobrze usytuowa- we, a także oferta zajęć dodatkowych dla dzieci. Na Osiedlu ny - naprzeciwko szkoły podstawowej, blisko przedszkola. Tuż jest duży wybór sklepów – zarówno małe, oferujące świeże, obok klubu sportowego i domów wielorodzinnych. Chcesz lokalne wyroby, jak i duży market. Do tego restauracje i usłu- wykorzystać potencjał Książenic? Odwiedź biuro sprzedaży gi, których ilość i oferta stale się powiększa. Możliwość zała- (al. Marylskiego 96, Książenice) i zrób pierwszy krok do wła- twienia codziennych spraw na miejscu to oszczędność czasu snego biznesu! i podstawa komfortowego życia! Czas wolny na wiele sposobów! Mieszkaj wygodnie W Książenicach jest wiele możliwości na ciekawe spędzenie Nowa inwestycja przy ulicy Młodości to dwa kameralne domy wolnego czasu... Każdy znajdzie coś dla siebie. Pyszne sushi, wielorodzinne z mieszkaniami od 32-56m². Mieszkania w re- kawa lub trening po pracy z przyjaciółmi – wszystko w jednym alizowanym obecnie budynku B sprzedają się błyskawicznie. miejscu. Zapraszają klub sportowy Strefa Ruchu Książenice W sprzedaży są ostatnie mieszkania trzypokojowe – tylko i znajdującą się w tym samym budynku Strefa Sushi. Przy oka- 5500 zł/m²! zji tuż obok możecie zrobić podstawowe zakupy. A w week- Przydałby się dodatkowy pokój dla dziecka? Marzycie end książenickie lasy zachęcają do rodzinnych spacerów i wy- o odrobinie przestrzeni tylko dla siebie? Sprawdźcie ofertę cieczek rowerowych. Po aktywnym dniu można wstąpić na Osiedla Książenice! Każde mieszkanie posiada balkon oraz zasłużony deser lodowy do osiedlowej Bagietki Cafe. naziemne miejsce postojowe w cenie. Planowany termin za- kończenia prac budowlanych to październik 2021 r. Projekty Dowiedz się więcej: www.osiedleksiazenice.pl, mieszkań i szczegółowe informacje dostępne są na stronie zadzwoń 668 815 170 www.osiedleksiazenice.pl. lub napisz [email protected] Twój idealny DOM Potrzebujesz więcej przestrzeni? Własnego ogrodu , miejsca do zabawy Twoich dzieci, miejsca do odpoczynku? Nie zwlekaj i zapoznaj się z ofertą ostatnich dostępnych działek! Wszyst- kie działki są uzbrojone w gaz, wodę i energię elektryczną. Doprowadzona jest do nich utwardzona droga dojazdowa. Kanalizacja w trakcie realizacji. Dostępne są zarówno większe (1700-2400 m²), jak i mniejsze (690 m²) metraże. Z pewnością znajdziesz odpowiednią działkę, na której powstanie wyma- rzony i komfortowy dom dla Twojej rodziny! Książenice – jedno miejsce, wiele możliwości odpoczynku

BOGORIA nr 301 wrzesień 2020 VI 36 kultura

BOGORIA nr 301 wrzesień 2020 VII

J e d e n z l i d e r ó w z b i ó r k i Usługi Remontowo-Budowlane od A do Z i p r z e t w a r z a n i a z u ż y t e g o s p r z ę t u Zewnętrzne docieplenia budynków e l e k t r y c z n e g o i e l e k t r o n i c z n e g o

Rembud

Sebastian Laskowski tel. kom. 784 797 190 e-mail: [email protected]

To miejsce czeka O F E R U J E M Y : U M O W Ę O P R A C Ę S Y S T E M J E D N O Z M I A N O W Y na Twoją reklamę P O S I Ł K I R E G E N E R A C Y J N E | B E N E F I T Y P R A C O W N I C Z E 605 838 751, 603 589 233

Wszystko do szkoły i biura

pioma X sklep papierniczy: pon.-pt. 8.00– 18.00, sobota 10.00–14.00

artykuły szkolne artykuły biuroWe n zeszyty, bloki, kleje n papier do drukarek n plastelina, farby n koperty n długopisy, ołówki n zszywacze, dziurkacze n brystole rolki termiczne druki księgoWe artykuły kreatyWne ZapraszamyJuż otwarte na grodziski deptak i Wiele innych produktóW... od strony PKP przyjdź i zobacz Oryginalne produkty Tusze i Tonery (dobre ceny, szybka realizacja) najwyższej jakości w promocyjnych cenach Nie chcesz wychodzić z domu. Lubisz robić zakupy przez internet. Zapraszamy do sklepu internetowego www.piomax.pasaz24.pl Zapraszamy Grodzisk Mazowiecki, ul. M. Kopernika 6a, Grodzisk Maz. ul. 11 listopada 35 tel. 22 792 04 19 – na deptaku przy PKP BOGORIA nr 301 wrzesień 2020 VIII

Strefa Dobrych Praktyk

Rozwiązania dla przedsiębiorców, zmagających się z problemami wywołanymi pandemią koronawirusa Ostatnie miesiące były dla nas wszystkich czasem pełnym wyzwań i prób. Wielu polskich przedsiębiorców musiało dostosować usługi czy produkty do pandemicz- nych realiów przy jednoczesnym spadku dochodów… Skąd znaleźć na to budżet? Unia Europejska oraz Bank Gospodarstwa Krajowego są podmiotami mającymi największe znaczenie w przypadku ogłaszanych dotacji czy pożyczek. Choć obec- ne były wiele lat przed pandemią koronawirusa, ich znaczenie wzrosło w ostatnim połroczu. Również nasza Strefa otworzyła się na innego rodzaju usługi, w tym Co możesz z nami zrobić: właśnie o pomoc przedsiębiorcom w składaniu wniosków o dotacje i pożyczki. FINANSE Gdzie znaleźć dotację n uzyskać kredyt gotówkowy, i na jaki cel są n uzyskać kredyt hipoteczny, przyznawane? Informacje o naborach wniosków n uzyskać kredyt inwestycyjny, najłatwiej znaleźć w internecie. War- n skonsolidować kredyty. to odwiedzić stronę Banku Gospo- darstwa Krajowego oraz Funduszy BEZ PROWIZJI i OPŁAT dodatkowo pełna Europejskich, na których znajdzie- my dziesiątki rodzajów wsparcia. informacja o całkowitym koszcie kredy- Kredyty na rozwój przedsiębiorstw, tu, łącznie z dodatkowymi kosztami konkursy innowacyjne, pożyczki na np. ubezpieczeniem kredytu. warunkach lepszych niż rynkowe, to tylko niektóre z proponowanych opcji. Wraz z kryzysem wywołanym NIERUCHOMOŚCI koronawirusem pojawiła się nowa n sprzedajemy nieruchomości dzięki grupa świadczeń – pomoc dla przed- naszej autorskiej strategii, siębiorców dotkniętych skutkami pandemii. n współpracujemy z inwestorami, świadczymy usługi od pozyskania O co wnioskować może przedsiębiorca odczuwający nieruchomości, przez projekt, straty przez Covid-19? remont, po sprzedaż a nawet najem, Jest kilka możliwości, które wydają się interesujące i warte uwagi. Należy do n współpracujemy z deweloperami, nich Mazowiecka Pożyczka Płynnościowa, Kredyt na innowacje technologiczne, Kredyty obrotowe a także szeroki wachlarz gwarancji spłaty kredytu oferowany n podnosimy wartość nieruchomości przez BGK. Spotkać można również pomoc polegającą na dopłatach do opro- przez profesjonalny home staging, centowania kredytów. Osoby zaczynające przygodę z prowadzeniem własnego n wykonujemy profesjonalne biznesu również znajdą coś dla siebie. Program Wsparcie na Starcie pomoże sesje zdjęciowe, dzięki którym w spłacie pożyczki pozwalającej na rozpoczęcie działalności. prezentowane nieruchomości są przedstawione w atrakcyjnym, Odwiedź Strefę FiN i zawnioskuj bez problemów ale również prawdziwym świetle. Jeśli z powodu braku płynności finansowej powodowanej przez Covid-19 zasta- nawiasz się nad zaciągnięciem kredytu, zapoznaj się z ofertą, jaką proponują BGK i Unia Europejska. Większość z pożyczek które oferują są bowiem pozbawione prowizji i dodatkowych opłat. Nierzadko też oprocentowanie jest znacznie niższe, STREFA FINANSÓW niż w instytucjach finansowych. Często góra dokumentów niezbędnych do skompletowania może sprawić nie- I NIERUCHOMOŚCI lada kłopot i zniechęcić od składania wniosków. Ze względu na ograniczone ul. Nadarzyńska 88 funkcjonowanie urzędów preferowanym sposobem przesyłania dokumentacji jest proces elektroniczny, wymagający posiadania profilu zaufanego. Jeśli po- 05-825 Grodzisk Mazowiecki trzebujesz pomocy przy wypełnianiu wniosków i kompletacji potrzebnych doku- www.strefafin.pl mentów skontaktuj się ze Strefą FiN. Od początku pandemii śledzimy pojawiają- ce się świadczenia i zapoznajemy się z ich warunkami. Zapraszamy do kontaktu tel. 509 303 599, 517 965 792 zarówno osoby szukające dla siebie dotacji jak i tych już zdecydowanych.

Godziny pracy biura: Skorzystaj z wiedzy ekspertów, pn. - pt. 10-18 Strefa FiN

BOGORIA nr 301 wrzesień 2020 wydarzenia 15

Dobry grunt dla korzeni – To jest książka o was i dla was – powiedział Łukasz Nowacki, rozpoczynając spotkanie poświęcone prezentacji publikacji „Od Czanolesia do Czarnego Lasu, czyli o powstawaniu tożsamości lokalnej”, które odbyło się 24 sierpnia w ogrodzie Dworku Skarbków, gdzie mieści się Państwowa Szkoła Muzyczna. Bohaterami spotkania byli autorzy publika- potrzeba, a takiego wydawnictwa mogłyby stworzyli tu wyjątkowe miejsce, przywiązu- cji: sołtys Czarnego Lasu Ewa Błońska, re- pozazdrościć miejscowości o znacznie dłuż- jąc wielką wagę do dbałości o przyrodę i es- gionalista Tadeusz Jan Murzyn oraz miesz- szej i bogatszej historii niż Czarny Las, wy- tetykę. W integracji i budowaniu tożsamości kający w Czarnym Lesie pracownik naukowy odrębniony jako samodzielna osada dopiero ogromną rolę odegrała pani sołtys, która po- SGGW dr Artur Obidziński. w połowie XIX stulecia. Mimo rozległego trafiła połączyć talenty i potencjał mieszkań- – Książkę otwiera cytat „Przyjechaliście wachlarza tematycznego książka jest bardzo ców rodowitych i napływowych – powiedział tutaj jak do Ameryki. Tworzycie nową rze- spójna. W tym aspekcie kluczem do sukcesu burmistrz Grzegorz Benedykciński. czywistość!”. To słowa, które wypowiedział wydaje się odpowiednia selekcja materiału Podobnie jak udanie udało się połączyć burmistrz Grzegorz Benedykciński podczas i trafny podział. Otwierający publikację roz- w jedną całość wielowątkową opowieść uroczystości z okazji wmurowania kamienia dział poświęcony przyrodzie pozwala czy- w książce, również jej promocja okazała węgielnego pod naszą świetlicę. Bo rzeczy- telnikowi usytuować miejscowość na mapie się harmonijnie skomponowanym wyda- wiście, mieszkańcy Czarnego Lasu to przy- i znaleźć się oczami wyobraźni wśród czar- rzeniem, choć oprócz akcentów literackich bysze nie tylko z Polski, ale i z całego świata. noleskich łęgów i borów. Zarys dziejów przy- pojawiły się również wątki sportowe i ar- Mamy mieszkańców z USA, Chin, Korei, nie bliża kontekst historyczny i proces rozwoju, tystyczne. Goście przed rozpoczęciem roz- mówiąc o Europie. Dlatego myślę, że ta pu- prowadzący do wnikliwie i wielowątkowo mowy z autorami mogli podziwiać wystawę blikacja będzie miała sens dla ludzi, którzy opisanej na kolejnych kartach teraźniejszo- zdjęć autorstwa mieszkańców Czarnego znaleźli się tutaj 20 lat temu, jak również póź- ści. Obraz ten uzupełniony sylwetkami zna- Lasu Marcina Denisa i Tatyany Vysochan- niej, i nic nie wiedzą o Czarnym Lesie. Teraz nych mieszkańców Czarnego Lasu w sposób skiej oraz ekspozycję grafik Julii Koniecznej, będą mogli swoje korzenie gdzieś umiejsco- naturalny nawiązuje do wieńczącego książkę a spotkaniu towarzyszyły występy wokalne wić – mówiła Ewa Błońska, która była inicja- rozdziału poświęconego perspektywom. Do- Vlasty Vysochanskiej oraz pokaz Mazowiec- torką stworzenia publikacji. skonałe uzupełnienie publikacji, której wy- kiego Klubu Karate Tradycyjnego Nikobu- Sam pomysł zrodził się, gdy kilka lat temu dawcą jest Urząd Miejski, stanowią ilustracje shi, również w wykonaniu mieszkańców burmistrz Grodziska zaproponował cykl im- – czarnoleskie pejzaże, portrety, archiwalne Czarnego Lasu. prez pod hasłem „Nasze wsie naszą dumą”. dokumenty. Jeśli odwołać się do wypowiedzi – To lepsze jak Ameryka! Czarny Las to Wówczas każde z sołectw miało przygoto- Ewy Błońskiej, która wyraziła życzenie, by połączenie natury, pozytywnych ludzi i no- wać krótką informację o swojej wsi do oko- publikacja pomogła umiejscowić korzenie woczesnej infrastruktury. Odległość od licznościowego folderu. – Jak zaczęłam pisać, mieszkańcom, można by rzecz, że książka na stolicy jest niewielka, ale wystarczająca, by to wyszło mi parę stron, a w folderze wyszło ten proces przygotowała dobry grunt. powietrze było czyste i pachniało sosna- jedno zdanie – wspominała pani sołtys, któ- A skoro mowa o korzeniach, to w przy- mi. Przed Czarnym Lasem mieliśmy dużo ra zgromadzony materiał postanowiła wy- padku niżej podpisanego, zapoznanie się wariantów, zjeździliśmy całą Polskę w po- korzystać do nieco szerszej publikacji. Do z „Od Czarnolesia do Czarnego Lasu” miało szukiwaniu odpowiedniego miejsca do za- współpracy zaprosiła dr. Artura Obidziń- dodatkową wartość poznawczą, gdyż pozwo- mieszkania. Czarny Las nas zachwycił. Przez skiego, by podzielił się swoimi obserwacjami liło na ujrzenie nieznanego dotąd wizerunku pierwsze trzy dni mieszkania zostałam za- na temat przyrody, oraz Tadeusza Jana Mu- przodka – Władysława Ciesielskiego, pierw- proszona pięć razy na herbatę przez różnych rzyna, by zechciał przybliżyć historię miej- szego sołtysa miejscowości. sąsiadów. Przez pierwsze pół roku prawie scowości. – Bardzo się cieszę, że do tej książki do- każdego tygodnia byliśmy w gościach albo Efekt tej współpracy jest imponujący. szło. Jestem świadkiem „narodzin gwiaz- ktoś był u nas. Córka powiedziała, że nigdy Choć rozmiar i objętość publikacji na pierw- dy”, bo kiedy 26 lat temu pojechałem po raz nie czuła się tak w domu, jak w Czarnym Le- szy rzut oka może nie robią wrażenia, po pierwszy do Czarnego Lasu, była to bardzo sie – mówiła pochodząca z ukraińskiego Tar- lekturze czytelnik musi dojść do wniosku, że biedna miejscowość, a dziś jest perłą. To była nopola Tatyana Vysochanska. I te słowa naj- na stu dziesięciu stronach zeszytowego for- pierwsza miejscowość w gminie Grodzisk, lepiej świadczą o niezwykłości miejscowości. matu zmieściło się dosłownie wszystko, co w której pojawił się deweloper. Mieszkańcy Tekst i fot. Krzysztof Bońkowski

BOGORIA nr 301 wrzesień 2020 16 kulturaspołeczeństwo Wojna w Grodzisku Panel dyskusyjny z udziałem regionalisty i wieloletniego kustosza Willi Radogoszcz Janusza Sobieraja oraz specjalisty ds. historii miasta w Ośrodku Kultury Łukasza Nowackiego zainaugurował 26 sierpnia projekt „Polskie drogi do wolności. Znani i nieznani bohaterowie powiatu grodziskiego”. Ideą przedsięwzięcia jest przywrócenie skanie niepodległości i wojnę polsko-bol- pamięci o roli, jaką mieszkańcy Grodzi- szewicką. Celem było pokazanie, że w tak takich jak nauczyciel i lokalny społecz- ska i okolic, odegrali w czasie wojny pol- niewielkim ośrodku, który jeszcze w po- nik Hipolit Szczerkowski, pisarze Janusz sko-bolszewickiej. Do współpracy przy łowie XIX wieku liczył 63 domy, działa się Meissner i Stanisław Rembek, a także realizacji projektu Stowarzyszenie Nowa naprawdę wielka historia. Począwszy od awansowani na podporuczników pod- Kultura i Edukacja, które pozyskało na powstania styczniowego mieliśmy swo- czas pierwszych po II wojnie światowej ten cel dofinansowanie ze środków Pro- ich lokalnych bohaterów – mówił Łukasz obchodów Święta Niepodległości 11 li- gramu Wieloletniego „Niepodległa”, za- Nowacki. Choć w 1920 roku Grodzisk nie stopada 1990 roku w Grodzisku: Edmund prosiło Bibliotekę Publiczną i Hufiec ZHP znalazł się w bezpośrednim ogniu walki Dłużyński, Henryk Gepert, Stanisław Grodzisk, reprezentowany przez V Szczep z bolszewikami, odegrał istotną rolę jako Kucharski i Jan Wężowski, jak również im. Obwodu AK Bażant. zaplecze dla frontu. – Na stacji kolejowej zasiadający w Obywatelskim Komitecie Zaplanowane w Parku Skarbków spo- mieścił się punkt odżywczo-sanitarny, Obrony Państwa Zygmunt Szonert, Bro- tkanie z powodu niepogody zostało prze- w Grodzisku istniał dom etapowy dla nisław Korewa i Piotr Krupiński. niesione do Pawilonu Kultury. Szersza ludności ewakuowanej z zajętych przez Trwałym efektem projektu będzie wir- publiczność z fascynującą rozmową eks- armię bolszewicką terenów, powstała sek- tualna mapa miejsc związanych z ludźmi pertów mogła zapoznać się za pośrednic- cja werbunkowa, w której zrekrutowało zaangażowanymi na różnych polach woj- twem internetu. się przeszło 400 młodych ochotników – ny 1920 roku, jak również zbudowanie – Staraliśmy się przedstawić procesy dodawał specjalista ds. historii. specjalnej aplikacji w formie przewodni- i wydarzenia, które miały miejsce w Gro- Warto przypomnieć nazwiska związa- ka po tych miejscach. dzisku w okresie poprzedzającym odzy- nych z Grodziskiem uczestników wojny, n Tekst i fot. Krzysztof Bońkowski

Liryka W przyrodzie lokalna Lato powoli nasz ogród zostawia. Królowa kwiatów gubi ostatnie swe płatki, Przekwitają nasturcje, odeszły już bratki… Teraz jesień swe atrybuty w naturze zamawia.

Oto liście się mienią niczym ogon pawia, Cudne gwiazdy jesieni – astry, wdzięczne kwiatki, Zdobią fzis niejednej przed zimą rabatki, Georginia sierpień urodą rozsławia.

Jak nie zazdrościć tych zmian cyklu w przyrodzie? Raz wiosna się w niej budzi, innym razem zima, A świat barwami połyskuje jak w naszym ogrodzie. W życiu się nie udaje tych kolorów zatrzymać I każdy najwyżej raz młodości jest godzien, I każdego zabiera śmierć niefrasobliwa. Maria Chudoba 19.08.2020 r.

O autorce: Rusycystka, wykonująca ponad 20 lat zawód bibliotekarki, obecnie na emeryturze. Kiedyś chciała spełnić marzenie ojca i zostać Marią Konopnicką. To się niestety nie udało, ale pi- sanie zawsze było jej największym hobby. Na swoim koncie ma sporo rozmaitych publikacji, a nawet wyróżnień w niszo- wych konkursach, jednakże wciąż wierzy w to, że najwar- Zaprasza na zakupy tościowsze teksty dopiero powstaną. Za bardzo inspirujące miejsce uważa Wólkę Grodziską, gdzie zamieszkała wraz z mężem kilka lat temu, i tu, już jako emerytka, próbuje

AMA do swoich sklepów

KL ubierać świat w kolorowe metafory. RE

BOGORIA nr 301 wrzesień 2020 społeczeństwo 17

Estetyka i pszczoły Kilkanaście sporych sadzonek drzew pojawiło się 1 sierpnia na ulicy Centralnej w Radoniach za sprawą osób, które z entuzjazmem włączyły się w projekt „Aleja lip – rozwój pożytków dla pszczół oraz piękno dla mieszkańców ulicy” dofinansowany w ramach programu Mazowsze Lokalnie. – To jeden z blisko 100 tegorocznych projek- dacją Fundusz Współpracy realizuje program Jak podkreślał lider grupy Grzegorz tów realizowanych w całym województwie. Mazowsze Lokalnie ze środków Funduszu Bartosiak, w okolicy jest kilka uli, dlatego Dotacja wynosi do 5 tys. zł. Bardzo cieszę Inicjatyw Obywatelskich oraz budżetu Wo- drzewa zostały wybrane z uwzględnieniem się, że w Radoniach pojawiła się taka inicja- jewództwa Mazowieckiego. Przy ocenie pszczelego menu. – To dość duże lipy, nie- tywa. Sam przyjechałem z taczką, łopatami wniosków preferowane były te projekty, któ- które mają nawet 4 metry. Będziemy się i młodymi pomocnikami, więc będziemy re dotyczyły dobra wspólnego, angażowały tymi drzewami opiekować, mamy przy- kopać, sadzić i dobrze się bawić – mówił Da- mieszkańców i realizowane były własnymi si- gotowaną przyczepę z kontenerem wody niel Prędkopowicz, prezes Stowarzyszenia łami. A takie właśnie kryteria spełnia projekt i wszyscy posiadamy krany z ujściem ogro- Europa i My, które wraz ze Stowarzyszeniem nieformalnej grupy „Centralna 56” z Radoń, dowym – dodał. BORIS, Stowarzyszeniem SOKiAL oraz Fun- który zaangażował do działania całe rodziny. n Tekst i fot. Anna Redel Muzyka jest wszędzie Integracyjny piknik sąsiedzki, który odbył się 5 września w Książenicach, zakończył projekt „Dźwięki domowej roboty” autorstwa mieszkanki Grodziska Joanny Woźnickiej i Malwiny Łaski z Książenic, które wygrały jako duet w partnerstwie instytucjonalnym z Fundacją Mosty Edukacji w Książenicach konkurs „Bardzo Młoda Kultura 2020 Mazowieckie” na realizację projektu z zakresu edukacji i animacji kultury. – Porządkując w trakcie pandemii swoje – Wprowadziliśmy naszych odbiorców – Muzyka bardzo często jest postrze- półki odkryłam płytę Krzysztofa Knittla w muzyczny świat w połączeniu z ideą po- gana tradycyjnie, przez klasyczne rozu- „Pory roku” – płytę fieldrecordingową, nownego zużycia surowców, które każdy mienie dźwięków. Chcieliśmy pokazać, czyli taką, która jest pejzażem dźwięko- z nas produkuje na dużą skalę. Wykorzy- że muzyka to również dźwięki, które są wym, to znaczy nagraniem dźwięków stane zostały m.in. słoiki, nakrętki, opa- mniej typowe. Chodziło nam o uwraż- z otoczenia. To nas zainspirowało – mó- kowania po proszkach i płynach, prze- liwienie dzieci na to, co jest wokoło, na- wiła Joanna Woźnicka. różne rzeczy wyciągnięte z zakamarków wet na skrzypiącą huśtawkę czy gazującą Finałowe spotkanie poprzedził cykl domu. Rodziny zaskoczyły nas swoją kre- rurę samochodu – mówiła Paula Milonas czterech warsztatów skierowanych do ca- atywnością. Każdy instrument jest zupeł- z Fundacji Mosty Edukacji. łych rodzin. 20 sierpnia zajęcia upłynęły nie inny – mówiła Malwina Łaska. Projekt był współfinansowany ze środ- pod hasłem field recordingu, czyli wy- Podczas pikniku odbyło się wspólne ków Narodowego Centrum Kultury w ra- dobywania muzyki z otoczenia. 24 sierp- koncertowanie uczestników z wykorzy- mach Programu „Bardzo Młoda Kultura nia zaproponowano uczestnikom „body staniem tego, czego się nauczyli i co stwo- 2019-2021” oraz środków Samorządu Wo- percussion” – naukę umiejętności wy- rzyli. Największym zainteresowaniem jewództwa Mazowieckiego. dawania dźwięków przy wykorzystaniu cieszyła się instalacja ekologiczno-mu- własnego ciała, zaś 2 i 5 września realizo- zyczna artysty Antoniego Olejnickiego wano program „Zrób to sam”. wykonana z butli gazowej. n Tekst i fot. Anna Redel

Wybitne osobistości rodzimej historii były bohaterami tygodniowych Wiedza z zabawy warsztatów, które w trzeciej dekadzie – Przybliżaliśmy te postaci w formie Rezultaty tych starań zostały zwery- sierpnia przygotowała Fundacja Sofijka zabawy, a wiedzę utrwalaliśmy podczas fikowane podczas ostatnich zajęć, na dla dzieci w wieku 6-12 lat. Zajęcia warsztatów. Wspólnie budowaliśmy ra- których uczestnicy rozwiązywali test, odbywały się w Centrum Kultury kietę, którą następnie wypuszczaliśmy krzyżówkę i brali udział w quizie. Wery- w ramach projektu „Wielcy Polacy w powietrze, uczestnicy stworzyli komiks fikacja przebiegła pomyślnie. znani i nieznani”, dofinansowanego o papieżu. Zależało nam z jednej strony – Na pewno dzieci mają problem z za- z programu Działaj Lokalnie. na dobrej zabawie, a z drugiej – na tym, pamiętywaniem dat, dlatego skupiliśmy by dzieci wyniosły z zajęć wiedzę – mówi się tylko na tych najważniejszych. To Opowieści o Mikołaju Koperniku, Ja- Monika Wiergiles z Fundacji Sofijka. przyniosło efekt, bo sporo zapamiętali nie Heweliuszu, Benedykcie Polaku, św. – dodaje Monika Wiergiles. Na wszyst- Janie Pawle II, a także o związanych kich czekały nagrody oraz gra teatralna, z Grodziskiem Józefie Chełmońskim podczas której uczestnicy mogli poczuć i Leonidzie Telidze stały się inspiracją się jak na dworze Mieszka I, bowiem jej dla uczestników do podejmowania roz- tematem były początki polskiej pań- maitych kreatywnych zadań. stwowości. n (kb) fot. kb fot. BOGORIA nr 301 wrzesień 2020 18 społeczeństwo Szlaki z ideą Na przełomie lipca i sierpnia sto-

warzyszenie Odkrywamy Bliskie Historie Bliskie FB\Odkrywamy fot. Historie stworzyło w ramach szlak, wystarczyło uruchomić internetową chętni niezależnie od wieku. Na uczestni- projektu Cyfrowy Grodzisk inter- mapę w telefonie albo wziąć kartkę z jej ków czekało mnóstwo propozycji – m.in. aktywną mapę, umożliwiającą wydrukiem. Przysłana na stronę interne- spacer ze sportową przygodą, obserwacje odkrywanie ciekawych, często tową stowarzyszenia fotorelacja ze spaceru przyrodnicze, ciekawostki z historii, które po zaznaczonych na mapie miejscach uru- połączone były z rysowaniem, kolorowa- nieznanych dotąd miejsc w na- chamiała z kolei pomoc dla podopiecznych niem i fotografowaniem, pomysłowe fotoka- szym mieście. Jak dotąd powstały Straży Zwierząt – za każde udokumentowa- lambury na stacjach kolejki WKD, zabawy cztery szlaki spacerowe o różnych ne przejście trasy bezdomniaki dostawały literackie, ćwiczenia z języka angielskiego karmę, puszki oraz smakołyki. oraz gry terenowe. Każdy mógł wypełniać tematach: szlak szermierczy, ko- Również z myślą o bezdomnych zwierza- swoją kartę obozowicza WOW, a na najbar- biety Grodziska, drobne rzemiosło kach stowarzyszenie przygotowało projekt dziej aktywnych czekały dyplomy i nagrody. i przemysł oraz szlak zwierząt skoncentrowany na florze, a działania od- Co najważniejsze, wszystkie przygotowa- w grodziskiej sztuce. bywały się pod hasłem „Doceńmy chwasty ne zadania można było wykonać w sposób rosnące na chodnikach”. Trzeba było wziąć bezpieczny dla zdrowia, spędzając ciekawie Oprócz tego, że inicjatywa jest nowatorska kredę i telefon z aplikacją do rozpoznawania czas i nie wyjeżdżając na realne obozy. i jedyna w swoim rodzaju, to połączyła miłe roślin albo papierowy atlas i ruszyć na eks- Taka forma spędzania wolnego czasu spo- oraz aktywne spędzanie wakacyjnego czasu plorację okolicy w poszukiwaniu chwastów, tkała się z entuzjastycznym odbiorem, więc z pomocą charytatywną dla Straży Zwierząt kwiatów i innych roślin rosnących na chod- organizatorzy zapowiedzieli, że nie będzie Powiatu Grodziskiego. Jako pierwszy został nikach i brzegach trawników. Najciekawsze to ostatnie takie wydarzenie i trwają prace zaprezentowany szlak zwierząt w grodzi- okazy należało podpisać kredą i udokumen- nad nowymi szlakami oraz aktywnościami skiej sztuce. Jak się okazuje, przykładów tować na zdjęciu. Za każde pięć podpisanych związanymi z przyrodą i historią naszego animalistyki na naszym terenie jest dość roślin stowarzyszenie przekazywało dodat- miasta. sporo, czasem trzeba tylko dobrze się przyj- kową karmę dla grodziskich zwierząt. Warto dodać, że organizacja na swoje rzeć, by dostrzec koguta na muralu w Łą- Letnie miesiące były dla stowarzysze- projekty pozyskała dotacje z programów kach, orła na Pomniku Wolności, psy, węże, nia Odkrywamy Bliskie Historie wyjątko- FIO Mazowsze oraz Działaj Lokalnie, które ptaki na obrazach i epitafiach w kościele wo pracowite. Organizacja przygotowała na naszym terenie koordynowane są przez św. Anny czy synogarlice na polichromiach również niepowtarzalny Wirtualny Obóz Stowarzyszenie Europa i My. w Dworku Skarbków. By przemierzyć cały Wakacyjny, w którym mogli wziąć udział n Katarzyna Mandes Bora jak halny Grodziski Klub Żeglarski Czysty Wiatr zorganizował w lipcu mło- dzieżowy rejs po Adriatyku. Uczestnicy morskiej przygody odwie- dzili chorwackie miasta portowe Trogir i Skradin oraz wyspy Prvić Luka, Vis i Drvenik Veli. W naszym rejonie było to 9-10 w skali Be- wzrostu dostałem koję na długość 1,9 m i pół auforta. Mieliśmy na wyposażeniu ponton, metra szerokości, więc było ciężko się zmie- który tej nocy musieliśmy mocować dodat- ścić, ale miało to swój urok – dodał Staszek. – Płynęliśmy na jachcie Bavaria 50, któ- kowymi linami, żeby nie odleciał. Wiatr był Rejs został zorganizowany dla młodzie- ry ma kilkanaście metrów kadłuba. Cały potężny – kontynuował 18-letni żeglarz. ży, w nagrodę za przeprowadzenie akcji rejs trwał tydzień, w sumie wypływaliśmy Pobyt na lądzie w Skradin tego dnia nie „Ekologiczna przyszłość” w ramach pro- około 100 godzin, zazwyczaj w prędkości był jednak uciążliwy dla załogi. Uczestnicy gramu „Zwolnieni z teorii”. 4-5 węzłów. Każdego dnia wychodziliśmy rejsu wybrali się na punkt widokowy, z któ- – Naszym założeniem było pokazanie z portu między 8 a 9 rano, a dobijaliśmy do rego można było zobaczyć ujście rzeki, port dzieciom, jak ważna jest ekologia Ziemi, następnego punktu między 16 a 19. Wiało i miasto. To nie jedyne miejsce, które urze- uświadomienie im, że nie można śmiecić. około 4 w skali Beauforta, dlatego więk- kło uczestników swoim pięknem. Głównie opieraliśmy się wykorzystywa-

Czysty Wiatr GK Ż Czysty arch. fot. szość czasu płynęliśmy na żaglach – mówił Załogę tworzyło 10 osób. Każdego dnia niu plastiku. Zajęcia, które trwały około Stanisław Pokropek, uczestnik rejsu. poszczególne osoby były odpowiedzialne 2 godzin, przeprowadziliśmy dla dzieci Pogoda sprzyjała żeglarzom. Było sło- za inne zadania – jak to na statku: przygo- z wybranych grodziskich przedszkoli m.in. necznie, ale z pewnym wyjątkiem. Trzecie- towanie jedzenia, mycie pokładu, pomoc w Łąkach i w Książenicach. W niektórych go dnia, gdy byli w porcie, dowiedzieli się, w odbijaniu i dobijaniu do portu. Siedząc za placówkach łatwiej nam było dotrzeć do że będzie wiać tamtejsza bora. sterem, uczyli się obsługi urządzeń okręto- dzieci, w innych trudniej, ale myślę, że – Bora jest podobna do naszego halnego, wych, np. echosondy. przekazaliśmy im tę wiedzę, którą chcieli- z tym że u nich jest to wiatr, który schodzi Rejs wiązał się też z pewnymi niedogod- śmy przekazać – mówił Aleksander Grycz- ze szczytów i idzie od razu na morze, przez nościami. – Los rozporządził, komu jaką ka, uczestnik rejsu, uczeń ZS nr 1. co jest bardzo niebezpieczny dla żeglarzy. koję przydzielono. Przy moich 2 metrach n Anna Redel

BOGORIA nr 301 wrzesień 2020 społeczeństwo 19 Urodzony kaznodzieja Urodzony we wsi Stare pod Grodziskiem, należy dodać, traktując ten istotny przypis jako wstęp do przebogatej biografii ks. dr. Mieczysława Nowaka. Znany i ceniony wykładowca akademicki, pisarz i poeta, tro- skliwy duszpasterz, wzięty rekolekcjonista i niestrudzony katecheta, syn ziemi grodziskiej, obchodził jubileusz 60 rocznicy święceń kapłańskich. Mieczysław Mateusz Nowak urodził się czym ukończył studia na KUL-u uzysku- 7 kwietnia 1937 r. w Starem, dziś przyna- jąc tytuł doktora teologii moralnej. Dzięki

leżnym do sołectwa Adamowizna. Ojcem przejawianym licznie charyzmatom przez Bogiem liwy ęś YouTube\Szcz fot. chrzestnym dziecka Władysława i Wik- ponad ćwierć wieku uczył przyszłych księ- torii z Furtaków był Mateusz Chełmoń- ży; wiernym parafii, w których przyszło zimierz Nycz w kazaniu podczas mszy św. ski, lekarz i społecznik ze Starego, sąsiad mu pracować, dał się poznać jako wikary odprawionej 22 sierpnia w kościele pw. i organizator wiejskiej szkoły, w której i zapobiegliwy proboszcz, zyskał wiernych Św. Matki Teresy z Kalkuty w Adamowiź- przyszły kapłan pobierał pierwsze nauki. czytelników jako autor tomików poezji, nie. Nabożeństwo, któremu przewodniczył Już w Grodzisku Mieczysław Nowak zna- rozważań i katechez, gromadził w ko- Metropolita Warszawski, było dziękczy- lazł się w gronie uczniów gimnazjum przy ściołach tłumy na głoszonych przez siebie nieniem za 60 lat kapłaństwa ks. Mieczy- ul. Żwirki i Wigury oraz Liceum Pedago- rekolekcjach, a ostatnio – jako ks. emeryt sława Nowaka. Poza podziękowaniami gicznego, by wstąpić na drogę powołania, rezydujący w parafii św. Anny – prowa- skierowanymi do przybyłych, w ostatnim która zawiodła go do warszawskiego semi- dzi kanał Szczęśliwy Bogiem w serwisie słowie, które – jak zauważył Jubilat – na- narium duchownego. YouTube. leży do „oskarżonego”, ks. Mieczysław Święcenia kapłańskie przyjął ks. Mie- Niezależnie jednak od miejsca i rodzaju zapewnił, że nie powiedział jeszcze ostat- czysław z rąk prymasa Polski ks. kard. posługi ks. Nowak nieodmiennie inspi- niego słowa. I tego słowa oraz wszystkich Stefana Wyszyńskiego 26 czerwca 1960 r. rował i tę właśnie cechę Jubilata, wiążącą następnych się trzymajmy. Następnie odbył wikariat w Mogielnicy, po jego dokonania, podkreślał ks. kard. Ka- n Łukasz Nowacki pożegnania Malować i tworzyć swój świat – w tych słowach zawarła swoje Arystokratka ducha życiowe credo „Hanka” Halina demicka forma sąsiadowała z dynamiczną Hensoldt. Grodziska artystka, grą światła i cienia, pozwalała jej na zawar- słuchaczka Ogniska Plastyczne- cie w obrazie całej gamy przeżyć, przekazy- go, członkini Związku Polskich wanych odbiorcy w nader czytelny sposób, bez zbędnych ozdobników, spokojnie i dys- Artystów Malarzy i Grafików oraz tyngowanie. Z tego powodu jej prace były Mazowieckiego Towarzystwa chętnie prezentowane na licznych wysta- Kultury zmarła 14 sierpnia. wach indywidualnych i zbiorowych nie tyl- ko w Grodzisku, wielokrotnie zdobiąc ścia- Trudno wyrokować, czy malowanie było ny Willi Radogoszcz, ale także w Kielcach, dla niej całym światem. Raczej świat, któ- Warszawie, Piastowie, Pruszkowie, Błoniu, remu przyglądała się z wielką wnikliwo- Sochaczewie czy Milanówku. Zawsze wy- ścią i wrażliwością, dostarczał jej tematów soko oceniane, stawały się przedmiotem do malowania. Z pewnością swój osobny, aukcji i cennym nabytkiem w kolekcji osób pełen delikatności świat tworzyła poprzez prywatnych czy instytucji. Godzi się nad- sztukę, którą uprawiała od dziecka i dzięki mienić, że cztery swoje obrazy malarka której potrafiła się pięknie komunikować. sprzedała w Kanadzie, a uzyskana kwota Jak wspominała, malowała od kołyski, a za została przekazana na fundusz budowy swój debiut na artystycznym polu uważała Halina Hensoldt Szpitala Zachodniego, dzięki czemu autor- ukończony w wieku 14 lat portret Mickie- ka została wpisana do księgi fundatorów. wicza, ukochanego poety. (1936-2020) Należąca od lat do panteonu lokalnych fot. arch. H. Bujwid arch. fot. Przejawiany od maleńkości talent oraz artystów, słuchaczy Ogniska Plastycznego umiłowanie rzeczy pięknych, szlachetnych, nim zyska ono kształt materialny. Efektem (uhonorowana medalem z okazji 70-lecia wykraczających poza horyzont doczesno- przemyśleń i żmudnej pracy twórczej były tej placówki) Hanka Halina Hensoldt po- ści zachęciły ją do przekroczenia progów pejzaże, portrety, a przede wszystkim mar- zostawiła po sobie, obok bogatej spuścizny Ogniska Plastycznego w Grodzisku. Tam twe natury. Zwykłe kwiaty w wazonie oży- artystycznej, aurę osoby dobrej, szczodrej jej mentorem i mistrzem został prof. Ma- wały na jej płótnach i pozwalały zachwycić i pięknej wewnętrznie. rian Sztuka, który poza odkryciem tajni- się pięknem stworzenia, kierowały myśl Była taka, jak jej obrazy: cicha i skromna, ków warsztatowych nakazał jej wierność i emocje poza ramy obrazu. Każdy płatek bez potrzeby narzucania się i manifestowa- sobie i przestrzegał przed flirtem ze sztu- ma tu nieco inny odcień, inaczej chwyta nia, dzieląca się swoim światem z tymi, któ- ką komercyjną, polegającą nam łatwym światło, kwiaty w pełni rozwinięte konku- rzy chcieli ów dar przyjąć. Sądząc po licz- i szybkim malowaniu w nadziei przypo- rują z dopiero co uformowanymi pączkami bie tych, którzy towarzyszyli jej w ostatniej chlebienia się publiczności. Lekcje i przyka- i „patrzą” na te już przekwitłe, z chylącymi drodze, ludzi, którzy czuli się przez nią ob- zania Sztuki spowodowały, że w przypadku się ku ziemi łodyżkami – wszystkie połą- darowani – dobrym słowem, uśmiechem, Hanki Hensoldt proces tworzenia rozpisa- czone w drodze ku słońcu. towarzystwem, przyjaźnią i radą – jest ny był na długie miesiące i poprzedzony Czyż można lepiej wyrazić sekret życia, w Grodzisku naprawdę sporo. Na pozosta- głęboką refleksją. – Obrazy są jak dzieci jego piękno i dramat? Halina Hendsoldt łych czekają obrazy – ślady twórczej obec- – mawiała, zdradzając, że zamysł każdego była wierna sztuce mimetycznej, tradycyj- ności tej prawdziwej arystokratki ducha. dzieła nosi w sobie na długo przed tym, za- nej, warsztatowa dojrzałość, w której aka- n Łukasz Nowacki

BOGORIA nr 301 wrzesień 2020 20 społeczeństwo Przyspieszenie procedur Z udziałem wiceministra infrastruktury Marcina Horały, prezesa spółki CPK Mikołaja Wilda, staro- sty powiatu grodziskiego Marka Wieżbickiego i Piotra Farugi – p.o. wójta gminy Baranów 21 lipca odbyło się w Baranowie posiedzenie Rady Społecznej Centralnego Portu Komunikacyjnego. Wiceminister M. Horała poinformował twa (KOWR) przetargów przeznaczonych mienie mechanizmu, który zagwaran- o trwających pracach legislacyjnych nad tylko dla osób zbywających nieruchomo- tuje właścicielom nieruchomości udział projektem ustawy o CPK, które umożli- ści na rzecz CPK. Kolejne rozwiązanie to w przyszłych zyskach wynikających wią przyspieszenie procedur niezbędnych możliwość przedłużenia okresu wyda- z przeznaczenia nieruchomości na cele do zaprojektowania i budowy inwestycji wania nieruchomości w wyniku decyzji komercyjne. Planowane rozwiązanie jest lotniczych i kolejowych CPK oraz urucho- lokalizacyjnych ponad ustawowe 120 dni takie, że 50 proc. wzrostu wartości nie- mienia procedury dobrowolnego nabywa- (w przypadku podpisania stosownego ruchomości trafi do byłego właściciela, nia nieruchomości. Podkreślił, że w zało- porozumienia ze spółką CPK). Ten tryb a pozostała część zostanie wykorzystana żeniach nowelizacji specustawy znalazły będzie stosowany tylko wobec mieszkań- na inwestycje zwiększające jej wartość, się niektóre postulaty zgłaszane przez ców, których obejmie proces wywłasz- np. na uzbrojenie. mieszkańców podczas wcześniejszych po- czenia, czyli nie dojdą do porozumienia Kolejne rozwiązanie to zwiększenie siedzeń Rady Społecznej. – Tym samym ze spółką CPK w ramach dobrowolnego transparentności etapu wyceny nierucho- wychodzimy naprzeciw oczekiwaniom nabywania nieruchomości. mości. Według projektu nowelizacji eksper- mieszkańców Baranowa, Teresina i Wi- Inna propozycja zakłada zaoferowanie tyza rynku nieruchomości będzie opinio- skitek – powiedział wiceminister. osobom zbywającym zabudowane nieru- wana przez zespół ekspercki przy udziale W projekcie zaproponowano m.in. chomości na rzecz CPK dopłaty ponad przedstawicieli gmin terenu inwestycji (Ba- zwiększenie grupy nieruchomości za- wartość rynkową w ramach specjalnego ranów, Teresin i Wiskitki) oraz opublikowa- miennych, umożliwienie ogłaszania świadczenia w wysokości co najmniej na w Biuletynie Informacji Publicznej. przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnic- 50 tys. zł. Projekt przewiduje też urucho- n Sławomir Sadowski Zioła i sery bez tajemnic Część lata nasi seniorzy z Klu- TVP Białystok (11 sierpnia 2020 r., godz. bu w Łąkach przeznaczyli na 18.30 – dostępne w internecie). poszerzanie wiedzy. Mając świa- Drugie spotkanie edukacyjne odbyło domość zagrożenia epidemiologicznego się 25 sierpnia w Zabłotni. Tym razem na wszystkich spotkaniach przestrzega- dowiedzieliśmy się od znanego serowara liśmy rygoru sanitarnego. W sierpniu żuławskiego mgr inż. Krzysztofa Jawor- uczestniczyliśmy w warsztatach i szkole- skiego z Elbląga, jak wytwarzać różne niach w ramach programu Europejskiego gatunki serów. Warsztaty poprzedziły Funduszu na rzecz Rozwoju Obszarów informacje na temat przetwórstwa mle- Wiejskich „Europa inwestująca w ob- ka w gospodarstwie rolnym. Najwięcej szary wiejskie”. Organizatorem był Ma- emocji dostarczyły degustacje, bo takich zowiecki Ośrodek Doradztwa Rolniczego serów z mleka prosto od krów, natural- w Warszawie za pośrednictwem Oddzia- nie i ręcznie wytwarzanych jeszcze nie łu w Bielicach. W dniach 10-12 sierpnia jedliśmy. Prawdziwa uczta dla podnie- kilkuosobowa grupa pojechała do uro- bienia i nauka wykonywania zdrowego czego Ziołowego Zakątka w Korycinach produktu w warunkach domowych. To na trzydniowe szkolenie, które prowadził nie pierwsze nasze szkolenia prowadzone dr inż. Mirosław Angielczyk, pasjonat, przez instruktorów Doradztwa Rolnicze- ekspert, entuzjasta regionu. Swoje hobby go – w grudniu ubiegłego roku tematem i zamiłowanie do ziół wykorzystał jako była uprawa i wykorzystanie ziół w go- sposób na biznes. To była dobra okazja spodarstwie domowym, a w lutym urzą- do poznania kultury i tradycji Podlasia, dzanie przydomowych ogródków. Dzię- ale przede wszystkim ponad tysiąca od- kujemy organizatorom i szkoleniowcom mian roślin leczniczych i aromatycznych za tego typu projekty. oraz ich znaczenia, a także sposobność Po nauce był czas na zasłużony wy- nabycia umiejętności rozpoznawania, poczynek w Serocku. Zwiedzaliśmy Izbę sporządzania mieszanek i kompono- Pamięci i Tradycji Rybackich, a podczas wania herbatek na różne dolegliwości rejsu po Zalewie Zegrzyńskim zrege- i poprawę samopoczucia. Po egzaminie nerowaliśmy siły na jesienno-zimowe praktycznym uczestnicy otrzymali Certy- miesiące. fikaty „Zbieracza ziół”. Krótką relację ze n Danuta Dubielecka, szkolenia z naszym udziałem zamieściła Opiekunka Klubu Seniora Łąki

BOGORIA nr 301 wrzesień 2020 ludzie i pasje 21

Na co dzień dyrektor Ośrodka Sportu i Rekreacji, po godzinach można go spotkać na ściance wspinaczkowej lub górskim szla- ku turystycznym. Z Mariuszem Smysło, zdobywcą Korony Gór Polski, czyli 28 szczytów poszcze- gólnych pasm górskich w kraju, rozmawiał Krzysztof Bońkowski. fot. arch. prywatne arch. fot. Ekspresem po koronę Korona Gór Polski to było wyzwanie czy nego do zejścia. Dość powoli, ale jednak czy chce sobie popatrzeć na fajne widoki. nagroda pocieszenia, po tym jak koronawi- zszedłem i o 2.30 byłem na dole. I spełniać założenia małymi krokami. rus przekreślił inne plany wysokogórskie? – Wyzwanie zastępcze. Koronawirus za- 28 szczytów w osiem dni robi wrażenie. Ile czasu w ciągu roku poświęca Pan gó- mknął w pewnym momencie drogi w każ- Satysfakcję też daje? rom? dym kierunku, a ponieważ lubię wyzwa- – To fajne doświadczenie, bo poznaje się – Tyle, ile mogę! Jeżeli mam czas, to na- nia, to znalazłem sobie Koronę Gór Polski, wszystkie pasma górskie, których w więk- wet na weekend wyskakuję w góry. W cią- którą postanowiłem zdobyć w możliwie szości wcześniej się nie widziało, tereny są gu roku staram się zrobić jeden-dwa po- krótkim czasie. Było to o tyle niełatwe, że bardzo piękne, więc widoki rewelacyjne. ważniejsze wypady w góry wysokie. w większości przypadków oprócz nazw Satysfakcja jest ogromna, tym bardziej że szczytów i ich lokalizacji, nie miałem ro- pogoda mocno dała mi się we znaki, bo Jak Pana pasja wpływa na życie rodzinne? zeznania w poszczególnych pasmach gór- padało dość często, dochodziła więc cała – Myślę, że żona się przyzwyczaiła do skich, parkingach, więc wszystko było do- technologia suszenia ubrań w samocho- moich wypadów, a co jeszcze bardziej pracowywane w trakcie drogi. Przez kilka dzie, żeby wejść na następną górę w su- mnie cieszy, coraz częściej mi w nich towa- dni całym moim domem był samochód, chych ciuchach. rzyszy. Góry zawsze kochałem, trenowa- a życie toczyło się w rytmie: góra – powrót łem kiedyś lekkoatletykę, więc spędzałem – przejazd – góra. Najprzyjemniejszy moment? obozy w Szklarskiej Porębie, w Zakopa- – Był za każdym razem, kiedy schodzi- nem. Kilka lat temu ta fascynacja zaczęła Gdyby nie koronawirus, to…? łem ze szczytu i mogłem postawić krop- przybierać poważniejsze kształty. Razem – Był pomysł na Mont Blanc i Matter- kę na mapie, że kolejna góra zaliczona. z moim serdecznym przyjacielem Piotrem horn. To już grubsza zabawa, samemu się Mnóstwo radości przyniosło mi wejście Laskowskim stworzyliśmy zespół, zaczę- tam nie pójdzie, tylko trzeba iść zespoło- na Rysy, gdzie zatknąłem flagę Grodziska. liśmy planować bardziej wspinaczkowe, wo, z linami, z zabezpieczeniami. Aczkol- Droga na szczyt była niezwykle trudna, ambitne wyprawy, porobiliśmy różne wiek ochota na Mont Blanc trochę we mnie zalegał mokry śnieg, w którym się szło jak szkolenia. W duecie osiągnęliśmy bardzo przygasła od momentu, jak wprowadzono w cukrze, więc każdy krok to była walka. dużo. Solówki w wysokich górach zdarzają tam opłaty, obowiązek meldunku i inne Poza tym Tatry to Tatry, zawsze trzeba za- się mi się okazyjnie, np. jak byliśmy w Ja- ograniczenia. Traktuję góry jako miej- chować szczególną ostrożność. W całym ponii na Mistrzostwach Świata, to zdoby- sce swobodnego poruszania się, nie lubię przedsięwzięciu akurat Rysy były wyjąt- łem Fudżi, najwyższy szczyt Japonii. ograniczeń, zresztą byłem już na Mont kowo oporne i nie chodzi nawet o to, że Blanc wcześniej, jak wchodziliśmy przez były najwyższe z listy. W planie miałem Największe osiągniecie wysokogórskie? Aiguille du Midi na Mont Blanc du Tacul. zdobyć je jako 5-6 szczyt, niestety akurat – W ubiegłym roku razem z Piotrem wtedy spadł śnieg, zrobiło się burzowo, byliśmy na Elbrusie i Kazbeku. Każdy Dla wspinacza z alpejskim doświadcze- więc pojechałem dalej i zostawiłem je na z tych szczytów ma ponad 5 tys. metrów. niem Korona Gór Polski to była chyba sam koniec. Dlatego gdy zdobyłem Ślężę, Poza tym wszystko załatwialiśmy sami, bo bułka z masłem. mój 27 szczyt, musiałem się cofnąć 300 mamy taką zasadę, że nie bierzemy prze- – Niekoniecznie. Górki przeważnie nie km. Do Zakopanego dojechałem rano, wodników, nie korzystamy z biur podróży, są za wysokie, ale ważna jest deniwela- po drodze śpiąc na parkingu, a jeszcze tylko przygotowujemy wszystko od A do Z cja, a ta wynosiła niekiedy 400 metrów. miałem przygodę, bo były takie tłumy, sami. Czyli więcej niż w przypadku niektórych że 2 km przed Łysą Polaną, skąd miałem tatrzańskich wierzchołków. Poza tym na- startować, policja zawracała kierowców. Zdarzyły się niebezpieczne momenty rzuciłem sobie mordercze tempo – przez Na szczęście po negocjacjach wpuścili w czasie górskich wypraw? osiem dni i pięć godzin przeszedłem mnie i o 11 ruszyłem w góry. Z powrotem – Bywało, że siedziałem na skale i za- 272 kilometry, przejechałem ponad 3000 na dole byłem o 22. stanawiałem się, czy jak zrobię jeden ruch, km, codziennie zdobywałem przeważnie to będzie się czego złapać, czy polecę. Ale 2-4 szczyty, a pod koniec, gdy wiedziałem, Zdobycie Korony Gór Polski jest w zasię- mamy z Piotrem pełne zaufanie do siebie, że zostało mi mało czasu, jednego dnia gu zwykłych śmiertelników? każdy z nas ma świadomość, że trzyma zrobiłem pięć szczytów, drugiego – sześć. – Każdy, kto trochę się rusza na co dzień, w swoich rękach życie kolegi i wiemy, jak Do tego dochodzi zmęczenie i świado- jest w stanie ją zdobyć. W jakim czasie, to ważna jest koncentracja. Najbardziej nie- mość, że jestem zdany tylko na siebie. już zależy, jakie kto ma założenia. Nie- bezpieczny był nocleg pod Mont Blanc du Podczas całej przygody dwie góry dały mi którzy robią to przez rok, inni przez pięć, Tacul, kiedy nie zdążyliśmy przed nocą mocno popalić – Rysy i Babia Góra, któ- a niektórzy przez całe życie. I też fajnie. z zejściem i musieliśmy biwakować pod rą zdobywałem nocą szlakiem otwartym Największym wyzwaniem jest logistyka. szczytem, było z minus 20 stopni i hu- tylko latem przez Perć Akademików. Dro- Myślę, że każdy człowiek, który chce cho- raganowy wiatr. To była najdłuższa noc ga jest jednokierunkowa, a musiałem nią dzić po górach, powinien dostosować za- w moim życiu. zejść, bo była taka mgła, że w deszczu nie miary do swoich możliwości i zastanowić byłem w stanie odnaleźć szlaku czerwo- się, czy chce robić wynik wysokościowy Dziękuję za rozmowę.

BOGORIA nr 301 wrzesień 2020 22 po sąsiedzku Koncert na sitar i komary Motywy orientalne w muzyce nie są ni- było posłuchać 18 lipca w Podkowie Le- czym nowym. Wystarczy przypomnieć śnej. Orient jazz podobał się publiczności, romans z muzyką indyjską grupy The pomimo walki, jaką razem z muzykami Beatles oraz koncerty mistrza sitara Ravi musiała toczyć przeciwko komarom. In- Shankara na festiwalach Monterey i Wo- dyjskie kadzidełka okazały się nie tylko odstock. W Polsce za prekursorów world rekwizytem, ale towarem pierwszej po- music uznaje się zespoły Osjan oraz trzeby. Z liderem grającym na sitarze, fle- Orientacja na Orient. Tę ostatnią grupę tach indyjskich oraz na gitarze wystąpili założył w 1983 roku Lucjan Wesołowski, Piotr Kolasa (perkusja) oraz Przemysław który jest również liderem istniejącego Kowalski (gitara basowa). od 2009 roku zespołu The Lucyan Gro- n Tekst i fot. up. Muzyki w jego wykonaniu można Sławomir Sadowski Dobre brzmienie bólu świata Tegoroczna edycja cyklu koncertów Jazz stan ducha, którego doświadczał bohater w Aidzie wyjątkowo rozpoczęła się nie powieści Goethego. Jazz w wykonaniu przed pierwszym podkowiańskim do- 4Way Quartet przekonuje, że muzycy nie mem Jarosława Iwaszkiewicza, lecz przed doświadczają tego rodzaju emocji. Pierw- Pałacykiem Kasyno, gdzie 23 sierpnia szoplanową postacią w zespole jest sakso- wystąpił 4Way Quartet – zespół mło- fonistka Lena Romul, której towarzyszą: dych muzyków o sporym doświadcze- Paweł Jędrzejewski (instrumenty klawi- niu scenicznym, którzy wystąpili jako… szowe), Jan Wierzbicki (gitara basowa), kwintet. Natomiast w kwartecie nagrali Tomasz Mądzielewski (perkusja) i Paweł swoją debiutancką płytę „Weltschmerz Biderman (gitara). is over”. Weltschmerz, czyli ból świata to n Tekst i fot. Sławomir Sadowski Utrwalanie historii Fundacja Lwów i Kresy Południowo-Wschodnie 26 lipca zorganizowa- ła obchody upamiętniające kombatantów Armii Krajowej działających w rejonie Grodziska i okolic. – To właśnie oddziały AK ochraniały buchu powstania warszawskiego z tej oka- zrzuty zarówno broni, jak i cichociem- zji w kościele parafialnym w Kuklówce nych, uczestniczyły w powstaniu war- odprawiona została msza św., a następnie szawskim, przeprowadzały akcje party- odbył się koncert Zespołu Śpiewaczego zanckie. Chodzi nam o pamięć, okazanie Ksinzoki. Ponadto w Muzeum Lwowa

wdzięczności, utrwalanie historii. W tym i Kresów w Kuklówce otwarta została wy- ń ski Troszczy T. fot. roku ze względu na koronawirusa obcho- stawa „Akcja Burza”. Na ekspozycji zapre- dy były skromniejsze – mówiła Joanna zentowano oryginalne odznaki różnych również dokumenty poświęcone żołnie- Aleksandra Biniszewska, prezes Fundacji oddziałów AK związanych z Warszawą rzom AK z różnych okolic oraz wydaw- Lwów i Kresy Południowo-Wschodnie. i Kresami – m.in. medale i odznaczenia za nictwa związane z tymi wydarzeniami. W niedzielę poprzedzającą rocznicę wy- Akcję Burza Wilno-Lwów. Przedstawiono n Anna Redel Ławeczka w Milanówku, wystawa w Grodzisku W związku z przypadającą w tym roku setną rocznicą Bitwy Warszawskiej Stowarzyszenie Pamięci Rodzin- nej wraz z Milanowskim Towarzystwem Letniczym podjęły inicjatywę upamiętnienia w Milanówku mar- szałka Józefa Piłsudskiego. Wzorem wielu miejscowo- ści w mieście ogrodzie stanie ławeczka z marszałkiem. W ramach konsultacji społecznych – wystawy pre- zentującej sześć projektów – mieszkańcy mogli wy- powiedzieć się na temat lokalizacji obiektu. Autorem koncepcji ławeczki jest Włodzimierz Starościak, który podkreślił rolę, przestrzeni publicznej wokół pomni- ka. Na planszach widzimy marszałka z psem oraz bez czworonoga, który wabił się… Pies. W Grodzisku, również z okazji okrągłej rocznicy, na parkanie kościoła Matki Bożej Nieustającej Pomo- cy przy ul. Piaskowej wyeksponowana została wysta- wa „Wojna z Bolszewikami. Bitwa Warszawska 1920”, przygotowana przez Instytut Pamięci Narodowej. n Tekst i fot. Sławomir Sadowski

BOGORIA nr 301 wrzesień 2020 listy 23 Profilaktyka zdrowia seniorów Jak wszyscy mamy możliwość obserwować, COVID-19 nie odpuszcza. Codzienne komunikaty Ministerstwa Zdrowia, które podają liczbę nowych zachorowań w ciągu doby, nie nastrajają optymistycznie. Liczba zgonów przekroczyła 2000. Odchodzą ludzie w bardzo różnym wieku, ale głównie są to osoby 60+. Wszystkie informacje wskazują na to, że przed zachorowaniem musimy chronić się sami, korzystając ze wskazań specjalistów znają- cych się na problemach ochrony zdrowia oraz z wytycznych władz centralnych i lokalnych. Niestety wielu spośród nas nie prze- a szczególnie jadł regularnie i pił dużo Jeżeli taka akcja będzie już w naszej strzega niektórych lub nawet wszystkich płynów, a zwłaszcza wody. Najważniej- gminie zatwierdzona i podjęta, będzie zaleceń. Niektórzy nawet oburzają się, sza bowiem dla zdrowia, jak zawsze, jest to duża sprawa. Rada Seniorów prosi gdy im zwraca się uwagę, że nie stosu- profilaktyka. wszystkich seniorów, do których akcja ją się do zaleceń np. nie chcą zakładać Seniorzy, którzy mają różne choroby szczepień będzie skierowana i którzy maseczki w sklepie, a i wielokroć sami towarzyszące, nie powinni rezygnować zdecydują się z niej skorzystać, aby prze- sprzedawcy w małych sklepach też ich z wizyt u lekarzy specjalistów. Nawet je- strzegali wszystkich wytycznych ogło- nie używają i nie zakładają rękawiczek. śli są to teleporady, możemy lekarzowi szonych przez organizatorów. Na pewno Także wielu z nas nie dba o czystość powiedzieć o naszych niepokojach zdro- każdy chętny będzie mógł z niej skorzy- otoczenia i o ochronę środowiska, co wotnych, a on zdecyduje, co mamy dalej stać. Chodzi o to, aby nie tworzyć tłoku przy zagrożeniu koronawirusem jest robić. Czy wystarczą inne leki lub sposób i chaosu. Na grypę będzie można szcze- bardzo istotne. Przykładem tego jest dawkowania dotychczasowych, czy trze- pić się zawsze za zgodą lekarza. fakt porzucania w miejscach publicz- ba zrobić dodatkowe badania, a może Jednocześnie apelujemy, aby każdy nych zużytych maseczek i rękawiczek. trzeba pójść do przychodni lub szpitala. senior porozmawiał ze swoim lekarzem Przecież ktoś to potem musi sprzątać, Objawy choroby COVID-19 są podob- rodzinnym, czy może wskazane jest dla a wystarczy wyrzucić do pojemnika na ne do grypy, ale skutki mogą być groź- niego jeszcze jakieś inne profilaktyczne śmieci. niejsze. Żeby wzmocnić swój organizm szczepienie, które może go uchronić lub W trosce o własne zdrowie senio- w ochronie przed koronawirusem wska- zmniejszyć skutki ewentualnego zaka- rzy powinni pamiętać przede wszyst- zane jest, aby szczepić się dostępnymi żenia koronawirusem, np. szczepienia kim o noszeniu maseczek i rękawiczek szczepionkami przeciwko grypie. przeciwko pneumokokom. U

ochronnych oraz zachowaniu dystansu Władze naszej gminy w bieżącym Rada Seniorów wspiera wszelkie akcje SK I społecznego. Unikać spotkań w du- roku przygotowują akcję szczepień prze- profilaktyczne gminy w zakresie ochro- ODZ żych, a szczególnie bliżej nieznanych, ciwko grypie. W urzędzie gminy podjęto ny zdrowia seniorów i wyraża podzięko- R

grupach ludzi. Albowiem gdy my nie intensywne prace w tym kierunku, ale wanie za podejmowanie działań w kie- W G zarażamy, to mogą zarazić nas inni, wszystko to wymaga różnych uzgodnień runku ich organizacji. A wszystkim S którzy mogą być tzw. nosicielami bez- i akceptacji specjalistycznych organów, seniorom życzymy zdrowia. GR objawowymi. Jednocześnie pamiętajmy nadzorujących wszystkie akcje i progra- n Teresa Fifielska-Nowak

też, aby senior odżywiał się prawidłowo, my profilaktyczne w gminach. Przewodnicząca Gminnej Rady Seniorów Ł MATERIA Bohaterowie z Opyp tywali broń. Niestety wskutek donosu Wieczorków, mieszkańcy Opyp oraz wie- Marii, której zaloty odrzucił Jan Wieczo- le osób interesujących się historią Grodzi- rek żeniąc się 26 grudnia 1939 roku z Kle- ska i okolic. mentyną z domu Marchwiak, Franciszek Bardzo żałujemy, że z powodu pandemii Wieczorek wraz z synami zostali areszto- nie możemy zorganizować uroczystości wani i osadzeni w grodziskim więzieniu. upamiętnienia 80 rocznicy ich tragicznej Tuż przed aresztowaniem zostali powia- śmierci. Jednak najważniejsza jest pamięć domieni o planowanej akcji gestapo i uto- o bohaterskiej rodzinie Wieczorków, któ- pili broń w stawie. Dlatego początkowo rej członkowie Franciszek ojciec oraz dwaj 30 sierpnia przypadła 80 rocznica tra- Niemcy nic nie znaleźli. Jednak po kil- bracia Jan i Franciszek zostali zamordo- gicznej śmierci mieszkańca Opyp, Fran- kunastu godzinach przystąpili do spusz- wani przez Niemców w Palmirach. ciszka Wieczorka oraz jego synów Jana czenia wody ze stawu i natrafili na broń. Rada sołecka i sołtys wsi Opypy i Franciszka. Rodzina Wieczorków wy- Franciszka i jego synów Jana i Franciszka Zenon Czarnecki wodzi się z Grabowa, pow. Opoczno. Niemcy rozstrzelali 30 sierpnia 1940 roku Fundacja Wdzięczności Niepokornym W 1928 r. Franciszek Wieczorek zakupił w Palmirach. Zostali pochowani w zbioro- Radosław Marek Gawrońśki we wsi grunty o powierzchni 9 ha. Część wej mogile. Ekshumację ich ciał przepro- zakupionej ziemi stanowiły stawy rybne. wadzono w grudniu 1945 r. Sprowadził się tu z rodziną – żoną Ewą, We wrześniu 2015 r., w 75. rocznicę córką Marianną i synami Tomaszem, Jó- ich tragicznej śmierci, krewni zamordo- zefem, Janem i Franciszkiem. Gdy wybu- wanych, mieszkańcy Opyp oraz władze chła II wojna światowa, najmłodszy syn miasta uczestniczyli w nadaniu imienia Franciszek został powołany do wojska. F. J. F. Wieczorków ulicy w pobliżu miej- W początkowym okresie działań został sca ich zamieszkania, a na umieszczonej ranny, dlatego zwolniono go do domu. Pa- tam tablicy były prezentowane doku- triotycznie nastawiona rodzina Wieczor- menty, fotografie oraz historia rodziny. ków już w początkowym okresie okupacji 25 września na spotkanie zorganizowane przystąpiła do formującego się lokalnie przez Pana Łukasza Nowackiego z cyklu ruchu oporu. Jej członkowie brali udział „Tropem Tajemnic Miasta” do Willi Ra- w akcjach partyzanckich oraz przechwy- dogoszcz przybyli członkowie rodziny

BOGORIA nr 301 wrzesień 2020 24 kulturasport

Długo wyczekiwany przez kibiców Pogoni Grodzisk start rozgrywek piłkarskiej III ligi wreszcie nastąpił. Sezon będzie różnił się od poprzednich – aż 22 drużyny rywalizować będą najpierw w systemie gry każdy z każdym, a potem nastąpi podział na grupy: 8-zespołową mistrzowską, gdzie wszystkie zespoły rozegrają ze sobą mecz i rewanż, oraz 14-drużynową grupę spadkową, w której

poszczególne ekipy zmierzą się ze sobą jeden raz. ń ski Barczy FB\T. fot. Cieszą punkty, cieszy styl u Gra w tej pierwszej daje nie tylko wych bojach Rafał Zembrowski, występu- uznać wyższość spadkowicza z II ligi Legio- możliwość walki o awans, ale przede jący ostatnio w Legionovii, jego klubowy novii. Prawdziwy koncert dali w pojedyn- wszystkim, spokojny ligowy byt. Z kolei partner, znany już z występów w Grodzisku ku przeciw Broni Radom, gromiąc ją 5:0. z licznej grupy spadkowej, przy niesprzy- Piotr Maślanka, Michał Wrzesiński (Unia Później przyszło planowe, choć odniesione jającym scenariuszu, III ligę może opuścić Skierniewice), Sebastian Kobiera (Polonia nie bez trudu, zwycięstwo w Wasilkowie nawet 10 zespołów, a 7 spada automatycz- W-wa), Mateusz Lisowski (Legia II W-wa), i dość pechowa porażka z wiceliderem So- nie. Nic więc dziwnego, że tym razem runda Kacper Gzieło (Wisła Kraków CLJ), Mat- kołem Aleksandrów Łódzki, choć nasz ze- jesienna jest kluczowa dla całych rozgrywek thew Dworak (Znicz Pruszków), Patryk spół wcale nie był gorszy od rywala. Mimo i marzeniem każdego klubu jest zapewnie- Czechowski (MKS Piaseczno), Mateusz Si- dwóch porażek przed własną publicznością nie sobie gry w grupie mistrzowskiej. dor (Polonia W-wa) oraz grający ostatnio z dotychczasowego dorobku Pogoni po- W przerwie letniej doszło do sporych w Hiszpanii Jakub Bartnicki. Dodatkowo winniśmy być zadowoleni, zwłaszcza jeśli zmian kadrowych w naszym zespole. po okresie wypożyczenia do Lidera Wło- przypomnimy sobie, że w ubiegłym sezo- Szeregi Pogoni opuścili Norbert Jędrzej- cławek do Pogoni powrócił doświadczony nie po 5 kolejkach na koncie punktowym czyk, Sebastian Małkowski, Michał Wrze- Bartosz Broniarek. klubu widniało zero, a na zdobycie 9 pkt śniewski, Mariusz Baranowski, Christian Niestety, już po dwóch spotkaniach na potrzeba było aż 12 spotkań. Jest więc wi- Nnamani, Mateusz Kinast, Franciszek skutek kontuzji na dłuższy czas wypadli doczny progres. Cieszą nie tylko zdobycze Ratajczyk, Mateusz Tomaszewski, Mikołaj z kadry Zembrowski i Wrzesiński, a po- punktowe, ale również styl gry naszego Czaplicki, Adam Kaniewski oraz, co stano- ważny uraz wciąż leczy Michał Gładysz. zespołu, który może się podobać kibicom. wiło największą stratę, Grzegorz Gulczyń- Mimo tych problemów podopieczni tre- A przecież to dla nich się gra… ski, który przyjął ofertę II-ligowej Olimpii nera Krzysztofa Chrobaka mogą zaliczyć Wyniki: KS Ursus (w) 2:1 (Damian Ja- Grudziądz. W ich miejsce udało się jednak start do udanych. 9 punktów w 5 meczach, roń, Patryk Szymański), Legionovia (d) 0:1, pozyskać wartościowych zawodników, plasuje ich na 6 miejscu w tabeli. Broń Radom (d) 5:0 (Michał Strzałkowski którzy dali się już poznać z bardzo dobrej Na początek nasi zawodnicy pokonali na – 2, Kacper Gzieło, Adrian Grabowski, strony, występując w pierwszym zespole, wyjeździe zawsze niewygodny Ursus. Na- Szymański), KS Wasilków (w) 2:0 (Kacper czy też w przypadku młodszych piłkarzy stępnie w przełożonym spotkaniu I kolejki Łoś, Jaroń), Sokół Aleksandrów Łódzki (d) w rezerwach. Nowi zawodnicy grodziskie- mimo dużej przewagi i licznych, niewyko- 1:3 (Jaroń). go klubu to: zaprawiony w I- oraz II-ligo- rzystanych sytuacji bramkowych, musieli n Michał Śliwiński

U Weryfikacja e Młodzież w formie Wysoką formę potwierdzili młodzi repre- 5 medali wywalczyli z kolei reprezentan- celów? zentanci Dartomu Bogorii Grodzisk, co ci Akademii grodziskiego klubu podczas Fantastyczny start w rozgrywkach A-kla- bardzo dobrze wróży przed zbliżającym się rozegranych przed własną publicznością sy zanotowali piłkarze rezerw Chlebni. sezonem. Podczas zgrupowania szerokiej Mistrzostw Województwa Mazowieckie- Drużyna trenera Pawła Żeglińskiego, kadry juniorów naszego kraju, które miało go młodziczek i młodzików. Rywalizację która w poprzednich sezonach broniła się miejsce w Gdańsku, rozegrano dwa turnieje dziewcząt zdominowały nasze zawodnicz- przed spadkiem, tym razem rozpoczęła kontrolne, w których wzięło udział 24 czoło- ki. Dość powiedzieć, że w finale gry poje- rozgrywki z wysokiego pułapu: 4 mecze, wych zawodników w tej kategorii wiekowej. dynczej Zofia Śliwka pokonała 3:1 Antoni- 4 zwycięstwa i zdecydowane przodow- Znakomicie spisał się w nich Patryk Pyśk, nę Zembowicz, zaś 4 miejsce zajęła Milena nictwo w tabeli z kompletem 12 pkt oraz który dwukrotnie triumfował w rozgryw- Mirecka. W deblu złoto wywalczyły Śliwka imponującym bilansem bramkowym kach. Słowa uznania należą się też Michało- z Zembowicz, a Mirecka stanęła na drugim 20:3. Po takim początku chyba należy wi Gawlasowi oraz Jakubowi Stecyszynowi, stopniu podium. Piąty krążek, brązowy zweryfikować cele na ten sezon i zamiast którzy w drugim turnieju uzupełnili po- w grze podwójnej, padł łupem duetu Kamil utrzymania w lidze, należy podjąć próbę dium, zajmując odpowiednio 2 i 3 miejsce. Sadowski/Jakub Dobosz. n (mś) włączenia się do walki o awans. Ten jed- nak uzależniony jest również od postawy pierwszego zespołu Chlebni, który mu- vSparta gotowa siałby wywalczyć promocję do IV ligi. Wyniki: Piast Feliksów (d) 3:0 (Maciej Przygotowujący się do drugoligowych roz- Bardzo dobrze spisała się drużyna Pietraszko – 2 , Adam Sierański), Party- grywek siatkarze grodziskiej Sparty mają młodziczek Sparty, prowadzona przez zant Leszno (w) 4:2 (Łukasz Trzaskowski za sobą pierwszy mecz sparingowy. Pod- trenera Piotra Szmausa, która w roze- – 3, Maciej Zwierzchowski), Orzeł Kam- opieczni trenera Tomasza Rosy pokonali granym w Kozienicach Ogólnopolskim pinos (d) 7:0 (Sierański – 3, Juliusz Olech, 3:1 swego niedawnego rywala z trzecioligo- Turnieju Piłki Siatkowej zajęła 2 miej- Sebastian Patanowski, Mateusz Piórkow- wych parkietów MMKS Lotnika Łęczyca. sce. Po półfinałowym zwycięstwie 2:0 ski, Trzaskowski), Błonianka II (w) 6:1 Pierwszy mecz mistrzowski Spartiaci roze- nad Olimpem Tłuszcz, w finale nasze (Łukasz Gwardiak – 3, Adrian Żakowski, grają 26 września, kiedy to we własnej hali siatkarki nie sprostały ekipie Beta Bło- Piotr Wacławek, Patanowski). n (mś) podejmować będą Centrum Augustów. nie przegrywając 1:2. n (mś)

BOGORIA nr 301 wrzesień 2020 sport 25 u Liga okręgowa Piłkarze ligi okręgowej zdążyli rozegrać już 7 kolejek spotkań. W tym sezonie z 18-zespołową grupą pożegna się przynajmniej 6 drużyn, a może ich być jeszcze więcej, jednak to zależy od liczby spadkowiczów z IV ligi. ń ski Barczy FB\T. fot. Na właściwej drodze niemal połowę dorobku bramkowego ca- wielkie brawa, bowiem stawili silny opór W ostatnich sezonach Chlebnia należała do łego zespołu. jednemu z faworytów rozgrywek. Trzeba w czołowych drużyn w lidze okręgowej, regu- Niestety Chlebnia zakończyła swoją przy- tym miejscu dodać, że skład oparty jest na larnie meldując się w górnych rejonach ta- godę z Pucharem Polski, gdzie grając w moc- młodych wychowankach klubu, w niektó- beli. Jednak do tego, by walczyć o awans do no rezerwowym składzie w III rundzie mu- rych pojedynkach, głównie u siebie, wspo- IV ligi zawsze czegoś brakowało. Wygląda na siała uznać wyższość A-klasowego Rozwoju maganych przez zawodników pierwszego to, że w bieżącym sezonie może się wreszcie W-wa, przegrywając, mimo trafienia Mate- zespołu. Bywa, tak jak we wspomnianym powieść. Władzom klubu udało się zmonto- usza Tarnowskiego 1:2. spotkaniu z Chlebnią, że w pierwszej jede- wać bardzo silny kadrowo zespół, a warun- Wyniki: Ryś Laski (d) 6:0 (Michał Ocip- nastce wybiega aż 8 młodzieżowców, którzy ków do pracy mogłoby Chlebni pozazdrościć ka, Artur Muchin – po 2, Damian Warmiak, z powodzeniem radzą sobie w rywalizacji wiele ekip z wyższych klas rozgrywkowych. Łukasz Gwardiak), Perła Złotokłos (d) 3:2 z bardziej doświadczonymi rywalami. To Do pełni szczęścia potrzeba praktycznie tyl- (Ocipka – 3), Milan Milanówek (d) 4:1 (Da- na pewno zaprocentuje w przyszłości. ko, a może i aż, wyników. Te jak na razie są mian Skalniak – 2, Daniel Paciorkowski, „Rezerwiści” również udanie rozpo- całkiem dobre, bowiem podopieczni trenera Ocipka), Laura Chylice (w) 2:3 (Mateusz częli zmagania w rozgrywkach Pucha- Grzegorza Sitnickiego, zgromadzili 15 pkt Tarnowski, Ocipka), Grom W-wa (d) 1:0 ru Polski, gdzie w ramach III rundy na i po 7 kolejkach zajmują 3 miejsce w swej (Ocipka), GLKS Nadarzyn (w) 2:3 (Ocipka, szczeblu okręgu warszawskiego pokonali grupie, tracąc do liderującego Orła Baniocha Gwardiak), Pogoń II Grodzisk (d) 1:0 (Filip na wyjeździe B-klasowy FC Komorów 4:1 6 pkt, zaś do dającej prawo gry w barażach Kamiński). po bramkach Michała Pindora, Mateusza drugiej pozycji, którą okupuje aktualnie Siła młodzieżowców Skorupy, Sebastiana Dziewulskiego oraz Laura Chylice, zaledwie dwa. W dotychczas Piotra Jaronia. Mające na celu utrzymanie się na tym szcze- Wyniki: SEMP Ursynów W-wa (w) 2:0 rozegranych spotkaniach Chlebnia zano- blu rozgrywek rezerwy Pogoni Grodzisk jak towała 5 zwycięstw oraz dwie porażki. Na (Sebastian Dziewulski – 2), Sarmata W-wa na razie spisują się nad wyraz dobrze. Nasza (d) 3:1 (Tomasz Kołodziejski, Kamil Przy- szczególną uwagę zasługuje zwłaszcza efek- drużyna wykorzystała fakt, że w pierwszych towna wygrana w derbach powiatu z Mila- życki, Dziewulski), Piast Piastów (w) 1:2 meczach przyszło jej rywalizować w więk- (Dziewulski), Korona Góra Kalwaria (d) 3:1 nem Milanówek oraz pokonanie, mimo gry szości z ekipami z dolnych rejonów tabeli. w osłabieniu, stołecznego Gromu. Jeśli (Adrian Grabowski, Piotr Jaroń, Przyżycki), Podopieczni trenera Macieja Przybylskiego Przyszłość Włochy W-wa (w) 3:3 (Maciej chodzi o przegrane, to drużynie walczącej w 7 spotkaniach zgromadzili 13 pkt, dzię- o awans nie mogą przytrafiać się takie po- Pietraszek, Bartnicki, Dziewulski), Passovia ki czemu zajmują wysokie miejsce w ta- Pass (d) 6:1 (Jakub Bartnicki – 2, Jakub Ła- rażki jak ta, poniesiona ze znacznie niżej beli. Przy odrobinie szczęścia ten dorobek notowanym Nadarzynem, bowiem straty będa, Sebastian Ciupa, Pietraszek, Przyżyc- mógłby być jeszcze okazalszy, gdyby pił- ki), LKS Chlebnia (w) 0:1. punktowe w takich spotkaniach mogą moc- karze wykazali się większą skutecznością no zaważyć w ostatecznym rozrachunku. w pojedynku z Przyszłością Włochy czy n Michał Śliwiński Warto zwrócić uwagę na świetną sku- lepszą koncentracją w spotkaniu z Chleb- teczność Michała Ocipki, który aż ośmio- nią. Choć za ten ostatni, derbowy mecz (na krotnie trafił do siatki rywali, co stanowi zdjęciu), mimo że przegrany, należą się im Amazonki na medal k Trzy medale, w tym jeden złoty, wy- z walczyli reprezentanci klubu Equ- Puchar Polski w Kozerkach ikam z Kozerek, podczas rozegranych Na kortach Akademii Tenisowej Tenis ny, która w finale singla kobiet pokonała w Grobicach Mistrzostw Warszawy i Ma- Kozerki w dniach 24-28 lipca rozgrywany Katarzynę Piter – trenerką triumfatorki zowsza we Wszechstronnym Konkursie był turniej Kozerki Open 2020, zaliczany w zakresie przygotowania motorycznego Konia Wierzchowego. W gronie seniorek do cyklu LOTOS PZT Polish Tour – Na- jest Anna Szymańska, jednocześnie trener najlepsza okazała się Agnieszka Zuchniak, rodowy Puchar Polski. Mimo dość silnej główny przygotowania motorycznego Aka- tytuł drugiego wicemistrza w kategorii obsady z dobrej strony w turnieju głównym demii Tenisowej w Kozerkach. Katarzyna juniorek przypadł Ewelinie Falkowskiej, pokazali się wychowankowie gospodarzy Piter niepowodzenie w singlu odbiła sobie zaś trzecie miejsce w rywalizacji juniorek i uczniowie tutejszego Tenisowego Liceum w rozgrywkach deblowych, zwyciężając młodszych zajęła Kalina Kasak. n (mś) Ogólnokształcącego – zarówno w singlu, w nich w parze z Joanną Zawadzką. Wśród jak i w deblu zdobyli cenne doświadczenie. mężczyzn w singlu triumfował Kamil Maj- Kolarze na Mazurach Tenis Kozerki ma powody do zadowolenia chrzak, w decydującym spotkaniu pokonu- nie tylko z powodu sukcesu organizacyj- jąc 6:1, 6:4 Daniela Michalskiego, a dodat- h Podczas rozegranych w Mrągowie nego, lecz także zwycięstwa rozstawionej kowo wspólnie z Janem Zielińskim okazał Mistrzostw Polski MTB najlepiej spośród reprezentantów Grodziskiego z numerem drugim Anastazji Szoszy- się najlepszy w grze podwójnej. n (kb) Klubu Kolarskiego Opty-Mazowsze spi- sali się: Maria Chrzanowska, która zajęła 9 miejsce w kategorii juniorek młodszych, oraz Antoni Świderski, dziesiąty w rywali- zacji juniorów. n (mś)

BOGORIA nr 301 wrzesień 2020 fot. M Masalski M fot. (3) 26 rozrywka Krzyżówka z Honorowym Obywatelem Grodziska Rozwiązanie zawierające imię i nazwisko jednego z Honorowych Obywateli Grodziska Mazowieckiego utworzą litery z pól ponumerowanych w prawym dolnym rogu i uszeregowane od 1 do 14. Poziomo: 1. skocznia narciarska w Zakopanem; 7. chęć do jedzenia; 8. pajęczak o owalnych kształtach; 9. określona powierzchnia czegoś; 10. flm, któ- rego bohaterami są kowboje; 12. ogólny kształt postaci lub przedmiotu; 13. liczba egzemplarzy wydanej książki; 14. potocznie: pistolet maszyno- wy; 18. niegdyś straż przyboczna głowy państwa; 21. potas; 22. statek rybacki; 25. jedna z technik wywiadu socjologicznego; 26. możliwość sukcesu; 27. imię męskie; 28. grzywna; 29. znany przebój Ludmiły Jakubczak. Pionowo: 1. turystyczna podróż samochodem z przyczepą campingową; 2. Eliza, autorka powieści „Nad Nie- mnem”; 3. uwielbiani przez widzów; 4. ozdobne na- czynie na cięte kwiaty; 5. stała płaca; 6. człowiek lu- bujący się w przyjemnościach i zbytkach; 11. obszar wodny przeznaczony dla statków wpływających do portów; 12. litera alfabetu greckiego; 15. kukiełka; 16. odmiana polki zbliżona do mazura; 17. w sta- rożytnym Rzymie urzędnik sprawujący dozór nad porządkiem publicznym; 19. pomieszczenie wy- posażone w narzędzia niezbędne rzemieślnikom; 20. jednostka powierzchni gruntów w krajach an- glosaskich; 23. Lilla … z dramatu Juliusza Słowac- kiego; 24. liczby określające fazy Księżyca w pierw- szy dzień roku 25. duża kromka chleba. Uwaga, krzyżówkowicze! Na rozwiązania krzyżówki czekamy do 5 października. Odpowiedzi prosimy nadsy- łać na adres redakcji pocztą

ę pniewski St Boles ł aw tradycyjną bądź elektronicz- ną. Nagrodami są ważne do

1 2 3 4 5 6 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16ko 17ńca roku18 zaproszenie19 20 dla dwóch osób do Kina Cen- trum Kultury na dowolnie wybrany seans flmowy Rozwiązanie krzyżówki z nr. 300: oraz książka „I like Mo- W krzyżówce zaszyfrowane było hasło grody zapraszamy do siedziby re- niuszko” wydana przez „Barbara Wolniewicz”. Zwyciężczynią dakcji: Centrum Kultury, ul. Spół- Fundację Sofjka – eduka- została p. Anna Utwald. Po odbiór na- dzielcza 9, II p. cja i rozwój.

Wydaje Ośrodek Kultury Gminy Grodzisk Mazowiecki 05-825 Grodzisk Maz., ul. Spółdzielcza 9 Nakład: 9000 egz. BOG RIA R Redakcja: Biuro reklamy: Skład i przygotowanie do druku: Krzysztof Bońkowski (redaktor naczelny), [email protected], tel. 781 356 427 Ling Brett, tel. 602 455 130 Anna Redel (sekretarz redakcji) [email protected] www.lingbrett.pl tel. 605 838 751, 22 734 79 47 100% Druk: DB PRINT 05-825 Grodzisk Maz. ul. Spółdzielcza 9 Zastrzega się prawo skracania i redagowania Polska Sp. z o.o. tel. 22 734 79 14, faks 22 734 79 01 tekstów oraz zmiany tytułów. ul. Chrzanowska 32, e-mail: [email protected] Redakcja nie ponosi odpowiedzialności 05-825 Grodzisk FB: Grodziskie Pismo za treść listów, ogłoszeń, reklam, podziękowań Mazowiecki Społeczno-Kulturalne Bogoria oraz materiałów UM i GRS. www.dbprint.pl

BOGORIA nr 301 wrzesień 2020 ogłoszenia 27

Rolniku, spisz się na medal! 1 września w całej Polsce rozpoczął się Powszechny Spis Rolny – obowiązkowy dla każdego użytkownika gospodarstwa rolnego. Oto odpowiedzi na podstawowe pytania związane z tym ważnym badaniem. Kiedy odbywa się spis rol- mer 22 279 99 99) i spisać się ny? Spis rozpoczął się 1 wrze- przez telefon. śnia i potrwa 3 miesiące, do Rolnik, który nie skorzy- 30 listopada 2020 r. Dane sta z żadnej z obu wspomnia- będą zbierane wg stanu na nych opcji (Internet lub te- 1 czerwca 2020 r. lefon), może spodziewać się Kto musi się spisać? Spisowi wizyty rachmistrza. Rolnicy podlegają faktyczni użytkow- powinni pamiętać, że w takim nicy gospodarstw rolnych. przypadku nie będą już mogli Każdy użytkownik gospo- odmówić udzielenia odpowie- darstwa rolnego powinien dzi i przełożyć tego na inny otrzymać list od Prezesa GUS. termin. Rachmistrze rozpocz- Oprócz informacji o obowiąz- ną pracę 1 października 2020 r. ku spisania się list zawiera Dlaczego spis rolny jest po- ważne informacje potrzebne trzebny? Powszechny Spis do logowania się w aplikacji Rolny jest organizowany co spisowej. Dlatego to pismo na- 10 lat. Jako badanie obejmu- leży zachować aż do momentu jące wszystkie gospodarstwa spisania się! rolne w kraju jest jedynym Jak się spisać? W Powszech- źródłem informacji pozwalają- OGŁOSZENIA DROBNE nym Spisie Rolnym 2020 cym na ocenę stanu polskiego n PRANIE dywanów, wykładzin, tapicerki oraz MYCIE przewidziano trzy metody do rolnictwa. Samym rolnikom wyboru. wyniki spisu pozwolą ocenić elewacji, kostki, parkanów, dachów. Tel. 604 408 618; Samospis internetowy to zmiany w produkcji roślinnej 22 662 30 20. Usługi świadczymy u klienta. kluczowa metoda spisowa i zwierzęcej mające wpływ na Dojazd w cenie usługi i o niej w pierwszej kolejno- opłacalność ich produkcji. n Naprawa rowerów, sprzedaż rowerów używanych ści powinni pomyśleć rolni- Gdzie szukać informa- (holenderki, górale, inne), sprzedaż rowerów używanych cy. Jest to metoda wygodna, cji? Podstawowym źródłem z napędem elektrycznym Grodzisk, ul. Gimnazjalna 16a. ponieważ spisać się można informacji o Powszechnym Tel. 692 465 581 samodzielnie w domu przez Spisie Rolnym 2020 jest komputer lub telefon z do- strona internetowa https:// n KUPI Ę KAŻDY SAMOCHÓD – GOTÓWKA OD stępem do Internetu, w do- spisrolny.gov.pl/. Warto też RĘKI!!! Tel. 603 903 405. Za auta krajowe z niskim godnym dla siebie momencie. na bieżąco śledzić stronę in- przebiegiem płacę najwięcej!!! Dla rolników, którzy nie po- ternetową lub konta społecz- n Naprawa lodówek, zamrażarek, lad i szaf siadają komputera lub telefo- nościowe (Facebook) urzędu chłodniczych. Naprawy tylko u klienta. Tel. 601 344 139 nu z dostępem do Internetu, gminy oraz Urzędu Staty- n Pranie tapicerek meblowych, samochodowych, planowane jest przygotowa- stycznego w Warszawie. nie na czas spisu Gminnego Ponadto wsparcie i pomoc wykładzin, dywanów, wyłącznie środkami Karcher. Punktu Spisowego. uzyskamy dzwoniąc na in- Tel. 727 605 505 Jeśli rolnik z jakichś waż- folinię spisową pod numer: n Pilnie poszukiwani pracownicy na magazyn nych powodów nie może lub 22 279 99 99. odzieżowy. Dobre warunki pracy, atrakcyjne nie chce spisać się przez In- Więcej informacji o spisie na wynagrodzenie. Więcej informacji pod numerem ternet, powinien zadzwonić stronie https://spisrolny.gov.pl/ telefonu 667 100 844 na infolinię spisową (pod nu- źródło: grodzisk.pl n Sprzedam samochód Ford Mondeo Combi, produkcja brytyjska, rocznik 1999, bezwypadkowy, pierwszy właściciel, przebieg 240 tys. Kolor Podziękowanie ciemnozielony. Tel. 602 29 39 48 Dziękuję zapracowanemu SOR-owi i całemu personelowi n Kupię dom do remontu w Grodzisku Mazowieckim z oddziału geriatrycznego w Szpitalu Zachodnim za opiekę. lub okolicach. Telefon: 510 866 326 W szczególności jestem wdzięczna Doktorowi Piątkowi za n Przyjmę książki w każdej ilości i dowolnym stanie, wnikliwe poszukiwanie choroby. 88-latka A. Oj. z odbiorem osobistym. Proszę o kontakt: 502 932 470

BOGORIA nr 301 wrzesień 2020 fot. A. Jaroszewicz (5) prezentowane było„Malarstwowkwarantannie”, Od 3sierpniado11wrześniawPoczekalniPKP r. 1998 od i UW Historycznego u ł Wydzia ekspresja. kreski, ść norodno ż ró kolorów, – nasycenie charakterystyka indywidualna cechuje artystek z dej ż ka obrazy ś za okresu, nego przedpandemicz niejszego, ś wcze z prace e ż tak y ł zosta pokazane wystawie na PKP, Poczekalni z Samoraj Monika a ł mówi Jak wykorzystały czasizolacji. Kamoji i AgnieszkiKremky, które bardzo twórczo czyli wystawapracdwóchbrwinowianek:Beaty izolacja Twórcza ą absolwentk jest Kremky Agnieszka

fot. Evepro (2) - odczarowany Autyzm ih rodzi ich e ż tak a podopiecznych, naszych poznali aniach, ł dzia jej i cej ę wi fundacji naszej ś czego o się dowiedzieli Milanówka mw Aneza zesa pee fun prezes dacji. Izdebska, Agnieszka mówi – mi ludź sympatycznymi ą s relacjach, w się na cej oswojenieczasu ę ęą wi troch potrzebuj e ż mimo podopieczni, nasi a cie sercach, ych ł p o lud mi ź normalnymi Jesteśmy ców. nia ś wrze 6 ci. ś go a ł zaprosi fundacja d ą dok Wylot, ul. nierucho przy miasto ść mo przez yczona ż u nowi sta ątek zacz Jego autystom. przyjaznego treningowego domu stworzenie jest celem nym ęż a jej zmem ich oraz dalekosi rodzin, auty z osób dla ą pomoc ę si zajmuje zacja Organi ni. ś Rado ę Fundacj przez towane przygo ł eczne kulturalno-spo Świata”, wydarzenie Skrawek „Inny ł by nich z ą Jedn czy, żewśród kilkunastupropozycjizna niebyłoprawdziwychpere ł. nie co zwykle, ż ni skromniejszy nieco ł by Rusowicz, Ani retro Ogrody wMilanówku,któryrozpoczął się4wrześniakoncertem Otwarte Festiwalu tegorocznego program e ż a, ł sprawi Pandemia Malarstwa Akademii Sztuk knych, ę Pi Sztuk Akademii ł Malarstwa dzia Agnieszka ał mówi Kremky.artystekukoDrugaz ń czyWy ł – a ć zastanowi nim ę chwil nad było si ę trzeba eby ż i ę tajemnic jakąś kompozycj skrywa ładnł tylkoą a ą, formą – – Lubiportret. ,eby ę ż obraz nie był ą ni ąpodejmowan przez a najch tniej ę wiek, ł cz o jest tematem ulubionym Jej styków. Pla Artystów Polskich zku ą Zwi do y ż nale cy ńcy mieszka aby tym, na nam ło a ż Zale – a wystawa wystawa ał pomog poznaniu tym W

------fotograficzna „Odczarujmy Autyzm”, któ Autyzm”, „Odczarujmy fotograficzna akustycznie Manito.ł akustycznie warzyszy to łecznie, spo przyznawanego owanym ż zaanga osobom nienia ż wyró dziskiego, laureatceartystce,PowiatuŻurawiaGro charytatywnej ci ś alno ł dzia z Znanej siak. Kry Ani wykonaniu w piosenki y ł brzmia ł za kobiety z Na 38-letniej autyzmem. fina zgromadzonych Chodkowskiej, Pauliny piewaczki ś p ę wyst ł przekona ci, ś arty ż nie rów ąs autystów wśród eż auty tym, O z zmem. osoba jak , ę si ć poczu mogli remu e ż tak wziąćudzia a łw eksperymencie, dzi ę kiktó fundacji, ycieli łż o za marzeniom ł dorówna by potrzeba, wiele jeszcze jak adówł nak , si ę przekonać ę okazj i dom mieli ć zwiedzi cie ś Go Cantana. chórze w pówę wyst z melomanom rów grodziskim ż nie znana Jaroszewicz, Anna ą autork a fundacji, podopieczni byli bohaterami rej Mazowieckim”. Grodzisku w kulturalno-edukacyjna Europejska strefa kultury. do g ą „Poci projektu wistości – mówiła Beata Kamoji. dostrzegamcootaczajtym, w ąrzeczycej wiata ś i asneywanie wł ż skupiam prze się na ę jako traktuj e. – ż Malarstwo łpejza ównie g a ł PKP wybra ę w Poczekalni a na ekspozycj a w ramach ramach w byał realizowana Wystawa

n

(ar)

n (kb) ------fot. ar