Zielone pejzaże nad Utratą – 16 km / 28 km Mała pętla szlachecka – 15 km Z ogrodów do lasów – 9 km Trasa WKD Otrębusy do WKD Komorów / WKD Pruszków Pętla po Grodzisku Mazowieckim WKD Podkowa Leśna Zachodnia do WKD Otrębusy (fragment niebieskiego szlaku PTTK) (fragmenty żółtego i zielonego szlaku PTTK) WKD Radońska WKD Otrębusy. Atrakcje w Otrębusach: [nieopodal stacji siedziba spółki WKD – Izba Tradycji EKD/WKD czynna w środy (9–13.30) i niedziele ul. Parkowa, Podkowa Leśna « Muzeum Motoryzacji i Techniki: www.muzeum-motoryzacji.com.pl / zabytkowe auta osobowe, (11.30–14.30)] « Park Miejski: Podkowa Leśna to miasto-ogród, więc Park Miejski jest jedną z jej wizytówek. Uroczy, ciężarowe, autobusy, samoloty, motocykle i czołgi. wydmowy teren z wąwozem zachęca do odwiedzin całe rodziny. Mieszkańcy chętnie udają się « Las Młochowski: dwa groby zbiorowe z czasów II wojny światowej, bezimienne mogiły oraz dwa ul. J. Montwiłła – Odrano Wola, ul. Osowiecka, ul. M. Chełmońskiego również nad staw, gdzie można odpocząć na ławeczkach. Roślinność parku jest niezwykle bogata, rezerwaty, Młochowski Łęg i Młochowski Grąd. « Dwór dr Adama Chełmońskiego: dawna rządcówka z połowy XIX wieku przeniesiona około 1900 obejmuje kilkaset gatunków drzew, krzewów, bylin, grzybów i mchów. roku z Kuklówki. Park w Adamowiźnie, otaczający dworek jest porośnięty cennym starodrzewem « Pałacyk Kasyno: www.ckiopodkowa.pl / siedziba Centrum Kultury i Inicjatyw Obywatelskich. Od- Nadarzyn mieszanym. Znajdują się tu pomnikowe dęby, zwane Dębami Chełmońskiego. bywają się tam wystawy, koncerty, debaty edukacyjne, konferencje i inne wydarzenia artystyczne « Plac Józefa Poniatowskiego: w okolicy znajduje się Nadarzyński Ośrodek Kultury Urzędu Gminy « Dwór dr Mateusza Chełmońskiego: zwany „dworkiem nad stawem”, zaprojektowany w 1930 roku angażujące lokalną społeczność. W Pałacyku mają miejsce także zajęcia i spotkania Uniwersytetu Nadarzyn, biblioteka, kościół św. Klemensa. przez architekta Witolda Pokrowskiego, otoczony parkiem krajobrazowym. Architektura budynku Otwartego Pokolenia – wspólnej inicjatywy Stowarzyszenia Związek Podkowian i Towarzystwa « Park: miejsce wypoczynku i spotkań mieszkańców. W parku znajdują się dwie tablice upamiętnia- jest charakterystyczna dla klasycystycznego stylu dworkowego, który odwołuje się do domów Przyjaciół Miasta-Ogrodu Podkowa Leśna. Willę Kasyno szczególnie warto odwiedzić w czasie jące ofiary zbrodni katyńskiej oraz Dąb Pamięci. szlacheckich okolic Grodziska z lat 30. XX wieku. dorocznego Festiwalu Otwarte Ogrody. « Willowa zabudowa miasta-ogrodu ul. Nad Utratą, Walendów ul. Centralna, ul. Widokowa « Utrata: prawy dopływ Bzury. Dolina rzeki jest urozmaicona, miejscami występuje wiele niewiel- « , klasztor sióstr Dominikanek: najmłodszy spośród trzech klasztorów dominikanek ul. Bluszczowa, ul. H. Sienkiewicza, Podkowa Leśna kich stawów. kontemplacyjnych w Polsce. Pierwsze siostry przybyły tu w 1990 roku z klasztoru w św. Annie koło « Willowa zabudowa « Lasy Sękocińskie: przez lasy przebiega szlak edukacyjny. Częstochowy. « Klasycystyczny dwór z XIX wieku: otoczony parkiem krajobrazowym z pomnikami przyrody, Dukty Lasów Nadarzyńskich Wolica należał do krewnych generała „Grota” Roweckiego. Odrestaurowany w 2010 roku. Nowi właściciele « Rezerwat im. Bolesława Hryniewieckiego: nosi imię znakomitego botanika, dyrektora Ogrodu « Droga przez las udostępniają go na wyjątkowe okazje. Botanicznego w Warszawie, mieszkańca Podkowy Leśnej. Położony na zachodnim skraju uroczyska « Nieopodal Uroczysko Chlebów: stanowi ważny korytarz ekologiczny. leśnego „Zaborów”. W rezerwacie rośnie cenny starodrzew dębowo-sosnowy, drzewa liczą nawet ul. Gościnna, ul. Paprociowa 170 lat. Licznie występujące dziuple stwarzają doskonałe warunki do gniazdowania ptaków takich ul. Parkowa, Pęcice Małe « Paprociowa Polana, miejsce odpoczynku jak m.in.: dzięcioły, kukułki, drozdy, sójki i zięby. Otwarty dla ruchu turystycznego. « Zalew Komorowski, strefa rekreacji: skwer z placem zabaw, stołami piknikowymi i altanką. « Rezerwat Zaborów im. W. Tyrakowskiego: nosi imię zasłużonego działacza ochrony przyrody, ul. Mazowiecka inicjatora utworzenia licznych pomników przyrody i kilku rezerwatów. Bogaty drzewostan, ochronie ul. Brzozowa, Komorów « Willa Jadwisin: budynek założony na planie regularnego prostokąta, kryty dachem mansardo- podlegają miejsca bytowania ptaków dziuplaków m.in.: dzięciołów, sikor, kowalików, muchołó- « Plac Ignacego Paderewskiego: pełni funkcję rekreacyjną, komunikacyjną i jest lubianym miej- wym. Odbudowany na polecenie hrabiny Marii Colonny-Czosnowskiej, córki Henryka Skarbka. wek. Występują tu również rośliny chronione lilia złotogłów i gnieźnik leśny. Zamknięty dla ruchu scem integracyjnym. Otoczony obszernym parkiem. turystycznego.

WKD Komorów ul. Okólna ul. Natalińska, Otrębusy do WKD mapa turystyczna_1:100 000 turystyczna_1:100 mapa « Willa Kaprys: zabytkowy zespół dworsko-parkowy z XIX wieku otoczony rozległym parkiem z po- « Zabudowa wśród zieleni ul. Kolejowa, ul. Lipowa, al. Armii Krajowej, ul B. Prusa, Pruszków nad 200-letnimi pomnikami przyrody, olbrzymim platanem i pięknym bukiem czerwonolistnym. « Centrum Kultury Regionalnej „Matecznik”: jeden z najnowocześniejszych ośrodków kulturalnych

« Z WARSZAWSKĄ KOLEJĄ DOJAZDOWĄ DOJAZDOWĄ KOLEJĄ WARSZAWSKĄ Z Muzeum Starożytnego Hutnictwa Mazowieckiego im. Stefana Woydy w klasycystycznej oficynie Obecnie sala bankietowa. w kraju według projektu Lecha i Waldemara Hinców. Działalność prowadzona w obiekcie ma na

dworskiej: www.mshm.pl / stała wystawa „Przedświt – Mazowieckie Centrum Metalurgiczne celu promocję polskiej kultury regionalnej i narodowej na całym świecie. W centrum odbywają się MAZOWSZE z przełomu er” prezentuje zagadnienie starożytnej metalurgii. ul. Nadarzyńska, ul. H. Sienkiewicza koncerty Państwowego Zespołu Ludowego Pieśni i Tańca „Mazowsze”.

« Park Potulickich: klasycystyczny pałac z XIX wieku, obecnie siedziba Urzędu Stanu Cywilnego. « Park Stawy Goliana: teren rekreacyjny, którego sercem są dwa stawy zasilane wodą z rzeki

W parku znajduje się także plac z fontanną, stawy i cenny starodrzew. Rokicianki, połączone ze sobą kanałami. Między stawami powstała wyspa z kamiennym kręgiem

PRZEZ « Nowo zrewitalizowany Park Anielin: siłownia plenerowa, tor dla wrotkarzy, ścianka wspinacz- wyznaczającym strony świata.

kowa, boisko do koszykówki, siatkówki, strefy Parkour i Workout. ROWEREM ROWEREM ul. M. Skłodowskiej-Curie, ul. W. Bartniaka ul. Poznańska, ul. Bristol « Park im. Skarbków: ważny element historycznej części Grodziska Mazowieckiego. Park jest « Muzeum Dulag 121: www.dulag121.pl / muzeum pielęgnuje pamięć o losach ludzi wypędzonych miejscem wypoczynku, spotkań, zabaw dzieci oraz imprez plenerowych. Warto zajrzeć do ogrodu podczas Powstania Warszawskiego oraz popularyzuje historię Pruszkowa i okolic. różanego z fontanną, siłowni plenerowej i na łąkę kwietną.

ul. Promyka, ul. Przejazdowa ul. 11 Listopada « Galeria Figur Stalowych: www.galeriafigurwoskowych.pl / zbiór rzeźb wykonanych z elementów « Deptak recyklingu metalowego, inspirowany gabinetem Madame Tussauds. Powrót do WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska Powrót: ul. Promyka, ul. L. Waryńskiego, ul. Poznańska, Park, ul. M. Kopernika, ul. Lipowa i ul. Książąt Mazowieckich do Dworca WKD

Poezja Mazowsza – 28 km Wielka pętla szlachecka – 26 km Perełki Milanówka – 10 km WKD Podkowa Leśna Główna – Błonie – WKD Podkowa Leśna Zachód WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska – Izdebno Kościelne – WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska WKD Milanówek Grudów – Milanówek Centrum Miasta – WKD Milanówek Grudów (fragment Warszawskiej Obwodnicy Turystycznej, szlak czerwony) ul. Grudowska WKD Podkowa Leśna Główna WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska « Secesyjna willa Perełka: podczas kampanii wrześniowej i Powstania Warszawskiego budynek pełnił funkcje sanitarne. Obecnie prywatny dom mieszkalny. ul. Myśliwska, ul. Sarnia, ul. Główna, ul. Wilsona, Podkowa Leśna ul. 11 Listopada, Deptak / ul. 1 Maja – kładka / przejście pod torami « Zabytkowy układ urbanistyczny, zabudowa willowa: piękne, przedwojenne wille. W Podkowie ul. Warszawska Leśnej szczególną uwagę warto poświęcić pałacykowi myśliwskiemu Lilpopa, willi Aida, Stawisko ul. Żydowska, ul. Chrzanowska, Chrzanów Duży, Chrzanów Mały « Zabytkowy gmach kolei, dziś Straż Miejska oraz willi Kasyno Obywatelskie. « Willa Matulka: połączenie modernizmu i secesji, miejsce pierwszych powojennych wystaw Związku Żuków Polskich Artystów Plastyków. Mieszkał w niej Bolesław Prus. Obecnie galeria artystyczna. ul. Biskupicka, Brwinów « Parafia erygowana w XIII wieku, drewniany kościół z XVII wieku z cenną, ponad 400-letnią figurą « Willa Księżniczka: tereny dawnej Centralnej Doświadczalnej Stacji Jedwabniczej « Park Miejski: rozległy teren, który cieszy mieszkańców i turystów. Alejki, ławki, miejsca zabaw dla Chrystusa. Barokowe wyposażenie wnętrza pochodzi z XVII–XVIII wieku, w tym dwa piękne konfe- dzieci i duże trawniki zachęcają do spędzania czasu na świeżym powietrzu. sjonały. Przy kościele znajduje się drewniana dzwonnica wzniesiona pod koniec XVIII wieku. ul. Żabie Oczko, ul. J. Słowackiego « „Kwatera” grobów Lilpopów i Iwaszkiewiczów na cmentarzu: znajduje się nieopodal kaplicy. « Garbów: 200-letni, zabytkowy park z pomnikowymi drzewami otaczający stary dworek z man- « Willa Zacisze: pierwszy właścicielem był tenor Stanisław Gruszczyński. Po Powstaniu Warszawskim Miejsce pochówku poety i współtwórcy grupy poetyckiej Skamander, Jarosława Iwaszkiewicza sardowym poddaszem, ustawiony frontem do północy. Od wschodu i północy ganki podparte przeniesiono tu Szpital Ujazdowski. oraz Stanisława Wilhelma Lilpopa, przemysłowca, fotografa, jednego z założycieli miasta kolumnami. Podkowa Leśna. Na cmentarzu spoczywa także słynny archeolog, odkrywca ważnych stanowisk ul. Kościelna w Egipcie i Sudanie, w tym sławnego Faras, profesor Kazimierz Michałowski. Tłuste, Kłudno Stare « Galeria Letnisko czyli Milanowskie Centrum Kultury: mckmilanowek.pl / wystawy malarstwa, « Pałacyk Jana i Janiny Tobolków: budynek z 1927 roku, znajduje się przy wejściu do parku « Podworski park wiejski: służy miejscowej ludności do wypoczynku i relaksu. W 1990 roku park zajęcia kulturalne, wokalne, edukacyjne, integrujące oraz kredens z pamiątkami. miejskiego. W czasie okupacji mieściła się w nim siedziba policji niemieckiej. Jan Tobolko był przejęła Spółdzielnia Kółek Rolniczych. « Willa Borówka: neogotycki zameczek. Obecnie restauracja i hotel. obywatelem amerykańskim, dyrektorem American Expres Bank. « Ocalałe fundamenty dawnej rezydencji ul. T. Kościuszki dalej ul. Biskupicka, Brwinów « Kościół św. Jadwigi: www.milanowekswjadwiga.pl / eklektyczna świątynia według projektu Tade- « Droga miedzy stawami: stawy oraz ich okolice to prawdziwy raj dla wędkarzy. Na tym terenie « Dwór Wieniawskich: neobarokowy dwór projektu W. Marconiego, wybudowany dla Antoniego usza Okunia. W czasie II wojny światowej w plebanii przechowywano urnę z sercem F. Chopina. znajduje się m.in. komercyjne, całoroczne łowisko Wodne Ranczo. W jego wodach pływają takie Wieniawskiego. Otoczony parkiem krajobrazowym z zabytkową kapliczką oraz pomnikowymi okazy ryb jak: karpie, szczupaki, liny, węgorze czy płocie. Z kolei Wake Family Brwinów to idealne drzewami, m.in. jesion wyniosły. ul. A. Mickiewicza miejsce dla miłośników sportów wodnych. Do dyspozycji gości są m.in. wyciągi do wakeboardu « Eklektyczna willa Wandzin: wybudowana dla Antoniego Wieniawskiego, ekonomisty i ziemianina. i nart wodnych, plaża i bary. Izdebno Kościelne Efektowna jest loggia na drugim piętrze oraz dwie rzeźby zdobiące fasadę. Obecnie urząd miasta. « Klasycystyczny dwór w stylu polskim: wybudowany na przełomie XVIII i XIX wieku dla rodziny « Willa Emanów: bywał w niej prezydent Ignacy Mościcki. Biskupice, Czubin, Rokitno Szymanowskich. W elewacjach frontowej i ogrodowej ryzality zwieńczone trójkątnymi tympa- « Pomniki przyrody na polanie Starodęby « Krajobraz mazowieckich pól nonami. W otoczeniu znajduje się oficyna z początku XIX wieku i drzewa pomnikowe: jesion « Willa Matulinek: neoklasycystyczna budowla inspirowana Pałacem na Wodzie w Warszawie. wyniosły i wiąz szypułkowy. Obecnie Dom Pomocy Społecznej. Rynek, ul. Warszawska, Błonie « Szkoła im. Klementyny z Tańskich Hoffmanowej: szkoła nosi imię działaczki pedagogicznej, ul. Spacerowa « Klasycystyczny Ratusz: budynek z 1842 roku zaprojektowany przez Henryka Marconiego, jednej z pierwszych polskich pisarek dla dzieci i młodzieży, pierwszej kobiety w Polsce, która « Willa Ewarystówka: ukrywano tu, wywiezioną ze zrujnowanej Warszawy urnę z sercem Fryderyka Chopina. architekta włoskiego pochodzenia, jednego z najlepszych polskich architektów pierwszej połowy utrzymywała się z pisarstwa. « Willa Waleria: prywatne muzeum twórczości jednego z najwybitniejszych polskich rzeźbiarzy XIX wieku. « Drewniany kościół pw. Zwiastowania Najświętszej Marii Panny: świątynia z XVII wieku, rozbu- czasów art déco Jana Szczepkowskiego. « Dwór Poniatówka: z przełomu XVIII i XIX wieku. Letnia rezydencja księcia Józefa Poniatowskiego. dowywana w kolejnych wiekach. Wnętrze zdobią obrazy Józefa Walla. Przy kościele znajduje się « Wczesnogotycki kościół pw. Trójcy Świętej: świątynia z 1257 roku, przebudowana w czasach zabytkowa dzwonnica z końca XVIII wieku. ul. Z. Krasińskiego, ul. F. Grodeckiego, ul. Piaski baroku, dzwonnica z XVIII wieku. « Zabudowa willowa « Park Bajka: urocze ścieżki i skatepark przy Alei C.K. Norwida. Izdebno Nowe « Las Rozłogi i stawy: Rozłogi Pierwsze, Rozłogi Drugie, Staw Duży, Staw Wielki, Staw Mały: to praw- ul. Parkowa Milęcin, Kotowice, Brwinów dziwa ostoja przyrody. Razem ze stawami w Jaktorowie i otaczającymi je terenami rolno-leśnymi « Ogród Miniatur Architektonicznych: tonące w zieleni wille i dwór Michała Lasockiego. Bezpłatny « Krajobraz mazowieckich pól stanowią międzynarodową ostoję ptaków „Stawy Jaktorów i Kraśnicza Wola”. Na tym terenie « Park im. Michała Lasockiego: upamiętnia człowieka, który w historii miasta zapisał się jako społecznik. możemy podziwiać rzadkie gatunki ptaków m.in.: bieliki, rybołowy, czaple siwe, bociany czarne ul. Brwinowska, Milanówek czy zimorodki. ul. Podgórna « Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów w Stawisku: www.stawisko.pl / zbiory malarstwa « Willa Elektra i innych dzieł sztuki z XIX i XX wieku, zabytkowy księgozbiór, fotografie, ikonografia, muzykalia, Kraśnicza Wola, Wólka Grodziska « Willa Sulima: zbudowana wg projektu Oskara Sosnowskiego (z mozaiką Maryi z Dzieciątkiem, przewóz roweru meble i przedmioty codziennego użytku. umieszczoną na szczycie budynku). ul. Wspólna, ul. Bałtycka, tunel pod torami PKP, pl. Króla Zygmunta Starego, ul. H. Sienkiewicza do « Willa Garbatka: ma charakter neoklasycystycznego pałacyku. ul. Milanowiecka do WKD Podkowa Leśna Zachodnia stacji WKD « Willa Rzepicha: zamieszkiwana przez Zgromadzenie Sióstr Westiarek Jezusa. w weekendy i święta ul. Piasta, ul. Dworcowa i z powrotem do WKD

K

.

B

r ó d n o w s k rowski i OOŚ K. Zabo Zamczysko OOŚ Debły Tadew 92 BIELANY Cm. i 898 MARYMONT Bródnowski ieck Kośc. z XVIII w. Klaudyn RADIOWO 86 zow Kępiaste W-WA PRAGA Ols Kol. Lipków K. Obszar Mariew 101 104 CHOMICZÓWKA 8 61 Józefów Ochrony Stanisławów Krajobr. Wólka Dwór MARYMONCKA TARGÓWEK z XVIII w. Lipków Rez. Kalinowa 629 Szymanówek Łąka 637 Koszówka Korfowe Biała Julinek P ałac z XIX w. 634 579 Janów Cytadela Kośc. barokowy Borki -Stare ŻOLIBORZ z XVIII w. Zaborów Koczargi- 898 Kampinos Marianów Klomby W-WA GDAŃSKA PRAGA PÓŁNOC Powązki 94 Rez. Łosiowe Wiktorów 94 Zalesie Kwirynów Błota ZOO Dwór klasycystyczny -Parcela 580 Kośc. Bożęcin- POWĄZKI z XIX w. Wiejca Grądy z XVII w. -Nowe Stare- BEMOWO W-WA Zaborówek 580 -Duży Archikatedra WILEŃSKA GROCHÓW Kampinos A 93 580 W yględy 580 -Wieś STARE W-WA Kośc. Mariawitów Leszno Wilków Wojceszyn Kośc. S8 Cm. MIASTO WSCHODNIA RDLP Plewniak z XIX w. 7 Powązkowski Zamek 637 Warszawa Kwiatkówek Wilkowa Wieś Wierzbin Zielonki- z XVIII w. E77 Królewski W-WA Feliksów Kośc. -Jasińskiego 61 Podkampinos P ałac barokowy Bugaj-Aleksandrów Pałac Prezydencki STADION Towarzystwo- z XVIII w. z XIX w. -Babice Nowe- 8 631 200 letni zabytkowy park -Czarnów Grądki Centrum Kultur-Małyy Regionalnej „Matecznik” Muzeum Starożytnego Hutnictwa 580 Blizne- KOŁO Czarnów Białutki Myszczyn Topolin BEMOWO 580 W-WA KOŁO Stadion Narodowy w Grodzisku Mazowieckim w Otrębusach Mazowieckiego w Pruszkowie Latchorzew Trzciniec Eklektyczny kościół św. Jadwigi w Milanówku Klasycystyczny Ratusz w Błoniu Walentów Dwór 98 -Łaszczyńskiego 719 SASKA Podrochale -Wieś Muz. Dworu P olskiego z XIX w. Kręczki WOLA E67 -Kolonia JELONKI 629 KEPA Pogroszew-Kol. 718 Pałac W-WA POWIŚLE Stelmachowo Szdkówek Wąsy- Strzykuły Wieruchów z XX w. 112 PKiN Muz. Pilaszków 92 W-WA W-WA CENTRALNA Gawartowa 89 Łaźniewek Pogroszew Umiastów Kaputy Szeligi KASPRZKA WKD W-WA Narodowe ŚRÓDMIEŚCIE Wola 107 WKD Izbiska 92 Piotrówek- WKD Sejm RP Kośc. -Łuszczewek 98 PIASTÓW W-WA z XIX w. -Wielki 631 801 Rochaliki 579 888 OŻARÓW CHRZANÓW WKD OCHOTA WKD Nowy- Stary- 89 Macierzysz S8 ŚRÓDMIEŚCIE Łazienki WISŁA Witki -Mały 117 W-WA Królewskie Pawłowice Orły-Kol. MAZOWIECKI W-WA ZACH. 86 Maszna Nowa 701 ZACHODNIA Filtry Cholewy Górna Utrata Białuty Wolskie WKD Muz. P apieskie 88 Łaźniew Koprki Ożarów-Wieś DGLP Pałac Górna Wieś Święcice Ołtarzew 719 Na Wodzie Wawrzyszew Radzików Michałówek E77 Mory SIEKIERKI Jawczyce 120 88 92 Płochocin 92 OCHOTA 631 Wola Pass Gołaszew W-WA GOŁĄBKI W-WA WŁOCHY W-WA AL. JEROZOLIMSKIE 92 Łuszczewska Kopytów Płochocin- OŻARÓW MAZ. Bronisze 7 WKD WARSZAWA 92 700 -Osiedle KONOTOPA 88 Granice Marysinek Nowa P ałac U OS. A. MICKIEWICZA 101 WŁOCHY Rez. Jeziorko a Wieś tra Święcice- GOŁĄBKI CZERNIAKÓW Teresink klasycystyczny ta -Parcela Domaniewek I Konotopa 8 Czerniakowskie Seroki- Bieniewo- 92 z XIX w. Błonie-Wieś BŁONIE PŁOCHOCIN 718 634 W-WA URSUS W-WA Seroki -Parcela -Parcela 701 WKD Bramki 118 RAKOWIEC 92 Piorunów Ratusz klasycystyczny z XIX w. 91 E30 URSUS E67 W-WA Dwór P oniatówka z XVIII/XIX w. Duchnice PIASTÓW RAKÓW 701 A2 SEROKI 90 Cmentarz żydowski z XIX w Józefów 100 S2 SALOMEA Kośc. Rokitno- WKD OKĘCIE MOKOTÓW 724 BOŻA WOLA Witanów wczesnogotycki 720 700 Pałac E30 2 Bieniewo Rokitno -Majątek PRUSZKÓW ŻBIKÓW z XX w. 719 SŁUŻEWIEC BŁONIE z XIII w. Domaniew W-WA SALOMEA Ludwików Żaby WITANÓW -Parcela E77 SŁUŻEW STEGNY Rez. Wolica Utrata WKD Boża Wola Kośc. PIASTÓW OPACZ z XVIII w. Moszna Wieś URSUS S8 Krosna- W-WA LOTNISKO Dębówka Stare WKD E30 Bieniewice -Wieś Reguły Opacz-Kol. CHOPINA Faszczyce 579 R GĄSIN MICHAŁOWICE o 719 OPACZ OKĘCIE Czubin k REGUŁY Gongolina i MALICHY WKD Bronisławów Żukówka t WKD Rez. Skarpa n Biskupice 95 WKD RASZYN W-WA Milęcin i TWORKI 104 Opacz Mały 108 Ursynowska

Konstantów Górna c PRUSZKÓW a OKĘCIE 94 720 MALICHY 106 Radonice Koszajec -Osiedle S2 LOTNISKO CHOPINA Świątynia Opatrzności Regów Nowe Faszczyce PRUSZKÓW WKD S79 95 WKD Michałowice- -Wieś Bożej 8 WYCZÓŁKI URSYNÓW 105 Gole Cegłów 93 E30 POWSINEK PRUSZKÓW Nowe Grocholice 104 Pisi Kłudzienko 102 a Tuc Murowaniec Karolina E30 Kośc. zna 100 IMIELIN Żuków Pałac Teichfelda z XIX w. Pęcice z XVII w. Raszyn Rybie Stara- -Stare Tłuste Kośc. drewniany A2 Komorów- Puchały 109 z XVII w. WKD E67 Nowe- -Kłudno Kotowice 719 KOMORÓW Pałac z XIX w. WOLICA Parzniew Helenówek Pałac Sokołów Rez. Stawy 94 Falęcin -Osiedle Jaworowa W-WA LOTNISKO Wyczółki -P ułapina Basin Adamów 110 z XIX w. Raszyńskie BRWINÓW U S2 Pałac WKD t Pęcice Małe -Duże Nowa- GRODZISK MAZ. WIEŚ- Nowa Wieś r PUŁAWSKA Potockich Kośc. drewniany Zabłotnia a BRWINÓW a Pałac z XVII w. Dawidy Osiny z XVIII w. n -MILANÓWEK 720 NW. WARSZAWSKA ta w Grudów Suchy Las Wypędy o KANIE -Wieś Nowe r -Mały Otrębusy Granica Falenty- PYRY a M HELENOWSKIE n W-WA MOCZYDŁO i Izdebno 79 l Izdebno Chrzanów- WKD -Duże -Nowe Łady DAWIDY 111 go Natolin Muz. Motoryzacji Janki- ą Kościelne Dąbrówka Las -G Stanisławów 719 i Techniki Kanie 110 8 Godebszczyzna 115 Dawidy ia E30 108 Rez. Las Kabacki is -Duży Kośc. z XX w. WKD Bankowe P Drybus Rez. Parów OTRĘBUSY Laszczki im. St. Starzyńskiego Dwór klasycystyczny Sójek Wolica -Małe z XIX w. Chlebnia 579 MILANÓWEK WKD Popówek Kol. Wolica 7 POLESIE WKD PODK. LEŚ. A2 Kraśnicza MILANÓWEK WKD WKD 103 Baranów Dwór z XX w. WSCH. -Nowy Zamienie 95 Wola MILANÓWEK-GRUDÓW PODK. LEŚ. PODKOWA LEŚNA Karolin Strzeniówka E67 99 Zabytkowe wille z XIX-XX w. ZACH. GŁÓWNA Sękocin- Kabacki Wólka ŁĄKI Raszków 112 Nowe POLESIE Rez. im. B. E77 Podolszyn W-WA 98 Hryniewieckiego Leśn. Podkowa -Stary Zgorzała GRODZISK MAZ. PODKOWA Janczewice Nowy JEZIORKI Grabnik WKD Leśna Słomin Grodziska 720 Mysiadło Kopiska KAZIMIERÓWKA LEŚNA Leśn. Sękocin Chyliczki 118 112 Rez. Zaborów Józefosław GRODZISK MAZ. G. M.-PIASKOWA WKD BRZÓZKI 108 Nowa Zabytkowe wille im. W. Tyrakowskiego 721 Lesznowola-Pole Holendry Kośc. z XVII w. WKD WKD 113 z XIX-XX w. 110 Wola Julianów P OS. WKD G. M.- WKD Żółwin Sękocin- Baranowskie is Zabytkowe wille z XIX-XX w. TRASY ROWEROWE i G. M.- Owczarnia a Muz. Regionalne XX-LECIAG. M.--JORDANOWICE -Nowa -Las T Dawny dworzec kol. z XIX w. 719 -RADOŃSKA OS. -OKRĘŻNA Kajetany 107 u 99 c Chylice-Kol.P ałac z XIX w.; Dwór z XVIII w. SZOPENA Nadarzyn Kośc. ZieloneIwiczna- pejzaże nad Utratą z NW. IWICZNA Chyliczki 105 n Cmentarz żydowski Kopana z XIX w. a 121 Magdalenka 130 Zajazd z XIX w. -Stara Opypy Terenia U Lesznowola Budy Zosine Kałęczyn t 108 Szczęsne r Odrano Z ogrodów do lasów a JAKTORÓW a

M

Stara Wieś k t W 721 r Wola a r 111

o Kol. Lesznowola Jaktorów-Kol. Łazy o i Grądy Urszulin -Nowe e w Walendów i r 120 z z n Łoziska 79 e Chylice b J a i 579 Poezja Mazowsza c Władków Putka Książenice z 1944 120 PIASECZNO-MIASTO a 719 Chylice 134 8 Rusiec PIASECZNO n Jaktorów 125 Wilcza Góra k Henryszew a Janinów Urzut 124 Dwór z XIX w. P omnik tura -Sucha Adamowizna Marysin Władysławów PerełkiPIASECZNO Milanówka E67 Kuleszówka Jazgarzewszczyzna TELKIN Międzyborów Szamoty Bobrowiec Siedliska -Grzybek Maruna- PIASECZNO-ZALESIE MIĘDZYBORÓW 119 Mościska Radonie 120 Mała pętla szlachecka -Mokra Czarny Las Marynin Daniewice 132 Robercin Budy- Kamionka ZALESIE Stare Budy Wólka 120 772 DOLNE Bieliny Kol. Warszawska Antoninów PIASECZNO-GOŁKÓW 106 Sade 156 Kosowska Wielka pętla szlachecka Żabieniec Kośc. neogotycki Makówka Wola Budy -Michałowskie Młochów Jabłonowo Natura 2000 z XX w. Władysławów Stefanowo Gołkowska Wólka 118 Siestrzeń Rozalin Kossów 120 Stawy w ŻYRARDÓW Pałac z XIX w. 133 Mieszkowo Bąkówka Kozodawska Żabieńcu WKD Linia WKD Bieganów ŻYRARDÓW 146 Gołków Pilawa Musuły Mroków 719 Zalesie Parole Rez. Uroczysko Osada fabryczna z XIX-XX w. -Radziejowskie -Józefowskie Dworek Kuklówka- Wycinki M GŁOSKÓW Jazgarzew Jesówka Shepana Muz. Mazowsza Zachodniego z XIX w. ro 7 Mariampol -Zarzeczna Osowskie w Budki Jastrzębiec 873 Podlasie -Radziejowicka n Kol. Mrokowska Głosków 1 Głosków- 0,5 0 Wólka1 2 Domanka 3 km P 150 a i 149 Rez. Młochowski -Letnisko Pęchawska s Wężyk i 125 ZALESIE GRN. a Osowiec Józefina Jastrzębnik Grąd Leśn. Młochów Warszawianka Leśn. Dobiesz Adamów-Wieś S8 Garbatka C Korytów A T Łbiska Leśn. Chojnów Nowe Budy u a E77 Baszkówka Rez. Biele z t © Euro Pilot Sp. z o.o. a c Żelechowskie ra Wola Wólka z t Chojnowskie r Żabia Wola Leśn. Bogatki n 579 Brzozokalska na Bieniewiec U 134 Wola ul. St. Konarskiego 3, 01-355 Warszawa Korytów Krakowiańska a Zalesie Górne a 50 k tel./fax 22 664 50 91, www.europilot.com.pl Dworek Adama Chełmońskiego Izba Tradycji EKD/WKDStara- Muzeum im. Anny i Jarosława Muzeum Motoryzacji i Techniki Natura 2000 ŻABIA WOLA Mrokowska r

ChrobotyO Adamów- Wólka o 134 i k w Adamowiznie Dąbrowa Radziejowska w Grodzisku MazowiecE67kim Nowa- Dwór z XIX Iw.waszkiewiczów w Stawisku w Otrębusach RUNÓW r STACJA TOW. -Parcel Huta Kośc. Pracka z z Krakowiany e ISBN 978-83-8009-845-9Wrzosy e KORYTÓW -Bukówka Żabiowska Kaleń- późnogotycki J Chojnowski s Rez. Dąbrowa 157 Grzymek Rez. Młochowski Rez. Las Wyżyny z Żelechów z XVI w. Runów Bogatki Zazdrość a Radziejowska -Towarzystwo Łęg 151 Piaseczyńska Kolej Wąskotorowa Pęcherski P ałac Oddział Rumianka -Podlesie -Parcele klasycystyczny Słubica A Grzędy Szczaki Grochowa Pęchery z XVII w. Kaleń Ojrzanów- Złotokłos -Towarzystwo Ojrzanów Wola 119 111 Przypkowska ta Utra Zielone pejzaże nad Utratą – 16 km / 28 km Mała pętla szlachecka – 15 km Z ogrodów do lasów – 9 km Trasa WKD Otrębusy do WKD Komorów / WKD Pruszków Pętla po Grodzisku Mazowieckim WKD Podkowa Leśna Zachodnia do WKD Otrębusy (fragment niebieskiego szlaku PTTK) (fragmenty żółtego i zielonego szlaku PTTK) WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska WKD Otrębusy. Atrakcje w Otrębusach: [nieopodal stacji siedziba spółki WKD – Izba Tradycji EKD/WKD czynna w środy (9–13.30) i niedziele ul. Parkowa, Podkowa Leśna « Muzeum Motoryzacji i Techniki: www.muzeum-motoryzacji.com.pl / zabytkowe auta osobowe, (11.30–14.30)] « Park Miejski: Podkowa Leśna to miasto-ogród, więc Park Miejski jest jedną z jej wizytówek. Uroczy, ciężarowe, autobusy, samoloty, motocykle i czołgi. wydmowy teren z wąwozem zachęca do odwiedzin całe rodziny. Mieszkańcy chętnie udają się « Las Młochowski: dwa groby zbiorowe z czasów II wojny światowej, bezimienne mogiły oraz dwa ul. J. Montwiłła – Odrano Wola, ul. Osowiecka, ul. M. Chełmońskiego również nad staw, gdzie można odpocząć na ławeczkach. Roślinność parku jest niezwykle bogata, rezerwaty, Młochowski Łęg i Młochowski Grąd. « Dwór dr Adama Chełmońskiego: dawna rządcówka z połowy XIX wieku przeniesiona około 1900 obejmuje kilkaset gatunków drzew, krzewów, bylin, grzybów i mchów. roku z Kuklówki. Park w Adamowiźnie, otaczający dworek jest porośnięty cennym starodrzewem « Pałacyk Kasyno: www.ckiopodkowa.pl / siedziba Centrum Kultury i Inicjatyw Obywatelskich. Od- Nadarzyn mieszanym. Znajdują się tu pomnikowe dęby, zwane Dębami Chełmońskiego. bywają się tam wystawy, koncerty, debaty edukacyjne, konferencje i inne wydarzenia artystyczne « Plac Józefa Poniatowskiego: w okolicy znajduje się Nadarzyński Ośrodek Kultury Urzędu Gminy « Dwór dr Mateusza Chełmońskiego: zwany „dworkiem nad stawem”, zaprojektowany w 1930 roku angażujące lokalną społeczność. W Pałacyku mają miejsce także zajęcia i spotkania Uniwersytetu Nadarzyn, biblioteka, kościół św. Klemensa. przez architekta Witolda Pokrowskiego, otoczony parkiem krajobrazowym. Architektura budynku Otwartego Pokolenia – wspólnej inicjatywy Stowarzyszenia Związek Podkowian i Towarzystwa « Park: miejsce wypoczynku i spotkań mieszkańców. W parku znajdują się dwie tablice upamiętnia- jest charakterystyczna dla klasycystycznego stylu dworkowego, który odwołuje się do domów Przyjaciół Miasta-Ogrodu Podkowa Leśna. Willę Kasyno szczególnie warto odwiedzić w czasie jące ofiary zbrodni katyńskiej oraz Dąb Pamięci. szlacheckich okolic Grodziska z lat 30. XX wieku. dorocznego Festiwalu Otwarte Ogrody. « Willowa zabudowa miasta-ogrodu ul. Nad Utratą, Walendów ul. Centralna, ul. Widokowa « Utrata: prawy dopływ Bzury. Dolina rzeki jest urozmaicona, miejscami występuje wiele niewiel- « Radonie, klasztor sióstr Dominikanek: najmłodszy spośród trzech klasztorów dominikanek ul. Bluszczowa, ul. H. Sienkiewicza, Podkowa Leśna kich stawów. kontemplacyjnych w Polsce. Pierwsze siostry przybyły tu w 1990 roku z klasztoru w św. Annie koło « Willowa zabudowa « Lasy Sękocińskie: przez lasy przebiega szlak edukacyjny. Częstochowy. « Klasycystyczny dwór z XIX wieku: otoczony parkiem krajobrazowym z pomnikami przyrody, Dukty Lasów Nadarzyńskich Wolica należał do krewnych generała „Grota” Roweckiego. Odrestaurowany w 2010 roku. Nowi właściciele « Rezerwat im. Bolesława Hryniewieckiego: nosi imię znakomitego botanika, dyrektora Ogrodu « Droga przez las udostępniają go na wyjątkowe okazje. Botanicznego w Warszawie, mieszkańca Podkowy Leśnej. Położony na zachodnim skraju uroczyska « Nieopodal Uroczysko Chlebów: stanowi ważny korytarz ekologiczny. leśnego „Zaborów”. W rezerwacie rośnie cenny starodrzew dębowo-sosnowy, drzewa liczą nawet ul. Gościnna, ul. Paprociowa 170 lat. Licznie występujące dziuple stwarzają doskonałe warunki do gniazdowania ptaków takich ul. Parkowa, Pęcice Małe « Paprociowa Polana, miejsce odpoczynku jak m.in.: dzięcioły, kukułki, drozdy, sójki i zięby. Otwarty dla ruchu turystycznego. « Zalew Komorowski, strefa rekreacji: skwer z placem zabaw, stołami piknikowymi i altanką. « Rezerwat Zaborów im. W. Tyrakowskiego: nosi imię zasłużonego działacza ochrony przyrody, ul. Mazowiecka inicjatora utworzenia licznych pomników przyrody i kilku rezerwatów. Bogaty drzewostan, ochronie ul. Brzozowa, Komorów « Willa Jadwisin: budynek założony na planie regularnego prostokąta, kryty dachem mansardo- podlegają miejsca bytowania ptaków dziuplaków m.in.: dzięciołów, sikor, kowalików, muchołó- « Plac Ignacego Paderewskiego: pełni funkcję rekreacyjną, komunikacyjną i jest lubianym miej- wym. Odbudowany na polecenie hrabiny Marii Colonny-Czosnowskiej, córki Henryka Skarbka. wek. Występują tu również rośliny chronione lilia złotogłów i gnieźnik leśny. Zamknięty dla ruchu scem integracyjnym. Otoczony obszernym parkiem. turystycznego.

WKD Komorów ul. Okólna ul. Natalińska, Otrębusy do WKD mapa turystyczna_1:100 000 turystyczna_1:100 mapa « Willa Kaprys: zabytkowy zespół dworsko-parkowy z XIX wieku otoczony rozległym parkiem z po- « Zabudowa wśród zieleni ul. Kolejowa, ul. Lipowa, al. Armii Krajowej, ul B. Prusa, Pruszków nad 200-letnimi pomnikami przyrody, olbrzymim platanem i pięknym bukiem czerwonolistnym. « Centrum Kultury Regionalnej „Matecznik”: jeden z najnowocześniejszych ośrodków kulturalnych

« Z WARSZAWSKĄ KOLEJĄ DOJAZDOWĄ DOJAZDOWĄ KOLEJĄ WARSZAWSKĄ Z Muzeum Starożytnego Hutnictwa Mazowieckiego im. Stefana Woydy w klasycystycznej oficynie Obecnie sala bankietowa. w kraju według projektu Lecha i Waldemara Hinców. Działalność prowadzona w obiekcie ma na

dworskiej: www.mshm.pl / stała wystawa „Przedświt – Mazowieckie Centrum Metalurgiczne celu promocję polskiej kultury regionalnej i narodowej na całym świecie. W centrum odbywają się MAZOWSZE z przełomu er” prezentuje zagadnienie starożytnej metalurgii. ul. Nadarzyńska, ul. H. Sienkiewicza koncerty Państwowego Zespołu Ludowego Pieśni i Tańca „Mazowsze”.

« Park Potulickich: klasycystyczny pałac z XIX wieku, obecnie siedziba Urzędu Stanu Cywilnego. « Park Stawy Goliana: teren rekreacyjny, którego sercem są dwa stawy zasilane wodą z rzeki

W parku znajduje się także plac z fontanną, stawy i cenny starodrzew. Rokicianki, połączone ze sobą kanałami. Między stawami powstała wyspa z kamiennym kręgiem

PRZEZ « Nowo zrewitalizowany Park Anielin: siłownia plenerowa, tor dla wrotkarzy, ścianka wspinacz- wyznaczającym strony świata.

kowa, boisko do koszykówki, siatkówki, strefy Parkour i Workout. ROWEREM ROWEREM ul. M. Skłodowskiej-Curie, ul. W. Bartniaka ul. Poznańska, ul. Bristol « Park im. Skarbków: ważny element historycznej części Grodziska Mazowieckiego. Park jest « Muzeum Dulag 121: www.dulag121.pl / muzeum pielęgnuje pamięć o losach ludzi wypędzonych miejscem wypoczynku, spotkań, zabaw dzieci oraz imprez plenerowych. Warto zajrzeć do ogrodu podczas Powstania Warszawskiego oraz popularyzuje historię Pruszkowa i okolic. różanego z fontanną, siłowni plenerowej i na łąkę kwietną.

ul. Promyka, ul. Przejazdowa ul. 11 Listopada « Galeria Figur Stalowych: www.galeriafigurwoskowych.pl / zbiór rzeźb wykonanych z elementów « Deptak recyklingu metalowego, inspirowany gabinetem Madame Tussauds. Powrót do WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska Powrót: ul. Promyka, ul. L. Waryńskiego, ul. Poznańska, Park, ul. M. Kopernika, ul. Lipowa i ul. Książąt Mazowieckich do Dworca WKD

Poezja Mazowsza – 28 km Wielka pętla szlachecka – 26 km Perełki Milanówka – 10 km WKD Podkowa Leśna Główna – Błonie – WKD Podkowa Leśna Zachód WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska – Izdebno Kościelne – WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska WKD Milanówek Grudów – Milanówek Centrum Miasta – WKD Milanówek Grudów (fragment Warszawskiej Obwodnicy Turystycznej, szlak czerwony) ul. Grudowska WKD Podkowa Leśna Główna WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska « Secesyjna willa Perełka: podczas kampanii wrześniowej i Powstania Warszawskiego budynek pełnił funkcje sanitarne. Obecnie prywatny dom mieszkalny. ul. Myśliwska, ul. Sarnia, ul. Główna, ul. Wilsona, Podkowa Leśna ul. 11 Listopada, Deptak / ul. 1 Maja – kładka / przejście pod torami « Zabytkowy układ urbanistyczny, zabudowa willowa: piękne, przedwojenne wille. W Podkowie ul. Warszawska Leśnej szczególną uwagę warto poświęcić pałacykowi myśliwskiemu Lilpopa, willi Aida, Stawisko ul. Żydowska, ul. Chrzanowska, Chrzanów Duży, Chrzanów Mały « Zabytkowy gmach kolei, dziś Straż Miejska oraz willi Kasyno Obywatelskie. « Willa Matulka: połączenie modernizmu i secesji, miejsce pierwszych powojennych wystaw Związku Żuków Polskich Artystów Plastyków. Mieszkał w niej Bolesław Prus. Obecnie galeria artystyczna. ul. Biskupicka, Brwinów « Parafia erygowana w XIII wieku, drewniany kościół z XVII wieku z cenną, ponad 400-letnią figurą « Willa Księżniczka: tereny dawnej Centralnej Doświadczalnej Stacji Jedwabniczej « Park Miejski: rozległy teren, który cieszy mieszkańców i turystów. Alejki, ławki, miejsca zabaw dla Chrystusa. Barokowe wyposażenie wnętrza pochodzi z XVII–XVIII wieku, w tym dwa piękne konfe- dzieci i duże trawniki zachęcają do spędzania czasu na świeżym powietrzu. sjonały. Przy kościele znajduje się drewniana dzwonnica wzniesiona pod koniec XVIII wieku. ul. Żabie Oczko, ul. J. Słowackiego « „Kwatera” grobów Lilpopów i Iwaszkiewiczów na cmentarzu: znajduje się nieopodal kaplicy. « Garbów: 200-letni, zabytkowy park z pomnikowymi drzewami otaczający stary dworek z man- « Willa Zacisze: pierwszy właścicielem był tenor Stanisław Gruszczyński. Po Powstaniu Warszawskim Miejsce pochówku poety i współtwórcy grupy poetyckiej Skamander, Jarosława Iwaszkiewicza sardowym poddaszem, ustawiony frontem do północy. Od wschodu i północy ganki podparte przeniesiono tu Szpital Ujazdowski. oraz Stanisława Wilhelma Lilpopa, przemysłowca, fotografa, jednego z założycieli miasta kolumnami. Podkowa Leśna. Na cmentarzu spoczywa także słynny archeolog, odkrywca ważnych stanowisk ul. Kościelna w Egipcie i Sudanie, w tym sławnego Faras, profesor Kazimierz Michałowski. Tłuste, Kłudno Stare « Galeria Letnisko czyli Milanowskie Centrum Kultury: mckmilanowek.pl / wystawy malarstwa, « Pałacyk Jana i Janiny Tobolków: budynek z 1927 roku, znajduje się przy wejściu do parku « Podworski park wiejski: służy miejscowej ludności do wypoczynku i relaksu. W 1990 roku park zajęcia kulturalne, wokalne, edukacyjne, integrujące oraz kredens z pamiątkami. miejskiego. W czasie okupacji mieściła się w nim siedziba policji niemieckiej. Jan Tobolko był przejęła Spółdzielnia Kółek Rolniczych. « Willa Borówka: neogotycki zameczek. Obecnie restauracja i hotel. obywatelem amerykańskim, dyrektorem American Expres Bank. « Ocalałe fundamenty dawnej rezydencji ul. T. Kościuszki dalej ul. Biskupicka, Brwinów Chlebnia « Kościół św. Jadwigi: www.milanowekswjadwiga.pl / eklektyczna świątynia według projektu Tade- « Droga miedzy stawami: stawy oraz ich okolice to prawdziwy raj dla wędkarzy. Na tym terenie « Dwór Wieniawskich: neobarokowy dwór projektu W. Marconiego, wybudowany dla Antoniego usza Okunia. W czasie II wojny światowej w plebanii przechowywano urnę z sercem F. Chopina. znajduje się m.in. komercyjne, całoroczne łowisko Wodne Ranczo. W jego wodach pływają takie Wieniawskiego. Otoczony parkiem krajobrazowym z zabytkową kapliczką oraz pomnikowymi okazy ryb jak: karpie, szczupaki, liny, węgorze czy płocie. Z kolei Wake Family Brwinów to idealne drzewami, m.in. jesion wyniosły. ul. A. Mickiewicza miejsce dla miłośników sportów wodnych. Do dyspozycji gości są m.in. wyciągi do wakeboardu « Eklektyczna willa Wandzin: wybudowana dla Antoniego Wieniawskiego, ekonomisty i ziemianina. i nart wodnych, plaża i bary. Izdebno Kościelne Efektowna jest loggia na drugim piętrze oraz dwie rzeźby zdobiące fasadę. Obecnie urząd miasta. « Klasycystyczny dwór w stylu polskim: wybudowany na przełomie XVIII i XIX wieku dla rodziny « Willa Emanów: bywał w niej prezydent Ignacy Mościcki. Biskupice, Czubin, Rokitno Szymanowskich. W elewacjach frontowej i ogrodowej ryzality zwieńczone trójkątnymi tympa- « Pomniki przyrody na polanie Starodęby « Krajobraz mazowieckich pól nonami. W otoczeniu znajduje się oficyna z początku XIX wieku i drzewa pomnikowe: jesion « Willa Matulinek: neoklasycystyczna budowla inspirowana Pałacem na Wodzie w Warszawie. wyniosły i wiąz szypułkowy. Obecnie Dom Pomocy Społecznej. Rynek, ul. Warszawska, Błonie « Szkoła im. Klementyny z Tańskich Hoffmanowej: szkoła nosi imię działaczki pedagogicznej, ul. Spacerowa « Klasycystyczny Ratusz: budynek z 1842 roku zaprojektowany przez Henryka Marconiego, jednej z pierwszych polskich pisarek dla dzieci i młodzieży, pierwszej kobiety w Polsce, która « Willa Ewarystówka: ukrywano tu, wywiezioną ze zrujnowanej Warszawy urnę z sercem Fryderyka Chopina. architekta włoskiego pochodzenia, jednego z najlepszych polskich architektów pierwszej połowy utrzymywała się z pisarstwa. « Willa Waleria: prywatne muzeum twórczości jednego z najwybitniejszych polskich rzeźbiarzy XIX wieku. « Drewniany kościół pw. Zwiastowania Najświętszej Marii Panny: świątynia z XVII wieku, rozbu- czasów art déco Jana Szczepkowskiego. « Dwór Poniatówka: z przełomu XVIII i XIX wieku. Letnia rezydencja księcia Józefa Poniatowskiego. dowywana w kolejnych wiekach. Wnętrze zdobią obrazy Józefa Walla. Przy kościele znajduje się « Wczesnogotycki kościół pw. Trójcy Świętej: świątynia z 1257 roku, przebudowana w czasach zabytkowa dzwonnica z końca XVIII wieku. ul. Z. Krasińskiego, ul. F. Grodeckiego, ul. Piaski baroku, dzwonnica z XVIII wieku. « Zabudowa willowa « Park Bajka: urocze ścieżki i skatepark przy Alei C.K. Norwida. Izdebno Nowe « Las Rozłogi i stawy: Rozłogi Pierwsze, Rozłogi Drugie, Staw Duży, Staw Wielki, Staw Mały: to praw- ul. Parkowa Milęcin, Kotowice, Brwinów dziwa ostoja przyrody. Razem ze stawami w Jaktorowie i otaczającymi je terenami rolno-leśnymi « Ogród Miniatur Architektonicznych: tonące w zieleni wille i dwór Michała Lasockiego. Bezpłatny « Krajobraz mazowieckich pól stanowią międzynarodową ostoję ptaków „Stawy Jaktorów i Kraśnicza Wola”. Na tym terenie « Park im. Michała Lasockiego: upamiętnia człowieka, który w historii miasta zapisał się jako społecznik. możemy podziwiać rzadkie gatunki ptaków m.in.: bieliki, rybołowy, czaple siwe, bociany czarne ul. Brwinowska, Milanówek czy zimorodki. ul. Podgórna « Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów w Stawisku: www.stawisko.pl / zbiory malarstwa « Willa Elektra i innych dzieł sztuki z XIX i XX wieku, zabytkowy księgozbiór, fotografie, ikonografia, muzykalia, Kraśnicza Wola, Wólka Grodziska « Willa Sulima: zbudowana wg projektu Oskara Sosnowskiego (z mozaiką Maryi z Dzieciątkiem, przewóz roweru meble i przedmioty codziennego użytku. umieszczoną na szczycie budynku). ul. Wspólna, ul. Bałtycka, tunel pod torami PKP, pl. Króla Zygmunta Starego, ul. H. Sienkiewicza do « Willa Garbatka: ma charakter neoklasycystycznego pałacyku. ul. Milanowiecka do WKD Podkowa Leśna Zachodnia stacji WKD « Willa Rzepicha: zamieszkiwana przez Zgromadzenie Sióstr Westiarek Jezusa. w weekendy i święta ul. Piasta, ul. Dworcowa i z powrotem do WKD Zielone pejzaże nad Utratą – 16 km / 28 km Mała pętla szlachecka – 15 km Z ogrodów do lasów – 9 km Trasa WKD Otrębusy do WKD Komorów / WKD Pruszków Pętla po Grodzisku Mazowieckim WKD Podkowa Leśna Zachodnia do WKD Otrębusy (fragment niebieskiego szlaku PTTK) (fragmenty żółtego i zielonego szlaku PTTK) WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska WKD Otrębusy. Atrakcje w Otrębusach: [nieopodal stacji siedziba spółki WKD – Izba Tradycji EKD/WKD czynna w środy (9–13.30) i niedziele ul. Parkowa, Podkowa Leśna « Muzeum Motoryzacji i Techniki: www.muzeum-motoryzacji.com.pl / zabytkowe auta osobowe, (11.30–14.30)] « Park Miejski: Podkowa Leśna to miasto-ogród, więc Park Miejski jest jedną z jej wizytówek. Uroczy, ciężarowe, autobusy, samoloty, motocykle i czołgi. wydmowy teren z wąwozem zachęca do odwiedzin całe rodziny. Mieszkańcy chętnie udają się « Las Młochowski: dwa groby zbiorowe z czasów II wojny światowej, bezimienne mogiły oraz dwa ul. J. Montwiłła – Odrano Wola, ul. Osowiecka, ul. M. Chełmońskiego również nad staw, gdzie można odpocząć na ławeczkach. Roślinność parku jest niezwykle bogata, rezerwaty, Młochowski Łęg i Młochowski Grąd. « Dwór dr Adama Chełmońskiego: dawna rządcówka z połowy XIX wieku przeniesiona około 1900 obejmuje kilkaset gatunków drzew, krzewów, bylin, grzybów i mchów. roku z Kuklówki. Park w Adamowiźnie, otaczający dworek jest porośnięty cennym starodrzewem « Pałacyk Kasyno: www.ckiopodkowa.pl / siedziba Centrum Kultury i Inicjatyw Obywatelskich. Od- Nadarzyn mieszanym. Znajdują się tu pomnikowe dęby, zwane Dębami Chełmońskiego. bywają się tam wystawy, koncerty, debaty edukacyjne, konferencje i inne wydarzenia artystyczne « Plac Józefa Poniatowskiego: w okolicy znajduje się Nadarzyński Ośrodek Kultury Urzędu Gminy « Dwór dr Mateusza Chełmońskiego: zwany „dworkiem nad stawem”, zaprojektowany w 1930 roku angażujące lokalną społeczność. W Pałacyku mają miejsce także zajęcia i spotkania Uniwersytetu Nadarzyn, biblioteka, kościół św. Klemensa. przez architekta Witolda Pokrowskiego, otoczony parkiem krajobrazowym. Architektura budynku Otwartego Pokolenia – wspólnej inicjatywy Stowarzyszenia Związek Podkowian i Towarzystwa « Park: miejsce wypoczynku i spotkań mieszkańców. W parku znajdują się dwie tablice upamiętnia- jest charakterystyczna dla klasycystycznego stylu dworkowego, który odwołuje się do domów Przyjaciół Miasta-Ogrodu Podkowa Leśna. Willę Kasyno szczególnie warto odwiedzić w czasie jące ofiary zbrodni katyńskiej oraz Dąb Pamięci. szlacheckich okolic Grodziska z lat 30. XX wieku. dorocznego Festiwalu Otwarte Ogrody. « Willowa zabudowa miasta-ogrodu ul. Nad Utratą, Walendów ul. Centralna, ul. Widokowa « Utrata: prawy dopływ Bzury. Dolina rzeki jest urozmaicona, miejscami występuje wiele niewiel- « Radonie, klasztor sióstr Dominikanek: najmłodszy spośród trzech klasztorów dominikanek ul. Bluszczowa, ul. H. Sienkiewicza, Podkowa Leśna kich stawów. kontemplacyjnych w Polsce. Pierwsze siostry przybyły tu w 1990 roku z klasztoru w św. Annie koło « Willowa zabudowa « Lasy Sękocińskie: przez lasy przebiega szlak edukacyjny. Częstochowy. « Klasycystyczny dwór z XIX wieku: otoczony parkiem krajobrazowym z pomnikami przyrody, Dukty Lasów Nadarzyńskich Wolica należał do krewnych generała „Grota” Roweckiego. Odrestaurowany w 2010 roku. Nowi właściciele « Rezerwat im. Bolesława Hryniewieckiego: nosi imię znakomitego botanika, dyrektora Ogrodu « Droga przez las udostępniają go na wyjątkowe okazje. Botanicznego w Warszawie, mieszkańca Podkowy Leśnej. Położony na zachodnim skraju uroczyska « Nieopodal Uroczysko Chlebów: stanowi ważny korytarz ekologiczny. leśnego „Zaborów”. W rezerwacie rośnie cenny starodrzew dębowo-sosnowy, drzewa liczą nawet ul. Gościnna, ul. Paprociowa 170 lat. Licznie występujące dziuple stwarzają doskonałe warunki do gniazdowania ptaków takich ul. Parkowa, Pęcice Małe « Paprociowa Polana, miejsce odpoczynku jak m.in.: dzięcioły, kukułki, drozdy, sójki i zięby. Otwarty dla ruchu turystycznego. « Zalew Komorowski, strefa rekreacji: skwer z placem zabaw, stołami piknikowymi i altanką. « Rezerwat Zaborów im. W. Tyrakowskiego: nosi imię zasłużonego działacza ochrony przyrody, ul. Mazowiecka inicjatora utworzenia licznych pomników przyrody i kilku rezerwatów. Bogaty drzewostan, ochronie ul. Brzozowa, Komorów « Willa Jadwisin: budynek założony na planie regularnego prostokąta, kryty dachem mansardo- podlegają miejsca bytowania ptaków dziuplaków m.in.: dzięciołów, sikor, kowalików, muchołó- « Plac Ignacego Paderewskiego: pełni funkcję rekreacyjną, komunikacyjną i jest lubianym miej- wym. Odbudowany na polecenie hrabiny Marii Colonny-Czosnowskiej, córki Henryka Skarbka. wek. Występują tu również rośliny chronione lilia złotogłów i gnieźnik leśny. Zamknięty dla ruchu scem integracyjnym. Otoczony obszernym parkiem. turystycznego.

WKD Komorów ul. Okólna ul. Natalińska, Otrębusy do WKD mapa turystyczna_1:100 000 turystyczna_1:100 mapa « Willa Kaprys: zabytkowy zespół dworsko-parkowy z XIX wieku otoczony rozległym parkiem z po- « Zabudowa wśród zieleni ul. Kolejowa, ul. Lipowa, al. Armii Krajowej, ul B. Prusa, Pruszków nad 200-letnimi pomnikami przyrody, olbrzymim platanem i pięknym bukiem czerwonolistnym. « Centrum Kultury Regionalnej „Matecznik”: jeden z najnowocześniejszych ośrodków kulturalnych

« Z WARSZAWSKĄ KOLEJĄ DOJAZDOWĄ DOJAZDOWĄ KOLEJĄ WARSZAWSKĄ Z Muzeum Starożytnego Hutnictwa Mazowieckiego im. Stefana Woydy w klasycystycznej oficynie Obecnie sala bankietowa. w kraju według projektu Lecha i Waldemara Hinców. Działalność prowadzona w obiekcie ma na dworskiej: www.mshm.pl / stała wystawa „Przedświt – Mazowieckie Centrum Metalurgiczne celu promocję polskiej kultury regionalnej i narodowej na całym świecie. W centrum odbywają się MAZOWSZE z przełomu er” prezentuje zagadnienie starożytnej metalurgii. ul. Nadarzyńska, ul. H. Sienkiewicza koncerty Państwowego Zespołu Ludowego Pieśni i Tańca „Mazowsze”.

« Park Potulickich: klasycystyczny pałac z XIX wieku, obecnie siedziba Urzędu Stanu Cywilnego. « Park Stawy Goliana: teren rekreacyjny, którego sercem są dwa stawy zasilane wodą z rzeki

W parku znajduje się także plac z fontanną, stawy i cenny starodrzew. Rokicianki, połączone ze sobą kanałami. Między stawami powstała wyspa z kamiennym kręgiem

PRZEZ « Nowo zrewitalizowany Park Anielin: siłownia plenerowa, tor dla wrotkarzy, ścianka wspinacz- wyznaczającym strony świata. kowa, boisko do koszykówki, siatkówki, strefy Parkour i Workout. ROWEREM ROWEREM ul. M. Skłodowskiej-Curie, ul. W. Bartniaka ul. Poznańska, ul. Bristol « Park im. Skarbków: ważny element historycznej części Grodziska Mazowieckiego. Park jest « Muzeum Dulag 121: www.dulag121.pl / muzeum pielęgnuje pamięć o losach ludzi wypędzonych miejscem wypoczynku, spotkań, zabaw dzieci oraz imprez plenerowych. Warto zajrzeć do ogrodu podczas Powstania Warszawskiego oraz popularyzuje historię Pruszkowa i okolic. różanego z fontanną, siłowni plenerowej i na łąkę kwietną. ul. Promyka, ul. Przejazdowa ul. 11 Listopada « Galeria Figur Stalowych: www.galeriafigurwoskowych.pl / zbiór rzeźb wykonanych z elementów « Deptak recyklingu metalowego, inspirowany gabinetem Madame Tussauds. Powrót do WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska Powrót: ul. Promyka, ul. L. Waryńskiego, ul. Poznańska, Park, ul. M. Kopernika, ul. Lipowa i ul. Książąt Mazowieckich do Dworca WKD

Poezja Mazowsza – 28 km Wielka pętla szlachecka – 26 km Perełki Milanówka – 10 km WKD Podkowa Leśna Główna – Błonie – WKD Podkowa Leśna Zachód WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska – Izdebno Kościelne – WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska WKD Milanówek Grudów – Milanówek Centrum Miasta – WKD Milanówek Grudów (fragment Warszawskiej Obwodnicy Turystycznej, szlak czerwony) ul. Grudowska WKD Podkowa Leśna Główna WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska « Secesyjna willa Perełka: podczas kampanii wrześniowej i Powstania Warszawskiego budynek pełnił funkcje sanitarne. Obecnie prywatny dom mieszkalny. ul. Myśliwska, ul. Sarnia, ul. Główna, ul. Wilsona, Podkowa Leśna ul. 11 Listopada, Deptak / ul. 1 Maja – kładka / przejście pod torami « Zabytkowy układ urbanistyczny, zabudowa willowa: piękne, przedwojenne wille. W Podkowie ul. Warszawska Leśnej szczególną uwagę warto poświęcić pałacykowi myśliwskiemu Lilpopa, willi Aida, Stawisko ul. Żydowska, ul. Chrzanowska, Chrzanów Duży, Chrzanów Mały « Zabytkowy gmach kolei, dziś Straż Miejska oraz willi Kasyno Obywatelskie. « Willa Matulka: połączenie modernizmu i secesji, miejsce pierwszych powojennych wystaw Związku Żuków Polskich Artystów Plastyków. Mieszkał w niej Bolesław Prus. Obecnie galeria artystyczna. ul. Biskupicka, Brwinów « Parafia erygowana w XIII wieku, drewniany kościół z XVII wieku z cenną, ponad 400-letnią figurą « Willa Księżniczka: tereny dawnej Centralnej Doświadczalnej Stacji Jedwabniczej « Park Miejski: rozległy teren, który cieszy mieszkańców i turystów. Alejki, ławki, miejsca zabaw dla Chrystusa. Barokowe wyposażenie wnętrza pochodzi z XVII–XVIII wieku, w tym dwa piękne konfe- dzieci i duże trawniki zachęcają do spędzania czasu na świeżym powietrzu. sjonały. Przy kościele znajduje się drewniana dzwonnica wzniesiona pod koniec XVIII wieku. ul. Żabie Oczko, ul. J. Słowackiego « „Kwatera” grobów Lilpopów i Iwaszkiewiczów na cmentarzu: znajduje się nieopodal kaplicy. « Garbów: 200-letni, zabytkowy park z pomnikowymi drzewami otaczający stary dworek z man- « Willa Zacisze: pierwszy właścicielem był tenor Stanisław Gruszczyński. Po Powstaniu Warszawskim Miejsce pochówku poety i współtwórcy grupy poetyckiej Skamander, Jarosława Iwaszkiewicza sardowym poddaszem, ustawiony frontem do północy. Od wschodu i północy ganki podparte przeniesiono tu Szpital Ujazdowski. oraz Stanisława Wilhelma Lilpopa, przemysłowca, fotografa, jednego z założycieli miasta kolumnami. Podkowa Leśna. Na cmentarzu spoczywa także słynny archeolog, odkrywca ważnych stanowisk ul. Kościelna w Egipcie i Sudanie, w tym sławnego Faras, profesor Kazimierz Michałowski. Tłuste, Kłudno Stare « Galeria Letnisko czyli Milanowskie Centrum Kultury: mckmilanowek.pl / wystawy malarstwa, « Pałacyk Jana i Janiny Tobolków: budynek z 1927 roku, znajduje się przy wejściu do parku « Podworski park wiejski: służy miejscowej ludności do wypoczynku i relaksu. W 1990 roku park zajęcia kulturalne, wokalne, edukacyjne, integrujące oraz kredens z pamiątkami. miejskiego. W czasie okupacji mieściła się w nim siedziba policji niemieckiej. Jan Tobolko był przejęła Spółdzielnia Kółek Rolniczych. « Willa Borówka: neogotycki zameczek. Obecnie restauracja i hotel. obywatelem amerykańskim, dyrektorem American Expres Bank. « Ocalałe fundamenty dawnej rezydencji ul. T. Kościuszki dalej ul. Biskupicka, Brwinów Chlebnia « Kościół św. Jadwigi: www.milanowekswjadwiga.pl / eklektyczna świątynia według projektu Tade- « Droga miedzy stawami: stawy oraz ich okolice to prawdziwy raj dla wędkarzy. Na tym terenie « Dwór Wieniawskich: neobarokowy dwór projektu W. Marconiego, wybudowany dla Antoniego usza Okunia. W czasie II wojny światowej w plebanii przechowywano urnę z sercem F. Chopina. znajduje się m.in. komercyjne, całoroczne łowisko Wodne Ranczo. W jego wodach pływają takie Wieniawskiego. Otoczony parkiem krajobrazowym z zabytkową kapliczką oraz pomnikowymi okazy ryb jak: karpie, szczupaki, liny, węgorze czy płocie. Z kolei Wake Family Brwinów to idealne drzewami, m.in. jesion wyniosły. ul. A. Mickiewicza miejsce dla miłośników sportów wodnych. Do dyspozycji gości są m.in. wyciągi do wakeboardu « Eklektyczna willa Wandzin: wybudowana dla Antoniego Wieniawskiego, ekonomisty i ziemianina. i nart wodnych, plaża i bary. Izdebno Kościelne Efektowna jest loggia na drugim piętrze oraz dwie rzeźby zdobiące fasadę. Obecnie urząd miasta. « Klasycystyczny dwór w stylu polskim: wybudowany na przełomie XVIII i XIX wieku dla rodziny « Willa Emanów: bywał w niej prezydent Ignacy Mościcki. Biskupice, Czubin, Rokitno Szymanowskich. W elewacjach frontowej i ogrodowej ryzality zwieńczone trójkątnymi tympa- « Pomniki przyrody na polanie Starodęby « Krajobraz mazowieckich pól nonami. W otoczeniu znajduje się oficyna z początku XIX wieku i drzewa pomnikowe: jesion « Willa Matulinek: neoklasycystyczna budowla inspirowana Pałacem na Wodzie w Warszawie. wyniosły i wiąz szypułkowy. Obecnie Dom Pomocy Społecznej. Rynek, ul. Warszawska, Błonie « Szkoła im. Klementyny z Tańskich Hoffmanowej: szkoła nosi imię działaczki pedagogicznej, ul. Spacerowa « Klasycystyczny Ratusz: budynek z 1842 roku zaprojektowany przez Henryka Marconiego, jednej z pierwszych polskich pisarek dla dzieci i młodzieży, pierwszej kobiety w Polsce, która « Willa Ewarystówka: ukrywano tu, wywiezioną ze zrujnowanej Warszawy urnę z sercem Fryderyka Chopina. architekta włoskiego pochodzenia, jednego z najlepszych polskich architektów pierwszej połowy utrzymywała się z pisarstwa. « Willa Waleria: prywatne muzeum twórczości jednego z najwybitniejszych polskich rzeźbiarzy XIX wieku. « Drewniany kościół pw. Zwiastowania Najświętszej Marii Panny: świątynia z XVII wieku, rozbu- czasów art déco Jana Szczepkowskiego. « Dwór Poniatówka: z przełomu XVIII i XIX wieku. Letnia rezydencja księcia Józefa Poniatowskiego. dowywana w kolejnych wiekach. Wnętrze zdobią obrazy Józefa Walla. Przy kościele znajduje się « Wczesnogotycki kościół pw. Trójcy Świętej: świątynia z 1257 roku, przebudowana w czasach zabytkowa dzwonnica z końca XVIII wieku. ul. Z. Krasińskiego, ul. F. Grodeckiego, ul. Piaski baroku, dzwonnica z XVIII wieku. « Zabudowa willowa « Park Bajka: urocze ścieżki i skatepark przy Alei C.K. Norwida. Izdebno Nowe « Las Rozłogi i stawy: Rozłogi Pierwsze, Rozłogi Drugie, Staw Duży, Staw Wielki, Staw Mały: to praw- ul. Parkowa Milęcin, Kotowice, Brwinów dziwa ostoja przyrody. Razem ze stawami w Jaktorowie i otaczającymi je terenami rolno-leśnymi « Ogród Miniatur Architektonicznych: tonące w zieleni wille i dwór Michała Lasockiego. Bezpłatny « Krajobraz mazowieckich pól stanowią międzynarodową ostoję ptaków „Stawy Jaktorów i Kraśnicza Wola”. Na tym terenie « Park im. Michała Lasockiego: upamiętnia człowieka, który w historii miasta zapisał się jako społecznik. możemy podziwiać rzadkie gatunki ptaków m.in.: bieliki, rybołowy, czaple siwe, bociany czarne ul. Brwinowska, Milanówek czy zimorodki. ul. Podgórna « Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów w Stawisku: www.stawisko.pl / zbiory malarstwa « Willa Elektra i innych dzieł sztuki z XIX i XX wieku, zabytkowy księgozbiór, fotografie, ikonografia, muzykalia, Kraśnicza Wola, Wólka Grodziska « Willa Sulima: zbudowana wg projektu Oskara Sosnowskiego (z mozaiką Maryi z Dzieciątkiem, przewóz roweru meble i przedmioty codziennego użytku. umieszczoną na szczycie budynku). ul. Wspólna, ul. Bałtycka, tunel pod torami PKP, pl. Króla Zygmunta Starego, ul. H. Sienkiewicza do « Willa Garbatka: ma charakter neoklasycystycznego pałacyku. ul. Milanowiecka do WKD Podkowa Leśna Zachodnia stacji WKD « Willa Rzepicha: zamieszkiwana przez Zgromadzenie Sióstr Westiarek Jezusa. w weekendy i święta ul. Piasta, ul. Dworcowa i z powrotem do WKD Zielone pejzaże nad Utratą – 16 km / 28 km Mała pętla szlachecka – 15 km Z ogrodów do lasów – 9 km Trasa WKD Otrębusy do WKD Komorów / WKD Pruszków Pętla po Grodzisku Mazowieckim WKD Podkowa Leśna Zachodnia do WKD Otrębusy (fragment niebieskiego szlaku PTTK) (fragmenty żółtego i zielonego szlaku PTTK) WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska WKD Otrębusy. Atrakcje w Otrębusach: [nieopodal stacji siedziba spółki WKD – Izba Tradycji EKD/WKD czynna w środy (9–13.30) i niedziele ul. Parkowa, Podkowa Leśna « Muzeum Motoryzacji i Techniki: www.muzeum-motoryzacji.com.pl / zabytkowe auta osobowe, (11.30–14.30)] « Park Miejski: Podkowa Leśna to miasto-ogród, więc Park Miejski jest jedną z jej wizytówek. Uroczy, ciężarowe, autobusy, samoloty, motocykle i czołgi. wydmowy teren z wąwozem zachęca do odwiedzin całe rodziny. Mieszkańcy chętnie udają się « Las Młochowski: dwa groby zbiorowe z czasów II wojny światowej, bezimienne mogiły oraz dwa ul. J. Montwiłła – Odrano Wola, ul. Osowiecka, ul. M. Chełmońskiego również nad staw, gdzie można odpocząć na ławeczkach. Roślinność parku jest niezwykle bogata, rezerwaty, Młochowski Łęg i Młochowski Grąd. « Dwór dr Adama Chełmońskiego: dawna rządcówka z połowy XIX wieku przeniesiona około 1900 obejmuje kilkaset gatunków drzew, krzewów, bylin, grzybów i mchów. roku z Kuklówki. Park w Adamowiźnie, otaczający dworek jest porośnięty cennym starodrzewem « Pałacyk Kasyno: www.ckiopodkowa.pl / siedziba Centrum Kultury i Inicjatyw Obywatelskich. Od- Nadarzyn mieszanym. Znajdują się tu pomnikowe dęby, zwane Dębami Chełmońskiego. bywają się tam wystawy, koncerty, debaty edukacyjne, konferencje i inne wydarzenia artystyczne « Plac Józefa Poniatowskiego: w okolicy znajduje się Nadarzyński Ośrodek Kultury Urzędu Gminy « Dwór dr Mateusza Chełmońskiego: zwany „dworkiem nad stawem”, zaprojektowany w 1930 roku angażujące lokalną społeczność. W Pałacyku mają miejsce także zajęcia i spotkania Uniwersytetu Nadarzyn, biblioteka, kościół św. Klemensa. przez architekta Witolda Pokrowskiego, otoczony parkiem krajobrazowym. Architektura budynku Otwartego Pokolenia – wspólnej inicjatywy Stowarzyszenia Związek Podkowian i Towarzystwa « Park: miejsce wypoczynku i spotkań mieszkańców. W parku znajdują się dwie tablice upamiętnia- jest charakterystyczna dla klasycystycznego stylu dworkowego, który odwołuje się do domów Przyjaciół Miasta-Ogrodu Podkowa Leśna. Willę Kasyno szczególnie warto odwiedzić w czasie jące ofiary zbrodni katyńskiej oraz Dąb Pamięci. szlacheckich okolic Grodziska z lat 30. XX wieku. dorocznego Festiwalu Otwarte Ogrody. « Willowa zabudowa miasta-ogrodu ul. Nad Utratą, Walendów ul. Centralna, ul. Widokowa « Utrata: prawy dopływ Bzury. Dolina rzeki jest urozmaicona, miejscami występuje wiele niewiel- « Radonie, klasztor sióstr Dominikanek: najmłodszy spośród trzech klasztorów dominikanek ul. Bluszczowa, ul. H. Sienkiewicza, Podkowa Leśna kich stawów. kontemplacyjnych w Polsce. Pierwsze siostry przybyły tu w 1990 roku z klasztoru w św. Annie koło « Willowa zabudowa « Lasy Sękocińskie: przez lasy przebiega szlak edukacyjny. Częstochowy. « Klasycystyczny dwór z XIX wieku: otoczony parkiem krajobrazowym z pomnikami przyrody, Dukty Lasów Nadarzyńskich Wolica należał do krewnych generała „Grota” Roweckiego. Odrestaurowany w 2010 roku. Nowi właściciele « Rezerwat im. Bolesława Hryniewieckiego: nosi imię znakomitego botanika, dyrektora Ogrodu « Droga przez las udostępniają go na wyjątkowe okazje. Botanicznego w Warszawie, mieszkańca Podkowy Leśnej. Położony na zachodnim skraju uroczyska « Nieopodal Uroczysko Chlebów: stanowi ważny korytarz ekologiczny. leśnego „Zaborów”. W rezerwacie rośnie cenny starodrzew dębowo-sosnowy, drzewa liczą nawet ul. Gościnna, ul. Paprociowa 170 lat. Licznie występujące dziuple stwarzają doskonałe warunki do gniazdowania ptaków takich ul. Parkowa, Pęcice Małe « Paprociowa Polana, miejsce odpoczynku jak m.in.: dzięcioły, kukułki, drozdy, sójki i zięby. Otwarty dla ruchu turystycznego. « Zalew Komorowski, strefa rekreacji: skwer z placem zabaw, stołami piknikowymi i altanką. « Rezerwat Zaborów im. W. Tyrakowskiego: nosi imię zasłużonego działacza ochrony przyrody, ul. Mazowiecka inicjatora utworzenia licznych pomników przyrody i kilku rezerwatów. Bogaty drzewostan, ochronie ul. Brzozowa, Komorów « Willa Jadwisin: budynek założony na planie regularnego prostokąta, kryty dachem mansardo- podlegają miejsca bytowania ptaków dziuplaków m.in.: dzięciołów, sikor, kowalików, muchołó- « Plac Ignacego Paderewskiego: pełni funkcję rekreacyjną, komunikacyjną i jest lubianym miej- wym. Odbudowany na polecenie hrabiny Marii Colonny-Czosnowskiej, córki Henryka Skarbka. wek. Występują tu również rośliny chronione lilia złotogłów i gnieźnik leśny. Zamknięty dla ruchu scem integracyjnym. Otoczony obszernym parkiem. turystycznego.

WKD Komorów ul. Okólna ul. Natalińska, Otrębusy do WKD mapa turystyczna_1:100 000 turystyczna_1:100 mapa « Willa Kaprys: zabytkowy zespół dworsko-parkowy z XIX wieku otoczony rozległym parkiem z po- « Zabudowa wśród zieleni ul. Kolejowa, ul. Lipowa, al. Armii Krajowej, ul B. Prusa, Pruszków nad 200-letnimi pomnikami przyrody, olbrzymim platanem i pięknym bukiem czerwonolistnym. « Centrum Kultury Regionalnej „Matecznik”: jeden z najnowocześniejszych ośrodków kulturalnych

« Z WARSZAWSKĄ KOLEJĄ DOJAZDOWĄ DOJAZDOWĄ KOLEJĄ WARSZAWSKĄ Z Muzeum Starożytnego Hutnictwa Mazowieckiego im. Stefana Woydy w klasycystycznej oficynie Obecnie sala bankietowa. w kraju według projektu Lecha i Waldemara Hinców. Działalność prowadzona w obiekcie ma na dworskiej: www.mshm.pl / stała wystawa „Przedświt – Mazowieckie Centrum Metalurgiczne celu promocję polskiej kultury regionalnej i narodowej na całym świecie. W centrum odbywają się MAZOWSZE z przełomu er” prezentuje zagadnienie starożytnej metalurgii. ul. Nadarzyńska, ul. H. Sienkiewicza koncerty Państwowego Zespołu Ludowego Pieśni i Tańca „Mazowsze”.

« Park Potulickich: klasycystyczny pałac z XIX wieku, obecnie siedziba Urzędu Stanu Cywilnego. « Park Stawy Goliana: teren rekreacyjny, którego sercem są dwa stawy zasilane wodą z rzeki

W parku znajduje się także plac z fontanną, stawy i cenny starodrzew. Rokicianki, połączone ze sobą kanałami. Między stawami powstała wyspa z kamiennym kręgiem

PRZEZ « Nowo zrewitalizowany Park Anielin: siłownia plenerowa, tor dla wrotkarzy, ścianka wspinacz- wyznaczającym strony świata. kowa, boisko do koszykówki, siatkówki, strefy Parkour i Workout. ROWEREM ROWEREM ul. M. Skłodowskiej-Curie, ul. W. Bartniaka ul. Poznańska, ul. Bristol « Park im. Skarbków: ważny element historycznej części Grodziska Mazowieckiego. Park jest « Muzeum Dulag 121: www.dulag121.pl / muzeum pielęgnuje pamięć o losach ludzi wypędzonych miejscem wypoczynku, spotkań, zabaw dzieci oraz imprez plenerowych. Warto zajrzeć do ogrodu podczas Powstania Warszawskiego oraz popularyzuje historię Pruszkowa i okolic. różanego z fontanną, siłowni plenerowej i na łąkę kwietną. ul. Promyka, ul. Przejazdowa ul. 11 Listopada « Galeria Figur Stalowych: www.galeriafigurwoskowych.pl / zbiór rzeźb wykonanych z elementów « Deptak recyklingu metalowego, inspirowany gabinetem Madame Tussauds. Powrót do WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska Powrót: ul. Promyka, ul. L. Waryńskiego, ul. Poznańska, Park, ul. M. Kopernika, ul. Lipowa i ul. Książąt Mazowieckich do Dworca WKD

Poezja Mazowsza – 28 km Wielka pętla szlachecka – 26 km Perełki Milanówka – 10 km WKD Podkowa Leśna Główna – Błonie – WKD Podkowa Leśna Zachód WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska – Izdebno Kościelne – WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska WKD Milanówek Grudów – Milanówek Centrum Miasta – WKD Milanówek Grudów (fragment Warszawskiej Obwodnicy Turystycznej, szlak czerwony) ul. Grudowska WKD Podkowa Leśna Główna WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska « Secesyjna willa Perełka: podczas kampanii wrześniowej i Powstania Warszawskiego budynek pełnił funkcje sanitarne. Obecnie prywatny dom mieszkalny. ul. Myśliwska, ul. Sarnia, ul. Główna, ul. Wilsona, Podkowa Leśna ul. 11 Listopada, Deptak / ul. 1 Maja – kładka / przejście pod torami « Zabytkowy układ urbanistyczny, zabudowa willowa: piękne, przedwojenne wille. W Podkowie ul. Warszawska Leśnej szczególną uwagę warto poświęcić pałacykowi myśliwskiemu Lilpopa, willi Aida, Stawisko ul. Żydowska, ul. Chrzanowska, Chrzanów Duży, Chrzanów Mały « Zabytkowy gmach kolei, dziś Straż Miejska oraz willi Kasyno Obywatelskie. « Willa Matulka: połączenie modernizmu i secesji, miejsce pierwszych powojennych wystaw Związku Żuków Polskich Artystów Plastyków. Mieszkał w niej Bolesław Prus. Obecnie galeria artystyczna. ul. Biskupicka, Brwinów « Parafia erygowana w XIII wieku, drewniany kościół z XVII wieku z cenną, ponad 400-letnią figurą « Willa Księżniczka: tereny dawnej Centralnej Doświadczalnej Stacji Jedwabniczej « Park Miejski: rozległy teren, który cieszy mieszkańców i turystów. Alejki, ławki, miejsca zabaw dla Chrystusa. Barokowe wyposażenie wnętrza pochodzi z XVII–XVIII wieku, w tym dwa piękne konfe- dzieci i duże trawniki zachęcają do spędzania czasu na świeżym powietrzu. sjonały. Przy kościele znajduje się drewniana dzwonnica wzniesiona pod koniec XVIII wieku. ul. Żabie Oczko, ul. J. Słowackiego « „Kwatera” grobów Lilpopów i Iwaszkiewiczów na cmentarzu: znajduje się nieopodal kaplicy. « Garbów: 200-letni, zabytkowy park z pomnikowymi drzewami otaczający stary dworek z man- « Willa Zacisze: pierwszy właścicielem był tenor Stanisław Gruszczyński. Po Powstaniu Warszawskim Miejsce pochówku poety i współtwórcy grupy poetyckiej Skamander, Jarosława Iwaszkiewicza sardowym poddaszem, ustawiony frontem do północy. Od wschodu i północy ganki podparte przeniesiono tu Szpital Ujazdowski. oraz Stanisława Wilhelma Lilpopa, przemysłowca, fotografa, jednego z założycieli miasta kolumnami. Podkowa Leśna. Na cmentarzu spoczywa także słynny archeolog, odkrywca ważnych stanowisk ul. Kościelna w Egipcie i Sudanie, w tym sławnego Faras, profesor Kazimierz Michałowski. Tłuste, Kłudno Stare « Galeria Letnisko czyli Milanowskie Centrum Kultury: mckmilanowek.pl / wystawy malarstwa, « Pałacyk Jana i Janiny Tobolków: budynek z 1927 roku, znajduje się przy wejściu do parku « Podworski park wiejski: służy miejscowej ludności do wypoczynku i relaksu. W 1990 roku park zajęcia kulturalne, wokalne, edukacyjne, integrujące oraz kredens z pamiątkami. miejskiego. W czasie okupacji mieściła się w nim siedziba policji niemieckiej. Jan Tobolko był przejęła Spółdzielnia Kółek Rolniczych. « Willa Borówka: neogotycki zameczek. Obecnie restauracja i hotel. obywatelem amerykańskim, dyrektorem American Expres Bank. « Ocalałe fundamenty dawnej rezydencji ul. T. Kościuszki dalej ul. Biskupicka, Brwinów Chlebnia « Kościół św. Jadwigi: www.milanowekswjadwiga.pl / eklektyczna świątynia według projektu Tade- « Droga miedzy stawami: stawy oraz ich okolice to prawdziwy raj dla wędkarzy. Na tym terenie « Dwór Wieniawskich: neobarokowy dwór projektu W. Marconiego, wybudowany dla Antoniego usza Okunia. W czasie II wojny światowej w plebanii przechowywano urnę z sercem F. Chopina. znajduje się m.in. komercyjne, całoroczne łowisko Wodne Ranczo. W jego wodach pływają takie Wieniawskiego. Otoczony parkiem krajobrazowym z zabytkową kapliczką oraz pomnikowymi okazy ryb jak: karpie, szczupaki, liny, węgorze czy płocie. Z kolei Wake Family Brwinów to idealne drzewami, m.in. jesion wyniosły. ul. A. Mickiewicza miejsce dla miłośników sportów wodnych. Do dyspozycji gości są m.in. wyciągi do wakeboardu « Eklektyczna willa Wandzin: wybudowana dla Antoniego Wieniawskiego, ekonomisty i ziemianina. i nart wodnych, plaża i bary. Izdebno Kościelne Efektowna jest loggia na drugim piętrze oraz dwie rzeźby zdobiące fasadę. Obecnie urząd miasta. « Klasycystyczny dwór w stylu polskim: wybudowany na przełomie XVIII i XIX wieku dla rodziny « Willa Emanów: bywał w niej prezydent Ignacy Mościcki. Biskupice, Czubin, Rokitno Szymanowskich. W elewacjach frontowej i ogrodowej ryzality zwieńczone trójkątnymi tympa- « Pomniki przyrody na polanie Starodęby « Krajobraz mazowieckich pól nonami. W otoczeniu znajduje się oficyna z początku XIX wieku i drzewa pomnikowe: jesion « Willa Matulinek: neoklasycystyczna budowla inspirowana Pałacem na Wodzie w Warszawie. wyniosły i wiąz szypułkowy. Obecnie Dom Pomocy Społecznej. Rynek, ul. Warszawska, Błonie « Szkoła im. Klementyny z Tańskich Hoffmanowej: szkoła nosi imię działaczki pedagogicznej, ul. Spacerowa « Klasycystyczny Ratusz: budynek z 1842 roku zaprojektowany przez Henryka Marconiego, jednej z pierwszych polskich pisarek dla dzieci i młodzieży, pierwszej kobiety w Polsce, która « Willa Ewarystówka: ukrywano tu, wywiezioną ze zrujnowanej Warszawy urnę z sercem Fryderyka Chopina. architekta włoskiego pochodzenia, jednego z najlepszych polskich architektów pierwszej połowy utrzymywała się z pisarstwa. « Willa Waleria: prywatne muzeum twórczości jednego z najwybitniejszych polskich rzeźbiarzy XIX wieku. « Drewniany kościół pw. Zwiastowania Najświętszej Marii Panny: świątynia z XVII wieku, rozbu- czasów art déco Jana Szczepkowskiego. « Dwór Poniatówka: z przełomu XVIII i XIX wieku. Letnia rezydencja księcia Józefa Poniatowskiego. dowywana w kolejnych wiekach. Wnętrze zdobią obrazy Józefa Walla. Przy kościele znajduje się « Wczesnogotycki kościół pw. Trójcy Świętej: świątynia z 1257 roku, przebudowana w czasach zabytkowa dzwonnica z końca XVIII wieku. ul. Z. Krasińskiego, ul. F. Grodeckiego, ul. Piaski baroku, dzwonnica z XVIII wieku. « Zabudowa willowa « Park Bajka: urocze ścieżki i skatepark przy Alei C.K. Norwida. Izdebno Nowe « Las Rozłogi i stawy: Rozłogi Pierwsze, Rozłogi Drugie, Staw Duży, Staw Wielki, Staw Mały: to praw- ul. Parkowa Milęcin, Kotowice, Brwinów dziwa ostoja przyrody. Razem ze stawami w Jaktorowie i otaczającymi je terenami rolno-leśnymi « Ogród Miniatur Architektonicznych: tonące w zieleni wille i dwór Michała Lasockiego. Bezpłatny « Krajobraz mazowieckich pól stanowią międzynarodową ostoję ptaków „Stawy Jaktorów i Kraśnicza Wola”. Na tym terenie « Park im. Michała Lasockiego: upamiętnia człowieka, który w historii miasta zapisał się jako społecznik. możemy podziwiać rzadkie gatunki ptaków m.in.: bieliki, rybołowy, czaple siwe, bociany czarne ul. Brwinowska, Milanówek czy zimorodki. ul. Podgórna « Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów w Stawisku: www.stawisko.pl / zbiory malarstwa « Willa Elektra i innych dzieł sztuki z XIX i XX wieku, zabytkowy księgozbiór, fotografie, ikonografia, muzykalia, Kraśnicza Wola, Wólka Grodziska « Willa Sulima: zbudowana wg projektu Oskara Sosnowskiego (z mozaiką Maryi z Dzieciątkiem, przewóz roweru meble i przedmioty codziennego użytku. umieszczoną na szczycie budynku). ul. Wspólna, ul. Bałtycka, tunel pod torami PKP, pl. Króla Zygmunta Starego, ul. H. Sienkiewicza do « Willa Garbatka: ma charakter neoklasycystycznego pałacyku. ul. Milanowiecka do WKD Podkowa Leśna Zachodnia stacji WKD « Willa Rzepicha: zamieszkiwana przez Zgromadzenie Sióstr Westiarek Jezusa. w weekendy i święta ul. Piasta, ul. Dworcowa i z powrotem do WKD Zielone pejzaże nad Utratą – 16 km / 28 km Mała pętla szlachecka – 15 km Z ogrodów do lasów – 9 km Trasa WKD Otrębusy do WKD Komorów / WKD Pruszków Pętla po Grodzisku Mazowieckim WKD Podkowa Leśna Zachodnia do WKD Otrębusy (fragment niebieskiego szlaku PTTK) (fragmenty żółtego i zielonego szlaku PTTK) WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska WKD Otrębusy. Atrakcje w Otrębusach: [nieopodal stacji siedziba spółki WKD – Izba Tradycji EKD/WKD czynna w środy (9–13.30) i niedziele ul. Parkowa, Podkowa Leśna « Muzeum Motoryzacji i Techniki: www.muzeum-motoryzacji.com.pl / zabytkowe auta osobowe, (11.30–14.30)] « Park Miejski: Podkowa Leśna to miasto-ogród, więc Park Miejski jest jedną z jej wizytówek. Uroczy, ciężarowe, autobusy, samoloty, motocykle i czołgi. wydmowy teren z wąwozem zachęca do odwiedzin całe rodziny. Mieszkańcy chętnie udają się « Las Młochowski: dwa groby zbiorowe z czasów II wojny światowej, bezimienne mogiły oraz dwa ul. J. Montwiłła – Odrano Wola, ul. Osowiecka, ul. M. Chełmońskiego również nad staw, gdzie można odpocząć na ławeczkach. Roślinność parku jest niezwykle bogata, rezerwaty, Młochowski Łęg i Młochowski Grąd. « Dwór dr Adama Chełmońskiego: dawna rządcówka z połowy XIX wieku przeniesiona około 1900 obejmuje kilkaset gatunków drzew, krzewów, bylin, grzybów i mchów. roku z Kuklówki. Park w Adamowiźnie, otaczający dworek jest porośnięty cennym starodrzewem « Pałacyk Kasyno: www.ckiopodkowa.pl / siedziba Centrum Kultury i Inicjatyw Obywatelskich. Od- Nadarzyn mieszanym. Znajdują się tu pomnikowe dęby, zwane Dębami Chełmońskiego. bywają się tam wystawy, koncerty, debaty edukacyjne, konferencje i inne wydarzenia artystyczne « Plac Józefa Poniatowskiego: w okolicy znajduje się Nadarzyński Ośrodek Kultury Urzędu Gminy « Dwór dr Mateusza Chełmońskiego: zwany „dworkiem nad stawem”, zaprojektowany w 1930 roku angażujące lokalną społeczność. W Pałacyku mają miejsce także zajęcia i spotkania Uniwersytetu Nadarzyn, biblioteka, kościół św. Klemensa. przez architekta Witolda Pokrowskiego, otoczony parkiem krajobrazowym. Architektura budynku Otwartego Pokolenia – wspólnej inicjatywy Stowarzyszenia Związek Podkowian i Towarzystwa « Park: miejsce wypoczynku i spotkań mieszkańców. W parku znajdują się dwie tablice upamiętnia- jest charakterystyczna dla klasycystycznego stylu dworkowego, który odwołuje się do domów Przyjaciół Miasta-Ogrodu Podkowa Leśna. Willę Kasyno szczególnie warto odwiedzić w czasie jące ofiary zbrodni katyńskiej oraz Dąb Pamięci. szlacheckich okolic Grodziska z lat 30. XX wieku. dorocznego Festiwalu Otwarte Ogrody. « Willowa zabudowa miasta-ogrodu ul. Nad Utratą, Walendów ul. Centralna, ul. Widokowa « Utrata: prawy dopływ Bzury. Dolina rzeki jest urozmaicona, miejscami występuje wiele niewiel- « Radonie, klasztor sióstr Dominikanek: najmłodszy spośród trzech klasztorów dominikanek ul. Bluszczowa, ul. H. Sienkiewicza, Podkowa Leśna kich stawów. kontemplacyjnych w Polsce. Pierwsze siostry przybyły tu w 1990 roku z klasztoru w św. Annie koło « Willowa zabudowa « Lasy Sękocińskie: przez lasy przebiega szlak edukacyjny. Częstochowy. « Klasycystyczny dwór z XIX wieku: otoczony parkiem krajobrazowym z pomnikami przyrody, Dukty Lasów Nadarzyńskich Wolica należał do krewnych generała „Grota” Roweckiego. Odrestaurowany w 2010 roku. Nowi właściciele « Rezerwat im. Bolesława Hryniewieckiego: nosi imię znakomitego botanika, dyrektora Ogrodu « Droga przez las udostępniają go na wyjątkowe okazje. Botanicznego w Warszawie, mieszkańca Podkowy Leśnej. Położony na zachodnim skraju uroczyska « Nieopodal Uroczysko Chlebów: stanowi ważny korytarz ekologiczny. leśnego „Zaborów”. W rezerwacie rośnie cenny starodrzew dębowo-sosnowy, drzewa liczą nawet ul. Gościnna, ul. Paprociowa 170 lat. Licznie występujące dziuple stwarzają doskonałe warunki do gniazdowania ptaków takich ul. Parkowa, Pęcice Małe « Paprociowa Polana, miejsce odpoczynku jak m.in.: dzięcioły, kukułki, drozdy, sójki i zięby. Otwarty dla ruchu turystycznego. « Zalew Komorowski, strefa rekreacji: skwer z placem zabaw, stołami piknikowymi i altanką. « Rezerwat Zaborów im. W. Tyrakowskiego: nosi imię zasłużonego działacza ochrony przyrody, ul. Mazowiecka inicjatora utworzenia licznych pomników przyrody i kilku rezerwatów. Bogaty drzewostan, ochronie ul. Brzozowa, Komorów « Willa Jadwisin: budynek założony na planie regularnego prostokąta, kryty dachem mansardo- podlegają miejsca bytowania ptaków dziuplaków m.in.: dzięciołów, sikor, kowalików, muchołó- « Plac Ignacego Paderewskiego: pełni funkcję rekreacyjną, komunikacyjną i jest lubianym miej- wym. Odbudowany na polecenie hrabiny Marii Colonny-Czosnowskiej, córki Henryka Skarbka. wek. Występują tu również rośliny chronione lilia złotogłów i gnieźnik leśny. Zamknięty dla ruchu scem integracyjnym. Otoczony obszernym parkiem. turystycznego.

WKD Komorów ul. Okólna ul. Natalińska, Otrębusy do WKD mapa turystyczna_1:100 000 turystyczna_1:100 mapa « Willa Kaprys: zabytkowy zespół dworsko-parkowy z XIX wieku otoczony rozległym parkiem z po- « Zabudowa wśród zieleni ul. Kolejowa, ul. Lipowa, al. Armii Krajowej, ul B. Prusa, Pruszków nad 200-letnimi pomnikami przyrody, olbrzymim platanem i pięknym bukiem czerwonolistnym. « Centrum Kultury Regionalnej „Matecznik”: jeden z najnowocześniejszych ośrodków kulturalnych

« Z WARSZAWSKĄ KOLEJĄ DOJAZDOWĄ DOJAZDOWĄ KOLEJĄ WARSZAWSKĄ Z Muzeum Starożytnego Hutnictwa Mazowieckiego im. Stefana Woydy w klasycystycznej oficynie Obecnie sala bankietowa. w kraju według projektu Lecha i Waldemara Hinców. Działalność prowadzona w obiekcie ma na dworskiej: www.mshm.pl / stała wystawa „Przedświt – Mazowieckie Centrum Metalurgiczne celu promocję polskiej kultury regionalnej i narodowej na całym świecie. W centrum odbywają się MAZOWSZE z przełomu er” prezentuje zagadnienie starożytnej metalurgii. ul. Nadarzyńska, ul. H. Sienkiewicza koncerty Państwowego Zespołu Ludowego Pieśni i Tańca „Mazowsze”.

« Park Potulickich: klasycystyczny pałac z XIX wieku, obecnie siedziba Urzędu Stanu Cywilnego. « Park Stawy Goliana: teren rekreacyjny, którego sercem są dwa stawy zasilane wodą z rzeki

W parku znajduje się także plac z fontanną, stawy i cenny starodrzew. Rokicianki, połączone ze sobą kanałami. Między stawami powstała wyspa z kamiennym kręgiem

PRZEZ « Nowo zrewitalizowany Park Anielin: siłownia plenerowa, tor dla wrotkarzy, ścianka wspinacz- wyznaczającym strony świata. kowa, boisko do koszykówki, siatkówki, strefy Parkour i Workout. ROWEREM ROWEREM ul. M. Skłodowskiej-Curie, ul. W. Bartniaka ul. Poznańska, ul. Bristol « Park im. Skarbków: ważny element historycznej części Grodziska Mazowieckiego. Park jest « Muzeum Dulag 121: www.dulag121.pl / muzeum pielęgnuje pamięć o losach ludzi wypędzonych miejscem wypoczynku, spotkań, zabaw dzieci oraz imprez plenerowych. Warto zajrzeć do ogrodu podczas Powstania Warszawskiego oraz popularyzuje historię Pruszkowa i okolic. różanego z fontanną, siłowni plenerowej i na łąkę kwietną. ul. Promyka, ul. Przejazdowa ul. 11 Listopada « Galeria Figur Stalowych: www.galeriafigurwoskowych.pl / zbiór rzeźb wykonanych z elementów « Deptak recyklingu metalowego, inspirowany gabinetem Madame Tussauds. Powrót do WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska Powrót: ul. Promyka, ul. L. Waryńskiego, ul. Poznańska, Park, ul. M. Kopernika, ul. Lipowa i ul. Książąt Mazowieckich do Dworca WKD

Poezja Mazowsza – 28 km Wielka pętla szlachecka – 26 km Perełki Milanówka – 10 km WKD Podkowa Leśna Główna – Błonie – WKD Podkowa Leśna Zachód WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska – Izdebno Kościelne – WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska WKD Milanówek Grudów – Milanówek Centrum Miasta – WKD Milanówek Grudów (fragment Warszawskiej Obwodnicy Turystycznej, szlak czerwony) ul. Grudowska WKD Podkowa Leśna Główna WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska « Secesyjna willa Perełka: podczas kampanii wrześniowej i Powstania Warszawskiego budynek pełnił funkcje sanitarne. Obecnie prywatny dom mieszkalny. ul. Myśliwska, ul. Sarnia, ul. Główna, ul. Wilsona, Podkowa Leśna ul. 11 Listopada, Deptak / ul. 1 Maja – kładka / przejście pod torami « Zabytkowy układ urbanistyczny, zabudowa willowa: piękne, przedwojenne wille. W Podkowie ul. Warszawska Leśnej szczególną uwagę warto poświęcić pałacykowi myśliwskiemu Lilpopa, willi Aida, Stawisko ul. Żydowska, ul. Chrzanowska, Chrzanów Duży, Chrzanów Mały « Zabytkowy gmach kolei, dziś Straż Miejska oraz willi Kasyno Obywatelskie. « Willa Matulka: połączenie modernizmu i secesji, miejsce pierwszych powojennych wystaw Związku Żuków Polskich Artystów Plastyków. Mieszkał w niej Bolesław Prus. Obecnie galeria artystyczna. ul. Biskupicka, Brwinów « Parafia erygowana w XIII wieku, drewniany kościół z XVII wieku z cenną, ponad 400-letnią figurą « Willa Księżniczka: tereny dawnej Centralnej Doświadczalnej Stacji Jedwabniczej « Park Miejski: rozległy teren, który cieszy mieszkańców i turystów. Alejki, ławki, miejsca zabaw dla Chrystusa. Barokowe wyposażenie wnętrza pochodzi z XVII–XVIII wieku, w tym dwa piękne konfe- dzieci i duże trawniki zachęcają do spędzania czasu na świeżym powietrzu. sjonały. Przy kościele znajduje się drewniana dzwonnica wzniesiona pod koniec XVIII wieku. ul. Żabie Oczko, ul. J. Słowackiego « „Kwatera” grobów Lilpopów i Iwaszkiewiczów na cmentarzu: znajduje się nieopodal kaplicy. « Garbów: 200-letni, zabytkowy park z pomnikowymi drzewami otaczający stary dworek z man- « Willa Zacisze: pierwszy właścicielem był tenor Stanisław Gruszczyński. Po Powstaniu Warszawskim Miejsce pochówku poety i współtwórcy grupy poetyckiej Skamander, Jarosława Iwaszkiewicza sardowym poddaszem, ustawiony frontem do północy. Od wschodu i północy ganki podparte przeniesiono tu Szpital Ujazdowski. oraz Stanisława Wilhelma Lilpopa, przemysłowca, fotografa, jednego z założycieli miasta kolumnami. Podkowa Leśna. Na cmentarzu spoczywa także słynny archeolog, odkrywca ważnych stanowisk ul. Kościelna w Egipcie i Sudanie, w tym sławnego Faras, profesor Kazimierz Michałowski. Tłuste, Kłudno Stare « Galeria Letnisko czyli Milanowskie Centrum Kultury: mckmilanowek.pl / wystawy malarstwa, « Pałacyk Jana i Janiny Tobolków: budynek z 1927 roku, znajduje się przy wejściu do parku « Podworski park wiejski: służy miejscowej ludności do wypoczynku i relaksu. W 1990 roku park zajęcia kulturalne, wokalne, edukacyjne, integrujące oraz kredens z pamiątkami. miejskiego. W czasie okupacji mieściła się w nim siedziba policji niemieckiej. Jan Tobolko był przejęła Spółdzielnia Kółek Rolniczych. « Willa Borówka: neogotycki zameczek. Obecnie restauracja i hotel. obywatelem amerykańskim, dyrektorem American Expres Bank. « Ocalałe fundamenty dawnej rezydencji ul. T. Kościuszki dalej ul. Biskupicka, Brwinów Chlebnia « Kościół św. Jadwigi: www.milanowekswjadwiga.pl / eklektyczna świątynia według projektu Tade- « Droga miedzy stawami: stawy oraz ich okolice to prawdziwy raj dla wędkarzy. Na tym terenie « Dwór Wieniawskich: neobarokowy dwór projektu W. Marconiego, wybudowany dla Antoniego usza Okunia. W czasie II wojny światowej w plebanii przechowywano urnę z sercem F. Chopina. znajduje się m.in. komercyjne, całoroczne łowisko Wodne Ranczo. W jego wodach pływają takie Wieniawskiego. Otoczony parkiem krajobrazowym z zabytkową kapliczką oraz pomnikowymi okazy ryb jak: karpie, szczupaki, liny, węgorze czy płocie. Z kolei Wake Family Brwinów to idealne drzewami, m.in. jesion wyniosły. ul. A. Mickiewicza miejsce dla miłośników sportów wodnych. Do dyspozycji gości są m.in. wyciągi do wakeboardu « Eklektyczna willa Wandzin: wybudowana dla Antoniego Wieniawskiego, ekonomisty i ziemianina. i nart wodnych, plaża i bary. Izdebno Kościelne Efektowna jest loggia na drugim piętrze oraz dwie rzeźby zdobiące fasadę. Obecnie urząd miasta. « Klasycystyczny dwór w stylu polskim: wybudowany na przełomie XVIII i XIX wieku dla rodziny « Willa Emanów: bywał w niej prezydent Ignacy Mościcki. Biskupice, Czubin, Rokitno Szymanowskich. W elewacjach frontowej i ogrodowej ryzality zwieńczone trójkątnymi tympa- « Pomniki przyrody na polanie Starodęby « Krajobraz mazowieckich pól nonami. W otoczeniu znajduje się oficyna z początku XIX wieku i drzewa pomnikowe: jesion « Willa Matulinek: neoklasycystyczna budowla inspirowana Pałacem na Wodzie w Warszawie. wyniosły i wiąz szypułkowy. Obecnie Dom Pomocy Społecznej. Rynek, ul. Warszawska, Błonie « Szkoła im. Klementyny z Tańskich Hoffmanowej: szkoła nosi imię działaczki pedagogicznej, ul. Spacerowa « Klasycystyczny Ratusz: budynek z 1842 roku zaprojektowany przez Henryka Marconiego, jednej z pierwszych polskich pisarek dla dzieci i młodzieży, pierwszej kobiety w Polsce, która « Willa Ewarystówka: ukrywano tu, wywiezioną ze zrujnowanej Warszawy urnę z sercem Fryderyka Chopina. architekta włoskiego pochodzenia, jednego z najlepszych polskich architektów pierwszej połowy utrzymywała się z pisarstwa. « Willa Waleria: prywatne muzeum twórczości jednego z najwybitniejszych polskich rzeźbiarzy XIX wieku. « Drewniany kościół pw. Zwiastowania Najświętszej Marii Panny: świątynia z XVII wieku, rozbu- czasów art déco Jana Szczepkowskiego. « Dwór Poniatówka: z przełomu XVIII i XIX wieku. Letnia rezydencja księcia Józefa Poniatowskiego. dowywana w kolejnych wiekach. Wnętrze zdobią obrazy Józefa Walla. Przy kościele znajduje się « Wczesnogotycki kościół pw. Trójcy Świętej: świątynia z 1257 roku, przebudowana w czasach zabytkowa dzwonnica z końca XVIII wieku. ul. Z. Krasińskiego, ul. F. Grodeckiego, ul. Piaski baroku, dzwonnica z XVIII wieku. « Zabudowa willowa « Park Bajka: urocze ścieżki i skatepark przy Alei C.K. Norwida. Izdebno Nowe « Las Rozłogi i stawy: Rozłogi Pierwsze, Rozłogi Drugie, Staw Duży, Staw Wielki, Staw Mały: to praw- ul. Parkowa Milęcin, Kotowice, Brwinów dziwa ostoja przyrody. Razem ze stawami w Jaktorowie i otaczającymi je terenami rolno-leśnymi « Ogród Miniatur Architektonicznych: tonące w zieleni wille i dwór Michała Lasockiego. Bezpłatny « Krajobraz mazowieckich pól stanowią międzynarodową ostoję ptaków „Stawy Jaktorów i Kraśnicza Wola”. Na tym terenie « Park im. Michała Lasockiego: upamiętnia człowieka, który w historii miasta zapisał się jako społecznik. możemy podziwiać rzadkie gatunki ptaków m.in.: bieliki, rybołowy, czaple siwe, bociany czarne ul. Brwinowska, Milanówek czy zimorodki. ul. Podgórna « Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów w Stawisku: www.stawisko.pl / zbiory malarstwa « Willa Elektra i innych dzieł sztuki z XIX i XX wieku, zabytkowy księgozbiór, fotografie, ikonografia, muzykalia, Kraśnicza Wola, Wólka Grodziska « Willa Sulima: zbudowana wg projektu Oskara Sosnowskiego (z mozaiką Maryi z Dzieciątkiem, przewóz roweru meble i przedmioty codziennego użytku. umieszczoną na szczycie budynku). ul. Wspólna, ul. Bałtycka, tunel pod torami PKP, pl. Króla Zygmunta Starego, ul. H. Sienkiewicza do « Willa Garbatka: ma charakter neoklasycystycznego pałacyku. ul. Milanowiecka do WKD Podkowa Leśna Zachodnia stacji WKD « Willa Rzepicha: zamieszkiwana przez Zgromadzenie Sióstr Westiarek Jezusa. w weekendy i święta ul. Piasta, ul. Dworcowa i z powrotem do WKD Zielone pejzaże nad Utratą – 16 km / 28 km Mała pętla szlachecka – 15 km Z ogrodów do lasów – 9 km Trasa WKD Otrębusy do WKD Komorów / WKD Pruszków Pętla po Grodzisku Mazowieckim WKD Podkowa Leśna Zachodnia do WKD Otrębusy (fragment niebieskiego szlaku PTTK) (fragmenty żółtego i zielonego szlaku PTTK) WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska WKD Otrębusy. Atrakcje w Otrębusach: [nieopodal stacji siedziba spółki WKD – Izba Tradycji EKD/WKD czynna w środy (9–13.30) i niedziele ul. Parkowa, Podkowa Leśna « Muzeum Motoryzacji i Techniki: www.muzeum-motoryzacji.com.pl / zabytkowe auta osobowe, (11.30–14.30)] « Park Miejski: Podkowa Leśna to miasto-ogród, więc Park Miejski jest jedną z jej wizytówek. Uroczy, ciężarowe, autobusy, samoloty, motocykle i czołgi. wydmowy teren z wąwozem zachęca do odwiedzin całe rodziny. Mieszkańcy chętnie udają się « Las Młochowski: dwa groby zbiorowe z czasów II wojny światowej, bezimienne mogiły oraz dwa ul. J. Montwiłła – Odrano Wola, ul. Osowiecka, ul. M. Chełmońskiego również nad staw, gdzie można odpocząć na ławeczkach. Roślinność parku jest niezwykle bogata, rezerwaty, Młochowski Łęg i Młochowski Grąd. « Dwór dr Adama Chełmońskiego: dawna rządcówka z połowy XIX wieku przeniesiona około 1900 obejmuje kilkaset gatunków drzew, krzewów, bylin, grzybów i mchów. roku z Kuklówki. Park w Adamowiźnie, otaczający dworek jest porośnięty cennym starodrzewem « Pałacyk Kasyno: www.ckiopodkowa.pl / siedziba Centrum Kultury i Inicjatyw Obywatelskich. Od- Nadarzyn mieszanym. Znajdują się tu pomnikowe dęby, zwane Dębami Chełmońskiego. bywają się tam wystawy, koncerty, debaty edukacyjne, konferencje i inne wydarzenia artystyczne « Plac Józefa Poniatowskiego: w okolicy znajduje się Nadarzyński Ośrodek Kultury Urzędu Gminy « Dwór dr Mateusza Chełmońskiego: zwany „dworkiem nad stawem”, zaprojektowany w 1930 roku angażujące lokalną społeczność. W Pałacyku mają miejsce także zajęcia i spotkania Uniwersytetu Nadarzyn, biblioteka, kościół św. Klemensa. przez architekta Witolda Pokrowskiego, otoczony parkiem krajobrazowym. Architektura budynku Otwartego Pokolenia – wspólnej inicjatywy Stowarzyszenia Związek Podkowian i Towarzystwa « Park: miejsce wypoczynku i spotkań mieszkańców. W parku znajdują się dwie tablice upamiętnia- jest charakterystyczna dla klasycystycznego stylu dworkowego, który odwołuje się do domów Przyjaciół Miasta-Ogrodu Podkowa Leśna. Willę Kasyno szczególnie warto odwiedzić w czasie jące ofiary zbrodni katyńskiej oraz Dąb Pamięci. szlacheckich okolic Grodziska z lat 30. XX wieku. dorocznego Festiwalu Otwarte Ogrody. « Willowa zabudowa miasta-ogrodu ul. Nad Utratą, Walendów ul. Centralna, ul. Widokowa « Utrata: prawy dopływ Bzury. Dolina rzeki jest urozmaicona, miejscami występuje wiele niewiel- « Radonie, klasztor sióstr Dominikanek: najmłodszy spośród trzech klasztorów dominikanek ul. Bluszczowa, ul. H. Sienkiewicza, Podkowa Leśna kich stawów. kontemplacyjnych w Polsce. Pierwsze siostry przybyły tu w 1990 roku z klasztoru w św. Annie koło « Willowa zabudowa « Lasy Sękocińskie: przez lasy przebiega szlak edukacyjny. Częstochowy. « Klasycystyczny dwór z XIX wieku: otoczony parkiem krajobrazowym z pomnikami przyrody, Dukty Lasów Nadarzyńskich Wolica należał do krewnych generała „Grota” Roweckiego. Odrestaurowany w 2010 roku. Nowi właściciele « Rezerwat im. Bolesława Hryniewieckiego: nosi imię znakomitego botanika, dyrektora Ogrodu « Droga przez las udostępniają go na wyjątkowe okazje. Botanicznego w Warszawie, mieszkańca Podkowy Leśnej. Położony na zachodnim skraju uroczyska « Nieopodal Uroczysko Chlebów: stanowi ważny korytarz ekologiczny. leśnego „Zaborów”. W rezerwacie rośnie cenny starodrzew dębowo-sosnowy, drzewa liczą nawet ul. Gościnna, ul. Paprociowa 170 lat. Licznie występujące dziuple stwarzają doskonałe warunki do gniazdowania ptaków takich ul. Parkowa, Pęcice Małe « Paprociowa Polana, miejsce odpoczynku jak m.in.: dzięcioły, kukułki, drozdy, sójki i zięby. Otwarty dla ruchu turystycznego. « Zalew Komorowski, strefa rekreacji: skwer z placem zabaw, stołami piknikowymi i altanką. « Rezerwat Zaborów im. W. Tyrakowskiego: nosi imię zasłużonego działacza ochrony przyrody, ul. Mazowiecka inicjatora utworzenia licznych pomników przyrody i kilku rezerwatów. Bogaty drzewostan, ochronie ul. Brzozowa, Komorów « Willa Jadwisin: budynek założony na planie regularnego prostokąta, kryty dachem mansardo- podlegają miejsca bytowania ptaków dziuplaków m.in.: dzięciołów, sikor, kowalików, muchołó- « Plac Ignacego Paderewskiego: pełni funkcję rekreacyjną, komunikacyjną i jest lubianym miej- wym. Odbudowany na polecenie hrabiny Marii Colonny-Czosnowskiej, córki Henryka Skarbka. wek. Występują tu również rośliny chronione lilia złotogłów i gnieźnik leśny. Zamknięty dla ruchu scem integracyjnym. Otoczony obszernym parkiem. turystycznego.

WKD Komorów ul. Okólna ul. Natalińska, Otrębusy do WKD mapa turystyczna_1:100 000 turystyczna_1:100 mapa « Willa Kaprys: zabytkowy zespół dworsko-parkowy z XIX wieku otoczony rozległym parkiem z po- « Zabudowa wśród zieleni ul. Kolejowa, ul. Lipowa, al. Armii Krajowej, ul B. Prusa, Pruszków nad 200-letnimi pomnikami przyrody, olbrzymim platanem i pięknym bukiem czerwonolistnym. « Centrum Kultury Regionalnej „Matecznik”: jeden z najnowocześniejszych ośrodków kulturalnych

« Z WARSZAWSKĄ KOLEJĄ DOJAZDOWĄ DOJAZDOWĄ KOLEJĄ WARSZAWSKĄ Z Muzeum Starożytnego Hutnictwa Mazowieckiego im. Stefana Woydy w klasycystycznej oficynie Obecnie sala bankietowa. w kraju według projektu Lecha i Waldemara Hinców. Działalność prowadzona w obiekcie ma na

dworskiej: www.mshm.pl / stała wystawa „Przedświt – Mazowieckie Centrum Metalurgiczne celu promocję polskiej kultury regionalnej i narodowej na całym świecie. W centrum odbywają się MAZOWSZE z przełomu er” prezentuje zagadnienie starożytnej metalurgii. ul. Nadarzyńska, ul. H. Sienkiewicza koncerty Państwowego Zespołu Ludowego Pieśni i Tańca „Mazowsze”.

« Park Potulickich: klasycystyczny pałac z XIX wieku, obecnie siedziba Urzędu Stanu Cywilnego. « Park Stawy Goliana: teren rekreacyjny, którego sercem są dwa stawy zasilane wodą z rzeki

W parku znajduje się także plac z fontanną, stawy i cenny starodrzew. Rokicianki, połączone ze sobą kanałami. Między stawami powstała wyspa z kamiennym kręgiem

PRZEZ « Nowo zrewitalizowany Park Anielin: siłownia plenerowa, tor dla wrotkarzy, ścianka wspinacz- wyznaczającym strony świata.

kowa, boisko do koszykówki, siatkówki, strefy Parkour i Workout. ROWEREM ROWEREM ul. M. Skłodowskiej-Curie, ul. W. Bartniaka ul. Poznańska, ul. Bristol « Park im. Skarbków: ważny element historycznej części Grodziska Mazowieckiego. Park jest « Muzeum Dulag 121: www.dulag121.pl / muzeum pielęgnuje pamięć o losach ludzi wypędzonych miejscem wypoczynku, spotkań, zabaw dzieci oraz imprez plenerowych. Warto zajrzeć do ogrodu podczas Powstania Warszawskiego oraz popularyzuje historię Pruszkowa i okolic. różanego z fontanną, siłowni plenerowej i na łąkę kwietną.

ul. Promyka, ul. Przejazdowa ul. 11 Listopada « Galeria Figur Stalowych: www.galeriafigurwoskowych.pl / zbiór rzeźb wykonanych z elementów « Deptak recyklingu metalowego, inspirowany gabinetem Madame Tussauds. Powrót do WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska Powrót: ul. Promyka, ul. L. Waryńskiego, ul. Poznańska, Park, ul. M. Kopernika, ul. Lipowa i ul. Książąt Mazowieckich do Dworca WKD

Poezja Mazowsza – 28 km Wielka pętla szlachecka – 26 km Perełki Milanówka – 10 km WKD Podkowa Leśna Główna – Błonie – WKD Podkowa Leśna Zachód WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska – Izdebno Kościelne – WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska WKD Milanówek Grudów – Milanówek Centrum Miasta – WKD Milanówek Grudów (fragment Warszawskiej Obwodnicy Turystycznej, szlak czerwony) ul. Grudowska WKD Podkowa Leśna Główna WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska « Secesyjna willa Perełka: podczas kampanii wrześniowej i Powstania Warszawskiego budynek pełnił funkcje sanitarne. Obecnie prywatny dom mieszkalny. ul. Myśliwska, ul. Sarnia, ul. Główna, ul. Wilsona, Podkowa Leśna ul. 11 Listopada, Deptak / ul. 1 Maja – kładka / przejście pod torami « Zabytkowy układ urbanistyczny, zabudowa willowa: piękne, przedwojenne wille. W Podkowie ul. Warszawska Leśnej szczególną uwagę warto poświęcić pałacykowi myśliwskiemu Lilpopa, willi Aida, Stawisko ul. Żydowska, ul. Chrzanowska, Chrzanów Duży, Chrzanów Mały « Zabytkowy gmach kolei, dziś Straż Miejska oraz willi Kasyno Obywatelskie. « Willa Matulka: połączenie modernizmu i secesji, miejsce pierwszych powojennych wystaw Związku Żuków Polskich Artystów Plastyków. Mieszkał w niej Bolesław Prus. Obecnie galeria artystyczna. ul. Biskupicka, Brwinów « Parafia erygowana w XIII wieku, drewniany kościół z XVII wieku z cenną, ponad 400-letnią figurą « Willa Księżniczka: tereny dawnej Centralnej Doświadczalnej Stacji Jedwabniczej « Park Miejski: rozległy teren, który cieszy mieszkańców i turystów. Alejki, ławki, miejsca zabaw dla Chrystusa. Barokowe wyposażenie wnętrza pochodzi z XVII–XVIII wieku, w tym dwa piękne konfe- dzieci i duże trawniki zachęcają do spędzania czasu na świeżym powietrzu. sjonały. Przy kościele znajduje się drewniana dzwonnica wzniesiona pod koniec XVIII wieku. ul. Żabie Oczko, ul. J. Słowackiego « „Kwatera” grobów Lilpopów i Iwaszkiewiczów na cmentarzu: znajduje się nieopodal kaplicy. « Garbów: 200-letni, zabytkowy park z pomnikowymi drzewami otaczający stary dworek z man- « Willa Zacisze: pierwszy właścicielem był tenor Stanisław Gruszczyński. Po Powstaniu Warszawskim Miejsce pochówku poety i współtwórcy grupy poetyckiej Skamander, Jarosława Iwaszkiewicza sardowym poddaszem, ustawiony frontem do północy. Od wschodu i północy ganki podparte przeniesiono tu Szpital Ujazdowski. oraz Stanisława Wilhelma Lilpopa, przemysłowca, fotografa, jednego z założycieli miasta kolumnami. Podkowa Leśna. Na cmentarzu spoczywa także słynny archeolog, odkrywca ważnych stanowisk ul. Kościelna w Egipcie i Sudanie, w tym sławnego Faras, profesor Kazimierz Michałowski. Tłuste, Kłudno Stare « Galeria Letnisko czyli Milanowskie Centrum Kultury: mckmilanowek.pl / wystawy malarstwa, « Pałacyk Jana i Janiny Tobolków: budynek z 1927 roku, znajduje się przy wejściu do parku « Podworski park wiejski: służy miejscowej ludności do wypoczynku i relaksu. W 1990 roku park zajęcia kulturalne, wokalne, edukacyjne, integrujące oraz kredens z pamiątkami. miejskiego. W czasie okupacji mieściła się w nim siedziba policji niemieckiej. Jan Tobolko był przejęła Spółdzielnia Kółek Rolniczych. « Willa Borówka: neogotycki zameczek. Obecnie restauracja i hotel. obywatelem amerykańskim, dyrektorem American Expres Bank. « Ocalałe fundamenty dawnej rezydencji ul. T. Kościuszki dalej ul. Biskupicka, Brwinów Chlebnia « Kościół św. Jadwigi: www.milanowekswjadwiga.pl / eklektyczna świątynia według projektu Tade- « Droga miedzy stawami: stawy oraz ich okolice to prawdziwy raj dla wędkarzy. Na tym terenie « Dwór Wieniawskich: neobarokowy dwór projektu W. Marconiego, wybudowany dla Antoniego usza Okunia. W czasie II wojny światowej w plebanii przechowywano urnę z sercem F. Chopina. znajduje się m.in. komercyjne, całoroczne łowisko Wodne Ranczo. W jego wodach pływają takie Wieniawskiego. Otoczony parkiem krajobrazowym z zabytkową kapliczką oraz pomnikowymi okazy ryb jak: karpie, szczupaki, liny, węgorze czy płocie. Z kolei Wake Family Brwinów to idealne drzewami, m.in. jesion wyniosły. ul. A. Mickiewicza miejsce dla miłośników sportów wodnych. Do dyspozycji gości są m.in. wyciągi do wakeboardu « Eklektyczna willa Wandzin: wybudowana dla Antoniego Wieniawskiego, ekonomisty i ziemianina. i nart wodnych, plaża i bary. Izdebno Kościelne Efektowna jest loggia na drugim piętrze oraz dwie rzeźby zdobiące fasadę. Obecnie urząd miasta. « Klasycystyczny dwór w stylu polskim: wybudowany na przełomie XVIII i XIX wieku dla rodziny « Willa Emanów: bywał w niej prezydent Ignacy Mościcki. Biskupice, Czubin, Rokitno Szymanowskich. W elewacjach frontowej i ogrodowej ryzality zwieńczone trójkątnymi tympa- « Pomniki przyrody na polanie Starodęby « Krajobraz mazowieckich pól nonami. W otoczeniu znajduje się oficyna z początku XIX wieku i drzewa pomnikowe: jesion « Willa Matulinek: neoklasycystyczna budowla inspirowana Pałacem na Wodzie w Warszawie. wyniosły i wiąz szypułkowy. Obecnie Dom Pomocy Społecznej. Rynek, ul. Warszawska, Błonie « Szkoła im. Klementyny z Tańskich Hoffmanowej: szkoła nosi imię działaczki pedagogicznej, ul. Spacerowa « Klasycystyczny Ratusz: budynek z 1842 roku zaprojektowany przez Henryka Marconiego, jednej z pierwszych polskich pisarek dla dzieci i młodzieży, pierwszej kobiety w Polsce, która « Willa Ewarystówka: ukrywano tu, wywiezioną ze zrujnowanej Warszawy urnę z sercem Fryderyka Chopina. architekta włoskiego pochodzenia, jednego z najlepszych polskich architektów pierwszej połowy utrzymywała się z pisarstwa. « Willa Waleria: prywatne muzeum twórczości jednego z najwybitniejszych polskich rzeźbiarzy XIX wieku. « Drewniany kościół pw. Zwiastowania Najświętszej Marii Panny: świątynia z XVII wieku, rozbu- czasów art déco Jana Szczepkowskiego. « Dwór Poniatówka: z przełomu XVIII i XIX wieku. Letnia rezydencja księcia Józefa Poniatowskiego. dowywana w kolejnych wiekach. Wnętrze zdobią obrazy Józefa Walla. Przy kościele znajduje się « Wczesnogotycki kościół pw. Trójcy Świętej: świątynia z 1257 roku, przebudowana w czasach zabytkowa dzwonnica z końca XVIII wieku. ul. Z. Krasińskiego, ul. F. Grodeckiego, ul. Piaski baroku, dzwonnica z XVIII wieku. « Zabudowa willowa « Park Bajka: urocze ścieżki i skatepark przy Alei C.K. Norwida. Izdebno Nowe « Las Rozłogi i stawy: Rozłogi Pierwsze, Rozłogi Drugie, Staw Duży, Staw Wielki, Staw Mały: to praw- ul. Parkowa Milęcin, Kotowice, Brwinów dziwa ostoja przyrody. Razem ze stawami w Jaktorowie i otaczającymi je terenami rolno-leśnymi « Ogród Miniatur Architektonicznych: tonące w zieleni wille i dwór Michała Lasockiego. Bezpłatny « Krajobraz mazowieckich pól stanowią międzynarodową ostoję ptaków „Stawy Jaktorów i Kraśnicza Wola”. Na tym terenie « Park im. Michała Lasockiego: upamiętnia człowieka, który w historii miasta zapisał się jako społecznik. możemy podziwiać rzadkie gatunki ptaków m.in.: bieliki, rybołowy, czaple siwe, bociany czarne ul. Brwinowska, Milanówek czy zimorodki. ul. Podgórna « Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów w Stawisku: www.stawisko.pl / zbiory malarstwa « Willa Elektra i innych dzieł sztuki z XIX i XX wieku, zabytkowy księgozbiór, fotografie, ikonografia, muzykalia, Kraśnicza Wola, Wólka Grodziska « Willa Sulima: zbudowana wg projektu Oskara Sosnowskiego (z mozaiką Maryi z Dzieciątkiem, przewóz roweru meble i przedmioty codziennego użytku. umieszczoną na szczycie budynku). ul. Wspólna, ul. Bałtycka, tunel pod torami PKP, pl. Króla Zygmunta Starego, ul. H. Sienkiewicza do « Willa Garbatka: ma charakter neoklasycystycznego pałacyku. ul. Milanowiecka do WKD Podkowa Leśna Zachodnia stacji WKD « Willa Rzepicha: zamieszkiwana przez Zgromadzenie Sióstr Westiarek Jezusa. w weekendy i święta ul. Piasta, ul. Dworcowa i z powrotem do WKD Zielone pejzaże nad Utratą – 16 km / 28 km Mała pętla szlachecka – 15 km Z ogrodów do lasów – 9 km Trasa WKD Otrębusy do WKD Komorów / WKD Pruszków Pętla po Grodzisku Mazowieckim WKD Podkowa Leśna Zachodnia do WKD Otrębusy (fragment niebieskiego szlaku PTTK) (fragmenty żółtego i zielonego szlaku PTTK) WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska WKD Otrębusy. Atrakcje w Otrębusach: [nieopodal stacji siedziba spółki WKD – Izba Tradycji EKD/WKD czynna w środy (9–13.30) i niedziele ul. Parkowa, Podkowa Leśna « Muzeum Motoryzacji i Techniki: www.muzeum-motoryzacji.com.pl / zabytkowe auta osobowe, (11.30–14.30)] « Park Miejski: Podkowa Leśna to miasto-ogród, więc Park Miejski jest jedną z jej wizytówek. Uroczy, ciężarowe, autobusy, samoloty, motocykle i czołgi. wydmowy teren z wąwozem zachęca do odwiedzin całe rodziny. Mieszkańcy chętnie udają się « Las Młochowski: dwa groby zbiorowe z czasów II wojny światowej, bezimienne mogiły oraz dwa ul. J. Montwiłła – Odrano Wola, ul. Osowiecka, ul. M. Chełmońskiego również nad staw, gdzie można odpocząć na ławeczkach. Roślinność parku jest niezwykle bogata, rezerwaty, Młochowski Łęg i Młochowski Grąd. « Dwór dr Adama Chełmońskiego: dawna rządcówka z połowy XIX wieku przeniesiona około 1900 obejmuje kilkaset gatunków drzew, krzewów, bylin, grzybów i mchów. roku z Kuklówki. Park w Adamowiźnie, otaczający dworek jest porośnięty cennym starodrzewem « Pałacyk Kasyno: www.ckiopodkowa.pl / siedziba Centrum Kultury i Inicjatyw Obywatelskich. Od- Nadarzyn mieszanym. Znajdują się tu pomnikowe dęby, zwane Dębami Chełmońskiego. bywają się tam wystawy, koncerty, debaty edukacyjne, konferencje i inne wydarzenia artystyczne « Plac Józefa Poniatowskiego: w okolicy znajduje się Nadarzyński Ośrodek Kultury Urzędu Gminy « Dwór dr Mateusza Chełmońskiego: zwany „dworkiem nad stawem”, zaprojektowany w 1930 roku angażujące lokalną społeczność. W Pałacyku mają miejsce także zajęcia i spotkania Uniwersytetu Nadarzyn, biblioteka, kościół św. Klemensa. przez architekta Witolda Pokrowskiego, otoczony parkiem krajobrazowym. Architektura budynku Otwartego Pokolenia – wspólnej inicjatywy Stowarzyszenia Związek Podkowian i Towarzystwa « Park: miejsce wypoczynku i spotkań mieszkańców. W parku znajdują się dwie tablice upamiętnia- jest charakterystyczna dla klasycystycznego stylu dworkowego, który odwołuje się do domów Przyjaciół Miasta-Ogrodu Podkowa Leśna. Willę Kasyno szczególnie warto odwiedzić w czasie jące ofiary zbrodni katyńskiej oraz Dąb Pamięci. szlacheckich okolic Grodziska z lat 30. XX wieku. dorocznego Festiwalu Otwarte Ogrody. « Willowa zabudowa miasta-ogrodu ul. Nad Utratą, Walendów ul. Centralna, ul. Widokowa « Utrata: prawy dopływ Bzury. Dolina rzeki jest urozmaicona, miejscami występuje wiele niewiel- « Radonie, klasztor sióstr Dominikanek: najmłodszy spośród trzech klasztorów dominikanek ul. Bluszczowa, ul. H. Sienkiewicza, Podkowa Leśna kich stawów. kontemplacyjnych w Polsce. Pierwsze siostry przybyły tu w 1990 roku z klasztoru w św. Annie koło « Willowa zabudowa « Lasy Sękocińskie: przez lasy przebiega szlak edukacyjny. Częstochowy. « Klasycystyczny dwór z XIX wieku: otoczony parkiem krajobrazowym z pomnikami przyrody, Dukty Lasów Nadarzyńskich Wolica należał do krewnych generała „Grota” Roweckiego. Odrestaurowany w 2010 roku. Nowi właściciele « Rezerwat im. Bolesława Hryniewieckiego: nosi imię znakomitego botanika, dyrektora Ogrodu « Droga przez las udostępniają go na wyjątkowe okazje. Botanicznego w Warszawie, mieszkańca Podkowy Leśnej. Położony na zachodnim skraju uroczyska « Nieopodal Uroczysko Chlebów: stanowi ważny korytarz ekologiczny. leśnego „Zaborów”. W rezerwacie rośnie cenny starodrzew dębowo-sosnowy, drzewa liczą nawet ul. Gościnna, ul. Paprociowa 170 lat. Licznie występujące dziuple stwarzają doskonałe warunki do gniazdowania ptaków takich ul. Parkowa, Pęcice Małe « Paprociowa Polana, miejsce odpoczynku jak m.in.: dzięcioły, kukułki, drozdy, sójki i zięby. Otwarty dla ruchu turystycznego. « Zalew Komorowski, strefa rekreacji: skwer z placem zabaw, stołami piknikowymi i altanką. « Rezerwat Zaborów im. W. Tyrakowskiego: nosi imię zasłużonego działacza ochrony przyrody, ul. Mazowiecka inicjatora utworzenia licznych pomników przyrody i kilku rezerwatów. Bogaty drzewostan, ochronie ul. Brzozowa, Komorów « Willa Jadwisin: budynek założony na planie regularnego prostokąta, kryty dachem mansardo- podlegają miejsca bytowania ptaków dziuplaków m.in.: dzięciołów, sikor, kowalików, muchołó- « Plac Ignacego Paderewskiego: pełni funkcję rekreacyjną, komunikacyjną i jest lubianym miej- wym. Odbudowany na polecenie hrabiny Marii Colonny-Czosnowskiej, córki Henryka Skarbka. wek. Występują tu również rośliny chronione lilia złotogłów i gnieźnik leśny. Zamknięty dla ruchu scem integracyjnym. Otoczony obszernym parkiem. turystycznego.

WKD Komorów ul. Okólna ul. Natalińska, Otrębusy do WKD mapa turystyczna_1:100 000 turystyczna_1:100 mapa « Willa Kaprys: zabytkowy zespół dworsko-parkowy z XIX wieku otoczony rozległym parkiem z po- « Zabudowa wśród zieleni ul. Kolejowa, ul. Lipowa, al. Armii Krajowej, ul B. Prusa, Pruszków nad 200-letnimi pomnikami przyrody, olbrzymim platanem i pięknym bukiem czerwonolistnym. « Centrum Kultury Regionalnej „Matecznik”: jeden z najnowocześniejszych ośrodków kulturalnych

« Z WARSZAWSKĄ KOLEJĄ DOJAZDOWĄ DOJAZDOWĄ KOLEJĄ WARSZAWSKĄ Z Muzeum Starożytnego Hutnictwa Mazowieckiego im. Stefana Woydy w klasycystycznej oficynie Obecnie sala bankietowa. w kraju według projektu Lecha i Waldemara Hinców. Działalność prowadzona w obiekcie ma na dworskiej: www.mshm.pl / stała wystawa „Przedświt – Mazowieckie Centrum Metalurgiczne celu promocję polskiej kultury regionalnej i narodowej na całym świecie. W centrum odbywają się MAZOWSZE z przełomu er” prezentuje zagadnienie starożytnej metalurgii. ul. Nadarzyńska, ul. H. Sienkiewicza koncerty Państwowego Zespołu Ludowego Pieśni i Tańca „Mazowsze”.

« Park Potulickich: klasycystyczny pałac z XIX wieku, obecnie siedziba Urzędu Stanu Cywilnego. « Park Stawy Goliana: teren rekreacyjny, którego sercem są dwa stawy zasilane wodą z rzeki

W parku znajduje się także plac z fontanną, stawy i cenny starodrzew. Rokicianki, połączone ze sobą kanałami. Między stawami powstała wyspa z kamiennym kręgiem

PRZEZ « Nowo zrewitalizowany Park Anielin: siłownia plenerowa, tor dla wrotkarzy, ścianka wspinacz- wyznaczającym strony świata. kowa, boisko do koszykówki, siatkówki, strefy Parkour i Workout. ROWEREM ROWEREM ul. M. Skłodowskiej-Curie, ul. W. Bartniaka ul. Poznańska, ul. Bristol « Park im. Skarbków: ważny element historycznej części Grodziska Mazowieckiego. Park jest « Muzeum Dulag 121: www.dulag121.pl / muzeum pielęgnuje pamięć o losach ludzi wypędzonych miejscem wypoczynku, spotkań, zabaw dzieci oraz imprez plenerowych. Warto zajrzeć do ogrodu podczas Powstania Warszawskiego oraz popularyzuje historię Pruszkowa i okolic. różanego z fontanną, siłowni plenerowej i na łąkę kwietną. ul. Promyka, ul. Przejazdowa ul. 11 Listopada « Galeria Figur Stalowych: www.galeriafigurwoskowych.pl / zbiór rzeźb wykonanych z elementów « Deptak recyklingu metalowego, inspirowany gabinetem Madame Tussauds. Powrót do WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska Powrót: ul. Promyka, ul. L. Waryńskiego, ul. Poznańska, Park, ul. M. Kopernika, ul. Lipowa i ul. Książąt Mazowieckich do Dworca WKD

Poezja Mazowsza – 28 km Wielka pętla szlachecka – 26 km Perełki Milanówka – 10 km WKD Podkowa Leśna Główna – Błonie – WKD Podkowa Leśna Zachód WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska – Izdebno Kościelne – WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska WKD Milanówek Grudów – Milanówek Centrum Miasta – WKD Milanówek Grudów (fragment Warszawskiej Obwodnicy Turystycznej, szlak czerwony) ul. Grudowska WKD Podkowa Leśna Główna WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska « Secesyjna willa Perełka: podczas kampanii wrześniowej i Powstania Warszawskiego budynek pełnił funkcje sanitarne. Obecnie prywatny dom mieszkalny. ul. Myśliwska, ul. Sarnia, ul. Główna, ul. Wilsona, Podkowa Leśna ul. 11 Listopada, Deptak / ul. 1 Maja – kładka / przejście pod torami « Zabytkowy układ urbanistyczny, zabudowa willowa: piękne, przedwojenne wille. W Podkowie ul. Warszawska Leśnej szczególną uwagę warto poświęcić pałacykowi myśliwskiemu Lilpopa, willi Aida, Stawisko ul. Żydowska, ul. Chrzanowska, Chrzanów Duży, Chrzanów Mały « Zabytkowy gmach kolei, dziś Straż Miejska oraz willi Kasyno Obywatelskie. « Willa Matulka: połączenie modernizmu i secesji, miejsce pierwszych powojennych wystaw Związku Żuków Polskich Artystów Plastyków. Mieszkał w niej Bolesław Prus. Obecnie galeria artystyczna. ul. Biskupicka, Brwinów « Parafia erygowana w XIII wieku, drewniany kościół z XVII wieku z cenną, ponad 400-letnią figurą « Willa Księżniczka: tereny dawnej Centralnej Doświadczalnej Stacji Jedwabniczej « Park Miejski: rozległy teren, który cieszy mieszkańców i turystów. Alejki, ławki, miejsca zabaw dla Chrystusa. Barokowe wyposażenie wnętrza pochodzi z XVII–XVIII wieku, w tym dwa piękne konfe- dzieci i duże trawniki zachęcają do spędzania czasu na świeżym powietrzu. sjonały. Przy kościele znajduje się drewniana dzwonnica wzniesiona pod koniec XVIII wieku. ul. Żabie Oczko, ul. J. Słowackiego « „Kwatera” grobów Lilpopów i Iwaszkiewiczów na cmentarzu: znajduje się nieopodal kaplicy. « Garbów: 200-letni, zabytkowy park z pomnikowymi drzewami otaczający stary dworek z man- « Willa Zacisze: pierwszy właścicielem był tenor Stanisław Gruszczyński. Po Powstaniu Warszawskim Miejsce pochówku poety i współtwórcy grupy poetyckiej Skamander, Jarosława Iwaszkiewicza sardowym poddaszem, ustawiony frontem do północy. Od wschodu i północy ganki podparte przeniesiono tu Szpital Ujazdowski. oraz Stanisława Wilhelma Lilpopa, przemysłowca, fotografa, jednego z założycieli miasta kolumnami. Podkowa Leśna. Na cmentarzu spoczywa także słynny archeolog, odkrywca ważnych stanowisk ul. Kościelna w Egipcie i Sudanie, w tym sławnego Faras, profesor Kazimierz Michałowski. Tłuste, Kłudno Stare « Galeria Letnisko czyli Milanowskie Centrum Kultury: mckmilanowek.pl / wystawy malarstwa, « Pałacyk Jana i Janiny Tobolków: budynek z 1927 roku, znajduje się przy wejściu do parku « Podworski park wiejski: służy miejscowej ludności do wypoczynku i relaksu. W 1990 roku park zajęcia kulturalne, wokalne, edukacyjne, integrujące oraz kredens z pamiątkami. miejskiego. W czasie okupacji mieściła się w nim siedziba policji niemieckiej. Jan Tobolko był przejęła Spółdzielnia Kółek Rolniczych. « Willa Borówka: neogotycki zameczek. Obecnie restauracja i hotel. obywatelem amerykańskim, dyrektorem American Expres Bank. « Ocalałe fundamenty dawnej rezydencji ul. T. Kościuszki dalej ul. Biskupicka, Brwinów Chlebnia « Kościół św. Jadwigi: www.milanowekswjadwiga.pl / eklektyczna świątynia według projektu Tade- « Droga miedzy stawami: stawy oraz ich okolice to prawdziwy raj dla wędkarzy. Na tym terenie « Dwór Wieniawskich: neobarokowy dwór projektu W. Marconiego, wybudowany dla Antoniego usza Okunia. W czasie II wojny światowej w plebanii przechowywano urnę z sercem F. Chopina. znajduje się m.in. komercyjne, całoroczne łowisko Wodne Ranczo. W jego wodach pływają takie Wieniawskiego. Otoczony parkiem krajobrazowym z zabytkową kapliczką oraz pomnikowymi okazy ryb jak: karpie, szczupaki, liny, węgorze czy płocie. Z kolei Wake Family Brwinów to idealne drzewami, m.in. jesion wyniosły. ul. A. Mickiewicza miejsce dla miłośników sportów wodnych. Do dyspozycji gości są m.in. wyciągi do wakeboardu « Eklektyczna willa Wandzin: wybudowana dla Antoniego Wieniawskiego, ekonomisty i ziemianina. i nart wodnych, plaża i bary. Izdebno Kościelne Efektowna jest loggia na drugim piętrze oraz dwie rzeźby zdobiące fasadę. Obecnie urząd miasta. « Klasycystyczny dwór w stylu polskim: wybudowany na przełomie XVIII i XIX wieku dla rodziny « Willa Emanów: bywał w niej prezydent Ignacy Mościcki. Biskupice, Czubin, Rokitno Szymanowskich. W elewacjach frontowej i ogrodowej ryzality zwieńczone trójkątnymi tympa- « Pomniki przyrody na polanie Starodęby « Krajobraz mazowieckich pól nonami. W otoczeniu znajduje się oficyna z początku XIX wieku i drzewa pomnikowe: jesion « Willa Matulinek: neoklasycystyczna budowla inspirowana Pałacem na Wodzie w Warszawie. wyniosły i wiąz szypułkowy. Obecnie Dom Pomocy Społecznej. Rynek, ul. Warszawska, Błonie « Szkoła im. Klementyny z Tańskich Hoffmanowej: szkoła nosi imię działaczki pedagogicznej, ul. Spacerowa « Klasycystyczny Ratusz: budynek z 1842 roku zaprojektowany przez Henryka Marconiego, jednej z pierwszych polskich pisarek dla dzieci i młodzieży, pierwszej kobiety w Polsce, która « Willa Ewarystówka: ukrywano tu, wywiezioną ze zrujnowanej Warszawy urnę z sercem Fryderyka Chopina. architekta włoskiego pochodzenia, jednego z najlepszych polskich architektów pierwszej połowy utrzymywała się z pisarstwa. « Willa Waleria: prywatne muzeum twórczości jednego z najwybitniejszych polskich rzeźbiarzy XIX wieku. « Drewniany kościół pw. Zwiastowania Najświętszej Marii Panny: świątynia z XVII wieku, rozbu- czasów art déco Jana Szczepkowskiego. « Dwór Poniatówka: z przełomu XVIII i XIX wieku. Letnia rezydencja księcia Józefa Poniatowskiego. dowywana w kolejnych wiekach. Wnętrze zdobią obrazy Józefa Walla. Przy kościele znajduje się « Wczesnogotycki kościół pw. Trójcy Świętej: świątynia z 1257 roku, przebudowana w czasach zabytkowa dzwonnica z końca XVIII wieku. ul. Z. Krasińskiego, ul. F. Grodeckiego, ul. Piaski baroku, dzwonnica z XVIII wieku. « Zabudowa willowa « Park Bajka: urocze ścieżki i skatepark przy Alei C.K. Norwida. Izdebno Nowe « Las Rozłogi i stawy: Rozłogi Pierwsze, Rozłogi Drugie, Staw Duży, Staw Wielki, Staw Mały: to praw- ul. Parkowa Milęcin, Kotowice, Brwinów dziwa ostoja przyrody. Razem ze stawami w Jaktorowie i otaczającymi je terenami rolno-leśnymi « Ogród Miniatur Architektonicznych: tonące w zieleni wille i dwór Michała Lasockiego. Bezpłatny « Krajobraz mazowieckich pól stanowią międzynarodową ostoję ptaków „Stawy Jaktorów i Kraśnicza Wola”. Na tym terenie « Park im. Michała Lasockiego: upamiętnia człowieka, który w historii miasta zapisał się jako społecznik. możemy podziwiać rzadkie gatunki ptaków m.in.: bieliki, rybołowy, czaple siwe, bociany czarne ul. Brwinowska, Milanówek czy zimorodki. ul. Podgórna « Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów w Stawisku: www.stawisko.pl / zbiory malarstwa « Willa Elektra i innych dzieł sztuki z XIX i XX wieku, zabytkowy księgozbiór, fotografie, ikonografia, muzykalia, Kraśnicza Wola, Wólka Grodziska « Willa Sulima: zbudowana wg projektu Oskara Sosnowskiego (z mozaiką Maryi z Dzieciątkiem, przewóz roweru meble i przedmioty codziennego użytku. umieszczoną na szczycie budynku). ul. Wspólna, ul. Bałtycka, tunel pod torami PKP, pl. Króla Zygmunta Starego, ul. H. Sienkiewicza do « Willa Garbatka: ma charakter neoklasycystycznego pałacyku. ul. Milanowiecka do WKD Podkowa Leśna Zachodnia stacji WKD « Willa Rzepicha: zamieszkiwana przez Zgromadzenie Sióstr Westiarek Jezusa. w weekendy i święta ul. Piasta, ul. Dworcowa i z powrotem do WKD Zielone pejzaże nad Utratą – 16 km / 28 km Mała pętla szlachecka – 15 km Z ogrodów do lasów – 9 km Trasa WKD Otrębusy do WKD Komorów / WKD Pruszków Pętla po Grodzisku Mazowieckim WKD Podkowa Leśna Zachodnia do WKD Otrębusy (fragment niebieskiego szlaku PTTK) (fragmenty żółtego i zielonego szlaku PTTK) WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska WKD Otrębusy. Atrakcje w Otrębusach: [nieopodal stacji siedziba spółki WKD – Izba Tradycji EKD/WKD czynna w środy (9–13.30) i niedziele ul. Parkowa, Podkowa Leśna « Muzeum Motoryzacji i Techniki: www.muzeum-motoryzacji.com.pl / zabytkowe auta osobowe, (11.30–14.30)] « Park Miejski: Podkowa Leśna to miasto-ogród, więc Park Miejski jest jedną z jej wizytówek. Uroczy, ciężarowe, autobusy, samoloty, motocykle i czołgi. wydmowy teren z wąwozem zachęca do odwiedzin całe rodziny. Mieszkańcy chętnie udają się « Las Młochowski: dwa groby zbiorowe z czasów II wojny światowej, bezimienne mogiły oraz dwa ul. J. Montwiłła – Odrano Wola, ul. Osowiecka, ul. M. Chełmońskiego również nad staw, gdzie można odpocząć na ławeczkach. Roślinność parku jest niezwykle bogata, rezerwaty, Młochowski Łęg i Młochowski Grąd. « Dwór dr Adama Chełmońskiego: dawna rządcówka z połowy XIX wieku przeniesiona około 1900 obejmuje kilkaset gatunków drzew, krzewów, bylin, grzybów i mchów. roku z Kuklówki. Park w Adamowiźnie, otaczający dworek jest porośnięty cennym starodrzewem « Pałacyk Kasyno: www.ckiopodkowa.pl / siedziba Centrum Kultury i Inicjatyw Obywatelskich. Od- Nadarzyn mieszanym. Znajdują się tu pomnikowe dęby, zwane Dębami Chełmońskiego. bywają się tam wystawy, koncerty, debaty edukacyjne, konferencje i inne wydarzenia artystyczne « Plac Józefa Poniatowskiego: w okolicy znajduje się Nadarzyński Ośrodek Kultury Urzędu Gminy « Dwór dr Mateusza Chełmońskiego: zwany „dworkiem nad stawem”, zaprojektowany w 1930 roku angażujące lokalną społeczność. W Pałacyku mają miejsce także zajęcia i spotkania Uniwersytetu Nadarzyn, biblioteka, kościół św. Klemensa. przez architekta Witolda Pokrowskiego, otoczony parkiem krajobrazowym. Architektura budynku Otwartego Pokolenia – wspólnej inicjatywy Stowarzyszenia Związek Podkowian i Towarzystwa « Park: miejsce wypoczynku i spotkań mieszkańców. W parku znajdują się dwie tablice upamiętnia- jest charakterystyczna dla klasycystycznego stylu dworkowego, który odwołuje się do domów Przyjaciół Miasta-Ogrodu Podkowa Leśna. Willę Kasyno szczególnie warto odwiedzić w czasie jące ofiary zbrodni katyńskiej oraz Dąb Pamięci. szlacheckich okolic Grodziska z lat 30. XX wieku. dorocznego Festiwalu Otwarte Ogrody. « Willowa zabudowa miasta-ogrodu ul. Nad Utratą, Walendów ul. Centralna, ul. Widokowa « Utrata: prawy dopływ Bzury. Dolina rzeki jest urozmaicona, miejscami występuje wiele niewiel- « Radonie, klasztor sióstr Dominikanek: najmłodszy spośród trzech klasztorów dominikanek ul. Bluszczowa, ul. H. Sienkiewicza, Podkowa Leśna kich stawów. kontemplacyjnych w Polsce. Pierwsze siostry przybyły tu w 1990 roku z klasztoru w św. Annie koło « Willowa zabudowa « Lasy Sękocińskie: przez lasy przebiega szlak edukacyjny. Częstochowy. « Klasycystyczny dwór z XIX wieku: otoczony parkiem krajobrazowym z pomnikami przyrody, Dukty Lasów Nadarzyńskich Wolica należał do krewnych generała „Grota” Roweckiego. Odrestaurowany w 2010 roku. Nowi właściciele « Rezerwat im. Bolesława Hryniewieckiego: nosi imię znakomitego botanika, dyrektora Ogrodu « Droga przez las udostępniają go na wyjątkowe okazje. Botanicznego w Warszawie, mieszkańca Podkowy Leśnej. Położony na zachodnim skraju uroczyska « Nieopodal Uroczysko Chlebów: stanowi ważny korytarz ekologiczny. leśnego „Zaborów”. W rezerwacie rośnie cenny starodrzew dębowo-sosnowy, drzewa liczą nawet ul. Gościnna, ul. Paprociowa 170 lat. Licznie występujące dziuple stwarzają doskonałe warunki do gniazdowania ptaków takich ul. Parkowa, Pęcice Małe « Paprociowa Polana, miejsce odpoczynku jak m.in.: dzięcioły, kukułki, drozdy, sójki i zięby. Otwarty dla ruchu turystycznego. « Zalew Komorowski, strefa rekreacji: skwer z placem zabaw, stołami piknikowymi i altanką. « Rezerwat Zaborów im. W. Tyrakowskiego: nosi imię zasłużonego działacza ochrony przyrody, ul. Mazowiecka inicjatora utworzenia licznych pomników przyrody i kilku rezerwatów. Bogaty drzewostan, ochronie ul. Brzozowa, Komorów « Willa Jadwisin: budynek założony na planie regularnego prostokąta, kryty dachem mansardo- podlegają miejsca bytowania ptaków dziuplaków m.in.: dzięciołów, sikor, kowalików, muchołó- « Plac Ignacego Paderewskiego: pełni funkcję rekreacyjną, komunikacyjną i jest lubianym miej- wym. Odbudowany na polecenie hrabiny Marii Colonny-Czosnowskiej, córki Henryka Skarbka. wek. Występują tu również rośliny chronione lilia złotogłów i gnieźnik leśny. Zamknięty dla ruchu scem integracyjnym. Otoczony obszernym parkiem. turystycznego.

WKD Komorów ul. Okólna ul. Natalińska, Otrębusy do WKD mapa turystyczna_1:100 000 turystyczna_1:100 mapa « Willa Kaprys: zabytkowy zespół dworsko-parkowy z XIX wieku otoczony rozległym parkiem z po- « Zabudowa wśród zieleni ul. Kolejowa, ul. Lipowa, al. Armii Krajowej, ul B. Prusa, Pruszków nad 200-letnimi pomnikami przyrody, olbrzymim platanem i pięknym bukiem czerwonolistnym. « Centrum Kultury Regionalnej „Matecznik”: jeden z najnowocześniejszych ośrodków kulturalnych

« Z WARSZAWSKĄ KOLEJĄ DOJAZDOWĄ DOJAZDOWĄ KOLEJĄ WARSZAWSKĄ Z Muzeum Starożytnego Hutnictwa Mazowieckiego im. Stefana Woydy w klasycystycznej oficynie Obecnie sala bankietowa. w kraju według projektu Lecha i Waldemara Hinców. Działalność prowadzona w obiekcie ma na dworskiej: www.mshm.pl / stała wystawa „Przedświt – Mazowieckie Centrum Metalurgiczne celu promocję polskiej kultury regionalnej i narodowej na całym świecie. W centrum odbywają się MAZOWSZE z przełomu er” prezentuje zagadnienie starożytnej metalurgii. ul. Nadarzyńska, ul. H. Sienkiewicza koncerty Państwowego Zespołu Ludowego Pieśni i Tańca „Mazowsze”.

« Park Potulickich: klasycystyczny pałac z XIX wieku, obecnie siedziba Urzędu Stanu Cywilnego. « Park Stawy Goliana: teren rekreacyjny, którego sercem są dwa stawy zasilane wodą z rzeki

W parku znajduje się także plac z fontanną, stawy i cenny starodrzew. Rokicianki, połączone ze sobą kanałami. Między stawami powstała wyspa z kamiennym kręgiem

PRZEZ « Nowo zrewitalizowany Park Anielin: siłownia plenerowa, tor dla wrotkarzy, ścianka wspinacz- wyznaczającym strony świata. kowa, boisko do koszykówki, siatkówki, strefy Parkour i Workout. ROWEREM ROWEREM ul. M. Skłodowskiej-Curie, ul. W. Bartniaka ul. Poznańska, ul. Bristol « Park im. Skarbków: ważny element historycznej części Grodziska Mazowieckiego. Park jest « Muzeum Dulag 121: www.dulag121.pl / muzeum pielęgnuje pamięć o losach ludzi wypędzonych miejscem wypoczynku, spotkań, zabaw dzieci oraz imprez plenerowych. Warto zajrzeć do ogrodu podczas Powstania Warszawskiego oraz popularyzuje historię Pruszkowa i okolic. różanego z fontanną, siłowni plenerowej i na łąkę kwietną. ul. Promyka, ul. Przejazdowa ul. 11 Listopada « Galeria Figur Stalowych: www.galeriafigurwoskowych.pl / zbiór rzeźb wykonanych z elementów « Deptak recyklingu metalowego, inspirowany gabinetem Madame Tussauds. Powrót do WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska Powrót: ul. Promyka, ul. L. Waryńskiego, ul. Poznańska, Park, ul. M. Kopernika, ul. Lipowa i ul. Książąt Mazowieckich do Dworca WKD

Poezja Mazowsza – 28 km Wielka pętla szlachecka – 26 km Perełki Milanówka – 10 km WKD Podkowa Leśna Główna – Błonie – WKD Podkowa Leśna Zachód WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska – Izdebno Kościelne – WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska WKD Milanówek Grudów – Milanówek Centrum Miasta – WKD Milanówek Grudów (fragment Warszawskiej Obwodnicy Turystycznej, szlak czerwony) ul. Grudowska WKD Podkowa Leśna Główna WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska « Secesyjna willa Perełka: podczas kampanii wrześniowej i Powstania Warszawskiego budynek pełnił funkcje sanitarne. Obecnie prywatny dom mieszkalny. ul. Myśliwska, ul. Sarnia, ul. Główna, ul. Wilsona, Podkowa Leśna ul. 11 Listopada, Deptak / ul. 1 Maja – kładka / przejście pod torami « Zabytkowy układ urbanistyczny, zabudowa willowa: piękne, przedwojenne wille. W Podkowie ul. Warszawska Leśnej szczególną uwagę warto poświęcić pałacykowi myśliwskiemu Lilpopa, willi Aida, Stawisko ul. Żydowska, ul. Chrzanowska, Chrzanów Duży, Chrzanów Mały « Zabytkowy gmach kolei, dziś Straż Miejska oraz willi Kasyno Obywatelskie. « Willa Matulka: połączenie modernizmu i secesji, miejsce pierwszych powojennych wystaw Związku Żuków Polskich Artystów Plastyków. Mieszkał w niej Bolesław Prus. Obecnie galeria artystyczna. ul. Biskupicka, Brwinów « Parafia erygowana w XIII wieku, drewniany kościół z XVII wieku z cenną, ponad 400-letnią figurą « Willa Księżniczka: tereny dawnej Centralnej Doświadczalnej Stacji Jedwabniczej « Park Miejski: rozległy teren, który cieszy mieszkańców i turystów. Alejki, ławki, miejsca zabaw dla Chrystusa. Barokowe wyposażenie wnętrza pochodzi z XVII–XVIII wieku, w tym dwa piękne konfe- dzieci i duże trawniki zachęcają do spędzania czasu na świeżym powietrzu. sjonały. Przy kościele znajduje się drewniana dzwonnica wzniesiona pod koniec XVIII wieku. ul. Żabie Oczko, ul. J. Słowackiego « „Kwatera” grobów Lilpopów i Iwaszkiewiczów na cmentarzu: znajduje się nieopodal kaplicy. « Garbów: 200-letni, zabytkowy park z pomnikowymi drzewami otaczający stary dworek z man- « Willa Zacisze: pierwszy właścicielem był tenor Stanisław Gruszczyński. Po Powstaniu Warszawskim Miejsce pochówku poety i współtwórcy grupy poetyckiej Skamander, Jarosława Iwaszkiewicza sardowym poddaszem, ustawiony frontem do północy. Od wschodu i północy ganki podparte przeniesiono tu Szpital Ujazdowski. oraz Stanisława Wilhelma Lilpopa, przemysłowca, fotografa, jednego z założycieli miasta kolumnami. Podkowa Leśna. Na cmentarzu spoczywa także słynny archeolog, odkrywca ważnych stanowisk ul. Kościelna w Egipcie i Sudanie, w tym sławnego Faras, profesor Kazimierz Michałowski. Tłuste, Kłudno Stare « Galeria Letnisko czyli Milanowskie Centrum Kultury: mckmilanowek.pl / wystawy malarstwa, « Pałacyk Jana i Janiny Tobolków: budynek z 1927 roku, znajduje się przy wejściu do parku « Podworski park wiejski: służy miejscowej ludności do wypoczynku i relaksu. W 1990 roku park zajęcia kulturalne, wokalne, edukacyjne, integrujące oraz kredens z pamiątkami. miejskiego. W czasie okupacji mieściła się w nim siedziba policji niemieckiej. Jan Tobolko był przejęła Spółdzielnia Kółek Rolniczych. « Willa Borówka: neogotycki zameczek. Obecnie restauracja i hotel. obywatelem amerykańskim, dyrektorem American Expres Bank. « Ocalałe fundamenty dawnej rezydencji ul. T. Kościuszki dalej ul. Biskupicka, Brwinów Chlebnia « Kościół św. Jadwigi: www.milanowekswjadwiga.pl / eklektyczna świątynia według projektu Tade- « Droga miedzy stawami: stawy oraz ich okolice to prawdziwy raj dla wędkarzy. Na tym terenie « Dwór Wieniawskich: neobarokowy dwór projektu W. Marconiego, wybudowany dla Antoniego usza Okunia. W czasie II wojny światowej w plebanii przechowywano urnę z sercem F. Chopina. znajduje się m.in. komercyjne, całoroczne łowisko Wodne Ranczo. W jego wodach pływają takie Wieniawskiego. Otoczony parkiem krajobrazowym z zabytkową kapliczką oraz pomnikowymi okazy ryb jak: karpie, szczupaki, liny, węgorze czy płocie. Z kolei Wake Family Brwinów to idealne drzewami, m.in. jesion wyniosły. ul. A. Mickiewicza miejsce dla miłośników sportów wodnych. Do dyspozycji gości są m.in. wyciągi do wakeboardu « Eklektyczna willa Wandzin: wybudowana dla Antoniego Wieniawskiego, ekonomisty i ziemianina. i nart wodnych, plaża i bary. Izdebno Kościelne Efektowna jest loggia na drugim piętrze oraz dwie rzeźby zdobiące fasadę. Obecnie urząd miasta. « Klasycystyczny dwór w stylu polskim: wybudowany na przełomie XVIII i XIX wieku dla rodziny « Willa Emanów: bywał w niej prezydent Ignacy Mościcki. Biskupice, Czubin, Rokitno Szymanowskich. W elewacjach frontowej i ogrodowej ryzality zwieńczone trójkątnymi tympa- « Pomniki przyrody na polanie Starodęby « Krajobraz mazowieckich pól nonami. W otoczeniu znajduje się oficyna z początku XIX wieku i drzewa pomnikowe: jesion « Willa Matulinek: neoklasycystyczna budowla inspirowana Pałacem na Wodzie w Warszawie. wyniosły i wiąz szypułkowy. Obecnie Dom Pomocy Społecznej. Rynek, ul. Warszawska, Błonie « Szkoła im. Klementyny z Tańskich Hoffmanowej: szkoła nosi imię działaczki pedagogicznej, ul. Spacerowa « Klasycystyczny Ratusz: budynek z 1842 roku zaprojektowany przez Henryka Marconiego, jednej z pierwszych polskich pisarek dla dzieci i młodzieży, pierwszej kobiety w Polsce, która « Willa Ewarystówka: ukrywano tu, wywiezioną ze zrujnowanej Warszawy urnę z sercem Fryderyka Chopina. architekta włoskiego pochodzenia, jednego z najlepszych polskich architektów pierwszej połowy utrzymywała się z pisarstwa. « Willa Waleria: prywatne muzeum twórczości jednego z najwybitniejszych polskich rzeźbiarzy XIX wieku. « Drewniany kościół pw. Zwiastowania Najświętszej Marii Panny: świątynia z XVII wieku, rozbu- czasów art déco Jana Szczepkowskiego. « Dwór Poniatówka: z przełomu XVIII i XIX wieku. Letnia rezydencja księcia Józefa Poniatowskiego. dowywana w kolejnych wiekach. Wnętrze zdobią obrazy Józefa Walla. Przy kościele znajduje się « Wczesnogotycki kościół pw. Trójcy Świętej: świątynia z 1257 roku, przebudowana w czasach zabytkowa dzwonnica z końca XVIII wieku. ul. Z. Krasińskiego, ul. F. Grodeckiego, ul. Piaski baroku, dzwonnica z XVIII wieku. « Zabudowa willowa « Park Bajka: urocze ścieżki i skatepark przy Alei C.K. Norwida. Izdebno Nowe « Las Rozłogi i stawy: Rozłogi Pierwsze, Rozłogi Drugie, Staw Duży, Staw Wielki, Staw Mały: to praw- ul. Parkowa Milęcin, Kotowice, Brwinów dziwa ostoja przyrody. Razem ze stawami w Jaktorowie i otaczającymi je terenami rolno-leśnymi « Ogród Miniatur Architektonicznych: tonące w zieleni wille i dwór Michała Lasockiego. Bezpłatny « Krajobraz mazowieckich pól stanowią międzynarodową ostoję ptaków „Stawy Jaktorów i Kraśnicza Wola”. Na tym terenie « Park im. Michała Lasockiego: upamiętnia człowieka, który w historii miasta zapisał się jako społecznik. możemy podziwiać rzadkie gatunki ptaków m.in.: bieliki, rybołowy, czaple siwe, bociany czarne ul. Brwinowska, Milanówek czy zimorodki. ul. Podgórna « Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów w Stawisku: www.stawisko.pl / zbiory malarstwa « Willa Elektra i innych dzieł sztuki z XIX i XX wieku, zabytkowy księgozbiór, fotografie, ikonografia, muzykalia, Kraśnicza Wola, Wólka Grodziska « Willa Sulima: zbudowana wg projektu Oskara Sosnowskiego (z mozaiką Maryi z Dzieciątkiem, przewóz roweru meble i przedmioty codziennego użytku. umieszczoną na szczycie budynku). ul. Wspólna, ul. Bałtycka, tunel pod torami PKP, pl. Króla Zygmunta Starego, ul. H. Sienkiewicza do « Willa Garbatka: ma charakter neoklasycystycznego pałacyku. ul. Milanowiecka do WKD Podkowa Leśna Zachodnia stacji WKD « Willa Rzepicha: zamieszkiwana przez Zgromadzenie Sióstr Westiarek Jezusa. w weekendy i święta ul. Piasta, ul. Dworcowa i z powrotem do WKD Zielone pejzaże nad Utratą – 16 km / 28 km Mała pętla szlachecka – 15 km Z ogrodów do lasów – 9 km Trasa WKD Otrębusy do WKD Komorów / WKD Pruszków Pętla po Grodzisku Mazowieckim WKD Podkowa Leśna Zachodnia do WKD Otrębusy (fragment niebieskiego szlaku PTTK) (fragmenty żółtego i zielonego szlaku PTTK) WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska WKD Otrębusy. Atrakcje w Otrębusach: [nieopodal stacji siedziba spółki WKD – Izba Tradycji EKD/WKD czynna w środy (9–13.30) i niedziele ul. Parkowa, Podkowa Leśna « Muzeum Motoryzacji i Techniki: www.muzeum-motoryzacji.com.pl / zabytkowe auta osobowe, (11.30–14.30)] « Park Miejski: Podkowa Leśna to miasto-ogród, więc Park Miejski jest jedną z jej wizytówek. Uroczy, ciężarowe, autobusy, samoloty, motocykle i czołgi. wydmowy teren z wąwozem zachęca do odwiedzin całe rodziny. Mieszkańcy chętnie udają się « Las Młochowski: dwa groby zbiorowe z czasów II wojny światowej, bezimienne mogiły oraz dwa ul. J. Montwiłła – Odrano Wola, ul. Osowiecka, ul. M. Chełmońskiego również nad staw, gdzie można odpocząć na ławeczkach. Roślinność parku jest niezwykle bogata, rezerwaty, Młochowski Łęg i Młochowski Grąd. « Dwór dr Adama Chełmońskiego: dawna rządcówka z połowy XIX wieku przeniesiona około 1900 obejmuje kilkaset gatunków drzew, krzewów, bylin, grzybów i mchów. roku z Kuklówki. Park w Adamowiźnie, otaczający dworek jest porośnięty cennym starodrzewem « Pałacyk Kasyno: www.ckiopodkowa.pl / siedziba Centrum Kultury i Inicjatyw Obywatelskich. Od- Nadarzyn mieszanym. Znajdują się tu pomnikowe dęby, zwane Dębami Chełmońskiego. bywają się tam wystawy, koncerty, debaty edukacyjne, konferencje i inne wydarzenia artystyczne « Plac Józefa Poniatowskiego: w okolicy znajduje się Nadarzyński Ośrodek Kultury Urzędu Gminy « Dwór dr Mateusza Chełmońskiego: zwany „dworkiem nad stawem”, zaprojektowany w 1930 roku angażujące lokalną społeczność. W Pałacyku mają miejsce także zajęcia i spotkania Uniwersytetu Nadarzyn, biblioteka, kościół św. Klemensa. przez architekta Witolda Pokrowskiego, otoczony parkiem krajobrazowym. Architektura budynku Otwartego Pokolenia – wspólnej inicjatywy Stowarzyszenia Związek Podkowian i Towarzystwa « Park: miejsce wypoczynku i spotkań mieszkańców. W parku znajdują się dwie tablice upamiętnia- jest charakterystyczna dla klasycystycznego stylu dworkowego, który odwołuje się do domów Przyjaciół Miasta-Ogrodu Podkowa Leśna. Willę Kasyno szczególnie warto odwiedzić w czasie jące ofiary zbrodni katyńskiej oraz Dąb Pamięci. szlacheckich okolic Grodziska z lat 30. XX wieku. dorocznego Festiwalu Otwarte Ogrody. « Willowa zabudowa miasta-ogrodu ul. Nad Utratą, Walendów ul. Centralna, ul. Widokowa « Utrata: prawy dopływ Bzury. Dolina rzeki jest urozmaicona, miejscami występuje wiele niewiel- « Radonie, klasztor sióstr Dominikanek: najmłodszy spośród trzech klasztorów dominikanek ul. Bluszczowa, ul. H. Sienkiewicza, Podkowa Leśna kich stawów. kontemplacyjnych w Polsce. Pierwsze siostry przybyły tu w 1990 roku z klasztoru w św. Annie koło « Willowa zabudowa « Lasy Sękocińskie: przez lasy przebiega szlak edukacyjny. Częstochowy. « Klasycystyczny dwór z XIX wieku: otoczony parkiem krajobrazowym z pomnikami przyrody, Dukty Lasów Nadarzyńskich Wolica należał do krewnych generała „Grota” Roweckiego. Odrestaurowany w 2010 roku. Nowi właściciele « Rezerwat im. Bolesława Hryniewieckiego: nosi imię znakomitego botanika, dyrektora Ogrodu « Droga przez las udostępniają go na wyjątkowe okazje. Botanicznego w Warszawie, mieszkańca Podkowy Leśnej. Położony na zachodnim skraju uroczyska « Nieopodal Uroczysko Chlebów: stanowi ważny korytarz ekologiczny. leśnego „Zaborów”. W rezerwacie rośnie cenny starodrzew dębowo-sosnowy, drzewa liczą nawet ul. Gościnna, ul. Paprociowa 170 lat. Licznie występujące dziuple stwarzają doskonałe warunki do gniazdowania ptaków takich ul. Parkowa, Pęcice Małe « Paprociowa Polana, miejsce odpoczynku jak m.in.: dzięcioły, kukułki, drozdy, sójki i zięby. Otwarty dla ruchu turystycznego. « Zalew Komorowski, strefa rekreacji: skwer z placem zabaw, stołami piknikowymi i altanką. « Rezerwat Zaborów im. W. Tyrakowskiego: nosi imię zasłużonego działacza ochrony przyrody, ul. Mazowiecka inicjatora utworzenia licznych pomników przyrody i kilku rezerwatów. Bogaty drzewostan, ochronie ul. Brzozowa, Komorów « Willa Jadwisin: budynek założony na planie regularnego prostokąta, kryty dachem mansardo- podlegają miejsca bytowania ptaków dziuplaków m.in.: dzięciołów, sikor, kowalików, muchołó- « Plac Ignacego Paderewskiego: pełni funkcję rekreacyjną, komunikacyjną i jest lubianym miej- wym. Odbudowany na polecenie hrabiny Marii Colonny-Czosnowskiej, córki Henryka Skarbka. wek. Występują tu również rośliny chronione lilia złotogłów i gnieźnik leśny. Zamknięty dla ruchu scem integracyjnym. Otoczony obszernym parkiem. turystycznego.

WKD Komorów ul. Okólna ul. Natalińska, Otrębusy do WKD mapa turystyczna_1:100 000 turystyczna_1:100 mapa « Willa Kaprys: zabytkowy zespół dworsko-parkowy z XIX wieku otoczony rozległym parkiem z po- « Zabudowa wśród zieleni ul. Kolejowa, ul. Lipowa, al. Armii Krajowej, ul B. Prusa, Pruszków nad 200-letnimi pomnikami przyrody, olbrzymim platanem i pięknym bukiem czerwonolistnym. « Centrum Kultury Regionalnej „Matecznik”: jeden z najnowocześniejszych ośrodków kulturalnych

« Z WARSZAWSKĄ KOLEJĄ DOJAZDOWĄ DOJAZDOWĄ KOLEJĄ WARSZAWSKĄ Z Muzeum Starożytnego Hutnictwa Mazowieckiego im. Stefana Woydy w klasycystycznej oficynie Obecnie sala bankietowa. w kraju według projektu Lecha i Waldemara Hinców. Działalność prowadzona w obiekcie ma na dworskiej: www.mshm.pl / stała wystawa „Przedświt – Mazowieckie Centrum Metalurgiczne celu promocję polskiej kultury regionalnej i narodowej na całym świecie. W centrum odbywają się MAZOWSZE z przełomu er” prezentuje zagadnienie starożytnej metalurgii. ul. Nadarzyńska, ul. H. Sienkiewicza koncerty Państwowego Zespołu Ludowego Pieśni i Tańca „Mazowsze”.

« Park Potulickich: klasycystyczny pałac z XIX wieku, obecnie siedziba Urzędu Stanu Cywilnego. « Park Stawy Goliana: teren rekreacyjny, którego sercem są dwa stawy zasilane wodą z rzeki

W parku znajduje się także plac z fontanną, stawy i cenny starodrzew. Rokicianki, połączone ze sobą kanałami. Między stawami powstała wyspa z kamiennym kręgiem

PRZEZ « Nowo zrewitalizowany Park Anielin: siłownia plenerowa, tor dla wrotkarzy, ścianka wspinacz- wyznaczającym strony świata. kowa, boisko do koszykówki, siatkówki, strefy Parkour i Workout. ROWEREM ROWEREM ul. M. Skłodowskiej-Curie, ul. W. Bartniaka ul. Poznańska, ul. Bristol « Park im. Skarbków: ważny element historycznej części Grodziska Mazowieckiego. Park jest « Muzeum Dulag 121: www.dulag121.pl / muzeum pielęgnuje pamięć o losach ludzi wypędzonych miejscem wypoczynku, spotkań, zabaw dzieci oraz imprez plenerowych. Warto zajrzeć do ogrodu podczas Powstania Warszawskiego oraz popularyzuje historię Pruszkowa i okolic. różanego z fontanną, siłowni plenerowej i na łąkę kwietną. ul. Promyka, ul. Przejazdowa ul. 11 Listopada « Galeria Figur Stalowych: www.galeriafigurwoskowych.pl / zbiór rzeźb wykonanych z elementów « Deptak recyklingu metalowego, inspirowany gabinetem Madame Tussauds. Powrót do WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska Powrót: ul. Promyka, ul. L. Waryńskiego, ul. Poznańska, Park, ul. M. Kopernika, ul. Lipowa i ul. Książąt Mazowieckich do Dworca WKD

Poezja Mazowsza – 28 km Wielka pętla szlachecka – 26 km Perełki Milanówka – 10 km WKD Podkowa Leśna Główna – Błonie – WKD Podkowa Leśna Zachód WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska – Izdebno Kościelne – WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska WKD Milanówek Grudów – Milanówek Centrum Miasta – WKD Milanówek Grudów (fragment Warszawskiej Obwodnicy Turystycznej, szlak czerwony) ul. Grudowska WKD Podkowa Leśna Główna WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska « Secesyjna willa Perełka: podczas kampanii wrześniowej i Powstania Warszawskiego budynek pełnił funkcje sanitarne. Obecnie prywatny dom mieszkalny. ul. Myśliwska, ul. Sarnia, ul. Główna, ul. Wilsona, Podkowa Leśna ul. 11 Listopada, Deptak / ul. 1 Maja – kładka / przejście pod torami « Zabytkowy układ urbanistyczny, zabudowa willowa: piękne, przedwojenne wille. W Podkowie ul. Warszawska Leśnej szczególną uwagę warto poświęcić pałacykowi myśliwskiemu Lilpopa, willi Aida, Stawisko ul. Żydowska, ul. Chrzanowska, Chrzanów Duży, Chrzanów Mały « Zabytkowy gmach kolei, dziś Straż Miejska oraz willi Kasyno Obywatelskie. « Willa Matulka: połączenie modernizmu i secesji, miejsce pierwszych powojennych wystaw Związku Żuków Polskich Artystów Plastyków. Mieszkał w niej Bolesław Prus. Obecnie galeria artystyczna. ul. Biskupicka, Brwinów « Parafia erygowana w XIII wieku, drewniany kościół z XVII wieku z cenną, ponad 400-letnią figurą « Willa Księżniczka: tereny dawnej Centralnej Doświadczalnej Stacji Jedwabniczej « Park Miejski: rozległy teren, który cieszy mieszkańców i turystów. Alejki, ławki, miejsca zabaw dla Chrystusa. Barokowe wyposażenie wnętrza pochodzi z XVII–XVIII wieku, w tym dwa piękne konfe- dzieci i duże trawniki zachęcają do spędzania czasu na świeżym powietrzu. sjonały. Przy kościele znajduje się drewniana dzwonnica wzniesiona pod koniec XVIII wieku. ul. Żabie Oczko, ul. J. Słowackiego « „Kwatera” grobów Lilpopów i Iwaszkiewiczów na cmentarzu: znajduje się nieopodal kaplicy. « Garbów: 200-letni, zabytkowy park z pomnikowymi drzewami otaczający stary dworek z man- « Willa Zacisze: pierwszy właścicielem był tenor Stanisław Gruszczyński. Po Powstaniu Warszawskim Miejsce pochówku poety i współtwórcy grupy poetyckiej Skamander, Jarosława Iwaszkiewicza sardowym poddaszem, ustawiony frontem do północy. Od wschodu i północy ganki podparte przeniesiono tu Szpital Ujazdowski. oraz Stanisława Wilhelma Lilpopa, przemysłowca, fotografa, jednego z założycieli miasta kolumnami. Podkowa Leśna. Na cmentarzu spoczywa także słynny archeolog, odkrywca ważnych stanowisk ul. Kościelna w Egipcie i Sudanie, w tym sławnego Faras, profesor Kazimierz Michałowski. Tłuste, Kłudno Stare « Galeria Letnisko czyli Milanowskie Centrum Kultury: mckmilanowek.pl / wystawy malarstwa, « Pałacyk Jana i Janiny Tobolków: budynek z 1927 roku, znajduje się przy wejściu do parku « Podworski park wiejski: służy miejscowej ludności do wypoczynku i relaksu. W 1990 roku park zajęcia kulturalne, wokalne, edukacyjne, integrujące oraz kredens z pamiątkami. miejskiego. W czasie okupacji mieściła się w nim siedziba policji niemieckiej. Jan Tobolko był przejęła Spółdzielnia Kółek Rolniczych. « Willa Borówka: neogotycki zameczek. Obecnie restauracja i hotel. obywatelem amerykańskim, dyrektorem American Expres Bank. « Ocalałe fundamenty dawnej rezydencji ul. T. Kościuszki dalej ul. Biskupicka, Brwinów Chlebnia « Kościół św. Jadwigi: www.milanowekswjadwiga.pl / eklektyczna świątynia według projektu Tade- « Droga miedzy stawami: stawy oraz ich okolice to prawdziwy raj dla wędkarzy. Na tym terenie « Dwór Wieniawskich: neobarokowy dwór projektu W. Marconiego, wybudowany dla Antoniego usza Okunia. W czasie II wojny światowej w plebanii przechowywano urnę z sercem F. Chopina. znajduje się m.in. komercyjne, całoroczne łowisko Wodne Ranczo. W jego wodach pływają takie Wieniawskiego. Otoczony parkiem krajobrazowym z zabytkową kapliczką oraz pomnikowymi okazy ryb jak: karpie, szczupaki, liny, węgorze czy płocie. Z kolei Wake Family Brwinów to idealne drzewami, m.in. jesion wyniosły. ul. A. Mickiewicza miejsce dla miłośników sportów wodnych. Do dyspozycji gości są m.in. wyciągi do wakeboardu « Eklektyczna willa Wandzin: wybudowana dla Antoniego Wieniawskiego, ekonomisty i ziemianina. i nart wodnych, plaża i bary. Izdebno Kościelne Efektowna jest loggia na drugim piętrze oraz dwie rzeźby zdobiące fasadę. Obecnie urząd miasta. « Klasycystyczny dwór w stylu polskim: wybudowany na przełomie XVIII i XIX wieku dla rodziny « Willa Emanów: bywał w niej prezydent Ignacy Mościcki. Biskupice, Czubin, Rokitno Szymanowskich. W elewacjach frontowej i ogrodowej ryzality zwieńczone trójkątnymi tympa- « Pomniki przyrody na polanie Starodęby « Krajobraz mazowieckich pól nonami. W otoczeniu znajduje się oficyna z początku XIX wieku i drzewa pomnikowe: jesion « Willa Matulinek: neoklasycystyczna budowla inspirowana Pałacem na Wodzie w Warszawie. wyniosły i wiąz szypułkowy. Obecnie Dom Pomocy Społecznej. Rynek, ul. Warszawska, Błonie « Szkoła im. Klementyny z Tańskich Hoffmanowej: szkoła nosi imię działaczki pedagogicznej, ul. Spacerowa « Klasycystyczny Ratusz: budynek z 1842 roku zaprojektowany przez Henryka Marconiego, jednej z pierwszych polskich pisarek dla dzieci i młodzieży, pierwszej kobiety w Polsce, która « Willa Ewarystówka: ukrywano tu, wywiezioną ze zrujnowanej Warszawy urnę z sercem Fryderyka Chopina. architekta włoskiego pochodzenia, jednego z najlepszych polskich architektów pierwszej połowy utrzymywała się z pisarstwa. « Willa Waleria: prywatne muzeum twórczości jednego z najwybitniejszych polskich rzeźbiarzy XIX wieku. « Drewniany kościół pw. Zwiastowania Najświętszej Marii Panny: świątynia z XVII wieku, rozbu- czasów art déco Jana Szczepkowskiego. « Dwór Poniatówka: z przełomu XVIII i XIX wieku. Letnia rezydencja księcia Józefa Poniatowskiego. dowywana w kolejnych wiekach. Wnętrze zdobią obrazy Józefa Walla. Przy kościele znajduje się « Wczesnogotycki kościół pw. Trójcy Świętej: świątynia z 1257 roku, przebudowana w czasach zabytkowa dzwonnica z końca XVIII wieku. ul. Z. Krasińskiego, ul. F. Grodeckiego, ul. Piaski baroku, dzwonnica z XVIII wieku. « Zabudowa willowa « Park Bajka: urocze ścieżki i skatepark przy Alei C.K. Norwida. Izdebno Nowe « Las Rozłogi i stawy: Rozłogi Pierwsze, Rozłogi Drugie, Staw Duży, Staw Wielki, Staw Mały: to praw- ul. Parkowa Milęcin, Kotowice, Brwinów dziwa ostoja przyrody. Razem ze stawami w Jaktorowie i otaczającymi je terenami rolno-leśnymi « Ogród Miniatur Architektonicznych: tonące w zieleni wille i dwór Michała Lasockiego. Bezpłatny « Krajobraz mazowieckich pól stanowią międzynarodową ostoję ptaków „Stawy Jaktorów i Kraśnicza Wola”. Na tym terenie « Park im. Michała Lasockiego: upamiętnia człowieka, który w historii miasta zapisał się jako społecznik. możemy podziwiać rzadkie gatunki ptaków m.in.: bieliki, rybołowy, czaple siwe, bociany czarne ul. Brwinowska, Milanówek czy zimorodki. ul. Podgórna « Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów w Stawisku: www.stawisko.pl / zbiory malarstwa « Willa Elektra i innych dzieł sztuki z XIX i XX wieku, zabytkowy księgozbiór, fotografie, ikonografia, muzykalia, Kraśnicza Wola, Wólka Grodziska « Willa Sulima: zbudowana wg projektu Oskara Sosnowskiego (z mozaiką Maryi z Dzieciątkiem, przewóz roweru meble i przedmioty codziennego użytku. umieszczoną na szczycie budynku). ul. Wspólna, ul. Bałtycka, tunel pod torami PKP, pl. Króla Zygmunta Starego, ul. H. Sienkiewicza do « Willa Garbatka: ma charakter neoklasycystycznego pałacyku. ul. Milanowiecka do WKD Podkowa Leśna Zachodnia stacji WKD « Willa Rzepicha: zamieszkiwana przez Zgromadzenie Sióstr Westiarek Jezusa. w weekendy i święta ul. Piasta, ul. Dworcowa i z powrotem do WKD Zielone pejzaże nad Utratą – 16 km / 28 km Mała pętla szlachecka – 15 km Z ogrodów do lasów – 9 km Trasa WKD Otrębusy do WKD Komorów / WKD Pruszków Pętla po Grodzisku Mazowieckim WKD Podkowa Leśna Zachodnia do WKD Otrębusy (fragment niebieskiego szlaku PTTK) (fragmenty żółtego i zielonego szlaku PTTK) WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska WKD Otrębusy. Atrakcje w Otrębusach: [nieopodal stacji siedziba spółki WKD – Izba Tradycji EKD/WKD czynna w środy (9–13.30) i niedziele ul. Parkowa, Podkowa Leśna « Muzeum Motoryzacji i Techniki: www.muzeum-motoryzacji.com.pl / zabytkowe auta osobowe, (11.30–14.30)] « Park Miejski: Podkowa Leśna to miasto-ogród, więc Park Miejski jest jedną z jej wizytówek. Uroczy, ciężarowe, autobusy, samoloty, motocykle i czołgi. wydmowy teren z wąwozem zachęca do odwiedzin całe rodziny. Mieszkańcy chętnie udają się « Las Młochowski: dwa groby zbiorowe z czasów II wojny światowej, bezimienne mogiły oraz dwa ul. J. Montwiłła – Odrano Wola, ul. Osowiecka, ul. M. Chełmońskiego również nad staw, gdzie można odpocząć na ławeczkach. Roślinność parku jest niezwykle bogata, rezerwaty, Młochowski Łęg i Młochowski Grąd. « Dwór dr Adama Chełmońskiego: dawna rządcówka z połowy XIX wieku przeniesiona około 1900 obejmuje kilkaset gatunków drzew, krzewów, bylin, grzybów i mchów. roku z Kuklówki. Park w Adamowiźnie, otaczający dworek jest porośnięty cennym starodrzewem « Pałacyk Kasyno: www.ckiopodkowa.pl / siedziba Centrum Kultury i Inicjatyw Obywatelskich. Od- Nadarzyn mieszanym. Znajdują się tu pomnikowe dęby, zwane Dębami Chełmońskiego. bywają się tam wystawy, koncerty, debaty edukacyjne, konferencje i inne wydarzenia artystyczne « Plac Józefa Poniatowskiego: w okolicy znajduje się Nadarzyński Ośrodek Kultury Urzędu Gminy « Dwór dr Mateusza Chełmońskiego: zwany „dworkiem nad stawem”, zaprojektowany w 1930 roku angażujące lokalną społeczność. W Pałacyku mają miejsce także zajęcia i spotkania Uniwersytetu Nadarzyn, biblioteka, kościół św. Klemensa. przez architekta Witolda Pokrowskiego, otoczony parkiem krajobrazowym. Architektura budynku Otwartego Pokolenia – wspólnej inicjatywy Stowarzyszenia Związek Podkowian i Towarzystwa « Park: miejsce wypoczynku i spotkań mieszkańców. W parku znajdują się dwie tablice upamiętnia- jest charakterystyczna dla klasycystycznego stylu dworkowego, który odwołuje się do domów Przyjaciół Miasta-Ogrodu Podkowa Leśna. Willę Kasyno szczególnie warto odwiedzić w czasie jące ofiary zbrodni katyńskiej oraz Dąb Pamięci. szlacheckich okolic Grodziska z lat 30. XX wieku. dorocznego Festiwalu Otwarte Ogrody. « Willowa zabudowa miasta-ogrodu ul. Nad Utratą, Walendów ul. Centralna, ul. Widokowa « Utrata: prawy dopływ Bzury. Dolina rzeki jest urozmaicona, miejscami występuje wiele niewiel- « Radonie, klasztor sióstr Dominikanek: najmłodszy spośród trzech klasztorów dominikanek ul. Bluszczowa, ul. H. Sienkiewicza, Podkowa Leśna kich stawów. kontemplacyjnych w Polsce. Pierwsze siostry przybyły tu w 1990 roku z klasztoru w św. Annie koło « Willowa zabudowa « Lasy Sękocińskie: przez lasy przebiega szlak edukacyjny. Częstochowy. « Klasycystyczny dwór z XIX wieku: otoczony parkiem krajobrazowym z pomnikami przyrody, Dukty Lasów Nadarzyńskich Wolica należał do krewnych generała „Grota” Roweckiego. Odrestaurowany w 2010 roku. Nowi właściciele « Rezerwat im. Bolesława Hryniewieckiego: nosi imię znakomitego botanika, dyrektora Ogrodu « Droga przez las udostępniają go na wyjątkowe okazje. Botanicznego w Warszawie, mieszkańca Podkowy Leśnej. Położony na zachodnim skraju uroczyska « Nieopodal Uroczysko Chlebów: stanowi ważny korytarz ekologiczny. leśnego „Zaborów”. W rezerwacie rośnie cenny starodrzew dębowo-sosnowy, drzewa liczą nawet ul. Gościnna, ul. Paprociowa 170 lat. Licznie występujące dziuple stwarzają doskonałe warunki do gniazdowania ptaków takich ul. Parkowa, Pęcice Małe « Paprociowa Polana, miejsce odpoczynku jak m.in.: dzięcioły, kukułki, drozdy, sójki i zięby. Otwarty dla ruchu turystycznego. « Zalew Komorowski, strefa rekreacji: skwer z placem zabaw, stołami piknikowymi i altanką. « Rezerwat Zaborów im. W. Tyrakowskiego: nosi imię zasłużonego działacza ochrony przyrody, ul. Mazowiecka inicjatora utworzenia licznych pomników przyrody i kilku rezerwatów. Bogaty drzewostan, ochronie ul. Brzozowa, Komorów « Willa Jadwisin: budynek założony na planie regularnego prostokąta, kryty dachem mansardo- podlegają miejsca bytowania ptaków dziuplaków m.in.: dzięciołów, sikor, kowalików, muchołó- « Plac Ignacego Paderewskiego: pełni funkcję rekreacyjną, komunikacyjną i jest lubianym miej- wym. Odbudowany na polecenie hrabiny Marii Colonny-Czosnowskiej, córki Henryka Skarbka. wek. Występują tu również rośliny chronione lilia złotogłów i gnieźnik leśny. Zamknięty dla ruchu scem integracyjnym. Otoczony obszernym parkiem. turystycznego.

WKD Komorów ul. Okólna ul. Natalińska, Otrębusy do WKD mapa turystyczna_1:100 000 turystyczna_1:100 mapa « Willa Kaprys: zabytkowy zespół dworsko-parkowy z XIX wieku otoczony rozległym parkiem z po- « Zabudowa wśród zieleni ul. Kolejowa, ul. Lipowa, al. Armii Krajowej, ul B. Prusa, Pruszków nad 200-letnimi pomnikami przyrody, olbrzymim platanem i pięknym bukiem czerwonolistnym. « Centrum Kultury Regionalnej „Matecznik”: jeden z najnowocześniejszych ośrodków kulturalnych

« Z WARSZAWSKĄ KOLEJĄ DOJAZDOWĄ DOJAZDOWĄ KOLEJĄ WARSZAWSKĄ Z Muzeum Starożytnego Hutnictwa Mazowieckiego im. Stefana Woydy w klasycystycznej oficynie Obecnie sala bankietowa. w kraju według projektu Lecha i Waldemara Hinców. Działalność prowadzona w obiekcie ma na

dworskiej: www.mshm.pl / stała wystawa „Przedświt – Mazowieckie Centrum Metalurgiczne celu promocję polskiej kultury regionalnej i narodowej na całym świecie. W centrum odbywają się MAZOWSZE z przełomu er” prezentuje zagadnienie starożytnej metalurgii. ul. Nadarzyńska, ul. H. Sienkiewicza koncerty Państwowego Zespołu Ludowego Pieśni i Tańca „Mazowsze”.

« Park Potulickich: klasycystyczny pałac z XIX wieku, obecnie siedziba Urzędu Stanu Cywilnego. « Park Stawy Goliana: teren rekreacyjny, którego sercem są dwa stawy zasilane wodą z rzeki

W parku znajduje się także plac z fontanną, stawy i cenny starodrzew. Rokicianki, połączone ze sobą kanałami. Między stawami powstała wyspa z kamiennym kręgiem

PRZEZ « Nowo zrewitalizowany Park Anielin: siłownia plenerowa, tor dla wrotkarzy, ścianka wspinacz- wyznaczającym strony świata.

kowa, boisko do koszykówki, siatkówki, strefy Parkour i Workout. ROWEREM ROWEREM ul. M. Skłodowskiej-Curie, ul. W. Bartniaka ul. Poznańska, ul. Bristol « Park im. Skarbków: ważny element historycznej części Grodziska Mazowieckiego. Park jest « Muzeum Dulag 121: www.dulag121.pl / muzeum pielęgnuje pamięć o losach ludzi wypędzonych miejscem wypoczynku, spotkań, zabaw dzieci oraz imprez plenerowych. Warto zajrzeć do ogrodu podczas Powstania Warszawskiego oraz popularyzuje historię Pruszkowa i okolic. różanego z fontanną, siłowni plenerowej i na łąkę kwietną.

ul. Promyka, ul. Przejazdowa ul. 11 Listopada « Galeria Figur Stalowych: www.galeriafigurwoskowych.pl / zbiór rzeźb wykonanych z elementów « Deptak recyklingu metalowego, inspirowany gabinetem Madame Tussauds. Powrót do WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska Powrót: ul. Promyka, ul. L. Waryńskiego, ul. Poznańska, Park, ul. M. Kopernika, ul. Lipowa i ul. Książąt Mazowieckich do Dworca WKD

Poezja Mazowsza – 28 km Wielka pętla szlachecka – 26 km Perełki Milanówka – 10 km WKD Podkowa Leśna Główna – Błonie – WKD Podkowa Leśna Zachód WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska – Izdebno Kościelne – WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska WKD Milanówek Grudów – Milanówek Centrum Miasta – WKD Milanówek Grudów (fragment Warszawskiej Obwodnicy Turystycznej, szlak czerwony) ul. Grudowska WKD Podkowa Leśna Główna WKD Grodzisk Mazowiecki Radońska « Secesyjna willa Perełka: podczas kampanii wrześniowej i Powstania Warszawskiego budynek pełnił funkcje sanitarne. Obecnie prywatny dom mieszkalny. ul. Myśliwska, ul. Sarnia, ul. Główna, ul. Wilsona, Podkowa Leśna ul. 11 Listopada, Deptak / ul. 1 Maja – kładka / przejście pod torami « Zabytkowy układ urbanistyczny, zabudowa willowa: piękne, przedwojenne wille. W Podkowie ul. Warszawska Leśnej szczególną uwagę warto poświęcić pałacykowi myśliwskiemu Lilpopa, willi Aida, Stawisko ul. Żydowska, ul. Chrzanowska, Chrzanów Duży, Chrzanów Mały « Zabytkowy gmach kolei, dziś Straż Miejska oraz willi Kasyno Obywatelskie. « Willa Matulka: połączenie modernizmu i secesji, miejsce pierwszych powojennych wystaw Związku Żuków Polskich Artystów Plastyków. Mieszkał w niej Bolesław Prus. Obecnie galeria artystyczna. ul. Biskupicka, Brwinów « Parafia erygowana w XIII wieku, drewniany kościół z XVII wieku z cenną, ponad 400-letnią figurą « Willa Księżniczka: tereny dawnej Centralnej Doświadczalnej Stacji Jedwabniczej « Park Miejski: rozległy teren, który cieszy mieszkańców i turystów. Alejki, ławki, miejsca zabaw dla Chrystusa. Barokowe wyposażenie wnętrza pochodzi z XVII–XVIII wieku, w tym dwa piękne konfe- dzieci i duże trawniki zachęcają do spędzania czasu na świeżym powietrzu. sjonały. Przy kościele znajduje się drewniana dzwonnica wzniesiona pod koniec XVIII wieku. ul. Żabie Oczko, ul. J. Słowackiego « „Kwatera” grobów Lilpopów i Iwaszkiewiczów na cmentarzu: znajduje się nieopodal kaplicy. « Garbów: 200-letni, zabytkowy park z pomnikowymi drzewami otaczający stary dworek z man- « Willa Zacisze: pierwszy właścicielem był tenor Stanisław Gruszczyński. Po Powstaniu Warszawskim Miejsce pochówku poety i współtwórcy grupy poetyckiej Skamander, Jarosława Iwaszkiewicza sardowym poddaszem, ustawiony frontem do północy. Od wschodu i północy ganki podparte przeniesiono tu Szpital Ujazdowski. oraz Stanisława Wilhelma Lilpopa, przemysłowca, fotografa, jednego z założycieli miasta kolumnami. Podkowa Leśna. Na cmentarzu spoczywa także słynny archeolog, odkrywca ważnych stanowisk ul. Kościelna w Egipcie i Sudanie, w tym sławnego Faras, profesor Kazimierz Michałowski. Tłuste, Kłudno Stare « Galeria Letnisko czyli Milanowskie Centrum Kultury: mckmilanowek.pl / wystawy malarstwa, « Pałacyk Jana i Janiny Tobolków: budynek z 1927 roku, znajduje się przy wejściu do parku « Podworski park wiejski: służy miejscowej ludności do wypoczynku i relaksu. W 1990 roku park zajęcia kulturalne, wokalne, edukacyjne, integrujące oraz kredens z pamiątkami. miejskiego. W czasie okupacji mieściła się w nim siedziba policji niemieckiej. Jan Tobolko był przejęła Spółdzielnia Kółek Rolniczych. « Willa Borówka: neogotycki zameczek. Obecnie restauracja i hotel. obywatelem amerykańskim, dyrektorem American Expres Bank. « Ocalałe fundamenty dawnej rezydencji ul. T. Kościuszki dalej ul. Biskupicka, Brwinów Chlebnia « Kościół św. Jadwigi: www.milanowekswjadwiga.pl / eklektyczna świątynia według projektu Tade- « Droga miedzy stawami: stawy oraz ich okolice to prawdziwy raj dla wędkarzy. Na tym terenie « Dwór Wieniawskich: neobarokowy dwór projektu W. Marconiego, wybudowany dla Antoniego usza Okunia. W czasie II wojny światowej w plebanii przechowywano urnę z sercem F. Chopina. znajduje się m.in. komercyjne, całoroczne łowisko Wodne Ranczo. W jego wodach pływają takie Wieniawskiego. Otoczony parkiem krajobrazowym z zabytkową kapliczką oraz pomnikowymi okazy ryb jak: karpie, szczupaki, liny, węgorze czy płocie. Z kolei Wake Family Brwinów to idealne drzewami, m.in. jesion wyniosły. ul. A. Mickiewicza miejsce dla miłośników sportów wodnych. Do dyspozycji gości są m.in. wyciągi do wakeboardu « Eklektyczna willa Wandzin: wybudowana dla Antoniego Wieniawskiego, ekonomisty i ziemianina. i nart wodnych, plaża i bary. Izdebno Kościelne Efektowna jest loggia na drugim piętrze oraz dwie rzeźby zdobiące fasadę. Obecnie urząd miasta. « Klasycystyczny dwór w stylu polskim: wybudowany na przełomie XVIII i XIX wieku dla rodziny « Willa Emanów: bywał w niej prezydent Ignacy Mościcki. Biskupice, Czubin, Rokitno Szymanowskich. W elewacjach frontowej i ogrodowej ryzality zwieńczone trójkątnymi tympa- « Pomniki przyrody na polanie Starodęby « Krajobraz mazowieckich pól nonami. W otoczeniu znajduje się oficyna z początku XIX wieku i drzewa pomnikowe: jesion « Willa Matulinek: neoklasycystyczna budowla inspirowana Pałacem na Wodzie w Warszawie. wyniosły i wiąz szypułkowy. Obecnie Dom Pomocy Społecznej. Rynek, ul. Warszawska, Błonie « Szkoła im. Klementyny z Tańskich Hoffmanowej: szkoła nosi imię działaczki pedagogicznej, ul. Spacerowa « Klasycystyczny Ratusz: budynek z 1842 roku zaprojektowany przez Henryka Marconiego, jednej z pierwszych polskich pisarek dla dzieci i młodzieży, pierwszej kobiety w Polsce, która « Willa Ewarystówka: ukrywano tu, wywiezioną ze zrujnowanej Warszawy urnę z sercem Fryderyka Chopina. architekta włoskiego pochodzenia, jednego z najlepszych polskich architektów pierwszej połowy utrzymywała się z pisarstwa. « Willa Waleria: prywatne muzeum twórczości jednego z najwybitniejszych polskich rzeźbiarzy XIX wieku. « Drewniany kościół pw. Zwiastowania Najświętszej Marii Panny: świątynia z XVII wieku, rozbu- czasów art déco Jana Szczepkowskiego. « Dwór Poniatówka: z przełomu XVIII i XIX wieku. Letnia rezydencja księcia Józefa Poniatowskiego. dowywana w kolejnych wiekach. Wnętrze zdobią obrazy Józefa Walla. Przy kościele znajduje się « Wczesnogotycki kościół pw. Trójcy Świętej: świątynia z 1257 roku, przebudowana w czasach zabytkowa dzwonnica z końca XVIII wieku. ul. Z. Krasińskiego, ul. F. Grodeckiego, ul. Piaski baroku, dzwonnica z XVIII wieku. « Zabudowa willowa « Park Bajka: urocze ścieżki i skatepark przy Alei C.K. Norwida. Izdebno Nowe « Las Rozłogi i stawy: Rozłogi Pierwsze, Rozłogi Drugie, Staw Duży, Staw Wielki, Staw Mały: to praw- ul. Parkowa Milęcin, Kotowice, Brwinów dziwa ostoja przyrody. Razem ze stawami w Jaktorowie i otaczającymi je terenami rolno-leśnymi « Ogród Miniatur Architektonicznych: tonące w zieleni wille i dwór Michała Lasockiego. Bezpłatny « Krajobraz mazowieckich pól stanowią międzynarodową ostoję ptaków „Stawy Jaktorów i Kraśnicza Wola”. Na tym terenie « Park im. Michała Lasockiego: upamiętnia człowieka, który w historii miasta zapisał się jako społecznik. możemy podziwiać rzadkie gatunki ptaków m.in.: bieliki, rybołowy, czaple siwe, bociany czarne ul. Brwinowska, Milanówek czy zimorodki. ul. Podgórna « Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów w Stawisku: www.stawisko.pl / zbiory malarstwa « Willa Elektra i innych dzieł sztuki z XIX i XX wieku, zabytkowy księgozbiór, fotografie, ikonografia, muzykalia, Kraśnicza Wola, Wólka Grodziska « Willa Sulima: zbudowana wg projektu Oskara Sosnowskiego (z mozaiką Maryi z Dzieciątkiem, przewóz roweru meble i przedmioty codziennego użytku. umieszczoną na szczycie budynku). ul. Wspólna, ul. Bałtycka, tunel pod torami PKP, pl. Króla Zygmunta Starego, ul. H. Sienkiewicza do « Willa Garbatka: ma charakter neoklasycystycznego pałacyku. ul. Milanowiecka do WKD Podkowa Leśna Zachodnia stacji WKD « Willa Rzepicha: zamieszkiwana przez Zgromadzenie Sióstr Westiarek Jezusa. w weekendy i święta ul. Piasta, ul. Dworcowa i z powrotem do WKD