The Journal of History and Education
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
THE JOURNAL OF HISTORY AND EDUCATION The Journal on the history of education and upbringing issued by the Polish Teachers’ Union in LXI 3–4 (241–242) 2018 The Journal of History and Education www.pho.znp.edu.pl THE SCIENTIFIC EDITORIAL BOARD PROF. MARIAN WALCZAK, PH.D. (CHAIRMAN), SŁAWOMIR BRONIARZ, PROF. WIESŁAW JAMROŻEK, PH.D., JÓZEF KRASUSKI, PH.D., PROF. ADAM MASSALSKI, PH.D., PROF. LECH MOKRZECKI,REDAKTOR PH.D., NACZELNY PROF. FRANK WYDAWNICTWA TOSCH, PH.D., (GERMANY), PROF. STEFANIA WALASEK,Joanna PH.D., Piasta-Siechowicz REV. PROF. EDWARD WALEWANDER, PH.D. REDITORIALADA NAUKOWA TEAM Agata Bogdańska, Cécile Bruley, Kazimierz Denek, Marinel Gerritsen, WITOLD CHMIELEWSKI (editor-in-chief) Anita Gis, Jerzy Kaniewski, Małgorzata Karwatowska, Piotr Łuszczykiewicz, Iwona Morawska, Bernadeta Niesporek-Szamburska, Regina Pawłowska, Kornelia Rybicka,MEMBERS Feliks OF THE Tomaszewski, EDITORIAL TEAMSławomir Żurek JERZY DOROSZEWSKI, JÓZEF MIĄSO, KAROL POZNAŃSKI, HALINA TABORSKAZ (GREATESPÓŁ R BRITAIN),EDAKCYJNY MARIAN WALCZAK Redaktorzy językowi – Renata Domińczak, Shala Barczewska Redaktor tematyczny – Piotr Lenartowicz Redaktor technicznyREVIEWERS – Maja FOR VOLUME Witkowska-Ciepluch ANETA BOŁDYREW,Redaktor REV. CZESŁAW statystyczny GALEK, – Maciej EDYTA Śmigaj GŁOWACKA-SOBIECH, ROMUALD GRZYBOWSKI,Redaktor naczelny JUSTYNA – Joanna GULCZYŃSKA, Piasta-Siechowicz WIESŁAW JAMROŻEK, JERZY KOCHANOWICZ, JOANNA KRÓL, WIESŁAWA LEŻAŃSKA, JUSTYNA ŁUKASZEWSKA-HABERKO,PROJEKT OKŁADKI ELŻBIETA MAGIERA, HANNA MARKIEWICZOWA,Wioletta Markiewicz, ANDRZEJ Maja MEISSNER, Witkowska-Ciepluch IWONA PUGACEWICZ, KRZYSZTOF RATAJCZAK, ELEONORA SAPIA-DREWNIAK, BARBARA SURMA, WIESŁAW THEISS, ADAM WINIARZ, URSZULA WRÓBLEWSKA ISSN-1642-8749 Firma jest członkiem Polskiej Izby Książki © Copyright by Wydawnictwo PedagogiczneTRANSLATION ZNP Spółka z o.o., Kielce 2015 MAŁGORZATA GRALEC EDITORIAL SUPPORT Książka, którą nabyłeś, jest dziełemPIOTR twórcy LENARTOWICZ i wydawcy. Prosimy, abyś przestrzegał praw, jakie im przysługują. Jej zawartość możesz udostępnić nieodpłatnie osobom bliskim lub osobiście znanym. Ale nie publikuj jej w Internecie. Jeśli cytujesz jej fragmenty, nie zmieniaj ich treści i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło. A kopiując jejTECHNICAL część, rób SUPPORTto jedynie na użytek osobisty. Szanujmy cudzą własność i prawo. WOJCIECH CIĄGŁO STUDIO DTPWięcej na www.legalnakultura.pl Polska Izba Książki Liczba arkuszy: 20,8 WYDAWNICTWO PEDAGOGICZNE ZNP Spółka z o.o. 25-520 Kielce, ul. Targowa 7A/1 tel./faks 41 346 21 80, 41 346 21 81, 41 366 07 01 e-mail: [email protected], [email protected], [email protected] www.wydped.pl CONTENT ARTICLES AND DISSERTATIONS BOŻENA SIERADZKA-BAZIUR: The evolution of scientific language of peda- gogy on the example of Książki o wychowaniu dzieci [Books on children’s upbringing] by Erasmus Gliczner in the context of contemporary determi- nants of the language of science (DOI: 10.17460/PHO_2018.3_4.01) ................. 5 GABRIELA PAPROTNA: Educating female preschool teachers on the territory of Poland in the 19th century and the first half of the 20th century. An outline of the problem (DOI: 10.17460/PHO_2018.3_4.02) ................................................. 17 WIESŁAWA LEŻAŃSKA: The image of the early school education teacher in the pedagogy of Stefan Szuman (1889–1972) (DOI: 10.17460/PHO_2018.3 _4.03) .................................................................................................................... 33 KRZYSZTOF JAKUBIAK: A historiographical, historiosophical and pedago- gical discourse about the national character of Poles from the turn of the 19th century to the 20th century (DOI: 10.17460/PHO_2018.3_4.04) ....................... 48 JOANNA SOSNOWSKA: German education in Łódź before 1914 – the orga- nization, structure, and the directions of development (DOI: 10.17460/ PHO_2018.3_4.05) ............................................................................................. 59 JERZY DOROSZEWSKI: The educational and cultural activity of teachers’ semi- nars in Poland between 1918–1937 (DOI: 10.17460/PHO_2018.3_4.06) ........... 83 WIESŁAW THEISS: The participation of Helena Radlińska in the European so- cial and pedagogical movement (1918–1939) (DOI: 10.17460/PHO_2018.3 _4.07) ................................................................................................................. 103 ELŻBIETA MAGIERA: The formal aspects of the activities conducted by School Students‘ Sightseeing Clubs in the Second Republic of Poland (1918–1939) (DOI: 10.17460/PHO_2018.3_4.08) ................................................................... 121 EDYTA KAHL-ŁUCZYŃSKA: The peculiarity of the ideological pedagogy as a scientific basis of Socialist education in People’s Poland – source, idea, im- plementation (DOI: 10.17460/PHO_2018.3_4.09) ............................................. 142 MATERIALS LUDWIK GRZEBIEŃ: Reflections on the historiography of the Commission of National Education in the last 50 years (DOI: 10.17460/PHO_2018.3_4.10) .... 173 REV. ANDRZEJ PAWEŁ BIEŚ SJ: The Jesuits as the body of teachers and the body of students in the Russian empire 1773–1820 (DOI: 10.17460/PHO_2018.3 _4.11) .................................................................................................................. 184 JÓZEF MIĄSO: Engraved in memory. A fragment of autobiography (DOI: 10.17460/PHO_2018.3_4.12) .............................................................................. 197 PROFILES ŁUKASZ KALISZ: Charitable work of rev. Karol Lubianiec (1866–1942) (DOI: 10.17460/PHO_2018.3_4.13) .............................................................................. 217 TERESA ZANIEWSKA: Rev. Dr. Bolesław Domański (1872–1939), a priest with the Rodło emblem (DOI: 10.17460/PHO_2018.3_4.14) .................................... 228 REVIEWS Mieczysław Ryba: Katolicki Uniwersytet Lubelski. Korzenie, początki, źródła tożsamości [The John Paul II Catholic University of Lublin. Its roots, be- ginnings, and the sources of identity], Warszawa–Radzymin 2018, p. 176 – REV. EDWARD WALEWANDER, ALEKSANDRA RUTKOWSKA ....... 249 Witold Chmielewski: Zwalczanie wychowania religijnego w szkołach w latach 1944–1950 [Combating religious education in schools between 1944‒1950], Kraków 2017, p. 283 – HANNA MARKIEWICZOWA ................................... 252 Z badań nad tradycją polskiej pedagogiki. Tom IV. Władza – edukacja – wie dza [From the research on tradition of the Polish pedagogy. Volume No. 4. Power – education – knowledge], scientific ed. J. Król, Szczecin 2016, p. 209 – PAULINA WĘŻNIEJEWSKA ....................................................................... 257 Robert Marcin Solis: Problematyka kościelna w pamiętnikarstwie polskim XIX wieku [The issue of church in Polish memorials in the 19th century], Lublin 2018, p. 141 – PIOTR KOWOLIK ..................................................................... 262 CHRONICLE ALICJA ZAGRODZKA: The report from the meeting of the Team of the his- tory of education at the committee on pedagogical sciences of the Polish Academy of Sciences, Warszawa, 11 October 2018 ........................................ 265 JOANNA SOSNOWSKA: The scientific conference:Sciences on education after the restoration of independence. Pedagogues ‒ Institutions ‒ Literature, Łódź, 17 September 2018 ................................................................................... 270 ANNA WOJEWODA: The scientific seminar: The history of education in peda- gogical press, Obrzycko, 27–28 June 2018 ....................................................... 274 ARTICLES AND DISSERTATIONS The Journal of History and Education 2018, No. 3–4 PL ISSN 0033-2178 BOŻENA SIERADZKA-BAZIUR ORCID: 0000-0002-4214-7268 The Institute of Polish Language – the Polish Academy of Sciences PAN Kraków DOI: 10.17460/PHO_2018.3_4.01 THE EVOLUTION OF SCIENTIFIC LANGUAGE OF PEDAGOGY ON THE EXAMPLE OF KSIĄŻKI O WYCHOWANIU DZIECI [BOOKS ON CHILDREN’S UPBRINGING] WRITTEN BY ERASMUS GLICZNER1 IN THE CONTEXT OF CONTEMPORARY DETERMINANTS OF THE LANGUAGE OF SCIENCE INTRODUCTION In the sixteenth century, Poland experienced a boom in the literature in Polish, including scientific publications. The situation was affected i.a. by social transfor- mations, separation of a number of fundamental scientific disciplines, development of technology, printing, modernization of education, increase in the number of lit- erate people who were interested in social changes and achievements in science. In the Renaissance, similarly as in the Middle Ages, Latin was the language of sci- entific discourse, and Polish papers on issues related to acquiring new knowledge 1 E. Gliczner, Książki o wychowaniu dzieci barzo dobre, pożyteczne i potrzebne, z których rodzicy ku wychowaniu dzieci swych naukę dołożną wyczerpnąć mogą. Teraz nowo uczynione i z pilnością wyrobione [Very good, useful and necessary books on children’s upbringing which might be consulted by parents. Re- cently published and carefully prepared], were printed in Cracow by Mateusz Siebenejcher A.D.M.D.L. VIII. This Renaissance work is available on-line: Dolnośląska Biblioteka Cyfrowa, (access: 7.07.2018) at: http://www. dbc.wroc.pl. The quotations from this work were included in the article in a simlified transcription on the basis of the 19th century edition: Erasmus Gliczner, Książki o wychowaniu dzieci [Books on children’s upbringing], Kraków, Published by D. E. Friedlein’s bookshop, 1876, prepared for printing by W. Wisłocki. 6 BOŻENA SIERADZKA-BAZIUR about the world