Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora

ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

DOKTORA TEZİ

MALATYA HAVZASINDAKİ SIĞ DENİZEL SEDİMANLARIN OLİGO- MİYOSEN BENTİK FORAMİNİFER TANIMLAMASI VE BİYOSTRATİGRAFİSİ

Fatma GEDİK

JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI

ANKARA 2010

Doktora Tezi

Malatya havzasındaki sığ denizel sedimanların oligo-miyosen bentik foraminifer tanımlaması ve biyostratigrafisi

Fatma GEDİK

Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı

Danışman: Prof. Dr. Yavuz OKAN

Bu çalışma ile, Doğu Toroslar’da Malatya ilinin batısındaki Akçadağ ilçesi civarında geniş alanlarda yüzeyleyen Oligo-Miyosen yaşlı birimlerin iri bentik foraminiferlere dayalı biyostratigrafisinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu amaçla, stratigrafik ve paleontolojik incelemeler yapmak üzere seçilen dört lokasyondaki ölçülü stratigrafik kesitte sistematik örnek alımı gerçekleştirilmiştir. Alınan toplam 182 adet sert kayaç örneğinden elde edilen bentik foraminiferler tanımlanarak bölgedeki sığ / çok sığ denizel çökellerde Oligosen’e ait SBZ 21-22 (Rupeliyen-Erken Şattiyen), SBZ-23 (Geç Şattiyen) ile Burdigaliyen’e ait SBZ-25 olmak üzere toplam üç biyozon saptanmıştır. İstifte stratigrafik olarak Şattiyen ile Burdigaliyen yaşlı birimler arasındaki marnlarda tespit edilen planktik foraminifer ve nannoplankton topluluğu olasılıkla Akitaniyen yaşına işaret etmektedir. Saptanan bentik foraminifer taksonlarının biyostratigrafik konumlarına dayanarak bölgede Oligosen-Miyosen geçişi belgelenmiştir.

Paleontolojik incelemeler sonucu Soritidae, Planorbulinidae, Peneroplidae, Austrotrillinidae, Alveolinidae, Lepidocyclinidae, Miogypsinidae, Rotaliidae ve Nummulitidae familyalarına ait toplam 18 cins 31 tür tanımlanmıştır. İlk defa bu çalışma ile Miogypsinidae familyasına ait bir cins (Postmiogypsinoides intermedius n. gen., n. sp.) ve bir tür (Miogypsinoides akcadagensis), Planorbulinidae familyasına ait üç tür (Neoplanorbulinella ? minuta n. sp., N. ? malatyaensis n. sp., N. ? conica n. sp.) olmak üzere 1 yeni cins ve 5 yeni tür tanımlanmıştır.

Şubat 2010, 184 sayfa

Anahtar Kelimeler: Bentik foraminifer, Oligosen, Miyosen, Biyostratigrafi, Malatya.

i ABSTRACT

Ph.D. Thesis

Benthıc foramınıferal descrıptıon and bıostratıgraphy of olıgo-mıocene shallow-water sedıments of malatya basıns

Fatma GEDİK

Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Geological Engineering

Supervisor: Prof. Dr. Yavuz OKAN

In this study, it is aimed to figure out the biostratigraphy of Oligo-Miocene aged units cropping out extensively in the vicinity of Akçadağ town located in the west of Malatya, the eastern Taurids based on larger benthic foraminifera. This purpose, systematic sampling in the measured stratigraphic sections in four locations selected to carry out stratigraphic and paleontological studies was realized. The benthic foraminifera obtained from the 182 samples were identified and three biozones, SBZ 21-22 (Rupelian-Early Chattian), SBZ-23 (Late Chattian) and SBZ-25 (Burdigalian) were determined in the shallow-very shallow marine sediments. Planktic foraminifera and nannoplanktons assemblages, which were described in the marls between the Chattian and Burdigalian units, indicate possibly Aquitanian age. In the region, Oligocene-Miocene boundary is recognized based on the benthic foraminifera assemblages mainly.

As a result of paleontological investigations, total 18 genus and 31 species belonging to families of Soritidae, Planorbulinidae, Peneroplidae, Austrotrillinidae, Alveolinidae, Lepidocyclinidae, Miogypsinidae, Rotaliidae and Nummulitidae families were defined. One new genus (Postmiogypsinoides intermedius n. gen., n. sp.) and one new species (Miogypsinoides akcadagensis Gedik ve Sirel) belonging to the family Miogypsinidae and three new species (Neoplanorbulinella ? minuta n. sp., N. ? malatyaensis n. sp., N. ? conica n. sp.) belonging to the family Planorbulinidae were described firstly in this study.

February 2010, 184 pages

Key Words: Benthic foraminifera, Oligocene, Miocene, Biostratigraphy, Malatya.

ii TEŞEKKÜR

Bu çalışma Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalında Prof. Dr. Yavuz OKAN danışmanlığında Doktora Tezi olarak hazırlanmıştır.

Bu doktora çalışmasının gerçekleşmesinde, her aşamadaki destek, yardım, katkı, bilgi, görüş, eleştiri ve anlayışından dolayı değerli hocam Sayın Dr. Ercüment SİREL’e, destek ve yardımlarından dolayı tez danışmanım değerli hocam Sayın Prof. Dr. Yavuz OKAN’a tüm emekleri için teşekkür ve saygılarımı sunarım.

Çalışmada kullanılan planktik foraminifer örneklerinin tayinlerini gerçekleştiren değerli meslektaşım Sayın Dr. Aynur HAKYEMEZ’e (MTA), Ostrakod tayinlerinden dolayı Sayın Dr. Gönül ÇULHA’ya (MTA), Nannoplanktonları tanımlayan Sayın Y. Müh. Ayşegül AYDIN’a (MTA) ve makrofosil tanımlamalarından dolayı Sayın Dr. Yeşim İSLAMOĞLU’na (MTA) çok teşekkür ederim.

Bu çalışmanın sonuçlanması için gerekli laboratuvar çalışmalarımda yardımlarından dolayı ince kesit laboratuvarı çalışanlarından Sayın Orhan SAZLI, Sayın Tayyar BAYDAR ve Sayın Davut TURAN’a teşekkür etmeyi borç bilirim.

Tezin arazi çalışmaları sırasında kamp olanaklarını sağlayan MTA Genel Müdürlüğü Jeoloji Etütleri Daire Başkanlığı’ndan Sayın Dr. Yavuz BEDİ’ye ve tüm kamp elemanlarına, özellikle arazi çalışmalarımdaki yardımlarından dolayı Sayın Dr. Halil YUSUFOĞLU’na, Sayın Korhan ÇAKIR, Sayın Özgür KANDEMİR, Sayın Fatih KANAR ve Sayın Yalçın ŞENTÜRK’e teşekkür ederim.

Tezin yazım aşamasındaki yardımlarından dolayı Sayın Yrd. Doç. Dr. Alican KOP’a (KSÜ), Sayın Dr. Tuğrul Şükrü YURTSEVER’e (MTA), Sayın Utku Ahmet ÖZDEN’e (RWTH-Aachen, Institute for Materials Appications in Mechanical Engineering), Sayın Dr. Gonca NALCIOĞLU (MTA), Sayın Dr. Evren Atakay GÜNDOĞDU (MTA), Sayın Dr. Füsun Yiğit FARİDFATHİ (MTA), Sayın Refahat OSMANÇELEBİOĞLU (MTA), Sayın Dr. Levent KARADENİZLİ ve Sayın Dr. Özden İLERİ (MTA)’ye teşekkür ederim.

iii

Bu tez çalışması sırasında karşılaştığım tüm sorunları ve sıkıntıları benimle paylaşan, her zaman yanımda olan ve destek veren aileme sabır ve hoşgörülerinden dolayı teşekkür ederim.

Fatma GEDİK

Ankara, Şubat 2010

iv İÇİNDEKİLER

ÖZET ...... i ABSTRACT...... ii TEŞEKKÜR ...... iii ŞEKİLLER DİZİNİ ...... vi ÇİZELGELER DİZİNİ ...... vii 1. GİRİŞ ...... 1 1.1 Çalışmanın Amacı ...... 1 1.2 Materyal ve Yöntem ...... 3 1.2.1 Büro çalışmaları ...... 3 1.2.2 Saha çalışmaları ...... 3 1.2.3 Laboratuvar çalışmaları ...... 4 1.2.4 Tez yazım aşaması ...... 5 1.3 Önceki çalışmalar ...... 5 2. GENEL JEOLOJİ ...... 15 2.1 Bölgesel Jeoloji ...... 15 2.1.1 Oligosen öncesi ve Miyosen sonrası yaşlı birimler ...... 15 2.2 Çalışma Alanının Genel Özellikleri ve Stratigrafisi ...... 17 2.2.1 Yeşilyurt formasyonu (Ty) ...... 17 2.2.2 Muratlı formasyonu (Tom) ...... 17 2.2.3 Petekkaya formasyonu (Tp) ...... 18 2.2.4 Haçova Volkanitleri (Th) ...... 18 2.2.5 Sultansuyu formasyonu (Ts) ...... 19 2.2.6 Beylerderesi formasyonu (Tqb) ...... 19 2.2.7 Alüvyon (Qal) ...... 19 2.3 Ölçülü Stratigrafik Kesitlerin Tanıtımı ...... 21 2.3.1 Kuzkaya Ölçülü Stratigrafik Kesiti (FGK) ...... 21 2.3.2 Develi Ölçülü Stratigrafik Kesiti (FGD) ...... 26 2.3.3 Edilme Ölçülü Stratigrafik Kesiti (FGM) ...... 31 2.3.4 Karamağara Ölçülü Stratigrafik Kesiti (HYM) ...... 36 3. SİSTEMATİK PALEONTOLOJİ ...... 43 4. BİYOSTRATİGRAFİ ...... 107 5. SONUÇLAR ...... 115 KAYNAKLAR ...... 118 ÖZGEÇMİŞ ...... 177

v ŞEKİLLER DİZİNİ

Şekil 1.1 Çalışma alanının yer bulduru haritası ...... 1 Şekil 2.1 İnceleme alanı ve civarının jeoloji haritası (Bilgiç 2002) ...... 16 Şekil 2.2 Çalışma alanının genelleştirilmiş stratigrafik kesiti (Karaman vd. 1993’den alınmıştır)...... 20 Şekil 2.3 Kuzkaya Ölçülü Stratigrafik Kesiti (FGK) bulduru haritası ...... 23 Şekil 2.4 Kuzkaya Ölçülü Stratigrafi Kesiti’nde tespit edilen bentik foraminiferlerin stratigrafik dağılımları (KB Akçadağ, B Malatya) ...... 25 Şekil 2.5 Develi ve Edilme Ölçülü Stratigrafik Kesitleri bulduru haritası (L39b3, Karaman vd. 1993)...... 28 Şekil 2.6 Develi Ölçülü Stratigrafik Kesiti’nde tespit edilen bentik foraminiferlerin stratigrafik dağılımları (B Akçadağ, B Malatya) ...... 30 Şekil 2.7 Edilme ölçülü stratigrafik kesitinde kırıntılı kireçtaşı ve marn ardalanması (GB’dan KD’ya bir bakış) ...... 31 Şekil 2.8 Edilme ölçülü stratigrafik kesitinde kırıntılı kireçtaşı ve marn ardalanması, en üst düzeylerdeki erime boşluklu resifal kireçtaşları (GD’dan KB’ya bir bakış) ...... 33 Şekil 2.9 Edilme ölçülü stratigrafik kesitinde kırıntılı kireçtaşı ve marn ardalanması, en üst düzeylerdeki erime boşluklu resifal kireçtaşları (D’dan B’ya bir bakış) ...... 34 Şekil 2.10 Edilme Ölçülü Stratigrafik Kesiti’nde tespit edilen bentik foraminiferlerin stratigrafik dağılımları (GB Akçadağ, B Malatya) ...... 35 Şekil 2.11 Karamağara Ölçülü Stratigrafik Kesiti bulduru haritası (L40 a1, Karaman vd., 1993) ...... 40 Şekil 2.12 Karamağara Ölçülü Stratigrafik Kesiti’nde tespit edilen bentik foraminiferlerin stratigrafik dağılımları (KD Akçadağ, B Malatya) ...... 42 Şekil 3.1 Neoplanorbulinella cinsinin yapısal elemanları...... 51 Şekil 3.2 Miogypsinoides cinsinin yapısal elemanları (Örnek No: FGM-30A/3/1; FGM-30A/12/1; FGM-30A/5/2) ...... 80 Şekil 3.3 Postmiogypsinoides n. gen. cinsinin yapısal elemanları...... 88 Şekil 4.1 Çalışma alanındaki ölçülü stratigrafik kesitlerin litostratigrafik ve biyostratigrafik korelasyon tablosu ...... 112

vi ÇİZELGELER DİZİNİ

Çizelge 1.1 Malatya Havzası’nda daha önce yürütülmüş olan bazı çalışmalara ilişkin stratigrafik korelasyon çizelgesi ...... 11 Çizelge 1.2 Malatya Havzası’nda daha önce yürütülmüş olan çalışmalara ilişkin biyostratigrafik korelasyon çizelgesi ...... 14 Çizelge 2.1 Kuzkaya ölçülü stratigrafik kesitinde tespit edilen fauna ve flora toplulukları ...... 24 Çizelge 2.2 Develi ölçülü stratigrafik kesitinde tespit edilen fauna ve flora toplulukları ...... 29 Çizelge 2.3 Edilme ölçülü stratigrafik kesitinde tespit edilen fauna ve flora toplulukları ...... 36 Çizelge 2.4 Karamağara ölçülü stratigrafik kesitinde tespit edilen fauna ve flora toplulukları .. 41 Çizelge 3.1 A. kirkukensis’in biyometrik özelliklerini gösteren tablo. Ölçümler: (mm) ...... 44 Çizelge 3.2 A. hensoni’nin biyometrik özelliklerini gösteren tablo. Ölçümler: (mm) ...... 46 Çizelge 3.3 P. brönnimanni’nin biyometrik özelliklerini gösteren tablo. (Ölçümler: mm) ...... 50 Çizelge 3.4 Neoplanorbulinella ? türlerinin spesifik özelliklerini gösterir tablo...... 52 Çizelge 3.5 A. asmariensis’in spesifik özelliklerini gösterir tablo. Ölçümler (mm) ...... 61 Çizelge 3.6 A. brunni’nin spesifik özelliklerini gösterir tablo. (Ölçümler: mm) ...... 63 Çizelge 3.7 A. howchini’nin spesifik özelliklerini gösterir tablo. Ölçümler (mm) ...... 65 Çizelge 3.8 B. curdica’nın spesifik özelliklerini gösterir tablo. Ölçümler (mm) ...... 67 Çizelge 3.9 B. merici’nin spesifik özelliklerini gösterir tablo. Ölçümler (mm) ...... 70 Çizelge 3.10 N. praemarginata’nın spesifik özelliklerini gösterir tablo. Ölçümler (mm) ...... 73 Çizelge 3.11 N. partita’nın spesifik özelliklerini gösterir tablo. Ölçümler (mm) ...... 75 Çizelge 3.12 N. morgani’nin spesifik özelliklerini gösterir tablo. Ölçümler (mm) ...... 77 Çizelge 3.13 E. cf. formosoides’in spesifik özelliklerini gösterir tablo. Ölçümler (mm) ...... 78 Çizelge 3.14 M. akcadagensis’in spesifik özelliklerini gösterir tablo. Ölçümler (mm) ...... 81 Çizelge 3.15 M. bantamensis’in spesifik özelliklerini gösterir tablo. Ölçümler (mm) ...... 83 Çizelge 3.16 Miogypsinoides türlerinin spesifik özelliklerini gösterir tablo. Ölçümler (mm) .... 84 Çizelge 3.17 M. cf. complanatus’un spesifik özelliklerini gösterir tablo. Ölçümler (mm) ...... 86 Çizelge 3.18 P. intermedius n. gen., n. sp.’un spesifik özelliklerini gösterir tablo. Ölçümler (mm) ...... 89 Çizelge 3.19 Postmiogypsinoides sp.’nin spesifik özelliklerini gösterir tablo. Ölçümler (mm) ...... 91 Çizelge 3.20 M. globulina’nın spesifik özelliklerini gösterir tablo. Ölçümler (mm) ...... 95 Çizelge 3.21 M. polymorpha’nın spesifik özelliklerini gösterir tablo. Ölçümler (mm) ...... 97 Çizelge 3.22 M. cf. thecideaformis’in spesifik özelliklerini gösterir tablo. Ölçümler (mm) .... 100 Çizelge 3.23 N. lithothamnica’nın spesifik özelliklerini gösterir tablo. Ölçümler (mm) ...... 101 Çizelge 3.24 N. cf. vascus’un spesifik özelliklerini gösterir tablo. Ölçümler (mm) ...... 106 Çizelge 4.1 Geç Eosen’den Geç Miyosen’e kadar jeokronoloji ve biyostratigrafi tablosu (Hardenbol vd. 1998), Cahuzac ve Poignant (1997) (İri Bentik Foraminifer Zonları), Berggren vd. (1995) (Planktik Foraminifer ve Kalkerli Nannoplankton Zonları) ...... 111 Çizelge 4.2 Oligosen-Alt Miyosen biyozonlarındaki bentik foraminifer türlerinin stratigrafik dağılımları ...... 113 Çizelge 4.3 Çok sığ / sığ denizel bentik biyozonlarının Rupeliyen-Şattiyen ve Burdigaliyen’deki dağılımları ...... 114

vii 1. GİRİŞ

1.1 Çalışmanın Amacı

Tez çalışmasında, Malatya havzasında depolanmış ve geniş alanlarda yüzeyleyen Oligo- Miyosen yaşlı istiflerin bentik foraminiferlerinin sistematik tanımlanması ve biyostratigrafisinin belirlenmesi hedeflenmiştir. Söz konusu birimler Malatya ilinin batısında Akçadağ-Levent, kuzeybatısında ise Kurşunlu-Yazıhan civarında yüzeylenmekte olup bu çalışma Akçadağ-Levent bölgesinde gerçekleştirilmiştir (Şekil 1.1).

Şekil 1.1 Çalışma alanının yer bulduru haritası

1 İnceleme alanı Doğu Anadolu Bölgesi’nde, Malatya ili batısındaki Akçadağ ilçesi civarında Malatya L39-b2, b3 ve Malatya L40-a1 paftalarında yer almaktadır. Akçadağ ilçesinin güneyinde Doğanşehir, kuzeyinde Hekimhan, kuzeybatısında Darende, kuzeydoğusunda Yazıhan, güneydoğusunda Yeşilyurt ilçeleri ile batısında Kürecik, kuzeybatısında ise Levent Kasabası yer almaktadır. İlçe Malatya il merkezine 35-40 km, ülkemizin önemli enerji üretim alanlarından biri olan Karakaya Barajı ile de yaklaşık 50-55 km mesafede bulunmaktadır.

Bölgede jeolojik çalışmalar yapılmış ancak bentik foraminifer topluluğuna dayalı biyostratigrafik incelemeler sınırlı kalmıştır. Örçen (1986), Medik-Ebreme (KB Malatya) dolayındaki, Orta-Üst Eosen ve Alt Miyosen serilerine ait çökel kayaların paleontolojisini inceleyerek 12 fosil topluluğu saptamış ve paleoekolojik konumlarını belirtmiştir. Özgür (1992), Levent yöresi Miyosen tortullarının küçük foraminiferleri ile kalkerli nannoplanktonlarının biyostratigrafisini belirlemiştir. Akçadağ-Levent civarında yapılmış önceki çalışmalarda, fosil tanımlamalarındaki yetersizlik nedeniyle Oligosen’e ait birimler ayırt edilememiş, bu birimler en Erken Miyosen’e karşılık gelen Akitaniyen olarak yaşlandırılmışlardır. Aynı bölgede Karaman vd. (1993) tarafından stratigrafik kesitler alınarak çalışılmış ve paleontolojik tanımlamalarla bölgede varlığı daha önce bilinmeyen Oligosen serisi ilk kez belirlenmiştir. Sirel (2003) ise Akçadağ’ın batısındaki Develi köyünde Bartoniyen’den Alt Miyosen’e kadar devamlı bir istifde çalışmış, litolojik birimleri ve içerdikleri foraminifer topluluklarını tanımlamıştır. Ancak araştırmacı Miyosen istiflerinin bentik foraminifer tanımlamalarını ve biyostratigrafisini çalışma dışında tutmuştur.

Yukarıda kısaca tanıtılan çalışmalar, Oligo-Miyosen istifini bir bütün olarak ele almayıp belirli yörelerde, belirli fosil toplulukları üzerinde yoğunlaşılarak yapılmıştır. Bu tez çalışmasında ise iri bentik foraminifer içeren Oligo-Miyosen yaşlı birimlerin tümü ele alınmıştır. Bu kapsamda, arazide ölçülü stratigrafi kesiti için uygun alanlar seçilirken birimlerin bentik foraminiferce zengin olmasına özen gösterilmiştir. Bu çalışma, söz konusu birimlerde yeni paleontolojik ve biyostratigrafik verilerden de yararlanarak önceki çalışmalarda öne sürülen yaş bulgularının yeniden değerlendirilmesini ve

2 Malatya havzasının Oligo-Miyosen dönemine ait iri bentik foraminifer biyostratigrafisinin ortaya konulmasını amaçlamaktadır.

1.2 Materyal ve Yöntem

Çalışma alanında (Akçadağ-Levent) dört ölçülü stratigrafi kesitten alınan 182 adet sert kayaç örneği inceleme materyalini oluşturmaktadır. Ayrıca planktik foraminifer, nannoplankton ve ostrakodlara ait fauna ve floranın saptanması için derlenen killi kireçtaşı-marn örnekleri ve makrofosiller biyostratigrafinin belirlenmesinde karşılaştırma amaçlı kullanılmıştır. Planktik foraminiferler Dr. Aynur HAKYEMEZ (MTA), nannoplanktonlar Ayşegül AYDIN (MTA), ostrakodlar Dr. Gönül ÇULHA (MTA), makrofosiller Dr. Yeşim İSLAMOĞLU (MTA) tarafından tayin edilmiştir.

Araştırma başlıca arazi ön çalışması, arazi çalışması, laboratuvar çalışmaları ve sonuçların değerlendirilip yorumlanması kapsamındaki tez yazım aşaması olmak üzere dört evrede gerçekleştirilmiştir.

1.2.1 Büro çalışmaları

Arazi çalışması öncesinde 1/100 000 ve 1/25 000 ölçekli jeolojik haritalar incelenmiş, önceki çalışmalar gözden geçirilerek çalışılacak formasyonlar ve kesit alınabilecek yerler belirlenmiştir. Bu aşamada, ayrıca literatür taraması yapılarak bölgede daha önce yapılmış olan çalışmalarda saptanmış biyozonlar gruplandırılarak çalışma alanı ile deneştirilmiştir.

1.2.2 Saha çalışmaları

Arazi çalışması 2005 - 2008 yılları arasında gerçekleştirilmiştir. Bu aşamada, inceleme alanında daha önce yürütülmüş çalışmalar da esas alınarak saha gözlemleri yapılmış ve Oligo-Miyosen yaşlı istiflere ilişkin yüzeylenmeler incelenmiştir. Söz konusu birimlerin birbirleriyle olan stratigrafik ilişkileri konusunda da gözlemler yapılmıştır. Oldukça sarp ve engebeli bir arazide yer alan çalışma alanından sistematik örnek toplanması ve

3 önemli görülen alanlardan ölçülü stratigrafi kesitlerinin hazırlanmasını içeren saha çalışmalarında, Levent Kasabası ile Akçadağ ilçesi civarında toplam 4 adet ölçülü kesit alınmıştır.

1.2.3 Laboratuvar çalışmaları

Araştırmanın en geniş kısmını oluşturan bu aşama, araziden derlenen kayaç örneklerinin mikropaleontolojik analizlerini kapsar. Bu amaçla kayacın konumuna uygun yönlü ince kesitler hazırlanmıştır.

Yönlü kesit yapılırken öncelikle fosil bir lam üzerine kanada balsamıyla istenen kesite uygun konumda sabitlenir. Daha sonra, mikroskop altında sık sık denetlenerek, aşındırıcı yardımıyla bir cam üzerinde bir tarafı aşındırılır. Elde edilmek istenen düzleme gelindiğinde, lam üzerindeki fosil tersyüz edilerek istenen incelik elde edilinceye değin inceltilir.

Çoğu bentik foraminiferin tür ayrımları ancak belli yönde hazırlanmış bu kesitlerden elde edilen bilgilerle yapılabilmektedir. Çalışmamız kapsamında incelenen Borelis cinsine ait türlerin tanımlanabilmesi, jenerik özelliğin görülebileceği septula dizilimi için teğetsel (Levha 6, Şekil 13, 16, 22), açıklık yapıları için ekvatoral (Levha 6, Şekil 1, 14, 24; Levha 7, Şekil 4, 6-8), dolayısıyla tür tanımı için ideal eksenel kesitlerin incelenmesiyle mümkündür (Levha 6, Şekil 2, 4, 5, 8, 12, 19, 23, 26-28; Levha 7, Şekil 1-3, 9-11). Miogypsinid foraminiferlerin tür tanıtıcı verilerinin elde edilebilmesi için ise ekvatoral kesitlerinin hazırlanması gerekir. Nepiyonik aşamada çok hızlı ve farklı bir evrimsel gelişim gösteren miogypsinid foraminiferlerin taksonomik bölümlendirmesi bu aşamadaki gelişimin belirlenmesi ile yapılabilmektedir. Bu da ancak ideal ekvatoral kesitlerinin incelenmesiyle mümkündür (Levha 11, Şekil 1-3, 5; Levha 12, Şekil 1-4, 6; Levha 14, Şekil 1-6, 12; Levha 15, Şekil 1-3; Levha 18, Şekil 1; Levha 19, Şekil 1-4, 7, 11). Lepidocyclinid foraminiferlerin tür tanıtıcı verileri ise ekvatoral ve eksenel kesitlerinin hazırlanmasıyla ve yüzey görüntüleriyle elde edilmektedir (Levha 8, Şekil 1-13; Levha 9, Şekil 1-15; Levha 10, Şekil 4-7, 9-11). Kavkıları dairesel veya ışınsı, basık veya şişkin merceksi şekilli olup bu özellikleri ancak eksenel plandaki

4 görüntüleriyle ayırt edilmektedir. Protokonkun döterokonk tarafından sarılma şekli veya boyutlarının farklılığından doğan değişik görünümleri farklı isimler altında tanımlanmalarına sebep olur. Ancak ekvatoral plandaki kesitleri hazırlanarak gözlemlenebilen embriyonik gelişimleri en önemli tür tanıtıcı verilerdir. Kavkı yüzeyinde granül olarak görünüm veren sütunlar ve çevresindeki lateral localar rozetleri oluşturur. Rozetlerin şekli ve granülizasyon tür ayrımında önemli rol oynar. Bu niteliklerini ise yüzey görünümleriyle ayırmak mümkündür.

Bu çalışmada kireçtaşlarının dış yüzeyinden bir iğne yardımıyla 2 adet tane fosil elde edilmiştir (Levha10, Şekil 1, 3). Ağırlıklı olarak ise rastlantısal ve yönlü ince kesit yapımı yöntemi uygulanmıştır. Bu yöntem ile Develi Ölçülü Stratigrafi Kesiti’nden 98, Edilme Ölçülü Stratigrafi Kesiti’nden 300, Karamağara Ölçülü Stratigrafi Kesiti’nden 224 ve Kuzkaya Ölçülü Stratigrafi Kesiti’nden 200 adet olmak üzere toplam 822 adet preparat hazırlanmıştır.

1.2.4 Tez yazım aşaması

Çalışmanın bu aşamasında Akçadağ ilçesi ile Levent Kasabası civarından (Batı Malatya, Doğu Türkiye) elde edilen iri bentik foraminifer topluluğuna ait türler saptanmış ve bu türlerin zonları belirlenmiştir. Daha sonra çalışma alanının bentik iri foraminifer biyostratigrafisiyle, bölgesel çalışmalarda saptanan Oligo-Miyosen biyozonları arasında karşılaştırma yapılmıştır.

1.3 Önceki çalışmalar

Malatya ve civarında jeolojik amaçlı çalışmalar Blumenthal (1938) ile başlamış olup bölgede günümüze değin değişik kapsamlarda birçok çalışma gerçekleştirilmiştir. Bunlardan bölgenin genel jeolojik yapısının açıklanmasına yönelik çalışmalar;

Blumenthal (1938) “Şarki Toros mıntıkasında Hekimhan-Hasançelebi-Kangal irtifasında Jeolojik Araştırmalar” adlı çalışmasında kabaca bölgenin stratigrafisini ortaya çıkarmıştır. Araştırmacı özellikle Hekimhan ve civarındaki ofiyolitli seri ile bunları transgresif örten Üst Kretase çökellerini gözlemiştir. Hekimhan kuzeyindeki

5 Zorbehan Dağı’nın üst seviyelerinde Paleosen yaşlı dolomitik kireçtaşlarının ve Kuruçay’ın batısında Erdihan Dağı’nın aynı yaşta olduğunu söylemiştir.

Ayan (1961) “Malatya Kuzeyinin Hekimhan-Ebreme Köyü Bölgesinin Detay Jeolojisi ve Petrol İmkânları” adlı çalışmasında en altta Geç Jura-Erken Kretase yaşlı karbonat istifinin bulunduğunu, bunun üzerinde ise Priyaboniyen yaşlı kırıntılı ve karbonat çökellerinin yer aldığını belirlemiştir. Araştırmacı, Eosen yaşlı transgresif istifin üzerinde Geç Oligosen-Erken Miyosen yaşlı kumlu-killi kireçtaşı istifinin açısal uyumsuzlukla bulunduğunu ve bu istifi de uyumlu olarak Burdigaliyen yaşlı kumlu kireçtaşı, şeyl, kireçtaşı ardalanmasının üzerlediğini vurgulamıştır. Geç Oligosen-Erken Miyosen yaşlı düzeyleri Operculina complanata, Amphistegina radiata, Archaias sp., Burdigaliyen yaşlı düzeyleri ise Miogypsina irregularis, Miogypsina saitoi, Operculina complanata, Amphistegina radiata, Miogypsina sp. ve Miolepidocyclina ? sp. taksonlarının varlığı ile belirlemiştir.

Akkuş (1971) Darende-Balaban civarında yaptığı çalışmayla Mesozoyik yaşlı birimleri Jura-Erken Kretase yaşlı Geniz kalkerleri, Geç Kretase yaşlı Tohma resifleri ve kırıntılı kayaçları kapsayan Ulupınar formasyonu ile tanımlamıştır. Üst Kretase istiflerinin Jura- Erken Kretase yaşlı birimler üzerine uyumsuz olarak geldiğini gözlemlemiştir. Çalışmacı, Tersiyer yaşlı birimleri ise alttan üste doğru Lütesiyen yaşlı Korgan tepe konglomeraları, Yenice formasyonu (kumtaşı-marn-kireçtaşı ardalanması) ve Asartepe formasyonu (kireçtaşı-marn) ile bunlarla uyumlu Priyaboniyen yaşlı Darende ve Balaban formasyonları (jips arakatkılı kumtaşı-silttaşı-marn ardalanması) ve en üst bölümde de Asartepe formasyonu üzerine açısal uyumsuzlukla gelen Burdigaliyen yaşlı Tahtalıtepe formasyonu (marn-marnlı kireçtaşı- kireçtaşı) şeklinde sıralamıştır. Araştırmacı Tahtalıtepe formasyonu’nun yaşını Miogypsina irregularis, Miolepidocyclina burdigalensis, Amphistegina radiata, Miogypsina sp. ve Lepidocyclina sp. türlerine dayandırmıştır.

İlker ve Özyeğin (1971) “Malatya Baseni’nin Jeoloji Raporu” adlı çalışmalarında bölgede Paleozoyik’ten Kuvaterner’e kadar istiflerin bulunduğundan bahsederler. Temel birimleri olarak Paleozoyik, Jura-Kretase komprehensif serisi bulunmaktadır. Üst

6 Kretase bu birimleri uyumsuz olarak örtmektedir ve üç bölümde incelenmiştir. En altta konglomera, kumtaşı, marn; ortada rudistli kireçtaşı mercekleri; üstte ise gri renkli kireçtaşı, marn, killi kireçtaşı ve kumtaşı bulunur. Bu seri bölgenin bazı yerlerinde Paleosen’in pembemsi renkli konglomera, kumtaşı ve kireçtaşlarına geçer. Eosen istifi konglomera, kumtaşı, marn, kireçtaşı ardalanmasından oluşur. Oligosen gri renkli kumtaşı, marn, konglomera, kireçtaşı ve killi kireçtaşından oluşur ve 600 m. civarında bir kalınlığa sahiptir. Malatya ovasının kuzey kesimlerinde yüzeyleyen Miyosen birimleri denizel ve karasal formasyonlarla temsil edilmişlerdir. Denizel formasyonların kalınlığı 500 m. kadar olup üç seviye halinde bulunur. Altta sarımsı-gri renkli bol fosilli kireçtaşı, marn, kumtaşı; ortada kumtaşı, marn ve killi kireçtaşı ardalanımı; üstte ise bol Ostrea’lı kireçtaşları yer alır. Karasal şartların hüküm sürdüğü bir ortamda gelişen Üst Miyosen ise arada andezit, bazalt ve tüfit bantlarının bulunduğu kumtaşı, konglomera, kireçtaşı, marn, killi kireçtaşı ardalanımı şeklindedir.

Yoldaş (1972) “Malatya Kuzeyinin Jeolojisi ve Petrol İmkânları” adlı çalışmasında, Mesozoyik yaşlı birimlerin Geç Jura-Erken Kretase yaşlı kireçtaşları ve bunların üzerinde uyumsuz olarak yer alan Maastrihtiyen yaşlı resifal kireçtaşı mercekleri içeren konglomera-kumtaşı-şeyl-killi kireçtaşı serisinden oluştuğunu belirtmiştir. Senozoyik yaşlı çökel istifi ise Eosen (İpreziyen, Lütesiyen), Oligosen, Miyosen (Akitaniyen, Burdigaliyen) yaşlı birimleri kapsamaktadır. Araştırmacı, Lütesiyen yaşlı çökeller ile Akitaniyen, Akitaniyen yaşlı çökeller ile Burdigaliyen yaşlı çökeller arasındaki uyumsuzlukları gözlemlemiştir.

Kurtman (1978) Gürün bölgesinin jeolojisi ve tektonik özellikleri adlı çalışmasında Permo-Karbonifer, Mesozoyik (Jura-Kretase, Geç Kretase), Senozoyik (Lütesiyen, Priyaboniyen, Neojen) ve Kuvaterner yaşlı çökelleri ayırtlamıştır.

İzdar ve Ünlü (1985) “Hekimhan-Hasançelebi-Kulancak Bölgesinin Jeolojisi” adlı çalışmalarında bölgedeki litolojik üniteleri Alt, Orta ve Üst seri olarak üç gruba ayırmışlardır. Alt Seri; dolomitleşmiş kristalize kireçtaşları ve yarı mermerler ile serpantinitlerle yakından ilgili olan pembe kireçtaşları ve radyolaritlerden oluşmaktadır. Orta Seri; Üst Kretase transgresyonu ile başlayan ve Eosen’e geçen çeşitli litolojik

7 birimleri içerir. Üst Seriyi ise; Tersiyer yaşlı alacalı detritikler, marn ve kireçtaşları ile genç Tersiyer evaporitleri oluşturmaktadır.

Örçen (1986) Malatya ilinin kuzeybatısında Medik-Ebreme civarındaki çökel kayaların paleontolojisini ve biyostratigrafisini kapsayan çalışmasında Geç Jura’dan Kuvaterner’e kadar değişik yaşlarda formasyonların varlığından bahsetmiştir. Mikritik ve yer yer dolomitik kireçtaşlarından oluşan Geç Jura-Erken Kretase yaşlı Horasançal formasyonu açık şelf, bu formasyonu uyumsuzlukla üzerleyen çamurtaşı ara tabakalı çakıltaşlarından oluşan Paleosen yaşlı Medik formasyonunun ise alüvyon yelpazesi ortamlarında çökeldiğini belirtmiştir. Medik formasyonunu uyumsuzlukla üzerleyen Orta-Geç Eosen yaşlı Tohma formasyonunun çakıltaşı, kumtaşı, kireçtaşı-marn ardalanmasından oluştuğunu ve lagün, kumsal, şelf ortamlarında çökeldiğini belirtmiştir. Kırıntılı kireçtaşlarından oluşan ve Tohma formasyonunu uyumsuzlukla üzerleyen Akitaniyen yaşlı Çavuş formasyonunun ise sığ şelf ortamında çökeldiğini vurgulamıştır. Çavuş formasyonunu sığ ve açık şelf kökenli kırıntılı kireçtaşı, marn ve resifal kireçtaşı istifiyle belirlenen Burdigaliyen yaşlı Ansurçay formasyonunun uyumsuz olarak üzerlediğini belirtmiştir. Araştırmacı, paleontolojik verilere dayanarak Alt Lütesiyen’de Velates schmiedeli biyozonu; Orta Lütesiyen’de Nummulites pinfoldi biyozonu; Üst Lütesiyen’de Nummulites aturicus biyozonu, Nummulites perforatus asbiyozonu; Alt Priyaboniyen’de Nummulites fabianii biyozonu, Chapmanina gassinensis asbiyozonu; Akitaniyen’de Miogypsinoides complanatus biyozonu, Burdigaliyen’de Miogypsina irregularis ve Miogypsina intermedia biyozonlarını saptamış ve bu biyozonların Türkiye ve dünyanın çeşitli bölgelerindeki eşdeğerleriyle biyostratigrafik ve kronostratigrafik korelasyonlarını yapmıştır.

Karaman vd. (1993) Malatya L39 ve L40 paftalarında yer alan inceleme sahasında Doğu Torosların önemli tektonik ve yapısal birimlerinin yüzeylendiğini belirtmişlerdir. Çalışmacılar bölgenin stratigrafik istifinde en altta Arap Platformuna ait birimlerin yer aldığını (Eosen yaşlı Midyat formasyonu ve Erken Miyosen yaşlı Lice formasyonu), bunların üzerinde de tektonik konumlu olarak önce Pütürge Metamorfitlerinin daha sonra da uyumsuzlukla Orta Eosen yaşlı Maden karmaşığının yer aldığını vurgulamışlardır. Orta Eosen yaşlı Maden karmaşığı üzerinde ise yine tektonik konumlu

8 olarak alttan üste doğru Geç Kretase yaşlı Kömürhan ofiyolit ve meta-ofiyolitleri ve Baskil magmatitleri ile volkano-sedimanter örtü kayaçlarının bulunduğunu gözlemlemişlerdir.

Araştırmacılar Jura-Kretase yaşlı Geniz Kireçtaşı ile Malatya Metamorfitlerinin dokanak ilişkisinin net olmadığını, ancak Geç Kretase yaşlı Gündüzbey formasyonunun Malatya Metamorfitleri üzerinde uyumsuzlukla yer aldığını belirlemişlerdir. Tersiyer yaşlı çökeller en altta Paleosen (Monsiyen) yaşlı Bent formasyonu ile başlamaktadır. İlk defa bu çalışmada tanımlanan ve kısıtlı yayılıma sahip olan birim Geç Kretase yaşlı Gündüzbey formasyonunu uyumsuzlukla örtmektedir. Bent formasyonu ile üzerine gelen ve havzada oldukça geniş bir yayılıma sahip olan Orta-Geç Eosen yaşlı Yeşilyurt formasyonunun dokanağı da uyumsuzdur.

Eosen yaşlı birimler üzerinde geçişli olarak yer alan ve daha önceki çalışmalarda fosil tanımlamalarındaki yetersizlikler nedeniyle Akitaniyen yaşlı olarak kabul edilmiş olan çökellerin Oligosen yaşlı olduğunu öne sürmüşler ve Muratlı formasyonu olarak adlandırmışlardır. Sözkonusu birimi Miogypsinoides cf. complanatus, Planorbulina brönnimanni, Victoriella conoidea, Eulepidina cf. dilatata, Nephrolepidina sp., Amphistegina sp., Archaias sp., Spiroclypeus sp., Heterostegina sp. ve Austrotrillina sp. taksonlarının varlığı ile ayırt etmişlerdir. Birim, üzerinde yer alan Erken Miyosen yaşlı Petekkaya formasyonu ile uyumludur. Araştırmacılar Erken Miyosen yaşlı bu birimi de Miogypsina sp., Borelis sp., Asterigerina sp., Acervulina sp. ve Elphidium sp.’nin varlığına dayandırmışlardır. Bölgede tanımlanan daha genç yaşlardaki birimler ise altındaki birimlerle uyumsuz ilişkili olan Geç Miyosen-Erken Pliyosen ? yaşlı Haçova volkanitleri, Pliyosen yaşlı Sultansuyu formasyonu, Pliyo-Kuvaterner yaşlı Beylerderesi formasyonu, Kuvaterner yaşlı alüvyonlar ve yamaç molozlarından oluşmaktadır.

Alkan (1997) Malatya güneyinde Yeşilyurt-Hekimhan arasındaki bölgede yaptığı çalışmada, Malatya baseninin temelini birbirleriyle tektonik ilişkili 5 üniteye ayırmıştır. Bunları alttan üste doğru Yüksekova Karışığı (Üst Kretase), Malatya Metamorfikleri (Paleozoyik-Mesozoyik), Semah Tektonik Dilimi (Kampaniyen-Alt/Orta Maastrihtiyen), Ozan Tektonik Dilimi (Kampaniyen-Alt Maastrihtiyen) ve Hocalıkova

9 Melanjı (Kampaniyen-Alt Maastrihtiyen) olarak sıralamıştır. Temel birimlerin üzerinde çakıltaşı, kumtaşı ve resifal kireçtaşlarından oluşan Geç Maastrihtiyen-Erken Paleosen? yaşlı istifin uyumsuzlukla yer aldığını belirtmiştir. Araştırmacı, Orta-Geç Eosen yaşlı birimlerin temel ve Geç Maastrihtiyen-Erken Paleosen yaşlı birimler üzerine transgresif olarak geldiğini gözlemlemiştir. Hekimhan kuzeyi ve batısında Eosen üzerinde Oligosen’in uyumsuzlukla yer aldığını; Malatya kuzeyi ve kuzeybatısında da sığ denizel çakıltaşı, kumtaşı, silttaşı, şeyl, kireçtaşı ve kumlu kireçtaşı ardalanmasından oluşan yaşı problemli birimlerin Eosen üzerinde yine açısal uyumsuzlukla bulunduğunu belirtmiştir. Miyosen yaşlı birimlerin Geç Oligosen ile geçişli, Eosen ve temele ait birimler üzerinde ise uyumsuzlukla yer aldığını vurgulamıştır. Erken Miyosen yaşlı birimlerin çakıltaşı, kumtaşı, şeyl, marn, silttaşı ve killi kireçtaşından oluştuğunu ve üzerine de muhtemelen uyumsuzlukla Orta-Geç Miyosen yaşlı gölsel birimlerin, tüf, volkanik ardalanımının ve bunlarında üzerine karasal nitelikli çakıltaşı, kumtaşı, şeyl, silttaşı ve kömür bantları içeren istifin geldiğini belirlemiştir (Çizelge 1.1). Araştırmacı Oligosen yaşlı seviyeleri Miogypsina sp., Lepidocyclina spp., Operculina sp., Amphistegina sp., Archaias sp., Dendritina sp., Asterigerina sp., Peneroplis sp.; Erken Miyosen yaşlı seviyeleri ise Miogypsina sp., Miolepidocyclina sp., Amphistegina sp. ve Elphidium sp. taksonlarının varlığı ile ayırt etmiştir.

10 Çizelge 1.1 Malatya Havzası’nda daha önce yürütülmüş olan bazı çalışmalara ilişkin stratigrafik korelasyon çizelgesi

11 Bölgede yapılmış biyostratigrafi kapsamlı ve formasyonların yaşlarını belirlemeye yönelik çalışmalar ise Ayan (1961), Akkuş (1971), Örçen (1986), Özgür (1992), Karaman vd. (1993), Alkan (1997) ve Sirel (2003) tarafından gerçekleştirilmiştir (Çizelge 1.2). Ayan (1961), Akkuş (1971), Örçen (1986), Karaman vd. (1993) ve Alkan (1997) çalışmalarının paleontolojik verileri stratigrafik gözlemleri ile birlikte bir önceki kısımda verilmiştir.

Özgür (1992) “Levent (Malatya) Yöresi Miyosen Tortullarının Küçük Foraminiferleri, Kireçli Nannoplanktonları ve Biyostratigrafik Konumu” adlı çalışmasında, Levent bölgesinde üç adet ölçülü stratigrafi kesiti almış ve bu kesitlerden elde edilen nannoplankton, planktik ve küçük bentik foraminiferleri inceleyerek bölgede 25 planktik, 37 küçük bentik foraminifer ile 24 nannoplankton türü tanımlamıştır. Özellikle, planktik foraminiferlerle nannoplanktonlara dayalı biyostratigrafinin belirlenmesinin amaçlandığı çalışmada, planktik foraminiferlerin N5-N6, nannoplanktonların da NN3 zonuna ait olduğunu saptamıştır. Ayrıca araştırmacı biyostratigrafik verilere dayanarak bölgenin Erken Miyosen Akdeniz transgresyonunun yayılım alanı içerisinde bulunduğunu ve bu transgresyonun zamanının da Orta Burdigaliyen olduğunu ileri sürmüştür.

Sirel (2003) Doğu ve Güneydoğu Türkiye’nin çeşitli yörelerinde (Malatya, Elazığ, Kahramanmaraş, Hatay, Muş) bulunan Bartoniyen-Oligosen yaşlı istiflerin içerdikleri bentik foraminiferleri tanımlayarak kapsamlı bir biyostratigrafik çalışma yapmıştır. Araştırmacı Nummulitidae, Austrotrillinidae, Soritidae, Alveolinidae, Miogypsinidae, Lepidocyclinidae, Riveroinidae, Rotaliidae, Calcarinidae, Chapmaninidae ve Asterigerinidae familyalarına ait 44 foraminifer türü ile 4 çok sığ, 7 sığ su ortamını karakterize eden bentik foraminifer zonu tanımlamıştır (SBZ 17-20 ve SBZ 21-23). Akçadağ batısındaki (Batı Malatya) Develi köyü civarında yüzeyleyen Oligosen istifi içerisinde Archaias kirkukensis Henson, Miogypsinoides bermudezi Drooger, M. complanatus (Schlumberger), Austrotrillina asmariensis Adams, A. brunni Marie, Nephrolepidina praemarginata Douvillé, Peneroplis cf. laevigatus d’Orbigny, Spiroclypeus sp., Quinqueloculina sp., Malatyna sp., Heterillina sp. ve Miogypsina sp.

12 ile SBZ 21-22 ve SBZ 23 zonlarını saptamıştır. Ancak, araştırmacı Miyosen istiflerinin bentik foraminifer tanımlamalarını ve biyostratigrafisini çalışma dışında tutmuştur.

13 Çizelge 1.2 Malatya Havzası’nda daha önce yürütülmüş olan çalışmalara ilişkin biyostratigrafik korelasyon çizelgesi

14 2. GENEL JEOLOJİ

Çalışma alanı Doğu Toroslarda Malatya L39 ve L40 paftaları içinde yer almaktadır (Şekil 2.1). İnceleme alanında yer alan birimlerden Oligosen ve Miyosen yaşlı istifler çalışma kapsamında detaylı olarak araştırılmış olup, söz konusu bu istiflerin aksine temel kayaçları olarak ele alınan Eosen ve öncesi yaşlı kaya birimleri ile Miyosen sonrası yaşlı genç birimler araştırılmamıştır.

2.1 Bölgesel Jeoloji

2.1.1 Oligosen öncesi ve Miyosen sonrası yaşlı birimler

Bölgede temeli oluşturan birimler Orta Triyas-Kretase, Jura-Kretase ve Geç Senoniyen yaşlı neritik kireçtaşları, Geç Kretase-Paleosen yaşlı kırıntılı ve karbonat kayaçları, Erken-Orta Eosen yaşlı karasal kırıntılı kayaçlar, Orta-Geç Eosen yaşlı neritik kireçtaşları ile yine aynı yaştaki kırıntılı ve karbonat kayaçlarından oluşan sedimanter istifler ile Mesozoyik yaşlı ayrılmamış ofiyolitlerden oluşmaktadır. Bu kaya birimleri ile ilgili ayrıntılı veri toplanmamış olup kayaçların özellikleri pek çok farklı çalışmada farklı isimler altında incelenmiştir. Bu birimlerin araştırıldığı çalışmalar Ayan (1961), Akkuş (1971), Yoldaş (1972), Kurtman (1978), Örçen (1986), Karaman vd. (1993) ve Alkan (1997) tarafından sunulmuştur.

Yukarıda açıklanan temel birimleri dışında, inceleme alanı yakınlarında yüzeylenen daha genç çökeller ise Geç Miyosen-Pliyosen yaşlı ayrılmamış karasal kırıntılı kayaçlar ve piroklastik kayaçlar ile Pliyosen ve Pliyo-Kuvaterner yaşlı ayrılmamış karasal çökeller ve yer yer özellikleri tanımlanmış olan alüvyon yelpazesi, yamaç molozları ve genç akarsu çökellerinden oluşmaktadır. Genç çökeller çalışma konusu dışında olduğu için detaylı bilgi Ayan (1961), Akkuş (1971), Yoldaş (1972), Kurtman (1978), Örçen (1986), Karaman vd. (1993) ve Alkan (1997)’ın incelemelerinden sağlanmıştır.

Şekil 2.1 İnceleme alanı ve civarının jeoloji haritası (Bilgiç 2002)

16 2.2 Çalışma Alanının Genel Özellikleri ve Stratigrafisi

İnceleme alanında yaygın olarak izlenen birimler Eosen yaşlı Yeşilyurt formasyonu, Oligosen yaşlı Muratlı formasyonu, Erken Miyosen yaşlı Petekkaya formasyonu, Geç Miyosen-Erken Pliyosen ? yaşlı Haçova volkanitleri ile Pliyosen ve Pliyo-Kuvaterner yaşlı Sultansuyu ve Beylerderesi formasyonlarından oluşmaktadır (Şekil 2.2).

2.2.1 Yeşilyurt formasyonu (Ty)

Birim adını tipik yüzeylenmelerinin gözlendiği Yeşilyurt ilçesinden almış olup Karaman vd. (1993) tarafından Yeşilyurt formasyonu olarak adlandırılmıştır. Akkuş (1971) bu formasyonu Lütesiyen yaşı için Yenice ve Asartepe, Priyaboniyen yaşı için de Darende ve Balaban formasyonları şeklinde ayırarak tanımlamıştır. Hakyemez ve Örçen (1982) ise birime Tohma formasyonu adını vermişlerdir. Birim tabanda Erken Lütesiyen yaşlı konglomera, kumtaşı, silttaşı ve kiltaşı şeklinde ardalanma gösteren bir seviye ile başlamaktadır. Bu seviyenin üzerinde Geç Lütesiyen-Priyaboniyen yaşlı sarı- bej renkli, ince-orta tabakalanmalı kireçtaşları yer almaktadır. Birimin kalınlığı yaklaşık 1000 metre civarındadır. İnceleme alanında Oligosen yaşlı Muratlı formasyonu birimin üzerinde geçişli olarak bulunmaktadır (Şekil 2.2).

2.2.2 Muratlı formasyonu (Tom)

Birim gri-bej-beyaz renkli, orta-kalın tabakalı, yer yer masif görünümlü, sert-çok sert olup bazı düzeylerde çatlaklı, kısmen kırıntılı killi kireçtaşlarından oluşmaktadır. Bazı kesimlerde (Şekil 2.12) tabanda ince-orta tabakalı, kumlu breşik kireçtaşı düzeyleri de gözlenmektedir. Birimin ölçülebilen kalınlığı yaklaşık 100-130 metre olup Malatya L39 b3 ve L40 a1 pafta sınırları içerisinde fazla yaygın olmayan bir şekilde yüzlek verdiği izlenmektedir. Önceki çalışmalarda fosil tanımlamalarındaki yetersizlikler nedeniyle Oligosen yaşı tespit edilememiş olan birimden Akitaniyen yaşlı olarak söz edilmiştir (Yoldaş 1972, Örçen 1986). Ancak Karaman vd. (1993) çalışmalarında, tespit edilen bentik foraminifer faunasına dayanarak bölgede varlığı daha önce bilinmeyen

17 Oligosen istifine değinmişler ve birime “Muratlı formasyonu” adını vermişlerdir. Birim inceleme alanında Orta-Geç Eosen yaşlı Yeşilyurt formasyonu üzerine geçişli olarak gelmekte, inceleme alanı doğusunda Yeşilyurt ilçesi civarında ise Oligosen çökelimi izlenememektedir. Birim Erken Miyosen yaşlı Petekkaya formasyonu tarafından üzerlenmektedir (Şekil 2.2).

2.2.3 Petekkaya formasyonu (Tp)

İnceleme alanında yaygın olarak izlenen birim alttan üste doğru sarımsı kahve renkli, ince-orta yatay tabakalı kırıntılı kireçtaşı; gri renkli, orta-kalın yatay tabakalı, az tutturulmuş marn; en üstte ise tabanı çakıltaşı seviyeli resifal özellikte, sarımsı beyaz renkli, iyi tutturulmuş, yer yer masif çok kalın tabakalı kireçtaşı istiflenmesinden ibarettir. Birim Muratlı formasyonu üzerine geçişli olarak gelmekte ve Geç Miyosen- Erken Pliyosen ? yaşlı Haçova volkanitleri tarafından kesilerek üzerlenmektedir. Karaman vd. (1993) tarafından Petekkaya formasyonu adı verilen birimin inceleme alanındaki ölçülebilen kalınlığı 400-750 metre arasında değişmektedir (Şekil 2.2).

2.2.4 Haçova Volkanitleri (Th)

Topoğrafyanın yüksek olduğu kesimlerde gözlenen birim genellikle bazaltlardan meydana gelmektedir. Yer yer bazaltlara ek olarak tüflü seviyelerde gözlenmektedir. Bazaltlar siyah renkli ve gaz boşlukludur. Haçova volkanitleri Burdigaliyen yaşlı kayaçları kesmekte ve geniş düzlükler şeklinde üzerleyerek örtmektedir. Bu nedenle bölgedeki volkanik faaliyetin yaşı Burdigaliyen sonrası olarak yorumlanmaktadır (Şekil 2.2).

18 2.2.5 Sultansuyu formasyonu (Ts)

Birim Pliyosen yaşlı karasal, delta ve akarsu çökellerinden oluşan gevşek tutturulmuş konglomera ile başlamakta ve gölsel, beyaz renkli killi, kırıntılı marn ve kireçtaşlarından oluşan seviye ile devam etmektedir. Yaklaşık kalınlığı 300 metredir. Birimin içerisinden geçen doğrultu atımlı sağ yönlü büyük bir fay nedeniyle alt ve üst dokanakları net olarak izlenememektedir. Ancak Burdigaliyen sonrası volkanitleri üzerlediği ve daha sıkı tutturulmuş, oldukça kalın Beylerderesi konglomeralarının altında yer aldığı gözlendiğinden Pliyosen yaşlı olarak kabul edilmiştir (Şekil 2.2).

2.2.6 Beylerderesi formasyonu (Tqb)

Birim çok kalın sıkı tutturulmuş konglomeralardan oluşmaktadır. Konglomeralar kötü boylanmalı, çoğunlukla mermer ve şistlerden oluşan sıkı tutturulmuş, çamurtaşı ve kil matriks çimentolu, kırmızımsı renkli alüvyon yelpazesi çökelimidir. Kalınlığı yaklaşık 500 metredir. Birim stratigrafik istifte şu ana değin anlatılan tüm kayaçları örten bir görünümdedir ve yatay tabakalıdır. Pliyosen yaşlı birimleri örttüğü ve Kuvaterner’e ait yamaç molozları ve alüvyonların altında bulunuşu sebebiyle Pliyo-Kuvaterner yaşlı olarak kabul edilmiştir (Şekil 2.2).

2.2.7 Alüvyon (Qal)

İnceleme alanında yaygın olarak izlenmeyen kayaçlardır. Düzlük alanları oluştururlar.

Şekil 2.2 Çalışma alanının genelleştirilmiş stratigrafik kesiti (Karaman vd. 1993’den alınmıştır)

20 2.3 Ölçülü Stratigrafik Kesitlerin Tanıtımı

2.3.1 Kuzkaya Ölçülü Stratigrafik Kesiti (FGK)

Kuzkaya Ölçülü Stratigrafik Kesiti Malatya L39 b2 paftasında X1: 02 869; Y1: 53 721 koordinatlarında başlar ve X2: 02 588; Y2: 54 505 koordinatlarında son bulur (Şekil 2.3). Erken Miyosen yaşlı çökellerden ibaret olan kesit 69 metre olarak ölçülmüş ve toplam 40 adet örnek derlenmiştir. Alınan örnekler alttan üste doğru litolojik olarak ve fosil kapsamı verilerek tanımlanmıştır ve FGK 1-26 şeklinde kodlanarak verilmiştir.

Alt dokanak ilişkisi gözlenemeyen istif yaklaşık 3 metre kalınlığında, gri-bej renkli, orta-kalın tabakalanmalı, tamamen yatay konumlu, bol makro kavkı izleri içeren, yüksek ayrışmalı marn ve killi kireçtaşı ile başlamaktadır. Birim planktik foraminifer, nannoplankton ve ostrakod içeriği bakımından oldukça zengindir (FGK-1). Tanımlanan planktik foraminiferler Globigerinoides primordius Blow ve Banner, Globigerina ciperoensis Bolli, Globigerina praebulloides occlusa Blow ve Banner, Globigerina praebulloides leroyi Blow ve Banner, Globigerina praebulloides s.s. Blow, Globigerina ouachitaensis gnaucki Blow ve Banner, Globigerina ouachitaensis s.s Howe ve Wallace, Globigerinella cf. obesa (Bolli), Globigerina cf. angulisuturalis Bolli (Hakyemez, sözlü görüşme); nannoplanktonlar ise Cyclicargolithus abisectus (Müller), Coccolithus eopelagicus (Bramlette ve Riedel), Dictyococcites bisectus (Hay, Mohler ve Wade), Sphenolithus moriformis (Brönnimann ve Stradner), Cyclicargolithus floridanus (Roth ve Hay) (Aydın, sözlü görüşme)’dur. Aynı örnek içerisinde tanımlanan ostrakodlar Krithe papillosa (Bosquet), Ruggeria dorukae (Bassiouni), Xestoleberis cf. ventricosa Müller, Cytheropteron sp., Bairdia sp., Quadracythere sp. (Çulha, sözlü görüşme)’dir. Ayrıca Pararotalia sp. ve Nonion ? sp. gibi küçük bentik foraminiferler tayin edilmiştir. Planktik foraminiferlere göre bu litolojik birimin yaşı Geç Oligosen- Erken Miyosen, Ostrakodlara göre Geç Akitaniyen-Burdigaliyen’dir. Nannoplankton topluluğu ise Oligosen yaşını vermektedir (Çizelge 2.1). Birimin hemen üzerindeki kireçtaşlarında bulunan M. polymorpha’nın ilk görünüşü Burdigaliyen’i işaret etmektedir. Marnlarda bulunan planktik foraminifer ve ostrakod faunasının yaş aralıkları ve üst birimdeki M. polymorpha’nın ilk görünüşü dikkate alınarak birimin

21 yüksek olasılıkla Akitaniyen yaşlı olduğu düşünülmüştür. Çünkü bugüne kadar yapılmış olan çalışmalarda M. polymorpha Akitaniyen’de hiç bildirilmemiştir (Drooger 1993). Birimi oluşturan topluluk bentik foraminifer içermemekle beraber Berggren vd.’ne (1995) göre planktik foraminiferlerin M1, nannoplanktonların ise NN1-NN2 zonuna karşılık gelmektedir. Sığ bentik zonlarındaki karşılığı ise Cahuzac ve Poignant’ın (1997) SBZ 24 zonudur.

Marnların hemen üzerindeki bej-beyaz renkli, ince kırıntılı, orta-kalın tabakalanmalı killi kireçtaşı seviyesinde, istifin 4. metresinde Burdigaliyen yaşlı Miogypsina polymorpha (Rutten) tanımlanmıştır (FGK-2). M. polymorpha’nın ilk görünüşü SBZ 25 zonunun alt sınırını çizer. Aynı seviyenin hemen devamında Burdigaliyen için karakteristik ve kozmopolit bir tür olan Miogypsina globulina (Michelotti) saptanmıştır (FGK-3A, 3B). Bu seviyenin devamında istif 69. metreye değin hemen hemen aynı özellikte devam etmektedir. Bej-beyaz renkli, orta-kalın tabakalanmalı, yer yer masif görünümlü, erime boşluklu, tebeşirli, bol makro kavkılı kireçtaşları tüm istif boyunca resifal bir nitelik sergilemektedir. Hemen hemen her seviyede bol iri bentik foraminifer faunasına alg, bryozoa, mercan ve lamelli branşlar eşlik etmektedir. Resifal kireçtaşlarının orta seviyelerinden makro el örneği derlenmiş (FGK-16B) ve Burdigaliyen yaşlı Macrochlamis aff. zizinae (Blanckenhorn) tanımlanmıştır. Miogypsina cinsinin istifin yaklaşık 4. metresinden başlayan yaşamının 68. metrelere yani istifin hemen hemen sonlarına kadar devam ettiği tespit edilmiştir. Resifal nitelikli kireçtaşı seviyelerinde Miogypsina cinsine yer yer Burdigaliyen yaşlı Borelis curdica (Reichel), Borelis sp., Miogypsinid Tip 2, Miolepidocyclina sp., Amphistegina sp., Elphidium sp., Acervulina sp. taksonlarının eşlik ettiği gözlenmiştir. B. curdica’nın son görünümü ise SBZ 25 zonunun üst sınırını çizer. 69. metreden sonra kalın (yaklaşık 70 metre) bir örtülü alan geçilmiş ve topoğrafyanın yüksek olduğu yerlerde (1594. metre), yoğun arenalaşmış bazaltların Burdigaliyen yaşlı resifal kireçtaşlarını keserek örttükleri saptanmıştır.

Şekil 2.3 Kuzkaya Ölçülü Stratigrafik Kesiti (FGK) bulduru haritası (L39b2, Karaman vd. 1993)

Çizelge 2.1 Kuzkaya ölçülü stratigrafik kesitinde tespit edilen fauna ve flora toplulukları

PLANKTİK KALKERLİ ÖRNEK OSTRAKOD MAKROFOSİL FORAMİNİFER NANNOPLANKTON NO

FGK - 1 Globigerinoides primordius Blow ve Banner Globigerina ciperoensis Bolli Globigerina praebulloides occlusa Blow ve Banner Cyclicargolithus abisectus Globigerina praebulloides (Müller) Krithe papillosa (Bosquet) leroyi Blow ve Banner Coccolithus eopelagicus Ruggeria dorukae (Bassiouni) Globigerina praebulloides s.s.

24 (Bramlette ve Riedel) Xestoleberis cf. ventricosa Blow Dictyococcites bisectus Müller Globigerina ouachitaensis (Hay, Mohler ve Wade) Cytheropteron sp. gnaucki Blow ve Banner Sphenolithus moriformis Bairdia sp. Globigerina ouachitaensis s.s. (Brönnimann ve Stradner) Quadracythere sp. Howe ve Wallace Cyclicargolithus Globigerinella cf. obesa floridanus (Roth ve Hay) (Bolli) Globigerina cf. angulisuturalis Bolli Pararotalia sp. Nonion ? sp. Macrochlamis aff. zizinae FGK - 16B (Blanckenhorn) Erken Miyosen (? geç Geç Oligosen - Erken YAŞ Geç Rupeliyen - Şattiyen Burdigaliyen Akitaniyen - Burdigaliyen) Miyosen

Şekil 2.4 Kuzkaya Ölçülü Stratigrafi Kesiti’nde tespit edilen bentik foraminiferlerin stratigrafik dağılımları (KB Akçadağ, B Malatya)

25 2.3.2 Develi Ölçülü Stratigrafik Kesiti (FGD)

Develi Ölçülü Stratigrafik Kesiti Malatya L39 b2 paftasında X1: 04 156; Y1: 48 465 koordinatlarında başlar ve Malatya L39 b3 paftasında X2: 03 601; Y2: 46 141 koordinatlarında son bulur (Şekil 2.5). Oligosen ve Erken Miyosen yaşlı çökelleri kapsayan kesit 103,60 metre olarak ölçülmüş ve toplam 41 adet örnek derlenmiştir. 22 adet sert kayaç örneği bol fosilli olup yönlü ince kesit çalışması için seçilmiştir. Alınan örnekler alttan üste doğru litolojik olarak ve fosil kapsamı verilerek tanımlanmıştır ve FGD 1-24B şeklinde kodlanarak verilmiştir.

İstifin tabanındaki sarımsı bej-beyaz renkli, orta tabakalanmalı kireçtaşlarında Archaias kirkukensis, Austrotrillina asmariensis, A. brunni, Nephrolepidina praemarginata, N. partita, Neorotalia lithothamnica ve Peneroplis cf. laevigatus taksonları tanımlanmıştır (FGD-2A, 2B, 3). Cahuzac ve Poignant’ın (1997, 1998) tüm Tetis Oligo-Miyosen’i için hazırlamış olduğu sığ bentik foraminifer zonlarına göre bu düzeyler Rupeliyen-Erken Şattiyen’e yani SBZ 21-22 zonuna karşılık gelmektedir. Bu düzeylerin hemen üzerindeki bej-beyaz renkli kireçtaşlarında Nephrolepidina sp., Eulepidina sp. ve Austrotrillina sp. tespit edilmiştir (FGD-4, 5). Aynı seviyelerde bivalvelerden sığ denizel ortamı temsil etmekle beraber, biraz daha düşük tuzlulukta lagüner ortamlarda da yaşayabilen ve Burdigaliyen-Pliyosen yaş aralığını temsil eden Pelecyora (Cordiopsis) islandicoides tanımlanmıştır (Çizelge 2.2). İstifin yaklaşık 10. metrelerindeki bej-beyaz renkli kireçtaşı düzeylerinin ise Planorbulina brönnimanni, Spiroclypeus vermicularis, Spiroclypeus sp., Archaias sp., Nephrolepidina sp., Eulepidina sp., Miogypsinoides sp., Austrotrillina sp., Amphistegina sp. taksonlarını ve çok gelişmiş Rotaliid fertlerini içerdiği görülmüştür (FGD-6, 7). İstifin bu düzeyleri hem tespit edilen bentik foraminifer faunası, hem de altında yer alan Rupeliyen-Erken Şattiyen yaşlı kireçtaşı düzeyleri ve üzerine gelen marnlarda saptanan Erken Miyosen (Akitaniyen) yaşlı planktik foraminifer faunası dikkate alınarak Geç Şattiyen (SBZ 23) olarak yaşlandırılmıştır. Hemen üzerine gelen bej-beyaz renkli, yaklaşık 3 metre kalınlığındaki marnlar planktik foraminifer ve nannoplankton içeriği bakımından zengindir. Planktik foraminiferlerden Globigerinoides primordius Blow ve Banner, Globigerina ciperoensis Bolli, Globigerina praebulloides occlusa Blow ve Banner,

26 Globigerina praebulloides leroyi Blow ve Banner, Globigerina ouachitaensis s.s. Howe ve Wallace, Globigerina praebulloides s.s. Blow, Globigerina cf. angulisuturalis Bolli, Globigerinella obesa (Bolli), Globoquadrina dehiscens (Chapman, Parr ve Collins), Globoquadrina venezuelana (Hedberg), Neogloboquadrina continuosa (Blow), Globoturborotalia euapertura (Jenkins), ? Globigerinoides sacculifer (Brady), ? Globigerinoides quadrilobatus (d’Orbigny), ? Globigerinoides altiaperturus Bolli (Hakyemez, sözlü görüşme); nannoplanktonlardan ise Cyclicargolithus abisectus (Müller), Coccolithus eopelagicus (Bramlette ve Riedel), Dictyococcites bisectus (Hay, Mohler ve Wade), Sphenolithus moriformis (Brönnimann ve Stradner), Discoaster deflandrei Bramlette ve Riedel, Pontosphaera plana (Bramlette ve Sullivan) ve Helicosphaera sp. tanımlanmıştır (Aydın, sözlü görüşme). Aynı seviyede küçük bentik foraminiferlerden Siphonina sp., Elphidium sp., Ammonia sp. ve Uvigerina sp. tespit edilmiştir (FGD-9). Planktik foraminiferlere göre bu litolojik birimin yaşı Erken Miyosen, nannoplanktonlara göre ise Geç Rupeliyen-Şattiyen’dir. Birim içerisinde tanımlanan planktik foraminifer türlerinden Globoquadrina dehiscens ‘in ilk görünümü Akitaniyen’i (M1b zonu) işaret etmektedir. Dolayısıyla farklı litolojideki bu birimin yaşı Akitaniyen olarak kabul edilmiştir.

Marn çökeliminin hemen üzerine geçişli olarak gelen 10 metre kalınlığında, bej-beyaz renkli, kalın tabakalanmalı, yer yer erime boşluklu, mikritik kireçtaşı seviyeleri (istifin yaklaşık 17. metresi) Miogypsina cinsinin ilk gözlendiği düzeylerdir. Bu seviyenin hemen üzerinden itibaren (FGD-11) istifin en üst seviyesine kadar benzer özelliklerle karakterize, sığ denizel kireçtaşlarında Miogypsina cinsine zaman zaman Burdigaliyen yaşlı Borelis curdica (Reichel), Dendritina cf. rangi d’Orbigny, Amphistegina sp., Elphidium sp. ve Peneroplis sp. gibi bentik foraminiferlerin ve alg, bryozoa, mercan ve lamelli branşların eşlik ettiği gözlenmiştir. İstifin yaklaşık 50. metresinde bivalvelerden Oligosen-Erken Miyosen yaşlı (kot yapısına göre olasılıkla Burdigaliyen), normal tuzlulukta çok sığ denizel ortamı temsil eden Hyotissa hyotis (Linné), 93. metresinde de Burdigaliyen yaşlı Pecten aff. burdigalensis Lamarck tanımlanmıştır. Ayrıca eş düzeylerde Ekinidlerden Clypeaster sp.’nin bol olduğu gözlenmiştir (FGD-22B).

27 28

Şekil 2.5 Develi (FGD) ve Edilme (FGM) Ölçülü Stratigrafik Kesitleri bulduru haritası (L39b3, Karaman vd. 1993)

28 Çizelge 2.2 Develi ölçülü stratigrafik kesitinde tespit edilen fauna ve flora toplulukları

KALKERLİ ÖRNEK PLANKTİK FORAMİNİFER MAKROFOSİL NANNOPLANKTON YAŞ NO

FGD-4 Pelecyora (Cordiopsis) Burdigaliyen -

FGD-5 islandicoides (Lamarck) Pliyosen Globigerina ouachitaensis Howe ve Wallace Globigerina praebulloides occlusa Blow ve Banner Cyclicargolithus abisectus Globigerina praebulloides leroyi Blow ve (Müller) Banner Coccolithus eopelagicus Globigerina praebulloides s.s. Blow (Bramlette ve Riedel) Globigerina cf. angulisuturalis Bolli Dictyococcites bisectus Globigerina ciperoensis Bolli (Hay, Mohler ve Wade) Globoquadrina dehiscens (Chapman, Parr ve Sphenolithus moriformis Collins)

29 (Brönnimann ve Stradner) Globoquadrina venezuelana (Hedberg) Discoaster deflandrei Globigerinoides primordius Blow ve Banner Bramlette ve Riedel FGD-9 Neogloboquadrina continuosa (Blow) Pontosphaera plana Globoturborotalia euapertura (Jenkins) (Bramlette ve Sullivan) Globigerinella obesa (Bolli) Helicosphaera sp. ? Globigerinoides sacculifer (Brady) ? Globigerinoides quadrilobatus (d’Orbigny) ? Globigerinoides altiaperturus Bolli FGD-15 Oligosen – Erken Miyosen Hyotissa hiyotis (Linné) (olasılı Burdigaliyen) FGD-22c Pecten aff. burdigalensis Burdigaliyen Lamarck YAŞ Erken Miyosen Geç Rupeliyen - Şattiyen

Şekil 2.6 Develi Ölçülü Stratigrafik Kesiti’nde (FGD) tespit edilen bentik foraminiferlerin stratigrafik dağılımları (B Akçadağ, B Malatya)

30 2.3.3 Edilme Ölçülü Stratigrafik Kesiti (FGM)

Edilme Ölçülü Stratigrafik Kesiti Malatya L39 b3 paftasında X1: 06 627; Y1: 43 539 koordinatlarında başlar ve X2: 05 020; Y2: 44 990 koordinatlarında son bulur (Şekil 2.5). Oligosen ve Erken Miyosen yaşlı çökelleri kapsayan kesit 218.4 metre olarak ölçülmüş ve toplam 94 adet örnek derlenmiştir. 27 adet sert kayaç örneği bol fosilli olup bu örneklerden yönlü ince kesit çalışması yapılmıştır. Alınan örnekler alttan üste doğru litolojik olarak ve fosil kapsamı verilerek tanımlanmıştır ve FGM 1A - 53 B şeklinde kodlanarak verilmiştir.

Şekil 2.7 Edilme ölçülü stratigrafik kesitinde kırıntılı kireçtaşı ve marn ardalanması (GB’dan KD’ya bir bakış)

İstifin tabanında bivalvelerden Burdigaliyen-Pliyosen yaş aralığını temsil eden Pelecyora (Cordiopsis) islandicoides (Lamarck) ve Glycymeris bimaculatus (Poli) tanımlanmıştır (Çizelge 2.3). İstif 126. metrelere değin benzer özelliklerin izlendiği

31 kireçtaşlarıyla temsil edilmektedir. Kireçtaşları bej-beyaz renkli, kalın-çok kalın tabakalanmalı ve bol fosillidir.

Yaklaşık 103. metrelere kadar devam eden bej-beyaz renkli kireçtaşlarında bentik foraminiferlerden Nephrolepidina praemarginata, Nephrolepidina partita, Planorbulina brönnimanni, Austrotrillina asmariensis, Heterostegina assilinoides, Eulepidina sp., Nephrolepidina sp., Miogypsinoides sp., Austrotrillina sp., Operculina sp., Asterigerina sp., Spiroclypeus sp. ve Amphistegina sp. taksonları saptanmıştır. Ayrıca alg, mercan, bryozoa ve lamelli branşların hemen hemen her düzeyde foraminifer faunasına eşlik ettiği gözlenmiştir. 103. metrede sarımsı-bej renkli, orta-kalın tabakalanmalı kireçtaşı düzeylerinde Lepidocyclinid foraminiferlerin bolluk zonu oluşturduğu gözlenmiştir (FGM-19). Bu seviyede Nephrolepidina praemarginata Douvillè, N. partita Douvillè, Eulepidina cf. formosoides Douvillè, Heterostegina assilinoides Blanckenhorn, 1890 emend. Henson, 1937, Neorotalia lithothamnica (Uhlig), Spiroclypeus sp., Eulepidina sp., Nephrolepidina sp., Amphistegina sp., taksonları tanımlanmıştır. Bu türlerin tüm Tetis Oligosen’i için yapılmış olan biyozonlardaki yeri (Cahuzac ve Poignant 1997) Rupeliyen-Erken Şattiyen (SBZ 21-22)‘dir. Bu seviyenin hemen üzerindeki kireçtaşlarında Nephrolepidina morgani tanımlanmıştır (FGM-24). Bu türün ilk görünüşü SBZ 23 zonunun alt sınırını çizer. Eş düzeylerde N.morgani türüne Austrotrillina asmariensis, A. brunni, Miogypsinoides sp. ve Amphistegina sp. taksonları da eşlik etmektedir (FGM-29).

115. metrelerde bej-beyaz renkli, kalın tabakalanmalı kireçtaşlarında Miogypsinoides akcadagensis n. sp., M. bantamensis, M. cf. complanatus, Postmiogypsinoides sp., Miogypsina sp., Amphistegina sp., Nephrolepidina sp. taksonları tanımlanmıştır (FGM- 30A). Tanımlanan taksonların stratigrafik dağılımlarındaki yorumlar dikkate alınarak bu düzeylerin Geç Şattiyen (SBZ 23) yaşlı oldukları saptanmıştır Bu kireçtaşı düzeylerinde M. cf. complanatus türünün son görünüşü SBZ 23 zonunun üst sınırını belirlemektedir (FGM-30B). Eş düzeylerde bivalvelerden Eosen-Erken Miyosen yaş aralığını temsil eden Spondylus aff. podopsideus Lamarck tanımlanmıştır (Çizelge 2.3). Bunların devamında yaklaşık 127. metrede 4 metre kalınlığında, beyaz renkli marnlar

32 izlenmiştir. Marnlı düzeylerde nannoplanktonlardan Cyclicargolithus floridanus (Roth ve Hay), Coccolithus eopelagicus (Bramlette ve Riedel), Ericsonia robusta (Kamptner) ve Cyclicargolithus abisectus (Müller) tanımlanmıştır (Aydın, sözlü görüşme). Birim içerisinde tanımlanan nannoplankton türleri Oligosen yaşı vermektedir. Ancak birim Develi ve Karamağara Kesitleri’nde Geç Şattiyen’in üzerinde bulunan ve G. dehiscens türünün ilk görünümü ile karakterize olan Akitaniyen (SBZ 24) yaşlı marnlarla karşılaştırılmış ve eş yaşlı oldukları düşünülmüştür.

Şekil 2.8 Edilme ölçülü stratigrafik kesitinde kırıntılı kireçtaşı ve marn ardalanması, en üst düzeylerdeki erime boşluklu resifal kireçtaşları (GD’dan KB’ya bir bakış)

Marnların hemen üzerinde yaklaşık 219. metreye kadar devam eden ve toplamda 87.6 metre kalınlığında ölçülmüş kireçtaşları istifin en üst düzeylerini oluşturmaktadır. Kireçtaşları bej-beyaz renkli, orta-kalın-çok kalın tabakalanmalı, yer yer masif görünümlü ve erime boşlukludur. Zengin foraminifer faunasına sahip bu düzeylerde Miogypsina cinsine zaman zaman Burdigaliyen yaşlı (SBZ 25) Borelis curdica,

33 Austrotrillina howchini, Dendritina cf. rangi, Miolepidocyclina sp., Amphistegina sp., Elphidium sp. taksonlarının ve alg, bryozoa, mercan ve lamelli branşların hemen hemen her düzeyde eşlik ettiği gözlenmiştir. B. curdica Burdigaliyen’in tabanından başlamakta ve hemen hemen istifin en üst düzeylerine değin varlığını sürdürmektedir (Şekil 2.10).

Şekil 2.9 Edilme ölçülü stratigrafik kesitinde kırıntılı kireçtaşı ve marn ardalanması, en üst düzeylerdeki erime boşluklu resifal kireçtaşları (D’dan B’ya bir bakış)

Şekil 2.10 Edilme Ölçülü Stratigrafik Kesiti’nde (FGM) tespit edilen bentik foraminiferlerin stratigrafik dağılımları (GB Akçadağ, B Malatya)

Çizelge 2.3 Edilme ölçülü stratigrafik kesitinde tespit edilen fauna ve flora toplulukları

KALKERLİ ÖRNEK MAKROFOSİL NANNOPLANKTON YAŞ NO

Cyclicargolithus floridanus (Roth ve Hay) Coccolithus eopelagicus FGM - (Bramlette ve Riedel) Geç Rupeliyen -

31 Ericsonia robusta Şattiyen (Kamptner) Cyclicargolithus abisectus (Müller) FGM- Spondylus aff. Eosen - Erken

30B podopsideus Lamarck Miyosen Pelecyora (Cordiopsis) FGM - Burdigaliyen - islandicoides 1A Pliyosen Glycymeris bimaculatus (Poli)

2.3.4 Karamağara Ölçülü Stratigrafik Kesiti (HYM)

Karamağara Ölçülü Stratigrafik Kesiti Malatya L40 a1 paftasında X1: 16 599; Y1: 57 032 koordinatlarında başlar ve X2: 12 705; Y2: 58 026 koordinatlarında son bulur (Şekil 2.11). Oligosen ve Erken Miyosen yaşlı çökelleri kapsayan kesit 237.6 metre kalınlığında ölçülmüş ve toplam 25 adet örnek derlenmiştir. 9 adet sert kayaç örneği bol fosilli olup yönlü ince kesit çalışması için seçilmiştir. Alınan örnekler alttan üste doğru litolojik olarak ve fosil kapsamı verilerek tanımlanmıştır ve HYM 35-48 şeklinde kodlanarak verilmiştir.

İstifin tabanında 6 metre kalınlığında gri-beyaz-bej renkli, ince-orta tabakalı, monojenik çakıltaşı ve bej-sarı renkli, dağılgan, yuvarlak karbonat çakıllı kumlu-breşik kireçtaşı düzeyleri izlenmiştir. Hemen üzerine 1 metre kalınlığında, krem-açık kahve renkli, kalın tabakalı, masif, sıkı dokulu ve bol fosilli kumlu kireçtaşının geldiği gözlenmiştir. Bu düzeylerde Austrotrillina brunni, Miogypsinoides sp., Archaias sp., Penarchaias sp.,

36 Asterigerina sp. ve bol Miliolidae (HYM-35) saptanmıştır. İstif 32. metrelere kadar öncelikle çakıllı-kumlu, daha sonra ise sarı-bej-beyaz renkli, orta-kalın tabakalı, çatlaklı, kumlu-tebeşirli kireçtaşları ile devam etmektedir. Marnlara kadar devam eden bu kireçtaşlarında Borelis pygmaea (Hanzawa), Borelis merici Sirel, Penarchaias glynnjonesi (Henson), Austrorillina brunni Marie, Archaias hensoni, Neoplanorbulinella ? minuta n. sp., N. ? malatyaensis n. sp., N. ? conica n. sp., Asterigerina sp., Operculina sp. ve Amphistegina sp. taksonları saptanmıştır. Bu fosil topluluğuna dayanarak istifin tabanı Rupeliyen-Alt Şattiyen (SBZ 21-22) olarak yaşlandırılmıştır. İstifin 35. metresine karşılık gelen kumlu kireçtaşı düzeylerinden derlenen el örneklerinde bivalvelerden Pecten burdigalensis (HYM-40A) tanımlanmıştır (Çizelge 2.4). Bu düzeylerin 1-2 metre devamı Miogypsina cinsine ait türlerin ilk gözlendiği düzeylerdir (HYM-40B). Yer yer kırıntılı bu kireçtaşlarında Miogypsina cinsine Miogypsinoides sp., Amphistegina sp., Heterostegina sp., Operculina sp., Asterigerina sp. ve Elphidium sp. taksonlarının eşlik ettiği gözlenmiştir. Bu düzeylerin hemen üzerinde yaklaşık 10 metre kalınlığında, beyaz-yeşilimsi renkli marnların depolandığı izlenmiştir. Ancak marnlarda yaş verisi elde edilememiştir.

Marnların üzerinde 15 metre kalınlığında, sarı-bej renkli, ince-orta tabakalı, eklemli, bol makro fosilli kumlu kireçtaşı, kumtaşı; 8 metre kalınlığında beyaz-yeşil renkli marn ve bej renkli, ince-orta tabakalı kireçtaşı çökelimi izlenmiştir (HYM-41). Marnlı birimde Şattiyen-Akitaniyen yaşlı Globigerinoides primordius Blow ve Banner, Tenuitellinata juvenilis (Bolli), Globigerinita incrusta Akers, Globigerina praebulloides leroyi Blow ve Banner, Globigerina praebulloides occlusa Blow ve Banner, Globigerina praebulloides praebulloides Blow, Globigerina ouachitaensis gnaucki Blow ve Banner, Globigerina ouachitaensis ouachitaensis Howe ve Wallace, Globigerina cf. angulisuturalis Bolli, Globorotaloides cf. suteri Bolli, Paragloborotalia spp., Globoguadrina sp. ve Globigerinoides sp. tanımlanmıştır (Hakyemez, sözlü görüşme). Ancak farklı litolojideki bu birim, altındaki Rupeliyen-Erken Şattiyen ve üzerine gelen Geç Şattiyen yaşlı kireçtaşı düzeyleri dikkate alınarak Geç Şattiyen yaşlı olarak kabul edilmiştir.

37 Hemen üzerine gelen killi kireçtaşlarında Miogypsinoides akcadagensis, M. bantamensis, Postmiogypsinoides intermedius n. gen., n. sp., Miogypsinid Tip 1 ve Miogypsina spp. tanımlanmıştır. Zengin bentik foraminifer taksonlarını içeren bu kireçtaşı düzeyi (HYM-42) üzerine gelen marnlardaki G. dehiscens’in ilk görünüşü ile alt sınırı çizilen Akitaniyen yaşı da dikkate alınarak Üst Şattiyen (SBZ 23) olarak yaşlandırılmıştır. Örtülü alanın hemen altında kalan ve istifin yaklaşık 70. metresine karşılık gelen marnlı düzeyler planktik foraminifer ve nannoplankton içeriği bakımından zengindir (HYM-42A). Birimde tanımlanan planktik foraminiferler Globoturborotalia euapertura (Jenkins), Globigerina ouachitaensis s.s. Howe ve Wallace, Globigerina ouachitaensis gnaucki Blow ve Banner, Globigerina praebulloides occlusa Blow ve Banner, Globigerina praebulloides leroyi Blow ve Banner, Globigerina praebulloides s.s. Blow, Globigerina cf. angulisuturalis Bolli, Globigerina ciperoensis Bolli, Globoquadrina dehiscens (Chapman, Parr ve Collins), Globoquadrina venezuelana (Hedberg), Globoquadrina praedehiscens Blow ve Banner, Globoquadrina selli Borsetti ve Globigerinoides primordius Blow ve Banner (Hakyemez, sözlü görüşme); nannoplanktonlar ise Helicosphaera kamptneri Hay ve Mohler, Sphenolithus predistentus Bramlette ve Wilcoxon, Cyclicargolithus abisectus (Müller), Sphenolithus distentus (Martini), Helicosphaera recta Haq, Reticulofenestra hampdenensis Edwards, Reticulofenestra hillae Burky ve Percival, Zygrhablithus bijugatus (Deflandre), Lanternithus minutus Stradner, Ericsonia subdisticha (Roth ve Hay), Cruciplacolithus tenuis (Stradner), Braarudosphaera bigelowi (Gran ve Braarud), Helicosphaera perch-nielseniae Haq, Helicosphaera euphratis Haq, Helicosphaera obligua Bramlette ve Wilcoxon, Reticulofenestra umbilica (Levin), Coronocyclus nitescens (Kamptner), Reticulofenestra reticulata (Gartner ve Smith), Dictyococcites bisectus ( Hay, Mohler ve Wade), Cyclicargolithus floridanus (Roth ve Hay), Ericsonia formosa (Kamptner), Sphenolithus moriformis (Brönnimann ve Stradner), Pontosphaera multipora (Kamptner), Discoaster deflandrei Bramlette ve Riedel, Pontosphaera plana (Bramlette ve Sullivan), Micrantholithus crenulatus Bramlette ve Sullivan, Coccolithus eopelagicus (Bramlette ve Riedel), Sphenolithus delphix Burky ve Sphenolithus sp. (Aydın, sözlü görüşme)’dir. Planktik foraminifer ve nannoplanktonlara göre bu litolojik birimin yaşı Erken Miyosen’dir. Karakteristik planktik foraminifer türü G. dehiscens ile

38 nannoplankton türü S. delphix’in varlığı M1b ve NN1-NN2 (Akitaniyen) zonunu işaret ederler (Berggren vd. 1995).

Daha sonra kalın bir örtülü alan geçilmiş olup bu alanda da marn-kiltaşı çökeliminin mevcut olabileceği düşünülmüştür. İstif örtülü alandan itibaren en üst düzeylere kadar beyaz renkli, orta-kalın tabakalı, bol makro fosilli, tebeşirli, erime boşluklu, yer yer kumlu ve killi olmakla beraber resifal kireçtaşı özelliğinde devam etmekte ve 237.6 metrede son bulmaktadır. Resifal kireçtaşları Burdigaliyen için karakteristik Miogypsina globulina, M. polymorpha, M. cf. thecideaeformis, Miogypsina sp. A, Miogypsinid Tip 2, Miolepidocyclina sp., Planorbulinella caneae, Heterostegina sp., Amphistegina sp., Asterigerina sp., Operculina sp. ve Elphidium sp. gibi bentik foraminiferler ve her düzeyde alg, bryozoa, mercan ve lamelli branş bakımından zengin olarak takip edilmiştir (HYM 43-48). Resifal nitelikli bu kireçtaşı düzeyleri tespit edilen bentik foraminifer taksonlarına dayanarak Burdigaliyen yaşlı olarak kabul edilmiştir ve iri foraminifer biyozonlarındaki karşılığı SBZ 25’dir.

39 40

Şekil 2.11 Karamağara Ölçülü Stratigrafik Kesiti (HYM) bulduru haritası (L40 a1, Karaman vd. 1993)

40 Çizelge 2.4 Karamağara ölçülü stratigrafik kesitinde tespit edilen fauna ve flora toplulukları

ÖRNEK NO PLANKTİK FORAMİNİFER KALKERLİ NANNOPLANKTON YAŞ

Helicosphaera kamptneri Hay ve Mohler, H. recta Haq, H. perch- Globoturborotalia euapertura (Jenkins), Globigerina nielseniae Haq, H. euphratis Haq, H. obligua Bramlette ve Wilcoxon, ouachitaensis s.s. Howe ve Wallace, G. Sphenolithus predistentus Bramlette ve Wilcoxon, S. distentus ouachitaensis gnaucki Blow ve Banner, G. (Martini), S. delphix Burky, S. moriformis (Brönnimann ve Stradner), praebulloides occlusa Blow ve Banner, G. Cyclicargolithus abisectus (Müller), Reticulofenestra hampdenensis praebulloides leroyi Blow ve Banner, G. Edwards, R. hillae Burky ve Percival, R. umbilica (Levin), R. HYM- praebulloides s.s. Blow, G. cf. angulisuturalis Bolli, reticulata (Gartner ve Smith), Zygrhablithus bijugatus (Deflandre),

42A G. ciperoensis Bolli, Globoquadrina dehiscens Lanternithus minutus Stradner, Ericsonia subdisticha (Roth ve Hay), Erken (Chapman, Parr ve Collins), G. venezuelana Cruciplacolithus tenuis (Stradner), Braarudosphaera bigelowi (Gran Miyosen (Hedberg), G. praedehiscens Blow ve Banner, G. ve Braarud), Coronocyclus nitescens (Kamptner), Dictyococcites selli Borsetti, Globigerinoides primordius Blow ve bisectus (Hay, Mohler ve Wade), Cyclicargolithus floridanus (Roth 41 Banner, Neogloboquadrina continuosa (Blow), ve Hay), Ericsonia formosa (Kamptner), Pontosphaera multipora Globorotaloides suteri Bolli, Globigerinita incrusta (Kamptner), Discoaster deflandrei Bramlette ve Riedel, Akers, Paragloborotalia bella (Jenkins), Pontosphaera plana (Bramlette ve Sullivan), Micrantholithus Globigerinella obesa (Bolli), Paragloborotalia sp. crenulatus Bramlette ve Sullivan, Coccolithus eopelagicus (Bramlette ve Riedel), Sphenolithus sp.

Globigerinoides primordius Blow ve Banner, Tenuitellinata juvenilis (Bolli), Globigerinita incrusta Akers, Globigerina praebulloides leroyi Blow ve Banner, G. praebulloides occlusa Blow ve HYM- Banner, G. praebulloides praebulloides Blow, G. Şattiyen -

41 ouachitaensis gnaucki Blow ve Banner, G. Akitaniyen ouachitaensis ouachitaensis Howe ve Wallace, G. cf. angulisuturalis Bolli, Globorotaloides cf. suteri Bolli, Paragloborotalia spp., Globoguadrina sp., Globigerinoides sp. HYM-40A MAKROFOSİL: Pecten burdigalensis Lamarck Burdigaliyen

Şekil 2.12 Karamağara Ölçülü Stratigrafik Kesiti’nde (HYM) tespit edilen bentik foraminiferlerin stratigrafik dağılımları (KD Akçadağ, B Malatya)

42 3. SİSTEMATİK PALEONTOLOJİ

Çalışma alanında yapılan ölçülü stratigrafik kesitlerinde alınan örneklerde belirlenen bentik foraminiferlerin mikropaleontolojik tayinlerinde Loeblich ve Tappan (1988) sistematiği kullanılmıştır. Bu kapsamda Soritidae, Planorbulinidae, Peneroplidae, Austrotrillinidae, Alveolinidae, Lepidocyclinidae, Miogypsinidae, Rotaliidae ve Nummulitidae familyalarına ait toplam 18 cins 31 tür tanımlanmıştır.

Grup Protozoa GOLDFUSS, 1817 Alt Grup Sarcodina SCHAMARDA, 1871 Sınıf Rhizopodea VON SIEBOLD, 1845 Takım Foraminiferida EICHWALD, 1830 Alt Takım Miliolina DELAGE ve HEROUARD, 1896 Aile Soritidae EHRENBERG, 1839 Alt Aile Archaiasinae CUSHMAN, 1927 Cins Archaias de MONFORT, 1808 Tip Tür Nautilus angulatus FICHTEL ve MOLL, 1798

Archaias kirkukensis HENSON, 1950

(Levha 1, Şekil 1-15)

1950. Archaias kirkukensis HENSON, s. 43, lev. 7, şekil 3, 4, 9; lev. 8, şekil 1-5.

1958. Archaias kirkukensis HENSON.- SMOUT ve EAMES, s. 218, lev. 40, şekil 1-8, 12-14; lev. 41, şekil 12, 13, 16, 25, 30, 32-34.

2003. Archaias kirkukensis HENSON. - SİREL, s. 295, lev. 13, şekil 1-18.

Tanımlama

Kavkı diskoidal şekilli, perifere doğru hafif yuvarlaklaşmıştır. En büyük çapı makrosferik fertlerde 3.9 mm ölçülmüştür (Çizelge 3.1). İlk locanın çapı 0,131 - 0,229

43 mm arasında değişmektedir. Erken evrede küresel şekilli ilk locayı bölünmemiş planispiral involüt localar takip eder. Ergin localar daire şekilli ve evolüt olup bölme içi sütunlarla bölünmüşlerdir. Açıklık erken evrede yarık şeklinde, ergin dönemde ise sıra halindeki deliklerden ibarettir.

Çizelge 3.1 A. kirkukensis’in biyometrik özelliklerini gösteren tablo. Ölçümler: (mm)

Örnek No Kavkı Çapı Kavkı Kalınlığı İlk Loca Çapı FGD-2A/5/1 3,578 0,578 - FGD-2A/11/1 2,631 1,842 0,210 FGD-2B/12/7 2,578 0,919 0,164 FGD-2A/10/4 3,842 - - FGD-2A/7/2 2,368 1,526 0,229 FGD-2A/11/4 1,842 1,263 0,164 FGD-2A/3/10 2,631 - - FGD-2A/11/2 2 0,736 0,229 FGD-2A/9/9 2,157 0,919 0,164 FGD-2A/3/2 3,263 0,789 0,131 FGD-2A/11/3 2,894 1,052 - FGD-2B/5/2 2 1,473 0,164 FGD-2A/4/5 3,157 0,789 0,164 FGD-2A/3/3 3,947 0,789 0,210

Benzerlik ve Farklılıklar

A. kirkukensis’in orjinal tanımı iyi resimlendirilmemiş paratiplere dayanılarak yapılmış olup holotipine ait bir resim yoktur (Henson 1950). Bu çalışmada tanımlanan bireyler holotipi olmadığı için Henson’ın (1950) paratipleriyle, Smout ve Eames (1958) ve Sirel’in (2003) tanımladığı ve resmettiği bireylerin morfolojik özellikleriyle karşılaştırılmıştır.

44 Stratigrafik ve Coğrafik Dağılım

A. kirkukensis’in stratigrafik dağılımına ait bildirilen veriler çelişkilidir. Bu tür ilk olarak Kuzey Irak’ta Miliola kireçtaşı olarak bilinen Geç Oligosen yaşlı birimlerde tanımlanmıştır (Henson 1950). Sivas bölgesi Oligosen’i ve Irak Orta?-Üst Oligosen’inden varlığı bildirilmiştir (Turnovsky 1955, Van Bellen 1956). İran’da Akitaniyen yaşlı Asmari kireçtaşı ve Irak’ta Anah kireçtaşı olarak bilinen çökellerde tanımlanmıştır (Smout ve Eames 1958). Soritid cins Archaias daha sonraki dönemlerde Sarawak bölgesinde ve İran Alt Oligosen’inde tanımlanmıştır (Adams 1965, Sartorio ve Ventruni 1988). Sirel (2003) Malatya ili Develi Köyü’nde A. kirkukensis türünü A. asmariensis, A. brunni, A. striata, H. hensoni, P. cf. laevigatus, M. bermudezi (nadir), P. brönnimanni, Malatyna n.sp., Nephrolepidina sp. (nadir) ve Miliolid türleriyle bir arada bulmuş ve stratigrafik düzeyini Rupeliyen-Erken Şattiyen olarak bildirmiştir.

A. kirkukensis Develi köyü’ndeki sarımsı-bej renkli, çok sığ denizel ortamı karakterize eden kireçtaşlarında Austrotrillina asmariensis, A. brunni, Nephrolepidina praemarginata, Peneroplis cf. laevigatus, Neorotalia lithothamnica, Archaias sp. ve Peneroplis sp. ile beraber bulunmuştur. Beraber bulunduğu taksonların stratigrafik dağılımlarının yorumlarındaki veriler dikkate alınarak stratigrafik düzeyi Rupeliyen - Erken Şattiyen (SBZ 21, 22) olarak kabul edilmiştir.

Archaias hensoni SMOUT ve EAMES, 1958

(Levha 2, Şekil 1-6)

1958. Archaias hensoni sp. nov., SMOUT ve EAMES, s. 219-220, lev. 40, şekil 16-20; lev. 41, şekil 1-5, 21, 26, 28-29.

2007. Archaias hensoni SMOUT ve EAMES.- BASSI vd., lev.2, şekil 1-16.

45 Tanımlama

Yalnız makrosferik bireyleri bulunmuştur. Kavkı çapı 1,051 - 3,052 mm, kalınlık 0,368- 0,526 mm arasında değişmektedir (Çizelge 3.2). İlk locanın çapı ise 0,164 - 0,229 mm arasında ölçülmüştür. Erken evrede küresel şekilli ilk locayı bölünmemiş planispiral localar takip eder. Ergin localar daire şekilli ve evolüt olup bölme içi sütunlarla bölünmüşlerdir. Açıklık erken evrede yarık şeklinde, ergin dönemde ise sıra halindeki deliklerden ibarettir.

Çizelge 3.2 A. hensoni’nin biyometrik özelliklerini gösteren tablo. Ölçümler: (mm)

Örnek No Kavkı Çapı Kavkı Kalınlığı İlk Loca Çapı HYM-38/1 3,052 0,526 0,164 HYM-38/2 1,379 0,368 - HYM-36A/3/3 2,368 - - HYM-36A/4 1,642 0,526 - HYM-36B/8/1 1,051 - 0,229 HYM-38/2/1 1,421 - 0,197

Benzerlik ve Farklılıklar

A. hensoni A. kirkukensis’den daha küçük bir kavkıya sahip oluşuyla farklıdır.

Stratigrafik ve Coğrafik Dağılım

A. hensoni Akçadağ (Batı Malatya) civarında ölçülen Karamağara ölçülü stratigrafi kesitinin tabanındaki gri-bej-beyaz renkli, kırıntılı kireçtaşlarında Borelis pygmaea, B. merici, A. brunni, Penarchaias glynnjonesi, Neoplanorbulinella ? minuta n. sp., N. ? conica n. sp., N. ? malatyaensis n. sp., Halkyardia sp., Malatyna sp., Operculina sp. ve Amphistegina sp. ile birlikte bulunmuştur. Beraber bulunduğu taksonlar dikkate alınarak Rupeliyen-Erken Şattiyen (SBZ 21, 22) olarak yaşlandırılmıştır.

46 Cins Penarchaias HOTTINGER, 2007 Tip Tür Peneroplis glynnjonesi HENSON, 1950

Penarchaias glynnjonesi (HENSON, 1950)

(Levha 2, Şekil 7-9)

1950. Peneroplis glynnjonesi HENSON, s. 35, lev. 9, şekil 8-9.

1963. Peneroplis glynnjonesi HENSON. - HOTTINGER, s. 970, lev. 4, şekil 3-5.

1982. Peneroplis aff. glynnjonesi HENSON. - SIREL ve ACAR, s. 828, lev. 5, şekil 2, 3, 5, 10.

1982. Dendritina cf. glynnjonesi (HENSON). - BONNEFOUS ve BISMUTH, lev.9, şekil 5.

1996. Peneroplis glynnjonesi HENSON. - SIREL, s. 170, lev. 3, şekil 18.

2004. Peneroplis aff. glynnjonesi HENSON. - SIREL, s. 36, lev. 35, şekil 2, 3, 5, 10.

2007. Penarchaias glynnjonesi (HENSON). - HOTTINGER, s. 11-12, lev. 1, şekil 3; lev. 6, şekil 2, 10; lev. 7, şekil 7, 8; lev. 8, şekil 6, 10; lev. 9, şekil 6; lev. 12, şekil 2; lev. 13, şekil 3; lev. 14, şekil 13; lev. 15, şekil 1-5, 9.

Tanımlama

Yalnız makrosferik bireyleri bulunmuştur. Kavkı merceksi şekilli olup çapı merceksi olanlarda 0,9 mm, açılmış olan formlarda ise 1,315 - 1,368 mm’dir. Kalınlık 0,473 - 0,526 mm arasında değişir. İlk locanın çapı 0,052 mm’dir. İlk locayı izleyen localar planispiral düzende sarılmış daha sonra ise tek serili dizilmişlerdir (lev.2, şekil 7, 9). Septumun üzerinde iç iskelet çıkıntıları gözlenir (Hottinger 2007; lev. 7, şekil 7, 8). Cinsin önemli karakterlerinden biri olan açıklıklar levha 2, şekil 7, 9’da gözlemlenir.

47 Benzerlik ve Farklılıklar

Bu tür uzun süre sinonim listesinde görüldüğü gibi farklı cinsler altında toplanmıştır. Hottinger bu türün yapısal elemanlarını inceleyerek Peneroplis glynnjonesi’yi (HENSON) Penarchaias adı altında yeniden tanımlamıştır. Bu çalışma ile türün Bartoniyen-Oligosen yaş aralığındaki varlığını duyurmuştur. Hottinger tarafından (2007; levha 1, şekil 3; levha 6, şekil 2, 10; levha 7, şekil 7, 8; levha 8, şekil 6, 10; levha 9, şekil 6; levha 12, şekil 2; levha 13, şekil 3; levha 14, şekil 13; levha 15, şekil 1-5, 9) yapısal elemanları iyi tartışılmış ve resimlendirilmiş Peneroplis glynnjonesi bu çalışmada da yeni cins Penarchaias (tip türü: P. glynnjonesi) adı altında kabul edilmiştir.

Stratigrafik ve Coğrafik Dağılım

Penarchaias (Hottinger 2007) cinsinin tip türü Peneroplis glynnjonesi (Henson 1950, levha 9, şekil 8, 9) ilk kez Kerkük (Kuzey Irak) Oligosen’inden tanımlanmıştır. Bu tür Peneroplis glynnjonesi adı altında (Hottinger 1963, levha 4, şekil 3-5) Moratalla (İspanya) Oligosen’inden tanımlanmış ve resimlendirilmiştir. Sirel ve Acar (1982; levha 5, şekil 2, 3, 5, 10) bu türü Praebullalveolina (n. gen., n. sp.; tip türü: P. afyonica) ve Priyaboniyen yaşlı Chapmanina gassinensis, Nummulites fabianii, N. fabianii retiatus, Gyroidinella magna, Halkyardia minima ile birlikte bularak Peneroplis aff. glynnjonesi olarak tanımlamışlardır. Sirel (1996) Kırkbini köyündeki (Diyarbakır, GD Anadolu) Oligosen’e ait çalışmasında yeni soritid cins Praearchaias (tip türü: P. diyarbakirensis) ile birlikte Peneroplis glynnjonesi ?‘nin (HENSON) varlığını bildirmiştir.

P. glynnjonesi Akçadağ (Batı Malatya) civarında ölçülen Karamağara ölçülü stratigrafi kesitinin tabanındaki gri-bej-beyaz renkli, yer yer kırıntılı kireçtaşlarında B. pygmaea, B. merici, A. brunni, A. hensoni, Halkyardia sp., Neoplanorbulinella ? minuta n. sp., N. ? conica n. sp., N. ? malatyaensis n. sp., Borelis sp., Malatyna sp., Operculina sp. ve Amphistegina sp. ile birlikte bulunmuştur (levha 2, şekil 7-9). P. glynnjonesi’nin

48 beraber bulunduğu taksonlardan B. pygmaea, B. merici, A. brunni Sirel (2003) tarafından Rupeliyen-Erken Şattiyen (SBZ 21, 22) olarak yaşlandırılmıştır. Bu çalışmada da P. glynnjonesi için aynı stratigrafik düzey kabul edilmiştir.

Alt Takım Rotaliina DELAGE ve HEROUARD, 1896 Aile Planorbulinidae SCHWAGER, 1877 Cins Planorbulina d’ORBIGNY, 1826 Tip Tür Planorbulina mediterranensis d’ORBIGNY, 1826

Planorbulina brönnimanni BIGNOT ve DECROUEZ, 1982 (Levha 2, Şekil 10-22, 30)

1982. Planorbulina brönnimanni BIGNOT ve DECROUEZ, s. 144, lev.1, şekil 1-9; lev. 2, şekil 1-5; lev. 3, şekil 1-3; lev. 4, şekil 1-6, lev. 5, şekil 1-9; lev. 6, şekil 1-8.

1993. Planorbulina brönnimanni BIGNOT ve DECROUEZ. - SIREL ve ACAR, s. 181, 183, lev. 2, şekil 21.

Tanımlama

Kavkı diskoidal şekilli ve kalker duvarlıdır. Kavkı çapı 0,558 - 1,894 mm arasında değişmektedir (Çizelge 3.3). Dimorfik olup makrosferik formlarında ilk locayı izleyen trokospiral sarılımlı localar vardır (levha 2, şekil 10, 12, 13, 16, 20). Bu locaları izleyen daha sonraki localar farklı boyutlarda ve düzensiz dizilmişlerdir. İyi yönlenmiş kesitlerde açıkça gözlemlendiği gibi localar arası bağlantı taban stolonları ile sağlanmaktadır (levha 2, şekil 10, 12, 13, 14, 15, 21).

49 Benzerlik ve Farklılıklar

Diskoidal şekilli kavkısı, ilk locayı izleyen trokospiral sarılımlı locaları, erken locaları izleyen farklı boyutlardaki düzensiz dizilmiş localarıyla holotipi ile çok benzerdir (BIGNOT ve DECROUEZ 1982).

Çizelge 3.3 P. brönnimanni’nin biyometrik özelliklerini gösteren tablo. (Ölçümler: mm)

Örnek No Kavkı çapı FGM-4A/1 0,947 FGM-4G/1 0,947 FGM-4A/3 0,684 FGM-16/2 0,919 HYM-36A/6/1 0,558 FGM-2/1 1,894 FGM-4G/3 1,511 FGM-12D/1 1,412

Stratigrafik ve Coğrafik Dağılım

P. brönnimanni ilk olarak İtalya, Fransa ve Macaristan’ın Priyaboniyen ve Oligosen’inden bildirilmiştir (BIGNOT ve DECROUEZ 1982).

Bu tür Yeşilyurt ilçesinde (GB Malatya) Malatyna drobneae, Fabiania cassis, Rhabdorites malatyaensis, Nummulites sp. (N. gr. perforatus) türleriyle beraber Bartoniyen’de bulunmuştur (SİREL ve ACAR 1993).

Malatya bölgesinin batısındaki Develi kesitinde Spiroclypeus vermicularis, Spiroclypeus sp., Austrotrillina sp., Miogypsinoides sp. ile birlikte Erken-Geç Şattiyen düzeylerinin sınırında, Karamağara ölçülü kesitinin tabanındaki sarı-bej-beyaz renkli kireçtaşlarında ise B. pygmaea B. merici, P. glynnjonesi, A. brunni, Archaias hensoni, A. sp., Neoplanorbulinella ? minuta n. sp., N. ? conica n. sp., N. ? malatyaensis n. sp.,

50 Malatyna sp., Operculina sp. ve Amphistegina sp. ile beraber Rupeliyen-Erken Şattiyen (SBZ 21, 22) düzeylerinde saptanmıştır. Diğer bir ölçülü kesit Edilme kesitinde de Rupeliyen-Erken Şattiyen düzeylerinde Nephrolepidina partita, Nephrolepidina sp., Austrotrillina sp., Miogypsinoides sp. ile birlikte tespit edilmiştir.

Cins Neoplanorbulinella MATSUMARU, 1976 Tip Tür Neoplanorbulinella saipanensis MATSUMARU, 1976

Ayırtman Tanım

İlk tanımı Matsumaru (1976) tarafından, Saipan ve Mariana Adaları’nın Alt Miyosen’inden yapılan Neoplanorbulinella cinsi konik şekilli kavkısı, koni çevresinde düzensiz olarak sıralanmış çeşitli büyüklükteki ekvatoral locaları ve omblikal boşlukta görülen şüpheli lateral localarıyla karakteristiktir.

Şekil 3.1 Neoplanorbulinella cinsinin yapısal elemanları.

A: N. ? malatyaensis n. sp.; Eğik ekvatoral kesit; X 72; Pr: İlk loca; Dt: İkinci loca; St: Stolon; Sp: Spiral loca; B: N. ? minuta n. sp.; Eğik eksenel kesit, X 125; Pr: İlk loca; El: Ekvatoral loca; Ll: Lateral loca

Neoplanorbulinella cinsinin (tip tür: N. saipanensis) orjinal tanımındaki ayırtman özellik tek bir eksenel kesite dayandırılmıştır (Matsumaru 1976; Levha 6, Şekil 1). Malatya ilinin batısındaki Akçadağ ilçesinin KD’da yer alan Karamağara ölçülü

51 kesitinde tanımlanan 3 farklı tür koni etrafındaki ekvatoral ve omblikal boşluktaki lateral localarının varlığı nedeniyle Neoplanorbulinella cinsine yaklaşır. Ancak Şekil 3.1’de görüldüğü gibi bu birey düzgün şekilli ekvatoral locaları ve localar arası bağlantıyı sağlayan stolon sistemiyle Neoplanorbulinella cinsinden farklıdır. Çünkü cinsin orjinal tanımında localar arası bağlantının stolonlarla sağlandığına değinilmemiştir (Matsumaru 1976, s. 271). Bu sebeple Malatya bölgesinde seçilmiş olan bireyler şimdilik Neoplanorbulinella? cinsi kapsamında şüpheli olarak kullanılmıştır. Sonraki bir başka çalışmada bu lokalite daha detaylı incelenecektir.

Çizelge 3.4 Neoplanorbulinella ? türlerinin spesifik özelliklerini gösterir tablo.

Tür K Ç Y Ç/Y P D Els Ta Obç (mm) (mm) (mm) (mm) (mm) (mm)

N.? minuta Yüksek konik 0,5 0,4 1,6 0,09 0.03 6/yay 90˚ 0,4 Çok yüksek N.? conica konik 0,8 0,8 1 0,07 - 8/yay 90˚ 0,4

N.? malatyaensis Basık konik 1,1 0,4 2,7 0,07 0,07 7/bs 140˚ 0,8

K: Kavkı şekli; Ç: Kavkı çapı; Y: Kavkı yüksekliği; Ç/Y: Kavkı çapının yüksekliğine oranı; P: İlk loca çapı; D: İkinci loca çapı; Els: Ekvatoral locaların sayısı ve şekli (bs; basık kubbe); Ta:Kavkının (koninin) tepe açısı; Obç: Omblikal boşluk çapı. (Not: Ortalama değerler verilmiştir)

Neoplanorbulinella ? minuta n. sp. (Levha 2, Şekil 23-29) İsmin kökeni: Tür küçük boyutludur. Holotip: Eksenel kesit, Levha 2, Şekil 25. Depolanma yeri: MTA Genel Müdürlüğü Paleontoloji Birimi arşivinde saklanmaktadır. Materyal: Toplamda 36 adet preparattan seçilen 6 örnek (HYM-36A, HYM-36A/2/1, HYM-36A/4/1, HYM-36A/5/2, HYM-36 A/7/6, HYM-36A/11/1) Tip yeri: Karamağara Köyü, KD Akçadağ, Batı Malatya, Doğu Türkiye. Tip seviye: Rupeliyen-erken Şattiyen (SBZ 21-22).

52 Tanımlama

Kavkı boyutunun ve embriyonik localarının farklı olması sebebiyle bu yeni türde dimorfizm vardır.

Mikrosferik form: Kavkı yüksek konik şekilli, spiral tarafı kuvvetlice dış bükey, umblikal tarafı iç bükeydir. Koninin taban çapı 0,8 - 0,9 mm, yüksekliği ise 0,43 - 0,45 mm arasındadır (Çizelge 3.4). Tepe açısı hemen hemen 90°’dir. Embriyonik localar çok iyi görülmemesine rağmen koninin tepe kısmında yer alırlar. Embriyonik locaları izleyen ekvatoral localar koninin kenar zonunda yer alırlar ve çapları koninin tabanına doğru dereceli büyüyen yay şeklindedirler. Omblikal boşluk çapı 0,25 - 0,51 mm arasındadır ve bu boşluğu birkaç sıra yanal loca doldurmaktadır (Lev. 2, Şekil 26, 29).

Makrosferik form: Kavkı yüksek konik şekilli, spiral tarafı kuvvetlice dışbükey, umblikal tarafı içbükeydir. Koninin taban çapı 0,5 mm, yüksekliği ise 0,3 mm’dir. Tepe açısı yaklaşık 90°’dir. İlk loca ve ikinci loca koninin tepe kısmında yer alıp küremsi şekillidirler. Çapları sırasıyla 0,092 mm ve 0,03 mm’dir (Çizelge 3.1). Ekvatoral localar dış iskelette koninin kenar zonunda düzenli dizilmişlerdir. Boyutları mikrosferik formların ekvatoral loca boyutlarının hemen hemen yarısı kadardır. Holotipinde 0,525 mm taban çapını kapsayan alanda ilk locayı izleyen 6 sıra ekvatoral loca yer almaktadır (levha 2, şekil 24).

Benzerlik ve Farklılıklar

N. ? minuta n. sp. yüksek konik kavkı şekli ve yaklaşık 90° olan tepe açısıyla N. saipanensis’den farklıdır. N. saipanensis türünün kavkı şekli ise basık koniktir ve tepe açısı yaklaşık 112° civarındadır (Matsumaru 1976). Ayrıca N. saipanensis türünün ekvatoral ve lateral locaları düzensiz sıralanmıştır. Yeni türün ise ekvatoral locaları düzenli dizilmiş olup localar arası bağlantı stolonlarla sağlanmaktadır.

53 Stratigrafik ve Coğrafik Dağılım

N. ? minuta n. sp. Karamağara ölçülü kesitinin tabanındaki bej-beyaz renkli, kırıntılı kireçtaşlarında B. pygmaea, B. merici, P. glynnjonesi, A. hensoni, N. ? conica n. sp., N. ? malatyaensis n. sp., Malatyna sp., Borelis sp., Miogypsinoides sp. ve Asterigerina sp. ile beraber bulunmuştur. Yeni türün beraber bulunduğu B. pygmaea, B. merici Muş ve Elazığ bölgesinin Rupeliyen-Erken Şattiyen yaşlı düzeylerinden bildirilmiştir (Sirel 2003). Beraber bulunduğu taksonların stratigrafik dağılımlarının yorumlarındaki veriler de göz önünde bulundurularak stratigrafik düzeyi Rupeliyen-Erken Şattiyen (SBZ 21- 22) olarak kabul edilmiştir.

Neoplanorbulinella ? malatyaensis n. sp. (Levha 2, Şekil 31, 32; Levha 3, Şekil 1, 2) İsmin kökeni: Bu tür ismini tip yeri olan Malatya ilinden alır. Holotip: Eksenel kesit, Levha 2, Şekil 32. Depolanma yeri: MTA Genel Müdürlüğü Paleontoloji Birimi arşivinde saklanmaktadır. Materyal: Toplamda 36 adet preparattan seçilen 4 örnek (HYM-36 A/3/2, HYM-36 A/5/1, HYM-36 A/8/1, HYM-35/3/1). Tip yeri: Karamağara Köyü, KD Akçadağ, Batı Malatya, Doğu Türkiye. Tip seviye: Rupeliyen - Erken Şattiyen (SBZ 21-22).

Tanımlama

Yalnız makrosferik formu vardır (Levha 2, Şekil 31, 32; Levha 3, Şekil 1, 2). Kavkı şekli oldukça basık koniktir. Koninin tabanı içbükey olmayıp hemen hemen düze yakındır. Tepe açısı 140˚’dir. Çapı 1,182 mm, yüksekliği ise 0,427 mm’dir (Çizelge 3.4). İlk loca büyük boyutludur ve koninin tepesinin oldukça altındadır. İlk locanın çapı 0,065 mm, ikinci locanın çapı ise 0,078 mm’dir (Levha 2, Şekil 32). Levha3, Şekil 1’in sağ tarafında görüldüğü gibi koninin kenar zonundaki ekvatoral localar basık kubbemsi

54 bir yapıdadır. Omblikal boşluğu oldukça geniş olup çapı 0,854 mm’dir ve içi çok sayıda lateral loca ile doludur.

Benzerlik ve Farklılıklar

N. ? malatyaensis n. sp. daha büyük ve basık koni şeklindeki kavkısı, yüksek tepe açısı değeri, koni tabanının hemen hemen düze yakın oluşu, ilk locasının büyük boyutlu ve eksenel kesitinde iyi gözlemlenen (Levha 2, Şekil 32; Levha 3, Şekil 1, 2) ekvatoral localarının daha çok sayıda ve daha büyük boyutlu olmasıyla N. ? minuta n. sp. ve N. ? conica n. sp.’dan farklıdır.

Stratigrafik ve Coğrafik Dağılım

N. ? malatyaensis n. sp.’in stratigrafik düzeyi N. ? minuta n. sp. ve N. ? conica n. sp. ile aynı olup bir önceki bölümde verilmiştir.

Neoplanorbulinella ? conica n. sp. (Levha 3, Şekil 3, 4) İsmin kökeni: Tür yüksek konik şekillidir. Holotip: Eksenel kesit, Levha 3, Şekil 3. Depolanma yeri: MTA Genel Müdürlüğü Paleontoloji Birimi arşivinde saklanmaktadır. Materyal: Toplamda 36 adet preparattan seçilen 2 örnek (HYM-36 A/10/3, HYM-36 A/10/4). Tip yeri: Karamağara Köyü, KD Akçadağ, Batı Malatya, Doğu Türkiye. Tip seviye: Rupeliyen-erken Şattiyen (SBZ 21-22).

55 Tanımlama

Kavkı çok yüksek konik şekilli, spiral tarafı kuvvetlice dışbükey, umblikal tarafı içbükeydir. Koninin taban çapı 0,821 mm, yüksekliği ise 0,887 mm’dir (Çizelge 3.4). Tepe açısı 90°’dir. Embriyonik localar küremsi şekilli olup koninin tepe kısmında yer alırlar. İlk loca çapı 0,065 mm’dir. Embriyonik locaları izleyen ekvatoral localar koninin kenar zonundadır ve çapları koninin tabanına doğru dereceli büyüyen yay şeklindedirler. Omblikal boşluk çapı 0,427 mm’dir ve bu boşluğu çok sayıda lateral loca doldurmaktadır (Levha 3, Şekil 3).

Benzerlik ve Farklılıklar

N. ? conica n. sp çok yüksek konik şekilli ve büyük boyutlu kavkısıyla aynı stratigrafik düzeyde tanımlanmış olan N. ? malatyaensis n. sp. ve N. minuta n. sp.’dan kolayca ayırt edilir. Ayrıca bu türlerden ekvatoral localarının daha çok sayıda oluşu ve umblikal boşluktaki yanal localarının daha kaba yapılı olmasıyla farklıdır.

Stratigrafik ve Coğrafik Dağılım

N. ? conica n. sp. N. ? minuta n. sp. ile beraber bulunmuş olup bulunduğu stratigrafik düzeye ait yorum bir önceki bölümde verilmiştir.

Cins Planorbulinella Cushman, 1927 Tip Tür Planorbulina vulgaris d’ORBIGNY var. larvata PARKER ve JONES, 1865

Planorbulinella caneae FREUDENTHAL, 1969

(Levha 23, Şekil 10)

56 Tanımlama

Tanımlama tek bir ekvatoral kesite dayandırılmıştır. Kavkı küçük diskoidal şekilli, çapı 1,263 mm’dir. Localar erken devrede trokospiral sarılımlıdır. Daha sonraki localar halka şeklindeki seriler düzeninde gelişmiştir ve localar arası bağlantı stolonlarla sağlanmaktadır.

Stratigrafik ve Coğrafik Dağılım

P. caneae ilk olarak Girit’teki Geç Miyosen (Tortoniyen) yaşlı killerden bildirilmiştir (Freudenthal 1969). Bu tür Hatay’da (Akdeniz Bölgesi) Borelis melo ve B. arpati ile beraber Langiyen’de (erken orta Miyosen) bulunmuştur (Sirel, sözlü görüşme).

Bu çalışmada ise P. caneae Karamağara ölçülü kesitinde Miogypsina globulina, M. polymorpha, M. cf. thecideaeformis, Miogypsina sp. A, Nephrolepidina sp., Amphistegina sp. ve Miogypsinid Tip 2 olarak isimlendirilen bireylerle beraber Burdigaliyen’de (SBZ 25) saptanmıştır.

Alt Takım Miliolina DELAGE ve HEROUARD, 1896 Aile Peneroplidae SCHULTZE, 1854 Cins Dendritina d’ORBIGNY, 1826 Tip Tür Dendritina arbuscula d’ORBIGNY, 1826

Dendritina cf. rangi d’ORBIGNY, 1904 in FORNACINI (Levha 3, Şekil 9-11) 1904. Dendritina cf. rangi d’ORBIGNY, FORNASINI, levha 1, şekil 13, 13a. 1950. Dendritina cf. rangi d’ORBIGNY. - HENSON, s. 31, levha 5, şekil 2; levha 6, şekil 2-3, levha 10, şekil 3. 1963. Dendritina cf. rangi d’ORBIGNY. - HOTTINGER, s. 970, levha 4, şekil 1, 2.

57 1976. Dendritina cf. rangi d’ORBIGNY. - BIGNOT ve GUERNET, s. 17, levha 1, şekil 2-4.

Tanımlama

Kavkı planispiral ve involüttür. Localar basittir ve ikincil olarak tekrar bölünmemiştir. Makrosferik fertlerde kavkı çapı 1,4 mm, kalınlık ise 0,45mm olarak ölçülmüştür (Levha 3; Şekil 9). İri megalosferin çapı 0,065 mm‘dir (Levha 3; Şekil 9, 10). Dendritik tip açıklığı ile karakteristiktir.

Stratigrafik ve Coğrafik Dağılım

D. rangi ilk olarak Fransa’daki güncel çökellerde tanımlanmıştır (d’Orbigny 1826). İlk tanımlama elle çizilerek resmedilmiştir.

Hottinger (1963, levha 4; şekil 1, 2, levha 5; şekil 8) Moratalla (İspanya) Oligosen’inde D. cf. rangi olarak bu türü tanımlamıştır. Bazı küçük Peneroplidae’leri incelediği çalışmasında tanımladığı türleri Henson’ın (1950) bulguları ile karşılaştırarak çok benzer olduklarını vurgulamıştır.

Bignot ve Guernet (1976) Kos Adasın’da (D-G Ege Denizi) yaptıkları çalışmada D. cf. rangi’yi Borelis curdica, Peneroplis cf. evolutus, Puteolina anahensis ile birlikte Orta Miyosen yaşlı olarak bildirmişlerdir.

D. cf. rangi Develi ölçülü kesitinin yaklaşık 25. metresindeki, bej-beyaz renkli, erime boşluklu, bol lamelli branş kavkılı kireçtaşlarında B. curdica, Miogypsina sp., Peneroplis sp. ve Miliolidae ailesine ait bireylerle birlikte bulunmuştur. B. curdica’nın stratigrafik dağılımının yorumlarındaki veriler dikkate alınarak stratigrafik düzeyi Burdigaliyen (SBZ 25) olarak kabul edilmiştir.

Cins Peneroplis de MONTFORT, 1808 Tip Tür Nautilus planatus FICHTEL ve MOLL, 1798

Peneroplis cf. laevigatus d’ORBIGNY, in Fornasini 1904 (Levha 3, Şekil 6, 7) 1904. Peneroplis cf. laevigatus, d’ORBIGNY, levha 1, şekil 15, 15a. 1963. Peneroplis cf. laevigatus d’ORBIGNY, in Fornasini. - HOTTINGER, s. 968, levha 3, şekil 9-10.

Tanımlama

Kavkı flabelliform şekilli ve çapı 1,4 - 1,5 mm’dir. İlk locayı izleyen ilk 1,5 tur sıkı sarılmış planispiral localardan oluşur. Daha sonraki devrede ise localar aniden açılarak genişleyen bir yapı sergilemektedir (Levha 3, Şekil 7). Localar arası bağlantıyı sağlayan delikler çok sayıdadır (Levha 3, Şekil 6).

Stratigrafik ve Coğrafik Dağılım

Peneroplis cf. laevigatus Develi ölçülü kesitinin tabanındaki bej-beyaz renkli, orta tabakalanmalı, yer yer kırıntılı kireçtaşlarında A. kirkukensis, A. asmariensis, A. brunni, P. brönnimanni, Nephrolepidina sp.(nadir), Miogypsinoides sp. (nadir) ve Miliolidae bireyleri ile birlikte bulunmuştur. Beraber bulunduğu taksonların stratigrafik dağılımlarının yorumlarındaki veriler dikkate alınarak stratigrafik düzeyi Rupeliyen- Erken Şattiyen (SBZ 21-22) olarak kabul edilmiştir.

Alt Takım Miliolina DELAGE ve HEROUARD, 1896 Aile Austrotrillinidae LOEBLICH ve TAPPAN, 1986 Cins Austrotrillina PARR, 1942 Tip Tür Trillina howchini SCHLUMBERGER, 1893

Austrotrillina asmariensis ADAMS, 1968 (Levha 4, Şekil 1-13; Levha 5, Şekil 1-12, 27, 28)

1947. Trillina howchini SCHLUMBERGER. - BURSCH, s. 12, levha1, şekil 1, 2, 9, 13, 14.

1962. Austrotrillina howchini (SCHLUMBERGER). - DIZER, levha 3, şekil 7.

1968. Austrotrillina asmariensis ADAMS, s. 82, levha 1, şekil 1-12.

1996. Austrotrillina howchini (SCHLUMBERGER). - SIREL, s. 171, şekil 11, 13-15.

2000. Austrotrillina howchini (SCHLUMBERGER). - SIREL, s. 71.

2003. Austrotrillina asmariensis ADAMS. - SIREL, s. 294, levha 9, şekil 1-15.

Tanımlama

Makrosferik fertler: Kavkı porselen kalkerdir. Kavkı çapı 1,215 - 1,842 mm, genişliği ise 0,919 - 1,157 mm arasında değişmektedir (Çizelge 3.5). Çok iri, küresel şekilli ilk locanın çapı 0,105 - 0,210 mm arasında ölçülmüştür (Levha 4, Şekil 3, 6, 8, 11, 12; Levha 5, Şekil 2, 3, 4, 5, 6, 8, 10, 11, 12). İri küresel ilk locayı takip eden erken localar üçlü düzendedirler. Kalın, epiderm altı bölmelerle sıralanmış dış localar birbirine yakın konumdadırlar. Mikrosferik fertler: Enine kesitlerinde iri, uzamış oval şekilli bir kavkı özelliği gösterir (levha 4, şekil 1). Çapı 1,642 - 2,526 mm, genişliği ise 1,117 - 1,368 mm arasında değişmektedir (Çizelge 3.5). Çok küçük (çapı ölçülemedi), küresel ilk locayı izleyen erken localar beşli düzende, sonraki localar ise üçlü düzendedirler (levha 4, Şekil 1). Epiderm altı bölmelerle sıralanmış dış localar alveolar bir yapı sergilemektedirler (Levha 4, Şekil 1, 2, 4, 9, 12; Levha 5, Şekil 2, 4).

60 Çizelge 3.5 A. asmariensis’in spesifik özelliklerini gösterir tablo. Ölçümler (mm)

Örnek No Kavkı çapı Kavkı kalınlığı İlk loca çapı FGD-2A/7/1 2,526 1,368 - FGD-2A/10/6 2,052 1,157 - FGD-2B/8/1 1,842 0,952 0,210 FGD-2A/1/1 1,421 0,842 0,105 FGD-2A/7/6 1,248 0,887 - FGD-2A/11/5 1,412 1 0,210 FGD-2A/3/13 1,642 1,117 - FGD-2A/6/6 1,215 0,919 0,157 FGD-2B/5/4 1,315 0,947 - FGD-2A/3/12 0,919 0,657 0,171 FGD-2A/7/7 0,952 0,722 0,092 FGD-2A/3/8 1,182 0,919 0,171 FGD-2B/8/2 1,149 0,854 - FGD-2A/3/14 1,018 0,887 0,065 FGD-2A/3/4 1,281 0,821 0,210 FGD-2A/3/6 0,854 0,657 0,197 FGD-2A/1/7 1,347 0,957 0,157 FGD-2B/3/1 1,314 0,952 0,118 FGD-2A/9/3 1,051 0,952 0,118 FGD-2A/10/2 1,215 0,854 0,118 FGD-2A/4/3 1,117 0,722 0,184 FGD-2A/3/14 1,018 0,887 0,065 FGD-2A/3/4 1,281 0,821 0,210 FGD-2A/3/6 0,854 0,657 0,197 FGD-2A/1/7 1,347 0,957 0,157 FGD-2B/3/1 1,314 0,952 0,118 FGD-2A/9/3 1,051 0,952 0,118 FGD-2A/10/2 1,215 0,854 0,118 FGD-2A/4/3 1,117 0,722 0,184 FGD-2A/9/2 1,117 0,854 - FGD-2B/1/1 1,018 0,755 0,197 FGD-2B/12/8 1,051 0,722 0,144 FGD-2A/8/1 0,985 0,821 0,197 FGM-16/1 1,157 - -

61 Benzerlik ve Farklılıklar

A. asmariensis uzamış ovoid şekilli iri kavkısıyla A. paucialveolata’ya benzer (Grimsdale 1952; s. 229, levha20, şekil7-10). Ancak birbirine yakın, ince epiderm altı bölmeleri ve iri ilk locasıyla A. paucialveolata’ dan ayrılır.

Stratigrafik ve Coğrafik Dağılım

A. asmariensis ilk olarak Ortadoğu bölgesi Alt Oligosen’inden bildirilmiştir (Adams 1968). Ancak stratigrafik aralığı Tetis ve Hint-Pasifik bölgelerinde Erken?-Orta Oligosen’den Erken Miyosen’e değin uzanmaktadır. Sirel (2003) türün stratigrafik düzeyini Develi kesitinde Rupeliyen-Erken Şattiyen (SBZ 21, 22); Diyarbakır bölgesinde ise Geç Priyaboniyen?- Rupeliyen-Erken Şattiyen (SBZ 20?-21, 22?) olarak belirlemiştir.

A. asmariensis Develi kesitinin tabanındaki sarımsı bej-beyaz renkli, yer yer kırıntılı kireçtaşlarında A. kirkukensis, A. brunni, P. cf. laevigatus, N. praemarginata, N. lithotamnica ve Miogypsinoides sp. (nadir) ile bir arada bulunmuştur. Bu fosil topluluğuna dayanarak stratigrafik düzeyi Rupeliyen-Erken Şattiyen (SBZ 21, 22) olarak saptanmıştır. Aynı tür Edilme ölçülü stratigrafi kesitinde ise P. brönnimanni ile beraber Rupeliyen-Erken Şattiyen; N. morgani ve A. brunni ile birlikte ise Geç Şattiyen (SBZ 23) düzeylerinde saptanmıştır.

Austrotrillina brunni MARIE, 1955 (Levha 5, Şekil 13-23) 1955. Austrotrillina brunni MARIE, s. 203, levha 9, şekil 4-8. 1968. Austrotrillina brunni MARIE. - ADAMS, s. 85, levha 6, şekil 6, 8. 2003. Austrotrillina brunni MARIE. - SIREL, s. 294, levha 10, şekil 10-16.

Tanımlama

Makrosferik fertler: Enine kesitlerinde kavkı küçük ve kenarı yuvarlaklaşmıştır (Levha 5, Şekil 19). Çapı 0,624 - 0,755 mm, genişliği ise 0,394 - 0,492 mm arasında değişmektedir (Çizelge 3.6). Küresel şekilli ilk locanın çapı 0,118 - 0,197 mm arasında ölçülmüştür. Küçük, küresel ilk locayı takip eden erken localar üçlü düzende, küçük ve bölünmemişlerdir. Kalın, epiderm altı bölmelerle sıralanmış dış localar birbirine yakın konumda düzenlenmişlerdir. Mikrosferik fertler: Enine kesitlerinde küçük, üçgen şekilli bir kavkı özelliği gösterirler. Kavkının genişliği 0,8 mm olarak ölçülmüştür (Çizelge 3.6). Çok küçük mikrosferi izleyen erken localar beşli düzende, sonraki localar ise üçlü düzendedirler (Levha 5, Şekil 14).

Çizelge 3.6 A. brunni’nin spesifik özelliklerini gösterir tablo. (Ölçümler: mm)

Örnek No Kavkı Çapı Kavkı Kalınlığı İlk Loca Çapı FGD-2B/7/1Ö 0,624 0,394 - FGD-2B/13/3 0,755 0,492 - FGD-2B/12/1 0,657 0,427 - FGD-2A/9/7 0,788 0,558 0,065 HYM-35/1/1 0,755 0,558 - HYM-36A/3/1 0,919 0,525 - FGD-3/2/1 0,591 0,427 - HYM36A/10/1 0,624 0,459 - HYM-36A/1 0,525 0,427 0,052 FGM-29/6/1 0,722 0,492 - FGM-29/7/2 0,492 0,459 0,078

63 Stratigrafik ve Coğrafik Dağılım

A. brunni ilk olarak Yunanistan Geç Oligosen-Erken Miyosen’inden duyurulmuştur (Marie 1955). Türkiye’nin doğusunda Develi ve Kelereşdere kesitlerinde Rupeliyen- Erken Şattiyen yaşlı çökellerde varlığı bildirilmiştir (Sirel 2003).

Develi kesitinin tabanındaki sarımsı bej-beyaz renkli, yer yer kırıntılı kireçtaşlarında A. kirkukensis, A. asmariensis, P. cf. laevigatus, N. lithothamnica, Nephrolepidina praemarginata ve Miogypsinoides sp. (nadir) ile bir arada bulunmuştur. Karamağara ölçülü kesitinin tabanındaki bej-beyaz renkli, kırıntılı kireçtaşlarında B. pygmaea, B. merici, P. glynnjonesi, Neoplanorbulinella ? minuta n. sp., N. ? conica n. sp., N. ? malatyaensis n. sp., Archaias sp., Halkyardia sp., Malatyna sp., Borelis sp., Operculina sp. ve Amphistegina sp. türleri ile beraber Rupeliyen-Erken Şattiyen (SBZ 21, 22) düzeylerinde tanımlanmıştır.

Aynı tür Edilme ölçülü kesitinde ise N. morgani ve A. asmariensis ile birlikte ise Geç Şattiyen (SBZ 23) düzeylerinde saptanmıştır.

Austrotrillina howchini (SCHLUMBERGER, 1893) (Levha 5, Şekil 24-26)

1893. Trillina howchini SCHLUMBERGER, s. 119-120, levha 3, şekil 6.

1968. Austrotrillina howchini (SCHLUMBERGER). - ADAMS, levha 2, şekil 1-7; levha 6, şekil 1-5, 7.

64 Tanımlama

Yalnız makrosferik bireyleri bulunmuştur. Kavkının uzunlamasına eksendeki çapı 0,821 mm, genişliği 0,525 mm (Levha 5, Şekil 22, 24); enine kesitindeki çap ise 0,657 mm, genişlik 0,558 mm olarak ölçülmüştür (Çizelge 3.7) (Levha 5, Şekil 23). Çok iyi gözlenemeyen küresel şekilli ilk locanın çapı ölçülememiştir. İlk locayı takip eden erken localar üçlü düzendedirler. Epiderm altı bölmeler kalın ve karmaşık bir yapı göstermektedir.

Çizelge 3.7 A. howchini’nin spesifik özelliklerini gösterir tablo. Ölçümler (mm)

Örnek No Kavkı Çapı Kavkı Kalınlığı FGM-52/1 0,821 0,525 FGM-52/4 0,624 - FGM-52/2 0,657 0,558

Benzerlik ve Farklılıklar

A. howchini epiderm altı alveolar yapıyı oluşturan yatay ve düşey bölmelerinin daha kalın ve karmaşık oluşuyla Oligosen yaşlı A. asmariensis ve A. brunni’den farklıdır.

Stratigrafik ve Coğrafik Dağılım

A. howchini Edilme ölçülü kesitinin hemen hemen en üst düzeylerindeki bej-beyaz renkli, yer yer erime boşluklu, bol makro fosilli kireçtaşlarında Borelis curdica, Amphistegina sp., Miogypsina sp., Elphidium sp., Peneroplis sp., Miliolidae ve Valvulinidae bireyleri ile birlikte bulunmuştur. Beraber bulunduğu taksonların stratigrafik dağılımlarına ait yorumlar da dikkate alınarak Burdigaliyen (SBZ 25) olarak yaşlandırılmıştır.

65 Alt Takım Miliolina DELAGE ve HEROUARD, 1896 Aile Alveolinidae EHRENBERG, 1839 Cins Borelis de MONFORT, 1808 Tip Tür Nautilus melo FICHTEL ve MOLL, 1798

Borelis curdica (REICHEL, 1937) (Levha 6, Şekil 1-28; Levha 7, Şekil 1-14, 17, 18) 1937. Neoalveolina melo curdica n. ssp. - REICHEL, s. 108, levha 10, şekil 4-7. 1966. Borelis melo curdica (REICHEL). - REISS ve GVIRTZMAN, levha 1, şekil 8; levha 2, şekil 1. 1976. Borelis curdica (REICHEL). - BIGNOT ve GUERNET, s. 19, levha 2, şekil 1-10.

Tanımlama

Kavkı küresel, küremsi, çoğunlukla nautiloid şekillidir. Megalosferik ve mikrosferik bireylerinin ayırt edilemediği kavkının çapı 0,295 mm - 0,854 mm, genişliği ise 0,328 mm - 0,821 mm arasında değişir (Çizelge 3.8). Uzama indisi (eksenel çapın ekvatoral çapa oranı) 0,791 - 1,143 mm arasında değişmektedir. İlk loca çapı hiçbir bireyde ölçülememiştir. Ekvatoral kesitlerinde preseptal kanal (Levha 6, Şekil 1; Levha 7, Şekil 4, 13, 14), eğik eksenel kesitlerinde tek sıra açıklığı (Levha 6; Şekil 5) ve teğetsel kesitlerinde devamlı dizilmiş keskin uçlu bölmecikleri belirgindir (Levha 6; Şekil 10, 13).

Stratigrafik ve Coğrafik Dağılım

Bignot ve Guernet (1976) Kos Adasın’da (D-G Ege Denizi) yaptıkları çalışmada B. curdica’yı Dendritina cf. rangi, Peneroplis. cf. evolutus, Puteolina anahensis ile birlikte Orta Miyosen yaşlı olarak bildirmişlerdir.

66 Çizelge 3.8 B. curdica’nın spesifik özelliklerini gösterir tablo. Ölçümler (mm)

Örnek No Eksenel çap Ekvatoral çap Uzama İndisi FGD-11/7/1 0,854 0,821 1,040 FGD-11/5/2 0,427 0,492 0,867 FGD-11/6/4 0,459 0,459 1 FGD-11/6/1 0,624 0,788 0,791 FGD-13B/1/1 0,755 0,952 0,793 FGD-11/4/3 0,459 0,492 0,932 FGD-11/6/2 0,394 0,427 0,922 FGD-11/5/8 0,295 0,328 0,899 FGD-11/5/5 0,328 0,361 0,908 FGD-11/5/7 0,755 0,788 0,958 FGD-11/4/1 0,722 0,657 1,098 FGD-11/5/4 0,821 0,919 0,893 FGD-11/7/2 0,657 0,821 0,8 FGD-11/5/3 0,657 0,624 1,052 FGD-13B/5/1 0,722 0,788 0,916 FGD-11/4/2 0,689 0,788 0,874 FGD-11/6/6 0,591 0,657 0,899 FGD-11/6/5 0,755 0,887 0,851 FGD-19B/2/1 0,657 0,821 0,8 FGD-11/6/3 0,525 0,525 1 FGD-13B/3/1 0,459 0,525 0,874 FGD-11/5/6 0,492 0,558 0,881 FGM-40/2 0,657 0,657 1 FGM-53A/1 1,052 0,985 1,068 FGM-40A/1 0,854 0,821 1,040 FGM-43B/1 0,919 0,887 1,036 FGM-40/3 0,631 - - FGM-50/1 0,947 - - FGK-17A/1 1,018 0,952 1,069 FGK-17C/1/1 0,788 0,689 1,143 FGK-17C/1/2 0,788 0,854 0,922 FGK-25/3 0,854 - - FGM-50/2 0,894 - - FGK-11A/1 0,894 0,887 1,007 FGK-11A/2 0,947 0,919 1,030 FGK-18B 0,722 0,854 0,845 FGK-5/1 0,427 0,492 0,867 FGK-18B/1/2 0,689 0,722 0,954 FGK-23/1 0,624 0,755 0,826 FGK-25/2 0,558 0,689 0,809 FGK-25/1 0,624 0,821 0,760 FGK-26/1 0,525 0,657 0,799 FGK-18B/1/5 0,689 0,788 0,874 FGM-40/1 0,459 0,689 0,666

67 B. curdica çalışma alanında Akçadağ ilçesindeki Karamağara ölçülü kesiti hariç tüm stratigrafik kesitlerde gözlenmiştir. Develi ölçülü kesitinde B. curdica türüne D. cf. rangi d’Orbigny, Peneroplis sp., Amphistegina sp., Elphidium sp. ve Miliolidae gibi formların eşlik ettiği gözlenmiştir. Edilme ölçülü kesitinde D. cf. rangi, A. howchini, Miogypsina sp., Miolepidocyclina sp., Amphistegina sp., Peneroplis sp., Elphidium sp. ve Planorbulinella sp. ile beraber Burdigaliyen (SBZ 25) düzeylerinde bulunmuştur. B. curdica, Kuzkaya ölçülü stratigrafi kesitindeki bej-beyaz renkli, orta-kalın tabakalanmalı, yer yer masif görünümlü, erime boşluklu, tebeşirli, bol makro kavkılı kireçtaşları içinde Miogypsina sp., Miolepidocyclina sp., Amphistegina sp., Elphidium sp., Acervulina sp., Miliolidae ve Peneroplidae ile birlikte gözlenmiştir. Bu kireçtaşı düzeylerinin, altında Akitaniyen yaşlı marnların; üzerinde ise daha önceki çalışmalarda Orta-Üst Miyosen olarak yaşlandırılmış bazaltların varlığı dikkate alınarak stratigrafik düzeyi Burdigaliyen (SBZ 25) olarak saptanmıştır.

Borelis pygmaea (HANZAWA, 1930) (Levha 7, Şekil 15) 1930. Borelis (Fasciolites) pygmaea HANZAWA, s. 94, levha 26, şekil 14, 15. 1932. Neoalveolina pygmaea (HANZAWA). - BAKX, s. 237, levha 3, şekil 18, 19. 1947. Neoalveolina pygmaea (HANZAWA). - BURSCH, s. 28, levha 1, şekil 11, 15, 19. 1965. Neoalveolina pygmaea (HANZAWA). - ADAMS, s. 25 a-c. 2003. Borelis pygmaea (HANZAWA). - SİREL, s. 298, levha 11, şekil 1-7.

Tanımlama

Makrosferik bireye ait kavkı fusiform şekilli ve porselen kalkerdir. 8. tur dahil eksenel çapı 2,105 mm, ekvatoral çapı 0,689 mm olarak ölçülmüştür. Uzama indisi 3,05 mm’dir. Küçük, oval şekilli ilk locanın ölçülebilen çapı 0,65 mm’dir (Levha 7, Şekil 15). İlk locayı izleyen 4-5 tur oval şekilli bir düzende sarılmış olup eksenel ve ekvatoral kalınlaşmaları sıkıdır. Ergin dönemdeki localar ise fusiform düzende dizilmişlerdir.

68 Localar ekvatoral bölgede çok sıkı, eksenel bölgede ise gevşek düzenlenmişlerdir. Bu nedenle ergin devrede eksenel kalınlaşma fazladır. Öyleki eksenel kalınlaşma locacıkların boyutunun 4-5 katına kadar çıkmaktadır. Son iki turda ise eksenel kalınlaşma önceki turlara oranla azalır. Locacıklar birbirlerine yakın dizilmişlerdir ve şekilleri çoğunlukla küremsidir. Son üç turda ise locacıklar yukarı doğru oval şekilli bir yapı sergilemektedir.

Benzerlik ve Farklılıklar

B. pygmaea, fusiform kavkısı ve kavkının kutuplarına doğru artan eksenel kalınlaşmasıyla holotipi (Hanzawa 1930, levha 25, şekil 3) ve (Sirel 2003, levha 11, şekil 1-7)’in tanımladığı bireylerle çok benzerlik göstermektedir.

Stratigrafik ve Coğrafik Dağılım

B. pygmaea’nın ilk tanımlaması Java Akitaniyen’inden yapılmıştır (Hanzawa 1930). Bu tanımlamaya ait bireylerin şekilleri yetersiz olup eksenel çapı 1,3 mm, uzama indisi 2,77 mm ve eksenel kalınlaşması belirgindir. Yetersiz ilk tanımlamaya bağlı olarak daha sonraki çalışmacılar tarafından da bu tür yetersiz tanımlanmıştır (Reichel 1936-1937, Bursch 1947, Adams 1965 ve De Castro 1987). Reichel (1936-1937) Madagaskar’dan Neoalveolina pygmaea schlumbergeri adıyla güncel yeni bir alt tür duyurmuştur. Bursch (1947) Kei’deki Orta Akitaniyen yaşlı birimlerden Hanzawa’nın tanımladığı B. pygmaea‘a ait bireylere benzeyen mikrosferik bireyleri eksenel kesitlerinde tanımlamıştır. Adams (1965) Sarawak’da Melinau kireçtaşı olarak bilinen Oligosen- Erken Akitaniyen yaşlı birimler içerisindeki Borelis türlerini duyurmuştur. De Castro (1987) fusiform kavkıları, eksenel kalınlaşma ve uzama indisleri bakımından Hanzawa’nın tanımladığı B. pygmaea’a çok benzeyen eğik eksenel bireyleri bildirmiştir. Sirel (2003) Türkiye’nin doğusundaki Sarıbuğday ve Kelereşdere kesitlerinde tanımladığı B. pygmaea’ı N. fichteli ve N. vascus ile beraber bulmuştur. Cahuzac ve Poignant’a (1997) göre bu türler SBZ 21-22’nin karakteristik

69 foraminiferleridir. Araştırmacı mevcut tüm verileri dikkate alarak B. pygmaea’nın stratigrafik düzeyini SBZ 21- 22 olarak kabul etmiştir.

B. pygmaea Karamağara ölçülü kesitinin tabanındaki sarı-bej-beyaz renkli kireçtaşlarında B. merici, P. glynnjonesi, A. brunni, A. hensoni, Neoplanorbulinella ? minuta n. sp., N. ? malatyaensis n. sp., N. ? conica n. sp., Operculina sp., Borelis sp. ve Amphistegina sp. ile beraber bulunmuştur. Türün stratigrafik düzeyi beraber bulunduğu taksonların stratigrafik dağılımlarındaki yorumlar dikkate alınarak Rupeliyen-Erken Şattiyen (SBZ 21, 22) olarak saptanmıştır.

Borelis merici SİREL ve GÜNDÜZ, 1981 (Levha 7, Şekil 16, 19, 21) 1981. Borelis merici SİREL ve GÜNDÜZ, s. 73-74, levha 1,şekil 9-13. 2003. Borelis merici SİREL ve GÜNDÜZ. - SİREL, s. 299, levha 11, şekil 8, 9.

Tanımlama

Kavkı hafifçe uzamış oval şekillidir. Eksenel çapı 1,018-1,412 mm, ekvatoral çapı 0,459-0,788 mm arasındadır (Çizelge 3.9). Uzama indisi ise 1,791-2,718 mm’dir. İlk locayı takip eden ilk 5 sarılımda eksenel kalınlaşma yoktur. Bu sebeple kavkının bu aşamadaki şekli ovoiddir. Eksenel kalınlaşma son 4 turda hafifçe artar. Bu nedenle erişkin dönemde kavkı uzamış ovalimsi şekillidir. Dimorfizm belirsizdir.

Çizelge 3.9 B. merici’nin spesifik özelliklerini gösterir tablo. Ölçümler (mm)

Örnek No Eksenel Ekv. Çap Uzama İndisi HYM-36A/5/4 1,412 0,788 1,791 HYM-36B/2 1,248 0,459 2,718 HYM-36A/2/2 1,018 - -

Benzerlik ve Farklılıklar

B. merici B. inflata’dan uzamış oval şekilli kavkısıyla farklıdır (Adams 1965, s.283- 338, levha21-30, şekil6). B. pygmaea daha fusiform bir kavkıya sahip olması ile B. merici’den kolayca ayırt edilir.

Stratigrafik ve Coğrafik Dağılım

B. merici ilk kez Palu (Doğu Elazığ) Alt Oligosen’inde N. fichteli, N. vascus, H. maxima, Nephrolepidina sp., Eulepidina sp., Austrotrillina sp. ve Spiroclypeus sp. ile birlikte yeni tür olarak tanımlanmıştır (Sirel ve Gündüz 1981). B. pygmaea ve B. merici Elazığ’da N. fichteli ve N. vascus ile beraber Rupeliyen - Erken Şattiyen (SBZ 21-22) yaşlı birimlerde bulunmuştur (Sirel 2003; s. 299, Levha 11, Şekil 8, 9).

Türün dağılımı ve stratigrafik düzeyi B. pygmaea ile aynı olup bir önceki bölümde belirtilmiştir.

Alt Takım Rotaliina DELAGE ve HEROUARD, 1896 Aile: Lepidocyclinidae SCHEFFEN, 1932 Cins: Nephrolepidina DOUVILLE, 1911 Tip Tür: Nummulites marginata MICHELOTTI, 1841

Nephrolepidina praemarginata DOUVILLE, 1908 (Levha 8, Şekil 1-7, 9, 10, 12-14)

1908. Lepidocyclina praemarginata DOUVILLE, s. 91 - 92, şekil 1, 2, 4a. 1924. Nephrolepidina praemarginata (DOUVILLE). - DOUVILLE, s. 51 - 123, levha 6, şekil 4 - 10.

71 1929. Nephrolepidina praemarginata (DOUVILLE). - GOMEZ LLUECA, s. 1 - 400, levha 32, şekil 4, 6. 1935. Nephrolepidina praemarginata (DOUVILLE). - FLANDRIN, s. 251 - 272, levha 15, şekil 14 - 18. 1967. Nephrolepidina praemarginata (DOUVILLE). - POIGNANT, s. 197 - 211, levha 5, şekil 2. 2003. Nephrolepidina praemarginata (DOUVILLE). - SIREL, s. 302, levha 4, şekil 1 - 13.

Tanımlama

Kavkı küçük, şişkin merceksi şekillidir (Levha 8, Şekil 7, 10, 12). Merkezi umbonun varlığına bağlı olarak kavkı merkeze doğru kalınlaşır. Çap 1,6 - 3,2 mm, kalınlık ise 0,7 - 1,3 mm arasında değişir (Çizelge 3.10). İri merkezi umbo çok sayıda küçük granüllerden oluşur. Bu özelliği sadece dıştan değil aynı zamanda eksenel-eğik kesitlerinde de oldukça iyi gözlenir (Levha 8, Şekil 5, 7, 9, 10, 11). Yanal localar kavkının yüzeyinde çok sayıda rozet şeklindedir ve bu özellik yüzeyde bal peteği görünümü oluşturmaktadır (Levha 8, Şekil 11, 12). Embriyo küçük küresel ilk loca ve böbreğimsi şekilli ikincil locadan oluşur (Levha 8, Şekil 1, 5). İlk loca çapı 0,06-0,3 mm, ikinci loca çapı ise 0,1-0,4 mm arasında ölçülmüştür. Yardımcı localar çok küçük olup boyları hemen hemen birbirlerine eşittir. Ekvatoral localar dışta dikdörtgenimsi ya da baklava dilimi şeklindedir. Kavkının merkezinde yanal localar 6 - 7 tanedir.

Benzerlik ve Farklılıklar

Kavkının merkezindeki iri umbo çok sayıda küçük granüllerden oluşmakta olup bu özelliğiyle N. partita’dan farklıdır.

72 Çizelge 3.10 N. praemarginata’nın spesifik özelliklerini gösterir tablo. Ölçümler (mm)

Örnek No Kavkı Çapı Kavkı Kalınlığı İlk Loca Çapı İkinci Loca FGM-19/3/1 1,736 - 0,131 0,197 FGM-19/4/1 1,631 - 0,1 0,13 FGM-19/9 1,631 - 0,2 0,2 FGD-2B 3,26 - - - FGD-2B 2,66 - 0,3 0,4 FGM-19/3/3 2,368 1 0,1 - FGM- 2,315 0,7 0,1 0,13 FGD-2B 2,06 1,33 0,06 0,1 Levha8;Şekil 2,16 1 0,13 0,13 FGM-19/4/2 2,368 1,263 0,13 0,2 FGM-19/3/5 2,210 1 0,131 0,131

Stratigrafik ve Coğrafik Dağılım

N. praemarginata ilk olarak İtalya’da Alt Oligosen ve Fransa’da Oligosen - Akitaniyen yaşlı birimlerde tanımlanmıştır (Douvillé 1908). Cahuzac ve Poignant (1997, 1998) türün stratigrafik düzeyinin SBZ 22 (Üst Rupeliyen - Alt Şattiyen) biyozonuna karşılık geldiğini bildirmiştir. Sirel (2003), Elazığ’ın doğusundaki Sarıbuğday kesitinde N. fichteli ve N. vascus ile beraber bulunuşundan dolayı bu türden Rupeliyen - Erken Şattiyen (SBZ 21, 22) yaşlı olarak bahsetmiştir. Muş yöresindeki Kelereşdere kesitiyle ise N. partita, B. merici, B. cf. inflata ve A. striata ile birarada bularak aynı türün Rupeliyen - Şattiyen sınırındaki varlığını (SBZ 22) bildirmiştir.

Aynı tür bu çalışmada Akçadağ ilçesinin GB’sındaki Edilme ve Levent civarındaki Develi (B Akçadağ) ölçülü kesitinde gözlemlenmiştir. Develi ölçülü kesitinin tabanındaki kireçtaşlarında A. asmariensis, A. brunni, A. kirkukensis, P. cf. laevigatus ve Miliolid bireylerle beraber Rupeliyen - Alt Şattiyen düzeylerinde bulunmuştur.

Edilme ölçülü kesitindeki bej-beyaz renkli kireçtaşları içerisinde N. partita, Eulepidina cf. formosoides, N. cf. vascus, H. assilinoides, N. lithothamnica, Planorbulina

73 brönnimanni ve Amphistegina sp. ile birlikte bulunmuştur. Beraber bulunduğu taksonların stratigrafik dağılımları ve üzerine gelen Geç Şattiyen yaşlı kireçtaşlarındaki Miogypsinoides akcadagensis, M. bantamensis ve M. cf. complanatus’un varlığı dikkate alınarak stratigrafik düzeyi Rupeliyen - Alt Şattiyen (SBZ 21, 22) olarak saptanmıştır.

Nephrolepidina partita DOUVILLE, 1924 (Levha 9, Şekil 1-9) 1924. Nephrolepidina partita DOUVILLE, s. 76, levha 6, şekil 1- 4. 1929. Nephrolepidina partita DOUVILLE. - GOMEZ LLUECA, s. 1 - 400, levha 32, şekil 1 - 3. 1935. Nephrolepidina partita DOUVILLE. - FLANDRIN, s. 251 - 272, levha 16, şekil 1. 1938. Nephrolepidina partita DOUVILLE. - FLANDRIN, s. 5 - 158, levha 8, şekil 37, 38. 1940. Nephrolepidina partita DOUVILLE. - BRONNIMANN, s. 3 - 113, levha 3, şekil 16; levha 5, şekil 18-21. 1951. Nephrolepidina partita DOUVILLE. - MURAOUR, s. 225 - 229, levha 1, şekil 6- 7. 1967. Nephrolepidina partita DOUVILLE. - POIGNANT, s. 197 - 211, levha 5, şekil 1- 8. 2003. Nephrolepidina partita DOUVILLE. - SIREL, s. 302, levha 5, şekil 1-10.

Tanımlama

Tanımlama sınırlı sayıda gözlenen megalosferik bireylere ait eksenel kesitlerle 1 adet ekvatoral kesite dayandırılmıştır. Kavkı küçük merceksi şekillidir ve merkezi umbosunda iri bir granülü vardır (Levha 9, Şekil 1-4, 5-8). Bu sebeple kavkı merkeze doğru kalınlaşmaktadır. Çapı 1,117- 2,421 mm, kalınlığı ise 0,7 - 1,266 mm arasında değişmektedir (Çizelge 3.11). Embriyonik localar küçük ilk loca ile küçük geniş reniform şekilli ikinci locadan oluşur. Boyutları birbirine çok yakın olan ilk ve ikinci

74 loca çapı 0,1-0,2 mm olarak ölçülmüştür. Ekvatoral localar dışta dikdörtgenimsi ya da baklava dilimi şeklindedir.

Çizelge 3.11 N. partita’nın spesifik özelliklerini gösterir tablo. Ölçümler (mm)

Örnek No Kavkı Kavkı Kalınlığı İlk Loca Çapı İkinci Loca FGD-3/1/1 2,421 1,210 0,1 0,1 FGM-5E/6/1 1,839 0,919 0,131 0,157 FGM-5E/2/2 1,872 1,018 - - FGM-19/24/4 2,052 1,052 0,098 0,131 FGM-19/15/2 1,789 1,266 0,13 - FGM-19/14/2 1,684 1 0,1 0,13 FGM-19/13/1 2,315 0,7 0,1 0,13 FGM-13C/1 2 1 - - FGM-4G/2 2 1,03 - - FGM-19/27/4 1,117 - 0,197 0,262

Benzerlik ve Farklılıklar

N. partita merkezi umbosunda yer alan çok iri granülü ile beraber bulunduğu N. praemarginata’dan kolaylıkla ayırt edilir.

Stratigrafik ve Coğrafik Dağılım

N. partita ilk olarak Fransa’nın güneybatısında Akitan Havzası Erken Oligosen- Akitaniyen yaşlı birimlerden bildirilmiş olup tanımlanmasında sadece dış karakteristikleri kullanılmıştır (Douvillé 1924). Sonraki çalışmacılar da türü aynı şekilde yalnızca dış özelliklerini kullanarak tanımlamışlardır (Gomez-Llueca 1929, Flandrin 1935, 1938, Brönnimann 1940, Muraour 1951 ve Poignant 1967. Sirel (2003) ise Elazığ ve Muş bölgesindeki çalışmalarında elde ettiği koleksiyonlarda türün bu bölgelerdeki varlığından hem dış ve hem de iç özelliklerini kullanarak bahsetmiştir.

75 N. partita Cezayir Oligosen’inde (Flandrin 1938) ve Fas’ın Alt Oligosen’inde tanımlanmıştır (Brönnimann 1940). Sirel (2003), N. partita’dan Elazığ’ın doğusundaki Sarıbuğday kesitinde N. fichteli ve N. vascus ile beraber bulunuşundan dolayı Rupeliyen - Erken Şattiyen (SBZ 21-22) yaşlı olarak, Muş yöresindeki Kelereşdere kesitinde ise B. merici, B. cf. inflata ve A. striata ile birarada bulunuşundan dolayı Rupeliyen - Şattiyen sınırındaki (SBZ 22) varlığından bahsetmiştir.

Bu çalışmada türün stratigrafik düzeyi hakkındaki bilgi bir önceki bölümde N. praemarginata ile birlikte verilmiştir.

Nephrolepidina morgani (LEMOINE ve DOUVILLE, 1904) (Levha 9, Şekil 10-16) 1904. Lepidocyclina morgani LEMOINE ve DOUVILLE, s. 5-41, levha 1, şekil 12, 15, 17; levha 2, şekil 4, 12; levha 3, şekil 2. 1924. Nephrolepidina morgani (LEMOINE ve DOUVILLE). - DOUVILLE, s. 80. 1929. Nephrolepidina morgani (LEMOINE ve DOUVILLE). - GOMEZ LLUECA, s. 1 - 400, levha 33, şekil 29, 32. 1991. Lepidocyclina (Nephrolepidina) morgani (LEMOINE ve DOUVILLE). - LESS, s. 445-446, levha 7, şekil 1-6; levha 8, şekil 1-6; levha 9, şekil 1-2. 2003. Nephrolepidina morgani (LEMOINE ve DOUVILLE). - SIREL, s. 303, levha 5, şekil 11-16; levha 6, şekil 1-7.

Tanımlama

Kavkı şişkin merceksi şekillidir ve merkezi umbosunda çok sayıda granülü vardır. Bu nedenle kavkı merkeze doğru kalınlaşmaktadır. Çap 1,084 - 2,947 mm arasında, kalınlık ise 0,35-1,052 mm arasında değişmektedir (Çizelge 3.12). Embriyonik localar küçük küresel şekilli ilk loca ile büyük yarım ay şeklindeki ikinci locadan oluşur. İlk loca çapı 0,1 mm, ikinci loca çapı 0,2 - 0,3 mm‘dir (Levha 9, Şekil 11). Embriyonik locaları izleyen yardımcı localar çok küçük boyutludur. Ekvatoral localar romboidal şekillidirler.

Çizelge 3.12 N. morgani’nin spesifik özelliklerini gösterir tablo. Ölçümler (mm)

Örnek No Kavkı çapı Kavkı kalınlığı İlk loca çapı İkinci loca FGM-29/7/5 1,833 - 0,16 0,3 FGM-29/5/1 1,368 - - - FGM-29/1/4 1,947 - 0,197 0,328 FGM-29/4/2 1,084 0,53 0,16 0,233 FGM-29/3/1 0,821 0,35 0,197 0,250 FGM-24/1 2,947 1,052 - -

Benzerlik ve Farklılıklar

Merkezi umbosunda yer alan granüllerin N. partita ile karşılaştırıldığında daha küçük boyutlu oldukları gözlenmiştir.

Stratigrafik ve Coğrafik Dağılım

N. morgani Akçadağ ilçesinin GB’sındaki Edilme ölçülü kesitinde Austrotrillina asmariensis, A. brunni, Eulepidina sp., Spiroclypeus sp., Miogypsinoides sp., Operculina sp., Amphistegina sp., Neorotalia sp. ile birlikte geç Şattiyen düzeylerinde tanımlanmıştır.

Eulepidina cf. formosoides DOUVILLE, 1924 (Levha 10, Şekil 1, 3-7, 9-11) 1924. Eulepidina formosoides DOUVILLE, s. 71, levha 3, şekil 2- 4. 1967. Eulepidina formosoides DOUVILLE. - POIGNANT, s. 208, levha 5, şekil 9, 11; levha 6, şekil 1, 6. 1975. Eulepidina favosa CUSHMAN. - SİREL, METİN ve SÖZERİ, s. 179, levha 4, şekil 2, 3.

77 1975. Eulepidina dilatata MICHELOTTI. - SIREL, METİN ve SÖZERİ, s. 179, levha 4, şekil 1. 2003. Eulepidina formosoides DOUVILLE. - SIREL, s. 272, şekil 2.

Tanımlama

Kavkı merceksi şekilli olup geniş bir umbosu vardır. Bu sebeple merkeze doğru kalınlaşır. Çapı 4,6 - 5,2 mm arasında değişmektedir (Çizelge 3.13). Embriyonik localar küçük ilk loca ile geniş yarı küresel şekilli ikinci locadan oluşur. İlk loca çapı 0,4 - 1,084 mm, ikinci loca çapı 0,8 - 1,7 mm arasında değişmektedir. Ekvatoral localar poligonal şekillidir

Çizelge 3.13 E. cf. formosoides’in spesifik özelliklerini gösterir tablo. Ölçümler (mm)

Örnek No Kavkı çapı İlk loca çapı İkinci loca FGM-19/6 5,125 - - FGM-19/7 4 - - FGM-19/11/1 4,684 0,4 0,8 FGM-19/11/2 5,210 - 0,8 FGM-19/36 - 1,084 1,741 FGM-19/35 - 0,952 1,609 FGM-19/33/2 - 0,952 1,609

Benzerlik ve Farklılıklar

Edilme ölçülü kesitinde tanımlanan bireyler Sirel (2003)’in tanımladığı bireylere çok benzerdir. Ancak Sirel’in (2003) tanımladığı bireylerin kavkı çapı 9 mm’ye değin ulaşarak bu çalışmada tanımlanan bireylerden daha büyük bir kavkıya sahiptirler.

78 Stratigrafik ve Coğrafik Dağılım

Sirel (2003) Hatay’ın güneyindeki Arabil ve Elazığ’ın doğusundaki Sarıbuğday kesitinde E. cf. formosoides’in Nummulites cf. fichteli ve N. vascus ile beraber bulunuşuyla Oligosen’in tabanındaki varlığını bildirmiştir.

Bu çalışmada tanımlanan E. cf. formosoides’in stratigrafik düzeyi hakkındaki bilgi N. praemarginata’ya ait bölümde verilmiştir.

Alt Takım Rotaliina DELAGE ve HEROUARD, 1896 Aile Miogypsinidae VAUGHAN, 1928 Cins Miogypsinoides YABE ve HANZAWA, 1928 Tip Tür Miogypsina dehaartii van der VLERK, 1924

Ayırtman Tanım

Miogypsinoides Oligosen dönemi için çok önemli bir cins olup türleri Oligosen’in katlarını karakterize eder. Miogypsinoides (YABE ve HANZAWA) cinsinin miogypsinid formlar içerisinde özel bir yapısı vardır. Bu cins başlangıçta rotaliid daha sonra ise miogypsinid düzende gelişir. Bu durumda Miogypsinoides türlerinin tanımında her iki devrenin de dikkate alınması gerekir. Drooger (1993), Drooger ve Laagland (1986) Miogypsinoides türlerinin tanımını rotaliid devredeki spiral locaların sayısına (X değeri) dayandırmışlardır. Bu çalışmada ise Miogypsinoides türlerinin ayrımı her iki devrenin (Rotaliid ve Miogypsinid) spesifik özellikleri dikkate alınarak yapılmıştır.

Şekil 3.2 Miogypsinoides cinsinin yapısal elemanları (Örnek No: FGM- 30A/3/1; FGM-30A/12/1; FGM-30A/5/2)

Miogypsinoides akcadagensis GEDİK ve SİREL (Levha 11, Şekil 1-7, Levha 13, Şekil 6) 2009. Miogypsinoides akcadagensis n. sp., Gedik ve Sirel, s. 35-43, Levha 1, Şekil 1-7.

Ayırtman Tanım

Kavkı ekvatoral (Levha 11, Şekil 1-3, 5) ve eksenel kesitlerinde (Levha 11, Şekil 4, 6, 7) açıkça görüldüğü gibi kalınlaşmış apikal kısmıyla yelpaze şekillidir ve iki aşamada şekillenmiştir: Localar erken devrede trokospiral sarılımlı tipik rotaliid düzende, olgun dönemde ise miogypsinid modelde düzenlenmiştir. Kavkı çapı apikal-frontal hat boyunca ölçülmüştür (Amato ve Drooger 1969). Çap 0,5 - 1,3 mm arasında değişmektedir. Rotaliid devredeki çap 0,6 - 1,083 mm, yükseklik ise 0,5 - 0,7 mm’dir (Levha 11, Şekil 6). Embriyonik localar yelpaze şeklindeki kavkının tepe kısmında yer alır ve küresel şekilli ilk loca (0,1 - 0,2 mm) ile yarı küremsi şekilli ikinci locadan

80 (0,200 - 0,280 mm) ibarettirler (Çizelge 3.14). Erken devrede embriyonik locaları 8 - 10 spiral loca (X değeri) takip eder (Levha 11, Şekil 1-3, 5). Olgun dönemdeki miogypsinid locaların spiral localarla karşılaştırıldığında daha küçük boyutlu oldukları gözlenmiştir.

Çizelge 3.14 M. akcadagensis’in spesifik özelliklerini gösterir tablo. Ölçümler (mm)

Spiral Rotaliid Rotaliid Kavkı İlk loca İkinci loca Örnek No devredeki devredeki çapı çapı loca çapı sayısı çap yükseklik (Mx) FGM-30A/3/1 1,133 0,85 0,68 0,25 0,28 8 FGM-30A/12/1 1,314 0,68 0,73 0,21 0,2 10 FGM-30A/14/3 0,591 0,85 0,76 0,23 0,26 10 FGM-30A/2/10 1,075 0,68 0,55 0,21 - - FGM-30A/2/4 1,633 1,083 0,76 0,25 0,28 9 FGM-30A/12/2 1,379 0,66 0,6 0,18 - - FGM-30A/5/2 1,116 0,66 0,51 0,16 - - HYM-42/23/2 1,166 0,61 0,5 0,2 - -

Benzerlik ve Farklılıklar

Drooger (1993) ve Drooger ve Laagland’a (1986) göre Miogypsinoides türlerinin ayrımında ilk ve ikinci locadan sonra gelen spiral loca sayısı (X değeri) esas alınmıştır. Bu çalışmada tanımlanan M. akcadagensis 8-10 spiral locasıyla (X= 8-10) daha önceden bildirilmiş olan M. bermudezi Drooger (1951), M. borodinensis Hanzawa (1940), M. formosensis Yabe ve Hanzawa (1928) ve M. bantamensis’den Tan (1936) farklıdır. Bahsedilen türlerin spiral loca sayısı sırasıyla 13-14, 13, 16 ve 12’dir.

81 Stratigrafik ve Coğrafik Dağılım

Edilme ölçülü kesitinde türün gözlendiği algli kireçtaşı seviyesi nannoplankton türleri içeren (Cyclicargolithus floridanus (Roth ve Hay), Coccolithus eopelagicus (Bramlette ve Riedel), Ericsonia robusta (Kamptner), Cyclicargolithus abisectus (Müller)) Geç Rupeliyen-Şattiyen yaşlı marn düzeyi ile Rupeliyen-Erken Şattiyen yaşlı algli ve bol bentik foraminifer içeren (Nephrolepidina praemarginata Douvillè, N. partita Douvillè, Eulepidina cf. formosoides Douvillè, Nummulites vascus (Joly and Leymerie), Heterostegina assilinoides Blanckenhorn, 1890 emend. Henson, 1937, Neorotalia lithothamnica Uhlig) kireçtaşları arasında yer almaktadır. M. akcadagensis bu düzeylerde M. bantamensis, M. cf. complanatus, Postmiogypsinoides sp. ile beraber bulunmuştur. Bu istif özelliği ve beraber bulunduğu taksonlar dikkate alınarak Geç Şattiyen (SBZ 23) olarak yaşlandırılmıştır.

M. akcadagensis Karamağara ölçülü kesitinde ise Postmiogypsinoides intermedius n. gen., n. sp., M. bantamensis, Postmiogypsinoides sp., Miogypsina spp. ve Miogypsinid Tip 1 olarak isimlendirilen bireylerle beraber Üst Şattiyen (SBZ 23) düzeylerinde saptanmıştır.

Miogypsinoides bantamensis TAN, 1936 (Levha 12, Şekil 1-6; Levha 13, Şekil 4) 1936. Miogypsinoides (Miogypsinoides) complanata (SCHLUMBERGER) forma bantamensis TAN SIN HOK, levha 1, şekil 13. 1940. Miogypsinoides borodinensis HANZAWA, s.755-802, levha39, şekil1-9; s.767, şekil2. 1940. Miogypsinoides bantamensis TAN. HANZAWA, levha 39, şekil 15-19. 1951. Miogypsinoides bermudezi DROOGER, s. 357-365, şekil4-6; s.358, şekil1a-c, 2a- c, 3a-b. 2007. Miogypsinoides bantamensis TAN. BASSI vd., levha 2, şekil 18, 19.

82 Tanımlama

Kavkı ekvatoral (Levha 12, Şekil 1-4, 6) ve eksenel kesitlerinde (Levha 12, Şekil 5) görüldüğü gibi kalınlaşmış apikal kısmıyla yelpaze şekillidir. Localar erken evrede trokospiral sarılımlı tipik rotaliid düzende, olgun dönemde ise miogypsinid modelde düzenlenmiştir. Çap 1,06 - 1,633mm arasında değişmektedir (Çizelge 3.15). Rotaliid devredeki çap 0,6 - 0,8mm, yükseklik ise 0,6 - 0,9 mm’dir (Levha 12, Şekil 5). Embriyonik localar yelpaze şeklindeki kavkının tepe kısmında yer alır ve küresel şekilli ilk loca (0,1 - 0,2 mm) ile yarı küremsi ikinci locadan (0,15 - 0,18 mm) ibarettirler. Erken evrede embriyonik locaları 12-14 spiral loca (X değeri) takip eder (Levha 12, Şekil 1-4, 6). Olgun dönemdeki miogypsinid localar spiral localarla karşılaştırıldığında daha küçük boyutlu oldukları gözlenmiştir.

Çizelge 3.15 M. bantamensis’in spesifik özelliklerini gösterir tablo. Ölçümler (mm)

Spiral Rotaliid Rotaliid Kavkı İlk loca İkinci loca Örnek No devredeki devredeki çapı çapı loca çapı sayısı çap yükseklik (Mx) FGM-30A/2/6 1,55 0,65 0,68 0,2 0,16 12 FGM-30A/1/1 1,58 0,83 0,88 0,18 0,15 14 FGM-30A/6/3 1,4 0,81 0,9 0,15 0,18 13 FGM-30A/10/3 1,26 0,83 0,85 - - 12 FGM-30A/10/1 1,25 0,73 0,6 - - - FGM-30A/11/1 1,06 0,68 0,86 0,16 - 14 HYM-42/9/1 1,633 0,8 0,68 - - -

Benzerlik ve Farklılıklar

Edilme kesitinde tanımlanan ve Levha 12, Şekil 1-6’da resimlenen bireylerin spiral loca sayısı 12-14 arasında değişmektedir. Bu özellik dikkate alındığında Akçadağ bireylerinin daha önce yapılmış M. bantamensis TAN (1936), M. borodinensis HANZAWA (1940) ve M. bermudezi DROOGER (1951) türlerine çok benzediği görülmüştür. Daha önce duyurulmuş olan bu üç tür holotiplerindeki spiral loca sayısı

83 dikkate alındığında birbirlerinin sinonimi görünümündedir. Bu sebeple Akçadağ bireyleri, tarih önceliği esas alınarak M. bantamensis olarak isimlendirilmiştir. M. bantamensis M. complanatus’dan daha az sayıda spiral locasının oluşuyla farklıdır.

Stratigrafik ve Coğrafik Dağılım

M. bantamensis TAN Edilme kesitindeki bej-beyaz renkli kireçtaşları içerisinde M. akcadagensis, Miogypsina sp., Postmiogypsinoides sp., Amphistegina sp., Eulepidina sp. ve Nephrolepidina sp. ile birlikte Geç Şattiyen’de (SBZ 23) bulunmuştur.

M. bantamensis Karamağara ölçülü kesitinde de Postmiogypsinoides intermedius n. gen., n. sp., M. akcadagensis, Postmiogypsinoides sp., Miogypsina spp. ve Miogypsinid Tip 1 olarak isimlendirilen bireylerle beraber Geç Şattiyen (SBZ 23) düzeylerinde saptanmıştır.

Çizelge 3.16 Miogypsinoides türlerinin spesifik özelliklerini gösterir tablo. Ölçümler (mm)

Spiral Rotaliid Rotaliid Kavkı İlk loca İkinci loca loca Tür devredeki devredeki çapı çapı çapı sayısı çap yükseklik (Mx) Miogypsinoides 1,1-1,3 0,8 0,5 0,22-0,25 0,20-0,25 8-10 akcadagensis Miogypsinoides 1-1,5 0,7 0,5 0,17 0,15 12-14 bantamensis Miogypsinoides cf. complanatus 1,6-2 0,6-0,7 0,5 0,15-0,21 - -

Miogypsinoides cf. complanatus (SCHLUMBERGER, 1900) (Levha 13, Şekil 1-3) 1900. Miogypsina complanata SCHLUMBERGER, s. 330, levha 2, şekil 13-16; levha 3, şekil 18-21.

84 1937. Miogypsina (Miogypsinoides) complanata (SCHLUMBERGER). - BARKER ve GRIMSDALE, s. 161-178, levha 5, şekil 6; levha 6, şekil 1-6; levha 7, şekil 1; levha 8, şekil 6. 1957. Miogypsinoides complanatus (SCHLUMBERGER). - COLE, s. 318, 319, levha 25, şekil 1, 2. 1959. Miogypsina (Miogypsinoides) complanatus (SCHLUMBERGER). - DROOGER ve MAGNA, s. 273-284, levha 2, şekil 1-3. 1974. Miogypsina (Miogypsinoides) complanata (SCHLUMBERGER). - RAJU, s. 1- 147, levha 1, şekil 6-9; levha 3, şekil 3-7. 1978. Miogypsina (Miogypsinoides) complanata (SCHLUMBERGER). - RAJU ve DROOGER, s. 186-229, levha 4, şekil 1- 4. 2003. Miogypsinoides complanatus (SCHLUMBERGER). - SIREL, s. 301, levha 15, şekil 1-16.

Tanımlama

Çok sayıda preparat hazırlanmış olup ekvatoral kesiti elde edilememiş, tanımlama sadece eksenel kesitlerle yapılmıştır. Localar erken evrede tipik rotaliid düzende, olgun dönemde ise miogypsinid modelde düzenlenmiştir. Çap 1,609 - 2,01 mm, kalınlık 0,591 mm olarak ölçülmüştür (Çizelge 3.17). Rotaliid devredeki çap 0,63 - 0,83 mm, yükseklik ise 0,45 - 0,61 mm’dir (Levha 13, Şekil 1-3). Küresel şekilli ilk loca çapı 0,157 - 0,210 mm arasında değişmektedir. Erken evrede embriyonik locaları en az 16 spiral loca (X≥16) takip eder. Fakat bu özellik ekvatoral kesiti olmadığı için bu çalışmada resmedilememiştir. Olgun dönemdeki miogypsinid locaların spiral localarla karşılaştırıldığında büyük ve birbirlerine yakın boyutlu oldukları gözlenmiştir.

Benzerlik ve Farklılıklar

Levha 13, Şekil 1-3’de resimlenen eksenel kesitler bu çalışmaya yakın bir alanda Sirel (2003) tarafından tanımlanmış M. complanatus (Schlumberger)’un eksenel kesitleriyle eşdeğerdir. M. bantamensis ile karşılaştırıldığında yanal duvarları daha kalın ve spiral

85 aşamadaki umblikal plağın daha az gelişmiş olduğu gözlemlenir. M. akcadagensis ile karşılaştırıldığında ise ilk loca boyutunun daha küçük olduğu görülür.

Çizelge 3.17 M. cf. complanatus’un spesifik özelliklerini gösterir tablo. Ölçümler (mm)

Spiral Rotaliid Rotaliid Kavkı İlk loca İkinci loca Örnek No devredeki devredeki çapı çapı loca çapı sayısı çap yükseklik (Mx) FGM-30B/2/2 2,01 0,83 0,61 0,2 - -

FGM-30B/6/1 1,683 0,63 0,45 0,18 - - FGM-30A/12/3 1,6 0,7 0,48 0,15 - -

Stratigrafik ve Coğrafik Dağılım

M. cf. complanatus (SCHLUMBERGER) Akçadağ civarında ölçülen Edilme kesitindeki bej-beyaz renkli kireçtaşları içerisinde M. akcadagensis, M. bantamensis Tan, Miogypsina sp., Postmiogypsinoides sp., Amphistegina sp., Eulepidina sp., Nephrolepidina sp. ile birlikte bulunmuştur Geç Şattiyen (SBZ 23) düzeylerinde tanımlanmıştır.

Cins: Postmiogypsinoides n.gen. Tip Tür: Postmiogypsinoides intermedius n. gen., n.sp. İsmin kökeni: Miogypsinoides cinsinden sonra gelişmiş bir form olduğu için bu ad verilmiştir.

86 Ayırtman Tanım

Kavkı küçük yelpaze şeklindedir ve Miogypsinoides Yabe ve Hanzawa cinsinde olduğu gibi iki devreden oluşmuştur. Küçük küremsi şekilli ilk locayı izleyen devre rotaliid devre olup bu devrede 10-11 tane spiral loca yer alır. Rotaliid devrede kavkının karın ve sırt tarafındaki sütunlar eksenel kesitlerde açık olarak gözlenir (Levha 14, Şekil 7-11; Levha 15, Şekil 4-15). Daha sonraki localar miogypsinid modelde dizilmişlerdir ve yay şeklindedirler. Bu devrede localar arası ilişki basal stolonlarla sağlanmaktadır. Embriyonik localar küçük yelpaze şeklindeki kavkının tepe kısmında yer alırlar ve küremsi şekilli ilk loca ile yarı küremsi şekilli ikinci locadan ibarettirler. Hem spiral devredeki hem de miogypsinid düzendeki locaların oldukça küçük boyutlu oldukları gözlenmiştir. Eksenel kesitlerinde kavkının her iki tarafındaki lateral localar belirgindir. Ekvatoral ve eksenel kesitlerinde açık olarak görüldüğü gibi kavkının her iki yüzünde çok sayıda granül vardır.

Benzerlik ve Farklılıklar

Yeni cins (tip tür: Postmiogypsinoides intermedius) kavkının her iki tarafındaki lateral locaları ve miogypsinid localarının varlığı ile Miogypsina SACCO cinsine çok benzer. Ancak erken aşamada rotaliid devresinin varlığıyla Miogypsina’dan ayrılır. Yeni cins rotaliid ve miogypsinid devrelerinin her ikisinin de varlığıyla Miogypsinoides YABE ve HANZAWA cinsine benzer ancak kavkının her iki tarafında gözlemlenen lateral localarının varlığı ile Miogypsinoides cinsinden ayrılır. Bu yapısal özelliklerinden dolayı yeni cins Miogypsinoides ile Miogypsina cinsi arasında geçiş formu olarak görülmektedir.

Şekil 3.3 Postmiogypsinoides n. gen. cinsinin yapısal elemanları.

A: P. intermedius n. gen., n. sp., holotip, eksenel kesit; B: Postmiogypsinoides sp., eksenel kesit

Postmiogypsinoides intermedius n. gen., n. sp. (Levha 14, Şekil 1-12; Levha 15, Şekil 1-8)

Holotip: Eksenel kesit, rotaliid devredeki spiral localar ve miogypsinid düzendeki 5 sıra yay şeklindeki loca gözlemlenmektedir. Materyal: 36 adet rastlantısal hazırlanmış ince kesit örneğinden seçilmiş 17 adet birey.

88 Tip Lokalite: Karamağara köyü, Akçadağ ilçesi, Batı Malatya, Doğu Türkiye. Tip Seviye: SBZ 23 (Geç Şattiyen).

Tanımlama

Kavkı hyalin kalker, küçük boyutlu ve yelpaze şekillidir. Çapı apikal-frontal hat boyunca ölçülmüştür (Amato ve Drooger 1969) ve 0,7 - 1,182 mm arasında değişmektedir. Rotaliid devredeki çap 0,4 - 0,5 mm, yükseklik ise 0,3 - 0,5 mm arasındadır (Çizelge 3.18). İlk loca küre şeklindedir ve etrafı kalın bir duvarla çevrilidir. Çapı 0,06 - 0,1 mm olarak ölçülmüştür. İkinci loca yarı küremsi şekillidir ve çapı 0,1 mm’dir. İlk locayı izleyen rotaliid devrenin spiral loca sayısı 10-11 arasındadır. Daha sonraki localar miogypsinid modelde düzenlenmiş olup yay şeklindedirler. Ortalama 5 sıra miogypsinid düzende sıralanmış loca gözlenmektedir.

Çizelge 3.18 P. intermedius n. gen., n. sp.’un spesifik özelliklerini gösterir tablo. Ölçümler (mm)

Örnek No Kavkı Rotaliid Rotaliid İlk Loca İkinci Spiral Loca çapı devredeki devredeki çapı Loca Sayısı (Mx) çap yükseklik Çapı HYM-42/8/1 0,788 0,5 0,48 0,15 0,15 10 HYM-42/2/2 0,755 0,5 0,43 0,15 - - HYM-42/3/2 0,887 0,43 0,5 0,11 0,11 10 HYM-42/1/4 0,755 0,55 0,5 0,15 0,11 11 HYM-42/7/1 0,722 0,5 0,48 0,11 0,11 10 HYM-42/27/1 0,755 0,48 0,43 0,15 0,1 11 HYM-42/3/5 0,821 0,41 0,31 0,11 - - HYM-42/13/4 1,051 0,51 0,36 0,16 - - HYM-42/5/1 1,117 0,48 0,28 0,1 - - HYM-42/5/5 1,182 0,45 0,35 0,15 - - HYM-42/2/3 1,018 0,41 0,35 0,13 - - HYM-42/7/4 1,018 0,45 0,41 0,13 - - HYM-42/3/1 1,084 0,45 0,51 0,11 - 11

89 HYM-42/14/3 0,821 0,55 0,55 0,13 - - HYM-42/2/1 0,985 0,41 0,46 0,06 - 11 HYM-42/3/11 0,788 0,43 0,36 0,1 - - HYM-42/17/5 1,182 0,51 0,33 0,1 - - HYM-42/3/6 0,985 0,48 0,36 0,11 - - HYM-42/5/6 0,821 0,45 0,33 0,1 - - HYM-42/16/3 0,919 0,46 0,33 0,1 - -

Stratigrafik ve Coğrafik Dağılım

Yeni cins Karamağara ölçülü kesitinin sığ denizel kireçtaşlarında, Şekil 2.12’ de yer alan HYM-42 numaralı örnek içinde Geç Şattiyen yaşlı Miogypsinoides akcadagensis, M. bantamensis, Miogypsina spp. ve Miogypsinid Tip 1 olarak adlandırılan taksonlarla birlikte bulunmuştur. Bu örnek düzeyi altta bulunan marnlarla normal ilişkilidir. Bu marnlarda tanımlanan planktik foraminifer türlerinden Globigerinoides primordius Blow ve Banner, Tenuitellinata juvenilis (Bolli), Globigerinita incrusta Akers, Globigerina praebulloides leroyi Blow ve Banner, Globigerina praebulloides occlusa Blow ve Banner, Globigerina praebulloides praebulloides Blow, Globigerina ouachitaensis gnaucki Blow ve Banner, Globigerina ouachitaensis ouachitaensis Howe ve Wallace, Globigerina cf. angulisuturalis Bolli, Globorotaloides cf. suteri Bolli, Paragloborotalia spp., Globoguadrina sp. ve Globigerinoides sp. Şattiyen-Akitaniyen yaşını vermektedir. Üzerine gelen marnlarda ise Erken Miyosen (Akitaniyen) yaşlı planktik foraminiferlerden Globoturborotalia euapertura (Jenkins), Globigerina ouachitaensis s.s. Howe ve Wallace, Globigerina ouachitaensis gnaucki Blow ve Banner, Globigerina praebulloides occlusa Blow ve Banner, Globigerina praebulloides leroyi Blow ve Banner, Globigerina praebulloides s.s. Blow, Globigerina cf. angulisuturalis Bolli, Globigerina ciperoensis Bolli, Globoquadrina dehiscens (Chapman, Parr ve Collins), Globoquadrina venezuelana (Hedberg), Globoquadrina praedehiscens Blow ve Banner, Globoquadrina selli Borsetti, Globigerinoides primordius Blow ve Banner, Neogloboquadrina continuosa (Blow), Globorotaloides suteri Bolli, Globigerinita incrusta Akers, Paragloborotalia bella (Jenkins),

90 Globigerinella obesa (Bolli), Paragloborotalia sp. bulunmaktadır. Bu durumda hem alt ve üstünde yer alan marnlarda tespit edilen planktik foraminifer topluluğu ve hem de beraber bulunduğu taksonların stratigrafik düzeyleri göz önüne alındığında yeni cinsin stratigrafik seviyesi Üst Şattiyen (SBZ 23) olarak kabul edilmiştir.

Postmiogypsinoides sp. (Levha 15, Şekil 9-15)

Tanımlama

Tanımlama sadece eksenel kesitlere dayandırılmıştır. Kavkı yelpaze şekillidir. Localar erken evrede trokospiral sarılımlı tipik rotaliid düzende, olgun dönemde ise miogypsinid modelde düzenlenmiştir. Çap 0,7 - 1,6 mm arasında ölçülmüştür. Rotaliid evredeki çap 0,38 - 0,53 mm, yükseklik ise 0,36 -0,53 mm arasında değişir (Çizelge 3.19). Embriyonik localar yelpaze şeklindeki kavkının tepe kısmında yer alır ve küresel şekilli ilk loca (0,08 - 0,13 mm) ile yarı küremsi şekilli ikinci locadan (0,078 mm) ibarettirler. Eksenel kesitlerinde kavkının her iki tarafındaki lateral locaları belirgin ve gelişmiştir (Levha 15, Şekil 9-15).

Çizelge 3.19 Postmiogypsinoides sp.’nin spesifik özelliklerini gösterir tablo. Ölçümler (mm)

Rotaliid Rotaliid İlk loca çapı Örnek No Kavkı çapı devredeki çap devredeki yük. HYM-42/1/4 0,755 0,53 0,5 0,1 FGM-30A/3/2 1,051 0,45 0,53 0,13 FGM-30A/9/3 1,347 0,58 0,5 0,13 FGM-30A/2/3 1,25 0,38 0,36 0,08 HYM-42/9/2 1,609 0,41 0,41 0,11 HYM-42/17/4 1,281 0,43 0,38 0,08 HYM-42/13/3 1,149 - - 0,11

91 Benzerlik ve Farklılıklar

Akçadağ ilçesinin GB’sında ölçülen Edilme ve KD’sunda yer alan Karamağara kesitindeki sığ denizel kireçtaşlarında M. akcadagensis, M. bantamensis, M. cf. complanatus, Miogypsina spp. türleriyle bulunan ve Postmiogypsinoides cinsinin özelliklerini taşıyan büyük boyutlu bu birey ekvatoral kesitinin bulunamamasından dolayı şimdilik Postmiogypsinoides sp. olarak adlandırılmıştır. Sadece eksenel kesitlere dayanarak tanımlanan birey büyük ve kaba granüllü kavkısı, daha büyük boyutlu miogypsinid localarıyla tip tür P. intermedius’dan farklıdır.

Stratigrafik ve Coğrafik Dağılım

Postmiogypsinoides sp. Akçadağ ilçesinin GB’sında ölçülen Edilme kesitindeki bej- beyaz renkli kireçtaşları içerisinde M. akcadagensis, M. bantamensis, M. cf. complanatus, Miogypsina sp., Amphistegina sp., Eulepidina sp. ve Nephrolepidina sp. ile birlikte Geç Şattiyen (SBZ 23) düzeylerinde saptanmıştır.

Miogypsina sp. (Levha 16, Şekil 2, 3) Tanımlama

Kavkı ekvatoral kesitinde gözlendiği gibi genişleyen yelpaze şeklinde olup apikal kısmı kabaca yuvarlaklaşmıştır (Levha 16, Şekil 2). Kavkı çapı 1,5 - 1,6 mm, kalınlığı ise 0,75 mm’dir. Embriyonik localar genişleyen yelpaze şeklindeki kavkının tepe kısmında yer alırlar ve küremsi şekilli ilk loca ile yarım daire şeklindeki ikinci locadan ibarettirler. İlk loca çapı 0,02mm, ikinci loca çapı 0,018 mm’dir. Embriyonik locaları izleyen spiral locaların sayısı net olarak izlenememiştir. Spiral locaları 11 sıra miogypsinid düzende dizilmiş loca takip eder.

92 Stratigrafik Dağılım

Akçadağ ilçesinin KD’sunda ölçülen Karamağara kesitindeki sığ denizel kireçtaşlarında M. akcadagensis, M. bantamensis, Postmiogypsinoides intermedius n. gen., n. sp., Postmiogypsinoides sp. ve Miogypsinid Tip 1 türleriyle beraber Geç Şattiyen (SBZ 23) düzeylerinde bulunmuştur.

Miogypsinid Tip 1 (Levha 17, Şekil 1- 6)

Tanımlama

Tanımlama sadece eksenel kesitlere dayandırılmıştır. Kavkı çapı 1,1 - 1,6 mm arasında değişir. Embriyonik localar kavkının orta kısmında yer alır ve küresel şekilli ilk loca ile yarı küremsi şekilli ikinci locadan ibarettirler. Eksenel kesitlerinde kavkının her iki tarafındaki yanal locaları ve granüller belirgindir.

Benzerlik ve Farklılıklar

Miogypsinid Tip 1 olarak adlandırılan bireyler (Levha 17, Şekil 1-6) ilk ve ikinci locasının kavkının orta kısmında yer alması sebebiyle Miolepidocyclina BRÖNNIMANN cinsine benzer. Ancak ekvatoral kesiti elde edilemeyen bu bireyler şimdilik Miogypsinid Tip 1 olarak adlandırılmıştır. Diğer taraftan (DROOGER 1952)’de tanımlanan Miogypsinita (tip tür: Miogypsina mexicana NUTTALL)’da da embriyonik locaların kavkının orta kısmında bulunuşu ile Karamağara kesitindeki Miogypsinid Tip 1 olarak isimlendirilen bireyler çok benzerdir. Özellikle Levha 17, Şekil 1, 3, 4’te resimlenen bireyler Miogypsinita DROOGER (tip tür: Miogypsina mexicana NUTTALL) cinsine çok benzer. Bu durumda Akçadağ ilçesinin KD’da yer alan Karamağara kesitinin Geç Şattiyen bireylerinin DROOGER tarafından tanımlanan Miogypsinita cinsi dahilinde düşünülmesi daha uygun olacaktır. Daha sonraki bir başka

93 çalışmada aynı lokaliteden çoğaltılacak örnekler üzerinde yeniden ayrıntılı çalışılacaktır.

Stratigrafik ve Coğrafik Dağılım

Akçadağ ilçesinin KD’sunda ölçülen Karamağara kesitindeki sığ denizel kireçtaşlarında M. akcadagensis, M. bantamensis, Postmiogypsinoides intermedius n. gen., n. sp., Postmiogypsinoides sp. ve Miogypsina spp. taksonlarıyla beraber Geç Şattiyen (SBZ 23) düzeylerinde bulunmuştur.

Cins: Miogypsina SACCO, 1893 Tip Tür: Nummulites globulina MICHELOTTI, 1841

Miogypsina globulina ( MICHELOTTI, 1841) (Levha 18, Şekil 1-7; Levha 19, Şekil 1-12; Levha 21, Şekil 4, 6; Levha 22, Şekil 1) 1841. Nummulites globulina MICHELOTTI, s. 297, levha 3, şekil 6. 1952. Miogypsina irregularis (MICHELOTTI) in DROOGER, s. 54, levha 2, şekil 25- 29. 1959. Miogypsina globulina (MICHELOTTI) in DROOGER ve SOCIN, levha 1, şekil 5. 1974. Miogypsina (Miogypsina) globulina (MICHELOTTI) in RAJU, s. 82-83, levha 2, şekil 1-4; levha 5, şekil 6, 7; levha 6, şekil 1. 2009. Miogypsina globulina (MICHELOTTI), ÖZCAN ve LESS, s. 33, levha 1, şekil 24-25; levha 2, şekil 6.

Tanımlama

Kavkı genişleyen yelpaze şeklindedir ve her iki tarafında ışınsal sütunlar vardır. Bu sütunların izleri üst yüzeyinde granül olarak gözlenir. Granüller ekvatoral ve eksenel kesitlerinde çok açık izlenir (Levha 18, Şekil 1, 3, 5, 6, 7). Kavkı çapı apikal-frontal hat

94 boyunca ölçülmüştür ve 0,35 - 2 mm arasında değişir (Amato ve Drooger 1969). Genişlik ise 0,3 - 0,6 mm civarındadır (Çizelge 3.20). Localar erken devrede kısa spiral düzende, olgun dönemde ise miogypsinid modelde dizilmişlerdir. Embriyonik localar kavkının tepe kısmında yer alırlar ve küre şeklindeki ilk loca ile yarı küre şeklindeki ikinci locadan ibarettirler. İlk loca çapı 0,06 - 0,33 mm, ikinci loca çapı ise 0,1 - 0,26 mm olarak ölçülmüştür. Ekvatoral kesitlerinde miogypsinid düzendeki localarının spatül şeklinde oldukları görülmüştür (Levha 19, Şekil 4).

Çizelge 3.20 M. globulina’nın spesifik özelliklerini gösterir tablo. Ölçümler (mm)

Kavkı Kavkı İlk loca Spiral loca Örnek No İkinci loca çapı çapı kalınlığı çapı sayısı (Mx) HYM-45A 2 - 0,18 0,21 - HYM-45A 1,96 0,56 0,2 - - HYM-45A 1,98 0,41 - - - HYM-45A 1,68 0,53 0,2 0,23 - HYM-45A/3/6 1,183 0,51 0,2 0,25 - HYM-45A/3/6 1,316 0,38 0,18 0,2 - HYM-45A/3/6 1,233 0,43 0,2 0,23 - HYM-45A 0,916 0,58 0,2 0,16 5 HYM-45A/6/4 0,88 0,58 0,2 0,26 6 HYM-45B 0,65 0,5 0,16 0,25 7 HYM-45A/10/2 0,9 0,48 0,15 0,18 6 HYM-45A/3/1 1,166 0,5 0,33 - - FGK-3B/7 0,816 0,48 0,18 0,2 - HYM-45A/8/2 1,166 0,51 0,15 0,2 6 HYM-45A/2/1 0,35 0,33 0,11 0,11 7 HYM-45A/9/4 1,083 0,6 0,25 0,23 - FGK-3B/5 0,78 0,5 0,16 0,18 - FGK-3B/6 0,95 0,36 0,13 0,116 7 HYM-45A 0,93 0,48 0,116 0,15 7 FGK-19B 1,083 0,66 0,25 0,33 7 FGK-3B/5 0,7 0,41 0,2 0,25 - FGK-3A 1,083 0,31 0,06 0,1 -

Stratigrafik ve Coğrafik Dağılım

M. globulina Orta Amerika’dan İndo-Pasifik ve Mediterran Tetis’e değin çok geniş bir coğrafik alanda tanımlanmış olup Burdigaliyen (erken Burdigaliyen) için karakteristik kozmopolit bir türdür (Raju 1974, Drooger 1993, Özcan ve Less 2009). Bu tür Ortadoğu’da genellikle Lepidosemicyclina ile birlikte bulunmuştur ancak bu tez

95 çalışmasında böyle bir veri elde edilmemiştir. Akdeniz Bölgesi’nde ise genellikle Miolepidocyclina ile beraber bulunmuştur.

M. globulina Karamağara ölçülü kesitinde M. polymorpha, Miogypsina cf. thecideaeformis, Miogypsina sp. A, Miogypsinid Tip 2, Elphidium sp. ve Amphistegina sp. ile beraber Burdigaliyen (SBZ 25) düzeylerinde tanımlanmıştır. Kuzkaya ölçülü kesitindeki Burdigaliyen yaşlı resifal kireçtaşlarında da aynı türe M. polymorpha, Borelis curdica, Miogypsina sp., Miolepidocyclina sp., Elphidium sp. ve Amphistegina sp. taksonlarının eşlik ettiği saptanmıştır.

Miogypsina polymorpha (RUTTEN, 1911) (Levha 20, Şekil 1-4; Levha 21, Şekil 1-3, 5, 7) 1911. Miogypsina polymorpha RUTTEN, s. 201-217, levha12, şekil 6-9.

Tanımlama

Değişken şekilli kavkısı ile tipiktir. Eksenel kesitlerinde genellikle tepe tarafı kalın olup frontal alana doğru incelerek devam eder. Bu yapısıyla kavkı kurbağa larvasına benzer bir görünüm sergiler (Levha 21, Şekil 2, 3, 7). Kavkı çapı apikal-frontal hat boyunca ölçülmüştür (Amato ve Drooger 1969). Çap 1,3 - 4,3 mm, kalınlık ise 0,4 - 1 mm arasında değişir (Çizelge 3.21). İlk loca küre şeklindedir ve kavkının tepe noktasına yakın bir yerde yer alır. Çapı 0,1 - 0,2 mm’dir. İlk locayı izleyen periembriyonik localar çeşitli büyüklükte ve genellikle küremsi olmakla beraber çeşitli şekillerdedirler (Levha 20, Şekil 1, 3, 4). Ekvatoral locaları tip şeklinde de olduğu gibi poligonal şekillidir (Rutten 1911, Levha 12, Şekil 4). Kavkının her iki tarafında çok belirgin olmamakla beraber granüller gözlemlenir.

96 Çizelge 3.21 M. polymorpha’nın spesifik özelliklerini gösterir tablo. Ölçümler (mm)

Kavkı Kavkı İlk loca İkinci loca Spiral loca Örnek No çapı kalınlığı çapı çapı sayısı (Mx) HYM-45B/4/1 2,105 - 0,13 - 6 HYM-45B/2/2 1,379 0,5 0,11 - 7 HYM-48/1/1 1,631 0,53 0,15 0,18 7 HYM-45B/5/1 2,157 0,58 0,15 - - FGK-11A - - 0,2 0,21 - HYM-45A/1/5 2,052 0,41 0,1 - - FGK-24 4,33 1 - - - HYM-45A/1/2 1,708 0,41 0,11 - -

Benzerlik ve Farklılıklar

Karamağara ve Kuzkaya ölçülü stratigrafi kesitlerinin Burdigaliyen’inden tayin edilen bireylerin eksenel kesitleri (Levha 21, Şekil 2, 3, 7) Rutten’in (1911, Levha 12, Şekil 3) orjinal tanımındaki bireyle çok benzerdir. Ayrıca (Rutten 1911; Levha 12, Şekil 4)’deki bireyin ekvatoral localarının poligonal oluşu bu çalışmada resimlenen M. polymorpha’nın ekvatoral kesitleri ile de benzerdir (Levha 20, Şekil 4; Levha 21, Şekil 1).

Stratigrafik ve Coğrafik Dağılım

M. polymorpha şimdiye değin yalnızca İndo-Pasifik’ten bildirilmiş olan Burdigaliyen yaşlı bir türdür. Bu tür Hatay civarında (Akdeniz Bölgesi) Borelis melo, B. arpati, Planorbulinella caneae ve Gypsina sp. ile beraber Langiyen’de bulunmuştur (Sirel, sözlü görüşme).

Bu çalışmada tanımlanan M. polymorpha’nın stratigrafik dağılımına ait bilgi bir önceki bölümde M. globulina’da verilmiştir.

97 Miogypsina sp. A (Levha 22, Şekil 2, 3, 9, 11, 12) Tanımlama

Kavkı kenarları yuvarlaklaşmış yelpaze şeklindedir. Çap 0,8 - 0,9 mm arasındadır. İlk loca kavkı boyutuyla karşılaştırıldığında oldukça büyük boyutludur, küresel şekilli ve kalın duvarlıdır. Çapı 0,2 - 0,28 mm arasında değişir. Periembriyonik localar kavkının tepe kısmının biraz altında yer alır. Ekvatoral localar sona doğru aniden küçülerek dizilmişlerdir. Eksenel kesitlerinde iyi görülen çok kalın sütunlar kavkıya tipik bir görünüm kazandırır (Levha 22, Şekil 3, 9). Sütunlar arasındaki yanal locaları çok iyi gelişmiş olup az sayıda yanal loca dizisi mevcuttur (Levha 22, Şekil 9).

Benzerlik ve Farklılıklar

Küçük boyu, büyük ilk locası ve kaba yapısıyla yeni bir Miogypsina türü olup bugüne değin bilinen türlerden herhangi birine dahil edilememiştir. Ancak isimlendirilebilmesi için yeterli materyal olmadığından şimdilik sp. A olarak değerlendirilmiştir.

Stratigrafik ve Coğrafik Dağılım

Miogypsina sp. A Karamağara ölçülü kesitindeki resifal kireçtaşlarında M. globulina, M. polymorpha, Miogypsina cf. thecideaeformis, Miogypsinid Tip 2, Elphidium sp. ve Amphistegina sp. ile beraber Burdigaliyen (SBZ 25) düzeylerinde tanımlanmıştır.

Miogypsinid Tip 2 (Levha 22, Şekil 4-7, 14-16)

98 Tanımlama

Bu Miogypsinid tip küçük boylu, şişkin merceksi şekillidir. Kavkı çapı 0,6 - 1,1 mm arasında değişir. İlk ve ikinci locası kavkının orta kısmında olup kavkı boyutuyla karşılaştırıldığında çok büyük boyutludur. İlk loca çapı 0,26 mm, ikinci loca çapı 0,2 mm’dir. Kalın sütunları büyük olasılıkla kavkı üzerinde granüllerin oluşmasına neden olmaktadır (Levha 22, Şekil 14).

Stratigrafik ve Coğrafik Dağılım

Miogypsinid Tip 2 olarak isimlendirilen bireyler Karamağara ölçülü kesitindeki resifal kireçtaşlarında M. globulina, M. polymorpha, Miogypsina cf. thecideaeformis, Miogypsina n. sp., Elphidium sp. ve Amphistegina sp. ile beraber Burdigaliyen (SBZ 25) düzeylerinde tanımlanmıştır.

Miogypsina cf. thecideaeformis (RUTTEN, 1911) (Levha 23, Şekil 1, 2) 1911. Miogypsina thecideaeformis RUTTEN, s. 201-217, levha12, şekil 1, 4-5.

Tanımlama

Kavkı şişkin merceksi şekillidir. Embriyonik locaları simetrik kavkının tepe noktasında bulunur ve ekvatoral loca dizisi kavkıyı iki eşit parçaya böler. İlk loca küresel şekillidir ve çapı 0,16 mm’dir (Çizelge 3.22). İkinci loca yarı küresel şekilli olup hemen hemen ilk locaya yakın büyüklüktedir. Ekvatoral localar kavkının bir kutbundan diğer kutbuna doğru dereceli olarak küçülerek dizilmişlerdir. Kavkının her iki tarafında görülen yanal localar genellikle dikdörtgenimsi olup çeşitli şekillerdedirler. Yanal loca dizileri sütunlarla ayrılmışlardır.

99 Çizelge 3.22 M. cf. thecideaformis’in spesifik özelliklerini gösterir tablo. Ölçümler (mm)

Örnek No Kavkı çapı Kavkı kalınlığı İlk loca çapı HYM-45B 1,75 0,66 0,16 HYM-47B 1,66 0,48 0,16

Benzerlik ve Farklılıklar

M. cf. thecideaeformis olarak isimlendirilen bireyler oldukça şişkin merceksi kavkısıyla Cole’un (1957a) M. thecideaeformis olarak tanımlayarak resimlediği bireyle benzerdir (bak. Catalogue of Index Foraminifera, Şekil 82, 84, 85).

Stratigrafik ve Coğrafik Dağılım

M. cf. thecideaeformis Karamağara ölçülü kesitindeki resifal kireçtaşlarında M. globulina, M. polymorpha, Miogypsina sp. A, Miogypsinid Tip 2, Elphidium sp. ve Amphistegina sp. ile beraber Burdigaliyen (SBZ 25) düzeylerinde tanımlanmıştır.

Alt Takım Rotaliina DELAGE ve HEROUARD, 1896 Aile Rotaliidae EHRENBERG, 1839 Cins Neorotalia BERMUDEZ, 1952 Tip Tür Rotalia mexicana NUTTALL, 1928

Neorotalia lithothamnica UHLIG, 1886 (Levha 24, Şekil 1-8) 1886. Rotalia lithothamnica UHLIG, Bd. 36, s. 195. 1991. Pararotalia lithothamnica (UHLIG).- CAHUZAC ve POIGNANT, s. 69-78, levha 2, şekil 1-6, 9, 10. 1998a, b. Neorotalia lithothamnica (UHLIG).- CAHUZAC ve POIGNANT, s. 155-169. 2003. Neorotalia lithothamnica UHLIG.- SIREL, s. 304, levha 8, şekil 1-5.

100 Tanımlama

Kavkı küçük, bir yüzü düz, diğer yüzü dışbükey veya her iki tarafı dışbükey veya az çok şişkince şekillidir. Bazen umblikal kısmı spiral kısmına oranla daha dışbükey olabilir. Çap 1,16 - 2,06 mm arasında, kalınlık ise 0,58 - 1,3 mm arasında değişmektedir (Çizelge 3.23). Kavkı kenarı keskin ve son 4-5 locanın kısa dikenleri vardır (Levha 24, Şekil 1, 4, 6). Sütürler ışınsaldır ve karın kısmında çökmüştür. Spiral kenarla karşılaştırıldığında umblikal kenardaki süslemeleri daha belirgindir (Levha 24, Şekil 2, 3). Umblikal kısmının merkezinde iri, yoğun plug gözlenir.

Çizelge 3.23 N. lithothamnica’nın spesifik özelliklerini gösterir tablo. Ölçümler (mm)

Kavkı Örnek No Kavkı çapı kalınlığı FGM-19/29/2 2,06 1,3 FGD-2B/13/2 1,54 1,3 FGM-19/22/1 1,16 0,93 FGM-19/24/2 1,316 1,05 FGM-19/3/1 0,75 0,58 FGM-19/25/1 1,23 0,85 FGM-19/28/1 1,26 0,71

Benzerlik ve Farklılıklar

Edilme ölçülü stratigrafi kesitinin tabanında tanımlanan bireyler yüzeyinin pürüzsüz, umblikal ve spiral kısmının süssüz oluşuyla ve localarındaki kısa dikenleriyle Uhlig (1886) ve Sirel (2003) tarafından bildirilmiş olan bireylerle çok benzerdir.

101 Stratigrafik ve Coğrafik Dağılım

N. lithothamnica Develi kesitinin tabanındaki sarımsı bej-beyaz renkli, yer yer kırıntılı, çok sığ denizel ortamı karakterize eden kireçtaşlarında A. kirkukensis, A. asmariensis, A. brunni, P. cf. laevigatus ve Miliolidae ile birlikte bulunmuştur. Akçadağ civarında ölçülen Edilme kesitindeki sığ denizel ortamı temsil eden, bej-beyaz renkli kireçtaşları içerisinde ise Nephrolepidina praemarginata, N. partita, E. cf. formosoides, H. assilinoides, Planorbulina brönnimanni ve Amphistegina sp. türe eşlik etmektedir. Bu fosil topluluğuna dayanarak stratigrafik düzeyi Rupeliyen-Alt Şattiyen (SBZ 21, 22) olarak saptanmıştır.

Alt Takım Rotaliina DELAGE ve HEROUARD, 1896 Aile Nummulitidae de BLAINVILLE, 1827 Cins Spiroclypeus DOUVILLE, 1905 Tip Tür Spiroclypeus orbitoideus DOUVILLE, 1905

Spiroclypeus vermicularis TAN, 1937 (Levha 25, Şekil 1, 2, 5) 1937. Spiroclypeus vermicularis TAN, s. 187, levha 1, şekil 7, 8; levha 4, şekil 15, 16.

Tanımlama

Tanımlama makrosferik bireylere dayandırılmıştır. Kavkı merkezi kısmı şişkin, kenarlara doğru incelen merceksi yapıdadır. Kalınlık merkezde 1 mm, kenarlarda ise 0,4 mm ölçülmüştür. Çap 2,4 - 3,06 mm arasında değişmektedir. İlk loca küre şekilli olup çapı 0,33 mm’dir. İlk locadan son tura doğru dereceli olarak kalınlaşan spir aralığını hemen hemen yarım daire şeklindeki localar doldurmuştur. Bu localar dikdörtgen/dikdörtgenimsi şekilli çok sayıda locacıklara bölünmüşlerdir. İlk locadan çevreye doğru yayılan az sayıda sütunlar vardır.

102 Stratigrafik ve Coğrafik Dağılım

S. vermicularis ilk olarak doğu Borneo’da Koetai Üst Eosen’inden tanımlanmıştır (Tan 1937). Bu çalışmada stratigrafik seviyesi kesin olarak verilmemiş olmakla beraber birlikte bulunduğu Pellatispira, Biplanispira, Discocyclina, Asterocyclina ve Nummulitik bireyler Priyaboniyen’i işaret etmektedir.

S. vermicularis Develi kesitinin geç Şattiyen düzeylerinde Planorbulina brönnimanni, Spiroclypeus sp., Miogypsinoides sp., Austrotrillina sp., Nephrolepidina sp., Eulepidina sp. ve Amphistegina sp. ile beraber bulunmuştur. Alt düzeylerinde Rupeliyen-Erken Şattiyen’i karakterize eden fosil topluluğunun bulunması, üstünde yer alan Erken Miyosen (Akitaniyen) yaşlı marnlar ve beraber bulunduğu taksonlar dikkate alınarak Geç Şattiyen olarak yaşlandırılmıştır.

Spiroclypeus sp. (Levha 25, Şekil 3, 4, 6, 7) Tanımlama

Tanımlama tek bir makrosferik bireye ait ekvatoral kesitle yapılmıştır. Kavkı şekli merceksi olup çapı 1,9 mm’dir. İlk loca büyük boyutlu ve küre şeklindedir. Çapı 0,2 mm olarak ölçülmüştür. İlk locadan son tura doğru dereceli olarak kalınlaşan spir aralığını hemen hemen yarım daire şeklindeki localar doldurmuştur. Bu localar dikdörtgen/dikdörtgenimsi şekilli çok sayıda locacıklara bölünmüşlerdir. Locacıklar erken devrede küçük dikdörtgen şekilli iken olgun devrede yükseklikleri genişliklerine oranla daha fazla olan dikdörtgen şeklindedirler.

Benzerlik ve Farklılıklar

Spiroclypeus sp. daha küçük bir kavkıya ve ince bir spir aralığına sahip oluşuyla, ayrıca daha sıkı sarılmış turlara dolan küçük dikdörtgen şekilli locacıklarıyla S. vermicularis’den farklıdır.

103 Stratigrafik ve Coğrafik Dağılım

Spiroclypeus sp. S. vermicularis ile birlikte bulunmuş olup stratigrafik düzeyine ait yorum bir önceki bölümde belirtilmiştir.

Cins: Heterostegina d’ORBIGNY, 1826 Tip Tür: Heterostegina depressa d’ORBIGNY, 1826

Heterostegina assilinoides BLANCKENHORN, 1890 emend. HENSON, 1937 (Levha 25, Şekil 8-10, 12-15) 1890. Heterostegina assilinoides n. sp. - BLANCKENHORN,, s. 342, levha 17, şekil 5. 1937. Heterostegina assilinoides BLANCKENHORN emend. - HENSON, s. 48. levha 4, şekil 1 - 5; levha 6, şekil 2. 1966. Grzybowskia assilinoides (BLANCKENHORN) - BUTT, BUTT, s. 93 - 94, , levha 8, şekil 24 - 26. 1977. Heterostegina assilinoides BLANCKENHORN emend. HENSON. - HOTTINGER, şekil 47 A - B. 1991. Heterostegina assilinoides BLANCKENHORN emend. HENSON. - LESS, s. 443, levha 4, şekil 4 - 5; levha 5, şekil 1 - 2.

Tanımlama

Tanımlama makrosferik bireylere dayandırılmıştır. Kavkı ince, içe doğru kavrayan özellikte ve küçüktür. Çap 2,5 - 3,6 mm arasındadır. Kavkı yüzeyi yoğun granülizasyon ile şekillenmiştir (Levha 25, Şekil 10, 14, 15). Yüzeyde ağ şebekesi gözlenmez.

Makrosferik formun ekvatoral kesiti orta büyüklükte, yarı isolepidin şekilli ilk ve ikincil locaya sahiptir (Levha 25, Şekil 12). Bölmeler yoğun, yüksek ve kıvrılmış şekillidir. İkincil bölmeler çoğunlukla 2 - 4 operculin locadan sonra görülür ve loca duvarına kadar ulaşır. Mikrosferik formuna ait ekvatoral kesit gözlenmemiştir.

104

Stratigrafik ve Coğrafik Dağılım

Tür ilk olarak Kuzey Suriye’de Geç Eosen yaşlı birimlerde tanımlanmıştır (Blanckenhorn 1890). Koko Guyot (orta Pasifik)’da Geç Oligosen’de (Hottinger 1977), Macaristan Bükk Dağları’nda Orta - Geç Şattiyen yaşlı kireçtaşlarında bulunmuştur (Less 1991). Bükk Dağları’nda bu türe N. kecskemetii, P. complanata, P. heterostegina, E. dilatata, N. morgani ve M. septentrionalis eşlik eder.

Hottinger (1977) revizyonundan sonra önceden Grzybowskia adı altında ayrılmış olan involüt formlar Heterosteginae olarak kabul edilmiştir.

H. assilinoides türüne Edilme ölçülü kesitindeki bej-beyaz renkli kireçtaşlarında N. praemarginata, N. partita, E. cf. formosoides, N. lithothamnica, P. brönnimanni ve Amphistegina sp. türleri eşlik etmektedir. Beraber bulunduğu taksonların stratigrafik dağılımlarının yorumlarındaki veriler ve üzerine gelen Geç Şattiyen yaşlı kireçtaşlarındaki M. akcadagensis, M. bantamensis ve M. cf. complanatus’un varlığı dikkate alınarak stratigrafik düzeyi Rupeliyen-Erken Şattiyen (SBZ 21, 22) olarak kabul edilmiştir.

Cins: Nummulites LAMARCK, 1851 Tip Tür: Camerina laevigata BRUGUIERE, 1792

Nummulites cf. vascus (JOLY ve LEYMERIE, 1848) (Levha 25, Şekil 16-19)

1848. Nummulites vasca JOLY ve LEYMERIE,s. 38, 67; levha I, şekil 15-17; levha 2, şekil 7. 1883. Nummulites boucheri DE LA HARPE, s. 137-156; levha 1, şekil 2a, 5a, 6a, 8-10.

1937. Nummulites boucheri DE LA HARPE.- SILVESTRI, s. 45- 264, levha 5, şekil 1- 6; levha 2, şekil 1, 2; levha 12, şekil 1, 5; levha 15, şekil 5, 6.

1952. Nummulites vascus JOLY ve LEYMERIE.- GRIMSDALE, s. 224, levha 3.

105 1961. Nummulites vascus JOLY ve LEYMERIE.- MONTANARI, s. 570- 579, levha 1, şekil 1, 2a- 2c.

1962. Nummulites vascus JOLY ve LEYMERIE.- EAMES vd., levha 1, şekil A.

1975. Nummulites vascus JOLY ve LEYMERIE.- SİREL vd., levha 2, şekil 1-3, 5-8.

1981. Nummulites vascus JOLY ve LEYMERIE. - SCHAUB, s.123, levha 53, şekil 1- 6.

2003. Nummulites vascus JOLY ve LEYMERIE.- SİREL, s.292, levha 2, şekil 4,5.

2008. Nummulites vascus JOLY ve LEYMERIE.- GEDİK, s.36, levha1, şekil 17; levha 2, şekil 1-5.

Tanımlama

Tanımlama sadece makrosferik bireylere ait eksenel kesitlere dayandırılmıştır. Kavkı şişkin merceksi şekilli, çapı 1,526 - 2,210 mm, kalınlığı ise 0,631 - 0,736 mm arasındadır (Çizelge 3.24). İlk loca küçük küremsi şekilli olup çapı ölçülememiştir. Spir oldukça kalındır. Bölmeler hafif kıvrık şekillidir ve düzenli sıralanmışlardır (Levha 25, Şekil 17).

Çizelge 3.24 N. cf. vascus’un spesifik özelliklerini gösterir tablo. Ölçümler (mm)

Örnek No Kavkı çapı Kavkı kalınlığı FGM-5E/2/3 1,526 0,631 FGM-5E/3/1 1,894 0,684 FGM-5E/1/1 2,210 0,736 FGM-5E/5/5 2,157 0,736

Stratigrafik ve Coğrafik Dağılım

N. cf. vascus Edilme ölçülü kesitinin tabanındaki bej-beyaz renkli kireçtaşlarında N. praemarginata, N. partita, Spiroclypeus sp., Eulepidina sp., Operculina sp. ile beraber Rupeliyen-Alt Şattiyen (SBZ 21-22) düzeylerinde tanımlanmıştır.

106 4. BİYOSTRATİGRAFİ

Çalışma sahasında Oligo-Miyosen istifleri geniş alanlarda yayılım göstermektedir. Tez çalışması için bu kronostratigrafik birimleri en iyi karakterize eden ve bentik foraminiferce en zengin olan alanlar seçilmiştir. Bu kapsamda bölgede dört adet ölçülü stratigrafi kesiti alınmıştır. Biyostratigrafik çalışma için öncelikle kesitlerdeki fosil verilerinin tümü ortaya konulmuş ve stratigrafik dağılımları mümkün olduğunca takip edilmiştir. Elde edilen tüm fosiller, içinde bulundukları litoloji ve stratigrafik dizilim göz önüne alınarak tekrar incelenmiş ve kesitlerin yaş aralıkları belirlenmiştir. Kesitler yaşlandırılırken, fosil verilerinin yetersiz veya eksik olduğu durumlarda stratigrafik dizilim ve benzer fasiyeslerden yararlanılmıştır. Bu kesitlerde üç iri bentik foraminifer biyozonu saptanmıştır. İri bentik foraminifer biyozonlarının tanımlanmasında Cahuzac ve Poignant (1997)’ın çalışması esas alınmıştır. Ayrıca Geç Eosen’den Geç Miyosen’e değin planktik foraminifer ve kalkerli nannoplanktonlara ait biyozonların ve Akdeniz katlarının açıklandığı jeolojik zaman tablosundan da yararlanılmıştır (Çizelge 4.1). Saptanan biyozonlar aşağıda sırasıyla verilmiştir.

SBZ 21-22 (Rupeliyen-Erken Şattiyen)

Bu biyozonun alt sınırı Discocyclinidlerin ve birkaç Nummulites türünün (N. retiatus) son görünümü, üst sınırı ise Lepidocyclinidlerin ilk görünümü ile çizilmiştir (Cahuzac ve Poignant 1997). Araştırmacılar, bu biyozonu Nummulites vascus ve Nummulites fichteli’nin ilk görünümü ile alt sınırı çizilen ve Erken-Orta Rupeliyen’e karşılık gelen SBZ-21 ile Lepidocyclinidlerin ilk görünümü ile alt sınırı çizilen ve Geç Rupeliyen- Erken Şattiyen’e karşılık gelen SBZ-22 (22a, 22b) olarak ikiye ayırmışlardır. Bu çalışmada ise Akçadağ ilçesinin batısındaki Edilme Ölçülü Stratigrafi Kesiti’nde Lepidocyclinid foraminiferlerin ilk temsilcilerinden olan Nephrolepidina praemarginata ve Nephrolepidina partita ile ilk görünümüyle Rupeliyen’in tabanını çizen Nummulites cf. vascus birlikte bulunmuştur. Develi Ölçülü Stratigrafi Kesiti’nde de Lepidocyclinid foraminiferler Oligosen yaşlı litostratigrafik birimlerin tabanında gözlenmiştir (Çizelge 4.1). Benzer bulgu Türkiye’nin doğu ve güneydoğusunda

107 yapılmış bir başka kapsamlı çalışmada da saptanmıştır (Sirel 2003; Hatay-Arabil Kesiti; Elazığ-Karaman ve Sarıbuğday Kesitleri; Muş-Kelereşdere Kesiti). Bahsedilen bulgular dikkate alınarak çalışma bölgesinde ölçülen stratigrafik kesitlerde adı geçen türlerin ilk ve son görünümleri yeterli takip edilemediği için bu biyozon ayrılmaksızın SBZ 21-22 olarak tanımlanmıştır.

SBZ 21-22 biyozonu çalışma bölgesinde üç farklı fasiyesle temsil olunur.

İlk fasiyes, tamamen çok sığ denizel ortamı karakterize eden Soritid, Peneroplid, Miliolid ve Austrotrillinid familyalarının temsilcilerinden oluşmakta olup Develi Ölçülü Stratigrafi Kesiti’ndeki (Şekil 2.6) kireçtaşlarında tanımlanan Archaias kirkukensis, Austrotrillina asmariensis, Austrotrillina brunni ve Peneroplis cf. laevigatus taksonları ile belirlenmiştir. Sirel (2003) Malatya ilinin batısında benzer foraminifer topluluğunu Nummulites fabianii’li Priyaboniyen ile Miogypsinoides complanatus’lu Geç Şattiyen arasında tanımlamış ve Rupeliyen-Erken Şattiyen olarak yaşlandırmıştır. Oligosen yaşlı çok sığ denizel ortamı temsil eden çökellerde benzer porselen kavkılı bu foraminifer topluluğu Mediterran Tetis’e ait bölgelerde (İran, Irak, İspanya, İtalya, Türkiye) yapılmış önceki pek çok çalışmada da tanımlanmıştır (Henson 1950, Grimsdale 1952, Hottinger 1963, Bignot 1972, Barbin ve Bignot 1986, Sartorio ve Ventruni 1988, Sirel 1996).

İkinci fasiyes, Edilme Ölçülü Stratigrafi Kesiti’ndeki (Şekil 2.10) sığ denizel kireçtaşlarında bulunan Nephrolepidina partita ve Nephrolepidina praemarginata türleri ile karakterizedir. Ayrıca bu belirteç türlere Eulepidina cf. formosoides, Nummulites cf. vascus, Heterostegina assilinoides ve Neorotalia lithothamnica taksonları eşlik etmektedirler.

Üçüncü fasiyes ise Karamağara Ölçülü Stratigrafi Kesiti’ndeki (Şekil 2.12) sığ / çok sığ denizel ortamı temsil eden kırıntılı kireçtaşlarındaki Borelis pygmaea ve Borelis merici türlerinin varlığı ile ayırt edilmiştir. Bu türlere Archaias hensoni, Neoplanorbulinella ?

108 minuta n. sp., Neoplanorbulinella ? malatyaensis n. sp., Neoplanorbulinella ? conica n. sp. ve Penarchaias glynjonesi taksonları eşlik etmektedir.

SBZ 23 (Geç Şattiyen)

Bu biyozonun alt sınırı Miogypsinoides türlerinin ilk görünümü, üst sınırı ise Miogypsina gr. gunteri’nin ilk ortaya çıkışı ile çizilmiştir (Cahuzac ve Poignant 1997). Araştırmacılar bu biyozonun tanımını özellikle Miogypsinoides türlerinin (M. complanatus, M. borodinensis, M. formosoides ve M. lateralis) gelişimlerini esas alarak yapmışlardır. Bu çalışmada da Miogypsinoides türlerinin gelişimi Edilme ve Karamağara Ölçülü Stratigrafi Kesitleri’nde net olarak izlenmiştir.

Geç Şattiyen SBZ 23 zonu Edilme Ölçülü Stratigrafi Kesiti’nin sığ denizel karbonatlarında Miogypsinoides akcadagensis, Miogypsinoides bantamensis ve Miogypsinoides cf. complanatus ile birlikte Nephrolepidina morgani’nin bulunuşu; Karamağara Kesiti’nde ise Miogypsinoides akcadagensis ve Miogypsinoides bantamensis’in varlığı ile karakterizedir. Ayrıca Karamağara Ölçülü Stratigrafi Kesiti’nde belirteç türlere Postmiogypsinoides intermedius n. gen., n. sp.’un eşlik etmesi önemli olup ilk defa bu çalışma ile tespit edilmiştir. SBZ 23, Türkiye’nin doğusundaki Muş Kelereşdere Kesiti’nde sığ denizel karbonat ve klastik kayaçlardaki miogysinidlerin (Miogypsina basraensis, Miogypsinoides formosensis ve M. sivasensis) ve Nephrolepidina morgani’nin birlikte bulunuşu ile de saptanmıştır (Özcan vd. 2009).

SBZ 25 (Burdigaliyen)

Bu biyozonun tabanı Miogypsina gr. globulina’nın ilk görünümü ile, üst sınırı ise Miogypsina cinsine ait türlerin yokoluşuyla çizilmiştir (Cahuzac ve Poignant 1997).

Bu biyozon bölgede iki farklı fasiyesle temsil olunur.

109

İlk fasiyes, Develi Kesiti’nde (Şekil 2.6) çok sığ denizel ortamı temsil eden kireçtaşlarındaki Borelis curdica ve Dendritina cf. rangi’nin varlığı ile karakterizedir. Edilme Kesiti’nde (Şekil 2.10) ise aynı türlere Austrotrillina howchini’nin eşlik edişi önemlidir.

İkinci fasiyes sığ denizel ortamı temsil eden kireçtaşlarındaki miogypsinid türlerin varlığı ile karakterizedir. Kuzkaya Ölçülü Stratigrafi Kesiti’nde Miogypsina globulina, Miogypsina polymorpha; Karamağara Kesiti’nde ise Miogypsina globulina, Miogypsina polymorpha, Miogypsina cf. thecideaeformis ve Planorbulinella caneae bu biyozonun temsilcileridir (Çizelge 4.2).

Çalışma alanında, SBZ 23 (Geç Şattiyen) ile SBZ 25 (Burdigaliyen) iri bentik biyozonlarının tanımlandığı sığ denizel kireçtaşı düzeylerinin arasında planktik foraminifer ve nannoplankton topluluğu bakımından zengin marnlar yer almaktadır. Farklı litolojideki bu birim bentik foraminifer içermemektedir. Ancak gerek Develi ve Karamağara Ölçülü Stratigrafi Kesitleri’nde tanımlanan belirteç planktik foraminifer türü G. dehiscens ile nannoplanktonlardan S. delphix’in varlığı, gerekse marnların stratigrafik olarak istifde tanımlanan SBZ-23 ile SBZ-25 zonu arasında bulunuşu göz önüne alınarak marnlı birimin olasılıkla Akitaniyen yaşına işaret ettiği düşünülmüştür.

Stratigrafik kesitlerde tanımlanan bentik foraminifer türlerinin dağılımları ve sığ bentik zonasyonundaki yeri Çizelge 4.2’de, ortamsal temsilleri Çizelge 4.3’de verilmiştir.

110 Çizelge 4.1 Geç Eosen’den Geç Miyosen’e kadar jeokronoloji ve biyostratigrafi tablosu (Hardenbol vd. 1998), Cahuzac ve Poignant (1997) (İri Bentik Foraminifer Zonları), Berggren vd. (1995) (Planktik Foraminifer ve Kalkerli Nannoplankton Zonları)

111 112

Şekil 4.1 Çalışma alanındaki ölçülü stratigrafik kesitlerin litostratigrafik ve biyostratigrafik korelasyon tablosu

112 Çizelge 4.2 Oligosen-Alt Miyosen biyozonlarındaki bentik foraminifer türlerinin stratigrafik dağılımları

113 Çizelge 4.3 Çok sığ / sığ denizel bentik biyozonlarının Rupeliyen-Şattiyen ve Burdigaliyen’deki dağılımları

ÇOK SIĞ DENİZEL ORTAM SIĞ DENİZEL ORTAM

Ü _ _ osen osen y SBZ 26 Mi Orta-

Dendritina cf. rangi Miogypsina globulina Borelis curdica Miogypsina polymorpha Austrotrillina howchini Miogypsina cf. thecideaeformis Miogypsina sp. A SBZ 25 Miogypsinid Tip 2 Burdigaliyen Burdigaliyen Planorbulinella caneae

Planktik foraminiferler (M1) Globoquadrina dehiscens SBZ 24 Akitaniyen

Austrotrillina asmariensis Miogypsinoides akcadagensis Austrotrillina brunni Miogypsinoides bantamensis Miliolidae Miogypsinoides cf. complanatus Postmiogypsinoides intermedius attiyen

Ş Postmiogypsinoides sp. SBZ 23 Miogypsinid Tip 1 Geç Nephrolepidina morgani Spiroclypeus vermicularis

Archaias kirkukensis Nummulites cf. vascus Archaias hensoni Heterostegina assilinoides

attiyen Borelis pygmaea

Ş Penarchaias glynjonesi Borelis merici Nephrolepidina partita Austrotrillina asmariensis Nephrolepidina praemarginata Austrotrillina brunni Eulepidina cf. formosoides Peneroplis cf. laevigatus Neorotalia lithothamnica

SBZ 21–22 Miliolidae Operculina sp. Amphistegina sp. Spiroclypeus sp. Rupeliyen-Erken

114

5. SONUÇLAR

Çalışma alanında Oligo-Miyosen istiflerini kapsayan dört adet stratigrafik kesit ölçümü yapılmış, bu kesitlerden alınan 182 adet kayaç örneğinden 18 cinse ait 31 takson tanımlanmıştır. Paleontolojik çalışmalarda türleri tanımlamanın ötesinde stratigrafik dağılımlarını saptamak da en az taksonomi kadar önem arzetmektedir. Fosil taksonlarının ülkemiz için geçerli olan yaş konaklarının ortaya konulması ise ancak sağlıklı yapılacak biyostratigrafik çalışmalarla mümkündür. Malatya bölgesinde daha önce yapılan jeolojik çalışmalarda Oligosen olarak yaşlandırılmış litostratigrafik birimlerin hem paleontolojik hem de biyostratigrafik araştırılması ilk defa Sirel (2003) tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu çalışma ise çalışma alanında geniş yayılımlı gözlenen Oligo-Miyosen yaşlı birimlerin bentik foraminifer içeriklerine dayalı ayrıntılı biyostratigrafik analizlerini kapsamaktadır (Şekil 4.1, Çizelge 4.2, Çizelge 4.3). Bahsedilen özellikler göz önünde bulundurularak bölgedeki Oligo-Miyosen biyostratigrafisi aşağıdaki şekilde ortaya konulmuştur.

1- Oligosen’e ait sığ / çok sığ denizel çökellerde Archaias kirkukensis, A. hensoni, Penarchaias glynjonesi, Borelis merici, B. pygmaea, Austrotrillina asmariensis, A. brunni, Peneroplis cf. laevigatus, Nephrolepidina praemarginata, N. partita, Eulepidina cf. formosoides, Nummulites cf. vascus, Heterostegina assilinoides, Neorotalia lithothamnica türleri ile SBZ 21-22 (Rupeliyen-Erken Şattiyen); Miogypsinoides bantamensis, M. cf. complanatus, Nephrolepidina morgani ve Spiroclypeus vermicularis türlerinin varlığı ile SBZ 23 (Geç Şattiyen) biyozonu saptanmıştır.

2- Miyosen yaşlı denizel birimlerin biyostratigrafik araştırılması sonucunda bölgede iki farklı fasiyesle temsil olunan SBZ 25 (Burdigaliyen) biyozonu tanımlanmış olup çok sığ denizel ortamı karakterize eden kireçtaşlarının Borelis curdica, Dendritina cf. rangi ve Austrotrillina howchini; sığ denizel ortamın temsilcisi kireçtaşlarının ise Miogypsina globulina, M. polymorpha, M. cf.

115 thecideaformis ve Planorbulinella caneae türlerinin varlığı ile karakterize olduğu belirlenmiştir.

3- Bölgede stratigrafik olarak Şattiyen ile Burdigaliyen yaşlı birimler arasındaki marnlar zengin planktik foraminifer ve nannoplankton topluluğu içermektedir. Gerek Develi ve Karamağara Ölçülü Stratigrafi Kesitleri’nde tanımlanan belirteç planktik foraminifer türü G. dehiscens ile nannoplanktonlardan S. delphix’in varlığı, gerekse marnların stratigrafik olarak istifde tanımlanan SBZ-23 ile SBZ- 25 biyozonu arasında bulunuşu göz önüne alınarak farklı litolojideki bu birimin olasılıkla Akitaniyen yaşına işaret ettiği düşünülmüştür.

4- Çalışma alanında saptanan biyozonlar, Cahuzac ve Poignant (1997) tarafından Avrupa Oligosen-Miyosen’i için hazırlanan iri bentik foraminifer zonasyonuyla karşılaştırılmış ve bölgede tanımlanan biyozonların Avrupa zonasyonu ile çoğunlukla uyumlu oldukları görülmüştür.

5- Develi, Edilme ve Karamağara Ölçülü Stratigrafi Kesiti’nde saptanan bentik foraminifer taksonlarının biyostratigrafik konumlarına dayanarak bölgede Oligosen-Miyosen geçişi gözlemlenmiştir. Bu kesitlerde Oligosen’den Miyosen’e değin denizel birimler kesintisiz bir istif özelliği sergilemektedir. Paleontolojik ve biyostratigrafik bulgular da bu gözlemleri desteklemektedir.

6- İlk defa bu çalışma ile Karamağara Ölçülü Stratigrafi Kesiti’ndeki Geç Şattiyen yaşlı (SBZ-23) düzeylerde Miogypsinidae familyasına ait bir yeni cins (Postmiogypsinoides intermedius n. gen., n. sp.) ve Edilme Ölçülü Stratigrafi Kesiti’ndeki Geç Şattiyen yaşlı düzeylerde (SBZ-23) bir yeni tür (Miogypsinoides akcadagensis Gedik ve Sirel) tanımlanmıştır. Ayrıca, Karamağara Ölçülü Stratigrafi Kesiti’ndeki Rupeliyen-Erken Şattiyen (SBZ21- 22) yaşlı çok sığ denizel ortamın temsilcisi kireçtaşlarında Planorbulinidae familyasına ait üç yeni tür (Neoplanorbulinella ? minuta n. sp., N. ? malatyaensis n. sp., N. ? conica n. sp.) tespit edilmiştir.

7- Kuzkaya ve Karamağara Ölçülü Stratigrafi Kesitleri’ndeki Burdigaliyen yaşlı sığ denizel karbonatlarda bulunan ve Orta Amerika’dan İndo-Pasifik ve Mediterran Tetis’e değin çok geniş coğrafik alanlarda tanımlanan kozmopolit tür M. globulina ile bugüne değin sadece İndo-Pasifik’ten bildirilerek stratigrafik

116 kayıtlarda yer alan M. polymorpha’nın birlikte bulunuşu göz önüne alındığında bölgede Burdigaliyen döneminde İndo-Pasifik ile Mediterran Tetis arasında bahsedilen denizel bağlantının var olabileceği önerisi (Harzhauser vd. 2002, Reuter vd. 2009, Qom formasyonu, İran) desteklenmektedir.

117 KAYNAKLAR

Adams, C.G. 1965. The Foraminifera and stratigraphy of the Melinau Limestone, Sarawak and its importance in Tertiary correlation. Quart. J. Geol. London, 121: 283-338.

Adams, C.G. 1968. A revision of the foraminiferal genus Austrotrillina Parr. Bulletin of the British Museum (Natural History), Geology, 16, 73-97.

Akkuş, M.F. 1971. Darende-Balaban Havzasının (Malatya, ESE Anadolu) jeolojik ve stratigrafik incelenmesi: MTA Derg., 76, 1-60, Ankara.

Alkan, H. 1997. Malatya Baseninin Jeolojisi ve Petrol Olanakları. TPAO Rap., 3766, Ankara.

Amato, V. and Drooger, C. W. 1969. How to measure the angle in the Miogypsinidae. Revista Espanola de Micropaleontologia, I (1): 19-24.

Ayan, T. 1961. Malatya Kuzeyindeki Hekimhan-Ebreme köyü bölgesinin (K39-c3) detay jeolojisi ve petrol imkanları. MTA Rap., 4186 (yayımlanmamış), Ankara.

Bakx, L.A.J. 1932. De genere Fasciolites en Neoalveolina in het Indo-Pacifische gebied. Verhandelingen Geologisch Mijnbouwkundig Genootschap voor Naderland en Kolonien, Geol. Ser. 9: 205 - 266.

Barbin, V. and Bignot, G. 1986. New proposal for an Eocene-Oligocene boundary according to microfacies from the Priabonian type-section. In: POMEROL, Ch. ve PREMOLI SILVA, I. (Eds), Terminal Eocene Events. Developments in Paleontology and Stratigraphy, 9: 49-52, Elsevier, Amsterdam.

Barker, R.W. and Grimsdale, T.F. 1937. Studies of Mexican fosil foraminifera. Ann. Mag. Nat. Hist., London, ser. 10, 19 (110): 161-178.

Bassi, D., Hottinger, L. and Nebelsick, J.H. 2007. Larger Foraminifera From The Upper Oligocene Of The Venetian Area, North-East Italy, Palaeontology, 50 (4), 845- 868.

Berggren, W.A., Kent, D.V., Swisher, C.C. and Aubry, M.P. 1995. A revised Cenozoic geochronology and chronostratigraphy. In: W. A. BERGGREN, D. V. KENT, M. P. AUBRY ve J. HARDENBOL, Eds., Geochronology, time scale and global correlations an unified temporal framework for an historical geology. - Soc. Econ. Pal. Miner. Spec. Public., 54, 129-212.

Bignot, G. 1972. Les microfaciès et leur utilisation stratigraphique. Mem. Bur. Rech. Geol. Min., 77: 93-107.

118 Bignot, G. and Decrouez, D. 1982. Un Planorbulinidae (Foraminiferida) Nouveau Du Priabonian et de l’Oligocene de l’Europe Meridionale et Occidentale, Revue de Paléobiologie, Genève, 1 (2), 141-163.

Bignot, G. and Guernet, C. 1976. Sur la présence de Borelis curdica (Reichel) dans le Miocène de I’ile de Kos (Grèce). - Géologie méditerranéenne Tome III, n˚ 1, pp. 15 á 26.

Bilgiç, T. 2002. 1/500 000 ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları Serisi, Sivas Paftası, MTA yayınları, Ankara.

Blanckenhorn, H. 1890. Das Eozan in Syrien mit besonderer Berücksichtigung Nord – Syriens. - Zeitschr. Deutsch. Geol. Ges. 63: 318 - 342.

Blumenthal, M. 1938. Şarki Toros Mıntıkasında Hekimhan-Hasançelebi-Kangal İrtifaında Jeolojik Araştırmalar (Malatya ve Sivas Vilayetleri). MTA Rap., 570, s. 97, Ankara (yayımlanmamış).

Bonnefous, J. and Bismuth, H. 1982. Les faciès carbonatés de plate-forme de l’Éocène moyen et supérieur dans l’offshore Tunisien nord-oriental et en mer pélagienne: implications paléogéographiques et analyse micropaléontologique. - Bulletin des Centres de Recherche Exploration Production Elf-Aquitaine, Pau, 6 (2): 337- 403.

Brönnimann, P. 1940. Über die tertiären Orbitoididen und Miogypsiniden von Nordwest - Marokko. Schweiz. Pal. Abh. (Mem. Suisses Pal.), Basel, Switzerland, 63 (1940 - 1942), art 1: 3 - 113.

Bursch, J.G. 1947. Micropaläontologische Untersuchungen des Tertiärs von Gros Key (Molukken). Mem. Suisse. Paleont., Bâle, 65: 1 - 69.

Butt, A. 1966. Late Oligocene Foraminifera from Escornebéou, SW France. – Thesis, Ed. Schotanus et Jens, Utrecht.

Cahuzac, B. and Poignant, A. 1991. Morphologie des espèces de Pararotalia et de Miogypsinoides (Foraminiferida) dans I’Oligocène d’Aquitaine Méridionale. Géobios, 13: 69-78.

Cahuzac, B. and Poignant, A. 1997. Essai de biozonation dans les bassins européens à I’aide des grands foraminifères néritiques. Bulletin Society Géological de France, 168 (2): 155 - 169.

Cahuzac, B. and Poignant, A. 1998. Larger benthic foraminifera (Neogene). In: Graciansky, P. C. de, J. Hardenbol, T. Jacquin ve P. R. Vail (Eds.), Mesozoic- Cenozoic sequence stratigraphy of western European Basins. Soc. Econ. Paleont. Miner., spec. Publ., Tulsa: 1-786.

Cole, W.S. 1957a. Larger Foraminifera. In: Geology of Saipan, Mariana Islands. Part 3 - Paleontology. U. S. Geol. Survey, Prof. Paper, Washington, D. C. No: 280-I, pp. 321-360, pl. 112, figs. 1-15; pl. 113, figs. 1-17; pl. 114, figs. 1-20.

119 Dizer, A. 1962. Foraminifera of the Miocene of the Sivas Basin (Turkey). Rev. Fac. Sci. Univ. İstanbul, (B), 27: 49 - 85.

Douvillé, H. 1908. Observations sur les faunes à foraminifères du sommet du nummulitique Italien. Bull. Soc. Géol. France, ser. 4 (8): 88 - 95.

Douvillé, H. 1924 - 1925. Revision des lépidocyclines. Deuxième et troisième partie, Mém. Soc. Géol. France, 2: 1 - 115.

Drooger, C.W. 1951. Notes on some represantatives of Miogypsinella. K. Nederl. Akad. Wetensch., Proc., Amsterdam, Netherlands, ser. B, 54 (4): 357-365.

Drooger, C.W. 1952. Study of American Miogypsinidae: Thesis, University of Utrecht, Utrecht, Netherlands, 80 p.

Drooger, C.W. 1960. Miogypsina in Northwestern Germany. K. Nederl. Akad. Wetensch., Proc., Amsterdam, Netherlands, ser. B, 63 (1): 38-50.

Drooger, C.W. and Magna, J. 1959. Miogypsinid and planktonic foraminifera of the Algerian Oligocene and Miocene. Micropaleontology, 5 (3): 273-284.

Drooger, C.W. and Socin, C. 1959. Miocene foraminifera from Rosignano, northern Italy: Micropaleontology, 5 (3): 415-426.

Drooger, C.W. 1961. Miogypsina in Hungary. K. Nederl. Akad.Wetensch., Proc., Amsterdam, Netherlands, ser. B, 64 (3): 417-427.

Drooger, C.W. 1993. Radial foraminifera; morphometrics and evolution. North Holland, Amsterdam, 242 pp.

Drooger, C.W. and Laagland, H. 1986. Larger foraminiferal zonation of the European- Mediterranean Oligocene. Prooceedings of the Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, Series B. Palaeontology, Geology, Physics and Chemistry, 89, 135-148.

Eames, F.E., Banner, F.T. and Clarke, W.J. 1962. Fundamentals of Mid - Tertiary stratigraphical correlation: Part 1. University Pres, Cambridge, England: 1-59.

Flandrin, J. 1935. La faune de tizi Renif, près de Drâ el mizan (Algerie). Bull. Soc. géol. France, ser. 5, 4 (4 - 5): 251 - 472.

Flandrin, J. 1938. Contribution à l’ étude paléontologique algérien. Algeria, service Carte Geol., Matériaux Carte géol. Algérie, Macon, France, ser. 1 (Pal.), 8: 5 - 158.

Fornasini, C. R. 1904. Accad. Sci. Ist. Bologna, Mem. Sci. Nat., Bologna, ser. 6, tomo 1, 6-7, pl. 1, fig. 13.

120 Gedik, F. 2008. Foraminiferal description and biostratigraphy of the Oligocene shallow marine sediments in Denizli region, SW Turkey, Revue de Paléobiologie, Genève, 27(1): 25-41.

Gedik, F. ve Sirel, E. 2009. Şattiyen Çökellerinde Saptanan Yeni Bir Miogypsinoides türü: Miogypsinoides akcadagensis n. sp., Akçadağ Yöresi (Malatya, Türkiye), MTA Dergisi 138, 35-43.

Gomez-Llueca, F. 1929. Los numulitidos de España. Com. Invest. Pal. Prehist. Mem., Madrid, 36, ser. Pal. 8: 1 - 400.

Grimsdale, T.F. 1952. Cretaceous and Tertiary foraminifera from the Middle East. Bull. Muse (Nat. Hist.) Geol., London, 1 (8): 221-248.

Hakyemez, Y. ve Örçen, S. 1982. Medik-Ebreme Dolayındaki (Malatya KB’sı) Senozoyik Yaşlı Çökel Kayaların Stratigrafisi ve Sedimentolojisi. MTA Rap., 7213 ((yayımlanmamış), s. 60, Ankara.

Hanzawa, S. 1930. Note on Foraminifera found in the Lepidocyclina limestone from Pabehasan, Java. Sci. Rep. Tohoku Imp. Univ., Sendai, S. 2, (Geol.), 14 (1): 85- 96.

Hanzawa, S. 1940. Micropaleontological studies of drill cores from a deep well in Kita- Daito-zima (North Borodino Island). In: Jubilee Publication in commemoration of Prof. H. Yabe’s 60th Birtday. Sendai, Japan: Tôhoku Imp. Univ., 2 (2): 755- 802, pl. 39, figs. 1-9; p. 767, tf. 2.

Hardenbol, J., Thierry, J., Farley, M.B., Jacquin, T., de Graciansky, P.C. and Vail, P.R. 1998. Mesozoic ann Cenozoic Sequence Stratigraphy of European Basins, SEPM Special Publication 60.

Harpe, P. de La 1883. Etudes des Nummulites de la Suisse et révision des espèces Eocène des genres Nummulites et Assilina; troisième et dernière partie. Soc. Pal. Suisse, Mem., Basel, 10 (4):141-180.

Harzhauser, M., Piller, W.E. and Steininger, F.F. 2002. Circum-Mediterranean Oligo- Miocene biogeographic evolution the gastropods point of view, Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 183, 103 -133.

Henson, F.R.S. 1937. Larger foraminifera from Aintab, Turkish Syria. Eclogae Geologicae Helvetiae, Basel, 30: 45 - 57.

Henson, F.R.S. 1950. Middle eastern Tertiary Peneroplidae (Foraminifera) with remarks on the phylogeny and taxonomy of the family. Ph.D. thesis, Leiden University, West Yorkshire Printing Co., Wakefield, 70 p., 10 pls.

Hottinger, L. 1963. Quelques Foraminifères porcelanés oligocènes dans la série sédimentaire prébétique de Moratalla (Espagne méridionale). Eclogae Geologicae Helvetiae, Basel, 56 (2): 963-972.

121 Hottinger, L. 1977. Foraminiféres operculiniformes. - Mém. Mus. Nat. Hist. Nat. C40.

Hottinger, L. 2007. Revision of the foraminiferal genus Globoreticulina RAHAGHI, 1978, and of its associated fauna of larger foraminifera from the late Middle Eocene Iran,Carnets de Géologie / Notebooks on Geology - Article 2007/06, p. 11-12.

Joly, N. and Leymerie, A. 1848. Mémoire sur les Nummulites considérées zoologiquement et géologiqoement. Mémoires de l'Académie des Sciences Toulouse (3), 4: 1-70.

İlker, S. ve Özyeğin, G. 1971. Malatya Baseni hakkında jeolojik rapor (TPAO Rapor No: 536), 40 s. Ankara (yayınlanmamış)

İzdar, E. K. ve Ünlü, T. 1985. Hekimhan Hasançelebi –Kuluncak bölgesinin jeolojisi Piri Reis International Contribution Series Publication No.2. Sixth Colloguium Geology of the Aegean Region, 303-329, Izmir.

Karaman, T., Poyraz, N., Bakırhan, B., Alan, İ., Kadınkız, G., Yılmaz, H. ve Kılınç, F. 1993. Malatya-Doğanşehir-Çelikhan dolayının jeolojisi. MTA Rap., 9587, Ankara (yayımlanmamış).

Kurtman, F. 1978. Gürün Bölgesinin jeolojisi ve tektonik özellikleri: MTA Derg., 91, 1- 12.

Less, G. 1991. Upper Oligocene larger Foraminifers of the Bükk Mountains. – Földt. Int. Évi Jel. 1989 rõl: 411 - 465.

Loeblich, A.R. and Tappan, H. 1988. Foraminiferal genera and their classification. I: 970 p. ; II: 212 p., 847 pl., New York (Van Nostrand Reinhold).

Marie, P. 1955. Quelques formes nouvelles de l’Oligocène et du Miocène du N. W. de la Grèce. II. Foraminifères. Bull. Soc. géol. France, 6 (5): 193 - 205.

Michelotti, G. 1841. Saggio storico dei Rizopodi caratterictici dei terreni supracretacei. Mem. Fis. Soc. Ital. Sci., Modena, 22: 296 p.

Montanari, L. 1961. Das Nummulitikum von Sciacca (Sizilien). Eclogae Geologicae Helvetiae, Basel, 54 (2): 570-579.

Muraour, P. 1951. L’Oligocène des environs de Tiziouzou (Algérie). Bull. Soc. géol. France, ser. 5, 20 (1950), 4 - 6: 225 - 229.

Örçen, S. 1986. Medik-Ebreme (KB Malatya) dolayının biyostratigrafisi ve paleontolojisi: MTA Derg., 105/106, 39-68, Ankara.

Özcan, E. and Less, G. 2009. First record of the co-occurrence of western Tethyan and Indo-Pacific larger foraminifera in the Burdigalian of the Mediterranean province, Journal of Foraminiferal Research, 39 (1): 23-39.

122 Özcan, E., Less, G., Báldi-Beke, M., Kollányi, K. ve Sakınç, M. 2009. Kelereşdere Kesiti’nin Orta-Geç Oligosen İri Bentik Foraminifer Zonasyonu (Doğu Anadolu, Türkiye), 62. Türkiye Jeoloji Kurultayı, MTA, Ankara.

Özgür, A.S. 1992. Levent (Malatya) Yöresi Miyosen Tortullarının Küçük Foraminiferleri, Kireçli Nannoplanktonları ve Biyostratigrafik Konumu. KTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Jeoloji Müh. Anabilim Dalı, Doktora Tezi (yayınlanmamış).

Poignant, A. 1967. Aperçu sur les lépidocyclines d’ Aquitaine. Commitee Mediterranean Neogene Stratigraphy, Proc. IV Session Bologna 1967. Giornale di Geologia (2): 197 - 216.

Raju, D. S. N. 1974. Study of Indian Miogypsinidae. Utrecht Micropal. Bull. 9.

Raju, D. S. N. and Drooger, C. W. 1978. Early Miogypsinoides in Kutch, western India, Proc. Kon. Ned. Ak. Wet., 81: 186 - 210.

Reichel, M. 1937. Etude sur les Alvéolines. Mémoires de la Société Paléontologique Suisse, Basel, 59, 95-146.

Reiss, Z. and Gvirtzman, G. 1966. Borelis from Israel. Ecl. Geol. Helv., 59 (1), 438- 449.

Reuter, M., Piller, W.E., Harzhauser, M., Mandic, O., Berning, B., Rögl, F., Kroh, A., Aubry, M.P., Wielandt-Schuster, U. and Hamedani, A. 2009. The Oligo- Miocene Qom Formation (Iran): evidence for an early Burdigalian restriction of the Tethyan Seaway and closure of its Iranian gateways, International Journal of Earth Sciences, 98, 627-650.

Rutten, L. 1911. Studien über Foraminiferen aus Ost-Asien. Leiden, Geol. Reichs-Mus., Samml., Netherlands, ser. 1, vol. 9 (1911-1914), 2, 201-217, pl.12, figs. 6-9.

Sartorio, D. and Ventruni, S. 1988. Southern Tethys Biofacies. Agip S.P.A., Donato Milanese: 166s.

Schaub, H. 1981. Nummulites et Assilines de la Téthys Paléogène, Taxonomie, Phylogenèse et Biostratigraphie. Mémories Suisses de Paleontologie, 104-106: 236.

Schlumberger, C. 1900. Note sur le genre Miogypsina. Soc. Geol. France, Bull., Ser. 3, 28: 327-333.

Silvestri, A. 1937. Paleontologia delle Somalia. V. Fossili dell’Oligocene e dell Miocene. 3. Foraminiferi dell’Oligocene e dell Miocene della Somalia. Paleontogr. Italica, Pisa, 37: 101-143.

123 Sirel, E. 1996. Praearchaias, a new soritid genus (Foraminiferida) and its Oligocene shallow - water foraminiferal assemblage from the Diyarbakır region (SE Turkey). Geologica Romana, 32: 167 - 181.

Sirel, E. 2000b. Description of Malatyna anatolica n.sp. and stratigraphic distribution of the three species of Malatyna. Ann. Mus. civ. St. nat. Ferrara, 3: 71 – 78.

Sirel, E. 2003. Foraminiferal description and biostratigraphy of the Bartonian, Priabonian and Oligocene shallow-water sediments of the southern and eastern Turkey, Revue Paléobiol., Genève, 22 (1), 269-339.

Sirel, E. 2004. Türkiye’nin Mesozoyik ve Senozoyik Yeni Bentik Foraminiferleri. Jeoloji Mühendisleri Odası Yayınları 84 (Chamber of Geological Engineers of Turkey: publication 84), Ankara, Emeğin Bilimsel Sentezi, özel sayı 1, p. 219.

Sirel, E. and Acar, S. 1982. Praebullalveolina, a new foraminiferal genus from the Upper Eocene of the Afyon and Çanakkale region (west of Turkey). - Eclogae geologicae Helvetiae, Basel, 75 (3): 821-839.

Sirel, E. and Acar, S. 1993. Malatyna, a new foraminiferal genus from the Lutetian of Malatya region (East Turkey). Geol. Croat. Zagreb, 46 (2): 181-188.

Sirel, E. and Gündüz, H. 1981. Description of new Borelis species from the Hatay (S of Turkey) and Elazıg region (E of Turkey). Bull. Miner. Res. Explor. Ins. Turkey, 92: 70-74.

Sirel, E., Metin, S. ve Sözeri, B. 1975. Palu (KD Elazığ) denizel Oligosen’in stratigrafisi ve mikropaleontolojisi. Bull. Geol. Soc. Turkey, 18: 175 - 180.

Smout, A. and Eames, F.E. 1958. The genus Archaias (Foraminifera) its stratigraphical distribution. Paleontology, 1 (3): 207 - 225.

Tan Sin Hok, 1936. Zur Kenntnis der Miogypsiniden. Ingenieur Nederl. Indie, Bandoeng, Java, Jaarg, 3, Afd. 4 (Mijnb. Geol. ), pp. 45-61, 84-98, 109-123, pl. 1, fig. 13.

Turnovsky, K. 1955. Notiz über Peneropliden-vonkommen in Ostanatolien. Bull. Geol. Soc. Turk., 6: 160-161.

Uhlig, Y. 1886. Über eine Mikrofauna aus dem Alttertiar des westgalizischen Karpathen. Jarhb. Geol. Reichsanst., 36 (1): 141-214.

Van Bellen, R.C. 1956. The stratigraphy of the “Main Limestone” of the Kırkuk, Bai Hassan and Qarah Chauq Dagh structures in North Iraq. J. Inst. Petrol., 42: 233- 263.

Yabe, H. and Hanzawa, S. 1928. Tertiary foraminiferous rocks of Taiwan (Formosa). Imp. Acad. Japan, Proc., Tokyo, 4, 533-536, p. 536, tf. 1a-b.

124 Yoldaş, R. 1972. Malatya kuzeyinin jeolojisi ve petrol olanakları: MTA Rap., 4936, Ankara (yayımlanmamış).

125

LEVHALAR

126

LEVHA 1

Şekil 1-15: Archaias kirkukensis HENSON

(Rupeliyen-Erken Şattiyen, Develi ölçülü stratigrafi kesiti, B Malatya, Doğu Türkiye, (şekil 1 hariç) X 20)

1. Archaias kirkukensis Henson’in farklı plandaki görünümleri ve Miliolidae, (FGD- 2A/5/1). 2. Eksenelimsi kesit ve Miliolidae, (FGD-2A/9/1).

3. Ekvatoryal kesit, A formu, (FGD-2A/11/1).

4. Eksenel kesit, A formu, (FGD-2B/12/7).

5. Kenar korddan geçen (açıklık yüzeyi) kesit, (FGD-2A/10/4).

6. Ekvatoryal kesit, A formu, (FGD-2A/7/2).

7. Ekvatoryal kesit, A formu, (FGD-2A/11/4).

8. Kenar korddan geçen (açıklık yüzeyi) kesit, (FGD-2A/3/10).

9. Eksenel kesit, A formu, (FGD-2A/11/2).

10. Eksenel kesit, A formu, eğik eksenel kesit ve Miliolidae (FGD-2A/9/9).

11. Eğik eksenel kesit, (FGD-2A/3/2).

12. Hafif eğik ekvatoryal kesit, (FGD-2A/11/3).

13. Ekvatoryal kesit, A formu, (FGD-2B/5/2).

14. Eksenel kesit, A formu, (FGD-2A/4/5).

15. Eksenel kesit (solda), eğik eksenel kesit (sağda), A formu, (FGD-2A/3/3).

127

128

LEVHA 2

Şekil 1-6: Archaias hensoni SMOUT and EAMES

(Rupeliyen-Erken Şattiyen, Karamağara ölçülü stratigrafi kesiti, KD Akçadağ, B Malatya, Doğu Türkiye, X 20). 1, 6: Eksenel kesit, A formu, (HYM-38/1, HYM-38/2). 2, 3: Eğik eksenel kesit, (HYM-36A/3/3, HYM-36A/4). 4, 5: Ekvatoryal kesit, A formu, (HYM-36B/8/1, HYM-38/2/1).

Şekil 7-9: Penarchaias glynnjonesi (HENSON) (Rupeliyen-Erken Şattiyen, Karamağara ölçülü stratigrafi kesiti, KD Akçadağ, B Malatya, Doğu Türkiye, X 40). 7, 9: Eksenel kesit, A formu, ilk locayı izleyen planispiral localar ve tek serili devreye ait localar gözlenmektedir, (HYM-36A/3, HYM-36A). 8: Eksenel kesit, A formu, ilk locayı izleyen planispiral localar gözlenmektedir, (HYM-36A).

Şekil 10-22, 30: Planorbulina brönnimanni BIGNOT ve DECROUEZ

(Oligosen, Develi, Karamağara ve Edilme ölçülü stratigrafi kesitleri, B Malatya, Doğu Türkiye, X 35). 10, 12, 14, 30: Eğik enine kesit, (MA-91, MA-89, MA-92, FGM-4A/1). 11: Eksenelimsi kesit, (MA-90). 13, 15, 19-21: Eğik kesit, (MA-90, MA-69, FGM-4G/1, FGM-4A/3, FGM-16/2). 16: Enine kesit, sadece ilk locayı izleyen planispiral localar gözlenmektedir, (HYM- 36A/6/1). 17, 18, 22: Eksenelimsi kesit, (FGM-2/1, FGM-4G/3, FGM-12D/1).

Şekil 23-29: Neoplanorbulinella ? minuta n. sp.

(Rupeliyen-Erken Şattiyen, Karamağara ölçülü stratigrafi kesiti, KD Akçadağ, B Malatya, Doğu Türkiye, Şekil 23 hariç X 72, Şekil 23 X100). 23, 24: Holotip, eksenel kesit, A formu, küresel şekilli ilk locayı izleyen ekvatoryal localar ve omblikal boşluktaki 5 sıra lateral loca gözlenmektedir, (HYM-36A/5/2). 25, 29: Eksenel kesit, paratip, B formu, (HYM-36A/4/1, HYM-36A/2/1). 26: Eksenel kesit, paratip, A formu, (HYM-36A/11/1).

Şekil 31,32: Neoplanorbulinella ? malatyaensis n. sp.

(Rupeliyen-Erken Şattiyen, Karamağara ölçülü stratigrafi kesiti, KD Akçadağ, B Malatya, Doğu Türkiye, X 72). 31: Holotip, eksenel kesit, A formu, küçük küresel şekilli ilk locayı izleyen ekvatoryal localar ve omblikal boşluktaki lateral localar gözlenmektedir, (HYM- 36A/8/1). 32: Ekvatoryal kesit, paratip, A formu, (HYM-36A/5/1).

129

130

LEVHA 3

Şekil 1, 2: Neoplanorbulinella ? malatyaensis n. sp.

(Rupeliyen-Erken Şattiyen, Karamağara ölçülü stratigrafi kesiti, KD Akçadağ, B Malatya, Doğu Türkiye, X 72). 1, 2: Eksenel kesit, A formu, ilk locayı izleyen ekvatoryal localar ve omblikal boşluktaki lateral localar gözlenmektedir, (HYM-36A/3/2, HYM-36A/8/1).

Şekil 3, 4: Neoplanorbulinella ? conica n. sp. 3: Holotip, eksenel kesit, (HYM-36A/10/4), 4: Paratip, taban kesiti, (HYM- 36A/10/3).

Şekil 6, 7: Peneroplis cf. laevigatus d’ORBIGNY (Rupeliyen-Erken Şattiyen, Develi ölçülü stratigrafi kesiti, B Malatya, Doğu Türkiye, X 20). 6, 7: Ekvatoryal kesitler, (FGD-2A, FGD-2B).

Şekil 5: Archaias kirkukensis (A), Peneroplis sp. (P), Nephrolepidina sp. (N)’li kireçtaşı, X26, (FGD-2A).

Şekil 8: Peneroplis sp. Ekvatoryal kesit, X20, (FGD-2B).

Şekil 9-11: Dendritina cf. rangi d’ORBIGNY (Burdigaliyen, Develi ve Edilme ölçülü stratigrafi kesiti, B Malatya, Doğu Türkiye, X 40). 9, 10: Ekvatoryal kesitler, A formu, (FGD-11/6/7, FGD-11/5/1). 11: Eksenel kesit, (FGM-40A).

Şekil 12-18, 21: Peneroplis sp.

(Burdigaliyen, Develi ve Edilme ölçülü stratigrafi kesiti, B Malatya, Doğu Türkiye, X 40). 12, 21: Eksenel kesit, (FGM-50, FGM-52). 13-18: Ekvatoryal kesit, (FGD-11/2/1, FGM-40A).

Şekil 20: Valvulinid form, (FGM-52/6).

Şekil 19: Peneroplis sp.

(Rupeliyen-Erken Şattiyen, Edilme ölçülü stratigrafi kesiti, B Malatya, Doğu Türkiye, X 40). 19: Ekvatoryal kesit, A formu, (FGM-1A/1).

131

132

LEVHA 4

Şekil 1-13: Austrotrillina asmariensis ADAMS

(Rupeliyen-Erken Şattiyen, Develi ölçülü stratigrafi kesiti, B Malatya, Doğu Türkiye, X 36)

1- Enine kesit, B formu, (FGD-2A/7/1). 2- Teğetsel kesit, (FGD-2A/10/6).

3- Enine kesit, A formu, (FGD-2B/8/1).

4- Hafif eğik enine kesit, A formu, (FGD-2A/1/1).

5- Eğik enine kesit, A formu, (FGD-2A/7/6).

6- Enine kesit, A formu, (FGD-2A/11/5).

7- Hafif eğik enine kesit, (FGD-2A/3/13).

8- Enine kesit, A formu, (FGD-2A/6/6).

9- Teğetsel kesitler, (FGD-2B/5/4).

10- Enine kesit, A formu, (FGD-2A/3/12).

11- Eğik enine kesit, (FGD-2A/7/7).

12- Enine kesit, A formu, (FGD-2A/3/8).

13- Hafif eğik enine kesit, (FGD-2B/8/2).

133

134

LEVHA 5

Şekil 1-12, 27, 28: Austrotrillina asmariensis ADAMS 1-12, 28: Rupeliyen-Erken Şattiyen, Develi ve Edilme ölçülü stratigrafi kesiti, B Malatya, Doğu Türkiye, tüm şekiller X 36. 1-6: Enine kesit, A formu, (FGD-2A/3/14; FGD-2A/3/4; FGD-2A/3/6; FGD-2A/1/7; FGD-2B/3/1; FGD-2A/9/3). 7, 8: Eğik enine kesit, A formu, (FGD-2A/10/2; FGD-2A/4/3). 9: Eğik enine kesit, (FGD-2A/9/2). 10-12: Enine kesit, A formu, (FGD-2B/1/1; FGD-2B/12/8; FGD-2A/8/1). 28: Eğik enine kesit, (FGM-16/1). Şekil 27: Geç Şattiyen, Edilme ölçülü stratigrafi kesiti, B Malatya, Doğu Türkiye, X 36. Enine kesit, (FGM-29/1/6). Şekil 29, 30: Aglütine kabuklu miliolid formlar, X30, (FGD-6, FGD-7).

Şekil 13-23: Austrotrillina brunni MARIE 13-20, 23: Rupeliyen-Erken Şattiyen, Develi ve Karamağara ölçülü stratigrafi kesiti, B Malatya, Doğu Türkiye, tüm şekiller X 36.

13-16: Enine kesit, (FGD-2B/7/1; FGD-2B/13/3; FGD-2B/12/1; FGD-2A/9/7). 17: Enine kesit, (HYM-35/1/1). 18: Eğik enine kesit, (HYM-36A/3/1). 19: Teğetsel kesit, (FGD-3/2/1). 20: Eğik enine kesit, (HYM-36A/10/1). 23: Enine kesit, A formu, (HYM-36A/1). Şekil 21, 22: Geç şattiyen, Edilme ölçülü stratigrafi kesiti, B Malatya, Doğu Türkiye, X 36). 21: Merkezileşmemiş enine kesit, (FGM-29/6/1). 22: Enine kesit, (FGM-29/7/2).

Şekil 24-26: Austrotrillina howchini (SCHLUMBERGER) (Burdigaliyen, Edilme ölçülü stratigrafi kesiti, B Malatya, Doğu Türkiye, X 36).

24: Epiderm altı kalın alveolar yapıyı gösteren teğetsel kesit, (FGM-52/1). 25: Teğetsel kesit, (FGM-52/4). 26: Merkezileşmemiş enine kesit, (FGM-52/2).

135

136 LEVHA 6

Şekil 1-25: Borelis curdica (REICHEL)

(Burdigaliyen, Develi ve Edilme ölçülü stratigrafi kesitleri, B Malatya, Doğu Türkiye, X 40). 1: Ekvatoryal kesit, (FGD-11/7/1). 2: Eksenel kesit, genç birey, (FGD-11/5/2). 3: Oldukça eğik eksenel kesit, genç birey, (FGD-11/6/4). 4: Eksenel kesit, (FGD-11/6/1). 5: Özellikle son turda ağız açıklığını gösteren eksenel kesit, olgun birey, (FGD- 13B/1/1). 6: Eğik eksenel kesit, genç birey, (FGD-11/4/3). 7: Eğik eksenel kesit, genç birey, (FGD-11/6/2). 8: Eksenel kesit, genç birey, (FGD-11/5/8). 9: Eğik eksenel kesit, genç birey, (FGD-11/5/5). 10: Orta kısmında devamlı bölmecikleri izlenebilen teğetsel kesit, (FGD-11/5/7). 11: Kısmen teğetsel kısmen ekvatoryal kesit, (FGD-11/4/1). 12: Eksenel kesit, (FGD-11/5/4). 13: Teğetsel kesit, (FGD-11/7/2). 14: Ekvatoryal kesit, (FGD-11/5/3). 15: Kötü fosilleşmiş bireye ait ekvatoryal kesit, (FGD-13B/5/1). 16: Tek sıra ağız açıklığını gösteren kısmen teğetsel kısmen eksenel kesit, (FGD- 11/4/2). 17: Eğik eksenel kesit, (FGD-11/6/6). 18: Eğik ekvatoryal kesit, (FGD-11/6/5). 19: Eksenel kesit, (FGD-19B/2/1). 20: Kısmen teğetsel kısmen eksenel kesit, genç birey, (FGD-11/6/3). 21: Eksenel kesit, (FGD-13B/3/1). 22: Teğetsel kesit , genç birey, (FGD-11/5/6). 23, 26-28: Eksenel kesit, (FGM-40/2; FGM-53A/1; FGM-40A/1; FGM-43B/1). 24: Ekvatoryal kesit, (FGM-40/3). 25: Eğik eksenel kesit, (FGM-50/1).

137

138 LEVHA 7

Şekil 1-14, 17, 18: Borelis curdica (REICHEL)

(Burdigaliyen, Kuzkaya ve Edilme ölçülü stratigrafi kesitleri, B Malatya, Doğu Türkiye, X 40). 1-3: Eksenel kesit, (FGK-17A/1; FGK-17C/1/1; FGK-17C/1/2). 4, 6-8: Ekvatoryal kesit, (FGK-25/3, FGM-50/2, FGK-11A/1, FGK-11A/2). 5, 17: Eksenelimsi kesit, (FGK-18B, FGK-5/1). 9-11: Eksenel kesit, (FGK-18B/1/2, FGK-23/1, FGK-25/2). 12, 13: Eğik eksenel kesit, (FGK-25/1, FGK-26/1). 14, 18: Eğik ekvatoryal kesit, (FGK-18B/1/5, FGM-40/1).

Şekil 15: Borelis pygmaea HANZAWA

(Rupeliyen-Erken Şattiyen, Karamağara ölçülü stratigrafi kesiti, B Malatya, Doğu Türkiye, X 60). Eksenel kesit, A formu, (HYM-36A/1/1).

Şekil 16, 19, 21: Borelis merici SİREL

(Rupeliyen-Erken Şattiyen, Karamağara ölçülü stratigrafi kesiti, B Malatya, Doğu Türkiye, X 60). 16: Merkezileşmemiş eksenel kesit, (HYM-36A/5/4). 19: Eksenel kesit, genç birey, (HYM-36B/2). 21: Merkezileşmemiş ekvatoryal kesit, Borelis cinsinin sadece bölme önü kanal sisteminin varlığını göstermektedir, (HYM-36A/2/2).

Şekil 20: Borelis sp. Alveolin cinslerinin ayrımında önemli karakterlerden biri olan septula diziliminin devamlı ya da ardalanmalı oluşunu gösteren teğetsel kesit, Borelis cinsinin devamlı olan septula dizilimi gözlenmektedir, (HYM-36A/4/3).

139

140

LEVHA 8

Şekil 1-7, 9, 10, 12-14: Nephrolepidina praemarginata DOUVILLE

(Rupeliyen-Erken Şattiyen, Edilme ve Develi ölçülü stratigrafi kesiti, B Malatya, Doğu Türkiye), tüm şekiller (şekil 4, 10, 14 hariç) X 30, Şekil 4, 10, X15, Şekil 14 ölçeksiz.

1: Ekvatoryal kesit, (FGM-19/3). 2: Eğik ekvatoryal kesit, (FGM-19/4/1).

3: Eğik ekvatoryal kesit, (FGM-19/9).

4: Eğik ekvatoryal kesit, (FGD-2B).

5: Ekvatoryal kesit, (FGD-2B).

6, 7, 9, 10-12: Eksenel kesit, (FGM-19/3/3, FGD-2B, FGM-19/4/2, FGM-19/3/5).

13: Eğik eksenel kesit, aynı zamanda granüller yüzeyden gözlemlenmektedir, (FGM-19/13/1).

14: N. praemarginata, Neorotalia lithothamnica ve bol algli kireçtaşı (FGM-19).

Şekil 8, 11: Nephrolepidina sp.

8: Eğik ekvatoryal kesit, (FGM-19/13/4), 11: Eğik eksenel kesit, (FGM-19/3/2).

141

142

LEVHA 9

Şekil 1-9: Nephrolepidina partita DOUVILLE

(Rupeliyen-Erken Şattiyen, Edilme ve Develi ölçülü stratigrafi kesiti, B Malatya, Doğu Türkiye), tüm şekiller X 30.

1-8: Eksenel kesit, kabuğun merkezindeki iri umbo çok açık gözlenmektedir, (FGD- 3/1/1, FGM-5E/6/1, FGM-5E/2/2, FGM-19/24/4, FGM-19/15/2, FGM-19/14/2, FGM-13C/1, FGM-4G/2). 9: Ekvatoryal kesit, küçük küremsi şekilli ilk loca ile yarım ay şeklindeki ikinci loca gözlenmektedir, (FGM-19/27/4).

Şekil 10-16: Nephrolepidina morgani (LEMOINE ve DOUVILLE)

(Geç Şattiyen, Edilme ölçülü stratigrafi kesiti, B Malatya, Doğu Türkiye), Şekil 11, 14 hariç tüm şekiller X 30.

10, 13: Ekvatoryal kesit, (FGM-29/7/5, FGM-29/5/1).

11: Ekvatoryal kesit, küçük sferik şekilli ilk loca ile daha büyük boyutlu ve reniform şekilli ikinci locayı, çok küçük boyutlu yardımcı locaları göstermektedir, (FGM- 29/7/5), X100.

12, 15: Eksenel kesit, (FGM-29/1/4, FGM-29/4/2).

14: Eksenel kesit, küçük sferik şekilli ilk loca ile daha büyük boyutlu ve reniform şekilli ikinci locayı göstermektedir, (FGM-29/3/1), X100.

16: Merkezileşmemiş eksenel kesit, (FGM-24).

143

144

LEVHA 10

Şekil 1, 3-7, 9-11: Eulepidina cf. formosoides DOUVILLE

(Rupeliyen-Erken Şattiyen, Edilme mahallesi ölçülü stratigrafi kesiti, B Malatya, Doğu Türkiye), tüm şekiller X 15, (şek. 9-11 X30).

1, 3: Dıştan görünüm, (FGM-19/6, FGM-19/7). 4-7: Ekvatoryal kesit, (FGM-19/6, FGM-19/7, FGM-19/11/1, FGM-19/11/2).

9-11: İlk ve ikinci locadan ibaret embriyonik dönemi gösteren ekvatoryal kesit, (FGM-19/36, FGM-19/35, FGM-19/33/2).

Şekil 2, 8: Eulepidina sp.

2, 8: Eksenel kesit, (FGM-19/11/3, FGM-19/5/1).

145

146

LEVHA 11

Şekil 1-7: Miogypsinoides akcadagensis GEDİK ve SİREL

(Geç Şattiyen, Edilme ölçülü stratigrafi kesiti, B Malatya, Doğu Türkiye, X 60)

1: Ekvatoryal kesit, (FGM-30A/3/1), embriyonik localar, erken evredeki spiral localar ve miogypsinid localar görülmektedir.

2: Ekvatoryal kesit, (FGM-30A/12/1), embriyonik localar, erken evredeki spiral localar ve miogypsinid localar görülmektedir.

3: Tamamlanmamış ekvatoryal kesit, (FGM-30A/14/3), sadece embriyonik localar ve erken evredeki spiral localar görülmektedir. 4: Eksenel kesit, (FGM-30A/2/10). 5: Hemen hemen ekvatoryal kesit, (FGM-30A/2/4). 6: Merkezileşmiş eksenel kesit, (FGM-30A/12/2), rotaliid devre ve miogypsinid düzendeki localar gözükmektedir. 7: Merkezileşmiş eksenel kesit, (FGM-30A/5/2), rotaliid devre ve miogypsinid düzendeki localar gözükmektedir.

147

148

LEVHA 12

Şekil 1-6: Miogypsinoides bantamensis TAN

(Geç Şattiyen, Edilme ölçülü stratigrafi kesiti, B Malatya, Doğu Türkiye, X 60)

1-3, 6: Ekvatoryal kesit, (FGM-30A/2/6, FGM-30A/1/1, FGM-30A/6/3, FGM- 30A/10/3), küresel şekilli ilk loca ile yarım ay şeklindeki ikinci loca, 13 adet spiral loca ve ekvatoryal localar görülmektedir.

4: Merkezileşmemiş ekvatoryal kesit, (FGM-30A/10/1).

5: Eksenel kesit, (FGM-30A/11/1), kaba tapalı rotaliid düzen ile miogypsinid düzendeki localar gözükmektedir.

149

150

LEVHA 13

(Geç Şattiyen, Edilme ve Karamağara ölçülü stratigrafi kesitleri, B Malatya, Doğu Türkiye, X 60)

Şekil 1-3: Miogypsinoides cf. complanatus (SCHLUMBERGER) Eksenel kesitler, (FGM-30B/2/2, FGM-30B/6/1, FGM-30A/12/3), küresel şekilli ilk locanın yer aldığı rotaliid düzen ile miogypsinid düzendeki ekvatoryal localar gözükmektedir.

Şekil 4: Miogypsinoides bantamensis TAN Eksenel kesit, (HYM-42/9/1).

Şekil 5: Miogypsinoides sp.

Eksenel kesit, (FGM-30B/5/1).

Şekil 6: Miogypsinoides akcadagensis GEDİK ve SİREL Eksenel kesit, (HYM-42/23/2).

Şekil 7-9: Miogypsinoides sp. Eksenel kesitler, (HYM-42/5/2, HYM-42/3/11).

151

152

LEVHA 14

(Geç Şattiyen, Karamağara ölçülü stratigrafi kesiti, B Malatya, Doğu Türkiye, X 60)

Şekil 1-12: Postmiogypsinoides intermedius n. gen., n. sp.

Şekil 1-6, 12: Ekvatoryal kesitler, (HYM-42/8/1, HYM-42/2/2, HYM-42/3/2, HYM- 42/1/4, HYM-42/7/1, HYM-42/27/1, HYM-42/3/5), küresel şekilli ilk loca ile yarı küremsi şekilli ikinci locayı izleyen 10-11 adet spiral loca ve miogypsinid düzendeki 3-5 sıra ekvatoryal loca gelişimi izlenmektedir. Şekil 7-11: Eksenel kesitler (HYM-42/13/4,HYM-42/5/1, HYM-42/5/5, HYM-42/2/3, HYM-42/7/4). Şekil 8: Holotip, eksenel kesit, ilk locayı izleyen rotaliid devre ve kavkının her iki tarafındaki lateral localar gözlenmektedir.

153

154

LEVHA 15

(Geç Şattiyen, Karamağara ve Edilme ölçülü stratigrafi kesitleri, B Malatya, Doğu Türkiye, X 60)

Şekil 1-8: Postmiogypsinoides intermedius n. gen., n. sp.

1-3: Ekvatoryal kesitler, (HYM-42/3/1, HYM-42/14/3, HYM-42/2/1), küresel şekilli ilk loca ile yarı küremsi şekilli ikinci locayı izleyen 10-11 adet spiral loca ve miogypsinid düzendeki 4-5 sıra ekvatoryal loca dizilimi izlenmektedir. 4-8: Eksenel kesitler (HYM-42/3/11,HYM-42/17/5, HYM-42/3/6, HYM-42/5/6, HYM-42/16/3), ilk locayı izleyen rotaliid devre ve kavkının her iki tarafındaki lateral localar gözlenir.

Şekil 9-15: Postmiogypsinoides sp.

Eksenel kesitler, (HYM-42/1/4, FGM-30A/3/2, FGM-30A/9/3, FGM-30A/2/3, HYM-42/9/2, HYM-42/17/4, HYM-42/13/3), ilk locayı izleyen gelişmiş rotaliid devresi, kavkının her iki tarafındaki iri granülleri ve gelişmiş lateral locaları izlenmektedir.

155

156

LEVHA 16

(Geç Şattiyen, Karamağara ölçülü stratigrafi kesiti, B Malatya, Doğu Türkiye, X 60)

Şekil 1-4: Miogypsina spp.

1, 2, 4: Ekvatoryal kesitler, (HYM-42/12/1, HYM-42/26/1, HYM-42/13/1). 3: Eksenel kesit (HYM-42/14/1).

157

158

LEVHA 17

(Geç Şattiyen, Karamağara ölçülü stratigrafi kesiti, B Malatya, Doğu Türkiye, X 60)

Şekil 1-6: Miogypsinid Tip 1 Eksenel kesitler, (HYM-42/2/12, HYM-42/7/5, HYM-42/16/4, HYM-42/3/7, HYM-42/7/3, HYM-42/9/2), kavkının her iki tarafındaki iri granülleri ve orta kısmındaki küre şekilli ilk loca ile yarı küresel şekilli ikinci loca gözlenmektedir.

Şekil 7-9: Miogypsina sp. 7: Ekvatoryal kesit, (HYM-42/24/1), 8, 9: Eksenel kesit, (HYM-42/3/8, HYM- 42/12/2).

159

160

LEVHA 18

(Burdigaliyen, Karamağara ölçülü stratigrafi kesiti, B Malatya, Doğu Türkiye, X 60)

Şekil 1-7: Miogypsina globulina (MICHELOTTI)

1: Ekvatoryal kesit, (HYM-45A), ilk ve ikinci locadan ibaret embriyonik localar ve kavkı yüzeyinde granül olarak gözlemlenen sütunlar belirgin olarak izlenmektedir.

2-7: Eksenel kesitler, (HYM-45A, HYM-45A, HYM-45A, HYM-45A/3/6, HYM- 45A/3/7, HYM-45A, HYM-45A), embriyonik localar ve granüller görülmektedir.

161

162

LEVHA 19

(Burdigaliyen, Karamağara ve Kuzkaya ölçülü stratigrafi kesitleri, B Malatya, Doğu Türkiye, X 60)

Şekil 1-12: Miogypsina globulina (MICHELOTTI)

1-4, 6-8, 10-12: Ekvatoryal kesit, (HYM-45A, HYM-45A/6/4, HYM-45B, HYM45A-10/2, HYM45A/3/1, FGK-3B/7, HYM-45A/8/2, HYM-45A/2/1, HYM- 45A/9/4, FGK-3B/5), ilk ve ikinci locadan ibaret embriyonik localar ve kavkı yüzeyinde granül olarak gözlemlenen sütunlar belirgin olarak izlenmektedir.

5, 9: Eksenel kesit, (FGK-3B/6, HYM-45A), büyük küre şekilli ilk loca ile yarı küremsi şekilli ikinci loca ve kavkının yüzeyindeki granüller görülmektedir.

163

164

LEVHA 20

(Burdigaliyen, Karamağara ölçülü stratigrafi kesiti, B Malatya, Doğu Türkiye, X 60)

Şekil 1-4: Miogypsina polymorpha (RUTTEN)

1: Merkezileşmiş eğik kesit, (HYM-45B/4/1), 2: Ekvatoryal kesit, (HYM- 45B/2/2), 3: Hemen hemen ekvatoryal kesit, (HYM-48/1/1), 4: Ekvatoryal düzleme meyillenmiş eğik kesit, (HYM-45B/5/1).

165

166

LEVHA 21

(Burdigaliyen, Karamağara ve Kuzkaya ölçülü stratigrafi kesitleri, B Malatya, Doğu Türkiye, Şek.3 hariç X 60; Şek.3 X 30)

Şekil 1-3, 5, 7: Miogypsina polymorpha (RUTTEN)

1, 5: Eğik kesit, (FGK-11A, FGK-19B). 2, 3, 7: Eksenel kesit, (HYM-45A/1/5, FGK-24, HYM-45A/1/2).

Şekil 4, 6: Miogypsina globulina (MICHELOTTI)

4: Ekvatoryal kesit, (FGK-19B), küresel şekilli ilk loca ile yarı küremsi şekilli ve daha büyük boyutlu ikinci locadan ibaret embriyonik localar görülmektedir. 6: Ekvatoryal kesit, genç birey, (FGK-3B/5).

167

168

LEVHA 22

(Burdigaliyen, Karamağara ve Kuzkaya ölçülü stratigrafi kesiti, B Malatya, Doğu Türkiye, X 60)

Şekil 1: Miogypsina globulina (MICHELOTTI) Eksenel kesit, (FGK-3A).

Şekil 2, 3, 9, 11, 12: Miogypsina sp. A

2, 3, 9, 12: Merkezileşmeye meyilli eksenel kesit, (HYM-45A/8/5, HYM-45A/3/4, HYM-45A/10/8), küre şekilli, oldukça büyük boyutlu ve kalın duvarlı ilk loca ile yarı küremsi şekilli ikinci locadan ibaret embriyonik localar ve kavkı yüzeyinde granül görünümü oluşturan sütunlar görülmektedir.

11: Ekvatoryal kesit, (HYM-45A), çok büyük boyutlu, küre şekilli ve kalın duvarlı ilk loca görülmektedir.

Şekil 4-7, 14-16: Miogypsinid Tip 2

Eksenel kesitler, (HYM-48, HYM-45A/5/1, FGK-3B/8, HYM-45B/5/3, HYM- 45A/8/4, HYM-45A/9/5, HYM-45A), kabuğun orta kısmında yer alan çok büyük boyutlu ilk loca ve ikinci loca görülmektedir.

Şekil 8: Miogypsinid birey, (FGK-3B/1), küçük kabuk ve iri ilk loca görülmektedir.

Şekil 10: Miogypsinid birey, eksenel kesit, (HYM-45A/3/5).

Şekil 13: Miogypsinid birey, eksenel kesit, (HYM-45A).

169

170

LEVHA 23

(Burdigaliyen, Karamağara ve Kuzkaya ölçülü stratigrafi kesiti, B Malatya, Doğu Türkiye, X 60)

Şekil 1, 2: Miogypsina cf. thecideaeformis (RUTTEN, 1911) Eksenel kesitler, (HYM-45B, HYM-47B), şişkin merceksi kavkı, kavkının tepe kısmında yer alan küresel şekilli ilk loca ve yarı küremsi ikinci loca, embriyonik locaları izleyen ve dereceli küçülerek devam eden ekvatoryal localar, kavkının her iki tarafında yer alan genellikle dikdörtgenimsi şekilli lateral localar ve aralarındaki sütunlar çok net izlenmektedir.

Şekil 3: Nephrolepidinid form ?, eksenel kesit, (HYM-45A/8/3).

Şekil 4: Miogypsinid birey, eksenel kesit, (HYM-45A).

Şekil 5: Miogypsinid birey, (FGK-3A).

Şekil 6: Nephrolepidina sp. Eksenel kesit, (HYM-45A,6/2), merceksi şekilli kavkı, nephrolepidin tip ilk ve ikinci loca, bunları izleyen ekvatoryal localar, kavkının her iki tarafındaki lateral localar ve lateral localar arasındaki sütunların yüzeydeki izi olan granüller görülmektedir.

Şekil 8, 9: Miogypsina sp. Eksenel kesit, (HYM-47A, HYM-48), kavkının tepe kısmında yer alan çok iri ilk loca görülmektedir.

Şekil 10: Planorbulinella caneae FREUDENTHAL, 1969 Ekvatoryal kesit, (HYM-46).

171

172

LEVHA 24

(Rupeliyen-Erken Şattiyen, Edilme ve Develi ölçülü stratigrafi kesiti, B Malatya, Doğu Türkiye, X 50).

Şekil 1-8: Neorotalia lithothamnica UHLIG, 1886

1: Eğik ekvatoryal kesit, (FGM-19/29/2), 2: Ekvatoryal kesit, (FGD-2B/13/2). 3: Eğik kesit, (FGM-19/22/1), umblikal kısımdaki yoğun süslemeler çok net görülmektedir. 4: Merkezileşmemiş ekvatoryal kesit, (FGM-19/24/2), umblikal kısımdaki süslemeler ve son localardaki kısa dikenler görülmektedir. 5: Hemen hemen ekvatoryal kesit, (FGM-19/3/1). 6: Ekvatoryal kesit, (FGM-19/3/1). 7: Eksenel kesit, (FGM-19/25/1). 8: Eksenel kesit, (FGM-19/28/1).

173

174

LEVHA 25

Şekil 1, 2, 5: Spiroclypeus vermicularis TAN, 1937 (Geç Şattiyen, Develi ölçülü stratigrafi kesiti, B Malatya, Doğu Türkiye, X 15).

1, 2: Ekvatoryal kesit, A formu, (FGD-7). 5: Eksenel kesit, A formu, (FGD-7). Şekil 3, 4, 6, 7: Spiroclypeus sp. (Oligosen, Develi ve Edilme ölçülü stratigrafi kesiti, B Malatya, Doğu Türkiye, X 15).

Ekvatoryal kesit, (FGD-6, FGM-18, FGM-14). Şekil 8-10, 12-15: Heterostegina assilinoides BLANCKENHORN, 1890 emend. HENSON, 1937 (Rupeliyen-Erken Şattiyen, Edilme ölçülü stratigrafi kesiti, B Malatya, Doğu Türkiye, X 20).

8, 9, 14, 15: Eksenel kesit, A formu, (FGM-12B, FGM-5B, FGM-19, FGM-4A). 10: Tamamlanmamış ekvatoryal kesit, A formu, (FGM-19/8). 12, 13: Ekvatoryal kesit, A formu, (FGM-19/1, FGM-19/2). Şekil 11: Nummulitidae (Spiroclypeus ?/ Heterostegina ? sp.) Eğik ekvatoryal kesit, (FGM-5B). Şekil 16-19: Nummulites cf. vascus JOLY ve LEYMERIE (Rupeliyen-Erken Şattiyen, Edilme ölçülü stratigrafi kesiti, B Malatya, Doğu Türkiye, X 20).

Eksenel kesitler, (FGM-5E/2/3, FGM-5E/3/1, FGM-5E/1/1, FGM-5E/5/5). Şekil 20: Operculina sp. Ekvatoryal kesit, (FGM-9B). Şekil 21: Amphistegina sp. Ekvatoryal kesit, (FGM-7A).

175

176

ÖZGEÇMİŞ

Adı Soyadı : Fatma GEDİK Doğum Yeri : Bartın Doğum Tarihi : 04/08/1971 Medeni Hali : Bekar Yabancı Dili : İngilizce

Eğitim Durumu (Kurum ve Yıl) Lise : Tevfik Sağlam Sağlık Meslek Lisesi (1985-1989) Lisans : İstanbul Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü (1991-1996) Yüksek Lisans : Cumhuriyet Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı (2001-2003)

Çalıştığı Kurum/Kurumlar ve Yıl

İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi 1989-1998 MTA Genel Müdürlüğü Jeoloji Etütleri Dairesi Başkanlığı 1998-

Yayınlar

Gedik, F. 2008. Foraminiferal description and biostratigraphy of the Oligocene shallow marine sediments in Denizli region, SW Turkey, Revue de Paléobiologie, Genève, 27(1): 25-41.

Gedik, F. ve Sirel, E. 2009. Şattiyen Çökellerinde Saptanan Yeni Bir Miogypsinoides türü: Miogypsinoides akcadagensis n. sp., Akçadağ Yöresi (Malatya, Türkiye), MTA Dergisi 138, 35- 43.

177