Ùèäàéÿò

KBT Я19:Ш5(2=Аз) UDK 016:821.512.162

Tərtibçi: Gülbəniz Səfərəliyeva, Azərbaycanın görkəmli şəxsiyyətləri Əməkdar mədəniyyət işçisi

İxtisas redaktoru və ön sözün müəllifi: Kərim Tahirov, professor, Əməkdar mədəniyyət işçisi

Redaktor: Səfalı Nəzərli

HİDAYƏT Hidayət (Orucov Hidayət Xuduş oğlu): biblioqrafiya /tərt. G.Səfərəliyeva; ixtisas red. və ön söz. müəl. K.Tahirov; red. (Orucov Hidayət Xuduş oğlu) S.Nəzərli; Azərbaycan Milli Kitabxanası.- Əlavələrlə II nəşri.- Bakı, 2014.- 368 səh.

Azərbaycan Milli Kitabxanasının “Azərbaycanın görkəmli şəxsiyyətləri” Biblioqrafiya seriyasından hazırladığı növbəti biblioqrafiyada müasir Azərbaycan ədəbiyya- tının görkəmli nümayəndəsi, ictimai-siyasi xadim Hidayətin əsərləri, həyat və yaradıcılığı, siyasi fəaliyyəti haqqında zəngin məlumat toplanmışdır. Vəsaitdə ədibin həyat və fəaliyyətinin əsas tarixləri, görkə mli şəxsiyyətlərin onun haq- qında fikirləri də öz əksini tapmışdır. Kitab ədəbiyyatşünas alimlər, tədqiqatçılar, kitabxanaçı-biblioqraflar və geniş oxucu kütləsi üçün nəzərdə tutulmuşdur.

ISBN 978-9952-460-39-1

Bakı - 2014 © Azərbaycan Milli Kitabxanası, 2014

2 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

Составитель: Гюльбениз Сафаралиева, Заслуженный работник культуры

Выдающиеся деятели Азербайджана Редактор по специальности и автор предисловия: Керим Тахиров, профессор, Заслуженный работник культуры

Редактор: Сафалы Назарли ГИДАЯТ

(Оруджeв Гидаят Худуш оглу) Гидаят (Оруджeв Гидаят Худуш оглу): библиография /сост. Г.Сафаралиева; ред. по спец. и автор предис. К.Тахиров; ред. С.Назарли; Азербайджанская Национальная Библиография Библиотека.- 2-е изд. с доп.- Баку, 2014.- 368 стр.

В очередном библиографическом указателе из серии «Жизнь выдаю- щихся людей», изданным Азербайджанской Национальной Библиотекой собраны материалы о жизни, творчестве и общественной деятельности известного представителя современной азербайджанской литературы – Гидаята. В пособии приводятся основные даты жизни и творчества писателя, а также высказывания о нем выдающихся деятелей Книга предназначена для ученых-литературоведов, исследователей, библиотекарей-библиографов и широкого круга читателей.

Баку - 2014 ©Азербайджанская Национальная Библиотека, 2014 34 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

Compiled by: G.Safaraliyeva, Honored art worker

The professional editor Remarkable people of and author of the foreword: K.Tahirov, professor, Honored art worker

The editor: S.Nazarli

HIDAYAT The translator: P.R.Huseynova

(Orujov Hidayat Khudush oghlu)

Hidayat (Orujov Hidayat Khudush oghlu): bibliography /comp. G.Safaraliyeva; the prof. ed. and autor of the foreword Bibliography K.Tahirov; ed. S.Nazarli; Azerbaijan National Library.- 2nd publication with additions.- , 2014.- 368 page.

Prepared by the Azerbaijan National Library bibliography series “Outstanding personalities of Azerbaijan” to host workshop devoted to Hidayat, a socio-political leader, famous personality contains materials about life, creativity and political works. The book is intended for literary scholar, specialists, researchers, librarians and the general public.

Baku – 2014 © Azerbaijan National Library, 2014

56 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò Tərtibçidən От составителя

zərbaycan Milli Kitabxanası müasir Azərbaycan ədə- зербайджанская Национальная Библиотека в пол- A biyyatında öz dəsti-xəttilə seçilən görkəmli şair, drama- Аном объеме разработала и составила библиогра- turq, nasir, publisist və dövlət xadimi Hidayətin (Orucov Hidayət фический указатель известного поэта, драматурга, прозаи- Xuduş oğlu) ədəbi və ictimai fəaliyyətini tam şəkildə əks etdirən ка, публициста и государственного деятеля, отличавшегося biblioqrafik göstərici işləyib hazırlamışdır. своим почерком в современной национальной литературе Hidayət haqqında ilk biblioqrafiya 2001-ci ildə nəşr edilmişdir Азербайджана – Гидаята (Оруджева Гидаята Худуш оглы). Первый указатель о Гидаяте был издан в 2001-м году “Hidayət (Orucov Hidayət Xuduş oğlu): biblioqrafik göstərici” (Гидаят (Оруджев Гидаят Худуш оглы): библиографичес- /tərtibçi-müəl. B.A.Ələsgərov; M.F.Axundov ad. Azərbaycan кий указатель /автор-сост. Б.А.Алескеров; Азербайджан- Dövlət Kitabxanası.- Bakı: Nağıl evi, 2001). Oxuculara təqdim ская Национальная Библиотека им. М.Ф.Ахундова.- Баку: edilən yeni biblioqrafik göstərici tamamilə təkmilləşdirilmiş, əla- Nağıl evi, 2001.) Новый библиографический указатель за- vələr edilmişdir. Göstəricidə Hidayətin Azərbaycan və dünya xalq- ново разработан, усовершенствован, а также пополнен но- larının dillərində çap olunmuş əsərləri – poeziyası, dramaturgiyası, выми дополнениями. В указателе собраны, изданные на nəsri, publisistikası, müxtəlif simpozium, toplantı və konfranslarda разных языках народов мира произведения – в жанре поэ- çıxışları, tərtib və tərcümə etdiyi, redaktoru olduğu, ön söz yazdığı зии, публицистики, драматургии, а также выступления на kitablar, haqqında nəşr edilmiş kitablar və dövri mətbuat mate- различных симпозиумах, форумах, конференциях, книги rialları toplanmışdır. составленные и отредактированные им, а также опублико- Vəsaitdə materialların üç dildə (Azərbaycan, rus və ingilis) ванные о нем книги и материалы в периодической печати. verilməsində əsas məqsəd Hidayətin həyatı və fəaliyyəti haqqın- Главная цель указателя, публикующегося на трёх язы- da bəzi məlumatları xarici ölkə oxucularına da çatdırmaqdır. ках (азербайджанском, русском, английском) лаконично Göstəricidə öz əksini tapan bölmələr və yarımbölmələrdə довести до сведения иностранных специалистов некото- materiallar xronoloji qaydada, daxildə isə əlifba sırasına uyğun рые этапы жизни и деятельности Гидаята. olaraq qruplaşdırılmışdır. В библиографии материалы сгруппированы по хроно- Biblioqrafik vəsaitdən istifadəni asanlaşdırmaq məqsədilə логии, а внутри – в алфавитном порядке. С целью облегче- sonda köməkçi göstəricilər tərtib olunmuşdur. ния пользования составлен вспомогательный аппарат. Kitab ədəbiyyatşünas alimlər, tədqiqatçılar, kitabxanaçı- Книга предназначена для ученых-литературоведов, исследователей, библиотекарей-библиографов и для широ- biblioqraflar və geniş oxucu kütləsi üçün nəzərdə tutulmuşdur. кого круга читателей. Göstərici haqqında rəy və təkliflərini bildirən mütəxəssis- Заранее выражая глубокую признательность специа- lərə və oxuculara əvvəlcədən minnətdarlığımızı bildirərək, təklif листам и читателям за отзывы и рецензии к указателю, və iradlarını Milli Kitabxanaya göndərmələrini xahiş edirik. просим их присылать свои предложения и пожелания в Ünvan: AZ-1000, Bakı şəh., Xaqani küç. 57; Национальную Библиотеку. E-mail: [email protected]; URL: www.anl.az Адрес: AZ-1000, город Баку, улица Хагани, 57; E-mail: [email protected]; URL: www.anl.az 78 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò From the compiler

zerbaijan National Library prepared a bibliographic – A information guide about the literary and social life of Həyatın, zamanın fövqündə Hidayat (Orucov Hidayat Khudush), the prominent poet, writer, gedən sənətkar prosaist, playwright and the statesman. He is distinguished by his own writing in Modern . Görkəmli şair, yazıçı-publisist, dramaturq, ictimai-siyasi The first bibliography about Hidayat was published in 2001 xadim Hidayət Orucov çoxşaxəli yaradıcılığı və mükəmməl, (Orucov Hidayat Khudush: bibliographic guide /compiler-prof. fərqli poetik xüsusiyyətləri ilə Azərbaycan ədəbiyyatında, ümu- B.A.Alasgarov; Azerbaijan National Library named after milikdə Azərbaycan ictimaiyyətində özünəməxsus yerə malik M.F.Akhundov.- Baku: Nağıl evi, 2001). This guide was bir şəxsiyyətdir. completely updated and extended. The guide includes all his O, ədəbi mühitdə Hidayət adı ilə tanınan, öz ürəyinin səsi- works published both in Azerbaijani and other languages – his ni dinləyən, onu dərindən narahat edən fikirləri, yaşanmış duy- poetry, plays, prose, publicity, presentations in various ğuları qələmə alan şairdir. Hələ gənc yaşlarından yazdığı şeir- symposiums, meetings and conferences, the books that he has lərində səmimiyyət, insani hisslər, vətəndaşlıq qüruru, qurub- compiled, translated, edited or written preface and the yaradan insanların zəhməti, eləcə də azadlıq, istiqlaliyyət uğ- information, articles published about him. runda vuruşan хalqların mübarizəsi, onların arzu və istəkləri öz The purpose of its being in 3 languages (Azerbaijani, əksini tapmışdır. Hidayətin “Nəyim var” adlı ilk şeiri 19 yaşın- Russian, English) is to deliver information about his life and da ikən – 1963-cü ildə “Ədəbi Ermənistan” almanaxında çap creativity to foreign readers too. olunmuşdur. Onun poetik qayəsi insanlıq olan şeirləri oxunaqlı Materials in the sections and subsections have been və düşündürücüdür. Şair öz oxucusuna səmimi, xeyirxah və classifed in chronological order, inside in alphabetical order. nikbin duyğular aşılayır, bu şeirlərdəki sonsuz həsrətin özündə In order to facilitate the use of the guide, additional indexes də mərdlik, dözümlülük, fəlsəfi məna var. “Məni səsləyəndə”, have been compiled. “Bir az gözləyin məni”, “Sabaha çox var”, “Eviniz analı ol- This guide refers to literary critics, researchers, librarian- sun”, “Didərginlər”, “Həsrət”, “Zəngəzur”, “Vətən həsrəti” və bibliographers and mass reader groups. . s. bu qəbildən olan şeirlərdir. Please send your suggestions and feedbacks to the National Hidayətin ilk şeirlər kitabı 1970-ci ildə İrəvanda “Ermənis- Library. We thank in advance. tan” nəşriyyatında çap olunmuş “Məni səsləyəndə” adlanır. Adress: AZ-1000, Baku., Khagani st. 57; Şairin əsasən lirik şeirlərinin toplandığı ilk kitabı onun həyata, E-mail: [email protected]; URL: www.anl.az həqiqətə vurğunluğundan, zəngin və dolğun poeziya dünyasın- dan xəbər verirdi. Həyatının İrəvan dövründə şair hər zaman doğma vətəni- nin, xalqının dilini, ədəbiyyatını, mədəniyyətini təbliğ etmiş, onlarla poeziya, publisistika, nəsr və tərcümə kitablarını nəşr 910 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò etmiş, onun səyi ilə həmin dövrdə onlarla yerli şair və yazıçı- Xalqları Ədəbiyyatı” kitabxanalarının və bir sıra başqa mühüm nın kitabları İrəvanda Azərbaycan dilində işıq üzü görmüş, seriyaların nəşrinə də həmin illərdə başlanmışdır. pyesləri Azərbaycan teatrları ilə yanaşı, İrəvan teatrında səhnə- Hidayət şair olmaqla bərabər, dramaturq, nasir və publisist yə qoyulmuşdur. Ədəbi fəaliyyəti ilə paralel olaraq Hidayət kimi də öz qələmini sınamışdır. Onun poeziyasında olduğu qabaqcıl Azərbaycan ziyalısı kimi mədəni-ictimai fəaliyyətlə kimi, dramaturgiya, nəsr və publisistikasında da əsas mövzu məşğul olmuş, 1968-ci ilin iyul ayından C.Cabbarlı adına İrə- müasirimiz insan, onun maraqlı və təzadlı daxili dünyası, dü- van Dövlət Azərbaycan Dram Teatrının direktoru təyin olun- nənə, bugünə, sabaha baxışı, estetik idealı və mənəvi-etik də- muş, fasiləsiz olaraq on altı il müddətində xalqımızın bu qədim yərləridir. “Məhəbbət yaşayır hələ”, “Məni qınamayın”, “Bu sənət məbədinə rəhbərlik etmişdir. dünyanın adamları”, “İrəvanda xal qalmadı”, “Burdan min atlı Hələ Qərbi Azərbaycanda fəaliyyət göstərdiyi müddətdə keçdi” adlı pyesləri bu gün də Azərbaycan Dövlət Akademik ədəbiyyatın və incəsənətin inkişafındakı xidmətlərinə görə Milli Dram Teatrında, Səməd Vurğun adına Azərbaycan Döv- 1978-ci ildə Ermənistan SSR Əməkdar mədəniyyət xadimi lət Rus Dram Teatrında və başqa teatrlarda dəfələrlə tamaşaya fəxri adına layiq görülsə də, vətənpərvər və təəssübkeş ziyalı qoyulur və tamaşaçılar tərəfindən sevə-sevə izlənilir. 1989-cu ildə nankor ermənilərin Azərbaycan xalqına qarşı Tarixən əzəli türk torpaqları olmuş Qərbi Azərbaycanda növbəti təcavüzə başlamalarına etiraz əlaməti olaraq bu fəxri azərbaycanlı türklərin yaşadığı ictimai-siyasi şərait, ədəbi-mə- addan imtina etmiş və bununla da torpağına, elinə, vətəninə dəni mühit, millətlərarası münasibətlər, din, milli-mədəni də- sədaqətini bir daha sübut etmişdir. yərlərimiz, görkəmli azərbaycanlı ictimai və dövlət xadimləri- Şair, publisist Hidayət həm də böyük təcrübəsi və səriştəsi nin həyatı, bütövlükdə soydaşlarımızın on illər boyu məkrli olan bir naşirdir. O, 1984-cü ildə Bakıya köçərək “Gənclik” erməni siyasətinə qarşı apardıqları mərd və mətin mübarizə, nəşriyyatının baş redaktor müavini, sonra 1992-ci ilə qədər doğma torpağının, xalqının ağrı-acıları, yaşadığı faciələri, həmin nəşriyyatın baş redaktoru vəzifəsində çalışmışdır. Bu ümumiyyətlə, ictimai-siyasi həyatımızın bir çox hadisə və illərdə “Gənclik” nəşriyyatında böyüməkdə olan nəsillər üçün problemləri onun publisistik əsərlərinin əsas qayəsini təşkil dəyərli kitablar, o cümlədən Azərbaycanın klassik ədəbi irsi, edir. Həm ictimai-siyasi xadim, həm də xalqının dərdinə biga- folkloru, tarixi keçmişi sistemli şəkildə nəşr edilib yayılmışdır. nə qalmayan, yazıları ilə düşmənə qarşı mübarizə aparan və- Azərbaycanda ictimai-siyasi vəziyyətin mürəkkəb olduğu təndaş Hidayətin “Orda – Zəngəzurda mənim ürəyimin məzarı şəraitdə “Gənclik” nəşriyyatında onun baş redaktorluğu ilə 50 qalıb”, “Didərginlərə məktub”, “Biçmədim - zəmim qaldı”, cildlik “Dünya uşaq ədəbiyyatı kitabxanası”nın nəşr olunması “Həqiqət kar deyil”, “Ağlınızı başınıza yığın” və s. kimi 150- Azərbaycanın kitab mədəniyyəti tarixində mühüm bir hadisə dən çox məqaləsi və publisist qeydləri buna misal ola bilər. hesab edilirdi. Məhz bu nəşrin həyata keçirilməsindəki xidmət- Hidayətin yaradıcılığında ictimai-siyasi məzmunlu əsərlər lərinə görə 1991-ci ildə Hidayət Orucova “Azərbaycan Respubli- də geniş yer tutmuş və kitablar şəklində nəşr etdirilərək həm kasının Əməkdar incəsənət xadimi” fəxri adı verilmişdir. Onun yerli, həm də dünya ictimaiyyətinin diqqətinə çatdırılmışdır. təşəbbüsü və rəhbərliyi ilə həmçinin, 15 cildlik “Azərbaycan Azərbaycanın 1988-ci ildən bəri üzləşdiyi ağrılı-acılı gün- folkloru”, 25 cildlik “Macəra və fantastika”, 17 cildlik “SSRİ lərin əks-sədası və mürəkkəb tarixi-siyasi proseslərə vətəndaş, ziyalı münasibətini ifadə edən “Sözün vaxtı” (1999), bütün 11 12 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò mənalı həyatını doğma xalqının tərəqqisinə, uğurlu gələcəyinə s. kitabları maraqla qarşılanmışdır. Ümumiyyətlə, Hidayətin həsr etmiş, əməlləri, ideyaları və böyük adıyla Azərbaycanı, Azərbaycan və müxtəlif xarici dillərdə 100-ə yaxın kitabı işıq xalqımızı daim şərəfləndirmiş dünyanın siyasi liderlərindən bi- üzü görmüş, tərtib etdiyi, redaktoru olduğu, ön söz və rəy yaz- ri, ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin siyasi bioqrafiyasının dığı, buraxılışına məsul olduğu 50-dən çox kitabı və tərcümə- az işlənmiş, lakin olduqca önəmli bir qolunun - milli siyasət ləri nəfis tərtibatda çap olunmuş, yüzlərlə ayrı-ayrı kitablarda, sahəsindəki fəaliyyətinin araşdırılması və şərhinə həsr edilmiş dövri mətbuat səhifələrində, məcmuələrdə əsərləri, məqalələri “Heydər Əliyev və Azərbaycanda milli siyasət” (2001, Azər- dərc edilmişdir. Əsərləri iyirmidən çox dilə tərcümə edilmişdir. baycan, türk, ingilis, gürcü, ərəb dillərində), görkəmli dövlət Ədəbi şəxsiyyət olmaqla yanaşı, bir ictimai-siyasi şəxsiy- xadimi, ulu öndər Heydər Əliyevin uca şəxsiyyəti və bu uca- yət kimi də Hidayət Orucov fenomeni hər zaman illərlə qazan- lığa Ermənistanda siyasi-ideoloji dairələrin, erməni ictimaiyyə- dığı ictimai-siyasi təcrübəsi və yüksək idarəçilik qabiliyyəti ilə tinin paxıl, qısqanc, düşmən münasibətinin ifşasına həsr edil- fərqlənmişdir. miş “İrəvana 7 məktub” (2004, Azərbaycan və rus dillərində), 1992-1993-cü illərdə Azərbaycan Respublikası Prezidenti- Azərbaycan ədəbiyyatının və filologiya elminin inkişafına nin millətlərarası münasibətlər üzrə müşaviri, 1993-2005-ci illər- önəmli töhfələr bəxş etmiş böyük ədib və görkəmli pedaqoq də Azərbaycan Respublikası milli siyasət məsələləri üzrə Döv- Mir Cəlal Paşayevə həsr edilmiş “Mir Cəlal dünyasından sə- lət müşaviri, 2005-2006-cı illərdə Azərbaycan Respublikası tirlər” (2006, Azərbaycan, rus, ingilis və fransız dillərində) və Milli azlıqlarla və Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət müşaviri ol- başqa kitablar ədəbiyyat və siyasət meydanında tanınmış bir muş, 2006-2012-ci illərdə Azərbaycan Respublikası Dini Qu- ziyalı əməyinin gözəl bəhrələridir. rumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri vəzifəsində çalışmışdır. Tərcüməçilik fəaliyyəti görkəmli şair-dramaturq Hidayətin Azərbaycan Respublikası Prezidenti cənab İlham Əliyevin yaradıcılığının həm ayrılmaz, həm də maraqlı istiqamətlərin- 27 dekabr 2012-ci il tarixli Sərəncamı ilə ona Azərbaycan dən biri kimi qiymətləndirilir. Onun qələmindən çıxmış ingilis, Respublikasının fövqəladə və səlahiyyətli səfir diplomatik rüt- rus, island, türk, şotland, gürcü və s. dillərdən dünya klassika- bəsi verilmiş və Azərbaycan Respublikasının Qırğız Respubli- sından tərcümə etdiyi poeziya, nəsr, dram nümunələri XX əsrin kasında fövqəladə və səlahiyyətli səfiri təyin edilmişdir. 80-90-cı illərində ayrı-ayrı kitablar şəklində (H.B. Stounun Azərbaycanın və digər respublikaların ədəbi, ictimai-siyasi “Tom dayının daxması” (1991)), antologiyalarda, dövri mətbu- həyatındakı fəaliyyətinə, göstərdiyi əvəzsiz xidmətlərə görə atda müntəzəm olaraq nəşr edilmiş və böyük maraq doğurmuş- 1970-ci ildə “Rəşadətli əməyə görə” medalı, 1978-ci ildə Azər- dur. Bu marağı nəzərə alaraq 2012-ci ildə çap edilmiş “Özüm baycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı, 1991- yazmaq istərdim” adlı kitaba şair-dramaturqun bütün dünya ci ildə Azərbaycan Respublikasının Əməkdar incəsənət xadimi, ədəbiyyatından tərcümə edilmiş poeziya nümunələri, U.Şekspirin 2004-cü ildə “Şöhrət” ordeni, Gürcüstan Respublikasının “Xeyirlə qurtaran iş yaxşı olar” əsəri toplanmışdır. “Şərəf” ordeni, Dağıstan Respublikasının Fəxri Fərmanı, Çu- Hidayətin xarici dillərdə nəşr olunmuş “Mən belə yaşayı- vaşıstan Respublikasının ali ədəbi mükafatı ilə təltif edilmişdir. ram”, “Nura qovuşaq” (rus dilində), “Ata qəbri” (türk dilində), Görkəmli şair və dramaturq, tanınmış nasir və publisist “Sənsiz”, “İntizar” (gürcü dilində), “Dağlar nəğməsi” (özbək Hidayətin yaradıcılığı da həyatı və ictimai fəaliyyəti kimi dilində), “Sabaha çox var” (Dağıstan xalqlarının dillərində) və xalqımızın milli-mənəvi oyanış müstəvisində daim ön cərgədə 13 14 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò olmuş və geniş ictimaiyyət hər zaman bu əsərlərə dəyər vermiş mətbuatda nəşr edilmiş əsərləri haqqında biblioqrafik informa- və onlardan bəhrələnmişdir. Bu baxımdan Azərbaycan Milli siyalar xronoloji ardıcıllıqla verilmişdir. Kitabxanası da belə görkəmli şəxslərin geniş ictimaiyyətə Biblioqrafiyada Hidayət təkcə bir şair-dramaturq kimi təqdim edilməsində, əsərlərinin təbliğində zəngin bilik xəzinəsi deyil, həm də bacarıqlı təşkilatçı, mükəmməl ictimai-siyasi kimi hər zaman öz imkanlarını əsirgəməmişdir. xadim kimi oxuculara təqdim edilmişdir. Burada “C.Cabbarlı Bu gün Azərbaycan Milli Kitabxanası tərəfindən “Azər- adına İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrında fəaliyyəti”, baycanın görkəmli şəxsiyyətləri” seriyasından geniş ictimaiy- “Azərbaycan Respublikasının Milli Siyasət Məsələləri üzrə yətə təqdim etdiyimiz növbəti mükəmməl biblioqrafik infor- Dövlət müşaviri kimi fəaliyyəti”, “Azərbaycan Respublikası masiya mənbəyi görkəmli şair-dramaturq, ictimai-siyasi xadim Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri kimi fəaliy- Hidayətin (Orucov Hidayət Xuduş oğlu) biblioqrafiyasıdır. yəti” adlı bölmələrdə şairin ictimai-siyasi fəaliyyətindən bəhs Hidayət haqqında 2001-ci ildə tərtib edilmiş ilk biblioqrafiya- edən materiallar xronoloji ardıcıllıqla əks etdirilmişdir. dan fərqli olaraq bu vəsaitə yeni əlavələr edilmiş, təkmilləşdiril- Biblioqrafiyanın sonunda oxucuların vəsaitdən daha asan miş, ədibin gəncliyindən başlamış bu günə kimi geniş ədəbi, və rahat istifadəsini təmin etmək məqsədilə Azərbaycan və rus ictimai-siyasi fəaliyyətini işıqlandıran böyük bir dövrü əhatə edir. dillərində “Əsərlərinin əlifba göstəricisi”, “Hidayət Orucov Azərbycan, rus və ingilis dillərində materialları əks etdirən haqqında yazan müəlliflərin əlifba göstəricisi”, “Sərlövhə üzrə bu biblioqrafiyada Hidayətin geniş bir dövrü əhatə edən zəngin təsvir edilmiş ədəbiyyatın əlifba göstəricisi” adlı köməkçi poeziyası, dramaturgiyası, nəsri, publisistikası, müxtəlif simpo- aparat tərtib edilmişdir. Özündə zəngin informasiyanı əks etdirən geniş elmi, təcrübi zium, toplantı və konfranslarda çıxışları, tərtib və tərcümə etdi- əhəmiyyətə malik bu biblioqrafik informasiya mənbəyi ədəbiy- yi, redaktoru olduğu, ön söz yazdığı kitablar, haqqında dərc yatşünas alimlər, tədqiqatçılar, kitabxanaçı-biblioqraflar və edilmiş məqalə, rəy və məlumatlar müfəssəl şəkildə əks etdiril- geniş oxucu kütləsi üçün böyük bir töhfədir. mişdir.

Biblioqrafiyada ayrı-ayrı bölmələrdə qruplaşdırılmış “Həyat Kərim Tahirov, və fəaliyyətinin əsas tarixləri”, görkəmli qələm dostları, ədəbiy- professor, yat, mədəniyyət və ictimai-siyasi xadimlərin Hidayət haqqında Əməkdar mədəniyyət işçisi fikirləri onun geniş ədəbi, mədəni, ictimai-siyasi fəaliyyətlə məşğul olmuş qabaqcıl Azərbaycan ziyalısı kimi təqdim edilmə- sində çox böyük əhəmiyyətə malikdir. Kifayət qədər güclü müşahidə qabiliyyətinə malik, öz rəngarəng yaradıcılığı və ədəbi-bədii töhfələri ilə geniş oxucu auditoriyasının həmişə diqqət mərkəzində olmuş Hidayətin xarici dillərdə nəşr edilmiş əsərləri, tərcümələri ilə maraqlanan oxucular da nəzərə alınmış və şairin ingilis, fransız, türk, ərəb, özbək, tat, gürcü, ukrayna, çuvaş dillərində kitablarda və dövri 15 16 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

- SSRİ-nin “Rəşadətli əməyə görə” meda- lı ilə təltif olunmuşdur.

Hidayətin həyat və 1973 - İrəvanda “Ermənistan” nəşriyyatında fəaliyyətinin əsas tarixləri “Məhəbbət qocalmır” adlı şeirlər kitabı çap olunmuşdur. 1944 - Hidayət Xuduş oğlu Orucov sentyabr ayının 5-də Zəngəzurun Mığrı bölgəsinin 1975 - C.Cabbarlı adına İrəvan Dövlət Azər- Maralzəmi kəndində anadan olmuşdur. baycan Dram Teatrında “Məhəbbət yaşa- yır hələ...” pyesi tamaşaya qoyulmuşdur 1963 - S.Vurğun adına Aldərə kənd orta məktə- (quruluşçu rejissoru N.Sadıqzadə). bini qızıl medalla bitirmişdir; - “Ədəbi Ermənistan” almanaxında ilk 1977 - İrəvanda “Sovet Yazıçısı” nəşriyyatında şeiri - “Nəyim var” çap olunub. “Bir az gözləyin məni” şeirlər kitabı nəşr olunmuşdur; 1963-1968 - Azərbaycan Dövlət Universitetinin (in- - “Bir teatrın üç aktyoru” adlı kitabı Er- diki Bakı Dövlət Universiteti) filologiya mənistan Teatr Cəmiyyəti tərəfindən çap fakültəsində təhsil almışdır. olunmuşdur.

1964 - Təhsilini qiyabi şöbədə davam etdirərək 1978 - “Gənclik” nəşriyyatında “Dənizi haray- doğma kəndində məktəb müdiri işləmişdir. ladım” kitabı işıq üzü görmüşdür; - Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət He- 1966 - “Sovet Ermənistanı” qəzetinə dəvət olun- yətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif olunmuşdur; muş və qəzetin ədəbi işçisi təyin edilmişdir. - “Ermənistan SSR Əməkdar mədəniyyət xadimi” fəxri adı verilmişdir. 1968 - C.Cabbarlı adına İrəvan Dövlət Azər- baycan Dram Teatrına direktor təyin 1981 - C.Cabbarlı adına İrəvan Dövlət Azər- olunmuş və 16 il bu sənət ocağına rəhbər- baycan Dram Teatrında “Məni qınama- lik etmişdir. yın” adlı pyesi tamaşaya qoyulmuşdur (quruluşçu rejissor A.Kazımov); 1970 - İrəvanda “Ermənistan” nəşriyyatında - “Yazıçı” nəşriyyatında “Eviniz analı ol- “Məni səsləyəndə” adlı ilk şeirlər kitabı sun” şeirlər kitabı nəşr olunmuşdur. nəşr olunmuşdur; 17 18 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

1982 - İrəvanda “Sovet Yazıçısı” nəşriyyatında 1991 - Tərcümə etdiyi H.Biçer-Stounun “Tom “Zirvə cığırı” adlı şeirlər kitabı nəşr olun- dayının daxması” romanı “Gənclik” nəş- muşdur. riyyatında nəşr edilmişdir; - “Gənclik” nəşriyyatında rus dilində “Ya 1984 - İrəvanda “Sovet Yazıçısı” nəşriyyatında tak jivu” kitabı nəşr olunmuşdur; “İrəvanda xal qalmadı” adlı nəsr, drama- - M.Aslanla birlikdə tərtib və tərcümə tik və publisist əsərlərindən ibarət kitabı etdikləri türk ədəbiyyatından seçmələrdən nəşr olunmuşdur; ibarət “Gözəllik suyu” adlı toplunu nəşr -Bakı şəhərinə köçmüş və “Gənclik” nəş- etdirmişdir; riyyatında baş redaktorun müavini vəzifə- - “Azərbaycan Respublikasının Əməkdar sində çalışmışdır; incəsənət xadimi” fəxri adına layiq görül- -Tərtib etdiyi “Samed Vurqun” kitabı müşdür. “Gənclik” nəşriyyatında rus dilində nəşr olunmuşdur. 1992 - Avqust ayının 1-dən Azərbaycan Res- publikası Prezidentinin millətlərarası mü- 1986 - “Yazıçı” nəşriyyatında “Qatardan mək- nasibətlər üzrə Müşaviri vəzifəsinə təyin tub” adlı şeirlər kitabı nəşr olunmuşdur; olunmuşdur; - “Gənclik” nəşriyyatının baş redaktoru - M.Talıblı ilə birlikdə tərtib və tərcümə vəzifəsinə təyin edilmişdir. etdikləri “Yuxu yozumları” adlı ensiklo- pediya “Gənclik” nəşriyyatında nəşr olun- 1988 - Ermənistanın Azərbaycana qarşı hərbi muşdur; təcavüzü və soydaşlarımıza qarşı deporta- - “Şahidlər” kitabını tərtib etmiş və siya və soyqırımı siyasətinə etiraz olaraq “Gənclik” nəşriyyatında nəşr etdirmişdir; “Ermənistan SSR Əməkdar mədəniyyət - “Doxsanıncı il” adlı şeirlər kitabı “Ya- xadimi” fəxri adından rəsmən imtina zıçı” nəşriyyatında nəşr olunmuşdur; etmişdir. -“Didərginlər” kitabı rus dilində nəşr edil- mişdir. 1989 - “Yazıçı” nəşriyyatında “Sabaha çox var” nəsr və publisistika kitabı nəşr olun- 1993 - Azərbaycan Respublikasının Milli siya- muşdur. sət məsələləri üzrə Dövlət müşaviri vəzi- fəsinə təyin olunmuşdur. 1990 - Tərtib etdiyi “Didərginlər” kitabı “Gənclik” nəşriyyatında nəşr olunmuşdur. 1995 - Buraxılışına məsul Ramiz Mehdiyev, tərtibçisi Hidayət Orucov olan “Azərbay- 19 20 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

can. Oktyabr - 94, Mart - 95. Qəsd. Döv- 2002 - “Heydər Əliyev və Azərbaycanda milli lət çevrilişi cəhdlərinin xronikası” kitabı siyasət” kitabı Azərbaycan və ingilis Azərnəşrdə nəşr olunmuşdur; dillərində “Şərq-Qərb” nəşriyyatında nəşr - “Kitab” cəmiyyətində “Həsrət” adlı mi- olunmuşdur; niatür şeirlər kitabı nəşr edilmişdir. - “Ömrümün çəhlimləri” adlı kitabı Azər- baycan Milli Ensiklopediyası Nəşriy- 1996 - Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatında tərtib- yatında çap edilmişdir; çisi olduğu “Əsrin müqaviləsi “ kitabı - “Bu dünyanın adamları” pyesi Səməd Vurğun adına Azərbaycan Dövlət Rus nəşr olunmuşdur. Dram Teatrında tamaşaya qoyulmuşdur (quruluşçu rejissor A.Şarovski); 1999 - “Sənsiz” kitabı gürcü dilində “Merani” - Gürcüstan Prezidenti Eduard Şevard- nəşriyyatında nəşr edilmişdir; nadzenin 17 dekabr 2002-ci il tarixli sə- - “Şərq-Qərb” nəşriyyatında “Sözün vax- rəncamı ilə Gürcüstan və Azərbaycan tı” adlı publisistika toplusu nəşr olunmuş- arasında ədəbi-mədəni əlaqələrin möh- dur; kəmlənməsində mühüm xidmətlərinə, - “Yuxu yozumları” kitabı təkrar Azər- gürcü mövzusunda yaratdığı bədii əsərlə- baycan-Amerika Mədəniyyət Mərkəzində rinə, gürcü ədəbi irsinin yüksək peşəkar nəşr olunmuşdur; səviyyədə tərcüməsi və nəşrinə görə - “Hərdən xatırla məni” şeirlər kitabı “Şərəf” ordeni ilə təltif edilmişdir. “Göytürk” nəşriyyatında nəşr edilmişdir. 2003 - “Heydər Əliyev və Azərbaycanda milli

siyasət” kitabı Azərbaycan və gürcü dillə- 2000 - “Bu dünyanın adamları” pyesi Azərbay- rində “İntellekt” nəşriyyatında nəşr olun- can Dövlət Akademik Milli Dram Teat- muşdur; rında tamaşaya qoyulmuşdur (quruluşçu - “До завтра еще далеко” adlı kitabı rejissor M.Fərzəlibəyov). Mahaçqalada Dağıstan Respublikasının on üç dövlət dilində nəşr olunmuşdur; 2001 - “Heydər Əliyev və Azərbaycanda milli - Rus-Pravoslav kilsəsinin “Müqəddəs siyasət” kitabı Azərbaycan və rus dillərin- Mömin Moskva knyazı Daniil” ordeni ilə də “Şərq-Qərb” nəşriyyatında nəşr olun- təltif edilmişdir; muşdur; - Paydul İskeyev adına Beynəlxalq Çuva- - Türkiyənin Ankara şəhərində “Ata kab- şıstan Ədəbiyyat Mükafatı laureatı olmuşdur. ri” kitabı çap olunmuşdur.

21 22 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

2004 - Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2008 - “Heydər Əliyev və Azərbaycanda milli Sərəncamı ilə “Şöhrət” ordeni ilə təltif siyasət” kitabı Səudiyyə Ərəbistanında olunmuşdur; ərəb dilində nəşr olunmuşdur. - Dağıstan Respublikasının Fəxri Fərmanı ilə təltif olunmuşdur; 2010 - Rus Pravoslav kilsəsinin “Şöhrət və - “Burdan min atlı keçdi” kitabı Azərbay- Şərəf” ordeni ilə təltif edilmişdir; can Milli Ensiklopediyası Nəşriyyatında - “Heydər Əliyev və Azərbaycanda milli nəşr olunmuşdur; siyasət” kitabı Səudiyyə Ərəbistanında - “İrəvana 7 məktub” kitabı “Əbilov, Zey- ikinci dəfə ərəb dilində nəşr olunmuşdur; nalov və oğulları” nəşriyyatında nəşr edil- - “Heydər Əliyev və Azərbaycanda milli mişdir; siyasət” kitabı Türkiyədə “DA Yayıncılık” - “Bu dünyanın adamları” pyesi Ankara tərəfindən türk dilində nəşr olunmuşdur. Bələdiyyə Teatrında tamaşaya qoyulmuşdur. 2011 - Özbəkistanın “Mənəviyyat” nəşriyya- 2005 - “Zəngəzurda doğuldum” adlı kitabı tında “Dağlar nəğməsi” adlı kitabı özbək “Əbilov, Zeynalov və oğulları” nəşriy- dilində nəşr edilmişdir. yatında nəşr edilmişdir; - Azərbaycan Respublikasının milli azlıq- 2011-2012 - “Apostroff” nəşriyyatında əsərlərinin lar və dini qurumlarla iş üzrə Dövlət mü- səkkizcildliyi nəşr olunmuşdur; şaviri vəzifəsinə təyin olunmuşdur. - Türk, ingilis, rus, gürcü, island və başqa xalqların ədəbiyyatından çevirmələr - 2006 - Azərbaycan Respublikası Prezidentinin “Özüm yazmaq istərdim” toplusu və “Tom 25 iyul 2006-cı il Sərəncamı ilə Azər- dayının daxması” romanından ibarət baycan Respublikası Dini Qurumlarla İş ikicildliyi çap olunmuşdur. üzrə Dövlət Komitəsinin sədri vəzifəsinə təyin edilmişdir; - Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 5 - “Mir Cəlal dünyasından sətirlər” adlı iyun 2012-ci il tarixli Sərəncamı ilə ona kitabı “Əbilov, Zeynalov və oğulları” Prezident təqaüdü təyin edilmişdir; nəşriyyatında nəşr olunmuşdur. - Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 27 dekabr 2012-ci il tarixli Sərəncamı ilə 2007 - “Əziz Əliyev. Odlar yurdunun və dağlar Azərbaycan Respublikasının Qırğız Res- diyarının iftixarı” kitabı “Əbilov, Zeynalov publikasında fövqəladə və səlahiyyətli səfi- və oğulları” nəşriyyatında çap edilmişdir; ri vəzifəsinə təyin edilmişdir. - “Seçilmiş əsərləri” “Şərq-Qərb” nəşriy- yatında buraxılmışdır. 23 24 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

им. Дж.Джабарлы, которым руководил 16 лет.

Основные даты жизни 1970 - В ереванском издательстве «Арме- и творчества Гидаята ния» издана первая книга стихов «Ког- да меня позовешь»; 1944 - 5 сентября родился в селе Маралземи - Награжден медалью СССР «За Мигринского района (Зангезур). трудовую доблесть».

1973 - В ереванском издательстве «Арме- 1963 - В селе Алдере окончил среднюю ния» издан сборник стихов «Не старе- школу им. Самеда Вургуна с золотой ет любовь». медалью;

- В журнале «Эдеби Эрменистан» 1975 - В Иреванском Государственном («Литературная Армения») впервые Азербайджанском драматическом теат- опубликовано стихотворение «Что ре им. Дж.Джабарлы осуществлена есть у меня». постановка пьесы «Пока живет лю- бовь...» (pежиссер-постановщик Насир 1963-1968 - Учился на филологическом факульте- Садыгзаде); те Азербайджанского Государственно- - В Ереванском Государственном го Университета (нынешний Бакин- Азербайджанском драматическом теат- ский Государственной Университет). ре им. Дж.Джабарлы осуществлена постановка пьесы «Пока живет лю- 1964 - Продолжил учебу на заочном отде- бовь» (pежиссер-постановщик Насир лении, работал директором школы в Садыгзаде). родном селе. 1977 - В ереванском издательстве «Совет- 1966 - Приглашен в республиканскую газету ский писатель» вышла в свет книга «Совет Эрменистаны» («Советская Ар- стихов и поем «Чуток подождите меня»; мения»), работал литературным сот- - В издательстве Армянского Театраль- рудником. ного Общества напечатана книга под названием «Три актера одного театра». 1968 - Назначен на должность директора Ереванского Государственного Азер- 1978 - В издательстве «Гянджлик» выпуще- байджанского драматического театра на книга стихов «Я к морю взывал»; 25 26 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

- Награжден Почетной Грамотой Пре- - Назначен главным редактором изда- зидиума Верховного Совета Азербай- тельства «Гянджлик». джанской ССР; - Удостоен почетного звания «Заслужен- 1988 - В связи с вторжением Армении в ный деятель культуры Армянской ССР». Азербайджан официально отказался от почетного звания «Заслуженный дея- 1981 - В издательстве «Язычи» вышла книга тель культуры Армянской ССР». стихов «Да будет ваш очаг согрет ма- терью». 1989 - В издательстве «Язычи» напечатана - В Ереванском Государственном Азер- книга «До завтра еще далеко...» (проза байджанском драматическом театре им. и публицистика); Дж.Джабарлы осуществлена постановка - Был издан перевод на азербайджан- пьесы «Не обессудьте меня» (pежиссер- ский язык пьесы У.Шекспира «Конец постановщик Агакиши Казымов). делу - венец» (Издательство «Язычи», 1989 г.) – сборник У.Шекспира «Пьесы». 1982 - В Ереванском издательстве «Совет- ский писатель» выпущена книга сти- 1990 - В издательстве «Гянджлик» издана хов «Тропа на вершину». книга под названием «Беженцы», сос- тавленная Гидаятом. 1984 - В Ереванском издательстве «Совет-

ский писатель» напечатан сборник 1991 - Удостоен почетного звания «Заслу- прозы, пьес и публицистики под назва- женный деятель искусств Азербай- нием «В Эривани родинок не оста- джанской Республики». лось...»; - Роман Г.Бичер-Стоун «Хижина дяди - переехал в город Баку, был назначен Тома» в переводе Гидаята вышел в заместителем главного редактора изда- тельства «Гянджлик»; свет в издательстве «Гянджлик»; - Составленная им книга «Самед - В издательстве «Гянджлик» на рус- Вургун» была издана на русском языке ском языке выпущена книга стихов и в издательстве «Гянджлик». поэм «Я так живу»; - Опубликовал составленный и переве- 1986 - В издательстве «Язычи» вышла в денный совместно с М.Асланом сбор- свет книга стихов под названием ник под названием «Родник красоты» «Письмо с поезда»; (избранное из турецкой литературы); 27 28 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

1992 - 1 августа 1992 года назначен Совет- тельстве «Мерани» в переводе извест- ником Президента Азербайджанской ных грузинских поэтов; Республики по межнациональным - В издательстве «Шарг-Гарб» напеча- отношениям; тана публицистическая книга под наз- - Гидаятом и Музаффаром Талыблы ванием «Время слова»; составлены и переведены «Толкования - Переиздан сборник «Толкования снов», выпущенные издательством снов» в издательстве «Азербайджанс- «Гянджлик»; ко-американский культурный центр»; - Составлена книга под названием - Книга стихов «Вспоминай обо мне «Шахиды» и напечатана в издатель- иногда» была издана в издательстве стве «Гянджлик»; «Гейтюрк». - В издательстве «Язычи» напечатан сборник стихотворений и поэм «Девя- 2000 - На сцене Азербайджанского Нацио- ностый год». нального Академического Драматичес- кого Театра была поставлена пьеса 1993 - Назначен Государственным советни- «Люди мира сего». ком Азербайджанской Республики по вопросам национальной политики. 2001 - Книга «Отчая могила» была издана в Анкаре (Турция); 1995 - Обществом «Азернешр» издана книга - Книга «Гейдар Алиев и национальная «Азербайджан. Октябрь - 94, Март - политика в Азербайджане» была изда- 95. Покушение. Хроника попыток на на азербайджанском и русском язы- государственно переворота»; ках в издательстве «Шарг-Гарб». - Обществом «Книга» миниатюрным форматом издан сборник стихов 2002 - Указом Президента Грузии Эдуарда «Ностальгия»; Шеварднадзе, от 17 декабря 2002 года - Вышла книга стихов на грузинском за заслуги в деле укрепления грузино- языке под названием «Тоска» в изда- азербайджанских отношений, за созда- тельстве «Мерани» (Перевод с азер- ние произведений по грузинской тема- байджанского Имир Мамедли). тике, профессиональном переводе и - публикации грузинского литературно- 1999 - Книга под названием «Без тебя» на го наследия был награжден орденом грузинском языке выпущена в изда- «Слава». 29 30 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

- Издана книга «Меты жизни моей» в - Издана книга «Семь писем в Ереван» издательстве «Национальная энцикло- в издательстве «Абилов, Зейналов и педия Азербайджана»; сыновья»; - На сцене Русского драматического - На сцене Муниципального театра в театра имени Самеда Вургуна была Анкаре была поставлена пьеса «Люди поставлена пьеса «Люди мира сего»; мира сего». - В 2002 году книга «Гейдар Алиев и национальная политика в Азербайджа- 2005 - Вышла книга «Я родился в Зангезу- не» переиздана на азербайджанском и ре» в издательстве «Абилов, Зейналов и русском языках в издательстве «Шарг- сыновья»; Гарб». - Был назначен на должность Государ- ственного советника Азербайджанской 2003 - Книга «Гейдар Алиев и националь- Республики по работе с националь- ная политика в Азербайджане» вышла ными меньшинствами и религиозными на азербайджанском и грузинском образованиями.

языках в издательстве «Интеллект»; 2006 - Был назначен председателем Госу- - В Махачкале на тринадцати государ- дарственного Комитета по работе с ре- ственных языках Республики Дагестан лигиозными образованиями по Указу вышла книга «До завтра еще далеко»; Президента Азербайджанской Респуб- - Был награжден орденом «Благо-вер- лики от 25 июля 2006 года; ный князь Даниил Московский» ІІІ - Вышла книга «Строки из мира Мир степени Русской православной церкви; Джалала» в издательстве «Абилов, - Стал лауреатом Международной пре- Зейналов и сыновья». мии Чувашской литературы имени Пайдуллы Искеева. 2007 - Вышла книга «Азиз Алиев: гордость Страны Огней и Края Гор» в издатель- 2004 - Указом Президента Азербайджан- стве «Абилов, Зейналов и сыновья»; ский Республики был награжден орде- - Была издана книга «Избранное» в ном «Слава»; издательстве «Шарг-Гарб». - Был награжден Почетной Грамотой Республики Дагестан; 2008 - Книга «Гейдар Алиев и национальная - Вышла книга «Здесь промчалась кон- политика в Азербайджане» была издана ниц тьма» в издательстве «Националь- на арабском языке в Саудовской Аравии. ная Энциклопедия Азербайджана»; 31 32 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

2010 - Был награжден орденом «Слава и по- чет ІІІ-й степени» Русской православ- ной церкви; - Книга «Гейдар Алиев и националь- Hidayat and the main ная политика в Азербайджане» была dates of his activity издана во второй раз на арабском язы- ке в Саудовской Аравии. 1944 - He was born in September 5, in Maral- - Книга «Гейдар Алиев и национальная zami village of the Mighri region of политика в Азербайджане» переизда- Zangazur. на в Турции в издательстве «ДА» на турецком языке. 1963 - He finished Aldara secondary school named after Samad Vurghun with a gold 2011 - В узбекском издательстве «Мана- medal; вият» была издана его книга под наз- - His first poem “Nayim var” (“What I ванием «Песня гор». have”) was published in the journal “Adabi Ermanistan” (“Literal ”). 2011-2012 - Был издан сборник переводов с турецкого, английского, русского, гру- 1963-1968 - He studed at the Faculty of Philology in зинского, исландского, а также из лите- the Azerbaijan State University (present ратурных произведений других наро- Baku State University). дов под газванием «Хотелось бы само- му написать» и двутомник романа 1964 - He continued his tuition by correspon- Г.Бичер-Стоу «Хижина дяди Тома»; dence and worked as a director of school - Распоряжение Президента Азербайд- in his native village. жанской Республики от 5 июня 2012-го года о назначении Президентской пен- 1966 - He was invited to work in the newspa- сии; per “Soviet Armenia” and was appointed - Идаят Оруджев был назначен чрезвы- a literary worker of the newspaper. чайным и полномочным послом Азер- байджана в Республике Кыргызстан по 1968 - He was appointed a director of Iravan Распоряжению Президента Азербайд- State Azerbaijan Drama Theatre named жанской Республики от 27 декабря after J.Jabbarli and he directed this center 2012 года. of art for 16 years.

33 34 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

1970 - His first book of poems “Mani saslayan- 1981 - The play “Mani ginamayin” (“Do not da” (“When you call me”) was published reproach me”) was performed in Iravan in the “Armenia” Publishing House in State Azerbaijan Drama Theatre named Iravan; after J.Jabbarli (a stage-director of which - He was awarded by the medal “For is A.Kazimov); Labour Valour” of USSR. - The book of poems “Eviniz anali olsun” (“Let your home be with mothers”) was 1973 - The book of poems “Mahabbat gojal- published in the “Yazichi” (“Writer”) mir” (“Love is not getting older”) was Publishing House; published in the “Armenia” Publishing House in Iravan. 1982 - The book of poems “Zirva jighiri” (“The path to the peak”) was published in 1975 - The play “Love is still living…” was the “Sovet writer” Publishing House in performed in Iravan State Azerbaijan Iravan. Drama Theatre named after J.Jabbarli (a 1984 - The book consisting of his prose, dra- stage-director of which is N. Sadigzade). matic and publicistic works “Iravanda

khal galmadi” (“There is not left a mole 1977 - The book of poems “Bir az gozleyin in Iravan”) was published in the “Sovet mani” (“Wait for me for a while”) was writer” Publishing House in Iravan; published in the “Sovet writer” Publis- - He was appointed a deputy of editor-in- hing House in Iravan; chief of “Ganjlik” Publishing House; - The collection “Bir teatrin uch aktyoru” - The book “Samed Vurgun” compiled by (“Three actors of a one theatre”) was him was published in Russian in the printed by the Armenian Theatre Society. “Ganjlik” publisher.

1978 - The book “Danizi harayladim” (“I cal- 1986 - The book of poems “Gatardan maktub” led the sea”) was issued in the “Ganjlik” (“A letter from train”) was issued in Publishing House; “Yazichi” Publishing House; - He was awarded with Honorary Decree - He was appointed an editor-in-chief of of the Presidium of the Supreme Soviet of “Ganjlik” Publishing House. Azerbaijan SSR; - He was awarded with the title of Honored 1988 - He officially refused from the title of Worker of Culture of the Armenian SSR. Honored Worker of Culture of the Arme- nian SSR as a protest against the military 35 36 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

aggression of Armenia towards Azerbai- and translated together with M.Talibli was jan and its deportation and genocide poli- published in the “Ganjlik” Publishing House; cy against our cognates. - The book “Shahidlar” (“Witnesses”) was composed and published in the 1989 - The prose and journalistic book “Sabaha “Ganjlik” Publishing House; chokh var” (“There is a lot of time till - The book of poems “Dokhsaninji il” tomorrow”) was published in the “Yazi- (“The year of Ninetieth”) was published chi” Publishing House. in “Yazichi” Publishing House.

1990 - The book “Didarginlar” (“The displa- 1993 - He was appointed as the State Counscel- ced”) composed by Hidayat was publis- lor of the Republic of Azerbaijan on the hed in the “Ganjlik” Publishing House . Issues of National Policy.

1991 - The translation of the novel of H.Beec- 1995 - The book “Azerbaijan. October – 94, her Stowe “Uncle Tom’s cabin” was March – 95. Attemp. Chronology of coup published in the “Ganjlik” Publishing d'etat attempts” was published in the House; “Azarnashr” Publishing House; - The book “Ya tak jivu” (“I live like - The miniature book of poems “Hasrat” that”) was published in the Russian langu- (“Anguish”) was issued in the “Book” age in the “Ganjlik” Publishing House; Society; - The collection of selected poems from Turkish literature – “Gozallik suyu” 1999 - The book “Sansiz” (“Without you”) was (“Water of Beauty”) composed and trans- published in the “Merani” Publishing lated together with M.Aslan was publis- House in the Georgian language. hed in the “Ganjlik” Publishing House; - The publicistic collection “Sozun vak- - He was awarded with a honorary title hti” (“The time of a word”) was publish- of Honored Art Worker of the Republic ed in the «Sharg-Garb» (“East-West”) of Azerbaijan. Publishing House; - The collection «Interpretations of dre- 1992 - On August 1 he was appointed as the ams” was republished in the Azerbaijan- Counsellor of the American Centre of Culture; Republic on the Interethnic relations; - The book of poems “Hardan khatirla - The encyclopedia “Yukhu yozumlari” mani” (“Remember me sometimes”) was (“Interpretations of dreams”) composed published in “Goyturk” Publishing House. 37 38 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

2000 - The play “Bu dunyanin adamlari” (“The 2003 - The book “Haydar Aliyev and the natio- people of this world”) was put into the nal policy in Azerbaijan” was published stage in the Azerbaijan National Acade- in the Azerbaijan and Georgian languages mic Drama Theatre. in the “Intellect” Publishing House; - The book “До завтра еще далеко” was 2001 - The book “Ata kabri” ("A father’s gra- published in Makhachkala in thirteen Sta- ve”) was published in Ankara, ; te languages of the Republic of ; rd - The book “Haydar Aliyev and the nati- - He was awarded with the 3 class Order onal policy in Azerbaijan” was published of Holy Prince Daniel of Moscow of the in the Azerbaijan and Russian languages Russian Orthodox Church; in the “Sharg-Garb” Publishing House. - He was a laureate of the International Award of Chuvash Literature named after 2002 - The book “Omrumun chahlimlari” Paydulla Iskeyev. (“The traces of my life”) was published in the “Publishing House of Azerbaijan 2004 - He was awarded with the Order of “Glory” by the Decree of the President of National Encyclopaedia”; the Republic of Azerbaijan; - The play “The people of this world” was - The book “Burdan min atli kechdi” performed in the Russian State Drama (“Thousand riders passed from here”) Theatre named after Samad Vurghun. was published in the “Publishing House - The book “Haydar Aliyev and the natio- of Azerbaijan National Encyclopaedia”; nal policy in Azerbaijan” was published - The book “Iravana yeddi maktub” (“7 in the Azerbaijan and Russian languages letters to Iravan”) was published in the in the “Sharg-Garb” Publishing House; “Abilov, Zeynalov and their sons” Publis- - He was awarded with the Order of hing House; “Honour” by the Decree of the President - He was awarded with the Order of of Eduard Shevardnadze dated “Honour” of the Dagestan Republic; December 17, 2002 for his significant - The play “The people of this world” was activities in the direction of strengthening performed in the Ankara Belediyye Theatre. literal and cultural relations between Georgia and Azerbaijan, for his literary 2005 - The book “Zangazurda doghuldum” (“I works about Georgia and for professional was born in Zangazur”) was published in translation and publications of Georgian the “Abilov, Zeynalov and their sons” literary heritage. Publishing House; 39 40 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

- He was appointed to the position of the in the Arabic language for the second State Councillor of the Republic of time in Saudi Arabia; Azerbaijan on the Work with National - The book “Heydar Aliyev and the natio- Minorities and Religious Organizations. nal policy in Azerbaijan” was published in the Turkish language in “DA 2006 - By the Decree of the President of the Yayinjilik” Publishing House in Turkey. Republic of Azerbaijan, dated July 25, 2006 he was appointed as a Chairman of 2011 - His “Melody of mountains” (Dağlar the State Committee of the Republic of nəğməsi) book was published in Uzbek Azerbaijan on the Work with Religious language in “Meneviyyat” publishing Organizations; house in Uzbekistan. - The book “Mir Jalal dunyasindan satir- lar” (“The lines from Mir Jalal’s world”) 2011-2012 - His two-volume edition consisting of “I was published in the “Abilov, Zeynalov would like to write myself” (Özüm yaz- and their sons” Publishing House. maq istərdim) collection and “Uncle Tom’s shack” (Tom dayının daxması) 2007 - The book “Aziz Aliyev. Odlar yurdunun novel - translations from Turkish, English, va daghlar diyarinin iftikhari” (“Aziz Russian, Georgian, Icelandic and other Aliyev: a proud of the Land of Fires and nations literature were published. the Land of Mountains”) was published in - Eight-volume edition of his works were the “Abilov, Zeynalov and their sons” Publishing House; published in “Apastroff” publishing house; - The book “Sechilmish asarlari” (“Selec- - On decree of President of Azerbaijan ted works”) was published in the «Sharg- Republic dated 05 June 2012 he was Garb» Publishing House. granted with President Pension. - Under order of President of Azerbaijan 2008 - The book “Heydar Aliyev and the natio- Republic dated on December 27, 2012 he nal policy in Azerbaijan” was published was assigned to the position of Extraordi- in the Arabic language in Saudi Arabia. nary and Plenipotentiary ambassador of Azerbaijan Republic in Kyrgyz Republic. 2010 - He was awarded with “The 3rd class Glory and Honor” Order of the Russian Orthodox Church; - The book “Heydar Aliyev and the nati- onal policy in Azerbaijan” was published 41 42 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

“Xalqın dili onun ruhudur və xalqın ruhu onun dilidir - bundan güclü olan eynilik təsəvvür etmək çətindir”. Ağamusa Axundov, Qələm dostları, ədəbiyyat, akademik mədəniyyət xadimləri və oxucuları Hidayət haqqında Hidayət müəllimin pərəstişkarları təkcə Azərbaycanda deyil, onun hüdüdlarından kənarda da kifayət qədərdir. Əbəs Hidayət şairdir, nasirdir, dövlət xadimidir, ictimaiyyətçi- deyildir ki, onun 20-dən çox xarici dillərə tərcümə olunmuş dir. Onun çoxsaylı və həm də sanballı bədii, poetik, eləcə də əsərləri müxtəlif ölkələrin xalqları tərəfindən rəğbətlə qarşıla- publisist əsərləri geniş oxucu kütləsi tərəfindən sevilə-sevilə nır, sevilə-sevilə oxunur. Hidayət müəllim bəşəri bir yazıçı oxunur. Hidayət sakit təbiətli, mədəni bir ziyalıdır. Qayğıkeşlik olduğuna görə, dünya ədəbi-bədii nümunələrinin bir qismini onun varlığına hopduğundan o daim xeyirxahlıq etmiş, bir çox ana dilimizə çevirərək, xalqlar arasında salınan ədəbi ünsiyyət insanlara arxa olmuşdur. körpülərinin daha da möhkəmlənməsinə zəmin yaradır. Hidayətdə olan milli qeyrət onun bütün yazılarında, rəsmi Hidayət müəllimin ictimai xadim kimi fəaliyyəti Azərbay- və qeyri-rəsmi fəaliyyətində özünü göstərir... canın dövlət müstəqilliyinin bərpasına, bərqərar olmasına, Hidayət dəyərli vətəndaşdır, vətən oğludur. möhkəmləndirilməsinə, eləcə də xalqlar arasında əlaqələrin ge- Budaq Budaqov, nişləndirilməsi, millətlər arasındakı münasibətlərin yaxşılaş- akademik dırılması istiqamətində görülən işlərə lazımi töhfələr verməkdə davam edir. Bu fəaliyyətin dövlətimiz tərəfindən layiqincə qiy- “Şəxsiyyəti və yaradıcılığı ilə xalqın məhəbbətini və dərin mətləndirilməsi hamımızı ürəkdən sevindirir. Onun vətənin hörmətini qazanmış Hidayətin əsərlərini oxuculara bu qədər yüksək təltiflərindən olan “Şöhrət” ordeninə, “Azərbaycan sevdirən nədir” sualının düzgün cavablarından biri də, yəqin Respublikasının Əməkdar incəsənət xadimi” fəxri adına layiq ki, belə olardı: “Onun əsərlərinin dilinin gözəlliyi və təbiiliyi.” görülməsi ölkəmizdə ona verilən qiymətin dəyərli məzmununu Həmişə köksündə olduğu ana torpağın, gəzib dolaşdığı təcəssüm etdirir. meşələrin, suyunu içdiyi büllur bulaqların, bütün varlığı ilə Əhliman Əmiraslanov, sevdiyi və həmişə arasında olduğu sadə insanların nəfəsi, səsi akademik var onun əsərlərində. Xəlqilik və səmimilik Hidayətin şeirləri- nin, nəsr və dram əsərlərinin dilinin canında və qanındadır. Vətəndaşlıq Hidayətin çoxcəhətli yaradıcılığının cövhəri, Şəxsiyyəti ilə yaradıcılığı hər zaman qırılmaz vəhdətdə olan mahiyyətidir. O, yeni mərhələdə Azərbaycanda dərin ictimai şair, nasir, dramaturq Hidayətin dili ilə daima oxucuları arasın- məzmunlu vətəndaş poeziyasının, yüksək vətəndaşlıq ruhuna da olan, onlarla şirin söhbətlər edən vətəndaş Hidayətin dili malik olan publisistikanın və səhnəyə həyat nəfəsi bəxş edən arasında bənzərsiz bir uyğunluq var və bu bənzərsiz uyğunluq dramaturgiyanın əsas yaradıcılarından biri kimi böyük nüfuz böyük alman alimi Vilhelm Humboldtun sözlərini yada salır: qazanmışdır. Ciddi vətəndaşlıq mövqeyi və məsuliyyət şair, publisist və dramaturq Hidayəti bütün yönləri ilə tam şəkildə 43 44 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò mənalandırır. Hidayətin sözü də, özü də təmənnasız, məsuliy- mədəni və dövlətçilik fəaliyyətini bu müqəddəs amala həsr et- yətdən yoğrulmuş vətəndaşlığın şərəfli taleyini yaşamaqda da- miş nurlu şəxsiyyət kimi tanıyır, dərin hörmət və ehtiram bəs- vam edir. Əxlaqi-mənəvi dəyərlərə, cəmiyyət hadisələrinə və ləyirəm. Hidayət Orucov tanınmış yazıçı, dövlət xadimi söz sənətinə münasibətdə illərdən bəri davam edən məsuliyyət olmaqla yanaşı, xeyirxah insan, hamıya örnək olan vətəndaş duyğusu Hidayətə bir şəxsiyyət kimi də, sənətkar kimi də ziyalı və ziyalılığı yüksək tutan dövlət adamıdır. Ziyalı millətin ucalıq gətirir. Şairin avtoportret səpkili şeirlərinin hamısında yoluna işıq tutan, insanları haqqa, ədalətə, sülhə, dostluğa, yüksək əxlaqi-mənəvi dəyərlər, şəxsiyyətin bütövlüyü və əsl barışa səsləyən böyük hərflə yazılan İNSANdır. Ziyalı xalqın vətəndaş mövqeyi ifadə olunur. Geniş mənada Hidayətin yara- düşünən beyni, mənəvi diriliyidir. Ziyalı Vətən və millət dıcılığı onun ömrünün, taleyinin poetik monoloqudur. Lakin yolunda zəkasını, ağlını, intellektual potensialını əsirgəməyən şair bir taleyin monoloqunu millətin monoloquna çevirməyi İNSANdır. Ziyalı həm xalqına, dövlətinə, dövlətçiliyinə səda- bacarmışdır. Və bu monoloq həmişəki sabit, təmkinli tempi, qətlə xidməti ilə, onlara verdiklərinin sanbalı və miqyası ilə milli qayəsi, ictimai dəyərləri, həqiqi vətəndaşlıq yanğısı ilə böyükdür. Ziyalı üçün Vətən sevgisindən, millət duyğusundan çağlamaqda davam edir. ali hiss yoxdur!!! İsa Həbibbəyli, Hidayət Orucov məhz bu sadaladığım milli-mənəvi dəyər- akademik ləri özündə cəmləşdirən, fəaliyyətində onları gerçəkləşdirən milli ruhlu, vətəndaş qeyrətli, xeyirxah ziyalılarımızdandır...

Misir Mərdanov, Hidayətin ilk şeir kitabına ön söz yazmışam. Sonradan professor başqa kitabları haqqında ürək sözlərimi söyləmişəm. Amma

ürəyim hələ boşalmayıb, əksinə, son illər daha da dolub, çünki Hidayətin yaradıcılıq yolu ilə yaxından tanışlıq göstərir ki, torpaq təəssübü, xalqımızın mənəviyyatını əks etdirən can yan- o, 60-70-ci illərdə daha çox bir şair, 80-ci illərin birinci ğısı, mərdliklə namərdliyin, düzlüklə əyriliyin əlbəyaxa vuruşu yarısında daha çox bir nasir, həmin onilliyin ortalarından sonra getdikcə onun yaradıcılığında elə təbii, eyni zamanda elə qaba- isə daha çox bir publisist kimi məşhurlaşmışdır. Əlbəttə, bu cür rıq canlanır ki, hətta şeirin janrlarına sığmır, nəsrə çevrilir, kə- yaradıcılıq təkamülünün yalnız subyektiv maraq, daxili tələbat- sərli publisistikaya çevrilir... la əlaqədar olduğunu söyləmək düzgün deyil. Şeirdən nəsrə, Hidayət həm bir vətəndaş, həm də yazıçı kimi sözün düzü- oradan da publisistikaya keçmək (və əlavə edim ki, müəyyən nü deməyə çalışır və buna nail olur. tarixi ardıcıllıqla keçmək) birinci növbədə dövrün, Azərbaycan Bəxtiyar Vahabzadə, cəmiyyətində baş verən ictimai-siyasi, ideya-estetik proseslə- Xalq şairi, akademik rin, təbəddülatların təsirinin nəticəsi idi. Hidayət yaradıcılığı- nın xarakteri təbiət etibarı ilə cəmiyyət yazıçısıdır, onun bədii Hesab edirəm ki, Hidayət Orucovun bioqrafiyası iftixar et- təfəkkürü cəmiyyətlə nəfəs alır, gücünü, enerjisini ictimai məli və öyrənməli ömür yoludur! Bütün bu üstün keyfiyyətləri- həyatdan götürür və ona görə də ictimailəşir. nə görə mən Hidayət Orucovu həmişə həyatının mənasını xal- ...Mən əminəm ki, Hidayətin yaradıcılığı bundan sonra da qa, Vətəninə təmənnasız xidmətdə görən aydın zəkalı, milli mənsub olduğu xalqın həyatını bu və ya digər mərhələdəki mənafeyi həmişə şəxsi mənafedən üstün tutan və bütün ədəbi, sosial düşüncəsini kifayət qədər geniş, əhatəli, müfəssəl bir 45 46 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

şəkildə əks etdirməyinə, sənətkarlıq səviyyəsinin yüksəkliyinə, Hidayət müəllim hansı işi aparmasından asılı olmayaraq, ifadə səmimiliyinə görə həmişə (və hər yerdə) diqqəti çəkəcək, ona bütün canı, enerjisi ilə maksimum münasibət bəsləyir. İşi- maraq doğuracaqdır. nə sadiq olduğu kimi, həm də ona rəhbərlik etmiş Ümummilli Nizami Cəfərov, Liderimiz Heydər Əliyevə çox sadiq olub. Ölkədə sabitlik bər- AMEA-nın müxbir üzvü, professor qərar olandan sonra bir dəfə bu sahəyə məsul olduğuna görə mən ona öz dost təşəkkürümü bildirdim. O mənə cavab verdi Mən Hidayət haqqında düşünəndə fikirləşdim ki, onu necə ki, “yox, bu mənim deyil, məhz hörmətli Prezidentimiz Heydər adlandırım? Şair Hidayət, nasir Hidayət, dramaturq Hidayət, Əliyevin xidmətidir. Sabitlik və respublikamızın bütün nailiy- publisist Hidayət, diplomat Hidayət, siyasətçi Hidayət, böyük yətləri Heydər Əliyevin zəhmətinin bəhrəsidir. Onun bilmədiyi vətəndaş Hidayət. Bütün dediklərimin doğruluğuna dərindən sahə yoxdur. O hansı kənddə, hansı rayonda kimin nə işlə məş- inanmaqla mən Hidayəti böyük ziyalı adlandırmağa daha çox ğul olacağını belə qabaqcadan bilir.” üstünlük verdim. Hidayət müəllimin şeirləri arasında “Yol gedirəm” adlı bir Yüksək yaradıcılıq qabiliyyətinə, hərtərəfli dünyagörüşü- şeiri var. Müəllif həmişə yol gedir. Vətənimizin, dövlətimizin, nə, intellektual və mədəni səviyyəsinə, ensiklopedik biliyinə, ədəbiyyatımızın, incəsənətimizin çiçəklənməsinə doğru yol zəngin mənəvi və insani keyfiyyətlərinə görə fərqlənən gedir. Uğur olsun! Hidayət sözün əsl mənasında xalqımız, millətimiz, müstəqil Ağakişi Kazımov, dövlətimiz uğrunda alovlanıb yanan böyük ziyalıdır. Xalq artisti, professor Hidayətin həyat və yaradıcılığı, ədəbi-bədii, publisistik və ictimai-siyasi fəaliyyəti ilə tanış olduqda inanmaq olmur ki, Altmışıncı illərdən Ermənistanda yenidən başlanan millət- kiçik bir zaman kəsiyində adi bir insan bu qədər böyük iş görə çilik hərəkatı, Azərbaycana qarşı irəli sürülən əsassız iddialar və düşmən mövqeyi bir çox başqa sahələrdə olduğu kimi, Cab- bilər. Mədəniyyətimizin, ədəbiyyatımızın elə bir sahəsi yoxdur barlı adına İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrında başlanan ki, Hidayətin orada izi olmasın. O hansı sahədən keçibsə, orada böyük yaradıcılıq işlərinə də əngəllər törədirdi. Azərbaycan özünəməxsus iz qoyub. İz salmaq, iz qoyub getmək isə hər teatrının uğurları, onun getdikcə daha geniş tamaşaçı audito- adama nəsib olmur. Bu iş ancaq yaradıcı şəxsiyyətlərin payına riyasını əhatə etməsi təbii ki, ermənilərin ürəyindən deyildi. düşür. Şeirdə, nəsrdə, dramaturgiyada, publisistikada, teatrşü- Teatrı dağıtmaq üçün əllərindən gələni əsirgəmirdilər. naslıqda, incəsənətdə böyük xidmətləri olan Hidayət həmçinin Məhz belə bir vaxtda 24 yaşı tamam olmamış gənc Hida- respublikamızda kitab nəşrinin təşkilatçısı, Azərbaycan kitab yət İrəvan teatrına direktor təyin olundu. Teatrın problemləri- mədəniyyətinin görkəmli təbliğatçısı kimi ad-san sahibidir. nin dərindən öyrənilməsi, truppanın formalaşdırılması, sanballı Qədim oğuz eli olan Qərbi Azərbaycanda – indiki Ermə- repertuar tərtib edilməsi üçün çox çalışdı və istəyinə çatdı. İrə- nistanda işləyərkən Azərbaycan mədəniyyətinin, ədəbiyyatının, van Azərbaycan Teatrının tarixi nailiyyətlərini bərpa etdi, bu incəsənətinin inkişafında və təbliğində onun xidmətləri əvəzsizdir. qocaman sənət ocağı o illərdə Azərbaycanın və Ermənistanın ən Abuzər Xələfov, maraqlı teatrlarından birinə çevrildi. professor Kollektivin fəaliyyətini məhdudlaşdırmaq istiqamətində görülən tədbirlərə etiraz səsini ucaldan, yüksək təşkilatçılıq 47 48 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò qabiliyyətinə malik direktor uzun illər teatrda səmərəli fəaliy- O, Prezidentin, həm də dünya şöhrətli Heydər Əliyev kimi yət göstərdi və nəhəng imperiyada təcrübəli teatr rəhbərlərin- Prezidentin müşaviri olduğu dövrdə məni ilk dəfə yanına dəvət dən biri kimi tanındı. etdi. O, əvvəlki Hidayətlərdən də sadə idi. Məni otağın qapısı Azad Nəbiyev, ağzında qarşıladıqdan, səmimi söhbətlərdən sonra sürücüsünü AMEA-nın müxbir üzvü, professor yanına dəvət etdi: “Mənim ağsaqqalımı evlərinə çatdır” - Hidayət Orucov ulu öndərimiz, ümummilli liderimiz, feno- dedikdə nəzərimdə bir az da böyüdü. menal şəxsiyyət kimi tarixdə yaşayan Heydər Əliyev məktə- Əksər şairlər elə ilk yaradıcılığa başladığı gündən özünə binin layiqli yetirməsidir. O, ulu öndərimizin və onun siyasi təxəllüs qəbul etdiyi halda, o, bu böyüklüyü də sadəliklə ifadə kursunun layiqli davamçısı, indiki Prezidentimiz İlham edir: onun yazılarının sonunda təkcə bir söz – Hidayət yazılır. Əliyevin milli siyasətlə bağlı proqramlarının həyata keçirilmə- Bu sadəlik həm onun özünü, həm də adını böyüdür. sində xüsusi bacarıq və qabiliyyətlə çalışır. Respublikamızda Həsən Balıyev, yaşayan milli azlıqların problemlərinin həllinə xüsusi səy professor göstərir. Bu, onun təkcə vəzifə borcu deyil, eyni zamanda, Heydər Əliyevin müəyyənləşdirdiyi azərbaycançılıq ideyasının Mən Hidayət müəllimi həssas qəlbli, lirik duyğulu, roman- həyata keçirilməsinə çalışan vətəndaşlıq qayəsidir. tik təbiətli bir şair kimi tanımışam, müxtəlif illərdə nəşr olun- Bəhlul Ağayev, muş şeir kitablarında toplanmış zərif şeirlərini rəğbətlə oxu- professor muşam, yeri gəldikcə onları poeziyasevərlərə təbliğ etmişəm. Şairin poetik yaradıcılığının məziyyətlərini insana məhəbbət, Hidayət hansı mövzuda, hansı janrda, hansı üslubda yazır- təbiətə sevgi, Vətənə sədaqət hissləri təşkil edir. Bu şeirlər sa-yazsın elə Hidayət səmimiyyəti ilə seçilir, “Heydər Əliyev oxucuların mənəvi-estetik ideallarının formalaşmasında mü- və Azərbaycanda milli siyasət” monoqrafiyasında nə qədər hüm rol oynayır. elmilik, obyektə yanaşma reallığı varsa, bir o qədər də Hidayət Hidayət Orucov xalqına, vətəninə, el-obaya çox bağlı bir qəlbinin döyüntüsü var, Hidayət ağlının görücülüyü var. vətəndaşdır. Onun boy-buxunu, qədd-qaməti əsl Oğuz soyları- Hidayət könlü-gözü tox, abır və ləyaqətini həmişə üstün nın gözəl nümunəsidir. Hidayət müəllim həmişə xeyirdə-şərdə tutan vətəndaş, dövlət adamı, sənətkardır. Ona verilmiş görünən, xalqın içərisində olan bir insandır. Hidayət müəllimlə “Əməkdar incəsənət xadimi” fəxri adı, Gürcüstanın “Şərəf”, hər bir insan həmsöhbət ola bilər, onun dinləmək qabiliyyəti, Azərbaycan Respublikasının “Şöhrət” ordenləri ona verilmiş hər kəslə öz dilində danışmaq bacarığı vardır. Məhz onu əsl qiymətdir. sevdirən də elə bunlardır. Hidayət müəllim püxtələşmiş və çox Əjdər Ağayev, yetkin dövlət xadimi, şair-publisist, sadə və gözəl insandır. professor Onun haqqında məmnuniyyətlə yazmağa dəyər. Xəlil İsmayılov, Bəziləri böyüdükcə mürəkkəbləşdiyi halda, Hidayət Oru- professor cov böyüdükcə sadələşmiş və sadələşdikcə də böyümüşdür.

49 50 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

Hidayətin şeirləri qaynağı xalq yaradıcılığından gələn xəl- Hidayətin əsərlərində bir əbədi obraz var, bu TORPAQdır. qilik, klassik ədəbiyyatdan nəşət edən fəlsəfi dərinliklə seçilir. Torpaq təkcə onun poetik obrazı deyil, TORPAQ onun YAZI Hidayət yaşadıqlarını yazır, yazdıqlarını yaşayır və oxu- yeridir, o SÖZlərini torpağa yazır, yalnız yazmır, həkk edir, cusunu da daxili axtarışa təşviq edir. SÖZü torpağa sancır, sancır ki, SÖZ bu əbədi və əzəli torpaqda Hidayət publisistikasında onun şairliyindən gələn incə – yanıb qovrulmuş Qərbi Azərbaycan torpağında, Naxçıvan lirizm dərin anlalitikliklə birləşir, hadisələrin insani dəyəri ilə torpağında, Gəncə torpağında, Təbriz torpağında – bütöv Azər- ictimai əhəmiyyəti vəhdətdə aşkarlanır, tarixin fəlsəfəsi verilir. baycan torpaqlarında bitsin, çiçək açıb bar versin! Əsir torpaq Yurd duyğusu, haqqın təntənəsinə inam leytmotivi bütün çiçək açıb bar verməz! – Hidayətin ən böyük şair yanğısı, mətnlərə sirayət edir. Şəxsiyyətin müdrikliyi, fikirlərin siqləti, vətəndaş ağrısı, şəxsiyyət narahatlığı məhz budur. Şair və və- aram və təvazökarlıq – qeyd edək ki, bütün bunlar Hidayət təndaş Hidayətin bədii və publisistik yaradıcılığı, bütün varlığı müəllimin dövlət xadimi kimi fəaliyyətinə də xasdır – – içi-içalatı, qəlbi və zəkası ƏSİR TORPAQ yeridir. O, əsir yazıçının hər bir əsərinə xüsusi məna aşılayır, milli taleyimiz torpağın əsiridir. Ona görə də şairin əsərləri XXI əsrin Azər- haqqında sanballı tədqiqat keyfiyyəti verir. baycan poeziyasına, fəlsəfi publisistikasına həsrət dolu misilsiz Bütövlükdə, Hidayət müəllimin ziyalı, şair, dövlət xadimi torpaq ətri gətirir – unutduğumuz torpaqların unudulmaz ətrini! kimi fəaliyyəti vətənə, millətə, dövlətə şərəfli xidmət, şəxsiy- Nizaməddin Şəmsizadə, yətin bütövlüyü nümunəsidir. İnanırıq ki, onun şeirləri, nəsr professor əsərləri, bütün yaradıcılığı uzun illər sevilərək oxunacaq, gənc- lərimizin vətənpərvərlik ruhunda tərbiyəsinə, haqqın təntənəsi- Hidayət yaradıcılığı milli kaloriti, çoxşaxəliliyi, təbiiliyi, nə xidmət edəcəkdir. axıcılığı ilə fərqlənir. Onun şeirlərinin öz taleyi, öz seçimi, öz Kamal Abdulla, yolu var. Vətənpərvərlik motivləri, təbiətə vurğunluq, lirizm AMEA-nın müxbir üzvü, professor Hidayət poeziyasının qayəsini təşkil edir. Şairin bir çox şeirlə- Azərbaycan Respublikasının milli məsələlər üzrə Dövlət rində sinəsinə çalın-çarpaz dağlar çəkilmiş Anamız Azərbayca- müşaviri Hidayət Orucovun bir şair, dramaturq, nasir və publi- nın o taylı-bu taylı dərdi böyük ürək ağrısı ilə təsvir olun- sist olduğunu yaxşı bilirdim. Lakin etiraf etməliyəm ki, belə muşdur. istedadlı şair olduğunu təsəvvür etmirdim. Bu, sözsüz, mənim üçün bağışlanmaz haldır. Axı, bu, onun gürcü dilində buraxıl- Araz, qırağında doğuldum... mış ikinci kitabıdır. Nədən, Gürcü və Azərbaycan dillərində çıxmış kitablar qarşımda- Suyundan bir ovuc içə bilmirəm. dır, tərcüməni orijinalla müqayisə edir və əmin oluram ki, Neçə çaylar keçdim qürbət eldə mən, Hidayət Orucovun şeirləri gürcü dilində heç də orijinaldan Səni bircə kərə keçə bilmirəm. fərqlənmir. Məmməd Gülməmmədov, Çox az sənətkarlarımızın əsərlərində təcəssüm tapan Qərbi professor Azərbaycan niskili, bizim ikən bizim olmayan Zəngəzur yan- 51 52 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

ğısı müəllifin yaradıcılığında aparıcı qollardan birini təşkil əsrin sonlarında isə onların bütünlüklə deportasiyaya məruz edib, bugünkü günümüzlə həmahəng səslənir. qalmalarını dünyaya çatdırmışdır. Paşa Qəlbinur, Ulu Dədə Qorqud nəslinin qeyrətli oğlu, böyük qələm şair, professor sahibi, publisist Hidayət Nizamidən, baba Füzulidən, ənəlhəqq səsini ucaldan Nəsimidən, Şah İsmayıl Xətaidən, Dədə Ələs- “До завтра еше далеко” – ruscası belə adlanır. Moskva- gərdən, Mirzə Ələkbər Sabirdən, Cəlil Məmmədquluzadədən damı nəşr olunub? Xeyr, xeyr, Mahaçqalada, lap dünənki və Azərbaycanın digər sənət korifeylərindən bəhrələnib, sözün 2003-cü ildə. Ona görə də tirajı çox deyil, vur-tut 500 nüsxə. ecazkar hikmətini, gücünü duymuş, böyük vətəndaş ürəyi ilə İlk vərəqində yazılıb: “Азербайджанский язык”. Yəni əvvəl- sevdiyi xalqımıza, onun gələcək nəsillərinə, zəngin dəyərlərə cə şeirlərin əsli – azərbaycancası, sonra ruscası, bunun ardınca malik söz xəzinəsi – “Sözün vaxtı” kitabını ərməğan etmişdir. avarcası, dargincəsi, kumukcası, ləzgicəsi, lakcası, tabasaran- Vəli Əliyev, cası, noqaycası, tatcası, saxurcası, rutulcası, aqulcası. Məncə, AMEA-nın müxbir üzvü, professor görünməmiş təptəzə bir işdir. Dağıstanda xeyli fərqli ləhcələr də var. Amma respublika ərazisində ünsiyyət dili bu 13 dildir. Çaylar zirvələrdən baş alır, qayaların bağrından keçir, Bir-birinin dilini bilən və anlayan adamlar da var, yaxın dillər dəryalara qovuşur. Yollar isə, əksinə, düzlərdən başlanıb əlçat- qrupunu bilənlər də var; bir-birini anlaya bilməyənlər üçün rus maz, ünyetməz zirvələrə doğru üz tutur. Yazan, yaradan ilham dili ünsiyyət vasitəsidir. İndi bizim hörmətli və şöhrətli və qələm sahibinin - şair dostumuz Hidayətin də ömür yolunu yazıçımız Hidayət müəllimin (Hidayət Xuduş oğlu Orucovun) uca zirvələrə qalxan çəhlimə - cığıra bənzətmək olar. Şairin şeirləri doğma dildə kitabın əvvəlində, tərcümələr isə ondan poeziyasında həm gerçək, həm də əfsanəvi bir dağ obrazı var - sonra sıralanmışdır. Ələngəz obrazı. Dünyanın hansı səmtinə yolu düşsə də, xəyal İndi kafedramızın, eləcə də özümün Dağıstanla təlim-təd- onu dolandırıb Ələngəzə qaytarır. Şair nə zamansa bu zirvəni ris əlaqələrimizin zəiflədiyi, hətta kəsildiyi bir vaxtda hörmətli fəth edəcək. Əlləri zümrüd quşunun qanadlarına çatacaq və bu Hidayət müəllimin əsərinin Mahaçqalada nəfis tərcümə nəşri qüdrətli qanadlar onu günəşə doğru yüksəldəcək. İnanırıq ki, məni sevindirdi. Ələngəz yoxuşunda şair dostumun nəfəsi təngiməyəcək. Pənah Xəlilov, Yaşar Qarayev, professor AMEA-nın müxbir üzvü, professor

O, özünün publisistik yaradıcılığı ilə Azərbaycan həqiqət- Hidayət publisistikasının ana xəttini həqiqətə, sözlə işin lərini, Qanlı Yanvar soyqırımını və onu törədən xəyanətkar- birliyinə çağırış motivləri təşkil edir, obyektivlik, keçmişə də, ların qeyri-insani, vəhşi əməllərini, tarixən qədim Azərbaycan indiyə də düzgün qiymət istəyi təşkil edir. Keçmişə münasibət torpaqları olan İrəvan bölgəsindən Zəngəzur, Göyçə, Hamamlı, ibrət üçün edilməlidir, pisi atmaq, yaxşıdan istifadə etmək məqsədi daşımalıdır. Axı, bu bizim öz tariximizdir, xalqımızın, Ağababa və başqa ulu yurdlardan azərbaycanlıların təcavüzkar ölkəmizin, hər birimizin tarixidir: indiki nəsil də bu tarixin erməni daşnakları tərəfindən dəfələrlə zorla qovulması, XX yetirməsidir. Ona görə də keçmişin tənqidi ürək ağrısı ilə, 53 54 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò təəssüf hissi ilə edilməlidir, sevinə-sevinə yox, heyf ki, çox xarici görünüşündə, adamlara münasibətində, dostuna, sirda- vaxt tərifdə hədd-hüdud qoyulmadığı kimi, tənqid də tam şına sədaqətində də görünür. Dupduru, aydın mühakiməyə inkarçılıq səviyyəsinə enir, burada da hüdud gözlənilmir. malik olan Hidayətin əsərlərində xalqına ürəkdən bağlanan, Hidayət doğru deyir ki, “biz keçmişin kobud səhvlərindən, yeri onun dərdlərini, sevincini özününkü bilən bir şəxsiyyətin ürəyi oldu-olmadı, ehtirasla danışa-danışa, bəzən az qala bu günü- döyünür. Bir sözlə, Hidayət əsərlərində necədirsə, həyatda da o muzün ciddi problemlərini unuduruq”. cürdür: sadə, təvazökar, təmkinli, sözə, məsləhətə qulaq asan, Yusif Seyidov, kövrək, dostluqda səmimi və möhkəm. professor Zahid Xəlil, şair, professor Mənim üçün Hidayət bəy bir şəxsiyyət kimi səmimi, mərd, sözünü açıq söyləməkdən çəkinməyən, verdiyi vədləri tamami- Çinlilərin bu gün də zərb-məsəltək işlətdikləri müdrik lə və vaxtında yerinə yetirməyə çalışan, bu və ya digər hadisə- kəlamları mən insan ömrünün tale yolunu nurlandıran həyat yə özünəməxsus münasibəti olan, öz mövqeyini sonuna qədər mənbəyi kimi qiymətləndirirəm. Və mən peşə həmkarım, dos- müdafiə edən, bəzən də öz mövqeyindən həddindən artıq tum Hidayət barəsində düşünəndə onun səhnə sənətindəki dra- inadkarlıq göstərərək dönmək istəməyən, hər bir ciddi məsələ- maturgiyada, poeziyada qazandığı uğurların kökünü arayıb- yə vətəndaşlıq mövqeyindən yanaşan, ətrafındakı insanlar içə- axtaranda onun işələrində inam görürəm. Bu, Hidayətin sənətə risində ciddiliyi ilə seçilən, çox nadir hallarda zarafat edən, şit inamıdır, gözəlliyə inamıdır, xalqına inamıdır. Bu inamla və yersiz zarafatları isə heç zaman etməyən, hər cür zəhmətə Hidayət həyatın ən amansız faciəsinin göz yaşlarına da inam qatlanan bir insandır. gücü ilə işıq verə bilib. Sadaladıqlarım keyfiyyətlərlə həmahəng olan, amma Bu inamla Hidayət bəlkə də təkbaşına on altı il (1968- mənim hər bir ziyalıda ən qiymətli keyfiyyət hesab etdiyim bir 1984) İrəvanda ikinci dəfə doğulan Azərbaycan Dram Teatrını xüsusi qabiliyyəti də var Hidayət bəy Orucovun. Bu da ondan yaşatdı, ruzigarın fırtınalarına öz sinəsini gərib, bir parça Azər- ibarətdir ki, o istedad və işgüzarlığını başqaları kimi yalnız bir baycanı, onun çırağı olan sənət ocağını ləyaqətlə qoruya bildi. və ya iki sahədə göstərməklə kifayətlənmir. Yəni onun bədii, Bu inam qətrə-qətrə Hidayətin poetik təfəkkürünə hopdu. siyasi və ictimai fəaliyyəti intensiv, davamlı, arasıkəsilməz Hopdu, idrakdan nur içdi, ilhamdan qanad taxdı və misralara olduğu kimi, həm də çoxcəhətli və çoxşaxəlidir... çevrilib, şeir-şeir ilmələndi, şair ömrünün söz xalçası toxundu. Yunis Məmmədli, Həyata və insanlara inam şamın həmişə nurlansın, Süleyman Dəmirəl Universitetinin professoru Hidayət.

İlham Rəhimli, Qələm yoldaşım Hidayətin yazdığı əsərlərin, demək olar ki, hamısını oxumuşam. Mənə bir şey gün kimi aydındır ki, bu professor şeirlər, nəsr əsərləri, publisistik yazılar, yol qeydləri, xatirə və düşuncələr saf bir çeşmədən süzülüb gələn bulaq kimi dupdu- Mən Hidayəti çoxdan tanıyırdım, özü də etiraf edim ki, rudur və bu duruluq təkcə Hidayətin daxili aləmində deyil, sözü, fəaliyyəti, qələmi ilə onun özündən əvvəl tanış olmuşam. 55 56 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

Eşitmişdim ki, indi Ermənistan adlanan türk torpaqlarında bir Hidayətin təzə kitabında doğma kəndi Maralzəmi, Mığrı ziyalı yaşayır, bizim böyük maarifçilərimizin tarixi ənənələrini çayı, Zəngəzur dağları, doğma evi, oradakı dostlarıyla bağlı davam etdirərək, İrəvanda və ətraf bölgələrdə böyük işlər görür. sətirlər də var. O yerlər, o illər şairin şəxsi tərcümeyi-halının Şair və ziyalı Hidayət ağrı, acı görmüş adamdır. Yurd böyük bir parçası olduğundan, onun poeziyasından kənarda itkisini, övlad dərdini yaşamış şair dostumu mən müsibətinə qala bilməzdi. də, özünü saçlarının qəflətən ağarmasında daha çox göstərən Sən ey ömür qatarı, sənə yaxşı yol, ürəklərdən ürəklərə göynərtisinə də hörmətlə yanaşan, böyük təmkin və dözüm sa- köçən nurlu-işıqlı bir yol diləyirəm. hibi kimi gördüm. İnandım ki, daxili mədəniyyət, ləyaqət ən Nəbi Xəzri, ağır məqamlarda, sınaqda belə insanın insanlığını qoruyub sax- Xalq şairi lamasına təminat verir. Hidayət insani sınaqların ən ağırlarının bir çoxundan çıxıbdır, həyatsa davam edir, çəkdiklərini bir Hidayət böyük sənətkarlara xas olan çoxşaxəli yaradıcılığı daha çəkməsini təbii ki, istəmirəm, amma hər hansı sınaq za- ilə ölkəmizin görkəmli ədəbi simalarından biri kimi, ictimai- manında həmişə ziyalılığı, daxili mədəniyyətini, ləyaqətini... siyasi xadimlərindən biri kimi tanınır və sevilir. Çünki o özü qoruyub saxlayacağına tam əminəm. sevilir, safdır, xeyirxahdır. Tanrının verdiyi ömrü hamı onun müəyyənləşdirdiyi və- Hidayət bu millətin bəxtinə doğulanlardandır. dədə başa vurur. Lakin heç də hər bir insan həyatının hansısa Öz taleyi ağır olsa da, xalqının, başqa xalqların taleyində məqamında arxada qalan ömrə, illərə, görülmüş işlərə, dəyişdi- mühüm rolu olub. Və indi də var. Zaman onu tamam yeni rilməsi mümkün olmayan əməllərə baxıb, Hidayət kimi özünə- ruhlu, yeni təfəkkür tərzinə malik, yeni tipli sənətkar kimi ye- məxsus təvazökarlıqla deyə bilmir: bəli, mən yaşamışam... tişdirdi. Böyük bir şəxsiyyətin yanında formalaşmışdır. Bu indi Anar, də davam edir. Buna görə Hidayət başqa həmkarlarından sözün Xalq yazıçısı geniş mənasında seçilir. Şeirləri, publisistikası, təcümələri, Hidayət təzə kitabını “Qatardan məktub” adlandırıb. çıxışları, müsahibələri dediklərimi sübut edir. Bu ad sözün həqiqi mənasındakı sərnişin qatarına yaxın Hidayətin şəxsinizdə Azərbaycan ədəbiyyatı – müstəqil olsa da, daha geniş məna kəsb edir: Zamanın, ömrün, taleyin Azərbaycan dövlətçiliyinə xidmət edir. Bu, onun taleyi və şə- öz qatarı. Kitabı vərəqlədikcə inanırsan ki, bu qatarın sürəti adi rəfli tərcümeyi-halıdır. sürət, dayanacaqları adi dayanacaqlar deyildir. Bu qatarın hər Nəriman Həsənzadə, addımını təzə imtahan, təzə sınaq gözləyir. Şair həyata da, Xalq şairi sənətə də imtahan kimi baxır. Hidayətin məhəbbət şeirləri oxunaqlı və düşündürücüdür. Yaş fərqimiz çox olsa da, ədəbi-ictimai mühitdə tanışlığı- Şair öz oxucusuna səmimi, xeyirxah və nikbin sevgi duyğuları mızın, yaxınlığımızın tarixi qədim olmasa da, sevdiyim qələm aşılayır. Bu şeirlərdəki sonsuz həsrətin özündə də mərdlik, yoldaşlarımdan biri də Hidayətdir. dözümlülük, fəlsəfi məna var və nə yaxşı ki, lirik qəhramanın Onun hələ, necə deyərlər, dünyanın düz vaxtında Ermənis- sevgisi sığallı sevgi deyil, keşməkeşlərdən keçən sevgidir. tandan (əslində tarixən elə öz torpaqlarımızdan) Azərbaycana 57 58 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò köçüb gəlməsi - bir insanın, konkret desək, bir qələm sahibinin hətta yurd itkisi qədər faciəli itkiyə baxmayaraq, nə qədər sə- təzə ömür, təzə həyat və yaradıcılıq səhifələrinin açılması de- mərəli, ardıcıl bir ədəbi yol keçdiyini görə biləsən. Bu kitabda məkdir. Bəlkə də tale ayağının altına daş qoyub boylanaraq oxucular Hidayətin İrəvan Teatrındakı – mənim ötəri toxundu- onun qulağına pıçıldamışdı ki: Ey dili qafil, köç Bakıya... ğum – 16 illik direktorluğundan əlavə, o vaxtlar Ermənistan Hidayət təvazökar olduğu qədər də müdrik, təmkinlidir. Yazıçılar İttifaqının Azərbaycan Ədəbiyyatı Şurasına rəhbərlik Ona şəxsi həyatında və yaradıcılığında da, vəzifə pillələrində etməsi, İrəvan Pedaqoji İnstitutunun Azərbaycan şöbəsindəki də İstanbula uçan və neçə-neçə səfərlərə uçacaq təyyarəmizin müəllimliyi, orda Azərbaycan türkcəsində kitabların nəşri vüsəti kimi vüsət arzulayıram. sahəsindəki uğurlu və səmərəli fəaliyyəti barədə də məlumat Qabil, alırlar. Xalq şairi Sabir Rüstəmxanlı, Xalq şairi Bu əsər (“Bu dünyanın adamları” komediyası) yaxın keçmi- şimizə həsr olunub. Bu, həmin vaxt idi ki, balaca bir mənzil Biz – Hidayətin nəsli, şairlər, yazıçılar xoş üzlü Bakının məsələsini min yerdə həll edirdilər. Elə gələ bilər ki, bu bir doğma küçələrində kəkilimizi yan darayıb, qafiyələr quraşdı- qədər gecikib, əslində isə gecikməyib. Çünki biz indi həmin randa, Hidayət uydurma tarixləriylə üfürülüb şişmiş ermənilər- adamlarla birgəyik. Əsər həmin adamları bizə bir daha göstərir. lə milli mənlik qovğaları aparırdı, döyüşürdü, çarpışırdı və sö- Mənə elə gəlir ki, tamaşaçılar sevdilər bu əsəri. Aktyorun zünü deyirdi. İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrının kol- oyununu da həmçinin. Aktyor oyunu burda xarakterlər üstündə lektiviylə Ermənistanın Azərbaycan türkləri yaşayan kəndlərini qurulub və aktyorlar bunu çox gözəl yerinə yetirirlər. Hidayət dolaşır, tamaşalar göstərir, çıxışlar edirdi. özü teatrda, teatrın tərbiyəsi ilə böyümüş adamdır. Bir drama- Mən həmişə kəndə gedəndə hamı Hidayətdən sevinc turqdur, bir şairdir, duyğulu bir insandır. Bu onun Akademik içində danışardı ki, bizə gəlmişdi, çıxış etdi. Uzun müddət Milli Dram Teatrında ilk işidir. Mənə elə gəlir ki, gələcəkdə də onun sözü-söhbəti kəsilməzdi... teatrımıza gözəl əsərlər təqdim edəcək. Hidayət hələ cavanlığından təmkinliydi, ağırtaxtalığı, ağa- Mikayıl Mirzə, yanalığıyla yadda qalandı. Hər şeyə gendən baxmağı, dəqiq Xalq artisti nəticəyə gəlməyi vardı. Bütün bu xüsusiyyətlərinə görə dola- şıq-bulaşıq, yalan və böhtanlarla dolu erməni mühitində baş çı- xara bildi və onun İrəvandakı evi oralı-buralı bizim hamımızın Bu sətirləri yaza-yaza masanın üstündə üst-üstə yığılmış mədəni mərkəzinə çevrildi... irili-xırdalı yeddi kitabını gözdən keçirəndə çətin, məsuliyyətli Ona görə də Hidayət ən kiçik yazılarında belə dərin bir işinə baxmayaraq, qələmi yerə qoymadığına, hər kitabında kökləri olan milli problemlərə toxunur. Bizi sağlam ruhla o istedadının yeni bir çalarıyla görüşdüyümə sevinirəm. yurdlara səsləyir. Bu kitablar arasında Hidayətin yaradıcılıq həyatını işıqlan- Mövlud Süleymanlı, dıran biblioqrafiya da var. Təkcə bu kitabı vərəqləmək kifayət- Xalq yazıçısı dir ki, mürəkkəb, çətin bir ömür yolunda rastlaşdığı əngəllərə, 59 60 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

Hidayətin daxilindən və taleyindən qopan qeyri-adilik lanan şeirində Hidayət sözün əsl mənasında polemikaya girişir: onun gözlərindən, alın qırışlarından boylanarkən şair onları “Ola bilməz! Büllur sənət duyğuları sənətkara güllə atan bir şeir şəklinə salır, odlu poetik nəğmələrə çevirir, budur ürəyə dola bilməz!”. “Lermontovun duel yerində” şeiri böyük Hidayətlə digər şairlərin fərqi. Onun üçün də o, tale şairidir rus şairinin surəti təbiətinin qüdrəti, ilkinliyi, zənginliyi ilə Hidayətin özünəməxsus yaradıcılığındakı şeirlər və mis- həmahəng verilir. ralar gah dolu yumruq nidaları olur, gah həzin nəğmələr, gah ...Hidayətin xalqlar dostluğundan, sülhdən, vətən və insan ümid, gah ayrılıq nəğmələri... O, bəziləri kimi öz şəxsi məna- taleyindən, məhəbbətdən danışan bir sıra orijinal, qüvvətli şeir- feyi üçün ora-bura dırmaşan, onu-bunu üzdən salan şair deyil. ləri belə düşünməyə əsas verir ki, o, bu çətin vəzifəni yerinə O, bəzən də həyatda deyə bilmədiklərini şeirlərlə deyir, poezi- yetirə bilən sənətkarlar sırasında öz yerini tuta bilər. Kitabının yanı bir səngər hesab edir. Mən də bəzən onun alovlu və həzin adı da bunu vəd edir: “Bir az gözləyin məni.” misralarını uzun qara kirpiklərindən asılan görmüşəm... Onda Xəlil Rza Ulutürk, Azərbaycan ictimaiyyəti istedadlı balamız Xəzər Hidayət oğlu- Xalq şairi nu son mənzilə yola salırdı. Hidayət ağlamırdı, ancaq iki ağır, dolu göz yaşı kirpiklərindən sallanaraq oğlunun çiyinlər üstün- Hidayət müəllimin “Burdan min atlı keçdi” kitabında Qər- də gedən tabutu kimi yırğalanırdı. Hidayət poeziyasının tale bi Azərbaycanın yetişdirdiyi görkəmli şəxsiyyətlərin bir neçəsi misralarıydı. haqda geniş məlumat verilib. Mən qələm dostumun kitabında Söhrab Tahir (Azər-Azər), adı çəkilən, öz xalqına, millətinə, dilinə, dininə baş ucalığı gə- Xalq şairi tirən insanların, Qəşəm Aslanovdan və İsmixan Məmmədov- dan başqa (Allah hər ikisinə rəhmət eləsin), heç birini görmə- Hidayətin şeirlərində təbiətə, insanlara hədsiz məhəbbət mişəm, tanımıram. Hidayət müəllimin kitablarını oxuyandan var, onun müxtəlif ölkələri və xalqları, bu xalqların mənəvi sonra onlardan hər birini tanıdım, sevdim. Elə bil onların hər sərvətlərini, ən böyük oğullarını tanımaq, öyrənmək ehtirası biri ilə dəfələrlə ünsiyyətdə olub, unudulmuş anlar yaşamışam. güclüdür. “Bir az gözləyin məni” kitabının bədii coğrafiyası, Müəllif bu şəxsiyyətləri oxuculara elə böyük məhəbbətlə təq- şeir xəritəsi geniş və zəngindir. Şair sanki öz oxucusunun əlin- dim edir ki, istər-istəməz qürur hissi keçirirsən ki, xalqımızın dən tutub Zəngəzur, Ələngəz dağlarına aparır, Araz qırağını belə kişiləri olub və yenə olacaq. gəzdirir, Avropanın bütün zirvələrinə meydan oxuyan Elbrusu Müəllifin özünün xalqı qarşısında ən böyük xidməti ondan bizə yenidən göstərir. Lermontovun xatirəsini qoruyub yaşadan ibarətdir ki, qələminin, istedadının, zəhmətinin, qəm və torpaq Məşuq dağını, Dəmirdağı bizim üçün yenidən kəşf edir. həsrəti üstündə köklənən poeziyasının gücü hesabına unudul- Hidayət dünyaya şair heyrəti, sənətkar məhəbbəti ilə baxdığı maq təhlükəsi qarşısında qalan çox adları, ünvanları, bir çox üçün bu yerləri bizə sevdirir, tanıdır. “Qışda gedin şimala” maraqlı hadisələri itməyə-batmağa qoymadı. Bu yaradıcılıq şeirində şairin təbiəti tanımaq, mənimsəmək uğrunda inadkar- yolu böyük vətəndaşlıq və qeyrət işi deməkdir. Bir anlığa tə- lığı, romantika gücü heyrət doğura bilir. “Təyyarə, qatar yolları səvvürünüzə gətirin ki, bu kitablar yazılmayıb. Onda görün biz bağlı olsa da nə qəm?! - Xizək minib şimala gedərəm”. Bu kimləri və nələri itirərdik. Hidayət müəllim təkbaşına bir elmi bədii mübaliğə lirik qəhrəmanın böyük həyat sevgisini aşkara araşdırma ocağının işini görüb. Ziyalı üçün bundan böyük nə çıxarır. “Deyirlər ki, Martınov da şair imiş!” misrası ilə baş- xidmət ola bilər?.. 61 62 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

Hidayət müəllimdən söhbət düşəndə bir cəhəti xüsusi qeyd ...Məmur Hidayət Orucov və şair Hidayət dostcasına saba- etmək lazımdı, onun Gürcüstanla, Borçalı mahalı ilə çoxsahəli ha doğru yanaşı addımlamaqdadırlar. əlaqələri ürəkaçan bir fəaliyyətə çevrilmişdir. İstər daşıdığı və- Şükürlər olsun ki, məmur Hidayət Orucovun indiyəcən zifə ilə bağlı dövlət səviyyəsində gördüyü işlər, istər şəxsi ar- şair Hidayəti utandıracaq, ona kölgə salacaq heç bir qəbahəti zuları ilə bağlı, yaradıcılıq əlaqələri ona Gürcüstan azərbaycan- olmayıb. lıları arasında çoxlu sayda ləyaqətli dostlar qazandırıb. O dost- Bundan sonra da olmaz, inşallah! ların cərgəsində qəlbən, ruhən, tale oxşarlığı baxımından Məmməd Aslan Hidayət müəllimə yaxın olan dostlardan biri Zəlimxan Yaqub- şair dur. Bu sətirlərin müəllifi Hidayəti həmişə sevib, Zəngəzuru, Göyçəni, Maralzəmini, bütövlükdə Qərbi Azərbaycanı, Borça- Yenicə çapdan çıxmış “Qiyamətə qalmayan qisas” adlı lını, Azərbaycanı sevdiyi kimi. publisistik kitabımı Hidayət müəllimə təqdim etmək qərarına Zəlimxan Yaqub, gələndə titula bir-iki kəlmə xoş söz yazmaq keçdi qəlbimdən. Xalq şairi Tez qələmi əlimə aldımsa da Hidayət müəllim haqda onu bü- tövlükdə xarakterizə edə biləcək yığcam və dəqiq fikir söylə- Hidayət indi Ermənistan adlanan qədim Azərbaycan torpa- mək məsuliyyəti məni bir qədər düşünməyə vadar etdi. ğında yaşayıb-yaradan qələm dostlarımızdan biri kimi o torpa- Xəyalım çox-çox illər qabağa getdi. İmzasını hələ 60-cı illərdə ğın təbii gözəlliyindən, sıldırım qayalarla, zəhmli dağlarla üz- “Sovet Ermənistanı” qəzetinin səhifələrindən, “Ədəbi Ermənis- üzə, göz-gözə ömür sürən fədakar əmək adamlarından, nəha- tan” almanaxından tanıyırdım. Şəxsi tanışlığımız isə 1980-ci yət, mənəvi sərvətlərdən məhəbbətlə danışır. Şairin ilhamı ata yurdu, “köçmüş dağ kəndinin nəğməsi” üstündə, “arxasında illərdə Bakıda oldu. Uzun illər eyni nazirlikdə işlədik. Birlikdə məğrur duran qayalar, bulaqlar” üstündə köklənib. “Qızımla bir neçə dəfə xarici ölkədə rəsmi səfərdə olduq. Son iki ildə isə ata-baba ocağında” və “Zəngəzur” silsiləsindən bəzi nümunə- bir şeir kitabının və onun rəhbərliyi ilə hazırlanmış bir neçə lər bu cəhətdən diqqəti cəlb edir. siyasi publisistik kitabın redaktoru olmuşam. “Sözün vaxtı” İsa İsmayılzadə, kitabını isə yenicə oxuyub bitirmişəm. Aramızda səmimi qard- şair aşlıq münasibətləri yaranıb. Belə ki, Hidayət müəllimin şəxsiy- yəti və yaradıcılığı haqda mülahizə yürütməyə kifayət qədər Hidayətin əsərləri çap edilir, oxucu qapısını açır, təbliğat- mənəvi əsasım var. sız da yayılır. Onun şeirləri aktyor ifasında, musiqi bəzəyi ilə Hidayət müəllimin parlaq siması gözlərimin önündən bir efirlərdən, ekranlardan gözə soxulmur. an içində bax beləcə gəlib keçdi. Ürəyimdə deyə bilmədiyim Hidayət sadə və səmimi poetik dünyası olan, dədə-baba hələ neçə-neçə fikirlər qaldı. Bu, mənim gələcək üçün çiynim- ədəb-ərkanına hörmət bəsləyən, böyük-kiçik tanıyan, xalqımı- də qalan borc yüküdür. Sağlıq olsun! zın taleyinə, Vətənin başına gələn bəlalara biganə qalmayan, Hidayət müəllimə bağışlamaq istədiyim kitabın tituluna klassik sənət yolumuza bağlı bir şairimizdir. aşağıdakı sözləri ərklə, ürəkdən yazdım: İlyas Tapdıq, Millətimiz üçün böyük Nəriman Nərimanovun qeyrətli şair mənəvi xələfi, şəxsən mənim üçünsə ləyaqət abidəsi olan bö- 63 64 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò yük qardaşım Hidayət müəllimə yeni kitab sevincləri və yurd- Xalqlarımızın layiqli və görkəmli oğullarının şəxsi dost- yuva yanğısı ilə... luqları hamıya məlumdur. M.F.Axundov və Akaki Seretelinin Səfalı Nəzərli, dostluq münasibətlərini qeyd etmək yerinə düşərdi. Bu ənənə naşir-publisit xalqlarımızın ən ağır dövrlərində də davam etdirilmişdir. Səməd Vurğunla Georgi Leonidze, Hidayət Orucovla Quram Vaxtılə İrəvanda yaşayarkən İrəvan Azərbaycan Teatrına Pancikidze bu gözəl ənənənin parlaq davamçılarıdır. uzun müddət rəhbərlik etmiş şair-dramaturq Hidayət yenə də Eduard Şevardnadze, bu kollektiv üçün ən doğma insanlardan və müəlliflərdən biri Gürcüstanın sabiq Prezidenti sayılır. Elə ona görə teatrın yaradıcı kollektivi böyük həvəs və məhəbbətlə onun əsərlərinə səhnə həyatı verməkdən məmnun- Sözsüz ki, “Sənsiz” kitabının təqdimat mərasimindən sonra luq duyur. Kolektiv Hidayətin “Durnalar qayıdanda” adlı iki- Hidayət müəllim Gürcüstana gələndə ona bu tədbir barədə danı- hissəli dramını da böyük ustalıq və peşəkarlıqa hazırlayaraq öz şacağam, kitabla bağlı daha geniş tədbir keçirəcəyik. Yəqin tamaşaçılarına təqdim etdi. İstər tamaşanın premyerasında, Azərbaycan televiziyası da ona bu barədə məlumat verəcəkdir. istərsə də sonralı baxışlarda tamaşa salonu həmişə dolu olurdu. Bizlərdə deyərlər ki, Allah üçdən deyib: Hidayət müəllimin gür- Tamaşaçılar bu əsərə gah Akademik Milli Dram Teatrının, gah cü dilində artıq iki kitabı çıxıb, üçüncü də hökmən çıxmalıdır. da Musiqili Komediya Teatrının səhnələrində baxmaq məcbu- Aleksey Gerasimov, riyyətində idilər. Qaçqınlıq həyatının ağır dönəmlərini yaşayan Gürcüstan Prezidentinin milli məsələlər üzrə teatrın yaradıcı kollektivi bu qeyri-adi şəaraitin müqabilidə bir sabiq köməkçisi, professor daha öz varlığını, amalını, gücünü və sənət eşqini təsdiq etdi. Flora Xəlilzadə, Mənə göndərdiyin “Cansuğ Çarkvianiyə məktub”u oxu- Əməkdar jurnalist dum. Çoxdandır buna bənzər heç nə oxumamışdım. Təkəbbür məndən çox uzaqdır, buna görə də mən çox əziz olan və səda- Vəzifə, mənsəb bəzən insanları dəyişdirir. Xoşbəxtlikdən, qətlə yazılmış həmin dost kəlməsini iki qardaş xalqın sevgisi sə- bunu Hidayətə şamil etmək mümkün deyil. Kitabdakı müsa- viyyəsində anladım. Əsas deyilənlərdir, əsas şairin qəlbindən hibələrinin birində o belə deyir: “Mən həmişə harada, hansı çağlayıb gələnlərdir, qaldı o ölməz sətirlərin kimə ünvanlanması işdə olmuşamsa, xalqıma bir vətəndaş kimi xidmət etmişəm.” məsələsi, bunun oxucu üçün heç bir əhəmiyyəti yoxdur. Bəli, Vətəndaş anlayışı şair, nasir, dramaturq anlayışından üs- başlıcası minnətdarlıq hissi ilə yoğrulmuş məhəbbət, heyranlıq tündür. Əgər vətəndaş eyni zamanda həm şair, həm də nasir və və milli ruhdur, o milli ruh ki, sənin hər abzasının önündə milli dramaturqdursa, o, ikiqat vətəndaşdır və deməli, ikiqat ədibdir. bayraq kimi gəlir. Amma bir məndən soruşsunlar, bu milli mək- Eynən Hidayət kimi. tubun başlığında öz əksini tapan həmin ithaf mənim üçün başlıca Ramiz Əsgər, məsələ idi ya yox? Sevindimmi? Sevindim, o söz deyil, mən öz professor, publisist həyatımda belə hörmət, belə izzət çox nadir hallarda görmüşəm. Məktubu oxuyanda əvvəl özümü itirdim, görəsən, bu imza- nın sahibi başqa bir ölkənin övladıdır, yoxsa mənimlə yan-yana 65 66 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò yaşayan Gürcüstana canıyananlıq edən, vətənimin qayğısını Hidayət öz xalqının, türk dünyasının böyük vətənpərvəri- çəkən bir şəxsiyyətdir. dir, gözəl şairidir. O, bizi dəstəkləyir, bizə yardım edir. ...Təkcə öz adımdan deyil, bütün gürcü xalqının adından sə- Mişşi Yuxma, nə dərin təşəkkür edirəm. Mənə ünvanlanmış o məktub bütün Xalq şairi (Çuvaşıstan) Gürcüstana məxsusdur. Məni düzgün başa düş, ucadan deməli- yəm ki, əgər Allah-Taala yaradandırsa, həm də uca Tanrı bu Hidayətin poeziyasıyla da, onun özüylə də hər görüş mə- heyrət doğuran sözü və qabiliyyəti insana – yazıçıya bəxş etmiş- nim qəlbimin milli bayramıdır. dirsə, sən həqiqətən də fələyin verdiyi “yaradıcı” sözünü doğrul- Rəsul Həmzətov, dursan. Böyük siyasət ictimai rəydən ayrı ola bilməz, ictimai Xalq şairi (Dağıstan) rəyi isə yazıçı - Tanrının yer üzünə göndərdiyi yaradan yaradır, Azərbaycan, bəlkə də türk dünyasının ən çox şair yetişdi- formalaşdırır. rən bir bölgəsidir. Bu diyar Nizami, Füzuli, Nəsimi, Xətai kimi Cansuğ Çarkviani, şah əsərlərini yetişdirib, türk ədəbiyyat aləminə bəxş etdiyi şair (Gürcüstan) üçün nə qədər öyünsə, yenə azdır. Adını andığımız və anmadı- ğımız şairlərimizin büllur bulağından su içən yüzlərlə, minlərlə Hidayətə sonsuz sevgimdən danışa bilmirəm, çünki əsl şairimiz yetişmişdir. Onlardan biri də Hidayət Orucovdur. Mən sevgi şərh olunmur. Onu da ayırd edə bilmirəm ki, Hidayətin onunla hələ Sovetlər Birliyi dağılmazdan öncə 1988-ci ildə poeziyasını çox sevirəm, yoxsa özünü? Mənə elə gəlir - Azərbaycana getdiyim zaman tanış olmuşam. Son dərəcə kübar, Hidayətin poeziyası elə onun özüdür. zərif qəlbli və alicənab bir insan olan Hidayət bəyə elə ilk ta- Quram Pancikidze, nışlıqdan isnişdim və aramızda əbədi bir dostluq başladı. Aradan Gürcüstan Yazıçılar İttifaqının sabiq sədri keçən illər bu dostluğu daha da möhkəmlətdi. Şeirlərindən bir çələng hazırlayıb təqdim etdiyimiz “Ata Hidayətin “Sənsiz” kitabının tərtibçisi Leyla xanım Eradze qəbri” adlı kitabda sizləri Hidayət bəyin iç dünyası ilə az da ol- mənə bu şeirləri tərcümə etməyi xahiş edəndə, ondan əvvəlcə sa, tanış edə biləcəyimi zənn edirəm. Orada Vətənindən, xatirə- məni orijinalla tanış etməyi xahiş etdim. Çünki nə danaq, əv- lərlə dolu ata-baba yurdundan uzaq düşmüş bir ürəyin hayqırtı- vəllər biz bir-birimizin əsərlərini əsasən şeirin yox, nəyinsə xa- larını görəcəksiniz. Hidayət bəyin zəngin poetik dünyasını Tür- tirinə çevirmişik. Mən o cür tərcümədən daim boyun qaçırardım. kiyə oxucularına çatdıra biləcəyimdən özümü bəxtiyar sayıram. Bu dəfə isə orijinalı oxudum, qəlbən bəyəndim və tərcüməyə Seyfəddin Altaylı, də girişdim. publisist (Türkiyə) Hər şeydən başlıcası - orijinaldır. Hidayətin poeziyası Hidayət müəllimlə mənim tanışlığım 10 ilə yaxındır. Bu il- dərindir, düşündürücüdür, mənalıdır. lər ərzində hər dəfə mən Hidayət müəllimlə görüşəndə onun Mziya Xetaqur, Azərbaycan xalqı üçün dəyərli mədəniyyət xadimi və millətse- şair (Gürcüstan) vər olduğunun şahidi olmuşam. 67 68 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

Hidayət müəllim böyük şair, publisist və dramaturqdur və mən böyük qürur duyuram ki, onun əsərləri ilə yaxından tanış olmuşam. Onu da qeyd etmək istərdim ki, Hidayət müəllimin əsərlərini Almaniyada maraqla oxuyurlar və sevirlər. Əsərləri ƏSƏRLƏRİ təkcə Şimali Azərbaycanda deyil, Cənubi Azərbaycanda da, Təbrizdə, Ərdəbildə də sevilərək oxunur. 1970 Mən hər dəfə Bakıya gələndə və Hidayət müəllimlə görü- 1. Məni səsləyəndə [Mətn]: şeirlər və poema /Hidayət; şüb söhbət etdikdən sonra Azərbaycana olan məhəbbətim daha red. İ.S.Məmmədov.- İrəvan: Ermənistan, 1970.- 43 s. da artır. Mən, vətənini ürəkdən sevən mədəniyyət xadiminə, Kitabın içindəkilər: Daim yaşayacaq bircə şeirim var; Lal Hidayət müəllimə səmimi qəlbdən cansağlığı, uzun ömür, Neva; İmtahan - həyat; Cəsarət; Qiymət; Qoca; Dilxor qaya, lal Azərbaycan xalqına xidmətində yeni uğurlar arzulayıram. şəlalə; Ata; Ürək; Sənsiz bu dünyaya ayaq açmışam; O, məni Rza Talebi-Dəryani, səsləyəndə; Qara pencək; Məni bağışla; Əsər vurhavurla payız Köln Tətbiqi Elmlər Universitetinin yelləri; Söyüd; Mənim məhəbbətim; Deyirlər, gizlətmə professoru (Almaniya) məhəbbətini; Hicran; A qardaş, de, bahar kimə gərəkdir?; Ata qəbri; Zəngəzur; Gəlin, dostlar; Mən kiməm?.

1973 2. Məhəbbət qocalmır [Mətn]: şeirlər və poema /Hidayət; red. İ.Məmmədov.- İrəvan: Ermənistan, 1973.- 126 s. Kitabın içindəkilər: Ələsgər dərsi: Azərbaycan şeiri; Ələsgər dərsi; Ürək yumruq boydamı?!; Mən belə yaşayıram; Baba töhfəsi; Üç elin dərdi; Ani düşüncə; Cəsarət; Həkimlə söhbət; Kifayətin monoloqu; Çepovani; Elegiya; Dayanacaq; Deyirlər, iti dili; İlk qədəmin mübarək!; Sənin ömrün; Qiymət; “Şairəm” demə; Robert Fişerə açıq məktub; Mənim dostlarım; Qoca; Alatoranda. Ata-baba ocağında: Ötən gündən çox yazıram, eləmi?; Atasızlar; Anam qocalır; Hamı bu dağları piyada gəzər; Meğri; “Qızımla ata-baba ocağında” dəftərindən: 1.Babalar; 2.Maralzəmi; Payızla qış arasında. İllər – düşüncə- lər: Məndən sonra; İllər calaşdıqca, ömür ötdükcə; Dağlar və mən; Təzə il düşüncələri; Xoş gəlmisən, şaxta baba, xoş gəlmi- sən təzə ilim; Bakı -Yeni il; Yalanların ad günü; Mənim düşün- cələrim göylərdən dərin. Məhəbbət qocalmır: İmtahana qayıdaq; Məhəbbət; Qayıdacaqsan; Ömür necə ötür, gün necə 69 70 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò keçir?; Hicran günlərində kədərlənmə, gəl; Axı, mən nə deyim tançıya imzalı cavab; Bir “şairə”; Sabaha çox var; Ucalmağa sənin adına?; Qoy lap aləm eşitsin; Sən fərəh yığnağı, nəğmə haqqın varsa...; Hardasa bir bədxah...; Yaxşı ki... Lermontovlu qaynağı; Qızlar; Uzaqlı-yaxınlı haraya getsən; Acıqlı dinmə- sətirlər: Məşuqa təpə deyərdilər; Lermontovun duel yerində; rəm ömrümdə sənə; Xəyalla dolandım, xəyalla gəzdim; Öm- Ev-muzey; Lermontovu düşünəndə; Pəncərəmdən Avropanın rümdə demərəm yoruluram mən; İlk eşqin son nəğməsi; Ala- ağ zirvəsi görünür; Qışda gedin şimala; Pyatiqorskidə; Dəmir- göz, bəstəboy bir sadə qızsan; Aldərə axşamları; Məni bağışla; dağı. Bir az gözləyin məni: Bir çəmən xalıyam...; Yatır körpə- Qayıtdı (poema). lərim...; Qara çaylaq daşı nəğmələşəndə...; Ad günündə; Şah- mat taxtası önündə; Bir az gözləyin məni. Poemalar: Ata 1977 qəbri; Zəngəzur; Mən kiməm? 3. Bir az gözləyin məni [Mətn]: şeirlər və poemalar 4. Bir teatrın üç aktyoru [Mətn]: [C.Cabbarlı adına İrə- /Hidayət; ön söz B.Vahabzadə; red. Ə.İrəvanlı.- İrəvan: Sovet van Dövlət Azərbaycan Dram Teatrı] /Hidayət; red. S.Qədimo- Yazıçısı, 1977. - 180 s.: 1 v. şək. va.- İrəvan: Ermənistan Teatr Cəmiyyəti, 1977.- 60 s.: 3 v. şək. Kitabın içindəkilər: Əbədiyyət: Vəzn sərbəstliyi - fikir Kitabın içindəkilər: 1.Məmmədbağır Qaraxanov; 2.Abbas- sərbəstliyi... (B.Vahabzadə); Bir ömür istəyirəm; Vətən; Tor- qulu Tağıyev; 3.Cəmil Əliyev. paq; Günəş; Səməd Vurğun qitəsi; Çili; Nizaminin məqbərəsi önündə; Salam dünya; Zəfər yollarında; Heykəl; Susmasa bir- 1978 yolluq güllə səsləri; Səngərlər; Səslən gitara, səslən!..; Dili- 5. Dənizi harayladım [Mətn]: şeirlər /Hidayət; red. canda; Dərələr qovuşanda; Nevada; Coğrafiya dərsində; Divar- Ç.Əlioğlu; rəssam Y.Salnikov.- Bakı: Gənclik, 1978.- 33 s. lar dağlardan ayırır məni; Puşkinə; Gürcüstan dağlarında; Ana Kitabın içindəkilər: Əbədiyyət monoloqu; Səməd Vurğun gözləri; Oxuyun qızlar; Əbədiyyət monoloqu. Məhəbbət: Çeş- qitəsi; Çepovani; Torpaq; Ev muzey; Qoca; Yatır körpələrim...; mələr...; Üç nöqtə; “Vəfaya məktublar”dan; Mən elə bilir- Cəsarət; Bir az gözləyin məni; Qiymət; Aşıq Ələsgər; Mən dim...; Məndən uzaqlaşma...; Nəğmə haqqında nəğmə; Bu belə yaşayıram...; Həsrət; Dağlar və mən; Bir çəmən xalı- qalanın qülləsinə...; Qara pencək; İnad. Qürur. Məhəbbət; Sən yam...; Dənizi harayladım...; Bu görüşdə; Odessa zarafatı; Ana və o; Deyirsən...; Gündə yüz nəğmə...; Ayrılıq; Sən dedin... gözləri; İmtahana qayıdaq; Tarzən fikrə dalıbdır...; Sabaha çox Həsrət: Anama məktub; Uşaqlıq, haradasan?; Belə böyümü- var...; Ömür necə ötür, gün necə keçir?..; Məhəbbət yoxsa...; şəm; Görsən tanımazsan...; Geriyə qayıtmaq istəyirəm...; Həs- Düşüb yaddaşımın cığırlarına... rət; Cığırlar yön alır dağa, arana; Sənsizliyin həyəcanı; Altı ay qələmi almadım ələ; Yoxsan...; Qatardan məktub. İnsan: Ro- 1981 mantika; Dəniz. Sahil. İnsan; İnsan, diqqətli ol...; Ürəyim 6. Eviniz analı olsun [Mətn]: şeirlər və poemalar /Hidayət; hardadır, özüm hardayam?; Sənin adın; Gürcü qızı Eteri; red. Cavad Zeynal; rəssam A.Məmmədov.- Bakı: Yazıçı, Yağışda kövrəlirəm...; Gizlətmə; Olmur; Kişilik meydanında; 1981.- 101 s. Yol gedirəm; Qayğılı görünsəm...; Dincərlikdən qayıdarkən; Kitabın içindəkilər: Zəfər yollarında: Altmış ildir; Salam, Nəğməli ürəklər...; Bədgümanlıq; Ağacsansa - çinar ol; Tək dünya; Çili; Qara çaylaq daşı nəğmələşəndə; Zəfər yollarında; ömürdən ötən günləri sayma; Öyünmə... öyün!; İmzasız böh- Yaman qəribəymiş taleyin işi; Şahmat taxtası önündə; Yaxşı 71 72 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò ki; Nəğmə haqqında nəğmə; Dilicanda; Elegiya; Gürcüstan dünyada, belə...; Hələ dünya sənindir; Odessa zarafatı; Nadan, dağlarında; Alatoranda; Altı ay qələmi almadım ələ; Yenə ağrı- gün gələcək, bəbəklərində... Uşaqlıqla üz-üzə: Doğmalıq; ların susmaz, inləyər; Kişilik meydanında; Ağacsansa - çinar Köçmüş dağ kəndinin nəğməsi; Bu görüşdə; Ata evində; ol; İmzasız böhtançıya imzalı cavab; Məndən sonra; Sən də Zəngəzurludur; Rəhim çoban, düzün deyim, bu dağlar...; Uşaq- şəfqət bacısısan. Eviniz analı olsun: Vətən; Eviniz analı ol- lıqla üz-üzə (poema-monoloq); Bayatılar. Yollar qurtaran sun; Anama məktub; Azərbaycan şeiri; Nizaminin məqbərəsi deyil: Petefi ilə söhbət; Balatondan məktub; Oxşarlıq; Salamat önündə; Qatardan məktub; Kövrək ləpələrdə şərqilər, sözlər; qal; Tanımadın; Ürəyində Zənginin çınqıllı zümzüməsi…; Nəğməli ürəklər ana bətnindən; Heykəl; Ürəyim; Sənin adın. Mürvət, düz sür, mənzil uzaq..; Bu yol hayana gedir... Sev- Ata yurdunda: Köçmüş dağ kəndinin nəğməsi; “Qızımla ata- mək... asan deyildir: Neyləyim? Taleyin hökmü imiş bu...; baba ocağında” dəftərindən: 1.Babalar; 2.Maralzəmi; Uşaqlıq, Sevmək... asan deyildir; Bəlkə biz görüşdük bir gün hardasa...; hardasan?; Ata yurdunda; Zəngəzur 1.Harda xəstələnsəm; Bunun adı ayrılıqmı...; Min qönçənin burnu birdən qanadı...; 2.Təbiət tərifləyib; 3.Babamın yaşıdı, mənim-yaşıdım; 4.Pa- Düşüb yaddaşımın çığırlarına...; Günəşin qiyməti bilinər- yızla qış arasında; 5.Zəngəzurdur; Belə böyümüşəm; Çeşmələr dimi...; Vəfaya təzə məktublardan. qovuşanda; Atasızlar. Məşuq dağında: Lermontovun duel ye- rində; Pəncərəmdən Avropanın ağ zirvəsi görünür; Lermon- 1984 tovu düşünəndə; Səslən, gitara, səslən; Dəmirdağı. Sevgi sətir- 8. İrəvanda xal qalmadı [Mətn]: Dramaturgiya, nəsr, ləri: Sənsizlik; Mən elə bilirdim sevdalı nəğmən; Görsən tanı- publisistika /Hidayət; red. İ.S.Məmmədov.- İrəvan: Sovet mazsan; Qayıdacaqsan; Vəfaya məktublar; İlk eşqin son nəğ- Yazıçısı, 1984. - 288 s. məsi; Neyləyim, taleyin hökmü imiş bu; Məni bağışla; Sən, Kitabın içindəkilər: Dramaturgiya: Məhəbbət yaşayır mən, o...; Bəlkə biz görüşdük bir gün hardasa; Geriyə qayıt- hələ; Məni qınamayın; Bu dünyanın adamları. Nəsr: Ömürdən maq istəyirəm mən; Sən illərin işıqlısı; Oxuyun, qızlar; Ata uzun gecə; İrəvanda xal qalmadı. Publisistika: Almaniya qəbri (poema). dəftəri.

1982 1986 7. Zirvə cığırı [Mətn]: şeirlər /Hidayət; red. Ə.İrəvanlı.- 9. Qatardan məktub [Mətn]: şeirlər /Hidayət; ön söz İrəvan: Sovet Yazıçısı, 1982.- 150 s. N.Xəzri; red. İ.Türkay; rəssam N.Bəydəmirov.- Bakı: Yazıçı, Kitabın içindəkilər: Zirvə cığırı: Ömür; Vətən; Ürəyim; 1986.- 159 s. Altmış ildir; Çoxdan bura düşməmişdi...; Nəğmə həsrəti; Kitabın içindəkilər: “Ömrün qatarı yol gedir” (N.Xəzri); Çinar; Kövrək ləpələrdə şərqilər, sözlər; Matenadaranda; Qo- Poeziya, mənim sənə imtahanım var. Ömrüm çatacaqmı o bustan; Dibsiz Cermuk dərəsiylə bir çay axar...; Gedək Zən- şeiri yazam?: Mənim qabaqda çox imtahanım var...; Ömrüm gəzura; Ümid ver; Zirvə cığırı; Səhərin on yaşı; Göygöl qaldı çatacaqmı o şeiri yazam?; Araz qırağında...; Mənim bu dün- arxada; Xoş gəldin, ad günüm. Belə işlər olur dünyada...: Ən yayla...; Niyə belə leysan tökdü; Şahmat oynayıram; Gələn ağır itkidir dünyada; Mənə öyrətdiniz... məndən gizlətdiniz; əsrlərlə yarışan insan; Marşal Jukov; Üç dayanacaq; 2x2=6; Möcüzə; Etiraf; Ürəyi xəstələr ürəklə dinər...; Belə işlər olur Qəsrlər, şairlər; Macal; Ömür; Ümid ver; Şeirim, bağışla; Mən 73 74 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò bu qışın; Zirvə cığırı; Futbol; Məni sevməyən kəs. Gərək Kitabın içindəkilər: Nəsr: Ömürdən uzun gecə; İrəvanda kəndimizdən çıxmayaydım heç: Araz qatarı; Gərək kəndi- xal qalmadı; Günorta; Tamaşadan sonra. Publisistika: Bura- mizdən çıxmayaydım heç; Doğmalıq; Rəhim çoban, düzün dan min atlı keçdi; Əsl vətəndaş kimi; Həqiqət kar deyil; deyim; Zəngəzurludur; Çoxdan bura düşməmişdi; Dibsiz Sözün vaxtı; Nəsillərin yadigarı; Yarımçıq qalan dialoq; Cermuk dərəsiylə; Mənim çaylarımın; Həsrət; Hələ bilməyəy- Qorqud Dədə, xoş gəlmisən səhnəmizə; İlyas Əfəndiyevə dim dünyada nə var; Qayıda biləydim, Bəhram müəllim; Mənə məktub; Şairlər dramaturgiyaya gəlirlər, söz rejissorlarındır. öyrətdiniz, məndən gizlətdiniz; Görüş; Taleyin göndərişi; Bəlkə... ayrılmamışıq; Uşaq təmizliyi; Dağlar, səndən; Sanma; 1992 Məni gözləyən var; Belə işlər olur; Sən; Hələ dünya sənindi. 11. Doxsanıncı il [Mətn]: şeirlər /Hidayət; red. İ.Türkay; Şair, tənha qalsan, vüqarla dolan: Matenadaranda; “İrəvan- rəssam N.İsmayılov.- Bakı: Yazıçı, 1992.- 360 s. dan ayrılarkən” dəftərindən; Vida anları; Köhnə evimə; Ömür Kitabın içindəkilər: Bizim bu günlərin...; Doxsanıncı il; monoloqu; Dağlar, sahillər; Salam, Qobustan; Soruşma hara- Doxsanbirinci il; Bir qoşun əzrayıl; Aşkarlıq; Qələmini qanına lıyam. Xoş gəldin, ad günüm, xoş gəldin: Mənim doğuldu- batıran şair; Padşahlar, şairlər; Xəlil Rza; Uşaqlıq şəkillərimə; ğum il; Xoş gəldin, ad günüm; Bir çəmən xalıyam; Səhərin on Həqiqət; Elə yaman demisən ki; Qoca tülüngü; Sətirlər üstündə yaşı; Xəzərin ad günü; Avtoportret - 82; Avtoportret – 83. Bu titrəyir yolum; Doxsan birinci il kəsdi qapımı. Didərginlər: məktubum yolda itsə yaxşıdır: İmzasız məktublar gələr Didərginlər; Məmməd Araza məktub; Doğma ocağından didər- adıma; Gərək o dağları sənsiz gəzəydim; Düz bir qərinəlik; Bu gin düşdün; Gərək kəndimizdən çıxmayaydım heç; Köçmüş məktubu; Ey qubarlı; Bu məktubda; Sona çatdı; Mən elə dağ kəndinin nəğməsi; Soruşma haralıyam; Salam, Qobustan!; bilirdim; Bu qatarın; Dedin ki, ölərəm; Mən yalçın qayadan...; Doğmalıq; Zəngəzur; Ata yurdunda; Bu görüşdə; Uşaqlıqla üz- Kaş ki, sevməyəydik; Mənim umacağım; Geriyə qayıtmaq üzə; Mığrı bayatıları. Ömür monoloqu: Azərbaycan şeiri; istəsən; Bunun adı ayrılıqmı?; Qaya çiçəkləyər; Sən qüzeyin; Cəsarət; Qoca; Qiymət; Ağacsansa - çinar ol; Ömür necə ötür, Ayrılanda yana-yana; Nə yaman ləngidi; İnsan çox yaşasa; gün necə keçir?; Məndən sonra; Qobustan; Əbədiyyət mono- Məni bu gün düşün; Cavab gözləsəm də; Çeşmələr; Hərdən loqu; Ömrüm çatacaqmı o şeiri yazam?; Nizaminin məqbərəsi xatırla məni. Vətən yer üzündən böyük görünür: Dostum önündə; Gələn əsrlərlə yarışan insan; Səməd Vurğunun qitəsi; yad diyardan; Bu yol; Praqada qar; Pani Lyudmila; Vətən 2x2=6; Çepovani; Heykəl; Üç dayanacaq; Kifayətin monoloqu; həsrəti; Nənə, bir nağıl söylə; Petefi ilə söhbət; Balatondan Araz, qırağında doğuldum; Təbrizə bomba atdılar; Araz qatarı; məktub; Salamat qal; Mürvət, düz sür; Ürəyində Zənginin...; Torpaq; Dərələr qovuşanda; İstisuyun dərəsiylə bir çay axar; Tanımadın; Oxşarlıq; Çinar; İlk dəfə... Rəhim çoban, düzün deyim, bu çəmən; Mən sizdən yazıram, qızlar, a qızlar; Oxuyun, qızlar!; Zirvə cığırı; Mürvət, düz sür, 1989 mənzil uzaq; Bu yol hayana gedir?; “Şairəm” demə; Kövrək 10. Sabaha çox var [Mətn]: povestlər və publisistika ləpələrdə şərqilər, söylər; Nəğməli ürəklər ana bətnindən; /Hidayət; red. İ.Hümbətov; rəssam Ə.Məmmədov.- Bakı: Səslən, gitara, səslən!; Çinar; Möcüzə; Yol gedirəm; Ömürdən Yazıçı, 1989.- 408 s. ötüşən günləri sayma; Qəsrlər, şairlər; Marşal Jukov; Susmasa biryolluq güllə səsləri; Çili. Mən belə yaşayıram: Mən belə 75 76 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò yaşayıram; Poeziya, mənim sənə imtahanım var; Qatardan qət bacısısan, o da; A qardaş, de, bahar kimə gərəkdir; Coğra- məktub; Ötən gündən çox yazıram, eləmi?; Ümid ver, mənə!; fiya dərsində; Bir ömür istəyirəm; Ata qəbri; Odessa zarafatı; Gah payız olursan, gah da ki, bahar; Hamıdan çox ürəyimə ərk Hələ dünya sənindi. Mən də sevirmişəm bir zaman, Allah!: etmişəm; Şahmat taxtası önündə; Şahmat oynayıram özümlə Qara pencək; Məhəbbət; Uzaqlı-yaxınlı haraya getsən; Xəyalla hər an; Boş ürək, ağ gödən, rəzil kəslərə; Dilxor qaya, lal dolandım, xəyalla gəzdim; lk eşqin son nəğməsi; O məni səslə- şəlalə; İllər calaşdıqca, ömür ötdükcə; Qaya çaylaq daşıyam; yəndə; Bəlkə biz görüşdük bir gün hardasa; İmtahana qayıdaq; Xoş gəldin, ad günüm; Türkiyə, mən sənin nəyini gördüm?; Mənim umacağım nə idi, axı?; Bu məktubu verirəm bu çapara; Macal; Niyə belə leysan tökdü, qış günü?; Sevgi məktubları Bu qatarın adı yoxmuş sən demə; Kaş ki, sevməyəydik bir- gəlir adıma; Sanma artıq uçdun ulduza, aya; Sən bu tülüngü- birimizi; Hərdən xatırla məni; Əsər vurhavurla payız yelləri; nün kitabına bax; Belə işlər olur, dünyada, belə; Hərdən... öz Qaynar bulaq olsun hər insan ömrü; Deyirlər gizlətmə məhəb- kölgəmi qamçılayıram; Giley-güzarını saxla, sən Allah; Sən bətini; Hicran; Sənsiz bu dünyaya ayaq açmışam; Sənsizliyin arxa istəsən - dağa arxalan; Bir çəmən xalıyam, başdan ayağa; həyəcanı; Romantika; Geriyə qayıtmaq istəyirəm mən; Görsən Bir az gözləyin məni; Sabaha çox var; Bədgümanlıq; İmzasız tanımazsan; Üç nöqtə; İnad, qürur, məhəbbət; Sən və o...; Qa- böhtançıya imzalı cavab; Ürəyim hardadır, özüm hardayam; yıdacaqsan; Sən illərin işıqlısı; Düşüb yaddaşımın cığırlarına; Divarlar dağlardan ayırır məni; Alatoranda; Yaman qəribəymiş Neyləyim? Taleyin hökmü imiş bu; Bunun adı ayrılıqmı?; Min taleyin işi; Yaxşı ki; Altı ay qələmi almadım ələ; Yenə qönçənin burnu birdən qanadı; “Vəfaya məktublar”dan; Vəfa- ağrıların susmaz, inləyər; Nəğmə haqqında nəğmə; Ən ağır ya təzə məktublar; Bu qalanın qülləsinə qalxmalıydıq biz ha- itkidir dünyada; Göygöl qaldı arxada; Hardasa bir bədxah içini çansa; Qayğılı görünsəm, əzizim, nə küs; Geriyə qayıtmaq yeyir; Dostum Kazıma; Avtoportret - 82; Avtoportret - 83; istəsən əgər; Düz bir qərinəlik yoxuşlu yoldur; Dedim ki, ölə- Uşaqlıq, haradasan?; Mənim doğulduğum il; Dağlar, səndən rəm... biz qovuşmasaq; Gərək o dağları sənsiz gəzəydim; Ayrı- enə-enə ucaldım; Məni sevməyən kəs; Mən bu qışın; Şeirim, landa yana-yana əl elədin hey; Bəlkə görüşməyək... Beləymiş bağışla; Vətən həsrəti; Praqada qar; Nə yaman ləngidi bu ilin qərar?; Yaxşı ki, sən gəldin; Elə bilə-bilə qocalacağıq; Məni yazı; Nənə, bir nağıl söylə; Petefi ilə söhbət; Balatondan bağışla. məktub; Oxşarlıq; Salamat qal!; Dəmirdağı; Tanımadın? Din- cərlikdən qayıdarkən; Mən kiməm? Eviniz analı olsun: Eviniz 1995 analı olsun; Dostum yad diyardan zəng çaldı bu gün; Anam 12. Həsrət [Mətn]: şeirlər /Hidayət; red. İ.Türkay; rəssam qocalır; Vətən; Çeşmələr ömrünü çaya qatarmı?; Ana gözləri; T.Tahirov.- Bakı: Kitab Cəmiyyəti, 1995.- 76 s. (latın qrafikası Anama məktub; Alovlu çıxışlar düşdü araya; Ata; Həsrət; ilə) Atasızlar; Belə böyümüşəm; Səhərin on yaşı; Zəfərə; “Qızımla Kitabın içindəkilər: Ömür necə ötür, gün necə keçir?..; ata-baba ocağında” dəftərindən. İmtahan-həyat: İmtahan- Sənin nəyin vardır qələmdən özgə?; Mən belə yaşayıram...; həyat; Qayıda biləydim, Bəhram müəllim; Mənim qabaqda çox Gərək kəndimizdən çıxmayaydım heç; Həsrət; Köçmüş dağ imtahanım var; Mənim bu dünyayla nə savaşım var?; Ələsgər kəndinin nəğməsi; Didərginlər; Məmməd Araza məktub; Dağ- dərsi; Salam, dünya!; Mənə öyrətdiniz... məndən gizlətdiniz; lar, səndən enə-enə ucaldım...; Sən arxa istəsən - dağa arxa- Taleyin göndərişi; Futbol; Bir ömür kifayət deyil; Sən də şəf- lan...; Rəhim çoban, düzün deyim bu çəmən...; Mürvət düz sür, 77 78 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò mənzil uzaq...; Yenə ağrıların susmaz, inləyər...; Yaxşı ki; verirəm bu çapara; Bu qatarın adı yoxmuş, sən demə...; Hərdən Giley-güzarın saxla, sən Allah...; Avtoportret - 83; Araz, xatırla məni; Hicran; Sənsiz bu dünyaya ayaq açmışam...; qırağında doğuldum....; Mənim bu dünyayla nə savaşım var...; Görsən, tanımazsan..; Qayıdacaqsan; “Vəfaya məktublar”dan; Ömrüm çatacaqmı o şeiri yazam; Eviniz analı olsun; Anama Geriyə qayıtmaq istəsən əgər; Bəlkə görüşməyək...; Məni məktub; Anam qocalır; Dostum yad diyardan zəng çaldı bu bağışla; Sən də şəfqət bacısısan; Sevgi məktubları gəlir adıma. gün...; Qiymət; 2x2=6; Sanma artıq uçdun ulduza, aya...; Bu qatarın adı yoxmuş, sən demə...; Bu məktubu verirəm bu 1999 çapara...; Görsən tanımazsan; Şeirim, bağışla. 14. Sözün vaxtı [Mətn] /Hidayət; red. N.Rüstəmli; rəs- sam F.Fərəcov. - Bakı: Şərq-Qərb, 1999. - 676 s. 1998 Kitabın içindəkilər: Nədə yanılmışam və ya “Sözün vax- 13. Hərdən xatırla məni [Mətn]: seçilmiş şeirlər /Hidayət; tı”na ön söz. Şəxsiyyət: Şəxsiyyət haqqında söz demək məsu- red. S.Nəzərli.- Bakı: Göytürk, 1998.- 122 s. liyyəti; Heydər Əliyev və milli siyasət; Biz özümüz də xilas Kitabın içindəkilər: Aşkarlıq: Bizim bu günlərin; Dox- edilənlərin içindəyik; Qurucu Əziz; Dağıstan Respublikasının sanıncı il; Bir qoşun əzrayıl; Aşkarlıq; Padşahlar, şairlər; Xəlil Mahaçqala şəhərində Şeyx Şamilin anadan olmasının 200 Rza; Uşaqlıq şəkillərimə; Sətirlər üstündə titrəyir yolum; illiyinə həsr edilmiş mərasimdə çıxış; O kitab yazılmayacaq; Doxsan birinci il kəsdi qapımı. Ata yurdumda: Didərginlər; Xəlil Rza zindanda; Ölüm ona yaraşmırdı; Ürəkdən gələn söz. Məmməd Araza məktub; Doğma ocağından didərgin düşdün; Zaman: Əsl vətəndaş kimi; Sözün vaxtı; İkinci Əfqanıstan Gərək kəndimizdən çıxmayaydım heç; Köçmüş dağ kəndinin yaradılır? Nə üçün?; Həqiqət kar deyil; Axırı aydınlıq olsun; nəğməsi; Qoca; Ata yurdunda; Dərələr qovuşanda; Zirvə cığırı; “Yenidənqurma” sözü və yenidənqurma özü; Didərginlərə Həsrət; Mənə öyrətdiniz... Məndən gizlətdiniz... Ədəbiyyət məktub; Ağlınızı başınıza yığın; Unutqanlıq faciəmizdir; İn- monoloqu: Azərbaycan şeiri; Cəsarət; Ömür necə ötur, gün sanlıq yaşayırsa; Susdurulmuş həqiqəti dilləndirin; Хalqın necə keçir?; Əbədiyyət monoloqu; Ömrüm çatacaqmı o şeiri taleyi Parlamentdən asılıdır; Gəlin and içək; Biz hələ ki, şəhid yazam; Nizaminin məqbərəsi önündə; 2x2=6; “Şairəm” demə; deyilik; Mənəvi dayaq olaq; Təbriz, sabahın хeyir. Ə.Vəzirova Səslən, gitara, səslən! Avtoportret: Mən belə yaşayıram; açıq məktub; Sözünüzü vaхtında deyin; Əgər səlahiyyətin Ümid ver mənə!; Hamıdan çox ürəyimə ərk etmişəm; Boş yoхsa; İmperiya uçqununda müəmmalı mətləblər çoхdur; Mən ürək, ac gödən, rəzil kəslərə; Dilxor qaya, lal şəlalə; Sanma elə həmin Hidayətəm; Azərbaycan türklərinin hüquqları daha artıq uçdun ulduza, aya; Tülüngü; Bir çəmən xalıyam; Sabaha çoх tapdanıb; Bu gün vəzifə kreslosu rahatlıq üçün deyil; çox var; Bədgümanlıq; İmzasız böhtançıya imzalı cavab; Samurun iki sahili var. Onları etibarlı körpülər qovuşdurur; Avtoportret - 83; Məni sevməyən kəs...; Mən bu qışın...; Tanımadan nə sevmək olar, nə də nifrət etmək; Bir Azərbaycan Praqada qar; Zəfərə; Qayıda biləydim, Bəhram müəllim; Mənim qabaqda çox imtahanım var; Bir ömür kifayət deyil... Respublikası var, onun bir konstitusiyası var, bir bayrağı var Anama məktub: Dostum yad diyardan zəng çaldı bu gün; və bunlar toхunulmazdır; İlin-günün bu vaхtında daha vacib Anam qocalır; Anama məktub; Uşaqlıq, haradasan? Bəlkə mətləblər var; Hər bir kəsin bir anası olduğu kimi, Vətəni də görüşməyək...: Qara pencək; İmtahana qayıdaq; Bu məktubu birdir; Şəhid məzarları - sabaha uzanan qollarımız; Şairlik alın 79 80 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò yazısıdır, dövlət muşaviri - vəzifə; Dünya bilmir ki, bu gün də Kitabın içindəkilər: Ön söz yerinə; Milli lider ehtiyacı; Sumqayıtda erməni yaşayır; Dövlət müşaviri sabiq SSRİ-nin Şəxsiyyət-lider birləşdirici amil kimi; Milli dövlətçiliyimizin ən uzunömürlü teatr direktoru olub, amma baş redaktor da az memarı; Lobbi quruculuğu və Ümummilli Lider amili. işləməyib; Mühacir həyatımız: gerçəklik, problemlər; Azərbay- can haqqında həqiqəti söyləyin; Azərbaycan dövləti ölkə 2002 ərazisində yaşayan bütün хalqların hüquqlarının etibarlı təmi- 16. Heydər Əliyev və Azərbaycanda milli siyasət natçısıdır; Azərbaycanda heç vaхt ayrı-seçkilik olmayıb; Dini [Mətn] /Hidayət; elmi red. Ə.Abdullayev; tərcümə işləri üzrə təbliğat Azərbaycana хarici dövlətlərin təsirini artırmaq məq- red. S.Seyidov.- Bakı: Şərq-Qərb, 2002.- 172 s.- Azərbaycan sədi güdür; Milli məsələdə də həqiqət nazilir, amma qırılmır - və ingilis dillərində. qalib gəlir; Orta məktəbdə oхuyanda komsomola keçməyimlə Kitabın içindəkilər: Ön söz yerinə; Milli lider ehtiyacı; bağlı şeir yazmışdım; Heç bir terrorçu dəstəyə Azərbaycanda Şəxsiyyət-lider birləşdirici amil kimi; Milli dövlətçiliyimizin yer yoхdur; Tariх susan deyil; Torpaqlarımızın işğalında PKK- memarı; Lobbi quruculuğu və ümummilli lider amili; Dünya nın da əli var; Bizi tale yollarımız birləşdirir; Ölkəmizdə milli Azərbaycanlı-larının birinci qurultayı (9-10 noyabr 2001-ci il). münasibətlər qanunvericilik səviyyəsində təsbit olunur; Azər- 17. Ömrümün çəhlimləri [Mətn] /Hidayət; red. S.Nəzər- baycanda milli münasibətlər sahəsində heç bir problem yoхdur. li; burax. məsul B.Süleyman; rəssam A.Hüseynov.- Bakı: Sənət: Uşaqlığın böyüdülmüş şəkilləri; Poetik təsəvvür; Bir Azərbaycan Milli Ensiklopediyası Nəşriyyatı, 2002.- 480 s. şair ömrünün inciləri; Elə borclu; Kitab nəşri və onun qayğı- Kitabın içindəkilər: Mən belə yaşayıram... (Sənə min- ları; Söhbət bütöv Azərbaycandan gedir; Heyrət, ey büt!; Re- nətdaram, məni oyadan!): Mən belə yaşayıram; Dilxor qaya, lal şəlalə; Şahmat oynayıram özümlə hər an; Xoş gəldin ad jissora məktub, yaxud Azərbaycan Teatr Xadimləri İttifaqının günüm!; İnqilabım var; Bir az gözləyin məni!; 2x2=6; Ümid növbədənkənar qurultayında dediklərim və demədiklərim; ver mənə; Ötən gündən çox yazıram, eləmi?; İllər calaşdıqca; Mənə dedilər, öz kitabını çap elə; İki dəfə ikin altı eləyər; Or- Qara çaylaq daşıyam; Macal; Sabaha çox var; Bədgümanlıq; da, Zəngəzur dağlarında ürəyimin məzarı qalıb; Ədəbiyya- İmzasız böhtançıya imzalı cavab; Ürəyim hardadır, özüm tımız, sənətimiz xalqımıza borcludur; Gürcü tostlarını çox hardayam?; Divarlar dağlardan ayırır məni!; Altı ay qələmi sevirəm, amma dediklərim tost deyil; Yaddaş kitabı; Dil xalqın almadım ələ; Yaxşı ki...; Ömrüm çatacaqmı o şeiri yazam?; qəlbinin açarıdır: Yazıçı olsam da yazıçı həyatı yaşamamışam; Yenə ağrıların susmaz, inləyər; Sətirlər üstündə titrəyər yolum; Unudulmaz İnsan; Mən köhnə yazılarımda nəyisə dəyişməyi Hardasa bir bədxah içini yeyir; Mənim umacağım nə idi axı?; xoşlamıram; Bu günüm - uşaqlığımın böyüdülmüş şəklidir; Deyirlər, iti dili...; Avtoportret - 82; Avtoportret - 83; Uşaqlıq, İyirmi ildən sonra. hardasan?; Dağlar, səndən enə-enə ucaldım; Şeirim, bağışla; Dincərlikdən qayıdarkən; Mən kiməm?; Alovlu çıxışlar düşdü 2001 araya; Atasızlar; Belə böyümüşəm; Səhərin on yaşı; Zəfərə; 15. Heydər Əliyev və Azərbaycanda milli siyasət [Mətn] Ata qəbri; Anama məktub; Hamıdan çox ürəyimə ərk etmişəm; /Hidayət; elmi red. Ə.Abdullayev; rəssam S.Şatikov.- Bakı: Möcüzə; Yol gedirəm; Alatoranda; Qatardan məktub; Hər- Şərq-Qərb, 2001.- 160 s.- Azərbaycan və rus dillərində. dən... öz kölgəmi qamçılayıram; Ürək yumruq boydamı?; Mə- 81 82 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò nim dostlarım; Ani düşüncə; Ömür monoloqu. Taleyin göndə- Gərək kəndimizdən çıxmayaydım heç; Gəlin dostlar; Eviniz rişi (Mənə öyrətdiniz... Məndən gizlətdiniz...): Sən demə...; analı olsun; Həsrət; Uşaqlıq şəkillərimə; Zəngəzur; Zəngəzur- Məni gözləyən var; Yatır körpələrim...; Tarzən fikrə dalıbdır; ludur; Bu görüşdə; Uşaqlıqla üz-üzə; Mığrı bayatıları; Üç Dağlar, sahillər; Özün nə yazıbsan?; Giley-güzarını saxla, sən dayanacaq; Rəhim çoban, düzün deyim, bu çəmən; “Qızımla Allah!; Kövrək ləpələr də şərqilər söylər; Sanma artıq uçdun ata-baba ocağında” dəftərindən; Ata yurdunda; Doğmalıq; ulduza, aya... Sən bu tülüngünün kitabına bax; “Şairəm” demə; Anam qocalır; Dağlar və mən; Dərələr qovuşanda; Maralzəmi. Hələ dünya sənindi; Elə yalan demisən ki...; Dənizi harayla- Həsrət (Yollara çıxdım ki - bahar gələcək): Dostum yad dım...; Araz qırağında doğuldum; Yağışda kövrəlirəm; Ay diyardan zəng vurdu bu gün; Nə yaman ləngidi bu ilin yazı; üstünə ay gəldi; Köhnə evimə; Mənim çaylarımın mənbəyi Araz qatarı; İstisuyun dərəsiylə bir çay axar; Mürvət, düz sür; çeşmə; Məhəbbət yoxsa...; Robert Fişerə açıq məktub; Hə- Bu yol hayana gedir; Türkiyə, mən sənin nəyini gördüm?; kimlə söhbət; Dayanacaq; Məni sevməyən kəs...; Sən də şəfqət Çinar; Lermontovu düşünəndə; Lermontovun duel yerində; bacısısan...; Ömür necə ötür, gün necə keçir?; Nəğməli ürəklər Pyatiqorskidə; Məşuqa təpə deyərdilər; Dəmirdağı; Tanı- ana bətnindən; Belə işlər; Sən arxa istəsən-dağa arxalan; İllərin madın?; Gürcüstan dağlarında; Pani Lyudmila; Göygöl qaldı qanadı kövrəlmiş yaman; Mənim doğulduğum il; Mənə öyrət- arxada; Romantika; Ürəyində Zənginin çınqıllı zümzüməsi; diniz... Məndən gizlətdiniz...;Taleyin göndərişi; Təzə il düşün- Vətən həsrəti; Petefi ilə söhbət; Oxşarlıq; Balatondan məktub; cələri. Salam, dünya! (Mənim bu dünyayla nə savaşım Salamat qal; Qayıda biləydim, Bəhram müəllim. Xəzərin ad var?): Mən bu qışın; Məmməd Araza məktub; Padşahlar, günü (Hara tələsirdin bəs bu yaşında?..): Xəzərin ad günü; şairlər; Həqiqət; Qobustan; Salam, Qobustan; Soruşma haralı- Praqada qar; Ana gözləri; Xəbərin olmadı...; Xəbərin olmadı yam?; Azərbaycan şeiri; Ağacsansa-çinar ol; Əbədiyyət mono- kədər dağından; Xəzərin sinədaşında yazı; Qəzalar meydan loqu; Mənim bu dünyayla nə savaşım var?; Poeziya, mənim sular; Bu da belə bir arzu. Vəfaya məktublar (Bu məktubum sənə imtahanım var; Qəsrlər, şairlər; Nizaminin məqbərəsi yolda itsə yaxşıdır): Bu məktubu verirəm bu çapara; Bu qata- önündə; Gələn əsrlərlə yarışan insan; Çepovani; Heykəl; Zəfər rın adı yoxmuş, sən demə; Gərək o dağları sənsiz gəzəydim; yollarında; Səngərlər; Marşal Jukov; İnsanlar, sayıq olun; Neyləyim?; Bunun adı ayrılıqmı?; Qayğılı görünsəm, əzizim, Səməd Vurğunun qitəsi; Torpaq; Təbrizə bomba atdılar; Mən nə küs; Ayrılanda yana-yana əl elədin hey; İmtahana qayıdaq; sizdən yazıram, qızlar, a qızlar!; Oxuyun, qızlar; Zirvə cığırı; Sənsizliyin həyəcanı; Geriyə qayıtmaq istəyirəm mən; Görsən, Səslən, gitara, səslən; Nəğmə haqqında nəğmə; Ələsgər dərsi; tanımazsan; Bəlkə biz görüşdük bir gün hardasa; Qayıda- Vətən; Mənim qabaqda çox imtahanım var; Salam, dünya!; caqsan; Bəlkə görüşməyək...; Yaxşı ki, sən gəldin; Hərdən Məndən sonra; Futbol; Odessa zarafatı; Ömürdən ötüşən xatırla məni; Kaş ki, sevməyəydik; Üç nöqtə; İnad, qürur, günləri sayma. Doxsanıncı il (Haqq, ədalət özü didərgin məhəbbət; Uzaqlı-yaxınlı-haraya getsən; Sənsiz bu dünyaya düşüb): Bizim bu günlərin; Doğma ocağından didərgin düş- ayaq açmışam; Sən illərin işıqlısı; Düşüb yaddaşımın cığırları- dün; Didərginlər; Doxsanıncı il; Doxsanbirinci il; Bir qoşun na; Min qönçənin burnu birdən qanadı; Bu qalanın qülləsinə; əzrayıl; Aşkarlıq; Qələmini qanına batıran şair; Xəlil Rza; Qayıtmaq istəsən; Bir qərinəlik yol; Dedin ki ölərəm... biz Qoca tülüngü. Ata-baba ocağında (Deyirlər, o yerlər mən qovuşmasaq; Elə bilə-bilə qocalacağıq; Məhəbbət yoxsa; Heç görən deyil...): Köçmüş dağ kəndinin nəğməsi; Mığırçayı; vədə demərəm yoruluram mən; Qoy lap aləm eşitsin; Niyə belə 83 84 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò leysan tökdü qış günü; Cığırlar yön alır dağa-arana; Sən, O, məktub; İkinci “Əfqanıstan” yaradılır? Nə üçün?!; Həqiqət kar Mən; Axı mən nə deyim sənin adına?; Hicran günlərində deyil; Ağlınızı başınıza yığın; O dünyanın adamları. kədərlənmə, gəl; Məhəbbət; Sən dedin: Məhəbbət ötəri hissdir; 20. İrəvana 7 məktub [Mətn] /Hidayət; tərcümə edən Aldərə axşamları; Sən fərəh yığnağı, nəğmə qaynağı; Yoxsan; S.Məmmədzadə; red. S.Nəzərli; rəssam A.Hüseynov.- Bakı: Gizlətmə; Sevgi məktubları gəlir adıma; “Vəfaya məktub- Əbilov, Zeynalov və oğulları, 2004.- 84 s.- Azərbaycan və rus lar”dan; Vəfaya təzə məktublar. İlk şeirlərdən (Hər çəhlim dillərində. baş alıb uçur sabaha..): Coğrafiya dərsi; Şahmat taxtası önündə; Lal Neva; Hicran; Deyirlər, gizlətmə məhəbbətini; 2006 Xəyalla dolandım; Daim yaşayacaq bircə şeirim var; Ata; 21. Mir Cəlal dünyasından sətirlər [Mətn] /Hidayət; Cəsarət; Gah payız olursan, gah da ki, bahar; Boş ürək, ac gö- tərc. ed. və red. S.Məmmədzadə; rəssam A.Hüseynov.- Bakı: dən, rəzil kəslərə; Əsər vurhavurla payız yelləri; Mığrı; Söyüd; Əbilov, Zeynalov və oğulları, 2006.- 84 s.- Azərbaycan və rus Məndən uzaqlaşma; Kifayətin monoloqu; Yalanların ad günü; dillərində. Qiymət; Alagöz, bəstəboy, bir sadə qızsan; Acıqlı din-mərəm ömrümdə sənə; İmtahan-həyat; Qaynar bulaq olsun hər insan 2007 ömrü; Qara pencək; O məni səsləyəndə; Qoca; Dəniz. Sahil. 22. Əziz Əliyev - Odlar yurdunun və dağlar diyarının İnsan; Ayrılıq; Günəş; Məni bağışla; İlk eşqin son nəğməsi; iftixarı [Mətn] /Hidayət; tərcümə edən S.Məmmədzadə; red. Bir ömür istəyirəm. M.Ələkbərli; rəssam A.Hüseynov.- Bakı: Əbilov, Zeynalov və oğulları, 2007.- 73 s.- Azərbaycan və rus dillərində. 2003 23. Seçilmiş əsərləri [Mətn] /Hidayət; buraxılışa məsul 18. Heydər Əliyev və Azərbaycanda milli siyasət Ə.Güləliyev; texniki red. R.Ağayev; tərtibatçı rəssam N.Əli- [Mətn] /Hidayət; elmi red. Ə.Abdullayev; red. R.Kaişauri; yeva.- Bakı: Şərq-Qərb, 2007.- 488 s. gürcü dilinə tərcümə edən Q.Səhralı.- Tbilisi: İntellekt, 2003.- Kitabın içindəkilər: Mən belə yaşayıram (Sənə minnət- 172 s.- Azərbaycan və gürcü dillərində. daram, məni oyadan!): Mən belə yaşayıram; Dilxor qaya, lal Kitabın içindəkilər: Ön söz yerinə; Milli lider ehtiyacı; şəlalə; Şahmat oynayıram özümlə hər an; Xoş gəldin ad gü- Şəxsiyyət-lider birləşdirici amil kimi; Milli dövlətçiliyimizin nüm; İnqilabım var; Bir az gözləyin məni!; 2x2=6; Ümid ver memarı; Lobbi quruculuğu və ümummilli lider amili; Dünya mənə; Ötən gündən çox yazıram, eləmi; İllər calaşdıqca; Qara Azərbaycanlılarının 1 qurultayı (9-10 noyabr 2001-ci il). çaylaq daşıyam; Macal; Sabaha çox var; Bədgümanlıq; İmza- sız böhtançıya imzalı cavab; Ürəyim hardadır, özüm harda- 2004 yam; Divarlar dağlardan ayırır məni!; Altı ay qələmi almadım 19. Burdan min atlı keçdi [Mətn] /Hidayət; red. S.Nəzər- ələ; Yaxşı ki...; Ömrüm çatacaqmı o şeiri yazam?; Yenə ağrı- li; buraxılışına məsul B.Süleyman; rəssam A.Hüseynov.- Bakı: ların susmaz, inləyər; Sətirlər üstündə titrəyər yolum; Hardasa Azərbaycan Milli Ensiklopediyası Nəşriyyatı, 2004. - 464 s. bir bədxah içini yeyir; Mənim umacağım nə idi axı; Deyirlər, Kitabın içindəkilər: Burdan min atlı keçdi; Orda - Zəngə- iti dili...; Avtoportret - 82; Avtoportret - 83; Uşaqlıq, hardasan; zur dağlarında mənim ürəyimin məzarı qalıb; Didərginlərə Dağlar, səndən enə-enə ucaldım; Şeirim, bağışla; Dincərlikdən 85 86 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò qayıdar-kən; Mən kiməm?; Alovlu çıxışlar düşdü araya; Ata- qoşun əzrayıl; Aşkarlıq; Qələmini qanına batıran şair; Xəlil sızlar; Belə böyümüşəm; Səhərin on yaşı; Zəfərə; Ata qəbri; Rza; Qoca tülüngü. Ata-baba ocağında (Deyirlər, o yerlər Anama məktub; Hamıdan çox ürəyimə ərk etmişəm; Möcüzə; mən görən deyil...): Köçmüş dağ kəndinin nəğməsi; Mığır- Yol gedirəm; Alatoranda; Qatardan məktub; Hərdən... öz çayı; Gərək kəndimizdən çıxmayaydım heç; Eviniz analı kölgəmi qamçılayıram; Ömür monoloqu. Taleyin göndərişi olsun; Həsrət; Uşaqlıq şəkillərimə; Zəngəzur; Zəngəzurludur; (Mənə öyrətdiniz... Məndən gizlətdiniz...): Sən demə...; Bu görüşdə; Uşaqlıqla üz-üzə; Mığrı bayatıları; Üç dayanacaq; Məni gözləyən var; Yatır körpələrim...; Tarzən fikrə dalıbdır; Rəhim çoban, düzün deyim, bu çəmən; “Qızımla ata-baba oca- Dağlar, sahillər; Özün nə yazıbsan; Giley-güzarını saxla, sən ğında” dəftərindən; Ata yurdunda; Doğmalıq; Anam qocalır; Allah!; Kövrək ləpələr də şərqilər söylər; Sanma artıq uçdun Dağlar və mən; Dərələr qovuşanda; Maralzəmi. Həsrət (Yol- ulduza, aya...; Sən bu tülüngünün kitabına bax; “Şairəm” lara çıxdım ki, bahar gələcək): Nə yaman ləngidi bu ilin demə; Elə yalan demisən ki...; Dənizi harayladım...; Araz yazı; Araz qatarı; İstisuyun dərəsiylə bir çay axar; Mürvət, düz qırağında doğuldum; Yağışda kövrəlirəm; Ay üstünə ay gəldi; sür; Bu yol hayana gedir; Türkiyə, mən sənin nəyini gördüm; Köhnə evimə; Mənim çaylarımın mənbəyi çeşmə; Məhəbbət Çinar; Lermontovu düşünəndə; Lermontovun duel yerində; yoxsa... Robert Fişerə açıq məktub; Həkimlə söhbət; Dayana- Pyatiqorskidə; Məşuqa təpə deyərdilər; Dəmirdağı; Tanımadın; caq; Məni sevməyən kəs...; Sən də şəfqət bacısısan...; Ömür Gürcüstan dağlarında; Pani Lyudmila; Göygöl qaldı arxada; necə ötür, gün necə keçir?; Nəğməli ürəklər ana bətnindən; Romantika; Ürəyində Zənginin çınqıllı zümzüməsi; Vətən Belə işlər; Sən arxa istəsən - dağa arxalan; İllərin qanadı həsrəti; Petefi ilə söhbət; Oxşarlıq; Balatondan məktub; kövrəlmiş yaman; Mənim doğulduğum il; Mənə öyrətdiniz... Salamat qal; Qayıda biləydim, Bəhram müəllim. Xəzərin ad Məndən gizlətdiniz...; Taleyin göndərişi. Salam, dünya! (Mə- günü (Hara tələsirdin bəs bu yaşında?..): Xəzərin ad günü; nim bu dünyayla nə savaşım var?): Məmməd Araza məktub; Praqada qar; Ana gözləri; Xəbərin olmadı; Xəbərin olmadı Mən bu qışın; Padşahlar, şairlər; Həqiqət; Qobustan; Salam, kədər dağından; Xəzərin sinədaşında yazı; Qəzalar meydan Qobustan; Soruşma haralıyam; Azərbaycan şeiri; Ağacsansa- sular; Bu da belə bir arzu. Vəfaya məktublar (Bu məktubum çinar ol; Əbədiyyət monoloqu; Mənim bu dünyayla nə savaşım yolda itsə yaxşıdır): Bu məktubu verirəm bu çapara; Bu var?; Poeziya, mənim sənə imtahanım var; Qəsrlər, şairlər; qatarın adı yoxmuş, sən demə; Gərək o dağları sənsiz Nizaminin məqbərəsi önündə; Gələn əsrlərlə yarışan insan; gəzəydim; Neyləyim; Bunun adı ayrılıqmı; Qayğılı görünsəm, Çepovani; Heykəl; Zəfər yollarında; Marşal Jukov; İnsanlar, əzizim, nə küs; Ayrılanda yana-yana əl elədin hey; İmtahana sayıq olun; Səməd Vurğunun qitəsi; Torpaq; Təbrizə bomba qayıdaq; Sənsizliyin həyəcanı; Geriyə qayıtmaq istəyirəm mən; atdılar; Mən sizdən yazıram, qızlar, a qızlar!; Oxuyun, qızlar; Görsən, tanımazsan; Bəlkə biz görüşdük bir gün hardasa; Zirvə cığırı; Səslən, gitara, səslən; Nəğmə haqqında nəğmə; Qayıdacaqsan; Bəlkə görüşməyək... Yaxşı ki, sən gəldin; Hər- Ələsgər dərsi; Vətən; Mənim qabaqda çox imtahanım var; dən xatırla məni; Kaş ki, sevməyəydik; Üç nöqtə; İnad, qürur, Salam, dünya!; Məndən sonra; Futbol; Odessa zarafatı; Ömür- məhəbbət; Uzaqlı-yaxınlı- haraya getsən; Sənsiz bu dünyaya dən ötüşən günləri sayma. Doxsanıncı il (Haqq, ədalət özü ayaq açmışam; Sən illərin işıqlısı; Düşüb yaddaşımın cığırla- didərgin düşüb): Bizim bu günlərin; Doğma ocağından didər- rına; Min qönçənin burnu birdən qanadı; Bu qalanın qülləsinə; gin düşdün; Didərginlər; Doxsanıncı il; Doxsan birinci il; Bir Qayıtmaq istəsən; Bir qərinəlik yol; Dedin ki ölərəm... biz 87 88 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò qovuşmasaq; Elə bilə-bilə qocalacağıq; Məhəbbət yoxsa; Niyə Ata yurdunda; “Nadan”; Ümid ver mənə!; “Hamıdan çox belə leysan tökdü qış günü; Cığırlar yön alır dağa-arana; Sən, ürəyimə ərk etmişəm”; Eviniz analı olsun; Vətən; “Mənim O, Mən; Sevgi məktubları gəlir adıma; “Vəfaya məktub- qabaqda çox imtahanım var”; “Rəhim çoban, düzün deyim, bu lar”dan; Vəfaya təzə məktublar; İnsan çox yaşasa-doxsan il, çəmən”; Etiraf; “Şahmat oynayıram özümlə hər an”; Xoş yüz il; Şahmat taxtası önündə; Ata; Cəsarət; Boş ürək, ac gö- gəldin, ad günüm!; Səhərin on yaşı; Möcüzə; Mığrıçayı; Ömür; dən, rəzil kəslərə; Qiymət; Qara pencək; Qoca; Məni bağışla. Zəngəzurludur!; Mığrı bayatıları; Doğmalıq; Gedək Zəngəzu- Pyeslər: Məni qınamayın; Bu dünyanın adamları. ra; Avtoportret – 82; Şeirim, bağışla; “Mənim umacağım nə idi axı?”; “Deyirlər, iti dili...”; Avtoportret – 83; Poeziya, mənim 2011 sənə imtahanım var; 2x2=6; Macal; Ömür monoloqu; Gərək 24. Əsərləri [Mətn]: 8 cilddə /Hidayət; red. S.Nəzərli; kəndimizdən çıxmayaydım heç; Üç dayanacaq; Maralzəmi; rəssam A.Hüseynov.- Bakı: “Apostroff” MMC.- 2011.- C.І: Ömrüm çatacaqmı o şeiri yazam?; Hərdən... öz kölgəmi Poeziya.- 480 s.: şəkilli. qamçılayıram; Uşaqlıq şəkillərimə; “Sətirlər üstündə titrəyər Kitabın içindəkilər: “Ömrü kamillik yaşına çatanda...” yolum”; Ata qəbri (poema); Uşaqlıqla üz-üzə (poema-mono- (Hidayət); Hər işində - şair (Tofiq Hacıyev); Azərbaycan poe- loq); Zəngəzur (poema-fraqmentlər); Mən kiməm? (poema- ziyasının çeşməsi, seçmələrin seçməsi və yaxud Hidayətin poe- etüdlər). Taleyin göndərişi. Mənə öyrətdiniz... məndən giz- portreti (Qurban Bayramov). Mən belə yaşayıram... Məbəd də lətdiniz...: Coğrafiya dərsi; Hicran; “Daim yaşayacaq bircə qaranlıq zindana dönər, Orda addımlayan insan olmasa!: şeirim var”; Cəsarət; “Gah payız olursan, gah da ki, bahar”; Ata; “Boş ürək, acgödən, rəzil kəslərə”; Mığrı; “Hamı bu “Əsər vurhavurla payız yelləri”; Söyüd; Yalanların ad günü; dağları piyada gəzər”; Bir ömür istəyirəm; “Dilxor qaya, lal “Qiymət; İmtahan – həyat...”; Qoca; Dəniz. Sahil. İnsan; şəlalə”; Ürək yumruq boydamı?!; “Mənim düşüncələrim”; Mə- Günəş; “Ömür necə ötür, gün necə keçir?”; “Şairəm” demə; nim dostlarım; Ani düşüncə; Alatoranda; “Divarlar dağlardan “Mən sizdən yazıram, qızlar, a qızlar!”; Təzə il düşüncələri; ayırır məni”; Atasızlar; Anama məktub; Məndən sonra; “Qı- Azərbaycan şeiri; Ələsgər dərsi; Həkimlə söhbət; Robert Fişerə zımla ata-baba ocağında” dəftərindən; Anam qocalır; Dağlar açıq məktub; Dayanacaq; Yatır körpələrim; Oxuyun, qızlar!; və mən; Xoş gəlmisən, təzə ilim!; Sənin ömrün; Mən belə “Ay üstünə ay gəldi”; Sən demə; “Özün nə yazıbsan?”; yaşayıram; “Ötən gündən çox yazıram, eləmi?”, Gəlin, dostlar; Məhəbbət yoxsa; “Sən də şəfqət bacısısan...”; “Ağacsansa – “İllər calaşdıqca”; Salam, dünya!; İmzasız böhtançıya imzalı çinar ol!”; Nizaminin məqbərəsi önündə; Səngərlər; Nəğmə cavab; “Altı ay qələmi almadım ələ”; Yaxşı ki; “Yenə ağrıların haqqında nəğmə; Ömürdən ötüşən günləri sayma; “Nəğməli susmaz, inləyər”; Uşaqlıq hardasan?; “Dağlar, səndən enə-enə ürəklər ana bətnindən”; Səməd Vurğunun qitəsi; Torpaq; ucaldım”; Dilicanda; İnqilabım var; Bir az gözləyin məni; Qara Səslən, gitara, səslən!; “Kövrək ləpələrdə şərqilər, sözlər”; çaylaq daşıyam; Sabaha çox var; Bədgümanlıq; Ürəyim “Dənizi harayladım...”; Hələ dünya sənindi; Belə işlər; İllərin hardadır, özüm hardayam?; “Hardasa bir bədxah içini yeyir”; qanadı kövrəlmiş yaman; Taleyin göndərişi; Mənə öyrətdiniz... Dincərlikdən qayıdarkən; “Alovlu çıxışlar düşdü araya”; Belə məndən gizlətdiniz...; Qobustan; Zirvə cığırı; “Mənim çayla- böyümüşəm; Zəfərə; Yol gedirəm; Qatardan məktub; Bu rımın mənbəyi çeşmə”; Məni gözləyən var; “Tarzən fikrə görüşdə; Dərələr qovuşanda; Köçmüş dağ kəndinin nəğməsi; dalıbdır”; Məni sevməyən kəs; “Sanma artıq uçdun ulduza, 89 90 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò aya...”; Mənim doğulduğum il; Futbol; Dağlar, sahillər; Köhnə qovuşmasaq”; “Bu məktubu verirəm bu çapara”; “Bəlkə evimə; Salam, Qobustan; Soruşma, haralıyam?; “Sən bu tülün- görüşməyək...”; Yaxşı ki, sən gəldin; Elə bilə-bilə qocalacağıq; günün kitabına bax”; “Araz, qırağında doğuldum”; “Yağışda Qayıtdı (poema). kövrəlirəm”; “Giley-güzarını saxla, sən Allah!; “Sən arxa 25. Əsərləri [Mətn]: 8 cilddə /Hidayət; red. S.Nəzərli; istəsən – dağa arxalan”; “Elə yalan demisən ki...”; Həqiqət; rəssam A.Hüseynov.- Bakı: “Apostroff” MMC, 2011.- C.ІІ: Məmməd Araza məktub; Əbədiyyət monoloqu (poema). Şairin qələmi ilə...- 480 s.: şəkilli. Xəzərin ad günü...... Hara tələsirdin bəs bu yaşında?..: Ana Kitabın içindəkilər: Ön söz. Nizami Cəfərov; Poeziya gözləri; Praqada qar; Xəzərin ad günü; “Xəbərin olmadı”; Doxsanıncı il. Haqq, ədalət özü didərgin düşüb: Şahmat tax- Xəzərin sinə daşında yazı; “Qəzalar meydan sular”; Bu da belə tası önündə; Kifayətin monoloqu; “İnsanlar, sayıq olun”; “Mən bir arzu; “Xəbərin olmadı kədər dağından”. Vəfaya məktub- bu qışın...”; Qəsrlər, şairlər; “Mənim bu dünyayla nə savaşım lar...... Bu məktubum yolda itsə yaxşıdır: “Qoy lap aləm eşit- var?”; Gələn əsrlərlə yarışan insan; Bizim bu günlərin...; sin”; “Sən dedin, məhəbbət ötəri hissdir”; “Deyirlər, gizlətmə Padşahlar, şairlər; Didərginlər; “Doğma ocağından didərgin məhəbbətini”; “Xəyalla dolandım, xəyalla gəzdim”; Aldərə düşdün”; Doxsanıncı il; Bacım; Doxsan birinci il; Bir qoşun axşamları; “Yaman qəribəymiş taleyin işi”; “Məndən uzaqlaş- əzrayıl; “Aşkarlıq”; Qələmini qanına batıran şair; Xəlil Rza; ma!”; “Alagöz, bəstəboy, bir sadə qızsan”; “Acıqlı dinmərəm Qoca tülüngü. Həsrət. Yollara çıxdım ki – bahar gələcək: ömrümdə sənə”; Qaynar bulaq olsun hər insan ömrü”; Qara “Lal Neva”; Lermontovun duel yerində; Məşuqa təpə deyər- pencək; O məni səsləyəndə; Ayrılıq; Məni bağışla ; İlk eşqin dilər; Lermontovu düşünəndə; Romantika; Çepovani; Çili; son nəğməsi; “Sənsiz bu dünyaya ayaq açmışam”; “Sən illərin Pəncərəmdən Avropanın ağ zirvəsi görünür; Pyatiqorskidə; işıqlısı”; “Axı, mən nə deyim sənin adına?”; “Hicran günlə- Dəmir dağı; Gürcüstan dağlarında; Gürcü qızı Eteri; Nəğmə rində kədərlənmə, gəl”; Məhəbbət; “Uzaqlı-yaxınlı haraya həsrəti; Kişilik meydanında; Vətən; Həsrət; Heykəl; Zəfər getsən”; “Heç vədə demərəm yorularam mən”; “Sən fərəh yığ- yollarında; Puşkinə; Çinar; Odessa zarafatı; “İstisuyun dərə- nağı, nəğmə qaynağı”; Qayıdacaqsan; “Qayğılı görünsəm, əzi- siylə bir çay axar”; Petefi ilə söhbət; Oxşarlıq; Balatondan zim, nə küs”; “ Ayrılanda yana-yana əl elədin hey”; İmtahana məktub; Salamat qal!; “Mürvət, düz sür”; “Bu yol hayana qayıdaq; Sənsizliyin həyəcanı; Üç nöqtə; “Bu qatarın adı gedir?”; Tanımadın?; Göygöl qaldı arxada; “Ürəyində Zən- yoxmuş, sən demə”; “Geriyə qayıtmaq istəyirəm mən”; Gör- ginin çınqıllı zümzüməsi”; “Nə yaman ləngidi bu ilin yazı”; sən, tanımazsan...”; İnad, qürur, məhəbbət; “Bu qalanın qül- “Mən yalçın qayadan qopan sal daşam”; “Uşaq təmizliyi, ləsinə”; Sən, o, mən...; “Yoxsan...”; Gizlətmə; Sevgi məktub- körpə baxışı”; Nənə bir nağıl söylə; Pani Lyudmila; Vətən ları gələr adıma; “Vəfaya məktublar”dan; “Düşüb yaddaşımın həsrəti; “Araz” qatarı; “Qayıda biləydim, Bəhram müəllim”; cığırlarına”; Vəfaya təzə məktublar; “Neyləyim?”; “Min Marşal Jukov; Təbrizə bomba atdılar; Türkiyə, mən sənin qönçənin burnu birdən qanadı”; “Bəlkə biz görüşdük bir gün nəyini gördüm? “Ömür ötdü, hər qış, hər yaz”; “Molvin hardasa”; “Bunun adı ayrılıqmı?”; “Niyə belə leysan tökdü qış Rovqe” barında yazılmış şeir; Mən də sevirmişəm bir zaman, günü?”; “Cığırlar yön alır dağa, arana”; Gərək o dağları sənsiz gəzəydim; Hərdən xatırla məni; Kaş ki, sevməyəydik...; Allah; “Gəl, çıxaq gedək”. Nəsr: Günorta; Ömürdən uzun ge- Qayıtmaq istəsən...; Bir qərinəlik yol; “Dedin ki, ölərəm... biz cə; İrəvanda xal qalmadı; Tamaşadan sonra. İrəvana 7 mək- 91 92 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò tub: 14 iyul, 1969; 25 iyun, 1972; 23 noyabr, 1973; 26 ok- suliyyəti; Poetik təsəvvür; Bir şair ömrünün inciləri; Elə borc- tyabr, 1982; 12 noyabr, 1982; 15 iyun, 1993; 15 oktyabr, 2003. lu; Məhəmməd Füzulinin anadan olmasının 500 illiyi münasi- 26. Əsərləri [Mətn]: 8 cilddə /Hidayət; red. S.Nəzərli; bətilə Dərbənd şəhərində keçirilmiş beynəlxalq elmi konfrans- rəssam A.Hüseynov.- Bakı: “Apostroff” MMC, 2011.- C.ІІІ: da çıxış; Baba nəğməsi; “Heyrət, ey büt…”; Ömür qiyməti; Dramaturgiya. Teatr.- 480 s.: şəkilli. Gürcüstanda Azərbaycan ədəbiyyatı günlərinin açılışında çıxış; Kitabın içindəkilər: Dramaturgiya: Məhəbbət yaşayır Gürcü tostlarını çox sevirəm, amma dediklərim… tost deyil; hələ; Məni qınamayın; Bu dünyanın adamları; İrəvanda xal Yaddaş kitabı; Dil xalqın qəlbinin açarıdır; Tarix susan deyil; qalmadı; Burdan min atlı keçdi; O dünyanın adamları; O “Pələng dərili cəngavər” İmir Məmmədlinin tərcüməsində; dünyanın adamları haqqında hekayətin bu dünyada aparıcısı. Liya Şamailovanın “Dağ yəhudiləri arasında müasir etno-de- Teatr: Rejissora məktub; Dramaturgiyaya gedən yol; Dədə moqrafik miqrasiya prosesləri” adlı dissertasiyasının avtore- Qorqud, xoş gəlmisən səhnəmizə!; İlyas Əfəndiyevə məktub; feratı barədə rəy; Əxlaqi dəyərlərimiz – mənəvi dəyərlərimiz; “Sevmək vaxtıdır”; Yaradıcılıq nailiyyətlərindən biri. Millət və ümmət uğrunda; Qibləgahımız - Səudlar ölkəsi; Ön 27. Əsərləri [Mətn]: 8 cilddə /Hidayət; red. S.Nəzərli; söz; Diplomatın manifesti; Sabirin ad gününə iki söz. rəssam A.Hüseynov.- Bakı: “Apostroff” MMC, 2011.- C.IV: Müsahibə, söhbət, dialoq: Yaradıcılıq yollarında; Söhbət bü- Vətən əsirdir... Vətən!.- 480 s.: şəkilli. töv Azərbaycandan gedir; Susdurulmuş həqiqətləri dilləndirin; Kitabın içindəkilər: Ön söz yerinə; Burdan min atlı keçdi. Xalqın taleyi Parlamentdən asılıdır; Gəlin and içək; Mənəvi Orda – Zəngəzurda mənim ürəyimin məzarı qalıb: Orda – dayaq olaq; İki dəfə ikin… altı eyləyər; Sözünüzü vaxtında Zəngəzurda mənim ürəyimin məzarı qalıb; Didərginlərə mək- deyin; Mənə dedilər öz kitabını çap elə; Ədəbiyyatımız, sənə- tub; Biçmədim - zəmim qaldı; Həqiqət kar deyil; Ağlınızı timiz xalqımıza borcludur; Yazıçı olsam da, yazıçı həyatı yaşa- başınıza yığın. mamışam; Mən köhnə yazılarımda nəyisə dəyişməyi xoşla- 28. Əsərləri [Mətn]: 8 cilddə /Hidayət; red. S.Nəzərli; mıram; Bu günüm – uşaqlığımın böyüdülmüş şəklidir; Vaxtı rəssam A.Hüseynov.- Bakı: “Apostroff” MMC, 2011.- C.V: gələndə özüm pencəyimi götürüb evimə gedəcəyəm; Fraq- Sözün vaxtı.- 536 s.: şəkilli. mentlər. Epistolyar qələmlə. Kitabın içindəkilər: Publisistikanın qətiyyəti və səmimiy- 29. Əsərləri [Mətn]: 8 cilddə /Hidayət; red. S.Nəzərli; yəti (İlham Rəhimli). Sözün vaxtı – vaxtın sözü: Petefinin rəssam A.Hüseynov.- Bakı: “Apostroff” MMC, 2011.- C.VI: vətənində; İyirmi ildən sonra; Əsl vətəndaş kimi; Sözün vaxtı; Şəxsiyyət... Zaman.- 464 s.- şəkilli. “Yenidənqurma” sözü və yenidənqurma özü; İkinci “Əfqa- Kitabın içindəkilər: Millət... Dövlət... Cəmiyyət: Heydər nıstan” yaradılır? Nə üçün?; Axırı aydınlıq olsun; Unutqanlıq Əliyev və Azərbaycanda milli siyasət. Şəxsiyyət: Qəlbin faciəmizdir; İnsanlıq yaşayırsa; Biz hələ ki… şəhid deyilik; istəyilə duyğular işığında; Ön söz (Nahid Hacızadə). Qurucu Əgər səlahiyyətin yoxsa...; Təbriz, sabahın xeyir; Ə.Vəzirova Əziz; Xəlil Rza zindanda; O kitab yazılmayacaq; Gözəllik, açıq məktub; Şəhid məzarları – sabaha uzanan qollarımız; müdriklik, bir də sadəlik; Mir Cəlal dünyasından sətirlər; Mət- Nədə yanılmışam və ya “Sözün vaxtı”na ön söz. Sənət: İsteda- buatımızın Nəsir İmanquliyev mərhələsi; Məmməd Araz xal- dın hüdudsuzluğu; Uşaqlığın böyüdülmüş şəkilləri; Qocaman qın sevgisidir, sözüdür; Gözəl oğlan həm də böyük istedad sa- teatrın cavan rejissoru; Uşaqlar və gənclər üçün yazmaq mə- hibiymiş!; Şeyxülislam – alın yazısı; Əziz Əliyev, Səməd Vur- 93 94 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

ğun, Rəsul Həmzətov, bir də mehriban “düşmənlərin” barışığı. tapdanıb; Bu gün vəzifə kreslosu rahatlıq üçün deyil; Samurun Unudulmaz insanlar: Fərman Kərimzadə. Fraqmentlər; iki sahili var: onları etibarlı körpülər qovuşdurur; Tanımadan Fərman Kərimzadə, Xudu Məmmədov və Hafiz Baxış barədə nə sevmək olar, nə də nifrət etmək; Bir Azərbaycan Respub- iki söz; Ürəkdən gələn söz; Ölüm ona yaraşmırdı; Unudulmaz likası var, onun bir konstitusiyası, bir bayrağı var və bütün insan; Yaddaş kitabı; Əzəmət; Andına sadiq şair; Əsl insan, bunlar toxunulmazdır; İlin-günün bu vaxtında daha vacib xalis alim...; Məmməd Əkbər; O, xalqımıza, mətbuatımıza çox mətləblər var; Hər kəsin bir anası olduğu kimi vətəni də birdir; gərəkli fikir adamı, söz-qələm sahibiydi; Səyavuş o dövrün ən Şairlik alın yazısıdır, Dövlət müşaviri - vəzifə; Dünya bilmir qüdrətli publisisti idi; Onu unutmaq olarmı?; Dost itkisi ki, bu gün də Sumqayıtda erməni yaşayır; Dövlət müşaviri unudulmur; Fakültənin vicdanı; Mərd insan, qüdrətli alim. sabiq SSRİ-nin ən uzunömürlü teatr direktoru olub, amma baş redaktor da az işləməyib; Azərbaycan haqqında həqiqəti söylə- 2012 yin; Azərbaycan dövləti ölkə ərazisində yaşayan bütün xalqla- 30. Azərbaycanda din [Mətn] /Hidayət; red. Gündüz rın hüquqlarının etibarlı təminatçısıdır; Milli məsələdə də hə- İsmayılov; Cəbi Bəhramov; rəssam A.Hüseynov.- Bakı: “İdrak qiqət nazilir, amma qırılmır - qalib gəlir; Heç bir terrorçu dəs- İB” MMC, 2012.- 388 s. təyə Azərbaycanda yer yoxdur; Bizi tale yollarımız birləşdirir; Kitabın içindəkilər: Müəllifdən; Giriş; Birinci bölmə: Ölkəmizdə milli münasibətlər qanunvericilik səviyyəsində Qədim və orta əsrlərdə Azərbaycanda dövlət və din münasi- təsbit olunur; Azərbaycanda milli münasibətlər sahəsində heç bətləri; İkinci bölmə: Yeni dövrdə Azərbaycanda dövlət və bir problem yoxdur; Başçı təcavüzkar ola bilər, xalq isə heç din münasibətləri; Üçüncü bölmə: Ən yeni dövrdə Azərbay- vaxt...; “Biz milli olduğumuz qədər bəşəri, bəşəri olduğumuz can Respublikasında dövlət və din münasibətləri; Dördüncü qədər də milli olmalıyıq”; Yazıçı – publisist, yoxsa dövlət rəs- bölmə: Prezident İlham Əliyev və Azərbaycan Respublika- misi?; Azərbaycan İslam dünyasına böyük abidələr bəxş edib; sında dövlət və din münasibətləri; Nəticə: Azərbaycan Res- “Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsi Ulu Öndərimizin publikasında yaranmış müasir dövlət-din arxitektonikasının yadigarıdır”. Monoloq: Azərbaycan Respublikası Milli Məclisi- perspektivləri: Etnik-dini dialoq və tolerantlıq. Əlavə: Azər- nin Sədri, Azərbaycan Respublikasının Prezidentliyinə nami- baycanın məşhur tarixi – dini abidələri, İslam tarixi-dini abidə- zəd Heydər Əliyevin ölkəmizdə yaşayan milli azlıqların nüma- ləri, Digər tarixi-dini abidələr. yəndələri ilə görüşündə açılış sözü; Azərbaycan Respublika- 31. Əsərləri [Mətn] 8 cilddə /Hidayət; red. E.Cabbarov; sının Prezidenti Heydər Əliyevin Azərbaycanın milli qəhrə- rəssam A.Hüseynov.- Bakı: “Apostroff” MMC, 2012.- C.VII: manları və onların ailə üzvləri ilə görüşündə açılış sözü; Dövlət... Millət... Din.- 472 s.: şəkilli. Gürcüstanda Azərbaycan mədəniyyət günlərində dövlət başçısı Kitabın içindəkilər: Dinimiz milli-mədəni sərvətimizdir: Eduard Şevardnadze Azərbaycanın nümayəndə heyətini qəbul Bibiheybət ziyarətgahı: tarixi və bu günü; Milli-mənəvi də- edərkən çıxış; BMT-nin ayrı-seçkiliyin qarşısının alınması və yərlərimiz Azərbaycançılıq məfkurəsinin tərkib hissəsi kimi; azlıqların müdafiəsi üzrə alt komissiyasının 46-ci sessiyasında Sevinc və kədər – hara qədər?!. Müsahibə, söhbət, dialoq: çıxış; Türk dövlət və Topluluqlarının dostluq, qardaşlıq və Mən elə həmin Hidayətəm; İmperiya uçqununda müəmmalı işbirliyi qurultaylarında çıxışlar; ІІ qurultay, 21 oktyabr, 1994 mətləblər çoxdur; Azərbaycan türklərinin hüquqları daha çox (İzmir); V qurultay, 11 aprel 1997 (İstanbul); VІ qurultay, 20 95 96 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò mart 1998 (Bursa); VІІ qurultay, 3 iyul 1999 (Pamukkala); yaşamaq” mövzusundakı “dəyirmi masa”da çıxış; Azərbaycan VІІІ qurultay, 24 mart 2000 (Samsun); ІХ qurultay, 21 dekabr Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət İdarəçilik Akade- 2001 (İstanbul); Dünya azərbaycanlıları konqresinin II qurulta- miyasında “Azərbaycanda dövlət - din münasibətləri” mövzu- yında çıxış; “Nicatımız birlikdədir” mövzusunda bölgə kon- sunda keçirilən “dəyirmi masa”da çıxış; Ümumdünya mədə- fransında çıxış; ATƏT-in “Məhsəti türklərinin məsələləri” niyyətlərararası dialoq forumunda çıxış; Ombudsmanların ІХ mövzusunda keçirilən konfransında bəyanat; “Azərbaycanda Bakı Beynəlxalq konfransında “Azərbaycanda dinlərarası dia- etnik tolerantlıq və millətlərarası münasibətlər” mövzusundakı loq və tolerantlığın hüquqi bazasında milli azlıqların və miq- seminarda çıxış; Avropa Şurası qərargahındakı “dəyirmi rantların mədəni hüquqları” mövzusunda məruzə; “Azərbay- masa”da çıxış; Bakı şəhərində dağ yəhudiləri sinaqoqunun canda tolerantlıq ənənələri və dinlərarası dialoq” mövzusunda açılışında çıxış; ATƏT-in antisemitizm üzrə konfransında keçirilən konfransda çıxış; VІІ Uluslararası Atatürk konqre- çıxış; Milli azlıqların müdafiəsi üzrə Çərçivə Konvensiyasının sində “Mustafa Kamal Atatürkün Türkiyə dövlətinə rəhbərliyi yerinə yetirilməsinə həsr olunmuş seminarda çıxış; BMT-nin dövründə və sonrakı illərdə Azərbaycan - Türkiyə əlaqələri” Baş Assambleyasının 62-ci sessiyası çərçivəsində təşkil edil- mövzusunda çıxış. miş “Dinlər və mədəniyyətlərarası anlaşma və sülh naminə 32. Əsərləri [Mətn]: 8 cilddə /Hidayət; red.: G.İsmayılov, əməkdaşlıq” mövzusunda yüksək səviyyəli dialoqda çıxış; Adil C.Bəhramov, E.Cabbarov; rəssam A.Hüseynov.- Bakı: “Apos- Abdulla əl-Fəlahın “Heydər Əliyev və milli-mənəvi dəyərlər” troff” MMC, 2012.- C.VIII: Azərbaycanda din: ən qədim kitabının təqdimat mərasimində çıxış; “Azərbaycanda çoxsaylı dövrdən bu günədək.- 408 s.: şəkilli. dinlərin birgəyaşayışı: dini tolerantlıq və ictimai inkişaf” Kitabın içindəkilər: Müəllifdən; Giriş; Birinci bölmə. Qə- mövzusunda çıxış; BMT-nin sivilizasiyalar alyansının ikinci dim və orta əsrlərdə Azərbaycanda dövlət və din münasi- forumu: “Mədəni müxtəlifliyin qorunması və idarə olunması: bətləri: 1.İbtidai icma quruluşu dövründə Azərbaycan əra- dinlərarası dialoqdan birgə əməkdaşlığa doğru” mövzusunda zisində dini inanc və ayinlərin yaranması...; 2.Cəmiyyət və din. çıxış; “Dini etiqad azadlığı haqqında” Azərbaycan Respub- Azərbaycan xalqının dinə baxışı; 3.Səmavi dinlər və Azər- likasının Qanununa təklif edilmiş əlavə və dəyişikliklərlə bağlı baycan. Yəhudilik: Dağ yəhudiləri...; Gürcüstan yəhudiləri...; Milli Məclisdə keçirilən müzakirələrdə çıxış; “Dini etiqad Avropa yəhudiləri (Aşkenazilər)...; Xristianlıq: Rus Pravoslav- azadlığı haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa lığı...; Katoliklik... Protestantlıq...; Xristian təriqətçiliyi... İslam: təklif edilmiş əlavələrlə bağlı Milli Məclisin iclasında çıxış; Azərbaycan ərazisindəki bəzi digər dinlər; Azərbaycan maddi- Əhməd Yəsəviyə həsr olunmuş simpoziumda çıxış; “Dinlər- mədəni irsində və ədəbi fikrində din; IХ-XІX əsrin əvvəllərin- arası dialoq: qarşılıqlı anlaşmadan birgə əməkdaşlığa doğru” də Azərbaycanda dövlət və din münasibətləri (838-1828). mövzusunda keçirilən konfransda məruzə; “Narkomaniya və İkinci bölmə. Yeni dövrdə Azərbaycanda dövlət və din mü- cəmiyyət” mövzusunda keçirilən konfransda çıxış; Avrasiya nasibətləri: Şimali Azərbaycanın Rusiya imperiyası tərəfindən İslam Şurasının VІІ zirvə toplantısında çıxış; “Dinlərarası dia- işğalı və çarizmin din siyasəti (1813-1918); Azərbaycan Xalq loq: Azərbaycan və konfiliktlərin həlli” mövzusunda keçirilən Cümhuriyyəti dövründə dövlət və din münasibətləri; Sovet beynəlxalq konfransda çıxış; “Vətəndaş cəmiyyəti quruculu- hakimiyyəti illərində Azərbaycan SSR-də dövlət və din müna- ğunda konfessiyalararası harmoniya: dialoq və dinc yanaşı sibətləri. Üçüncü bölmə. Ən yeni dövrdə Azərbaycan Res- 97 98 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò publikasında dövlət və din münasibətləri: Azərbaycan Res- bədi; “Müqəddəs Jen Mironosets” baş kafedral kilsəsi; “Gilə- publikasında dövlət müstəqilliyinin bərpasından sonrakı ilk ki” sinaqoqu; “Altı günbəzli” sinaqoq; Bakı sinaqoqları. dövrdə dövlət və din münasibətləri. Din siyasətinin hüquqi 33. Özüm yazmaq istərdim [Mətn] /Hidayət; red. bazası (1991-2003); Azərbaycan Respublikasında din siyasə- S.Nəzərli; rəssam A.Hüseynov.- Bakı: “Apostroff” MMC, tinin hüquqi bazası; Azərbaycan Respublikasında din siyasəti: 2012.- 704 s.: şəkilli. məqsədlər, vəzifələr, prinsiplər; Azərbaycan Respublikasının Kitabın içindəkilər: Özüm yazmaq istərdim! Ancaq - dövlətlərarası və qurumlararası münasibətlərində din amili: a) müəllifdən; Türk ədəbiyyatından (folklor, poeziya) ; Dünyanı Heydər Əliyev - İslam dünyasının tarixi şəxsiyyəti: - mənəvi uşaqlara verək bir günlüyə; İngilis poeziyasından (XIX əsr); sədaqət; -milli lider; -təəssübkeş müsəlman. b)Azərbaycan İsland poeziyasından (XIX əsr); Rus poeziyasından; Gürcü Respublikası və İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı. c)Azərbaycan poeziyasından; Çətin yolun yolçusu (Hidayət); Uilyan Şekspir; Respublikasında tarixi - dini abidələrimizin qorunması və bər- Xeyirlə qurtaran iş yaxşı olar (pyes); Yuxu yozumları (ensiklo- pası. Dördüncü bölmə. Prezident İlham Əliyev və Azərbay- pediya). can Respublikasında dövlət və din münasibətləri: 1.Azər- baycan Respublikasında çağdaş dini durum... 2.Azərbaycan Respublikasında dövlət və din münasibətləri: qarşılıqlı əlaqə, yoxsa müstəqil fəaliyyət? 3. Dini ekstremizmin qarşısının alınmasında əsas fəaliyyət istiqamətləri... 4.Milli-mənəvi də- yərlərin qorunmasında varislik siyasəti. Nəticə: Azərbaycan Respublikasında yaranmış müasir dövlət-din arxitektonikasının perspektivləri: Etnik-dini dialoq və tolerantlıq. Əlavə. Azər- baycanın məşhur tarixi – dini abidələri. İslam tarixi-dini abidələri: “Əshabi-Kəhf” ziyarətgahı; “Xıdır Zində” (“Beş- barmaq”) piri; “Cərcis peyğəmbər” ziyarətgahı; Dərbənd “Cümə” məscidi; “İmamzadə” ziyarətgahı; “Bibiheybət” ziya- rətgahı; “Nardaran” piri; “Buğakar” ziyarətgahı; “Sınıq qala” (“Məhəmməd” məscidi); “İçərişəhər cümə” məscidi; Naxçıvan “Əlincəçay” xanəgahı; “Cəfərabad” türbəsi; Naxçıvan “İmam- zadə” kompleksi; Gəncə “Şah Abbas” məscidi; İrəvan “Şah Abbas” məscidi; “Pir Həsən” ziyarətgahı; Naxçıvan “Came” məscidi; İrəvan “Göy” məscidi; “Təzəpir” məscidi; “Hacı Əjdərbəy” məscidi. Digər tarixi-dini abidələr: “Kiş” mə- bədi”; “Ağoğlan” məbədi;“Xudavəng” məbədi; “Tatev” mə- bədi; “Gəncəsər” məbədi; “Kürmük” məbədi; “Atəşgah” mə-

99 100 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

2002 41. Mən [Mətn] /Hidayət //Eldar İsmayıl. Məndən ötrü Ermənistan yoxdu, yox...- Bakı, 2002.- S.205. Kitablarda və dövri mətbuatda çap olunmuş şeirləri 2005 42. Didərginlər [Mətn] /Hidayət //Ədəbi İrəvan.- 2004.- Kitablarda Bakı, 2005.- S.6-7. 43. Doxsanıncı il [Mətn] /Hidayət //Ədəbi İrəvan- 2004.-

Bakı, 2005.- S.8-12. 1963 44. Xəlil Rza [Mətn] /Hidayət //Ədəbi İrəvan- 2004.- 34. Nəyim var [Mətn] /Hidayət //Ədəbi Ermənistan: məc- Bakı, 2005.- S.12-13. muə.- K.5.- İrəvan, 1963. - S.142. 45. Mən bu qışın [Mətn] /Hidayət //Ürəklərdə ucalan abidə.- Bakı, 2004.- S.15-16. 1967 35. Ermitaj [Mətn] /Hidayət //Ədəbi Ermənistan: məc- 2006 muə.- K.8.- İrəvan, 1967.- S.22. 46. Ana gözləri [Mətn] /Hidayət //Ana! Ana! Ana!.-Bakı, 36. İlk qədəmin mübarək: C.Cabbarlı adına İrəvan Döv- 2006.- S.267. lət Azərbaycan Dram Teatrının açılışı münasibətilə [Mətn] 47. Anam qocaldı [Mətn] /Hidayət //Ana! Ana! Ana!.- /Hidayət //Ədəbi Ermənistan: məcmuə.- K.8.- İrəvan, 1967.- Bakı, 2006.- S.268. S.2-4. 48. Anama məktub [Mətn] /Hidayət //Ana!Ana! Ana!.- 37. 26 Bahadır [Mətn] /Hidayət //Ədəbi Ermənistan: Bakı, 2006.- S.269. məcmuə.- K.8.- İrəvan, 1967.- S.22-24. 49. Eviniz analı olsun [Mətn] /Hidayət //Ana! Ana! 38. Lal Neva [Mətn] /Hidayət //Ədəbi Ermənistan: Ana!.- Bakı, 2006.- S.269. məcmuə.- K.8.- İrəvan, 1967. - S.22. 2012 1998 50. Ana gözləri [Mətn] /Hidayət //Ana dedim qarşımda 39. Qələmini qanına batıran şair [Mətn] /Hidayət gözəl bir səhnə açıldı.- Bakı, 2012.- S.333-334. //A.Ülvü. Ülviləşən ülvim.- Bakı, 1998.- S.160-161. 51. Anam qocaldı [Mətn] /Hidayət //Ana dedim qarşımda gözəl bir səhnə açıldı.- Bakı, 2012.- S.331.

52. Anama məktub [Mətn] /Hidayət //Ana dedim 2001 qarşımda gözəl bir səhnə açıldı.- Bakı, 2012.- S.332-333. 40. İllərin qanadı kövrəkmiş yaman; “Mən kiməm?” 53. Eviniz analı olsun [Mətn] /Hidayət //Ana dedim qar- poemasından [Mətn] /Hidayət //E.Qüdrətqızı. Qüdrət müəl- şımda gözəl bir səhnə açıldı.- Bakı, 2012.- S.333-334. lim.- Bakı, 2001.- S.3-9. 101 102 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò Dövri mətbuatda 64. Maşuka təpə deyərdilər [Mətn] /Hidayət //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1974.-13 iyul. 1969 54. Ata qəbri [Mətn]: poemadan bir parça /Hidayət 1975 //Sovet Ermənistanı.- 1969.- 4 fevral. 65. Heykəl [Mətn]: [M.Hüseynzadəyə həsr olunub] /Hidayət //Sovet Ermənistanı.- 1975.- 7 may. 1970 66. Zəfər yolları [Mətn] /Hidayət //Sovet Ermənistanı.-1975.- 55. Məni bağışla [Mətn] /Hidayət //Sovet Ermənistanı.- 7 may. 1970.- 14 fevral. 56. Ürək yumruq boydamı?.. [Mətn] /Hidayət //Sovet 1976 Ermənistanı.- 1970.- 14 fevral. 67. Bir nəğməyəm... [Mətn] /Hidayət //Ulduz.- 1976.- №4.- 57. Zəngəzur lövhələri [Mətn] /Hidayət //Sovet Ermə- S.57. nistanı.- 1970.- 14 fevral. 68. Gürcüstan dağlarında [Mətn]: [İsa İsmayılzadəyə həsr olunub] /Hidayət //Sovet Ermənistanı.- 1976.- 18 may. 1971 69. Lermontovu düşünəndə [Mətn] /Hidayət //Sovet 58. Sənin ömrün [Mətn] /Hidayət //Sovet Ermənistanı.- Ermənistanı.-1976.-14 avqust. 1971.- 22 oktyabr. 70. Məhəbbət yoxsa... [Mətn] /Hidayət //Sovet Ermənis- tanı.- 1976.- 14 avqust. 1972 71. Nizaminin məqbərəsi önündə [Mətn] /Hidayət 59. Göyçədə bir məzar var [Mətn]: Aşıq Ələsgərin 150 //Ulduz.- 1976.- № 4.- S.57. illiyinə həsr olunur /Hidayət //Sovet Ermənistanı.- 1972.- 22 72. Səməd Vurğun qitəsi [Mətn] /Hidayət //Sovet Ermə- iyun. nistanı.- 1976. - 14 avqust. 73. Səslən gitara, səslən... [Mətn] /Hidayət //Sovet Ermə- 1973 nistanı.- 1976.- 14 avqust. 60. İmtahana qayıdaq [Mətn] /Hidayət //Ədəbiyyat və 74. Yatır körpələrim [Mətn]: [S.Sərxanlıya] /Hidayət incəsənət.-1973.- 20 yanvar. //Ulduz.- 1976.- №4.- S.57. 61. Qiymət [Mətn] /Hidayət //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1973.- 20 yanvar. 1977 62. Qoca [Mətn] /Hidayət //Ədəbiyyat və incəsənət.- 75. Altmış ildir [Mətn] /Hidayət //Sovet Ermənistanı.- 1973.- 20 yanvar. 1977.- 1 noyabr. 76. Bir az gözləyin məni [Mətn] /Hidayət //Ulduz.-1977.- 1974 №7.- S.3. 63. Lermontovun duel yerində [Mətn] /Hidayət 77. Onu sevmək isə [Mətn] /Hidayət //Ulduz.- 1977.- //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1974.- 13 iyun. №7.-S.39. 103 104 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

1978 92. Çoxdan bura düşməmişdi [Mətn] /Hidayət //Azər- 78. Ata yurduma [Mətn] /Hidayət //Sovet Ermənistanı.- baycan.- 1981.- №3.- S.40. 1978.- 17 yanvar. 93. Dibsiz Cermuk dərəsi... [Mətn] /Hidayət //Azərbay- 79. Ata yurdunda [Mətn] /Hidayət //Ulduz.- 1978.- can.- 1981.- №3.- S.38-39. №12.- S.44-45. 94. Matenadaranda [Mətn] /Hidayət //Azərbaycan.- 80. Bu görüşdə [Mətn] /Hidayət //Sovet Ermənistanı.- 1981.- №3.- S.37-39; Sovet Ermənistanı.- 1981- 5 may. 1978.- 17 yanvar. 95. Müəllimlərimə [Mətn] /Hidayət //Azərbaycan.- 81. E.Hemenqueyə [Mətn] /Hidayət //Ədəbiyyat və incə- 1981.- №3.- S.36-37. sənət.- 1978.- 22 noyabr. 96. Oxşarlıq [Mətn] /Hidayət //Azərbaycan.- 1981.- №3.- 82. “Həzin sətirlər” dəftərindən [Mətn] /Hidayət //Sovet S.39-40. Ermənistanı.- 1978.- 9 dekabr. 97. Səhərin on yaşı [Mətn] /Hidayət //Ədəbiyyat və 83. Köçmüş dağ kəndinin nəğməsi [Mətn] /Hidayət //Sovet incəsənət.-1981.- 10 aprel. Ermənistanı.- 1978.- 17 yanvar; Ulduz.- 1978.- №12.- S.44. 98. Ümid ver [Mətn] /Hidayət //Ədəbiyyat və incəsənət.- 84. Ürəyim [Mətn] /Hidayət //Sovet Ermənistanı.- 1978.- 1981.-10 aprel. 17 yanvar. 99. Zəngəzurludur [Mətn] /Hidayət //Sovet Ermənistanı.- 85. Vətən [Mətn] /Hidayət //Ulduz.- 1978.- №12.- S.44. 1981.- 5 may.

1979 1982 86. Petefinin vətənində: Macarıstan lövhələri [Mətn] 100. Bağışlayın [Mətn] /Hidayət //Azərbaycan.- 1982.- /Hidayət //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1979.- 24 avqust. №1.- S.71-72. 101. Möcüzə [Mətn] /Hidayət //Sovet Ermənistanı.- 1982.- 1980 6 fevral. 87. Çinar [Mətn] /Hidayət //Ədəbiyyat və incəsənət.- 102. Ömür [Mətn] /Hidayət //Azərbaycan.- 1982.- №1.- 1980.- 25 aprel. S.70. 88. “Macarıstan dəftəri”ndən Balatondan məktub 103. Səndən niyə doymuram? [Mətn] /Hidayət //Sovet [Mətn] /Hidayət //Ulduz. -1980. - №12. - S.35-36. Ermənistanı.- 1982.- 6 fevral. 89. Petefi ilə söhbət: Macarıstan silsiləsi [Mətn] /Hidayət 104. “Vəfaya təzə məktublar”dan [Mətn] /Hidayət //Sovet Ermənistanı.- 1980.- 12 iyul. //Azərbaycan.- 1982.- №1.- S.72. 90. Salamat qal [Mətn] /Hidayət //Ədəbiyyat və incəsə- 105. Ziba xalamla söhbət [Mətn] /Hidayət //Azərbaycan.- nət.- 1980.- 1 avqust. 1982.- №1.-S.70-71; Sovet Ermənistanı.-1982.-6 fevral.

1981 1983 91. Çox çeşmədən xəbərsizdir hələ çaylar [Mətn] 106. Avtoportret – 82 [Mətn] /Hidayət //Azərbaycan.- /Hidayət //Azərbaycan.- 1981.- №3.- S.38. 1983.- №9.- S.159. 105 106 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

107. Qobustanda [Mətn] /Hidayət //Sovet Ermənistanı.- 120. Bu qatarın adı yoxmuş... [Mətn] /Hidayət //Azərbay- 1983.- 15 yanvar. can.- 1986.- №5.- S.141. 108. Niyə belə leysan tökdü... [Mətn] /Hidayət //Azərbay- 121. Gələn əsrlərlə yarışan insan [Mətn] /Hidayət //Azər- can.- 1983.- №9.- S.161. baycan.- 1986.- №5.- S.139. 109. Poeziya, mənim sənə imtahanım var [Mətn] /Hidayət 122. Gərək o dağları sənsiz gəzəydim [Mətn] /Hidayət //Azərbaycan.- 1983.- №9.- S.160; Sovet Ermənistanı.- 1983.- //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1986.- 17 yanvar. 15 oktyabr. 123. Qayıda biləydim... [Mətn] /Hidayət //Azərbaycan.- 110. Zirvə cığırı [Mətn] /Hidayət //Sovet Ermənistanı.- 1986.- №5.- S.139-140. 1983.- 15 yanvar. 124. Qəsrlər, şairlər [Mətn] /Hidayət //Ədəbiyyat və incə- sənət.- 1986.- 17 yanvar. 1984 125. Nə yaman ləngidi bu ilin yazı... [Mətn] /Hidayət 111. Bu payızı gərək özü qarğasın... [Mətn] /Hidayət //Azərbaycan.- 1986.- №5.- S.141. //Ulduz.- 1984.- №11. 126. Üç dayanacaq [Mətn] /Hidayət //Ədəbiyyat və incə- 112. Mən bu qışın... [Mətn] /Hidayət //Ulduz.- 1984.- sənət.- 1986.- 17 yanvar. №11.- S.36-37. 113. Məni sevməyən kəs... [Mətn] /Hidayət //Ulduz.- 1987 1984.- №11.-S. 37. 127. Maralzəmi [Mətn] /Hidayət //Ulduz -1987.- №2.- S.1. 114. Praqada qar [Mətn] /Hidayət //Ədəbiyyat və 128. Mən səni sevməyi tərgidəmmədim [Mətn] /Hidayət incəsənət.- 1984.- 3 avqust. //Ulduz.- 1987.- №2.- S.1-2. 115. “Vəfaya təzə məktublar”dan [Mətn] /Hidayət 129. Ömrüm çatacaqmı o şeiri yazam?.. [Mətn] /Hidayət //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1984.- 3 avqust. //24 saat qəzeti.- 1987.- 28 avqust. 130. Sabaha çox var [Mətn] /Hidayət //“24 saat” qəzeti.- 1985 1987.- 28 avqust. 116. Xəzərin ad günü [Mətn] /Hidayət //Sovet Ermənista- 131. Sən mənə oxşama [Mətn] /Hidayət //Ulduz.- 1987.- nı.- 1985.- 7 dekabr. №2.- S.2. 117. Köhnə evimə [Mətn] /Hidayət //Sovet Ermənistanı.- 1985.- 7 dekabr. 1988 118. Salam, Qobustan! [Mətn] /Hidayət //Sovet Ermənis- 132. Alovlu çıxışlar düşdü araya... [Mətn] /Hidayət tanı.- 1985.- 7 dekabr. //Azərbaycan.- 1988.- №10.- S.37. 133. Dağdan ulu [Mətn] /Hidayət //Azərbaycan gəncləri.- 1986 1988.- 8 mart. 119. “Araz” qatarı [Mətn] /Hidayət //Azərbaycan.- 1986.- 134. Elə bilə-bilə qocalacağıq [Mətn] /Hidayət //Azərbay- №5.- S.140-141. can.- 1988.- №10.- S.37.

107 108 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

135. Giley-güzarını saxla sən Allah... [Mətn] /Hidayət 149. Xəlil Rza [Mətn] /Hidayət //Ədəbiyyat və incəsənət.- //Azərbaycan.- 1988.- №10.- S.36. 1991.- 22 fevral. 136. Gözlə, gözləmə [Mətn] /Hidayət //Azərbaycan.- 150. Qələmini qanına batıran şair [Mətn]: [Ülvi 1988.- №10.- S.37-38. Bünyadzadəyə] /Hidayət //Ədəbiyyat.- 1991.- 22 noyabr. 137. Təbrizə bomba atdılar [Mətn] /Hidayət //Azərbay- 151. Qoca tülüngu [Mətn] /Hidayət //Ədəbiyyat.- 1991.- can.- 1988.- №10.- S.35-36. 22 noyabr. 138. Türkiyə, mən sənin nəyini gördüm? [Mətn] /Hidayət 152. Məmməd Araza [Mətn] /Hidayət //Ədəbiyyat və in- //Azərbaycan.- 1988.- №10.- S.35-36. cəsənət.- 1991.- 22 fevral. 153. Uşaqlıq şəkillərimə [Mətn] /Hidayət //Ədəbiyyat qə- 1989 zeti.- 1991.- 22 noyabr. 139. Bizim bu günlərin [Mətn] /Hidayət //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1989.- 25 avqust. 1993 140. Hərdən öz kölgəmi qamçılayıram [Mətn] /Hidayət 154. Ayrılanda yana-yana əl elədin hey [Mətn] /Hidayət //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1989.- 25 avqust. //Söz.- 1993.- №3-4.- S.4. 155. Mənim nəyim vardır qələmdən özgə [Mətn] 1990 /Hidayət //Söz.- 1993.- №3-4.- S.4. 141. Bacım [Mətn]: [Zeynəb Xanlarovaya həsr olunub] /Hidayət //Aydınlıq.- 1990.- 30 noyabr. 1998 142. Doxsanıncı il [Mətn] /Hidayət //Azərbaycan gəncləri.- 156. Aşkarlıq [Mətn] /Hidayət //Ekspress.- 1998.- 17-18 1990.- 3 fevral. dekabr. 143. Elə yalan demisən ki... [Mətn] /Hidayət //Ədəbiyyat 157. Didərginlər [Mətn] /Hidayət //Ekspress.-1998.- 17- və incəsənət.- 1990.- 8 fevral. 18 dekabr. 144. Həqiqət [Mətn] /Hidayət //Ədəbiyyat və incəsənət.- 158. Gərək kəndimizdən çıxmayaydım heç [Mətn] 1990.- 9 fevral. /Hidayət //Ekspress.- 1998. - 17-18 dekabr. 145. Padşahlar, şairlər [Mətn]: [B.Vahabzadəyə ithaf olu- 159. Hərdən xatırla məni [Mətn] /Hidayət //Ekspress.- nub] /Hidayət //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1990.- 9 fevral. 1998.- 17-18 dekabr. 160. Köçmüş dağ kəndinin nəğməsi [Mətn] /Hidayət 1991 //Ekspress.- 1998.- 17-18 dekabr. 146. Aşkarlıq [Mətn] /Hidayət //Vətən səsi.- 1991.- 30 161. Mən bu qışın... [Mətn] /Hidayət //Ekspress.- 1998.- dekabr. 17-18 dekabr. 147. Bir qoşun Əzrayıl [Mətn] /Hidayət //Vətən səsi.- 162. Padşahlar, şairlər [Mətn] /Hidayət //Ekspress.- 1991.- 30 dekabr. 1998.- 17-18 dekabr. 148. Doğma ocağında didərgin düşdün [Mətn] /Hidayət 163. Sabaha çox var [Mətn] /Hidayət //Ekspress.- 1998.- //Vətən səsi.- 1991.- 30 dekabr. 17-18 dekabr. 109 110 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò 164. Uşaqlıq şəkillərimə [Mətn] /Hidayət //525-ci qəzet.- Dövri mətbuatda çap olunmuş povestləri 1998.- 30 yanvar. 1983 1999 174. Ömürdən uzun gecə [Mətn] /Hidayət //Ədəbiyyat və 165. Mən bu qışın... [Mətn] /Hidayət //Aktual.- 1999.- 10 incəsənət.- 1983.-14 oktyabr. may. 1984 2001 175. İrəvanda xal qalmadı... [Mətn] /Hidayət //Azərbay- 166. Anama məktub [Mətn] /Hidayət //P.S.Elm, təhsil və can.- 1984.- №11.- S.140-181. həyat.- 2001.- 8 iyun. 176. İrəvanda xal qalmadı [Mətn]: povestdən bir parça 167. Hərdən xatırla məni [Mətn] /Hidayət //P.S.Elm, /Hidayət //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1984.- 20 aprel. təhsil və həyat.- 2001.- 8 iyun. 168. Qayıdacaqsan [Mətn] /Hidayət //P.S.Elm, təhsil və 1985 həyat.- 2001.- 8 iyun. 177. Məni qınamayın [Mətn] /Hidayət //Ədəbi Ermənis- 169. Mən bu qışın [Mətn] /Hidayət //P.S.Elm, təhsil və tan - 83.- İrəvan.- 1985.- S.305-385. həyat.- 2001.- 8 iyun. 170. Yaxşı ki... [Mətn] /Hidayət //Gürcüstan.- 2001.- 18 1989 may. 178. Tamaşadan sonra [Mətn] /Hidayət //Azərbaycan.- 1989.- №11.- S.73-98. 2005 171. 2x2=6 [Mətn] /Hidayət //Ulduz.- 2005.- №5.- S.16- 1998 17. 179. Burdan min atlı keçdi... [Mətn] /Hidayət //Azərbay- can.- 1998.- №1.- S.112-142. 2009 172. Vəfaya təzə məktublar [Mətn] /Hidayət //Zəngə- 2003 zurun səsi.- 2009.- 28 fevral-06 mart; 20-29 mart. 180. Bu dünyanın adamları [Mətn] /Hidayət //Azərbay- can.- 2003.- №7.- S.24-68. 2010 173. Uşaqlıq, hardasan? [Mətn] /Hidayət //P.S.Elm, təhsil və həyat.- 2010.- 8 yanvar.

111 112 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò Kitablarda və dövri mətbuatda 191. Kombinatın ağsaqqalı [Mətn] /Hidayət //Sovet Er- çap olunmuş məqalələri mənistanı.- 1967.- 1 iyul. 192. Müzakirədən sonra... [Mətn]: [Mığrı rayon Partiya 1966 Konfransının hesabatı işi haqqında] /Hidayət //Sovet Ermə- 181. Dekabr sona çatanda... [Mətn] /Hidayət //Sovet Er- nistanı.- 1967.- 23 dekabr. mənistanı.- 1966.- 27 dekabr. 193. Ömrün bir günü... [Mətn]: [Arpa-Sevan tikintisi 182. Ələyəzin qəhrəmanı [Mətn] /Hidayət //Sovet Ermə- haqqında] /Hidayət //Sovet Ermənistanı.- 1967.- 12 sentyabr. nistanı.- 1966.- 25 sentyabr. 194. Şüşəliklərdə bahardır... [Mətn]: [Artaşat rayonunun 183. Loriyə qaz gəlir [Mətn]: Alaverdi rayonuna qaz çə- istixanaları haqqında] /Hidayət //Sovet Ermənistanı.- 1967.- kilməsilə əlaqədar reportaj /Hidayət //Sovet Ermənistanı.- 28 fevral. 1966.- 29 noyabr. 195. Yeni insana həsr olunur [Mətn]: [İ.Məmmədovun 184. Zərif naxışlar [Mətn]: İrəvan xalça kombinatının “İnsan elə yaşamalıdır ki...” kitabı haqqında] /Hidayət //Ədə- xalçaçıları haqqında /Hidayət //Sovet Ermənistanı.- 1966.- 20 biyyat və incəsənət.- 1967.-18 noyabr. avqust. 1968 1967 196. Bir ömrün üç günü [Mətn]: [F.Kərimzadənin “Qarlı aşırım” povesti haqqında] /Hidayət //Sovet Ermənistanı.- 185. Baharın gecikdiyi unutdurulur... [Mətn] /Hidayət 1968.- 28 sentyabr. //Sovet Ermənistanı.- 1967.- 25 may. 197. Dostluq nəğməkarı [Mətn]: [M.Müşfiqin 60 illiyi 186. Bizim qızlar [Mətn] /Hidayət //Sovet Ermənistanı.- münasibətilə] /Hidayət //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1968.- 1967.- 25 noyabr. 1 iyun. 187. Dama-dama göl olar... [Mətn] /Hidayət //Sovet 198. Qartal ömürlü igidlər [Mətn]: [Sovet Silahlı Qüv- Ermənistanı.- 1967.- 17 avqust. vələrinin 50 illiyi qarşısında] /Hidayət //Sovet Ermənistanı.- 188. Əməyin qüdrəti, təbiətin zinəti [Mətn]: Ermənista- 1968.- 30 yanvar. nın Vedi, Mığrı, İcevan, Şəmşəddin və başqa rayonlarının 199. Təzə tanışlar... [Mətn]: [Yeni kitablar: Əkbər İrəvan- kənd təsərrüfatı haqqında /Hidayət //Sovet Ermənistanı.- lının “Yay gecəsində” kitabı haqqında] /Hidayət //Sovet Ermə- 1967.- 6 iyun. nistanı.- 1968.- 15 fevral. 189. Gözəl sənətkar [Mətn]: Ermənistan SSR Xalq artisti Nina Yeqorovnanın deputatlığa namizəd verilməsi haqqında 1969 /Hidayət //Sovet Ermənistanı.- 1967.- 8 mart. 200. Gikorun ikinci həyatı [Mətn]: [“Gikor” hekayəsi 190. İnşaatçı bacılar [Mətn]: [Kirovakan 4 №-li ali inşaat haqqında] /Hidayət //Sovet Ermənistanı.- 1969.- 21 sentyabr. idarəsi inşaatçıları haqqında] /Hidayət //Sovet Ermənistanı.- 201. Gündəlikdən sətirlər [Mətn]: [Nəbi Cəfərovun “Şi- 1967.- 12 yanvar. rin xatirələri” adlı gündəliyi haqqında] /Hidayət //Sovet Er- mənistanı.- 1969.- 29 noyabr. 113 114 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

1970 1975 202. Onun doğma kəndi [Mətn]: [müəllim Səfərəli İbrahi- 212. Alimlər kəndinin bağbanı [Mətn]: [R.Piriyev haq- mov haqqında] /Hidayət //Sovet Ermənistanı.- 1970.- 24 yanvar. qında] /Hidayət //Sovet Ermənistanı.- 1975.- 7 iyun. 203. Onun həyatı səhnədir [Mətn]: Cəmil Əliyevin ana- 213. Pünhan həqiqətlər [Mətn]: [M.Lermontovun “Mas- dan olmasının 60 illiyi münasibətilə /Hidayət //Sovet Ermənis- karad” mənzum dramı haqqında] /Hidayət //Sovet Ermənista- tanı.- 1970.- 3 mart. nı.- 1975.- 23 yanvar.

1971 1979 204. Onun həyat yolu [Mətn] /Hidayət //Sovet Ermənis- 214. Əlli yaşın mübarək [Mətn]: [C.Cabbarlı adına İrəvan tanı.- 1971.- 13 mart. Dövlət Azərbaycan Dram Teatrı haqqında] /Hidayət //Sovet 205. Sənətkar sözü - həyatın özü [Mətn]: [Xalq yazıçısı Ermənistanı.- 1979.- 29 iyun. M.İbrahimovun anadan olmasının 60 illiyi münasibətilə] 215. “Nəriman” [Mətn]: [Nəriman Həsənzadənin “Nəri- /Hidayət //Sovet Ermənistanı.- 1971.- 28 oktyabr. 206. Torpağın səsi [Mətn]: [deputat Mərdəli Məhərrəmov man” poeması haqqında] /Hidayət //Sovet Ermənistanı.- 1979.- haqqında] /Hidayət //Sovet Ermənistanı.- 1971.- 10 iyun. 31 mart. 207. Yaradıcılıq nailiyyətlərindən biri [Mətn]: [İrəvanda 216. Petefinin vətənində [Mətn]: Macarıstan xatirələri Malı Teatrının qastrolları haqqında] /Hidayət //Sovet Ermənis- /Hidayət //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1979.- 24 avqust. tanı.- 1971.- 23 sentyabr. 217. Şekspir sənəti [Mətn]: [Y.Vaxtanqov adına Teatrın İrəvan qastrolları haqqında] /Hidayət //Sovet Ermənistanı.- 1970 1979.- 9 iyun. 208. “Gizlətmə təbəssümünü” [Mətn]: [R.Hacıyevin ey- 218. Yeni arzular mövsümü [Mətn]: [C.Cabbarlı adına niadlı tamaşası haqqında] /Hidayət //Ədəbiyyat və incəsənət.- İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrı haqqında] /Hidayət 1972.- 12 fevral. //Sovet Ermənistanı.- 1979.- 8 sentyabr. 209. Sabir Rzayev [Mətn]: [Ermənistan SSR EA İncəsənət İnstitutunun elmi işlər üzrə direktor müavini Sabir Rzayev 1980 haqqında] /Hidayət //Sovet Ermənistanı.- 1972.- 10 mart. 219. Dağlar və adamlar [Mətn]: [Mığrı rayonu haqqında] 210. “Sevmək vaxtıdır” [Mətn]: [V.F.Komissar-jevskaya //Sovet Ermənistanı.- 1980.- 9 oktyabr. adına Leninqrad Teatrının İrəvanda qastrolları haqqında] 220. Tbilisiyə məktub [Mətn]: [şair Zezva Medulaşvili /Hidayət //Sovet Ermənistanı.- 1972.- 3 avqust. haqqında] /Hidayət //Azərbaycan gəncləri.- 1980.- 25 oktyabr.

1974 1982 211. Aygezorda bir gün [Mətn] /Hidayət //Sovet Ermənis- 221. Çaylar kimi coşğun, qayalar kimi dözümlü [Mətn]: tanı.- 1974.- 16 oktyabr. [SSRİ - 60] /Hidayət //Sovet Ermənistanı.- 1982.- 9 oktyabr.

115 116 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

222. Rejissora məktub: Azərbaycan Teatr Xadimləri İt- 233. Elə borclu [Mətn]: [Ə.Vəkilin 50 illiyi ilə əlaqədar] tifaqının növbədənkənar qurultayında dediklərim və de- /Hidayət //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1988.- 10 iyun. mədiklərim [Mətn] /Hidayət //Mədəniyyət.- 1982.- 7 may. 234. Əsl vətəndaş kimi [Mətn]: [Yenidənqurma haqqında 223. “Yaradıcılıq yollarında” [Mətn] /Hidayət; müsahi- yazıçı fikirləri] /Hidayət //Azərbaycan gəncləri.-1988.-10 bəni apardı R.Əsgərov //Sovet Ermənistanı.- 1982.- 20 fevral. noyabr.

1985 1989 224. Dədə Qorqud, xoş gəlmisən səhnəmizə [Mətn]: 235. Didərginlik dərdi və mərdliyin gücü [Mətn] [M.Əzizbəyov adına Azərbaycan Dövlət Akademik Dram /Hidayət //Kommunist.- 1989.- 28 noyabr. Teatrının tamaşası barədə qeydlər] /Hidayət //Azərbaycan 236. Həqiqət kar deyil... [Mətn] /Hidayət //Ulduz.- 1989.- gəncləri.- 1985.- 30 may. №10.- S.64-70. 225. Dramaturgiyaya gedən yol [Mətn] /Hidayət //Ədə- 237. Söhbət yeni nəsildən gedirsə [Mətn] /Hidayət biyyat və incəsənət.- 1985.- 21 iyun. //Sözün düzü.- Bakı, 1989.- S.153-160. 226. İstedadın hüdudsuzluğu [Mətn]: Ü.Hacıbəyov – 100 238. Sözün vaxtı [Mətn] /Hidayət //Ədəbiyyat və incəsə- /Hidayət //Kitablar aləmində.- 1985.- №4.- S.28-29. nət.- 1989.- 17 fevral. 239. “Yenidənqurma” sözü və yenidənqurma özü 1987 [Mətn] /Hidayət //Azərbaycan gəncləri.- 1989.- 18 noyabr. 227. Burdan min atlı keçdi [Mətn]: [İrəvan Teatrı haq- qında] /Hidayət //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1987.- 2 oktyabr. 1990 228. İyirmi ildən sonra: Futbol mövsümü ərəfəsində yazıçı 240. Ağlınızı başınıza yığın [Mətn]: [“Araks” qəzeti re- sözü [Mətn] /Hidayət //Azərbaycan gəncləri.- 1987.- 28 fevral. daksiyasına cavab məktubu] /Hidayət //Kommunist.- 1990.- 6 229. Qocaman teatrın cavan rejissoru [Mətn]: [Naxçıvan aprel. teatrının rejissoru Ə.Lalayev haqqında] /Hidayət //Ədəbiyyat 241. Axırı aydınlıq olsun [Mətn]: [“Aydınlıq” qəzeti haq- və incəsənət.-1987.- 20 fevral. qında] /Hidayət //Aydınlıq.- 1990.- 4 avqust. 230. Poetik təsəvvür [Mətn]: [gənc şair Rüstəm Behrudi- 242. Didərginlərə məktub [Mətn] /Hidayət //Didərginlər.- nin “Yaddaşlara yazın” kitabı haqqında] //Ədəbiyyat və incəsə- Bakı, 1990.- S.25-40. nət.- 1987.- 24 aprel. 243. Qəfil ölümün ağrısı [Mətn]: [Əjdər Xanbabayevin 231. Uşaqlığın böyüdülmüş şəkilləri [Mətn]: [İsa İsmayıl- ölümü haqqında] /Hidayət //Yeni fikir.- 1990.- 6 iyun. zadənin yaradıcılığı haqqında] /Hidayət //Azərbaycan 244. Mübarizə davam edir [Mətn]: [deputatlığa namizəd gəncləri.- 1987.- 10 yanvar. Hidayət Orucov öz platforması haqqında] /Hidayət //Azadlıq.- 1990.- 11 oktyabr. 1988 245. Padşahlar, şairlər [Mətn]: [Bəxtiyar Vahabzadəyə 232. Azərbaycanda PKK oyunu [Mətn] /Hidayət //Za- həsr olunur] /Hidayət //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1990.- 9 fevral. man.-1988.-12 oktyabr. 117 118 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

246. Sabaha uzanan qollarımız [Mətn] /Hidayət //Rafiq 259. Ə.Vəzirova açıq məktub [Mətn] /Hidayət //Yeni Səməndər. Şəhidlər.- Bakı, 1990.- S.443. fikir.- 1992.- 17 fevral. 247. SSRİ Ali Sovetinin xalq deputatlarına [Mətn] 260. Ön söz yerinə: Biz hələ ki... Şəhid deyilik [Mətn] /Hidayət //Didərginlər.- Bakı, 1990.- S.40-53. /Hidayət //Şahidlər.- Bakı, 1992.- S.5-25. 248. Üzü dan yerinə [Mətn]: Abbas Abdulla – 50 /Hidayət 261. Təbriz, sabahın xeyir [Mətn] /Hidayət //Ülfət.-1992.- //Azərbaycan.- 1990.- №5.- S.172-475; Aydınlıq.-1990.- 4 29 fevral.- 7 mart. oktyabr. 249. “Yenidənqurma” sözü və yenidənqurma özü 1993 [Mətn] /Hidayət //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1990.- 23 mart. 262. Biz hələ ki... Şəhid deyilik [Mətn]: [20 Yanvar faciəsi haqqında] /Hidayət //Həyat.- 1993.- 15-22 yanvar. 1991 250. Biz hələ ki... Şəhid deyilik [Mətn]: Gələcək kitabın 1994 səhifələri /Hidayət //Yeni fikir.- 1991.- 21-29 noyabr; 5 263. Giriş sözü [Mətn] /Hidayət //“Azərbaycan Respubli- dekabr. kasının milli siyasəti: problemlər perspektivlər” Respublika 251. Xəlil Rza zindanda [Mətn]: Gələcək kitaba ön söz elmi-nəzəri konfransının materialları.- Bakı, 1994.- S.3-8. /Hidayət //Yeni fikir.- 1991.- 14 fevral. 264. Soydaşlarımızın hüquqları qorunmalıdır [Mətn]: 252. Mənəvi dayaq olaq [Mətn] /Hidayət //Yeni fikir.- [Gürcüstanda yaşayan azərbaycanlılar haqqında] /Hidayət 1991.- 26 iyun. //Azərbaycan.-1994.-21 dekabr. 253. Məni... Hidayət kimi dinləyin [Mətn] /Hidayət //Vətən səsi.- 1991.- 30 dekabr. 1995 254. Ömür qiyməti [Mətn]: [T.Həmidin kitabı haqqında] 265. O kitab yazılmayacaq [Mətn] /Hidayət //Elin oğlu. /Hidayət //Ədəbiyyat və incəsənət. - 1991.- 7 iyun. Akademik Həsən Əliyev haqqında xatirələr.- Bakı, 1995.- 255. Uşaqlıqda oxuya bilmədiyim kitab [Mətn] /Hidayət S.25-30. //H.Biçer-Stou. Tom dayının daxması.- Bakı, 1991.- S.5-9. 266. Tərtibçidən [Mətn] /Hidayət //Azərbaycan. Oktyabr - 256. Uşaqlıqda oxuya bilmədiyim kitab [Mətn] /Hidayət 94 mart - 95. Qəsd. Dövlət çevrilişi cəhdlərinin xronikası.- //Kitablar aləmində.- 1991.- №1-2.- S.68-70. Kb. res. H.Biçer- Bakı, 1995.- S.3-5. Stou. Tom dayının daxması. 267. Zəngəzur qəzasının Mığrı rayonu [Mətn] /Hidayət 257. “Yenidənqurma sözü və yenidənqurma özü [Mətn] //Ermənistan azərbaycanlılarının tarixi coğrafiyası.- Bakı, /Hidayət //Mənim fikrim: publisistik düşüncələr.- Bakı, 1991.- 1995.- S.167-176. S.48-67. 1996 1992 268. Qurucu Əziz [Mətn]: Əziz Əliyev – 100 /Hidayət 258. Biz hələ... Şəhid deyilik? [Mətn] /Hidayət //Şahidlər.- //Azərbaycan.- 1996.- 5 dekabr. Bakı, 1992.- S.497-499. 119 120 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

269. Mühacir həyatımız: gerçəkliklər, problemlər 1999 [Mətn]: [Milli məsələ üzrə aktual çıxış] /Hidayət //Azərbay- 281. Bir ucu ölümlü dünya [Mətn] /Hidayət //Sona can.- 1996.- 31 oktyabr. Çərkəz. Xatirələr karvanı.- Bakı, 1999.- S.100-101. 270. Ölüm ona yaraşmırdı [Mətn] /Hidayət //“Sifarişli 282. Gələcəyi görən insanın əzabları [Mətn] /Hidayət qətl” kitabında Ə.Xanbabayev haqqında.- Bakı, 1996.- S.192. //T.Məmmədov. A.Qurbanov. Gələcəyi görən insan.- Bakı, 271. Şəxsiyyət haqqında söz demək məsuliyyəti [Mətn]: 1999.- S.5-11. [Azərbaycan Respublikasının Prezidenti H.Əliyev haqqında] 283. Xəlil Rza zindanda [Mətn] /Hidayət //Firəngiz Ulu- /Hidayət //Azərbaycan.- 1996.- 15 fevral; Naxçıvan.- 1996.- türk. İlk allahım, son allahım mübarizə.- Bakı, 1999.- S.134- 31 yanvar. 148. 272. Vətəndaşlıq borcumuzu ləyaqətlə yerinə yetirək 284. “İrəvan qədim Azərbaycan şəhəridir” [Mətn]: [Mətn] /Hidayət //Azərbaycan demokratik, hüquqi dövlət, [Milli siyasət məsələləri üzrə Dövlət müşaviri H.Orucovun unitar respublikadır.- Bakı, 1996.- S.3-9. İrəvan teatrı haqqında xatirələri] /Hidayət //Uluinform.- 1999.- 273. Yekun sözü [Mətn] /Hidayət //Azərbaycan demokra- 13 yanvar. tik, hüquqi dövlət, unitar respublikadır.- Bakı, 1996.- S.41-45. 285. Müdrikliyin cavanlığı [Mətn] /Hidayət //Bizim bir şeyximiz var.- Bakı, 1999.- S.44-48. 1997 286. Suallar ümmanında çırpınan insan [Mətn] /Hidayət 274. Qurucu Əziz [Mətn] /Hidayət //Əziz Əliyev.- Bakı, //Ə.Bayramov. Gəlimli-gedimli dünya.- Bakı, 1999.- S.3-7. 1997.- S.5-20. 287. Şəxsiyyət haqqında söz demək məsuliyyəti [Mətn]: 275. Heydər Əliyev və milli siyasət [Mətn]: [Dövlət müşa- [Azərbaycan Respublikasının Prezidenti H.Əliyev haqqında] viri Hidayət Orucov Heydər Əliyev haqqında] /Hidayət //Xalq /Hidayət //Dirçəliş.- 1999.- №15.- S.19. qəzeti.- 1997.- 21,22,23 noyabr. 288. Yaradıcı ziyalılarımızın vətənə borcu var [Mətn] /Hidayət //Xalq qəzeti.- 1999.- 17 fevral. 1998 276. Bir şair ömrünün inciləri [Mətn]: [N.Həsənzadənin 2000 yaradıcılığı haqqında] /Hidayət //Kommunist.- 1998.- 26 mart. 289. “Borçalı” qəzetinin redaksiyasına [Mətn] /Hidayət 277. Əziz Əliyev Dağıstanda [Mətn] /Hidayət //Panora- //Borçalı.- 2000.- 14 mart. ma.- 1998.- 14 may. 290. Borçalı Kamandarsız qaldı [Mətn] /Hidayət //Bor- 278. Qurucu Əziz [Mətn]: [Əziz Əliyev haqqında] çalı.- 2000.- 14 dekabr. /Hidayət //Panorama.- 1998.- 14 may. 291. Cansuğ Çarkvianiyə məktub [Mətn] /Hidayət //Ədə- 279. Tarix susan deyil [Mətn] /Hidayət //B.Budaqov, biyyat.- 2000.- 3 noyabr. Q.Qeybullayev: Ermənistanda Azərbaycan mənşəli toponim- 292. Əzəmət: Akademik Şəfaət Mehdiyev haqqında lərin izahlı lüğəti.- Bakı, 1998.- S.5-9. xatirələr [Mətn] /Hidayət //Görkəmli alim, səmimi insan, 280. Unudulmaz insan [Mətn] /Hidayət //Şamil Xurşud. unudulmaz dost.- Bakı, 2000.- S.47-52. Səndən sonra.- Bakı, 1998.- S.1-5. 121 122 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

293. Milli lider ehtiyacı [Mətn] /Hidayət //Xalq qəzeti.- 2003 2000.-15,16,17 dekabr. 305. Milli lider ehtiyacı [Mətn] //Heydər Əliyev müstəqil 294. “Mövqe” - 366 x 100 = 1 yaş: təbrik [Mətn] /Hidayət Azərbaycan dövlətinin qurucusu.- Bakı, 2003.- S.146-154. //Mövqe.- 2000.- 19-27 mart. 306. Şəxsiyyət - Lider birləşdirici amil kimi [Mətn] /Hi- 295. “Samur” qəzetinin 100-cü nömrəsinin çapdan dayət //Qafqaz Universitesi dərgisi.- 2003.- №11.- S.151-184. çıxması münasibətilə H.Orucovun təbriki [Mətn] /Hidayət //Samur.-2000.- 30 mart. 2004 296. Vətəndaşlığın səmimi tərənnümü [Mətn] /Hidayət 307. Hidayət Orucovla İmamverdi Bağırov haqqında //Xəlil Rza Ulutürk. Mənə bənzə.- Bakı, 2000.- s.241-249. söhbət [Mətn] /Hidayət //Sevda Əlibəyli. Tanrısı haqq olan 297. Yorğun və əsəbi vaxtlarımda Füzulini, Şekspiri aşiq.- Bakı, 2004.- S.29-34. oxumaqla özümə gəlirəm [Mətn] /Hidayət //Dedektiv.- 2000.- 308. Xəlil Rza zindanda [Mətn] /Hidayət //Müasirləri 31 may- 2 iyun. Xəlil Rza Ulutürk haqqında.- Bakı, 2004.- S.363-373. 309. İntiqam, əzizim! [Mətn] /Hidayət //Azərbaycan.- 2001 2004.- №9.- S.87. 298. Bu dostluğu heç nə poza bilməz [Mətn] //Hakimiy- 310. Praktik psixologiyadan bəhrələnən rejissor [Mətn] yət.- 2001.- 12 aprel. /Hidayət //Firəngiz Mütəllimova. Alim Nəbioğlu. Bəyaz gecə- 299. Dini etiqad azadlığı və qanunvericilik [Mətn] /Hida- lərin romantiki.- Bakı, 2004.- S.13. yət //Dirçəliş -  əsr.- 2001.- may.- №39.- S.36-39. 2005 300. Məni tanımaq asandır [Mətn] /Hidayət //Həftə içi.- 311. Andına sadiq şair [Mətn]: [Şəkər Aslanın vəfatından 2001.-20 aprel. 10 il keçir] /Hidayət //Söz.- 2005.- №2.- S.12-13. 301. Müstəqilliyimiz və milli siyasətimiz [Mətn] /Hidayət 312. Biz hələ ki... Şəhid deyilik [Mətn] /Hidayət //“525-ci //Müstəqil dövlətimiz və parlamentimiz.- Bakı, 2001.- S.160- qəzet”.- 2005.- 19,20,25,26,27 yanvar. 177. 313. Əski torpaqlar burada [Mətn] //Tofiq Abdin. Ah 302. Şəxsiyyət haqqında söz demək məsuliyyəti [Mətn] İstambul... İstambul.- Bakı, 2005.- S.432-436. /Hidayət //Heydər Əliyev işığı - İpək yolu.- Bakı, 2001.- 314. Maqsud Hacıyevin 70 illiyi münasibətilə bir neçə S.13-29. söz [Mətn] /Hidayət //Maqsud Hacıyev. Yetmiş ilin yarpaq- ları.- Bakı, 2005.- S.19. 2002 315. Sənət dostum [Mətn] /Hidayət //Rejissor Ağakişi 303. Fədakar alim ömrü: Həsən Əliyev – 95 [Mətn] Kazımov.- Bakı, 2005.- S.109. /Hidayət //Azərbaycan.- 2002.- 15 dekabr. 316. Yaradıcı ziyalılarımızın Vətənə borcu var [Mətn] 304. “Pələng dərili cəngavər” İmir Məmmədlinin tərcü- /Hidayət //Almaz Ülvi. Müharibə ağrılarım.- Bakı, 2005.- məsində [Mətn] /Hidayət //Gürcüstan.- 2002.- 31 may. S.381-389. 123 124 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

2006 328. Azərbaycanlılara qarşı növbəti deportasiyanın 317. Borçalıya teleqram [Mətn] /Hidayət //İsa İsmayılza- siyasi qərar əsasında həyata keçirilməsi [Mətn] /Hidayət də. Gözləyin, dünyaya qayıtmağım var.- Bakı, 2006.- S.452. //Nübar Həkimova. Ermənilərin tarixi cinayətləri ziyalıların 318. Mətbuatımızın Nəsir İmanquliyev mərhələsi [Mətn] qan yaddaşında.- Bakı, 2009.- S.19-22. /Hidayət //Mətbuatımızın klassiki.- Bakı, 2006.- S.34-44. 329. Dirilən adamın ölməzliyi [Mətn] /Hidayət //Muxtar 319. Uşaqlığın böyüdülmüş şəkilləri [Mətn] /Hidayət //İsa Avşarov: Sənətdə. Həyatda. Xatirələrdə.- Bakı, 2009.- S.3-13. İsmayılzadə. Gözləyin, dünyaya qayıtmağım var.- Bakı, 2006.- 330. Fakültənin vicdanı [Mətn] /Hidayət //Pəri Paşayeva. S.381-387. Həsən Balıyev.- Bakı, 2009.- S.78-87. 331. Gözəl insan, həm də böyük istedad sahibiymiş 2007 [Mətn] /Hidayət //Bəybala Ələsgərov. Nizami Cəfərov-50.- 320. Əsl insan, xalis alim [Mətn]: [Əlövsət Abdullayev Bakı, 2009.- S.117-118. haqqında] /Hidayət //525-ci qəzet.- 2007.- 17 fevral. 332. Gözəllik, müdriklik, bir də sadəlik [Mətn]: Aida xa- 321. Məni qınamayın [Mətn] /Hidayət //Azərbaycan nım İmanquliyevanın ad gününə sözardı /Hidayət //525-ci dramaturgiyası antologiyası.- Bakı, 2007.- S.302-306. qəzet.- 2009.- 10 dekabr. 333. Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin sədri Şeyxülislam 2008 Hacı Allahşükür Paşazadə cənablarına anadan olmasının 322. Didərginlərə məktub: Burdan min atlı keçdi [Mətn] 60, şeyxülislamlıq fəaliyyətinin 30 illiyi münasibətilə təbrik /Hidayət //Zəngəzurun səsi.- 2008.- 22 fevral. məktubu [Mətn] /Hidayət //Nurlu yolun müdrik səyyahı.- 323. Əsl vətəndaş kimi [Mətn] /Hidayət //Qərbi Azərbay- Bakı, 2009.- S.91. can.- 2008.- 7-13; 21-27 iyun. 334. Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin sədri Şeyxülislam 324. Xilaskarlıq missiyasının xronikası [Mətn] /Hidayət Hacı Allahşükür Paşazadə cənablarına təbrik məktubu //Heydər Əliyev: yaşanan və yaşadan ömür.- Bakı, 2008.- [Mətn] /Hidayət //Nurlu yolun müdrik səyyahı.- Bakı, 2009.- S.42-67. S.61-62. 325. İrəvana 7 məktub [Mətn] /Hidayət //Zəngəzurun 335. Millət və ümmət uğrunda [Mətn]: [Eldar Əzizovun səsi.- 2008.- 7-17 iyun. “Difai: 20-ci əsrin əvvəllərində erməni-azərbaycanlı münaqişə- 326. Mir Cəlal dünyasından sətirlər [Mətn] /Hidayət sinin ilkin tarixi şərtləri və səbəbləri” monoqrafiyası haqqında] //Mədəni maarif.- 2008.- №4.- S.5-9. /Hidayət //525-ci qəzet.- 2009.- 24 sentyabr. 336. O, xalqımıza, mətbuatımıza çox gərəkli fikir ada- 2009 mı, söz, qələm sahibi idi [Mətn] /Hidayət //Zaur Qədimov: 327. Azərbaycan Respublikasının Milli siyasət məsələlə- yaxınları və doğmalarının xatirələrində.- Bakı, 2009.- S.45-49. ri üzrə Dövlət müşaviri Hidayət Orucovun “Ay işığı”nın 5 337. Şeyxülislam - alın yazısı [Mətn] /Hidayət //Şeyxülis- illiyi münasibətilə təbriki [Mətn] /Hidayət //Ay işığı.- Bakı, lam - alın yazısı.- Bakı, 2009.- S.22-30. 2009.- S.396. 338. Ulu öndər milli-mənəvi dəyərlər işığında [Mətn] /Hidayət //Cəmiyyət və Din.- 2009.- 7-13 may. 125 126 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

2010 350. Hidayət Orucovdan sərt açıqlama: “Onları xarici 339. Diplomatın manifesti [Mətn]: [Hafiz Paşayevin “Bir radikallar maliyyələşdirir” [Mətn] /Hidayət //Ədalət.- 2011.- səfirin manifesti” adlı kitabı haqqında] /Hidayət //525-ci 26 yanvar.- S.4. qəzet.- 2010.- 11 mart. 351. O, böyük istedad sahibi imiş [Mətn] /Hidayət 340. Dost itkisi ağırdır [Mətn]: [Valeh Hacıların xatirəsinə //Zəlimxan kəndindən türk dünyasına.- Bakı, 2011.- S.43-44. həsr olunur] /Hidayət //Varlıq.- 2010.- 2 mart. 352. Plürarizmə əsaslanan diqloq dinlərarası münasi- 341. Əxlaqi dəyərlərimiz - mənəvi zənginliyimiz [Mətn] bətlərdə də müstəsna önəm kəsb edir [Mətn] /Hidayət /Hidayət //İslam əxlaqı.- Bakı, 2010.- S.3-10. //Mədəniyyət.- 2011.- 6 aprel.- S.6. 342. Getdikcə ucalan insan [Mətn]: [ümummilli lider 353. “Sevinc və kədər – hara gedər?” hamının ürəyin- Heydər Əliyev haqqında] /Hidayət //Gənc aviator.- 2010.- 5 dən xəbər verdi [Mətn] /Hidayət //Xalq qəzeti.- 2011.- 21 sen- may. tyabr, 22 oktyabr.- S.7; Cəmiyyət və Din.- 2011.- 22-28 343. Səyavuş o dövrün ən qüdrətli publisisti idi [Mətn] sentyabr. /Hidayət //Səyavuş Sərxanlı. Vətən, səslə oğlunu.- Bakı, 2010.- 354. Türkiyə, mən sənin nəyini sevdim?! “İllər- düşün- S.9-14. cələr” dəftərindən [Mətn] /Hidayət //525-ci qəzet.- 2011.- 30 noyabr.- S.4; 1 dekabr.- S.4. 2011 355. Zərərli dini ədəbiyyatın sayı azalır. Vətəndaşlığı- 344. Azərbaycan – Türkiyə münasibətləri yüksələn xətt- mız bizi dəstəkləyir və dünyəvi dəyərlərlə yaşamağa üs- lə inkişaf edir və ölkələrimiz arasında qarşılıqlı etimad get- tünlük verir [Mətn] /Hidayət //Olaylar.- 2011.- 21 iyun.- S.5. dikcə güclənir [Mətn] /Hidayət //Azərbaycan.- 2011.- 21 aprel.- S.7. 2012 345. Azərbaycanda müxtəlif professiyaların fəaliyyəti 356. Sabir Rüstəmxanlı [Mətn] /Hidayət //Yazıçı. “Göyçə üçün hər cür şəarait yaradılmışdır [Mətn] /Hidayət //Azər- eli” qəzetinin xüsusi buraxılışı.- 2012.- dekabr. baycan.- 2011.- 19 may.- S.8. 357. Yazıçı... Zaman... və onların taleyi [Mətn] /Hidayət 346. Azərbaycanın dövlət-din münasibətləri beynəlxalq //Yada düşür.- Bakı, 2012.- S.62-78. aləmdə nümunəvi model kimi qəbul edilir [Mətn] /Hidayət 358. Zahid Xəlil [Mətn] /Hidayət //Bəybala Əsgərov //Yeni Azərbaycan.- 2011.- 28 avqust.- S.3. “Zahid Xəlil”. Biblioqrafiya.- Bakı, 2012.- S.77-79. 347. Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin 10 ya- şı tamam olur [Mətn] /Hidayət //Mərkəz.- 2011.- 21 iyun.- S.7. 348. Əziz Əliyev, Səməd Vurğun, Rəsul Həmzətov, bir də mehriban “düşmənlərin” barışığı [Mətn] /Hidayət //525- ci qəzet.- 2011.- 6,7,8 yanvar. 349. Həqiqət kar deyil [Mətn] /Hidayət //İnsan haqları.- 2011.- 25 iyun-02 iyul.

127 128 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò Müsahibələri 1991 368. İrəvanın gözü yol çəkir [Mətn] /H.Orucov; müsahi- 1978 bəni apardı V.İsaqoğlu //Fəryad.- 1991.- 12 mart. 359. Bu təkcə bayram deyil, həm də imtahandır [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı C.Yusifzadə //Ədəbiyyat və 1992 incəsənət.- 1978.- 2 dekabr. 369. Azərbaycan türklərinin hüquqları daha çox tapda- 360. Dostluq teatrı [Mətn]: [C.Cabbarlı adına İrəvan Dövlət nıb [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı E.Umudlu //Yeni fi- Azərbaycan Dram Teatrının direktoru H.Orucovla müsahibə] kir.- 1992.- 19 noyabr. /H.Orucov; müsahibəni apardı V.Bəhmənli //Sovet kəndi.- 1978.- 370. Əgər səlahiyyətin yoxsa... [Mətn]: müsahibə 28 noyabr. /H.Orucov //Aydınlıq.- 1992.- 10 iyun. 361. Sənət qardaşlığın carçısı [Mətn]: [C.Cabbarlı adına 371. “Gənclik” nəşriyyatımız bu gün [Mətn]: [“Gənclik” İrəvan Azərbaycan Dövlət Teatrı qonağımızdır. Teatrın direk- nəşriyyatının baş redaktoru Hidayətlə söhbət] /H.Orucov; toru H.Orucovla müsahibə] /H.Orucov; müsahibəni apardı söhbəti apardı Ə.Həsənov //Ədəbiyyat.- 1992.- 14 fevral. B.Məmmədov, R.Əsgərov //Sovet Ermənistanı.- 1978.- 15 iyun. 372. İki dəfə ikin... altı eləyər [Mətn] /H.Orucov; müsa- hibəni apardı Ə.Ol //Nəfəs.- 1992.- 10-16 sentyabr. 1990 373. “İmperiya uçqununda” müəmmalı mətləblər çox- 362. Gəlin and içək [Mətn]: [“Gənclik” nəşriyyatının baş dur...” [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı Ə.Əhmədoğlu redaktoru şair Hidayətlə söhbət] /H.Orucov; söhbəti apardı //Azərbaycan.- 1992.- 10 oktyabr; Ədəbiyyat.- 1992.- 10 oktyabr. N.İbrahimoğlu //Ədalət.-1990.- 11 oktyabr. 374. Mən elə həmin Hidayətəm [Mətn] /H.Orucov; müsa- 363. Xalqın taleyi Parlamentdən asılıdır [Mətn] /H.Orucov; hibəni apardı A.Aşırlı //Azərbaycan dünyası.- 1992.- 17 müsahibəni apardı A.Mansurzadə //Bakı.- 1990.- 22 sentyabr. sentyabr. 364. İnsanlıq yaşayırsa... [Mətn]: müsahibə /H.Orucov; 375. “Mənə dedilər öz kitabını çap elə” [Mətn]: [“Gənc- müsahibəni apardı Y.İsmayıl //Azərbaycan gəncləri.- 1990.- 28 lik” nəşriyyatının baş redaktoru H.Orucovla müsahibə] avqust. /H.Orucov //Odlar yurdu.- 1992.- 9 iyul. 365. Söhbət bütöv Azərbaycandan gedir [Mətn]: [“Gənc- 376. “Sözünüzü vaxtında deyin” [Mətn]: [“Gənclik” lik” nəşriyyatının baş redaktoru, şair Hidayətlə müsahibə] nəşriyyatının baş redaktoru, şair-publisist Hidayətlə müsahibə] /H.Orucov; müsahibəni apardı Ə.Mustafayev //Respublika.- /H.Orucov; müsahibəni apardı Flora Xəlilzadə //Azərbaycan 1990.- 15 sentyabr. müəllimi.- 1992.- 25 mart, 10 oktyabr. 366. Susdurulmuş həqiqəti dilləndirin [Mətn]: [“Gənc- lik” nəşriyyatının baş redaktoru H.Orucovla müsahibə] 1993 /H.Orucov; müsahibəni apardı F.Xəlilzadə //Azərbaycan 377. “Bir Azərbaycan Respublikası var, onun bir kons- müəllimi.- 1990.- 19 sentyabr. titusiyası, bir bayrağı var və bütün bunlar toxunulmazdır” 367. “Unutqanlıq faciəmizdir” [Mətn] /H.Orucov; müsa- [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı S.Səfərli //Azərbaycan.- hibəni apardı T.Talıblı //Yeni fikir.- 1990.- 16 may. 1993.- 21 oktyabr. 129 130 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

378. “Bu gün vəzifə kreslosu rahatlıq üçün deyil” [Mətn] 388. Dünya bilmir ki, bu gün də Sumqayıtda erməni /H.Orucov; müsahibəni apardı A.Aşırlı //Müxalifət.- 1993.- 16 yaşayır [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı R.Gülnarə yanvar. //Press-fakt.- 1996.- 2-8 avqust. 379. “İlin-günün bu vaxtında daha vacib mətləblər var” 389. “Şairlik alın yazısıdır, Dövlət müşaviri vəzifə” [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı Ə.Ələkbərli //Ana [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı F.Ələsgəroğlu //Pano- vətən.- 1993.- 12 noyabr. rama.- 1996.- 14 iyun. 380. “Milli siyasətdə müxalifət olmamalıdır” [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı H.Əzizoğlu //Millət.- 1993.- 27 1997 fevral. 390. Azərbaycanda heç vaxt ayrı-seçkilik olmayıb 381. Tanımadan nə sevmək olar, nə də nifrət etmək [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı Ə.Mustafa //Zaman.- [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı M.Məsioğlu //Yeni 1997.- 12 oktyabr. Azərbaycan.-1993.- 26 avqust. 391. Azərbaycandakı milli və etnik ziddiyyətlər Rusiya imperiyasından qalmadır [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni 1995 apardı Q.Qarannı //Azərxəbər.- 1997.- 3-9 dekabr. 382. Dialoq kimi nəzərdə tutulan monoloq [Mətn] 392. Biz özümüz də xilas edənlərin içindəyik [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı İ.Məmmədli //Gürcüstan.- /H.Orucov; müsahibəni apardı T.Məmmədov //Aktual.- 1997.- 1995.-28 aprel. 3 oktyabr. 383. Ədəbiyyatımız, sənətimiz xalqımıza borcludur 393. “Dini təbliğat Azərbaycana xarici dövlətlərin təsi- [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı Aydın Uluxanlı //Söz.- rini artırmaq məqsədi güdür” [Mətn] /H.Orucov; müsa- 1995.- 28 may. hibəni apardı İ.Qasımlı //525-ci qəzet.- 1997.- 12 noyabr. 384. “Ədəbiyyatımız, sənətimiz xalqımıza borcludur” 394. Dostluq, qardaşlıq və işbirliyi qurultayında Azər- [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı A.Uluxanlı //Söz.- baycan layiqincə təmsil olundu [Mətn]: [1997-ci il aprelin 1995.- 20 mart. 11-dən 13-dək İstanbulda türk dövlət və topluluqlarının 385. “Hər bir kəsin bir anası olduğu kimi Vətəni də bir- növbəti V dostluq, qardaşlıq və iş birliyi qurultayında Azər- dir” [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı E.Abdullayeva baycan nümayəndə heyətinin başçısı Dövlət müşaviri //Ayna.-1995.-15 aprel. H.Orucovla müsahibə] /H.Orucov; müsahibəni apardı S.Səfərli 386. Millətlərarası münasibətlər [Mətn] /H.Orucov; mü- //Xalq qəzeti.- 1997.-17 may. sahibəni apardı İ.Məmmədli //Gürcüstan.- 1995.- 28 aprel. 395. “Sizə çoxlu oxucu arzu edirəm” [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı S.Kərimova //Samur.- 1997.- 17 fevral. 1996 387. Dövlət müşaviri sabiq SSRİ-nin ən uzunömürlü 1998 teatr direktoru olub, amma baş redaktor da az işləməyib 396. Azərbaycanda antisemitizm varmı? [Mətn] [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı Y.Nəzərli //7 gün.- /H.Orucov; müsahibəni apardı İ.Qasımlı //525-ci qəzet.- 1998.- 1996.- 24 avqust. 15 dekabr. 131 132 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

397. Azərbaycanda milli münasibətlər sahəsində heç 408. “Körpə budaqdan da kövrək olmuşam” [Mətn] bir problem yoxdur [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı /H.Orucov; müsahibəni apardı S.Əlibəyli //Söz.- 1998.- №1-2.- İ.Qasımlı //Ekspress.- 1998.- 27-28 oktyabr. S.1-3. 398. Başçı təcavüzkar ola bilər, xalq isə heç vaxt 409. “Mən Yazıçılar Birliyinə ən az gedən yazıçı olmu- [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı E.Axundova //Xalq şam” [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı Ə.Cahangirli qəzeti.- 1998.- 24 dekabr. //Ekspress.- 1998.- 18 avqust. 399. Biz Ermənistanda siyasi fikrin qalib gələcəyinə 410. “Orta məktəbdə oxuyanda komsomola keçməyimlə inanırıq [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı AG.Kalan- bağlı şeir yazmışdım” [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı dadze //Rezonans.- 1998.- 16 mart. Nüşabə //525-ci qəzet.- 1998.- 30 yanvar. 400. “Bizi tale yollarımız birləşdirir” [Mətn] /H.Oru- 411. Ölkəmizdə milli münasibətlər qanunvericilik səviy- cov; müsahibəni apardı A.Hüseynova //Borçalı.- 1998.- 13 av- yəsində təsbit olunur [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı qust. K.Arifqızı //Naxçıvan.- 1998.- 15 avqust. 401. Bu günüm - uşaqlığımın böyüdülmüş şəkli [Mətn] 412. “PKK-nın Azərbaycan siyasətinə təsiri yoxdur” /H.Orucov; müsahibəni apardı Zülfiyyə //525-ci qəzet.-1998.- [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı İ.Qasımlı //525-ci qəzet.- 3 sentyabr. 1998.- 9 iyul. 402. Dünya Azərbaycanlıları birləşir [Mətn] /H.Orucov; 413. Torpaqlarımızın işğalında PKK-nın da əli var müsahibəni apardı Ə.Mustafa //Zaman.-1998.-13 iyun. [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı A.Kazımov //Millət.- 403. “Ermənistan həmişə terrorçu qrupları dəstəkləyir” 1998.- 6 avqust. [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı A.Hacızadə //Pano- 414. Yeni Dini Şuranın fəaliyyəti bəyənildi [Mətn] rama.- 1998.- 10 dekabr. /H.Orucov; müsahibəni apardı R.Hacıislam //Zaman.- 1998.- 404. Ermənistan-PKK cütlüyü Azərbaycan üçün nə 18 mart. dərəcədə təhlükəlidir [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı Vəfadar //Alternativ.- 1998.- 22-28 iyul; Ekspres.-1998.-28 1999 yanvar. 415. Azərbaycan bütün dünya azərbaycanlılarının tar- 405. “Güman edirik ki, Boris Yeltsin Dumanın ixi vətənidir [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı H.Kazım- mövqeyini dəstəkləməyəcək” [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni qızı //Xəzərin səsi.- 1999.- 23 dekabr. apardı İ.Qasımlı //525-ci qəzet.- 1998.- 7 noyabr. 416. “Azərbaycan çeçen qaçqınlarını qəbul etməyə ha- 406. “Heç bir terrorçu dəstəyə Azərbaycanda yer yox- zırdır” [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı V.Bektaşi dur” [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı V.Allahverdiyeva //Palitra.- 1999.- 9-15 oktyabr. //Şərq.- 1998.- 1-17 fevral. 417. Azərbaycan dövləti öz unitar varlığını qoruyub 407. Xaricdəki azərbaycanlıların xeyli hissəsinin azər- saxlamaq gücündədir [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı baycanlı ürəyi çatmır [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı R.Körpülü //Ekspress.- 1999.- 4-6 sentyabr. H.Həmidova //Azadlıq.- 1998.- 27 noyabr. 418. “Azərbaycanda “Sadval” yoxdur” [Mətn]: Milli mə- sələlər üzrə Dövlət müşaviri H.Orucov öz fikri üzərində bərk 133 134 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò dayanıb /H.Orucov; müsahibəni apardı V.Rafiqqızı //Bu gün.- 429. “Erməni genosidi heç bir elmi əsası olmayan uy- 1999.- 28- 30 iyul. durma aksiyadır” [Mətn]: müsahibə /H.Orucov //Səs.- 1999.- 419. Azərbaycanda kiçik dəstələrin PKK-nı müdafiə 24 aprel; İki sahil.- 1999.- 24 aprel; Naxçıvan.- 1999.-24 aprel. etməsi istisna deyil [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı 430. “Ermənistanda milli azlıqların axırına çıxıblar” V.Rafiqqızı //Şərq.- 1999.- 2-5 dekabr. [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı L.Əliəşrəfqızı //Azad- 420. Azərbaycanda PKK təhlükəsi yoxdur [Mətn]: lıq.- 1999.- 19 noyabr. /H.Orucov; müsahibəni apardı V.Mahirqızı //Bu gün.- 1999.- 431. “Xalqımız dostu ilə düşmənini ayırd etməyi bacar- 27 may. malıdır” [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı R.Quliyev 421. Azərbaycanda PKK-çıların olması istisna edilmir //Naxçıvan.- 1999.- 31 mart. [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı Ş.Nəsibli //Yeni Müsa- 432. “Xaricdə yaşayan azərbaycanlıların azərbaycanlı vat.- 1999.- 5 iyun. ürəyi çatmır” [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı 422. “Azərbaycanın ərazi bütövlüyü daha müzakirə H.Həmidova //Uluinform.-1999.- 4 fevral. mövzusu deyil” [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı 433. Xaricilər dinimizə də əl qatıblar [Mətn] /H.Orucov; L.Əliəşrəfqızı //Azadlıq.- 1999.- 26 noyabr. müsahibəni apardı A.Xəlilov //Ədalət.- 1999.- 5-6 avqust. 423. “Bəli, mən Şimali Kipr Türk Respublikasının ta- 434. “Xocalı faciəsində əsas məsuliyyət Ayaz nınması barədə müraciətə qol çəkmədim”. “Bu, heç də Mütəllibovun üzərinə düşür” [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni pərtlik yaratmadı” [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı apardı F.Hənifəyeva //Ekspress.- 1999.- 25 fevral. Ş.Ağayar //Panorama.-1999.- 30 iyul.- 5 avqust. 435. Azərbaycanla müstəqil dövlət kimi əlaqələrini 424. “Dağıstan hadisələrinin Azərbaycana təsiri olma- daha da möhkəmləndirmək üçün ciddi addımlar atmalıdır yacaq” [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı S.Nəsibli //Yeni [Mətn]: müsahibə /H.Orucov //İki sahil.- 1999.- 24 iyun. Müsavat.- 1999.- 12 avqust. 436. Missionerlər dövlət orqanlarına da təsir göstərmək istəyirlər [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı V.Rafiqqızı 425. Dövlət Departamenti mənfi mənada təftişçiliklə //525-ci qəzet.- 1999.- 26 may. məşğuldur [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı H.Həmidova 437. Müxalifətdə xarici kəşfiyyat orqanlarına işləyənlər //Ekspress.- 1999.- 30 sentyabr. var”: Bunu milli məsələlər üzrə Dövlət müşaviri H.Orucov 426. Dövlət vəzifəsinə gələnə qədər sosial baxımdan da- dedi [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı Y.İmanov //Üç ha yaxşı təmin olunmuşdum [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni nöqtə.- 1999.- 29 iyul. apardı V.Rzayeva //Yeni Azərbaycan.- 1999.- 14 may. 438. Ölkəmizdə PKK-nın yardımçıları ola bilməz 427. “Dünya ermənilərin “soyqırımına” inanmır” [Mətn]: [Milli siyasət məsələləri üzrə dövlət müşaviri [Mətn]: müsahibə /H.Orucov //525-ci qəzet.- 1999.- 24 aprel. H.Orucovun rəyi] /H.Orucov; müsahibəni apardı K.Arifqızı 428. “Elçibəy prezident seçiləndə öz iradəsinə məğlub //Naxçıvan.-1999.- 9 iyun. oldu” [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı L.Əliəşrəfqızı, 439. “Prezident PKK məsələsiylə xüsusi məşğul olma- M.Mehdi //Azadlıq.- 1999.- 4 mart. yacaq” [Mətn]: [Milli məsələlər üzrə Dövlət müşaviri H.Oru- 135 136 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò covun açıqlaması] /H.Orucov; müsahibəni apardı L.Əliəşrəf- 2000 qızı //Azadlıq.- 1999.- 11 iyun. 449. “Ağrıdağ”ın rəhbərliyini qəbul elədim” [Mətn]: 440. Rəsmi Bakı narahatdır: Milli məsələlər üzrə Dövlət /H.Orucov; müsahibəni apardı Q.Yaquboğlu //Avropa.- 2000.- müşaviri H.Orucov Azərbaycanda siyasi sabitliyi pozmağa 4-10 mart. cəhd edən qüvvələrin olduğunu deyir [Mətn] /H.Orucov; 450. “Ayaz Mütəllibov şəhidlərin qanı üzərinə hakimiy- müsahibəni apardı H.Həmidova //Ekspress.- 1999.- 1 oktyabr. yətə gəldi”: Hidayət Orucov: “20 Yanvar soyqırımının 441. “Sadval” Azərbaycana problem yarada bilməz dünyaya tanıtdırılması tək dövlətin yox, bütün soydaşlarımızın [Mətn]: [Milli məsələlər üzrə Dövlət müşaviri H.Orucovun vətəndaşlıq borcudur” [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı açıqlaması] /H.Orucov; müsahibəni apardı Ş.Nəsibli //Yeni İ.Hüseynli //Yeni Azərbaycan.- 2000.- 19 yanvar. Müsavat.- 1999. - 19 may. 451. “Azərbaycanda milli zəmində problem yoxdur” 442. “Sadval” Azərbaycanda milli münaqişə törədə [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı S.Hüseynli //525-ci bilməz [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı N.Niftalıyev qəzet.- 2000.- 4 aprel. //Kaspi.- 1999.- 19-21 avqust. 452. “Baş nazir mənimlə Azərbaycan dilində danışır” 443. “Sadval” Azərbaycanda təxribat törədə bilər [Mətn]: [Hidayət Orucov xaricdə yaşayan soydaşlarımızın hü- [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı V.Rafiqqızı //Bu gün.- quqlarının qorunması, dil məsələsi və Azərbaycan lobbisinin 1999.- 25 avqust. yaranması istiqamətlərində görülən işlərlə bağlı sualları cavab- 444. “Sadval” dağılmaqda olan təşkilatdır [Mətn]: [Döv- landırır] /H.Orucov; müsahibəni apardı Q.Zimistanoğlu lət müşaviri H.Orucovun fikri] /H.Orucov //Panorama.- 1999.- //Günaydın.- 2000.- 22-24 aprel. 24 iyun. 453. “Dövlət fakta münasibət bildirir” [Mətn] /H.Orucov; 445. “Vaxtı gələndə özüm pencəyimi götürüb evimə ge- müsahibəni apardı M.Quluzadə //Etimad.- 2000.- 25 noyabr. dəcəyəm” [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı İ.Rama- 454. “Heydər Əliyev İrkutskda baş verənlərdən nara- zanoğlu //Rezonans.- 1999.- 5-8 iyun. hatdır” [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı F.Cəfərli 446. “Vəfa Quluzadənin istefasının siyasi motivləri //Palitra.- 2000.-15-18 aprel. yoxdur” [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı L.Əliəşrəfqızı 455. “Xilas edilənlərin içərisində indiki müxalifət də var //Azadlıq.- 1999.- 26 oktyabr. idi”: Müsahibimiz Milli məsələlər üzrə Dövlət müşaviri 447. Yeddi gün küsülü qaldım [Mətn] /H.Orucov; müsa- Hidayət Orucovdur [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı hibəni apardı S.Çərkəzqızı //Rezonans.- 1999.- 24-30 iyun. F.Xəlilzadə //Azərbaycan.- 2000.- 5 iyul. 448. Zirvə görüşü Qarabağ probleminə açar olacaqdır 456. “İki saat şok vəziyyətində qaldım” [Mətn] /H.Orucov; [Mətn]: [Milli siyasət məsələləri üzrə Dövlət müşaviri müsahibəni apardı Ş.Bəylərqızı //Yeni Müsavat.- 2000.- 5 H.Orucovun “Zirvə görüşü” haqqında rəyi] /H.Orucov fevral. //Naxçıvan.- 1999.- 25 may. 457. “İyirmi yanvarda cavanlığım bitdi”: Müsahibimiz milli siyasət məsələləri üzrə Dövlət müşaviri Hidayət Orucovdur

137 138 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

[Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı M.Nəbili //Xalq qəzeti.- 467. Azərbaycanda azərbaycançılığın qüvvətləndirilmə- 2000.- 19 yanvar. si başlıca şərtlərdəndir [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı 458. “Kökü yalan üzərində qoyulan cəmiyyət həmişə N.Rafiq //İki sahil.- 2001.- 30 noyabr. məni narahat edib” - deyən Hidayət öz yaradıcılığına 468. “Bəzi dövlətlər Azərbaycanda separatizm toxumu taleyin işi kimi baxır [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı səpmək istəyir” [Mətn]: Müsahibimiz milli siyasət məsələləri V.Bektaş //Palitra.- 2000.- 14-19 iyun. üzrə Dövlət müşaviri Hidayət Orucovdur /H.Orucov; müsahi- 459. “Qarabağa kürd ailəsi köçürülməyib”. Hidayət bəni apardı R.Körpülü //Ekspress.- 2001.- 12 iyul. Orucov bu sözünün altına imza qoyur [Mətn] /H.Orucov; 469. Cəmiyyət dinin siyasiləşməsinə imkan verməmə- müsahibəni apardı M.Rzayeva //Şərq.- 2000.- 23 noyabr. lidir”: Müsahibimiz milli siyasət məsələləri üzrə Dövlət müşaviri Hidayət Orucovdur [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni 460. Qarabağda kürd dövləti? Bu fikri ortaya atanlar apardı Rasim Körpülü //Ekspress.- 2001.- 11 iyul. və ona daxildə dəstək verənlər kimlərdir [Mətn] /H.Orucov; 470. “Dünya azərbaycanlılarının ilk qurultayını Azər- müsahibəni apardı C.Qasımova //İmpuls.- 2000.- 24 noyabr. baycan dövləti keçirməlidir” [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni 461. Parlamenti də biznes klubuna çevirmək istəyirlər apardı P.Babakərli //525-ci qəzet.- 2001.- 5 iyun. [Mətn]: müsahibə /H.Orucov //Palitra.- 2000.- 20 may. 471. “Gürcüstanda ziyalıların yaratdığı cəmiyyətdə əlim 462. Rusiya viza rejimi tətbiq edəcəkmi? [Mətn] yoxdur”. Hidayət Orucov: “Məni molla qarşılamayıb” /H.Orucov; müsahibəni apardı Vəfa //Palitra.- 2000.- 20 may. [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı V.Rafiqqızı //Şərq.- 463. “Sadəcə Hidayət” [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni 2001.- 30 iyun. apardı Z.Nadir //Arena.- 2000.- 26 may; 2 iyun. 472. Gürcüstandakı insidentlə bağlı həbs edilən polis- 464. “Uşaq Hidayətin arzularını həyata keçirməmi- lərdən biri azərbaycanlıdır. Hidayət Orucov: “Hazırda şəm”: Milli məsələlər üzrə Dövlət müşaviri Hidayət Orucov Rusiyanın vətəndaşları olan soydaşlarımızın əlahiddə prob- hələ öz sözünü deməyib [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı lemi yoxdur” [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı İ.Quliyev, E.Alışova //Mərkəz.- 2000.- 10-14 iyun. A.Ağayev //Kaspi.- 2001.- 19-20 iyul. 465. “Vəzirov vaxtında getsəydi, faciə olmayacaqdı”: 473. “Gürcüstanın və Azərbaycanın ərazi bütövlüyü Hidayət Orucov: “Moskvanın Azərbaycanı zərərsizləşdir- dövlətlər və vətəndaşlar tərəfindən qorunmalıdır” [Mətn]: məsinə ən böyük maneə Heydər Əliyev idi” [Mətn] müsahibə /H.Orucov //Yeni Azərbaycan.- 2001.- 12 may. /H.Orucov; müsahibəni apardı İ.Hüseynli //Yeni Azərbaycan.- 474. “Heydər Əliyev kadrları siyasi mənsubiyyətinə 2000.- 18 yanvar. görə yox, qabiliyyətinə görə seçir” [Mətn] /H.Orucov; müsa- hibəni apardı A.Məmmədova //P.S. Elm, təhsil və həyat.- 2001 2001.- 4 may. 475. Hidayət Orucov soydaşlarını ikiürəkli görmək 466. “Azərbaycana güclü diaspor gərəkdir” [Mətn] istəyir [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı Z.Nadir //Arena.- /H.Orucov; müsahibəni apardı S.Həsənoğlu //Soydaş.- 2001.- 2001.- №3. №02.

139 140 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

476. “Köçəryan ölkə rəhbəri səviyyəsində, ümumiyyətlə 485. “Azərbaycanda etnik qarşıdurma təhlükəsi yox- formalaşmayıb” [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı dur” [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı S.Elmanoğlu R.İlqar //Həftə içi.- 2001.- 18-20 aprel. //Bizim əsr.-2002.- 9 yanvar. 477. “Qardaşlar da ayrı-ayrı mənzillərdə yaşayırlar” 486. “Azərbaycanda PKK-nın dayaqları yoxdur”: Hida- [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardılar: C.Quliyev, M.Hə- yət Orucov: “Xarici təxribatlara qarşı dövlət proqramımız sənli //Paritet.- 2001.- 22-23 fevral. var” [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı T.Rafiqqızı //Xalq 478. Liderin tərcümeyi-halı mühüm göstəricidir. Möv- Cəbhəsi.- 2002.- 8 may. cud hakimiyyətin alternativi olmaq mümkün deyil” [Mətn] 487. “Mən əsərin müəllifiyəm, tamaşanın müəllifi isə /Hidayət; müsahibəni apardı N.Məmmədli //Yeni Azərbaycan.- teatrdır”: Bu gün Milli Dram Teatrında “Bu dünyanın 2001.- 22 dekabr. adamları” tamaşası 50-ci dəfə oynanılacaq [Mətn] /H.Orucov; 479. Məni tanımaq asandır [Mətn] /H.Orucov; müsa- müsahibəni apardı N.Hüseynli //Bizim əsr.- 2002.- 25 yanvar. hibəni apardı R.İlqar //Həftə içi.- 2001.- 18-20 aprel. 488. “Təbrizdə konsulluğun açılması üçün danışıqlar 480. “O, çoxdan Azərbaycandan qaçıb gedib” [Mətn]: gedir” [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı T.Rafiqqızı [Hidayət Orucov Fəxrəddin Abbasovdan danışdı] /H.Orucov; //Xalq Cəbhəsi.- 2002.- 7 may. müsahibəni apardı Y.Cəfərli //Şərq.- 2001.- 10 aprel. 489. Uzun yolun başlanğıcı [Mətn] /H.Orucov; müsa- 481. Separatçı qruplar antiazərbaycan fəaliyyətini da- hibəni apardı S.Əlisa //Mövqe.- 2002.- 17 yanvar. yandırmayıb. Lakin dövlət onlara nəzarət edir [Mətn]: [H.Orucovun açıqlaması] /H.Orucov; müsahibəni apardı Araz 2003 //Kaspi.- 2001.- 1-2 may. 490. “Milli azlıqlar haqda qanuna ehtiyac yoxdur. Am- 482. Şərəfli missiya [Mətn]: Müsahibimiz Azərbaycan ma Azərbaycan belə bir qanunu qəbul etməyə tam hazır- Respublikasının milli siyasət məsələləri üzrə Dövlət müşaviri dır” [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı M.Şərif, İ.İlyaslı Hidayət Orucovdur /H.Orucov; müsahibəni apardı R.Kərimov //Həftə içi.- 2003.- 3 yanvar. //Ad günü.- 2001.- 24 dekabr. 2004 2002 491. Budapeşdəki hadisənin milli münasibətlərə heç bir 483. “Avropa Şurasında İlham Əliyevin yüksək profes- dəxli yoxdur [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı B.Quliyev sional siyasətçi və diplomat kimi çox böyük nüfuzu var” //Kaspi.- 2004.- 25 fevral. [Mətn]: Strasburqda keçirdiyi işgüzar səfərdən sonra Vətənə 492. “Dünyanın Xocalı faciəsinə laqeyd qalması əda- dönən Hidayət Orucovla müsahibə /H.Orucov; müsahibəni lətsizlikdir” [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı Y.Kərimli apardı N.Rafiq //İki sahil.- 2002.- 3 oktyabr. //İki sahil.- 2004.- 25 fevral. 484. “Azərbaycan mentalitetinə heç bir xarici ölkənin xüsusiyyətini tətbiq etmək olmaz” [Mətn] /H.Orucov; müsa- 2006 hibəni apardı T.Rafiqqızı //Xalq Cəbhəsi.- 2002.- 7 may. 493. Yerin-yurdun da ruhu var... [Mətn] /H.Orucov; mü- sahibəni apardı Ə.Oğuz //Azərbaycan.- 2006.- №6.- S.160-169. 141 142 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

2007 500. Hicab məsələsini əldə bayraq edənlər məqsədlərinə 494. “Bəzi dini qurumlar qanunsuz qeydiyyata alınmış- çatmayacaqlar [Mətn] /H.Orucov //Gündəlik Bakı.- 2010.- 28 dı” [Mətn] /H.Orucov; APA-ya müsahibə //Ekspress.- 2007.- dekabr; Paralel.- 2010.- 28 dekabr. 17 aprel. 2011 2009 501. Azərbaycanın dövlət-din münasibətləri beynəlxalq 495. Azanla bağlı tövsiyədə məkrli niyyət axtarmaq ən aləmdə nümunəvi model kimi qəbul edilir: Hidayət azı insafsızlıqdır [Mətn] /H.Orucov; APA-ya müsahibə Orucov: “Heç bir xarici dövlətin ölkəmizin daxili işlərinə //Cəmiyyət və Din.- 2009.- 5-11 noyabr. və din siyasətinə müdaxilə etməyə nə hüququ, nə də mənəvi 496. “Bakıda keçiriləcək Beynəlxalq konfransda dinlər- haqqı var” [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı A.Şahinoğlu //Yeni Azərbaycan.- 2011.- 28 avqust. arası dialoqun perspektivləri müzakirə olunacaq”: Noyabr 502. Dinin siyasiləşdirilməsi, siyasət aləti edilməsi yolve- ayının 6-7-də Bakıda “Dinlərarası dialoq: qarşılıqlı anlaşmadan rilməzdir: Hidayət Orucov: “Din iqtidara gəlmək üçün birgə əməkdaşlığa doğru” mövzusunda Beynəlxalq konfrans vasitə ola bilməz. Hər kəs dinə mədəniyyət səviyyəsindən keçiriləcək [Mətn] /H.Orucov; müsahibə apardı K.Zərbalıyeva yanaşmağı bacarmalıdır” [Mətn]: Dini Qurumlarla İş üzrə //Trend News.- 2009.- 4 noyabr. Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət Orucovun müsahibəsi 497. Qanunsuz məscid tikmək haram yolla Allah evi /H.Orucov //Kaspi.- 2011.- 26 yanvar; Yeni Azərbaycan.- inşa etdirməyə bənzəyir. Haram işlə məşğul olmaq isə 2011.- 26 yanvar.- S.3; Mərkəz, Səs .- 2011.- 26 yanvar. İslamda günah sayılır [Mətn] /H.Orucov; APA-ya müsahibə 503. “Dinin siyasiləşdirilməsi, siyasət aləti edilməsi yol- //Cəmiyyət və Din.- 2009.- 30 iyul-5 avqust. verilməzdir” [Elektron resurs]: Dini Qurumlarla İş üzrə Döv- lət Komitəsinin sədri Hidayət Orucovun YAP-ın saytına müsa- 2010 hibəsi /H.Orucov //Milli.az.- 2011.- 25 yanvar; Yap.org.az.- 498. “Azərbaycanın nə rəsmi dini, nə də rəsmi təriqəti 2011.- 25 yanvar. var”: “Azərbaycanda vətəndaşların əqidə seçiminə hör- 504. Tanrı Ulu Öndər Heydər Əliyevi Azərbaycanın mətlə yanaşılır, lakin dini ekstrimizmin dini dözümsüzlük xilaskarı kimi qorudu [Mətn] /H.Orucov; müsahibəni apardı ideyalarının təbliği qəbuledilməzdir” [Mətn]: milli.az xəbər T.Ağamirzə //Vətən səsi.- 2011.- 14 oktyabr. portalına müsahibə /H.Orucov; müsahibəni apardı A.Məmmə- 505. Yazıçı–publisist, yoxsa dövlət rəsmisi [Mətn]: Azər- dov //Kaspi.- 2010.- 4 iyun. baycan Respublikasının Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komi- 499. “Bu gün ölkədə dini durum sabit və normaldır”: təsinin sədri Hidayət Orucovun “Kaspi”yə müsahibəsi “Birmənalı şəkildə bəyan edirəm ki, hansısa təriqət və ya /H.Orucov //Kaspi.- 2011.- 14-16 may.- S.5. 506. Yazıçı-publisist, yoxsa dövlət rəsmisi? [Mətn]: təriqət mənsubları dövlət üçün problem yaradacaq gücdə Azərbaycan Respublikasının Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət deyil” [Mətn]: milli.az xəbər portalına müsahibə /H.Orucov Komitəsinin sədri Hidayət Orucovun “Kaspi”yə müsahibəsi //Yeni Azərbaycan.- 2010.- 4 iyun. /H.Orucov //Kaspi.- 2011.- 14-16 may. 143 144 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò 507. Yubileyimizi təvazökar formada qeyd edəcəyik: Hi- Çıxışları və məruzələrı dayət: Azərbaycanda dini dözümsüzlük meyillərinin istiqa- mətində ardıcıl tədbirlər həyata keçirilib [Mətn]: Azərbay- 1990 can Respublikasının Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komi- 509. Xalq namizədləri [Mətn]: [Xalq deputatlığına nami- təsinin sədri Hidayət Orucovun “Kaspi”yə müsahibəsi zəd Hidayət Orucovun platforması] /H.Orucov //Vətən səsi.- /H.Orucov //Kaspi.- 2011.- 21 iyun.- S.6. 1990.- 25 sentyabr. 510. Mübarizə davam edir [Mətn]: [Xalq deputatlığına 2012 namizəd Hidayət Orucovun çıxışı] /H.Orucov //Azadlıq.- 508. Dini biliklər kifayət qədər olmadığı üçün hələ də 1990.- 11 oktyabr. xurafatçılıq meyilləri var [Mətn]: müsahibə /H.Orucov //Zaman.- 2012.- 10-11 aprel.- S.8. 1996 511. Milli siyasət məsələləri üzrə Dövlət müşaviri H.Orucovun yekun sözü: “Azərbaycan-demokratik hüquqi, dünyəvi unitar respublikadır” [Mətn] /H.Orucov //Azərbay- can Respublikası Konstitusiyasının “Əsas hüquqlar, azadlıqlar və vəzifələr” bölməsi ilə bağlı Xaçmaz rayonunda keçirilmiş seminar - müşavirənin materialları.- Bakı, 1996.- S.41-45.

1998 512. Dağıstan Respublikasının Mahaçqala şəhərində Şeyx Şamilin 200 illiyinə həsr edilmiş mərasimdə milli siya- sət məsələləri üzrə Dövlət müşaviri H.Orucovun çıxışı [Mətn] /H.Orucov //Qafqazın qəhrəman oğlu.- Bakı, 1998.- S.76-77. 513. Dövlət müşaviri H.Orucovun Xaçmaz şəhərində 10 may 1997-ci il tarixli çıxışı [Mətn] /H.Orucov //Xeyrə qənşər bulaqlar.-Bakı, 1998.- S.8-9. 514. Dövlət müşaviri H.Orucovun Qusar rayonunda ge- neral M.Əbilovun 100 illik yubileyində çıxışı [Mətn] /H.Orucov //Qurbani A. Generalın yubileyi.- Bakı, 1998.- S.128.

1999 515. Azərbaycan Cümhuriyyəti Dövlət müşaviri sayın Hidayət Orucovun çıxışı [Mətn] /H.Orucov //Altıncı Türk 145 146 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò dövlət və topluluqları dostluq, qardaşlıq və işbirliyi qurultayı, 521. Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə 20-23 mart 1998, Bursa.- S.41-43, 79-80; 450-451, 457-458, Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət Orucovun DQİDK-də 459, Ankara, 1999. Ümummilli Lider Heydər Əliyevin büstünün açılış məra- 516. Azərbaycan və milli özünüdərk problemi [Mətn] simində çıxışı [Mətn] /H.Orucov //“Dövlət və Din”: ictimai /H.Orucov //Milli özünü dərketmə: Beynəlxalq Elmi kollok- fikir toplusu.- 2007.- №2, mart.- S.12-15. viumun tezisləri. 21-24 aprel.- Bakı, 1999.- S.7-13. 522. Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə 517. Milli və dini ənənələrimizi yaşatmaq, onlardan Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət Orucovun 16 noyabr – bəhrələnmək həyatımızın əsas istiqaməti olmalıdır [Mətn]: Beynəlxalq Tolerantlıq günü münasibətilə keçirilən kon- [“Dini etiqad azadlığı haqqında” Qanunun tətbiqi ilə bağlı qar- fransda çıxışı [Mətn] /H.Orucov //“Dövlət və Din”: ictimai şıda duran vəzifələrə həsr olunmuş Şəki bölgə seminarında fikir toplusu.- 2007.- №3(4) dekabr.- S.30-33. Dövlət müşaviri H.Orucovun çıxışı] /H.Orucov //İpəkçi.- 523. Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə 1999.- 2 avqust; Şəkinin səsi.- 1999.- 2 avqust. Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət Orucovun BMT-nin Nyu-Yorkda təşkil etdiyi dinlər və mədəniyyətlərarası an- 2001 laşma və sülh naminə əməkdaşlıqla bağlı yüksək səviyyəli 518. Azərbaycan Respublikası Milli Məsələlər üzrə Döv- dialoqda çıxışı [Mətn] /H.Orucov //“Dövlət və Din”: ictimai lət müşaviri Hidayət Orucovun konfransın açılışında çıxışı fikir toplusu.- 2007.- №3 (4)dekabr.- S.26-29. [Mətn] /H.Orucov //“Həzrət Əlinin (ə) həyatı və şəxsiyyətinə 524. “Heydər Əliyev və Azərbaycanda din siyasəti: ger- həsr olunmuş elmi konfransın materialları.- Bakı, 2001.- S.20- çəkliklər və perspektivlər” mövzusunda keçirilən beynəl- 23. xalq konfransda açılış sözü [Mətn] /H.Orucov //Heydər Əliyev və Azərbaycanda din siyasəti: gerçəkliklər və pers- 2006 pektivlər.- Bakı, 2007.- S.19-22. 519. Azərbaycan Respublikasının milli azlıqlarla və dini 525. “Heydər Əliyev və Azərbaycanda din siyasəti: ger- qurumlarla iş üzrə Dövlət müşaviri Hidayət Orucovun çı- çəkliklər və perspektivlər” mövzusunda keçirilən beynəl- xışı [Mətn] /H.Orucov //“Heydər Əliyev və azərbaycançılıq” xalq konfransda yekun nitqi [Mətn] /H.Orucov //Heydər (Qusarda, Lənkəranda və Şəkidə keçirilmiş bölgə müşavirə- Əliyev və Azərbaycanda din siyasəti: gerçəkliklər və pers- lərinin materialları).- Bakı, 2006.- S.5-10. pektivlər.- Bakı, 2007.- S.391-393.

2007 2008 520. Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə 526. “Heydər Əliyev və milli-mənəvi dəyərlər” kitabının Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət Orucovun 16 noyabr- təqdimat mərasimində Azərbaycan Respublikası Dini Qu- Beynəlxalq Tolerantlıq günü münasibətilə keçirilən kon- rumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət Oru- fransda çıxışı [Mətn] /H.Orucov //“Dövlət və Din”: ictimai covun çıxışı [Mətn] /H.Orucov //“Dövlət və Din”: ictimai fikir fikir toplusu.- 2007.- № 2, mart.- S.57-63. toplusu.- 2008.- №-2(6), may.- S.36-39.

147 148 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

2009 onların sırasında” mövzusunda ikinci paralel seminar 527. “Bəzi İslam ölkələri öz dini adət və ənənələrini keçirilmişdir [Mətn]: [Hidayət Orucovun çıxışı] /H.Orucov Azərbaycanda yaymaq istəyir”: Hidayət Orucov bəzi döv- //Cəmiyyət və Din.- 2011.- 14-20 aprel. lətləri qınadı [Mətn]: [Dini icmaların dövlət qeydiyyatına dair 533. “Vətəndaş cəmiyyəti quruculuğunda konfessiyalar- şəhadətnamələrin təqdim edilməsi mərasimindəki çıxışı] arası ahəngdarlıq: dialoq və dinc yanaşı yaşamaq” [Mətn] /H.Orucov //Mərkəz.- 2009.- 9 dekabr. [DQİDK-də keçirilmiş “dəyirmi masa”da H.Orucov çıxış 528. Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri etmişdir] /H.Orucov //Cəmiyyət və Din.- 2011.- 10-16 fevral. Hidayət Orucov – Dinlərarası dialoq: qarşılıqlı anlaşma- dan birgə əməkdaşlığa doğru: konfransda əsas məruzə [Mətn] /H.Orucov //“Dövlət və Din”: ictimai fikir toplusu.- 2009.- №5(13), sentyabr - oktyabr.- S.24-61. 529. Hidayət Orucovun çıxışı [Mətn] /H.Orucov //Xoca Əhməd Yəsəvi simpoziumu.- Bakı, 2009.- S.11-12.

2010 530. Azərbaycan Respublikasının Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri H.Orucovun çıxışı [Mətn] /H.Orucov //Dinlərarası dialoq: qarşılıqlı anlaşmadan birgə əməkdaşlığa doğru.- Bakı, 2010.- S.108-111.

2011 531. “Avropada görmək istədiklərimizi Azərbaycanda görürük”: Avropa Şurası Parlament Assambleyasında Avropa Xalq Partiyası qrupunun nümayəndə heyəti Respublikamıza səfər çərçivəsində iyul ayının 21-də DQİDK-də olmuş və Azərbaycanda vətəndaş cəmiyyətinin inkişafına töhfə verə biləcək dinlərarası dialoq və ya Avropa dəyərlərinə dair” möv- zusundakı “dəyirmi masa”da iştirak etmişlər [Mətn]: Hidayət Orucovun məruzəsi /H.Orucov //Cəmiyyət və Din.- 2011.- 23 iyul - 3 avqust. 532. Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumu: Forum çərçivəsində “Dialoq-dünya dinləri arasında və

149 150 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

541. Yuxu yozumları [Mətn]: ensiklopediya /tərt. ed., tərc., red: Hidayət, Müzəffər Talıblı; ön söz. muəl. Ə.Bay- ramov; rəssamlar: T.Qasımov, E.Lazımov; bədii red. Firavan; Tərtib etdiyi, redaktoru olduğu, texniki red. N.Qasımova.- Bakı: Gənclik, 1992.- 244 s. ön söz və rəy yazdığı, buraxılışına məsul olduğu kitablar 1995 542. Azərbaycan: Oktyabr - 94, mart - 95. Qəsd Dövlət 1984 çevrilişi cəhdlərinin xronikası [Mətn] /tərt. Hidayət; burax. 534. Talıblı, T. Yazılmamış şeirlər [Mətn] /T.Talıblı; red. məsul R.Mehdiyev; red.: T.Babayev, A.Bağırov; rəssam H.Orucov.- İrəvan: Sovet Yazıçısı, 1984.- 86 s. A.Ələkbərov.- Bakı: Azərnəşr, 1995.- 816 s.

1985 1996 535. Ədəbi Ermənistan – 83 [Mətn]: almanax /red. 543. Əsrin müqaviləsi [Mətn] /tərt. Hidayət; burax. məsul Hidayət.- İrəvan: Sovet Yazıçısı, 1985.- 442 s. R.Mehdiyev; red. T.Babayev; rəssam N.Babayev.- Bakı: Azərnəşr, 1996.- 110 s. 1990 536. Didərginlər [Mətn] /tərt. Hidayət; rəyçi: B.Vahab- 1997 zadə; red. V.Məcidov; rəssam Ə.Məmmədov.- Bakı: Gənclik, 544. Dil xalqın qəlbinin açarıdır [Mətn]: ön söz /Hidayət 1990. - 384 s. //Azərbaycanca-gürcücə və gürcücə-azərbaycanca lüğət.- Bakı, 1997.- S.3-6. 1991 545. Əliyev, H.Ə. Müstəqilliyimiz əbədidir [Mətn]: Çıxış- 537. Gözəllik suyu [Mətn]: Türk ədəbiyyatından seçmələr lar, nitqlər, bəyanatlar, müsahibələr, məktublar. İyun, 1993 - /tərt., tərc. ed. və red.: Hidayət və Məmməd Aslan; rəssam may, 1994 /Heydər Əliyev; burax. məsul R.Mehdiyev, F.Əfəndiyev.- Bakı: Gənclik, 1991.- 472 s. H.Orucov.- Bakı: Azərnəşr, 1997.- Kitab 1.- 606 s. 538. Xəzri, N. Salatın [Mətn]: rekviyem /Nəbi Xəzri; red. 546. Əliyev, H.Ə. Müstəqilliyimiz əbədidir [Mətn]: Çıxış- Hidayət.- Bakı: Gənclik, 1991.- 24 s. lar, nitqlər, bəyanatlar, müsahibələr, məktublar. May, 1994 - dekabr, 1994 /Heydər Əliyev; burax. məsul R.Mehdiyev, 1992 H.Orucov.- Bakı: Azərnəşr, 1997.- Kitab 2.- 601 s. 539. Elçibəy, Ə. Bu mənim taleyimdir [Mətn] /Ə.Elçibəy; 547. Əliyev, H.Ə. Müstəqilliyimiz əbədidir [Mətn]: Çıxış- red. Hidayət.- Bakı: Gənclik, 1992.- 304 s. lar, nitqlər, bəyanatlar, müsahibələr, məktublar. Dekabr, 1994 - 540. Şahidlər [Mətn] /tərt. ed. və red. Hidayət, Vəli Həbib- iyun, 1995 /Heydər Əliyev; burax. məsul R.Mehdiyev, H.Oru- oğlu; rəssamı N.Novruzov.- Bakı: Gənclik, 1992. - 502 s. cov.- Bakı: Azərnəşr, 1997.- Kitab 3.- 488 s.

151 152 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

548. Talıblı, T. Əziz Əliyev: dövrü, həyatı, şəxsiyyəti 2002 [Mətn] /T.Talıblı; ön söz və ümumi red. H.Orucov.- Bakı: 559. Xəlil, Z. Dünyanın ən balaca nağılları [Mətn] /Zahid Göytürk, 1997.- 286 s. Xəlil; ön söz H.Orucov.- Bakı: Altun kitab, 2002.- 250 s. 549. Yaddaş kitabı [Mətn]: ön söz /Hidayət //H.Rəhimoğ- lu. Silinməz adlar, sağalmaz yaralar.- Bakı, 1997.- S.5-10. 2003 560. Əlisa, S. Neva sahillərində görüşlər [Mətn] /S.Əlisa; baş məsləhətçi H.Orucov.- Bakı: Əbilov, Zeynalov və oğulları, 1998 2003.- 368 s. 550. Abbasov, M. General Əbilov [Mətn] /M.Abbasov; 561. Rustaveli, Ş. Pələng dərili cəngavər [Mətn] /Şota red. H.Orucov.- Bakı: Şərq-Qərb, 1998.- 152 s. Rustaveli; red. Hidayət.- Bakı: Nağıl Evi, 2003.- 412 s. 551. Azərbaycanın və Dağıstanın böyük oğlu [Mətn] /burax. məsul H.Orucov.- Bakı: Göytürk, 1998.- 254 s. 2004 552. Budaqov, B. Ermənistanda Azərbaycan mənşəli topo- 562. Əliyev, V. Zəngəzurda qalan izimiz [Mətn] /V.Əliyev; nimlərin izahlı lüğəti [Mətn] /B.Budaqov; Q.Qeybullayev; baş məsləhətçi H.Orucov.- Bakı: Nurlan, 2004.- 295 s. rəyçi H.Orucov.- Bakı: Oğuz eli, 1998.- 452 s. 563. Ön söz əvəzi [Mətn] /Hidayət //Səfalı Nəzərli. 553. Dağların qəhrəman oğlu [Mətn] /burax. məsul Ləmbəli.- Bakı, 2004.- S.3-4. H.Orucov.- Bakı: Göytürk, 1998.- 80 s. 554. Xurşud, Ş. Səndən sonra [Mətn] /Ş.Xurşud; red. 2005 H.Orucov.- Bakı: Şərq-Qərb, 1998.- 339 s. 564. Ədəbi İrəvan – 2004 [Mətn]: almanax /red. heyəti: Hidayət və b.- Bakı: Yurd, 2005.- 456 s. 1999 555. Xocalı soyqırımının qurbanları [Mətn] /red. 2006 565. Ədəbi İrəvan – 2005 [Mətn]: almanax /red. heyəti: H.Orucov və b.- Bakı: Şərq-Qərb, 1999.- Kitab 1.-190 s. Hidayət və b.- Bakı: Nurlan, 2006.- 464 s. 556. Qırxqızlı, Q. Əsrin faciəsi Xocalı [Mətn] /Q.Qırxqız- 566. Heydər Əliyev və azərbaycançılıq [Mətn]: Qusarda, lı; ön söz və ümumi red. H.Orucov.- Bakı: Şərq-Qərb, 1999.- Lənkəranda və Şəkidə keçirilmiş bölgə müşavirələrinin materi- 122 s. alları /burax. məsul H.Orucov.- Bakı: Master, 2006.- 186 s. 557. Məmmədov, T. Gələcəyi görən insan [Mətn] 567. Polyakov, Y. Süddə çəpiş [Mətn] /red. H.Orucov.- /T.Məmmədov, V.Qurbanov; red. H.Orucov.- Bakı: Azərbay- Bakı: Kitab aləmi, 2006.- 324s. can, 1999.- 200 s. 558. Yuxu yozumları [Mətn]: ensiklopediya /tərt. ed., 2007 çevirən, red.: Hidayət, Müzəffər Talıblı; ön söz Ə.Bayramov.- 568. Ədəbi İrəvan – 2006 [Mətn]: almanax /red. heyəti: Bakı: Azərbaycan Amerika Mədəni Mərkəzi, 1999. - 285 s. Hidayət və b.- Bakı: Nurlan, 2007.- 464 s.

153 154 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

569. Əziz Əliyev: böyük ömrün anları [Mətn] /tərt. ed., ön sözün müəl. və burax. məsul H.Orucov; red. S.Nəzərli; rəssam A.Hüseynov.- Bakı: Nurlan, 2007.- 168 s. 570. Heydər Əliyev və Azərbaycanda din siyasəti: ger- Tərcümələri çəkliklər və perspektivlər [Mətn] /ümumi red. H.Orucov; tərt. ed. G.İsmayılov; red. S.Nəzərli.- Bakı: Əbilov, Zeynalov və Kitablar oğulları, 2007.- 424 s. 571. Rəhimli, İ. İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrı 1991 [Mətn] /İlham Rəhimli; red. H.Orucov.- Bakı: E.L, 2007.- 328 s. 581. H.Biçer-Stou. Tom dayının daxması [Mətn]: roman /H.Biçer-Stou; tərc. ed. Hidayət red. G.Mehdiyeva; rəssam 2008 R.Məmmədova.- Bakı: Gənclik, 1991.- 384 s. 572. Bibiheybət ziyarətgahı [Mətn] /bur. məsul H.Oru- cov.- Bakı: Əbilov, Zeynalov və oğulları, 2008.- 144 s. 2012 573. Ədəbi İrəvan – 2007 [Mətn]: almanax /red. heyəti: 582. Biçer-Stou H. Tom dayının daxması [Mətn] / tərc. ed. Hidayət və b.- Bakı: Nurlan, 2008.- 464 s. 574. Əlisa, S. Moskvada Azərbaycan dünyası [Mətn] Hidayət; red. G.Mehdiyeva; rəssamı A.Hüseynov.- Bakı: /S.Əlisa; məsləhətçi H.Orucov.- Moskva, 2008.- 672 s. “Apostroff” MMC, 2012.- 480 s.

2009 Kitablarda və dövri mətbuatda 575. Çətin yolun yolçusu [Mətn]: ön söz /Hidayət //Maq- vala Qonaşvili. Məndən arxayın olun.- Bakı, 2009.- S.9-16. 1986 576. Ədəbi İrəvan - 2008 [Mətn]: almanax /red. heyəti: 583. H.Biçer-Stou. Tom dayının daxması [Mətn]: roman Hidayət və b.- Bakı: Nurlan, 2009.- 464 s. /H.Biçer-Stou; tərc. ed. Hidayət //Dünya uşaq ədəbiyyatı kitab- 577. Şeyxülislam - alın yazısı [Mətn]: Şeyxülislam Allah- xanası.- Bakı: Gənclik, 1986.- C.23.- S.9-331. şükür Paşazadənin anadan olmasının 60 və şeyxülislamlıq fəaliyyətinin 30 illiyinə həsr olunur /ön söz və ümumi red. 1989 H.Orucov.- Bakı, 2009.- 295 s. 584. Mixalkov, S. Ağ şeir [Mətn] /S.Mixalkov //Dünya uşaq ədəbiyyatı kitabxanası.- Bakı: Gənclik, 1989.- C.44.- 2010 S.363. 578. İslam əxlaqı [Mətn] /ön söz və ümumi red. H.Oru- 585. Mixalkov, S. Avtoqraflar [Mətn]: [şeir] /S.Mixalkov cov.- Bakı: İpəkyolu, 2010.- 208 s. //Dünya uşaq ədəbiyyatı kitabxanası.- Bakı: Gənclik, 1989.- 579. Qonaşvili, M. Məndən arxayın olun! [Mətn] /M.Qo- C.44.- S.374-376. naşvili; red. Hidayət.- Bakı: Mütərcim, 2010.- 221 s. 586. Mixalkov, S. Fağır Kostya [Mətn]: [şeir] /S.Mixalkov 580. Mustafa, N. Həzrət Musa (əleyhissalam) [Mətn] /ön //Dünya uşaq ədəbiyyatı kitabxanası.- Bakı: Gənclik, 1989.- söz və ümumi red. H.Orucov.- Bakı: E.L., 2010.- 192 s. C.44.- S.373-374. 155 156 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

587. Mixalkov, S. Məktəb [Mətn]: [şeir] /S.Mixalkov 598. Ernest Çarlz Cons. Şair amalı [Mətn]: [şeir /Ernest //Dünya uşaq ədəbiyyatı kitabxanası.- Bakı: Gənclik, 1989.- Çarlz Cons //Azərbaycan.- 2004.- №9.- S.90. C.44.- S.362-363. 599. Morris, V. Fəhlə marşı [Mətn]: [şeir] /V.Morris 588. Mixalkov, S. Milyonçu [Mətn]: [şeir] /S.Mixalkov //Azərbaycan.- 2004.- №9.- S.91. //Dünya uşaq ədəbiyyatı kitabxanası.- Bakı: Gənclik, 1989.- 600. Suinbern, A.Ç. Qayda-qanun zamanın nəğməsi C.44.- S.359-362. [Mətn]: [şeir] /A.Ç.Suinbern //Azərbaycan.- 2004.- №9.- S.89- 589. Mixalkov, S. Oğlumla söhbət [Mətn]: [şeir] /S.Mixal- 90. kov //Dünya uşaq ədəbiyyatı kitabxanası.- Bakı: Gənclik, 1989.- C.44.- S.366-371. 2005 590. Mixalkov, S. Ordu qəzetinə məktub [Mətn]: [şeir] 601. Siqurdur Breydford. Nəğmə [Mətn]: [şeir] /Breyd- /S.Mixalkov //Dünya uşaq ədəbiyyatı kitabxanası.- Bakı: ford Siqurdur //Dünya ədəbiyyatı.- 2005.- №2 (03).- S.214- Gənclik, 1989.- C.44.- S.376. 215. 591. Mixalkov, S. Söz azadlığı [Mətn]: [şeir] /S.Mixalkov 602. Younas Hadlqrimson. Hunlar adası [Mətn]: [şeir] //Dünya uşaq ədəbiyyatı kitabxanası.- Bakı: Gənclik, 1989.- /Hadlqrimson Younas //Dünya ədəbiyyatı.- 2005.- №2 (03).- C.44.- S.376-380. S.211-213. 592. Mixalkov, S. Tom dayının koması [Mətn]: şeir /S.Mixalkov //Dünya uşaq ədəbiyyatı kitabxanası.- Bakı: 2009 Gənclik, 1989.- C.44.- S.364-366. 603. Qonaşvili, M. Aqibət [Mətn]: [şeir] //M.Qonaşvili. 593. Mixalkov, S. Uşaqlara gerçək əhvalat [Mətn]: şeir Məndən arxayın olun.- Bakı: Mütərcim, 2009.- S.108. /S.Mixalkov //Dünya uşaq ədəbiyyatı kitabxanası.- Bakı: 604. Qonaşvili, M. Dinclik bilmir çapar bəxtim [Mətn]: Gənclik, 1989.- C.44.- S.344-359. [şeir] //M.Qonaşvili. Məndən arxayın olun.- Bakı: Mütərcim, 594. Mixalkov, S. V.İ.Leninin vətənində [Mətn]: [şeir] 2009.- S.103-104. /S.Mixalkov //Dünya uşaq ədəbiyyatı kitabxanası.- Bakı: 605. Qonaşvili, M. Qorxu [Mətn]: [şeir] //M.Qonaşvili. Gənclik, 1989.- C.44.- S.371-373. Məndən arxayın olun.- Bakı: Mütərcim, 2009.- S.107. 595. Mixalkov, S. Yuxu [Mətn]: [şeir] /S.Mixalkov 606. Qonaşvili, M. Mən min dəfə xəyanətlə üzləşdim //Dünya uşaq ədəbiyyatı kitabxanası.- Bakı: Gənclik, 1989.- [Mətn]: [şeir] //M.Qonaşvili. Məndən arxayın olun.- Bakı: C.44.- S.378-379. Mütərcim, 2009.- S.102. 596. Şekspir, V. Xeyirlə qurtaran iş yaxşı olar [Mətn]: 607. Qonaşvili, M. Rastıma çıxmayın yollarda daha [pyes] /Vilyam Şekspir //Dünya ədəbiyyatı kitabxanası.- Bakı: [Mətn]: [şeir] //M.Qonaşvili. Məndən arxayın olun.- Bakı: Gənclik, 1989.- C.24.- S.431-520. Mütərcim, 2009.- S.110. 608. Qonaşvili, M. Tənhalıq şeiri [Mətn]: [şeir] //M.Qo- 2004 naşvili. Məndən arxayın olun.- Bakı: Mütərcim, 2009.- S.109. 597. Blant, U.S. Külək və tufan [Mətn]: [şeir] /U.S.Blant 609. Qonaşvili, M. Təskinlik [Mətn]: [şeir] //M.Qonaşvili. //Azərbaycan.- 2004.- №9.- S.87-88. Məndən arxayın olun.- Bakı: Mütərcim, 2009.- S.105-106. 157 158 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

haraya aparır; Mən əminəm; Milli ədəbiyyatdan milli siyasətə; Almaz Hüseynova. Zirvəyə uğurlu cığır; Məmməd İsmayıl. Seçilən uğurlu yol; Tofiq Ağayev. Zəhmət; Vaqif Yusifli. HİDAYƏT ORUCOVUN HƏYAT VƏ Hadisələrin reallığı; Bir az gözləyin məni; Nəbi Xəzri. Ömrün YARADICILIĞI HAQQINDA qatarı yol gedir!; Almaz Binnətova (Ülvi). Şair-vətəndaş; Xalqın tale itkisi; Bir nəğmə yazıram…Yaşayıram mən… Kitablar ;Yusif İsmayıl. Söz vaxtında deyilsə; Altay Məmmədov. Müqəddəs mövzu; Hidayət yolu; Yusif Seyidov. Bədii və 2001 publisistik yaradıcılığın birliyi; Bizim bu günlərin qovğası 610. Ələsgərov, B. Hidayət (Orucov Hidayət Xuduş oğlu) çoxdur; Hərdən xatırla məni; Allahverdi Eminov. Vətəndaş [Mətn]: biblioqrafik göstərici /tərt.-müəl. Bəybala Ələsgərov; yanğısı; Səkinə Əliyeva. Sabah ümidi ilə; İnqilab Kərimov. elmi red. L.Qafurova; M.F.Axundov adına Azərbaycan Dövlət Sevirdim, çox sevirdim; Bu dünyanın adamları; Məmməd Kitabxanası.- Bakı: Nağıl evi, 2001.- 404 s. Aslan. Ömürdən uzun gecələr yaşandı; Torpaqdan göyərən misralar; Vəli Əliyev. Vaxtında deyilmiş söz; Yaşar Qarayev, 2005 Hüseyn Kürdoğlu. Sərrast sözə söz çatmaz, calasan sözü 611. Zəngəzurda doğuldum [Mətn] /tərt. ed. B.Ələsgərov; sözə; Bir ömrün yoxuşları; İmir Məmmədli. Əbədi axarlıq; red. N.Təbriz; rəssam A.Hüseynov.- Bakı: Əbilov, Zeynalov Qıl körpünün sonunda; Cəlal Polad. Şairin ürəyinə hopmuş və oğulları, 2005.- 600 s. əsrlərin fəryadı; Yusif Hacıyev. Poeziyadan publisistikaya; Kitabın içindəkilər: Səyavuş Sərxanlı. Ömürlə yol yolda- Paşa Qəlbinur. Qələm dostum Hidayət; Elçin Alıoğlu. Sözün şı; Rza Əsgərov. Məhəbbət qocalmır; İsrafil Məmmədov. vaxtını bilmək gərək; Söhrab Tahir. Tale şairi; Tahir Çağdaşlıq nəğməsi; İstək gerçəkliyi; Ramiz Heydər. Məhəb- Məmmədov. Sözün vaxtı. Söz vaxtında və yerində deyiləndə; bət həmişə qalib gəlir; Bəxtiyar Vahabzadə. Vəzn sərbəstliyi Ramiz Əsgər. Vaxtında deyilmiş söz; Şakir Hənifəzadə. Söz - fikir sərbəstliyi; Sözün düzü; Dünyanı gözəllik xilas edəcək; vaxtında deyiləndə “Vaxtın sözü”nə dönür; Ulduzə Qaraqızı. Tofiq Mahmud. Bir az gözləyin məni; Tofiq Mütəllibov. Məhəbbət yaşayır hələ; Xuraman İsmayılova. Xalqının ağrı- Məhəbbət yaşayır hələ…; Qatardan məktub; Xəlil Rza Ulu- sıyla yaşayan şair; Telman Qafar. Sözün vaxtı, yaxud vax- türk. Vətəndaşlığın səmimi tərənnümü; Aydın Cabbarzadə tında deyilən söz; Cənnət Səlimova. Bu dünyanın adamları; (Uluxanlı). Müvəffəqiyyətli qastrollar; Vəli Babayev. Saf Çingiz Rüstəmov. Bu dünyanın allahsız və şeytansız adamları; məhəbbətin tərənnümü; İsa İsmayılzadə. Gələn görüşədək, Ü.Umudlu. Hara baxır bu dünyanın adamları; Elton Güliyev. şair!; Tofiq Zeynalov. Məni qınamayın; Qurban Bayramov. Tanrı özü qoruyacaq bu dünyanı adamlardan; Şərif Ağayar. Kövrək hisslərin şeiriyyəti; İrəvanda qalmayan xalın nisgili; “Bu dünyanın adamları” AzDramada səs-küy saldı; Vüqar Hilal Həsənov. Məni qınamayın; Nizami Cəfərov. Cığırlar Bektaş. Bu dünyanı elə öz adamlarından qoruyun; Kökü yalan 159 160 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

üzərində qoyulan cəmiyyət həmişə məni narahat edib; İlham oynayan insan; Famil Əhmədli. Hidayət Orucov Gürcüstanın Həmid. “Bu dünyanın adamları”; Sevda Ayazqızı. “Bu dünya- “Şərəf” ordeni ilə təltif edilib; Svetlana Mirzəyeva. Şən ko- nın adamları” və ya səhnədə ittiham; Rafiq Salmanov. “Bu mediyanın qəmgin epiloqu; Nərgiz-Ladən Bayramova. Və- dünyanın adamları”; Məhəmməd Nərimanoğlu. Biz doğru- təndaş... İnsan... Şair; Yunis Məmmədli. Hidayət bəy haq- danmı “Bu dünyanın adamları”nın oynanılmamış obrazları- qında söz; Aida Şükürlü. Qəlbimin şairi; Bala Qasımov. Lirik yıq?; İ.Hacıyeva. “Bu dünyanın adamları”; Arif Ərşadoğlu. şair, maraqlı publisist, istedadlı dramaturq; Sevda Əlibəyli. Dramaturq güldürərək tərbiyələndirir; Ağamusa Axundov. Həsrətin sarı simi; Doğma eldə qəribsəyən şairə məktub; Qəmli komediya; Məmməd Gülməmmədov. Laylayla beşikdə Həbib Həsənov. Hidayət müəllim; Hidayət: - Burdan min atlı böyüdüm; Səfalı Nəzərli. Bütövlük; Zahid Xəlil. Dünyamızın keçdi; Cahangir Əliyev. Görünən dağa bələdçi lazım deyil; adamları; İnsanları hidayətə çağıran şair; Suğra Hüseynova. Süleyman Nəcəfov. Minnətdaram!; Tamilla Abdullayeva. Hörmətli ədib, şair, dramaturq, əzizimiz, dövlət xadimi Hida- Hidayət barədə qısa sözüm; Pənah Xəlilov. Nə gözəl!; Elmira yət müəllim! Elmira Bünyadzadə. “Bu dünyanın adamları”; İsmayılova. Mənim tanıdığım insan; Ağakişi Kazımov. R.Mirkin. “Mənzil”in açarı; Y.Berdçevski. Hamının haqqı Arzusuna doğru yolda; Alqış Həsənoğlu. “Burdan min atlı veriləcək; Azad Nəbiyev. Günümüzün adamları səhnədə; keçdi” həqiqətləri; Sabir Rüstəmxanlı. Vəzifəni boyu bərabəri Kələntər Kələntərli. Şair-ziyalı; Flora Xəlilzadə. Durnalar öz ucaldan adam; İsa Həbibbəyli. Vətəndaşlıq məsuliyyəti; Hə- elinə qayıda; Hacı İmamverdi Əbilov. Möhtərəm Hidayət yatın özü; Ramiz Heydər. Həmişə yol gedən şair; Qəzənfər müəllim, salam!; Məhəmməd Ağa. Cəsarətli adamlar; İncə, Kazımov. Bir həyat romanında bir neçə roman; Mürsəl Qoca- kövrək duyğular; A.İsmayıloğlu. “Ata qəbri” Türkiyədə çap yev. Çox hörmətli Hidayət müəllim; Nəriman Həsənzadə, olunub; Bəybala Ələsgərov. Zəngəzurdan başlanan yol; Nazim Həsənzadə. Əzizim Hidayət; Zəlimxan Yaqub. Şair Cansuğ Çarkviani, Əzizim Hidayətə minnətdarlıq məktubu; ömrünün coğrafiyası; Mövlud Süleymanlı. Yaddaş qalası; Səyavuş Məmmədzadə. İşığa qovuşacağıq; Abuzər Xələfov. Rza Talebi-Dəryani. Hörmətli Hidayət müəllim; Şahin Alovlu vətəndaş, vətənpərvər ziyalı; Yazıçı haqqında informa- Xəlilli. Bu da bir naxışdır; Mərahim Fərzəlibəyov. Bu dünya- siya mənbəyi; Əməkdar incəsənət xadimi, görkəmli şair, dra- mızın müdriklərindən biri; Anar. Ziyalılığını, daxili mədəniy- maturq Hidayətə; Sabir Azəri. Ürək sözü; Yəhya Taşdələn. yətini hər məqamda qoruyan yazıçı; Əlican Əliyev. Hidayət Örnək dövlət adamı; Mirzə Yusif. Zirvə yolçusu; Çox hör- Orucova; Həsən Balıyev. Əsl söz sərrafı, yaxud mahir söz mətli; Bariz Əsədov. Gərək kəndimizdən çıxmayaydım heç; ustası; Böyük şair, yazıçı, görkəmli dövlət xadimi; Xəlil İsma- Musa Ələkbərli. Yollara qovuşan çəhlimlər; Layiqli töhfə; yılov. Vətəndaş ovqatlı şair-publisist; Şair, dramaturq, “Şöh- Tofiq Abdin. Qüssəli bir görüş; Hanı o atlılar, Hidayət müəl- rət” ordeni ilə təltif olunub; Əli Vəkil. Sənin qabaqda çox lim?; Nahid Hacızadə. Ürək adamı, ürək şairi; İlyas Tapdıq. imtahanın var; İlham Rəhimli. Maralzəmidən başlayan söz Ürəyim hardadır, özüm hardayam; İftixar Piriyev. Görkəmli zəmisi; Qəşəm Nəcəfzadə. 60 yaşın baharı; Misir Mərdanov. şəxsiyyət, dəyərli insan; Əlibala Hacızadə. Özü ilə şahmat Dostluq və sülh carçısı; Əhliman Əmiraslanov. Cəsarət və 161 162 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò dəyanət rəmzi; Kamal Abdulla. Şərəfli xidmət; N.Təbriz. İl- Kitablarda lərin, vəzifələrin dəyişmədiyi insan; Mahirə Abdulla. Zən- gəzurdan Bakıya gələn həsrət; Vidadi Əliyev. Əsl vətəndaş, 1977 təəssübkeş ziyalı; Əjdər Ağayev. Mənim tanıdığım Hidayət; 612. Vahabzadə, B. Vəzn sərbəstliyi – fikir sərbəstliyi Budaq Budaqov. Vətənin dəyərli Vətən oğluna ehtiyacı var; [Mətn] /Bəxtiyar Vahabzadə //Bir az gözləyin məni.- İrəvan: Bəhlul Ağayev. İrəvandan başlanan yol; Tahir Talıblı. Dost- Sovet Yazıçısı, 1977.- S.3-4. larım ömrümdə zəlzələdir; Nizaməddin Şəmsizadə. Torpağa sancılan söz; Bəsti Əlibəyli. Böyük ağrıya vətəndaş şəhadəti 1985 613. Talıblı, T. Dostlarım - ömrümdə zəlzələdilər [Mətn]: [şeir Hidayətə həsr olunmuşdur] /T.Talıblı //Ədəbi Ermənistan - 83: almanax.- İrəvan: Sovet Yazıçısı, 1985.-S.4-6.

1986 614. Xəzri, N. Ömrün qatarı yol gedir [Mətn] /Nəbi Xəzri //Qatardan məktub.- Bakı: Yazıçı, 1986.- S.5-9.

1987 615. Hidayət [Mətn] //Azərbaycan sovet yazıçıları.- Bakı, 1987.- S.605-606.

1998 616. Hidayət Xuduş oğlu Orucov [Mətn]: [qısa tərcümeyi halı] //Ensiklopedik toplu.- Bakı: Zaman, 1998.- S.200. 617. İrəvan Teatrı [Mətn]: [Hidayət Orucovun İrəvan Teatrına rəhbərliyi haqqında] //İrəvan Teatrı: ensiklopedik toplu.- Bakı: Zaman, 1998.- S.94-95.

2000 618. Ulutürk, X.R. Vətəndaşlığın səmimi tərənnümü [Mətn]: [H.Orucovun “Bir az gözləyin məni” kitabı haqqında] //Mənə bənzə.- Bakı, 2000.- S.241-249.

163 164 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

2002 626. Xəlil, Z. Dünyanın adamları [Mətn]: [Hidayətin “Bu 619. Məmmədli, İ. Əbədi axarlılıq [Mətn]: [Hidayət dünyanın adamları” tamaşası haqqında] //Zahid Xəlil. Seçilmiş Orucovun həyat və fəaliyyəti haqqında] /İ.Məmmədli //Söz əsərləri.- Bakı, 2008.- C.6.- S.305-308. sözü gətirər.- Gəncə: Gəncə şəhər Nəşriyyat-Poliqrafiya 627. Rafiq, A. Hidayət Orucov haqqında [Mətn] /Atakişi Birliyi, 2002.- S.13-19. Rafiq //Düşüncələr, mülahizələr, xatirə notları.- Gəncə, 2008.- S.312-316. 2003 628. Rəhimli, İ. Maralzəmidən başlayan söz zəmisi [Mətn] 620. Hikmət, M. Şair-dramaturq Hidayət Orucov [Mətn] /İlham Rəhimli //Seçilmiş məqalələr.- Bakı, 2008.- S.461-465. /M.Hikmət //Mənim yaddaş kitabım.- Bakı: Nafta-Press, 2003.- S.101. 2009 629. Ağayev, Ə. Mənim tanıdığım Hidayət [Mətn] /Ə.Ağayev 2004 //Təməldən əmələ.- Bakı, 2009.- S.300-302. 621. Əhmədov, T. Hidayət Orucov [Mətn] /T.Əhməd //ХХ 630. Ağayev, Ə. Hidayət: Zəngəzurda doğuldum [Mətn] əsr Azərbaycan yazıçıları: ensiklopedik məlumat kitabı.- Bakı: /Ə.Ağayev //Təməldən əmələ.- Bakı, 2009.- S.158-160. Nurlar, 2004.- S.377-378. 631. Qunaşvili, M. Çətin yolun yolçusu [Mətn] /M.Qunaş- vili //Məndən arxayın olun.-Bakı, 2009.- S.9-16. 2005 622. İşğaldakı torpaqlarda doğulan şair Hidayət [Mətn] 2011 //Tofiq Abdin. Ah İstambul... İstambul.- Bakı, 2005.-S.440-445. 632. Hidayət [Mətn] //Azərbaycan yazıçıları: XX-XXI yüzilliklərdə.- Bakı, 2011.- S.409-410. 2007 623. Cəfərov, N. Ön söz [Mətn] /N.Cəfərov /Hidayət. Seçilmiş əsərləri.- Bakı, 2007.- S.4-8. 624. Hidayət Orucovun həyat və yaradıcılığı haqqında [Mətn] //Cəfər Cabbarlı adına İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrı.- Bakı, 2007.- S.12-13.

2008 625. Ələsgərov, B. Hidayət Orucov – 65 [Mətn] /Bəybala Ələsgərov //“Əlamətdar və tarixi günlər” təqvimi - 2009.- Bakı, 2008.- S.278-280.

165 166 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò Dövri mətbuatda SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fərmanı [Mətn] //Sovet Ermənistanı.- 1978.- 29 iyun; Ədəbiyyat və incəsənət.- 1978.-8 1971 iyul. 633. Məhəbbət yaşayır [Mətn]: [Hidayətin eyniadlı pyesi 1988-ci ildə Ermənistanın Azərbaycana qarşı hərbi təca- vüzü və soydaşlarımıza qarşı deportasiya və soyqırımı siya- haqqında] // Ədəbiyyat və incəsənət.- 1971.- 17 iyul. sətinə etiraz olaraq “Ermənistan SSR Əməkdar mədəniyyət 634. Sərxanlı, S. Ömürlə yol yoldaşı [Mətn]: [“Məni səslə- xadimi” fəxri adından rəsmən imtina etmişdir. yəndə” kitabı haqqında] /S.Sərxanlı //Ulduz.- 1971.- №1.- ______S.60-61. 641. Cabbarzadə, A. Məhəbbət yaşayır hələ [Mətn]: 1972 [Hidayətin eyniadlı pyesi haqqında] /A.Cabbarzadə //Bakı.- 635. Kərəm, D. “Elbrus evlənir” [Mətn]: [eyniadlı tamaşa- 1978.- 28 noyabr. nın Hidayət tərəfindən tərcümə edilməsi haqqında] /D.Kərəm 642. Rza, X. “Bir az gözləyin məni” [Mətn]: [Hidayətin //Sovet Gürcüstanı.- 1972.- 1 iyun. eyniadlı kitabı haqqında] /Xəlil Rza //Sovet Ermənistanı.- 1978.- 2 mart. 1974 643. Rza, X. Vətəndaşlığın səmimi tərənnümü [Mətn] 636. Əsgərov, R. “Məhəbbət qocalmır” [Mətn]: [Hidayətin /Xəlil Rza //Bakı.- 1978.- 27 yanvar. eyniadlı kitabı haqqında] /R.Əsgərov //Sovet Ermənistanı.- 1974.- 31 oktyabr. 1980 644. İrəvanda oxucular konfransı [Mətn]: [“Ədəbiyyat və 1977 incəsənət” qəzetinin oxucularla konfransında Hidayətin çıxışı 637. “Bir az gözləyin məni” [Mətn]: [“Sovet Yazıçısı” haqqında] //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1980.- 9 may. nəşriyyatında Hidayətin eyniadlı kitabının nəşri haqqında] //Bakı.- 1977.- 23 sentyabr. 1981 638. Qardaş respublikaların nəşriyyatlarında [Mətn]: 645. İsmayılzadə, İ. Gələn görüşədək, şair! [Mətn]: [Hidayətin [“Sovet Yazıçısı” nəşriyyatında H.Orucovun “Bir az gözləyin “Eviniz analı olsun” kitabı haqqında] /İ.ismayılzadə //Sovet məni” kitabının çapdan buraxılması haqqında] //Ədəbiyyat və Ermənistanı.- 1981.-11 avqust. incəsənət.- 1977.- 19 noyabr. 639. Mahmud, T. “Bir az gözləyin məni” [Mətn]: [Hidayə- 1982 tin eyniadlı kitabı haqqında] /T.Mahmud //Azərbaycan gənc- 646. İsmayılzadə, İ. Poeziya körpüsü [Mətn]: [şair Hidayətin ləri.-1977.- 3 mart. yaradıcılığı haqqında] /İ.İsmayılzadə //Ulduz.- 1982.- №11.- S.10. 1978 647. Kitab rəfi. Eviniz analı olsun.- B.: Yazıçı, 1981 640. H.X.Orucova “Ermənistan SSR Əməkdar mədə- [Mətn] //Azərbaycan.- 1982.- №4.- S.190-191. niyyət xadimi” fəxri adı verilməsi haqqında Ermənistan 167 168 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

1983 1988 648. Ağayev, T. Zəhmət [Mətn]: [Hidayət haqqında] 657. “Azərbaycan”, №10 [Mətn]: [jurnalda Hidayətin /T.Ağayev //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1983. - 26 avqust. şeirləri haqqında məlumat] //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1988.- 11 noyabr. 1985 658. Görüləsi işlər çoxdur [Mətn]: [Uşaq və yeniyetmələr 649. Azərbaycan Yazıçılar İttifaqında [Mətn]: [“Gənclər ədəbiyyatı şurasının təsis iclasında Hidayətin çıxışı] //Ədə- günü” ilə əlaqədar Hidayətin çıxışı haqqında] //Ədəbiyyat və biyyat və incəsənət.- 1988.- 15 iyul. incəsənət.- 1985.- 1 fevral. 659. Nəbiyev, B. Yenidənqurma və şeirimiz [Mətn]: [müəl- 650. Azərbaycan Yazıçılar İttifaqında [Mətn]: [Hidayətin lif Hidayətin yaradıcılığından bəhs edir] /B.Nəbiyev //Ədə- “Qrakan Azərbaycan” jurnalının redaksiya heyətinin tərkibinə biyyat və incəsənət.- 1988.- 28 oktyabr. daxil edilməsi haqqında] //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1985.- 19 iyul. 660. Uşaq ədəbiyyatının problemləri [Mətn]: [“Dəyirmi 651. Tükənməz mövzu [Mətn]: [“Gənclik” nəşriyyatının stol”da “Gənclik” nəşriyyatının baş redaktoru Hidayət Oruco- baş redaktoru Hidayət Orucov haqqında] //Kitablar aləmində.- vun iştirak etməsi haqqında] //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1988.- 1985.- №1.- S.10. 1 aprel. 661. Yeni nəsillərə ədəbiyyat [Mətn] //Ədəbiyyat və 1986 incəsənət.- 1988.- 17 iyun. 652. Azərbaycan Yazıçılar İttifaqı. Yazıçıların VIII qu- rultayı tərəfindən seçilmiş təftiş komissiyasının tərkibi [Mətn]: 1989 [o cümlədən Hidayət Orucovun seçilməsi haqqında] //Ədə- 662. Daim oxunacaq [Mətn]: Dünya uşaq ədəbiyyatı biyyat və incəsənət.-1986.- 6 iyun. kitabxanası //Kitablar aləmində.- 1989.- №2.- S.27-34. 653. Gənc nəslin formalaşdırılması naminə [Mətn]: 663. “Ə.İ”-nin gündəliyi [Mətn]: [“Ulduz”un oktyabr [“Gənclik” nəşriyyatının baş redaktoru Hidayət Orucov haq- nömrəsində Hidayətin “Həqiqət kar deyil” məqaləsi haqqında] qında] //Kitablar aləmində.- 1986.- №4.- S.5-6. //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1989.- 10 noyabr. 654. Mirzəyev, K. Günün tələbləri səviyyəsinə [Mətn]: [“Gənclik” nəşriyyatının baş redaktoru Hidayət Orucov haqqın- 1990 da] /K.Mirzəyev //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1986.- 10 yanvar. 664. Bayramov, Q. İrəvanda qalmayan xalın niskili... 655. Partiyanın tələbləri ruhunda [Mətn]: [Azərbaycan [Mətn]: [Hidayətin “Sabaha çox var” kitabı haqqında] /Q.Bay- yazıçılarının VIIІ qurultayında “Gənclik” nəşriyyatının baş ramov //Yeni fikir.-1990.- 1 oktyabr. redaktoru H.Orucovun çıxışı haqqında] //Ədəbiyyat və incəsə- 665. Deputatlığa namizəd [Mətn]: [Bakı üzüm məhsulları nət.- 1986.- 30 may. dövlət komitəsi əməkçilərinin Hidayəti deputatlığa namizəd göstərmələri haqqında] //Ədəbiyyat və incəsənət.-1990.- 31 1987 avqust. 656. Uşaq və gənclər ədəbiyyatı günləri [Mətn]: [“Gənc- 666. Eminov, A. Vətəndaş yanğısı [Mətn]: [Hidayətin ya- lik” nəşriyyatının baş redaktoru Hidayət Orucovun çıxışı radıcılığı haqqında] /A.Eminov //Ədəbiyyat və incəsənət.- haqqında] //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1987.- 9 yanvar. 1990.- 3 iyun. 169 170 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

667. Hidayət Xuduş oğlu Orucov [Mətn]: [deputatlığa 676. Rüstəmxanlı, S. Demokratik hərəkat və ədəbiyyatı- namizədlər] //Aydınlıq.- 1990.- 22 sentyabr. mız [Mətn]: [Hidayətin publisistikası haqqında] /Sabir Rüstəm- 668. İsmayıl, Y. Söz məqamında deyilsə... [Mətn]: [şair xanlı //Ədəbiyyat.- 1991.- 5 aprel. Hidayətin “Sabaha çox var” kitabı haqqında] /Y.İsmayıl 677. Təbrik edirik [Mətn]: [“Gənclik” nəşriyyatının baş //Azərbaycan gəncləri.- 1990.- 9 yanvar. redaktoru Hidayətə “Azərbaycan Respublikası Əməkdar incə- 669. Kəmərli, A. Kitab nəşri və onun qayğıları [Mətn] sənət xadimi” fəxri adının verilməsi haqqında] //Ədəbiyyat.- /A.Kəmərli //Pioner.- 1990.- №5.- S.9-11. 1991.- 18 oktyabr. 670. Kitab rəfi. Sabaha çox var.- B.: Yazıçı, 1989 [Mətn] 678. Ülvi, A. Xalqın tale itkisi [Mətn]: [Hidayətin tərtib //Azərbaycan.- 1990.- №12.- S.190. etdiyi “Didərginlər” kitabı haqqında] /A.Ülvi //Ədəbiyyat.- 671. Seyidov, Y. Bədii və publisistik yaradıcılığın birliyi [Mətn]: [Yazıçı Hidayətin “Sabaha çox var” kitabı haqqında] 1991.- 30 avqust. /Y.Seyidov //Azərbaycan müəllimi.- 1990.- 28 mart. 679. Yazıçılar birliyində [Mətn]: [Yazıçılar Birliyi katibli- 672. Vahabzadə, B. Sən kimsən, mənim deputatım [Mətn]: yinin 10 apreldə keçirdiyi “Subyektiv fikirlər və obyektiv [Hidayətin Nərimanov rayonunun 35 nömrəli dairəsindən həqiqətlər” adlı iclasda Hidayətin iştirakı haqqında] //Ədəbiy- Azərbaycan SSR Xalq deputatlığına namizədliyi haqqında] yat.- 1991.- 19 aprel. /B.Vahabzadə //Yeni fikir.- 1990.- 12 sentyabr. 1992 1991 680. Hidayət: Doxsanıncı il [Mətn]: [eyniadlı kitabı haq- 673. Azərbaycan Respublikası Dövlət Komitəsinin qında] //Yeni fikir.- 1992.- 4 oktyabr. Azərbaycan dilində “Dünya uşaq ədəbiyyatı kitabxana- sı”nın nəşrində fəal iştirak etmiş işçilərinin bir qrupuna 1993 Azərbaycan Respublikasının fəxri adlarının verilməsi haq- 681. “Qafqaz evi” forumu indi də Bakıda keçiriləcəkdir qında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı: [Mətn]: [Çeçenistan Respublikasında keçirilmiş “Qafqaz evi” (“Azərbaycan Respublikasının Əməkdar incəsənət xadimi” Beynəlxalq forumun məsləhət şurasında Dövlət müşaviri Orucov Hidayət Xuduş oğlu – “Gənclik” nəşriyyatının baş H.Orucovun iştirak etməsi haqqında] //Müxalifət.- 1993.- 18 mart. redaktoru) [Mətn] //Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin Məlumatı.- 1991.- №14.- S. 1994 ______682. Qarayev, Y. Bir ömrün yoxuşları [Mətn]: [Hidayətin yaradıcılığı haqqında] /Y.Qarayev //Ədəbiyyat.-1994.- 15 674. Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin İdarə Heyəti [Mətn]: sentyabr. [o cümlədən Hidayət] //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1991.- 29 mart. 675. Əliyeva, S. Sabah ümidi ilə [Mətn]: [Hidayətin 1995 “Sabaha çox var” kitabı haqqında] /S.Əliyeva //Azərbaycan.- 683. Balıyev, H. Hörmətli baş redaktor [Mətn] /H.Balıyev 1991.- №1.- S.187-189. //Yeni Azərbaycan.- 1995.- 3 iyun. 171 172 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

1996 693. Nəbiyev, A. Bu dünyanın adamları [Mətn] /A.Nəbiyev 684. Pancikidze, Q. Azərbaycanlı dostum Hidayət Orucova //Azad Azərbaycan.- 2000.- 6 dekabr. məktub [Mətn] /Q.Pancikidze //Ədəbiyyat qəzeti.- 1996.- 12 aprel. 694. Nərimanoğlu, M. Biz doğrudanmı “Bu dünyanın 685. Yazıçılar birliyində [Mətn]: [Gürcüstan mədəniyyəti adamları”nın oynanılmamış obrazlarıyıq? [Mətn] /M.Nəriman- nümayəndələri ilə Hidayət Orucovun görüşü haqqında] //Ədə- oğlu //7-ci qitə.- 2000.- 15 iyun. biyyat qəzeti.- 1996.- 24 may. 695. Nəzərli, K. Onlar da bu dünyanın adamları [Mətn] /K.Nəzərli //525-ci qəzet.- 2000.- 7 iyun. 1998 696. Nəzərli, S. Bütövlük: Hidayət müəllim haqda düşün- 686. “Azad olunmuş enerji” abidəsinin açılışı. Gürcüs- cələrim [Mətn] /S.Nəzərli //Müstəqil qəzet.- 2000.- 11 avqust. tan Prezidenti Eduard Şevardnadzenin nitqi [Mətn]: 697. Taşdələn, Y. Örnək dövlət adamı [Mətn] /Y.Taşdələn [Hidayət Orucovla Quram Pancikidzenin dostluğu haqqında] //Öndər.- 2000.- 24 aprel. //Azərbaycan.- 1998.- 10 may. 698. Yusifoğlu, M. “Sənsiz”in təqdimatı [Mətn] /M.Yusif- 687. Qarayev, Y. Düz beş gün yaşıl Bursada işıqlar da yaşıl yandı... [Mətn]: [“Türk dövlət topluluqlarının VI Dostluq, oğlu //Gürcüstan.- 2000.- 22sentyabr. Qardaşlıq və İş Birliyi qurultayı”nda Hidayət Orucovun çıxışı haqqında] /Y.Qarayev //Zaman.- 1998.- 17 iyun. 2001 688. Qlonti, A. Bu, adi kitab deyildir... [Mətn]: [“Azərbay- 699. Çarkviani, C. Əzizim Hidayətə minnətdarlıq məktubu canca-gürcücə və gürcücə-azərbaycanca lüğət” kitabına tanın- [Mətn] /C.Çarkviani //Ədəbiyyat.- 2001.- 12 yanvar. mış ictimai xadim Hidayət Orucov “Dil xalqın qəlbinin açarı- 700. Çuvaş dilində “Tale məni çox sınayıb” [Mətn] dır” başlıqla ön sözü haqqında] /A.Qlonti //Xalq qəzeti.- 1998.- //Ədəbiyyat qəzeti.- 2001.- 27 iyul. 25 yanvar. 689. Məmmədli, İ. Əbədi axarlılıq [Mətn]: [Hidayət 2002 Orucovun yaradıcılığı haqqında] /İ.Məmmədli //Ədəbiyyat.- 701. Azərbaycan mədəniyyət xadimləri [Mətn]: [B.Ələs- 1998.- 21 avqust; Kviris posta.- 1998.-3-10 iyun. gərovun “Hidayət” adlı biblioqrafiyası haqqında] //Bizim əsr.- 2002.- 1 mart. 1999 702. Ələkbərli, M. Layiqli töhfə [Mətn]: [B.Ələsgərovun 690. Aslan, M. Torpaqdan göyərən misralar [Mətn] “Hidayət” adlı biblioqrafiyası haqqında] /M.Ələkbərli //İncəsə- /M.Aslan //Ekran-efir.- 1999.- 15-21 mart. nət.- 2002.- may.- S. 30-31. 691. Vaxtında deyilmiş söz [Mətn]: “Sözün vaxtı” kitabı 703. Xələfov, A. Yazıçı haqqında informasiya mənbəyi haqqında //Zaman.- 1999.- 21 dekabr. [Mətn]: [B.Ələsgərovun “Hidayət” adlı biblioqrafiyası haqqın-

da] /A.Xələfov //Ədəbiyyat.- 2002.- 29 mart. 2000 704. Yeni töhfə [Mətn]: [B.Ələsgərovun “Hidayət” adlı 692. Hacıyeva, İ. Bu dünyanın adamları [Mətn] /İ.Hacıye- biblioqrafiyası haqqında] //Samur.- 2002.- 25 aprel. va //Arena.- 2000.-16 iyun. 173 174 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

705. Yusif, M. Zirvə yolçusu [Mətn]: [B.Ələsgərovun 714. Qulu, A. Min atlıdan biri [Mətn] /A.Qulu //Ulduz.- “Hidayət” adlı biblioqrafiyası haqqında] /M.Yusif //Ekran 2005.- №5.- S.14-15. efir.- 2002.- 25 mart. 715. Şahnaz. “Bu dünyanın adamları” [Mətn] /Şahnaz //Olaylar.- 2005.- 29-31 oktyabr. 2004 716. Vəkil, Ə. “Biz o yerlərə qayıdacağıq” [Mətn]: [Hidayətin 706. “Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İcra Apa- yaradıcılığı haqqında] /Ə.Vəkil //Ədəbiyyat.- 2005.- 24 iyun. ratında inzibati vəzifələr tutan dövlət qulluqçularına ixtisas dərəcələrinin verilməsi haqqında” Azərbaycan Respubli- kası Prezidentinin Sərəncamı [Mətn]: [İnzibati vəzifələrin 2006 birinci təsnifatı üzrə - Həqiqi Dövlət müşaviri: Azərbaycan 717. Fərid. Dönüşsüz köç özgə olur. Hidayətin sözün zir- Respublikasının Milli siyasət məsələləri üzrə Dövlət müşaviri vəsinə gedən yolu [Mətn] /Fərid //Geopolitika.- 2006.- 1 aprel. – Hidayət Xuduş oğlu Orucova] //Azərbaycan Respublikasının 718. Osmanova, M. “İrəvana 7 məktub” kitabı haqqında Qanunveruicilik Toplusu.- 2004.- №8.- S.2192. [Mətn] //Bizim əsr.- 2006.- 13 iyun. 707. H.X.Orucovun “Şöhrət” ordeni ilə təltif edilməsi 719. Sözün zirvəsinə gedən yol [Mətn]: [“Zəngəzurda do- haqqında: Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərən- ğuldum” kitabı haqqında] /Nəzakət //Səs.- 2006.- 30 mart.- camı [Mətn] //Xalq qəzeti.- 2004.- 2 sentyabr. S.12. ______

708. Cəfərov, N. Milli ədəbiyyatdan milli siyasətə [Mətn]: 2008 [Hidayət Orucovun 60 yaşının tamam olmasına həsr olunur] 720. Ağayev, İ. Hidayət: Zəngəzurda doğuldun [Mətn] /N.Cəfərov //Ədəbiyyat.- 2004.- 10 sentyabr. /İ.Ağayev //Təhsil və zaman.- 2008.- 30 avqust. 709. Əzizoğlu, İ. Maralzəmidən başlayan söz zəmisi 721. Bayramov, Q. Seçmələrin seçməsi, poeziyanın çeş- [Mətn] /İ.Əzizoğlu //Yeni Azərbaycan.- 2004.- 23 sentyabr. məsi [Mətn] /Q.Bayramov //Kredo.- 2008.- 1,8,15 mart; 5 aprel. 710. Məhəmməd, A. İncə, kövrək duyğular [Mətn] /A.Mə- 722. Rəna. Hidayətin “Mir Cəlal dünyasından sətirlər” ki- həmməd //Qusar.- 2004.- 11 iyun. tabı işıq üzü görüb [Mətn] /Rəna //Mədəniyyət.- 2008.- 30 711. Şair-dramaturq Hidayət “Şöhrət” ordeni ilə təltif sentyabr. olunub [Mətn] //525-ci qəzet.- 2004.- 7 sentyabr 712. Yusifli, V. “Bir az gözləyin məni” [Mətn] /V.Yusifli 2009 //Azərbaycan.- 2004.- №9.- S.82-86. Hidayət-65 2005 723. Ağacan, H. 65 ilin yolçusu [Mətn] /H.Ağacan //Eks- 713. Əlibəyli, B. Böyük ağrıya vətəndaş şəhadəti və ya pres.- 2009.- 5-7 sentyabr. Hidayətin “Biz hələ ki... Şəhid deyilik” yazısına sözardı 724. Bacarıqlı dövlət xadimi [Mətn] //Şərq.- 2009.- 5 [Mətn] /B.Əlibəyli //525-ci qəzet.- 2005.- 28 yanvar. sentyabr. 175 176 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

725. Xəlilli, Ş. Şərəfli ömür yolu [Mətn] /Ş.Xəlilli //İrfan.- 736. “Sözün vaxtı”nı bilən sənətkar [Mətn] //Kaspi.- 2009.- sentyabr.- №34.- S.34. 2011.- 3-5 sentyabr. 726. Quliyev, A. Hidayət – 65 [Mətn] /A.Quliyev //Bakı 737. Təbrik [Mətn]: Hidayət Orucovun 67 yaşı tamam Xəbər.- 2009.- 4-8 sentyabr. olması münasibətilə //Ədalət.- 2011.- 3 sentyabr. 727. Tanınmış yazıçı və dövlət xadimi [Mətn] //525-ci 738. Təqvim: Tanınmış dövlət xadimi, yazıçı və publisis- qəzet.- 2009.- 5 sentyabr. tin 67 yaşı tamam olur [Mətn] //Mədəniyyət.- 2011.- 2 sentyabr.

2010 2012 728. Bayramov, Q. İstanbulda “Heydər Əliyev və Azər- 739. H.X.Orucova fövqəladə və səlahiyyətli səfir diplo- baycanda milli siyasət” kitabının təqdimatı olmuşdur [Mətn] munun verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Pre- /Q.Bayramov //Xalq qəzeti.- 2010.- 20 may. zidentinin Sərəncamı [Mətn] //Azərbaycan.- 2012.- 28 729. Hamını heyran qoyan istedad [Mətn] //Şəxsiyyət.- dekabr.- S.2. 2010.- №3.- S.16. 740. H.X.Orucovun Azərbaycan Respublikasının Qırğız Respublikasında fövqəladə və səlahiyyətli səfiri təyin edil- 2011 məsi haqqında Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin 730. Dəyirmi masa keçirildi: Hidayət Orucov “Tarixi Sərəncamı. 19 dekabr 2012 [Mətn] //Azərbaycan.- 2012.- 28 boyu Azərbaycanda milli-dini zəmində heç bir qarşıdurma dekabr.- S.2. olmayıb” [Mətn] /Hidayət //Ədalət.- 2011.- 5 fevral.- S.10. 741. H.X.Orucovun Azərbaycan Respublikasının Dini 731. Hidayət Orucov – 67 [Mətn] //Ekspress.- 2011.- 3-5 Qurumlarla iş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri vəzifəsindən sentyabr. azad edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezi- 732. Hidayət Orucov ömrünün daha bir pilləsinə qədəm dentinin Sərəncamı. 31 may, 2012-ci il [Mətn] //Azər- qoydu: Tanınmış dövlət xadimi, yazıçı və publisistin 67 yaşı baycan.- 2012.- 1 iyun. tamam olur [Mətn] //Həftə içi.- 2011.- 3-5 sentyabr. 742. H.X.Orucovun Azərbaycan Respublikasının fərdi 733. Hidayət Orucovun 67 yaşı tamam olur: O, 1989-cu təqaüdünün verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası- ildə etiraz olaraq “Ermənistan SSR Əməkdar mədəniyyət nın Prezidentinin Sərəncamı. 5 iyun 2012-ci il [Mətn] xadimi” fəxri adından imtina edib [Mətn] //Gündəlik Bakı.- //Azərbaycan.- 2012.- 6 iyun.- S.5. 2011.- 3 sentyabr. 734. Qəlbin istəyilə duyğular işığında [Mətn]: [Hidayətin publisistikası haqqında] //Ədəbiyyat qəzeti.- 2011.- 4 noyabr. 735. Osman, Ə. Ağacsansa – çinar ol! [Mətn]: [Hidayətin “Dağlar nəğməsi” kitabına Osman Əzimin yazdığı ön söz] /Osman Əzim //525-ci qəzet.- 2011.- 3 noyabr.

177 178 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò C.Cabbarlı adına İrəvan Dövlət 1972 Azərbaycan Dram Teatrında fəaliyyəti 751. Dünənki nailiyyətlər, bugünkü qayğılar [Mətn] //Sovet Ermənistanı.- 1972.- 5 oktyabr. 1969 752. R.Hacıyevin “Gizlətmə təbəssümünü” [Mətn]: 743. Xoş arzularla [Mətn]: [C.Cabbarlı adına İrəvan Döv- [“Qafqazlı qardaş qızı” musiqili komediyasının C.Cabbarlı adı- lət Azərbaycan Dram Teatrının işi haqqında] //Sovet Ermə- na İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrında tamaşaya qo- nistanı.- 1969.- 16 yanvar. yulması haqqında] //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1972.- 12 fevral. 744. Mövsüm başa çatdı [Mətn]: [C.Cabbarlı adına İrəvan 753. Yeni mövsümdə [Mətn]: [C.Cabbarlı adına İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrının 1969-cu il hesabatı haq- Dövlət Azərbaycan Dram Teatrının direktoru H.Orucov teatrın qında] //Sovet Ermənistanı.- 1969.- 11 dekabr. planları haqqında] //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1972.- 18 noyabr. 745. Teatr yeni mövsümdə [Mətn] //Ədəbiyyat və incə- sənət.- 1969.- 25 oktyabr. 1973 754. Teatrlarımız yeni mövsümdə [Mətn]: [Teatrın 1970 direktoru H.Orucovun çıxışı] //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1973.- 746. Gənclik hərarəti, yaradıcılıq ehtirası [Mətn]: 10 oktyabr. [C.Cabbarlı adına İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrı yeni 755. Yeni mövsüm, yeni vəzifələr [Mətn]: [teatrın planları mövsüm qarşısında] //Sovet Ermənistanı.- 1970.- 10 sentyabr. haqqında] //Sovet Ermənistanı.- 1973.- 4 oktyabr. 747. İkinci həyat [Mətn]: [C.Cabbarlı adına İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrının direktoru H.Orucov haqqında] 1974 //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1970.- 25 iyul. 756. İrəvan gündəliyi [Mətn]: [C.Cabbarlı adına İrəvan 748. Salam. Biz İrəvandanıq.. [Mətn]: [H.Orucov teatr Dövlət Azərbaycan Dram Teatrının direktoru H.Orucovla haqqında “C.Cabbarlı adına İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram görüşü haqqında] /müsahibəni apardı A.Abdulla //Ədəbiyyat Teatrı” adlı məcmuədə] //İrəvan.- 1970.- S.5-8. və incəsənət.- 1974.- 2 mart. 757. Mövsümdən-mövsümə [Mətn]: [C.Cabbarlı adına 1971 İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrının gələcək işləri haq- 749. Ənənənin keşiyində [Mətn]: [C.Cabbarlı adına İrəvan qında] //Sovet Ermənistanı.- 1974.- 8 avqust. Dövlət Azərbaycan Dram Teatrının işi haqqında] //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1971.- 18 sentyabr. 1975 750. Mövsümdən-mövsümə [Mətn]: [C.Cabbarlı adına 758. Düşünmək lazımdır [Mətn]: [Y.Vaxtanqov adına İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrının 5-ci mövsümü Lenin ordenli və Qırmızı Əmək Bayrağı ordenli Akademik haqqında] //Sovet Ermənistanı.- 1971.- 7 sentyabr; Ədəbiyyat Dram Teatrının İrəvana qastrolu haqqında] //Sovet Ermənista- və incəsənət.- 1971.- 2 oktyabr. nı.- 1975.- 6 mart. 179 180 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

1976 1978 759. İlk tamaşa [Mətn]: [H.Orucovun “Məhəbbət yaşayır 769. C.Cabbarlı adına İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram hələ” tamaşası haqqında] //Sovet Ermənistanı.-1976.- 17 Teatrının direktoru H.Orucovun Azərbaycan SSR Ali fevral. Soveti Rəyasət Heyətinin fəxri fərmanı ilə təltif edilməsi 760. Məhəbbət qalib gəlir [Mətn]: [Hidayətin eyniadlı haqqında Fərman [Mətn] //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1978.- 2 pyesi haqqında] //İrəvan axşamı.- 1976.- 11 may. dekabr. 761. Məhəbbət yaşayır hələ [Mətn]: [C.Cabbarlı adına 770. C.Cabbarlı adına İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrında eyniadlı dramın Teatrının yaradıcı işçilərinin Azərbaycan SSR Ali Soveti tamaşaya qoyulması haqqında məlumat] //Sovet Ermənistanı.- Rəyasət Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqın- 1976.- 16 sentyabr. da (O cümlədən H.Orucovun) [Mətn] //Ədəbiyyat və incəsə- 762. Məmmədov, İ. Çağdaş nəğməsi [Mətn]: [Hidayətin nət.- 1978.- 24 noyabr. “Məhəbbət yaşayır hələ” pyesi haqqında] /İ.Məmmədov //Qrakan teatr.- 1976.- 5 noyabr. * * * 763. Məmmədov, İ. Xalqla birlikdə, xalq üçün [Mətn] 771. Adi illərə bənzəmir [Mətn]: [C.Cabbarlı adına İrəvan /İ.Məmmədov //Qrakan teatr.- 1976.- 7 iyul. Dövlət Azərbaycan Dram Teatrının 50 illiyi münasibətilə] 764. Mövsümdən-mövsümə [Mətn] //Ədəbiyyat və incəsə- //Sovet Ermənistanı.- 1978.- 29 iyun. nət.- 1976.- 2 oktyabr. 772. Kazımov, A. Şərəfli yol [Mətn]: [İrəvan Dövlət Azər- 765. Sadıqzadə, N. Daha bir ünvan [Mətn] /N.Sadıqzadə baycan Dram Teatrının 50 illiyi: Hidayət haqqında] /A.Ka- //Sovet Ermənistanı.- 1976.- 17 fevral. zımov //Kommunist.- 1978.- 29 iyun. 766. Şah mövzu – insandır [Mətn]: [Kliment Qotvald 773. Məmmədov, İ. Teatr tariximizdən səhifələr [Mətn] adına Dövlət mükafatı laureatı, ordenli milli Slovak Dram /İ.Məmmədov //Sovet Ermənistanı.- 1978.- 15 iyul. Teatrının İrəvana qastrolu haqqında] //Sovet Ermənistanı.- 774. Mütəllimov, T. Məhəbbət yaşayır hələ [Mətn] 1976.- 22 iyun. /T.Mütəllimov //Azərbaycan gəncləri.- 1978.- 25 noyabr. 767. Teatr pərdəsini qaldırır [Mətn] //Sovet Ermənistanı.- 1976.- 14 sentyabr. 775. Salam, Odlar diyarı [Mətn]: [C.Cabbarlı adına İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrının Bakı qastrolları haqqında] 1977 //Kommunist.- 1978.- 12 noyabr. 768. Görüşənə kimi [Mətn]: [C.Cabbarlı adına İrəvan 776. Vahabzadə, B. Gözəl ənənənin davamçıları [Mətn]: Dövlət Azərbaycan Dram Teatrının direktoru H.Orucovla [teatrın direktoru H.Orucov haqqında] /B.Vahabzadə //Sovet müsahibə] //Ədəbiyyat və incəsənət.- 1977.- 24 sentyabr. Ermənistanı.- 1978.- 29 iyun.

181 182 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

1979 786. Kirovabad tamaşaçıları ilə üçüncü görüş [Mətn]: 777. İnsan və məhəbbət, inam [Mətn]: [“Məhəbbət [teatrın direktoru H.Orucovla müsahibə] /müsahibəni apardı yaşayır hələ” pyesi haqqında] //Sovet Ermənistanı.- 1979.- 7 M.Alim //Kirovabad kommunisti.- 1982.- 21 sentyabr. avqust. 787. Zeynalov, T. Məni qınamayın [Mətn]: [eyniadlı tama- 778. Rəhimli, İ. Unudulmaz səfər [Mətn]: [C.Cabbarlı şa haqqında] /T.Zeynalov //Azərbaycan gəncləri.- 1982.-16 adına İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrının Bakı qastrol- yanvar. ları, o cümlədən Hidayətin “Məhəbbət yaşayır hələ” tamaşası haqqında] /İ.Rəhimli //Sovet Ermənistanı.- 1979.- 16 yanvar. 1991 779. Yeni arzular mövsümü [Mətn] //Sovet Ermənistanı.- 788. Kəngərli, A. Məhəbbət yaşayır hələ [Mətn]: [Hidayətin 1979.- 8 sentyabr. “Məhəbbət yaşayır hələ” adlı 2 hissəli dramın İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrında səhnəyə qoyulması haqqında] /A.Kəngərli //Millət.- 1991.- 17 dekabr. 1980

780. Babayev, V. Saf məhəbbətin tərənnümu [Mətn]: 1999 [Hidayətin “Məhəbbət yaşayır hələ” tamaşası haqqında] 789. Şərəfli yaradıcılıq yolu [Mətn]: [C.Cabbarlı adına /V.Babayev //Sovet Naxçıvanı.- 1980.- 15 may. İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrı. 1967-1988-ci illər 781. Əlioğlu, C. Məhəbbət yaşayır hələ [Mətn] /C.Əlioğlu haqqında] /müsahibəni apardı Ə.Vəkil //Ekspress.- 1999.- 20- //Daşkəsən.- 1980.- 7 noyabr. 22 fevral. 782. Qardaş diyarın sənət elçiləri [Mətn]: [İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrının direktoru H.Orucovla müsahibə] /müsahibəni apardı C.Vəzirov //Sovet Naxçıvanı.- 1980.- 11 may. 783. Razi, H. Tariximizdən tarixi səhifələr [Mətn] /H.Razi //Sovet Naxçıvanı.- 1980.- 21 may.

1982 784. Dağdan ulu [Mətn] //Azərbaycan gəncləri.- 1982.- 2 mart. 785. Həsənov, H. “Məni qınamayın” [Mətn]: [Hidayətin eyniadlı tamaşası haqqında] /H.Həsənov //Kirovabad kommu- nisti.- 1982.- 5 oktyabr.

183 184 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò Azərbaycan Respublikasının Milli Siyasət 796. Bakıda Türk Dünyası yazarlarının III qurultayı Məsələləri üzrə Dövlət müşaviri kimi fəaliyyəti [Mətn]: [qurultayda Dövlət müşaviri H.Orucovun iştirakı haqqında] //Ədəbiyyat.- 1996.- 8 noyabr. 1994 797. Tbilisidə Füzulinin yubileyi təntənə ilə qeyd edildi 790. Cəfəroğlu, İ. Vətənimiz Azərbaycandır [Mətn]: [Milli [Mətn]: [Milli Siyasət Məsələləri üzrə Dövlət müşaviri siyasət üzrə Dövlət müşaviri H.Orucov azlıq təşkil edən H.Orucovun iştirakı haqqında] //Ədəbiyyat.-1996.-8 noyabr. millətlərin nümayəndələri ilə görüşü haqqında] /İ.Cəfəroğlu //Azərbaycan.- 1994.- 15 dekabr. 1997 791. Səfərin yekunları səmərəli olmuşdur [Mətn]: [Döv- 798. Milli azlıqların mənafeyi naminə [Mətn]: [Dövlət lət müşaviri H.Orucovun Gürcüstana səfəri haqqında] //Azər- müşaviri H.Orucovun Gürcüstan Prezidentinin köməkçisi baycan.- 1994.- 10 dekabr. A.Gerasimovla görüşü haqqında] //Gürcüstan.- 1997.- 15 avqust.

1995 1998 792. Elmi konfrans: milli siyasət [Mətn]: [Bakı Sosial 799. Bakı Öcalanın Türkiyəyə verilib-verilməməsi mə- İdarəetmə və Politologiya İnstitutunda “Azərbaycanlıların sələsinə münasibət bildirməyə hələ ehtiyac görmür [Mətn]: qaçqınlıq tarixi və öz etnik torpaqlarından deportasiyası” [Dövlət müşaviri H.Orucovun fİkirləri] //Azadlıq.- 1998.- 20 mövzusunda elmi konfransda Dövlət müşaviri H.Orucovun noyabr. çıxışı haqqında] //Ədəbiyyat.- 1995.- 24 fevral. 800. Dərbənddə Beynəlxalq elmi konfrans [Mətn]: [Kon- 793. İlk Azərbaycan kitabı [Mətn]: [“İlk Azərbaycan fransda milli məsələlər üzrə Dövlət müşaviri H.Orucovun kitabı” məcmuəsinin təqdimatında Dövlət müşaviri H.Oruco- iştirakı haqqında] //Ədəbiyyat.- 1998.- 26 iyul. vun iştirakı] //Ədəbiyyat.- 1995.- 17 mart. 801. Hidayət Orucov konstruktiv dialoq tərəfdarıdır 794. “Vətənə, dövlətə, xalqa sədaqət andı” [Mətn]: [Mi- [Mətn] //Uluinform.- 1998.- 23 dekabr. niatür kitabın təqdimat-sərgisində ümummilli lider Heydər 802. Mahaçqalada görüşlər [Mətn]: [Milli Siyasət Məsə- Əliyevin və digər hökumət nümayəndələrinin, o cümlədən lələri üzrə Dövlət müşaviri H.Orucovun Dağıstan Dövlət H.Orucovun iştirakı haqqında] //Azərbaycan.- 1995.- 6 iyun. Şurasının sədri M.Məhəmmədovla görüşləri haqqında] //Xalq qəzeti.- 1998.- 25 avqust. 1996 803. Tarixi seçim, halal qələbə [Mətn] //Aktual.- 1998.- 795. Azərbaycanda Gürcüstan mədəniyyəti günləri 18 oktyabr. [Mətn]: [qonaqların milli məsələlər üzrə Dövlət müşaviri 804. Tbilisidə Bülbülün yubileyi ehtiramla qeyd edildi H.Orucov tərəfindən qarşılanması haqqında] //Ədəbiyyat.- [Mətn]: [Dövlət müşaviri H.Orucovun həmin yubileydə iştirakı 1996.- 24 may. haqqında] //Xalq qəzeti.- 1998.- 25 yanvar. 185 186 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

1999 812. Hidayət Orucov Dağıstan hadisələrinin Azərbayca- 805. Allahverdiyeva, V. “Bu, Hidayət Orucovun sözü na təsir etməyəcəyini bildirir [Mətn] //İki sahil.- 1999.- 17 deyil” [Mətn]: [Dövlət müşaviri haqqında açıqlama] /V.Allah- avqust. verdiyeva, T.Qasımov //Şərq.- 1999.- 1-3 avqust. 813. Hidayət Orucov Türkiyə səfərindən məmnundur 806. Aslan, M. Dirilik naminə birlik [Mətn]: [Azərbaycan [Mətn]: [Dövlət müşaviri H.Orucovun Türkiyə Böyük Millət Respublikasının milli məsələlər üzrə Dövlət müşaviri H.Oru- Məclisinin nümayəndələri ilə görüşü haqqında] //Yeni Azər- covun “VII Türk qurultayı”nda iştirakı haqqında] /M.Aslan baycan.- 1999.- 7 iyul. //Ekran-efir.- 1999.- 12-18 iyul. 814. Hidayət Orucov Z.Jvaniya ilə görüşdü [Mətn]: [H.Orucovun Gürcüstan parlamentinin sədri ilə görüşü] //525- 807. “Azərbaycan Şimali Kiprin müstəqillik deklorasi- ci qəzet.- 1999.- 19 may. yasına imza atmayıb”: H.Orucov deyir ki, buna Qarabağ 815. Xaçmaz rayonu. Dost gəlişi bayram olar [Mətn]: problemi əngəl olub [Mətn] //Yeni Müsavat.- 1999.- 11-12 [Milli məsələlər üzrə Dövlət müşaviri Hidayət Orucov Dağıs- iyul. tandan gəlmiş qonaqlarla görüşmüşdür] //Səhər.- 1999.-15 808. Azərbaycanda 30 minə qədər erməninin yaşaması may. dünya tarixində rast gəlinməyən faktdır [Mətn]: [Milli siya- 816. “İqtidar-müxalifət münasibətləri arxa plana keç- sət məsələləri üzrə Dövlət müşaviri H.Orucovun Tbilisidə ke- məlidir” [Mətn]: [Dövlət müşavirinin fikirləri] //Uluinform.- çirilmiş “Qafqazda milli azlıqlar XXI əsrin astanasında” möv- 1999.- 8 fevral. zusunda konfransında çıxışı haqqında] //Yeni Azərbaycan.- 817. Qarabağda aparılan etnik təmizləmə siyasəti pis- 1999.- 19 may. lənmişdir [Mətn]: [Türkiyənin Pamukkala şəhərində Türk 809. Azərbaycanda ləzgi problemi yoxdur [Mətn]: [Milli dövlət və toplumlarının VII dostluq, qardaşlıq və işbirliyi məsələlər üzrə Dövlət müşaviri H.Orucovun açıqlamaları] qurultayında Azərbaycanı milli siyasət məsələləri üzrə Dövlət //Yeni Azərbaycan.- 1999.- 1-2 may. müşaviri H.Orucovun başçılıq etdiyi nümayəndə heyəti təmsil 810. Azərbaycanın şimalında ləzgi problemi yoxdur edib] //Bizim əsr.- 1999.- 7 iyul. [Mətn]: [Milli məsələlər üzrə Dövlət müşaviri H.Orucovun 818. Milli azlıqların problemləri ilə bağlı konfrans açıqlaması] //Ana vətən.- 1999.- 12-15 may. [Mətn]: [Milli siyasət məsələləri üzrə Dövlət müşaviri 811. Dövlət müşaviri Hidayət Orucov və Qafqaz Müsəl- H.Orucovun Tbilisi şəhərində keçirilmiş “Qafqazda milli azlıq- manları Ruhani İdarəsinin sədri Şeyxülislam Allahşükür lar XXI əsrin astanasında” mövzusunda konfransında çıxışı haqqında] //Naxçıvan.- 1999.- 19 may. Paşazadə Şəkinin qonağı olmuşlar [Mətn]: [“Dini etiqad 819. Milli siyasət məsələləri üzrə Dövlət müşaviri azadlığı haqqında” Qanunun tətbiqi ilə bağlı qarşıda duran və- H.Orucov Türkiyədə bir sıra görüşlər keçirib [Mətn]: [Tür- zifələrə həsr olunmuş bölgə seminarında iştirak etməsi haqqın- kiyə Böyük Millət Məclisinin nümayəndələri ilə görüşü da] //İpəkçi.- 1999.- 2 avqust; Şəkinin səsi.- 1999.- 2 avqust. haqqında] //İki sahil.- 1999.- 7 iyul. 187 188 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

2000 827. Köhnə casusun təzə zühuru [Mətn]: Hidayət Orucov 820. “Ayaz Mütəllibov 366-cı alayın komandirinə gös- Əlikram Əliyevi Bakı kəndlərində baş verənlərə görə ittiham təriş veribmiş” [Mətn]: Prezident Aparatında Milli Məsələlər edir /V.Muradzadə //Ekspress.- 2000.- 24 noyabr. üzrə Dövlət müşaviri H.Orucov əsrin faciəsi - Xocalı soyqırımı 828. Quliyev, İ. “Gürcüstanda azərbaycanlı problemi yox- ilə bağlı mətbuat konfransı keçirmişdir //Yeni Azərbaycan.- dur” [Mətn]: [Qonşu respublikadakı səfirimiz dünən 2000.- 25 fevral. H.Orucovla görüşündə son insidentin ayrı-ayrı şəxslər, ailələr səviyyəsində olduğunu bildirib] /İ.Quliyev //Kaspi.- 2000.- 12- 821. Azərbaycan Respublikasının Dövlət müşaviri 13 dekabr. Hidayət Orucovun çıxışı gurultulu alqışlarla qarşılandı 829. Məmmədov, F. “Ermənilərin əlində minlərlə azərbay- [Mətn]: [H.Orucov “Samur”un yubileyində iştirak etmişdir] canlı girov var” [Mətn]: [H.Orucov Xocalı faciəsilə bağlı mət- //Samur.- 2000.- 11 may. buat konfransı keçirmişdir] /F.Məmmədov //Azadlıq.- 2000.- 822. Bektaş, V. Dövlət müşaviri erməni hiyləsini boş şey 25 fevral. hesab edir [Mətn] /V.Bektaş //Azərbaycan  əsr.- 2000.- 22- 830. “Piruz Dilənçi yalan danışır” [Mətn]: H.Orucov 28 noyabr. M.Çöhrəqanlının müalicəsi üçün CAP üzvlərinin ondan pul 823. “Faciədə SSRİ və Azərbaycan rəhbərliyi məsuliy- istəməsini təkzib etsə də, H.Qarapapaqla tanış olduğunu yət daşıyır” [Mətn]: [Prezident Aparatında Milli Məsələlər bildirir //Kaspi.- 2000.- 22-25 yanvar. üzrə Dövlət müşaviri H.Orucov əsrin faciəsi - Xocalı soyqırımı 831. “Sadval” nəzarətə götürülüb [Mətn] //Kaspi.- 2000.- 8 ilə bağlı mətbuat konfransı keçirmişdir] //525-ci qəzet.- 2000.- iyun. 25 fevral. 832. “Sadval” Azərbaycanda təxribat törədə bilməz 824. Güliyev, E. “Xocalı soyqırımını beynəlxalq erməni [Mətn] //Yeni Musavat.- 2000.- 18 iyun. terror təşkilatları və yeni silahları sınaqdan keçirən 366-cı alay 833. “Soyqırım qurbanlarına abidə ucaldılacaq” [Mətn]: Milli məsələlər üzrə Dövlət müşaviri H.Orucov 1918-ci ilin törətmişdir”: Prezident Aparatında Milli Məsələlər üzrə Dövlət mart soyqırımına həsr olunmuş mətbuat konfransı keçirib müşaviri H.Orucov əsrin faciəsi - Xocalı soyqırımı ilə bağlı //Mövqe.- 2000.- 4-10 aprel. mətbuat konfransı keçirmişdir [Mətn] /E.Güliyev //İki sahil.- 834. Vüqar. İnsident, yoxsa qarşıdurma? [Mətn]: Hidayət 2000.- 25 fevral. Orucov Gürcüstanda azərbaycanlılara qarşı təqib kompaniyası- 825. Gürcüstanda azərbaycanlını öldürüblər [Mətn] nın başlanması haqqında şayiələrə aydınlıq gətirir /Vüqar //525-ci qəzet.- 2000.- 6 aprel. //Azad Azərbaycan.- 2000.- 7 aprel. 826. “Xocalı faciəsinin əsas günahkarı Mütəllibovdur”: Prezident Aparatında Milli Məsələlər üzrə Dövlət müşaviri 2001 H.Orucov əsrin faciəsi - Xocalı soyqırımı ilə bağlı mətbuat 835. Azərbaycanda milli münasibətlər və etnosiyasi du- konfransı keçirmişdir [Mətn] //Palitra.- 2000.- 26-29 fevral. rum sabit olaraq qalır” [Mətn]: Martın 16-da YAP-ın qərar- gahında mətbuat konfransı keçirildi //İki sahil.- 2001.- 17 mart. 189 190 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

836. Bəxtiyaroğlu, C. “Uğursuz təxribat cəhdləri”: Hidayət 843. Hacıyev, S. “Azərbaycanda milli mənsubiyyətinə və Orucov Gürcüstandakı olayları və Zaqatalada yayılan vərə- dini etiqadına görə heç kimin hüquqları pozulmur” [Mətn]: qələri belə xarakterizə edir [Mətn]: [Martın 16-da YAP-nın Martın 16-da YAP-ın qərargahında mətbuat konfransı keçirildi qərargahında mətbuat konfransı keçirildi] /C.Bəxtiyaroğlu /S.Hacıyev //Səs.- 2001.- 17 mart. //Dedektiv.- 2001.- 17-23 mart. 844. Hacıyev, S. “İşğal altında olan on iki rayon mütləq 837. Ceyhun. 31 mart soyqırımı xarici ölkə parlamentlərin- geri alınacaq” [Mətn]: [Milli siyasət məsələləri üzrə Dövlət də müzakirə olunacaqmı? Hidayət Orucov: “O gün gələcək!” müşaviri Hidayət Orucov 31 mart - Azərbaycanlıların Soyqırı- [Mətn]: [Milli siyasət məsələləri üzrə Dövlət müşaviri Hidayət mı Günü münasibətilə mətbuat konfransı keçirmişdir] /S.Hacı- Orucov 31 mart - Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü münasi- yev //Səs.- 2001.- 30 mart. bətilə mətbuat konfransı keçirmişdir] /Ceyhun //Palitra.-2001.- 845. Hakimiyyət də rahatsızdır [Mətn]: Milli siyasət 30 mart - 2 aprel. məsələləri üzrə Dövlət müşaviri Hidayət Orucov müşavirə 838. Dövlət müşaviri ilə görüş [Mətn]: Azərbaycan Res- keçirmişdir //Şərq.- 2001.- 8 avqust. publikasının Milli siyasət məsələləri üzrə Dövlət müşaviri 846. Həqiqi, Z. “Dinini dəyişənlər mənəviyyatsızlardır”: Hidayət Orucov noyabrın 13-də Bakıdakı Dünya Azərbaycan- Dövlət müşaviri Hidayət Orucova görə, dinini dəyişmək üçün lılarının 1-ci qurultayına dəvət olunmuş RAFMMM Azərrosun bizimkilərə müavinət də ayrılır: Martın 16-da YAP-ın qərarga- və “Rusiya azərbaycanlıları” qəzetinin redaksiyasının nüma- yəndələrini qəbul etdi //Azərros.- 2001.- №12.- dekabr. hında mətbuat konfransı keçirildi [Mətn] /Z.Həqiqi //Ekspress.- 839. Əmiraslanova, Y. “Azərbaycanlıların soyqırımı tarixi 2001.- 17 mart. həqiqətdir”: Milli siyasət məsələləri üzrə Dövlət müşaviri 847. Hidayət Orucov aclığı dayandırmağa çağırır Hidayət Orucov 31 mart - Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü [Mətn] //Avropa.- 2001.- 17-20 ferval. münasibətilə mətbuat konfransı keçirmişdir [Mətn] /Y.Əmir- 848. Hidayət Orucov Gürcüstana gəlmişdir [Mətn] aslanova //Azərbaycan.- 2001.- 30 mart. //Gürcüstan.- 2001.- 18 may. 840. Faiq. “Şimal bölgəsində heç bir təxribat gözlənilmir”: 849. Xankişiyeva, N. Yalnız Qarabağ işğal olunub, yoxsa Dövlət müşaviri Dağıstan Milli Qurtuluş Komitəsinin varlığın- Qərbi Azərbaycan da? [Mətn]: Milli siyasət məsələləri üzrə dan məlumatsızdır [Mətn] /Faiq //525-ci qəzet.- 2001.- 8 Dövlət müşaviri Hidayət Orucov 31 mart - Azərbaycanlıların avqust. Soyqırımı Günü münasibətilə mətbuat konfransı keçirmişdir 841. Güliyev, E. “Milli məsələlər həssas məsələdir” /N.Xankişiyeva //Yeni Azərbaycan.- 2001.- 30 mart. [Mətn]: YAP-da keçirdiyi mətbuat konfransında H.Orucov jur- 850. Xocalı faciəsilə bağlı sənədlər Beynəlxalq məhkə- nalistlərə Azərbaycandakı milli və dini azlıqlar barədə məlu- məyə veriləcək [Mətn]: [Milli siyasət məsələləri üzrə Dövlət mat verdi /E.Güliyev //İki sahil.- 2001.- 18 mart. müşaviri Hidayət Orucov 31 mart - Azərbaycanlıların Soyqırı- 842. Gürcüstanda nəşr olunan “Molla Nəsrəddin” gür- mı Günü münasibətilə mətbuat konfransı keçirmişdir] //525-ci cüləri hiddətləndirib. Hidayət Orucov: “Bu jurnal bağlan- qəzet.- 2001.- 30 mart. malıdır” [Mətn] //525-ci qəzet.- 2001.- 12 may. 191 192 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

851. Xocalı ilə bağlı Beynəlxalq məhkəməyə iddia hazır- üzrə Dövlət müşaviri Hidayət Orucov məsələyə münasibətini lanır [Mətn]: [Milli siyasət məsələləri üzrə Dövlət müşaviri bildirir /V.Məmmədova //Palitra.- 2001.- 31 yanvar.- 1 fevral. Hidayət Orucov 31 mart - Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü 858. Nadir, Z. Dünya azərbaycanlıları 2001-ci ildə [Mətn] münasibətilə mətbuat konfransı keçirmişdir] //Azadlıq.- 2001.- /Z.Nadir //Arena.- 29 dekabr 2001- 04 yanvar 2002. 30 mart. 859. Nurəddin. “Azərbaycanda dininə, milli mənsubiyyə- 852. Xocalı üçün Beynəlxalq məhkəməyə müraciət edi- tinə görə heç kim təqib olunmur”. Hidayət Orucov separatçı ləcək [Mətn]: [Milli siyasət məsələləri üzrə Dövlət müşaviri qüvvələrin son dərəcə zəiflədiyi fikrindədir [Mətn]: [martın Hidayət Orucov 31 mart - Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü 16-da YAP-ın qərargahında mətbuat konfransı keçirildi] münasibətilə mətbuat konfransı keçirmişdir] //Avrasiya.- /Nurəddin //Kaspi.- 2001.- 17-18 mart. 2001.- 30 mart. 860. Sahiboğlu, R. “Azərbaycanda etnik azlıqlarla bağlı 853. Quliyev, C. “Qərb ölkələri xristian missionerlərinin heç bir problem yoxdur”. Hidayət Orucovun fikrincə, artıq Azərbaycandakı fəaliyyətlərini himayə edirlər” [Mətn]: [Mar- ölkəmiz o mərhələni çoxdan adlayıb [Mətn]: Martın 16-da tın 16-da YAP-nın qərargahında mətbuat konfransı keçirildi] YAP-ın qərargahında mətbuat konfransı keçirildi /R.Sahiboğlu /C.Quliyev //Paritet.- 2001.- 17-18 mart. //Yeni Azərbaycan.- 2001.- 17 mart. 854. “Materiallar beynəlxalq məhkəməyə veriləcək” 861. Sədi. “Azərbaycanı İran tipli dövlətə çevirmək istəyir- [Mətn]: [Milli siyasət məsələləri üzrə Dövlət müşaviri Hidayət lər”. Dövlət müşaviri Hidayət Orucovun sözlərinə görə xristian Orucov 31 mart - Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü münasi- missionerləri də fəallaşıblar [Mətn]: Martın 16-da YAP-ın bətilə mətbuat konfransı keçirmişdir] //Mövqe.- 2001.- 31 mart qərargahında mətbuat konfransı keçirildi /Sədi //Avropa.- - 3aprel. 2001.- 17-23 mart. 855. Məhbubə. “İran Azərbaycanda sünni-şiə qarşıdurması 862. Soyqırımın tanınması üçün qeyri-dövlət təşkilatları yaratmaq istəyir”. Hidayət Orucov: “Sərhəddəki hadisədə fəaliyyətlərini gücləndirməlidirlər [Mətn] //İki sahil.- 2001.- Ermənistan amili istisna olunmur” [Mətn]: [martın 16-da YAP- 30 mart. ın qərargahında mətbuat konfransı keçirildi] /Məhbubə //Yeni 863. Vaxt olacaq ümumrusiya azərbaycanlılarının kon- Müsavat.- 2001.- 17 mart. fransı öz üzərinə böyük missiya götürəcək [Mətn] //Soydaş.- 856. Məhbubə. Xocalı faciəsini törədənlər Beynəlxalq 2001.- 3mart. məhkəməyə veriləcəklər [Mətn]: [Milli siyasət məsələləri üzrə 864. Yadigar. “Gürcüstan sərhəddində cinayət baş verib”: Dövlət müşaviri Hidayət Orucov 31 mart - Azərbaycanlıların Hidayət Orucov Ermənistan amilini istisna etmir [Mətn]: Soyqırımı Günü münasibətilə mətbuat konfransı keçirmişdir] [Martın 16-da YAP-ın qərargahında mətbuat konfransı keçiril- /Məhbubə //Yeni Müsavat.- 2001.- 30 mart. di] /Yadigar //Şərq.- 2001.- 17 mart. 857. Məmmədova, V. İranda güclü hərəkat başlayıb. Bu 865. Yusifoğlu, N. “Faciələrimizi unutmamalı, həqiqətləri dövlət isə günahı Azərbaycanda axtarır [Mətn]: Milli məsələlər dünya ictimaiyyətinə çatdırmalıyıq” [Mətn]: Milli siyasət məsələləri üzrə Dövlət müşaviri Hidayət Orucov 31 mart - 193 194 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü münasibətilə mətbuat kon- //Yeni Azərbaycan.- 2002.- 23 noyabr; İki sahil.- 2002.- 23 fransı keçirmişdir /N.Yusifoğlu //Xalq qəzeti.- 2001.- 30 mart. noyabr. 866. Yusifoğlu, N. Hidayət Orucov 31 mart - Azərbaycan- 872. Azərbaycanlıların soyqırımı ermənilər tərəfindən lıların Soyqırımı Günü münasibətilə mətbuat konfransı keçir- xalqımıza qarşı əsrlər boyu törədilmiş ən dəhşətli faciədir mişdir [Mətn] /N.Yusifoğlu //Xalq qəzeti.- 2001.- 30 mart. [Mətn]: Milli məsələlər üzrə Dövlət müşaviri Hidayət Orucov 867. “Zaqatala olayları xarici təxribatçı qüvvələrin işi- 31 mart - Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü münasibətilə mət- dir”: Bu fikir milli məsələlər üzrə Dövlət müşaviri Hidayət buat konfransı keçirdi //Respublika.- 2002.- 30 mart. Orucova məxsusdur [Mətn] //Palitra.- 2001.- 21 avqust. 873. Elmanoğlu, S. “Dini icmaların siyasiləşməsi yolveril- məzdir”: Hidayət Orucovun fikrincə, missionerlərə qarşı mü- 2002 barizə ümumxalq işi olmalıdır [Mətn] /S.Elmanoğlu //Bizim 868. Abbasov, R. Soyqırımla bağlı abidə ucaldılacaq. əsr.- 2002.- 15 yanvar. Hidayət Orucov: “Ermənilər bir gündə 30 min adam öldürüb” 874. Elmanoğlu, S. “Ölkəmizdə milli siyasət sahəsində [Mətn]: Milli məsələlər üzrə Dövlət müşaviri Hidayət Orucov ciddi məktəb formalaşıb”: Hidayət Orucovun sözlərinə görə 31 mart - Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü münasibətilə mət- beynəlxalq təşkilatlar ölkəmizdə milli azlıqlara göstərilən tole- buat konfransı keçirdi /R.Abbasov //Olaylar.- 2002.- 30 mart - rant münasibəti yüksək qiymətləndirirlər [Mətn]: [YAP-ın qə- 1 aprel. rargahında Milli məsələlər üzrə Dövlət müşaviri Hidayət Oru- 869. Ağayev, A. “1918-ci ildə Ermənistanın ərazisi cəmi 9 cov mətbuat konfransı keçirdi] /S.Elmanoğlu //Bizim əsr.- min kvadrat kilometr olub” [Mətn]: Milli məsələlər üzrə 2002.- 23 noyabr. Dövlət müşaviri Hidayət Orucov 31 mart - Azərbaycanlıların 875. Elmanoğlu, S. “Soyqırımını dünyaya tanıtdırmaq Soyqırımı Günü münasibətilə mətbuat konfransı keçirdi üçün diasporumuzun fəallaşması zəruridir”. Hidayət Orucov: /A.Ağayev //Kaspi.-2002.-30 mart-1 aprel. “Ermənilər indiyə qədər 1 milyon azərbaycanlını qətlə yetirib- 870. Araz. Avropa Şurası Azərbaycanın təcrübəsini bəyə- lər” [Mətn]: Milli məsələlər üzrə Dövlət müşaviri Hidayət nib. AŞ-da “Azərbaycanda sivil milli siyasət həyata keçirilir”. Orucov 31 mart - Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü münasi- Hidayət Orucov: “Biz istəyirik ki, Rusiya da bizim ərazi bütöv- bətilə mətbuat konfransı keçirdi /S.Elmanoğlu //Bizim əsr.- lüyümüzü daha qətiyyətlə dəstəkləsin” [Mətn]: YAP-ın qərar- 2002.- 30 mart. gahında milli məsələlər üzrə Dövlət müşaviri Hidayət Orucov 876. Əhmədov, X. “Azərbaycan qorunmalıdır”. Hidayət mətbuat konfransı keçirdi /Araz //Kaspi.- 2002.- 23-25 noyabr; Orucov: “Bəzi müxalifət partiyaları xaricdə yaşayan soydaşla- Xalq cəbhəsi.- 2002.- 23 noyabr. rımızı siyasiləşdirməyə çalışırlar” [Mətn]: YAP-nın qərarga- 871. Azərbaycanda milli siyasət sahəsində məktəb for- hında Milli məsələlər üzrə Dövlət müşaviri Hidayət Orucov malaşıb [Mətn]: YAP-nın qərargahında milli məsələlər üzrə mətbuat konfransı keçirdi /X.Əhmədov //Ekspress.- 2002.- 23- Dövlət müşaviri Hidayət Orucov mətbuat konfransı keçirdi 25 noyabr. 195 196 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

877. Həmzəoğlu, K. “Azərbaycanda bəzi qüvvələr milçək- 883. İlham. “Azərbaycanda milli və dini azlıqlara qarşı dən fil düzəltmək istəyirlər” [Mətn]: YAP-ın qərargahında mil- diskriminasiya siyasəti heç vaxt olmayıb” [Mətn]: li məsələlər üzrə Dövlət müşaviri Hidayət Orucov mətbuat [H.Orucovun keçirdiyi mətbuat konfransı haqqında] /İlham konfransı keçirdi /K.Həmzəoğlu //525-ci qəzet.- 2002.- 23 //Mövqe.- 2002.- 23-26 noyabr. noyabr. 884. Kamal, R. “Zaman-zaman törədilmiş soyqırımı” 878. Həsənli, M. Dünya azərbaycanlıların soyqırımını [Mətn]: Milli məsələlər üzrə Dövlət müşaviri Hidayət Orucov etiraf etməlidir [Mətn]: Milli məsələlər üzrə Dövlət müşaviri 31 mart - Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü münasibətilə mət- Hidayət Orucov 31 mart - Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü buat konfransı keçirdi /R.Kamal //Azərbaycan.- 2002.- 30 münasibətilə mətbuat konfransı keçirdi /M.Həsənli //Paritet.- mart. 2002.- 30 mart-1 aprel. 885. Qasımova, X. Hidayət Orucov qərar layihəsi ilə tanış 879. Hilaloğlu, R. “Azərbaycanlıların soyqırımı dünya icti- deyil. Ancaq Dövlət müşaviri keçmiş siyasi rəhbərliyin məsu- maiyyəti tərəfindən etiraf edilməlidir. BMT-nin 09.12.1948-ci liyyətə cəlb olunmasının tərəfdarıdır [Mətn]: Milli məsələlər il Konvensiyasına uyğun olaraq” [Mətn]: Milli məsələlər üzrə üzrə Dövlət müşaviri Hidayət Orucov 31 mart - Azərbaycanlı- Dövlət müşaviri Hidayət Orucov 31 mart - Azərbaycanlıların ların Soyqırımı Günü münasibətilə mətbuat konfransı keçirdi Soyqırımı Günü münasibətilə mətbuat konfransı keçirdi /X.Qasımova //Yeni yüzil.- 2002.- 30 mart. 886. Mətləbqızı, Ş. “Faciələrimizin baş səbəbkarı Rusiya- /R.Hilaloğlu //Ədalət.- 2002.- 30 mart. dır. Rusiya Cənubi Qafqazı işğal edənədək İrəvan quberniyası 880. Hüseynova, V. “Missiya mümkünsüzdür”: Hidayət əhalisinin cəmi 3 faizi ermənilər imiş” [Mətn]: Hidayət Orucov Orucovun fikrincə, missionerlər Azərbaycanda ciddi heç nəyə erməni mənbələrindən götürülən faktları açıqladı: [Milli məsə- nail ola bilməyəcəklər [Mətn] /V.Hüseynova //Mərkəz.- 2002.- lələr üzrə Dövlət müşaviri Hidayət Orucov 31 mart - Azərbay- 17 yanvar. canlıların Soyqırımı Günü münasibətilə mətbuat konfransı 881. Xalqın kədər günü. Bu gün azərbaycanlıların soy- keçirdi] /Ş.Mətləbqızı //Yeni Müsavat.- 2002.- 30 mart. qırımı anılacaq [Mətn]: Milli məsələlər üzrə Dövlət müşaviri 887. Müqabiloğlu, Z. “Bir milyon azərbaycanlı ermənilə- Hidayət Orucov 31 mart - Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü rin soyqırımının qurbanı olub” [Mətn]: Milli məsələlər üzrə münasibətilə mətbuat konfransı keçirdi //Mərkəz.- 2002.- 30 Dövlət müşaviri Hidayət Orucov 31 mart - Azərbaycanlıların mart- 1 aprel. Soyqırımı Günü münasibətilə mətbuat konfransı keçirdi 882. Xankişiyeva, N. “Azərbaycanlıların təşkilatlanması /Z.Müqabiloğlu //525-ci qəzet.- 2002.- 30 mart. erməniləri narahat edir” [Mətn]: Azərbaycan Prezidentinin 888. “Münaqişənin həlli ilə bağlı prezidentlərin sülh da- milli məsələlər üzrə Dövlət müşaviri Hidayət Orucov 31 mart - nışıqlarında ərazilərin güzəştindən söhbət getmir” [Mətn]: Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü münasibətilə mətbuat kon- Milli məsələlər üzrə Dövlət müşaviri Hidayət Orucov 31 mart - fransı keçirdi /N.Xankişiyeva //Yeni Azərbaycan.- 2002.- 30 Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü münasibətilə mətbuat mart. konfransı keçirdi //İki sahil.- 2002.- 30 mart. 197 198 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

889. Nərmin. Ermənilərin azəri türkləri üzərindəki vəhşi- 31 mart - Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü münasibətilə mət- likləri dünyaya bəyan ediləcək [Mətn]: Milli məsələlər üzrə buat konfransı keçirdi /X.Səfəroğlu //Xalq cəbhəsi.- 2002.- 30 Dövlət müşaviri Hidayət Orucov 31 mart - Azərbaycanlıların mart; Hürriyyət.- 2002.- 30 mart. Soyqırımı Günü münasibətilə mətbuat konfransı keçirdi 896. Səmla. “Soyqırımı faktını Balayan da etiraf edib”: /Nərmin //Həftə içi.- 2002.- 30 mart-2 aprel. Dövlət müşaviri faciə ilə bağlı tamaşalar da göstəriləcəyini bil- 890. Paşaqızı, L. “Borçalıların təşkilatlanmasında müəy- dirdi [Mətn]: [Milli məsələlər üzrə Dövlət müşaviri Hidayət yən dinamiklik var”. Hidayət Orucov: “Müsbət haldır ki, soy- Orucov 31 mart - Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü münasibə- daşlarımız öz haqlarını tələb etməyi bacarırlar” [Mətn] tilə mətbuat konfransı keçirdi] /Səmla //Ulus.- 2002.- 30 mart. /L.Paşaqızı //Şərq.- 2002.- 23 noyabr. 897. Soyqırım faktı tanınmalıdır [Mətn]: Milli məsələlər 891. Rafiqqızı, T. Hidayət Orucov Arif Əmrahoğlu ilə üzrə Dövlət müşaviri Hidayət Orucov 31 mart - Azərbaycanlı- həmrəydir: “Qərbi Azərbaycan Yazıçılar Məclisinə ehtiyac ların Soyqırımı Günü münasibətilə mətbuat konfransı keçirdi yoxdur” [Mətn]: Aprelin 29-da AYB nəzdində Qərbi Azərbay- //Azadlıq.- 2002.- 30 mart-1 aprel. can Yazıçılar Məclisinin təsis konfransı keçirildi /T.Rafiqqızı 898. Şahtaxtı, S. “Azərbaycan Rusiyanın ərazi bütövlüyü- //Xalq Cəbhəsi.- 2002.- 2 may. nü tanıyır” [Mətn]: YAP-ın qərargahında milli məsələlər üzrə 892. Raufoğlu, Ə. “Faciələrimizdən müstəqil olandan Dövlət müşaviri Hidayət Orucov mətbuat konfransı keçirdi sonra danışmağa başlamışıq” [Mətn]: Milli məsələlər üzrə /S.Şahtaxtı //Səs.- 2002.- 23 noyabr. Dövlət müşaviri Hidayət Orucov 31 mart - Azərbaycanlıların 899. Yusifoğlu, N. “Faciələrimizin miqyası dünya ictima- Soyqırımı Günü münasibətilə mətbuat konfransı keçirdi iyyətinə çatdırılır” [Mətn]: Milli məsələlər üzrə Dövlət müşa- /Ə.Raufoğlu //Ekspress.- 2002.- 30 mart - 1 aprel. viri Hidayət Orucov 31 mart - Azərbaycanlıların Soyqırımı 893. Rövşən. Azərbaycanda milli və dini azlıqlarla bağlı Günü münasibətilə mətbuat konfransı keçirdi /N.Yusifoğlu dəyirmi masa keçirilib [Mətn]: YAP-ın qərargahında milli //Xalq qəzeti.- 2002.- 30 mart. məsələlər üzrə Dövlət müşaviri Hidayət Orucov mətbuat konfransı keçirdi /Rövşən //Xalq Cəbhəsi.- 2002.- 23 noyabr. 2003 894. Ruhiyyə. Azərbaycanda milli azlıqların vəziyyəti. 900. İsmayılqızı, X. “Erməni terrorunun ən qanlı səhifələ- Avropa Şurasında bu barədə informasiya yoxdur [Mətn]: YAP- ri” [Mətn]: 31 mart - Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü müna- ın qərargahında milli məsələlər üzrə Dövlət müşaviri Hidayət sibətilə mətbuat konfransı keçirildi /X.İsmayılqızı //İki sahil.- Orucov mətbuat konfransı keçirdi /Ruhiyyə //Üç nöqtə.- 2002.- 2003.- 31 mart. 23 noyabr. 901. “Milli azlıqlar Azərbaycanın tam və bərabərhü- 895. Səfəroğlu, X. Son iki yüz ildə ermənilər bir milyon quqlu vətəndaşlarıdır”: Hidayət Orucov Qəbələ, Oğuz, Qax, azərbaycanlı öldürüblər. Hidayət Orucov: “Xocalı soyqırımı Zaqatala və Balakən rayonlarında olub [Mətn] //Yeni Azərbay- araşdırılmaq üçün beynəlxalq məhkəməyə verilməlidir” can.- 2003.- 12 iyul. Şrayberhuber, H. Qafqazda Heydər [Mətn]: Milli məsələlər üzrə Dövlət müşaviri Hidayət Orucov Əliyevə hələ beş il də ehtiyac var [Mətn]: Hidayət Orucov 199 200 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

Vyanada mətbuat konfransı keçirib /H.Şrayberhuber //Yeni mı Günü münasibətilə mətbuat konfransı keçirdi /S.Elmanoğlu Azərbaycan.- 2003.- 5 iyul. //Azərbaycan.- 2004.- 31 mart. 908. Günel. “Azərbaycanlılara qarşı ən dəhşətli soyqırım 2004 aktı 1918-ci ilin 31 martında törədilib”. H.Orucov: “Ermənilər 902. Ağayev, A. “Azərbaycan soyqırımı muzeyi yaradıla- xalqımıza qarşı qanlı əməlləri imperialist qüvvələrin köməyilə caq”. Hidayət Orucov erməni vəhşiliklərini bir daha yada saldı həyata keçiriblər” [Mətn]: Milli məsələlər üzrə Dövlət müşa- [Mətn]: 31 mart - Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü münasi- viri Hidayət Orucov 31 mart - Azərbaycanlıların Soyqırımı bətilə mətbuat konfransı keçirildi /A.Ağayev //Kaspi.- 2004.- Günü münasibətilə mətbuat konfransı keçirdi /Günel //525-ci 31 mart. qəzet.- 2004.- 31 mart. 903. Arif, Q. “Azərbaycan xalqı Xocalı faciəsinin dərsləri- 909. Həmzəoğlu, K. “Ermənilərin Xocalıda soyqırımı ni heç vaxt unutmamalıdır” [Mətn]: Fevralın 24-də, Xocalı fa- törətdiklərinin etiraf olunmaması Qərb sivilizasiyasına ziddir” ciəsinin növbəti ildönümü ərəfəsində Milli siyasət məsələləri [Mətn]: Milli məsələlər üzrə Dövlət müşaviri Hidayət Orucov üzrə Dövlət müşaviri Hidayət Orucov mətbuat konfransı keçir- Beynəlxalq Mətbuat Mərkəzində Xocalı soyqırının növbəti di /Q.Arif //Xalq qəzeti.- 2004.- 25 fevral. ildönümü ilə əlaqədar mətbuat konfransı keçirib /K.Həmzəoğlu 904. Aşırlı, M. “Xocalı soyqırımı ilə bağlı beynəlxalq istin- //525-ci qəzet.- 2004.- 25 fevral. taq olmalı və məhkəmə keçirilməlidir”. “Ermənistan, 366-cı 910. Hidayət Orucov çoxlarını günahlandırdı [Mətn] alay, onun arxasındakı qüvvələr istintaq edilməlidir. Bu //Həftə içi.- 2004.- 25 fevra l. prosses gedir, lakin onu başa çatdırmaq olmur” [Mətn]: Milli 911. Hidayət Orucov mətbuat konfransı keçirdi [Mətn]: məsələlər üzrə Dövlət müşaviri Hidayət Orucov Beynəlxalq Milli məsələlər üzrə Dövlət müşaviri 31 mart - Azərbaycanlıla- Mətbuat Mərkəzində Xocalı soyqırının növbəti ildönümü ilə rın Soyqırımı Günü münasibətilə mətbuat konfransı keçirdi əlaqədar mətbuat konfransı keçirib /M.Aşırlı //Şərq.- 2004.- 25 //Ədalət.- 2004.- 1 aprel. fevral. 912. Xankişiyeva, N. Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü. 905. Azərbaycan soyqırımı günü [Mətn] //Yeni Azərbay- Soyqırıma hüquqi-siyasi qiymət Heydər Əliyevin 1998-ci il 26 can.- 2004.- 31 mart. mart tarixli fərmanı ilə verildi [Mətn]: Milli məsələlər üzrə 906. Bütün QHT-lar bir araya gəlməlidirlər [Mətn] //Üç Dövlət müşaviri Hidayət Orucov 31 mart - Azərbaycanlıların nöqtə.- 2004.- 31 mart. Soyqırımı Günü münasibətilə mətbuat konfransı keçirdi 907. Elmanoğlu, S. Soyqırımı muzeyi yaradılacaq. Hidayət /N.Xankişiyeva //Yeni Azərbaycan.- 2004.- 31 mart. Orucov: “Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin 1998-ci il 26 913. Xocalı faciəsindən 12 il keçdi [Mətn]: Milli məsələlər mart tarixli Fərmanı bədnam erməni siyasətinin ifşası istiqamə- üzrə Dövlət müşaviri Hidayət Orucov Beynəlxalq Mətbuat tində ciddi addım oldu” [Mətn]: Milli məsələlər üzrə Dövlət Mərkəzində Xocalı soyqırımının növbəti ildönümü ilə əlaqədar müşaviri Hidayət Orucov 31 mart - Azərbaycanlıların Soyqırı- mətbuat konfransı keçirib //Azadlıq.- 2004.- 25 fevral. 201 202 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

914. İlqar, R. Ramil Səfərovun taleyi Azərbaycan dövləti- ların Soyqırımı Günü münasibətilə mətbuat konfransı keçirdi nin nəzarətindədir [Mətn]: Milli məsələlər üzrə Dövlət müşavi- /M.Qəzənfəroğlu //Xalq qəzeti.- 2004.- 31mart. ri Hidayət Orucov Beynəlxalq Mətbuat Mərkəzində Xocalı 921. Quliyev, İ. “Xocalı faciəsinin günahkarlarının cəza- soyqırımının növbəti ildönümü ilə əlaqədar mətbuat konfransı landırılması üçün Azərbaycan daha qüdrətli dövlət olmalıdır”. keçirib /R.İlqar //Əski Azərbaycan.- 2004.- 25 fevral. H.Orucov: “Dünya ictimaiyyəti bu barədə xeyli bilir, amma 915. İmdad. “Xocalı soyqırımını törədənlər Beynəlxalq təəssüf ki, hər şeyi bilmir” [Mətn]: Milli məsələlər üzrə Dövlət Məhkəmədə mühakimə olunmalıdır” [Mətn]: Milli məsələlər müşaviri Hidayət Orucov Beynəlxalq Mətbuat Mərkəzində üzrə Dövlət müşaviri Hidayət Orucov Beynəlxalq Mətbuat Xocalı soyqırımının növbəti ildönümü ilə əlaqədar mətbuat Mərkəzində Xocalı soyqırının növbəti ildönümü ilə əlaqədar konfransı keçirib /İ.Quliyev //Kaspi.- 2004.- 25 fevral. mətbuat konfransı keçirib /İmdad //Həftə içi.- 2004.- 25 fevral. 922. Mübariz. “Soyqırımın icraçısı ermənilər, havadarları 916. İsmayılzadə, X. Erməni terrorunun ən dəhşətli səhifə- isə ruslar olub” [Mətn]: “Azərbaycanlılara qarşı soyqırımı ləri [Mətn] /X.İsmayılzadə //İki sahil.- 2004.- 31 mart. tanıtma” daimi komissiyası 31 mart faciəsi ilə bağlı dəyirmi 917. Kəbutər. “Qəhrəman doğulmurlar, qəhrəman olurlar”. masa keçirib /Mübariz //Şərq.- 2004.-31 mart. Xocalı qətliamından 11 il ötdü [Mətn]: Milli məsələlər üzrə 923. Nemət. “Sülh danışıqları nəticə verməsə, müharibə Dövlət müşaviri Hidayət Orucov Beynəlxalq Mətbuat Mərkə- olacaq”: H.Orucovun fikrincə Qərb Qarabağ məsələsində möv- zində Xocalı soyqırımının növbəti ildönümü ilə əlaqədar mət- qeyini ortaya qoymalıdır [Mətn]: Milli məsələlər üzrə Dövlət buat konfransı keçirib /Kəbutər //Yeni Azərbaycan.- 2004.- 25 müşaviri Hidayət Orucov Beynəlxalq Mətbuat Mərkəzində fevral. Xocalı soyqırımının növbəti ildönümü ilə əlaqədar mətbuat konfransı keçirib /Nemət //Xalq cəbhəsi.- 2004.- 25 fevral. 918. Qədiroğlu, F. “Xocalıları xilas etmək olardı”: Hida- 924. 31 mart soyqırımı BMM-də anıldı [Mətn]: Milli yət Orucovun fikrincə, hadisənin günahkarlarının cəzalandırıl- məsələlər üzrə Dövlət müşaviri Hidayət Orucov 31 mart - ması üçün beynəlxalq istintaq başlamalıdır [Mətn]: Milli məsə- Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü münasibətilə mətbuat lələr üzrə Dövlət müşaviri Hidayət Orucov Beynəlxalq konfransı keçirdi //Azadlıq.- 2004.- 31 mart. Mətbuat Mərkəzində Xocalı soyqırımının növbəti ildönümü ilə 925. Raufoğlu, Ə. Azərbaycanlıların soyqırımı [Mətn]: əlaqədar mətbuat konfransı keçirib /F.Qədiroğlu //Mərkəz.- Milli məsələlər üzrə Dövlət müşaviri Hidayət Orucov 31 mart - 2004.- 25 fevral. Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü münasibətilə mətbuat kon- 919. Qədiroğlu, F. Xocalı soyqırının növbəti ildönümü ilə fransı keçirdi /Ə.Raufoğlu //Ekspress.- 2004.- 31 mart. əlaqədar mətbuat konfransı keçirilib [Mətn] /F.Qədiroğlu 926. Zeynalov, M. “Xocalı soyqırımı hər il öyrənilməli- //Mərkəz.- 2004.- 25 fevral. dir”: Hidayət Orucov bildirir ki, soyqırıma görə ermənilər, 920. Qəzənfəroğlu, M. Xalqımızın başına gətirilən faciələr 366-cı alay və Azərbaycanın o zamankı rəhbərliyi məsuliyyət dünya ictimaiyyətinə çatdırılmalıdır [Mətn]: Milli məsələlər daşıyır [Mətn]: Milli məsələlər üzrə Dövlət müşaviri Hidayət üzrə Dövlət müşaviri Hidayət Orucov 31 mart - Azərbaycanlı- Orucov Beynəlxalq Mətbuat Mərkəzində Xocalı soyqırının 203 204 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò növbəti ildönümü ilə əlaqədar mətbuat konfransı keçirib Azərbaycan Respublikası Dini /M.Zeynalov //Palitra.- 2004.- 25 fevral. Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri kimi fəaliyyəti 2005 927. Biz milli olduğumuz qədər bəşəri, bəşəri olduğu- 2006 muz qədər milli olmalıyıq [Mətn] //İrfan.-2005.- 16 mart.- 930. H.X.Orucovun Azərbaycan Respublikasının Dini S.18-25. Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri təyin edilməsi 928. Əlibəyli, B. Heç kəs mübarizəsiz, vuruşsuz məğlub haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərənca- olmaq istəmirdi: Lakin təcavüz sistemli şəkildəydi, dövlət sə- mı [Mətn] //Azərbaycan.- 2006.- 26 iyul; Azərbaycan Respub- viyyəsində idarə olunur, istiqamətləndirilirdi (Hidayət) [Mətn] likasının Qanunvericilik Toplusu.- 2006.- №7.- S.1537; Dövlət /Bəsti Əlibəyli //525-ci qəzet.- 2005.- 3 sentyabr. və Din: ictimai fikir toplusu.- 2006.- noyabr.- S.39. 929. Mustafa, Ə. “Soyqırıma məruz qalan Azərbaycan və ______Anadolu türtklərinin xatirinə möhtəşəm abidə ucalmalıdır” [Mətn] /Ə.Mustafa //Zaman.- 2005.- 30 mart. 931. Abasquliyeva, E. “Azərbaycanı haqlı olaraq Qafqazın etnoqrafik incisi adlandırırlar” [Mətn] /E.Abasquliyeva //Xalq qəzeti.- 2006.- 2 may. 932. Azərbaycan Respublikasının Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət Orucovun tərcüme- yi-halı [Mətn] //“Dövlət və Din”: ictimai fikir toplusu.- 2006.- noyabr.- S.39. 933. “Azərbaycanda bütün dinlərə bərabərhüquqlu şə- rait yaradılıb”: Bu gün Azərbaycan cəmiyyətini ən çox narahat edən məsələlərdən biri dini maariflənmənin zəif aparılmasıdır [Mətn] //Ədəbiyyat.- 2006.- 1 sentyabr. 934. Azərbaycanda dini maraqları olan ölkələr: Hidayət Orucov: “Bəlkə onlar beş yox, yeddidir?” [Mətn] //Təzad- lar.- 2006.- 29 avqust. 935. “Azərbaycanda fəaliyyət göstərən mollaların dini savadının artırılması üçün həllini gözləyən məsələlər var” [Mətn] //İdeal Azərbaycan.- 2006.- 19-25 noyabr. 936. “Azərbaycanda müəyyən radikal qruplar mövcud- dur” [Mətn] //Mövqe.- 2006.- 21-22 noyabr. 205 206 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

937. “Azərbaycanda müəyyən radikal qruplar mövcud- 947. Radikal dini qruplaşmalara qarşı mübarizə dövlət dur”: Hidayət Orucov Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Ko- səviyyəsində aparılır [Mətn] //Azad Azərbaycan.- 2006.- 29 mitəsinin görəcəyi işlərin hələ çox olduğunu deyir [Mətn] avqust. //Bakı xəbər.- 2006.- 21 noyabr. 948. “Radikallıq edən qruplaşmalar...”: Hidayət Oru- 938. Dini icmaların məscidlərdə qeydiyyatına başlanılıb cov onların bəzilərinin heç öz ölkələrində də qəbul edilmə- [Mətn]: Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsi İslam təma- diyini bildirir [Mətn] //Çağ.- 2006.- 3 sentyabr. yüllü dini icmaların nümayəndələri ilə görüş keçirib //Yeni 949. Sultanova, A. Ölkəyə gətirilən dini ədəbiyyat ciddi Azərbaycan.- 2006.- 29 avqust. ekspertizadan keçiriləcək: Hidayət Orucov: “Azərbaycanda 939. Dini qurumların sayı 368-ə çatıb: Hidayət Orucov: dini müdaxiləyə qarşı kəskin mübarizə aparılmalıdır” [Mətn] “Ölkədə radikal dini qurumlar var” [Mətn] //Ekspress.- /A.Sultanova //Yeni Azərbaycan.- 2006.- 29 avqust. 2006.- 21 noyabr. 950. Tərlan. “Dini kitablar ekspertizadan keçiriləcək”. 940. “Heydər Əliyevə ən böyük abidə Şuşada ucaldıla- “Bəzi dini kitablar həyat tərzimizə uyğun deyil” [Mətn] /Tərlan caq”: Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsində Ümum- //Üç nöqtə.- 2006.- 29 avqust. milli Liderin büstü açıldı [Mətn] //İki sahil.- 2006.- 8 dekabr; 951. Tolerantlıq örnəyi – Azərbaycan”: Hidayət Oru- Azad Azərbaycan.- 2006.- 8 dekabr. cov: “Dini qurumlar arasında qarşıdurma yaratmaq istə- 941. Hidayət Orucov Azərbaycandakı qeyri-islam dini yən qüvvələr mövcuddur” [Mətn] //Üç nöqtə.- 2006.- 17 icmalarının rəhbərləri ilə görüşüb [Mətn] //Yeni Azərbay- noyabr. can.- 2006.- 7 oktyabr. 942. Hidayət Orucov din xadimləri, dini icma rəhbərlə- 2007 ri və nümayəndələri ilə görüş keçirdi [Mətn] //Mövqe.- 952. Aqil. Dini dəyərlər və media mövzusunda tədbir keçi- 2006.- 29-30 avqust. rilib: Hidayət Orucov: “Bəzi təbəqələrdə dinin siyasiləşdiril- 943. Hidayət Orucov QHT rəhbərləri ilə görüşəcək məsi meyilləri güclüdür” [Mətn] /Aqil //525-ci qəzet.- 2007.- [Mətn] //525-ci qəzet.- 2006.- 4 noyabr; Şərq.- 2006.- 4 noyabr. 22 fevral. 944. Hidayət Orucov narahatdır: “Azərbaycanda radi- 953. “Ayrı-ayrı qruplarda dini siyasiləşmə meylləri kal dini qruplar mövcuddur” [Mətn] //Şərq.- 2006.- 21 noyabr. mövcuddur”. “Bu məsələ ilə ardıcıl məşğul olmaq lazım- 945. Kamil. “Dövlət Departamentinin hesabatı təhrif dır” [Mətn] //Şərq.- 2007.- 22 fevral. olunub”: Komitə sədri hesabatın internetdə dərc olunan varian- 954. “Azanın canlı verilməsi daha doğru olardı” [Mətn] tının ABŞ səfirliyindən təqdim olunan variantdan fərqləndiyini //Paritet.- 2007.- 26-30 may. açıqlayıb [Mətn] /Kamil //525-ci qəzet.- 2006.- 28 sentyabr. 955. Azərbaycan radikal dini qrupların, sektaların ya- 946. Kamil. Qurumun tərkibi genişləndiriləcək [Mətn] yıldığı məkana çevrilib: Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət /Kamil //Ədalət.- 2006.- 29 avqust. Komitəsinin sədri Hidayət Orucov: “Müəyyən qruplar

207 208 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò hansısa modeli bura transfer etmək istəyirlər” [Mətn] 964. “Azərbaycanda vəhhabiliyin böyük təhlükəsi yox- //İslam həqiqətləri.- 2007.- 1-7 iyun. dur” [Mətn] //Ədalət.- 2007.- 22 fevral; //Ekspress.- 2007.- 22 956. Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə fevral. Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət Orucov Səudiyyə Ərəbis- 965. “Azərbaycandakı dinlərarası dözümlülük bütün tanı Krallığının təhsil naziri Xalid əl-Ənqarini qəbul dünya tərəfindən yüksək qiymətləndirilir” [Mətn] //Palitra.- etmişdir [Mətn] //“Dövlət və Din”: ictimai fikir toplusu.- 2007.- 9 may. 966. “Azərbaycanın dini konsepsiyası hazırlanıb”. “Öl- 2007.- №2, mart.- S.52-53. kədə əsl dini mühit son dərəcə sağlamdır və dini müxali- 957. “Azərbaycana zərərli dini ədəbiyyat gətirilir” fətdən söhbət gedə bilməz” [Mətn] //Gün səhər.- 2007.- 30 [Mətn] //İki sahil.- 2007.- 24 may. iyun; Ekspress.- 2007.- 30 iyun - 2 iyul. 958. “Azərbaycanda 31 qeyri-islam icması qeydiyyata 967. Babayev, E. Din sahəsində ciddi mütəxəssis qıtlığı alınıb”: Ölkədə 50-yə yaxın kilsə, 1500-dən artıq məscid var: Hidayət Orucov: “Mənim rəhbərlik etdiyim komitədəki fəaliyyət göstərir [Mətn] //Yeni Azərbaycan.- 2007.- 18 vakant yerlər boş qalıb” [Mətn] /E.Babayev //Kaspi.- 2007.- 5 yanvar. aprel. 959. “Azərbaycanda bəzi məscidlər, ibadət ocaqları 968. Babayev, E. Dini konsepsiya hazırlanır: Hidayət Oru- ayrı-ayrı xarici qüvvələrin himayəsi altındadır” [Mətn] cov sənədin 1-2 aya cəmiyyətin müzakirəsinə təqdim olunaca- //Zaman.- 2007.- 4-6 avqust. ğını bildirib [Mətn]: Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsi- 960. “Azərbaycanda dindən siyasi məqsədlər üçün isti- nin sədri Hidayət Orucov mətbuat konfransı keçirib /E.Baba- fadə etmək istəyənlər var”. “Əqidə cəhətdən zəif, ehtiyac yev //Kaspi.- 2007.- 30 iyun- 2 iyul. içində olan bəzi insanları özlərinə tərəf çəkməyə cəhd edir- 969. Bayramlı, N. Orta məktəblərdə dinin ayrıca tədrisinə ehtiyac varmı?: “Orta təhsil ocaqlarında yalnız milli-mənəvi dilər” [Mətn] //525-ci qəzet.- 2007.- 17 aprel. dəyərlərlə bağlı ayrıca fənn tədris oluna bilər” [Mətn] 961. Azərbaycanda dini terror təhlükəsi var: Hidayət /N.Bayramlı //Yeni Azərbaycan.- 2007.- 5 aprel. Orucov dini təriqətlər tərəfindən terrora cəhd edildiyini 970. “Bəzi dövlətlər öz dini modelini Azərbaycana bildirib [Mətn] //Reytinq.- 2007.- 8 iyul. sırımaq istəyir” [Mətn] //Ekspress.- 2007.- 9-10 may. 962. “Azərbaycanda dini tolerantlıq yüksək səviyyədə- 971. “Bəzi ibadət yerləri xarici ölkələrin təsiri altında- dir”: “Heydər Əliyev və Azərbaycanda din siyasəti: gerçək- dır”. “Azərbaycanda dini siyasiləşdirməyə çalışan qüvvələr liklər və perspektivlər” mövzusunda keçirilən beynəlxalq var” [Mətn] //525-ci qəzet.- 2007.- 4 avqust; Yeni Müsavat.- konfrans başa çatıb” [Mətn] //Səs.- 2007.- 5 aprel. 2007.- 4 avqust. 963. “Azərbaycanda fəaliyyət göstərən ayrı-ayrı qrup- 972. “Bəzi məscidlər, ibadət ocaqları ayrı-ayrı xarici larda dini siyasiləşmə meyilləri mövcuddur” [Mətn] /Rüs- qüvvələrin himayəsi altındadır” [Mətn] //Mərkəz.- 2007.- 4 təm //Ədalət.- 2007.- 22 fevral. avqust; Yeni Azərbaycan.- 2007.- 4 avqust.

209 210 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

973. BMT Baş Assambleyasının Nyu-Yorkda təşkil tilə tədbir keçirilmişdir [Mətn] //“Dövlət və Din”: ictimai etdiyi dinlər və mədəniyyətlərarası anlaşma və sülh naminə fikir toplusu.- 2007.- №2(3), iyul.- S.162. əməkdaşlıqla bağlı dialoqda iştirak edən Dini Qurumlarla 981. Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət Orucov İslam Hidayət Orucov Avropa Şurasının nümayəndə heyətilə Konfransı Təşkilatının baş katibi və sivilizasiyalararası görüşmüşdür [Mətn] //“Dövlət və Din”: ictimai fikir toplusu.- alyansın yüksək səviyyəli rəsmiləri ilə görüşlər keçirmişdir 2007.- №3 (4), dekabr.- S.228. [Mətn] //“Dövlət və Din”: ictimai fikir toplusu.- 2007.- №3 982. Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri (4), dekabr.- S. 237. Hidayət Orucov Avropa Şurasının insan haqları üzrə 974. Cəfərli, E. Dinlə bağlı konsepsiya hazırlanır: Hidayət komissarını qəbul etmişdir [Mətn] //“Dövlət və Din”: ictimai Orucov: “Orta məktəblərdə dinin tədris olunmasına ehtiyac fikir toplusu.- 2007.- №3 (4), dekabr.- S.223. yoxdur” [Mətn] /E.Cəfərli //Yeni Azərbaycan.- 2007.- 30 iyun. 983. Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri 975. Dini icmaların dövlət qeydiyyatına alınması sürət- Hidayət Orucov dağıstanlı həmkarı Əhməd Məhəmmə- lənib: Hidayət Orucov: “Bəzi ibadət ocaqları xarici qüvvə- dovla görüş keçirmişdir [Mətn] //“Dövlət və Din”: ictimai lərin himayəsi altındadır” [Mətn] //Paritet.- 2007.- 4-6 fikir toplusu.- 2007.- №3 (4), dekabr.- S.226-227. avqust. 984. Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri 976. Dini qruplarda siyasiləşmə meyilləri var”. “Bunlar Hidayət Orucov Dağıstanın müftisi Əhməd Hacı Abdulla- kiçik qruplarda olsa da, mövcuddurlar və onların qarşısı yevi qəbul etmişdir [Mətn] //“Dövlət və Din”: ictimai fikir alınmalıdır” [Mətn] //Azadlıq.- 2007.- 22 fevral. toplusu.- 2007.- №3 (4), dekabr.- S.229-230. 977. Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsində 15 985. Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri iyun - Qurtuluş günü münasibətilə tədbir keçirilmişdir Hidayət Orucov İsrail dövlətinin Azərbaycanda səfərdə [Mətn] //“Dövlət və Din”: ictimai fikir toplusu.- 2007.- №2(3), olan nümayəndə heyətini qəbul etmişdir [Mətn] //“Dövlət və iyul.- S. 163-164. Din”: ictimai fikir toplusu.- 2007.- №3 (4), dekabr.- S.233-234. 986. 978. Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsində gö- Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət Orucov NATO Parlament Assambleyası Təhlükə- rüş: NATO Assambleyası Təhlükəsizliyin Mülkü Ölçüsü sizliyin Mülki Ölçüsü Komitəsinin Demokratik idarəçilik Komitəsinin Demokratik İdarəçilik üzrə alt komitəsinin üzrə alt komitəsinin nümayəndə heyətini qəbul etmişdir sədri Çətin Kazakla Hidayət Orucov görüşmüşdür [Mətn] [Mətn] //“Dövlət və Din”: ictimai fikir toplusu.- 2007.- №3 (4), //Azərbaycan.- 2007.- 21 sentyabr. dekabr.- S.231-232. 979. Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsində kon- 987. Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri frans keçirilib [Mətn] //Xəzər.- 2007.- 4 avqust. Hidayət Orucov Türkiyədə səfərdə olmuşdur [Mətn] 980. Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsində //“Dövlət və Din”: ictimai fikir toplusu.- 2007.- №2(3), iyul.- Ümummilli Lider Heydər Əliyevin doğum günü münasibə- S.167.

211 212 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

988. Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri 998. Firdovsi. “Əvvəllər problemlər çox idi”: Hidayət Rusiya və ABŞ-ın pravoslav kilsələrinin nümayəndələriylə Orucov deyib ki, indi bütün dini qurumlara nəzarət edilir görüşmüşdür [Mətn] //“Dövlət və Din”: ictimai fikir toplusu.- [Mətn] /Firdovsi //Şərq.- 2007.- 27 fevral. 2007.- №3 (4), dekabr.- S. 224-225. 999. “Gəncədə “yaşıl” təhlükə”: Ayrı-ayrı qruplar təri- 989. Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri- qətlərarası münasibətləri gərginləşdirmək istəyir [Mətn] nin yanında Məşvərət Şurası yaradılmışdır [Mətn] //“Dövlət //Yeni Azərbaycan.- 2007.- 7 iyul. və Din”: ictimai fikir toplusu.- 2007.- №2(3), iyul.- S. 165- 1000. Gəncədə təriqət təbliğatı aparılır: Hidayət Oru- 166; Mövqe.- 2007.- 19-20 aprel. cov: “Şəhərdə təriqətlərarası münasibətləri gərginləşdir- 990. “Dini sahədə kriminogen durum mövcud deyil”: mək istəyirlər” [Mətn] //Ekspress.-2007.-7-9 iyul. “Ayrı-ayrı narahatedici faktların baş verməsi isə mümkün- 1001. Gərginlik ocağı: Hidayət Orucov: “Onlar Gəncə- dür” [Mətn] //Şərq.- 2007.- 13 fevral. də təriqətlərarası münasibətləri gərginləşdirmək istəyirlər” 991. “Dinin ayrıca tədrisinə ehtiyac yoxdur”: Hidayət [Mətn] //Mərkəz.- 2007.- 7 iyul. Orucov: “Qeyri-ənənəvi dini sektalar yalnız işçi qrupları 1002. “Heydər Əliyev və Azərbaycanda din siyasəti: səviyyəsindədir” [Mətn] //Ekspress.- 2007.- 5 aprel. gerçəkliklər və perspektivlər” mövzusunda keçirilən Bey- 992. “Dinin məktəblərdə tədrisinə ehtiyac yoxdur”: Hi- nəlxalq konfrans başa çatmışdır [Mətn] //Xalq qəzeti.- dayət Orucov: “Qeyri-qanuni dini sektalar qarışıqlıq ya- 2007.- 5 aprel. ratmağa çalışır” [Mətn] //Şərq.- 2007.-5 aprel. 1003. “Heydər Əliyev və Azərbaycanda din siyasəti: 993. DQİDK görüş-müşavirə keçirdi [Mətn] //Ədalət.- gerçəkliklər və perspektivlər” mövzusunda Beynəlxalq 2007.-29 avqust. konfransda Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş 994. DQİDK sədri Hidayət Orucov Türkiyədə rəsmi üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət Orucovun məruzəsi səfərdədir [Mətn] //Mövqe.- 2007.- 17-18 may. [Mətn] //“Dövlət və Din”: ictimai fikir toplusu.- 2007.- № 2(3), 995. Elməddin. “Yehova şahidləri”nə xəbərdarlıq edilib”: iyul.- S.47-73. Hidayət Orucov: “Hazırda vəziyyət normaldır” [Mətn] /Elməd- 1004. “Heydər Əliyev və Azərbaycanda din siyasəti: din //Üç nöqtə.- 2007.- 27 fevral. gerçəkliklər və perspektivlər” mövzusunda beynəlxalq 996. Elnur. “Bəzi məscidlər xaricin təsir altındadır”. konfransda Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş “Vəhhabilər Azərbaycanda kiçik qruplar şəklində fəaliyyət üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət Orucovun açılış göstərirlər” [Mətn] /Elnur //Həftə içi.- 2007.- 28 sentyabr. sözü [Mətn] //“Dövlət və Din”: ictimai fikir toplusu.- 2007.- 997. Əliyeva, Y. “Dövlət-din münasibətləri mövcud qanun- №2(3), iyul.- S.21-24. vericilik əsasında tənzimlənir”: Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət 1005. Həmzəoğlu, K. “Azərbaycanda nə “Hizbullah”dan, Komitəsinin sədri H.Orucov bildirdi ki, Azərbaycan dini ba- nə də dini-siyasi müxalifətdən söhbət gedə bilər”: Hidayət xımdan sabit, tolerant, nümunəvi ölkədir [Mətn] /Y.Əliyeva //İki sahil.- 2007.- 30 iyun. Orucov “Alternativ xidmət haqqında” qanun layihəsinin nor-

213 214 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò mal sənəd olduğunu bildirir [Mətn] /K.Həmzəoğlu //525-ci 1016. Hidayət Orucov Türkiyəyə səfərə gedib [Mətn] qəzet.- 2007.- 6 iyul. //Şərq.- 2007.-16 may. 1006. Hidayət Orucov azanla bağlı qərarı dəstəklədi: 1017. Hidayət Orucov və Allahşükür Paşazadə dini “Bu olduqca sivil addımdır” [Mətn] //525-ci qəzet.- 2007.- vəziyyəti müzakirə etdilər [Mətn] //Mövqe.- 2007.- 8 avqust. 25 may. 1018. Hidayət Orucov yenə də sözünün üstündə durur: 1007. Hidayət Orucov Böyük Britaniyanın Azərbaycan- “Ayrı-ayrı məscidlər xarici qüvvələrin təsiri altındadır” dakı səfiri Lari Bristounu qəbul etmişdir [Mətn] //“Dövlət [Mətn] //Azadlıq.- 2007.- 8 avqust. və Din”: ictimai fikir toplusu.- 2007.- №2(3), iyul.- S.170. 1019. Hüseynli, Ə. “Ölkəmizdə dini təriqətlərin radikal qa- 1008. Hidayət Orucov Gəncədən narahatdır: “Ayrı-ayrı nadlarının yayılması geniş vüsət alıb” [Mətn] /Ə.Hüseynli qruplar təriqətlərarası münasibətləri gərginləşdirmək istə- //The busines times.- 2007.- 10-16 avqust. yir” [Mətn] //Şərq.- 2007.- 7 iyul. 1020. Xarici kəşfiyyat məscidlərdə sığınacaq tapıb 1009. Hidayət Orucov xəbərdarlıq edir: “Bəzi məscidlər Hidayət Orucov: “Azərbaycanda bəzi məscidlər, ibadət ayrı-ayrı xarici qüvvələrin himayəsi altındadır” [Mətn] ocaqları ayrı-ayrı xarici qüvvələrin himayəsi altındadır” //Şərq.- 2007.- 4 avqust. [Mətn] //Azadlıq.- 2007.- 4 avqust. 1010. Hidayət Orucov Misir Ərəb Respublikasının 1021. “İbadət ocaqlarının bəziləri xarici qüvvələrin Azərbaycandakı səfiri Yusif Əhməd İbrahim əş-Şarqavini himayəsi altındadır”: Hidayət Orucov: “Azərbaycanda qəbul etmişdir [Mətn] //“Dövlət və Din”: ictimai fikir dindən siyasi məqsədlər üçün istifadə edən qüvvələr var” toplusu.- 2007.- № 2(3), iyul. [Mətn] //Üç nöqtə.- 2007.-4 avqust. 1011. Hidayət Orucov Şeyxi müdafiə etdi: “Azanın can- 1022. Kamalqızı, R. “Azərbaycanda dövlət-din münasibət- lı verilməsi barədə qərar olduqca sivil addımdır” [Mətn] ləri yüksək səviyyədə tənzimlənir” [Mətn]: Dini Qurumlarla İş //Şərq.- 2007.- 25 may. üzrə Dövlət Komitəsinin sədri YAP-ın mənzil-qərargahında 1012. Hidayət Orucov Şimal-Qərb bölgəsindədir [Mətn] mətbuat konfransı keçirib /R.Kamalqızı //Səs.- 2007.- 30 iyun. //İki sahil.- 2007.- 2 fevral. 1023. Kamalqızı, R. Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət 1013. Hidayət Orucov Türkiyə Respublikasının Azər- baycandakı səfiri Hüseyn Avnı Karslıoğlunu qəbul Komitəsinin sədri Hidayət Orucov Gürcüstanın Azərbaycanda- etmişdir [Mətn] //“Dövlət və Din”: ictimai fikir toplusu.- kı səfirini qəbul etmişdir: “Azərbaycanda dövlət-din müna- 2007.- №2(3), iyul.- S.168-169. sibətləri yüksək səviyyədə tənzimlənir” [Mətn]: Dini Qurum- 1014. Hidayət Orucov Türkiyənin Azərbaycandakı səfi- larla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri YAP-ın mənzil-qərarga- rini qəbul edib [Mətn] //Yeni Azərbaycan.- 2007.- 2 fevral. hında mətbuat konfransı keçirib /R.Kamalqızı //Səs.- 2007.- 30 1015. Hidayət Orucov Türkiyənin ölkəmizdəki səfirini iyun. qəbul edib [Mətn] //Mövqe.- 2007.- 3-5 fevral. 1024. Kamil. “Heç bir problem yoxdur” [Mətn] /Kamil //Ədalət.- 2007.- 27 fevral. 215 216 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

1025. Kamil. Azərbaycanın dövlət-din siyasəti konsepsiya- 1035. Nərimanqızı, N. “Azərbaycanda dini etiqad azadlığı sı hazırlanır: Hidayət Orucov sənədin 1-2 aya cəmiyyətin mü- kifayət qədər təmin olunub” [Mətn] /N.Nərimanqızı //İki zakirəsinə təqdim olunacağını bildirib [Mətn] /Kamil //525-ci sahil.- 2007.- 22 fevral. qəzet.- 2007.- 30 iyun. 1036. “Ölkədə dini siyasəti alət edənlər var”: Hidayət 1026. Kəbutər. “Dini dəyərlər və media” mövzusunda se- Orucov: “Bəzi məscidlər xarici qüvvələrin himayəsi altın- minar keçirilib”. Hidayət Orucov: “Vəhhabilik Azərbaycanda dadır” [Mətn] //Ekspress.-2007.- 6 avqust. təhlükə təşkil etmir” [Mətn] /Kəbutər //Yeni Azərbaycan.- 1037. “Ölkəmizdə tolerantlıq yüksək səviyyədədir”: 2007.- 22 fevral. Hidayət Orucov: “Azərbaycanda dindən siyasi məqsədlər 1027. Kübra. “Azərbaycanda dini etiqad azadlığı mövcud- üçün istifadəyə meyilli radikal qüvvələr var” [Mətn] //Üç dur”. “Bu azadlığı bizə bəxş edən ümummilli liderimiz Heydər nöqtə.- 2007.- 29 avqust. Əliyevdir” [Mətn] /Kübra //Səs.- 2007.- 22 fevral. 1038. “Ölkəyə idxal olunan dini ədəbiyyat ekspertiza- 1028. “Qeyri-ənənəvi dini təriqətlər getdikcə zəifləyir- dan keçirilir” [Mətn] //Olaylar.- 2007.- 24 may. lər” [Mətn] //Kaspi.- 2007.- 12-14 may. 1039. Pənahlı, N. “Biz milli olduğumuz qədər bəşəri, bəşə- 1029. “Qeyri-ənənəvi dinləri yayan sektalar”: Hidayət ri olduğumuz qədər də milli olmalıyıq” [Mətn] /N.Pənahlı Orucov: “Azərbaycanda bunlar kiçik qruplar halındadır” //Zaman.- 2007.- 8-9 may. [Mətn] //Ekspress.- 2007.- 11 may. 1040. Rzakov, K. “Ölkədəki dini tolerantlıq anarxiyaya 1030. “Qubada radikal dini təriqətlərin təsiri hiss gətirib çıxarmayacaq” [Mətn] /K.Rzakov //Ədalət.- 2007.- 5 olunur” [Mətn] //Şərq.- 2007.- 25 may. aprel. 1031. Quliyev, İ. “Dini qurumların qeydiyyatında süni 1041. Seminar müşavirə keçirildi [Mətn]//Ədalət.- 2007.- əngəllər aradan qaldırılıb”. “Qeydiyyatdan keçənlərin hamısı 9 avqust. ölkə qanunlarına əməl edir” [Mətn] /İ.Quliyev //Kaspi.- 2007.- 1042. Sultanova, P. “Azərbaycanda dinlər arasında qarşı- 28-30 aprel. durma yaratmaq istəyən qüvvələr var”: Dini Qurumlarla İş 1032. Quliyeva, K. “Azərbaycanda dini müxalifət absurd üzrə Dövlət Komitəsi dini icmalarla görüş keçirib [Mətn] bir məfhumdur”. “Bu qüvvələrin hakimiyyətə gəlmək istəməsi /P.Sultanova //525-ci qəzet.- 2007.- 29 avqust. sadəcə gülüncdür. Bunlar müəyyən kiçik qrupların əsassız 1043. Sumqayıtda dini vəziyyətlə bağlı müşavirə keçi- iddialarıdır” [Mətn] /K.Quliyeva //Şərq.- 2007.- 30 iyun. rilib [Mətn] //İki sahil.- 2007.- 8 avqust. 1033. “Məktəblərdə dinin tədrisinə ehtiyac yoxdur” 1044. Şirinov, E. “Azərbaycanın vəhhabi problemi yox- [Mətn] //Mövqe.- 2007.- 3-4 iyul. dur”. “Düzdür, ayrı-ayrı radikal qruplar özlərini müəyyən 1034. “Məscidlər xarici qüvvələrin nəzarətindədir” qədər kəskin aparıb, ancaq son vaxtlar dinin bu sahəsində nisbi [Mətn] //Həftə içi.- 2007.- 4-6 avqust. sakitlikdir” [Mətn] /E.Şirinov //Təzadlar.- 2007.- 27 fevral - 6 mart. 217 218 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

1045. “Təriqətlərarası münasibətləri gərginləşdirmək 1054. Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri istəyirlər” [Mətn] //Müasir Müsavat.- 2007.- 7-9 iyul. Hidayət Orucov Amerika Birləşmiş Ştatlarının ölkəmizdə- 1046. “Tolerantlığı anarxiyaya çevirmək istəyən qüv- ki fövqəladə və səlahiyyətli səfiri xanım Ənn Dörsini qəbul vələr var” [Mətn] //İki sahil.- 2007.- 5 aprel. etmişdir [Mətn] //“Dövlət və Din”: ictimai fikir toplusu.- 1047. “Vəhhabilər xarici qüvvələr tərəfindən idarə olu- 2008.- №1 (5), mart.- S.198. nurlar”: “Əgər onların evindən avtomat çıxırsa, burada 1055. Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri hansı dindən söhbət gedə bilər?” [Mətn]: Hidayət Orucovun Hidayət Orucov Amerikanın nüfuzlu “Los Anceles Times” açıqlaması //Şərq.- 2007.- 31 oktyabr. qəzetinin müxbiri Kim Mörfini qəbul etmişdir [Mətn] 1048. “Vəhhabiliyin böyük təhlükəsi yoxdur” [Mətn] //“Dövlət və Din”: ictimai fikir toplusu.- 2008.- №1 (5), mart.- //525-ci qəzet.- 2007.- 22 fevral. S.199. 1049. Zərərli dini ədəbiyyat gətirilir: Ölkəyə idxal olu- 1056. Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri nan dini ədəbiyyat ekspertizadan keçirilir [Mətn] //Paritet.- Hidayət Orucov ABŞ səfirliyinin müvəqqəti işlər vəkili 2007.- 24-25 may. xanım Coan Polaşiki qəbul etmişdir [Mətn] //“Dövlət və Din”: ictimai fikir toplusu.- 2008.- №1 (5), mart.- S. 207. 2008 1057. Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri 1050. Azərbaycan Respublikasının Dini Qurumlarla İş Hidayət Orucov Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsinin üzrə Dövlət Komitəsində nəşriyyat rəhbərlərilə görüş keçi- Azərbaycan üzrə nümayəndəliyinin başçısı Martin Amaşei- rilmişdir [Mətn] //“Dövlət və Din”: ictimai fikir toplusu.- ri qəbul etmişdir [Mətn] //“Dövlət və Din”: ictimai fikir top- 2008.- №2(6), may.- S.249-250. lusu.- 2008.- №1 (5), mart.- S.203-204. 1051. Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üz- 1058. Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri rə Dövlət Komitəsinin sədri yanında Məşvərət Şurasının Hidayət Orucov Seneqal Respublikasının Prezidentinin iclası keçirilmişdir [Mətn] //“Dövlət və Din”: ictimai fikir Katibliyinin Baş katibi, İKT üzrə Milli Agentliyin İcraçı toplusu.- 2008.- №4(8), aprel.- S.227-228. direktoru (nazir) Abdulla Baldeni qəbul etmişdir [Mətn] 1052. Bayramoğlu, V. “Azərbaycanda dini tolerantlıq baş- //“Dövlət və Din”: ictimai fikir toplusu.- 2008.- №1 (5), mart.- qa ölkələrə nümunə səviyyəsindədir” [Mətn] /V.Bayramoğlu S. 200-201. //Azad Azərbaycan.- 2008.- 25 may.- №72.- S.5. 1059. Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri 1053. “Biz milli olduğumuz qədər bəşəri, bəşəri olduğu- Hidayət Orucov Türkiyənin ölkəmizdəki fövqəladə və muz qədər də milli olmalıyıq”: Azərbaycan Respublikası səlahiyyətli səfiri Hüseyn Avni Karslıoğlunu qəbul etmişdir Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədrinin fikrincə, [Mətn] //“Dövlət və Din”: ictimai fikir toplusu.- 2008.- №1 (5), milli-mənəvi dəyərlərimizi qorumalı, millilik, vətənpərvərlik mart.- S.202. və inanc hissindən uzaqlaşmamalıyıq [Mətn] //İrfan.- 2008.- 1060. Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri mart.- №16.- S.18-25. Hidayət Orucov Vatikanın dövlət katibi, Kardinal Tarçizio

219 220 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

Bertoneni qəbul etmişdir [Mətn] //“Dövlət və Din”: ictimai 1069. Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş fikir toplusu.- 2008.- №1 (5), mart.- S.205-206. üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət Orucov Fransanın 1061. Dinlə dinənlər: Hidayət Orucovla xüsusi reportaj ölkəmizdəki səfiri Qabriel Kelleri qəbul etmişdir [Mətn] [Mətn] //Hesabat.- 2008.- iyul.- №08.- (146).- S.6-12. //“Dövlət və Din”: ictimai fikir toplusu.- 2009.- №1(9), fevral.- 1062. Vahidoğlu, O. Dövlət ölkədə dini situasiyaya tam S. 243-245. nəzarət edir [Mətn] /O.Vahidoğlu //İki sahil.- 2008.- 27 avqust. 1070. Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri yanında Məşvərət Şurasının 2009 iclası keçirilmişdir [Mətn] //“Dövlət və Din”: ictimai fikir 1063. Aşurada istifadə olunan zəncirlər qaçaqmalçılıq toplusu.- 2009.-№1(9), fevral.- S. 231-233. yolu ilə gətirilir [Mətn] //Azadlıq.- 2009.- 18 dekabr. 1071. Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş 1064. Avrasiya İslam Şurasının VII toplantısı keçiril- üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət Orucov Gürcüs- mişdir: Toplantıda Azərbaycan Respublikasının Dini qurum- tanın Diaspor İşləri üzrə Dövlət naziri Yulon Qoqoşidzeni larla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət Orucov və qəbul etmişdir [Mətn] //“Dövlət və Din”: ictimai fikir Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin sədri Şeyxülislam Allahşükür toplusu.- 2009.- №2(10), aprel.- S.207-209. Paşazadə iştirak etmişlər [Mətn] //Cəmiyyət və Din.- 2009.- 1072. Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş 21-27 may.- S.5. üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət Orucov Qətər 1065. Azan verilib, bundan sonra da veriləcək [Mətn] dövlətinin ölkəmizdəki fövqəladə və səlahiyyətli səfiri //Ekspress.- 2009.- 4 noyabr. Mübarək bin Fəhd Casim Al Tanini qəbul etmişdir [Mətn] 1066. Azərbaycan cəmiyyətində xarici ölkələrin xüsusi //“Dövlət və Din”: ictimai fikir toplusu.- 2009.- №2(10), xidmət orqanları tərəfindən idarə olunan qurumlara yer aprel.- S.209-211. yoxdur [Mətn] //Ekspress.- 2009.- 25 dekabr. 1073. Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş 1067. Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri yanında Məşvərət Şurasının üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət Orucov Türkiyənin iclası keçirilmişdir [Mətn] //“Dövlət və Din”: ictimai fikir mədəniyyət və turizm naziri Ərtoğrul Günayı qəbul etmiş- toplusu.- 2009.- №2 (10), aprel.- S.205-206. dir //“Dövlət və Din”: ictimai fikir toplusu.- 2009.- №1(9), 1074. “Azərbaycanda məscid yox, qanunsuz tikili fevral.- S. 240-242. sökülüb” [Mətn] //525-ci qəzet.- 2009.- 9 dekabr. 1068. Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş 1075. Azərbaycanda radikal təriqətləri yaymaq meyillə- üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət Orucov ATƏT-in ri var [Mətn] //İslam həqiqətləri.- 2009.- 8-14 may. Bakı Ofisinin rəhbəri Xose Luis Herrero Ansolanı qəbul 1076. Bəziləri yenə kimlərinsə maraqlarından çıxış edə- etmişdir [Mətn] //“Dövlət və Din”: ictimai fikir toplusu.- rək dini mövzuda şişirdilmiş məqalələr yazırlar [Mətn] 2009.- №1(9), fevral.- S. 242-243. //Gündəlik Bakı.- 2009.- 25 dekabr.

221 222 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

1077. Daha 30 icma qeydiyyata alınıb [Mətn]//Espress.- 1087. Hidayət Orucov şəhadətnaməni Allahşükür Paşa- 2009.-25 dekabr. zadəyə təqdim edib: Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi yenidən 1078. “Dialoq ancaq ayrı-ayrı dinlər arasında deyil, qeydiyyata alındı [Mətn] //İki sahil.- 2009.- 25 noyabr. həm də eyni din daxilində olmalıdır”: H.Orucov İordaniya 1088. Hidayət Orucov: Sənədləri qaydasında olmayan Haşimilər Krallığının vəqflər, İslam işləri və ziyarətgahlar məscidlərin məsələsinə baxılır [Mətn] //Ədalət.-2009.-25 naziri Əbdül Salahı və İordaniya Kral Akademiyasının baş dekabr. katibi Səid əl-Hiccavini qəbul etmişdir [Mətn] //Cəmiyyət və 1089. “Xalqları bir-birinə tanıdan və sevdirən ən böyük Din.-2009.- 19-25 noyabr. sərvət mədəniyyət və dindir” [Mətn]: AR DQİDK-nın sədri 1079. “Dinlərarası dialoq: qarşılıqlı anlaşmadan birgə H.Orucov İran İslam Respublikası Prezidentinin müşaviri, əməkdaşlığa doğru” mövzusunda Beynəlxalq konfrans Mədəniyyət və İslami Əlaqələr Təşkilatının sədri Mehdi keçiriləcək [Mətn] //Paritet.- 2009.- 5-6 noyabr. Mustafəvinin başçılıq etdiyi nümayəndə heyətini qəbul etmiş- 1080. Dövlət qeydiyyat şəhadətnamələri təqdim edilmiş- dir //Cəmiyyət və Din.- 2009.- 29 oktyabr-4 noyabr. dir: AR DQİDK-də QMİ-nin qeydiyyat şəhadətnaməsi 1090. “Xalqları bir-birinə tanıdan və sevdirən ən böyük A.Paşazadəyə təqdim edilmişdir [Mətn] //Cəmiyyət və Din.- sərvət mədəniyyət və dindir” [Mətn] //525-ci qəzet.- 2009.- 2009.- 26 noyabr-2 dekabr. 30 oktyabr. 1081. “Eyiblərini azanla gizlədirlər”: H.Orucov: “Azan 1091. “İslam dünyasında qadın: ənənəvi dəyərlər və verilib, bundan sonra da veriləcək. Amma narahatlıq ya- müasirlik” [Mətn]: Beynəlxalq konfransda AR DQİDK-nın ratmamalıdır” [Mətn] //Ekspress.- 2009.- 4 noyabr. sədri Hidayət Orucov iştirak etmişdir //Cəmiyyət və Din.- 1082. “Əbu Bəkrin qeydiyyatı bizim səlahiyyətimizdən 2009.- 15-21 oktyabr. kənar məsələdir”: Daha 30 icma qeydiyyata alınıb [Mətn] 1092. “İslamda mədəniyyət və gözəllik amili” [Mətn]: //Ekspress.- 2009.- 25 dekabr. Hidayət Orucov “Bakı İslam mədəniyyətinin paytaxtı-2009” 1083. Həmzəoğlu, K. Ölkədəki 1750 məsciddən hazırda mədəniyyət ili çərçivəsində keçirilən beynəlxalq konfransda 800-ü fəaliyyət göstərir, onlardan 15-nin fəaliyyəti mövsümidir iştirak etmişdir //Cəmiyyət və Din.- 2009.- 12-18 noyabr. [Mətn] /K.Həmzəoğlu //525-ci qəzet.- 2009.- 7 may.- S.4. 1093. Kəbutər. Ramazan müsəlmanları birləşdirən və bir 1084. Hidayət Orucov Bakı və Xəzəryanı Yeparxiyanın amala xidmət etməyə çağıran müqəddəs aydır [Mətn] /Kəbutər medalı ilə təltif olunub [Mətn] //Bakı xəbər.- 2009.- 14 //Yeni Azərbaycan.- 2009.- 4 sentyabr. oktyabr.- №209 (1707). 1094. Qorxmaz. Azərbaycan İslam dünyasına böyük 1085. Hidayət Orucov Gürcüstanda səfərdə olub [Mətn] abidələr bəxş edib [Mətn] /Qorxmaz //Mədəniyyət.- 2009.- 18 //525-ci qəzet.- 2009.- 21 noyabr. fevral.- №11.- S.16. 1086. Hidayət Orucov mətbuatdan şikayətləndi [Mətn] 1095. “Məscid tikmək istəyənlər mütləq bizə müraciət //Gündəlik Bakı.-2009.-25 dekabr. etməlidirlər”: Hidayət Orucov: “Sənədləri qaydasında ol-

223 224 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò mayan məscidlərin məsələsinə baxılır” [Mətn] //Yeni Mü- iclası keçirilmişdir [Mətn] //“Dövlət və Din”: ictimai fikir savat.- 2009.- 4 dekabr. toplusu.- 2010.- №4(18), iyul-avqust.- S.235-237. 1096. “Məscidlərin sökülməsi ilə bağlı deyilənlər doğru 1104. Azərbaycanda radikallığa və ekstremizmə meyilli deyil” [Mətn] //ANS.-2009.-14 dekabr. olanların kimliyini bilirik [Mətn] //APA.- 2010.- 27 dekabr; 1097. Məşvərət Şurasının iclası keçirilmişdir [Mətn]: Yeni Azərbaycan.-2010.- 28 dekabr; Kaspi.- 2010.- 28 dekabr; Məşvərət Şurasının sədri Hidayət Orucov toplantını giriş sözü 525-ci qəzet.- 2010.- 28 dekabr. ilə açaraq ölkədə dini durum haqda məlumat verdi //Cəmiyyət 1105. “Azərbaycanın heç bir ziyalısı millətlərarası qar- və Din.- 2009.- 18-24 iyun. şıdurma təbliğatı ilə məşğul olmayıb”: Dini Qurumlarla İş 1098. “Sənədləri qaydasında olmayan məscidlərin mə- üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət Orucov ABŞ konqres- sələsinə baxılır” [Mətn] //525-ci qəzet.- 2009.- 4 dekabr; meni, ermənipərəst mövqeyi ilə tanınan Adam Şifftin ittiham- Ədalət.- 2009.- 4 dekabr. larına cavab verir [Mətn] //Kaspi.- 2010.- 28 aprel.- S.6. 1106. “Bu, erməni separatizmini dəstəkləməkdən başqa 2010 bir şey deyil”: Hidayət Orucov Xankəndində Azərbaycanın 1099. Azərbaycan bir çox millətlərin və dini konfessiya- icazəsi olmadan kilsə tikilməsinə münasibət bildirdi [Mətn] ların dinc yanaşı yaşadığı nadir ölkələrdəndir [Mətn] //Səs.- //525-ci qəzet.- 2010.- 8 iyul. 2010.- 9 iyul. - №121.- S.6. 1107. “Din pərdəsi altında əyri iş görmək istəyənlər 1100. Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş var” [Mətn] //Şərq.- 2010.- 28 dekabr. üzrə Dövlət Komitəsində qanlı 20 Yanvarın iyirminci ilinə 1108. Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri həsr olunmuş geniş tədbir keçirilmişdir [Mətn] //“Dövlət və Hidayət Orucov ölkəmizdə səfərdə olan İranın mədəniyyət Din”: ictimai fikir toplusu.- 2010.- №1(15), yanvar-fevral.- və İslam maarifləndirilməsi naziri Seyid Məhəmməd S.25-26. Hüseynini qəbul etmişdir [Mətn] //Cəmiyyət və Din.- 2010.- 1101. Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş 8-14 iyul. üzrə Dövlət Komitəsində Xocalı soyqırımının ildönümünə 1109. Dinlərarası dialoq: qarşılıqlı anlaşmadan birgə həsr olunmuş tədbir keçirilmişdir [Mətn] //“Dövlət və Din”: əməkdaşlığa doğru [Mətn] //Dinlərarası dialoq: qarşılıqlı ictimai fikir toplusu.- 2010.- №2(16), mart-aprel.- S.12-14. anlaşmadan birgə əməkdaşlığa doğru.- Bakı, 2010.- S.28-71. 1102. Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş 1110. “Dövlət-din münasibətləri inkişaf edir” [Mətn] üzrə Dövlət Komitəsinin sədri yanında ibadət yerlərinin //Bakı xəbər.- 2010.- 28 dekabr. inşası, bərpası və təmirilə bağlı yaradılmış Şuranın ilk 1111. Ər-Riyadda “Heydər Əliyev və Azərbaycanda iclası keçirilmişdir [Mətn] //“Dövlət və Din”: ictimai fikir milli siyasət” kitabının ərəb dilində ikinci nəşrinin təqdi- toplusu.- 2010.- №4(18), iyul-avqust.- S.233-235. mat mərasimi keçirilmişdir [Mətn] //“Dövlət və Din”: ictimai 1103. Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş fikir toplusu.- 2010.- №2(16), mart-aprel.- S.223-227; Cəmiy- üzrə Dövlət Komitəsinin sədri yanında Məşvərət Şurasının yət və Din.- 2010.- 1-7 aprel.

225 226 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

1112. “Heydər Əliyev və Azərbaycanda milli siyasət” 1121. Qurani-Kərimin möhtəşəm nəşri [Mətn]: DQİDK- kitabının təqdimat mərasimi keçirilmişdir [Mətn] //“Dövlət də Qurani-Kərimin yeni nəşrinin təqdimat mərasimi keçirilmiş- və Din”: ictimai fikir toplusu.- 2010.- №3(17), may-iyun.- dir //Cəmiyyət və Din.- 2010.- 19-25 avqust. S.235-237. 1122. Lətifov, A. Qurani-Kərimin nazil olmasının 1400 1113. Hidayət Orucov Bənəniyar hadisələrinə münasi- illiyi münasibəti ilə müsəlman ölkələrinin dini işlər nazirləri bət bildirdi [Mətn] //525-ci qəzet.- 2010.- 15 yanvar. bir araya gəliblər: Hidayət Orucov: “Qurani-Kərimin düzgün 1114. Hidayət Orucov BMT-nin Forumunda iştirak təbliğ edilməsi müsəlmanlar arasında həmrəyliyin gücləndi- edib [Mətn] //525-ci qəzet.- 2010.- 4 iyun. rilməsi üçün böyük əhəmiyyət daşıyır” [Mətn] /A.Lətifov //525-ci 1115. Hidayət Orucov Səudiyyə Ərəbistanına rəsmi qəzet.- 2010.- 9 sentyabr.- S.7. 1123. Nuriyev, A. Dəfn mərasimləri qanunla tənzimlənə- səfərə gedir [Mətn] //525-ci qəzet.- 2010.- 18 mart. cək: Hidayət Orucov: “Artıq dəfn mərasimləri ilə bağlı qanun 1116. “Xarici dövlət-din münasibətləri modeli ölkəmizə layihəsi hazırlanıb. Qanunun qəbulundan sonra ciddi dəyişik- idxal edilə bilməz”: Hidayət Orucov: “Azərbaycan dövləti liklərin baş verəcəyinə inanıram” [Mətn] /A.Nuriyev //Kaspi.- və cəmiyyəti onun dini sabitliyinə zərbə vura biləcək yad 2010.- 9-11 oktyabr. təsirlərə qarşı barışmaz mövqe tutur. Belə mənfi meyillərin 1124. “Övladlarımızı təhsildən məhrum etmək istəyir- qarşısı bundan sonra da qətiyyətlə alınacaq” [Mətn] //Xalq lər” [Mətn] //Xalq Cəbhəsi.- 2010.- 28 dekabr. cəbhəsi.- 2010.- 16 mart. 1125. “Radikallığa və ekstremizmə meyilli olanların 1117. “Xocalı soyqırımını tanımamaq bəşəri dəyərlərə kimliyini bilirik” [Mətn] //Şərq.- 2010.- 28 dekabr; Mərkəz.- xəyanət və dinsizlikdir” [Mətn] //Cəmiyyət və Din.- 2010.- 2010.- 28 dekabr; Paritet.- 2010.- 28-29 dekabr. 25 fevral- 3 mart. 1126. Ramazan ayının başlanması münasibətilə Qafqaz 1118. Küveyt kökuməti Azərbaycan ilə siyasi, iqtisadi Müsəlmanları İdarəsində yığıncaq olmuşdur [Mətn]: Təd- və mədəni əlaqələrin daha da dərinləşməsində maraqlıdır: birdə DQİDK sədri H.Orucov da iştirak etmişdir //Cəmiyyət və Hidayət Orucov oktyabrın 24-dən 29-dək Küveyt dövlətin- Din.- 2010.- 12-18 avqust. də rəsmi səfərdə olmuşdur [Mətn] //Cəmiyyət və Din.- 2010.- 1127. Seyid Məhəmməd Hüseyni: “Azərbaycanın inki- 4-10 noyabr. şafının şahidiyik” [Mətn]: İyulun 6-da Azərbaycan Respubli- 1119. “Qeyri-ənənəvi dinləri təbliğ edən qruplar getdik- kası Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət cə zəifləyir” [Mətn] //24 saat.- 2010.- 11 may. Orucov ölkəmizdə səfərdə olan İranın mədəniyyət və İslam 1120. Qızılgül. “Komitənin rəyi olmadan heç kim məscid maarifləndirilməsi naziri Seyid Məhəmməd Hüseynini qəbul tikə bilməz”: Hidayət Orucov: “Bənənyarda baş verənlər ətra- etmişdir //Cəmiyyət və Din.- 2010.- 8-14 iyul. fında ajiotaj yaratmaq lazım deyil” [Mətn] /Qızılgül //Üç 1128. Şloma Amar: “Azərbaycan o ölkələrdəndir ki, nöqtə.- 2010.- 16 yanvar. burada yəhudilər milli mənsubiyyətləri ilə fəxr edirlər [Mətn]: Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə

227 228 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət Orucov ölkəmizdə səfərdə 1135. “Azərbaycanda dini dözümsüzlük meyillərinin olan İsrailin baş ravvini Şloma Amar, Rusiya Federasiyasının qarşısının alınması istiqamətində ardıcıl tədbirlər həyata baş ravvini Berl Lazar və onları müşayiət edən şəxslərlə görüş- keçirilib” [Elektron resurs] //Milli.az.- 2011.- 20 iyun. müşdür //Cəmiyyət və Din.- 2010.- 7-13 oktyabr. 1136. “Azərbaycanda gördüyüm inkişafdan qürurla da- 1129. “Şuşa məscidi bərpa olunanda azərbaycanlı nışacağam” [Mətn]: Hidayət Orucov Türkiyə Diyanət İşləri mütəxəssislərin rəyi nəzərə alınmalıdır” [Mətn]: Hidayət başqanı Mehmet Görməzi qəbul etmişdir //Cəmiyyət və Din.- Orucov Dünya Dini Liderlərinin Ümumdünya Sammitində işti- 2011.- 20-26 oktyabr. rak üçün Bakıya gəlmiş bütün ermənilərin katolikosu II Qare- 1137. “Azərbaycanda 1802 məscid, 10 kilsə, 6 sinaqoq ginin Şuşa məscidinin bərpası ilə bağlı açıqlamasına münasibət fəaliyyət göstərir”: Hidayət Orucov məruzəsində müstəqil- bildirib //525-ci qəzet.-2010.-1 aprel. lik əldə edildikdən sonra Azərbaycanda 595 məscid tikildi- 1130. Tağıbəyli, V. “Komitənin nümayəndələri təmsil yini bildirib [Mətn]: [Hidayət Orucovun açıqlaması] //Kaspi.- olunacaqlar” [Mətn] /V.Tağıbəyli //Həftə içi.- 2010.- 8 iyul. 2011.- 17 iyun. 1131. Tağıbəyli, V. Məscidlərin tikintisi nəzarətə götürü- 1138. Bakıda yeni sinaqoq açıldı. Hidayət Orucov: lür: Hidayət Orucov: “Nəzarət edəcək qurumda icra hakimiy- “Azərbaycanın yürütdüyü siyasətin ən vacib məqamların- yəti orqanlarının, QMİ-nin və Dövlət Torpaq və Xəritəçəkmə dan biri də dini tolerantlıq olub, bu, həmişə belə olacaq” Komitəsinin nümayəndələri təmsil olunacaq [Mətn] /V.Tağı- [Mətn] //Kaspi.- 2011.- 6 aprel. - S.9 . bəyli //Həftə içi. - 2010.-8 iyul. 1139. Bəzi dairələrin Türkiyədə Azərbaycan əleyhinə 1132. Ulu Öndərin milli-mənəvi dəyərlər sistemində çıxışları narahatlıq doğurur [Mətn] //İslam həqiqətləri.- dünyəvilik və diniliyin vəhdəti [Mətn] //Heydər Əliyev və 2011.-11-17 noyabr. inkişafın Azərbaycan modeli.- Bakı, 2010.- S.192-203. 1140. Dialoq-dünya dinləri arasında və onların sıra- 1133. Vatikan Mədəniyyət üzrə Pantifik Şurasının sında [Mətn]: Forum çərçivəsində keçirilən seminarlardan biri prezidenti, arxiyepiskop Canfranko Ravazi Dini Qurum- bu mövzuya həsr olunmuşdu //Mədəniyyət.- 2011.- 15 aprel. larla İş üzrə Dövlət Komitəsində olmuşdur [Mətn] //Cəmiyyət 1141. Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsi – 10 il və Din.- 2010.- 24-30 iyun. [Mətn]: İyun ayının 21-də DQİDK-də qurumun yaradılması- nın 10 illiyinə həsr olunmuş “dəyirmi masa” keçirilmişdir 2011 //Cəmiyyət və Din.- 2011.- 23-29 iyun. 1134. Argentina İslam Mərkəzinin prezidenti Dini 1142. Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsində Qurumlarla iş üzrə Dövlət Komitəsində olmuşdur: Hidayət görüş [Mətn] //Cəmiyyət və Din.- 2011.- 7-30 mart. Orucov: “Argentina cəmiyyətinə Qarabağ problemi haqqında 1143. Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin 10 obyektiv məlumat verməyinizi istəyirəm” [Mətn] //Cəmiyyət yaşı tamam oldu. Hidayət Orucov: “Bəzi ölkələr öz dövlət- və Din.- 2011.- 13-19 oktyabr. din münasibətləri modelini Azərbaycanda tətbiq etmək istəyirdi” [Mətn] //Bakı xəbər.- 2011.- 21 iyun.

229 230 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

1144. Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin mər- yət Orucov Avropa Şurası Parlament Assambleyasının Hüquq kəzi aparatında dinşünas alimin iştirakı ilə seminar keçi- məsələləri və İnsan hüquqları komitəsinin sədri Kristos Pir- rilmişdir [Mətn]: Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin quridesi qəbul etdi //Cəmiyyət və Din.- 2011.- 8-14 sentyabr. mərkəzi aparatında keçirilən növbəti seminara Filadelfiyadakı 1151. Metyu Brayza: Azərbaycan ABŞ-ın strateji tərəf- (ABŞ) Templ Universitetinin Dini araşdırmalar kafedrasının daşıdır [Mətn]: Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş professoru Leonard Şvidler dəvət olunmuşdur //Cəmiyyət və üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət Orucov ABŞ-ın ölkə- Din.- 2011.- 19-25 may. mizdəki səfiri Mətyu Brayza ilə görüşmüşdür //Xalq qəzeti.- 1145. “Dinimiz xalqımızın milli-mənəvi sərvətidir”: 2011.- 20 sentyabr. “Azərbaycan dünyəvi dövlətdir” [Mətn] //Zəriflik.- 2011.- 1152. Müstəqilliyimiz və milli-mənəvi dəyərlərimiz noyabr.- №6.- S.12-15. [Mətn]: AR DQİDK-də dövlət müstəqilliyinin bərpa edilməsi- 1146. “Gürcüstan İdarəsinin yaradılmasından ciddi nin 20-ci ildönümünə həsr olunmuş “Müstəqilliyimiz və milli- narahatıq” [Mətn] //Cəmiyyət və Din.- 2011.- 19-25 may. mənəvi dəyərlərimiz” mövzusunda “dəyirmi masa” keçirilmiş- 1147. Fidan. Hidayət Orucovdan Gürcüstan səfirinə etiraz: dir //Cəmiyyət və Din.- 2011.- 29 sentyabr-5 oktyabr. Dini Komitənin sədri: “Bunu II İlya həzrətlərinə çatdırarsınız” [Mətn] /Fidan //Üç nöqtə.- 2011.- 19 may. 2012 1148. İxtisaslaşdırılmış satış məntəqələrinə sərəncamlar 1153. Xoşagəlməz meyllərin adət halına keçməsinin təqdim edilmişdir [Mətn]: Noyabr ayının 30-da AR DQİDK- qarşısı alınmalıdır [Mətn] //Zaman.-2012.-10-11 aprel. də dini təyinatlı ədəbiyyatın, əşyaların və dini məzmunlu başqa məlumat materiallarının ixtisaslaşdırılmış satış məntəqələri vasitəsilə satışının həyata keçirilməsinə razılıq verilməsi sərən- camların təqdimetmə mərasimi olmuşdur //Cəmiyyət və Din.- 2011.- 1-7 dekabr. 1149. İşğal olunmuş torpaqlar qeyd-şərtsiz azad olun- malıdır, bu, Azərbaycanın haqqıdır [Mətn]: AR DQİDK-nın sədri Səudiyyə Ərəbistanı Kralığı İslam işləri, vəqflər, dəvət və irşad işləri nazirinin müavini Əbdüləziz ibn Abdullah əl- Əmmarın rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyətini və Krallığın ölkəmizdəki səfiri Fəhd bin Əli əl-Düsərini qəbul etdi //Cə- miyyət və Din.- 2011.- 29 sentyabr - 5 oktyabr. 1150. “Kristos Pirqurides: “Azərbaycanda vicdan azad- lığı və tolerantlıq ancaq Konstitusiya və digər qurumlarla deyil, həm də milli-dini dəyərlərlə qorunur” [Mətn]: Hida-

231 232 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

ищешь опоры - за горы держись... /перевод С.Мамедзаде; Чабан Рагим, по правде говоря... /перевод А.Халдеев; Горы и я. /перевод А.Халдеев; Тоска по песне /перевод НА РУССКОМ ЯЗЫКЕ А.Халдеев; Расставание /перевод С.Мамедзаде; Беседа с тетушкой Зибой /перевод С.Мамедзаде; Ущельем Истису Произведения течет река... /перевод В.Портнов; Прости меня, мой стих. Книги /перевод В.Портнов; Давно уж не сводили нас... /перевод С.Мамедзаде; К родным очагам /перевод С.Мамедзаде; 1991 Где ты, детство мое /перевод Ю.Стефанов; Сходство. /пе- 1154. Я так живу [Текст]: [стихи и поэмы] /Гидаят; ревод А.Халдеев. Автопортрет: Безотцовщина /перевод ред.: С.Мамедзаде, Р.Пашабекова; художник А.Мамедов.- Л.Яковлев; С пути ли сбился я... /перевод В.Гофман; Баку: Гянджлик, 1991.- 304 с. Оценка /перевод Л.Яковлев; Порой корю я самого себя В книге: Красота спасет мир. Б.Вагабзаде. Я так живу /перевод С.Мамедзаде; Автопортрет – 82 /перевод С.Ма- /перевод С.Мамедзаде. Тропа на вершину: К поэзии /пе- медзаде; Автопортрет – 83 /перевод С.Мамедзаде; Дочери ревод С.Мамедзаде; Себя найдет он в каждом веке /пере- моей - десять лет /перевод Ю.Стефанов; Спят мои мла- вод Е.Журавлев; Перед мавзолеем Низами /перевод денцы /перевод Л.Яковлев; Земля и океан /перевод А.Мед- М.Синельников; Снова в этом году запоздала весна... ведев; Сердце мое /перевод А.Медведев; Привержен я /перевод А.Халдеев; Тропа на вершину /перевод С.Мамед- былому, говорят... /перевод А.Медведев; Будь совсем на заде; Азербайджанский стих /перевод Ю.Стефанов; Ста- меня не похож /перевод В.Зайцев; Да пребудет... /перевод рик /перевод Ю.Стефанов; Урок Алескера /перевод А.Медведев; Ребенка чистый взор... /перевод А.Медведев; Ю.Стефанов; Поэты и дворцы /перевод Ю.Стефанов; Безымянные письма /перевод А.Медведев; Меня позвало Сколько битв ни выигрывай /перевод Ю.Стефанов; Пла- море... /перевод А.Медведева; Три привала /перевод менные речи без числа... /перевод С.Мамедзаде; Романти- С.Мамедзаде; После меня /перевод А.Медведев; Я-камень, ка /перевод Л.Яковлев; Жизни прошедшие дни не считай что впотьмах сорвался со скалы... /перевод В.Портнов; Там /перевод Ю.Стефанов. Ностальгия: Мне друг из заграни- где трепещут белые цветы... /перевод В.Портнов; Бывают цы позвонил... /перевод С.Мамедзаде; Песня переселивше- на свете такие дела... /перевод С.Мамедзаде; Родники - гося села /перевод А.Халдеев; Моему старому дому /пе- колыбель моих рек... /перевод С.Мамедзаде; Гляди на ревод В.Портнов; Маралземи /перевод В.Зайцев; Зангезур прыть спесивого глупца.. /перевод С.Мамедзаде; Я - ковер /перевод Р.Романова; Не надо бы мне покидать села /пере- луговой... /перевод В.Друк; Если я в заботах.. /перевод вод Д.Дадашидзе; О, если б вернуться однажды я смог… Л.Яковлев; Тариста музыка темна... /перевод Л.Яковлев; Я /перевод Д.Дадашидзе; Учили... скрывали... /перевод решился однажды - писать перестал... /перевод В.Друк. А.Халдеев; Длиною в жизнь... /перевод А.Халдеев; Если Письмо с дороги: Письмо с поезда /перевод С.Мамедзаде; 233 234 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

Араз... Родившись на твоем прибрежье... /перевод написать... /перевод С.Мамедзаде; Прозрение /перевод С.Мамедзаде; Поезд «Араз» /перевод Д.Дадашидзе; Когда С.Мамедзаде; У наших дней /перевод С.Мамедзаде; Бе- ракеты рушили Тебриз /перевод С.Мамедзаде; Здравствуй, женцы. /перевод С.Мамедзаде; Жизнь /перевод С.Мамед- Гобустан /перевод А.Халдеев; Земля /перевод А.Халдеев; заде; Дай мне надежду /перевод А.Халдеев; И что за Письмо с Балатона /перевод С.Мамедзаде; В пути /перевод распря с миром у меня... /перевод С.Мамедзаде; Маршал С.Мамедзаде; Брожу по тропам памяти моей... /перевод Жуков /перевод С.Мамедзаде; Год рождения моего /пере- С.Мамедзаде; Стихи о Турции /перевод С.Мамедзаде; вод С.Мамедзаде; Не торопите меня /перевод С.Мамед- Черный камень высохшего русла /перевод А.Халдеев; Так заде; Я в первые увидел камней волшебство /перевод я вырос... /перевод А.Халдеев; Куда ведет дорога... /пере- С.Мамедзаде; Монолог /перевод С.Мамедзаде; Эта зима вод А.Халдеев; День рождения в Архангельском /перевод /перевод Ю.Стефанов; Глаза материнские /перевод А.Хал- А.Медведев; Пани Людмила /перевод Ю.Стефанов; У это- деев; Как жизнь моя проходит в смене дней... /перевод го поезда нет ни пути, ни названья... /перевод В.Портнов; А.Халдеев; До завтра еще далеко... /перевод А.Халдеев; Гора железная /перевод С.Мамедзаде; Снег в Праге Футбол. /перевод Д.Дадашидзе; Недоверчивость /перевод /перевод С.Мамедзаде; Чеповани /перевод С.Мамедзаде; А.Халдеев; Необходимость /перевод Ю.Стефанов; Скачи вперед, сомнения позабудь... /перевод А.Лаврин. Лошадей старики поминают.. /перевод А.Халдеев; Прошу, Прости меня: Старый пиджак /перевод С.Мамедзаде; оставь нытье, Аллаха ради /перевод В.Зайцев; Одесская Прости меня /перевод А.Халдеев; Назвать ли все это шутка /перевод Л.Яковлев. 2x2=6 /перевод Д.Дадашидзе; разлукой, не знаю /перевод М.Синельников; В пору Недосуг /перевод С.Мамедзаде; Ответ анониму /перевод звездного неба /перевод В.Зайцев; Так и будем стариться Ю.Стефанов; Не спрашивай, откуда я... /перевод А.Хал- /перевод В.Зайцев; Лики вешних цветов окровавились деев; Скажи, зачем была мне суждена... /перевод О.Поля- вдруг... /перевод М.Синельников; Башня любви /перевод ков; Малыш на ножки сам поднялся... /перевод О.Поляков; А.Медведев; В страну далеких дней /перевод А.Халдеев; На рассвете /перевод А.Халдеев; Континент Самеда Вур- Ты, я он... /перевод А.Халдеев; Без тебя /перевод А.Хал- гуна /перевод С.Мамедзаде; Чудо /перевод Н.Орлова; Нек- деев; Вспоминай меня... /перевод А.Халдеев; Мне каза- то, не любящий меня... /перевод Д.Дадашидзе. Поэмы: лось... /перевод А.Халдеев; Ты рукой мне послала про- Монолог вечности /перевод А.Медведев; Отчая могила щальный привет...» /перевод В.Портнов; Мне б обходить /перевод С.Мамедзаде; Письма к ней /перевод Д.Дада- те горы без тебя /перевод С.Мамедзаде; Кабы нас обошла шидзе. бы любовь стороной /перевод С.Мамедзаде; Если придешь ты однажды обратно... /перевод В.Портнов; Будет лучше 2003 /перевод А.Халдеев; Когда мы встретимся... /перевод 1155. До завтра еще далеко [Текст] /Гидаят; сост. Л.Яковлев. У наших дней: К луне и звездам из земных М.Р.Расулов; ответст. за выпуск В.Полюля; художник квартир /перевод С.Мамедзаде; Достанет ли жизни о том 235 236 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

А.Качаев.- Махачкала: ГУП «Дагестанское книжное С.Мамедзаде; «И что за распря с миром у меня» /перевод издательство», 2003.- 272 с. С.Мамедзаде; До завтра еще далеко /перевод А.Халдеева; В книге: Азербайджанский язык; Русский язык: Авто- Достанет ли жизни о том написать…/перевод С.Мамед- портрет–83 /перевод С.Мамедзаде; Беженцы /перевод заде; «К луне и звездам их земных квартир» /перевод С.Мамедзаде; Монолог вечности /перевод А.Медведева; С.Мамедзаде; «Я решился однажды – писать перестал» Учили… скрывали… /перевод А.Халдеева; К поэзии /перевод В.Друка; После меня /перевод А.Медведева; /перевод С.Мамедзаде; Не надо бы мне покидать села Автопортрет-82 /перевод С.Мамедзаде; Автопортрет–83 /перевод Д.Дадашидзе; Ностальгия /перевод С.Мамедзаде; /перевод С.Мамедзаде; Порой корю я самого себя… Будь совсем на меня не похож /перевод В.Зайцева; /перевод С.Мамедзаде; Урок Алескера /перевод Ю.Стефа- Сколько битв ни выигрывай /перевод Ю.Стефанова; До нова; Себя найдет он в каждом веке /перевод Е.Журавлева, завтра еще далеко /перевод А.Халдеева; Снег в Праге Перед мавзолеем Низами /перевод М.Синельникова; /перевод С.Мамедзаде; Оценка /перевод Л.Яковлева; Да Снова в этом году запоздала весна… /перевод А.Халдеева; пребудет… /перевод А.Медведева; С пути ли сбился я… Недоверчивость /перевод А.Халдеева; Необходимость /перевод В.Гофмана; Тропа на вершину /перевод С.Мамед- /перевод Ю.Стефанова; «2х2=6» /перевод Д.Дадашидзе; заде; Я так живу /перевод С.Мамедзаде; Чудо /перевод Ответ анониму /перевод Ю.Стефанова; Не спрашивай, Н.Орловой; Вспоминай меня /перевод А.Халдеева; У откуда я /перевод А.Халдеева; Континент Самеда Вургуна наших дней /перевод С.Мамедзаде; Перед Мавзолеем /перевод С.Мамедзаде; Некто, не любящий меня… /пере- Низами /перевод М.Синельникова; «2х2=6» /перевод вод Д.Дадашидзе; Тропа на вершину /перевод С.Мамед- Д.Дадашидзе; Аварский язык; Даргинский язык; Кумык- заде; Азербайджанский стих /перевод Ю.Стефанова; ский язык; Лезгинский язык; Лакский язык; Табасаранский Старик /перевод Ю.Стефанова; Я так живу /перевод язык; Ногайский язык; Татский язык; Цахурский язык; С.Мамедзаде; Поэты и венценосцы /перевод С.Мамедзаде; Рутульский язык; Агульский язык. Ностальгия: Ностальгия /перевод С.Мамедзаде; Недопе- тая песня /перевод С.Мамедзаде; Зангезур /перевод 2011 С.Мамедзаде; Письмо к матери /перевод С.Мамедзаде; 1156. И свет обретем [Текст]: стихотворения и поэмы Мне друг из заграницы позвонил /перевод С.Мамедзаде; /Гидаят; сост. и ред. Сиявуш Мамедзаде.- М.: Форум, 2012.- Песня переселившегося села /перевод А.Халдеева; Моему 200 с. старому дому /перевод В.Портнова; Маралзами /перевод В книге: Гидаят (Оруджев Гидаят Худуш оглы): Крат- В.Зайцева; Не надо бы мне покидать села /перевод кие сведения; Сиявуш Мамедзаде: Кредо: Одиноко ветвям Д.Дадашидзе; «О если б вернуться однажды я смог» над пустою скворешней… (Предисловие); К поэзии /пере- /перевод Д.Дадашидзе; Чабан Рагим, по правде говоря… вод С.Мамедзаде; У наших дней /перевод С.Мамедзаде; /перевод А.Халдеева; Горы и я /перевод А.Халдеева; Тоска Жизнь /перевод С.Мамедзаде; Дай мне надежду! /перевод по песне /перевод А.Халдеева; Расставание /С.Мамедзаде; 237 238 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

Беседа с тетушкой Зибой /перевод С.Мамедзаде; Ущельем та музыка темна /перевод Л.Яковлева; Родники – колыбель Истису течет река… /перевод В.Портнова; Прости меня, моих рек /перевод С.Мамедзаде; Там, где трепещут белые мой стих /перевод В.Портнова; Давно уже не сводили цветы… /перевод В.Портнова; Бывают на свете такие дела нас… /перевод С.Мамедзаде; К родным очагам /перевод /перевод С.Мамедзаде; Я – камень, что впотьмах сорвался С.Мамедзаде; Где ты детство мое /перевод Ю.Стефанова; со скалы… /перевод В.Портнова; Сходство /перевод Безотцовщина /перевод Л.Яковлева; Да пребудет… /пере- А.Халдеева; Жизни прошедшие дни не считай… /перевод вод А.Медведева; Поезд «Араз» /перевод Д.Дадашидзе; Ю.Стефанова; Чудо: Чудо /перевод Н.Орловой; Малыш на Когда ракеты рушили Тебриз /перевод С.Мамедзаде; ножки сам поднялся /перевод О.Полякова; На рассвете Здравствуй, Гобустан! /перевод А.Халдеева; Письмо с /перевод А.Халдеева; О, зимний день! /перевод Д.Дада- Балатона /перевод С.Мамедзаде; В пути /перевод шидзе; Недосуг /перевод С.Мамедзаде; Одесская шутка С.Мамедзаде; Брожу по тропам памяти моей /перевод /перевод Л.Яковлева; Прошу, оставь нытье, Аллаха ради! С.Мамедзаде; Так я вырос /перевод А.Халдеева; Беженцы /перевод В.Зайцева; Лошадей старики поминают /перевод /перевод С.Мамедзаде; Монолог /перевод С.Мамедзаде; А.Халдеева. Глаза материнские /перевод А.Халдеева; Нежность: Ты рукой мне послала прощальный привет… /перевод В.Портнова; Как жизнь моя проходит в смене дней… /пе- ревод А.Халдеева; Скажи, зачем была мне суждена /пере- вод О.Полякова; Прозрение /перевод С.Мамедзаде; Когда мы встретимся, поглубже спрячу /перевод Л.Яковлева; Будет лучше… /перевод В.Портнова; Если придешь ты однажды обратно /перевод В.Портнова; Кабы нас обошла бы любовь стороной /перевод С.Мамедзаде; Мне казалось, Что… /перевод А.Халдеева; Мне б обходить те горы без тебя /перевод С.Мамедзаде; Без тебя /перевод А.Халдеева; Вспоминай меня /перевод А.Халдеева; Ты, я, он… /пере- вод А.Халдеева; В страну далеких дней /перевод А.Хал- деева; Башня любви /перевод А.Медведева; Лики вешних цветов окровавились вдруг /перевод М.Синельникова; Так и будем стариться /перевод В.Зайцева; В пору звездного неба /перевод В.Зайцева; Назвать ли все это разлукой, не знаю /перевод М.Синельникова; Прости меня! /перевод А.Халдеева; Если я в заботах /перевод Л.Яковлева; Тарис- 239 240 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò Стихотворения в книгах 1169. Романтика [Текст] /Гидаят; перевод Л.Яковлев //Молодая поэзия Азербайджана.- Баку, 1986 - С.111. 1986 1170. Чеповани [Текст] /Гидаят; перевод С.Мамедзаде 1157. Алескер [Текст] /Гидаят; перевод Л.Яковлев //Молодая поэзия Азербайджана.- Баку, 1986.- С.116. //Молодая поэзия Азербайджана.- Баку, 1986.- С.100. 1171. Я ковер луговой... [Текст] /Гидаят; перевод 1158. Брожу по тропам памяти моей... [Текст] В.Друк //Молодая поэзия Азербайджана.- Баку, 1986.- /Гидаят; перевод С.Мамедзаде //Молодая поэзия Азербай- С.108. джана.- Баку, 1986.- С.114. 1172. Я море позвал... [Текст] /Гидаят; перевод 1159. В пути [Текст] /Гидаят; перевод С.Мамедзаде Л.Яковлев //Молодая поэзия Азербайджана.- Баку, 1986.- //Молодая поэзия Азербайджана.- Баку, 1986.- С.113. С.113. 1160. Джермук [Текст] /Гидаят; перевод С.Мамедзаде 1173. Я решился однажды - писать перестал... //Молодая поэзия Азербайджана.- Баку, 1986.- С.120. [Текст] /Гидаят; перевод В.Друк //Молодая поэзия Азер- 1161. Если ты дерево... [Текст] /Гидаят; перевод байджана.- Баку, 1986.- С.109. Л.Яковлев //Молодая поэзия Азербайджана.- Баку, 1986.- С.112. 1988 1162. К родным очагам [Текст] /Гидаят; перевод 1174. О Поэзия! - экзамен на судьбу... [Текст] /Ги- С.Мамедзаде //Молодая поэзия Азербайджана.- Баку, даят; перевод Е.Журавлев //Страна огней: литературный 1986.- С.118. альманах №1.- Баку, 1988.- С.231-232. 1163. Когда мы встретимся, поглубже спрячу… 1175. Скачи вперед, сомнения позабудь!... [Текст] [Текст] /Гидаят; перевод Л.Яковлев //Молодая поэзия /Гидаят; перевод А.Лаврин //Страна огней: литературный Азербайджана.- Баку, 1986.- С.109. альманах №1.- Баку, 1988.- С.229. 1164. Континент Самед Вургуна [Текст] /Гидаят; 1176. Смелость [Текст] /Гидаят; перевод Е.Дунская перевод С.Мамедзаде //Молодая поэзия Азербайджана.- //Страна огней: литературный альманах №1.- Баку, 1988.- Баку, 1986.- С.115. С.229. 1165. Мегри-чай [Текст] /Гидаят; перевод С.Мамедза- 1177. Чудо [Текст] /Гидаят; перевод Н.Орлова //Страна де //Молодая поэзия Азербайджана.- Баку, 1986.- С.119. огней: литературный альманах № 1.- Баку, 1988.- С.230. 1166. Не торопите меня [Текст] /Гидаят; перевод С.Мамедзаде //Молодая поэзия Азербайджана.- Баку, 2003 1986.- С.117. 1178. 2х2=6 [Текст] /Гидаят; перевод Д.Дадашидзе //О 1167. Перед мавзолеем Низами [Текст] /Гидаят; Хазар! Это таинство слово: антология современной азер- перевод Л.Яковлев //Молодая поэзия Азербайджана.- Баку, байджанской лирики.- Hannover-Киев, 2003.- С.46-50. 1986 - С.108. 1179. Жизни не хватит сей стих начертать [Текст] 1168. Родина [Текст] /Гидаят; перевод Л.Яковлев /Гидаят; перевод Д.Дадашидзе //О Хазар! Это таинство //Молодая поэзия Азербайджана.- Баку, 1986.- С.107. 241 242 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

слово: антология современной азербайджанской лирики.- 1188. О, если б вернуться однажды я смог... [Текст] Hannover-Киев, 2003.- C.210-212. /Гидаят; перевод Д.Дадашидзе //О Хазар! Это таинство 1180. Истоки рек моих - журчанье вешнее... [Текст] слово: антология современной азербайджанской лирики.- /Гидаят; перевод Д.Дадашидзе //О Хазар! Это таинство Hannover-Киев, 2003.- C.107-109. слово: антология современной азербайджанской лирики.- 1189. О, зимний день! Пролился из-под век... [Текст] Hannover-Киев, 2003.- C.109-111. /Гидаят; перевод Д.Дадашидзе //О Хазар! Это таинство 1181. Мое сердце.... [Текст] /Гидаят; перевод Д.Дада- слово: антология современной азербайджанской лирики.- шидзе //О Хазар! Это таинство слово: антология современ- Hannover-Киев, 2003.- C.50. ной азербайджанской лирики.-Hannover-Киев, 2003.- С.51. 1190. Письма к ней [Текст]: [поэма] /Гидаят; перевод 1182. Мой стих, прости меня [Текст] /Гидаят; перевод Д.Дадашидзе //О Хазар! Это таинство слово: антология Д.Дадашидзе //О Хазар! Это таинство слово: антология современной азербайджанской лирики.- Hannover-Киев, современной азербайджанской лирики.- Hannover-Киев, 2003.- C.171-192. 2003.- С.212-214. 1191. Поезд «Араз» [Текст] /Гидаят; перевод Д.Дада- 1183. На имя мое смотришь ты тревожно... [Текст] шидзе //О Хазар! Это таинство слово: антология современ- /Гидаят; перевод Д.Дадашидзе //О Хазар! Это таинство ной азербайджанской лирики.- Hannover-Киев, 2003.- C.256-258. слово: антология современной азербайджанской лирики.- 1192. Поэты, дворцы [Текст] /Гидаят; перевод Д.Дада- Hannover-Киев, 2003.- С.320. шидзе //О Хазар! Это таинство слово: антология современ- 1184. Не следовало оставлять села [Текст] /Гидаят; ной азербайджанской лирики.- Hannover-Киев, 2003.- перевод Д.Дадашидзе //О Хазар! Это таинство слово: C.214-216. антология современной азербайджанской лирики.- Hanno- 1193. Сколько скал я встречал у себя на пути... ver-Киев, 2003.- С.259-260. [Текст] /Гидаят; перевод Д.Дадашидзе //О Хазар! Это 1185. Не спрашивай, откуда я [Текст] /Гидаят; пере- таинство слово: антология современной азербайджанской вод Д.Дадашидзе //О Хазар! Это таинство слово: антоло- лирики.- Hannover-Киев, 2003.- C.169-171. гия современной азербайджанской лирики.- Hannover- 1194. Слова негодования удержи... [Текст] /Гидаят; Киев, 2003.- С.111-113. перевод Д.Дадашидзе //О Хазар! Это таинство слово: 1186. Некто, не любящий меня [Текст] /Гидаят; пе- антология современной азербайджанской лирики.- Hanno- ревод Д.Дадашидзе //О Хазар! Это таинство слово: антоло- ver-Киев, 2003.- С.318. гия современной азербайджанской лирики.- Hannover- 1195. Три остановки [Текст] /Гидаят; перевод Д.Дада- Киев, 2003.- С.316. шидзе //О Хазар! Это таинство слово: антология 1187. О нет, ты не касался небосклона... [Текст] современной азербайджанской лирики.- Hannover-Киев, /Гидаят; перевод Д.Дадашидзе //О Хазар! Это таинство 2003.- C.253-255. слово: антология современной азербайджанской лирики.- 1196. Футбол [Текст] /Гидаят; перевод Д.Дадашидзе Hannover-Киев, 2003.- С.315. //О Хазар! Это таинство слово: антология современной азербайджанской лирики.- Hannover-Киев, 2003.- С.43. 243 244 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò 1197. Человек, состязавшийся с грядущим [Текст] В периодической печати /Гидаят; перевод Д.Дадашидзе //О Хазар! Это таинство слово: антология современной азербайджанской лирики.- 1985 Hannover-Киев, 2003.- C.200-201. 1200. «Брожу по тропам памяти моей» [Текст] /Гида- 1198. Эта зима [Текст] /Гидаят; перевод Д.Дадашидзе ят; перевод С.Мамедзаде //Литературный Азербайджан.- //О Хазар! Это таинство слово: антология современной азербайджанской лирики.- Hannover-Киев, 2003.- C.282- 1985.- №8.- С.60. 283. 1201. «Континент Самеда Вургуна» [Текст] /Гидаят; 1199. Я в шахматы сам с собой сражаюсь.. [Текст] перевод С.Мамедзаде //Литературный Азербайджан.- /Гидаят; перевод Д.Дадашидзе //О Хазар! Это таинство 1985.- №8.- С.59. слово: антология современной азербайджанской лирики.- 1202. «К родным очагам» [Текст] /Гидаят; перевод Hannover-Киев, 2003.- C.42. С.Мамедзаде //Литературный Азербайджан.- 1985.- №8.- С.60. 1203. «Не торопите меня» [Текст] /Гидаят; перевод С.Мамедзаде //Литературный Азербайджан.- 1985.- №8.- С.60. 1204. «Чеповани» [Текст] /Гидаят; перевод С.Мамед- заде //Литературный Азербайджан.- 1985.- №8.- С.59.

1986 1205. «Алескер» [Текст] /Гидаят; перевод Л.Яковлев //Литературный Азербайджан.- 1986. - №6.- С.311. 1206. «Дай мне надежду!» [Текст] /Гидаят; перевод Е.Дунская//Литературный Азербайджан.- 1986.- №6.- С.33. 1207. «Перед мавзолеем Низами» [Текст] /Гидаят; перевод Л.Яковлев //Литературный Азербайджан.- 1986.- №6.- С.31. 1208. «Скачи вперед, сомнения позабудь!» [Текст] /Гидаят; перевод А.Лаврин //Литературный Азербайджан.- 1986.- №6.- С.32. 1209. «Смелость» [Текст] /Гидая; перевод Е.Дунская //Литературный Азербайджан.- 1986.- №6.- С.32.

245 246 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

1210. «Я море позвал, и откликнулось море на зов» 1219. «Себя найдет он в каждом веке» [Текст]: [пос- [Текст] /Гидаят; перевод Л.Яковлев //Литературный Азер- вященно открытию дома-музея Низами] /Гидаят; перевод байджан.- 1986.- №6.- С.32. Е.Журавлев //Литературный Азербайджан.- 1988.- №3.- 1211. «Я решился однажды - писать перестал...» С.57. [Текст] /Гидаят; перевод В.Друк //Литературный Азербай- 1220. «Хорошо, что...» [Текст] /Гидаят; перевод Л.Яков- джан.- 1986.- №6.- С.34. лев //Литературный Азербайджан.- 1988.- №3.- С.58.

1987 1990 1212. «Выпал белый-белый снег...» [Текст]: [повесть] 1221. «Будь совсем на меня не похож» [Текст] /Гидаят; перевод С.Мамедзаде //Литературный Азербай- /Гидаят; перевод В.Зайцев //Литературный Азербайджан.- джан.- 1987.- №3.- С.35-67. 1990.- №4.- С.48. 1222. «Горы и я» [Текст] /Гидаят; перевод А.Халдеев 1988 //Литературный Азербайджан.- 1990.- №10.- С.11. 1213. «Автопортрет – 83» [Текст] /Гидаят; перевод 1223. «Жди не жди» [Текст] /Гидаят; перевод С.Мамедзаде //Литературный Азербайджан.- 1988.- №3.- В.Зайцев //Литературный Азербайджан.- 1990.- №4.- С.50. С.56. 1224. «Здесь армия ораторов была» [Текст] /Гидаят; 1214. «Запоздала весна в нынешнем году» [Текст] перевод В.Зайцев //Литературный Азербайджан.- 1990.- /Гидаят; перевод Е.Журавлева //Литературный Азер- №4.- С.51. байджан.- 1988.- №3.- С.58. 1225. «Здесь промчалась конниц тьма» [Текст] /Ги- 1215. «Как я не был давно в этом месте родном!» даят; перевод С.Мамедзаде //Литературный Азербайджан.- [Текст] /Гидаят; перевод В.Гофман //Литературный 1990.- №12.- С.8-40. Азербайджан.-1988.- №3.- С.58. 1226. «Лошади, мельницы...» [Текст] /Гидаят; перевод 1216. «Назвать ли все это разлукой, не знаю» [Текст] А.Халдеев //Литературный Азербайджан.- 1990.- №10.- С.10. /перевод М.Синельников //Литературный Азербайджан.- 1227. «Маралземи» [Текст] /Гидаят; перевод В.Зайцев 1988.- №3.- С.56. //Литературный Азербайджан.- 1990.- №3.- С.48. 1217. «О Поэзия! - экзамен, проба на судьбу» [Текст] 1228. «Меня вы учили» [Текст] /Гидаят; перевод /Гидаят; перевод Е.Журавлев //Литературный Азербай- М.Синельников //Литературный Азербайджан.- 1990.- джан.- 1988- №3.- С.57-58. №13.- С.48. 1218. «С пути ли сбился я, неверную ль дорогу…» 1229. «Недоверчивость» [Текст] /Гидаят; перевод [Текст] /Гидаят; перевод В.Гофман //Литературный Азер- А.Халдеев //Литературный Азербайджан.- 1990.- №10.- С.1. байджан.- 1988.- №3.- С.59. 247 248 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

1230. «Снова в этом году запоздала весна» [Текст] 2005 /Гидаят; перевод А.Халдеев //Литературный Азербайд- 1240. «Люди мира сего» [Текст]: [пьеса] /Гидаят; пере- жан.- 1990.- №4.- С.46. вод С.Мамедзаде //Литературный Азербайджан.- 2005.- 1231. «Так и будем стариться» [Текст] /Гидаят; пере- №9.- С.7-36; №10.- С.61-79. вод В.Зайцев //Литературный Азербайджан.- 1990.- №4.- С.49. 1241. «Несколько предварительных слов» [Текст]: [пьеса] /Гидаят; перевод С.Мамедзаде //Литературный 1991 Азербайджан.- 2005.- №9.- С.7-34. 1232. «Здравствуй, Гобустан!» [Текст] /Гидаят; пере- вод А.Халдеев //Литературный Азербайджан.- 1991.- №6.- 2007 С.19. 1242. «Был бы жив сейчас Сабир...» [Текст] /Гидаят; 1233. «Дай мне надежду» [Текст] /Гидаят; перевод перевод А.Талыбова //Литературный Азербайджан.- 2007.- А.Халдеев //Литературный Азербайджан.- 1991.- №6.- №4.- С.17-18. С.20-21. 1243. «Где ты, детство?» [Текст] /Гидаят; перевод 1234. «Песня переселившегося села» [Текст] /Гидаят; перевод А.Халдеев //Литературный Азербайджан.- 1991.- А.Талыбова //Литературный Азербайджан.- 2007.- №4.- №6.- С.21. С.20-21. 1235. «Раскаяние» [Текст] /Гидаят; перевод В.Кафаров 1244. «Посвящение сплетникам» [Текст] /Гидаят; //Вышка.- 1991.- 14 декабря. перевод А.Талыбова //Литературный Азербайджан.- 2007.- №4.- С.16. 1992 1245. «Снегопад в Праге» [Текст] /Гидаят; перевод 1236. «Гляжу на снимок подростка, которым я был» А.Талыбова //Литературный Азербайджан.- 2007.- №4.- С.18. [Текст] /Гидаят; перевод С.Мамедзаде //Литературный 1246. Стихи о старом пиджаке [Текст] /Гидаят; пере- Азербайджан.- 1992.- №2.- С.44-45. вод А.Талыбова //Литературный Азербайджан.- 2007.- 1237. «Умолкшая песня» [Текст] /Гидаят; перевод С.Ма- №4.- С.19-20. медзаде //Литературный Азербайджан.- 1992.- №2.- С.44.

1994 1238. «Азраил» [Текст] /Гидаят; перевод С.Мамедзаде //Литературный Азербайджан.- 1994.- №11-12.- С.67. 1239. «Девяностый год» [Текст]: [фрагменты стихи] /Гидаят; перевод С.Мамедзаде //Литературный Азербай- джан.- 1994.- №11-12.- С.65-66.

249 250 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò Публикации в книгах 2003 1255. О Хазар! Это таинство слова [Текст] /Гидаят 1978 //О Хазар! Это таинство слова: антология современной 1247. «Театр дружбы и братства» [Текст] /Гидаят азербайджанской лирики.- Баку, 2003.- С.9-13. //Театральный Ереван.- 1978.- №12.- С.3-9. 2006 1990 1256. «Заветный мир Мир Джалала» [Текст]: [эссе- 1248. «Открытое письмо Вардгесу Петросяну» воспоминания] /Гидаят; перевод С.Мамедзаде //Бакинский [Текст] /Гидаят //Азербайджан.- 1990.- 13 июля. рабочий.- 2006.- 18,20 июля.

1997 2007 1249. «Азиз - создатель» [Текст]: [о творчестве извест- 1257. «Гордость Страны Огней и Края Гор» [Текст] ного ученого А.Алиева] /Гидаят; перевод С.Мамедзаде /Гидаят //Зеркало.- 2007.- 20,27 января; 3,10 февраля. //Панорама.- 1997.- 8 февраля. 2011 1998 1258. Азиз Алиев, Самед Вургун, Расул Гамзатов… 1250. «Азиз Алиев в Дагестане» [Текст] /Гидаят и еще – о примирении милых «врагов» [Текст] /Гидаят; //Панорама.- 1998.- 14 мая. перевод Сиявуш Мамедзаде //Зеркало.- 2011.- 5, 12,19,26 1251. «Поздравление народу Грузии» [Текст] /Гидаят февраля; 5,12 марта. //Муза.- 1998.- №6.- С.13. 1259. Манифест дипломата [Текст] /Гидаят; перевод 1252. «Зангезурский уезд: Мегринский район» Сиявуш Мамедзаде //Эхо.- 2011.- 3 мая. [Текст] /Гидаят //Историческая география Западного Азер- 1260. Пировать иль горевать, да меру не мешает байджана.- Баку, 1998.- С.253-263. знать… [Текст]: Синдром помпезности на свадебных и траурных церемониях: реалность, истина и выход из 1999 положения /Гидаят; перевод с азербайджанского Сиявуш Мамедзаде //Зеркало.- 2011.- 26 ноября; 3 декабря. 1253. «Вместо предисловия» [Текст] /Гидаят //Т.Та-

лыблы. «Азиз Алиев»: эпоха, жизнь, личность.- Баку,

1999.- С.3-11.

2001 1254. Письмо Д.Чарквиани [Текст] //Многонаци- ональная Грузия, 2001.- декабрь-январь.

251 252 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò Интервью 1997 1268. «Скажите об Азербайджане, правду...» [Текст] 1990 /Г.Оруджев; интервью взял А.Папантимус //Омонин.- 1997.- 1261. «Если существует человечность, этим мы 23-30 мая. (Афинский международный еженедельник). обязаны своему прошлому» [Текст]: [беседа с Гидаятом Оруджевым] /Г.Оруджев; интервью взял Ю.Исмаил 1998 //Молодежь Азербайджана.- 1990.- 4 сентября. 1269. Агрессивным может быть вождь, народ- никогда» [Текст] /Г.Оруджев; интервью взяла Э.Ахундова 1992 //Бакинский рабочий.- 1998.- 23 декабря; Общая газета.- 1262. «Русские уезжают из-за войны» [Текст] 1998.- 17-23 декабря. //Г.Оруджев; интервью взяла Г.Алиева //Содружество.- 1270. В Азербайджане понятие «Защита прав мень- 1992.- 27 ноября. шинств стала архаичным» [Текст] /Г.Оруджев; интервью взял Ф.Алескероглы //Вестник.- 1998.- 18 декабря. 1993 1271. Выступление Государственного советника 1263. «В горах Зангезура осталось мое сердце» Азербайджанской Республики по вопросам националь- [Текст]: [беседа с азербайджанским поэтом Гидаятом ной политики Гидаята Оруджева на церемонии в Оруджевым] /Г.Оруджев; интервью взяла Э.Ахундова городе Махачкале Дагестанской Республики, посвя- //Литературная газета.- 1993.- 3 ноября.; Бакинский рабо- щенной 200-летию шейха Шамиля [Текст] /Г.Оруджев чий.- 1993.- 3 сентября; 16 ноября. //Героический сын Кавказа.- Баку: Гейтурк, 1998.- С.78-80. 1264. «Там, в горах Зангезура» [Текст] /Г.Оруджев; бе- седу вела Э.Ахундова //Бакинский рабочий.- 1993.- 16 ноября. 1999 1265. «У Кавказских народов общая судьба» [Текст] 1272. «Вестерн по Кавказски» [Текст] [в Дагестане /Г.Оруджев; беседу вел А.Усейнов //Бакинский рабочий.- совершено нападение на азербайджанских полицейских] 1993.- 19 февраля. /Г.Оруджев; интервью взяла Э.Ахундова //Общая газета.- 1999.- 4 августа. 1995 1273. «Главное достижение столетия независи- 1266. «У каждого человека Родина, как и мать – мость» [Текст] /Г.Оруджев; интервью взяла Т.Нуриева одна» [Текст] /Г.Оруджев; интервью взяла Э.Абдуллаева //Бакинский рабочий.- 1999.- 31 декабря. //Зеркало.-1995.- 15 апреля. 1274. «Кавказ - в ожидании мира» [Текст] /Г.Оруд- жев; интервью взял И.Шукуров //Бакинский рабочий.- 1996 1999.- 24 июня. 1267. «Поэт - призвание, государственный советник 1275. «Национальная политика - сфера тонкая» - должность» [Текст] /Г.Оруджев; интервью взял Ф.Алес- [Текст]: «Круглый стол» в редакции газеты «Бакинский кероглы //Панорама.- 1996.- 14 июня. рабочий»: [беседа с Государственным советником Азер- 253 254 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

байджанской Республики по вопросам национальной концепцию государства [Текст] /Г.Оруджев; собеседник политики Гидаятом Оруджевым] /Г.Оруджев; интервью М.Ширванлы //Зеркало.- 2001.- 15 июня. взяла Т.Нуриева //Бакинский рабочий.- 1999.- 30 ноября. 1276. «Оджалан говорит об Азербайджане, но забы- 2003 вает почему-то Армению и Россию» [Текст]: Государ- 1284. «Агрессивным может быть вождь, народ - ственный советник Азербайджанской Республики по воп- никогда» [Текст]: [на вопросы «ОГ» отвечает поэт и пуб- росам национальной политики Гидаят Оруджев категори- лицист, Государственный советник Азербайджанской Рес- чески опровергает высказывания лидера ПКК /Г.Оруджев; публики по вопросам национальной политики Гидаят интервью взял Дж.Сабироглу //Зеркало.- 1999.- 10 июня. Оруджев] /Г.Оруджев; беседовала Э.Ахундова //Эльмиры 1277. «Повторение ситуации на Северном Кавказе и Ахундова. «Это мы».- Баку, 2003.- С.347-358. в Центральной Азии нам не грозит» [Текст] /Г.Оруджев; интервью взял С.Рашид //Зеркало.- 1999.- 18 августа. 2004 1278. «Прозрачные границы дружбы» [Текст] /Г.Оруд- 1285. «Убежден, в Азербайджане не бедут принято жев; интервью взял И.Шукуров //Неделя.- 1999.-14 мая. ни одного закона, ушемляющего права национальных 1279. «Я верю в будущее Азербайджана!» [Текст] меньшинств» [Текст]: Накануне 2-го съезда Русской /Г.Оруджев; интервью взяла Е.Мирзамамедова //Агида.- общины Азербайджана состоялась беседа с Государствен- 1999.- 20 января. ным советником по националной политике Азербайджана Гидаятом Оруджевым /Г.Оруджев; корреспондент В.Тата- 2000 ренко //Вестник.- 2004.- октябрь. 1280. «...Возвращение к собственным истокам» [Текст] /Г.Оруджев; интервью взял И.Шукюров //Наш 2006 век.- 2000.- 23 июня. 1286. «Азербайджан по праву называет этнографи- 1281. «Главное достижение столетия - независи- ческой сокровищницей Кавказа» [Текст] /Г.Оруджев; мость» [Текст] /Г.Оруджев; беседу вела Т.Нуриева интервью взяла Э.Абаскулиева //Известия.- 2006.- 27 апреля. //Бакинский рабочий.- 2000. 1287. «Радикалы используют религию в политичес- 1282. «Грузия-Азербайджан: создана уникальная ба- ких целях» [Текст] /Г.Оруджев //Зеркало.- 2006.- 29 за отношений, братства, партнерства и стратегическо- августа. го сотрудничества» [Текст] /Г.Оруджев; беседу вела И.Курбанова //Бакинский рабочий.- 2000.- март. 2008 1288. «Толерантность – национальное богатство 2001 Азербайджана» [Текст] /интервью председателя Госкоми- 1283. «Религиозная ситуация в стране находится тета по работе с религиозными образованиями Гидаята под полным контролем» - уверяет Гидаят Оруджев и Оруджева /Г.Оруджев; интервью взяла Э.Абаскулиева обещает в ближайшем будущем представить религиозную //Известия.- 2008.- 27 марта. 255 256 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò 2011 Составитель и ответственный за 1289. «Только при общем действии всех мусульман- выпуск книг – Гидаят Оруджев ских стран можно противостоять глобальному экстре- мизму» [Текст]: интервью /Г.Оруджев //Бакинский рабо- 1986 чий.- 2011.- 25 ноября. 1290. Самед Вургун [Текст]: [лирика] /сост. Гидаят; ред. М.Векилов; художник А.Гусейнов.- Баку: Гянджлик, 1986.- 224 с.

1992 1291. Беженцы [Текст] /сост. Гидаят.- Баку: Гянджлик, 1992.- 448 с.

1996 1292. Тюрки и армяне: руководство по армянскому вопросу [Текст] /ответственный за выпуск Г.Оруджев.- Баку: Азернешр, 1996.- 160 с.

1998 1293. Великий сын Азербайджана и Дагестана [Текст] /ответственный за выпуск Г.Оруджев.- Баку: Гейтюрк, 1998.- 294 с. 1294. Героический сын Кавказа [Текст] /ответствен- ный за выпуск Г.Оруджев.- Баку: Гейтюрк, 1998.- 89 с.

2001 1295. Алексий II: «Ваша страна может служить примером для других государств» [Текст] /ответственный за выпуск Г.Оруджев.- Баку: Шарг-Гарб, 2001.- 48 с.

2007 1296. Гейдар Алиев и религиозная политика в Азер- байджане: реальности и перспективы [Текст] /ред. Г.Оруджев.- Баку: Абилов, Зейналов и сыновья, 2007.- 400 с.

257 258 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

2008 1297. Сулейман, А. Азербайджанский мир Москвы [Текст] /главный консультант Г.Оруджев.- М., 2008.- 684 с. О НЕМ

В книгах и периодической печати

1978 1298. Указ Президиума Верховного Совета Азербай- джанской ССР о награждении Почетной Грамотой Президиума Верховного Совета Азербайджанской ССР директора Ереванского Государственного Азербайд- жанского драматического театра имени Дж.Джаббарлы Гидаята Оруджева [Текст] //Бакинский рабочий.- 1978.- 26 ноября. 1299. Указ Президиума Верховного Совета Армян- ской ССР о присвоении Почетного звания заслужен- ного деятеля культуры Армянской ССР директора Ереванского Государственного Азербайджанского дра- матического театра имени Дж.Джаббарлы Гидаята Оруджева [Текст] //Коммунист.- 1978.- 29 июня. ______

1300. Байрамов, М. «Полувековая жизнь театра» [Текст]: [о спектакле Гидаята «Пока живет любовь»] /М.Байрамов //Коммунист.- 1978.- 29 июня. 1301. Надирова, В. «Актеры и роли» [Текст]: [о спек- такле Гидаята Оруджева «Пока живет любовь»] /В.Нади- рова //Баку.- 1978.- 27 ноября. 1302. «Радостная встреча» [Текст]: [к гастролям Ере- ванского Государственного Азербайджанского драмати- ческого театра им. Дж.Джаббарлы в Баку] //Вышка.- 1978.- 17 ноября.

259 260 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

1303. «Успешные гастроли». О выступлении дирек- 1999 тора Ереванского Государственного Азербайджанского 1311. Книга о братстве двух народов [Текст]: [о книге драматического театра имени Дж.Джаббарлы Гидаята Гидаята «Без тебя» на грузинском языке] //Бакинский Оруджева [Текст] //Бакинский рабочий.- 1978.- 28 ноября. рабочий.- 1999.- 26 августа.

1988 2000 1304. «Авторы этого номера» [Текст]: [о приозведе- 1312. Салимова, Д. «Люди мира сего» [Текст] /Д.Сали- ниях Гидаята вышедших в Баку и Ереване на азербайджан- мова //Бакинский рабочий.- 2000.- 16 май. 1313. Умудлу, И. Куда смотрят люди этого мира? ском языке] //Литературный Азербайджан.- 1988.- №3.- [Текст]: [с премьеры спектакля по комедии Госсоветника С.128. Гидаята Оруджева] /И.Умудлу //Зеркало.- 2000.- 17 мая. 1305. Короткая информация о жизни и творчестве Гидаята [Текст] //Страна Огней: литературный альманах.- 2003 Баку: Язычи, 1988.- вып.1.- 244 с. 1314. Клинопись слов [Текст]: [о творчестве Гидаята] 1306. Петров, М. «Хроника культурной жизни» [Текст]: //О Хазар! Это таинство слово: антология современной [об участии поэта Гидаята Дни поэзии Низами] /М.Петров азербайджанской лирики.- Hannover-Киев, 2003.- С.5-15 //Литературный Азербайджан.- 1988.- №1.- С.127. (9-10,12-14).

1990 2012 1307. Касумова, С. «Хорошо ли то, что хорошо конча- 1315. О назначении И.Д.Оруджева Чрезвычайным и ется?» [Текст]: [о кандидате в депутаты Г.Оруджеве] Полномочным послом Азербайджанской Республики в //Вышка.- 1990.- 16 октября. Кыргызской Республике. Распоряжение Президента 1308. «Наши авторы» [Текст]: [о произведениях Азербайджанской Республики: Баку, 27 декабря 2012 Гидаята, вышедших в Баку и Ереване на азербайджанском года [Текст] //Бакинский рабочий.- 2012.- 28 декабря.- языке] //Литературный Азербайджан.- 1990.- №10 - С.128. С.3. 1316. О присвоении И.Х.Оруджеву дипломатическо- 1991 го ранга чрезвычайного и Полномочного Посла: Распо- 1309. «Наши авторы» [Текст]: [о произведениях Гида- ряжение Президента Азербайджанской Республики, Баку 27 декабря 2012 [Текст] //Бакинский рабочий.- ята, вышедших на азербайджанском языке] //Литератур- 2012.- 28 декабря.- С.3. ный Азербайджан.- 1991.- №6.- С.128. 1317. Об освобождении И.Х.Оруджева от должности председателя Государственного комитета Азербай- 1992 джанской Республики по работе с религиозными обра- 1310. «Наши авторы» [Текст]: [о произведениях зованиями: Распоряжение Президента Азербайджан- Гидаята, вышедших на азербайджанском языке] //Литера- cкой Республики от 31 мая 2012 [Текст] //Бакинский турный Азербайджан.- 1992- №2.- С.143. рабочий.- 2012.- 1 июня.- С.3. 261 262 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò Деятельность в должности Государственного 1323. «Навечно в памяти народа» [Текст]: Теплые, советника Aзербайджанской республики по братские встречи на земле Дагестана, присутствовал и вопросам национальной политики Государственный советник Азербайджанской Республики по вопросам национальной политики Гидаят Оруджев 1995 //Бакинский рабочий.- 1998.- 5 мая. 1318. Поздравление Г.Оруджева жителей Северной 1324. «Поздравление народу Грузии» [Текст] //Муза.- Осетии с юбилеем [Текст] //По воле разума и сердца.- 1998.- №6 (26). Осетия: Владикавказ, 1995.- С.98. 1325. «Президент Азербайджана Гейдар Алиев принял делегацию Грузии» [Текст]: [на приеме присус- 1996 твовал Государственный советник Азербайджанской Рес- 1319. «Величие Гения» [Текст]: [об участии Государ- публики по национальной политике Г.Оруджев] //Бакин- ственного советника Азербайджанской Республики по ский рабочий.- 1998.- 24 сентября. вопросам национальной политики Гидаята Оруджева на 1326. «Президент Азербайджана Гейдар Алиев при- праздниках, посвященных 500-летию Физули в Дагестане] нял делегацию Дагестана» [Текст]: [на приеме присутс- //Дербентские известия.- 1996.- 23 июля. твовал Государственный советник Азербайджанской Рес- 1320. «Поэт всего человечества» [Текст]: [об участии публики по национальной политике Г.Оруджев] //Бакин- Государственного советника Азербайджанской Республи- ский рабочий.- 1998.- 16 мая. ки по вопросам национальной политики Гидаята Оруджева на праздниках, посвященных 500-летию Физули в Дагес- 1999 тане] //Дагестанская правда.- 1996.- 16 июля. 1327. Организации «Садвал» нанесен серьезный удар. Из-за финансовых махинаций ее лидеры потеря- 1997 ли авторитет. Между ними возникли разногласия» 1321. «...Бои на этом фронте не утихают», или снов- [Текст] //Зеркало.- 1999.- 11 июня. ные направления: цели и методы Азербайджанской 1328. «Ответственность за слова о личности» пропаганды [Текст] [о Государственном советнике по на- [Текст]: [о примере Г.Алиева] //Возрождение: XXI век.- циональной политике Г.Оруджеве] //Аракс.-1997.-11 июля. 1999.- №11.- С.12-22. 1329. «Поддерживают ли в Азербайджане ПКК?» 1998 [Текст] //Неделя.- 1999.- 11 июня. 1322. Встреча на тему «Азербайджано-Дагестанская 1330. «Простили ли вы армян, и возможна ли дружба» в Бакинском Государственном Университете армяно-азербайджанская дружба в ближайшем буду- [Текст]: [на встрече присутствовал Государственный щем?» [Текст] //Акция.- 1999.- 1 января. советник по национальной политике Г.Оруджев] //Бакин- 1331. «Садвал» прибегает к насилию [Текст] //Наш ский рабочий.- 1998.- 16 мая. век, 1999.- 20 июля.

263 264 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

1332. «У нас нет пасынков» [Текст]: Ответ Государ- политики Гидаята Оруджева //Бакинский рабочий.- 2000.- ственного советника Азербайджанской Республики по 26 февраля. вопросам национальной политики Гидаята Оруджева на 1341. Чтобы граница не стала Берлинской стеной материал, опубликованный в газете «Содружество НГ» [Текст] //Новое дело.- 2000.- 18 февраля. №1, 1999 г, в статье гр. Максакова». (приложение «НГ») //Независимая газета.- 1999.- 4 апреля. 2001 1333. «Четвертая точка зрения» [Текст] //Неделя.- 1342. Ализаде, Ф. «Когда восторжествует правда о 1999.- 28 мая. геноциде азербайджанцев» [Текст]: В Президентском Ап- 1334. «Чтобы помнили» [Текст]: [об участии Госу- парате прошла пресс-конференция госсоветника по нацио- дарственного советника Азербайджанской Республики по нальным вопросам Гидаята Оруджева, посвященная отме- вопросам национальной политики Гидаята Оруджева в чаемому с 1998 года 31 марта дню геноцида азербайджан- экспозиции «Геноцид против тюрок и массовые войны»] цев /Ф.Ализаде //Зеркало.- 2001.- 30 марта. //Бакинский рабочий.- 1999 .- 28 апреля. 1343. «Мир должен знать о кровавых преступлениях армян, совершенных против азербайджанского наро- 2000 да» [Текст]: Пресс-конференция государственного совет- 1335. «В Азербайджане Ислам играет ведущую ника по вопросам национальной политики Гидаята Оруд- роль» [Текст] //Полюс: журнал общественной мысли.- жева //Бакинский рабочий.- 2001.- 30 марта. 2000.- март.- №1. 1344. «Они сначала агитируют, затем контактиру- 1336. Гарабалов, Э. «Христианских миссионеров под- ют, а потом захватывают» [Текст]: В Шамахе обсуждали держивают официальные круги Запада» - утверждает Гос- религиозную ситуацию [Гидаят Оруджев и Аллахшукюр советник по национальным вопросам Гидаят Оруджев Пашазаде совершают поездки по регионам страны, прово- [Текст] /Э.Гарабалов //Зеркало.- 2000.- 17 марта. дя региональные совещания, посвященные проблеме сек- 1337. Гурбанова. Создана уникальная база отношений тантства в Азербайджане] //Зеркало.- 2001.- 20 июня. [Текст] /Гурбанова //Бакинский рабочий.- 2000.- 15 марта. 1345. «Переселение курдов в Карабах» [Текст]: По 1338. Керимов, Д. Дербент-Хачмаз – побратимство словам госсоветника Гидаята Оруджева, «армяне пытают- [Текст] /Д.Керимов //Дербентская правда, 2000.- 21 апреля. ся, но не могут…» [Пресс-конференция Государственного 1339. Нурани. «Аяз Муталибов несет непосредствен- советника по вопросам национальной политики Гидаята ную ответственность за Ходжалинскую трагедию» [Текст]: Оруджева] //Эхо.- 2001.- 17 марта. Такова главная мысль пресс-конференции в аппарате Пре- зидента Азербайджана /Нурани //Зеркало.- 2000.- 25 2002 февраля. 1346. Алиев, Н. «Рушатся стереотипы, решаются 1340. «Трагедия века» [Текст]: Пресс-конференция го- проблемы» [Текст]: Госсоветник Гидаят Оруджев считает сударственного советника по вопросам национальной неприемлемым проведение форума азербайджанцев СНГ /Н.Алиев //Известия.- 2002.- 15 февраля. 265 266 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

1347. Гарабалов, Э. «Нацменьшинства в Азербайджа- Государственного советника по вопросам национальной не чувствуют себя свободно» [Текст]: Этнополитическую политики Гидаята Оруджева] /Е.Кришталев //Азербайд- ситуацию в Азербайджане и вопросы соблюдения прав жанские известия.- 2004.- 31 марта. азербайджанцев за рубежом комментирует Госсоветник по 1354. Мамедов, М. «В Баку будет установлен памят- национальной политике Гидаят Оруджев /Э.Гарабалов ник жертвам армянского геноцида» [Текст]: Работа в этом //Зеркало.- 2002.- 26 января. направлении идет, сообщил советник президента Гидаят 1348. Идеи  съезде азербайджанцев мира воплоща- Оруджев [пресс-конференция Государственного советника ются в жизнь организацией «Бирлик» [Текст] Государ- по вопросам национальной политики Гидаята Оруджева] ственный советник Азербайджанской Республики Гидаят /М.Мамедов //Зеркало.- 2004.- 31 марта. Оруджев высоко ценит работу регионального отделения «БАК» Воронежской области и организации «Единение - 2006 Бирлик» //Бирлик.- 2002.- апрель.- №1- С.4. 1355. «Азербайджан по праву называют этнографи- ческой сокровищницей Кавказа» [Текст] //Известия.- 2003 2006.- 27 апреля. 1349. Национальные меньшинства Азербайджана 1356. «Многонациональность - наше достояние» сегодня [Текст] //Центральная Азия и Кавказ.- 2003.- [Текст] //Наш век.- 2006.- 9-15 июня. 4(28).- 160-166. 1357. Мы гордимся нашими украинцами [Текст] 1350. «Представители национальных меньшинств //Вестник.- 2006.- 3 мая. являются полноправными гражданами Азербайджана» [Текст]: Государственный советник по вопросам нацио- 2007 нальной политики Гидаят Оруджев побывал в Габалинс- 1358. Гордость страны огней и края гор [Текст] ком, Огузском, Гахском, Закатальском и Балакенском //Зеркало.- 2007.- 20-27 января, 3 февраля. районах //Бакинский рабочий.- 2003.-16 июля. 1351. Соотечественники объединяются [Текст] //Из- 2011 вестия.- 2002.- 8 февраля. 1359. Алекперова, Дж. «Государство хочет взять под контроль мечети и мусульманские общины в Грузии»: Об 2004 этом заявил председатель Благотворительного общества 1352. Гасымов, Х. «День Геноцида Азербайджанцев. В «Борчалы в ходе вчерашней пресс конференции» [Текст] стране вспоминают трагические события 1918 года» /Дж.Алекперова //Эхо.- 2011.- 19 мая.- С.3. [Текст] [пресс-конференция Государственного советника 1360. Алиева, В. В Баку состоялось открытие здание по вопросам национальной политики Гидаята Оруджева] новой синагоги: На церемонии открытия приняли участие /Х.Гасымова //Эхо.- 2004.- 31 марта. и представители посольств ряда стран [Текст] /В.Алиева 1353. Кришталев, Е. «Мир должен знать правду о //Эхо.- 2011.- 6 апреля.- С.1. Геноциде Азербайджанцев» [Текст]: [пресс-конференция 267 268 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

1361. Ахмедова, Н. Пример для всего мира: Спец- 1370. Председатель Госкомитета Азербайджанской представлением Госдепартамента США: Сегодня Азербай- Республики по работе с религиозными образованиями джан является примером для всего мира в области терпи- Гидаят Оруджев: «Только при общем действии всех мости и толерантности [Текст] /Н.Ахмедова //Бакинский мусульманских сторон можно противостоять глобаль- рабочий.- 2011.- 16 марта.- С.1. ному экстремизму» [Текст] //Бакинский рабочий.- 2011.- 1362. В рамках Всемирного форума по межкультур- 25 ноября.- С.4. ному диалогу состоялся второй параллельный семинар на тему «Диалог между и внутри мировых религий» 2012 [Текст]: В Баку начал работу Всемирный форум по меж- 1371. Издана международная коллективная моног- культурному диалогу //Бакинский рабочий.- 2011.- 9 апре- рафия Юнеско «Мировые религии в контексте совре- ля.- С.3. менной культуры: Новые перспективы диалога и взаи- 1363. Вне политики: Гидаят Оруджев: У нас Ислам мопонимания» [Текст] //Бакинский рабочий.- 2012.- 17 никогда не выходил за стены мечетей [Текст] //Каспий.- марта.- С.5. 2011.- 20 ноября.- С.3. 1364. Идаят Оруджев: «Создание Управления му- сульман Грузии вызывает беспокойство» [Текст] //Бакинский рабочий.- 2011.- 19 мая.- С.3. 1365. Гидаят. Манифест дипломата [Текст] //Эхо.- 2011.- 3 мая.- С.3. 1366. Министр по делам религии: «Буду с гордостью рассказывать об увиденном в Азербайджане развитии» [Текст] //Бакинский рабочий.- 2011.- 15 октября.- С.2. 1367. Мустафаев, Р. Кисринализм не пройдет: Идаят Оруджев: В Азербайджане никогда не будет допущена помпенизация религии [Текст] /Р.Мустафаев //Каспий.- 2011.- 26 января.- С. 2. 1368. Ниязоглу, Р. Многовекторная деятельность: В Госкомитете по работе с религиозными организациями Азербайджана состоялось мероприятие [Текст] /Р.Ниязог- лу //Каспий.-2011.- 22 июня.- С.2. 1369. Оруджев, Р. Кому выгоден раскол?: Представи- тель небилемной НПО о тревоге за целостность ислама в Грузии и на Кавказе [Текст] /Р.Оруджев //Зеркало.- 2011.- 20 мая.- С.2. 269 270 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò Деятельность в качестве председателя 2009 Государственного Комитета по работе 1379. «Превентивные удары по верующим, или по- с религиозными организациями пытки упредить политизацию Ислама в «Религиозные общины получили регистрацию» [Текст]: [Глава Госко- Азербайджанской Республики митета по работе с религиозными образованиями предуп- редил шиитов воздержаться от физических самоистязаний] 2006 //Эхо.- 2009.-18 декабря. 1372. Мамедзаде, Г. «Мы гордимся нашими украинца- 1380. «Строить незаконные мечети - харам» [Текст] ми» [Текст]: Украинскую общину Азербайджана с выхо- //Зеркало.- 2009.- 25 июля. дом печатного органа - газеты «Вестник» поздравил совет- ник президента Азербайджана по национальным вопросам 2010 Гидаят Оруджев /Г.Мамедзаде //Вıсник-2006.- Травень.- 1381. «Традиции, которыми можно гордиться» №03(003) (qəzet ukrayna dilindədir). [Текст] //Азербайджанские известия.- 2010.- 27 мая.

2007 1373. «В тисках религиозного радикализма» [Текст]: Гидаят Оруджев озобочен «серьезными вопросами» //Каспий.- 2007.- 4 августа. 1374. «Ваххабиты не угрожают Азербайджану» [Текст] //Эхо.- 2007.- 22 февраля. 1375. Мамедов, М. «В Азербайджане нет проблем с религиозной терпимостью» [Текст] /М.Маммедов //Зеркало.- 2007.- 22 февраль. 1376. Расулов, Р. «Стабильность и уважение» [Текст]: [Радикальным исламистам власть не светит] /Р.Расулов //Каспий.- 2007.- 30 июня. 1377. Толерантность - национальное богатство азер- байджанского народа» [Текст] //Азербайджанские Извес- тия.- 2007.- 13 апреля. 1378. Тофикоглу, Р. «Полная стабильность в религи- озной сфере»: Таковы, по мнению Гидаята Оруджева, ны- нешние реалии Азербайджана [Текст] /Р.Тофикоглу //Эхо.- 2007.- 30 июня. 271 272 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

anthologie des ecritures theatrales du Caucase.- [s.i]: L`espace d`un instant, 2008.-173-180 p. HİDAYƏTİN XARİCİ DİLLƏRDƏ NƏŞR OLUNMUŞ ƏSƏRLƏRİ Özbək dilində

Çuvaş dilində 1996 1387. Kubistan [Mətn]: [mer] /tartimat R.Musurmanov

//Turkiston, 23 oktyabrı, 1996. 2001

1382. Гидаят. Судьбою я раз испытан [Текст] /ред. 1997 М.Н.Юхма.- Шупашкар, 2001.- 72 с. 1388. Buninq oti ayrikrik lik mi [Mətn]: (Ozorbaytan talidan R.Musurman) //Uzbekiston adabieti va sançati, 28 Dağ yəhudilərinin dilində fevral, 1997. 1389. Qoxo kuz bulursan qoxida baxor [Mətn] //Uzbe- 2006 kiston adabeti va sançati, 28 fevral, 1997. 1383. Əз шаир Hидаjəт Оружов [Mətn]: [şeirləri] 1390. Murvat, ter sur, manzil uzok [Mətn] //Ozorbaytan //Anton Aqanurov. “Xeyirxahlıq naminə” (Ə хотур мисвоhоj talidan R.Musurman //Uzbekiston adabeti va sançati, 28 fevral, тy).- Bakı, 2006.- S.129-171. 1997. 1391. Umr, kanday utar, kun kandat keçar? [Mətn] Ərəb dilində /Ozorbaytan talidan R.Musurman //Uzbekostan adabeti va sançati. - 28 fevral, 1997. 2008 1392. Xar toleçninq bir iyli bor [Mətn]: /Ozorbaytan 1384. Orucov, H. Heydər Əliyev və Azərbaycanda milli talidan R.Musurman. //Uzbekiston adabeti va sançati. - 28 siyasət [Mətn] /Hidayət Orucov.- Ər-Riyad, 2008.- 282 s. fevral, 1997.

2010 2011 1385. Orucov, H. Heydər Əliyev və Azərbaycanda milli 1393. Hidayət. Dağlar nəğməsi [Mətn] /Hidayət.- siyasət [Mətn] /Hidayət Orucov.- Səudiyyə Ərəbistanı Krallığı, Daşkənd: Mənəviyyat, 2011.- 144 s. 2010.- 290 s. Gürcü dilində Fransız dilində 1995 2008 1394. İntizar [Mətn]: [şeirlər] /red. L.Şervaşidze; rəssam 1386. Oroudjev, H. Les gens de ce monde [Text] /Oroud- D.Berdzenişvili; tərcümə edən İ.Məmmədli.- Tbilisi: Merani, jev Hıdayat Khoudouch oglou //La montagne des langues 1995.- 56 s. 273 274 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

Kitabın içindəkilər: Eteri; Gürcüstan dağlarında; Bakuri- caqmı o şeiri yazam /tərcümə edəni İmir Məmmədli; Cığır /tər- yanidə; Dincərlikdən qayıdarkən; İncəsənət, yaxud 2x2=6; cümə edəni İmir Məmmədli; Sevgi məktubları gəlir adıma Yetimlik; Var-dövlət; O şeir; İki cığır; Sevgi məktubları; Nələr /tərcümə edəni İmir Məmmədli; Poeziya, mənim sənə imtaha- baş vermir bu dünyada; Həsrət; Məhəbbət; Zaman və xatirələr nım var /tərcümə edəni Emzar Kvitaşvili; “Belə işlər olur, kitabı; Gecə faytonu; Qayıdacaqsan; Şahmat taxtası önündə: dünyada, belə...” /tərcümə edəni İmir Məmmədli; Hicran /tər- Nizaminin məqbərəsi önündə; Mən gəlməyəcəyəm; Yağmur- cümə edəni İmir Məmmədli; Məhəbbətim /tərcümə edəni İmir luq; Qoca; Qiymət; Yol; Ötən günlər; İntizar; Ana; Ev; Sübh o Məmmədli; “Düşüb yaddaşımın cığırlarına...” /tərcümə edəni: başdan; Qəribəlik; Ad günüm; İnsan və əhvalı; Atam; ...Eh, siz İmir Məmmədli; Bağışla məni /tərcümə edəni Leyla Eradze; bilmirsiniz; Cəsarət; ...Bax, belə gedir mənim həyatım; Ürək; “Son illərin işıqlısı...” /tərcümə edəni İmir Məmmədli; “Gedir- Mənə ümid ver; ...Deyirsən, keçən günlərdən çox yazıram; sən, nə xahiş, nə minnət gərək...” /tərcümə edəni İmir Məm- Əhvalat; İnadkarlıq, təkəbbür və məhəbbət; Sən və o; Tənha- mədli; “Geriyə qayıtmaq istəyirəm mən...” /tərcümə edəni İmir lıq; ...Nə edim, bəxtim beləymiş mənim; Sən qayıtsan; Anama Məmmədli; Şahmat taxtası önündə /tərcümə edəni İmir Məm- məktub; ...Məni çox yorğun görsən; Yaxşı ki, gəldin; Dağları mədli; Nizaminin məqbərəsi önündə /tərcümə edəni İmir sənsiz dolanmalıydım; Kaş sevməyəydik bir-birimizi; Xatır- Məmmədli; Gəlməyəcəyəm /tərcümə edəni İmir Məmmədli; lamaq. Sən, mən, o /tərcümə edəni Leyla Eradze); Zirvə cığırı tərcümə edəni Emzar Kvitaşvili; “Niyə belə yağış tökdü qış günü” 1999 /tərcümə edəni İmir Məmmədli; Qoca /tərcümə edəni İmir 1395. Sənsiz [Mətn]: [şeirlər, poemalar] /red. L.Eradze.- Məmmədli; Qiymət /tərcümə edəni İmir Məmmədli; “Bu yol Tbilisi: Merani, 1999.- 66 s. hayana gedir” /tərcümə edəni İmir Məmmədli; “Məhəbbətdən Kitabın içindəkilər: Şeirlər: Azərbaycan şeiri /tərcümə de, nə qədər yazılıb...” /tərcümə edəni İmir Məmmədli; “Tar- edəni Emzar Kvitaşvili; Gürcü qızı Eteri /tərcümə edəni İmir zən fikrə dalıbdır” /tərcümə edəni Mziya Xetağuri; “Nə yaman Məmmədli; Gürcüstan dağlarında /tərcümə edəni İmir gecikdi bu ilin yazı” /tərcümə edəni İmir Məmmədli; Ana Məmmədli; Məmməd Araza məktub /tərcümə edəni Leyla /tərcümə edəni İmir Məmmədli; Məhəbbət /tərcümə edəni Eradze; Qayıdacağam /tərcümə edəni Cansuğ Çarkviyani; Altı İmir Məmmədli; “Divarlar dünyadan ayırır məni” /tərcümə ay qələmi almadım ələ /tərcümə edəni Mziya Xetağuri; Araz edəni İmir Məmmədli; Alatoranda /tərcümə edəni İmir Məm- qatarı /tərcümə edəni Rati Mikeladze; Bizim bu günlərin... mədli; Qəribəlik /tərcümə edəni İmir Məmmədli; Mənim do- /tərcümə edəni Leyla Eradze; Bakurianidə /tərcümə edəni İmir ğulduğum il /tərcümə edəni İmir Məmmədli; Sənsizliyin həyə- Məmmədli; Dincərlikdən qayıdarkən /tərcümə edəni İmir canı /tərcümə edəni Leyla Eradze; “Kim isə hardasa içini Məmmədli; 2x2=6 /tərcümə edəni İmir Məmmədli; “Sənsiz bu yeyir” /tərcümə edəni İmir Məmmədli; Ata /tərcümə edəni dünyaya ayaq açmışam” /tərcümə edəni İmir Məmmədli; Qara İmir Məmmədli; Boş ürək, ac gödən, rəzil kəslərə... /tərcümə pencək /tərcümə edəni Cansuğ Çarkviyani; Sənin nəyin vardır edəni İmir Məmmədli; Cəsarət /tərcümə edəni İmir Məmmədli; qələmdən özgə /tərcümə edəni İmir Məmmədli; Ömrüm çata- “Ömür necə ötür, gün necə keçir” /tərcümə edəni İmir Məm- 275 276 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò mədli; Ürək /tərcümə edəni İmir Məmmədli; Ümid ver mənə İngilis dilində /tərcümə edəni İmir Məmmədli; Ötən gündən çox yazıram, eləmi? /tərcümə edəni İmir Məmmədli; “Sağlığında gəlmə- 1997 din...” /tərcümə edəni Leyla Eradze; Əhvalat /tərcümə edəni 1398. Orudjov, H. The truth in the national question can İmir Məmmədli; İnad, qürur, məhəbbət /tərcümə edəni İmir become thin, but not break National and ethnical contradic- Məmmədli; Sən və o /tərcümə edəni Leyla Eradze; Tənhalıq tions in Azerbaijan is the heritage of Russian Empire [Tekst] /tərcümə edəni İmir Məmmədli; “Neyləyim, taleyin hökmü //«Azernews», 1997, №23, December 3-9. Оруджов, Г. Правда в национальном в вопросе может imiş bu...” /tərcümə edəni İmir Məmmədli; “Qayıtmaq istəsən стать неубедительной, но не может быть подорвана. На- bir axşam çağı” /tərcümə edəni İmir Məmmədli; Anama циональные и этические противоречия в Азербайджане – məktub /tərcümə edəni İmir Məmmədli; “Qayğılı görünsəm, наследие русской империи [Текст] /X.Оруджов //«Азер- əzizim nə küs” /tərcümə edəni İmir Məmmədli; Yaxşı ki, sən ньюс».- 1997.- №23, декабрь 3-9. (на английском языке) gəldin /tərcümə edəni İmir Məmmədli; Necə yaşadın /tərcümə 1399. Orudjov, H. National Consciousness: “Proposals of edəni Leyla Eradze; Gərək bu dağları sənsiz gəzəydim International Scientific Collequium”, April 21-24, 1999 /tərcümə edəni İmir Məmmədli; “Gərək sevməyəydik bir- [Tekst] /H.Orudjov //Baku, Azerbaijan Academy of Science. birimizi...” /tərcümə edəni İmir Məmmədli; Məni bağışla Оруджов, Г. Национальное сознание: «Предложение /tərcümə edəni İmir Məmmədli; Odessa zarafatı /tərcümə edəni международного научного коллоквиума» Баку, Азерб. АН, Maqvala Qonaşvili; “Mənim istədiyim nə idi axı” /tərcümə 1999-21 апреля edəni Maqvala Qonaşvili; “Dedilər: varlıdır?” /tərcümə edəni Vaxtanq Qlonti; “Nə yaman gecikdi bu ilin yazı...” /tərcümə 2010 edəni Vaxtanq Qlonti. Poemalar: Vəfaya məktublar /tərcümə 1400. Hidayat. Lines from the Realm of Mir Jalal = Les edəni Otar Çelidze; Ata qəbri /tərcümə edəni Otar Çelidze; pages de l`unuvers de Mir Djalal [Text] /Hidayat.- Bakı, “Apostroff” Print House, 2010.- 45 p. Əbədiyyət monoloqu /tərcümə edəni Leyla Eradze.

2000 Polyak dilində 1396. Письмо Джансугу Чарквиани [Текст] //Много- национальная Грузия.- 2000.- 9 декабрь. 1989 1401. Kluik Adam, W. Miedzy pravda a nienawisicia [Tekst] //«Realcje», №45, 23-25 listoрad, 1989.- S.6. 2001 Кулик Адам В. Медная правда и ненависть 1397. Письмо Джансугу Чарквиани [Текст] //Мно- //«Реласье».- №45, 23-25 ноября, 1989.-С.6. гонациональная Грузия.- 2001.- 1 январь. 1402. Kulik Adam, W. Miedzу рravda a nienawisicia [Tekst] //«Relacje».- №46, 30 listopad - 6 grudzien, 1989.-S.6.

277 278 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

Кулик Адам В. Медная правда и ненависть monoloqu; Ömrüm çatacaqmı o şeiri yazam; Nizaminin meq- //«Реласье», №46, 30 ноября- 6 декабря, 1989.- С.6. beresi önünde; Gelen esrlerle yarışan insan; Semed Vurgunun qitesi; 2x2=6; Çepovani; Üç dayanacaq; Kifayetin monoloqu; Tebrize bomba atdılar; “Araz” qatarı; Torpaq; Dereler qo- Tat dilində vuşanda; Oxuyun qızlar; Zirve cığırı; “Şairem deme”; Seslen,

gitara, seslen; Möcüze; Yol gedirem; Ömürden ötüşen günleri 2002 sayma; Qesrler, şairler; Men bele yaşayıram; Poeziya, menim 1403. Hинəр, Ə. Cəр говрəj Низами, Əри сəбəh амбар sene imtahanım var; Qatardan mektub; Ümid ver mene; мунди [Text]: [şeirləri] //Simax Şeyda. “Məndən soruş”.- Şahmat taxtası önünde; Qara çaylaq daşıyam; Macal; Sevgi Xаjфа, 2002.- S.183-185. mektubları gelir adıma; Bir az gözleyin meni; Sabaha çox var;

Üreyim hardadır, özüm hardayam; Alatoranda; Yaxşı ki; Türk dilində Neğme haqqında neğme; En ağır itkidir dünyada; Göygöl qaldı

arxada; Avtoportret - 83; Uşaqlıq hardasan; Men bu qışın; 1987 Veten hesreti; Nene bir nağıl söyle; Petefi ile söhbet; Balaton- 1404. Arada bir. İsğaldaki topraklarda doğan sair [Mətn] dan mektub; Oxşarlıq; Demir dağı; Tanımadın?; Eviniz analı //Azerbaycanlı şair “Hidayet”: Sabaha çok var /İrfan Ünver. olsun; Anam qocalır; Veten; Ana gözleri; Anama mektub; Ata; Nasrattınoğlu Hidayet haqqında //24 saat.- 1987.- 28 avqust. Hesret; Atasızlar; Bele böyümüşem; Seherin on yaşı; Zefere;

“Qızımla ata-baba ocağında” defterinden; İmtahan heyat; Eles- 1997 ger dersi; Salam, dünya; Mene öyretdiniz, menden gizletdiniz; 1405. Arada bir [Metn] //“Ortadoğu”, 25 Apustos, 1997. - Taleyin gönderişi; Bir ömür kifayet deyil; Vefaya mektub- S.2. lardan.

2001 2005 1406. Oruçoğlu, H. Ata kabri [Metn] /hazırlayan S.Altay- 1407. Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet sekreteri sayın lı.- Ankara: Başbakanlık Basımevi, 2001.- 302 s. Hidayet Oruçovun konuşmaları [Mətn] //Yedinci türk devlet Kitabın içindekiler: Ön söz; Ata qebri; Bizim bu günlerin; ve toplulukları dostluk, kardeşlik ve işbirliği Kurultayı, 2-4 Doxsanıncı il; Bir qoşun əzrayıl; Aşkarlıq; Qelemini qanına iyul 1999, Pamukkale-Denizli.- Ankara, 2005.- S.37-39. batıran şair; Padşahlar, şairlər; Xelil Rıza; Uşaqlıq şekillerime; Heqiqet; Qoca tülüngü; Senin neyin vardır qelemden özge; 1408. Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet sekreteri sayın Diderginler; Memmed Araza mektub; Gerek kendimizden çıx- Hidayet Oruçovun Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet baş- mayaydım heç; Köçmüş dağ kendinin neğmesi; Soruşma ha- kanı sayın Haydar Aliyevin Kurultaya gönderdiği tebrik mesajını okumaları [Mətn] //Yedinci türk devlet ve toplu- ralıyam; Salam Qobustan; Doğmalıq; Zengezur; Ata yurdunda; lukları dostluk, kardeşlik ve işbirliği Kurultayı, 2-4 iyul 1999, Bu görüşde; Uşaqlıqla üz-üzə; Mehri bayatıları; Azərbaycan Pamukkale -Denizli.- Ankara, 2005.- 27-29. şeiri; Cesaret; Qiymet; Menden sonra; Qobustan; Ebediyyet

279 280 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

2006 1409. Azerbaycan Cumhuriyeti Heyet Başkanı sayın Hidayet Orucov᾽un konuşmaları [Mətn] /Hidayət //9. Devlet Toplulukları Dostluk, Kardeşlik ve İşbirligi Türk Kurultayı.- HİDAYƏTİN MAHNI Ankara, 2006.-S.39-42. BƏSTƏLƏNMİŞ ŞEİRLƏRİ

2010 Ad günüm 1410. Haydar Aliyev ve Azerbaycanda milli siyaset Ana gözləri [Mətn] /editör M.Saatci; azericeden çeviren A.Üregen.- İstan- Bu qatarın adı yoxmuş... bul: İmsak ofset, 2010.- 208 s. Didərginlər İçindekiler: İkiz kardeşime; Ön söz; Milli lider ihtiyacı; Ömür necə ötür...! Birleştirici faktör olarak lider; Haydar Aliyev ve Azerbaycanda Kaş ki, sevməyəydik bir-birimizi din politikası; Milli devletçiliğimizin mimarı; Lobi kuruculuğu Gözlə, gələcəyəm ve milli lider faktörü. Çeşmələr ömrünü... Hərdən xatırla məni Ukrayna dilində Bu məktubu verirəm bu çapara... Uşaqlıq, hardasan? 2003 Zəngəzurludur 1411. О Хазар! Это таинство слова [Текст]: антология Məhəbbət yoxsa və s. современной азербайджанской лирики /перевод, составле- ние и комментарии Дмитрий Дадашидзе; художник Марга- Eldar Mansurov, Xumar Qədimova, Kamil Misgərov, рита Керимова-Соколова.- Hannover-Kiev, 2003.- 391 c. Xanım İsmayılqızı və başqaları şeirlərə musiqi bəstələmişlər.

2007 1412. Бiля мавзолею Нiзамi [Текст] //Київська русь: лiтературно-критичный часопис.- №24, 2007.- С.241 (на украинском языке).

281 282 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

Ani düşüncə ..... 2, 17, 24 Araz qatarı ..... 9, 11, 17, 23, 25 Araz qırağında doğuldum ..... 9, 11, 12, 17, 23, 24 KÖMƏKÇİ GÖSTƏRİCİLƏR “Araz” qatarı ..... 119 Aşıq Ələsgər ..... 5 Əsərlərinin əlifba göstəricisi Aşkarlıq ..... 11, 13, 17, 23, 25, 146, 156 Ata ..... 1, 11, 17, 23, 24 A qardaş, de, bahar kimə gərəkdir ..... 1, 11 Ata evində ..... 7 Abbasqulu Tağıyev ..... 4 Ata qəbri ..... 1, 3, 6, 11, 17, 23, 24, 54 Acıqlı dinmərəm ömrümdə sənə ..... 2, 17, 24 Ata yurduma ..... 78 Ad günündə ..... 3 Ata yurdunda ..... 6, 11, 13, 17, 23, 24, 79 Adil Abdulla əl-Fəlahın “Heydər Əliyev və milli-mənəvi Atasızlar ..... 2, 6, 11, 17, 23, 24 dəyərlər” kitabının təqdimat mərasimində çıxış ..... 31 ATƏT-in “Məhsəti türklərinin məsələləri” mövzusunda keçiri- Ağacsansa - çinar ol ..... 3, 6, 11, 17, 23, 24 lən konfransında bəyanat ..... 31 Ağlınızı başınıza yığın ..... 14, 19, 27, 240 ATƏT-in antisemitizm üzrə konfransında çıxış ..... 31 “Ağrıdağ”ın rəhbərliyini qəbul elədim” ..... 449 Avrasiya İslam Şurasının VІІ zirvə toplantısında çıxış ..... 31 Axı mən nə deyim sənin adına? ..... 2, 17, 24 “Avropa Şurası qərargahındakı “dəyirmi masa”da çıxış ..... 31 Axırı aydınlıq olsun ..... 14, 28, 241 “Avropa Şurasında İlham Əliyevin yüksək professional Alagöz, bəstəboy bir sadə qızsan ..... 2, 17, 24 siyasətçi və diplomat kimi çox böyük nüfuzu var” ..... 483 Alatoranda ..... 2, 6, 11, 17, 23, 24 “Avropada görmək istədiklərimizi Azərbaycanda Aldərə axşamları ..... 2, 17, 24 görürük”..... 531 Alimlər kəndinin bağbanı ..... 212 Avtoportret – 82 ..... 9, 11, 17, 23, 24, 106 Almaniya dəftəri ..... 8 Avtoportret – 83 ..... 9, 11, 12, 13, 17, 23, 24 Alovlu çıxışlar düşdü araya ..... 11, 17, 23, 24, 132 Ay üstünə ay gəldi ..... 17, 23, 24 Altı ay qələmi almadım ələ ..... 3, 6, 11, 17, 23, 24 “Ayaz Mütəllibov şəhidlərin qanı üzərinə hakimiyyətə Altmış ildir ..... 6, 7, 75 gəldi”..... 450 Ana gözləri ..... 3, 5, 11, 17, 23, 24, 46, 50 Aygezorda bir gün ..... 211 Anam qocaldı ..... 47, 51 Ayrılanda yana-yana əl elədin hey ..... 9, 11, 17, 23, 24, 154 Anam qocalır ..... 2, 11, 12, 13, 17, 23, 24 Ayrılıq ..... 3, 17, 24 Anama məktub ..... 3, 6, 11, 12, 13, 17, 23, 24, 48, 52, 166 Azanla bağlı tövsiyədə məkrli niyyət axtarmaq ən Andına sadiq şair ..... 29, 311 azı insafsızlıqdır ..... 495 283 284 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

Azərbaycan – Türkiyə münasibətləri yüksələn xəttlə təşkil etdiyi dinlər və mədəniyyətlərarası anlaşma və sülh inkişaf edir və ölkələrimiz arasında qarşılıqlı etimad naminə əməkdaşlıqla bağlı yüksək səviyyəli getdikcə güclənir ..... 344 dialoqda çıxışı ..... 523 Azərbaycan bütün dünya azərbaycanlılarının Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin Sədri, Azərbaycan tarixi vətənidir ...415 Respublikasının Prezidentliyinə namizəd Heydər Əliyevin Azərbaycan Cümhuriyyəti Dövlət müşaviri sayın Hidayət ölkəmizdə yaşayan milli azlıqların nümayəndələri ilə Orucovun çıxışı ..... 515 görüşündə açılış sözü ..... 31 “Azərbaycan çeçen qaçqınlarını qəbul Azərbaycan Respublikası Milli Məsələlər üzrə Dövlət müşaviri etməyə hazırdır” ..... 416 Hidayət Orucovun konfransın açılışında çıxışı ..... 518 Azərbaycan dövləti ölkə ərazisində yaşayan bütün хalqların Azərbaycan Respublikasının Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət hüquqlarının etibarlı təminatçısıdır ..... 14 , 31 Komitəsinin sədri H.Orucovun çıxışı ..... 530 Azərbaycan dövləti öz unitar varlığını qoruyub Azərbaycan Respublikasının milli azlıqlarla və dini qurumlarla saxlamaq gücündədir ..... 417 iş üzrə Dövlət müşaviri Hidayət Orucovun çıxışı ..... 519 Azərbaycan haqqında həqiqəti söyləyin ..... 14, 31 Azərbaycan Respublikasının Milli siyasət məsələləri üzrə Azərbaycan İslam dünyasına böyük abidələr bəxş edib ..... 31 Dövlət müşaviri Hidayət Orucovun Ay işığı”nın 5 illiyi “Azərbaycan mentalitetinə heç bir xarici ölkənin xüsusiyyətini münasibətilə təbriki ..... 327 tətbiq etmək olmaz” ..... 484 Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət İdarəçilik Akademiyasında Azərbaycanda dövlət - din Komitəsinin sədri Hidayət Orucovun 16 noyabr- Beynəlxalq münasibətləri” mövzusunda keçirilən Tolerantlıq günü münasibətilə keçirilən “dəyirmi masa”da çıxış ..... 31 konfransda çıxışı ..... 520 Azərbaycan şeiri ..... 2, 6, 11, 13, 17, 23, 24 Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə Azərbaycan türklərinin hüquqları daha Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət Orucovun çox tapdanıb ..... 14, 31, 369 DQİDK-də Ümummilli Lider Heydər Əliyevin Azərbaycan və milli özünüdərk problemi ..... 516 büstünün açılış mərasimində çıxışı ..... 521 “Azərbaycana güclü diaspor gərəkdir” ..... 466 Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət “Azərbaycanda “Sadval” yoxdur” ..... 418 Komitəsinin sədri Hidayət Orucovun 16 noyabr - Beynəlxalq Azərbaycanda antisemitizm varmı? ..... 396 Tolerantlıq günü münasibətilə keçirilən Azərbaycanda azərbaycançılığın qüvvətləndirilməsi başlıca konfransda çıxışı ..... 522 şərtlərdəndir ..... 467 Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət “Azərbaycanda çoxsaylı dinlərin birgəyaşayışı: dini tolerantlıq Komitəsinin sədri Hidayət Orucovun BMT-nin Nyu-Yorkda və ictimai inkişaf” mövzusunda çıxış ..... 31 285 286 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

Azərbaycanda din ..... 30 “Azərbaycanda etnik tolerantlıq və millətlərarası münasibətlər” “Azərbaycanda etnik qarşıdurma təhlükəsi yoxdur” ..... 485 mövzusundakı seminarda çıxış ..... 31 Azərbaycanda heç vaxt ayrı-seçkilik olmayıb ..... 14, 390 Baba nəğməsi ..... 28 Azərbaycanda kiçik dəstələrin PKK-nı müdafiə Baba töhfəsi ..... 2 etməsi istisna deyil ..... 419 Bacım ..... 25, 141 Azərbaycanda milli münasibətlər sahəsində heç bir problem Bağışlayın ..... 100 yoxdur ..... 14, 31, 397 Baharın gecikdiyi unutdurulur...... 185 “Azərbaycanda milli zəmində problem yoxdur” ..... 451 Bakı şəhərində dağ yəhudiləri sinaqoqunun Azərbaycanda müxtəlif professiyaların fəaliyyəti üçün hər cür açılışında çıxış ..... 31 şəarait yaradılmışdır ..... 345 Bakı -Yeni il ..... 2 Azərbaycanda PKK oyunu ..... 232 “Bakıda keçiriləcək Beynəlxalq konfransda dinlərarası Azərbaycanda PKK təhlükəsi yoxdur ..... 420 dialoqun perspektivləri müzakirə olunacaq” ..... 496 Azərbaycanda PKK-çıların olması istisna edilmir ..... 421 Balatondan məktub ..... 7, 9, 11, 17, 23, 25 “Azərbaycanda PKK-nın dayaqları yoxdur”: Hidayət Orucov: “Baş nazir mənimlə Azərbaycan dilində danışır” ..... 452 “Xarici təxribatlara qarşı dövlət proqramımız var” ..... 486 Başçı təcavüzkar ola bilər, xalq isə heç vaxt ..... 31, 398 Azərbaycandakı milli və etnik ziddiyyətlər Rusiya Bayatılar ..... 7 imperiyasından qalmadır ..... 391 Belə böyümüşəm ..... 3, 6, 11, 17, 23, 24 Azərbaycanın dövlət-din münasibətləri beynəlxalq aləmdə Belə işlər ..... 17, 23, 24 nümunəvi model kimi qəbul edilir ..... 346 Belə işlər olur ..... 9 Azərbaycanın dövlət-din münasibətləri beynəlxalq aləmdə Belə işlər olur dünyada, belə...... 7, 11 nümunəvi model kimi qəbul edilir: Hidayət Orucov: “Heç bir Bədgümanlıq ..... 3, 11, 13, 17, 23, 24 xarici dövlətin ölkəmizin daxili işlərinə və din siyasətinə “Bəli, mən Şimali Kipr Türk Respublikasının tanınması barədə müdaxilə etməyə nə hüququ, nə də mənəvi haqqı var” ..... 501 müraciətə qol çəkmədim” ...... 423 “Azərbaycanın ərazi bütövlüyü daha müzakirə Bəlkə biz görüşdük bir gün hardasa ..... 6, 7, 11, 17, 23, 24 mövzusu deyil” ..... 422 Bəlkə görüşməyək...... 11, 13, 17, 23, 24 Azərbaycanın məşhur tarixi – dini abidələri. İslam tarixi-dini Bəlkə... ayrılmamışıq ..... 9 abidələri ..... 32 “Bəzi dini qurumlar qanunsuz qeydiyyata alınmışdı” ..... 494 “Azərbaycanın nə rəsmi dini, nə də rəsmi təriqəti var” ..... 498 “Bəzi dövlətlər Azərbaycanda separatizm toxumu Azərbaycanlılara qarşı növbəti deportasiyanın siyasi qərar səpmək istəyir” ..... 468 əsasında həyata keçirilməsi ..... 328 Bəzi İslam ölkələri öz dini adət və ənənələrini Azərbaycanda yaymaq istəyir”: Hidayət Orucov bəzi dövlətləri qınadı ..... 527 287 288 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

Bibiheybət ziyarətgahı: tarixi və bu günü ..... 31 BMT-nin ayrı-seçkiliyin qarşısının alınması və azlıqların mü- Biçmədim - zəmim qaldı ..... 27 dafiəsi üzrə alt komissiyasının 46-ci sessiyasında çıxış ..... 31 Bir “şairə” ..... 3 BMT-nin Baş Assambleyasının 62-ci sessiyası çərçivəsində Bir az gözləyin məni ..... 3, 5, 11, 17, 23, 24, 76 təşkil edilmiş “Dinlər və mədəniyyətlərarası anlaşma və sülh Bir Azərbaycan Respublikası var, onun bir konstitusiyası var, naminə əməkdaşlıq” mövzusunda yüksək səviyyəli bir bayrağı var və bunlar toхunulmazdır ..... 14 dialoqda çıxış ..... 31 “Bir Azərbaycan Respublikası var, onun bir konstitusiyası, bir BMT-nin sivilizasiyalar alyansının ikinci forumu: “Mədəni bayrağı var və bütün bunlar toxunulmazdır” ..... 377 müxtəlifliyin qorunması və idarə olunması: dinlərarası Bir Azərbaycan Respublikası var, onun bir konstitusiyası, bir dialoqdan birgə əməkdaşlığa doğru” mövzusunda çıxış ..... 31 bayrağı var və bütün bunlar toxunulmazdır ..... 31 Borçalı Kamandarsız qaldı ..... 290 Bir çəmən xalıyam ..... 3, 5, 9, 11, 13 “Borçalı” qəzetinin redaksiyasına ..... 289 Bir qərinəlik yol ..... 17, 23, 24 Borçalıya teleqram ..... 317 Bir qoşun əzrayıl ..... 11, 13, 17, 23, 25, 147 Boş ürək, ac gödən, rəzil kəslərə ..... 11, 13, 17, 23, 24 Bir nəğməyəm...... 67 Bu da belə bir arzu ..... 17, 23, 24 Bir ömrün üç günü ..... 196 Bu dostluğu heç nə poza bilməz ..... 298 Bir ömür istəyirəm ..... 3, 11, 17, 24 Bu dünyanın adamları ..... 8, 19, 23, 26, 180 Bir ömür kifayət deyil ..... 11, 13 Bu dünyanın adamları haqqında hekayətin bu Bir şair ömrünün inciləri ..... 14, 28, 276 dünyada aparıcısı ..... 26 Bir teatrın üç aktyoru ..... 4 Bu görüşdə ..... 5, 7, 11, 17, 23, 24, 80 Bir ucu ölümlü dünya ..... 281 “Bu gün ölkədə dini durum sabit və normaldır”: “Birmənalı “Biz milli olduğumuz qədər bəşəri, bəşəri olduğumuz qədər də şəkildə bəyan edirəm ki, hansısa təriqət və ya təriqət mən- milli olmalıyıq” ..... 31 subları dövlət üçün problem yaradacaq gücdə deyil” ..... 499 Biz Ermənistanda siyasi fikrin qalib gələcəyinə Bu gün vəzifə kreslosu rahatlıq üçün deyil ..... 14, 31, 378 inanırıq ..... 399 Bu günüm - uşaqlığımın böyüdülmüş şəklidir ..... 14, 28, 401 Biz hələ ki... Şəhid deyilik ..... 14, 28, 250, 262, 312 Bu qalanın qülləsinə ..... 3, 23, 24, 17 Biz hələ... Şəhid deyilik? ..... 258 Bu qalanın qülləsinə qalxmalıydıq biz haçansa ..... 11 Biz özümüz də xilas edənlərin içindəyik ..... 14, 392 Bu qatarın ..... 9 Bizi tale yollarımız birləşdirir ..... 14, 31, 400 Bu qatarın adı yoxmuş sən demə ..... 11, 12, 13, 17, 23, 24, 120 Bizim bu günlərin ..... 11, 13, 17, 23, 25, 139 Bu məktubda ..... 9 Bizim qızlar ..... 186 Bu məktubu verirəm bu çapara ..... 11, 12, 13, 17, 23, 24 Bu payızı gərək özü qarğasın...... 111 289 290 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

Bu təkcə bayram deyil, həm də imtahandır ..... 359 Dağlar və adamlar ..... 219 Bu yol ..... 9 Dağlar və mən ..... 2, 5, 17, 23, 24 Bu yol hayana gedir ..... 7, 11, 17, 23, 25 Dağlar, sahillər ..... 9, 17, 23, 24 Budapeşdəki hadisənin milli münasibətlərə heç bir Dağlar, səndən ..... 9 dəxli yoxdur ..... 491 Dağlar, səndən enə-enə ucaldım ..... 11, 12, 17, 23, 24 Bunun adı ayrılıqmı ..... 7, 9, 11, 17, 23, 24 Daim yaşayacaq bircə şeirim var ..... 1, 17, 24 Burdan min atlı keçdi ..... 10, 19, 26, 27, 179, 227 Dama-dama göl olar...... 187 Cansuğ Çarkvianiyə məktub ..... 291 Dayanacaq ..... 2, 17, 23, 24 Cavab gözləsəm də ..... 9 Dedim ki, ölərəm... biz qovuşmasaq ..... 9, 11, 17, 23, 24 Cəmil Əliyev ..... 4 Dekabr sona çatanda...... 181 “Cəmiyyət dinin siyasiləşməsinə imkan verməməlidir” ..... 469 Deyirlər gizlətmə məhəbbətini ..... 1, 11, 17, 24 Cəsarət ..... 1, 2, 5, 11, 13, 17, 23, 24 Deyirlər, iti dili ..... 2, 17, 23, 24 Cığırlar yön alır dağa, arana ..... 3, 17, 23, 24 Deyirsən...... 3 Coğrafiya dərsində ..... 3, 11, 17, 24 Dədə Qorqud, xoş gəlmisən səhnəmizə! ..... 26, 224 Çaylar kimi coşğun, qayalar kimi dözümlü ..... 221 Dəmirdağı ..... 3, 6, 11, 17, 23, 25 Çepovani ..... 2, 5, 11, 17, 23, 25 Dəniz. Sahil. İnsan ..... 3, 17, 24 Çeşmələr ..... 3, 9 Dənizi harayladım ..... 5, 17, 23, 24 Çeşmələr qovuşanda ..... 6 Dərələr qovuşanda ..... 3, 11, 13, 17, 23, 24 Çeşmələr ömrünü çaya qatarmı? ..... 11 Dialoq kimi nəzərdə tutulan monoloq ..... 382 Çətin yolun yolçusu (Hidayət) ..... 33 Dibsiz Cermuk dərəsiylə...... 7, 9, 93 Çili ..... 3, 6, 11, 25 Didərginlər ..... 11, 12, 13, 17, 23, 25, 42, 157 Çinar ..... 7, 9, 11, 17, 23, 25, 87 Didərginlərə məktub ..... 14, 19, 27, 242, 322 Çox çeşmədən xəbərsizdir hələ çaylar ..... 91 Didərginlik dərdi və mərdliyin gücü ..... 235 Çoxdan bura düşməmişdi ..... 7, 9, 92 Dil xalqın qəlbinin açarıdır ..... 14, 28 Dağdan ulu ..... 133 Dilxor qaya, lal şəlalə ..... 1, 11, 13, 17, 23, 24 “Dağıstan hadisələrinin Azərbaycana təsiri olmayacaq” ..... 424 Dilicanda ..... 3, 6, 24 Dağıstan Respublikasının Mahaçqala şəhərində Şeyx Şamilin Dincərlikdən qayıdarkən ..... 3, 11, 17, 23, 24 200 illiyinə həsr edilmiş mərasimdə milli siyasət məsələləri Dini biliklər kifayət qədər olmadığı üçün hələ də xurafatçılıq üzrə Dövlət müşaviri H.Orucovun çıxışı ..... 512 meyilləri var ..... 508 Dağıstan Respublikasının Mahaçqala şəhərində Şeyx Şamilin anadan olmasının 200 illiyinə həsr edilmiş mərasimdə çıxış ..... 14 291 292 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

“Dini etiqad azadlığı haqqında” Azərbaycan Respublikasının Doğmalıq ..... 7, 9, 11, 17, 23, 24 Qanununa təklif edilmiş əlavə və dəyişikliklərlə bağlı Milli Doxsan birinci il ..... 11, 17, 23, 25 Məclisdə keçirilən müzakirələrdə çıxış ..... 31 Doxsan birinci il kəsdi qapımı ..... 11, 13 “Dini etiqad azadlığı haqqında” Azərbaycan Respublikasının Doxsanıncı il ..... 11, 13, 17, 23, 25, 43, 142 Qanununa təklif edilmiş əlavələrlə bağlı Milli Məclisin Dost itkisi ağırdır ..... 340 iclasında çıxış ..... 31 Dost itkisi unudulmur ..... 29 Dini etiqad azadlığı və qanunvericilik ..... 299 Dostluq nəğməkarı ..... 197 “Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsi Ulu Öndərimizin Dostluq teatrı ..... 360 yadigarıdır” ..... 31 Dostluq, qardaşlıq və işbirliyi qurultayında Azərbaycan Dini Qurumlarla iş üzrə Dövlət Komitəsinin 10 yaşı layiqincə təmsil olundu ..... 394 tamam olur ..... 347 Dostum Kazıma ..... 11 Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət Dostum yad diyardan zəng çaldı bu gün ..... 9, 11, 12, 13, 17 Orucov – Dinlərarası dialoq: qarşılıqlı anlaşmadan birgə Dövlət Departamenti mənfi mənada təftişçiliklə əməkdaşlığa doğru: konfransda əsas məruzə ..... 528 məşğuldur ..... 425 “Dini təbliğat Azərbaycana xarici dövlətlərin təsirini artırmaq “Dövlət fakta münasibət bildirir” ..... 453 məqsədi güdür” ..... 393 Dövlət müşaviri H.Orucovun Xaçmaz şəhərində 10 may Dini təbliğat Azərbaycana хarici dövlətlərin təsirini artırmaq 1997-ci il tarixli çıxışı ..... 513 məqsədi güdür ..... 14 Dövlət müşaviri H.Orucovun Qusar rayonunda general Dinin siyasiləşdirilməsi, siyasət aləti edilməsi yolverilməzdir: M.Əbilovun 100 illik yubileyində çıxışı ..... 514 Hidayət Orucov: “Din iqtidara gəlmək üçün vasitə ola bilməz. Dövlət müşaviri sabiq SSRİ-nin ən uzunömürlü teatr direktoru Hər kəs dinə mədəniyyət səviyyəsindən olub, amma baş redaktor da az işləməyib ..... 14, 31, 387 yanaşmağı bacarmalıdır” ..... 502 Dövlət vəzifəsinə gələnə qədər sosial baxımdan daha yaxşı “Dinin siyasiləşdirilməsi, siyasət aləti edilməsi təmin olunmuşdum ..... 426 yolverilməzdir” ..... 503 Dramaturgiyaya gedən yol ..... 26, 225 “Dinlərarası dialoq: Azərbaycan və konfiliktlərin həlli” Dünya Azərbaycanlıları birləşir ..... 402 mövzusunda keçirilən beynəlxalq konfransda çıxış ..... 31 Dünya azərbaycanlıları konqresinin II qurultayında çıxış ..... 31 Diplomatın manifesti ..... 28, 339 Dünya Azərbaycanlılarının 1 qurultayı Dirilən adamın ölməzliyi ..... 329 (9-10 noyabr 2001-ci il) ..... 16, 18 Divarlar dağlardan ayırır məni ..... 3, 11, 17, 23, 24 “Dünya azərbaycanlılarının ilk qurultayını Azərbaycan dövləti ІХ qurultay, 21 dekabr 2001 (İstanbul) ..... 31 keçirməlidir” ..... 470 Doğma ocağında didərgin düşdün ..... 11, 13, 17, 23, 25, 148 Dünya bilmir ki, bu gün də Sumqayıtda erməni 293 294 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò yaşayır ..... 14, 31, 388 Ələyəzin qəhrəmanı ..... 182 “Dünya ermənilərin “soyqırımına” inanmır” ..... 427 Əlli yaşın mübarək ..... 214 Dünyanı uşaqlara verək bir günlüyə ..... 33 Əməyin qüdrəti, təbiətin zinəti ..... 188 “Dünyanın Xocalı faciəsinə laqeyd qalması Ən ağır itkidir dünyada ..... 7, 11 ədalətsizlikdir” ..... 492 Ən yeni dövrdə Azərbaycan Respublikasında dövlət və din Düşüb yaddaşımın cığırlarına ..... 5, 7, 11, 17, 23, 24 münasibətləri ..... 32 Düz bir qərinəlik yoxuşlu yoldur ..... 9, 11 Əsər vurhavurla payız yelləri ..... 1, 11, 17, 24 E.Hemenqueyə ..... 81 Əsərləri ..... 24, 25, 26, 27, 28, 29, 31, 32 “Elçibəy prezident seçiləndə öz iradəsinə məğlub oldu” ..... 428 Əski torpaqlar burada ..... 313 Elegiya ..... 2, 6 Əsl insan, xalis alim ..... 29, 320 Elə bilə-bilə qocalacağıq ..... 11, 17, 23, 24, 134 Əsl vətəndaş kimi ..... 10, 14, 28, 234, 323 Elə borclu ..... 14, 28, 233 Əzəmət ..... 29, 292 Elə yalan demisən ki...... 11, 17, 23, 24, 143 Əziz Əliyev - Odlar yurdunun və dağlar diyarının iftixarı ..... 22 “Erməni genosidi heç bir elmi əsası olmayan uydurma Əziz Əliyev Dağıstanda ..... 277 aksiyadır” ..... 429 Əziz Əliyev, Səməd Vurğun, Rəsul Həmzətov, bir də mehriban “Ermənistan həmişə terrorçu qrupları dəstəkləyir” ..... 403 “düşmənlərin” barışığı ..... 29, 348 “Ermənistanda milli azlıqların axırına çıxıblar” ..... 430 Fakültənin vicdanı ..... 29, 330 Ermənistan-PKK cütlüyü Azərbaycan üçün Fədakar alim ömrü: Həsən Əliyev – 95 ..... 303 nə dərəcədə təhlükəlidir ..... 404 Fərman Kərimzadə, Xudu Məmmədov və Hafiz Baxış Ermitaj ..... 35 barədə iki söz ..... 29 Etiraf ..... 7, 24 Fərman Kərimzadə. Fraqmentlər ..... 29 Ev muzey ..... 3, 5 Fraqmentlər ..... 28 Eviniz analı olsun ..... 6, 11, 12, 17, 23, 24, 49, 53 Futbol ..... 9, 11, 17, 23, 24 Ey qubarlı ..... 9 Gah payız olursan, gah da ki, bahar ..... 11, 17, 24 Ə.Vəzirova açıq məktub ..... 28, 259 Gedək Zəngəzura ..... 7, 24 Əbədiyyət monoloqu ..... 3, 5, 11, 13, 17, 23, 24 Geriyə qayıtmaq istəsən əgər ..... 9, 11, 13 Ədəbiyyatımız, sənətimiz xalqımıza borcludur..... 14, 28, 383, 384 Geriyə qayıtmaq istəyirəm mən ..... 3, 6, 11, 17, 23, 24 Əgər səlahiyyətin yoxsa...... 14, 28, 370 Getdikcə ucalan insan ..... 342 Əhməd Yəsəviyə həsr olunmuş simpoziumda çıxış ..... 31 Gəl, çıxaq gedək ..... 25 Əxlaqi dəyərlərimiz – mənəvi dəyərlərimiz ..... 28, 341 Gələcəyi görən insanın əzabları ..... 282 Ələsgər dərsi ..... 2, 11, 17, 23, 24 Gələn əsrlərlə yarışan insan ..... 9, 11, 17, 23, 25, 121 295 296 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

Gəlin and içək ..... 14, 28, 362 Gürcüstanda Azərbaycan ədəbiyyatı günlərinin Gəlin dostlar ..... 1, 17, 24 açılışında çıxış ..... 28 “Gənclik” nəşriyyatımız bu gün ..... 371 “Gürcüstanda ziyalıların yaratdığı cəmiyyətdə Gərək kəndimizdən çıxmayaydım heç ....9, 11, 12, 13, əlim yoxdur” ..... 471 17, 23, 24, 158 Gürcüstandakı insidentlə bağlı həbs edilən polislərdən biri Gərək o dağları sənsiz gəzəydim ..... 9, 11, 17, 23, 24, 122 azərbaycanlıdır. Hidayət Orucov: Hazırda Rusiyanın Gikorun ikinci həyatı ..... 200 vətəndaşları olan soydaşlarımızın əlahiddə Giley-güzarın saxla, sən Allah...... 11, 12, 17, 23, 24, 135 problemi yoxdur” ..... 472 Giriş sözü ..... 263 “Gürcüstanın və Azərbaycanın ərazi bütövlüyü dövlətlər və Gizlətmə ..... 3, 17, 24 vətəndaşlar tərəfindən qorunmalıdır” ..... 473 “Gizlətmə təbəssümünü” ..... 208 Hamı bu dağları piyada gəzər ..... 2, 24 Görsən tanımazsan ..... 3, 6, 11, 12, 13, 17, 23, 24 Hamıdan çox ürəyimə ərk etmişəm ..... 11, 13, 17, 23, 24 Görüş ..... 9 Hardasa bir bədxah içini yeyir ..... 3, 11, 17, 23, 24 Göyçədə bir məzar var ..... 59 Heç bir terrorçu dəstəyə Azərbaycanda Göygöl qaldı arxada ..... 7, 11, 17, 23, 25 yer yoxdur ..... 14, 31, 406 Gözəl insan, həm də böyük istedad sahibiymiş ..... 29, 331 Heç vədə demərəm yorularam mən ..... 17, 24 Gözəl sənətkar ..... 189 “Heydər Əliyev İrkutskda baş verənlərdən narahatdır” ..... 454 Gözəllik, müdriklik, bir də sadəlik ..... 29, 332 “Heydər Əliyev kadrları siyasi mənsubiyyətinə görə yox, Gözlə, gözləmə ..... 136 qabiliyyətinə görə seçir” ..... 474 “Güman edirik ki, Boris Yeltsin Dumanın mövqeyini “Heydər Əliyev və Azərbaycanda din siyasəti: gerçəkliklər və dəstəkləməyəcək” ..... 405 perspektivlər” mövzusunda keçirilən beynəlxalq konfransda Gündə yüz nəğmə...... 3 açılış sözü ..... 524 Gündəlikdən sətirlər ..... 201 “Heydər Əliyev və Azərbaycanda din siyasəti: gerçəkliklər və Günəş ..... 3, 17, 24 perspektivlər” mövzusunda keçirilən beynəlxalq konfransda Günəşin qiyməti bilinərdimi...... 7 yekun nitqi ..... 525 Günorta ..... 10, 25 Heydər Əliyev və Azərbaycanda milli siyasət ..... 15, 16, 18, 29 Gürcü qızı Eteri ..... 3, 25 Heydər Əliyev və milli siyasət ..... 14, 275 Gürcü poeziyasından ..... 33 “Heydər Əliyev və milli-mənəvi dəyərlər” kitabının təqdimat Gürcü tostlarını çox sevirəm, amma dediklərim mərasimində Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üz- tost deyil ..... 14, 28 rə Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət Orucovun çıxışı ..... 526 Gürcüstan dağlarında ..... 3, 6, 17, 23, 25, 68 Heykəl ..... 3, 6, 11, 17, 23, 25, 65 297 298 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

Heyrət, ey büt! ..... 14, 28 Xəlil Rza ..... 11, 13, 17, 23, 25, 44, 149 Həkimlə söhbət ..... 2, 17, 23, 24 Xəlil Rza zindanda ..... 14, 29, 251, 283, 308 Həqiqət ..... 11, 17, 23, 24, 144 Xəyalla dolandım, xəyalla gəzdim ..... 2, 11, 17, 24 Həqiqət kar deyil ..... 10, 14, 19, 27, 236, 349 Xəzərin ad günü ..... 9, 17, 23, 24, 116 Hələ bilməyəydim dünyada nə var ..... 9 Xəzərin sinə daşında yazı ..... 17, 23, 24 Hələ dünya sənindi ..... 7, 9, 11, 17, 24 “Xilas edilənlərin içərisində indiki müxalifət də var idi” ..... 455 “Hər bir kəsin bir anası olduğu kimi Vətəni də Xilaskarlıq missiyasının xronikası ..... 324 birdir” ...14, 31, 385 “Xocalı faciəsində əsas məsuliyyət Ayaz Mütəllibovun Hərdən xatırla məni ..... 9, 11, 13, 17, 23, 24, 159, 167 üzərinə düşür” ..... 434 Hərdən... öz kölgəmi qamçılayıram ..... 11, 17, 23, 24, 140 Xoş gəldin ad günüm ..... 7, 9, 11, 17, 23, 24 Həsrət ..... 3, 5, 9, 11, 12, 13, 17, 23, 25 Xoş gəlmisən, şaxta baba, xoş gəlmisən təzə ilim ..... 2 “Həzin sətirlər” dəftərindən ..... 82 Xoş gəlmisən, təzə ilim! ..... 24 Hicab məsələsini əldə bayraq edənlər məqsədlərinə İki dəfə ikin altı eləyər ..... 14, 28, 372 çatmayacaqlar ... 500 “İki saat şok vəziyyətində qaldım” ..... 456 Hicran ..... 1, 11, 13, 17, 24 2x2=6 ..... 9, 11, 12, 13, 17, 23, 24, 171 Hicran günlərində kədərlənmə, gəl ..... 2, 17, 24 İkinci “Əfqanıstan” yaradılır? Nə üçün? ..... 14, 19, 28 Hidayət Orucov soydaşlarını ikiürəkli görmək istəyir ..... 475 ІІ qurultay, 21 oktyabr, 1994 (İzmir) ..... 31 Hidayət Orucovdan sərt açıqlama: “Onları xarici radikallar İlin-günün bu vaxtında daha vacib mətləblər var ..... 14, 31, 379 maliyyələşdirir” ..... 350 İlk dəfə...... 9 Hidayət Orucovla İmamverdi Bağırov haqqında söhbət ..... 307 İlk eşqin son nəğməsi ..... 2, 6, 11, 17, 24 Hidayət Orucovun çıxışı ..... 529 İlk qədəmin mübarək ..... 2, 36 Xalq namizədləri ..... 509 İllər calaşdıqca ..... 17, 23, 24 “Xalqımız dostu ilə düşmənini ayırd etməyi İllər calaşdıqca, ömür ötdükcə ..... 2, 11 bacarmalıdır” ..... 431 İllərin qanadı kövrəkmiş yaman ..... 17, 23, 24, 40 Xalqın taleyi Parlamentdən asılıdır ..... 14, 28, 363 İlyas Əfəndiyevə məktub ..... 10, 26 “Xaricdə yaşayan azərbaycanlıların azərbaycanlı İmperiya uçqununda müəmmalı mətləblər çoxdur ... 14,31, 373 ürəyi çatmır” ..... 407, 432 İmtahan - həyat ..... 1, 11, 17, 24 Xaricilər dinimizə də əl qatıblar ..... 433 İmtahana qayıdaq ..... 2, 5, 11, 13, 17, 23, 24, 60 Xeyirlə qurtaran iş yaxşı olar ..... 33 İmzasız böhtançıya imzalı cavab ..... 3, 6, 11, 13, 17, 23, 24 Xəbərin olmadı ..... 17, 23, 24 İmzasız məktublar gələr adıma ..... 9 Xəbərin olmadı kədər dağından ..... 17, 23, 24 İnad ..... 3 299 300 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

İnad, qürur, məhəbbət ..... 11, 17, 23, 24 “Kökü yalan üzərində qoyulan cəmiyyət həmişə məni narahat İngilis poeziyasından (XIX əsr) ..... 33 edib” - deyən Hidayət öz yaradıcılığına taleyin İnqilabım var ..... 17, 23, 24 işi kimi baxır ..... 458 İnsan çox yaşasa-doxsan il, yüz il ..... 9, 23 “Körpə budaqdan da kövrək olmuşam” ..... 408 İnsan, diqqətli ol...... 3 Kövrək ləpələr də şərqilər söylər ..... 6, 7, 11, 17, 23, 24 İnsanlar, sayıq olun ..... 17, 23, 25 Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin sədri Şeyxülislam Hacı İnsanlıq yaşayırsa ..... 14, 28, 364 Allahşükür Paşazadə cənablarına anadan olmasının 60, İnşaatçı bacılar ..... 190 şeyxülislamlıq fəaliyyətinin 30 illiyi münasibətilə İntiqam, əzizim! ..... 309 təbrik məktubu ..... 333 İran Azərbaycanla müstəqil dövlət kimi əlaqələrini daha da Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin sədri Şeyxülislam Hacı möhkəmləndirmək üçün ciddi addımlar atmalıdır ..... 435 Allahşükür Paşazadə cənablarına təbrik məktubu ..... 334 “İrəvan qədim Azərbaycan şəhəridir” ..... 284 Qanunsuz məscid tikmək haram yolla Allah evi inşa etdirməyə İrəvana 7 məktub ..... 20, 25, 325 bənzəyir ..... 497 İrəvanda xal qalmadı ..... 8, 10, 25, 26, 175, 176 Qara çaylaq daşı nəğmələşəndə ..... 3, 6 “İrəvandan ayrılarkən” dəftərindən ..... 9 Qara çaylaq daşıyam ..... 17, 23, 24 İrəvanın gözü yol çəkir ..... 368 Qara pencək ..... 1, 3, 11, 13, 17, 23, 24 İsland poeziyasından (XIX əsr) ..... 33 “Qarabağa kürd ailəsi köçürülməyib” ..... 459 İstedadın hüdudsuzluğu ..... 28, 226 Qarabağda kürd dövləti? Bu fikri ortaya atanlar və ona daxildə İstisuyun dərəsiylə bir çay axar ..... 11, 17, 23, 25 dəstək verənlər kimlərdir ..... 460 26 Bahadır ..... 37 “Qardaşlar da ayrı-ayrı mənzillərdə yaşayırlar” ..... 477 İyirmi ildən sonra ..... 14, 28, 228 Qartal ömürlü igidlər ..... 198 İyirmi yanvarda cavanlığım bitti ..... 457 Qatardan məktub ..... 3, 6, 9, 11, 17, 23, 24 Kaş ki, sevməyəydik bir-birimizi ..... 9, 11, 17, 23, 24 Qaya çaylaq daşıyam ..... 11 Kifayətin monoloqu ..... 2, 11, 17, 25 Qaya çiçəkləyər ..... 9 Kişilik meydanında ..... 3, 6, 25 Qayğılı görünsəm, əzizim, nə küs ..... 3, 11, 17, 23, 24 Kitab nəşri və onun qayğıları ..... 14 Qayıda biləydim, Bəhram müəllim ..... 9, 11, 13, 17, 23, 25, 123 Kombinatın ağsaqqalı ..... 191 Qayıdacaqsan ..... 2, 6, 11, 13, 17, 23, 24, 168 “Köçəryan ölkə rəhbəri səviyyəsində, ümumiyyətlə Qayıtdı ..... 2, 24 formalaşmayıb” ...476 Qayıtmaq istəsən ..... 17, 23, 24 Köçmüş dağ kəndinin nəğməsi .. 6,7,11,12,13,17,23,24,83,160 Qaynar bulaq olsun hər insan ömrü ..... 11, 17, 24 Köhnə evimə ..... 9, 17, 23, 24, 117 Qədim və orta əsrlərdə Azərbaycanda dövlət və 301 302 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò din münasibətləri ..... 32 Maqsud Hacıyevin 70 illiyi münasibətilə bir neçə söz ..... 314 Qəfil ölümün ağrısı ..... 243 Maralzəmi ..... 17, 23, 24, 127 Qəlbin istəyilə duyğular işığında ..... 29 Marşal Jukov ..... 9, 11, 17, 23, 25 Qələmini qanına batıran şair ..... 11, 17, 23, 25, 39, 150 Maşuka təpə deyərdilər ..... 64 Qəsrlər, şairlər ..... 9, 11, 17, 23, 25, 124 Matenadaranda ..... 7, 9, 94 Qəzalar meydan sular ..... 17, 23, 24 Meğri ..... 2 Qibləgahımız - Səudlar ölkəsi ..... 28 Məhəbbət ..... 2, 11, 17, 24 Qışda gedin şimala ..... 3 Məhəbbət qocalmır ..... 2 Qiymət ..... 1, 2, 5, 11, 12, 17, 23, 24, 61 Məhəbbət yaşayır hələ ..... 8, 26 “Qızımla ata-baba ocağında” dəftərindən ..... 2, 6, 11, 17, 23, 24 Məhəbbət yoxsa...... 5, 17, 23, 24, 70 Qızlar ..... 2 Məhəmməd Füzulinin anadan olmasının 500 illiyi Qobustan ..... 7, 11, 17, 23, 24 münasibətilə Dərbənd şəhərində keçirilmiş beynəlxalq Qobustanda ..... 107 elmi konfransda çıxış ..... 28 Qoca ..... 1, 2, 5, 11, 13, 17, 23, 24, 62 Məmməd Araz xalqın sevgisidir, sözüdür ..... 29 Qoca tülüngü ..... 11, 17, 23, 25, 151 Məmməd Araza ..... 152 Qocaman teatrın cavan rejissoru ..... 28, 229 Məmməd Araza məktub ..... 11, 12, 13, 17, 23, 24 Qorqud Dədə, xoş gəlmisən səhnəmizə ..... 10 Məmməd Əkbər ..... 29 Qoy lap aləm eşitsin ..... 2, 17, 24 Məmmədbağır Qaraxanov ..... 4 Qurucu Əziz ..... 14, 29, 268, 274, 278 Mən ..... 41 Qürur. Məhəbbət ..... 3 Mən belə yaşayıram ..... 2, 5, 11, 12, 13, 17, 23, 24 Lal Neva ..... 1, 17, 25, 38 Mən bu qışın ..... 9, 11, 13, 17, 23, 25, 45, 112, 161, 165, 169 Lermontovu düşünəndə ..... 3, 6, 17, 23, 25, 69 Mən də sevirmişəm bir zaman, Allah ..... 25 Lermontovun duel yerində ..... 3, 6, 17, 23, 25, 63 Mən elə bilirdim ..... 3, 9 Liderin tərcümeyi-halı mühüm göstəricidir ..... 478 Mən elə bilirdim sevdalı nəğmən ..... 6 Liya Şamailovanın “Dağ yəhudiləri arasında müasir etno- Mən elə həmin Hidayətəm ..... 14, 31, 374 demoqrafik miqrasiya prosesləri” adlı dissertasiyasının “Mən əsərin müəllifiyəm, tamaşanın müəllifi isə teatrdır” ..... 487 avtoreferatı barədə rəy ..... 28 Mən kiməm? ..... 1, 3, 11, 17, 23, 24 Lobbi quruculuğu və Ümummilli Lider amili ..... 15, 16, 18 Mən köhnə yazılarımda nəyisə dəyişməyi xoşlamıram ..... 14, 28 Loriyə qaz gəlir ..... 183 Mən səni sevməyi tərgidəmmədim ..... 128 Macal ..... 9, 11, 17, 23, 24 Mən sizdən yazıram, qızlar, a qızlar ..... 11, 17, 23, 24 “Macarıstan dəftəri”ndən Balatondan məktub ..... 88 Mən yalçın qayadan qopan sal daşam ..... 9, 25 303 304 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

“Mən Yazıçılar Birliyinə ən az gedən yazıçı olmuşam” ..... 409 “Milli azlıqlar haqda qanuna ehtiyac yoxdur. Amma Məndən sonra ..... 2, 6, 11, 17, 23, 24 Azərbaycan belə bir qanunu qəbul etməyə tam hazırdır” ..... 490 Məndən uzaqlaşma...... 3, 17, 24 Milli azlıqların müdafiəsi üzrə Çərçivə Konvensiyasının yerinə Mənə dedilər, öz kitabını çap elə ..... 14, 28, 375 yetirilməsinə həsr olunmuş seminarda çıxış ..... 31 Mənə öyrətdiniz... məndən gizlətdiniz ..... 7, 9, 11, 13, 17, 23, 24 Milli dövlətçiliyimizin memarı ..... 15, 16, 18 Mənəvi dayaq olaq ..... 14, 28, 252 Milli lider ehtiyacı ..... 15, 16, 18, 293, 305 Məni bağışla ..... 1, 2, 6, 11, 13, 17, 23, 24, 55 Milli məsələdə də həqiqət nazilir, amma qırılmır – Məni bu gün düşün ..... 9 qalib gəli ..... 14, 31 Məni gözləyən var ..... 9, 17, 23, 24 Milli siyasət məsələləri üzrə Dövlət müşaviri H.Orucovun yekun Məni qınamayın ..... 8, 23, 26, 177, 321 sözü: “Azərbaycan-demokratik hüquqi, dünyəvi unitar Məni sevməyən kəs ..... 9, 11, 13, 17, 23, 24, 113 respublikadır” ..... 511 Məni səsləyəndə ..... 1, 11, 17, 24 “Milli siyasətdə müxalifət olmamalıdır” ..... 380 Məni tanımaq asandır ..... 300, 479 Milli və dini ənənələrimizi yaşatmaq, onlardan bəhrələnmək Məni... Hidayət kimi dinləyin ..... 253 həyatımızın əsas istiqaməti olmalıdır ..... 517 Mənim bu dünyayla nə savaşım var? ..... 9, 11, 12, 17, 23, 25 Milli-mənəvi dəyərlərimiz Azərbaycançılıq məfkurəsinin Mənim çaylarımın mənbəyi çeşmə ..... 9, 17, 23, 24 tərkib hissəsi kimi ..... 31 Mənim doğulduğum il ..... 9, 11, 17, 23, 24 Min qönçənin burnu birdən qanadı...... 7, 11, 17, 23, 24 Mənim dostlarım ..... 2, 17, 24 Mir Cəlal dünyasından sətirlər ..... 21, 29, 326 Mənim düşüncələrim göylərdən dərin ..... 2, 24 Missionerlər dövlət orqanlarına da təsir göstərmək Mənim qabaqda çox imtahanım var...... 9, 11, 13, 17, 23, 24 istəyirlər ..... 436 Mənim məhəbbətim ..... 1 “Molvin Rovqe” barında yazılmış şeir ..... 25 Mənim nəyim vardır qələmdən özgə ..... 155 Möcüzə ..... 7, 11, 17, 23, 24, 101 Mənim umacağım nə idi, axı? ..... 9, 11, 17, 23, 24 “Mövqe” - 366 x 100 = 1 yaş ..... 294 Mərd insan, qüdrətli alim ..... 29 Mübarizə davam edir ..... 244, 510 Məşuqa təpə deyərdilər ..... 3, 17, 23, 25 Müdrikliyin cavanlığı ..... 285 Mətbuatımızın Nəsir İmanquliyev mərhələsi ..... 29, 318 Müəllimlərimə ..... 95 Mığırçayı ..... 17, 23, 24 Mühacir həyatımız: gerçəklik, problemlər ..... 14, 269 Mığrı ..... 17, 24 “Müxalifətdə xarici kəşfiyyat orqanlarına işləyənlər var” ..... 437 Mığrı bayatıları ..... 11, 17, 23, 24 Mürvət, düz sür, mənzil uzaq...... 7, 9, 11, 12, 17, 23, 25 Millət və ümmət uğrunda ..... 28, 335 Müstəqilliyimiz və milli siyasətimiz ..... 301 Millətlərarası münasibətlər ..... 386 Müzakirədən sonra...... 192 305 306 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

Nadan, gün gələcək, bəbəklərində...... 7 Ombudsmanların ІХ Bakı Beynəlxalq konfransında “Azərbay- “Nadan” ..... 24 canda dinlərarası dialoq və tolerantlığın hüquqi bazasında milli “Narkomaniya və cəmiyyət” mövzusunda keçirilən azlıqların və miqrantların mədəni hüquqları” mövzusunda konfransda çıxış ..... 31 məruzə; “Azərbaycanda tolerantlıq ənənələri və dinlərarası Nevada ..... 3 dialoq” mövzusunda keçirilən konfransda çıxış ..... 31 Neyləyim ..... 17, 23, 24 Onu sevmək isə ..... 77 Neyləyim, taleyin hökmü imiş bu ..... 6, 7, 11 Onu unutmaq olarmı? ..... 29 Nə yaman ləngidi bu ilin yazı ..... 9, 11, 17, 23, 25, 125 Onun doğma kəndi ..... 202 Nədə yanılmışam və ya “Sözün vaxtı”na ön söz ..... 28 Onun həyat yolu ..... 204 Nəğmə haqqında nəğmə ..... 3, 6, 11, 17, 23, 24 Onun həyatı səhnədir ..... 203 Nəğmə həsrəti ..... 7, 25 Orda, Zəngəzur dağlarında ürəyimin məzarı qalıb ..... 14, 19, 27 Nəğməli ürəklər...... 3 “Orta məktəbdə oxuyanda komsomola keçməyimlə bağlı şeir Nəğməli ürəklər ana bətnindən ..... 6, 11, 17, 23, 24 yazmışdım” ..... 14, 410 Nənə, bir nağıl söylə ..... 9, 11, 25 Ölkəmizdə milli münasibətlər qanunvericilik səviyyəsində Nəriman ..... 215 təsbit olunur ..... 14, 31, 411 Nəsillərin yadigarı ..... 10 Ölkəmizdə PKK-nın yardımçıları ola bilməz ..... 438 Nəyim var ..... 34 Ölüm ona yaraşmırdı ..... 14, 29, 270 “Nicatımız birlikdədir” mövzusunda bölgə Ömrüm çatacaqmı o şeiri yazam? ..... 9, 11, 12, 13, 17, 23, 24, 129 konfransında çıxış ..... 31 Ömrümdə demərəm yoruluram mən ..... 2 Niyə belə leysan tökdü qış günü ..... 9, 11, 17, 23, 24, 108 Ömrümün çəhlimləri ..... 17 Nizaminin məqbərəsi önündə ..... 3, 6, 11, 13, 17, 23, 24, 71 Ömrün bir günü...... 193 O kitab yazılmayacaq ..... 14, 29, 265 Ömür ..... 7, 9, 24, 102 O, böyük istedad sahibi imiş ..... 351 Ömür qiyməti ..... 28, 254 “O, çoxdan Azərbaycandan qaçıb gedib” ..... 480 Ömür monoloqu ..... 9, 17, 23, 24 O, xalqımıza, mətbuatımıza çox gərəkli fikir adamı, söz, Ömür necə ötür, gün necə keçir? ..... 2, 5, 11, 12, 13, 17, 23, 24 qələm sahibi idi ..... 29, 336 Ömür ötdü, hər qış, hər yaz ..... 25 O, məni səsləyəndə ..... 1 Ömürdən ötüşən günləri sayma ..... 11, 17, 23, 24 Odessa zarafatı ..... 5, 7, 11, 17, 23, 25 Ömürdən uzun gecə ..... 8, 10, 25, 174 Oxşarlıq ..... 7, 9, 11, 17, 23, 25, 96 Ön söz ..... 28 Oxuyun qızlar ..... 3, 6, 11, 17, 23, 24 Ön söz yerinə: Biz hələ ki... Şəhid deyilik ..... 260 Olmur ..... 3 Ötən gündən çox yazıram, eləmi? ..... 2, 11, 17, 23, 24 307 308 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

Öyünmə... öyün! ..... 3 Rəsmi Bakı narahatdır: Milli məsələlər üzrə Dövlət müşaviri Özüm yazmaq istərdim ..... 33 H.Orucov Azərbaycanda siyasi sabitliyi pozmağa cəhd edən Özün nə yazıbsan? ..... 17, 23, 24 qüvvələrin olduğunu deyir ..... 440 Padşahlar, şairlər ..... 11, 13, 17, 23, 25, 145, 162, 245 Robert Fişerə açıq məktub ..... 2, 17, 24 Pani Lyudmila ..... 9, 17, 23, 25 Romantika ..... 3, 11, 17, 23, 25 Parlamenti də biznes klubuna çevirmək istəyirlər ..... 461 Rus poeziyasından ..... 33 Petefi ilə söhbət ..... 7, 9, 11, 17, 23, 25, 89 Rusiya viza rejimi tətbiq edəcəkmi? ..... 462 Petefinin vətənində ..... 28, 86, 216 Sabaha çox var ..... 3, 5, 10, 11, 13, 17, 23, 24, 130, 163 “Pələng dərili cəngavər” İmir Məmmədlinin Sabaha uzanan qollarımız ..... 246 tərcüməsində ..... 28, 304 Sabir Rüstəmxanlı ..... 356 Pəncərəmdən Avropanın ağ zirvəsi görünür ..... 3, 6, 25 Sabir Rzayev ..... 209 “PKK-nın Azərbaycan siyasətinə təsiri yoxdur” ..... 412 Sabirin ad gününə iki söz ..... 28 Plürarizmə əsaslanan diqloq dinlərarası münasibətlərdə də “Sadəcə Hidayət” ..... 463 müstəsna önəm kəsb edir ..... 352 “Sadval” Azərbaycana problem yarada bilməz ..... 441 Poetik təsəvvür ..... 14, 28, 230 “Sadval” Azərbaycanda milli münaqişə törədə bilməz ..... 442 Poeziya, mənim sənə imtahanım var..... 11, 17, 23, 24, 109 “Sadval” Azərbaycanda təxribat törədə bilər ..... 443 Praktik psixologiyadan bəhrələnən rejissor ..... 310 “Sadval” dağılmaqda olan təşkilatdır ..... 444 Praqada qar ..... 9, 11, 13, 17, 23, 24, 114 Salam dünya ..... 3, 6, 11, 17, 23, 24 Prezident İlham Əliyev və Azərbaycan Respublikasında dövlət Salam, Qobustan ..... 9, 11, 17, 23, 24, 118 və din münasibətləri ..... 32 Salamat qal ..... 7, 9, 11, 17, 23, 25, 90 “Prezident PKK məsələsiylə xüsusi məşğul olmayacaq” ..... 439 “Samur” qəzetinin 100-cü nömrəsinin çapdan çıxması Puşkinə ..... 3, 25 münasibətilə H.Orucovun təbriki ..... 295 Pünhan həqiqətlər ..... 213 Samurun iki sahili var. Onları etibarlı Pyatiqorskidə ..... 3, 17, 23, 25 körpülər qovuşdurur ..... 14, 31 Rejissora məktub ..... 26, 222 Sanma ..... 9 Rejissora məktub, yaxud Azərbaycan Teatr Xadimləri Sanma artıq uçdun ulduza, aya ..... 11, 12, 13, 17, 23, 24 İttifaqının növbədənkənar qurultayında dediklərim və Seçilmiş əsərləri ..... 23 demədiklərim ..... 14 Separatçı qruplar antiazərbaycan fəaliyyətini dayandırmayıb. Rəhim çoban, düzün deyim bu çəmən...... 7, 9, 11, 12, 17, 23, 24 Lakin dövlət onlara nəzarət edir ..... 481 Sevgi məktubları gəlir adıma ..... 11, 13, 17, 23, 24 “Sevinc və kədər – hara qədər?” hamının ürəyindən 309 310 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò xəbər verdi ..... 353 Səslən gitara, səslən!...... 3, 6, 11, 13, 17, 23, 24, 73 Sevinc və kədər – hara qədər?!...... 31 Sətirlər üstündə titrəyir yolum ..... 11, 13, 17, 23, 24 Sevmək vaxtıdır ..... 26, 210 Səyavuş o dövrün ən qüdrətli publisisti idi ..... 29, 343 Sevmək... asan deyildir ..... 7 Sizə çoxlu oxucu arzu edirəm ..... 395 Səhərin on yaşı ..... 7, 9, 11, 17, 23, 24, 97 Sona çatdı ..... 9 Səməd Vurğunun qitəsi..... 3, 5, 11, 17, 23, 24, 72 Soruşma haralıyam ..... 9, 11, 17, 23, 24 Sən ..... 9 Soydaşlarımızın hüquqları qorunmalıdır ..... 264 Sən arxa istəsən - dağa arxalan ..... 11, 12, 17, 23, 24 Söhbət bütöv Azərbaycandan gedir ..... 14, 28, 365 Sən bu tülüngünün kitabına bax ..... 11, 17, 23, 24 Söhbət yeni nəsildən gedirsə ..... 237 Sən dedin, məhəbbət ötəri hissdir ..... 24 Söyüd ..... 1, 17, 24 Sən dedin...... 3, 17 Sözün vaxtı ..... 10, 14, 28, 238 Sən demə...... 17, 23, 24 Sözünüzü vaхtında deyin ..... 14, 28, 376 Sən də şəfqət bacısısan ..... 6, 11, 13, 17, 23, 24 SSRİ Ali Sovetinin xalq deputatlarına ..... 247 Sən fərəh yığnağı, nəğmə qaynağı ..... 2, 17, 24 Suallar ümmanında çırpınan insan ..... 286 Sən illərin işıqlısı ..... 6, 11, 17, 23, 24 Susdurulmuş həqiqəti dilləndirin ..... 14, 28, 366 Sən qüzeyin ..... 9 Susmasa biryolluq güllə səsləri ..... 3, 11 Sən mənə oxşama ..... 131 Şahmat oynayıram ..... 9 Sən və o ..... 6, 3, 11 Şahmat oynayıram özümlə hər an ..... 11, 17, 23, 24 Sən, mən, o...... 6 Şahmat taxtası önündə ..... 3, 6, 11, 17, 23, 25 Sən, O, Mən ..... 17, 23, 24 “Şairəm” demə ..... 2, 11, 13, 17, 23, 24 Səndən niyə doymuram? ..... 103 Şairlər dramaturgiyaya gəlirlər, söz rejissorlarındır ..... 10 Sənət dostum ..... 315 Şairlik alın yazısıdır, dövlət muşaviri - vəzifə ..... 14, 31, 389 Sənət qardaşlığın carçısı ..... 361 Şeirim, bağışla ..... 9, 11, 12, 17, 23, 24 Sənətkar sözü - həyatın özü ..... 205 Şekspir sənəti ..... 217 Səngərlər ..... 3, 17, 24 Şeyxülislam – alın yazısı ..... 29, 337 Sənin adın ..... 3, 6 Şəhid məzarları - sabaha uzanan qollarımız ..... 14, 28 Sənin nəyin vardır qələmdən özgə? ..... 12 Şəxsiyyət - Lider birləşdirici amil kimi ..... 306 Sənin ömrün ..... 2, 24, 58 Şəxsiyyət haqqında söz demək məsuliyyəti ..... 14, 271, 287, 302 Sənsiz bu dünyaya ayaq açmışam ..... 1, 11, 13, 17, 23, 24 Şəxsiyyət-lider birləşdirici amil kimi ..... 15, 16, 18 Sənsizlik ..... 6 Şərəfli missiya ..... 482 Sənsizliyin həyəcanı ..... 3, 11, 17, 23, 24 Şüşəliklərdə bahardır...... 194 311 312 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

Taleyin göndərişi ..... 9 Uşaq təmizliyi ..... 9 Tamaşadan sonra ..... 10, 11, 17, 23, 24 Uşaq təmizliyi, körpə baxışı ..... 25 Tamaşadan sonra ..... 25, 178 Uşaqlar və gənclər üçün yazmaq məsuliyyəti ..... 28 Tanımadan nə sevmək olar, nə də nifrət etmək ..... 14, 31, 381 Uşaqlığın böyüdülmüş şəkilləri ..... 14, 28, 231, 319 Tanımadın ..... 7, 9, 11, 17, 23, 25 Uşaqlıq hardasan? ..... 24 Tanrı Ulu Öndər Heydər Əliyevi Azərbaycanın Uşaqlıq şəkillərimə ..... 11, 13, 17, 23, 24, 153, 164 xilaskarı kimi qorudu ..... 504 Uşaqlıq, haradasan? ..... 3, 11, 13, 17, 23, 173 Tariх susan deyil ..... 14, 28, 279 Uşaqlıqda oxuya bilmədiyim kitab ..... 255, 256 Tarzən fikrə dalıbdır...... 5, 17, 23, 24 Uşaqlıqla üz-üzə ..... 7, 11, 17, 23, 24 Tbilisiyə məktub ..... 220 Uzaqlı-yaxınlı haraya getsən ..... 2, 11, 17, 23, 24 Təbriz, sabahın xeyir ..... 14, 28, 261 Uzun yolun başlanğıcı ..... 489 “Təbrizdə konsulluğun açılması üçün danışıqlar gedir” ..... 488 Üç dayanacaq ..... 9, 11, 17, 23, 24, 126 Təbrizə bomba atdılar..... 11, 17, 23, 25, 137 Üç elin dərdi ..... 2 Tək ömürdən ötən günləri sayma ..... 3 Üç nöqtə ..... 3, 11, 17, 23, 24 Tərtibçidən ..... 266 Ümid ver ..... 7, 9, 98 Təzə il düşüncələri ..... 2, 17, 24 Ümid ver, mənə! ..... 11, 13, 17, 23, 24 Təzə tanışlar...... 199 Ümumdünya mədəniyyətlərararası dialoq Torpağın səsi ..... 206 forumunda çıxış ..... 31 Torpaq ..... 3, 5, 11, 17, 23, 24 Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumu ..... 532 Torpaqlarımızın işğalında PKK-nın da əli var ..... 14, 413 Ürək ..... 1 Tülüngü ..... 13 Ürək yumruq boydamı?! ..... 2, 17, 24, 56 Türk dövlət və Topluluqlarının dostluq, qardaşlıq və işbirliyi Ürəkdən gələn söz ..... 14, 29 qurultaylarında çıxışlar ..... 31 Ürəyi xəstələr ürəklə dinər...... 7 Türk ədəbiyyatından (folklor, poeziya) ..... 33 Ürəyim ..... 6, 7, 84 Türkiyə, mən sənin nəyini gördüm? ..... 11, 17, 23, 25, 138, 354 Ürəyim hardadır, özüm hardayam? ..... 3, 11, 17, 23, 24 Ucalmağa haqqın varsa...... 3 Ürəyində Zənginin çınqıllı zümzüməsi… ..... 7, 9, 17, 23, 25 Uilyan Şekspir ..... 33 Üzü dan yerinə ..... 248 Ulu öndər milli-mənəvi dəyərlər işığında ..... 338 V qurultay, 11 aprel 1997 (İstanbul) ..... 31 Unudulmaz İnsan ..... 14, 29, 280 Vaxtı gələndə özüm pencəyimi götürüb evimə Unutqanlıq faciəmizdir ..... 14, 28, 367 gedəcəyəm ..... 28, 445 “Uşaq Hidayətin arzularını həyata keçirməmişəm” ..... 464 “Vəfa Quluzadənin istefasının siyasi motivləri yoxdur” ..... 446 313 314 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

Vəfaya məktublar ..... 6 Yekun sözü ..... 273 “Vəfaya məktublar”dan ..... 3, 11, 13, 17, 23, 24 Yenə ağrıların susmaz, inləyər ..... 6, 11, 12, 17, 23, 24 Vəfaya təzə məktublardan ..... 7, 11, 17, 23, 24, 104, 115, 172 Yeni arzular mövsümü ..... 218 Vətən ..... 3, 6, 7, 11, 17, 23, 24, 25, 85 Yeni Dini Şuranın fəaliyyəti bəyənildi ..... 414 Vətən həsrəti ..... 9, 11, 17, 23, 25 Yeni dövrdə Azərbaycanda dövlət və din münasibətləri ..... 32 “Vətəndaş cəmiyyəti quruculuğunda konfessiyalararası Yeni insana həsr olunur ..... 195 harmoniya: dialoq və dinc yanaşı yaşamaq” mövzusundakı “Yenidənqurma” sözü və yenidənqurma özü ...14, 28, 239, “dəyirmi masa”da çıxış ..... 31 249, 257 Vətəndaş cəmiyyəti quruculuğunda konfessiyalararası Yerin-yurdun da ruhu var...... 493 ahəngdarlıq: dialoq və dinc yanaşı yaşamaq” ..... 533 Yoxsan...... 3, 17, 24 Vətəndaşlığın səmimi tərənnümü ..... 296 Yol gedirəm ..... 3, 11, 17, 23, 24 Vətəndaşlıq borcumuzu ləyaqətlə yerinə yetirək ..... 272 Yorğun və əsəbi vaxtlarımda Füzulini, Şekspiri “Vəzirov vaxtında getsəydi, faciə olmayacaqdı”: Hidayət oxumaqla özümə gəlirəm ..... 297 Orucov: “Moskvanın Azərbaycanı zərərsizləşdirməsinə ən Yubileyimizi təvazökar formada qeyd edəcəyik: Hidayət: böyük maneə Heydər Əliyev idi” ..... 465 Azərbaycanda dini dözümsüzlük meyillərinin istiqamətində Vida anları ..... 9 ardıcıl tədbirlər həyata keçirilib ..... 507 Yaddaş kitabı ..... 14, 28, 29 Yuxu yozumları ..... 33 Yağışda kövrəlirəm...... 3, 17, 23, 24 Zahid Xəlil ..... 358 Yaxşı ki ..... 3, 6, 11, 12, 17, 23, 24, 170 Zəfər yolları ..... 66 Yaxşı ki, sən gəldin ..... 11, 17, 24 Zəfər yollarında ..... 3, 6, 17, 23, 25 Yalanların ad günü ..... 2, 17, 24 Zəfərə ..... 11, 13, 17, 23, 24 Yaman qəribəymiş taleyin işi ..... 6, 11, 24 Zəngəzur ..... 1, 3, 6, 11, 17, 23, 24 Yaradıcı ziyalılarımızın Vətənə borcu var ..... 288, 316 Zəngəzur qəzasının Mığrı rayonu ..... 267 Yaradıcılıq nailiyyətlərindən biri ..... 26, 207 Zəngəzur lövhələri ..... 57 Yaradıcılıq yollarında ..... 28, 223 Zəngəzurludur ..... 7, 9, 17, 23, 24, 99 Yarımçıq qalan dialoq ..... 10 Zərərli dini ədəbiyyatın sayı azalır. Vətəndaşlığımız bizi dəs- Yatır körpələrim...... 3, 5, 17, 23, 24, 74 təkləyir və dünyəvi dəyərlərlə yaşamağa üstünlük verir ..... 355 Yazıçı – publisist, yoxsa dövlət rəsmisi? ..... 31, 505, 506 Zərif naxışlar ..... 184 Yazıçı olsam da, yazıçı həyatı yaşamamışam ..... 28 Ziba xalamla söhbət ..... 105 Yazıçı... Zaman... və onların taleyi ..... 357 Zirvə cığırı ..... 7, 9, 11, 13, 17, 23, 24, 110 Yeddi gün küsülü qaldım ..... 447 Zirvə görüşü Qarabağ probleminə açar olacaqdır ..... 448 315 316 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò Hidayət haqqında yazan Aşırlı M...... 904 müəlliflərin əlifba göstəricisi Ayazqızı S...... 611 Azəri S...... 611 Abasquliyeva E...... 931 Babakərli P...... 470 Abbasov R...... 868 Babayev E...... 967, 968 Abdin T...... 611 Babayev V...... 611, 780 Abdulla K...... 611 Balıyev H...... 611, 683 Abdulla M...... 611 Bayramlı N...... 969 Abdullayeva E...... 385 Bayramoğlu V...... 1052 Abdullayeva T...... 611 Bayramov Q...... 611, 664, 721, 728 Ağa M...... 611 Bayramova N.-L...... 611 Ağacan H...... 723 Bektaş V...... 416, 458, 611, 822, Ağamirzə T...... 504 Berdçevski Y...... 611 Ağayar Ş...... 423, 611 Bəhmənli V...... 360 Ağayev A...... 472, 869, 902 Bəxtiyaroğlu C...... 836 Ağayev B...... 611 Bəylərqızı Ş...... 456 Ağayev Ə...... 611, 629, 630 Binnətova A. (Ülvi) ..... 611 Ağayev İ...... 720 Budaqov B...... 611 Ağayev T...... 611, 648 Bünyadzadə E...... 611 Axundov A...... 611 Cabbarzadə A. (Uluxanlı) ..... 611 Axundova E...... 398 Cabbarzadə A...... 641 Aqil ..... 952 Cahangirli Ə...... 409 Alıoğlu E...... 611 Ceyhun ..... 837 Alışova E...... 464 Cəfərli E...... 974 Allahverdiyeva V...... 406, 805 Cəfərli F...... 454 Anar ..... 611 Cəfərli Y...... 480 Araz ..... 481, 870 Cəfəroğlu İ...... 790 Arif Q...... 903 Cəfərov N...... 611, 623, 708 Arifqızı K...... 411, 438 Çarkviani C...... 611, 699 Aslan M...... 611, 690, 806 Çərkəzqızı S...... 447 Aşırlı A...... 374, 378 Elmanoğlu S...... 485, 873, 874, 875, 907 317 318 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

Elməddin ..... 995 Fərid ..... 717 Elnur ..... 996 Fərzəlibəyov M...... 611 Eminov A...... 611, 666 Fidan ..... 1147 Əbilov İ...... 611 Firdovsi ..... 998 Əhmədli F...... 611 Güliyev E...... 611, 824, 841 Əhmədoğlu Ə...... 373 Gülməmmədov M...... 611 Əhmədov X...... 876 Gülnarə R...... 388 Əhmədov T...... 621 Günel ..... 908 Ələkbərli Ə...... 379 Hacıislam R...... 414 Ələkbərli M...... 611, 702 Hacıyev S...... 843, 844 Ələsgəroğlu F...... 389 Hacıyev Y...... 611 Ələsgərov B...... 610, 611, 625 Hacıyeva İ...... 611, 692 Əlibəyli B...... 611, 713, 928 Hacızadə A...... 403 Əlibəyli S...... 408, 611 Hacızadə Ə...... 611 Əliəşrəfqızı L...... 422, 428, 430, 439, 446 Hacızadə N...... 611 Əlioğlu C...... 781 Heydər R...... 611 Əlisa S...... 489 Həbibbəyli İ...... 611 Əliyev C...... 611 Həqiqi Z...... 846 Əliyev Ə...... 611 Həmid İ...... 611 Əliyev V...... 611 Həmidova H...... 407, 425, 432, 440 Əliyeva S...... 611, 675 Həmzəoğlu K...... 877, 909, 1005, 1083 Əliyeva Y...... 997 Hənifəyeva F...... 434 Əmiraslanov Ə...... 611 Hənifəzadə Ş...... 611 Əmiraslanova Y...... 839 Həsənli M...... 477, 878 Ərşadoğlu A...... 611 Həsənoğlu A...... 611 Əsədov B...... 611 Həsənoğlu S...... 466 Əsgər R...... 611 Həsənov Ə...... 371 Əsgərov R...... 361, 611, 636 Həsənov H...... 611, 785 Əzizoğlu H...... 380 Həsənzadə N...... 611 Əzizoğlu İ...... 709 Hikmət M...... 620 Faiq ..... 840 Hilaloğlu R...... 879 319 320 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

Hüseynli Ə...... 1019 Kalandadze A.G...... 399 Hüseynli İ...... 450, 465 Kamal R...... 884 Hüseynli N...... 487 Kamalqızı R...... 1022, 1023 Hüseynli S...... 451 Kamil ..... 945, 946, 1024, 1025 Hüseynova A...... 400, 611 Kazımqızı H...... 415 Hüseynova S...... 611 Kazımov A...... 413, 611, 772 Hüseynova V...... 880 Kazımov Q...... 611 Xankişiyeva N...... 849, 882, 912 Kəbutər ..... 917, 1026, 1093 Xələfov A...... 611, 703 Kələntərli K...... 611 Xəlil Z...... 611, 626 Kəmərli A...... 669 Xəlilli Ş...... 611, 725 Kəngərli A...... 788 Xəlilov A...... 433 Kərəm D...... 635 Xəlilov P...... 611 Kərimli Y...... 492 Xəlilzadə F...... 366, 376, 455, 611 Kərimov İ...... 611 Xəzri N...... 611, 614 Kərimov R...... 482 İbrahimoğlu N...... 362 Kərimova S...... 395 İlham ..... 883 Körpülü R...... 417, 468, 469 İlqar R...... 476, 479, 914 Kübra ..... 1027 İlyaslı İ...... 490 Kürdoğlu H...... 611 İmanov Y...... 437 Qafar T...... 611 İmdad ..... 915 Qaraqızı U...... 611 İsaqoğlu V...... 368 Qarannı Q...... 391 İsmayıl M...... 611 Qarayev Y...... 611, 682, 687 İsmayıl Y...... 364, 611, 668 Qasımlı İ...... 396, 393, 397, 405, 412 İsmayılqızı X...... 900 Qasımov B...... 611 İsmayıloğlu A...... 611 Qasımova C...... 460 İsmayılov X...... 611 Qasımova X...... 885 İsmayılova E...... 611 Qədiroğlu F...... 918, 919 İsmayılova X...... 611 Qəlbinur P...... 611 İsmayılzadə X...... 916 Qəzənfəroğlu M...... 920 İsmayılzadə İ...... 611, 645, 646 Qızılgül ..... 1120 321 322 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

Qlonti A...... 688 Məsioğlu M...... 381 Qocayev M...... 611 Mətləbqızı Ş...... 886 Qorxmaz ..... 1094 Mirkin R...... 611 Quliyev A...... 726 Mirzəyev K...... 654 Quliyev B...... 491 Mirzəyeva S...... 611 Quliyev C...... 477, 853 Mustafa Ə...... 390, 402, 929 Quliyev İ...... 472, 828, 921, 1031 Mustafayev Ə...... 365 Quliyev R...... 431 Mübariz ..... 922 Quliyeva K...... 1032 Müqabiloğlu Z...... 887 Qulu A...... 714 Mütəllibov T...... 611 Quluzadə M...... 453 Mütəllimov T...... 774 Qunaşvili M...... 631 Nadir Z...... 463, 475, 858 Lətifov A...... 1122 Nemət ..... 923 Mahirqızı V...... 420 Nəbili M...... 457 Mahmud T...... 611, 639 Nəbiyev A...... 611, 693 Mansurzadə A...... 363 Nəbiyev B...... 659 Mehdi M...... 428 Nəcəfov S...... 611 Məhbubə ..... 855, 856 Nəcəfzadə Q...... 611 Məhəmməd A...... 710 Nərimanqızı N...... 1035 Məmmədli İ...... 382, 386, 611, 619, 689 Nərimanoğlu M...... 611, 694 Məmmədli N...... 478 Nərmin ..... 889 Məmmədli Y...... 611 Nəsibli S...... 424 Məmmədov A...... 611 Nəsibli Ş...... 421, 441 Məmmədov B...... 361 Nəzərli K...... 695 Məmmədov F...... 829 Nəzərli S...... 611, 696 Məmmədov İ...... 611, 762, 763, 773 Nəzərli Y...... 387 Məmmədov T...... 392, 611 Niftalıyev N...... 442 Məmmədova A...... 474 Nurəddin ..... 859 Məmmədova V...... 857 Nuriyev A...... 1123 Məmmədzadə S...... 611 Nüşabə ..... 410 Mərdanov M...... 611 Oğuz Ə...... 493 323 324 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

Ol Ə...... 372 Səfərli S...... 377, 394 Osman Ə...... 735 Səfəroğlu X...... 895 Osmanova M...... 718 Səlimova C...... 611 Pancikidze Q...... 684 Səmla ..... 896 Paşaqızı L...... 890 Sərxanlı S...... 611, 634 Pənahlı N...... 1039 Sultanova A...... 949 Piriyev İ...... 611 Sultanova P...... 1042 Polad C...... 611 Süleymanlı M...... 611 Rafiq A...... 627 Şahinoğlu A...... 501 Rafiq N...... 467, 483 Şahnaz ..... 715 Rafiqqızı T...... 484, 486, 488, 891 Şahtaxtı S...... 898 Rafiqqızı V...... 418, 419, 436, 443, 471 Şəmsizadə N...... 611 Ramazanoğlu İ...... 445 Şərif M...... 490 Raufoğlu Ə...... 892, 925 Şirinov E...... 1044 Razi H...... 783 Şükürlü A...... 611 Rəhimli İ...... 611, 628, 778 Tağıbəyli V...... 1130, 1131 Rəna ..... 722 Tahir S...... 611 Rövşən ..... 893 Talıblı T...... 367, 611, 613 Ruhiyyə ..... 894 Tapdıq İ...... 611 Rüstəmxanlı S...... 611, 676 Taşdələn Y...... 611, 697 Rüstəmov Ç...... 611 Təbriz N...... 611 Rza X. (Ulutürk) ..... 611, 642, 643 Tərlan ..... 950 Rza Talebi-Dəryani ..... 611 Uluxanlı A...... 383, 384 Rzakov K...... 1040 Ulutürk, X.R...... 618 Rzayeva M...... 459 Umudlu E...... 369 Rzayeva V...... 426 Umudlu Ü...... 611 Sadıqzadə N...... 765 Ülvi A...... 678 Sahiboğlu R...... 860 Vahabzadə B...... 611, 612, 672, 776 Salmanov R...... 611 Vahidoğlu O...... 1062 Seyidov Y...... 611, 671 Vəfa ..... 462 Sədi ..... 861 Vəfadar ..... 404 325 326 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò Vəkil Ə...... 611, 716 Sərlövhə üzrə təsvir edilmiş Vüqar ..... 834 ədəbiyyatın əlifba göstəricisi Yadigar ..... 864 Yaqub Z...... 611 “Azərbaycanda gördüyüm inkişafdan qürurla Yaquboğlu Q...... 449 danışacağam” ..... 1136 Yusif M...... 611, 705 Bəzi dövlətlər öz dini modelini Azərbaycana Yusifli V...... 611, 712 sırımaq istəyir” ..... 970 Yusifoğlu M...... 698 Adi illərə bənzəmir ..... 771 Yusifoğlu N...... 865, 866, 899 Argentina İslam Mərkəzinin prezidenti Dini Qurumlarla iş üzrə Yusifzadə C...... 359 Dövlət Komitəsində olmuşdur ..... 1134 Zeynalov M...... 926 Aşurada istifadə olunan zəncirlər qaçaqmalçılıq yolu Zeynalov T...... 611, 787 ilə gətirilir ..... 1063 Zərbalıyeva K...... 496 Avrasiya İslam Şurasının VII toplantısı keçirilmişdir .....1064 Zimistanoğlu Q...... 452 “Ayaz Mütəllibov 366-cı alayın komandirinə göstəriş veribmiş” ..... 820 Zülfiyyə ..... 401 “Ayrı-ayrı qruplarda dini siyasiləşmə meylləri mövcuddur”.

“Bu məsələ ilə ardıcıl məşğul olmaq lazımdır” ..... 953

“Azad olunmuş enerji” abidəsinin açılışı. Gürcüstan Prezidenti Eduard Şevardnadzenin nitqi ..... 686 Azan verilib, bundan sonra da veriləcək ..... 1065 “Azanın canlı verilməsi daha doğru olardı” ..... 954 Azəbaycanda Gürcüstan mədəniyyəti günləri ..... 795 Azərbaycan bir çox millətlərin və dini konfessiyaların dinc yanaşı yaşadığı nadir ölkələrdəndir ..... 1099 Azərbaycan cəmiyyətində xarici ölkələrin xüsusi xidmət or- qanları tərəfindən idarə olunan qurumlara yer yoxdur ..... 1066 Azərbaycan mədəniyyət xadimləri ..... 701 Azərbaycan radikal dini qrupların, sektaların yayıldığı məkana çevrilib: Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət Orucov: “Müəyyən qruplar hansısa modeli bura transfer etmək istəyirlər” ..... 955

327 328 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsində qanlı 20 Yanvarın iyirminci ilinə həsr olunmuş Komitəsinin sədri yanında Məşvərət Şurasının geniş tədbir keçirilmişdir ..... 1100 iclası keçirilmişdir ..... 1073 Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsində Xocalı soyqırımının ildönümünə həsr olunmuş Komitəsinin sədri yanında ibadət yerlərinin inşası, bərpası və tədbir keçirilmişdir ..... 1101 təmirilə bağlı yaradılmış Şuranın ilk iclası keçirilmişdir ..... 1102 Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət Orucov Səudiyyə Ərəbistanı Kral- Komitəsinin sədri yanında Məşvərət Şurasının lığının təhsil naziri Xalid əl-Ənqarini qəbul etmişdir ..... 956 iclası keçirilmişdir ..... 1103 Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Azərbaycan Respublikası Dövlət Komitəsinin Azərbaycan Komitəsinin sədri yanında Məşvərət Şurasının iclası dilində “Dünya uşaq ədəbiyyatı kitabxanası”nın nəşrində fəal keçirilmişdir ..... 1051 iştirak etmiş işçilərinin bir qrupuna Azərbaycan Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Respublikasının fəxri adlarının verilməsi haqqında Azərbaycan Komitəsinin sədri Hidayət Orucov Türkiyənin mədəniyyət və Respublikası Prezidentinin Fərmanı ..... 673 turizm naziri Ərtoğrul Günayı qəbul etmişdir ..... 1067 Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İcra Aparatında Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət inzibati vəzifələr tutan dövlət qulluqçularına ixtisas Komitəsinin sədri Hidayət Orucov ATƏT-in Bakı Ofisinin dərəcələrinin verilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası rəhbəri Xose Luis Herrero Ansolanı qəbul etmişdir ..... 1068 Prezidentinin Sərəncamı ..... 706 Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Azərbaycan Respublikasının Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət Orucov Fransanın ölkəmizdəki Komitəsinin sədri Hidayət Orucovun tərcümeyi-halı ..... 932 səfiri Qabriel Kelleri qəbul etmişdir ..... 1069 Azərbaycan Respublikasının Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsində nəşriyyat rəhbərlərilə görüş keçirilmişdir ..... 1050 Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Azərbaycan Respublikasının Dövlət müşaviri Hidayət Komitəsinin sədri yanında Məşvərət Şurasının iclası Orucovun çıxışı gurultulu alqışlarla qarşılandı ..... 821 keçirilmişdir ..... 1070 Azərbaycan soyqırımı günü ..... 905 Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət “Azərbaycan Şimali Kiprin müstəqillik deklorasiyasına imza Komitəsinin sədri Hidayət Orucov Gürcüstanın Diaspor İşləri atmayıb” ..... 807 üzrə Dövlət naziri Yulon Qoqoşidzeni qəbul etmişdir ..... 1071 Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin İdarə Heyəti ..... 674 Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Azərbaycan Yazıçılar İttifaqı. Yazıçıların VIII qurultayı Komitəsinin sədri Hidayət Orucov Qətər dövlətinin tərəfindən seçilmiş təftiş komissiyasının tərkibi ..... 652 ölkəmizdəki fövqəladə və səlahiyyətli səfiri Mübarək bin Fəhd Azərbaycan Yazıçılar İttifaqında ..... 649, 650 Casim Al Tanini qəbul etmişdir ..... 1072 “Azərbaycan”, №10 ..... 657

329 330 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

“Azərbaycana zərərli dini ədəbiyyat gətirilir” ..... 957 Azərbaycanda ləzgi problemi yoxdur ..... 809 “Azərbaycanda 1802 məscid, 10 kilsə, 6 sinaqoq fəaliyyət “Azərbaycanda məscid yox, qanunsuz tikili sökülüb” ..... 1074 göstərir”: Hidayət Orucov məruzəsində müstəqillik əldə “Azərbaycanda milli münasibətlər və etnosiyasi durum sabit edildikdən sonra Azərbaycanda 595 məscid tikildiyini olaraq qalır” ..... 835 bildirib ..... 1137 Azərbaycanda milli siyasət sahəsində məktəb formalaşıb ..... 871 Azərbaycanda 30 minə qədər erməninin yaşaması dünya “Azərbaycanda müəyyən radikal qruplar tarixində rast gəlinməyən faktdır ..... 808 mövcuddur” ..... 936, 937 Azərbaycanda 31 qeyri-islam icması qeydiyyata alınıb”: Azərbaycanda radikal təriqətləri yaymaq Ölkədə 50-yə yaxın kilsə, 1500-dən artıq məscid fəaliyyət meyilləri var ..... 1075 göstərir ..... 958 Azərbaycanda radikallığa və ekstremizmə meyilli olanların “Azərbaycanda bəzi məscidlər, ibadət ocaqları ayrı-ayrı xarici kimliyini bilirik ..... 1104 qüvvələrin himayəsi altındadır” ..... 959 “Azərbaycanda vəhhabiliyin böyük təhlükəsi yoxdur” ..... 964 “Azərbaycanda bütün dinlərə bərabərhüquqlu şərait yaradılıb”: “Azərbaycandakı dinlərarası dözümlülük bütün dünya Bu gün Azərbaycan cəmiyyətini ən çox narahat edən məsə- tərəfindən yüksək qiymətləndirilir” ..... 965 lələrdən biri dini maariflənmənin zəif aparılmasıdır ..... 933 “Azərbaycanın dini konsepsiyası hazırlanıb”. “Ölkədə əsl dini “Azərbaycanda dindən siyasi məqsədlər üçün istifadə etmək mühit son dərəcə sağlamdır və dini müxalifətdən söhbət gedə istəyənlər var”. “Əqidə cəhətdən zəif, ehtiyac içində olan bəzi bilməz” ..... 966 insanları özlərinə tərəf çəkməyə cəhd edirdilər” ..... 960 “Azərbaycanın heç bir ziyalısı millətlərarası qarşıdurma “Azərbaycanda dini dözümsüzlük meyillərinin qarşısının alın- təbliğatı ilə məşğul olmayıb” ..... 1105 ması istiqamətində ardıcıl tədbirlər həyata keçirilib” ..... 1135 Azərbaycanın şimalında ləzgi problemi yoxdur ..... 810 Azərbaycanda dini maraqları olan ölkələr: Hidayət Orucov: Azərbaycanlıların soyqırımı ermənilər tərəfindən xalqımıza “Bəlkə onlar beş yox, yeddidir?” ..... 934 qarşı əsrlər boyu törədilmiş ən dəhşətli faciədir ..... 872 Azərbaycanda dini terror təhlükəsi var: Hidayət Orucov dini Bacarıqlı dövlət xadimi ..... 724 təriqətlər tərəfindən terrora cəhd edildiyini bildirib ..... 961 Bakı Öcalanın Türkiyəyə verilib-verilməməsi məsələsinə “Azərbaycanda dini tolerantlıq yüksək səviyyədədir”: “Heydər münasibət bildirməyə hələ ehtiyac görmür ..... 799 Əliyev və Azərbaycanda din siyasəti: gerçəkliklər və Bakıda Türk Dünyası yazarlarının III qurultayı ..... 796 perspektivlər” mövzusunda keçirilən beynəlxalq konfrans Bakıda yeni sinaqoq açıldı. Hidayət Orucov: “Azərbaycanın başa çatıb” ..... 962 yürütdüyü siyasətin ən vacib məqamlarından biri də dini “Azərbaycanda fəaliyyət göstərən ayrı-ayrı qruplarda dini tolerantlıq olub, bu, həmişə belə olacaq” ..... 1138 siyasiləşmə meyilləri mövcuddur” ..... 963 Bəzi dairələrin Türkiyədə Azərbaycan əleyhinə çıxışları “Azərbaycanda fəaliyyət göstərən mollaların dini savadının artırılması üçün həllini gözləyən məsələlər var” ..... 935 narahatlıq doğurur ..... 1139

331 332 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

“Bəzi ibadət yerləri xarici ölkələrin təsiri altındadır”. Dərbənddə Beynəlxalq elmi konfrans ..... 800 “Azərbaycanda dini siyasiləşdirməyə çalışan Dəyirmi masa keçirildi ..... 730 qüvvələr var”..... 971 “Dialoq ancaq ayrı-ayrı dinlər arasında deyil, həm də eyni din “Bəzi məscidlər, ibadət ocaqları ayrı-ayrı xarici qüvvələrin daxilində olmalıdır” ..... 1078 himayəsi altındadır” ..... 972 Dialoq-dünya dinləri arasında və onların sırasında ..... 1140 Bəziləri yenə kimlərinsə maraqlarından çıxış edərək dini “Din pərdəsi altında əyri iş görmək istəyənlər var” ..... 1107 mövzuda şişirdilmiş məqalələr yazırlar ..... 1076 Dini icmaların dövlət qeydiyyatına alınması sürətlənib: “Bir az gözləyin məni” ..... 637 Hidayət Orucov: “Bəzi ibadət ocaqları xarici qüvvələrin “Biz milli olduğumuz qədər bəşəri, bəşəri olduğumuz qədər də himayəsi altındadır” ..... 975 milli olmalıyıq” ..... 927, 1053 Dini icmaların məscidlərdə qeydiyyatına başlanılıb ..... 938 BMT Baş Assambleyasının Nyu-Yorkda təşkil etdiyi dinlər və “Dini qruplarda siyasiləşmə meyilləri var”. “Bunlar kiçik mədəniyyətlərarası anlaşma və sülh naminə əməkdaşlıqla bağlı qruplarda olsa da, mövcuddurlar və onların qarşısı dialoqda iştirak edən Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət alınmalıdır” ..... 976 Komitəsinin sədri Hidayət Orucov İslam Konfransı Dini qurumların sayı 368-ə çatıb: Hidayət Orucov: “Ölkədə Təşkilatının baş katibi və sivilizasiyalararası alyansın yüksək radikal dini qurumlar var” ..... 939 səviyyəli rəsmiləri ilə görüşlər keçirmişdir ..... 973 Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsi – 10 il ..... 1141 “Bu, erməni separatizmini dəstəkləməkdən başqa bir şey Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsində 15 iyun - deyil”: Hidayət Orucov Xankəndində Azərbaycanın icazəsi Qurtuluş günü münasibətilə tədbir keçirilmişdir ..... 977 olmadan kilsə tikilməsinə münasibət bildirdi ..... 1106 Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsində görüş ..... 1142 Bütün QHT-lar bir araya gəlməlidirlər ..... 906 Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsində görüş: NATO C.Cabbarlı adına İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrının di- Assambleyası Təhlükəsizliyin Mülkü Ölçüsü Komitəsinin rektoru H.Orucovun Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət He- Demokratik İdarəçilik üzrə alt komitəsinin sədri Çətin Kazakla yətinin fəxri fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında Fərman .... 769 Hidayət Orucov görüşmüşdür ..... 978 C.Cabbarlı adına İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Teatrının Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsində konfrans yaradıcı işçilərinin Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət keçirilib ..... 979 Heyətinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilməsi haqqında (O Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsində Ümummilli Lider cümlədən H.Orucovun) ..... 770 Heydər Əliyevin doğum günü münasibətilə tədbir Çuvaş dilində “Tale məni çox sınayıb” ..... 700 keçirilmişdir ..... 980 Dağdan ulu ..... 784 Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin 10 yaşı tamam Daha 30 icma qeydiyyata alınıb ..... 1077 oldu. Hidayət Orucov: “Bəzi ölkələr öz dövlət-din Daim oxunacaq ..... 662 münasibətləri modelini Azərbaycanda tətbiq Deputatlığa namizəd ..... 665 etmək istəyirdi” ..... 1143

333 334 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin mərkəzi aparatın- Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət da dinşünas alimin iştirakı ilə seminar keçirilmişdir ..... 1144 Orucov NATO Parlament Assambleyası Təhlükəsizliyin Mülki Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət Ölçüsü Komitəsinin Demokratik idarəçilik üzrə alt komitəsinin Orucov Avropa Şurasının nümayəndə heyətilə nümayəndə heyətini qəbul etmişdir ..... 986 görüşmüşdür ..... 981 Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət Orucov ölkəmizdə səfərdə olan İranın mədəniyyət və İslam Orucov Avropa Şurasının insan haqları üzrə komissarını maarifləndirilməsi naziri Seyid Məhəmməd Hüseynini qəbul qəbul etmişdir ..... 982 etmişdir ..... 1108 Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət Orucov Amerika Birləşmiş Ştatlarının ölkəmizdəki Orucov Seneqal Respublikasının Prezidentinin Katibliyinin fövqəladə və səlahiyyətli səfiri xanım Ənn Dörsini qəbul Baş katibi, İKT üzrə Milli Agentliyin İcraçı direktoru (nazir) etmişdir ..... 1054 Abdulla Baldeni qəbul etmişdir ..... 1058 Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət Orucov Amerikanın nüfuzlu “Los Anceles Times” qəzetinin Orucov Türkiyədə səfərdə olmuşdur ..... 987 müxbiri Kim Mörfini qəbul etmişdir ..... 1055 Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət Orucov Türkiyənin ölkəmizdəki fövqəladə və səlahiyyətli Orucov ABŞ səfirliyinin müvəqqəti işlər vəkili xanım Coan səfiri Hüseyn Avni Karslıoğlunu qəbul etmişdir ..... 1059 Polaşiki qəbul etmişdir ..... 1056 Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət Orucov Vatikanın dövlət katibi, Kardinal Tarçizio Bertoneni Orucov Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsinin Azərbaycan qəbul etmişdir ..... 1060 üzrə nümayəndəliyinin başçısı Martin Amaşeiri qəbul Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Rusiya və etmişdir ... 1057 ABŞ-ın pravoslav kilsələrinin nümayəndələriylə Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət görüşmüşdür ..... 988 Orucov dağıstanlı həmkarı Əhməd Məhəmmədovla Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədrinin yanında görüş keçirmişdir ..... 983 Məşvərət Şurası yaradılmışdır ..... 989 Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət “Dini sahədə kriminogen durum mövcud deyil”: “Ayrı-ayrı Orucov Dağıstanın müftisi Əhməd Hacı Abdullayevi qəbul narahatedici faktların baş verməsi isə mümkündür” ..... 990 etmişdir ... 984 “Dinimiz xalqımızın milli-mənəvi sərvətidir” ..... 1145 Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Hidayət “Dinin ayrıca tədrisinə ehtiyac yoxdur”: Hidayət Orucov: Orucov İsrail dövlətinin Azərbaycanda səfərdə olan “Qeyri-ənənəvi dini sektalar yalnız işçi qrupları nümayəndə heyətini qəbul etmişdir ..... 985 səviyyəsindədir” ..... 991

335 336 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

“Dinin məktəblərdə tədrisinə ehtiyac yoxdur”: Hidayət Gənc nəslin formalaşdırılması naminə ..... 653 Orucov: Qeyri-qanuni dini sektalar qarışıqlıq yaratmağa Gəncədə “yaşıl” təhlükə”: Ayrı-ayrı qruplar təriqətlərarası çalışır” ..... 992 münasibətləri gərginləşdirmək istəyir ..... 999 Dinlə dinənlər: Hidayət Orucovla xüsusi reportaj ..... 1061 Gəncədə təriqət təbliğatı aparılır: Hidayət Orucov: “Şəhərdə tə- “Dinlərarası dialoq: qarşılıqlı anlaşmadan birgə əməkdaşlığa riqətlərarası münasibətləri gərginləşdirmək istəyirlər” ..... 1000 doğru” mövzusunda Beynəlxalq konfrans keçiriləcək ..... 1079 Gənclik hərarəti, yaradıcılıq ehtirası ..... 746 Dinlərarası dialoq: qarşılıqlı anlaşmadan birgə əməkdaşlığa Gərginlik ocağı: Hidayət Orucov: “Onlar Gəncədə təriqət- doğru ..... 1109 lərarası münasibətləri gərginləşdirmək istəyirlər” ..... 1001 DQİDK görüş-müşavirə keçirdi ..... 993 Görüləsi işlər çoxdur ..... 658 DQİDK sədri Hidayət Orucov Türkiyədə rəsmi Görüşənə kimi ..... 768 səfərdədir ..... 994 “Gürcüstan İdarəsinin yaradılmasından ciddi narahatıq” ..... 1146 Dövlət qeydiyyat şəhadətnamələri təqdim edilmişdir ..... 1080 Gürcüstanda azərbaycanlını öldürüblər ..... 825 Dövlət müşaviri Hidayət Orucov və Qafqaz Müsəlmanları Gürcüstanda nəşr olunan “Molla Nəsrəddin” gürcüləri hiddət- Ruhani İdarəsinin sədri Şeyxülislam Allahşükür Paşazadə ləndirib. Hidayət Orucov: “Bu jurnal bağlanmalıdır”..... 842 Şəkinin qonağı olmuşlar ..... 811 H.X.Orucova “Ermənistan SSR Əməkdar mədəniyyət xadimi” Dövlət müşaviri ilə görüş ..... 838 fəxri adı verilməsi haqqında Ermənistan SSR Ali Soveti “Dövlət-din münasibətləri inkişaf edir” ..... 1110 Rəyasət Heyətinin Fərmanı ..... 640 Dünənki nailiyyətlər, bugünkü qayğılar ..... 751 H.X.Orucova fövqəladə və səlahiyyətli səfir diplomunun Düşünmək lazımdır ..... 758 verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Elmi konfrans: millli siyasət ..... 792 Sərəncamı ..... 739 “Eyiblərini azanla gizlədirlər”: H.Orucov: “Azan verilib, H.X.Orucovun “Şöhrət” ordeni ilə təltif edilməsi haqqında: bundan sonra da veriləcək. Amma narahatlıq Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı ..... 707 yaratmamalıdır” ..... 1081 H.X.Orucovun Azərbaycan Respublikasının Dini Qurumlarla “Ə.İ”-nin gündəliyi ..... 663 iş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri vəzifəsindən azad edilməsi “Əbu Bəkrin qeydiyyatı bizim səlahiyyətimizdən kənar haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı. məsələdir”: Daha 30 icma qeydiyyata alınıb ..... 1082 31 may, 2012-ci il ..... 741 Ənənənin keşiyində ..... 749 H.X.Orucovun Azərbaycan Respublikasının Dini Qurumlarla Ər-Riyadda “Heydər Əliyev və Azərbaycanda milli siyasət” İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri təyin edilməsi haqqında kitabının ərəb dilində ikinci nəşrinin təqdimat mərasimi Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı ..... 930 keçirilmişdir ..... 1111 H.X.Orucovun Azərbaycan Respublikasının fərdi təqaüdünün “Faciədə SSRİ və Azərbaycan rəhbərliyi məsuliyyət verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin daşıyır” ..... 823 Sərəncamı. 5 iyun 2012-ci il ..... 742

337 338 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

H.X.Orucovun Azərbaycan Respublikasının Qırğız Hidayət Orucov Bənəniyar hadisələrinə münasibət Respublikasında fövqəladə və səlahiyyətli səfiri təyin edilməsi bildirdi ... 1113 haqqında Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin Hidayət Orucov BMT-nin Forumunda iştirak edib ..... 1114 Sərəncamı. 19 dekabr 2012 ..... 740 Hidayət Orucov Böyük Britaniyanın Azərbaycandakı səfiri Hakimiyyət də rahatsızdır ..... 845 Lari Bristounu qəbul etmişdir ..... 1007 Hamını heyran qoyan istedad ..... 729 Hidayət Orucov çoxlarını günahlandırdı ..... 910 “Heydər Əliyev və Azərbaycanda din siyasəti: gerçəkliklər və Hidayət Orucov Dağıstan hadisələrinin Azərbaycana təsir perspektivlər” mövzusunda keçirilən Beynəlxalq konfrans başa etməyəcəyini bildirir ..... 812 çatmışdır ..... 1002 Hidayət Orucov din xadimləri, dini icma rəhbərləri və “Heydər Əliyev və Azərbaycanda din siyasəti: gerçəkliklər və nümayəndələri ilə görüş keçirdi ..... 942 perspektivlər” mövzusunda Beynəlxalq konfransda Hidayət Orucov Gəncədən narahatdır: “Ayrı-ayrı qruplar Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət təriqətlərarası münasibətləri gərginləşdirmək istəyir” ..... 1008 Komitəsinin sədri Hidayət Orucovun məruzəsi ..... 1003 Hidayət Orucov Gürcüstana gəlmişdir ..... 848 “Heydər Əliyev və Azərbaycanda din siyasəti: gerçəkliklər və Hidayət Orucov Gürcüstanda səfərdə olub ..... 1085 perspektivlər” mövzusunda beynəlxalq konfransda Azərbaycan Hidayət Orucov xəbərdarlıq edir: “Bəzi məscidlər ayrı-ayrı Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsinin sədri xarici qüvvələrin himayəsi altındadır” ..... 1009 Hidayət Orucovun açılış sözü ..... 1004 Hidayət Orucov konstruktiv dialoq tərəfdarıdır ..... 801 “Heydər Əliyev və Azərbaycanda milli siyasət” kitabının Hidayət Orucov QHT rəhbərləri ilə görüşəcək ..... 943 təqdimat mərasimi keçirilmişdir ..... 1112 Hidayət Orucov mətbuat konfransı keçirdi ..... 911 “Heydər Əliyevə ən böyük abidə Şuşada ucaldılacaq”: Dini Hidayət Orucov mətbuatdan şikayətləndi ..... 1086 Qurumlarla İş üzrə Dövlət Komitəsində Ümummilli Liderin Hidayət Orucov Misir Ərəb Respublikasının Azərbaycandakı büstü açıldı ..... 940 səfiri Yusif Əhməd İbrahim əş-Şarqavini qəbul etmişdir ..... 1010 Hidayət ..... 615, 632 Hidayət Orucov narahatdır: “Azərbaycanda radikal dini qruplar Hidayət Xuduş oğlu Orucov ..... 616, 667 mövcuddur” ..... 944 Hidayət Orucov – 67 ..... 731 Hidayət Orucov ömrünün daha bir pilləsinə qədəm qoydu: Hidayət Orucov aclığı dayandırmağa çağırır ..... 847 Tanınmış dövlət xadimi, yazıçı və publisistin 67 yaşı Hidayət Orucov azanla bağlı qərarı dəstəklədi: “Bu olduqca tamam olur ..... 732 sivil addımdır” ..... 1006 Hidayət Orucov Səudiyyə Ərəbistanına rəsmi Hidayət Orucov Azərbaycandakı qeyri-islam dini icmalarının səfərə gedir .... 1115 rəhbərləri ilə görüşüb ..... 941 Hidayət Orucov Şeyxi müdafiə etdi: “Azanın canlı verilməsi Hidayət Orucov Bakı və Xəzəryanı Yeparxiyanın medalı ilə təltif olunub ..... 1084 barədə qərar olduqca sivil addımdır” ..... 1011

339 340 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

Hidayət Orucov şəhadətnaməni Allahşükür Paşazadəyə təqdim barışmaz mövqe tutur. Belə mənfi meyillərin qarşısı bundan edib: Qafqaz Müsəlmanları İdarəsi yenidən sonra da qətiyyətlə alınacaq” ..... 1116 qeydiyyata alındı ..... 1087 Xarici kəşfiyyat məscidlərdə sığınacaq tapıb Hidayət Orucov: Hidayət Orucov Şimal-Qərb bölgəsindədir ..... 1012 “Azərbaycanda bəzi məscidlər, ibadət ocaqları ayrı-ayrı xarici Hidayət Orucov Türkiyə Respublikasının Azərbaycandakı qüvvələrin himayəsi altındadır” ..... 1020 səfiri Hüseyn Avnı Karslıoğlunu qəbul etmişdir ..... 1013 Xocalı faciəsilə bağlı sənədlər Beynəlxalq məhkəməyə Hidayət Orucov Türkiyə səfərindən məmnundur ..... 813 veriləcək ..... 850 Hidayət Orucov Türkiyənin Azərbaycandakı səfirini Xocalı faciəsindən 12 il keçdi ..... 913 qəbul edib ..... 1014 “Xocalı faciəsinin əsas günahkarı Mütəllibovdur” ..... 826 Hidayət Orucov Türkiyənin ölkəmizdəki Xocalı ilə bağlı Beynəlxalq məhkəməyə iddia hazırlanır ..... 851 səfirini qəbul edib... 1015 “Xocalı soyqırımını tanımamaq bəşəri dəyərlərə xəyanət və Hidayət Orucov Türkiyəyə səfərə gedib ..... 1016 dinsizlikdir” ..... 1117 Hidayət Orucov və Allahşükür Paşazadə dini vəziyyəti Xocalı üçün Beynəlxalq məhkəməyə müraciət ediləcək ..... 852 müzakirə etdilər ..... 1017 Xoş arzularla ..... 743 Hidayət Orucov yenə də sözünün üstündə durur: “Ayrı-ayrı Xoşagəlməz meyllərin adət halına keçməsinin məscidlər xarici qüvvələrin təsiri altındadır” ..... 1018 qarşısı alınmalıdır ..... 1153 Hidayət Orucov Z.Jvaniya ilə görüşdü ..... 814 “İbadət ocaqlarının bəziləri xarici qüvvələrin himayəsi Hidayət Orucov: Sənədləri qaydasında olmayan məscidlərin altındadır”: Hidayət Orucov: “Azərbaycanda dindən siyasi məsələsinə baxılır ..... 1088 məqsədlər üçün istifadə edən qüvvələr var” ..... 1021 Hidayət Orucovun 67 yaşı tamam olur ..... 733 İxtisaslaşdırılmış satış məntəqələrinə sərəncamlar təqdim Hidayət Orucovun həyat və yaradıcılığı haqqında ..... 624 edilmişdir ..... 1148 Hidayət: Doxsanıncı il ..... 680 İkinci həyat ..... 747 Xaçmaz rayonu. Dost gəlişi bayram olar ..... 815 “İqtidar-müxalifət münasibətləri arxa plana keçməlidir” ..... 816 Xalqın kədər günü. Bu gün azərbaycanlıların soyqırımı İlk Azərbaycan kitabı ..... 793 anılacaq ..... 881 İlk tamaşa ..... 759 “Xalqları bir-birinə tanıdan və sevdirən ən böyük sərvət İnsan və məhəbbət, inam ..... 777 mədəniyyət və dindir” ..... 1089 İrəvan gündəliyi ..... 756 “Xalqları bir-birinə tanıdan və sevdirən ən böyük sərvət İrəvan Teatrı ..... 617 mədəniyyət və dindir” ..... 1090 İrəvanda oxucular konfransı ..... 644 “Xarici dövlət-din münasibətləri modeli ölkəmizə idxal edilə “İslam dünyasında qadın: ənənəvi dəyərlər və bilməz”: Hidayət Orucov: “Azərbaycan dövləti və cəmiyyəti müasirlik” ..... 1091 onun dini sabitliyinə zərbə vura biləcək yad təsirlərə qarşı “İslamda mədəniyyət və gözəllik amili” ..... 1092

341 342 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

İşğal olunmuş torpaqlar qeyd-şərtsiz azad olunmalıdır, bu, “Məktəblərdə dinin tədrisinə ehtiyac yoxdur” ..... 1033 Azərbaycanın haqqıdır ..... 1149 “Məscid tikmək istəyənlər mütləq bizə müraciət etməlidirlər”: İşğaldakı torpaqlarda doğulan şair Hidayət ..... 622 Hidayət Orucov: “Sənədləri qaydasında olmayan məscidlərin Kirovabad tamaşaçıları ilə üçüncü görüş ..... 786 məsələsinə baxılır” ..... 1095 Kitab rəfi. Eviniz analı olsun ..... 647 “Məscidlər xarici qüvvələrin nəzarətindədir” ..... 1034 Kitab rəfi. Sabaha çox var.- B.: Yazıçı, 1989 ..... 670 Məscidlərin sökülməsi ilə bağlı deyilənlər doğru deyil” ..... 1096 Köhnə casusun təzə zühuru ..... 827 Məşvərət Şurasının iclası keçirilmişdir ..... 1097 Kristos Pirqurides: “Azərbaycanda vicdan azadlığı və “Milli azlıqlar Azərbaycanın tam və bərabərhüquqlu tolerantlıq ancaq Konstitusiya və digər qurumlarla deyil, həm vətəndaşlarıdır” ..... 901 də milli-dini dəyərlərlə qorunur” ..... 1150 Milli azlıqların problemləri ilə bağlı konfrans ..... 818 Küveyt kökuməti Azərbaycan ilə siyasi, iqtisadi və mədəni Milli azlıqların mənafeyi naminə ..... 798 əlaqələrin daha da dərinləşməsində maraqlıdır: Hidayət Orucov Milli siyasət məsələləri üzrə Dövlət müşaviri H.Orucov oktyabrın 24-dən 29-dək Küveyt dövlətində rəsmi səfərdə Türkiyədə bir sıra görüşlər keçirib ..... 819 olmuşdur ..... 1118 Mövsüm başa çatdı ..... 744 “Qafqaz evi” forumu indi də Bakıda keçiriləcəkdir ..... 681 Mövsümdən-mövsümə ..... 750, 757, 764 Qarabağda aparılan etnik təmizləmə siyasəti pislənmişdir ..... 817 “Münaqişənin həlli ilə bağlı prezidentlərin sülh danışıqlarında Qardaş diyarın sənət elçiləri ..... 782 ərazilərin güzəştindən söhbət getmir” ..... 888 Qardaş respublikaların nəşriyyatlarında ..... 638 Müstəqilliyimiz və milli-mənəvi dəyərlərimiz ..... 1152 “Qeyri-ənənəvi dini təriqətlər getdikcə zəifləyirlər” ..... 1028 31 mart soyqırımı BMM-də anıldı ..... 924 “Qeyri-ənənəvi dinləri təbliğ edən qruplar “Ölkədə dini siyasəti alət edənlər var”: Hidayət Orucov: “Bəzi getdikcə zəifləyir”.. 1119 məscidlər xarici qüvvələrin himayəsi altındadır” ..... 1036 “Qeyri-ənənəvi dinləri yayan sektalar”: Hidayət Orucov: “Ölkəmizdə tolerantlıq yüksək səviyyədədir”: Hidayət Orucov: Azərbaycanda bunlar kiçik qruplar halındadır” ..... 1029 Azərbaycanda dindən siyasi məqsədlər üçün istifadəyə meyilli Qəlbin istəyilə duyğular işığında ..... 734 radikal qüvvələr var” ..... 1037 “Qubada radikal dini təriqətlərin təsiri hiss olunur” ..... 1030 “Ölkəyə idxal olunan dini ədəbiyyat ekspertizadan Qurani-Kərimin möhtəşəm nəşri ..... 1121 keçirilir” ... 1038 Mahaçqalada görüşlər ..... 802 “Övladlarımızı təhsildən məhrum etmək istəyirlər” ..... 1124 “Materiallar beynəlxalq məhkəməyə veriləcək” ..... 854 Partiyanın tələbləri ruhunda ..... 655 Metyu Brayza: Azərbaycan ABŞ-ın strateji tərəfdaşıdır ..... 1151 “Piruz Dilənçi yalan danışır” ..... 830 Məhəbbət qalib gəlir ..... 760 R.Hacıyevin “Gizlətmə təbəssümünü” ..... 752 Məhəbbət yaşayır ..... 633 Radikal dini qruplaşmalara qarşı mübarizə dövlət səviyyəsində Məhəbbət yaşayır hələ ..... 761 aparılır ..... 947

343 344 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

“Radikallığa və ekstremizmə meyilli olanların Tarixi seçim, halal qələbə ..... 803 kimliyini bilirik” ..1125 Tbilisidə Bülbülün yubileyi ehtiramla qeyd edildi ..... 804 “Radikallıq edən qruplaşmalar...”: Hidayət Orucov onların Tbilisidə Füzulinin yubileyi təntənə ilə qeyd edildi ..... 797 bəzilərinin heç öz ölkələrində də qəbul edilmədiyini Teatr pərdəsini qaldırır ..... 767 bildirir ..... 948 Teatr yeni mövsümdə ..... 745 Ramazan ayının başlanması münasibətilə Qafqaz Teatrlarımız yeni mövsümdə ..... 754 Müsəlmanları İdarəsində yığıncaq olmuşdur ..... 1126 Təbrik ..... 737 “Sadval” Azərbaycanda təxribat törədə bilməz ..... 832 Təbrik edirik ..... 677 “Sadval” nəzarətə götürülüb ..... 831 Təqvim: Tanınmış dövlət xadimi, yazıçı və publisistin 67 yaşı Salam, Odlar diyarı ..... 775 tamam olur ..... 738 Salam. Biz İrəvandanıq...... 748 “Təriqətlərarası münasibətləri gərginləşdirmək Seminar müşavirə keçirildi ..... 1041 istəyirlər” ..... 1045 “Seyid Məhəmməd Hüseyni: “Azərbaycanın inkişafının “Tolerantlığı anarxiyaya çevirmək istəyən qüvvələr var” ..... 1046 şahidiyik” ..... 1127 “Tolerantlıq örnəyi – Azərbaycan”: Hidayət Orucov: “Dini Səfərin yekunları səmərəli olmuşdur ..... 791 qurumlar arasında qarşıdurma yaratmaq istəyən qüvvələr “Sənədləri qaydasında olmayan məscidlərin məsələsinə mövcuddur” ..... 951 baxılır” ..... 1098 Tükənməz mövzu ..... 651 Soyqırım faktı tanınmalıdır ..... 897 Ulu Öndərin milli-mənəvi dəyərlər sistemində dünyəvilik və “Soyqırım qurbanlarına abidə ucaldılacaq” ..... 833 diniliyin vəhdəti ..... 1132 Soyqırımın tanınması üçün qeyri-dövlət təşkilatları Uşaq ədəbiyyatının problemləri ..... 660 fəaliyyətlərini gücləndirməlidirlər ..... 862 Uşaq və gənclər ədəbiyyatı günləri ..... 656 “Sözün vaxtı”nı bilən sənətkar ..... 736 Vaxt olacaq ümumrusiya azərbaycanlılarının konfransı öz Sözün zirvəsinə gedən yol ..... 719 üzərinə böyük missiya götürəcək ..... 863 Sumqayıtda dini vəziyyətlə bağlı müşavirə keçirilib ..... 1043 Vaxtında deyilmiş söz ..... 691 Şah mövzu – insandır ..... 766 Vatikan Mədəniyyət üzrə Pantifik Şurasının prezidenti, Şair-dramaturq Hidayət “Şöhrət” ordeni ilə təltif olunub ..... 711 arxiyepiskop Canfranko Ravazi Dini Qurumlarla İş üzrə Şərəfli yaradıcılıq yolu ..... 789 Dövlət Komitəsində olmuşdur ..... 1133 Şloma Amar: “Azərbaycan o ölkələrdəndir ki, burada Vəhhabilər xarici qüvvələr tərəfindən idarə olunurlar”: “Əgər yəhudilər milli mənsubiyyətləri ilə fəxr edirlər ..... 1128 onların evindən avtomat çıxırsa, burada hansı dindən söhbət “Şuşa məscidi bərpa olunanda azərbaycanlı mütəxəssislərin gedə bilər?” ..... 1047 rəyi nəzərə alınmalıdır” ..... 1129 “Vəhhabiliyin böyük təhlükəsi yoxdur” ..... 1048 Tanınmış yazıçı və dövlət xadimi ..... 727 “Vətənə, dövlətə, xalqa sədaqət andı” ..... 794

345 346 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

Yazıçılar birliyində ..... 679, 685 Yeni arzular mövsümü ..... 779 Yeni mövsüm, yeni vəzifələr ..... 755 Yeni mövsümdə ..... 753 На русском языке Yeni nəsillərə ədəbiyyat ..... 661 Yeni töhfə ..... 704 Алфавитный указатель произведений “Zaqatala olayları xarici təxribatçı qüvvələrin işidir”: Bu fikir milli məsələlər üzrə Dövlət müşaviri Hidayət Orucova Автопортрет – 82 ..... 1154, 1156 məxsusdur ..... 867 Автопортрет – 83 ..... 1154, 1155, 1156, 1213 Zəngəzurda doğuldum ..... 611 «Агрессивным может быть вождь, народ-никогда» ..... 1269 Zərərli dini ədəbiyyat gətirilir: Ölkəyə idxal olunan dini «Азербайджан по праву называет этнографической ədəbiyyat ekspertizadan keçirilir ..... 1049 сокровищницей Кавказа» ..... 1286 Азербайджанский стих ..... 1154, 1156 Азиз - создатель ..... 1249 Азиз Алиев в Дагестане ..... 1250 Азиз Алиев, Самед Вургун, Расул Гамзатов… и еще – о примирении милых «врагов» ..... 1258 Азраил ..... 1238 «Агрессивным может быть вождь, народ - никогда» ..... 1284 Алескер ..... 1157, 1205 Араз... Родившись на твоем прибрежье...... 1154 Башня любви ..... 1154, 1156 Беженцы ..... 1154, 1155, 1156 Без тебя ..... 1154, 1156 Безотцовщина ..... 1154, 1156 Безымянные письма ..... 1154 Беседа с тетушкой Зибой ..... 1154, 1156 Брожу по тропам памяти моей...... 1154, 1156, 1158, 1200 Будет лучше ..... 1154, 1156 Будь совсем на меня не похож ..... 1154, 1155, 1221 Бывают на свете такие дела...... 1154, 1156 Был бы жив сейчас Сабир...... 1242

347 348 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

В Азербайджане понятие «Защита прав меньшинств стала 2x2=6 ..... 1154, 1155, 1156, 1178 архаичным» ..... 1270 Девяностый год ..... 1239 В горах Зангезура осталось мое сердце ..... 1263 День рождения в Архангельском ..... 1154 В пору звездного неба ..... 1154, 1156 Джермук ..... 1160 В пути ..... 1154, 1156, 1159 Длиною в жизнь...... 1154 В страну далеких дней ..... 1154, 1156 До завтра еще далеко...... 1154, 1155, 1156 Вестерн по Кавказски ..... 1272 Достанет ли жизни о том написать...... 1154, 1156 Вместо предисловия ..... 1253 Дочери моей - десять лет ..... 1154 «Возвращение к собственным истокам» ..... 1280 Если ищешь опоры - за горы держись...... 1154 Вспоминай меня...... 1154, 1155, 1156 Если придешь ты однажды обратно...... 1154, 1156 Выпал белый-белый снег...... 1212 «Если существует человечность, этим мы обязаны своему Выступление Государственного советника прошлому» ..... 1261 Азербайджанской Республики по вопросам национальной Если ты дерево...... 1161 политики Гидаята Оруджева на церемонии в городе Ма- Если я в заботах...... 1154, 1156 хачкале Дагестанской Республики, посвященной 200- Жди не жди ..... 1223 летию шейха Шамиля ..... 1271 Жизни не хватит сей стих начертать ..... 1179 Где ты, детство мое ..... 1154, 1156, 1243 Жизни прошедшие дни не считай ..... 1154, 1156 «Главное достижение столетия - независимость» ..... 1281 Жизнь ..... 1154, 1156 «Грузия-Азербайджан: создана уникальная база Заветный мир Мир Джалала ..... 1256 отношений, братства, партнерства и стратегического Зангезур ..... 1154, 1156 сотрудничества» ..... 1282 Зангезурский уезд: Мегринский район ..... 1252 «Главное достижение столетия независимость» ..... 1273 Запоздала весна в нынешнем году ..... 1214 Глаза материнские ..... 1154, 1156 Здесь армия ораторов была ..... 1224 Гляди на прыть спесивого глупца...... 1154 Здесь промчалась конниц тьма ..... 1225 «Гляжу на снимок подростка, которым я был» ..... 1236 Здравствуй, Гобустан ..... 1154, 1156, 1232 Год рождения моего ..... 1154 Земля ..... 1154 Гора железная ..... 1154 Земля и океан ..... 1154 «Гордость Страны Огней и Края Гор» ..... 1257 И свет обретем ..... 1156 Горы и я ..... 1154, 1156, 1222 И что за распря с миром у меня...... 1154, 1156 Да пребудет...... 1154, 1155, 1156 Истоки рек моих - журчанье вешнее...... 1180 Давно уж не сводили нас...... 1154, 1156 К луне и звездам из земных квартир ..... 1154, 1156 Дай мне надежду ..... 1154, 1156, 1206, 1233 К поэзии ..... 1154, 1155, 1156

349 350 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

К родным очагам ..... 1154, 1156, 1162, 1202 Назвать ли все это разлукой, не знаю ..... 1154, 1156, 1216 Кабы нас обошла бы любовь стороной ..... 1154, 1156 «Национальная политика - сфера тонкая» ..... 1275 «Кавказ - в ожидании мира» ..... 1274 Не надо бы мне покидать села ..... 1154, 1155, 1156, 1184 Как жизнь моя проходит в смене дней...... 1154, 1156 Не спрашивай, откуда я...... 1154, 1156, 1185 Как я не был давно в этом месте родном! ..... 1215 Не торопите меня ..... 1154, 1166, 1203 Когда мы встретимся, поглубже спрячу ..... 1156, 1163 Недоверчивость ..... 1154, 1156, 1229 Когда мы встретимся...... 1154 Недопетая песня ..... 1156 Когда ракеты рушили Тебриз ..... 1154, 1156 Недосуг ..... 1154, 1156 Континент Самеда Вургуна ..... 1154, 1156, 1164, 1201 Некто, не любящий меня...... 1154, 1156, 1186 Куда ведет дорога...... 1154 Необходимость ..... 1154, 1156 Лики вешних цветов окровавились вдруг...... 1154, 1156 Несколько предварительных слов ..... 1241 Лошадей старики поминают...... 1154,1156 Ностальгия ..... 1155, 1156 Лошади, мельницы...... 1226 О если б вернуться однажды я смог ..... 1156 Люди мира сего ..... 1240 О нет, ты не касался небосклона...... 1187 Малыш на ножки сам поднялся...... 1154, 1156 О Поэзия! - экзамен на судьбу...... 1174, 1217 Манифест дипломата ..... 1259 О Хазар! Это таинство слова ..... 1255 Маралземи ..... 1154, 1156, 1227 О, если б вернуться однажды я смог… ..... 1154, 1188 Маршал Жуков ..... 1154 О, зимний день! ..... 1156, 1189 Мегри-чай ..... 1165 Одесская шутка ..... 1154, 1156 Меня вы учили ..... 1228 «Оджалан говорит об Азербайджане, но забывает почему- Меня позвало море...... 1154 то Армению и Россию» ..... 1276 Мне б обходить те горы без тебя ..... 1154, 1156 Ответ анониму ..... 1154, 1156 Мне друг из заграницы позвонил...... 1154, 1156 Открытое письмо Вардгесу Петросяну ..... 1248 Мне казалось, Что… ..... 1156 Отчая могила ..... 1154 Мне казалось...... 1154 Оценка ..... 1154, 1155 Мое сердце...... 1181 Пани Людмила ..... 1154 Моему старому дому ..... 1154, 1156 Перед мавзолеем Низами ..... 1154, 1155, 1156, 1167, 1207 Мой стих, прости меня ..... 1182 Песня переселившегося села ..... 1154, 1156, 1234 Монолог ..... 1154, 1156 Пировать иль горевать, да меру не мешает знать… ..... 1260 Монолог вечности ..... 1154, 1155 Письма к ней ..... 1154, 1190 На имя мое смотришь ты тревожно...... 1183 Письмо Д.Чарквиани ..... 1254 На рассвете ..... 1154, 1156 Письмо к матери ..... 1156

351 352 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

Письмо с Балатона ..... 1154, 1156 Себя найдет он в каждом веке ..... 1154, 1156, 1219 Письмо с поезда ..... 1154 Сердце мое ..... 1154 Пламенные речи без числа...... 1154 Скажи, зачем была мне суждена...... 1154, 1156 «Повторение ситуации на Северном Кавказе и в Скажите об Азербайджане, правду...... 1268 Центральной Азии нам не грозит» ..... 1277 Скачи вперед, сомнения позабудь...... 1154, 1175, 1208 Поезд «Араз» ..... 1154, 1156, 1191 Сколько битв ни выигрывай ..... 1154, 1155 «Поздравление народу Грузии» ..... 1251 Сколько скал я встречал у себя на пути...... 1193 Порой корю я самого себя ..... 1154, 1156 Слова негодования удержи...... 1194 Посвящение сплетникам ..... 1244 Смелость ..... 1176, 1209 После меня ..... 1154, 1156 Снег в Праге ..... 1154, 1155 «Поэт - призвание, государственный советник – Снегопад в Праге ..... 1245 должность» ..... 1267 Снова в этом году запоздала весна...... 1154, 1156, 1230 Поэты и венценосцы ..... 1156 Спят мои младенцы ..... 1154 Поэты и дворцы ..... 1154, 1192 Старик ..... 1154, 1156 Привержен я былому, говорят...... 1154 Старый пиджак ..... 1154 Прозрачные границы дружбы ..... 1278 Стихи о старом пиджаке ..... 1246 Прозрение ..... 1154, 1156 Стихи о Турции ..... 1154 Прости меня ..... 1154, 1156 Сходство ..... 1154, 1156 Прости меня, мой стих ..... 1154, 1156 Так и будем стариться ..... 1154, 1156, 1231 Прошу, оставь нытье, Аллаха ради ..... 1154, 1156 Так я вырос...... 1154, 1156 «Радикалы используют религию в «Там, в горах Зангезура» ..... 1264 политических целях» ..... 1287 Там где трепещут белые цветы...... 1154, 1156 Расставание ..... 1154, 1156, 1235 Тариста музыка темна...... 1154, 1156 Ребенка чистый взор...... 1154 Театр дружбы и братства ..... 1247 Религиозная ситуация в стране находится под полным «Толерантность – национальное богатство контролем» ..... 1283 Азербайджана» ..... 1288 Родина ..... 1168 «Только при общем действии всех мусульманских стран Родники - колыбель моих рек...... 1154, 1156 можно противостоять глобальному экстремизму» ..... 1289 Романтика ..... 1154, 1169 Тоска по песне ..... 1154, 1156 Русские уезжают из-за войны ..... 1262 Три остановки ..... 1195 С пути ли сбился я, неверную ль дорогу… ..... 1218 Три привала ..... 1154 С пути ли сбился я...... 1154, 1155 Тропа на вершину ..... 1154, 1155, 1156

353 354 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò Ты рукой мне послала прощальный привет...... 1154, 1156 Алфавитный указатель авторов Ты, я он...... 1154, 1156 «У Кавказских народов общая судьба» ..... 1265 Абаскулиева Э...... 1286, 1288 «У каждого человека Родина, как и мать – одна» ..... 1266 Абдуллаева Э...... 1266 У наших дней ..... 1154, 1155, 1156 Алекперова Дж...... 1359 У этого поезда нет ни пути, ни названья...... 1154 Алескероглы Ф...... 1267, 1270 «Убежден, в Азербайджане не бедут принято Алиев Н...... 1346 ни одного закона, ушемляющего права национальных Алиева В...... 1360 меньшинств» ..... 1285 Алиева Г...... 1262 Умолкшая песня ..... 1237 Ализаде Ф...... 1342 Урок Алескера ..... 1154, 1156 Ахмедова Н...... 1361 Учили... скрывали...... 1154, 1155 Ахундова Э...... 1263, 1264, 1269, 1272, 1284 Ущельем Истису течет река...... 1154, 1156 Байрамов М...... 1300 Футбол ..... 1154, 1196 Гарабалов Э...... 1336, 1347 Хорошо, что...... 1220 Гасымов Х...... 1352 Чабан Рагим, по правде говоря...... 1154, 1156 Гурбанова ..... 1337 Человек, состязавшийся с грядущим ..... 1197 Исмаил Ю...... 1261 Чеповани ..... 1154, 1170, 1204 Касумова С...... 1307 Черный камень высохшего русла ..... 1154 Керимов Д...... 1338 Чудо ..... 1154, 1155, 1156, 1177 Кришталев Е...... 1353 Эта зима ..... 1154, 1198 Курбанова И...... 1282 Я – камень, что впотьмах сорвался со скалы… ..... 1156 Мамедзаде Г...... 1372 Я - ковер луговой...... 1154 Мамедов М...... 1354, 1375 Я в первые увидел камней волшебство ..... 1154 Я в шахматы сам с собой сражаюсь...... 1199 Мирзамамедова Е...... 1279 «Я верю в будущее Азербайджана!» ..... 1279 Мустафаев Р...... 1367 Я ковер луговой...... 1171 Надирова В...... 1301 «Я море позвал, и откликнулось море на зов» ..... 1210 Ниязоглу Р...... 1368 Я море позвал...... 1172 Нурани ..... 1339 Я решился однажды - писать перестал...... 1154, 1156, Нуриева Т...... 1273, 1275, 1281 1173, 1211 Оруджев Р...... 1369 Я так живу ..... 1154, 1155, 1156 Папантимус А...... 1268 Я-камень, что впотьмах сорвался со скалы...... 1154 Петров М...... 1306 355 356 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò Расулов Р...... 1376 Алфавитный указатель материалов, Рашид С...... 1277 описанных по заглавиям Сабироглу Дж...... 1276 Салимова Д...... 1312 «Авторы этого номера» ..... 1304 Татаренко В...... 1285 «Азербайджан по праву называют этнографической Тофикоглу Р...... 1378 сокровищницей Кавказа» ..... 1355 Умудлу И...... 1313 «Бои на этом фронте не утихают», или сновные Усейнов А...... 1265 направления: цели и методы Азербайджанской Ширванлы М...... 1283 пропаганды ..... 1321 Шукуров И...... 1274, 1280 «В Азербайджане Ислам играет ведущую роль» ..... 1335 В рамках Всемирного форума по межкультурному диалогу состоялся второй параллельный семинар на тему «Диалог между и внутри мировых религий» ..... 1362 «В тисках религиозного радикализма» ..... 1373 «Ваххабиты не угрожают Азербайджану» ..... 1374 «Величие Гения» ..... 1319 Вне политики: Гидаят Оруджев: У нас Ислам никогда не выходил за стены мечетей ..... 1363 Встреча на тему «Азербайджано-Дагестанская дружба» в Бакинском Государственном Университете ..... 1322 Гидаят. Манифест дипломата ..... 1365 Гордость страны огней и края гор ..... 1358 Идаят Оруджев: «Создание Управления мусульман Грузии вызывает беспокойство» ..... 1364 «Идеи  съезде азербайджанцев мира воплощаются в жизнь организацией «Бирлик» ..... 1348 Издана международная коллективная монография Юнеско «Мировые религии в контексте современной культуры: Новые перспективы диалога и взаимопонимания» ..... 1371 Клинопись слов ..... 1314 Книга о братстве двух народов ..... 1311 Короткая информация о жизни и творчестве Гидаята ..... 1305 357 358 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

Министр по делам религии: «Буду с гордостью расска- Поздравление Г.Оруджева жителей Северной Осетии с зывать об увиденном в Азербайджане развитии» ..... 1366 юбилеем ..... 1318 «Мир должен знать о кровавых преступлениях армян, «Поздравление народу Грузии» ..... 1324 совершенных против азербайджанского народа» ..... 1343 «Поэт всего человечества» ..... 1320 «Многонациональность - наше достояние» ..... 1356 Превентивные удары по верующим, или попытки Мы гордимся нашими украинцами ..... 1357 упредить политизацию Ислама в «Религиозные общины «Навечно в памяти народа» ..... 1323 получили регистрацию» ..... 1379 Национальные меньшинства Азербайджана сегодня ..... 1349 «Председатель Госкомитета Азербайджанской Республики «Наши авторы» ..... 1308, 1309, 1310 по работе с религиозными образованиями Гидаят О назначении И.Д.Оруджева Чрезвычайным и Оруджев: Только при общем действии всех Полномочным послом Азербайджанской Республики в мусульманских сторон можно противостоять глобальному Кыргызской Республике. Распоряжение Президента экстремизму» ..... 1370 Азербайджанской Республики: Баку, 27 декабря «Представители национальных меньшинств являются 2012 года ..... 1315 полноправными гражданами Азербайджана» ..... 1350 О присвоении И.Х.Оруджеву дипломатического ранга «Президент Азербайджана Гейдар Алиев принял чрезвычайного и Полномочного Посла: Распоряжение делегацию Грузии» ..... 1325 Президента Азербайджанской Республики, «Президент Азербайджана Гейдар Алиев принял Баку 27 декабря 2012 ..... 1316 делегацию Дагестана» ..... 1326 Об освобождении И.Х.Оруджева от должности «Простили ли вы армян, и возможна ли армяно-азер- председателя Государственного комитета Азербайджан- байджанская дружба в ближайшем будущем?» ..... 1330 ской Республики по работе с религиозными образо- «Радостная встреча» ..... 1302 ваниями: Распоряжение Президента Азербайджанcкой «Садвал» прибегает к насилию ..... 1331 Республики Соотечественники объединяются ..... 1351 от 31 мая 2012 ..... 1317 «Строить незаконные мечети - харам» ..... 1380 «Они сначала агитируют, затем контактируют, а потом «Толерантность - национальное богатство азербайд- захватывают» ..... 1344 жанского народа» ..... 1377 Организации «Садвал» нанесен серьезный удар. Из-за «Трагедия века» ..... 1340 финансовых махинаций ее лидеры потеряли авторитет. «Традиции, которыми можно гордиться» ..... 1381 Между ними возникли разногласия» ..... 1327 «У нас нет пасынков» ..... 1332 «Ответственность за слова о личности» ..... 1328 Указ Президиума Верховного Совета Армянской ССР о «Переселение курдов в Карабах» ..... 1345 присвоении Почетного звания заслуженного деятеля «Поддерживают ли в Азербайджане ПКК?» ..... 1329 культуры Армянской ССР директора Ереванского Го-

359 360 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò сударственного Азербайджанского драматического театра Xarici dillərdə nəşr olunmuş имени Дж.Джаббарлы Гидаята Оруджева ..... 1299 əsərlərinin əlifba göstəricisi Указ Президиума Верховного Совета Азербайджанской ССР о награждении Почетной Грамотой Президиума Çuvaş dilində Верховного Совета Азербайджанской ССР директора Судьбою я раз испытан ..... 1382 Ереванского Государственного Азербайджанского драма- тического театра имени Дж.Джаббарлы Гидаята Dağ yəhudilərinin dilində Оруджева ..... 1298 Əз шаир Hидаjəт Оружов ..... 1383 «Успешные гастроли» ..... 1303 «Четвертая точка зрения» ..... 1333 Ərəb dilində Чтобы граница не стала Берлинской стеной ..... 1341 Orucov, H. Heydər Əliyev və Azərbaycanda «Чтобы помнили» ..... 1334 milli siyasət ..... 1384 Orucov, H. Heydər Əliyev və Azərbaycanda milli siyasət ..... 1385

Fransız dilində Oroudjev, H. Les gens de ce monde ..... 1386

Özbək dilində Buninq oti ayrikrik lik mi ..... 1388 Hidayət. Dağlar nəğməsi ..... 1393 Xar toleçninq bir iyli bor ..... 1392 Kubistan ..... 1387 Qoxo kuz bulursan qoxida baxor ..... 1389 Murvat, ter sur, manzil uzok ..... 1390 Umr, kanday utar, kun kandat keçar? ..... 1391

Gürcü dilində İntizar ..... 1394 Sənsiz ..... 1395 Письмо Джансугу Чарквиани ..... 1396,1397

361 362 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò İngilis dilində Hidayat. Lines from the Realm of Mir Jalal = Les pages de l unuvers de Mir Djalal ..... 1400 Orudjov, H. The truth in the national question can become thin, but not break National and ethnical contradictions in MÜNDƏRİCAT Azerbaijan is the heritage of Russian Empire ..... 1398 Orudjov, H. National Consciousness: “Proposals of Inter- national Scientific Collequium”, April 21-24, 1999 ..... 1399 Tərtibçidən ...... 7 От составителя ...... 8 Polyak dilində From the compiler ...... 9 Kluik Adam, W. Miedzy pravda a nienawisicia ..... 1401 Kərim Tahirov. Həyatın, zamanın fövqündə gedən sənətkar .... 10 Kulik Adam, W. Miedzу рravda a nienawisicia ..... 1402 Hidayətin həyat və fəaliyyətinin əsas tarixləri ...... 17 Основные даты жизни и творчества Гидаята ...... 25 Tat dilində Hidayat and the main dates of his activity ...... 34 Hинəр, Ə. Cəр говрəj Низами, Əри сəбəh Qələm dostları, ədəbiyyat, mədəniyyət xadimləri амбар мунди ..... 1403 və oxucuları Hidayət haqqında ...... 43

Türk dilində Əsərləri ...... 70 Arada bir ..... 1405 Kitablarda və dövri mətbuatda çap olunmuş şeirləri Arada bir. İsğaldaki topraklarda doğan sair ..... 1404 Kitablarda ...... 101 Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet sekreteri sayın Hidayet Oru- Dövri mətbuatda ...... 103 çovun Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet başkanı sayın Haydar Dövri mətbuatda çap olunmuş povestləri ...... 112 Aliyevin Kurultaya gönderdiği tebrik mesajını Kitablarda və dövri mətbuatda okumaları ..... 1408 çap olunmuş məqalələri ...... 113 Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet sekreteri sayın Hidayet Müsahibələri ...... 129 Oruçovun konuşmaları ..... 1409 Çıxışları və məruzələri ...... 146 Azerbaycan Cumhuriyeti Heyet Başkanı sayın Hidayet Tərtib etdiyi, redaktoru olduğu, ön söz və rəy yazdığı, Orucov᾽un konuşmaları ..... 1393 buraxılışına məsul olduğu kitablar ...... 151 Haydar Aliyev ve Azerbaycanda milli siyaset ..... 1410 Tərcümələri Oruçoğlu, H. Ata kabri ..... 1406 Kitablar ...... 156 Kitablarda və dövri mətbuatda ...... 156 Ukrayna dilində О Хазар! Это таинство слова ..... 1411 Hidayət Orucovun həyat və yaradıcılığı haqqında Бiля мавзолею Нiзамi ..... 1412 Kitablar ...... 159 363 364 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

Kitablarda ...... 164 Fransız dilində ...... 273 Dövri mətbuatda ...... 167 Özbək dilində ...... 274 C.Cabbarlı adına İrəvan Dövlət Azərbaycan Dram Gürcü dilində ...... 274 Teatrında fəaliyyəti ...... 179 İngilis dilində ...... 278 Azərbaycan Respublikasının Milli Siyasət Məsələləri üzrə Polyak dilində ...... 278 Dövlət müşaviri kimi fəaliyyəti ...... 185 Tat dilində ...... 279 Azərbaycan Respublikası Dini Qurumlarla İş üzrə Türk dilində ...... 279 Dövlət Komitəsinin sədri kimi fəaliyyəti ...... 206 Ukrayna dilində ...... 281 Hidayətin mahnı bəstələnmiş şeirləri ...... 282 На русском языке Произведений Köməkçi göstəricilər Книги ...... 233 Əsərlərinin əlifba göstəricisi ...... 283 Стихотворения в книгах ...... 241 Hidayət haqqında yazan müəlliflərin əlifba göstəricisi ...... 317 В периодической печати ...... 246 Sərlövhə üzrə təsvir edilmiş ədəbiyyatın əlifba göstəricisi ...... 328 Публикации в книгах ...... 251 На русском языке Интервью ...... 253 Алфавитный указатель произведений...... 348 Составитель и ответственный за выпуск книг – Алфавитный указатель авторов ...... 356 Гидаят Оруджев ...... 258 Алфавитный указатель материалов, описанных по заглавиям ...... 358 О нем Xarici dillərdə nəşr olunmuş В книгах и периодической печати ...... 260 əsərlərinin əlifba göstəricisi ...... 362 Деятельность в должности Государственного советника Aзербайджанской республики по вопросам национальной политики ...... 263 Деятельность в качестве председателя Государственного Комитета по работе с религиозными организациями Азербайджанской Республики ...... 271

Hidayətin xarici dillərdə nəşr olunmuş əsərləri ...... 273 Çuvaş dilində ...... 273 Dağ yəhudilərinin dilində ...... 273 Ərəb dilində ...... 273

365 366 Áèáëèîãðàôèéà Ùèäàéÿò

HİDAYƏT (Orucov Hidayət Xuduş oğlu) Biblioqrafiya

Nəşriyyat redaktoru: Mehriban Cəfərova Kompyuter yığımı: Könül İmanova

Sifariş: №10 Çapa imzalanmışdır: 13.04.2014

Tirajı 300 Мятбяянин директору: Елман Гасымов Pulsuz Дизайнер: Мятанят Ялигызы

Formatı 60x90 1/16. Həcmi 23 ç.v. Sifariş № 382.

«Zərdabi LTD» MMC Nəşriyyat Poliqrafiya müəssisəsi  iş (012) 514-73-73, mob. (050; 055; 070) 344 76 01 e-poçtu: [email protected]

367 368