DOCSLIB.ORG

Problematyka Badań Nad Kancelarią Cesarską Okresu Pryncypatu Na

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Problematyka Badań Nad Kancelarią Cesarską Okresu Pryncypatu Na PRAGMATEIA — studia pod redakcją Tomasza Grabowskiego Tom I recenzent: dr hab. Przemysław Wojciechowski, prof. UMK Redakcja i korekta: Małgorzata Tabaszewska © Copyright by Karol Kłodziński © Copyright by Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica” ISBN 978-83-62261-46-8 Projekt okładki: Anna Siermontowska-Czaja Kraków, tel. 602 570 073 Skład i łamanie: Studio Poligraficzne Dorota Słomińska Kraków, tel. 602 677 488 Druk i oprawa: Poligrafia Inspektoratu Towarzystwa Salezjańskiego ul. Konfederacka 6, 30-306 Kraków; tel. 12 266-40-00 Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica” z siedzibą w Instytucie Historii UJ ul. Gołębia 13, 31-007 Kraków www.iagellonica.com.pl Spis treści Wykaz skrótów . 7 Wstęp ...................................................... 9 Rozdział I Problematyka badań nad kancelarią cesarską okresu pryncypatu . 31 1. Nowożytna terminologia w badaniach nad kancelarią cesarską . 31 2. Officium i scrinium a kancelaria cesarska .................... 43 3. Geneza badań nad kancelarią cesarską ..................... 63 4. Podsumowanie . 135 Rozdział II Sekretariat a memoria w kancelarii cesarzy rzymskich okresu pryncypatu . 153 1. Sekretariat a memoria w historiografii . 153 2. Sekretarze a memoria w ujęciu prozopograficznym .......... 158 3. Kompetencje sekretarzy a memoria ........................ 185 Zakończenie .............................................. 195 Aneks I Chronologiczny wykaz nowożytnych prac (rozdziałów) z drugiej połowy XIX wieku, omawiających sekretariaty kancelarii cesarskiej doby pryncypatu . 197 Aneks II Wykaz nowożytnych terminów stosowanych przez badaczy z drugiej połowy XIX wieku na określenie kancelarii cesarskiej, jej sekretariatów oraz pracujących w nich sekretarzy .......... 203 6 Aneks III A memoria ................................................ 213 Bibliografia ............................................... 215 Źródła literackie . 215 Wykaz cytowanej literatury . 217 Indeks osób . 237 Spis ilustracji ............................................. 247 Summary ................................................. 249 7 Wykaz skrótów AE L’ Année Épigraphique, Paris 1888– BMC Coins of Roman Empire in the British Museum, vol. I–VI, ed. H. Mattingly, London 1968–1976 C. Codex Iustinianus; Corpus Iuris Civilis, recognovit P. Krueger, II, Berolini 1892 C.Th. Codex Theodosianus; Theodosiani Libri XVI cum Constitutionibus Sirmondianis et Leges Novellae ad Theodosianum Pertinentes, ed. Th. Mommsen, P.M. Meyer, I, Berolini–Weidmann 1905 CIG Corpus Inscriptionum Graecarum, I–IV, Berolini 1828–1877 CIL Corpus Inscriptionum Latinarum, Berolini 1863– CSHB Corpus Scriptorum Historiae Byzantinae, Bonnae 1828–1897 Dig. Digesta; Corpus Iuris Civilis, ed. Th. Mommsen, I, Berolini 1928 Diz. epigr. Dizionario epigrafico di antichità romane, I–V, Roma 1886– 1997 DKP Der Kleine Pauly. Lexikon der Antike, ed. A. Pauly, W. Sontheimer, Stuttgart 1964–1975 EDL M. de Vaan, Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages, Leiden–Boston 2008 (Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series, ed. A. Lubotsky, vol. VII) FHG Fragmenta Historicorum Graecorum, I–IV, Parisiis 1841–1870 ILS H. Dessau, Inscriptiones Latinae selectae, I–III, Berlin 1892– 1916 (reprint 1963) OLD The Oxford Latin Dictionary, ed. P.G.W. Glare, Oxford–New York 1996 8 Wykaz skrótów P. Oxy. The Oxyrhynchus Papyri, ed. B.P. Grenfell, A.S. Hunt, II, London 1899 PIR Prosopographia Imperii Romani, ed. E. Klebs, H. Dessau, P. von Rohden, Berolini 1897–1898 PIR2 Prosopographia Imperii Romani, editio altera, Berolini et Lipsiae 1933–2009 PLRE I The Prosopography of the Later Roman Empire, I, A.D. 260–395, ed. A.H.M. Jones, J.R. Martindale, J. Morris, Cambridge 1971 PS Pauli Sententiae receptae; Fontes luris Romani Anteiustiniani, vol. 2: Auctores, ed. S. Riccobono, J. Baviera, C. Ferrini, J. Furlani, V. Arangio-Ruiz, Florentiae 1940 RE Real-encyclopädie der classischen Altertumswissenschaft, Stuttgart 1893–1978 RIC I The Roman Imperial Coinage, ed. C.H.V. Sutherland, R.A.G. Carson, I, From 31 BC to AD 69, London 1984 (revised edition) RSC I Roman Silver Coins, by H.A. Seaby, I, The Republic to Augustus, London 1978 (revised edition) 9 Wstęp Zakończenie wojen domowych okresu późnej Republiki oraz przejęcie władzy wymagało od Oktawiana szybkich działań i decyzji politycznych. By sprawnie zarządzać Imperium Roma- num, pierwszy princeps potrzebował przede wszystkim skutecz- nej i rozbudowanej struktury administracyjnej, która gwaranto- wałaby stabilność władzy publicznej. Właśnie od czasów Okta- wiana Augusta administracja zaczęła stanowić jeden z filarów władzy cesarskiej1. Jak wykazał wybitny niemiecki badacz Wer- ner Eck, w sferze administracyjnej działania podejmowane przez twórcę pryncypatu ograniczały się głównie do Rzymu i jedynie w niewielkim stopniu dotyczyły Italii oraz prowincji2. Działania te, przeprowadzane etapowo i w zależności od konkretnej sytu- acji, miały na celu przede wszystkim wzmocnienie i zabezpie- czenie władzy cesarskiej Augusta. Rozbudowana struktura ad- ministracyjna nie powstała od razu, była kształtowana przez stulecia, stopniowo formowana przez cały okres wczesnego Ce- sarstwa Rzymskiego. Argumentów na rzecz słuszności tego twierdzenia dostarczają złożone dzieje sekretariatów kancelarii cesarskiej. Na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać, że zada- nie opisania rozwoju sekretariatów nie należy do trudnych. Nie- 1 Por. Eck 2000: 238, 245; Eck 2007: 89. 2 Eck 1986: 117: Die Maßnahmen, die Augustus für den institutionell fixier- ten administrativen Sektor traf, sind insgesamt nicht sehr zahlreich. Diese betref- fen zudem nur zu einem geringen Teil Italien und die Provinzen, vielmehr in der Mehrzahl die Stadt Rom. 10 Wstęp mniej jednak materia ta w istocie jest niezwykle skomplikowana. Znikoma liczba źródeł (głównie inskrypcyjnych oraz w mniej- szym stopniu papirologicznych), a także ich zróżnicowany cha- rakter sprawiają wiele problemów w przypadku badań nad nie- senatorskimi urzędami3. Wprawdzie współczesny badacz dys- ponuje dużą liczbą inskrypcji, lecz akurat te dostarczające informacji o poszczególnych urzędach są stosunkowo rzadko spotykane. Ponadto źródła inskrypcyjne wskazują często na funkcjonowanie określonych urzędników w strukturach admi- nistracyjnych w czasie, w którym powstało dane źródło, rzadko zaś określają czas utworzenia samego urzędu. Mogło upłynąć wiele dekad między faktycznym ustanowieniem danego urzędu a znaną nam pierwszą relacją mówiącą o osobie sprawującej to stanowisko4. Bazowanie na pojedynczych wzmiankach źródło- wych oraz wysuwanie na ich podstawie uogólniających wnio- sków często może prowadzić do nadinterpretacji. Konieczna w tym przypadku wydaje się ostrożna analiza wielu elementów składających się na realia administracyjne doby pryncypatu. Do tych elementów należą przede wszystkim: ranga urzędów w hie- rarchii administracyjnej, tytulatura, kariera urzędnicza, wyna- grodzenie, status społeczno-prawny urzędników i polityka per- sonalna cesarzy. Wszystkie te elementy zależały w dużej mierze od indywidualnych decyzji cesarza lub jego doradców oraz od aktualnych potrzeb administracyjnych. Mogłoby się wydawać, że rozwój wszystkich nie-senatorskich urzędów można postrze- gać wyłącznie przez pryzmat tego zjawiska, jakim było przejmo- wanie stanowisk pałacowych przez ekwitów. Należy jednak za- razem pamiętać, że ów społeczno-administracyjny mechanizm nie stanowił ogólnej prawidłowości. Czasami utworzenie dane- 3 Por. Eck 2000: 239: This makes the study of the development of these posts and the various policies of individual emperors extremely difficult, if not impos- sible. Bardziej optymistycznie na temat całościowych badań nad admini- stracją okresu wczesnego Cesarstwa Rzymskiego — zob. Weaver 1979: 70. 4 Por. Eck 1979: 5; Eck 2000: 239. 11 go stanowiska oraz jego objęcie przez osobę z ordo equester nastę- powało w tym samym czasie5. Jednakże wiele stanowisk, któ- rych sprawowanie przez ekwitów jest potwierdzone dużo póź- niej, za panowania cesarzy z dynastii julijsko-klaudyjskiej, piastowanych było przez cesarskich niewolników i wyzwoleń- ców działających samodzielnie bądź — jak sądzi Werner Eck — pod kierownictwem ekwickich urzędników6. Szeroki zakres kompetencji tych ekwickich urzędników wraz z postępującym jeszcze poszerzaniem zakresu ich obowiązków doprowadził do podziału zadań i specjalizacji. Taki proces jest szczególnie wi- doczny w II wieku w przypadku administracji podatkowej7. W tym czasie obok prokuratorów prowincji, dotąd zajmują- cych się całością spraw podatkowych, pojawiają się prokurato- rzy odpowiedzialni za indywidualne podatki (np. procurator he- reditatium od panowania Hadriana)8. Podobny proces można zaobserwować w odniesieniu do dziejów cesarskich sekretaria- tów. Również w przypadku cesarskich sekretarzy widoczna jest bowiem najpierw kumulacja bardzo różnych zadań w ramach danego stanowiska9, następnie zaś — urzędnicza specjalizacja i przydzielenie jednostkowych, konkretnych zadań poszczegól- nym, powołanym do ich realizacji, administracyjnym struktu- rom. Co więcej, to właśnie ekwici przejmowali od wyzwoleńców stanowiska w kancelarii cesarskiej. Podczas gdy od samego po- 5 Tak np. procuratores Kalendarii Vegetiani, Pflaum 1961: 1049. 6 Eck 2000: 240. 7 Pojawiające się w niniejszej pracy daty, jeśli nie zaznaczono, że jest inaczej, odnoszą się do czasów po narodzeniu Chrystusa. 8 Valerius Eudaemon (CIL III 431 = ILS 1449) — proc. heredit. et proc. prov. Asiae; T. Statilius Optatus (CIL VI 31863 = ILS 9011) — proc. Aug. heredita- tium. Por. Pflaum 1961: 1025.
Load more

Recommended publications
  • Renata Kamińska PROCURATORES – IMPERIAL AGENTS OR
    ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU RZESZOWSKIEGO SERIA PRAWNICZA ZESZYT 108/2019 PRAWO 27 DOI: 10.15584/znurprawo.2019.27.6 Renata Kamińska The Cardinal Wyszyński University in Warsaw ORCID: 0000-0003-3357-1734 PROCURATORES – IMPERIAL AGENTS OR CURATORS’ ASSISTANTS? The period of the Principate was characterised by a number of changes in nearly all areas of public life, i.e. in the political, economic, social and reli- gious sphere. These occurred as an unavoidable, and in some cases absolutely natural result of systemic transformations. The new model of government, initiated by Augustus, where power was in the hands of the ruler with little involvement of other state authorities, required appropriate principles to be introduced for the functioning of both the office of Princeps and other co- -governing centres. Although Augustus sought to abandon the republican order, he was well aware of the fact that he would only succeed if his power was se- cured within the frames of this system1. Hence, he maintained Plebeian As- semblies and the Senate, as well as most of the clerical positions, although he divested all of those bodies of many of their previous powers. This was par- ticularly clear in the case of the magistrates whose functions he assumed him- self or delegated to offices which he established2. The principles in accordance with which these were exercised differed in almost every respect from the models existing in the Republic. This applied in the same way to rotation in office, collegiality, gratuitousness and eligibility. Different rules were also followed in selecting candidates for the specific positions. Seeking to limit the power of the Senate, Augustus decided to establish a counter-measure for this body by filling imperial offices mainly with representatives of Ordo Equester3.
    [Show full text]
  • ACCOUNTING and AUDITING in ROMAN SOCIETY Lance Elliot
    ACCOUNTING AND AUDITING IN ROMAN SOCIETY Lance Elliot LaGroue A dissertation thesis submitted to the faculty at the University of North Carolina at Chapel Hill in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy in the Department of History. Chapel Hill 2014 Approved by: Richard Talbert Fred Naiden Howard Aldrich Terrence McIntosh © 2014 Lance Elliot LaGroue ALL RIGHTS RESERVED II ABSTRACT Lance LaGroue: Accounting and Auditing in Roman Society (Under the direction of Richard Talbert) This dissertation approaches its topic from the pathbreaking dual perspective of a historian and of an accountant. It contributes to our understanding of Roman accounting in several notable ways. The style and approach of Roman documents are now categorized to reflect differing levels of complexity and sophistication. With the aid of this delineation, and by comparison with the practices of various other premodern societies, we can now more readily appreciate the distinct attributes present at each level in Roman accounting practices. Additionally, due to the greater accessibility of Roman accounting documents in recent years – in particular, through John Matthews’ work on the Journey of Theophanes, Dominic Rathbone’s study of the Heroninos archive, and the reading of the Vindolanda tablets -- it becomes easier to appreciate such differences among the few larger caches of accounting documents. Moreover, the dissertation seeks to distinguish varying grades of accountant. Above all, it emphasizes the need to separate the functions of accounting and auditing, and to gauge the essential characteristics and roles of both. In both regards, it is claimed, the Roman method showed competency. The dissertation further shows how economic and accounting theory has influenced perceptions about Roman accounting practices.
    [Show full text]
  • A History of Classical Archaeology in the Nineteenth and Twentieth Centuries
    In Pursuit of Ancient Pasts Stephen L. Dyson In Pursuit of Ancient Pasts A History of Classical Archaeology in the Nineteenth and Twentieth Centuries YALE UNIVERSITY PRESS NEW HAVEN & LONDON Copyright © 2006 by Yale University. All rights reserved. This book may not be reproduced, in whole or in part, including illustrations, in any form (beyond that copying permitted by Sections 107 and 108 of the U.S. Copyright Law and except by reviewers for the public press), without written permission from the publishers. Set in Linotype Fairfi eld by Duke & Company, Devon, Pennsylvania. Printed in the United States of America by Sheridan Books. Library of Congress Cataloging-in-Publication Data Dyson, Stephen L. In pursuit of ancient pasts : a history of classical archaeology in the nineteenth and twentieth centuries / Stephen L. Dyson. p. cm. Includes bibliographical references and index. ISBN-13: 978-0-300-11097-5 (alk. paper) ISBN-10: 0-300-11097-9 (alk. paper) 1. Archaeology—History—19th century. 2. Archaeology—History—20th century. 3. Classical antiquities. 4. Archaeology and history—Mediterranean Region. 5. Mediterranean Region—Antiquities. I. Title. CC100.D97 2006 930.1—dc22 2006017553 A catalogue record for this book is available from the British Library. The paper in this book meets the guidelines for permanence and durability of the Committee on Production Guidelines for Book Longevity of the Council on Library Resources. 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 For Abigail Daniel Jacob Jonathan Peter Simona Contents Preface ix Acknowledgments xv Chapter 1. The Protohistory of Classical Archaeology 1 Chapter 2. The Foundations of Classical Archaeology 20 Chapter 3.
    [Show full text]
  • L'ab Epistulis E L'a Libellis Nel Ii Secolo D
    Università degli Studi di Cagliari DOTTORATO DI RICERCA Fonti scritte della Civiltà mediterranea Ciclo XXVII LA PAROLA SCRITTA AL SERVIZIO DELL'IMPERATORE E DELL'IMPERO: L'AB EPISTULIS E L'A LIBELLIS NEL II SECOLO D.C. Settore scientifico disciplinare di afferenza L-ANT/03 Presentata da: Tiziana Carboni Coordinatore Dottorato Prof. ssa Giovanna Granata Tutor Prof. Antonio M. Corda Esame finale anno accademico 2014 – 2015 INDICE Premessa ....……………………………………………………......................... 3 I. L'amministrazione equestre ..............................……………........................... 7 I. 1. Domande .......................................................................................... 15 II. Le Persone …………………………………….............................................. 19 IIa. Adriano …………………………………............................. 21 IIb. Antonino Pio …………………………................................. 35 IIc. Marco Aurelio …………………………............................... 48 IId. Commodo ……………………………................................. 68 IIe. I Severi .................................................................................. 84 II.1. Sommario ......................................................................................... 112 III. I Documenti ………………………………….............................................. 113 IIIa. Adriano …………………………........................................ 117 IIIb. Antonino Pio …………………………………................... 136 IIIc. Marco Aurelio ………………………………..................... 160 IIId. Commodo …………………………………........................ 179 IIIe. I
    [Show full text]
  • Diplomarbeit
    DIPLOMARBEIT Titel der Diplomarbeit „Falsche und fremde römische Inschriften in Norikum“ Verfasserin Wilhelmine Grabenweger angestrebter akademischer Grad Magistra der Philosophie (Mag. Phil.) Wien, 2008 Studienkennzahl lt. Studienblatt: A 310 314 Studienrichtung lt. Studienblatt: Alte Geschichte und Altertumskunde Betreuerin / Betreuer: Prof. Dr. Ekkehard Weber m a t r i p i e n t i s s i m a e 1 INHALTSVERZEICHNIS Vorwort ……………………………………………………………………………….………………5 Einleitung ……………………………………………………………………………………………. 7 Zur Anlage der Arbeit ……………………………………………………………………………….. 7 Norikum …………………………………………………………………………………………..…. 9 Das Corpus inscriptionum Latinarum (CIL) ....……………………………………………….… 10 CIL III ………………………………………………………………………………………………… 11 Inschriftensammlungen aus Norikum vor dem CIL III ………………………………………... 11 Ergänzungen für Norikum zum CIL III ……………………………………………………………13 Falsche Inschriften ……………………………………………………………………………….... 14 a) nicht antike ………………………………………………………………………………………. 14 b) gefälschte …………………………………………………………………………………………14 Fremde Inschriften …………………………………………………………………………………. 16 Liste der älteren Autoren ………………………………………………………………………... 17 Inschriftenverzeichnis …………………………. .. ............................................................... 25 1. Ehreninschrift für Caracalla (Lienz) …………………………………………………………. 25 2. Unklare Abkürzungen (Paternion) …………………………………………………………… 28 3. Zentauren-Relief mit Inschrift (Klagenfurt) …………………………………….....................30 4. Zeichen auf einem Römerstein (Möderndorf) ………………………………….................. 32 5. Unerklärbare
    [Show full text]
  • The Slave and Freedman 'Cursus' in the Imperial Administration1
    74 HUGH LLOYD-JONES Marmaric War, but this usage does not look like a late one, and if he employed it it is likely that he took it from much earlier authors. In an important study of Nonnus' language that will soon appear, Dr Giuseppe Giangrande has amply demonstrated that Nonnus did not take the liberties with Greek words that some have incautiously ascribed to him. The address to the Horai, appropriate when a Kocipds is in question (see Robert, pp. 15 f.), must be preceded by a full stop, so that oO cannot be relative to anything in the preceding sentence; nor is Wilhelm's notion that it is relative to the following nauCTocviav at all probable. We must read ou and point the sentence as a question; it will then mean,' Did not the moment that relieved Pausanias of his priesthood prove to be one of hard drinking?' If we keep iaxEv the words could bear this sense; but «TXEV would be very curious, and I feel little doubt that it has been incised by mistake for EOKEV. For instances of such confusion, see J. M. R. Cormack in B.S.A. LVIII (1963), 21, n. 3; in this case the mistake would have been made easier by the occur- rence of the x of X^'S Just before. In the third line of the verses the iro has been duplicated, and that may not be the writer's only error. The middle TttxuaduEvos is less natural than the active Trarucrocc. would have been. But the use of the middle in such cases in the last part of the pentameter is a mannerism of the epigram-style, and in this case the poet will have wished to introduce the pun already underlined in the prose introduction (cf.
    [Show full text]
  • Strouhov DP.Pdf
    JIHOČESKÁ UNIVERZITA V ČESKÝCH BUDĚJOVICÍCH FILOZOFICKÁ FAKULTA ÚSTAV ARCHIVNICTVÍ A POMOCNÝCH VĚD HISTORICKÝCH DIPLOMOVÁ PRÁCE EPIGRAFICKÉ PAMÁTKY VNITŘNÍHO MĚSTA ČESKÝCH BUDĚJOVIC DO ROKU 1900 Vedoucí práce: doc. PhDr. Marie Ryantová, CSc. Autorka práce: Bc. Hana Strouhová Studijní obor: Archivnictví navazující Ročník: III. 2015 Prohlašuji, ţe svoji diplomovou práci jsem vypracovala samostatně pouze s pouţitím pramenů a literatury uvedených v seznamu citované literatury. Prohlašuji, ţe v souladu s § 47b zákona č. 111/1998 Sb. v platném znění souhlasím se zveřejněním své diplomové práce, a to v nezkrácené podobě elektronickou cestou ve veřejně přístupné části databáze STAG provozované Jihočeskou univerzitou v Českých Budějovicích na jejich internetových stránkách, a to se zachováním mého autorského práva k odevzdanému textu této kvalifikační práce. Souhlasím dále s tím, aby toutéţ elektronickou cestou byly v souladu s uvedeným ustanovením zákona č. 111/1998 Sb. zveřejněny posudky školitele a oponentů práce i záznam o průběhu a výsledku obhajoby kvalifikační práce. Rovněţ souhlasím s porovnáním textu mé kvalifikační práce s databází kvalifikačních prací Theses.cz provozovanou Národním registrem vysokoškolských kvalifikačních prací a systémem odhalování plagiátů. V Českých Budějovicích 21. července 2015 ……………………………. Anotace Předkládaná diplomová práce se zabývá epigrafickými památkami vnitřního města Českých Budějovic do roku 1900 a zároveň se snaţí seznámit s historií města se zaměřením na středověk a jeho opevňovacím systémem. Vlastní diplomová práce je rozdělena do devíti kapitol. V první kapitole je nastíněna historie středověkého města Českých Budějovic. Druhá kapitola se věnuje městskému opevnění od jeho počátku aţ do doby současné. Třetí kapitola přináší přehled studií, které se zabývají zpřístupňováním epigrafických památek. Čtvrtá kapitola se věnuje teritoriálnímu vymezení, které určuje území zpřístupněné katalogem.
    [Show full text]
  • Anglo-Saxon Constitutional History
    ROMAN LAW IMPERIAL CONSTITUTIONS AS A SOURCE OF LAW CODIFICATION WHAT DOES IT ALL ADD UP TO? I. SOURCES OF LAW (IMPERIAL CONSTITUTIONS) 1. Gaius tells us that “An imperial constitution is what the emperor by decree, edict, or letter ordains.” ‘Constitution’ (constitutio) is the generic term; the word means simply something established or decided. ‘Decree’ (decretum, plural decreta), ‘edict’ (edictum, plural edicta), and ‘letter’ (episutla, plural epistulae) are more specific. The terminology reflects, to some extent, the development of the bureaucracy of the imperial chancery, but also the different contexts in which the emperor might write. a. Edicta. The emperor was a Republican magistrate with imperium. As such, he had the power to issue edicts. Hadrian issued some. The Constitutio Antoniniana of Caracalla is one. Perhaps the most famous is one that probably never was issued: Luke 2:1. b. Decreta are technically judicial decisions of the emperor either at first instance or on appeal. As we have noted previously, appeal was something new. It became possible with the extraordinaria cognitio when the judge himself became a public official. c. Epistulae are letters to a magistrate, very occasionally to a private citizen. If the letter answered a question it was called a rescriptum (‘rescript’, literally a ‘writing back’). d. Subscriptiones were written under a letter coming from a private citizen or on a libellus, a petition from a private citizen. They remained in the imperial archives but the author received a copy. These were also called ‘rescripts’. e. Mandata are instructions from the emperor on imperial administrative matters. 2.
    [Show full text]
  • Literaturliste.Pdf
    A# Mark B. Abbe, A Roman Replica of the ‘South Slope Head’. Polychromy and Identification, Source. Notes in Abbe 2011 History of Art 30, 2011, S. 18–24. Abeken 1838 Wilhelm Abeken, Morgenblatt für gebildete Stände / Kunstblatt 19, 1838. Abgusssammlung Bonn 1981 Verzeichnis der Abguss-Sammlung des Akademischen Kunstmuseums der Universität Bonn (Berlin 1981). Abgusssammlung Göttingen Klaus Fittschen, Verzeichnis der Gipsabgüsse des Archäologischen Instituts der Georg-August-Universität 1990 Göttingen (Göttingen 1990). Abgusssammlung Zürich Christian Zindel (Hrsg.), Verzeichnis der Abgüsse und Nachbildungen in der Archäologischen Sammlung der 1998 Universität Zürich (Zürich 1998). ABr Paul Arndt – Friedrich Bruckmann (Hrsg.), Griechische und römische Porträts (München 1891–1942). Michael Abramić, Antike Kopien griechischer Skulpturen in Dalmatien, in: Beiträge zur älteren europäischen Abramić 1952 Geschichte. FS für Rudolf Egger I (Klagenfurt 1952) S. 303–326. Inventarium Von dem Königlichen Schloße zu Sanssouci, und den neuen Cammern, so wie solches dem Acta Inventur Schloss Castellan Herr Hackel übergeben worden. Aufgenommen den 20 Merz 1782, fol. 59r-66r: Nachtrag Mai Sanssouci 1782−1796 1796, in: Acta Die Inventur Angelegenheiten von Sanssouci betreffend. Sanssouci Inventar 1782-1825, vol. I. (SPSG, Hist. Akten, Nr. 5). Acta betreffend das Kunst- und Raritaeten-Cabinet unter Aufsicht des Herrn Henry 1798, 1799, 1800, 1801. Acta Kunst-und Königliche Akademie der Wissenschaften, Abschnitt I. von 1700–1811, Abth. XV., No. 3 die Königs Cabinette Raritätenkabinett 1798–1801 a[?] des Kunst-Medaillen u. Nat. Cab. Acta Commissionii Reclamationen über gestohlene Kunstsachen. 1814, vol. 1, fol. 4r–33v: Bericht Rabes über gestohlene Kunstsachen an Staatskanzler von Hardenberg, 12. Februar 1814, fol. 81r–82r: Brief Acta Kunstsachen 1814 Henrys an Wilhelm von Humboldt, 26.
    [Show full text]
  • Control Marks and Mint Administration in the Fourth Century Ad
    Johan van HEESCH *1 CONTROL MARKS AND MINT ADMINISTRATION IN THE FOURTH CENTURY AD Abstract – Control marks are omnipresent on 4th century billon coins. ﬈e purpose of this contribution is to examine if these marks enable us to gain insight in the ad- ministration of mints and if marking and administration were controlled centrally or not. From the emergence of the system of marking at the end of the 3rd century, it seems clear that mintmarks and the speed of their change were managed by a central authority. ﬈is also implies that detailed records were kept and that impressive archi- ves once existed. Together with the uniformity of the coinage and the homogeneous metal content of the billon coinage over the whole empire, it illustrates the impor- tance attached to a stable coinage and the awareness of the economic consequences of an untrustworthy system. ﬈ough much was ordered from above, the actual ela- boration of the marks was determined at the level of the mints. ﬈e empirewide reduction of the number of workshops under Julian (c. 363) seems to suggest that these were not indispensable, but rather inefficient and costly. It is suggested that the minters belonged to a class or guild characterized by privileges that were considered inappropriate at that time. n ancient greece and rome communication was, by modern stan- dards, primitive. How else can one describe a society where most of the I public announcements were chiseled out in marble letter by letter in order to inform its subjects about prices or tax regulations? However, does this imply that administration, government and the economy were equally basic? [1] In this paper I will argue that during the Later Roman Empire the administration of coinage was as sophisticated and well managed as was the administration of the Empire as a whole, and that the rhythm of coinage production and its con- trol, as reflected in the system of successive mint marks and the number of officinae in action, were sometimes (if not always) regulated on an empire- wide level.
    [Show full text]
  • The Office of a Rationibus in the Roman Administration During the Early Empire*
    Eos CIV 2017 ISSN 0012-7825 THE OFFICE OF A RATIONIBUS IN THE ROMAN ADMINISTRATION DURING THE EARLY EMPIRE* by KAROL KŁODZIŃSKI During the Early Roman Empire financial administration was, alongside mili- tary and judicial administration, one of three major pillars of Roman govern- ment1. The actual functioning of central financial institutions responsible for the income and expenses of the state, both strictly imperial ones (the fiscus Caesaris and the patrimonium Caesaris) and those under the ruler’s rigorous control (the aerarium populi Romani/Saturni and the aerarium militare), the formal and ac- tual division of those institutions and the changes within administrative structure during the principate (the appearance of the ratio privata and/or the res privata) remain controversial to this day2. The officium a rationibus is one of the least researched yet most important offices of the imperial financial administration. Because of the imperial freedmen and equestrians who held the post of a ratio- nibus, as well as due to the great political and administrative significance of the office, its history was largely determined by the political and administrative his- tory of the early Roman Empire. Under the principate the office carried very high prestige with it; evidence for that includes the huge fortune and political clout of M. Antonius Pallas and Ti. Iulius Etruscus, as well as the sum of the yearly salary awarded the equestrian procuratores a rationibus, active from the rule of Trajan onwards (initially they earned 200,000, later 300,000 sesterces). It is worth emphasising that little information has been preserved on the of- ficium a rationibus in ancient sources (particularly in narrative ones).
    [Show full text]
  • OFFICIUM a RATIONIBUS Monografie Fundacji Na Rzecz Nauki Polskiej
    OFFICIUM A RATIONIBUS monografie fundacji na rzecz nauki polskiej rada wydawnicza Andrzej Borowski, Michał Buchowski, Tomasz Kizwalter, Szymon Wróbel, Antoni Ziemba fundacja na rzecz nauki polskiej Karol Kłodziński OFFICIUM A RATIONIBUS STUDIUM Z DZIEJÓW ADMINISTRACJI RZYMSKIEJ W OKRESIE PRYNCYPATU toruń 2017 Wydanie książki jest subwencjonowane w ramach programu Monografie przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej Redaktor tomu Patrycja Maj Korekty Patryk Chłopek Projekt okładki i obwoluty Barbara Kaczmarek Printed in Poland © Copyright by Karol Kłodziński and Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika Toruń 2017 ISBN 978-83-231-3880-8 WYDAWNICTWO NAUKOWE UNIWERSYTETU MIKOŁAJA KOPERNIKA Redakcja: ul. Gagarina 5, 87-100 Toruń tel. +48 56 611 42 95, fax +48 56 611 47 05 e-mail: [email protected] Dystrybucja: ul. Mickiewicza 2/4, 87-100 Toruń tel./fax: +48 56 611 42 38, e-mail: [email protected] www.wydawnictwoumk.pl Wydanie pierwsze Druk: Abedik Sp. z o.o. ul. Glinki 84, 85-861 Bydgoszcz Spis treści podziękowania ....................................................................................... 7 wprowadzenie ........................................................................................ 9 Historia i stan badań nad officium a rationibus ............................ 14 część i dzieje officium a rationibus rozdział 1. officium a rationibus. zagadnienia metodologiczne i historiograficzne ................................... 33 Problemy metodologiczne. Wybrane kwestie ............................... 33 Reichsfinanzministerium.
    [Show full text]