01_Cover:01 08-12-11 15:31 Pagina 1 DeVoetbalTrainer 29 e JAARGANG | DECEMBER 2011 | www.devoetbaltrainer.nl

nummer 182

Een YouTube-avond Spelregelquiz Fitnessactiviteit Nieuwe club, of niet?

Mini-special Winterstop

Mini-special Winterstop

Dossier Individuele periodisering

Erik Matser Hoofdbescherming

Oefenstof Passing en balcontrole

Piet Hamberg ‘Geef talent een kans’

Middenkatern: De JeugdVoetbalTrainer

De JeugdVoetbalTrainer 5 1e JAARGANG | DECEMBER 2011 | www.devoetbaltrainer.nl nummer

Talentontwikkeling Normen en waarden

Coaching Vlammen of afbranden

A-jeugd Peter Kling

B-jeugd Pieter Jongmans John van den Brom

C-jeugd Roy Brinkman

D-jeugd Willem Lindhout en Bart van Duijn vertrouwen, variatie, verantwoordelijkheid 00_Scoor nu 3 nummers:VT_Adv-basis_2011 08-12-11 10:45 Pagina 1

DeVoetbalTrainer 181 29 e JAARGANG | NOVEMBER 2011 | www.devoetbaltrainer.nl nummer

Ga naar

Jürgen Klopp www.devoetbaltrainer.nl/scoornu 'Training hoeft niet leuk te zijn'

Marinus Dijkhuizen Geldig in Nederland denkt vanuit zijn spelers en België. Dossier Individuele periodisering

Zulte Waregem PROFVOETBAL Tekst: Ruud Doevendans en Tjeu Seeverens Mental coaching Ronald Koeman analyseert de Champions League­finale Voeding ‘Drie middenvelders Haal er meer energie uit VI Foto: Images

een must tegen Aanvallen loont Barcelona logenstraft de opvatting dat verdedigend voetbal uiteindelijk het meeste rendement oplevert. Barcelona’ Ronald Koeman: “Die dagen in Lon- den rondom de Champions Leaugue- finale heb ik als topdagen ervaren. Het hing in de lucht, je voelde het ge- Nog meer dan in voorgaande jaren werd reikhalzend uitgekeken woon: dit moest en zou een droomfi- Middenkatern: nale worden, met twee van zulke naar de finale van de Champions League tussen FC Barcelona en teams. 28 mei 2011 zal voorlopig ook de geschiedenis ingaan als de dag Manchester United. Het vooruitzicht van Messi tegen Rooney, waarop Barcelona nog eens bewees De JeugdVoetbalTrainer dat attractief, aanvallend voetbal en Xavi tegen Giggs en Valdes tegen Van der Sar bracht de voetbal­ uitgaan van je eigen kracht ook op het allerhoogste niveau gekoppeld liefhebber bij voorbaat in vervoering. Aandachtig toeschouwer kan worden aan resultaat. Decennia- lang is geroepen dat een te aanvallen- op Wembley was voormalig Barcelona­coryfee Ronald Koeman, de speelwijze altijd afgestraft wordt De JeugdVoetbalTrainer als het er echt om gaat: tijdens een die in 1992 de Catalanen met een welgemikte vrije trap hun eer­ EK, een WK of in een Champions 4 1e JAARGANG | NOVEMBER 2011 | www.devoetbaltrainer.nl League-finale zou de meer verdedi- nummer ste Europa Cup I bezorgde. Met De Voetbaltrainer ontleedde gend ingestelde ploeg steeds in het voordeel zijn. Dit Barcelona van Pep AC Milan-opleiding Koeman het spel van zijn vroegere werkgever. VI Foto: Images Guardiola heeft aan dit misverstand in Nederland een einde gemaakt. En hoe! Voetbal en gedrag Hulp bij gedragsstoornissen Als analyticus betrad Ronald Koeman bracht libero José Alexanco in het veld kijken hoeveel werk in dat opzicht ren als hoofdtrainer van Barcelona eindstand maar nauwelijks in beeld Ook aan mij is in de dagen na de opnieuw de grond waarop hij negen- voor … nota bene Josep Guardiola, de Villa, Messi en Pedro verzetten.” heeft hij zijn eigen zestienjarige spe- gebracht. Na de veelbelovende eerste voetbalmasterclass van Messi c.s. va- A-jeugd Hans Weggemans tien jaar eerder zijn grootste triomf huidige oefenmeester van de ploeg lerscarrière totaal in de schaduw ge- tien minuten moesten de mannen ker de vraag gesteld welke lessen wij

B-jeugd vierde. Nadat Barcelona al tweemaal die Cruijffs voetbalmachine in de Josep Guardiola, zijn naam is geval- zet. Josep Guardiola zal de geschiede- van manager Sir Alex Ferguson en als Nederlandse trainers uit deze his- Mike de Geer op jammerlijke wijze de Europa Cup I ogen van Ronald Koeman zowaar len: de man die voetbal in vrijwel alle nis ingaan als een fabuleus trainer. trainer René Meulensteen het initia- torische demonstratie van hoge-

C-jeugd finale had verloren (in 1961 tegen heeft overtrof- opzichten van de Zal zich over twintig jaar nog iemand tief aan Barcelona laten, om het ver- schoolvoetbal kunnen trekken. Moe- René Roord Benfica, in 1986 tegen Steaua Boeka- fen: “Tijden overtreffende de voetballer Guardiola herinneren? volgens geen moment meer terug te ten we bijvoorbeeld iets aanpassen D-jeugd rest) verloste Ronald Koeman in 1992 veranderen, ‘Zoals Manchester trap heeft voor- Toch was er vooraf de nodige twijfel krijgen. Het liet één allesoverheersen- aan de wijze waarop wij in ons land Paul Simonis op Wembley zijn broodheer van een ook in voet- zien. Zonder te- over de uitkomst van het duel op de vraag over: bestaat er eigenlijk wel talenten opleiden? Daar heb ik mijn decenniadurend trauma. Eindelijk bal, maar dit United nu speelde?’ rughoudendheid Wembley. Immers, Manchester United een remedie tegen het onnavolgbare twijfels over. De wijze waarop er bin- was het juk van Real Madrid, de club team is zoveel kan ‘zijn’ Barce- zou zijn les leren uit de nederlaag in combinatiespel van de grootmeester- nen de jeugdopleiding van Barcelona van het centrale gezag, afgeworpen. completer dan Onmogelijk!’ lona inmiddels de finale van 2009 in Rome, en pas- lijke Xavi, de tovenaar Iniesta en de wordt getraind, verschilt nauwelijks Johan Cruijff, trainer van het toenma- wij waren. op dezelfde sende tegenmaatregelen verzinnen. wervelwind Messi? Ronald Koeman van de trainingsaccenten in Neder- lige Dream Team, struikelde aan de Onze achilles- hoogte worden We weten allemaal hoe het afliep: zocht met De Voetbaltrainer mee en land. Sterker nog: ik weet zeker dat rand van het veld welhaast over een hiel was bijvoorbeeld het gedrag van geplaatst als het Ajax van de zeventi- Manchester United werd door Barce- kwam tot opmerkelijke uitspraken: we hier soms zelfs verder zijn. Dat reclamebord en wisselde voor het onze aanvallers Stojtskov en later ook ger jaren en het AC Milan van Rij- lona vernederd. De overmacht van de “Zoals Manchester United nu speel- moet ook wel, want we hebben een eerst in zijn leven defensief: hij Romario bij balverlies. Moet je eens kaard, Gullit en Van Basten. In drie ja- Spaanse kampioen was met de 3-1 de? Onmogelijk!” getalsmatige en financiële achter-

www.devoetbaltrainer.nl 4 5 De Voetbaltrainer 178 2011

DeVoetbalTrainer devoetbaltrainer.nl 03_Inhoud:03 08-12-11 16:56 Pagina 3

In dit nummer Van de redactie

Voorlopig merken we nog niets van Vertrouwen, variatie en verantwoordelijkheid 4 de voor deze winter voorspelde ex­ treem koude vorstperiode, maar we John van den Brom kunnen er als voetbaltrainers maar Terug op het oude nest ging John van den beter op voorbereid zijn. Daarom Brom bij Vitesse onbekommerd verder kent deze editie van De Voetbaltrai­ waar hij bij ADO Den Haag was opgehou- ner onder meer een mini­special den: succes boeken met een team dat bij over het thema winterstop. Traditio­ zijn komst in ademnood was. Iets in de neel wordt er in de winter meer op Paul Geerars werkwijze van Van den Brom ‘reanimeert’ kunstgras getraind en gespeeld, of Hoofdredacteur clubs en zet teams aan tot vrijwel onmid- wordt een koude trainingsavond bin­ dellijke verbetering. nen, in het clubgebouw georganiseerd. Er zijn dan mogelijk­ heden te over, zoals teamtactische besprekingen, (individu­ ele) evaluatie van de eerste seizoenshelft, voortgangsge­ Mini­special: winterstop 17 sprekken, een etentje of gewoon een gezellig samenzijn. We leven anno 2011 echter steeds meer in een digitale we­ Afgelast, en dan? reld. Elke voetballer van nu is opgegroeid met de computer. Bevroren velden, sneeuw en waterballetten Er is online een stortvloed aan zinvolle of leuke informatie zorgen jaarlijks voor treurige gezichten op te vinden voor voetbaltrainers. De redactie verwijst niet in zaterdag en zondag. De trainer wil nog wel de laatste plaats naar de mediatheek van De Voetbaltrainer, ‘iets’ gaan doen. Een deel van de (ouders maar vraagt nu uw speciale aandacht voor het artikel op van de) spelers heeft alweer andere plan- pagina’s 24/25 over het organiseren van ‘een avondje You­ nen. De Voetbaltrainer brengt in kaart wat Tube’. Ook kiezen sommige trainers voor een trainingskamp dat ‘iets’ kan zijn. De zaal in, een YouTube- in warmere oorden. Dit thema haalt Raymond Verheijen avond of een spelregelquiz bijvoorbeeld. ook aan in deel 4 van het Dossier Periodisering. Aan de hand van het praktijkvoorbeeld van topklasser IJsselmeervogels wordt inzichtelijk gemaakt dat je als trainer niet in de valkuil ‘Geef getalenteerde jeugd een grotere kans’ 64 moet stappen om op trainingskamp of in de tweede voorbe­ reidingsperiode van het seizoen (de winterstop) extra hard, Piet Hamberg lang of vaak te willen trainen. In plaats daarvan vindt u in Heeft de getalenteerde voetbaljeugd een deze editie van dit vakblad voldoende alternatieven! toekomst? Dat is de vraag die Piet Hamberg zichzelf hardop stelt. Hamberg, die zijn eer- Bent u abonnee op het vakblad De VoetbalTrainer, dan kunt ste profcontract als speler bij het NEC van u gebruikmaken van het online VoetbalTrainer­archief (van ene Wiel Coerver kreeg, is tegenwoordig de laatste jaargangen) en gratis een aantal onderdelen van FIFA-instructeur en maakt zich zorgen. Over de oefenstof/me­ het Huis van Uitmuntendheid en het bedrij- diatheek bekij­ ven van topsport. ken. Heeft u zich nog niet online geregistreerd,

De JeugdVoetbalTrainer doe dit dan nu via 5 1e JAARGANG | DECEMBER 2011 | www.devoetbaltrainer.nl De JeugdVoetbalTrainer: nummer een vereenvou­ Talentontwikkeling Normen en waarden

Coaching Vlammen of afbranden digde registratie­ procedure. U Sociale vaardigheden en voetbal 30 vindt de link in de

A-jeugd Peter Kling B-jeugd rechter kolom op Coaching: vlammen of afbranden? 36 Pieter Jongmans

C-jeugd Roy Brinkman

D-jeugd De A-, B-, C- en D-jeugd 40 Willem Lindhout de homepage en Bart van Duijn van De Voetbal­ trainer. Verder:

Actueel: Trainingskamp, zegen of vloek? 15 Af en toe treft u in dit vakblad een zogenaamde Dossier individuele periodisering (4) 49 QR­code aan. Voor de voetbaltrainers onder ons Aan de zijlijn: nuttige links en tips voor voetbaltrainers 56 met een I­pad of smartphone is dit Oefenstof: balcontrole en passing 58 symbool een handig hulpmiddel om Wel scheenbescherming, geen hoofdbescherming? 62 snel bij een genoemde website te De wedstrijdmodule in spelersvolgsysteem Talento 71 komen. De Verlenging 72

2 3 De Voetbaltrainer 182 2011 04-14_Brom:04-14 08-12-11 15:19 Pagina 4

PROFVOETBAL Tekst: Paul Geerars en Ruud Doevendans

Terug op het oude nest ging John van den Brom bij Vitesse onbekommerd verder waar hij bij ADO Den Haag was opge­ houden: succes boeken met een team dat bij zijn komst in ademnood was. Vitesse spint er garen bij en sluit aan bij de subtop van de eredivisie. Iets in de werkwijze van Van den Brom ‘reanimeert’ clubs en zet teams aan tot vrijwel onmid­ dellijke verbetering. De Voetbaltrainer zocht hem op en sprak met de ambitieuze trainer over vertrouwen geven, plezier bie­ den en het nemen van verantwoordelijkheid.

John van den Brom, specialiteit reanimatie Vertrouwen, variatie, verantwoordelijk

Zou het toeval zijn? John van den hadden meer invloed op hun spelers werk had. Nog een jaar ging voorbij, Brom, Edward Sturing, Theo Bos, Frans dan hij. Met zijn losse maar gedreven Jacobs wisselde tussentijds opnieuw Thijssen, René Eijer, Phillip Cocu, Ray- aanpak wist hij de spelers te raken geen woord met zijn reservespeler en mond van der Gouw. Allemaal spelers en blijkbaar ook te motiveren om in vroeg daarna doodleuk opnieuw: “En uit het Vitesse van voormalig oefen- latere jaren iets met hun kennis te Peter, hoe is het op school?” meester Bert Jacobs (1941-1999), alle- doen. Toch kon ook Jacobs hopeloos maal trainer geworden in het betaalde de mist ingaan. Soms leek het alsof Dergelijke uitglijders zullen John van voetbal. Allemaal liefhebbers, mannen slechts de basisspelers voor hem tel- den Brom niet snel overkomen: “Voor die je ook op een willekeurige zater- den. Aan Peter Wesselink, onlangs mij is iedere speler gelijk. Ik geef ie- dagochtend nog kunt aantreffen bij uitgeroepen tot Amateurtrainer van dereen evenveel aandacht. Maar niet een pupillenwedstrijd op een achteraf- het Jaar maar destijds slechts wissel- alleen de spelers, want ik hecht net veldje in de provincie. Het voetbal- speler bij het Vitesse van Jacobs, zo veel waarde aan de materiaalman. bloed stroomt hun door de aderen. vroeg de oefenmeester nadat hij hem Het is een cliché maar als hij zijn Nee, dat is geen toeval. Daar moet Bert een jaar geen blik waardig had ge- werk niet goed doet, dan zitten we Jacobs wel de hand in hebben gehad. gund: “En Peter, hoe is het op evengoed allemaal met een pro- school?” Wesselink deelde hem daar- bleem. Iedereen is rondom mijn team Geen trainer zat vaker op de bank in op mee dat hij al een jaar van school echt belangrijk, en dat wil ik ook uit- de eredivisie dan Jacobs, weinigen was en inmiddels al geruime tijd stralen door iedereen oprechte aan-

www.devoetbaltrainer.nl 04-14_Brom:04-14 08-12-11 15:19 Pagina 5

seel is, in de zin dat je met veel ver- schillende mensen goed kunt werken. Dat is ook verrijkend voor mij. Menzo is een geweldige trainer en Capellas komt uit de Barcelona-school, brengt zijn kennis en werkwijze in. Aan mij is het om daarvan een geheel te ma- ken en dat is een enorm interessante opdracht.

Overal waar ik binnenkwam, ging het vrij snel goed. Toch was dat bij Vitesse allesbehalve een vanzelfsprekend- heid. Immers, het jaar ervoor was ex- treem slecht geëindigd en op één doelpunt na was Vitesse in de nacom- petitie beland. Mijn komst ging ook met de nodige ophef gepaard, vanwe- ge het ‘spel’ tussen ADO Den Haag en Vitesse. Dat gaf onrust. Bovendien was de beginsituatie bij Vitesse lastig omdat de selectie slechts twaalf spe- lers telde. Tot slot zijn we ook nog eens een week later begonnen met de voorbereiding dan de andere clubs. Toch wil je al direct duidelijkheid bie- den en dat doe je vooral door gericht aan een speelwijze te gaan werken. Het geluk was dat dit met de spelers die ik direct tot mijn beschikking had,

Foto’s: Pro Shots Pro Foto’s: wel kon.

Die groep die er aan het begin was, is nog steeds de basisgroep. De spelers die we daarbij wilden aantrekken, ijkheid moesten hierbij passen maar moes- ten ook passen in de werkwijze die we voor ogen hadden. Dat was een dacht te geven.” Wat de oefenmees- Direct succes belangrijk uitgangspunt. We hebben ters uit de Jacobs-school lijkt te AGOVV, ADO Den Haag en Vitesse; om deze reden ook spelers laten lo- binden is een voorkeur voor goed teams gaan blijkbaar direct na de en- pen. Bij hen hadden we dan het ge- positioneel spel vanuit een vaste tree van Van den Brom beter functio- voel dat ze niet snel zouden kunnen spelopvatting. Van den Brom: “Dat neren. aanpikken bij de manier van werken bestaat bij mij uit een grote voorkeur John van den Brom: “Inmiddels mag en spelen die we voor ogen hadden. voor 1:4:3:3, met daarbij zo weinig ik wel stellen dat het structureel is In mijn werkwijze is de groepsdyna- mogelijk aanpassingen aan de dat ik snel resultaat boek met mijn miek ontzettend belangrijk. Als je dan tegenstander. Maar je komt er ook werkwijze. Daarbij leer je natuurlijk nieuwe spelers gaat halen, moeten weer niet helemaal onderuit want ik wel doorlopend bij en raak je meer die daar wel in passen. Loop je het ri- wil wel graag winnen. In de uitwed- ervaren, toch is er niets wezenlijks sico dat zij dit gaan ondermijnen, dan strijd tegen NAC zijn we daarom veranderd in mijn manier van wer- moet je er niet aan beginnen. Immers, bijvoorbeeld geswitcht naar 1:4:4:2, ken. Ik gebruik goeddeels dezelfde de club slaat een weg in – dat is míjn nog tijdens de wedstrijd. We kregen oefenstof, ga nog op dezelfde manier weg – en dan moet alles daaraan on- geen vat op hun middenveld en om met mijn spelers en mijn staf. dergeschikt zijn. En mijn weg is: een na de ingreep ging dat beter. Terwijl ik iedere keer toch ook weer groep creëren waarin men elkaar res- Overigens zonder het gewenste eind- met andere assistenten werk. Dat be- pecteert en waarin men met elkaar resultaat.” tekent dat de werkwijze ook univer- samenwerkt.

4 5 De Voetbaltrainer 182 2011 04-14_Brom:04-14 08-12-11 15:19 Pagina 6

PROFVOETBAL

Ik ben geen politieagent. Ik werk niet met boetes. Je krijgt bij mij geen lijst met zaken die je niet mag, of juist wel moet. Spelers krijgen van mij de kans om samen met mij de afspraken in te vullen. Ik spreek met opzet van af- spraken, want ik heb een hekel aan het woord ‘regels’. Als je samen tot een aanpak komt, dan heeft het veel meer kans van slagen. En dan ben ik daarna geen pietlut, maar je moet me niet in de maling nemen. Zo hebben we afgesproken dat we om half tien aanwezig zijn, als we om half elf trainen. Dan moet ik natuur- lijk niet zien dat een speler om kwart voor tien komt aanrijden, want dan ben je de klos. Voor zo’n speler be- denken we dan wel even ‘iets leuks’. Maar het komt eigenlijk nooit voor. De spelers weten ook dat als er echt iets aan de hand is, een telefoontje ook voldoende is om mij even in te lichten en dan ga ik natuurlijk niet moeilijk lopen doen. Hoe meer vrij- heid spelers krijgen, hoe beter ze zich gaan voelen. Wat ik wil is dat de groep zelf gaat corrigeren als er iets niet goed gaat. Als ze dat namelijk niet kunnen of niet doen, hoe moet ik dan verwachten dat ze dat in het veld wel zullen doen? Ik wil normale om- gang met elkaar, op een duidelijke ‘Albert Capellas Herms is bij ons verantwoordelijk voor de warming­up. Ik sta er tel­ manier. Dat is een speerpunt in mijn kens weer versteld van hoe hij iedere dag met nieuwe vormen komt aanzetten.’ werkwijze.”

zaken die je normaliter tijdens een hun plaats in de rangorde is, dan ‘Hoe meer vrijheid trainingskamp individueel met je spe- geeft dat veel duidelijkheid en rust. lers bespreekt: wie ben jij als trainer, spelers krijgen, hoe wat verwacht je van een speler in het In de voorbereiding werd onze kleine algemeen, wat verwacht je van deze groep in feite een voordeel. Want je beter ze zich voelen’ speler in het bijzonder, op welke speelde elke wedstrijd met dezelfde plaatsen moet hij zich richten, wat groep en in dezelfde speelwijze. En gaat goed en wat moet de speler ver- daar trainden we ook op, ook weer beteren. Daarom hebben we nog een met die kleine groep. Dus dat werden Trainingskamp tweede trainingskamp georganiseerd, vaak niet de grote partijen, alleen al In de opbouw van het Vitesse van ditmaal in Nederland. De groep was omdat we het aantal niet beschikbaar Van den Brom hadden twee trainings- toen al iets groter en we konden toen hadden. Dat werden meestal positie- kampen een belangrijke functie. ook niet meer wachten met die indi- spelen en partijspelen van aanvallers John van den Brom: “Het eerste trai- viduele gesprekken. Als ik spreek over tegen verdedigers. Kortom, heel her- ningskamp dat we belegden, was in ‘individueel’ dan zitten daarbij mijn kenbaar voor de spelers. Van daaruit Duitsland. We hebben er heel goed stafleden, de assistent-trainers en is al direct veel begrip ontstaan voor kunnen werken maar nog steeds veelal ook de Technisch Directeur. de speelwijze en ontstond ook veel slechts met een kleine groep. We zijn Met name als spelers weten op welke geloof hierin. Essentieel hierin was daar echter niet toegekomen aan de positie ze zich moeten richten en wat dat de spelers echt durfden te voet-

www.devoetbaltrainer.nl 04-14_Brom:04-14 08-12-11 15:20 Pagina 7

kun je ontzettend veel kwijt. Ik vind Dit zijn leuke vormen, en als het even het mooie van het werken met assis- kan doe ik zelf ook nog mee. Maar tenten met de kwaliteiten zoals wij vergis je niet, het gaat niet alleen om die hebben, dat ieder met input komt leuk. Het gaat er ook om dat het elftal die verrijkend is voor de samenwer- er op een zeker moment niet meer bij king en waarmee de spelers direct na hoeft te denken en zaken als van- hun voordeel kunnen doen. Albert Ca- zelf gaan lopen. Ik probeer in deze pellas Herms is bij ons verantwoorde- vormen wel altijd wat strijd te bren- lijk voor de warming-up. Ik sta er tel- gen, een wedstrijdje te organiseren. kens weer versteld van hoe hij iedere Vaak werk je in twee organisaties en dag met nieuwe vormen komt aan- dan is er altijd wel iets te bedenken zetten. Dat is heel verfrissend en uit- waardoor er gewonnen kan worden. dagend voor de spelers. Het is toch De ene keer doe je dat door centraal wat anders dan iedere dag opnieuw te zetten wie het snelst ‘rond’ is, de diezelfde saaie loopvormen en die- andere keer verliest de partij waar het zelfde doorbakken lichaamsoefenin- eerst een verkeerde bal wordt ge- gen doen. speeld. Maar die strijd vind ik zelf heel leuk. De partij die verliest, geef je In de pass-en trapvormen kan ik zelf dan een opdracht: sprinten of op- erg veel kwijt. Deze vormen kun je op drukken, bijvoorbeeld.” (zie trainings- enorm veel manieren toepassen en ik vormen 1, 2, 3 en 4) leg steeds de nadruk op andere za- ken. Dat kunnen technische elemen- Positiespelen ten zijn, maar ook het kiezen van het Tijdens de positiespelen wordt ge- juiste momenten om ‘eronder’ te ko- bruikt gemaakt van de kennis uit de men of het bijsluiten van de derde Barcelona-school. man. Afhankelijk van de afstanden en John van den Brom: “We spelen aller- de frequentie die je kiest, kan zo’n lei soorten positiespelen en dat doen vorm zelfs een fysieke doelstelling we vaak. Van 5:3, via 4:4 met kaatsers hebben. Zonder bal trainen we dus aan de korte zijden naar 6:3 met maar weinig. Ik bied spelers liever doorwisselen in het midden. We pro- een plezierige vorm om zo’n conditio- beren ook hierin veel afwisseling te nele prikkel te geven dan dat ik de bieden. Wat hierop ook invloed heeft, ballen in het hok laat liggen. Plezier is is de periode waarin je zit met je trai- zo ontzettend belangrijk, dat wordt ningen. De vraag is dan hoe intensief veelal onderschat. Als je lol hebt in de je een vorm wilt hebben. Uiteindelijk training, ben je veel toegankelijker en kan het uitlopen naar 11:11 vanuit je ballen, vanuit de organisatie. De veld- leer je sneller. formatie, met drie doeltjes aan beide bezetting is dan het belangrijkste. Wij zijden of met lijnvoetbal. Een vorm moeten goed op het veld staan. De De pass- en trapvormen wisselen we die we ook regelmatig kiezen is het posities moeten bezet zijn, daaraan dagelijks af. Ik wil veel variatie in een spelen met doeltjes overal in het veld. hecht ik heel veel waarde. Het komt training leggen en deze oefeningen Ze leren het positiespel vanuit hun elke training terug, ook op dit mo- lenen zich daar prima voor. Iedere positie spelen, met oog voor de derde ment nog. Spelers zijn daarin gaan trainer neemt zijn eigen vormen mee. man of welk accent je ook maar wilt meedenken. Dat is heel positief.” Zo kan ik vanuit dezelfde vorm trai- zetten. nen dat er verschillende opties ont- Stramien staan om een spits te bereiken en van Een vorm van positiespel die door Al- De trainingen van John van den Brom daaruit verder te spelen. Dat kan met bert Capellas is ingebracht, is 8:8 met zijn vrijwel altijd volgens een vast een tussenstation of zonder een tus- twee vrije spelers. Wij noemen die de stramien opgebouwd. senstation. Het voorbewegen en de ‘jokers’. (zie trainingsvorm 5) We spe- John van den Brom: “We maken het loopactie die je uitvoert nadat je de len dat in de ruimte begrensd door de bij Vitesse niet moeilijker dan strikt bal gespeeld hebt, worden dan heel middenlijn, het zestienmetergebied noodzakelijk is. Doorgaans bestaan de belangrijk. Ik leg vaak de nadruk op en de doorgetrokken lijnen van het trainingen uit een warming-up, een het openmaken van de passlijn, direct zestienmetergebied naar de midden- pass- en trapvorm, een positiespel en of nadat er door de eerste speler ge- lijn. De balbezittende partij houdt het een afsluitende partij. In deze vormen kaatst is. veld zo lang en breed mogelijk, de

6 7 De Voetbaltrainer 182 2011 04-14_Brom:04-14 08-12-11 15:20 Pagina 8

PROFVOETBAL

dat de rechtsbuiten heeft achtergela- ten. Hier komt alles weer in terug: de buitenspelers en de wijze waarop zij zich aanbieden. Het kiezen van de juiste momenten. De bezetting van de eerste en de tweede paal bij een voor- zet. Hoe stel je je op voor een afval- lende bal. Als je in de wedstrijd ziet dat een van je centrumverdedigers met een diagonale pass opent naar de buitenkant, dan is dat genieten. Daar heb je doordeweeks op getraind. En dat benoem ik dan ook in de rust of in de nabespreking. Het moeilijke is dat spelers, schijn- baar zonder weerstand, toch in hun taak moeten blijven spelen. Overigens is het grappig om te constateren dat er in deze vorm niet veel gescoord wordt. Maar ik kan de druk op de keeper verhogen door na de doelpo- ging meteen een nieuwe bal in het spel te brengen waarna dus een nieu- we wedstrijdsituatie ontstaat. Ook voor de spelers is dit goed, want zij dienen zich meteen weer op die nieu- we situatie in te stellen.

De partijspelen gaan meestal in grote vormen en ontstaan vaak uit de posi- tiespelen, bij voorkeur 11:11. De reden hiervan moge duidelijk zijn. Allereerst beschik ik nu over een groep, groot ge- noeg om op deze wijze te kunnen spe- len. Daarnaast kun je op deze wijze perfect de tactische elementen trainen die je in de wedstrijd verkeerd hebt zien gaan, of die je de komende wed- In de week voorafgaand aan de wedstrijd tegen FC Twente heeft John van den Brom strijd wilt laten terugkomen. Ook kies de afspraken binnen de eigen speelwijze nog eens extra de aandacht gegeven. ik er soms voor om momenten te laten zien, die juist heel goed gaan. Dat geeft de herkenbaarheid en het vertrouwen ‘verdedigers’ proberen vanuit het trainingsvorm 6) De veldspelers spe- om op die weg door te gaan. Dus op midden zo dicht mogelijk bij elkaar te len dus tegen de keeper. Die begint vrijdag is het structureel 11:11, doorde- spelen om de bal te heroveren. Lukt met een lange trap op de centrumver- weeks komt dat ook veelvuldig voor. dat, dan wisselen de rollen razend- dedigers die vervolgens moeten ope- Heb ik niet voldoende spelers, dan vul- snel. Bij Barcelona wordt deze vorm nen naar de buitenkant. Van daaruit len we de groep aan met spelers uit de heel veel gespeeld. Het voetbalvermo- kun je allerlei accenten zetten, bij- beloften. De partijspelen doen we al- gen wordt hiermee verbeterd, maar voorbeeld het zo snel mogelijk inspe- tijd vanuit de positie. Het komt bijna ook het omschakelen. We weten dat len van die buitenspeler. Of pas sco- nooit voor dat we ‘zo maar’ een partij- beide aspecten centraal staan in de ren nadat alle spelers de bal geraakt tje spelen waarbij de verdedigers bij- manier waarop Barcelona voetbalt. hebben. De driehoek die gevormd kan voorbeeld in de spits uitkomen. Als we worden aan de rechterkant: de rech- dat doen, dan heeft het ook weer een Een heel mooie vorm vind ik 11:0. terspits wordt ingespeeld, de rechts- functie, namelijk zorgen voor plezier. Eigenlijk is het 10:1, want de keeper midden komt eronder en de rechts- Het mag nooit voorkomen dat we een verhuist naar de andere partij. (zie back die ondertussen in het gat duikt dag niet gelachen hebben.”

www.devoetbaltrainer.nl 04-14_Brom:04-14 08-12-11 15:20 Pagina 9

Vaste afspraken hoef ik positioneel niets te verande- Van den Brom zorgt ervoor dat zijn ren. De backs worden de vrije men- team tactisch niet verrast kan wor- sen. Speelt een van de twee buitenste den. Er zijn afspraken hoe men han- middenvelders van de tegenpartij delt bij iedere verschillende formatie diep, dan wordt die opgepakt door de van de tegenstander. betreffende back en spelen wij feite- John van den Brom: “De belangrijkste lijk met drie verdedigers. Je midden- afspraak is dat we ons in feite nooit veld kantelt dan en ik houd mijn ver- aanpassen aan de tegenstander. Ik ga dedigende middenvelder over. Die daarbij uit van de dingen die wij als kan eventueel tussen de twee centra- A team goed kunnen. Die benadruk ik le verdedigers gaan spelen, afhanke- het liefst. Van daaruit gaat vertrou- lijk van hoe de wedstrijd zich ontwik- wen ontstaan in de eigen kwaliteiten. kelt. Vitesse tegen 1:4:3:3. Variatie in punt naar voren of naar Als je die kwaliteiten durft te laten achteren. zien, dan haal je het beste uit jezelf. Kom je een tegenstander tegen die Wij kunnen het daarmee iedere ploeg 1:4:4:2 speelt met het middenveld in moeilijk maken. De spelers weten een kom, dan zul je vaak zien dat de waar ze aan toe zijn, weten waarin ze twee spitsen niet naast elkaar spelen goed zijn en gaan van daaruit samen- maar achter elkaar. In dat geval pakt werken. mijn verdedigende middenvelder Het is wel opvallend hoe veel moeite vaak de ‘tweede’ spits op en houd ik de meeste spelers tegenwoordig heb- achterin weer een centrale verdediger ben met het over. Ik haal neerzetten nooit een van een for- ‘Het mag nooit back naar bin- matie op nen, want dan het veld. Ik voorkomen ontstaan er was daar over de zij- vroeger in dat we een dag kanten pro- het veld blemen. Mijn B doorlopend niet gelachen hebben’ buitenste mee bezig: middenvelder staan we goed, wat moeten we veran- moet anders met een enorme ruimte Vitesse tegen 1:4:4:2 (kom) of 1:4:2:3:1. Beide buitenste deren? Niet alleen om je in te stellen in zijn rug spelen, dat zie ik liever middenvelders spelen bij verdedigen ver naar binnen. op de tegenstander, maar vooral ook niet. Bovendien, speelt de tegenstan- om er aanvallend voordeel uit te kun- der op het middenveld in een kom nen halen. Ik had daar geen trainer dan zie je vrijwel altijd dat de buiten- voor nodig. Het bijzondere is: als ik ste middenvelders in feite buitenspe- in de rust vraag wat er nu eigenlijk lers zijn. Dat is typisch Nederlands. niet goed gaat in onze formatie, dan Dus dan komen die backs van Vitesse kunnen de meesten het haarfijn uit- die aan de zijkant blijven, prima van leggen. Echter, ingrijpen in het veld pas. Dat staat meteen goed, in verde- en de zaken daadwerkelijk aanpassen digend opzicht maar ook bij balbezit. is voor de meesten nog een stap te Immers, de back hoeft alleen maar in ver. te zakken en zal veel aanspeelbaar zijn. Ook bij een tegenstander die Ik help de spelers door vaste afspra- 1:4:2:3:1 speelt, hanteer ik deze speel- ken te maken zodat zaken beter her- wijze. Speel je zelf 1:4:3:3 zoals wij kenbaar worden. Zo bestaat er tegen vaak doen, dan is je speelwijze tegen iedere formatie waarin een tegen- een team dat net zo speelt vrij een- stander kan spelen, een vooraf be- voudig. Dan is vaak de vraag: welke C sproken tegenzet. Ik kies met opzet ploeg speelt met de punt naar voren voor twee centrale verdedigers die al- en welke met de punt naar achteren. lebei in de dekking kunnen spelen Meestal is de keuze aan de sterkste Vitesse tegen 1:4:4:2 (ruit). Kantelend middenveld. Ver­ (Kashia en Kalas, red.). Komt de te- ploeg. Het is wel zo prettig als wij dat dedigende middenvelder eventueel tussen de centrale genstander met twee spitsen, dan dan zijn. verdedigers.

8 9 De Voetbaltrainer 182 2011 04-14_Brom:04-14 08-12-11 15:20 Pagina 10

PROFVOETBAL

Ik wil graag dat mijn team compact verdedigt. Als ze in een kleine ruimte verdedigen, dan kunnen we ervoor kiezen om positioneel te verdedigen. Dat heeft als voordeel dat de ploeg goed staat wanneer we de bal verove- ren. Daaruit is weer voordeel te halen. Je pakt snel de juiste veldbezetting op en gaat van daaruit voetballen. Is de ruimte te groot dan moet je bijna al- tijd koppeltjes op het middenveld maken. Verover je dan de bal, dan is er geen herkenbaarheid want je bent door de tegenstander over het hele veld gesleurd. Ik ben daar geen voorstander van. Constateren we een tactisch probleem, dan laat ik er door- gaans tijdens de trainingen wei- nig tijd overheen gaan om daarop terug te komen. Het liefst in grote vormen, omdat een tactisch probleem vaak gevolgen heeft voor de hele De lach op de gezichten van de assistenten is teruggekeerd. ploeg. Als je in een te grote ruimte verdedigt zoals wij bijvoorbeeld tegen NAC deden, dan moet iedereen mee- door de achterlijn, de zijlijn en het voorbeeld daarvan was de wedstrijd denken aan een oplossing. Iedereen zestienmetergebied. Dat vind ik te tegen NAC. Het liep niet op ons mid- moet ook vaak anders gaan handelen. klein, niet wedstrijdecht. Dus daar denveld. Zij rouleerden veel, wij dek- Een loopbeweging van een speler hebben we het dan inhoudelijk over, ten te ruim en hadden daardoor geen heeft direct gevolgen voor alle ande- maar dat gebeurt in volledig weder- grip. Op enig moment gedurende de ren. Daarom vind ik het vaak minder zijds re- eerste helft verstandig om het probleem te isole- spect. Dát zeg ik tegen ren en in een kleine setting te behan- Albert er zo Menzo: ‘Ik zit delen. Bij Vitesse zijn we een team, over denkt, ‘We houden rekening te denken iedereen denkt mee en iedereen doet begrijp ik aan 1:4:4:2.’ mee. Dat is mijn manier van werken.” ook wel met culturen, Hij antwoordt (zie tekening A, B en C) weer. Hij door zijn komt uit de maar het moet hand op te Assistenten Barcelona- lichten van Een opvallend aspect is dat de assis- school en wel gebeuren zijn schrijf- tenten Capellas Herms en Menzo die daar wordt blok: ‘Kijk vorig jaar nog schijnbaar beleving- veelal zo zoals wij het willen’ eens wat ik loos op de bank zaten, tegenwoordig gewerkt. net op- veel betrokkenheid uitstralen. De lach Maar ja … schrijf?’ Daar op de gezichten is terug. Xavi, Iniesta, Messi … Zij spelen dat stond 1:4:4:2. We zaten op hetzelfde John van den Brom: “Die verandering spel op de vierkante meter, wij spelen moment aan hetzelfde te denken. Dat is opvallend te noemen. Toch doe ik het spel anders. Hij leert van mij weer komt vaker voor. weinig anders dan mijn assistenten om te spelen met de afstanden. Voor volledig serieus nemen en hun de ons beiden kunnen daar momenten Ik ben een trainer die heel aanwezig ruimte bieden om inbreng te hebben. van openbaring in zitten. is tijdens een training, maar ik wil Het is echt niet zo dat alles hier zon- wel altijd de vaart erin houden. Daar- der discussie verloopt. Albert Capellas Ik was zelf een aanvallend ingestelde om ben ik bewust een trainer die Herms bijvoorbeeld werkt het liefst middenvelder en Stanley Menzo was meer begeleidend dan situatief aan- positiespelen af in een extreem kleine een doelman, maar toch hebben wij wezig is. Als het écht elementair is ruimte. Als het aan hem ligt, speelt tactisch een enorme click. Je kunt ons voor een oefening of voor onze speel- hij het liefst 8:8 in de ruimte begrensd als een twee-eenheid zien. Een mooi wijze dan grijp ik natuurlijk direct in.

www.devoetbaltrainer.nl 04-14_Brom:04-14 08-12-11 15:20 Pagina 11

Zo niet, dan ga ik terloops even bij de betreffende speler langs en leg hem uit wat ik bedoel. Menzo is veel meer de man van direct situatief de zaak stilleggen. Ik denk dat het een perfec- te combinatie is, en hij krijgt van mij dus ook alle gelegenheid om op deze wijze te werken. Temeer omdat hij tactisch bijzonder sterk is en veel doorziet. Bij onze benadering houden we ook nog rekening met de cultuur waar iemand uit komt. Dat kan heel bepalend zijn voor hoe je iemand moet aanspreken.”

Cultuur Hoewel Vitesse nog altijd veel spelers uit de eigen jeugdgelederen in de op- stelling heeft staan, moet Van den Brom toch met een behoorlijk aantal culturen rekening houden. John van den Brom: “Ik ontkom er niet aan om me nadrukkelijk te ver- diepen in de cultuur waaruit diverse spelers afkomstig zijn. Ik wil immers het optimale rendement uit een spe- ler halen. Een mooi voorbeeld is Gu- ram Kashia, onze centrale verdediger uit Georgië. Ik heb hem vorig jaar maar weinig zien spelen, maar de kri- tieken die hij kreeg waren doorgaans niet mals. Hij zou het niveau niet aankunnen, werd van tijd tot tijd zelfs belachelijk gemaakt. Ik heb hem van- af de start belangrijker gemaakt. Hij is ook aanvoerder geworden, omdat ik zag dat hij overwicht had op de ande- ‘Guram Kashia re spelers en leiderscapaciteiten be- neemt veel zat. Kashia neemt veel verantwoorde- verantwoorde­ lijkheid, traint hard, spreekt spelers lijkheid, traint op hun taken aan. Vooral bij de bui- hard, spreekt tenlandse spelers heeft hij enorm spelers op hun veel respect afgedwongen. Er staat nu taken aan.’ een trotse, sterk spelende centrum- verdediger. Aan de andere kant is het natuurlijk ook niet zo, dat we een Samenvatting: speler maar met fluwelen hand- • In de werkwijze van Van den • Spelers krijgen onder Van den schoentjes aanpakken. Allemaal leuk Brom is elementair dat iedereen Brom veel eigen verantwoorde- dat je uit een bepaalde cultuur komt, gelijk behandeld wordt. lijkheid. maar uiteindelijk moet het natuurlijk • De trainingen bestaan uit een • In tactisch opzicht geven vaste wel gebeuren zoals wij het willen. En vaste volgorde warming-up, afspraken houvast en vertrou- desnoods leg ik dan na afloop wel pass- en trapvorm, positiespel wen aan een spelersgroep. even mijn arm om de schouder van en partij. • De assistent-trainers hebben zo’n speler zodat de klokken weer he- • Zowel in pass- en trapvormen vrijheid om te handelen, de lemaal gelijkstaan. Dat soort dingen als in positiespelen past Van spelers worden individueel voel ik, denk ik, goed aan.” den Brom veel diversiteit toe. benaderd.

10 11 De Voetbaltrainer 182 2011 04-14_Brom:04-14 08-12-11 15:20 Pagina 12

PROFVOETBAL

Trainingsvorm 1 ‘Ajax­driehoek’ “Een ook nu bij Vitesse veel gebruikte trainingsvorm is de zogenaamde ‘Ajax-driehoek’. Deze oefening heb ik als speler veel gedaan en ook in de Ajax-opleiding werd of wordt er veel gebruik van gemaakt. Het is een vrij standaard vorm, maar je kunt er ontzettend veel uit halen.”

Organisatie C • driehoek, afstanden aanpassen aan niveau (spelers uitdagen) B 3 Coaching 4 2 • ‘Strakke eerste inspeelpass.’ 5 1 • ‘Juiste been aanspelen, speel vóór de man.’ • ‘Aanname in de goede richting.’ 6 A • ‘Kaats met gevoel.’ • ‘Voorbeweging maken, alles vanuit de beweging doen.’

Variatie • Speler A maakt eentweecombinatie met B • Speler A maakt eendriecombinatie met B en C (C ontvangt de bal van A)

Trainingsvorm 2 De derde man “Momenteel ben ik met het team veel bezig om de derde man beter te vinden. Dat is een tactisch thema, maar zeker ook tech- 3 5 nisch. Daarom verpakken we dit ook in pass- en trapvormen. Vo- 4 rig seizoen heb ik van een van de assistenten bij ADO Den Haag 2

een mooie trainingsvorm hiervoor langs zien komen. Ik doe hem 1 nu vrijwel wekelijks. Aanvankelijk moesten de spelers nadenken over hoe de oefening verliep, maar nu sluipen er steeds meer au- tomatismen in. Die automatismen moeten er óók zijn als de bal A een keer voor je verkeerde been komt. Spelers moeten enorm bij de les zijn. Eén fout en de oefening is weg. Dat wil niemand op zijn geweten hebben.” D

Organisatie C • rechthoek van ongeveer 12x15 meter B • 9-11 spelers 2 3 • linksom en rechtsom 1 A Variatie B • Tekening A: • maximaal één aanname • Tekening B: • openmaken van de passlijn • doordraaien: A naar B, B naar C, C naar D en D dribbelt naar 3 4 ander beginpunt 6 • op het moment dat speler A is doorgedraaid naar positie B, 2 5 7 dan begint de oefening direct aan de andere kant 1 • Tekening C: • alles direct spel • oefening verloopt met 1 bal tegelijk C

www.devoetbaltrainer.nl 04-14_Brom:04-14 08-12-11 15:20 Pagina 13

Trainingsvorm 3

Organisatie 3 • punt zestienmetergebied tot middenlijn 2 • 5-6 spelers per organisatie 1

Inhoud • de twee centrale spelers bewegen ‘con- tra’ ten opzichte van elkaar • de diepste wordt ingespeeld en legt de A bal op de andere centrale verdediger, waarna een eentweecombinatie volgt

Variatie • Tekening B: • zelfde afstanden als tekening B • bal start bij speler op zestienmeterlijn • uiteindelijk rondt de speler die op de middenlijn start, af op doel met keeper 2 3 4 1

5

6

B

Trainingsvorm 4 ‘Plusvorm’ “Passen en trappen wordt wat wedstrijdechter wanneer je een bepaalde ruimte op het veld gebruikt en wanneer bepaalde posities worden ingenomen. Er wordt weliswaar doorgedraaid in deze vorm, maar alle posities blijven bezet zoals we dat in de wedstrijd óók willen.”

Organisatie • de posities in de as van het veld worden bezet • aan twee kanten ballen, want er wordt met twee ballen tegelijk gespeeld • doordraaien: bal volgen • linksom en rechtsom

Variatie 4 • Tekening B: • hiervoor is timing, concentratie en beleving 5 3 nodig 2

1

John van den Brom legt de ‘Plusvorm’ ook uit op video. A B Ga daarvoor naar de website van De Voetbaltrainer

12 13 De Voetbaltrainer 182 2011 04-14_Brom:04-14 08-12-11 15:20 Pagina 14

PROFVOETBAL

Trainingsvorm 5 Positiespel “Een typisch positiespel dat volgens onze assistent-trainer Albert Capellas veel bij FC Barcelona wordt gedaan, is 8:8 plus twee neutrale spelers. Ik kan deze oefening ook heel goed gebruiken om de veldbezetting continu te bewaken.”

Organisatie • veld van zestienmeterlijn tot aan middenlijn (zijkant zestien- meterlijn doortrekken) 1 Inhoud 2 • 8:8 met twee neutrale, centrale spelers 3 • in principe speel je in balbezit met twee spelers op elke zijde • de verdedigende partij zal het veld klein moeten maken, dus naar binnen komen • na balverovering moet de verdedigende partij direct terugke- ren in de uitgangspositie bij balbezit (op iedere zijde twee spelers) • de centrale spelers moeten vooral proberen driehoekjes te maken

Trainingsvorm 6 Tien tegen één “Het ziet er makkelijk uit, tien tegen een (keeper), maar dat is het niet. De keeper start met een lange bal op een van de centrale verdedigers. Het tiental staat in zijn eigen positie. Iedereen moet de bal een keer geraakt hebben voordat er afge- rond mag worden. Dit gaat vaker fout dan je denkt. Door middel van de coaching moet je er als trainer voor zorgen dat er op hoog tempo wordt gespeeld. Ook moeten er enkel logische keuzes gemaakt worden in de passing. Dit coach ik vooral begeleidend.”

Organisatie

• driekwart speelveld 2 • iedereen op zijn eigen positie 3

1

4 Inhoud 7 5 8 • tien tegen één (keeper) 6 9

• de keeper opent op één van de centrale verdedigers 10 • iedereen moet de bal een keer geraakt hebben voordat er afgerond mag worden

• alleen logische keuzes 11 A Variatie • met (passieve) weerstand (tekening 6B) “Ik sta met extra ballen in de middencirkel. Eerst geef ik gericht weerstand op de centrale verdediger die (zoals variatie 6A, red.) de bal van de keeper heeft ontvangen. Er moeten dan bewust keuzes worden gemaakt en uiteindelijk moet er worden geopend en moet er een voorzet volgen. De backs vormen meestal een koppeltje met de flankaanvallers en spelen dan wat dieper dan normaal. In ieder geval de centrale spits en centrale middenvelder moeten voor de doelbezetting zorgen. De speler die niet heeft afgerond, biedt zich vervol- gens bij mij aan en krijgt een tweede bal aangespeeld om alsnog af te werken. Voor het doel maken we dan twee koppeltjes voor de afronding. Dit doen we vaak een dag voor de wedstrijd. Natuurlijk is het prettig voor de aanvallers als ze op deze manier lekker aan afronden toekomen. Even prettig is het echter B voor het centrale duo achterin om iedere keer weer de strakke crosspass te ge- ven. Dát zie je namelijk geregeld terug in de wedstrijd.”

www.devoetbaltrainer.nl 15-16_Actueel:15-16 08-12-11 17:20 Pagina 15

ACTUEEL Tekst: Ruud Doevendans

Een ideale kans of het Paard van Troje? Foto’s: Pro Shots Pro Foto’s: Het trainingskamp, zegen of vloek?

Het veelgeprezen voetbalmaandblad dion De Meer. Het is januari 1980. Pe- goed voor de Arnhemmers. Het dak Johan (2000-2005) opende ooit met ter Boeve lacht nog wat, Piet Schrij- van het Gelredome mag potdicht zit- twee prachtige foto’s die aangaven vers ziet men denken ‘waarom ben ik ten, dat van het zwembad in Cadiz hoe de winterse werkomstandighe- niet gewoon in de bouw blijven wer- staat wijd open. Negentien jaar schei- den in het betaalde voetbal in de ja- ken?’ Op de volgende pagina’s een den de twee foto’s, het verschil in fa- ren zijn opgeschoven. Op foto 1 ziet scene uit januari 1999. Arco Jochem- ciliteiten kan niet duidelijker weerge- de kijker een tafereel op een Ajax- sen, Michel Kreek, John van den Brom geven worden. training. Onder het toeziend oog van en Edward Sturing rusten in hun hoe- Waar enkele decennia terug hooguit assistent-trainer Bobby Haarms ploe- danigheid van speler van Vitesse uit een trainingskamp werd belegd bij de teren Simon Tahamata, Pim van Dord, in het Spaanse Cadiz. Strandstoel, start van het seizoen, is het nu ge- Piet Schrijvers en Peter Boeve klap- zonnebril, wuivende palmen. Geen bruikelijk dat clubs tijdens de winter- pertandend door de sneeuw bij sta- voetbalveld te bekennen. Het leven is periode in het zuiden van Europa hun

14 15 De Voetbaltrainer 182 2011 15-16_Actueel:15-16 08-12-11 17:20 Pagina 16

ACTUEEL

tenten opslaan. En niet alleen be- om te werken aan de teambuilding. tisch traint, maar het is ook mogelijk taald-voetbalorganisaties. Ook ama- Als coach moet je proberen tijdens dat het belangrijker is om de onder- teurclubs verkassen massaal naar zo’n periode de juiste informatie door linge verhoudingen binnen het team Spanje, Portugal en Turkije om in de te geven.” te verbeteren. Een keuze daarin kan wintermaanden onder betere omstan- zijn dat de sfeer verbeterd kan wor- digheden te kunnen trainen. En te Is een trainingskamp voor u een gele- den door een avondje stappen te or- kunnen ontspannen. Of de nadruk op genheid om méér te gaan trainen, of ganiseren. De ruimte daarvoor moet trainen of op ontspannen ligt, ver- juist niet? Waarom? je als trainer gewoon geven, want die schilt per situatie. Peter Wesselink: “Als je dan toch kiest tijd is er altijd.” Heeft een trainingskamp in het bui- om op trainingskamp te gaan, wil je tenland zin, of zijn alleen Ryanair en dit natuurlijk ook zo optimaal moge- Afgezien van een eventueel trainings- Vliegtickets.nl de grote winnaars? En lijk benutten. Het weer en de velden kamp, hoe ‘overbrugt’ u de periode wat zijn de alternatieve mogelijkhe- zijn goed en nodigen uit om veel te waarin in Nederland minder makke- den? De Voetbaltrainer sprak met Pe- trainen (we zijn er nu toch!). Als het lijk onder optimale omstandigheden ter Wesselink (ex-SVZW, Amateurtrai- even kan wil je ook nog een of twee getraind kan worden? ner van het Jaar) en Ernie Brandts, wedstrijden spelen. Daarnaast moet Peter Wesselink: “Met de beschikbaar- trainer van APR FC in Rwanda. het ook ‘gezellig’ zijn en moet de heid van kunstgrasvelden kun je te- groep ‘naar elkaar toe groeien’, dus genwoordig heel goed doortrainen in Bent u in algemene zin vóór, of juist met z’n allen op stap. Het risico op de winterperiode. Alleen als er veel tegen trainingskampen? Waarom? overbelasting ligt op de loer. De bles- sneeuw valt, heb je een probleem en Peter Wesselink: “Als trainer van een surekans neemt toe, terwijl je juist zul je inventief moeten zijn. Wij heb- amateurclub zal ik niet snel de keuze het tegenovergestelde voor ogen had. ben afgelopen seizoenen bijvoorbeeld maken voor een trainingskamp in de In mijn ogen is dit een verre van een aantal keren in een overdekte winterperiode. Als je zoiets organi- ideale voorbereiding op een tweede paardenbak bij een manege van een seert, vind ik dat iedereen mee moet seizoenshelft.” sponsor getraind. Vooraf de bak ge- (spelers én begeleiding). Men zal hier Ernie Brandts: “Het hangt ervan af of egaliseerd waarna we prima konden dus allemaal vrij voor moeten regelen ik tevreden ben over het afgelopen trainen (4 vs 4 en 5 vs 5 partijvorm- (werk/school). In de praktijk zijn er halfjaar. Indien ik vind dat er ofwel pjes).” altijd spelers zijn die dit niet voor el- conditioneel, ofwel technisch/tactisch Ernie Brandts: “Er zijn zoveel moge- kaar (willen) krijgen. Daarnaast is de zaken verbeterd moeten worden, dan lijkheden om leuke en nuttige dingen winterstop zo kort, dat het maar zo zal ik daar tijdens zo’n trainingskamp te doen. Een indoortoernooi spelen is kan zijn dat je het weekend ná het intensief aan werken. Wel houden we een mogelijkheid, evenals natuurlijk trainingskamp al competitieverplich- dan natuurlijk rekening met de be- op kunstgras trainen en spelen. Ver- tingen hebt. Dit is op het moment van lastbaarheid van de spelers. Toch heb der is een heerlijke bosloop ook niet organiseren en vastleggen vaak nog ik mijn twijfels bij écht meer trainen. verkeerd en kun je het krachthonk in- een onzekere factor. Het belang om te Als dat nodig is, dan heb je in het af- gaan. Je kunt ook eens een verrassend trainen onder normale omstandighe- gelopen halfjaar iets niet goed ge- uitstapje maken naar een andere den en volgens het vaste ritme weegt daan.” sport. In het verleden heb ik met PSV bij mij dan zwaarder. Daarnaast is het in de winterperiode eens gespeeld te- een behoorlijke investering voor een Indien u op een trainingskamp bent, gen basketballclub Nashua Den amateurclub, waar in mijn beleving hoe bewaakt u de balans tussen het Bosch. De eerste helft basketball en betere invulling aan gegeven kan wor- voldoende trainen/spelen en de beste- de tweede helft voetbal. Bijzonder den.” ding van vrije tijd waaraan spelers leuk en ontspannend.” Ernie Brandts: “Ik ben vóór een trai- ook vaak behoefte hebben? ningskamp in de winter. Het is goed Peter Wesselink: “Zoals ik hierboven voor de onderlinge sfeer en je kunt al aangeef, kan hier een spannings- prima de speelwijze verbeteren en veld liggen. ’s Avonds flink op stap het team klaarstomen voor de ko- gaan heeft tot gevolg dat je de volgen- mende wedstrijden. Daarnaast ge- de dagen niet verantwoord een in- bruik ik zo’n trainingskamp voor de spanning kunt leveren. Een van de evaluatiegesprekken met betrekking beide doelstellingen zal daar dan on- tot het functioneren van spelers in de der lijden.” eerste helft van het jaar. Een van de Ernie Brandts: “Voordat je op trai- grote voordelen vind ik dat je de spe- ningskamp gaat, weet je als trainer al lers de hele dag ‘tot je beschikking waar je de accenten op gaat leggen. hebt’. Daardoor wordt het makkelijker Dat kan betekenen dat je vooral tac-

www.devoetbaltrainer.nl 17_Subcover:17 07-12-11 18:20 Pagina 17

Een YouTube-avond Spelregelquiz Fitnessactiviteit Nieuwe club, of niet?

Mini-special Winterstop 18-21_Afgelast:18-21 08-12-11 15:33 Pagina 18

Mini­special

WINTERSTOP Tekst: Gino van den Broecke en Pieter Fischer

Onbespeelbare velden, wat dan?

Bevroren velden, sneeuw en waterballetten zorgen jaarlijks voor treurige gezichten op zaterdag en zondag. De trainer wil nog wel ‘iets’ gaan doen. Een deel van de spelers (of ouders van spelers) heeft alweer andere plannen. Als het lang duurt voor er duidelijkheid is, dan neemt de animo nog verder af. De Voetbaltrainer brengt in kaart wat dat ‘iets’ kan zijn.

De Voetbaltrainer sprak voor het eer- (kunst-)grasveld speelt trapt de kunnen de vastgevroren vezels bre- ste deel van dit artikel met Theun van sneeuw aan tot een vaste ijslaag. Die ken als het ijs met kracht wordt weg- Balveren en Cees Kortekaas. Van Bal- ijslaag zorgt ervoor dat het langer getrapt.” veren is adviseur buitensport en ver- duurt voor het veld weer bespeelbaar enigingsondersteuning van de ge- is als de dooi inzet. Bij de overgang Waar terecht? meente Den Haag. Kortekaas is hoofd van vorst naar dooi ontdooit eerst de Theun van Balveren: “Wie bij afgelas- beheer en onderhoud sportterreinen bovenlaag. De laag daaronder is nog ting naar buiten wil, kan op zoek bij de gemeente Den Haag. Beide he- bevroren. Dit verschijnsel heet op- gaan naar ongebruikte kunstgrasvel- ren weten welke faciliteiten ’s winters dooi. Wie met opdooi gaat voetballen, den. Gemeentes stimuleren sport en bespeelbaar zijn. trapt de bovenlaag los van de onder- beweging. Het is zonde om (gemeen- laag. De schade die dan ontstaat kan telijke) accommodaties ongebruikt te Grasvelden pas in de zomer goed herstellen.” laten. Hockey en korfbal worden Wanneer de temperatuur daalt onder ’s winters in de zaal gespeeld en de de zes graden dan groeit gras niet Kunstgras kunstgrasvelden van die verenigin- meer. Bij temperaturen iets boven de Cees Kortekaas: “Er zijn tegenwoordig gen zijn vaak ongebruikt in het week- zes graden groeit gras zeer langzaam. zoveel soorten kunstgras dat het end. Leg op tijd contacten - direct of Schade aan het gras zal pas vanaf moeilijk is om er in het algemeen iets via de gemeente - om af te spreken april weer enigszins herstellen. Het is over te zeggen. De meeste syntheti- onder welke voorwaarden en op wel- dus verstandig om juist in de koude sche vezels zijn heel goed bestand te- ke velden er mag worden gespeeld. periode schade te voorkomen. gen zeer lage temperaturen en Cees Kortekaas: “Op zand-ingestrooi- Cees Kortekaas: “Op bevroren en be- sneeuw. Vraag ruim voor de winterpe- de kunstgrasvelden mag je niet spe- sneeuwde velden kan worden ge- riode aan de beheerder van het veld len met schoenen met noppen. De speeld. Spelen op bevroren velden onder welke condities het veld kan hockey- en korfbalvelden hebben lijdt echter wel tot grassterfte en dat worden gebruikt. Bij ijzel en een vast- vaak een hardere ondergrond dan gras groeit dus pas in het voorjaar gevroren sneeuwlaag is het gevaarlijk voetbalvelden. Wijs spelers goed op weer aan. Wie op een besneeuwd om op kunstgras te spelen. Bovendien de veiligheidsrisico’s.

www.devoetbaltrainer.nl 18-21_Afgelast:18-21 08-12-11 15:33 Pagina 19

Begin op tijd

Ruim voor het winterseizoen kunnen de mogelijkheden in kaart worden gebracht: • Wat zijn de gewenste tegenstanders om tegen te oefenen? • Is de tegenstander ook bereid om te oefenen? • Op welk veld zal er worden gespeeld? • Wat zijn de alternatieven voor een schaduwwedstrijd op een kunstgrasvoetbal- veld? • Veld van een andere sportvereniging, gymzaal, openbaar veld? • Met wie moeten we afspraken maken om ervoor te zorgen dat alle partijen be- schikken over de juiste sleutels en toestemming hebben om ook op de andere ter- reinen te sporten? • Wie houdt toezicht namens de club? • Stranden, parken en bossen zijn nooit afgekeurd. • Op de televisieschermen in het clubgebouw kan een PlayStation toernooi worden gespeeld. • Leg bijtijds contacten met de beheerders van gymzalen, hockeyvelden, korfbalvel- den of handbalvelden en maak afspraken over het gebruik van de aanwezige goals en materialen.

Als dit voorwerk is gedaan dan is het alleen nog zaak om de weersverwachtingen in de gaten te houden. Tegenwoordig zijn de weersvoorspellingen zo accuraat dat het al op woensdag duidelijk is of er in het weekeinde kans is op afgelasting. Wie op vrijdagavond nog gaat bellen, heeft kostbare voorbereidingstijd verloren laten gaan.

Handballers gaan ’s winters ook de Scholen hardlopen. En het natuurijs is ook zaal in. Handbalvelden hebben een Ze lijken elkaar perfect aan te vullen. van iedereen. Als er natuurijs ligt, toplaag van asfalt. Allerlei varianten Als de school vol zit, is de voetbalclub kan het team gaan schaatsen of ijs- van straatvoetbal zijn op zo’n veld te leeg. Als de club drukbezet is, is de hockeyen.” spelen, ook als er sneeuw op het school leeg. Van Balveren waar- Theun van Balveren: “De voetbal- handbalveld ligt. Atletiekbanen wor- schuwt: “Scholen zijn vaak van nature pleintjes in de stad zijn voor iedereen den in de winter ook veel minder in- intern gericht. Ze zijn niet gewend om toegankelijk. Dat kan ook een nadeel tensief gebruikt. Bespreek met de at- derden toe te laten op hun terrein. zijn want je weet als team niet zeker letiekvereniging of er een looptrainer Zoiets is niet even op vrijdagmiddag of het veldje al bezet is.” bereid is om op een dag met afgelas- geregeld. Kinderen van een voetbal- tingen een looptraining te verzorgen. club zitten vaak bij elkaar op de Eigen clubgebouw Of vraag de atletiektrainers om een buurtschool. Contacten via ouders Het eigen clubgebouw kan worden ge- uitgewerkte looptraining.” zijn snel gelegd. In de winter kan de bruikt om spelletjes te doen: tafelten- Theun van Balveren: “Wij hebben in gymzaal op zaterdag een mooi alter- nis, kaarten, bingo of een spelregel- Den Haag een permanent beachcourt natief zijn. In ruil kan de vereniging quiz. De televisieschermen in het aangelegd. Daarop kan worden ge- de school uitnodigen om bij mooi clubgebouw bieden mogelijkheden. voetbald en gevolleybald. In de win- weer op het voetbalveld een sportdag Heel wat mensen hebben tegenwoor- ter wordt dit veld heel weinig ge- te houden.” dig een PlayStation. Zorg dat er een bruikt.” paar worden meegenomen naar de Cees Kortekaas: “Je kunt met sneeuw Openbare terreinen club en sluit ze aan op de televisie- en ijs ook naar het zwembad gaan. Cees Kortekaas: “Stranden, parken en schermen in het clubgebouw. Maak De zwembaden zijn bij vorst open bossen zijn nooit afgekeurd. Kijk eens teams van tweetallen en speel een maar krijgen weinig bezoek. Mis- goed rond in je buurt. Neem een competitie. Of speel een DVD met fit- schien is het zwembad wel bereid om touw mee, een frisbee, wat pylonen nessoefeningen en laat je team eens een korting te geven aan een grote en wat hesjes. Ga in teams touwtrek- ontdekken welke spiergroepen er nog groep van een voetbalclub.” ken, frisbeeën of ga in het mulle zand meer bestaan.

18 19 De Voetbaltrainer 182 2011 18-21_Afgelast:18-21 08-12-11 15:33 Pagina 20

Mini­special WINTERSTOP

Wanneer de winterstop in aantocht is, komt het op sommige momenten dus aan op inventiviteit van trainers en coaches. Een alternatieve activiteit in de winterstop is een bezoek aan het fitnesscentrum. Pim Lexmond is sportschoolhouder én bestuurslid van de landelijke brancheorganisatie Fit!Vak. De Voetbaltrainer vroeg aan hem naar handige tips en uitleg over de kansen die er voor trainers liggen binnen zijn specialiteit.

1. Stel voor jezelf als trainer een doel met het bezoe­ ken van de sportschool Zorg ervoor, dat je vooraf als trainer/coach goed hebt nagedacht over het doel dat je wilt bereiken met een bezoek aan de sportschool. Clubs kunnen op verschillende manieren bij een sportschool terechtkomen. Er zijn trainers die op het allerlaatste mo- ment besluiten om te komen én clubs die in hun jaarplanning al rekening houden met sportschoolactiviteiten in de winterperiode. Wil je met je bezoek aan de sport- school de spelers conditioneel, qua kracht of coördinatie trainen? Of wil je de sportschool bezoeken in het ka- der van ‘lekker bezig zijn’ of als team- building? Het bepalen van de doel- stelling is essentieel als het gaat om je denken aan een activiteit zoals blessures is bovendien nihil en de het aanbieden van een programma. Je aquaspinning. Voorwaarde is natuur- omgeving nodigt uit tot plezier. Daar- moet zien dat je inspeelt op de inter- lijk dat je de beschikking hebt over bij kan na afloop lekker worden ge- esses van je groep én dat het aansluit een zwembad. Het is enorm goed en zwommen en eventueel in de sauna bij het niveau van de spelers. vooral leuk om op een spinningfiets worden afgesloten. Vaak worden er in het water actief te zijn. Het is sim- daarna andere teamuitjes zoals een 2. Teambuilding pel, je kunt lekker ‘hard’ trainen, het feestavond gekoppeld aan dit soort Als het doel is om met het team ‘lek- teamkarakter wordt benadrukt en je sportieve activiteiten. ker alternatief bezig te zijn’, dan kun kunt heel gericht trainen. De kans op 3. Trainingseffecten Om te kunnen werken aan een pro- gramma waarbij ook binnen zaken als kracht, lenigheid, conditie en coördi- natie resultaten kunnen worden ge- boekt, is het wel noodzakelijk meer- dere keren in de winterperiode de sportschool te bezoeken. Het is be- langrijk om te realiseren dat ‘eventjes’ een uurtje aan gewichten hangen niet bijdraagt aan een betere conditie. Het is zelfs zo, dat het meer kwaad kan doen dan goed!

www.devoetbaltrainer.nl 18-21_Afgelast:18-21 08-12-11 15:34 Pagina 21

dens de relatief korte winterperiode nooit direct effect. Daarvoor is de tijd te kort en de trainingsfrequentie te Checklist activiteit in laag. fitnesscentrum: 4. Vooruit plannen = belangrijk Wil men de enkels en knieën niet • Doe als trainer zelf mee aan de activiteiten blootstellen aan bevroren of ongelijke, • Bepaal vooraf je doelstellingen harde velden dan noopt dit trainers in • Plan al aan het begin van het seizoen je koude maanden tot inventief hande- sportschoolprogramma (ook kostentech- len om enerzijds toch actief te blijven nisch handig) en anderzijds blessures te voorko- • Zorg voor deskundige begeleiding in de men. Stilstand is immers achteruit- sportschool! gang en dat willen trainers midden in • Ga alleen naar de sportschool met het seizoen niet laten gebeuren. Maar 100% fitte spelers hoe weet je nu wat er allemaal ge- • Vergeet ook het aspect teambuilding niet schikt is voor je spelers? Ga een ge- sprek aan met de sportschoolhouder en bespreek de mogelijkheden. Grote centra kunnen vaak op elk gewenst moment groepen voetballers kwijt, in • Body Pump kleinere steden (of dorpen) is dat - groepsles gericht op algemene meestal niet het geval. Probeer als conditie trainer daarop al aan het begin van - kracht, lenigheid en uithoudings- het seizoen in te spelen door vooruit vermogen te plannen. Bijvoorbeeld door in de - gebruikmakend van o.a. gewich- winterperiode de vaste trainings- ten (halters) avond te verplaatsen van donderdag- naar vrijdagavond. • Body Step - algemene conditieles 5. Geschikte activiteiten voor - gericht op uithoudingsvermogen voetballers en wat train je in combinatie met coördinatie dan? - gebruikmakend van o.a. steppla- Er kleeft ook het risico van ‘stoerdoe- teau nerij’ aan, zéker wanneer clubs met • (Aqua) spinning jeugd de sportschool in gaan. Belang- - groepsles fietsen in het water •Fitness rijk is dan ook om te waken voor - geschikt voor: teambuilding, con- - toesteltrainingen overbelasting en te zwaar trainen. Het ditie - kan zowel in groep als is daarom belangrijk dat ervaren in- individueel structeurs de begeleiding op zich • Body Attack - trainen van kracht, uithouding en nemen. Dit voorkomt blessures. - groepsles gericht op algemene conditie conditie Het is tevens belangrijk dat vooraf - rennen, springen, sporten met ar- heel goed duidelijk is welke facetten men en benen de trainer/coach wil benadrukken tij- - geschikt voor: uithoudingsvermo- dens de trainingsmomenten in de gen, coördinatie sportschool. Het trainen van lenig- heid, coördinatie en conditie vergt an- • Body Combat dere activiteiten, een andere opbouw - zelfde soort groepsles als Body én insteek qua (groeps)lessen. De Attack, maar dan gebruikmakend sportschool kan aanvullend zijn, van gevechtsporttechnieken maar dan eerder nog voor voetballers - conditie, coördinatie in combina- individueel en dan liefst voor een tie met schop- en slatechnieken langere periode. Het element ‘kracht’ - geschikt voor: lenigheid, kracht, kan wel aan bod komen tijdens de uithouding en teambuilding trainingsactiviteiten, maar heeft tij-

20 21 De Voetbaltrainer 182 2011 22-23_Nieuwe club:22-23 08-12-11 15:36 Pagina 22

Mini­special

WINTERSTOP Tekst: Sander de Vries

Nieuwe club, of niet? ‘We maken elkaar allemaal gek’

Het is een jaarlijks terugkerend fenomeen in het amateurvoet­ Na drie seizoenen staat er volgend jaar een andere trainer dan Marinus bal: bij het vallen van de eerste herfstbladeren besluiten club Dijkhuizen (39) voor de spelersgroep van vv Montfoort. De oud-profvoet- en trainer dat hun wegen zich per volgend seizoen scheiden. baller loodste de bescheiden club van de eerste naar de Topklasse. Dijkhui- Resultaat: trainers moeten nog minimaal zeven maanden wer­ zen gaat op zoek naar een nieuwe uitdaging en wil graag worden toege- ken met voetballers die weten dat er daarna een ander voor de laten tot de opleiding Coach Betaald Voetbal. groep staat. Heeft dit invloed op hun werkwijze? En kan deze Marinus Dijkhuizen: “Ik kan me goed voorstellen dat een vroeg aangekon- tendens een halt worden toegeroepen? De Voetbaltrainer peil­ digd vertrek van een trainer de rest van het seizoen voor een lastige de de meningen bij drie topamateurtrainers. 'Trainers moeten werksituatie kan zorgen. In mijn geval verwacht ik die echter niet. Mijn be- pas in april of mei op hun resultaten worden beoordeeld'. sluit om bij Montfoort te vertrekken kwam namelijk voor niemand als een verrassing. Wij zijn twee keer met de- Dennis Demmers (36) is voor het voetbalt hij ook volgend seizoen hier, zelfde groep gepromoveerd. Boven- vierde seizoen trainer van Excelsior omdat je alvast aan het bouwen bent dien trekken wij geen jongens van ’31. Met die club promoveerde hij voor dat jaar. Als vertrekkende trainer buitenaf aan, waardoor dit een hechte twee jaar geleden naar de Topklasse. houd je daar echter geen rekening spelersgroep is. Wij bedrijven als een Vier jaar is een goede termijn om af- mee. Ik kan nu volledig mijn eigen van de weinige Topklassers nog echt scheid van elkaar te nemen, zo beslo- weg volgen. Ik denk dat iedereen bin- amateurvoetbal. Werk je bij een club ten beide partijen in goed overleg. nen de club zegt dat mijn werkwijze waar iedereen betaald krijgt, dan krijg Dennis Demmers: “Sinds mijn vertrek niet is veranderd. In principe hebben je eerder met vedetteneigingen en bekend werd, zijn bepaalde zaken ver- de voetballers een monopoliepositie, dus gezeik te maken als jongens niet anderd. De relatie tussen de club en als zij denken in termen dat er vol- spelen. Tot slot valt of staat alles met mij is verdeelder geworden. Ik word gend jaar een ander voor hen staat. Ik de vraag of je het respect van de spe- benaderd door andere clubs en Excel- heb dat echter absoluut niet zo erva- lers hebt. Zeker als je nog maar een sior ’31 kijkt al naar nieuwe voetbal- ren. Dit hangt af van hoe je met die paar maanden voor die groep staat. lers voor volgend jaar. Daar word ik spelers omgaat en hoe je in de groep Herkennen ze een goede trainer of niet meer bij betrokken. Ook op het ligt. Daarnaast wil iedereen in de basis twijfelen ze aan je? Die aspecten zijn veld is mijn focus minder op de lange spelen en krijgen de meeste spelers cruciaal en liggen vooral aan jezelf. termijn gericht. Stel: je hebt twee bij Excelsior ‘31 betaald. Ten opzichte Als je goed communiceert, goede trai- voetballers die kwalitatief weinig voor van de club kunnen zij het niet ningen geeft en tactisch goed onder- elkaar onderdoen. Weet je dat je bij de maken om de kantjes er vanaf te lo- legd bent, dan verwacht ik niet dat er club blijft, ga je kijken naar zaken als: pen.” snel problemen komen.”

www.devoetbaltrainer.nl 22-23_Nieuwe club:22-23 08-12-11 15:36 Pagina 23 Foto: Pro Shots Pro Foto: Shots Pro Foto: der Maden Pim van Foto: Dennis Demmers Marinus Dijkhuizen Willem Brouwer

Willem Brouwer (48) besloot even- Wat kunnen clubs en trainers doen ren. Bij een goed beleid weet je heel eens na vier jaar zijn aflopende con- om de tendens van vroege trainers- snel wat een goede trainer voor jouw tract bij Hoofdklasser Flevo Boys niet vacatures te stoppen? club is. Andersom moeten trainers te verlengen. Brouwer promoveerde Dennis Demmers: “Sommige vereni- ook durven om beslissingen uit te twee jaar geleden naar de Topklasse, gingen besluiten al na vier wedstrijden stellen. Het risico is echter dat je in maar de polderclub wist zich daarin dat club en trainer uit elkaar gaan. Dat februari minder keuzemogelijkheden niet te handhaven. Flevo Boys staat kan natuurlijk niet. Die termijn is veel hebt. Dan zijn de meeste clubs name- momenteel in de middenmoot van de te kort om een eerlijk oordeel te vel- lijk al bezet. Als het balletje eenmaal Hoofdklasse C. len. Ik weet niet of het een haalbare rolt, dan is het simpelweg niet meer Willem Brouwer: “Ik geloof in een kaart is om trainers tegen deze ten- te stoppen.” houdbaarheidsdatum. Bij Flevo Boys dens te beschermen. Aan de andere is de helft van de selectie sinds mijn kant: we zitten er natuurlijk zelf bij, Willem Brouwer: “Trainers zouden pas komst intact gebleven. Zij hebben net hè? Trainers denken ook in eigenbe- in april of mei op resultaten en sa- als ik recht op een nieuwe prikkel. lang. ‘Oh, bij die club komt straks de menwerking beoordeeld moeten wor- Het moet van beide kanten geen trainerspost vrij. Als ik nu mijn vertrek den. Een goed spelsysteem en een re- sleur worden. Door vroeg in het sei- aankondig, maak ik misschien een latie met de spelersgroep bouw je niet zoen mijn afscheid aan te kondigen, grotere kans om daar te kunnen wer- in twee maanden op. Het probleem is heeft Flevo Boys alle tijd om een goe- ken.’ Iedereen steekt elkaar dus aan. dat de clubs elkaar allemaal gek ma- de vervanger te zoeken. Ik ben ervan Zelf heb ik twee keer een contract voor ken. De markt wordt volledig op de overtuigd dat dit geen invloed heeft twee seizoenen getekend. Met daarin kop gezet. Het is een trend om steeds op mijn functioneren of op de enkele clausules. Ik denk dat dit een eerder in het seizoen afscheid van de spelersgroep. Of de club mij nog zal goede zaak is. Je spreekt vertrouwen in zittende trainer te nemen. Een oplos- benaderen met betrekking tot nieuwe elkaar uit en creëert op die manier sing vinden is lastig, want je kunt voetballers? Dat denk ik niet. Hoeft rust binnen de club.” mensen niet verbieden om in gesprek ook niet, dat is mijn pakkie-an niet met elkaar te gaan. Het enige waar je meer. Waar het nu om gaat is dat we Marinus Dijkhuizen: “Bij veel ama- vooraf als trainer invloed op uit kunt dit laatste seizoen goed afsluiten. teurclubs regeert de waan van de dag. oefenen is een vereniging kiezen waar Spelers moeten beseffen dat ze niet Een trainer wordt veel te snel op re- rustig gewerkt wordt. Tijdens mijn voor mij voetballen, maar voor sultaten afgerekend. Kijk naar Sparta eerste jaar bij Flevo Boys kenden wij zichzelf en de club. Al die jaren heb- Nijkerk of Harkemase Boys. Dat ligt een slechte start. De club had me toen ben we prettig samengewerkt. Ik toch niet allemaal aan de trainers? kunnen ontslaan, maar gunde mij de hoop dat ze dat als een extra prikkel Clubs moeten zichzelf eerst afvragen tijd. In die periode hebben wij veel zien.” of ze een goed technisch beleid voe- wederzijds vertrouwen gekweekt.”

22 23 De Voetbaltrainer 182 2011 24-25_Youtube:24-25 08-12-11 15:39 Pagina 24

Mini­special

WINTERSTOP Tekst: Tjeu Seeverens

Als het buiten bar en boos is… Een YouTube- of Skypetrainingsavondje

Door de toenemende populariteit van kunstgras worden win­ terse jeugdtrainingen en –wedstrijden minder vaak afgelast. Toch kunnen de weersomstandigheden de komende weken dusdanig zijn dat een zinvol alternatief voor het veldwerk wel­ kom is. De Voetbaltrainer zet een aantal digitale tips en trends op een rijtje.

YouTube rechte louter aan entertainment. Deze Een laptop, een beamer en een online videoverzamelplek bevat on- scherm behoren tegenwoordig even wijs veel kennis- en instructiefilm- vanzelfsprekend tot de hulpmiddelen pjes, ook op voetbalgebied. Dat geldt Voor een uitgewerkt voorbeeld nemen van een jeugdcoördinator als pylonen, tevens voor Vimeo (betere kwaliteit we als vertrekpunt het gegeven dat de ballen en doeltjes. Als dat nog niet dan YouTube). Via www.dik.nl vind je wintertijd zich uitstekend leent om het geval is, zijn ze in elk geval met nog meer voetbalvideo’s die uitste- zelfstandig te werken aan je individu- een beetje navraag snel te organise- kend geschikt zijn voor zo’n trainings- ele techniek. In het verleden meldden ren. Ook zijn er binnen elke vereni- avond of zaterdagochtend. De belang- we reeds dat PSV nogal wat techniek- ging leden te vinden die in een vloek rijkste gewenste vaardigheid van de filmpjes op YouTube heeft geplaatst, en een zucht kunnen garanderen dat aanbieder, in dit geval de jeugdcoördi- vaak vooral voor intern gebruik. Tik het gewenste filmmateriaal op een nator of jeugdtrainer/-leider, is enige maar eens bij YouTube PSV jeugd wmv mooie manier op het scherm ver- creativiteit bij het invullen van de in en je komt al een aardig eind. Klik schijnt. Het tijdig testen van de tech- zoekopdracht. Dan zijn de mogelijk- bijvoorbeeld eens op ‘Beweging afrol niek is wel een voorwaarde om de heden schier onbeperkt en gaat er overstap psv jeugd.wnv’. Niet alleen avond of ochtend een succes te laten wel wat tijd zitten in het selecteren start dan een fraai in beeld gebracht zijn, want niets is zo irritant en van de juiste filmpjes. filmpje met deze beweging. Aan de stressgevoelig als techniek die op het Heb je de juiste selectie gemaakt, sla rechterkant zie je meteen links naar moment suprême faalt. Vooraf dus die dan meteen op in je eigen You- weer andere interessante techniek- dubbel checken! Tube-, Dik- of Vimeokanaal, zodat je filmpjes. Vergeet vooral niet boven dit die filmpjes op elk gewenst moment filmpje naast de button Abonneren op Is de techniek eenmaal geregeld en kunt opvragen. Dat hoeft niet alleen het aantal video’s te klikken, want dat gecontroleerd, dan staat niets een tijdens zo’n bijeenkomst zijn. De win- levert weer een andere bruikbare se- eigentijds alternatief voor een ver- terperiode leent zich uitstekend om lectie op. Je ziet dan bijvoorbeeld een regende trainingsavond of wedstrijd- bepaalde links van interessante film- serie over het Zomerhuiswerk voor dag in de weg: een YouTube-activiteit. pjes met een gerichte opdracht naar PSV-talenten. Dat zijn filmpjes waar- Menigeen koppelt YouTube ten on- je jeugdspelers te sms’en of mailen. op je kunt zien hoe je op elk verhard

www.devoetbaltrainer.nl 24-25_Youtube:24-25 08-12-11 15:39 Pagina 25

terrein aan je techniek kunt werken. ze inleiding een interactief karakter jeugdafdeling of de hele club. Plaats Natuurlijk ook heel handig voor de te geven door de spelers er meteen voor dat bord nu een paar spelers, winter(stop). bij te betrekken. zorg voor een camera met een ver- 3. Het is fantastisch als het je lukt om binding naar de beamer, zodat die dan een bekende, aansprekende spelers en het bord op het scherm persoon uit de voetbalwereld te in- verschijnen. Interview als afronding troduceren, die je spelers toespreekt die spelers over de onderwerpen en en vragen beantwoordt. Dat is te- het filmmateriaal van deze avond. genwoordig via een Skypeverbin- Bespreek het resultaat nog kort ding veel makkelijker te realiseren even na. dan in het verleden. Voetballers en 8. Stuur na afloop een kort verslag en trainers vinden dat veel minder een de links van de getoonde filmpjes - probleem dan dat ze eerst nog moe- met nog een aantal extra links - ten reizen naar zo’n amateurclub. door naar je spelers, samen met het Het effect is er niet minder om. huiswerk voor de winterstop. 4. Bijna elk groepje jeugdspelers is in Ajax is nog wat stappen verder. Neem staat om zelf filmpjes op te nemen Is het werken met digitaal materiaal eens even de tijd voor www.ajaxonli- en snel te monteren. In de aanloop niet zo jouw ding? Dan zijn er enkele neacademy.com. Voor de bewuste naar deze bijeenkomst heb je alternatieven: misschien kan een an- avond of ochtend kun je uitstekend groepjes of individuele spelers ge- dere jeugdtrainer of het hoofd jeugd- gebruik maken van de filmpjes met vraagd om een filmpje te maken opleiding je ondersteunen. Een twee- allerlei bewegingen, te vinden (na in- waarop te zien is hoe zij een bewe- de optie is dat je de opzet met enkele loggen) onder www.ajaxonlineacade- ging uitvoeren. Laat deze filmpjes jeugdspelers bespreekt en vervolgens my.com/mastermoves. Als je toch op zien en ga daarover met de groep in hun de mogelijkheid biedt om de bij- die site bent, kijk dan eens heel goed discussie. eenkomst vorm te geven. Jij neemt wat Ajax allemaal aanbiedt voor alle 5. Laat nu ook een paar soortgelijke dan de rol van procesbewaker aan, bij jeugdleiders en –afdelingen in ons filmpjes zien die je bij PSV en Ajax voorkeur ondersteund door iemand land. Per leeftijdscategorie zijn er voor hebt gevonden. Verbind dat aan het die de techniek op de avond zelf voor een heel seizoen complete trainingen gegeven dat een topsporter gemid- z’n rekening neemt. Optie 3: je kiest en leerlijnen uitgewerkt, inclusief te- deld 10.000 trainingsuren nodig voor een heel andere opzet. Neem bij- keningen, coachingsmomenten en heeft om het hoogste niveau te ha- voorbeeld in groepjes de succeserva- kwalitatief hoogstaande instructie- len. Voor technische perfectie is ta- ringen van de eerste helft van het sei- filmpjes. Er zit een handig verdienmo- lent alleen onvoldoende, maar gaat zoen onder de loep. Dat kan per linie del achter, maar je krijgt wel waar het vooral ook om oefenen en nog of op basis van andere selectiecrite- voor je geld. eens oefenen, en dus om karakter ria. Koppel daar ook aan de vraag tonen, echt willen, doorzettingsver- naar welke succeservaringen dat Terug naar de YouTube-activiteit. Hoe mogen. groepje en uiteindelijk het hele team zou zo’n avond er nu kunnen uitzien? 6. Toon daarna het filmpje FC Barcelo- tijdens de tweede seizoenshelft wil 1. Begin de avond meteen met het la- na Best Teamplay Goals in 2010/’11 streven. Ook dan zal er ongetwijfeld ten zien van fraaie beelden van de zien. Vraag aan de groep wat ze nu sprake zijn van een zeer zinvolle bij- beste voetballer op deze aardkloot, mooier vonden: de filmpjes met de eenkomst! Lionel Messi. Dat kan bijvoorbeeld schijnbewegingen of dit filmpje. Ge- via het filmpje Lionel Messi Drib- bruik de antwoorden als vertrek- bles and Skills punt van de discussie.

Ajax Academy Online

PSV­jeugd huiswerk

2. Hou een korte inleiding en geef dit 7. Vooraf is aan een handige ouder ge- filmpje een plaats in de doelstelling vraagd om een soort reclamebord van het eigen team. Probeer ook de- te maken met de sponsors van de FC Barcelona teamplay goals

24 25 De Voetbaltrainer 182 2011 26-28_Spelregels D:26-28 08-12-11 15:41 Pagina 26

Mini­special

WINTERSTOP Tekst: Gerjos Weelink Winterstop: tijd voor spelregels

We kunnen er niet omheen dat de spelregels niet altijd correct worden toegepast. Ook al zijn ze internationaal gezien hetzelf­ de. Bovendien zijn er vrijwel elk weekend onduidelijkheden over wat wel, of juist niet een overtreding is. En wat is de juiste sanctie? De Voetbaltrainer komt met een overzicht van enkele belangrijke en bijzondere regels. Help uzelf en uw spelers in de winterstop op weg door het landschap van diverse spelregels.

In 1573 verbood de Engelse koningin Elizabeth het voetbalspel. Zij schaamde zich ervoor dat haar bezoekers bij elke wedstrijd bloedende mensen achter een bal aan zagen rennen. Er werd niet alleen tegen de bal, maar ook vooral tegen elkaar geschopt. Enkele eeuwen later, in 1848, deden studenten van de universiteit van Cambridge een poging enkele algemene spelregels voor het ‘football’ op te stellen. Deze regels werden bekend onder de naam ‘Cambridge Rules’ en dienen als voorloper van de hedendaagse spelregels. De IFAB (International Football Association Board) is het orgaan dat belast is met het controleren en opstellen van de spelregels. Het beslist tevens over vernieuwingen en aanpassingen in het reglement. De KNVB Spelregelcommissie zorgt voor een juiste vertaling van de in het Engels aangeleverde tek- sten en ziet erop toe dat de regels op de juiste wijze worden toegepast in de Nederlandse voetbalcompetities.

Overtreding Sanctie Bijzonderheid

De doelverdediger staat tijdens het spel in Directe vrije schop op de plaats waar de Omdat het een gewelddadige handeling het strafschopgebied met de bal in de speler geraakt wordt. betreft, dient de doelverdediger van het hand en gooit die tegen een tegenstander speelveld te worden verwijderd door het aan, die buiten het strafschopgebied staat. tonen van de rode kaart.

Een aanvaller omspeelt buiten het straf- De scheidsrechter dient een strafschop te Indien hiermee een duidelijke scorings- schopgebied zijn directe tegenstander. De geven. kans wordt voorkomen dient de verdedi- tegenstander houdt de aanvaller nu aan ger de rode kaart getoond te worden. Be- het shirt vast en zodra beiden binnen het palend voor de spelhervatting is de plaats strafschopgebied zijn laat de verdediger waar het vasthouden eindigt. de aanvaller los.

Tijdens een duel passeert de rechtsbuiten De scheidsrechter hervat het spel met een De scheidsrechter toont de linksachter de zijn directe tegenstander, door hem naast indirecte vrije schop op de plaats waar de gele kaart wegens het begaan van een de zijlijn buiten het veld voorbij te ren- bal was toen het spel werd onderbroken. overtreding buiten het veld. Omdat de nen. De linksachter laat de aanvaller ech- linksachter het speelveld verlaat om de ter buiten het veld struikelen, door eerst overtreding te kunnen maken dient er een zelf ook over de zijlijn te stappen. De bal indirecte vrije schop gegeven te worden. blijft binnen het speelveld. Beide spelers zijn buiten het veld.

www.devoetbaltrainer.nl 26-28_Spelregels D:26-28 08-12-11 15:41 Pagina 27

De volgende criteria moeten worden toegepast bij de beslissing of er van een duidelijke scoringskans sprake is of niet: 1. Beweegt de aanvallende speler zich rechtstreeks naar het doel van de tegenstander? Bewegen in de richting van de doellijn of in de rich- ting van de hoekvlag zal bijgevolg niet beschouwd worden als een duidelijke scoringskans. 2. Wat was/waren de positie(s) van de verdediger(s) ten opzichte van de plaats van de overtreding? 3. Waar vindt de overtreding plaats ten opzichte van het doel van de te- genstander? Des te groter de afstand naar het doel, des te kleiner de kans dat er sprake is van een duidelijke scoringskans.

De 32-jarige Russische arbiter Sergei Karasev gooit op 20 oktober 2011 voor de wedstrijd Hapoel Tel Aviv – PSV het muntje in de lucht. De ploeg van trai- ner Fred Rutten wint de toss en kiest ervoor om af te trappen. De Israëliërs kiezen het speelveldgedeelte. Toch is dit volgens de spelregels niet mogelijk. De partij die de toss wint, moet het doel kiezen voor de eerste helft en neemt de aftrap aan het begin van de tweede helft.

Overtreding Sanctie Bijzonderheid

Een aanvaller en een verdediger komen Het spel wordt hervat met een scheids- Er wordt een scheidsrechtersbal gegeven, beiden achter de doellijn binnen de doel- rechtersbal op de plaats waar de bal was. omdat de overtreding buiten het veld palen terecht. De bal blijft steken op een In dit geval op de lijn van het doelgebied plaatsvindt terwijl beide spelers onbe- meter voor de doellijn. Er zijn geen spelers evenwijdig aan de doellijn, zo dicht moge- doeld al buiten het veld zijn. De scheids- in de buurt. De aanvaller wil de bal gaan lijk bij de plaats waar de bal was toen het rechter toont de verdediger de rode kaart spelen maar de verdediger houdt hem spel werd onderbroken. wegen het ontnemen van een duidelijke vast. Beide spelers zijn buiten het veld. scoringskans.

Tijdens een aanval blaast een toeschou- Scheidsrechtersbal op de plaats waar de Wanneer een toeschouwer op een fluitje wer op een fluitje. De verdedigers denken bal was toen het spel werd onderbroken. blaast en de scheidsrechter vindt dat het dat de scheidsrechter het spel heeft on- Was de bal op het moment van onderbre- fluitsignaal ingrijpt in het spel, moet hij derbroken en blijven staan. De aanval gaat ken binnen het doelgebied, dan wordt het de wedstrijd onderbreken. Zo niet dan door en er wordt gescoord. spel hervat met een scheidsrechtersbal op dient het spel door te gaan. de lijn van het doelgebied die evenwijdig loopt aan de doellijn, zo dicht mogelijk bij de plaats waar de bal was toen het spel werd onderbroken.

Een verdediger brengt in het strafschopge- De scheidsrechter kent een strafschop toe. De verdediger dient de gele kaart getoond bied een aanvaller ten val en doet dit op te worden omdat het ten val brengen op onbesuisde wijze. onbesuisde wijze gebeurt. Wordt echter een scoringskans ontnomen dan dient de verdediger van het veld verwijderd te wor- den door het tonen van de rode kaart. In- dien het ten val brengen slechts ‘onvoor- zichtig’ gebeurt en er geen sprake is van het onderbreken van een veelbelovende aanval, onbesuisde of buitensporige inzet, dan dient een kaart achterwege te blijven.

Een speler wordt tien meter over de mid- De scheidsrechter kent een directe vrije Indien de scheidsrechter van mening is dat denlijn ten val gebracht, terwijl hij een schop toe aan de aanvallende partij. de aanvaller een duidelijke scoringskans vrije doortocht naar het doel heeft. Hij ontnomen is dan dient de overtreder de ro- kan normaal gesproken niet meer worden de kaart getoond te worden. Is de scheids- ingehaald door een verdediger. rechter niet overtuigd van een duidelijke scoringskans dan dient de gele kaart ge- toond te worden wegens het onderbreken van een veelbelovende aanval.

26 27 De Voetbaltrainer 182 2011 26-28_Spelregels D:26-28 08-12-11 15:41 Pagina 28

Mini­special WINTERSTOP

Op 15 oktober 2011 geeft scheidsrechter Kuipers een strafschop aan Ajax omdat AZ-speler Marcellis de Ajacied Boerrigter onregle- mentair ten val brengt. De actie wordt net buiten het strafschop- gebied ingezet en eindigt binnen het strafschopgebied. Was dit een correcte beslissing? Nee. Alleen bij het ‘vasthouden van een tegenstander’ wordt de vrije schop genomen op de plaats waar de overtreding eindigt. Foto: Pro Shots Pro Foto:

Overtreding Sanctie Bijzonderheid

Een doelverdediger neemt een doelschop, De scheidsrechter dient de doelschop over De bal is in het spel als deze vanuit een waarna de bal door een verdediger binnen te laten nemen. doelschop rechtstreeks buiten het straf- het strafschopgebied wordt aangenomen. schopgebied is geschoten. Is dit niet het geval dan kunnen er geen spelstraffen ge- geven worden omdat de bal niet in het spel is. Wel kan de scheidsrechter discipli- naire maatregen nemen.

Een speler staat tijdens een aanval in bui- De scheidsrechter dient het doelpunt toe De buitenspelstaande speler neemt geen tenspelpositie aan de rechterkant van het te kennen. deel aan het spel (raakt of speelt de bal veld. De aanval gaat over links, maar via niet) en staat daardoor niet strafbaar bui- een voorzet wordt de bal door de speler tenspel. Na de voorzet is er een nieuwe si- die aanvankelijk in buitenspelpositie stond tuatie ontstaan. binnengetikt.

Een aanvaller die zich geheel aan de lin- De scheidsrechter onderbreekt het spel. De verdediger wordt de gele kaart getoond kerzijde van het speelveld bevindt, krijgt Hij geeft een directe vrije schop voor het voor het voorkomen van een veelbeloven- de bal toegespeeld. Hij neemt de bal aan opzettelijk spelen van de bal met de hand. de kans. Omdat de verdediger met ge- en wil deze voorzetten. Een verdediger die strekte armen in de baan van het schot buiten het strafschopgebied staat en zich springt, wordt dit gezien als een bewuste op korte afstand bevindt, springt met ge- actie waarbij hij het risico loopt dat de bal strekte armen en met de rug naar de bal tegen zijn armen/handen wordt gescho- in de baan van het schot. Hij krijgt de bal ten. Daarom is er sprake van opzettelijk tegen de hand aan en voorkomt dat de bal hands waarvoor een directe vrije schop voor het doel komt waar spelers van de gegeven moet worden. De verdediger aanvallende partij klaar staan om de kans wordt de gele kaart getoond voor het af te ronden. voorkomen van een veelbelovende kans.

Een aanvaller krijgt de bal aangespeeld. Op De scheidsrechter onderbreekt het spel en Behalve met de armen en handen kan een het moment van spelen staat hij met de hervat met een indirecte vrije schop tegen speler met elk lichaamsdeel buitenspel bovenzijde van het lichaam dichter bij de de aanvallende partij wegens strafbaar staan. Omdat bij de eerste situatie de spe- doellijn dan zijn tegenstander, de laatste buitenspel. ler strafbaar buitenspel staat, dient deze verdediger. Als hij de bal aanneemt wordt overtreding als zodanig bestraft te wor- hij onreglementair ten val gebracht door de den. Het feit dat de doelverdediger de doelverdediger. De bal stuit terug van de aanvaller vervolgens ten val brengt, doet keeper en wordt door een verdediger snel niet meer ter zake. over zijn eigen doellijn getrapt.

Uit een doelschop speelt de doelverdedi- De scheidsrechter kent een indirecte vrije De scheidsrechter toont de medespeler de ger de bal rechtstreeks naar een medespe- schop toe aan de tegenpartij op de plaats gele kaart wegens onsportief gedrag. Hij ler, die zich buiten het strafschopgebied waar de speler de bal terugkopte naar zijn probeert middels het opwippen en terug- bevindt. Deze laatste wipt de bal met de doelverdediger. koppen van de bal de regel te omzeilen. voet omhoog en kopt de bal naar zijn ei- gen doelverdediger, die de bal daarna met de handen oppakt.

www.devoetbaltrainer.nl 29_Cover JVT:29 07-12-11 13:33 Pagina 29

De JeugdVoetbalTrainer

1e JAARGANG | DECEMBER 2011 | www.devoetbaltrainer.nl

nummer 5

Talentontwikkeling Normen en waarden

Coaching Vlammen of afbranden

A-jeugd Peter Kling

B-jeugd Pieter Jongmans

C-jeugd Roy Brinkman

D-jeugd Willem Lindhout en Bart van Duijn 30-35_Sociale vaardigheden:30-35 08-12-11 15:43 Pagina 30

De JeugdVoetbalTrainer Tekst: Hans Nijboer

Sociale vaardigheden bij talentontwikkeling Kweken van juiste mate van assertiviteit

Training van voetbalvaardigheden dient parallel te lopen met plezier en de ontwikkeling van belangrijke sociale vaardighe­ den, zoals samenwerken, zelfvertrouwen, presentatie en zelf­ reflectie. Op de Voetbalschool Salland worden deze vaardig­ heden life­skills genoemd. De ontplooiing van het individuele talent op fysiek, mentaal en sociaal vlak staat daarbij voorop. Pas als je goed in je vel zit en je assertief en weerbaar bent, kun je als jonge voetballer groeien. Dat is de gedachte.

De Voetbal School Salland (VSS) maakt verantwoordelijk voor het project Fit schooljeugd. Reumer is tevens als ma- deel uit van de stichting Life en Skills for Life dat VMBO-, Havo-, VWO- en nager voetbalzaken werkzaam bij en kan qua leeftijd worden gezien als MBO-scholieren moet aanzetten tot Rohda Raalte. Op de kunstgrasvelden een voorloper van de Sport en Cultuur een gezondere levensstijl. Daarnaast van de hoofdklasser vinden dan ook Academie Salland (SCAS). De SCAS is is hij hoofd van de Voetbal Academie de trainingen van de VSS plaats. een netwerkorganisatie waarin scho- bij de Zwolse zaterdagclub CSV’28. Pe- len, overheid, bedrijfsleven en vereni- ter Reumer was in het verleden trai- Persoonlijkheidsontwikkeling gingen samenwerken om te komen ner van Heino en Rohda Raalte en Paul Vermeulen: “We hebben ons trai- tot een interregionaal opleidingscen- geeft als projectleider SCAS vorm en ningsprogramma samengesteld door trum waar tieners hun school-, sport- inhoud aan de netwerkorganisatie. Sa- al het goede uit diverse inzichten, zo- en cultuuropleiding met elkaar kun- men organiseert het duo de sport- en als die van de KNVB, van Coerver en nen combineren. Het hele campusidee cultuurtrajecten die zijn gekoppeld van Meulensteen, samen te voegen. is afkomstig uit Denemarken, waarbij aan het onderwijs. Vanuit de stichting We hebben daar het ontwikkelen van sport en cultuur een wezenlijk onder- Life en Skills runt het tweetal de Voet- sociale vaardigheden aan toegevoegd. deel vormen van het onderwijspro- bal School Salland. Die voetbalschool We richten ons niet alleen op de geta- gramma. Paul Vermeulen is projectlei- richt zich, anders dan bij de andere lenteerde voetballers, maar ook op de der bij de SCAS en is onder andere activiteiten van de SCAS, op de basis- mindere goden en op jonge keepers.

www.devoetbaltrainer.nl 30-35_Sociale vaardigheden:30-35 08-12-11 15:43 Pagina 31

De JeugdVoetbalTrainer

Op vrijdagmiddag werken we met een ren door het stellen van gerichte vra- traal. Het gaat om het passeren, het leerplan waarin vier modules van vier gen de spelers heel intensief bij de omgaan met weerstand en het nemen lessen zitten. In iedere module beste- training te betrekken. Onze trainers van initiatief. Ook hierbij gaan het den onze gediplomeerde trainers aan- dagen spelers uit om voor de groep uit ontwikkelen van voetbaltechnische dacht aan zowel de voetbalvaardighe- te leggen wat goed en fout gaat. We la- en sociale vaardigheden samen op. De den als aan relevante persoonlijk- ten spelers ook om de beurt iets voor- derde module staat in het teken van heidsaspecten. Achtereenvolgens ko- doen, zodat ze zich ook leren te pre- het positiespel. Hierin letten we op men technische vaardigheden, het senteren. Soms laten we zelfs een spe- het samenwerken met anderen en duel 1:1 en 2:2, positiespel en partij- ler een deel van de training verzorgen. het verbeteren van de voetbalvaardig- spel aan bod. In de eerste, vier weken Deze life skills of competenties komen heden als balcontrole, handelings- durende, module met als thema 'De als een rode draad in iedere training snelheid en het omgaan met tegen- baas zijn over de bal en jezelf’ komen terug.” (zie tabel op pagina 33) standers en ruimte. Competenties die naast basisvaardigheden als dribbelen, aan bod komen zijn het verbeteren drijven, kappen en draaien ook ele- Modules van de lichaamshouding en uitstra- menten als zelfvertrouwen, inzet, Peter Reumer: “Bij de duelmodule ling, het communicatieve handelen doorzettingsvermogen en presentatie- staat de baas zijn over de bal en de en de onderlinge samenwerking. Bij vaardigheden aan de orde. We probe- samenwerking met een ander cen- de laatste module, die van het partij-

30 31 De Voetbaltrainer 182 2011 30-35_Sociale vaardigheden:30-35 08-12-11 15:43 Pagina 32

De JeugdVoetbalTrainer

spel, wordt de samenwerking met een hand. Goede fatsoensnormen zijn met zijn allen tegelijk naar het veld anderen in teamverband belangrijk. voor ons belangrijk. Als iedereen zich en worden de trainingsmaterialen Hierbij richten we ons vooral op het heeft omgekleed, bespreekt de trainer door de spelers meegenomen. Na af- verbeteren van het tactische inzicht de gedane huiswerkopdracht en de loop van de training, dus na het af- en op het vergroten van zelfvertrou- komende training. Spelers leveren sluitende partijspel, bedanken de spe- wen, inzet en doorzettingsvermogen.” hun mapje in en krijgen deze na af- lers elkaar. Ze kijken elkaar aan en loop van de training nagekeken weer schudden elkaar de hand. Na de ge- Gestructureerd leren terug. Bij iedere voor- en nabespre- meenschappelijke zorg voor de mate- Peter Reumer: “We werken op een ge- king besteden we aandacht aan de rialen gaan we samen terug naar de structureerde, schoolse manier. Onze gemeenschappelijke life skills voor al- kleedkamer. Voordat er wordt ge- trainers ontvangen spelers bij binnen- le spelers maar ook de competenties doucht en omgekleed, bespreekt de komst in de kleedkamer en geven ze voor ieder individu. Daarna gaan we trainer kort wat er geleerd is en wat

www.devoetbaltrainer.nl 30-35_Sociale vaardigheden:30-35 08-12-11 15:43 Pagina 33

De JeugdVoetbalTrainer

Doelstellingen:

Voetbalvaardigheden Competenties

• Verbeteren individuele techniek • Zelfvertrouwen • Verbeteren duel 1:1/2:2 • Communicatief handelen • Verbeteren positiespel • Presenteren • Verbeteren partijspel • Inzet en doorzettingsvermogen • Keepersspecifieke onderdelen • Bewustwording belang van gezonde leefstijl • Leerbereidheid

Inhoud programma:

Oefenvormen Theorie

• Module 1: Individueel met de bal • Techniek • Module 2: Duel 1:1/2:2 • Tactiek • Module 3: Positiespel 2:2/4:4 • Voeding • Module 4: Partijspel: 8:8 • Arbeid/rust • Alle modules: Afrondvormen/ • Balans lichaam/geest scorend vermogen • Persoonlijk ontwikkelingsplan

Beoordeling:

Voetbalvaardigheden Competenties

Techniek Durft zichzelf te presenteren Duel Actieve leerhouding Positiespel Formuleert eigen leervraag Partijspel Kan samenwerken Scorend vermogen Kan omgaan met weerstand Keepersvaardigheden Gezonde leefstijl toepassen

Talent Volg Systeem/Persoonlijk Ontwikkelings Plan/Portfolio

Volledig ingevuld Volledige reflectie

de huiswerkopdracht voor de komen- (zie kader op pagina 34) Op dit A4-tje mocht wat voordoen, hoe ging dat? de week inhoudt. Voordat de speler staan ook de twee huiswerkopdrach- Hoe verliep het samenwerken met weer naar huis gaat, geeft de speler ten. Op deze manier betrekken we anderen? Want samenwerken bij het de trainer weer een hand.” ook de ouders erbij. Al deze formulie- voetballen is belangrijk. Je moet soms ren samen vormen zo een soort log- dicht bij elkaar spelen, je moet elkaar Huiswerkopdrachten boek van onze activiteiten. Samen goed waarschuwen en coachen. Je Paul Vermeulen: “De deelnemers aan evalueren we de trainingen. Onze moet elkaars positie overnemen. Je onze voetbalschool krijgen van ons spelers worden gedwongen over hun moet elkaars fouten herstellen. Om een huiswerkmapje, waarin per week eigen handelen na te denken. Heb je de vorderingen van onze spelers bij te of per les staat beschreven wat we goed geholpen met het opruimen? houden doen we tijdens de eerste, de hebben geoefend en aan welke life Wat ging er bij jou tijdens de training achtste en de zestiende en tevens skills we aandacht hebben besteed. wel goed, wat ging minder goed? Je laatste training, een paar eenvoudige

32 33 De Voetbaltrainer 182 2011 30-35_Sociale vaardigheden:30-35 08-12-11 15:43 Pagina 34

De JeugdVoetbalTrainer

testjes. Het gaat daarbij om het hoog- ven wat ze op een zaterdag gegeten houden van de bal, het zuiver en gedronken hebben en laten ze op schieten met rechts en links en een elkaars voedingspatroon reageren. Op slalomparcours met de bal. Jonge spe- die manier proberen we het Fit for Life lers vinden dat leuk, want ze zien zelf programma dat we in het voortgezet dat ze vooruitgaan en dat werkt onderwijs gebruiken ook in te zetten positief op hun zelfvertrouwen. We bij de basisschoolkinderen. Onze aan- besteden ook aandacht aan een ge- pak is dus breder dan alleen maar het zonde levensstijl en aan gezonde voe- ontwikkelen van voetbalvaardighe- ding. We laten deelnemers opschrij- den.”

VSS Voetbal School Salland

EVALUATIE en HUISWERKOPDRACHT nummer 5

Tijdens de 5de training was het thema:

“De baas over de bal en jezelf”

We hebben technische voetbalonderdelen geoefend tijdens de training zoals Assertiviteit het aannemen van de bal en loopscholing. Paul Vermeulen: “Er gaat bij het oplei- den van voetballers veel talent verlo- De “life skills” (sociale vaardigheden) die onderdeel waren van de training ren. Het meeste talent haakt niet af zijn: omdat ze niet kunnen voetballen, • Verantwoordelijkheid voor de materialen; samen opruimen maar omdat ze niet over de juiste • Meedenken over wat goed en minder goed gaat mentaliteit beschikken. Wetenschap- • Iets voordoen (jezelf presenteren) pelijk onderzoek dat voorafging aan • Samenwerken in het spel het opstellen van het Fit for Life pro- gramma heeft uitgewezen dat Sal- Opdrachten: landse jongeren in het algemeen te 1. Oefen de loopvormen nog een keer die je op de training hebt geleerd. weinig assertief zijn. Als het erop

Merk je verschil met vorige week? ...... aankomt, durven ze zich vaak onvol-

Welk verschil? ...... doende te laten gelden. En ze missen vaak een gezonde dosis zelfvertrou- 2. Goed samenwerken is belangrijk in het voetbalspel. (dicht bij elkaar wen en uitstraling. Ze zijn echter wel spelen, elkaar goed waarschuwen/coachen, elkaars positie overnemen, heel sociaal en zorgen goed voor el- enz.) kaar, maar durven elkaar in de groep Spreek met een teamgenoot één ding af hoe je beter gaat samenspelen. weer niet de waarheid te vertellen. Wat hebben jullie afgesproken? Bovendien missen ze vaak het door-

...... zettingsvermogen om met teleurstel- lingen om te gaan. Als we bijvoor- Schrijf hieronder op hoe het ging. beeld op een erg warme dag gaan Wat ging er goed? trainen, hoor je vooraf al het geklaag

...... dat het te warm is om je in te span- Wat moet nog beter? nen. Door op tijd drinken aan te bie-

...... den en ze te stimuleren toch door te zetten, proberen we grenzen te ver- leggen. We willen bereiken dat jonge

www.devoetbaltrainer.nl 30-35_Sociale vaardigheden:30-35 08-12-11 15:43 Pagina 35

De JeugdVoetbalTrainer

voetballers zichzelf verbazen. Dat ze trots zijn dat ze in zo’n vervelende si- tuatie toch doorgezet hebben. Dat komt hun ontwikkeling als voetballer zeker ten goede.”

Sociale competenties Peter Reumer: “Vanuit de steden zijn jonge voetballers juist vaak te brutaal of vertonen haantjesgedrag. In beide situaties schieten de sociale compe- tenties tekort. Lastige jongens kunnen vaak goed voetballen, maar redden het niet omdat hun gedrag niet geto- lereerd wordt. Wij willen daar door heel gerichte en persoonlijke begelei- ding wat aan doen. We kijken goed naar wat een speler nodig heeft en ge- ven zo’n speler heel gerichte opdrach- ten. Bij spelers die erg bescheiden zijn, voor iedere speler de juiste mate van woordelijkheid van jonge werken we aan het vergroten van hun assertiviteit te ontwikkelen. We willen voetballers. assertiviteit. Onze trainers proberen zorg op maat bieden.” • Ontwikkeling van voetbalvaar- hen voor de groep uit te dagen en sti- digheden kan niet zonder de muleren het leren opkomen voor zich- Samenvatting: ontplooiing van sociale zelf. Deze jongens of meisjes krijgen • De juiste mate van assertiviteit competenties. in de groep meer vragen en worden op is belangrijk voor het doorbre- • Gerichte schoolse aanpak en een speelse manier gedwongen zich ken van talenten. zorg op maat moet leiden tot voor de groep te presenteren en te • Huiswerkopdrachten doen betere ontwikkeling van uiten. We zijn steeds in de weer om een beroep op de eigen verant- jeugdvoetballers.

34 35 De Voetbaltrainer 182 2011 36-39_Vlammen:36-39 08-12-11 15:45 Pagina 36

De JeugdVoetbalTrainer Tekst: Pieter Fischer

Vlammen of afbranden Factoren die bepalend zijn voor presteren onder druk

De ene speler geniet van een topwedstrijd, de ander gaat ten onder aan stress. Is dat de magie van de sport? Of zijn er fac­ toren die de oplettende trainer kan beïnvloeden? De Voetbal­ trainer ging op zoek naar achtergronden en oorzaken van vlammen en afbranden.

Kwaliteit! Jan Mulder verzucht het zo naar Heracles en kreeg daar de gele- Spanning en ruimte vaak als tv-analist: het ontbreekt ge- genheid om op het hoogste niveau te Feyenoord brengt nieuwe aankopen woon aan kwaliteit. Wie niet presteert, trainen en te voetballen. Gelegenheid met een helikopter naar De Kuip. De mist eenvoudigweg de kwaliteit. is niet alleen een eenmalige situatie, nieuwe spelers zijn voor even super- Vreemd genoeg kunnen spelers die een kans, maar heeft ook te maken sterren in een vol stadion, niet beju- eerst kwaliteit missen later enorm met de omgeving van de speler. Het is beld vanwege een goed gespeelde goed presteren. Feyenoord gaf in 2003 prettig om terecht te komen in een wedstrijd maar alleen nog maar om- linksback Michel Bastos terug aan At- omgeving waarin alle faciliteiten aan- dat ze hoop brengen in de harten van letico Paranaense om linksback Jean wezig zijn om jezelf goed te ontwikke- de supporters. Hoge verwachtingen binnen te kunnen halen. Inmiddels len. Daarbij gaat het niet alleen om zorgen voor extra druk. Onderzoek in toont Jean zijn kwaliteit bij Seongnam (kunstgras-) velden, ballen, kracht- werksituaties heeft aangetoond dat Ilhwa Chunma in Zuid-Korea, Bastos honk en begeleiders maar ook om so- hoge werkdruk stress veroorzaakt als bij Olympique Lyon. ciale steun. Trainers en spelers die mensen geen regelruimte hebben. Iedere speler heeft capaciteiten. Voor zich gesteund weten, kunnen beter Voetballers en trainers voelen druk een deel zijn dat aangeboren talenten omgaan met tegenslag. Voor jeugdspe- om te moeten winnen, om kampioen en voor een deel zijn dat capaciteiten lers is de steun van ouders heel be- te worden of niet te degraderen. Als die door oefening zijn ontwikkeld. langrijk. Jaren geleden werd al ontdekt de druk hoog is en spelers en trainers Maar er is meer. In de Voetbaltrainer dat jeugdspelers van Ajax die een werken hard maar vinden geen ma- 152 van maart 2008 sprak Hollandia- slechte tussentijdse beoordeling had- nier om te presteren en de druk te trainer Ron van der Gracht met be- den gekregen minder vaak medische verlagen dan ontstaat stress. Een trai- wondering over de capaciteiten van klachten kregen als ze veel steun kre- ner die zich verdiept in teamontwik- zijn aanvallende middenvelder Willie gen van hun ouders. Capaciteiten en keling kan de rust binnen zijn team Overtoom. Willie Overtoom stapte in gelegenheid samen vergroten de kans bewaren en daarmee de stress de zomer van 2008 over van Hollandia dat een speler gaat vlammen. beperken.

www.devoetbaltrainer.nl 36-39_Vlammen:36-39 08-12-11 15:45 Pagina 37

De JeugdVoetbalTrainer

Professor Nico W. van Yperen van de Rijksuniversi- teit Groningen (www.rug.nl/staff/n.van.yperen) on- derzoekt de psychologische factoren die (sport-)- prestaties beïnvloeden. Dit artikel is voor een be- langrijk deel gebaseerd op zijn publicatie “Over vlammen en afbranden”, te downloaden via boven- staande link.

wekelijks een gevoel van machteloos- heid. Nu is er de ervaring dat RKC in iedere wedstrijd kans maakt op een goed resultaat. Spanning hoort bij wedstrijdsport. Complimenten, steun en overwinnin- gen dragen er toe bij dat spanning geen stress wordt.

Motivatie Behalve capaciteiten en gelegenheid is motivatie bepalend of iemand

Foto: Marcel de Kler Foto: vlamt of afbrandt. Er wordt vaak ge- klaagd over de motivatie van perso- De druk van de buitenwacht is moeilij- nen heeft nog een bijkomend effect. nen. Maar is motivatie wel altijd het ker te beteugelen. Een trainer kan pro- Als er vaak wordt gewonnen dan krij- goede woord? Sigthorsson is een beren om de verwachtingen van de gen de trainers en het team steeds hardwerkende spits die graag deze fans te temperen. Mario Been kon die sterker het gevoel dat zij het succes kwaliteit toont. Is hij meer gemoti- rol lange tijd vervullen bij Feyenoord bepalen. De keuzes van de trainer veerd dan Mounir El Hamdaoui, die totdat hij door de supporters werd ge- pakken goed uit en de keuzes van de het moment in de wedstrijd afwacht zien als oorzaak van de, in hun ogen spelers pakken ook goed uit. Hetzelf- waarop hij kan toeslaan? Of zijn ze tegenvallende, prestaties. Het helpt als de model dat voorspelt dat medewer- allebei zeer gemotiveerd om doelpun- een autoriteit in de media het op- kers zonder regelruimte met een hoge ten te maken? neemt voor trainer en team. Na een werkdruk stress krijgen, voorspelt ook Onzekere spelers ogen wel eens pas- stroeve periode van Ajax temperde dat medewerkers met een hoge werk- sief en ongemotiveerd omdat ze zeer Johan Cruijff recent de verwachtingen druk en regelruimte optimaal preste- gemotiveerd zijn om vooral geen fou- met uitspraken in de pers over de kor- ren. Het team dat het gevoel heeft dat ten te maken. De aanvallende kwali- te tijd dat Ajax bezig is met de opbouw ook in de volgende wedstrijd de juiste teiten van Dwight Tiendalli kwamen van een nieuwe organisatie. Ook spe- keuzes zullen worden gemaakt, kan bij Feyenoord zelden uit de verf. Bij lers hebben autoriteit en kunnen hel- zich goed concentreren op de wed- Twente heeft Tiendalli weer het lef en pen om de druk op een team te verla- strijd en heeft minder last van stress. het vertrouwen om met initiatief te gen. Publiekslieveling en man-in-vorm Dit geldt niet alleen voor kampioens- spelen. Oussama Assaidi sprak voor de came- teams. Ruud Brood en RKC voelen Motivatie kan ook gericht zijn op de ra’s zijn waardering uit voor Ron Jans zich heel anders met vijftien punten verkeerde dingen. De nieuwe spits is na een moeizame competitiestart. uit vijftien wedstrijden dan twee sei- zo gemotiveerd om de supporters te zoenen geleden toen er in 34 wed- vermaken dat hij vaak voor hele Winnen helpt natuurlijk ook om de strijden maar vijftien punten werden mooie oplossingen kiest. De speler is onrust bij fans weg te nemen. En win- gehaald. Toen was er waarschijnlijk hoog gemotiveerd. Teamgenoten en

36 37 De Voetbaltrainer 182 2011 36-39_Vlammen:36-39 08-12-11 15:45 Pagina 38

De JeugdVoetbalTrainer

trainer zien liever dat de speler zijn ren: ’Ik ben heel goed want ik sta motivatie richt op effectieve acties. steeds in de basis.’ ‘Ik kan het vaakst de bal hooghouden van het hele Taakgericht of team!’ Andersom kan natuurlijk ook: competitiegericht? ’Ik kan het niveau niet aan want ik word vaak gewisseld’, ‘Ons team is Motivatie kan competitiegericht en slecht want we verliezen steeds.’ De taakgericht zijn. Dit geldt voor de moti- meer taakgerichte persoon bekijkt de vatie van personen maar ook voor de eigen prestaties. ‘Ik heb mijn record manier waarop een omgeving is inge- hooghouden verbeterd’, ‘Ik ben nu richt om prestaties te bevorderen. Per- sterker en rustiger in het veld waar- sonen en situaties kunnen tegelijker- door ik veel vaker mijn duels win.’ tijd competitiegericht en taakgericht Duidelijke voorbeelden van die ver- zijn. Frank de Boer is zeer geïnteres- schillen zijn te zien in de individuele seerd in winnen. Hij is competitiege- sporten. Jochem Uytdehaage won op richt. Bij Ajax is winst alleen niet ge- de Olympische Spelen van 2002 twee noeg. De manier waarop gespeeld gouden medailles. De manier waarop wordt, is ook belangrijk. Een trainer bij hij omging met de nederlaag die hij Ajax moet competitiegericht én taak- leed op de 1500 meter was kenmer- gericht zijn. kend voor zijn taakgerichte benade- Individuele sporters zoals tennissers ring. Uytdehaage had een wereldre- en zwemmers leren al vroeg dat winst cord gereden en keek toe hoe zijn alleen niet zaligmakend is. Zij evalu- concurrent Derek Parra dat wereldre- eren ook de eigen taakuitvoering. Na cord scherper stelde en het goud voor een verloren partij hoor je tennissers zijn neus wegkaapte. Uytdehaage leek zeggen: ‘Ik speelde mijn beste tennis geen teleurstelling te voelen. Hij had Een trainer bij maar dat was vandaag niet genoeg te- het beste uit zichzelf gehaald en had Ajax moet gen deze tegenstander.’ Bij zwemwed- zijn taak zo goed uitgevoerd dat hij competitiege­ strijden worden de deelnemers inge- voor even de beste van de wereld was richt én taak­ deeld op basis van hun persoonlijk re- geweest. Meer had hij niet kunnen gericht zijn. cord en niet op basis van hun leeftijd. doen. Bij de laatste Olympische Spe- Om hogerop te komen moet een len in Calgary waren coach Kemkers zwemmer zichzelf verbeteren, niet een en Sven Kramer zo gericht op de ander overwinnen. overwinning dat de correcte uitvoe- In het dagelijks leven, op scholen en in ring van de taak erbij inschoot. Kra- trainer gaat zo’n speler oefenen. De sport zijn er ook taakgerichte en com- mer maakte een fout tijdens de wis- competitiegerichte persoon heeft in- petitiegerichte omstandigheden. Er sel en verloor een zekere gouden me- teresse in de uitkomst: de beker, de wordt competiegericht gewerkt met cij- daille. stand op de ranglijst, geld, roem. Dit fers, beoordelingen (voldoende/onvol- Op de 100 meter sprint is Usain Bolt wordt extrinsieke motivatie genoemd. doende), targets en limieten. Banen oppermachtig. De tegenstanders van Plezier in de taak is voor een extrin- zijn zo ingericht dat medewerkers een Bolt weten dat ze niet veel kans heb- siek gemotiveerde persoon minder bepaalde omzet moeten halen of een ben om hem te verslaan. Ze moeten belangrijk. Volgens oud-bondscoach taak binnen een gelimiteerde tijd moe- gewoon alles goed doen en hopen op van Italië Arrigo Sacchi is dat het gro- ten afronden. Maar ook hier zijn er zilver. In de finale van het WK atletiek te probleem met de Italiaanse teams. vooral mengvormen. Het werk moet op diskwalificeerde Bolt zichzelf met een Het resultaat is in Italië heilig en Itali- tijd af zijn én op een bepaalde manier valse start. Achteraf gaf hij toe dat hij aanse teams hebben veel succes ge- worden uitgevoerd. Leerlingen met een te eager was geweest om ‘zijn’ gou- had. Volgens Sacchi zijn ze vergeten paar slechte cijfers kunnen met een den medaille te bemachtigen. hoe ze de jeugd moeten leren voet- taak overgaan als de school het gevoel ballen. Een Amerikaans jeugdtalent heeft dat de leerling goed bezig is. Geïnteresseerd in de taak van veertien jaar liep afgelopen jaar zelf of in het resultaat? een week stage bij Fiorentina. Hij Vergelijken met anderen of trainde vier dagen, twee uur per dag. met jezelf? De taakgerichte persoon heeft vaak In al deze trainingen speelde hij één interesse en plezier in zijn activiteit. partijtje van twintig minuten, tien te- Wie overwegend competitiegericht is, Dit wordt intrinsieke motivatie ge- gen tien op een half veld. Fiorentina vergelijkt zichzelf vooral met ande- noemd. Ook zonder drang van een wil geen tijd verliezen aan spelletjes.

www.devoetbaltrainer.nl 36-39_Vlammen:36-39 08-12-11 15:45 Pagina 39

De JeugdVoetbalTrainer

Abeyie. Beide spelers hadden veel aan- ten een team nog tekort schiet. Aan dacht voor de kleur van hun schoenen die zwakke punten kan de trainer met en waren in de ogen van Gullit te wei- zijn team taakgericht gaan werken. nig bezig om te investeren in zichzelf. Een andere jeugdinternational, Oranje vlammen? Royston Drenthe, heeft kortstondig ge- Het Nederlands elftal heeft een spe- vlamd. Nu lijkt hij vaker af te branden. lersgroep met veel kwaliteit. De staf van het Nederlands team zorgt ervoor Veel of weinig controle? dat de omstandigheden waarin het team verblijft en traint heel goed zijn. Louis van Gaal kan na een verloren Door de vele overwinningen heeft het wedstrijd van zijn team de goede pun- team het gevoel dat er controle is ten in het spel van zijn team benoe- over de resultaten. men. Dat is een taakgerichte aanpak. Bert van Marwijk stond al bekend als Hij lijkt daarmee te willen zeggen dat iemand die een team kan bouwen. Hij er toch progressie (of winst) is geboekt heeft in zijn trainerscarrière veel be- en dat hij de zaak onder controle wondering geoogst voor de manier heeft. Wie taakgericht is, raakt niet waarop zijn teams presteerden. In- van slag door een nederlaag. Arsène middels heeft iedereen gezien dat hij Wenger houdt al jaren vol dat hij bij bij het Nederlands elftal hoge taakge- Arsenal een nieuw topteam aan het richtheid combineert met hoge pres- bouwen is. Hij lijkt er niet van wakker tatiegerichtheid. Alle voorwaarden om te liggen dat Arsenal geen prijzen te vlammen zijn aanwezig. wint want hij is ook taakgericht bezig. Bij de spelers ligt dat anders. Het lijkt erop of het uitblijven van hoofdprijzen Capaciteiten voor de competitiegerichte topspelers een reden is om bij Arsenal te (willen) vertrekken. Prachtig spelen is niet ge- noeg, deze spelers willen met een be- ker in hun handen staan. Foto: Pro Shots Pro Foto: Goed of slecht? Het lijkt wel of taakgerichte motivatie Trainbaar of kwestie van goed is en competitiegerichte motiva- Gelegenheid Motivatie aanleg? tie slecht. Dat ligt niet zo eenvoudig. Personen kunnen taakgericht én com- Taakgerichte personen geloven dat ca- petitiegericht zijn. Nederlandse voet- paciteiten te ontwikkelen zijn. Na een balliefhebbers vinden het maar niks Samenvatting: nederlaag kan de taakgerichte trainer als een trainer vooral competitiege- • Wie beschikt over veel kwaliteit nog steeds tevreden zijn met de pres- richt is en nauwelijks taakgericht. Er zal eerder vlammen. tatie van het eigen team. Een neder- moet niet alleen gewonnen worden, • Ideale omstandigheden en steun laag kan duidelijk maken op welke het spel moet ook steeds beter wor- van familie helpen een speler onderdelen van het spel nog meer den. Een sterke taakgerichtheid is voor om te presteren onder druk. training nodig is. De nederlaag wordt een coach in sommige individuele • Als inspanningen worden be- een les. Voor een competitiegericht sporten misschien voldoende. Het we- loond met een overwinning of persoon is succes of een overwinning reldrecord op de 1000 meter kan ook met complimenten dan zal er het bewijs van de eigen superioriteit. worden ‘verbeterd’ tijdens de training. minder snel stress ontstaan. Een enkele nederlaag is het gevolg van Bij een contactsport als voetbal moe- • Motivatie moet juist gericht zijn pech of oneerlijkheid. Als er vaker ten trainer en spelers ook competitie- om te kunnen presteren. Min- wordt verloren dan gaat de competi- gericht zijn. der goed presterende spelers tiegerichte persoon twijfelen aan de De combinatie hoog taakgericht, hoog kunnen nog steeds zeer gemoti- capaciteiten van zichzelf, trainer of competitiegericht lijkt wel heel gunstig veerd zijn maar die motivatie teamgenoten. Ruud Gullit had als trai- voor een voetbaltrainer. Stevige com- kan verkeerd zijn gericht. ner van Oranje onder 19 forse kritiek petitie tijdens trainingen en in wed- • De ideale trainer is hoog taakge- op Ryan Babel en Quincy Owusu strijden maakt duidelijk op welke pun- richt en hoog competitiegericht.

38 39 De Voetbaltrainer 182 2011 40-41_A-jeugd:40-41 08-12-11 15:46 Pagina 40

A-JEUGD

Aanpak

Peter Kling: “Maak je de groep beter door de mindere spelers of juist de betere spelers meer aandacht te geven? En welke keuzes maak je? Bij FC Lisse zijn we drie jaar geleden begonnen met een gerichte jeugdopleiding, waarin de technische vaardigheden centraal zijn komen te staan, met name in de onderbouw. Ik merk dat ik daar in de A-jeugd de vruchten van pluk. Doordat spelers technisch goed onderlegd zijn, kunnen ze tactisch ook beter en sneller geschoold worden. Denk bijvoorbeeld aan het positiekiezen tijdens Peter Kling speelde zelf bij UVS een positiespel. Ik kan me al meer bezighouden met het tactische gedeelte, omdat de uit Leiden, Wilhelmus uit spelers een goede techniek hebben. Uiteindelijk is het doel om de spelers uit de A-jeugd Voorburg en Ter Leede uit door te laten stromen naar het eerste elftal. Die laatste stap maken is moeilijk. Er wor- Sassenheim. Door gewrichts­ den naast technische en tactische vaardigheden ook andere aspecten belangrijk, zoals problemen moest hij op zijn 28e bijvoorbeeld discipline en mentaliteit. Wanneer ik vind dat spelers geen juiste mentali- noodgedwongen stoppen met teit tonen, volgen er gesprekken. De discipline in deze groep is goed.” voetbal. Al sinds zijn 16e is hij trainer en heeft bij een groot aantal clubs aan het roer gestaan, waaronder vv Aalsmeer, Kijken naar individu Rijnsburgse Boys, Quick Boys, Ter Leede, Alphense Boys en nu Peter Kling: “Omdat doorstromen naar het eerste elftal centraal staat bij de A-jeugd, heb FC Lisse. Kling is in het bezit van ik ervoor gekozen om na de voorbereiding op de tweede seizoenshelft enkele spelers het diploma TC2 en is in het apart te gaan trainen. Per speler kijken we waar nog progressie geboekt kan of moet dagelijks leven transportplanner worden en met dat onderdeel gaan we dan aan de slag. Bijvoorbeeld het duel 1:1 verde- bij een Japans bedrijf op digend of aanvallend, het scoren, voorzetten geven et cetera. Voor mijzelf is het steeds Schiphol. weer een uitdaging om per individu een goede training voor te bereiden. Talentvolle spe- lers trainen na de winterstop eens per week mee met de eerste selectie. Op die manier is de kans groter dat ze sneller aansluiten bij de selectie.”

Monitoren Speelwijze

Peter Kling: “Bij FC Lisse houden we de spelers goed in Peter Kling: “Ik wil graag dominant voetbal spelen in een 1:4:4:2- de gaten. We hebben een aantal mensen bij de club die formatie. Onder dominant voetballen versta ik dat je altijd de intern de ontwikkeling van de spelers volgen. Dit ge- ploeg wilt zijn die op het veld bepaalt hoe er gespeeld wordt en beurt al vanaf de pupillen. Dit werkt echt fantastisch, dat je meer kansen creëert dan je tegenstander. Onze intentie is want op die manier zorgen we ervoor dat de elftallen om op de helft van de tegenstander te spelen. Om te zorgen dat op een goede manier ingedeeld worden en weten we dit lukt, moeten de verwachtingen, vrijheden en opdrachten voor precies wat er in de jeugdopleiding aan talent rond- spelers bij elkaar bekend zijn. Ik heb daartoe een formulier ge- loopt. Een ander sterk punt vind ik het team voor spe- maakt met taakomschrijvingen van iedere speler. Met onze beide lers onder de 23 jaar. Een aantal keer per seizoen speelt centrale spitsen hebben we een paar afspraken gemaakt. Wan- dit elftal wedstrijden tegen andere amateurverenigin- neer een van hen wordt aangespeeld, moet hij in eerste instantie gen. Met name op mentaal en fysiek vlak leren jeugd- contact proberen te maken met de centrale middenvelder (10). Via spelers veel bij. In de winterstop spelen we een toer- een combinatie speelt hij de bal terug op 10 of op een andere spe- nooi. Verder krijgen de spelers diverse rompstabiliteits- ler. Tegelijkertijd is de andere aanvaller al ruimte aan het maken, oefeningen mee naar huis, die we bij goed weer met de zowel in de breedte als in de diepte. Is er ruimte voor de centrale groep geoefend hebben. Ik heb een jonge groep, met aanvaller om te draaien, dan kan hij de bal vasthouden en mid- veel eerstejaars spelers. Ik vind het belangrijk dat de denvelders die eroverheen komen, aanspelen. Het is belangrijk spelers goed uitrusten.” dat je in een formatie met twee spitsen veel beweging in de diep- te hebt. Ik geef de centrumspitsen dan ook ruimte om loopacties te maken. Door het geven van die vrijheid wordt het spel een stuk VOLG De VoetbalTrainer creatiever.”

www.devoetbaltrainer.nl 40-41_A-jeugd:40-41 08-12-11 15:46 Pagina 41

De JeugdVoetbalTrainer

Trainingsvorm 1

1 Doel • verbeteren van de onderlinge samenwerking van het middenveld 2 en de spitsen, om de opbouw te verstoren en druk te zetten op de helft van de tegenstander

Organisatie • het veld is 70 meter lang en 60 meter breed • voldoende ballen bij het doel van de niet te coachen partij • zes pylonen 1 • voldoende hesjes

Inhoud • partijspel 7:7 (+ twee keepers) • formatie 1:1:4:2 (coachploeg) tegen 1:4:3 • de niet te coachen partij start telkens de opbouw bij de keeper en kan scoren op het grote doel • de te coachen partij zakt in tot 20 meter over de middenlijn en kiest het juiste moment om druk te zetten • na balverovering hebben de aanvallers 20 seconden om te scoren

Coaching Methodiek • ‘Juiste moment aangeven om druk te zetten.’ • variëren met aantallen (speler minder bij de te coachen par- • ‘Wanneer wordt er druk gezet en wanneer wordt er alleen opge- tij als het heel goed gaat) houden?’ • variëren met de grootte van het veld • ‘Zodra er druk wordt gezet, kantelt iedereen naar dezelfde kant.’ • de niet te coachen partij laten scoren door een lijndribbel in • ‘Durf je directe tegenstander los te laten.’ plaats van op een groot doel • ‘Geef elkaar rugdekking.’ • met buitenspel spelen

40 41 De Voetbaltrainer 182 2011 42-43_B-jeugd:42-43 08-12-11 15:48 Pagina 42

B-JEUGD

Evaluatiegesprekken

Pieter Jongmans: “Tijdens de feestdagen zijn de spelers altijd vrij. In de winterstop plan ik de evaluatiegesprekken. We praten dan over de eerste seizoenshelft. Deze ge- sprekken duren twintig tot dertig minuten en vinden plaats in een andere omgeving dan het veld. Het eerste gedeelte van het gesprek is heel informeel en ik stel vooral vragen die betrekking hebben op het dagelijks leven (school, werk, etc.). Heerst er bui- ten het voetbal een goede sfeer, dan is dit ook terug te zien in de prestaties van de spe- ler op het veld. Na het informele deel bespreken we een formulier dat ze in de voorbe- Pieter Jongmans deed CIOS reiding op het seizoen hebben ingevuld. Op dit Swot-formulier (Strengths, Weaknesses, Overveen, stagewerkzaamheden Opportunities, Threats) beschreven ze hun voorkeurpositie(s), sterke punten en verbe- als medewerker Voetbal terpunten, verwachtingen op zowel individueel als groepsvlak. In het gesprek kijken Technische Zaken voor de KNVB we samen naar wat we tot nu toe hebben bereikt en of de punten die toen zijn inge- en rondde vervolgens de vuld op het formulier bijgesteld moeten worden. Zo’n gesprek is voor zowel speler als opleiding Sport, Management & trainer bedoeld om feedback te geven en te krijgen.” Marketing in Tilburg af. Hij heeft drie maanden training gegeven in Californië, waar hij onder meer een kamp draaide voor Ajax USA. Isoleren Hij is in het bezit van het diploma TC2. In het dagelijks leven is hij Pieter Jongmans: “In de trainingen bepaal ik waar het accent op ligt en waarin verbe- werkzaam als docent op de terd moet worden. Binnen mijn trainingen maak ik voor het grootste gedeelte gebruik opleiding Sport en Bewegen in van de Zeister Visie, met daarnaast aspecten van de Coerver-methode. Ook ben ik een Delft. Jongmans is B1­trainer van voorstander van het isoleren van posities. Ik vind dat isoleren belangrijk omdat je dan Quick uit Den Haag en specifiek kunt trainen op de technische uitgangspunten van die posities. Hierdoor promoveerde vorig seizoen naar raakt de speler vertrouwd met de handelingen die bij een positie horen. We spelen in de tweede divisie landelijk. een 1:4:3:3-formatie, waardoor ik tijdens de techniektraining zoveel mogelijk specifieke isolatievormen laat terugkomen. Zo oefent bijvoorbeeld mijn centrale duo alleen maar op het openen naar de links- en de rechtsbuiten. Na een voorzet van de buitenspelers moet deze worden afgerond door de spits en moet één van mijn aanvallende midden- Coachen velders constant achter mijn spits komen. De variatie hierop is dat mijn links- of rechtsback via de vleugels opkomen en na een opening een voorzet kunnen geven met Pieter Jongmans: “Drie jaar gele- dezelfde afronding (zie trainingsvorm). Het voordeel hiervan is, in vergelijking met een den ben ik gestart met het inzet- andere pass- en trapvorm, dat de spelers vijftig keer achter elkaar kunnen openen met ten van positief coachen tijdens zowel het goede als verkeerde been in plaats van een pass- en trapvorm waarin wordt mijn trainingen en wedstrijden. doorgedraaid. Hierin kan ik voortdurend coachen op verbetering van deze voetbalhan- Hiervoor heb ik verschillende boe- delingen, zodat elke speler vertrouwd raakt met zijn positie.” ken gelezen en een seminar over positief coachen gevolgd. Het po- sitief coachen heeft geresulteerd in harmonie binnen de groep, iets Trainingsindeling wat ik erg belangrijk vind. Als B1- trainer heb ik te maken met spe- Pieter Jongmans: “Naast het geven van isolatievormen reik ik tijdens mijn trainingen lers die ik bewust probeer te ma- ook oefenvormen aan met betrekking tot behendigheid. Dit omdat bij B-junioren de ken van hun intrinsieke motiva- CLUKS (Coördinatie, Lenigheid, Uithoudingsvermogen en Snelheid) erg toenemen. Wan- tie. Dit doe ik onder andere door neer de spelers uit de C1 komen, zijn zij vaak nog niet in staat om een pass over veertig ze te laten reflecteren op hun ei- meter met het verkeerde been te geven. Alle oefeningen die ik hun aanreik, worden gen presteren. Als een speler en ik zowel met links als met rechts uitgevoerd. Tijdens de trainingen moeten de spelers met verschillen van mening, bespre- zowel links als rechts een voorzet kunnen geven, afronden en openen. Om structuur ken we dat.” voor de spelers te bieden en rekening te houden met de belasting, zorg ik ervoor dat mijn trainingsweek er in grote lijnen hetzelfde uitziet: Op maandagen is er (geïsoleerde) techniektraining en vindt er een terugkoppeling van de wedstrijd plaats. Op dinsdagen De VoetbalTrainer wordt er met de bal conditioneel getraind. Op donderdag trainen we tactisch, gericht op VOLG de wedstrijd die komen gaat.”

www.devoetbaltrainer.nl 42-43_B-jeugd:42-43 08-12-11 15:48 Pagina 43

De JeugdVoetbalTrainer

Trainingsvorm

Doel 1 4 • verbeteren van de voetbalhandelingen vanuit de posities gerelateerd aan een 1:4:3:3 systeem, bij het openen van de 3 centrale verdedigers naar de vleugelspelers 4 9 7 Organisatie het veld is 65 meter lang en 50 meter breed 3 • 11 • 16 ballen bij de centrale verdedigers 3 en 4 • 10 pylonen 8 10 een groot vast doel, waarin twee keepers steeds rouleren 1 • 5 2 2 Inhoud 3 4 • de oefening start bij een centrale verdediger (3) • na het inspelen op de middenvelder wordt de bal gekaatst op de andere centrale verdediger (4) en deze opent de bal cross op de linksbuiten (11) • 11 geeft een voorzet, die wordt afgerond • de oefening wordt continu afgewisseld over links en rechts • het accent ligt op het openen van de bal van de centrale verdedigers en het vervolg van positiegebonden handelingen

Coaching Centrale verdedigers - ‘Na het ontvangen van de kaats van de middenvelder, de bal cross spelen door de lucht.’ Vleugelspelers - ‘Probeer de pass 3 tot 5 meter voor de buitenspeler te passen.’ - ‘7 en 11, maak een vooractie om ruimte te creëren achter de - ‘Pass altijd met de wreef gespeeld en geef een strakke bal.’ verdediging van de tegenstander.’ - ‘Zorg dat je eerste aanname perfect is, zodat de voorzet direct Middenvelders kan worden gegeven.’ - ‘8 en 10, maak een vooractie.’ - ‘Nadat je een voorzet hebt gegeven, beweeg door naar de punt - ‘Beweeg na het kaatsen direct door zonder bal richting de van de zestien.’ zestienmeter.’ - ‘Bij een voorzet van de andere kant inlopen en afronden bij de - ‘Kom bij de voorzet schuin achter de spits, om af te ronden.’ tweede paal.’

Spitsen - ‘Creëer ruimte door in de breedte weg te bewegen.’ - ‘Loop bij de voorzet altijd op snelheid naar de eerste paal.’

Methodiek • openen op de opkomende backs in plaats van de vleugelspelers • zet een extra centrale verdediger tegenover de spits • zet een extra verdedigende middenvelder tegenover de opkomende aanvallende middenvelder

Op de website van De Voetbaltrainer leest u meer over de vakantie­afspraken en trainingsdag na de jaarwisseling van Pieter Jongmans.

42 43 De Voetbaltrainer 182 2011 44-45_C-jeugd:44-45 08-12-11 15:49 Pagina 44

C-JEUGD

Opleiden

Roy Brinkman: “Bij FC Dordrecht is het belangrijk dat we de spelers opleiden voor het eerste elftal. De opleiding bestaat uit vier selectie- teams (C1, B1, A1 en beloftes) en elk team bestaat uit een groep van B en C twintig spelers. Over het algemeen Roy Brinkman is trainer bij FC is de groep verdeeld in een helft Roy Brinkman: “Trainer zijn van zowel een B- Dordrecht en VV Capelle. Bij eerstejaars en een helft tweede- als een C-juniorenteam vergt van mij de nodi- laatstgenoemde club speelde hij jaars. Spelers die voor de zaterdag ge aanpassingen in mijn benaderingswijze. Bij van de F1 tot en met het tweede niet in aanmerking komen voor de C-jeugd laat ik spelers tijdens een wedstrijd elftal. Toen hij voor de keuze speelminuten, kunnen doorde- nog wel eens naar me toe komen. Ik bevraag kwam te staan om door te gaan weeks wel een wedstrijd spelen. ze dan langs de lijn over bepaalde situaties in met voetballen of hoofdtrainer te Bij VV Capelle is het ook de bedoe- het veld. Bij de B-junioren doe ik dat meer op worden bij FC Dordrecht C1, koos ling dat we jeugd klaarstomen afstand en coach spelers terwijl ze in de situ- hij voor het laatste. In 2009 voor het eerste elftal, dat nu voor atie op het veld staan. Op tactisch vlak zijn de haalde hij zijn CIOS­diploma en het tweede jaar in de Topklasse op verschillen er natuurlijk ook. Bij de C-jeugd slaagde ook voor TC2. Bij VV de zaterdag speelt. We willen met komen de eerste tactische beginselen aan bod, Capelle, de club waar hij al sinds de jeugd de aansluiting met het bij de B-junioren gaan we al een stuk dieper. zijn vijfde jaar lid is, traint hij de eerste elftal beter laten verlopen. Bij FC Dordrecht kijken we al meer naar wat B1. Daarom is het noodzakelijk dat we de verwachtingen zijn per linie en van het met de selectieteams op een ho- team als geheel. Een ander verschil zit hem in ger niveau komen te spelen. De D- het feit dat FC Dordrecht een bvo is een VV Ca- pupillen tot en met de B-junioren pelle niet. Bij FC Dordrecht staat de manier spelen nu in de Hoofdklasse en de van voetballen voorop. Bij VV Capelle is het A1 speelt in de eerste klasse.” behalen van punten belangrijker.”

Winterstop Activiteit

Roy Brinkman: “Straks staat de winterstop weer voor de deur. Waar spelers in Roy Brinkman: “In de winterstop is er meer tijd de voorbereiding doorgaans erg gemotiveerd zijn, merk je dat dit zo rond de voor een activiteit die niets met voetballen te winterstop niet altijd het geval is. Dit kan met meerdere zaken te maken heb- maken heeft. Denk aan paintballen of karten, ben. De mindere trainingsomstandigheden (veld, temperatuur) of de niet uit- waarbij de spelers elkaar op een andere manier gekomen verwachtingen. Het is ook een periode waarin de sfeer in een elftal leren kennen en helpen. Dit zijn belangrijke anders is, omdat bepaalde spelers veel op de bank zitten en niet tevreden zaken om tot een goede teamprestatie te kun- zijn. Ook als groep kan het een moment zijn om stil te staan bij eventuele te- nen komen. In de winterstop neem ik de tijd genvallende resultaten. Ik gebruik de winterstop om de sfeer in de groep weer om spelers individueel te spreken en maak ze op een goed niveau te krijgen, zodat we na de winterstop weer fris aan het duidelijk hoe ik over ze denk. Spelers geven werk kunnen. Tijdens trainingen geef ik dan ook vaker spelvormen. In een aan wat hun verwachtingen zijn voor de twee- verlengde van de warming-up kun je een vierkant uitzetten van 30 meter bij de seizoenshelft. Door ze hier zelf over te laten 30 meter, waarin een groep met vijf ballen door elkaar heen dribbelt. Ik laat nadenken, maak je het hun eigen verantwoor- de veertien spelers dan contact maken met elkaar door de bal te vragen en el- delijkheid. Ik geef spelers een evaluatieformu- kaar te coachen. Na een paar minuten moeten de spelers proberen zo snel lier mee naar huis, zodat ze hier rustig over mogelijk een groep van vijf te maken. Er blijven dan vier spelers over, waar je kunnen nadenken. Op het einde van de winter- een opdracht voor kunt verzinnen. Bijvoorbeeld vijftien keer opdrukken.” stop gaan we met de groep weer aan de slag om de teamorganisatie op orde krijgen.” VOLG De VoetbalTrainer

www.devoetbaltrainer.nl 44-45_C-jeugd:44-45 08-12-11 15:49 Pagina 45

De JeugdVoetbalTrainer

Trainingsvorm

Doel • verbeteren van de opbouw van achteruit, via de centrale verde- digers en de backs

Organisatie • het veld is 60 meter breed en 50 meter lang • een groot doel en drie kleine doeltjes • voldoende ballen bij de keeper • voldoende hesjes

Inhoud 5 2 • 4 (+ keeper) : 3 het viertal probeert te scoren in de kleine doeltjes 4 3 • 2 • het drietal probeert de bal af te pakken en te scoren in het grote doel 1

Coaching Keeper - ‘Leg de bal in het midden van de vijfmeterlijn, zodat je eenvou- dig beide kanten op kunt spelen.’ - ‘Geef eerst aan dat de laatste linie moet opschuiven en wijs - ‘Sta opengedraaid, zodat de keeper je goed kan inspelen.’ daarna iemand aan die moet inzakken.’ - ‘Kaats en pass strak terug naar de keeper.’ - ‘Maak oogcontact met de verdedigers en coach ze.’ Methodiek Verdedigers • variëren met het aantal doeltjes - ‘Het inzakken moet op tempo gebeuren, zodat je gelijk klaar • tijdslimiet instellen waarbinnen de aanvallende partij moet staat om de bal te krijgen.’ scoren, zodat er tempo blijft in de oefenvorm

44 45 De Voetbaltrainer 182 2011 46-47_D-jeugd:46-47 08-12-11 15:50 Pagina 46

D-JEUGD

Winterstop Ouders

Willem Lindhout: “De koude maanden Bart van Duijn: “In deze leeftijds- komen er weer aan en dit heeft natuur- categorie zijn spelers nog erg af- lijk ook gevolgen voor het voetbal. Zo- hankelijk van hun ouders. Toch lang het weer en de vereniging het toe- willen we de jongens zoveel mo- laten, willen we zo lang mogelijk op het gelijk zelf verantwoordelijkheid Willem Lindhout (rechts op de veld blijven trainen. Er ligt een prima laten nemen. Door spelers verant- foto) is sinds zes jaar actief als kunstgrasveld waar bijna altijd op ge- woordelijk te maken voor ver- trainer in de jeugdopleiding van speeld kan worden. Mocht het kunst- schillende taken zijn we niet al- vv Noordwijk, de vereniging grasveld worden afgekeurd en er kan leen bezig om ze in het veld wat waarvan hij al zestien jaar lid is. echt niet buiten worden gevoetbald, te leren, maar ook daarbuiten. D- Hij trainde er diverse E­ en D­ dan proberen we zo snel mogelijk een pupillen bellen zelf af en zorgen teams en speelt zelf in Jong alternatief te zoeken. In Noordwijk is er zelf voor dat ze hun spullen Noordwijk. Het diploma TC3 het vrij gemakkelijk een zaal te huren, voor elkaar hebben. We hebben behaalde hij in 2010 via het ROC. dus mocht zoiets voorkomen dan kun- met de ouders duidelijke afspra- Bart van Duijn (links op de foto) nen we vlot uitwijken. Een alternatief is ken gemaakt over het coachen behaalde in 2009 zijn diploma bijvoorbeeld een dvd te kijken met leer- langs de lijn. De trainers coachen, TC3 en speelt in het eerste elftal zame voetbalmomenten of een voetbal- de ouders moedigen aan. Werkt van Teylingen. Net als Lindhout quiz te organiseren. Ook proberen we prima. We hebben een lijstje voor speelde ook Van Duijn in de ieder jaar een leuk uitje te organiseren ze gemaakt met ‘do’s’ en ‘don’ts’ jeugd bij vv Noordwijk. Hij traint met het team in de winterstop. Een tijdens een wedstrijd.” sinds 2006 tevens verschillende uurtje bowlen met wat lekkers eten bij- jeugdteams in de onderbouw. Dit voorbeeld. Tevens is de winterstop een seizoen zijn ze samen verant­ mooi moment om te evalueren en voor- De VoetbalTrainer woordelijk voor vv Noordwijk D1. uit te kijken.” VOLG

Afspraken Visie op verdedigen

Willem Lindhout: “Voor aanvang van Bart van Duijn: “Binnen de jeugdopleiding van vv Noordwijk wordt er één speelwijze het seizoen zijn we met de spelers tij- gehanteerd in alle selectieteams, namelijk een 1:4:3:3 formatie. Er wordt verdedigd op dens een informatiebijeenkomst bij- lijn. Ook met de D1 zijn we dit seizoen begonnen om op lijn te gaan verdedigen. In eengekomen om een aantal afspraken het begin is het erg wennen voor de spelers, maar binnen drie à vier weken pakken te maken. Onze ervaring is dat dit ver- ze het steeds beter op. De spelers moeten hun directe tegenstander meer los durven helderend werkt en door deze afspra- laten en hun positie laten bepalen door de plek van de bal. Bij sommige spelers duurt ken gezamenlijk te maken, weten de het lang voordat ze begrijpen dat ze een zone verdedigen in plaats van een mannetje. spelers wat er van hen verwacht Veel mensen vragen zich dan ook af of het nog niet te vroeg is om met deze spelers wordt. Het gaat hierbij om algemene op lijn te gaan verdedigen. Onze visie is dat met genoeg tijd, aandacht en veel herha- afspraken: respect naar elkaar toe, op lingen op de training deze jongens zoneverdediging kunnen toepassen. Uiteindelijk tijd komen en netjes met de spullen zullen ze het in de C-junioren ook moeten gaan doen. Uiteraard heeft deze nieuwe omgaan. Ook zijn er meer specifieke spelopvatting in het begin voor tegendoelpunten gezorgd, doordat afspraken niet afspraken voor trainingen en wedstrij- goed of helemaal niet werden nagekomen. Een veel voorkomende fout is dat een cen- den. Daarbij vinden we het groepsge- trale verdediger de ruimte achter de verdediging niet wegneemt. Maar door de groep voel belangrijk. Samen omkleden, te- en voornamelijk de verdedigers en de keeper te blijven enthousiasmeren en te trai- gelijkertijd naar het veld, samen de nen, zijn ze stappen blijven maken en krijgen ze deze toepassing steeds beter door. kleedkamer opruimen, dat soort za- Leuk is ook om te zien dat de spelers zelf herkennen dat ze op het moment van bal- ken. Door deze afspraken krijgen de herovering meteen in de goede positie staan om te gaan aanvallen. Voor de spelers is spelers structuur en duidelijkheid. het leuk om deze manier van verdedigen toe te passen.” Werkt voor iedereen erg prettig.”

www.devoetbaltrainer.nl 46-47_D-jeugd:46-47 08-12-11 15:50 Pagina 47

De JeugdVoetbalTrainer

Trainingsvorm

Doel • verbeteren van het knijpen en kantelen op eigen helft door de verdedigers, om het scoren van doelpunten van de aanvallers te voorkomen

Organisatie • het veld is 50 meter breed en 30 meter lang • zes pylonen • vier kleine doeltjes • acht ballen bij het doel van de aanvallers

Inhoud • te coachen partij speelt met drie verdedigers • de tegenpartij speelt 1:3 • aanvallers beginnen een nieuwe aanval, zodra de bal uit is of na een doelpunt Coaching • zodra de verdedigers de bal af pakken, kunnen ze binnen twin- - ‘Maak de ruimte klein, verdedig dicht bij elkaar.’ tig seconden scoren - ‘Knijp naar de kant waar de bal is.’ - ‘Geef elkaar rugdekking, werk samen en coach elkaar.’ Methodiek - ‘Zorg dat je open staat, je moet zowel de man als de bal kunnen • doeltjes voor de verdedigers verder uit elkaar zetten zien.’ • het veld langer maken - ‘Dwing de tegenpartij naar de zijkant.’

46 47 De Voetbaltrainer 182 2011 00_Kartotheek:0 07-12-11 11:04 Pagina 1

KARTOTHEEK WEKEN UW TRAININGEN NU MET 50% KORTING IN KAART GEBRACHT

2 = 1 actie Twee karthotheken halen, één betalen.

Alle karthotheek combinaties mogelijk

Uw trainingen nu met 50% korting in kaart gebracht.

3 In de periode van 19 december 2011 t/m 8 januari 2012 geldt voor alle karthotheken 2 halen = 1 betalen 3 U betaalt bijv. voor 2 karthotheek 2009 sets slechts ¤ 21,- ipv ¤ 42,- 3 Iedere karthotheek bevat een uitgebreide verzameling van 60 kaarten met spel- en oefenvormen. 3 Een uitstekende voorbereiding voor een compleet trainingsprogramma. 3 Trainingen zijn gerubriceerd in de onderdelen dribbelen, Bestel snel via de webshop passen en trappen en positie-en partijspelen. op www.devoetbaltrainer.nl

DeVoetbalTrainer devoetbaltrainer.nl 49-55_Dossier ind Per:49-55 08-12-11 15:51 Pagina 49

VOETBALCONDITIE Tekst: Raymond Verheijen en Jan Zoutman

Bij de topamateurs van IJsselmeervogels houdt coach Jan Zoutman zich al jarenlang bezig met het ‘Periodiseren van voetbal­ len’. Binnen deze periodisering zorgt spe­ cialist Kohei Sagara voor maatwerk in voetbalbelasting per speler. Middels het ‘Dossier Individuele Periodisering’ biedt De Voetbaltrainer in samenwerking met Ray­ mond Verheijen een kijkje in de keuken bij de Nederlands amateurkampioen. Dit keer deel 4 waarin onder meer de planning

rondom de winterstop aan bod komt. Shots Pro Foto’s: Dossier Individuele Periodisering (4)

Het is inmiddels eind november en de Teamperiodisering heeft trainer Jan Zoutman een aantal regerend Nederlands amateurkam- Doel van een teamperiodisering is het keer noodgedwongen een aanpassing pioen zit in een moeizame fase. Voor opbouwen van de voetbalconditie en moeten maken. Hieronder volgt een de direct betrokkenen is dit uiteraard het voorkomen van blessures. Het samenvatting. vervelend. Tegelijkertijd geeft het dos- woord ‘conditie’ betekent letterlijk sier ‘Individuele Periodisering’ daar- ‘voorwaarde’. Dit seizoen bij VVIJ blijkt Week 44 door wel een realistisch beeld van de heel duidelijk dat voetbalconditie wel- In trainingsweek 44 stond in de team- problematiek waar iedere trainer mee iswaar een heel belangrijke randvoor- periodisering cyclus 3/week 1 gepland. te maken heeft. Trainer Jan Zoutman waarde is, maar dat het voetballen Het was de bedoeling om op dinsdag- heeft weliswaar een conditioneel zelf altijd de doorslag zal geven. Zon- avond 1 november 3x12 minuten voet- sterk team dat regelmatig in de slot- der goede conditie begint een team balconditionele partijvormen fase scoort en nauwelijks weken- of uiteraard niets. Maar met een goede 11v11/8v8 te spelen. Echter, op deze maandenlange blessures kent. Maar conditie komt een team ook niet ver avond speelde een aantal selectiespe- desondanks zijn er te veel wisselin- als het voetballen onvoldoende is. lers mee met een oefenwedstrijd van gen binnen het team als gevolg van te Jong VVIJ. Daardoor waren slechts 12 veel schorsingen en kleine pijntjes. Evaluatie veldspelers en 2 keepers beschikbaar. Daardoor ontbreekt de vastigheid tij- In de maanden oktober en november Tijdens de voetbalconditionele trai- dens zowel het aanvallen (te weinig heeft het team de derde cyclus van ning was dus slechts de partijvorm kansen creëren) als verdedigen (te zes weken afgewerkt. Binnen het 7v7 mogelijk in plaats van partijvor- veel doelpunten tegen). raamwerk van de teamperiodisering men 11v11/8v8.

48 49 De Voetbaltrainer 182 2011 49-55_Dossier ind Per:49-55 08-12-11 15:52 Pagina 50

VOETBALCONDITIE

Dit praktische probleem kan op een Evaluatie Teamperiodisering: november­december 2011 aantal manieren worden opgelost. Trainer Jan Zoutman heeft er op dins- dag 1 november voor gekozen om de Week 44: Cyclus 3/week 1 Week 48: Neutrale week Ma 31 okt: TT Pass- en trapvorm vanuit de speelwijze Ma 28 nov: TT Pass- en trapvorm vanuit de speelwijze voetbalconditionele partijvormen Groot positie/partijspel: 4x4min/2minR Groot positie/partijspel: 4x4min/2minR 11v11/8v8 zo dicht mogelijk te benade- (tactisch) (tactisch) ren door de partijvorm 7v7 extensiever Di 1 nov: VCT EVV: 8x40m/80%/40secR Di 29 nov: VVIJ – KFC (Bekerwedstrijd) te maken (= minder voetbalacties per 7v7: 4x9min/2minR (groter veld) Don 1 dec: TT 11v11: 2x8min/2minR (tactisch) Speler 2: 7v7: 4x9min/2minR Zat 3 dec: SVZW - VVIJ (Competitie 17) minuut) door te spelen op een groter Speler 3: 7v7: 3x9min/2minR veld. Normaal gesproken vinden voet- Speler 9: 7v7: 4x9min/2minR Week 49: Cyclus 3/week 5 balconditionele partijvormen 7v7 Speler 10: 7v7: 1x9min/2minR Ma 5 dec: TT Pass- en trapvorm vanuit de speelwijze plaats op een veld van 60x40 meter. Don 3 nov: TT 11v11: 2x8min/2minR (tactisch) Groot positie/partijspel: 4x4min/2minR 7v7: 4x3min/2minR (underload) (tactisch) Door hier 70x50 meter van te maken, Zat 5 nov: VVIJ – Harkemase Boys 6-2 (Competitie 12) Di 6 dec: VCT VSVR: 7x5m/30secR-5x15m/45secR- gaat de intensiteit van de partijvorm 2x25m/60secR (stap 3) omlaag en zal de omvang toenemen. Week 45: Cyclus 3/week 2 4v4: 2x6x1minA/1minR (stap 5) De oorspronkelijke trainingsomvang Ma 7 nov: TT Pass- en trapvorm vanuit de speelwijze Speler 2: VSVR: 7x5m/5x15m Groot positie/partijspel: 4x4min/2minR 4v4: 1x9x1minA/1minR op dinsdag 1 november was 3x12 mi- (tactisch) Speler 3: VSVR: 7x5m/5x15m nuten, oftewel 36 minuten. Partijvor- Di 8 nov: VCT EVV: 9x30m/90%/30secR 4v4: 1x6x1minA/1minR men 7v7/5v5 worden doorgaans ge- 9v9/8v8: 3x13min/2minR (stap 9) Speler 9: VSVR: 7x5m/5x15m Speler 2: 9v9/8v8: 3x13min/2minR 4v4: 1x6x1minA/1minR speeld in vier blokken. Daarom is op Speler 3: 9v9: 2x13min/2minR Speler 10: VSVR: niet deze trainingsavond gekozen voor 4x9 Speler 9: 9v9/8v8: 3x13min/2minR 4v4: 1x3x1minA/1minR minuten (=36 minuten) partijvorm Speler 10: 9v9: 1x13min/2minR Don 8 dec: TT 11v11/8v8: 2x8min/2minR (tactisch) 7v7 op een veld van 70x50 meter. Don 10 nov: TT 11v11: 2x8min/2minR (tactisch) Zat 10 dec: VVIJ – ARC (Competitie 18) 6v6: 4x3min/2minR (underload) Zat 12 nov: Lisse – VVIJ 2-0 (Competitie 13) Week 50: Cyclus 3/week 6 Week 46 Ma 12 dec: TT Pass- en trapvorm vanuit de speelwijze Tijdens cyclus 3/week 3 op dinsdag- Week 46: Cyclus 3/week 3 Groot positie/partijspel: 4x4min/2minR avond 15 november zijn de voetbal- Ma 14 nov: TT Pass- en trapvorm vanuit de speelwijze (tactisch) Groot positie/partijspel: 4x4min/2minR Di 13 dec: VCT VSVR: 7x5m/30secR-5x15m/45secR- sprints met weinig rust vervangen (tactisch) 3x25m/60secR (stap 4) door explosiviteitsvoorbereidende Di 15 nov: VCT EVV: 10x20m/100%/20secR 4v4: 2x6x1.5minA/1minR (stap 6) vormen 10x20 meter versnellen tot 6v6/5v5: 4x5.5min/2minR (stap 4) Speler 2: VSVR: 7x5m/5x15m 100%. Een aantal spelers was afwezig Speler 2: EVV: 10x20m/100%/20secR 4v4: 1x9x1.5minA/1minR 6v6/5v5: 4x5.5min/2minR Speler 3: VSVR: 7x5m/5x15m en daarnaast waren er te veel spelers Speler 3: EVV: 10x20m/100%/20secR 4v4: 1x6x1.5minA/1minR met kleine pijntjes waardoor het niet 6v6/5v5: 2x5.5min/2minR Speler 9: VSVR: 7x5m/5x15m verstandig was om hen maximaal te Speler 9: EVV: 10x20m/100%/20secR 4v4: 1x6x1.5minA/1minR belasten binnen voetbalsprints. Geïso- 6v6: 2x5.5min/2minR Speler 10: VSVR: niet Speler 10: EVV: niet 4v4: 1x3x1.5minA/1minR leerde versnellingen in een rechte lijn 6v6/5v5: 2x5.5min/2minR Don 15 dec: Winterstop zijn dan een veilig alternatief. Don 17 nov: TT 11v11: 2x8min/2minR (tactisch) 4v4: 6x1min/1minR (underload) Zat 19 nov: VVIJ – Noordwijk 1-2 (Competitie 14) Week 47 In cyclus 3/week 4 op dinsdagavond Week 47: Cyclus 3/week 4 22 november zou normaal gesproken Ma 21 nov: TT Pass- en trapvorm vanuit de speelwijze de voetbalbelasting worden verhoogd Groot positie/partijspel: 4x4min/2minR (tactisch) ten opzichte van cyclus 3/week 3 op Di 22 nov: VCT VSWR: 2x9x15m/10secR (stap 4) Afkortingen de voorgaande dinsdagavond 15 no- 7v7: 4x5.5min/2minR (stap 5) EVV: explosiviteits voorberei- vember. Trainer Jan Zoutman heeft er Speler 2: VSWR: 1x9x15m/10secR dende vormen echter voor gekozen om in cyclus 7v7: 4x5.5min/2minR Speler 3: VSWR: 1x9x15m/10secR TT: tactische training 3/week 4 de belasting van cyclus 7v7: 2x5.5min/2minR R: rust 3/week 3 te herhalen. Allereerst had Speler 9: VSWR: 1x9x15m/10secR A: arbeid dit te maken met het feit dat op 15 7v7: 3x5.5min/2minR VCT: voetbalconditietraining november de voetbalsprints met wei- Speler 10: VSWR: niet 7v7: 2x5.5min/2minR VSWR: voetbalsprints met weinig nig rust zijn geschrapt. Dan is het on- Don 24 nov: TT 11v11: 2x8min/2minR (tactisch) rust verstandig om een week later even- 4v4: 6x1min/1minR (underload) VSVR: voetbalsprints met veel goed de belasting te verhogen. Daar- Zat 26 nov: Rijnsburgse Boys – VVIJ 3-1 (Competitie 15) rust naast was een aantal spelers door ziekte en werk afwezig op 15 novem- ber waardoor zij de voetbalconditio-

www.devoetbaltrainer.nl 49-55_Dossier ind Per:49-55 08-12-11 15:52 Pagina 51

divisionist Feyenoord. Vanuit het oog- punt van periodiseren en blessurepre- ventie is het spelen van deze wed- strijd heel onverstandig. Maar als trai- ner heb je nu eenmaal te maken met allerlei andere belangen die ervoor zorgen dat een club als VVIJ vindt dat ze de kans niet kunnen laten lopen om een oefenwedstrijd tegen Feye- noord te organiseren. Aan trainer Jan Zoutman de taak om juist nu maat- werk te leveren in belasting per indi- viduele speler zodat de schade zoveel mogelijk beperkt blijft, bijvoorbeeld door zelfs tegen Feyenoord na rust met het tweede team te spelen zodat alle spelers maximaal 45 minuten maken.

Week 2 De tweede trainingsweek staat in het teken van het trainingskamp in Calel- la. Van maandag tot vrijdag zal de se- lectie in Spanje verblijven. De klassie- ke fout die trainers in het amateur- voetbal vaak maken tijdens een der- nele partijvormen 7v7/5v5 hebben ge- len. Zeker rond de feestdagen is er gelijk trainingskamp is om vaker te mist. het risico dat spelers niet alleen min- gaan trainen dan de spelers gewend Kortom, in cyclus 3/week 4 op dins- der gaan bewegen maar ook meer zijn. Teams die doorgaans twee of dagavond 22 november stonden an- zullen eten waardoor spelers te zwaar drie keer per week trainen, moeten dermaal 2x9 voetbalsprints met wei- terugkomen van vakantie. Om dit risi- nu ineens vier of vijf keer trainen in nig rust en 4x5.5 minuten partijvor- co zoveel mogelijk te beperken, is het een week omdat men anders niet men 7v7/5v5 op het programma. verstandig dat spelers weliswaar hun weet hoe de dagen te vullen. Soms rust pakken maar tegelijkertijd ook in staan zelfs twee trainingssessies op Week 48 beweging blijven middels bijvoorbeeld een dag gepland. Aan het einde van Door het bereiken van de volgende zaalvoetbal of tennis. Na de winter- zo’n veel te zware trainingsweek lo- ronde van de KNVB beker werd op stop is het vervolgens verstandig om pen heel wat spelers met kleine of dinsdagavond 29 november de volgen- de trainingsbelasting in de eerste we- grote blessures rond. Daarnaast heb- de bekerronde ingepland. Ditmaal ken weer geleidelijk op te bouwen. ben spelers na terugkomst in Neder- moest thuis worden gespeeld tegen Het laatste waar je dan aan denkt, is land vaak een week of langer nodig tweedeklasser KFC. De oorspronkelijk een oefenwedstrijd tegen Feyenoord. om te herstellen van een week over- geplande voetbalconditionele training belasting in de zon. Niet geheel toe- uit cyclus 3/week 5 werd daarom Week 1 vallig maken dat soort teams na de doorgeschoven naar trainingsweek 49 Op dinsdag 3 januari staat de eerste winterstop vaak een valse start in de en cyclus 3/week 6 werd verplaatst training van het nieuwe jaar gepland. competitie. naar trainingsweek 50. Na een periode van inactiviteit moe- Trainer Jan Zoutman blijft ook in ten de spelers eerst weer de motor Spanje gewoon trainen op maandag, Planning opstarten. Daarom is het niet verstan- dinsdag en donderdag. Na aankomst Tijdens week 51 en 52 staat de winter- dig om tijdens deze eerste training di- op maandagmiddag zullen de spelers stop gepland. Het ideale moment voor rect voetbalconditioneel te trainen. een rustige training afwerken om te spelers om hun vermoeidheid kwijt te Gevolg is dat trainingsweek 1 een herstellen van de reis en ook nog van raken zodat ze weer fris aan de twee- neutrale week wordt zonder voetbal- de zaterdagwedstrijd tegen Feye- de competitiehelft kunnen beginnen. conditionele prikkel. Immers, op don- noord. Dinsdag 10 januari werkt men Ook de kleine pijntjes krijgen wat derdag 5 januari staat de training ge- een voetbalconditionele training af meer tijd om te genezen. Twee weken heel in het teken van de oefenwed- met 3x13 minuten 11v11/8v8. Op don- niet trainen heeft uiteraard ook nade- strijd op zaterdag 7 januari tegen Ere- derdag 12 januari staat een tactische

50 51 De Voetbaltrainer 182 2011 49-55_Dossier ind Per:49-55 08-12-11 15:52 Pagina 52

VOETBALCONDITIE

Planning Teamperiodisering: januari – februari 2012

Week 1: Neutrale week Speler 3: VSWR: 1x10x15m/10secR Di 3 jan: TT Pass- en trapvorm vanuit de speelwijze 7v7/5v5: 2x6min/2minR Groot positie/partijspel: 4x4min/2minR Speler 9: VSWR: 1x10x15m/10secR (tactisch) 7v7/5v5: 4x6min/2minR 11v11/8v8: 2x8min/2minR (tactisch) Speler 10: VSWR: niet Don 5 jan: TT 11v11/8v8: 2x8min/2minR (tactisch) 7v7/5v5: 3x6min/2minR 7v7/5v5: 4x3min/2minR (underload) Don 2 feb: TT 11v11/8v8: 2x8min/2minR (tactisch) Zat 7 jan: VVIJ – Feyenoord (oefenwedstrijd) 4v4/3v3: 6x1.5min/1minR (underload) Zat 4 feb: VVIJ - Genemuiden (Competitie 20) Week 2: Cyclus 4/week 1 Ma 9 jan: TT Pass- en trapvorm vanuit de speelwijze Week 6: Cyclus 4/week 5 Groot positie/partijspel: 4x4min/2minR Ma 6 feb: TT Pass- en trapvorm vanuit de speelwijze (tactisch) Groot positie/partijspel: 4x4min/2minR Di 10 jan: VCT EVV: 8x40m/80%/40secR (tactisch) 11v11/8v8: 3x13min/2minR (stap 9) Di 7 feb: VCT VSVR: 7x5m/30secR-5x15m/45secR- Speler 2: 11v11/8v8: 3x13min/2minR 3x25m/60secR (stap 4) Speler 3: 11v11/8v8: 2x13min/2minR 4v4/3v3: 2x6x1.5minA/1minR (stap 6) Speler 9: 11v11/8v8: 3x13min/2minR Speler 2: VSVR: 7x5m/5x15m Speler 10: 11v11/8v8: 2x13min/2minR 4v4/3v3: 1x9x1.5minA/1minR Don 12 jan: TT 11v11/8v8: 2x8min/2minR (tactisch) Speler 3: VSVR: 7x5m/5x15m 7v7/5v5: 4x3min/2minR (underload) 4v4/3v3: 1x6x1.5minA/1minR Zat 14 jan: Inhaal/Beker Speler 9: VSVR: 7x5m/5x15m training gepland ter voorbereiding op 4v4/3v3: 1x9x1.5minA/1minR de eventuele inhaal- of bekerwed- Week 3: Cyclus 4/week 2 Speler 10: VSVR: niet strijd op zaterdag 14 januari. Op don- Ma 16 jan: TT Pass- en trapvorm vanuit de speelwijze 4v4/3v3: 1x6x1.5minA/1minR Groot positie/partijspel: 4x4min/2minR Don 9 feb: TT 11v11/8v8: 2x8min/2minR (tactisch) derdagavond vliegt de selectie terug (tactisch) Zat 11 feb: Capelle - VVIJ (Competitie 21) naar Nederland. Di 17 jan: VCT EVV: 9x30m/90%/30secR 11v11/8v8: 3x14min/2minR (stap 10) Week 7: Cyclus 4/week 6 Week 3-7 Speler 2: 11v11/8v8: 3x14min/2minR Ma 13 feb: TT Pass- en trapvorm vanuit de speelwijze In de trainingsweken 3 tot en met 7 Speler 3: 11v11/8v8: 2x14min/2minR Groot positie/partijspel: 4x4min/2minR Speler 9: 11v11/8v8: 3x14min/2minR (tactisch) werkt VVIJ vervolgens cyclus 4 binnen Speler 10: 11v11/8v8: 2x14min/2minR Di 14 feb: VCT VSVR: 8x5m/30secR-5x15m/45secR- de teamperiodisering af. De voetbal- Don 19 jan: TT 11v11/8v8: 2x8min/2minR (tactisch) 3x25m/60secR (stap 5) belasting zal weer een stapje hoger 7v7/5v5: 4x3min/2minR (underload) 4v4/3v3: 2x6x2minA/1minR (stap 7) zijn in vergelijking met cyclus 3 voor Zat 21 jan: VVIJ - Montfoort (Competitie 18) Speler 2: VSVR: 8x5m/5x15m de winterstop. 4v4/3v3: 1x9x2minA/1minR Week 4: Cyclus 4/week 3 Speler 3: VSVR: 8x5m/5x15m Ma 23 jan: TT Pass- en trapvorm vanuit de speelwijze 4v4/3v3: 1x6x2minA/1minR Individuele Periodisering Groot positie/partijspel: 4x4min/2minR Speler 9: VSVR: 8x5m/5x15m Binnen de individuele periodisering (tactisch) 4v4/3v3: 1x9x2minA/1minR van spelers 2, 3, 7 en 8 is sprake van Di 24 jan: VCT VSWR: 2x9x15m/10secR (stap 4) Speler 10: VSVR: niet een structureel lagere voetbalbelas- 7v7/5v5: 4x5.5min/2minR (stap 5) 4v4/3v3: 1x6x2minA/1minR Speler 2: VSWR: 1x9x15m/10secR Don 16 feb: TT 11v11/8v8: 2x8min/2minR (tactisch) ting. Gedurende het seizoen komt 7v7/5v5: 4x5.5min/2minR Zat 18 feb: Inhaal/Beker hier geen verandering in. Voor de Speler 3: VSWR: 1x9x15m/10secR jeugdige spelers 1, 4, 12 en 15 en de 7v7/5v5: 2x5.5min/2minR van een lager niveau afkomstige spe- Speler 9: VSWR: 1x9x15m/10secR Afkortingen lers 9, 10, 16 en 19 is dit anders. Zij 7v7/5v5: 4x5.5min/2minR Speler 10: VSWR: niet zijn allemaal het seizoen weliswaar 7v7/5v5: 3x5.5min/2minR EVV: explosiviteits voorberei- met een verlaagde trainingsbelasting Don 26 jan: TT 11v11/8v8: 2x8min/2minR (tactisch) dende vormen begonnen omdat hun belastbaarheid 4v4/3v3: 6x1.5min/1minR (underload) TT: tactische training op dat moment nog niet van VVIJ-ni- Zat 28 jan: HHC Hardenberg - VVIJ (Competitie 19) R: rust veau was maar het doel is dat zij ge-

Week 5: Cyclus 4/week 4 A: arbeid durende het seizoen steeds meer aan- Ma 30 jan: TT Pass- en trapvorm vanuit de speelwijze VCT: voetbalconditietraining sluiten bij de volledige groepstraining. Groot positie/partijspel: 4x4min/2minR VSWR: voetbalsprints met weinig (tactisch) rust Speler 1 Di 31 jan: VCT VSWR: 2x10x15m/10secR (stap 5) VSVR: voetbalsprints met veel Speler 1 ontwikkelt zich prima als 7v7/5v5: 4x6min/2minR (stap 6) Speler 2: VSWR: 1x10x15m/10secR rust jeugdkeeper. In fysiek opzicht laat hij 7v7/5v5: 4x6min/2minR zien dat hij het trainingsniveau goed aankan. Daarom is binnen zijn indivi-

www.devoetbaltrainer.nl 49-55_Dossier ind Per:49-55 08-12-11 15:52 Pagina 53

Tijdelijk of 11v11/8v8 7v7/5v5 4v4/3v3 VSWR VSVR structureel (3 partijen) (4 partijen) (2x6 partijen) (2 series) (5/15/25 meter) speler 1 T ­ 3 partijen ­ 1 serie speler 2 S ­ 3 partijen ­ 1 serie ­ 25 meter speler 3 S ­ 1 partij ­ 2 partijen ­ 6 partijen ­ 1 serie ­ 25 meter speler 4 T alles ­ 1 serie speler 5 speler 6 speler 7 S ­ 1 serie ­ 25 meter speler 8 S ­ 1 partij ­ 1 partij ­ 3 partijen ­ 2 series speler 9 T ­ 3 partijen ­ 1 series ­ 25 meter speler 10 T ­ 1 partij ­ 1 partij ­ 6 partijen ­ 2 series xxx speler 11 speler 12 T ­ 3 partijen alles speler 13 speler 14 speler 15 T alles ­1 partij ­6 partijen xxx xxx speler 16 T alles speler 17 speler 18 speler 19 T alles alles speler 20 duele periodisering besloten om in cy- speler 21 clus 4 het aantal partijvormen 4v4/3v3 te verhogen van zes naar negen. De veranderingen zijn cursief aangegeven Afkortingen VSWR: Voetbalsprints met weinig rust Speler 4 VSVR: Voetbalsprints met veel rust Als tweedejaars senior heeft speler 4 inmiddels een goede belastbaarheid. Daarom zal hij vanaf cyclus 4 alle voetbalconditionele partijvormen zonder fysieke problemen de overstap tietraject heeft als doel dat de speler 4v4/3v3 meedoen. In vergelijking met van de 1e klasse naar de Topklasse na verloop van tijd weer kan instro- de teamperiodisering wordt speler 4 kan maken. In cyclus 4 zal de trai- men binnen de teamtraining. De na de winterstop alleen nog tijdens ningsbelasting voor hem verder wor- voetbalbelasting binnen de teamtrai- de voetbalsprints met weinig rust den opgevoerd. Binnen de partijvor- ning dient daarom als eindstation minder belast omdat deze trainings- men 7v7/5v5 zal hij na de winterstop van een revalidatieproces genomen vorm voor een explosievere speler zo- alle vier blokken meedoen. Daarnaast worden. als hij het meest belastend is. neemt het aantal partijvormen 4v4/3v3 toe van zes naar negen. Partijvormen 11v11/8v8 Speler 12 In deel 3 werd de verwachting uitge- Ook voor speler 12 geldt dat hij de Speler 16 sproken dat speler 10 in cyclus 3/week overgang vanuit het jeugdvoetbal pri- Hoewel speler 16 reeds in de Topklasse 1 (dinsdag 1 november) voor het eerst ma doorstaat. Omdat ook hij in de speelde, is zijn trainingsbelasting in weer zou meedoen met partijvorm eerste maanden van het seizoen niet de eerste maanden van dit seizoen 11v11/8v8. De teambelasting was op volledig is belast, heeft hij geen last verlaagd, zodat hij de kans kreeg om dat moment 3x12 minuten, waarvan gehad van een terugslag als gevolg aan het trainen op kunstgras te wen- speler 10 normaal gesproken twee van vermoeidheid. Binnen de indivi- nen. Inmiddels is gebleken dat zijn li- blokken meedoet. Via intervalloopvorm duele periodisering zal speler 12 van- chaam hier prima op reageert. Daar- 1 is daarom in de maanden september af cyclus 4 na de winterstop volledig om zal speler 16 vanaf cyclus 4 volle- en oktober toegewerkt naar een trai- worden belast binnen de voetbal- dig worden belast. ningsomvang van 2x12 minuten. sprints met weinig rust. Het aantal Op dinsdagavond 1 november heeft partijvormen 4v4/3v3 blijft voorlopig Revalidatieperiodisering speler 10 uiteindelijk 1x9 minuten 7v7 nog op negen staan. Speler 10 heeft in september een gespeeld op een relatief groot veld. hamstringblessure opgelopen. Vervol- Het andere blok heeft hij afgewerkt Speler 9 gens is een revalidatieperiodisering middels intervalloopvorm 1d. Hetzelf- Zoals in deel 3 reeds beschreven, opgesteld. Binnen dit revalidatieplan de geldt voor de 2x13 minuten op werkt de individuele periodisering is de teamperiodisering als vertrek- dinsdagavond 8 november. De plan- voor speler 9 uitstekend waardoor hij punt genomen. Immers, een revalida- ning voor cyclus 4 na de winterstop is

52 53 De Voetbaltrainer 182 2011 49-55_Dossier ind Per:49-55 08-12-11 15:52 Pagina 54

VOETBALCONDITIE

Evaluatie Revalidatieperiodisering Speler 10: november ­ december

Week 44: Cyclus 3/week 1 Week 48: Neutrale week Ma 31 okt: TT Pass- en trapvorm vanuit de speelwijze Ma 28 nov: TT Pass- en trapvorm vanuit de speelwijze Groot positie/partijspel: 4x4min/2minR Groot positie/partijspel: 4x4min/2minR (tactisch) (tactisch) Di 1 nov: VCT EVV: 8x40m/80%/40secR Di 29 nov: Bekerwedstrijd 7v7: 4x9min/2minR (groter veld) Speler 10: 9x1min Intervalloopvorm 3c/1minR Speler 10: 7v7: 1x9min/2minR Don 1 dec: TT 11v11: 2x8min/2minR (tactisch) 1x12min Intervalloopvorm 1d/2minR Zat 3 dec: Wedstrijd 2e elftal (45 minuten) Don 3 nov: TT 11v11: 2x8min/2minR (tactisch) 7v7: 1x3min/2minR (underload) Week 49: Cyclus 3/week 5 Zat 5 nov: VCT Intervalloopvorm 3b (kwantiteit) Ma 5 dec: TT Pass- en trapvorm vanuit de speelwijze 1x9x 1 minuut / 1 minuut rust Groot positie/partijspel: 4x4min/2minR (tactisch) Week 45: Cyclus 3/week 2 Di 6 dec: VCT VSVR: 7x5m/30secR-5x15m/45secR- Ma 7 nov: TT Pass- en trapvorm vanuit de speelwijze 2x25m/60secR (stap 3) Groot positie/partijspel: 4x4min/2minR 4v4: 2x6x1minA/1minR (stap 5) (tactisch) Speler 10: 9x1minA/1minR Di 8 nov: VCT EVV: 9x30m/90%/30secR 3x1min 4v4/1minR 9v9/8v8: 3x13min/2minR (stap 9) 6x1min Intervalloopvorm 3c/1minR Speler 10: 2x13min/2minR 1x13min 9v9/2minR Don 8 dec: TT 11v11: 2x8min/2minR (tactisch) 1x13min Intervalloopvorm 1d/2minR Zat 10 dec: Wedstrijd 2e elftal (45 minuten) Don 10 nov: TT 11v11/8v8: 2x8min/2minR (tactisch) 7v7: 2x3min/2minR (underload) Week 50: Cyclus 3/week 6 Zat 12 nov: VCT Intervalloopvorm 3c (kwantiteit) Ma 12 dec: TT Pass- en trapvorm vanuit de speelwijze 1x9x 1 minuut / 1 minuut rust den september en oktober toegewerkt Groot positie/partijspel: 4x4min/2minR naar een omvang van drie blokken (tactisch) Week 46: Cyclus 3/week 3 Di 13 dec: VCT VSVR: 7x5m/30secR-5x15m/45secR- van 5.5 minuten. Ma 14 nov: TT Pass- en trapvorm vanuit de speelwijze 3x25m/60secR (stap 4) In cyclus 3/week 3 op dinsdag 15 no- Groot positie/partijspel: 4x4min/2minR 4v4: 2x6x1.5minA/1minR (stap 6) vember heeft speler 10 inderdaad (tactisch) Speler 10: 9x1.5minA/1minR Di 15 nov: VCT EVV: 10x20 meter / 100% / 20secR 2x5.5 minuten 6v6 gespeeld. Het der- 3x1.5min 4v4/1minR 4x5.5min 6v6/5v5 /2minR (stap 4) de blok van 5.5 minuten vond plaats 6x1.5min Intervalloopvorm 2d/1minR Speler 10: 3x5.5min/2minR Don 15 dec: Winterstop middels intervalloopvorm 2d. In cy- 2x5.5min 6v6/2minR clus 4 na de winterstop is het de 1x5.5min Intervalloopvorm 2d/2minR planning dat speler 10 weer alle drie Don 17 nov: TT 11v11: 2x8min/2minR (tactisch) 4v4: 3x1min/1minR (underload) Afkortingen partijvormen 7v7/5v5 meedoet. Zat 19 nov: Wedstrijd 2e elftal (20 minuten) EVV: explosiviteits voorberei- Partijvormen 4v4/3v3 Week 47: Cyclus 3/week 4 dende vormen De revalidatie van speler 10 verliep Ma 21 nov: TT Pass- en trapvorm vanuit de speelwijze TT: tactische training dermate goed zonder tegenslagen dat Groot positie/partijspel: 4x4min/2minR (tactisch) R: rust hij in cyclus 3/week 5 op dinsdag 6 Di 22 nov: VCT VSWR: 2x9x15m/10secR (stap 4) A: arbeid december zelfs al een aantal blokken 4x5.5min 7v7/2minR (stap 5) VCT: voetbalconditietraining 4v4/3v3 heeft gedaan. In de teampe- Speler 10: 3x5.5min/2minR VSWR: voetbalsprints met wei- riodisering was de belasting op dat 2x5.5min 7v7/2minR nig rust moment 2x6 partijvormen van 1 mi- 1x5.5min Intervalloopvorm 2d/2minR Don 24 nov: TT 11v11: 2x8min/2minR (tactisch) VSVR: voetbalsprints met veel nuut met tussendoor 1 minuut rust. 4v4: 3x1min/1minR (underload) rust Conform de individuele periodisering Zat 26 nov: Wedstrijd 2e elftal (20 minuten) doet speler 10 altijd maar negen par- tijvormen 4v4/3v3 mee. Met behulp van intervalloopvorm 3 is dat speler 10 op dinsdag 10 en 17 ja- men 7v7/5v5. Volgens de teamperiodi- in de maanden oktober en november nuari beide blokken 11v11 speelt. sering bestond de belasting toen uit geleidelijk toegewerkt naar deze be- 4x5.5 minuten. Conform de individu- lasting van 9x1 minuut met 1 minuut Partijvormen 7v7/5v5 ele periodisering doet speler 10 altijd rust. Op dinsdag 6 december heeft De verwachting was dat speler 10 in maar drie partijvormen 7v7/5v5 mee. speler 10 vervolgens 3x1 minuut 4v4 cyclus 3/week 3 ook weer kon deelne- Met behulp van intervalloopvorm 2 gespeeld en de overige 6x1 minuut af- men aan de intensievere partijvor- heeft speler 10 daarom in de maan- gewerkt middels intervalloopvorm 3c.

www.devoetbaltrainer.nl 49-55_Dossier ind Per:49-55 08-12-11 15:52 Pagina 55

Planning Revalidatieperiodisering Speler 10: januari ­ februari

Week 1: Neutrale week Week 6: Cyclus 4/week 5 Di 3 jan: TT Pass- en trapvorm vanuit de speelwijze Ma 6 feb: TT Pass- en trapvorm vanuit de speelwijze Groot positie/partijspel: 4x4min/2minR Groot positie/partijspel: 4x4min/2minR (tactisch) (tactisch) 11v11/8v8: 2x8min/2minR (tactisch) Di 7 feb: VCT VSVR: 7x5m/30secR-5x15m/45secR- Don 5 jan: TT 11v11/8v8: 2x8min/2minR (tactisch) 3x25m/60secR (stap 4) 7v7/5v5: 4x3min/2minR (underload) 4v4/3v3: 2x6x1.5minA/1minR (stap 6) Zat 7 jan: VVIJ – Feyenoord (oefenwedstrijd) Speler 10: 9x1.5minA/1minR Speler 10: EVV: 8x40m/80%/40secR 6x1.5min 4v4/1minR 2x14min Intervalloopvorm 1d/2minR 3x1.5min Intervalloopvorm 3c/1minR Don 9 feb: TT 11v11/8v8: 2x8min/2minR (tactisch) Week 2: Cyclus 4/week 1 Zat 11 feb: Wedstrijd 1e elftal (70min) of 2e elftal Ma 9 jan: TT Pass- en trapvorm vanuit de speelwijze (90min) Groot positie/partijspel: 4x4min/2minR (tactisch) Week 7: Cyclus 4/week 6 Di 10 jan: VCT EVV: 8x40m/80%/40secR Ma 13 feb: TT Pass- en trapvorm vanuit de speelwijze 11v11/8v8: 3x13min/2minR (stap 9) Groot positie/partijspel: 4x4min/2minR Speler 10: 11v11/8v8: 2x13min/2minR (tactisch) Don 12 jan: TT 11v11/8v8: 2x8min/2minR (tactisch) Di 14 feb: VCT VSVR: 8x5m/30secR-5x15m/45secR- 7v7/5v5: 2x3min/2minR (underload) 3x25m/60secR (stap 5) Zat 14 jan: Wedstrijd 2e elftal (70 minuten) 4v4/3v3: 2x6x2minA/1minR (stap 7) Speler 10: 9x2minA/1minR Week 3: Cyclus 4/week 2 6x2min 4v4/1minR Ma 16 jan: TT Pass- en trapvorm vanuit de speelwijze 3x2min Intervalloopvorm 3c/1minR Groot positie/partijspel: 4x4min/2minR Don 16 feb: TT 11v11/8v8: 2x8min/2minR (tactisch) Volgens de planning zal speler 10 in (tactisch) Zat 18 feb: Wedstrijd 1e elftal (70min) of 2e elftal de vierde cyclus na de winterstop op Di 17 jan: VCT EVV: 9x30m/90%/30secR (90min) dinsdag 7 en 14 februari zes partijvor- 11v11/8v8: 3x14min/2minR (stap 10) Speler 10: 11v11/8v8: 2x14min/2minR men 4v4/3v3 spelen. De overige drie Don 19 jan: TT 11v11/8v8: 2x8min/2minR (tactisch) blokken zal hij afwerken middels in- 7v7/5v5: 2x3min/2minR (underload) tervalloopvorm 3c. In cyclus 5 zal hij Zat 21 jan: Wedstrijd 2e elftal (70 minuten) alle negen blokken 4v4/3v3 spelen. Op dat moment is speler 10 weer op zijn Week 4: Cyclus 4/week 3 Ma 23 jan: TT Pass- en trapvorm vanuit de speelwijze oorspronkelijke trainingsniveau van Groot positie/partijspel: 4x4min/2minR voor de blessure teruggekeerd en is (tactisch) de revalidatieperiodisering officieel Di 24 jan: VCT VSWR: 2x9x15m/10secR (stap 4) beëindigd. Dat betekent overigens 7v7/5v5: 4x5.5min/2minR (stap 5) niet dat speler 10 niet eerder al wed- Speler 10: 7v7/5v5: 3x5.5min/2minR Afkortingen Don 26 jan: TT 11v11/8v8: 2x8min/2minR (tactisch) strijdminuten kan maken. 4v4/3v3: 3x1.5min/1minR (underload) Zat 28 jan: Wedstrijd 2e elftal (90 minuten) EVV: explosiviteits voorberei- Wedstrijdminuten dende vormen Op zaterdag 19 november heeft speler Week 5: Cyclus 4/week 4 TT: tactische training 10 voor het eerst 20 wedstrijdminuten Ma 30 jan: TT Pass- en trapvorm vanuit de speelwijze R: rust Groot positie/partijspel: 4x4min/2minR gemaakt in het tweede elftal. Hetzelf- A: arbeid (tactisch) de geldt voor de wedstrijd op zaterdag Di 31 jan: VCT VSWR: 2x10x15m/10secR (stap 5) VCT: voetbalconditietraining 26 november. Vervolgens is de wed- 7v7/5v5: 4x6min/2minR (stap 6) VSWR: voetbalsprints met weinig strijdbelasting via 45, 70 en 90 minu- Speler 10: 7v7/5v5: 3x6min/2minR rust ten opgebouwd, waarbij elke belasting Don 2 feb: TT 11v11/8v8: 2x8min/2minR (tactisch) VSVR: voetbalsprints met veel 4v4/3v3: 3x1.5min/1minR (underload) twee wedstrijden achter elkaar plaats- rust Zat 4 feb: Wedstrijd 2e elftal (90 minuten) vindt. Kortom, ook de wedstrijdbelas- ting wordt op een heel geleidelijke manier opgebouwd zodat deze ham- stringblessure geen zwakke plek voor VVIJ. De prestaties vallen voor- tevreden. Het team is fit en kent nau- wordt in het lichaam van speler 10. alsnog tegen. Het gat met teams als welijks serieuze blessures. Toch zijn Spakenburg en Rijnsburgse Boys is de vele kleine pijntjes een serieus Conclusie groter dan verwacht. Over de periodi- aandachtspunt. Dat zal na de winter- De eerste seizoenshelft zit er bijna op sering is trainer Jan Zoutman redelijk stop toch echt anders moeten.

54 55 De Voetbaltrainer 182 2011 56-57_Varia:56-57 08-12-11 15:55 Pagina 56

AAN DE ZIJLIJN

Op reis Social

De digitalisering maakt het trainersmedium mogelijk om Nederlands trai- ners in den vreemde beter te Zamante is het eerste sociale medium dat zich volgen. Zo is Edmond Claus volledig richt op de voetbalwereld. In België ging onlangs vertrokken naar Chi- Zamante.com in november 2010 online en zijn er na. Hij verruilde Ajax voor de inmiddels ruim 7.500 leden. De Nederlandse versie nationale voetbalbond van blijkt eveneens een succes. Als trainer kun je oude het Aziatische land. Uit zicht, voetbalcontacten een tweede leven inblazen en maar zeker niet uit beeld. nieuwe trainers en spelers ontmoeten. Op je Claus houdt ‘dashboard’ vind je in één oogopslag alle wedstrijd- een digitaal resultaten en updates van je voetbalcontacten. Als dagboek bij over zijn bevindingen in China. trainer kun je ook jezelf in de kijker spelen door edmondclaus.waarbenjij.nu/ aanbiedingen te ontvangen van clubs die een trai- ner zoeken én is het mogelijk om spelers te zoeken met specifieke ken- merken om je selectie te Gezocht versterken. http://www.zamante.com/nl Ben je als club op zoek naar een nieuwe trainer of zit je als coach even zon- der ploeg? Dan is een vacature op het digitale huis van De Voetbaltrainer snel geplaatst. Maar wat als je opeens zonder keeper zit? Daarvoor is er sinds kort Transfermarkt.nu. Dit online platform wil als thuisbasis dienen voor voetbalvacatures in het amateurvoetbal. Speur de vacature- bank af voor die ene aanwinst om je selectie te Ouders versterken of ga zelf op zoek naar een aanwinst. www.transfermarkt.nu/ Hoe om te gaan met jeugdspelers bij een profclub en hun ouders. Hoofd Jeugdopleiding Jelle Goes van PSV gaf in Voetbal Interna- tional aan dat bij ongeveer tien procent van de jeugdspelers de Reserveteams druk vanuit de ouders te groot is. “Je moet hem geen Messi of Ro- Bij iedere club een lastig thema, de tweede elftallen. Vaak onderbelicht, toch is dit het belang- naldo gaan noemen. Praat op ver- rijke doorgeefluik van de jeugd naar de eerste teams. De KNVB erkent dit belang en houdt na jaardagen niet alleen maar over eerst een enquête te hebben gehouden onder besturen, coaches en aanvoerders deze maan- het kind dat bij PSV voetbalt. Je den themabijeenkomsten over de competitiestructuur en het reservevoetbal. Hierop zullen de legt daarmee heel veel druk op de uitkomsten en knelpunten van de enquêtes worden gepresenteerd. Onderwerpen hierbij zijn schouders van zo’n ventje. Dat onder meer: gaat niet alleen ten koste van zijn - Integratie met standaardelftallen ontwikkeling als voetballer, maar - Komst één of meer topklassen nog veel belangrijker: het gaat - Competitieopzet ook ten koste van zijn ont- - Grensscheiding categorie A en B wikkeling als mens. Van ons mo- De resultaten van de themabijeenkomsten worden vervolgens opgenomen in de regionale gen ze falen, van ons mogen ze vergaderingen in het voorjaar van 2012, om daarna per 2013-2014 daar waar nodig door te fouten maken. Als ze er maar van voeren. leren.”

www.devoetbaltrainer.nl 56-57_Varia:56-57 08-12-11 15:55 Pagina 57

Playing for Success

Kinderen die meedoen aan Playing for Success in Nijmegen denken voorlopig nog hele- maal niet aan seniorenvoetbal. Afgelopen maand is in het Goffertstadion het tiende leer- centrum in Nederland geopend. Het project richt zich op kinderen van 9 tot 14 jaar die iets minder presteren dan ze kunnen en soms achterblijven bij het gemiddelde niveau. Playing for Success verbindt leren met de uitdagende wereld van topvoetbal. Bij de eerdere projec- ten is gebleken dat dit niet alleen een positief effect heeft op het leren, maar ook op het zelfvertrouwen van de leerlingen. Voetballers en trainers van NEC zetten zich in om de leerlingen te helpen, motiveren en inspireren. www.nec-nijmegen.nl

App Cornervariant

Spelers die al tot je selectie behoren, Geregeld komen er spelsituaties voorbij die bewust of onbewust stof tot nadenken ge- kun je door de mobiele ontwikkelingen ven. Zo ging Eredivisie Live onlangs dieper in op een opvallend genomen corner van Ro- steeds meer betrekken bij hun team en da JC. De spelers van trainer Harm van Veldhoven wist dat ze in de lucht kansloos wa- prestaties. Mobile Sports Coach bracht ren tegen de kopkracht van FC Groningen en daardoor rolde deze variant eruit. Een al een app op de markt, die dient als mooie spelsituatie om als trainer op verder te borduren. digitaal whiteboard. Daar is nu Top- www.youtube.com/watch?v=XYX93kNg2Os&feature=fvwrel players bijgekomen. Als trainer kun je klassementen bijhouden van de wed- strijden, maar ook trainingsonderdelen. Alle spelers kunnen dit vervolgens via hun eigen telefoon of tablet terugzien. Ideaal voor bijvoorbeeld trainingsklas- sementen. www.mobilesportscoach.com/index.php/nl/

56 57 De Voetbaltrainer 182 2011 58-61_Oefenstof Twente:58-61 08-12-11 15:56 Pagina 58

OEFENSTOF Tekst: Gino van den Broecke

Trainen van balcontrole en passing

Regelmatig bezoekt De Voetbaltrainer een training van een profclub. Zo woonden we een van de eerste trainingen van Co Adriaanse bij FC Twente bij. De trainer had direct aandacht voor de ver­ zorgde passing en balcontrole. Dit is oefenstof die bij uitstek geschikt is om na de winterstop weer mee te beginnen.

Trainingsvorm 1

Doel • verbeteren van het inpassen en de controle van de 2 bal, verbeteren van balgevoel

Organisatie 1 • ruimte van 10 meter lang en 4 meter breed • 4 pylonen/hoedjes • voldoende ballen

Inhoud • 5 spelers per vak • ene zijde 3, andere zijde 2 spelers • drietalzijde start met dribbel • vanaf helft pass in de loop van medespeler Coaching • doordraaien - ‘Kijk bij het dribbelen ‘over de bal’ naar je medespeler.’ - ‘Houd tempo aan de bal.’ - ‘Speel je medespeler in op zijn goede been.’ - ‘Geef de juiste snelheid aan de bal.’ - ‘Kom ‘in de bal’ om de pass te verwerken.’ - ‘Houd na de controle snelheid.’ - ‘Na je pass versnellen richting overzijde.’

Methodiek • starten met 1 bal, daarna uitbouw naar 2 ballen • maximaal aantal keer raken van de bal • ook de oefening laten uitvoeren met de ‘zwakke’ voet

www.devoetbaltrainer.nl 58-61_Oefenstof Twente:58-61 08-12-11 15:56 Pagina 59

Trainingsvorm 2

Doel • verbeteren van het inpassen en de controle van de bal, verbeteren van balgevoel

Organisatie • ruimte van 10 meter lang en 4 meter breed • 4 pylonen/hoedjes • voldoende ballen

Inhoud • 5 spelers per vak • ene zijde 3, andere zijde 2 spelers • drietal start met stevige inspeelpass 2 • doordraaien 1 Coaching - ‘Speel de bal strak in op je medespeler.’ - ‘Versnellen na je pass.’ - ‘Denk aan je lichaamshouding, voorover.’ - ‘Bij de controle, de bal direct verwerken.’ - ‘In de bal komen en tempo maken.’ - ‘Speel de bal rustig terug.’

Methodiek • na de controle niet dribbelen, maar directe strak terug passen. • variatie in ruimte (groter/kleiner)

Trainingsvorm 3

Organisatie Methodiek • verbeteren van het inpassen en de controle van de bal, • variatie in ruimte en afstand verbeteren van balgevoel • variatie in hoe de bal te controleren (bijv. met de borst of met het hoofd) • ook uitvoeren met de ‘mindere’ voet Organisatie • ruimte van 10 meter lang en 4 meter breed • 4 pylonen/hoedjes • voldoende ballen

Inhoud 2 • 5 spelers per vak 1 • ene zijde 3, andere zijde 2 spelers • drietal start met bal door de lucht • controle van de bal, dribbel en inspelen op medespeler • daarna weer de hoge bal • na de pass doordraaien

Coaching - ‘Geef de hoge bal met het juiste gevoel.’ - ‘Zorg dat je medespeler de bal onder controle kan krijgen.’ - ‘Hoge bal zo snel mogelijk verwerken.’ De video van deze trainingsvorm - ‘Speel de bal na de dribbel in op de goede voet, zodat er vindt u in de mediatheek van direct weer een hoge bal kan volgen.’ De Voetbaltrainer

58 59 De Voetbaltrainer 182 2011 58-61_Oefenstof Twente:58-61 08-12-11 15:57 Pagina 60

OEFENSTOF

Trainingsvorm 4

Doel • verbeteren van het inpassen en kaatsen van de bal, verbeteren van balgevoel

Organisatie 7 6 • vak van 7 meter lang en 5 meter breed • 4 pylonen/hoedjes 1 5 • voldoende ballen

3 Inhoud 2 • 5 spelers per vak • bij elk hoedje 1 speler, starthoedje 2 spelers 4 • tweetal start met inspeelpass • steeds inspelen en kaatsen van de bal • na de pass en kaats doordraaien

Coaching - ‘Geef een strakke pass.’ - ‘Zorg dat je medespeler de bal direct terug kan kaatsen.’ - ‘Bij de kaats de bal alleen tegen de voet laten komen, niet trap- pen.’ - ‘Kaats de bal terug op de juiste voet van je medespeler.’ - ‘Houd de balsnelheid hoog.’

Methodiek • variëren in ruimte De video van deze trainingsvorm • de oefenvorm ook in de andere richting laten uitvoeren vindt u in de mediatheek van De • meer spelers per vak, 2 ballen Voetbaltrainer

www.devoetbaltrainer.nl 58-61_Oefenstof Twente:58-61 08-12-11 15:57 Pagina 61

Trainingsvorm 5

Doel • verbeteren van passing, kaatsen én bewegen zonder bal

Organisatie 1 • vak van 7 meter lang en 5 meter breed 5 • 4 pylonen/hoedjes • voldoende ballen 2 Inhoud • 5 spelers per vak • bij elk hoedje 1 speler + 1 vaste speler in midden • speler 1 speelt de bal op middenspeler 2 3 4 • speler 3 loopt in, terwijl speler 1 en speler 2 een eentwee ma- ken • speler 1 speelt in op 4 en deze maakt ook eentwee met mid- denspeler 2 • speler 4 speelt na de eentwee in op speler 3 die positie speler 1 heeft ingenomen

Coaching - ‘Op het juiste moment bewegen en aanbieden.’ - ‘Speel de middenspeler in op de juiste voet en juiste snelheid.’ - ‘Kaats in de loop.’ - ‘Speel de bal diagonaal in op goede voet.’

Methodiek • variëren in ruimte • de oefenvorm in andere richting laten uitvoeren De video van deze trainingsvorm • groter vak, hogere bal- en loopsnelheid vindt u in de mediatheek van De • variatie in hoge en lage bal Voetbaltrainer

60 61 De Voetbaltrainer 182 2011 62-63_Matser hoofdlets:62-63 08-12-11 16:06 Pagina 62

MEDISCH Tekst: Qasim Hakim

Wel bescherming voor schenen, maar niet voor hoofd?

De laatste maanden zijn de nodige voetballers, met name keepers, geconfronteerd met hersenletsel naar aanleiding van een botsing tijdens een wedstrijd. De doelmannen van respec­ tievelijk PSV en AS Roma, Przemyslaw Tyton en Maarten Ste­ kelenburg, zijn de bekendste slachtoffers die recentelijk te kampen kregen met een hoofdblessure.

Ook de cijfers in het amateurvoetbal Onbekend terrein invoeren van scheenbeschermers in zijn zorgwekkend. Het rapport van Erik Matser: “In Nederland wordt het voetbal. Bescherming van spelers Consument en Veiligheid 2011 toont lichtzinnig gedaan over hoofdbescher- voor inwerkend geweld lijkt een moei- dat duizenden voetballers in Neder- ming bij voetballers. Eenzelfde trend lijk sociaal proces te zijn.” land jaarlijks hersenletsel oplopen. Bij zoals ook eerder heeft plaatsgevonden het profvoetbal raken twee op de elf bij wielrennen, boksen, ijshockey en Gevolgen hersenbotsing spelers ieder jaar aan de hersenen ge- American Football. De schade van her- Erik Matser: “Wanneer een voetballer blesseerd. De vraag rijst of het ver- senletsel in sport werd aanvankelijk of keeper een klap tegen zijn hoofd plicht stellen van een helm voor bij alle genoemde sportbonden onder- krijgt dan vindt er een trek- en strek- keepers en voetballers nodig is. Erik schat. Veelgehoorde kritiek was dat beweging door de hersenen plaats, Matser is neuropsycholoog en woord- ‘het allemaal wel mee zou vallen’, ‘zo een golfbeweging door het brein. Zie voerder van de Gezondsheidsraad. In ernstig is het ook weer niet’ en ‘het het als een drukgolf binnen een bol het verleden werkte hij drie seizoe- zal zo’n vaart niet lopen’. Dit tegen- met vloeistof die door elkaar gehut- nen bij de Engelse topclub Chelsea. In over de klinische indrukken van art- seld wordt. De daadwerkelijke schok die periode raakte doelman Petr Cech sen die constateerden dat twintig pro- heeft een tijdspanne van een aantal zwaar geblesseerd aan zijn hoofd na- cent van de profboksers insluipend milliseconden. Door de schok kunnen dat Reading-speler Steve Hunt de dement werden voor hun dertigste le- hersencellen en verbindingsstructu- Tsjechische goalie met de noppen van vensjaar en de impact van verhalen ren beschadigd raken. Door de speci- zijn voetbalschoen raakte. Cech speelt van honderdduizenden sporters die fieke ligging van de hersenen in de sindsdien met een helm en kan hier- jarenlang last hadden van concentra- schedel worden vooral structuren in door weer optimaal functioneren wat tieproblemen, hoofdpijn en een slecht de voorste delen van de hersenen be- onmogelijk was geweest zonder deze evenwicht, dit nadat men een enkel- schadigd. Dit zijn de gebieden waar bescherming. Ook Internazionale-ver- voudig of optellend hersenletsel opge- de hersenfuncties aandacht, snelheid dediger Cristian Chivu en Houston lopen had. Het ridiculiseren, ontken- en werkgeheugen gelegen zijn. Dit Dynamo-aanvaller Calen Carr dragen nen en pas later toepassen van be- verklaart ook dat spelers na een her- een helm. scherming speelde echter ook bij het senschudding een periode trager zijn

www.devoetbaltrainer.nl 62-63_Matser hoofdlets:62-63 08-12-11 16:06 Pagina 63

uur wakker te worden gemaakt. Dit om de invloed van een verhoogde vochtophoping in het brein te meten. Bij moeizaam wakker worden dient de speler direct naar het ziekenhuis te worden getransporteerd. Als je hem laat doorslapen dan kan hij in coma raken en overlijden. De dagen na de impact moeten ver- volgens benut worden voor een neu- rologisch/neuropsychologisch onder- zoek om te bekijken of de speler qua concentratie, denktempo en onthou- den onder druk vordert, stagneert of achteruitgaat. Als deze waarden af- wijkend zijn is het af te raden om de speler weer aan trainingen met con- tactelementen of wedstrijden te laten deelnemen. Belangrijk in deze situatie is een regelmatig leven leiden en vol- doende rust. Het brein is dermate ontregeld dat bepaalde stoffen die de energietoevoer regelen voor neutrale processen niet optimaal functioneren. Veel voorkomende klachten zijn dan nog steeds vergeetachtigheid, te snel mentaal vermoeid raken, vaak last hebben van hoofdpijn, moeite hebben

Foto: Pro Shots Pro Foto: met lezen en concentratieverminde- ring.” in hun reacties, meer moeite hebben nen beschadigd raken (trager verlo- met concentreren en meer moeite pende telefooncentrale).” Hoofdbandjes hebben met het onthouden van infor- Erik Matser: “Het voorkomen van matie. Dit zijn factoren die hoofdza- Behandeling en klachten hersenletsel bij voetballers en kee- kelijk het talent van een speler bepa- Erik Matser: “Een hersenletsel toont pers kan deels bereikt worden door len. Na de eerste impact kan hersen- veelal dezelfde symptomen. Spelers het dragen van een schokabsorberen- oedeem ontstaan, vochtophoping, wat tonen een afgenomen mentale hel- de hoofdband die de slapen en het levensgevaarlijk kan zijn wanneer de derheid (ze zijn duf, aangeslagen of voorhoofd bedekt. Recent zijn mate- productie van hersenvocht te groot buiten bewustzijn), de reacties zijn rialen ontwikkeld die dusdanig wordt. Men kan door de opgelopen trager en men is niet in staat tot schokken opvangen dat hersen- druk in de hersenen buiten bewust- hoofdrekenen. Je moet aan de speler, schuddingen voorkomen kunnen zijn raken en overlijden. Dat is ook de nadat hij net geblesseerd is geraakt worden. Deze bandjes worden al een reden dat bijna alle gevallen van over- aan zijn hoofd, bijvoorbeeld nooit vra- tijd gedragen door een jeugdteam uit lijden van een bokser buiten de boks- gen wie hij is. Dat is een automatis- Abcoude. Daarnaast heeft de voorma- ring plaatsvinden. Een hersenletsel is me. Vraag hem beter een korte mak- lige Finse international en Ander- als het ware een blauwe plek op de kelijke rekensom of laat hem drie cij- lecht-verdediger Hannu Tihinen dit hersenen met de daarbij behorende fers onthouden. Ook is het evenwicht object tijdens de laatste jaren van zwelling. Specifieke cellen (gliaweef- van belang. Wanneer een speler niet zijn loopbaan gedragen. Hij werd The sel) gaan de ontstane beschadigingen kan hoofdrekenen, duf oogt en wan- Iron Mountain genoemd. Desondanks opeten en na het hersenletsel zijn kel op zijn benen staat na een hoofd- ruïneerde een hersenletsel bijna zijn hierdoor microscopische littekens impact is dat indicatief voor een op- carrière. Het is van belang dat spelers ontstaan, het zogenaamde gliale litte- gelopen hersenletsel. Vervolgens nadenken over bescherming. Wan- kenweefsel. Samenvattend: door her- moet de speler meteen naar het zie- neer iedereen bescherming gaat ge- senschuddingen ontstaat celsterfte kenhuis worden gebracht voor verder bruiken is het dragen van een hoofd- van de hersencellen, tal van kleine lit- onderzoek. Na onderzoek dient de band hetzelfde als het dragen van tekens en verbindingsstructuren kun- speler tijdens zijn slaap om de twee scheenbeschermers.”

62 63 De Voetbaltrainer 182 2011 64-70_Hamburg:64-70 08-12-11 15:58 Pagina 64

JEUGD Tekst: Paul Geerars

Piet Hamberg over het opleiden van topjeugdvoetballers 'Getalenteerde jeugd verdient grotere kans'

Heeft de getalenteerde voetbaljeugd een toekomst? Dat is de vraag die Piet Hamberg zichzelf hardop stelt. Hamberg, die zijn eerste profcontract als speler bij het NEC van ene Wiel Coerver kreeg, is tegenwoordig FIFA­instructeur en maakt zich zorgen. De Voetbaltrainer vroeg bij ieder gesignaleerd probleem om een mogelijke oplossing. Het werd een geanimeerd gesprek.

Piet Hamberg komt als FIFA-docent in men in mijn ogen niet kritisch genoeg problemen het eerst op de jeugdoplei- alle uithoeken van de voetbalwereld: zijn.” ding moeten bezuinigen en daardoor “Ik geef trainerscursussen in voetbal- bij voorbaat kansloos zijn. ontwikkelingslanden. Dat zijn meestal Soorten clubs vijfdaagse scholingen. Verder geef ik Piet Hamberg: “Volgens mij zijn er Volgens de UEFA is Ajax gedurende les op de zeven zogenaamde FIFA-Aca- vier categorieën clubs te onderschei- de laatste 25 jaar het meest succesvol demy’s die op verschillende plekken den. Op de eerste plaats de clubs die geweest in Europa wanneer het gaat gesitueerd zijn. Binnen de Academy’s scoren, hun best doen en aan de hand om het opleiden van jeugdvoetballers. richt ik me vooral op het technische van de huidige standaard goed werk Gemiddeld bereikte anderhalve jeugd- en mentale leveren. speler per jaar de selectie van het eer- aspect van Denk ste elftal. Er zijn honderden grote voetbal. Ook ‘Herhaling is de moeder aan Ajax, (professionele) clubs met hun eigen adviseer ik Barcelo- academies die duidelijk minder suc- namens de van de vaardigheid’ na of ces hebben en vele zijn niet in staat FIFA ver- Dort- geweest om maar één speler door te schillende voetbalbonden op het ge- mund. Op de tweede plaats zijn er de laten breken gedurende vele jaren. bied van organisatiestructuur en -cul- clubs die het niet interesseert en al- tuur. tijd spelers kopen. Ten derde zijn er Ajax heeft altijd een hele goede scou- In algemene zin vind ik dat er overal clubs die het na tien of vijftien jaar ting gehad en heeft daardoor in iede- in de voetbalwereld slecht wordt om- opgegeven hebben omdat ze geen re leeftijdsgroep achttien (grote) ta- gegaan met de getalenteerde jeugd- succes hadden. Als vierde categorie lenten. Wanneer je dan van de acht- voetballers. Binnen de topsport kan kennen we clubs die door financiële tien talenten anderhalf per jaar door

www.devoetbaltrainer.nl 64-70_Hamburg:64-70 08-12-11 15:58 Pagina 65

daarnaast alleen of met enkele vriendjes soms wel vier tot zes uur per dag. Deze generatie voldeed, op latere leeftijd, aan de 10.000–uren- regel. Wat je bereikt is een optelsom van talent en voorbereiding. Wanneer je dit fenomeen grondig onderzoekt, kom je tot de conclusie dat de rol van talent steeds kleiner wordt en die van de oefening steeds groter. Dit is ook het geval met atleten in andere tak- ken van sport, schakers, violisten en pianisten. Jaap van Zweden, succesvol violist, dirigent en muzikaal directeur bij het Dallas Symphony Orchestra, liet in een tv-interview weten dat hij met zijn vader al op zevenjarige leef- tijd vier tot vijf uur per dag oefende. Tienduizend uur komt neer op drie uur per dag of twintig uur per week gedurende tien jaar. Met een eigen school, twee tot drie keer per dag trai- nen samen met fulltime, goed opge- leide trainers, kunnen de professione- le voetbalorganisaties een situatie creëren die voldoet aan deze regel met het magische getal dat staat voor uitmuntendheid. Herhaling is de moeder van de vaar- digheid. Veel trainen om beter te wor- den. Toch moeten we wel letten op de belastbaarheid van kinderen. Altijd zwaar intensief trainen is, lichamelijk gezien, voor kinderen niet goed.” kunt laten stromen, is de vraag wat er eerste zes topschutters in de Neder- is gebeurd met die andere zestien à landse eredivisie bevonden zich vorig De wedstrijd zeventien talenten, relevant. Is het seizoen geen spelers die in Oranje Piet Hamberg: “Wanneer je staat te mogelijk om bijvoorbeeld ieder jaar kunnen spelen. In Engeland en in veel kijken naar een jeugdvoetbalwedstrijd vijf spelers te laten doorstromen andere landen zien we heel duidelijk tussen twee betaald-voetbalorganisa- wanneer het aanvangsniveau zo hoog dezelfde (fatale?) trend. ties waar ook ter wereld, valt het is? Hoe kan het zo zijn dat Ajax er schreeuwen van de trainers die gillen niet in is geslaagd, na de generatie Ik vind dat een top-jeugdopleiding af- om de spelers het risico nemen te Kluivert: gedurende vijftien jaar spit- gerekend moet worden op twee getal- verbieden, vaak met vuurrood hoofd sen op te leiden? Bij andere BVO’s len: hoeveel jeugdspelers spelen in de en gezwollen aderen in de nek, direct zien we hetzelfde patroon. Hoe komt nationale jeugdelftallen en hoeveel op. Het vernietigen van creativiteit en het dat ook de grotere clubs in Neder- spelers lever je af aan het eerste elf- zaaien van angst. Ook de veelal tacti- land aanvallende spelers en zelfs ver- tal? Hebben we het hier over één of sche aanwijzingen, meestal veel te dedigers uit het buitenland moeten twee speler(s) op jaarbasis, dan moet gecompliceerd en onbegrijpelijk voor aantrekken? Dit zijn ook nog spelers je je afvragen of hij het gered heeft kinderen, hebben alleen maar betrek- van de tweede of derde categorie. De omdat hij zo goed getraind is al die king op het willen winnen van de beste spelers staan onder contract in jaren, of omdat hij het sowieso wel wedstrijd. De trainer van bijvoorbeeld Engeland, Duitsland, Spanje of Italië. gered had dankzij zijn talent.” een onder-12 team wil de wedstrijden Waarom starten sommige clubs in winnen om vervolgens kampioen te Nederland hun wedstrijden in de ere- 10.000–urenregel worden en het seizoen hieropvolgend divisie soms met maar twee of drie Piet Hamberg: “De vroegere generatie hoopt hij op promotie naar de onder- Nederlanders in het team? Onder de voetballers trainde bij de club, en 16 (wat vaak ook gebeurt). Het gaat in

64 65 De Voetbaltrainer 182 2011 64-70_Hamburg:64-70 08-12-11 15:58 Pagina 66

JEUGD

bijna alle gevallen om direct succes in plaats van het dagelijks werken, in- clusief de wedstrijden, aan een voort- durend vooruitgangsproces. Deze trai- ners hebben de meeste kans op (hun) succes door de kinderen te trainen en te laten spelen in een sterk collectief, gedragen door een systeem en dan vaak ook nog alleen verdedigend (compact, druk op de bal). Aan de mentale (opvoeding) en tech- nische vaardigheden van het individu wordt geen of nauwelijks aandacht besteed. Als we de eerste wedstrijd van het seizoen en de laatste filmen, en geen verbetering in het individueel optreden van de jongeren zien, is dat dan misschien een reden om deze trainer te vervangen? Dat kan alleen wanneer deze man een opleiding heeft genoten welke hem in staat stelt om iedere jeugdspeler individu- eel te begeleiden, een vertrouwensre- latie op te bouwen en technisch, in al- le facetten, perfect te maken. Helaas bestaat deze opleiding in het voetbal (nog) niet, dus kun je de huidige jeugdtrainers, op het allerhoogste ni- veau, niets kwalijk nemen. Hoeveel jonge spelers kunnen tegenwoordig goed een bal aannemen, nauwkeurig passen, een flitsende eentweecombi- natie uitvoeren, gericht schieten, een boogbal op maat spelen, een perfecte ‘Zijn er veel spelers te vinden die de vijf verschillende één­tegen­éénsituaties volle­ voorzet geven (alles tweebenig) en dig beheersen?’ daarnaast ook nog goed koppen? Zijn er veel spelers te vinden die de vijf genoeg moest ik de afgelopen jaren een kwartier schieten op doel), vrijdag verschillende één-tegen-éénsituaties constateren dat jonge beloften tijdens en zaterdag trainen (voorbereiding op volledig beheersen? Spelers die zich de wedstrijden op de reservebank za- de wedstrijd van zondag). Deze talen- in alle complexe situaties kunnen ten, af en toe voor tien of twintig mi- ten worden, aan het eind van een be- handhaven aan de bal, geen balverlies nuten invielen en nauwelijks train- paalde periode, regelmatig doorver- leiden, door middel van een individu- den. Het programma van die jongens kocht of uitgeleend aan andere, min- ele actie een overtal creëren en ope- in ‘drukke’ dere clubs, ningen forceren.” periodes omdat de en een ‘De essentie van hoofdtrai- In de selectie ‘krappe’ ner ze niet Piet Hamberg: “Op het moment dat selectie topsport is het altijd goed ge- een jong talent van de jeugd in de se- zag er dan noeg vindt lectie van een eerste elftal komt, valt als volgt beter willen worden’ en onge- de ‘doorontwikkeling’ met grote regel- uit: zondag schikt maat stil. Men ziet vaak spelers op wedstrijd (twaalf minuten gespeeld), acht. ‘Jammer’, wordt er dan gezegd, hun zeventiende uitblinken en drie maandag uitlopen (daarna tien minu- ‘je hebt je best gedaan maar het was jaar later nog steeds op hetzelfde ni- ten op doel geschoten), dinsdag trai- helaas niet voldoende…’ Zou het niet veau acteren. Hoe is dat mogelijk; hij ning (tactisch voor de wedstrijd van verstandig zijn om deze categorie jon- heeft toch drie jaar getraind met de volgende dag), woensdag wedstrijd ge spelers zeer intensief te begeleiden maar één doel, beter worden? Jammer (niet gespeeld), donderdag uitlopen (+ en dagelijks, buiten de trainingen van

www.devoetbaltrainer.nl 64-70_Hamburg:64-70 08-12-11 15:58 Pagina 67

voortdurend na over de toekomst. een organisatiecultuur. Er zijn echter Duidelijk en inspirerend communice- veel clubs waar geen (heldere) filoso- ren van de missie van een organisatie fie of organisatiecultuur heerst. In een is een vereiste voor effectief leider- professionele organisatie moet een schap. Communicatie is een sleutel- professionele organisatiecultuur heer- begrip. Binnen een organisatie staat sen. Iedereen binnen die organisatie of valt alles met uitstekend manage- moet weten wat de essentie van top- ment. Men start dan, wanneer het sport is: iedere dag beter (willen) wor- goed is, den. Dit geldt voor aan het sporters, hun trai- eind. Wat ‘Er zijn veel clubs ners maar ook alle willen we andere medewer- bereiken, waar geen (heldere) kers binnen die hoe willen organisatie. Bij Li- we het filosofie of verpool spraken bereiken, we bijvoorbeeld met welke organisatie- over ‘h-i-p-s’: mensen ‘How are your willen we cultuur heerst’ hips today?’ Dat het berei- kwam vrijwel ie- ken en in welk tijdsbestek willen we dere dag wel ter sprake. H: honderd de gestelde doelen halen? De organi- procent. Het is voor veel mensen best satiecultuur is van het allergrootste moeilijk om dagelijks 100% te geven. belang. Er zijn tientallen ondernemin- I: initiatief. P: positieve houding. S: gen zonder organisatiecultuur of met steun. Dit gold voor spelers en voor een verkeerde organisatiecultuur. Bin- trainers.” nen een profclub en bij het opleiden van jonge spelers heb je kennis, kun- Huis van uitmuntendheid de, ervaring, passie en enthousiasme Piet Hamberg: “De mentale kant en nodig van mensen die de normen en het technische gedeelte zijn de eerste waarden van de organisatie respecte- twee ‘verdiepingen’ die gebouwd ren en ook nog in staat zijn op een moeten worden op de management-

Foto: Pro Shots Pro Foto: fatsoenlijke manier te communiceren. fundering om het ‘huis van uitmun- Kwaliteit van de communicatie. Luis- tendheid’ gestalte te geven. Wanneer teren. Grondhouding van respect en deze twee lagen niet goed zijn ont- begrip voor anderen. Het is allemaal wikkeld, kan men in de opleiding het eerste elftal om, te werken aan niet eenvoudig. De juiste mensen op geen stap verder. We kunnen niet een hun zwakke punten om te verbete- de juiste plaats met bijpassend leider- huis bouwen en beginnen met het ren? De essentie van topsport is het schap is ook de essentie in het boek dak. In de eerste klas van de lagere altijd beter worden, beter dan de laat- van Jim Collins, met de titel Good to school begint men toch ook niet met ste keer.” Great. wiskunde? Wanneer we erin geslaagd zijn om de kinderen een goede opvoe- Management In het management van een club ont- ding te geven die hoort bij topsport Piet Hamberg: “Verliest vernieuwings- staat, als het goed is, een filosofie en (iedere dag beter worden, zelfdisci- drang het van vooruitgangspessimis- me? Blijven we vastzitten in een moeras van middelmatigheid? Is het Coerver management tevreden met middel- Piet Hambergs trainer bij NEC was de dit jaar overleden Wiel Coerver, die op matig (dagelijks) werk, dan is de op- zijn beurt aan het begin van zijn trainersloopbaan stond. “Wiel Coerver was brengst nooit meer dan een middel- een voetbalextremist. Onbegrepen door de meeste mensen. Zijn passie was matig (eind)resultaat. Inspirerend lei- ongekend. Ik ben ook voetbalgek, maar kom waarschijnlijk iets genuanceer- derschap is gevraagd, resultaatgericht der uit de hoek. De enorme nadruk die Coerver legde op technische vaardig- en mensgericht. Er is behoefte aan heden moeten we vooral zien als een belangrijke fase in ieders voetbalont- veelzijdigheid, alle aanwezige talent wikkeling.” Op de website van De Voetbaltrainer, www.devoetbaltrainer.nl, optimaal benutten (talentmanage- staat nu een column over Wiel Coerver van de hand van Piet Hamberg. ment). De succesvolle leiders denken

66 67 De Voetbaltrainer 182 2011 64-70_Hamburg:64-70 08-12-11 15:59 Pagina 68

JEUGD

pline, zelfkennis etc.) en een perfecte technische basis aan de bal (ze kun- nen hem de bal nooit afpakken), dan pas kan men in mijn beleving verder naar het tactische (veldbezetting, po- sitiespel, beweging zonder bal etc.) en het fysieke (krachttraining, hormona- le beïnvloeding etc.). Men werkt op deze manier per deel naar het geheel. Het is natuurlijk niet zo dat bij de technische oefeningen het fysiek niet getraind wordt. Iedere training is bui- ten technische training, alleen al door concentratie en beweging, ook men- taal en fysiek.

Het gemakkelijkst en meest effectief is om met principes te werken op alle ‘etages’ binnen het huis van uitmun- tendheid. Deze principes geven de ga- rantie dat er stabiliteit heerst omdat door de duidelijkheid en eenvoud van principes, iedereen begrijpt wat de bedoeling is, de complexiteit groten- deels wegvalt en daardoor geen mens in verwarring raakt. Principes veran- deren niet. Op de verdieping ‘tech- niek’ ken ik bijvoorbeeld de principes van ‘baas over de bal zijn’, ‘je tegen- stander domineren’ en ‘de juiste keu- zes aan de bal maken’. Hier raakt de ‘Ik zou graag willen dat een voetballer zijn directe tegenstander domineert in het verdieping van techniek misschien de 1:1­duel, omdat zijn verzameling oplossingen veel groter wordt.’ verdieping van tactiek. Want ook sa- men met een medespeler kun je je te- genstander domineren. Binnen 2:2 veel groter wordt. Hij kan gebruik ma- pel naar complex’. Met het eerste be- kan ik de bal overspelen, maar heb ik ken van zijn eigen creativiteit en doel ik de methodiek in het aanleren dan het probleem verlegd of daadwer- hoeft de oplossing niet altijd in het van een vaardigheid: eerst moet je ie- kelijk opgelost? Ik zou graag willen overspelen of het positiespel te zoe- mand passeren die een lijn verdedigt. dat een voetballer zijn directe tegen- ken. Een principe dat ik hierbij kan Daarna verdedigt de tegenstander een stander domineert in het 1:1-duel, verzinnen vierkant en tot omdat zijn verzameling oplossingen is dat een slot in de vrije voetballer ‘Met videobeelden ruimte. Van alleen over- simpel naar Huis van uitmuntendheid speelt als kun je vooruitgang complex heeft Fysiek zijn mede- vooral betrek- speler vrij in technische king op de staat. Dat aantallen: van Tactiek klinkt mis- vaardigheden meten’ 1:1 naar 11:11. schien lo- Een laatste Techniek gisch, maar principe bin- kijk maar eens om je heen: hoe vaak nen de verdieping van techniek is Mentaal wordt het voetbalprobleem slechts ‘van algemeen naar specifiek’: de verlegd door een pass naar een mede- technische vaardigheden worden speler? Twee andere principes waar ik steeds specifieker naarmate de voet- Management mee werk op technisch gebied is ‘van baller ouder wordt. De positie speelt makkelijk naar moeilijk’ en van ‘sim- daarin de voornaamste rol. Een cen-

www.devoetbaltrainer.nl 64-70_Hamburg:64-70 08-12-11 15:59 Pagina 69

Directeur opleidingen listen’ tien procent of minder salaris Piet Hamberg: “Is de opleiding van ontvangen vergeleken met de ma- jeugdig talent werkelijk belangrijk nager of hoofdtrainer? voor de grote ondernemingen in voet- balland? Managers in Engeland, Dan stel ik nog een keer de vraag: is hoofdtrainers in andere landen, bepa- de opleiding van jeugdig talent wer- len praktisch altijd de filosofie van de kelijk belangrijk voor de grote onder- club, inclusief de jeugdopleiding. Bij nemingen in voetballand? Ik denk het vertrek van deze mensen, na ontslag niet, want anders kan ik de totale (the coach is hired to be fired) of door scheefgroei van salarissen tussen de andere redenen (meestal na één of hoofdtrainer en het hoofd opleiding twee jaar), wordt de hele aanpak in niet verklaren. gewenste richting compleet omver geworpen en komen er allemaal nieu- Ik zou een volgende constructie seri- we trainers, ook in de academies. Per eus overwegen: betaal mij 2000 euro definitie heb je dan geen organisatie- per maand en ik kan dagelijks aan de cultuur… Wat is de rol van de direc- gang met een lichting van achttien teur opleidingen binnen een betaald- goede jeugdvoetballers onder-14. Ik ga voetbalorganisatie? Is deze man niet vijf jaar lang met hen trainen en spe- verantwoordelijk voor de toekomst len. Na vijf jaar krijg ik voor elke spe- van de club op lange termijn (met of ler in het eerste komt, een x-bedrag. zonder technisch directeur)? Verant- Noem het prestatieloon achteraf. Re- woordelijk voor de doorstroming van ken maar dat ik dan gemotiveerd ben jeugdig talent uit eigen gelederen om spelers individueel (in teamver- naar het eliteteam van de club? Op band) beter te maken en dat ik het een gedreven manier leidinggeven als kampioenschap na een seizoen wat voorbeeld, vertrouwensman, bestuur- minder van belang vind!” der, begeleider, vernieuwer, mentor, aanspreekpersoon, coördinator, kos- Scouting

Foto: Pro Shots Pro Foto: tenbeheerder en bewaker van het col- Piet Hamberg: “Er zijn grote clubs met lectieve vooruitgangsproces. Het is vaak meer dan dertig scouts in dienst, een belangrijke positie. Werkelijk? die de nationale en internationale Wat is dan de reden dat deze ‘specia- markt verkennen om uitzonderlijke trale verdediger zal andere technische vaardigheden veelvuldig gebruiken dan de buitenaanvaller.

Kun je verbetering in technische vaar- digheden meten? Ja, volgens mij wel. Door middel van videobeelden kun je kijken in hoeverre een speler de ge- trainde voetbalvaardigheden met de bal in de wedstrijd laat zien. Gewoon turven en hopelijk zie je dan tijdens het seizoen een stijgende lijn in vaar- digheden zoals de vijf verschillende 1:1-situaties, de aannames en de pas- sing. Hetzelfde criterium geldt wat mij betreft ook voor de jeugdtrainers. Bij Grasshoppers liet ik bijvoorbeeld van elk team de eerste en de laatste wedstrijd van het seizoen filmen. Zag ik geen verbetering gaandeweg het seizoen, dan kon de trainer vertrek- ‘Betaal mij 2000 euro per maand en ik kan dagelijks aan de gang met een lichting ken. Ook al werd hij kampioen met van achttien goede jeugdvoetballers onder­14. Ik ga vijf jaar lang met hen trainen zijn team.” en spelen. Een bonus krijg ik voor elke speler die het eerste elftal haalt.’

68 69 De Voetbaltrainer 182 2011 64-70_Hamburg:64-70 08-12-11 15:59 Pagina 70

JEUGD

talenten naar hun club te lokken. Een vliegtuighangar tientallen proefveld- heden lagen. Het leek op een obsessie apart vak! Kan een trainer die geen jes zijn uitgezet waarin allerlei vaar- om te winnen (vooruitgang) en over succes had bij de senioren, niet kon digheden worden getoetst. Ook wor- vijf of tien jaar de allerbeste te willen omgaan met de junioren, een goede den er interviews afgenomen en zijn. scout zijn? De scouting is ontzettend wordt alles wat de kandidaat-piloten Een prachtige uitdaging voor betaald- belangrijk en wordt nog vaak onder- doen opgenomen op video. Tijdens voetbalorganisaties in alle landen, schat in de zin van: ‘Iedereen met een zo’n test worden doorzettingsvermo- voetbalbonden, de UEFA, FIFA, alle voetbalachtergrond kan dat werk uit- gen, per- mensen oefenen’. soonlijk- die de ge- Ajax hanteerde voor interne en exter- heid, ‘Kijk bij talentvolle talenteer- ne scouting of beoordeling jarenlang hand/voet- de voetbal- de zogenaamde T.I.P.S. (techniek, in- coördinatie, voetballers meer naar lende zicht, persoonlijkheid en snelheid) als communica- jeugd een leidraad voor het beoordelen van tie, leider- persoonlijkheid, warm hart jeugdig talent. Later werd dit S.P.I.T. schap en toedragen. Toen ik drie dagen bij de Royal Air probleem doorzettingsvermogen Een plan te Forces in Engeland mocht meelopen oplossen ge- ontwerpen om te kijken hoe zij het jeugdig talent test. Nu de en coördinatie’ dat leidt rekruteren, kwam ik tot de ontdek- vertaling tot verbe- king dat de voetbalwereld heel veel naar voetballen: ik denk dat het goed teringsinnovatie binnen het top- kan leren van dit instituut wanneer is als we ook bij talentvolle voetbal- jeugdvoetbal, een plan dat gemakke- het gaat om scouting. Drie dagen tes- lers wat meer gaan kijken naar per- lijk aanvaardbaar en uitvoerbaar is ten van jonge mensen onder de soonlijkheid, doorzettingsvermogen voor coaches met verschillende oplei- meest verschillende en soms verwar- en coördinatie. Die eigenschappen dingsachtergronden en voetbalcultu- rende omstandigheden om erachter hoef je niet per se en alleen maar in ren. Op deze wijze kunnen we met te komen of deze talenten vooral een voetbalsituatie te verpakken. Kijk zijn allen een belangrijke strategische mentaal sterk genoeg zijn om piloot naar de grootste topvoetballers. Zij rol spelen onder het motto: ‘Geef de te worden. Mission statement: ‘We hebben minimaal één eigenschap ge- getalenteerde (voetbal)jeugd een gro- kunnen ons geen fouten permitteren’. meen en dat is passie voor hun sport. tere kans’.” Ik begrijp heel goed dat de pilotenwe- Topsport brengt met zich mee dat je reld een totaal andere tak van sport is altijd de beste wilt zijn. Ik had bij Li- Samenvatting: dan de voetbalwereld, maar toch. U verpool een paar keer een prof zoals • Volgens Piet Hamberg moet een moet zich voorstellen dat in een grote Steven Gerrard of Kevin Keegan te top-jeugdopleiding afgerekend gast bij de jeugdopleiding. Zij vertel- worden op twee getallen: hoe- den over hun beroep en onafhankelijk veel jeugdspelers spelen in de van elkaar was er steeds één zin de- nationale jeugdelftallen en hoe- zelfde: ‘I want to be the best’. Dat was veel spelers lever je af aan het geen toeval.” eerste elftal? • De essentie van topsport is: al- Groot denken tijd beter (willen) worden. Piet Hamberg: “Toen John F. Kennedy, • Het Huis van Uitmuntendheid de vijfendertigste president van Ame- bestaat uit verschillende lagen: rika, op 25 mei 1961 zei dat de Ameri- management, mentaal, tech- kanen binnen tien jaar op de maan niek, tactiek en fysiek. zouden staan, trok bijna iedereen la- • Het gemakkelijkst en meest ef- chend de schouders op en dacht dat fectief is om met onveranderlij- deze doelstelling onhaalbaar zou zijn. ke principes te werken op alle Onmogelijk! Maar met een duidelijk ‘etages’ binnen Huis van Uit- Piet Hamberg voetbalde zelf onder meer voor Vites- concept, strategie, visie, mensen met muntendheid. se, NEC, FC Wageningen, FC Utrecht, Servette Genè- kennis, kunde en ervaring is praktisch • Deze principes geven de garan- ve en Ajax. Na zijn actieve carrière werd hij coach alles mogelijk. Acht jaar later stonden tie dat er stabiliteit heerst om- en werkte hij in Nederland, Zwitserland, Saoedi- de Amerikanen op de maan. Alle or- dat door de duidelijkheid en Arabië, Libië, de Verenigde Arabische Emiraten, To- ganisaties die de afgelopen twintig eenvoud van principes iedereen go en Liverpool. Momenteel is Hamberg voetbal- jaar toonaangevend in de wereld zijn begrijpt wat de bedoeling is en technisch FIFA-instructeur. geworden, startten destijds met ambi- daardoor niemand in verwar- ties die eigenlijk buiten hun mogelijk- ring raakt.

www.devoetbaltrainer.nl 71_Talento:71 08-12-11 16:07 Pagina 71

SPELERSVOLGSYSTEEM Tekst : Gino van den Broecke De wedstrijdmodule van Talento

Bert Ebbens is Hoofd Jeugdopleidingen bij FC Zwolle. Daar wordt sinds het begin van dit voetbalseizoen gewerkt met het Talento Spelersvolgsysteem. De individuele ontwikkeling van de 110 jeugdvoetballers bij FC Zwolle wordt er nauwkeurig mee in kaart gebracht. Ook de gegevens tijdens de wedstrij­ torie de ontwikkeling gedurende jaren den worden door trainers en begeleiders in de zogenoemde volgen in een overzichtelijk document op velerlei gebieden. Het is voor ons wedstrijdmodule gedetailleerd geregistreerd. een hulpmiddel tijdens ouderspreek- avonden en spelersrapportages. De gegevens uit wedstrijden zijn daarbij Hoe gebruiken jullie nu bij FC Zwolle vens erin staan is het kiezen en klik- uiteraard ook belangrijk voor trainers de wedstrijdmodule in de praktijk? ken voor de trainers. Dat duurt onge- om te kunnen zien, waarop ze het in- Bert Ebbens: “Het is sinds begin dit veer een kwartiertje. Maar dan staat dividu en het team nog moeten ver- seizoen voor trainers en teambegelei- alles wel compleet ingevuld in de mo- beteren.” ders een verplichting om met het sys- dule. Het kost weinig tijd, maar je teem te werken. We willen binnen FC bouwt ermee wel kostbare speler- en Wissel je bepaalde informatie uit met Zwolle komen tot een optimale ont- wedstrijdhistorie op.” collega-trainers? wikkeling van onze jeugdspelers in de Bert Ebbens: “Nee, niet specifiek via breedste zin van het woord. De wed- Wat zijn de mogelijkheden vóór en ná Talento. Bij FC Zwolle hebben we we- strijdmodule geeft ons de mogelijkhe- een wedstrijd met de module? kelijks trainersoverleg, al wijzen we den om gedetailleerd alle relevante Bert Ebbens: “Een trainer kan zijn op- elkaar natuurlijk wel op gegevens uit data in te voeren. Het aantal speelmi- stelling invullen, spelsysteem invoe- het systeem. Ik kan me echter voor- nuten, assists, spelsystemen, doorge- ren en bijzonderheden ingeven. Na de stellen, dat je bij een amateurclub wél voerde wissels, gele en rode kaarten, wedstrijd is het voor de begeleiders via Talento informatie uitwisselt. Daar gescoorde doelpunten, blessures en- handig om de statistische gegevens heeft men vaak niet wekelijks overleg zovoorts. Het geeft een goed beeld zoals wissels, doelpuntenmakers en en dan is Talento een ideale manier van hoe een speler zich ontwikkelt andere relevante wedstrijdzaken in te om gegevens en relevante spelersinfo gedurende een reeks wedstrijden. De voeren. Een trainer kan een wedstrijd- uit te wisselen. We zijn lange tijd op ontwikkeling van het individu vinden analyse schrijven gebaseerd op de vier zoek geweest naar een geschikte tool Maak als we heel belangrijk, waarbij de kern- hoofdmomenten van het voetbal. Het om de algehele spelersontwikkeling abonnee van kwaliteiten van iedere speler het uit- geeft zo de mogelijkheid om iemand te kunnen digitaliseren. Talento is dat De Voetbal­ gangspunt zijn. We kijken vooral naar die er niet ‘live’ bij is geweest de wed- voor ons bij FC Zwolle absoluut nu al trainer dit kwaliteiten en minder naar tekortko- strijd te doen ‘herbeleven’. Tel daarbij gebleken.” seizoen gratis mingen. Worden de kernkwaliteiten op dat je ook blessuregevallen kunt kennis met van het individu ontwikkeld, dan ont- beschrijven, dan is het ook een handig Andere wetenswaardigheden over de het Spelers­ wikkelt zich ook het team.” instrument voor onze medische staf wedstrijdmodule of Talento? volgsysteem om van daaruit te gaan handelen.” Bert Ebbens: “We zijn als FC Zwolle van Talento. Hoeveel tijd kost of hoeveel tijd be- met Talento bezig om informatie met Zie de web­ spaart het systeem? Als je eenmaal een database aan betrekking tot lifestyle te ontwikke- site van De Bert Ebbens: “Het invullen van bij- wedstrijden hebt opgebouwd, wat len, deze informatie is namelijk zeer Voetbaltrai­ voorbeeld de wedstrijdmodule neemt heb je er op langere termijn dan aan? waardevol om de kansen op ontplooi- ner. maar kort tijd in beslag. Als de gege- Bert Ebbens: “Je kunt dankzij de his- ing van het individu te vergroten.”

70 71 De Voetbaltrainer 182 2011 72_Verlenging:72 08-12-11 17:07 Pagina 72

Colofon De verlenging Uitgave: Eisma Businessmedia bv Postbus 340 - 8901 BC Leeuwarden Bezoekadres: Celsiusweg 41 Op slechts 57-jarige leeftijd stierf onlangs Socrates, de Braziliaanse voetbalpoëet Telefoon: 088-2944800 | Fax: 088-2944810 E-mail: [email protected] uit de jaren tachtig. Iedere veertigplusser herinnert zich het fameuze midden- Directie: veldkwadrant uit 1982 waarvan behalve ‘Dokter’ Socrates ook het loopwonder Egbert van Hes, algemeen directeur Bouke Hoving, financieel directeur Toninho Cerezo, de strateeg Zico en de fijnbesnaarde Falcao deel uitmaakten. Gerbert Tiecken, uitgeefdirecteur Met het overlijden van Socrates stierf ook een stukje schoonheid van de voetbal- Uitgever: sport. Meer indruk nog maakte de dood van Gary Speed, en met name omdat hij Gerbert Tiecken

zelf uit het leven stapte. De link leggen met de werkdruk waaronder trainers Hoofdredactie: Paul Geerars (hoofdredacteur) staan, is misschien te makkelijk. Want evengoed kunnen aan de dramatische Telefoon: 088-2944826 | 06-51904854 stap van de bondscoach van Wales andere oorzaken ten grondslag liggen. Al is Fax: 088-2944810 | E-mail: [email protected] het wel opzienbarend dat in dezelfde periode ook in de scheidsrechterswereld Tjeu Seeverens (adjunct-hoofdredacteur) Telefoon: 043-4502304 | 06-23941973 een aantal gevallen van poging tot zelfdoding voorkwamen. E-mail: [email protected]

Adviseur: Ook los van deze afschuwelijke gebeurtenissen Henny Kormelink Telefoon: 06-50686964 | E-mail: [email protected] kunnen we vaststellen dat binnen de voetbalwe- Redactiemedewerkers: reld de druk op alle betrokkenen torenhoog op- Rob Baan, Gino van den Broecke, Yves Brokken, Ruud Doevendans, Theo Ducaneaux, Pieter Fischer, loopt, zeker ook op trainers. De Italiaanse Serie Qasim Hakim, Henk Mariman, Hans Nijboer, A is nog niet halverwege of Lecce ontsloeg zijn Alex van Vogelpoel, Gerjos Weelink, Ron Weinbrecher trainer Eusebio Di Francesco. En dat was niet al- Aan dit nummer werkten verder mee: Theun van Balveren, Ernie Brandts, Roy Brinkman, John van den Brom, les. Hij was al de achtste oefenmeester die dit Willem Brouwer, Dennis Demmers, Marinus Dijkhuizen, Bart van Duijn, Bert Ebbens, Piet Hamberg, Pieter Jongmans, Peter Kling, Cees Kortekaas, seizoen zijn biezen kon pakken. We mogen onze Pim Lexmond, Willem Lindhout, Erik Matser, Peter Reumer, Raymond Ver- twijfels plaatsen bij de mensen die geacht wor- heijen, Paul Vermeulen, Peter Wesselink, Nico van Yperen, Jan Zoutman den deze trainers aan te stellen én te beoorde- Foto’s: GvdB-Freelancing, Marcel de Kler, Pim van der Maden, Pro Shots, VI Images len. Als zij uitsluitend uitgaan van het criterium Redactie-adres: ‘wordt er gewonnen of verloren’ dan zal er ook De Voetbaltrainer, Postbus 340 - 8901 BC Leeuwarden

de komende jaren niets veranderen. Want even- Lay-out en productiebegeleiding: ZeeDesign, Postbus 13 - 8748 ZL Witmarsum vaak als er gewonnen wordt, zal in voetbal ook VI Foto: Images Telefoon: 0517-531672 | E-mail: [email protected] altijd verloren worden. Dat is een wiskundige Voormalig Lecce­trainer Druk: zekerheid. Eusebio Di Francesco Veldhuis Media, Raalte

Boekbestellingen: Waarop kan een trainer nu afgerekend worden? In dit nummer van De Voetbal- Jolanda Bloem Telefoon: 088-2944865 I E-mail: [email protected] trainer wordt opnieuw de kern besproken van wat ‘trainen’ nu eigenlijk inhoudt: Abonnementen voor Nederland: het verbeteren van de voetbalvaardigheden, van het individu en daardoor uitein- Nieuwe opgaven, adreswijzigingen en correspondentie over abonnementen: delijk ook van een team. Natuurlijk is dat niet altijd eenvoudig meetbaar, in te- Abonneeservice Eisma Businessmedia genstelling tot de stand op de ranglijst. Maar is het niet beter om de werkzaam- Postbus 2238 - 5600 CE Eindhoven Telefoon: 088-2266648 | E-mail: [email protected] heden van de trainer te beoordelen zoals dat binnen de zwemsport gebeurt en Abonnementen voor België: waarover in het artikel op pagina 36 geschreven wordt: als de prestatie van de Henk Mariman, Pontweg 35a, 9160 Lokeren (B.) Telefoon: 0499/171834 | Fax: 09/3483439 zwemmer verbetert, heeft de trainer goed werk geleverd. Ongeacht of die zwem- E-mail: [email protected]

mer de wedstrijd wint, of niet. Ook Piet Hamberg, met wie De Voetbaltrainer uit- Abonnementsprijs: gebreid sprak, pleit voor een dergelijke aanpak. Hamberg benadrukt in het artikel De Voetbaltrainer verschijnt 8 keer per jaar. De abonnementsprijs voor Nederland en België bedraagt voor jaargang 2011-2012 over het opleiden van toptalenten dat de essentie van topsport is om iedere dag (loopt van juli tot juli) € 95,- incl. 6% btw en is bij vooruitbetaling verschuldigd. Andere landen op aanvraag. Abonnementen kunnen beter te (willen) worden. Uit alles blijkt dat dit principe ook voor hemzelf geldt. ieder moment ingaan. Opzegging dient schriftelijk en minimaal een maand voor het einde van de abonnementsperiode te geschieden; Hij heeft naar eigen zeggen thuis kasten vol met boeken op het gebied van ma- u ontvangt een schriftelijke bevestiging van uw opzegging. nagement, psychologie, communicatie en natuurlijk voetbal. Dat maakt Hamberg Marketing: nog geen theoreticus. Enige tijd geleden was hij hoofd opleiding bij Liverpool en Heleen Rodenhuis Telefoon: 088-2944863 | E-mail: [email protected] momenteel is hij FIFA-instructeur en reist daarvoor over de gehele wereld. Een Advertentieverkoop: onderdeel uit het gesprek met Hamberg sprak de redactie vooral aan: ‘Betaal mij Wilma Zijlstra Eddy Hoornstra 2000 euro per maand en ik kan dagelijks aan de gang met een lichting van acht- Telefoon: 088-2944847 Telefoon: 06-31768830 E-mail: [email protected] e-mail: [email protected] tien goede jeugdvoetballers onder-14. Ik ga vijf jaar lang met hen trainen en spe- Traffic, ZeeDesign len. Een bonus krijg ik voor elke speler die het eerste elftal haalt.’ In zo’n manier Telefoon: 0517-531672 | Fax: 0517-531810 E-mail: [email protected] van werken is de trainer wel gemotiveerd om zijn spelers toch vooral béter te maken. Of Hambergs idee veel navolging krijgt, valt echter te betwijfelen. Helaas. Bankrelatie: Friesland Bank 29.80.05.298

© 2011, Eisma Businessmedia bv, Leeuwarden In 1982 won het Brazilië van Socrates, Toninho Cerezo, Zico en Falcao het WK Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of overgenomen in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, of enige andere manier, zon- der voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs verklaren niet. Wel wordt het dertig jaar later nog steeds bejubeld. Uiteindelijk gaat het dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uit- gever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid en/of volledigheid van de ook in voetbal om jezelf verbeteren. In vergelijking met anderen natuurlijk, maar informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die geba- toch ook vooral in vergelijking met jezelf. Als we vandaag beter zijn dan we gis- seeerd zijn op bedoelde informatie. Gebruikers van dit blad wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en teren waren, is dat eigenlijk niet de mooiste overwinning die we kunnen boe- ervaring en de te gebruiken informatie te controleren. ken? Dokter Socrates zou het bedacht kunnen hebben.

72 73 De Voetbaltrainer 182 2011 INTERNATIONAL INSTITUTE FOR TRAINING I.I.T.VOF OUDE BAAN 19 5854 PJ NIEUW BERGEN (L) NEDERLAND TEL 0031-(0)485 34 34 26 E-MAIL [email protected] HOMEPAGE www.toinevandegoolberg.nl

ALLROUND CURSUS WORKSHOPS CONDITIE / HERSTELTRAINER FYSIEKE TRAINER VOETBAL • Duur: 3 uur op locatie • Erkend door het NGS (35 studiepunten) • Erkende methode Betaald Voetbal • Datum, tijdstip en groepsgrootte in overleg en Korps Mariniers, Atletiekunie (8 studiepunten) - NEC-Nijmegen 1ste team • Accreditatie KNGF voor RRS/KRS/ARS/HRS/FWS • 12 avonden van 19.30 – 22.30 uur, - Feyenoord-Rotterdam 1ste team Keuze uit de thema's: ca. 50% praktijk • 4 dagdelen: • Rug Revalidatie Systeem (RRS) • Hoofdthema’s zowel voor individuele sport - Dag 1 14.00 – 21.00 uur • Kracht Revalidatie Systeem (KRS) als teamsport: - Dag 2 09.00 – 16.00 uur • Aeroob Revalidatie Systeem (ARS) - Revalidatie, conditieopbouw, kracht-, • Hoofdthema’s: • Heart Rate System (HRS) / Polar Team2 System snelheid- en uithoudingsvermogen volgens - Opbouw loopvermogen • Free-Weight System (FWS) / FitroDyne De Rehaboom® en trainingsprogramma’s - Opbouw kracht • De Rehaboom® schrijven - Transfer naar voetbal • Onderwerp naar keuze • Cursusdata of/of: • Cursus start maandag 30 januari 2012 - Cursus A 01 + 02 juni 2012 Groepsprijs per workshop op aanvraag • Cursus start dinsdag 6 maart 2012 - Cursus B 08 + 09 juni 2012 • Cursus start maandag 17 september 2012 - Cursus C 10 + 11 augustus 2012 • Locatie NSC Papendal Arnhem DOCENT • Locatie NSC Papendal te Arnhem • Cursusprijs € 375,00 TOINE VAN DE GOOLBERG, IIT • Cursusprijs € 875,00 • Fysieke trainer 1ste team Feyenoord Rotterdam seizoen 2009-2012 • Kerndocent Masteropleiding Sportfysiotherapie Avans+ te Breda / NPi

U kunt voor aanvullende informatie ook contact opnemen:

Telefoon 0485-34 34 26 www.toinevandegoolberg.nl Fax 0485-53 09 54 E-mail Mobiel 06-53 33 2678 [email protected]

Deze DVD staat boordevol praktische informatie van Nederlandse toptrainers.

Prijs: 3 Een unieke DVD, samengesteld naar Deel 8 - aanleiding van het Trainerscongres 2010. € 25, 3 Abonnees krijgen Topcoaches als Robert Maaskant, 7,5% korting Peter Maas, Marcel Lucassen en Pascal Jansen (Sparta jeugd) 3 Geschikt voor trainers en coaches op elk niveau 3 Meer dan 25 trainingsvormen 3 Vol handige coachingstips die goed te vertalen zijn naar uw eigen coachingssituatie

Bestel deze unieke DVD via de webshop op devoetbaltrainer.nl

DeVoetbalTrainer devoetbaltrainer.nl 00_Coachmanager producten:230x300 07-12-11 13:41 Pagina 1

A5 A5 formaat formaat 5,95 95 ¤ � Wedstrijdregistratie ¤ 5, Praktisch, met ringband Veldjes en schema’s Formulieren voor opstellingen en registratie doelpunten A6 Keuze uit A5 en A6 formaat formaat ¤ 4,95 � Trainingsregistratie A6 Praktisch, met ringband formaat 95 Veldjes om oefenstof vast te leggen ¤ 4, Notitie & Overzichtslijst trainingsbezoek en Veldenblok registratie blessures ¤ 5,50 Adresgegevens van uw selectie Keuze uit A5 en A6 formaat

� Notitie- en veldenblok Blok op A4 formaat Velden op A4 formaat, eenvoudig af te scheuren Volop ruimte voor notities

Complete set� Coach Manager Producten Wedstrijdregistratie A6 formaat Wedstrijdregistratie A5 formaat Trainingsregistratie A6 formaat Hele set Trainingsregistratie A5 formaat slechts 50 Notitie-en veldenblok A4 formaat ¤ 23,

Online Bestellendevoetbaltrainer.nl Ga snel naar de nieuwe webshop op

Abonnees van de Voetbaltrainer ontvangen 7,5% korting

DeVoetbalTrainer devoetbaltrainer.nl kamp! e voetbal et leukst H 3 dagen v.a. 25 p.p. Inclusief: 2 overnachtingen, 514 maaltijden en. vrij gebruik van de faciliteiten op het Summercamp Voetbalkamp in Heino Iedere groep beschikt over een eigen groepshuis met een dagverblijf, slaapkamers en sanitaire gelegenheid.

Er is van alles te doen: * Zwembad * Disco * Sporthal * Midgetgolf * Sportvelden * Ponyrijden * Bioscoop * Outdoorpark * en meer, kom vrijblijvend kijken!

Summercamp Heino | Schaarshoekweg 1 8131RE Wijhe | www.Heino.nl | 0572 393 049

De Voetbaltrainer mediatheek, de online bibliotheek voor trainers die het beste uit hun team willen halen

Gratis Voordelen van de proberen? online mediatheek Ga naar devoetbaltrainer.nl/ ✓ mediatheek Onbeperkt en overal toegang tot de mediatheek ✓ Handige en snelle zoekfunctie (per categorie, thema of leeftijdsgroep) ✓ Snel te printen pdf.files van oefenstof ✓ Inloggen via computer, smartphones en tabloids ✓ Ga voor een online abonnement Speciaal voor abonnees geldt een op de mediatheek naar korting van € 20,-. U betaalt dan geen devoetbaltrainer.nl/mediatheek € 55,- maar € 35,- per jaar

DeVoetbalTrainer devoetbaltrainer.nl De 5 voordelen van De VoetbalTrainer Als abonnee van De Voetbaltrainer profiteert u direct van vele voordelen.

Inclusief nieuw katern ‘De Jeugdvoetbaltrainer’. DeVoetbalTrainer

De JeugdVoetbalTrainer Tekst: Gino van den Broecke De JeugdVoetbalTrainer 28e JAARGANG | JUNI 2011 | www.devoetbaltrainer.nl

nummer 178

Nick van Aart, keeperstrainer bij AZ Indirect gevaar Een van de eindtermen waarop de keepers van de onderbouw en met name bovenbouw bij AZ Alk- maar worden beoordeeld is bijvoorbeeld INDIRECT Gevaar. De keeper moet de bal kunnen onderschep- pen bij indirect gevaar, zoals bij voorzetten en ‘Teamtrainer steekballen. Nick van Aart: “Het zogenoemde indirect gevaar fase 4 is een eindterm waarop we keepers beoordelen én ook situatief trainen. Daar gebruiken we verschillen- de vormen voor. Indraaiende en wegdraaiende voor- Ronald Koeman moet er ook voor zetten, hoge strakke ballen, lage voorzetten en ga zo maar door. We proberen onze keepers daarin zo analyseert de finale goed mogelijk voor te bereiden op situaties zoals die zich in de wedstrijd kunnen voordoen. Enkele voor- beeldvormen daarvan zijn de trainingsvormen 1, 2 keeper zijn’ en 3. Daarbij wordt geïsoleerd getraind met keepers en verder uitgebouwd naar positie- en partijvormen. Trainerscongres: Dit is een manier van trainen die we binnen AZ suc- Een goed WK van Maarten Stekelenburg deed de angst voor een waardige cesvol toepassen. Elementen zoals voetenwerk, Trainingsdemon straties coaching, timing, techniek en een goede spelvoort- De Voetbaltrainer, en workshops opvolging van Edwin van der Sar vorige zomer definitief verdwijnen. Maar zetting komen daarbij ruimschoots aan de orde.” hebben we verder nog veel jonge en vooral goede keepers rondlopen in het Tactiek: topvoetbal? De kenners verbazen zich over het grote aantal buitenlandse keepers op de Nederlandse velden. Waar ligt nou de oorzaak? Volgens Het vierkant op het keeperstrainer en keepersscout Nick van Aart (34) van AZ Alkmaar zit het het vakblad voor middenveld hem vooral in de opleiding bij jeugdkeepers én de hoge eisen die aan de leid in Nederland is hier vaak een ge- volg van. Ook omdat coaches denken moderne keeper worden gesteld. te weinig kennis over de keeper te Oranje Onder 17: hebben. Ik vind dat wel erg gemakke- lijk gedacht. Die coach moet er ook Beïnvloeden van Een keeper moet kunnen meevoetbal- Keuzes van hoofdtrainers zijn vaak De wedstrijd is daarom binnen AZ onze keepers met techniek als voor- en dan zinvol zijn, maar het heeft voor zijn keepers zijn. Vaak hoor je len, goed zijn bij hoge ballen, de tus- gericht op de korte termijn, maar er ook altijd leidend om spelers op de naamste uitgangspunt.” toch meer effect wanneer de linksbui- dat ze daar ‘geen verstand van heb- � en door coaches 8 x voetballers senruimte goed kunnen bespelen, zijn niet veel hoofdtrainers die een juiste manier voor te bereiden en te ten of de aanvallende middenvelder ben’ of ‘vraag maar aan de keepers- goed kunnen trappen, atletisch en jonge keeper de kans geven in het trainen, zo ook de keeper. Waar in de Eigen visie de ballen op of voor het doel brengt trainer’. Dat is in mijn ogen onzin, snel zijn, leiderschapskwaliteiten be- eerste elftal. Ze kiezen in het alge- jongste jeugd de aandacht voorname- In De Voetbaltrainer hebben al eerder zoals in de wedstrijd ook het geval is. zéker bij een profclub. Daar moet de zitten én hij moet toch ook nog een meen voor meer zekerheid door een lijk is gericht op de techniek van het onder meer Frans Hoek, Maarten Arts Op die manier wedstrijdsituaties na- trainer/coach iedereen van informatie bal kunnen tegenhouden. keeper te selecteren op basis van er- keepen, daar ziet men naarmate een en Edwin Susebeek een eigen filosofie bootsen heeft voor keepers op jonge en nuttige tips kunnen voorzien. Bin- Nick van Aart: “Al komt dat tegenhou- varing in plaats van potentie. Dus keeper langer in de opleiding zit de over het opleiden van keepers voor maar ook op latere leeftijd vaak veel nen AZ besteden we daar met onze den van de bal soms helemaal onder- moet er voor een jonge talentvolle verschuiving steeds verder gaan naar het voetlicht gebracht. Ook Van Aart meer effect. Ze leren zo een wedstrijd teamcoaches heel veel aandacht aan. Middenkatern: aan het rijtje, lijkt het wel. Voor mij is keeper een op maat gemaakt plan tactiek en wedstrijdsituaties. Bij de E- heeft als voormalig (jeugd)keeper van of situatie ‘lezen’ en daarop anticipe- Hoe? Door met hen te praten over dat echter nog altijd basistaak nummer worden samengesteld, waarmee hij pupil trainen we niet specifiek op bij- Ajax en AZ, met zijn tien jaar erva- ren. Het probleem is echter dat voor situaties in de wedstrijd, waar in hun per jaar op de mat. De JeugdVoetbalTrainer 1. Wat eveneens in mijn ogen van groot zich uiteindelijk kan doorontwikkelen voorbeeld flankballen want die ko- ring als teamtrainer en keeperstrai- deze situatieve trainingen trainers ogen keepers aan moeten voldoen, en belang is, is het mentale aspect dat bij tot keeper van het 1e team. Hoe ga je men daar nog niet veel voor. Wel le- ner/scout, een eigen visie ontwikkeld hun veldspelers vaak niet lenen. Ze uiteraard ook hoe zij daar als coaches een keeper hoort. Het is mede daar- bijvoorbeeld om met een jonge ta- ren we de functionele handelingen als het om keepers gaat. nemen de keeper mee in het geheel mee omgaan.” door dat keepers op latere leeftijd hun lentvolle A-junior die gaat aansluiten die belangrijk zijn en veel voorkomen Nick van Aart: “De wedstrijd moet het van de training met alle beperkingen beste niveau halen. Ze zijn dan beter bij de selectie? Wat en hoe wil je ver- per leeftijdscategorie bij Balbezit, In- uitgangspunt zijn. Geïsoleerd trainen qua coaching en training van keepers Ontwikkelingsplan De JeugdVoetbalTrainer bestand tegen bepaalde druk tijdens der ontwikkelen in trainingen en direct gevaar en Direct gevaar. Die is leuk, links en rechts tien ballen in tot gevolg. Nick van Aart: “We hebben binnen de wedstrijden. Het mentale aspect, erva- wedstrijden en op welk niveau gaat vaardigheden maken we met leuke de hoek schieten en de keeper laten Dat er volgens de ‘kenners’ te weinig AZ Jeugdopleiding een zogenaamd 1 Extra; online archief ring en persoonlijkheid is belangrijk. hij zijn wedstrijden spelen? technische vormen begrijpbaar voor werken. Natuurlijk kan dat ook zo nu echte keeperstalenten worden opge- Ontwikkelingsplan beschreven. Daar- www.devoetbaltrainer.nl 32 33 De Voetbaltrainer 179 2011 (ePaper versies).

� Onbeperkt toegang tot de online mediatheek met € 20,- korting. � Altijd 7,5% korting op alle producten uit de Voetbaltrainer webshop.

�

Gratis toegang tot Talento, � hét online spelervolgsysteem.

Nog geen abonnee? Ga naar devoetbaltrainer.nl www.devoetbaltrainer.nl/abonnementen