Zabytki Brodnica
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Zał ącznik do Uchwały Nr XXI/85/2008 Rady Gminy Brodnica z dnia 27 maja 2008 roku GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY BRODNICA NA LATA 2008 – 2011 WOKISS Archeologiczna Pracownia Badawcza „THOR” 2007 1 Spis tre ści: 1. Wst ęp str. 4 1.1. Postanowienia ogólne str. 4 1.2. Cel opracowania gminnego programu opieki nad zabytkami str 4 1.3. Podstawa prawna opracowania gminnego programu opieki nad zabytkami str. 5 2. Uwarunkowania zewn ętrzne ochrony zasobów dziedzictwa kulturowego str. 6 2.1. Relacje gminnego programu opieki nad zabytkami z opracowaniami wykonanymi na poziomie województwa str. 6 2.1.1. Strategi ą rozwoju województwa wielkopolskiego str. 6 2.1.2. Planem zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego str. 7 3. Zasoby dziedzictwa i krajobrazu kulturowego gminy str. 8 3.1 Obiekty zabytkowe nieruchome wpisane do rejestru zabytków str. 12 3.2 Obiekty nieruchome znajduj ące si ę w ewidencji zabytków str. 14 3.3. Obiekty ruchome wpisane do rejestru zabytków str. 22 3.4 Krajobraz kulturowy str. 22 3.5 Zabytki archeologiczne str. 22 3.5.1. Wykaz stanowisk archeologicznych wpisanych do rejestru zabytków str. 22 3.5.2. Wykaz stanowisk o własnej formie krajobrazowej str. 22 3.5.3. Zestawienie liczbowe stanowisk archeologicznych na terenie gminy zewidencjonowanych i wpisanych do rejestru zabytków, ł ącznie z ich funkcj ą str. 23 4. Uwarunkowania wewn ętrzne ochrony zasobów dziedzictwa i krajobrazu kulturowego str. 24 4.1 Stan zachowania i obszary najwi ększego zagro Ŝenia zabytków str. 24 4.1.1. Stan zachowania zabytków nieruchomych str. 30 4.1.2. Obszary najwi ększego zagro Ŝenia dla zabytków nieruchomych i archeologicznych str. 32 4.2.Uwarunkowania wynikaj ące ze studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy str. 36 4.3 Uwarunkowania wynikaj ące z miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego gminy str. 38 4.4 Uwarunkowania wynikaj ące z ochrony przyrody i równowagi ekologicznej str. 39 4.5 Uwarunkowania wewn ętrzne ochrony zabytków archeologicznych str. 39 4.5.1. Stan zachowania zabytków nieruchomych, ruchomych i dziedzictwa archeologicznego str. 39 4.5.2. Wynikaj ące ze studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego str. 40 4.5.3. Wynikaj ące z miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego str. 40 5. Cele gminnego programu opieki nad zabytkami. (art. 87 ust. O ochronie zabytków oraz inne okre ślone przez gmin ę) str. 41 2 6. Kierunki działa ń dla realizacji gminnego programu gminnego programu opieki nad zabytkami str. 42 6.1.1 Gminna ewidencja zabytków str. 42 6.1.2. Inwentaryzacja zabytków tzw. małej architektury sakralnej str. 43 6.1.3 Rewaloryzacja i rewitalizacja obiektów zabytkowych str. 43 6.1.4 Zabytki nieruchome – udost ępnienie i promocja str. 43 6.1.5. Popularyzacja i edukacja str. 44 6.1.6. Wł ączenie zabytków w procesy gospodarcze str. 45 6.1.7. Aktywizacja społeczno ści lokalnych na rzecz opieki nad zabytkami str. 45 6.2. Sporz ądzenie wykazu obszarów urbanistycznych, ruralistycznych, obszarów krajobrazu kulturowego, otoczenia (ekspozycji) układów, zespołów i obiektów, zespołów i obiektów nieruchomych, stanowisk archeologicznych do rejestru zabytków z terenu gminy str. 45 6.2.1. Stanowiska archeologiczne wytypowane do wpisu do rejestru zabytków str. 46 6.2.2. Stanowiska archeologiczne wytypowane do badań weryfikacyjno - sonda Ŝowych str. 47 6.2.3.Stanowiska wytypowane do ratowniczych bada ń wykopaliskowych str. 48 6.3. Okre ślenie zasobów zabytków obszarów, nieruchomych, ruchomych i dziedzictwa archeologicznego, które mo Ŝna wykorzysta ć dla tworzenia np. tras turystycznych, ście Ŝek dydaktycznych, organizacji festynów (głównie dotyczy to przestrzeni zabytkowych zespołów budowlanych, parków i stanowisk archeologicznych o własnej formie krajobrazowej) str. 48 7. Okre ślenie sposobu realizacji poszczególnych celów gminnego programu str. 48 8. Instrumentarium realizacji gminnego programu opieki nad zabytkami okre ślone przez gmin ę str. 51 9. Monitoring działania gminnego programu opieki nad zabytkami – forma organizacyjno-instytucjonalna okre ślona przez gmin ę str. 52 10. Niektóre zewn ętrzne źródła finansowania gminnego programu opieki nad zabytkami okre ślone przez gmin ę str. 52 3 1. WST ĘP 1.1. POSTANOWIENIA OGÓLNE 1.1.1 Ilekro ć w niniejszym programie mowa o : a) ustawie – rozumie si ę przez to ustaw ę z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568 oraz z 2004 r. Nr 96 poz. 959, Nr 238, poz. 2390, nr 50 poz. 362 z 2006 r) b) Gminie – rozumie si ę przez to Gmin ę Brodnica c) Programie - rozumie si ę przez to Gminny Program Opieki nad Zabytkami Gminy Brodnica na lata 2008-2011 d) Konserwatorze – rozumie si ę przez to Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu e) Planie – rozumie si ę przez to Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Wielkopolskiego z dnia 26 listopada 2001 r. f) Strategii – rozumie si ę przez to Strategi ę rozwoju Województwa Wielkopolskiego do roku 2020 z dnia 19 grudnia 2005 r. 1.2 CEL OPRACOWANIA GMINNEGO PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI. Celem „Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Brodnica” jest: - wzmocnienie ochrony i opieki nad materialn ą cz ęś ci dziedzictwa kulturowego oraz poprawa stanu zabytków poprzez podejmowania działa ń zmierzaj ących do zahamowania procesów ich degradacji a w dalszej kolejno ści polepszenie stanu ich zachowania, - aktywne zarz ądzanie zasobem stanowi ącym materialne dziedzictwo kulturowe poprzez kompleksow ą rewaloryzacj ę zabytków i po wykonaniu analizy funkcjonalnej ich adaptacj ę na cele kulturalne, turystyczne, edukacyjne, rekreacyjne i inne cele społeczne. Projekty msz ą posiada ć znacz ący wpływ ekonomiczny na rozwój regionalny, w tym przyczynia ć si ę szczególnie do wzrostu dochodów i zwi ększania ilo ść miejsc pracy. - okre ślenie celów, kierunków działa ń oraz zada ń, które powinny by ć podj ęte przez organy i jednostki administracji publicznej w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami. - zapoznanie si ę z zasobami dziedzictwa kulturowego, histori ą i zabytków gminy, z wykazem obiektów wpisanych do rejestru zabytków oraz wykaz obiektów typowanych do Gminnej Ewidencji Zabytków, - ocena stanu gminnego zasobu zabytków nieruchomych – okre ślenie kategorii i stopnia zagro Ŝeń 4 - podejmowanie i okre ślanie warunków współpracy z wła ścicielami obiektów zabytkowych dla zapewnienia im nale Ŝytej opieki oraz okre ślenia sposobów udost ępnienia dóbr kultury narodowej, b ędących ich własno ści ą, a tak Ŝe wskazywanie potencjalnych źródeł finansowania, - inicjowanie i wspieranie działa ń edukacyjnych, informacyjnych, turystycznych itp. maj ących na celu propagowanie znajomo ści zabytków i opieki nad zabytkami. - wspieranie działa ń maj ących na celu pozyskanie środków finansowych na opiek ę nad zabytkami. 1.3 PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA GMINNEGO PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI. 1.3.1. Uregulowania formalno prawne ochrony i opieki nad zabytkami. Wykonanie „Gminnego programu opieki nad zabytkami gminy Brodnica ” wynika z: - Ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorz ądzie gminnym (Dz. U. Z 2001 r. Nr 142 poz. 1591 z pó źniejszymi zmianami) Ustawa ta wł ącza do zada ń własnych gminy ochron ę zabytków i opiek ę nad zabytkami (art. 7 ust. 1 pkt 9), - Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568 oraz z 2004 r. Nr 96 poz. 959, Nr 238, poz. 2390) Ustawa o ochronie zabytków okre śla przedmiot, zakres i formy ochrony zabytków oraz opieki nad nimi, zasady tworzenia krajowego programu ochrony zabytków i opieki nad zabytkami oraz finansowania prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych przy zabytkach a tak Ŝe organizacj ę organów ochrony zabytków (rozdz. 1 art. 1) W ustawie okre ślono podział kompetencji w zakresie ochrony zabytków. Zgodnie z art. 87. 1 burmistrz ma obowi ązek sporz ądzenia na okres 4 lat odpowiednio gminnego programu opieki nad zabytkami. Ustawa nakłada na gmin ę nast ępuj ące obowi ązki i uprawnienia: - zgodnie z art. 16 ust. 1 rada gminy, po zasi ęgni ęciu opinii wojewódzkiego konserwatora zabytków, ma mo Ŝliwo ść stworzenia parku kulturowego na podstawie podj ętej uchwały, celem obj ęcia ochron ą krajobrazu kulturowego oraz zachowania wyró Ŝniaj ących si ę krajobrazowo terenów, na którym znajduj ą si ę zabytki charakterystyczne dla danego regionu (po uprzednim zasi ęgni ęciu opinie wła ściwego konserwatora zabytków), - art. 18, art. 19, art. 20 wprowadzaj ą obowi ązek uwzgl ędniania ochrony zabytków i opieki nad zabytkami przy sporz ądzaniu i aktualizacji miejscowych planów zagospodarowania 5 przestrzennego, studiów uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz uzgodnienia ich projektów zmian z wojewódzkim konserwatorem zabytków, - art. 22 ust. 4 nakłada na władze gminy obowi ązek prowadzenia gminnej ewidencji zabytków w formie zbioru kart adresowych zabytków nieruchomych z terenu gminy, obj ętych wojewódzk ą ewidencj ą zabytków, - art. 31 ust. 1 pkt 2, ust 2 oraz art. 33 ust. 1 i ust. 2 zobowi ązuje wójta (burmistrza, prezydenta miasta) do przyj ęcia zawiadomienia o odkryciu lub znalezieniu przedmiotu co do którego istnieje podejrzenie, ze jest zabytkiem lub zabytkiem archeologicznym oraz natychmiastowego przekazania tej wiadomo ści wojewódzkiemu konserwatorowi zabytków - art. 71 ust.1 i ust. 2 – sprawowanie opieki w tym finansowanie prac konserwatorskich, restauratorskich i budowlanych przy zabytku do którego jednostka samorz ądu terytorialnego posiada tytuł prawny. - art. 81 – organ stanowi ący gminy lub powiatu