Brak De Reformatie Met 'Het Goede Leven'?
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Soφie 4e jaargang nr. 2 – april 2014 Brak de reformatie met ‘het goede leven’? - De nieuwe rol van christelijke organisaties in de participatiesamenleving - Authenticiteit als tegenhanger van vervreemding in de economie - Debat: een aandeelhouder is iemand die zijn aandeel houdt Soφie Jaargang 4 nummer 2 Verschijnt zesmaal per jaar Webertje Bronnen Soφie is de voortzetting van Beweging (74 jaargangen), uitgave van de Stichting voor Christelijke Filosofie, en Ellips (35 jaargangen), uitgave van de Evangelische Hoge- school. 4 Meedoen op het middenveld Missie Essay over de rol van christelijke organisaties in de participatiesamenleving Soφie is een uitgave van de Stichting voor door Jan Hoogland Christelijke Filosofie. Zij biedt een intellectuele uitdaging door kritisch na te Beweegrede Aart Deddens 8 Brak de reformatie met een gedeelde opvatting over het goede leven? denken over actuele onderwerpen, Redactie De verantwoordelijkheidsethiek van Calvijn brak niet volledig met de klas- geïnspireerd door de christelijke traditie. ing. P. de Boer; A. Deddens (eindredactie); mevr. drs. R. Ebbers-van Aalst; dr. J. Ester; drs. I.D. Haarsma; prof. sieke deugdethiek, is de stelling van Pieter Vos enentwintig april viel destijds op een zondag. Met 30 graden dr. J. Hoogland (hoofdredactie); dr. ir. R.A. Jongeneel; 12 Waarom hebben paarden benen? was het een van de warmste aprildagen ooit. In onze slaapka- drs. M.H. Medema; drs. R. Muis (webredactie); mevr. drs. D.G. Rots; drs. J.P.L. van Seventer; dr. P.H. Vos; dr. Sophie van Groningen heeft goed nagedacht over de relatie tussen mens mer onder het platte dak was het ongeveer twee keer zo warm. E K. van der Zwaag en paard. Interview door Aart Deddens Terwijl de ramen openstonden beviel mijn vrouw van onze oudste zoon. Een gewijd applaus steeg op uit de stadstuintjes waar onze slaap- Redactieraad 14 Wonder en teken dr. D.J. Bakker; dr. P. Blokhuis; P.C. Donders; dr. R.J.A. Een rooms-katholieke visie op wonderen, door Jos Sterk kamer op uitkijkt, waarna buren hun wijn- of bierglas hieven en een Doornenbal; mevr. drs. E.J. van Dijk; prof. dr. B. Goud- toast uitbrachten op ‘Kareltje’, zoals wij hem in afwachting van een be- zwaard; ir. J.J. Grünbauer; prof. dr. T.M. Klapwijk; dr. P. 18 Authenticiteit als tegenhanger van vervreemding tere naam alvast hadden genoemd. Omdat ik door deze en andere oor- Lalleman; dr. ir. J. de Leede; prof. dr. G. Nienhuis; dr. J.W. Cover Sap; mr. D.A.C. Slump; mevr. dr. A.E.M.A. van Veen- Essay van Roelf Haan over de kortsluiting tussen economen en de dage- Amongst Lupines is het schilderij van Jef- zaken in opperste staat van verwarring was, verzuimde ik hem de Vrolijk; prof. dr. M.J. de Vries lijkse werkelijkheid namen Maximiliaan Karel Emiel te geven, wat passend was geweest, frey T. Larson met zijn dochter Sophia omdat de grote Max Weber op dezelfde dag geboren is, nu 150 jaar ge- Adres redactie 22 Leve de oppervlakkige relaties! Rose. Ons covermodel van dit nummer is Stichting voor Christelijke Filosofie leden. Interview met onderzoeker Femmianne Bredewold over haar proefschrift, ook een roosje, maar dan met de naam Postbus 2220, 3800 CE Amersfoort door Roelien Ebbers en Aart Deddens Hoewel er aan Weber geen enkel artikel in dit nummer is gewijd, t (033) 432 82 88 f (033) 448 19 40 Sophie van Groningen. Ze zit niet te mid- e [email protected] brengen veel bijdragen een Weberiaans dilemma aan het licht. Co- 26 De beslisruimte van de rechter mag niet politiek gekaapt worden den van lupines, maar van pinksterbloe- w www.christelijkefilosofie.nl rinne Starreveld onderzoekt in dit nummer zingevingsprojecten van Hoofdredactioneel van Jan Hoogland over Volkert van der G. men op haar eigen boerderij. Haar vraag bedrijven op de Amsterdamse Zuid-As. Een waarderationeel concept Abonnementen als paardenliefhebber, waarom zeggen 28 Filosoferen over duurzaamheid als ‘maatschappelijk verantwoord ondernemen’ wordt slechts doelrati- Buijten & Schipperheijn we dat een paard benen heeft? Postbus 22708, 1100 de Amsterdam Zuidoost Bespreking van het proefschrift van Henk Massink door Roel Jongeneel oneel gebruikt, voorzover het bedrijven winst oplevert. Wat zit daar- t 020-5241010 f 020-5241011 achter? Volgens Starreveld morele onvolwassenheid. Het Debat is op e [email protected] 32 Een aandeelhouder is iemand die zijn aandeel houdt gelijke wijze een Webertje: leest u de doelrationele versus de waardera- Debat tussen Jeroen Geelhoed en Auke Leen Advertenties tionele bijdrage. Nico Postuma 34 Ben jij orthodox? Wie maakt dat uit? Van Weber is tevens het bekende onderscheid tussen verantwoor- e [email protected] Willem Ouweneel analyseert de verwarrende termen recht- en vrijzinnig delijkheidsethiek en gezindheidsethiek. Een verantwoordelijkheids- m 06 13 99 59 05 38 Richard Wagner en de gekwetste emoties achter zijn muziek ethiek houdt rekening met de gevolgen, een gezindheidsethiek alleen Tarieven abonnementen 2014 met principes. In zijn rede Politiek als beroep, dat alle Soφieabonnees Het abonnementsjaar is gelijk aan het kalenderjaar. Volgens Hans Ester maakte de miskende Wagner zich groter door zich zouden moeten aanschaffen die na de gemeenteraadsverkiezingen in- Abonnementen kunnen elk moment ingaan. boven de Joden te verheffen Opzegging uitsluitend voor 1 januari van het volgende eens politiek als beroep blijken te hebben, staat deze mooie zin: “Poli- abonnementsjaar. 42 Morele (on)volwassenheid in organisaties tiek is krachtig en langzaam boren in harde planken, met gedrevenheid Tarief Nederland: € 33,00 per jaar. Corinne Starreveld onderzocht drie zingevingsinitiatieven op de én inschattingsvermogen. Het is immers een waarheid als een koe, de Tarief buitenland: € 43,00 per jaar. Amsterdamse Zuid-As Tarief voor studenten: € 16,50 per jaar (max. 5 jaar), na hele geschiedenis bewijst het, dat je het mogelijke niet bereikt, als niet overlegging kopie ov/studentenkaart. 46 Boekbesprekingen steeds weer opnieuw naar het onmogelijke in de wereld zou zijn gegre- Abonnementsgeld dient voor 1 april te zijn betaald. pen.” De rede, die opnieuw door Vantilt is uitgegeven, schreef Weber Losse nummers € 5,90 (excl. verzendkosten) iban: nl73abna024.04.94.644 in 1919, na de Eerste Wereldoorlog en de revoluties. De thema’s van toen waren de wereldvrede en de toekomst van het socialisme. Weber Basisontwerp Rectificatie wijst op de ethische spanning als ze politiek worden vertaald: “Want Aperta, Jan Johan ter Poorten In Soφie nummer 1 jaargang 4 is een interview opgenomen met Dirk Jan Bakker zodra dat alles wordt nagestreefd door middel van politiek handelen, Opmaak en druk over het onderwerp overbehandelen. In dat interview staat een biografische pas- Soφie 2 |2014 dat werkt met gewelddadige middelen en op grond van verantwoorde- Buijten en Schipperheijn, Amsterdam sage over een interview met Dirk Jan Bakker door Frénk van der Linden van het lijkheidsethiek, dan komt het ‘heil van de ziel’ in gevaar. Wanneer die NRC. Deze passage bevat feitelijke onjuistheden en wordt daarom teruggeno- Website doelen echter louter overtuigingsethisch, in een geloofsstrijd, worden men. De redactie wil mede namens de heer Bakker haar verontschuldigingen www.sophieonline.nl nagejaagd, kunnen ze generaties lang geschaad worden en in diskre- aanbieden aan het NRC en de heer Van der Linden. diet raken, omdat de verantwoordelijkheid voor de gevolgen ont- Fotografie Inhoud breekt. Want dan heeft degene die zo handelt geen besef van de Cover en pagina 12 en 18, Aart Deddens Foto pagina 26: © Novum Foto, Freek van den Bergh duivelse machten die in het spel zijn.” (103) Aan het slot geeft hij toe dat overtuigingsethiek en verantwoordelijkheidsethiek geen absolute CBB tegenstelling zijn, maar elkaar aanvullen. “Samen maken ze de echte Soφie is als gesproken uitgave beschikbaar via de cbb mens uit, iemand die de ‘roeping tot de politiek’ kan hebben.” (104) issn 2211-4408 Leest u tegen de achtergrond van politiek, macht en geweldsmono- Rubriek 3 1|2011 polie Uit het hart van Jan Hoogland. Een Webertje. Veel leesplezier. Nu, bijna tien jaar later, moet je vaststellen dat Balkenende Het probleem een visionair is geweest die een revolutie teweeg heeft ge- De participatiesamenleving houdt met andere woorden een Meedoen op het middenveld bracht in dit land. nieuw appel in op het maatschappelijke middenveld, de civil Maar hoe vreemd: de destijds al uitgeroepen participatie- society. Er wordt opnieuw een beroep gedaan op de moraal De relevantie van christelijke organisaties in de participatiesamenleving samenleving wordt thans uitgedragen door een coalitie zon- van de burger. Maar wat is er van die moraal overgebleven na der CDA en wordt vanuit het CDA met een vooral voor enkele decennia socialisatie richting verzorgingsstaat? Heeft neoliberalen herkenbare stijl van oppositie voeren gecon- de burger het inmiddels niet afgeleerd zelfredzaam te zijn, om fronteerd. Het kan verkeren. te zien naar medeburgers die hulp nodig hebben en zichzelf verantwoordelijk te maken voor het publieke belang? Is de De participatiesamenleving burger intussen niet behoorlijk asociaal geworden? En is de Openingsessay Jan Hoogland Wat houdt die participatiesamenleving nu in? Een officiële leefwereld van de burgers niet volledig gekoloniseerd door de definitie is er niet. Want niemand gaat daarover. ‘De participa- systeemwerelden van staat en markt? tiessamenleving zijn wij samen.’ De participatiesamenleving is In tal van nota’s kun je tussen de regels door die zorg be- We leven in een zogeheten high-trust-society, maar het wantrouwen