Wurde Rudolph Hermann Lotze (1817-1881) in der Geschichte der Psychologie zu Recht vergessen? An der S h ll v ph l ph h n E p r z r p r h n h l
Lothar Sprung & Helga Sprung
Zusammenfassung: Der Beitrag erinnert an Rudolph Hermann Lotze in der Geschichte der empirischen Psychologie. Er verweist auf die Vielfalt seiner Zugänge als Metaphysiker, als Anthropologe, als Philosoph und als Empiriker. Während die ersten Funktionen nur erwähnt werden, wird seine empirische Psychologe erläutert und die Frage gestellt, warum diese Funktion bisher relativ wenig gewürdigt wird. Dass Lotze nicht die Be- deutung, z.B. eines Ernst Heinrich Weber (1795-1878), Gustav Theodor Fechner (1801-1887), Hermann von Helmholtz (1821-1894), Wilhelm Wundt (1832-1920), Carl Stumpf (1848-1936) und Hermann Ebbinghaus (1850-1909) erlangte, dürfte darin begründet sein, dass er sich nicht in erster Linie als empirischer Psychologe sondern doch mehr als Philosoph verstand, dass er doch mehr ein Mann des Übergangs war. Dennoch ge- hört Lotze zu den „Pionieren" der modernen Psychologie.
Abstract: This paper deals with Rudolph Hermann Lotze 's role within the history of psychology. It describes the range of his approaches as a meta- physician, anthropologist, philosopher, and empiricist. The main part will discuss the question why Lotze is generally not considered as important as other empirical psychologists of his times, e. g. Ernst Heinrich Weber (1795-1878), Gustav Theodor Fechner (1801-1887), Hermann von Helm- holtz (1821-1894), Wilhelm Wundt (1832-1920), Carl Stumpf (1848-1936), and Hermann Ebbinghaus (1850-1909). The most probable reason is that he was a man of a transitional stage between traditional and modern psychology. Nevertheless, Lotze belongs to the "pioneers" of modern psychology.
„Zwischen den Bedürfnissen des Gemütes und den Ergebnissen mensch- licher Wissenschaft ist ein alter nie geschlichteter Zwist. Jene hohen Träume des Herzens aufzugeben, die den Zusammenhang der Welt an- ders und schöner gestaltet wissen möchten, als der unbefangene Blick der Beobachtung ihn zu sehen vermag: diese Entsagung ist zu allen Zeiten als der Anfang jeglicher Einsicht gefordert worden" (Lotze, 1856, S. XXVI). 272 Helga Sprung & Lothar Sprung
Lotze — W r r d ? o e wa ei Ma es Ü e ga gs i e syc o ogie es 19 a u - e s ei Ma wisc e i oso ie u me o isc ko o ie e Em- i isc e syc o ogie e e e es Ü e ga gs we e eic ü e se e we sic ei e E wick u g u c gese a I sei e ei wa o e e e e e ei e ua e syc o ogie ei e syc o ogie a s „ ysio- ogie e See e" au e ei e u ei e „ i oso ie- syc o ogie" au e a e e Sei e a ac kö e ie e eme a e syc isc e E sc ei- u ge e e ime e u e suc we e wä e ie ö e e syc i- sc e E sc ei u ge e i oso ie o e a e ei e ü ei e Wege wa o e gu ausge i e e e a e Me i i u i oso ie s u ie u sic au ei e Ge ie e omo ie u a i i ie u e a e e- eu e e eis u ge ü ie eue syc o ogie e ac a e ge ö e eige ic i ie ei e e soge a e „G ü u gs ä e " o e „ io ie e" e wisse sc a ic e syc o ogie e oc si ie e sei e ei ge- osse eu e eka e a s e Wi e ke a ei a Gus a eo o ec e (1 1-1 7 o e Wi e m Wu (1 3 -19 u as gi soga ü ma c e sei e Sc ü e Wi e ke a ei a Geo g E ias Mü e (1 5 -193 u Ca S um (1 -193 Am E e sei e au a wä- e o e ei a e auc oc e i e gewo e a ä e ie eic e a e e i e U i e si ä as e s e syc o ogisc e Semi a geg ü e u ic Ca S um (1 -193 oc es is a e s gekomme U a e sei es u s ei ei e aus a msweise ei ma ges a e ie o e es is o- ike s u e asse um s ie e isc ku e age ac uge e Was wä e gewese we ?
Sp l t n n nd l tät n eu e äss sic u oc a ü e s eku ie e we c e E wick u g ie syc o ogie a e e i e „ ie ic -Wi e ms-U i e si ä " im aus- ge e e 19 u egi e e a u e s ge omme ä e we es o e e gö gewese wä e sei e e o g eic e 37 ä ige Gö i ge Wi ksamkei oc ei ige a e i e i o use e um Somme seme- s e 1 1 kam e ac e i u ega im Mä sei e o esu ge Wie ma sei e ie e e e me ka a e i m ie Ü e sie e u g ac e i am i a e e Ge ü e e ei e E wa ge i Gö i ge u e - oc se e e sic ac ei ig e S a sei e S u e e - u i a - o e e ei u ück u i m g au e o e G oßs a e i u e - oc ei e i ie eue eic s au s a So e sc ie e sic am E e ü e i . . tz in der Geschichte der Psychologie zu Recht vergessen? 273