Interkulturalni Odgoj U Nastavi Glazbe Općeobrazovnih Škola
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Sveučilište Josipa Jurja Strossmayera u Osijeku Filozofski fakultet Amir Begić INTERKULTURALNI ODGOJ U NASTAVI GLAZBE OPĆEOBRAZOVNIH ŠKOLA DOKTORSKI RAD Osijek, 2017. University of Osijek Faculty of Humanities and Social Scienses Amir Begić INTERCULTURAL EDUCATION IN TEACHING MUSIC IN GENERAL EDUCATION SCHOOLS DOCTORAL THESIS Osijek, 2017. Sveučilište Josipa Jurja Strossmayera u Osijeku Filozofski fakultet Amir Begić INTERKULTURALNI ODGOJ U NASTAVI GLAZBE OPĆEOBRAZOVNIH ŠKOLA DOKTORSKI RAD Mentor: prof. dr. sc. Vlatko Previšić Osijek, 2017. University of Osijek Faculty of Humanities and Social Scienses Amir Begić INTERCULTURAL EDUCATION IN TEACHING MUSIC IN GENERAL EDUCATION SCHOOLS DOCTORAL THESIS Supervisor: prof. dr. sc. Vlatko Previšić Osijek, 2017. O MENTORU: Prof. dr. sc. Vlatko Previšić od 1973. do 2016. djelatnik je Filozofskog fakulteta Sveučilišta u Zagrebu u svim statusima (asistent, znanstveni asistent, docent, izvanredni profesor, redoviti profesor te redoviti profesor u trajnom zvanju). Od godine 2014. do 2016. obnašao je dužnost dekana Filozofskog fakulteta Sveučilišta u Zagrebu. Srednju Učiteljsku školu pohađao je i maturirao u Petrinji. Studirao je pedagogiju i sociologiju na Filozofskom fakultetu u Zagrebu (1968. – 1972.). Doktorirao je 1984. godine na Sveučilištu u Zagrebu disertacijom: Mogućnosti, pretpostavke i realizacija stvaralaštva u slobodnim aktivnostima učenika. Tijekom rada na Filozofskom fakultetu (Odsjeku za pedagogiju) predavao je više različitih nastavnih predmeta i kolegija: Sistematsku pedagogiju, Pedagogiju slobodnog vremena, Socijalnu pedagogiju, Obiteljsku pedagogiju, Metodiku sociologije, Alternativne pedagoške ideje i škole, Pedagogiju adolescencije, Diferencijalne pedagogije, Osnove interkulturalne pedagogije i Teorije kurikuluma. Višegodišnji voditelj Katedre za sistematsku pedagogiju i Katedre za didaktiku na Odsjeku za pedagogiju Filozofskog fakulteta Sveučilišta u Zagrebu. Voditelj poslijediplomskog magistarskog i doktorskog studija pedagogije Kurikulum suvremenog odgoja i škole na Filozofskom fakultetu Sveučilišta u Zagrebu. Suvoditelj poslijediplomskog studija Glazbene pedagogije (i predavač) na Muzičkoj akademiji Sveučilišta u Zagrebu. Pokretač i voditelj novoutemeljenog Poslijediplomskog doktorskog studija pedagogije Pedagogija i kultura suvremene škole na Odsjeku za pedagogiju Filozofskog fakulteta Sveučilišta J. J. Strossmayera u Osijeku. Mentor kod pisanja diplomskih radova za preko dvije stotine studenata na redovitim studijima pedagogije u Zagrebu, Osijeku, Zadru i Mostaru te studiju socijalnog rada u Zagrebu. Mentor kod izrade znanstvenih magisterija pedagogije dvadeset trojici (23) kandidata i član ili predsjednik povjerenstava za obranu magisterija na Filozofskom fakultetu i Muzičkoj akademiji iz Zagreba kod devetnaest (19) obrana. Mentor dvadeset sedam (27) obranjenih doktorskih disertacija iz pedagogije i član i(li) predsjednik povjerenstava za obranu doktorskih radova kod devetnaest (19) kandidata. Angažiran 2004. godine kod utemeljenja studija pedagogije na Filozofskom fakultetu Sveučilišta J. J. Strossmayera u Osijeku te gostujući nastavnik toga studija u nekoliko kolegija. Gostujući profesor poslijediplomskog studija na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Sarajevu i na Fakultetu prirodoslovno-matematičkih i odgojnih znanosti Sveučilišta u Mostaru. Dobitnik znanstveno-istraživačke stipendije Alexander von Humboldt Stiftunga 1986. – 1988. u SR Njemačkoj na temu: Multikulturalni utjecaji u odgoju djece migranata. Član više različitih stručnih i znanstvenih udruga i njihovih upravnih tijela u zemlji i inozemstvu (Hrvatski pedagoško-književni zbor, Pedagogijsko društvo, Interkultura, Hrvatsko-njemačko društvo, Klub hrvatskih Humboldtovaca, Forum za slobodu u odgoju, SIETAR, IAIE i dr.) Urednik i član uredništava i savjeta nekoliko stručnih i znanstvenih časopisa i listova: Umjetnost i dijete, Penološke teme, Odgoj i samoupravljanje, Napredak, Smotra – Rundschau, Anali za povijest odgoja, Pedagogijska istraživanja i Život i škola. Autor nekoliko samostalnih knjiga, priređivač nekoliko knjiga, suurednik nekoliko knjiga, autor oko stotinu pedeset znanstvenih i stručnih radova te manjih osvrta i članaka. Pokretač i supokretač utemeljenja različitih udruga i dužnosnik u istima (Kluba hrvatskih Humboldtovaca, Interkulture, Hrvatsko-njemačkog društva, Akademije odgojnih znanosti, Hrvatskog pedagogijskog društva). Bio jedan od utemeljitelja i prvi predsjednik (u prva dva mandata) Hrvatskog pedagogijskog društva – profesionalne udruge pedagoga Hrvatske. Bio tajnik i predsjednik Kluba hrvatskih Humboldtovaca. Bio članom Upravnog i Izvršnog odbora te predsjednik KK "Cibona". Bio članom Upravnog odbora Košarkaškog saveza Hrvatske i član Povjerenstva MZOŠ za profesionalne športske klubove. Primio za svoj rad različita javna priznanja kao što su „Nagrada Ivan Filipović“, Godišnja nagrada Filozofskog fakulteta za 2006. godinu za znanstvenoistraživački rad i objavljene rezultate projekta, povelja Kluba hrvatskih Humboldtovaca za osobit doprinos ostvarivanju ciljeva KHH 2012. godine, nagrada Grada Zagreba za područje prosvjete i obrazovanja 2012. godine i povelja Filozofskog fakulteta Sveučilišta iz Zagreba za 2012. godinu. SADRŽAJ 1. UVOD ............................................................................................................................................. 1 2. INTERKULTURALIZAM KAO GLOBALNA POJAVA ........................................................... 26 2.1. Interkulturalizam/multikulturalizam ...................................................................................... 26 2.2. Interkulturalizam iz povijesne perspektive ............................................................................ 29 2.3. Globalizacija i interkulturalizam ........................................................................................... 34 2.4. Interkulturalizam u suvremenom društvu .............................................................................. 37 3. ODGOJ I OBRAZOVANJE ZA INTERKULTURALIZAM ....................................................... 43 3.1. Kultura i kulturni identitet ..................................................................................................... 43 3.2. Interkulturalna komunikacija ................................................................................................. 48 3.3. Mediji i interkulturalni odgoj ................................................................................................ 52 3.4. Interkulturalna kompetencija ................................................................................................. 59 3.4.1. Razvijanje interkulturalne kompetencije ....................................................................... 63 3.5. Interkulturalni kurikulum ...................................................................................................... 68 3.5.1. Interkulturalni kurikulum kao nužnost .......................................................................... 71 3.6. Odgoj za interkulturalno i globalno građanstvo .................................................................... 76 3.6.1. Interkulturalno učenje .................................................................................................... 80 3.7. Partnerstvo škole, roditelja i učenika za interkulturalni odgoj .............................................. 83 3.7.1. Kultura škole ................................................................................................................. 83 3.7.2. Suradničko interkulturalno djelovanje učenika, roditelja i nastavnika .......................... 87 4. NASTAVA GLAZBE U OPĆEOBRAZOVNIM ŠKOLAMA I INTERKULTURALIZAM ...... 93 4.1. Koncepcije nastave glazbe i zastupljenost interkulturalnih nastavnih sadržaja .................... 93 4.2. Različite glazbe svijeta na pratećim CD-ima osnovnoškolskih i gimnazijskih udžbenika za nastavu glazbe ................................................................................................................................. 118 4.3. Didaktički aspekti interkulturalizma u nastavi glazbe ......................................................... 131 5. INTERKULTURALNO OBRAZOVANJE NASTAVNIKA GLAZBE .................................... 148 5.1. Zastupljenost interkulturalnih sadržaja u programima studija Glazbene pedagogije .......... 148 5.2. Interkulturalne kompetencije studenata/budućih nastavnika glazbe ................................... 155 6. EMPIRIJSKO ISTRAŽIVANJE ................................................................................................. 165 6.1. Metodologija ....................................................................................................................... 165 6.1.1. Tijek istraživanja i ispitanici ....................................................................................... 165 6.1.2. Ciljevi istraživanja i hipoteze ...................................................................................... 165 6.1.3. Vrsta i metoda istraživanja ............................................................................................... 166 6.1.4. Postupci i instrumenti prikupljanja podataka .................................................................... 166 6.2. Analiza i interpretacija rezultata ............................................................................................... 168 6.2.1. Sociodemografska obilježja ispitanika ........................................................................ 168 6.2.2.