Historiae Deorum Gentilium quidam referunt, ut quos Ero commemorat AD EVNDEM D. BERNARDVM apud Ouidii Heroidas: BARBVLAEUM. SYNTAGMA QVINTVM. At tibi flammarum memori Neptune tuarum, NEPTVNVS. ALII DEI MARINI. Nullus erat uentis impediendus amor. NYMPHAE. AEOLVS. Si neque Amymone, nec laudatissima forma NEPTVNVM a nubendo dictum putauit Criminis est Tyro fabula uana tui. Varro, quod nubat, id est operiat terras: quod Lucidaque , Ceyceque, et Alymone idem scribit Arnobius. At M. Cicero a nando nata, uocatum existimauit. a graecis Ποσειδὼν Et nondum nexis angue dictus, quod pedibus terram quatiat: a ποὺς comis. uidelicet, id est pes: et σείω, quatio. Et δῆ pro Flauaque Laodice, coeloque recepta Celeno, γῆ dorice, id est terra: Socrates uero apud Et quarum memini nomina lecta mihi: Platonem in Cratylo, nunc dictum ait quasi Has certe pluresque canunt Neptune, poetae, ποσὶ δεσµὸν hoc est, pedibus uinculum: quia Molle latus lateri conseruisse tuo. pedibus eunti, maris natura ne procedat, Sed et alios huius dei amores quos legimus, impedit: nunc quasi πολλὰ εἰδὼν, id est multa missos facimus: ut quos ridet Arnobius, uidens. uel, inquit, fortassis ab eo quod dicitur Amphitrites, Hippocoontis, Menalippes, σείειν id est quatere. Σείων enim, id est aliarum. Scribit Gellius, antiquos uocasse quatiens est nominatus, cui π ac δ fuit Neptuni filios, immanes ac feroces homines, adiectum. Alii dictum putant a πόσις, id est a ab omnique humanitate alienos, tanquam mari potione, quod Neptunus symbolum gerat genitos: cui et Seruius in tertio Aeneidos aquae, quae mortalibus prima portio fuit. Sed subscribit. ait enim, de Harpyis agens, et Fulgentium audiamus (quamuis hic auctor Neptunum prodigiorum omnium patrem: et non omnino mihi, uel fide rerum, uel loquendi perinde etiam factum, ut quotiescunque desunt proprietate satis probatus, utcunque tamen parentes, redeamus ad generalitatem. Sic et audiendus:) Neptunum, inquit, tertium peregrinos, Neptuni filios dicimus: quorum aquarum esse uoluerunt elementum, quem ignoramus parentes, ut etiam ante retulimus, ideo Graeci et ποσειδῶνα nuncupant, quasi Iouis et terrae filios. Sedenim et Phurnutus ait, ποιὸν εἰδὴν, quod nos latine facientem propter maris uiolentiam omnes uiolenti et imaginem dicimus: illa uidelicet ratione, quod audacioris animi homines Neptuni filii uocati hoc solum elementum imagines in se formet sunt: ut , Lestrygones, et Aloidae. spectantium, quod nulli alii ex quatuor Donatus Neptunum scribit, quia medius esse competat elementis: quamuis specula et putaretur inter coelum et inferos, utriusque specularia imagines repraesentent, alia (ut regni participem fuisse, habuisseque creditur) ratione. Tridentem uero ob hanc rem elementorum potiorem partem. ideoque ei forte appingunt, quod aquarum natura tridentem habere, pro numero elementorum: triplici uirtute fungatur: id est, liquida, unde et τριαινοῦχος, hoc est Tridentifer. quod foecunda, potabili. Hinc et Neptuno et Proclus refert in Cratylum Platonis, ubi de Amphitriten in coniugium deputant. ἀµφὶ fratrum trinitate agit. Phurnutus tamen in enim graece circumcirca dicimus, eo quod maris impetum retulit: ipsum lege. Pingebatur omnibus tribus elementis aqua conclusa sit: id Neptunus et ipse uariis modis, nunc pacatus et est, sit in coelo, sit in aere, item in nubibus et tranquillus, nunc commotus, ut in primis in in terra, ut fontes, putei. Et haec ferme Homero et Vergilio poetis uidemus: nunc Placiades. Scribit Herodotus in secundo, nudus etiam cum tridente et concha, quo Neptuni nomen, id est Posidonos, ab initio modo ipse conspexi: nunc in ueste caerulea, id non fuisse apud Aegyptios: idque nomen ab est cyanea, ut Phurnutus ait. Lucianus in Africanis audiuisse, deumque putasse, Sacrificiis, cyaneis capillis et nigris effingit. Sic uerum nullo honore cultum. Fuit autem tamen a Philostrato in Imaginibus, cum equis Neptunus maris deus creditus: unde illum scilicet et cetis in mari tranquillo incedere. Sed poetice Liquidum deum Propertius illo uersu et cum buccino et fuscina, qualem uocauit: [p.216] marmoreum uidi. Scribit in Delphino Hyginus: Quae uoluit liquido tota subire deo. Qui Neptuno, inquit, simulachrum faciunt, Vidi et qui Posidona est interpretatus, terrae delphinum aut in manu, aut sub pede eius maritum. Sane et Neptuni amores fabulosi constituere uidemus, quod Neptuno gratissimum esse arbitrantur. Scribit Plato in positum fuit, quo et Τριαινοκράτορα Critia, uel Atlantico, templum amplitudinis appellatum obseruauimus. eximiae, et structurae admodum mirandae: Μυκέταν Neptunum appellatum apud deumque ipsum Neptunum [p.217] curru poetas, et Phurnutum, et grammaticos legimus, insistentem, et tenentem equorum alatorum a mugitu, et maris (ut si dicam) boatu. quin et habenas, laquearia alta ceruice tangentem. mare ipsum sonorum uocant, et perstrepens, Hunc circa Nereidas delphinis insidentes ἀγάστονον, et πολύφλοισβον, ab ipso strepitu, centum: tot enim esse putabantur. Martianus quem non absimilem a boum mugitu ipsum uero ita expressit: Maritima, inquit, mare edere uidetur. Sed et huic deo ταύρους inundatione uiridior, coronam albidi salis παµµέλαινας, id est tauros ualde furuos instar candidam, atque spumarum caniciei nigrosue immolabant, ut etiam in De sacrificiis concolorem habens. Nomismata ipse duo Syntagmate dicemus. Hoc quidem loco conspexi, alterum Vespasiani, alterum Adriani, Phurnutus ait, [p.218] propter maris colorem. quae ambo habebant a tergo has literas, unde etiam, ait, et illum Κυανοχαίτην NEPT. RED. hoc est, Neptuno reduci. appellabant, quod cyaneas et caeruleas iubas pulchra uero erat imago nudi stantis, in laeui haberet. Sed et fluuios ταυρώπους καὶ humeri tergo propendebat amictus, dextera κερασφόρους, id est cornigeros, et tauriformes trilorem scuticam, laeua elatum tridentem interdum, eadem ratione appellatos uidemus: tenebat. A Neptuno porro Neptunalia dicta, tametsi aliter in Baccho relaturi. Quin et si huius enim dei VI feriae, ait M. Varro. Graeci Hesychio stamus, Neptunus ipse Ταῦρος et uero octauum cuiusque mensis diem Neptuno Ταυρεῖος nuncupatus est, et Ταυρία ipsius dei sacrum esse uoluerunt, ut Plutarchus in celebritas, quod et Phauorinus probat. At uero Theseo, et nos in Fastis retulimus. Sed iam in Scholiis scuti Herculis Hesiodi, super eo ipsius dei nomina interpretemur. Secundus uersu, καὶ ταύρεος ἐννοσίγαιος, scribitur: Iupiter aliquando Neptunus uocatus est. τάυρεος epitheton Neptuni, Boeotice, quod ei Statius: Dextramque secundi, Quod superest, deo tauri mactabantur in Helicone: uel ut alii complexa Iouis. ut Iupiter tertius, Pluto dictus dicunt, in Onchesto: idque uel propter est. undarum fluctuumque sonitum, ex quo etiam Βασιλεὺς Ποσειδὼν, id est Neptunus rex Ταυρόκρανος, id est Tauriceps dictus est. cognominatus est apud Troezenios. nam cum Porro et ab eadem Onchesti urbe, idem inter Neptunum et Pallada certamen ortum Onchestius, ut Pausanias docet, esset de Troezeniorum regione, Iupiter statuit, cognominabatur. Homerus: ut amborum communis esset ditio: qua ex re ᾽Ογχεστόν τ´ ἱερὸν, Ποσιδήιον ἄγλαον Neptunus rex, et Vrbana Minerua, id est ἄλσος, hoc est, Πολιὰς ᾽Αθήνα, item fortis, id est Sthenias, Onchestumque sacrum, Neptuni splendida dicti ibi fuere. historiam in secundo Pausanias templa. pluribus exponit. Prosclystius Neptunus hac de causa Tridentifer, et Tridentiger deus Neptunus cognominatus est. Cum enim Iuno et dictus est, Ouidius in XI. Metamorphoseon, Neptunus de agro Argiuo contenderent, Cumque tridentigero tumidi genitore et alii electi iudices ipsum Iunoni profundi. adiudicarunt. at Neptunus grauiter commotus, Hinc Τριαινοῦχον Graeci nuncupant, id agrum ipsum inundauit: qua ex re Iuno quod et in Scholiis Procli in Cratylum Platonis Neptunum rogauit, ut alluuionem reduceret. scribitur. Sed et Εὐτριαίνης interdum dictus quod cum sororis precibus Neptunus delinitus est, hoc est, tridente et fuscina bonus. Quare fecisset, Argiui in huius rei memoriam uero fuscina Neptuno attribuatur, praeter quae templum Neptuno consecrarunt, quem ex re iam ex Fulgentio ascripsi, pluribus etiam Προκλύστιον appellarunt. historia pluribus a ostenditur. uel quod ea piscatores utantur, uel Pausania recitatur. quod aptum sit instrumentum ad mouendam Taenarius Neptunus dictus, ut Suidas et alii terram. Iidem praeterea Graeci Neptunum tradunt. Taenarus Laconiae est promontorium, ᾽Ορσοτρίαιναν, id est Tridente furentem ubi ad inferos aditum esse putarunt ueteres: in uocant. Pindarus, et ᾽Αγλαοτρίαιναν, hoc est quo etiam fuit Asphalii Neptuni templum, ad illustrem fuscina. Legi et his diebus graecum quod cum Hillotes, id est serui elegans epigramma, quod Corinthi in Isthmo Lacedaemoniorum supplices confugissent, eos Lacedaemonii nihil uerentes, interemerunt: qua contrarios exitus cur assidue uertitur ex re impii habiti sunt, et scelesti, quod templi placitorum inopinata mutatio? Sed quod religionem uiolassent. Historiae meminit in Consus Neptunus sit, Ausonius ostendit in primo Thucydides. unde prouerbium, Monosyllabis: Taenarium malum, factum est, cum maximum Tum Iouis, et Consi germanus, tartareus Dis. malum significatur: quoniam atrocissime Idem alibi: Lacedaemonii se gesserunt aduersus Hillotas Caenea mutauit proles Saturnia Consus. supplices. A Taenaro etiam, ut Hesychius Cuius Caenei fabulam habemus in Ouidii scribit, celebritas Taenarias: et Taenaristae, Metamorphoseis. Sed de Conso caetera quin ea exercebantur. Hinc igitur Taenarius prosequamur. Plutarchus cum alibi, tum deus Neptunus dictus, Poeta in Priapeis: maxime in Romulo, Romulum ait cuiusdam Vnde Taenarus, aequorisque regi. dei aram conditam sub terram in Circo Propertius: inuenisse, eique deo indicisse nomen Conso, Non sic Aemonia Salmonida mixtus Enipeo siue a consilio, quod consiliarius foret: siue Taenarius facili pressit amore deus. Neptuni equestris. aramque ipsam reliquum Ποντοµέδων, id est Ponti rex, Neptunus tempus latere, in equestribus uero cognominatus frequenter a Graecis, a nostro certaminibus aperiri. Sic uero et Dionysius uero poeta Ouidio rector pelagi ideo uocatus. Alicarnasseus in primo Historiarum, ita enim canit: Mulcet aquas rector pelagi. Dedicarunt, inquit, et Romani Neptuno Neptunus uero iratus [p.219] Aeolo et uentis equestri templum, atque diem illum solennem, libro primo Aeneidos apud Vergilium, quem Arcades Hippocratia, Consualia Romani Non illi imperium pelagi, saeuumque uocant, iidem constituere. quo in die apud tridentem, Romanos ex consuetudine cessant ab operibus Sed mihi forte datum, etc. equi, et muli redimiti floribus capita. Varro, Tenedius Neptunus. Strabo libro decimo: Consualia dicta ait a Conso, quod tum feriae Tenus quoque, inquit, urbem non sane publicae ei deo, et in Circo ad aram eius a magnam habet, uerum Neptuni fanum ingens sacerdotibus fiunt ludi illi, quibus uirgines in luco extra muros, spectatu dignum, in eo Sabinae raptae. Consuales [p.220] ludos ait capacissima discumbentium conuiuarum Festus celebrari mulis solitos esse in Circo aedificata triclinia: illud signum est, maximo, quod id genus quadrupedum primo abundantem finitimorum multitudinem eo currui uehiculisque adiunctum putetur. Idem conuenire solitam, qui una Neptuni sacrificia tamen alibi, mulos Lunae ascribit. Sedenim de celebrantes epularentur. Conso et Neptuno idem Alicarnasseus Elytius Neptunus, et item Elymnius Dionysius libro secundo clarius locutus est, cognominatus, in Lesbo et in Euboea insulis, cum de Sabinarum raptu ageret. Sacratam ut Hesychius testis est. Stephanus uero: autem, inquit, illam solennitatem nunc etiam Mesopontius, inquit, Neptunus, qui et Eresius. Romani celebrant, et Consualia uocant, in qua Sic enim in Ereso urbe Lesbi colebatur, ut etiam ara subterranea constructa iuxta Circum Callimachos in primo αἰτίων scriptum reliquit. maximum circunfossa terra, sacrificiisque, et Consus Neptunus a Romanis, qui et igneis solennitatibus colitur, cursusque equestris, uocatus est, ut Liuius scribit. unde equorum iunctorum agitur, et non iunctorum. dicta Consualia, quae primum dicebantur, mox uocatur autem is deus, cui haec sacra Circenses, et ludi magni, et Romani, quorum peraguntur, Consus a Romanis, quem quidam apud scriptores crebra mentio habita. Consum interpretantes in linguam graecam, Ποσειδῶνα quidam consilii deum scribunt, a quo Romulus et Σεισίχθωνα esse dicunt, hoc est Neptunum consilium de rapiendis Sabinis acceperit. Et et Terriquassorem: ac propterea subterranea ideo etiam Augustinus in quarto de Ciuitate coli ara eum tradunt, quod hic deus terram dei, Consum a consilio dando denominatum habeat. Ego uero, subdit idem Alicarnasseus, ait. Et D. Cyprianus: Consus, inquit, quem alterum quoque sermonem audiui, quod hi deum fraudis, uelut consiliorum deum coli quidem dies festi Neptuno agantur, quodque Romulus uoluit, postquam in raptum cursus et equites etiam huic deo fiant: ara uero Sabinarum perfidia peruenit. Arnobius in III., postea Genio cuidam arcano constructa fuerit, Consum dictum putat, quod salutaria et fida occultorum consiliorum duci atque custodi. consilia nostris suggerat cogitationibus: et in Neptuno enim incerto, non domitori deo terrae, neque a graecis neque a Barbaris ara addiderant, qui eius templi fuerant usquam erigitur. haec Dionysius. Quidam ideo constructores: filum enim transilire aut subire Consum a Neptuno distinguunt, ex his opportebat. quam rem contemnens Aegyptus, Dionysii uerbis, quod ara quidem Conso dicata et filum confringens, periisse dictus est. fuerit, Neptuno uero templum. Ego nihil Adrianus Caesar Imperator et his amplius statuo. memini tamen, cum ego ingratis addidit, ne intus introspiceretur, neu quid Romae aetatem tererem, ad Palatii radices auferretur. Hactenus ferme ex Pausania. pone Anastasiae templum, sacellum effossum Possumus hic conferre quae paulo ante fuisse, quod cum plerique Consi putarunt, id scripsimus de Consi ara subterranea, cum et est Neptuni, propter frequentes conchas Consus et Hippius equestris iidem sint, quod marinas ibi repertas. ubi et effigies albae facile ex T. Liuio et Festo cognoscimus. aquilae cum crista rubra in sacelli fornice seu Hippius Neptunus et Damaeus uocatus est, at testudine, quod tum plerique consilii alibi dicendum. Legimus et Hippium Martem, symbolum interpretabantur. Et certe P. Victor et Hippiam Iunonem et Mineruam. Sed et in hac urbis regione undecima, id est in Circo aliorum quorundam scriptorum opiniones hic maximo, aedem Consi subterraneam statuit. subscribam. Diodorus Siculus de Cretensibus Sed et de hoc deo Seruius in octauo Aeneidos, agens: Addunt, inquit, etiam Neptunum equos Consus, inquit, deus consiliorum, qui ideo primum domuisse, artemque equitandi ab illo templum sub tecto in Circo habet, ut traditam, ex quo Hippius sit appellatus. ostendatur, tectum debere esse consilium. hinc Valerius Probus in commentariis Vergilianis est quod Fidei panno uelata manu super ea in Georgicis uerba: sacrificabatur, quia fides tecta esse debet, et Tuque o cui prima frementem Fudit equum uelata. Ideo autem dicato Consi simulachro tellus, etc. rapuerunt Sabinas, ut tegeretur initum de rapto Campi, inquit, in Thessalia sunt Petraei, in consilium: unde etiam in eius honorem quibus locus Petra nomine, percussus tridente Circenses celebrantur. Consualia hoc loco Neptuni equum, qui Scyphius uocatus est, Seruius Martio mense statuit, Plutarchus edidit. Romani autem Neptunum equestrem Augusto, ut in Fastis nostris notaui. uocant, Graeci ῾´Ιππιον Ποσειδῶνα, quod ῾Ιππεῖος, ἢ ῾´Ιππιος Ποσειδὼν, Hippius existimetur princeps originis equorum: et Neptunus, id est equestris: cum alias causas ab caetera. Festus quoque ita: Hippius, id est aliis fuisse existimatas, in Achaicis dicat equester Neptunus dictus est, uel quod Pausanias. Ego, inquit, sic puto Pegasus ex eo et Pegaside natus sit: uel quod cognominatum, quod τῆς ἱππικῆς, id est equuleus, ut putant, loco eius suppositus equitationis inuentor fuerit. nam et Homerus Saturno fuerit, quem pro Neptuno deuorauit: in equorum certamine Menelao ab dei huius uel quod tridentis ictum terra equum excierit, appellatione adhibuit iuramentum, quod equis cui ob hoc in Illyrico quaternos equos conueniret, Γαιήοχον ἐννοσίγαιον [p.221] iaciebant nono quoque anno in mare. haec ᾽´Οµνυθι, µηδὲν ἑκὼν τὸ ἐµὸν δ´ όλω ἅρµα Festus. At uero Isidorus de Circensibus ludis πεδῆσαι. agens: Itaque, inquit, Castori et Polluci Pampho uero, qui Atheniensibus deputantur hae species, quibus equos a antiquissimos hymnos fecit, esse dixit Mercurio distributos historiae docent: sed et Neptunum ἵππων τε δοτῆρα νεῶν τ´ Neptunus equestris ludis praeest, quem graeci ἰθυκρηδέµνων, non aliunde nisi ab equestri ῾´Ιππιον appellant: sed et Marti et Ioui in ludis appellationem deflectens. In Arcadicis autem equestres sunt consecrati, et ipsi quadrigis idem Pausanias ex Neptuno ait in equum praesunt. Porro et Phurnutus inter caetera et mutato Cererem peperisse filiam, cuius nomen hoc ait, quod ideo Hippius dictus est non est profanis enunciandum, et Arionem Neptunus a uelocitate nauigationis maritimae, equum. quare subdit: Neptunus primum apud quodque naues in mari quasi equi esse Arcadas Hippios cognominatus est. Fuit uidentur. Hippii Neptuni meminit et quoque templum huic deo apud Halesum Artemidorus in primo Onirocriticon. [p.222] montem Mantineae, quod qui ingredi ausus Hippocronius Neptunus cognominatus fuit, fuisset, undarum aspersione occaecabatur, nec cuius et Thebis sacrum celebrabatur, ut multo post moriebatur, si rupto filo, quod Pindarus in Isthmiis itemque in Nemaeis Agamedes et in aditu templi manifestat. legi et Hippocurium Neptunum Mactabantque nigros Neptuno in littore alicubi nuncupatum. tauros. Asphalius, qui et Asphalion aliquando dictus, Hesychius quoque cultum ait a Samiis id est Tutelaris, Neptuni cognomen fuit, cui ᾽Επακταῖον Ποσειδῶνα, quem interpretari (ut ait Phornutus) ubique sacra antiqui possumus littoralem, quod in acta templum faciebant: sed in primis Lacedaemonii, ut haberet: a Boeotiis ᾽Επακµόνιος, eodem Pausanias docet. Suidas quoque Taenarum Hesychio auctore, dictus est. [p.223] promontorium ait Laconiae, ubi aditus esset ad Petraeus Neptunus, hoc est Πετραῖος inferos, et Neptuni sacellum Asphalii Ποσειδὼν. huius meminit Pindarus in Pythiis cognomine, ad quod Hillotes confugientes, in hymno ad Arcesilaum Cyrenaeum. ubi nihilominus a Lacedaemoniis, ut supra dictum interpres, Petraeus, inquit, colitur Neptunus a est, trucidati fuere. Scribit Strabo libro primo, Thessalis, quoniam is deus disscidit montes Rhodios mari imperantes, capta fiducia ad loca Thessalicos, dico Tempe, et per ipsos fluuium circa Theram et Therasiam nauigantes, deduxit, qui prius per urbem fluebat, et templum Tutelari, id est Asphalio Neptuno in maximam eius regionem corrumpebat. unde insula aedificasse. Porro et apud Patrenses in Callimachus φεῦγε δὲ καὶ Πηνειὸς Achaia Neptuni haec fuisse cognomina ἑλισσόµενος διὰ Τεµπέων, hoc est, Fugit legimus, Asphaliaeus, Pelagaeus, et Hippius. Peneius per Tempea Thessala flexus. Quin et Sed et Macrobius Saturnaliorum libro primo, hanc rem asserere uidetur Herodotus in non mirum esse debere ait, si deorum gemini septimo, cum ad hunc locum, eius uisurus effectus uariis nominibus celebrantur, cum situm, Xerxes Persarum rex accessit. Meminit alios quoque deos ex contrario in eadem re et de Petraeis campis Probus grammaticus in duplici censeri et potestate accipiamus, et primo Georgicon ut ante dixi. Sunt et qui nomine: ut Neptunum, quem alias tradant hunc in modum hanc fabulam, quod Ennosichthona, id est terram mouentem: alias Neptunus aliquando dormiens in petra Asphaliona, id est stabilientem uocant. haec quapiam, per somnum Venere pollutus sit: Macrobius. Sane ridiculus eorum est error, qui quod effusum semen terra suscipiens, equum ubi Phurnutus ait Asphalio Neptuno primum exhibuit uocatum Scyphion. Alii sacrificari, ipsi nescio quid reposuerunt, et dispositum fuisse certamen scribunt Petraeo talpas interpretati sunt. Sed haec codicibus Neptuno, in eo loco ubi primus equus parum synceris, ut alibi diximus, imputanda ἐξαπήδησεν, egressus est: propter quod et sunt. Hippius Neptunus est dictus, de quo alia, et Isthmius Neptunus dictus ab Isthmo diuersa ex aliis, supra retuli. Corinthi, ubi nauigia transuectabantur. ibi fuit Heliconius Neptunus uocatus est ab urbe Neptuni fanum, ut Strabo libro octauo scribit. , quae ab Aegio XV stadiis distabat In Isthmo, inquit, Neptuni, quem Isthmium uersus mare: et haec quidem Helice irato uocant, templum eminet, picearum arborem Neptuno, ut ait Pausanias, quod supplices luco circunclusum, ubi ludos Isthmios Iones de templo abegissent, et interfecissent, decertatos Corinthii celebrare soliti erant. terraemotu conscissa corruit. Meminit etiam Stephanus uero, Alicarnasum urbem Cariae Strabo libro octauo. Heliconio Neptuno festa Isthmum uocatam ait, et mox subdit: Est et celebrabantur, quae Panionia uocitata fuerunt, Corinthi Isthmus, in qua est Isthmius ut idem Strabo et Herodotus in primo Neptunus, et uictoria Isthmia, etc. Sed de prodiderunt. Sedenim et Heliconius Iupiter ab Isthmiis ludis, qui ibi celebrabantur, et antiquis cultus fuit, de quo in Ioue iam dictum Syracusis, lege in Pindarum commentaria: ne est. te in re nota sermonis prolixitate demorer. Nisyreus Neptunus cognominatus ab insula Samius Neptunus dictus, ut Strabo testatur. Carpathii et Cretici maris, cuius et Homerus huius templum fuit apud Lepraeum, in quo (ut meminit: Quique colunt Nisyron celsam, etc. est apud Homerum) Telemachus Pylios haec Telo confinis est ab aquilone, ab ea uero offendit, dum rem sacram facerent. Sic enim stadia circiter LX distans, rotunda, celsa, Homerus, interprete nostro Guarino: saxosa, molaribus abundans lepidibus, finimitis Deuenere Pylum Nelei turribus altam, igitur urbibus ex ea molarum suppetit copia. Hic maris ad littus solennia sacra fiebant, Sui etiam nominis habet oppidum, et portum, calidarum aquarum et thermarum scaturigines, fanumque Neptuni Nisyrei, cuius ambitus est Palaemon, iam passim maria persulcantes. stadiorum LXXX. Fama est, Nisyrum Tritonum cateruae, hic concha sonaci leniter fragmentum Coae insulae fuisse. additur rei buccinat, ille serico tegmine flagrantiae Solis fabula: Neptunum gigantem quempiam obsistit, inimici, alias sub oculis dominae Polyboten persequentem, ab insula Co tridente speculum praegerit. Vide ut hoc loco suo frustum auulsisse, inque illum iaculantem Portunum a Palaemone diuersum facit, eique fragmentum, ipsum proiectum insulam Salaciam adiungit, quae Neptuni uxor fuisse mansisse, appellatamque Nisyrum, ibique dicitur, ut Varro, Gellius, Augustinus, Seruius gigantem sepultum. haec ex Strabonis libro et Martianus ostendunt. Sed de Palaemone, qui decimo. a nostris Portunus dictus est, alibi etiam Phythalmius Neptunus nuncupatus fuit, nonnihil agam, a quo Portunalia dicta, ut ait quod Troezeniorum precibus deus motus, non Varro, et feriae institutae, cum eius aedes in amplius aquam salsam fructibus eorum et portu Tiberino facta fuit. Festus: Claudere, ait, plantis inspergeret. cuius dei templum propter et clauis, ex graeco κλείω καὶ κλεῖς descendit: eorum moenia celebre fuit, ut Pausanias, docet cuius rei tutelam penes Portunum esse in Corinthiacis. Phurnutus uero et Phytalion, putabant, qui clauem manu tenere fingebatur, seu Φιτάλιον [p.224] cognominatum scribit, si qui deus putabatur esse portarum. haec Festus: peruetusto codici credimus. Phythalmius igitur, quibus uerbis parum mihi constat, an pro seu Phytalios legere malumus, ea humoris uis Portuno Vortunum legendum sit, cum est, quae causa antiquis putabatur, ut plerique Ianum et Vortunum eundem fecerint, quaecunque e terra producuntur, germinarent. et ei deo sit clauis attributa, ut alibi etiam dixi. Σωτὴρ Ποσειδὼν, hoc est Seruator Epoptes Neptunus etiam cognominatus, Neptunus, Valla et liberatorem in septimo cuius templum apud [p.225] Megalopolin in Herodoti interpretatus est. nam Graeci cum Arcadia, ut testis est Pausanias. Dictus uero audiuere classem Xerxis naufragio periisse, quasi ἐπόπτης, id est inspector, et urbis factis Ioui Seruatori primum libationibus, ad tutelaris. Artemisium profecti, iterum stationem ῾Αλικλύων, hoc est mari inclytus Neptunus, a habuere ad templum Neptuni Seruatoris: quod Sophrone in Mimis cognominatus. meminit nomen ab illis inditum, ad hoc usque tempus Hesychius. (ait Herodotus) perdurat. Aegaeus Neptunus cognominatus est ab ∆ωµατίτης Ποσειδὼν, Domatites, uel Aegis Euboeae insulae, ut notat Strabo in cubicularis Neptunus, teste Pausania, nono. In his uero fuit Neptuni templum cognominatus, quod eius templum esset inter Aegaei. meminit et Pherecydes, et Phauorinus. platanos arbores fere obtectum: unde etiam illi Cenchreus, id est Κέγχρειος dictus, ut nomen datum putatur. Stephanus ait, a filio Herois Cenchreo. Fuere Portunum etiam Neptunum appellatum autem Cenchreae diuersis in locis urbes: una uidemus a Latinis, interdum a Palaemone Troadis, ubi diuersatum Homerum fuisse seorsum. Martianus in quinto, eo carmine: legimus, ut edisceret quae ad Troiam Portuni trifidam suspirans flagitat hastam. pertinerent: altera fuit ciuitas et nauale non Idem in primo, cum Mercurius de ducenda longe a Corintho, unde Cenchreus uocatus est uxore cogitat: Nec solum superum regem deus: tertia fuit Italiae urbs. attestabatur uxorium, idque etiam Diti Canobus Neptunus nuncupatus est, teste propositum, idque Portuno. M. quoque Cicero Stephano. est uero Canobus, uel Canopus, in libro de Natura deorum, cum ait Neptunum ciuitas C et XX stadiis distans ab Alexandria, a nando, Portunum a portando dictum: de pedestri uia. dicta uero a Canobo Menelai Neptuno agens. Arnobius quoque in III.: Per gubernatore, qui ibi periisse fertur, et templum maria, ait, tutissimas praestat Portunus Posidonis Canobi, et insula. Sedenim de commeantibus nauigationes, sed cur insanum Canobo deo iam actum est pluribus, in deis mare tam frequentes exposuit crudelium localibus, in primo libro. naufragiorum ruinas? Apuleius etiam in quarto Erechtheus insuper Neptunus ab de Asino aureo, parum licet animaduersum ab Atheniensibus et cultus et dictus, teste interprete in fabula Psyches: Et Portunus, Hesychio: et a Cyrenaeis Pellanius nuncupatus. inquit, caerulis barbis hispidus, et grauis Delubrum Erechthei Neptuni nuncupati, in piscoso sinu Salacia, auriga paruulus delphini Achaia hoc memorabile habuisse traditur, ut aqua in eius puteo austro flante fluctuaret, amplaeque uiolentiae sit, et potentiae. ut illud caeteris autem uentis perflantibus immota est, καλέων Εὐρυβίαν: id est, inuocans manebat. Neptunum. tametsi quidam Εὐρυβόας potius Damaeus Neptunus, idem et Hippius uelint legere, hoc est late reboans. Sed de uocatus, ut supra proditum, quod uidelicet boatu et mugitu maris ante sum locutus: nunc equos domuerit, παρὰ τὸ δοµάζω. Sed hac de de uiolentia agendum, quae quanta sit, maris re in Hippio et Petraeo Neptuno iam dictum praesertim, non est cur multis commemorem, est. cum non hinc multum Ferraria distantes Adria, Κυανοχαίτης Ποσειδὼν, hoc est cyaneis, seu Cymachium, et Clodia, insignes olim urbes, caeruleis iubis siue capillis Neptunus. frequens hoc tempore maris uiolentia ac aestu sub aquis uero hoc epitheton est graecis, Orpheo, obrutae cernantur. Quare etiam Neptunus ideo Homero, Hesiodo, aliis: ipsumque Phurnutus Εὐρυµέδων, et Εὐρυµεδόντης a poetis saepe et grammatici interpretantur de aquae maris uocatus est, hoc est late regnans, seu imperans: colore. et interdum etiam Εὐρυσθενὴς dictus, quod ᾽Ενοσίχθων, ᾽Ενοσίγαιος, Σεισίχθων, et late robustus sit, et ualens. Εὐρύστερνος etiam Τινακτοραγαῖος, eadem pene ratione Ποσειδὼν cognominatus, ut Phurnutus notat, Neptunus nuncupatus est, ut Phurnutus notat, quod latum, et perinde robustum pectus qui et eorum causas exponit: hoc est, haberet, et latum sit aequor pelagi. unde etiam Terriquassor, et Tellurimotor, ut apud Gellium illud frequens apud Homerum, ἐπ´ ἐυρέα νῶτα in secundo Theodorus Gaza expressit. θαλάσσης, hoc est, per latos humeros maris. Ammianus Marcellinus libro decimo septimo Vocatus etiam ab Hesiodo in Theogonia historiae, Ideo, inquit, humentis substantiae ᾽Ερίκτυπος a sonitu, et ᾽Εννοσίδης. Θαγυµάσα potestate Enosigaeum et Sisichthona poetae uero a Scythis, ut in quarto historiarum ueteres et theologi nuncupauerunt: de terrae Herodotus scribit, licet Tagesmana perperam motibus disserens, qua ratione fierent. meminit ex latinis scribant. Hesychius etiam Neptunum et Macrobius Saturnaliorum libro primo. Sane appellat Εὐρίπιον. Ennosigaeus duplici nn aliquando scriptum Salacia Neptuni uxor. Augustinus in quarto inuenimus, apud poetas in primis, propter de Ciuitate dei: Salaciam inferiorem maris syllabae moram. nam cum ἔνοσις prima breui partem uocatam ait. in septimo uero: Iam enuncietur, ad carminis normam aliquando utique, inquit, habeat Salaciam uxorem litera duplicatur: quod non modo a Graecis fit, Neptunus, quam inferiorem aquam maris esse sed et apud Latinos, Iuuenalis, [p.226] dixerunt. Festus quidem: Salaciam, inquit, Ipsum compedibus qui uinxerat dicebant deam aquae, quam putabant salum Ennosigaeum. ciere, hoc est mare mouere. unde Ouidius, Res est notissima. Nymphaeque salaces, dixit: quo uocabulo Γαιήοχος, et Θεµελιοῦχος etiam Neptunus poetae pro aqua usi sunt. Pacuuius: Hinc saepius nuncupatur, teste Phurnuto, quod saeuitiam Salaciae fugimus. Varro quoque a terram quatiat, eiusque fundamenta contineat. salo Salaciam deduxit. Seruius ab aqua salsa hinc poeta Vergilius: Salaciam dictam ait, uxoremque ipse Neptuni Neptunus muros, magnoque emota tridenti facit. Meminit praeterea Gellius et Martianus. Fundamenta quatit. Salaciam tamen alteram puellam ex Ophionide quo loco Seruius ait, Neptuno fundamenta lego, [p.227] quae ut Alexander apud consecrata esse. Varie tamen haec cognomina Stephanum ait, ferre solebat sacra deo Apollini exposita legimus: sed ut mihi magis quadrare in Pataris. Priorem quidem Salaciam nonnulli uisa sunt, retuli. eandem esse putant, quae graece Νυµφαγέτης Neptunus ab aliquibus dicitur. Amphitriten porro Hesychius pro toto cognominatus est, ut scribit Phurnutus, quasi mari interpretatur, a timore et formidine dicas Nympharum et aquarum actor. unde dictam, qua ii undique circundantur, qui per etiam Κρηνοῦχος appellatus, quod fontibus et mare nauigant. Scribit Oppiani interpres, aquis praeesse crederetur. Amphitriten dictam ἀπὸ τοῦ ἀµφωτέροθεν Pelagaeus etiam in Achaia dictus est τρίτην τάξιν ἔχειν, quod uidelicet utrinque Neptunus, ut Pausanias et Hesychius docent. tertium obtineat ordinem. enim, aer, Εὐρυβίας Ποσειδὼν Pindaro aliisque poetis aqua: et rursus infra , terra, aqua. alii Neptunus cognominatus est, hoc est, qui latae dictam uolunt ἀπὸ τοῦ ἀµφιτρίβειν, hoc est a circumterendo, quod mare terram undique deus marinus et ipse a gentibus terat. alii ἀπὸ τοῦ ἀµφιτρεῖν, quod significat existimatus, CERES ab Aegyptiis, ut Diodorus circumterrere, quod mare undique terrore ait, dictus: hic sese in uarias figuras mutare nauigantes afficiat. Sunt qui dicant ἀπὸ τοῦ solitus erat, ut Homerus et Vergilius poetae τρεῖν, id est a terendo, quod nauigantes mare cecinere, et historici insignes, Herodotus et ἀµφοτέροθεν terat. Fabulantur Graeci, hanc Diodorus, ut alios mittam. hic in insula Pharo perpetuam deis uirginitatem uouisse: sed cum apud Aegyptum, si Homero credimus, a Neptuno solicitaretur, ad Atlantem regnauit: unde est aliquando Pharius confugisse, ubi a delphino persuasa, Neptuno cognominatus. assensit. Vnde est illud poetae, Ponticus Heraclides ait, Proteum informem Neptunum gremio complectitur Amphitrite: rerum materiam a poetis symbolice nuncupari, Claudianus, Ouidius. sub figmento. Et declarat, quare ita uocaretur, Margine terrarum porrexerat Amphitrite: et in uarias formas mutari diceretur. pro mare. hoc nomine duas fuisse, inter Idotheamque illius filiam, eius prouidentiam Nymphas annotabimus. esse arbitratus est: et caetera, quae idem exequitur in libro Homericarum allegoriarum. MARINI DEI. Proclus quoque in his quae pro Homero Cum de Neptuno, eiusque uxore iam aduersus Socratem scribit in Platonis legibus, dixerim, superest ut de Marinis reliquis deis Proteum mentem ait angelicam ordinis dicam. Marini igitur dei a Graecis uocantur Neptuni habentem, et in se complectentem θαλάσσιοι θεοὶ, uel ἐνάλιοι, ut a Luciano. omnes rerum formas in mundo genitarum: Ingens horum turba fuit: quorum princeps subiiciturque illi Idotheo anima, scilicet Neptunus, et eo antiquiores et daemonia quaedam diuinae Protei menti iuncta . Fingebantur uero dei marini cani et conuenienter, et cogitationes suas eius senes, propter maris spumas: ipsique colore intelligibilibus formis connectens. haec et alia caeruleo, qui color est pelagi. eorum nonnulli subtilius Proclus. Alii Proteum sophistam in piscem desinebant, ut , et , interpretati sunt, qui apparentibus argumentis aliique. Alii fuere in hoc numero littorales dei, hominibus illuderet. Alii eum ueritatem dixere, qui a Graecis αἰγιάλιοι nuncupantur. Catullus: sese haud omnibus passim ostentantem, sed Neque ulla uota littoralibus deis sibi esse facta. paucis duntaxat, his qui probe eam arripere Nereus ergo ex Mari et Terra natus, norint. Alii Protei historiam ad regum grandaeuus et senior dictus, Graeci ἁλινὸν Aegyptiorum insignia retulerunt, quae diuersa γέροντα uocant, Nereidum nympharum pater, et uaria fuerint: quibus etiam moris fuerit, ea mirifice laudatus ab Hesiodo in Theogonia. subinde immutare, nunc leonis specie, nunc Huic hymnum concinuit, cum tauri, nunc et caeterorum, quae docet historia. myrrhae thymiamate. Vxorem Dorida habuit. Quid dicam, et aliquos fuisse qui saltatorem dictus ἀπὸ τοῦ νεῖσθαι, ut ait Phurnutus: hoc Protea interpretati sunt? quid, et alios fuisse est, a natando. qui hanc subesse Physicam rationem putarunt? Oceanus, deus et ipse maris, dictus graece dicentes, hominem in libidinem habere ᾽Ωκεανὸς, ab ὠκὺς, id est a uelocitate: Coeli et stultitiam, ferocitatem, dolum, quae dum Terrae filius ab Hesiodo dictus. uir uero inuicem in uno homine uigent, pars illa quae Tethyos, pro toto mari a poetis capitur: totum uicina est diuinitati, id est prudentia, non qui circuit orbem, ut ait Catullus. Oceanus, apparet: quae tunc potest suas uires tenere, inquit Phurnutus, ᾽Ακαλαῤῥείτας nuncupatur, cum fuerint illa religata. id est, cum quis quod lenis et tranquillus eius sit fluxus, ut solis omnibus uitiis caruerit. Sed haec non nostri motum imitari uideatur. [p.228] Vocatur idem sunt instituti, nisi cum se sponte offerunt. et Βαθυδίνης, quod cito et a profundo Scribit Isaacius in commentariis in moueatur. Tauriceps etiam dictus est, hoc est Lycophronem, Proteum genere Aegyptium Ταυρόκρανος, ut etiam Neptunus. meminit in fuisse, sed ex Aegypto migrasse Phalagram Oreste Euripides. autem uxor eius Pallenes, uxoremque duxisse Toronen, ex qua appellata, quod pura omnia et splendida Tmolum et Telegonum filios sustulerit, qui efficiat, resque contrarias concordi ac mutuo hospites occiderent. ab eis Proteus aufugit, nexu decenter copulet. Neptuni ope, qui subterraneam ei cauernam praeparauit, ex qua subtus mare in Aegyptum usque penetrauit. post uero Hercules in alteram quidem utilem, alteram uero noxiam. Thraciam perueniens, Tmolum et Telegonum dictus Triton uel ἀπὸ τῆς ῥύσεως, id est fluxu, interemit: [p.229] quorum interitu pater neque τ litera superiuncta: uel ἀπὸ τοῦ τρεῖν, ut in laetatus, neque fleuit. hinc Pallenius Proteus Amphitrite dictum est, per antiphrasin, quod cognominatus est, et Phalagraeus, ex iam non timeat. Triton elegantissime ita in recitata fabula. dictus item Pharius, sed et Metamorphoseis ab Ouidio describitur, Carpathius. Seruius: Carpathos, inquit, insula Caeruleum Tritona uocat, conchaque est contra Aegyptum, a qua uicinum pelagus sonanti. Carpathium appellatum est. hic aliquando Inspirare iubet, fluctusque et flumina signo regnauit Proteus, relicta Pallene ciuitate Iam reuocare dato, etc. Thessaliae: ad quam tamen reuersus est postea, Et ab huius forma Vergilius in X. nauem quod ostendit etiam Vergilius cum ait, effinxit, Patriaque reuisit Pallenen. Statius ideo Hunc uehit immanis Triton, et caerula Carpathium appellauit, eundem et Neptuni concha [p.230] pastorem, in Achilleide. Vergilius uero de Exterrens freta cui laterum tenus hispida Proteo sic, ut semper, diuine: nanti, Est in Carpathio Neptuni gurgite uates, Frons hominem praefert, in pristin desinit Caeruleus Proteus, magnum qui piscibus aluus, equor, Spumea semifero sub pectore murmurat Et iuncto bipedum curru metitur equorum. unda. Hic nunc Aemathiae portus, patriamque Tubicen Triton a poetis Neptuni fingitur. reuisit huius Hyginus in Cancro meminit, et poeta Pallenem, hunc et nymphae uenerantur, et Claudianus. Macrobius hunc in Saturni ipse templorum fastigiis poni solitum tradit. Grandaeuus Nereus: nouit namque omnia Dicimus et Tritones, numero plurium. uates, Vergilius: Tritonesque citi, Phorcique exercitus Quae sunt, quae fuerunt, quae mox uentura omnis. Sane sciendum, quod Aegypti trahuntur: fluuius Triton quoque dictus est, Lycophrone Quippe ita Neptuno uisa est, immania cuius teste. quo loco interpres ideo Tritonem illum Armenta, et turpes pascit sub gurgite appellatum obseruat, propter eius tria in primis Phocas. nomina. Primo enim Oceanus dictus est: haec Poeta. deinde Aetos, id est aquila, ab eius cursus Sed et Orpheus hymnum composuit, cui et uelocitate: demum Nilus ἀπὸ τοῦ νέαν ἄγειν styraca adoleuit, eundemque Ponti claues ἰλὴν, quod scilicet nouum limum agat. Sed de tenere, et totius naturae exordia, et Nili nominibus alias memini a me XII esse multiformibus speciebus materiam mutare. collecta. Fuit et Triton fluuius alius Libyae, seu Possem et plura de Proteo afferre: nam et eius palus, unde Tritonia et Tritogenia, ut in usque nomen in prouerbia deductum est. Pallade abunde dicturi sumus. Scribit Plinius in Cognominatus praeterea Caeruleus a Vergilio. Naturalis historia, Tritonem suo tempore Ambiguus ab Ouidio. Horatius uero ait, Quo uisum fuisse. Idem scribit et Pausanias qui ait, teneam uultus mutantem Protea, nodo. a se uisum apud Tanagraeos in : et Triton Neptuni filius, et Amphitrites, ut item alterum Romae inter miracula habitum, canit Hesiodus: Seruius tamen, Salaciae. ut Tanagraeo minorem: eosque commixtam putare possimus, quod iam scripsimus in habuisse hominis speciem cum pisce. caput Salacia, eandem esse Amphitriten et Salaciam. enim capillis contectum fuisse, neque facile Isaacius in commentariis in Lycophronem, discerni potuisse: colore eo fuisse, quo esse Tritonem et ipse Neptuni et Amphitrites uidentur ranae palustres in dorso: nares filium scribit, a superiori parte ad umbilicum humanas habuisse, branchias sub aures, os hominis effigie, ab umbilico ad caudam rescissum, latumque, ferinos dentes, glaucos delphini: tanquam, ait, si dicas ex pisce oculos, manus cum articulis ad humanam centaurus: hoc est, ἰχθυοκένταυρος. effigiem, ungues ostreorum conchis persimiles, Phurnutus tamen Tritonem ita describit: reliquum porro corpus paruulis squammis Biformis (inquit) fuit hominis partem habens, contectum, et in piscem desinere non partem ceti, propter duplicem liquoris uim, dissimilem extremis delphinorum partibus. Tanagraeum uino captum prodit Pausanias Gramina gustatu postquam exitialia Circae positum in templo Bacchi conspiciendum. Expertus, captas moribundis piscibus herbas Demostratus in libro de Piscatione, conditum Sumpsit, Carpathium subiit nouus accola Tritonem, in oppido Tanagra ad spectaculum pontum. ait, caetera (inquit) fictis et pictis similem. Ille hamis et rete potens scrutator operti Scribit uero Alexander Neapolitanus, suo Nereos, aequoream solitus conuertere quoque tempore uisum hominem marinum, et Tethyn, melle seruatum, ex Mauritania in Hispaniam Inter captiuas fluitauit praedo cateruas. delatum. Notissima etiam historia, nostra Sed et Oppianus in Halieutico, Strabo aetate in Epiro unum eiusmodi laqueis praeterea, et Athenaeus in septimo copiosius. captum, qui puellis insidiaretur, dum ad Palaephatus in libro Incredibilium, fabulae fontem aquatum proficiscerentur. de hac huius allegoriam explicat, Glaucumque eadem re plura in Aeliani additamentis P. Anthedonium urinatorem fuisse ait: qui Gilius. aliquando natans per aliquot dies delituerit, et Phorcus, qui et , Ponti et Terrae propterea ab hominibus deus factus filius, ut canit Hesiodus in Theogonia. ex quo existimatus: et caetera, quae ille de eius etiam et Cetone natae dicuntur, quae natae morte interpretatur: deque altero, itemque statim canae factae sunt: quia unda collisa altero Glauco, hoc est Sisyphi et Minois filiis. breuibus canentes spumas faciat. Graeae Porro Nicanor Glaucum Melicertam fuisse autem, quasi γραῦς, id est anus appellatae. Sed credidit. Nicander uero in primo Aetolicorum, de Graeis alias. Illud sane te scire uelim, Apollinem a Glauco diuinandi scientiam Phorcum dici, et Phorcyn, et Phorcynum, accepisse uoluit. Glaucus a Philostrato ita in Homero et Hesiodo in primis, ut est in XIII. Imaginibus effingitur: Liquidi sunt Glauco Odysseae de Phorcyni antro, quod Porphyrius barbae cirri, caeruleo aspectu, comarum philosophus est doctissime interpretatus. cincinni graues, in humeros diffluentes, densa Seruius uero: Phorcus, inquit, Thoosae et arcuata supercilia, inuicem se contingentia, nymphae et Neptuni filius: ut autem Varro ita ut unum esse uideantur: brachia habet dicit, rex fuit Corsicae et Sardiniae, qui cum ab natantia, pectora habet inspersa herbis marinis, Atlante rege nauali certamine cum magna fuco scilicet, et alga: uenter restrictus, reliquo exercitus parte fuisset uictus et obrutus, corpore piscis, cauda ad lumbos reflexa. illum finxerunt socii eius, eum in deum marinum circumuolant alcyones, etc. esse conuersum. [p.231] Portunus deus et ipse marinus, ut ait Seruius, Saron deus marinus, qui nauticae arti qui portubus praeest. Plautus in Rudente, Sed praeesse existimabatur, a quo datum est mari o Palaemon sancte Neptuni comes. huius nota nomen, ut Graeci scriptores meminere, et qui est fabula: Athamas post furorem a Iunone de Situ orbis scripserunt, ut Strabo. Aristides immissum, cum occiso Learcho, qui etiam rhetor haec ferme in Themistocle scribit: Nec Clearchus dictus, Melicertam alterum filium uti per omne tempus in mari habitent, cum Ino uxore sua persequeretur, et illi se in quemadmodum aiunt Glaucum Anthedonium, mare praecipitassent, uoluntate numinum in et Saronem mari cognominem eius. Et deos uersi sunt. Melicerta in Portunum, qui Pausanias in Corinthiacis meminit, qui graece Palaemon dicitur, Ino in matrem Althepiae regioni imperauit. hinc et Matutam, quae graece dicitur . si prouerbium apud Graecos, Σάρωνος copiosius fabulam quaeris, Ouidium in quarto ναυτικώτερος. Metamorphoseon legito, et [p.232] Lactantium Glaucus deus marinus, de quo Seruius: grammaticum in Thebaide Statiana: sed et Glaucus, inquit, piscator fuit de Anthedone graeca et latina prouerbia, Inus dolores, hoc ciuitate, qui cum captos pisces super herbam est ᾽Ινοῦς ἄχη. Leguntur ad haec et duo posuisset in littore, et illi recepto spiritu rursus Orphei hymni, alter Leucotheae cum mare petissent, sensit quandam herbarum thymiamate aromatum, alter Palaemoni cum potentiam, quibus esis conuersus est in manna thuris: ex quibus hymnis eos numen, et deum marinum. Fabulam copiose aduertimus, hoc est matrem et filium, Dionysii Ouidius est in Metamorphoseis executus: et educatores, id quod et in Dionysio repetam. In Ausonius in Mosella, XI. urbis Romae regione, id est in Circo Sic Anthedonius Boeotia per freta Glaucus, maximo, qui Conso, hoc est Neptuno equestri dicatus fuerat, duae aedes fuere Portuni, ut P. caprificum delitescens, aquas absorbet, terque Victor scribit: altera ad pontem Aemilii, olim inde reuomit. Hinc euasit Vlysses, ut Homerus sublicii appellati: altera inter Apollinem canit. [p.233] coelispicem, et Herculem oliuarium. Palaemon uero cognominatus est a Vergilio in quinto. NYMPHAE. Leucotheae imago describitur in secundo NYMPHARVM uocabulum apud Graecos Iconum libro, a Philostrato. Leucotheam uaria et diuersa significare uidemus. nam et Orpheus ait succurrere nauibus, et perinde alatae formicae Nymphae uocantur: et item etiam earum esse seruatricem, id est σωτείραν. uermes quidam alati, qui in apum alueariis, hinc Propertius in secundo, quique circum calyces rosarum strepunt. Hinc Ino etiam prima terras aetate uagata est, Plinius libro XI. Apes aliae in uermiculo, aliae Hanc miser implorat nauita in nympha esse perhibentur. Idem paulo post: Leucotheam. Nymphae, inquit, nominantur. Sed et nouae Sane Portunum pro Neptuno a Latinis sponsae hoc nomine dicuntur, unde est interdum desumi, supra a nobis iam ostensum παράνυµφος, et νυµφοκόµος, hoc est apud est. nos, pronubus et pronuba. Est et nympha Aegaeon etiam deus fuit marinus, si graeco inter astra, capra , de qua mox Eumelo et nostro Ouidio stamus. nam alii agemus. Ea praeterea particula quae est a gigantem faciunt, ut Homerus. Ouidius, mento et inferiori labro concaua media, Caeruleos habet unda deos, Tritona nympha dicitur. Nymphae quoque Musae canorum, nuncupatae, ut in Musis dictum. Nympha item Proteaque ambiguum, balenarumque pudendi pars, quae ad uirilis interdum membri prementem similitudinem excrescit, et arrigitur, ut Iulius Aegaeona suis immania terga lacertis. Pollux scribit. Nymphas denique, ueteres, Hesiodus, Coeli et Terrae filium Aegaeona animas uocabant. Porphyrius: Fontes, ait, et ait. Eumelus, et ipse poeta uetustissimus, flumina cum nymphis aquarum numinibus Aegaeonem in Titanomachia Terrae et Ponti propria sunt, tum multo magis nymphis filium fuisse ait, et in mari habitasse, indeque animis, (animas enim ueteres nymphas Titanibus opem tulisse. Lucillus Tarrhaeus uocabant) quas olim peculiari uocabulo Aegaeonem gigantem fuisse prodidit, atque ex Melissas appellabant, uidelicet quod sint Euboea in Phrygiam peruenisse, ibique uoluptatis auctores in nobis. Hinc Sophocles decessisse. Conon autem in Herculea scribit, non improprie de animis dixit, Bombos edit Neptunum hunc ipsum Aegaeonem deuicisse, examen defunctorum. quin et mulieres Cereris et in mari demersisse. sacerdotes tanque inferorum antistites, olim Scyllam et Charybdin hic breuissime Melissae sunt uocatae: et Cereris filia Μέλιττα, ascribam, quamuis notissimae sint, potius ut hoc est Proserpina. haec quidem Porphyrius, institutum prosequar, quam ut opus esse Tyrius philosophus. Interpretes etiam Pindari existimem. sequar igitur eos Graecos, qui in Pythiis Melissas nymphas interpretantur, interpretati sunt physice fabulas Homeri: quae sacris et mysteriis praesunt. Hinc quaeque a nostris poetis traduntur, et Pindarus, Melissae oraculum Pythiae intellexit. grammaticis, in praesentia mittam, plurima Mnaseas uero Patarensis Melissas nymphas ait enim conculcarem. Scylla in antro obscuro et mellis usum reperisse in Peloponneso, ex fauo. horrendo describitur. terribili illa est latratu, Quidam et Melias putauere, de quibus paulo canum uidelicet simili, pedes habere dicitur post agemus. Sed his missis, nos de toto XII, colla sex longa, capita totidem, et dentium Nympharum genere hac parte tractabimus. triplicem ordinem, ex quibus uirus stillare Nam si Mnesimachum Phaselitem in uidetur. Capita uero assidue in mare porrigit, ∆ιακόσµοις audire uolumus, Nympharum sunt ac circunspicit e scopulo, an inde nauis aliqua genera multa. aliae enim sunt coelestes, id est circumnauiget, ut ex ea saltem tot depraedetur, οὐρανίαι: aliae terrestres, hoc est ἐπίγειοι: aliae quod ipsius sunt Scyllae capita. ac totidem ex fluuiatiles, id est ποτάµιοι: aliae lacustres, uel Vlyssis sociis abstulisse ac diripuisse, poetra stagnorum, hoc est λιµναῖαι, quae et λιµνάδες dixit. dictae sunt: aliae demum θαλάσσιαι, id est Charybdis uero tantum a Scylla distat, marinae. Seruius uero grammaticus in Vergilii quantum est sagittae iactus. Haec ter in die sub commentariis ita commemorat: Nymphae, inquit, montium Oreades dicuntur, syluarum Limnadas o bone nymphas. hae et Limnaeae a Dryades, quae cum syluis nascuntur graecis dicuntur. unde manifestus est Hamadryades, fontium uel Naiades, scripturae error in commentariis Apollonii et maris Nereides, de quibus seorsum agemus: Phauorini, qui pro λιµναῖαι scriptum habent tametsi Phurnutus Nymphas dicat fuisse ληµναίαι. Hae et Λιµνακίδες interdum dictae fontes aquarum dulcium, seu potabilium, quas sunt. Hinc Ouidius libro quinto dictas ait ἀπὸ τοῦ ἀεὶ νέας φαίνεσθαι, id est, Metamorphoseon nymphae nomen deduxit: ab eo quod semper iuuenes appareant: aut ἀπὸ Edita Limniace uitreis peperisse sub undis τοῦ φαείνειν quod splendeant. quare ideo et Creditur. sponsas, nymphas uocant, quod tunc primum Nymphae faciles plerunque appellatae sunt. appareant, ad illud usque tempus occultatae. Vergilius: Sed nobis plura de Nymphis philosophari Et quo, sed faciles Nymphae risere, sacello: haud conuenit, cum Porpyrius in commentario in Bucolicis. Idem in Georgicis, antri Homerici ex Odyssea plurima afferat, et Faciles uenerare Napaeas. exquisite interpretetur. Nostri certe Nymphas Sic et D. Augustinus libro VI. de Ciuitate putant appellatas, unius literae [p.234] Dei. Sic et Theocritus statim post citatum mutatione, quasi Lymphas, unde et Nymphaea carmen, lauacra dicta fuere. αἵ τέ µοι ἴλαοίτε καὶ εὐµενέες τελέθοισιν. Vraniae igitur, id est coelestes nymphae, hoc est, appellatae a gentibus animae, et coelestes Haeque mihi facilesque et mites, sic rogo, mentes, quae sphaeris coeli praesunt, quas et fiant. Musas et Sirenas etiam uocauere, ut Plato, Sed de Nymphis illud hoc loco in uniuersum Macrobius, alii dixere, et Proclus in primis. dixerim, Nymphas apud poetas appellatas, non Nec hic illud congruit, quod aliqui ex sacris eas tantum quas supra dixi, sed a fluminum literis afferunt: Aquae quae supra coelum sunt. nominibus, ut apud Ouidium a Tiberi ᾽Επίγειοι nymphae, quae in terris uersantur, Tiberiades, et a Pactolo Pactolides. Sic noster nuncupatae sunt. Harum aliquae in montibus Vida Seriades a serio, et A. Naugerius degebant, quae Oreades dicebantur, et Naucelides a Naucelo: id quod nec sibi Orestiades. Homerus, νύµφαι ὀρεστιάδες denegatum putarunt Pontanus et Sanazarus, ne κοῦραι ∆ιὸς, id est nymphae Orestiades natae nunc plures commemorem. Iouis. hae et Orodemniades, et Agrostinae, ab Napaeae nymphae conuallium, seu saltuum, Hesychio uocatae sunt, qui ait: ᾽Οροδεµνιάδες quamuis Seruius fontium dicat ἀπὸ τῆς νάπης nymphae et Melissae dicuntur, ἀπὸ τοῦ ὄρος denominatae. Harum apud auctores crebra est καὶ τῶν δεµνίων, quod in cubilibus montium mentio: ut, Faciles uenerare Napaeas. Napaeus quiescerent. uel dictae ἀπὸ τῶν ὀροδάµνων, etiam cognominatus, [p.235] et in qui rami sunt et germina stirpium. Idem scribit Lesbo cultus fuit, ut in Saturnaliis scribit et Phauorinus. Macrobius. Λειµωνιάδες, Lemoniades nymphae Dryades et Hamadryades nymphae frequenter a Graecis appellatae, quae in pratis syluestres, ἀπὸ τῆς δρυὸς nuncupatae, quod uersarent, unde illis nomen. Sophocles in generale nomen arborum est, et speciale Philoctete, νύµφαί τ´ ἔννυδροι Λειµωνιάδες, id quercus. unde et Querquetulanae nymphae, ait est, Nymphaeque liquentes Lemoniades, hoc Festus, praesidentes querceto uirescenti, quod est, campestres, seu pratenses. hoc idem genus syluae indicat fuisse intra portam affirmat Hesychius, qui inquit, quoniam hae Romae, quae ab eo dicta fuit Querquetularia. Nymphae ἐν λειµώσι, hoc est in campis Hamadryades uero nymphas scribit uersantur. Orpheus in Hymnis Horas Mnesimachus dictas, quod ἅµα ταῖ δρυσὶ, hoc Limoniades appellauit. Decipitur Buccatius, est simul cum arboribus nascantur, uel simul qui has Hymniades dixit, cum suo nescio quo interire uiderentur. Pherenicus Hamadryada Theodotione. nympham fuisse scribit, quae cum Oxylo Limnades uero nymphae dictae, quae in concubuerit. et inde natae sunt filiae, Carye, stagnis et lacubus uersarentur, ut modo Balanus, Craneum, Orea, Aegirus, Ptelea, dicebam. per has iurat Theocritus in Edyllio V. Ampelus, et Syce, quae a nomine matris οὐ µὰν, οὔτ´ αὐτάς τὰς Λιµνάδας ὦ´ γαθε Hamadryades dictae fuere. Idem recitat νύµφας, id est, Non per non per ipsas Athenaeus in tertio Dipnosophiston. Charon Lampsacenus de Rhoeco et eiusmodi Pulynomeque, atque Autonome, et tu Hamadryada, fabulam narrat: cui cum Paroebii Lysianassa, pater parcere noluisset, dicenti µὴ τεµεῖν, hoc Forma Euarne et natura inculpabilis una, est ne incideret, id quod mox illi mortis causa Et grata aspectu, et tu dia extitit: quam fabulam pluribus uersibus est Menippe, executus Apollonius Rhodius in secundo Nysoque, Eupompeque, Themistoque, Argonauticon ex uerbis Phinei et Iasonis. Pronoeque, Alterum tamen Rhoecum apud Pausaniam Nemertesque: haec patris mentem habet legi, qui Samius fuit, et cum Theodoro primi immortalis. fuderunt formaruntque statuas. Porro et Ne uero mireris, quod bis inter has fabulam similem aliam recitat elegantissime in Amphitrite commemorari uideatur: diuersae octauo Metamorphoseon Quidius de enim sunt, id quod et syllabarum ratione ac Erisichthone. tempore dignoscimus. prior enim penultimam Ephydrides nymphae appellatae sunt, quae et antepenultimam corripit: altera uero in aquis uersantur, ut et nomen ostendit. de his producit, quo nomine Neptuni uxor uocatur, Artemidorus libro secundo ᾽Ονειροκριτικῶν. de qua cum Neptuno actum est. Ouidius, Item Alexander Aetolus αὐτὸς δ´ ἐς νυµφαὶς Margine terrarum porrexerat Amphitrite. ὤχετ´ ἐφυδριάδες, hoc est, Hic inter nymphas Claudianus, degit Ephydriadas. meminit et Parthenius. Neptunum gremio complectitur Amphitrite. Nereides nymphae, quae et Nerinae Oceanitides, quae et Oceaninae appellatae dicuntur, ex Nereo deo marino et Doride sunt, nymphae Oceani et Thetyos filiae, in natae, a qua et Dorides nonnunquam dictae quas et hymnus Orphei legitur, cum sunt. Ouidius Doridaque et natas, quarum pars suffimento aromatum. harum nomina ex nare uidetur. Nereides uero quinquaginta ab Hesiodo qualiacumque carmine expressimus, Orpheo in hymnis, et a Pindaro in Isthmiis sic: dicuntur. connumerantur uero ab Hesiodo in Pithoque, Adhmeteque, Iantheque, Theogonia, cuius uersus a me expressos Electraque, utcumque hic subscribam, ne corrupta nomina Dorisque, Prymnoque, atque Vraniae earum in aliis forte offendas. uersus hi sunt: coelestis, Protoque, Eucrateque, Saoque, Hippoque, Clymeneque, Rhodeaque, Amphitriteque, Callirhoeque, Eudoreque, Thetisque, Galeneque, Zeuxoque, Clytieque, Idyiaque, Pasithoeque, Glauceque, Plexaureque, Galaxaureque, et amica , Cymothoe, Speoque uelox, Thalieque Melobosisque, Thoeque, et pulchra nimis benigna, Polydore, Et speciosa, atque Eulimene, hinc et Et Cerceis amabilis, et bona lumine Pluto, Agaue, Perseisque, Ianera, et , flauaque Pasitheeque, Eratoque, Eunece, et pulchra Xanthe, lacertos Petraee dilecta, Menesthoque, Europeque, Dotoque, Plotoque, Pherusaque, , et Eurynomoque, Telestho, et lutea Dynameneque, Peplo, Neseeque, atque Actaee, cum Protomedea, Chrysioque, Asiaeque simul, suauisque Dorisque et Panope, spectabilis et Galatea, Calipso, Hippothoeque cupita, atque Hipponoe alba Eudoreque, Ticheque, atque Amphiro, lacertos, Ocyroeque Cymodoce: haec est quae fluctus per caerula Et , est quae cunctarum praestantior Ponti, una. Ventorum et celeres flatus, cum Cymatolege, Hae nymphae, Oceanum Tethynque habuere Mitigat, et talis spectabilis Amphitrite. parentes, Cymoque, Eioneque, et serto ornata Antiquae mage: Porro alia est, sed plurima Halimede, [p.236] turba, Glauconomeque hilaris risu, quaeque Sunt ter mille quidem pedibus fuscae aequora tranat, Oceanidae. Leagoreque, atque Euagore, et tu Laomedea, has etiam Vergilius et alibi, et in quarto inter nymphas numerabantur, ut est Georgicorum commemorat: apud Hesiodum, et Apollonii interpretes. Drymoque, Xanthoque, Ligeaque, Dictae uero a Melia Oceani, ut Callimachus Phyllodoceque, cecinit in hymno Deli: tametsi eius scholiastes Caesariem effusae nitidam per candida colla, id parum percepisse uideatur, super haec Nesaeeque, Spioque, Thaliaque, poetae uerba, Cymodoceque, ἡδ´ ὑποδινηθεῖσα χοροῦ ἀπεπαύσατο Cydippe, et flaua Lycorias, altera uirgo, νύµφη, αὐτόχθων Μελίη, id est, Altera tum primum Lucinae experta labores, Ipsa autem Melie indigena acta dolore Clioque, et Beroe soror, Oceanitides ambae, quieuit, Nympha choro. [p.237] Sedenim ex Meliis nymphis homines natos Ambae auro, pictis incinctae pellibus ambae, fabulati sunt, quod uel sub arboribus nasci Atque Ephyre, atque Opis, atque contigerit: uel quod ibi exponerentur, ut Deiopeia, Proclus in Hesiodum notat. Palaephatus ἐν Et tandem positis uelox sagittis: ἀπίστοις, eos ridet qui dicunt genus hominum Inter quas curam Clymene narrabat inanem, ex fraxino, hoc est, ἐκ τῆς µελίας progenitum. etc. nam a Melo, inquit, potius dicti, ut ab Ione Idem poeta: Iones. Fuit et Melia nymphae nomen, Ismeni Oceanumque patrem rerum, nymphasque soror, cuius Pindarus meminit, et eius sorores, interpretes. Hesiodus in Theogonia Melias Centum quae syluas, centum quae flumina nymphas natas ex amputatis testiculis Coeli a seruant. Saturno, una cum Erinnyis et Gigantibus ait, ubi Seruius ait, aut ducentas nymphas asserit, Νύµφας θ´ἃς Μελίας καλέους´ ἐπ´ ἀπείρονα aut finitus est numerus pro infinito. nam et γαῖαν, hoc est, ipse paulo ante ex Hesiodo ter mille attuli. Nymphas quas Melias uocitant telluris in Sane Cymothoe Neptuno a Vergilio ascribitur, oras. ut in primo Aeneidos, quo loco Proclus [p.238] ait, animalia Cymothoe simul et Triton adnixus acuto, rationis expertia ex arboribus esse. Ioannes Detrudunt naues scopulo. Zezes grammaticus nomina Meliarum in Dicta ἀπὸ τοῦ θέειν τὸ κῦµα, ut ait Seruius. Commentario Hesiodi haec esse ait: Helice, alii ab undarum uelocitate, hoc est, θοῆ τοῦ Cynosura, Arethusa, Ide, Crime, Britho, κύµατος. , Adrastea, et Glauce. Idem alibi Naiades, quae et Naides, fontium nymphae uidetur Melias cum Orestiadibus et uocabantur, παρὰ τὸ νάω, quod fluo Hamadryadibus coniungere. Porro haec significat. hae et πηγαῖαι et κρηναῖαι dicuntur. nymphae etiam ᾽Επιµελιάδες eadem ratione Homerus, νύµφαι κρηναῖαι κοῦραι ∆ιὸς, hoc uocatae fuere, item Μελιάδες, ut Hesychius est, fontanae nymphae natae Iouis. Naiades notat: et ut Phauorinus scribit, Μαλίδες uero Porphyrius in commentatione in Homeri dorice, et Μαλιάδες. antrum, dictas ait ἀπὸ τῶν ναµάτων, id est, ab Caberides nymphae a Cabiris nominatae, ut aquis et fontibus. His etenim appellari Argiuus Acusilaus prodit, et Pherecydes. hic ex existimat potentias aquis praesidentes: olim Cabera Protei filia et Vulcano tres Cabiros, autem, et animas communiter omnes, quae ad totidemque nymphas Caberidas ortas scribit: generationem descendere putabantur. ille ex eodem Vulcano et Cabera Camillum Existimabant enim animas assidere aquae natum ait, ex quo Caberi nati sunt, et e quibus diuinitus afflatae, ut inquit Nummenius. Hac Caberides nymphae. Idem et Strabo scriptum de causa uolunt et Prophetam dixisse, Spiritum reliquit, et nonnihil ipse in Caberis attigi. dei ferri supra aquam. Sed ab his ego libenter Parum mihi liquet, an eaedem sint quae abstineo. Telchimiae nymphae dicebantur, quarum apud nymphae etiam appellatae, id est antiquos mentio inuenitur. fluuiales, quas et fluminibus praeesse Dodonides nymphae a Dodona Epiri tantummodo putauit antiquitas. meminit nuncupatae sunt, ubi oracula notissima Lactantius in tertio Thebaidos. Dictae, quia reddebantur. Sacerdotes hae ibi fuerunt, et πόταµος fluuius dicitur. ministrae, quas ita effingit Philostratus in Imaginibus, ut rigida ac sacra quadam specie esse uiderentur. nam et suffitus et libamina populares suas esse affirmabant: et cum unius exhibere, et ministrare prope uidebantur. earum filia Iouem concubuisse, et inde ipsum lege Philostratum. Ab Hygino proditum Megaram natam Deucalionis tempore, qui est, ex Pherecydis sententia septem Hyadas, de diluuium euasisse dictus est in montem quibus paulo post agemus, Dodoniadas Geraniam, cum eo tempore nondum sic eo nymphas appellatas. nomine uocaretur: sed quod ad γεράνον, id est Cithaeroniades nymphae, a Cithaerone gruum superuolantium clangorem ille enatarit, monte Boeotiae nuncupatae, in quo oracula inde Gerania est monti nomen inditum. dabantur. hae et Sphragitides dicebantur, ab Amnisiades, et Amnisides nymphae, antro quod in eo monte fuerat, ut Pausanias in nuncupatae sunt a Cretensi ciuitate Amniso, ut Boeoticis scribit, in quo hae nymphae Stephanus auctor est. responsa reddebant. Quidam huius montis nymphae, teste Pausania ab Ione summitatem Sphragitin nuncupant. Harum Gargetti filio denominatae, quarum nomina quoque nympharum Plutarchus in uita fuere Calliphaea, Synallaxis, Pigaea, et Iasis. Aristidae meminit. quin eis etiam stata sacra ex harum fons et templum fuit apud amnem Aeantide tribules quotannis peragere solebant. Cythaeron, in agro Eliorum. Huius fontis hae, ut puto, et Sphragiae ab Orpheo in uirtus, ut si aegroti in eum descenderent, hymnis dicuntur. sanarentur a langoribus. Corycides, quae et Coryciae nymphae, a Lusiades nymphae appellatae ab aquis, apud Corycio antro montis Parnassi uocatae, ut quas homines frigoris captandi gratia diuersari idem docet Pausanias de his et poeta Ouidius soliti essent. cum in sexto libro Metamorphoseon, tum Pteridas nymphas quasdam Hesychius etiam in epistulis mentionem facit. Memoratur commemorat, ab herba quapiam quae πτέρις et celebre alterum Corycium antrum in Cilicia, dicitur graece, latine filix. a Mela, et aliis. Heliades nymphae, quae et Phaethontiades Anigrides nymphae ab Anigro flumine appellatae sunt, quod Phaethontis sorores nuncupatae, teste Strabone et Pausania in essent, et in arbores populos conuersae. Eleis. Anigridum nympharum in Samico Ouidius fabulam explicat in Metamorphoseis. specus fuit, haud procul a flumine Anigro, in a sole dictae, qui ῾´Ηλιος dicitur. Vergilius in quem ingressi uitiliginibus laborantes, Bucolicis, huiuscemodique caeteris morbis, si nymphis Tum Phaethontiades musco circundat his sacra spopondissent, Anigrumque fluuium amarae Corticis. innatassent, sanabantur: si credere dignum est. Fabula est notissima graecis et latinis Fuerunt et Agriades nymphae, quarum mentio scriptoribus: et has in Imaginibus graphice apud Hesychium: nisi sit mendum in codice, ut effinxit Philostratus: uti etiam Centauridas sunt in eo plurima, ut pro Anigrides Agriades nymphas, Centaurorum filias uario equorum scriptum sit. colore assimilatas, libro secundo. Ismenides nymphae dictae sunt ab Ismeno Heresides nymphae quaedam, dictae ἀπὸ Boeotiae celebri flumine, quarum templum, ut τῆς ῾´Ηρας, id est a Iunone: quae Iunoni Pausanias docet in Attica, fuit apud lauacra ministrabant, ut scribit Hesychius. Myrrhinusios [p.239] Atticae populum. Themistiadae nymphae, a Themide Ouidius Metamorphoseon libro tertio, nuncupatae, eodem Hesychio auctore, Thuraque dant, sanctasque colunt Ismenides leguntur. aras. de Ismenio uero Apolline, agemus in Gorgones tres fuere sorores, Phorcynis Apolline. filiae: , , et Medusa, quarum Sithnides nymphae Megarenses, ut idem capita draconum squamis obsita fuisse Pausanias scribit. Erat, inquit, in urbe dicuntur, dentes maximi suum instar, item Athenarum fons, quem aedificiis Theagenes manus et alae quibus per aera ferri dicebantur, construxit, cuius filiam Cyloni Atheniensi et in se intuentes in saxa uertere. ex tribus uero nupsisse ferunt: Cylo rerum potitus fontem Medusa mortalis fertur fuisse, ideoque a aedificio ornauit, egregii sane spectaculi Perseo decollata: reliquae duae sorores amplitudine, columnarumque multitudine. in immortales Perseum nequiuere consequi, quod eum fontem aqua illabebatur, quam Σιθνίδων Orci galea [p.240] obtectus, ut ait Hyginus, νυµφῶν nuncupabant, quas Megarenses non cernebatur: hinc illae tandem eum persequi desiuere. Gorgonas Seruius, in In Boeoticis est a Pausania proditum, Sirenas extrema Africae circa Atlantem montem fuisse ab Iunone impulsas, ut cum Musis canendo scribit, unumque omnes oculum habuisse, quo certarent: quas cum cantu facile Musae inuicem uterentur. Serenus tamen ait, puellas uicissent, eis pennas euulserunt, sertaque sibi eas fuisse unius pulchritudinis: quas cum ex iis effecere. Stephanus et Apteram urbem in uidissent adolescentes, stupore torpebant. Creta ex re appellatam scribit, quo loco unde fingitur, quod si quis eas uidisset, certamen fuit. Strabo de Sirenis libro primo uertebatur in lapidem. Harum allegoriam in agit, deque earum sacello, et Sirenusis insulis, primo explicat Fulgentius, et eo subtilius quaeue loca ipsae incoluerint. Praetermitto Ioannes Zezes grammaticus in commentario in quae traduntur a Palaephato, et a [p.241] Hesiodum. Sane et Gorgona Cyrenaici Pallada Fulgentio ne nimius sim: si uacat, eos legito. uocabant. quoque, quae et Pleiades dicuntur, a Graeae quoque Phorci filiae in nympharum nostris uero Vergiliae et Succulae, sunt a numero habitae fuere, tres, Pephredo, , et Pherecyde Atheniense nymphae Dodonides Dinon: sic nuncupatae, quod statim ut natae dictae, quarum haec nomina prodidit: sunt, anus fuisse ferunt: et unicum tribus Ambrosia, Eudora, Pedile, Coronis, Polyxo, oculum, unicumque dentem, quibus uicissim Thyene. Aratus uero his duobus uersibus inter se uterentur. earum nomina protulit, quem et nostri secuti Sirenes ab aliquibus etiam inter nymphas sunt: connumerantur, quae et a patre Acheloides Alcyone, Meropeque, Celaenoque, uocatae fuerunt, de quibus Homerus in Electraque, Odysseae XII. et Orpheus in Argonauticis, , Steropeque simul, uenerandaque itemque Apollonius in quarto (ne Latinos . commemorem) in commentariis Zezes in Musaeus Hyadas ex Atlante et Hesiodum, quod et ipse in Musis retuli. Oceani filia genitas ait: unde et Atlantides Sirenes filiae dicuntur Terpsichores, seu cognominatae sunt. quarum frater fuit Hyas, a Melpomenes, et Acheloi. Seruius tamen quo illis nomen est inditum. hoc licet Calliopes ait. quidam tres commemorant, perperam apud Hyginum legatur. Scribit Zezes Parthenopen, Leucosiam, et Ligiam. alii duas grammaticus in Hesiodi commentariis, Atlantis tantum, et sine nomine, ut Eustathius notat. filias fuisse VII, (licet corrupte duodecim, alii quatuor: nec qui quinque scripserint codices habeant) et filium unum Hyanta, qui defuere. Graeci tradunt grammatici, Sirenas a serpentum uenationem exercebat, a quo pectore habuisse ad superiora στρουθῶν, id est Hyades dictae. Alios idem dicit ab Y elemento, passerum speciem, inferiora uero mulierum. hoc nomen deriuare. Sed et alii ab ὕω, pluo De his ita propemodum Seruius: Sirenes deducunt. Pleiades uero nuncupatae, uel a secundum fabulam tres in parte uirgines , uel quod plures fuerint. uide fuerunt, et in parte uolucres, Acheloi fluminis Hyginum. In Commentariis uero in et Calliopes Musae filiae. harum una uoce, Theocritum, harum nomina ita legimus, altera tibiis, alia lyra canebat. et primo iuxta Coccimo, Glaucia, Protis, Parthenia, Maia, Pelorum, post in Capraeis insula habitauerunt: Stonychia, et Lampado. Alii has dicunt: quae illectos suo cantu in naufragia Electram, ex qua Dardanum: Maiam, ex qua deducebant. Secundum ueritatem, meretrices Mercurium: Taygetam, ex qua Lacedaemona fuerunt, quae transeuntes quoniam ducebant Iupiter procreauit: Alcyonem, ex qua ad egestatem, his fictae sunt inferre naufragia. Neptunus Irea: et Celaeno, ex qua Lycum et has Vlysses contemnendo deduxit ad mortem. Nyctea idem Neptunus sustulit: Steropen, ex Buccatius ex Albrico ignobili scriptore, eis qua Mars Oenomaum: et ultimam Meropen, uirgineum corpus umbilico tenus attribuit, et quae Sisypho nupsit. Consimilia fere traduntur gallinaceos pedes. quidam eas in pratis, ubi ab Ouidio in Fastis. Hae autem post uer multa essent mortuorum corpora, statuerunt: exoriuntur, occidunt hyemis initio. plura uel, ut Vergilius cecinit, Hyginus in Tauro, aliique. Iamque adeo scopulos Sirenum aduecta Thysiades nymphae quaedam ab Hesychio subibat, scribuntur, furentes et bacchantes. sed et hoc Difficiles quondam, multorumque ossibus eodem nomine sacratae quaedam Proserpinae albos. mulieres dicebantur. quin et idem auctor ait, bacchantium uocem Thysiada dici. Thyadas scilicet dictae, quod ibi insula in aqua uero bacchas uocari, notissimum est, et Thyas commoueretur. sic etiam a lacu Velino, dea uel numero unius. nympha Velina. Nyseides, et Nysiades nymphae, a Nysa Nunc de plerisque aliis nymphis singularibus monte, in quo nutritus, et unde appellatus agendum, seorsum ab his quas ante ex Dionysius. quae tamen uariis in locis fuisse Hesiodo recitaui. traditur. nam et in Boeotia, et India, et in Amalthea et nymphae fuerunt, ut ex Arabia a scriptoribus reponitur. Ouidius, Musaeo refert Hyginus, quibus a matre Ope Inde datum nymphae Niseides antris Iupiter alendus est traditus. Amaltheam autem Occuluere suis, lactisque alimenta dedere. ferunt habuisse capram in deliciis, quae Iouem Caetera in Baccho dicta. aluisse dicitur. Parmeniscus uero Amaltheam Proselenides nymphae Arcadicae capram dixit regis Melissei, cuius lacte, cum nuncupatae, quo modo Arcades ipsi aliud non haberent ad puerum alendum, Προσέληνοι dicti, ut auctor est Hesychius. nutriuere: qua de re tot sunt fabulae graecis et Mycalesides nymphae Samiae dictae. latinis confictae scriptoribus, adeo ut eam in Callimachus in Deli hymno, γείτονες ἀγκαίου coelo usque collocarint. Lege Diodorum µυκαλησίδες ἐξείνισσαν, hoc est, Vicinae Siculum, et Strabonem, qui hac de re non Ancaei Mycalesides exceperunt. Denominatae pauca scripserunt. Palaephatus etiam fabulam uero a monte Mycaleso, qui Samo e regione exposuit. Quidam has nymphas Adrastiam et positus est, ut Stephanus scribit: qui praeterea Idam dixere, Melissei filias, aliter tamen recitat et Mycalen Cariae describit, et Mycalessum Ouidius libro quinto Fastorum. urbem mediterraneam [p.242] Boeotiae, cuius Nais Amalthea, Cretaea nobilis Ida, et Thucydides in septimo meminit. dicta Dicitur in syluis occuluisse Iouem. quidem, quod ibi bos Cadmi ἐµυκήσατο, id est lege caetera. Sed et cornu Amaltheae in emugiuerit. Fuit et alia in Caria, teste Ephoro prouerbium deductum est, de quo Erasmus in III. inter caeteros. sed Amaltheae etiam pellem, Lelegeides nymphae, in primis a populis quae diphthera dicta est, Iupiter accepit, in qua nuncupatae. Ouidius in Metamorphoseis. res humanas perscriberet. Plutarchus, eandem Libyssatides quaedam nymphae et Adrastiam Iouis nutrices ait: Iunonis [p.243] connumerantur ab Hesychio: ex loco nomen. uero unam, Euboeam: Apollinis duas, Glyphiae nymphae, a Glyphio antro et Alethiam et Corythalan: Bacchi plures. quod monte dictae. non absque mysterio factum ait, quia scilicet Callistephani nymphae, denominatae a multa aqua ad uini mixtionem conueniat. Callistephano olea, teste Pausania. Aega et Helice, nympharum nomina, quae ex ᾽Αβαρβαλαῖαι nymphae quaedam Oleno natae, et ipsae Iouis nutrices feruntur, nuncupatae. nam et ᾽Αβαρβαραίη nomen fuit ut Hyginus, aliique prodiderunt. quidam nymphae. Aegam Panos uxorem dixere, ut alibi Thurides et Musae et Nymphae, a docuimus, a qua et Aegis dicta. Plura Hyginus. Macedonibus. Idem hoc scribit Hesychius. alii Helicem et Cynosuram dixere. Hyginus in Goniades nymphae, quarum templum fuit secundo, alii. apud Cytherium fluuium, ut scribit Strabo in Aegle etiam nymphae nomen: Maro in octauo, quod non multum aberat ab Heraclea. Bucolicis: Aegle Naiadum pulcherrima, etc. ᾽Εννησιάδες nymphae a Lesbiis nuncupatae: Solis et Neaerae filia. Αἰγλὴ latine splendor et ᾽Ενδηΐδες nymphae quaedam in Cypro, ut dicitur. est et lunae nomen: item ludi genus, et Hesychius testatur. placentae, ut apud Graecos obseruamus. Pyrsanides quoque nymphae, ut idem Aegles praeterea uiri proprium, qui mutus cum scriptor commemorat, quae a facibus uel igne, esset, repente uocalis factus est: ut Valerius hoc est ἀπὸ τοῦ πυρσοῦ nominantur, qui dari Maximus et Gellius scribunt. solet in signum. Acamarchis nymphae nomen, filiae Oceani, Phruxonides etiam nymphae a Columella apud Diodorum. quaedam appellantur, quae Melissas, id est Amphithoe quoque nymphae nomen, a apes educasse dicuntur. circumcurrendo appellata, et uelocitate: Commitiae nymphae, teste Varrone, uocatae quemadmodum a circumfluendo Amphirrhoe, fuerunt ad lacum Cutiliensem, a Commatu et Amphinome a circumpascendo. plura nympha, Coeli et Terrae filia interpretes Hesiodi. mollissima, fertur fuisse causa fontis Eunica, Malis, et Nychia, nympharum Alicarnassi aquae appelandae Salmacidis: quam nomina in XIII. edyllio Theocriti, quae Hylam qui bibisset, uitio impudicitiae mollesceret. ob Herculis puerum rapuerunt. eam rem, quod eius aditus angustatus nympha ex Nereidum numero, mater parietibus, occasionem largiebatur iuuenibus Achillis: de qua cum caeteri poetae adeo petulantibus puerorum puellarumque fabulati sunt, tum maxime Homerus, qui in uiolandarum, quia non patebat effugium. inde primo Iliados eam ait Iouem defendisse, cum Ennius: Salmacidas spolia sanguine et sudore. dei caeteri contra illum conspirassent: Haec Festus. meminit M. Cicero. uide Illum cum uellent alii constringere uinclis Victruuium libro secundo, capite octauo. Diui, Iuno, Neptunusque, et : Ouidius quarto Metamorphoseon, quam fabulam interpretatur Phurnutus, quo Vnde sit infamis, quare male fortibus undis, loco agit de Briareo, qui et Aegaeon dictus est. Salmacis eneruet, tactosque remolliat artus, hanc praeterea nympham Iouem optasse, et Discite: causa latet, uis est notissima fontis. poetae narrant: sed oraculo deterritum Idem libro XV. abstinuisse. Ouidius, alii. Cui non audita est obscoenae Salmacis unda? Callistho nymphae nomen, Lycaonis filiae, Thisoa, seu Thesoa, Neda, et Agno, quae cum Dianae comes esset, ab Ioue nympharum nomina apud Arcades, quae et compressa filium Arcada genuit: amboque, ipsae Iouem aluisse dicuntur, ut Pausanias in hoc est mater et filius, in coelum relati: ipsa Arcadicis. Thesoa quidem urbi nomen dedit Arctos, id est ursa: Arcas uero, Arctophylax, apud Parrhasios, Neda fluuio, Agno fonti in dicti sunt. lege Ouidium, et quae multa in monte Lycaeo. meminit harum et Marullus in secundo libro Astronomici poetici ab Hygino hymnis, et Nedae Callimachus in Iouis hymno. scripta sunt, et quae ab Arato, et quae in Asia nympha, quam inter Oceanitides Aratum tam graece quam latine scripta sunt commemoraui, de ea etiam Varro de Lingua commentaria. latina, Asia, inquit, dicta a nympha, a qua et Argyra nomen nymphae fuit, cuius amore Iapeto trahitur . Legimus et ab hac cum Selemnus adolescens torqueretur, obiit tertiam orbis partem appellatam, ut ab Europa eius nimio desiderio, qui a Venere in Agenoris alteram, tertiam a Lybia: de quibus cognominem fluuium mutatus fuit: cuius plura in Annotationibus. aquam amantibus prodesse ad amoris remedia, Acacalis nymphae nomen, quae ab Apolline fuit opinio. in ipso enim amantes flumine compressa in Creta, filios edidit Phylaciden et abluti, desiderii obliuionem concipere Philandrum. Pausanias meminit, et Apollonius putabantur. At uero Argyram ipsam et fonti et in Argonauticis. urbis Argyrae nomen dedisse, Pausanias tradit. Lotus nympha, quae in plantam sui nominis Daulis nymphae nomen, Cephisi filiae, quae conuersa dicitur, cum eam fugientem urbi nomen dedit: quae uel Terei et Philomelae comprimere uellet: Ouidius. ac Prognes fabula notissima est. uide Orphne nympha Auernalis, de qua Ouidius Pausaniam in Phocaicis. [p.244] quinto Metamorphoseon, Crenis, Crenidis nymphae nomen, teste Solusque ex omnibus illud Prisciano grammatico in septimo, et Ouidio in Ascalaphus uidit, quem quondam dicitur Metamorphoseis. Orphne, Echidnam etiam nympham Hesiodus facit in Inter Auernales haud ignotissima nymphas, Theogonia dimidia sui parte puellam Ex Acheronte suo furuis peperisse sub speciosam, quae in quascunque partes oculos antris. flecteret: dimidia uero altera parte, qua serpens Mintham nympham in mentham herbam inmanis erat, in cauerna diuersans, et cruda mutatam a Proserpina, [p.245] pluribus mandens. haec cum Typhone mixta, peperit ostendi in Iunonis Syntagmate, quare illinc Orthum canem, Cerberum, et Hydram. caetera repete. notiora sunt, et ex nostris lege. Echenais Cyane nymphae nomen, quae Proserpinae quoque nympha, uel Daphnidis amore cognita: comes fuit, quam, ea rapta, nimio eius de qua, fabula legitur apud Parthenium. desiderio in fontem delicuisse, testis est Ouidius in Metamorphoseis. meminit eius et Claudianus. Lactantius grammaticus in V. Te quoque lux eadem Turni soror aede Thebaidos commentario hanc ab Anapo recepit, amatam tradit, et aliam recitat fabulam. Hic ubi uirginea campus obitur aqua. Melinoe ab Orpheo nympha Chthonia, id est quibus poetae uerbis ostenditur, [p.246] terrestris dicta est. ita enim ad hanc hymnum Iuturnam in campo Martio prope Virgineam cum thymiamate aromatum exorditur: aquam cultam fuisse. Varie tamen ab Μηλινόην καλέω νύµφην χθονίαν, antiquariis hoc tempore de Iuturnae aqua κροκόπεπλον, hoc est, traditur. quidam enim eam statuunt in eo loco, Melinoem uocito crocea quae ueste nitescit, qui nunc uulgo Treglio appellatur, qui non Nympha inter Chthonias. infirmis rationibus aguntur: alii alio loco, Sagaritis nomen nymphae, a Phrygiae fluuio prope forum scilicet, non procul a Circo, quo denominatae. Ouidius in quarto Fastorum: loco memini me saepe cum Sanga et Iulio Fallit, et in nympha Sagaritide desinit esse, Sadoleto, et aliis descendisse, ut fontem Quod fuit: hinc poenas exigit ira deae. conspicaremur. Sane fluuius Σαγγάριος in Graecis saepe Aegeriam etiam nympham Numae Pompilii legitur, ut in eo Hesiodi in Theogonia regis, ut aiunt, uxorem Romani coluere, eique Σαγγάριον τε µέγαν: et Apollonium in aedem construxere. cum hac congressus secundo. uero fluuius, ut dixi, Numam habere solitum, graeci ac latini Phrygiae est, quem Marlianus Sangarum uocat. historici prodiderunt. quin et Aegeriae lucus illi Hermogenes uero in eo quem de Phrygia dicatus fuit, quem (ut ait Liuius) medium ex scripsit, Sangan quendam fuisse ait, impium opaco specu fons perenni rigabat aqua: quem erga Rheam, quem illa in hanc aquam lucum Camoenis sacrum, in nostris Musis immutarit: unde est hic fluuius Sangarius, retulimus. Dionysius Alicarnasseus libro prope quem Oreae Cereris templum fuit, ut in secundo Historiarum nympham scribit Cerere etiam repetam. Aegeriam Numam Pompilium adiisse assidue, Bolina nomen nymphae uirginis, quam docentem regiam sapientiam. alii non Apollo amauit: illa autem amantem deum nympham ipsam, sed Musarum unam: atque auersata, se in mare proiecisse fertur: uerum hoc dicunt omnibus manifestum fuisse, et Apollinis beneficio immortalis est reddita. ab caetera quae subdit: quibus in utramque hac ergo et urbs, et fluuius, nomina sortiti sunt partem disputat, deane an non fuerit. in Achaia. haec ex Pausania et Stephano, ac Plutarchus quoque in Numa, multa de Aegeria Rhiano desumpta. scribit, quae ab aliis traduntur. Sed illud Iuturna nympha, ut Varro scribit in libro de praeterea addit, quomodo huiusmodi dearum Lingua latina, quae iuuaret: itaque multi aegroti congressus fieri cum hominibus existimarentur propter id nomen hanc aquam petere a a gentibus. Festus uero, Aegeriae lucum iuxta fontibus soliti. Iuno uero apud Vergilium in portam Capenam constituit. Ouidius in tertio duodecimo ait, Nympha decus fluuiorum. Et Fastorum: paulo supra: Aegeria est quae praebet aquas, dea grata Extemplo Turni sic est affata sororem Camoenis, Diua deam, stagnis quae fluminibusque Illa Numae coniunx, consiliumque sonoris fuit. Praesidet: hunc illi rex aetheris altus Idem poeta libro quintodecimo honorem Metamorphoseon eam mutari inducit in Iuppiter, erepta pro uirginitate sacrauit. fontem a Diana: quo loco inter caetera Seruius: Iuturna, Donec, inquit, pietate dolentis inquit, fons est in Italia saluberrimus, iuxta Mota soror Phoebi, gelidum de corpore Numicum fluuium, cui nomen a iuuando fontem inditum est. de hoc autem fonte Romam ad Fecit, et aeternas artus tenuauit in undas. omnia sacrificia aqua afferri consueuerat. haec Fuerit porrone haec, an altera, Egeria, non quidem adhuc Seruius. Porro tradunt alii, satis liquet, quae a mulieribus coleretur, quod Iuturnam in lacu fuisse summersam, cui ipsa eam opitulari credebant partu egerendo: unde nomen indiderit. Colebatur quidem a et illi nomen, de qua et in primo Syntagmate Romanis. Ouidius in Fastis: meminimus. Huic etenim praegnantes sacrificabant, quod eam putarent facilem comperisse et prodidisse, ideo amphitheatra conceptum egerere. ouali forma constructa, quod Polluci deo pugili Egnatia nympha in Apulia celebrabatur, a ea dicata essent, qui deus ex ouo editus fuisset. qua et loci nomen, ubi deam cultam fuisse Etenim in amphitheatris ludi gladiatorii, et proditum est: in cuius ara lignis superpositis, caetera athletarum certamina fieri solebant. extructisque, ignis sua sponte excitari speciosa interpretatio Thilesii. Alii tamen, accendique ab antiquis existimabatur. Plinius quod facilius ea forma multitudo spectantium libro secundo miraculi meminit, non autem contineretur, et quod ex duplici theatro nymphae. constare uideantur. Circum tamen Soli, alii Legimus et alia prope innumerabilia Neptuno, alii alii dicatum prodiderunt. nympharum nomina apud utriusque linguae Castores igitur sub forma duorum fratrum auctores, quae infiniti sit laboris omnia effingebantur, robusti, formosi, in capite pilea collegisse: ut non modo uerum sit quod habentes: unde et Pileati fratres uocati, ut infra Seruius scribit, CC fuisse nymphas: sed quod dicam. auctores, Catullus, et Festus. Supra etiam scripsit Hesiodus in Theogonia, caput flammam igneam etiam habere uidentur, Τρεῖς γὰρ χίλιαι εἰσὶ τανύσφοραι qualem eis apparuisse canit Orpheus. Apuleius ᾽Ωκεανῖναι, hoc est, in X. cassides in capite gestare scribit, Nam nymphae tribus extant millibus stellarum apicibus insignes. quales et Oceaninae. superiores, et hos etiam posteriores in Quare ideo ad alia me conuertam. [p.247] ueteribus numismatibus aliquando conspexi. Scribit Plutarchus in eo qui περὶ φιλαδελφίας, CASTORES, uel DIOSCVRI. id est de amore fraterno inscribitur: quod CASTOR et Pollux, Castores dicti, et graece Spartiatae antiqua Dioscurorum ἀφιδρύµατα, Dioscuri, Iouis filii, de quibus ita M. Cicero de hoc est simulachra dedicata, δόνακα uocabant. Natura deorum: Dioscuri, inquit, apud Graios erant uero duo ligna parallela duobus obliquis multis modis nominantur. Primi tres qui coniugata, id quod putabant fraterno deorum appellantur ἄνακες, Athenis ex rege Ioue amori oblationis proprium esse, id est antiquissimo et Proserpina nati, Tritopatres, ἀναθήµατος commune et indiuisibile, sic #. Eubuleus, Dionysius. secundi, Ioue tertio nati, Fuerunt Castores etiam interdum in equis albis ex Leda, Castor et Pollux. tertii dicuntur a sedentes efficti, quales apud Sagram nonnullis, Aleo, Melampus, et Eumelus, Atrei Locrensium [p.248] in notissimo prouerbio filii, qui Pelope natus fuit. haec quidem M. celebrati: et quales P. Vacieno, cum e praetura Cicero. Sed communis opinio Dioscuros Reatina Romam ueniret, noctu apparuerunt, Castorem et Pollucem, ut diximus, uocauit, qui dicentes Persen regem illo die captum, quod et Castores et Tyndaridae dicuntur. Castoris, ille Senatui nunciauit, qua de re Cicero in tertio inquit Varro, graecum et Pollucis a graecis in de Natura deorum plura. Scribit enim, apud latinis literis ueteribus nomen quod est Regillum in silice apparere tanquam uestigium inscribitur, ut Πολυδεύκης, Polluces, non ut ungulae Castoris equi: et in foro ab A. nunc Pollux. Sane Castor et Pollux, ut idem Posthumio aedem Castori et Polluci testatur Varro, ab aliquibus Samothraces dei dedicatam. Historia a pluribus est recitata. existimati. Castorum igitur alter pugil, alter Quaeritur hoc tempore a plerisque, qua fori equum domitor, ut est apud Homerum, certe parte esset haec Castorum aedes. Quidam D. et Theocritus eos ἀεθλητῆρες nuncupauit, in P. Cosmi et Damiani templum Castorum edyllio peculiari. Item Pollucem ἀεθληφόρον existimarunt: alii, iuxta Iuturnae fontem. quod et Castora ἱππόδαµον cognominatos innuere uidetur Ouidius in Fastis, ita canens: inuenimus. Isidorus libro X. agens de ludis Fratribus illa dies, fratres de gente deorum, Circensibus: Itaque, inquit, Castori et Polluci Iuxta Iuturnae composuere lacus. deputantur hae ludorum species, quibus a Qui de urbis Romae antiquitatibus et Mercurio equos distributos historiae docent. regionibus scripsere, et ipsi inter se dissentiunt, Et Pollux quidem pugil fuit: nam et eum cum tamen frequens sit eius templi mentio legimus, cum in Castorem fratrem quendam Ciceroni, Liuio, Plutarcho, Horatio, Catullo, obloquentem audiuisset, eum pugnis Varroni, Dionysio, Plinio, aliis: ita tamen, ut interemisse, ut tradit Isidorus. Sedenim amicus mihi non unum, sed plura fuisse uideantur. meus Thilesius gloriari solebat, se primum Feruntur et aliquando apparuisse peregrino habitu, ut Simonidem ex conuiuio cum Castorem atque Pollucem genuisse: deinde uocarunt. Historia est notissima Ciceroni, Helenam, ut supra dictum est. Tradunt alii, Valerio Maximo, Fabio Quintiliano. Sed et Iouem in cygnum conuersum, Ledae Phormioni Lacedaemonio eorum aedes congressum, et nocte eadem Tyndarum: ex possidenti, a quo cum partem aedium non Ioue Pollucem et Helenam natos, ex Tyndaro accepissent, in qua eius filia uirgo Castorem: mortalem hunc, illos autem custodiebatur, abiisse ferunt, ac postridie nec immortales. Sed mendose, ut puto, Hesychius: puellam inuentam, nec comites. Sed iam Dioscuros ait Helenae fratres, Zethum et nomina interpretemur. Amphiona, λευκοπώλους nuncupatos, et Castores igitur interdum dicti, ut ex iam stellas quae nauigantibus apparerent, et signum scriptis ostensum est, et interdum etiam εὐθυτικὸν. Porro et Dioscuria festum fuit Polydeuces. Quin etiam Decastores uocati Castorum. sunt, ni Arnobii impressus codex mentitur. Tyndaridae etiam frequenti cognomine Haec eius sunt uerba ex primo aduersus uocati sunt Castor et Pollux, quo modo gentes: Tunc clari Decastores, equos unus Amphitryoniades Hercules: hoc est a marito domitare consuetus, alter pugillator bonus, et matris, non a parente Tyndaro. Ouidius: crudo inexpugnabilis coestu. Vos quoque Tyndaridae, quos haec colit Dioscuri quidem a Graecis, Iouis pueri, uel insula, fratres, filii, a nostris dici possunt. Sed praeter ea quae Mite precor duplici numen adeste rati. ex Cicerone citaui, Theocritus poeta edyllium Illud hoc loco tantum, quod de ouo reliquit, Dioscurorum titulo inscriptum, cuius fabulantur, caeteris missis, afferam. quidam hoc est initium, enim unum id tantum tradunt, alii duo. ῾Υµνέοµεν Λήδας τε καὶ αἰγιόχω ∆ιὸς ὑιω, Quidam et triplex, ut Ausonius: Κάστορα, καὶ φοβερὸν Πολυδεύκεα, Triplex Helenae cum fratribus ouum. hoc est, Idem: Cantamus Ledae natos, Iouis Aegiochique, Istos tergemino quos nasci cernis ab ouo. Castora, Pollucemque trucem. Sane quidam exponunt, quod ὦον non Sed tamen Philo et Eusebius ex Phoenicum modo ouum aliquando, sed superiorem etiam theologia ita scribunt: E Saturno et Selech domus partem, id est ὑπερῶον, hoc est natos Dioscuros, et deinde Dioscurorum cubiculum et thalamum, ut Homerus primo posteros nauigia fabricantes nauigasse aiunt. Odysseae ait, Penelopes ὑπερῶον. hinc facta At nos haec exotica, et a nostris et graecis fabula, cuius rei et Athenaeus meminit. aliena, mittamus. Pausanias in Attica, Nemesin Therapnaei fratres dicti Castor et Pollux, a Helenes matrem graecos tradere ait, Ledam Therapne uico Laconiae, ut Pindari interpretes uero nutricem, patrem Iouem, non Tyndarum. in Pythiis tradunt, item Isocrates in Helena. Isaacius quoque ita fere: Iupiter in cygnum Stephanus tamen Theramnen, aliique nonnulli conuersus, cum Nemesi Oceani filia in libentius legunt. Theramnaei etiam fratres anserem mutata concubuit: quae cum ouum uocati sunt. Isocrates, et Statius noster in peperisset, id in palude reliquit. quod cum Thebaide. pastor nescio quis inuenisset, Ledae attulit: ea Cum iam damnata sororis uero in arca seruauit, quousque ex eo nata est Igne Therapnaei fugerunt carbasa fratres. Helena, quam ut propriam educauit. [p.249] Oebalii fratres interdum etiam dicti sunt Hyginus autem in Astronomico poetico, hanc eadem ratione, qua Therapnaei et Amyclaei: fabulam aliter recitat, in Olore. ait enim, hoc est, ab Oebali parte Laconiae. Statius Iouem, cum Nemesim, ut secum cubaret, idem: flectere non posset, iussisse Venerem, aquilam Proferte benigna simularet se in olorem uersum insequi: quo Sidera, et antennae gemino considite cornu, facto, ipse fugiens aquilam Venerem, in Oebalii fratres, longe nymbosa sororis Nemeseos gremium confugit: quem non Astra fugate precor, totoque excludite coelo. auersata, et consopita, ab Ioue compressa est: Hoc est, Helenam fugate. nam, ut Sosibius statutoque tempore ouum peperit, quod monumentis prodidit, Helenam mali, Mercurius in gremium Ledae proiecit, ex quo Castorem [p.250] uero et Pollucem boni causa nata Helena. Sunt etiam qui tradant, Iouem in apparere existimarunt antiqui. qua de re formam stellae mutatum, Ledam uitiasse, et pluribus capite nono in Re nautica aegi. Anachae, qui et Anaces, Castores appellati Dixit, et ingenti flammantem nubila sulco sunt, quod tempestates depellant. idem et Direxit per inane facem, quae puppe ῎Ανακοι dicti sunt, παρὰ τὸ ἀνάσσω ἀνακὸς, propinqua [p.251] ut φυλάσσω φυλακὸς, µαλάσσω µαλακὸς. uel In bifidum discessit iter, fratresque petiuit dicti quasi ἀκακῶς, quod benigne et Tyndareos, placida et mediis in frontibus humanitus Atheniensibus affuerunt: uel quod haesit nauigantes seruare crederentur stellae ipsae Protinus arborum, lumenque innoxia fudit apparentes supra et longe, hoc est ἄνω καὶ Purpureum, miseris olim implorabile nautis. ἑκὰς. unde Attici componentes ἀνακῶς ῾Ετερηµέρους Castorem et Pollucem dixerunt. Eustathius ἀπὸ τοῦ ἀναχῶς ἔχειν Homerus uocauit, hoc est, qui alternis diebus dictos existimat. Sed de his plura in eodem fata subirent: et ut canit Vergilius in sexto, capitulo nono disserui amplius, et Theocritus Si fratrem Pollux alterna morte redemit. in edyllio Dioscuris inscripto, et Horatius libro Itque reditque uiam toties. primo Carminum: quo loco Seruius: Helena et Pollux de Ioue Dicam et Alciden, puerosque Ledae, nati, immortales fuerunt. nam Castor Tyndari Hunc equis, illum superare pugnis filius fuit, cuius mortem suo interitu fraterna Nobilem: quorum simul alba nautis pietas redemit. quod ideo fingitur, quia horum Stella refulsit, stellae ita se habent, ut occidente una, oriatur Defluit saxis agitatus humor, altera. haec Seruius. Alii Geminorum signum Concidunt uenti, fugiuntque nubes adeo amplum esse dixerunt, ut altero oriente, Et minax (quod sic uoluere) ponto alter latere uideatur. Sed quos Homerus Vnda recumbit. Heteremeros uocauit, hos Pindarus παρ´ Idem alibi Horatius: ἇµαρ, hoc est per diem, uel interdiu prope Tyndaridae sidus ab infimis Therapnes domos, nunc in Iouis aula uiuere in Quassas eripiunt aequoribus rates. Pythiis dixit. Porphyrius tamen in Homerum, Hinc et Seruatores, hoc est Σωτῆρες si modo Porphyrius ea scripsit, in III. Iliados nuncupati sunt: teste Artemidoro libro Idam et Lynceum scribit Apharei filios, secundo Onirocriticon: et Orpheo ad Leucippidum amatores, ad nuptias Tyndaridas Musaeum, cum ait, aduocasse Castorem et Pollucem, qui sponsas Καὶ µεγάλους σωτῆρας ὁµοῦ ∆ιὸς ἄφθιτα Phoeben et Ilairam rapere conati sunt. hinc τέκνα, hoc est, orto certamine, Ida Castorem occidit: sed hac Et magni Seruatores Iouis optima proles. re iratus Iupiter, Idam fulminauit: Pollucique Et Theocritus in supra citato poemate eos optionem dedit, utrum immortalitate solus uti Soteres, Equites, Citharistas, ac Athletas uellet, an cum fratre uitam communicare. ille nuncupat. Σωτῆρας nonnulli seruatores, alii cum fratre maluit alternis uiuere. Proinde apud salutares interpretati sunt. Scribit Diodorus superos nunc Castor, nunc Pollux, et contra, Siculus, Orpheum, cum tempestate una cum apparere uidentur. hinc Homerus ἑτερηµέρους caeteris Argonautis agitaretur, deis ait eos uiuere, et mori. Pausanias tamen in Samothracibus uota fecisse pro salute ac Laconicis eos scribit, XL. anno postquam incolumitate: et extemplo sedatam pugnassent aduersus Idam et Lynceum, in tempestatem, cum duo astra supra Pollucis et deorum numerum fuisse relatos. Illud quoque Castoris capitibus cecidissent, deorumque se annotatione dignum est, quod in prouidentia seruatos credidere. Vnde, inquit, Quaestionibus scribit Plutarchus, factum est, ut qui tempestate deprehensi Mixarchageuam Castorem uocatum ab Argiuis, forent, Samothracibus deis uota facerent, quem apud se humatum affirmabant. iidem astraque apparentia Castori et Polluci Pollucem ut coelestem colebant. attribuerentur. Haec ferme Diodorus. Scribit Gemini quoque latine dicti sunt, et graece Orpheus ipse in Argonauticis quod cum essent δίδυµοι, ut notissimum est ex iam recitatis uel Argonautae tempestate et procellis agitati, fabulis, uel historiis: immo etiam gemelli arrepta lyra tum cantare coepisse: quo cantu nuncupati. Catullus: Seque dedicat tibi gemelle mare pacatum, igneumque splendorem supra Castor, et gemelle Castoris. Castoris et Pollucis capita affulsisse: quod et Ambulii etiam cognominati a Laconicis, ut Valerius Flaccus repetit. Iouem enim ita in Pausanias prodit, quorum etiam ara fuit eo in primo inducit: loco, ubi et Iupiter et Pallas eodem cognomine nam et ipsum mathematicum fuisse scribit: colebantur, ut in Ioue scripsimus. Homerus in Odyssea, Lapersae Castores cognominati, a λᾶ ciuitate Αἴολος ἱπποτάδες φίλος ἀθανάτοισι θεοῖσι, Laconica, cuius Stephanus et Lycophron id est, meminere, et copiosius Pausanias. Hesychius Aeolus Hippotades dis coeli charus amicus. dictos ait a Laperse urbe, quam Homerus Laan Ouidius XI. Metamorphoseon, dixit, οἵτε Λάαν εἶχον, id est, Quique Laan Aeolon Hippotaden cohibentem carcere habitant. Sic uero appellata, quod in petra uentos. excelsa [p.252] sita esset. Lan Strabo scribit a Vt uero Seruius scribit, ex Varronis Castore et Polluce per obsidionem sententia, Aeolus cum apud insulas Siciliae et expugnatam: monumentis relatum esse, inde Italiae propinquas temporibus Iliacis regnaret, illos Lapersas appellatos. Sophocles, ex consurgentibus nebulis futuras tempestates Νὴ τὼ λαπέρσα, νὴ τὸν εὐρώταν τρίτον, praedicebat, ita ut a rudibus hominibus [p.253] Νῆ τοὺς ἐν ἄργει, καὶ κατισπάρτην θεοὺς. crederetur eas in sua potestate tenere. quod et Senarii sunt, quos ego ita pro tempore, Strabo etiam notauit. Plinius hunc ait Per et Lapersas, et per Eurotam, per et uentorum rationem inuenisse. de hoc ita poeta Iam tertium Argis, et prope Spartam deos. in primo Aeneidos de Iunone agens: Apheterii Castores etiam appellati sunt, ut Nimborum in patriam, loca foeta furentibus Pausanias ait in Laconicis. Aduersus, inquit, austris, principium sunt Dioscuri ἀφετήριοι, quasi Aeoliam uenit. hic uasto rex Aeolus antro quod in carceribus templum haberent. Luctantes uentos, tempestatesque sonoras, Amyclaei praeterea fratres nuncupati sunt, Imperio premit, ac uinclis et carcere frenat. ab Amyclis notissimo Laconiae oppido, ubi Illi indignantes magno cum murmure nutriti dicuntur. hinc poeta in tertio montis, Georgicon, Circum claustra fremunt. celsa sedet Aeolus Talis Amyclaei domitus Pollucis habenis arce, Cyllarus. Sceptra tenens, mollitque animos, et Atqui, inquit Seruius, Castor domitor temperat iras. equorum fuit: sed fratrem pro fratre posuit, Ni faciat, maria ac terras, coelumque poetica licentia, ut, Quas illi Philomela dapes: profundum pro Progne. item, Reuocato a sanguine Teucri: Quippe ferant rapidi se secum, uerrantque pro Dardani, aut certe ideo Pollucem pro per auras: et reliqua. Castore posuit, quia ambo licenter et Castores Item paulo post, et Polluces uocantur. nam et ludi et templum Tenet ille immania saxa, et stellae Castorum uocantur. Amyclae uero Vestras Eure domos: illa se iactet in aula dicuntur, ut Pausanias et Stephanus tradunt, ab Aeolus, et clauso uentorum carcere regnet. Amycla Lacedaemonis filio. Quae tamen omnia fere desumpta sunt ex X. Pileati postremo fratres dici uidentur a Odysseae libro. Et uterque poeta physica Catullo in hoc Scazonte: ratione usus. nam motus aeris, id est Iunonis, A Pileatis nona fratribus pila. uentos creat, quibus Aeolus praeest. Diodorus nam pilea Castori et Polluci antiqui dedere. Siculus scribit, Aeolum senescente Liparo, Quin Lacones fuerunt, quibus pileatis pugnare cum sociis quibusdam ad eum deuenisse, mos fuit, ut Festus scribit. Sunt qui pileum eiusque filiam uxorem duxisse, et post scribant uinctum fuisse foliis harundineis. Liparum socerum Vulcaniis insulis, quae ab atque hactenus de Dioscuris. Aeoli nomine postea Aeoliae nuncupatae fuerunt, imperasse, piumque fuisse ac iustum AEOLVS. VENTI. regem: quin et erga hospites perhumanum, et uelis nautas uti docuisse: ex ignis etiam AEOLVS deus uentorum, Iouis filius, ex diligenti obseruatione, qui uenti futuri essent, Acesta filia Hippotae Troiani, a quo, ut ab auo, praedicere solitum. unde et illum fabulae Hippotades est appellatus: non quod Hippotae uentorum potentem ac regem finxere, et ob filius fuerit, ut plerisque placuit, inter quos eius pietatem et iustitiam deorum amicum Ioannes Zezes grammaticus in Hesiodum. existimatum. Haec quidem ex Diodoro. Hinc ab Homero in Odyssea et a Vergilio uentorum deus confictus est. Palaephatus in libro compositas Tragoedias. Sed nos de Ventis Incredibilium, rem ita explicat: Aeolum ait sequamur. astrologum fuisse, qui tempora nosset, quibus Quidam et Ventos ipsos deos fecerunt, ut in uenti stare deberent: atque ideo deum primis ostendit Orpheus, qui hymnos eis uentorum existimatum. Ciuitatisque suae adolet cum libano, id est thure, Boreae scilicet moenia ex aere construxisse dictus, quod et Zephyro ac Noto. sed et Herodotus in scilicet armatos haberet homines in eius Polymnia, ait inter caetera, quae ex oraculo praesidio. Homeri interpretes quidam Aeolum Graeci fecere ad arcendam et expiandam allegorice annum interpretati sunt: et eius XII deorum iram in Persarum descensu in filios, XII menses. Strabo uero ex Polybii Graeciam, eos Ventis aram in Thyia statuisse, sententia: Aeolus, inquit, in ipsius freti locis, in eo loco ubi Thyiae Cephisi filiae fanum fuit. quibus est maris reciprocatio, et nauigationis Sed et uentos antiqui coluerunt. Vnde legimus difficultas, per fluxus atque refluxus Phoenicem Vsonem uentis templa posuisse, et aggrediendi signa praemonstauit. itaque illis sacra fecisse: id quod et Eusebius ex uentorum custodem atque regem creditum eorum theologia repetit in Praeparatione fuisse tradit. Legimus uero in Graecis euangelica. Vergilius etiam Aeneam inducit, commentariis, Aeolum uxorem habuisse pecudem Zephyris felicibus albam immolasse. Teleporam Lastrygionem, quam quidam Legimus et Augustum uota Circio fecisse Leopatram uocant: ex qua liberos XII, sex uento, ne Galliam infestaret: et uotum mares, et totidem foeminas sustulit. mares sunt sacrumque exoluisse. cuius uenti plerunque hi, Iocastus, Phalacrus, Chrysippus, Pheremon, tanta uis erat, ut tecta auferret. Calabri quoque Androcles, et Xuthus. Diodorus uero hos ita in Iapygia, et Apuli, Atabulo uento: enumerat: [p.254] Astyochus, Xuthus, Athenienses Scironi, Pamphylii Gagnaeo uota Androcleus, Pheremon, Iocastes, Agathyrsus. facere consueuerunt, ne incolas tabe afficerent, et quibus in regionibus imperarunt, et nomina neue arua depopularentur. Thurii quoque dederunt, exequitur. foeminae autem hae magno affecti beneficio, sacra Boreae fecerunt, feruntur, Iphthe, Aeole, Periboea, Dia, quod Dionysii classem, quam in eorum Hephestia, et Astycrate. Sane duos Aeoli perniciem parauerat, funditus euertisset ac nomine fuisse legimus, qui et interdum disiecisset. Hac eadem uentorum ratione et confunduntur. nam ut est apud Diodorum, et Anemotis Minerua cognominata fuit, a uentis, Direchiden, itemque Seruium, prior Hellenis ut in Minerua planius ostendam. [p.255] Scribit filius fuit, posterior Hippotae. Alii aliter, ut a in Corinthiacis Pausanias, in Titanes colle apud principio dicebam. nam ex Ioue natum Sicyonios, uentorum aram positam fuisse, in tradunt, et ex Acesta, uel Segesta, filia qua quotannis sacerdos nocte una uentis Hippotae Troiani: unde est Hippotades, ut sacrificabat, et ad quatuor scrobes alia multa dictum est, cognominatur. Plutarchus etiam in peragere solebat arcana mysteria, ad Parallelis, Aeolum Tyrrhenorum regem facit, placandam et mulcendam uentorum uim ac qui ex Amphithea filias sex, et totidem mares feritatem: Medeae etiam simul carmina susceperit. eorum Macareus natu minimus, concinuisse. Alia pleraque hic ex Homero et unius amore, quam Canacem noster uocauit Apollonio, et aliis graecis latinisque poetis Ouidius incensus, eam uitiauit: unde ex nato afferre possem: sed eorum quaedam in infante res est cognita. pater iratus ensem filiae sacrificiorum Syntagmate comprehendam. misit, quo se infelix puella occidit. id mox Nunc uentos ipsos commemorabo. Macareus intelligens, sibi quoque ipsi manus Venti igitur, Astraei filii dicti fuere, qui unus consciuit, ut Sostratus libro secundo rerum fuit de Titanibus, qui contra deos arma Tyrrhenicarum prodidit. In hoc loco illud tibi sumpserunt. Hic cum Aurora concubuisse significandum duco, Aeolum Tyrrhenorum dicitur, unde nati sunt uenti, ut scribit regem appellatum a Plutarcho et Sostrato: quia Hesiodus: quem secutus est Seruius. Ex quo antiqui totum illud mare Tyrrhenum dixere, exit illud Vergilii, quod Italiam et Siciliam alluit. Hinc qui Tantane uos generis tenuit fiducia uestri? Plutarchum est interpretatus, rectius fecisset, si Sane et hoc annotatione dignum uidetur, Tyrrhenorum, ut graece habet, non tres, non quatuor uentos fecisse antiquiores, ut Thuscorum uertisset: quod ansam praestitit Orpheum in hymnis, Boream, Zephyrum et aliquibus, ut allucinarentur. Audio et hac de re Noton: Acusilaus quoque, ut est apud Ioannem Grammaticum, tres tantum ab est ᾽Απηλιώτης, Subsolanus: secundus, Hesiodo positos ait, ut etiam ab Orpheo: nam ᾽Ορνιθίας: tertius, Χουρχίας: quartus, Εὔρος: Argesten dicit epitheton esse Zephyri. Sed quintus, Vulturnus: sextus, Leuconotus. Homerus Argesten Leuconoton uocauit, et Tertius porro senarius, meridies: primus, Apelioten Eurum. Sed enim iam uentorum Νότος, id est Auster: secundus, Altanus: ipsorum nomina tibi breuissime, et regiones tertius, Libonotus: quartus, Λίψ, uel Africus: subsignabo. In primisque quatuor primores quintus, Subuesperus: sextus ᾽Αργέστης. statuam, ut uidemus ingeniose in primo Quartus postremo senarius, ab occasu: primus Metamorphoseon Ouidium fecisse: quos et Ζέφυρος, qui et Fauonius: secundus, quae alatos finxere Gentes, nedum Hebraei, ᾽Ετησίαι uocantur: tertius, Κίρκιος: quartus, quorum rex et poeta in Lyricis carminibus ᾽Ολυµπίας uel Chaurus: quintus, ᾽Ιαπυξ, et cecinit ἐπετάσθη ἐπὶ πτερύγων ἀνέµων. Idem Chorus: sextus et ultimus, Θρασκειὰς. Sunt et alibi περιπατῶν ἐπὶ πτερύγων ἀνέµων, hoc demum, qui ita de uentis statuant, uocabulis est, uolauit super alas, uel ut alii reponunt, etiam Opicis ac Barbaris, a meridie super pennas uentorum. Nec alatos modo exordientes, Auster, Notus, Altanus, Libycus: finxere, sed et tumentibus buccis, inflatis ac ab austro, Libonotus, Libyci, Garbinus, spirantibus. Certe notus sic graphice Africus, Libs, Subuesperus, Libycius, describitur ab eodem Ouidio, Occiduus, Fauonius, Zephyrus, Chelidonias, Madidis, inquit, Notus euolat alis, Chaurus, Magister, Chorus, Argestes, Sciron, Terribilem picea tectus caligine uultum, Olympias, Circius, Hellespontias, Gallicus, Barba grauis nymbis, canis fluit unda capillis. Thrasceas, graecus, Septentrio, Fronte sedent nebulae, rorant pennaeque, Aparctias, Tramontanus, Charbas, Graecus. ab sinusque, et reliqua. occidente Aquilo, Boreas, Prodromus, Etesiae, Sunt autem hi. Ab oriente brumali, Eurus, Supernas, Ornithiae, Syrochus: ab oriente, Vulturnus, Syrochus uulgo. Ab oriente Caecias, Subsolanus, Apeliotes, Oriens aequinoctiali, Apeliotes, Subsolanus, uulgo Syrochus, Vulturnus, Eurus, Phoenix, Leuantes dictus. Ab oriente solstitiali, uel Euronotus, Euroauster, Syrochus, ab austro aestiuo, Cecias, Iapyx, uulgo Graecus Leuconothus. Haec sunt quae breuissime appellatus. Contra, ab occidente brumali, Libs, collegi. Si uero quae amplius traduntur ab Africus, Garbinus nautis uulgo uocitatus. Ab auctoribus, Aristotele, Theophrasto, Victruuio, occidente aequinoctiali, Zephyrus, Fauonius, Strabone, Plinio, Vegetio, Isidoro, aliisque Ponentes uulgari sermone dictus. Ab requiris, omnia ferme collecta leges apud occidente solstitiali, uel aestiuo, Argestes, Valturium in libris de Re militari. Nos ideo Olympias, Chorus, Sciron, uulgo dictus haec pauca attigimus, ne deorum gentium Maestro. A septentrione, Aparctias, partem ullam praeteriisse uideremur. Hunc Septemtrio, a nautico uulgo Tramontana uero laborem omnem exegi XVII. Kalend. nuncupatus. A dextro latere uersus Nouembris, M.D.XLIII. Quam diem semper occidentem, [p.256] Thrasceas, Circius, nunc acerbam, semper honoratam (sic Dei uoluistis) populari sermone Prouentialis appellatus. A habebo, ut de patris Anchisae Aeneas ait apud sinistro uersus orientem Boreas, Aquilo, poetam. Meses. A meridie, Notus, Auster, uulgo dictus Summus honos tibi sancta τριὰς, quae Ostro. A latere dextero uersus occidentem, numine trino Libonotus. A latere sinistro uersus orientem, Vna uiges, et cuncta foues, tua gloria tota Phoenicias, Euronotus, et Phoenix. Sunt inter est, eruditos, qui in XXIIII nomina et regiones Quae mihi defoeto morbis annisque benigne distinguunt. Sunt et qui in plura, sed non aptis [p.257] uocibus. Ad cognitionem igitur et ipse XXIIII Qualescunque animi uires roburque commemorabo, et quadripartito senario ministras, diuidam, exordiarque a Septentrione, ut a coeli Ne uiuens iaceam elingue et sine uoce uertice nobis sublimi. Primus est Septentrio, cadauer. qui et ᾽Απαρκτίας: secundus, Gallicus: tertius, Salue aeternum, salue, et quassam dirige Supernas: quartus, Boreas, uel Aquilo: quintus cymbam: Κακίας: sextus Χάρβας. Secundus deinde Dirige, ne disiecta uagis sit flatibus austri. senarius est ab ortu aequinoctiali, cuius primus SYNTAGMATIS QVINTI FINIS.