STRATEGIA ROZWI ĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA GMINY KUTNO NA LATA 2008 - 2015

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

WST ĘP...... 3

I. Podstawy prawne opracowania strategii rozwi ązywania problemów społecznych...... 4 1. Ustawy ...... 4 2. Dokumenty strategiczne...... 21

II. Metodyka prac przyj ęta przy opracowywaniu strategii rozwi ązywania problemów społecznych Gminy Kutno ...... 22

III. Diagnoza społeczna gminy Kutno...... 23 1. Poło Ŝenie, powierzchnia Gminy ...... 23 2. Ludno ść ...... 24 3. Bezrobocie ...... 26 4. Edukacja...... 31 5. Charakterystyka problemów społecznych Gminy Kutno na podstawie sprawozda ń MPiPS 03 za lata 2004-2006...... 35 5.1. Zadania zlecone z zakresu administracji rz ądowej...... 35 5.2. Zadania własne gminy ...... 38 5.3. Rzeczywista liczba rodzin i osób obj ętych pomoc ą społeczn ą...... 41 5.4. Typy rodzin obj ętych pomoc ą...... 43 5.5. Powody przyznania pomocy ...... 46 5.6. Rozkład przestrzenny przyznanej pomocy ...... 49 6. Alkoholizm ...... 50 7. Narkomania...... 55 8. Współpraca GOPS Kutno z instytucjami o zasi ęgu powiatowym...... 56 9. Organizacje pozarz ądowe z terenu Gminy Kutno ...... 57 10. Ochrona zdrowia...... 57 11. Dost ępno ść GOPS Kutno...... 58 12. Przest ępczo ść ...... 58

IV. Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla gminy Kutno na lata 2008-2015 ...... 60 1. Analiza SWOT...... 60 2. Misja strategii...... 62 3. Cele i działania Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008 – 2015...... 62 4. Opis działa ń ...... 66

V. Powi ązanie Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Kutno ze strategi ą województwa i powiatu ...... 70

VI. Finansowanie, wdra Ŝanie i monitorowanie strategii...... 76

VII. Wska źniki monitorowania strategii...... 77

2 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

Wst ęp

Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. (Dz. U. Nr 64, poz. 593 ze zm.), w artykule 17 ustawy, okre śla zadania własne gminy o charakterze obowi ązkowym, do których nale Ŝy opracowanie i realizacja gminnej strategii rozwi ązywania problemów społecznych ze szczególnym uwzgl ędnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwi ązywania problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka. Planowanie strategiczne jest procesem obejmuj ącym działania poznawcze, a wi ęc ustalanie celów, jak i formułowanie strategii. Na podstawie przeprowadzonej diagnozy sytuacji społecznej gminy Kutno oraz analizy uwarunkowa ń wewn ętrznych i zewn ętrznych zaplanowano cele i kierunki działa ń, które stanowi ą podstaw ę rozwi ązywania najwa Ŝniejszych problemów społecznych. Oczywi ście strategia rozwi ązywania problemów społecznych gminy musi by ć spójna ze strategi ą rozwoju województwa i powiatu. Aby wdro Ŝyć strategi ę przechodzi si ę od analizowania do administrowania, czyli do czynno ści, której celem jest osi ągni ęcie ustalonych celów. Gmina powinna mie ć zatem zaprojektowany system wdra Ŝania strategii wraz z okre śleniem sposobu jej monitorowania (kontrola strategiczna), oceny i komunikacji społecznej, który w razie niepomy ślnych informacji spowoduje rozpocz ęcie nowego cyklu planowania strategicznego. Opracowana Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Kutno na lata 2008-2015 spełnia te wymagania.

3 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

I. Podstawy prawne opracowania strategii rozwi ązywania problemów społecznych

1. Ustawy Ustawa z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 z pó ź. zm.)

Ustawa z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej okre śla: 1. zadania w zakresie pomocy społecznej; 2. rodzaje świadcze ń z pomocy społecznej oraz zasady i tryb ich udzielania; 3. organizacj ę pomocy społecznej; 4. zasady i tryb post ępowania kontrolnego w zakresie pomocy społecznej. Wskazuje równie Ŝ, i Ŝ pomoc społeczna jest instytucj ą polityki społecznej pa ństwa, maj ącą na celu umo Ŝliwienie osobom i rodzinom przezwyci ęŜ enie trudnych sytuacji Ŝyciowych, których nie s ą one w stanie pokona ć, wykorzystuj ąc własne uprawnienia, zasoby i mo Ŝliwo ści. Wspiera zatem osoby i rodziny w wysiłkach zmierzaj ących do zaspokojenia niezb ędnych potrzeb i umo Ŝliwia im Ŝycie w warunkach odpowiadaj ących godno ści człowieka. Zadaniem jej jest zapobieganie sytuacjom, o których mowa wy Ŝej, przez podejmowanie działa ń zmierzaj ących do Ŝyciowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem. Pomocy społecznej udziela si ę w szczególno ści z powodu: 1) ubóstwa; 2) sieroctwa; 3) bezdomno ści; 4) bezrobocia; 5) niepełnosprawno ści; 6) długotrwałej lub ci ęŜ kiej choroby; 7) przemocy w rodzinie; 8) potrzeby ochrony ofiar handlu lud źmi; 9) potrzeby ochrony macierzy ństwa lub wielodzietno ści;

4 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

10) bezradno ści w sprawach opieku ńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych; 11) braku umiej ętno ści w przystosowaniu do Ŝycia młodzie Ŝy opuszczaj ącej całodobowe placówki opieku ńczo-wychowawcze; 12) trudno ści w integracji osób, które otrzymały status uchod źcy; 13) trudno ści w przystosowaniu do Ŝycia po zwolnieniu z zakładu karnego; 14) alkoholizmu lub narkomanii; 15) zdarzenia losowego lub sytuacji kryzysowej; 16) kl ęski Ŝywiołowej lub ekologicznej. Pomoc społeczn ą organizuj ą organy administracji rz ądowej i samorz ądowej, współpracuj ąc w tym zakresie, na zasadzie partnerstwa, z organizacjami społecznymi i pozarz ądowymi, Ko ściołem Katolickim, innymi ko ściołami, zwi ązkami wyznaniowymi oraz osobami fizycznymi i prawnymi. Do zada ń własnych gminy o charakterze obowi ązkowym nale Ŝy m. in. opracowanie i realizacja gminnej strategii rozwi ązywania problemów społecznych ze szczególnym uwzgl ędnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwi ązywania problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka, a wi ęc z grup zagro Ŝonych wykluczeniem społecznym b ądź wykluczonych. Narodowa Strategia Integracji Społecznej dla Polski (NSIS) wyodr ębniła te grupy. Tabela nr 1 pokazuje zestawienie w/w grup wraz z potwierdzeniem, b ądź nie, ich wyst ępowania w Gminie Kutno (sporz ądzono na podstawie do świadcze ń Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej).

Tab. 1. Zestawienie grup zagro Ŝonych wykluczeniem społecznym lub wykluczonych w Gminie Kutno. Lp. Grupy podatne na Wyst ępowanie Grupy powa Ŝnie Wyst ępowanie wykluczenie grupy w Gminie zagro Ŝone wykluczeniem grupy w Gminie społeczne wg NSIS Kutno społecznym wg NSIS Kutno 1. Dzieci i młodzie Ŝ Dzieci i młodzie Ŝ ze środowisk TAK wypadaj ąca z systemu NIE zaniedbanych szkolnego 2. Dzieci Osoby długookresowo wychowuj ące si ę NIE bezrobotne TAK poza rodzin ą 3. Kobiety samotnie Opuszczaj ący wi ęzienia TAK TAK wychowuj ące dzieci 4. Kobiety pozostaj ące Niektóre kategorie ludno ści TAK – poza rynkiem pracy TAK wiejskiej: pracownicy pracownicy byłych PGR, chłopi byłych PGR 5 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

Lp. Grupy podatne na Wyst ępowanie Grupy powa Ŝnie Wyst ępowanie wykluczenie grupy w Gminie zagro Ŝone wykluczeniem grupy w Gminie społeczne wg NSIS Kutno społecznym wg NSIS Kutno nieprodukuj ący na rynek 5. Ofiary patologii Osoby zagro Ŝone eksmisj ą TAK NIE Ŝycia codziennego z zamieszkiwanych lokali 6. Osoby o niskich Imigranci zarobkowi kwalifikacjach TAK wchodz ący do szarej strefy NIE zatrudnienia 7. Osoby bezrobotne Osoby uzale Ŝnione od TAK TAK alkoholu i narkotyków 8. śyj ący w bardzo Bezdomni trudnych NIE NIE warunkach mieszkaniowych 9. Niepełnosprawni i Imigranci utrzymuj ący si ę z TAK NIE chronicznie chorzy pracy nielegalnej 10. Osoby choruj ące Osoby nale Ŝą ce do romskiej TAK NIE psychicznie mniejszo ści etnicznej 11. Starsze osoby TAK ------samotne 12. Opuszczaj ący TAK ------zakłady karne 13. Imigranci NIE ------14. Osoby nale Ŝą ce do romskiej NIE ------mniejszo ści etnicznej

Oczywi ście oprócz ustawy o pomocy społecznej równie Ŝ inne akty prawne maj ą wpływ na kształt gminnej strategii rozwi ązywania problemów społecznych. Nale Ŝą do nich:

Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz. U. Nr 122, poz. 1143 z pó źn. zm.)

Ustawa okre śla zasady zatrudnienia socjalnego , a jej przepisy stosuje si ę w szczególno ści do: 1) bezdomnych realizuj ących indywidualny program wychodzenia z bezdomno ści, w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej; 2) uzale Ŝnionych od alkoholu, po zako ńczeniu programu psychoterapii w zakładzie lecznictwa odwykowego; 3) uzale Ŝnionych od narkotyków lub innych środków odurzaj ących, po zako ńczeniu programu terapeutycznego w zakładzie opieki zdrowotnej; 6 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

4) chorych psychicznie, w rozumieniu przepisów o ochronie zdrowia psychicznego; 5) długotrwale bezrobotnych w rozumieniu przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy; 6) zwalnianych z zakładów karnych, maj ących trudno ści w integracji ze środowiskiem, w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej; 7) uchod źców realizuj ących indywidualny program integracji, w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej, 8) osób niepełnosprawnych, w rozumieniu przepisów o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, którzy podlegaj ą wykluczeniu społecznemu i ze wzgl ędu na swoj ą sytuacj ę Ŝyciow ą nie s ą w stanie własnym staraniem zaspokoi ć swoich podstawowych potrzeb Ŝyciowych i znajduj ą si ę w sytuacji powodującej ubóstwo oraz uniemo Ŝliwiaj ącej lub ograniczaj ącej uczestnictwo w Ŝyciu zawodowym, społecznym i rodzinnym. Przez zatrudnienie socjalne nale Ŝy rozumie ć zapewnienie w/w osobom mo Ŝliwo ści uczestnictwa w zaj ęciach prowadzonych przez centra integracji społecznej, kluby integracji społecznej oraz zatrudnienie wspierane. Centrum integracji społecznej, na zasadach okre ślonych w ustawie, mo Ŝe by ć utworzone przez wójta i organizacj ę pozarz ądow ą. Jest ono jednostk ą organizacyjn ą realizuj ącą reintegracj ę zawodow ą i społeczn ą przez nast ępuj ące usługi: 1) kształcenie umiej ętno ści pozwalaj ących na pełnienie ról społecznych i osi ąganie pozycji społecznych dost ępnych osobom niepodlegaj ącym wykluczeniu społecznemu; 2) nabywanie umiej ętno ści zawodowych oraz przyuczenie do zawodu, przekwalifikowanie lub podwy Ŝszanie kwalifikacji zawodowych; 3) nauk ę planowania Ŝycia i zaspokajania potrzeb własnym staraniem, zwłaszcza przez mo Ŝliwo ść osi ągni ęcia własnych dochodów przez zatrudnienie lub działalno ść gospodarcz ą; 4) uczenie umiej ętno ści racjonalnego gospodarowania posiadanymi środkami pieni ęŜ nymi. Centrum, w ramach reintegracji zawodowej, mo Ŝe prowadzi ć działalno ść wytwórcz ą, handlow ą lub usługow ą oraz działalno ść wytwórcz ą w rolnictwie, z wył ączeniem działalno ści polegaj ącej na wytwarzaniu i handlu wyrobami przemysłu paliwowego, 7 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015 tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a tak Ŝe pozostałych wyrobów alkoholowych o zawarto ści alkoholu powy Ŝej 0,5% oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z udziałem tych metali. Działalno ść Centrum jest finansowana z: 1) dotacji pochodz ącej z dochodów własnych gminy, przeznaczonych na realizacj ę gminnego programu profilaktyki i rozwi ązywania problemów alkoholowych; 2) dochodów uzyskiwanych z działalno ści, o której mowa w art. 9. W przypadku Centrum utworzonego przez organizacj ę po Ŝytku publicznego działalno ść Centrum mo Ŝe by ć ponadto finansowana z: 1) zasobów instytucji tworz ącej pochodz ących ze zbiórek, darowizn lub innych źródeł; 2) innych dochodów własnych gminy ni Ŝ z gminnego programu profilaktyki i rozwi ązywania problemów alkoholowych; Po zako ńczeniu uczestnictwa w zaj ęciach w Centrum, a w uzasadnionych przypadkach tak Ŝe przed jego zako ńczeniem, jednak nie wcze śniej ni Ŝ po 6 miesi ącach uczestnictwa w nich, na wniosek kierownika Centrum, pracownika socjalnego lub uczestnika: 1. powiatowy urz ąd pracy mo Ŝe skierowa ć uczestnika do pracy: a) u pracodawcy, b) w Centrum; 2. uczestnicy mog ą podj ąć wspóln ą działalno ść gospodarcz ą w formie spółdzielni socjalnej na zasadach okre ślonych w przepisach o spółdzielniach socjalnych. Skierowanie do pracy, o którym mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, odbywa si ę na podstawie umowy zawartej mi ędzy starost ą wła ściwym dla siedziby Centrum a pracodawc ą, w której pracodawca zobowi ązuje si ę do zatrudnienia ( zatrudnienie wspierane ) skierowanego uczestnika przez okres nie krótszy ni Ŝ 12 miesi ęcy, a starosta do refundowania pracodawcy cz ęś ci wypłaconego tej osobie wynagrodzenia przez okres pierwszych 12 miesi ęcy, w wysoko ści nieprzekraczaj ącej: 1) 100% zasiłku dla bezrobotnych wraz ze składk ą na ubezpieczenia społeczne, w pierwszych 3 miesi ącach; 2) 80% zasiłku dla bezrobotnych wraz ze składk ą na ubezpieczenia społeczne, w 3 kolejnych miesi ącach; 3) 60% zasiłku dla bezrobotnych wraz ze składk ą na ubezpieczenia społeczne, w nast ępnych 6 miesi ącach. 8 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

Gmina lub organizacja pozarz ądowa prowadz ące reintegracj ę zawodow ą i społeczn ą, mog ą prowadzi ć klub integracji społecznej . W klubach tych mo Ŝna organizowa ć: 1. działania maj ące na celu pomoc w znalezieniu pracy na czas okre ślony lub na czas wykonania okre ślonej pracy, w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy u pracodawców, wykonywania usług na podstawie umów cywilnoprawnych oraz przygotowanie do podj ęcia zatrudnienia; 2. prace społecznie u Ŝyteczne; 3. roboty publiczne; 4. poradnictwo prawne; 5. działalno ść samopomocow ą w zakresie zatrudnienia, spraw mieszkaniowych i socjalnych. Utworzenie i działalno ść w/w klubów mo Ŝe by ć finansowana z dotacji gminnych i ze środków Unii Europejskiej.

Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776 z pó źn. zm.)

Ustawa dotyczy osób, których niepełnosprawno ść została potwierdzona orzeczeniem. Okre śla poj ęcie rehabilitacji - rehabilitacja osób niepełnosprawnych oznacza zespół działa ń, w szczególno ści organizacyjnych, leczniczych, psychologicznych, technicznych, szkoleniowych, edukacyjnych i społecznych, zmierzających do osi ągni ęcia, przy aktywnym uczestnictwie tych osób, mo Ŝliwie najwy Ŝszego poziomu ich funkcjonowania, jako ści Ŝycia i integracji społecznej. Definiuje poj ęcie rehabilitacji zawodowej - rehabilitacja zawodowa ma na celu ułatwienie osobie niepełnosprawnej uzyskania i utrzymania odpowiedniego zatrudnienia i awansu zawodowego przez umo Ŝliwienie jej korzystania z poradnictwa zawodowego, szkolenia zawodowego i po średnictwa pracy. Do realizacji w/w celu niezb ędne jest: 1. dokonanie oceny zdolno ści do pracy, w szczególno ści przez: a) przeprowadzenie bada ń lekarskich i psychologicznych umo Ŝliwiaj ących okre ślenie sprawno ści fizycznej, psychicznej i umysłowej do wykonywania zawodu oraz ocen ę mo Ŝliwo ści zwi ększenia tej sprawno ści,

9 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

b) ustalenie kwalifikacji, do świadcze ń zawodowych, uzdolnie ń i zainteresowa ń, 2. prowadzenie poradnictwa zawodowego uwzgl ędniaj ącego ocen ę zdolno ści do pracy oraz umo Ŝliwiaj ącego wybór odpowiedniego zawodu i szkolenia, 3. przygotowanie zawodowe z uwzgl ędnieniem perspektyw zatrudnienia, 4. dobór odpowiedniego miejsca pracy i jego wyposa Ŝenie, 5. okre ślenie środków technicznych umo Ŝliwiaj ących lub ułatwiaj ących wykonywanie pracy, a w razie potrzeby - przedmiotów ortopedycznych, środków pomocniczych, sprz ętu rehabilitacyjnego itp. Okre śla poj ęcie rehabilitacji społecznej - rehabilitacja społeczna ma na celu umo Ŝliwianie osobom niepełnosprawnym uczestnictwa w Ŝyciu społecznym i jest realizowana przede wszystkim poprzez: 1. wyrabianie zaradno ści osobistej i pobudzanie aktywno ści społecznej osoby niepełnosprawnej, 2. wyrabianie umiej ętno ści samodzielnego wypełniania ról społecznych, 3. likwidacj ę barier, w szczególno ści architektonicznych, urbanistycznych, transportowych, technicznych, w komunikowaniu si ę i dost ępie do informacji, 4. kształtowanie w społecze ństwie wła ściwych postaw i zachowa ń sprzyjaj ących integracji z osobami niepełnosprawnymi. Ustawa okre śla ponadto: formy rehabilitacji osób niepełnosprawnych, uprawnienia osób niepełnosprawnych, szczególne obowi ązki i uprawnienia pracodawców w zwi ązku z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych, zakłady pracy chronionej i zakłady aktywno ści zawodowej, zadania i organizacj ę słu Ŝb działaj ących na rzecz osób niepełnosprawnych (wskazuje zadania dla samorz ądu województwa i powiatu), szkolenie osób niepełnosprawnych oraz powołuje Krajow ą Rad ę Konsultacyjn ą dla Spraw Osób Niepełnosprawnych i Pa ństwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

10 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz. 1001 z pó źn. zm.)

Ustawa okre śla zadania pa ństwa w zakresie promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia oraz aktywizacji zawodowej. Zadania te są realizowane przez instytucje rynku pracy w celu: 1. pełnego, produktywnego zatrudnienia; 2. rozwoju zasobów ludzkich; 3. osi ągania wysokiej jako ści pracy; 4. wzmacniania integracji społecznej. Zadania pa ństwa w zakresie promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia oraz aktywizacji zawodowej realizowane s ą na podstawie uchwalanego przez Rad ę Ministrów Krajowego Planu Działa ń na Rzecz Zatrudnienia, zawieraj ącego zasady realizacji Europejskiej Strategii Zatrudnienia oraz w oparciu o inicjatywy samorz ądu gminy, powiatu, województwa i partnerów społecznych. Instytucjami rynku pracy s ą: 1) publiczne słu Ŝby zatrudnienia - organy zatrudnienia wraz z powiatowymi i wojewódzkimi urz ędami pracy, urz ędem obsługuj ącym ministra wła ściwego do spraw pracy oraz urz ędami wojewódzkimi realizuj ące zadania okre ślone ustaw ą; 2) Ochotnicze Hufce Pracy - pa ństwowa jednostka wyspecjalizowana w działaniach na rzecz młodzie Ŝy, w szczególno ści młodzie Ŝy zagro Ŝonej wykluczeniem społecznym, oraz bezrobotnych do 25 roku Ŝycia; 3) agencje zatrudnienia – niepubliczne jednostki organizacyjne świadcz ące usługi w zakresie po średnictwa pracy, po średnictwa do pracy za granic ą u pracodawców zagranicznych, poradnictwa zawodowego, doradztwa personalnego i pracy tymczasowej; 4) instytucje szkoleniowe - publiczne i niepubliczne podmioty prowadz ące na podstawie odr ębnych przepisów edukacj ę pozaszkoln ą; 5) instytucje dialogu społecznego – zwi ązki zawodowe lub organizacje zwi ązków zawodowych, organizacje pracodawców, organizacje bezrobotnych, organizacje pozarz ądowe, je Ŝeli w śród zada ń statutowych znajduje si ę realizacja zada ń w zakresie promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków bezrobocia oraz aktywizacji zawodowej; 11 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

6) instytucje partnerstwa lokalnego – grupa instytucji realizuj ących na podstawie umowy przedsi ęwzi ęcia i projekty na rzecz rynku pracy. Ustawa ustala zadania instytucji rynku pracy i sposób ich działania, reguluje rejestracj ę bezrobotnych i poszukuj ących pracy oraz formy udzielanego wsparcia, precyzuje usługi i instrumenty rynku pracy, świadczenia przysługuj ące rolnikom zwalnianym z pracy, wspieranie lokalnych i regionalnych rynków pracy, instrumenty dotycz ące rozwoju zasobów ludzkich, świadczenia dla bezrobotnych, podejmowanie przez obywateli polskich pracy za granic ą oraz wykonywanie pracy przez cudzoziemców w Polsce, okre śla wymagania dla pracowników słu Ŝb zatrudnienia i konstytuuje Fundusz Pracy .

Ustawa z dnia 26 pa ździernika 1982 r. o wychowaniu w trze źwo ści i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. Nr 35 poz. 230 z pó źn. zm.)

Ustawa uznaj ąc Ŝycie obywateli w trze źwo ści za niezb ędny warunek moralnego i materialnego dobra Narodu wskazuje, i Ŝ organy administracji rz ądowej i jednostek samorz ądu terytorialnego s ą obowi ązane do podejmowania działa ń zmierzaj ących do ograniczania spo Ŝycia napojów alkoholowych oraz zmiany struktury ich spo Ŝywania, inicjowania i wspierania przedsi ęwzi ęć maj ących na celu zmian ę obyczajów w zakresie sposobu spo Ŝywania tych napojów, działania na rzecz trze źwo ści w miejscu pracy, przeciwdziałania powstawaniu i usuwaniu nast ępstw nadu Ŝywania alkoholu, a tak Ŝe wspierania działalno ści w tym zakresie organizacji społecznych i zakładów pracy. Organy te popieraj ą tak Ŝe tworzenie i rozwój organizacji społecznych, których celem jest krzewienie trze źwo ści i abstynencji, oddziaływanie na osoby nadu Ŝywaj ące alkoholu oraz udzielanie pomocy ich rodzinom, jak równie Ŝ zapewniaj ą warunki sprzyjaj ące działaniom tych organizacji. Współdziałaj ą równie Ŝ z Ko ściołem Katolickim i innymi ko ściołami oraz zwi ązkami wyznaniowymi w zakresie wychowania w trze źwo ści i przeciwdziałania alkoholizmowi. Zadania w zakresie przeciwdziałania alkoholizmowi wykonuje si ę przez odpowiednie kształtowanie polityki społecznej, w szczególno ści: 1) tworzenie warunków sprzyjaj ących realizacji potrzeb, których zaspokajanie motywuje powstrzymanie si ę od spo Ŝywania alkoholu; 2) działalno ść wychowawcz ą i informacyjn ą;

12 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

3) ustalanie odpowiedniego poziomu i wła ściwej struktury produkcji napojów alkoholowych przeznaczanych do spo Ŝycia w kraju; 4) ograniczanie dost ępno ści alkoholu; 5) leczenie, rehabilitacj ę i reintegracj ę osób uzale Ŝnionych od alkoholu; 6) zapobieganie negatywnym nast ępstwom nadu Ŝywania alkoholu i ich usuwanie; 7) przeciwdziałanie przemocy w rodzinie, 8) wspieranie zatrudnienia socjalnego poprzez finansowanie centrów integracji społecznej. Ustawa precyzuje zadania: 1) Pa ństwowej Agencji Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych; 2) samorz ądu województwa – wojewódzki program profilaktyki i rozwi ązywania problemów alkoholowych stanowi cz ęść strategii wojewódzkiej w zakresie polityki społecznej; 3) własne gmin , które obejmuj ą:
zwi ększanie dost ępno ści pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzale Ŝnionych od alkoholu;
udzielanie rodzinom, w których wyst ępuj ą problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególno ści ochrony przed przemoc ą w rodzinie;
prowadzenie profilaktycznej działalno ści informacyjnej i edukacyjnej w zakresie rozwi ązywania problemów alkoholowych i przeciwdziałania narkomanii, w szczególno ści dla dzieci i młodzie Ŝy, w tym prowadzenie pozalekcyjnych zaj ęć sportowych, a tak Ŝe działa ń na rzecz do Ŝywiania dzieci uczestnicz ących w pozalekcyjnych programach opieku ńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych;
wspomaganie działalno ści instytucji, stowarzysze ń i osób fizycznych, słu Ŝą cej rozwi ązywaniu problemów alkoholowych;
podejmowanie interwencji w zwi ązku z naruszeniem przepisów okre ślonych w art. 131 i 15 ustawy oraz wyst ępowanie przed s ądem w charakterze oskar Ŝyciela publicznego;
wspieranie zatrudnienia socjalnego poprzez organizowanie i finansowanie centrów integracji społecznej. 13 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

Realizacja powy Ŝszych zada ń w gminie jest prowadzona w postaci gminnego programu profilaktyki i rozwi ązywania problemów alkoholowych, stanowi ącego cz ęść strategii rozwi ązywania problemów społecznych, uchwalanego corocznie przez rad ę gminy. Program jest realizowany przez o środek pomocy społecznej, o którym mowa w przepisach o pomocy społecznej, lub inn ą jednostk ę wskazan ą w programie. W celu realizacji programu wójt (burmistrz, prezydent miasta) mo Ŝe powoła ć pełnomocnika; 4) wła ściwych ministerstw do spraw edukacji, zdrowia i kultury . Ponadto ustawa reguluje zasady: pobierania opłat za wydanie zezwole ń na sprzeda Ŝ napojów alkoholowych, reklamy, handlu hurtowego i detalicznego oraz spo Ŝywania napojów alkoholowych, post ępowania w stosunku do osób nadu Ŝywaj ących alkohol (leczenie odwykowe, badania, pomoc członkom rodzin i dzieciom osób uzale Ŝnionych od alkoholu). Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 179, poz. 1485 z pó źn. zm.) Ustawa okre śla: 1) zasady i tryb post ępowania w zakresie przeciwdziałania narkomanii; 2) zadania i uprawnienia organów administracji rz ądowej i jednostek samorz ądu terytorialnego oraz innych podmiotów w zakresie przeciwdziałania naruszeniom prawa dotycz ącego obrotu, wytwarzania, przetwarzania, przerobu i posiadania substancji, których u Ŝywanie mo Ŝe prowadzi ć do narkomanii; 3) organy wła ściwe do wykonania: a) rozporz ądzenia (WE) Parlamentu Europejskiego i Rady nr 273/2004 z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie prekursorów narkotykowych (Dz. Urz. WE L 047 z 18.02.2004;), zwanego dalej "rozporz ądzeniem 273/2004", b) rozporz ądzenia (WE) Rady nr 111/2005 z dnia 22 grudnia 2004 r. okre ślaj ącego zasady nadzorowania handlu prekursorami narkotyków pomi ędzy Wspólnot ą a pa ństwami trzecimi (Dz. Urz. WE L 22 z 26.01.2005, str. 1; w Dz. Urz. WE Polskie wydanie specjalne z 2005 r. t. 48, str. 1), zwanego dalej "rozporz ądzeniem 111/2005"; 4) kary za nieprzestrzeganie przepisów ustawy i rozporz ądze ń wymienionych w pkt 3.

14 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

Przeciwdziałanie narkomanii realizuje si ę przez odpowiednie kształtowanie polityki społecznej, gospodarczej, o światowo-wychowawczej i zdrowotnej, a w szczególno ści: 1) działalno ść wychowawcz ą, edukacyjn ą, informacyjn ą i zapobiegawcz ą; 2) leczenie, rehabilitacj ę i reintegracj ę osób uzale Ŝnionych; 3) ograniczanie szkód zdrowotnych i społecznych; 4) nadzór nad substancjami, których u Ŝywanie mo Ŝe prowadzi ć do narkomanii; 5) zwalczanie niedozwolonego obrotu, wytwarzania, przetwarzania, przerobu i posiadania substancji, których u Ŝywanie mo Ŝe prowadzi ć do narkomanii; 6) nadzór nad uprawami ro ślin zawieraj ących substancje, których u Ŝywanie mo Ŝe prowadzi ć do narkomanii. Zadania w zakresie przeciwdziałania narkomanii realizuj ą organy administracji rz ądowej i jednostek samorz ądu terytorialnego w zakresie okre ślonym w ustawie. Zadania własne gminy obejmuj ą: 1) zwi ększanie dost ępno ści pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzale Ŝnionych i osób zagro Ŝonych uzale Ŝnieniem; 2) udzielanie rodzinom, w których wyst ępuj ą problemy narkomanii, pomocy psychospołecznej i prawnej; 3) prowadzenie profilaktycznej działalno ści informacyjnej, edukacyjnej oraz szkoleniowej w zakresie rozwi ązywania problemów narkomanii, w szczególno ści dla dzieci i młodzie Ŝy, w tym prowadzenie zaj ęć sportowo-rekreacyjnych dla uczniów, a tak Ŝe działa ń na rzecz do Ŝywiania dzieci uczestnicz ących w pozalekcyjnych programach opieku ńczo-wychowawczych i socjoterapeutycznych; 4) wspomaganie działa ń instytucji, organizacji pozarz ądowych i osób fizycznych, słu Ŝą cych rozwi ązywaniu problemów narkomanii; 5) pomoc społeczn ą osobom uzale Ŝnionym i rodzinom osób uzale Ŝnionych dotkni ętym ubóstwem i wykluczeniem społecznym i integrowanie ze środowiskiem lokalnym tych osób z wykorzystaniem pracy socjalnej i kontraktu socjalnego. Wójt opracowuje projekt Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii, zwanego dalej "Gminnym Programem". Program stanowi cz ęść gminnej strategii rozwi ązywania problemów społecznych. Gminny Program uchwala rada gminy. Ponadto ustawa powołuje Krajowe Biuro do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii, które opracowuje m. in. Krajowy Program Przeciwdziałania Narkomanii, okre śla zadania 15 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015 samorz ądu województwa, tworzy Rad ę ds. Narkomanii przy Prezesie Rady Ministrów, definiuje działalno ść wychowawcz ą, edukacyjn ą, informacyjn ą i zapobiegawcz ą, sposoby post ępowania z osobami uzale Ŝnionymi, reguluje sprawy prowadzenia upraw maku i konopi, definiuje prekursory, środki odurzaj ące i substancje psychotropowe, wreszcie wprowadza odpowiednie przepisy karne.

Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535)

W ustawie uznaje si ę, Ŝe zdrowie psychiczne jest fundamentalnym dobrem osobistym człowieka, a ochrona praw osób z zaburzeniami psychicznymi nale Ŝy do obowi ązków pa ństwa, zatem Ochron ę zdrowia psychicznego zapewniaj ą organy administracji rz ądowej i samorz ądowej oraz instytucje do tego powołane. W działaniach z zakresu ochrony zdrowia psychicznego mog ą uczestniczy ć stowarzyszenia i inne organizacje społeczne, fundacje, samorz ądy zawodowe, Ko ścioły i inne zwi ązki wyznaniowe oraz grupy samopomocy pacjentów i ich rodzin, a tak Ŝe inne osoby fizyczne i prawne. Ochrona zdrowia psychicznego polega w szczególno ści na: 1) promocji zdrowia psychicznego i zapobieganiu zaburzeniom psychicznym, 2) zapewnianiu osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dost ępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezb ędnych do Ŝycia w środowisku rodzinnym i społecznym, 3) kształtowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi, wła ściwych postaw społecznych, a zwłaszcza zrozumienia, tolerancji, Ŝyczliwo ści, a tak Ŝe przeciwdziałaniu ich dyskryminacji. Opieka zdrowotna nad osobami z zaburzeniami psychicznymi jest wykonywana w ramach podstawowej i specjalistycznej opieki zdrowotnej, zwłaszcza psychiatrycznej opieki zdrowotnej - w formie opieki dora źnej, ambulatoryjnej, dziennej, szpitalnej i środowiskowej oraz w domach opieki społecznej. Jednostki organizacyjne i inne podmioty działaj ące na podstawie ustawy o pomocy społecznej, zwane dalej „organami do spraw pomocy społecznej”, w porozumieniu z zakładami psychiatrycznej opieki zdrowotnej organizuj ą na obszarze swojego działania

16 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015 oparcie społeczne dla osób, które z powodu choroby psychicznej lub upo śledzenia umysłowego maj ą powa Ŝne trudno ści w Ŝyciu codziennym, zwłaszcza w kształtowaniu swoich stosunków z otoczeniem, w zakresie zatrudnienia oraz w sprawach bytowych. Oparcie społeczne polega w szczególno ści na: 1) podtrzymywaniu i rozwijaniu umiej ętno ści niezb ędnych do samodzielnego Ŝycia, 2) organizowaniu w środowisku społecznym pomocy ze strony rodziny, innych osób, grup, organizacji społecznych i instytucji, 3) udzielaniu pomocy finansowej, rzeczowej oraz innych świadcze ń na zasadach okre ślonych w ustawie o pomocy społecznej. Usługi opieku ńcze powinny by ć dostosowane do szczególnych potrzeb osób z zaburzeniami psychicznymi. Pomoc mieszkaniowa, jako forma usługi opieku ńczej, mo Ŝe polega ć mi ędzy innymi na udost ępnianiu miejsca w środowiskowym domu samopomocy. Środowiskowe domy samopomocy stosownie do potrzeb s ą organizowane, prowadzone i finansowane przez organy do spraw pomocy społecznej na zasadach okre ślonych w przepisach ustawy o pomocy społecznej. Ponad to ustawa reguluje sprawy bada ń, leczenia, rehabilitacji oraz opieki i pomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi, post ępowania leczniczego (przyj ęcie do szpitala psychiatrycznego, post ępowania leczniczego w stosunku do osoby leczonej bez jej zgody, wypisania ze szpitala psychiatrycznego osoby przebywaj ącej tam bez jej zgody), przyj ęcia do domu pomocy społecznej, post ępowania przed s ądem opieku ńczym oraz ochrony tajemnicy.

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 94, poz.651)

Ustawa okre śla zasady zakładania, prowadzenia działalno ści, ł ączenia oraz likwidacji spółdzielni socjalnej. Przedmiotem działalno ści spółdzielni socjalnej jest prowadzenie wspólnego przedsi ębiorstwa w oparciu o osobist ą prac ę członków. Spółdzielnia socjalna działa na rzecz: 1) społecznej reintegracji jej członków przez co nale Ŝy rozumie ć działania maj ące na celu odbudowanie i podtrzymanie umiej ętno ści uczestniczenia w Ŝyciu społeczno ści lokalnej i pełnienia ról społecznych w miejscu pracy, zamieszkania lub pobytu,

17 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

2) zawodowej reintegracji jej członków przez co nale Ŝy rozumie ć działania maj ące na celu odbudowanie i podtrzymanie zdolno ści do samodzielnego świadczenia pracy na rynku pracy - a działania te nie s ą wykonywane w ramach prowadzonej przez spółdzielni ę socjaln ą działalno ści gospodarczej. 3) spółdzielnia socjalna mo Ŝe prowadzi ć działalno ść społeczn ą i o światowo-kulturaln ą na rzecz swoich członków oraz ich środowiska lokalnego, a tak Ŝe działalno ść społecznie u Ŝyteczn ą w sferze zada ń publicznych okre ślonych w ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalno ści po Ŝytku publicznego i o wolontariacie. Spółdzielni ę socjaln ą mog ą zało Ŝyć: 1) osoby bezrobotne, w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, 2) osoby, o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 1-4, 6 i 7 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym, czyli:
bezdomni realizuj ący indywidualny program wychodzenia z bezdomno ści, w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej;
uzale Ŝnieni od alkoholu, po zako ńczeniu programu psychoterapii w zakładzie lecznictwa odwykowego;
uzale Ŝnieni od narkotyków lub innych środków odurzaj ących, po zako ńczeniu programu terapeutycznego w zakładzie opieki zdrowotnej;
chorzy psychicznie, w rozumieniu przepisów o ochronie zdrowia psychicznego;
zwalniani z zakładów karnych, maj ących trudno ści w integracji ze środowiskiem, w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej;
uchod źcy realizuj ący indywidualny program integracji, w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej, 3) osoby niepełnosprawne, w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776, z pó źn. zm.) - posiadaj ące pełn ą zdolno ść do czynno ści prawnych. Liczba zało Ŝycieli spółdzielni socjalnej nie mo Ŝe by ć mniejsza ni Ŝ pi ęć .

18 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

Ustawa z dnia 8 grudnia 2006 r. o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszka ń chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych (Dz. U. Nr 251, poz. 1844)

Ustawa okre śla zasady udzielania z Funduszu Dopłat finansowego wsparcia podmiotom realizuj ącym przedsi ęwzi ęcia polegaj ące na tworzeniu zasobu lokali socjalnych, mieszka ń chronionych, a tak Ŝe noclegowni i domów dla bezdomnych. W zale Ŝno ści od rodzaju przedsi ęwzi ęcia finansowe wsparcie mo Ŝe by ć udzielone: gminie, zwi ązkowi mi ędzygminnemu, organizacji po Ŝytku publicznego lub powiatowi. Źródłem finansowego wsparcia jest Fundusz Dopłat, o którym mowa w ustawie z dnia 5 grudnia 2002 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów o stałej stopie procentowej (Dz. U. Nr 230, poz.1922 z pó źn. zm.)

Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalno ści po Ŝytku publicznego i wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873 z pó źn. zm.)

Ustawa reguluje zasady: 1) prowadzenia działalno ści po Ŝytku publicznego przez organizacje pozarz ądowe i korzystania z tej działalno ści przez organy administracji publicznej w celu wykonywania zada ń publicznych; 2) uzyskiwania przez organizacje pozarz ądowe statusu organizacji po Ŝytku publicznego oraz funkcjonowania organizacji po Ŝytku publicznego; 3) sprawowania nadzoru nad prowadzeniem działalno ści po Ŝytku publicznego. Ustawa reguluje równie Ŝ warunki wykonywania świadcze ń przez wolontariuszy oraz korzystania z tych świadcze ń. Działalno ści ą po Ŝytku publicznego jest działalno ść społecznie u Ŝyteczna, prowadzona przez organizacje pozarz ądowe w sferze zada ń publicznych okre ślonych w ustawie. Organizacjami pozarz ądowymi s ą, nieb ędące jednostkami sektora finansów publicznych, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, i niedziałaj ące w celu osi ągni ęcia zysku, osoby prawne lub jednostki nieposiadaj ące osobowo ści prawnej utworzone na podstawie przepisów ustaw, w tym fundacje i stowarzyszenia. Działalno ść po Ŝytku publicznego mo Ŝe by ć prowadzona tak Ŝe przez : 19 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

1) osoby prawne i jednostki organizacyjne działaj ące na podstawie przepisów o stosunku Pa ństwa do Ko ścioła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Pa ństwa do innych ko ściołów i zwi ązków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolno ści sumienia i wyznania, je Ŝeli ich cele statutowe obejmuj ą prowadzenie działalno ści po Ŝytku publicznego; 2) stowarzyszenia jednostek samorz ądu terytorialnego. Przepisów tych nie stosuje si ę do: 1) partii politycznych; 2) zwi ązków zawodowych i organizacji pracodawców; 3) samorz ądów zawodowych; 4) fundacji, których jedynym fundatorem jest Skarb Pa ństwa lub jednostka samorz ądu terytorialnego, chyba Ŝe: a) przepisy odr ębne stanowi ą inaczej, b) maj ątek tej fundacji nie jest w cało ści mieniem pa ństwowym, mieniem komunalnym lub mieniem pochodz ącym z finansowania środkami publicznymi w rozumieniu ustawy o finansach publicznych lub c) fundacja prowadzi działalno ść statutow ą w zakresie nauki, w szczególno ści na rzecz nauki; 5) fundacji utworzonych przez partie polityczne; 6) klubów sportowych b ędących spółkami działaj ącymi na podstawie przepisów ustawy z dnia 18 stycznia 1996 r. o kulturze fizycznej (Dz. U. z 2001 r. Nr 81, poz. 889, z pó źn. zm.). Do zlecania realizacji zada ń stosuje si ę przepisy o pomocy społecznej. Dalej ustawa definiuje działalno ść po Ŝytku publicznego (odpłatn ą i nieodpłatn ą), prowadzenie działalno ści po Ŝytku publicznego na podstawie zlecenia realizacji zada ń publicznych, organizacje po Ŝytku publicznego i nadzór nad nimi, zadania i sposób działania Rady Działalno ści Po Ŝytku Publicznego oraz wolontariat. Równie Ŝ i inne akty prawa mog ą mie ć wpływ na budow ę, a przede wszystkim na realizacj ę gminnej strategii rozwi ązywania problemów społecznych jak np.: z zakresu oświaty i ochrony zdrowia.

20 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

2. Dokumenty strategiczne

Opracowując gminn ą strategi ę rozwi ązywania problemów społecznych nale Ŝy wzi ąć pod uwag ę równie Ŝ nast ępuj ące dokumenty: a) Strategia Rozwoju Kraju na lata 2007 – 2015. Strategia Rozwoju Kraju 2007-2015 (SRK) jest podstawowym dokumentem strategicznym okre ślaj ącym cele i priorytety polityki rozwoju w perspektywie najbli Ŝszych lat oraz warunki, które powinny ten rozwój zapewni ć. Strategia Rozwoju Kraju jest nadrz ędnym, wieloletnim dokumentem strategicznym rozwoju społeczno-gospodarczego kraju, stanowi ącym punkt odniesienia zarówno dla innych strategii i programów rz ądowych, jak i opracowywanych przez jednostki samorz ądu terytorialnego. Strategia Rozwoju Kraju nie jest dokumentem wymaganym przez Komisj ę Europejsk ą. b) Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia. Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia to podstawowy dokument przygotowywany przez ka Ŝdy kraj członkowski UE, okre ślaj ący krajowe priorytety, na które b ędą przeznaczone unijne fundusze w okresie programowania 2007 – 2013. c) Strategia Polityki Społecznej na lata 2007-2013. d) Narodowy Program Profilaktyki i Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych na lata 2006 – 2010. e) Krajowy Program Przeciwdziałania Narkomanii na lata 2006 – 2010. f) Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego na lata 2007-2020. g) Wojewódzka Strategia w zakresie polityki społecznej na lata 2007-2020. h) Program Operacyjny Kapitał Ludzki. i) Regionalny Program Operacyjny Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013. j) Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Kutnowskiego na lata 2007-2013. k) Strategia Rozwoju Gminy Kutno na lata 2007-2013.

21 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

II. Metodyka prac przyj ęta przy opracowywaniu strategii rozwi ązywania problemów społecznych Gminy Kutno

Wójt Gminy Kutno przyj ął nast ępuj ące zało Ŝenia co do sposobu prac nad strategi ą: a) planowaniem strategicznym zajmie si ę Komisja Robocza składaj ąca si ę z przedstawicieli samorz ądu gminy, pracowników Gminnego O środka Pomocy Społecznej (GOPS) oraz osób reprezentuj ący organizacje pozarz ądowe, b) strategia rozwi ązywania problemów społecznych powinna by ć spójna ze strategi ą rozwi ązywania problemów społecznych województwa i powiatu, c) dane niezb ędne do opracowania aktualnej sytuacji społecznej gminy przedstawi Urz ąd Gminy Kutno, d) praca Komisji Roboczej odbywa ć si ę b ędzie poprzez warsztaty prowadzone przez ekspertów, e) osob ą nadzoruj ącą i koordynuj ącą planowanie strategiczne b ędzie Wójt Gminy Kutno. W pracach Komisji Roboczej wzi ęły udział nast ępuj ące osoby: 1. Jerzy Bryła – Wójt Gminy Kutno 2. Maria Łuczak – Gminny O środek Pomocy Społecznej 3. Anna Szadkowska – Gminny O środek Pomocy Społecznej 4. El Ŝbieta Ró Ŝycka – Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej 5. Joanna Przybylska – Gminny O środek Pomocy Społecznej 6. Małgorzata Modrzejewska – Gminny O środek Pomocy Społecznej 7. Alicja Wojciechowska – Stowarzyszenie Lokalne SALOS 8. El Ŝbieta Szczepaniak – Katolickie Stowarzyszenie Wychowania w Trzeźwo ści Regionu Kutnowskiego. Komisja Robocza odbyła spotkanie w dniu 19 grudnia 2007 r., w trakcie którego wypracowano analiz ę SWOT, misj ę, cele szczegółowe gminy oraz opisy działa ń niezb ędnych do realizacji tak zakre ślonych celów. Horyzont czasowy strategii okre ślono na lata 2008-2015. Ostateczne opracowanie Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015 sporz ądziła Agencja Rozwoju Regionu Kutnowskiego S.A.

22 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

III. Diagnoza społeczna gminy Kutno

1. Poło Ŝenie, powierzchnia Gminy

Gmina Kutno rozpo ściera si ę południkowo pomi ędzy 19°14 ’E a 19°28 ’E za ś równole Ŝnikowo pomi ędzy 52°8 ’N a 52°17 ’N na pograniczu wa Ŝnych jednostek fizyczno- geograficznych Polski. Gmina Kutno to gmina wiejska, poło Ŝona w północnej cz ęś ci województwa łódzkiego, w powiecie kutnowskim, wokół miasta Kutno. Przed wprowadzeniem reformy administracyjnej, w latach 1975-1998, gmina nale Ŝała do województwa płockiego. Siedziba Urz ędu Gminy znajduje si ę w mie ście Kutno, które jest stolic ą powiatu kutnowskiego. Gmina Kutno le Ŝy w odległo ści 60 km na północ od głównego o środka wojewódzkiego – miasta Łodzi oraz w odległo ści ok. 120 km na zachód od Warszawy. Gmina ma korzystne poło Ŝenie w stosunku do głównych szlaków komunikacyjnych o znaczeniu mi ędzynarodowym, poniewa Ŝ przebiegaj ą przez ni ą drogi: E-30 (Moskwa – Berlin) oraz E-75 (Gda ńsk – Wiede ń) oraz le Ŝy przy drodze krajowej nr 2 oraz planowanej autostradzie A1 (północ – południe). Pod wzgl ędem administracyjnym gmina podzielona jest na 31 sołectw i 54 miejscowo ści. Do miejscowo ści sołeckich nale Ŝą : Bielawki, Bo Ŝa Wola, Byszew, Florek, Goł ębiewek Nowy, Goł ębiewek Stary, Goł ębiew, Grabków, Gnojno Wie ś, Julinki, Kotliska, Komadzyn, Krzesin, Leszno, Leszczynek, Malina, Marianki, Nowa Wie ś, Podczachy, Piwki, Raciborów, Sieciechów, Sieraków, Strzegocin, Stanisławów, Wierzbie, Wroczyny, Wysoka Wielka, Wo źniaków, śurawieniec. Terytorialnie obszar gminy graniczy z 8 gminami s ąsiedzkimi, do których nale Ŝą :
Witonia i Daszyna od strony południowej (powiat ł ęczycki),
Strzelce i Łani ęta od strony północnej,
Krzy Ŝanów i Oporów od strony wschodniej,
Kro śniewice i Nowe Ostrowy od strony zachodniej, oraz miastem Kutno. Całkowita powierzchnia gminy według Głównego Urz ędu Statystycznego, dalej zwanego GUS, na 2005 r. wynosi 12 231 ha (122, 31 km²), w tym: d) powierzchnia u Ŝytków rolnych ogółem – 10.466 ha – zawiera:
grunty orne – 9.795 ha, 23 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

sady – 203 ha,
łąki – 351 ha,
pastwiska – 117 ha, e) lasy i grunty le śne – 795 ha, f) pozostałe grunty i nieu Ŝytki – 972 ha. A zatem u Ŝytki rolne zajmuj ą 85,6 % powierzchni całej gminy.

2. Ludno ść

Zestawienie liczby ludno ści Gminy Kutno wg płci i grup wiekowych przedstawiaj ą tabele: 2, 3, 4, 5.

Tab. 2. Ludno ść wg płci (zameldowani na pobyt stały – stan na 31 grudnia ka Ŝdego roku wg GUS) Lata 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006

M 4233 4217 4210 4199 4192 4173 4183 K 4268 4271 4259 4264 4267 4271 4264 Σ 8501 8488 8469 8463 8459 8444 8447 Oznaczenia: M – liczba m ęŜ czyzn, K – liczba kobiet, Σ – ogółem.

Tab. 3. Ludno ść wg płci i wieku oraz faktycznego miejsca zamieszkania (stan na 31 grudnia ka Ŝdego roku – wg GUS ) Lata 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006

Σ 8449 8421 8438 8419 8388 8351 8423 0

Lata 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006

K 4230 4233 4240 4233 4217 4195 4235 0

Tab. 4. Ludno ść według płci i grup wieku powy Ŝej 20 lat oraz faktycznego miejsca zamieszkania (stan na 31 grudnia ka Ŝdego roku wg GUS) 65 i Lata Wiek 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 wi ęcej Σ 565 568 560 585 675 601 557 308 357 1259 2000 M 298 293 272 307 383 315 290 145 159 482 K 267 275 288 278 292 286 267 163 198 777 Σ 537 602 538 611 650 586 580 348 331 1270 2001 M 288 300 251 318 372 304 310 165 147 480 K 249 302 287 293 278 282 270 183 184 790 Σ 547 597 556 602 620 624 586 389 312 1265 2002 M 300 297 271 304 344 326 314 193 137 475 K 247 300 285 298 276 298 272 196 175 790 Σ 581 581 566 588 586 637 593 442 298 1275 2003 M 311 284 287 289 320 341 321 218 127 479 K 270 297 279 299 266 296 272 224 171 796 Σ 624 591 538 562 570 672 604 489 289 1257 2004 M 328 314 267 278 293 369 316 248 130 464 K 296 277 271 284 277 303 288 241 159 793 Σ 637 573 544 562 594 682 601 533 281 1237 2005 M 335 306 276 274 303 381 306 274 126 443 K 302 267 268 288 291 301 295 259 155 794 Σ 669 516 598 546 613 664 593 571 306 1241 2006 M 349 287 303 260 309 371 295 298 139 449 K 320 229 295 286 304 293 298 273 167 792 Oznaczenia: M – liczba m ęŜ czyzn, K – liczba kobiet, Σ - ogółem.

25 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

Tab. 5. Ludno ść wg płci i grup wieku powy Ŝej 70 lat oraz faktycznego miejsca zamieszkania. (stan na 31 grudnia ka Ŝdego roku wg GUS) Lata Wiek 70-74 75-79 80-84 85 i wi ęcej Ogółem

Σ 380 277 162 107 926 2004 M 142 92 56 28 318 K 238 185 106 79 608 Σ 349 303 175 109 936 2005 M 136 101 47 25 309 K 213 202 118 84 617 Σ 341 289 199 119 948 2006 M 135 94 67 33 329 K 206 195 132 86 619 Oznaczenia: M – liczba m ęŜ czyzn, K – liczba kobiet, Σ - ogółem. Na podstawie analizy powy Ŝszych tabel mo Ŝna stwierdzi ć, i Ŝ:
w ci ągu siedmiu lat 2000–2006 liczba mieszka ńców gminy zmniejszyła si ę nieznacznie o około 0,006%;
spadek liczby mieszka ńców jest wi ększy w grupie m ęŜ czyzn (50 osób) ni Ŝ kobiet (4 osoby);
według stanu na dzie ń 31 grudnia 2006 roku kobiety stanowi ą 50,4% ogółu ludno ści gminy;
wyra źnie wida ć spadek liczby ludno ści poni Ŝej 19 roku Ŝycia; od 2000 roku liczebno ść tej grupy spadła o 349 osób, czyli o 15%; z grupy tej ubyło 174 męŜczyzn i 175 kobiet;
zanotowano równie Ŝ spadek populacji dzieci w wieku do 16 lat; ta grupa wiekowa zmniejszyła si ę w przeci ągu 7 lat o 379 osób, czyli o około 19,9%.

3. Bezrobocie

W czerwcu 2007 roku bezrobocie w powiecie kutnowskim wynosiło 17,6 % (wg danych Powiatowego Urz ędu Pracy w Kutnie). Liczb ę bezrobotnych w Gminie Kutno w rozbiciu na poszczególne lata ilustruje tabela 6.

26 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

Tab. 6. Liczba bezrobotnych w Gminie Kutno w latach 2002-2007 (dane PUP Kutno) Bezrobotni Bezrobotni z prawem do zasiłku Rok Ogółem Kobiety Ogółem Kobiety

30.06.2007. 641 384 108 50

31.12.2006. 731 411 110 50

31.12.2005. 881 452 148 57

31.12.2004. 1016 488 149 44

31.12.2003. 1048 516 130 49

31.12.2002. 1040 474 180 51

Bardzo wa Ŝna dla oceny stopnia zagro Ŝenia wykluczeniem społecznym jest struktura bezrobocia w zale Ŝno ści od wieku osób, ich wykształcenia, sta Ŝu pracy czy te Ŝ czasu pozostawania bez pracy. Tabele 7, 8, 9 i 10 okre ślaj ą liczebno ść tych grup bezrobotnych.

27 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

Tab. 7. Bezrobotni wg wieku (dane PUP Kutno)

Lata 2004 2005 2006 Grupy Ilo ść % do w tym Ilo ść % do w tym Ilo ść % do w tym wiekowe bezrobotnych ogółu kobiet bezrobotnych ogółu kobiet bezrobotnych ogółu kobiet 18-24 226 22,2 115 199 22,6 110 141 19,3 84

25-34 317 31,2 159 234 26,6 127 187 25,6 120

35-44 207 20,4 111 204 23,1 117 174 23,8 105

45-54 215 21,2 93 194 22,0 84 173 23,7 86

55-59 43 4,2 10 44 5,0 14 54 7,4 16

60 i wi ęcej 8 0,8 ------6 0,7 ------2 0,2 ------

Ogółem 1016 100 488 881 100 452 731 100 411

28 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

Tab. 8. Bezrobotni wg wykształcenia (dane PUP Kutno) Lata 2004 2005 2006 % do w tym % do w tym % do w tym Wykształcenie Ilo ść osób Ilo ść osób Ilo ść osób ogółu kobiet ogółu kobiet ogółu kobiet

Wy Ŝsze 26 2,5 19 25 2,8 15 13 1,9 10

Policealne i średnie 199 19,6 125 170 19,3 120 137 18,7 102 zawodowe Średnie 37 3,6 31 44 5,0 33 39 5,3 33 ogólnokształc ące

Zasadnicze zawodowe 347 34,2 142 293 33,3 138 245 33,5 130

Gimnazjalne i poni Ŝej 407 40,1 171 349 39,6 146 297 40,6 136

Ogółem 1016 100 488 881 100 452 731 100 411

Tab. 9. Liczba bezrobotnych wg sta Ŝu pracy (dane PUP w Kutnie) Lata 2004 2005 2006 do 1 roku 135 72 125 71 110 65 1-5 202 92 171 82 143 81 5-10 143 72 126 71 104 64 10-20 156 67 142 62 122 66 20-30 99 24 88 23 72 20 30 i wi ęcej 6 0 3 0 10 1 bez sta Ŝu 275 161 225 143 170 114 Ogółem 1016 488 881 452 731 411

29 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

Tab. 10. Bezrobotni wg czasu pozostawania bez pracy (dane PUP Kutno) Lata 2004 2005 2006 Czas oczekiwania % do liczba % do ogółu w tym liczba w tym liczba % do w tym ogółu na prac ę bezrobotnych kobiet bezrobotnych kobiet bezrobotnych ogółu kobiet

Do 1 - m-ca 51 5,0 11 56 6,4 17 55 7,5 20 1-3 m-cy 102 10,1 34 110 12,5 38 90 12,3 40 3-6 m-cy 97 9,5 42 88 10,0 39 80 10,9 45 6-12 m-cy 104 10,2 44 110 12,5 56 73 10,0 40 12-24 m-cy 162 16,0 81 91 10,3 45 97 13,3 48 powy Ŝej - 24 m-cy 500 49,2 279 426 48,3 257 336 46,0 218

Ogółem 1016 100 488 881 100 452 731 100 411

30 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

Z powy Ŝszych tabel wyra źnie wida ć, iŜ: 1. W ci ągu lat 2002 – 2007 bezrobocie spadło o ok. 40%. 2. Od roku 2005 systematycznie wzrasta odsetek kobiet w śród osób bezrobotnych ogółem: 51% w 2005, 56% w 2006, 59% w 2007 r. 3. W warto ściach bezwzgl ędnych najwi ększy spadek bezrobocia zanotowano w grupie wiekowej 25-34, cho ć i tak ta grupa jest najliczniejsza. 4. Wśród osób bezrobotnych najmniej liczna jest grupa z wy Ŝszym wykształceniem. 5. Osoby bez sta Ŝu pracy stanowi ą najliczniejsz ą grup ę bezrobotnych. 6. Osoby pozostaj ące bez pracy powy Ŝej 24 miesi ęcy s ą najliczniejsz ą grup ą. W roku 2004 stanowili oni 49,2% ogółu bezrobotnych, w 2005 – 48,3%, w 2006 – 46%. 7. Wg danych GOPS osoby długotrwale bezrobotne i obj ęte pomoc ą społeczn ą stanowi ą grup ę 199 osób (w tym 110 m ęŜ czyzn i 89 kobiet).

4. Edukacja

Sie ć szkolno-oświatowa w Gminie Kutno składa si ę z:

 sze ściu szkół podstawowych : 1. Szkoła Podstawowa im. M. Konopnickiej w Byszewie, 2. Szkoła Podstawowa w Goł ębiewie, 3. Szkoła Podstawowa w Goł ębiewku przy Zespole Szkół im. Wł. St. Reymonta, 4. Szkoła Podstawowa im. K. Makuszy ńskiego w Strzegocinie, 5. Szkoła Podstawowa im. Bohaterów Walk nad Bzur ą we Wroczynach, 6. Katolicka Szkoła Podstawowa Stowarzyszenia Przyjaciół Szkół Katolickich im. Gen. Wł. Andersa w Wierzbiu (organ prowadz ący SPSK w Cz ęstochowie),

 trzech gimnazjów : 1. Gimnazjum w Goł ębiewku przy Zespole Szkół im. Wł. St. Reymonta, 2. Gimnazjum w Byszewie, 3. Katolickie Gimnazjum Stowarzyszenia Przyjaciół Szkół Katolickich im. Kutnowskich Ksi ęŜ y M ęczenników Bł. M. Wo źniaka i Bł. M. Ozi ębłowskiego w Wierzbiu (organ prowadz ący SPSK w Cz ęstochowie).

31 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

Szkoła Podstawowa w Byszewie, Gimnazjum w Byszewie, Szkoła Podstawowa w Goł ębiewku i Gimnazjum w Goł ębiewku wchodz ące w skład Zespołu Szkół w Goł ębiewku posiadaj ą bardzo dobrze wyposa Ŝone pracownie komputerowe. Przy Zespole Szkół w Goł ębiewku znajduje si ę nowoczesna hala sportowa, z której korzystaj ą nie tylko uczniowie tej szkoły, ale tak Ŝe innych gminnych szkół i mieszka ńcy Gminy Kutno. Szkoła Podstawowa i Gimnazjum w Byszewie posiadaj ą sal ę gimnastyczn ą o wym. 12 x 24 m. Kadr ę szkoln ą, w szkołach prowadzonych przez Gmin ę Kutno, tworzy 105 wykwalifikowanych nauczycieli. W czterech szkołach podstawowych działaj ą oddziały przedszkolne wł ączone w ich struktur ę. Gmina Kutno nie prowadzi przedszkola, rodzice mają mo Ŝliwo ść zapisania dzieci do przedszkoli miasta Kutno, na podstawie porozumienia mi ędzy Gmin ą Kutno a miastem Kutno. Uczniowie szkół Gminy Kutno dowo Ŝeni s ą do szkół 11 trasami. Dziennie autobusy dowo Ŝą ce wykonuj ą około 540 kilometrów. Liczba młodzie Ŝy z terenu gminy Kutno w wieku 16 -18 lat realizuj ąca obowi ązek nauki wynosi 389 uczniów, w tym 180 dziewcz ąt. Na terenie Gminy Kutno, w Nowej Wsi, działa Specjalny O środek Szkolno – Wychowawczy (SOSW) dla dzieci i młodzie Ŝy, w wieku od 7 do 18 lat, z zaburzeniami emocji i zachowania. W o środku, obejmuj ącym szkoł ę podstawow ą i gimnazjum, prowadzone s ą zaj ęcia dydaktyczne i terapeutyczno-wychowawcze oraz opieku ńcze. Szkoła posiada internat dla około 45 wychowanków. Organem prowadz ącym dla o środka jest Starostwo Powiatowe w Kutnie.

32 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

Tab. 11. Szkoły podstawowe prowadzone przez Gmin ę Kutno (rok szkolny 2006/2007) Wyszczególnienie Byszew Goł ębiew Goł ębiewek Strzegocin Wroczyny Razem l. uczniów 142/67 47/21 135/73 97/49 69/38 490/248 SP/ dziewcz ęta l. uczniów 15/9 2/0 28/10 19/10 10/6 74/35 oddziału „O”/dziewcz ęta l. oddziałów 7 5 6 6 6 30 w SP (kl. I – VI) l. oddziałów „O” 1 0 1 1 1 4

Średnia liczba uczniów na 20,29 9,80 22,50 16,17 11,50 16,40 jeden oddział l. nauczycieli 15 11 18 11 13 68

Tab. 12. Gimnazja prowadzone przez Gmin ę Kutno ( rok szkolny 2006/2007 ) Wyszczególnienie Byszew Goł ębiewek Razem l. uczniów / w tym dziewcz ęta 200 / 88 131 / 59 331 / 182 l. oddziałów 9 6 15

Średnia liczba uczniów na 1 oddział 22,23 21,84 22,07 l. nauczycieli 21 16 37

Tab. 13. Inne szkoły publiczne na terenie Gminy Kutno (rok szkolny 2006/2007) Katolicka Szkoła Katolickie Gimnazjum w Wyszczególnienie Podstawowa w Wierzbiu Razem Wierzbiu l. uczniów / w tym dziewcz ęta 88 / 44 58 / 22 146 / 66 l. uczniów oddziału „O”/ dziewcz ęta 10 / 5 ------10 / 5 l. oddziałów w SP( kl. I – VI ) 6 ------6 l. oddziałów „O” 1 ------1 l. oddziałów w gimnazjum ------3 3

Średnia liczba uczniów na 1 oddział w SP 14,67 ------14,67 Średnia liczba uczniów na 1 oddział w ------19,34 19,34 gimnazjum l. nauczycieli 16 13 29

33 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

Tab. 14. Szkoły prowadzone przez Gmin ę Kutno (rok szkolny 2006/2007) Zespół Szkół SP SP Gim. SP SP Wyszczególnienie w Goł ębiewku Goł ębi Byszew Byszew Strzegocin Wroczyny SP Gim. ew Hala sportowa ------TAK ------Sala gimnastyczna 12m / 24 m ------116 m2 ------Boisko Boiska przyszkolne nie spełniaj ące wymogów -- Język angielski ------TAK ------TAK TAK TAK ------T Język niemiecki TAK TAK TAK TAK ------AK Szkoły wytypowane w ramach projektu Pracownia TAK TAK TAK TAK Pracownie komputerowe dla szkół komputerowa w 2007 roku TAK TAK Pedagog szkolny ------0,5etatu 0,5 etatu 4 Logopeda 4 g./tyg. ------4 g./tyg. ------4 g./tyg. 4 g./tyg. g./tyg. Świetlica, opieka nad uczniami TAK TAK TAK ------doje ŜdŜaj ącymi Biblioteka gminna gminna szkolna szkolna gminna gminna szkolna Zaj ęcia Koła dodatkowe zainteresowa ń w ramach godzin ramowych Program „Nowy w ramach ramach w w ramach ramach w w ramach ramach w w ramach ramach w ramach w w ramach ramach w

ń Impuls” w ń ń ń ń ń ramach SPO RZ L finansowany z EFS „Wdro Ŝenie oferty sportowych zaj ęć pozalekcyjnych” godzin ramowych ramowych godzin godzin ramowych ramowych godzin Koła zainteresowa godzin ramowych ramowych godzin Koła zainteresowa ramowych godzin godzin ramowych ramowych godzin Koła zainteresowa Koła Koła zainteresowa Koła zainteresowa godzin ramowych ramowych godzin Koła zainteresowa

Na szczególn ą uwag ę zasługuje działalno ść opieku ńcza szkół wyra Ŝaj ąca si ę poprzez: a) Pomoc materialn ą dla uczniów:
stypendia szkolne,
zasiłek szkolny,
stypendia za wyniki w nauce,
stypendia za osi ągni ęcia sportowe. W 2006 r. stypendium szkolne otrzymało 635 uczniów na kwot ę 147.202,57 zł., a stypendium za wyniki w nauce otrzymało 76 uczniów na kwot ę 7.600,00 zł. b) Dofinansowanie zakupu:
podr ęczników dla dzieci rozpoczynaj ących roczne przygotowanie przedszkolne, nauk ę w klasach I-III szkoły podstawowej;
jednolitego stroju dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjów. W 2007 r. dofinansowanie jednolitego stroju otrzymało 240 uczniów na kwot ę 12.000,00 zł, a dofinansowanie do podr ęczników otrzymało 85 uczniów na kwot ę 10.334,48 zł.

34 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

c) Realizacj ę programów profilaktyki: (programy profilaktyki, pogadanki, prelekcje, pokazy, spotkania):
bezpiecze ństwo w szkole i poza szkoł ą, pierwsza pomoc, wychowanie komunikacyjne (karta rowerowa, miasteczko ruchu drogowego),
edukacja prozdrowotna (aktywno ść ruchowa, „zdrowy u śmiech", fluoryzacja),
uzale Ŝnienia (przemoc, agresja, alkohol, narkotyki, AIDS, nikotynizm),
zagadnienia antykorupcyjne,
działania informacyjno-uświadamiaj ące. d) Pomoc uczniom w zakresie:
zaj ęć wyrównawczych dla uczniów maj ących trudno ści w nauce,
opieki logopedy,
opieki pedagoga,
dy Ŝurów nauczycielskich,
opieki w autobusach dowo Ŝą cych dzieci do szkół,
dora źnej pomocy materialnej,
do Ŝywiania,
programu „Szklanka mleka”. e) Opiek ę zdrowotn ą - badania okresowe. f) Świetlice szkolne, świetlica - opieka nad uczniami oczekuj ącymi na autobusy dowo Ŝą ce dzieci. g) Konkursy szkolne, mi ędzyszkolne, mi ędzygminne, quizy, audycje, filmy. h) Akademie, uroczysto ści szkolne (Andrzejki, Mikołajki, Jasełka, Dzie ń Ucznia, Babci, Dziadka i inne ), apele, biwaki, inscenizacje, ankiety, wywiady. i) Dru Ŝyny zuchowe i harcerskie.

5. Charakterystyka problemów społecznych Gminy Kutno na podstawie sprawozdań MPiPS 03 za lata 2004-2006

Zadania zlecone z zakresu administracji rz ądowej Do zada ń zleconych z zakresu administracji rz ądowej realizowanych przez gmin ę nale Ŝy m.in.: a) przyznawanie i wypłacanie zasiłków stałych;

35 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

b) opłacanie składek na ubezpieczenia zdrowotne (NFZ); c) organizowanie i świadczenie specjalistycznych usług opieku ńczych w miejscu zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznymi; d) przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków zwi ązanych z kl ęsk ą Ŝywiołow ą lub ekologiczn ą. Zasiłek stały przysługuje:
pełnoletniej osobie samotnie gospodaruj ącej, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, je Ŝeli jej dochód jest ni Ŝszy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodaruj ącej;
pełnoletniej osobie pozostaj ącej w rodzinie, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, je Ŝeli jej dochód, jak równie Ŝ dochód na osob ę w rodzinie s ą ni Ŝsze od kryterium dochodowego na osob ę w rodzinie. Tabela 15 obrazuje zestawienie powy Ŝszych świadcze ń udzielonych przez Gmin ę Kutno w latach 2004-2006. Z danych zawartych w tabeli wynika, Ŝe w 2006 roku nast ąpiła wypłata zasiłków celowych na pokrycie wydatków zwi ązanych z kl ęsk ą Ŝywiołow ą lub ekologiczn ą, co spowodowane było susz ą, która doprowadziła do zniszczenia cz ęś ci zasiewów. Kwota ł ączna świadcze ń jest iloczynem liczby świadcze ń przyznanych w danym roku i kwoty świadczenia wymienionego w decyzji. Tak wi ęc kwota ł ączna świadcze ń w danym roku jest wielko ści ą „teoretyczn ą”, tzn. nie uwzgl ędnia sytuacji, gdy dane świadczenia z ró Ŝnych przyczyn nie s ą wypłacone w danym roku. Poza tym tabela wypełniona jest zgodnie z zasad ą, Ŝe w danym wierszu dotycz ącym danego świadczenia na rodzin ę, rodzin ę nale Ŝy wymieni ć tylko raz, bez wzgl ędu na liczb ę otrzymanych decyzji i świadcze ń.

36 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

Tab. 15. Udzielone świadczenia - zadania zlecone Gminy Kutno

Rok 2004 2005 2006

Formy Liczba osób, Liczba Kwota Liczba Liczba pomocy którym świadcze ń ś wiadcze ń rodzin osób w przyznano /Ls/ [zł] /Lr/ rodzinach Lo Ls Ks [zł] Lr Lor Lo Ls Ks [zł] Lr Lor decyzj ą /Ks/ /Lor/ świadczenie /Lo/ Razem 35 x 101 706 35 105 21 x 66 607 21 48 271 x 333 318 28 63

Zasiłki stałe - 23 272 86 193 23 52 21 210 66 607 21 48 28 246 74 266 28 63 ogółem w tym przyznane dla osoby: 10 56 17 223 10 10 10 107 41 877 10 10 11 103 38 176 11 12 samotnie gospodaruj ącej pozostaj ącej w 13 93 26 081 13 42 11 103 24 730 11 38 17 143 36 090 17 51 rodzinie Zasiłki celowe na pokrycie wydatków zwi ązanych z 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 243 243 259 052 0 0 kl ęsk ą Ŝywiołow ą lub ekologiczn ą Specjalistyczne usługi opieku ńcze w miejscu 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznymi

37 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

Zadania własne gminy Do zada ń własnych gminy nale Ŝą m. in.: 1) udzielanie schronienia, zapewnienie posiłku oraz niezb ędnego ubrania osobom tego pozbawionym; 2) przyznawanie i wypłacanie zasiłków okresowych; 3) przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych; 4) przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków powstałych w wyniku zdarzenia losowego; 5) przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków na świadczenia zdrowotne osobom bezdomnym oraz innym osobom niemaj ącym dochodu i mo Ŝliwo ści uzyskania świadcze ń na podstawie przepisów o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia; 6) przyznawanie zasiłków celowych w formie biletu kredytowanego; 7) opłacanie składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osob ę, która zrezygnuje z zatrudnienia w zwi ązku z konieczno ści ą sprawowania bezpo średniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ci ęŜ ko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie niezamieszkuj ącymi matk ą, ojcem lub rodze ństwem; 8) praca socjalna; 9) organizowanie i świadczenie usług opieku ńczych, w tym specjalistycznych, w miejscu zamieszkania, z wył ączeniem specjalistycznych usług opieku ńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi; 10) prowadzenie i zapewnienie miejsc w placówkach opieku ńczo-wychowawczych wsparcia dziennego lub mieszkaniach chronionych; 11) tworzenie gminnego systemu profilaktyki i opieki nad dzieckiem i rodzin ą; 12) do Ŝywianie dzieci; 13) sprawienie pogrzebu, w tym osobom bezdomnym; 14) kierowanie do domu pomocy społecznej i ponoszenie odpłatno ści za pobyt mieszka ńca gminy w tym domu; 15) pomoc osobom maj ącym trudno ści w przystosowaniu si ę do Ŝycia po zwolnieniu z zakładu karnego; 16) przyznawanie i wypłacanie zasiłków specjalnych celowych;

38 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

17) przyznawanie i wypłacanie pomocy na ekonomiczne usamodzielnienie w formie zasiłków, po Ŝyczek oraz pomocy w naturze; 18) prowadzenie i zapewnienie miejsc w domach pomocy społecznej i o środkach wsparcia o zasi ęgu gminnym oraz kierowanie do nich osób wymagaj ących opieki; 19) podejmowanie innych zada ń z zakresu pomocy społecznej wynikaj ących z rozeznanych potrzeb gminy, w tym tworzenie i realizacja programów osłonowych. Tabela 16 zawiera pełen wykaz świadcze ń udzielonych przez Gmin ę Kutno w ramach zada ń własnych.

39 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

Tab. 16. Udzielone świadczenia – zadania własne Gminy Kutno Rok 2004 2005 2006

Liczba osób, którym Liczba Kwota Liczba Liczba osób przyznano Formy pomocy świadcze ń ś wiadcze ń rodzin w rodzinach Lo Ls Ks[zł] Lr Lor Lo Ls Ks[zł] Lr Lor decyzj ą Ls [zł] Ks Lr Lor świadczenie Lo

Razem 35 x 101 706 35 105 21 x 66 607 21 48 271 x 333 318 28 63 Zasiłki stałe - 23 272 86 193 23 52 21 210 66 607 21 48 28 246 74 266 28 63 ogółem w tym przyznane dla osoby: 10 56 17 223 10 10 10 107 41 877 10 10 11 103 38 176 11 12 samotnie gospodaruj ącej pozostaj ącej w 13 93 26 081 13 42 11 103 24 730 11 38 17 143 36 090 17 51 rodzinie Zasiłki celowe na pokrycie wydatków zwi ązanych z 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 243 243 259 052 0 0 klęsk ą Ŝywiołow ą lub ekologiczn ą

Specjalistyczne usługi opieku ńcze w miejscu 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznymi

40 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

Rzeczywista liczba rodzin i osób obj ętych pomoc ą społeczn ą Tabela 17 wypełniona jest zgodnie z zasad ą, i Ŝ dana rodzina korzystaj ąca ze świadcze ń przyznanych w ramach zada ń zleconych, a tak Ŝe zada ń własnych wyst ąpi tylko raz w wierszu 2 (otrzymała świadczenie przyznane w ramach zada ń zleconych), tylko raz w wierszu 3 (otrzymała świadczenie przyznane w ramach zada ń własnych), a tak Ŝe tylko raz w wierszu 1 (otrzymała pomoc niezale Ŝnie od źródła finansowania – zadania zlecone – własne). Podana zasada wypełniania tabeli pozwala na wykazanie faktycznej liczby osób, którym decyzj ą przyznano świadczenie (a tak Ŝe liczby rodzin oraz liczby osób w tych rodzinach) w ramach zada ń zleconych – wiersz 2, własnych – wiersz 3 oraz korzystaj ących z pomocy bez wzgl ędu na sposób finansowania (zlecone, własne) – wiersz 1. Pozwala to unikn ąć w danym wierszu 1, 2, 3 zawy Ŝenia liczby rodzin i osób korzystaj ących z danego rodzaju pomocy. Wiersz 1 nie jest wi ęc sum ą wiersza 1, wiersza 2 i wiersza 3. W wierszu 1, 2 i 3 nie zostały podane osoby, którym pomoc została udzielona wył ącznie w formie pracy socjalnej. Osoby, rodziny, liczba osób w tych rodzinach otrzymuj ące t ę form ę pomocy zostały wykazane wył ącznie w wierszu 5. Oznacza to, Ŝe osoba (rodzina), która otrzymała pomoc w formie: zasiłku stałego, zasiłku okresowego, biletu kredytowanego, zasiłku celowego oraz której udzielono pomoc w formie pracy socjalnej została wykazana raz w wierszu 1 (korzysta z pomocy społecznej), raz w wierszu 2 (zasiłek stały), raz w wierszu 3 (zasiłek okresowy, celowy, bilet kredytowany), oraz w wierszu 4 (otrzymała pomoc w formie pracy socjalnej). W przypadku pomocy w formie kolonii, obiadów w szkole, ubrania, schronienia, za osob ę otrzymuj ącą decyzj ą świadczenie uznaje si ę dziecko, ewentualnie dzieci korzystaj ące z tego świadczenia.

41 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

Tab. 17. Rzeczywista liczba rodzin i osób obj ętych pomoc ą społeczn ą Rok 2004 2005 2006 Liczba Liczba Liczba osób, osób, osób, Liczba rodzin Liczba Liczba rodzin Liczba Liczba rodzin Liczba którym którym którym Wyszczególnieni e osób w osób w osób w przyznano przyznano przyznano rodzinach rodzinach rodzinach decyzj ą w tym: decyzj ą w tym: decyzj ą w tym: Ogółem Ogółem Ogółem świadczenie na wsi świadczenie na wsi świadczenie na wsi Świadczenia przyznane w ramach zada ń zleconych i zada ń własnych (bez 860 726 726 1 966 1067 438 429 1457 640 396 390 1 321 wzgl ędu na ich rodzaj, form ę, liczb ę oraz źródło finansowania) Świadczenia przyznane w ramach zada ń zleconych bez 35 35 35 105 21 21 20 48 28 27 26 61 wzgl ędu na ich rodzaj, form ę i liczb ę Świadczenia przyznane w ramach zada ń własnych bez 825 691 691 1 891 1 059 431 422 1 442 627 389 384 1 310 wzgl ędu na ich rodzaj, form ę i liczb ę Pomoc udzielona w ramach pracy x 295 295 588 x 250 250 418 x 0 0 0 socjalnej - ogółem w tym: wył ącznie w x 243 243 492 x 218 218 349 x 0 0 0 postaci pracy socjalnej

42 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

Typy rodzin obj ętych pomoc ą Tabel ę 18 wypełniono zgodnie z zasad ą, Ŝe rodzina obj ęta pomoc ą społeczn ą wyst ępuje tylko raz w wierszu 1 niezale Ŝnie od rodzaju, formy, liczby oraz źródła finansowania udzielonej pomocy. Natomiast w zale Ŝno ści od jej typu i składu (liczba osób, liczba dzieci) mo Ŝe wyst ąpi ć równie Ŝ w wierszach 8, 16 i 21. Za rodzin ę niepełn ą uznano rodzin ę, w której skład wchodzi jedno z rodziców (matka lub ojciec) z dzieckiem (dzie ćmi). Za rodzin ę emerytów i rencistów nale Ŝy uzna ć rodzin ę, w której wył ącznym lub głównym (przewa Ŝaj ącym) źródłem utrzymania jest emerytura lub renta.

43 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

Tab. 18. Typy rodzin obj ętych pomoc ą społeczn ą Rok 2004 2005 2006

Wyszczególnienie Liczba rodzin Liczba rodzin Liczba rodzin w tym: Liczba osób w tym: Liczba osób w w tym: Liczba osób w Ogółem na wsi w rodzinach Ogółem na wsi rodzinach Ogółem na wsi rodzinach

Rodziny - ogółem 726 726 1 966 438 429 1 457 396 390 1321

o liczbie osób w rodzinie: 1 139 139 139 92 88 92 79 77 79

2 187 187 374 63 63 126 63 63 126

3 210 210 630 85 83 255 72 70 216

4 150 150 600 98 97 392 90 90 360

5 25 25 125 54 52 270 52 50 260

6 i wi ęcej 15 15 98 46 46 322 40 40 280

Rodziny z dzie ćmi - ogółem 400 400 1 453 250 245 1 109 228 224 1006

o liczbie dzieci: 1 210 210 630 79 78 271 74 74 249

2 150 150 600 102 100 438 87 85 364

3 25 25 125 46 44 232 39 37 196

4 7 7 42 10 10 63 13 13 79

5 3 3 15 8 8 58 8 8 54

6 3 3 18 2 2 16 4 4 32 44 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

Rok 2004 2005 2006

Wyszczególnienie Liczba rodzin Liczba rodzin Liczba rodzin w tym: Liczba osób w tym: Liczba osób w w tym: Liczba osób w Ogółem na wsi w rodzinach Ogółem na wsi rodzinach Ogółem na wsi rodzinach

7 i wi ęcej 2 2 23 3 3 31 3 3 32

Rodziny niepełne - ogółem 12 12 34 50 48 157 48 46 156

o liczbie dzieci: 1 8 8 16 20 20 41 16 16 32

2 2 2 6 14 12 44 15 13 48

3 1 1 4 11 11 45 10 10 40

4 i wi ęcej 1 1 8 6 5 27 7 7 36 Rodziny emerytów i rencistów - ogółem 40 40 56 95 95 278 86 86 253 o liczbie osób: 1 25 25 25 15 15 15 17 17 17 2 14 14 28 31 31 62 25 25 50 3 1 1 3 19 19 57 14 14 42 4 i wi ęcej 30 30 144 30 30 144

45 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

Powody przyznania pomocy

W tabeli 19, charakteryzuj ąc rodzin ę z punktu widzenia powodu przyznania pomocy, podano wszystkie przyczyny trudnej sytuacji Ŝyciowej wymienione, zgodnie z art. 7 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, we wstępie do niniejszej diagnozy. Oznacza to, i Ŝ w jednej rodzinie mo Ŝe wyst ąpi ć kilka przyczyn przyznania pomocy, np. bezrobocie, alkoholizm itd., a wi ęc dana rodzina została wykazana w kilku odpowiednich wierszach. Za rodziny wielodzietne uznano rodziny posiadaj ące 4 i wi ęcej dzieci. Za osob ę lub rodzin ę, której powodem przyznania pomocy było „UBÓSTWO”, uznano osob ę lub rodzin ę, w której dochód na osob ę był równy lub ni Ŝszy od kwot wymienionych w art. 8 ustawy o pomocy społecznej.

46 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

Tab. 19. Powody przyznania pomocy Rok 2004 2005 2006

Liczba rodzin Liczba rodzin Liczba rodzin w tym: Liczba osób w tym: Liczba osób w tym: Liczba osób Powód trudnej sytuacji Ŝyciowej Ogółem na wsi w rodzinach Ogółem na wsi w rodzinach Ogółem na wsi w rodzinach

Ubóstwo 366 366 685 87 86 292 132 131 423

Sieroctwo 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Bezdomno ść 1 1 1 4 2 4 2 1 2

Potrzeba ochrony macierzy ństwa 12 12 59 4 4 29 1 1 13 w tym: wielodzietno ść 0 0 0 1 1 13 1 1 13

Bezrobocie 315 315 750 343 336 1 164 311 307 1065

Niepełnosprawno ść 59 59 142 42 42 111 43 43 113

Długotrwała lub ci ęŜ ka choroba 7 7 19 20 20 43 22 22 51 Bezradno ść w sprawach opieku ńczo- wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego - ogółem 38 38 216 7 6 31 13 12 50 w tym: rodziny niepełne 12 12 34 5 4 17 11 10 36

rodziny wielodzietne 26 26 182 2 2 14 2 2 14

Przemoc w rodzinie 1 1 3 0 0 0 1 1 6

Alkoholizm 28 28 86 2 2 8 3 3 10 47 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

Rok 2004 2005 2006

Liczba rodzin Liczba rodzin Liczba rodzin w tym: Liczba osób w tym: Liczba osób w tym: Liczba osób Powód trudnej sytuacji Ŝyciowej Ogółem na wsi w rodzinach Ogółem na wsi w rodzinach Ogółem na wsi w rodzinach

Narkomania 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Trudno ści w przystosowaniu do Ŝycia po opuszczeniu zakładu karnego 2 2 6 0 0 0 1 1 1 Brak umiej ętno ści w przystosowaniu do Ŝycia młodzie Ŝy opuszczaj ącej placówki opieku ńczo-wychowawcze 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Trudno ści w integracji osób, które otrzymały status uchod źcy 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Zdarzenie losowe 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Sytuacja kryzysowa 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Kl ęska Ŝywiołowa lub ekologiczna 1 1 5 0 0 0 0 0 0

48 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

Rozkład przestrzenny przyznanej pomocy

Tab. 20. Liczba osób i rodzin korzystaj ących z pomocy GOPS Kutno w zale Ŝno ści od miejsca zamieszkania

Lp. Miejscowo ść Świadczenia rodzinne Pomoc społeczna od 2005 roku od 2004 roku ilość rodzin ilo ść osób ilo ść rodzin ilo ść osób 1 BIELAWKI 9 52 25 64 2 STARA WIE Ś 2 6 2 6 3 BO śA WOLA 18 84 25 61 4 BYSZEW-KACZYN 3 10 5 16 5 BYSZEW 28 107 37 124 6 FLOREK 3 12 5 14 7 MICHAŁÓW 4 20 2 8 8 DĘBINA 3 11 5 10 9 GNOJNO WIE Ś 3 20 14 38 10 SIEMIENNIK 2 11 1 6 11 ADAMÓW 1 2 11 15 12 GOŁ ĘBIEWEK NOWY 14 81 21 44 13 GOŁ ĘBIEWEK STARY 14 55 23 69 14 RYKÓW 2 9 6 5 15 GOŁ ĘBIEW NOWY 68 298 61 188 16 GOŁ ĘBIEW STARY 17 86 16 45 17 GRABKÓW 10 47 9 16 18 JULINKI 8 33 19 38 19 KOMADZYN 17 69 42 77 20 KOTLISKA 6 34 8 21 21 KRZESIN 9 39 11 40 22 KRZESIN-PARCELA 6 20 15 61 23 KRZESINÓWEK 17 94 17 65 24 LESZNO 55 257 41 143 25 DUDKI 10 40 8 19 26 LESZCZYNEK 18 72 21 51 27 MALINA 12 61 20 64 28 MARIANKI 2 13 9 19 29 NOWA WIE Ś 31 126 33 74 30 NAGODÓW 10 44 10 21 31 PIWKI 15 62 14 33 32 PODCZACHY 11 52 6 17 33 GŁOGOWIEC 49 222 58 189 34 RACIBORÓW 30 123 33 85 35 KUCZKÓW 9 39 13 31 36 SIECIECHÓW 3 9 4 16 37 SIERAKÓW 10 45 28 53 38 STANISŁAWÓW 8 37 10 16 39 WŁOSKÓW 2 7 1 1 40 OBIDÓWEK 7 37 23 41 41 KOLONIA STRZEGOCIN 7 29 12 27 42 STRZEGOCIN 41 165 43 123 43 WIERZBIE 20 100 47 84 44 ADAMOWICE 19 92 12 53 45 WO ŹNIAKÓW 27 127 32 101 46 WROCZYNY 9 40 23 38 47 FRANKI WROCZY ŃSKIE 4 14 9 17 48 KALINOWA 11 54 15 49 49 WYSOKA DU śA 2 15 8 24

49 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

Lp. Miejscowo ść Świadczenia rodzinne Pomoc społeczna od 2005 roku od 2004 roku ilość rodzin ilo ść osób ilo ść rodzin ilo ść osób 50 WYSOKA WIELKA 10 41 18 33 51 KOLONIA SÓJKI 6 24 7 19 52 NOWE SÓJKI 4 14 1 1 53 śURAWIENIEC 4 20 8 18

Z powy Ŝszej tabeli wynika, i Ŝ najwi ększa liczba osób, którym przyznano świadczenia rodzinne mieszka w nast ępuj ących miejscowo ściach (kolejno): Goł ębiew Nowy, Leszno, Głogowiec, Strzegocin, Wo źniaków, Nowa Wie ś, Raciborów i Byszew. Najwi ększa liczba osób, które korzystały z pomocy społecznej zamieszkuje za ś w miejscowo ściach (kolejno): Głogowiec, Goł ębiew Nowy, Leszno, Byszew, Strzegocin, Wo źniaków, Raciborów i Nowa Wie ś.

6. Alkoholizm

Alkoholizm, inaczej uzale Ŝnienie od alkoholu lub choroba alkoholowa – choroba polegaj ąca na utracie kontroli nad ilo ści ą wypijanego alkoholu. Spo Ŝywanie zazwyczaj du Ŝych ilo ści alkoholu przez alkoholika jest spowodowane przymusem o charakterze psychicznym i somatycznym i nie podlega jego woli. Mechanizm powstawania uzale Ŝnienia nie jest do ko ńca wyja śniony, ale ma bezpo średni zwi ązek z nadu Ŝywaniem alkoholu. Wydaje si ę, Ŝe najpełniej problemy wpływu alkoholizmu na relacje społeczne oddaje opracowanie Pa ństwowej Agencji Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych pt.: „Przeciwdziałanie marginalizacji społecznej w kontek ście rozwi ązywania problemów alkoholowych w Polsce”. Cyt.: „Nie ulega w ątpliwo ści, Ŝe istniej ą istotne powi ązania mi ędzy u Ŝywaniem i nadu Ŝywaniem alkoholu a ubóstwem i wykluczeniem społecznym. Jednak powi ązania te s ą zło Ŝone i ró Ŝni ą si ę stopniem bezpo średnio ści wpływu picia alkoholu na ubóstwo i wykluczenie oraz zasi ęgu tego wpływu. Na szczególne podkre ślenie zasługuj ą nast ępuj ące zjawiska i procesy wyst ępuj ące w ró Ŝnych populacjach: 1. Uzale Ŝnienie od alkoholu jako zespół objawów klinicznych (choroba). Powoduje ono ró Ŝnorodne szkody: a. Osoby uzale Ŝnione a praca i sytuacja społeczno-ekonomiczna: Osoby uzale Ŝnione na skutek post ępuj ącej degradacji psychofizycznej trac ą zdolno ść do efektywnego funkcjonowania w rolach społecznych

50 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

i zawodowych, trac ą posiadane miejsca pracy i maj ą ograniczone zdolno ści do skutecznego poszukiwania zatrudnienia. Proces ten w istotny sposób wpływa na rozmiary zjawiska bezrobocia i ubóstwa. W cz ęś ci przypadków prowadzi to do radykalnego zrywania wi ęzów z najbli Ŝszym otoczeniem, utraty podstawowych źródeł wsparcia, a tak Ŝe bezdomno ści. b. Osoby uzale Ŝnione a rodzina: Zachowanie osób uzale Ŝnionych cz ęsto nacechowane przemoc ą, agresj ą, zaniedbywaniem podstawowych obowi ązków rodzinnych przyczynia si ę do destrukcji Ŝycia ich rodzin, obejmuj ącej zjawisko pauperyzacji, zaburze ń zdrowia somatycznego i psychicznego oraz stygmatyzacji społecznej. c. Alkoholowy Zespół Płodowy (FAS) i inne problemy zdrowotne: Nadu Ŝywanie alkoholu przez uzale Ŝnione kobiety ci ęŜ arne cz ęsto powoduje organiczne uszkodzenie dzieci w okresie prenatalnym, którego skutkiem jest upo śledzenie umysłowe i opó źnienia rozwojowe o ró Ŝnym stopniu ci ęŜ ko ści. Skutkuj ą one w przyszło ści niepełnosprawno ści ą społeczn ą i zawodow ą. Nale Ŝy zwróci ć równie Ŝ uwag ę na podwy Ŝszon ą śmiertelno ść w populacji osób uzale Ŝnionych i jej wpływ na pogorszenie warunków materialnych ich rodzin. 2. Osoby nadu Ŝywaj ące alkoholu bez klinicznych objawów uzale Ŝnienia tworz ą w Polsce populacj ę mi ędzy 2-3 mln osób. a. Nadu Ŝywanie alkoholu a praca: Nadu Ŝywanie alkoholu jest cz ęstym źródłem obni Ŝenia zdolno ści do sprawnego wykonywania pracy zawodowej, zwi ększa ryzyko utraty pracy i obni Ŝa zdolno ść do skutecznego poszukiwania zatrudnienia. Mo Ŝe wi ęc przyczynia ć si ę do powstawania i utrwalania ubóstwa, a co za tym idzie do podlegania procesom wykluczenia społecznego. b. Nadu Ŝywanie alkoholu a rodzina: Nadu Ŝywanie alkoholu prowadz ące do zaburze ń zachowania mo Ŝe równie Ŝ powodowa ć istotne i okresowe zaburzenia Ŝycia rodzinnego, podobnie jak w rodzinach osób uzale Ŝnionych (pauperyzacja, przemoc itp.). c. Alkoholowy Zespół Płodowy FAS i inne problemy zdrowotne:

51 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

Nale Ŝy równie Ŝ zwróci ć uwag ę na trudne do zdiagnozowania zjawisko picia alkoholu w okresie ci ąŜ y przez kobiety, które nie s ą uzale Ŝnione, ale nie posiadaj ą wiedzy o szkodliwo ści tego zjawiska albo j ą lekcewa Ŝą . 3. Doro śli członkowie rodzin alkoholowych, tzn.: takich, gdzie nadu Ŝywanie alkoholu zaburza Ŝycie rodzinne stanowi ą w Polsce populacj ę licz ącą 1,5-2 mln osób. a. Sytuacja ekonomiczna dorosłych członków rodzin alkoholowych: Jak ju Ŝ wspomniano w pkt. 1b mał Ŝonkowie i najbli Ŝsi osób uzale Ŝnionych cz ęsto do świadczaj ą niedostatku materialnego z powodu utraty zdolno ści do pracy lub niskich wynagrodze ń czy du Ŝych wydatków na alkohol. Cz ęsto równie Ŝ dochodzi do marnotrawienia środków uzyskiwanych od pomocy społecznej. b. Sytuacja psychospołeczna dorosłych członków rodzin alkoholowych: śycie w chronicznym stresie i zagro Ŝeniu przemoc ą w przypadku np.: Ŝon alkoholików cz ęsto prowadzi do znacznego obni Ŝenia ich sprawno ści psychofizycznej i do zaburze ń emocjonalnych. Przyczynia si ę to do obni Ŝenia zdolno ści funkcjonowania na rynku pracy oraz do utraty lub mniejszych mo Ŝliwo ści zarobkowania. 4. Dzieci i młodzie Ŝ Ŝyj ące w rodzinach alkoholowych to w Polsce populacja licz ąca 1,5-2 mln osób. a. Sytuacja ekonomiczno-społeczna dzieci w rodzinach alkoholowych: Dzieci w rodzinach alkoholowych cz ęsto do świadczaj ą nie tylko ubóstwa, ale równie Ŝ istotnych zaburze ń emocjonalnych i zakłóce ń rozwoju psychofizycznego. Przyczynia si ę to do powstawania problemów w nauce, w cz ęś ci przypadków do obni Ŝenia poziomu wykształcenia, z czego wynikaj ą potem ograniczone zdolno ści do aktywnego funkcjonowania na rynku pracy. b. Sytuacja psychospołeczna dzieci w rodzinach alkoholowych: W cz ęś ci przypadków Ŝycie w chronicznym stresie, zagro Ŝeniu i przemocy prowadzi do zaburze ń zachowania i zwi ązanych z nim narusze ń prawa i porz ądku publicznego, które sprzyjaj ą procesowi wykluczenia społecznego. c. Ryzyko uzale Ŝnie ń:

52 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

Nale Ŝy równie Ŝ podkre śli ć, Ŝe przy braku wsparcia i pomocy socjoterapeutycznej dzieci alkoholików tworz ą grup ę najwy Ŝszego ryzyka uzale Ŝnienia od alkoholu i narkotyków i wiele z nich zostaje alkoholikami. 5. Upijaj ące si ę nastolatki tworz ą populacj ę obejmuj ącą ok. 20% młodzie Ŝy w przedziale wiekowym 15-18 rokiem Ŝycia. Nadu Ŝywanie alkoholu w okresie dojrzewania destrukcyjnie wpływa na karier ę edukacyjn ą i zwi ększa ryzyko powa Ŝnego obni Ŝenia zdolno ści funkcjonowania na rynku pracy. Nale Ŝy równie Ŝ zwróci ć uwag ę, Ŝe osoby z tej grupy cechuje wysokie ryzyko zaburze ń zachowania, konfliktów z prawem i przyszłego uzaleŜnienia od alkoholu i narkotyków. Mimo istnienia wyra źnych powi ąza ń mi ędzy procesami zachodz ącymi w opisanych powy Ŝej populacjach zasługuj ą one na odr ębn ą uwag ę ze wzgl ędu na pragmatyk ę prowadzonych działa ń profilaktycznych, korekcyjno-interwencyjnych i terapeutycznych. Oczywi ście problemy istniej ące w tych populacjach daleko wykraczaj ą poza zagadnienia zwi ązane w ubóstwem i wykluczeniem społecznym. W wielu przypadkach mamy do czynienia przede wszystkim z podstawowymi zagro Ŝeniami zdrowia psychicznego i fizycznego oraz porz ądku i bezpiecze ństwa publicznego. Cało ść tych zagro Ŝeń tworzy wyzwanie podejmowane przez instytucje rz ądowe, samorz ądowe, profesjonalne oraz organizacje pozarz ądowe w ramach Narodowego Programu Profilaktyki I Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych. Program ten realizowany jest od 1997 roku i aktualnie obejmuje zadania okre ślone do roku 2010. Podstawy prawne do jego realizacji tworz ą zapisy ustawy o wychowaniu w trze źwo ści i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.” W Gminie Kutno funkcjonuje Gminna Komisja Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych. W jej skład wchodz ą 3 osoby, a zakres działania jest zgodny z ustaw ą o wychowaniu w trze źwo ści i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (inicjowanie działa ń w zakresie zada ń własnych gminy okre ślonych w w/w ustawie - patrz wst ęp do niniejszej diagnozy - oraz podejmowanie czynno ści zmierzaj ących do orzeczenia o zastosowaniu wobec osoby uzale Ŝnionej od alkoholu obowi ązku poddania si ę leczeniu w zakładzie lecznictwa odwykowego). Tabela 21 przedstawia ilo ściowe zestawienie działa ń Gminnej Komisji Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych.

53 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

Tab. 21. Zestawienie działa ń Gminnej Komisji Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych

Lata 2004 2005 2006

Liczba osób z którymi przeprowadzono rozmowy interweniuj ąco-motywuj ące w 57 95 117 zwi ązku z nadu Ŝywaniem alkoholu Liczba osób wobec których wyst ąpiono z wnioskiem do s ądu o zobowi ązanie do 6 11 11 podj ęcia leczenia

Liczba opinii w sprawie wydania zezwolenia na sprzeda Ŝ napojów alkoholowych 35 92 89

Realizacja zada ń własnych wymienionych w ustawie jest prowadzona w postaci Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych uchwalanego corocznie przez Rad ę Gminy Kutno. Program jest realizowany przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Kutnie.

Tab. 22. Pomoc dla osób z problemem alkoholowym udzielona przez GOPS Kutno Lata 2004 2005 2006

Liczba rodzin korzystaj ących z pomocy materialnej, z powodu uzale Ŝnienia lub nadu Ŝywania alkoholu przez co najmniej jednego z 28 48 10 członków rodziny Środki finansowe przeznaczone na pomoc rodzinom z problemem 33.000 78.000 18.000 alkoholowym [zł] Środki finansowe na dofinansowanie programów terapeutycznych 1.600 1.600 1.600 realizowanych w placówkach lecznictwa odwykowego [zł] Środki finansowe na zwi ększenie dost ępno ści pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzale Ŝnionych i członków ich rodzin (wydatki na 2.100 0 0 szkolenia pracowników lecznictwa odwykowego, inwestycje, remonty, sprz ęt, materiały) [zł] Środki finansowe przeznaczone na funkcjonowanie punktu 2.960 4.456 3.432 konsultacyjnego dla osób z problemem alkoholowym [zł] Środki finansowe wykorzystane na realizacj ę gminnego programu 61.777 72.681 60.850 profilaktyki i rozwi ązywania problemów alkoholowych [zł]

W Gminie Kutno funkcjonuje punkt konsultacyjny dla osób z problemem alkoholowym i członków ich rodzin, w których porad udziela psycholog i radca prawny. Zestawienie osób, którym udzielono porad w powyŜszym punkcie przedstawia tabela 23.

54 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

Tab. 23. Liczba osób, którym udzielono porad w punkcie konsultacyjnym dla osób z problemem alkoholowym i członków ich rodzin Lata 2004 2005 2006

Osoby uzale Ŝnione od alkoholu 57 38 41 Doro śli członkowie rodziny alkoholika (w tym współuzale Ŝnieni) 9 5 2 Dzieci z rodzin z problemem alkoholowym 2 1 1 Ofiary przemocy w rodzinie 0 2 5 Sprawcy przemocy w rodzinie 0 0 0 Ogółem 68 46 49

7. Narkomania

Substancje psychoaktywne, inaczej środki odurzaj ące, s ą to takie środki chemiczne, które poprzez swoje działanie na organizm człowieka powoduj ą zmiany w jego samopoczuciu oraz w odbiorze otaczaj ącej go rzeczywisto ści. Przyjmowanie ich prowadzi do uzale Ŝnienia - narkomanii. Coraz cz ęś ciej wyst ępuje tzw. uzale Ŝnienia mieszane, gdzie oprócz objawów uzale Ŝnienia od alkoholu obecne s ą tak Ŝe objawy uzale Ŝnienia od innych substancji psychoaktywnych. Osoby przyjmuj ące substancje psychoaktywne mo Ŝna rozpozna ć na podstawie objawów wyst ępuj ących po za Ŝyciu danej substancji lub na podstawie objawów zespołu abstynencyjnego. Substancje psychoaktywne mog ą by ć pochodzenia ro ślinnego lub syntetycznego. Światowa Organizacja Zdrowia zalicza do nich: alkohol, pochodne opium (np. morfina, heroina), przetwory konopi indyjskich (haszysz, marihuana), substancje uspokajaj ące i nasenne (np. barbiturany, benzodiazepiny), kokainę i inne substancje pobudzaj ące (np. pochodne amfetaminy), substancje halucynogenne (np. LSD, grzyby psylocybe), tyto ń oraz lotne rozpuszczalniki (np. kleje, aceton, TRI). Zgodnie z konwencjami mi ędzynarodowymi, wi ększo ść z tych substancji podlega kontroli, polegaj ącej m.in. na dopuszczeniu do produkcji tylko środków stosowanych w lecznictwie, nadzorze nad ich obrotem oraz na zakazie przewo Ŝenia ich przez granic ę (nie dotyczy to kofeiny, tytoniu i alkoholu). Produkcja, handel i stosowanie ich pozostaje pod

55 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

ścisłym nadzorem. W medycynie środki te stosowane s ą jako środki przeciwbólowe, uspokajaj ące i nasenne. W Gminie Kutno nie mieszkaj ą osoby, którym udzielono pomocy z powodu wykluczenia bądź zagro Ŝenia wykluczeniem społecznym wynikaj ącym z uzale Ŝnienia od narkotyków. Niemniej samorz ąd Gminy Kutno posiada Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii, w ramach którego przeznacza środki finansowe głównie na działania profilaktyczne.

8. Współpraca GOPS Kutno z instytucjami o zasi ęgu powiatowym

W celu pełnej realizacji zada ń wynikaj ących z ustawy o pomocy społecznej Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Kutnie współpracuje z nast ępuj ącymi instytucjami: 1) Komenda Powiatowa Policji:
pomoc dla ofiar przemocy w rodzinie -„niebieska linia”,
wnioski o leczenie odwykowe,
wspólne „wchodzenie” w środowiska patologiczne. 2) Powiatowy Urz ąd Pracy:
organizacja prac społeczno-uŜytecznych,
wyst ępowanie o zatrudnienie dłu Ŝników alimentacyjnych. 3) Zakład Opieku ńczo - Leczniczy - umieszczenie osób chorych. 4) Szpital Powiatowy – umieszczenie osób wymagaj ących leczenia. 5) Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie:
przeprowadzenie wywiadów środowiskowych na rzecz PCPR celem ustalenia odpłatno ści w rodzinach zast ępczych,
przeprowadzanie wywiadów dotycz ących usamodzielniaj ących si ę wychowanków Domów Dziecka,
umieszczanie w Domach Pomocy Społecznej,
typowanie i załatwianie dokumentacji dzieci bior ących udział w koloniach organizowanych za po średnictwem PCPR,
pomoc w gromadzeniu dokumentacji dla PFRON,
kierowanie na komisj ę lekarsk ą celem ustalenia stopnia niepełnosprawno ści i orzeczenia niepełnosprawno ści. Ponadto, na terenie gminy, działa Rodzinny Dom Dziecka w Strzegocinie i O środek Socjoterapii w Nowej Wsi. 56 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

9. Organizacje pozarz ądowe z terenu Gminy Kutno

GOPS Kutno współpracuje z nast ępuj ącymi organizacjami: 1) Oratorium im. bł. Michała Rua w Wo źniakowie, którego celem jest prowadzenie działalno ści wychowawczej i opieku ńczej w środowisku dzieci i młodzie Ŝy poprzez m.in. ró Ŝnorodn ą pomoc, działalno ść świetlicowo-rekreacyjn ą, sportow ą i turystyczn ą. 2) Salezja ńska Organizacja Sportowa SL SALOS w Wo źniakowie, która prowadzi działalno ść na rzecz dzieci i młodzie Ŝy biednej, zaniedbanej, pochodz ącej z rodzin niewydolnych wychowawczo i patologicznych w zakresie upowszechnienie kultury fizycznej i turystyki, podnoszenie sprawno ści fizycznej, krzewienia zdrowego stylu Ŝycia. 3) Katolickie Stowarzyszenie Wychowania w Trze źwo ści Regionu Kutnowskiego przy Sanktuarium Maryjnym w Głogowcu, które zajmuje si ę:
prowadzeniem noclegowni dla bezdomnych,
przeciwdziałaniem patologiom społecznym,
ochron ą i promocj ą zdrowia,
prowadzeniem zaj ęć w świetlicy socjoterapeutycznej,
współdziałaniem z o środkami leczenia odwykowego i grup samopomocowych. 4) Zwi ązkiem Harcerstwa Polskiego, który prowadzi dru Ŝyny działaj ące przy szkołach na terenie gminy organizuj ąc: zaj ęcia pozalekcyjne, letni wypoczynek, promocj ę zdrowego stylu Ŝycia.

10. Ochrona zdrowia

Na terenie Gminy Kutno nie ma niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej. Mieszka ńcy korzystaj ą z publicznej i niepublicznej słu Ŝby zdrowia działaj ącej w granicach miasta Kutna, w którym zlokalizowany jest równie Ŝ Szpital Powiatowy. Własno ści ą Gminy jest nieruchomo ść zabudowana z przychodni ą wydzier Ŝawion ą przez NZOZ Profilaktyka Medyczna przy ul. Kro śniewickiej 41 w Kutnie.

57 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

11. Dost ępno ść GOPS Kutno Gmina Kutno poło Ŝona jest wokół miasta Kutno. Gminny O środek Pomocy Społecznej mie ści si ę w siedzibie Urz ędu Gminy, w samym centrum miasta przy ul. Witosa 1, co zapewnia wszystkim mieszka ńcom jednakowy dost ęp do jego usług, równie Ŝ za pomoc ą sprawnie działaj ącej komunikacji miejskiej. GOPS zajmuje trzy lokale, na parterze budynku. Od strony podwórza znajduje si ę podjazd dla osób niepełnosprawnych. Mieszka ńcy mog ą bezpo średnio przyby ć do GOPS, dokona ć zgłoszenia e-mailem, za po średnictwem poczty, telekomunikacji czy innych osób. Pracownicy GOPS doje ŜdŜaj ą do poszczególnych sołectw samochodem słu Ŝbowym Urz ędu Gminy.

12. Przest ępczo ść

Tab. 24. Zestawienie przest ępstw na terenie Gminy Kutno w latach 2004-2006 Lata 2004 2005 2006

Ogółem przest ępstw: 130 119 102

- rozboje 4 5 2

- bójki i pobicia 2 1 3

- uszkodzenia mienia 10 11 4

Włamania ogółem do: 30 20 13

- obiektów handlowych 4 6 1

- mieszka ń 4 3 1

- samochodów 5 2 2

- innych obiektów 18 9 10

Kradzie Ŝe 7 6 16

- samochodów 2 1 1

- rowerów, motocykli 2 1 1

- mieszkaniowe 1 3 13

Kieruj ący pojazdami w stanie nietrze źwym 41 45 40

Inne przest ępstwa 30 39 21 Źródło: Komenda Powiatowa Policji w Kutnie

58 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

Tab. 25. Zestawienie wykrocze ń na terenie Gminy Kutno w latach 2004-2006

Lata 2004 2005 2006

Wykroczenia ogółem 54 66 57

- art. 51 §1 i 2 KW 2 2 6

- art. 140 KW 2 2 4

- art. 119 KW 21 18 19

- art. 124 KW 13 14 12

- inne wykroczenia 16 30 16

Źródło: Komenda Powiatowa Policji w Kutnie

Tab. 26. Rejestracja przemocy w rodzinie - „Niebieska Karta”

Lata 2004 2005 2006

Niebieska karta* 20 33 21

*ponad połowa pod wpływem alkoholu Źródło: Komenda Powiatowa Policji w Kutnie

59 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

IV. Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla gminy Kutno na lata 2008-2015

1. Analiza SWOT

MOCNE STRONY
Wykwalifikowana kadra pomocy społecznej
Znajomo ść problemów i świadczeniobiorców
Mobilno ść i elastyczno ść pracowników
Partnerska współpraca samorz ądu z organizacjami pozarz ądowymi
Tradycyjny model rodziny zapewniaj ący wsparcie członkom rodzin potrzebuj ących pomocy
Brak anonimowo ści
Pomoc s ąsiedzka
Jako ść funkcjonowania szkół gminnych

SŁABE STRONY
Mała dost ępno ść komunikacji zbiorowej, szczególnie w dni wolne od pracy
Dost ępno ść komunikacyjna przedszkoli dla mieszka ńców z peryferyjnych miejscowo ści gminy
Długotrwałe uzale Ŝnienie od pomocy społecznej
Słabo ść systemu po średnictwa pracy
Roszczeniowe postawy osób zagro Ŝonych marginalizacj ą
Du Ŝa ilo ść osób trwale bezrobotnych oraz z niskim wykształceniem
Wyst ępowanie miejscowo ści, w których całe społeczno ści lokalne zagro Ŝone s ą wykluczeniem
Niski poziom wynagradzania pracowników pomocy społecznej
Niedostateczna ilo ść kadry pomocy społecznej – pracownicy socjalni, psycholog, doradca zawodowy, prawnik
Brak ścisłej współpracy pomi ędzy organizacjami pozarz ądowymi a szkołami

60 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

SZANSE
Rozwój gospodarczy powiatu kutnowskiego poprzez rozwój Kutnowskiego Parku Agro - Przemysłowego
Funkcjonowanie Programów Operacyjnych: PO Kapitał Ludzki, Regionalny Program Operacyjny Województwa Łódzkiego
Funkcjonowanie ustawy o spółdzielniach socjalnych
Rozwój gospodarczy kraju
aktywno ść organizacji pozarz ądowych

ZAGRO śENIA
Starzenie si ę społeczno ści lokalnej
Dziedziczenie negatywnych zachowa ń społecznych
Wzrost ilo ści osób długotrwale bezrobotnych
Niedostateczna ilo ść środków finansowych na zadania zwi ązane z pomoc ą społeczn ą
Brak statystyki i rozpoznania problemów narkotykowych
Zmiana problemów społecznych w gminie

61 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

2. Misja strategii

Wypracowana Misja Gminy Kutno przedstawia si ę nast ępuj ąco:

Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu efektem systematycznej współpracy samorz ądu terytorialnego, organizacji pozarz ądowych, Ko ścioła Katolickiego oraz innych instytucji.

3. Cele i działania Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008 – 2015

Dla tak okre ślonej misji gminy wskazano nast ępuj ące cele:

1. Aktywne formy pomocy osobom bezrobotnym. 2. Utworzenie Regionalnego Centrum Integracji Społecznej (RCIS) we współpracy z innymi JST z obszaru powiatu kutnowskiego. 3. Budowa systemu profilaktyki i rozwi ązywania problemów alkoholowych dla osób uzale Ŝnionych i ich rodzin. 4. Przeciwdziałanie narkomanii poprzez profilaktyk ę. 5. Stworzenie Gminnego Forum Współpracy instytucji i organizacji pozarz ądowych działaj ących w obszarze polityki społecznej. 6. Stworzenie systemu kształcenia kadr GOPS i Urz ędu Gminy. 7. Podniesienie poziomu infrastruktury GOPS. 8. Promocja Gminnej Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych.

62 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

Tab. 27. Zestawienie celów i działa ń Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

CEL 1 AKTYWNE FORMY POMOCY OSOBOM BEZROBOTNYM

1.1. Wsparcie indywidualne i grupowe osób bezrobotnych w aktywnym poszukiwaniu pracy poprzez prac ę socjaln ą, przy współdziałaniu z psychologiem, w celu udziału osób nale Ŝą cych do obszaru wykluczenia społecznego w szkoleniach lub przekwalifikowaniu zawodowym. Stworzenie systemu szkole ń dla grupy osób bezrobotnych z indywidualnymi planami działa ń, z uwzgl ędnieniem potrzeb 1.2. lokalnego rynku pracy.

1.3. Utworzenie stanowiska doradcy zawodowego w GOPS, który podejmie systematyczne działania z osobami bezrobotnymi. Analiza i bie Ŝą cy monitoring dost ępnych projektów z Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Powiatowego Urz ędu

DZIAŁANIA DZIAŁANIA 1.4. Pracy.

1.5. Podejmowanie działa ń na rzecz współpracy z pracodawcami, organizacjami pozarz ądowymi, instytucjami rynku pracy w celu ograniczenia bezrobocia.

CEL 2 UTWORZENIE REGIONALNEGO CENTRUM INTEGRACJI SPOŁECZNEJ (RCIS) WE WSPÓŁPRACY Z INNYMI JST Z OBSZARU POWIATU KUTNOWSKIEGO

DZIAŁANIA 2.1. Zapewnienie środków finansowych w bud Ŝecie gminy na coroczne współfinansowanie RCIS.

CEL 3 BUDOWA SYSTEMU PROFILAKTYKI I ROZWI ĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH DLA OSÓB UZALE śNIONYCH I ICH RODZIN

3.1. Coroczne przedstawianie Radzie Gminy do zatwierdzenia Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych

3.2. Wsparcie prawne, psychologiczne i socjalne dla osób i rodzin, w których wyst ępuj ą problemy alkoholowe. DZIAŁANIA DZIAŁANIA

63 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

3.3. Współpraca z instytucjami i organizacjami, które specjalizuj ą si ę w opiece i pomocy rodzinie

CEL 4 PRZECIWDZIAŁANIE NARKOMANII POPRZEZ PROFILAKTYK Ę

4.1. Coroczne przedstawianie Radzie Gminy do zatwierdzenia Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii.

4.2. Prowadzenie akcji profilaktycznych w szkołach.

Ŝ Ŝ DZIAŁANIA DZIAŁANIA 4.3. Systematyczna analiza danych z Policji i szkół o osobach uzale nionych i grupach podatnych na uzale nienie.

CEL 5 STWORZENIE GMINNEGO FORUM WSPÓŁPRACY INSTYTUCJI I ORGANIZACJI POZARZ ĄDOWYCH DZIAŁAJ ĄCYCH W OBSZARZE POLITYKI SPOŁECZNEJ

5.1. Utworzenie Gminnego Forum Współpracy w obszarze polityki społecznej.

5.2. Inicjowanie systematycznych spotka ń Forum celem wzmocnienia współpracy i oceny działa ń. DZIAŁANIA DZIAŁANIA 5.3. Wspieranie i promowanie inicjatyw obywatelskich w gminie.

CEL 6 STWORZENIE SYSTEMU KSZTAŁCENIA KADR GOPS I URZ ĘDU GMINY

6.1. Diagnoza potrzeb szkoleniowych w śród pracowników. Bie Ŝą cy monitoring dost ępnych programów z Europejskiego Funduszu Społecznego oraz innych instrumentów doskonalenia 6.2. zawodowego.

DZIAŁANIA DZIAŁANIA 6.3. Przygotowanie i realizacja planu kształcenia kadr GOPS.

64 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

CEL 7 PODNIESIENIE POZIOMU INFRASTRUKTURY GOPS

7.1. Przygotowanie planu modernizacji zaplecza informatycznego GOPS.

7.2. Realizacja planu poprzez zakup i wymian ę urz ądze ń oraz zapewnienie szkole ń informatycznych. DZIAŁANIA DZIAŁANIA

CEL 8 PROMOCJA GMINNEJ STRATEGII ROZWI ĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH

Przesłanie i zapoznanie wszystkich jednostek i instytucji społecznych oraz organizacji pozarz ądowych ze strategi ą. 8.1.

Opracowanie publikacji nt. Gminnej Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla mieszka ńców gminy. 8.2. DZIAŁANIA DZIAŁANIA

65 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

4. Opis działa ń

1. Aktywne formy pomocy osobom bezrobotnym.

Na terenie gminy Kutno, w śród osób korzystaj ący z pomocy społecznej, najliczniejsz ą grup ę stanowi ą osoby bezrobotne. Głównym problemem s ą min. pogł ębiaj ące si ę postawy roszczeniowe odbiorców pomocy społecznej, rozwój patologii prowadz ący do kryzysów w rodzinie, dziedziczenie postaw. Główne kierunki działa ń, w kwestii rozwi ązania problemu bezrobocia na terenie gminy, nakierowane b ędą na ró Ŝnorodne formy pomocy dla indywidualnych osób bezrobotnych w zale Ŝno ści od ich potrzeb, prowadz ące do aktywizacji osób długotrwale bezrobotnych, w tym kobiet, poprzez nast ępuj ące działania: 1.1. Wsparcie indywidualne i grupowe osób bezrobotnych w aktywnym poszukiwaniu pracy poprzez prac ę socjaln ą, przy współdziałaniu z psychologiem, w celu udziału osób nale Ŝą cych do obszaru wykluczenia społecznego w szkoleniach lub przekwalifikowaniu zawodowym. 1.2. Stworzenie systemu szkole ń dla grupy osób bezrobotnych z indywidualnymi planami działa ń, z uwzgl ędnieniem potrzeb lokalnego rynku pracy. 1.3. Utworzenie stanowiska doradcy zawodowego w GOPS, który podejmie systematyczne działania z osobami bezrobotnymi. 1.4. Analiza i bie Ŝą cy monitoring dost ępnych projektów z Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Powiatowego Urz ędu Pracy. 1.5. Podejmowanie działa ń na rzecz współpracy z pracodawcami, organizacjami pozarz ądowymi, instytucjami rynku pracy w celu ograniczenia bezrobocia.

2. Utworzenie Regionalnego Centrum Integracji Społecznej (RCIS) we współpracy z innymi JST z obszaru powiatu kutnowskiego.

W zwi ązku ze zdiagnozowan ą sytuacj ą w odniesieniu do osób pozostaj ących bez pracy na lokalnym rynku, zatrudnienie socjalne powinno przyczyni ć si ę do łagodzenia jego skutków. 66 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

Instrumentem w tym obszarze b ędzie utworzenie Regionalnego Centrum Integracji Społecznej we współpracy z innymi JST z powiatu kutnowskiego.

Działania:

2.1. Zapewnienie środków finansowych w bud Ŝecie gminy na coroczne współfinansowanie RCIS.

3. Budowa systemu profilaktyki i rozwi ązywania problemów alkoholowych dla osób uzale Ŝnionych i ich rodzin.

Gmina Kutno podejmie działania zmierzaj ące do efektywnego wsparcia osób uzale Ŝnionych oraz zwi ększenia zakresu pomocy dla rodzin osób z problemami alkoholowymi. Podstaw ą prawn ą budowy systemu b ędzie corocznie przyjmowany przez Rad ę Gminny Program Profilaktyki i Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych, którego celem b ędzie zapobieganie powstawaniu problemów alkoholowych oraz zwi ększenie instrumentów pomocy osobom uzale Ŝnionym oraz ich rodzinom. Ponadto nale Ŝy w wi ększym stopniu eliminowa ć szkody społeczne b ędące nast ępstwem uzale Ŝnie ń od alkoholu poprzez podejmowanie kolejnych działa ń: 3.1. Coroczne przedstawienie Radzie Gminy do zatwierdzenia Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych. 3.2. Wsparcie prawne, psychologiczne i socjalne dla osób i rodzin, w których wyst ępuj ą problemy alkoholowe. 3.3. Współpraca z instytucjami i organizacjami, które specjalizuj ą si ę w opiece i pomocy rodzinie.

4. Przeciwdziałanie narkomanii poprzez profilaktyk ę.

Niezb ędnym elementem ochrony i poprawy zdrowia mieszka ńców gminy jest regularne prowadzenie profilaktycznej działalno ści informacyjnej i edukacyjnej, w szczególno ści dla dzieci i młodzie Ŝy nt. narkomanii.

W celu realizacji powy Ŝszych zało Ŝeń nale Ŝy podj ąć nast ępuj ące działania:

4.1. Coroczne przedstawianie Radzie Gminy do zatwierdzenia Gminnego Programu Przeciwdziałania Narkomanii.

67 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

4.2. Prowadzenie akcji profilaktycznych w szkołach. 4.3. Systematyczna analiza danych z Policji i szkół o osobach uzale Ŝnionych i grupach podatnych na uzale Ŝnienie.

5. Stworzenie Gminnego Forum Współpracy instytucji i organizacji pozarz ądowych działaj ących w obszarze polityki społecznej.

Gmina Kutno podejmie w ramach współpracy z instytucjami i organizacjami pozarz ądowymi działaj ącymi w obszarze polityki społecznej działania, których celem będzie bie Ŝą ce reagowanie na pojawiaj ące si ę zmiany społeczne oraz wspieranie i promowanie inicjatyw obywatelskich w gminie. Współpraca przebiega ć b ędzie w sposób zinstytucjonalizowany. Zadaniem forum b ędzie m.in.:
zwi ększenie współpracy z organizacjami pozarz ądowymi
stworzenie i realizacja programu uwzgl ędniaj ącego współdziałanie instytucji i organizacji pozarz ądowych
identyfikacja najwa Ŝniejszych problemów społecznych,
ocena stanu potrzeb społecznych. Raz do roku, Wójt Gminy zorganizuje spotkanie instytucji samorz ądowych i organizacji pozarz ądowych w celu oceny podejmowanych działa ń i stopnia ich realizacji oraz ewaluacji. Działania: 5.1. Utworzenie Gminnego Forum Współpracy w obszarze polityki społecznej. 5.2. Inicjowanie systematycznych spotka ń forum celem wzmocnienia współpracy i oceny działa ń. 5.3. Wspieranie i promowanie inicjatyw obywatelskich w gminie.

6. Stworzenie systemu kształcenia kadr GOPS i Urz ędu Gminy.

Gminny O środek Pomocy Społecznej, działaj ąc w obszarze pomocy i integracji społecznej, dla podniesienia jako ści świadczonych usług powinien d ąŜ yć do ci ągłego podnoszenie kwalifikacji kadr w celu lepszego rozpoznawania i reagowania na pojawiaj ące si ę kwestie społeczne poprzez nast ępuj ące działania : 68 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

6.1. Diagnoza potrzeb szkoleniowych w śród pracowników. 6.2. Bie Ŝą cy monitoring dost ępnych programów z Europejskiego Funduszu Społecznego oraz innych instrumentów doskonalenia zawodowego. 6.3. Przygotowanie i realizacja planu kształcenia kadr GOPS.

7. Podniesienie poziomu infrastruktury Gminnego O środka Pomocy Społecznej.

Dla zapewnienia efektywno ści oraz świadczenia wysokiej jako ści pomocy społecznej niezb ędna jest modernizacja zaplecza informatycznego GOPS. Cel powy Ŝszy zostanie zapewniony poprzez zakup sprz ętu komputerowego i odpowiedniego oprogramowania, który przyczyni si ę do poprawy funkcjonowania GOPS, sprawnego monitorowania problemów społecznych oraz standaryzacji i ci ągłego podwy Ŝszania jako ści usług. Działania:

7.1. Przygotowanie planu modernizacji zaplecza informatycznego GOPS. 7.2. Realizacja planu poprzez zakup i wymian ę urz ądze ń oraz zapewnienie szkole ń informatycznych.

8. Promocja Gminnej Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych

Promocja Gminnej Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych, jako wa Ŝnego dokumentu, jest wskazana zarówno dla adresatów pomocy społecznej, społeczno ści lokalnej oraz instytucji działaj ących w sferze społecznej, poniewa Ŝ pozwoli na u świadomienie skali i wagi problemów społecznych wyst ępuj ący na terenie gminy oraz konieczno ści ponoszenia kosztów zwi ązanych z jej realizacj ą. Dla skutecznej realizacji misji strategii nale Ŝy podj ąć działania promocyjne, w szczególno ści w śród lokalnej społeczno ści oraz jednostek i instytucji zajmuj ących si ę pomoc ą społeczn ą. Realizacja powy Ŝszego celu realizowana b ędzie poprzez nast ępuj ące działania: 8.1. Przesłanie i zapoznanie wszystkich jednostek i instytucji społecznych oraz organizacji pozarz ądowych ze strategi ą. 8.2. Opracowanie publikacji nt. GSRPS dla mieszka ńców gminy.

69 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

V. Powi ązanie Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Kutno ze strategi ą województwa i powiatu

Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Kutno jest spójna ze Strategi ą Rozwi ązywania Problemów Społecznych Powiatu Kutnowskiego na lata 2007- 2013 zatwierdzon ą Uchwał ą Rady Powiatu nr 71/XII/2007 z dnia 08 sierpnia 2007 roku oraz Wojewódzk ą Strategi ą w Zakresie Polityki Społecznej na lata 2007-2020 zatwierdzon ą Uchwał ą NR XI/244/07 Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 10 lipca 2007 roku. Powi ązanie Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Kutno na lata 2008-2015 z w/w dokumentami ilustruje poni Ŝsza tabela.

Tab. 28. Powi ązanie strategii gminnej ze strategi ą województwa i powiatu

Gmina Powiat Województwo

Misja

Przeciwdziałanie wykluczeniu Pomoc społeczna w powiecie Misj ą polityki społecznej w społecznemu efektem kutnowskim to zintegrowany województwie łódzkim jest systematycznej współpracy system pomocy i wspierania podnoszenie jako ści Ŝycia samorz ądu terytorialnego, mieszka ńców powiatu, oparty na wśród mieszka ńców regionu organizacji pozarz ądowych, współpracy struktur szczególnie tych, którzy ze wzgl ędu Ko ścioła Katolickiego samorz ądowych z partnerami na trudn ą sytuacj ę Ŝyciow ą nie s ą w oraz innych instytucji. społecznymi stanie samodzielnie zaspokoi ć podstawowych potrzeb bytowych, a przez to nie mog ą uczestniczy ć lub maj ą ograniczony udział w Ŝyciu rodzinnym, zawodowym i społecznym. Realizacja misji odbywa ć si ę b ędzie poprzez działania maj ące na celu zmniejszenie zjawisk wykluczenia społecznego i modernizacj ę systemów pomocy społecznej.

Cele szczegółowe Cel strategiczny Cel strategiczny Aktywne formy pomocy osobom Przeciwdziałanie skutkom trwałego Tworzenie warunków sprzyjaj ących bezrobotnym bezrobocia uczestnictwu w Ŝyciu społecznym osób wykluczonych lub zagro Ŝonych wykluczeniem społecznym Wdra Ŝanie aktywnej polityki społecznej Systemowa pomoc osobom i rodzinom

70 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

Utworzenie Regionalnego Przeciwdziałanie skutkom trwałego Tworzenie warunków sprzyjaj ących Centrum Integracji Społecznej bezrobocia uczestnictwu w Ŝyciu społecznym (RCIS) we współpracy z innymi osób wykluczonych lub zagro Ŝonych JST z obszaru powiatu wykluczeniem społecznym kutnowskiego

Budowa systemu profilaktyki i Sprawny system zapobiegania Zapobieganie i przeciwdziałanie rozwi ązywania problemów marginalizacji społecznej Sprawny problemom uzale Ŝnień alkoholowych dla osób system zapobiegania kryzysom uzale Ŝnionych i ich rodzin rodziny oraz kompleksowe Systemowa pomoc osobom i wsparcie rodziny rodzinom Przeciwdziałanie narkomanii Sprawny system zapobiegania Zapobieganie i przeciwdziałanie poprzez profilaktyk ę. marginalizacji społecznej problemom uzale Ŝnie ń

Stworzenie Gminnego Forum Wielokierunkowa współpraca Wdra Ŝanie aktywnej polityki Współpracy instytucji i administracji publicznej z społecznej organizacji pozarz ądowych organizacjami pozarz ądowymi i działaj ących w obszarze polityki innymi partnerami społecznymi w Tworzenie warunków sprzyjaj ących społecznej celu realizacji zada ń z zakresu uczestnictwu w Ŝyciu społecznym pomocy społecznej osób wykluczonych lub zagro Ŝonych wykluczeniem społecznym Stworzenie systemu kształcenia Zabezpieczenie potrzeb socjalnych Wdra Ŝanie aktywnej polityki kadr GOPS i Urz ędu Gminy poprzez stworzenie sprawnego społecznej systemu świadcze ń i opieki

Podniesienie poziomu Zabezpieczenie potrzeb socjalnych Systemowa pomoc osobom i infrastruktury GOPS poprzez stworzenie sprawnego rodzinom systemu świadcze ń i opieki

Promocja Gminnej Strategii Wielokierunkowa współpraca Wdra Ŝanie aktywnej polityki Rozwi ązywania Problemów administracji publicznej z społecznej Społecznych organizacjami pozarz ądowymi i innymi partnerami społecznymi w celu realizacji zada ń z zakresu pomocy społecznej Cel operacyjny Cel operacyjny Działania Działania Działania 1.1. Wsparcie indywidualne i Tworzenie programów na rzecz Wsparcie osób bezrobotnych i grupowe osób bezrobotnych w aktywizacji społeczno-zawodowej poszukuj ących pracy aktywnym poszukiwaniu pracy długotrwale bezrobotnych poprzez prac ę socjaln ą, przy świadczeniobiorców pomocy współdziałaniu z psychologiem, w społecznej celu udziału osób nale Ŝą cych do obszaru wykluczenia społecznego Opracowanie i realizacja Inicjowanie i wspieranie programów w szkoleniach lub programów aktywizuj ących wspierania osób bezrobotnych, przekwalifikowaniu zawodowym świadczeniobiorców pomocy ukierunkowanych na motywowanie społecznej do poszukiwania pracy, poszerzania kwalifikacji. 1.2. Stworzenie systemu szkole ń Zapobieganie degradacji społeczno- Wsparcie osób bezrobotnych i dla grupy osób bezrobotnych z zawodowej osób długotrwale poszukuj ących pracy indywidualnymi planami działa ń, bezrobotnych z uwzgl ędnieniem potrzeb Opracowanie i realizacja Promowanie i wsparcie lokalnych lokalnego rynku pracy programów specjalnych na rzecz programów aktywizuj ących osoby długotrwale bezrobotnych, osób o bezrobotne niskich kwalifikacjach zawodowych

71 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

Tworzenie programów na rzecz Propagowanie aktywnych metod aktywizacji społeczno-zawodowej wychodzenia z wykluczenia długotrwale bezrobotnych świadczeniobiorców pomocy społecznej Pomoc dla przedsi ębiorców Szkolenia osób zagro Ŝonych tworz ących nowe miejsca pracy wykluczeniem społecznym 1.3. Utworzenie stanowiska Ograniczenie zjawiska Rozwój usług socjalnych doradcy zawodowego w GOPS, dziedziczenia bezrobocia oraz Wspieranie zwi ększenia zatrudnienia który podejmie systematyczne wspieranie osób w efektywnym słu Ŝb społecznych województwa działania z osobami nabywaniu umiej ętno ści bezrobotnymi. poszukiwania pracy Prekwalifikacja zawodowa na Wsparcie osób bezrobotnych i szczeblu gminy w zgodzie z poszukuj ących pracy zapotrzebowaniem rynku Kadra pomocy społecznej Wspieranie programów osłonowych na rzecz osób pozostaj ących bez Tworzenie warunków dla pracy i zagro Ŝonych utrat ą pracy okazywania przyjaznego nastawienia w stosunku do osób oczekuj ących pomocy 1.4. Analiza i bie Ŝą cy monitoring Ograniczenie zjawiska Zapobieganie sytuacjom dost ępnych projektów z dziedziczenia bezrobocia oraz kryzysowym zwi ązanych z Europejskiego Funduszu wspieranie osób w efektywnym wykluczeniem Społecznego oraz Powiatowego nabywaniu umiej ętno ści Współpraca z organizacjami Urz ędu Pracy poszukiwania pracy pozarz ądowymi w projektowaniu i Współpraca o środków pomocy monitorowaniu działa ń na rzecz społecznej i Powiatowego Urz ędu wyrównania poziomu Ŝycia Pracy na rzecz tworzenia mieszka ńców województwa programów pomocowych maj ących na celu zapobieganie dziedziczenia bezrobocia 1.5. Podejmowanie działa ń na Tworzenie programów na rzecz Wprowadzanie i wspieranie rzecz współpracy z aktywizacji społeczno-zawodowej innowacyjnych rozwi ązań pracodawcami, NGO, długotrwale bezrobotnych instytucjami rynku pracy w celu świadczeniobiorców pomocy Inicjowanie i wspieranie planów ograniczenia bezrobocia. społecznej działania na rzecz przeciwdziałaniu wykluczeniu społecznemu, b ądź Współpraca z instytucjami i zagro Ŝonych wykluczeniem w organizacjami pozarz ądowymi ramach partnerstwa społecznego przy działaj ącymi na rzecz aktywizacji udziale podmiotów działaj ących na długotrwale bezrobotnych rynku pracy oraz w obszarze pomocy społecznej 2.1. Zapewnienie środków Tworzenie programów na rzecz Zapobieganie sytuacjom finansowych w bud Ŝecie gminy na aktywizacji społeczno-zawodowej kryzysowym zwi ązanych z coroczne współfinansowanie CIS. długotrwale bezrobotnych wykluczeniem świadczeniobiorców pomocy społecznej

Budowa systemu przeciwdziałania Tworzenie klubów i centrów wykluczeniu społecznemu – centra integracji społecznej Integracji Społecznej, Kluby Integracji Społecznej 3.1. Coroczne przedstawianie Przeciwdziałanie społecznym Zwi ększenie poziomu świadomo ści Radzie Gminy do zatwierdzenia zjawiskom wzrastaj ących patologii społecze ństwa na temat zagro Ŝeń Gminnego Programu Profilaktyki społecznych społecznych zwi ązanych z i Rozwi ązywania Problemów uŜywaniem substancji psychoaktywnych

72 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

Alkoholowych Realizacja programów walki z Wspieranie samorz ądów lokalnych i alkoholizmem i narkomani ą. organizacji pozarz ądowych realizuj ących programy profilaktyki uzale Ŝnie ń. 3.2. Wsparcie prawne, Tworzenie kompleksowego Rozwój systemu psychologiczne i socjalne dla osób systemu pomocy i opieki nad przeciwdziałania przemocy w i rodzin, w których wyst ępuj ą dzieckiem i rodzin ą rodzinie problemy alkoholowe

- Interdyscyplinarna pomoc w - Wspieranie rozwoju lokalnych zapobieganiu i rozwi ązywaniu i instytucjonalnych systemów pojawiaj ących si ę problemów przeciwdziałania przemocy w rodziny rodzinie - Tworzenie programów i - Zwi ększenie skuteczno ści i ośrodków wspieraj ących rodziny dost ępno ści oddziaływa ń do świadczaj ące pomocy skierowanych na dzieci i młodzie Ŝ, będących ofiarami i świadkami agresji i przemocy - Wdra Ŝanie programów terapeutycznych dla ofiar przemocy i sprawców przemocy domowej, realizowanych w O środkach Interwencji Kryzysowej i innych placówkach 3.3. Współpraca z instytucjami i Przeciwdziałanie zjawiskom Wzmacnianie rozwi ąza ń słuŜą cych organizacjami, które specjalizuj ą wzrastaj ących patologii i braku harmonijnemu funkcjonowaniu si ę w opiece i pomocy rodzinie poczucia bezpiecze ństwa rodzin Stała i ścisła współpraca osób i - Wspieranie programów instytucji powołanych do lokalnych na rzecz pomocy rodzinie świadczenia usług na rzecz rodziny - Tworzenie systemu poprzez działania profilaktyczne, współpracy w przeciwdziałaniu powołanie zespołów przemocy w rodzinach dotkni ętych interwencyjnych i ubóstwem interdyscyplinarnych do pracy w środowisku lokalnym, utworzenie „niebieskiego pokoju” Współpraca w obszarze instytucji i organizacji pozarz ądowych Tworzenie partnerstw pomi ędzy sektorem publicznym a organizacjami pozarz ądowymi w zakresie kompleksowego systemu wsparcia rodzin 4.1. Coroczne przedstawianie Przeciwdziałanie społecznym Zwi ększenie poziomu świadomo ści Radzie Gminy do zatwierdzenia zjawiskom wzrastaj ących patologii społecze ństwa na temat zagro Ŝeń gminnego programu społecznych społecznych zwi ązanych z przeciwdziałania narkomanii. uŜywaniem substancji psychoaktywnych Realizacja programów walki z Wspieranie samorz ądów lokalnych i alkoholizmem i narkomani ą. organizacji pozarz ądowych realizuj ących programy profilaktyki uzale Ŝnie ń. 4.2. Prowadzenie akcji Przeciwdziałanie społecznym Zwi ększenie poziomu świadomo ści profilaktycznych w szkołach zjawiskom wzrastaj ących patologii społecze ństwa na temat zagro Ŝeń społecznych społecznych zwi ązanych z uŜywaniem substancji psychoaktywnych

73 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

Działalno ść profilaktyczna – - Prowadzenie działa ń szeroko poj ęta edukacja edukacyjnych - Podniesienie poziomu wiedzy społecznej na temat problemów i zagro Ŝeń zwi ązanych z uzale Ŝnieniami 4.3. Systematyczna analiza Wzrost świadomo ści społeczno ści Zwi ększenie poziomu świadomo ści danych z Policji i szkół o osobach lokalnej w zakresie istniej ących i społecze ństwa na temat zagro Ŝeń uzale Ŝnionych i grupach potencjalnych zagro Ŝeń społecznych zwi ązanych z podatnych na uzale Ŝnienie uŜywaniem substancji psychoaktywnych Monitoring i budowa bazy Systematyczna ocena skali informacyjnej na temat uzale Ŝnie ń uzale Ŝnie ń w oparciu o posiadan ą baz ę danych Monitorowanie stanu problemów uzale Ŝnie ń w województwie Przygotowanie, przeprowadzenie i analiza bada ń jako ściowych i ilo ściowych dotycz ących problemów uzale Ŝnie ń na terenie województwa 5.1.Utworzenie Gminnego Forum Podejmowanie działa ń w celu Zwi ększenie wiedzy dotycz ącej Współpracy w obszarze polityki wypracowania sprawnego systemu problemów społecznych społecznej przepływu informacji Podejmowanie wspólnych działa ń Pełnienie roli koordynatora działa ń w 5.2. Inicjowanie systematycznych na rzecz diagnozowania problemów zakresie polityki i pomocy społecznej spotka ń celem wzmocnienia społecznych i potrzeb mieszka ńców współpracy i ewaluacji działa ń. powiatu 5.3. Wspieranie i promowanie Wypracowanie jasnego, spójnego i Wprowadzanie i wspieranie inicjatyw obywatelskich. profesjonalnego systemu innowacyjnych rozwi ąza ń współpracy organizacji

pozarz ądowych i jednostek pomocy społecznej Organizowanie wspólnych spotka ń Współpraca z organizacjami na rzecz rozwoju i współpracy pozarz ądowymi w propagowaniu i wspieraniu w realizacji innowacyjnych projektów z zakresu polityki i pomocy społecznej Współpraca przy opracowywaniu, Rozwój sektora pozarz ądowego realizacji i promocji programów z zakresu pomocy społecznej - Zakładanie koalicji z Integrowanie organizacji społecznych udziałem wielu partnerów dla w celu realizacji strategii polityki realizacji długookresowych społecznej programów - Tworzenie partnerstwa instytucji pomocy społecznej z organizacjami pozarz ądowymi dla realizacji wspólnych projektów.

6.1. Diagnoza potrzeb Kadra pomocy społecznej Zwi ększenie dost ępno ści do szkoleniowych w śród kształcenia i szkole ń dla słu Ŝb

74 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015 pracowników. - Tworzenie projektów - Inicjowanie i organizowanie kształc ących pracowników pomocy cyklicznych szkole ń instrukta Ŝowych 6.2. Bie Ŝą cy monitoring społecznej na liderów Lokalnych - Inicjowanie i organizowanie dost ępnych programów z Grup Działania cyklicznych szkole ń. Europejskiego Funduszu - Szkolenie zaanga Ŝowanych - Organizowanie kształcenia Społecznego oraz innych pracowników pomocy społecznej w podnosz ącego kwalifikacje kadry instrumentów doskonalenia kierunku tworzenia autorskich pomocy społecznej zawodowego. projektów - Wspieranie systemu 6.3. Przygotowanie i realizacja - Organizowanie szkole ń kadr kształcenia i doskonalenia planu kształcenia kadr GOPS. pomocy społecznej i pomoc zawodowego kadr słu Ŝb pomocy merytoryczna społecznej, w szczególno ści w zakresie pracy socjalnej i organizacji pomocy społecznej 7.1. Przygotowanie planu Tworzenie wła ściwej o wysokim Rozwój infrastruktury pomocy modernizacji zaplecza standardzie bazy dla realizacji społecznej informatycznego GOPS. zada ń pomocy społecznej

7.2. Realizacja planu poprzez Stworzenie warunków rozwoju i Wspieranie i modernizacja placówek zakup i wymian ę urz ądze ń oraz poprawy funkcjonowania słu Ŝą cych osobom zapewnienie szkole ń istniej ących zasobów instytucji i niepełnosprawnym informatycznych. norm rodzinnych działaj ących na rzecz pomocy społecznej

8.1.Przesłanie i zapoznanie Podejmowanie działa ń w celu Zwi ększenie wiedzy dotycz ącej wszystkich jednostek i instytucji wypracowania sprawnego problemów społecznych społecznych oraz organizacji przepływu informacji pozarz ądowych ze strategi ą. Opracowanie informatora o Identyfikacja i badanie nat ęŜ enia organizacjach pozarz ądowych i problemów społecznych 8.2.Opracowanie publikacji nt. instytucjach działaj ących w Sporz ądzanie i opracowywanie GSRPS dla mieszka ńców gminy. zakresie pomocy społecznej bilansu potrzeb i środków Szeroka informacja na temat Tworzenie bazy danych zakresu pomocy społecznej Opracowywanie informacji o świadczonej zarówno przez sektor aktualnym stanie pomocy społecznej publiczny jak i pozarz ądowy Współpraca przy opracowywaniu, realizacji i promocji programów z zakresu pomocy społecznej Promocja najskuteczniejszych i efektywnych rozwi ąza ń najbardziej realizowanych przez organizacje pozarz ądowe na rzecz rozwi ązywania problemów społecznych

75 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

VI. Finansowanie, wdra Ŝanie i monitorowanie strategii.

Warunkiem realizacji celów zawartych w Strategii jest jej finansowanie, w ramach którego przewiduje si ę udział środków finansowych pochodz ących m.in. z nast ępuj ących źródeł:

środki własne pochodz ące z bud Ŝetu gminy,

środki przekazane gminie z bud Ŝetu pa ństwa,

środki z funduszy krajowych,

środki pochodz ące z funduszy pomocowych Unii Europejskiej.

Skuteczne wdra Ŝanie i monitorowanie Strategii oparte zostanie na dwóch podstawowych elementach, które zapewni ą jej wła ściwe i prawidłowe funkcjonowanie.

1. Zespół ds. wdra Ŝania strategii.

Powołanie zespołu ds. wdra Ŝania strategii przez Wójta Gminy Kutno, w skład którego wejd ą min. kierownik GOPS, przedstawiciele Gminnej Komisji Profilaktyki i Rozwi ązywania Problemów Alkoholowych, Radni. Zadaniem zespołu b ędzie ustalenie planu wdra Ŝania, który min. powinien obejmowa ć:
roczny plan realizacji strategii,
okre ślenie środków finansowych,
harmonogram działa ń,
analiz ę Programów Operacyjnych uwzgl ędniaj ącą projekty, na które mo Ŝna otrzyma ć wsparcie finansowe z Unii Europejskiej. 2. Coroczna ocena wdra Ŝania strategii.

Monitorowanie strategii prowadzone b ędzie poprzez:
przedkładanie raportów z przebiegu realizacji zada ń i działa ń,
ocen ę realizacji strategii,
ocen ę aktualno ści strategii. Zespół wdra Ŝaj ący, na zako ńczenie ka Ŝdego roku, przygotuje sprawozdanie z realizacji zada ń i działa ń zawartych w strategii. Celem monitoringu i ewaluacji Strategii b ędzie regularna ocena przyj ętych zało Ŝeń i realizowanych działa ń oraz propozycje adaptacji zapisów strategii do zachodz ących zmian społecznych w wymiarze zewn ętrznym 76 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

(prawnym) oraz wymiarze wewn ętrznym (nowych problemów społecznych) na terenie gminy. Z uwagi na fakt, i Ŝ jednym z celów szczegółowych Strategii Rozwoju Gminy Kutno na lata 2007-2013 jest „Stworzenie i systematyczna realizacja Gminnej Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych”, raport powy Ŝszy b ędzie skorelowany z raportem monitoringowym z przebiegu realizacji Strategii Rozwoju Gminy Kutno.

VII. Wska źniki monitorowania strategii

Proponowane wska źniki monitorowania strategii: 1. Aktywizacja długotrwale bezrobotnych

- ilo ść przeprowadzony szkole ń dla osób bezrobotnych - liczba osób przeszkolonych, w tym kobiet - liczba osób, którym udzielono doradztwa zawodowego - liczba osób, które podj ęły zatrudnienie 2. Utworzenie Regionalnego Centrum Integracji Społecznej (RCIS) we współpracy z innymi JST z obszaru powiatu kutnowskiego

- liczba osób podlegaj ąca reintegracji zawodowej i społecznej - liczba osób skierowanych do pracy - ilo ść utworzonych spółdzielni socjalnych 3. Budowa systemu profilaktyki i rozwi ązywania problemów alkoholowych dla osób uzale Ŝnionych i ich rodzin

- ilo ść wdro Ŝonych programów profilaktycznych - liczba osób obj ęta wsparciem - ilo ść udzielonych porad psychologicznych i prawnych - wysoko ść środków finansowych przeznaczonych na wsparcie socjalne - liczba instytucji współpracuj ących na rzecz pomocy rodzinom 4. Przeciwdziałanie narkomanii poprzez profilaktyk ę

- ilo ść wdro Ŝonych programów profilaktycznych - liczba osób obj ęta programem profilaktyki, w tym dzieci i młodzie Ŝ

77 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015

5. Stworzenie Gminnego Forum Współpracy instytucji i organizacji pozarz ądowych działaj ących w obszarze polityki społecznej

- liczba współpracuj ących instytucji i organizacji - ilo ść wdro Ŝonych programów współpracy 6. Stworzenie systemu szkole ń dla pracowników GOPS i Urz ędu Gminy

- ilo ść przeprowadzonych szkole ń - rodzaje szkole ń - liczba pracowników, którzy podnie śli swoje kwalifikacje 7. Podniesienie poziomu infrastruktury GOPS

- odsetek zmodernizowanego sprz ętu w stosunku do ogólnych zasobów - rodzaj sprz ętu podlegaj ącego modernizacji 8. Promocja Gminnej Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych

- ilo ść wydawnictw - liczba instytucji, którym przekazano informacje o GSRPS

78