STRATEGIA ROZWI ĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA GMINY KUTNO NA LATA 2008 - 2015 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015 WST ĘP..........................................................................................................................3 I. Podstawy prawne opracowania strategii rozwi ązywania problemów społecznych........................................................................................................ 4 1. Ustawy ..................................................................................................................................4 2. Dokumenty strategiczne......................................................................................................21 II. Metodyka prac przyj ęta przy opracowywaniu strategii rozwi ązywania problemów społecznych Gminy Kutno ........................................................ 22 III. Diagnoza społeczna gminy Kutno................................................................. 23 1. Poło Ŝenie, powierzchnia Gminy ........................................................................................23 2. Ludno ść ..............................................................................................................................24 3. Bezrobocie .........................................................................................................................26 4. Edukacja.............................................................................................................................31 5. Charakterystyka problemów społecznych Gminy Kutno na podstawie sprawozda ń MPiPS 03 za lata 2004-2006..........................................................................................................35 5.1. Zadania zlecone z zakresu administracji rz ądowej..........................................................35 5.2. Zadania własne gminy .....................................................................................................38 5.3. Rzeczywista liczba rodzin i osób obj ętych pomoc ą społeczn ą........................................41 5.4. Typy rodzin obj ętych pomoc ą..........................................................................................43 5.5. Powody przyznania pomocy ............................................................................................46 5.6. Rozkład przestrzenny przyznanej pomocy ......................................................................49 6. Alkoholizm ........................................................................................................................50 7. Narkomania........................................................................................................................55 8. Współpraca GOPS Kutno z instytucjami o zasi ęgu powiatowym.....................................56 9. Organizacje pozarz ądowe z terenu Gminy Kutno .............................................................57 10. Ochrona zdrowia...............................................................................................................57 11. Dost ępno ść GOPS Kutno.................................................................................................58 12. Przest ępczo ść ...................................................................................................................58 IV. Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla gminy Kutno na lata 2008-2015 ................................................................................................. 60 1. Analiza SWOT...................................................................................................................60 2. Misja strategii......................................................................................................................62 3. Cele i działania Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008 – 2015.................................................................................................................62 4. Opis działa ń .......................................................................................................................66 V. Powi ązanie Strategii Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Kutno ze strategi ą województwa i powiatu ................................................. 70 VI. Finansowanie, wdra Ŝanie i monitorowanie strategii. ............................... 76 VII. Wska źniki monitorowania strategii.............................................................. 77 2 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015 Wst ęp Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. (Dz. U. Nr 64, poz. 593 ze zm.), w artykule 17 ustawy, okre śla zadania własne gminy o charakterze obowi ązkowym, do których nale Ŝy opracowanie i realizacja gminnej strategii rozwi ązywania problemów społecznych ze szczególnym uwzgl ędnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwi ązywania problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka. Planowanie strategiczne jest procesem obejmuj ącym działania poznawcze, a wi ęc ustalanie celów, jak i formułowanie strategii. Na podstawie przeprowadzonej diagnozy sytuacji społecznej gminy Kutno oraz analizy uwarunkowa ń wewn ętrznych i zewn ętrznych zaplanowano cele i kierunki działa ń, które stanowi ą podstaw ę rozwi ązywania najwa Ŝniejszych problemów społecznych. Oczywi ście strategia rozwi ązywania problemów społecznych gminy musi by ć spójna ze strategi ą rozwoju województwa i powiatu. Aby wdro Ŝyć strategi ę przechodzi si ę od analizowania do administrowania, czyli do czynno ści, której celem jest osi ągni ęcie ustalonych celów. Gmina powinna mie ć zatem zaprojektowany system wdra Ŝania strategii wraz z okre śleniem sposobu jej monitorowania (kontrola strategiczna), oceny i komunikacji społecznej, który w razie niepomy ślnych informacji spowoduje rozpocz ęcie nowego cyklu planowania strategicznego. Opracowana Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych Gminy Kutno na lata 2008-2015 spełnia te wymagania. 3 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015 I. Podstawy prawne opracowania strategii rozwi ązywania problemów społecznych 1. Ustawy Ustawa z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593 z pó ź. zm.) Ustawa z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej okre śla: 1. zadania w zakresie pomocy społecznej; 2. rodzaje świadcze ń z pomocy społecznej oraz zasady i tryb ich udzielania; 3. organizacj ę pomocy społecznej; 4. zasady i tryb post ępowania kontrolnego w zakresie pomocy społecznej. Wskazuje równie Ŝ, i Ŝ pomoc społeczna jest instytucj ą polityki społecznej pa ństwa, maj ącą na celu umo Ŝliwienie osobom i rodzinom przezwyci ęŜ enie trudnych sytuacji Ŝyciowych, których nie s ą one w stanie pokona ć, wykorzystuj ąc własne uprawnienia, zasoby i mo Ŝliwo ści. Wspiera zatem osoby i rodziny w wysiłkach zmierzaj ących do zaspokojenia niezb ędnych potrzeb i umo Ŝliwia im Ŝycie w warunkach odpowiadaj ących godno ści człowieka. Zadaniem jej jest zapobieganie sytuacjom, o których mowa wy Ŝej, przez podejmowanie działa ń zmierzaj ących do Ŝyciowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem. Pomocy społecznej udziela si ę w szczególno ści z powodu: 1) ubóstwa; 2) sieroctwa; 3) bezdomno ści; 4) bezrobocia; 5) niepełnosprawno ści; 6) długotrwałej lub ci ęŜ kiej choroby; 7) przemocy w rodzinie; 8) potrzeby ochrony ofiar handlu lud źmi; 9) potrzeby ochrony macierzy ństwa lub wielodzietno ści; 4 Strategia Rozwi ązywania Problemów Społecznych dla Gminy Kutno na lata 2008-2015 10) bezradno ści w sprawach opieku ńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych; 11) braku umiej ętno ści w przystosowaniu do Ŝycia młodzie Ŝy opuszczaj ącej całodobowe placówki opieku ńczo-wychowawcze; 12) trudno ści w integracji osób, które otrzymały status uchod źcy; 13) trudno ści w przystosowaniu do Ŝycia po zwolnieniu z zakładu karnego; 14) alkoholizmu lub narkomanii; 15) zdarzenia losowego lub sytuacji kryzysowej; 16) kl ęski Ŝywiołowej lub ekologicznej. Pomoc społeczn ą organizuj ą organy administracji rz ądowej i samorz ądowej, współpracuj ąc w tym zakresie, na zasadzie partnerstwa, z organizacjami społecznymi i pozarz ądowymi, Ko ściołem Katolickim, innymi ko ściołami, zwi ązkami wyznaniowymi oraz osobami fizycznymi i prawnymi. Do zada ń własnych gminy o charakterze obowi ązkowym nale Ŝy m. in. opracowanie i realizacja gminnej strategii rozwi ązywania problemów społecznych ze szczególnym uwzgl ędnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwi ązywania problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka, a wi ęc z grup zagro Ŝonych wykluczeniem społecznym b ądź wykluczonych. Narodowa Strategia Integracji Społecznej dla Polski (NSIS) wyodr ębniła te grupy. Tabela nr 1 pokazuje zestawienie w/w grup wraz z potwierdzeniem, b ądź nie, ich wyst ępowania w Gminie Kutno (sporz ądzono na podstawie do świadcze ń Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej). Tab. 1. Zestawienie grup zagro Ŝonych wykluczeniem społecznym lub wykluczonych w Gminie Kutno. Lp. Grupy podatne na Wyst ępowanie Grupy powa Ŝnie Wyst ępowanie wykluczenie grupy w Gminie zagro Ŝone wykluczeniem grupy w Gminie społeczne wg NSIS Kutno społecznym wg NSIS Kutno 1. Dzieci i młodzie Ŝ Dzieci i młodzie Ŝ ze środowisk TAK wypadaj ąca z systemu NIE zaniedbanych szkolnego 2. Dzieci Osoby długookresowo wychowuj