DOCSLIB.ORG

Bractwa W Kościołach Franciszkańskich W Polsce W Okresie

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
Bractwa W Kościołach Franciszkańskich W Polsce W Okresie ROCZNIKI TEOLOGICZNE Tom LXVIII, zeszyt 6 – 2021 DOI: https://doi.org/10.18290/rt21686-4 ADAM M ĄCZKA OFMConv BRACTWA W KO ŚCIOŁACH FRANCISZKA ŃSKICH W POLSCE W OKRESIE POTRYDENCKIM (XVI-XVIII WIEK) FRATERNITIES IN THE FRANCISCAN CHURCHES IN POLAND IN THE POST-TRIDENT PERIOD (16 th -18 th CENTURIES) Abstract. In the 16 th century, the trend of traditional religiosity was developing simultaneously with the top-down Tridentine reform. The dynamism of this trend of popular piety had its source in the late medieval process of deeper penetration of Christianity into the consciousness and life of the general public. This religious trend was expressed in fraternities, which became one of the forms of Catholic revival in Poland after the Council of Trent. The Council of Trent emphasized the fundamental organizational bond of the fraternities with the Church and specified their speci- ficity and subjected them to the direct jurisdiction of the Holy See and the local bishop. A charac- teristic feature of the fraternities was their universality and omnipotence; members were recruited from people of different classes and professions. The friars of St. Francis, in the post-Tridentine period, they expanded the area of their social and religious influence, consolidating three new, popular church fraternities at their churches. A ref- lection of this situation was the Franciscan church in Krakow, next to which in the 16 th /17 th century were founded three typical Franciscan fraternities: the Cord of St. Francis (1587), the Passion of Christ (1595), St. Anthony (1664). The fraternities took advantage of the spiritual direction of the Franciscan friars and enjoyed numerous privileges and indulgences that the friars were seeking. The activity of fraternities in Franciscan churches was a characteristic phenomenon of Catholic renewal after the Council of Trent. The Franciscans, along with other Mendicant or- ders, entered this trend in an impressive way, because thanks to their commitment and work, the integration of social groups on the religious, spiritual, cultural and charitable level contributed to the renewal of the Church and Polish society. Keywords: archconfraternity; fraternity; Saint Francis of Assisi; Saint Anthony of Padua; Fran- ciscans; indulgences. Dr ADAM MĄCZKA OFMConv – doktor teologii w zakresie historii Ko ścioła; Papieski Wydział Teologiczny Św. Bonawentury w Rzymie; adres do korespondencji: Via Del Serafico, 1; 00142 Roma; e-mail: [email protected]; ORCID: https://orcid.org/0000-0002-6674-7807. 60 ADAM M ĄCZKA OFMConv Bardzo szybki rozwój bractw ko ścielnych w Polsce, podobnie jak w całym Ko ściele katolickim, nast ąpił w okresie odnowy trydenckiej. We wspomnianym okresie bractwa stały si ę̨ wa żnym czynnikiem odnowy religijnej po reformacji. Przeciwdziałanie naporowi innowierców wymagało dokształcania religijnego wiernych, dlatego w tym celu stworzono bractwa katechetyczne. W XVII i XVIII wieku zakładano bractwa pogrzebowe i dobrej śmierci, jak równie ż liczne bractwa charytatywno-kultowe i ascetyczno-kultowe pod patronatem Matki Boskiej Bolesnej, Po średniczki i Wspomo życielki lub pod wezwaniem świ ę- tych patronów oraz bractwa pasyjne. Były one odpowiedzi ą̨ na konkretne bł ędy doktrynalne, a od XVI wieku odgrywały równie ż coraz wi ększ ą rol ę jako pomoc dla misjonarzy w chrystianizacji nowo odkrywanych cz ęś ci świata 1. Rozwój bractw w ko ńcu XVI oraz w XVII i XVIII w. dokonywał si ę̨ równie ż w ścisłym zwi ązku z rozwojem kultu maryjnego i kultów świ ętych, propago- wanych zwłaszcza przez zakony. Du żą rol ę odegrał tu szerz ący si ę̨ kult obra- zów oraz coraz liczniejsze pielgrzymki do miejsc słyn ących cudami 2. Na przełomie XVI i XVII w. przy wielu ko ściołach franciszka ńskich w Polsce powstało lub inicjowało swoj ą działalno ść jakie ś bractwo. W pewnym sensie stało si ę to now ą form ą pracy duszpasterskiej franciszkanów, gdy ż liczne bractwa ko ścielne wymagały opieki duchowej, co zreszt ą jasno okre ślało prawodawstwo ko ścielne i zasady funkcjonowania bractw ko ścielnych przy ko ściołach parafialnych i zakonnych. Zgodnie z prawem kościelnym erygowanie bractw ko ścielnych nale żało do Stolicy Apostolskiej 3 i biskupa miejsca 4. Władza ordynariusza na erygo- wanie bractw zakonnych była ograniczona ze wzgl ędu na specjalne przywileje, które papie że nadawali zakonom. Erygowanie bractw zakonnych zarezerwo- wane było dla wy ższych przeło żonych zakonnych, oczywi ście mogli to czy- ni ć jedynie przeło żeni, którym taki przywilej został udzielony przez Stolic ę Apostolsk ą. Wtedy tylko Generał danego zakonu mógł na mocy udzielonego przywileju erygowa ć arcybractwo lub bractwo we wszystkich ko ściołach, kaplicach publicznych i kaplicach półpublicznych. Do erygowania wymagana jednak była zgoda biskupa miejsca. W przypadku zakładania arcybractwa niezorganizowanego przy ko ściołach klasztornych nie było konieczne nowe 1 Krystyna Ku źmak, „Bractwo ko ścielne”, w Encyklopedia Katolicka , t. 2, red. Feliks Grygle- wicz, Romuald Łukaszyk, Zygmunt Sułowski (Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1985), 1013. 2 Stanisław Litak, „Bractwa religijne w Polsce przedrozbiorowej XIII-XVIII wiek. Rozwój i problematyka”, Przegl ąd Historyczny 88(1997),3-4: 499-523. 3 Codex iuris canonici auctoritate Ioannis Pauli PP. II promulgatus (25 Ianuarii 1983), w: Acta Apostolicae Sedis 75(1983-II), 65-68 (Can. 250. §2 i Can. 252). 4 Tam że, 204 (Can. 686). BRACTWA W KO ŚCIOŁACH FRANCISZKA ŃSKICH W POLSCE 61 pozwolenie biskupa, lecz wystarczało to, które zezwalało na zało żenie klasz- toru. Jednak do erygowania bractwa posiadaj ącego własny zarz ąd, wymagana była zgoda ordynariusza na pi śmie 5. Bractwa lub arcybractwa powstawały przy ko ściołach klasztornych z ini- cjatywy przeło żonych zakonnych. Organizacja nowego bractwa miała na celu pobudzenie pobo żno ści wiernych i odbywała si ę zazwyczaj w podobny spo- sób. Gdy pojawiła si ę grupa pobo żnych niewiast lub m ęż czyzn, którzy mogli si ę podj ąć organizacji bractwa, na pocz ątku promotor (najcz ęś ciej przeło żony klasztoru) odpowiednio przygotowywał od strony formacyjnej kandydatów, przedstawiaj ąc im cele, obowi ązki i przywileje przynale żno ści do bractwa. Je żeli ch ętni wyra żali zgod ę, to zwracano si ę o stosowne pozwolenia do bis- kupa miejsca i generała zakonu. Nast ępnie ogłaszano nabór członków, którym przedstawiano zasady przyst ępowania do bractwa oraz formy działalno ści we wspólnocie. Sam fakt erygowania bractwa przy ko ściele odbywał si ę w sposób uroczysty najcz ęś ciej podczas Mszy św., z odczytaniem dekretu erekcyjnego, okoliczno ściowym kazaniem i Komuni ą św. Po ustanowieniu bractwa oraz odpowiednim przygotowaniu nowych członków, promotor przyjmował i wpi- sywał ich do specjalnej księgi brackiej. Przyjmowaniu nowych członków bractwa towarzyszyło wr ęczenie specjalnego stroju lub znaków przynale żno ści do bractwa. Cz ęsto przyjmowanie nowych członków odbywało si ę podczas nabo żeństwa przy brackim ołtarzu lub w specjalnej kaplicy przeznaczonej do nabo żeństw bractwa 6. Działalno ść bractw przy ko ściołach zakonnych była zwi ązana przede wszystkim z duchowo ści ą zakonu. Konstytucje zakonne zobowi ązywały przeło żonych do szczególnej troski zwi ązanej z opiek ą i rozwojem ruchu brackiego. Bractwa, powstałe przy ko ściołach zakonnych (np. franciszka ń- skich lub dominika ńskich), propagowały w danym miejscu religijno ść i du- chowo ść charakterystyczn ą dla zakonu, kult świ ętych pochodz ących z tego zakonu oraz były pomoc ą w pracy duszpasterskiej zakonów. W praktyce ka żdy ówczesny zakon posiadał przywilej do erygowania bractwa typowego dla swojego zakonu, nie tylko w swoich ko ściołach, ale równie ż w ko ścio- łach innych zakonów oraz w ko ściołach diecezjalnych. Zapewniały to przepisy ko ścielne z pocz ątku XVII w. Wa żną w tym zakresie stała si ę̨ bulla papie ża Klemensa VIII Quaecumque z 7 grudnia 1604, która nawi ązuj ąc do poprzednich rozporz ądze ń papieskich, wprowadziła nowy porz ądek w ruch bracki, a przez to 5 Mirosław Kuczkowski, „Arcybractwo Paska św. Franciszka z Asy żu w Polsce na prze- strzeni wieków”, Teologia i Człowiek 22(2013), 2: 52. 6 Tam że, 53. 62 ADAM M ĄCZKA OFMConv stała si ę podstaw ą rozwoju bractw w okresie nowo żytnym. Istotnym postula- tem bulli z 1604 r. było zezwolenie zakonom na erygowanie bractw typowo zakonnych przy ko ściołach parafialnych i przy ko ściołach innych zakonów. W Polsce konstytucj ę t ę wprowadził w życie biskup krakowski Marcin Szyszkowski na synodzie krakowskim w 1621 r. precyzuj ąc warunki, na jakich mo żna było zaprowadza ć bractwa po ko ściołach. Tak wi ęc bractwa zacz ęły powstawa ć na du żą skal ę, czasami kilka przy jednym ko ściele. Zakony za- cz ęły odgrywa ć pierwszorzędn ą rol ę w ich rozwoju i prosperowaniu, poniewa ż oprócz opieki duchowej starały si ę o liczne przywileje, z których korzystali nie tylko członkowie bractw, ale równie ż wierni, którzy dzi ęki tym przywi- lejom licznie przybywali do ko ściołów zakonnych. Bractwa stały si ę̨ wi ęc, jak ju ż było powiedziane, du żym po żytkiem w działalno ści duszpasterskiej zakonów. Ich fundatorami i dobrodziejami byli: król, biskup, duchowie ń- stwo, szlachta i mieszczanie. Ka żde bractwo otrzymuj ąc odpowiednie odpusty, nadawane przez papie ży lub biskupów na mocy indultu papieskiego, jeszcze bardziej przyci ągało wiernych do przynale żno ści i działalno ści w bractwie. Dążono do upowszechnienia bractw w społecze ństwie oraz kontrolowano je przy okazji wizytacji klasztorów 7. W XVII i XVIII w. funkcjonowało w Polsce ok. 80 typów bractw. Naj- liczniejsza
Load more

Recommended publications
  • The Millennium of Polish Pilgrimages
    PEREGRINUS CRACOVIENSIS Zeszyt 10, 2000 ISSN 1425−1922 Antoni Jackowski, Izabela Sołjan The Millennium of Polish Pilgrimages 1. igrations stimulated by religious motifs have played an important role wi− thin the migration processes in many countries. Peregrinations to holy pla− Mces have existed almost since the beginning of mankind. Apart from the religious values, pilgrimages have also constituted an important element in the deve− lopment of the geographical horizons of societies. Also they have always been one of the main factors determining religious culture in its broadest meaning. In Poland, the pilgrimage tradition goes back to pagan times, while the early days of Christian pilgrimages could be noted as early as the 11th century. At present, about 5−7 million people a year participate in the pilgrimage migrations. This is about 15% of the population of Poland. The pilgrims are Roman and Orthodox Catholics as well as members of the Eastern Orthodox Church and the Muslim. In the past, the pilgrimage groups included the members of Jewish congregations and during the years of partitions also the Polish Protestants. The Poles now account for more than 3−5% of the Christian pilgrims all over the world and for about 20% in Europe. At the moment, in Poland, there are more than 500 pilgrimage sanctuaries. The absolute majority (98%) of the pilgrimage centres belong to the Roman Catholic Church. Among those Catholic centres dominant position belongs to St. Mary’s sanctuaries. There are about 430 of them and out of this number 200 possess crowned effigies of Our Lady. The most important centres have acquired international fame.
    [Show full text]
  • CENZURA W DAWNEJ POLSCE Między Prasą Drukarską a Stosem
    Paulina Buchwald-Pelcowa CENZURA W DAWNEJ POLSCE Między prasą drukarską a stosem WYDAWNICTWO Ф NAUKA-DYDAKTYKA-PRAKTYKA CENZURA W DAWNEJ POLSCE Polish Librarians Association пП Ш А € ^ Paulina Buchwald-Pelcowa THE CENSORSHIP IN ANCIENT POLAND Between the printing and the stake WYDAWNICTWO SBP Warsaw 1997 Л \ Komitet Redakcyjny serii wydawniczej < <NAUKA—DYDAKTYKA— PRARTYKA> > Marcin DRZEWIECKI (przewodniczący). Stanisław CZAJF\A. Zofia GACA- DĄBROWShlA, Janusz ^i4P4ŚCłIV, Danuta F\ONIECZNA, Krzysztof iVlIGON. Mieczysław MUR4SZKIEWICZ, Janusz NOWICKI (sekretarz). Wanda PIiNDLOWA. Maria PRÓCHNICłvĄ. Barbara STEFANIAK. Hanna TADEUSIEWICZ. Zbigniew ŻMIGRODZKI. Redakcja techniczna i korekta Anna LIS Ksie^żka wydana staraniem Stow ar^zenia Bibliotekarz Polskich przy finan- ^ wsparciu Instytutu Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych j Uniwersytetu Warszawskiego © Copyright by Stowarzyszenie BibHotekarzy Polskich ISBN 83-85778-80-2 CIP — Biblioteka Narodowa Buchwakl-Pelcowa Paulina Cenzura w dawnej Polsce: między prasą drukarską a stosem / Paulina Buchwald- Peicowa: Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich. - Warszawa: W^daw. SBP. 1997. - (Nauka, Dydaktyka, Praktyka: t. 24) Wydawnictwo SBP. Warszawa 1997. Wydanie I. Ark. wyd. 19.6Л A\rk. druk. 18,25 Skład i łamanie Ryszard LIPNICKI Druk i oprawa: W'arszawska Drukarnia Naukowa, ul. Śniadeckich 8, 0()-()56 W'arszaw’a, tel. 628-87-77 W ST ĘP ............................................................................................................ 13 I. EDYim-1 INGERENCJE KRÓLEWSKIE ..............................................25
    [Show full text]
  • The Cradle of Sainthood
    PEREGRINUS CRACOVIENSIS Zeszyt 10, 2000 ISSN 1425−1922 Stanisław Dziedzic The Cradle of Sainthood ow many universities can be found in Europe or even in the world, of which it can be said that they have been the cradles of saints, as is the case Hwith the Jagiellonian University? In fact it has been, and still is, the host of saints, blessed and those who died with a reputation of holiness are still growing by both those who died in the distant and not−so−distant past. During the mass in which the canonization was declared of Queen Jadwiga, the great founder and benefactor of the Cracow University, Pope John Paul II expressed this statement while highlighting and praising the queen’s contribution to his former Alma Mater. “Should not Cracow”, said the Pope, “along with all of Poland, be grateful for the works of Jadwiga that have blossomed so magnificently in the lives of so many sacred students and professors? Today, these great men of God of all generations, from John Kanty and Stanisław Kazimierczyk to the blessed Józef Sebastian Pelczar and God’s Servant Józef Bilczewski, appear before us to join in our hymn of the thanksgiving to God for the fact that, owing to the generous works of Queen Jadwiga this city has become the cradle of sainthood.”1 The ceremony in which Jadwiga was declared saint, held on Cracow’s Błonia on June 8, 1997, coincided with the 600th anniversary of the Faculty of Theology which was established due to the efforts of Jadwiga and her husband Jagiełło within the Studium Generale.
    [Show full text]
  • The Małopolska Way of St James (Sandomierz–Więcławice Stare– Cracow–Szczyrk) Guide Book
    THE BROTHERHOOD OF ST JAMES IN WIĘCŁAWICE STARE THE MAŁOPOLSKA WAY OF ST JAMES (SANDOMIERZ–WIĘCŁAWICE STARE– CRACOW–SZCZYRK) GUIDE BOOK Kazimiera Orzechowska-Kowalska Franciszek Mróz Cracow 2016 1 The founding of the pilgrimage centre in Santiago de Compostela ‘The Lord had said to Abram, “Go from your country, your people and your father’s household to the land I will show you”’ (Gen 12:1). And just like Abraham, every Christian who is a guest in this land journeys throughout his life towards God in ‘Heavenly Jerusalem’. The tradition of going on pilgrimages is part of a European cultural heritage inseparably connected with the Christian religion and particular holy places: Jerusalem, Rome, and Santiago de Compostela, where the relics of St James the Greater are worshipped. The Way of St James began almost two thousand years ago on the banks of the Sea of Galilee (Lake Tiberias). As Jesus was walking beside the Sea of Galilee, he saw two brothers, Simon called Peter and his brother Andrew. They were casting a net into the lake, for they were fishermen. ‘Come, follow me,’ Jesus said, ‘and I will send you out to fish for people’. At once they left their nets and followed him. Going on from there, he saw two other brothers, James son of Zebedee and his brother John. They were in a boat with their father Zebedee, preparing their nets. Jesus called them, and immediately they left the boat and their father and followed him. (Matthew 4:18‒22) Mortal St James The painting in Basilica in Pelplin 2 The path of James the Apostle with Jesus began at that point.
    [Show full text]
  • Forms of Piety Among Members of Religious Confraternities in Krakow in the Early Modern Period
    Folia Historica Cracoviensia, 21: 2015, s. 103–146 DOI: http://dx.doi.org/10.15633/fhc.1732 Andrzej Bruździński The Pontifical University of John paul II in Krakow Forms of piety among members of religious confraternities in Krakow in the early modern period One of Milanese diocesan synods under a great Milanese cardinal and archbishop St Charles Borromeo (1538–1584) summoned priests to forcibly encourage their faithful to enrol in a confraternity, as fraternal duties would contribute to changes in one’s habits and deepening one’s piety, and, consequently, to salvation1. As the most eminent advocate of the post-Trent Church reform, Borromeo was undoubt- edly a role model in laying down the principles of Church ministry to all bishops of his epoch, including Krakow bishops. Bernard Maciejowski (Ciołek coat of arms, 1548–1608), who later on became a Krakow bishop, also spent some time at Borromeo’s court in order to confirm himself in the conviction of his priestly vocation. Maciejowski drew on the example of Borromeo’s life and teachings in his priestly and episcopal service, also in reference to religious confraternities. Marcin Szyszkowski (Ostoja coat of arms, 1554–1630) became so fascinated with the work of St Charles that he founded him a sanctuary at Karczówka in Kielce. At this point one should emphasize a noticeable and undeniable continuity of the educational mission of entire generations of Polish bishops, in particular Krakow bishops, who were genuinely interested in developing various fraternal commu- nities in their dioceses2. It was presumably for this reason that Rev. Just Pomorski 1 Acta Ecclesiæ Mediolanensis ab eius initiis usque ad nostram aetatem opera et studio, vol.
    [Show full text]
  • Studies 87, 2003 PL ISSN 0001 -6829
    Acta Poloniae Historica Studies 87, 2003 PL ISSN 0001 -6829 POOR RELIEF IN MULTICONFESSIONAL SOCIETY. THE CASE OF THE POLISH-LITHUANIAN COMMONWEALTH Stanisław Litak THE CATHOLIC CHURCH’S CARE OF THE POOR AND SICK IN THE PRE-PARTITION PERIOD In the Middle Ages and the early modern period the terms szpital — hospital, hospitale, xenodochium, less often nosocomium were used to denote an institution which only to a small extent resembled a hospital in the present sense of the word. Hospitals were a shelter for the poor and sick, for foundlings, in general for people in need. Only a few of them provided medical treatment to the sick1. All hospitals existing at that time were, to a greater or lesser extent, regarded as Church institutions. They were a kind of social welfare centres and were organised not only by the The development of hospitals in the Middle Ages is here presented mainly on the basis of the following studies: F. Giedroyć, Zapiski do dziejów szpitalnictwa w dawnej Polsce (Notes on the History o f Hospitals in Old Poland), Warszawa 1908; L. W a c h h o l z, Szpitale krakowskie 1200-1920 (Cracow Hospitals 1200-1920), vols. 1, 2, Kraków 1921, 1924; K. Dola, Szpitale w średniowiecznej Polsce pod zarządem kościoła (Church-Run Hospitals in Medieval Poland), in: Studia i Materi­ ały, Rzym 1972, pp. 173-214; idem. Opieka społeczna Kościoła (Social Assist­ ance Extended by the Church), in: Historia Kościoła, eds. B. Kumor and Z. Obertyński, vol. I, part 1, Poznań-Warszawa 1974, pp. 166-175, 279-282, 433-442; part 2, pp.
    [Show full text]
  • CHRONICA Informacje Zawarte W Artykule Gratefulness to Benedict XVII Zostały Zaczerpnięte Z Kolejnych Numerów Czasopisma Akademickiego „Vita Academica
    CHRONICA Informacje zawarte w artykule Gratefulness to Benedict XVII zostały zaczerpnięte z kolejnych numerów czasopisma akademickiego „Vita Academica. Biuletyn Informacyjny Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II” 5[80]2014–4[84]2015. Niektóre informacje pochodzą z innych źródeł. „Analecta Cracoviensia” 47 (2015), s. 253–323 DOI: http://dx.doi.org/10.15633/acr.1760 In gratitude to pope emeritus Benedict xvi during the 618th academy year at the university Without a doubt, the bestowing of an honorary doctorate upon Pope Emeri- tus Benedict XVI was one of the exceptional events of the past academic year of 2014–2015. This was exceptional not only because of the recipient’s dignity, but also because this honor was given by our university in collaboration with the Academy of Music in Krakow. In both instances, the reason for the honor was gratitude to the laureate for his unusually valuable theological teachings on music as well as for his constant expression of distinctive concern for the beauty of Church music and attentiveness to its appropriate place in the lit- urgy celebrated by the Church. Since 2008, both universities offer a program of study of Church music that take place in the Interuniversitary Institute of Church Music. On the part of our university, an additional motivation for this distinction was the desire to express gratitude for raising our institution to the rank of a pontifical university, which took place on the Solemnity of the Most Sacred Heart of Jesus on June 19, 2009. Furthermore, the event under discussion is exceptional because since enter- ing “an aura of silence and hiddenness” Benedict XVI had not hitherto accepted any honors.
    [Show full text]
  • Echa Przeszłości 21/1/2020
    XXI/1 WYDAWNICTWO UNIWERSYTETU WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO OLSZTYN 2020 Rada Naukowa Udo Arnold (Bad Munstereifel), Teresa Astramowicz-Leyk (Olsztyn), Alla Atamanenko (Ostróg), Wiesław Caban – przewodniczący (Kielce), Piotr Daszkiewicz (Paryż), Rafał Dobek (Poznań), Volodymyr Dolinovskyi (Lwów), Włodzimierz Włodzimierowicz Gałyga (Kaliningrad), Witold Gieszczyński (Olsztyn), Rodney John Lokaj (Enna), Roman Jurkowski (Olsztyn), Norbert Kasparek (Olsztyn), Anatolij Kibysz (Sankt Petersburg), Wołodymyr Komar (Iwano-Frankowsk), Daniel Koreś (Wrocław), Andrzej Korytko (Olsztyn), Aleksandr Kraucewicz (Grodno), Igor Krywoszeja (Humań), Mirosław Lenart (Opole), Kazimierz Łatak (Warszawa), Rimantas Miknys (Wilno), Aram Anatoliewicz Narinjan (Kaliningrad), Dariusz Nawrot (Katowice), Alvydas Nikžentaitis (Wilno), Jens E. Olesen (Greifswald), Virgilijus Pugačiauskas (Wilno), Gianpaolo Romanato (Padwa), Dariusz Radziwiłłowicz (Olsztyn), Tomasz Strzeżek (Olsztyn), Andrzej Szmyt (Olsztyn), Krzysztof Ślusarek (Kraków), Yaryna Turchyn (Lwów), Aleš Zářický (Ostrawa) Redakcja Norbert Kasparek (redaktor naczelny), Andrzej Korytko (zastępca redaktora naczelnego), Irena Makarczyk (zastępca redaktora naczelnego), Miron Wolny (zastępca redaktora naczelnego), Łukasz Fafiński (sekretarz), Radosław Gross (sekretarz) Recenzenci Wiesław Caban (Kielce), Sven Ekdahl (Berlin), Andrzej Skrzypek (Warszawa), Andrzej Wałkówski (Łódź), Michał Zwierzykowski (Poznań) Redaktorzy tematyczni Sławomir Augusiewicz, Barbara Krysztopa-Czupryńska, Miron Wolny Adres Redakcji Instytut Historii
    [Show full text]
  • Publishing Subversive Texts in Elizabethan England and the Polish-Lithuanian Commonwealth
    Publishing Subversive Texts in Elizabethan England and the Polish-Lithuanian Commonwealth <UN> Library of the Written Word VOLUME 52 The Handpress World Editor-in-Chief Andrew Pettegree (University of St Andrews) Editorial Board Ann Blair (Harvard University) Falk Eisermann (Staatsbibliothek zu Berlin – Preuβischer Kulturbesitz) Ian Maclean (All Souls College, Oxford) Angela Nuovo (University of Udine) Mark Towsey (University of Liverpool) Malcolm Walsby (University of Rennes ii) VOLUME 39 The titles published in this series are listed at brill.com/lww <UN> Publishing Subversive Texts in Elizabethan England and the Polish-Lithuanian Commonwealth Edited by Teresa Bela Clarinda Calma Jolanta Rzegocka LEIDEN | BOSTON <UN> Cover illustration: [Richard Verstegan], Descriptiones quaedam illius inhumanae et multiplicis persecutionis, quam in Anglia propter fidem sustinent Catholice Christiani. Francisco Zanetti: Romae, 1584. Photo courtesy of Czartoryski Library in Kraków, Shelfmark 1784 iii. Want or need Open Access? Brill Open offers you the choice to make your research freely accessible online in exchange for a publication charge. Review your various options on brill.com/brill-open. Typeface for the Latin, Greek, and Cyrillic scripts: “Brill.” See and download: brill.com/brill-typeface. issn 1874-4834 isbn 978-90-04-32078-9 (hardback) isbn 978-90-04-32080-2 (e-book) Copyright 2016 by Koninklijke Brill nv, Leiden, The Netherlands. Koninklijke Brill nv incorporates the imprints Brill, Brill Hes & De Graaf, Brill Nijhoff, Brill Rodopi and Hotei Publishing. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, translated, stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise, without prior written permission from the publisher.
    [Show full text]