Jaarverslag 2019 in ÉÉN OOGOPSLAG

2019

Jaarverslag 2019 IN ÉÉN OOGOPSLAG

BIJEENKOMSTEN

In totaal 40 programma’s met meer dan 89 sprekers en ruim 2.205 deelnemers:

· 14 bijeenkomsten van StudiumGenerale voor 34 cursisten · 10 bijeenkomsten van Jonge Atlantici met meer dan 23 sprekers voor 766 jongeren · 6 onderwijsbijeenkomsten met meer dan 12 sprekers voor 290 docenten en leerlingen · 10 publieksbijeenkomsten met meer dan 20 sprekers en 1115 deelnemers

WEBSITE

· 24.232 sessies · 18.541 gebruikers · 64.813 bekeken pagina’s

PUBLICATIES

· 6 nummers van Atlantisch Perspectief met in totaal 41 artikelen 20 19 BEGUNSTIGERS EN ABONNEES · 372 begunstigers en studentbegunstigers · 83 abonnees en studentabonnees

PRIMAIR BEREIK

· 910 Atlantisch Perspectief lezers · 1.400 genodigden per publieksbijeenkomst · 20.490 websitebezoekers · 1.731 Facebookvolgers · 1.315 Twittervolgers · 502 Instagramvolgers

2 INHOUD

2019 IN ÉÉN OOGOPSLAG ...... 2

VOORWOORD ...... 4

WOORD VAN DANK ...... 5

BESTUURSSAMENSTELLING ...... 6

VERSLAG 2019 ...... 8 · StudiumGenerale ...... 8 · Programma’s ...... 8 · Jonge Atlantici ...... 9 · Bestuur ...... 9 · Programma’s ...... 9 · Afleveringen Podcast ...... 10 · Overige programma’s ...... 10 · Onderwijs ...... 11 · Onderwijscommissie ...... 11 · Programma’s ...... 12 · Publieksbijeenkomsten ...... 13 · Studiebezoeken NAVO ...... 15 · Overige programma’s ...... 15 20 · Studiereis journalisten ...... 15 · Leerstoel ...... 15 19 · Dwight D. Eisenhower Scriptieprijs ...... 15 · Atlantic Treaty Association ...... 16 · Media ...... 16 · Atlantisch Perspectief ...... 16 · Artikelen ...... 17 · Overige publicaties ...... 17 · Opiniepeiling ...... 17 · Website ...... 17 · Sociale media ...... 18 · Mediaoptredens, lezingen en publicaties directeur ...... 18 · Atlantische Commissie in de media ...... 18

STICHTING VOOR STRATEGISCHE STUDIES ...... 19

STAAT VAN BATEN EN LASTEN ...... 20

DIRECTIE ...... 21

BUREAU ...... 21

DOELSTELLINGEN ...... 22

COLOFON ...... 22

3 VOORWOORD

“Rusland probeert nog steeds zijn invloedssfeer uit te was bijna vanzelfsprekend hot . Dat maakt meteen een breiden, er heerst onzekerheid over het Iraanse nucleaire bruggetje naar Atlantisch Perspectief , waarin programma en de veranderde positie van China dwingt ons vanzelfsprekend is ingegaan op diverse geopolitieke om na te denken over vraagstukken zoals cyberveiligheid.” ontwikkelingen. Klimaatverandering is daarin inmiddels ook Dat zei minister-president Mark Rutte op uitnodiging van de een onderwerp waaraan uitvoerig aandacht is besteed. Atlantische Commissie op de druk bezochte lezing van Andermaal bewijs dat de Atlantische Commissie inspeelt 3 oktober. Hij kenschetste daarmee 2019 als een jaar van op veranderingen in de wereld. onzekerheid en schetste daarmee een somber beeld voor de toekomst. Wat hem betreft is de rol en de betekenis van de Die veranderingen waren er ook dichter bij huis. Op het NAVO daarom nog steeds belangrijk, zeker voor Nederland. kantoor van de Atlantische Commissie om precies te zijn. Het belang van de NAVO lijkt echter buiten Nederland Een aantal medewerkers nam afscheid en maakte plaats steeds minder vanzelfsprekend. De oude wagen – in 2019 voor nieuwe gezichten. Met een dynamisch kantoor in een zeventig jaar oud – piept en rammelt en bij veel mensen nog dynamischere wereld speelt de Atlantische Commissie doemt de vraag op of hij nog gerepareerd kan worden of dat in op de uitdagingen van de toekomst. Sociale media en hij echt ‘op’ is. De boodschap van de premiers was helder: podcasts zijn inmiddels zwaartepunten in de koester het multilateralisme, waar juist die ‘oldtimer’ NAVO informatievoorziening van de Atlantische Commissie. zo’n goed voorbeeld van is. Verandering is spannend, maar de Atlantische Commissie is niet snel zenuwachtig. Zelfverzekerd en vol vertrouwen De behoefte aan informatie over de veiligheidssituatie in de gaat zij de toekomst tegemoet. wereld is dan ook groot. Dat blijkt ook uit de groeiende belangstelling voor de bijeenkomsten die de Atlantische Dirk-Jan van der Berg 20 Commissie organiseert. Denk bijvoorbeeld aan de Maart 2020 Atlantische Onderwijsconferentie van april. Het thema ging 19 in op de vraag of er een einde komt aan de liberale wereldorde. Een antwoord is, zelfs met de goed geïnformeerde blik van de Atlantische Commissie, lastig te geven. Wel was vooraf duidelijk dat deze vraag op zijn minst duiding behoeft, ook als het antwoord verschuldigd blijft. Maar liefst zeven sprekers gaven hun visie op een veranderende wereld en een veranderende de rol voor Europa, Amerika én China en het einde (of niet) van de Pax Americana van na de Koude Oorlog. De val van de Berlijnse Muur is, overigens net als de verjaardag van de NAVO, uitgebreid aan bod gekomen in een themanummer van Atlantisch Perspectief .

Dat de veranderende wereld leeft, blijkt ook uit de populariteit van de publieksbijeenkomsten die de Atlantische Commissie organiseert. Goed bezocht was de ‘verjaardagsbijeenkomst’ ’70 jaar NAVO’. In het jubileumjaar was ook de belangstelling groot voor een conferentie in maart over veiligheid in Noord-Europa. Sprekers als Jamie Shea, voormalig woordvoerder van de secretaris-generaal van de NAVO, en Svein Elfjestad van het Noorse ministerie van Defensie, gaven waardevolle diepgang bij dit onderwerp. Ook de paneldiscussie van Jonge Atlantici over de terugkeer van Great Power Politics

4 WOORD VAN DANK

De Atlantische Commissie wil graag haar dank betuigen · Ministerie van Binnenlandse Zaken en aan de instellingen, bedrijven en particulieren die de Koninkrijksrelaties Atlantische Commissie in 2019 financieel hebben gesteund. · Ministerie van Buitenlandse Zaken · Ministerie van Economische Zaken en Klimaat Zonder de subsidies van de ministeries van Buitenlandse · Ministerie van Defensie Zaken en Defensie was de Atlantische Commissie niet in · NATO’s Public Diplomacy Division staat geweest haar programma’s uit te voeren. Ook de · NATO Communications and Information Agency NATO Public Diplomacy Division, de Amerikaanse (NCIA) ambassade in Den Haag, de Christelijke Hogeschool · Parket-Generaal van het Openbaar Ministerie Windesheim, NHL Stenden Hogeschool, en natuurlijk de · Schiphol Group particuliere begunstigers droegen in belangrijke mate bij · Shell International aan de financiële realisering van de verschillende · Studienvereniging BASIS programma’s. · Studievereniging Metis · Studievereniging LSA Custodia De Atlantische Commissie is De Nederlandsche Bank, · Thales Nederland Shell International, Cordaid, het ministerie van · Universiteit Leiden Buitenlandse Zaken, het ministerie van Binnenlandse Zaken · Universiteit Utrecht en Koninkrijksrelaties, het ministerie van Economische · Wiardi Beckman Stichting Zaken en Klimaat, Gemeente Rotterdam, de Schiphol · Youth Atlantic Treaty Association (YATA) Group, Microsoft Nederland, Aegon, Diversion, het Parket- Generaal van het Openbaar Ministerie en Thales Nederland zeer erkentelijk voor materiële bijdragen aan het 20 StudiumGenerale-programma van de Atlantische Commissie in 2019. 19

Ten slotte is de Commissie veel dank verschuldigd aan de vele sprekers tijdens haar conferenties en andere bijeenkomsten, en aan de auteurs die belangeloos een bijdrage leverden aan Atlantisch Perspectief en andere publicaties.

De programma’s van de Atlantische Commissie komen tot stand in samenwerking met diverse instellingen en instanties in binnen- en buitenland. In 2019 heeft de Commissie samengewerkt met de volgende organisaties:

· Aegon · Amerikaanse ambassade in Den Haag · Atlantic Treaty Association (ATA) · Cordaid · Damen Schelde Naval Shipbuilding · De Nederlandsche Bank · Diversion · Fokker · Gemeente Rotterdam · Microsoft Nederland

5 BESTUURSSAMENSTELLING

De Stichting Atlantische Commissie heeft een Dagelijks en Het Dagelijks Bestuur van de Atlantische Commissie een Algemeen Bestuur, waarbij het Dagelijks Bestuur deel bestond op 31 december 2019 uit: uit maakt van het Algemeen Bestuur. Het Dagelijks Bestuur komt ten minste twee maal per jaar bijeen en het Algemeen · drs. D.J. (Dirk Jan) van den Berg , voorzitter van Bestuur houdt ten minste drie maal per jaar een het bestuur van de Atlantische Commissie vergadering. In het Dagelijks en Algemeen Bestuur hebben Voorzitter Raad van Bestuur, Sanquin Bloedvoorziening onder andere vertegenwoordigers van politieke partijen · drs. T.A. (Alex) Krijger , vicevoorzitter zitting, evenals deskundigen op het gebied van trans- Oprichter en Managing Partner van Krijger&Partners; Atlantische betrekkingen en veiligheidspolitiek. voormalig Senior Government Relations Advisor, Royal Dutch Shell Er vonden in 2019 zeven wijzigingen plaats in de · M.W. (Michiel) van Campen MA, penningmeester samenstelling van het Algemeen Bestuur. Executive Director, Permits Foundation; eigenaar Van Campen International Business Development Dhr. H.H.M (Harry) Groen trad terug uit het bestuur. Zijn · mr. M. (Marije) Meines , secretaris taken als penningmeester werden overgenomen door Senior adviseur, RadarAdvies Dhr. M.W. van Campen in oktober 2019 · drs. H.M.J. (Hester) Somsen , waarnemer namens het ministerie van Buitenlandse Zaken Mr. M. (Marije) Meines volgde de dhr. M.W. van Campen Directeur Veiligheidsbeleid, ministerie van Buitenlandse op als secretaris van de Atlantische Commissie in Zaken oktober 2019 · drs. R. (Ronald) Vuijk Voormalig woordvoerder Defensie voor de VVD, Tweede 20 Mr. drs. H.G.J. (Hanke) Bruins Slot (Woordvoerder Kamer der Staten-Generaal Defensie voor de Tweede Kamerfractie van het CDA) trad · drs. A.M.C. (Angelien) Eijsink 19 terug uit het bestuur. Zelfstandig adviseur, o.a. dagvoorzitter. Lid Integriteits- commissie Ministerie van Financiën; voorzitter Raad van Dhr. H.L. (Hugo) Triesscheijn MSc trad aan als Toezicht van het Centrum voor Arbeidsverhoudingen voorzitter van de Jonge Atlantici vervangt sindsdien Overheidspersoneel (CAOP); voormalig woordvoerder kap. G.L.J. (John) Jacobs als lid zonder stemrecht van Defensie voor de PvdA en voormalig voorzitter Vaste het Algemeen bestuur. Commissie voor Buitenlandse Zaken, Tweede Kamer der Staten-Generaal; Dhr. Drs. A. (Bram) van Ojik (Kamerlid voor GroenLinks, · Drs. M.H. (Marieke) Monroy-Winter Tweede Kamer der Staten-Generaal) trad toe tot het Hoofd afdeling Veiligheids- en Defensiebeleid bij het bestuur. ministerie van Buitenlandse Zaken · H.J.A.M (Erik-Jan) van Oosterhout , waarnemer Mw. E. (Elsine) van Os (CEO en oprichter van Signpost Six; namens het ministerie van Defensie lid van de adviesraad bij The Hague Security Data) trad toe Hoofd NAVO-afdeling bij het Ministerie van Defensie; tot het bestuur.

Dhr. H.J.A.M (Erik-Jan) van Oosterhout , trad aan als waarnemer namens het Ministerie van Defensie bij het Dagelijks Bestuur.

6 Het Algemeen Bestuur van de Atlantische Commissie bestond, buiten de leden van het Dagelijks Bestuur, op 31 december 2019 uit:

· S. (Salima) Belhaj Kamerlid voor D66, Tweede Kamer der Staten-Generaal · A. (André) Bosman Woordvoerder Defensie voor de VVD, Tweede Kamer der Staten-Generaal · drs. R.H. (René) Cuperus Associate fellow, Instituut Clingendael; research fellow, Duitsland Instituut · lkol. M. (Mostafa) Hilali Plaatsvervangend hoofd van de afdeling Meerjaren- en Inzetplanning, landmachtstaf, ministerie van Defensie · lgen b.d. A.J.H. (Ton) van Loon Voormalig Commandant Eerste Duits-Nederlandse Legerkorps · drs. H. (Hans) Luyendijk , voorzitter Atlantische Onderwijscommissie Voormalig rector Dalton Den Haag · drs. P. (Patrick) Mikkelsen 20 Executive Director, American Chamber of Commerce in the Netherlands 19 · drs. A. (Bram) van Ojik Kamerlid voor GroenLinks, Tweede Kamer der Staten- Generaal · E. (Elsine) van Os CEO en oprichter van Signpost Six; lid van de adviesraad bij The Hague Security Data. · prof. dr. P. (Paul) Scheffer Publicist; hoogleraar Europese Studies, Tilburg School of Humanities · H.L. (Hugo) Triesscheijn MSc, voorzitter Jonge Atlantici Student ‘Military Strategic Studies’ aan de Nederlandse Defensie Academie. · mr. G.J.A. (Truus) Valkering Voormalig directeur Internationale Zaken, Tata Steel Europe · ir. R. (Rein) Willems Voormalig president-directeur, Shell Nederland B.V.

7 VERSLAG 2019

Studium Generale EXTRA BIJEENKOMST Datum: 4 maart Het StudiumGenerale-programma van de Atlantische Onderwerp: ‘The 2020 elections in the USA’ Commissie bestaat sinds 2011 en is gericht op ‘young Spreker: Matt Mayer (Opportunity Ohio) professionals’, uit zowel de particuliere als de Locatie: Perscentrum Nieuwspoort, Den Haag overheidssector. Het belangrijkste doel is de deelnemers Deelnemers: 10 (oud)SG-deelnemers en vanuit verschillende perspectieven informeren over de JA bestuursleden trans-Atlantische betrekkingen. Een tweede doel is het netwerk van zowel deelnemers als de Atlantische BLOK 1 (StudiumGenerale IX) Commissie te verbreden. Datum: 22-24 maart Onderwerp: Introductieweekend StudiumGenerale In 2019 werd de achtste jaargang van StudiumGenerale Atlantische Commissie X afgerond en begon de negende jaargang van dit succesvolle Sprekers: Hans Sakkers e.a. programma voor talentvolle young professionals uit overheid Locatie: Walcheren en omgeving en bedrijfsleven. De onderwerpen van de bijeenkomsten liepen uiteen, maar besloegen – ruim genomen – de BLOK 2 (StudiumGenerale IX) (nieuwe) wereldordening vanuit Nederlands en trans- Datum: 19 april Atlantisch perspectief. Onderwerp: De rol van multinationale ondernemingen in de wereld: Fokker De 17 cursisten van de negende jaargang waren afkomstig Sprekers: medewerkers van Fokker van Microsoft Nederland, Diversion, Royal Schiphol Group, Locatie: hoofdkantoor Fokker, Papendrecht 20 het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijks- relaties, het ministerie van Buitenlandse Zaken, Aegon, BLOK 3 (StudiumGenerale IX) 19 Royal Philips, het ministerie van Defensie, Cordaid, De Datum: 3 mei Nederlandsche Bank, Parket-Generaal van het Openbaar Onderwerp: Het belang van de euro voor Nederland Ministerie, het ministerie van Economische Zaken en Sprekers: medewerkers van DNB Klimaat, Royal Dutch Shell International, Unilever en Locatie: De Nederlandsche Bank, Amsterdam Thales Nederland. BLOK 4 (StudiumGenerale IX) Datum: 24 mei Programma’s Onderwerp: De rol van multinationale ondernemingen in de wereld: Shell BLOK 10 (StudiumGenerale VIII) Sprekers: medewerkers van Shell Datum: 25 januari Locatie: hoofdkantoor Shell, Den Haag Onderwerp: Technologie en innovatie Sprekers: medewerkers van Thales Nederland BLOK 5 (StudiumGenerale IX) Locatie: Thales, Hengelo Datum: 28 juni Onderwerp: De rol van multinationale ondernemingen BLOK 11 (StudiumGenerale VIII) in de wereld: Damen Datum: 15 februari Sprekers: medewerkers van Damen Onderwerp: Slotbijeenkomst Locatie: Damen Shipyards Gorinchem, Gorinchem Spreker: Matthijs van Boxsel (schrijver) Locatie: Tolhuistuin, Amsterdam BLOK 6 (StudiumGenerale IX) Datum: 30 augustus Onderwerp: Technologie en innovatie Sprekers: medewerkers van Thales Locatie: Thales, Hengelo

8 BLOK 7 (StudiumGenerale IX) Bestuur Datum: 27 september Onderwerp: Vraagstukken van binnenlandse veiligheid Het bestuur van Jonge Atlantici onderging in 2019 een in trans-Atlantisch perspectief aantal wijzigingen. Sprekers: medewerkers van het ministerie van BZK Locatie: ministerie van Binnenlandse Zaken en John Jacobs , Lianne de Vries en Valerie van Leeuwen Koninkrijksrelaties, Zoetermeer traden terug uit het bestuur in juni.

BLOK 8 (StudiumGenerale IX) Koen Meijering , Sophie de Boorder en Christine Datum: 25 oktober Mertens traden toe per juni. Onderwerp: Nederlands defensiebeleid Sprekers: medewerkers van het ministerie van Het bestuur van Jonge Atlantici bestond op 31 december Defensie 2019 uit: Locatie: Rijkszee- en Marinehaven, Den Helder · Hugo Triesscheijn (voorzitter) BLOK 9 (StudiumGenerale IX) · Matthijs Olde (vicevoorzitter) Datum: 29 november · Stella Letschert (secretaris) Onderwerp: Diplomatie · Christine Mertens (coördinator) Sprekers: Marja Verloop (Deputy Chief of Mission) · Sophie de Boorder en medewerkers van de Amerikaanse · Mats van Dijk ambassade · Lennart Freud Locatie: Residentie Amerikaanse Ambassadeur · Eline Groenewegen van der Weiden · Hugo van der Heijden BLOK 10 (StudiumGenerale IX) · Koen Meijering Datum: 13 december Onderwerp: De rol van multinationale ondernemingen 20 in de wereld: Microsoft & Schiphol Group Programma’s Sprekers: medewerkers van Microsoft 19 Locatie: Microsoft Nederland, Schiphol In 2019 lag de focus bij Jonge Atlantici op een breed spectrum aan thema’s. Een thema dat eruit sprong is de toekomstbestendigheid van de NAVO en de uitdagingen van de 21 e eeuw naar aanleiding van de viering van het Jonge Atlantici 70-jarig bestaan van de militaire alliantie. Rondom het jubileum in april werd de tweede editie van NATO Night Jonge Atlantici is actief sinds 2007. De organisatie heeft als georganiseerd, met Minister van Defensie Ank Bijleveld als doel studenten en young professionals bewust te maken van keynote spreker. In juli organiseerde Jonge Atlantici een en te betrekken bij gezamenlijke veiligheidsvraagstukken publieksbijeenkomst over Nord Stream II en in september van de Verenigde Staten en Europa. Jonge Atlantici is een werd wederom een bezoek gebracht aan het NAVO- platform voor dialoog over de toekomst van de NAVO, zowel hoofdkwartier in Brussel. Ook werd dit jaar aandacht voor jongeren binnen Nederland als in andere NAVO-landen besteed aan Europese veiligheid. Zo werd in samenwerking en Partnership for Peace-landen. Jonge Atlantici met het Ministerie van Defensie in februari een organiseert om dit te bereiken verschillende nationale en publieksbijeenkomst georganiseerd over Trident Juncture in internationale evenementen gericht op een jong publiek Noorwegen, de grootste NAVO-oefening sinds de Koude (18-35 jaar), waarbij zij samenwerkt met een groot aantal Oorlog. Ook werd gedebatteerd over Europese strategische partnerorganisaties. autonomie en de toekomst van Europese veiligheid in een zaal met meer dan 100 studenten en young professionals in Utrecht. Hoogtepunt van het jaar 2019 was de introductie van de podcast van Jonge Atlantici: De Atlantische Blik. Bestuurslid Hugo van der Heijden werpt in deze podcast een Atlantische blik op de actuele internationale veiligheidsvraagstukken met jonge experts. Tot zover zijn er drie aflevering geproduceerd van de podcast.

9 Afleveringen podcast Locatie: NCTV, Ministerie Justitie en veiligheid, Den Haag PODCAST Deelnemers: 30 Datum: 17 oktober Titel: Gasdruk SYMPOSIUM Onderwerp: Nord Stream 2 Datum: 11 april Spreker: Tom Schoen Onderwerp: NATO Night 2019: viering 70 ste NAVO-dag Interviewer: Hugo van der Heijden Sprekers: Ank Bijleveld (Minister van Defensie), Streams: 45 Marisa Gerards (Permanente vertegenwoordiger bij de NAVO, Charlotte PODCAST Brandsma (Het Duitse Marshallfonds van Datum: 17 oktober de Verenigde Staten), Naomi ter Haar Titel: Mooie woorden, mooie daden? (Ministerie van Defensie), Dieuwertje Onderwerp: Lezing Minister-president Mark Rutte Kuijpers (journalist), Bas Wels (Ministerie bij Atlantische Commissie van Buitenlandse Zaken) Spreker: Lennart Freud Moderator: Sophie Derkzen (journalist) Interviewer: Hugo van der Heijden I.s.m.: NATO’s Public Diplomacy Division Streams: 58 Locatie: TivoliVredenburg, Utrecht Deelnemers: 200 PODCAST Datum: 10 december BIJEENKOMST Titel: Meer miljardairs dan zwarte kandidaten Datum: 23 mei Onderwerp: Democratische voorverkiezingen in de VS Onderwerp: ‘Energy & Geopolitics: Nord Stream II’ Spreker: Christine Mertens Spreker: Hella Rottenberg (Raam op Rusland), Interviewer: Hugo van der Heijden Luca Franza (Clingendael International Streams: 58 Energy Programme), David Swalley 20 (Amerikaanse ambassade in Den Haag), 19 Alex Krijger (Atlantische Commissie, Overige programma’s Krijger & Partners) René Cuperus (Duitsland Instituut Amsterdam, MASTERCLASS Universiteit van Amsterdam) Datum: 11 januari Locatie: Koninklijk Instituut van Ingenieurs (KIVI), Onderwerp: Maritiem-strategische wargame Den Haag Spreker: Kapitein ter zee Niels Woudstra (Ministerie Deelnemers: 70 van Buitenlandse Zaken, Koninklijke Marine) Locatie: Kromhout Kazerne, Utrecht PUBLIEKSBIJEENKOMST Deelnemers: 26 Datum: 18 juni Onderwerp: ‘China, the West and the Rest: the Return of BIJEENKOMST Great Power Politics and its Complications’ Datum: 6 februari I.s.m.: Jonge Atlantici Onderwerp: ‘Marching Through Europe: Lessons in Sprekers: Matt Ferchen (Nonresident Scholar, Military Mobility’ Carnegie-Tsinghua Center for Global Spreker: Brigadegeneraal Hans Damen Policy), Mohammadbagher Forough Locatie: Ministerie van Defensie, Den Haag (Assistent hoogleraar, Universiteit Leiden) Deelnemers: 70 Moderator: Kapitein John Jacobs (Koninklijke Landmacht) EXCURSIE Locatie: Perscentrum Nieuwspoort, Den Haag Datum: 27 februari Deelnemers: 70 Onderwerp: Rondleiding en simulatiespel bij de Nationaal Coördinator Terrorisme NAVO-BEZOEK en Veiligheid Datum: 16 september Sprekers: Medewerkers NCTV Onderwerp: Rondleiding Jonge Atlantici

10 Jonge Atlantici / Netherlands Atlantic Youth > Een staflid verteld over zijn werkzaamheden en ervaringen bij NAVO tijdens het JA bezoek aan het NAVO Hoofdkwartier in Brussel in september / A member of the staff speaks about his work and his experiences at NATO during the visit of the Atlantic Youth to the NATO headquarters in Brussels in September

Brigadegeneraal Hans Damen spreekt tijdens de publieksbijeenkomst bij het Ministerie van Defensie over Militaire Mobiliteit in februari / Brigade general Hans Damen speaks during a public meeting in the Dutch Ministry of Defence about military mobility in February > > Experts in gesprek over de mogelijke veiligheidsrisico’s in de Sahel als gevolg van klimaatsveranderingen. Vlnr: Akinyinka Akinyoade (Universiteit Leiden), Tom Middendorp (HCSS), Liesbeth van der Heide (Universiteit Leiden, ICCT) / Experts in discussion about the potential security risks in the Sahel as a result of climate change. From left to right: Akinyinka Akinyoade (Leiden University), Tom Middendorp (HCSS), Liesbeth van der Heide (Leiden University, ICCT) Spreker: medewerkers van het NAVO hoofdkwartier Onderwijs Locatie: NAVO-hoofdkwartier te Brussel Deelnemers: 30 De Atlantische Onderwijscommissie (AOC) besteedt veel aandacht aan voorlichting over trans-Atlantische BIJEENKOMST veiligheidsvraagstukken aan docenten en scholieren in de Datum: 14 november bovenbouw van het Voortgezet Onderwijs en het Hoger Onderwerp: ‘Climate and Security in the Sahel region’ Beroepsonderwijs (HBO). Spreker: Tom Middendorp (HCSS), Liesbeth van der Heide (Universiteit Leiden, ICCT), De Onderwijscommissie organiseert conferenties, Akinyinka Akinyoade (Universiteit regionale (nascholings)seminars en studiereizen voor Leiden) docenten in het Voortgezet Onderwijs en het HBO. Moderator: Lianne de Vries (Jonge Atlantici) Docenten ontvangen voor hun deelname een I.s.m.: Studievereniging BASIS nascholingsverklaring, mogelijk gemaakt door de Locatie: Leiden Universiteit, Locatie Wijnhaven, samenwerking met vakverenigingen voor docenten. Den Haag Deelnemers: 90 Drie docentenverengingen, te weten de Vereniging voor docenten Geschiedenis en staatsinrichting in Nederland BIJEENKOMST (VGN), de Nederlandse Vereniging van Leraren Datum: 20 november Maatschappijleer (NVLM) en het Koninklijk Nederlands Onderwerp: ‘NATO and the Future of European Security’ Aardrijkskundig Genootschap (KNAG) zijn in de Spreker: René Cuperus (Clingendael), Salima Onderwijscommissie vertegenwoordigd. Belhaj (Kamerlid D66), Toine Beukering De Atlantische Onderwijscommissie organiseert ook (FVD), Marianne van Leeuwen (Universi- jaarlijks een profielwerkstukkenproject voor havo- en vwo- teit van Amsterdam) leerlingen. Koppels van middelbare scholen uit het hele Moderator: Dieuwertje Kuijpers (Follow The Money) land kunnen meedoen aan dit project en krijgen zo de I.s.m.: Studievereniging Metis gelegenheid een profielwerkstuk (PWS) te schrijven op het 20 Locatie: Filmcafé, Utrecht terrein van internationale vrede en veiligheid. Deelnemers: 120 19 De Atlantische Onderwijscommissie heeft een BIJEENKOMST onderwijsbestand van ruim 2.000 secties van scholen die op Datum: 27 november de hoogte worden gehouden van de verschillende Onderwerp: ‘AI in warfare and autonomous weapon activiteiten die worden georganiseerd. Daarnaast is er ook systems’ een digitaal adressenbestand van 1.000 docenten die per Spreker: Leon Kester (TNO), Maaike Beenes e-mail nieuws over de activiteiten ontvangen. (PAX), Berenice Boutin (Asser Instituut) Moderator: Amit Arkhipov-Goyal (HCSS) Ten slotte geeft de Commissie (digitaal) lesmateriaal uit. I.s.m.: Studievereniging L.S.A. Custodia Op de website staan lesmodules met veel informatie over Locatie: Leiden Universiteit, Locatie Wijnhaven, actuele internationale veiligheidsontwikkelingen. Den Haag Leerlingen kunnen zelf door middel van individuele en Deelnemers: 50 groepsopdrachten met de onderwerpen aan de slag.

Onderwijscommissie

In 2019 vond er één wijziging plaats in de Atlantische Onderwijscommissie.

A. (Antoine) Raijmakers , docent maatschappijleer en maatschappijkunde aan het Commanderij College in Gemert trad toe. S. (Sjoerd) Wever , docent aardrijkskunde en geschiedenis , Schoonhovens College, Schoonhoven, trad terug.

11 De bestuurssamenstelling was op 31 december 2019 als Programma’s volgt: De Atlantische Onderwijscommissie organiseerde in 2019 · drs. H. (Hans) Luyendijk , voorzitter een divers aanbod van activiteiten voor docenten (in Voormalig rector Dalton Den Haag opleiding) aardrijkskunde, geschiedenis en maatschappij- · dr. A. (Bram) Boxhoorn , secretaris leer uit het voortgezet onderwijs en Hoger Beroeps- Directeur, Atlantische Commissie onderwijs en hun leerlingen. · drs. M. (Martin) Bakker Op 12 april 2019 organiseerde de AOC de Atlantische Docent aardrijkskunde, Segbroek College, Den Haag Onderwijsconferentie. Het thema was ‘Komt er een einde · A-M. (Anne-Marit) Dannijs aan de liberale wereldorde? Een blik op de toekomstige Hogeschooldocent maatschappijleer, Instituut voor positie van Europa, Amerika én China op het wereldtoneel.’. Lerarenopleidingen, Hogeschool Rotterdam Maar liefs zeven sprekers spraken over de rol van de · T. (Tanja) Groenendijk-de Vos MA Verenigde Staten en China in internationale politiek. Ook Amerikanist werd er gekeken naar de huidige ontwikkelingen in beide · T. (Thomas) Klijnstra MSc landen, en werd er gespeculeerd over een richting die China Vertegenwoordiger namens de NVLM, vakdidacticus en de Verenigde Staten kunnen volgen op het wereldtoneel. Maatschappijleer, Universiteit van Amsterdam, docent Maatschappijleer, Adriaan Roland Holst College De prijsuitreiking van het profielwerkstukkenproject · P. (Paul) Lemmens 2018-2019 vond plaats in de Tweede Kamer. D66-Tweede Vertegenwoordiger namens de VGN; docent geschiedenis, Kamerlid en defensiewoordvoerder Salima Belhaj, tevens De Nassau Scholengemeenschap, Breda bestuurslid van het Algemene Bestuur van de Atlantische · S. (Sybo) Mocking MA Commissie, verwelkomde alle deelnemers van het project in Docent geschiedenis, Scala College, Alphen a/d Rijn de fractiekamer van D66. Daar sprak mevrouw Belhaj de · drs. W.F. (Frederik) Oorschot deelnemers toe en maakte zij de winnaar van het project Vertegenwoordiger namens het KNAG; docent bekend. Dit jaar werden Levi Verbeek en Imke Bruining van aardrijkskunde, NSG Groenewoud, Nijmegen het Stedelijk Lyceum Kottenpark uitgeroepen tot winnaars 20 · drs. R. (Robert) de Oude met hun werkstuk getiteld ‘Refugees welcome, maar Docent geschiedenis en maatschappijleer, Walburgcollege, populisme ook?’ 19 Zwijndrecht; lid commissie bovenbouw HAVO-VWO, VGN · (Antoine) Raijmakers , docent maatschappijleer en Op 21 november 2019 organiseerde de AOC in samen- maatschappijkunde aan het Commanderij College in werking met Christelijke Hogeschool Windesheim en de Gemert NHL Stenden Hogeschool de Noordelijke Onderwijs- · J. (Jos) Roozenbeek conferentie in Zwolle. Het thema dat centraal stond was Projectmanager border control, TUI ‘De Energietransitie vanuit Geopolitiek Perspectief. Is het · N. (Nelleke) van der Vlist - van Zanten MEd Klimaatverdrag van Parijs een papieren tijger of niet?’. Een Docent geschiedenis, CSG Willem de Zwijger, viertal sprekers sprak onder andere over het nut en de Schoonhoven noodzaak van de energietransitie, de Nederlandse · D. (Daan) Verhoeven MEd/MSc energietransitie, en de wereldwijde geopolitieke aspecten. Docent maatschappijleer, Dalton Den Haag Ca. 85 deelnemers woonden het programma bij, waaronder · R. (Romy) Verwijk MA een groot aantal studenten van de lerarenopleiding · drs. J.E. (Jan Evert) Volders aardrijkskunde, geschiedenis en maatschappijleer van de Docent lerarenopleiding geschiedenis, Christelijke Christelijke Hogeschool Windesheim en NHL-Stenden Hogeschool Windesheim, Zwolle Hogeschool.

UITREIKING PROFIELWERKSTUKKENPROJECT Datum: 21 maart Spreker: Salima Belhaj (lid Tweede Kamer, D66) Locatie: Tweede Kamer Doelgroep: deelnemers profielwerkstukkenproject Atlantische Onderwijscommissie, leden Atlantische Onderwijscommissie

12 Atlantische Onderwijscommissie / Atlantic Education Committee

Bestuurslid Salima Belhaj feliciteert een

> van de deelnemers van het profielwerkstukkenproject tijdens de prijsuitreiking. Deze vond plaats in de fractiekamer van D66 in Den Haag / Board Member Salima Belhaj congratulates a participant of the profile assignment project as part of the award ceremony in the chamber of political party D66 in The Hague

Groepsfoto van Bestuurslid Salima Belhaj en de > deelnemers van het profielwerkstukkenproject. Deze foto werd genomen tijdens de prijsuitreiking in maart / Group picture of Board Member Salima Belhaj and the participants of the profile assignment project. The photo was taken during the award ceremony in March ATLANTISCHE ONDERWIJSCONFERENTIE Sprekers: Dr. Jeike Wallinga (lector Energie Datum: 12 april Transitie, Hogeschool Windesheim), Bas Onderwerp: Komt er een einde aan de liberale Heerma van Voss MSc (teamleider wereldorde? Een blik op de toekomstige instrumenten verduurzaming industrie, positie van Europa, Amerika én China op ministerie van Economische Zaken en het wereldtoneel. Klimaat), dr. Daniel Scholten (universitair Sprekers: dr. Jan Rood (senior research fellow, docent, TU Delft), Luca Franza MA Instituut Clingendael), commodore prof. dr. (onderzoeker internationale gasmarkt, Frans Osinga (hoogleraar, NLDA), Clingendael International Energy dr. Geor Hintzen ( sinoloog en coördinator, Programme) Kenniscentrum Bestuur en Veiligheid, de Locatie: Nieuwe Buitensociëteit, Zwolle Haagse Hogeschool), dr. Trineke Palm Deelnemers: 85 docenten (in opleiding) (postdoc, Universiteit Utrecht), Romy Verwijk MA (docent, Scala College), Sybo Mocking MA, docent (Scala College), Publieksbijeenkomsten drs. Robert de Oude (docent, Walburg College), Marije Arenzte (specialist, De openbare bijeenkomsten zijn bedoeld om verschillende DROG), Kim Trouwborst MEd (vakdidac- belangrijke doelgroepen van de Atlantische Commissie ticus lerarenopleiding, Hogeschool van (begunstigers, studenten, politici, journalisten, Arnhem en Nijmegen) wetenschappers, beleidsambtenaren van de ministeries van Dagvoorzitter: Hans Luyendijk (voorzitter Atlantische Buitenlandse Zaken en Defensie, leden van het corps Onderwijscommissie; oud-rector Dalton diplomatique ) voor te lichten over actuele thema’s uit de Den Haag) nationale en internationale politieke betrekkingen. Daartoe Locatie: Academiegebouw, Universiteit Utrecht worden een of meerdere sprekers uitgenodigd die hun licht Doelgroep: 85 docenten (in opleiding) laten schijnen over het onderwerp. Na de inleidingen gaan de sprekers met elkaar, de moderator en met de zaal in STARTBIJEENKOMST PROFIELWERKSTUKKENPROJECT discussie. 20 Datum: 20 juni 19 Sprekers: AOC leden Locatie: Universiteit Leiden, Campus Den Haag, Programma’s locatie Wijnhaven Deelnemers: 20 toekomstige eindexamenleerlingen uit In 2019 was de aandacht gevestigd op verschillende delen het voorgezet onderwijs van de vakken van de wereld. Karel van Oosterom was de eerste spreker aardrijkskunde, geschiedenis en maat- van het jaar in een bijeenkomst over het Nederlandse schappijleer lidmaatschap van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties. In maart uitten de Amerikanen Laila Frank en Matt TWEEDE BIJEENKOMST Mayer de verwachtingen over de aankomende politieke PROFIELWERKSTUKKENPROJECT bewegingen van Donald Trump. In juni werd China onder de Datum: 13 november loep gelegd. Hoe beïnvloedde de opkomst van deze Locatie: kantoor Atlantische Commissie supermacht de manier waarop landen met elkaar omgaan? Deelnemers: 20 eindexamenleerlingen uit het voorgezet Mohammadbagher Forough en Matt Ferchen gingen onderwijs hierover in discussie. Verdere lezingen hingen samen met het veranderende verhoudingen op het wereldtoneel. De NOORDELIJKE ONDERWIJSCONFERENTIE lezing van minister-president Mark Rutte in oktober was Datum: 21 november een bijzonder hoogtepunt van dit jaar. Tijdens zijn toespraak Onderwerp: De Energietransitie vanuit Geopolitiek benadrukte hij het belang van de trans-Atlantische Perspectief: Is het Klimaatverdrag van connecties. Deze zijn belangrijk voor zowel de Verenigde Parijs een papieren tijger of niet? Staten, Europa en Nederland.

13 PUBLIEKSBIJEENKOMST SEMINAR Datum: 24 januari Datum: 4 april Onderwerp: Reflections on the Dutch membership of Onderwerp: 70 jaar NAVO the United Nations Security Council Sprekers: Stan Sloan (Senior Fellow, Scowcroft Spreker: PermRep Karel van Oosterom Center of the Atlantic Council of the US); (Nederlandse Permanent Vertegenwoordiger Christian Leuprecht (Professor at the bij de Verenigde Naties) Department of Political Science and Moderator: Robert van de Roer (diplomatiek expert, Economics, Royal Military College of communicatiedeskundige) Canada); Hester Somsen (Directeur van Locatie: Perscentrum Nieuwspoort, Den Haag Departement Veiligheidsbeleid, Ministerie Deelnemers: 180 van Buitenlandse Zaken); Elisabeth Braw (Associate Fellow, Royal United Services PUBLIEKSBIJEENKOMST Institute) Datum: 21 februari Moderator: Robert van de Roer (diplomatic expert) Onderwerp: “Veiligheid is vooruitzien.” Discussie over Locatie: De Glazen Zaal, Den Haag toekomstige vernieuwingen bij de Deelnemers: 80 Koninklijke Landmacht I.s.m.: Koninklijke Vereniging ter Beoefening van PUBLIEKSBIJEENKOMST de Krijgsmacht (KVBK) Datum: 18 juni Sprekers: Luitenant-generaal Leo Beulen Onderwerp: ‘China, the West and the Rest: the Return of (Commandant Landstrijdkrachten), Frank Great Power Politics and its Complications’ Bekkers (Director of the Security Program I.s.m.: Jonge Atlantici HCSS) Sprekers: Matt Ferchen (Nonresident Scholar, Moderator: Generaal-majoor Ivo de Jong (voorzitter Carnegie-Tsinghua Center for Global KVBK) Policy), Mohammadbagher Forough 20 Locatie: Ministerie van Defensie, Den Haag (Assistent hoogleraar, Universiteit Leiden) Deelnemers: 100 Moderator: Kapitein John Jacobs (Koninklijke 19 Landmacht) PUBLIEKSBIJEENKOMST Locatie: Perscentrum Nieuwspoort, Den Haag Datum: 5 maart Deelnemers: 70 Onderwerp: ‘Trump’s Next Two Years’ Sprekers: Matt Mayer (Opportunity Ohio), Laila SEMINAR Frank (journalist, campaigner) Datum: 3 juli Moderator: Paul Brill (journalist, Het Parool) Onderwerp: ‘Trans-Atlantic Relations: Continuity and Locatie: Perscentrum Nieuwspoort, Den Haag Discontinuity in a Multi-layered Deelnemers: 140 Relationship’ Sprekers: Hans Binnendijk (Senior fellow, SAIS PUBLIEKSBIJEENKOMST Center for Transatlantic Relations), Roland Datum: 28 maart Freudenstein (Policy Director), Wilfried Onderwerp: ‘Security in Northern Europe’ Martens Centre for European Studies), I.s.m.: Koninklijke Vereniging ter Beoefening van Jana Puglierin (Head European Program, de Krijgsmacht (KVBK), Noorse ambassade Deutsche Gesellschaft für Auswärtige Sprekers: Svein Efjestad (beleidsdirecteur, Noorse Politik) Ministerie van Defensie), Jamie Shea Moderator: Robert van de Roer (diplomatiek expert) (voormalig directeur, NATO HQ), luitenant Locatie: Perscentrum Nieuwspoort, Den Haag generaal Martin Wijnen (vice CDS, Deelnemers: 60 Koninklijke Landmacht) Moderator: Han ten Broeke (Director of Policital LEZING Affairs, HCSS) Datum: 3 oktober Locatie: Auditorium Universiteit Leiden, Campus Onderwerp: Het belang van stabiliteit in de trans- Den Haag Atlantische betrekkingen voor Nederland én Deelnemers: 125 Amerika

14 Publieksbijeenkomsten / Public Meetings

Karel van Oosterom (Nederlandse Permanente Nederlandse > Vertegenwoordiger bij de Verenigde Naties) spreekt over het lidmaatschap van Nederland bij de Veiligheidsraad van de VN op 24 januari / Karel van Oosterom (Dutch Permanent Representative to the United Nations) speaks about Dutch membership of the Security Council of the UN on January 24th

Minister-president

Mark Rutte geeft een > lezing over het trans- Atlantische relaties op 3 oktober / Dutch Prime Minister Mark Rutte speaks during his lecture about trans-Atlantic relations on October 3rd Sprekers: Mark Rutte (minister-president) I.s.m.: NATO’s Public Diplomacy Division Moderator: Dirk-Jan van den Berg (Voorzitter Locatie: NAVO-hoofdkwartier, Brussel Atlantische Commissie; Voorzitter Raad van Deelnemers: 9 journalisten Bestuur van Sanquin Bloedvoorziening) Locatie: Perscentrum Nieuwspoort, Den Haag STUDIEBEZOEK NAVO-HOOFDKWARTIER Deelnemers: 190 Datum: 16 september Onderwerp: Rondleiding Jonge Atlantici PUBLIEKSBIJEENKOMST Sprekers: medewerkers van het NAVO-hoofdkwartier Datum: 10 oktober I.s.m.: NATO’s Public Diplomacy Division Onderwerp: Inkijkje in het buitenlandbeleid van Locatie: NAVO-hoofdkwartier, Brussel Nederland Deelnemers: 30 studenten en young professionals Sprekers: Ed Kronenburg (oud-ambassadeur in Beijing en Parijs) Moderator: Robert van de Roer (diplomatiek expert, Overige Programma’s communicatiedeskundige) Locatie: De Glazen Zaal, Den Haag Studiereis journalisten Deelnemers: 130 In verkiezingsjaren in de Verenigde Staten organiseert de Atlantische Commissie een studiereis van een week voor Studiebezoeken NAVO Nederlandse journalisten naar dit land. 2019 was geen verkiezingsjaar. Er heeft geen studiereis plaatsgevonden. De Atlantische Commissie organiseert jaarlijks enkele studiebezoeken aan het NAVO-hoofdkwartier voor specifieke doelgroepen. Zij worden tijdens een werkdiner en Leerstoel een dagprogramma op de hoogte gebracht van de jongste ontwikkelingen binnen de verdragsorganisatie door leden De Atlantische Commissie heeft in 2005 een bijzondere van de Internationale Staf en medewerkers van diverse leerstoel Moderne Trans-Atlantische Betrekkingen 20 permanente vertegenwoordigingen. In 2019 werden twee van ingesteld aan de Faculteit der Geesteswetenschappen van dergelijke bezoeken aan het in 2018 betrokken nieuwe de Universiteit van Amsterdam. De leerstoel werd tot 19 NAVO-hoofdkwartier georganiseerd, in samenwerking met november 2016 bekleed door dr. Marianne van Leeuwen . NATO’s Public Diplomacy Division. In 2019 werd deze leerstoel door Universiteit van Amsterdam opgeheven. De nieuwe leerstoel wordt bekleed Programma’s door dr. Jaap Verheul van de Radboud Universiteit Nijmegen. STUDIEBEZOEK NAVO-HOOFDKWARTIER Datum: 7 juni Onderwerp: NAVO@70 journalisten Dwight D. Eisenhower Scriptieprijs Sprekers: Ambassadeur Marisa Gerards (Neder- landse permanente Vertegenwoordiger bij De Atlantische Commissie heeft een tweejaarlijkse de NAVO), Eric Povel (Program Officer the scriptieprijs ingesteld op het gebied van trans-Atlantische Netherlands, Public Diplomacy Division), betrekkingen: de Dwight D. Eisenhower -scriptieprijs. De Michel Rentenaar (Gedeputeerde perma- prijs beoogt de wetenschappelijke belangstelling en de nente vertegenwoordiger, Nederlandse aandacht voor dit thema onder studenten te vergroten. De Delegatie bij de NAVO), James prijs is bedoeld voor masterstudenten Geschiedenis, Appathurai (Deputy Assistant Secretary Politicologie, of een verwant vakgebied, die een excellente General, Political Affairs and Security scriptie hebben geschreven (in het Nederlands of Engels) Policy Division), Robert Pszczel (Senior over een onderwerp op het vakgebied van de moderne Program Officer Russia and Western trans-Atlantische betrekkingen. Het gaat hierbij om de Balkans, Public Diplomacy Division), politieke, economische en/of culturele banden tussen de Luitenant-Generaal Jan Broeks (Algemeen Verenigde Staten en Europa, of Nederland in het bijzonder. directeur, IMS) Deze prijs zal in 2020 opnieuw worden uitgereikt.

15 De jury van de Dwight D. Eisenhower -scriptieprijs 2020 Adviesraad bestaat uit: · dr. A. (Bram) Boxhoorn , voorzitter · Dr. A. Boxhoorn (voorzitter) Directeur, Atlantische Commissie · G. Stormbroek MA (secretaris) · prof. dr. I.G.B.M. (Isabelle) Duyvesteyn · Drs. R.H. Cuperus (Wiardi Beckman Stichting) Hoogleraar ‘Global History’, Universiteit Leiden; · Drs. A.J. van der Peet (Nederlands Instituut voor · genmaj marns b.d. mr. drs. C. (Kees) Homan Militaire Historie) Veiligheidsdeskundige · dr. P.A. (Paul) van Hooft Max Weber Fellow, European University Institute, Florence Atlantic Treaty Association · J. (Joris) Janssen Lok Marketing Manager / Team Leader Future Market De Atlantische Commissie is lid van de Atlantic Treaty Requirements, Thales Nederland BV Association (ATA), de netwerkorganisatie van alle · prof. dr. R.V.A. (Ruud) Janssens Atlantische Commissies in de wereld. Twee maal per jaar Hoogleraar Amerikanistiek, Universiteit van Amsterdam organiseert de ATA een vergadering voor al haar leden. Ook · prof. dr. W. (Wim) Klinkert Jonge Atlantici heeft een internationale moederorganisatie: Universitair hoofddocent Militaire Geschiedenis, de Youth Atlantic Treaty Association (YATA). Nederlandse Defensie Academie; Hoogleraar Militaire Geschiedenis, Universiteit van Amsterdam

Media · drs. J.M.D. (Hans) van Leeuwe Senior Adviseur Strategie en Beleidsontwikkeling, Atlantisch Perspectief Hoofddirectie Beleid, Ministerie van Defensie · prof. dr. M. (Marianne) van Leeuwen Atlantisch Perspectief (AP) is het tijdschrift van de Emeritus bijzonder hoogleraar Moderne Trans-Atlantische Atlantische Commissie. Het blad verschijnt zes keer per Betrekkingen, Universiteit van Amsterdam 20 jaar en bevat opinieartikelen, analyses en columns over · drs. S.N. (Sabine) Mengelberg actuele ontwikkelingen op het gebied van de internationale Universitair docent Internationale Veiligheidsstudies, 19 betrekkingen en veiligheidspolitiek. Nederlandse Defensie Academie, Breda · drs. A.J. (Anselm) van der Peet Op de website zijn alle artikelen die zijn verschenen tussen Wetenschappelijk medewerker, Nederlands Instituut voor 1991 en 2019 gratis te raadplegen en doorzoekbaar op Militaire Historie, Den Haag auteur en titel. · dr. S.J.G. (Sebastian) Reyn Directeur Strategie, Beleidsontwikkeling en Innovatie, De redactie van Atlantisch Perspectief bestaat uit een Ministerie van Defensie eindredacteur, een Redactionele Adviesraad en een Internationale Adviesraad. Internationale Adviesraad

De redactie onderging in 2019 twee wijzigingen: Isabelle · Dr. Hans Binnendijk Duyvesteyn heeft aangegeven dat ze vanwege tijdgebrek Senior Fellow, Center for Transatlantic Relations, Paul H. wil terugtreden. Daarnaast is Gerben Stormbroek per Nitze School of Advanced International Studies, Johns 1 november 2019 de nieuwe eindredacteur. Hij is de opvolger Hopkins University, Washington D.C. van Maarten Katsman . · Dr. Ann-Sofie Dahl Associate Professor and Nonresident Senior Fellow, De redactie van Atlantisch Perspectief was op 31 december Atlantic Council (US) 2019 als volgt samengesteld: · Marten van Heuven Senior Consultant, RAND Corporation, Washington D.C. Eindredacteur · Prof. dr. Jan Willem Honig Senior Lecturer, Department of War Studies, King’s · G. (Gerben) Stormbroek MA (per 1 november de College, Londen opvolger van Maarten Katsman)

16 · Prof. dr. Margarita Mathiopoulos Opiniepeiling Chief Executive Officer, EAG European Advisory Group, Berlijn In 2019 is er in opdracht van de Atlantische commissie · Prof. dr. Alexander Moens onderzoek gedaan de naar steun voor de NAVO in de Professor of International Relations, Simon Fraser Nederlandse publieke opinie. Dit onderzoek werd vanaf University, Burnaby (BC), Canada maart 2019 tot en met november 2019 uitgevoerd door · Dr. Henning Riecke onderzoeksbureau Kantar Public (voorheen TNS NIPO), Head, Transatlantic Relations Program, Deutsche met behulp van drie gerichte enquêtes. Uit de enquêtes Gesellschaft für Auswärtige Politik, Berlijn blijkt dat er nog altijd grote steun bestaat voor de NAVO. · Stanley Sloan Driekwart van de Nederlanders beschouwt het Visiting scholar, Rohatyn Center for International Affairs, lidmaatschap van de NAVO van groot belang voor de Middlebury College (VT), Verenigde Staten Nederlandse veiligheid, al is 57% van de Nederlanders voorstander van een Europese Defensieorganisatie als alternatief voor de NAVO. Een even grote groep vindt dat Artikelen Europa deze defensieorganisatie zelf moet financieren. Het beeld dat Rusland het grootste gevaar vormt voor de Atlantisch Perspectief 2019 kenmerkte zich wederom door Europese veiligheid is in de loop van 2019 licht afgenomen, een verscheidenheid aan onderwerpen. Onderwerpen die maar blijft substantieel. aan de orde kwamen, waren bijvoorbeeld diverse technologische ontwikkelingen. Denk aan 5G. Ook De uitgebreide resultaten van de peiling zijn na te lezen op klimaatverandering kon bijna niet ontbreken als onderwerp. de website van de Atlantische Commissie. Ook de aanloop naar de Amerikaanse presidentsverkiezingen en een verslag van de bijeenkomst met premier Rutte mocht niet ontbreken. Dat verslag van de Website bijeenkomst op 3 oktober stond in de vijfde editie. Op de website van de Atlantische Commissie 20 De zeventigste verjaardag van de NAVO, maar ook het (www.atlantischecommissie.nl ) staat informatie over de einde van de Koude Oorlog leenden zich dit jaar bij uitstek organisatie, doelstellingen en de vele activiteiten van de 19 voor themanummers. Het themanummer over de NAVO Atlantische Commissie, de Atlantische Onderwijs- stelde vooral vragen over de toekomst. Het themanummer commissie en Jonge Atlantici. over de Koude Oorlog was veel meer in historisch perspectief geplaatst. Artikelen over fotografie en film Op de homepage staan trans-Atlantisch nieuws en zorgden voor een andere invalshoek. achtergronden (‘must-reads’) die twee maal per week Alle artikelen die in 2019 in Atlantisch Perspectief zijn worden ververst. De bezoeker wordt attent gemaakt op verschenen, zijn na te lezen op de website: artikelen van gerenommeerde (internationale) tijdschriften, www.atlantischecommissie.nl/media/archief-ap/ denktanks, websites en blogs.

Verschenen: 6x Veel onderwijspublicaties kunnen online worden ingezien Oplage: 1.200 ex. en docenten en leerlingen kunnen werken met de verschillende lesmodules en websheets. In het archief van Atlantisch Perspectief staan alle artikelen die tussen 1991 Overige publicaties en 2018 zijn verschenen. Via de site kunnen geïnteresseer- den zich ook aanmelden voor programma’s van de JAARVERSLAG 2018 Atlantische Commissie, en (video)verslagen lezen en Verschenen: mei 2019 bekijken van afgelopen bijeenkomsten. Oplage: 500 In 2019 werd de site 20.490 keer bezocht door 20.253 bezoe- Op de website staat een overzicht van alle publicaties die kers, een stijging van respectievelijk 12,6% en 14,3% ten de Atlantische Commissie in de afgelopen jaren heeft opzichte van 2018. In totaal werden er 73.944 pagina’s uitgegeven. bekeken, een stijging van 5,2% ten opzichte van het vorige jaar.

17 Social media GASTCOLLEGE Datum: 5 december De Atlantische Commissie en Jonge Atlantici zijn actief op Onderwerp: Nijmegen over ‘NAVO 70 jaar: betekenis en Facebook en Twitter. Jonge Atlantici is sinds 2018 ook actief vooruitzichten’, op Instagram en in 2019 werd dit dan ook actief gebruikt.. Organisatie: Radboud Universiteit (CICAM) De sociale media worden ingezet voor het vergroten van de Locatie: Nijmegen naamsbekendheid van zowel de Atlantische Commissie als Deelnemers: ca 50 studenten Jonge Atlantici. Daarnaast worden onze volgers via deze nieuwe media op de hoogte gehouden van de activiteiten INTERVIEW die worden georganiseerd, en van de publicaties die Datum: 8 december verschijnen. Onderwerp: De toekomst van de NAVO Radiozender: NPO- radio, ‘Onvoltooid Verleden Tijd’ De Facebookpagina van de Atlantische Commissie had op 31 december 2019 1.430 vind-ik-leuks, die van de Jonge Atlantici-groep 958 en van de Jonge Atlantici-pagina 1.301. Atlantische Commissie in de media Er werd in 2019 186 keer een bericht gepost op de pagina van de Atlantische Commissie, 166 keer op de pagina van De volgende dag-, week- en maandbladen, Jonge Atlantici en 172 keer in de Jonge Atlantici-groep. radioprogramma’s en websites besteedden in 2018 aandacht aan (activiteiten van) de Atlantische Commissie: De Twitter van de Atlantische Commissie werd in oktober 2019 nieuw leven ingeblazen. Het aantal volgers op Twitter · EenVandaag van de Atlantische Commissie was op 31 december 2019 · Elsevier 106 en van de Jonge Atlantici 1.209. Er werd in 2019 · Het Financiële Dagblad 78 tweets verzonden op de pagina van de Atlantische · Nederlands Dagblad Commissie en 599 tweets verzonden op de pagina van · NRC Handelsblad 20 Jonge Atlantici. · NRC Next · OVT op Radio 1 19 In 2018 is Jonge Atlantici begonnen met Instagram. Op · Het Parool 31 december 2019 had deze pagina 502 volgers. In 2019 zijn · Radio EenVandaag er 59 berichten op deze pagina geplaatst. · Trouw· · Volkskrant · Wykein Mediaoptredens, lezingen en publicaties directeur

LID EVALUATIECOMMISSIE Datum: januari tot juli Onderwerp: Evaluatie van het Progress onderzoeksprogramma Organisatie: Ministeries van Buitenlandse Zaken en Defensie

PRESENTATIE Datum: 11 juni Onderwerp: Presentatie voor de Strategie Management Group, Thales Nederland (Hengelo) over ‘De huidige politieke agenda van de NAVO’ Organisatie Thales Nederland Locatie: Hengelo

18 STICHTING VOOR STRATEGISCHE STUDIES

De Stichting voor Strategische Studies is een zelfstandige organisatie die zorg draagt voor de wetenschappelijke activiteiten van de Atlantische Commissie. De Stichting richt zich op het initiëren en bevorderen van wetenschappelijk onderzoek naar veiligheidsvraagstukken.

Dr. Isabelle Duyvesteyn bekleedde tot 1 september 2017 de bijzondere leerstoel Strategische Studies aan de Universiteit Leiden. De positie van bijzonder hoogleraar is momenteel vacant.

Het bestuur van de Stichting voor Strategische Studies bestond op 31 december 2019 uit:

· drs. D.J. (Dirk Jan) van den Berg , voorzitter · drs. T.A. (Alex) Krijger , vicevoorzitter · M.W. van Campen MA, penningmeester · M. (Marije) Meinis , secreataris · dr. A. (Bram) Boxhoorn , directeur 20 19

19 STAAT VAN BATEN EN LASTEN

bedragen x 1.000, afgerond op duizendtallen

BATEN

Inkomsten overheid € 500 Overige inkomsten € 0154 –––––– Totaal baten € 654

LASTEN

Platform- en netwerkactiviteiten € 168 Onderwijs € 104 Publieksprogramma’s € 156 Media € 202 –––––– 20 Totaal lasten € 630 19

SALDO 2019 € 24

20 DIRECTIE

De directie van de Atlantische Commissie bestond op 31 december 2019 uit:

· dr. A. (Bram) Boxhoorn Directeur van de Stichting Atlantische Commissie; directeur van de Stichting voor Strategische Studies

BUREAU

Het Bureau is belast met de voorbereiding en uitvoering van Naast de vaste staf leveren stagiairs van verschillende de diverse programma’s van de Atlantische Commissie. universiteiten een belangrijke bijdrage aan de Het houdt ook de website en de sociale media bij en werkzaamheden. In 2019 waren de volgende stagiairs ondersteunt het Algemeen Bestuur en de subcommissies werkzaam bij de Atlantische Commissie: van de Atlantische Commissie. Ten slotte verschaft het 20 Bureau informatie aan derden (telefonische helpdesk). · Melanie van den Hoek (universiteit Leiden) Er vond twee wijzigingen plaats in de samenstelling van het · Eva de Nijs (Universiteit van Amsterdam) 19 Bureau voor 2018. · Ezra Pekkeriet (Rijksuniversiteit Groningen) · Charlotte van Eijk (Universiteit Leiden) L. (Lennard) Freud trad per 30 september uit dienst als · Veerle van Dijk (Universiteit Leiden) Community Manager Jonge Atlantici. · Lodewijk van der Meer (Universiteit Leiden)

C. (Christine) Mertens trad per 1 oktober in dienst als Community Manager Jonge Atlantici.

M. (Maarten) Katsman MA trad per 1 oktober uit dienst als Eindredacteur Atlantisch Perspectief .

G. (Gerben) Stormbroek MA trad per 1 november in dienst als Eindredacteur Atlantisch Perspectief .

Het Bureau bestond op 31 december 2019 uit:

· C. (Christine) Mertens MA Community Manager en Coördinator Jonge Atlantici · G. (Gerben) Stormbroek MA Eindredacteur Atlantisch Perspectief · J.G. (Janneke) Suiskind MA Projectmanager Onderwijs en Jongeren · A.K. (Karlijn) Tange MA Medewerker Secretariaat

21 DOELSTELLINGEN

Sinds haar oprichting in 1952 is de Atlantische Commissie andere vertegenwoordigers van politieke partijen en een forum voor het publieke debat over trans-Atlantische deskundigen op het gebied van trans-Atlantische veiligheidsvraagstukken. Zij geeft voorlichting over en betrekkingen en veiligheidspolitiek zijn vertegenwoordigd. stimuleert onderzoek naar de betrekkingen tussen de Verenigde Staten en Europa, ontwikkelingen in de NAVO en De Atlantische Commissie maakt deel uit van de Atlantic Europese veiligheidskwesties. De Commissie wil hiermee Treaty Association – de overkoepelende organisatie van de de maatschappelijke discussie over deze onderwerpen ruim 40 Atlantische commissies in de meeste lidstaten van bevorderen. de NAVO en in de meeste landen van het Partnership for Peace. De Atlantische Commissie organiseert uiteenlopende programma’s voor specifieke doelgroepen, zoals politici, De Atlantische Commissie werkt samen met overheids- journalisten, universitair docenten, de bestuurswereld en instellingen, politieke instellingen, wetenschappelijke young professionals. Jonge Atlantici organiseert instituten en non-gouvernementele organisaties in binnen- programma’s voor studenten en pas-afgestudeerden. De en buitenland, en op ad-hoc-basis met het bedrijfsleven. Atlantische Onderwijscommissie ontwikkelt programma’s voor docenten en leerlingen in de bovenbouw van het Ten slotte initieert en steunt de Atlantische Commissie de voortgezet onderwijs. ontwikkeling van activiteiten van derden op het gebied van internationale en nationale veiligheidsvraagstukken en De Atlantische Commissie geeft ook het tijdschrift adviseert zij hen bij de opzet en uitvoering van projecten op Atlantisch Perspectief uit. Daarnaast verschijnen er bovengenoemd gebied. 20 incidenteel digitale onderwijspublicaties. De onafhankelijkheid van de Atlantische Commissie wordt 19 gewaarborgd door het Stichtingsbestuur, waarin onder

COLOFON

Atlantische Commissie · Samenstelling en redactie: Copyright © 2020 Emmapark 12 Karlijn Tange (2019) en Jonathan van Varik (2020) Atlantische Commissie 2595 ET DEN HAAG · Eindverantwoording: Bram Boxhoorn t 070-363.94.95 · Ontwerp: e [email protected] Meyer/Van Gerwen, Den Haag/Breda i www.atlantischecommissie.nl · Layout: Ervee design & drukwerk, Zoetermeer