ວທິ ີການຕມເຫົ້ ົ້ຼາຂາວບາ້ ນໂນນຍາງ Making lao-khao, Ban None Gnang-style
ກ ານກະກຽມເຂົ້າ Preparing the rice
ນ ຳເຂ� ົ້າສານ (ເຂົ້າໜຽວ) 25 kg of dry sticky rice ຈຳນວນ� 25 kg (ສຳລ� ບັ will produce 20 liters of ເອົານຳເຫ�້ ົ້ຼາຂາວ 20 ລິດ) lao khao. Soak the rice ມາໝາ່ ໃຫນ້ ຳຖ�້ ວມເຂ້ ົ້າ, for at least three hours ປະໄວຢ້ າ່ ງໜອ້ ຍ 3 ຊ່ວໂມງົ (depending on the variety ຂນໄປື້ (ຂນກື້ ບັ ເຂົ້າອອ່ ນ, of rice). When the moisture ເຂົ້າແຂງ). ເມ່ອື ເຂົ້າທ່ ີໝາ່ is fully absorbed into to ນນໄໜັ້ ແລ່ ວ້ ເຮົາຈະສງເກດັ rice, the grain is slightly ເຫ ັນວາ່ ເມດັ ເຂົ້າຈະອ່ ມຕີ ວ,ົ translucent and expanded ເມດໃສຂັ ນື້ ແລະ ເມດຈະັ in size. ໃຫຍກ່ ວ່ າເກ່າົ . Now scoop the soaked rice ຫ ຼງຈັ າກນນັ້ ເຮົາຈະເຊເຂິ ົ້າຂນື້ out and rinse with clean ແລວ້ ລາ້ ງດວຍນ້ ຳສະອ�້ າດ water to ensure the rice ເພ່ ືອບ່ໍໃຫມ້ ກີ ່ນເໝິ ັ ນສາບ will not absorb the smell of ຈາກນຳໝ�້ າ່ ເຂົ້າ (ນຳມວກ).�້ the original water ແລວນ້ ຳໄປໜ� ື້ງ After this, steam the rice. ການໜື້ງຈະໜື້ງແບບໜື້ງເຂົ້າ However, this isn’t like ກນແບບຄອບຄິ ວກົ ່ໄດໍ ໂດຍ້ one would steam the rice ການໜື້ງໃສຫວດ່ ແຕໃນກ່ ລະນໍ ີ to feed a family, it’s more ້ ້ ້ ການໜືງເຂົາເຫົຼາໃນປະລິມານ like the army camp cook, ທຄ່ ຫຼາຍໃນ າວດຽວສວນຫຼາຍ ີ ່ steaming for a company of ແມນໜື້ງແບບລຽງກອງທະ ່ ້ soldiers. ຫານໂດຍນຳໃຊ� ຫມ້ ຂະຫນໍ້ າດ ໃຫຍໃຊ່ ຊ້ ວນໃນກ້ ານຕກັ ເຂົ້າ ແລະ ໃຊໄຟປ້ ານກາງ. The rice will need about 40 minutes of steaming before it is fully cooked, ໃນການຫນງເຂື້ ົ້າ 25 kg where it is then scooped ເຮົາຈະໃຊເວລ້ າຢປະມູ່ ານ 40 out of the giant pot and ນາທີ, ເມ່ອເຫື ັນວາ່ ເຂົ້າສຸກ spread out on a broad flat ແລວ້ ເຮົາຈະຕອ້ ງນຳເຂ� ົ້າມາ ສວຍ່ ຫຼື ຜ່ ືງລມໃນລົ ານກວ້ າງ surface to cool it off for ໃຫເຢ້ ັນໃຊເວລ້ າປະມານ 15 about 15 minutes. ນາທີ.
The SavannakhetHistoric Trail
9 ວທິ ີການຕມເຫົ້ ົ້ຼາຂາວບານໂນນຍາງ້ Making lao-khao, Ban None Gnang-style
ການໝກເຫັ ົ້ຼາ(ການໃສເຫ່ ົ້ຼາ) Fermentation
ພາຍຫຼງເຫັ ັນວາເຂ່ ົ້າທ່ ີສວຍນ່ ນເຢັ້ ັນໄດ້ When the cooked rice is cool enough, ທີ ແລວແມ້ ນຈະນ່ ຳ� ເອົາເຂົ້າມາແບງ່ divide the rice into three equal volumes. Divide 2.5 gram of yeast ເປັນ 3 ສວນໃສ່ ່ 3 ຊາມ ສວນລະປະ່ infused fermenting agent (“paeng”) ມານ 8.3 kg/ 1 ຊາມ. ຫຼງຈາກນັ ນັ້ into three portions and add to each ແມນເຮົາຈະນຳ� ເອົາແປງເຫົ້ຼາ ຈຳ� ນວນ ່ ້ basin and kneed the powder into the 2.5 g ທ່ ີໄດກຽມໄວ້ ນ້ ນມາແບັ້ ງເປ່ ັນ cooked rice. Now add about 20 liters 3 ສວນ່ ເພ່ ືອປະສມໃສົ ກ່ ບເຂັ ົ້າ 3 ຊາມ of clean water to each basin and mix. ແລວ້ ຊາວໃຫທ້ ່ວ,ົ ພາຍຫຼງເຫັ ັນວາ່ ເຂົ້າກບັ ແປ້ງເຂົ້າກນັ ດ ີ ແລວ້ ຂນຕອນັ້ Now tightly tie a cover over each ຕ ່ໍໄປແມນຈະນຳ� ເຂົ້າແຕລະຊາມນນມັ້ ່ ່ basin to seal from the air to ensure າປະສມນົ ຳ�້ ສະອາດ ໂດຍອດຕາສັ ວນ່ that the mixture is maintained ເຂົ້າ 1 ຊາມ / ນຳ�້ 20 ລິດ. in a moist and warm state so the fermenting agent can get to work ເມ່ອຄື ບົ ທງັ 3 ຊາມ ແລວເຮ້ ົາກ່ຈະໍ converting the sugars into alcohol, ນຳ� ຜາແພ້ ຫຼື ຜາຢາງທ້ ່ ີສະອາດມາອດັ and the moisture doesn’t evaporate ໃຫແໜ້ ນ້ ເພ່ ືອເຮັດໃຫເຂ້ ົ້າ ແລະ ແປ້ງ from the mixture. They call this ຢູໃນອຸນນະພູມທ່ ່ ີພໍດເກີ ດເປີ ັນເຊອເຫື້ ົ້ຼາ step “kan mak lao” and this will ແລະ ເຮັດໃຫເຊ້ ອເຫື້ ົ້ຼາບ່ໍສາມາດລະ take around seven days before the fermentation is complete. ເຫີຍອາຍອອກໄດ.້ ເພ່ ິນຮຽກຂນຕອນັ້ ນວີ້ າ່ (ການໝກັ ) ໃນການໝກນັ ເພີ້ ່ ີນ ຈະໃຊເວລ້ າ ຢູ ່ 7 ວນັ . We’ll know the fermentation is complete when we take the seal off ເຮົາຈະສງເກດເຫັ ັນວາ່ ເວລາເປີດຝາ the basin and smell the typical lao ທ່ ີປິດກະຊາມອອກຈະຮູສ້ ກຶ ໄດກ້ ່ນເຫິ ົ້ຼາ khao smell. It is also observed that ລອຍອອກມາ ແລະ ເມດັ ເຂົ້າຈະມລີ ກັ the rice grains are soft and float to the surface. When we move ສະນະເປ່ ືອຍ ແລະ ຈະຟູຂນື້ ເທ່ ີງໜາ້ the floating grains aside the liquid ນຳ�້ , ນຳ�້ ຈະມລີ ກັ ສະນະສຂຸີ ນອອກ ້ appears slightly yellow, indicating ເຫຼືອງອອນໜ່ ອຍໜ້ ່ ືງເພາະວາການໝ່ ກັ that the sugars from the grain have ໄດດ້ ງເອື ົານຳ�້ ຕານໃນເມດເຂັ ົ້າອອກມາ been drawn into the liquid. ປະສມກົ ບນັ ຳ�້ ເຮົາສາມາດດ່ມກື ນໄດິ ຫ້ ວົ ເຊອເຫື້ ົ້ຼາໄດເລ້ ີຍຈະມລີ ດຊາດອອກົ Although this liquid is drinkable ຫວານໆໜອຍໜ່ ືງ (ຖາໃສນຳ�້ ໃນປະລິ ້ ້ ່ and slightly sweet (if we originally ມານທ່ ີໜອຍໃນເວລາທ້ ່ ີໝກກັ ່ສາມໍ າດ put only a small amount of water ເປັນເຫົ້ຼາໂທໄດເລ້ ີຍ) ເມ່ອເປື ັນຄແນວື into the fermentation mixture ນນັ້ ສະແດງວາການ່ ໝກເຫັ ົ້ຼານນແມັ້ ນ່ this product can be drunk as “lao ສ ຳ� ເລັດແລວ.້ thor”rice wine), there is still the distillation phase to go to make the lao khao.
The SavannakhetHistoric Trail
9 ວທິ ີການຕມເຫົ້ ົ້ຼາຂາວບານໂນນຍາງ້ Making lao-khao, Ban None Gnang-style
ການຕມເຫົ້ ົ້ຼາ Distillation
ຫຼງຈາກຜັ ານການຫມ່ ກໃນັ ໄລຍະເວ After the rice has been fermented ລາ 7 ວນຕາມກັ ຳ� ນດົ ແລວເພ້ ່ ີນກ່ ໍ for a period of around seven days ຈະນຳ� ເຂົ້າທ່ ີຫມກັ ແລວນ້ ນັ້ ມາຕມົ້ (“kan mak lao”) tip all three basins of the solution into the large ເຊ່ງໃນການຕິ ມແມົ້ ນຈະຕ່ ມທົ້ ງັ 3 ຊາມໃນຫມດຽວກໍ້ ນັ ໃນເວລາດຽວກນັ barrel placed on a hot fire for distillation. ເຊ່ງເປິ ັນຫມມໍ້ ຂະຫນີ າດທ່ ີໃຫຍ.່
ມຝາມີ ໂຕື ງນ່ ຳ�້ ເຫົ້ຼາສອດໃສຮູທ່ ່ໍທ່ ີເຫົ້ຼາ Install the condensation funnel ຈະໄຫຼອອກມາ, ມໝອນຮອງປາກໝີ ໍ້ through the barrel to capture ເຫົ້ຼາກນຜັ ່ ິວ (ກນອາຍນັ ຳ�້ ເຫົ້ຼາລະເຫີຍ the condensation of the boiling ອາຍອອກ) ມໝີ ໍ້ນຳ�້ ເທີງໃສນ່ ຳ�້ ເຢັນ solution, and seal the lid by using a textile ring filled with kapok ເພ່ ືອກນບັ ່ໍໃຫອາຍ້ ນຳ�້ ເຫົ້ຼາລະເຫີຍ (like a pillow) to prevent the vapor ອາຍອອກໄດ.້ escaping.
ຖານ້ ຳ�້ ໝໍ້ ເທີງຮອນແຮງນ້ ຳ� ເຫົ້ຼາກ່ຈະໍ ບ່ໍຍອຍ້ ຫຼື ໄຫຼລງມາທົ າງທ່ໍທ່ ີໃຫນ້ ຳ�້ Now place another barrel-shaped ເຫົ້ຼາໄຫຼອອກ, ດງນ່ັ ນຕັ້ ອງມ້ ການີ lid on top so that cool water can ປູ ່ຽນຖາຍຢ່ ສະເໝ່ ີເມ່ອສື ງເກດເຫັ ັນ be carried above the boiling pot to ວມາ່ ນຳ�້ ນນັ້ ອາຍຄວາມຮີ ອນຂ້ ນມາ,ື້ induce the steam to condense. ແລະ ໃຊໄຟທ້ ່ ີພໍດ ີ (ຄວາມຮອ້ ນປານ ກາງ) ໃນການຕມ້ ແລະ ກນຕອງ ົ ່ັ Continually replace the cool ເຫົ້ຼາຖາໃຊ້ ໄຟແຮງເກ້ ນີ ໄປຈະເຮັດ water in the lid in order for the ໃຫເຫ້ ົ້ຼາປູມ (ນຳ�້ ເຫົ້ຼາມສີ ຂີ ນຸ້ ບ່ໍໃສ) condensed solution to flow down ເຮົາຈະໃຊເວລາຢູ້ ່ 50 ນາທີ ຈ່ງຈະຶ the funnel along the pipe and into ສ ຳ� ເລັດ. ໃນຈຳ� ນວນເຂົ້າ 25 kg the bottle waiting outside the ເຮົາຈະໄດນ້ ຳ�້ ເຫົ້ຼາຂາວຢ ູ່ 20 ລິດ barrel. If the fire is too hot, the ເມຂ ່ອສື ຳ� ເລັດ ນຕອນຕັ້ ມເຫົ້ ົ້ຼາແລວ້ distilled lao khao will be cloudy ເຮົາກ່ຈະນໍ ຳ� ເຫົ້ຼາທ່ ີສຳ� ເລັດນນມາເກັ້ ບັ and of lower quality. ໄວໃນສາງທ້ ່ ີມອຸນນະພູມພີ ໍດ ີ (ອຸນ່ ນະພູມຫອງ)້ ປິດຝາຕຸກເຫົ້ຼາໃຫ ້ The distillation process takes about ແໝ ນ້ ກນັ ການລະເຫີຍອາຍຂອງເຫົ້ຼາ. 50 minutes for the original 25 kg of dry rice to produce 20 liters of pure lao khao. Once the alcohol is distilled, it is then sealed tightly and stored in a cool well ventilated place before packaging.
The SavannakhetHistoric Trail
9 ວທິ ີການຕມເຫົ້ ົ້ຼາຂາວບານໂນນຍາງ້ Making lao-khao, Ban None Gnang-style
ຜະລິດຕະພນສັ ຳ� ເລັດ The finished product
ຫຼງຈາກສັ ຳ� ເລັດ 3 ຂນຕອນັ້ Once the pure lao khao has ແລວ້ ຂນຕອນສຸດທັ້ າຍແມ້ ນ່ been distilled, the product ເຮົາຈະນຳ� ເຫົ້ຼາມາບນັ ຈຸໃສຂວດ່ is bottled into 350 and 750 ແກວ້ ເຊ່ງເຮິ ົາມຂວດແກີ ວ້ 2 ຂະ ml volumes, and capped. ຫນາດ ມ ີ 750 ml ແລະ The bottled lao khao can be purchased in bulk or 350 ml ຮາຍເຫ່ ົ້ຼາໃສຂ່ ວດແກວ້ individually. ແຕລ່ ະຂະໜາດ ແລວເອ້ ົາມາ ປໃສຝ່ າເພ່ ືອ ິດປາກຂວດໃຫ້ ແຫນນ້ ຫຼງຈາກປັ ິດຝາແລວ້ lao khao produced in Ban ນຳ� ແກວເຫ້ ົ້ຼາມາຕດິ ເຄ່ ອງໝາຍື None Gnang receiving the ສນຄິ າ້ (ໂລໂກສນຄິ າ)້ ແລວ້ Pure Lao label is guaranteed ນ ຳ� ອອກຈຳ� ຫນາຍ່ ມທີ ງຂັ າຍຍກົ 50 degree proof alcohol, and ແລະ ຂາຍຍອຍ.່ can be enjoyed straight, or infused with traditional herbal ເຫົ້ຼາຂາວທ່ ີຜະລິດຢູບ່ ານໂນນ້ medicines, or wild honey, as is the tradition of Ban None ຍາງນ ີ້ ແລະ ໄດຮ້ ບັ ເຄ່ ອງໝາຍື “ເຫົ້ຼາເຂົ້າໜຽວສດົ ເມອື ງພິນ” Gnang. For those venturing from tradition, it is a reliable ແມ ນ່ ຮບັ ປະກນວັ າໄດ່ ້ 50 ອງສາົ smooth product to drink “on (50 ດກີ )ຼີ ແລະ ສາມາດດ່ມແບື ບ the rocks” (with ice), or mix in ສດໆົ ໄດ ້ ຫຼື ດອງໃສຢ່ າຫ່ ຼືປະສມົ cocktails. ໃສນ່ ຳ�້ ເຜີ້ງທຳ� ມະຊາດແລວດ້ ່ມື ຕາມປະເພນຂອງຊາວບີ ານໂນນ້ ຍາງ;ທ ສຳ� ລບັ ານທ່ ່ ີຕອງການລ້ ດົ The villagers of Ban None ຊາດທ່ ີແປກແວກແນວຈາກການດ່ມື Gnang are delighted to show ເຫົ້ຼາຂາວແບບເດມໆແມີ ນ່ ສາມາດ you around their distillery, ປະສມກົ ບນັ ຳ�້ ກອ້ ນ ຫຼືປະສມກົ ບັ and if you like, show you ຄອກເທວໄດ໋ .້ some of the other seasonal products, including khao lam (bamboo tubed rice), khao ຊາວບານ້ ບານໂນນ້ ຍາງຍ່ ນິ ດຕີ ອນ້ poun (extruded rice noodles), ຮບັ ແລະ ພາແຂກໄປເບ່ ງວີ ທິ ີການ and textiles from this village of ຕມເຫົ້ ົ້ຼາ ແລະ ຖາທ້ ານມ່ ຄີ ວາມ ethnic Phouthai people. ຕອງກ້ ານເຂົາເຈາພາທົ້ ຽວຊ່ ມຜົ ະ ອລິດຕະພນັ ່ ນໆຂອງບື ານໄດ້ ອ້ ງໃສີ ່ ລະດູການເຊ່ັນວາ:່ ເຂົ້າຫຼາມ, ເຂົ້າ ປ້ນແຸ ຜນ່ ແພ ແລະ ອ່ ນໆຈາກຊື ນົ ນເຜ່ ົາຜໄທູ້ .ີ້
The SavannakhetHistoric Trail
9